D ead —- um i; 23T . OBSERVATIONVM - ioo. MEDICARVM — . ACADEMIAE ES. LEOP. CAROLINZE — NATVRAE CVRIOSORVM NL. CENTVRIA X. — .. OBSERVATIO 1 S: .. Dn. Caroli Guflavi Heras. ud 49 Uod otio deftitutus, de tractata ftudiis meis (65 aliena quxftione accufatores non verear, fatis excufari videor ipfa perquifitionis quam inftituo, cum Hiftoria conjun&ione. B, Si res ita fe habet, ut monimenta Diluvia- sa cxwEmecUS n3. aut gieantum, draconum, monftrorum, "quiz Phhr quzdam osfium , vertebrarum , coftarum, den- Ium , qiiis non nifi beftiis convenientium capitum . Cornuum, linguarum, concharum; herbarum, pifcium imita- | ab mina, EEIL . - Obfervatio I. mina, que pasíim minerafum formatrix diípofttio , vel marge fosfilibus folida, vel in alcalicis lapidibus picta fculpta- ve przbet effodienda,Ifta veró ad fuccorum exhalantium ful- . phureorum, falinorum, acidorumve plafticam vim, & ad » rios naturz ia Ofteocolla & Unicornu fosüli lufus referre! - quum non fatis prohibere videatur doctisfimorum quoran-|. dam virorum, ut Valkeniri, Whodwardi, Scheuchzeri, fuis de/- TC] diluvio hypothefibus faventium auctoritas; dabunt veniam; fi| N I ' , de his, ut fecurior reddar, non ad privas fingulorum opina- tiones, fed ad curiata in commune confulentium Academia-| rum fuffragia provocem. Seró quidem; poftquam ubicundg|. mineralis vegetationis foecunda eft terra, vel generàntis vel fervantis nature miracula fpectatotum toties ftuporem exci-|- tarunt. Rei proinde non nova veniam deprecari magis co^ . gerer, fi quantum eft non nova, tantum etiam effet certis dis. judicationibus cognita. Si etiam ea; quam nuper examinan*|. dam mihi fumfi, in Styria fuperiori, caverna, nulli quam vidi & audivi; fitu fublimi, vafta concameratione, longitudine, re. rumque fingularium fertilitate fecunda , orbi literario fatis innotuiffet pro ea luce, quam ejus naturalis difpofitio hüic- indagationi poteft afferre. EC Hanc defícribere inftitui, non meam facere difpurantill litem, minus id mihi deferre judicium, quod fingulis aliis de4 rogo, docilem me fuübmittens majori numero; xquo veritatis amore, parique ingenio & experientia dijudicanu. Ne; qui I diífentiunt; in propria cauía judices conftituantur. —. Etfi eniti. in his quaftionibus, quatenus de factorum circumfaantiis non ! agitur, auctoritati minus concedendum ; tamen in iis ipfis. quz Ííola deliberatione dijudicantur, fatendum eft: Oculc oculos, fi illo non fint minus fani; plus videre, & multitudi- nem erraatium non effe timendam, nifi in facultatum difpa!- ritate. Quam in Vobis, quos confulo, Illuftres & Doàisfima Societates, non licet fine inverecundia fufpicari. Meum elt Veítram expectandam featentiam,; quid ego opiner, ita timi |. depro| iJ, E "i p 11 » De o[frum petrificatorum ortu diluviano. 133 . de proferre;ut narrationis potius contextu id prodidiffequam dixiffe videar 5 dum Vobis; Judices, quz fpectavi, tantüm fide . bona & narratione fimplici ob oculos pono. Illam quod lin- | gua; quam eft Latina, vulgariori in gratiam curioforum Latine pon loquentium primum conceperim , atque ne in Latinam - transícriberem, tempori pepercerim ; facile excufabitis, Vos; qui non unam linguam pro veftra habetis, & qui in caufam | potius, quam di&ionem eftis intenti. Veftrum erit, obferva- | tionum comparatione, momentorum ponderationedubiorum . decifione, judicium facere, cuni de his, qux quanta poffum | moderatione propono,tum de iis, quz alii aut leniter aut du- rius contra me funt diduri. Nam ingenuis artibus proríus | indigna contentioni non folum non vaco; fed etiam; fi vaca- | rem ; nunquam me forem daturus. — Veftrum, inquam, erit; | pro illa; qua fingulorum conatus juvatis, & «tatem noftram | illuftratis, doctrinà, hzefitantes erigere. Si dignum habetis ve- | ftra attentione naturale prodigium, quod Magnus hujus fxculi | Auguftus inter belli pacisque negotia, ut fcientias omnes ar- | tesque, admisíione eft dignatus. Quippe quod ultimas à | fummo rerum Conditore nature vegeta conceffas vires often- | dit; vel in produàis olim vivis, nulli temporum memorix no- | tis monítris ; vel in producendis ordinariorum imitationibus,; .| adeo fallacibus, ut ad explicandas eas íolertià opus fit per- | fpicacisfimà. ——— Par utique eft admiratio divinz, noftrasque notiones fu- perantis potentiz, utras ex duabus illis quis defendat partes : leu velit modum excedentia offa, ut vera, & conchas ceteras- que ludentis natura fictiones in locis nulli fepe; ne diluvii quidem acceífui, patentibus fosfiles , ut tempeftate quadam o fufpicere; íeu malit Ofteocolle fpecies, non olfactu, non attrahenre viícofitate, nec precipitandi medendive effe- |€&u (ut quidem colore, magnitudine, crasfitudine, duritie & | figurà; ex foli cujus diverfitate ) diftin&as, pro partu agno- Ícere marge coalefcentis, cujus partium volatilium fimili: ex- -—— Obferv. Acad. N, C, Cert, X. Gg . hala- . dinaria vaftioribus utcunque fit repleta; nullum ibi repertos - ftadium ad illuftranda illa deferre; & fingularem hujus generis |- . litteris & fcientiis-dedita, tum minoribus, tum paris fere vafti- 1 - Bibl. Vindob. Appendici inferuit ; nuper prope viam Langen- |. £54 - Obfervatio I. halatione & fermento fimiliter formato proplafmate incl deprehenduntur. Nam hoc poftremum formamenti genus | ordini naturali, ( qui prafcriptos fibi à íupremo Ente genera- tionis motusque limites raro in vivis monftris excedit, ) fit | - longitudine fuperat 15. pedes, ftru&ura ab animalium noto- prope civitatem Cremefiam olim ex relatione Theatri Europ. |- ^ quantumcunque caufarum ín oculos incurrentium nexui , & | convenientius : Nihilominus incredibilis iimitamentorum fit- | militudo, ( maxime fi à deformi deficientis lufus errore perfe- &iora femoveantur) nobis in operibus regni, quod dicitur | vegetabilis , primum motorem formamentorum mineralium fitit fupra noftras ideas mirabilem. À Ea eerte, quam defcribo, caverna Retelfteinenfis, Paler- | mitanz, quam ccleberrimi Kircheri defcriptio doctisfima infis | gnivit, haud cedit. "Tamen osfium fruftis, magnitudine or- | rum.os, prater genus, cujus eft fpecies, commune quid habet | cum. portentisfimis osfium partibus, qua fupra omnem mo- | dum fervantur in arce Neoftadienfi. De quibus, ubi fint ef-: foffa, nondum liquet. Inter ea inferior capitis, ut videtut, pars. rum Anatomia abhorrente. — Ejusdem longitudinis ibidem oftenduntur duo offa coftarum nomine. In quibus vero. dentium foramina inveni, qualia dentibus & vacua & plena | in Retelíteinenfi caverna reperiuntur ; adeoque tantam depre- hendi deformationem, ut offa illa nec coftis nec maxillis pof- fint adnumerari. Spero fore, ut horum delineationes cum |- orbe literato communicentur. Cum aanuente Sacra Caffarea | Majeftate animus fit; quidquid in hoc genere obveniat, Neo- |- fosfilium collectionem inftüituere. Obítupuit poftrema atas |- tatis osfibus derte&is.. Praíertim in Germania , in Auftria , ! de Á. 1646. & ex dentium delineatione, quam Lambecius | i luis ; De offium petrificatorum ortu dilsviauo. 235 luis; ex dentibus quos habui, Lambecianis adhuc majoribus. In fylvz Herciniz montibus ex relatione Conringii de anti- quo ftatu Helmftadii; & Henningii Behrens Hercinia curiofa. - Infamofa fpelunca Baumanniana. In Mifnia & Saxonia, ex | relatione Albini in Gerttanico Chronico metallico, & nuper | inMemorabilibusSaxoniz fubterranez G.F. M. De Hilsdeshei- | menfibus Lachmundus ; De Querfurtenfibus Buttnerus. Ia ! Franconia ex relatione Laur. Baufchii in Schediafmate curíoío | de unicornu fosfili. In Norico ex Ory&ographia nov. Jo. . Facobi Bajeri. In Wirtenbergia teftibus iis, quz ibi affervaa- | tur, & pasfim factis recenfionibus. In Thuringia, ex relat. | Tenzelii in Colloquiis menftruis de 1696. — In Helvetia ex | relat. Scheuchzeri in Ory&ographia Helvetie Germ. In Haí- | fia ex relat. Winckelmanni in Defcript. Hasfie, & nuper D. | Wolfarti in Hiftor. natur. Has. infer. Prope Quedlinbur- | gum, ex relat. Ottonis Guerike, clari Experimentis de Vacuo. | dn Styria teftibus aliis, & ab iis, quz receníeo, diftin&is fosfi- | libus. In Tranfylvania, teftibus, quos habeo; osfibus. In Bo- | hemia , ex relat. Bolesl. Balbini in Mifcell. Regni Bohemia. | In Moravia ex relat. Crollii de Signaturis. In Silefia ex Ca- ;j talogo fosfilium Silefiz, & nuper VolckmanniSilefia fubterra- | nea. In Hifpania, & quidem regno Valentiz, ex relat. Jacobi -| Sponii in Itinerario. In AngliateftibusTransa&tionibus Socie-. | tatis & Luidio. In Hungaria antiqua & nova Matthiz Bel, (*) | 1n Belgio; ex relat. Goropii Becani in Origin. Antwerpiz. Ia | oma : Gg 2 - * Rralia; | (7) In illius, quam edere parat & quam Phyficam infcribit, | Se&. TIL cap. VIII. agit de Ántris Hungarie. Horum | maxime admiranda ícribit in Comitatu Liptovienfi ; | - qualia funt ad vicum Demiafalva;ab incolis 1. Cferna, | 2. Okno, 3. Dwere, etymi ratione ex lingua Sclavoni- |". «adeduda. Prodigiofa hic offa, & infiniti natura lu- | | 1us, ex aqua lapidifcente nati, reperiuntur, quz fingula -— prolixa commentatione; idem ille Au&or profequetur, 236 o 07. Obfervatio T, Schap Kalia, in agro Viterbienfi, ex relat. Ephem. Nat. Curios. de 1688. In Sicilia ex docisfima perquifitione Kircheri in Mundo fubterr, In Islandia ex relat. Wormiorum;Patris & Fi- li. Ac de vegetatione, ut dicitur, petrarum infigne teftiros nium perhibens caverna maris Aga in Cycladum Infula ho- die dicta Antiparus, quondam Oliarus, non Prepefinthus, ut. quidam. Cujus admirandz creícentes é folo planta fruti- | cesque nihil habent, quod posfit ad diluvium derivari ; ex laude dignisfimo examine Illuftrifs. Gall. Legati Dn, de Noin- tel & follertisfima recenfione Dn. de Tournefort Voyage aü Levant. T. Ex his offa minora noftre cavernz, propius ad verunt accedentia facilius oculis imponunt, quam illa, qux exorbi« tantis nature.lufum manifeftius produnt. — Inprimis. quum fosfilis Ofteocollz pondus non excedant. Netamen pro vetis osíibus habeantur, obftat formationis diverfitas. Ferunt Tran- -fylvanie montes metallici offa hujusmodi tam craffa , denfa & dura, ut fecata ebur xquent. In noftris quandoque nitri actuofa vis contextam ramufículis crasfitudinem; eodem, quo. frigoris fal coaleícit, concretionis genere, fupra modum ordi- natum format; Interdum intus omnia adco replet, ut defi: nant ramuículi referre medulle filamenta; quibus forent fimie les, fi effent minus frequentes & minus friabiles. Accedit ex*- trinfecus adhaerens formantis Marge quafi matrix five pro- plaíma. | Sicut Mafcardus in Mufxo pag. 187. fatetut, fervari à fe fungorum petricoforum matrices lapideícentes, ut tophi.- Offa majora ex utraque parte integra raro deprehen- duntur, in minoribus fepe, quz excitatur unius partis cartila- gine admiratio , alterius terminatione iniqua aut deficiente eluditur. Inveni parvas acetabuli partes, cujus concavo ap- pofita fuit dimidia pars globi osíis extremum referens. —— — .— In craniorum aut fruftis informibus, aut mirandis par- tibus, quz futuris ligantur; quorundam externa levitas proxi- ma cft vero; aliorum interior ftructura quafi apium i - un -- - De offium petrificatortim ortum dilwviano. 237 unditur. |. Eo quidem fitu, qui cerebelli cellulas posfit exhi- |! bere; nifi in altera oppofita parte deficeret. Qualia ebullan- | tis fermenti foramina alias fepe fceleti partes; quibus minime -| €ongruunt, pariter deturpant. | -(— — Coltz, qua ficut cetera fingillatim effodiuntur, omnium "minime funt fufpectae. — — | | — Vertebrarum vix duas uno loco invenire datum fuit, ut | quidem earum quatuor certà & determinatà figurà diftin&tas | se obfervare ; quarum par in fingulis fymmetria quan- | tumcunque mirabilis eft ; quid tamen habet, quod vel in flo- ^| rum fe&uris femper & ubique zqualibus minus mirum videa- | tur? Aut quid intereft ad gloriam Conditoris, in quo magis im ejus potentia, utrum in regno minerali; ac animali, | an vegetabili : | , | n Maxillas inveni dentibus quibusdam armatas ; alias i | -— H ^ [ - — "1 .hàud dentatas : fed, quod mirum, juftis dentium cavis perfo- (ratas. Tn ipfis dentibus hinc inde difperfis, nec effodiendis "mifi in terra immota, major eft diverfitas, | Dantur primores, |non recti feu incifores, fed curvi, quales aprini & lupini, his - majores, illis minores; dantur molares, cum radicibus; quales |ferpentum coronas fingit traditio vulgaris ; alii concavi, alii - erasfiores, alii folidi; adeoque externá quàm interná forma- -juonefibifimiliores. — i | - | Inprimis notandum eft, me vertebram fpinz effodiffe, - |eui dens inhzfit, qui quidem excidit, at veftigia coalefcentía iminimorum dentium molaríum oculis prebens, quemadmo- -|dum in concharum conglutinatis acervis (quorum alie ca- |Vernz, pro fermenti virtute alia, funt feraces) minimx forma dam naícentes conchz inter majores conípiciuntur. | — De omnibus zque obfervandum : quod in terra mota -. & perveftigata, non deprehendantur, nifi omiffa, neglecta;per- dita. Ut deregantur fingularia, querendum eft in receffu fo- lum compaétum;non argillaceum modo, fed etiam arenofum, uod nitri & marg ftratis, quibus interfecatur, probet ar- | * | 6g 3 chzum Misi, 238 "hzret; inftar calcis concreícit. — Nitrum ubique oculis fubji- . jn Carniola fatis multa aliorum mirabilium feracia occurrunt) -- Obfervatio T. a L4 chaum non wurbatum & proventum , qui fulcos quzrentium | fugit. Marge ingens copia eft friabilis, quz , ubi osfibus citur. Fundum fpelunce pavimentat terra limo fabuloque mifta. Aque mineralis indurantis ubique veftigia in petrefa- &is, ftiriarum inítar, guttis, qua ftalactitis nomine veniunr,: Accedit pofitus, per Limen; altitudine & longitudine aque ul- trà 150 pedes apertum, recipiens aérem auítri, Sicut antrum caverna huic verfus feptentrionem oppoficz ducit in fundum. plane ftrerilem. In ipfo aditu notandum maxime eft ingens os adhaerens faxo fummo dextri lateris. P Ex his quz fint concludenda, Veftrum, Societates illu- ftres efto judicium ; non meum. Liceat folum veftra cum venia ex aliorum hujusmodi fosfilium ubicunque repertorum obfervatis adjicere : TOU. Quod nulla terrà, nullum ne monftrorum quidem reli- quiis recipiendis capacisfimum antrum (qualia exempli gratia hzc offa protuliffe deprehendantur , nift ex caufis ofteocolle conttitutivis quzdam fimul dete&z fint. E Quod nullibi miíceantur fpecies, fed quod diverfum fo2. lum pro fua conftitutione diveríz certzque produ&ionis fit. - foecundum, ficut dentes offaque caverna hujus Retel(teinenfis:- toto coelo differunt ab aliis, quos alibi terra condit, inprimis à Coloffalibus monftrofisque ; qualium indagationem noftra: Lambecius fuis ftudiis non alienam habuit , delineatasque ex hibens in appendice Bibl. Vind. Gigantibus tribuit, qualem etiam poffedi cum parte maxille, quz natura errantis lufum. infigniter prodit, — Quod multo minus; mixti reperiantur. - quos miícere potuiffet Diluvium , dentes ex. gr. Lamiz Meli. tenfes ; qualium pasíim in Germania & noflra feraces funt lai. picidina Eifenftadienfes. EE M | AK. E CE C * "I x LI r o — Quo — e 2 - ^ * 1 L De offium petrificatorum ortu diluviano. 239 | —— Quod nunquam & nusquam repertum fit íceleton exhi- |! bens jufta proportione animalis noti oeconomiam;aut partium ! neceffariarum. haud plus vel minus oftendens, | | — Quod in horrendis & ingentibus monftris, qux proxime ' accesfiffe ad verum credita funt ,, nullum perfecte cohaferit ; aut defe&u caruerit, Ubique de incuria foflorum, de deper- | ditis querele ; ubique excufationes & fubterfugia apud ftru- &ores diffolutze machinz. | —-— Sufficiat his probandis unicum & quod omnium maxi- ; emplum in osfibus A. 1685. prope Tonnam vicum , qui eft in | Serenifs. Ducis Saxo-Gothani Thuringica ditione 10i. pedum -| profnndo colle effosfis. In quibus Elephanto afferendis mi- -| nus operofe defudaffet tot fcriptis clarus Polyhiftor Tenzelius, | fiin delineatione quam ipfe exhibuit, attendiffet de incurren- - tein confpe&um pofitu primorum dentium; qui abhorret ab Elephants ; (') nec cum maxillarum ftructura convenit. ! Partes deficientes difpalatas non fatis videtur excufare quere- | | la; de diftrahentium incuria, & inftituta cum osfibus fepulus "comparatio. Nam offa fi feparat putredo, non divellit, ma- -|xime in tam compacto folo ; quale hoc eft , quod immotus - | ftratorum ordo fecat. Neque deficit apta his formationibus - | loci conftitutio; terra argillacea, in quatophus & marga íca- - |tent, fuisque meatibus & venis radicum inftar transcurrenti- - | bus cochleas ferunt tante etiam parvitatis, ut oculos micro- - |fcopio non armatos fugiant, Quemadmodum nofter Vindo- - | bonenfis ager Lerchenfeld quotidie putrefcentia & renafcen- -|tia fert conchilia minuta. Taceo repertas cum hoc capite in- - | formes alias ofteocoll figuras, nec non cavitatem dentis in | me corpus Elephantinum mentiri noftra xtate vifum eft, ex-.—- n ac extremorum aperti, quam replevit tamen prima argil- .— . faceg terrze materia, incorrupto elementari vigore excludens | pütrediais fufpicionem. i | Huic -— €) Qui furfum incurvantur. 9H | | | I — ^«, Puteolos &c. quin etiam; ficut metalla per gradus maturan- dió. temen vDbeoatie B v Tis wt Huic naturz portento explicando multum contert atiud & majus prope Studgardiam noftra detectum atate. Sunt in. Saxi Canítadienfis cavo, quod vix C. paffuum circuitu patct ex compacta argilla effoffe millenz cornuum; osfium; maxil- larum partes monítrofz , quas neque ad gigantes, neque ad elephantos, vel animalium noftrorum maxima licet referre, Prout cujusque examini in Mufeo Duc. Würtenberg. ínnt propofite à claro his perquifitionibus Dn. Prof, Schuccardo; Cujus induftria microícopii fubfidio ejusmodi osfium easdem in eodem limo formas à prima ad ultimam usque magnitudi- nem detexit. | h Propterea non defino ftupendas ejusmodi ftru&uras mi- rari & demirari, quibus, ingenue fateor, ita oculi perftringun- tur,ut lubens eorum fubícriberem fententiz,qui ne evidentem. in his fosfilibus formationem mineralem negent, duas earum claffes conftituunt, animalium & mineralium ; poftremo ge- neri relinquentes, ut minerz produ&iones, communisfimas quasque ofteocollz non tam generationes, quam coagulatio- nes; primo tribuentes mirabiliores ftru&uras, ut pro veris animalium osfibus habeant; fed foli; quo conduntur; mine- rali virtute ita calcinatis, aut petrefadis, ut cadaveribus condi- tis & pollin&is xquiparentur. Non enim dubitatur, quin lapidefcant quzdam; ut in aquis annofa quercuss incruften- tur alia; ut in notisfimis fontibus, quos dicunt petrificos, ex. gr. extra Germaniam in crypta Aureliana & Agrippinae circa tur, ita lapidum genera per gradus indurentur & peráciantur, prout quzdam ex dimidia tantum parte lapidiícentia depre- henduntur, nihil minus,quam par diluvii evum teftantia. Ne- que in ofteocolle, quam recenfeo, fpecie effluvies per marga .proplaíma diícurrentes ftatim eandem duritiem produnt, fed pro divería atate minus magisque funt friabiles. Dummodc hac fuppofitio pro una, quam declinat, difficultate ; non du4 plici premeretur. — Primo in admittendis omni tempore & loco De offium petrificatorum ortu dilwviano. 241 foco :gnoratorum monftrorum veris generationibus , quales ne quidem in eorum reliquiis fingenti naturz audet conce- | dere; Deinde in longe quxfita metamorphofi nihil difcre- pante à materia, quam fponte natam agnofcit. — ^ |— — Locorun: praterea , ubi reperiuntur; fitus habitusque $c .eafui, & induftrie modum recufat , inventas res eó deferendi. Interdum anguftia aditus, ut fpeluncze Baumannianz nunc de- | mum ampliatz, excludit monftra, quarum oftendit reliquias ; | wel praeceps altitudo ut in noftra Retelfteinenfi caverna, vel profunditas terra ordinatis fe&tionibus evum & immotam | quietenr demonftrantibus ; immo Saxorum vifcera » non alit motui locum relinquit; quam Diluviano, fumma imis mifcenti. — Diluvium autem, ft preter Divinas, quibus nititur, pro- lbationes , aliis egeret, his fane certiores forent querendz. l'Tantum abeft, ut de impugnando divino miraculo animum . - inducam, quam fuftinet nulli cedens demonftratione au&ori- ira conje&urz fa&ó, quod probare conantur , incertiores la- lii aen. -Poteram me intra examinisà me propofitz ofteo- ieolle Retelíeinenfis terminos continere, & conchyliorum, - pifcium; caeterasque formas, quam hac ignorat caverna, tace- "Ires" Nifi perpenfis iis, qua diluvio magis videntur poffe ac- -eommodari , deinde minor verorum osfium fufpicio noftram maneret ofteocollam;cujus in marga coagulatio oculis fe obji- etiamfi quzdam alia liceret Diluvii reliquiis adnumerare. um quantumcunque montium everfionem ejus inunda- » | J " 1 , | |medio natura formatrix toties deprehenditur ; aut ad profun- isfimas fodinas Mexicanas ebur fosfile prebentes. Quodfi nihilominus recurrendum eft ad novam terrse aciem; atque ad mutationem; haud quidem illam, quz potuit nundationibus fecare freta, & infulas cingere, vel etiam col- es fabulofos congerere ; Verüm ad integram osfium terrz, nontium inquam; & rupium deftru&am mutatamque adeo Jommagem, ut cum Burnetto non creationi , fed Diluvio tri [—- Obferv. Acad. N. C. Cent. X. Hh buende m | 4tioni concedamus, vix poterit illa extendi ad faxa; in quorum —— 242 | . Obfervatio T. T buenda fit terr gibbofa forma... Utque diluvio demum non: minerz fuas modo venas, quafi antea non exiftentes, fed. eti«. am per canales fübterraneos remeantes fluvii prima fua phyz. la&teria in montium jugis debeant. Quanquam ipfe facer codex doceat, feparatis, Íedimenti inftar, quz aquis in. crea- zione innatabant ; :terrz elementis & congregatis femel aquits, montes ante Diluvium extitiffe; nec novos eorum meatus íü serraneos à íummo rerum Conditore productos effe, fed per. continuationem, (quia fine creatio fruftra foret;) equas conus regari,tanquam 77 utre,& in tbefauris,in montium penetra-. ibus occultis, poz: abyfJos, PÍ.32. que quidem inDiluvio (upra naturalem: modum 74&te , ut foliis longe largiora emitterent: flumina; íed iterum c/azfe ita fuerunt; Gen. 8. 2. ut non fo-- làm fint idonex per eosdem canales recipiendis equis euntis bus C redeuntibus v.3. Verum etiam fervandis certis legibusy. quas Deus ponebat aquis, ue transirent fines fuos ,. Prov. g. ve 29. quibusque in creatione abyffos vallabat. v..37. w£ pere iranfeaut inter medium montium Qr emittautur. i2 convallis) bus P(alm. 103. & receptaculis, é quibus (ut ea deícribit Ecs cle(iaft. 1. 7.) omnia flumina intrant in mares ttt mare uon, redundet , atque ad locum , unde exeunt , revertuntur d ies aupüfluyitk, ch ruo amnorst-serim * iom ci His non attentis fi fuccini mollis vifcofitas integris arde», fie five lapidis fisfilis montibus eft adfignanda, ut recipiendis; quorum figuris notantur, pifcibus, herbis, conchis &c. magis, aptentur 5. cur figurz hos lapides ultra priruum proplaíma ine terdum tam alte penetrant ; ut:variz fectiones easdem repe- tant ? Cum prater certàs (pecies & faciles afteriscorum; rae mufículorum, circulorum, linearumque figuras ( quas frigoris fal vel in nive filiciformi & ftellata monftrat) plurima qua Di- luvio. commodius vehi & ele&ro retineri poterant; baec mo- nimenta lapidea effugiunt 2 : Cum pro marcidis ; tenuibus. & fluctu facile complicandis herbarum foliis (43uz extra undas ne ficca quidem in herbarüs vivis diligentior ars poteft fic) - De offium peirificatorum ortu diluviauo. 143 Texplanare ; ut: explícara-in lapidibus cera liquidioribus cre- duntur) non apparent folidiores exotice plante ? Cur pro - eem pro gravioribus tnonocerotis cornibus non ola- 'dii pifcis ferre, ant piliris, rorpedines, orbes muricati, lacerti | quamof(i, teftudines &c.? Cur radices foliis incorruptiores, | uit fuetunt dilute & evulfe fimt: cum herbis, non apparent. |*Qur apparent muka ;' qux natura nullo alió loco oftendit, 'exempli gratia nautilorum genera incognita, aut talii; quie ex ri Indico in noftram continentem derivare diligentis(imus | 3 ingeniofisfimus reliquiarum diluvianarum áffertor Scheuch- us tan parum audet; ut potius recurrat ad mutatam terra | ee & montibus commutata márià. ^ ^'^ we Si tàntam deftrueatium flu&üum rapiditatem ferret arcae | fecuritas, & feminum' ad fuccedentem rerum cunctarum con- |'tinuationem nion: turbanda «onfervatió ; 'fi ferret etiam ipía |'diluvii hiftoria; qux ante exficcatam: depresfiorem terrz fu- | perficiem im monte undis iterum .emergefite Noàchi columbz relinquit ramum olivz virentibus foliis & ita quidem tenerum |s& recentem , ut ab ave potuerit decerpi. | Quid ftatuendum "| tamen. de. tot tantisque ad. diluvii reliquias non referendis ? -| De iis, que mentiuntur naturam? De Wormii homine filiceo (omi 82. de Monachis lapideis fpelunce Baumanuie , de - humanis leoninisque figuris in Anglie caverna dicta Poolsho- ) le; quam exhibet Car. Leigh in hiftoria naturali Lancaftrig , - | de humani corporis partibus, de lapideis manibus, pedibus, ^|auribus, de humani corporis partibus, de lupideis manibus; -| pedibus, auribus, de inguinibus Hasfiz ; de caryophyllis lapi- | deis Helvetiz, de fungis faxo, ex quo fureunt, adherentibus, -| aut Gothlandicis contra naturam agglutinatis & infertis. ^ Et, -|€ne pingenti quam fculpenti naturz minus artis tribuamus ) | de. integrarum regionum arboribus confitarum , turribus, ri- | deribus, fluviis, maribusque diftin&arum tabulis; de folibus, | afterilcis, rofis ; de Mufis in achate Pyrrhi regis, quam Plinius | tecenfet, de capite Panifci in diffiffo (axo Chiorum, cujus Ci- Hh 23 cero E n ^ T7 j L 344 —— — . Obfervatio I. .cero meminit in lib. de Divinat. De capite regio diademate infigni in achate; quem monftrat Venetiis Bafilica D. Marci; de SummiPontificis ter coronati imagine, quam citat Agricola; aliis Islebienfium minerarum iconibus; de fimia in lapide Al- drovandi ; de gallina Mu(eiW eimarienfis ; de iis; quz imitantut artem; de folidis clavibus Nidrofienfibus Wormii, & de pita: Suecica in Saxo prope Sigtunam , cujus delineatio in Suecia illuftrata nondum edita; de fibulis Hasfiz; que monti inte- £ro nomen dederunt Spangenberg; De cultris pugionibusqy exicanorum, ante ferri uium, de cufpidibus telorum hafta- . rumque; de cavis nummis Gothicos «mulantibus ; de pa- tellis Blanckenburgenfibus ; de lapidibus ollaribus &c. ? Haud. pratereunda filentio effent litere in Achate Thefauri Czfaria- Ai, quem Lambecius recenfet, fi nova artis poffent probati antiquiores. De nautalis Indicis, quos notant numeri mufi- ci; de talis Badenfibus, non cumulate, fed fingillatim effodi- endis, & tanto temporis tractu effosífis, quorum exactis aequas libusque numeris quod mirandum magis fit ; nulla protulit terra. Sufficit ad eorum afferendam veritatem auctoritas qua» tidianorum teftium oculatorum, & maxime in pacis poftremae tractatione Legatorum Czfíarianorum Gallicorumque conjuti €&a perquifitione fufceptum gravisfimum examen, In trans- curfu hic non eft pratereundus lapis cum naícentibus minos ribus talis, numeris fignatis & petra harentibus. Quales nue per in monte Legritia; ut narratum eft; effoffos Cafarique ob latos posfideo, | OE De cubis, quos tot generum minerz formant , timen- dum non eft, ut quidem de numeris; nifi Badenfium quotidia- na exempla pro illis militarent. E Quid tandem de iis, qua fidei fiftunt myfteria, de Ser- vatoris Chrifti , fan&isfimzque Matris Virginis &c. tot imagie nibus? Qux in lapidibus haud liquet, cur magis debeat mi- xabiles videri, quam in floribus fatyrii antropophori; in E | De offrum petrificatorum ortu dilnviano. 245 ibus, ut Mandragoris, in lignis, ut Lapponum idolis, que ma- -| nu fieri apud eos nefas eft; &c. ?. Ín his equidem ingens dif- - ferentia agnofcenda, inter ea, quz raro & quidem disfimili "forma apparent, ut cancri fluviatilis quedam in fisfili tantum lapide deprehenía veftigia, & ea que determinati generis pa- -| res femper fpecies exhibent, ut echinites, ut conchites, ut or- -Ibiculati cancri five paguri maffz integra filicez. — llla ad na- tur ludentis cafus videntur referenda ; hzc ad opera; quibus "ubique DEus przftabilitas certas formas adífignavit ; ut ejus in 1ü$ Majeftas tanto fplendidius eluceret, quanto in occultatis jquandoque rerum finibus magis abíconditur; nam quid pro- bibet femina, naícendorum compendia , ex. gr. in conchylio- rum, coralliorum ftru&ura, minerarum fali, zque ut marino; Jadferere ? Siquidem falium ejusmodi per meatus fubterrane- 05 communicatio non demum ex rerum omnium deftru&ione |& mixtione petenda. Neque fpecierum diverfitas pro luíu habenda, ex. gr. quum gloffopetrarum varia magnitudo, jam iad avium vel natricum linguas, jam ad lamiz dentes; quum "Ieornua Ammonis ad nautilos, ad arietes, ad ferpentes perti- "mere putantur. Quod fiut ad mea redeam, in campis alpe- - ris terra tancüm mollior depresfiorque evería credatur, & no- - va collium ftrata formaffe ; quomodo ad easdem fectiones in tris excelíis & faxeo muro cináis fternendas gravem mi- ris terram zquis partibus in locum tam füblimem extulit? &,fi extulit; cur vacuas reliquit alias minoris aut cjusdem al- dinis cavernas; quales funt aliz fteriles, & qualis eft vicina ic patulaque ex altera appofita parte fpelunca, filicibus pa- a.. Tandem fi vortices fubterranei non potuerunt aquarum emittere, quanto erat opus ad inundandam iper&ciem ípharicam altitudinis 15. cubitorum, qua operti nt omnes montes excelfi fub univerfo coelo Gen. 8. 19. un- e in aquis coeleftibus , dulcibus: & levioribus tot marina ? Kaceo repugnantias, fi credatur Diluvium intra tempus, quo peepit fedimentum ; integra cadavera elephantina & conchy- | Hh35 lia rums Inn. aine |. 1 | i ;| (246 . de eh Obfervatie IL... — mW lia; f1 natant tardisfima; fi non natant; gravia; ex natali folo iu Germaniam vexiffe. ^7 750: 0 vs jj E At de contentis quam continente magis fum follicitus j cur pro animalibus portentofis non leves & obvias res ; cur non homines? cur non animalia nota ? cur non promifcue.; quie mixta vexerant aquarum turbines, codem loco fepelivit Diluvium ? Qui poteft tanta certis argillis , certa Ofteocoll genera, certis lapidibus certas impresfiones fervans fecernens- que induftria cadere in fortuitos flu&uum cafus ? Dubitares non decidere audeo ; nec forte Whodwardo alicui in Anelia Luidium, vel Dickinfonium; in Helvetia Scheuchzero Lang: um; in Italia Mercatum commentatori opponendo, fingu- lorum fuffragia meo fubmittere inverecundo judicio. . Ve- ftrum; Societates illuftres , judicium ; qua par eft docilitate; exípecto, ' | 453 d eoa E89 I «23 OBSERVATIO IL. . Dn. Lic. Daniclis Hoffmanni.. || Cerebri violenta Laceratio non letbalis. Nnorum r2». Puer, paulo ante meridiem domo egreffus; * contentaque pileo fraga mánducans , fubito ponderok quinque librarum tegula ex fublimi viciniz te&o ruente, fit ftrumque capitis latus feriente; profternitur ; Prateriens vir. mortuum eum credens; tollit humo proftratum'brachiisqu impofitum in zdes defert, videns largisfimos arteriarum fam guinem in arcus ejaculantium rivulos continuo profilientes cerebri unum alterumque gyrum tunicz fuz illapfum ; obvit offert Chirurgo, pueroque in le&ulum repofito; majorem ali am cerebri portionem adhuc vulneri adharentem , una cun portione capillorum novacula quafi abfcifforum , cerebroqu adharentium, Chirurgus cochleari, obvio tum; excipit; offert que mox accedenti Medico D. D. & Prof. Elie — aric | | cer Cerebri violenta Laceratio s102 letbalis, 247 | meo honoratisíimo, qui ut praeffet cura, vocatus fuerat; gy- ros aliquot cerebri adhuc quafi calentes, pia matre egregie inveftitos , vafculis capillo tenuioribus mirificé exornatos; ac arbufculis quafi tenerrimis purpureisque confperfos, non me- !ram exhibentes corticis cerebri fuperficialem lamellam, fed |profundius paulo excuffam, candicantisque etiam fübftantize ftamina oftentantes, cerebri hac portione longitudine digi- |tum, latitudine lineas quinque, profunditate quatuor, non ea- Idem tamen ubique denfitate; excedente ; (nec unquam tamen primo morbi octiduo recluíum eft vulnus absque novo cere- :bri propulfi difpendio, adeó, ut vel ocrava die prodiret por- itiuncula, pifi majoris quantitate ; tota nitidisfimé candicans, nec quidquam admixtum habens cinere) obftupuére innu- imeri fpectatores, confpecta hac nitidisfima cerebri portione , vixque oculis credidere etiam rerum iftarum periti; ea potis- imum, quam deícribere mox dabitur vulneris ratione ; per- eda... Qui eum ulnis exceperat vir robuftus, inter geítan- im vacillationem osfium cranii fra&orum probé fenfit, Me- dicoque mox indicavit monens fimul , puerum digitos mox "manuum conftrinxiffe ar&ius ,, magnaque vi fpaímos extre- morum paffum, dextro latere mox dein comparente refoluto, idamores fimul enormes aut ululatus potius penetrantisfimos jaculante thorace, oculis diftorus, corneis, ac fubclaufis, con- üiventibus palpebris; fenfibus amisfis ;; Ictus ac proftrationis -iolentia, lapidis pondus, teneraque atas, magnum indica- "bant. vulnus, autopíia veró parvum id exhibuit, vulnus enim integumentorum capitis ne digiti quidem zquabat longitudi- - nem, lateribus parum hiantibus, intus vero latuit terribilis ef- - fe&us tanti ponderis, Locus vulneris fuit in íummo offe fron- - tis lateris finiftri; przcifius determinandus, fi concipias Trian- - gulum Iíofceles , cujus bafin ; diftantiam nempe inter finillri -peuli canthum externum; ac principium meatus auditorii, x- -qualia latera in vulneris centro coéuntia; integro ad minimum pollice fuperabant magnitudine ; nec tamen trianguli hujus [A x Ua Apex | | E d '| t ' A LaL Hu ai aisi. atm a e a — "TE 248 Obferxvatio IT. : apex mali centrum fuit, fed fracturz quaíi initium, osfis enim fruftum depreffum duos digitos latitudine non attingens, lon- gitudine eos excedebat, protenfum quippe à vulnere verfus latus dextrum, vacillans admoto fpecillo; depreffumque figu- re trapezoidis; à cujus angulo inferiore magna fiffura deícen- debat per os frontis totum ipíamque oculi orbitam, lato hia- tu tacui obvio. Prima dies 1o. fcil. Jun. 1718. & nox eam infequens inter fpaímos ; vomitus ; cruorem quoque extor- quentes , finiftri pedis agitationes violentisfimas transacta eft; Mane vero diei Jun. 1 1, ultima vice vomuit, facie magis ma- cisp intumeícente ac deformata. 12. die Jun. plena lateris dextri immobilitas cum involuntaria fecum alvinarum excre tione obfervabatur ; nihilominus tamen juículum. carnis & mixturam confortantem crebrius deglutivit capiti tum & univerfe dorfi fpinz balfamum cephalicum , fcrobiculoque cordis & pulfibus epithema cordiale imponebatur atque ad- movebatur. Die r3. iterum exdem agitationes atque inquis etudines zgrum torquebant, mentis tamen attentione trans- parente ; Urina multa, tincta; non turbata; nubibusque gravi: confpiciebatur, qualis & 14. Jun. prodiit, quo die non nifi à fpiritu vini camphor. cum fpiritu matricali commixto vulneti infufo tam ftentoreé clamabat. Ob lateris dextri omnimoe dam paralyfin asfiduo infiftendum erat confortationi nervo: rum inuncione oleo penetranti nervino ; Ob pulíum fortio rem caloremque totius corporis manifeftiorem, ftatus febrilis increícentis & figna & fymptomata , pulvifeuli bezoardici nervino-rcfrigerantes frequentius exhibebantur : Die 15.]un motus lateris dextri refoluti, haud obfcuris fefe iterum prode: bat initiis, qui indies magis magisque creícebat; carnis jufcul aliquoties, redeunte jam appetitu; comedebat, urinam non il tinctam reddens, illius veró excretionem; profluvium materia cujusdam pultacez albicantis ; ftatimque in urina fubfidenti fubíequebatur, profluebat enim hzc materia demuin reddit urina; fcorfim prolabens per urethram ; eodemque die clar - LI ü - Cerebri violenta Laceratio tot letbatrs. ^49 | dans voce orationem Dominicam recitabat. Die 16, Portió |! fübftantiz cerebri candidisfima ex vulnere; cum fanie quadam. fpumofa flaveícente prodibat, xgerque de dolore cardialgice | querebatur, qui tamen exhibitis medicamentis conveni- | entibus, excretisque diutius retentis fecibus alvinis die 17. mulum remifit; Die 18. nec vifus nec memoria videbatur | re&te fe habere ; appetitus vero auctus cibos frequentius po- | ftulabaz, ridebat feré continuó eger , dumque adítantes cane- | bant; ipfe lacrymas profundebat; fequente die r9. menfis de |! dolore illius oculi finiftri querelas movebat acerbiores, idem | de cxtero appetitus, eademque urina. Die 20. Jun. lxfio me- moriz in hoc maxime adhuc fele manifeftabat, quod multa, ipfi alias maxime familiaria fuis nominibus indigitare ac de- "|imominare non potuerit, quz lafio maxime círca folftitium e- -|rat manifeftior. Die Jun 2 1. Palpebra fuperior oculi finiftri in 'abíceffum elevata cultello inciforio aperiebatur, manente in !fronte linea illa lata;íeu rima hiante, qua non obftante d. 22. & feqq. fuffultus ab aliis eretusque in publicum tantillum -|profpiciebat cetera melius jam íe habens; maximé autem "notari meretur, quod ulcera antiqua brachii atque femoris e- jusdem lateris ante aliquot annos jam coníolidata , faniem quandam; ratione coloris cum illa vulneris capitis convenien- item ftillare inceperint. Sequentibus menfis Junii diebus fatis ine fefe habebat, duriora fine ullo dolore mafticabat, capilli capitis fine moleftía novacula refecabantur, labiaque vulneris eunionem atque coníolidationem maxime affe&abant, Die . Julii adhuc lzíz memoriz fpecimina edebat ; fequentibus liebus proprio marte fe erigit, atque in le&o erectus fedet, ( ; Aanfertionem ftyli ferrei in vulnus vix fentit; die r2. Jul. nullas ; plane movet querelas & quafi liber. ab omni malo: metuque "obambulat ; Chirurgusque ficca faltem methodo vulnus obli- continuatis nihilominus pulveribus cephalicis ; : nervinis -Fonfortantibus : Die 16. & 17. ex hypocautto egreffus eft iger; imo die 18. exire domo aufus eft, non obítante capite Ob[erv. Acad. N. C. Cent. X. I1 tan * $44 L7 uv - Olfervatio Il. ) tam graviter lado, tanta cranii portione vacillante ac depreffay | tanta ad orbitam oculi fiffura excurrente. Die 19. Jul.ex im- provifo corripiebatur coryza cum larga falivatione fortique fine ullo incommodo fternutatione , qua per plures dies fub. continuatione medicamentorum convenientium durabat. Vi- debatur jam resomnis confe&a;confolidatiod vulneris omnis | moda inftareChirurgis videbatur,;hactenus enim vi quafi coa- litio repreffa cít, ut puri pateret via: & coaluit vulnusculum usque ad rimam quafi minimam, at rebellem, quod przdixe- rat Medicus, femper enim aliquid ftillavit laticis, puero vege- to, agili; fano, omnibusque aetatis fuze actionibus aptisfimo.- Novembri demum prateriti anni prima eaque exigua, osficuli corrupti prodiit lamella juxta cum aliis ex foraminulo; puero. recisfime valente; pollet enim memoria & ad diícendum; ut prius aptitudine eadem (erat enim jam ante paulo tardior. ingenio) occlufumque jam ab;aliquo tempore eft valnufcus lum, rima autem frontis cadem imo amplior tangitur fuos quem monftrat;puliu confpicuo;adhuc dum in amplo illo hia tu poft meníes à vulnere accepto feptendecim , id veró jam. plené claufum eft, quz occlu(io an futura fit conftans, dies do» cebit atque ulteriora pueri fata. Caeterum ab | incifionibus abitinuimus manum, haud vané fperantes, prodituram lib eademque. via faniem , qua tot tantzque cerebri portiones majores, minoresque prodierint atque propulíz fint. | Abrafis faltem circa vulnus capillis, reliqui abícisi funt; admotis ca* piti facculis cephalicis, donec progreffu temporis capillis pe* nitus abrafis , facculisque remotis ; caput tegeretur Empl, d. betonica. Inter remedia interna potisfimum Liq. Corn. Gerv. Pulv. pannon. r. fpecif. cephalic. M. Corn. Cerv. aurat. Conf. alkerm, unicorn. ver. Nitr, cryft. Cinnab. nat. Cort. peruviai Elix. aperitiv. Cl. mr. t. cydon. Conf. cichor. exhibita unt. Externorum reliquorum fupra injeci mentionem. E j « De perficienda Molartims, Abortuumque Doclrina. à51 be OBSERLATIO IIl | - — -^- Dn. Lic. Danielis Hoffmanni, | | De perficienda Molarum, Arbortuumque (o UTHNDENHMEM Doctrina. j | | con omnino foret Medicinz ; fi frequentius liceret '* Medicis rimari attentius atque infpicere ea, quz à gravi- | dis intempeftivé ex utero deponuntur, ea enim plerumque mulierculz fub grumorum molarumque nomine fine ulteriori ferutinio abjiciunt 5 fepe veró fecundinz habentur pro gru- |mo fanguinis ; aut huic includuntur atque una abjiciuutur. |Sperandum tamen aliquid hoc in negotio foret, fi ea faltem |diligenter conferrent in publica commoda Medici; que obfer- "vare folent in praxi ampliore ; &ft enim hic non liceat cum "IMalpighio ova incubata juxta feriem dierum infpicere, tamen lex infigni abortuum numero certius tandem quid obtinere- Imus circa molas aequé ac abortus, cum plerisque nec Ruyfchi- Jana circa molas hypothefis fatisfaciat..— An(am de iftis cogi- "tandi dedit hisce diebus foemina 25. ann. prima vice gravida, lab aliquot annis chlorotica,illa menfibus emanentibus à duo- -|decim feré feptimanis frequentia violentiag; vomituum fingu- - lari miferrime torta fuit, viribusque exuta, ut & diu ipfi effet |decumbendum, ac fub finem quidem non fine rigoribus fe- -brilibus ; deliquiisque levioribus uterinis creberrimis, ac pro- 3to penitus appetitu ; medicamentis vcró ftomachicis, ner- (inis atque uterinis id tandem effectum eft, ut vomituum & - vehementia & frequentia ceffaret, rediretque tandem appeti- 15 fuperftite tamen lasfitudine infigni;ac cephalalgia frequen- » tandem tamen gaudet fe menftrua iterum experiri, Medi- - coque id refert, qui de abortu hactenus follicitus ac meticulo- - [us jubet eam pacatius & in le&o agere, accedunt veró tormi- 13, ejiciturque fine aliis incommodis inter largiorem fanguinis - Ruxum oblonga mafíula carnofa,ovum columbinum — f li a ine 8) quu J | ; ETC d Obfervatio IV. - | | dine haud multum fuperans , excretioni illi teterrimus jungi- tur foetor, qui & foerninam & adítantes terret ; maffam vero. llam confiderans deprehendo eam qualiscunque placenta in- dolem referre; apertaque qux adhzrebat veficula , confpexi: maffulam fabx magnitudine ex tenui filo pendulam ac liqui-: do innatantem , qux conglobata primum attentius videbatur. mereri examen , fed nihil. organici foetuique fimile pou | confpici, quod alias vel in minoribus embryonum rudimen- tis obtinet; verum immiffo aqua toto fruftulo maffula illa: funiculo connexa mox latius. duorum feré digitorum diffufa. eft diametro , ac difcerpta quafi diíperfaque in filamenta te-: nuia, flu&uantia per aquam. — Probabile fatis erat hzc foetus. rudimenta, tam tenui funiculo connexa, turbata in accretione. natura, transiiffe in fibrarum iftum glomerem laxum ac malé | coharentem, modus veró quo id factum fit; non eque lique- bat. Putredine tamen infe&am jam fuiffe hanc maffam odor teftabatur, qui & lochia comitabatur, re&iusque jam ab ali- quot diebus videbatur valere foemina poftquam feparata al utero hac qualiscunque putreícens placentula fuerat. . fi non rara fint, erunt faltem ad hiftoriam abortuum verorum. "s - x) mina] fallorumve augendam non inutilia. di | | (Tubinga Auguflam Vind. d.y2, Novembr. 44h 1779. "iffe. ) m: OBSERFATIO IV. — — . Dn, D. Rudolphi Jacobi Camerarii. | Mutus borá quávis primá pomeridumá | us . loquens. n [Utus ille; per horam tamen quotidie à meridiana precisé *-— ad primam loqui valens (cujus hiftoriam fané mirabilem |- dederunt Bb. Rezfeltus, Wepferus, Gmelinus, in Eph. dec. FB) &nn. 16. rationcs autem quafiverunt per Dei gratiam fuperfli- | - — Mutus bora quavis prima pomeridiana loquens. 253 - tes, Gchroecbius, Valentini , Leutilius, dec. 2. ann. x. & 3.) | vivit adhuc. Significandum hoc videbatur publico, tam ad ; €onfirmationem illius obfervationis,; quàm ad invitationem | eurioforum,fi qui de phnomenis forté pluribus velint infor- | mari, ut id faciant tempeftivé, priusquam mortalitatis legem |fubeat fenex. Scilicet Georgius Zllgajers civis & caupo 7e- | finge , quod pagi nomen eft propinqui Kircbemio , fub Teck ; | prifcáà Ducum fede ; natus anno 165 3. parentum fuorum pri- -| mogenitus, uxoratus anno 1683. inde pater trium filiarum ; filii unius; e tribus eorum fuperftitibus fex nepotum avus: fe- | mex quidem, fanus tamen, vivit; cztera liber, modó non eifet | & manfiffet à tot annis ZIpbonos,excepta hora diéta unica;quafi | €oncedente loquelam. y tui | | 9 — Vera funt omnino ; quz de hoc fcripferunt ante: multa luftra Jeudati Viri : addenda videbantur, qux & mihi de ipfo notuerunt bonafide. Nimirum; ut xa' &pci procedam , 99 fübeft cafui huic infolito fraus, dolus, aut impoftura ; fi- -| quidem res eft publice notitiz, tante durationis, tot exami- - |num (à doctis, nobilibus, principibus, quorum & munuscula "fervat & monftrare folet) ut nullus fallaciz aut fufpicioni fu- - pereffe videatur locus, & unicuique dubitabundo maneat li- "berum, fit facile; per fe vel per alios veritatem rei inquirere .|& difcere. | | | Nen eft malum congenitum : etenim ad decimum statis annum libere & claré femper non modo loqui potuit; verüm -|etiam legere & fcribere; iupra conditionem íodalium; didice- Jat jam tum. —— Non eft etiam affe&us bereditarius. Sicut parentes ipfi- .|us nullo linguz vitio laborarunt, ita fuum nofter non derivavit ges nec in nepotes ; quippe qui omnes funt liberi, nul- lum patiuntur fermonis defe&um. : | Non. coepit à vermibus, in quos potuiffet cadere fufpi- «05 tanquam paradoxorum alias phenomenorum autores; | wn | | | 13 pueris 1 LIS | | m & bs 4 194. - Obfervatio IV. | pueris familiares ; De his enim quafitus nofter relpondit ne- . gativé; non recordatus, fe quondam iis fuiffe obnoxium. — - Nen voluit deduci à principio quocunque z7agie fufpe- ào; quale vulgà in affe&ibus miris & dubiis folet accufari facile : filentium eft de tali cauía. y me | s . Sed, xara. 8éow , aphonia hzc videtur habuiffe fui prin- cipium in £errore, ab angore, fubito, gravi, per Dei gratiam tamen fuperato feliciter, in xtate quidem puerili. Scilicet pa- ter hunc puerum tunc decem annorum, eo ipfo quod & ob- fequens & firmus, nec minus effet expeditus, voluerat comi- tem ín itinere ad coemenda domumque devehenda vina: Accidit autem, ut reduces cum curru onufíto, ubi vado trans- eundus erat fluvius; Fils, ad Blochingam , illo tempore ultra modum magnus, periclitarentur uterque; pater quidem. equo infidens ultimo, & ab hoc retro fugiens & currum conícens dens, puer autem anteriori primo infidens , quater cum ipfo meríus firmiter tamen fefe tenendo , fervarentur, cum ruftici: miferorum clamore vocati, motique periculo ; opem tulerint quidam noftro, alii patrem liberaverint. | in --. .Fadum hoc ad ipfum tempus meridianum (qux haàe- nus flridie adeo &k mire manet obíervantiz) fuitque tamw grave, ut pro mortuo ex aqua fucrit extractus; pro more fub- verfus , in loco tamen ftatim , magis adhuc in proximo pagos refocillatusvel tandem potuerit patrem comitari domum,ubi dubie valentes jam. dum vocem claram non ediderunt, habiti pro raucis,à terrore; & contentione clamoris. |... Infuper autem uterque etiam vix przterlapsá feptimaná incidit in febrem; acutam, quia dicuntur in ea deliraffe valde. Unde pater evafit plané liber, filius etiam , fed ita camen ; ut abhinc fubinde pateretur abolitionem vocis, primo quidem incertam vago tempore, non conftanter; donec tandem,quod praecipuum eft, nec fatis declaratum, fuerit facta & firmata illa ad certam horam vocis determinatio, privatio autem per omne reliquum diei & noctis : que jam plus quinquaginta 4Hne-| | | : |n Matus bora quavis prima pomeridiana loquens. 255 "emuorum decuríu ita continuat in ftatu eodem, ut data pri- mum occafioni refpondeat coníuetudo plané radicata ad 1lo- quendum & ad tacendum. "o | Ht .Ineodem,inquam. Scilicet non fuppetit exemplum per tempus tam longum loquelz extra illam horam, nifi unum & alterum, nifi perbreve, & ex hac causà ortum. Cum vel azte aricinta annos milites effent in hybernis; inter multos ex in- colis etiam nofter correptus fuit febre maligni; tunc in fum- - -mo caloris & delirii;pre quo duorum veficatoriorum fenfum habuerit nullum; femel ad no&em loqui coepit; non ita per- fe&é tamen , ac alias hora fua ftata; Paftorem vocari, Sacra- jento coene frui defiderans ; atat ab illo adveniente jam ite- | | ! rum loquendi potentia privatus & fui non compos; fuit de- preheníus. Iterum ante J4. 277205 febre acuta decumbens; lacrymis fuorum commotus, extraerdinarié filium confolari potuit; fed & hinc brevi rurfum obticuit, non nifi fuo tempo. re locuturus. | | | —— De his omnibus, & de conftantia phxnomeni, publicé omnibus conftat laudati oppidi, pagi; & vicinorum incolis, iguos inter veríatur caupo , ftaturz mediocris , macri potius iquam crasfi corporis, capillis fubnigris, fed incipit caneícere, 'nfibus omnibus adhuc integer; non fütdus; minime fimplex, -leflimonii boni, fignis & literis per tempus impotentie fenía | ? mentis exprimens, negotia potiora deftinans hore ,. qua | | qui datur, tum quoque hilaris & facetus: interim cum res üt tot annorum; longa coníuetudine jam quafi non amplius - attenditur, fed ut in talibus cafibus fieri amat negligitur. 4| — Accedant examini & hiftoriz olim recenfitis adhuc cir« -tumftantiz quzdam : Obfervantia temporis tandiu eft accu- -fata, non obnoxia mutationi per tentamina ; occupationes; —penverfationes. Difcurfus data opera cum ipfo inftitutus | j on poteft protrahi ultra terminum fixum , fed in medio fer- - mone folet abrumpi; obmuteícit nofter pracisé ad horz fuz * 1 b 6. - P D ! - a "p M *f &. A [4 256 : Obfervatio IV. "nh c non tam fonum quam complementum; vanus cft tunc & pofi- | hac omnis ad loquendum conatus. io si . Adeo, ut non conftet, unquam vel ab ;r2 ant terrore, quales utique ipfi dicuntur obtigiffe graves & íubiti, vel & à vino , ipfum verba feciffe, aut erupifle vocem ullam. — Etiam cüm 2::fi laboraret magna & fonora,quod fatum non femel, loqui tamen non potuit extra fuum tempus. Ee . Nou autem aphonia hzc eft per modum raucedinis , ad vocem modó fubmiffam, fed ad plané nullam, ne quidem in- ftar fibili vel fpiritus, ulla ratione vel nifu formandam. Z7ffa- lare , quod potuiffe legitur, intelligendum eft non faltem de flatu per fiftulam,fed & ex ore fonoro ; hoc autem jam fenex edentulus non zqué amplius valet praftare. ! he Ad horam denique iftam vox ipfi eft libera, clara; satg- "alis, nihil fingulare aut à communi loquendi modo diverfum habens, Nec tunc ipíe de ftatu fuo quidquam referre. pot- cit, aut folet queri, nifi fimplicem iftam impotentiam. |. Liz beré enim tam zefpirat , quàm os movet; J;zgua fub filentio nec paralyíin patitur nec fpasmum,nec viíu vel taàu ullum in erganis obfervatur vitium. | FR: a Qualis autem fubit difpofitio in penitioribus, fi quis in corpore potius organico ; quàm ipfius a&u ;. vellet fundar confuetudinem , divinationi ejusdem relinquitur. | Pro har- monia quidem tali mentis ad corpus & ad tempus, varia ; ut defiderium cibi ad prandium, vires à prandio ,. altitudo folis meridiana, motus humorum illi refpondens; & fimilia in cone fiderationem venire poffent: prezcipuum tamen momentum videtut coníiftere in memoria temporis & periculi tenera 3 d- huc aetati fortius imprefsà, firmius retentà ; ed non cum lati: tudine quadam, verüm fub tam accurata conflantia , pracist ad horam reftricta; hoc mirum eft zqué ; ac obícurum illud. quid fint illi mentis modi, illa five objecta five producta; qui bus dari folet nomen idearum; habituum & id genus entium nobis intimorum fed ignotorum, zi I» 4 i ; ' ! | Mutus bora quavis prima pomeridiaua loquens. 2g | Met Oblervationis Author d. 26. Martii | 4 A. 1720. fequentem de Muto hoc fuperaddidit Relatio- bos : Vel tandem finis eft hujus etiam hiftoris. | Manferat qur byemem , qualis autumn fuit. defcriptus fenex , Georgius Mgower, Gaupo Jefingen[is, qui fingula Joquele phznomeno J inclaruerat; diu adeó temporis fui ad loquendum & tacendum | obfervans. Sed cum ad. Martii principium inciperet vgrota- i te; inutari etiam coepit longa illa fuv confuetudinis obífervan- tia. Amiíerat füb finem Februarii t/xorem, & hanc ja&uram zegré tulerat, quód cum ipfa vixiffet diu concorditer. Die "tertio Martii facere cua fuerat ufus in templo. Quarto iverat lad nundinas in urbem vicinam , Kirchemium fub arce Teck. |Merum enim veró ibi & inde principium 770rbi acuti & fu- |nefti: Aegré enim pre languore redux illa vefpera propera- -|vit ad le&um, cum catarrho & vomitu, fleriticé correptus. | — Hoc tamen ipfo die fuit obfervatum principium loquelz lextra faam horam: Cum enim dubium effet inter fuos de "pretio rei emptze, circa boram fecundam pomeridianam, ipfe |preter opinionem ; & ad confternationem fuorum, interfari - - evepit, his primis verbis : Et ego hoc pretio emi. Ultra, fi- "lie mirabundz & quzrenti: Mi pater; loqueris? ut vales? -lubi doles? refpondit: ubique: laffus modo fum adeo... Nec - plura tum dixit, nec horum prolatorum voluit recordari a4 —wefperam. Qua;cum forte dubium effet, quota hora, fexta líeptima, fonuerit, rurfus erupit in verba pauca : Ita, non füit ni(i adhuc fexta... Sed & in hoc fubftitit: eo ipfo autem (ufpe&um fuis dedit omen; ad inftans inde fatum concluden- tibus; prout quidem vel olim fuerit ipfi predium, reditu- rius quam moreretur loquendi potentiam. Abhinc ite- m filentium , morbo interim gravisfimé invalefcente , usque diem o&avum Martii, & boram ipiius antemeridianam un- decimam : illam ipíam, qua puer olim fuerat in periculo fub- mmerfionis in aqua. Tunc per bihorium;ab illa icilicet undeci- ma ad primam fuam pomeridianam, locutus;iterum obmutuit, |— Obferv. Acad. N. C. Cent..X. Kk Tan- Obfervatio IV. | Tandem die z070 Martii (quo N L, Saturnus ftat retro- gradus;ad byemem martiam ) à quinta vefpertina pofthac pla-- gió quoad vocem liber qua voluit, quando libuit, eloqui po-- guit omnia, non amplius unquam intercepta loquendi poten-. &ia. Sub his tamen circumftantis: Prx doloribus pun&oriis;. & refpirandi difficultate, verba proferebat gré , pauca, fub | languore, per fomnolentiam, qua fubinde corripiebatur. Nec. fuppetit notabile quid ex prolatis, preterquam, quod adhuc femel de principio modoque fuz obmutefcentix interroga-- tus, cafum iftum fuz quondam periclitationis in fluvio, mor- bumque fubíequum, repetierit; ulteriorem inquifitionis mole-: ftiam deprecatus, cum addito: Vox sea toties folebat absque. fenfu. doloris venire & abire 5 cum loqui inciperem vel defi-. zerem, neque melius mibi erai,neque pejs. — Seyvavit tamen. hanc quam recuperarat linguz libertatem per dies nocxesque vitz: fuperftites paucas: Morbo enim fractus ad nonuni hu-. jus diem occubuit; bené przparatus , à Paftore fideliter ex. verbo Dei folatüs recreatus & fuftentatus. « Moriendi zou; . dicitur fuiffe tandem quafi ex improvifo ; absque praevio de-| lirio, nec cum diritate motuum, placidus : 7zmpws, media fer& no&e inter d. 12. & 13. Martii 1720.: 7Zít45, ann. 67. minus. 7. Íeptiman, E Habuit ergo hoc commune cum aliis ad ultima prope- rantibus, mutationem ante obitum notabilem in eo ipío; quo: per visam fuerat mirabilis ? ut folet forté mente captus redire ad faniorem mentem abituriens aut apparere melior quoad. corpus agri ftatus, fed moriturientis. Utrum ille fortius come moveri ccepit; dum fenfit fatum appropinquans, & hoc ipíum ultimi conatus dedit fpecimen ? aut hisce jam gravioribus intentus curis veteris terroris & confíuüetudinis oblitus fepo- fuit Ideam ? Organa ad fenfum mutata non fuerunt: De int mioribus non conftat: de occultis nervorum five in exortu five in progreffu difficile eft judicium :. Spiritus fingi poffun pro lubitu: Anima novit omnia;preteríe ipfam. —— 1. ME T fal OBSER. ' Characlev Plautaruim internus. 259 OBSERVATIO V. Dn. D. Rudolphi Jacobi Camerarii. Character Plautarum mternus. Emen plantarum principium & finis re&é quidem fed vix fatis attenditur in negotio ozizationi ipfarum. Non vi- |. detur manendum effe in afpe&tu externo ; eft aliquid ultra & intra vafculum & corticem , quod infpici meretur , fcilicet nucleus &c germen. — Hoc przcipuum eft in femine; hujus | etiam in ;zetbodo haberi debet ratio & poteft, fiquidem ipía | feminalis Plantula . utut. parvula quibusdam & abícondita, || jam dum tamen figuram fuam habet certam, & locum , tam "conftans in hisce fuis diverfis per genera modis, ac in ullo a- -|lio quocunque apparatu. Singulare in prolegom. Raj; ad hift. 1 e: de his legi meretur caput; figurz Malpigbit & Leuen- - bockii anulta illuttrabunt : potior omnibus erit avtopfia.. Li- ceat ergo confenfum requirere Characleris interui, quando "iwi externi volunt conjungi plante : fufficiat opponere diffen- fum, illius cafu quo malé jungi videntur quedam. — Certe | elaffes illz plantarum tam ampliores quam meliores; quas tc- - mere explodere nullus aufit botanicorum; fuorum qué ger- -Hminum intus habent modum conformiter ac externé feri- -jmum : & fi quis indé & levem & qualemcunque in flore vel i |eortice receffum fecerit divortium , modó cetera potiora -Jeum germine rité confpirent, fa&um illud non probavero. |Examen autem clasíicum dubiarum, vexatarum, arbitraria- -jrum, ad hunc quoque lapidem quafi lydium poterit infütui. - |Prolixum erit hoc ftudium: liceat fpecimina quadam pro- ferre ad declarandam noftram fententiam. ——... Ponamus caíum: In claffe bacciferarum effe quasdam, ibus plantula feminalis eft non bifolia, non divifa, fed per. |pulpam quandam teretis inftar vermiculi protenfa, hasne fa- cias patiemur effe caterarum, quibus fuz fünt plantule bifo- : Kk 2 liz? | 4 13 s , » "ü "| 260 Obfervatio V. | lie? Atqui cum Zfparago & Polygonato ita comparatum eft. Ergo «gré feremus illa jungi Solanis vel carnofis quibuscun- que aliis, | Rajus quidem Peoniam fe habere voluit; ut de bi- ga illa diximus, ed bifolium eft, quod in fua planta occultat, germen; re&iüs ad monocotyledonon genus ex hac quoi ratione retulit /rzm. Conípirant autem cum Afparagi & Po- lygonati charactere interno etiam extus fex florum crena & bacca tripartita. | heseccr ito . Pergamus ad alias : Refpe&us Apzeum ad veficulas fe- minales tanti momenti in negotio Generationis, quippe fun- dans Plantarum fexums; non tamen arripi debet ita fimplici- er pro methodo ipfarum in przjudicium characteris interni, & caxteri apparatüs in gertninatione & fructificatione diverfi Exemplo poffunt effe herbe , quarum Flores funt in. eade planta fejun&i à feminibus. Hic Ricimum adjungere frm- mento Turcico cum fociis prater alia verat Germen illius bi- folium, planum; in medio pulpa; cum alteri fit gemma bene divería foliorum fcilicet convolutorum; adhzrens extus coty- ledoni fuo, more Cerealium proprio 5 & eó magis nota li, quod multiplicatio frumenti eft'Thema modernum curiofum; cui illuftrando infervire poterit hoc ipfum germinationisp in- cipium, non fimplex; fed, juxta obfervationes laudati Auto- ris, plantule preter mediam majorem quafi maternam c iti- tur infuper in grano e. g. bordei quatuor, fecalis tres, avena ,& tritici due locie minores, fingulisque fex foliola; fuis o» mnia declarata figuris. i E. - Nec herba, quarum fexus eft per individua difcretus;fo «ietatem fuítinent fatis firmam , discrepante iterum germinis modo: Canzabis enim plantula fola fuum corticem explet; craffa, arcuata ; Spiuacbie illa globulum farinaceum finu fto ,sompleéritur; | Merctmialis autem -protenditur per mediam talem farinam ; Urt;c: tandem fua eft plana; recta; nuda, pul- pacaret &c.. Ne ad plures; ad arbores tales, procedam. bd E ^» "EM t. ; h Am 5 Porrc í H ED ^ Chavatler Plantartim internus. /»— 26t Hi Porro, fitus feminis, in eoque Germinis, quem attentus | plane obfervavit Cefzipznus, non debet praxermnitti. — Exem- -j plum dabit Ceriutbe & Echium;invità naturá ab ita di&is As- - | perifoliis, que cor in fummo gerunt,feparatum. — De illà jam -|'elim in his Eph. dec. 2. ann. 9. Ad gentianam quidem ni- mis propé locare ipfam non finit infuper plantula illius femi- - nalis, in media pulpa; qua Cerinthe caret. "Transeant plura -ffitus inverfi exempla : fpeciminis tamen adhuc loco fit Scabio- - fe femen, hoc ipío diverfum à czteris iorum proprié dicto- "mim compofitorum feminibus. — ——— —- Aeriviola, curiosé adeo ab Il], Ds. Direcfore Eph. de- fcripta , vindicanda etiam beneficio characteris interni & ex- -jamenda à coníortio Aconitorum eritnon flore faltem fed etiam -|vel maxime plantulà feminali , cui funt bini lobi valdé crasfi, "eum minusculo adhuc inter ipfos germine, plané aliter, ac in ! ! -Jeorniculatis multis filiquissquorum parvulum germen haret in jextremo pulpz indivifz. Nec tamen, ut quod res eft fatear, j eteroclitum Cardamindum; cum Viola fatis convenit, quippe |eui eft parvula per medium pulpz exteníz. | | | Denique Cof/é, cujus ramum floridum & fertilem figura legans exhibet in cent. 4, fitum habet plantule fingularem : Scilicet in extremo dorfo convoluti quafi cotyledonis refe&tà | itillà pulpze portiunculà detegitur latens germen parvulum; |plànum, bifolium, cum radiculà oblongà, Utrum ita conve- niat cum Zzfmino, determinent Alii, nobis enim hujus flores quidem fuppetunt abundé, non autem bacca; nec mentem nodo fübeunt aliarum íemina, quibus fuum fimiliter locetur | p-rmen. ; Atque ita quidem profequi contemplationem feminum intimiorem & ad plantarum ordinem applicare foret non dif- ficile, nec forfan inutile : — Verum ifta modo fufficiant pro » i" jpecimine. | L wt (Eubinga Auguftram Vind. d.i5, T — o Novembr, A.Yz19. mifJa. ) Kk 5 OBSER- d co sept. o - )QOBSERFATIO V1 4 Dn. D. Hieronymi Laubii. E. Viluus capitis ad cerebrum usque penetrans pofl s. feprimanarum decurfum letale. | Ade proxime elapío d. 8. Martii Nofocomio Status Mari- timi illatus eft Clasfiarius quidam ; acinace per medium. os fyncipitis finiftrum gravisfime vulneratus, vulnere ab offe. frontis ad illud occipitis usque juxta longitudinem exporre&o & ad ipfam cerebri fubftantiam vifui per hiatum fra&turz E obviam penetrante. Primo menfe zger fic fatis bene fe ha- bens nullisque periculofis fymptomatibus infeftatus, fragmen-: tis cranii lzfi usque & usque feparatis, vulnereque cutis cons folidatíionem indicante & ipfe optimam reftitutionis fp em. concipiebat, & medentibus dabat. Quinta demum à decr bitu hebdomade conqueri incipiebat de dolore & gravitate capitis cum vertigine, leniaque convulfionis figna fefe offere- bant; inftituta itaque ftatim cranii perterebratione fubjacenti & hactenus in infidiis latenti hofti exitum dare ftudebamus, fed fruítra, die enim illam fa&am fubfequente convulíus zget. moriebatur. In caufam mortis inquirentes, cranio remoto; illam fatis manifeftam reperiebamus ; fragmentum fcilicet la: mins interioris osfis bregmatis finiftri magnum per ipfas cere bri membranas transfixum & cerebrum pungens, cum vicing fruftum illud ambientis cerebri fubftantie putrefa&ione, fatis. late & profunde, ad ovi ícilicet gallinacei magnitudinem fer pente. — " I Ue D diee DUE ta — ae -— E L. 1 r bou Vulnus tboraci per accidens letbale. 263 |». QOBSER/FATIO VII Ug ; Dn, D. Hieroymi Laubii. n Vuluus thoracis per accidens letbale. / cciam in thorace à nebulone quodam clasfiarius curae | Chirurgi civitatis hujus fe committit, à quo per integras -&. hebdomades tractatus, propter improvidam & diutius con- "Hinuatam turundarum craffarum & compadctarum in vulnus "ntrufionem plus damni quam folatii fentiens, tandem Nofo- lochium Regium peti. In prima autem zgri deligatione bbíervatum fuit inter quartam & quintam coftam veram late- Lis dextri & vulnere fa&um ulcus rotundum , pollicerfi ad- "mittens, callofum cum finu fuperiora verfus abeunte, absque - ot bili penetrationis in cavum pectoris figno. "Viribus &- farne deftitutus xger tusfi molefta ficca ; dyfpnoea & febre aeó ica jam afficiebatur quibus fuccesfit tumor femorisac tibiz - gusdem lateris cedematofus mox auctus mox imminutus : vl- - tus ipfum materiam fundebat crudam, feetidam, qu& tandem -m pus magis coctum & laudabile abire vifa confolidationem jceris fpondebat: fed ftatim à latere novus fe extollebat "umor;qui pro facilitando materiz adhuc latentis eflluxu aper- - us aliquot finuum, ipfarumque coftarum cariei indicia dabat. - ku&is interim febre he&tica memoratisque fupra fymptoma- "ibus miferrimus eger tandem poft 24. feptimanarum decu- -jitum moritur. Cujus cadaver eadem die examinarum fum- -ne macilentum, fed quoad femur & tibiam dextram oedema- -lofum, monftrabat in thorace dextro duo foramina, primum -ultro olim malitiofe in regione 4. & 5. coftz ver inflictum; -dkterum intra coftam 5. & 6. arte, ut fupra dictum, factum. lemotis integumentis ac muículis coftz nominate appare- aant carie exeíx, fternoque fublato;pulmo lateris affecti totus oftis, pericardio ac diaphragmati undique firmiter adnatus denla membrana inveftitus, coloris obícure coerulei ad 3: E. | gredi l 1i ' / 264... - . Obfrvatio VIII. ta | gredinem vergentis, durus pureque craffo;fpiffoque iniaró us, | pleura gangrana tacta, cavitas dextra ichoris foetidisíimi cir- | citer libram civilem continebat : in regione vulneris infiici obfervabatur foraminulum in pleura vix pifum recipiens; imi- nime veró ad pulmonis fubftantiam ubique annexam pene- trans, Quod examen patefecit vulpus demortuo olim in£i- &um non nifi occafionalem mortis caufam, minime vero ab- folutam fuiffe, & ex accidente faltem per inconfideratam pri- mi Chirurgi tractationem letale evafific, E OBSERVATIO VIII. Dn. D. Hieronymi Laubii. Vülnus lenis 5 renis fmiffri letale. Ultro lato infra coftas fpurias lateris finiftri transfof u$ ^ nauta die nona poft acceptum vulnus moritur. in lafto- nis naturam inquirere jusfi ego & Status Marini Chirurgus; vulnus per medium lienem in renis finiftri fubftantiam pene- traffe , fanguinisquc in-abdomen effnfioni notabili anfam de- diffe obfervavimus, ideoque vulnus hoc abfolute letale fuiffe; nec mirum effe, quod febris vehemens cum vomitibus, diar: rhoea & miótu cruento mortem praceflerit, pronunciavim : | OBSER/FATIO IX. Dn, D. Hieronymi Laubi.— In flexura cubiti graviter ouluerati | es anuatome. | Mile gregarius in duello graviter vulneratus ad Nofocomi ' um Militare Regium miffus, jam per aliquot dies ab alii Chirurgo tra&atus vulnus monftrabat in cubiti flexura gladi profunde inflium & tres digitos latos longum, multoqu|. lineo carpto intrufo dilatatum; quo exemto caro gangram: i | H pro EE Ó HER 1 ^ - i E d In flexura Cubiti graviter vuluerati anatome. — 265 | proxima. confpiciebatur. "Mox ox ab ir ingreffü febris vehemens . corripiebat vulnerátüm, cum tumore circa vulnus plumbei co . Joris totum ftatim.brachium occupante : omnique medela in- caffum tentata, febre ac doloribus enervatus xger 26. die mo- riebatur. Examindto poft mortem accuratius quam 'in vitá ' licuit; vulnere; illud in ipfam jun&turam Cubiti ultra medieta- | tem penetraffe, radiumque & apophyfes humeri lafisfe, pat- | vaque horum fruftula penitus refecta fuiffe, viciniamque gan- | grana correptam deprehendimus. Itaque quamvis vulnus j iud proabfolute & per fe letali declarare non potuerimus, il- | lud tamen ad fumme periculofa & propter füneffa fymptoma- / tà plerundp fupervenientia; fi non ipfam mortem totius, mem- obi tamen extirpationem fzpisfime caufantia referendum effe di..vimus. Cumque praterea iftius xgri conftitutio mor- boía, & accedens primis ftatim diebus gravisfima febris cum JO brichii intume(centia ejusdem amputationem impediverint : num infuper dexter lobus una cum hepate inflamma- tione correptus deprehenfus fuerit; hunc egrum in vita corn- L fervari non 2 v pronunciayimus. !E--— OBSERFATIO Xi NS - hor .« Dn.D. Hieronymi Laubir | pes o diuturni. 1 cadavere Viri ultia femeftre fpatium ilolefto aibi vomitu excruciati & poft fex hebdomadum in Nofocomio li decubitum demortui obfervabantur Pulmones fani, & natura- | liter conftituti, nifi quod finifter vicinz pleurz & diaphrag- n e fuerit adnatus. Mufculos abdominis rectos fphacelus j e ipuerat;peritonzum erat tenue admodum;ventriculus fla- ! 1 b Es 1 | |. Iber en TY ventriculi oomitus gjfamtorum . | dul ac multo liquore nigricante turgidus , ejusque orificium * | dextrum, quod Pylorum vocant, (cirrho quatuor digitos trans- j —- Obferv. Acad. N, C. Cent. X. L1 verfos | | 266 Obervatio X... verfos lato adeo ar&atum, ut non nifi nifu quodam aditumad | duodenum inteftinum digito concederet: vefica fellis collap- fa & indurata, pancreas & mefenterica glandule fcirrhofz; in teítina gangranata & inania, lien parvulus;urinaria vefica cons fuicta admodum; fed renes boni obfervabantur. — — | | (Hafnia Auguflam Vind, d, v6. Now, J^ lul erortt ZAaypge we) —— | . ..—OBSERFATIO Xl. . ^ . Dn .D.Joeannis Adami Góritzii. 4 - ZhInatoue bydropici, cadendo fuffocati. Uvenis xvii, annorum aícite laborans jam ultra duos annos; ne quid dicam de calculis excretis , quorum unus & alter. inagnitudinem pruni nuclei adequabat, poft multa adhibita. - hoc levamen fentit ,. ut detumeícente fenfim abdomine &. fcroto iterum ambulare in domo, & fcalas adícendere incipez ret, qui prius prz afthmate & tumore infigni jam. diu leg; affixus erat. Convaliturum fic fe; quamvis pedetentim, eo minus dubitavit, quod appetitus rediret; & refpiratio melior effet. Sed prater fpem accidit, ut; dum aliquando; poft as- fumptum largius & lzto animo prandium, celerius, quam par erat ; hypocaufto exiret, pronus caderet in terram ; & ftatim etíam fuffocaretur. Scrutaturus caufam hujus fübitanez: mor- tis, apertionem cadaveris petii; quà impetratà, in prafentia duorum Illuftrium virorum; fequentia notavimus. Tota facies livebat; non aliter; ac fi laqueo fuffocatus interiiffet. In abc o- mine reperiebantur adhuc. ultra xxiv. libre humoris extravae fati luridi & vappeícentis, cum peritonzo putrido. Inteftina jufto minora erant, alba & fere vacua; forfan à repetitis hy2- dragogis In hepate autem vidimus quod admirationem ne- y retur , folito quippe grandius fuit; figure ovalis, una maffa, & ullus lobus in illo vifendus. — Tunica invefüens hepar n ras". "A | . duem | L| —.. — Znatome bydropici, cadendo fuffocati. 267 «| fiticin corii vitulini habens, facili negotio detrahi poterat; cu- . jus portionem adhuc fervo & petentibus oftendere poffumi. - /Subíftantia hepatis per medium diffecta exfanguis erat, inftar | | I | antur. Lien fuz magnitudinis erat; & fere naturaliter | fpongiz expreffz. In veficula fellea vix x. guttae bilis con- | conftitutus; nifi quod latus exterius eodem fere corio tegere I | turachepar. Ad diaphragma ubi perventum eft, foramen in | parte dextrá carnofa confpeximus , per quod digitus facile | transire poterat : hinc cüm thoracem plenum videremus ejus- | dem humoris, quem ex abdomine ollà exhaufimus, hic pun- | &um lethalitatis effe dixi adftantibus : rupto enim, poft cafum | violentum; diaphragmate fracido, aqua abdominis aeos xaj || Bajos thoracem ingrediens, ftitit pulmonum motum & mife- | rum fuffocavit. Cor magnum erat, intus fovens polypum pi- - tuitofum in aortam definentem , qui forfan circulum fanguinis | impediendo, ad fuffocationem fuum quoque contulit. Reli- | qua viícera in ftatu fere naturali fefe offerebant, & mirati fu- l3 20 UT |" A OBSERVATIO XII a. Dn. D. Joannis Adami Góritzii. L^ De capillorum pica. 1 ima exempla à diverfis Autoribus notata funt appetitus i * abfurdorum, qui precipue in gravidis occurrit. — Vidimus tamen etiam puellas chlorofi laborantes, tritico, creta; carbo- .|hibus & cera Hifpanica veíci: alias hordeo, ellychniis; calce .|Viva; carne cruda, ligno & arenáà. — Sed capillorum efum non- dum audivi, hinc.quod nuper his oculis vidi , utpote rarum |contingens, Ephemeridibus noftris ut inferatur, equum duxi. Pagus eft, Affecking di&us, diftans à Ratisbona 2. milliaribus, jin quo puella eft x. annorum, ME AY filia, que maximá cum. | Ll a . dele- ] | l 268 een Obferoatio XIE 0. .dele&atione capillos devorat. Parentes fan&te teftantur, quod. omnes. capillos ad minimum ter fibi extraxerit & voraverit;: licet centies ob id caftigata.. Modum hunc fervat: capillos. convolvit fupra digitum, & parum mafticatos deglutit. . Pro* prii non fufficiua,fed;ubi modo occafio occurrit; aliis homis nibus, capillos aufert; infuper aliquot pelles leporinas etiam - voravit. . Id omne tamen absque noxa; fanam enim eam has Genus fuiffe Parentes mihi dixerunt. Quazrenti, unde hic. TJ 9-* capilli crevere; illos evellere & ori indere ceperit. ^— OBSERVATIO: XIIL. s Dn. D. Joannis Adami Góritzii. ! : Fo X 1 | ] (53 3^4 -« o Munenula im pede; "^ Ravida quadam hujus loci ,. aliquando, murznulas ap tens, maritum , qui mercator eft; & tunc temporis ipfe. Mas veadebaz, rogavit, ut faltim.unicam edendam daret, ob: infignem appetitum ne embryoni noxa accideret. Aft ille. | uti non iolum avarus eft, fed praterea cappadocium portenz: tum, indignabundus murznulam denegat, refpondendo, ftoli-: dai hanc effe iagipanonemhies, tempore eas effe raras, & plurimo vendi poffe. Gravida in lachrymas foluta murznulas. Ííe ubique odorari teftatur, Ancilla nunciat hac hero fio; qui. abortum veritus, parvulam fcligit) éamque in cauda tenendo |. hypocauftum intrat & uxori oftendit ejusque imaginationem Tu lub $11 | i" E " Mira cranii fratlura in bomine per XL. aunos t. 269 lacrymas deridet, — Verum illa, irà frendens profilit à fede | fuia; abreptamque & manu mariti murznulam in terram proji- - | eit & pede conterit; his verbis : en avare, nec ego edam, nec quvendes. Metuunt quidem in domo omnes uxoris abor-- ob hanc excandeícentiam ; non tamen nocuit gravid s. lia autem; quam legitimo tempore peperit;effigiem muranu- abuit in planta pedis, & etiamnum habet, licet j TM mater aliquot liberorum. - | (Ratibona dio Vind. da I7, Novembr. A, 79. milfe-) | OBSERVATIO » 0/08 Dn. D. Joannis Salzmanni. | j e mra cram i fratfura i bomine per XL, anuos fuper[lite. ordin Abraham Eftermann, in Pago C'infenbeim | prope Heidelbergam natus, nunc vero civis in Barbelroth;. - ditionis Suecicz ad tertium à Landavio lapidem diftante; cum. . vic ^ muni circiter tatis annum ageret, & in pago Ober (Ste vim / duobus à Moguntia milliaribus Germanicis; victori: vitiis effet , tempore vernali in cella vinaria dolium 16. mphoras Argentinenfes capiens ; fed. duabus tertiis partibus : L- um elevare conatus eft. Sed huic labori impar manus. o fubtraxit dolio, quo facto afferes fuperiores prominen- » qui noftratibus, bie GYargel dicuntur, vino refluente & in ! ejus pofticam impetum faciente ; ipfi in fpatio valde inguíto; murum inter & dolium conftituto, circa medium os- frontis non modo enormem integumentorum contufto- fed & osfis fra&uram, cum infigni partium comminutio- produxit; non fine magna, uti conceptu facile cft, cerebri motione; Solus erat; nemoque aftlito füccurrere pote-. it haud notabilis fenfuum vel externorum, vel etiam in-- |* Ll 3 j terno- | | 26 ^ Obfervatió XIV... — «A ternorum lzfio , neque ulla alia gravia fymptomata , quod dem füperat, fubíecuta fint. ger more ejusmodi homini- bus familiari, nullius Medici vel Chirurgi opem implorans, re- medio é Microcofmo & proprio corpore petito; nempe urina, uti erat recens emiffa, lavit & eluit vulnus ; idque per plures annos continuavit, Poft elapfum aliquod tempus animad. vertit portiones integumentorum & fragmenta osfium fubin- de feparari & exire, qua hiatum in fronte infignem relique- runt ,. majorem tamen cutis atque cranii tabule externa, nec non fubítantiz intermedie, qua diploé Anatomicis vocatur, quam interna, uti icon calci adjecta illud accurate exhibet Nova cutis non füccrevit, neque cranii tabula externa;fed plu- ra fragmenta interne cum reliquo offc ; vel cum fe invicem rurfus coaluerunt , qua fubftantiam inter os, & cartilaginem mediam prz fe ferunt, | Hinc dura mater; feu craffa menit X; externum cerebri involucrum, multum eft denudata, hiatu l- titudine ad 3. digitorum transverforum crasfitiem accedente, longitudine illam duorum fuperante. Externa tabula magis deficit, quàm interna & tantundem, quantum cutis, nempe ad| latitudinem 4. vel 5. digitorum. In latere dextro prominen- tiam infignem, & plures in m circumferentia inzequalita- tes, uti cutis habens, Hzc in fronte inferiore; fuper radicete nafi in plura quafi tubercula elevata eft, id quod cariei osfís fubtus latentis tufpicionem nobis praebet. Sed & filentio prz- tereundum non eít, grum noftrum, cum puer 7. annorum effet, patre baculo illum petente, & falcem mefforiam & parie- te fufpenfam feriente, ab hujus delapíz cufpide in fronte vul- neratum effe, quam lefionem tumor; feu excreícentia quada infignis magnitudinis, & coloris à reliqua cute diverfi infecuta fit; cujus veftigia di&a tubercula effe absque dubio eft. Dura mater tabulz cranii internz valde adhzret, & in latere finiftr ex illa qua(i enafci videtur, excepta parte inferna; qua ad pro- ceffum, crifta galli di&um, via patet, ubi ab offe libera quam maxime eft; cui interftitio immittit linteola; udi &illi; quod ater. | | | De mira cranii fractura in bomine per xv. au, dc. 271 "nter cutim & tabulam externam occurrit; maxime in latere Mümiftro. Saepius allegata craffa meninx motu quodam pro- prio & a&ivo gaudere vix conípiciebatur, fed (olum commu- ji, nempe dilatabatur à cerebro ; & hoc à fanguine illud irru- te; unde etiam ejus diaftole cum pulíu arteriarum. fynchro- ica erat. Movebatur pariter ab expiratione fortiori v. gr, fixà qua multum extra hiatum protuberare videbatur. Col- labente cerebro ; & hxc fubfidebat. Ipía illa membrana non Joccalluit, fed non nifi aliquatenus ficca eft; & coloris natura- liss fi digito illa pariter ac cranii tabula interna vel leviter "tangitur, eger uti plus una vice nobis retulit,notabilem fonum & quafi ftrepitum exaudit. "Vulnus alio apparatu non obte- git quam fplenio triplicato, fuperimpofita mitella feu peplo -Beorio fao, | Caterum prater fenectutis incommoda de a- iqua, non vero magna capitis debilitate conqueritur, & audl- us difficultate nonnihillaborat : quod fi curru vehitur, cum- -brimis per loca falebrofa multum inde afficitur; fentit etiam ab -jéris mutationibus externis aliquid moleftiz ; tempore hye- -mali zftivoque melius fe habet, quam vel verno; vel autum- ali... Poft cibum, utut paucum affumptum, à fomno tempe- 1 -lare fibi non poteft, à vino pejus habet; ut & fi quando pul- i inis plumeis incumbit, Ab eo tempore, quo infauftus hic - falus ipfi accidit; expertus eft copiofum materie purulentz ef- - luxum, & frequentes infignesque heemorrhagias, ita ut à tuffi -jon raro fanguis e fede vulneris inferna cum impetu fur- Bd. propelleretur ' quz non nifi aliquot abhinc menfibus -Jeffarunt. Nunquam vero vel fanguis; vel purulenta materia | maribus profluebat, unde conjicere licet ; laminam internam - nuum frontalium nihil damni paffam effe, neque cavitatem, - juam inter duram matrem ,, & cranium illius loci exiftere fu- —Ira-notavimus ,- di&um in finum hiare..— Duxit interea uxo- em, & fex liberorum parens factus cft, trium filiorum, & filia- Am totidem inter quos nullus ( quod mirandum) ne mini- | T quidem labem contraxit à pgtris deformicte, Bis à fe- EO | bre; | | | api 0500 5 s OWeesie XIV. 00 1 e| bre; qua correptus interca fuit, acuta altera, altera petechuali |— (alvus evafit & incolumis, & quod miraculo proximum eft; per. |. quadraginta fere jam annos cum infigni hac deperditione fub» | ftantiz cranii fatis bene vivit & ante aliquot menfes, pede- | ftri itinere o&o circiter milliarium Germanicorum facto; huc | venit, & à multis Medicine Doctoribus, & Studiofis non fine |. magna admiratione vifus eft. m Vid. T'ab. VIII J Explicatio Figure. 4 AAA. Cutis calvariam inveftiens. : jT BBB. Ejus circumferentia & orz, quousque illa ablata fuit. C. Portio tabule cranii externe, quz dextro in latere pro- minet. EV. DDD. Tabula cranii interna vitrea alias dicta; hic valde in- equalis ; cujus fragmenta intercedente fubftantia cartila- | ginea rurfus coaluerunt, | E] E. Dura mater, feu craffa meninx à cranio hic prorfüs de- | - nudata. | Bod! F. Pars ejus dextra lobum cerebri anteriorem ; & dexeum | inveftiens. - * G.. Duplicatura craffe meningis falcem figura referens, cut finus longitudinalis fuperior infculptus eft. E H. Cutis hoc in loco multum à cranio dehifcens, cui interfti- tio zque ac hiatui K. fpleniola immittere eger folet, — | II. Locus tabulz cranii interne ; cui dura mater firmiter ad- |. . haeret, & velut adnata effe videtur. zd K, Hiatus infignis inter cranium & duram matrem occur- ) " "Y M. Portio tumoris multum prominens & circa nafi radicem tuberculum infigne formans. Lid , * . Celica aqua fontana curata. D OBSERVATIO XF. Dn. D. Joannis Cafpari Fehrit. Coca aqua foutana curata. (C Apitaneus quidam laboravit Colica atrocisfima, cum alvi ^ obftructione ; vomitibus frequentibus, fiti intenía, & oris amarore à clyíteribus alvus non aperiebatur, purgantia, la- xantia; emollientia absque effe&u revomebantur, opiata, ter- rea abíorbentia;antifpasmodica dolores non levabant, quxvis affumpta alimenta, potulenta; vinum; cerevifia, deco&a, emul- fiones, acidulz; jufcula, quin omnia medicamenta, fpirituofa, . oleofa, dulcia, amara, acida, ftum & ardorem excitabant, & . brevi revomebantur; judicavi hzc omnia ab acrimonia bilis irpoc oriri; unde ad diluenda falia biliofa fuafi; ut potum * rgiorem aqu fontanz fuccesfive fumeret , à quo xger nul- | lum ardorem, fed fitis & doloris aliqualem mitigationem fen- ! fit; fubfequente alvi apertione, & excretione multorum bilio- forum & viridium humorum, hinc fuafi ut potum hunc; zgro admodum ácceptum, aliquoties repeteret, hinc excretis copi- ofis humoribus biliofis, brevi temporis fpatio reftitutus, & poft paucos dies caftra fecutus eft. Sic Judea quxdam querebatur colicam & pasfionem hy- . flericam cum ardore & zltu circa prxcordia, oris amarore, (i- | ti clamofa, vomitu, alvo ficca; quzcunque ore affumfit; ardo- | rem & zftum; hinc anxietates, dolores & vomitus excitabant; | fuafi itidem ut affumeret potum largum aquz fontanz , unde | | dilutis alibus biliofis alvus aperiebatur, multa bilioía excer- nebantur & curatio abforbentibus abfolvebatur. » Obferv. Acad. N, C. Cent, X. Mm X Ob. E :| p | $74. MR Obfervatio XVI. OBSERFATIO XVI Dn. D. Joannis Cafpari Fehrii. Partus curiofus. 1 Xor vinitoris cujusdam die folis -- filium, fecundi--| *- nz veronon fequebantur;nihil profuerunt conatus partu- rientis, nihil fternutationes, nihil pellentia aliàs probata ; in- terim obftetrix funiculum umbilicalem femori parturientis al- ligabat , die Lunz & Martis omnia in eodem ftatu permane- bant, & puerpera fibi bene habere videbatur, unde non folum curam neeligebat, fperans fuo tempore fponte fecuturas fe- cundinas; fed etiam é lcé&o furgebat, culinam intrabat, pavi- znentum fuperius afcendebat, in cellam defcendebat & labo- res domefticos, (uti ejusmodi pauperes muliercule folent) per duos dies fubibat, nihil mali inde fentiens, circa vefperam vero diei Martis, redeuntibus doloribus peperit alterum filium, quem fecundinz absque labore fequebantur. - OBSERVATIO XVII | Dn.D.Joannis CafpariFehrii. |... Globulus pluubeus cum urina exeretus. ('Enatoris hujus loci uxor corripiebatur doloribus nephri- ticis, cum ftimulo frequente ad mingendumy;fuafi ut urirram vitro urinario immediate exciperet ; quo certus fieri posfitt de calculo ; fecit hoc aliquoties zz mea prefentia , ed urina erat clara, pauca; absque arena & calculo;tandem vero iterum poícit vitrum, & dum urina in majori copia proveniebat; gra exclamat: hem! jam prodit calculus qui magnus erit ; fenfi- enim ejus egreffum manifeftisfime,& omnis dolor fimul & fe mel evanuit ; infpiciebam urinam , ubi nec arenam nec calci4 jum fed ejus loco globulum plumbeum,quibus lepores rrans4 al , j A ) Hypochondriacts vino generofo curatus. :$ di folent, inveniebam, quem zgra ante aliquot dies ea incu» | tía deglutiiffc affirmabat. *-- OBSERVATIO XVIIL LE Dn. D. Joannis Cafpari Fehrii. is (ov vino generofo curatus, Ateratus mane 2 leco furgens fentit lasfitudinem totius " corporis ; hinc circa regionem fundi ventriculi oriuntur ulfationes, venarum in pedibus, manibus & toto corpore tre- mores & convulfiones, circa precordia anxietates, in capite -|Vertigines, cum tanta animi timiditate ut fe à quovis viro ho- fefto occultet , quin, quando aliquos de viro honefto JJoqui audit, ftatim dicti tumultus oriuntur, fimul hypo- Whondriacus eft; & ante aliquot annos bulimia laboravit , Iquando cibum affumit' melius habet ;' & di&a fymptomata "minuatur; Ufüs eft per plures annos multorum expertisfi- yrum Medicorum confilis, fed fruftra , quecunque enim vedicamenta affumfit , aut nullum effe&um ediderunt. aut [ymptomata graviora reddiderunt, quod imprimis martialia, lard; tartarea fecerunt. Ex hoc vero folo ha&enus per plu- - ires annos levamen fenfit; fi vinum generofum mane largius - bibit, à quo non inebriatur, fed tantummodo à di&is fympto- à y prcavetur,à vino minus g generofo eundem effcctum p * !g . OBSERFATIO XIX. Dn. D. Viti Riedlini. m Bu. Earane egregias exferentes vires. Mos quzdam perilluftris, fexagenaria aliquot libero- rum Mater ; dum hos adhuc edidit, aliquando tumore i| manm; in abíceffum. [ponte apertum; terminato; & poftea; NL Mm. menfi- | | 276 o ^ Obfervatio XIX... * AN . menfibus confueto tempore ceffantibus, achores in capite; | & poft aures ulcufcula fuboriebantur ; qua munditiei ftudiofa ipía egre admodum ferebat; licetque ego non nifi interna: quidam medicamenta commendarim, ceteraque conducere hac fanitati, crebro inculearim, non defiit tamen; donec ex-- terna ab aliis communicata hzc ipía ulcufcula exficcarunt : atat brevi poft dolore capitis fat acerbo corripiebatur, reme- düsnonnift difficulter admodum cedente; praefertim cum - feam ab his multam prz fe ferret, & quavis nifi illico juv; rent, brevi feponeret , aliorumque tantum non quorumvis commendata aliquandiu in. ufum duceret ; hocig. occultare plerunque ftuderet ; unde, quam difficilis ejusdem reddatur. cura, facile judicari poteft. | Licet ergo ante annum fere, acis dulis Uberkingenfibus, calefactis quidem (ficut multi illas Ix die commendant; non femper tamen é re effe; & ex hac obs fervatione patebit) przfervationis caufa fuerit ufa; impedire. . tamen minus potuit; quin acerbisfimus capitis dolor redire s cui quidem varia medicamenta tam interna quam extera oppofuit, nullum tamen tam diu; ac quidem opus fuiffet, cone tinuavit. Sic inter cztera effentiam illam dulcem Hallenfiui fumme appetiit; magnamque in ejusdem ufum fpem. pofui hincque per triduum diligentisfime illam in ufum duxit, at le» vamentum non percipiens ftomachabunda in fumtus;qui ero- gandi erant; illam fepofuit: Magnefiam ;. qua alvum femper. pluries movebat, quia hac obftru&a quavis mala augebanturg. diutius continuavit, fed quia plurimas moverat fedes, has nu- merans; hincque viribus non poffe non infidiari perfuafa; & hanc etiam dimifit. . Martiatorum infeftisfima hoftis , fi vel quosvis hec improbantium libros perlegiffet; magis contra il- la proteftari non potuiffet : Licet cum malum caput paulatim relinquens, ad inferiora vergeret;iisdem opus vel maxime ha- buiffet: nunc enim non folum ventriculus dolebat fed. & quavis ingefta rejiciebat ;; dolebat quoque dextrum hypos| chondrium, & durum fubtus erat, hincque venter —— E. tena | Acidule Egrane egregias euferentes vires, 272 | bat; nec quicquam hinc inde conquifitis remediis proficie- | batur, ex quibus quzdam mihi interdum advocato indicaban- | tur quzdam reticebantur, prout commodum eidem videba- |tur : durities vero in dextro hypochondrio eam permovit ut | aliquando, ta&u hanc explorarem, me rogarit ; nec fane tan- |gi non potuerat, & hinc indurati hepatis fufpicionem mihi | injiciebat, parvamque convaleícentiz fpem relinquebat, mar- |tiatis medicamentis mihi é manu plane excusfis: ubi inprí- .|mis etiam notandum ; quod quando vel vomitus nimii, vel '& dolores me permoverunt, ut fymptomatibas his dicara re- media oppofuerim; hzc fopita quidem fuetint; at femper cum |feenore redierint ; tandem quibusvis circumftantiis rite per- -Ipenfis, judicans, & aliquoties indicans; nifi aqux minerales, & "inter has Egranz auxilium afferant; non füpereffe mihi qui- f ES remedium , quod illam posfit juvare ; ut in has co ienferit, Illam permovi;. & cum petenda aliunde effent, fummo defiderio ab ipfa expectabantur; fic ftatim ad illarum - potum fe compofuit, & primo quidem, poftmodumque bis -iterve adhuc me prafente eas bibit, impofita lagena vaíi aqua - fervente repleto, & primo quidem ultra dimidiam menfuram, - nec nimium feftinans ; fed paulatim ; & poft motum fingulis itris epotis füccedentem : ficque illo ftatim die fe habuit, uc ofuiffe crediderit ; licet folicitam eandem reddiderit, quod intum; quantum biberat, non fecefferit, quod tamen in prin- tipio vix neceffe erat 5 repetiit hinc alacrius fequenti. die nc potum, jam quidem minus calefa&um, & eodem quo ius modo, nec minori emolumento ; femper hinc & dofi ugens, & tandem frigidas quoque aquas bibens, quotidie - ilicet magis easdem prodeffe perfenfit ; primis diebus qui- - dem pedum tumore fuperveniente non parum fuit. perterri- -qui vero ; ficut predtxeram, fponte denuo disfipabatur. nde tanta alacritate; tamque fedulo per integras tres hebdo- non folum mane; fed & vefperi plures lagenarum ex- it; tanto cum fructu; ut, non folum per alvum fed & per Ht | t Mm 3 urinam 278 à ""OBP DN XX ence urinam , quicquid hactenus varia deícripta mala & produxe- rat; & foverat, fic fubduxerint, ut has aquas fat laudibus ex- tollere non potuerit; quin cum malum lepofitis illis redimm. miüaretur, fponte fere ad hunc fibi tam falubrem potum re- diit, & pluículas lagenas eo repletas comparavit, quas;fi forfan. rediret malum, bibere poffet: interea vero, deficientibus ali- quando acidulis Egrants, & noftrz Uberkingenfes non parum. eidem profuere; quin fic mali reliquias fubduxere; ut jam per. aliquot hebdomadas ; vix habeat, de quo queratur :. Aci dularum Egranarum precipue ufum tam proficuum cum plu- res fint experti, omnino tales producere obíervationes juvat cum quovis tempore fuerint reperti; & hodienum reperian- tur, qui nimis injurii in has & alias tales aquas falubres fuere licet enim non defint, qui exiguo cum fru&u easdem bibe- runt; caufz tamen fubfüere, quo minus prodeffent aut debito: modo non fuere in ufum du&tz,ant qux alia accufari potuere: * Etquae quzfo! medicamenta omnes & fingulos juvant ? ju? vat vero de omnibus & fingulis fic judicare; ut nullum eorum medentium manibus pen;tus excutitur. | k OBSERVATIO XX. Dn.D.Vic Riedini; * à ] 1 1:17 3 | z HIEMS , . Abdominis percu[]io sortem fübitaneam |. m inferens... À euro a A /[Enfe Septembris Anni M DCC XIX. exeunte; in page quodam territorii Ulmenfis, inter duorum puerorum ríi- xas; alter octennis feptennem, baculo fat magno (an jactu fa- &um;an vero manibus elapfus fuerit baculus uti quidem reus | affirmavit, dubium) in abdomine fic percutit, ut is; prolatis prius verbis germanis :. fparf / id) toill$ meinen Ctfa fagett expecla, Patri meo veferam, & expirare ulterius nequiens a&- re vehementius atracto;quod noftrates pagen nominaarillico Á | Abdominis percuffio tiortem fubitaneaz inferens. 279 , motuus in terram fuerit prolapíus : quemadmodum vero ab- | E fuiffe percuffum, qua parte quidem nemlne referente, | nullum dubium erat, ita in hoc nec minimum quidem lafio- | mis fignum, fe exíerebat,quin & füblatis integumentis commu- | mibus,nec in his, nec in viíceribus fub iis latitantibus vel mi- aima lzfionis nota comparebat; nifi quod ventriculum & in- teftina admodum fuiffe inflata perPhyficum cui munus inqui- fitionis fuerat demandatum, relatum fuerit: Is itad; in caput "inprimis inquifivit; cumque, dum Cranium à cerebro fepara- |batur;in regione finus fagittalisquadam fanguinis copia fpon- te emanaret, vafaque fanguiveha repleta & turgida confpice- "rentur ; apoplexia puerum fuiffe mortuum jfüipicabatur : re |per Amplisfimum Senatum ad Collegium Medicum delata , /hoc refpondit : Ab apoplexia vix quidem derivari hanc mor- "tem poffe, cum in ea fanguinem non tam in vafis adbuc con- " tentum, quam in partes interiores cerebri profufum effe accu- fandum.prater alios inprimis fuo tempore Ill.MedicusWepfe- - rus; in peculiari de hoc morbo fcripto & fuper obfervationi- - bus anatomicis fundato tractatu demonfltret ; ad hzc, à tali & - ram forti apoplexia inprimis & vocem fic intercipi, ut talis a- - pople&icus vix ac ne vix quidem verbum proferre posfit : fan- -guinem vero profluentem fe&ioni tribuimus ? merito autem uultum inflata inteftina & ventriculus nobis fufpicionem inje- gerur ;diaphragma fic fuiffe laífum ut alicubi hiarit ; ficque 2 é infpiratione attractus has partes diftenderit, refpirationedg n iIbita puer fuerit fuffocatus: cum & teftem infignem Medi- 3 im Bohnium adducere potuerimus; qui binas tàm citz mor- - $4 diaphragmate lzfo affert hiftorias ; utut modus diffcilli- - nus nobis videretur, curi de diaphragmatis coaftitutione & — le partibus in pe&ore contentis in relatione nobis exhibita iu ie | minimum quidem .proftaret : Ut itaque magis dilucidaret .. fedicus relationem fuam, juffus fuit: Uti vero is neque nunc je diaphragmate ca retulit, quz accuratius in hoc inquifitum . pille; detexiffent; nec thoracis vel minimum. meminit, fed fo- pe | T L. lum | | »» : T [ ' B ewe Obfervatio XXI. | lum, ut apoplexiam defenderet, folicitus fuit; pro hac tamen magis ftringentia argumenta, quam quz in prima relatione láta fuerant, non attulit; & ideo ut fententiara mutaremus, non. habuimus opus: licet enim , quomodo hiare potuerit dia- phragma in ventriculum, difficile fit explicatu, in tam tenello tamen corpufculo vi contingere potuiffe, cujus ratio tam exa-- &a dari non posfit ; minimum autem fpasmum, cujus Boh meminit;in eo concitari potuiffe, non dubitaffemus,quomodo tamen flatibus hinc ventriculus cum inteftinis repleri potueri non conftat: omnino autem accuratior indagatio plura edo- cuiffet; ad quam uti hac obfervatione merito omnes omnino Medici, quorum intereít, inftigantur; ita vix ullus in cerebro potius quam abdomine talis fubitanez mortis caufam quaeret: cum inprimis fic reus adultus capite f ve effet ; uti hic quidem ob statem fumme puerilem, noh tam huic po r2 quam ut virgis cederetur, adjudicatus fuit, CM OBSERFATIO XXI. Dn. D. Viti Riedlini. Martis ufus «omdicatus. Tom quidam quadragenario major, melancholici tent * peramenti, cetera tamen opificium fuum ftrenue exep cens, nec diztz erroribus affuetus ; cum przterita aftate fub firio ardente quodam die longius exípatiatus fuiffet, & do- mum rediens plus folito cerevifiz fufce & frigide bibiffet; ex illo tempore non adeo bene fe habere coepit; edit quidem adhuc & bibit, at fine appetitu, labores agegreffus eft; at cum faftidio, nec adeo diu iisdem vacare potuit; hinc inde quidem ineesfit; fed lubentius decubuit ? Coníuluit vero in hisce m i4 lis, infigni fuo infortunio, balneatores; & tandem famofum quendam agyrtam, qui debito ipfi fuerat obftrictus; ut fic ob tineret, quod is debuit; licet vero hic per integrum meniem. | Martiis ufus vindicatus, ^8t | varia fuppeditarit medicamenta, fpe tamen vanisfima fe fuiffe fa&atum vel inde notavit zgrotus,quia malum quotidie incre-- |vit, viresque magis magisque decrevere : fuaíü amicorum |érgo tandem meum confilium folicite rogavit: & cum fangui- inis precipue motum in eo impeditum deprehenderem, dum pulíus non folum parvus, fed & rarior extiterat, ipfemet etiam tam de fola lasfitudine, & quadam fomnolentia querebatur ; ut illum reftituerem & volatile oleos. Sylv. ad guttas xx. ma- ine; pulverem ex fpecifico Cephal.& Lim. & precipue conftan- item vefperi, & Hbb. inftar Thee poft hxc ipfa medicamenta, Jin ufüm trahendas ordinavi: &ecce! cum vix per quatuorde- im dies hec fedulo in ufum duxiffet, tam bene fe habere coe- -pit;ut fere me dimififfet : at induciis minime fidendum Judi- "Jeans; continuare medicamenta jusfi;& poft oGiduum ad illum "rediens, magis quam prius unquam & inprimis quidem |querentem inveni de uxore, qux quoddam levamen tum "motans ; non folum illum ad labores confuetos adegit , fed nullam plane ulterius curam ejusdem gesfit; nec congruos ci- bos nec medicamenta eidem exhibendo, quin & maritum multis pesíimis verbis ad iram permovendo: cum vero ma- - Ium nunc tam facile corrigi non poffet, quin pesfima mulier -rixari pergerer, dolores colici, de quibus acerbisfimis nunc precipue querebatur; & nunc demum, fe & olim fzpiuscule lisdem fuiffe obnoxium; referebat; fupervenere ; hosq foven- * alvi obftru&tione, ii fic increvere, ut fere de eodem reftitu- lo delperaffem 5 cum pracipue alvus non nifi clyfteribus quoties iteraus refponderet ; nec remedia aliajfepofito nunc te; effentia fcilicet Trif. fibrin. & mixtura ex oc. 4? prep. innab. & Nitro precipue conftans cum Aq. &Sir. congruis 1 hanc formam redacta, multum prodeffent: Verum cum — lerio admonita uxor debitam jam ejus curam gereret; & ego - Inprimis nunc iterum in marte prafertim auxilium quzrerem, - & pulverem ex Anal. fr. Mind. Lim, «&' an. 3iij: & Magne. 5ij. - Fenftantem; fepofitis quibusvis aliis, poft fingula quadrihoria | "Obferv. Acad. N. C. Cent. X. Nn cufpi- l | ija . Obfervatio XXII. ES cufpidatim ut fumeret, fuafiffem, isque mandatis nunc fedulo iterum pareret, brevi non folum quaevis mala remiíerunt, ves rum &, Dei gratia, fic convaluit, ut continuato per quatuor fe- - re dies pulvere poft fingulas quatuor horas, hinc per plures. dies poft fex horas, & tandem mane & vefperi: primo quiz. dem labores fuos iterum aggredi, & hinc publicum frequenta- re potuerit, foftrumque iplemet aíferens gratum fe przbuerit.. Quz quidem ficut ea; quz círca martem Centur VIII. harum. obíervationum afferui confirmant 5 fic; licet minime negem; martem interdum minus prodeffe, (in quo vero medicamen-. to ejuscemodi quid interdum non notatur ?) eodem tamen. mnedicus non carere poffe, nifi eos, qui medicamentis majoris. bus praditis viribus funt inftru&i, tam frequentes obíervatio-- ncs abunde teftantur : modum itaque in eodem improbandi & rejiciendo fervare; omnino juvabit. uh di (Ula Zuguffam Vind, d.9. Det. 4, 1719. mif]a. ) CHEM OBSERFATIO XXII. à .. Dn. D. Jo. Georgii Liebknecht. , De quantitate motuum Precesfinum equi. no&tiorum in fimgulis planetis primariis. n. CU» rationes motuum Nodorum ad motus Pracesfionis. zquinoctiorum, quas alibi in folidis(imis fuis Philofophi naturalis principiis Mathematicis Illuftris NEWTON ex po- nere voluit,non adeo certa videantur; id quod pace tanti Vt- xi dixerim; prafertim cum in Saturno & Jove phanomena adínt , quz analogiam przdictarum rationum non fervent s ideo mihi libere philofophanti licebit: fequentia adnotare. Nam plana Orbium circumjovalium in. eodem annuli Satur- nini plaao conftituta deprehenduntur, ita & circumjoviales in €odem. plano zquatoris. Jovis. verfari animadvertuntur. - Et — | fi vd | | | |. De quantitate motuum Precesfommm equinoct, dc, 283 fi vel maxime iftos non ita verfari fibi quis perfuadeat, adfunt |tamen phenomena, quz analogiam inter ifta corpora mon- |ftrant, & que fane cum analogia rationum Nodorum Lunz |à Celeberrimo Viro expofitarum reconciliari vix poffunt. Alias itaque easque multo clariores rationes przfto effe non itantummodo judicare liceat, fed & invenire, quibus przdictz analogie phznomenorum reliquorum fatisfiat. Et hoc qui- dem ut co clarius cognofcatur;fit fequens Theorema : Tempus Wperiodicum cujusvis Planete primarii circa folem eft ad tem- pus periodicum vevolutionis axis primarit per. antecedentia "füruorum circa orbis Polum in ratione compofita , ex ratione iriplicata diametri Solis ad axem trausver(um Orbis prima- "ri circa folem directe, ? ex ratione duplicata temporis peri- "dici comver][rouis folis circa fuum axem ad tempus periodi- icum Primarii circa folem imverfe, c ex vatione fubduplicata Venfitatis folis ad denftatem Primarii imverfe, c? ex ratione fabduplicata fimus complementi inclinationis plani orbite Pri- marii in planum equatoris folis ad frimum totum directe, ex -yatione fubduplicata fimus. complementi anguli inclinationis plani equatoris Primarii in planum Orbis primarii circa fo- lem directe. ! Quod theorema in fe quidem longius, neceffarium ne- habet, cujus etiam terminos maxime artificibus notos ut xplicemus heic non neceffarium duxi; quare folam nunc bici: demonftrationem fequenti modo proponendam. Nimirum Diameter folis eft ad axem transverfum orbis terre rca folem ut 1 ad 215 ,$2$2£,hujus proportionis cubus Jux- tenorem theorematis — 99954.30;5 minuatur per nume- mz— 204,222$$ ceu rationem duplicatam temporis perio- ici converfionis folis circa proprium axem, ad tempus perio- licum terrz circa folem, cujus ratio fimplex eft ut i ad 147322 fada divifione prodibit numerus — 48941,2$57 iterum inuendus per numerum 1,2212221 ceu rationem fubdu- "en denfitatis folis ad denfitatem terrz, qua eft ut 1 Nn 2 ad 4 Obferrvatio X X TI. aora e ; augendus nunc per proportionem — tH cujus quadratum — — 1,448255 denotat proportionem finus. complementi obliquitatis Ecliptice — 23. grad. 29. ad num, totum ; & facta multiplicatione evadet numerus — 257965. iterum augendus per numerum — 1,2525s65 cujus quadra-- tum — 145556ees defignat proportionem finus.complemen- ti Plani orbis terre ad planum aquatoris folis anguli inclina- 1 tionis — 7. grad. 36; J & facta hac auctione emergebit tandem numerus — 25901,2$2 definiens quantitatem temporis pe- riodici terrz circa (olem ad tempus periodicum revolutionis . pracesfionis equino&iorum: quare motus pracesfionis equi- H B FW , no&iorum annuus eft — 5o. 2. 7. Q. E. D. d Quodfi nunc alibi à nobis motus Aphclii terre fub feli i H dH IF * fixis eft definitus — 11. 46. 12. in anno fidereo ; idc 9. H HN ie "n HU . y Es, d tus Aphelii terre adjectis illis 5o. 2. 7. evadet — 1. 1. 48. I. ab zquinoáio fpatio anni unius (ideni. Quemadmodum ve ( ro non incogruum eft ex Analogia in tam arduis Aftronomig doctrinis veritatem. deducere: ita nunc quod reliquos « : net Planetas primarios eorum pracesíionis MEAE 1 motus ex iítac analogia motus pracesfionis zquinoctiome terz pari ratione definiri poffet; dummodo conftaret, quanta fit inclinatio Plani zquatoris cujusvis ad planum orbis eju dem Primarü. His vero ignotis non licebit motus praces fionis zquino&iorum in fimgulis Planetis primariis definire Fluit infuper ex hisce pramisfis fequens corollarium ;' fi pl a- ma zquatorum primariorum à plana orbium eorum in planu " aquatoris folis confimili angulo zquali inclinarentur ; er motus pracesfionum &quinoctiorum in fingulis Planetis pro- portionales quadratis axium transverforum orbium 2 NN vat Fo Ai d à ü | De molis pofl partum perfectum Q legitimum excl. 285 - h. e. tempora periodica revolutionum precesfionum zquino- | &iorum in fingulis Primariis erunt inter fe in duplicata ratione 'axium transveríorum orbium eorum circa folem directe. Suf- |ficiant hec inprzíentiarum, quibus tamen alia occafione & lo- |€o tempus periodicum reftitutionis Nodorum fub Aphelio ad- | neétere libet. —- — OBSERVFATIO XXIII. . Dn. D. Joannis Chriftophoti Heri. De Mollis poft partum perfectum €5' legiti- TORHNE mum exclufis. atn Juftrisima Domina 33. circiter annorum, temperamenti z fanguinei & floridi corporis habitus, feptem infantium ma- |ter (inter quos filia natu. quarta non vivit folum fed fatis "quoque vegeta eft) die 19, Novembris anni proxime elapfi - puellam enitebatur, ipfe veró partus ftipabatur imó veluti ab- ^ [. -|lius , ut etiam adhibita quadam vi evellere eas cogeretur ob- iftetrix; comitabatur etiam, imo excipiebat eum fluxus lochio- - rum tantó immoderatior, cum dolore continuó prefforio, vi- - tes Illuftrisfima Patienti$ non parum labefa&ans, Tertio poft -jpartum die fpaftici illi ac dolorifici motus, qui exclufis interea - fecundinis, à ferocia fua, nonnihil remiferant, denuó recrude- Kebant, quos ipfos ftupenda mox fequebatur hzmorrhagia , : ub qua demum & füpervenientibus anxietatibus precordio- .|rum, refrigeratione totius corporis, animi deliquio, tres mo- We edebantur. | Quo fa&o Illuftrisfima Domina Patiens paula- (tim ad fe rediit & omnia aliquanto pacatiora fieri coeperunt, - donec abhinc tertio die fpafticis torminofisque pathematibus |d€ novo ingruentbus atque cum enormi hamorrhagia inva- B Nn 3 leícen- [ | | ; He J .| 286 | Obfervatio XXIII. n leícentibus, quarta mola; hepatis vitulini parenchy ma fuübftan- tia fua referens ejiceretur. | Atque hzc deinceps fcena eodem. modo aliquoties ludebatur, ut videlicet natura poft eliminati- onem unius alteriusque polypofi concrementi ferians,colle&tis paulisper viribus , contra inteftinum domefticumque hoftem; inteníisflmorum fpafticorum motuum infültibus ; impetuofum | fanguinis profluvium, cum maxima virium proftratione, pra- cordiorum anguftia,emortuali totius corporis refrigeratione & pallore poft fe trahentium, infurgeret, usque dum infignis tan- dem truncus membranaceo - fibrofus , tres alias ejus generis moleculas inclufas habens, qui folus tetrum admodum fpira- bat odorem , elideretur. Quo ipío huic tragoedi finis im-- ponebatur & convenientium poftea remediorum atque hac inter pilularum balíamicarum Stahlianarum ufi re&e expurga-- to utero fenfim fenfimque vires recuperavit Illuftris(ima pue pera & cum priftina fanitate in gratiam rediit. Sicuti autem in ipfo paraxyfmo nihil utique eorum omittebatur medicas. mentorum quibus ad pracavendam partis affectze inflammas. tionem hincque metuendam illius corruptionem fphacelofamy | verior omnino virtus tribui poterat; itanotatu profe&to digniss fimum eft, Tincturam quandam folis, auro certe vix redimene| dam, quam Eminentisífimus Elector Moguntinus posfidet, de- 1 j V Tom "a L j jectas prorfüs Illuftrisfima: Patientis vires promtisfime femper N fcitaffe, qualem quidem hujus remedii effe&um merito adíi- ftentes eó magis mirati funt ; quo conítantius eum praeftar | | jusfit. Ad eundem autem fcopum,; licet tantopere decanta- tata totg elogiis & vix non miraculofarum virtutum titulis Patienti fecundum praícriptam quoque methodum non feme propinata fuerit; tantum tamen abeft, magnificarum ipfam reftauraffe eamque fere femimortuam non femel veluti reft | obfervarunt ; toties fcilicet; quoties adhibere illud necesfitas | commendata Effentía O dulcis Hallenfis Illuftris&mx Domi- | promisfionum fpem füftinuiffe; ut eandem potius prorfus clu- Im I ^ PNG molis poft partum perfectum d legitimum excl, 287 ferit & ne quicquam auxilii vel levaminis faltim fenfibilioris attulerit, p ER | In SCHOLIUM. 2 Ux fuerint jam tum ab Hippocratis temporibus circa Mo- «e. larum generationem, cum qua efficientem, tum qua ma- -terialem ea:undem caufam, opinionum divortia, ut in variis "Medicorum fcriptis videre eft ; ita ex operofo maxime Lazns- "werdii de Molarum Hifloria tractatu elucere poteft, Equi- "dem Hipfocrates feminis paucitatem à multis menfibus com- »lexam accufat, quatenus hac ratione; veluti obrutum fangui- Ais copia paucum morbofumque femen impediatur;quo minus artium adumbrationem aggredi, aut jam inchoatam perfcere "leterminate poffit. Recentiorum alii aure feminalis tanquam xrincipii vitalis latitantia in. ovulo futuri foetus ftamina vivifi- antis evolventisque modo defecinm , modo inertiam alle- ^nt : alii vero ipfi anima ceu nature fuum fibi domicilium 1 kruentis in energia fua, flammz vitalis , feminalis , tanquam —roximi ipfius inftrumenti defeàu , aut alio quocunque vitio "mpeditz culpam tribuunt: dum interea Lamswerdius proli- - tus eft; ut oftendar, qua ratione particularum feminalium amif- Is vigor, prava fituatio externaque compreffio pro cauía pro- - "lima haberi mereantur. Alii denique aliter hac de re fentiunt; pius tamen verbis magis quam re diferepantes. At vero .'mnium recenfere velle fententias, longum nimis atque füper- '"Rcaneum foret. Paucis itaque, quid in re ardua atque ab- " "rufa nobis veritati confonum videatur ; aperiemus — Sicuti utem longe fimpliciorem fic di&arum molarum , quatenus ' delicet conceptibus verius monftrofis contradiítingui me- itur, effe genefin exiftimamus; ita ft omnes omnino circum- ' hntias, quas earum nobis híftoria fubminiftrat ; diligentius - * enferamus & paulo penfitemus penitius ; apparebit, utpluri- ' qum non nifi pro fecundinis aut potius prxcipue placentis ^ erinis earumque laciniis in utero five poft abortum , quod XS. quidem | l I - Deae us ua AI | u— / | , 288 - . Obfervatio XXII. —— i5 quidem accidit frequentius, five poft legitimum quoque par- tum , reli&is, habendas effe. Enim vero illud utique certum. eft ; foeminas non modo, qua abortum vel femel vel aliquo- ties perpeffze funt, fed etiam in quibus poft legitimum partum fecuadina difficilius excernuntur, omnium maximé molas ge-- nerare aut iis infeftari folere; ubi quidem, ut priori cafu pro-- babile admodum eft, placentam & tenerioris quidem maximé - abottus eó facilius retineri poffe, quo firmius hoc tempore ute- ro adhzret; ita etiam quomodo in difficiliori mie. exclufione pars quoque ejus utero adhuc affixa relinqui poffit. conceptu minus difficile erit; cui accedit, quod ita diz mo-. la, quoad texturam fuam membranaceo-fibrofam cum fecun- dinis uique maximam fimilitudinem habere yide quid? quod cui volupe füerit varias variorum Medicorum obfervationes perluftrare; non pauca forte deprehendet, qui- bus hoc de molarum generatione affertum confirmari. pofsit, | Notatu enim certe non indignum erit; quod inter alia de Mo-- la poft fetum perfectum vejecta Petrus Foreftus Libr, 28. Oc-. fevv. 63. p. m. 729. refert, cam quafi fecündina inveftitam fü- iffe, paite fuperiore magis nervofa inftar fecundinz proper- dente ita quidem ut adftantes etiam pro fecundina habuerint; | & obftetricem quod hanc reliquerit, inculpaverint; ubi qui- | dem circa banc obfíervationem illa circumftantia non pr£*| tereunda erit, cujás à Fozeflo quoque mentio fa&a , quod ipfe fcilicet hanc foeminam in partu proxime prxcedente à fecin-| dina reli&a liberaverit. His prater alias jungi poffunt; quas Scbenckius collegit; obfervationes, fiquidem polypus ille mon- ffrofus, cujus hiftoriam Libr, 4. Obferv. Medic. p. 677. ec et . fet feptimo fcilicet meníe à nobili Veneta exclufus, quem 4/0 lam pregnantem vocavit Thomas Bartbolinus M. N. C. A. Obf. 36 fatum integrum iucludens mafculiumum , non nifi pro fecundinis morbofis cenferi debet: ita procul dubio ex ill: quoque hiftoria de 7Mola utero adnata ,; que eodem Libi. p. 680. proítat elucere poteft; quantum impeditior molarum excre- '| C | || De molis poft partum perfectum c legitimum excl. »8e ' éxcretio ad molarum generauonem conferre posfit. Necali- |ter fentiendum erit de illa mola cujus figuram Gtr/l. Fabricius | Hildanus Cent. 2. Obferv. 52. p. im. 123. exhibet, de qua fcribic parte fuifpongiofa dextro uteri lateri non fecus acfecundinam 'adhxfiffe;ubi certé improbabile non eft,in partu proxime prae- | cedente forte laciniam quandam remanfiffe ; quz tractu tem- poris tantum augmentum coeperit inque talem molam excre- verit; cum vel quoad contextum etiam fuum cum fecundina- |züm textura magnam fimilitudinem habuifle apparuerit. Quod fi autem horum Auctorum obíervationibus, quibus tamen | mens aliunde przoccupata fuit; hzc de molarum generatione "fententia quodaihodo comprobari potcft, tanto minus procul : dubio iis ides deneganda erit; qui obfervationibus accuratio- ribus edo&i nec paucis rationibus fuffulti idem apertius fta- Jtuere non dubitarunt. Neque enim. Kezckrizgius folum in Spicilegio Anatomtico Obferv,38. profeffüs eft, molam nihil a- iud effe, quam placente materiam in utero relictam , poft- |quam tenelium foetus rudementum. inícia matre exciderit ; fec €a inprimis, quz Ruyfcbius in praxi annotavit & Obferva- itionibus iuis /natomico- Cbirurgicis inferuit; pondus huic af- -Merto addent. Hic vero licet obítetricum maxime relauoni- "Jbus innixus Obferv. 28. recentas teneriorum foetuum placentas perperam pro veris molis haberi ab aliis & pfeudo-molas po- tius dicendas effe exiftimet; adeoque communi forían opinio- € adhuc prazoccupatus utique aliud qutd agnoviffe videatur, uod verarum molarum nomen mereatur; Obferv. 58. tamen; lbi de 7Molarum Origine & Natura agit, liberius edifferit molas ita decantatas nihil aliud effe; quam carnofas uteri ex- crefcentias aut. placentulas retentas & ab utero compreffas, neutiquam veró € mala conceptione ortum ducere, quas qui- dem placentulas earumque diverfas lacinias, quod ab uteri ompresfione varias induant figuras , credulis & nugacibus - Iféeminis anfam prabuiffe, ut de molis volantibus & viventibus - fexui fuo tantopere extimeícendis adeo multa tomauiaverint. Obferv. Acad. N, C, Cent, X. Oo (a E 290 ».. Obfervatie XXIII. | Qua de re inter alios vel ideo etiam Tob. Bapt. Verduc Oper. Chirurg. Tom. III. p. 213. legi poterit; quod Ruyfchianam fen- tentíam de ortu molarum non parum illuftrare videtur. Cz- terum ex Obfervationibus Ruyfchianis illud hoc loco memori mente tenendum, quod placenta uterina omnino quandoque - citra vitz difpendium per longum tempus in utero remanere - posit, fzpius autem admirandam mutationem & metamor-. phofin fubeat : & prius quidem deteneriorum foetuum pla-- centulis valet , quum perfe&iorum foetuum placentarum te-- manfio majori periculo conjunáa fit & eodem monente Ray. fébio, in hydatides etiam nonnunquam proríus degenerent. Ex his colligi poffe arbitror , placentas uterinas ejusque reli- quias, finon femper, utplurimum tamen concrementis illis in» formibus & irregularibus, quz (ub molarum nomine ejici fo- - lent, materiam praebere, vitali autem. progresfivo "— motui incrementum fuum atque augmentum debere, quoad fcilicet utero firmiter connexz , ejus commercio fruuntur & fucco alibili cum fanguine per arterías ipfum perreptantes ad-- vedo fuftentantur,donec quibuscunque accedentibus caufis ad. feces(ionem ab eo urgeantur, adeoque fui aut exclufionem aut. moliantur aut potius expofcant, Caeterum hisce forté addi. meretur; quod Ruyíchius eodem loco Obferv.29. de Cruort. coagulato inolam mentiente commemorat, quando terreftrio- rem ejus gelatinofioremque partem adeo faepius concrefcere. - atque ab utero comprimi obfervavit, ut obftetricum ali pro. placentulis,aliz vero pro molis ipfi obtulerint; qux quidem fanguinis coagula, quum certis quibusdam fignis, quod idem docet Ruyfcbius,à placentulis.de quibus nobis fermo fuit; pro* "be diftingui queant; fi quis pfeudomolas ad differentiam illa- rum, quz placentis earnmque reliquiis origenem debent; «are voluerit; per nos licet, j m X x Lm ^ j j s) ". * "5 . OBSER- Ü - De Concipiendi energia in Vetula cum fluxu cc. 291 7. OBSERVATIO XXIV. | Dn. D. Joannis Chriftophori Hertii. | IDeConcipiendi enereta 51 :0etula cum fluxu | meufhruo velut reaffumta. "M^7xXUemadmodum nemo facile in dubium vocaverit Divi- [M num Numen varios a&us in microcofmo cum pro indi- " widui cónfervatione in ftatu non minus naturali,quam prater- "naturali, tum pro ipfius fpeciei propagatione perpetuari foli- 0$ certis temporis legibus velut alligafle : ita; qui ad id; quod "iin hoc negotio circumípec&tior experientia docet; animum ad- ' "vertere voluerint diligentius, inficias ire non poterunt, plures - ujusmodi a&uum non certis folum temporis periodis incho- " ariscontinuari atque abfolvijfed fpeciatim feptenario illius nu- "mero adftringi. Ut de aliis non dicamus, quod quidem fpe- iei propagationem attinet; neminem latet, fequiorem fexum altero annorum feptenario utplurimum menftruam fanguinis Jexcretionem primum experiri, eo fcilicet tempore , quo ad ^ koncipiendum vel habilis fa&us Jam eft, vel cum ipía illa ex- cretione fieri folet. Definit autem eadem menftrua fanguinis exoneratio plerumque circa feptimi annorum feptenarii finem - I& perit fimul cum ipfa concipiendi quoque energia. Interea - tamen hic ordo adeo conftans utique non eíl, quia quando- gue vel citius fe exerat hic fluxus vel diutius quoque ultra - confüetum tenpus imo forte vix raris(ime in perpetuum ema« - neat; quid ? quod accidere etiam obfervamus, ut; qux hacte- us per plurium quoque annorum decuríum per ztatem na- türali ordine ceffaverat menftrua fanguinis excretio; poftmo- dum cum ipfa habilitate concipiendi redeat. Id quod inter "alias fequenti hiftoria comprobari poterit. Foemina Ánnz Elifabethe Ruffut nomine é Comitatu. Lippiaco oriunda ; annum 65. agens anno 1713. fex ante Feftum Pafchatis fepti- manis, prafentibus aliis aliquot mulierculis, foetum parvum & ran. | Oo a Ípitha- | 1 4 * NT Ma sns . Obfervatio X XIV. Ed fpithamam circiter longum, fuis tamen membris ( nifi quod -| cujus fexus fuerit, obíervatum minus fuerit) capite fcilicet cum | | reliquo trunco & extremitatibus probe diftinguendum in lu-- . «em edidit; quem die Jovis poft di&um Feftum alter quo fecutus eft, qui vero fecus ac przcedens putrefa&ti folum car-.— nis frufti fpeciem prz fe tulit; ita quidem, ut prater fpinam. dorfi nihil in eo in confpe&um prodierit quod exaéte atque diftin&e dignoíci potuerit. — Ad fecunda autem vota & an- te plures quidem anaos transierat illa mulier, cum hac acci-- derunt,poftquam in primo matrímonio tres filios totque filias - senuerat & poftmodum marito defuncto biennium in vidua- ru transegerat. — In ultimo autem conjugio 18. fere annos-. fterilis vixerat, donec circa Feftum Michaélis poft fub- | ortum de novo menftruum fanguinis fluxum pregnantem fe fenfir qui cum Fefto Epiphanie appropinquante denuo eru- perit & jugiter poftea continuaverit, peperit tandem diíóto tempore primum & poft fex feptimanas alterum quoque fo- tum. Ubi quidem notatu non indignum exiftimamus ; quam - ipfa puerpera de fua concipiendi energia fovit, fententiam, interrogata enim à Prafedo illius loci; quomodo fieri potues rit ut fexageniaria major, ad concipiendum tamen non inepta fuerit; id ei refponti dederat, ?( JOerv9(mbtmann/ fo langebe $5obm biàbet/Fan De oc: Srud)fe bragem. — Non floruit aue tem diu poft immaturos illos fru&us annofa hacce arbor, eos dem quippe anno d. 6, Decembr, corruit vitamá cum morte. «ommutavit. ! wer adis ga | : OBSERVATIO XXV. Dn. D. Benediéti Gullmanni. bns De nunia pmpeuedme €9 c. - | Vi fexagenarius; robuftus & vegetus; à longo jam tem y :] ' Li * ^ E Y n^ | | TH De uimia pinguedine ct, — 295 P — ^ " , LI " "conquerebatur de dolore tenfivo, comprimente & conftrin- gente, à nucha & fcapulis ad pe&us usque fe dilatante, cingu- -Ique inftar thoracem contrahente; citra vero difpendium ul- dum virium , dum munis fuis obeundis aptus femper exifte- "pat; athletice vivebat, fzpius autem vago appetitui tam ratio- ne cibi quam potus indulgebat, à quo tamen utplurimum ma- Jefe habebat. Multis fruftra adhibitis medicamentis, ut vo- 'zant; domefticis, Medicus tandem advocabatur, qui hiftoriam morbi percipiens, vitzque genus examinans, rheuma & ftag- "tionem humorum à feri viíciditate exortam effe argumen- "Jabatur, affe&uique multum contribuiffe judicabat vitam fe- lentariam, ftrenuamque laborum asfiduitatem, cum continua »e&oris inclinatione, eris enim fculptor erat non infima. no- |g. Erat etiam qui organicum aliquod vitium internum fub- Me, atque aneurifmatis in arteria aorta fufpicionem alebat, tenfiderans, quod, cum Anno 1703. hoftilibus Bavarorum & zallorum copiis urbem obfidentibus; ipfe tormentarii civici unus obiens, tormentum bellicum majusculum in propugna- u 0 à flatione fua onset magna vi annifus, mox dolorem d m dorft primo fenferit, & tantum non animi deliquium in- iderit..| Ordinabantur medicamenta indicationibus conve- "tentia, incidentia ícilicet refolventia, antifpasmodica, inter- itis neceffariis catharticis, imo, cum plethoricus eflet; venz- *&io non crat neglecta, injuncta fimul dieta ftriciore & cor- Joris exercitio. Hac methodo per aliquam temporis inter- -apedinem continuata, & variata pro rerum circumftantia, & -aufea medicamentorum evitanda, affe&us quidem remifit ; "unquam tamen plenarie intermifit: externa topica & fonti- - ulus revulfionis ergo inuftus, nullum levamen attulerunt; aci- -ulas vero ob difpendium temporis, quod fruftra in earum - ft accufavit, nunquam admittere voluit. Et quoniam ma- -Im»accedente xtate provectiore, indies adeo crevit, ut virum 4 publicum prodire fzpius impediverit; alios Medicos coníu- foat : qui morbi hiftoriam, methodumque medendi perci- "un. Qo 3 pien- TEC 1 204... . m XXV. ^ pientes, it Ordinarii fententiam abierunt, fimiliaque medias menta przfcripferunt;pari tamen forte;affe&us enim antiquum obtinuit, imo fenfim feníimque periculofior evafit. Progno- fis itaque non alia quam funefta effe potuit; Virum fcilicet - brevi tempore fübitanca morte effe periturum, quod eventus - etiam docuit, paucis enim abhinc feptimanis fuffocatus ani» | mam Creatori reddidit. Curationis difficultas, imo imposfibilitas. apparebit au natome illius cadaveris. r. Incifione enim cutis facta, ftatim in confpe&um ve e : niebat adipis quantitas infignis. E 2. Sterno remoto,pericardium pra nimia pinguedine vi: d fuifefubducebat. —— "si 3. Cor robuftum excedens iagpritidiadta duorum pu- ! gnorum. S m 4. Ejus vafa, arteriz fcilicet & venze, capacitate. infigt przdita, inprimis autem vena cava, ubi cor ingrediebams ; 1 ter naturam admodum extenfa. ri 5. Parvus polypus carnofus in arteria aorta. E 6, Pulmones pregrandes, totam pecoris cavitatem itt - plentes, & aliquatenus inflammati, ubique coftis ad vertebras usque tam firmiter adnati, ut vix avelli potuerint. 4 7. Abdomine aperto, omentum infigni adipis qu: te refertum,ut & reliqua vifcera. .$. Ventriculus flaccidus,cxterum namraliter conftia tU ut & hepar, lien & catera interanea. - | OBSERFVATIO XXVL , Dn. D. Benedi&i Gullmanni. 3 5 De Pbibift ex contagio. E Virgo 21. annorum, optimi temperamenti; matrimon ium ! iniit Án, 1718, cum viro p: 23. ann. etatis, te i. à coniu | De Pbtbifi ex contagio. —— 295 conttitutionis, qui ante annum & quod excedit, hzmaptyfi la- boravit, à qua tamen convaluit, tusfi fuperftite manente. In- avidata ab eo, de nullis incommodis conquerebatur gravi- dis interdum familiaribus, toto etiam geftationis tempore be- qe valuit; legitimo tempore partum edidit; puerperiumd opti- "me transegit. - Altero conjugii anno fecunda vice uterum cum gereret; maritus hemophyfeos paroxyímo de novo corripie- batur; qui medicamentis quidem mox cedebat, aft figna fune- 1a, phthifeos fcil. tertii ftadii relinquebat. —. Et quamvis. huic malo per longum tempus, ante invafionem ultimi paroxyfini, "medela obviam iretur, femper tamen in deterius vergebac, & Wabem coníumatam inducebat, Rebus fic conftituds gravida a10ftra magnis animi pathematibus, triftitia & moerore afficie- jatur; nihilominus per Dei gratiam filiam fanam jufto tempore D»eperit.. Durante vero puerperio fe manifeftabant periculofa ymptomata, lochorum enim fluxus videbatur imminutus; íu- »erveniebat tusfis ficca; genarum rubor, phlogofes, & manu- m internus calor. His obviam venire, & febrem he&ticam m cito pede ingravefcentem avertere omni ftudio incubue- | | t duo Medici; moeror autem , vigilie continue & cure | ^b dile&um maritum quotidie moribundum conatui reftite- 3nt, — Hoc in ftatu puerperium tandem ad finem perduxit. Mapíis aliquot feptimanis conjux expirat in finu moeftisfimae pnfortis, qua circumftantia multum exafperabat affectum. "perabant tamen Medici felicius nunc fe progreffuros;dum z- 42 curam fui ipfius tranquillius nunc inftituere poffet;& ordi- bant convenientia medicamenta ad expugnandam febrem, tmperandam acrimoniam à beato marito feníim contractam ; mnia vero incaffum fuerunt adhibita 5; febrrs enim minime bediebat cortici Peruviano; aliisque antifebrilibus, acrimonia bn demulcebatur la&e muliebri , neque aliis temperantibus € balfamicis, tusfis eveniebat quotidie profundior ; refpiratio i ilior, rejiciebatur materia purulenta, fundum petens, to- tm corpus emaciebatur; facies apparebat hippocraticas M 3 debar "Uo —— 296 | — - Obfervatio XXVII. m "debat capillorum profluvium; verbo; phthiíiis 1n ulumo gradu. aderat: hinc lipothymiis fupervenientibus d.20.Mart.A.1719..— jntra fpatium trium menfium fimili modo, ut maritus; vitam - «um morte commutavit. Ex hac relatione neminem late- - bit, defun&tam robufta preditam natura; phthifica labe excon- tagio fuiffe affetam;confiderando icil. conjugale conforti "o quotidianum decubitum cum marito, in fudoribus colliquati- - vis continuo jacente; communicationem in cibo & potu; in» - Ípirationem effluviorum muríatico - falforum, ofculationes &c le. Quod vero tam brevi temporis fpatio noftram jugularit affe- &us, cum alias curam palliativam per multos fxpius annos ad- . mittat, ex fingulari humorum acrimonia mariti, fübje&o no- j ftro, curis & puerperio viribus exhaufto ; communicata, pro» - veniffe exiftimo. / OBSERFATIO XXVIL 7 | Dn. D.Benedi£ti Gullmannt. 1 . AMotus epilcptici falfe couceptiont füper- C veuieates. EM Uella conftitutionis hypochondriace , valde metículofay jam decimo tertio etatis anno catameniorum fluxum pa- titur, in ulteriori virginitatis ftatu regulariter quidem, aftin minori quantitate eundem continuat ; quod floccipendens. ex compeníatione naturz (vectigal nimis rigoroíe & jufto ci- tius à fe exigendis) dependere judicar;fucceffu temporis autem. membrorum lasfitudinem fentiens,cum appetitus proftratioi i .. -& refpirandi difficultate, chlorofi fe laborare animadvertit; & Medici confilium implorat, qui neceffaria medicamenta; pramiffa V, S. revulíoria in pede, prefcribit, quibus per ili- quod tempus continuatis , affe&us fuit mitigatus, & tandem, fublatus, ita ut Parentes nulli dubitaverint dilectam filia n, ob- veniente opportura occafione; viro nubere. Nuptiis celebra- vix. , " o. H | | | Morus epileptici falfe conceptioni fuperveuientes. 295. tís;à thori quafi momento male fe habet, perfentifcens virium languorem, moerorem infuetum; appetitus deje&ionem,inpri- mis vero nonnullas contra&iones membrorum fpasmodicas; Medicus ordinarius impregnationem fupponens; ordinat fto- 'machica, tonica & antifpasmodica. .Augmentum vero fem- yer capiebat affe&us , & motus convulfivi fiebant atrociores, Eapropter confilium adhuc alterius Medici requirebatur, qui 'rcepta morbi hiftoria; indicationibus ordinarii Medici inhz- ebat ,.& conjun&im medicamenta ordinabant opportuna eo. lempore, quo Patiens ipfa nefciebat, vere vel falío fe conce- jsiffe; profpiciebant fimul malo hypochondriaco , à Parente Mfcititio & annitebantur primas vias; in quibus ordinario fa- murra illa acido-auftera ftabulare folet; leni catharfi expurga- , przcipitando poftea humorum acrimoniam , adjuvando 'rentrículi digeftionem, aperiendo obftru&iones, & crispatio- ies mitigando, — Hac methodo incedebant per aliquod tem- jus tam internis quam externis medicamentis, variando ea fo rerum circumftantiis , & evitanda naufea , obervantes x irotam nonnulla medicamenta, martiata nempe & nimia vo- tilia, egre perferre ex fingulari idiofyncrafia. Nihilominus adem ludebatur tragoedia , & quamvis paroxyfmi viderentur aterdum cicurati,recrudefcebant poftea fxpius atrociores, in- imis convulfiones tam clonice quam tonice miferam ex- ruciabant infigni vehementia & celeritate tam vagabunda, ut ullum- membrum à capite ad calcem liberum ab iisdem ferit. Ex quoniam totum genus nervofüm in confenfum "apiebatur;plexusque vifcerum tam mefenterii,quam diaphrag- "matis cum propaginibus paris vagi & nervi intercoftalis irre- "ulariter commovebantur, quid mirum; fi fingulares & mira- -llles a&iones je&igationesque imperitos facile terrere & ^aj- -pewiaxcór aliquid latitare perfuadere potuiffent. —Paroxyfmo vociferatur torvum videt, cantat; mox in fletum, mox ri- Sardonium abripitur, miras gefticulanones manibus edit, -.. Obferv. Acad. N. C. Ceut. X. Pp oTi. 298 — Obfervatio XXVI — | | . éxiq'ólovoy & émig'ólovov. patitur, linguam nimium protendit, | tu&us, flatus & borborygmi audiuntur infignes, abdomen & | praecordia diftenduntur, conftringuntur, & fic tanquam ftrans. | - gulata jacet; tandem fymptomatibus fenfim evanefcentibus ad. Íe redit; omniumque conícia eft. Hzc per menfis fpatium fic. aguntur, vix uno alterove die exemto. Nunc nobis refert af- flicta, fe reditum menftrui fluxus obíervare; aft loco fanguinis - ichorem cruentum ; materia putrida mixtum excernere ; qua &elatio fententiam haud leviter confirmat; affe&um ex femine: corrupto partim originem traxiffe, quoniam extra matrimos nium nunquam de his fymptomatibus conquefta fuit. Duran- £e hoc fluxu, vehementi paroxyfmo corripitut ; Medici cor «eptionem falíam effe, nunc fcientes, duo veficatoria infra ge- |. nu applicare jubent, cum clyímate ex ruta, falvia & chamomee. |. - o cum juículo carnis. non falito paratos; & continuare mane | dant pulverem praícriptum ; ex fuceino albo prapar. ungul. | alees dente hippopotami ; fpecifico antihectico Pot. radice | . peoniz & cinnab. nativa ; que nunc feliciorem effe&um poft. ic relinquere videbantur ; veficatoria enim multum ichoris.| acris ftillabant, per clyfma fcybala valde dura excernebantürg 5 pulvere fzpius fumto perurinam multa falia muriatica excernee |. bantur, imo omnia fymptomata cicurabantur, fpes reconvale« Ícentiz affulaet indies 5 appetitus enim redit, tranquille dc d anit, vires reftaurantut. Redeunt quidem interdum paroxy J | mi, verum non tanta vehementia & non tam frequenter. Vee : zum dum hypochondriaca eft, ftri&ior. diata ipfi fuit injunda. prophyla&tica, & loco cervifie deco&um ex rad. chinz; ras . €bor. cum pauco anifo ftellato. Sic continuando affe&tus fene | fim fenfimque evanuit. Pro teno fibrarum roborando bal: neum fuübordinabatur, quo non folum bene fe jam habet, ve- xum poft aliquot feptimanas gravidam eam effe eventus do- |. cuit : eapropter medicamentorum ufum interdiximus & vale- | giximus, " atsiyi 1. "ioi A" E —— (Exbib do, Febr, A720.) | i043 2 A coo TN n t EI | | — » De Amavorofí poft ichum.pugionis obtufum oculo c. 299 p TIlleinbita iiA MP Yr iam Ea ODE DM REDEEM BBERROT d T OBSERVATIO XXVI. — ^ pa D. Joannis Mauricii Hoffmann. — : De Amavroft. poft. icum pugionis. obtufum (o s cetulo fufceptum infequente fzliciter curata. rium quidam Studiofus in Palzftra Academica à commili- |J. tone icu validiori oculo dextro punctim infli&to, cum pu- gionis extremo globulo coriaceo;uti moris eft;denfiori obvo- ito feriebatur;fuperveniente mox ejusdem rubore inflamma« tionis dolorificaa comite, quo etfi difcuffo vifio quotidie ma- gi magisque imminuebatur, & tandem in tantüm abolebatur, | aut nec legere necadítantes ampliuscognofcere potuerit;fed aliqualis faltim lucule fenfationem retinuerit. In patriam er- !gó à Parentibus honoratisfimis revocatus meam fententiam & lk 'em anxie imploravit. Penfitatis ideo probe omribus cir« | mftantiis, nullo notabili vitio nec in pupilla nec in reliquo oculi bullo confpicuo, vifus ifthanc deperditionem imputan- | lam effe reputavi divulíis nervi optici medullaribus fibris, & e » P L 1wafis fanguiferis tenerrimis: iisdem interfperfis difruptis, ut "hinc eveniens roris nervei per ftagnationem mucidi redditi cum cruore effuío coagulatio influxum fpirituum animalium rradiativum interceperit ; atque fic fenfationis viforiz atum llitipayérib. sam 20eS6p2E miursu sOspb6e 20 : In. Curatione eapropter fumme neceffaria & expetita; quantum quidem posfibile ; roris aervei mucidi cruorisque :oagulum refolvendum; fpirituumque animalium influxum li- n riorem per nervum opticum reftituendum; hujusque fibra- fum tonumac ordinem turbatum reftaurandum éffe cenfui. |». Atque pro Ícopis hisce obtinendis remedia hic nunc re4 "zenfenda prafcripfi : Rec. Rad. foenicul. valerian..maj. enuli -[ubize tinctor. cyperi rot. calami arom. an. 5ij. Cort. ligni fas- r, aurant ext. fav, Winteran. cinam. an. 3f. Bacc. junip. 3iiij. Macer. Caryoph. arom. an. 3ij. H. euphras, majoran. an. P. ij. Pp 2 : Fl. | E : geo — : - Obfervatio. XXVIII, flanthos, m an, P. j, Sem. fcenic. ammios veri an. 3j. in. Cis. & contus. adde falis tart. purifs. fal.ammoniac, alb. an. £8. mixtis fuperfund. V. $viij. Stent in digeftione, vafe exa&isfi- - me claufo per « ? .mane fiat deftillatio ex encurb fpei fito alembico ad partis fpirituofz abftra&ionem. : Cum Effentia hac interpolatis vicibus fubinde xger for. billabat fpecies pro Thea medicata aqua fervidz infufas: Rec. Rad. farfzparill. chin. enul. fcob. ligni faffafr. an. 3iij. H. e . : phras. betonic. an. M8. Fl. ftach. Arab. P. ij. fem. "m cu x b dulc. 5ij. cinam. acut. $ 8. cardam. min, fchoenanth, an. ! Incis. & contus. gr. modo denturad chartam. | -"Tragea porro ex ufü erat; alternatim nunc poft pr: bm, nune ante coenam pani tofto ad tres cultri cuípides afpe fa, cum affufo vino fümta: Rec. H. cum fl. euphras. ru nic. dulc. an. 3vj. rad. pzon. mar. $8. valerian. maj. ocul. ci é vivis colle&or. an.3ij, conchar. margaritifer.5j. cinam. t €aryoph. arom. nuc. mofích. an. 3f. facch. cant. alb. $i&. tabul. E M.F. Pulvis. : o^ ilis, q — . Adhzc corpus aliquoties ex atur » qua run xi. ad xiii. fub. atti leái rn ern jns Msi aloéphang, Arabic, luc. maj. Merc. dulc. rite par. an. 58. € helleb. n. gr. xiiij. falis volat. fuccin. gr. vj. Mifc. c. ol. faff deft. F. Pil. gr. j. pond, deauratz, D. ad fcatulam. E Externe aliquot guttule fequentis mixturz linteolc cepta. oculo prope admovebantur , ut effluvia fübilitima a ipíum hinc pertingerent :. Rec, Sal. armon; euphras. volat. C: C. an. 55. ol. nucift, deft. fcenic. deft. an. 95. V. alcolk 1l Mk lc 318. ftent in digeft. poft unionem factam detur ad ufum. — Et horum quidem remediorum efficacia; ex werpe nedi&ione falutifera vifum perfecte recuperavit — 9s in ftudiorum meta ad lioiofis piknam acriter decu A. — Xa unte as ME dc ced. iore Eum 2 - irs GENOA, REED IER em / De uteri vuptura poft mortem vifa. — — 301 |^ — OBSERF ATIO XXIX. . Dn. D. Joannis Mauricii Hoffmanni. De uteri ruptura pof mortem «ifa. /[Ulier triginta aliquot annorum; utero gerens, cum aliquot ** ^ ante partum feptimanis ex prono ad terram lapíu abdo- ninis inguinisque latus finiftrum gravisfime allifisfet, atque ob rniolentam fibrillarum membranaceo-carnofarum divulfionem ik rupturam; fluiddorumque interceptum commeatum recipro- um, dolore diuturno miferrime afflicta fuiffet, nullis ob rem inguftam domi nec internis nec externis adjuta auxiliis, jufto lein accedente tempore validis prehenfa parturiendi conati- jus Lucinam fruftra in vota vocavit, foetu fiquidem mortuo itque viribus exhauftis cum obftetrix nullam fe amplius opem erre poffe denunciaffet, Chirurgus in fübfidium affumtus ex- ractionem quidem foetus cum fecundinis peregit, mater vero jaulo poft vita defuncta eft, Jam vero cum eadem obftetrix jefcio quem in utero refiduum effe przternaturalem tumorem pmniaffet, Medicus ordinarius experientisfimus me cum ali- iot honoratisfimis Collegis ad ventris infpe&ionem fummo 1ane inftituendam invitavit. Abdomine igitur cruciatim dií- o uterus mox in confpe&um venit tumidus, parietum rasfitie pollicem fuperante notabili, pumicofus albicans, in ervice autem lzfi lateris & inguinis fphacelo corrupta; hincd E ominabilem ferme foetorem ípirante rüptura verfus fundum "derat, tres digitos transverfos promte admittens, per quam um obftetrix digitis exporrectis globofam fundi uterini molem *te ius contrectaffet, tumorem nefcio quem utero adnatum - (le credidit. ^ Nobis interea non leve relium eft dubium; Jum à parturientis longo fed infaufto parturiendi nifu an ab Abftetricis foetus extractionem digitorüm adminiculo tentaa- 5, an demum à Chirurgi manuali opera hiatus ille uterinus ptefactus fit; talem quippe fubftantia cervicis ex inflamma- E | Pp 3 tione t r " ] | — - Obfervatio XX X. tione przvia. & To fubfecuta putrilaginofo - vom poter. OBSERFATIO. XXX. "fe. D. Joannis Mauricii Hoffinanni. De bypercatharft &5' perniciofts alii [ympt matibus ab epota infufione pomi cii n inductis, fopitis. EX generofa familia. nata Matrona poft acidularum E * narum finitum potum, ex recepto more inteftina à fordis - bus refiduis repurgatura, pomum colocynthidis vini cyatho per no&tem infudit, & infequente matutino tempore ebibi b aft pesfimis fuis rebus; accedebat fiquidem mox infi ignis ed | dialgia ; fuperveniebant vomitus creberrimi, & cum ventris - torminibus atrocisfimis dejectiones alvinz primó. uc e roíz, mox biliofz, tandem cruentz, fitis aderat clangofa, a q fuperiorum & inferiorum artuum mufículares fibra in fubft tus & motus agitabantur fpafticos, febrili zftu totum corpi "exardeícebat ,. demum cum animi deliquiis extremorum ft gus notabatur, ut adeo terrore & metu perculíi adít; me advocar curarint — Adveniens mentis con E i affequutus, culpam omnem imputandam colocynthidi, infaz- mium medicaminum;feu fortiorum & violentorum ve X- emplum przcipuum ab Illuftri Wedelio Amoenitat.. ater Medice lib. 2. Sect. 1. c. 5. p. 249. Ícite non minus ac denominata, ita ut ex fimili infufo hypercatharüin penitus ] E thalem teftetur Obferv. CLXXVII. Mifcellan. Natur. Curiof Decur. III. Anni VIL & VIII. Colocynthis fiquidem fale f acri, fub refinofo involucro vifcidiori recondito , mordaci & cauftico non poterat non in matrona illa teneratemperam ni b to cholerico-fanguineo przdita; ejusmodi turbas ciere» v ira üb tabida c » LS L3 - De bypereatbarft &* perniciofis aliis fymptomat, cc. 303 cu o & inteftinis, atque illuc exporre&orum du&uum tubulo-- "umque excretoriorum ad ftricturas enormes laceffendo , of- 'ationem colliquativam, quafi febrilem ; fundendo, ut vel hoc xemplo conftare posíit, colocynthidem pro humoribus pi- | *o-falinis concrementis potius convenire , & tunc quoque nucilaginofis gummofisque delinimentis demulceatur, vel re- inofa vifciditas per alkaha fixa itemque falía.feu enixa, vel igatur , & taliter paratum extractum vel effentia ; vel ufuales ?rochifci alhandali aliis purgantibus in refra&a dofi addantur. Ted é diverticulo in viam. "Nempe enim cum matronz lau- 'atisfimz infaufta fymptoniata illa urgentem citam relevatio- Iemediis nunc recenfendis, divina favente gratia; medelam quens Ele&uarium ad 2. cultri cufpides ipfi aliquoties offe- asque membraaaceo-nerveas fenfiles & motrices in ventri- :ula vaforum erodendo , humoresque per indu&am fermen- uitofo- vifcidioribus & glutiofis, aut acido - aufteris, aut tarta- 'onfultum effe , ut ejusdem acrimoniam fepticam vel oleofis alphureo-falina & aromatica in confortium affumta prius cor- Tem per caufarum remotionem & mitigationem poftularunt, E. : sister D»fi feci faluberrimam & exoptatisfimam. —Et ftatim quidem :batur: Rec. Ele&uar. diaícord. Frac; $8. theriac. Andi. 5iij. " | | ly. Pannon. rubr. 5j. Mifc. Simul cochleatim propinabam 1i uram: Rec. Aq. menthz 3i$. Zedoar. cinam. cydoniat. 1. $8. tormentcill. plantag. an. 5j. vini cydon. svj. Sir. papav. ff. flor. tunic. an. Sij. Mifc. Ventriculo imponebantur al- "?rnatim Sacculi calefacti fequentibus fpeciebus repleti : Rec. pu Cs ipli, id NL M. menth. crifp. M. iij. fl. chamarm. Rom. M. ij. fum. hederae | ir. M. j. nuc. moích. num. ij. macer. caryoph. arom, 8i. fem. "tvi; cumin. an. 3f. incis. & contus. Miíc. divid. in duas par- 1szequal. D. ad chart. Umbilico admovebatur Cataplaíma ex 'eriac. Andr. 5j. croc. Mart. ftypt. vitrioli Mart. gr.vj. Ol. nucift. «pr. 9f. exa&e mixtis atque fuper alutam rotundam extenfis. Aenigabdominis regio reliqua tali Linimento calide inungeba- eL | y ! . . 4 tur 2i d | | Y m4 x IX — " Obfervatio XXXL . ee tur : Rec. Ol. cydon. 3vj. maftich. 3 iij. nuciíft. expr. E cham. abfinth. carvi an. deftill. git. iij. M. D. ad fi&ile. — —— | i- .. (Onoldo Auguflam Vind. d,7. — Mart. 4.1720. mifje3 — OBSERVATIO XXXL Dn. D. Chriftiani de Helwich, De füturee fapittalis difcesfwme. IB faturarum difcesfione e pene incredibili, nift & H pocratis auctoritas * Virorum Clarisfmorum tefiimos nia intervenirent baud facile fubfcriberem; ait Celeberrimus | Pechlinus Jib, 2, Obferv. Pbyfico-Medicar. Obferv.39. pag. 310. | Mihi de rei veritate poft tantos teftes quorum non intererat. | mentiri, eb minus dubitare integriim eft, quod future fagittas | lis divulfionem meis cernere oculis & digitis explorare licuee | rit. Tenerioris conftitutionis foemina gibbo, humerorum ele- | va3tione & coxarum exficcatione & depresfione parumper formata, bleía quoque à primis unguiculis non adeó firmá fuit | ufa valetudine. Circa decimum quintum | atatis annum ilf |. chlorofin incidit, qux ordinariis ftipata fymptomatibus prae |. cipué veró faftidiofo animi & corporis languore & frequenti» | ori cordis palpitatione remediorum vim, ut folet effe pertinax |- cachexia virginum; per integrum.annum elufit... Tandem ta* |- men provocato menfium fíiuxu ; eodemque coníuetas perig- |- dos exa&é fervante; rectius coepit valere. Sic conftitutis re- | - bus vige(imo circiter ztatis anno concesfit in thorum viri are |. thritici à parentibus podagricis geniti. Ex coníuetüdine cum | viro mater & coníanguinez neo-nuptz valetudinem firmio- |. rem promiferant. Enimvero fecus evenit. Nam menftrus |. quz nunquam largé fluxerant, magis adhuc fingulis menfibus | - minuebantur, capitis vero dolores indies ingraveícebant; tan-|.- dem brumali tempore gravisfime intendebantur. Cum — p " 2» ] Amd i. dd Au o am w- - $ 2» | Ld « j à à - á MEM ow es no | De future fagittalis difcesfione. $65 | de exquifius(imo dolore per longitudinem fummi capitis mültum ac vehementer conquereretur, juffa eft abjicere redi- . miculum capitis locumque doloris digitis defignare ; quod | dum facit; ipfe quoque manum admoveo , & digitis meis fe- |.quor digitos monítrantis & deprehendo futuram fagittalem | laxatam & à fe divulíam ad digiti annularis latitudinem. Un- | de concludebam confuetos capitis dolores redditos effe pe- | metrantiores à matre dura per osfium diftantiam tenía atque , dilatata; quandoquidem fatis conftat quód meninx hzc ut- | plurimum tultis membranofis fibris cranio adhaereat. Nulla aderat febris ;'in quà; praefertim vero maligná ac in ipfa pefte obíervatum fuiffe Jun&urarum divortium conftat exSennerto lib.x, prax. parte i. cap. 21. Hildano Centur, i. Obfervat. 1, QCentur. 2. Obferv. 7. aliisque. — Enimveró preter Hildanum modo laudatum etiam alii teftantur ; quod folius cephalalgize qut etiam 'ceplialez gravioris pediffequa fueric futurarum di- flra&io. ^Suture capitir, ait Joubertus de Cephalalgia cap. 9. interdum d fe imvicem feparantur,quod ego femel obfervarvt in fronte cujusdam. puelle , cujus unius lateris os alterius fu- ne Mermanuni de cepbalea feva. cum future cranii qua- dam diflractione , qua lMluftris Domina quzdam aftligebatur, *ujus caufam antecedentem utero non male ibidem adícribit, InHibernia quoque , ubi tefte Bootio Jib. de affeclib. T E "nota eft frequens futurarum feparatio ; absque febri effe videtur. JE€erz noftre non unicam quidem fed prci- - | puum tamen fuit in manibus prafidium , quibus ab utraque | E tempora blandius adducebantur ac deinceps aliquanto - pvalidius comprimebantur. Per plures dies manuum auxilium - fuit neceffarium ;; nam- dux propemodum elapfz funt fepti- manz, antequam offa in unum iterum plene coirent, Credi- bile eft, dolores hosce mitigatos fuiffe hoc manuum minifte- rio; non folum quod hac via ad fitum naturalem offa fuerint T Ohferv, Acad. N, C. Cent. X- — QA redu- - | perabat altitudimem poft pertmacem in infantia. capitis dolo- | wem. - Ee&u non indigna quoque eft Corfultatio quarta lib. 1. — | A3U reduda atque futura adunata fed & vaía fanguinis nimis dis- | tenta fuerinr coarétata & fanguis congeftus & impeditius flu- | ens in celeriorem reda&dus motum. | Narrabat zgra fe etiam | ante matrimonium urgentibus capitis doloribus atrocioribus aliquando hiatum in eodem loco obferváffe ac tum fponte | fine manus ope futuram coaluiffe , fed longius effluxiffe tems | piis antequam offa conjungerentur, addebatque fuo fefe didi- | €iffe experimento, quód dolores hác encheirefi felicius mi-- nuantur & breviori tempore tollantur. Multo melius vero | hac in parte agitur cum noftra, quam cum Hamburgenfi mus liere cujus mentionem facit l.c, Pechlinus,.eó quód offea ifta compages bis folummodo ad hunc usque diem fuerit laxatas. cum vetulam iftam per triginta annos circa futuram corona- lem pulíus, & arteriarum palpitationes cum atrocisfimis capis. tis doloribus excruciárint, ut tum demum aliquot dierum ma« lacia fperari ab ea potuerit; cum horz unius intervallo manus fronti ac occipiti ad coercendum caput fuiffet applicata. "Tae etfi veró acerbitas dolorum capitis poft futura coalitum pet aliquot menfes egregie fuerit mitigata, non tamen ei turbatam tot malis vitam jucunda ac fecura quiete permutare licuit; fuccefferunt enim gravisfima hypochondriaco - hyfterica pa- themata, quibus modo mitius, modó veró gravius per intet- valla fuit torta;poftquam fluentibus meníibus in terrorem pa-.- nicum incidiffet ex fama, quód affinis partui proxima in gra- visfimam epilepfiam effet prolapía; non tamen inde, quod no- tandum cenfeo , fecuta fuit futurarum aliqua disjuncio, quox accidit uxori hortulani alicujus ; qua furibus nocturnis noi procul ipía infractionem aufis usque adeó expaverat, ut pra mimio quo corripiebatur terrore cerebrique ipfius agitation ,& concusfione, offa parietalia à fe invicem disfiluerint; tefte" . C. Sualpartio tat Der 2Giel/ Medico Hagienfi celeberrime Centur. L, Obfervat. i. p. 2. d l , i AA AA f T OBSER . ERN iig Obfervata quedam ex anatome niatrone dificil. Gc. 307 —. —OBSER/ATIO XXXH. ——— o Dn.D. Chriftiani deHelvich. | i Obfervata quedam ex anatome matrong - — diffwiliori refpiratione per totum vite fpatium E |o laborantis. or Mtn quedam gibbofa ac obefa per omnem vitam in. -"* (pirando fub corporis motu fenferat difficultatem fatis |gravem & maximam diei partem, quoad vixit, fedendo exe- gerat, fed ultimo mortalis evi tempore pectoris anguftia vc- |hementer fuit aucta. Innuebat autem mihi triduo ante mor- tem vocato verbis crebro interruptis noftras has , quas jam pa- !teretur moleftias, alius fibi videri generis, quam eas, quibus à "teneris ex malà thoracis conformatione & exuperanti pingue- - dine; lautisfinii vi&us ac fedentariz vite pediffequa fuiffet, af- |fita. Nam przfentem hanc refpirationis difficultaten ajebat igon folum effe majorem & conjunctam cum impetuofiori cre- britate, frequentia ac denfitate quam fuerit ea, quam à teneris unguiculis paffa effet; fed omnium maximé fibi eam negotium - faceffere primó fomni tempore, tum enim (übitó fibi excita- t? imminere prafentisfimum fuffocationis periculum & hanc - ftrangulationis invafionem adeó fe hactenus timuiffe, ut plures jam no&es infomnes duxerit & nifi fuccurratur, fe malle per- petuis confumi vigiliis, quam ad dormiendum feíe compone- t. Hoc ego aliaque omnia perpendebam & converíus ad Collegas, quorum alteri cura egre per plures annos, alteri ve- T -— IO per 14. dies incubuerat, modefte eis infinuo, me non du- - bitare de extravaíatione feri in cavitate thoracis ac vifcerum - Mitis irrepárabilibus ; ac nullatenus effe ambigendum de veri- . late figni pathognomonici quod à Carolo Pifone in feledfis i thee Praclicis de bydrope pecloris ,, nomine Collegii Vra-. | Mi q 2 tisla- 998 matu Obfervatio | 5o; TPPPS € *eislavienf. Acad. Curiof. editis , mihi ha&enus fuiffe cynofure - t. loco in dignofcendo pectoris hydrope eam in fpirando dif- | ficultatem ac erebritatem, que primo [omni tempere inopina-. | £o opprimat. Cum itaque noftra primis fomni horis in eam, - uti ;pía narrabat refpirationis difficultatem incideret, infere- 1 bam, nullum mihi fupereffe dubium de ferofe materiz in ca- | vitate pe&oris prazíentia. Nunquam excidet animo meo ma- | trona genere & virtutibus clara Morftinia ex vicino Poloniz | regno, quz per multos menfes Vratislavie commorata fzpius circa duodecimam no&urnam fuffocationis periculum incurz | tebat. — Terribiles hosce paroxyímos magis formidabat quam: | ipfam mortem, & propterea multorum Medicorum de hoe. gravisfimo fymptomate percontabatur fententias. Sepé verà. poft finitas coníultationes de morbo fuo ejusque caufis ac €u- | randi ratione, incertior erat; quam ante initas -difceptationes: Tantopere variabant medentium fententiz. — Alii enim poly-- pum in alterutro cordis thalamo caufam effe. credebant ; i hoc afthma hypochondriacum effe contendebant ; hi hyfteri- «am fuffocationem effe decernebant. .. Ego folus certitudine. figni ; cujus ante fuit fa&a mentio, fretus; afthma hoc ab. extravafatione feri in pecore oriri conftanter affeverabams] quam opinionem meam Íecutus pofthac tumor pedum oede-! smatofus, & ut brevis fim; anatome. poft mortem, quam Cra-|- coviz obiit; abunde confirmavit. "lametfi vero mihi firmis- fima ftet fententia; quód rectis(imé ita colligatur: huic aut illi iterato periculum fuffocationis ingruens ex improvifo fomnum |- primum excutit : ergo in tlioracis cavitate extravafatum fe-| rum aut lympha continetur: Ita vicisfim nemini fuerim auctor, tit ita colligat: huic aut illi eó ; quó diximus tempore, refpi-| ratio non redditur difficilis , ergo in pe&ore non flu&uat 2-.- -quofa materia: Nam prater exemplum in praedictis meis ob. fervationibus de hydrope pectoris pag. 4. allatum ; etiam in. - Venetorum Duce Franciíco Contareno cavitas pe&oris libr, V. circiter ferofz materie concludebat ; cui tamen refpiratio nun« n 3 |. Obfervata quedam ex auatome matrone dificil, ce, 3c9 - nuaquam infiguiter füit 1mpedita ; quemadmodum in claris. - fimi Viri G. H. Velíchii Obfervar. Medic. Epifagm. narrat Jo- annes Prevotius-p. 9; & 10. | Sed his obiter monitis reverta- - mur ad noftram. College mei non refragabantur mihi & fa- cile agnofcebant fubeffe morbum catarrhali febri , quà egram - laborare ipfi crediderant, & declaraverant aliis.longe graviorem. . | Nemini itaque ex nobis obícurum effe poterat, omnes eo diri- posce ut colluvies, quz in pulmones & thoracem t| T M ^g. . y 4 L deplueras quantum fieri poffet, evacuetur,& vilcerum vitia repa- |rentur; led quibus artis prafidusin tanta virium debilitate & li- ipothymiz metu id obtinere liceret;nullo modo perfpicere pote- "ramus. Eligebaturà nobis miftura exGummi ammoniaco per a- &um foluto, V hyffop.& (yrupo helenii &c.Przfcribebatur quo- "i Effentia ex radicibus diureticis & alexipharmacis, cui admi- 3 bamus eífentiam íuccini. Per biduum hisce uía eft fine |ullo emolumento; quinimo; tametfi. fedulo ea adhiberet , res tejus in detérius lapíz funt; ac tandem accedentibus ad cumu- - lum malorum convulíionibus, fubito fuit exincta. Poft mor- tem apertum fuit cadaver flagitante fectiionem marito illuftris- fimo. . Aperto thorace feroía colluvies ftatim erumpebat, & Jillud, quod de prazíentia extravafati fluidi in thorace pradixe-- ramus;abunde confirmabat. Ceterum cavitas illa, quz fupe-- rius claviculis , utrinque coftis parte antica, fterno, & poftica: dorfi osfibus circumfcribitur, tam angufta erat; ut fatis mirari |non poffemus, quomodo cor cum pericardio, pulmones cum: trachez portione & cefophagi parte majori capere potuerit. Anguftia hec à vertebrarum vitio maxima ex parte oriri vi- -debatur,fpondyli doríales enim in partem anteriorem feu in ^ c^ diftorquebantur & unius folidi osfis figuram exhi- t; quod notabilem protuberantia fua & latitudine infi- hujus cavitatem explebat: Pulmonum lobi in utro- tere pleurz adhzrebant, quinimo cum mediaftino ac coaluerant, cujus coalitus cauffam nimis anguftum tho- cis fpatium fuiffe verifimillimum-eft. Prater reliqua in hac | es Qq4.3 feíti- E'UÁ —- Obfervatio XXXI. — — | il * feftinata extorum inípe&ione oculos noftros v cula fellea & |. uterüs paulo diutius detinebant; nam lapideam penitus duri- | tiem induerant. Et cum huic matronz menfes ftatis tempo- |. ribus ac in ipfo etiam hoc lethifero morbo rite fluxerint, fole | meridiano clarius elucefcit, fubinde menfes ex folis vaging | vafis ftillare. In rene finiftro: calculus fatis grandis reperie- | batur. jg 2b jicics : i e OBSERVATIO XXXI. — Dn. D. Chriftiani de Helvich. s - De terrore gravidis 89 foerui uou raró | ird S .. . exitialt. | mug EX terrore in magnos gravesque morbos, epilepfiam, apo- | plexiam, hzmoftafiam, cardialgiam, eryfipelas, podagram| &c. multos conjici omnis docet dies. Quotidiana étiam con- firmat experientia ; tenera ac fubtilia corpora majori damno: per terrorem mulc&ari, ut jam mirandum non fit, quod foemi- nz &inter illas gravidz una cum foe terrores impetuofio- res non tantum morbis fed morte luant. |. Neque fibi blanditi | debent;fe periculo effe defunctas, fi non é veftigio; poftquam | totz cohorruerunt, in vehementem morbum incurrant : Ela-| buntur nonnunquam feptimanz; integri effluunt menfes; prius- | quam tetroris vis evidenti fefe manifeftet noxa. Egregie fe| contra metuenda à terrore mala munitas credunt noftre, mo-| do illico ad venzfe&ionem confugiant aut ad ufum pulveris! Marchionis antepileptici aut polychrefti D. Dóringii, cui-vul-|- gus auguítum aurei pulveris nomen impofíuit. "Tantum veró|.- abeft, ut credam teneris terrore exanimatus per v. s. afferri, auxilium , ut potius fim períuafisfimus gravius trepidanti ni tura per eam infligi vulnus. . Verum quidem eft, quod , d | n- 2 inde in terrore perculfis magna adfit oppresfio cordis , fap ! etiam palpitatio; nec dubitandum eft, eam oriri ex regurgita- 1j tione To ! ! — Detterrore gravidis d fatui mon varó exitiali. — $11 | tione fanguinis ad interiora de qua nos non ambigere finunt | pallor cutis przfertim in facie, vaforum fanguiferorum , que | confpicua erant, fuübfidentia, fenfuum ac motuum voluntario- | sum ceffatio, fed absque ulla hafitatione affirmare poffumus, |-quód vini generofioris hauftu, potionibus gratis , odorifc- | ris penetrantioribus, falibus volatilibus, pulveribus gemmatis; | ditur, quàm per detractionem fanguinis. . Enimveró quilibet feníu fuo, quoad venz fectionem in territis, abundet, hoc con- ! tendimus per illam neque rem gravidarum terrore gravi con- |«uffarum, neque vitam foetus in tuto collocari : fed fepe coa- | tingere, ut etiam vena fectione poft terrorem celebrata tam mater & foetus fimul, quam interdum íolus foetus lugubri | morte abripiatur. "Varus illud exemplis adftruere poffemus; fed tribus hac vice contenti erimus. — Illuftrisfima quxdam b marito intempefta noce per pontem vecta, incuria ve- | &oris fervorumque & ferocia equorum calcitronum, curru - revera in foffam non adeo profundam & folis ardore exíicca- - | fam pracipitabatur: Erat illa fi quz alia, virilis plané animi; DE rinn: tamen improvifo lapfu vehementi terrore con- - turbata fuit. Quamvis nullum ex cafu hoc damnum in cor- - | pore animadverteretur, altero tamen die Vratislaviam prope- (p osadiiim aperitur & nihil non agitur, quod ad periculum a- - | vertendum credebatur effe neceffarium. — Sana fibi videbatur - | & habebatur ab omnibus, motus embryonisrité à matre pcr- | jiebatur, & nifi fallor preter confueta ab utero gravido fa- 4| - Mlidia; per duos feré meníes nullam experiebatur moleftiam; - fed deinceps in lipothymiam inopinato prolapfa; maxima cum |» cam de imminenti fibi & foetui morte admonuit ad- -Mantes & imperterrito proríus animo per exercitia priícae Bias ad mortem feíe pi& praeparavit. .. Interea ante juftum - |partus tempus, neque enim octo à conceptione cflluxerant -. | menfes; dolores partus erumpere coeperunt, lente finul ftilla- u : ts | | bant | | dà 007 07509 Olferodtin XXXI. S00 | bant aquz ut accerfita obftetrix affirmabat, ex quo nos Me- dici immaturum ominabamur partum , quemadmodum etiam | evenit. Nam inter continuas fere convulfiones matre infcia. | foetus elidebatur mortuus. Poft exclufionem embryonis mo- | tus fpasmodici neutiquam defierunt, fed matrem poft agonem aliquot horarum tandem jugularunt. Adeó verum eft illud Aretei Medici Cappadocis effatum lib. z. de morb. acutis c. 6. comvellitur. éxi &juAA c molli yu alo xa và€ & maaAa, | AmépyFyiélauy hoc eft, interprete Paulo Craffo Patavino ex ab- ortu mulier, verum d bec raró admodum evadit. Alii cui- dam magnz dignitatis faeminze medio geftationis tempore ii | prandio incauté refertur, unum domefticorum ex dolore co- lico poft fumptum ab illuftrisfima fibi miffum remedium (a- gebant enim in przdio, ubi non füppetebat occafio Medicum | confulendi) fubitó exfpiraffe; quod inexípeétatum nuncium | in tantum terrorem conjecit eravidam , ut tanquam maarpefta cautes rigeret. Spirituofis aquis refocillata ac hauftu vini ge- nerofioris recreata ; quovis ftudio animum vehementer -preffum erigere ac moeftas exuere cogitationes fategit ; quod tandem ex voto füccesfit ,. poftquam intellexit, olei carvi & |. chamomillz guttas aliquot cüm faccharo miftas, quz ejus juffu [ «gro fuerant exhibite ; ac enema domefticum non potuiffe| mortem inferre, Altero die fanguis ex brachio per venzfe-- &ionem detra&tus &remedia ad averruncandum abortum da- tafunt. Quicquid quinti menfis reliquum erat, fextum ítem Íeptimum & magnam o&avi meníis partem fine graviori qui- dan moleftia abíolvit. Dum autem iterum prandio asfidet; advertit fanguinem fine ulla przgreffa caufa ftillare mulieb i d bus; venzíecio ex confilio meo iteratur ; omnis corporis — morus interdicitur, accuratisfima injungitur dieta, bland — cum gemmatis przícribuntur emulfiones & pulveresaantifp: s modici cum fpeciebus de hyacintho ac (Dtro, quibus tantil: lum Maff» pilularum de cynogloffo admifcebatur; exiguis fi 4 | repetitis dofibus ingeruntur: Hisce millefolii infufum inter je LZ S Hg "um - - De terrore gravidis d fetui non varo exitiali.. 318 alabatur: Fluxus fanguinis iftis remedüs non tantum immi- mutus fed & plane fedatus. ' Enimvero poft paucos dies fan- guis impetuofius manare coepit; quód: mihi infallibile erat in- | icium ; foetum ante debitum tempus excluíum iri, id quod per literas abfenti fignificabam. — Antequam autem mex ad« ;veniffent; cum per multa eo tempore negotia me Vrati-lav.& jexire non poffe fcirent ;' duos Medicos periculi magnitud:ne |perculíi, Brega unum, alterum Strela adduxerant.: Senior inter jeos dederat utendum fequentem pulverem: Rec, pulv. contr. |bortum Auguft. gr. xv. dentis hippopot. 36. terr, Cate- jchu gr. v. qui in. yy. Cerafor. nigror. plantaginis, cinnam. cy- - dor , & fyrupo maftichino ei oblatus fuit. Pro externo ufu commendaverat unguentum Comitiffe & emplaftrum ex ad- ingentibus & corroborantibus, ficuti in literis ad me datis ipfe narrabat. Precipue vero Tin&ura Corallorum ex confilio ;ejus Illuftriffima aliquotiesfuerat uia. Tantum veró abeft, uz fan- gi inis fluxus hiíce cohibitus, ut potius enormiter ad deliquium "usque exundaret, id quod etiam aliàs perfrequenter vidimus. E: propterea in mea informatione Ícripta ferio ab adftringen- | ium interno pariter & externo abuíu dehortatus fueram, quin- imo obftetrici 1d dederam negotii, ut quantum poffet manus Jminifterio & potiffimum per pilulas Stahlianas partum matu- aret. . Tandem oculis in media morte natantibus , mortuus embryo eliíus ; fervata camen, quz DEI gratia fuit; Mater ad- huc fupercft. Hac data occafione reticere non poffum, quen- - dam do&iffimum pariter ac feliciffimum in Silefia Medicum; inter medicamenta Lucinam felicem conciliantia principe loco .potuiffe corallia; & pulverem ejus fuiffe corallia in pollinem ed da à 9j, ad 58. eumque fecreti loco commendaffe duo- - bus filiis Medicinz Doctoribus, quorum alter fzpius hodieque patturientibus id remedii prxbet, Quod fi remedia ex co-. falliis parata vi promovendi partum vere pollent, vir ante lau- atus & in praxi medica per multos annos cum fama verfa- - lus concurrit infcius ad accelerandum foetus exitum ; id quod -- (0 Olferv. Acad. N. C. Cent. X; Rr inan- ! | m rH diIEE Hn | j d | 314 — Olfervatio XXXIII. in anguítiis hifce ad vitam matris falvandam unice erat nes «effarium ; utut palam fit, clariffimum virum & fanguinem ex- undantem reprimere, & foetus elifionem pramaturam voluiffe | avertere. — Quicquid fit; equum eft potiores hoc in negotio partes tribuere energia ultima tentantis naturz » cui arcani. ac felices rerum inopinarum fucceffus jure optimo. vindicantur, "Tertium addimus exemplum : * Mercatoris conjux virtutibus omnibus fexum fuum ornantibus inclyta, ex lapíu filie quintum ztatis anhum agentis, quam unice prz reliquis liberis dilige- bat & in oculis ferebat; graviter fuit territa. — Accubabat hac in fponda thoro parentum fere contigua; ex qua horis mau nis ad le&tum parentum prorepere , iisque blanda figere ofcu- la confueverat. Dum meníe Januario poft quintam matuti nam in lecum parentum pro more fuo infilire tentat ; incaute 3n tenebris aberrat & provoluta in terram caput pavimentola- gideo duriffimé allidit.. Hinc mater in octavum meníem gra: vida, panico terrore fere exanimata & aliquamdiu in pavore hoc detenta eft, eo quod lucerná cubiculariá jam extin&tà prompte refcire non poffet, an filiola effet perpeffa aliquic gravius, quod. quidem divinam providentiam clementer aver: tiffe accensà candelà comperit. Fuerat brevi ante à filio &3 «bíceffu graviori per 4. menfes xgrotante, & pro levitate pue: zili cum ejulatu & impatientius ferenti manum Chirurgi fre: quentiffime valde conturbata. — Territa lapíu filie malo confi- lio ad ufüm pilularum Emanuelis illico confugit. Erat alia ad phthifin prona & jam ab aliquot hinc annis arthriticis do loribus vexata; licet vixtrigefimum quintum tatis annum a tigiffet. - Per 14. dies;nifi fallimur;omnia erant pacatiffima; hi. €lapíis die dominico mane levi deliquio tentari; circa no&ten- de intollerabilibus capitis doloribus queri, tremere & animum. defpondere, & extrema quz metuere coepit. Circa mediar noctem fibi eripiebatur & graviffimis convulfionibus concutie- batur, Importunis obftetricis & confanguineorü flagitationibu id datum cft, ut vena pertunderetur in brachio; emiffio illa far... ' guin & Ld * * De terrore gravidis & fatui nomraró exitiali, 313g. ! guinis necquicquam profuit, Incaffum falia volatilia & inter ea |» GXci urinoíus ; quo alias facile hyfterice excitari folent, |admovebantur. | Poft triduum fibi reddita eft ignara omnium |eorum quz fecum acta fuerant. Inter remedia, qua varia & efficaciffimna ori immittebantur , maxime conducere vifus eft Jw ex fanguine humano hominis decollati paratus ad r5. |vel 2o. guttas in xy; Meliff. Ceraf. nigror. & fyrupo flor. tunic. bis vel ter in die exhibitus , quamvis Effentie Hal- lenf. dulci, pulveriantifpasmodico D. Stahlii;pilulis etiam bal- famicis ejusdem meritas laudes jubeat tribuere veritas. Elabe- - bantur aliquot dies inter meros angores & trepidationes, do- inec foetus mortuus poft repetitum pilularum bal(amicarum. ufum ederetur. Omnia cernebantur fic fatis tranquilla & do- neftici rebantur. puerperam poft naufragium tenere portum; Adeo iisblandiebantur halcyonia; mihi vero perpetuz vigiliae J& incredibilis folicitudo ; quomodo fcilicet fefe in convulfio- |nibus gesfiffet, & qua ratione foetus effet extin&us, non pote- , nt non effe fufpe&a. — Hzc cura diurno tempore animum "in transveríum rapiebat & dilaniebat, fed fub noctem gravior "Jrecurrebat. — Vehementer quoque difplicebat lochiorum fup- " resfio, qux idoneis remediis, pilulis, inquam , balíamicis; -IElix. bal. Langii & Hoffmann. jufculis croco moderatisfime -leonditis, myrrhatis debita circumfpectione exhibitis aliisque tolli non potuit. Interea; quod mireris, tertio jam à partu die. appetitus redire coepit; plaudente marito magnum in conjugem. amorem prz feferente, & liberis quinque pra latitia geftienti- bus & exultantibus. Durabat hac malacia ultra dies fex, cum munditiei ftudiofisáima novum fibi le&um apparari jubet. - Paratur is ex culcitra plumea ; pulvinari & lodicibus; in qui- us Parens ante annum. ex apoplexia diem obierat extremum; od cum ei per garrulitatem ancille innotuiffet, illud ipfum iquam omen inevitabilis fati interpretata omnem vite fpem. Cit; & dirisfimis inteftinorum fpasmodicis contorfionibus t biduum aíHiéta animam exhalavit. LE Rra | OBSER- T , | E efficacia fülpburis lycopodii in miertrigi- OBSERFATIO XXXIV. ^ Dn. D. €hriftiani de Helwich. ti ne; excoriatione ac ulceribus manautibus, | [iertrigo non tantum per incuriam nutricum non fatis te- nella pufionum corpora mundantium ab impuritatibus fz« «um alvinarum, urinz ac fudoris oritur, fed etiam fubinde ex «oriatio fubnafcitur. ex vitio falfo - acris ac ichoreícentis feri. In utroque cafu egregié fefe gerit fulphur lycopodii. | Quivis vero facile intelligit; in pofteriori tum demum locum habere; poftquam debité fuerint przmiffa abforbentia, mucilaginofa Xorrigentia & levia laxantia. — Quinimo in diffufiori & latius. Ácíe extendenti intertrigine non abs re fuerit ipfis nutricibus. eífentiam pimpinell, corticis ligni faffafr. 'Tinct. &ji grilat. Eff. fuccin. &c, prefcribere easdemque ad íeveriores dieta legesadftringere. Hoc ubià me obfervatum fuit, fulphur ly- «opodii infperfum feciffe faftum farina volatili; ceruffe; tuti & alis vulgo adhiberi folitis , . multoties . comperi. jus fimplicis remedii ubi in. zaeele/uumoi perípexeram míum etiam ne hilum proficientibus aliis faluberrimumr Vim ejus atque efficaciam explorare coepi in ulcetie bus manantibus ferpiginofis, ac deprehendi eam prorfus etiam in his effe infignem. Nuper admodum in illuftriffimo Comite robufti plane & quadrati corporis habitus, cujus iiliz ulcera crurum multum infefta fuerunt, virtutem hujus re- medii deprehendi maximam. Illi in pede dextro fere fem: er cirea noctem intumefcente ulcus fatis amplum fupra fibu: am adulto vere oriebatur. Propter reftagnationem humo- rum ferofo-lymphaticorum circa caput; difficiliorem auditum ac nimiam in fomnüm propenfionem ifte per menfesMartiums Aprilem & Majum aliquoties nodulis, pilulis gummaticis- &orpus laxaverat; & ad corrigendam humorum acrem falinam;- | lente - a - |... Beefficacia fulphuris lycopodii iuinteririgine eye. 317 fentefcentem ac vifcidam dyfícrafiam infufis variis, decots li- gnorum, füccinatis &c. fuerat ufus, &; ut de mafticatoriis nihil cam; etiam veficatorium ad muículum internum vaftum in | utroque femore applicuerat,. Hzc tamen omnia impedire non | potuerunt; quo minus ulcus, quod dixi;fubfequeretur. Agebat | tum temporis in przdiis fuis & magis fibi vicinum confuluerat Medicum per 50. annos in praxi medica facienda cum laude verfatum & mihi amicitia devin&um Dom. D. de Wottke- mau. Ille balíamicam mifturam ex effentia fuccini, myrrhze, | fpiritu terebinthinz & balíamo Perviano, remedium magni | alias ufus, mihi quoque familiarisfimum commendaverat; enim |vero poft applicationem ejus; quod mireris, ichor in majori | quantitate ftillaverat,& exulceratio latius ferpere coeperat. Hinc | per aliquot dies ab illitu ejus eger abftinuerat. Interea fibril-- dem aut jam diffolute aut colliquefcentes ulcus valde l|inquinaverant; properandum itaque fibi effe Vratislaviam | cenífuit. Curz initium ab internis fa&um eft; bisin die aquam | contra iterüm D. Tíimzi à Güldenklee ; qux fub nomine de- | füillati aperitivi in quibusdam officinis noftris proftat, lauda- |tis(imum in omnibus viícerum abdominis obftructionibus re- (m dium bis in die ad uncias quatuor fumíit. | Duabus hujus "Jaque libris admifcebantur 7 laxativ. Vien, 3ijj, & Syrupi do- 4 meftic. 3j 8. & de hac potione dofin unam mane; alteram ho- .|rà 5. pomeridiana exhauriebat. | Loco potus ordinarii juffus eft bibere decoctum cremoris gri citratum, cui deinde fubfti- (om ex radice faffaparill. chin. lign. faffafras, corticibus ci- "|tri ac cinnamomo. Ne ventriculus his decoáis offenderetur, -|ei fuccurrebatur per mifturam ex Elix. balfamic. D. Hoffm. & lentia gentianz r. Bis infüper fingulis feptimanis pilulas bal- famicas D. Stahlii ufurpabat. — Partes ulceri vicinz 4, matri- - |€ali Overkamii aut « vini camphorato imbuebantur. Sedem - | ifüper fovebant facculi ex radice irid. forent. catyoph. bryon. - | ehelidon. maj. figilliSalomon. fol. bardan. petafitid, falv. flor. - |fambuc, chamomill. femin. cumini, petrofelini; baccis juniperi, b. NE Rr3 lauri y i189 couv s0lyerinmtio XXI. 0. oodd lauri &c. Ulcus mundabatur miftura ex v; rofar. & plantag. cum alumine ; ceruffa , maftich. olibano &c. & brevi tempo- re longe aliam induebat faciem. Eo tamen rem deducere non licuit , ut ulcus confolidaretur propter abundantiam fíaniei » quam perpetuo ftillabat; continuabantur internapharmaca;ex- . terne ad imbibendum ferum acre yy flor, fambuci cum facchar.: faturni admovebatur. Et cum ne hac quidem via confeque- remur; quod optabamus, ad ufum ris lycopodii progresfi. fumus. illud ulceri ter in die infpergebatur ; illudque ficut | ha&enus fuerat factum emplaft, diapalma cooperiebatur, cum adeo evidenti utilitate, ut Illuftris(imus abjecta hujus farinz ex- cellentem virtutem maximopere depradicaret. | Certe in- ter paucos dies finc omni fubíecuta noxa exulceratio fuit perfanata. OBSERVATIO XXXV. Dn. D. Chriftiani de Helwich. "| d a De mdemni novem. aureorum deplutitione. | 3 QEénisfimi regii Principis Polonis Conftantini, Domini mei |: clementisfimi, nobiles aulici die 3. O&obris anni przterla- | pfi appofitis vitris vino plenisfimis incidunt in fermonem; |- utrum his vitris quicquam citra vini effufionem indi vel injici |. posfit? hoc affirmat Dominus de Bucholz , nobilis ex Cur- | landia, & a&utum ex maríüpio novem aureos promit & vitro | immittit cum aliquo impetu; unde quedam vini guttz effufe |. funt; Dominus Paulus Orgiewski nobilis Polonus fpe&aculo | novo attonitus, re non fatis expenía, cum ei propinatum fuif- |. fet; unico hauftu & vinum & Hungaricos abforbet. Magna |. facilitate, favente nummorum fitu; quem in deglutiendi au | - fubierant, aurum in ventriculum defcendit. — Paulo poft fera facti poenitentia ductus, vivà fcilicet metuendorum imagine in- tellecwi obverfante; ad me mittit. & accufata temeritate PF 1 "m m. | .. Deiudemni novem aureorum deglutitione. — 319 | nili emeticum pofcit falfo credens, eadem promptitudine, qua ventriculum intraverant, per eandem viam reveríuros; refpon- | debatur nullum vomitoriis effe hic locum, tum propter devo- | ratorum nummorum gravitatem tum ob periculum ne forte | eefophago incommodiori fitu obtrufi eidem ita impíngantur; | ut inde avelli ac vel ad os propelli vel ad ventriculum regredi | nequeant, ac inde fübfequatur, quod expertus apud Platerum | lib. 2. obfervation. ifte cui deglutitus nummus aureus tam | pertinaciter oefophago infixus hafit, ut nulla arte inde avelli | potuerit. Decerno itaque abftinendum effe ab omnibus dra- ! fticis remediis, interdico ciborum multis aromatibus condito- |rum ufum; vini quoque abftinentiam fuadeo; impero-juícula | pinguia lubricantia, gelatinofa; preícribo oleum amygdalorum | duleium, decoctum mucilaginofum; quibus cum enemate & - évacuantia lenia accederent, tandem decimo quarto die tres .|aurei contra&oriis tunice medie motibus per inteftinorum "volumina propulíi circa meridiem exclufi funt cum excre- - mentis , reliquis fex moram: in corpore usque ad prandium - | fequentis diei trahentibus, qui itidem fine labore omni exie- -|runt ; immunis fuit à doloribus quibusvis ac moleftis dum in | corpore hofpitabantur ; fi angores animi & trepidationes fx- -|piusrecurrentes excipias. Neque, ut jam innui, dum egre- - | derentur ; ullum juveni cruciatum pepererunt. Ipfi quoque - | nummi nullum vel abrafionis vel mutationis alicujus veftigium - exhibent, adeó ut hos corporis per tot dies incolas nulla arte '- examine ab aliis dignofcere posfis. Adeo nullam peni- -|tus vim vel fluida vel folida horumqué attritorii motus in - liec corpora exeruerunt; ut jam fufpecta mihi fides fit Borelli |narrantis Centur. 3. Obferv. $5. monetam auream à quodam |devoratam poft mortem cjus in globulos redactam fuiffe in Corpore repertam ; é contrario veró judicem non omnem fr- dem effe abrogandam Benivenio de abditis cap. 2o. fcriben- ti;aciculas non mutatas fuiffe egeftas poft decem annos; potis- - [fimum cum conftet vegetabilia; exempli gratia; uvas »- | er- l 2: Toy 3^0 ARV Obfervatio XXXVT. — — ———— ——— e —ál Prot rs mE ——M—— Kerkringio Obferv. Anatom. 6. quoque per longum tempus, - tres meníes integros fine mutatione delituiffe in corpore. — .- OBSERVATIO XXXVl. — - Dn. D. Michaélis Alberti. " De Hemorrbagia funultanea ex [mguls locis. bemorrbagicis, ; ()Blervationes de Hamorrhagiis inftitutz, ín praxi medica. ^-^ magne omnino & confiderationis & utilitatis funt, cum quzdam harum fanguianearum profüfionum; imprimis fportas nearum , non modo à magnis & periculofis morbis efficaciter - & interdum cum admiratione praíervent, fed nonnulle vicif- fim in fingulares anomalias delabantur & fubinde cum notatu dignis effectibus excurrant; harum animadverfionum memory. placet unam | alteramque | Hiftoriam quz mihi hactenus in praxi medica intra brevem tempotis terminum & ditantiati obtigit, & quz ad hanc Hamorrhagiarum illuftrationem ípes: &at; recenfere : aft licet ultima occafione chymicas quasdam. obfervationes, cum precedentibus cohzrentes ; promiíerim. tamen ezdem adhuc acquieícant, & fi Deo placuerit, aliam occafionem expedent. Primo itaque hocloco enarrabo d fum; qui mihi circa initium hujus anni accidit : aegrotare ce pit d. 25. Januarii hujus anni 1720.Studiofus Medicinz, fedus jus antehac auditor meus, Juvenis pius, ingenuus, & opis indolis , etatis 21. annorum, temperamenti mediocriter me- lancholico-fanguinei, tranquilli & placidi animi, modice ple? thorici confpectus ; qui per triennium pragreffum ex heredis taria dilpofitionc, (cum parens ipfius in juventute hzmoptys |, icus, in virilitate vero hzmorrhoidarius fa&us fuerit, qui fub legitima: Hamorrhoidum repetitione & fluxione jam feptuaz gelimum annum attigit) variis confufis , irregularibus & int- petuofis hzmorrhagicis moliminibus & fuccesfibus obnoxius | SH | fuerat al | | j De Hemorrbagia fimultauea ex fingulis locis dc. — $21 - fuerat, ita ut interdum uno eodemque tempore atque decubi- tu morbofo , nonnunquam alternatim narium Haemorrhagis; - Hzmoptyfi, vomitu fanguinis, Hzemorrhoidibus, & mi&u cru« . ento corriperetur, unde ipfe eximie enervatus & in fpecialeme "animi zque ac corporis fenfibilitatem conjedtus fuit: transa- .|&is vero aliquoties hisce tragicis aflli&ionibus, nihilominus dn pe&ore remanebant veftigia pregreffe hamoptyfeos , ubi |feetor oris & afthmatica confütutio fpem naturalem impe- trandz longzvitatis przícindebant: Hzc eadem affli&io iníül- tabat hunc juvenem antedico die cum infolita lasfitudine, alvi ficcitate, horrido rigore; capitis dolore : quibus morbidis initiis intercipiendis, iple fpontaneo aulu decoctum fennatum |hauriebat ; |quod numerofas non modo alvinas deje&iones, Ifed & magnam debilitatem invitaverat, adeo ut 26. Januarii fingule predi&e Hamorrhagiz eructarent, fub alternatione Jimfpetuofz diarrhoez , extra hemorrhoidalem evacuationem : advocabar ad eundem eodem die, comparui: ordinavi re- media temperantia, orgafmum fanguinis conjunctum mitigan- 1; impetuofam diarrhoeam lenientia & roborantia medica- menta, é quorum ufu, Deo ita nunc dirigente, maximé peri- - &ulofz circumftantiz, unà cum ha&enus conjun&o vehemend u febrili; admodum minuebantur, adeo ut fpes obtinenda "fanitatís affulgeret; que tamen mihi admodum incerta & an- ceps femper videbatur, cum vires zque ac fomnus conftanter Plicerent, interdum calor & motus febrilis recrudefcerent & [ro przcordialis anguftia continuaret licet de reliquo ha- -enus cum modico appetitu patiens cibum caperet: auge- Éeebat interea pectoris oppresíio & afthmatica contractio, ut erdum fuffocationis metus immineret ; in qua calamitate -prafcripfi decoctum pe&orale ; difcutiens ; leniens & abfter- - gens, quod iterum Deo benedicente exoptatos effectus pre-- ltitit, ut refpiratio multum levaretur: quamvis equidem tem- peftivam V.Snem ordinaffem, tamen eandem ingens zftus. fe- tilis, nimia enervatio, & fimultanea excesfiva Hamorrhagia Orferv, Acad. N, C. Cent, X. $s nec i^ LI 3 335 . Obfervatio XXXVI. l1 nec non femifoporofus affe&us, (qui per initia unà occupas- vit) impediverunt : poft aliquot dies denuo impetus hizemor- ipiédes cum multis anomalicis motibus fpafticis in hypos chondriis & colicis cruciatibus invadebant ; unà cum actuali. - hzmorrhoidum profufione;ad quam afflictionem commenda- vi mixturam tonicam & mitius carminativam : interpofui eti- am pulveres antifpaífmodicos : inde fa&um, ut hic fluxus ac- quiefceret: fed poft aliquam moram motus hxmorrhagici in-- tra caput adícendebant ; qui deliria & coníequentes narium Hamorrhagias caufabantur concurrente aftu febrili, mox illi anotus intra pe&tus decumbebant , fuffocationem minabantury. & in hzmoptyfin denuo definebant : in hac necesfitate ordi- navi pulveres temperantes ; decocta lenientia, abítergentia; zítum mitigantia, emulftones dilutiores lenientes ; analepti- | €as & pectus repurgantes, una cum Epithemate pro capite z quz fingula remedia iterum Deo annuente defideratum effe- &um przftiterunt, ut iterum fingula fymptomata pracipué o- minofum delirium minuerentur infuperque patiens quietior zedderetur, dormire & edere denuo potuerit , ipfeque fpem convaleícentie conciperet, licet ego contra admodum dubi- tarem, adeo ut argumentum meum; quod pulmones & vifcera €orrüpta urgebat ; patiens cum articulo fidei revellere & in fringere conaretur , ubi Chriftus Salvator putridum Lazarum € morte integrum ad vitam revocavit: Brevi poft vero de- nuo affe&us degenerabat, & patiens experiebatur dejectiones alvinas fanguinolentas cadaverofas, & fimilem exípirationems é quo phznomeno tanto magis periculofus morbi ftatus ma- nifeftabatur: infukabant denuo deliria graviora; zftus febri- les, agrypnia, inquietudo, magna anguftia pracordialis, gravis enervatio & virium defe&us , mitiores motus convulfivi n manibus & ore;dolor lancinatorius intrinfecus circa regionem vefic urinarie & multa alia pathemata : ubi Emulfiones, Pul-|- veres, Potiones, Mixturas, Decocta, refolventia, difcutientias|- &emperantia; lenientia; abftergentia; analeptica &c, pracícripfio| | , 1 4 » IET - | |» — DeHemorrbagia fumultanea ex [mpulis locis doc. 323 | unà cum rubefaciente remedio plantis pedum applicato ; fed (mox modo motus & fluxus fanguinis à capite ; in pulmones, | mox in ventriculum, mox in veficam urinariam, mox in inte- j ftina decumbebant : denique eo usque accrevit morbus , ut interdum in patiente fub eximia anguftia refpiratio ceffaverit, J& deinde cum anxio vomibundo & exícreante conatu alter- imaverit : Duo erant dies ante beatum obitum patientis no- ftri, ubi deliria valde denuo corripiebant , adeo ut nunc pa- tiens cum vi coerceri & à pluribus contineri debuerit dum antea non modo deliria fua intervalla habuerint, fed & tran- iquilliora fuerint: rediit vero iterum ratio, & d. 13. Februarii €irca meridiem placida-contigit folutio & mors : proximo poft obitum die inftituta fuit fe&io defuncti, ubi antea non- inullis auditorum meorum; qui fub zgrotatione patienti adíti- terant, predixeram, quod in thorace & abdomine variz mor- Jtis caufze lateant, maxime vero corruptiones : in pulmonibus vomicam fufpicabar : füfcipiebatur prafentibus diverfis meis ditoribus apertio : in abdomine confpiciebantur glandule efenterii tumida & durz : ventriculus & inteftina erant va- - eua; hzc vero cum flatibus valde diftenta: in finiftro rene ade- "rat magna fanguinis ftagnatio & conjuncta evidens putredo : "ureteres erant valde expanfi, ut digitus infantis immitti potu- it: intrinfecus in regione pubis circa veficam urinariam & ipfa illius textura magna & manifefta occurrebat fphacela- lo: Hepar eximie inturgefícebat, & magnitudine fua dupli- um hepar zquabat : omentum in dextrum latus diíslocatum d t ar 3 " D —ebfervabatur : inteftinum colon ultra longitudinem completi - digiti regioni lumbari accretum adharebat & in illo tra&u ita - anguítum erat; ut vix digitus intromttti potuerit 5 in hac regi- -Jene vaía fangvifera valde tumida & inflata fuerant: fed qui mox appropinquabat , & turbidz nubes lucem obfcurabant, 0n interiora inteftinorum & ventriculi inquiri poterant : unde ad thoracem acceffus inftitutus fuit ubi dexter lobus pulmonum reperiebatur cum fanguine repletus ; & verfus 1 $s 3 collum - T. 434 . Obfervatio XXXVII. t collum in füperficie cum multis nodis fcirrhofis obfeffus, inti- mius in eodem lobo aderat eximia Vomica cum multa fceti- da materia impleta : finifter lobus mon modo quoad pluri-- mam partem firmiter pleure adhzfit, fed & ipfe putridus & foetidus erat: deerat polypus cordis: fitempus & occafio. - «oncesfiffent ; caput etiam apertum fuiffet, ubi propter prae- greffam foporofam aftlidionem, graves congeftiones. fanguis neas, deliria multa & magna; atque convulfivas commotiones ine dubio plizxnomena quadam occurrerint, quz anatomiea folertiz & curiofitati fatisfeciffent : interim placuit hunc ne-. xum hujus fingularis cafus hisce circumftantiis commendare & prafentem cafum; in quo omnes Hamorrhagiz folenniores in uno fubje&to occurrunt; fignificare. — — OBSERFATIO XXXVII. Pli Dn. D. Michaélis Alberti, ; — Menfes prodi m vidua $8. amorum. Uamvis Menfium fluxus certis periodis circumfcriptus fits ^. ramen non raro ejusmodi obfervationes in Medicina pra- &ica occurrunt, quibus demonftratur, quomodo Menfes or- dinarium & confuetum fuum terminum transgrediantur : mis | nimé tamen placuit eum ob finem przíentem cafum enarrare; | ut numerum talium obíervationum augeam, cum contra lon- | ge miraculofiores cafus de menfibus in vetulis proftent; illud | vero hoc loco notare volui ; quomodo largi & prodigi mene fes in tali vidua obtigerint: Erat fcemina honoratior, tempe- ramenti melancholico - languinei; que in pregreffo matrimos |- 2io nunquam peperit ; animo erat valde turbata & inquieta; | qua femper menfes copiofos experta fuerat : hi iidem mens. les continuabant poft obitum mariti in quinquagefimum 0-| - &avum usque annum non modo fingulis menítruis periodis;| - fcd & fatis largiter & impetuole; adeo ut interné varie come | iid Ape motió«| 3 P [ 4 m . - a6. 1 X —. Hemoptyfis & Hamorrbagia Narium innoxia c, 325 j motiones, congeftoris, oppletoriz ; anguftatoriz & Ípafticae- /| concurrerent : hic menfium fluxus fi non in tali copia fuccef- - fit; varia pathemata cardialgica, hypochondriaca, colica invi- | tavit, per ipfum vero largum fuum decuríum prater enerva- tionem nihil mali obtulit; hic fluxus cum ob vitium diztz & regiminis cohibitus fuerit; fubito in hydropicum ftatum fefe 'ámmutavit, qui hanc viduam in 6o. atatís anno interfecit. OBSERFATIO XXXVII p Dn. D. Michaelis Alberti. Heemoptyfis &9' Hemorrbagia Narium men- | | firua inuoxia in gravida. | [folita Hemorrhagie in gravidis communiter ominofze |3 funt; tanto magis veto dp in omni alio fübje&o | fufpe&z exiftunt fanguinis profufiones; velut funt hzmopty- fis; vomitus & mictus cruentus: neque quidem mirum eft, fi 'tales Hzemorrhagiz aut foetui, aut fimul gravídz perniciofze | fant: illud vero tanto magis admiratione dignum eft,fi que- -| dam harum Hamorrhagiarum non modo foetum non turbar, fed neque matri nociva eft : auget vero tanto magis hanc | admirationem; fi numerofiores Hzmorrhagia gravidam cor- : a & fi exdem pluribus vicibus, imo quod adhuc magis -| efl, exact menítruis temporibus repetunt: ante aliquod tem- l pus medic mez curz commiffa fuerat foemina adhuc junior, -|temperamenti eximie fanguinei, valde plethorica, in dizta - plena, lauta; luxuriofa, vinofa, aromatica vivens, cum gravida - effet; & hanc dietam continuaret; infaperque multis corporis |& animi commotionibus indulgeret, per primos quatuor in- Á — ———— — | gravidationis menfes largam narium hzmorrhagiam & modi- p» Haemoptyfíin experiebatur ; nulla morbida afflictio has fanguinis profufiones comitabatur ; quin potius he Hamor- | eee aliquam euphoriam AME ita ut aliaingravidatio- iba s 3 nis | i *. gu cut Obfervatio X X XIX. | RE nis pathemata, quee huic fceminz aliàs familiaria fuerant, fub. . hoc ftatu minimé affligebant: neque foetus inde aliquod dam- num fübiit, fed poft quartum menfem fub ufu remediorum. temperantium , mitius fedativorum & dixtz atque regiminis: convenientioris, non modo Hamorthagiz ceffarunt, fed & foemina hac foetum fuum ad juftum tempus geftavit, & vis vum; fanum atque integrum legitime wp impofterum in pectore nihil mali fentit, fed fana & illefa vixit: fiquidem . circumftantiz quedam pro Hzmopty (iex afpera arteria, & non. - exipía pulmonum textura facta, militant: etenim hzc foemina. ante hanc Hemoptyfia,fub illa & poft eandem nihil morbofi in. pulmonibus ob'ervavit, fed potius titillantem & ap fenfum in afpera a:teria percep.t, in qua ex difrupto quodam. vaículo fanguifero hxc fanguinis profufio contigit. -OBSERVATIO XXXIX. — | H J$ Ex Dn. D. Michaelis Alberti. P Heemorrbagia periculofa é pene. | Nter alias occupationes observationum medicarum, ille fa- - ne fatis obviz funt, ut excretionum variantia loca & divers Íz methodi annotentur: id etiam valet de evacuationibus fame guinis ; quarum difcrepantes fucceffus attenti. medici jam. multa cum íolertia commendarunt, ut videlicet inter alias ci cumftantias infolita loca Hzmorrhagiarum innoteícant :. de Ípontanea Hamorrhagia hoc loco agere non lubet ; unde in hac ferie; ubi diverfas Haemorrhagiarum fpecies commemoro; violentam quandam Hamorrhagiam receníebo : Studiofts quidam, ztatis 23. annorum, temperamenti cholerico -fan- guinei , plethoricus ; pleno vi&u & potu fpirituofo utensin caufa quadam, minus honefta, aliquando membri virilis, rigi de erecti, magaam fubiit compreffionem; inde fa&um, ut ex urethra ingens impetuofum & diuturnum fanguinis proflu- vium contigerit; quod «o usque duravit ; ut periculofus even- Y / | Hemorrbagia periculofa & pene. 317 /-tüs immineret ; pulfus etiim reddebatur debilis, vires valde - | ájmminuebantur ; affligebant lipothymiz ; animus comparebat | perquam anxius & dejectus, fubfequebatur pallor& rigor cor- | poris; oculi turbabantur, corripiebat eximia lumborum gravi- | tas, & periculum erat in mora : in confilium du&us, ordinavit | interne lenientia, temperantia, tonica, nervina; ab extra com- | mendavi injectionem nitri cum aqua rofarum & millefolii fo- luti; addito tantillo albuminis ovi; inde contigit, ut hic im- petuofüus & periculofus fanguinis fluxus fubftiterit, & juvenis il- Bars ipecam aliquam confecutionem in integram fanita- tem redierit: ipfa hzc eruptio fanguinis ex arteriola in ure- thram fucceffit fanguis enim erat valde floridus, & totiescopio- fius emanabat, quoties cor pulfabat. OBSERFVATIO | XL. Dn. D. Michalis Alberti. - Hemorrbagia uteri enormis amoxia in E. — o Gravida, | | | -[Mpetuofz irfolitz ínfuperd inopportuna fanguinis eruptio - & nesextrauterum non modo in fe fpe&tatx anomalz funt;/fed -&faeilius damnum afferunt:tanto magis eedem fufpeóz funt; lando in gravidis obtingunt ; ubi non modo. ad abortum wfentaneum difponunt;fed & in futurum habitualestales nu- J I d i & aliis & mihi plures cafus occurrére & innotuere: quid- u.. L^ — min: junior ; in matrimonio vivens ; admodum fanguinea & - plethorica; animo ac corpore valde inquieta; in dixta voracis plena; lauta; fpirituofa conftituta ; aliquando gravida tempore dh IV9 immoderatis commotionibus & cxafítuationibus luxu- - tiofis corporis obnoxia ; cum jam per quatuor menfes foetum | | | eeíta- 328 Obfervatio XLI. Vomitorii utilitas. | geftaverit, neque füb hac ingravidatione menfíium fluxum ex- perta fuerit, tandem poft predictam immoderatam exaftuatio- nem extra menítruum tempus, impetuofam & prodigam (an- guinis eractationem extra uterum experiebatur, quz per plu- res dies continuaverat ;. fub hac hemorrhagia uterina ; foemi- na illa pretertorporem animi & aliqualem debilitatem virium. nihil fentit: evanuit tandem poft ufum aptorum remediorum etiam hic fufpe&tus fanguinis fluxus: nihil inde detrimenti paf- fus eft foetus : fed hic per juftum partum vivus & integer in lucem editus fuit ; & per aliquot jam annos vitam pro Harum obfervationum plures fatis notabiles recenferi poffunt, ni aliz occupationes, me in hoc penío acquiefcere jubeant. OBSERVATIO XLI. Dn. D. Andrea Pitzleri. | Vouutoru utiltas. pw 9. annorum Domini Paftoris noftri primarii , gracilis & ad he&icam fermé inclinans, pleuritide laborabat, polt octiduum omnia in pejus ruere; pus fuffocationem minitarí, verbo : mors certifüma imminere; cum fub vefperam in ago- ne quafi conftitutum illum reliquiffem, altero mane percontot; nonan;fed quando mortuus eflet, refpondentibus parentibus adhuc ftertere illum ac fine fenfu & motu jacere, ego vero an: ceps hic remedium, quam nullum experiri, praftare regero: parentibus annuentibus, cinnabar. 5 ij paucula grana cum tat tillo 2ri emet. Mynfichti infundo; unde bis aut ter pus evo muit cum euphoria, & íta per DEI gratiam é faucibus morti ereptus in fpem parentum adhucdum bene valet. ODE | E! — Peculiaris Arteviarum fitus in manibus. | $839 7 OBSERVATIO XLI. m Dn. D. Andrea Pitzleri. — Peculiaris Arteriarum fitus in manibus. ^ | | | 1 4 i Ip | M itavi aliquando Oberrosbacchii Dn, Starkmannium, quin- |^ V. quagenarium febri ardente maligna laborantem, cum igi- |tur pulíum vellem explorare; nullum in utroque carpo inve- |nire licuit; me ideó mirante ac hafitante, fubrifit tandem & C» pollicem ac indicem vaía decurrentia monftravit , ubi itangenda erat arteria: Dicebat fingularem hunc vaforum fi- tum fzpius Medicis ac Phyficis adinitationi fuiffe. (Gia AugufTam Vind. d. 1o. Mart. A. 1720. ger Il. D. D. M, B.Valeutinum miffe.) 5. .OBSERVATIO XLI. — ^ Dn.D. Joannis Burckardi Mogling. V. Obmutefcentia vara periodica rufTict. W^ Borgius Algeier, rufticus in pago Jefingen prop? Kireh- - A hemium, munitum Ducatus Wurtembergici oppidum, vi- "te & miferiarum finem tandem invenit, pleuritide r2. Martii -|1720.' füblatus ;' Obmutefcentia ipfius rarior periodica pro- - Hixé defcribitur E. N. C. Dec. 1. 9. Obf. 183.11. 1.97. 11. 3. 40. "4r. & ll. 9. 179. & à Mangetto in Biblioth. Med, pra&. * àBonneto in Med. Sept. pluribus repetitur ; qua hisce lo- - €is tradita funt, non attingam; folüm minus cognita narratu- —|ms: Conveni hunc virum in fuis edibus 22. Sept. 1708. & tb sa de ipfius probitate, prudentia, vel oeconomica peritia, - familia ad nutum ipfius obfequiofa l.c. fcripta funt, verisfi- ma fuiffe deprehendi; Caufa hujus obmutelcentiz manet ob- - |fcurisfima ; Perfona quadam fide dignisfima in difcurfu me- -|«um habito, veneficio malum adícripfit;; addens. mulierem | 1Qbferv. Acad. N. C. Cent. X. Tt quan- 1 .| 336 ied Obfervatio XLII..——. I quandam illius pagi de magia etiam Magiftratui fuspeaisfi- mam fzxpius huic tunc temporis puero novenni hisce verbis maledixiffe, bafi Du eerftummeft/ & aliquando ipfi nodulos;. - $nópflüt/ porrexiffe; horumque efum iníecutam fuiffe muti- tatem cum delirio & convulfionibus, fummisque anxietatibus vid. 1.9. 183. verüm hac tanquam abícondita transeant: Ipfe Patiens mihi notató tempore initium hujus affectus (ic defcri- pfit: Fui novennis puer in profluentem cum equo delapíus, | Íxpius fubmeríus, & tandem ope accurrentium extractus, inci» di in delirium melancholicum cum variis ineptis gefticulatio- nibus, & periodica obmutefcentía; ab initio incerta intervalla: & differentes omninó, modo longiores, modo breviores pa: raxyímos habente; tandem inftar horologii exactisíima; M fante poftmodum melancholia ; Hzc quoq: Domino Paftori loci M. Jofepho Ludovico Neuffero ultimo vitz biduo dixit, addens: [aft mid) mit frteben/ bie... rmn. Do&ores Babe iiid) offt faff su tobf gequálet/ ic) Fan bie tlvfad) eigentlid) nientanb fagen ;-bie Cprad) i(t mir cbne &dyuneen verz gangen/ unb aud) fo toieberfomimemn 3; Locutus tamen fuit extra ordinarium tempus biná vice febre malignà (H. 9. 179.) detentus, pauca verba ad liberos. Die 27. Febr. hujus angi mortua ipfi eft conjux per 37. annos fidelisfima thori (oci febre hecticá füblara; Die 3.Martii Communioni facrae coena | in templo cum magna devotione interfuit adhuc fanus infe- quente die pleuritide correptus 3. Primá invafionis die circa |- veíperam, cum liberi de audito horologio ambigui effent; |. «larà voce difün&a dixit: e8 iff nicbf mebr ale. fed)s Urs. poftmodum ruríus mutus factus; die quarto morbi circa un-|.- decimam meridianam íermonem recuperavit, reliquó vite| quatriduó expeditum manentem, parcum tamen; ob dolorem! lateris pun&àorium, & foporem multum, gratisimáà erga De-|- Aum mente hoc agnoícens : fenfus in-& externos ad ultimum. fere vite pun&um falvos habuit ; Creatori fuo animà com-| - suendatá; & curatà optimé re familiari; annorum, fi paucas fe-| | prima- - | Obmute[cemia rara periodiea vuflici. — — 33t | ptimanas excipias, fexaginta ieptem. iacet huic; prout quod reliquis Obfervationibus aliqua loca quadantenus paralela, po- | tisfimum ex ipfis Ephemeridibus fubjungere : Mutus ab infan- | tia adolefcens fedecennis, febre ardente correptus, fari ince- |pit; poftea promté & expedité femper locutus. 1.5. app.p.5 1. | Puella fedecennis ruftica quater fit muta, femper per r4. dies, | ovni intervallo loqui potis, venz ie&ione curata. C.III. |O. 81. Mautus femper fub Novil. puer ex lumbricis, his expul- ^fás reftituitur 11. 7. app. p. 120. 11.5. 27. fch. Pareticus qui- Jdam circa novilunium fummá loquele difficulkate laborans circa plenilunium femper differtus ex Schenckio citatur. Ma- "res long? frequentius mutos fieri & lingue vitiis obnoxios , quàm foeminas afferit F. J. T hiermaier in Ob. Mutam reddi "ubinde la&antem ob violentiorem fu&ionem infantis ex Di- lomede Carnario cap. 7. Obf. Med. allegat idem ibidem. Ca- Jptivorum in torturà fubinde fa&am obmuteícentiam cum «onjun&o fopore W. F. Hildanus in Praf. Operis Chirurgici, rm diabolicz arti, fed nimiz extenfioni mufculorum; ac afHi- | ioni nervorum recurrentium adícribir. : : | OBSERFATIO XLIV. — . Dn. D. Joannis Burckardi Mogling. QObimure/centia biemnis. pueri pof? lapfum ab |... élto curata pilorum in occipite vellicatione. QQeetone novellarum Francofurtenfium infolitz hujus cu- T re mentionem facientium ; Rev. Dominus Joan. Philippus Zeller pie mem. Decanus in Meckmühl, affinis: meus perdile- .|&us, à me requifitus fequentia retulit : Me convenit civis & | fartor hujas janfi Syerg 9frnolb unà cum filio fedecenni Joh. | Jacobo, & interrogatus f, m. annuente puero; refpondit: Puer | hic (edecennis ; diícipline impatiens ac piger fzpius ab illis, - |quibus pro Tyrone inferviebat, aufugiens ; juftó Dei judició i d t2 prope | 1 je Obfervatio XLIV...— prope pagum djlierbeim via: montane (in ber $Beroftraf) ab altà arbore in terram proftratus, caputque gravius allidens. aphonus faáus eft, & manentibus falvis fenfibus in-& externis, geftibus & fcriptione ubique auxilium implorans ; tandem La- denburgi, oppido Palatinatus, ubi à Caupone ad figaum Rofze paícendis ovibus adhibebatur, fabró ferrarió loci pilos in ver- tice & occipite gravius vellicante, multüm levatus fonum. quamvis incondirum edere & fiftul: fonum imitari potuit, & exacto abhinc femeftri ; cum confervus fuus curam hanc acerz bius repetiiffet, infequente fragore , al8 ob tttatt einen (te Fen serbred)e/ vocem articulatam plenarié recuperavit, poft- modum expeditam manentem ; Citatur quoque hzc Hiftoria im ifforijd)en 33ilber z & aal P. VI. S; 2. Cap. 12. p. 342« Monialis citra manifeftam caufam aphoná facta, ab uíu deco- &i lignorum cum cephalicis parati; prxvió aliquó fonó in col- lo vocem fubitó recuperavit; e8 ift mv eim ungetoóbnlid)es Sradyen im Jalfe gefc)eben/ al$ tear cii aefpatttcé Sing *ort einauber berftete/unb ini bem?Iugenblict fonnte id) toiea ber bell unb £lar reber, Sunt verba ipfius zgra, 111. 3. 112; Juvenis ex febre malignà aphonus & furdus manfit per duos annos ac dimidium; poft contufione capitis, verberibus & vel- licatione pilorum (adde terrore) felicisfimé curatus lll. 5. 235. Foemina ex moerore animi per octiduum aphona, & oculis claufis in lecto decumbens reftituitur veficatorió mitra inftar raío capiti impofitó, quó remedió quoque plures poft febrem malignam facti aphont fuere levati. lll. 9.101. Hemipleáitus, unà aphonus;reflituitur adhibitó naribus ftercore fuillo, ll. 1.8 1, Mutus ex percusfione capitis fadus & curatus citatur 1]. 5. app. p.31. -Puelli quadriennis obmutefcentia & balbuties; absque alio fymptomate ex lapfu in caput orta, epithemate|- cephalico & pulvere contra lapfüm brevi curata. l. 2. 129. Mutus ac furdus a nativitate fi&a contufione cum fracturà os-| fis occipitis auditum primum, poftmodum loquelam nanci-|- fcitur. F. J. Thiermajer. l. 2. Obf, p. 172. Ex — ! 5o | JAoque- (0 Puer ex nevo materno mutus, auditu bono pred. dec. 333 000 oetestlasomalde! GG ORE Gr CIS ETLQLIT IEE TEUER DUNER oor pe. anoo GONG MONP NODUM SA TPUN VR AE EAR CQPRERACUORRINDUP P ERN loquela per dimidium annum fublata unicà purgatione refti- .futa legitur ibid. | OBSERFATIO XLV. - Dn. D. Joannis Burckardi Mogling. Puer ex N«vo materno mutus , auditu bono | praditusynono etatis anno loqui incipiens, Aupo ad fignum cygni;& rei veredariz Przfe&us;Chrifto- 7 phorus Gottlieb Schwarz ítt Geiflingen/ nunc annorum. 36. & aliquot liberorum factus pater, ab ortu mutus manfit in nonum usque ztatis annum; nullam articulatam vocem prze-. ter eiie/ eile proferens, ceteroquin optime fanus, & praeprimis. 3cutó auditu przditus s Comedit aliquando, forfan prima vi- €6; & avidius cancros fluviatiles decoótos, & patri hanc rufti- | &itatem ipfi exprobranti refpondit : $Dapa mebr! ficque ini- tium loquelz fecit;poftmodum cum hoc edulii genus ipfi lar- | gisfimé concederetur, expeditisfimz ; Matri ipfius adhuc gra- | vide olim denegabatur cancrorum efus; Hac ex ore fratris, - | Praefecti Sulzenfis, viri fide digni habeo, dubii tamen, an fepti- (mo vel nono ztatis anno hoc acciderit. .— Puella triennis ob denegatum matri gravida pifcium efum nata muta, facta fuit ecalis efu trium fundulorum vivorum 11l.9. 86. Sic puer | mutus novennis efu trutt viva circiter libralis, quam fumma | aviditate devorabat curatus ibid. Sacerdos quidam ex odore - |€ancrorum à decocione adhuc calidorum 1emper aphonus ; fa&us fuit tamdiu;donec hi rifrigerentur;poftmodum fanorum | more locutus, hujusque cibi valdé appetens; «Causà itidem | gen: matris adícriptà. | - TER " Tt3 .. —- OBSER- E. | ^ | v | | | | | / ad Obfervatio XLVT. » Dn.D.JoannesBurckardi Mógling. — — Mutitas ex melancbolia, vel famulata rufTici, 12. QHHOT Uth, | (Ene Haas, rufticus pauper, in pago prope Monaíte- rium St, Georgii in Ducatu Würten. habitans, nunc quin-- quagenarius, homo robuftus, & durioribus laboribus adíuetus,. jam ante fedecim annos ex moerore animi propter deperdi- tas quasdam pecunias ac merces, fatte mit SSutfer gebanb. Ict/ primum morofior fa&us, parcius loqui coepit, poftmodum interje&ó biennii fpatió plané obmutefcens, ficque per. 12. annos permanens, mentis ceteroquin compos, & opera mers cenariá, ut antea, victum quzrens; fenfim tamen quoad preces & cultum divinum tepidior fa&us ; antea diligens ejusdem. cultor, le&ionis & fcriptionis tamen expers; Genuit autem. hoc mutitatis tempore duos liberos; ac pro fuis agnovit, ve- rüm nullo modo adigi potuit, ut eosdem é facro fonte ablu- endos Domino Paftori commendaret, agnatis hoc officio de- fun&is: Conjugem circa fynufiam non femper morigeram habuit, procul dubio füb fpe extorquendz loquelz, edito hu jus loco multo ploratu , indignationis animi tefte, aliàs nom |- inverecundus, fordidus tamen, & barbam promiffam alens;| Excandefcens fepius conjugem & liberos verberavit , nullo. verbulo prolato; Terroris erat apud ipfum major efficacia |. quo percitus cum vidiffet liberos fuos circa boves aratro ful- cantes terram improvidé circumcurfitare ; plenis faucibus &|- alta voce clamavit, gebef bintoeg/ & paulo poft cum proptet| - infolitum hunc clamorem boves faái fuerint refractariiad eos. in ordinem redigendos hzc tria verba protulit: 59i! e$ toale fe & Stt! liberis eapropter prz lxtitia exultantibus, patrem4 que rurfus vocalem factum effe matri referenribus ; Abhinc - veró rurfus mutus per longum tempus nullam vocem articula; v. a | Mutitas ex melanebolia:vel [pmulata vuflici &*c.— 338 - tam edidit; folo capitis motu ab- & annuendo, Durd) eiueit /faulet Sa. ober 9teíti / ad. interrogata refpondens; Paftor Vicarius loci Dominus M. Breuninger ; communicato cum "Theologis veteranis confilio ipfum fzpius quaftionibus facris "tentavit, femper hoc modó mutum, adzquaturm tamen; re- -fponfam obtinens, exceptis de Opere Chrifti Salvatoris meri- "torio difcurfibus quos ceu plané ignotos nullo figno refpon- 'forio dignatus fuít ; unde hisce & aliis forfan phanomenis € rationibus motus Dominus Przfeáus Joh. Walterus Huber, |! Menfe Decembri 1719. ipfum carceri inclufit , pedibus per | catenas ligatum, foloque pane & aqua fuftentandum ; fuftinuit ! hanc tractationem aliquandiu immotus, poft frigore graviori -&irca finem anni irruente devi&us, loqui rurfus incepit; & in hunc usque diem expedité quidem, fed parcé admodum lo- quitur more melancholicorum, atque templum & facram coe- ^mam ruríus frequentat ; Interrogatus, cur mutitatem tam diu fimulaverit, refpondit, multam loquelam effe levis animi indi-- |€ium ; Hzc ex relatione nominati Vicarii Breuningeri, Viri | candidi 4. Martii 1720. faia. Terroris qui morbos quan- - doque curat ; fzpius tamen cudit ac infert, efficacia. pluribus | docetur 111. 9. 56. 57. Mutum Croefi filium terror de pericu- Mo paterno vocalem fecit; Puelle decenni per 7. annos ex | variolis muta loquelam reddidit terror. ex tonitru. 1l. 1. 38. J diis caufa fuit aphoniz fecundum Obfervationem fequentem. a 3 e ^. OBSERFATIO XLVIL - .. Dn. D, Joannis Burckardi Mógling. 1 Obnmutefcentia à svifo fBecfro duplict. prem in pago Oberbercken prafecture Adelbergen- 4 (is in Ducatu W ürtemb. Leonharáus Wufferunà fartor, in officio diligens, annorum 53. temperamenti melancholici 7. febr. 1720, filium ejusdem profesíionis in pago. proximo , li ^. Tora H 336 ^ | . ^ "Obfervatio: XLVIE « | Tora ab hoc diftante, degentem vifitat; in via ex caufis oeco-- romicis fabtriftis in domo filij capitis dolore correptus pet hore quadrantem grabato incumbit ,. poft parum de fpiritu vini bibit, & aliquandiu cum filio in ludo literario commora-. tur, precando ac cantando tempus ducens; Appropinquante | vefperà domum properat; & prope villam Sliegenboff /.fyl-- vam pertranfiens propter occurfum duplicis fpectri fummo- pere perterrefit; Primum íüb forma viri nigri pedibus defti- tuti apparens contre&ando fua glaciei inftar frigida finiftram zeri manum chirotheca munitam, diffuadet preces & frequen-- tationem templi, fpe facta ingentium divitiarum, & cum hic abnueret, illum afflat; difparet, mutamque confeftim reddit ; Profequenti poft cum fumma anxietate iter fuum per 50. paf- fus aliud occurrit fpe&rum ftolà candidà amictum, magnitu-- dine pueri fexennis falubrius ad preces & pietatem exhor- |» tans & gratiam divinam reftitntionemque loquelz exacto men- fis fpatio ad hunc locum redituro promittens, atque per 92. |^ paflus ipfum concomitans ; poftea quoque difparens, illo tre- mebundo tandem domum reversó ac hiftoriam hanc fcripto notante Superioribus tradendam ; Manfit autem mutus in hunc; usdp diem nunc feré per bimeítre ; quicquid etiam Medicus; |» Exc. D. D. Jáger Phyficus Scnorndorffenfis pro fpirituum. ex tertore perturbatorum compofitione,communicato quoq; me-|- cum confilio tentaret; V.S.ne, emetico, antifpafmodicis, fuffitu cum inípiratione excipiendo, veficatoriis, czteroquin fanus, nullum fonum proferre potis; preterquam fcreatum. — Affla- tum, attactum, ati alloquium fpe&trorum hoc reverá factum, vel imaginatione conceptum , vel ex malitiáà commentum fu- ifle; dubium ; Ultimum adeoque fimulatam obmutefcentiam | credere vetat viri vita anteacta fatis inculpata; Imaginatio-.- nem apud melancholicos & meticulofos plurimum valere ín» dubitatum eft; Bina exempla foeminz cateroquin pracfentis- fimi judicii videntis imagines li&orum,; homines in fua C: i à mera fufpendentium; & juvenis ranas ferpentes, bufones, ali: ü IC d E Obmutefcentia à vifo fDeclro duplie:. 337 |*que infe&a. magno numero per Mufeum reptantia videntis Lm Cel. Elias Camerarius Epift. Taurin. p. 6. & 7, ficque | multas de fpeátris hiftorias fallas effe fufpicari licet; Eadem |'tamen omninó negare efl, facrz Scripturz contradicere 1l]. 7. |app. p. 127. Foedam & cruftolam manuum fcabiem, ele- | phantiafin referentem; reliquo corpore fano, & conjugem li- | berosque nec quicquam inficientem, ante triennium rufticus |ex pago Würtemb. Sylligen ^yobannes JOub nomine, Ce- | leb. Lentilio mihique monftravit ; huc usque incurabilis, fpe- '&rum no&urnum ipfum contreétans pro caufa habens ; No- | &urna fpeára afflatu & attactu nocere afferitur lll. 5. 101. p. aro. & fepe manus, ligna, lintea; que contrectant; nigrore in- ficere 11]. 7. app. p. 59. tumoremque inferre l. 6. 18. Afflatus :tepidos no&u prafertim tumores malignos excitare 11. 9. app. p. 468. Auram venenatam pluribus militibus catera fanis |aphoniz cauíam fuiffe ; poftmodum emeticis & vena fectio- 'nibus curatis legitur 111. 4. 8. Puer fedecennis ex terrore & Zveneficio aphonus & furdus fa&us, curatus Effentia & balía- 2mo Hyperici compofito traditur. 11. 2. 169. fingulare exem-- Jplum ítuporis univerfalis & aphonix lethalis in milite ex terrore, exacto 25. dierum tempore defun&o videri potcft 1.9. 186. Immó ex terrore propter vifum perfonatum quen- d - pum feptem horarum puellam fuiffe demortu- Am1ih3.29. — : - OBSERVATIO XLVIII. . Dn. D. Joannis Burckardi Mógling. | De fetu per 46. annos in utero detento. f "Ommunico rariorem cafum osfificationis chorii & foetus "7 femifecli fenis, ícilicet per 46. annos in utero materno absque corruptione detenti. . Undecimo enim die Martii An. 720, in pago Leinzell, ad Nobiles de Lang fpectante; prope Obferv, cad. IN, C. Cent, X. Vv Gmün- 338. Obfervatio XLVIII. Gmündam Suevorum demortua fuit vetula 94. annorum, An- na Müllerin, & poft mortem à duobus Chirurgis Heubacenfi- bus, focero ac genero, aperta, quod íe jam à 4.6. annis foetum in utero geftare; quidquid contradixerint alii, conftantisfime afferuiffet ; jam olim debito tempore & motum infantis, & conamina partus admodum dolorifica; quanquam irrita, per integras tres feptimanas perpeffa. Peperit poftmodum fuc- cesfive alios duos infantes, mafculum ac femellam, ambos ad- huc in vivis, illum quidem venatoriam artem Biíchoffshemii exercentem, hanc ex occafione invafionis hoft:lis militi Gallo nuptam, nunc in Gallis degentem. | Repertus autem fuit in utero hujus feminz globus rotundus totus offeus ; octo libra- yum civilium pondere, globum majorem conorum adzquans, einer groffen SvegelsSvugel aleic/ fundo uteri mediante qua- dam carnea tunica adnatus, & in illo, v1 adhibita aperto, foetus humanus carne; cute, osfibus;funiculo umbilicali preditus,non putridus, fexus virilis, & Jufte fere magnitudinis. Veritatem hujus hiftorie conteftabuntur D. Joannes Chriftophorus toti €attg/ centurio Suecicus, Dominus loci, & D. Joh. Mich. We- ber, Paftor ibidem. — Adfuerunt quoque Scabini, duo teftes Georg. Gelinck, & Blafius Hartel. D. 20. Martii hic globus cum contento fuo Medicis Stuttgardienfibus primum,poft plu- ribus aliis perfonis, precipue Serenisfimo Duci ad fpectandum exhibitus, & ex hujus mandato ad D. D. Zellerum, t.t. in ther mis ferinis commorantem , ut illum pro fua qua pollet peritía anatomíca accuratius examinaret ; 'Tubingamque deportatus fuit; ut de hiftoriz, quam ex originali, ut vocant, fidelisfime extraxi, veritate dubitare minimeliceat. Occurrunt quidem circa illam adhuc dubia quedam ; primum ratione ztatis de-- fun&z, qua non adeo certa eft, fcilicet nullo teftimonio puJ blico comprobata; nam quinquagenariam adhuc parere; ra4 rius contingit ; interim tamen decrepitam fuiffe vetulam fati$- conítat: Alterum, an in cavo uteri hzferit hic tante molis. - tumor;procul dubio novam; & quidem binam conceptionem; - n Fetu per 46. annos 1 utero detento. 339 |quz tamen facta eft; impediturus, vel faltem partum eorundem !fecuturus ? Annon potius in altera tuba Fallopiana (finiftra | forfan, quia effato Chirurgorum ad finiftrum latus deflectebat |tümor ventris in demortua;) fuerit detentus hic conceptus, Ifenfim creícens, & poftea propter molem exitu fruftratus, de- - mortuus, & obrigeícente pedetentim in offeam duritiem cho- |gio à putredine defenfus ? ^ Dolendum fane hanc fe&ionem !non peregiffe Medicum doctum , Chirurgis hisce anatomiz iplane expertibus facile pro utero per etatem & propter vici- miam grandioris tumoris tantum non obliterato imponere po- tuit turgida atque hoc foetu pregnans dicta tuba Fallopiana, QStuttgardia Ausuflam Viud. d, 6, April. 44,1720. miffe.) OBSERVATIO XLIX..- Dn. D. Joannis Adami Limprechti. "De notabili cura in diverfis corporis parti- DU pus, precipud in bepate, cum ami[fone magne ejusdem 1 E fabflautie vulnerati feliciter peracta. -| A Uguítus Kochius, ultra viginti annos per Belgium, Angliam À & Germaniam pedeítrem fecutus militiam , in exercitu -'ISerenisimi Regis Borusfiz officio militari fungens, tempera- "menti biliofo-fanguinei, paucisfimis egrotationibus , plurimis "militaribus moleftiis obnoxius ; in zythopolio Steinfurtenfi, - Iquinque circiter milliaria Berolino, uuum Neopoli Eberswal- -. den(i disfito,die menfis Martii quinto, horà quintà vefpertinà; -. Anno Chrifti 17 15. «tatis fuz trigefimo nono, ab adveríarie -. iater pocula, ente largo, diverse leditur. | - Primo; czfim frons ejus, circa fupercilium oculi finiftri, vul- Er nere palmam longo. ^| Secundo punáim femur finiftrum, non procul ab articula- | $ ———M 3 Dm L'£ i | M je Vv2 tione 349 e * Obfervatio XLIX. - | . . tione cum offe coxendicis , lzíione verfus inguina; | octavam ulnzBrandenburgice partem profunda. |. . "Tertio Epigaftrii latus dextrum transfoditur, ita; ut mucro gladii in latere tergi finiftro inter tertiam & quartam. coftam fpuriam; quando ab infimis aífcendendo nume-. xantur , à fpinà dorfi manus latitudine diftans apparuit. Vulaus , ab ipfo vulnerato in fervore defenfionis fuae. conftituto, per eandem; qua intruíus eft viam, gladium. fine mora, non tamen absque violentia retrahente ni-. mio plus ampliatur, imó exafperatur, & fimul finiftrze: manus pollex cum tribus eum fequentibus digitis fau. ciatur. | * Hoc poftremo feré fortitudinis nifü exantlato ; nimiá hz- morrhagià debilitatus in terram concidens, fe totum | iracundiz inimici exponere & ultimáà vice pun&uram tanto impctu contra os facrum; enfis cufpide adactam; | ut integrum etiam corpus in terram collapíum loco | fuo protrufum fuerit, nate finiftra excipere cogitur, un- "m, de dolor acerbisfimus originem duxit, : Viribus hac ratione exhauftis in mactra femianimis domum portatur & ftraminibus ; in quibus magnam adhuc fanguinis: perdit copiam, fequenti vero die lecto imponitur, ex quo,non. nifi quartà demum feptimaná furrexit. $ Chirurgus Ncopolitanus per triduum ipfi asfiftens vitz periculum patienti imminere judicat, à cujus fententiá, vix ac |. ne vix quidem, primo intuitu difcedere aufus fuit alter Chi- . rurgus, Joannes Paulus Backhufins, TorgavienfisSaxo , Neo- | Angeimundenfi przfidio militari obftriétus, ad egrum Ee tus. Nam de tali qui tantis vigiliis, hzmorrhagià, fiti; dolo- | ribus internis eque ac externis ; abdomen duritie & tumore H conípicuum ne digiti quidem extremitate leviter attingere | - concedentibus, exagitatus erat , accedente febre cum delirio |- no&urno vulneraria; aliter fentire hzrebat. ndn: Spes| | H 1 De notabili cura in diverfis corporis partibus, dc. — 341 1 - Spes tamen aliqua affulit, poftquam ex applicato epi- - themate, peracto viginti quatuor horarum fpatio, abdominis - tümor, durities & dolor remiferunt; appetitus etiam nondum -|deje&us, neque vomitus, neque membrorum convulfio ulla - fuerunt obfervata. | — Interea, non contemnenda annotabantur fymptomata fe- REC quentia : | Frequentiores, ad decimum numerum per unum diem ali- quando aícendentes, liquidisfimarum foecum alvina- - rum involuntari* dejectiones quotidianz, coloris ex flavo viridefcentis odoris dulciculi à primo lxfionis die ad octavum continuanres. | | - Intolerabilis feré in urethra ardor fzpius recurrens ad no- UL | num diem durans. | | -|- "rusfis motu fuo fat violento fauciatum indefinenter cx- |" ercens. Vulnus in Epigaftrio putredinis feetorem die quarto, quinto "liquorem ex viridi flaveícentem, faporis acris & amari; tantà ^ €opià emittit, ut. poft trihorium linteamina decies redupli-- rad ei fuperimpofita ; unà cum faícià, quà firmabantur, pene- -traverit; & Chirurgus eo ipfo die deligationem non tantum- |modo ter renovare ; íed & eundem deligandi ordinem per triduum toties reiterare coactus fuerit, | 4 . Ex pofteriore vulaeris hujus orificio, ejusdem coloris, - magis falíus, quantitate minor per biduum adhuc oleaginofus prodit fluxus, quem tertio die fubíequitur peregrinum quod- 1 digiti minimi latitudine longum fruftulum , ita corru- ptum, ut cujus fuerit fubítantiz, à Chirurgo, tempore matuti- Ino, quo in conípectum venit, illud refcindente; non amplius - agnolci potuerit. p i; | — Hora ejusdem diei fecundá pomeridianà xgrotus ex in- fperató melius íefe habere incipit tusfis, quà ante paucas ho- ras vehementer adhuc afHli&us erat, ceffat; dolor maximé mi- - tigatur, refpirationem longé liberiorem ac antea fentit, vulnus SE RS WYA à turun- € jd H set ^^ Obfervatio XLIX. à turundá fecundum ejus opinionem nimis longá non ulterius irritatur, humiditatem infuper folitáà majorem exterius in fafciá animadvertit; quare deligationis refolutionem pofcit. Chirurgus, dum voti fui compotem facere vult decum- bentem, in indufio ejus ftatim ingentem invenit copiam fan- guinis calidi fluidi floridique, nullo cum humore alterius colo- ris mixti, non minorem congrumati in ultimo liteamine, em- plaftro autem adharentia. filamenta; vulneri in ultima deliga- tione fummo ftudio indita , quibus appofitum eft fruftum ali- quod cruentum , palmam longum, in medio ejus digiti mini- mi cràáffitie praeditum, circa peripheriam tenuius. Hoc ad fex- tum usque Aprilis in fpiritum vini camphoratum infunditur. : Fugatis plerisque fymptomatibus, tuffi exceptá; quz refe- rente Chirurgo, multa quidem nec rubicunda tamen ncc flava cum excrcetione apparuiffet, revalefcens ; comite Backhuüfios Neo Angermundam; quatuor feré milliaria Steinfurto diftan- tem, curru iter füfcipit die vigefimo Martii nono ; quo motu tuffis exacerbatur & fputa obíervantur purulenta.. — 1. t Urina ab initio morbi femper male olens, trigefimo hu- jus menfis craffa magis magisque flava doloribus 1n hypoga- ftrio gravativis, octiduo elapío, diu exoptatam imponit finem. In hac memorata urbe die nono Aprilis, ex chirurgo pa- riter ac vulnerato, cum quibus per aliquot horas hac de re col- locutus fum, hzc omnia haufi à me hunc in ordinem digefta, Prior offerebat judicio meo fruftum illud majus, in em- plaftrum dorfo impofitum , die morbi quinto ex vulnere exe truíum, in fpiritu vini camphorato hactenus confervatum, quod hepatis fubftantiam effe affirmabat, cujus fententiam , ambabus ut dicitur manibus amplexabar, pofteaquam particulam ejus olle immiferam & cum aqua fontana coxeram , genuinun enim jecinorís Parenchyma unicuique obiter faltem oculos íuos in coctam conjicienti exhibebat. 3 Pofterior fe fanum profeffus effet & incolumem; mfi fu- dor acidum graviter odorem ex eduliis & potulentis calidis | aul | l [249 . , augmentum capiens, ab octavo laíionis die; ad prafentia us- jquc tempora , totum ejus corpus moleftia quadam continua affeciffet cum reftantetufficula. —— Triennio poft, Berolini i plateáRegià,forté mihi occur- rit priftinz fanitati reftitutus Kochius, & munere fuo militari, non tantum absque ullo impedimento jam per magnum tem- "jporis fpatium fe functum, fed &, cum in Pomeranià Stralíun- idenfes aggeres oppugnandi: fuiffent virum fe praftitiffe nulli fecundum ían&é teftabatur. | . Eodem tempore in hàc Marchie Brandenburgice Me- itropoli vivebat Profeffor in Academiá Viadrinà Medicinz "IPrimarius, Nobilifs. Dn. Bergerus, Fautor meus non é multis, eum cafum hunc ipfi enarraffem; defiderabat ut fanatum ad "eum adducerem, quem; ut eàó magis rarz hujus obfervationis - veritas inclarefceret, unà cum accepto vulnere oculis, manu & linguà propriis pro lubitu examini curiofo fubjecit. | fud (Berolino Auguflam Vind. d.17, April, A. y720. mif[a.) OBSERFATIO L. Dn. D. Antonii Vallifnerii. 1 Dyina per 0$ excreta, 89" ad antiquas vias h . Mercurio revocata. DUelle decem & o&o annos natz, temperamenti calidi, & j I humidi,ex improvifo fuppreffa eft urina fine ullo in pe&ine —Holore. Poft varia tentamina tandem percepimus mor- »um in renibus, non in veficalatere. Decem transa&is die- Tuam oí ferofz materiz vomitus, colore, fapore & odo- n Je urinam redolentis, cujus indolis falivam quoque exfpuebat. Plurima praícripta interna, & externa remedia, quibus tandem ij ihil juvantibus, tanquam in defperato cafu; in quo meltus re- - Redium anceps, quam nullum ; flores Caffiz cum dioi E me »—— De notabili cura in diverfis corporis partibus, €t. 343. / dise ianuis PLGPRAAS So ol 3 L| e :344 . Obfervatio LI. Empyema per urinam fanatum, de. dulci , deinde Mercurium vivum cnm tercbenthina Veneta non lota praícripfimus ; renesque pariter cum unguento mer- curiali inunximus,; ex quo, DEO dante, & favente fortuna, re- nalibus apertis ubulis liberrimà in pofterum minxit. Non ita contigit nobili Venetz Matronz , cui non przícripto Mercu- rio; poft fexdecim dies febrisardens, deinde mors fupervenit. OBSERVATIO LI. E Dn. D. Antonii Vallifnerii. Esnpyema per urinam fanatum,prafcripta Mumia, Corallis à?» Terebinibina. i X 71r vulneratus in pectore fatus eft Empyematicus. — Plura Y incaffum tentata remedia; tandem Mumia pulv. unà c Corallis, Terebinthina in bolos redacta ad renum tubulos pu rulentos ichores trufit; ita ut qualibet die plurimi foetentes ap- parerent in matula. His fuübíecuta funt filamenta cum fangui ne, ut quando ulcus deteríum ad cicatricem revocatur, quibus tandem ceffantibus, additisque potionibus vulnerariis perfe &é fanatus clt. | / OBSERFATIO LM. . Dn. D. Antoni Vallifnerii. Lapilh vare fierce, rarique coloris per tm | bilicum. excreti. n MiUliei paupercula feptuagenarie obortus eft tumor in utr bilico; qui tandem poft duas hebdomadas circiter, null adhibito remedio fuppuravit. . Plurimá fanie primum exculs fubíecuti funt lapilli; quorum unus grana xv. ponderans ad m delatus. Bafis ejus convexa eft, ex qua anguli quatuor affu, gunt; quorum planum rubicundo colore infe&um ; fibrisqu iuro nor. |. — Obfervatio LIIT, Stella marina dicotdes, doc. 245 ! monnullis faturatioris coloris, Diafpri adinftar refperíum appa- ! ret, cujusin plano inter duos it ost fanguinea crux nitidifü- 'mavifitur. Fra&us, corticibus lamellatim difpofitis efforma- |/tur. Alios deinde calculos, fere confimilis figura, ut referunt, excrevit, putridz materiz immixtos, quibus tandem ceffanti- bus, absque ullo Medici auxilio fanata eft ; adhucque incolu- mis vivit. Videant nunc Chirurgi , an (zpenumero fola fa- ipiens natura concoquat ; maturet expellat; & ad cicatricem | partes folutas reftituat. | -— OBSERFATIO LII. B Dn. D. Antonii Vallifnerii. ' — De ffela maria di/coide , alisque F^ Uriofa admodum res eft; quod fru&us marini, ut ficus, cu- 1 curbita, femen fuum terreftribus proríus fimile habeant. "Quando fru&us maturuit, corte dehifcit; quedam foramina a »eriuntur;exitumque feminibus concedunt;que in aqua;quafi : ab intrinfeco motore moventur , tandemque in fundum de- Ícendunt, ac füper lignum, conchylia, lapidem; aliasve res íe demittunt, ubi adhzrent & creícunt. | | —— — Quod Veteres variis rebus, & fpeciatim marinis, nomina male impofuerint, nullus dubito. — Circa zoophyta aut Plant- Aa € — o EN - Ec ] zoncedo; verum non praditas anima fenfitiva, fed ejus tantum ^ generis , qualis eft mimoía, qux manu tacta, folia fua contra- ' hit; qui tamen motus non eft motus fimilis illi animalium mo- di. Numero autem zoophytorum omnia illa animalia infero, "n quibus ventriculum ; cor ; & alias partes internas animali —heceffarias videmus, qua aliquantulum moventur, & poft- ^ quam in locum aliquem fe defixerunt; femper ibi adhaerent. - sm Al ^ Obferv. Acad. N.C. Cegt.X. — Xx Men-- zanimalia non credo; fpongias talia effe. Plantas quidem effe ^ 346 — — -Obfrvatio LIH. BP . Mentula marína non ita adfigitur, fed inftar Sepiarum, Polyporum, Echinorum, Stellarum marinarum &c. vivit. — Nimefius, Celebris Philofophus, & ipíe in numerum zo- ophitorum reponit Pinnos; Urticas, & omnia alia dicta anima-. lia, qux vivunt; & motum, exiguum tamen localem, aut fere nullum habent , dum vivunt fe movent , & in eo ipío loco | moriuntur; cui fe primo adfixerunt & implantarunt, Nofter Dn, Zanichellus nuper mihi zoophytum mifit, obfcoeno vocabulo Potta marina; five Vulva marina di&um; quo de Donatus in fua defcriptione littoris Veneti agit, nul- lam tamen deícriptionem, neque figuram hujus animalis, my- | fteriofi nomine ab ipfo infigniti, fuppeditans. "Totum trans- parens eft, inftar glaciei;& confiftentiam albuminis ovi ad du- ritiem co&i obtinet. Hoc à me anatomiz fubje&um ; ex| diíco magno, in diametro palmum fuperante, compofitum in- veni, qui inferne totus quafi planus & zqualis eft, ex altera autem parte vel fuperne rugofus omnino cum variis transvere fis ftris in circumferentia ;. quz in fimbrias We ip elegantisíimas transparentes terminantur. Diícus à circumfee rentia fenfim craffeícit usque ad centrum; ubi plus quam pol- licarem crasfitiem oftendit. | dk Ex centro calix rotundus plusquam quatuor digitorum altitudine exiurgit, ad cujus latera in bafi quatuor infignia fo-| ramina, ori aperto fimilia videnrur; in crucis formam definen-| tia; ab extremitate ejus octo longi pedes, in modum cujus-| dam ftella marine , bini & bini prodeunt. Verfus bafin pe- dum horum prope crucem ad utrumque latus due parvulz; ala, & ita numero fedecim locantur; nec non porro ulterius alie duz ale juxta quemlibet pedem; usque ad principium cus jusdam quafi digiti, prifmatis figura; coloris transparentis cae- rulei, ex quo veluti ex aliqua commiffura quedam unguis carnofi rotundi & longiusculi, figura Satyro marino Donati. fimillima; fpecies exit. Infuper ille unguis colore coeruleo - pellucidisfimo, guttulis aqua conglaciatz , qua per bycm n ! i 'osD 2 M. sas ue MD CORE H i ! 4 | De Stella marina difcoide, aliisque marinis — 343 à tectis dium dependet, fimilis exifü.— Ec hzc cft externa pifcis hujus figura. —— El to CRANE 5a | -- [nterius cavitas adeft, qua bafin calicis circumdat, X z- | qualiter fauces quatuor aperturis in forma oris aperti ; quafi |! femicircularis figurz largitur. A fingulis hisce aperturís tres |tubuli procedunt; qui in circumferentia difci terminantur, atds are & aqua pleni adparent. | | Interne verfus centrum alia quaedam cavitas occurrit, quz | tunica cingitur duas cavitates feparante, atque ex tubulis per- pluribus albicantibus compofita; qui, uti mihi videntur, vafa funt fpermatica; in fundo materia lubrica viícida flavefcen- - | teexcurrente ; quz»fi non fallor, lac eft & ovarium hujus ani- malis. Cavitas hec interior usque ad medietatem calicis | pertingit; à quo o&o tubuli prodeunt; ad pedes pertingentes, | & in apice unguis carnofi jam deícripti terminantur. Alia or- | ganifationis internz nota obíervari nequit; fiquidem, quam- - ! vis tota illa moles fit organica, nihilominus propter fubtilita- tem, teneritudinem , & transparentiam fibrarum ; difficilime, ' bono etiam cum microícopio, compofitio ejus detegitur; füb-. ! alisfima tamen in tubulis tunica; egregie efformata; & fimilis illi; qui vitellum ovi involvit, cernitur, | 3 | 7 Pifcis hic, ni fallor, folum ab aqua pura inftar plantarum '& aliorum animalium marinorum, nutritur. Stellam marinatn 'diícoidem nominarem, qux hucusque; quantum fcio, nondum fuit defcripta. Extra aquam idem piícis mox diffolvitur. & "'confumitur ; verum in aqua marina per aliquod tempus op- "time confervatur. —Obfíervavi ab attactu hujus animalis in ^ manibus meis quafi pruritum aliquem, veluti ab Urtica, fed ' leniorem produci, & manibus poftea cum fapone & uriría ab- 1 lütis, poft biduum fine alio damno ceffare. | |. Figure à me delíneate explicationem ; melioris cogniti- ' | enis ergo; fubjungo: /N | | 3.3.2.4. Corpus difci; quod ultra tertiam partem pedum !-|porrigitur, totum rugofum ; & interne tubulis concavis ple- | b AM XX 2 num, jag ^ Olfeveatio LU. il d aum intus planum, & cujus circumferentia fpeciem iquam. fimbriarum elegantisfimi coerulei coloris refert. ; b.b.b.b. Quatuor ofcula, aut foramina inftar oris, qua caput in cavitatem immittunt, qua intus calicem centri in animali circumdat, €.€.€. c. &c, Tubuli numero dico, qui ab extremi-- tate circumferentiz difci procedunt. A d. d.d.d. Calix ; qui circa bafin centri rotundus eft, & altitudine quatuor pollicum i in formam crucis dividitur. — .. e. e. €. e. &c. Octo pedes, qui bini & bini ab extremitate: "crucis exeunt, atque animali figuram ftelle largiuntur. T ££. ££ &c. Sedecim parve ale, quz veríus bafin pedum. junguntur , & animali pro calice una cum difco vertendo in«- ferviunt. : £-8.g.g &c. Sedecim ale majores pedum , quz " bafin corporis fub digitorum fpecie; figura prifmatis, termi- | nantur. f h. h. h. h. &c.. Digiti pedum prifmatis figura , & coloris. €cerulei transparentis. i.jiii &c. Ungues rotundi, longiusculi, carnei; & ejuss |. - dem cum digitis coloris admodum transparentes. | k.k.k k, Interni tubuli qui per animalis transparentiam clare confpiciuntur. 38 1.11.1. Puncta hzc locum vafis tubiformibus albicanti- bus plenum monftrant, qui intus calici & difco adfiguntur $ | in cujus fundo fpecies illa la&is flavefcentis cernitur, quam 02. varium effe arbitror. - A (Obfervationem banc Iuftr.Vallifnerius à drverfis Est. D. Ludovici Bourguet, Medici Veneti literis ad fe 4. 177. fcriptis excerptam, nobis communicavit.) — Vid. Tab. IV. Lo JE * UT ws 1 3 — Bu o S —— 7 pd 5 : D W— (ad Unt. X. Db X CVI. Foy, a. E UE ou. 3 OLCEHEE. 5i) Lii SIAPRRRPREWEREIE : S n e Y »wW eM . UM MESS h ^0 Siri gibbofi brevis vecenfio. | 349 OBSERFATIO LIV. . Dn. D. Georgii Liebknecht. Siri eibbofi brevis recenfto. | Uantumvis per elapífam hyemem non adeo multos dies ^M atque noctes Obíervationibus Aftronomicis aptas habui- mus; nihilominus tamen nuperius d. 17. Febr. & 1. Mart. vif - Jucul boreales, quarum fpecialem quoad omnia heic Gieffze ebíervata phenomena recenfionem dedi, integram fere regio- nem feptentrionalem iftiusque incolas excitarunt. Unde & nullus non dies & nox me ipfum imparatum habuit; & quia | egregium Aftronomiz ftudium maximé ornat & juvat cura- | tior, etiam fpecialiorum, phanomenorum recenfio ; ideo Jam nemo mihi vitio vertet, fi pecialiffimam heic apparentiam da- bo, quam ipíe ob raritatem miratusfum. Ut vero Aftrono- mum nihil magis decet ; quam fidelis cujusvie obfervationis —recenfio : ita fpero; neminem tam imprudentem fore; qui vel -ullam inde levitatis fufpitionem in me; nihil inde commodi 'àut incommodi fperantem, ftatuat, vel teftes, quotquot adfue- | sunt & intuiti funt, falfitatis incufet. | Fiebat nimirum , ut ex pradi&is caufis d. 2o. Febr. an. curr. 1721. Obfervatorium Roftrum a/cenderem una cum nonnullis meis Auditoribus, re- "Tum Áftronomicarum non adeo imperitis. Et quia prateri- |! ttis diebus diftantias minimas nonnullarum ftellarum in Orione fumferam, nunc ín eo eram, ut iftarum ulterius examen infti- tuerem, cum eodem tubo & Micrometro recens adplicato, an | fcilicet itx fe rite habuerint ? Interim. miratus valde fum ne- ! bulofam in Orione à D. Bayero litteris ^. €. fignitam quoad | tria corpera à celeb. Dn. Doppelmejero; amico meo & Col- | noftro honoratiffimo; litteris a. b. c. indicaus ob clarita- | tem. Unde infimul tempus valde commodum, & tubi boni- . tas colligenda; eftque hic parum ultra fextum pedem longus, -. Pofteaquam veroAuditores fat diu fpe&affent nebulofum; mox Wa Un Aw ifto- m de o Obfervatio LV. | itorum unus me infcio inftrumentum verfus ied direxit, & poft brevem moram ex me quafivit, quid fibi velit tam nota- bilisin hoc corpore inzqualitas ?. ego inftrumento accedens eandem mox in corpore Orientem verfus ftellulam 1. & Occi- dentem vidi, ibi tamen majorem , quam heic, & iteratis vici- bus vidi, ut ideo Sirii in tubo hoc Aftronomico vel ad "e tas adperturas femper gibbofus nobis adparuerit; quem tame ob deítinatos alios labores ulterius profequi haud valui ; fed ad aliam occafionem refervavi; OBSERVATIO LV. Dn. D. Joannis Adami Morafch. De Cataratle Natura &9' Vifione per oculos, .. Cryfiallino peuitus deffitutos. —— m Uatuor jam abiére anni, ex quo vir nobilis, feptuagenarió. Laos hic Ingolítadii Cataractz operationem in utroque oculo admiferat, tam aufpicato quidem & felici fucceffu, ut in hodiernum usque diem ( 29. Aug. 1720.) qui Ipfi füpremus fuerat, omnia objecta, etiam fine vitri adminiculo, fatis die gnofceret , ac folus fine comite omnes domus angulos obere raret , ad muaia fua obeunda caeterum quoque habilis , nift quod, armató licet oculó ; legendis formandisque litteris jam non amplius vifu fufficeret; nec acute videret. Hoc igitur vi ro defuncto, mentem mox fubiit celebris illa hodie de Catara- &a controveríia, quz Gallos non modo, fed & Germaniz no- ftre Anatomicos & Chirurgos acerrimé invicem commifir; quamque famigeratiffimus Heifterus ex Regia Scientiarum Aca- demia Parifienfi aliisque tractatibus colle&am ; & pro more fuo in elegantem ordinem reda&am Orbi Litterato erudité propofuit, folidiffimé decidit ac ftrenué propugnavit. Dudum etenim fecandi oculos, cataractam patientesaut perpeffos; mis hi calor infederat ; ut fic ipfe coramg intueri & periclitari pof- . dus uu , ; t | De Cataratie Natura c Vifione per oculos, doc. ! fem, num pellicula quedam in humore aqueo fubfit, quz vi- ' fivas fpecies feu lurninis radios per corneam trajectos ab ulte- ' riore ad retinam itinere prepediat; vel an ipfe cryftallinus hu- Amor p. n. opacitate vitiatus cataractam conftituat: & per con-. fequens an hic; vel pellicula quedam mediante acu é fua fede deprimatur, quando Ophthalmicus Cataractam operatur? Aí- - 'fümo ergo mecum duos Medicinz ftudiofos, Chirurgum hu- | jatem Andream Grebel, & , qui forté fortunà advenerat , Jo- 'annem Georgium Falck Operatorem Noricum, cum fratre fuo uterino Günthero; atque ita in eorundem omnium prafentia utrumque demortui oculum eruo & feco; ac ín neutro quid- quam pellicula feu cuticule p. n. reperio: imó (quod omnes vehementer mirati fuimus) nec humorem cryftallinumi , aut minimum ejus veftigium; utrobique invenio; vitreo exiftente üntegro & illibato 5 qui in utroque pariter oculo finum, quo eryftallinum naturaliter excipere folet, eleganti fpe&aculo ex-, hibuit, ficque in meridie evidenter monftravit, per operatio- inem cataracte, ante quadriennium inítitutam, deturbatum ex- inde & fede fua depulíum fuiffe cryftallinum, eundemque fuc- iceffu temporis penitus coniumptum & obliteratum ; utpote mutricatus beneficio deftitutum, & vitz cum reliquis oculi par- tibus communione orbatum. Quz obíervatio recenti de Ca- tara&ta doctrine haud parum fceneratur luminis ac veritatis. | Illud hic notandum judico; ordinarium effe fi non perpe- tuum,;ut;quibus fuffufis per acum vifus reparatus fuit, minutio- rà tamen objecta haud diftinguere; ficque nec legere nec fcri- bere valeant; cujus ratio in novz de Cataracta hypothefeos "principiis fatis mihi eft perfpicua ; quandoquidem depulfo € * lua fede cryftallino, ufus ejus ceffat in oculo; ) fuerat, ut ra- dios objectorum microfcopii inftar uberius colligat, ficque mi- "muta quoque obtutui noftro fiftat.. In antiquo vero fyftema- teneício an hujus phenomeni ratio ita fit in expedito ; pelli- ! là enim per acum e pupille pomoeriig femotà, quid eft, - quod visüs non redeat prima acutics, fi nullum tamen vitium Ib; NUM | | , | | 352. Olfervatio EMPUC in cryftallino, nullum in viti cataractam notetur? Col- ligo hinc, annitendum efte, ut pro ejusmodi hominibus, opes rationem catara&z expertis, vitrum lenticulare majus confici valeat, quod fuppleat cryftallini ablati vices ; quale illud fere effe videtur, quod Galli /a Joupe vocant, & bono cum fucceffur aliquando hunc in ufum adhibitum fuiffe lego in Hiftoria A-. cademiz Scientiarum Regia Parifienfis. SE OBSERVATIO LVI à | | » Dn. D. Joannis Adami Morafch. » De calculo *vefice , mictus eruenti grumojus — bronici & letbalis causá. * VAS Nobilis, 69. annos natus, & confulari dignitate noftt 1 in Urbe inclytus, à pluribus annis miferé conflictaba ir cum mi&u fanguinis copioft, nunc fluidi)frequentiüs veró gru mofi , filente quidem per corporis quietem ad quamvis att tem commotionem pauló majorem recrudeícente ; fubiade ctiam lapillorum excretioni jun&ó ; fenfit infuper in regione pubis dolorem identidem gravativum, per motum & conc if- fionem corporis levi negotio exafperabilem, latentis in vefica caleuli indicem. haud obfcurum. — Ultimis vitze menfibus ite gravefcebat malum , cruor per urethram reddebatur quafi continuus, grumofus & copiofus: quin tandem etiam per dl- vum excernebatur, cum deje&ione appetitus, fiti inexplebilí corporis extenuatione, aliisque anemiz fymptomatibus; .q ue tandem, omnibus auxiliorum generibus nequicquam in ufüii vocatis, mors excepit hoc anno currente, die 28. menfis Au» gufti; aliàs noftratibus, przprimis fenibus, anguíti, Sectio c daveris oftendit fyftema venofum & arterioium omni prorfüs exinanitum fanguine: veficam econtra urinariam, eodemqut rumofo, admodume«eepletam ; in qua calculus, 3j. 5i, peri dens; hzrebat, nonnihil ultra ejus collum; dextro in latere. medi. De Offeocele feu Hernid fcvotali offficate. — 3$3 mediante füungola carne adnatus » lub vite terminum veficam unacuminteftino re&o perforans ;. Ut igitur hzmorrhagia ve- fic & mi&us cruentus ifte chronicus ac lethalis calculo huic «dum nempe per corporis commotionem à carne illa fungosá & velicà fubinde nonnihil avelleretur) natales fuos in folidum debuerit ; renibus: utpote ; ureteribus; reliquisque interaneis - corporis absque noxa inventis, Vid. Tab. VI, OBSERVATIO LVII. Dn. D. Joannis Adami Morafch. - IDeOffeocele feu Herniá fcrotah o[f fucata. (^ yUandoquidem à diverfis, qux herniofos in fcroto tumos res inducunt; rebus divería ifti fortiuntur nomina; atque íta ab inteftino: in: fcrotum prolapfo Ezterocele: ab: omento Epiplocele : ab excreícentià carnea Sarcocele: ab aqua feu fe- ro Hydrocele fuam derivent etymi originem ; quidni Herni- | "am fcrotalem; in eodem Viro Nobili; cujus cruenti mi&üs le- | thalis fuperits'dedimus hiftoriam; obfervatam; Offeocelen ap- pellem ? Ante quinquennium Vir Optimus vix € fella; in quam | «clavi parieti infigendi gratià fefe fuftulerat; incauto faltu defi- luit; cum jam in finiftro inguine molefte fentiret;ac tumorem | Fadveneet pedetentim ad: fcrotum.defcendentem. — Aliquot v poft menfibus indurari coepit inguinis fcrotique tumor; & in-. | - dies magis magisque increvit; donec per quinquennium (quo | zille ab infelici ifto & fella defultu adhuc fupervixerat) afpecta- z bilem fatis contracti feré pugni magnitudinem in fcroto con- | L fecutus;offeamque plane duritiem na&tus fuiffet. Per fe&io- | -nem fcroti & abdominis innotuit ab annulo mufculorum & | 7 tendinea ac fübcartilaginea radice; calami fcriptorii crasfitiem | Lvix habente, in fcrotum pendere fubftantiam veré offeam, ab Zortu fuo auricularem feré digitum craíffam; mox in delcenfu —- DOlferv, Acad. N, C. Cent. X. Yy per 2d (inb. X. Obs. XC, i is ad Cone X. Oto LXXIXE. " (anE. X. Obs, VI. ad. C. FX . Obc XX. 334 -Obfervatio LVII. per proceffum peritonai ac vaginalem tunicam in tantüm au- &am;, ut in buría feu fcroto tres latos digitos facilé fuperaret.| Nihil proríus, prater hanc offeam excreícentiam, fcroti invo — lucra in finiftro loculo continebant : illapfi inteftini nec ade- rat veftigium : vafa fpermatica cum deferente penitus oblite- xata; teítis folüm pené effcetus, flaccidus & extenuatus;: huic corpori offeo quam ar&tisfimé adhzrebat ; penes quem etiar major quzdam quafi hydatis, ex vaginali tunica facta, coch- -. lear feré feri lixiviofi & flavi; procul dubio ab obftru&is rup tisque lymphaticis evafati, continens, fuerat inventa; hydroce: les quafi fpecies aut idea atque rudimentum. Socios & tefk in hac Obfervatione habui Prenobilem & Clarisfimum Do minum Do&orem & Medicine Profefforem Joannem Jace | bum Treyling, Collegam meum honorandis(imum, Dominum . Michaélem Alexandrum Henricum Hertel Medicine Doéctc iem ; Dominum Joannem Baptiftam Scheuringer Medicim | Do&orem, Andream Grebel Chirurgum; cum aliquot Medi . «ina Studiofis, aliisque nonnullis Curiofis. ! s Vid. Tab.V. | 5 det E 1 Tig. 1. a. Tota fubftantia Ofteoceles,à fcroto feu involucrist - ftis communibus & propriis liberata ; uncias fer o&o pendens , & propemodum fpithamam long: hinc major duplo, quam per hos icones expreffa. - b. Teftis extenuatus & flaccidus. 3 .. c. Eminentig hinc inde confpicuz. . €. Hydatis infignis. : €. Teftis involucra; communia & propria. Tig. 2. a. Hzc ipfa fubftantia osfiformis, membranofis fuis in volucris exemta; per medium diffisía, osfi duritie &- albedine vere fimilis. | | «T . b. Interftitia cartilaginofa, . €. Teftis diffe&tus. | " ad Qne X. Obs LVIL . ok ^ ^" TAM N 222 zz 7 N — — e — CNENENE-—— AL discs S 72 A m | Qieuta aquatica loce petrefelini comefta. —— 355 |. 4 Pars füperior circa annulum muículorum magis ad-. t huc cartilaginofa. | £058 1 Fig. 5. a. Sedes herniz feu Ofteoceles in fitu naturali ad. t&- bu &um durisfima. | | b. Situs teílis extenuati ab extra vix fenfibilis. Beo (Jngolfíadio AugufTam Vind, d, 29, Ie Zug. 44.1720, mif]e.): | | M OBSERVFATIO LVIIL. — Dn.D. Viti Riedlini. | -— Cieuta aquatica loco petrofelini comefta. |: qUfferat praterito vere Chirurgus vicinus Hórlingenfis, ut in . '! d horto ad domum & fluvium fimul fito radix petrofelini- | peteretur, coqueretur, & in menía apponeretur: [latisfaciunt | itaque ejusdem petito domeftici , & in loco , ubi aliàs fole- ; bant; radicem effodiunt defideratz perquam fimilem, coquunt | &apponunt; multum admodum ejusdem ingerit Chirurgus, nec plane nil reliqui domeftici, uxor, liberi. Verum enim |! Yero brevi poft is de vertigine & naufea queri, fimulque delirare 1 ficiucipit;ut mirum quantum perterriti fuerint adftantes; necta- . men & ipfitambene fe habentes; quin ejuscemodi fymptoma-- ' tautut leniora etiam in iisdem fe exferuiffent. V ocatur Parochus, . pam qua remedia fruftra commendat: tandem vero ipfe- | met aegrotus fe recolligit, ut dofin certam eri emetici nomi- farit; hancque ut fibi preberent, jufferit; quo fumpto fat mul-: . tas radices vomitu quidem rejecit ; at inftitere fymptomata;. "ardor precipue ventriculi fummus , fitisque tam intenfa, ut - quantum etiam biberit, vix minimum tamen levari potuerit. M o: Obfervatio LVIII, | lis per totum morbi decurfum excernebatur ; non tam come- | ftarum harum radicum, quam caloris febrilis, quem fubeffe, | «onje&urabatur, rationem habens, huic dicatam effentiam;. preícripfit, quam licet fedulo in ufum duxerit, nec minimum tamen levamentum percepit,unde & me coníuluit; ubi quem- admodum radicem pro cicuta aquatica; qux & alios jam fe- felit, ut loco Petrofelini comederint, oftenfaque ab hoc tam parum differebar, ut vix dignofcere potuerim ; utut, cum ca quam Excellent. Dn. Wepferus olim delineari curavit , non | conveniat; agnovi; ita Ele&uarium ex Mithridat. & terra figil- lata precipue conftans;cui; ob dolores capitis, de quibus prax- cipue querebatur, & Cinnàab adjeci, przícripfi, quod primo quidem levamentum quoddam attulerat; ar vel paululum | hoc fepofito, mala fic non penitus debellata tanto cum foe- nore redierunt, ut octiduo abhinc elapío me ad fe Mem ubi primo quidem pulíum fic (at bonum , nec vel minimam. febrim. prodentem inveni, quemadmodum vero radices hz: caput prius fic perturbarant ut delirarit, ita nunc eryfipelace- um tumorem ad collum usque fe extendentem, & ibi diffici- liorem refpirationem reddentem excitarant,ante omnia vero de fiti intenfa nullique potui cedente , & ardore primas vias torquenre querebatur ; adhuc ergo accufans.cicutam , à prz- laudato Wepfero laudatum pulverem Pannon. cui Cryttall. mont. prep. Cinnab. nativ. & Dalí. Hifp. ficc. addideram ; praícribo ; fepiusque fümere, & fimul cum quibusvis jufculis . cremorem hordeaceum exhibere jusfi ; alvoque obítructa pi- lulz Emman. fruftra non opponebantur. Verum nec hisce pet octo licet dies continuatis multum proficiebatur; urens in pri-|- mis viis ardor & harum partium; precipue oris ficcitas fic it-|- ftabant;, ut vires nullo modo colligere potuerit; praícribe-|- bam ergo nunc Pilul. ex Cryftal. mont. Balf. Hifp. ficc. Extr, - Chacadll. & Trif. fibr. conftantes ; cum Mucilag. Sem. Cydoa.| Aq. Scorzoner. extra&a ; cui & Cinnabaris adjiciebatuts | dumendas: qua tantum conducebant ; ut fedulo contine | ! | jpue- - Catbeteris frequentiorem applicationem fequentia dc. 257 | jufferim ; & quia inprimis mucilago prodeffe notabatur, hujus . non adeo paucam quantitatem exiguo temporis fpatio ab- |! fumfit, & fic Dei gratia convaluit. Radices vero melius di- gnofcere difcant, quibus.in efum cedere debent, ne tam dira | & interdum graviora contrahant mala, mucilaginofaque talia |! fibi commendata habeant; quibus tales zgroti curandi obve- | Riunt. | | | i * * OBSERVATIO LIX. | . ? DnaD.ViüRiedini — "Catbeteris frequentiorem applicationem fe- EE . quentia mala. | gryhiervatione 24. Centur. VIII. Ephemeridum noftrarum —- Hiftoriam Viri Venerandi communicavi, cui Catheter in- fignem-omnino praftitit ufum, qui quippe per tres fere ad- "huc annos ab illo ternpore muneri fuo maxime arduo fic prz- fuit ut omnes vegctam & illi perficiendo. (ufficientem fene- | &utem mirati, & venerati fuerint; nec unquam ulterius urinz |excretionem vel minimum impeditam habuit: fed & fre- quentior hujus ftimulus, & muci excretio nunquam penitus | yemiferunt; quin inhibita hzc; & ceffans ftatim febrim utut diariam folum produxit; qua devicta; ilico quzvis fani mu- | nia lxtus denuo perfecit: donec praterito vere , febri cum frigore antecedente, & hoc excipiente calore tantum aucto, | üt & deliria fuccefferint; correptus, quin intermittente epide- -| mia laboret, vix dubitarit; minus adhuc dubitans, cum hzc .| non tam alternis quidem, aut & quarto diebus, fed octavo bis -| tam exacte rediret, ut ipfemet octonam nominarim, ab ipfo- .| met, mucum in ea, qua hactenus, quantitate, excerni, certior fa&us, cum hic mucus illico füfpe&us füerit: pro febre ta- |men intermittente vera vel ideo certius habens ; quia Correx | | 1 Td [) r? | - Chin. Chin. tantum profuit ; ut tertio per tredecim, hinc ali- . MEMSN Yy 3 quan- F 358 —— |»... "Obfervatio LIX. quando per quatuordecim dies, & iterum per tres feptimanas | emanfert febris, licet aliquando & quartanz & quintana ty» pum fuerit mentita : in hoc etiam ab aliis fe diftinguens; | quod zgrotus quovis paroxyfmo devi&to fic vires collegit, ut. aliquoties curiam; aliquando & templum frequentarit: quo magis autem hzc febris jam nomen erratice merebatur, eo major mihi fufpicio fuboriebatur fluxum illum muci; (quem: mi&tionis pultacez nomine infigniebam ; quia nec pus verum nominari merebatur; & feminis nomen imponere; utut ex vafe fpermatico per Catheterem lxfo derivari femper füfpica- tus fuerim, & copia, & omnis voluptatis in excernendo defe- &us vetabant, pituitam vero minime prafentabat;) minus re- é&te fe habere, & tandem, per illam, quz lintea mundabat, re- ferebatur , quod nec dimidium quidem materiz hujus pulta- cexz jam excerneret ; cum vero materiz hujus excretioner promovere nullo modo poffem ; & corticem (nsa quamvis (ub cjus ufu febris lemper diutius fuerit inhibita,om-: nino abhorreret Vir Illuftrisfimus ; febris tandem fumma cum vehementia rediit, jamque calor nunquam vel minimum inter- mifit; fed in dies auctus, quinque fere dierum fpatio fenem: duobus circiter annis octuagenario majorem vivorum numee . ro fubtraxit. Docet hzc Obfervatio quale malum frequens tiorem Catheteris applicationem fubíequi posit qua licet im illo morbo carere minime potuerimus; nec hoc tamen impe- dire licuit: quod fi fuccefferit, difficile curatu per hanc obfere vationem tuto przdices; quin vel inhibitam talem mictionem: pultaceam , vel & fponte ceffantem majora adhuc producere mala, ex eadem diíces : fcbres autem confuetum quartana- ium termjnum excedentes, non tam verarum intermitteri tiu , quam fymptomaticarum clasfi; hocce & aliis edoctus exemplis, afferere aufim. | E (Ulma Auguftam Vind. d.y2. Oct. | 4Auoefe) T ; -« .—— DePule forivazen rubefente,onlgo fengoifinte. 359 X OBSERFATIO LX. .. Dn. D. Joannis Friderici Henkel. | De Pulie farimacea vubefcente, oulgo fan- ions | guificata. f£ yUanmvis hujus univerfi Conditor nullum abire diem patia- Me, tur, quin in theatro nature prodire jubeat, quod de ífum- .ma fua potentia pariter ac fapientia teftetur ; peculiare tamen ! fpe&aculum przbet illad, quod raro contingit & à receptis. , natura legibus aberrare videtur. — Quod videtur, inquam;fed | non e(t, Quicquid enim de corporibus naturalibus agitur, id , emne fecundum cauffas,quas dicunt, fecundas fieri;per omnes rationes conflat, & ab ignoratis caufis phyficis veris, ad fin- | gendas metaphyficas, divinas vel plane diabolicas rationes , procedendi locus eo minus datur, quo minus naturx fines |,emenías habemus; aut proxime Íperamus emetiendas effc. ' Neque ideo rara & iníolita appetant curiofi; quafi cauffze fub - !fint quz à phyficarum fenfu eximantur, idque inprimis ea- | propter; quoniam circa quotidiana & vulgaria nobis plus fatis ^dncumbit, quod perveftigemus, queque communi vitz e re | magis & ex ufu funt: At vero; ne quicquam; quod dies edo- et; pretereamus; adhzc credula & prodigia facile fibi fingens "multitudo magis magisque retrahatur à tot ; quibus immerfa (eft; fuperftitionibus, bene collocant operam phyfici; quam in | editícrendis rarioribus natura operibus & phaznomenis hinc "ande infumunt. Huc inter alia pertinet illud ,. quod anno 1720. in terris Freybergenfium de pulte quadam farinacea, -€olore rubro; vulgo fangvine imbuta, eveniffe non audivi;fed - vidi ipfe; quodve meretur aliquam commemorationem. | Ni- mirum fub finem Aprilis fuit, quo Dominus Paftor pagi, att? - genbemmersborff/ ad me mifit dictam pultem una cum lite- T - Li ^ * M " " J £3 "c- - d m -— - i$, quze, quod de ipía a&um eflet, palam facerent, ut in caus- - fas ejusmodi infolita rubedinis, fi daretur animus;inquirerem. Foeunn- | 1 1 | 360 |... Obfervatio LX. - Nm Foemina quxdam inquilina mane coxit iftam pultem ex fari- nd triticea & aqua communi cum pauxillo butyri die 5 :. A- prilis, atque ita eo (en fpeciofam fuperftitiofis circumftan- tiam) quem fatalis illa nox Walpurgidis infequitur. Comedit ftatim de ea; quod fatis erat & reliquum ex olla in catinum. conje&um ad pofterum diem recondit in panario, catino non cooperto ideo ; ut eo facilius refrigefceret. ^ Altero die, qui primus Maji fuit; inde fumfit nonnulla cochlearia; qua refocil- laret comederetque 5 reliquam maffam fepofuit in hypocau- fto fuper fcamnum orbe figulino cooperiens , ceterum nihil videns de colore ifto, qui poftmodum tot hominum oculos in admirationem rapuit. Eodem die veríus vefperam recur- rit ad catinum , ecce tum in oculos ipfi incurrit rubedo qua- dam ad marginem fui ferculi ; ad digiti longitudinem fere fe| extendens; horret & contremifcens confugit ad hofpitam, ut fecum; quid hoc fibi vellet; perpenderet. Hzc; fanguis, ait; ex natibus cuis forfitan in pultem dettillavit: llla negat & per- negat, fe hisce diebus, quibus hzc contigerint, hzemorrhag.am talem expertam effe, & reponit catinum apertum in priorem locum. Sequenti mane color purpureus incrementa in lon- gum latumque fumferat, quin iis, qui (pe&taculi hujus vifendi gratia convenerant, omnibus ad oculum fere increfcit ; ut igi tut res, quo tandem rediret, appareret, pulte intacta miffa, in panario reconditur. Brevi: rubedo per duos inde dies nom folum ad marginem fe expandit latius, fed & in medio pultis. ubi antea nihil adparuerat, guttatim efllorefcit.. Dominus Pa: ftor, ex quo de miraculofa hac fangvificatione per rumorem inaudivit, adit diam mulierem, videt, quod audiverat; 8 quantum fibi licuerat, expiícari de iis, qux circumítant rem omni circumfpe&tione fatagit : At nihil comperire potuit quod lumen accenderet rationi , in phenomeni hujus rationi fibique obícurioris cauffas anxie inquirenti; utut nihil omi ferit; quod de aqua; farina; butyro; fale, utpote pultis ingredi entibus, quz fuerint, tum de vaíorum qualitate & puritate I | | De Pulte farimacea vube[cente,vulgo fangvifcata, | $61 | quibus puls cocta & confervata fuit, porro de improvifo ali- |, quo peregrinorum v. g. fangvinis guttarum aut alíus fucci ru- | bri illapfu; ut & domicilii inprimis locorum co&ionis & affer- | vationis difpofitione &c. non negligenter quztendum & in- Ípiciendum erat Hoc unum animadvertit ille domicilium, | án quo hzc acta viía funt, effe vaporofum, fqualidum , quale | plerumque eorum; quibus res anguíta domi eft; reperitur: Et quod animum mulieris attineret, exerere fe illum ad fuperfti- | tiones prz multis compofitum & adeo facilem, ut tota fuiffet in advenientibus convincendis, apparere in pulte cruces, gla- dios & talia, qualia mentes timida ín rebus improvifis prz- | occupatz fibi fingunt. Quo in(tin&u, nefcio, linteum, mate- ria ifta rubra oblinitum folis radiis expofüit, exficcatum vero |! nulla opera; quam lavando illi dederat; priftinz albedini plane | potuit reftituere. Sexto die puls cum catino à Dn, Paftore 44d me mittebatur, ut in cauffas, effe&us, horumque nexus in- | quirerem atque ita officio; quod phyfici eft, quantum per ex- | perimenra nonnulla licet, defun&àurus. Primum perívafura E le&or ; pultem memoratam per dimidiam forte ipfius fuperficiem inprimis à latere aliquo verfus medium, albis in- | taminatisque hinc inde interftitiis, colore rubro, non quidem Aad fangvinis, fed potius ad faturatioris fucci beta rubra colo- |.rem accedente, miro modo tinc&am ad manus meas perve- 1 niffe; meque illam pro indaganda veritate in loco convenien- |-ti per aliquot dies affervaffe. Primo ítatim intuitu rübedi-- | Rem ia incremento adhuc veríari non temere prefumebam ; quod ut eo certius comperirem; loca adhuc alba & à rubore intacta relicta parvis virgulis quafi circumíepiendo diligenter -hotabam, feponens catinum in locum humidum & temperate | calidum, qualis fermentationi,fubtilisfimo;quod hic fubeft, na- |:turz negotio optime convenit. PDofítero die ruborem in hxc "| éircumícripta loca irruiffe & fequentibus diebus magis magis- -| que fe expandiffe, quin alicubi guttulas rubellas aliquas, cum |Areliquo rubore non connexas; infuper tenues & pellucidas, [dia —. Obferv. Acad. N, C, Cent, X. Lz de- ! / j 362 Obfervatio LX. Ju denuo propullulaffe;diftinéte animadverti;idque jucundisfi meo fpectaculo;quod natura circa hoc negotium adhuc negoti. | ofi operationibus «vozim adeffe;contingeret.Hinc certus affir- | mare queo,rubedinem ultra diem duodecimum non increviffe, | quin ab eo in fufcum mutatam adhac totam maffam fitu pri-- mum fubflavo & fubviridi, tum lanuginofo ; veluti verficolori pelle obdu&tam atque ita dignam ; qua rejiceretur; fuiffe fa- €&am. Quod confiftentiam ipfis attinet; eam ftatim, maffam ejus hinc indefcindendo,inveniebam inter tenuem & denfam mediam, ab ea tamen parte; ex qua foemina ad recoquendum. efumque fibi nonnihil fümíerat, magis colliquefa&am. —Ne- que plus, quam ad calami fcriptorii forte crasfitiem penetraf- fe rubedinem in interiorem maffam , eft; quod curatiüs per- fcrutatus fum, aut fi alicubi, quod à latere; quo rubedo ince- perat; obfervavi, radices cgiflet altius, plurima tamen interior talem faciem prz fe ferebat, qualis; h. e. albicans in pulte fae rinacea folet conípici. * — Hxzcconf(ideranti in mentem mihi veniebant plura alia naturz huc fpe&antia phenomena, quz aftas hujus anni pro- tulit, Quorum inter pifa funt; que non ita multo ante h. e eadcm aftate, apud Lipfienfes aqua communi coca, colore rubro tincta apparuerunt, quorum ad me nonnulla transmiffa fuerunt, . Ad hzc fuccurrit mihi palus quedam apud Merfe- burgenfes, non quidem fcaturiens, quam potius idque ab a- quis-faponatis interdum confluens; quam viginti quinque ab- - hinc & quod excurrit, annis, zftate aliqua ita rubram fa&am ' vidi, ut non aliter ac fanguine polluta, aut in eundem cor- verfa videretur. Ut taceam exempla aliorum, quz autores hinc inde memoriz prodiderunt, quorum inter D. Schulzius . Profeffor Thorunenfis de aqua fangvinea Mariebergenfi, vul- go» eon Dent tm 9Sluf vertoanbelten Z'Gaffer 3u S'arteniberg difputationem publicavit. Hxc commemoranti mihi incidit ftatim in mentem illud, quod ejusmodi naturz rariores effe: us, quantum ego quidem memini, non nifi is tempori-| li De Pulte farinacea vubefcente, vulgo fangvificata. 363 | bus e. g. menfibus Maji; Junii & Julii; quibus natura circa cor- | pora vegetantia aliaque maxime negotiofa atque operofa eft, eveniant. Igitur cauías dari, quare ifti non hieme, non fole , remoto, neque atmofphara frigida expectandi veniant, econ- | tra appropinquante fole, incalcícente aére & fub fyrio facile ! füboriantur, quis non. videt? Quanam vero cauffe hic prz- | fumi poffunt alix, quam tales, quales materie fubftratz poftu- | lant; h. e. naturales, feu fecunda dictz, inter quas & memora- | tos effe&us non per fpeciale Creatoris decretum, fed per ab- ! folutisfimam rerum necesfitatem datur vinculum & connexío2- | Quin quod, hoc unum fufficiet; quo & à priori demonftretur, quam non habeant ifti, qui ad miracula; commune illud igno- rantie afylum;confugiunt,& quam rationi confentaneum ma- xime fit; docere; Creatorem, aut fi mavis, naturam ob concur- fum caufarum quarundam ita & non aliter, quam prout agit; |agere poffe. Eadem ex ratione, rubedinem pultis à causfis ;externis v. g. ab afperfione aut inftillaione rubri cujusdam 1i- |quoris ortam fuiffe minus credibile eft$ Ceterum hoc modo irubor íuccrefcere neutiquam potuiffet) quod tamen fere ad 'oculum contigiffe, plures mecum conteftari queunt. Neque liftud : Simile procreat fui fimile de rerum coloribus, fed tan- itm de earum effentiis explicari poteft; neque ceraía aut beta |tübra in corpore animali reddunt fangvinem;, uti vulgus à tin- Qura iftorum rubicundisfima utpote fangvini fimili ; folet leoncludere 5 fed. colores, qui per incrementa eunt; fübortos "femper certo autumamus in iis corporibus, quorum vel mix- (ionem vel compofitionem iftos ingredi minime videmus. Ubi eft rubor in chylo , quem tamen in fanguinem vergere )mnes novimus ? Ubi in femine visiditas, (egetis incompara- "bile ornamentum ? ubi aureus ifte color in Sinenfium malis, t hyacinthinus citriorum ornatus ? An € terra nigra, plantis ingulis communi ? aut é feminibus, que coloribus non (u- ' perbiunt, fed plerunque lactefcunt ? aut (1 quid in experientia )pinioni tuz favere exiftimes ; fac quao videamus PM : | : Lz 2 ari- 364. | Obfervatio LX. a. farinaceam cruoris aut alius liquoris colorati guttulis infe&am | ulterius latiáósque rubefícere : Immergas ceraíorum alborum. vel femina vel radices in fanguine fele&iffimo ; nunquam ifta ex rubro nigra obtinebis, nifi fores mihi plus quam maximus Apollo. Inveni forte fortuna elegantiffimum ultramarinum;. idque fine adjumento lapidis Lazuli aut alius fimilis materize. per fe coerulez, quin ex rebus fimpliciffime albis & per nudam duarum commixtionem, adeo, ut eo nihil tam mirum,tamque jucundum circa colorum produ&ionem videri poffit. Inve- nientur plura ab iis, qui cum celeberrimo Boyle non negligen- dum circa colores negotium, altioris habere cure dignabuntur; Quocirca füubeffe aut potius füboriri caufas intrinfecas, rubedi- nem , quz alias non inerat, efficientes recte exiftimo ; neque habeo , quod recurram ad centies bis cocum illud metaphy- ficorum Potentiale, quo nigra albis, quadrata rotundis, rotun-; da quadratis ; brevi: omnia omnibus confufiffime contineri, fomniant, Fermentatio id fuit, qua rubedo pultis noftre pro- diit; fermentatio eft, qua rubedo talis & alias obtenta fuit, & in pofterum obtinebitur. Eft autem hoc nature negotium. tam arduum tamque efficax, ut naturalium corporum perfcrue "y tatorem eo nihil habere deberet magis induftrium | in geniofümque. Per illam mixta deftruuntur; corpora defors mantur; atque eo ipfo producuntur nova, prioribus vel fecun dum texturam, vel colorem, vel odorem; vel adjuncta alia plaz; ne diffimilia, ^ Ad hujus fententie veritatem docendam non: inharebo multum illi argumento; quod fupra jam innui; nem- pe quod ruber pultis color per plures dies, idque non me tan- tum fed aliis curiofis confpicientibus, incrementa ceperit ; :&: n in alia pulte; quam fanguine & fucco bet rubre de in- uftria illiniveram;experiri talia & videre non licuerit. Sedj|- quamvis in €o fine exceptione acquieícere poffent natura cus |^ riofi; füperaddam tamen alterum, quod quidem ab iis jure ex-|- Ípectari inficiari nequeo. — Dum nimirum hac agebantur; jfi per Dominum Paftorem; mulierem iftam denuo coquere|- | £A | | pulem | |: De Pulte farinacea rubefcente, vulgo [auguificata. | 365 | pultem ex cadem farina, eadem aqua; in eandem confiftén- | tiam; & quantum fieri poffet, priori fimilem. ^ Fecit, quam | ES non potuit autem ita accurate, circa confiftentiam prz- . flare juffa, ea in re;qua vel fubtiliffimo philofopho faceffit ne- | gotium : Nam ut taceam ; ipfam, prioris maffz farina non | extante amplius, fumfiffe aliam farinam; puls noviter cocta illa ; non parum denfior erat. Hoc non obftante experimenta cum | illà inivi; dividens maffam in quatuor partes; & cum probe | meminiffem , quid aéris ad fermentationes valeat concuríus, j | epofui fingulas fingulis locis, ficcitate & humiditate, frigidita- € & calore differentibus. Ecce quarto die duo eorum exem- plaria obveniebant mihi ; guttulis rubicundis inter fitum gri- deum & comatum fuperficietenus hinc inde notata & emican- |ià ut mihi non temperarem ; quo niinus mens in 7ó éQpsxa. erumperet. Igitur íeponebam quaque in fua loca, exfpe&tans ;übedinis incrementa, que non immerito prafagiebam ani- mo ; fed fallebar in hoc; quod neque quinto die, neque po- /ftea rubedinem invenirem expanfam, fed potius totam pultem jm fua fuperficie magis arefactam; neque ut in priori extabat, ita colliquelcentem; quin quafi cornea pelle obductam, atque ita ineptam, quz hic defideratam promptam fermentationem fü jire potuiflet. Brevi: fucceffum rubeícendi quidem non i r Xtinui, fed ruborem idque in aliis pultibus eum in finem à me coctis repetito obtinui ; eumque talem , ut elegantiffimo JCarmofino nihil cederet; neque plures ob caufas ad incre-. enti fitum effe judico in proportione ingredientium, aqua amprimis ac farine , atque ita in co&tione, qua non exiftente Jplane eadem, tempus fermentationis non idem incipiens eft; d quod in pulte à muliere fecunda vice cocta obfervavi, ejus- llodi maffa, cocta nimis, in fuperficie prius arefit & fitu ob-.- iegitur, quam quod pun&um rubeícendi promte affequatur. Deinde quantum in hoc differant aqua; farinz ipfz, butyrum. /&e. exprimere verbis non poffum. Quid ajam de aéris, pro- [^ 5 L2:4 fecto hentà ruboris perveniendum erat. Primo non parum mo-. 366 Obfervatio LX. fe&o non per dies folum fed & per horas mutabili ac per 10r- ricellianum tubulum demonftrabili temperie ?: quid de parti- culari domiciliorum, camerarum, vel cellarum difpofitione, fecundum diverfitatem foli exhalationum, apricitatis, plagz & fitus circa corporum ibi reconditorum mutationes diverfiffime concurrente ? quid de vafis terreis tam novis, quam per mul- tum ufum hifce vel illis particulis fubtiliter impragnatis, quim Ívalidis? certe hic delitefcunt cante fubtilitates, quam vix Ar- gus affequi valet; & fi quid unquam evinci poteft, in cau(a fer: mentationis, quin colorum inductionis in genere, maxime lo- cum invenit illud : Minima circumítantia rem variat, minimus & oculos fere fubterfugiens atomus interdum mixta deform T circa colorem ; minimz qualitatis & ad rem pertinere minus vife defe&us impedit effectum operantis non raro , utut vice plus fimpliee jam obtentum. Quis crederet differentiani, quat in conficiendo fupra memorato clegantisfimo ultramarino, in ter fpiritum vitrioli eumque fimplicem & rectificatum & int 1 oleum ipfius intercedit, nifi hinc vel illinc fpe colorem iftum obrtinendi quandoque plane fruftraretur ? Sed inexpcerti: narrantur fabule 5 experti vero plus jam norunt, quam quod hic dicendum venit. Interim mirari definant ifti; quibus ta- lia nunquam vel raro vifa funt; neque experimenta hunc it finem inftituta ex voto fuccedunt; quoniam tam multa , tam: taque; que non in noftram poteftatem cadunt aut circumfpe: &ionem; hoc in negotio concurreré videmus. Latisfimu campus & inexhaufta effe&uum ubertas fermentatio eft ; € contra tanta vitze noftre brevitas, animi ad plura, inania fxpe diftractio; & quod maximum, in quotidianis obfervandis ad notandisque tam defidiofus mortalium genius eft, ut mirum mihi minus videatur, paucisfima fciri; & vix ad limen natur: palatii perventum effe cum iis; qui in interiora jam penetraf fe fibi blandiuntur. Ceterum hoc fibi capiant fuperftitiofa mentes; ne adeo faciles, ac ha&enus, fint in fingendis fibi ea a Hm De Pulte farinacea vubefcente, vulgo fangvificata. 367 rum rerum causfis prater-aut fuper naturalibus, quas abftrufas imo à fphzris fuis alienas effe diffiteri nequeunt: Intelligant; qua ridiculum fane fit, provocare ab ignorantia cauffarum fecundarum ad immediatas Numinis directiones; quafi vero mature vires omnes & effectus adeo perfpe&i & familiares 'mobis fint.' Minimum non íraícantur religiofi fimplices, quan- ido hac ratione argumenta fibi demi vident quz in percellen- dis ad religionem animis pro efficacisfimis reputant. O fi '€ordi haberent mortales ea, que omni die locoque eveni- | nt; profecto fatis haberent, quo ad verum veri Dei cultum ducerentur, neque miracula fingendo rem optimam h. e. ve- ram divinanique prudentioribus ludibrio exponerent. Aft ita " mparatum eít cum humanis ingeniis, ut familiaria iftis vi- lefcant; rariora defiderentur; ad veram frugem neque per hac neque per illa redeuntibus. ' DEus admirandus in omnibus duis operibus eft, & inperfcrutabiles femper humanz rationi manent intimi eorum nexus, non nifi paucisfima caque tan- um fuperficiarie affequenti ! Non in coelos exfurgens cedrus, ed humillima hedera teftatur, Numen effe, Quid pultis ali- jus infolita rubedo erga pratorum fylvarumque ímaragdi- jam viriditatem ac tor mille florum incomparabilem elegan- la ? quid pauca erga multa? quid periturus color prz Ser- fatoris noftri inzftimabili purpura ? quid illa; qua extra nos iun ; cum iis; qux in nobis experimur ; ut meminerimus , ut jeneremur ; ut adoremus primum illud Effe, nos jubeant effi- acisfime. Abfit igitur;ut derogatum quicquam Deo perhanc Je miraculis fententiam effe alicui videatur, quin potius, fi "Deum creaturam aliquam h.e. hominem ita artificiofe fabri- "ari; tisque facultatibus inftruere potuiffe credimus, quibus ille "pi modo rerum effentias, formas ac nexus aliquatenus diju- "Kare; fed in rarioribus operibus ac phaenomenis naturam aí- "Aqui atque difponere valet; gloriofum magis ipfius nomen -4ddi, recte exiftimabimus, Quid quod; ne per lineam qui- a | ts ! dem | ! ! TERT TT TD 368 — .. Obfervatio LY... dem hancce meam promovco, nifi in Supremum laus & ho- nor omnis redundet. ) 1j ( Freiberga Hermund. Auguftram Vind. d. y. OCtobr. 4.1720, miffa.) à OBSERVATIO LXL — | . Dn. Lic. Joann. Matthie Müller. — — De fene plusquam octogenario apoplexie pro ximo, comvulfionibus epilepticis vebementisfrmis taclo, — ex infperato fanitati reflituto, — E. ( "vitatis hujus quidam ex primariis octoginta tres a *— habens, laute alias vivens, per totam fere vitam íanus nifi quod interdum quasdam podagra& (fenectutem (2) fzpit promoventis) fenfiflet moleftias ; anno 1716. meníe Maj maxima fenfuum omnium externorum, ut & fingulorum íet fus interni (P) effe&uum correptus fuit hebetudine, cum at jun&a aphonia, vel potius &av$/o , (c) quam convulfiotm epileptice excepere vehementis(imz omnibus adftantibus] cales (d) vif, ita; ut fecunda vice ipfi ceu agonizanti benec cio impertiretur facerdoralis. | Aft Divinz clemenuz plac remediis e. gr. venzfe&ioni in pede inftitutz, veficatoriis ti cha & brachiis applicatis, cephalicis, caftorinis, volatilibi externis item balíamicis & fpirituofis &c. ita benedicere ;. prater omnem expectationem fefe recolligens ad hunc usq diem fanus vivat, Nonagenarius alius per decennium e J DEIC IQ (4) Mich, Ettmüller. DoG, Pra&. part, 2, c,9; p, m,364..— (5). :Joh. Bohn. circul, anat, phyf. progymn. 239. p. m. 43j.feqq. D Joh. thor, Berger, Phyf, Med, Act, Erud. Lipf. ann.1701. men. Nov, p4 (^) Joh. Jonfton, Syntagm, univ. Med. pra&, 1. 5. t. 7. (j. 6. p. m.7 (4) id.ib. t. 2, c. 7, art.2, p. m, 744. Ettmüll. l. c, c.7. p. m.279, Di Sennert, Pract. Med. 1, 1, p. 2. 6. 31; p. m.606, D, Carol, Rayger, Eb u -Nat. Cur, Dec, 1, ann. 6. 7. num, 212. p. 3t. | 3 mt da. - *u *N | 4 i ; : - EN 4 De totius familie delirio, ab efu cicute,curato. — 369 ] | icus eodem anno folo fontis Kupferzellenfis. uíu malo illo t liberatus, cujus mentionem feci in continuatione prima | * modo nominato fonte Soterio, (7) E. (9 Cap, f» obf, 18. p. 25 lt OBSERVATIO LXIL I Dn. Lic. Joannis Matthiae Mülleri. is . De L0tus gowhe delirio, ab gu cicuta, curato. Cu venenum effe naturz humanz infenfisfimum, & an- tiqui & recentes referunt fcriptores, (2) & quidem acre, luis aculeis membranam ventriculi potisfimum feriens nerve- am; j& fibras ejus circulares ad violentam irritans conftritio- , maxime circa ventriculi orificia, ubi nervi apparent ine p igniores, pr'fidem fyftematis nervofi in furorem agens,& cor seid sia rapiens: (5) Cujus vehementiam die 8.Decem. pa 1718. ctíam expertus eft Frid. Vogt quinquagenario major, ns quondam piftor hujus loci, cui res angufta domi,cum mbabus 17. & 8. annorum filiabus & uxore; hzc opipare. a- quando vivere volens cum carne paftinacam & petrofeli- nmt infcie fimul hanc quoad formam fimillimam (^) cicu- tam coquit; quo omnes audacter veícebantur ferculo ; inter mv Obfero. Acad. N. C. Cent. X. Aaa co- y Oribas, Med, Colle&t. !, v. p. m. 425, c. Aet, tetr, r, ferm. 1. p; H8. f... Pedac, Diofcor, Herbar, l. 4. c. 75. p.m.288. Theophraít, Hiít , plantar, l. 9. c, 17. p.m, 124, Joh. Ruell. de Nat. ftirp. 1.5. c. 15. [: m, 718. ' Sir, Paul, Quadripart, Bot. claff. 5, p. m, 26. Thom, Pan- | B Hérbar. p. m. 118,.- Bald. Tim, à Guldenklee Caf. Med. 4.1.7, p. 310, D. Frid. Hoffmann, Clav, Pharm, Schrosd. l. 4. (. r, (. 109. p. n. 4. t... D. Joh. Jac, Harder, Obf. Anat, Prad, D. Jofeph. Lanzon, lert. Med, de cicut; ad D, Joh. Jac. Mangett. Biblioth, Med. Pr 1, irs p.803. (7) D. Joh. Jac, W'epfer. Tr. de Cicuta aquat. 16. p. 79i ne Ecmulir Schicedei, dilucid. part, 1, f, 2, p. m. ttt, a | &* |j 379 Obferoatio LXI... — | comedendum autem, appetitus viro, mox filie majori, tum | . uxori & denique filie minori ademtus, fauces urebantur; an- xietas preecordiorum cum refpiratione difficili ubique urgebat; | quorum fymptomatum caufam placentulis mellitis - quibus juxta hujus loci conívetudinem circa hoc tempus filia minor donata fuit; & omnes brevi ante coenam. pafti funt: no&u de- lirare inceperunt, vicinis concurrentibus, filia major aliquoties e feneftra profiliit, Chirurgus vocatur; hic ad tantum morbum indagandum minus fe fentiens capacem, fequenti die me ad | patientes fümme delirantes; torvumque vultum prz fe feren- | tes duxit; meam defiderans fententiam ; moventi ergo in mor- bi ejusque caufarum inquiíitione quaftionem, qualem coenaf- fent cibum ? refiduum ejus mihi monftrabatur odore admo- dum naufeabundum. Hinc ftatim intelligens cicute vene- num fimul fuiffe hauíftum, fine mora vomitorium (4) ex pulv. ipecacoannh. exhibui, & cum nullus inde fequeretur effe&us; illud in majori repetii dofi; pingvemque largiter & fepius fu- perbibendum fvafi potum 3. poft fufficientem vomitum mixes turam ex mucilag. fem. cyd. bol. arm. corn. cerv. phil. ppt unic. foff. extr. chzerefol. &c. & pot. ex hord. exc, raf. corm. cerv. fem. anis. pafful. min. cinam. &c, tandem fpir. 6 Mac: (e) ordinavi; fic benediàione divina tota fervata fuit amilia. | : Aliud delirium melancholicum apud fplendidz fami 7" perfonam ante 12. annos cum intermixtis quibusdam infulti- (4) D. VVepf, 1, c. p. 796. feq. Paul, ZEginet, de reMed. 1. ;, c. 41, p.m.j47.a. Aet,tetr, 4, f. 1, c. 63. p. m. 645, e, AQuar. meth. Med;- lj.c.1. p.m.28;, h, Aur, Corn. Cels, de re Med, l.6. c. 27. p.my- 107, a, Tim, à Güldenklee l.c. D. Georg, W'olfg, Wedel, Compenz Prax, Clin. exempl, ad Tim. alleg. caf. p, m. 1g, &c. &c.— (e) EX Rob, Boyl, Phil, experim. exerc. j. $.16, p.208, D, Matth, Blaw, | - Nat, Cur, cent, 1, obf; 4. p.31, De extraordinaria per tuffm vejetla materia, — 37 bus maniacis ( f) intra aliquot feptimanas , (7) hujus anni -. vero initio cinnabarinis, martialibus, arcan. dupl. Mynf. &c. | pramiffa larga venzfe&tione paucis, Altisfimi ope; à me iterum | Riiie fuit fublatum diebus. | | - €f) Raym, Joh. Fort. Conf. & Refp, Med. Tom. 2. cent. r. Mang. ED p.25o. Vid, Trincavell. conf. it. ly, p, m. 31, (g) Dec, | a, caf, 4, traCtatul, de Effrad, Cran, annex, p. 16. | -. OBSERFATIO LXIIL - Dn. Lic. Joan. Matthiae Mülleri. —— De extraordinaria per tu[]mn rejetla materia, 2 — vsmbvs "per tusfim proje&ionem apud propriam tha ^*^ Jami obíervavi confortem ; (z) & longe curiofiorem ini- tio hujus anni menfisFebr. per tusfim excretionem calcis cum pis vaccinis permiftz, quali fabri murarii uti folent, decendio ante beatisfimam analyíin apud filium fedecennem dileáisfi- mum. s A44 2 OB- ^" Lu L 1 E hy 1X | i (, Med. 1.2. obf, 4, Rich, Morton. Phthifiolog, |, ;, c, 6, Manget. in pee * — 5 -O&ogenario item major anno 1718. menfe Julio hujus aquae. | , pocr. Aphor, 1o, fc£t, 7, jen. .. Olfervatio LXIV. — OBSERFATIO LXIV. — -. Dn. Lic. Joan. Matthiae Mülleri. : De.pa[[wone laca cum excrementorum foeti-. - diffmorum vomitibus aliisque deleteriis fymptomatibus, | RU - eptimo fublata fucceffu. 517 , o Ml QIngularem alvi fegnitiem honeftz; alias fan uxoris jam- dum notavi, (2) qu2 raro ante 1o. vel 15tum diem ad ex- crementa alvina deponenda conívevit. Plurimi autem citra fanitatis detrimentum occlufam hanc portam per tantum & etiam minus temporis fpatium ferre nequeunt :. Sic anno 1716. menfe Aprili puerulus illuftris deEyb 3. hebdomadum, & 1718. menfe O&obri mercatoris aliquot menfium filiola ob. alvi obítruétionem & tormina vehementís(ima gravis(ime de- cumbebant ; | illi poft enematis applicationem globulus pile | luforiz minoris magnitudine ex tenaci mucilagine contortus, . huic vero pilorum ultra ulnam longorum glomus cum ftriis albis, quafi filis lineis putridis, utrinque ingenti cnin fie | & fuccedente fanitate excernebantur: Et anus ruftica per no- | vem dies iliaca; excrementa evomens ann. 1716. meníe Aug. | folo aquz Kupferzellenfis copiofo hauftu feliciter evafit: (b) | balneo aliisque remediis à pertinaci alvi ac vefice conftipati-: one bono cum Deo convaluit, (c) Alias ut taceam, duas tan-.. | tum adhuc addam notatu dignas obfervationes virorum ultra | 40. annos habentium, anno 1717. periculofisfime (7) hoc. A3morbo zgrotantium : Vit enim illuftris menfe Majo tormini- | bus; ficut antea aliquoties; vexatus fuit dolorofisfimis jam | ds (4) Dee, c, Obf.2, in fchol, p.f. (4) Defcript. tn, hujus font. €. 3 f. obl, ^» p 18. (c) Contin. Ins de ifto I, C$. obf, 7 P:!9. (4) Hip- |— De paffione iliaca cum excrementorum fatidifgm. dt. 373 | cum ru&ibus ftercoreis , qua convulfiones epileptice vehe- mentisfimz ; per triduum durantes , mortemque minitantes |» prafentisfimam, exceperunt. . Ego vocatus prater interna, ve- — ficatoriis ac clyfteribus fzpius reiteratis, miniftrante Chirurgo; . Divina Benedictione íanitatis reftitutionem promovi; | alvus enim Domini Patientis, fine fenfu adhuc jacentis, tandem fÍatis largiter fuit aperta ; ac excrementis foetidisfimis & copiofisfi- -»mis exitus conceffus; fic convulfionibus ceffantious vires » paulatim recuperavit. Meníe fequente Junio Officialis hic. ' habitans, poft aliquot dierum alvi tarditatem, colicam paflus et fat vehementem , cum diftenfione abdominis intenfisfima, — pracordiorum anxietatibus, vigiliis &c. hoc in ftatu enemata - emollientia atque ftimulantia;ung. arthanit. cum epith. emoll. infuf. laxat. Managet. cum pulp. caff. rec. extr. &c. fed omnia. fruftra ordinavi; poftero enim die vomitus fupervenere fter- - corei cum mali potius augmento ; quam decremento , hinc «um clyfmatibus aliisque externis, item cum ol, amygd. dulc. - vin. malv. íyr. alth. &c. pulv. magnes. acuat. &c. uti apud - alios fimiles tam periculoíos morbos habentes, fedulo ac feli- ter continuavi 5 lerna enim malorum per inferius guttur eje- &a abdominis conciliavit detumeícentiam; morbi fugam. — OBSERVATIO LXV. |... Dn. Lzc. Joann. Matthiz Mülleri. E De ems fpasmo mterno periodicoy pa[foni byflerice perquam funili, yg. annos durante, tandem (o feleuer. fublato. GUffocatio quidem uterina periodica quotidiana apud ao. *^ aliquot annorum ancillam ante biennium in praxi mihi Occurrit curanda & curata; fequens tamen cafüs multo rarior, Aimirum : Joh, Nic. Vatter urbis Leutenburgenfis in Principa- ' "t | Àaa3 tu . LÀ - 374 Obfervatio LXV. -| tu Schwartzenburgico-Rudelítadtenfi civis ípe&atus & aluta- | rius, ultra 15. jam luftra vivens, tribus ultimis autem integris fpafmo interno abdominis & pectoris periodico, hyfíterice | pasfioni admodum fimili, (4) ha&enus laboravit 5 fingulis enim 14. diebus ftata hora rugitus in abdomine percepit, cum motu cujusdam globi ibidem impetuofe agitati, & doloribus | contorquentibus vagis per 6. priores horas durantibus, cibig faftidio totum paroxyímum comitante 5 poftea accesfit pre- — | córdiorum anxietas, cordis palpitatio; refpiratio difficilis, colli contra&ura, & tandem lipothymia; ad horam usque 1 2:mmam; poft hanc dira hec mortem fxpe minitantia fymptomata pau- latim remiferunt, & hora 18. in pectore poft 24. horas etiam in abdomine ceffarunt ; remanente aliquandiu totius corporis lasfitudine. Contra hunc gravisfimum morbum à celeberri- mis Dominis Medicis aliquot in locis auxilium quidem anxie petiit, fed fruftra; donec fama fontis foterii Kupferzellenfis al- le&us, fimto 40. milliarium itinere; anni przcedentis die 25, Julii huc veniens confilium à me efflagitavit: Cui pramisfis. praemittendis ufum hujus fontis in-& externum fuafi; cum me- dicamentis cinnabarinis ; antifpasmodicis, martialibus; item ex lumbricis & millepedibus paratis, interpofitis etiam aliquot le- nioribus laxantibus, &c. hisce per 4. hebdomadas continuatis paroxyímus fecunda vice plenarie emanfit , qualis eman- fio multis annis non contigit. Sicque ab hoc morte minus tolerabili adfe&u liberatus Benignitatem Divinam devote cele- brans fumma cum letitia domum eft reverfus,—— | OBSER- (4) Conf, Joh, Dol, Encyclop. Med, do m. ], 5. €. 2, $. 2. p. m. 485. Thom, Willif. Patholog, cerebr. c, f. p. » Thom. Bartholin. Cent, | 1, hift. anat, 45. Phil, Hoechftetter,dec, 4. caf. ;, p. 12;, Ettmüller, | doGr, pract, part.5, p.m. 28. Pechlin, l, c. Manget, 1. c.1, 16, p. 611, &c, De calculis per lumborum fcabiem excretis, 375 OBSERVATIO LXVI Dn. Lic. Joann. Matthize Mülleri. -JDe calculis per. lumborum fcabiem ! excretis, ; MUfes hujus loci menfe Nov. 1705. dolorem nephriticum 7*5 prafertim renis finiftri paffus eft intenfisfimum, tandem in 'ejus regione puftulz eruperunt, ex quibus calculi exprimeban- tur; illis fimiles, qui cum urina fuerunt excreti, puftule in cru- ftam ícabiofam ardentem degenerarunt; fequentibus tamen re- "mediis e.gr. oc. 4». pp. arcan. *. cinnab. nat. Ofim. columb. t? volat. fl. OX. balf. peruv. &c. it, unguent. doloriftejbenedi- . cente Deo, cesfit. Ann. 1715. meníeO&obr. it. 1719. men- - fe Augufti iterum colica afflictus fuit nephritica, fed fine cal-- «ulorum ad cutem penetratione. S rUPHN Sicut hic calculi duplicem invenerunt viam, fic Caffellis anno 1700. urinz excretionem per viam duplicem, urethram /& perinzi fiftulam animadverti. OBSERVATIO LXVII. Dn. Lic. Joann. Matthiae Mülleri. De viro refpecfrve umpotente, pofl droortium | Qv initum matrimonium fecundum bina vice | gignente, p Leonh. Jacobi à pubertatis annis nullum paffus, in natu | rali ftimulo ad rem veneream; vel mentule erectione; defe- Gum, Anno 17 14. nuptias celebravit cum cauponis Forchten- bergenfis filia, bona magis, quam perfonam, amante ; hinc - fponíus fponfx averfionem: atque contemtum percipiens, ami- .€itiam 376 | " "^ "Obfereatio LXVIL.— | citiam conjugalem per copulam carnalem praítare ncquivit, cum alíis,ut credidit, fi licuiffet, ad coeundum fufficiens. Cre- Ícente interim in dies uxoris erga maritum odio, minuebatur. quoque viri erga antagoniftam conjugalis amor, aphrodifia- cis, negle&o Ovidiano : Sed ut ameris, àámabilis efto; incaffum ufurpatis; ita ut utrinque divortium expeteretur, ac à Claris- fima Cancellaria Hohenloico- Weickersheimenfi fententia me- dica hoc in paffu mihi injungeretur referenda, in qua'^antedi- &as (2) ad inferendam talem impotentiam refpe&ivam capa- ces zítimavi caufas ; quale exemplum (P) ab odio irreconci- liabili & obíequii detrectatione ex propria alibi allegavi pra- Xi (c) & novum haud ita pridem occurrit. Obtento poftea; ac ab Illuftri quadam Facultate Juridica afferto, divortio, vir cum vidua, aliquot annis in pr&terito matrimonio unam tan- tum pariente prolem, fecundas Morsbaci in patria iniit nup* tía: in quo conjugio fecunda jam dum genuit vice. E (4) Gum P3ul, Zacch. Quat. med. Legal,], 5. t, 1, q. 1, n. 20. p. m, 266. D. Valentin, Pandect, Med. leg. p. r, 1. c, 8, p. 3r, Phil, Jac, Vinther. Difp, inaug. 7p/ dv. dzrpoocl gaopicoy C. 9. p. 28, &€ (^) Relato ib. ab hoc fimillimum, (c) Dec, cit. Obf, 6, in (chol; P. 16. Ju OBSERFATIO LXVIII. j Dn. Lic. Joann. Matthiae Mülleri. De fangumis fluxu ex pudoris fmu quatuor dies nate puelle illuflris, & poflea fecunda vice periodico. M[Enfium fluxum in puella feptenni jam ante quinquenniüm 2 tradidi (2) cui fequeaütem adjungo cafum (5) notatu i gis dignum : Anno 1718. die 6. Aug. apud filiolam illuftrem /. (4) E.N.C, cent. Obf 4. p.85. (5) Cum D, D, Hürberwolf : Garliep. Kerkring, Cumen, Bohn. &c, ib. p.84. in (chol, T De farguinis fluxsrex pudoris finu quatuor dies Qc. 377 dc Stetten tertio poft narivitatem die borborygmi in abdomi- ne audiebantur, quibus fequenti die fanguinis ex uterculo fu- pervenit fluxus , hinc illuftris Domina Mater perterrita linteo- lum hoc fanguine &nctum mibi mifit, meum expetens ad- ventum; tertio igixur fluxus die labia pudendi turgidinfanla, in vaginula quoque fanguinem congrumatum juxta caruncu- lam myrtiformem infimam obfervayi ; poft r4. dies idem flu- xus per triduum, & finitis iterum tot diebus rediit, poftea ad fum corall. rubr. ppt. ceffavit. —D.Theod.Kerckringii tamen ex judicio (c) paucos fupra annum menfes vixit; conyulfioni- busque ex dentitione difficili obiit. Hac occafione notare volui civis cujusdam hujus loci filiam o&ennem fuftenta febre miliari gravis(ima, medicamentisque à balneatore contra i&e- rum nigrum infulle exhibitis ; ante aliquot menfes in agone cruorem per muliebria emifife. — Obfervationi 39. in cent. prc. (4) allate addo: Uxori cuidam illuftri quadragenarie menfes per biennium fingulis 14. diebus fluentes martialibus aliisque hujus anni initio in ordinem me redigiffe. . . Cum uxoris catameniis fingulis 4. hebdomadibus inci- pientibus & definentibus maritus civis hujus loci eodem tem- pore aliquoties per octiduum ante annum hamorrhoidali Ja- boravit fluxu. (e) Oéero.dcad.N,C.CeMt, X. —— Bbb ——— OB- cz — €e) Ib.alleg. (4) o&tav, E, N, C. p. tr, conf. dec, r, a. 6. y. p.219. D.Sim.Schulz, (2) lt, id, ib. a. 4.5, p. 39. à, 2. p, 294. Dec, 2. a. t p.171. D; Ehrenfr. Hagendorn. D, Hannemann. Amat, Lufit. cur, 5, | cent, p. m. 21, Marcell. Donat. Hift, Med, mirab. l. 4. c, 19, p, m. 41, D, Bohn, circ, Anat, Phyfiol, Progymn, 16, p.m. 240, Qd! $E Obfervatio LXIX.- OBSERVATIO LXIX. Dn. Lic. Joann Matthie Mülleri. De comvulfionibus 9" paralyft variolas male note comitantibus. D anni 1717. 20. Febr. ad cauponis hujus loci filiolum triennem accerfitus fum , qui aliquot hebdomadibus vix elapíis,ab i&ero cum febre he&tica conjuncto liberatus, & no- no jam dum die variolis periculofis(imis affli&us fuit; puftule enim vacua, albas, depreífe, cicerum cutículis fimiles appare-- bant; refpirationis & deglutitionis fimul aderat difficultas, cum Íumma virium lasfitudine, urina erat quafi fanie permifta ;. hinc bezoardica; cordialia; pe&toralia, cinnabarina, item deco-- &tum c. c. ebor, vifc. quer. fic, rad. liquir. fem. anis. foenic. &c, pro potu ordinavi ; & ita continuavi ; fic die 24. ad ufürpata. quxdam reconvalefcentiz affulfit fpes , ultra biduum autem. non durans, nam die 26.lipothymia iterum eft correptus cum | motibus quibusdam convulfivis, ac die 27. brachii finiftri pa. | ralyíi; & die 28. majoribus motibus convulfivis, quibus cepha- | licis & veficatoriis fuccurri, & ita; auxiliante Divino Numine, | excitatis diverfis, perque antimoniata; jovialia, deco&. it. li-. | gnorum &c. fanatis cutis ulceribus plane convaluit; & ad hunc | usque diem bene valet, | Occafione i&eri cum febre he&ica combinati reminifcor piftoris huius civitatis ann. 1710. menf. Sept. febre acuta la- | borantis, cui feliciter i&erus fupervenit, qualem effectum con- | trarium notarunt Uratislavienfium Academix Nat. Cur. D. D. | Collegz; (2) item pleuritico apud feptuagenarium. (PF) — | Para- (4) Hiltor, morbor, qui 1695, ibidem graffati fuat, A.E.I. ann, 1707, maaC Mov. p. $22. (^) Dec, all. r, obf. 2. p.53, it, Joh, Heurme Comment. in Hippocr, aph, 42. feQt.6. p. m. 451, De fudore particulari ana[arcam c vbeumat, c, 379 | Paraly(in particularem gula apud vicinum Dn.Przfe&um | ànno 170 6.meníe Dec. nervinis, bono cum Deo, curavi, quam . letalem reperit D. Hannemannus, (v) D. Chriftian. item de Helvich. (2) k Decocta lignorum cum antimonio crudo & mercurio, uti -in fimilibus cafibus pluries alibi; ita honefte uxori vicinz pet aliquot annos copiofa faciei ulcuícula finuofa patienti inter alia neceffaria cum fonticulorum inuftionibus tanto przfcripfi cum fru&u, ut ulcuícula radicitus fublata fuerint, ac predicta uxor per octennium nihil amplius de iftis fenferic. : (c) E.N, C, dec, 22.9. p.430. (4) Ib. Cent, ;, obf, 59. p.95, fqq. OBSERFATIO LXX. Dn. Lic. Joan. Matthize Mulleri. - De fudore particulari anafarcam 85" vbenu- h qatifmum foloente. | | E fudore particulari frontis copiofisfimo jamdum alibi | — mentionem feci, (a) ubi & alia de fudoribus variis rario- ! ribus notata funt; (J) quorfum & fequentem referendam cen- | feohiftoriam: Vidua plusquam fexagenaria in pago abhinc vi- || €ino Cocher-Stetten initio anni 1718.infigni laboravit anafar- :| €à, cubatum & incesfionem plenarie, festtonem vero prope- | modum impediente, nil tamen prater deco&um pafful. bacc. .| junip. &c. ufurpavit; intra brevisfimum autem temporis fpa- «tium per largisfimum genuum tantummodo fudorem inde fuit -| liberata , & tantum effectum precibus adícripfit publicis ;. ex - relatione iftius loci Dn, Paftoris Sartori die d. a. 3o. Maji, "| qui tum fimul narravit; fePaftorem noffe, finiftra tantum faciei | Bbb a parte | L2) lc. obf ro. fchol. p.24. (7) ex E. N. C. plurimis locis, AG, ] laffa, Manget, l. c, AGuar, de jud, urin. l. c, c. 10, p. m,8, Dol, obf, | 449- operib. illius aanex. p, m, tig. 125. &c, | | | | | | | N J ej s ME | 389 ^. Olbfervatio LXXI, pàrte ftrophiolo continuo detergenda fudantem. Ante tri- ennium, & quod excurrit; vicinus quidam Dominus Ptefectus recenfuit: paucas ante hebdomades ingentem humeri rheu- maticum dolorem feri acerrimi per digitos exfüillatione ipfi fuiffe folutum. Huic quoque praterita zítate fub balnei aquae Kupferzcellenfis ufu fudor mucilaginofus vifcidus cum emolu- mento fuit excretus. | * OBSERVFATIO LXXI. . Dn. Lic. Joann. Matthiae Mulleri. CM fonte. foterio Kupferzellenft. Ame 1715. prope oppidum Kupferzell, in ditione Celfis-- fimi atque Excellentisfimi Comitis ac Domini , Do- midi Philipp: Ernefti, Comitis de Hohenlohe, & Dynafta - . deLangenburg &c. Sacr. Czf. Maj. Confiliarii Intimi, Inclyti: ^. Comitatus Hohenloici Senioris, hujusque Regalium venim Adminiftratoris &c. Comitis ac Domini mei Clementisfimis à Przcone Caftrenfi in vicinia degente in prati paludofi (po fontis ftatum admodum firmi) foveis aqua obíervata eft nares ejus volatilitate feriens cum feparata terra albicante; quant obfervationem in diverforio ibidem per difícurfum narravit; . «uo audito; laudabili Domini Przfec&i ibidem, Fautoris mef colendis(imi , cura caverna fodiebatur, quo facto aqua € fca- turigine copiofe prodiens perpetuoque defluens à multis ho* minibus fummo hauriebatur cum emolumento , hinc gratio- fisimo Celfis(imz Excellentiz juífu tertia vice per inquifiti-- . enes chymicas à me fuit examinata; (2) & anno fequente fca- | joco) | | turigo- (4) Juxta D. Rof Lentil, Eteodrom, Med, Pract. ann. 1709. menf, |- un, & Jan. p. 556,32. D. Godofr. Klaunie. D. Chrift, Gottl, Reuíner, |- . N, C, cent, 2. obf, 69, p. 361.-cent, f, obf. 64, p. 106. cent. 7. obf. 24, |- p.j2. D, Hier, Petr. Sultzer, Dilp. iriaug, de methodo examinandi a- quas |» - dpfa praeferenda; ceu ex illius exiftentia atque effectu patebit: De fonte foterio Kupferzellenf. — — 3$1 turigo tubo, & arca vel fepta aquaria circumclufa , ubi inter effodiendum rudera caftelli aquarii, tubi excavati, & frufta . urnarum s ad acidularum ufum alias deftinatarum ,. profunde admodum reperiebantur ; à quo tempore aquz effluxus per duos fiphones dimidii pugni crasfitudinis eft perpetuus. ' A Anno 1717. Clementisfimo Celfis(imi nutu tractatulum de hoc fonte edidi cum annexo Excellentisfimi D D, Joh. Maur. Hoffmanni, Serenifs. March. Onoldo - Brandenburgict - Gonfiliarii Aulici & Archiatri primarii exaíciatisímo judicio ; quali & luperbit continuatio mea de hoe fonte anniverfaria tertia, quod Celfisfimi Domini Comitis de Hohenlohe Schil- lingsfürft; fubmisfima cum veneratione fzpius memorati, Ar- chiater meritisfimus Tit. D. D. Joh. Georg. Hafeneftius beni- gne communicavit, quibus tantorum Patronerum exafciatís - laboribus effentia & virtutes hujus aqua; à me rudi Minerva - delineatz, magis elucefcunt. : Sicut aqua alix aliis virtute longe przftant, (^) ita hzc .. purirate, levitate, & fubtilitate multis aliis (pius etiam ma- gis ex Au&toritate; quam vera praftantia) celebribus aquis re Continentur enim híc | 1. Copia fpiritus etherei manifefti ex. — 4. Odore, accenío pulveri pyrio propemodum fimili , quod fubtile gas fülphureum tamen in acceptiori & |... gratiori percipitur gradu, & poft fecretionem vel deftil- lationem volatilius naribus fefe offert. (c) 2. Bullulis copiofis cum in vitrum funditur, ex ejus fundo : | bbb 3 ad | "quas falubres fub Prafidio D. D, Frid, Hoffimann. D. J. Phil. Seipp, de fonte Pyrmont, c. 4. p. 82. fqq. D, Joh. Georg. Brebis, de Baln. 'Rotenb, c.2. p,:;9. D. Joh, Matth, Briegel de fonte Zei(enhuf, c, 4, p.24, fqq. &c. &c, (^) Hippocrat, lib. de aq. aér, & loe, c. 1, cum Bacc. Ba!din, commentar, ad eund, p, m, 37. 49, (c) D, Haleneft. l. c. Tractatul, it. m, alleg, c. 2. p, 4. | AER. .. Obfervatio LXXI. ad íuperficiem tendenubus, vel lateribus inftar marga- ritarum adhzrentibus, (d) ut in aliis efficacibus acidu- lis, certisfimo Spiritus atherei intus reconditi indi- cio. (& | aquaque frigidiori exiftente, aphronitro pene zquale concretum (f) falino-fulphurco-volatile; cryftallifor- me, facile folubile,leniter amaricante, fubfalío ac frigi- diuículo fapore linguam feriens, prunis candentibus 1n-. je&um nec flammam fulphuris indicem edens, nec in- ftar nitrifulgurans, fed inftar falis communis crepitans; & penetrantem fulphureum odorem exhibens adhzret. | II. Aqua clarisfima, calidisfima, aftate frigidisfima, hyeme ve- ro acerba tepida, nunquam congelans, fed glaciem in mo- mento, & cryftalliforme relatum concretum folvens, poft e- bullitionem cito rcfrigerans, ( g) cuti nitorem afferens, ía- pore grata, papillis nerveis relinquentem íuübtilem; nitro-. fam, fubadftringentem falfedinem imprimens. (5) III. Solida medicamentofa: | 1. Sal enixum;, vel alcalico-falío-amarum, elixiviatum eft. 2. Terra fubtili, levi, fubcineritia, alcalica, argillacea, per. cujus calcinationem fal liniviofum acre alcalicum, falis tartari inftar; produci poteft. 3. Particulz martiales ex ochra flava ubique depofita ex- ficcata magneti adharente perfpicua. Qas vires autem posfideat, & quos cffectus praftiterit, fe- quens morborum, etiam decem; quindecim, imo triginta an- - nos (4) D, Sultzer l. c, p. t. (2) D, J. M. Hoffmann.l.c, (f) Chrift, ; Gunth. Schmalkald. Difp. inaug. de Nitro fub Pracfid. pralaud. D,Fr, Hoffmanp.$.3. (2) Hippocr, aph. 26... Joh, Heurn. comment, eund. p. m.35?, Jul, Alexandrin, (alubr. 1,17. c,9. p. m, 40. b, (5) D.J. M, Hoffmann. l.c, | *. 3. Volatilitatis concentratione in receptaculo aquario;cu- - - . jus parietibus & tubo; calidiori praefertim tempeftate, | poft horz fpatium quafi ebrius fatus cum infenfibilitate to- i í | r De fonte foterio Kupferzellenf.. 383 nos durantium; & aliorum pertinacisfimorum, ab aliquot tan- tum dierum ad nonagenariam quoque tatem, per ufum zque in-ac externum , ac non tantum aftivalem, fed & hyemalem, inde Divinà Benedictione fxpe miraculi inftar curatorum & mitigatorum Catalogus aperiet: Nimirum in tumore tonfil- larum & deglutitione impedita;anorexia; ardore ftomachi;co- lica, pasfione iliaca; i&ero; malo & dolore hypochondriaco, obftru&ione vaforum & alvi, fcorbuto; febribus acutis & in- termittentibus, catarrho, tusfi, afthmate, incipiente hectica atág phthifi; vomica; cardialeia, cordis palpitatione, tabe & tumo- re abdominis ac pedum ocedematofo ; cachexia , nephritide, ifchuria, dyfuria, ftranguria, menfibus deficientibus & difficul- ter fluentibus, fluore albo; fterilitate; pasfione hyfterica, huic- |- que perfimili fpaífmo interno virili item flatulento; artuum lasfitudine, claudicatione, dolore; paralytica gravitate, arthri- | tide, rachitide, fcabie, impetigine, lepra; tinea, ulcéribus diu- ! turnis, verrucis, eryfipelate; tumore inflammatorío, cancri do- | loris & exefionis mitigatione, ophthalmia, fiftula lacrymali; ' vifu imminuto ; narium hzmorrhagia , furditate , auris ulcere, | aphthis, convulfionibus epilepticis, vertigine; cephalalgia, de-- ' lirio melancholico; agrypnia; &c. &c. ' ( Cunizelfavio Auguftam Vind, d. 2x, . Octobr. 4.1720, mi[fe.) OBSERVATIO LXXII. - u j ^ —- Dn. D. Joannis Cafpari Grimmii. | De Ufi Fabe S. lenatu. — |] )Harmacopoeus & Chymicus haud incelebris, xriv. anno- | &. rum, cachexiz obnoxius; fibi perfuafit ex le&ione Auto... : füm, magnam encrgiam in morbis chronicis ineffe Fabz S. natii, ideoque de ea 5i. affumfit mane in jufculo, quo facto tius P 384 ^" Obfervatie LXXIT, tius corporis, continua tamen agitatione & anxietate, infuper attonitus quafi incesfit. | Hinc auxilium meum imploravit cui pro circulatione fanguinis fuflaminata ordinavi venzíe- &ionem in brachio, & medicamenta refolventia exhibui; prz- primis vero Effentiam Succini faffatr. cum potu H. Thee in majori quantitate ; poftea fübfecutus fuit fudor largior, poft aliquot autem horas ceffavit hic affectus. Adeoquc conclu-- dendum, Fabz S. Ingatii ineffe vim narcoticam. Reperiuntür hz in Infulis Philippinis Indiz ; proprie non funt Fabz, quia. non fünt bipartitz, fed tantummodo grana in fructu quodam Melonibus non abfimili, Plerique hodierni Medici ftatuunt, - Fabas has effe fpeciem Nucum vomicarum; quas Serapio de- Ícribit; aliàs multarum virium & quafi Panaceam efle multi. afferunt. | 1 E OBSERFVATIO LXXHL — Dn.D.Rudolphi Jacobi Camerarii. AÁtreta. [-9emina plebeja, non tamen ex durioribns, juxta rela- - tionem ab embryulco & chirurgo teftibus fide dignis facam, à primo partu eoque perquam difficili, & tracta- tione violentà, diu egra & dejecta, ab intumeícentia quidem | locorum epithematibus, à lafione autem ipforum inferiore &. interiore oleo ovorum cum balíam. peruviano tardé admo-- dum, non fatis cauté tamen , curata manfit abinde obnoxia frequentibus doloribus, per vices invadentibus, nullo lenien- dis remedio, nifi tandem fponté fenfim remiferint ; íed fub- inde reverfuri : Primó negligentius habiti; donec tempus eo rum periodicum , & menftruz defe&us purgationis , fub M morià przteritorum , excitaret fufpicionem morbi in confor- matione lesá, maritus infuper quafitus impedimentum ad- misfionis referret, & exploratio tandem chirurgica vaginz oc- dufio- | E! u- Lx L ^ j Í | i j ] | | | | | Am | Atreta. | EM .clufioneni, à coalitione non externa fuperficiali fed intimiore & profundiore, falvà urethrà, confirmaret. -— .]nterim dum ifla patitur, & dolorum caufa non agnofci- tur; dum agnite remedium quaritur, diu, fruftrà ; labuntur tres anni. Ex phaenomenis notabilibus refciícere mihi licuit fequentia: Per tempus illud adeó longum, fingulis menfibus, |, recruduiffe dolorem five torminum vehementiam per dies ali- | quot; tantam, ut adítantes ad commiferationem traxerit, labo- . rans per nixus quafi parturientis, fed toties in vanum ; cunt pun&urís, lancinationibus, ardore, ad antica; poftica; femper | «um alvi tunc moleftà conftipatione. Per annos iftos non factam fuiffe alibi cruoris eruptio- mem, aut aberrationem ad loca vicina vel remota. -Defecum ita menfium nón intuliffe corpori reliquo prazjudicium fingu- lare; querelas fuiffe fuo faltem tempore ; tantum de ventre dmo ; non aliàs, non alibi. Foeminam adeó affli&am fuiffe | quudem corpore confumtam in tantum, doloribus tamen iftis | mon confedam. Impuné infuper tuliffe data varia, bené, male; alvum conftipatam fepe fuiffe laxatam ; ad finem fepti- 4manz ultimz miffum é pede fanguinem, & data tunc orgaf- mum temperantia; in vànum. &c. Quz fi vel maximé haberent admirationis nihil; habebit "tamen hoc, quod fequitur : Laudanum, quod ad tonfores e- | -motuit ; fedandis doloribus exhibitum fuit, fub ipíam eorum | wrgentiam periodicam, & repetitum toties ; ut aícendendo tandein a paucioribus fücces(ivé ad 5. 6. 7. grana usque fue- rit perventum. Magnis primó cum laudibus, à fedatis do- loribus; tandem plerumque etiam fine procurato fomno: Sed | «um ita prohiberi non poffent, quó minus recurrerent, quin anticiparint ad 3. 2. feptimanam ; imó tandem excruciarent | fingulis , atque adeó eluderent vim opii; cum altiàs in dofi a- Ícendere non auderent, de aliis cogitandum fuit. — Interim "marcotici ufus talis tantusque caíu oblatus reflexioni medica manet commendatus. | - — Obferv..Acad. N. C. Cent. X. . Ccc Tan- 386 | Olfervatio LXXIII. .. Tandem Atretam illam, non ab ortu talem, nec obductá folüm extus membraná velatam,fed adultam; quondam puer- 'peram;vaginz interiore coalitione tandiu laborantem; liberari tamen potuiffe, & referari loca imperforata, ope chirurgica; fubjungendum eft. Martio enim anni 1718. dilatato prius per - immiflum tubulum plumbcum ingreffu;ada&á acie tricufpides tentata primüm fuit perforatio ; dilatatoriis dein turundis ampliatà vià, (non enim tenue fimplex fed craffum & foli- dum fuiffe obftaculum;) alterà vice fequente die repetità inci- fione penetrari potuit in vaginz cavum ; indicio ef&uxüs ci- ti cruoris multi. Itaque fenfim per dies continuando amplia- tionem, & prohibendo coalitum novum , absque fuperventu Íymptomatum gravium, eó res fuit deducta, ut locis reclufis & manentibus patulis, in pofterum ab invafiofle iftà dolorum libera potuerit menftruari, tandiu verfata ftatu in ancipiti. — - $i quaras, quid apertis iftis profluxerit? relatum fuit: non aquam, vel faniem ; non purulentam materiam ; fed cru- oris fubnigri, crasfi; tenacis, multum, primá vice ad eftimium vel menfurz noftratis, expertem foetoris, ad fubfidentiam indà ventris; qui priüis tamen non fuerit vifus adeó tumere. Mi- rum, five in vafis accumulatus, five in cavum fuerit effufus, gra- viorem nec induiffe corruptionem, nec intulifíe noxam. : Interim jam tertium in annum dicitur pro certo, mene. ftruari iftam, virum admittere non tamen concepiffe ha&e- nus, nuper delapfam ab horreo; absque noxá graviore; valere fatis bene. | o OBSERFATIO LXXIV. Dn. D. Rudolphi Jacobi Camerarir. Elumbis. Egatur etiam in his non hygieiz tantüm fed & morbonz monumentis hiftoria, & confervetur memoria nuper de-- v nml "————" 23 la: MS s 7200 MN MUR E NN M aae j ] IE di !l 1 ; 4 2000 Elunibis, 387 inéti Amici, per tria luftra fingulari modo Elumbis, impoten- ti& inferi corporis horizontali fic enervati, ut in refolutos ta- men pedes excurreret tenfio fpasmodica & frequens & acris. Juvenis annor, circ. 26. ftaturz non magnz, firme tamen & -robufte, temperaté fanguineus, qui ob hemorrhagiam narium aliquoties fanguinem miferat, dein intermiferat, anno feculi tertio menfe Julio, ab equo excuffus, ad viciniam duram a- deb graviter fuit adlifus, ut à vefperà per no&em quafi fenfi- bus privatus vel fopitus mané demum ad fe redierit à vino & cafu. Cüm de crure dextro unicé moveret querelas, à chi- rurgo hoc tractatum fuit, prezcipué genu, quod percuffum & fübluxatum dicebatur. Et videbatur utique bene reftitutum; fed fequenti tempore de pede finiftro fuerunt querelz non mi- nores tanquam infirmiore. Nec hoc folum, dum fecuriüs & |! negligentius res tracaretur ; fenfim & occulté dubio modo nofter pede utroque magis debiliratus fuit per annum non "unum, íed per tres, in quartum, donec tandem propemodum | nihil amplius valeret utroque. De dorío primum nihil audi- tum ; nec tactu pofthac pregreffz luxationis vel fra&urz figna | ibi usquam vel unquam comparuerunt. De alio tamen prin- cipio, aut alia fuperveniente causà fecuturz longz gravis mi- feri, prater gravem iftum cafum, & intimiorem à vehementi concusfione 1n occulto labefactationem fpinalis medullz, noa - | conftat. Hoc tamen non pratermittendum; pedibus adhuc án ftatu utcunque bono; dubio, conftitutis, per annos illos; fpem Conjugii fuiffe propinquam 5. fed quà excidit, ut abhinc dpi fuerit vivendum & manendum in coelibatu. Cum itaque jam non parum enervati effent pedes, in pe- jus tamen omnia iverunt à majo anni feptimi, quo fuftinuit *holeram quandam; fed brevi fuperatam. | Unde per aítatem querelarum fumma huc redibat: hzc erat ab illo tempore in fequentes annos ftatus defcriptio : Capite, pe&ore, brachiis in lalvo, diu, corpore fupero toto libero fano; à lumbis quafi cingulum ftri&ura antrorfum fe extendit, absque ulteriore ta- h: Ccc 2 men Se Oljervatio LXXV. men per dorfum dolore, nec cum fenfu per hoc formicationis; pedes modo fuerunt infirmi,in tantum;ut nec valeret ad íufti- nendum,nec ad procedendum, nec in lumbis & cruribus erat robur, quin corrueret corpus nifi detentum. Interim fedens; jacens parum ipfos movere potuit, -nec fenfu carebat in ipfis; quin vel pulicum morfus effent molefti, & pruritus ipforum Í»pé nimis quàm cogebat ad fri&iones. Caterum ipfis non dolebat, cüm effent etiam calidi, frigus tamen xgré ferentes; nondum tabidi, nec tumidi, ut nec 'Tabes dorfalis equé huc quadrare videretur. pt In hos adeó debiles pedes magna pars querelarum fuit; fieri toties violentas quafi irruptiones, & extenfiones, per plu-- res annos. [ta fedendum per eorum luftra ; laborándum ca- pite, & manibus, ícribendo, &c. geftandus ipfe de le&o in le&um. Sequentibus tamen annis, fub & poft dicendorum ufum, coepit omni nifu tentare & experiri motum, unde ad meníam nixus, baculo fultus, ab alio fuftentatus & ductus, ut- cunque zgré,fxpé tamen & diu, incurvatus flexo corpore mi- fer quafi rependo ambulavit; quin & fcalas afcendit. " - . Morbi interim per annos iftos fuerunt anno ifto feculi feptimo; Julio menfe paroxyímus tertianz epidemie non nifi. unus; pluribus cortice non parco represfis. |Ocravi Martio, A prili, Julio; recidive. Hisque ipfis annis duobus fcabies. No- - no, fub autumnum odontalgia cum gravi genz tumore; fed: difcuffo, de catero nihil fingulare p.n. »uü | Inter caufas moleftiüs graviusque folitas tendere pedes fuit vinum, & vini fpiritus, ut ne effentias vel qnicquid cum ipfo paratum ferret: paroxyfmum autem iftorum febrilium pars horrida pedes inprimis dirum in modum exercuit & ve- xavit. /Ex adverfo, melius in his fe videbatur habere, cüm ef- fent fcabiofi, & à fricando bené humidi. . 9 . Inter etiam & prater quàm plurima alia ufurpata mentio facienda quoque primum externorüm: Anno feculi fexto balnei Blafiani ; anno feptimo Thermarum Ferinarum.: (cum potu mun imesgpumpapusceiuspuiidtumgpuRp — ipstuptivégtupue 7 tm nnt tm ^ aaa at a ain ÉD ——— uai. ae me LR m cae — Lo»- oan e | Elunbis. — 389 potu acidularum , fed. quarum non ultra libram nefcio cur fe ibere potuiffe- dixit :) Sedit in his per. tres horas, capite non doluit, alvum habuit liberam, pruritum cutis cum arená ibi fricare folitus. Ult. feptim. coryzam paffus gravem, cum languore artuum majore; ita tamen fe recollegit, ut equo infi- dens quemadmodum «có yenerat fic redierit; brachiis fe tenen- do potius fuper equum, quàm crüribus: paucis; à thermis nil Bus dco : | .— Anno nono falivatio per inun&tionem procurata à medio Aprilis ad medium Maji , cum decocto lign. fubjun&is bal- meis, & unguentis. Cum non malé tuliffet, fic feliciter fuper- | affet illam; videbatur fpes quzdam fuccefsüs ; fed non magni; | tes feré manfit in priftino infirmitatis ftatu. — Caetera externa - magno numero & varia olea ; emplaftra dorío impofita trans- ant : fuit etiam fpiritus vitrioli volat. à dorfo in crura ad unc. Tex fenfim illitus 5 fed & hic fruftra. | « -— Ex internis memorandi fpiritus urinofi, ammon. & corn. | cerv. in aquá; in vino ; à quorum ufu non parco pruritus ma- gnus & longus. Porró, abftinentia à vino 5 fubftituta dizta Bac; quas ita laudavit, ut fi non melius,tamen valeret indé ^/non pejus. Sic etiam bal. copaive à guttis ad drachmz di- midium fumfit; absque fenfu fortioris urgentie ad urinam; fed Tuétuum frequentiam. &c. | Qui tandiu per tot annorum partes, etiam hyemes, fe- xderat in officiná, qui à geftantibus fuerat non femel proftra- "tus; noctu é leo delapífus, usque renitens, vigore corporis duperi, etiam appetitu bono; conftans, tandem fenfim langue- xe coepit; usque magis, maxime per hunc annum feculi vige- | fimum ; ad pottremum brachiis etiam enervatis ; ut cibandus !| duerit ab alio, & fcribere vix valuerit amplius. | Ergó tandem paucis poft tusfim gravem inle&o transactis diebus, linguà- -| etiam refolvi visà; non hydropicus, non convulíus, non apo- -| ple&icus, pedibus non tumidis, non ulceratis, fed confumtis, JA SPEREE : Ccc 3 so ng r COP à "d 390 Obfervatio LXXV. rigidis ; exhauftus leniter occubuit & exfpiravit , die r5. Sep-. tembris, annorum 43. paucorum infuper menfium, r.i.p!. - (Tubinga AuguflamVind. d.17..— Nov. 4.1720, tnifJe-) 3 OBSERFATIO LXXV.. " . Dn. D. Chriftiani Henrici Erndel. ad - Nova drichiafmes" Diffoichafm tra&landi snetbodus. | peines & Diftoichiafis inter rariores merito numerantut oculorum affectus : Et communiter quidem 'Trichiafis definitur ab autoribus Chirurgis, quod fit affe&us palpebra« rum, ubi pili tarfi palpebrze fuperioris 1ntroverfi bulbum oculi: continuo irritant, & pungentem fenfum maxime dolorificum una cum infequenti inflammatione inducunt. | Talis poteft à pragreffa & male tractata palpebrz lzfione per vulnera, uftio- nes, abíceffus, & hinc nata informi cicatrice ortum ducere; ut ita introvertatur palpebre taríus, ut cilia vel pili ejus, oculi bulbo molefte incumbant. Et in hoc cafu lefionis caufa ma« nifefta cft, & fortasfis utplurimum inepte medentis manui & | tractandi modo adícribenda. Plane aliter autem fe res habet: cum Diffoicbiaft, qux non raro cum Trichiafi, aft malé, con- funditur, à Phalangofi autem parum vel nihil differt : in hac. Diftoichiafi revera duplex ciliorum obfervatur ordo; uti ipfa: vocabuli origine Graci, ex Js & coiyo; compofiti, etymolos ia manifeftat, naturalis alter extraveríus fine omni vitio; ocue lo noftro pro decore non minus ac defenfione bulbi à Creato- re O. M. datus, fiquidem pilis his tanquam vallo limbus pal- pebrarum cartilagineus feptus eft; ut & apertis oculis, fi quid incideret, repelleretur & fomno conniventibus, cum iis ad cernendum non egeremus, oculi his quafi involuti melius quiz eícerent : alter praeternaturalis ; ex interná taríi parte feorfim : enatus, Nova Tricbiafim & Difoichiafim traclandi metbodus, 391 . enatus, oculum pesfime afficiens cum dolore continuo, intole- |" fabili eque ac inflammatorio, qui fi diutius durat, coecitatem . non minus ac Trichiafis, per infpiffationem & corruptionem ' humorum oculi naturalium, tandem inducit. . Hanc ipfam Di/foicbia[iu videre mihi licuit ante aliquot || hebdomadas Warfaviz, in plebejo viro; vietoris opificium ex- ! «ercente quadraginta incirca annorum ; fano alias & fatis ve- | geto,.non obeío quidem, aft torofo tamen & robufto cum * mediocri corporis ftatura. |. Accedebat me hic ipíc miferabili ';& luétuofa facie; dze 15. Novembr. a. c. & tectis ftrophiolo o- | ulis, prafertim. quando hos luci diurnz obvertere debebat, (communiter enirn nihil magis reformidare folent oculis afíc- | €i quam lucis & aéris novum impulfum) de exquiíitisfimo | oculorum dolore, ex pungentibus bulbum pilis, acerbe que- ! rebatur. Ego tunc infpectis uti decet oculis, utrumiy infiam- t? matione tunice adnat male affe&um, finiftri autem pupillam * ad íuffufionem jam vergentem obfervavi : reclinatus poftea. | etíam debita circumípectione palpebrarum taríis , in inversá ?. vel interiori horum parte; pilos breviores, non denfe uti cilia !| ftipatos ; fed rariores hinc inde enatos, aft rigidiuículos con- * fpexi, ita quidem locatos; ut ciliorum fitum naturalem altitu- :| dine aliquantum fuperarent, . De cauía occafionali hujus af- !| fe&us patiens fciícitatus, refpondit ante duos annos, cum uxo- ^| rem, poftquam ab injuriis verbalibus ad reales venerint, pro- be dedolaffet, & illa amicos in auxilium vocaffet , hi. uxoris | partes tuentes, pugnis & fuftibus ipfum male mul&affe, fimul- que caput aliquoties lapidi cuidam grandiori allidiffe, ex qui- |bus plagis paulo poft capitis intumeícentia ingens & oculo- ! sum inflammatio fecuta; unde tandem fenfim fenfimque hunc -| aRfe&tum contraxiffet, ut pili ex interiori parte palpebra cre- ' verint atque infigni dolore ipfum affecerint. | Pofthec modo - his, modo illis adhibitis externis contra hoc. malum quidem -|€ertavit confultis pro hoc fcopo, & Sacerdotibus, & anibus, .|üti & circumforaneis quibusdam;inter alia confilia à Sacerdo- | | diy cm Obfervatio LXXV. a ruri te quodam ipfi promittebatur pilorum illorum per applicati- onem certz cujusdam plantz exftirpatio : alii ulum ianguinis. ranarum viridium, alii calcis vive extractionem & applicátio- nem pro confumendis illis pilis fuadebant, Aft omnibus his nihil penitus proficientibus , certius remedium hadenus qui- dem expertus eft aliud nullum , prater evulfionem pilorum | pungentium per volíellam, quà ad o&iduum vel duas feptima- nas etiam, ab acerbiori & continuo dolore immunem íe prae ftat; 1nconftanti licet & nimis brevi auxilio. Ego dolens infelicem hujus viri ftatum, mentem meam fuper hoc malum ita ipfi explicavi: non improbandum qui- dem effe auxilium , quod in evul(ione pilorum iftorum no- centium quzreret, & ex parte obunuiffet, conftantiorem aus tem fore hujus operationis ufum, fi poft extra&os pilos. fora* minula hinc patentia, candenti acu tangeret, eoque ipio ex- . cretionem novorum fi non penitus impediret ; diutius cametr protraheret: quod fi & hzc foraminulorum cauterifatio noü fufficeret, nil nifi refe&ionem cartilaginei iliius limbi, ex «uo. & naturalia cilia & praternaturalis hic pilorum ordo exc ez fcerent, in folatium ejus fupereffe; tanquam unicum & certis* fimum hujus mali remedium. — t Cum autem poft miferi hujus abitum , ipfius affectus ra* ritas fimul & luctuofa moleftia; animum meum in accuratio rem contemplationem & commilerationem erga patiens fube je&um deflexiffent, profundius cepi rem ipfam mentis acie in* Ípicere; & primo quidem ratione caufe , fecundo antem & precipue ratione tractationis & curationis hujus mali cogit uonibus meis indulgere & fpeculationes inftituere. — Et cat fas quidem quod attinet, apud plerosque Autores, Medicot juxta; & qui de Chirurgia ex ptofeffo fcripferunt; videmus a legari abundantiam particularum crasfiorum & füligino(arai fucci nutriti, qux cum reliquo fucco chylofo ad corpo: valia circa radices pilorum fita, depofite & non ab(umpta propter excedentem copiam ; novos largiri radicum furculo & pi D ES Nova Trichia[in e Diftoichiafin tractandi methodus. 393 & pilorun proventum eflcere exifümantur : quz hujus . mali ztiologia remote fpectata , omnino quidem accipien- .. da; quod autem proximam attinet; & qua ratione per dolori- — ficam inflammationem folam, pili Vici pe. epi de hoc nihil quidem apud illos, quos evolvi Autores notatu dignum | invenio. Si autem mentem meam explicare liberius licet, ita | quidem fentiendum judico : Revera mihi non novus pilorum - proventus ex fingularibus & propriis radicibus enatus hic effe videtur , fed ipf naturalium Ciliorum radices oblique refpe- |. &u prominentium ex margine pilorum plantatz, novos emit- | tunt furculos , qui perforantes interiorem palpebrarum tuni- cam, hanc przternaturalem pilorum feriem fuppeditant: íur- culorum autem illorum perforatio continue presfioni & attri- tui inflammatorio adícribenda, que idem illud efficere valent, ! , quod crebrior barbz jam toníe perfricatio , qua mox largio- | rem pilorum egreffum promovere folet, Hinc etiam altiori ' longe; quam cilia naturalia loco hi pili excreícere folent, & | non aliter plantati effe videntur; ac fi pili illi prominentes ' oblique per palpebrarum margines, fuperiora verfus transfixi effent. | : Alterum quod concernit, affe&um hunc tractandi & cu- | randi methodum jam ex fupra diáis liquet; & in Trichiafi, | & in Diftoichiafi prater evulfionem pilorum & cauterifatio- nem, vel denique omnimodam refe&ionem limbi cartilagi- néi, pro folatio & auxilio ab Autoribus in medium proferri | nihil. Neque memini, cum apud Batavos,Amfterodami pra- ! fertim, maximos in arte viros, Ruyfcbium puta & Raum | Chirurgiam docentes ac demonftrantes audiffem , aliud quid | ab illis pro curatione hujus mali commendatum fuiffe. Et tamen fi confideremus ; quam durum fit fupplicium acu can- | dente maxime fenfibilem partem tangere ; quàm crudele pal- | pebram mutilare cartilaginez partis refe&tione, & abíurdum | maxime turpisfimumque aípectum eó ipsó efficere ; opera | pretium erit omnino; de mitiori remedio cogitare; Et revera | s QObferv, Zcad. N, C. Cent. X. Ddd E UIS —— M ERG 394 Dm Obfervatio LXXV. eó res redit, fi corpus quoddam congruum bulbum oculi in- ter & palpebram poffet applicari; quod bulbum non lzderet; nec vifum impediret, faltem enormiter, confultum effe omni difficultat. Hac animo volventi,in mentem mihi venit artí- ficialis oculus ex vitro fufo paratus & pi&us; ut pupillam co- - lore congruo indu&o; reprafentet, quo uti folent communi- ter illi; qui alterutrum oculum; quoad pupillam, vel ex morbo vel externa-violentia enormiter lafum habent; ita tamen; ut bulbus adhuc globofitate fua integer & adhuc (uperftes fit: illi ine omni moleftia vitreum hoc hemifpharium intra pal- pebras intrudunt, quz retinaculi loco funt, ne excidat facile; & eodem modo; ut naturalem oculum movent, cubitum autem | ituri pro fomno capiendo eximunt, & fzxpius abítergunt, de | catero nihil nifi hoc caventes; ne cafu;ictu vel quocunque alio violento modo ,. machina hxc intra orbitam diffringatur. | Quod fi ad imitationem oculi hujus artificialis, ( qui alias Pa- ritis nitidé conficitur, & ad nos transmittitur, ) vitrea ejus- modi bemispberia, fine piura, plaue diapbana conficeren- - tur, & laborantibus Trichiafi ac Diftoichiafi oculis applicaren-- tur; annon fuavius longe & conftantius mifere affectis ita fup- peditaretur auxilium, prz crudeli iftà cauterifatione & refecti- one palpebre per forficem chirurgicam ? Neque enim vifus - iple infigniter 1nde fufllaminari poffet: transparens enim vi-.- trum tenue, & debite fecundum Optices regulas confe&um 5. impedire non poteft, ut ex vaíto horizonte prodeuntes radii in unum pun&um colligi , inque exiguas imagines contrahi - . pos(int, quamdiu faltem lenücularis cryftallinus oculi humor - in actione, figura & claritate fua integer adhuc eft : nec motus. bulbi ad videndum & circumfpiciendum neceffarius; adeo in« figniter impediri poteft ; fi modo lxvigatumi fatis & politum | fit vitrum : an autem lymph ex glandulis & ductibus oculo- rum continua excretio; obícurando vitrum & infringendo ra- . dios vifivos obftare posfit ; examinandum quidem etiam eft. - probe: continuo enim pro pupilla humectanda: pee lu-. : : 4 " Á ricag- — Nova Tritbiafim Qr Difloichiafin traclandi metbodus. 395 bricando, ne in motu fauiícat, fufficiens ex glaadula Szezonta- sa & Meibomianis ducibus fuppeditatur humor: aft & hic partim intra bulbum & vitrum, partim intra hoc & palpebram dimanare & naturali modo ad punóa lacrymalia derivari poteft : neque unquam ullum , qui oculo artificiali ufus eft, nimis lippientem obfervavi, vidi autem & novi eorum plures, Quod fi etiam noa in totum femper per vias confuetas ab- - forberetur deftillans ex oculis lympha, obícurari tamen inde adeo infigniter non poteft vitrum , nifi adeo craffus & lentus humor fit; qui fupra illud condeníatus, transparentiam impe- diret ; quod in ftatu hujus lympha naturali nunquam accidit, jn omnem eventum autem per abflerfionem frequentiorem poffet pracaveri. P. —... Ex defe&u artificis ; qui vitrea hujusmodi hemifphzria yel ad lampadem vel alio modo prapararet, ipfius rei pericu- E. facere hic loci quidem non potui; aliàs de invento hoc confidentius ftatuerem. — Interim tamen cogitationes bas me- as cum publico communicare nullus dubitavi, fperans fore,ut interim aliis accuratius rem examinare vel experimenta ipfa - juftituere integrum fit; antequam mihi potiundi debitis ad ex- perientiam adminiculis occafio hid qe Tacere interim non poffum,propofuiffe me has meas fpeculationes tunc J//uffv: D.D. Heucbero, Confiliario Q9» Arcbiatro Regio, Viro ad artem uo- flram augendam (& ornandam , propter [(ummas quibus pol- det animi Q7: ingeuii dotes, ver? natum, qui, exceptis & tactis jam obje&ionibus, ex Optices legibus & naturali oculorum "ufu defumptis, nulla infigni difficultate propofitam hanc Tri- "chiafin tractandi methodum premi exiftimavit. | E. (War(avid d.9. Decembr.v720. Vratis- laviam ad Exc, D, D, Klaunigium " me) Ddda OBSER- - /a ^ m a ! * 396. ^ Obfrvatio LXXVI. OBSER/ATIO LXXVI... Dn. D. Georii Dethardingi. — Zinodyma vera,non fera... E p!» communicare liceat remedia título. tali non indigna: | Alterum ett Tzzcfura Tartari acris ; alterum infufum fo- liorum fene. De'Tin&ura Tartari per frequentisfimas expe- rientias novi verum illam anodymum effe in torminibus te- ». tellorum ad convulfiones increfcentibus, adeo ut non modo: fubito remittant ploratus moleftisfimi, fed & fomnus blandus. omnia iterum componat. Nec verouna dofis extenditur ul- tra guttas fex cuim lacte nutricis infundendas. Quod infufum | foliorum fennz attínet; propitia veritate affirmare poffum, cru- ciatus abdominis colicos in adultis fopiri non modo, hujus uno alterove hauftu, fed infuper à primis hauftibus xgrotan- tes iftos fomno placidisfimo corripi, ut ipfi non femel fibi. perfuaferint opiatum quoddam fuiffe admixtum. | Quod fi evigilent;alvi fubfequirur folutio magno cum levamine & cru- eiatuum difparentia. Parari vero illud jubeo tantillo nitri adjecto. | SCHOLION. (Ch atorum blanditias & meretricios amores pari paffu am- bulare vix quispiam Clinicus probus hodie diffitebitur,. qui obfervavit ; quam utriusque dulcedinem. momentaneam. triftes querele excipiant. Qui velà primis praxeos mez an-- nis opium ceu proditorem novi,quem oderunt omnes, etiam. qui proditionem ejus five dolorum filentium in deliciis habu- erunt, affirmare aufim per annos viginti quatuor, quibus pra- xin medicam, nec, quod prafifcine dixerim, citra omnem ap- plauíum vel fücceffum felicem aut fperatum; exercui me ultra: 3) ejus non preícripfifíe, fub qua etiam forma fuerit; pi "Inodyna vera, non fera. 397 | aliorum femper magis cautus & doctior magis factus. Nec | parum me firmavit in tali abftinentia, quando obfervavi Pra- | &icos. veteranos creícentibus praxeos annis magis deponere | fuetam per opiata curandi methodum , quos inter recordor. Phyfici cujusdam fexagenario majoris. Hic ex fchola Sylv prodiens, quem confítat ex frequenti opii praícriptione Do- | &orem opiatum vocatum effe, füb primis praxeos annis ad- | modum indulferat Laudano opiato ; aft jam canus parcisfima manu idem diípenfabat, fuam audaciam juvenilem fxpius de- | teftando. Quam autem valeret ars Medica opio; remedio illi felino , ba8 vorn lect unb binten fraGet/ per omnia valedi- cere ; fi quando vel lubido effet, vel per otium morboforum infültuum liceret inquirere in caufas dolorum & motuum ano- - | malorum; hasve cognitas tollere! O! quam (ublatis caufis ce(- - farent triftes illi tumultus & quam fido redderetur eger d«fi- | deratz tranquillitati! Anodynorum; quorum in obfervatione ' mentio facta eft, non alia eft operandi ratio quam modo alla- |t; hinc tam fuavis medelz amplexus & fucceffus. OBSERFATIO LXXVIL | . Dn. D. Georgi Dethardingii. - De mira cupiditate orvendi in Hydropicis. . OMA nuperrime incidi in verba Celeberrimi Furflenovi, |. quibus in Differtatione Epiflol. non fatis exprimere pot- eft anxium illud vivendi defiderium ; quod fe in hydropicis | offert; placuit roborare afferti hujus veritatem his, quz ipfe in "hydropica paucos ante menfes obíervavi; utpote qux me pro- | -gnofin triftem formantem nunquam non excitavit boni ani- |mieffe. Erat atate. quadragenaria major; fanguineo-chole- | trice indolis, phthifi diu fatigata; quando menfium negotium | fübfiftendo primordia tumoris pedum gignebat. Mali quoqp | ominis nuncius tumor erat przdurus indolens infima dextri | | I 398 | Obfervatio LXXVI. hypochondrii umbilicum verfus in abdominis interaneis oc- cupans, quem hepati tribuere malui; ac quidem omento indu- ràto. Parcior ego in medicamentis propinandis eo modo al- laborabam ut menfes redirent, quo ; quam me arcere haud. poffe fentiens, aícitem, retardarem tamen & fufpenderem, ne tam facile accederet. Illa vero pronior in remedia, ut vulgo: audiunt domeftica, & undique hydropicos hydropicasve in- veftigans quo horum fata expiícaretur & medelam intellige- ret, tandem, me annuente, per tres feptimanas continuavit bi- bere deco&um flor. centaurei minoris & calendulz;interpofi-. to laxante pulvere; nec male inde habuit, urinà largius £u«- ente, ipfaque alvo cum euphoria fluida magis. Sed quod ce- dere non penitus vellet, ingratus ille abdomen infarciens fuc- cus mucidus, & comperiens Balnea laconica magis adhuc huic illive hydropico contuliffe ; quicquid diffvaderem, hac quoque experiri voluit; nec fatis deprzdicare mihi potuit fuc» ceffum optatum; quam ego diffiderem, inde illi fidum folatium. poffe emergere citius damna. Illa vero, quoties accedendo: de ftatu morbi me informarem ; O ! quam belle, inquit, füce cedunt omnia, modo rcfocillatio illa; quam fudore diftluens fub vaporibus perfentifco continuaret in le&o;contra omnem fuam fpem cito citius fana forem. — Quod vero febrilis paro-- xyímus tragoediam hanc vellet finire, me in rus vocato alium accerfiri jusfit Medicum, & quamvis hic pariter exitum vide-: ret fatalem, noluit illa hunc defperare; fed fibi ex prafcriptis: medicamentis admodum bene effe, ultro narrans, ut pergeret fuz valitudini & famz confuleret, inftitit. €&ie abe mod) itt imer einen guten 9Qtuff. — Aft vix elapfz funt tres me quando & animum deponere & animam dimittere morbe increfcente coacta eft. — Venit pariter in memoriam me Me- dicum afícite laborantem aliquando conveniffe; & profperum morbi exitum apprecantem hoc refponíum tuliffe. OBarn er nur mieber módyte genefen/er toolfe Ott auf feitten v | or De mira cupiditate vivendi in Hydropicis. 399 | Büoor Bande unb bie brige Git fcincá Scbens mit iab e unb 93rob ibm genügen laffe. ——5— IE. SCHOLION. | T Efiderium vitam continuandi, & fi hzc per morbos labe- | ^ fa&tata fuerit; iterum emergendi nemo culpaverit, qui no- | verit quam fidus ille nexus anims & corporis; fit mater fve- | eanda tot a&ionum in gloriam & voluptatestendentium. Non. de piorum jam agam defiderio emigrandi,quando decumbunt, | hoc quippe in omnibus horum aflli&ionibus eft folenne & fa- pit Philofophiam altioris indaginis; nec digitum Jam intendo [ad agritadines doloribus & cruciatibus ftipatas, quz aífolent mortem in folatium commendare; lippis quippe & tonforibus conftat; quam talibus mors videatur minus malum, hinc eli- genda. Quam non fub morbis contagiofts epidemice graffaa- pns us cito fpes decollat in zgrotis, ut vafa fua confarcinent 2 amvis etiam non omnes eo perveniant;quod de civibus fiis ipefte Anno 1634. Haffaix regnante refert Dartholinus, ut modo correpti fe ipfos ferali arco includanin omnibus tamen "animus cft latis demiffus & ad. mortem fübeundam magis quam jisitam continuandam compofitus. Melancholicorum: inorbo- "sum rei loc fibi quafi habent proprium; ut mori velint & $ quo E*opon hunc fuum obtineant, varias femitas cum propriae $ & familie dedecore eligant ; prouti non ita pridem in his terris Nobilis quzdam foemina prolem vicinz, fibi cztero- quin charisíimam; puteo immerfit, quo capite plecteretur ac vivere defineret 5. ítudiofus vero mez curz commiflus omnia ritra fimul exhaufit ut protinus occumberet, e& woiirbe unb ite ibm Dao oerG ab(feffen. — Quod econtra. defiderium B^ elu andi attinet, hoc equidem generale dixeris in omnibus orbis chronicis, quia ipfum tempus medelam concedere vi- itur & uni medendi methodo in vanum adhibita , ad alte- m-accedere licet; fed quandoquidem in nullo illorum fami- ; vel magis conftans ac in memorato morbo bydrope; | cun —. * S —— — ——— 2 —— 4oe Obfervatio LXXVII. ] cum tamen ex mille aíciticis vix unus ad priftinam fanitatem redeat,aut ab arte Medica redire posfit,organisquorum quam . maxime opera ad fanandum opus foret , laxfis & vitiatis , alia - fubfit, neceffe eft, ratio, quam generalis illa, que animum ita obfirmet. Dubito an illam collocem in miti hujus affe&us indole ; qui fenfim fenfimque increfcendo vit infidias parat; dantur quippe & inter allegatos morbos chronicos ; quorum. greffus eft tardus Nec audeo allegare mentis fedem manere. in illo inta&am & liberam facultatem de rebus fuis difponen- di, rianet mens illibata fub ipía pefte aliisve hujus commatis. morbis, in quibus tale defiderium deficit. — An lymphatica fortean mens eft, & remisfior in lymphatico hoc morbo; ut: non fatis ponderet hujus gravitatem & contumaciam ? nec hoc dixerim, quando hydropici fatis gnaviter & prompté fa- tis negotia fua intelligunt & expediunt. « Quod ft inter con? je&turas, que animo de defiderio illo obveríantur, quam jue | dico probabiliorem effe, afferre licitum, concluderem atiolos- giam illius reponendam effe, in fede bujus affectus, "€ morbofe qualitate inuocua, & promptitudine fe ab illa libes. randi. Quoad fedem affectus, abdominis eft cavitas , quam. aícites occupat, quae non modo capere valet magnam fatis. quantitatem, fed dum ejus tegmina patiuntur fe diftendi citra: dolores notabiles ad fat magnam peripheriam, illius femper. major portio locum habet ut commoretur ; quod vero mate- rie morbofz qualitatem attinet . hzc blanda admodum efl. non molefta incolis abdominis five hujus viter inter illa. . flu&uat; & quando in ftatu valetudinis optime nunquam nom halituoíz excretiones in aquam fatifcentes vifcera. perluunt: ac obliniunt, hzc alluvies toleratur facile; nemini ibidem mo* lefta. | Accedit; quam dixi, facilitas, ut aqua hzc excludatur, organis exclufionibus talismodi humorum illic prafentibus; tubo, putà, inteftinali & renum viis urinariis. Sub his cir- cumfítantiis Principium corporis, quod de nobis in corpore dilponit ; nec adeo angitur à materia morboía ut de interitu. A | metuat, | | — DeArcauo duplicato falis Epfomenfts fuccedaneo. — 40x Er ———— LI ETT UU EEUU oon metuat , nec fpem deponit evacuari poflc per vias, qua tam prope adíunt. Conídit ergo de die in diem evacuationem illam füturam fore cum qua falus corporis fit conjunda y momentaneum ante fores effe auxilium ex quo non habeat. quz amplius metuat. «^ | OBSERVATIO LXXVIIL - | Dn. D. Georgii Dethardingii. De Arcano duplicato falis Epfomenfis, füc- cedaneo. "^. TOn modo Medicum retuleris inter grata tria nova, fed & 4 '* Medicinam five hujus in(trumenta, quz novitate fua alli- - ciunt; & facile ab ingenio fulgidis Clinicis in ufum vocantur. Fatum hoc experitur O Epfomenfe anglicanum, purgans vel quo Titulo cluat, id quod jam thronum conícendit ex choro purgantium, adeo'Magnatibus charum eft.Moneant alii de ejus ^| fatalibus fpuriis , infufficientia evacuandi &c. in prfens non habeo quam ut afferam, effe&um eundem largiri vulgare ho- die, olim zque magaificum & fub Titulo falis Ducis Holfatiz pro arcano habitum remedium, arcanum duplicatum, ex ca- || pite mortuo aquzfortis, ut conftat; parandum. — Solvatur hu- | jus 5). in f. q. aque blandaque evacuatio docebit illius anglici ^ & hujus vires effe in fale amaricante inteftinis tzediofo, repofi- | as, hinc vim catarcticam falis Epomenfis non proprietati cui-- dam fingulari tribuendam, vel tanto pretio ac de illo conftat, effe emendam. | Nec reticebo quam in morbis infantum ab hoc arcano duplicato perceperim mucida per alvum exclu- "dendi efficaciam, fi quando fcrupulum dimidium cum abíor- bentibus terreis remixtum & nodulo incluium cerevifiz com- milerim quam hauíerint. Ab hoc pariter fale eft efficacia fc-- quentis formula, quam ut arcanum & divini quafi effectus re-- Objerv. Acad. N, C, Cent, X. BEN e me- 4o? | Olférvatio LXXIX. snedium ab amico quodam accepi : 54. Magnef. alb. $8. ar- can. duplicat. 9j. €D depurat 58. M. f. pulvis, 1 | | . Roflocbio Auguflam Vind. d. 2o, Dec. EU. 7o 4A» Wmfe)yk 050 - OBSERVATIO. LXXIX. ^ Dn. D. Balthafaris Kryfingi. — Lingwe ductus falroalis calculorum pro - AM CRVECNWS mufcoudus, NO? tantum ferum , à renibus fecretum , in tophos fepe | permutari, fed & falivalem humorem, terreis particulis onuftum, in lapides nonnunquam indurefcere, cum duriuscula, dentibus inhzrens, fubftantia, tum precipue variorum de lin-- gus calculis hiftoriz fatis fuperque evincunt. Atque hinc in-- terdum evenit; ut in unum eundemque du&um füblingualem, | tanquam ín nidulum, non una folum vice; quod vulgatum eft, - fed & femel iterumque lapides deponantur. Cujus equidem | exemplum ut apud neminem Scriptorum me legiffe memini; | ia non ingratum fore pofteritati crediderim hic annotáffe; quz ante triennium experientia fequentem in modum exhi- buit. | Simon Raetger, organcedus Flensburgi, quadragenarius; . fat frma corporis valetudine ufus, A. 1715. fub medio lingua loco tumorem quendam fübito vidit fine dolore exortum; ac longius prominentem, initio fuagum ab ipfomet habitum; qui | tamen leni commotione exemtus , atque inventus fuit lapis. oblongus, altero latere planus, altero autem paulo elatior; co- lore & fubftantia tophis renum prorfüs fimilis, € du&u falivali per lingue motum expreffus. Patriam tum vifenti mihi me- morátus vir inacceptum hunc oris foetum donaverat, multum gavifus de moleftiis ab eo non amplius metuendis. Verum- enimvero , tribus annis poft; no&u ; quod lingua Mine i; entem | Globulus fclopetavius 25. anuos, do quod excur-&t.. 455 Jemem im ore clapíum exilimans; peperille ibi linguam no- vum calculum expertus eft, exterius vireícentem, interius cal- ' cem albisfimam referentem bacciformem, velut figura adjecta | oftendit. Ex his prior Lit. a. impedimentum loquelz; po- ! fterior Lit. b. frequentisfimum tumorem genis ac faucibus in- | duxerat ,. à lapidis fpontaneo egreffü usque mox ceffantem, | Utrum ab ulteriori lapidum genefi pofthac futurus fit liber co- | gundem parens, tempora edocebun ne Vid. Tab. VI | . OBSERFATIO LXXX. |; Dn. D. Balthafaris Kryfingi. — | Globulus fclopetarius 25. annos , €&' quod | excurrit, au naribus delitefcens, | vue quidam in Dania, Danorum fub Rege ftipendium | $ * militare merens, Á. 1692. in confli&tu cum Gallorum co- ^| piis ad Steenkerckam infelici fignifer;à globulo explofo,& per | Xexilli haftam traje&o; ita ad naft finiftrum latus leditur, ut à ^| vehementia i&us in gyrum circumactus vix tum fuz compos | mentis effet; fequente non tantum infigni hzmorrhagia; reme- Vl ] » —— -| diis vel optimis vix ac ne vix quidem cedente, fed & maximo - aciei tumore. Quz quidem fymptomata gravia in Nofodo- '€hio quodam Belgico à Chirurgis, quorum curz commiffus | eft, fenfim profliguntur, de extrahendo globulo nihil minus quam follicitis ; forte quod ictus vehementiam à precedente er haftam vexilli tranfitu diminutam, atque adeo nafi osfibus minus vehementer ada&um sglobulum refiüliiffe crederent. 'erumtamen à vulnere confolidato in lzfo nafi loco collicu- " — omgpnd faciem aliquantum defoedans , de quo confulti | ifüimet, ne quid nefcire videantur; refponfum ferunt, callum . | osfis à globulo diffracti in illum tumorem excreviffe. Magi- jd x TUM Ree [trig | 4o4 | Obfervatio LXXX. ftris itaque attis hic nofter nimium fidens facilem affenfum piabet, vivitque ad Annum 1717. fine ullis unquam molefiiis, - usque dum, vigiliarum Przfe&us & plurimis cohortis fuz ne- eotiis implicitus, in itineribus variis ab injuria aéris autumnalis znagnam d. r2. m. O&obr. perfentiíceret narium obftru&tio- zem, quam tantum abeft, ut pulvere tabaci fternutatorii; quo eum ià finem diligenter utebatur, imminuerit, ut longe eam. reddiderit graviorem, ita ut primo nafus, dein facies quoque totà turgeret, quin & caro quadam vitiofa,narium meatus ob- ftruens, fpiritum reddere difficilem, nasique tumor ulcus non - leve ceperit minari. In auxilium nunc tandem adhibitus Chi- rurgus fomentis quidem tumori prolpicere;-fed carnem mor- - boíam attingere non aufus, Medici confilium una jungendum expetit. Qui accerfitus morbum catarrhum effe falium & éxedentem judicans falivationem mercurialem fuadet. Obfe- quens xger à 27. m. O&obr. in quintum usque diem artuum | articulos bis in die inungi curat. . D. 28. ejusd. tumor nafí a maturante emplaftro ruptus, X puris,fenfim promanantis, fere lbram, & zgro dolorum lenimen fpirituique faciliorem per. nares transitum prxbet. | D. 29. ejusd. vitiofz carnis pars fponte íua evaneícere, atque impofito poftmodum ulceri em- plaítro, ablutisque per fyringam narium meatibus, preter opi- nionem chirurgi, ac non finc admiratione confültoris medicis ulcus d. 31. ejusdem penitus difparere incipit, ne veftigio quidem fui relito. Hisce per quinque dierum fpatium fic peractis, quum inun&us mercurius, partim per folutam alvum; partim per diaphorefin, difcederet, fuoque rite fungi officio nollet, neg tum temporis falivatione amplius videretur opus; zgrotanti decoctum lignorum continuo commendatur ufu Quo tandem zger redit ad fanitatem, nihil fibi pofthzc de ulis unquam incommodis metuens, |. Verum, quatuor heb» domadibus poft praterlapfis, rem in nafo fentit folutam,arque indies mobiliorem, quam pró offe per. mercurium feparatos habet chirurgus, fedulus quidem in illo extrahendo, fed fru- | ft:anco | | | | ———— — "1:2 20200440 0 — NN - » Globulus fclopetarius 2g. anos, qe quod excurrit, ft. 405 Ítraneo conatu ; quoniam ; uno narium exitu in triplum vel quadruplum major exiftens ; aliquo latere prominentiam in- | dicabat inzqualem, afperamque inftar ferre, certoque veren- dum erat; ne fi hzc praícinderetur, reliqua pars ob deficien- tiam idoneorum inftrumentorum hareat incomprehenfibilis. Preterea medicus & chirurgus nunc diícordes fieri, altero na- fum in latere incidendum fuadente, quo putredo narium ; omnino non evitanda, coerceri, atque os per plagam eximi queat, altero contra iftud nafo, oculo ac faciei decori;maxime inimicum profitente, — Has difceptationes quum nemo zquus judex dirimere, vel altercantium adverfas fententias ullatenu: conciliare poffet, uterque & medicus & chirurgus nature; cei. optima medicatrici, »grum committunt dimittuntque luben- tes. Interim is angufüis hisce detentus quicquid non tenta- re, nunc hujus nunc alterius implorare opem, fed fruftra. Tan- dem divina factum eft gratia, ut; meo potisfimum coníilio in- nitus , aliüs chirurgi manualem admitteret operam , qua qui- dem id effe&um eft, ut forcipe fcindente atque incredibili la- bore fruftum aliquod plumbeum abfcinderetur; quod quum | án confípe&um veniret, difficile di&u eft; quanta fpe&antes 'eperit admiratio, nihil tale fufpicantes. Ac, quum paulo ante haud parum abeffet; quin & hic chirurgus manum retraxerit, nimii laboris in findendo perteíus , & de manuum defatiga- tione. valde conquerens, (er Dabe fid) bie Joánbe faff au fbanben gebrudf) ut taceam, inftrumentum tandem ipfum fuiffe in ifto opere prorfus diffrad&um , redire nunc animus cepit; certus globuli ab i&u relicti, qui; quamvis osficulo ad-- hucdum firmiter cohzreret,vi quadam divulío;non fine egro- tantis fünmo cruciatu , una cum osfis portione feliciter d. 3. m. Febr, A. 1718. extra&us eft ; poftquam 25. annos ; infcio ipfomet zgro, latuiffet. ! — (Lubeca Noribergam d. 20, Decembr, . 44,1720, mi[Ja.) | |». Kee a .. OBSER- A 406 DHeriuni? LXXX. OBSERFATIO LXXXI. Dn. D. Georgii Wolffgangi Wedelii. Pjca fmgularis. Es mihi nota foemina; 50. circiter annorum, quz à teneris - gerit plieam Polonicam, ex occipite oriundam, fzpiusque - à me vifam & ta&u exploratam ; trium jam & amplius ul- narum longitudinem , ac pondus duarum circiter librarum obtinet ; alias fana; quam in capite circumvolutam gerit, & . minutas quafi excrefcentias oriundas feníim in fine ejusdem [ubinde reíecans fine noxa. 2588 OBSERVATIO LXXXIL Dn. D. Georgii Wolffgangi Wedel. d balerus deglutuus. Vir 60. annorum in feftivitate quadam nuptiali, gefticu- latorio lufu thaleri ab alio accepti deglutitionem fimulans; fpe&atoribusque fic rifum movens,& ipfe in rifum folvitur, fi- 7. mulque nummum faucibus illapfum experitur, ubi per quin dies firmiter haerens; tandem poft affumta emollientia in ven-- triculum defcendit; ex quo tempore Vir ille presfionem ín ftomacho per longum tempus fentit, ea vero per annum re- - mittente, in. maraímum incidit; quo femper incrementum fumente, fimulque animi morbo ex male admini(trata heri fui oeconomia accedente, d. 18. Aug. A, 1707. moritur. Cada- vere fexto demum die aperto, nummus in inteftino cceco, ad primum attadum mox difHuente repertus , valde nigricans; ceterum quoad pondus & qualitates alias integer. ^g Hanc Obfervationem ; ex Anhaltina urbe à quodam medico anonymo ipíi olim communicata, Illuftr. D. Wede- | lius — —— hk Puelle Hydrocephalice auatome, — 409 - lius Ephemeridibus his inferendam; una cum antecedente be- | ncvole concesfit. OBSERVATIO LXXXIII. , JDn.D.Hlieronymi Laubii. Puelle Hydrocepbahee anatome. Uella rz. anni; primis à partu menfibus vegeta & fana;no- * no ztatis menle laborare coepit hydrocephalo , extenfio- |. ne capitis fuccesfive in tantam molem aucta, ut capiti fufti- | nendo impar fieret; quo malo per novem menfes cum vifus ' abolitione mifella conflictabatur, crufta fcabiofa totam fere fa- | ciem occupante. Caput à morte menfuratum à radice nafi ! ad nucham 5. quadrantes ulnz, ab una aure ad alteram ulnam | equabat. Remota cute in confpectum veniebant offa capitis . longo fatis intervallo ab invicem diftin&a , ita ut inter offa ! bregmatis palme virilis, inter os frontis & occipitis plusquam ps fpatium dura mater occuparet: qua ad latus fini- | ftrum finus falcati incifa;ultra lib. X. feri pellucidi fubfal(i ef- füuere vidimus. ^ Cerebrum flaccidisfimum & pene exfan- | Bue repertum ventriculos anteriores adeo dilatatos exhibuit, |t cuivis pugnum immittere liceret. — Cerebellum mollisfi- | mum inter digitos quafi diffluxit./ Nervos cerebro prode- : untes fatis magnos diftin&te admodum obfervare licuit. Reli- quarum cavitatum interanea nil p. n. paffa ; renes autem pro ione atatis valde magni confpiciebantur. Externa corporis irtes emaciatae & vix cute tecta erant, p 0 Orem LXX. 0 ^ "OBSERKRFATIO LXXXIV. . Dn. D. Hieronymi Laubui Cordis infolita magmtudo in cadavere afib- mate comvulfroo defuncti. | Vi quinquagenarius potui olim deditus à Paralyfi lateris finiftri przterito anno in Nofocomio Status maritimi eo- usque liberatus, ut baculo fuffultus incedere; brachium; fatis libere movere valuerit, jam denuo noftre curz traditus de ca- pitis gravitate, vertigine ac reífpirandi difficultate ingenti que- ritur, quz fymptomata, omnibus incaífum adhibitis, iuc usque ingravefcebant, ut prater febrem;que illa comitabatur; & iummam virium proftrationem ultimis ante obitum diebus. frequentius. paroxyímis afthmaticis convulfivis tentaretur,. Cum propter temporis anguftiam capitis interiora examinare non liceret, ftatim ad reliquas cavitates corporis progredies bamur, thorace ergo aperto in conípecum veniebant Pulmo- nes flaccidi copiofa fpuma referti, mediaftinum & pericardi- um, quin & ipíum cor , cujus magnitudinem naturali trip majorem adítantes mirabamur; copiofa pinguedo fere occul- tabat. In cordis ventriculis multus fanguis tenuis aderat; cum polypofarum concretionum rudimentis non exiguis; Mufculis abdominis una cum peritoneo fublatis ftatim obviam. fiebat Omentum durum; Eoi fuícum, inflammatum, peri- toneo hinc inde , lieni & initiis inteíftini recti firmiter conna- tum, Ventriculum & inteítina una cum mefenterio inflant- matio corripuerat , hujus glandule erant induratz , & non pauca pinguedine te&z. — Hepar erat fuícum & durum, lien magnus & fcirrhofus : Renes ex atro rubicundi duritiem quo- que contraxerant, Vefica urinaria flaccida urinam valde a- crem continebat. OBSER- ^ -OBSERFATIO LXXXV. Dn. D. Hieronymi Laubii. | Fentriculi expanfto /Tupenda in cadavere. H. : erts RF RUNI |NTAutarum quispiam, juvenis toroíus; 5o. circiter annorum, -* quem praecedenti vefpera domum quandam ingreffum: valde ebrium hauítum cerevifie adhuc petiiffe , menfeque;aí(- fidentem inter bibendum obdormiviffe fimulque animam ef- flafe apportantes retulerunt; fequenti mane cultro anatomico fübje&us, faciem, collum , thoracem & abdomen maculis vio- laceis obícuris foedata; ventrem inprimis infra umbilicum val- | de tírgidum monítrabat. 'Ehorace aperto pulmones intus & | extus nigricantes, tumidi & fpumam atram fundentes confpi- ciebantur: uterque cordis ventriculus cum auriculis vix drach mam fanguinis nigerrimi continebat. Ex abdomine; levi ad- .huc ejusdem apertura facta, impetuofe profiliebant inteftina: turgida, & quoad tenuia, inflammatione correpta. Ventricu- | lus adeo erat diftentus, ut in longitudine feu ab uno orificio |'ad alterum vix 4. virorum robuftorum palmis tegi potuerit, | in latitudinem ultra duas palmas expanfus, interius muco quo- dam tegebatur, quo abraío maculz plures fubatrz apparebant, liquoris fafciac foetidiffimi;vinum aduftum & cerevifiam redo- *| lentis aliquam portionem ifte'que ac inteftina tenuia cohti- nebant, craffis à flercore & flatibus diftentis. « Reliqua vifcera fic fatis integra obfervabantur , nifi quod in veficula fellis ne gutta quidem bilis abfcondita fuerit. Ulterius examen ipfius-. 1 is capitis apertionem foetor ingens & fcfünatio prohibe- nt. — ' | Veutriculi exparfto flupeuda in cadavere ebrii. — 409. | y | Obferv. Acad. N. C. Cent. X. CTFÍf dnm Os IE ! | | 410 Ojervatio LXXXV AM OBSERVATIO LXXXVL Dn. D. Hieronymi Laubii. Hepar magnum 85 purulentum Hamnorrba- gie narium diuturue caufa, Ir confiftentis aatis d. 9. Maj. An. 1718. Nofodochio ad- Y Y fcnptus febricitabat cum hamorrhagia narium quotidia-- Da larga, quam per plures jam dies fe expertum, nullisque re- mediis cedentem referebat : fuccesfit paulo poft abdominis: intumefcentia ; faciei color in flavum degenerabat, extrema ^ fummus marcor occupabat, donec r 3. Junii mors miferz vitz. finem afferret. Cadaver recens & adhuc calens difsecantes. invenimus Pulmones flaccidos, & cor mollisfimum : in abdo-. mine prater ingentem feri flavi urinam fpirantis copiam He-: par mole maximum totum purulentum innumeris vomicis in: parte convexa aque ac concava foedatum , veficulam fellis: collapfam & omni bile deftitutam, reliquis vifceribus pro ma-- gnitudine morbi fic fatis bene & naturaliter conftitutis. j (Hafnia Auguflam Vind. d.ss. à | Febr. 4. 1721, miffe.) OBSERFATIO LXXXVIL - Dn. D. Joannis Daptiftae de V/enckh. f De vermibus, plus mmus oclo milibus, per. urinam meras Erucas emulautibus ex juvene | | femina ejectis. | E 3» 5. "M - . . 1 C Un in amplísfimo Mactocofmi theatro innumera quoti- 2 die Naturz Curiofo fpectanda, ac perícrutanda, nova fup- . pedientur phenomena ; profecto neque multo pauciora quotidie viva Microcofmi machina producit. Quod ex fe- quentis hiftoriz (meo quidem judicio) relatione digne cone | textil. patebit, Quod De vermibus, plus mimus octo millibus,per avi. c. 41Y. | — -Quod vermes in corpore humano; & maximé in ventri- | &ulo ac inteftinis generentur , quotidianà patet experientiá, | pracipue in Infantibus, quibus natura per originale peccatum depravata vix natis, jam unde oriantur, & quid futuri fint; prae- nuntiat. Caíus autem fequens , & in ipfis arteriis, venisque | & aliis partibus, (ingulariter fpermaticis, quod rarius eft, quod produci; demonftrabit. Uxor cujusdam Mercatoris nomine Mayr , Grzcenfis, Annis 22. nata, teimperamenti fanguineo-biliofi, à teneris an- nis vini Italici dulcioris potui affueta, eidemque liberalius in- dulgens faccharatis eduliis nimium addicta; tandem hac dulci & gulosá vi&us ratione , depravatis humoribus menfe Junio colicis doloribus atrocisfimis corripitur: his accesfit arthri- tis vaga; omnia membra crudeliter dilanians, ac motibus con- vulfivis exagitans, tandem Epilepfia ita corripitur, ut ad 15. horas perdurans, jam de falute ab adftantibus defperata con- | cdamaretur, His ramen non obftantibus adhibitis omnibus | ex artis lege remediis lalutaribus, tandem ab his fymptomati- !. bus, utcunque reftituta fuit; quamvís febre lentà hectice - mulà, per meníes quatuor continuos afilicta fuerit. Nec diu priora fymptomata, prxcipué autem arthritis -| 1 vaga miíera refpirandi moram concefferunt, nam menfe O- -&obri ejusdem anni , arthritis vaga auctis fymptomatibus, atrocior recurrit; articulosque omnes acutisfimis doloribus af- flixit; Ego autem evocatus ut afflicte opitularer; examinata urina deprehendi folito crasfiorem, & crudiorem, pulíum au- tem celeriorem, aliaque indicia; que ad occultiorem fufpe&z infirmitatis iftius caufam inveftigandam me incitabant: unde /| uring exactius examen inftitui, tandemque aliquibus diebus -| :elapfis plusquam 9o. vermiculos vivos hinc inde in illa na tantes, non fine admiratione adftantium annotavi. Sed neque. ! hic mea hzfit indagatio,nam adhibito microfcopio; quamnam | | | n | hi vermiculi prz fe ferrent fpeciem, & figuram, curiosé infpexi, atque illos verarum & realium Erucarum figuram & fpeciem Fila ad | 3 412. . Obfervatio LXYXXVII. | ad vivum reprzíentare deprehendi. Hac autem per urinam «vermium vivorum excretio per quatuor feptimanas perdura- vit; quandoque minori , & fubinde majori copia ; ita ut fzp& fepius una vice plus quam 400. apparerent. * Cognita tandem tot gravisfimorum fymptomatum cau- fa, ad antidota- vermium necantia; ac propulíiva, ut malo ob- viam irem, recurri, unde fequens remedium prafcripfi : Kec, rad gramin. 38. corallinz 38. fl. hyperic. p. ij. cort. fraxin, rec. 51j. fem. abíinth. 3$. incif. & contus. coq. in aq. fontan. Svitj. ad remanent. 3vf. colat. add. mercur. vivi iij. coq. in: olla vitr. ad remanent. 5i)6. dein fepara € um à decocto; add. fyr. 8. perficor. 5). Det. pro dof. mane jejuno ftomacho !u- menda; & fic per v. dies confequentes; exterius autem ap- plicari curavi articulis male affe&is emplaftrum de ran. c, $ io. Prater hec in contumaci ac jam radicato morbo expu-- gnando, cum infirmz vires adhuc fuppeterent, validiori phar- riaco ufus fum; nimirum : Rec. mercur. dulc. gr. vij. C. C. przp. 3). M, F. Pulvis pro dofi mane fumenda, & fic F. iv. diebus. En ! poft tertiam affumpti hujus pulveris dofin; (übfecu- ta fuit falivatio, & adhibitis omnibus in tali operatione caute- lis, in illius continuatione per 22. dies perplurimas excrevit Erucas, quarum excretio adhuc durante falivatione finem ha-: buit, articulorum dolores ceffarunt; & febricula, quà durante hac infirmitate continuó laborabat, evanuit. Victuque recre- ata; convaluit, atque € fepulchro quafi fufcitata, nunc prius fa- nitatis gaudere commodis, quà tamdiu privata fuit ; expulfis his moleftis & mortis confortibus hofpitibus; ruríus fe vivere gaudet. Js I In hoc microcofmi raro & vario pheenomeno , plura confideranda occurrunt: Imprímís, undenam horum vermi- um; feu potius Erucarum in humano corpore generatio ; qua. Cia potuerint producere fymptormata? &c. ratione illarum per urinamexcretio: An infecta illatam atro- T i Quan- . De vermibus, plus minus octo millibus, per rin. coc. 413 | Quantum ad primum, five illorum generationem attinet, erpensà vi&tus iftius-mulieris ratione, qux potiori ex parte dulcibus conftabat, facile mihi perfuadeo, exinde procesfiífe. Nam Galeno tefte, dulce vinum non folum eft oppilativum ; inflativz ventofitatis generativum, in hepate videlicet & jd ! ne; omnibusque membris, excepto pulmone, Cauía: hepar oppilans fit;propter vias eorum, quia cum - venit ad hepar per largas vias, feu venam quz porta nuncu- patur , ftansque ibi digeritur , deinde ad fubtilisfimas veniens vias, que funt in fuà concavitate non poteft fex tranfire pr anguítas vias. : Quare ibi aut in fplene permanens. Apoftemata c creat fe- | eundum fui naturam. ' Hzc Galenus referente líaco lib. 11. | €ap. de víno. Cum autem Italica vina quz venalia apud Mer- | «atores extant; ordinarie iftius fint conditionis quintmo cum. diu fervari non posfint, hinc fit, ut recentia bibantur, qux Ga- leno tefte ventofitatem & inflationem, faftidiumque generant; - quia minus funt defecata, maximé que ab Italis in Germani- am mittuntur, nam illa ut dulciora remaneant, & Germano- rum palato fapidiora evadant, vix ebullire;feu effervefcere ad feces heterogeneas feperandas, finunt ; fed fa&á aliquali ef- - ferveícentià, vaía obftruunt, unde fecibus permixta crasfiora; '& turbida evadunt, fimilesque in corpore humano producunt humores, videlicet craffos, £eculentos; & indigeftos, Nihil "autem hic de fiaudibus, quibus tam Itali, quam Mercatores, ut | illa dulcia reddant, variis iugredi:entiis & compofitionibus et- | Jam frequenter utuntur noxiis. |^ Quid immoderatus facchari ufüs producat, fatis conftat, | Rimirum phlegmatis copiain gignit & acidum fumme corrofi- Yum ; unde & cibi, potusque ratio in qualitate eadem uniti; eundem etiam potentius producebant effectum, nimirum cru- dos, vifcidosque humores; qui prz cateris ad putrefactionem -| & coníequenter ex illa pd vermium giveanicans funr. dif- | T pu 2 ta | T J - |? | D. mue. rir m e m Rm P S c MN ——— €—— A PÍR——— Ha€QÀQ «Poe — Áa$ P "A (eq eie - (NN | Fff 5 qd — Non "d 414. Olfervatio LXXXVII. Non fine ratione etiam caufam harum Erucarum produ- &ionis attribui poffet latenti in Italico vino Erucarum feminis coaftat enim hzc infe&a maxime in arboribus, & fruticibus. fua; ad fpeciei confervationem deponere ovála calore folis be-- neficio hyeme transacta, vivificanda. Cur etiam alicui uva-. rum botro femina illa acglutinare non potuiffent ? quz dcin- | de per muftum difperfa,neque ob perfecte fermentattonis de- fe&um ad fui purificationem cum aliis fecibus precipitatze, in: vini potatione fimul hauriri poterant, & naturalis caloris ad- miniculo vivificari : in hoc enim una mecum convenit Do-. Gisfimus & Expertisfimus Marcus Gerbezius Academiz noftra | Collega notatisfimus in Chronologiz fux Medico - practice Ar. 1. Num. 7. dicens quemadmodum &c, ad quem tracta- tum D. L. transmit. Non enim plura defunt exempla; in. . quibus refertur, diveríos aquarum hauftu ferpentum; ranarum, aliorumque aquatilium animalium femina in aquis deliteícen- tia fimul potaífe, quibus deinde in corpore vivificatis horren-- . das in eo tragoedias excreverunt. | Neque diffiteor poffe etiam venereo contagio adícribis. nam hoc morbo correptorum maligna ulcera vermibus ícate-- re, compertum eft: quidni fperma, cum ad fibi fimile animal: producendum ordinatum fit, dum corruptum eft, fuo fruftra : tur principali fine; quod deterius eft, pum nempe vermes, & fimilia infe&a : quod tamen in prafenti cafu, cum fufficien- tia non habuerim hujus rei indicia, potius allegatis fuperius: caufis , adícribendum cenfeo : quod etiam fymptoma:a ; qui- bus zgra divexata eft, confirmant. d Nam fi Galeni teftimonio dulcia, & non bené, & probé defzecata vina plurimum craffa ac turbida, uti funt Italica; quae in Germaniam advehuntur ventofitatem & inflationem cau- fent, quid mirum fi atrocibus colicis doloribus fuerit correptas qua Íepius ex flatulentia; & humorum tartareorum viícido- rum copia, quales fimilia vina generant, oriri folet : hocetiam fatis indicabat crasfior; & viícotior urina, nam dulcia vind | CO, ^ (0 De vermibus, plus minus oo millibus, per urin. &vc, 415 * laco, cum fint crasfiora, fic difficilius transeunt ad veficam, neque urinam provocare poffunt. Vaga quoque arthritidi , eadem caufa attribui poteft, tartareis videlicet humoribus per | univerfi corporis juncturas difperfis, quidni, etiam dum ven- | triculus vim non habet digerendi largi epoti .dulcioris vini | quantitatem ; accedentibus etiam faccharatis efculentis, facile | acefcit; quod acidum deinde per circulationem ad caput de- ! latum & inde per univerfas juncturas à nervis delatum, atroces ' illos efficiebat dolores, quinimo & ipfam caufabat Epilepfiam. ! Nec dubium eft , quin peregrini ifti hofpites fua rofione & | moríu per univerfum fiftulofum corpus, quo nunc cum chylo | & fanguine deferebantur ; maxima ipfi incommoda intuliffe, !'& forían aliis pravis humoribus conjun&i; cuncta fymptomata fupradicta perpetraffe. i1 | |. Quod autem hi vermes in ipfis venis & aliis vifceribus "fuerint ftabuliti, exinde patet, quia urina; quz illuc defertur, ; per emulgentes ex vena cava ad renes illam attrabunt, inde au- |tem per ureteres ad veficam tranfit; cum autem vena cava fuz 'in hepate habeat óriginis principium, & per univerfum corpus | diffundatur, confequenter una cum fanguine per circulationem !continuam vagos illos hofpites hinc inde deferebat ;. donec jper emulgentes una cum ferofo fanguinis liquore ad ureteres iprotrufi, tandem cum urina foras propellerentur, | . Ex his ergo fatis innotefcet cur. y rii infufionem & eun- dem dulcem ad curationem adhibuerim, qux in morbis alias ideíperatis adhibentur ; ad id enim tam propria experientia, quam Clarifs. Helmontii preclara do&rina ( quam in tractatu fuo in verbis, herbis, & lapidibus eft magna virtus) ubi Mer- curii arcanum contra vermes commendat, inductus fui; cujus hac fant verba :. radicalis commiftio argenti vivi admiranda iet, fi argentum. vivum maceretur in magna aqux communis quantitate ; hxc namque etfi ne minimum quid deargento vi- vo in fe forbeat., aut ad fui naturam convertere queat , atta- men ab argento vivo proprietatem; non item fubftantiam mu- tuat; M rris 4vó ^^ ^ 7 Obfervatio LXXXVII. 0 tuat, fic ut pota aqua ejusmodi necet luinbricos univerios it corpore exiftentes etiam quo potus ifte nunquam pervenit - quippe qui mox totus in lotium rapitur; fitque aqua ifta con- £&à lumbricos validior fi femel cum argento vivo bullierit: íic enim unica, uncia argenti vivi millies poterit menfuram aquae inficere, attamen permanere in pondere & proprietate. Hac | ille. Lymphz autem crudioris evacuationem adhibito Y rio. dulci per falivationem procuravi, quia ille ad hunc effe&um. producendum & ex partibus remotioribus educendum,nullum efficacius eítremedium. — ^ dub s Ü ( Gracio Auguflam Vind, d, 27, Febr, 1. 1721, milja.) " OBSERFATIO LXXXVIIL Dn. D. Samuclis Koleferi de Keres-Eer. — AApoflema bepatis curatum. | N. Vir matura ztatis, ftaturz mediocris, conftitutionis. * fanguinez, indolis moderata, ruri degens, dum ad. has. bitationem fuam reditum feftinaret, concitató velocioris gre süs cauía equó , quem equitabat ; pracipiti cafu antroriumy prolapíus eft, allifitque thoracem dextrum, circa regionem. hepatis & diaphragmatis oppofitz glebze ; equi. fimul ruentis pondere preffus,adeó graviter , ut femianimis diu humi pros. camberet ; adftantium vero auxilio ad genua erectus; reípiras tonis difficultate; & dolore pun&orio allie partis pené ope preffus fuffocationi proximus ; agré ad habitationem -— veheretur. Ubi operá Chirurgi, & remediorum adminiculó: deftitutus,. parti affectz impofuit linea calefacta; fpiritu vini: iyrrhá-camphorató imbuta; interné prater pulviículum be- zoardicum, qui forte ad manum erat; copiofisfimé haufto, her- bz thez infusó fe levabat, fubortamque tusficulam rancillum: fedabat, Sic íolà quiete & calido regimine per aliquot dies | conti- ZApoflema bepatis curátute, — 417. | continuatis, dolores circa lobum hepatis finiftrum , & coftas - | binas inferiores,umbilicum verfus,cum nonnullo tumore pro- | tenfi, remiferunt quidem; in integrum tamen non ceffarunt ; Siquidem recuperatis etiam viribus, fi veftitu ar&iori fe con-- ftringeret, vel íi ád latus dextrum decumberet, refpirationem . anxiam & anhelofam reddi animadvertit ;; ideo fomnum ca-. pturus, fupinus jacere coacus eft. Tandem vertentis anní | menfe Martio febri continuá corripitur cum diarrhoea, tusfi & urinz dolorofa excretione ardore interno & vigiliis comi-. tatà, Adhibita ab amicis:varia; tam officinalia, quam etiam. | decantataHaleníia, qua novitate rei tum temporis fe omnibus commendabant , optató effe&u haud fubfecutó. Aegrotum inter infomnia lactis bubalini appetentia incesfit, quó alteró die allató, & cochleatim affumptó , fymptomata nequicquam | exafperari ; quinimó continuato bidui ufu remittere calores, Íomnumque placidum obrepere deprehendit. Somnó refo- - ' cillatus, audacius & avidius ufui lactis per 14. dies inhzret, & - | vires refüumit ; . mox etiam itineri tuto fe committere poffe cogitat; & fpei plenus, le&um deferit ; fed arreptà ex cibo fumpto nauíeà, (uti hujus Gentis morborum principium & | erigo;à naufea; qux vulgó TJemer audit, derivari folet,) rurfus - febri corripitur cum fubitanea virium proftratione, & tanta memoria debilitate, ut in tertia quavis voce fcribenda vel-e- | doquenda proríus hzreret;dolor fubcoftalis cum fenfu attracti- | vo ponderis alicujus ; à medio diaphragmatis verfus inguen dextrum delabentis, deliquiis identidem fi fe moveret urgen- || tibus, iterum comparuit, medicamentis hic parum proficienti- -| bus; aliquot guttulis defecatisfimi, ac finceri vini Tocaiani; vul- £o 9(usbrud) fubinde ori admotis, fe fuftentavit ;; O&avo autem poft gravem hanc recidivam die; exquifitisfimum dolo- rem in extremo vertebrarum dorfi introrfum fentit; quem dum hamorrhoidibus coecis furentibus adícriberet, varia in- caffum tentavit, donec ab extremo ani; ferotum verfus dolo- zem ferpere; fcroti dextram partem paulatim tumere animad- - Ob[erv, 4cad. N, C. Cent. X. Ggg . ver- 418 Obfervatio LXXXVIII, verteret. Tumore autem, & ex pendula gravitate, fcroti do- lore auctis, pedibus amplius infiftere non potuit. In cafu an- Cipiti; Chirurgorum confilium expetit; quibus cum in more pofitum fit, in omnibus promifcué cafibus una folummodo oberrare chorda, cataplaímata difcutientia, emollientia, & fup- purationem promoventia, priori intentione non füccedente, adhiberi periuadetur ; quibus ad preícriptum adhibitis, dum . eventu contrario, dolorem, tumorem, & inflammationem iu immenfum augeri videret; abje&is Chirurgorum cataplaíma- | tibus, faniore alicujus confilio adhibuit pulverem ficcum vege- tabilí- mineralem parti infigniter inflammatz & diftente ex- terné adíperíum , & pelle leporinà contexit, quem; quo fre- quentius adípergeret, eo certius dolorem remittere cum fola- tio deprehendit. "Tumor quidem à fphin&ere ani, usque ad pubem fe exeruit, ac ultima nocte, cum febris nova accesfio- - ne fe plus viribus & animo linqui animadvertens, ad alexi- pharmaca & cardiaca di&a mixti generis fuoque genio appro- priatis , in forma mixture, fingulis horis affumpta fine inter- misfione infufum herba-thez fuperbibendo; unicé poft DEum - confugiendum ratus; fuccumbenti nature in tantum fubvenit; ut in parte fuperiori Ícroti fub virga aperto fponte foramine - in cute exteriori, pus erumperet craffum foetidisfimum, & in- tra biduum effluente pure copiofo, tumoreque fcroti & pubis - fubüdente, xger levatus fit; ac ad fe redierit, fubíecutó interim partis dextra fcroti effufisfimo fudore, tantoque partis ma- dore , ut di&us pulvis amplius adfpergi ; nec lintea quadru- plicata ultra horam fufferre potuerit. Sudore hocce per ali- quot dies continuante, & fcrotum ad priftinum ftatum rediit, & durities à fcroto ad fphincterem ani protenfa evanuit. Jam fpei plenus eger; emaciatum doloribus & vigiliis corpus, cibo ad appetitum tumptó, refocillare geftiebat, dum poft coenam frugalem quafi ex infidiis minime pravifis , febrili excande- fcentia corripitur ; fuperveniente lateris affecti pun&oriis do- loribus, tusfi refpiratione laboriosà & monbundorum extrema Bo agen- Apoflema bepatis curatum. 419 - agentium haud abfimili. Jam ab amicis morti deftinatus, fe- . | mianimis accipit prememoratam mixturam ; & fe ad diffolu-- tionem componit; decima fexta à novo hoc infidiofo morbi . affultu horá; ingravefcente tusfi, conatus ad vomendum aum | fuffocatione urget; & inclinatus ad latus, tantam materiz pu- , rulentz lixiviofz, viridefcentis & faburrz, omnis generis cji- cit copiam ut fubftratam patinam profundiorem impleret;eje- &à faburrà, omnia fymptomata ceffarunt, & fopore fuperve- niente , altero die jam jam morti datus reviviícere incipetet, fuperatisque tot morbi affultibus, tribus annis fanus.vixit;pra- | terquam quodurinam egereret foeculatisfimam;fedimentofam, gravé olentem , aliquando & involuntarié fluentem. — Ante biennium ex infperato ,. plus ex commotione animi ; quam . dixtz errore, corripitur dolore colico lancinante, & ípaímo- dico in loco illo fubcoftali contufionem paffo ; cum tumore | ovum anferinum zmulante; fed fine inflammatione. Hic cly- |! fterum &internorum paregoricorum;antifpaímodicorum;alca- ! linorum, & balfamicorum auxilio remifit, fed accedentibus va- | riis animi affli&ionibus, & curarum plená zgroti vità fubinde | intra anni decurfum recrudefcens crudeliter exercuit. — Ac- | cefferunt hoc anno epidemicé graffantes puftulz, nec non va- || riolz filveítres , per totum corpus ichorem & faniem funden- tes cum iníigni pruritus ad noctem exacerbatione ; quibus abfterfis , elusá depurationis fanguinis fpe ; redeunt memorati dolores colici gravisfimó infultu; adultó jam autumnó; & cum | nec clyfteres , nec alcalina in mixturis data, nec alexipharma- .| €; quibus antea adíueverat , neque dolorem mitigantia offi- -| eium facerent; balnea aqua dulcis cum hordeo & nitro para- | ta; adhibentur nonnulló levamine; tandem fuadente amicó || hirudines applicantur; quorum adminiculo copiofus effluxit | fanguis, itin. ater,feri aquofi expers, & depletis vafis feda- | libus «ger à doloribus per aliquot dies inceffanter infeftanti- | bus prefentaneum quidem fentit levamen; fed paulo poft | formicantem humorum;an flatuum' (diguofci non potuit) pro- . 4 E L4 1 | Ggg 2 lapfio- - 4.20 Obfervatio LXXXVIIL 1 lapfioné à parte toties dicta ad inferiora abdominis & lumbos repere deorfum advertit, quem fecutus eft teneímus cum ur- gente conatu ad irritas dejectiones alvi, & urine misfionem - exquifitisfimi fenfüs: prout eft in ifchuria & ftillicidio. Ingra- vefcentibus doloribus,cum prodromis convulfionum, repeti- 10 balnei & calefa&torum facculorum ufü; penes interna bal- famico-volatilia cum 'R à folari; mox etiam 'RO ope men- | ftrui cinnabárino - antimonialis, & vitriolico - martialis elicita; adhibità, cum impetu urina prorupit, fineullo calculi indicios. cgefta liberé & frequenter materia faniofa ; in floccos quafi di(cerpta; per plures dies; quà fe paulatim exonerante natu- ra, ger reftitutus eft. Nova accesfionis di&a colice przlu- dia, per pilulas bal(amicas Becherianis non abfimiles, & vena- zum hamorrhoidalium levem fanguinis profufionem feliciter | pravertit. Recurrentes vicis(im poft quatuor feptimanas, iis- dem pilulis felicisfimé fuperavit, nunc fanus & refumptis viris - bus prioris atatis conílitutionem recuperandam prafagit. - Cxterum digta utitur moderata, & potu fine vino plerumque «alido. / d L1 non cs sluDo SG CARMEN On pauca in cafü fideliter relato occurrunt, quz medico- ^* phyfiologicam confiderationem merentur ; cumprimis. veró , cum poft gravem contufionem in regione hepatis apo- ftema generatum effe ;. morbi hiftoria indicet, mirari fubit : qui tam diu fine notabili noxz fenfu in parte principali motui diaphragmatis obnoxià; purulenta materia ftabulari queat ? ^ * Secundo : "Per quas vias dubio omni procul materia | " ifthzc erumpens ad fphin&erem ani; inde inter membranas Ícroti ad dextrum tefticulum delapfa eft? | UU Tertio : Sed longe major eft difficultas determinandi : per quas eadem illa materia rurfus poft quatuor annorum moram congregatas antroríüm ad veficam delapfa; & per vias urinarias excreta eít, | ——- K - Quar- NN xl | "Apoflema bepatis curatum. 421 — Quarto : - Sufpicione non caret peritoneum íub coftis | nonnullam rupturam paffum effe , per quam fubinde inteftini , «oli pars gibbofa exfiliat. Cum urina faturatisfimi crocei co- -| doris, & oleofo pinguis diu fub ultimo paroxysmo excreta fit ; "Annon etiam per occultas vias in ureteres extravafata bili adícribendum veniat ? Utrinque fumpto experimento verificari videtur nonnulla in corpore humano rationi folz,& "nondum experientiz quomodo fiant, patere, juxta principia "Craneniana, (1 | 6r E : — A Quinto: Memorabile eft; dolores inteftinorum, colico- | fpafimodicos ,' per apertionem venarum hamorrhoidalium certius & citiüs fedatos effe, quam clyfterum alvum fubducen- tium, anodynorum; aliorumque antifpaímodicorum auxiliis. - Sexto : Robur compacti corporis, & nervofi generis fo- liditas quantum conferat ad vitam prolongandam , & mor- bos graves fuperandos, fluidis vitio laborantibus ; & graviter affectis. | | A ^ . Septimo: In cafibus infrequentibus, & ambigui eventüs non fémper fequendas vuleares Medicorum & Chirurgorum hypothefes; generalesque curandi rationes in individuis tali- | bus applicatas; nondum rité exploratis: morbi origine, pro- !Jgreffu, fluidorum conftitutione, & agri indole , plerumque ! mortiferas & perniciofas effe 5 ideoque Medicinas fyftemati- |"«as cafualibus merito poftponendas, judiciumque Medici ar- | «ani loco effe. IN. : | | |— OBSERVATIO LXXXIX. le4s Dn. D. Samuelis Koleferi de Keres- Eer. | ; | Vomica pectoris. Eiup uL." —d——— deua a EO oin, ce ME c. E — un * SUpremus Armorum Czfareorum Profectus, C, S. à S, pro- | ^9 pemodum feptuagenarius, incidit in diarrhoeam cum cona- | tu primum; poft etiam fluxu haemorrhoidali per 14. dies non |. aiii Ggg 3 iine ! / 422 | Obfervatio LXXXIX. fiae dolore durantem 5 cui domefticis tanullum fedatz, brevi poft fupervenit conftipatio alvi; cum febri continua; ux- ficula, dolore fubinde pun&orio, plus autem gravativo lateris dextri (upra diaphragma, proftratione virium , urina intensé rubra, uti & vigiliis, ut; accedente devexà etate laboribus fa- tigata; jam conclamatum effe videretur; Cüm fuüperveniente fideli Confultore, cum blandis roborantibus , fedes fine irrita- tionibus promoventibus, & fudores fine exagitatione prori- tantibus , morti proximus ad vitam revocaretur. Dato ali- quot dierum interftitio quietis impatiens, dum jufto plus viri- bus fideret, aliorfum proficifcitur, quo vix appellens, febris tec-- tianz paroxyfmis corripitur; quibus per priora remedia dc-- pulíis, emanente febre, priorem flationem repetit; diutinam ibidem manfionem, & continuandam quietem; defiderium re- creationis vindemialis abrupit, reditque iterüm ad locum, quem pauco ante tempore deferuerat, infaufto eventu: febri. enim ibidem corripitur, cum conatu hamorrhoidali, & dolo-- rifica fanguinis profufione non folum , fed & ex venis dorfi manus, uti & apicibus digitorum, nullo vel ulcuículo, aut im-- petigine; vel vi externa praecedente, erumpit ng floridus, & guttas ftillat; mira naturz phleboromia. Paulo poft cada- veris inftar, manus & pedes frigefiunt;fpiritu vini inungunturg calidis linteis fruftra foventur, prafenti tamen animo, & inte- gris fenfibus, interpofito paucarum horarum interftitio; viribus fubito deficit, & neceffario advocato; vix aliquot verba locu- tus, inexpe&até moritur. Aperto cadavere, in capite vafa fanguifera turgida cum- primis 1n ventriculis cerebri plus jufto diftenta vifa íunt. Ce-- rebrum plenum; & grande nullo infolito colore tin&tum ; ut. nonnulli exiftimant ; tabacz fumigatoribus cerebrum camini. vel alembici inftar atro colore tingi, cui tamen fumme dedi- tus erat; copioío nihilominus humore, ferofo ; crocei coloris perfuium, repertum eft. Pulmones luridi; materia ferofa, pu- rulenta & fanie graveolente infar&i ; Lobo (iniftro adhaefit Jl median- | GENE Vomica pettoris, 423 . mediantibus ramificatis vafis fanguineis, tendinofus & adeo | eraffus quidam facculus ; ut repetitis incifionibus vix cederet, , continens intra fe co&i ; (uti dici folet) puris graveolentis , uncias fex ; adhafitque vertebris dorfalibus valida ligatura : |. altera vero pars pulmonum membranz pleurz. Intra ambas lobi pulmonis, & pleure membranas à memorato facculo di- | ftin&tas ftabulatus eft humor lympha inftar limpidus, dimidi- am excedens menfuram, inodorus. In arteria magna reper- | tus eft polypus; ulnz unius longitudine gelatinz inítar fubtili membranula obdu&us. | Caput & pedes confiftentioris fub- ftantiz.« Cor magna molis, fed exiuccum; parenchyma fine lympha; cordis ventriculi vix drachma fanguinis referti. He- ! par fine defectu fanum. | Lien exilis, unius digiti longitudine, crasfitie duorum. Renes inequales;materia ferofa purulenta & -olente turgidi. Vefica ampla & plena; poft expreffam urinz p mübre menfurz unius & dimidiz quantitatem ; apparuit in t fundo veficz miniatum fabulum; & pingue phlegma. — . Hzc ffi cum vita; confuetudine & actionibus mortui con- | ferantur. non vana conje&ura confe&ari licebit : habitum V Corporis, & internam temperiem vel intemperiem fequi paf- L fiones animz, & mores hominis, vicisfim externa internorum i effe indicia, Subinde dum viveret, tusfivit; fed rarisfime & ^ vix aliquid ejecit; & id; quod excreando expectoravit, glutinis i inflar tenax fuit. Frequenter conqueftus eft de ficcitate; do- t lore gravativo pe&oris ; de refpirandi difficultate nunquam. In ambulando indefeffus , nulla ipfi per montes via impervia, 'veltzdiofa. Cuniculos metallicos perreptavit; & metallario- rum labores in fodinis metallicis, earumque anfractibus iu- /! vene quovis impigrius;ad extremum usque ícrutatus eft. Pe- i nes ufum fumi tobacz decocto Caphé fzpius cum herbis pe- '&oralibus ; aliquando & amaricantibus parato ; vino pauco; | eoque auro obrifo candente calefacto ufus; incommoda apo- tM E — at I- /flematis prevertendo fuppresít. mM | OBSER- ins PNE Obfervatio Xc. OBSERFATIO XC. Dn. D. Samuelis Koleferi de Keres - Ber. Intefhim pars extra abdomen pendula. Ufticus é Comitatu Colos, natione Valachus, mediocris fta-. turz, robuftus, compa&i corporis, ex elevatione & in al-. tum fublatione ponderis, elongatis abdominis mufículis, quaft. muctone faucius inguinis finiftri pungentem dolorem períea- tit; quem cum nonnullus tumor fubfequeretur, quxvis fomen-. tationum & embrocationum, nec non inuncdtionum media: adhibet 5 quibus irritis, & nil proficientibus; pars affe&a abit . in fuppurationem; poftin exulcerationem ,& cum ruptura peri- tonei inteftini procidentiam. Subjicit íe cureHerniotom!i iudem Valachi ( eft hoc hominum genus temerarium, audax, illitera- tum, fed ab experientia ex caftratione equorum haufta, faepe o. mni literato,& exquifitisfimis inftrumentis inftru&o,expeditius). qui exulcerationem curaturus, & delapíum inteftinum repoft- turus;cafu fortuito inteftinum difcindit, quod cum confolidare. niteretur, incaffum omnibus tentatis, nil amplius effecit; quam | quod partem inteftini extra abdomen pendulam relinqueret, ut: egeftioni excrementorum viam fimulaperiret. Vidi hominem ejusdemque inteftinum, longitudine unius pedis pendulum in ligneo tubo. corpori alligato absque incommodo geftatums. prouti in appofita figura videre eft. Qui dum feces egerenz. das fentiret, amoto tubulo per hoc excretorium felicius levaz batur, quam per anum ; Ánus autem unacum inteítino re&o. tam firmiter coaluit; ut ne quidem humorem ullum transire vel fudare fineret. Dum iter faceret, vel inter homines ver- faretur, à cibo prorfus abftinuit; & non nifi ad noctem come- dit, excrementa quidem ftatis temporibus egesfit; humores tamen fubinde ftillabant in tubulum, qui fcetoris vitandi caufa mundandus identidem fuit. Tali corporis conftitutione, pen- dente extra abdomen inteftino, vixit annos feptem füpra vi- | ginti De Transmutatione ferri in cuprum. 425 ginti. Cztera fanus, opificio farturz deditus, nuper admo-- dum ex alia infirmitate, füb contagio peftilentiali mortuus cft. Vid, Tab, VI, OBSERVATIO XCI.- Dn. D. Samuclis Koleferi deKeres-Eer. - QDe transmutatione ferri in cuprum. gpeeeonno ferri in cuprum , fumpto ex aquis Hungarie . 4 Schemnicenfibus, & vallis Dominorum vulgo ertt Griutib experimento,metallorum transmutationi tantam fidem ha&enus fecit, ut Alchymiftz, Aurifices; ipfique Adepti pro . posfibilitate aurifactionis & transmutationis viliorum metal- : Brun in aurum , palmarió hoc argumentó uti non vereantur. | Modus & Methodus, quibus credita illa ferri in cuprum mu- | tatio peragitur, notiora funt, quam ut nová repetitione indi- | .geant. . Accidit nuper in Valachia Auftriaca, dum ejusdem | euprifodinz luftrarentur ; ut in ruinis antiqua fodinz extra | du&um venarum , & ut merallicé loquuntur , ad folem; ( aut. | &aq) elegantisimz viridis eris glebx obvenirent ; quas ne- | glexiffe; aut tanquam inutiles prateriiffe; priores Metallurgos, cum credibile haud fit 5. fiquidem certum eft virides iftas gle-- ' basfodinarum Valachicarum valdé tractabiles effe; nec toftio- ne indigere ; facileque in cuprum fundi : Cum autem ferri smineris fotos & circumquaque locupletes effe contiguos - | montes ; quid evidentius eft ; quam perfualum habere: eas- "dem ferri mineras, percurrentem Coementi aquam pracipitaí- | fe, & ex hac przcipitatione particularum cupri elegans viri- | -dis aeris depofitum cum tempore in glebas coiviffe, fufpican- || dique occa(ionem effe , in Schemnicenfibus aquis per folutio- | mem ferri cuprum przcipitari; quod additione cupri montaüi | ad ftabilitatem partium. obtinendam funditur. | Mirum cft; [9s 7 LObferv. Hcad. N, C. Cent, X. Hhh. nons | ] 1 426 : Obfervatio XCII. | nondum adhucaccuratius examinatum effe: An ferrum, quod in aquis Schemnicenfibus folutum eft ; & in lixivium fapo- narium redactum , reducibile fit ? fic etiam explorandum merito foret : Num ramenta in aquis Schemnicenfibus ferrex indolis? & quz fit proportio , inter ferrum , aquam «oementi, & ramenta qua in cuprum funduntur ; quz tamen : prater Docimafiam ignis, etiam per ftaticam tentari ; fi non . plane explorari poffe videntur. Similes equidem przcipita- - tiones in fluidis aquarum fortium auri; argenti, & aris omni- bus obvieíunt;& verifimilitudinem hanc haud obícuré innuunt. OBSERFATIO XCII Dn. D. Samuclis Koliferi de Keres- Eer. Achates &&'c.. Tranfiloanie. p Ercem effe Tranfilvaniam fubterraneorum nature pro- | ventuum, cumprimis; auri liberi, in pulvere, granis, fru-- ftis, non tantum cum mixturá aliorum metallorum ; fed & . Obryfi apyri; nemini jam ignotum eft. Terra argillacez, fabu- lofz, arenz; lapides, fluviique fuis in matricibus & certis cru- ftis querentium non eludunt operam ; prouti in Auraria Ro- manó-Dacica pluribus videre eft: | 3 Nuper admodum fingulares minerz ferri etiam detecta quarum ha&enus nulla fuit notitia, qua in fornace ex quo- rundamitideminProvincia inventorumfaxorum genere,ftructa; in ferrum fufile excoquuntur, ex quo tam pro bellica; quam domeftica necesfitate omnis generis inftrumenta & utenfilia funduntur ; quibus, (tantó hucusque beneficio deftituta;) nunc locupletatur Provincia. | Salium non quzfitorum poft ficcitatem priorum annorum infinita fe hincinde prodit copia. -Lapidum, Rubini, Cryftalli, Marmorum varii generis in & fu- per terram mira deteguntur fpecies. ml - Proxi- | E. Achates dc. Tranfilvánie. /427 "Proxime preterito Autumno mons czteroquin aurifec internum lapidis Achatis penu per nonnulla elegantia frufta- externé hzrentia prodidit. — Triplicis hic generis eft ; ruber; fubniger, & flavus mirá variegatione , qui fi expoliti fuerint, elegantià & puritate nullis aliis cedent, maximé fi nova fru- fta ex finu terre eruentur; fiquidem majores moles ibi re- - conditas effe hujus lapidis, fidem prater inventa aliquot li-- brarum frufta, promittunt columnz feu ftyli laterales monu- mentorum epitaphialium in templo Cathedrali Carolino-Al- benfi, nunc in ufus facros converforum, ex fimili lapide, nec . aliunde quam hinc erutorum, certa experimenta. Dies diem . docet, & qua feculis fepulta jacuerunt, hora detegit: Sic in- | fignia Antiquitatis Romanz fortuiti labores detegunt indicia. | Inter cetera. memoratu digna in ruinis Apulenfibus nuper effoffum eft fimulacrum Hecatenes cum Inícriptone Greca; item lapis alius quadratus latus are cum Infcriptione Ro- muna: HECATENI PATRES Ex DE. votione ARAM POSIERUNT - - - - &c. fed de his & fimilibus alibi fufiüs, OBSERFATIO XCIIL Dn. D. Samuelis Koliferi de Keres- Ber. Mures apreftes. : T Nter tot epidemiz Tranfilvanicz phafes pofteaquam imme- | ^ morialis ficcitas impluvie aíftatis ardore terram exusfiffet, | & miris contagii pefülentialis propagationum mediis opti- | mos tra&us depaviffet ; rubigo fruges fteriles reddidiffet, fu- | pervenit incredibilis murium frequentia, Quos ab Oriente | veniffe & fuccesfivé unum poft alterum Principatüs tra&um | occupaffe, follicita plebs obfervavit. Varietas in colore & ma- | Bnitudine diverfa fuit; plerique domefticis fimiles, nonnulli | talparum & catorum minorum; quos mures alpeftres dixcris | magnitudinem aquabant. Dilatarunt fe à meníe Maji in fe- | ! Hhh a rum | l I f s 2I 42$ . Obfervatio CXII. rum autumnum per totam feré Provinciam Occidentem ver- fus; terram undique infinitis contiguis cavernulis cribri inftar perforarunt, primum tenue gramen, mox virideícentes fpicas, sandem & grana confumpíerunt. Adulto vero autumno pro- .videnti follicitudine excavatis mirà Archite&ture naturalis fabricá cuniculis, congefferunt non folum puri tritici penum; ( cujus fubinde metretas hinc inde detexerunt tenuis mesfis. pertefi agricole) fed & lectos uvarum acinos, & quicquid. humano nutrimento infervit, infigni jadura in diftinétas con- vexerunt cellulas. Prater damna frugibus & vineis illata 5 gramen effoetum vel adversà quádam indole affe&um non tantum pecudum nutritioni infeítum fuit ; fed & pragnantes equas pasfim abortire fecit... Dumque fpes brumali gelu ni- vibus & aquis fuffocandos & exftirpandos fore follicitum de - novo femente fruítraret agricolam, opinatum eft, ventó quo- dam ab Oriente appuliffe & vento pariter ipfis inimicó ex- terminandos fore. Id equidem curiofis obfervatoribus jam | extra dubium eft: Affeciones epidemicas plurima ex parte | afllatui nonnullorum ventorum originem debere, concuríu. magis vel mrnus efferari, mutatione fedari. In nupera terna preíte, cumprimis in ultima, meridie correptos paucisfimos | evafiffe, circa vefperam paucos, mané plurimos. Licet non- nulli perfuadere conati funt aérem infectum non fuiffe ; Ne-- mo tamen fanus negaverit, in modum fulgurum vibratas has. aris regiones infectas plus vicinis reddi potuiffe; Cum veró. infolità tempeftatum anni conftitutione inconftans hyems, & ininitium veris protra&um aíperrimum gelu penuaria muri-. um exhaufiffet,. quaquaverfum murium frequentia in pagos fe fubduxit; in quibus nil proficiente incolarum induftriá éx- terminandis ingratis hofpitibus, miró naturz auxilió a muítelis fubventum cft, à quibus incredibili celeritate necantur; & in acervos necatorum cadavera congregantur. : 1 (Claud:opoli Auguftram Vind. d.1. Martii d. X721, mif]a.) OB- | E De caufa bemieranie letbalt, — | 419 |" . OBSERFATIO XCIV. || Dn. D. Michadlis Bernhardi Valentini. i Decaufa Hemicraniee letbah. L r " | go Emicraniam utplurimum. ex abíceffu cerebri aut. fimili 1. 5 cauía oriri; per cadaverum fe&üones demonftrarunt Bo- getus in Sepulcbreto qe» Blaucardus im. natome practica. Confirmat idem cafus, quem hoc ipfo anno Vir Experientisfi- ! mus, Dn. D. Heldius, Confiliarius & Archiater Anhaltinus, per | literas mihi communicavit ; cujus verba é vernacula in Lati- | num translata ita fe habent: Die 16. Febr. hujus anni Eilan- | gz diem fuum obibat locumtenens Dn. ab ZArnbeim ; quem | die iniequente (ectioni commifi, quum in dextro capitis latc- ! re; cumprimis circa aurem ejusdem lateris, immanes hactenus | dolores, unà cum febri & deliriis perpeffus fuerit , que ne- | quicquam etiam remittebant, licet multum materie purulentx ' ex áure illa efluxerit: ita ut tandem delirio furioio & epi- ! lepfia fimul corriperetur. Ubi quoque reticere nequeo; eun- | dem annis juvenilibus fpisfimeé ad quartam aut dimidiam | hore partem coecitate quadam obrutum fuiffe; à quà eundem liberavi. Poftquam igitur pituitam , inftar lardi induratam e maribus extraxeramus, caput primum aperiebatur : ubi remo- | tà durà meninge in dextro cerebri bemifphzrio, ftatim (ub pià |matre, multum pituitz & aqua flaveícentis, gelatina inítar | condeníatz, apparebat. ! |— — Venz in toto cerebro infigniter turgebant, haud aliter | ac in Apopleáicis fieri folet. Sub dextra aure cartilago quo- | dammodo nigricabat. Nervi viforii ingentes fatis & robufti occurrebant, Proceffus autem mammillares omninó defidera- | bantur; quapropter vivens adhuc omni odoratu deftitueba- | tur.In infimo ventre lien folito major & hepar in parte infe- | riore nigricans apparebant, quo colore vefica bilaria eque ac inteftina hinc inde quoque deturpata erant. | | Hhh 3 In 430 | Obfervatio XCV. 3 "A [n medio ventre cor magnum [atis & ín pericardio a- quz quantitas excesfiva fpectabantur. Quod vero admirati- - onem merebatur, pulmones quoad totam fubftantiam; charte inftar albeícebant plurimis tamen puná&is nigris intermixtis, - cumprimis in finiftro pulmonum lobo , ubi fimul nodi hinc | inde occurrebant. Alioquin autem, durante adhuc vita, de- mortuus macer admodum fuit, potui Spiritus vini Gallici & roris folis adíuetus. OBSERVATIO XC. i Dn. D. Michaelis Bernhardi Valentini, De coaltu -oagme uterine in gravida... Um anno przcedente 1720. Álsfeldiz in predio meo fubs- urbano cómmorabar, confilium meum implorabat uxor | Georgii Scheres, Piftoris & civis illius loci, non fine lacrymis conquerens fe à Chirurgo, ob. Adamo Carolo in partibus gez nitalibus confolidatam effe ( fie todre ganf& $ugebeilet) poft- quam ob genitalium ; ob partum difficilem , dilacerationem. ejusdem auxilio ufa fuerat. — Quum vero idem Chirurgus. fub ipfa cura marito ejus fuaferat, ut turundz loco virilia 1m* mitteret ipfaque mulier ante vagina confolidationem denub concepiffet, hac autem nunc per imperitiam Chirurgi coalitd de propria non minus , quam foetus vita; ob denegatum exis tum anxia & folicita effet; ob partus tempus appropinquans | opem meam expetebat. — Digitis ergó explorationem infti- tuens orificium vaginz ad duarum unciarum profunditatem | adeo concretum & coalitum inveni, ut indicis apicem vix absque fummo dolore admitteret. Suafiergó fectionem chi- rurgicam, quam Dn. Henricus Klebergerus,Coníul & Chirur- gus illius loci; in fe fuícepir & felicisfimé abíolvit , adeó , ut. muliercula paulo poft filiolum formofisfimum enixa fuerit; quem hoc ipfo auno 1721. laetabunda videndum E d | ZAnatome clangule. 431 | De imperita autem prioris Chirurgi curatione dijudicanda | non tantüm Facultas Medica Giffena requifita fuit; fed & ad- . ! huc fub judice lis eft. OBSERVATIO XCVI . Dn. D. Michalis Bernhardi Valentini. | ZAnatome clangule. Nno MDCCXX. meníe Novembri Anas fera rarior, ex illarum genere, quz PLATYRINCHI feu Latiroftrz;Hel- ! vetis &afteniáuler dicuntur, cm inferior roftri pars in fu- | periori, tanquam in theca quadam includatur. Erat autem !alla fpecies, que CLANGULA vocatur & quidem mas , qui infra oculos utrinque maculam albam pilofam ; in diametro album vel groffum zquantem; habere folet; qux in foemellis | defideratur. DEL v ra riori quodammodo ingricans , in altera veró feu inferiore ex 1albo flavefcens. Oculi fimiliter eleganter flaveícebant, quem- admodum & pedes, quorum digiti lata & nigricante pellicu- Ila; alis vefpertilionum haud abfimili, connectebantur. |». Inteftinum coecum duos appendices longas; utrinque an- | nexas, habebat. | T" d |... Quod veró fingulare & infolitum eft, afpera arteria pri- 4mum aüguíta circa medietatem in utriculum fe expandebat, ——t—À fcre pollices latum ; cujus annuli obliqué & fquamarum | inftar | 432 Obfervatio. XCVII. * inftar fibiiquodammodó incumbebant. — Abhinc ruríus angu- ftior reddebatur, donec tandem in pectore in facculum car- tilagineum , inftar crepitaculi infantilis, utriculo majorem & aliis anatum fpeciebus' etiam familiarem def(ineret, qui altero in latere etiam adhuc femi-annulares articulos oftendebat:: in majore veró parte glaber erat & in utroque latere in ap- endices anguítiores definebat ; qua in pulmones hiabant,. Vide TABULAM ; quam utinam cum ipía defcriptione £i- gout ineo Zootomico, eo tempore jam abfoluto inerere - cuiflec! - Vid. Tab.IV. a. Afpera arteria, b. Utriculus annularis. c. Continuatio afperz arteriz latior; d. Sacculus cartilagineus glaber. | e. Latus facculi articulatum. f. £ ££ Appendices facculi articulis gaudentes. Fig. II. Fig. L a. Lingua. - ! b. Appendix linguz, OBSERPATIO XCVIhp — Dn. D. Chriftiani Gottlieb Reufneri. — Vires Balfami Ungarici , itemque de Oleo Lz- | bani Carpatbici deflillato unb Svrumzool Del. — EX quo venale fuit in Silefià noftrà;, Oleum quoddam de- ^ ftillatum, odore, colore & fapore ad naturam Terebiti- thinz accedens, quod agyrtz vocant Sirumbol8: Sel / pla- cuit inquirere : an in fylvis noftris, imprimis in montibus Su- detibus, AlpibusSilefiz; hoc ligaum creícat ?. Movi, quod di- citur, RS -—, E^ mE S OMM MS E S ner Rc a Eg CERETERC PES o Eon io e 7X LL EN | ^ CO | | Balfami Ungarici, itemq; de Oleo Libani Carpaib. jt. 433 citur, omnem lapidem ; fed verum & genuinum lignum non | potui invenire; quamvis neque fumptibus neque laboribus | pepercerim. MINE US | | | - Allatum mihi quidem eft ligni cujusdam ramus, unus & /- alter eum foliis, qui vocabatur Stntíe-J30l$/ ex immenfis ju- | gis montium ; hzc arbor , vel propter nives perpetuas, vel, |. quod magis probabile; propter fterilitatem loci, ad genua ho- |. minum vix accrefcit; unde nomen accepits fed erant rami Pi- ni communis. Liquetergo oleum hoc eífe adulteratum; & vel parum, vel nihil ab oleo Pini & Abietis differre; neque ad naturam & vires BalíamiUngarici accedere. : Li Curavi igitur an. 1719. ex Ungariz montibus Carpathi- cis genuinum lignum afferri, & vidi, quod fit arbor, crefcens | caudice ramisque diftortis, foliis quinis, ( hec eft nota chara- Geriftica) ex uno tubulo feu centro prodeuntibus, cortice ru- goío nodofoque; & elle peciem quandam Dinaftri, Tourne- - fortio tamen ignotam. Ex libris tv. hujus ligni c. foliis, ma- | cerando in V7. communi per 4. hebdomadas & com. deftil- | lavi Oleum quoddam odoris fragrantis, balfamici, & accepi | Sij. 3ij. ponderis medicinalis: Hoc Oleum deftillatum per | omnia quoad virtutes convenit c. genuino Balíamo Ungarico, | quem Dn. ab Hortis primum invenit. Deícriptionem hujus ' Balfami communicavit mihi DD. Liefmannus Pra&ticus Bu- | disinenfis meritisfimus, Amicus optimus, prout Pater ejus |! p. m. inUngaria à DD. Spielenbergero Phyfico Leutíchovienfi, | € hic à DD, de Hortis accepit. |. Uus externus. |. Omnia recentia vulnera, non nimis magna aut profunda | 7 fpatio 24. horarum fine füppuratione aut notabili cicatrice -fanat; majora veró intra triduum aut quatriduum, fi folum- modo alique guttule penná inftillentur. Debet vero lin- teum ceratum fuperponi, quo ligetur; aliàs evaporat. | 7. Olférv. cad. N.C. Cent. X. lii . Hue ! | 434 Cono Obfervatio XGA IE ^ oue dam 2. Humidam puerorum in capite & facie ícabiem folum illi- tam, íntra triduum exficcat, & funditus tollit, nullo reli&to: veltigio. RT. odi a. Ulcera antiqua, ferpentia & exedentia, qualia plerumque - funt in cruribus, fpatio 2. feptimanarum; fi modo illinatur, & linteum ceratum fuperponatur, ex fundamento fanat. 4. Frigidis fluxionibus ,' contufionibus fanguineis conctetis, . Retentionibus, Tumoribus, ex quibus plerumque Paralyfes; aut contradure nervorum diuturna oriuntur; ad miracu- lum tollendis efficax eft; qua: omnia intra duas feptimanas . reftituit. ul Ufus internus. Dofis eft à guttis 7, ad 9. in liquore conveniente ; bis vel 3. in die. 1. Obftru&tiones hepatis, hypochondriorum & renum poten- ter aperit. 2. Sine moleftia impuritates fanguinis per copiofas urinas &- paucos fudores é profundo ctiam venofo genere; tollit, 3. Arenas & calculos pellit. | ! 4. Menfes & Hemorrhoides movet, 5. Gonorrhoeam & catarrhos frigidos fiftit. 6. Inveteratos capitis dolores diícutit. 7. Tus(ique etiam & inveteratis thoracis morbis; nominatim: - vero Phthifi & ulceribus pulmonum medetur. Occafione hujus ligni accepi quoque ex Ungaria Balfamum, in. formà ficcá, feu Gummi, quod idem eft balfamus, ab aere & folis radiis quafi infpiffatus ; paravi c, V. wrifato & tantillo: cochionellz Tin&uram , in calculo renum & veficz non con- temnendi ufus, à guttis 14. ad 2o. in vehiculo appropriato. De quo impofterum plura. Pt opisoni E N ! Antipatbia eum mentha curata. 435 .— OBSERVATIO XCVIII ^" A Dn.D. Chriftiani Gottlieb Reufneri. - ZAntiatbia cum mentba curata. | | | q37Xcellentisimus DD. Joh. Lud. Hannemannus PP. Chilo- | 3— nienfis Dec. 2. anno 4. obf. 5 1. exemplum refert de foe- | mind, quz fine deliquio animi mentham nec videre nec olfa- | cere potuit: credo equidem plures effe homines qui men- | tham averfíantur, | MN : Occafione hujus obíervationis fuccurrit memoriz alia puelle íc. $. annorum, quae odorem menthz tolerare & per- ferre non potuit ; fed lipothymia correpta fuit. Mater ejus, Matrona generofa, certo conícia, lipothymiam Fili effe ab o- ^ dore menthe ; eodem temporis momento manipulum men- | thz recipit, & non fuperficialiter, ed ad naufeam usq; tam diu "mares eádem herbà fricat, donec ad feníum priftinum filia re- thz bené perferre poteft: eft autem fexagenaria major, adhuc 4n vivis.Utrum aliz antipathiz hoc modo curandz; caterís pa- ibus, Curiofis DD. Collegis indagandum relinquo ; hujus e- "nim gratia obfervationem hanc communicavi. . | (Javerá Augu[tam Vind. d. 23. April. | Z4. 1701. 2i]. ) | A OBSERVATIO XCIX. Dn. D. Johannis Adami Limprecht. De grato Cafforei odore, à Medico i proprio. 4. eorpore primum gro, poftea fano , experie Qo per tri-. ginta fer anuos durante, — Edicus quidam Pra&icus quadragenario major cholerico- | **^ fanguineus fubitam patitur virium deje&ionem, ita, ut ex * fella in qua fedebat;alienà ope deftitutus affurgere fruftra ad- | | liia labo- *- do dierit;à quo tempore ad hodiernum usq; diem odorem men- 436 -. Obfervatio. XCIX. | | laberarit; in-febrem incidit, malignam quidem & immani ce-.— phalalgià conjun&am, mente tamen nunquam afHi&á. Hujus . exacerbationem quotidianam circa horam fecundam pome- ridianam femper indicarunt naufea inexplicabilis , inanis vo- mendi conatus & ingens fimul in fomnum propenfio, quam in turbulentum tandem fomnum converfam capitis dolores | eiutint exceperunt, fiti & calore corporis mediocribus. | Certis indiciis perfuajus nervofum genus affici ; linteolo. V hirundinum cum caftoreo imbuto fpinam doríi cum fue- €effu fricari jubet. Hoc dum fit; odor fuavis naribus occur- - ritqui intantam augetur fragrantiam ut in admirationem etiam zgerrapiatur. Veritatem hujus rei curatius indagaturus; ca- ftoreum ipíum manibus fubinde tractans naribus admovet, quod mali citrei odorem illi refert, hinc occafionem conti- nuandi arripit ; fed & aquam pradi&am epithematis inftar. fronti applicandi , quo facto adftantes omnes ; aucto fcilicet | foctore caftorino fugantur ex cubiculo enumerata veró fym- ptomata ex zgri corpore, a Notari meretur Medicum hunc, mente nullo modo lx-- sà , dictum Caftorei odorem primum percepiffe in corpore &groto, quem antequam hic morbus eum invafit nunquam. fenferat; in fano veró tamdiu continuaffe, ut jam feptuagena-- rius vegetus non tantummodo odoris ejus fuavitatem adhuc. fentiat,íed nec ab Affe foetidz foetore abhorreat, u Interea pro integritate fenfüuumexternorum pariter ac in-.- ternorum in corpore fuo huc usque fervatà humani generis. Servatori grates perfolvit quotidianas, & ne Lectori curiofo de fano olfa&us Medici hujus judicio ullum reftet dubium 5 Íciat: vires fuas nihil magis recreare quam fuaveolentia , eas enim ftudiis & laboribus defatigatas odore Mofchi reficere affolet, in tali autem loco; ubi ellychnium non exa&é fuit ex- tin&um;aut prunz tetrum odorem fpirantes in ignitabulo af- fervantur, vix ac ne vix quidem per horz momentum fubfi- ftere illum poffe. 1 (Berolino Auguflam Vind, d.3o. April. A. 1721. mifJa-) t De Calcults vefce. - 437 OBSERVATIO C Dn. D. Luce Schróckir. De Calcul vefice. MiEsstor quidam , «tat. 69. annor. robufta ceteroquin & | ** 4 fana corporis conítitutione przditus, cum per quindc- | cim annos calculi vefice doloribus, ultimo tamen vitz trien- nio ; fub conveniente dixte regimine, & motus inprimis vc- hementioris moderatione tolerabilius, ut de calculi prefentia | fere dubitare maluerit, laboraffet, tandem An. 1721. M Sep- | tembri acerbius iisdem denuo fuit adfli&tus , ut etiam d, 27, ! hujus menfis convulíiones atroces accederent, & d, 27, ipfum vita privarint. Cadavere cultro anatomico fübmiffo, fola ve- fica cum inclufo calculo confiderationem merebatur; in qua | pauca urina , paulo major vero cjus quantitas in renis dextri ! ejusque ureteris cavitate obíervabatur,calculus autem magnus, | quafi pyriformis ; fuperiori nempe parte crasfiore exiftente; ' & feptem cum dimidia unciarum pondus zquans delituit, ve- | fica admodum craffa & circa calculum conftri&ta comparente, | ut difficulter ille inde loco moveri ; atque ex pelvi extrahi | potuerit; & ita quafi in medio veficz fufpeníus haferit ; cum- que talem ille fitum na&us fuerit; quo minus crebrioribus & . urgentioribus doloribus circa ultimos vitz annos collum vefi- | € atterere & ftimulare valuerit;)hinc fufpicionem prebuit,mor- | tem fübfecutam non tam ipfi, quam alteri alicui minori calcu- | lo potisfimum effe imputandam 3. fiquidem circa ingreffum |ureteris dextri in veficam calculus nucis moíchatz majoris | magnitudine ar&isfime inhaerere depreheníus fuit , cum loci illius tumore, à fibrarum conftri&ione orto, & calculi extru- | fionem in ipfam veficam impediente : à quo fpaímo atrociori funeftas illas univerfales convulfiones vel motus epilepticos fuiffe excitatos credibile eft. In finiftro quoque latere, ubi | ureter in veficam inferitur, minor calculus ; isquc laxius fub- | Ii) 3 ^ ditit y 6€ T PSI WEST. 458 Obfzrvatio C. De Caleulis vefica. T ftitit, qui fibras non adeo intenfas ibi inveniens aut efficiens, aliquale urinz ftillicidium in veficam conccefferat. m. .. Quantam motus vehementior in calculo fimul moven- do concitare noxam valeat, noh ita pridem obfervare licuit; - dum Mercator aliquis, fexagenario major ; poftquam , prater alia fanitatis incommoda, calculi vefice doloribus per bien- nium fuit excruciatus diztz decentis adminiculo, eam dolo- rum remisfionem expertus fuerat ; ut etiam fine fingulari in- commodo fxpius in publicum prodire ipíi licuerit. — Cum vero aliquando in dolio magno & ponderofo fuftollendo vis res fuas nimium intendiffet, dolores admodum fine intermis-: : fione recruduerunt, eundemque, ut lithotomiz fe fubjicerets. tandem impulerunt; qua equidem, magna tamen cum fane guinis profufione , ita fuccesfit; ut calculus unciarum duarum cum dimidia pondere fuerit extractus, qui ex utroque latere quafi lzvigatus quia erat, unum vel duos alios adhuc latitare in vefica, indicium praebuit; extractione ramen, ob metum. - majoris hzmorrhagiz, in quartum usque diem dilata; ubi fi milis alius calculus in apricum prodiit, ex una parte tamen. | " " ji » $e "1 mucrone przditus, qua veficam atterendo cruciatus illos re* füícitaverat, quem ex fupra memorato corporis violento mo- tu, etiam fuiffe € loco fuo commotum, mucronemque iftum. prius verfus alterum calculum, uti credibile eft, dire&um, nunc. extroríum fuiffe converfum ; conje&urare Dd | liceat, $ APPENDIX PHEMERIDUM ACADEMIAE ZESARE/E LEOPOLDINO- CAROLINZE — — NATUR/E CURIOBSORUM IN GERMANIA CENTURIAS IX. & X. e l Í | E--1C3I7- EHSEHSHOEIE PH Ht EHE IGNSEOLORNS OEC NERONE CIE X ee. DT CY Si 0S3 is di RUN CONTENTA APPENDICIS. P Marii Hoffinanni , Profe Joris quondam n Dios 7 — date Altdorfina Mediae primarii, Manti ^ "vationum. Wels DD. Chrifliani Henrici Erndelii , S. R. Maj, Polonie A "i cbiatri Iter Medium Grodnenfe.. DD. jdn 73 Seufonit , Medici Romani Obfervotiones: ii i 485 DD. oneri | Tamdl exercitatio de snira dilatatione q 4 £oli DD. Godofredus Heldius ab Hagelsbeim , Confil. d Adiud Byrutbinus, de Analogia Macrocofmi cum Microcofmos c ecafone effus diuturni in utroque, Anno MDCCXTX | obfervata, 55t DD. jobannis Baptifle de Wenckb Differtatio : zin ex coit bominis cum bruto po[f verus bomo generari. 5528 DD. obannis Cofpari Weftpbali Judicum de Sagis c n: Memoria Lochbneriana. i k "n Lancifiana. | 652 Genjeliaua, 65 -MAURICI HOFFMANNI. . MEDICINJE DOCIORIS. : I iN INCLUTA NORICORUM UNIVERSITATB | | ALTDOREINA [/ - ULTRA L. ANNOS | MACEFESTSRIS PVBLICI PRIMARII, DIVERSORUM S. R.I ELECTORUM ET PRIN- - CIPUM CONSILIARH ET ARCHIATRI ^MANTISSA OBSERVATIONUM | SELECTIORUM Dket o | TFLAL PIETATE INDVCTVS AB OBLI- | VXIONE VINDICAVIT JOH. MAURIC. HOFFMANNUS D. |; SACR. CES, €MAJEST. ARCHIATER, | NEC NON B. SEREN. MARCHIONIS ONOLDO- BRANDENBURGI- | | mue! CONSILIARIUS AULICUS ET ARCHIATER PRI- - MARIUS, COMES PALAT CESAR, | S. R. I. NOBILIS, EPREMERIPUM ACKDEMUE NATURA CURIOSO: | J RUM DIRECTOR, DICT. HELIODORUS. |. Ia" : | App CmIX 0X. —— Kkh - Obfet- LOSS DNSERVATIG o | De Calislis uguiformibus in aorte defceudeniis bifurcatione reperiis. | LEES ili Patavino d. 15. Febr. Á. 1649. pro cognofcenda in regione Lumborum doloris. pertinaciffimi , magnorum Medicorum confilia & auxilia fruftra implorante; caufa poft mortem diffeGi, renes vacabant omni culpa & calculo ab ome. nibus accufato, jamque in eo erat diffe&tor, ut caufa incogni- t3 difcedere ventremque confuere vellet, nifi aortz truncus Éub renibus in ramos iliacos diftra&us. quafi. contortus mihi adílanti apparuiffet, & per comprefsionem digitorum promis nentias aliquas duras Rai & demonftraflem. Aperta igi - aur arterie bifürcatione fex calculi unguiformesfive làaminze p^ pidez viíui fefe obtulerunt, füb qualibet arteriz pulfatione vi- «inas fibrillas membranaceo -rietveas lancinàndo pungendos quc doloris pertinacifsimi. autores. . Interim. caulam horu «onéretorum perfüafi etarit fuiffe crebriorem pulveris viperini ad exulceratam mammam mer y ufum. Aliud notatu di- gnum non occurrebat , nifi quod epar ' przgrande cum hys poesie cea etiam epigaftrium. ocenpáns, in aliquot lo- os diftin&urh fuerit, duiiüículum & quafi fcirrhofum, mee Siumqueinicr binosvefcula bileturgens tenuerit —— JJ i LJ ^ Obervatio II. De Vafis umbilicalibus im dre. — 4 EEUTIUGUOBSERVATIO IL. ^ $^ De Vafis umbilicalibus i viro triginta anmorum adbuc per - "o viis d ductu paucreatico à Virfungo fumul | COCHE, duquifito, | e MEs* Martio ejusdem anni in viro triginta aliquot anno- rum fato violento defuncto vaía umbilicalia vena fcili- | Cet & arterize gemina umbilicales facile ftilum admittebant, & ! canalium reliquorum vaforum inftar adhuc cava erant ; qux |! ipfa in infantulo à me privatim diffe&o per corpufcula qua- | dam lumbricalia faccreífcentia ab epate & iliacis internis verfus | umbilicum protracta, hunc tamen non attingentia repleta ob- ! fervavi - In propofiti autem viri cadavere Medicus Anato- | micus & Chirurgus experientifsimus D. D. Virfungus, Prace- | ptor & hodogeta meus fidelifsimus, me prafente , inquirere | coepit in ductum pancreaticum ; quem ego meníe Septembri | fuperioris anni in gallo Indico five gallopavo oftenderam ; |! communi cum eodem hofpitio in edibus Victoris Cavarz & ! Manfredda di&z prope templum S. Antonii ufus; ut adeo no- | mínati ductus primam inventionem mihi jure meritóque vin- ; dicare pofsim , ficuti etiam teftatus eft Anatomicorum prin- ! ceps "1h. Bartholinus Anatom. Libri I. Cap. XIII. fed & poft- ? hzc confirmavit feq. teftimonio mihi , cum in aula Studgar- J diení(i in gratiam Serenifsimi Ducis Wirtenbergie Friderici | Caroli (imul commoraremur,benevolentiísime verbis fequen- | tibus confignato: Dum Patavii eram 1644. in dibus D. Vir- "fungi, in quibus hofpitabar, excellentifsimus D, D. Gilianus | 'Garzius Hamburgenfis & D. D, Chriftianus Burger Dresden- ! dis, fe pius mihí referebant, Excell. D. D. Mauricium Hoffman- * num, nunc Profefforem Medicine Altdorficeleberrimum, du- /'€&um pancreaticum in gallo Indico inveniffe ac dein Virfungo | Oftendiffe, unde captárint occafionem inquirendi in du&um | pancreaticum hominum, quemtandem repererint; quod idem | üon femel cenfirmavit Dn. Joh. Leonicenus Profe&or Anato- Kd Kkk a micus | | | 1 ] | , f£" C MNND Na t ! H 444 Obférvatio TII. De steri i gravida crafftie cre. 7 micus Exc. D. Veslingii; quibus his bona fideatteftor. Stud- gardia d. 1. Novembr. 1686. Joh. Jacob. Wepfer. M. D. OBSERV ATIO HE De uteri in gravida crafftie, venarum valvulis &r arteria*- j -omuim fibris transverfis. AA LpEnfe Novembri anni predi&i à Joh. Leoniceno uterus poft partum cum fecundinis relictis puerpere defun- &e confpiciendus mihi offerebatur, certifsimo indicio etíi fub foetus geftatione uteri membrane extendantur, parie-- . tes tamei nom fieri tenuiores. Menfe infequente Decembr. cum D.Virfumgus & ego in ftrangulati cujusdam cadaveris ar- teriis & venis extrahendis & tabulis agglutinandis per plures. dies occupatifsimi effemus ; copiofas partim in venis fanguine plenis notavimus valvulas cor refpicientes , nullibi tamen cre- briores quàm fub axillis & in inguinibus, fzpius geminas. Yn arteriis autem' vacuis fibras notavimus paucas transverfas, ni- miam extenfionem przcaventes , motuque tonico fanguinis progreffum ad venas íocias adjuvantes. OBSERVATIO IV, De Salamaudra femina. diffecta. TN hac fame mortua ejusdem menfis die decimo; cultro ana. tomico fubje&a acutos plurimos dentes utriusque maxillae notavi, cordi auricula rubra adharebat, accumbentes utrin«- que pulmones atrorubentes fpumoíam | oftendebant. faciems. ventriculus à faucibus re&é deorfum proteníus fub oblongo epate delitefcebat , hujus autem veficula fellea globuli inftag rotunda erat, fuper quam à duodeno ad epar albicans ductus exporrigebatur ; ab; epate vero duo vaía ad inteftinum di- fpergebantur. . Lien parvus lateri ventriculi finiftro ace «umbebat cum. plexu quodam füavetubentis coloris, fub nteftinis plura grana rotunda ; ovarii fcil ovula cnim d z " Gebanl * | | P Obfzrvatio V. De Lienofo ex narium bemorrbagia Gc. 44$ eiebantur , quibus uterus bifurcatus proximus tredecim vivos foetus exiles , digiti. dimidii brevioris Mo papen nondum i aquantes, in pe&ore autem fub rubicundifsimi fanguinis pun- - &o correprafentantes, diftin&isque umbilicis preditas & quo- .. ad colorem nigras ; maculis aureis. nondum. variegatas come peaebuu- 0 OBSERVATIO V; De Lienofo ex narium bemorrbagia vita orbato. TN hoc tantz molis lien vifebatur ; ut diaphragma in finii- ítro latere ad coftas fuperiores protenfum fuerit ; zqua- verat autem XV. librarum pondus, tunica fuperextenfa plum- )bea ac ferme glareofa five fabuloía exiftente: ventriculus hinc | epatis cavo arcte appreffus erat : pancreas & mefenterii glan- -dulz in Ícirrhofam combinatz erant duritiem. OBSERVATIO VL - De Vomitu [anguiuis ex liene compre[[o. e - * lenz, Serenifsimi Ele&oris Bavarie in urbe Neoforo A Nro 1645. Generofus GabrieIRexrada 01 tt $tt Schul- | Prafe&us; ultra quatuor luftra tumido liene, absque (ingu- ! lari tamen noxa vel incommodo affe&us ; càüm poft cladem | Mergentheimii à Gallis factam, fuga fibi pecunizque collecta: | «eonfulturus Ingolftadium cogitaffet ; propitiosque viales ia | temple. exoraturus; fedili editiori hypochondrio utroque in- | Ritens, aráius- finiftrum comprefsiffet, vertigine correptus do- mum properavit, moxque per vomitum magnam feri & fan- i p grumofi ; parum foetidi ; copiam binas menfuras civi- | les excedentem ; non fine fumma virium proftratione reje- €it, mox fübíecuta tumidi lienis fubfidentia & evanefcentia. | Procul enim dubio per vas breve ; valvulx relaxato vel ab- | zupto tono ; vja ex liene ad ventriculum humoribus excretis aperta fuir, uti Riolanus etiam anthropolog. I, a. €, 17. in no- | Kkk3 bil; 246 Obfervatio VII. De lobulis plumbeis explofis &-b, ' bili Senatore annotavit; & Adrian. Spigelius lib, 8. c. 14. ex - Valverda 1. 6, c. 5. de Cardinali de Cibo retulit. Is ipfe ve- ro Generofus vir cum me per celeres equos ad fe vocari man- daffet , ufü decoói & electuarii ex vulneraríis (& fubad- firíngentibus concinnati, viribusque analepticorumope reftau- tatis, mox cum fanitate integra in gratiam rediit. Cum aue tem poftea Ingolítadii circulatoris & circumforanei fuafu fi- tim ingentem ingurgitatione mufti juniperini paffulati copio- fioris demulcere crebrius folitus fuiffet, venter in molem infi- gnem intumnit, idegque ab eodem agyrta pro tribus dofibus Gblatas XI. pilslas purgantes devoravit, à quibus .tantaferi co- pia intra octiduum per alvum gri aic fuit, ut vix ei reci- piendze amphora civilis LXIV. menfurarum (ufficere potuerit; fed infaufto admodum eventu, fiquidem contabeícere coepit, & Ratisbonam reverfus cunctis confiliis impatientifsimé rept- gnans ibidem obiit. 1 OBSERVATIO VII . De globulis plumbeis explojis vi fracta [ub uutegumentis | conimmunibus coércitis, ^ 2o Á Mao 1645. Johaunes Kerl Schnebergenfis artis pharma- cevtice cultor, aanorum 16. Altdorfi à militis fclopeto'- exploío globulo plumbeo circa umbilicum finiftrorfum vulne-- rarus erat, cüm autem globulus idem latus & fundum pyxidis. lignez e guajaco torno elaboratz, quam manibus prehenfum pharmacopola ante ventrem detinuerat, prius perfodere de- - buerit, non in abdominis cavum penetravit, fed integumentaá inter & mufculorum latas expanfiones; illefo peritonzo ad - lumbos pervenit, indeque fe&tione fimplici extra&us eft; atque - vulneratus 14. dierum fpatio feliciter convaluit; licet inter ini- tia noB absque metu majoris periculi cruenta quedam & per alvum & urinam eflluxiffenr. Hujusmodi fortunam propitiam ee etiam eftBaruthi menfeNov.Àn.1682.in facta quadam velitatione eques crupellarius,cui globuli fclopeto emifsi —— | det | : pochon- lforsatio II. De Parabf rarum ex &..— 447 ' pochondrio- dextro per thoracem ferreum & coriaeeum f . eraffum transeuntis vis quafi fra&ta; fub cate ad lumbos usque | €itra epatis lafionem inter externos mufculos tantum penetra- verat, Conf. Adrian. Spigel. lib IV, defemitertianac. 14. — - J|:OBSERVATIO VIIL De Paralyft crurum ex lap[u in gangranam terminata. - A Nno 1645. circa folftitium hyemale faber lignarius Alc- : dorfinus, robuftifsimus civium habitus, ligna in proxima. | fylva colle&urus; ex trunco quercus praeceps ad traham fuam | factus, per lumborum contufionem luxationem vertebrarum | ibidem tam vehementem patiebatur ; ut nullo modo proceí- fus offei fede nativa dimoti, validifsima etfi extenfione adhi- | bita in ordinem concinnum redigi potucrint , adeoque urinae & alvifuppreísiones pertinacifsimz catheterisfuppofttoriorunz ! & enematum ufum poftulabant, paralyfi utriusque cruris per- ! manente continua; poft fex feptimanarum fpatium in gangrz- | pam exitialem terminata. Simile fatum obtigit An. 1679. pro- | pe Altdorfium: neogamo ruftico , qui càüm nundinas vicinas ! adire conftituiffet; à focero.in. annofam quercum glandium ex- ! eutiendarum gratia confcendere coactus fuiffet, ex impatien- ! tia neício:an incuria preceps deorfum gravifsimo lapfu ruebat: '& allidebat ad prominentes fupra terram. nodofas duriísimas ! radices, hinc fenfuum omnium minifterio orbatus pedum pa- ralyfià paffüs eft ex luxatione fecunda tertixve lumbaris ver- | tebrz, dum brachia interna motibus: convulfivis exagitabantus: vehementifsimis, non prius ceffantibus quàm poft o&o hora- pum infecutum intervallum. mifer vitam cum. morte mutaflet. "- ee OBSERVATIO IX. "C A WERL "^ ey p "»- | i4 E. De Erinaceo terreftri. hoc diffe&o: notavi fpinas aculeatas five aculeos euti infi- 5 xos circa radices porolos effc. Epar in lobos fciffum; cjus- N i ; a. «que : CMM: * ' "m $48 Obfervatio X. De cervocultro Auatomico fübjeto. —— que veficula fellea copiofa bile diftenta per ligamentum mem- branaceum annexa erat, in hoc duo vaía cyftica ab epate cna- ta per tunicam externam diffeminabantur. Du&tus pancrea: ticus quoque fe confpiciendum przbebat. Inteftinum coecuni nullum. . In media £onte mufículus robuftus caput erigens; hoc enim detra&o ad anteriora; femoribus dextrorfum, dor- - fo vero finiftrorfum incuryatis animal illud ícfe conglobare OBSERVATIO X. di De Cervo cultro anatomico fubjecto. 2j C procetioris habitus XIV. cornuum prominentiis come ^fpicuuseiizDiergebtterJetfi globulus plumabeus explofus fini- ftrum ejusdem cordis ventriculum penetraffet, ultra 200. paffus- tn. aufugerat;donec medio fub faltu exanimis concideret. Vefi- cule fellez defectum ductus epaticus biliarius corpore aperto fupplebat; (deliramentum n. venatorum eft;bilem in cauda col- ligi) adeoque ventriculus & inteftinorum contenta bile tin&ta apparebant. Epar unicum diftin&um fiffura tantum porte lo-..— bum offerebat. Lien placentam amulus figure fimilitudine reprxíentabat, cavo ventriculo , fimo diaphragmati fefe ada- ptans. In thorace juxta afperz arterie dextrum latus lobus. pulmonis fingularis à Galeno notatus aderat; quo finiftrum la-- tus carebat. Hiatus auricule dextre ad ventriculum dextrum facile latam manum capiebat. In utroque ventriculo fanguinis - nigrefcentis copia. Septum folidum nulla cavitate pervium. In. . . Cordis bafi ofsiculum, os de corde cervis officinis dictum ab — oblonga forma ba$ .Divfd) GreuG wee dictum; proprium, - locum habere vifum eft inter valvulas radicis venz cava & ar- terig aortz in medio fepti quafi exortum; uti pofthac menfe Julio 1645. & meníe Septembri Anno 1674. denuo notavi, ' Larynx tora cartilaginea, ex bronchi circulis nonnunquam duo in unum coaluerant. In principio cefophagi papille promis nentes compreffa viícidum imucum reddebant. — Aorta in ex: ; |^ - eru — | Obfervatio XI. De fciuro diffecto, —— — 449 ortu fuo crasfitie cultri dorfum excedebat, ex manifeftis quin- que tunicis compofita. In alio cervo alio tempore difíe&to Morel: in epatis cervini convexo vena cava valvulas quasdam membranaceas five limbos ingreffum fanguinis in 'épar intercipientes eundemque ad cor dirigentes. — Pre pu- tium priapi fcrophulariam foetore zemulabatur ; hujusque pili aíperi qua(i arenulis confperfi conta&ui obveniebant. Glaus- | erat albicans anguftum foramen inter rugas occultans. OBSERVATIO XI. |: uan Dejfciuro diffecto. | I" eo fequentia notavi. Epar ventriculo incumbens in lo- | € bos fiffum. Duóus pancreaticus exilis. Lien ventriculi | fundo proximus. Inteftina fatis longa varie circumvoluta. CCoecum amplum pollicis craffiiem admittens. | lleum rotun- | da fua extremitate valvulam confttuebat regurgitantibus ob-. | ftantem. Mucronata pectoris cartilago cordis figuram aimula- atur. j OBSERVATIO XII. De muftela pifce..—.— 1 y iq Uaeam pifcem, quem vulgo 9(bluppen & Syuappen | *'* nominant, fquamis deftitutum aperui ; cujus epar in pau- | tos lobos íciffum flaveícens fufpenfum in vitro, tenerrima A xexture liquorem flavum oculorum bulbos detergentem & "mundificantem ftillat; veatriculusoblongo-rotundus fenfim at- Jtenuatur ^ Pylorum five duodeni principium appendi- 4| €es pendulz multa, cceca inteftina reprafentantes quadruplici adhaíu ambiunt; chylum diftrubuendum forte transeuntem ofcu. lis fuis excipientes, quas Norice medicaftrz Stuppenbánbleítt | vocant; & adveríus epilepfiam, fecundinarum retentionem & "| &olicatormenta laudant. Veficula fellis füb epate propendens -| poit appendices in duodenum per porum compreffa tenuem |o Zbpp. Cent. 1X, d X. Lll bilem " .. téftino lien parte inferiore per vafa & fibras appeníum erat. » porta di&us juxta pylotum omento involvebatur. Medio in-- mata aderant. Mediaftinum pectoris tenue. Cor & pericar- candoris adjacebant, teftes emulantia, ad qua vas fanguineum 459 Obfervatio XII. De muffela pifce. , bilem eru&abat. Lien parti inferiori inteftini re&i adhzre-- bat per fibras & vafa. Hujus extremo bina corpufcula latei | à füperiori ventre demiffum ramis fuis terminabatur. — Ad meliorem autem notitiam figurz hic additz benevolo Le- &ori fubfervient. aes 3 Tab.IX.Fig.mu. — a. Portio cefophagi. b. Principtum ventriculi. c. Ven- triculus ipfe. d. Ejusdem fundus — e. Pylorus, in quo val- vula quedam aderat, nec flatui tranfitum ex. ventriculo con-: cedens. f£ Appendices funt foraminibus quatuor ad duode- num hiantes, chylumque abforbentes: hic enim iftis com- piesfis effluxit una cum lumbrico tereti exiguo rubefcente.. g. Veficula fellis füb hepate, penitus exalbido. h. Reliqua inteftinorum portio, quz"ad lit. i. k. oblique refle&tebatur, & adlit. m. rurfus dilatatur re&tumque conftituit inteftinum. I. ubi vero hoc incipit ad lit. m. ibi valvula aderat, quz nec flatum ex recto inteftino vi 1mpulíum admittebat. Huic recto in- Utrinque etiam. accumbebat. corpuículum n. lactei coloris. thymo non abfimile. OBSERVATIO XIIL — De Lupo anatomie fubjecto, i IN Lupo barbz bubuli atrorubentes confpiciebantur. Ana - ftomofes venarum mammariarum & epigaítricarum ful mufículis abdominis re&is manifefte. — Lien fubjacebat verr- triculo. Duá&us pancreaticus geminus. Epatis lobus minor ter orificia ventriculi loco quatuor tubercula dura five fteato* dium multa pinguedine obdu&um. Mufculi oculorum o&o- wu va [^ A nume- w-— - (sos Obfervatio XIV. DeCaprea jemina. 45x | mumerabantur, nullus tamen nervum opticum involvens; cor- "fea tunica ab uvea facile feparabilis. In principio valvula. | Nervorum recurreütium extrema ad mufculos cricoarytenoi- | deos pofticos & laterales ac fphincterem gulz diftributa. Ge- ! nitalis membri officulum canum officulo fimile. — 0" OBSERVATIO XIV. cag De Caprea femina. | : | (C Apream feminam cum perluftraffem, in ejusdem pedibus |." pofterioribus inter ungulas extremas foramen rotundum | nigro excremento fordidum apparuit. — Vafa umbilicalia op- - | time confpicua;tota tamen haud pervia, ob corpufcula qux- | dam lumbricalia albicantia veríiis umbilicum prolongata. In- | teftinum coecum amplum facibus repletum, reliqua varie con- | voluta. Ventriculus utt in ruminantibus quadruplex,ad cujus pylorum vaía candida plura verfus epar, veficula fellea defti- | tutum pergebant. Ductus felleus nullus confpiciebatur, fed | & pancreas cum fuo du&u fenfum oculorum effugiebat. Dia- | phragmatis expanfio tenuisfima ; pulmonum lobi in finiftris | tres, in dextris quatuor ; hic vero ultimus venz cavz ad ju- |! gulum afcendenti precipue infervire vifus. Uterus bifidus cornua fua quafi crifpata ad vafa iliaca protendebat. Le oQBSERVATIO XV. | a: De Nocua. P | JN hac menfe Martio diffe&a fequentia fingularia à me de- | * prehendebantur. Nervi copiofi füb cute cranii ex verte- ! bris colli difpergebantur, Muículi temporales tenues. Aures | amplisimz. Unguis oculorum ex cantho majori dimidium bulbum tegebat. Humores in oculis tres, aqueus mpcofus; .Vitreus clariffimus, cryftallinus major. quam in vitulo depref- 1x rotunditatis ; pupille proximus. — Sclerotica cattilaginea ere orbitam formans & protuberans,corneam in medio pel- | | L1l.2 luci- 452. Olfervatio XV I, De Pico viridi, lucidam relinquit ; quz amplior quam in homine & duplex - apparet. Mufculi exiles, bulbique oculorum vix mobiles. Ca- - ro pasfim- pallida. Cor inter epatis lobos latebat. Renes pha- feoli figura confpicui, quibus glandule lutez & ova plurima: fupra venam cavam adharebant. Veficula fellis pendula. & - oblonga, altero extremo epati, altero duodeno jungebatur. | Ventriculus totum ferme abdomen. occupabat membrano- fus, pedes & caudam muris devorati continens. Lien nullus videbatur. Pericardium tenerrimum. Epar pallidum. In cor- . dis ventriculo dextro notabatur valvula carnofa. Inteftinum - caecum duplex juxta re&um. i r OBSERVATTIO XVI. De Pico viridi. | n I" diffe&o pico viridi vulgo Griütfped)t lingua apicem fpi- - nulis five hamulis exilibus ferratum & depreffum offerens," triplo longior roftro erat; compofita ex binis corporibus car- tilagineis lumbricalibus tunica carnea unitis , qua: fub radice. aurium non tantum ad occiput utrimque , fed etiam in verti jun&im fupra mediam calvariam ad nares usque extendeban-: tur; pro faciliori vermiculorum ex lignis putridis extra&iones ope binorum mufculorum exilium adharentium celebranda. Quibus cotpora bina oblonga albida venulis confperfa granu- lofa jungebantur; cavitate mucofa praedita, ad extremam ma- xillz inferioris partem excurrentia; quz tam ad retradionem. linguz, quam addu&ionem maxilla facere videbantur. Dum. . vitam eum morte commutabat, ejusmodi glutinofum Ew per osrejiciebat. Os claviculz pe&oris osíi laxo nexu copus labatur. Caro mufculorum atrorubens. Pinguedo circa cor- . disbafin flava; ventriculus finifter multo anguftior dextro. Ins gluvies craffa ventrieulo fübje&o nigram materiam porrige- bat. Porus felleus communis in mediam inteftinorum par- tcm; ubi & duo exiles du&us pancreatici inferebantur. E : i veli. - » - B - n ? ; - Obfervatio XVII. DeSteatomate, : E | veficula oblonga epati & inteftinis accumbebat. Sub ventri- , culo glandula oblonga lienem reprafentabat. Inteftino recto | fimplici nullum. coecum adharebat. — Supra renes glandule | recurva? lutez notabantur. Ex unguibus bini antrorfum ;bini | reuorfüm extendebantur. . - aa De Steatomate.—.-.-.— Eorpíus Veftnerus Civis Altdorfinus ex contufione à par- | inter fpinam dorfi & fcapule finiftrz bafin enatum , tantum incrementum fumferat , ut ultra fpithama longitudinem pro- | tenfum pondere fesquilibram füperarit, cum autem & ponde- ; re moleftiam ipfi tantum non perpetuam peperiffet; & infpira- | tioni obftaculo fuiffet ,' ablationem ejus à me obnixe petit, | Corpore itaque decenter preparato illam mediante fectione , decuffatim facta inftitui ; non fine infigni quidem fanguinis | profufione , fed longe minori virium proftratione ; convale- | cebat autem intra 4o. dierum fpatium, atque cicatrix refidua imperiali dein obtegi poterat. . | AMiB1 OBSERVATIO XVIII. | po: De pruritu infigni manuum. ME Septembr. A. 1649. ruricola quidam Heimburgen- | *** fis gramina campi ex matutino rore madida fecando colligens, tantum manuum pruritui fuccedentem fentiebat in- flammatioms atrorubentis ardorem, ut gangranz periculum vix effugeret. Auxilio autem ipfi ut & pharmacapoeo Alt- | dorfino Pofenneccero, ex collectione feminis nafturtii eodem | modo tunc temporis per o&iduum ferme afflio, erant cata- | plamata ex folis fambuci ircifis, vitellis ovi; nitro & furfure | parata. | L. Lll 5 OBSER- ] 1 i ? vo pile durioris jactu fufcepto fteatoma collegerat; quod. ^ 454. Olfervario XIX: De concrementis cafeofis dec. — eR Di du Ld Or Eois E | De concremenitis cafeofis per alvum vejedis, |... Erftrenuus Dn.Francifc. Granwel Bruxellenfis, olimGenera-— lis Tyllii Secretarius, poftca in arce Breitenege Prefe&tus,. — m. Augufto anno 1653. dolore colico affliGus atque de vo- mitu ftercoreo fibi metuens, aliquot libras lactis caprilli tepidi pro demulcendo dolore hauferat; fed absque levamine, itaque me ad íe acceríere coactus eft : ; circumftantiis itaque probe perpenfis ipfi propinavi Ol. amygdal. dulc. cum fpermate ce- ti jufculo carnis calido dilutum, & paulo poft vomitu alie. — quot frufta candida ovo gallinaceo majora fubftantia cafeofz. rejecit; cum notabili fumma anxietatis pregreffe remiffione,. bidui autem fpatio dehinc ufu pulver. abiorbendo-reíolven-. - tium diaphoreticorum & clyíteris anodyni optime feíe hae. : | OBSERVATIO XX... 4 . De vuluere ventriculi curate, r : MEnf Julio; Ruricola Dórlebacenfis circa regionem lienis - acuto gladio cum vulneratus effet, non tantum per vul- - nus multam cerevifiam epotam refundebat, fed & potiones. vulnerarias propinatas omnes vomitu rejiciebat. Cui tamen prater fpem albumina ovorum recentia cum pulveribus fty - pticis à me conícripta & oblata tam falutaria fuerunt; ut con- iolidato vulnere ultra 3o. annos fuperftes fuerit. OBSERVATIO XXI De. compreffione abdominis fetus excluftonem 5A eO $"omovente. E^ L ^"Oriarii Altdorfini conjux fat robufti corporis, menfe Sep- tembri À. r661. poftquam primum gemellum vivum pe- - pererat; & alterum pofitu obliquo impeditum & jamdum - | mor- X4 L F di 54 pi j ou ^J Obervatio XXI. De comprejfrone abdominis c. «$$. mortuum partu eniti non. potuerat; fruftra exantlatis per bidu- . um laboribus, demum meum imploravit auxilium, jusfi itaque . ut inftante novo conatu , & obftetrici interim officium fuuni | faciente, altera ex adftantibus mulieribus caput foetus in utero | quafi flu&uantis pugno deorfum verfüs orificium uteri inter-- | num, mediante ventris compresfione deprimeret, altera vero | pugno fuo corpufculum fcetus fimultanea compresfione for- | fum cogeret , quo fado foetus Jamdum. quidem putridus & | foetidus in dias hasce luminis auras editus eft; puerpera autem. | viribus omnibus exhauftis fupremum mox obiit diem. Ce- | terum hujusmodi ventris compresfionem etiam in Sere- | nisfima- quadam Principiffa & Perilluftri quadam Baroniffa. , proficuam quoque notavi. DIVA | | |. -— . OBSERVATIO XXIL | De globulo plumbeo per. abfceffum lumbarem excreto..— | A Nw 1658. Ruftico cuidam Oberferriedenfi globulo ex- | * * plofo plumbeo ; circa claviculam dextram ad fcapulam 'tantum transeunte, neque ipfam perforante ; vulnerato, cum ^nullo modo is extrahi potuerit; poft trimeftre abfceffus in ? Jumbis fupervenit; hocque aperto globulus quidem cum pu- "ze multo foetidisfimo extra&us fuit, eger autem contabuit. OBSERVATIO XXIII. . De lfcburia fucco cocblearie curata, 1 X/[Atronz cuidam nobilisfimz fero lymphatico mucido- vi- | €Y4 (cido: abundanti. atque urinz fuppresátone à die lunz ?| uisque ad vefperam diei veneris, fümma cum refpirationis an- | Xietate gravisfime aftlicte; fruftra adhibitis tam internis quam |'externis remediis: variis, tandem veluti. Ceo aco jwryav?s -| auxilio fuit fuccus cochlearix acrioris recentis incife cum vi- -| mo expreffus, hoc quippe baufto aliquot libras urina aque ^| excrevit & convaluit. : a | ! d " OBSER- 456 | ^ OlMerwtio XXV. | 0 7 0— OBSERVATIO XXIV. — |... De virtute centaurii minoris uil, 15) d o. L]Ydopis bis, ob rem angum domi seed domes ftica expetentibus, faluberrimum auxilium fuggesfit fim- plex centaurii minoris pulvis, per novem dies continuos,ma- ne quotidie cum cerevifia calida oblatus, P |. OBSERVATIO XXV. . - De conceptione ex lapfa turbata, d 2m[equente bydrope. (oria fabri zrarii Laufenfis conjux fub undecim anno-- rum conjugio quinque liberorum ac gemellorum «mater, poftquam anno XXVIII. ztatis iterum conceperat, ex alli- - fione vehementiori ventris per cafum przcipitem facta ob. abrupta & divulía procul dubio in ovulo intra uterum recep- to ftamina: foetus primordialia conceptionem turbatam irrie- tamque effe facile conjicere poterat, cum circa quintum ge-- ftationis menfem alias fenfibilem foetus motum nullum perci- peret. Spe igitur graviditatis omni abjecta ad remedia ü- terum repurgantia anxia confugit/fed absque optato fucceffts fiquidem abdomine quotidie in majorem molem affurgente; . fuppreffo muliebri profluvio, tandem hydrops aícites tuper- vemt , à quo fesquiennio ante obitum mediante paracen-- thefi aliquantum relevata; quarto demum anno à fufcepto in- fortunio fatis concesfit. | | . Aperto poft mortem tumido ventre, feri inftar lixivii: rubentis, atque meníuras civiles plusquam triginta fuperantis, copia mox eflluxit, poftea autem fequentia notatu digna vi- - Íui noftro exhibuit: Nempe. — X 1. Uterus zquabiliter ferme turgens ac livens globofz fuperficiei dimenfione fecundum longitudinem & latitudinem Ípithamam longiorem excedebat, lateribusque abdominis fe- cundum arteriarum uimbilicalium du&um ar&isfime adhz- reícebat, | ens - 2: Pro- 72. Protuberantiz cjus circa fundum; dextra fcilicet & fini- ftra manifefté flavefcentis contenti puris copiofi clara offere- bant indicia 5 atque tefticulorum five ovariorum corpufculg | quafiabíceffu corrupta exquifito coalitu ipfis jun&ta vifebantur, | c8. Colli uterini ar&tioris zque ac vefica, ut & inteftinorum | ac mefenterii membrang omnes atro fanguine fuffufe erant ac Meieholg. 5o mmosp eo "m 490» -.:4j Cavitas matricis tota repleta erat muco faniofo corru- | ptum ovum foetore, candore & mixta flavedine reprafentante; eoque quodammodo quafi per cellulas diftin&to. | .. s. Inteítinà ampliffima fed breviora, ex copia excernendo- | rum,ita didu&a, quz in quartam usque feptimanam fzpitis re- |! tenta fuiffe maritus affirmavit. 1 | | é. Renes & lien naturaliter quoad colorem & fuüb(tantiam |conftitui cernebantur. —— EL X ; *'4. Epar tam aréto nexu diaphragmati connatum erat, ut vix aliud quam lamina tunice veficule felleeflavefcentis 'füb dextro hypochondrio in oculos incurreret. Refe&o au- "fem diaphragmate epatis compages pallida & putrida tenui- "Oris placenue inftar notabatur. — ^n " $. Pulmones atro fanguine quafi fageillati apparebant. ' g. Cor in ipforum & pectoris cavitatis medio recondi- |'tum pallidum; nulla pinguedine obvolutum erat. ^ DBSERVATIO XXVI. po v0 De vermium excretorum copia. | 1. JExcallifofforis Norici primarii uxor atrocisfimos ventris do- 1. *** lores perpeffa, poft ufum enematis atque pulveris amari à me prazícripti affüumtionem tantam vermium teretium & al- | bicantium, primi articuli digiti longitudinem zquantium, mul- "|'tipedum & ore acuto preditorum copiam, per alvum excre- -| vit ut vix capacior pileus iftos capere potuerit; atque ab hof- !| pibus ejusmodi invifis liberata dein bene fe habuit. | (o pp. Cent. IX, Ó X. Mmm | . OR CÓ M - uns U7OBSERVATIO XXVIBE 7 * Lm mila roigeu GIO Lt; CR COL 2 088) MMC UNCLE sos De Afraridibus per vulvam veeclis..— :Malia mercatoris| Norici NN. conjux statis anno T X. dragefimo quarto. cum infigni pruritu plurimos candidos vermiculos aícarides di&os quotidie per muliebre pudendum excernebat, mox intereuntes, quorum ulteriorem pr | sum injectiones uterinz amara ex decocto colocynthidis pa- zat dein prohibuerunt, | ] OBSERVATIO XXVIII, — De portione offis tibie fub genu exulcerato vi mature. joo abjcedente, Riderico Joh. Hübneri Senatoris oppidani filio X. anno- - * rum ; Á. 1664. occa(ione contufionis. genu dextrum tu- - fidum fa&um,poft aliquot feptimanarum decurfum fuppus fari coeperat ; quo facto osíis tibie apophyfis patelle proxi-.- iia falva quidem remanfit cum articulo ; ab apophyfi vero. osfis tibiz pars fuperior prominens carne obducd renuit; fed. poft femeftre fpatium fponte fecesfit os forma & magnitu- diné, quam addita figura commonftrat , ubi infimul notan- dum , chirurgum eo loco, quam lit. c. defignat ; amputatio- - nem osfis corrupti per ferram antea tentaffe fed tum ob fan- guinis infignem profufionem,, tum. & przcipue ob doloris | acerbitatem ab operatione perficienda prepeditum effe. & Fig. I. Facies offis anterior; — Lit. a. Pars fuperior offis. "^. b. Pats inferior foraminulenta, *5 €. Locusferte adplicate. ———— 7^. d Pats offis nonnihil nigricans. c. Pars offisalbicans. a———— [ | nn NM TNT moll ur ^ 2d pag. 448 . " " TENENO Mim iuiaptamoan 1 ——— U INTO BINA DU | 1 l ' OP UO t "n Mw RUN m m "n AU DAN uU 2f I Lr 2 1 M " IN se to^ c^ Kad Aon ei eT e A Sota | ———————Ó— Ü — — Quee EE "mih ! 25 c i T Met. XXX. De De pars quatuor filiarum, 4» Fig. Fig IL f Facies ofsis pofterior. - f. Pars fuperiorofsis. — ^ — . ^e .— g. Pars inferior foraminulenta AM ow P um "Foramen pro venz ingreffu, PER N 2 Pars nonnihil albicans. Tur ini HD "OBSERVATIO XXIX - De Afparago monftrofo. MP Majo A. 1677. afparagus monftrofus ex Merur isti tía novem thyrforum naícebatur, . Atque hujuscemodi: vitium ex .cohafu caulium femel atque iterum in horto me-: dico Altdorfino notavi in liyacintho botrioide; hieracio Sa-: ' baudolatifolio, cichorio fylveftri; beta vulgari, linaria violacea: Auftriaca, lyfimachia Virginiana lutea; flore Fete d uas | chelio Indico flore rutilante.- nili: i5 150 . Vid. Tab. IX. Fig. III. OBSERVATIO XXX. De pariu quatuor filiarum. | ANS 1679. M. Decemb. in pago Hóffen Margaretha 36. 4 * annorum, quatuor filias uno. pártu edidit; fextum tum. TUN erant autem tantum feptimeftres & ad paucas horas laltem vitales. Ex quibus tres unà fecundinà inclufz fue-. runt, quarta propriam habuerat, que ramen mox ante bapti(-. »mum obiit. Fuere hz fingule ejusdem magnitudinis; longi-. - tudinem dimidiz ulnz zquantes, absque nzvis, motusque fub geftatione matri varios imprefferant ; ac fi vermes in utero per : x ra vt eoe /^— ^ Mmma — OBSER-. «66. Obferv. XXXII. De vulnere tarft palpebri cc. 7 OBSERVATIO XXXL . | Deufu fingulari clyfterüs indentium dolore. Gy Erenisfima: cuidam puerperz ex fuppresfione lochiorumi | dentium dolore acerbisfimo affe&tze, ut cum fumma anxie-.— tate linimentum expoíceret , mifi Enema lochiorum fluxum promovens,& décocium ariodynuni la&cum ore detinendum. lla vero perfuafa enematis nullum fore ufum; utpote intra in- seftina longe à dentibus diflantia tantum injiciendi , vefica- lorio utebatur ad nacham applicato pro fcopo revulforio, fed - petfimis fuis rebus. cephalalgia erenim. immanis füperveni- | ens odontalgiam graviorem non folum effecerat, quin & illa án delirium inciderat. / Vocatus igitur denuo in confilii pat-' . ses clyfterem absque mora ulla injiciendum rurfus fuadebam, àmo imperabam , quo vix fufcepto ; etiam ante excretionem per alvum, dolor ac reliqua fymptomata,. quafi per tici d tionem ceffabant. — "Ir wi oHUULJ OBSERVATIO XXXII. De vulnere tarfi palpebre inferioris confolidato. 7* Enerofus adoleícens ex allifione ad clavum acutum tar-- -^ fum palpebrz inferioris dilaceraverat; jamque tonfor dé. portione pendula per forficem refecanda folicitus erat, dum. €go fotte fortuna adveniens atque temeritatem: chirurgi in-- «repans;, folo emplaftro traumatico glutinante impofito Ta- bem vulmusculi ad propiorem contzdüum & unionem fr» anisfimam fpatio viginti dierum reduxi. | E OBSERVATIO XXXIIL - . Devvirtute olei lini vulneraria. B Gy Ulceperat Studiofus quidam in duello vulpus czfim infli- M &um fat grave ir thorace; ad. ejus cavum penetrans; cum abrupta aliqua mediaftini portione, idque per pu: TLAO t 45M ( conio- ex EL o Ze E S Su Ns E SOSUI MUSNNMD SERA NN DON CRNNNNMMBOMM M M ES S ki ESSEN 7 i EST Tri AATARDT) Tall hi lhibi (U lh » es E * Tw ^ TI M * j | 1 um ——— áo xc x ^ D Obfervatio XXXV. Dé vetula ex'affumto rc. — 46x. confolidationem perfe&am nullo modo adinittebat, quin tusfis & atrophia notabilis fupervenientes non levem mortis. me- . £um inferebant, idem tamen dein prorfus convaluit ex uíà elei lini recentis quotidie cum juículo affumti. —.. OBSERVATIO XXXIV. osos Stabies fieca diuturma curatas.— jm | Eie quidam elephantiafi obnoxius per XV. annos | * fcabie ficca laboraverat , repetito autem fequentis deco- | îaequino&tiapotu;& balnei aque dulcisufu;poftea à fca | bie immunis fupervixit. Decocturi autem erat fequens: 5 | Rad. cichor. tarax. plantag. fcorzoner. à 38. lapathi acuti 3j. | H. fragar. endiv. epatic. nobil. fümar. ad Mj. flor. nymph. - | alb. pap. errat. an. Mf. primul. ver. mund. $3. catic. pingu, num iiij, bacc. alkek. fem. ne alb. a. 3i. Coq. in Aq. hor- | dei bij, ad remant. fbiij.colatura detur ad ufum. — Poft e- greffüm balneo linimentum tale infetviebat Rec. Pulv. rad. he- | lenii 55. irid. florent. 3.4 communis 8iij; Myrrha gr. jj. Mifc. * ' «um butyri recent, f. q. OBSERVATIO XXXV. r | De Vetula ex affumpto Ar[enico mortua, | Is male fibi confcia gravioris poenz metu affumpto im car- | ^ cere arfenici pulvere fatum fibi acceleravit, in Theatrum A- | fiatomicum Altdorfinum Norimbergá transrriffs ventriculi fun- ! dum quafi exulceratum fphaeclofam & riigricantem exhibuit, inteftinis flatibus turgidiffimis exiflentibus , in veficula fellea. | tres calculi ex laminis ftriatis quafi concreti numerabantur; magnitudine tefferas luforias mediocres zquantes. Ceterum üuniverfi corporis carnes fpatio bidui tam cito putrefcebant, ut "propter abominabilem foetorem fepulturz illud commirte- Ee coadti fuerímus. - | - .. Vid Tab. VIII. Fig. IV. m^ | Mmm 3 | OBSER- - a6 — Olfervatio XXXVII, De Coronis Serpentum,.— * * — — OBSERVATIO XXXVI. i De fruflo ligni in pulmonibus cervi & acu futoria ioc | |... wacte corde. f ^Um An. 1674. juffüSereniffimi Marchionis Brandenburgi^ co-Onoldini in caftello Kadolzburg cervum quatuordecim cornuum extremis infignem menfe Septembri aperuiffem, in ejus pulmonibus fub jugulo fruftum ligni aderat infixum mem- branaceo involuero obductum, ejus formx & magnitudinis, uti adjecta figure illud ex parte anteriori & pofteriori Fig. T. & II. oftendunt, cinerei viridefcentis coloris. ^ Huic obfer- vationi fubne&o aliam , fcil. de acus fütorie frufto ex corde . vacce Menfe Martio 1686. Laufe extra&o; quod hic Fig. IlI. - delineari curavi, atque adhuc inter ráriora relervo. ^ : .. Vad. Tab. X. | A NE M. | OBSERVATIO XXXVIL - ^ ! De Coronis Serpentum. | ; Y Endiderat fat magno pretio Agyrta quidam coronas fera - pentum in aula cujusdam fereniffimi Principis, fub ejus-: .modi forma confpiciendas, prout addita figura oftendit , qua. cum mihi oblata fuiffent, fraudem mox detexi, atqué dentes: porcelli vulgo &ponfáuleir dicti affirmans, cumque infequent die porcellus affatus meníz in prandio appofitus effet, ex utra- que maxilla molares dentes extractos coronis agyrtz: per om nia, ut oyum ovo; fimillimos. p. p Vid.Tab. VIL Fig. V... m OBSERVATIO XXXVIII, | | 7 De Arfeuici gr. XII. affuntis. nw ut fcientes volentesque vitam & valetudinem perniciei obe jicere; quam nummis carere malint. Eosautem inter per ali A304 - quc AU facra fames, & tanta nonnullis lucripetis audaculis eft au .Zz P "E y ^ 462, ad pag. ad pag. 462 . F3. 3. ^ 462, ad pag ^ D AERA S ISS nm. x LR LES 1 - * 1.4 ^ i A VY. 1 ; Mt ls invg a " ; |oo8 NIS i A (n | | Ay E pt vd IM M Obfervatio XXXIX. De pila in aves tudicóle, e 463. | t annos in Italia & Germania pracelluit Tarquinius Ryma | Neapolitanus , vir fatis robuftus; nigra cafarie confpicuus &. * viribus ferox meritiffimo fuo venenivorax dicendus, is fiqui- . dem uti in aliis celebrioribus locis ita hic Altdorffi Meníe Martio 1662. Dominica Palmarum Ele&uarii fui Orvietani adveríus venena fingularem efficaciam populo concurrenti per- | fuafurus, przfentibusUniverfitatis Rectore; OppidiPrefeéto, & | Collegio noftro medico, à pharmacopoeo, oblata arfenici albi | gr. xij. cum vino albo affumebat , eoque fa&o mox non tan-. | tum venter in molem ftupendam affurgebat, fed & facies livi-. |! da ac lurida reddebatur, oculi & cervix non fine adftantium | terrore contorquebanur, atque ex adftantibus fartor juvenis. | perterritus in epilepfiam incidebat. Cum autem ejusdem mi- | niftrri noffent tempus nunc adeffe affumendi Orvietani, hoc vi- ' no dilutum illius ori infundebant; atque ex fuggeftu ipfum in. | conclave proximi diverforii ad caballum rubrum di&i depor- |! tabant, ubi affumpta mox evomebatlaóei coloris menfuras bi- | nas civiles excedentia; epotaverat fiquidem ante veneniaffum- | tionem la&tis pinguioris notabilem copiam, atque oleofis hu- jus particulis veneni falina acría fepticaque fpicula ita invol- verat, quo minus deleteriam caufticamque noxam exíerere | potuerint , cum autem à me teftimonium ferio petiiffet, non ; aliud ipfi dedi, quam quod viderim eundem arfenici albi gr, | xij. cum vino ebibiffe & ex methodo mox per eam viam, per iuam hauferat , vomitorio fuo revocaffe, atque vim veneni |fic elufiffe, Huc confer. Excellentifs. DD. J. J. Wepferi tr. * de cicuta aquat. pr. 135. & Epiftola J.F. Vertenbergeri Obf. 5 9. | €ent. 5. Fabr. Hildani annexa. AX ! bu ÁL |5-e esOBSERVATIO XXXIX. * De pila in avis undicole, & lapillis foliisque pini in veutricu- [| 4 lo urogalli repertis. Mime. EN - — aem 1679.Meníe Novembri ex longe lateque patente piíci- | ** pa vulgo Brandenburger di&a à Seren. Marchione — ' E TR | | | en. i ! í i l i| 1 AX E " P 4&64 — Obfervatio XL. De ventricula rane & forpentis. ————5— denburgico-Baruthino, Chriftiano Ernefto mihi ad fcrutinium. anatomicum offerebatur avis undicola rarior: cinerei:coloris; ad magnitudinem & figuram ardez minoris accedens, pedibus Jonge alatis & fquamatis predita; in cujus ventriculo membra nácea pila, rgolem ovi gallinacei adzquans, ex mufco & plu :3nmis pennarum convolutis compofita continebatur. Lien in ob longas portiones diftin&us inteftino re&o incumbebat; cui proxima quod binainteftina coeca.Epar in duoslobos divifum, fub quorum cavo veficula fellis vomere pylorum atro colo-. ye infecerat. Pancreastenue & oblongum, Teftes in lumbis. - phafeolorum inftar; quibus contiguz binz longz lienis por-: tiones. Pulmones floridi & laki ex rutilantibus quafi globu-: lis compofiti. Sanguis vifcidus. | Roftrum longum & acu- £iffimum coloris incarnati. Pedum digiti in longum portra-: Gi & alati plantam ambulationi commodam nullam forma-.- bant;fed perpetuz natationi avem damnatam teflabantur.Occa-. fione pila hic ia ventriculorepertz, liceat hic quoque memo-.- rare fub tunica ventriculi urogalli interiore candicante facile. - feparabili & cartilaginea me inter lapillos plurimos folia pi-: ni varie implicita obferváffe, mediante quorum appreffione &, fucco re(inofo -nutricius prole&us atque ipfa in. pultaceam: fubftantiam poftea contrita fuerunt. — ü 1 Vid.FiguraTab.VIILFig.s. ^ ^ ^^ r OBSERVATIO XL ^ | De ventriculo rane C ferpentis, Anno 1687. Philiater quidam ranam tumidam ac torpi& ^^ dam juxta pifcinam porte Altdorfinz inferiori proxi- . mam captavit & mox diffecuit; atque talpam fat magnam in ejus ventriculo invenit jam tabefcentem , iricertus an vivam ranatalpam devoraverit;an mortuam? A filio autem meo natu majori, joh. Mauricio Hoffmanno D. & Collega meo in Ta- cultate medica gratiffimo, accepi ranas meníc Mojo n ii | ifle- , 585 ^ Obfervatio XLI. De Haemorrbagiis variüs. — 46$. difiectas veatriculum fcarabzis majalibus ad crepaturamusque Anfatüum habuiffe; 'Is ipfe etiam it hybernaculo b AE "horti Medici aliquando Íérpentem diffecuit przgrandem , ín cujus ventriculo ranz dua videbantur, altera quidem in tabem prorfus rcíoluta, altera adhuc à putrilagine libera , idque eo minus miratus fum; cam alium ferpentembufonem vivurn ovi gallmacei amplitudinem veatre.íuo zquantem intra oris fi- &um arripuifle propriis confpexerim oculis; pedibus pofterio- ribus extremis tantum adhuc prominentibus : cum autem ab - adventantibus quibusdam philiatris verbera ferpens accepif- fet, reclinato ad dorfum capite; & maxilla inferiore quafi re- *£racta extremo -conatu bufonem adhuc viventem rejiciebat, . . Vid. Tab. X. Fig. 4. | JBSERVATIO XLI. De Hemorrbagis variis. y oua] N fcotbuticis (anguine ichorefcente abundantibus, non fo- lum narium,;fed & aliarum partium hmorrhagias fubinde no- - tavi, Ita e lumbis puellz Balneatorís Andrez Ruppii, € fronte - recens nati pueruli, é crure adoleícentis Norici Funccii usqne - &d animi deliquiumsé fronte monetariiNorici, € vertice Chri- . - ftinz Haubneriz etatis anno 43. poft menfium per fexennium | - fuppreísionem, erumpentem fanguinem vidi, nullo quamvis - foramine manifefto aut patulo apparente. | : ».|'OBSERVATIO XLILI. De u[u fingulari veficatorii umbilico admoti, | YXMlius unicus N. N. novem annorum ex inordinata victüs 134 |. tione torminibus ventris tam atrocibus aflligebatur, ut non |. tantum deliraret; parentes & adítantes pugnis & pedibus im- - peteret; fed & epilepfi? periculum frequens immineret. Cum autem interna quavis affumenda refpueret ; atque externa re |- media, enemata, fomenta balneumque renueret ; emplaftrum | pp.Cmt. IX dX — Nan . velica- *. 466 Obfervatio XLIIL Succi Becabunge f. Anogallidis doc. veficatorium, (aliàs in fubíultibus epilepticis multiplici & felici OR experientia à me probatum ) umbilico imponi curavi , quod ] 1 NS eli» I optime profuit , ita ur dolor paulo poft remiferit,atque rt qua fymptomata fenfim evanuerint. OBSERVATIO XLIIL - De Succi Beccabunge f. Anagallidis aquatice virtute fingulori, — (ene erat vir quinquaginta quatuor annorum Ícot- — buticus de faucium & palati frigiditate tantüm non perpe-- tua, quafi ex glacie accumbente, & contra fuperveniente no- . -&urno tempore infigni ardore füb plantis pedum; quibus fym- promatibus prz aliis remediis fuccus Beccabungz five Anagal- lidis aquatice cum vino expreffus. medelam dedit proficuam, Atque idem fuccus folus cum vitello ovi mixtus pro ulceribus fcorbuticis repurgandis ac confolidandis fpius à me efficaci- fimus notatus cfít. z OBSERVATIO XLIV. De Vetula fexagenaria majori lactante. Ane 1675.amici Solisbacenfes fide dignifsmi mihi retu- lerunt, vetulam 64. annorum infantem ex filia nepotem nutriendum füfcepiffe, interea dum. mater nutricis officio alibi fungebatur, & lacte fuo nobilem alumnum alebat ; cumque ne-.- . pos tempore no&urno vix nifi mammarum fuctione, quafi de- fatigatus fomnum caperet, frequenti fu&ione eundem ad mame mas vetula chyloíum la&eumque fuccum. tam copiofum re- — vocatum fuiffe , ut ultra femeftre avia i(tliec la&ationi & nus | tri&ioni cemmods fufficere potuerit. |... OBSERVATIO XLV. De tumore bracbii poft vulgus olecraui zufequente. I Studiofo quodam robufto Bólcken dicto circa Olecranuas bs " caefim. vulnerato, non fine Ífynioviee peticulo " cum brachium ... Obfervatio XLVI. De Cerve gravide Auatome. — 467. |. valde intumuiffet, aqua vermicularis cum nitri pulvere remix- | fa pro fomento calide adhibita ny&himeri fpatio omnem tu- morem difcufsit, tonforemque in admirationem rapuit, : ^-^ A OBSERVATIO XLVI, m De Cerve gravide Anatome. T" Cerva gravida trucidara hujusque diffe&o utero d. 19. & ^ 20. Maii An. r671. fequentia obíervabantur. Bihorio poft trucidationem per vaforum thoracis dilacerationem fanguinis- ' que effufionem factam, cum venter cerv prafentibus Medi- . cinz Studiofis aperiretur, notatu digna erat uteri molee ampla membranacea transverfim protuberans. Inteftinorum autem volumina furfum coa&a cernebantur. Ubera turgidula fub | quatuor papillis glandulofam maffam flavefcentem exhibe- | bant. Poft uteri cum vefica urinaria corrugata extractionem | abdominis ventriculi affumptis diverfimode digeftis, & inte- ftina flatibus turgefcebant, vaforumque lacteorum veftigia paf- fim in mefenterio apparebant. Sub epatis cavo du&us felleus manifeftus ad duodenum, fed veficula fellea nulla ade- .ràt. Lien lividus placenteque inftar feré rotundus. — Renes phafeolorum formam emulabantur, in quorum interftitiis glan- -dularum multitudo, In pe&oris cavo ob effufum cruorem du- «us lacteus thoracicus in fenfus.non occurrebat, In corde -valvulz xj. amplifsimz & robufte. — Exortus arteriz aortz ir bafi cordis proximus arterie pulmonali durior quafi cartila- gineus tantüm notabatur, minimé offeus, In faciefub can- this oculorum nafo proximiscavitas pro colligendis lacryma- rum fordibus finuoía occurrebat. Átque hac in cerva ma- | tre obiter obfervaffe nobis fufficiebat, majori defiderio uteri | & hinnuli videndi qui flagrabamus. — Cujus minuendi occa- -| fione ita jubente & Theatro botanico arci oppidanz proximo '| anatomicum faciebamus; ac primo uterum generationis offici- - mam, dein ipfum ventris fru&um naturz generantis officium dus | Nun 2 in plan- | — —— À AS Lose. X -Obfervatio XLEL: NE Gu "jn plantarum hibernaculo perluftrabamus, Ia utero. pro foe- tus incremento. & contentorum copia humorum ampliísimé diftento, membranz fundum conftituentes vix dorfum. culti — - erafsitie füa zequabant, cujus lateribus alias coherentium tefti- culorum veftigium nullum; corpufculum tzmenutrobique gra- cile duriufcufum & tortaofum videbatur. Collum uteri flac- cidum facile bimos digitos admittebat, fed cervix rigidior ad: digiti medii longitudinem mucagine lenta & flaveícernte re- — :pleta tam. obícurum: orificium offerebat , ut plane usque ad ^ cavitatem,imó in ipfa uteri cavitate impervium appareret, fti- lumque excipere immittendum renueret. Cohaíus uteri cum - fecundinis in. novem vel decem locis. per glandularum fpon- giofas diverfe magaitudinis carnes, fungum tres vel quatuor digitos transveríos latum. protuberantemque repraíentantes: tam fingularis notabatur, ut vafa uteri candida pleraque ac ner- vea leviter finuofam ipfarum ac pallidam cavitatem fübirentz vaforum vero umbilicalium. extremitates. elegantifsimis. ple xibus convexitatenr occuparent. Diffe&e uterine glandule, - minus vere. cotyledones dictz, € fibris. recta à centro quafi ad: | circumferentiam excurrentibus contextz,fípumofum lentorem | compreffe dabant, quarum. ambitus carnei coloris ,. interiora autem candida erant. Utero ob lubricam: fuperficiem. inter. | nam facile à fecundinis feparabili remoto, fecundinarum. due — plex membrana, craísior chorion dicta; ac tenuior amnios.vo- cata, in confpe&um. veniebant, qua in capacitate fua. mucagi- nem candidam, alicubi la&eícentibus grandinibus five granue lis varicgatam , fat copiaíam. continebant, à qua & tenuitate - aquea & flavedine citrina membranaceo veluti fucco. oblon- go allantoide credita, inclufa humiditas alia. abundans facile difcernebatur ,. urinz quam fimillima, ideoque excrementitia, - . Remotis membranis hinnulus. fceminei fexüs contra&is. cruris — bus conglobatus, tenui(simaque cute piloía fpadicea candidis. maculis per dorfum fubinde variegata vifum fubibat, pede dex-- &ro antrorfum. exporredto, aurem dextram comprimens , quo (NE e AE | - . - minus 'd H c De Cemrve grooide Anatome. 7 a467 minus de circumflua humiditate fefe aliquid infinuare potuerit,. | "Cujus umbilicale inteftinulum, quatuor vafa umbilicalia duriu- |! fcula, mucagine pingui involuta continens , ad duorum digi- | torum craffitiem & fpithamz longitudinem indivifum turge- ens tanti candoris erat; circaque exortum tam: multis glan- | - dulofis milii ac lentis magnitudinem vix füperantibus granulis la&eis.variegatum ; ut exíangue pronuntiare licuerit. Ore di-- | du&o mox dentes incifores maxille inferioris. o&o- aderant | molarium autem raüdimenta tam in.liac quam fuperiori com- - | preffu digitorum cogitoícebantur, Oculorum fplendidiffimis: | bulbulis tubje&ta. cavitas fat profunda. & fere triangula cine- | ream fuper&ciem. monftrabat. In inguine quatuor papillis len- , uis magnitudinem prz íe ferentibus granulofz glandulz fub- | fternebantur. Ungularum extrema attenuata ob candidam ex. | maceratione mollitiem cartilaginea erant. Ventre circa um- | bilicum aperto; vafa umbilicalia tantum: tria; vena fcilicet uni- ' €a ex fingulari fatque profundo epatis finu: profecta, & binae | arteriae ex iliacis affurgentes in cavo abdominis confpiciebaa- - | tur, ex quibus vena in. fuo per peritonzum tranfitu, fuaque | bifurcatione ibideur facta, valvulis quidem deftituta, tam ma- |'Rifefte tamen. tamque valde impedita deprehendebatur ,. ut: | fanguinem ex epate aliquoties vi adactum vix transmitteret.. "Poit bifurcationem factam; altera propago vena umbilicalis | dextram, altera finiftram arteriam umbilicalem: comitabatur,. | tandemque omnes ad glaiidulas partit quinque dextras, dex- | &rz uteri cavitati proximas, partim. quinque finiftras diftrahe- bantur. Ex dicis autem glandulis mirima finiftra, quafrab- fumptay minima dextra quafi oris fu&u lateretenus atzenuata. & pallida:notabatur, In ventriculo majori mucago íat copio- ! fa candore & lentore mucagini fecundinarum re!pondebat;in- | dicio: cértiffimo,. hinnulum. per os nutricium iftum fuccum ad- | mififfe. - Reliquorum.vero ventriculorum, uti reticulati & fo- | liofi fuperficies interna pauco muco- chylofo, quemadmodum: | '€avitas inteftini duodeni biliofo flavefcente obdu&a erat. Du- 4 [1 Obfervatio XLIV. De Cerve gravide Anatome, &us felleus juxta exortum trunci venz portz ex epate brevis. ad duodenum defcendebat, in medio deícenfu meatum pan- — ereaticum exiguum admittens. — Veficula fellea nulla aderat, - Inteftinum coecum fat longum meconio porraceo five prafino - turgidum, re&um autem durioribus excernendis eodem co- lore transparentibus diftentum conípiciebatur , cui uterus in- cumbebat carnei coloris, fundo antroríum veríus veficam quafi | gemino protuberante, in cornua attenuatus contorta, Renes - phafeolorum inftar fed inxquali fuperficie confuetum locum — occupabant. Epatis floridi tenera & lienis liventis, placens tuleque inftar vearriculo accumbentis conftitutio erat. la | thorace poft retra&um pericardium cordis longiufculi conus ad pollicis crafsitiem attenuabatur baíisque per transverfum diffe&a non zqualem , cujusmodi foetus folet, ventriculorum capacitatem ac parietum craffitiem carnis majorem quam in dextro oftendebat. Auricule equalis magnitudinis atro- ru- | bentes per foramen non tam ovale quam circulare membra- naceumque impeditum fibi contiguz erant. Ex arteria pul- monali paulo poft é bafi cordis exortum canalis ad aortam. protendebatur, libera cavitate € dextro ventriculo ad ipfam - qui procul dubio fanguinem derivaverat. Ad dorfum epiglotti- - dis mufculi attollentis corpufculum hadenus in aliis brutis nog - OBSERVATIO XLVII..- De Lutra diffecia. TN Lutra maícilo fequentia obfervabantur. Pinguedo cor- | poris multa vifcida. ^ Ventriculus parvus à diaphragmate ad epar obliquabatur. Moles'epatis utrumque hypochondrium occupabat in feptem lobos diftinda. — Lien ventriculum ma-. gnitudine fuperdbat. Renes atro - rubentes ex multis glan- dulis compacti, Ureteres ex ima parte renum quafi feparatià | vaíis etnulgentibus defcendere videbantur ; re tamen vera in | | centro - T3 «entro ortum trahebant. ^ Pori biliarii tres ad-duodenum |ferebantur. —Pancreatis candidi & ampli ductus vix per. .gotum uber glandulofum confpicuus. ^ Inteftinum coe» cum nullum. ^Omentum duplicatum ad epar & lienem jprotenfum five expanfum.. Valvule in vena porte nulle. Ra- mi mefenterici propago infignis ad inteftinum rectum. In- | teftina craffa à tenuibus duritie contentorum tantum diícerne- .bantur. Vena umbilicalis nervulum reprafentabat. Rece- ptaculum chyli aortz accumbebat. — Penis officulo pteditus; ;glans quafi bifida. Pulmones paffim adnati. Mediaftinum te- /nuiffimum. Aqua pericardii nulla. . Cauda infignis crafsitiei '& roboris multa pinguedine fuffufa. Ofsiculum claviculare mullum notabatur. Reliqua erant vulgaria, Ejus fceleton in "Iheatro Anatomico' Altdorffino confpicuum affervatur. — »OBSERVATIO XLVIIL cos Deurine potu letbifero. | : A Gnellus trimeftris cum. pueris ludensurinam humanam it. * 4 dormitorio poftquam vix deguftaffet, motibus convulfivis poft trihorium lethalibus tentari coepit; & mox dein occubuit. OBSERVATIO XLIX,. | 0 0 Mors repentina ex. impetigine retropulfa, | [pr Aber quidam lignarius poft impetiginem fub axilla finiftra '*- contra interdictum meum à balneatore pulverum & empla- "trorum ftypticorum uíu confolidatam, letus lubensque in di- "luculo furgens ; veficamque exonerans paulo poft improvila 1 & repentina morte interiit. Non abfimile fatum habuit vidua quadam, qua ex ulcere cruris antiquo confolidato in temple - "apopleática concidit. eei ro [3 OBSERVATIO L -À De Fulica diffecta, | (Fulica vulgo €BafferzJouDn & ob protuberantiam candi- dam fupra nares conípicuam $Oláfling dicta, cultro anato- mico C Ó———— 4550 — Olfervatio L. De Fulica diffcta. ^ m mico fubjecta fequentia oculorum obtutui fubjicicbantur. Vez. ficula bilis oblonga: epati per vas quoddam connexa, inferius. du&um ad vici&um inteftinum exporrigebat circa fecundam. convoluionem. Bilisipía viridis & craffa compreffa in epar. molle & rubicundum retrocedebat. Ex hoc tamen alius dus - &us priorem comitabatur loco epatici choledochi deficientis, - cui pancreaticus fe focium jungebat. | Ingluvies nulla aderat. Oeclophagi finem.copiofi nervi exterius occupabant. — Ventri- | culí cavitas innumeris lapillis referta. -Glandula lienaris fat" confpictia epati per venam amplani conneéctebatur. Inte&inis. | longis ac nervofis lumbricos terrceftres emulantibus exiguuns, cacum appofitum erat ; muco plenum; digiti minimi tertíani | partem vix longitudine adzquans. — Ventriculus depreffz ro- tunditatis carnem monftrabat duram. Inteftino re&o bina" alia ceca gracilia viride excrementum continentia adhare- | bant, ad hujus capacitatem derivanda. " Pulmones valde rati acporofi. Reni finiftro ovarium incumbebat. In cordis ven-- viculo dextro venz cava pro valvulis expanfio carnofa, reli- - quis vafis valvulz vulgares erant... Cor da&tyli fru&um amu '. labatur. Pedum articuli alati pro faciliori natatu; ungues. 4 | yero profirmiore apprehenfione — — déulumyg ^5 tes | proce Dcceecezmmcsmes - zm | OO 409563- 409893 | pog a E | Dn.D CHRISTIANI HENRICI H Eh ERNDELII, 1 [in^ ' Seren. Reg. Majeft. Polon. &c. Archiatri , &c. b T | ITER MEDICUM GRODNENSE. —M tempus illud appropinquaret, quo Comitia, vigoré -"lra&atus Waríavienfis ultimi ; Grodnz celebranda, au-. | fpicanda effent, Serenifs. Poloniar. Rex cum tota Aula, adul- | to jam Septembri Menjes Aumi 1718. Warfaviá in Lithuaniam ! iter direxit, per Wiskovam, Epifcopi Plocenfis fedem, Lom- fenfem Capitaneatum ; 'Tykocinium & Kniffinam, tradum fa- | ciens : in quo itineris tra&u pleraque, qua transivimus loca | maxime devaítata atque inculta offendimus, fi Tykocinium & | Kniffinam excipias. Et Ty&orinium quidem ad fluvium Na- rew fitum, & à folis fere Hebraeis. poft ultimam conflagra- ? rionem rezdificatum & jam habitatum, arcem habet, propter 3 circumjacentes paludes, fere inexpugnabilem , & ex ultimo | cum Suecis bello; hoc nomine, fatis notam : Knff/ua autem | & Chriftianis quidem habitata , fed minus xdificata & culta ? priori, à Sigismundi Augufti Regis morte, apud Poloniz Hi- 3 ftoriz Scriptores, famofa maxime eft. — Hic Sygismusmdus du- | gufIus, qui etiam Sigismundus II, in Hiftor. Polon. appellatur, T lius fuit unicus Sigismundi I. Magni illius & gloriofi Regis, ex Sforza Buona Ducis Mediol. filia natus, quem fi Polono- | rum Salomonem dixeris, non errabis : (apiens enim, juftus, | bonarum artium: & ftudiorum Patrónus, & doctus fupra Prin- | cipum confüetudinem fuit ,' quo de vel fole Epiftola teftari | poffunt , quas non ita pridem Illuftris nofter Menckenius ex Kk P niis Domini de Huyffen edidit, ita; ut non immerito mire- p Cent. IX. &? X. Ooo tur 4721 00 Jer Medreum Grodnenfe. — — | tur in prafatione ad dictas epiftolas Dn. Menckenius, qui fa- &um fit; quod tantusRex; paucos vel nullos vitz fuz fcriptores | invenerit ; Nam fi unici Stanalat Oricbovii Annales, & Gra-.— dianum iu vtta Commendoni Cardinalis, (qui tamen indireáe.— faltem hiftoriam ejus attingit, & in perfttingendis vitiis largif- fimus, in meritis cjus laudibus parcifsimus fuit) exceperis; fru-- ftra apud alios de geftis ejus aliquid. queres... Hoc unsco ma- «ulam purpurz fuz, & labem valetudini aífperfit optimus Pria- ceps, quod nimis Veneti & voluptatibus faerit addictus ;. ma- xtme poft Barbare Radziviliz, fecundz conjugis, quam.infe- -lito & conftantifsimo. amore ad mortem & tumbam usque | profecutus cft, obitum , & contra&um ; cum prima conjugis: - forore, Catharina, Ferdinandi Cafaris filia, infelix matrimo- mium; utpote quam, propter caduci affe&um, in venereisam- . lexibus ipfi familiarem, averíatus eft maxime, & ex hac cau- t inde adduci fibi jufsit concubinas, quibuscum conjunctifsi- zné vixit; && adeó:fe abutzendum ipfis, precipue: autem ultimae iankz. appellata: & matri ejus permifit, ut commoda, hono- tes, publica privataque munera; nifi qui fidem. his mulieribus: ebligaffent; ab ipfo non acceperint. Hac ratione & vivendi | genere in tabificum & lentum: morbum incidit Rex, quócum. per triennium fere collu&itus, nihil tamen interea temporis à quotidianis amplexibus fibi temperavit, fpretis domefticorum. ac Medicorum precibus. monitisque. Et cum Warfaviá Knif-- finam delatus, defeffa membra ingravefcente morbo ne tolle re quidem de le&o poffet, tamen raro atque gré admiffa fo» rore, cxteris omnibus. exclu(is; curam valetudinis proprie die &is mulierculis.commifit, & (aganv anum Vilnà adductam, ve- - neficio: cantionibusque falutem promittentem adhibuit . nu gatoriis autem. hifce artibus nihil juvatus, ipfis Nonis Julii. Anni 1573. diem füum obiit Kniísinz; | Ex quo loco auteni €orpus. defuncti Regis mox '"Eykocinium delatum, atque ibi lem; ad fepulturam usque Cracoviz poftmodum celebratam; affervatum fuit. Quantum theíaurum ingemmis;auró, argentos. i aliaque E. der Medicum Grodnenje. /—— "7$ | aliaque magnifica fuppelle&li reliquerit Sigismundus Augu- | ftus; ex teítameuto illo; quod Warfaviz mox ante difceflum | Knifsinam condidit , referente Heidenf[leinto de rebus Poloni- | «ir, conftare poteft: aft quàm infide poft mortem, à pracipuis | aule miniitris & prxíentibus concubinis cum relictis rebus | actum fuerit, ex ejusdem Heienffeinii confeísione & Swien- | 4oslai Orelii Interregno Polonie Ms, eluceícit, fiquidem poft | mortem Regis, nec tantum inventum fuit parata pecunias ut | linteo, quo corpusRegium involveretur, coémendo, fufüceret. | Inftituta poftmodum juffu Reipublice per deputatos. inquift- | tio, partim fpoliati erarii; partim veneficiorum, quibus Regem | extinctum tuac putabant, caufa, fuit, aft invalido fucceffu, & | renitente tunc temporis Regni Cancellario, prout hec omniá | fufe explicantur in rarifsimo, quod Dr. Tob. Burckard. Men- | «bens. Lipíie pofsidet Mflo cui titulus :/— Interregni Polo- | uie Liber , ad Petrum Czarntovium Coffelleuum Pofnanten- | fem , fcriptus. uuo Chrifli MDLXXIIL Swientoslao Orelio | de Bozejewice, Equite Polono Autore, Et hxc occafione Knif- | finz, quod fatis quidem in longum latumque exteafum; aft . vile admodum eft oppidum , folà tanti Regis morte & obitu nobilitatum. — Knifsiná per regias Oeconomias & villas vena- | torias, Groduam, in ipfa fancti Michaelis Archangeli vigilià ve- | nimus, quam urbem, fi Palatiola recentifsime extructa fpedtes, | pro nova haberes colonia, fi Hebrzorum miferas & laceras 'domunculas, abje&iffimum nominares angulum. , Templa |quidem, monatteria & arx cum adjacente lapideo ponte ab | uno colle ad alterum ducente ; & à Sigismundo 1IL extru- | &o; à longinquo eximium promittunt locum, aft ftatim ac fu- | perato Memeti fluvio, intrabis, loci fpurcities , juftum move- J obit faftidium ac horrorem, fiquidem & ipfa atx; infigne quon- | dam opus, in ruinis fere jacet fupra dimidiam partem: reftau- | rata olim hec, & in fpe&abilem formam erecta 4 Stepha | Batboreo Rege fuit , qui maximam regiminis (ui partem. hic 4 aransegit , vel ob venationis commoditatem; vel; prout qui-. LH Ooo 2 ; 474. | "Rer Medicum Grodneiif dàm ex Hiftoricis notant , ut longius abeffet ab Ánna UXOIC - fua edentula, quam fexagefimo. «tatis anno pro virgine duxit, alio modo corona & fceptris potiri nequiens. Mortuus etiam - án hac ipfa arce; die 13. Septembr. anni 1586. eft Stephanus — Bathoreus, & quia ztatem juftam haud attigit; quinquagefimo — quarto ztatis anno fcilicet extin&us ;. varia de infelici & prae- — maturo ejus obitu, fparfa fuerunt judicia :- Heidenfleiz fcribit, | j fe vidiffe literas Ducis. Pruffiz ad Regem paulo ante. mortem — datas, ipfum, ut à Medicis fibi caveret; hortantes ; Nenukeba-.— * arg dicit epilepticis paroxysmis proftratum ; Gitagnimus apo- -— plexià extinttum, & non admiaiftratis SS. Sacramentis & me- dio füblatum füiffe afferit in Chronico Regum Polonie : in. alio | quodam tractatu Germanico; Polonia fu fufpicans appellato; Me- j dicorum. negligentia mortuum effe; legiffe memini, ne quis fcilicet moriatur, fine culpa Medici, Hoppzw in fchediasma- se de Scriptoribus Hiflor. Polon. varia allegat fcripta; de fubi- 1 z e inopinata Regis morte, tunc tenrporis pro & contra edi-. s) In hac igitur urbe per duos & quod excurrit menfes, de-. E (m » quo tempore per fex feptimanas continuas comitia - non fine. magno fervore & partium contentione agebantur, - de quibus; ut publicis negotiis mhil attinet hic dicere, cum. - noftra mens fit atque intentio; brevibus faltem indicare, quid. | [ in Medicis mihi, ratione morborum & aliorum rariorum con- tingentium hic contigerit obfervare. | Bt ficuti antiquiffima Hippocratis dicii cialis ex aóre &aquis potiffimum judicanda locorum falubritas, ita non ime merito hic etiam: primo loco monendum , fituationem Gradi ne ita efle comparatam, ut optima quavis ratione falubritatis | promittat. Urbsenim ipía; prout jam paulo ante monuimus; elevato loco & collibus inedificata ;eft, quam Memefis lluvius. continuo & fatis vivo torrente alluit * circumcirca autem; ad. duorum milliarium ambitum & ultra, dumeta, fylvz , colles, rivi, fertilisimi agri; prata; commendant provinciam : Aqui €x fluvio fatis dulces, ex fontibus autem nonzque; nift Ícatu- tigines E - lter Medicum Grodnenfe. o | rigines in collibus falientes adeas, qux limpidifsimam, puram | & falubrem fuppeditant lympham. Et licet plerique Hebrzo-- | rum Grodnz incole , lippientes habeant oculos; hoc tamen | malum Hebrzis quafi hereditarium ; íimmoderato potius allii | & fumofz cepz ufui, quam aéris impuritati adícribendum ef- | fe exiftimo. Maximus equidem cxcorum , inter mendicos | innumeros » qui tunc compita & vias publicas Grodnz occu- | pabaht, tunc erat numerus, aft qui ex aliis locis huc confluxe-- | rant, cxcitatemque per abíciffanr Plicam potiísimum fibi con- | traxerant. Nam in reliquis Lithuaniz lotis Plica non aliter | ac ín Polonia prope Viftulam, endemium etiam eft malum; & | aliquando adeo duriter afficit miferos; ut intolerabiles artium | '& ventris dolores, ad infaniam usque furentes, cephalzas per- | tinacifsimas, & alia graviora mala habeat comites, qualem in | foemina nobili vidit & obfíervavit Dz, D. Flericke Principis | de Radzroil, fupremi Litbuauie Cancellarii: Medicus ordma- | Fius,quinque ulnasfere longam, & xgrotam adeo male haben- tem; ut jam per aliquot annos lecto affixa hzreat, & prz acer- ! bifsimis doloribus homines é Tonginquo accedentes fentiat, | eorumque appropinquationem tollerare fere nequeat, X | quamvis in hoc fubje&o , plures forte affectus fimul concur- | rant & complicentur, communiter tamen Plicz miasma adeo: | acre eft; ut nervos vel membranas afficiens, fzvos excitet do- lores, & communiter poft refe&tionem intempeftivam; nervos: | Opticos. feriat; cecitatemque inducat. Que vero miasmatis: hujus vel humoris Plicam producentis natura fit, nemo hacte- |! nus fatis explicavit: inter conje&uras mihi potifsimum arridet: | Senuerti noftri fententia & comparatio illa; quam inter Ofteo-- -xollam, callos in ofsibus fractis generantem, & aquas paludo- | fas impuras Poloni & Lithuaniz frequentes, Plicam caufan- tes & foventes, füppeditat in difcurfu peculiari L. V. Part, IH, | Set. IH. cap. 9. Praxeos fue, de Plica Polonica, | |^. Adoriebatur mox: poft noftrum in Lithuania adventum | quosdam ex noftris Dyfentericus affécius, quo correpti langue- n " : Q eme, 3 bant : Eie dena Gao auo iri ce | | 3 mpm. 476 —..— dter Medicum Grodnenfe. d | 1 bant cum omnimoda appetitus proítratione, nauíea, amarore | oris, cephalalgia enormi, z(tu febrili per totum corpus diffu- - fo, quz fymptomata à principio ad finem morbi díarrhaeá co« mitabantur incompefcibili, vires maxime depradante & tau- dem colliquativa. In hac tali morbi conftitutione, ordinaria — in diarrhoea confueta medendi methodus minus conducebat: | neque enim lpecacuanha hic; nec adílringentia cum opiatis mixta, Mithridatium, Bolaria, per fe data quicquam valebant | deveniendum erat ad venzíe&ionem , minus confuetum iu. alvi luxu remedium, utpote quam pulfus plenus & frequens. cum pertinaciffima cephalalgia, etu & inquieudine urgentcr indicabant, przmiísa hac, (udorifera alexipharmaca cum aci- 1 dis, temperata, propter iufignem humorum orgasmum, omne | fere pun&um ferebant, his autem calidioribus, Theriacà puta. Mithridatio, Diaícordio per fe, vel etiam cum bolaribus mix- tis, datis,malum exacerbabatur certo certius cum przfentiffimo. decumbentium periculo , quos inter nonum vel undecimum diem mors abripiebat, nifi in tempore convenientibus tracta-. bantur remediis: ita memini cutdam ex talibus ter venam fuiffe incifam, in brachio femel & bis fub lingua, infigni cum euphoria, & infequente , intra quatuordecim dies ; perfe- &a convaleícentia ; ex quibus colligere potes non pcnitus - nullam quidem in hoc malo fuiffe malignitatem , maxtme au* tem in fanguinis maffz orgasmo conftitiffe, quo pofito, & for* amatis hinc ad ventriculi & inteftinorum glandulas,per coelia- cam & mefíeatericam arteriam. congeftion,bus, talis fequebaz tur alvi fluxus, qui in colliquationem acutam tandem degene- - £abat. Caufam procataréticam pro parte in fubitaneam aéris. & alimentorum mutationem referendam effe fufpicabar: nam, — ut de cerevifia nihil dicam, que longe pinguior & faturatior ordinaria Polonica, in plerisque Lithuaniz hujus tra&us locis. eft, uiuiíum grato & dulci fapore alliciens bibaculos, accufan- dum vel plurimum fuiffe exiftimo, cujus inebriandi , fermen-- tandi & obílzuctiones pariendi vires cui note funt, huic meat | ! opinioni | E- - Ter Medicum Grodgenfe: — E uo ' epinioni non erit contrarius, Ingens autem mellis in Lithua-. .— | Bia proventus facit, ut Mw/fui quali fere cum cerevifia pre-- | tio veniat ? fponte enim füa per omnes fylvas, ad 2o. & plu-: | xa milliaria extenías alicubi invenies, fufa apum examina ar- | boribus infident , & ficubi cavi aliquid repererint , fpargunt: , mella, quin rimis quoque terrz hiatibusfe condunt, paffimque: | vim cera mellisque fundunt; advenientia examina nam mos: | apibus fe invicem pollere, acribusque przliis veluti juftis acie-. | bus inter fe concurrere) ruricole prohibent ; quo veteribus: | veluti hreditariz fedes maneant; hic unus cultus illis habetur; | plurimum mellis irrepertum negle&umque perit , itemque ab. Wríis aufertur & devoratur. Optimum aucem mel ab: apibus , olligitur in illis locis, ubi copiofz in fylvis tiliz , ex floribus | hujus. arboris, & mulfum inde paratum vernacula lingua Lipiec | appellatur, omnibus aliis mulít fpeciebus przferendum, rarius illo tempore , quando tiliz propter aéris inclementiam, non |! bene aut parcius florent. Hac occafione muli: De cateros | ut ad caufas mali noftri epidemici redeam ,. nefcio, an prece- | dens aítatis hujus. anni zftus & ficcitas inconfueta, hic non | aliquid conferre potuerit, quibus humorum noftrorum maffa -mon faltem extraordinarie rarefiendo alteratur, & expanditur;, | fed ctiam fulphure in.eadem aucto, ad orgasmos incompefci- | biles difponitur, quo fuppofito, cxteris paribus, & nifi pecu- | liaris malignitas accedat , in plerisque autumnalibus. morbis. | €urandis , venzíectionem.xque ac in vernalibus , neceffariam - effe,.non: dubito. | Qua occafione, dum de venafe&ionis op-- | portuna utilitate fermo. eft, non poffüm quin mentionem in- Jiciam Zbbatis cujusdam , ex precipua quadam Nobilitatis: Po-— | dotrice familia oriundi, qui tunc negotiis: publicis invigilan ss, in: omitiis prafens-erat, hominis robufti, molliter & voluptuofe: | wiventis;! diztz: lautiori: &. vinofz affueti, temperamenti fum- | mé cholerici quod. vel per íolam quam in morbo fuo mon- firavit impatienuam; quaque fibi, Medico & adflantibus ma- | ximam.creabat moleftiam, conftare potuiffet, lices de vivendi: "" | cjns 1 78 Ter Medicum Grodnenfe, 45 | ejus more aliquis nullam.habuiffet notitiam. Hic fluxui hz morrhoidali affuetus , cum tubercula circa iüteftini reci exis — tum obfervaret, incidi fibi ipfa fcalpello mediante, per Chi- - rurgum fecit : aft pauco fanguine vel nullo hincevacuato; - - paulo poft fubitó horrore ac levi xftu febrili, atque infequenti die ftatim ingenti cardialgia & alvi obftru&ione corripitur;cons | tta quz fymptomata, przcipué autem cardialgiam ad fuffoca- tionem fere urgentem , primo topicis ; :partim pro fovendo ventriculo & demnlcendo ejusdem fpasmo; partim clyfteribus — applicatis, pro emolliendis fecibus induratisacidelinienda ín9 — teítini redi fpasmodica contra&ione, vocatus in auxilium 8g confilium pugnavi ; .data poftinodum pro no&e ex Diaícordi: Frac. & Mithridatio parata mixtura, quibus adminiftratis, no* &em fatis quietam. habuit: altera die; cum ex praconcepta. . opinione, onine malum in Plicam; quam fibi ante femeftre | refcindi curaverat, referret; & hoc nomiae omnem internum medicamentorum ufum detrectaret, nihil actum fuit; usque ad. vefperam , quo tempore , cum fortior paroxysmus febrilis ^ ipfum ; 3ína cum moleftiffima cardialgia invaderent , clyfteres.- repetebantur, oblatis fimul convenientibus medicamentis ins ternis, aft quz pertinacifsime rejiciebat: interim omnia fyme c ptomata per noctem usque adco increífcebant, ut fequenti die cum vehementi cephalalgia, aftu ac fiti, delirare inciperec: im. tali reium ftatu; confilium ex arena capiendum erat, & quam." vis Plica, quam actu denuo in capite hzrentem habebat,&- vomitus vel maxime contra-indicarent ; tamen confentiente e atque inftante [Jluffri noffro D..D. Heschbero , Confiliario 87. zdrebiatro Regio,fimul in confilinm vocato; venarfectio in brae - ; chio inftituebatur, qua:quidem fanguis extractus, poft dimidi- M am horam, inftar lienis elutriati; parenchymaticus, cum paucif- fima in fundo purpura eaque atra, apparebat. Poft venafe- &ionem primó.omnia ftatim in pejus ruere videbantur : fue. dor frigidus, anxietates, vomitus, pulfus vix digitum feriens, - per horam anam vel alteram durantia, interitum minari appae - . rebant;: 4 " À - NEED e TR i : | Iter Medicum Grodnenfe. 479. ' tebant, quibus tamen íuperatis , mox fuavis fequebatur fom- | mus, quo per horas aliquot protracto omnia fymptomata adeo | fimul: & femel fublata fuerunt, ut, cum per triduum & ultra, ' nihil fere cibi affumere potuerit, jam fponte fua alimenta ex- | pofcens, adeo vefceretür oblatis bene, quafi nunquam zgro-. | taffet. Ex qua morbi hiftoria & curatione didici, quantum , utilitatis veaxíecio fuo tempore inítituta ferat, & quantam | pracautionem Medicus habere debeat ; ne obíervatis nimis: | religiofe minoris momenti contraindicantibus, ab heroicis re-. | mediis deterreatur. Ex poftfa&o fcilicet potifsimum eluce- | fcebat; delirium non tam à. malignitate morbi, quàm orgasmo. | fanguinis motum fuiffe, & congeftionem fanguinis ad ventri- | culum cardialgie exquifitiffimz i pertinaci vomiitioni oc- | cafionem maximé dediffe ; quà congeítione per venzfectio- | nem fublata ,. inflammatio jam incipiens refoluta fuit in tem-- | pores iiam autem in fieri fuifle; vel folus fanguis per venam | miffus teftari poterat ,. utpote qui, fi lenta pituita obte&us & | purpura orbatus, de inflammatione in corpore prafente; cer- | tiffimum femper prebet figaum ; talis enim. & in pleuriticis, | & in omnibus inflamatoriis morbis perpetuo fereobíervatur. Sporadicz etiamOpbtbalmiz inter noftrosillo tempore ob-- | fervatze, qua (ive ex fumofis illis cafülis quas in itinere fre- | quentavimus , five ab acri boreali vento, qui ab initio Grod- . . | ne conílanter fpirabat, contraxerint, aliter non curata fuerunt, - j quam vulgari methodo, adhibitis bis vel ter fortioribus pur- ! gantibus, interpofitis diluentibus infufis, & paucis diaphorcti- ! corum cum fale volatili quodam acuatorum dofibus, non o- | miffis topicis ex tutia ; Sief alb. camphor. compofitis & cum. aquis humectantibus temperatis. — | i |»; BDertinaciores erant apud nonnullos Zzibritides , qualis | ad in(aniam fere exagitans exercebat ctiam Equitem quendam Luübuanum , qui dijfidentium negotia. traclabat in. Comitis :- 3| occupabat autem in hoc [ubje&o articulationem humeri cum | fcapula exquifitiffimo dolore per aliquot dies. & no&es conti- pore pp. Cent. IX. (y X. Ppp nuo | 4.6 lier Medicum Grodnenfe. P . puo feviente, & omnem quietem auferente, qui tamen, ufur-. patis bis vel ter diaphoreticis, ex einnabar. antim. bezoartico: — miner, fale volat. viperar, & Laudan. opiati tantillo mixtisj« prafentiffimam ferebant opem , ita ut nondum finito octiduos exire iterum potuerit, cum antea, huic malo affuetus, aliquo- ties per duas vel tres feptimanas his detentus fuerit doloribus, fingulis fere annis redeuntibus, Fruftraneum in hec fubje&o: notavi vefrcatoriorum ufum,in tantum quidem, ut nec leviter : faltem lzíam ab applicatis ipfis cuticulam viderim ; licet ter. - ad minimum recentia ; & cantharidibus in dupla dofi acuata 2dhiberentur; erat autem arthriticus hic, corporis habitu non macilento vel arido, fed fatis torofo & fucci pleno; ex qua - ratione eó magis miranda irrita cantharidum efficacia : fortaf- fis autem in humoribus hujus fubje&i ; parcior minusque acris. - alcalini falis proventus ; ac lenta nimisque vifcida crafis fuits .— fiquidem in pituitofis & melancholicis veficatoria communi- tcr minus fenfibilem effe&um producere obíervantur. qui : sxwI deco ea EP eer. 1 unl. tec d 2d ee ete Edec quA mw. rc Ae Hec de epidemiis & fporadicis inter. noftros aliosque. 2dvenas morbis; reítat; ut de rarioribus quibusdam affectibus; quos Grodnz obfervare licuit ; aliquid commemorem. Et a inter rariora quidem omnino numerandum exiftimo affetum, ^ UM quo ex Omenii induratione laborabat nobilis cujusdam, Domini Bogufouski Litbuani uxor : Enata ipfi ante aliquot annos fue: rat in capite Plica; qua refecta atroces capitis dolores; & his iterum filentibus, cataracta in oculo finiftro generata; aft non-- | dum fatis fuba&o & victo Plice per hanc ad oculum metafta- fin veneno, glandulas infimi ventris occupaverat malum, cum preffione fanguinis hemorrhoidali , & natis inde ad inteftini^ reci finem tuberculis, quz applicatis hirudinibus etiam aperi-* — re curaverat non femel; continuantibus nihilominus ven- tris inflationibus & contra&ionibus mufculorum fpasmo- - . dicis ; quibus per tempus aliquod perpeffis , fucceffit fen-- fim, fenfimque in his locis induratio ; que brevi in tan-^ - ium accrevit, ut jam extraordinarià per totum infimum vene - S pt ; uem - E E s Rer Medicum Grodueufe 48Y » trem zqualiter expanía durities ad fenium & ta&um talis, | quafi lapidem vel tympanum expaníum tangeres, appareret : | conftante interim ipfi appetitu, digeftione, alvi officio, fomno naturali, menfium fluxu ordinario, ita, ut nil nifi inconfueta | "ifta ventris durities & gravitas ipfi molefta effet. Explicatio & | confilium fupra hunc affectum , quod à me tunc expetebat, fequens erat : Affe&us magaifice Dominz ex Plica & ha- | smorrhoidali paffione mixtus eft: fiquidem quod primum | sattinet , non folum a&u Plicam explicatam in capite habet, »íed etiam ex hac antea refe&ta, catara&tam oculi dextri com- | straxit, quz cum continuis, licet obtufis capitis doloribus co- | pmitatur : alterum malum quod concernit; hzmorrhoidalem | spaffionem puta, patet illa non folum ex tuberculis circa ani ! segreffum quondam enatis, fed etiam ex fluxu fanguinis, quem |! »»applicatis aliquoties hirudinibus concitari fibi paffa fuit. Et | quia ante artificialem hunc hemorrhoidum fluxum;plura paffa - fuit circa matricem mala , à preffione fanguinis hzmorrhoi- »dali verfus inferiora;aft fruftranea;fieri aliter non potuit; quàm | Sut ftagnante hinc inde humore feculento , Plice miasmate | »fimul infe&o, fibre & glandule partium infimi ventris infar- | 5G, conftipate & indurate fuennt..— Et hinc emeríit extra- |! »otdinaria illa per totum infimum ventrem zqualiter expanía -»,durities, quz zgrotanti non folum valde molefta, fed etiam |snon fine ratione maxime fufpeda eft... Si autem mentem ! » meam de hac ipía duritie clarius explicare debeo , vide- ;,s,tut mihi fedem fuam precipue in illo abdominis vifcere ha- | sbere;-quod ab Anatomicis omentum appellatur, Licet enim rarior fit obfervatu hujus vifceris induratio, quia tamen zque ! sac alix corporis partes, vaículis, glandulis & fibris inftru&tum »et, tali corruptioni & vitio etiam obnoxium effe, nil impli- ;»cat. Siquidem de catero nullum fere fymptomata allegare ppoteft magnif. Domina; quod vifcera nobiliora ; hepar nimi- »rum, lienem, aut pancreas &c. affecta effe demonftret : nec |ssuterum obftru&ione fcirrhofa aut fimili malo laborare; con- m^: Sad Ppp P ftang i 481 —— rer Medieum Grodnenfe. "ES »ftans & ordinarius menfiím apud ipfam fluxus patefacit. »Pofita igitur hac tali omenti induratione, quzritur, qua ra- »tione & modo ipfi medendum fit? tibi; reíponfionis loco;fa- »tendum omnino ingenué, prudentem & expertum.Medi- . xum; realem & perfeótam hujus mali curationem nunquam »promittere poffe. Nihil enim hic cure reliquum erit, quàm 4 »convenientibus medicamentis , galenicis potius, quàm che- : »micís, precavere, ne induratio hac ulterius ferpat; & propter. »vicinitatem, glandulas mefaraicas, tandemque ipfum hepatis | 5;& lienis parenchyma corrumpat. - Ratione Plice autem, fi- mul eó fcopum medicationis dirigere, ut alter oculus falvus »adhuc confervetur, & miasma illud malignum fpecificum; per »diaphoretica & alexipharmaca appropriata;ad confüueta loca »;excretoria, quantum poffibile derivetur. Longe adhuc ra- rior & vix fibi fimilem habens eft fequens Ilufiriffame cujur-— dam perfone 28. annorum , fexus fequioris affectus , quem. — prout ille tunc ab illuftri quodam Medico literis mandatus pro communicatione cum aliis Medicis fuit; hic referre ope- - ye pretium erit: ,;Pernovem integros annos matrona liec ,cum quodam ex primis Lithuaniz Proceribus in matrimonio »Vivit, & prater tres abortus , quinque infantum mater facta »fuit; qui autem omnes, excepto urico filio duorum tunc an-.— »norum , debili & infirmo , decefferunt pramatura morte. — »Ab illo tempore;quo virgini adhuc prima vice menftrua eru» »pete, nunquam regulariter poftea illa fluxerunt. Interea uno. — ante initum matrimonium anno ipfi accidit cafus fingularis, - »quod in templo in genua procumbens,& ex improvilo à Sa- »cerdote pacis, uti vocare folent, prafentatione, perterrita, - »poftquam exofculata ipfam fuiffet, fubito furgens, violentiam. - »fibimet ipfi inter furgendum feciffe putaverit zz erare fmiffro, ,itpole in cujus medio, duarum palmarum difiantia ab ingui-. syne, tunc ipft erupit nodulus pift magnitude , qui fubinde do- luit, inftantibus przfertim menfibus, vel adhuc magis, iisdem. ^ wfuppreffis: Neglectum interim fuit hoc ipfum accidens, par- | : tim, -— L M sca usdu. — LACUS — eem i a ' »tim, quod non magno ipfi effet incommodo; partim , quod J| -splarimi putaverint ; inito Matrimonio, fua fponte ceffaturum | »efle malum. Enimvero eventus docuit, matrimonium nihil - ! :»levaminis attuliffe. Utut enim per illud tempus, quo cum Ill, | s, marito vivit; quamdiu gravida non fuit, meníesque iuterfluxe- |-s,runt; parum vel nihil incommodi fenferit ; ut & faltare fine !'s»dolore potuerit, & munia fua rite obire; tamen mox atque Rer Medicum Grodnenfe. — .— £423 ;smenfes fubftiterunt ; aut. gravida facta fuit; dolores ftatim in »»affecta parte furere iterum ceperunt, & magis magisque ex- ! sacerbari; donec exoptaátus catameniorum fluxus iterum redic- | sri. Quod conditionem ipfis tuberculi attinet, ita compa- | s,ratum eft , ut in obtufum promineat, magnitudine minoris | srucis avellanz, in baíi autem, ad monet2 iftius, quamScho- »5ftack Poloni appellare folent, latitudinem usque fe expandat; ! ssdurum de catero eft, nec tactui cedens; radices agere vide- | s»tuf profundas, & mox ac vel leviter tangitur, dolorificum; | cum dolores non urgent, color cutis, qui illud tegit; non mu- | status à naturali, aft doloris tempore color füperficiei ex ru- | sbicundo in lividum vergit. Quod dolorem ipfum attinet, | eft ille, cum meníes bene fuccedunt, adeo levis & tolerabilis, -»ut de eo fere plane non conq 1eratur; at mox atque menfium | sadeft fuppreffio ; adeo ille fzvire incipit, ut ferendo illi vix | s»parem fe credat : nam praterquam quod illam & pungen- - »do & mordendo, & carbonis candentis adinftàr urendo acer- »biffime excruciet, per totum mox etiam vagatur corpus, & | uterum imprimis przcordiaque aggreditur , imo ipíum petit ! caput totumque adeo inde afficitur nervofnm genus, ut & sper brachia ad mammas usque fe extendat, unde anguftiz | pracordiorum, refpiratio difficilis, capitis dolores, faciei tu- |» mor; pluraque, qux ipfam mifere excruciant fymptomata. | s,Non durat autem tunc continuo ifte dolor ; fed remittit ite- | ssrum, & per intervalla affligit, ter quaterve & fzpius per 24. |, ghorarum ípatium rediens, quo tempore nec cubare in lecto, nec federe commode poteft, fed. vel ftare vel ambulare coa- P : PPP 3 ea - ypt : à € : 3 3 $5 494 dier Medicum Grodneufe, : : »cta, dolorum inde fentiens aliqualem mitigationem. Octo. »Abhinc menfibus partum eft enixa, poft hunc per duos men-- fes ceffarunt catamenia, fluxerunt autem iterum adhibitis qui- . »busdam medicamentis per tres meníes , interea temporis &- melius fe habuit; fed poftquam à bimeftri jam denuo non flu-- »Xerunt, omnia in pejus mutata. — Caeterum fine febre eft, ex- cepto paroxysmi, ut ita dicam, tempore, quo pulfum habet: ,jufto celeriorem : appetitus eft imminutus, bibit parum vel nihil, & alvum habet plerumque per fex vel octo dies obftru- ctam, quod tamen à pueritia jam ipfi fuit familiare; laboravit. etiam fzpius hemorrhoidibus cacis : interim color faciei ipfi. ,floridus, maximeque fana, prefertim cum dolores non urgent, y, comparet. Talis erat Illuftr. hujus Matronz ftatus illo tempore; quo Grodnz degimus: collatis igitur non folum Regiorum noftra-- tium , fed etiam ab exteris atque e longinquo petitis , Data- vorum, Parifienfium, aliorumque fententis, quz fedulo atque | inftanter ab egrotantis amicis conquirebantur, có res recide- bat, ut potiores ex his , affe&um jam fufius deicriptum, Qro Verruca carcnomatofa haberent , prognofin valde. dubiam darent , fummamque curationis in fufficienti. fanguinis per falivationem — mercurialem depuratione 5 infequentique paulo poft fedione per experti chirurgi manum inítituenda, ponerent. Id quod etiam non ita diu poft noftrum Warfaviz reditum, fa&um fuiffe percepimus, ad- miniftrata primum , non obftante brumali aeris inclementia, - pofcente fic egrotantis impatientia, ipfo Januarii menfe, mer-: curiali falivatione, & poft recuperatas aliquantum zgrotantis | vires , ipfa vérruce exfectione, à duobus chirurgis Gallis, Mr. sean d Mr. Sacriflain, qui Vilne ordinarie alias vivunt, pers fecta, tam faufto quidem lucceffu, ut jam ab omni malo libera, - | exoptata gaudeat valetudine,que antea per tam longum tem- poris fpatium adeo dura perpeffa fuit incommoda, E Da.D. "I - |* e (5) — — Sy BG gqobSgdqdcemAg dX dd r1: 0511 110j | DnD.FRANCISCI SCUFONIL.- | PHILOSOPH. & MEDIC. DOCTORIS, ME- | 0000s DICI ROMANI, rigen |^... OBSERVATIONES circa. T. LOCUSTAS, | !Comminicata ab Ill. Du. D. ANTONIO PACHIONO?» - | AMEDKO & ANATOMICO ROJMANO excsllenti[Jouo |I. g N. Johannes Molara , Eques Romanus, & Prafc- | 7*—7 6&usprimusAgriculturz,A.17 r7.tempore quo locufte 'in agro Romano deprehendebantur, indefeffo ftudio publice utilitati invigilans, non tantum fingularem attentionem & di- ligentiam pro earum deftructione adhibuit, fed ipfemet etiam loca ubi inveniebantur, acceffit , nullisque parcens laboribus ' & fuümtibus, occafione hac multas obíervationes circa easdem 'inftituendo; fimulque ari, prout diveríoó tempore ab ipfo fue-. rünt obíervatz, incidi curando. Cui tandem omnia hzc mihi communicare placuit, ut materiam iftam explicandam adgre- | derer; aptum me ad id perficiendum; pro eo favore, quo fem- | per me profecutus fuerat, judicans. — Quare tanto viro; quem | maxime veneror, & cui plurimum obftridus fum , mandatum | debite exequi debui; id quod exponere volui , ut publice pa- -Reat; cui inventa hzc, qua jam fum expofiturus, debeantur. 17^ 2. Nullum dubium eft, fortune bona defiderabiliora |magis etiam neceffaria effe debere; qux inter prima & vera illa funt, quz folum ab agrorum cultura dependent, poftquam "| emnes alii ditefcendi modi inveni funt ad coníequendam plenariam eorum poffeffionem. | Unde poftea facile absque | neceffitatis incommodo , naturalem annorum curfum deduce- felicet.. Verum prout hac terre emolumenta neceffario ger- B E minant, 486 AE Ob[crvationes cirta Locuflas. : / 23grorum fegerem devorandam effundit. Hac inter magis. minant, creícunt, & palam maturefcunt, ita continuo multiplici- | bus infortuniis , & fingularibus ac peffimis anni temporibus. funt expofitas quapropter ad eadem excolenda, curanda & in fecuritatem ponenda , tantam attentionem & follicitudinem, - -quantam .omnis alia magni pretii & fumma confiderationis - res,requirunt Hinc Virgilius Georg. lib. 1. Y. 313. cecinit: .—— Que vigilanda viris ? vel cum vui imbriferum ver, picea jam campis vum me[frs inborruit, d cum ——— Frumentum in viridi flipula lactentia turgeut2 Sepe £go cum flavis 1mefforem induceret arvis 3 Agricola, && fragili jam firingeret bordea culme, — — Omnia ventorum concurrere prelia vidt, — n Que gravidam late Jegetem ab radicibus imis . Sublime expulfam eruereut,-.— Et paulo inferius: — rutt arduus «tber, | Et pluvia ingenti fata leta,boumáue labores Dirutt, | io Mm de Am ns LIE, Deploranda miferia eft, quod res, qux communi noftrz fu- ftentationi inferviunt, à primo earum ortu ab externis cafibus: male mulétentur, quarum improvifus adventus nobis tam gra-. via incommoda facit, quz ultra modum nos adficiunt, dum ma- jorem & meliorem partem ejus quód nobis convenit, auferunt. Nihilominus tamen talia infortunia quandoque multo gravio- fa & difficiliora ex aliis atrocioribus ac deploratioribus, quam. memoratis, caufis fiunt. Et tales funt, quando numerofüs: infectorum. exercitus fe ad pulchram, bonamque excultorum abominabilia & nociva funt locuffz , quz catervatim irrum- pentes ubi fe demittunt, tantam fegeti & herbis ruinam infe-- runt, ut poftmodum omnia quafi igne coníumta adpareant f. & ita cum Propheta To?le c. 7. v. yo. dici poteft : Depopulata. efl regio, luxit. bumus, quoniam devaflatum eff triticum, confue ; - - | [um . . Obfervaiiones circa locuffas. 487 - fum eft vinum, elanguit oleum. |. Ab Hebrzis & Arabibus lo- | euftz DEI exercitus vocantur, quas poft plures illatas caftiga- | tiones, quibus nunquam obedire voluit , ad Pharaonis perti- | naciam deprimendam adhibuit, atque hunc in modum Moyfi tam grave flagellum demandavit: Éxod.c. yo. v. 72. Extende mauum iuam fuper terram /Eoypti ad locuflam ut afcendat fa- geream , d? devoret omnem berbam , que vefidua fuerit gran- dini. ldcirco Damir & Mabomedes , Scriptores Arabes, de Jocuftis Aegypti loquentes, eas omnibus animalibus pernicio- - . fiores effe reputant; in quodam textu, quem Samuel Bochar- |3us de animal. fcript, tom. y. lib. 4. cap. 4. pag. 461. mum. 6o. ita legit: nullum eft animal perniciofius ; mille amimalium fhe-. cies tremit DEus, foxcentas tn mari, d? quadringentas in ter- X sa, fed borum prima pe[His eft locufla, qua defiruente fequitur | reliquorum exitium, ut monile confertum. — Verum ultra da-.. | mna, quz fru&usterrze deftruendo inferunt, peftem etiam ex- |! citare valent, uti, referente Qrofro lib. y. in Africa A. C. 62g. | accidit, cum Confules effent M. Plautius Ipfzus & M. Fulvius. — ———n RR a i o iie ti : ? Placcus;nbi inauditum fuit óbortum coritagium; quoniam in- ? numerabileslocuftarum copie per totam Africam diffafie, poft. 9 .quam omnem meffem, folia, arborum cortices & herbas con- - Y fumferunt, fed à vento fublate ac per aérem procul ave&z in Y mari Africano fuerunt füubmerfz; & poftea denuo in littus ibi T reje&z, abominabili fuo & peffimo odore horrendam peftem Y avibus, ovibus, pecoribus, & hominibus etiam induxerunt. P3. Simile infe&orum genus hifce retro annis in Italia ' &omparuit ; atque diverfis in locis Dominii Florentini rabiem 7? fuam & venenum exferuit. Poftea An. 1717. in non pauca ? agri Romani loca fe diffudit, damnumque admodum fenfibi- 7 le intuliffent; nifi follicitudo & vigilantia Illuftr. Dn. agricul- T tura Przfe&orum fine mora remedium attuliffet.. Non tamen "| prima id vice contigit; quod locuftz in agro Romano fuerint ' depreheníz; fiquidem etiam A. x 5 77.& A. 161 2.fübPontificatu ^ Pauli V. & A. 1644. Sede obmortemUtbani VIII. vacante; nec vore wp. Cent. IX. e X.— Qqq . non 49$ | Obfervatioues circalocuflas, ———— " non Á. 1652. eundem infeftarunt, quibus deítruendis nulla ' fuit diligentia adhibita. A. 1654. magis quam unquam fue- - gunt multiplicat; nec quidquam propterea fuit tentatum. In- de Án. 1655. fecutum eft, quod menfe Martio & Aprili in ' tanta copia ex ovis fuis prodierint, ut de earum exítirpatione : fuerit cogitatum, nec tamen remedia fuffecerint. Unde An. 1656. in tantum excreverunt numerum ut herbas ; frumenta & vitis folia perdiderint ; tandem vero in hoc anno fuerunt : deftru&z, ceu in A&orum Archivi agricult. lib, 1. & 2. legi poteft, ubi de Gryllorum An. 1655. & 1656. exftirpatione - legitur. Anno 1687. denuo in diverfis locis fub Pontificatu ^ Innocentii XI. comparuerunt; & usque ad Àn.16$8. omni etiam ^ ad earum everfionem adhibita diligentia, perdurarunt ; uti in - libro tertio Archivi fuit notatum; ubi de exftirpatione gryllo- rum agitur. | : | 4- Nova hzc locuftarum irruptió uti fingularem diligen- tiam ad eas delendas excitavit; ita quoque occafionem dubs . miniftravit ad plura circa eas adnotanda; & videtur hic effe —- locus pro diftin&a de iis danda notitia; ^ Anno 1717. menfe Majo in regioneS. Mariz primum fuerunt dete&z, ubi magnus. earum numerus frumenta & herbas deftruebat. P. Re&tor Colle-: gii Germanici, ad quod pagus illa pertinet; Dominis Prefecus agriculture hujus rei notitiam dedit; à quibus Commiffarius ' ad ejus explorationem fuit amandatus ; qui plures fpicas fru- ^ mentarias magna ex parte arrofas attulit; atque magis diftin- &a claraque ut haberetur notitia, ipfe primus Praefectus ad lo- . €um; ubi inveniebantur, fe contulit. Poftea fuerunt obíerva4 : ta in regione montis Mariz, Marioli & Arcis quibus in locis. - » terram eorum incultam omni herba fpoliarunt; ali autem in. valles frugiferas delata folia & ariftas devorarunt, & füper fpi- cas faliendo caules earum in tantum leferunt;ut quafi ambufti. viderentur, In Pontone, ubi ex regione S. Marie in alteram. - $. Nicolai itur ;, magnus tractus agri inculti iisdem; fed multo. minoribus; erat coopertus; ubi. jam ante quinqué pete A D '- fuerant | C . Obfervationes circa locuflas. 4895 - fuerant deprehenfz. In vicinis collibus aliz aderant, parve tamen & nigra; nec non aliis in locis non multum ab his di- - ftantibus iterum aliz occurrebant, quz verfus finem Maji non- ..dum plenum incrementum obtinebant, cum vixdum alarum - involucrum; ín quo hz complicate & inclufz usque ad depo- fitionem exuviarum hirent, quo de nunc fermo fiet; monftra- rent. Hoc modo formate hz locufte paulo plus à terra, quam altitudine duorum palmorum ;.faliébant. ^ Minifter hu- us loci retulit; quod anno etiam. antecedente quedam parvu- | le in principio veris ibt fuerint vife ; qux poftea crelcentes | avolarunt; aft quia pauce fuerunt; nec damnum notabile in- | «ulerunt; in aliquam confiderarionem non venerunt. —— | «75. Ut ordinatim hifce de locuftis agam , primo earum maturam & indolem, inde obíervationes de earum partu, aug- | mento, exuviis, generatione ac propagatione deícribam. Cir- ca quam materiam cum apud Authores variz fint opiniones, ^multam intricatam illam effe adparet. Sed quia tali in nego- | tio, idex in noftro cerebro faltem elaborate locum non ha- | bent ; fed quod ab oculis vidéntibus detegitur, mihi períta- :*deo;nullam mihi difficultatem ab alterius weit obeffe, dum ! fingulam obíervationem per ocularem infpe&ioriem expono. | Explicatis fic hiíce obfervationibus , poftea meum difcurfum, modum ad easdem deftruendas adhibitum exponendo, f $06. Primo aliquid. de locuftarum nomine dicendo, Ger. JL Woffius in fuo. Frysologico putat; nomen eas ex locus 49» viffos | accepiffe : quod ta&íu multa urat , snorfu vero omuia erodat, "xum verum fit, quod ubicund fe demittunt, devaftent, de- | ftruant, & inftar ignis amburant..— Itali vero Czvellette adpel- ht, quia caput earum parvam equini faciem repraentat. Il- idcirco, qui gryllos eos nominant ; adparet non bene dif- ferentem partium fymmetriam ; que inter gryllos & locuftas Occurrit, multasque alias diverías inter illas proprietates, con- —Müderaffe, — Vivunt locufte ex herbis & omni frugum genere; —— MM Qqqa - fed F ; fr uem 0 496 - Objervationes circa locuflas. — | fed frumenti inprimis admodum íunt avide, quod non folum. - dum adhuc in herba eft, fed etiara quando ípicas fuas protru- - fit; culmos in geaiculis arrodendo ut in terram ruant, devo« rant. Nulli fru&ui , nec floribus , nec arborum foliis, nec . etiam viti parcent. Unde 7 beocritus Idyll. s. Locuftas rogat; ne vites fuas attingant : d. | ord Vos locufle, que maceriam noftram tranfilire foletis, Ne meas ledats vites :. [umt enim tenera, r .. Bochartus l.c. fic earum naturam exponit : Nigrum baec ayimalcula quidquid im agris viret , ingurgitant , voran , ex- corittaut, rodunt , deglubrant , neque folum morfu, fed & con-. acht adurunt, | Ymo infuper Damir à. Bocbarto allegatus, ea-- rum falivam venenatam afferit: Salrve earum virus eff herbis, Qv arboribus tam noxium, ut iu quodcunque incidat, id deper-. dat. Inter multa damna, qua fepius in Italia intulerunt, me- morabile apud Livium legitur gum. 38. in fine , & mum. 39. fic- ilud deícribens: Tanta im ltalie regionibus advolavit locu- Jlarum copia, ut per Jex integras boras perdurarit volatus, de velut denfilfane nubes. folem obfeurarent, quo factum eft, ut ja-- éhe paulo ante fementes abfumte fuerint , ut mala certe ves fefe mobs cum auno fequenti babuiffet , mifi [mgula Italie loca eam, qua ufus Grejus Sicinius, adbibuiffent diligentiam. 2 7. Quantum ad colorem locuftarum, non femperis unus idemque exiftit , cum alix» omnino virides, aliz ex viridi in pluribuslocis maculofz, aliqua diluto-cinerez; multa rufz oc- currant; verum tantz colorum diverfitates in eis ab Authori- bus notantur , ut omncs illas defcribere tzdiofum nimis foret. Differentie tamen hz non nifi accidentales funt, fymmetría autem in corporibus earum in omnibus eft eadem. " Subftan- tia carum tota rara & fpongiofa exfiftit, ob quam caufam ab omni levi vento in aérem attolluntur, & juxta venti motum alportantur. Ceterum difficile eft comprehendere; quen d ' -qnijeód "TUM, Vc" UP z. Obfervationes circa locuflas. 49x infe&a hectantum vigorem habeant, ut vaftiffimum mare vo- latu transfretare queant; quandoquidem volatus, uti in avibus |, Obfervatur, motus eft compofitus ex iteratis continuis falibus | peraérem ab alarum elevatione; qua violenter à mufculis pe- . éoris moventur. Unde vix credi poteft; quod locufte tan- | tum robur habeant, ut alas fuas tam continuo exerceant, quz | fatis debiles, delicate, atque à frigore & humiditate ftatim ad - | volatum inhabiles redduntur, corpuículis earum rigidis inde. evadentibus. |. | | | . ^. $. Intereà certum eft, eas iter fuum non nifi diebus ca- - lidis adgredi, quando venti ficci fpirant, à quibus attolluntur, & re&ta transfretantur.. Unde locuftz illa Aigyptiacz à ven- |- tis orientalibus fuerunt adportatz , qui non fimpliciter calidi; fed urentes à S. Scriptura Exod. c, 3o. v. 15. memorantur : Dominus induxit venum urentem tota die Q» nocle, e mane faclo veutus urens levavit locuflas. | Oblervatur, quod à terra | quando fe attollunt ; aliquandiu ibi permaneant, usque dum | cum alis juftum equilibrium in aére fuerunt fortitz ; in quo fi | flatus ille defuerit, qui ipfas abducat, in terram delabuntur; | autin aqua; fupra quam feruntur; fuffocantur; neque ad lubi- | tum fuum movere fe poffunt, aut in aére fublatz diu ibidem manere , inordinatiffimis motibus oberrantes. ^ Unde facile - credo, quod aliquandiu in longo fuo volatu fe adjuvent, pre- " eipuum vero adjumentum à vi exteriore accipiunt ; nam, uti Lucretius lib. x. Ícribit ; | | o. Quamlibet in partem truduut res ante, vuuutque — dnpetbus crebris. | n .. Fortaffe concipere licet, quod aér à ventis calidis motus, rei- | terato fuo fub expanfis alis impulíu, non tantum eas fuftineat |. & exterius incitet, fed etiam interne rara earum in c orpuícula |. fe infinuans ilam ipfam potentiam ; & validum ofcillationis | motum communicet, à quo ille alarum dirigatur & continuo | promo veatur, si I i ! | Qq4 53 9.Non- E | | 495 .... Obfervàtiones circa locuffas, -— . 9. Nonnulli tamen graves Authores volatum earum non. volunt ex caufis naturalibus explicare, fed nefcio quid divini "concipiunt ; unde Zdrovandus lib. 4. de Infeci. c. 7. fcribit: | Sed ejusmodi altus volatus naturalis loculis mon ef ; etenim li- et animalia fmt levia, mobilia , alacrisque volatus, bic tamen, ut autboris de rerum natura verbis utar ,/ eto eft. deciduus. Quamobrem drvini aliquid in. alto eo volatu eff. Nerum. plus. — legitur in Zpocalypft c. 9. v. 4. quod. mandatum habuerint li- mitatum : Er preceptum eft illis, ue lederent fenum terre, ne». que omne viride , neque omnem arborem , sift tantum bomines , qui nou babent [gnum DEI in frontibus. | Ex quo colligitur, rationem ífubefle , qua. à nobis explicari nequeat ; & quod . DEUS nos caítigare velit, dum ad fegetem deftruendam ve- niunt ; & certe; quando tot parturierunt calamitates in agro . Romano (ub Pontificatu Stephani VI. qua jam fub Hadriano — YI. przdeceffore. ejus illum infeftare ceperant ; non ulla hu- mana diligentia profuit; quz pro earum deftru&ione fuit ad- hibita, usque dum fanus ille Pontifex ardentibus fuis oratio- nibus ad placandum ccelum fe interpo(uit. i5 adi | 1o. Locuftz, fecundum omnes Authores, in Italiam ex Africa veniunt : Id. P/zus Lc. his verbis exprimit: [i2liom ex Africa magna coborte infeflaut, fepe populo ad Sybillina coa-- éla remedia confugere inopie metu. rs . 1I. Progrediendo ad propagationem earum, ridenda eft. opinio illorum, qui eas ex putrefactione nafci putarunt; in er- rorem hunc indu&i, quod omnia iníe&a hoc modo nalícan- tur; cum fortaffe vermes primo in putridis locis vidiffent, qui . paulatim in mulcas mutati ; inibi ftridentes circumvolitabant. | Caterum credo Kzrazidem illum; à Redo in libro expermmen- Jor iin circa generationem inJectorum memoratum , per jocum - fcripifle de Thunni carnibus, easdem à mari in littus Lybiae cjestas putreícere & verminare : qui vermes primo in mufícas, — inde in locuftas, ac tandem in coturnices transmutentur. Sed — omiffis iftis quorundam veterum Naturaliftarum idealibus ge- | | genera- B - ; | PA 2 b q^ o6 TSIMONTIENT Obfervationes circa loeuftas. 493 » merationibus ; obfervatur ; quod inftar aliorum infectorum . locuftz etiam certum fuum habeant feminarium ; & ex - |. ovo naícantür, Omnis difficultas in eo confiftit; ut bene co- . gnofcatur & detegatur; quando ova, quomodo; & in quibus locis deponant, & quando inde nafcantur. — I2. Primo fciendum ell; quod anno 1716. tempore z. | flatis illis in locis agri Romani fuerint locuftz obfervatz, ubi - anno fequente natz fuerunt; fed tum nulle ibi vife notaban- | | turaut deprehendebantur, unde veniffent: quare credendum - | eft, ipfas anno illo 1716. in agris illis ova fua reliquiffe; ex -quibus anno fequente novz locufte prodierint , dum nafci; - | nec Jamdum nate aut volantes ex diffitis locis adveniffe vide- "bantur. Easdem in fine veris ova deponere, quidam fcripfe- | runt; fed Pligius lib. II. c. 29. in autumno id fieri adferit ; id quod vetum effe obfervatur, poftquam in fine Augufti femel- le ventrem tumidum ovisque plenum oftendunt ; & rationi . etiam conforme eft, cum in vere, quando ex ovulís prodeunt; , mácilente adparent, atque in Junio herbis & frumento ve- ! fcüntur, ex eo juftum magnitudinis ac perfe&ionis terminum; , Mludque incentivum & defiderium adquirentes, à quo ad in- | firumenta generationi dicata in adum adhibenda inftigantur. |^ 133. Jam ad partum earum accedendo, credi poteft;quod | ficut natura fibi femper fimilis ; atque ín individuis unius fpe- | €iei equaliter operatur, fic etiam locuftarum femellz (imili mo- | "do parturiant, nihilominus obíervationes alibi fa&z aliquan- . | turn differre videntur ab illis; que in'agro Romano fuerunt inftitute. - Omnes adíerunt , locuftas dum ova emittunt, ea- | dem in cylindrum terre, quem aculeo fuo ad digiti transverfi | altitudinem eidem imprimunt, excernere, inde humorem ali- quem in fundum emittere; cum quo terram oblinunt, & po- | flea aculeo retracto , f(ümmitatem terrz vel cuniculum occlu- vYdunt. Verum diligenti illa attentione, quz depofitioni ifto- | um ovorum fuit adhibita, diverfa obfervatio fucceffit, que li- - &et infolita videatur, naturalis tamen huic infe&orum generi 1 & pro- ] h FK | Uu 494 Olfervatioues circa locufta, —— & propria exfi(tit. Locufta femella à pondere ovorum. mulata, ut fe ab illo liberet, aptam terram tophaceam & ri- - mofam inveftigat, ubi fubfiftens & corpus invertens, pedes. fuos majores rectá füpra terrz planitiem extendit, & reliquis quatuor füperioribus corpuículum fuum inverfum in reca fta- tione regit, ac tali modo in terram imprimit extremitatem fui - corporis, id eft caudam duram inque formam aculei definen- : tem, continuo ibi humorem aqueum emittendo, quo terram fuppofitam inftar paftze fubigit. Inde agitare fe & contor- quere incipit, ficque terram perforat, usque dum fefe in ea | abícondat , & omnem illam corpuículi partem fepeliat , quz fub ejus fex pedibus continetur. Sic viva fepulta,; immobilis | hzret, & paulo poft emoritur, pars autem, quz fupra terram - eminet, exarefcit & ficca evadit, poftea difperditur-aut in. pul- | . verem convertitur, ita ut in duobus aut tribus diebus nec mi- nima particula reperiatur. Interea temporis, quo femella fe - abícondere fub terram laborat, mafculi duo .tresve immenfa. libidine aci ipfam invadunt, mordent & lacerant, & dein, quando immobilis facta eft, deferunt, atque poftea ex nimio - concepto calore ac ficcitate; ad aquas vicinas, que conftans eft. cuftodum Collegii Germanici obíervatio; e conferunt, ibique fe fubmergunt & intereunt.- Quem maículorum moriendi: modum multi Authores adferunt; idemque etiam femellis fg» pe contingere, P/pzus H. N. loc. cit hifce verbis innuit? Eff 9» alius earum obitus. — Gregatim fublate vento in maria, aut fla- gna decidunt. Sed poftea fubjungit : Ferte boc cafi evenit, 205 1t prifci exiflünavere,, madefacfis mocturno bumore. alis, Quidquid fit; hoc certum eft, quod quando femellzmoriun- tur, maículi etiam eodemtempore vivere definant;jidem etiam eodem P//uio Ícribente: eodem tempore mares obeunt, — ^ 14. Quam vera fit hec de locuftis femellis hucusque fa- €a narratio, pluries Dn. Johanni de Molara innotuit; cui eas- dem di&o modo fub terra fe recondentes videre cum «aliis contigit. Inter aliaidem obíervavit unam earum , qua ope- f ram .. . Obfervationes circa locuftas. 49$ |. ram fuam compleverat, & parte tuperiore corporis foris refti- terat; unde in parva diftrantia quatuor cannulas circa illum lo- €um , pro eo diftinguendo adcommodaverat, ad quem cum poft triduum rediüffent, fucceffum exploraturi, nihil de parte | [uperiori remanfiffe inventum fuit. Interea fenfim terram cir- .. eumcirca excavare cum inceptum fuiffet, ovulorum involu- . erum attingere accidit , cujus externa fuperficies ubique terra fuit confpurcata, quod non aliter fieri potuit, & eo magis, dum - locuíta in fepeliendo fe, uti di&um fuit, fuppofitam terram -humore fuo virefcente, quem ex aculeo fuo excrevit, emollit — &ungit. Erutusfic ex terra folliculus ille quem cylindrum aut canaliculum quidam adpellant, atque à terra adhxrente mun- . datus, comparuit, quod non adeo fübtilis membrana exiftat, . qualis alibi notata fuerat. In eo tot gyrorum aut annulorum ordines numerabantur, decem nempe; quot naturaliter in om- | Ribus locu(tis vivis videntur ; unde membrana hzc cum locu- ftis vivis. & per medium diffe&is comparata una eademque res quoad texturam & craffitiem adparebat. Intus includebantur ova tenera admodum & delicatiffima tefta five membranula, quz füb digitis diffolvebatur , & inflar rei alicujus vifcidae & mucoíz diftluebat, cum nondum incraffari & coagulari po- tuerit; propter humorem, qui foris abundanter eum humecta-, bat ; & dum ova fub terra latent ;.— exficcari incipit, atque pellicula aliqualem firmitatem induunt. Hzc ova plena erant aqua aliqua albicante & craffiufcula;, omniaque tot vermiculi | rigidi effe videbantur; id quod multi, & primus inter omnes rifloteles bifl. amis. lib. 5. cap. 28. crediderunt atque fcripfe- | runt. Przter hanc adhibitam diligentiam, ovula ifta; adhuc | membranz fuz inclufa, Romam veritatis magis detegendz cau- fa fuerunt deportata ; atque à me, przíente praefato Dn. Mo- lara, diligenter obfervata. | Quod conditorium aut vagina o- vorum; talem utpote formam parte inferiore corporis locu- - ftarum habente, canaliculum teprzfentat; inferne magis fubti- |. ldem & acutum, cum extremitas hzc terram fodere & perfo- App. Cent. IX. 7 X. Rrr rare 496 . Obfervsnones cca locuflas. — | rare debeat. Verum ut magis inveftigari externe poffe mo terram ambientem, qua erat inquinatus, ope aqua frigidae removere procuratum fuit, ex quo adparuit, terram hanc non '. formare cylindrum, naturaliter à locufta, (ed externe à mem- brana ifta incruftata accidentaliter effe faàum. Luftratus ita- que cylindrus nudo oculo, & poftea mediante micriícopio unius vitri; non aliter ac jam indicatus, difpofitus fuit inventus. Separata parte, qua fuperius ova tegit, fi cum; ac fine micro- Ícopio obfervetur, fpongiofa & rara; depreffa, & quafi in me- dio excavata adparet; qua tamen non pro parte aliqua limi à locuíta adglutinati haberi poteft; fed pro fubftantia ejus pro- pria, eousque infra terram recondita, ut ova bene defendat, & fuperius occluía per hyemem fe confervare queant usque in. ver,tempus utpote ad foetuum exclufionem opportunum. Ha- . rum membranarum multz fuerunt perfnedium diffectze ad pro-- priam earum conformationem inveftigandam , qua femper ejusdem proportionis & difpofitionis partium omnium , illis fimilium , quibus pars inferior locuftarum fuit inftructa, com- paruerunt. Id quod nos credere facit, quod involucrum o- vorum non fit particularis aliqua membrana, fed illa ipía qua circumdat & inveftit animalculi illius corpufculum. . . 15. Intra hanc membranam ova includuntur ; quorum tluo, tria; aut quatuor adíunt, atque immediate, tam quoad latera; quam fuperne & inferne fe contingunt, & quia lateralis - ter communi membranz adharent ; parvulos aliquos fulcos & finus in ea efformant. Ova quz in qualibet ejusmodi mem- brana numerantur, nunquam ultra viginti duo comparent, in aliis autem duodecim, quindecim , octodecim, plura paucio- - xavefuerunt. Figura eorum eft ovata; fed longitudo fuperat craffiniem, quz craffities granis anifi equalis zftimari poteft. .pri- Colore albicant, & putamen ex valde fübtili; eleganti ac trans parente membrana conftat ; quz digitis compreffa crepitum- | edit. Humor qui eis includitur, eft albicans, vifcidulus & pel- lucidus ; uti fupra indigitatum fuit. — Figura hujus communi$ etj . | | — Anemr , M] LI ; — á » - d Was non poteft admitti, quod nempe matres poft partum morian- | tur, vermiculo ftatim circa fauces innaícente ; qui eas ftran- | gulet. TEC - . 16. Sic ova, uti relatum fuit, in fuperficie terrz, verfus Augufti finem; aut etiam Septembris initium occultata, per to- tum autumnum & hyemem usque ad veris principium perfi- ftunt; quo tempore, dum aér incaleícit,& terra, vigore fuo re- cuperato, tota revirelcit & regerminat, propter folem noviter verfus nos adpropinquantem , radiosque fuos directe ad ver- ticem noftrum mictentem, ova etiam locuftarum fpiritum ali- quem turgeícentem & fermentantem recipiunt, ex quo pro- priam fuam Ípeciem in lucem emittunt. Naícuntur hz ex | ovis in fine Aprilis, & exclufio hzc citius vel tardius fuccedit, J prout ovorum conditorium aut frigido aut calido aéri fuerit | expofitum; unde e regione coeli auftralis fi fuerit, fat cito lo- | cufte prodeunt, aut fi veríus feptentrionem frigidum refpiciat, | nativitas differtur; & hanc ob caufam, quod calor earum ortui 4 faveat, illa ova citius infecta fua emittunt, qua magis vicina ! funt füperficiei terrae; utpote prius, quam relique, faventem | tepidum veris calorem experta & qua fub fifluris terre pro- fundius harent, foetus fuos tardius in lucem emittunt. — Infu- | per frigus & glacies nativitatem locuftarum multum retardant, | quie etiam, prout Scriptores referunt, fepe non fuccedit, dum | virtus ovorum prolifica à fuperfluo aéris frigore extinguitur, 1| ficut etiam à copia aquarum in vere deperditur : vergis aquis intereunt ova , ficco vere major proventus, ícribit Plintus l. c. 1. Econtra calidae & ficca aéris conftitutiones favent magis hifce 4 animalculis; & quo diutius ficcitas illa & calor-durant, co ma- Bh... ! | Rrra jori 498 . Obfervationes circa locuftlas. — joriin copia generantur. Refert Strabo lib. 17. 3004, magnam earum copiam in Lybia reperiri, u | aut raro pluit, X lacus prorfus limofi evadunt. . Teftatur 4f- p. " | drovaudus 1l. 4, de in[ecl. p. 429. quod quinquinnalem ficcita- tem Án. 155 5. numerofus exercitus locuítarum fubfecutus fue- git. Paulo poft idem ex Paulo Diacono obíervat : Circa des» eimum annum. Mauritii Imperetoris , maximam fife à *a- yuario usque ad Septembrem [ecitatem, bancque unauditam lo». — euflarum mulitudmem effe [ubfecutam , que abfumtis buesmia Jonge lateque fegetibus gravviffmnmam. Italia autulere famem. 17. Locuftz itaque agri Romani in fine Aprilis nafci in» ceperunt, Quando folliculo fuo exeunt & exierunt, fatis par- ; va; inftar pulicis, & coloris albicantis obíervantur, quem poft . duos tresve dies in nigricantem, & poftea rufum mutant. Pri- - snum alas nullo modo monftrant, fed poftea paululum viden- das exhibent; qua tamen per viginti pluresve dies valde bré- ves & deformes exiftunt , atque vix alarum figuram habent, aut ultra dimidium corpufculum extenduntur; unde cum hifce Locufte vix nate fubfultare incipiunt ; & ftatim fex pedibus inftrudz adparent, quorum quatuor anteriores ad ambulan- dum inferviunt, & duo pofteriores, admodum longi, ad füb- fultandum, & quando volare intendunt. — Additz funt figure naturalis earum magnitudinis, quando ultra quinque & octo ' dierum atatem non habent, in quibus alarum principium non- . dum vifibile exfitit (Jz, b. 5.) | Eft qui adferit; quod locuftz - in prima nativitate fine pedibus videantur , quod eft falfiffi- mum, uti etiam quod pauciores quam fex habeant. Mofes Quatuor eis tribuit, & Demir ac Zrifloteles fex numerant. Sed . Bochartus l.c. p. 452. hunc in modum eos conciliat : E lecu-- flarum fex pedibus duo poftremi longiores mon ad. inceffum, fed. ad faltum faut comparati, proinde Mofes crura vocat,nom pedes : inunquam . gmperfeáis & non explicatis alis ad volandum fe haud poffunt attollerésfed illud, ob rationes quas poftea dicemus, differunt. comedetis, iuquit , ex omni reptili volucri ambulante fuper qua tuor j x] ad pag. 502. s - T AERE. ACTA Sel ee. E. WO | o ^S S | 3 PM id 17 " PIU RN PEU gum Md 1 | Hh ^3 ] | C CE i "T LUE | x1 dd r1 EE ! 1" S E S rond amat i e a o re —P BÓ - — S: z P »h ; 1. Ye Ped y MS. vw 3j p " E Le mc UE ie Ted e Li d " | ] : eu LEA m Ls p v wur ó Obfervationes circa locuflas. 499 | auor pedes fuos, id eft, gem pedes fuos, quibus [aliat fuper ter- vam. Hec igitur volatilia in lege quadrupedia vocari obfervat duguftimus cap. 25. retractionum libri fecundi, quia lex uon com- putat in pedibus duo po[leriora crura quibus locufie faliunt. | 18. Locuflarum qua funt plurium dierum quam recenfi- tz, cum oculo nudo & cum microfcopio obfervararam figu- Lr hic infecuntur ; minor eft illa, qualis naturaliter oculis oc- | €urrit, dum creícere ;, & duas alas breves, inque commüni , membrana, usque ad tempus quo eam exuunt, implicatas; o- | ftendereincipit | Major eadem eft ; fed microícopio in ma- | gnitudine au&a (/7. c. c.) Ue us | |... I9. Hz vulgares & ordinariz funt, illae fcilicet quz ferti- |! les campos deftruere folent, ac dentes fuperius inhzreüites ha- |! bent; nonnihil nigros & duriffimos, unde cum magna facilita- | te ariftas abfumunt, & cum ftridore depafcunt; ad differentiam | larum rararum locuítarum , que Mages ab Aldrovaendo. & | goufiouo vocantur, earumque figurz exhibentur. . Sunt hz .divería partium conítitutione predite, dentesque debiles ac |xeneros poffident ; -& propterea non nifi recent? ac te- nero gramine herbarumque fummuitatibus veícuntur. De his igonftonus L 1. de wm[ect. c. 63. fcribit: Devin. cenfetur befliola, ut puero tntervoganti de via altero pede extento retia mouftret, Atque raro vel uunquam fallat, . V erum inter noftras vulgares rara fuerunt ill, quz przditz erant longo aculeo; quales à mul- | tis alib: defcribuntur communiter in iis obfervati ; aft omnes | fere folummodo poftremam extremitatem acutam habebant, gentibus inftru&z deprehenduntur; retro caput cucullum por- ' stant, qui ubi alz incipiunt definit, & in alia locuftarum fpecie (ab Authoribus deícripta non occurrit. Verum conftitutio |o wt harum etiam ab Authore quodam Arabe, referente iWBocbarto, fic exponitur : babent femur camelorum, crura. [fru- | | Rrrs tbionis, Jgeo . — Obfervationes irem lomuflas, tbionis, alas aquile, petius leonis, cauda iis, ut "viperarum terre, Q9 decorant eos equortm (fpecies infacie.— wid impe ^ 20. Caufa, ob quam poft memoratum dierum terminutm faltem volare incipiunt, per obfervationes tandem fuit detecta, & eft, quod locufta in fine Aprilis nata, exuvias circa vigefi- mum quartum , vel vigefimum quintum diem, aut paulo ante, vel poft deponit; idque tnodo fequenti inftituit: quando tem- pus hoc comparuit, primo edere defiftit, poftea locum com- modum quzrit; & piam c res acutas eligit aut fpinofas, atdg fupra aliquam fpinam carduumve fe demittit, ubi adhzrens, caput ac collum agitare & circumvolvere incipit , usque dum . in parte fuperiore colli rumpatur, & externa pellicula aperia- tur, ex cujus apertura caput cum difficultate prodire.incipit, | hinc magis magisque fe urgens, tota cum omnibus fex pedi- bus exit, & fpinz vel carduo adfixas relinquit fuas exuvias, al-- teram quafi locuftam reprzfentantes ; quorum fpoliorum ali- qua nofter Dn. Joh. de Molara adfervat. Sic exclufa non : amplius obfcurum illum colorem, quem prius habebat, often- dit, fed albicantem, & quia multum in depofitione illa fe de- fatigavit, ac tenera adhuc corpufculi peripheria aéris violen- | tiam fentit, in terram delabitur, ubi per horam quafi exanimis & rigida jacet, atque in hoc brevi temporis fpatio albicantem - fuum colorem fenfim in rufum vel viridantem aut album mu- tat, juxta diverfitatem locorum quz inhabitat. | Curiofa res. eft, videre, quod vix reje&tis exuviis, ala ftatim explicentur, - elongentur, & femorum longitudinem in duobus pedibus. pofterioribus fuperare incipiant, quia antea involutze & impli- catz in fupradicta membrana involute fuerunt, atque ideo tam - breves & deformes locuftz adparuerunt. Harum exuviarum. figura (Jt. d.) fiftitur. | X S | E. .. . ?1. Proprietas hec locuftarum videri poteft nova iis, qui in Authoribus legerunt, fcribentibus, nunquam ha&enus id deprehenfum fuiffe; & certe curiofa fatis res eft fimilis obfer- vatio, dum (upponitur , non fuiffe inter infe&orum fcriptores, l " )pfervastones cmrca locuftas. gor qui depofitionem illam iudicaverit ; quanquam multi obiter hoc fecerint, & inprimis Jonffonus lib, y. de Inf. p. 67, ita fcri- | bens: exuvium ferpeutum inflar deponere , quo tempore oper- | eulum circum rumpitur, Arifloteles teflis efl. Qua res tamen à Tonílouo non fuit obíervata aut fupponitur, fed tantummo- . do recenfetur, Si Zrifloteles de ea loquitur, poteft effe; quod | in tali fenfu voluerit fcribere, ubi, poftquam nativitatem earum | expofuit, fubjungit, ceu 79], Cef. Scaliger ledit: poffremo cir- eumrupta cute grandiores evadunt , atque ut T beodor. Gaza in- | terpretatur : dede cute abrupta majores, flatim efficiuntur 5 «ui modus loquendi admodum decurtatus videtur ; & non fufficienter clarus, ut. talis eventus ex eo intelligi queat, cum ^nonper modüm obfervationis illud fit cognitum. | Nec fo- dum ilz fic fpoliantur ; fed alia etiam infecta, qua inter funt aranez, de quibus Mart. Liflerus in tr. de aran. cap. 4, pag. 1o. € 11, legatur. | Quando locuftz fic exuvias depofuerunt, & alas explicuerunt ; recuperatis poft horam viribus, ftatim vo- | late & campos pro more depopulare íncipiunt. Non plures | quam duas alas habent, licet à Mouwféio ícribatur, quod anro ! 1542. in primo earum ortu fine alis, paulo poít cum duabus; & tandem cum quatuor viíz fuerint. D. |-—- 232, Utrum flridor ex ore aut alio loco procedat, cum ob multas caufas difficile fit determinare, 702/020 placet 4. d, judicio Pzz fe (ubmittere; ct. Ll. fcribentis : vox earum pro- : do ab occipitio videtur, | Eo loco in commiffura fcapularum ba- eye quaft dentes exiflimantur, eosue inter fe terendo flridorem | edere, — Vanc ftridentem vocem S. Jobannes in. Apocal. c. 9. |". 9. fic exprimit : Sonus alarum iis, ut fonitus curruum, equis mulis ad bellum currentibus, | p. |— 23. Paulo poft quam alarum libertatem obtinuerunt , ad generationem fe igi di id quomodo fiat, Zrifloreles , PL- mius, Aldrovandus , Sonflonus , & alii defcribunt : coms idem qui Qo» ifectorum omnium, marem, qui minor, portante femina. Ee fuit obfervatum , verum eft, quod in hoc exer- í ' Cito EX Ded nte Aa a RU o — a M a — Rm Eu ue j : ME. ' t ^ y $02 * ze : s / ' C E —HT: citio femella fub mare c ed eam non fuftinet, fiqui-- dem ambz conjun&z lateraliter ftant fuper terram , uti in ad- dita figura videri poteft. (Jt. e) interim dum mas lateraliter fé. ad hanc operam adaptat , dentibus polfticam colli partem fes imellz adprehendit, & ita fibi unitam cum quatuor anteriori- : bus pedibus ftri&e tenet, duobus veto pofterioribus aliquan- - tum conftri&is: inde aculeum illum, qui in extremitate vene | tris locatur, utero femelle immittit. Jonftonus duorum acu«- leorum meminit, nos vero unicum faltem deprehendimus; tuna fuccedit, uti Torflonus exponit : femina fubagitata intente. al- vum movet, e fe ma parte mor: epplicans. illum. dimtius conti- net , modo. vulve biatu , modo ejus contrattione venerem fibi ju-- cundiorem reddens. ^ Vagina feminz in dor(i extremitate fita - eft; quamvis à Moufeto dux memorentur. Infe&a hzc con- jun&a diu fic fubfiftunt, fed adeo firmiter unita; ut difficulter ab invicem manibus feparati queant; quod pluries füit expers tum & obíervatum , cum aculeus maris circumcirca in extre- - mitate aliquam elevatam prominentiam habeat. e | 44. Hucusque de generatione; propagatione & quali- tatibus locuftarum differui; multa alia infuper proferri poffent,. quia vero huc non quadrare, aut fortaffe füperflua fore vide- bantur, memorare fuperfedeo. Non vero taceri debet, Au- thores aliquos adíeruiffe, quod ubi locuftz in aliquem locum. cum magno exercitufe diffuderunt, famem, bellum, aut peftern prefagiant. Omnes hz relationes oborte fuerunt, quod ali- quando unum autalterum memoratorum infortuniorum il invafionem fuerit fubfecutum. — Quam male id fundatum fit, unusquisque poteft cognofcere, confiderando prefagia hat exillis effe , quz Ethnici circa infpe&ionem animalium , & avium volatum fecerunt... Cum tales obfervationes quafi ma- nu nos ducant, ad plurimas caufas; cur locufte ab uno ad a- lium locum progrediantur, cognofcendas; & fic fortaffe ad rationalem aliquem diífcurfum de earum adventu inde infti- tuendum. Etcerte famem adducent, fi absque perturbatione - | Obfervationes circa locuffar. goj eas quiete in campis fübfiftere permittatur ;; non minus pe- ftem quoque caufare poterunt, ubi fuper terram, aut in vicinis aquis mortuz aérem foetidisfimo fuo odore contaminabunt : bellum aliquando earum adventum fi fubíequatur, non fuffici- éns argumentum przbet ad prafagia hinc poftea formanda de alüs eventibus ; licet in aliquorum mente impresfionem poffet facere id; quód à Jorlono l.c. p.62, hisce verbis refer- tur: Cum anuo 3543, fHipendis agminibus im. Italiam: comvola- vent, Tburen Rbegium occupavit, Oflig fubfedit, Niceam cepit, cv sgouliz Cbriflianorum millia cum fexcentorum smillum Ducate- rum praeda abduxit. — Item tumultuantibus Cofaccis , & ruflica nuper in Polonia faclum , q?» quod mireris , eousque lympbati- £m illam sebulouum collwviem perveniffe, quousque locufTe, que | gracofferunt, delate. Nihilominus quid poffemus cum ratío- cinio etíam adparenter fano hinc deducere; quam incertitudi- nes aut infufficientias? dum nullum fundamentum habemus | pro fimili inftin&u hisce infe&is tribuendo; neque ad tale quid in ordinem nature collocandum. — Infuper Leo Zfrica- sius in lib, 9. fcribit: Arabie defertum qo» Lybie populi earum adoentum pro felici babent omine , nam vel elixas,vel ad folem exfucatas tn farinim tuudunt atque comedant, Unde talià ju- -. dicia ceu ridicula & nullius momenti confiderar1 debent. Ft E MÀ (— n—Á " noftra circa hec mens eft; quod Baco Verulamius lib. 5. de aug- - mnent, feient. cap. 4, Ícribit poffe asfimilari fpeculo plano, x- quali & claro, quod radios fincere excipiat & reflectat , fed tamen inflar fpeculi alicujus incantati ; pleni fuperftitionibus & fpeàris. [99 Uf | | . . 25. Quidam populi locuftas olim comedebant, inter quos Afri, Syri, Períz, Hebrai, & in fpecie Aithiopes, Zc;do- phagi à comeftione locuftarum dicti, qui tamen, prout Autho- res fubjungunt,vitam vix ad quadraginta annos producebant; quam ipfis deformes quidem alati pediculi, qui carnibus eo- rüm innafcebantur, tollebant; quo de Gedartus de znfectis le- gatur. Inter S. Scripture Interpretes aliquis diffenfus verfa: oos d:epp. Cen. 1X. v X. — 955 tur 594 Obfervationes coca locuflas. tur , an S. Johannes Baptifta eas ia deferto ederit, varias res quibusdam fub nomine locuftz intérpretantibus. — Vetum S, Hieronymus, Origenes, 8, Augu[linus, & poft omnes Bochartus volunt, quod in deferto prater mel & locuftas nihil cibi fum- ferit. Thalmudiftz eas in mundas & immundas diftinguebant. Hodie quidem in India Orientali iis vefci folent. Sed ab An- tiquis alia prxterea infectorum genera edebantur, & fpeciatim Cicadz, que etiam novellis fponfis ad producendam cupidi- tatem dabantur. Et Zriffopbames in bori laudat Athenas, . quod ibi etiam in hyeme veudat zuflitor turdos, pyra y favos, | leas, colofirum, cboria (id efl edulia ex lace Q2 melle) birun- (Wes, cicadas, TENE 26. Explicata fic hiftoria locuftarum, que A. 1717. in divería agri Romani loca venerant, cum obíervationibus circa eas factis, neceffe eft nunc artem exponere, quz ad earum exftirpationem fuit adhibita, quo alii qui fuccedent; in prom- tu & facilem modum habeant, ab iis fe vindicandi, & ftimu- lum publice proprizque utilitati inferviendi. Cum illuftris- — fimis agriculture Romana Prafectis, (quibus femper iítius- modi cura incubuit; ) magna in copia locuftas ad depredan- dum agrum Romanum adveniffe nuntiatum effet; mox Com- miffarios amandarunt ad inveftiganda loca; qua occupaffent ; à quibus poftea informati ; eadem cum celeritate easdem in- vadere & deftruere curarunt, ut damnum illatum, refpe&u e- jus; quem inferre potuiffent, vix fenfibile fuerit. Quoniam tali in cafu neceffarium eftllico mederi, & non cunctari, pro- ut Á. 1635. contigit, quo tempore immeníum multiplicatae gravisfima damna induxerunt. £d 27. Ad earum deftru&ionem tria diverfa tempora funt opportuna, autumnus, hyems & ver. In autumno & hyeme opera datur ovis deftruendis, & in vere ipfis locuftis dum na- Ícuntur & creícere incipiunt. In Cyrenaica regione omnia | hac tempora ad eas períequendas adhibebant;ubilex fuerat: — | der auno. eas debellandi, primo ova obterendo, deinde fetum, ofire- N : ' Obfersationes circa loecuflas. $0$6 poftremo adultas. Defertoris poua im eum qui ceffaverit, ut Plinius l.c. adíerit. Modus ova deftruendi hoc tempore non fuit adhibitus, fed Anno 165 5. & 1656. ubi ager Romanus ad- modum inde lzíus fuerat ; & tunc porcos ad pafcendum in - loca illa miferunt, ubi ova fub terra effe recondita fciebatur, |. quz ipfi ritu fuo eruebant & deglutiebant 5 ' adhibuerunt etiam ligones; hoc tamen artificium feminario illi tollendo non (aflcie, fed imminuere faltem poteft malum, quod in vere ' fucceffürum ab ovulis effet. In hoc aliquantum fublevabán: . turin Lemno ab alaudis, quz in capite criftam gerurit, latine Golerite diclis, dum naturali inftindu ova ex terra eruebant & devorabant. - mi a1 ^ «38. Sed magis opportunum tempus pro illarum exter- minio eligendum eft vernum , quando naícuntur & creícere incipiunt; atque in hoc tempore earum períecutio nüper hic fuit inftituta. Ubi advertendum eft; quod ubi alas explicue- runt ; omnibus infidiis fe per volatum fubducant; nec ulla ars poftea aliquid efficiat ; quare omni follicitudine funt debel- landz , antequam ad exuviarum depofitionem perveniunt, a- lasque emittere incipiunt; quas modo involutas & in com- muni membrana ceu in marfupio complicatas tenebant. Stra- tagemate hoc veteres Romani contra infecta hzc ufi fuerunt, cum aliquando, anno 579. in Apulia ab iis infeftati fuiffent, ad eadem colligenda magnam hominum copiam mittentes, uti fcribit 7. Lzviu Der.5. 12. Lociflarum tante bes à ma- yi venuto repente in Apukam illate funt , ut examinibus fuis a- £ros late operireat , ad quam peflem frugum tollendam Gnejus | Gicinius Praetor defgnatur, cum tmperio in Apuliam mifi, in- | genti agmine bominum ad. colligendas eas coacfo, aliquautum | Pemporis a[fumpfit. Sed quomodo id peractum fuerit; Lzvius | | : - T — MENSES EE — | mon exprimit, In hoc ultimo agri Romani cafu ignem palea- | » rum adhibuerunt, & confici curarunt plagas albas, ex tela lon- |. ga & viginti quinque palmos ex utraque parte latas, cum a- ! pertura aliqua; cui alligatus erat faccus infra cum funiculo li- LAXE $ss& gatus; 506 — Olbfervatioues circa locuflas. pies gatus, quo facile evacuari, humari & cremari locufte, que ibí. colle&z erant, poffent. Quando vix nata parum & infenfi- — - biliter fubfiliebant, tunc ignis adhibebatur, fpargendo per ter- ram, ubi erant; paleas, fupra quas celeriter falire videbantur, à quibus dein accenfis paulo poft in cineres redigebantur. Inter. " comburendum foedum aliquem odorem Ípirabant ; à quo nonnulli credunt facile poffe in corpora humana. per aérem aliquam contagiofam adfe&ionem derivari ; id quod fortaffe accidere poffet, ubi in maximo numero; longum regionis tra» &um ez occupaffent, & cum igne períequi easdem inftitutum fuiffet. Verum ignis ille palearis non fuit in ufum du&us, nifi adverfus parvulas modo natas,quz non poterant fe tali poen fubducere ; quoniam relique crefcere incipientes fubducen- : do fe evadebant. Quapropter plagz ille memorate mane poft ortum folis usque ad ejus occafum fuerunt adhibitze,cum fequenti cautela: confueverunt nempe Locuftz naturali in- | ftin&u in locum fe collocare à fole illuftratum & calefa&um, - cui emper faciem abvertunt, & prout ille progreditur, ipíae - etiam fe eo vertunt. Unde aére tranquillo exiftente; plagae - per terram ita explicabantur, ut inter folis adípe&um & Lo- cuftarum faciem locate effent ; inde homines operi huic de- ftinati cum ramis frondentibus in manu à tergo earum pede- tentim illas propellebant eousque dum exiguis faltibus fupra plagas exfiliebant ; quz hominibus ad id intentis per angulos clevabantur; unde Locuíte faccos intrabant ; qui poftea in parte fuperiori claudebantur, & Locuftz pedibus conculcaban- | tur, ficque contrita & mortuz in foveas non procul inde pa- ratas projiciebantur, & terra duorum palmarum altitudine — contegebantur. Verum fi aér per ventum aliquem agitatus fuerit, ill etiam fubfilientes fecundum eum feruntur ; artifi- ciumque indícatum redditur infru&uofum; fi ventus memora- tz Locuftarum pofiturz & folis adífpeGui ex adverfo feratur. Tunc neceflarium erat; plagas inter ventum Locuftas & fo- Tem accommodare , ita ut favore venti illuc tenderent ; juxtá u. Pu j modum | Ob[ervaiioues circa locuffar. 507 - modum fupradictum propulíz. . Si autem ventus ex parte fo- | lis fuerit; & diametraliter faciei Locuítarum contrarius, tunc » neceffe eft; plagas infra extendere ; ut in ea foli venti favore | ferantur, Ho operz indefefía folicitudine fuerunt continua- 2 t2, quousque Locufte alas explicuerunt; quoniam tunc labor 4 inutilis fieret, dum in vicem quod fuper plagas fe conferant, , celeriter fe volatu attollentes, quo ventus eas ferebat, oculis - fefe (übducebant, Nihilominus pauce à ftrage ipfis illata re- manferunt; antequam alis ad volandum uti potuerunt, neque etiam tot, quz damnum notabile inferre valuerunt, | Impe- | diri tamen haud potuit, quo minus ovorum aliquod femina- | rium (ub terra pro infecuturo vere reliquerint.— Et cum his ita relictis prefentes obfervationes inftitutz fuerunt. | - -— 29. Quantitas Locuftarum enarrato modo extinctarum;. | nonnumeratis illis, quz à paleis terre infperfis combuftz fuere, | àd ducentos modios incirca diverfis in pagis adfcendit; uti ex | libro deluegryllorum A. 1717. inArchivoAgriculture adparet. '' Sed ultra ftragem ab hominibus eis illatam, corvi aliique aves. | rapaces fimilem ante & poft emisfionem alarum ipfis fece- | runt. IníuperDn. Princeps Juftinianus in fuo fundo Borghet- | to dido per gallinas idem facere curavit, qux avide easdem | deglutierunt, & ubi poftea alas explicuerunt; mane & vefperi, ubi al Locuftarum quafi rigide adparent, easdem fuerunt ve- 'matz. Patres Jefuitz porcorum greges ad devorandas eas, an- tequam alas haberent emiferunt. . Contra hujusmodi infecta; "uti diverfi Authores narrant; A gyptii fingulari privilegio fru- . untur per avium quoddam genus, Ibides dictarum, ifti climati | propriarum & particularium, à quo alioríum deportati fubito | amoriuntur. Hi ipfis funt utilis(imi; cum eos à Locuftis & bru- "his, à quibus infectis principaliter infeftantur, liberent. Frzzc. | Millugbbejus i2 fua Ornitbologia fic de iis fcribit : — vertunt: | geftem ab /Eg ypto, cum volucres augues ex vaflitate Lybie in- | vedas uterficuumt : ex quo fit,ut ille nec mor[u voro noceant, -wet odore sortue. Lemni "me uti fcribit. Plinius, " Ó E 5457 95 —Á— Ho — Ha MN o — RNC dtc SN | | '|"Fo8 | ^ — Objervationes circa locuflas. | los ob id aluut, adverfo volatu occurrentes earum exitio. Gra-— - «uli funt aves ex Corvorum genere, quorum tres fpecies à — Gefnero & quatuor à Willugbbejo recenfentur, fed illa; qua 1o- cuftas devorat, etiam Coracias, vulgo Ciagula, Veronenfibus . 'Tacota; aliis Cutta, Infuper ab Authoribus multa alia remedia. proponuntur. Scribunt, quod alii arboribus vefperuliones. adpendant, alii comburant locuftas; à quo odore ipfe vertigi- ne prehendantur ; ne vites attingant , tria finapis femina ad radices illarum fi ferantur. Avifloteles cornu cervini fumum | proponit ; ZIrmoldur odorem ftercoris bubuli & vaccini, & alii Authores alias res prafcribunt. Sed omnia hzc remedia nul-- Tus funt valoris, neque ea haud noffe nocet, neque in ufum duxiffe juvat. Aliquando Dominus de Molara experimen- tum ejus przfentibus aliis inftituit : videns nempe fcapum - cardui fpinofi totum locuftis obfitum , fumum fulphuris ibi excitari curavit,à quo ne minimum offenfz fuerunt; fed fimul * omnes aufugerunt , nec ulla earum obriguit. Unde quoties- cunque hac iníectorum peftis nos invadere tentat, unicum re- medium ab ea fe liberandi eft quod hucusque expofuimus; - quod fi evanidum fuerit, figaum eft, DEUM hac ratione nos. caftigare velle, & tunc ejus iram mediis opportunis orationum & poenitentia placari ji ri debere. : diat Vid, Tab, XI, ; | a L0 : I í " ELIDLA mU - EXERCITATIO EPISTOLARIS De mira dilatatione , 9^ prolapfu Colt, ejus - - demque inflammatione , evofione , ac necvofé , una cin previa morborum, qui eam antecefferunt, quique eandem: usque acean ad interitum profequutà funt, abfolutiffma | Dra: eco Hiffaria. da Ut inde vera cumularentur figna, quibus Dilatatio ipía in pe- — . fterum dignofceretur, ac recta cum methodo curaretur. Cofnunicata ab Ill. D. JOH. MAR. LANCISIO- ^ .—JOH. MARUE LANCISIO, " Archiatro Pontificio, Viro Illuftriffimo, optimod; -.. SANUARIUS ZANNELLIUS, JArcbiater. Romanus, | Salutem plurimam. F7q Andem. Vir Illuftr. illa quidem erant; (hoc mane inter noftra Comitia ; à me Tibi data) quz renunciare coa- . 7 fütui, & ha&enus valui, de diuturnis, & acutis affectio- Ribus , quibus divexata fuerat; & occubuit Matrozaz praeclarif- Jima BARBARA-COLUMNA Conjux. llnuflgrifs. Marchionis *de Melchiorris, eoque przcipue, quod mihi innueras, Te Scho- lia deprompturum jam effe ad ea plene, & accurrate; (uti fo- Jes) explicanda, qux in exenteratione defun&z funt obferva- |ta ; atque illa eadem funt ; quz examinanda, notanda, :& corrigenda exhibui , & ultro plane prabeo; his propte- X&ea cum diffe&tionem addiderim cadaveris, & quasdam ad | puncipaliorem morbum ulterius perfpiciendum ; fortaffe non Et. incoR- |. | ) h- — : b | J $19 Exercitatio Epiffolaris. | | incongruas animadveríiones, ut magis, atque magis hiftoria, morbi dilucefceret, & firmaretur, Tu intelliges, me Tibi (emel | enarrantem, nunquam fere à dicendo fuiffe deftiturum, ea ra- | tione potiffimum, qua apud Te cum etiam animo diutius ad- fuerim, apud magnum virum.diu manfiffe viderer, à quo id temporis quamplurima edoctus ,: ketior demum difcederem;. & hzc fane fuerant in caufa, uttam in longum protraherem | inftitutum fermonem. | Interim ( quicumque is fuerit) corri | gas; expungas; & fi quid aliud Tibi videtur emendandum,cafti- . ges, fed hac nos inter inita conditione , ut mez hiftorie Tua | Scholia adnectas, quibus proinde ad meos hos qualescumque : laborestantus honor pro Tuo merito accedas. — Vale. | HISTORIA. N9bilitima mulier procera, & gracilis, tertio jam vidua, & quarto hinc Matrimonio Conjux; atque éapropter tripli- Giex viro, uno alium legitime fubfequente, mater trium foe- mellarum, & binorum marium, cum in rerum tanta viciffitu- dine. varias paffa fuiffet xgritudines; femper aut fana evafit; aut. in melius abiit. | C | | I. Et primo à fanguinis ex utero copio[a eruptione , dili-- genter curata, confirmatur. av am | — A K. Inde ex glaudula quadam in somma [miffrra dure- fcente, & tumefacta, ac füfpicionem carcri pre doloris fxvitis. pra fe ferente, etiam recta inftituta curatione;fanitati reftituiturs III. Dolore Stomach; ex fenfibili, & enormi acuduate inis. bi turbas faciente per plures annos divexata; quibusdam adhi* bitis remediis, liberatur. : Y IV, Et hoc penitus ceffante dolore , ac quiefcentibus jam tienfibus (erat enim nata quinquaginta circiter annos) pluri- ma indies levi vertigise corripitur T'uberculis interim frontis, & temporum fpatia, adinftar fere eummatym gallie rum, obortis, rite vero inedicis profidiis ufay convalefcit.. 1 USC | V. Iu- 0 De mira dilatatione, dz prolapfu Coli, ve... git (03 0X Incidit demum (anno fcilicet elapfo 1417.) ia dolores . acerbiffimos 3bdominis, irruentes plerumq; füb Zozz forma jux- . tainteftini Col; itum, & du&um, ac fxpe fzpius fedem figen- tes paulo fupra pubem (iniftrorfum; & proprié ad Ilium furfum, /. qui Tragoediam hanc quaquaveríum exercendo, non alias ca- |» taftrophen folvebant, quam vomitu primum ; ac inde potisfi- | mum j/atuum. per anum explofione , & fxcum egefiu. utpluri- . mum naturalium, at progreffu temporis , uberis zzuc; tum pu- ri; tum cruenti, imo, & fanguims ejusdem grumefadti, $c mu- cefcentis excretione. "m | ! . . Qui pofthac dolores diu obfirmati, &fi quandoque per longa intervalla fifterent ; attamen inde per vices recrudefce- | bant fub fpecie tezefmi, vel fluxus dyfenterici, in caufa hinc | potisfima fuere; ut vir ejus & filius, equites praclarisfimi, at |. Medicus foliciti fierent de ejus falute acrius obfervanda, & | maturius reítituenda, Groel t epe pit | " . Quapropter indi&to, & coa&o Medicorum Collegio;poft |. exactam morbi hiftoriam; hzc qua fequuntur ulterius relata fuerunt, videlicet :- ^00 gram longe melius fe habere Jecfo jacentem , quam vel domi ffautem, vel fedentem, vel gradientem, imo commo- dius proram , quam fupirag: , & mitius fupra latus dextrum, . quam fupra fmifirum : Secus enim dolores potius exíüícitaris '"velexacerbari. —— hee m —..— I. Utplurimum ( quamvis etiam convalefcentem) ad e- "gerendum & proritari, & inbiberi, ita ut non femel levi in- — digeat Clyfmate, quo guttri inferiori plene fatisfiat. — —THL Aliquando z&rb;ze flatuum (ub Giniftro lumbo an- | trorfum fa&o prehenfam, tum fibi videri per pubem; & in- . guen vortice quidquam rotari. | serie "^. IN. Univerfo vero hujus morbi tempore ; nec de cafite, |. .nec de fZomacbo, uti olim folebat, conqueri. | |. . V. Et quod notatu dignum eft in mediis doloribus nun- iquam febrire. | A9 MR. | cc upp. Cent. IX. à X. Lua E m VbIM pa qs Exercitatio dio Epi jftlari n | . NI. At fzpe urinarum lacesfiri ardores qué ceterum rac tione quantitatis, & qualitatis appofite excernuntur..— ']I. Et non raro in ipfo Veneri ufa ad uterum muleflam. | er Á "4 fei .. VIII. Ante hune morbum tamen vie tentatum. Tüiffe bemorrboidum fuxu.. di Decretum idcirco. fuit; & maxime id exorniatte, & (iat 1 &iente fuavi eloquentia & fubactisimo judicio Ilo ftrisfimi Loncifi. I. Morbum fiftere in glanduli inteftinalibus tumidé,m- fürdlis, & acrimonia corrivati laticis excernendi fere abrafis. IL, Ac in bemorrboidalibus quoque vafis vari diftentis. .— . VII. Fortaffe vero. in. quodam Tuberacyle prava indolis. — inter inteftinum reum, & uter? vaginam; 1 IV.. Atque ortum.,, hanc duxiffe affe&ionem ex iisdem «aufis, ex quibus jam olim ; & dolores immanes in. mamma, — & in ffomacbo : &c wertigines : & extuberationes quedam - &irca fronrem, & tempora indué&tz fuerunt... Ji V.. Curandam igitur quamprimum effe ddueuius, & ,& benigne purgantibus; VI. Servata penitus vidusratione; VIL. Nihil aufcultando pasfionibus animi. VIIT.. Ec nullas adhibendo: np. é medkcamem : at dicunt; /a/famici paratas. | IX. Curationem vero maxime niti. in ufü jafiadórum ex la&ibus: vituli fübrumi;, & myrobalangorum citri. in ero. ca- prillo infufi ; hzc affumendo. lege artis diebus ane Ie- €ta.cum metliodo. X. Et demum Ba/zea. furpanda... E | His ad. unguem peraais; dici fane nequit, quam evaiil r füit egra. Illuftrisimasfed. poft binos. menfes,cum. muciiidem, & fanguis; previo jam levi dolore; iterum: more tenesmi: de- gurbacenur, cadem, qiie fupra M ECL preícripta qnidem P .. De mira dilatatione, d prolapfu Coli, dc.— $13 fuerunt Medicamenta ; fed. neício; quo improbo cafu, non . qbfohia. ^ T : | | ..*** Quamobrem dolores przfati recurrebant, etfi rarius, qui .. tantum oleo amygdalorum dulcium propinato, omnino mite- "fcebant ; d incidens nobilisfima zgrotans in alium Me- | wium,pertxía morbi diuturnitatem, & ejus repetendi morem, | fe hujus confilio ita commifit, ut cum aquam Zveze fumme is | «ommendalfet, & diutine bibendam jusfiffet, hanc ipa ebibit |. wlacriter, & fpatio triginta & ultra dierum , nec doluit un- | quam, nec craffamenta, five glatina cruenta unquam excrevit. Eo temporis intercidente ; cum; felicitate remedii fibi geltiret, & forfan de jam triumphato morbo gauderet , erum-.- punt fine caufa manifelta ipfisfmi , qui fupra dolores per lo- a, & fitus defignatos pesfime divagantes cum alvi ftyptici- | tate3 atque hmc principium fibi arripuit morbus extremus, | quo «gra decesfit; Inje&to eapropter, ipfoque primo die, c- I Jive ces nihil evocaretur, iidem tamen dolores fedari vide- bantur. — — HM | 7^. -3. Die egeftio nulla, & forte fortuna odore Ambrz fu- | à fcepto; | turba mulie, vucfus, naufea, coliceque moleftiz exafpe- | vantur. des : | *7 8. Tdcirco levis febris accedit: "Tetifio quedam ad hy- | "popaftrium finiftrum: Urinarum colortutilans: Flatuum tum |. *ore,tum ano tenus exclufio; Bibitur oleum atygd. dulc. ad . '8iiij. & immittitur clyfter, que nnllam penitus cient fedem 5 — Rurfas vefperi propinatur oleum, fed fruftras Dolores enim | "magis, atque magis ingravefcunt, comitantibus aut una fimul, | "aut vicisfim amaritie in ore fumma, 742 plurimo, crebroque | ad'womiwmimpulu. —— . OPPPNPenoioin M |. ^ ^ 4. Mire ad vinum inhiat zgra, febrit iisdem doloribus |. detenta: fitit: minime dormit, vel parum ; Quatriduo jam "nihil egerit: Ex fede mittitur fanguis. - - 7758. Supervenit vomitus paucae tnateriz tenacisime, & ^| propemodum amaricantis: Diminuunturlotia: Et quereis Nt-- | Ttt a I5 5 1 | ue Exercitatio Epiffdaaris ....— feces comiumaci[]nmià vetinentur , crepitus tamen ventris emitti-— iur. Devorantur interea pilule ex aloe, & laud. op. ac Bal- meum adhibetur.Omnia incaffum; imo ín tnedio Balneo levis- — ES fimus fubrepit animi defe&us, — 71s 08 . 6. Mercurius crudus exhibetur ad 3viiij. qui cum nih lum fzcum detruderet, denuo ad 3v). affumitur circa vefperas, ü . . 1- € morbo tamen manente eodem, quamvis, & fotus quoque; & - wS unguina quamplurima applicarentur, ficut & inteftina calentia vervecis jam jam ene, X plura neruina; antihyfterica, cete- raque fimilia ufu haberentur. | | ies, 7. Frigida ebibenda commendatur, & nifi contentiosé, uti antiqui lolebant , faltem ubertim ; fed Cyathus tantum u- nus experimentum fubit; quia novz febris ingreffu, & timore adftantium interdicitur; Mordacisfimum nihilominus, decli- nante die, intruditur fuppofitorium, quo fzcule quzdam per- pauca inftar crete albidz, & compaó& diftrahuntur ; atque tum acr fub crepitus forma exantlatur. Hac arrepta occafi- one Chirurgus in inteftinum re&um, immiffo digito; aliquid gibbi, tortuofi, &* duriufculi iac intro obfervari, ajebat, & ea- | . dem perquifitione in vagina uteri adhibita; nihil eidem ufu venit morbofi. | AME .. 8. Omnia in pejus : T'ympanitis ex nimia intumefcentia corporis, tenfione, & 'refonitu ad pulfationem : | Lingua ficci- tas : Sitis molefta : Dolores acerbisfimi : Urinarum crasfities; atro-rubor, & mirabilis parcitas: Crebra fpiratio: Vomitu- ritio, aut inanis, aut ferme cujusdam levis falivalis lympha. 9. Mitefcunt dolores, & prope evaneícunt ; refrigeran- turextrema; pulfus parvi... 1 ior: ad 10. Mors. Jam Matronz fele&isfimz qui adftiterant Medici una : mecum Illuftrisfimus Lancifius, Virique Clarisfimi Pafculus, & Arnó mei exoptatisimi College, & D. Severinus in tam diro morbo explicando, & curando, eó maximé vertebant, ut bigis .Quafliouibus huc apprime facientibus obviam pra aliis irent: - E Nw ET » | De mira dilatatioue, C prolapfu Coli, dye. — 15 | Et prime, videlicet : An morbus bic, fi qui effet, primordia, c? | fundamema. defumenet. proxima. [ane ex. temesmo , vel fluxu |» dyfenterico antebac diu babito, & poftmodum per menfem abo- lito, & uno verbo: An fit morbus morbi. Et altere: n fly- | puicitas , & obflructio tam contumax. alvi fit affectio primaria, | 4n vero effectum quoddam ex morbo alio tam. dire drexaute, BM, icuolsosetehaodlaxs 3 eos mias | Quibus cum prompte fatisfeciffent; maximeque ex his - qua multa ad rem congcesfit,. & eloquutus fuit. celeberrimus - Láncifius, ita prima reíponfum fuit: | | | Affe&ienem iftam nempe, vere fobolem effe Tenesmi, | .vel fluxus dyfenterici, & neptem (ut ita dicam) Cardiogmi | ex fatientisima aciditate producti ; quinimo Tuberculorum | circa frontem in vertiginofis anomalis , & glandule potis(i- | mum illius in Mamma fub cancri forma vitiatz ; Ita ut quod -olim vel obtentu Twberculorum , vel fi mavis, gummatum, vcl fpecie ca777? coadum fuit, illud idem in cafu noftro tanquam ! quodam modo carcinoma. hac , illacque inteftinorum diícur- | rens, hic fodicaret, illic arroderet, & fub cruoris, mucique lac- | va criticé excluderetur; Remorato igitur hoc effluxu utili , & | €ritico; quod primum fecernebatur, inde concretum, hunc; | quem obfervamus, morbum produxit ; Non fecus fortaffe, ac | beimorkboides fluere folita, fi intercipiantur, in periculofisfimas degenerant affectiones, ac cauteri2 quoque imprudenter ía- | mata & efflorefcentie cutis diuturng deteriz, & ablata in ma- ximum vitz dilerimen zgros ducunt. | | Altera véro inftantiz fic dicebatur : Stypticitatem pro- | fe&o alui; effectum effe morbi cujusdam in inteftinis feroci- entis; fiquidem his ipfis propé doloribus, quibus jam crucia- tur-zgra; olim fane confli&ata fuit, nec unquam venter tam alte fuit ftipatus, ita ut nec feces; nec muci; & fanguis, aliàs 'excerni foliti, erumperent, dempto vero flatu, qui etiam invi- «ta tam arcta, & contumaci alvi claufura ; aliquando emtztur. ' Adcirco feces easdem non.invincibili tenacitate; & denfitate - E | Att 3^ : reti- . E $16. ^ — — Éxeratatio Epiftlaris —.———— ed coar&tatis, vel diftractis membranis, aliisque retineri y is; je fibris — lis eorundem infár&tis, erofis, & inflammatis, utpote, que de — facili ex antecedente fluxu dyfenterico nuper remanente, & — €ohibito, íd vitii contraxiffe poterant, uti utplurimum folent, | — His, & hujus generis aliis per quoddam dicendorum . przludium ita perpenfis, & explicatis, fpecialisfimé poftea ju- dicatum fuit : : ^ 1. MorbumGenerofiffimx Matronz elfe Ipflammationem. — 1l. Et proprie Inteftini Co : propriiffime vero Glandu- derum ejus. ud 7 — — JIl. Exufcitatam ex Zquazime ilo eodem retento , quo- antehac vires & formam nanciícebantur fluxus JDyfemtericus, & Tenesmus. . : IV. Cuiforté accefferit tuberculum quoddam pravum in- ter vaginam uteri, & inteflnum re&um pbijzofr quoque ten- tatum. | | M . 'V. Atque hinc alvum pertinaciffime ob//rui, VI. Volvulumque ante fores effe, | VII. Et Gaugrena demum deperituram Jgram. Licet & mecum ipfe , &k coram mirari non deftiteram, morbum jam volvyle propiorem;nondum vomitu quodamenor- | imi notari nec adhuc fatuum ventris eruptionem interclufife. — — Se&io Cadaveris. T T Inc hiftrare interiora cadaveris requifitus, & paratus expe-- 7-4 gientiffimus Chirurgus , & amicus meus aterno colendus | Petrus Cyconi vix: in abdomen zngeutis more tympanitis pro- tenfum cultrum adegit; cum flatus, & fxces temere erumpunt, & diffiliunt. | sud 2t cdi nad Atque eo poftmodum latius aperto z7 confpe&uz venit. inteRinum Coloz per omnem ejus: dué&um dilatatil]anums& gra- veolenti flercore diffolto effertum. ^ 0 0 0 ! | ! ! taut. De mira dilatatione, d» prolapfa Coli, dc. $17 ^ —- lta ut, cum occupaffe videretur zog ferc imi ventris 7 | pacitatem, fesquialter hinc ventriculus, latitudinis ratione ; ap-- | pareret, & cogeret fub j jecmoris | lobis ogentum, & ventriculum: ipfum. | Nigricans inde quaquaverfum,, & facile, fi leviter attra- | Gtaretur; diffluens. Maxime vero diftentum , & prolapfum, ubi duplici £e-- xurà repandum, recfo annectitur. | . Et hic quafi in gtrem faceffentem,, tum totum zercurium: | erudum affumptum continebat , tum excremezta ad lib. X. fe- tidie ma, & fluidiora iis, quz in füperiori colo. claudebantur. - IE 0 factum fuit, ut in /utz abdominis altius confidendo, | ita Recum veríus , urgeret Uerum ; ut illud, & gnis 4ngs- | fim, d fumme veflexum inveniretur. — ^ -Reliqua tamen inteftina; & ceci przcipue nusquam al- terata preterquam , quod gracilia fuíci coloris. videbantur. | effe, & eorum ordinatisfima circumvolutiones paulo pertüne | batz, | Unde ventriculus mole forfan parvus; venas. in. ejus cavo | promebat, duplo, quam foleat, crasfiores; - | Lien vero, hepar, & renes optimé conftituti. Uterus nulla labe infe&us; fed circa. fundum dur iufculus, pi in ejus.cavitate exiguus polypus. -- Pulmones dextroríum adhzrentes. |^" Ccteraíana. — i Animadverfiones. Us anatoméeaccuratisfime pera&ta, duplex fiatim i innotuit: , morbi ludificatio, quod ad nos attinebat :- PR Prima quidem. eoe sullo: etiam: imvento: veflHigio. tberculi, E inter Ss A uteri sex recum. Rabulari, licet hafitanter Aliera A gto 05000 Exereitatio Epifhlaris 50 potius referam, quam concedani, tria revera in diffe&o cada-. mei doàisfimi College, & precipuefapientis(imus Lancifius : ^ . Per inflammationem inteflmi coli , novistima affe&io : Per gat. ^ Altera ex fam precipua, e ampla ineft; 778 ge, dc qua ne vert m quidem unum à no is jam prolatum; - " — Sed monftra in Medicine praxi etiam, atque etiam fieri - quis negabit? Et quis inficias ibit in his perípicatisfimos quo- - que viros illudi2 .QuiSvpgb5sUm »bgw supoESM oM Quamquam ut Medicorum fedulitati, imo veritati aliquid — vere adinuenta funt , quz palam affeverando pronunciarunt Tuflammatio ícilicet Coli: Ejus gangrena :. Et devaflatio erofia- — e. que glandularum ejusdem. Quz fola duntaxat apud quemcunque etiam feveriorem Judicem abunde fufficient, ut jus ícientie Medice à quavis 1 illiberali fufpicione vendicaretur, | BES | Siquidem per erofropnem glaudularum i iui Íat | fuperque evincitur, & explicatur sworbus babutualis Defunctaz- grenam mors ; que omnia uti ree à Medicis perlpecta; &.- prolata fuere, ita in anatome cadaveris funt obíervata. " An verére fit DILATATIONIS hujusmodi SIGNA hic; illicq fparfim notata, itefüim percurrere; & in ferzem quandam]. cogere, qua proinde veluti s077a przberetur DILATATIO- — NEM ipiam inteftinalem proprius dignofcendi; ferio fapzes-. ziores dijudicent, atque hinc neceffario decernant, an hac fe- | dula dedu&ione futurum fit, ut tanti morbi. roguofis euam, | aut judicium, aut forfan CURATIO non amplius lateat , cum; | apud authores, quos jamdum mihi legere licuit, prope altum. | fit de eo filentium. | : NEG Nihilominus fi his prudentioribus perinde -—2— / neceffarium exiftimetur, ut id ob oculos ducatur, adverzant. | quao; ne hic agi putent de qualibet cujusvis Inteffini DILA-. | TATIONE; fed de ea folum, que ad COLON fpectat, & prz. | cipue ubi ad Re&um incurvatur : & de ea itidem alfa | non zucipiente x imo de ea uti fejundla ab inflammatione , aut. t " B 9 * v E LS (05 De mira dilatatione, & prolapfu Coli, dc. $19 . alio zzorbo fuperaddito, quandoquidem de his , aut fimilibus | complicatis, & incboantibus morbis, alia effent commemoranda | fymptomata, qux ad rem , cui incumbimus ; fortaffe nihil faci- unt; vel pené redundant. ! : toig | —. Ulterius ftofpiciant etiam, ne 7/diciz narrate DILATA- XIONIS feorfugn accipiantur ; fed omnia (fi quz fint ) collec - habeantur in zum, eo íane modo, quo ex quinque fignis ita aggregatis patbognomonie denotari voluit Pleuritidem elo- quentis(imus Galenus. | : TE ^... Signa igitur talis, & non alius, folius nempe, non com- jlicate DILATATIONIS, hac íunto; prout veré extiterant in &gra jam defunda, . | AE | .".. Proritatio continens ad egerendum. -. V. Et eodem tempore ftypticitas alui. vile ae IIL In ipía.contumaciori fzcum retentioné , erepitus. | ventris emisfio, QNS "^: iV. Dolor alte infidens in fine bypogaffrz Giniftrorfum, | &furíum vergens. *. iiu fum |. V. Flatuum ifthac precipua zrrzptio;& vortex zgrz íen- | fibilis, ac potius zzceptz,& non abíoluta, quàm zetardatz ex . | plofio. — ies, am RS | VI. Mitigatio doloris magis in eo quam aliàs , & ma- | gis cum 9roze decumberetur, quam cum /fnpize, ficut & ma- | gis.cum fuge quam cum ad Igzerz ;. .& magis cum ad latus | dextrum, quam cum ad fmifIrum., - WII: Moleftia in egeris ufu. — | Viil. Creber conatus ad vomendum vigente dolore. IX. Eruáatio fere indefinens etiam in minus adverfa | valetudine. A Du E —.. Hacnotarum ferie fimul fampta utrum /pecrfie defigne- | tur morbus, de quo agitur, videant doctiores, qui ceterum | «um ex Philofophia medica meminerint ufum inteftini Col; | 'optime conftituri , atque ejus frtum , ductum & comextones, | facile mecum perinde facient; ut hifce fignis fic coles pro- | App. Cent. IX, e X, Uuu babi- I ZU M Exercitatio Epiflolaris babilisfime faltem; nifi precipue, affectio haec arguatur, & de- monflretur; Et nos fane rationes ex ipfa anatome deprom- ptas in medium perquam libenter duceremus ; quibus fym- . gtomata hzc omnia ad DILATATIONEM ulterius fignan- — dam, explicarentur, nifi jam hoc peníum fibi affumpfiffet do- — . nisfimus Lancifius, Medicorum vere Coryphzus, cui merito — mentem, fu(penfo calamo; remittimus. Attamen animadvertendum penitus effe putamus Tee- fimi ilum vel proprie fluxum dyfeutericum antehac diu ha« - bitum, veluti pezucipium, c complementum affe&ionis hujus,ut- "potes qui omnem aníam aperuit eroderdo, & laceraudo DIEA- "TATIONI hujusmodi producendz, quandoquidem nos non | fugiunt aueury[mata, qui proríus, & plane in tali dilatatione con(iftunt non aliàs utplurimum fieri; quam ex cie qua- dam ut ita loquar, zembrauas depaícente, vel depafta arze-.— Tim. ! | : Nec te moretur fcrupulus quod fortaffe D/latat:o ipfa po- auit quidem produci etiam derepente"& ultimo ; dirody mor- ' bo jam relato, exemplis iis plane ductus, quz Blancardus, Pla- zerus, & alii commemorant inteftini coZ late s7:4;j, & maxi- ame explicat; fine hac peculiari idea antecedentis DILATA-- 'IONIS , quia etíi promptisfime fateamur , id minimis mo- anentis evenire poffe; & quandoque revera eveniffe , tamen. «um figna hanc col; divulfionem denotantia in noftro cafu . longo ante temporis intervallo diu pracefferint, imó proxi-- anis extiterint fuperioribus menfibus, fidentisfime idcirco ape- ' rimus aliter quidem DILATATIONIS hujus negocium pro* — cesfiffe, quam quod ex novisfima zgritudine primordia arri- | per et. | DS Etenim zurbo ille flatum: & vortex, in locis, & per loca | defcripta, notatus, quid aliud demum fubindicare valuiffet; quam capacitatem tam enormen inteftini coli 2. Et fibrarums | ejus motui infervientium , Zmbecillitatem ? . Utpote quibus aét | per tubos anguítiores; nempe per inteftina faniora detrufus, : «um V ri L - 1 r ^ - Jt i230 po be . , 1 »| LÀ | De mira dilatatione, à rolapfe Colt, rc. gat . «um in amplis(imum intervallum fpatian debuiffet, difflaretue more furbinis, & ratione poftmodum earundem fibrarum, *o- 70 carentium, tanquam ftagnare, urgere, & przpediri coactus . in vorticen abirec? Ecquid magis fignari potuiffet à commodiori decubitu illo zgrotantis (cum dolore detineretur) in eo, quam fecus, . & hic in abdomen incumbens, quam fupra dorfum, imo fupra latus dextrum; quam finiftrum irvidE MAE ... Quid etiam penitius oftendiffeet DILATATIONEM co- li, quam fecum pertinax reteztio , & eodem tempore flatuum exclufo 2. . : : | 2 ... Hec quidem, & alía; qua fagacisfimus Lancifius recolet in expofitione hiftoriz ; & eventus hujusmodi morbi, jam e- | rant; & extabant binis, & ternis antea menfibus , quam xgra | pesfime decumberet, & hinc vita concederet. | . Quinimo ipfa moleftia in zzero qua egra in admisftone | fui viri (ut ne id etiam przteream, quod maxime per fesqui- annum , quo valetudinaria vixit, notabile fuit ) talem procul- | dubio defignare poterat coli morbum, quoniam vaginam wfe- 3 zi nulla labe temeratam invenimus, nullo & tabo prehenium 2 inteftinum ret , íed tantummodo in ipfo aperto cadavere | ingentem COLI DIDUCTIONEM, & PROLAPSUM, quo | reum idem flecti;& (umme incurvari compelleretur ; Atque 3. hinc patet, renunciationem cordatifJyuut Chirurg CESCONH - | de reco inteftino explorato, dum adhuc in vivis effet gra; | quod fcilicet aliquid haberet. gibbz, flexuoft, & fubduri , tuifle | accuratislimam, & quantum res expofcit; aptisfimam. | Sed quid demum dicendum de eo, quod per serfem 3 2ntegrum bene fe habuit gra ante novisfimam,; & lethalem | affectionem, rite ut folet profpiciat fapientisfimus Lancifius, "qui fane per Hippocratica pofiulatz, & anatomicas veraates tutus incedendo, hoc; quod videtur difficillimum fbanome- 770) , in aperto ducet. Nobis interea fatis fit; ficut vere fatis eft, hiftoriam morbi ha&enus duxiffe abfolutam ( fi modo ES Uuu 2 | tanti y22 . à Exerütatio Epiffolaris — tanti-habenda fuerit) & qua notabiliora, & veriora extite- rant, facile; & forían non longa ferie commonftraffe. & L 4 Y ' Ex meo Mufeolo apud Amplisfimos Falconerios i XV.Kal. Januar, M DCC XVIIL. Argumentum. : Excufat vefponft tarditatem :— Scribit Scbolum fuper va-.— viffma bifloria DILATATIONIS ac PROLAPSUS Col; cum pertinacil]ma aloi adflricione :: Agit. de modo quo imteflimum |. dilatatur, c prolabitur : Cur propimato avena decocto [ympto-.— aola rennferiat : Cur malum im Iacam affectionem mon defi- — wert: Que taudem remedia cum fructu adhiberi potuerint. — — Viro Docfif]nmo, €9 noftro. Archiatrorum ; - Alma Urbis Collegio digne, vuneritoque mier | w —— ad[cripto ; | | .D. JANUARIO JANNELLIO. JOH. MARIA LANCISIUS, S.P.D. .. £f Y Ccupationem mearum inter natalitia Sg/vatorzs noffri Fe- ^— fta tempora, partim in accipiendis, partim in reddendis qua coram , qua per literas, moleftisfimis officiis hoc fignum. erit; quod ad hodiernum usque diem Tibi, Clerzffrme Sanunellis fefponíum dare diftulerim: Si quid enim expedire fatagebam, illud certe fuit; ut fumma tua eruditione provocatus, manda- tis pariter tuis libenter obtemperarem ; At quia ut latine lo- | quentes, preteritis verbis uti convenit, ita vivere moribus - praíentibus ; idcirco fpero, à Te veniam hujus dilationis fa-- cile impetraturum, i Sed, X sd). Hl v^ * De mira dilatatione, c prolapfu Coli, dc. 523 1.77 - Sed,ne in prooemio plus temporis, quod interdum acci- . dit, quam in ipfa differtatione teram, fateri fub initium cogor, . Te, dum materiam lucubrandi prebes, una fimul argumento - | "Tum partem ad eoncinnandum rarisfimz hiftorie Scholium '. mihi przripere : Adeo enim diligenter morbi narrationem inftituifti, ac tam ingeniofe, periteque cuncta rimatus es, pr- fertim vero quz ad gatbologiam , & femioticam ÍpeGant, ut o- müem pene excogitandi, dicendique fontem exhauferis ; Ni- |, hilominus meam qualemcumque operam in /ffzcZegro altem |. collocabo, illudque in quatuor veluti zzzipulos dividam. | — Inprimo quidem caufam zm adeo Col; DILATA- - TIONIS per Te jam fatis adumbratam fcrutabor;ac pro viril: | parte explanabo. - AXES i | In a*. perfequar ; quod prz czteris flagitas , fcilicet, quamobrem integrum menfem ante novisfimam lethalem af- | fedionem zgra utcunque bene fe habuerit. | | In 39. inveftigabo : Cur malum hoc in J//acare affe&tio- nem cum fecum voti non defiverit. E py . . Denique expendam; qua ratione qux adhibita fuerunt | remedia pracipue autem hydrargyrus nihil profecerint; Con- | tra vero quanam utilitatem forfitan aliquam faltem ad pro- ducendam vitam afferre potuiffent. y mis | Tecum fentio, ut'à primo exordiar, Amicisfime Tamellr, | majorem incredibilis animadverfe DILATATIONIS Coz |. partem acceptam fuiffe referendàm fuccis acribus, atque ero- | - dentibus, qui, ut olim fluxiliores; mobilioresque ( vigentibus L| bonis tatibus) huc, atque illuc divagantes in utero 5zmor- vhagias, in mammilla dolentem tumorem, in ftomacho. mole- — ftum acorem; in cerebro leves vertigimes, atque in fronte, tem - - 'poribusque defcripta zubereula intulerunt; fic, ante annum, . molles magis, atque vifcofi fub fezzum facti, ad craffa intefti- - n3, coloz nimirum , ac re£/ujy decubuerunt , eorumque-non -glaudulas modo , internamque villofom tunicam paulatim ex- . edendo; dyfeuteriam ; ac tenefmum excitarunt verum. etiam - Uuu 3 ipfas 524 —.. Exercitatio Epflolaris — l ipfas mufculares eorundem iateftinorum fibras pungendo, Te-.— .niterque diloricando, eousque labefa&arunr;ut diffoluta;cner-.— | vataque contextus illius firmitate; ac robore; col tubus f/azi- — bus primum ad extra urgentibus , deinde colle&is quod plus. jufto fzcibus, diftractioni non fatis reniti potuerit, ac propte-- — rea cedere fenfim, ac dilatari debuerit. | | Ne quis autem putet, aérem à fermentefcentibus intefti- — norum füccis extricatum, atque in colo interceptum, eam vim. exerere non poffe, ut illud circumquaque extrudendo in per- - amplam capacitatem valeat diftendere; opere hic pretium vi-.—— fum mihi eft, gravisfimum Fernelii teftimonium adjungere;qui fcribit : Se soz paucos diffectione amumadoertiffe,quibus COHI- BENDI FLATUS CONSUETUDINE Colon ad BRACHII — AMPLITUDINEM diatatum fuerat. 'Yu vero, qui apud. — Nob. Matronam. diu Medicinam fumma cum laude fecifti, me. quidem explanatius habes, illam flatibus vehementer obnoxi- am fuiffe, debuiffeque, ut decori, officioque (no confuleret, il- — los plerumque in Illuftrium Mulierum coetibus, aliisque publi-- — cis locis contizere. Neminem autem latet, mi fannelli, flatus bo quoties magna copia ab heterogeneis fzcibus,cruentod; muco disfiliunt , col parietes non elaflicz dantaxat virtute quaqua« verfum impellere, atque extrudere, fed SULFUREIS quoque . — SPICULIS pungendo, fodicanidoque dilacerare; Crepitus e-.— nim fi, cum redduntur, forte fortuna admoto podici igne ex--. cipiantur (ut apud pueros, quibus condylomata uruntur, in-- — terdum accidifle fübridendo vidimus) in foetidisfimam flam- mam abire folent. à m. Legimus pariter apud M. Aurelium Severinum in diffe- —— &o homine; qui ex diuturno col; dolore decefferat :. Sic ample — turgens, Qo imflammatum imeentum fuiffe inteflinum,ut OCRE- AS itiuerarias magnitudine. fuperaffet..— Venter autem. aute- quam diffecaretur bydropis in iodum elatus erat qui fubito fla- —— zs (ut in noftro cafu) ad cadaveris incifionem exultu fuo. fra-— gorem edidit, adminiftro pungenti terrifuum.. à b Hifto- | : De mira dilatatioue, & prolapfu Colt, &c. £25 7 Hiftoriam non abfimilem narrat Scbezcbius fibi à Eranc. Tidiceo communicatam; cujusdam videlicet gravide, que 7; ra alvi adflrictione correpta in fzevisfimos col;cos dolores inci- -. dit, & cum, à Partu non detumefcente ventre, obiiffet , fecto | cadavere obfíervatum fuit Colon iuteflzeis íua Íede. palíuss, —gangreuofum, & ad CANTHARI AMPLITUDZTNEM faci- bus infartum, — Vides itaque, Praffanifune Vir, quam atfa-- bre noftro extifpicio aliorum etiam experimenta reipondeant. Ratio autem quzrenda nunc fupereft majoris DILATA- "TIONIS cum aliquo PROLAPSU illius co; fecomis, qua | cum ze&o continuatur ; In hac enim; veluti in peramplo mar- fupio Mercurzum una cum zi/ltis liquidarum fzcum [ibis con- gregatum, retentumque fuiffe fpectavimus. — — Certum porro eft zenefmirn, qui noftram diu Matronam | vexavit, idcirco fzcibus, fuccisque in extrema co// parte con- - tentis tranfitum, utplurimum omnino przcludere, atque in- . tercipere, vel faltem multum morari, ac retardare, quia reto inteftinum, in quo fedem fuam figit, fuperne femper coaréta- , tum; conftri&umque retinet per convulfionem quarundam f£i- | brarum;quas ut nofti Vir Clarisfime, validiores iub zero apud | Mulieres, & fub vefica apud Viros, natura eidem reco largita | fuit; Ob adhibitum itaque asfiduum cozaztum tam Diaphra- | gmatis, quam /Mefculorum omnium abdominis , & Lumborum | ad frequentem;adverfantem, repugnantemque in diuturno fe- | siefmo egeltionem , neceffario inteftinum Coloz ab Epgaffrica | verfus Hypozaffricam regionem violenter urgetur ; Ex quoties | accidit (quod in hac Matrona accidiffe probabilisfimum duci- | emus) ut lzva col pars, qu jam fuis de ligamentis verfus fini- | ftri Ili regionem laxe dependet, aliquanto laxius iisdem ad- | hareat, tunc per zzpetum , ufumque füpernum facile ad ca-7 | fum, ac deíceníum prona fit ? Neque novum fane eft apud | Obfervatores multorum. vifcerum. inductum aliquando fuiffe | PROLAPSUM: Precordia certe , inteftinum recfum , omen- |n, uterus, ve[ica ipía urinaria non raro laxatis denen ine | icuus yi8 ^ 5 Exerotario Epifolesis (om X o ferius proruerunt. — Quinimo aliquot abhinc annis vidi in. . Nob. Anglo gracillimz texturz ( qui ex diutina, diraque Dy- ] n fenteria. cum zenefimo ex perperam propinatis Adercuriglibus - orta; decesfit) omnia zztefLina cum tenuia, tum craffa ad an- guftam bypozafiru, pubisque fedem depulía. EDT —. Illud autem in noftra Matrona fidem veritatis, nifi ejus- dem «/fcera oculis luftraffemus, exuperaret, quod ejusmodi ] coli PROLAPSUS; ac DILATATIO omnem excludendarum fzcum facultatem ademerit ; . Attamen quecumque ceffabit — admiratio , fi duo attente confideremus , acutiffmu;m nempe .— primo loco angulum, quem COLON cum RECTO efficie-. — bat, necnon zgztuam: prefonem,quam fibi invicem inferebant. — contenta in depreffo colo cum.uter? fundo, atque utraque hec corpora cum inteftino reo, cujus proinde membrana partim. — plicatz, partim compreffz, quodcumque iter £ecibus praclu- debant: Faces enim quó magis congerebantur ín coli fines .- eo magis recti principium comprimebant, coar&tabantig. Hoc fane à peritisfimo Cbrrurgo per immiffum digitum intra zgro- — tx pódicem, ignorata licet caufa, fatis camen perceptum tue- — rat Deinde fi mentem fiectamus ad enervatam feziffalti- — com virtutem ipfius col; erofa enim, diloricataque fibrofa ejus |. cextura gracillimum evaferat, rationem proculdubio invenies -.- mus, cur vim fefe conftringendi amiferit , remixumque anguli. & compresíionis inteftini zzi pro extrudendis fcibus fupez raré non poruerit. ^— : : 3 Ad fecundum quod fpectat quzfitum,qui fcilicet fa&um | fit; ut Nob. Matrona integrum meníem ab excretione eruenti muci,forte etiam à vestris doloribus, infido ex AVENA, A« . QUA accepto beneficio ; immunis degerit. Profe&o ad hu- | - jus folutionem meminiffe oportet; Vr Dochf/nue, Ícifcitanti- bus nobis ab zgra; dum adhuc viveret : an ex bauffo illo po- ti, LOTIUM eidem uberius redditum fuiffet ,' eam fubito re» - fpondiffe: Utque urinam fibi maxime adauctam, |. Jam veroy dulciane Tamelli, video ; Te difficultatis enodationem ante-.— | ij vertere, - E e | - — De mira dilaiatioue, &r prolapfo Coli, ee. $27 Vertere, nimirum probe intelligere laticem illum cum partim [ales diluere, partim etiam urinas ciere; ac dolores compefce- re foleat ( quamobrem facculi ex ejus farina parati, atque um- bilico admoti laudantur in colica) laticem, inquam, illum ido- neum fuiffe ad quoquomodo fenfim cicurandam inteftinalis ! amuci acritudinem,ad fübtiliorem ejus portionem per URINAS | derivandam, relicta, coactaque fecundum inteftinorum parie- tes crasfiori parte, quz tum demulcere, ac temperare fales | acres, tum obftruere, & fubaftringere frffulares fms in eorum | glaudulis apertos valuit. Neque fane novum eft AVENAM tum lotium movendi, tum alvum adítringendi vi pollere : nam legimus apud Simon. Paullum 30. annis à fe inter arcana fervatum fuiffe Balneum paratum ex AVENJE. decocto, pel- lendis fcilicet calculis ; ciendisque urinis valentisfimum, & a- pud Bauhinum eandem AVENAM. aliquid adftricionis ha- |! bere, ut etiam alvi fluxionibus profit. | : Quid? quod vwizerarias aliquot herbas verofimile eft | vel incocas, vel infufas cum AVENA fuiffe: Nam non video |! quomodo annua dyfeateriz tam citó, quamquam fallaci, fuco- | fxque medela cedere potuerit. Non enim flatus; borboryg- jii, & recurrentes abdominis zezfioges tunc temporis molefta- re illam defiverunt, ut Nob. Matrona mihi narravit, Pasfim vero comperimus in fmuofis. ulceribus , ut admoto alcolico pulvere, vel epulotico Medicamento, exterius quidem falía cica- | frix obducatur, indeque inopinato zger fe convaluiffe putet, ! cum tamen dolofo cineri fubje&us ignis, majori tandem cum | detrimento erumpat ; Itaque non dubito, quin Nob. Matrona | AVENA, decoáo fub emolumenti fpecie infignem perniciem | acceperit. | | B .— Atque hinc, mi Zaunelli, utilisimum; & ad hominum vi- ! tam tuendam; MONITUM colligamus, az/iquas; fcilicet, af- | fedfiones, que pejora probibent mala, poft yo. praefertim annum, "eon effe coercendas , [upprimendasque : Non enim. Hippotratis 3 documentum de inftituenda occultorum caucrorum curationes (005 pp. Cent. LX. d X. XXX quia . 528 Exercitatio Epiffolaris quia curati citius interimunt, reípicit 22/2/4ar ui duntaxat, vel uteri carcinomata, fed omne genus malorum complcáitur,: quod ad f/flulas, & decubitus utcumque falutares referri poteft; Etenim alibi fcriptum reliquit divinus Cous : Fzflulas , bemor- y boides , varites, atque. inveterata. ulcera. aliorum morborum effe medelas ; Przclare itaque Ballonius docet: Eos de egris male mereri Medicos, qui iudicatione à morbo fumpta aliquate- yus de fupprimendis efftrvüs cogitant :. Non vati prim. am e[fe fuppre|fromem ejus fluoris , qui multos annos egrum occupa ft. Quamobrem fi, Deo propitio, longius mihi vitz fpatium producatur,fcribere inftitui (fylvam enim paratam jam habeo) tracationem 4e 27011 curandis bumani corporis eerotationibus. - Certe illuftre hujus argumenti exemplum erit clara hec Ma- trona; qua fi non cogitaffet de temere, imprudenterque fiften- do dyfenterico fluxu, ad extremum forte fenium perveniffet, potisfimum adjuta iis E;ze/iczs, de quibus inferius ; boni enim habitus, & coloris, tametfi eo malo vexata, fpectabatur. ; Hadenus prolixius forte; quam oportuit; videbor dixiffe, Vic Clarisfime ; nunc reliqua, quantum res ipfa patitur revibus expediam. Et quidem idcirco noftram aegram fe- ces per os, compreffo quamquam vehementer inteftino ze&o, nunquam reddidiffe arbitror ; quia univerfum coloz ob erofam .—.: fibrarum texturam, tüm enormiter AMPLIATUM, continen- . dis iisdem recrementis capax erat, tum ob infra&um; enerua- tumque tonum nulla ratione antiperiftalicum motum pote- rat exercere; Neque propter aliam caufam, quam ob enerva- tam periftaltici motus vim, extrema co/ pars fefe contrahere; — fecesque veríus anum trudendo, obje&am in reo anguftiam fuperare non valuit. Non miremur itaque; quod coloz mino- | rem facultatem ad illas inverfo, ac praternaturali ordine fur — | fum adigendas habuerit, cum & Bawbiziaua valoula , & pon- dus ipfarum fecum, addito gravi//zno prelertim Mercurio, ad- | modum obftarent. Watts s ^4] T* n: Atque hinc priorem. quoque. poftremi Quarfiti paitent | nullo negotio folvi poffe, nifi quid me fallit; putarem, cum e- nim Hydrargyrus propinatus fuerit divulfis Jam , laceratisque fibris totius co//, atque inteftino re&o in acutiffmum. angulum inflexo, neceffum fuit, ut extrema ejusdem cu/7 pars, qux ve- ! luti in facculo eundem excepit, ab incumbente illius pondere: inferius; atque ulterius DILATARETUR ; Quamobrem fi | poft fa&um effet confilium ; certe ab hoc remedii genere ab- ftinendum fuiffe cenferemus 5 fua. enim gravitate plurimum nocuit, cum extremam (0J fe&tionem ad uter? fundum. magis. |. detruferit; ac pertinacius retinuerit. | T | Supereft modo enodanda altera pars difficultatis poftre- | mi quaii. — Porro triplex praefidiorum genus;fi rem infe&am | nunc haberemus, uíni futurum exiftimarem. Primumagicenz Tpecacoaubz fingulo faltem menfe, dofi 9i. propinandam ad cohibendum, fcilicet, Zyfemerie, & tenefimi progxeflum ; Hzc enim fpecificum hujusce morbi pharmacim noxios inteftina- les fuccos ab affe&is locis vevulüffet, & quam longisfime per | regiam oris viam eliminaffet ; Quod fane remedium tutisfi- | mum zque, & valentisfimum fxpe fzpius in his cafibus ex« "De mira dilatatione, d grolapfu Colt, dc. $29! perti fumus. - | Secundum ad prohibendam enormem co/; diftentionem; flatusque per inferiora abigendos; z/domez ar&ta fafcia perpe- | tuo conttridum detinendum judicarem. Hoc quidem in no* | ftris xgrotantibus ad antevertendos recrudeícentes co; dolo- | res magno levamini fuiffe comperimus ; Nam cum caput, & pechus , quorum capacitates, ac finus ab Anatomicis fuperiores | wenires dicuntur, offibus quaquaveríum muniantur, cuftodian- turque ; folum vero abdomen majori ex parte, anteriori praci- pue, ac lateralibus ad neceffarias corporis inflexiones offzo mu- nimine fit deftitutum, propterea in morbofis;ac vehementibus | 'contentorum viícerum d/flractionibus, atque extrufionibus, ex- ' terno, ac mechanico adjumento indigere videtur; Quapro- | pter ad repellenda, continendaque inteftina; & omentum intra nid Xxx a fcptum €*4o. Exercitatio Epi[tolaris de mira dilatation, crt. Íeptum eritona: alicubi debilitatum , (ubligaculis, & peri ro- matibus felicisfime utimur. | Neque alia fortasíis ratione vul- |. o decantatum ex /upiuo colo cingulum | ad. colicos cruciatus conferre fufpicor:. Valida enim compresíio quascumque zez- sivas affetiiones , venitendo , repellendoque; lenit; ac mode-- Iatüuf. — 4n de L1 "UCLBIENA s. Tertium denique auxilium ad Nob. Matronam ab inte-. ritu vindicandam adhiberi potuiffe arbitror, nimirum lenem, intrufionem. in ze&yz inteftinum f/exilis virge parawe vel ex, — filo ferreo cum elaftica vi, vel ex balena coffa , cum capitulo ex, fpongia, aut levi rotundoligno foraminibus pervio: Hacenim virgula axaygdalino oleo, aut butyro peruncta; blandeque in- tra fodiceim adacta fefe ad. camalis obliquitarem fle&ere potu- ifet; & obftantem ACUTUM ANGULUM ad eurvi- lineam. figuram redigere, adeoque liquidis jam fecibus viam utcumdg facere valuiflet, Simile quid in obftru&o, compreffoque efo-.— joago apud alios afa veniffe legimus, & à nobis aliquando u-. tiliter tantatum , recordamur. Sed nemo eft, mi daguellis quamvis /ZPculapius effet, vel Hippocrates (qui toties fe dece- — — ptum fuiffe candide fatetur) quem mortuo jam zgro alicujus . vel facte, vel omiffe rei non poeniteat ; Quia nimirum non- nulle abdztorum morborum caufe nos latent : Humana fiqui- dem eorpora non funt eryflallina, ut, quz intus habent,intu- — entibus oftendant ; $7272 vero; quemadmodum egrotatiouum, —.— "feu affe&torum Jocorim nonnulla funt certa, &,ut ajunt; pazbo- — guomomica, lic iudicia CAUSARUM incerta plerumque, atque «quivoca plane funt 5. Quo fadum fuit, ut nemo noftrum ad COLI PROLAPSUM, ac DILATATIONEM, indeq natum - ACUTISSIMUM cum reco. ANGULUM, tanquam ad ve- ram z7/4//, 1:0rtisque hujus CAUSAM animum admoverit. —.— Sed. vereor, ne, fi ad hujusmodi Scbol;us plura nunc ad-.— dam, Tibi, quem nihil vel apud probos Zdutbores le&um; vel | tuo meditatum ingenio fugit, moleftiam afferam, nifi hoc ip- fum grave, moleítamque fit; quod ab amico excufationem qu&ae- Hualigiá dorus cum Microcofmo. 0 $81 ÓÓÀ——ÓÀMM M ——————————— quera. Illud tamen abs te peto, ut valetudini iux quain diligentisfime confulas : Agrotante enim corpore languet animus , cujus vires ad ultimum usque femium infractas ferves, & auguror, & cupio. — Vale, Ex Mufeolo i in Quirinali V. Idus Januar "M DCC XIX. | dde eee -RiOtba- qb £3203- -039063- E d DN. D. GODOFREDI HELD. abHAGELSHEIM, . Confiliarii & Archiatri Byruthini, Academici Nature Curiofi dudlgi AMacrocofmi cum Microcofio, ; Occafione azftus diuturni , in utroq . Anno M DCC XIX. obíervata. Aes mihi non eft; Analogiam Macro - & Mictocofmi, latisfimé patentem ; per omnia examinare, cum in hoc | Themate j jam. multi Autores occupati fuerint, ex quibus prz | c&teris nominandi: Antonius Mizaldus, Bafilius Valentinus, .. Nicolaus Nancelius Trachyenus, Francifcus Tidicaus, Stepha- | nus Rodericus Caftrenfis, Fortunius Licetus, Ludovicus Kep- - erus, Ph.I. Sachs à Lewenheimb, Johannes. Freytagius, Fran- ciícus Mercurius Baro de Helmont; Adamus Weinfenerus, Mu-- raltus & alii. Nec mihi propofui cum Platonicis & Stoicis Mundum pro magno Animali venditare, licet non exigua inter utrum convenientia obfervetur : Collum enim Gracis geeróc , ea- aput : Firmamentum, Grzcis q-eeéo/4a. di&um, pectus: Terra abdomen in genere prafigurare poffunt. In fpecie ftellz fixze oculos: figura helicis , aures: ípatium inter ftellàs fixas & Xxx j « plane- $32. .— nalogia Macrocofmicum Microtofgo. planetas, os: Odorum ipiracula ; nares; Sol cor: Luna cere- ij brum cum fpinali medulla : Venus renes & partes genitales: | Mercuriuslinguam & pulmones: Jupiter hepar: Mars veficulam*. — felleam: Saturnus lienem; terra ventrem & ventriculum : fub- terranei du&us inteftina, Máreveficam : circulus ejus cum flu- minibus circulationem fanguinis: ,Fluxus & refluxusmaris,ar- ^. terias pulíantes: Aquaduéctus five hydrophylacea fubterranea, venas: Montes ; brachia & pedes: Rupes, offa: Lapides du- ridentes : Anima mundi five archeus naturzsAriftoteli é/reAé- — »&ia. di&a, animam noftram ut principium motus prafentant. Utriusque veró fexus nt exprimatur; (olem viro, lunam fzmi- nz zquiparant; quam harmoniam, prater alios, fupra lauda- — tus Helmontiusin difcurfibus paradoxis demonftrare nititur. z 13 d 5 dif — ! Ne vero anthropocoímus nofter calvus. judicetur, capillosin capite & barbam , comerz criniti & barbati in megacoímo — concinne exprimunt; Crines veró in reliquo corpore, arbo- — res, herbz & gramina geocofmi zemulantur. Sic quatuor mun- di Elementa, e. g. ignis in hominis corde, aer in pulmon:bus; A aqua in bumoribus; & terra in inteftinislocantur. Prolixior — efle poffem in horum comparatione, cüm duodecim afterifmi — five figna in zodiaco, & metalla in terra partes & vilcera ho- — minis fimilitudine exprimant; Nec non puncta illa coeli, car-. — dines íeu plage mundi, dicta; certis hominis partibus adjudi- centur; Quoniam veró alii de his jam fufficienter fcripferunt, — me non lauusin hzc diffundam. Taceo etiam fignaturas plans — tarum, humana membra effigurantium , quas peculiaribusfcrips — tisApulejus Platonicus, Oswaldus Crollius, Wolfgangus Am — brofius Fabricius, aliicg in Ephemer. noftr. A. N. & abExcelh — D. Sachs a Lewenheimb Decur. 1. Ann. 1.0bs. 438. pag. 144. — addu&i jam fatis fuperig delinearunt. DNENMI . .. Hoc unicum veró pro Analogia Macro- & Microcofmi .demonítranda explicandum mihi tumfi, quod fol preterito — | Anno 1719. nimium zftuans, hominesad febres tertianascom- — | unuas biliofas ; fümmé ardentes difpofuerit ; Quales epide- : | mias | 44nalogia Macrocofmni cum Microcofino. $33 mias febres apud nos Baruthi non folóm obfíervavi, fed & magno numero, DEO benedicente, feliciter curavi, Confi- denter igitur. Macro- & Microcofmum pracedente Anno fe- bricitaffe, affero. | | | . In Macrocofmo, ut hujus tempeftates & mira primó de- Ícribam ; precedente hieme varià, inconftante & nubilà, mo- dó nivis floccis niveis. modó pluvià, imó imbribus cum gran- |! dinibus & procellis mixtà, modó gelu & regelatione fe invi- | cem excipientibus, fequebatur fub primo vere, grata & per- jucunda coeli temperies cum áere fudo , quem meníe Majo infolitus aliàs illo tempore calor excipiebat, tolerabilis tamen adhuc & acceptus ; coslo amoená ferenitate homines exhila- rante, prata perbellé virefcebant, filvz foliis veftiebantur, vi- ridaria fpectabili florum varietate ludere & fuperbire incipie- 5anht, fegetes optimam de fe fpem prebebant; Prunus dome- ftica& filveftris, cerafijpomi;piri alieqg arbores laté florebant, & fru&us copiofos nobis pollícebantur. Uno verbo: — . :QOmniaridebant, erat & latiffimus Annus. . Conftantem hunc fine pluvia calorem , erucz copiofif- fime, imó feré innumerzfequebantur, brevi in papiliones mí- | nores alis albis transformatz , qua quidem in áere ludentes | fpem noftram ex arboribus conceptam eludere videbantur, fed eà non penitus fruftratà; fru&tus nihilominus copiofi, füuc- .culenti & boni faporis pofthac infecuti. ^ Eruce ha papilio- acea in arboribus congreffu fe adeó fatigabant, ut folia apud | nos in hortis hinc inde circa finem Maji quafi fanguine picta | confpicerentur, imó ab aliquibus arboribus füllicidium quafi | fanguineum obfervabatur. | | | Menfe Junio füdum conftans cum ficcitate & aftu con- | tinuabat, graminadg fuccrefcere prohibebat, ut illo menfe con- fuetum aliás foenifecium peragi non poffet, differendum in fu- tutum menfem ubi nihilofecius rare feni meta & parum fa- | ftigiatz colligebantur; Foenum etiam cordum five autumnale, |, aliis cordum & fecundum di&um, ferius folitofedum ; & 2 E A * em 534 Analogia Macrocofimi cum Microtcofmo. dem pertenue, nec magnz molis, ficuti foenum: Unde ruftici. — noftri loco foeni pecoribus pro pabulo frondes árborum au- . tumnali tempore objiciebant. | iii de! . . Menfe Julio zftus urgebat feré continuus, frumenta ta- : men in acr egiesi? Bavelcentia & ad maturitatem vergentia, meffem nobis promififfet fpe potiorem; nifi decimus hujus menfis dies Byruthino noftro Marchionatui & quidem fuperiori ; quà Nariíciam , vel ut. vulgó appellatur , Va- riííciam Íípectat , fatalis fuiffet : Hoc ipío enim die gran- | dines copiofiffimz & infolite magnitudinis in multis locis fru- — 'ges horrendüm conquaffatas in agris defigebant, : vel culmis ] fractis ariftas five fpicas ad terram reclinabant, vel eas aliis inlo- 7 is imber inundans , adjuvante procellá coeno involvebat; &-- alioríum przcipites exturbabat. — Altero ftatim die, & per to- tum hunc menfem, nec non fequentem Auguftum zfítus con- 'tinuus clima noftrum torruit & torfit, nec ulle zftatis fervo- rem témperabant etefiz vel pluviz; inprimis vero die (epti-. -4mo Augufti zftus maximus extitit ; ita ut tunc calorem Anni . MDCCXVIII aliqiot gradibus fuperaverit; & hinc uvarjam maturz eodem meníe Augufto ex vineis decerptz , quod ali- às in his terris rariffimum. Unde fenes quidam Colonix An-^- num MDCCXIX. prorfus cum Anno MDCLXVI,. convenif- feaffeverarunt. Tunc etiam inter mirandos fervidz eftatisef- fe&us in Novellis legere dabatur , in vicinia Francoforti ad. - -Moenum , terram pinguem argillaceam ab ardoribus exficcas .tam incanduiffe , & flammas fparfiffe; Imo in tradusMogun-;- tini praefectura Steinheim , non procul à pago Nieder-Roda dicto, campi ignem conceperunt , fub terrà adeó fevientem ut non modó gramen, íed ipías etiam arborum radices in. proxima filva exufferit ; & flammas ferpentes foffis profundis objedis cohibere incole opus habuerint. Ejusmodi tamen. 77 foffz in nemore prope Hanoviam igni non pofuerunt remo* - ram, cum terra pinguis argillofa trans foffas ab aftu vehe* menti exficcata ; ignem ulterius diffuderit. Ita & io Therio-- | | tO - ..— eAnalogie Macrotofini cum Merocofmo. $45 ; trophio Comitis Solmenfis Braunfelfenfis ; ignis primó fub ter- ra repens, dein aperté in flammas erupit; poftea in aliquibus horum locorum fpatiis fuper terram exuftam ambulantes; in . cineres fubtus latentes ad genua ufque inciderunt. - "Oo "(701a Ducatu. Luxembureico tunc temporis a perpetuo & - prodigioío aftu & ficcitate faltus nonnulli incenft, penituscon- flagrarunt. Fluvii etiam ab aridà hac & aftuofa aftate , licet . fatis grandes & citato curfu aliàs celebres, ut Danubius, Rhe- ^ mus, Mofella; Mcenus &c. imminuti & vadofi fa&i ,in quibusa- lioquia vado nufquam vel raró tranfitus fuit. Fontes quoque . & amnes abeftivi temporis flagrantiàin nonnullis Gallie Pro- vinciis exareícebant, ut opus fuerit, aquam pro hominibus & pecoribus per o&o milliaria apportare, quod poft hominum memoriamibinonaccidit. — HIS -*5 «Calor hic & Menfe Septembri ultra equinoctium autum- . fiale confanter duravit, unde tunc prater infecta varia, e. g. muícas, culices &c. per totam eftatem fufurrantia, & homi- nespungentia,in fcenam iterum prodieruntErucz papilionacez, . fed alterius plané cum fuperioribus formae, & multó majores: | Proximé enim Turnaviam & vicina montana tales innumerae | accefferunt, corpore hirfuto & lanato, digiti indicis longitu- dine & craffitie , incurvo inprimis circa caudam eraciliorem . & uncam; feptem incifuris feu annulis nigris inftru&o ; quo- . rum interftitia rofei & (laveícentis coloris: In dorío quafi clypeus badii coloris, durus & levigatus, ad margines ruti- lantis, & quatuor punáis nigris oblongis preditus. Ad dor- - fi latera ntringp al due, major & minor, gryfei coloris, ma- | culis fpadiceis ornatz : Collum flaveícebet, in capite oculi | duo minutuli, rotundi, nigricantes, & defuper macula badii . coloris; uti clypeus, glabra & dura; & hinc in capitis extremo ! fequebatur probofcis , füb qua os; ex probofcide antenna te- nuis, fpiralis nigra propendebat ; qua extenía unius & dimidii / digitilonga; mox iterum convolvebatur ; quam & ipfum infe- | &um fponte extendere poterat ; ubi longa acus inftar appa- - 0 Jhpp. Cent. LX. i» X. Yyy : re- —— ÓÓ—ÁMÀ« —— e m ma LJ rebat; ad latera proboícidis duo: cornicula füíci coloris ele- - vabantur;. pedibus circa pe&us & ventrem utrinque. tribus, - fufci etiam coloris, infra furculofis inftru&um, quibus, corpa- re obliqué flexo repebat infe&um.. . Ha erucz papilionaceae oleribus tàm hortenfibus quàm ruralibus valdé erant infefte; brevi tamen forte fortuna difparuerunt. Vid. Icon. TAB. -;"Thermz. & acidule hoc Anno fatis efficaces. fuerunt; - Vindemiz circa Rhenum, in Alíatia, ut & circa Cocherum fluvium, medio Septembris, botris abundé maturis ; celebra- te; In Franconia veró & ad Neckeram medio O&obris iníti- tute , vino quidem non tam generofo facto quàm Anno MDCCXVII. fatis tamen laudabili. Nec mala& piraullum damnum pertulerunt; fed fucculenta & boni faporis fuerunt; — quod & de citronibus & aurantiis Italicis relatum. Sic :Men- — íe Novembri cüm Leucopetre in arce Auguítea effem. cum - fereniffima noftra Marggravia . & domum vegetabilibus exo« ticis deftinatam intrarem ; ibi mala citria & aurantia magno . numero.& eximi magnitudinis, ut & poma fic di&a chinen* — fia, magna & admodum dulcia, hinc aurantia dulcia dicenda, tanquam fcetus zítivi áeris aeftus, videre & guftarejlicuit. Ma«» la. quoque ibi granata five punica egregia, acinis aciduliscos — piofis fub malicorio referta, quorum arbor florestantüm fim» plices, qui cytini vocantur, rofei coloris, gerebat ; Aderant & aliz granati, quz nullos fru&us ; flores veró plenos ma» jores. egregio :coccineo «olore confpicuos, officinis loresba- lauftiorum dictos; offerebant. . Taceo alia curiofa ibidem vis fenda. Denique inter mirabiles perfervidae zftatis effe&tusse— illud referri meretur quod: Menfe Novembri arbores quae dam fru&iferz, ex.gr. cerafi & pomi, nova folia, flores &fru« . £tus fecundá vice exhibuerint; utiin Angliajin Ducatus Glo- ceftrenfis Metropoli: Gloceftria , in horto przlectoris eccles — fiaftici fümmá cum admiratione vifum, qui fru&us precedene tibusguftuy magnitudine, aliisque qualitatibus in — ! les deprehenfi. 12 d — .. Analogia Macrocofimicum Microcojino, $37 ^." & Macrocoímo pergo ad Microcofmum. . Quemadmo- dum in Macrocofmo- hiems erat inconftans & nubila, per di- &a, ia in Microcoímo five homine. varii: Menfe Januario . oboriebantur rheumatifmi , five vulgó fic di&z deftillationes . vel defluxiones catarrhales & catarrhi, à circulatione feri vel lympha impcdita provenientes: 'Ex quibus tunc obfervabam -& curabam; Cephalalgiam, Ophthalmiam; dolores colli ; nu- cha; aurium, tuffes tàm in adultis quàm infantibus, raucedi- nem & arthritidem vagam & fixam, item catarrhum fuffoca- tivum, ut & calculum renum cum ifchuria. 1/3 e ots | Meníe Februario febres catarrhales erant frequentes, of- ferebatur etiam tunc dolor cubiti ad arthritidem referendus, ut & pleuritis exquifita cum febre continuà , & notha; item angina. — — ons dssdo fis | "' Menfe Martio aderant tuffis, afthma, febris tertiana tan- | qnam febris íntermittens vernalis, ante meridiem paroxyfmis molefta ; eryfipelas, inprimis veró podagra ; chiragra & go- | magra, quz tunc utplurimüm cum coryza & raucedine prze- | via incipiebant: His enim remittentibus, podagra ptacfto ade- L | | "^ "Menfe Aprili continuabat febris tertiana , tit & febres catatrhales , item pleuritis ; '£uffis, otalgia; dolor dentium , €um tumore gingivz & genz;, dolor colli etiamobfervabauur, | & podagra continuabat, malo etiani ifchiadico przfente. | ^-' "Nenfe Majo, febris tertiana, cuffis cum raucedine, & do- |, lores rheumatici, in fpecie dolor nüchz & axillarum; precipue | autém variole infantes fporadicé aggrediebantur. ^ Afthma quoque & podagra affligebant. | rm " — Menfe Junio febris itidem tertiana , dolor dentium cum | dolore gene finiftra, item tuffiscum raucedine aderant. Pe- | ftis jam multos hoc menfe tenuit & abfumpfit in exteris re- | gionibus, ut Conftantinopoli Smyrnz , in Tranfylvania &c. quas hincinde per totam zftatem valde feviit. ^ "A .-- Menfe Julio ophthalmia & febris testiana obfervabatur. ge. Yyya Maxi- 9538. "AAssalogia. Macrocofini eum. Microcofmo. | ; Maximé vero tunc homines ab igneo arftatis aftu multa per» — tulerunt ; quod non. mirum, càm tefte Archibaldo Pitcarnio » — Scoto-Britanno (in Elementorum. Medicinz Phyfico-Mathe- maticorum Libr, 2; c. 1, ubi de praxi febrium agit) vi obíerva-. tionum thermofcopicarum deprehendatur, quod calor cutis noftra naturalis fit duplo major, quàm caloraériseftivoteme — pore. . Et primó quidem aftus aéris homines ad fudores come *.- pellendo valde fatigabat , unde in plurimis füdaminas.Gracis. vdeca. dita exorta» quz eranttubercula rubra granis milii. fi« milia , cum feníu doloris prurientis, quafi fal effet infperfuu y. qux in ndnnullis ingruente Autumno in (cabiem ficcam;feramy | .- d;fficulter curabilem ;.degenerarunt.;' Sunt enim .fudamina-.óc Ícabies affe&tus cognati, in glandulis fubcutaneis radicati àÍes»: ^. IO acri, fub fpecie fudoris, € poris cutis emanante. "mw . Meníe Augufto Febres epidemia. continuz ; quatum in- : primis. ratione. obfervationem - hanc conícribere. aggreffuss multos infeftabant ; cum vomitibus biliofis. incipientes j^ aftu, ^. feré continuo, cum Cephalalgia, Agrypnia, Hemorrhagia mas rium; Siti enormi, imo deliriis & convul(ionibus, purpura eti '— am rubra accedente & tuffi; pulfus erat vehemens & celers urina :feré.nunquam. rutilans ;. fed. potius flavefcens turbida , in quibusdam íedimentum albo-flavum ; in aliis lateritiumg ad fundum urinalis.demittens.. .In nonnullis eítus,quidem, alternis diebus quodam modo remittebat ;. nunquam. tamen. plané intermittebat, & hinc gri femper de debilitate quere-.— bantur,nec og9csa ior effe poterant; dicentes,uno die febrilemi- — aftum urere, & adeffe pazoxyfimum majorem;, altcro diemis — norem paroxyímum appellabant. quia: calor non tant gh ut przcedente die urgebat; &. hoc modo febris; inftar tertia- - 3| nz continuz affligebat; durante. flamma febrili; nullusaderat fudor, MY à. quadantenus remittente , gri largifimé fudas — - bant.. Die fepumo vel, nono accedebat, utplurimum,i&teris tíus color in facie .& albo. oculorum ,.imó non; raro initotO corpote, per omne;n abhinc morbi decuríum vifendus; nec ^ 3 vire. p molr- - - L $ ^". Lj APoualopia Macrocofimi cum Microcofmo. ^. — 539. morbo íuperate proríus remittens, fed in plurimis faciei 8e. - | oculorum flavedo longo pofttempore duravit, etiamfiin pub- licum prodirent. I&ero tali laborantes utplurimum de anxie- - tate precordiali & alvo conftipatà vel fegni querebantur ,. in nonnullis tamen ; inprimis fub morbi declinationem diar- rhoea fequebatur: Loco íputi non raró meram bilem exfíerea- bant , & quidem tàm intense flavam, ut labia & mucciniuek tingeret; Sudor ipfe, qui per decuríüm febris largiffimus, ut: clinici tales per unicam noctem vel decies indufia mutarene- - «effe haberent; flavus in fudariis & indufus deprehenfus. Un- . de & has febres non immerito febres tettianas continuas bi- liofas epidemias nuncupavi, fynochis annumerandas , cüm, ut. fupra demonftravi ; calor quidem. parumper remiferit , nun-- | quam vero intotum intermiferit ; fignagg bilis praefentisíe fatis | fuperá; manifeftarint. Jd ande eet d cadi o0! dg . . Prater febres has tertianas continuas biliofas epidemias, | | Augufto Menfe tertianz etiam intermittentes fe intermiíce- : bant, ut & dyíenteriz non tamen adeó pertinaces,. Podagra. quoque & chiragra iterum obíervabatur. | | Meníe Septembri & O&obri quartanz intermittentes fz- pé fepius curandas fe prebebant, que pomeridie & circa ve- Íperam homines aggrediebantur, non tamen ; uti aliàs ordi- narié rebelles erant, fed medicamentis facile obfecundabant. Ante paroxyímos intermittentium hoc anno vel nullum fri- gus ; vel horror duntaxat levis obíervabatur, fed calor mox in(tabat , ftusq; dein valdé urgebat, non raro per o&o, de- cem vel duodecim horas durans, | | ..,, Meníe Novembri iterum fparfim obfervabantur varioke; ! fed non adeó periculofe : Nullus enim infantum inde mor- | tuus ; perdurabant adhuc etiam febres quartana. - .Meníe Decembri rheumatifmi iterum, Cephalagia ; Gra- | vedines, tuffis & aíthma. obfervabantur. Die fexto hujus meufis ex Sicilia fcribebatur, loco*frigoris ibi tantum pluvio- fam adfuiffe hiemem ; intermixto fudo 5 campos cum foliis l- T | Yyys ! ar- - $4o — nalogia Maerocofipi cim Microtofnos. arborum lzté virentes, hasd; infimul fecundá vice floruiffefru- — &ibus infecutis, & quidem adeó; ut ibi varias herbas, olera & — | flores amoeniffimos in abundantia habuerint, & hinc; cümSi-- cilia tunc belli effet theatrum, exercitustàn Cafareum quàm — — . Hifpanum, caftrislocum tenuiffe fub pulcherrimis citris & ce--—— dromelis. Unde quoq hoc Menífe Peftis Malonte in Statu. — Ragufano , ut & in Albania Turcicá, imó Conftantinopoli ad- — luc graffabatur ; qua aliàs ingruente hiemali frigore contice- fcere folet. i Fa i o" Ex hisallatis Analogia & fymbol(mus Macro-&Micro- cofmi claré eluceícit. Unde veró ia utrod tantus zfítus fuerit. — éxeitatus , nunc ínquiri meretur; Non aliunde fané quàm à calore folisreliquorumque fiderum influxu in hzec fublunaria& hominum corpora. Sol enim in ftatu naturali & fibirelióus, — ut fons luminis & caloris tàm Planetarum quàm Terre, om- nes blando fuo & temperato calore fovet, Plantarum vege- tationem promovet, corpora animalium recreat & fuftinet, — ejusd praítantia inprimis in confervanda hominis fanitate & — morbis ipfius fugandis infigniter elucet. | E contrario, quan- . do Sol extraordinario calore nimium aftuat, imó candefcit , non poteft non in inferiores Planetas, imprimis Lunam, Aé- rem, & confequenter inglobum noftrum terraqueum & homi- nes infignis alteratio redundare, & hi ad ftatum morbofum . difponi. | , AR | ) y ' Augetur veró Solis calor exinfluxu partim ftellarum fixa- —— rum , tanquam totidem juxta Mathematicos Solium proprià — | luce fulgentium & fcintillantium, inprimis firii five canicule — | (quz ab Aftronomis ori canis majoris apponitur, & reliquas ftellas fixas fplendoris elegantia & magnitudine fuperat;) poft. . folftitium zftivum, paulo poft quàm Sol ingreffus eft fignum — — cancri, quo radiis folaribus aer maxime fervefcit, orientis: - partim Planetarum fuperiorumSoli proximarum, naturá igneà —— & calorificà przditorum, nimirum Jovis, Martis & Mercurii €x quorum cum Sole conjunctione celeberrimus MEC ti | mo r- ) 4hnalogia Macrocofini cum Microcofmo. $41 fium Aftronomus, Dominus Chriftfridus Kirchius jam Ánno- 1718. recté & veriffimé Anni; de quo agimus; 1719. nimi- um afítum prazdixit. | | C 1^ « Nec huic noftro afferto, ratione caniculee contrariatur, quod antipodes in regionibus auftralibus trans equatorem, dum coelum noftrum Europzum ardet, rigore premantur X urantur, ut inde Rohaultus Tracat. Phyfic. p. m. 476. ftellam eam potius frigidam quàm calidam pronnnciet, cui & Anton, le Grandin Hift. Nat. p. m, 147. fq. adftipulatur; multo mi- nus Celeb. Kirchii Vaticinium rejiciendum, quod in laudata oppofitione planetarum cum Sole, recedente Anno 1719. d. 6. 7. & 8. Augufti obíervatá , xftus non fuerit ubij; terrarum equalis, fed uno in climate maximé flagrans, alibi veró plu- vie cum aliquali frigote delapfe. fuerint. ^ Planetarum enim di&orum coníftelltiones cum Sole conjun&im.; non feparaim conf(iderande : . Sunt. enim | planete Solis | in regendo hoc inferiori mundo adjutores ; Unde nifi Sol à conftellationibus reliquorum fiderum alteraretur & variare* | tur, illefemper in uno eodemdq valore ac caloris gradu perma- neret, & quatuor annitempora non diftinguerentur; fed fine. — .guli anni eundem femper tenorem quali calore fervarent; Hinc etiam planetarum in oppofitione cum Sole exiftentium - influxus diveríus, prout illorum adípe&us variant , &.pro fa- cieSolis diverfa. | ! : |^ Solis enim calor vel intenfior vel remiffior , prout radii ejus vel recti vel obliqui. . Ubi nimirum radii perpendiculari- | ter & rectà magis atmofpharam noftram feriunt, nec per in-. .terpofitionem nubium intercipiuntur, fed in fe ipíosrefiliunt | & duplicantur, calor major: quando veró radii Solis obliqué jn fuüperficiem aéris fuperiorem duntaxat incidunt, & pleri refleduntur antequam penetrent eam , calor minor & mitior deprehenditur. t. 56 | x p , ^ a , 4 , . . . . |^. Maximé vero diverfus Solis calor in conjun&ione ejus «um Luná obfetvatur, quorum influxus in hac inferiora ma- T D | gls $42 Analogia Macrocofm: eum Microtofmo. ————— gis efficax & fenfibilis quàm reliquorum fiderum, quem om- nes phyfici admittunt & adftruunt: Ex quibus mihi precate- — | tis nominandus & laudandus celeberrimus LondinenfiumMe- dicus, DD. Richardus Mead, Societatis Regie focius ; & in. nofocomio divi Thomz Londin. Medicus, in differtationede . imperiofolisac lunz in corpora humana & morbis inde ori» — undis. Solenim eft centrum hujus univerfi, ad quem à ftel-. — lis fixis, non immenfum ut vulgó ab Aftronomis flatuitur, fed idem fpatium , quale aSole ad terram, ponendum; Speciatim — Sol etiam planetarumcentrum habetur. DeinmagnitudoSo- — lis non tanta, ut communiter ha&enus creditum , fed potius. ex calculatione Excell. DD. Augufti Quirini Rivini; Prof — . Med: Lipf. Ordin, celeberrimi, fuz facultaus hoc temporeDe- — ani fpedatiffimi, in Aftronomia corre&a, (cui viginti aliquot ' Annos impendit, & quz brevi lucem adípeciet ; prelo fub- I jicienda, ) Sol xqualem cum terra magnitudinem poffidet,qui- — bus non immeritó Luna jungenda, cjusdem cum illis magai- —— tudinis, uti Excell. DD. Jo. Regius, Prof. Med. Franequera- — nus, in Elementis fcientie naturalis ftatuit & ex Eclipfi Solis | totali concludit ; in qua corpus Lunz opacum totum corpus — Solis lucidum confpe&ui noftro eripere valet. ;Maximé vero | ! D or * Sol & Luna blandé confpirant, dum hzc illius impetum fran- git; & calorem temperat , fic; amoena aéris temperies exfür- ^. git. Et quidem aSole & ejus influxu tempeftates, quz ftatat vocantur, dependent; Tempeftates vero; que vage appellan- — tur, uti funt. viciffitudines íerenitatis , pluviarum ; ventorum aliag naturx phznomena ab influxu Lunz primario, deinde. — etiam quodammodo à reliquorum planetarum influxu de- | pendere, credibile eft. Et he tempeftates funt maxime na- | . turales , ubi Solis calorem humidaLuna temperat; écontrarios 3 ubi Solis fervor nimius, intemperies etiam Lunz inducitur, & | aqua in ea contentz detinentur, ne in füblunaria defluerey &.. | | pluvias producere poffint, ficd aéris etiam temperies turba- . tur, & nimius «(lus excitatur ab igneo Solis globo per fupra | | - 0 4huulogia Maerotofrii. eum Macrocofino. 543 | dióta. «| Sol enim fenfibiliter in terreftria influit luce. & calo- | x6, per motum ad. nos translatis; Luna veró non folo lumine Solis mutuatitio , fed totà fuà fubftantià, uti globus terraqueo noftro homogeneus & per omnia fimilis: Luna enim vel nu- do aípe&u nobis varias afperitates, ut montes, valles , aquas &c. offett, que inzqualitates, terrz propriz , magis adhuc ar- | amato per tubum oculo deteguntur, :Et hinc ex hoc planeta, terre proximo ; omnia naturz phanomena , qua fupra ter- ram accidunt, e. g. pluviam, ventum; fulmen,tonitru, nivem, nebulas, rorem, pruinam, reliquaj; meteora omnia, defüper, & quidemob primigeniam rerum creatarum gravitatem & de- Ícenfum; deduco. . In fpecie veró pluviasex aquis fupracoele- ftibus;Lunz a fapientiffimoCreatore concreditis,provenire au- tumo. Quod veró aquas fuüpracoeleftes in lunam locaverim; hoc ideó feci, quia DEUS aquas infernas à fuperioribus , que ejusdem cum illis fubflantiz ;' per expanfum a£reum Graecis c'epéaua, , vulgó firmamentum; germanisbie Z3effe nuncupa- tum, feparavit; Nullibi tamen facraScriptura expreísé definit; | ;quorfum aquzfüperiores fucrint collocatz, DEUS vero lunam mox fequenti die; producendo duo luminaria magna , pro- . «reavit; & fupra expanfum aéreum, ubi przcedente die aqua- | ,rum dimidiam vel majorem partem fuperné feparando con- ftituerat, terrz vicinam fufpendit: Unde concludi omnino poteft, aquas in fublimi pofitas; lunze proxima, tanquam fub- | geco ad recipiendum apto, non exclufis reliquis planetis, fuif- - fe concreditas & hinc lunam tanquam complementum elobi noftri, in hujus gratiam & fubfidium fa&am , confiderandam effe puto. Non igitur admittenda eft& probanda Phyfico- rum vuleó recepta opinio, pluviam & omnia aéris meteora à vaporibus & exhalationibus ex globo noftro terraqueo in aé- rem attra&is , deducentium , cum tales naturaliter non den- tur, & fi darentur, tanqnam graves in áerem afcendere non | poffent, fed potius ab hujus craffitie repellerentur, Taceo e- | jusmodi halitus & vapores non (ufficientes effe pro píecadi: t5 zdpp.Cent. 1X. X.— | Lzz . bus 344 Mnalogia Macrocofmni cum Mierotofto. — bus feu pluviistenuibus, multó minus pro nimbis, nec pro uní- * u EL TK i EE €i fluminis conftitutione ; omnium veró minimé füfficientes fuiffe pro cataclyfimo totum orbem inundante & fuffocante. Mei veró opinione cataclyfmus ille univerfalis per hypothe-- fin aquarum fupracoeleftium ; cumaquis & maribusterre con- «urrentium, bené explicari poteft: Tunc enim omnes fe fon- fes diffiderunt abysíi magna, & cataracte coeli fe aperuerunt , ut hinc aqua pro tegendis ipfis montibus fuffecerint, & Celeb. Gerardus Outhofius in fuo de omnibus inundationibus libro; linguá belgicá conícripto, & Embdz Anno 1718. edito, atjy Dn. Renau in fua pinacotheca naturz & artis, non amplius de tantà aquarum copià dubitare, multó minus Dn. Thomas Bur- netus, Anglus, idcirco montium ante diluvium exiflentiam ne« gare, necefle habeant. ^ . . Unde etiam, ftantemeá hypothefi; nonopus habeo cum — aliis Phyficis ftatuere, aquas pluviales per Solis radios ex no-. ftris aquis furfum in nubes attrahi ; cüm ignei Solis radii po- tius aquam a fe propellant; quàm attrahant, & virga ille feu - ferula Solis tantüm confpiciantur , quando hujas radii per nubes aquá jam ex Luná repletas penetrare opus habent; & . fic quafi iridem notham prafentant ; imó iris ipfa in pleni- . lunio nonnunquam nou videtur gemina, qua copiofiffi- mum imbrem portendit, Sic & nebulz aícendentes di&z , . aére jam defuper crasíiore & aquofo reddito, fucceffivé appa- rent ; licet ros nocte antecedente non deciderit & terra om- E à geram RC gc bei 3 Ám. ^e pw » —— RN T "dm tr em. m mem , 3 " 3 Ai n n MIS rn 2 C x de nino ficca manferit ; quae fignum venturz pluviz, quodetiam 5 de ferulis Solis afferimus, non veró ipíam pluviam caufantur, —.— Denid ex mea hac hypothefi pluviz quoq; prodigiofeíolido- ' rum corporum, veré ex fublimi delapforum, & ipfe lapis ce». — raunius feu fülminaris, ut & maris ftus five fluxus & refluxus — maris, melius explicari poffunt. — Taceo alios lunares effectus — & morbos , ut menfium fexus fequioris fluxum, gravedines, | catarrhos , epilepfiam periodicam 5 ipfo punéto novilunii & plenilunii accidentem, nec non fomnambulationem, qua eti-- — am - NNNM————— Enn e ett eÜ——Á— Da es Á— de de en "4 ! ZInalogia Maerocofmi cum Microcefeno. 54$ am ut epilepfta Lunz phafibus fubinde afcultat , unde ia plc- nilunio nati facilius funt no&ambuli, qui & illo tempore ut- plurimum hoc affe&u corripiuntur ; Ut vulnera capitis non me- morem, quz in plenilunio (eu oppofitione Lunz cum Sole , periculofiora funt; quàm in conjunáione feu novilunio. Plu- rà de morbis & effe&ibus Lunz legi poffunt apud Excel. DD. Mead jam laudatum. 1. c. cap. 2. o ^ Ut verà aftra efluxum & operationem fuam exerere que- ant, ea quidem Conditor univerfi omnipotens in zquilibrio pofuit, ut in fuo ordine & flatu naturali femper perfifterent , His tamen , quemadinodum omni materix, qualitatem deor- . fum agendi indidit, ut vi gravitatis primava fidera fuperiora ininferiora agere. & bona fua invicem communicare poffint , fuffragante exterius interftellari fimul aethere, cum ftellis affi- nitatem habente; uti fcribir Iluftriffimus Franciícus Baco , Ba- . ro de Verulamio in fylva fylvarum pag. m. 329. Oper. edit, | Lipf. dte — A qualitate hac five vi primzvz gravitatis oritur moder-. &gorum Phyficorum & Mathematicorum vocabulum gravita- | tio ; quz eft ipfe nifus corporis à gravitate ortus, quo corpus aliud in. aliud tendit , & unum alteri vim fuam communicat: | Unde laudandi veniunt celeberrimi viriin Anglia, quod effen-- tialem & primigeniamcorporum gravitatem & gravitationem ' adítruant: quam hypothefin inter primos amplexus eft illu- | ftris Ifaacus Newtonus, Eques Auratus,Phy(icus & €Mathema- | ticus Anglie incomparabilis, & Societatis Regi Anglicanz Praes graviffimus, tàm inPrincipiis Philofophiz naturalis ma- | thematicis, quàm in Optica five de reflexionibus; refraáioni-. | bus, inflexionibus & coloribus lucis. Celeberrimum New-. tonum fequutus, ejus interpolator feliciffimus, Illuftr. Guiliel-. mus W'hiftonus, Mathematum in Academia Cantabrigienfi: Profeffor celebris , in Przle&. Phyfico - mathematicis ; item Excell Guil Jacobus s'Gravefande, A; L. M. Juris utri- usp & Phil. Do&or, Regi Societatis Londineníis Socius ;, a Lzz a . Aftro- | 346 "Analogia Macrocofmi cum. Microcofio. E Aftronomiz & Matheíeos in Academia Lugduno-BatavaPro- | feflor ordinarius, in Phyfices Elementis mathematicis fiveins roductione ad Philofophiam Newtonianam , cujus primus — tomus hoc ipfo. 1720. Anno Lugd. Bat. in 4. prodiit ; tribus adhuc aliis infecuturis ad quos perficiendos DEUS ipfilar- giatur fanitatem firmam & ftabilem. ^ Hisadhucjungendus Celeb. Samuel Clarke, qui libros Newtonianos, & inprimis — pr&terito Anno opticam Newtonianam latiné edidit Londini in 4. & illuftravit; quig; cum ante laudatis celeberrimis viris effentialem corporum gravitatem defendit. ^ Non. immerito: iisdem jungo Excell. Academiz Halenfis duumviros, DD. Fri- * — dericum Hoffmannum , Confiliarium Aulicum & Archiatrum Regis Prusfie , Medic. & Phil. Natural. Prof. Public. Ordinar. — celeberrimum, h. t. Decanum Facult. Med. perpetuum; Pa- . tronum &Fautorem meum zftumatisfimum; nec non Chriftia- 4 num Wolffium ,. Confil. Aulicum Regium & in Acad. Regia. Fridericiana Mathematum Profefforem fpe&tatisfimum , viros: — in re medica, hiftoria naturali, & mathefi longé meritisimos, . quorum edecumata fcripta veneror ; inprimis cüm primige-: — niam corporum gravitatem convenientiffime defendant, é con-: —— trario attra&ionem gravitati oppofitam coníultó rejiciant; ali-: ter facientes quàm Angli, qui omnes gravitatem corporum ». inprimis fiderum , mutuam & reciprocam ftatuunt; fic gravi — tati deorfum tendenti attractionem & repulíurn in contrarium: $ jungunt, gravitatem in corpora univería ftatuentes; & plane-- 1 tas omnes in fe multó graveseffe. — Quocirca duplicem ipfis — motum affignant, primó rectilineum feu proje&ilem; fecun--.— dó gravitatronem in terram noftram : fic afferunt; Lunamra- tione motus illius projectilis niti recedere a terra, defcende-—- h. . x€ Veró in hanc per gravitationem fuam: Si manenteejusmo- tu projectili, addunt, tolleretur nifüs ad terram; Luna aufü-- in. geret; ac magis magisq à terra abriperetur: Si fublato motu. terram: Sed cüm hi duo motus jungantur & confpirent; Lu-* — Bà — | JPnalogia Macrocofini cuim. Microcofino. 547 | ma in fua orbita retinetur. — Qux omnia bené procederent, | nifi Angli viciffim terrz & aquis in ea exiftentibns gravitatio- | nem in Lunam, contra gravium qualitatem & regulam , per | attradionem & repulíum adjunxiffent, & fic gravitationem re- | ciprocam five mutuam ftatuiffent. Unde prater laudatos An- | glos; inprimis attra&tionis defeníores extiterunt Excell. Geor- | gius Cheyneus, Med. D. & Reg. Londin. Societ. focius in | Philofophicis Principiis religionis naturalis, Londini r7o5. in |. 8. edit. celeb. D. Joh. Freind in Przle&. Chym. t. pag. 4. Íq. & Excell. DD. Joh. Keill; qui leges attractionis in Tranfa&. | Anglic. Anno 1708. Mens. Maj. & Jun. n. 15. p. 97. & fqq. | multis experimentis probare allaboravit ; & vocem attractio- | nis ita accipi voluit, ut in univeríum, vim aliquam fignificare | intelligatur ; quà corpora ad fe mutuó tendant , cuicunq; de- mum caufz attribuenda fit. Idcirco Angli adverfarios nacti Archibaldum Pitcarnium, jam laudatum, qui in Elem. Medi- | cing phyfico- mathematicis ; inde occultas qualitates in Phyfi- «am poftliminio retroduci credit, Excell. Wyerum Gulielm. Muys Med. D. in illuftri Frifiorum Academia Mathes. Prof. | ià Elementis Phyfices methodo mathematica demonftratis : | Celebrr. Nicol. Hartfoeker ; Mathematicum ac Phyficum Ele- &oralem Palatinum, & nuperrimé illuftrem Gallum, Dn. de |. Montmor. Et reverà motus per corporum attracionem feu repulf(ionem. & gravitationem reciprocam feu mutuam in ' Univerfo naturá non datur; & fi daretur , violentum tamen ' quid innueret, in naturá non. inveniendum ; Sed omnis tan- | tum gravitatio feu gravitatis corporum nifíus pulfione fit, dum | unum corpus gravius in altiori loco pofitum, in alterum infe- riusdeorfumagit. ^ PASA T | - Ideo autem Angli aliq; Phy(ici duplicem; & quidem con- | trarium ; corporibus motum affignant quia non tam Urano- fcopisz, parti licet phyfices primariz intenti, globo potius ter- raqueo affixi herentes, omnia naturz phanomena ex vapo- rum & exhalationum imaginaria per aérem attraétione dedu- Kg LzZ3 cere 3 48 | "AnalogiaMacrocofmi cum l £ere fatagunt, ftatuentes hinc Lunz in globum terraqueum, &.hujus in illam. gravitationem. — Credo tamen , Exc. DD, - joh.Keillium , nunc Profefforem Aftronomiz Salvinianum a- pud Oxonienfes celeberrimum; Aftronomià veráadoptatá, (en- . £entiam fuam mutaturum. | | | . Juxta meam igitur hypothefin, fupetiora fidera gravirant in inferiora, ut ftelle fixze in planetasiuperiores, hiin Solem, — Solin inferiores planetas inprimis veró Lunam, & hzcin Ae-. — rem & globum noftrum terraqueum, non vice verfa , ut ubi- $ obferventur gravium regule & deícenfus, omnium verófi- : rum influxus fimul in hominem. | Hanc veró meam hypothefin non pro infallibili vendito, fed eam faltem eruditis Europe Phyficis & Mathematicis ad T ulterius examen proponere volui, Ceteroquin preterito Anno MDCCXIX, quem mihi - examinandum fumfi, Solis intemperies à fuperioribus calori- ficis Planetis acquifita gravitatione fuá Lunz quod talem in- temperiem induxit, ut pluvie omnes ex Lunafuerintimpedi- tz, fici ftata tempeftas & atus nimius in atmoíplizra noftra. - exortus , radiis Solis inprimis zftatead verticem noftrum ac-. cedentis dire&ionibus, moramq; longiorem fupra horizontem noftrum facientibus. Hunc zítum ignes nocturni eodem Anno obfervati por- 1 tenderunt & pramonftrarunt; quales die 22. Feb. fub forma draconis fen lampadis volantis , aliàs facis ardentis did, in Italia, Helvetia, (ubi eam Excell. DD. Joh. Jac. Scheuchze- - rus , curiofiffimus & indefeffus rerum naturalium indagator ob. fervavit & defcripfit) Franconia , Suevia, Saxonia & Silefiá noftrá obfervati; & ab Excell. DD. Joh. Kanold , Vratislav. - Acad. Natur. Curiof. noftro Collega; asfiduo & laboriofo hi- ftoriz naturalis perícrutatore & colle&ore ; in Annal. Vratisl. Medico-Phyficis Anni 1719. tentam. 1. aliàs feptimo; Clafs.- IV. Artic. III. pag. 165. Ííqq. diligenter defcripti; ut & die. - 30. Maji, hora 8. vefpertinà Londini; Hagez Comitum & in. Du- ooo or oxwnalosia Maerocofmi cim Microcofsio. 149 ucatu Clivienfi vifi: Quà occafione obfervationem de Londi- nenfi hoc Phenomeno ad Tranía&, Philofn, 360. communica- vitfupralaudatusW hiftonus, ex quo meteoro celeb. Edmundus Hallejus,Prof.GeometrizOxonienf longitudinem locorum de- terminare voluit , fed incaffum; die 23. Dec. etiam meteorum ignitnm inTranfylvania obfervatum.Tales quod ignes no&urni hoc ipfo, quo vivimus, Ánno 1720. die ro. Januar. in di- verfis Hungariz locis obíervati ; inprimis Zolnocxi poft me- | diam no&em füb forma Solis intenfe rubri, qualem aliquan-- . do & Anton. le Grand obfervavit, & l. c, pag. m. 305. de- | fcripfit. Meteoron etiam ignitum die rr. Febr. in diverfisIta- | liz locis, inprimis Romz vifum. Cüm igitur ejusmodi ignes | no&urni, quoríum etiam Lumen feu crepufculum boreale | pertinet, nil aliud fint quàm meteora ignita, & magnam cum ! fulgure, ficut omnia meteora ignita, affinitatem habere vide- | antur, talia veró nonfolüm Anno 1719. fed & hoc ipfo Anno | 1720. fuerint obíervata, metuendum; hosignesetiam hoc An- | noSolis & aftivi temporis flagrantiam iterum portendere » | cum illi de luce & calore Solis fortioriteftentur. |. . Eofdem quos Macrocofmus, & Microcoímus five homo | paffus eft Manes , utpote qui per omnia illi fimilis ex iisdem | quo mundus conftans principiis, merito hinc univerfi hujus |! compendium & epitome dicendus. MH | Unde in medio dierum canicularium anni proximé pra- | terlapfi, inprimis Menfe Augufto, multi apud nos ; ut fupra jam relatum , maximé fereniffimi noftri Marggravii, Principis ? longéClementisfimi, Aulici &Praefe&iMilitum ordinistàmfupe- 3 rioris quàm inferioris,lautiori vi&uufi in cibo & potu, vino prz- |! fertim copiofius ingefto ; temperamento cholerico-fanguineo | praediti; ad iram proni;febres tertianas biliofas continuas;fyno- ! «hisannumerandas;incurrebant: Quarum nullaalia caufa proca- | tar&tica allegari poterat, quàm Solisintemperies, que arden- T tiffimum atmofphara noftra*ftum inferens, humanacorpora 3 per infpiratum áerem zftuantem fenfibiliter afficiebat ; humo- : res sso 4inalosia Maerotofimi eum Microcofmo, ———————- res eorum rarefaciebat & accendebat , ficqgg fummam motus inzqualitatem fanguini inducebat, Homines verb abzftuo- fa zítate ad fitim plus nimis concitati; parum comedebant ; - multum veró potus, inprimis vinum copiose ingurgitabant; - & fic primá ventriculi conco&ione turbatá; loco chyli blan- — di, cruditates multz, praefertim humores acres biliofi; quialiàs | &ítate potisfimum vigent, cumulabantur, & fanguini mixti es - jus crafin turbabant ; fpiritibus animalibus hinc fimul nimium — agitatis, & fic ex mixturz fanguinis turbatione homines agri motbo gravi cum aftu febrij ja&abantur , & apud nos febres - epidemiz biliofe continua exortz; accedente temperamen- to zgrorum fanguineo-cholerico ; ad febres has recipiendas - valde difpofito. |. ! | E. Nulli zgrorum meorum febris hac lethalis fuit; fed om- nes, DEO benedicente , fanitatem feliciter recuperabant, fe- bre inprimis criticé & falutariter per icterum &largum fudo- — rem folutà, fymptomatibus hincremiffioribus fa&us. —.- ^ - .- Intentio mea medendi prz omnibus erat , ut humores — biliofos exfuperantes quantocyus evacuarem ; & quidem ins — elinatione ad vomitum prafíente, per vomitorium partim tar- x tari emetici gr. ij. cum lap. 69. duplo mixtis, partim rad. ipes cacuanh. rec. pulverifat. 9j. cum €D purif. 98. ut fic fimul ca« — lori urgenti occurrerem; cui etiam mitigando plerumd fequens — ti die venzíectionem adminiftrari curabam, dein ad alvum a-- pertam fervandam communiter ordinabam pilulas ex faleams moniacos;arcano duplicato Myní. camphor. & Extract.fol. fenn, rhabarb. mechoacann.alb. cum Extract.papav. rhoead paratas. quarum mane fingulo novem exhibebam , unde alvus quotis. die bis vel ter folvebatur ; Agris difficulter mobilibus propi. - nari curabam aqu. laxativam Viennenfium à DD. Mannagets ta, Archiatro quondam Cafareo Auguftiffimi Leopoldi; nobis. relictam , & recenter difpenfatam; vel ejus loco pulv. rad? | gialapp. & cortic. peruv. eleá. afi. 38. interpolabam ; quo& | 2ri bené moti; quings.& plures fedes habebant cum en 1 d E | Unde | KI iz Macrocofmi cum Microcofo, — $5t- Unde hunc pulverem optimo cum fucceffu in febribus intez- mittentibus femper ín ufüm vocans expertus fum, radicem - gialappz cortici laudato jun&am ; multó majorem operatio- nem produxiffe quàm fibi relictam ; & in fcemina aliquoties à fuperiori pulvere novem fedes excitatx ; non plures nec pauciores: Ut inde concludere liceat, Corticem Peruvianum non inter adítringentia effe numerandum , cüm alia purgantia magis ftimulet, & per fe, inprimis in obefis; folus alvum fol- vat. Circa no&em utplurimum pulverem Bezoard. Sennert. cum & diaphor. lap. 69. (D camphor. & Masf. pilular. de cy- nogloffa prefcribebam ut fic fimul calori & agrypniz cum deliriis mederer; pro variatione quod; pulv.cordial. Dorncreil, Epil. Marchion. rad. ferpentar. Virginian. Cryftall. montan. | ppt. Specif. cephal. Mich, &c. admilcebam, interdiu potiun- | culas confortantes & bezordicas cum aquis temperatis, orgaf- | mum fanguinis & calorem urgentem mitigantibus, interpola- | bam reliquismedicamentis, pro potuordinario ad fitim levan-- | dam ordinabam pulverem refrigerantem ex (T) purif. C.C.uft, | & facchar, Canar.cum cortic. citri exter.rec. effentifieato , cu- | jus tres cufpides cultri; aqua fontanz tj. feu menfurze dimidiz indere & aquam cum pulvere bené agitatam; prolubitubibe- | rejubebam, quzfitim bené reftinguebat.. Aliis facchar. Canar. | Sij cum aqu fontanz menfuris duabus coquere ; dein cremor, tartari 5ij. addere, & adhuc femel ebullire, fub finem veró «octionis cortic. citr. exter rec. fruftula aliquot injicere, & | dein colatum potum gratiffimum bibere jubebam.. | In quibus | vero tuffis oblervabatur, decodum pro potu ordinario com- mendabam ex pafful. Corinthiac, mundat. & conquaffat. 3j. & | C. C. uft. $8 cum aqua fontan. meníur. ij. fa&um , inje&is ite- . rum fub finem co&ionis cort. citr. fruftulisaliquot,cujus cola: turam libenter hauriebant clinici. | ^ * Accedente i&ero & remittente calore; pilulas fupra au- datas continuabam ; & cüm durante calore nullas effentias.8c tin&uras; nec elixiria perferre potuerint egri; malé inde ha- 5o Vdpp. Cent. IX. (9 X. Aaaa ben- y52.—— dnalogia Macrocofini cum Microcofmo. — bentes nunc exhibebam Elix propriet.rhabarbarift, cum Tin&t Qi etis Ladov. & Wed. & Eff. centaur. minor. carduibe- ned. abíinth. compof. &c. Sub finem cur adhuc aliquoties lene laxans fumebant clinici, & fic omnes;cum DEO, bené re- convalcíeebant, Et hinc igitur homini manat & manet perpe- tuum íolatium, ..,.à Celo Salus . Baruthi die 27. Maji; Anno 1720. — DISSERTATIO PHYSICA, DN. D. JOHANNIS BAPTISTE . ..de WENCKH, .... Archiatri Gracenfis, Acad. Nar. Cur. Adjunài, s di 3 ln ex voirilis bumani feminis cum brutal per nefarium coitum commixtione , aut econtra , ap ex bru- - 4alis maris cum muliebri humano feminis commix-.— Mone posfit 'oerus borno generari i | AP hujus quaftionis refolutionem notandum eft. Primó; | "X omni femini tam vegetativo; quam animali propriumin- effe fpiritum 5 qui in maribus influus ; in foemellis autem in- - fitus nominatur ; quorum priór ut totus activus principale a- gens eít in ordine ad fui fimile producendum; Foemineus au- tem minus activus, à maículo a&uandus eft, quem ille expe- &at , ut animalis ideales formas corporeas, quasin totaíe- | minis fubftantia eonfusé continet, in actum explicet. I P i [ Secundó : notandum eft; quodlibet femen à DEO om- |. rium Creatore proprio fuz fpeciei infignitum effe charactere | tanquam naturali fue figillo quo ab alus fpecie — | ; da ae s ICits LT 4 »- J ^ LU bj I 553 ear ne P caii- €tonem concurrat. | ! Quod fermentatio fit neceffaria ad generationem eamág procedere debeat, exinde patet, quia nulla generatio , nej nutritio, aut tranfmutatio absq illa fieri poteft, unde fermen- tatio poteft definiri; quod fit actus influentialis fpirituum influ- entium in fpiritus mixtos, vel materiis infitos; idrg generatio- nis, nutritionis ; aut tranfmutationis gratiá , fecundum ac fpi- ritus ifti influiformam vel recentem imprimunt, vel impreffam - confervant, vel imprimendo aliam fubigunt, corrumpunt, & alterant , unde nulla generatio contingere poteft citra fpiri- tuum mutuam collifionem ; commixtiónem , & fermentatio- nem, quod liquidum evadit in ovario humano ;, aliorum a- | nimalium, ovula enim non imprzgnantur aut foecunda fiunt | mifi accedente fpiritu feminali maris, qui influus ovulorum in- fitum fpiritum exfufcitat & ín acum generationis deducit. | Hocpariter in generationibus, quz zquivocz vulgo vocan- | tur, contingit, ubi ex variis fordibus, corruptionibus ; ac itm- puritatibus (an autem feminalis quid;!in hifce delitefcat nec ne. hic non diíputo) nafcuntur infecta animalia; potiffimum tamen opus, & actum vitalitatis complente fpiritu aftrali ; feu influ- | ente athereo univeríali, omnia vivificante. S Vi ia ... Ultimo notandum eft tam influo maículini feminis, quam foemineo infito fpiritui , fpecificas corporales ideasorganorum formatrices cauías ineffe ; quibus tota corporis fabrica ; usi ad fuam perfe&ionem abíolvitur. Spiritus enim feminalis in "animalium maículis fuas fpecificas habet impreffiones ; quibus infitum foeminarum fpiritum in ovulo magis concretum , atig magis corporeum ; in quo pariter latentes determinatas fuae Bu cs - »Baaaa fpe- - £54 —. Differtato Phyfea.— | . Ípeciei corporis ideas, feu impreffiones manifeftiores, ac ma- — gis corporeas continet, movere & explicare; & in adum de- — es folus potens eft. Deinde cum generatio fit perfeé&ius totius natura opus, non folum uti caeteras illiusadionesom- .mes fecundum numerum, pondus.& menfuram illam opera- : tur; fed etiam à tot aliis requifitis conditionibus, ac difpofi- — tionibus dependet ita, ut quamvis maris ac foeminz nonnun- — quam perfectioni nihil decfle videatur tamen aliquando ipfiil- —| lafimilitudinisutriusg proportio defitad aliquid producendum. ..... Hifce prepofitis , dico primo, quod cum generatiotan- .— 'topere fit neceffaria ad perpetuandas animalium plantarumqg fpecies , at(g tanta à naturà propenfione expectatur, quinimo — animal tam forti naturali impetu ad fui fimile producendum fertur, uti mas foecundo femine gravetur;. eoque irritetut; fi. — fux fpeciei foemellam non adipifcatur ; obviz alterius fpeciei. — foemell, dummodo naturale illius generationis vas fit capaxs ac aliqualiter ejus membro proportionatum, tempufque gene- | rationi aptum exiftat; cum illa coeat, atque animal producat, quod utrius fpeciei fit particeps , uti videre licetin mulo — qui afini maris cum commixtione propignitur, nec non im — Leopardo , ex Pardo & Lezna genitus, atáj ex coitione canis & lupi, vulpis & canis, qui aliud ex utrad fpecie particeps — animal propignunt. Quod pasfim in diverfis aliis animalibus utiq; videre licet , fed precipue in. Affrica: Quia cum aqua- rum copia careat, proinde diverfarum fpecierum animalia ad illarum fcaturigines conveniunt, utfitis ariditatemextinguant; unde ex hac conventionis occafione fzpius confusé commif- P centur; & monftra producunt: Ex quo proverbium venit, - | quod femper quid novi producat Affrica.Intet volatilia pariter | Perdix mas Gallinam init; ficut pariter rapaces volucres, qua. | preda vivunt, quamvis inter fe fpecie differant, tamen indif- | ferenter commiícentur, & generant. Quidni, ut ajunt Natu- - raliftz, etiam inter pifciumfpecies aliqui etiam ex diverfis fpe- «iebus producuntur; uti ille qui Rinobates appellatur Ea | ni : Differtatio Phyfico. Du - nimalia ex duplici fpecifica natura producta , cum denuoin- ter fe coéünt , varietatem illam animalium producunt, qua | üniverfi decorem perfpicuum reddunt, — Soli muli & mulz funt infoecundi, & fui fimile producere ipfis à natura negatum €ft; quod inde non provenit, ne fpecies in infinitum multi- |. plicarentur , cum hac ratio non obftet ut leopard: aliadpani- malia quz hybrides vocantur, id eft duplici fpecie progenita non generent; Sicuti pariter furculus alterius fpeciei trunco infertus fru&us producat. Unde caufa cur non generet mulus aliunde requirenda eft , nimirum in diverfitate temperamenti afini.& equx , de quo plura hic dicere fuperícdeo. "Unde ex his patet; quod ex commixtione feminis diveríorum bru- torum Ípecie diftin&orum, dummodo aliqualis fit inftrumen- torum ad generationem requifitorum proportio, poffit gene- rari animal. Quod autem horum animalium generatio natu- ralis fit ; ac poffibilis, que hybrides appellantur, id eft ex du- plici fpecifico femine producta, ex fupradi&ispatet. Quia da- ta partium utriusqp fexus aliqua proportione femen influum maris poteft attingerefemen foemineum , illudd ad foecunda- tionem per commixtionem promovere, ac animare, cum in- fluus maris fpiritus vitalibus & animalibus fpiritibus turgeat, in- fitusqg foemina fpiritus 1n ovo concentratus, nihil prater hoe .exquirat, quam ut illo moveatur, ut quod in potentia conti- net; nimirum vivens aliquod producendi in actum deducere poffit; quod fit ; (i debita adfit temperament utriusq; feminis tam influi quam infiti proportio. Y ub 'An autem maris diverfum Ípecificum femen foemineo di- J verfz fpeciei femini commixtum; fui fimile tam in fpecie quam proprietatibus, ficut ex lineamentis omnibus producere pof- fit; magna eft difficultas id affirmare; Cum ex fupradi&tisani- malium hybridum generationibus contrarium conftet, illad a- nimalia participare ex utraq; divería fpecie conftet, uti de Leo- — pardo ; & Mulo dicium eít, qui proprietates utrius, ficut & lineamentorum utriusdj confufionem participant :- Nihilomi- Aaaa 3 nus b» 3 $56 oc n Bim PEE 2:2 i - nus legitur in diverfis Authoribus, quzdam biuta alterius tpe- ciei quoad figuram & proprietates partus edidiffe ,- qua ra- men intra monftra ac portenta recenfenda funt, Apud Va- Jlerinum Maxim. legitur lib. 1. c. 6. n. 1. equam peperiffe lepo- rem. Rodius lib. 15, A. L. cap. 14. refert; bovem peperiffe agnum. Anno ró;r. Ménfe Junii enixa eft felis in. Auítria duos canes, & unum felem, qui Sac. Ces. Maj. oblati funt. Hoc quoq Grzcii in edibus Brunerianis in (uburbio ante 26. annos contigit. Horum plura exempla videre licet fimilia in. Authoribus. De quorum tamen veritate multi dubitant, Namíi in ovis iftorum animalium (ut ex MNeotercoirum - hypotheft loquar) non nifi illius animalis fpecifici corporsi — latet delineatio; quomodo illajlicet caninum; autalteriusbru- — ^ ti maris fuperveniet perma ;extingui & alia corporis idea ia- troduci poterit, cum faltem ad idearum evolutionem maícu: . lum femen fuum conferat fymbolum , nifi potentiffima foemi-. nz imaginativa facultas confufionem inducat , aut aliam ex-. ternam formam imprimat? Dixerim ego: Nihil fpernat auris; —— nec tamen credat ftatim. ^ | ot E Àn portenta ifta, feu monftra, in quibus brutorum na- tura haud raro à deftinato legitimi foetus opere aberrat, àdi- verfo fpecifico brutorum femine provenerit, nullus author, quem íciam annotavit. Portenta quia aliquid eventurum por- tendunt, a nutu Omnipotentis dependent ; qui quovis inftru- — mento, ad producetida miranda fua opera, profuobenepla- cito uti poteft. "p | E An externa lineamenta canumáfelein Auftria & Greci — in Styria genitorum index certus fuerit latentis caninz forma. effentialis, ficut & proprietatum? dicohacdelineamentanon effeinfallibilia, cum fint mera accidentia, nam quot vifi ftnt. homines fimiz faciem ad amusfim reprafentantes, aliorumdg —— brutorum fimilitudinem aliquam in corporis externa figura — preíerentes , qui tamen idcirco non defierunt veri effé ho- mines. i j XM: E. * v Differtatio Pbyfica. £57 "—— An autem ex bruti cum humana foemina coitu verus pof- fit generari homo, id abfurdum effe ait Sperlingiuslib. 5. hiítor. natur. cap. 6. in fua zoologia, quamvis non defint Authores , . quiid affirment. — Scribit Bartholinus cap. 5 hiít. 87. fibi pro vero narratum effe in aula cujusdam Ducis Gallici ex cane na- tam effe filiam cujusdam foeminz eleganti forma, & matri fi- miliorem quam patri, nam nihil caninum praeferebat ,. nifi quod in lecto fe volutaverit. Fuit in Belgio nefariusquidam; qui vacce fe commifcuit ; que perfe&um & pulchrum pue- 'rum poftea peperit;quibaptizatus pietati fe addixit;& feria p ce- nitentia patris íui crimina expiavicDelrio Difq.mag.pag.m.3 8 z. fenfit tamen in animo propenfiones vaccinas, paícendi prata, & herbas ruminandi, fed à vacca natum abnuit, & vacca par- turienti vento gravidaeà diabolo fuppofitum , ait Delrio lib,cit. quod voluntarium affertum nulla comprobatione munitum |. vocat, licet lib. 2. cap. 68. quod idem ego affirmo. | Nam . uti fupra diximus, cum fpiritus influus in animalium mafculis Ípecificas habeat impreffiones, ut influendo in ovula foemina- rum eademq foecundando fuz fpeciei cantum in generatione univoca; feu ejusdem fpeciei producat animalculum; proinde - fieri nequit; ut foemina à bruto mare impragnata ejusdem quod €x parte aut ex toto illius non reportet lineamenta, fiquidem maículum femen atomis acido-íalinis turgefcens (uti afferit Carolus Drelincurtius in theatro anatomico de humano foetu perioche 29.) & quidem activiffimis , & ab univerío corpore deciduis, nec non multiplici genitalium organorum apparatu ita fubactis, ut plurímis partium ideis imprzgnentur , quà ra- tione idez ille partium conftitutione; (eu formatricis foetus in - ovulo oblitterari poterunt ; quin fuum chara&erem illi impri- . mant; ac proinde membrorum ac externa lineamenta fui ge- . mitoris foetus non aliqualiter exprimat. Quamvis juxta neote- ricorum hypothefim non negem, ipfi muliebri ovulo pariter in- efle (uz fpeciei jam à provida natura tenui penicillo exarata lineamenta, fed illa minimé juxta delineationis pecificam fym- | e metriatm U* $:$8 |—. — — DiferiaioPhyfea, — irte metriam explicari nequeunt, nifi accedente ejusdem ípeciei —— influo femine, quo illa fine confu(ione organorum ac partium — conformatione evolvantur. Id exemplo patet,namíidiver- | fz fiurz figillum, cerz jam alio fignata imprimis 5 aut prius 3 delebitur ex integro, aut utrumd; confundes. Sic &inbruti & muliebri feminis commixtione fieri neceffe eft, ficut & econtra ex virili & bruti commixtione. . | | Unde nullo rationis fundamento partus illi füpra nomi- nati probantur. Neq; id quod clariffimus D.D. Chrift, Fr. P Paullini in fua Cynographia curiofa; pag. 59.'afferit; poffibi- le videtur: Nimirum, heic promptius dabimuscaufam, curà brutis mafculis foeminz impregnatz forma humana in lucem Hd edant faetus? Scilicet humana in ovo latent lineamenta que — fi absip inordinata turbatione & impetu à fupervenientefper- mate explicantur, verus quoad faciem (an veró quoad ratio-.— nem, & cetera perfe&um hominem fpectantia requifita, non. edico, quia fecundum fan&um Auguítinum lib. 16. de Civi- tate Dei cap. 8. ex Adamo qui funt, hominesfuntjfoetushu- — inanus luci donabitur: Quod fi autem impetuofe fiatidearum evolutio , perturbantur ; emergitig monítrum, - Quia ex fu- —— pradiáis, id fine lineamentorum feuidearum confufione natu- raliter fieri; vix eft posfibile, idcirco nec talis partus dabi- as d Tu UP tur. E An autem ex nefaria haccommixtione,fi quisfoetusna- —— Íceretur homini quoad externam figuramomnino fimilis,ani« —— ma quoque rationali effet praeditus? id cum S.Auguftino negoi id pariter negat Doctiffimus & Clarisfimus Drelincurius Pe- rioche 23. ubi ait: liquet igitur ovum in matricem compul- fum maículi hominis duntaxat feminis ingreffu prolificum fie- ti; idque ab Adamo creato ad noviffimum usq diem tam ir revocabili lege, ut mortalium nemo fit aliter vel concipien- dus unquam, nam in animali mortali iftud eft immortale. Id... circo eo mirabilius, mirabilia Dei fuper Sacrofan&o Virginis partu fefe manifeftant: Is quippe immortalis 3ed)Opemoss —— MEL. | nc — LJ w-. e 7 2 - - prn C amt au ERG, Ej mE nimm -- -L m *. ; mh r»-— TUS | Differtat;in Pbyfica. «có nc ex carne peccatrice nobiscumque in peccato conciperetur, facrofancti Spiritus efficacia in virgineis iliis conceptus eft. Quum ením DEO non fit difficile quicquam, quid ipfi facilius - fuit, quam in ele&a ac illibatz Virginis uterum electiffimam . & intaminatam deduxiffe veficulam , cui deinceps; is idem quí primitus incubuit aquis; incubaret & incubitu fuo divino - germen illud immortalitatis aGcaxóv 1e «4 e uíxylor ex illius fe- .le&z veficulz finceriffima cryftallo intra beatz Virginis ilia fu- fcitaret:. Hzc doGtiffime ac piisfime prafatus clarisimus Do- &or. ! Tanta ergo eft humani generis excellentia tam fubli- . mis dignitas , ut nequaquam in fui propagatione per diver- fam cum inferioribus animalibus commixtionem posfit illius naturalis ordo perverti , multo minus per eandem commix- tionem ahimal rationis capax (data etiam & non conceffa ex- terna hominis in tali nefaria generatione apparentia) pro- duci. . ki bg | Vides ergo benevole lector claris oculis, quante benig- nitatis divina lex fit, non parcé ; fed cumulaté fua. di- ftribuere munera ; Orfiat enim Pater benigniffimus gentem fuam ultra fatietatem. | Non fufficiebat enim previa delibe- ratione ; hominem ad imaginem fuam creare ; nec (atis erat tantá fapientià condere corpus ; ut revera nullo calamo ex- plicabile ; minus ullo animo perícrutabile (it, ad pleniorem etiam jucunditatis perceptioncm etiam fexüs conferendum e- xat difcrimen. — Altisfimo enim placuit alia formare membra, qua effent maris, alia qu& inlervirent foeminz. — Reshzctan- |. "tx admirationis eft; quz nec tacet Creatoris fapientiam , nec noitrum humanum intelle&tum , fi cuncta recté perípexeris. Maris enim munus & officium primarium eft (ut fupe- - sius audifti) emittere femen fuum in foemind uterum, nature . fcilicet agrum ac hortum fertilisfimum , ut latens ibi & fopita | -virtus in ordine ad generationem, quz in genitalium ftru&tu- .rà; tam in fitu, quam numero, ac uíu confiftunt y fuícitentur, App.Cent.IX. d X. ——— bbbb fa- Wéo- --. . Differtatio Pbyfica. foveantur, & in ipfas erumpat flammas, fic uteri fexus fpe- €iei fuperaddit fuam perfectionem in ordine ad generacio- nem hominis; quis ergo dicet, quod ex putri & beftialisfe- minis materia nafcentur homines, utdeliravit Avicenna, nec. ip furnulis coquantur & affentur, ut obganniebat Paracelíus ; minus ex demonum prodeunt congreffuu ; ut putavit Valle- . fius , fed ex maris & foeminz hominis confortio , uti loqui- rur Scriptura, & S. Auguftinus in lib. de Civitate Dei ; ipfajg natura teftatur 5 ergo homo cum fuo fexu Adamico generat hominem, Hinc Creatorem laudabimus. DN. D. JOHANNIS CASPARI WESIPHALI, | Prxfe&urze Delitíchenfis & Bitterfeldenfis Phyfici; Acad. Nat. Cur. | Judicium de Sagis &5' Magis barumque Ap- E paritionibus , Exercitiis C9 c. Ad Dn, D, SCHMIEDERUM, jam beatum, fcriptum. C Agarum per itinera caminaria in montem Bructerum con- - ventus ; inque hoc cum aliis converfationes; tripudia 9 ludos & concubitus cum diabolo irfernali &c. puras putas vi- fiones & infomnia ; five ex talium imaginum ac phantafma- cum illufionibus orta , deliria ecftatica effe ; nunc ex idiofyn- — crafia nativa, partim hypochondriaca, partim cholerico-meé- lancholica, hinc pravis & malitiofis nimiumd intentis rérum — magicarum meditationibus ; atque profundioribus fuisphan- - tafiis ac fixis conceptibus, nunc magicis unguentis (qualia de- —— Áeibunt P ARACELSUS in Philofopb. de Sagis (2* earum pee | p | | 1r * gudicium de Sagis d Magis, barumque Apparitionibus. dc. $ 6x — Tract. IX. cap. I 1m Tomo Oper. II. p. m. 458. CARD ANUS de | fubrilit. lib. X. & ex his GODELMANNUS Tratt, de Magis Venefic. d? Lamiis lib. 1T. cap. 4.. $. a1. £7. 22.) aliisque dia- — bolicis artibus & remediis contracta , exinde patet, quod fx- |» pelagz fimilesgg anicule conclavi bené inclufe & fomnum capeílentes ; fzpiufque maritis accumbentes ; mane enarra- | verint; Jovemqué jurarint lapidem, fe ex caminis per aérem in montem Bructerum volafle , aut portatas fuiffe, & ibidem; aut in campo quodam, variisque locis aliis , imó & in beftias. tranfmutatas, cum Ííociis ac ipfo diabolo infernali faltaffe , & | concubuiffe, multaque alia peregiffe , cümtamen & conclave fuum & cubiculum nunquam egreffe fuerint, quod allegat DANNHAUERUS :n Colleg, Pbyfwl. pag. 125. GODELMAN-. | INUS La, Praefat. in lib. I. item. bib. HHI. cap. 7. FICHARDUS Confil. 124. $. 2. GOCKELIUS Tra&t. Polybifl.. Magico-Med. | Curiofo pag. 26. feq. DOLZEUS im. Encyclop. medica. lib. I. cap. 3. S. 13. p. m. 199. feq. & LERCHEIMERUS vótt oer Saubes -tey cap. 12. feq. mihique ipfi, ex multifarus 4E zzquifi.per- — luftratis edocto, firmiter períuadeo. £LARRZEUS , Regis Bo- rustiz Confiliarius ; 2 Hiffor. Septem. Sapient. Grecis, antiquií- -fimam illam de fagitta /z7;Zz fabulam morali feníu inter- | pretans, cum ea confert plebis noftra fabellas de fagis; fa&tá | | Corporis unctione baculo fefe imponentibus, felicique volatu eüm in montem, ubi fuum celebrant fabbathum, devehifoli-. | tis. Confer. A&a Erudat. Lipfens. Meufe Novembri 1717, pag. (5o, feq. In fpecie depofuit nga, Laureut. Stederii , Ruftici | Mochervicenfis uxor ; coram Judicio Prafecturz Delitienfis | Volum. Actor, IL Artic. Inquifit, 4o. fol, 19. fac. b, item ad |Dnn. Scabinorum Lipfienfium inftantiam fü 27, zster- | rogat. 1, foedus & concubitum cum diabolo;ad mariti latus cu- . bans , iniiffe in fomno & infomnio ;. Deoque fimul abdicaf- fe. Conferantur Illuftres in Ducatu Magdeburgenfi Confi- liarii Regii, Heinric, BODINUS de Fallacib, Indic, Magie $- | 33. THOMASIUS i2 Leciion. oni Anni 1702. pag. jeg Eod — | bbbb 2 E I 1 j 61 Sudwium de Sag co Magi eharumique Appariiombus dr. FICHARDUS Confil. IH. $ 2. Sobaun. Sfoacb, BECHERI Pbi- lofopb. p. 292, Mart. BIERMANNI Difputat. de Magic. Action. $.78. * GODELMANNUS l. a. cap. 4. fequ, nec non Guido c "n PATINUS, Collegii Medici Parifienfis quondam Profeffor, — qui in Epiffol. Select, omnia, qua de fagis fimilibusque ma- gis narrantur; cum NauZ«o pro fabulis habet , unde etiam judicia contra fagas & veneficas improbat, eoque nomine in- crepat Martin. del Rinem , atque Sobann. Bodinum; quem i- deo impíum, & in judaica fuperftitione mortuum effe , dicit. In fpecie allegat fepe citatus GODELMANNUScap. IV.$.23..— pag. 55. feqv. egregiam & curiofam hiftoriam de Nobilis cu- jusdam Megsapolitani famula, à veneficis fortilegii; & quod cum ipfis aliquoties in monte bructero fuerit, accufata, INo- bilis hic ex propria famula examinatz confeffione fzpius in- ftitutam, & fequenti nocte cum reliquis inftituendam, migra- tionem & tranfvolationem in montem bructerum percipiens; adjunctis fibi animarum paftore & domefticis, mulierem no- &u diligentiffimé cuftodivit, exploraturus ; utrum transvo- laret; nec ne. Sed mifeta illa unguento quodam fe illinens in fomnum profundum ita incidit, ut nec illa no&e nec fe- quente die excitari potuerit. . Altero autem mane interroga- ta refpondit; fe in bru&ero monte conventum cum reliquis fagis revera celebraffe, nec aliud fibi perfuadere paffa Thi Similia exempla deducunt etiam füpra laudatus BODINUS ;n Difputat. alleg. & 26. & Ausufl. LERCHELMERUS Trad. Ger- 7/25. von oet. Saubevey cap. XIII. pag. 177. feq. Applicanda huc deliramenta illa fub paroxysmis mani- | aco-epilepticis ; fummo nimirum aut melancholiz, aut vitae . fceleratz, cum audacia melancholico- & ftolidé-delira , fem-. per conjunétz gradu, ebriofiillius & luxuriofi; imó feré athei; — quocunque carnalium operum fubmerfi & obíesfi, adeoque — xs é/£pyeiay veré diabolici, mediaftini Pragenfis ac militis Magdeburgenfis ; quibus perfonatum diabolum fub fpecie aut bgura gliris; felis nigra ; canis, bovis; leonis linguam flam- — meo.» x CV end 1 TIUAITMWYVRILGXLML A Ea it MR 3e v me " rut cei ae EG pr^ pue mr "m T " » gudicium de Sagis d Magis,barumque Appar tionibus c. s 63 meo-rubicundum exíerentis ; ac pedum ungulas ipíi porri- gentis, nunc his ipfis faciem petendoilliusgenarum finiftram vulnerantis , nunc cora ?Heja flautis & militem alloquen- tis , imó fub ftatura Nobilis Equeftris, (eíne8 Cavalliers;) tumica expammo boloferico nigro ; nunc vefte- coriacea, unà cum pileo nigro plumis albis ornato, amici, nune unguibus ad- inodum longisftipati prefeutem foie, [nba per[uaft : Qualia fa- perftitiofa phantafmatalongi ferie enarratSCKI// ERUS mRelat. | Hiftor. f£ines verlobrien uno voiboergefunbenc bá? | lei. $.4—7.9. 17. 72. feq. 21. 37. (7 64. fimiliaque veré de binis ancillis rufticis PaftorSayffertshaynenfisin Literis, die t 2. Junii Anni 1705. ad Amicum Lipfienfem fcriptis, mecumque com- municatis, qui in alterius harum partibus carnofis fifluras, quafi acuum & echini cufpidibus infli&as, teftatur, & à te- ftibus &viézlos fideque dignis veftigia echymomatum cuta- neorum, quafi pars cutanea digitorum apicibus fortiter fuiffet compreffa , nec non dentium fortiter imprefforum morfibus, tam hominum quàm beftiarum fimilia, relata funt in Literis die 2. & 22. Maji didi anni, mihique fimul communicata. Talia enim ftigmata alieque Izfiones, qua in variis corporum damoniacorum fic dictorum ac maniacorum partibus fxpe apparent; à fola imaginatione & impreffione ortum ducunt, quatenus animz fenfitive , & hinc corporis partibus cutaneis .& carnofis fortiter imprimuntur , folà interná ac cerebriná diaboli cornuti & caudati, oculis igneis, rictu, roftro ; den- tibus, pedibus equinis atque ungulis acutis &c. praditi 1ma- ginatione & repraíentatione. *-.. Adeoque ejusmodi ex impresfione idololatrica ortz ap- | paritiones , ridiculeque diaboli infernalis, nunc in monachum ' aut virum nigrum, nunc in leones, boves; canes, lupos, fe- - les. glires, aliaque fexcenta animalia, metamorphofes ; tam Ápiritunm quàm corporum naturz ; ipfique fcriptura em | M 1 io): ( ana Y | 564 Tudicium de Sagis & Magis,parumque Apparitionibus. dc. fanz rationi ; contrariz ; nil aliud funt , quàm ipforum daz- moniacorum fic di&orum phantafmata, ex perverfa horum & plané corrupta phantafia, à teneris annis ab infantum nutrici- bus & gerariis, atque parentibus, & utinam nonab ipfis Con- cionatoribus ; Catechetis & Padagogis, animo impreffa, Uno verbo : deliria funt partim hypochondriaco-ac ftolidé- | melancholica aut maniaca, tanquam vitz Íceleratze ; adeoque. / . . x ; [7] , | J nysuuatlos vitalis non folüm, fed & c/;uatos aucaz acp , pro-. les , fimiliaque praftigiofa & phantaftica , que partim cum. alis matrum ac nutricum proprietatibus per lac communican-- tur, partim magnáà vi illufionis cujusdam; aut morbi, animis inhzíerunt: Quemadmodum id. iplum in ZZ; Jrquift. fepe allegat. ex fagarum ac veneficarum tot diverfis fub examinis judicialis rigore; & tam torturz actu ; quàm extra illum; con-- tradictionibus, revocationibus &c. facile colligi poteft, Confer, THOMASIUS Lefiion. Hybern, Baltbas. BEKKERI Mundus. Faftinat, lib. IH. cap. 7. inprimis $. 12. cap. 32. S. 4. lib, HIT. cap. 2. fequ.. $. 12. lib. IV, cap. 3. 6. 8-10. 16. equ, Yobanm, Soacbim, BECCHERUS I. a, GODELMANNUS I. a, lib. II. cap. 3. REI- CHIUS Difputat. de Crimine Magie S. 21. fequ. &* 35. nec non Obfervet Halens. Tom. X. Obfervat. 12. S. s. d Hieron. à S. Pide Vuntecfucbung eineo 4nozymi Wipattbeyifbe Oe — oand'en conira. jam. allegatem Reicbu Difputationem, — Pru- denti ergo confilio P/ato fuo jam tempore nutrices admonet; ne quaslibet fabulas pueris recitent ; ac inde horum anima primo azrtatis flore ftoliditate aliaque morum pravitate occu- pentur atque obfideantur, allegante PLUTARCHO Tract. de Pueror. lifiitutione. | y Qoa.cnoxcia ( venefidum, magia, 2atiberen / uti com- muniter redditum legitur ) 4. D. Apoffolo im Epift, «d Galat, - cap. V, 20. carnis quidem ,. diabolico femine infecta ;, minimé veró ipfius diaboli ^ operibus adnumeratur, ut adeo illius - abuíus cum reliquis diabolicis artibus & peccatis condemne-- tur; ficut ad eundem modum Exodi cap. VII, V. VII, Malachig — A *.*- wc li: * * ndn "d 2? A e AS aote rcr 2 PER E heisch v ^de. o t. » pum Encui dad - at. E Av , E - TC ager ** "LM. - Sudicium de Sagis '* Magis,bar umque Apparitionibus d. $65 — Kalachie Ill. s. & Apocal. XXI.8. XXII, 14. per ls Qaguaxsis - & Qacjuaxcei, mecajfibevim, (maleficos,veneficos,preftigiato- -. resiincantatoresQgáubetet) Exodi cap. X XIV 37.per mecaf]cheva — maleficam;pracftigiatricem; Sauberin) &«ap. VIT V. 17. 22. nec non Zpocal. cap. 1X. v. 21. XIIX. 24. per)?» qaguavceiaw (ve- neficium , íncantationem Sattbeten / SSefd)merung? neque diabolus infernalis hujufque opera ,. neque Ethnicorum Grz- corum ac Judzorum Damones & Dazmonia, nec puri puti venenarii & veneniferi; venena nempe actualia per fe & fuà naturà enecantia conficientes & propinantes, Giifftz9Otifd)ez | ve/ GifftzGebere/ intelliguntur ; fed omnes his vocabulis pro actionum & modorum operandi diverfitate, indigitantur tam venefici & venenarii apud PLATONEM de Legib. lib. X. gOSEPHUM m Antiquit. fudaic. lib. ILX. cap. s. ib. XV M. cap. 5$. feq. & de Bello fudao lib. T. cap, 19. & ARISTOTELEM | Hffor. Animal. lib. VI. cap. 18. & 25. nec non lib. IX, cap. 17. | quàm magi , malefici & iacantatores, qui mediis pharmaceu- | ticisex triplici regno petitis malaintentione abutuntur,eadem- que, nunc accedentibus nunc omiffis incantatíonibus & ad- |. jurationibus praftigiofis , vel in hominum vel brutorum vel | etiam terre frugum pernitiem adhibent , juxta BEKKERUM | alib IL cap. a.[equ. (2*8. & in fpecie cap. yo. $. zo. fequ. | Rudolpb. GOCLENIUM Synartb. Maguet, ubi de Botanoman- dia Qo Pharmacia in Daniel. Beckeri Theatro Sympatbet. p. m. ' 258. atque SENNERTUM Medic. Pract. lib.VI. P. 1X, cap. z. | p.m. 388. feqv. nec non. Francifce. MONCASUM m Difquifa. de Magie Droinatr. &* Operatr. Prafat. Coofirmant hoc eti- | am Za Inquifit. varia in Przfeàura Delitienfi de Anno 1657. & 1658. in fpecie volum I. fol. 8s. ubi Venefica Mochervicen- fis Gertrudis, Chriftoph. Klepzigii uxor ; vaccarum fafcinatio- nem negans, rationem addit , quod deftituta fit plantis ma- .gicis (ob e8 ber bofe (yeinto getban toiffe fte nidts Ge baz - be Fein. Süráutd)en nihilominus Przfe&urz lior ; una cum. 1' Seulteto Mochervicenfi. fof. 27. à, 44. a. 53. b. 54. a, in binis "| | Stx- 4 ut. de Crimine Magie fub Hluftris Thomafii Przfidio habita; $. 20. contraria, eaque exclufiva, fententia arriferit. Malitiofa intentione , firmaque imaginatione ac impref- fione ; veneficz claudicationem, fterilitates, aliosque. mor- . bos, imó ipfam mortem ; hominibus zqué ac brutis inferunt, pulverem. quendam vel folis veftibus adípergendo , vel in publicas vias, agros ati; prata; projiciendo, non quidem omnibus promiícué nocentem , fed iis tantüm, quibus infcítze funt. Sic bine Venefice Modervicenfes, Stederia fenior & Klepzigia, Anno 1657. coram Judicio Prafecture Delitien- fis confeffx funt , quod pulverem quendam, ex hyoícyamo — novemque feminibus aliisque plantis magico ufui. deftiriatis compofitum , in agro , diaboli nomine (adjurationis loco) difleminarint, & mediante hoc vicine cujusdam Stzderiz ju- | üioris, vaccam fafcinarint & occiderint ; reliquis ex univer- - fo grege falvis omnibus; uti hoc teftantur Z4&a Inquiftt, Va- lum. I. fol. 322, Pari modo & intentione Remigii venefica diffeminato in pratis pulvere , quinque tantum vicíni fui bo- ves , faícinando enecavit, reliquis omnibus aliorum vicinos rum in toto grege falvis, de quo legendus REMIGIUS De- qionom, P. I. pag. 169. : Ex cüm teftimonio P-AARACELSI lib, — | de Pbilofopb, occulta , ubi de infigni magie abufu, zz T: Opp. II. p. m. 493. incantatores, venefice & íage incantationum veneficiorum &c. optimi fint. Medici, & incantatis aliifque falcinatis omnium felicisfimé iterum auxilium ferre posínts — uno eodemque pulvere ac medicamento easdem claudas vel — alio morbo, fafcinatione previà; affectos fanitati reftituunt: " d SEAT : EL. ] PERSERPURRTSA Wd X mmn ^ — —— M 1 ti hoc exemplis variis & certisfimis teftatur jam allegatus RE- MIGIUS 1. a. .& Aclor.. Inqvifu. fupra. cit. Volum. VI. fol. |. 46. (7. 9I. Nec abfimili modo ac intentione feriá ipfas her- |. bas quoque in femitis & agris projicere, aut fub viis publicis . defodere , & traníeuntibus nocere folent: uti hoc prater J REMIGIUM & .GOCLENIUM locis allegatis , teftantur PEU- | CERUS de éwe3os f. (m. 009. CARRICHTERUS "Tract. ott | $*eilung sanberifcber &Ocbáoen p. 1.255. ut & Volum.Ill. "tor. Inquifit. fol. 66. go. &&* 9s. de Valent. Barthii, ruftici Flembsdorffenfis, uxore, quz herbis quibusdam magico ufui deftinatis in agrum; uti & mufcis fuper equum Paftoris Zyro- chavienfis, M. Martini Lebinanni , projecus ,. hujus, nec non fimili modo trium rufticorum, equas & vaccas faícinando oc- cidit, Simili intentione & impreffione vencfica quedam ia Epifcopatu Conftantienfi, dum per carnificem á terra fuper rogum elevata ; in faciem ejus infufllavit ; dicendo fimul: Pro iflo ito labore babebis d me premium ; & fic ftatim in le- pram incidit , paucifque poft diebus mortuus eft, quod ex Sprengero allegat GODELM ANNUS L. c cap. 7. $. 26. p.m 9r. De puero quodam, ad oftium domus fedente, refert Cafpar. 4 REVES Camp. Elyf Quefl. 24. $. 70. eum ferià matris prae- |! featis admonitione & iualu ; cani rabido , ab aliis pueris in- | fecuto, audadter (ferià fimul procul dubio, tam matris inten- | tione; quàm pueri confidentia & temeré fuícepta perfuafione | & imaginatione) obviam iviffe & in eum exfípuiffe ; quo ca- | nis protinus ceciderit demortuus. Foeminam juvenculam no- | vi ; honeftz conditionis & feftivi ac ludicri animi, quz folá |! cogitationum atd imaginationis directione muícarum cedem, | quam alii inftrumento coriaceo coníueto (tinet Slicgette $elatftgo omni operá intendunt; impedire folet atque fic ] earumconquaffationem per merum cachinnum & animofitatis illufionem nunc inhibet ; nunc animando permittit, Conful quidam Bitterfeldenfis, Chriftoph. Poyda, mihi cognatus, fo- lo cachinno omnes fe invadentes & latrantes canes íubitó ob- pp. Cent. IX. &» X. Cccc mu- Sadiium de Sagis b Magissbarumque Apparisionibus.&re. g6g $68 Judicum de Sagis d» Magis barumque Apparitionibus. d». miuteícere fecit; propter firmam &á teneris annisfibiimpref- fam perfaafionem & imaginationem. Qua occafione reticere non poffum üxorismez nunc beaté defündts conditionem; quz, quoties olim perpagos; villas ac predia, perambulabat, foli fidüciá feriàqy impreffione; omnium adorientium canum fxvisfimo latratui obicem ponebat ; eosqué admomentaneum filentium , fümmam tranquillitatem & familiaritatem cogebat; fimul ac fimbriam perizomatis dentibus mafticare inciperet: mihi contrà timidulo ac incredulo (ficut & Confulis Bitterfel- denfis cachinnanti nepoti; M. Gregor Reichij, Paftorís Roitz- Íchienfis flio' médicinz tunc temporis ftudiofo) irritus fem- per fuit effe&us, ut utloco perizomatis aut extrema tunicas aut marginem pilei, illius fuafu; ori admoverim ac maftica? — — Verim 5 Ad latus tamen illius, nihil tale quid agens; fine ulla - ". iius SOLER MUÉECC Igom ÁN Tio qr e c A "oa es Ao v canum offenfione femper tutó procedere potui, 4 "' Hincetiam fit , ut venefice ipíz, aut capture aut incar- — cerátionis metu confternatz, aut carceribus jam incluíz , fa- fcinare & incantare ampliüs non poffint, quia omnis fiducid — fides & impresfio, citca praxin fuam magicam delentur. Nul- làm fiquidem mentionem faciunt aa fupra allegata inquiftio- —.— zolia, nec aliunde; nec ex relatione quadam hiftorica, certior — fieri potui; quod fage & venefic incarcerate aut cüftodes — füos aut reliquos alius criminis caufa captivos ; multo minus Prxfecturg ac Juttitiz Officiales, neque li&ores aut hujus fa- miliares ; intoxicarint , aut quocunque modo laferint; quin. potius füpra dida Klepzigia ; & mas Bartbolom. Stederifes qiioris uxor, fol. 133. 361. a. 162. b. 163. a. 173. 0. 373. bz Qv D. 775. in tortura actis depofuerunt; quod pridie antecap^ — turam, Deo crimen hoc atrox deprecatà, cacodzmoni in'a-— ero oleribus obfito abdicarint; nec ullam cum hoc in carce- — re communicationem habuerint. —— Zaembertüs' quidem — DAN.Z;EUS de Sortar. cap. 4. inter duds impotente — intoxic andi caufas.hanc profert , quod carceribus 'inclule — yenena fua à herbas aliaque media magica commodé | i ..* non wt , | gudiciumdeSagis é Magis, barumque Apparitionibus. dt. 5 69 | mon posfint habere. "Vera' autem ratio in hoc confiftit , | quod proftratà inprimis fide & lxfa imaginatione, adjuratio- . mis preftigiofz effe&us ceffet; neque in cuftodum aliorumque | captivorum ; multo minus Prafecturz Officialium aut Judicis | inquirentis przfentia fieri , adeoque nec actiones & intentio- nes fuas malitiofas ad certa objecta dirigere queant: Unde e- tiam nec ullalafio dicis herbarum magicarum colledoribus accidere potuit, cüm extra ufum magicum nulla etiam faíci- natio & incantatio fperanda. EU ME DE ^. Solà porro intentione firmaque fiducià &feriá impreffio- |, ne milites & venatores pulveris pyriiaccenfionem atque bom- bardarum explofiones impedire poffunt. | Pari imaginatione Íeriaqueintentione & impresfione malevoli neony mphos in a- &u benedictionis facerdotalis ligant, & ad congreffum conjuga- lem. inhabiles reddunt ; nunc ligulam 5 utplurimum rubram, conítringendo & nodando, nunc feram peníilem obferando, nunc cultrum parieti aur januz cubiculi, nunc clavos palo quer- cino infigendo 'modisig innumerabilibus aliis , quos recen fent Sobanu. BODINUS im Demonom. lib. HT, cap. I. pag 109. | feqv- & CARRICHTERUS von. *cilung sauberi(cber Cdbáben g.m. 2533. GODELMANNUS lib. T. cap. 6. $$. 26. p.m. 67. Pàri etiam ratione -fuperftitiofe mulieres nunc per cribri haredirarii ; nunc libelli Evangeliorum Dominicalium 'hzreditarii 5 — forcipe aut. clave: fufpenío- .rüm, nec non fecuris palo rotundo perpendiculariter infixo | vel tremorem ,. vel mutationem, vel relative faltum & cir- cuma&ionem fpontaneam , certam fimul adjurationis formu- | lam fufpe&orumqué nomina recitantes, furti , vulnerationis; | aut alius criminis perpetrati , reos explorare audent. Exem- pla talis koskinomantiz & axiomantiz cum fucceffa optato in- ftitutz, prater obíervationes olim varias, easque avióa iac y legi in A&zs bujusmodiinquifitionalibus, qux partim in Prefe- — | &ura Delitienfi de Anno 1687. & in Baterfeldenft , parum | quoque in Cura Brenmavieufi de Anno 1672. affervantur. 4 Ccce 8 Hine 570 Jfudicium de Sagis & Magissbarmque Appavitionibus.dyvr. . Hinc mirum non eft, quod fage & venefice profundis . cogitationibus , firmiffimisque rerum magicarum conceptibus & impreffionibus , ideis malitiz figillatis , propriam atmo- fpheram fpirituofam in imaginem fuam ita coércere valeant, - ut obviam euntibus ,. imprimis veneficio afflictis, aut adbuc af-- fligendis , aut. fmniflró judicamibus ,. e vis ac audita propa- « " m — PHA A " Arpa dret EE " ,-^"2 a K lautibus , in naturali forma, flatura d babitu , ymó -Walpur- 1 . gis die matutinis boris, ante Solis exortum , edium ac borreo- vum culminibus , und cum vafe butyraceo infidentes aut flantes — .— appareant. Conf. Hiftor. Inquiftt. Volum. (. c?» HII. Unde plebs edicere folet: Cie làffet fid) ben Ieberibigen £cibe feben / P geben nod) bep lebenbigen: £eibe ums Urut ipfe fage in. - orreis, flabulis , vel aliis locis corpore prejentes » atque do- seflicis negotiis expediendis , ael malitis adzmplendis occupata —.— fnit. Conf. Volum V. 54. ad Artic. 6. Imó Walpurgis noctead maritorum latus cubantes , atque profundisfimo fomno cor- | rept ; de concubitu cum diabolo infernali , de bajulatione aut ve&igatione füper baculum, fcopas; furcam &c. per ca- minum in bructerum montem, de converíatione , commes- fatione & tripudiis cum fociis acipfis diabolis, fomnient: De quibus & fimilibus phenomenis dz Inquifz. fupra momina- i4 abunde teftantur. Confer. Heuric MORUS Antid. contra. Atbeism. lib. III. cap. 36. GODELMANNUS l. a. lib. ll.cap. 4. S. 44. pag. 67. MATOLUS Dier. Canicul. pag. 4446. FlI- - - CHARDUS Confil. 124. DOLZEUS in Encyclop. Medica, | GOCKELIUS 1, a. cap. 3. pag. 17. " L w- 2 " ^ 1 ; VENTUM 40 - » , pt - » - "xt e — P m | Em Kk n —] R vA wu warm sum AN NA ult m Np TD NOCH TN | uli p p Ih» q 1] TEEELTLIT m i m album " 1 An y da ate. "6€ 7s Heuriar * E -I23-- "T ou MEMORIA - qe. VIRI ILLVSTRIS 70 MICHAELIS FRIDE- -. RICI LOCHNERI, HAEREDITARII IN HVMELSTEIN : ARCHIATRI CAESAREI ET PER- SONAE IMPERIALIS MEDICI, S. R. I. NO- BILIS, COMITIS PALATINI, EPHEMERI- DVM ACADEMIAE LEOPOLDINO - CA- ROLINAE N. C. DIRECTORIS GRAVISSI. MI, MEDICI NORIBERGENSIS SE. NIORIS MERITISSIMI, VIRTVTIBVS ET HONORI DICATA, - SCRIPTORE ERHARDO REVSCHIO. | App. Cent, IX. d X. Dddd Tefta- EIBPS e A CNW VrAR D eut SO Ronin SHHB EE I un pnus EEIRILIOINIY $53555955518 CECI NOUS: CS OG Doc E ODCHE C: t ETHER HR "- Bini eft omnibus, quicunque rerum ante noftrz haec tempora geftarum aliqua cura tanguntur, iis » praefertim , qui artis antiftitum fata folicite con- quirere annisi funt, in tanta hominum; in medica Sfulliéutan: ftudioque verfantium ; multitudine paucos ad- - modum omni aevo fuisfe repertos,qui Medici boni et prefec- ti famam tuerentur. Porro res eft non obfcura, in exiguo hoc numero fuisfe neminem , qui felicifsime medicinam faci- | endo aliquam nominis celebritatem confecutus sit, qui non idem fimul clegantiorum literarum arcana diligentifsime fcru- tatus; humanitatisque amator et vindex reliquos ex fuo ordi- ne ftrenue praecurrere deprehenderetur. | Haud infrequenter mirabar, quid tandem esíet, quod felicifsimum hoc medicinae cum humanitate connubium conjungat ? Vtriusque ftudii praecepta animo luítrans, ca ratione partim , partim hiftoria confici; adeoque nonnisi folerti intellectus acumine; multaque niemoria comprehendi;animadverto. — Animadverto et illud, tantum abesíe, ut, qui facultatibus iftis, praeclaris certe omni- que laude dignifsimis ; funt praediti ideo ftatim sint vel me- . dici abfoluti; etin quibus nihil amplius requiras ; vel antiqui- tatis myítae perfectae cumulataeque virtutis habeantur, ut utrique potius a perfectionis ápice ütplurimum absint longif- sime. Proinde in omnes partes quaquaverfum difpiciens, deprehendisfe mihi vifus fum, qui in alterutro ftudio, multo- que magis qui in utroque, eminere cupiunt, neceffe effe, fen- fuum quoque vigore ut polleant eximie, quo celeri cogitatio- ne ac divina ingenii folertia in rebus fingulis; quae falutaria, Dddd2 exco- 74. Memoria Viri Vuftvis excogitare; quae optima norunt, praecipue exercere;omnibus- que operam fuam commodare valeant. Quis vero eft ,. cui ;non innotuerit immane difcrimen, quod inter hominum in- genia hac quidem parte intercedit; et quam raro in unum €oéant fenínum mentisque vires, quarum hae illos, nisi varie- tatis hujus impetus quodam modo temperetur, fere debilitat ac plane conficit & Rari funt; quibus ea naícendi contigit feli- citas, ut a. natura omnibus iis dotibus inítructi prodeant. Mi- gari itaque desinamus maximam reipublicae orbitatem tali- um virorum , quos non omnis aetas profert. Naturae enim miracula funt; quae non quotannis in lucem fufcipiuntur. — Si qui vero DEI O. M. dono concedantur, five aetatem adhuc agant, five vita jam excesíerint, magnifactamus oportet, et ex virtutibus recte aeftimemus. — Bene fapienterque cenfuetunt Quirites, virtuti virorum meritis ac dignitate illuftrium hoc esíe pretium ftatuendum , ut memoria illorum pofteris com- mendetur. .. Quod humanitatis officium tantum abeft, ut no- ftro. faeculo viventes negligant, ut maximum potius ftudium ponant in vitis eorum pernofcendis, qui fama meritisque in- fignes aut noftra haec tempora; aut fuperiora illuítrarunt, cer- aum [e invicem provocantes , quis feliciori conatu vitas nu- per fato functorum commentari, eorumque facta in literasre- ferre fuítineat. Ita namque quotidianae mortes interitusque multorum facilius feruntur, et quam majorem fentiremus do- ' loris acerbitatem, mitigat et depellit bene meritorum laudabi- lis recordatio, Poftquam itaque diem fmm, nobis necdum opinantibus , obiit MICHAEL ERIDERICVS LOCHNE- AVS, vir in tantum laudandus, in quantum virtus intelligi poteft, philologus insignis, medicus de patria, de arte falutari, et de univerfa re literaria, si quisquam alius, optime meritus, in judicando providus, in agendo folers, in fentiendo mode- ftus, labore; vigilia; aerumnis invictus, alloquio comis, morum. fuavitate admirabilis, gratia denique, opibus, amicitia, virtute eximius, fas eft omnino; ut omnis ejus vita; fanctifsime et ho- | neftif- ( : pL Michaelis Friderici Locbueri, ($75 neftifsime acta; plenius recognofcatur. — Vt igitur iufta fietent 'Collegae optimo, fimulque multorum; qui aliquam eruditio- his partem in eo:collocant, ut cognita habeant virorum fapi- entia et doctrina clarorum fata, merita et labores , defideriis quadantenus fatisfieret, Iluítri Academiae imperiali Nat. Cur. hoc pietatis monumentum erigere, negotiumque hoc a beate defuncti genere nobiliísimo, mihi committere placuit... Quae defideria eo facilius apud me valuerunt; quod pluribus Beati | et clarifsimae gentis Lochneriae beneficiis in omni varietate rerüm mearum ornatus, cultum ac amorem in defunctum in pectore meo perennanentem hocipío teftari occasio dáretur. ': Quantum vero pietas ftudii mihi affert, tantum facultatis in- genii mediocritas detrahit. Meritorum enim multiplicium magnitudine longe fuperari vires meas qualescunque, probe fentio, neque perfpicio, quibusnam verbis ejus laudes confe- | qui valeam. Defungar tamen flebili hoc officio; decoraque illius haud vulgaria pofteritati, ut posfum; commendabo, ne iisdem finibus pietas mea; quibus amicifsimi fautoris vita; ter- | minata videatur. Etquoniam verborum neque copiam , ne- que ornatum adferre valeo ; breves rerum ab ipío laudabili- | ter actarum commentarios conficiam, et pro virili parte effi- . €iam, ut in quibus ornamentorum varietati multum, in iisdem |. ingenuae-veritati nihil deesíemultoque minus funebribus lau- dibus vitiatam memoriam jure quis poísit exiftimare. "Irajectum ad confluentes Pegnesi et Regnesi, Furtbum vocant vulgari fermone, MicHAEL: FRIDERICO patria conti-- git. Eltille locus in opulento Narifcorum, veI Norici potius, agro, cui mira fertilitas Norgov;ze nomen dederat, fitus, oppi- di fat ampli magnitudihe;situ amoenifsimus,uno lapide ab ur- be Noriberga diftans. apertus quidem, nec muro nec moenibus cinctus, at jam ab ukimis Imperii Germanici initiis cognitus, ubi Carolus M. confecto itinere diurno , noctu fübsiítens , fa- . eellum exaedificari curavit. In eo mercatus olim frequens | vigebat, antequam Noribergam indiceretur. Aeris quoque | WR J Dddd 3 fignan- 526 Memoria Viri Ylufiris signandi honore capax habebatur. .Henrici denique Impe- - ratoris, cognomento Sancti, & Conradi, Burggravii Norici - donationibus inclutus. Dies natalis, idemque initiationis fa- crae, noftro illuxit pridie Kalendas Martias, anno falutis per. Chriftum partae fecundo et fexagesimo fupra millesimum fex- centesimum, | Eorum, qui iftic Chrifto nomen dederunt, cu- ram per annos bene multos laudabiliter agebat parens ieve- rendus, M. CAgoLvs FRiDERICvs LoCHNERVS, vir pietatis, hofpitalitatis et beneficientiae laude conípicuus, cujus aedes nemini unquam occlufae, omnibus patebánt, comis, facundus, poéta promptus et facilis, Theologus doctus, qui fcriptis lucu- lentis nomen illuítravit. LocgNERIAE gentis antiqua íunt decora quamplurima, e quibus loaNNES DAPTISTAE pater et filius, Maximiliano Caeíarum maximo , Ludovico Hunga- riae regi infelicifsimo , Carolo quinto Imperatori fortiisimos ^. perquam chari, infignium ornamentis clementísime donati,ac nobilitaribus regnorum viris una cum beredibus uattuis ac ger- - atiis annumerati, . Quid commemorem loANNEM BAPriI- .STAM, nepotem, qui Benedicti religioni addictus, in celebet- rimo , eoque antiquifsimo ad Danubium virorum religiofo- rum coníortio ; | Zlta;cbium íuperius a quercubus cogaomi- nato; ad Zbbastis dignitatem evectus, eandem per annos octo | et viginti fumma fide et induítria gefsit? « Praeclarae illius ftirpis propagines, quae temporum fortunaeque eft iniquitas; latuere dehinc aliquandiu Norzbergae,quam doctrinae purioris amore fedem eiegerant ; conícientia recte. factorum tutae ; hinc. Oífzzan Silesiorum translatae: unde FuipxRiCvs avus; | Noribergam vedux,poéta egregius,majorem ab ingenio, quam officio laudem promeruit, Maternum genus a MArERIS; gen-- te Helvetiis, deduxit, unde felix illa SagiNA ; patre IOANNE | IlAcoBo Maizno, mercatore inter primos Nozzbergze amplit- simo, prognata cít, quae CARoLOo FRIDERICO nuptui data, felicifsima mater progenuit MICHAELEM FRIDERICYM, avi. paterni modo laudati; et MicBAELIS MzrERI, qui honorabili: advo- f. :] re E " Ho —. Michaelis Friderici Locbuer:. : 577 | advocatiae praefecti munere Furtb; functus, pro pusione fa- | cris initiando fponfor intercefsit , nominibus nuncupatum. ' Honeftam nafcendi fortem, primam esíe homini recens nato | a Deo datam felicitatem, Plato et reliqui Graeciae olim Latii- | que prudentes, quibus mens non erat laeva, non modo non | negarunt, fed aperte potius atque ingenue confefsi funt, eo- que nomine illius, a quo tantum boni fe accepisíe fentiebant; laudes et praeconia grati celebrarunt. Quam veterum, quos neque rectum de. Deo fenfum habuisfe ; neque vero ipfum | cultu invocasfe novimus; pietatem quo minus inficias ire pof- fumus, eo magis illorum demiror ftupiditatem; qui fe vera, | eaque certifsima , promanante ex falutati facrarum literarum fonte; philofophia, ipío Numine magiftro, innutritos esíe glo- . riantur, nec tamen percipiunt, aut certe nunquam grato fecum animo reputant, Deum effe, cui id beneficii acceptum unice . | referant; nedum ut dignam eo vitam degant. Ea vero altera e(t beatitas, qua viam falutis, simul ac nati fumus, ingredi ju- bemur a piis parentibus, quibus illud eft officii a fummo Nu- mine iniunctum, ut natis ac nepotibus iítam fideliter com-- monftrent, imo praeeant. In quo uti LocHNERI parentes. | nihil in fe desiderari pafsi funt, fed potius hoc amoris. pigaus | laeti excipientes, curam ejus gesferunt fedulam , veluti ratio- | nem aliquando reddituri , ac pusioni virtutum femina mature ingesferunt, quo fructibus, quos ille dehinc meteret uberri- mos, ipsi quoque laetari poffent ac perfrui : ita in MICHAELE | Fü1pERICO ftatim apparuit divina vis ingenii; non crasío fub | aére nati, qui celeriter arripiebat ; et felici memoria usque adeo singula comprehendebat ; ut, quae unquam puer fando accepisfet, per omnem aetatem recte retineret, ac praefendí- sime commeminisfet, Prima pietatís capita; rectumque Dei cultum mature edoctus, ac praeterea artium liberalium rudi- mentis domi probe imbutus a parente amantiísimo; puer íex- ennis ad capiendum ingenii cultum uberiorem , Noribergam mittebatur. Vere enim cxiftimabant parentes Ndspni, oven- | i | j | ! $78 | —. — "Memoria Viri lluffris. * fovendam esfe incredibilem hanc ingenii docil » €t agri- fertilis inftar crebro fubigendamsne vitiorum fentes occupent, . i Munia vero facra, quae parens piifsimus cum laude obiit fo-.——— lus, quum iis bene gerendis vix plures viri, iique folertiísimi, . fufficerent, urgebant, ut alios in has curarum et educationis. —— partes adícifceret. | Noribergae vivebat amita, matrona ho- neftifsima, quam viduam PüHLERIAM nuper admodum e vi- . vis fublatam luximus: haec matrisin fe vices, materno quip- . pe amore noftrum. profequebatur, fumebat.. Fingendus au-..— — tem formandusque tradebatur IoaNN1 SEINSHEIMERO; viro-- Graece- Latineque. doctifsimo, qui in Gymnasio, quod heic locifloret, Egidiazo bonas literas juventutem: docebat, (emi- naque virtutum ac doctrinae, mentibus juvenum enata , arte - et difciplina fedulo fovebat. Is, quod grata femper mente re-. colebat LocHwNERvs, in oculis ferebat puerum; difcendique; qua mire hic flagrabat, cupiditatem egregie alebat. Hoc doc- tore fidelifsimo, eos in bonis literis fecit profectus, ut duode- cim annos natus, teram fcriberet orationem Latinam, et ver- fus fuaderet Latinos pariter atque Graecos. Iam tum illis. temporibus documenta dabat praeítantiae, qua fe non mi- norem olim futurum fignificabat principibus illis heroibus, in omni literarum genere illuftrifsimis, SCAL1GERO; HErNSiO » GnRoT1O; aliis, quos, antequam ex ephebis excederent, ma- gnos jam et fapientia praeftabiles exítitisfe accepimus. | Hinc: per reliquos claísium, quas vocant, ordines recte incedens, praeceptores habuit GEeoRG1ivM VVIDMANNVvVM prorecto- —— rem; dexterrimum formandae juventutis artificem, et fortasfe. — etiam , pro certo enim id affirmare non habeo , FvcusivM.- rectorem, qui iftoc tempore in reverendi clarifsimique Hxr- Dii locum füccesferat.. neque tamen e SerNsHE1MERI difci-- plina et informatione privata, tantopere sibi probata , prius. - exceísit;quam humanioribus literis bene praeparatus ad cho: las academicas esfet. dimittendus. | Erat in LocgNERO;: ve- nuíto et amabili,- fumma corporis gracilitas et E ü | 3 debili-- (s TE HE er v 7T MSS, cab im E E P Jn er "n **1 p P" j^ m! *! j ad ") matis ttt —' V'——Ó MES 4 .... —— Michaelis Friderici: Lochneri. s debilitas ; nec annos habebat multos, utpote qui quintum ageret fupra decimum. — Studiis itaque filii, ad maiora nati, melius profpectum efse credidit parens réverendus, si, ante- quam academiarum pelago committeretur, inítitutioni trade- ret fratris, Jacogr HixgoNYvMr, qui, consiftorii regii af- fefsor, Vifmari? tum primas docendi in templo, Nzcdlai no- inen gerente, partes obtinebat , idemque dein in ducatibus Bremensi ac Verdensi consiftorii; quod Stedae eft, afsefsor gravifsimus munia gefsit ac dignitates antiftitis coetus divini, qui tum Dremae in aede primaria, tum in locis vicinis, facra purioris doctrinae celebrat theologus inclutae venerandaeque memoriae et fummae apud omnes exiftimationis, Hambur- gun anno feptimo et feptuagefimo faecult fuperioris petitu- rus , in eo itinere viros graves forte fortuna habebat comites, quos fuavi doctoque alloquio, quod ex venufto corpore lon- ge gratius et decentius fluebat, ita demulsit; ut omnes ipfum peramarent, íummamque ilius, ut filii, curam agerent. Hinc Vifmarium., nobile quondam maris balthici emporium, eturbem tum munitifsimam, ad patruum contendit, qui MicHakrvEM FRrpERICVM amantiísime excepit, exceptunt domi fecum retinuit, fidem ei praefentem ac favorem pater- num praeftitit , ftudiaque facra, quibus parens eum deftina- verat, felicifsime moderatus eft, dum interea ab UnnANO - LEnMANNO, rectore; et MICHAÉLE FREVNDIO, prorectos re, philologis doctifsimis, ín gymnasio regio ibidem do- centibus , ad interiora humanitatis, et ad lapientiae rerum divinarum humanarumque adyta admitteretur, Abíonum enim eít , multisque nominibus perniciofum , humanitatem, quae per omnem difciplinarum ambitum late regnat , ab his fejungere; quod frequens admodum vitium eft, iftis familia- re; qui quam late pareat ufus amoenifísimi iftius ftudii , pror- fus ignorant; adeoque quod ipsi imperitifsimi ab illo sint. vacui et inanes , aliis quoque auctores fiunt ejusdem | quasi minus necefsaríi abjiciendi. "Temperare mihi non m pp. Cent. IX. c? X. Eeeec quih 186 Memoria Viri Wuffris quin mentionem injiciam feverae orationis, qua T wvs filium hunc fuum ;,. quo. blando affectus singularis co- gnomine LocuNERvM compellabat , condifcipulis in primo ordine commendaturus ; hos acriter corripuit ; ac focordiae fupinae coarguit ; quod barba tenus philofophi efsent ; & quum per vicenos & amplius annos in diíciplina permansif- Íent, fapientia tamen ab hoc aetate puero fuperarentur. ':HMAN- Fallitis enim , et fallimini, inquiebat; annis fapientiam de- - finientes , quae princeps omnium virtutum ; bonarumque rertüim mater, non aetate , vcrum ingenio colligitur, Quos. enim aetas demum acuit, eos fere parum idoncos rei geren- dae credamus, Haec et alia Le&MANNvSs tum gravíter dice- bat, aperte faísus ; ingenio LocuwER: alendo has minus idoneas efse fcholas. Seorsim diíciplinas ei tradebant laudati. modo praeceptores , multaque eum fide inftituebant rebus. optimis, quibus aetas juvenum ad humanitatem informari "folet. Praeterea fumme reverendus patruus linguae fanctae —— notitia et ardua facrarum literarum cognitione tenerum ani- mum imbuebat, & quz doctrinae fanctioris capita aliis tra-. denda monebat, ipfe fuo exemplo et vita exprimens, mul- tum confirmabat. Ceterum matre. inde efse ablegandum ad uberiorem bonarum artium mercatum cenfebant, Quo factum eft; ut anno necdum ibi emenfo, Refiocbium ad Var-. siain adiret ; qua in academia jam inde ab initio Theologi doctrinae pariter ac vitae fanctitate .confpicui pietatisque since rae amantes, enituerunr, —Vivebat tum ibidem fenex vene- randus, AvGvsrvs VARENIVS, in quo omniafueruntfum- — ina, pietas, eruditio, candor, temperantia, et eximia quaes - que in theologo ornamenta , quem patruus focerum fuum €olebat, et ab eo hunc quoque ex fratre filium facras literas yéctius percepturum confidebat ,. sicut ipfe olim feliciter- di- dicifset. A VARENIO in domum receptus fuam , felicia fum — — diorum facrorum anfpicia capiebat. Eosdem cum VARENIO laresincolebat alter ipfius gener; Jo&cziMvs STOCKMANNVS, -— A " t 5f i "T * : Michaelis Friderici: Lochneri. s?t medicus felicifsimus, cujus coníuetudime quotidiana quum frueretur LocuNERvs, et ille fuavifsimo de. rebus medicis fermone ; quae sint naturae ludentis miracula, quot in terra et in aquis lateant thefauri , doctifsime exponeret, igneam LocHcNeRI indolem adeo incitabat ; ut quotidie aliquid vi- dere, audirc, difcere cognitionemque rerum aut occultarum; aut admirabilium augere averet; sicque ab illo tempore inter medicorum filios nomen profiteri non abnueret. Equidem de ftudiorum mutatione utramqtüe in partem plurima diíserunturs necpauci in hiftorialiteraria medici nominantur, quia ftudio fa- crarum literárum animum ad medendi artem appulerunt, iidem- quemaximam nominis famam confecuti funt. LocuwERO au- tem evenerat, quod plurimis contingere folet, ut parum abefset, quin parentum praeceptis imbutus, ante implicaretur aliquo ge- nere curfuque vivendi, quam potuit, quod sibi efset convenien- tifsimum, judicare. Quamprimum vero cognovifset, a fua vo- luntate profici debere, quam vellet in rep. perfonam ge- rere, praeterea fecum cogitaret, quosdam e fuis majoribus gloria medica praeftitiíse, ac denique fuum parenti optimo inftitutum haud diípliciturum fperaret , medicae artis ftudia animum eo fuccefsu adjecit, nt majores multum fuperaret. Ab co certe tempore illud cum theologia conjungebat , quo utroque propius perfpecto , facilius quod eíset optimum , dignofceret, ne caíü potius et consilii imbecillitate ; quam . deftinato animo, cuidam vivendi generi implicatus videre- | tur. Quum ita per annum fe induítrium praebuifset VaneNiG | atque SrockMaxxo , lubido eum invasit Ha77:2e invifendae , | cujus urbis fplendor maximus eít ; tum quod Rex potentifsi- | mus fedem in ea habet fplendidifsimam; tum quod dulce | musis hofpitium praebet ; tum quod mercatura ibi ob portus | et maris commoditatem insigniter floret, Ingens quotidie ibi eft hominum ex omni terrarum parte confluxus, ut mun- | di compendium jure dicere queas. In tanta vero rnorta- | lium frequentia; multa efse ;- quae aut recta aut meliora mo- [o Eeee a nere 382 Memoria Viri Viuftris. nere pofsint veritatis coeleftis ftudiofum , si quidem animo innocentia obfirmato accefserit , ^ non male exiítimabat Lkocuxravs , ideoque in hac luce verfari aliquandiu voluit, Diligenter intuebatur pompam et magnificentiam regiam, qua oculos omnium praeftringebat :: prodibat in forum , ut mores et habitus confluentium ibi ex nationibus diversifsimis coram infpiceret, non quidem ut oculos paíceret; quam potius ut aliquod commodum percipiens, animum fatiaret. Salutabat quoque. privatim viros in ea urbe degentes prae- ftantifsimos; cognovit theologos, cognovit medicos , viros non medendi folum arte clari(simos, (ed humanitatis omnis; eruditaeque antiquitatis cognitores exactiísimos , OravM BonmicHiVM ,. CasPARVM BamgrHoLmVM et OricERvM jJaco- BAEVM, quos docto fuavique adoleícentis amabilis alloquio íe blectaíse , & noftrum viciísim peregrinatorem rerum varia-. - rum cognitione auctum ab ills receísifse ; cognitum eft. Iítud vero fatis exploratum non eft; quamvis indiciis non le- vibus id conjiciamus ; si quas Daniae urbes ; praeter Havagigm intraverit, Nec de lraniburgo ,fuperba nobiliísimi Tycnonis Bran arce, aíftrorum. contemplationi aptiísima ; in infula — | Fenusia íeu Huena; affrmare quidquam babeo; praeter- - quam quod in colloquiis, fermonibus enim cruditifsimis pro. - folita comitate aures animumque tenebat frequentiísime, de eadem multa, quafi praefens illa vidifset, mihi narrafse me- —— tini ; alias ex hiftoria literaria non incognita. Haevsua in Holfatiam conceísit. anno faeculi fuperioris nono et feptuage- simo, Chiloni , cujus novae tum academiae gloria furgebat, fubsiftens , donec dira hiemis tempeftas defaeviifset; quo tempore panegyris Holíatícae nobilitatis annua ibi perageba- — tur, quà ingenti numero proceres nobilesque titulis et ima- : ginibus antiquis clàri in urbem conveniunt ; de rebus publi- — Cis atque privatis, ac praefertim de re pecuniaria, inter fe — acturi, Adalium vero mercatum, bonarum puta artium, - go/ter quum adveniftet; illorum potius favorem ambire voluit, —— : qua. ^ ^ P AEN THAN Mubatlis Friderici Lochner:. $3 qui ipfum erudire poterant. Nec difficile fuit, in amorem | omnium penetrare. Practerquam enim, quod ea erat mode- | ftia, ut perfe ipfum amarentcuncti; aditum pandebat JAcos1 HrERONYMI patrui fama; quem omnes infignem theologum et perenne ordinis fui decus fufpiciebant. | Mirabili eum be- nevolentia profequebatur incredibili quadam varietate rerum atque copia abundans ille Monuorivs , maxima non Cim- brorum. tantum , fed. «««»- Cermganige gloria , qui quod Roftocbii quondam arctam cum JACOBO Enzo... amicitiam contraxerat, & cum eo quoque in cathedra oppugnationc. difsentientium folide exceperat, vel ideo LocnwERv M, mi- | rifice diligebat; ut veteris conjunctionis memor efset.. Deinde | Cnuusriamo KonrHorpo, abundanti doctrina vitaeque iri- nocentia omnibus cognito ; fe adjunxit, et eousque profe- cit, ut de omni re atque negotio e facris literis prompte difsereret ; & dignus haberetur ; qui in concionem prodiret. Neque tamen eo inclinabat animus , qui falutaris potifsimum artis amore tenebatur. Acuebant illum IoaNNEs DANIEL |. Ma10R , qui felicifsimi ingenii medicus , naturám & res oc- cultas plane perípiciebat ; dilucideque explicabat , itemque IoANNES NicoLAvs PrcHLINvs,; Ícribendi medendique peritia inclutus heros; quorum placita. uti libenter audivit, àta quae in rem fuam eíse videbantur, folicite collegit. Ne tamen inconfulto parente alteri cuidam fe vitae generi totum - manciparet ; ea de re ad genitorem , quo leni ac benefico ufus eft, decenter referebat. | Hic quamvis utique maluiíset, ut filius fe imitaretur; coníultius tamen efse duxit ,. coram agere cum eo hac de re maximi momenti ante, quam vel annueret, vel renueret. Ideoque in Belga iret , indeque domum protinus reverteretur, anno faeculi elapfi octogefimo imperabat. llle dicto audiens, iter ad Belges dirigebat ex- peditius, quod ad vicinas fubinde urbes, Labecem, Gottor- jim; quo eum copiofa carifsimaque artis et naturae blandi- menta ; ibidem regio apparatu comportata; pellexerant; et | TE Beee 5 reli- 584 - Memoria Viri Illuftris...— reliquas ; jam ante iter fecifset.— Belg? terris, & quas: alluit peragratis, domum revertebatar, parentibus: carifsi- mis ,:.omnibusque acceptiísimus, quibus, quum res de ítu- diorum mutatione ad con(ultationem veniret, consilium fuum de arte medica addi(cenda ita probabat filius obfequentifsi- .. müs, ut, quid fa&u opus efsery. deliberationem haud lon- gam inirent. Quum eaim nofsent, maximos artis illius fta- tores in academia patria flee: xagQià opea magis quam Ícri-. . ptis aere--—- duraturis famam promeritos; nulla interpofita bora ZAlltorfium: decurrebat , fplendidifsmam illam multarum fedem, & domicilium peropportunum , cujus commmais ftu- diorum matris res ut perpetuo falvae sint florentes ac fecun- difsimae ; vehementer cupio , Deumque O.. M. precor, " Do&oribus hic u(us eft praeítantifsimis, Mavziri0 Horr- MANNO, principibus quoque viris charo ; fama gloriaque. nominis per univeríam Europam late diffu(à nobili(simo, cui primam ducus pancreatic: in gallo Indico inventionem: de- beri, jam non amplius eft obícurum: IAcoBo PANCRATIOG BgvNowE, Galeni veterumque medicorum afsertore perípi- cuo: IoANNE Mavzrrio HoFFMANNO, antecefsorum glo- riam et meritorum mulriplicium varietate et munerum ampli- tudine feliciter vel exaequante vel fupergrefso ; quem ; poft LocuwERni excesfum; ad Archiatri Caefarei et Ephemeridum Directoris uvunia & dignitatem provexit praecipua doctrinae virtus. Hunc fautorem mihi perbenevolum; quum ante haec quinque luftra in horto academico, Florae deliciis , planta- cum gencra , characteres viresque, verbis melle hyblaeo dui- cioribus edifsereret ; ultra luítri fpatium horis fübcisivis au- divifse , volupe eft, eoque nomine Seni venerando gratias, —— -— quas debeo ac pofsum, ago habeoque maximas, et ut com- modam íenectam ad feros usque annos molliter traducat, ex — animo apprecor. | Quid de mathematicorum phoenice; —— loaNNE CuRIsSTOPHORO STvRM10, memorem ? cujus na- turae et artis magiftriincomparabilisaeternum nomen ef erit — que -- ; Michaelis Friderici Locbueri, — $85. que ,quem fagax Britannorum natio tanto in pretio habuit; - ut ora viri famigeratifsimi in atrio focietatis fuae fufpenfa, ma- ximifque imaginibus addita ; coram contueri cuperet. Et quoniam nofter totum fe ad inveftigationem naturae contulit, illius do&rina ita repletus eft ut quae Srvgwivs de viis philofophorum placitis, de mundo ; de homine, docte com- mentaretur; omnino perdidicise fit cenfendus, Ea quippe StvRwivs pollebat docendi facilitate; quam et ipfe non sine incredibili animi voluptate perfpexi;: ut; qui celeriter arripe- ret; ejus doctrina totum facile animum perfunderet. |. Nihil atunet, sigillatim enarrare, qua gratia apud hos doctores fuos fidelifsimos nofter valuerit. Quis enim eft, qui non mente citius praecipiat, quam ut verbis exprimatur, ingenii elegan- tiam; conjunctam cum. decora morum fuavitate ,' mirabiles fui amores accendiíse in animis omnium , eorum. maxime, quos colebat, obfervabat ? Cumprimis tum illis fe diligentif- simum praebebat, quum aliquandiu unicus efset ; qui Aeícu- lapiorum Altorfinorum fcholas ; ad quas frequens alias con- fluxus femper fuit; et ad hunc usque diem efse folet; frequen- taret. Difcendi enim quum efset cupidifsimus, unicus Locuwznvs illis erát auditorum inítar plurimorum: in quo formando expoliendoque fummam nulloque tempore inter- mittendam induftriam, etfidem attulerunt; quam grato usque | animo praedicabat, Non jam mirari fubit, si tam praecla- , $0s ille fructus retulit; quando in muíeo, in horto , in agros | ii theatris, anatomico et chymico ; fedulus , nec punctum | temporis ullum vacuum praeterire pafsus, familiariüs cum | doctoribus fuis egit; tantumque profecit, ut dehinc publica | do&rinae fpecimina ; more in academiis recepto, ederet eru- | ditiísima. ^ Quum ita biennium Zf/ro7fij peregifset , et interea ingentes omnigenaé eruditionis thefauros collegifset doctam | de promontorio faciet , odoratus organo difsertationem fuo mar- | t€ conícriptam ; laudatifsimi neque unquam laudandi fatis | Horas juniorisaufpiciis, die 4. Martii angi fecundi et octo- : | gesimiy $86 MemriaVirilllofiris gesimi, commilitonum examini committeret, Iftud tim ut animadvertatur, : dignum eft quod difficillimam BonxLL: acutifsimi doctrinam ; qua mathefeos de motu principia non contemnendos in medicina ufus praeftare, fo- lic&' is commonftravit , tum adhuc recentem et paucis cogni- —— tam , mira promptitudine ; STvRMIO doctore, ita hauíerit — nofter, ut singula non firma tantum memoria teneret; fed et; — quoties occasio daretur ; eadem accurate explicaret, fuavi- que adeo oratione alis probaret. Haec tamen omnia; quamvis maxima, nondum explere animum LocnuwEn: po- terant: nec contentus diíciplinis , quas uberrimo proventu praeftabant Athenae Noricae; Gallias quoque adire voluit ; Gallias, inquam , ubi quae vetus Latium aut Graecia antiqua jactabant, quae item alter orbrs habet, naturae et artis mira-- cula laete hofpitantur, et, quz utilitas redundet in medicinam ex apertis humanis corporibus, quam commode partes cor- poris laefae in priftinum fanitatis ftatum sint reftituendae, — — quotidiano opere docetur. Quam longifsime enim aberat ab. haeresi illorum ; qui /Jazum viventis ex "vivo, s0n ex mortuo. — eognofci debere fanxerunt,. quum omnino de interna partium —— ftructura , et quae illam laedant ; rectius judicct , qui oculis — perípexit, quam qui ratiociniis tricatur, . Altorfüi in DAviDiS —— ZoLLIcorreM et oaNNIS VpALRICI HANNHARTI, quorum utere * — que , quantum conftat, ad doctoris medici gradum aícendit, familiaritatem venerat ; atque illa ipfa ob ftudiorum simili- tudinem eo firmius coaluerat. | His comitibus in .Helvetiams quae illis patria erat, aeftate praecipiti contendit, Viaetaedio occurrebant docti iti peregrinatores inveftigatione germinum et feminuin rarifsimorum , quae non incongruis obfervatios —— nibus illutrabant , quae feminibus, floribus; petalis, fru&i« ^ — bus, singularumque partium ítructurae et notis competant, —— ut hiftoriae naturalis et Florae amoenioris cultores decet, cü- —— tioíe recolentes ; et botanicorum inter fe fententias compas. rantes. Dasileae in alterum usque raenfem non otiofus, fub« — | n ! fütip* - «3 i " at 4 | A e: L e 5 0 Mubatlis Friderici Lochuert. 557 ftitit; omnium rerum , ex quibus medicina in officinis phar- | macopolarum paratur, insitas vires & efficacitatem perqui- | rens Et perquam commodum LocHNERO accidit, ut "HANNHARTO atque ZoLricorreRo , quorum alter in tabernis aliquandiu delituerat, familiariores efsent officinarum magi- ftri ; qui fumma humanitate ; quae ibi recondita fepofuerant, - promere non gravabantur. | Praeterea in antiquifsima Rauzz- £orum academia medicinam docentes, et EuANVvELEM KorNr- GIVM ; eorum, quitria, ut vocant, naturae regna ícrutati funt, coryphaeum fubtilem et ingeniofum , nec non reliquos viros, munerum ac titulorum fplendore fulgentes , quum sibi devinxifset,. & cum HaxwHaRTO, si bene memini 4 publice de Salibus diíseruifset , menfe Novembri Argentoratum, atque. hinc Lutetiam .Pariforum , muíarum acropolin, perrexit. | In hoc itinere Parisino incurrebant in fenem. quendam gra- | vem,minime ambitiofum ac temperantia moderatum, cum. quo; eodem pernoctantes diverforio , fermones mifcebant varios : utebantur autem lingua Gallica, ut poterant, quo- niam ille fe nofse fari Germanice difsimulabat, In his fermo- - nibus collocutionibusque ;. praeter cetera, de metallorum. | perfectione inter fe loquebantur ; quam nofter tum praeciíe negabat, alter ille fuavi blandaque oratione ita adítruebat, - ut nec LOCHNERO, nec viae fociis, ulla dubitandi fufpicio- fupereíset, quin homini ignoto, quem pro impoftore habue- rant, fidem adítringerent, De metallorum origine adeo ía- pienter diíserebat , ut quae de aqua, de íale, de vitriolo at- | que nitro , de mercurio , de commercio planetarum cum. | metallis, et de inftrumentis ( enftrug vocant monítrofo vo- | cabulo;) aurum amice folventibus, itemque de regimine- | igniss operofe adíeruntur a pluribus, docte inter fe compo- | neret, tandemque concluderet ; metalla emendari ; mutari; augeri, fe experientia multiplici edoctum pro certo habere :- | rem quidem efse arduae et abítrufae cognitionis ; nec tamen . ejus ut effici non pofsit: Atque ita de. hoc argumento fer- 2 pp. Cent. IX. P X. Ffff mones $82 —.. Memoria Viri Illuftris '' mones in feram usque noctem extrahebant ; dum interea LocHNERVvS et focii, qui Gallice non adeo expedite loque- bantut , lingua patria enunuabant paulo liberius ; quae sibi vi- derentur.. Tum demum: Germanos idiomate füo; quod ex- quisite pronuntiabat; affabatur fenex ille, quae sibi difpli-- cuifsent ; atque a quibus in folo peregrino verfantes sibi ca- : vere deberent; candide et amice monebat, eaque re omnes in admirationem rapiebat. Vota tum erant omnium und; quibus reliquam fere noctis partem confumebant; ut in igno- tum hominem , defe tot nominibus bene merentem , utcun- que pofsent , efsent officiosifsimi ; fefeque totos in illius ami- citiam infinuarent. Quae cura fomnum ex oculis ante dilu- «ulum excufserat, ut a cubiculo hilares prosilirent; ne exopta-- tifsima haec proficiendi occasio elaberetur, Atqui is tamen corum vota praevertit: exierat enim fummo mane poftquam . hofpiti pro fe et reliquis fatisfecifset. "Tanto magis jam. pu- dore fuftusi ftupebant omnes;: quaerebant fenem per com- pita s fed ille abierat, exceíserat, evaferat, in animis juve- num ingensoppido desiderium fui relinquens. — Ab illo tem- pore; uti impoftorum technas vitare, ita mitius et majori cum circumípectione judicare didicit de illis , qui artem auri. fa-- ciundi profefsi funt. Ipíe tamen nunquam fe adduci paísus eít, ut philofophiam ignis tentaret. Sed peregrinatorem doctifsimum Latetiaz profequor, urbium Gallicarum regi- — nam , orbi fimilem, Mufarum gratiarumque omnium fedem; aedificiorum magnificentia, platearum amplitudine, palatio- rum augufto fplendore; coliegiorum ; pontium ítructura per- fecta nulli fecundam. | Eam nuper ingreísus ; in maximas vi- tae insidias et extremum difcrimen adducebatur a nebulone; qui homini peregrino, ex horto regio 4 S. ietorem in ur- bem remeanti; officia humanitatis pollicitus, fe adjunxerat: fufpicatus tandem , ese comitem hunc, nimis ofticiofum, éx znaleferiato hominum genere, facefsere illum juísit ; atque sic Dci O, M. ope; e periculo fervatus; etfalvus ad fuos perve-—— nit» P ^H ^ Michaeli Frider Locbneri.— $89 . Rit, . Parisiis actatem quum degeret, cóníuetudinem ctami- citiam ad extremum usque vitae halitum conítantisime du- tantem , jungebat cum loANNE ZELLERO , quo medico ex- cellentiísimo ,. singulari hujus faeculi ornamento, ac lumine, Tubinga nunc felix eft, Vltra biennium | is heic loci. com- moratus, jam abitum parabat ; & quasi LocHNERO adven- tanti locum concefsurus , aditum januamque patefaciebat, quo nihil fieri potuit amantius , ut in horto regio; qui in fuburbio $. Victoris medicorum filis monftrat ; quicquid natura ia utroque orbe producit admirabile , frequens efset cum Dv- vERNEjO,; auditus fenfuumque omnium , quorum obfcura antea erat cognitio, folertifsimo indagatore, et cum BvssrE- .. RIO, fecandorum corporum artifice peritifsimo, qui in ope- rarum partes veniebat DvvrRNEJo, et manum operi plerum- que admovebat, Exercitatifsimum hunc virum, qui in exer- citu regio vulneribus coaciíos primo loco curaverat, et de- hinc principi Condaeo, quod ad corporis membrorumque | fanationem , fübmiíse aderat; religionis tandem amore ia | Britanniam fecefsiffe accepimus. | Adduxit noftrum Zxrre- RvS, nunquam sine cura nominandus, ad magnum PrTrTVM | et peritifsimum BoDAvTIVM , qui in palatio, in quo vitiofae | aegrotantium partes publico fumptu fanantur ;. 4 / botel Diet | Gallis dictos Chironis artes manu ftrenua; ftabili , nec un- | quam intremifcente, exercebant felicifsime. — Familiari deni- | que confuetudine ; eodem parario, nofter utebatur eorum, | qui mente emotis medebantnr , ct qui opem ferebant medi- | cam mifere decumbentibus in palatio, Cbazité dicto, ubi a fymbolis beneficorum hominum aegroti fere fuítentantur. Nullus eruditorum conventus celebrabatur, cui non intereíset | LocuweRvs. Nec faítidivit , perorantibus in curia oratoribus, et caufas clientum facundifsime agentibus , qua laude Pari- | siensium ICti commendantur quam maxime, aures fuas dare. | Curiosis ad. haec luftrabat oculis bibliothecarum regiarum . aliarumque thefauros, et praeter ceteras illam ,. quae 22$; — | ^ Ftff 2 — Fide- $90 Mémoria Viri Tiuftris — 1 Victorem antiquis libris, iisque rarioribus manu exaratis, fir- perbit. Hortos denique, ubi germina à peregrino orbe ac- cersita ; laetoque hofpitio excepta; velut in folo nativo co- luntur , frequentabat ,; omnium favore dignus habitus, quum. — nemo eíset, qui juvenem eruditum , indultrium; modeítum; - fumma hurhanitate ; gratia, amores prout par erat; tion ex- ciperet. lis quippe virtutibus vel a natura ; vel ab iriduftria erat inftructus, quibus in folum peregrinum abeuntes exteris fe; commendant, ut difficilem in. aliis morositatem ;, in aliis: protervam comitatem , fuavi ac leni facilitate ferret, et ad €njusque genium 1e attemperaret. lucundus itaque quum. efset omnibus ;. occasio addifcendi, quantum vellet, quoti — diana fere fubnaícebatur. —Aísidui in arte fua ftudii horas ita^. — partiebatur, ut ne inter mortuos tantum; fed et inter vivos: - verfaretur frequentifsime ; probe conícius ; in luce hominum: prudenter verfari; eam demum efse veram eruditionem. Suo: certe fenfu abundare paísus eft commilitonum nonneminem, — — qui et cotpore et animo deformatus, dum reliqui ad fpecta- — cula advolant et ad regiam aulae magnificentiam contuendam, — — pedem domo efferre non aufus, bomlias Lutberi, quas fecum: —— attulerat . percenfebat. / Euge! bonas horas in regionibus: - exteris, et fumptus in iter faciendos non felicius effunderent. boni » qui reip. nati ad cultum capiendum peregreamandane: — tur, Nofter ineptam,ne dicam vefanam illius vivendi ratio-:. ——— nem falíe deridens, praeter academias ; quarura tres: ibi nu- merantur, templa item magnificentifsimo apparatu fe efferen- tia, palitia, quae fpectatu digna funt omnia , arcesregias, — Ludovici XIII, Auguftum aeterna in Mufas- Mufarumque. — cultores munificentia vel aequantis vel fuperantis, Luparam, - Fontis bellaquei - Fanum Dionysii, et reliquas, inprimis Ver-' falenfem, feptem veterum miraculis mirabiliorem; ceterasque. — aedes palatinas, aulae magaificentifsimae ornamenta; atriaj — xyltos, porticus opere mirabili, ftupenda artificia; puleher-^ rimeque fumptuosifsimo apparatu perfecta opéra; mirabatur; — | | proce- 0 0 Michaelis Friderici Locbneri..—— 91 procerum denique; quorum adípectus monere te aliquid po- teft coetus et celebrationes ," quantum homini extero et juveni reverentia adverfus magnates , viros titulis et meritis graves, permittebat , aísiduus obibat, quo fpectator ea perci- peret, quae fedula licet, et fideli mentis applicatione, si do- mi desideas, nunquam penetraveris. : Exacto in hac urbe; in qua luítranda omnia temporum momenta obíervavit , anni fere dimidii fpatio ; non enim consiftere ibidem, ut maxi- me vellet, et commorari licuit diutius; réliquas regni flo- rentifsimi urbes peragrare, atque hinc in Britanniam trajicere tetendit. | Meníe Aprili anni tertii €t octuagesimi per 74ure- lium y Blefam ,. Turouum , Salmurzum usque nobile iftud emporium, academia decoratum, recto itinere perrexit, in ., éomitatu adolefceatum Germanorum quorundam et Helve-: tiorum: hinc flexo itinere, Richelium concefsit ; eo animo , ut linguae Gallicae: deliciis unice ftuderet ; et in hac fola, íe a coníortio fodalium liber exerceret. | Vrbs nova eft. et arx, utraque magnificentifsima ;. fuperbum opus eminentiísimi Cardinalis cognominis , qui natale folum fecit nobilifsimum, | ftatuis, picturis , antiquis maxime ornatifsimum : hortum vo- . luptatis optimo jure diceres; quem qui pro dignitate laudare vélit , architectum omnibus numeris abíolutum ; antiquitatis arbitrum fummum , excellentem pictorem, hiftoricum con-. fummatifsimum , optimum poétam , oratorem denique per- fectum eíse dzbere, cum fapientibus nofter cenfuit. Poft. menfem alterum Sa/murzum else reveríum , ibidemque meníe lunio ineunte; ad loawNis CAsPARI EISENSCHMIDTI , Ar- eentoratensium dehinc Evclidis, amicitiam íe aggregafse ,. certis documentis edocti fumus. | Sed ad quae porro loca, et quo itinere, penetraverit ; compertum non habemus, co: quod vivus memoriae fuae nihil ipse comparaverit. — Per. | Pictaviam tamen ;. et Occitasiam ad Manic Provinciae us- | que pervasiíse, indeque per mediam Galliam in Normanos. | ad Portum gratiae flexise iter conjectura eft; amicorum fuf- as arde Ffffa X fragiis 1 s. - Meisoria Viri Wufirir. iv fragiis corroborata ; unde in magnam Bri 7 toto Or divifam, transmitteret. Neque feliciter. fatis proceísit navi- gatio , quum mare ventorum impetu tumefactum , atque — procellae (ubito obortae vis ét vehementia per tres quatuor- ve hebdomadas in alto jactaret navim, à littorum appulíu ar- - ceret, et poft diuturnam hanc remoram ad Zug/se quidem oras appelleret: at quoniam in regno omnia efsent iplo mari magis turbidiora, nec fecura itinerum peregrinatio ; huic fe periculo committere noluit; fatius ducens, si iter in. Belgium relegeret, ibidemque in tutifsimo Mufarum feceísu res fuas perageret. Agebatur adhuc annus (aeculi elapsi fupra octua- gesimum tertius, quum a Galz ct Britanuta in. Batavorum terras veniret ; ubi nobile literae cum commerciis, quae alta pace et libertate enutriuntur ; connubium iniifse,. jam ipfe praeíens cognoverat. Lugdunum 1e contulit, uibem Hollan- diae amoeniísimam , academia cumprimis et horto medico celebratifsimam ; omni animi induftria fummoque ftudio co- gnitionem rerum variarum ; quam egregie jam coníecutus erat, augere et perficere connitens, Maxima tum academiam illutrabant artis paeoniae lumina; fcriptorum fama per uni- veríam Europam celeberrima. Quos inter. THEODORVS a CRAANEN , fubtilitatem et elegantiam Cartesii afsecutus; morbos hominum et fanitatem fecundum placita iíta fagaci mente dijudicabat. | Huic totum fe expoliendum tradidit eo fuccefsu, ut poft anni decurfum fumma quacque contigisse videretur. Praeter ITHEoDORvM operam deditPAvtoHeR- — — MANNO illi exoticarum rerum peritifsimo viro, qui in In-—— dia diu commoratus ; in ánimo LocHNER:1 ingentem exci- taverat cupiditatem ; adeundi Indos, peregrino íole calen- tes, nisi tenerior corporis membrorumque compages eam reprefsifset. Ab LvcA Scuacurio, medico felici et per- Ífpicuo ; quaerebat non jam adjumenta doctrinae medicae; fed ipíam medendi rationem, de eo folicitus; ut non fcholae; Íed vitae diceret, lectisque aegrorum adsiítens in - de- à j| , uccret; B ur Micbatlis Friderici: Locbnert. c --- . duceret, quae de hominis natura accurate perdidicerat,/ Ac- | cedebat quoque curiosifsimum NückivM; celfifsimi Princi - | pis Arausionensis anatomicum dexterrimum, & quae fubtiliar- te parata benevole commonítrabat'adventantibus , fagaci mente mirabatur. Interea dum Zugduz; haerebat, ad prix. - €ipes Belgii foederati urbes, per vices ivit; Dordracuim, Del- | ghos; Harlemum , Gudam , Roterodamum , Hagam Comitum ; urbibus íe aequantem ; zímflelodamum , ubi FRiDERiCI | Rvvscumn, egregie tunc florentis, et hodienum nominis fa- mam fünama cum laude tuentis, aliorumque hiftoriae reique naturalis amantium et belle curioforum reconditos thefauros; quos potuit, confpexit omnes. . Quae de Rheni, fluviorum Germaniae principis ;. alveo et exitua CruvERIO, eruditif- simo Geographo, et aliis difputata funt. opportunitate ufus coram infpexit. Etenim prope Lugdumum,; verum et anti- quum oftium; arenarum tumulis a mille jam annis obftructum;. . rectum aquarum decuríum siítit, easque novo alveo, qui L;- . €u5 dicitur, evolvit. Helium dein et Mofae, itemque. Flevi | fecefsus et oftia , fofsam denique a Corbulone Mofam inter at- | que Rbenum perductam, fcrutatus eft ; ut de singulis eo cer- | uusipsi conftaret, . Nec dubium eft, quin accuratius ; quae , tum oculis ufurpaverit, ipfe expofuifset,. si, quae de Caról , M, Fofsato , uti vocant , cujus in vicino. agro reftant adhuc | veftigia, et de aqua Rheni atque Danubii commiícenda; me- | ditatus eft, exíequi licuifset. "Tanto labore, tot tantorum- | que prudentia Doctorum poftquam doctior evaferat, ani- - mumque ac pectus optimis quibusque difciplinis ad fatieta- | tem usque imbuerat, anno quarto tupra octogesimum, 774- | jectums Coloniam Agrippinae et reliquas urbes. pertransiens, | domum remigrabat, non contemnenda reconditarum doctri- naruni accefsione locupletatus. — Patriae redditus , Zlorfium denuo conceísit, atque ut praemia laborum diu promerita | meteret, honores atque dignitatem doctoris medici mode:te , ambivit a praeceptoribus fuis et virtutum magiftris ; Jr per- | | (5 * - fpecta : - * TAIN " : E. on $94 * Memoria Viri Wuffris fpecta LocuwEnr indole, induítria, atque: erud:ti ! ED funda, de fua omnium fententia eas in Candidato dotesagno- — — Ícebant, ob quas dignus efset; qui in academia: machaoniae gentis adolefcentes edoceat , ac profefsoris medici officia at-- que partes fuícipiat; Quum fpecimen aliquod publicum de more efset dandum, nactus sibi is videbatur. tempus et lo- cum idoneum, quo certis documentis fpectari poíset virtus eteruditio, per Gall;zm et Belgiun collecta. Proinde dif- — fertationis argumentum efse voluit hiftoriam virginis Gallicae; Nympbomania laborantis, et poft trigesimam | intra. fextum. diem fanguinis mifsionem, refrigerato et exftincto calore, mi-. ferrima morte multatae, in cujus demortuae vifcera doctum- infigere cultellum licuerat, Inter competitores, quibuscum — LocHNERO certamen honoris erat et dignitatis, connümera- — — batur loaNNES GEonGivs VOLCAMERVS, patris cognomi-. nis &l:us,. Medicus hodie Noribergensis, et Collegii Medici Senior, ob rei herbariae praeítantem cognitionem non cum .. Crateva folum et reliquis veterum , fed cum ícientifsimis: noftri aevi herbariis de principatu contendens, cui jam ad fíe-- nium inclinanti Neítoreos precamur annos. Et quidem VOoLCAMERVvS pater, Archiater Noribergensis primarius, — — Praefes Academiae Leopoldinae magnificus, ejusdemque fta- — toret àlter quasi conditor aeternum promeritus, fuavem. H amicitiam a longo jam rempore colebat cum LocHNERO patre, et focii ad Pegnefum florigeri dulce fubinde meloscon- —— cinebant. Ab his parentibusamicitiam manu quasi traditam |— — filii fufceperunt, ftudiorumque similitudine insigniter auctam. — tam fancte tuebantur , ut dehinc collegae, sibi et reipublicae — | amicitia arctius convincti, certatim íe diligerent ; totoque — | pectore peramarent. Hoc comite facundo iter ingreísus eft- .— in telam. Zdugufiam Vindeicorum, quae nobilifsima Roma- — norum colonia , vereque auguíta, veteris fplendoris cultu ho- dienum nitet, quum eísent delati; LvcAs Scumócki0S$; —— patrem et filium ; maxima nomina, et perEuropam — 4 WU Ode tifsimaày — y 92x» - | . Michaels Friderici | Lochneri. T1 |. tifsima, quorum hoc Praeside fplendidifsimo Academia Na- turae Curioforum mirifice fefe effert ,' officiofe falutabant, Luftrabattum laudabili annua confuetudine gratiofus medico- rum ordo famosifsimam officinam pharmaceuticam Stapelia- nam, átque ut huic intereísent viatores noftros invitabat per- honotifice, ubique taliter fe gerentes, ut modeítiae atque eruditionis laude mactati diícederent ; rectaque via per Comitatum Tirolenfem in. ltaliam tenderent. In. Venetiarum ' urbe, illo naturae artisque miraculo, communi orbis empo- | "rio, IoANNES Bongwvs, medicus felicifsimus, cui aetate et ' meritis gravi viro, adhucdum fuüperftiti , fauíta quaeque et Íenectara lenem. precamur, benigne per aliquot dies hofpitio excepti, maris reginam Adriatic diligenter. considerarunt , . foa multo poft Parzvium properantes. —Patavinae academiae ' jam a faeculis parta celebritas tanta eít, ut medicus perfectus exiítimaretur nemo ; qui in hoc Aeículapio non cubafset. In Pátavinorum medicorum , quos corporum fecandorum, ferendarumque plantarum laude potifsimum inclutos prae- dicant, fcholas et auditoria certatim confluebant adoleícen- tes ex univería Europa. —"Tuebantur eo tempore hanc laudem |» CanoLvs PATINvS , antiquitatis numorumque non: magis | quam medicinae cognitione per orbem celebratifsimus; Do- MiNICVS de MancHuETIS,; ÁNTONIvsS MorrmETTVvs, uter- que insignis rimator non extorum folum , (ed et ofsium, ar- | teriarum , nervorum , ductuum , glandularum, et quarumvis in corpore humano partium; quae fenfuum alias aciem eifu- giunt. FELIX denique ABBAS VIALIS, qui horto medico ibi- . dem florenti erat praefectus. PATINO perquam erat charus - Locuwznvs, velob ftudia amoeniora , quibus deliciis no- ftro nihil erat charius. Maxime tamen , tempore brumali id [uadente, cum DoMiNICO & ANTONIO intima corporum vifcera cultello perquirensfcrutabatur. Quum veranni quinti "fupra octogesimum eíse coeperat ; non haec tantum ftudia | intercipiebat voluntas paterna » fed et obítabat, quo minus UA App. Cent. LX. q9* X. Gg £g cum $396 -— . . Memoria Viri Iluftris —— cum fidifsimo fuo Achate ad extremas usque Ápuliae oras pe- netraret, ac reliquas Italiae partes peragraret. | Imperaverat: enim parens optimus, ut per Cazzztbiam , Stirium, ZAufiriam & Bohemiam, cito fe in patriam referret. Quemadmodum vero piis liberis non alia major relicta eft; quam obfequii glo-- ria; ita filius ob/equentifsimus dicto erat audiens parenti be-. ne merentiísimo ,. et 7zdobonae , quae caput orbis tum pri- ftinami magnificentiam et vires, nupera obsidione Turcarum violentifsima. amiísas; revocabat , aliquandiu íubsiftens ; & auguítam auguítifsimi Caefaris aulam, bibliothecam item , At- talicis conditionibus anteferendam, frequentans, domum re- verteretur. Inítabat panegyris Academiae Altorfinae Perro- Paulina , qua, exantlatis tot itineribus ; praemium tandem laborum retulit, et ab illuftri IloaNNE MaAvnrr1Io Horr- MANNO; decano tum et brabeuta legitimo, viro riunquam sine cura neque dicendo neque tacendo , ritu. folenni. cum quinque competitoribus medicinae doctor eft renuntiatus , et honoris ei templum , ad quod ítrenue adhuc per virtutis ae- dem incedens graísatus erat, apertum, in quo nunc pluribus loriae insignibus honeftaretur, Proximum erat, ut JNori- L cujus civitatis fapientifsimis faluberrimisque legum invttutis munitae ; laudes bene multi virtute, auctoritate ; et docttina eminentes viri celebrarunt , exquisitifsimisque verbis quasi certatim; in coelum usque efferre ftuduerunt , ut in hac; inquam, beata civitate numero medicinam ibi multa cum lau- de facientium eodem adhuc anno adícriberetur, Diu enim eít; quod magni nominis vir IoAGH1iMvS CAMERARIVS; Ioachimi F, autor fieret, ut medici ab academiis ornati, au-. ctoritate illuftris Senatus Norici in focietatem quandam coi- rent, etut folis, qui in eam collegarum fuffragiis eísent a col- legii decano cooptati, medicinae faciendae, et Physici oidi- . narii titulo utendi facultas concederetur. Magnum jam ha- /.- bebat theatrum virtus LocgNERrI, quo felicem in medendo slexteritatem probaret, Nec diu latuit ea, In quo enim plura ; b E | (— virtu. b - Michaelis Friderici Lotbuere.— yo» virtutis et induftriae ornamenta funt, is facile oculos animos- que omnium in fe convertit, Fama de vempore bene recte- que collocato , et de folida artis Afclepiadeae cognitione tota urbe percrebuit, ipsique cives Jam propius contuebantur in- defefsam ejus fedulitatem , quam facunda comitate condire. apprime noverat. Adhaec mirifico ftudio et obfervantia íufpiciebat viros aetate, experientia et meritis graves, IoAN- NEM GEORGIVM VoLCAMERYM patrem ; quem denuo ho- noris et amplitudinis caufsa nomino, itemque SgPTIMVM .ANDREAM EFABRICIVM; in quorum quotidianam fere con- füetudinem fe penitus insinuaverat , ut ipfum vicifsim exqui- site redamarent, et cum eo facile communicarent, quae lon- ga ipsi experientia obfervaverant, Et VorcAMkm: quidem voluntatem ita sibi conciliaverat ; ut fe non minus diligeret ille, ac filios: eo quod in sinu gaudens videret, amicitias (uas fore fempiternas. Horum judicio comprobatus quum efset LocuwEnvs , medica ab eo consilia primis ftatim. annis ex- petebant fuperi , inferi , medioxumi , si qui eorum quadam corporis aegritudine efsent languidi , aut gravi cum imbecilli- tace morbo decumberent. Ipíe certe LocuNERvs gratifsima mente gloriabatur, quantum haec sibi. pietas profuerit. FABRICIO enim e vivis ezempto ; qui inter medicos felices principatum fere obtinuerat , plerique civium, qui fuam sibi falutem ex illius falute dependere visi; eumque foterem ve- nerati erant, quod falutem faepius dederat, hujus incolumi- tatem ab LocuwERo sibifpondebant. Utvelíuo exemplo comprobaret, nec leve, nec unum efse commodum, quod | afamiliari feniorum converfatione in novellos omnium ar« | tium magiítros redundet , nisiforis hi; nimium, et sibi foli fapientes ; quam nihil fapiant, et quam parum prosint, aper- -- tisime demonítrare ; fuaeque temeritatis poenas pendere maluerint, Quam felix autem fuerit medicus LocHNsuvs, et quam exercitatus in omni morborum genere debellando, fir- mifsimis et fanctifsimis teftimoniis tam civium » quam exte- Gggg 2 rorum $98 — . Memuria Viri lluftri € disjunctis terris consilium ab ipfo et auxilium | expetivere , falutarem ejus operam experti funt. Excellentifsimi praepo- rorum conftat, quorum hi, dum vel urbem tranfeuntes, vel — tentíum Franciae orientalis Ordinum legati, qui de negotiis - gravifsimis frequentes Noribergae, glifcente potifsimum bello - 4diuturnoy conventus agebant , & quibus plerisque omnibus. remedia contra dolores pracfentifsima paraverat; et abeorum - reduviis morbos profperrime depulerát , ipsius in: medendo. dexteritatem et prudentiam diplomate perhonorifice fcripto testati funt. Ex innumeris, quae generi humano impendent, valetudinis adveríae malis pernicialibus , quorum. panca funt aut plane nullum ;. cui LocuNzavs curationem non adhibuerit feliciter , fiupendum omnino mihi vifum eft vulnus capiti — puellae inflictum. | Cranium cafu valvae ex alto, ( heimife- ris homuncionibus, quibus , desipienti haud raro arrogantia. elatis, quaevis in aedium faítigio fufpenfa tegula mortem mi- matur!) enormiter erat laefum , et in fruíta diíruptum quam-- plurima; meninges Ícifsaes nec cranii tantum fragmina, tan- - quam fpinae, cerebro altius impacta ; fed et cortex ejus et. alsimilis medullae mollitudo conquaísata , vafa denique fan- - guinem vehentia; quorum magna ibi cít copia, difcerpta et.— .dilacerata... Ad puellam hanc vocatus; deplorata irveniebar . omnia, et fomni perpetui imaginem : quam confpicientes chi- rurgi ; deprecabantur vulneris horridi explorationem; cranii- —— que fruíra eximere refugiebant ; et poft tertium demum a ca- .— - fu diem tentabant, quum in putredinem abiret cerebrum, cu-. jus plurimas fübinde partes, mephitim exhalantes , eousque -auferebant, donecalbicans ejusdem color; interfpersis punctis rubris, appareret. Hinc jucundiísimo oblectabatur fpectacu- lo, quod plerorumque archiatrorum aliorumque curiofo- rum in fe trahebat oculos: filamenta hinc inde emergentia — in cerebro nove renaícente, quibusvis aranearum telis te- müiora, tanquam prima futurae arteriarum venarumque tex« —— Are ftamina videre licuit; pia meninx ductu ferpentino; «um -— ict S d It 4. e A, AEN | s Michaelis Friderici Locbueri./ 599 cum tenuifsimis & numerosifsimis arteriolis, mufci veluti fpe- | ciem referebat: cerebrum novellum tenuifsimo femper ro:e | "erat perfufum, exfudante ex vaículis. novellae piae matris; lymphaticis; quae ingeniosifsimorum virorum Rvvscn et PAccHIONT:, obfervatio hinc eo confirmatior est; & jam coi- bant meninges, fed nondum in callum induratae. - Linguae ufus, hucusque impeditus, jam rédibat, ipfaque puella fic fatis bene fe habebat, ut de fanitate omnimoda recuperanda; - fpes minime efíset dubia, rüisi quarto et vicesimo curationis - | die vincula refolvifset aegra ; et quam in iánibus habebat fpem falutis ; digitis cerebrum fodiendo ipía sibi interveitifset. | Sed alienum eít ab hoc loco ; et praeterea nimis longum fo- ret, numerum inire eorum, qui periculofo morborum agmine conflictantes , DEI Soteris gratia &: LoCRNERI ope; sint fer- vati : deinde quaedam ex praecipuis, malo ut ex ipsius fcriptis cognofcantur, quam ex verbis meis. Istud vero difsimulan- | dum hic non eft, qua fuerit animi aequitate erga omnes, dum | inopi multitudini aeque ac ambitiosis-fortunatorum familiis pari alacritate, fide & conftantia , adfuit; faepe etiam incredi- biles egenorum anguítias e facultatibus fuis, quas ad largien- dum magnas comparaverat, levavit, benefici inde doctoris | nomen promeritus, Mente fractos ex íacrarum literarum. | fonte erigebat folatio ; delicatulos ad fortem in adversis con- ftantiam urgebat ; immorigeris recta fuadebat, innocentiae . €onfifos fovebat , aliis morbi caufsas áperte enuntiabat vitae immoderate actae turpitudinem , graviter eos cohortatus, ut ab eo falutem petant, qui folus vitam largitur, valetudinem confirmat ;. amiísamque reftituit. Haee folita temperabat orationis füavitate; et blanda humanitate; qua non alia pana- | ca ad íanitatem potentior eft et efficacior. . Vbi enim An- GENTERI alicujus praefentiam ipfa morte magis horrent fe- rali lectulo affixi , quam falutem ab eo exfpectare poterunt? De ARGENTERIO- quippe accepimus, eum; licet fpeculando . faibendoque inclutus ; medendo tamen fupra quam credi D DLE "| Gggg 3 posist; E 600 uw Memoria Viri lluftrris poisit , infelicem fuifse, adeo ut Zuguflae Taurinorum , ubi. civitate ornatus erat, plurimi aegrotorum ejus accefsum veluti . inaufpicatum reformidarint. Cujus rei ratio tantum abeft, ut in falfa quadam animi imagine; quam phantasiam appellamus, . sit quaerenda, ut potius caufsa ex ipfo corpore humano, ejus- que habitu, ultro fe offerat. Nam quum ea sit animi cum corpore conjunctio , ut hoc illius moeroreattenuetur, ille hu- jus languore depreísus; quasi fubsidat, conturbetur ; planeque conficiatur; fieri aliter nequit quam ut mens ex corporis contagio languore jam correpta, auítera medici gravitate ve- hementius perculía, et sibi ipsi non minus quam medico difidens, fanguinis calorem , sine quo animal non fpirare, auctor eft THEOPHRATSVS, exítingui patiatur , et; dum ipía vires perdit, nec colligit , corpori quoque desit, Vicifsim; ubi animus blando alloquio exhilaratus ; et ex gratiofa fote- tis pracfeatia dulcedine delibutus; novas quasi vires. capefísit; nervis adeft ; frigidiores in corpore Ipiritus refocillat, novo motu veluti excitat, aut hos concitatiores revocat, ibi noxií . humores facilius pelluntur, difsipantur, donec animi auxilio . hoftis corpori infeftus debelletur. Quoitaque affabilior efset "omnibus in omni fermone , eo gratiosior erat LocHNERVs tum apud omnes, tum apud proceres, urbis Noribergae mo- deratores fapientifsimos, a quibus hanc meruit gratiam , ut anno hujus faeculi duodecimo, ab excefísu viri antiqua gene- . ris patricii. nobilitate non minus quam meritis illuítris CnunisTOPHORI THEoPHILI ScHEvRLHu a DEFERSDORF , Collegii Medici fenioris primarii meritifsimi , cujus muneri , vicarius Jam fuccefserat , in illius beate defuncti locum. omni jure furrogaretur , qui decumbentibus in valetudinario aliis- que locis, publico fumptu reficiendis et curandis aegrotis praeeíset, confumptaque languoribus inediaque miferorum «corpora fanaret, Quae munia per feptem annos (fuftinuit et gelsit attentifsima cura, eaque fide; quam a providifsimo me- | dio exípectares; ut tamen nonnisi fumptus legitimi in eos infu- E "— Mh EATEN ERE P onsite ta lr o inii ". -* ^ 4 G4 * M4. * Michaelis Friderici: Lochner:. 60r infümerentur , eymor t, fublatis iftis; qui immodice & redundaater fieri foliti erant Quemadmodum autem omni aetate de patria ; cujus falutem, fupremam sibi quoque legem . efse dictam cenfebat, bene mereri infrituit : ita tum niaxime; qua efset in eam voluntate , luculento documento common- firavit, quum dira eaque peftilens contagio miferas corpo- rum humanorum fítrages ederet in praecipuis Germaniae ur- bibus, Hamburgi, Ratisbonae , Vitidobonae. Ya quippe tem- peítate iniquifsimum urbi Norzbergae fatum imminebat ex fe- bri; qua laborabant integrae familiae, aut ex metu potius; qui eontagii vicini rumorem augebat, et Noribergam non civibus . tantum fuis, fed exteris, de simili malo fufpectam reddebat. Excelentifsimi Legati, qui de arduis pacis bellique negotiis deliberaturi, praepotentium Principum Ordinumque Franciae orientalis jufsu, in hac urbe convenerant, non amplius in ea sibi efse fubsiftendum rati , faluti fuae confulere fatagebant; vasis jam collectis, alio concedendum efse propere ; com- merciorum , quibus ftatque caditque res Norica, uíu vicinis interdicendum, urbem denique arcta cuftodia concludendam, ratum erat. Quid faceret Locusrnvs ? Praeterquam quod la- | borantibus fuccerreret ; quum facilis isque quotidianus sibi | pateret aditus ad legatos, quos penes Iteterat jus dirigendi confultationes, non cefsabat fide illis fua confirmare, febrem, quae plures equidem familias, eorundemque larium incolas, | cotripuifset, nec adeo malignam efse; nec venenum alere, a , eujus vehementia, peítilentiae contagia efsent metuenda : et | plerosque jam eorum, quos invaíerat morbus, falvos ese : | recteque valere. Sic hujus perfuafu et inductu permanebant - in urbe Legati ; et periculum ; quod ex vana mali fuípicione inftabat, coelefti beneficio ac munere avertebatur feliciísime. Caeterum, inter medicos feniores, quorum quinque nume- rantur omnino, ex ordine relatus, decurionatus ordinis fui munia annis hujus faeculi nono; decimo tertio et octavo de- cimo, in ipfum funt collata; indeque annis proxime apiid | medica- INE S o. Memoria Viri uftris —. medicamenta in. officinis. pharmacopolarum simplicia infpi- .cere, atque Visitatoris lenioris nomine recognoícere datum eft... Quae ex ulu, utilitate et incremento collegii medici efse . tioverat , alacri femper animo peregit, atque ex muneris de- mandat rationibus, improbos anicularum agyrtarumque co- matus, in medicinae facra inique-fe inferentium , intervertere alaboravit; id quod ipsi implacabilem iftorum homuncio-. num invidiam conflavit, De illorum equidem impudentiísi- - r ma protervia conquefti funt medici omni aevo, quorum cau- fam ftrenue tuetur , nec immerito defendit RoDoRICVS; epi- Ícopus Zamorensis, cujus verba, etsi non fatis compta , heic. legifse operae erít pretium : Fateor, inquit, laudanda pluri- mum ars medicinae eíset4 si bonum fubjectum, si virtuti de- ditum reperit, si denique id ipfum fciendi genus optimum ,. ac naturalibus fcientiis, infallibilibusque fundamentis commu- nitum , prius medici addiícerent ; quam exíequerentur. | Si- cut enim, ut aiunt , unusquisque id agit feliciter) quod opti- me novit: ita qui principia medicinae ignorat, cujus finis fa». nitas exiftit , ut fanum aegrum reddat, neccíse eft, — Vidi ego plurimos heri aromatarios, hodie medicos ; heri barbarum rafores, hodie morborum gravium ceníores ; heri herbas cae- teraque materialia in apothecis mifcentes , hodie in princi- pum aulis morbos judicantes. Si enim etiam fíanando vix nomen boni medici quisque afsumit ; quonam pacto necando. medicandi titulum vindicabit? Quibusdam itaque his simili- bus; me aliquando febricitantem visitantibus, atque reme- dia pollicentibus, íed et caufsas morbi judicare conantibuss . illud ad Philippum, ut in Actibus Apoftolorum legimus , di- Cebam: putasne, intelligis, quae dicis? Quibus dicentibus? - etiam ; ego iterum cum eodem eunucho addebam : quomo-: do Ícire poteris , cum aliquis te non docuerit? Mira certe. reseít, Vt enim inquit Hieronymus, fullones ; metallarii, fa- — - bri; lignorum caefores; ipfa quoque vilia officia exercentes, absque doctore efse non poísunt; nec experiri audent; quae. : | ; non Michagls Friderici Lochner:.. — .. 603 non noverunt : (ola eft medicandi ars, quam sibi paísim. unusquisque vendicat. ^ Alii enim à crebro infirmantibus medicinam addiícunt. Alii a feminis, ut viros curent, Alii . *b infidelibus audiunt, ut fideles necenc.. Alii nefcio quibus libellis legunt , ut in miferis corporibus uniformiter exíe- quantur; et ut aiunt; uno collyrio ab eis incognito, omnium oculos volunt curare: / quo.fit, ut caeci arte, natura viden- tem caecum faciant. — Hi medicinam neícientes , medicina. abutuntur, et artem egregiam; quam non noverunt , profi- tentur. Medicinae excellenti ec :illuftri nomine gloriantur; quippe quaeftus gratia; pecuniam; ut finem, quaerunt. Prae- » 1nium certe vero medico non modo exiguum, fed íordidum, et tanto labori impar, nec ingenio dignum. — Hactenus Ro- "dpoRicvs. Át quamvis diffitendum nonsit, operas ab illisho- tThinibus malecollocari, imo peísime; ut qui hominis falutem, officiofo quidem titulo , fed perniciosifsimo exemplo; peísun- dent: dubitatio tamen non vana fübnafci poíset ; annon per- vería eorum cogitatio, qui auxilium ab hominibus dubiae fi- dei , ipfoque rerum capitalium vindice, rectius fe confecutu- ros fperant, quam a profeísoribus artis, longe sit perniciosior? Mihi quidemcertum est, et exploratum , nisi Zarkucus ali- quis fevera lege coérceat iítam impotentiam jet poenam re- poícat ab iis, etiam fanatis, qui immorigeri biberintsine medi- ci imperio, malum altius jam efse radicatum.; quam ut reme- | diis quibusvis aliis perfanetur ; quumlenia malis inveteratis ad- hibitaremed:a, fomenta potius ;, quae ad deteriora invitent , non male ceníeantur. Itaque LocHNERus, ut eo redeatoratio, unde digreísa eft, contentioriem tamdiu fapientem eíse ratus, quamdiu aut proficit aliquid , aut; si non proficit, nonobeft ; fuo tandem quemque fenfu abundare, et ut vitamquisque fuam periclitaretur; animo eo magis aequo patiebatur,quo majori fide fuo fe officio abunde fatisfeciíse certus effer , ec quo majoribus ipfe curiset laboribus premeretur. | Ab his quum fe liberare fatageret; quo otio redditus vir, fupra quam dici poteít;.ne- -— 44. R, D. Duell Mifcell. Lib, I. ! Hhhh go- 604. . Memoria. Viri Huftris ./ c. gotiofüs, curas nobiliores perageret, commodum accidit, ut; annuente perilluftri curatore nofodochii fupremo ;. urbis hujus praetore generosifsimo , curam iftius ante feptennium fuscep- tam , anno hujus faeculi nono et decimoin generum devolve- .ret, exacta medicinae cognitione eximium maximeque fpecta- ,bilem, fumma apud quosvis exiítimatione, quifuamipsius; fo- cerique vicem non raro explevit. Tempus vero omneranf- mittendum putavit commodis illuftrifsimae Academiae Natu- rae Curioforum , cognitionem rerum aut occultarum aut ad- mirabilium ad bene beateque vivendum neceísariam ducens. ,Quamprimum enim in ordinem medicorum Noribergensium, . uti fupra dictum; relatus erat, fapientifsimus Academiae prae- les, vir omni laude major IoANNES GEORGIUS VOLCAME- nus, cujus in eandem exítant merita immortalia ; vigorem . . animi corporisque. contuitus, arctiori jam vinculo LocRNE- xuM sibi devincire fatagebat, eo quod eum; quum antea di- lexifset, nunc penitus adamaret : | Itaque a. d. xvi. Nos vembris anni fexti et octuagesimi fupra millesimum fexcen- tesimum in illuftrifsimum hoc fodalitium adlegit, novum simul : documentum daturus , quo illum ordine: cenferi vellet, et quam vehementer cuperet , amicitias, quas cum LocuNERO parente venerando ipfe contraxerat ; eíse immortales. Quum enim uterque florentifsimae: tum focietati noftrae ad Pegze- — fum forigerae efset adícriptus , HerrANTHI nomine alter , alter PERIANDR1;ut palam fieret omnibus, VoLCAMERUM, in flio LocHNERO , viva parentis imagine; ipfum adamare pa- rentem , cujusille gloriam, addita medicae artis laude, cumu- : labat; nomine PERIANDRI1; quo interffodales curiofos dignof- ceretur, eundem mactavit,.fümpto à medico praeftantilsimo, —— eodemque poéta ; Agesilai et Archidami temporibus non incelebri. Inhancípem erexerat fenem venerandum tum ju- cundifsima benevolentiae conjunctioquae LocHNERvMinter. —— .€t VOLCAMERUM juniorem, íuosque omnes.cum voluptate . cognnectebatur, tum pyladea amicitia, quae-inter eundem et T" E l Vk . Michaelis Fridertct . Locbnert. 60$ ela: generum ,. Savjudei Godofredum - Thomofium yam tüm exardelcebat , virtute et communi ftudio- rum.amore parta, Elegantiísimi hic vir ingenii nunquam si- ne doctrinae incomparabilis et illuftrium meritorum laude - commemorandus, íaeculi noftri gloria, Mufarum Gratiarum- que deliciae et corculum (quo: fautore me quoque uti indul- gentiísimo, vehementer laetor; ) íciendi cupiditatem, qua tio- er a. pueritia inflammatus erat; in eo auxit, ut jam multo éti- ami quam ante, ambitiosius facere foleret, et, quod inter- . diuvbnegotiorum medicorum molem negatum erat , ad lu- -eernam meditareturs legeret, fcriberet pertinaciter. Etenim officiis medicis, quibus plerique defatigati otium quaerunt et requiem; domum reveríus noíter fopori membra neutiquam tradebat , multoque minus delicias non fectabatur molles , ut potius intentiori ftudio libros legeret, aut ingenii vires fcri- pto explicaret, et res toto terrarum orbe geítas juftis volu- minibus comprehenderet, jura; de quibus publice agitaban- tur lites, annotaret 5. negotia inter líteratos acta in literas re- ferret; frequentius autem vel artis falutaris dogmata repete- ret, vel hiítoriae: naturalis arcana. excuteret ; fed ; quae- rat modeftia ; pleraque nomine non praenotato. ^ Ge- lebre eft inter Germanos: nomen ERAsMI FRANCISCI ; qui» sive ad religionis etpietatis capitum enarrationem, sive ad re- rum geftarum memoriam recolendam , sive denique ad na- turae inveftigationem fe contulifset, ítilo linguae vernaculae conciío et acuto , eoque cato femper fanctifsimoque,volumi- na elaboravit quamplurima. | In hujus familiaritatem nofter venerat et alter alterius ope proficiebat ; co rerum eventu , ut uterque feorsim plurima procuderent ; et LocgwEnus va- - ftis ; quae ERAsMus. intermortuus abfolvere non potuerat ; operibus ultimam manum adhiberet. | Hanc ingenii folertiam animadvertens fenex venerandus ,. qui animotum motus et indolem acute non tam' conjiciebat, quam certis indiciis pe- -nítus cognoícebat, negotium ei. dedit vitae FEHRIANAK de- - Hhhh 2 Ícriben- TE. 606 . Memoria Viri Hluftris — . Ícribendae. — Evexerat virum illuítrem, JoaNNEM MicHAE- '*EM FERRUM, doctrina et virtus ad Medici Caefíarei, Praesi- dis Academiae, Confulis item et. Praetoris in urbe Suizfür- teft imperialis dignitatem ; qui in LocgNEROodignum virtu- teíua laudatorem nactus. eft. | Sed et illud annotaíse: par erit; 1 pro- lactiori rei medicae incremento. fapienter cenfuif- Fam Academiae auípices ; confultum fore, ut collegae nun- quam eíseut otiosi, et quilibet in medium afferret, quae ali- " eus medicinae parti illuftrandae, amplificandae facerent, mul- ti etiam -Ícribendi argumenta utiliter confecerint: LocENE- Rus; diligentifsimae formicae aemulus, animalculi hujus ftu- penda magnique laboris opera , et insignesin re medica ufus, perquirere accuratius, et partim ex veterum Ícriptorum mo- numentis, partim ex eo, quod ufus reapíe experiundo edo- cuit; illuftrare aggreísus eft, ea potifsimum de cauísa, quodan- te pedes posita transilire communiter foleamus, .. Qua occa- sione omnem myrrhae hiftoriam ad veritatem revocare infti- tuerat , natales ejus; tam rubrae quam albae ; ol;bazum alio no- mine dictae; repetens et expendens , num illos:habeat in ar- bore quadam, «€ qua inftar gummi ftillans concreífcat; quod PriN1O aliisque veterum vifum eft; an in apii quadam fpecie; quae c/4veov DIOSCORIDI dicatur ;. an denique in formica- rum Indicarum cavernis, quo guttam illae ex: arbuícula fu- dantem: velut in horreo. congerant ? Et quoniam omnem de rebus. medicis fufceptam diíquisitionem efse-inanem et parví ducendam;apud animum conítituebat,nisi eius iu vita mortali-- um generi efietufus;hunc colligens et aucupatus,venit ei in men- tem , arte chymica expendendi myrrhae indolem ac. vires et eliciendi extractum baljamicum , quod vocant medicorum fi- lii: et porro progrefsus; additione fpzrztus mitri dulcis caftori- [ati , confecit effeutiam anticatarrbalem balfamicam , et effen- tian inyrrbae valfanicam ,. quarum haec divinum plane reme- dium eft; fpecificum, et efficaciísimi uius, in omnibus uteri ma- lis perfanandis; in fecundis poft partum residuis ejiciendis, in: HOA Michaélis Frideriet Lochneri. —— 607 purpura denique mitiganda, quo diro morbo puerperae ab iis- dem fecundis in utero pertinaciter refidentibus ferme aftligun- tur. —Parari haec medicamenta a doctiísimis noftris medicis ufu frequenti comprobata , curavit a folertifsimo praeítantis: ingenii viro; WorrGANGo FRrpERICO DiETERICO; phar- macopoeo non e multis, qui folus ; nisi fortafse et genero expertiísimo cognita sit; eorundem conficiendorum rationem tenet: cujus tamen myfterii evulgandi aliqua fpes eft, siquan- do Myrmecologia librariis committatur. — Iítam quidemlucu- brationem ; - dum alia fub calamo ferverent, non omnino perfcripsit vir beatus: in fchedis tamen congefsit diligenuifsi- me, quicquid de hoc argumento vel a fe oblervatum; vel le- ctum compererat, ut facile cum reliquis contexeres, . Plura enim fuperíunt quae accuratifsima vir diligentia ingenio ftu- dioque peperit, quorum feriem alibi convenientius enumera- bimus. Horum pleraqne referebat ad illuítrifsimae Acade- miae Naturae Curioforum commoda; de qua bene mereri nunquam non initituit : et illa quidem PrRiAwDRI Ítudium hon modo noh eft afpernata, fed tanti fecit; ut, quam jucun- dum id sibi acciderit, publicis rerum Documentis teítaretur. Etenim morte IoANNIs PAuli WugrBAINi , Árchiatri No- ribergensis celeberrimi ; quum vacuefacta. efsent amplifsima munia et dignitates Dzrectoris Epbemeridum ; et vero Acade- mia cum varia antehac fortuna conflictata, e re fua efse cen- féret quam maxime; ut illa edendarum obfervationum rario- rum cura in eum conferretur, qui et corpore et animo vegeto par efset laboribus ferundis , impiger atque ftrenuus: PER1- ANDRUM in primis huic negotio idoneum efse fapienter jadi- . «abat Praeíes Academiae magnificus , LUCAs SCROECKIUS , poft- quam enim antea Adjuncti eum dignitate condecorasíet , d. fexto.et vicesimo mensis Martii, eandem eminenti Directoris Eph. titulo auxit. Neque 1píum poenituit , PeR1ANDRuM ad . ampliísimos honoris gradus evexifse. Dici enim non poteft, | quanto fiudio; quantaque diligentia elaborarit; ut foras ede- ^ | | Hhhh3 ren- p | Memoria Viri Ilufrris, rentur in publicum, congeítae à collegis humaniísimis, rerum-. - que.tam medicarum quam naturalium arbitris. fagacifsimis 5 obfervationes rariores: id unice propositum habens, ut famam laudatifsimae. Academiae, a multis retro annis partam , ftre- nue tueretur, ac pro virili amplificaret.. Ideoque eruditifsi- mos quosque blande invitabat, ut nihil nisi elaboratum inge- nio et perfectum induítria adferrent; alios commonefaciebat; et comitate orationis inducebat, ut temperarent sibi a pefti- lenti scribendi cacóethe, ejurarent inclare(cendi pruritum; qui multorum nomen commaculavit,. et miíere deturpavit. ld namque inítitutum efse Academiae, praeftantia fcriptorum, non numero; cujufque diligentiam metiri, | Proinde in ami- citiam et focietatem pertrahebat Archiatros et Polyhiftoras in . Europa praeftantiísimos, Caefareos , Regios , aliofque; qui S. R. I. Electoribus potentifsimis; cefsifsimis Principibus, et íum- mo etiam Pontifici, ob singularem artis experientiam eísent áccepti. Erant praeterea, ut et hocaddam, alii ex aulae pro- cerum ordine excellentifsimo , qui ex fcriptorum varietate, quantus eíset LOCHNERUS accurate dignofcentes , ad ipfum de rebus curiosis referebant, — Taceo 6 nini rerum naturalium indagatores "Teutonas, Belgas , Britannos , Gallos, lta- los,. Vngaros ; Dacas , Sarmatas ,. Boruísos |. Suecos et Danos, qui literis fubinde invifebant. ^ Iítud vero silentii peplo involvendum non eft; ex Indiae quoque oris ; ez ex 1níula Curafsavica , literas ad eum fuifse allatas. — Ea nempe — viri dignatio erat iater omnes, ut non ultimas ci partes luben- ti animo deferrent, illiusque judicio et auctoritate facile fta- rent. Neque diffitendum eft, eum non temere quidquam Aca- demiae nomine indignum emisifse; fed potius, ut ipfe inom- ni eruditionis parte erat exercitatifsimus ; docta frequenter cenfura, quantum quidem per Academiae confervationem li- cuit, eliminavit, quae veltrita nimis viderentur anilesve fa- bulas redolerent, nec alias fatis exafciata cognoviíset. « Quae ab.iplo novis Epbemeridum «centuriis infertae leguntur. lucu- dA BE ; bra- -—— - t. ^ , EXEC Pei aes ie, mox Kart Me Py cn m » 2 E * y - ^ Perdu. s -o, e " dn SEMINE, - e E e * : e : Biscd » Michaelis: Friderici: Locher: . 609 brationes, lucernam olent: fuo quippe exemplo, non folo. titulo; caeteros praeire volebat, Quibus rebus effectum eft, ut breve temporis fpatium intercederet ; quo. praelaudato SCHROECKIO & LGCHNERO arnnitentibus ; octo obíervationum centuriae complerentur; et in quatuor tomos digeftae:divul- garentur.. Iamque in eo erant viri meritifsimi, ut nonam at- que decimam prelo itidem commitcerent;quem conatum mors LOCHNERI praepropera nonnihil retardavit. — Ad cujus hiíto- riant enarrandam antequam progrediar;ordo poítulat ; ut qua- lis domi fuerit interior ejus vita; quo nimirum tota plene cog- nofcatur, paucis exponam. Simul ac facere Noribergae me- dicinam iufsus erat; piá cogitatione exiítimabat, e re fua fore, ut in curarum domefticarum partes fociam sibi adjungeret probam; modeftam pudicam , fedulam , rei familiaris admi- niftrandae peritam. ^ Talem enim ftatio; in quama DEO erat collocatus, pofcere videbatur , cum qua nimirum rei fámilia- ris curandae operam partiretur: Quandoquidem fere fieri a- pud plerofque animadvertit, ut ingenui cives liberalibufque pariter ac medicis addicti ftudiis ; ab hac augendae rei fami- liaris opera, non sine ingenti fuo et reip. damno; avocati, o- pibus fensim deficiant. Itaque fponíalia, parentum interven- - tu ; celebravit cum lectifsima virgine; omnibus, quae fexum fequiorem ornant , virtutibus cumulatifsime ;condecorata , - ANNA MARIA, viri ampliísimi ornatifsi mique1OANNI VIRZIGMANNL, civis Noribergensis, ob morum honeftatem apüd omnes exi- ftimationis praeclarae, filiafecundo-genita, exdemque d. xxv. lulii mensis anni füpra millesimum fexcentesimum fexti et o- ctogesimi ritu facro confirmavit. ^ Fructus hinc tulit uberri- mos, quando nullis divulío unquam querimoniis amore fa- mum exhilarabat, aegrum cura singularifovebat, fuftentabat , fedula conjux ; quae rebus utenti laetis focia , adverfas quoque - -€onfolabatür; et aerumnas molliebat; ut AucusTOo ; remopti- mam efse uxorem pudicam , fidem tribueret. ' Porro quum ifte demum beatus videatur, quem beant liberi ; imago cor- "à ; po- 610 - Memoria Viri Wluftris poris et animi fui; quid enim dulcius hominum :generi à na- T 1ura datum eít , quam fui cuique liberi? LocgwrRus ; qui vi- deri poterat beatifsimus , beatitatis iftius inconftantiam nimis - mobilem, et ín qua neutíquam acquiefcas expertus eft. Nam - fuavifsima conjux parentem eum: fecit fex. liberorum, duo- rum maículorum ; quatuor femellarum ; quibus nomina erant IOANNES FRIDERICUS, URSULA DOROTHEA , SABINA FELICITAS , ANNA ^ MARIA, IOANNES HENRICUS et CATHARINA DOROTHEA. Equibus - tres in infantia DEO , cuí debebant, fpiritum reddiderunt. Fi- lius natu minor , IOANNES HENRICUS, magna omniumyi exfpecta- tione genitus, pulchre adoleícebat eouíque; ut fperare de eo poterant parentes nobilifsimi optima quaeque, ^ Poítquam :enim in flore aetatis literas Latinas pariter atque Graecas recte perceperat, veterum itemque recentiorum philofophorum pla- cita sibi cognita reddiderat, animum denique jucunda rerum naturálium cognitione, perpetua peregrinationum literis con- signatarum lectione faturaverat: paternis. aufpiciis , meoque : ductu, Póetrias Graecas , ab H. STEPRANO quondam editas, nova versione donavit , bene multa illarum ex Graecis poé- .. tatum interpretibus fragmenta collegit, ac primas annotatio- num lineas duxit. Neque in hoc opere folo fe continuit ju- . venis calentis et fervidi diligentia; qui parente optimo fuffra-- .gante, ex fchedis illius difpersis illuftrare laudabili conatu in- ftituit Mufeum Besleriaum ; cuius poft obitum editione filii desideraufsimi manibus parentavit parens moeftifsimus, à quo .€a accuratione eft expolitum, ut; quum multiplici rerum va- rietate, et imaginum peritifsima manu delineatarum elegan- tía paucis omnino; quae. de hoc argumento fcripta prodie- runt varia, quidquamantea concederet ; nunc omnibus; ex- cellentis doctrinae ubertate palmam reddat dubiam. — Idem . denique aii; feralis plantae, ufum exantiquitate; omine heu! - infelici, parente optimo praeeunte, eruere occoeperat, . Dum haec agebat ; veterum inítituto permotus, ad academias, tan- | quam ad emporium bonarum artium, abiita; ut plurium infti- : : tli- Sedi poii ea » * " *. - &3 * x , b X. *, as —À n, DUC ss 3 Rr EM lc au ^ Ve TUR Rae -— min idea rg Michaelis Friderici Lochueri. ft tutus doctrina , fuoque judicio ufus, eo magis confirmaretur in illis difciplinis, quibus a teneris folide erat imbutus, — Alma eum. Leucoreg- (cujus aeternum decus ;' CoNgADuM SAMuE- LEM ScuunzrLEIsCHIUM,; publica Germaniae jura et hiftorías .cum applauíu interpretantem ibidem audivifse; memori gra- taque mente recognoíco,) exceperabet jam in eo erat, ut prae- mium diligéntiae et ftudiis pararet, atque doctoris mediciho- nores ex merito decerneret annum aetatis agenti nonum fü- pra decimum; quum immaturo nec opinato fato mensis Ia- nuarius annia millesimo feptingentesimo quinti decimi, e vi- vis eximeret adolefcentem , viris grandaevis comparandum. Ita namque mortalium conditio comparata eft , ut qui nimis celeriter ingenii maturitatem funt afsecuti , tanquam atborunt baccae terraeque fruges maturitate tempeftiva cadant, Quem parentum animis dolorem infixerit improvisus hic de morte filii nuntius, quem ex morbo decumbere (occubuit autem pu« ftulis quibus variolargm nomen inditum eft a medicis recen- tioribus,) nequidem inaudierant: ii tantum exputare pofsunty qui filio unico, eoque fpei jam plane exploratae, orbi funtfa- cti. Poft haec nactus quidem eft pusillum laxamenti-Locu- NERUS, et quaedam veluti halcyonia , quibus fe reficeret qua- dantenus ; et animum luctuosiísimo caíu fere lapfum, erige- ret, venturisque rerum afperitatibus fortiter perferendis prae- pararet... Eodem quippe anno, quo filium amiferat, exeun- te.» filiarum alteram , ANNAM Man1Awv , lectifsimam virtu- tumque virginalium laude ornatifsimam, felici aufpicio nuptum elocavit in familiam nobilií(simam CugisroPHERO Lupovico . GoECKELIO ; Medico Badénsi, Wolfsteinensi et Noribergensi felicifsimo qui: majorum clarifsimorum et parentis, dignita- te , doctrina et virtute fumma illuftris , Cun1sTIAN1 Lupo- vicI GoEck£rn, Marchionis Badensis viduae Consiliarii ad. intima illius consilia, et Archiatri immortaliter meriti; nomen: | ac famam. maícule tuetur. « Sed neque diüturna neque folida | fuit, quam ex nuptiis alterius filiae conceperat , animi jucun- (osos Zlpp. Cent. IX. do X. liii di- | -é12 2 Memoria Viri llufris ditas. Nova enim mox ingruebat calamitas, quae filiam na- tu majorem , virginem fumma integritate fanctimoniaque, cui nomen erat SABINAE FELICITAT TI ; menfe Februario anni fe- quentis codem morbi genere, quo filius est confumptus ; ab- ftuli. Honeftae itidem conditionis poteftatem ipsi;annos qua- tuor et viginti natae , fecerat parens amantifsimus ; fed fpera- ta viro ; quo die cum adoleícenteex amplifsimo genere, fpon- Sione interposita, erat conjungenda, Servatori fuo fponfa eft .defponíata caíta, incorrupta; ut unica fuperítes efset filia no- .va GoeckxLi marita, quae mille hujus vitae incommoda pa- renti indulgentifsimo leniebat ; eiusque orbitatem filiorum , folaretur quatuor pusionibns fuavifsimis ; CHRISTIANO FRi- DERICO, HENRICO LAauRgENTIO, lOANNE GuüILELMO, et PuiLiPPOo CASPARO; quorum tertius paucas ante hebdoma- das vivere desiit, quam avusex hac vita miferiarum plenifsima excederet: tresreliqui hodienum fuperftites eaincrementa laete capiunt, üt non tantum aviae , luctu confectae , fenectutem ludibundi oblectent, fed et fpem faciant parentibus; fore, ut aetas iptorum ingravefcens aliquando, in eorundem adole- ícentia olim conquiefcat. ^ Antequam expertum haberet 6 /4aca. (Tc quantum sit malum, amittere liberos, modeftia perípectaque virtute adolefcentes 5 funera parentum charifsi- xnorum vidit omnium. — Et reverendum quidem patrem ex- tulit anno ciorocxcvir. Socerum , cui in medullis haerebat; acerbifsime luxit anno fequenti ereptum. — Matri dulciísimae funus fecit anno c15. 12ccirmm. et focrui denique ; matronae , aetate virtutumque ornamentis gravi ; jufta perfolvit anno fae- culi hujus decimo: ut paucos omnino annos numeraret, qui sibi ex morte fuorum non efsent luctuosi. "Fot cafuum do- lores tam frequentes. confolabatur fidifsima charifsimaque conjux; quae virilis animifoemina , rara thalami gloria, triftitia languentem mariti animam fuavitate fermonis exhilarabat, cu- ras amore sincero laxabat; fummis ftudiis et officiis fuftenta- bat; ut tanto moleftiarum agmine obsitus , vitam tamen sine | » 7o NE | moe- (070 2 Michaelis Friderui Locdneri..—-—— 61g. »moerore tranígere videretur, quod ab coniuge honeftaet bo- na commoduni , maritum exfpectare iubet PROTAGORAS. Amore enim fe complectebantur conjuges tenero sine bile una vivebant, et alter alterum judicio, hoc est vereet conftanter. amabat, ut pofteris exemplum amoris conjugalis commenda- ri mereantur, Nec grave erat conjugi, marito, quoties ia morbos. incidens, virium detrimenta pateretur, adsidere. Et quidem fanitate sic fatis commoda utebatur LocHNERUs, quam quater omnino infirmari sensit. Poftquam fub initium hujus faeculi ex febri ardenti aegre convaluerat, accenía urgebatur | Siti , quam nulla potione reftinguere valebat. Diu latuit ex-- J rd aeítuantis fanguinis fervor hic , donec mente Februario anni - duodecimi inclementius accederet; omniaque in corpore tur-- baret; vigiliis noctes traducebat ; animo linquebatur , vires cum habitu corporis difüiuebant, et vix fpiritum ducebat. In- ter has tamen morbi tentationes a. priítino animi vigore et a- . lactitate parum aut nihil remittebat : interdiu non tantum ae- grotos. qui opem ejus per internuntios expetebant; domi be- nigae audiebat , et quae vitae illorum tuendae ; inorboque depellendo forent falutaria ; iisdem procurabat :' poft paucos dies, quibus domi fe continuerat; nondum ipfe plane reítitu- tus, ad eorum lectulos denuo accedebat, ut ne hae etiam parte; qua ex adípectu .de aegrotorum habitu rectius judicare cen- fentur tnedicorum filii , illis defuifse videretur. Ipíe vero ex literis maximum capiebat folatium , de quibus ut frequentes cum ipío fermones milcerem , qui tum aedes patroni de me Optime meriti incolebam , (uo jure flagitabat, eo qued ex il-- lis morbi quoddam levamen fentiri teltaretur. | Nata ipsi tum eíríalus ex medicina e papavere parata, qua aeftus vehemen- tiam infringere ; Ífómnum reducere ; omnia denique in corpore pacatiora reftituere , sibi vifus eft. Unde lectulo adhuc affi- xus , exhilarandi animi caufsa, de íalutifero eoque fecundo pa paveris germine. in literas referre animum induxit; quae eru- - ditae antiquitatis monumenta de iítac planta fuggererent no- E^ ! h ce Ria tatio- él —— Memoria. Viri Ilufiris — | tatione digna , et Mexevezaiywor ludere, fcriptum eruditis- simum, de quo albi. Adsitim vero proflipandam potu u- fus eft, qui in vico nobis vicino ex aqua nitro impraegnata «oquitur. e sic fatis belle fe habere videbatur, . Residua tamen füuifse iftius mali femina , indiciis compertum erat ma- pifeftis: vultus fpecies pallebat, corpus quod fueratfucci ple- niim, fensimamifsum,et vites debilitatae: a-confueta tamensi- bi agilitate nihil unquam remittebat, ita ut demandata nihilo fecius obiret munia, et ab eo potifsimum tempore litetisman- daret ingenii monumenta, quae ab eo prodita orbis hteratus «um plaefu excepit. - Satis conftat, falubri victus ratione ; €t «ura conjugis, de mariti optimi vita follicitifsimae, magis ef- Íe fervatum ; quam ullo medicamine, Ideoque et a vini po- tit fe proríus abítinebat ; quandoquidem ex illo ; parcifsime fumpto ; fentiebat. plurima fanguinis exaeftuantis incommo- da... Atque hac ratione inter infinitas Curarum moleftias vi* tam. tolerabat aliquot annos, donec corporis viresmagis ma- — —— gisque imminuerentuz, et fenfuum, quorum fumma pollebat — . acie , ufus indies hebefceret, quando nec retufa oculorum a-- cie, nec aurium Judicio , alias acuto, vifa et audita prompte fa- tis difcernebat ;: adhaec capitis vertigine non raro , totiufque corpotis debilitate opprefsus. Quae mala extremis vitae men- sibus ita invalefcebant interdum, ut pedem domo efferre non. auderet.. Uti enim contra aquarum cum impetu decurren- tium molem fruítra obnitaris 5 ita ubi fubsiftas paulisper; fa- «ilius easdem emetiri poteris et fuperare. Neque tamen ul- tra dici fpatium facile fe continebat : eo quod animus viva- cisimus moram non pateretur... Hinc, quasi integra efsetva- - letudine ,. de rebus fuis sine intermifsione peragendis fatage- - bat; et nihilo fegnius ferebat opem miferis, ferali morbo con- fictantibus; ad eos accedebat, uti olim confueverat, et do- — — iuum redux literis animum oblectabat. Amicivero, qui ex — — facie pallida; grefsu titubante etaliis indiciis , vitae ejus me- — — &ebant, crebrioribus literarum ftudiis corporis MSS | "* E CRUTEMME Michaels Friderici: Locbneri. 615 cultatem plane atterifufpicabantur. ^— Ea vicifsitudine ; quam animi dolores, ex jufta indignatione, et gravifsima injuria si- - bi fuisque iniquifsime illata; recentes; exacuebant, menfem . Septembrem fere transigebat. ^ Die x1. Octobris languidior erat; quam ut membra Íolitis officiis fungerentur: ca nihilo- minus, quum quieti fe dedifset , ita recreafse sibi vifus eft; eaíque vires rccepifse, ut poftero ftatim die rerum gereada- rüim cau/sa in agrum egrederetur ; et vefperi redux corpore etanimo recte valere videretur. ^^ Multa de rebus eruditis cum genero nobilifsimo et mecum ; qui forte tum aderam . hilari mente colloquebatur ; et quantum adhuc memoria va- leret; luculenter demonítrabat. De Tribaerefo ScAv1GERI, Dnusii atque SER g ARTI fermoinciderat ; dein fensim ad Ka- *a£05 deflectebatur, cujus fectae inftitura , si cum reliquis e- jusdem gentis placitis conferas, faniora;neque tot fabulis, qui- bus libri Judaeorum fere fcatent; inquinata fciebat. Etilliip- si Kerae;, qui eruditione plerumque pollentnon vulgari prae- ter ceteros gentis fuae, his odio funt plus quam vatiniano, Ad alia déinde, ut fit in colloquio familiari , delapsi ; fermo in alteram. ufque horam et amplius extrahebatur. — Dehinc cum forore nobilifsima animum virilem gerente; CATHARI- NA DoROoTHEA , quae Altorfio advenerat, illuftris et conful- tifsmi HeNRICI HirzpEBRANDI, Consiliarii Solisbacensiset Norici; nec non Antecefsoris primarii Altorfini celeberrimi matita , coenabar jucundifsime; ut nemini füboriretur fufpicio morbi invaleícentis. — Sed quam brevis eft hominum vita Nocte ftatim infequente, quum merabra quieti tradidifset 4- ftranguria. cum tenefmo; fomni requiem invidebant. Summo mane diei, qui divino facer erat cultui; e lectulo furgens , huic malo medicinam parare, et remedia contra illud effica- cifsima ; multoque ufu cognita, ex officina afferi ipfe cura- bat. Atquoniam nulla medicina tam efficax , nulla tam ía- lutaris paratur, quae vitae terminum, a Deo, illius auctore , conítitutum, proferat : illius quoque ufus medelam malo non H CURT EN lii; - aí- 616 — Memoria Vit Muffris ferebat, nec lenimen : meridie ejus diei augebantur dolores eousque, et mentem alias fatis validam ita afficiebant , ut corpus lectulo affigerent. ^ Neque vero pax ei erat et tran- quillitas ; per morbi enim vim quietus nunquam fuit ; adeo ut quam recumbens noninvenerat requiem, elato ruríus cor- pore quaereret, | Quem exitum morbus hic fpectaret; ipíe LocuwERus jam praedixerat. Et laudatifsimo genero ; ex signis. de morbi exitu judicare apprime gnaro; mali véhe- mentia major videbatur, quam ut ex illo eluctari valeret cor- pus, multis vigiliis, curis et calamitatibus ; attenuatum : de illo tamen :eficiendo-omni ope, ut par erat, contendebat, Eo ipío adhuc die , ne ulla in re officio fuo deesíet focero, quem fui amantifsimum cognoverat, et a quo pluribus orna- . tuserat beneficiis, mali caufsas exponebat ex intimis LocHNE- RI familiaribus amicifsimo , illuftri GoporREDpo TuoMAsIO; medicorum coryphaco , et literatorum noftri hujus faeculi phoenici, ab eoque majorem in modum petebat; ut. pro ve- teri; qua Locbgerum dilexerat conftantifsime ; benevolentia et amicitia , falutem ejus qua pofset arte defenderet. In eum quippe ftatum erat adductus, ut actum de eo videretur. — Is hoc nuntio perculíus ; jam per fe advolabat, utquea tam cha- ro sibi capite difcrimen , divina annuente gratia ; averteret , remedia, quae ufu quotidiano noverat exquisitifsima faluber- rimaque, parabat, Deique opem praeítolabantur. Et aman- tifsima conjux, quae nunquam a lectulo recedebat ; diu no- ctuque mariti füavifsimi necefísitatibus invigilans , majora er- ga falutem ejus ftudia afferebat, quam erant a muliere poítu- landa. Quamvis autem difficultas egereudi et inanis ille co- natus mitigatus nonnihil efset, cum doloris aliquo levamen- to: totam tamen fanguinis fubftantiam ; quodam veluti in-- cendio efíse correptàáàm , ex motu celerrimo conjiciebatur ; maxime quum nox per delia , mentem: turbantia , inquies fuccederet. — Neque quidquam, ut praeviderant fagacifsimi viri; fanguinis miísio proderat: quin uno vitae finis celeri paf- | | M fu : Michaelis Friderici Lochneri, — 617 fu appropinquabat. Is vero in LocRNERuM incidebat non imparatum ; quippe qui quotidiana mortis cogitatione pe- ctus obfirmaverat ; praeeunte S1GISMuNDO A DIRKEN in li- - bello de Praeparatione ad mortem Germanice confcripto.De- inde a Servatore O, M. qui veram demum vitam poft beatüm fpiritus a corpore difcefsum largiretur, füpplice prece expe- tierat, verbisipotifsimum ufus MAR TINIDOHEMI,cujus hym- no; O Chrifle lefu , lux mea, virtus. falus, fiducia, verbisvo- tivis ad falutis noftrae Statorem unicum concepto , nihil (an- ctius , nihil efficacius dici poteft; eoque hora mortis inftante ut erigeretur ;faepe exoptaverat, Et compos factus eft voti, quando follicita conjux , decumbentis matitilectulo adsiftens; euadem hymnum recitaret , et aliquotiesrepeteret fumma cum aegroti voluptate. Quum reverendus WibMANNuS, quicu- . ram animae hucufque geíserat ; a meridie diei xit Octobris vocatus advenifset ; eumque; ut fepositis omnibus, quae men- tem in itinere mox ingrediendo impedirent ; lubenti expia- .toque a peccatis animo Servatori fuo iret obviam, fübmo- nuiiset , eum non folum libenter audivit, fed et orationem ..a Chrifto edoctàm , eaque potifsimum capita, quibus veni- am admiísorum fupplices rogamus; diítincte et cum quadam mentis incitatione enunciabat. ^ Ab eo tempore, quum ae- ftus, vifcera omniaque membra depafcens, nullam partem ne- que diurnae neque nocturnae quietisantea jmpertivifset, con- quieícebat paulisper; non quod morbi gravitas remitteret, fed quod vires fensim deficerent. — Vehementia enim fébrzs zu- f'ammatoriae acuti[simae , ut verba , medicorum filiis usitata ; mea £ciam, ex confirmata totius mafsae [anguineae putrilagine eacbecico-[corbutica obortae, fpem convalefcendi omnem prae- eiderat. Ipíe vero; ut mors vitae foret;coníentanea ; mem- bra ad quietem decenter compofuit, clausis oculis, felix illud temporis momentum , quo fenfus dilsolutione omnes exftin- guerentur, placidifsime per tres quatuorve horas exípectavit, sicque dormienti similis; poft decubitum xxxvi. horaium e 6:8 Memoria Viri Dluftris - hac vita exceísit paullo ante horam quartam matutinam diei xv.Octobris anni c12121c c. xx.quum vixilset annos Lvit. men- fes V. dies v. Corpus magnifico elatum eft fünere die Xx1. ejus- dem mensis, honeftifsimaque fepultura affectum ; exfequias fu- neris profequente et cohoneftante maxima illuftris Senatus populique Norici parte. — Iufta funebria fecit Theologus fum- mus, GuUsrAVvUs PuiLiP?Us MeERL, facri coetus, qui inD. Lazu- venti aede primaria colligitur, Antiftes venerabilis. | Vir fuit LocuNzRus longiori vita digaifsimuss confummartae peritiae medicus; qui omnibus honoribus perfunctus, ita fe geísit, ita vixit, ut ejus probaretur fides, integritas, aequalitas , liberali- tes, nec elset in eo ulla cupiditas, vel libido; vel audacia , fuitque magna conítantia ; qualem TUruus, virum bonumap- pellandum putavit, Forma is fuit excellentifeima, ftatura me- diocri, eaque decora , colore candido: corporis habitus ei plenus, qui tamen agilitati non officeret, membra teneriora , caput rotundum , facies pulchra, vultus cum venuítate qua- dam liberalis femperque ferenus, fupercilià recta, nec faitum notantia nec indignationem, capilli molles, nafus bene con- formatus, oris mira fuavitas genarum nitore. exornata, vox candida, erecta et. concitata, ut fpecie omnino jucunda, ama- bili et decora ; comitatem et. placidam maníuetudinem prae fe ferret. Quamvis enim bile pauco phlegmate abundaret; et in iram praeceps efset; hanc tamen molli verbo citius le- nires , quam ille conceperat; ab omni ultionis libidme alie- nisimus. Tantum vero aberat, ut quem provido anim: con- - silio laederet verbo, ut injurias in fe injutte ingeftas, aequa mente pateretur, nec alia re invidos magis torqueret , quam. — quod virtuti gloriaeque inferviret. Haec autem quo major eft; eo propius contaminatur ab invidia. ^ Ecquis enim ignorat, ab hac fedulo quaeri, quod in viris bonis et cordatis calum-- nietur, et fictis conquisitifque vitiis deformatum vellet? Ut mirar jam desiaam, virum praeftantifsimum innocentia, qua;. firinifsimo contra malevolorum artes praesidio; alias tuti efse | | fole- d | j | r !] | | 9d Ora Micba?lis Friderici Locbneri. 619 folemus improbas impudentifsimorum hominum iniurias de- fugere non potuifse. Haeccine funt íoítra vitae confervato- . ribus debita? O tempora, Ó mores! Tanta nihilominus apud omncs boni eius nominis fama erat, ut dum in vivis ille ef- fet, effutire in eum calumnias parcius auderent improbi: ae- rumnarum vero requiem, sic mortem appellat Sarzusrius ; - interturbare ; et leoni mortuo iníultare ; quae fortitudo eft 2 ?quae prudentia? quae gloria? Neque tamen hinc lepidamre-.- - portavit victoriam invidia; citius enim evanuerunt rumulculi inanes, calumniae nulla veri fpecie fubnixae, merae fabulae, quam pruina exorto fole, Quemadmodum vero aequum fe praebuit omnibus; ita et animae dimidium fuae diligebat a- more tenerrimo ; eoque pietatis non fucatae feníu excitato, Eam illi si in medullis haesifse dicam, parum dixero. Sapien- . ti quoque difciplina liberaliter educabat ct inítituebat chara matrimonii pignora ; fenectutis praesidia: et praeítanti hac progenie fere orbatus , liberorum loco habebat fidei tutelae- que ipsius creditas VIRZIGMANNIAS, parent, utroque orbas, quas nunquam fecus habuit, ac si ex fe efsent natae, earum- que aetatem , folitudinem ac fortunas, ita defendit, ut con- Ícientia recte factorum fretus , aliorum iniquas in fe fufcipere - inimicitias et odia aeterna non dubitaret. | Fratres et forores, quorum illi partim munerum facrorum dignitate, partim juris cleganti prudentia , partim. rei curandae peritia eminent, hae: honeftifsimis elocatae matrimoniis , multaque virtutis laude conípicuae ; concordifsimi mutua sibi invicem dulcifsimaque charitate placebant. — Ceterum rei quaerendae neque ftudio- fus fuit; neque negligens : eam tamen, quod paucis conti- it improvifum atque inopinatum, praeter fpem auxit miri- ce, utin praediis, quae intra primum ab urbe lapidem duo pofsidebat , ex lapide excitaret aedificia firmi operis, Locg- NERIANI nominis monumenta nunquam interitura. His ta» men multo firmiora funt, quae virtute et ingenio sibi paravit: quandoquidem reliqua omnia fluxa funt et fragilia; virtus cla- - App. Cent. IX. d X. Kkkk ra / és0 |^ . Memoria Viri llluftris.— raaeternaque habetur. : Erat namque in eo eximius virtu- tis literarumque amors erat pius in Deum et homines, libe-- salis et beneficus ; in amicitia conftans , omnibus familiaris, cum quadam veluti ambitione facundus, mira comitate, ne- mini gravis, modeftus , in honoribus petendis minime ambi- tiofus, partae dignitatis (trenuus .defenfor, laboris patientif- simus , fobrius; amictu utens commodo frugali, etqui dig- nitatem deceret ; atque haec omnia sine jactantia. deis um natura ei dedit amoenum, acre, perípicax, ad invenien- da, quae ex re efsent , acutum , ad explicanda ornandaque ubcrrimum ;. ad exíequenda promptifsimum, quod eleganti cultura peifectum in omnia difciplinarum arcana felicifsime penetravit. Nihil enim orbis ille doctrinae comprehendit 5 de quo non expedite, ubicunque occasio daretur, diísererets etinteriora , quae difficilem habent explicationem , erudite promeret , folide non minus quam perípicue explaparet, at- que auctores laudaret praeftantiísimos , qui rem omnem be-. ne copiofeque perpolitam confecerint, aut breviter attigerint. Vivam bibliothecam jure nominaíses, | Sed et ipfe numero- fam , exquisitifsimorum librorum copia redundantem ; colle- git bibliothecam , ex qua, ubi animum ad fcribendum ap- pulit, pro insigni , quam afsecutus eft , eruditionis et doctri- nae copia, felegifse ipsi volupe erat; quae in unaquaque ele- gantiísimarum artium efsent recondita, | Scribendi argumen- ta (umpsit , quae curioforum non minus voluntati fatisface- rent; quam aliorum, ad ufum praefentem singula referenti- um Vaítum quoddam opus raroefít molitus: de materia po- tius dilpexit , cui eruendae et perficiendae vita brevis fuffice- ret, cujus maxima pars; infinitis diítricta negotiis civium falu- ti; fed necalia re ulla propius ad Deum immortalem acce-.— — dimus; quam falutem hominibus dando; erattranímittenda ; — — partem quoque amici. sibi poftulabant;.«rebrisíalutationibus — . diurnum tempus interpellantes, Hinc in multam ufque no- «tem legebat; et opificum antelucanam vincens — Ü " | i- Michaelis Friderici Lorbyuer;, 62t Ícribebat pluícula, Quae inter legendum animadverterst no- tatu. digna, et illu(trandae cuidam materiae idonea, ea fini-- ta lectione paucis consignabat verbis in fchedas conjecta sin- gulas; e quibus , in ordinem redigens, quae meditabatur, fa- cile integrum corpus conítitüebat, Dolendum certe eft , vi- ro laboriosiísimo nonlicuifse, quod consilium aliquot ab ex- ceísu annis agitaverat , in fecefsu tempus vitae reliquum 1ite- ris et Academiae illuftrifsimae commodis transigere , et quae affecta habebat opufcula complura ad umbilicum perducere. Qwum juvenis poétices facultate delectaretur, mira facilitate, nec sine coclefti aliquo mentis inftinctu, verfus fundebat, no- ftto cumprimis idiomate ; qui omnes eximium pietatis odo- rem Ípirant, et de cultu animi aperte teftantur, — Vel enim menriem excitavit ad laudes aeterni Numinis canendas, velad illius clementiam confugiens , delictorum gratiam sibi fieri exoptavit, vel miferae rerum humanarum conditioni ingemif- cens, folvi, et cum Sofpitatore fuo efse difcupiit. — In lin- guarum notitia comparanda felicifsimus fuit ; in qua tantum profecerat, ut si critices illam partem , quae in origines vo- cum inquirit, tractare voluifset, copiosilsime potuiíset com- meatart ; cum IANO GmRurERO et CAsPARO HOFMANNO - íentiens, medentis officio fatisfacere pofse neminem, qui Hip- » pocratem et Galenum lingua fua loquentes non intelligeret. Antiquitatis omnis cultor, Graeciae Latiique thefauros per- quisivit diligentifsime ; ad illius illuftrationem afferens non pauca. Hiftoriarum veteris noftrique aevi apprime gnarus. Philofophiam vitae accommodam , illam cumprimis, quae | perum naturam varietatemque multiplicem perícrutatur , accu- rato ftudio fecutus eftin penetralia illius fcientiae fe penitus in- gerens. Mathesin parcius attigit; ita tamen, ut illorum fcrip- ta pariter evolveret ,. qui medicinae fundamenta uíu atque exercitatione comprobatae, in doctrina numerorum etlibra- | rionum sibi visi funt invenifse. ' Plantarum, hyles iatricae, et " generatim atque univeríe "m dM cognitioni totum | | kkk 2 íc 622 Memoria Viri llluftris | fe addixit; in hoc veluti regno fuo triumphans. — Quid de medica laude commemorem ? in qua , cm fuerit , ex iis, quae adhuc, veritate fuffragante , delibavimus, recog- noícerelicet. Nulla eft artis Aíclepiadeae pars; quam isnon tenuit exactifsime, In his omnibus ea moderatione eít ver- fatus, ut nullius unquam nomini obtrectaret; et quamvis ea; quae de tenuiísimarum partium etcorpufculorum philofophia fpeciofe dicta ab aliis avide didicerat ; probare non pofset, utpote quae miferis cerebrum potius excutiant; quam ut ad profperam eos valetudinem reducant ; honorifice tamen de quibusvis et fensit et locutus eft: in rebus ipsis fuo ufus judi- cio. Etenim multa pulchre ad fpeciem dicuntur, quae ubi auribus acceperis, ad gratiam apta lenocinantür; quae tamen ad fumum vendendum efse comparata , ii demum experiun- tur ; qui rem facientes aliám plane morborum efse indolem fentiunt, eosdemque nec verborum lenociniis pelli; nec rà- tiociniis globulorum agmini fuperftructis abigi. Itaque ad alía fe convertit, et corporis humani indolem propius contuitus ; . 3Mlli labafcenti medicamina faciliora ct mitia adhibuit ; at ubi remediis opus erat celerioribus, generofa magis, ignis arti- ficio utplurimum parata, in ufum revocavit. Nihil Loc&xE- RO prius fuit ; nihil antiquius, quam ut caveret ab iis; quae lu- brica noceant magis, quam ut prosint; deinde in omnes di- fpiceret occasiones, ut vires humani corporis blando adju- mento íuítentaret, adjuvaret, quum facile fieri pofsit ; ut si / 'jllas in hoftem expellendum intentas, intempeltiva medicina quasi avoces et perturbes, aegrotus hac fola de cauísa in vi- tae difcrimen adducatur infuperabile, etíuccumbat. — Quain parte in GArENi fententiam ivit; exiítimantis, proprium efse medici nomen, ut sit z;/veztor occasiogis. Quae ad ius, quo Germaniae regimen continetur, Ípectant , id omne , patriae praefertim initituta , eaque tam vetuítate paene obliterata , quam ufu hodienum recepta, perfecte planeque cognofcebat. Haec enim ignorare ; civibus non turpe folum — D 5 Mibatle Friderici: Locbneri. |. — $33 fed cum insigni eorundem detrimento conjunctum. | Caete- ram juris humani prudentiam eo usque sibi comparaverat , quatenus ufui efse poteft medico; medicinam forenfem agi- tanti, & cafus neque paucos neque leves judicanti. Sacra-- rum literarum studia , quibus a teneris erat imbutus , nun- quam fepofuit: a digladiationibus quae de fidei capitibus maximo animorum motu , fed exiguo plerumque fru&u, véhementifsime agitantur, toto pectore abhorrebat ; non minus atque a libris venenum intus alentibus, quod ubi mentem infecit; prorfus turbat, et à recto dimovet. Vtplurimum enim inter vehementiora ifta litigia veritas amit- titur, et inter mille dubitationes tandem religio. | Praeftat- tiíísimos in.codicem divinum commentarios evolvebat , ut ne eíset neícius eorum; quae difficiliora et quasi tenebris cir- cumíuía, longifsime eísent ab imperitorum intelligentia fen- fuque disjuncta 5. quorum. etiam non pauca íuis in Ícriptis; auro contra catioribus , hinc inde illuítravit , antiquitatis ju- dicio luffultus, — Libentilsime vero et perquam (tudiofe vo- lutabat libros, qui finceram animi emendationem et pecca- torum expiationem commendant, atque de aetate recte ho- neíteque degenda praecipiunt. Seipíum hinc obíervabat ri- gidus ceníor ;, nemini cuiquam ad ignofcendum difficilior; quam sibi ipsi Quo boni simul patrisfamilias curam abunde explevit, multo amore plenam , dum fuo necefsitudinibus fuavifsimis et reliquis fecum habitantibus exemplo praeluce- bat, vitaeque tramitem commo:trabat ; quem ingredi opor- tat ; fi fide; probitate, morumque fanctimonia, DEO pla- cere velimus. Et coelcíti hac via incedentem DEO placuifse, praeterquam quod. oraculorum. divinorum veritas indubie confirmát ; ex eventu aeftimamus ; quippe qui facili piaque - morte evocatus in coelum , quasi-in domicilium ; ubi mente cogitationeque per omnem vitam fuerat defixus, commigra- vit, & miferias vitae hujus cum liquida lenique immortalita- ts tranquillitate commutavit; Soterem cum coelitibus acter- | Kkkk 3 num 624. Obfervatiomim d» Opujculerum variorum. . mum concelebraturus.. ; Supereft, ut laetae hujus catattrophes cogitatione animum , luctu adhuc et gémitu Íqualentem, eri-: gamus, et exuviis, in terra repositis, levem placidamque . requiem precati, animaeque desideratifsimae, coelo receptae; * perpetuam, qua corpori iterum juncta fempiterno aevo frua- tur, voluptatem -congratulantes ; fupremum vale dicamus. VALE. LOCHNERE. VALE. PIISSIMA. ANIMA. AE- 'óTERNIS. BONIS. SECVRA, PERFRVERE, VIXISTI. BENE. IMO. VIVIS. ET. VIVES. NEC. VIRIVTVM. . TVARVM. HONOS.. GLORIA. MEMORA. iN, OBLI- VIONEM. DIVTVRNITATE. VNQVAM. ADDVCE- TVR. VALE. LOCHNERE. ET. NOBIS. AETERNVM. SALVE. NOS. TE. ORDINE. QVO. NATVRA, PERMISERIT. CVNCII. SEQVE- AMVR. | | -Hijjba- e920b3- -dipti- G eelb3- -RiQpbh- -d308d- Obferxvatimum &»' Opujculorum «variorum MICHAELE FRIDERICO |». LOCHNERO 2 | - Jucubratorun. INDEX. Edita. p seii 1. De cane periodice catalepuco. Der. II. Eph. N. C. aun. V. Obf. 96. : d .2, - Ofsium strepitu. bi. Obf. 97. 3. - Incubo lethali. 254. Obf. 22e. 4. La- Olivam e Opa Coram vürio um. 62$ * Lapis myrmecias falíus. cantharidibus gravidus. Dec. If, ann. Vl, Obf. 215. $. Araneae Aphrodisiacae ullam deliciae. ibid. Obf. 216. 6. de Mamma mentulata. Dec. H; eun. VII. obf. Ip. oo? 7. - puero caudato. 2lid. Obf. 124. | $. - gallo cornuto. Der. IT. anu. VII. Obf. 26, oq $ 9. Myrmecologia fynopsis. fu aptid De. - ann. VIIE n. 7. 1o. Memoria Fehriana, ibid. s. 8. 11. de infelicifsima corpulentiae nimiae cura. Dec, Il, az. o VTHIL Obf. 219. 3 Ambrae gryfeae frufto infolitae magnitudinis & "mie ris; abid. 78 220, Epiftola de juvene miferandum in modum nupero incen- .. dio enecto, ad Exc. Acad. Leopold. N. C. Ephem. Di- —' rect. Hermetem Il. Decur. IHE, ms. 3. -— de Monorchi parente; anorchin filium generante. Ceztur. I. do» IL. Obf. sr. | 15: Clavi fpecie , noftratibus Qteberlod) dicta, ubi obiter de Gemurfa. ibid, Obf. 192. 16. Nicotianae planta albicans laeti praefaga fna. Ceutur, UH. év IV. Obf. 200. 17. de nova purpurae fpecie, SYteffelfütc)t dica; an afpredo - "Cels , vel uredo Plinii & urigo Veguon & Adige - Cent. VI. Obf. o6. 18. de Scrofulariae aquaticae majoris virtute travmatica mi- ^ fa: ubi obiter de Liquitaja Brasiliana & Scrofulariis Ma- labarensibus idolis facris , alhisque. — Cent, VII. Obf. 65. 19. de Conyza majori flore pleno, & Orobanche hypopyti "flore puniceo. — Cezt, VIII Obf. 2. i20. de ferali quadam melancholiae uterinae "n Cent. . — ; FII. Obf. 3. : 21. M*xevozarywo) » Sive Papaver ex omni antiquitate erutum; gemmis, numis , statuis et marmoribus aeri in- cisis. 6:6 — Obfervationum qv Opufculorum voriorum; ———— ..€isis illuftratum , et Viro illuftri Godofredo "Thomasio . dicatum, | Noribergae 17173; et curis fecundis auctius, 1719. Q.. TEE: 22, Schediasma de Parreira brava, novo. Americano aliisque - recentioribus calculi remediis, illuítri Academiae Leo- poldino - Imperíalis IN. C. Praesidi Dn. D. Lucae Schroeckio Archiatr. Caefar. dicatum; | iniertum legitur — ZhIppendici Ceutur. 1. 5 1I. Editio fecunda auctior iepa- ratim excufa proftat Noribergae 1719. Q.- .$3« Nerium sive Rhododaphne veterum & recentiorum; qua Nerei & Nereidum mythologia, Amyci laurus, Saccha- rum Al-haíchar, & ventus ac planta Badíamur aliaque - explicantur, ac diversis S. Scripturae locis lux affundi- tur. Accedit Dafne Conítantiniana * 1716. Q. * DafnenConflantimiatam properanter ícripferat illaftris - Lochnerus , occasione excelsifsimae victoriae quam. 2uguftifsimus Imperator a Turcis anno 1716. reportavit. Plaufum tamen ea meruit V. C. IsAACI VERBVRG; qui in luculenta praefatione ad illuítrifsimi Ezrecm. SeAwnuEMm Difsertationum. de Praestantia et. usu Nu- mismatum antiquorum volumen alterum , guítum illius daret. Hinc motus Lochnerus manum operi denuo ... admovit; ut nunc duplo auctior sit praelo parata. 34. Commentatio de Ananaía sive nuce pinea Indica ; vulgo Pinhas, ad Hesperidum Norimbergensium ícriptorem. ze M3 25 25. deba Animalculum et radix defcripta. 1705. Q. Le- gitur quoque in appendice Centur. III. et IV. m. 5. "ü 36. Ad Dn. Conr. Bartholdum Behrens, Magnae Britanniae — — Regis Archiatrum , de novis et exoticis Thee et Cafe - fuccedaneis, Botry Mexicana Ambrosioide ; Ambrosia . artemisiae foliis, sive'Thee deLima,herbade Paráguaes, —— Cafe ala Sultane. et oleo Siree aliisque; difsertatio epi- : : " ftolica. Q. Vid. App. Ce. V. e VI. t. 10. E | 27. Festum. —— Obfervationum d Opufculorum variorum. — 623. 27. Feftum Tithenidiorum Dianae Corythalliae a nutricibus -- — Spartanis celebratum, commentariolo nunc dilucidatum Aicatumque Dn. Io. Ad. Geníelio, Ph. & M, D. Regiae liberae civitatis Soproniensis et Comitatis Cafítroferrei Medico, Academico Curioío. Q.- | 28. Belilli Indicum, cujus occasione 1n Tethyos mytholo- . giam Tethyorumque naturam inquiritur; dicatum Dn. Io. Philippo Breyaio; Academico Curiofo et Societatis An- glicanaefocio, Phyfico Gedanensi. Q. Tria haec fche- . diasmata habentur quoque in appendice Cent. V. et VI, 9), 10. JJ. J2. 2g. Schediasma de Lapide Quadra Sinensi, ad D. Andream Fackium, Caefar. Archiatrorum Comitem. Q. Vide Cent, VIII. Obf. 72. | 30. Schediasma de Phthiriasi Cordis Plinii Valeriani, ad Dn- . lofephum Lanzonum , Proto-Medicum & Profefsorem Ferrarienfem. Q.. Vide Cevit. VIT. Obf. 7. 31, Disquisitio ad locum Plutarchi Trépi S'ipidfov Jazdoc , Cu. jus occasione de Vermibus cum urina excretis late agi- tur, dicata Dn. Anton. Vallisnerio ; ex Nobilibus de Vallisneria , Academ. Carolinae Imp. N. C. et Sociecta- tis Angl. Colleg. nec non primar. Theor. Med. Prof Patavin. Q. Vid. Cent. VIII. 99. 3?. De Acriviola ejusque novis fpeciebus flore pleno et Pe- .. ruviana foliis quinquefidis commentatio ad Dn. D, Io. Georg. Volcamerum , Medicum Norib. feniorem, Bota- nicorum Germaniae principem, Academicum Curiofum. Q. Inferta etiam eft Zppendici Ceut, VII. et VIII. 33. Rariora Mufei Besleriani , quae olim Basilius et Michael . Rupertus Besleri collegerunt ;. aereisque tabulis ad vi- vum incifa evulgarunt. Anno 1716, F. —— Rariorum , uti et Papaveris, et plerorumque opufculorum, hoc indice enarratorum , copiam , omnium usibus defti- - natam, fervant Heredes Lochneriani. | a i dhpp. Cent. LX. d X. Mmmm . Quae 628 Objervationum d» Opufculorum variorum. Quae praeterea Germanica lingua, prefso auctoris no- sine, ab eo prodiere opera, ípifsa partim , magnique ponderis, confulto hic praeterimus, eo quod primis fta- tim annis evulgata sint ; adeoque nihil certi de illis compertum habeamus. | | JIncdita. 1. Myrmecologia, quo opere plurima congeísit ; quae de Formicis physiologice ,! pharmacevtice , itemque de uíu facro , politico; eoque togato et faga- to, de uíu oeconomico denique et magico dici pote- rant. 2. Difsertationum Humelíteinensium Decas. | a. de Deabus Tethenis sive matribus. Tungenda erat haec difsertatio Íchediasmati jam excufo de Fefto Tetheni- diorum. | b. de Numo Cistophoro. c. de Iove Pluvio. d. de Diis Deabusque Hippiis. €. de Equo Iulii Caefaris. f. de Dus Deabusque Hippiatricis. g. de Stacte veterum et vera arbore ftactifera ,. occasione numi Smyrnaeorum. " h. de Herba Comagena Plinii, e numis Comagenorum, i, Apium numis illuftratum, k, Papaveris aquatici ; sive?Nymphliaeae antiquitates. 9. Difsertationum Aíclepiadarum res medicas antiquas illu- Ítrantium Ogdoas. | : | a. Feítum Aeículapii apud Coos, éa5«a va^» di- ctum ex antiquitatibus medicis et numis illuftratum. Feítum hoc iis quoque incognitum eft, qui de Feftis ex inftituto egerunt. Qua occasione de Virga Aaronis, leísae, Ezechielis ; de icipione Iofephi; de baculo Pal- ladis, vatum Aegytiorum, de e «92ejuayT ia. & fimilibus acturus erat. | . b. Tri- Obfervatiotum d Opufculorum variorum. —— 629 b. 'Tripus Acículapii. c. Vindemia Aefículapii. d. Telesphorus , filius Aefculapii, e. Hygela, filia Aeículapii £. Pentagonon Hygejac. €. Metaniptron Hygejac. &e. 9. 6. 7. $. 9. h. Maza Hygejae de Diis «eT"íois sive falutaribus. de Medicis diatritariis, eorumque erroribus. de Foeminis Medicis ; et Foeminis Medicorum eruditis , itemque de fervis medicis. Foeminarum Medicarum nomina plusquam trecenta notavit. — - | de Ornatricibus & ornamentis mulierum Supplementum hoc eft partim Laur. Pignorii Tractatus de Servis, par- tim ejus, quae diligentifsimus Tiraquellus de mundo muliebri collegit in tractatu de Legibus Connubialibus, de Manibus, coftis et capillis Sirenum, adjuncta Sirenum mythologia e numis, gemmis et ftatuis, Hoc opufculum ad umbilicum perductum praelo committi poteft. Hiftoria medica Numaria, íeu de Honore Medicis olim et nuper habito ; numisque et ftatuis iisdem cusis et ere- «tis. Ofteníurus erat hoc opere ; quibus dignitatibus fulgeant medici ; qui erant amici Imperatorum et Re- gum , eorumque cvuroxo! et familiares, legati ; comites orientis , obiequii , facrarum largitionum, palatii magi- ftri , protofpatharii, nec a fummus ecclesiae dignitatibus exclusi, Dolenda funt medicorum fata; qui, etsi Rei- nesios, Meibomios, Velíchios, Lochneros, virtutum fuarum futuros praecones invenerint , hoc tamen hono- re mactari nondum potuerunt ; quum qui iftum in fe laborem fuíceperunt, omnes fato praerepti sint , ante- quam opera gloriam inedicorum coníervantia plane ple- neque perífecerint. Mmmm 2 10. de 630 Obfroationsim e» Opufculorum variorum. 10. de Radice Althíeleb , sive Serapiade Diofcoridis et vete- rum, juncta Serapidis Mythologia medica. D 11. de Vimbella veterum. 12. de Flabellis veterum. 13. de Homeri auctoritate in medicina. 14. An veteres habuerint ocularia? ad locum Plauti Ciel. 35.3.56 4 15. de Virginibus Alphesibaeis, ad locum Homeri. 16. de Hysgino Plinii, 17. de Ofcedine A. Gellii lib. V. cap. ult. 18. de Carnifice Medici, ad locum Plinii Valeriani lib. r. cap. 5G. 19. de Patago morbo. 20. de Molucro morba. 21. de Lue boum. 22. de Vulnere horrendo cerebri in ventriculos pentinignr- | 23. de Philonis et Philonibus. | | 24. du Pinna et loro vomitorio. 15. de menfítrui fanguinis forbitione. 26. de Nidis avium Sinensium edulibus ; optimo analeptico et antibectico. 27. de Americana Sambra , remedio sntibydropico. 28. de Casina Apalachitarum, 29. de Kerfa Arabum. 3o. de Chodsja Altsi optimo analeptico remedio. | 31. de Citri per folia propagatione, et Citretis citra ignis ad- miniculum per hiemem. confervandis. Accedit Citri ufus lacer apud Hebraeos, et numis citro insignitis. | Ey Oios a.) Sri A06 , vinum fragrans. - | 33. de Serpilli ufu antiarthritico, | 34. de Schoenantho. 35. Vifcus, examine chemico et microfcopico examinatum, 36. de Coclifolio feu purgamento ftellarum et Nostach Para- «elsi; qua probatur Nostoch veram efse plantam, x 37 e 22 Obfervationum £ Opufculorum variorum, — 63t 37. de Veteri agro Narilcorum, ejusdemque et hodierni l;- mitibus. Acturus erat hoc opere de morbis, qui in agro Norico maxime graísantur, et de potioribus eo- rum causis ; de miris quibusdam affectibus morbosis , . de medicina indigena , de acre, igne, et meteoris , aqua , de incolis, de quadrupedibus , piícibus et aqua- . tilibus, avibus, infectis, arboribus et pl. 38. de Caroli M, Fofsato; quo navigationem ex Rheno in . Danubium aperire conatus eft. | : 39. de Lollo, Franconiae deaftro ; papaveribus exornato. Scribendi occasionem praebuerunt clarifsimi Mifcella- neorum Lipsiensium collectores, qui T JI. p. 357. ad ob- fervationem V. C.Io. Henr. Bocrisit de Lollo , fubmo- nuerunt, Papaveri illuftrando hoc quoque deaítrum efse adventitium. | 40. de DEO Tibilino sive Zernebock; ober Cd)tearbod. 41. oom Ggerifiben Cauerbrumnnen, 42. 901t Sonfanelfen. 43. 9on ?BGeradotung De$ Deiliger S(benbDmablé / unb. Dent . entgegen gefeGten 9mitteln. | | Carmina denique facra & moralia, itemque medita- tiones pias lingua vernacula conícriptás ; & epiftolas ad varios, aliaque plura; quae inchoata habebat ; hac quidem vice períequi omittimus. MEMO- 6ó: —— N08 /J— MEMORIA VIRI CELEBERRIMI DN. IOHANNIS MARIAE —— LANCISII, INTIMI CVBICVLARII ET AR- CHIATRI PONTIFICII &c. CO pct RIPTA DN. PETRO ASSALTO, PROFESSORE BOTANICAE IN ARCHI- LYCEO ROMANO FAMIGERATISSIMO , - A MERITIS 4C FAMA CELEBRATISSIMV M. DN.IOHANNEM BAPTISTAM MORGAGNVM, IN PATAVINA VNIVERSITATE PRIMARIVM ANA- TOMES PROFESSOREM COMMYVYNI- ; » I ; E Ila- ! n Celeberrima, D:IOANNES MARIA. LANCISIUS, B Archrater et Ütimus Cubicularzu? Clementis X 4. V bntficts OQ omani zo Aec ZOTL otonzedictu NUS "ade D JUOD mm TITTIT td TITTTTT VM jm I Teen "TQUE. brc. *^sum IY 9:089 —— 65 EXIIIDUDILILII i pip X i piv 0 0ppc DEI BH AO lilastrifsimo, €9* fapientifsimo F/1ro Dn.Ioanni Baptistae Morgagno, * In Patavino Lyceo Anatomiae Profefiori Primario , et Praesidi Meritifsimo Petrus. Afsaltus $. P. D. " Via unquam tanta fuit benevolentiae; studiorumque conjunctio ; quantam; Vir Praeftantifsime , inter Te; et C], Lancisium efse comperi: quantum enim te amaret, quantum tuae docrinae tribueret, ex cjus- dem colloquiis facile perfpexi ; contra vero tuae humanifsi- mae epiítolae locupletiísimi funt teftes tum tui erga eumdem amoris, tum quantum ipsius gloriae coníuleres. Sed proh dolor! arctifsimum iítud amicitiae vinculum iniqua mors tan- dem diremit: elanguit maxima illa ingenii vis, extinctum eft praeclarum illud lumen literatum, ereptns eít nobis celeber- rimus Lancisius. Quapropter dum mecum reputo , Cl. Mor- gagni, maximam in unus viri obitu rei Medicae jacturam; dum ipsius in me ornando humanitatem, dum dulciísimam eonfuetudinem acerba memoria refrico, facere non pofsum quin gravifsimo luctu afficiar.. Verum si rem bene perpendo, licet communi omnium ; ac mei ipsius caufsa habeam , quod vehementer doleam, ejus tamen cauísa quid dolendum sit , non video. Quid enim de ipsius morte angar, ad quam Vir fapiens aeque ac Chriftianus dum viveret ita e paraverat, ut pene nilul timeret ? Quid de Lancisio periit in ipsius interi- tu? corpufculinimirum exuviae ; fuperítes eft divinus ille ani- | mus» * 634 Memoria Viri Celeberrimi " mus, Vivit igitur Lancisius, ac veluti carcere folutus evola- vit ad fuperos (ut pie credimus) Vivit, aeternumque vivet immortali nomiriis celebritate, ^ Vivet in fuis egregiis com- mentariis; vivet denique .in amicorum memoria , ac deside- Yio. A * Interim haud abs re me faeturum judico, si pro mea qua utrumqué colui obfervantia, nonnulla de morbi genere ac morte ad te perícribam: quod quidem tuae erga eumdem benevolentiae minime ingratum fore arbitror ; cum enim ab- fens aegrotanti amico adeíse non potueris, füpremoque chari- tatis officio fatisfacere, juvabit d di lugubrem hanc hifto- riam ex me audire qui aífsiduus languenti affui , ultimasque voces excepi. His tamen ct alia de eximia ejus indole , ac virtutibus, totaque anteacta vita ad utriusque noftrum desi- derium leniendum fubjiciam.* xvi. Kal Februarii vefpere hora vigesima fecunda Tra- lica frigore correptus coepit Vir fummus febri acuta laborare, fupervenit dolor in dextro hypochondrio veríus partem po- fticam , sitis erat moleftifsima ; tantaque faucium; linguae , ac palati ariditas ut expedite loqui non pofset , vomitus biliosi fecuti funt, alvus ex toto fupprefsa, quae nec oleo amygda- lorum dulcium copiosius propinato initio cieri potuit, pro- greísu tamen morbi injectis enematis nonnihil foluta fuit, pauca reddebatur urina , pulíus erat celer , humilis, debilis, atque inaequalis. Noctem duxit infomnem, . Frequentes in- terea viri nobiles omnis ordinis de ejus vira folliciti ad ipsius aedes concurrere coeperunt, inter quos Amplifsimi Cardina- - lis Annibal, Praeful Alexander; ac Princeps Carolus Albani, Beatifsimi Patris fratris fllii ejusdem S, S. Pontificis juísu et propria in eumdem voluntate ducti faepius adfuerunt, Cum autem per tridui fpatium et paroxyími vehementiores rever- terentur, nec fymptomata miteícerent ab adhibitis de fenten- tia primariorum Vrbis Medicorum | remediis diluentibus; emollientibus ; refolventibus; ac blandis alexipharmacis; du cumque | | ! | Doi. oan. Marise Lancisti. 635 cumque dolor ad thoracem extenderetur, Vir pius nihil am- "phus fpei reponens in. humanis praesidus, comploiata jam corporis valetudine; ad divinam opem, atque animi mede- Jam mira conítantia, qua íemper*fuit in diris aegrotationis cruciatibus perferendis, nullo imminentis mortis metu per- :culsus confugit. Poftquam enim obsignatum teftamentum; quod cum fanus. efset provide confcripíerat , folenniter nun- cupafset, arceísito facerdote, Chriftianorum ritu vitae noxas per confefsionem expiavit, poftera autem die facrum Chrifti "Corpus poftulavit; quod maxima pietatissiguificatione afsum- sit: cumque vitae finem jam jam inftare intelligeret, facto :oleo.fe: ungendum curavit, quo fupremo noftrae religionis munimento firmatus; gravioribus coepit urgeri fymptomatis;s maximo tenebatur. virium languore, fumma premebat fpiran- di difficultas, quanquam dolor evanuifset 5 accefsit fopor le- *thargicus ; mens turbata, verba interrupta. Denique gliícente morbi faevitie xir. Kal; Februarii mane hora duodecima. ex- piravit. ! | | Tanti Viri obitus maximum bonis omnibus intulit moe- rorem: inter quos S. S. Pontifex raro fane benignitatis exem- plo, quanti eum faceret oftendit ; cum enim efset renuntia- *um de ipsius morte ; dimiísis (tudiis neminem per eum diem ad fe admitti jufsit. — Tanta profecto erat. S. S. Pontificis erga ipfum Clementia, ut ipfo inttme uteretur ob ejus prudentiam, ac fidem singularem. |. Doluit propterea íublatum eum efse, -qui gloriae Pontificiae profpiceret, viros dignos luggerendo in quos beneficia conterret. — 1 | Ex ejus teítamento fumma pietas eluxit; siquidem he- edem instituit ex aíse Nofocomium S. Spiritus in Saxia, maxi- mamque pecuniae vim,'quam ex divitum aegrorum curationi- bus coegerat in pauperum beneficium convertit. Voluit enim ut ex fua hereditate novum egenarum inulierum nofo- |. Sdochium excitaretur, coop OHLIX dX. Mmmm Difsc- J 636 — Memoria Viri Celeberrimi . Difsecto cadavere, inteftinum duodenum lividum; hepar tenuiori limbo , quo ventriculo incumbit, extrinfecus tan- tum ín utraque fuperficie fubnigrum, lien folito contractior ; fibra dextra pulmonum coftis in parte antica adhaerefcens oc- currerunt. Intet mediaítinum , et eamdem fibram fupra pe- ricardium abíceísus folliculo inclufus obfervatus eft; qui cum mediaítini ac dictae fibrae extremitate coaluerat. Corpus balíamo conditum; noctu funebri pompa ela- tum eft ad templum S. Spiritus in Saxia, ubi mane coram Pontificiae Aulae Praefulibus funus amplum, magnificumque S. S. Patris fumptibus factum fuit. Sed hactenus de Lancisio aegrotante, extinctoque ; nunc de praeclara ipsius indole, ac magnis cum virtutibus anteacta vita nonnulla fubnectam. —. Natus eít Romae honeftis Parentibus anno MDCLIV. vir. Kal. Novembris füb auroram, | Mature deinde musis fuit initiatus; Siquidem mira ingenii docilitate cum eximia qua- dam memoria conjuncta literis humanioribus celerrime imbu- zus Philofophiae operam navavit in Collegio Romano: poft quam ad ftudia theologica mentem appulit. Verum cum usque ab ineunte aetate ingenita quadam animi vi ad natura- lium rerum cognitionem raperetur, relictis facris difciplinis ad medicinam fe applicuit, ufus Magiftro Hyacintho Alto- maro, qui tum eam facultatem inter celebriores publice doce- bat in Archigymnasio Sapientiae Romanae. f Cum autem probe intelligeret , Medicam artem confta- re nequaquam pofse, sine exacta physicarum rerum fcientia, &d eamdem comparandam omnes nervos intendit. A Primum igitur quo facilius ad naturae penetralia viam anuniret, Geometriam ducem sibi afcivit, qua ignorata, cor- —— sorum affectiones nullo modo intelligi pofsunt; cumque fe in | difciplinam Vitalis lordani Mathematici eximii eradidifset;tan- — tum ex eo luminis mutuatus eft ; quantum ad abditifsimas physicae latebras illuftrandas fatisefset. — Hinc veluti quadam : | accen- i Dn. loatt. Mariae Lautisii. 637 accenía Matheícos facce; omnes naturalis hiftoriae receísus pe- netravit. Inprimis autem excoluit Anatomen ; Chymiam, et Botanicam : Omnia enim Vrbis nofocomia frequentans; diísecta cadavera ; afsidue , attenti(simeque fcrutabatur. Publicum itaque fuorum ftudiorum fpecimen dedit an- no MDCLXXII. quo Philofophiae ; ac Medicinae Doctor in Sipientia Romana appellatus eft. ! | Nullam deinde occasionem unquam amisit , nullum diem temere intercedere paísus eft, quo vel in Medicis, vel in Anatomicis, vel in Botanicis non proficeret. Habebatur coetus de Medicis quaeftionibus diíceptantium in aedibus Floridi Salvatorii, Clements X. Árchiatri; Gulielmus Riva celebris tum Chirurgus inftituerat domi conventum Anatomes ftudioforum, Apud utrosque clare fplenduit Lancisius, de praedictis facultatibus perite eleganterque faepius difserendo, aliosque fuo ftudio incitando. . Quo factum eft ut Rivae ob egregiam indolem ac doctrinam fummopere carus fuerit ; ac propterea deinceps adoleícentis ingenium reconditis Anato- . mes cognitionibus, quibus ipfe excellebat ,' augere femper ftuduit. Eodem tempore multas identidem recitavit difser- | tationes de re herbaria in Horto Medico Sapientiae Romanae, Quo autem commodius Medicinae, atque" Anatomes ftudiis vacaret; anno MDCLXXVI. Meníe Ianuario, cum fubiifset prius fuae doctrinae periculum ; inter ceteros idem | munus ^ is euh , delectus fuit Medicus. Zlfsiffens in Nofo- comio S. Spiritus in Sáxia Ioannis Tiracordae olim Innocen- | tii X. Archiatri, tunc autem Medici Primarii ejusdem Nofo- dochii , qui ipsius officiis, eruditione , praeftantique ingenio captus, in oculis Iuvenem poftea tulit, atque in eo ornan- do omnem operam pofuit. Ibi vero fumma induftria Aegro- torum lectis aísiduus praeerat, signa, ac fymptomata diliger- ter notabat, caufsas morborum fagaciter venabatur, eventus |obfervabat. Hinc omnibus adamufísim exaratis, non pauca confecit biftoriae morborum volumina; quae quoad vixit | | Mmmma - con M! 2.1 E W T 638 | Memoria. Viri. Celeberrimi : concinnare perrexit; unde magnum emolumentum ad Medi-: cinae ufum percepit. ji üo mg . Ex Nofodochio egrefsus anno MDCLXXVIII, receptus fuit inter Alumnos Collegii Picceni S. Salvatoris in Lauro ; ubi: per quinque annorum fpatium Medicis fcriptoribus omnis ge- neris legendis afsidue incubuit, ex quibus : multa'prudenter excerpta, ac in indicem digefta retulit in: codices fupra vi- ginti, ?fü misb , Nihil interim deerat Lancisio ; quod magno abfoluto- que Medico opus sit, Omnibus enim tum à natura, cum ab educatione praesidiis inítruebatur. | Ingenio quippe. ad omnia veríatili' accefsit singularis. in. ftudia literarum amor; . matura in iisdem inititutio, necefsarius difciplinarum a para- tus, eximii praeceptores ; continuus legendi labor , aísiduus medendi. ufus atque exercitatio, ^ Aetas tantum desiderari videbatur: verumsi res bene putetur, neque haec advería- - batur: quam enim prudentiam afferre folent anni; ipfe expe- rimentorum multitudine , atque accuratifsimis obfervationi- bus sibi maturius ; quam ceteri comparaverat. Haud igitur mirandum , si in prima adhuc juventute in. Vrbe adeo incla- ruerit; ut inter primarios aetateque provectos Medicos ante- ; €elleret. — --— 2 o5 pore esp Hiíce porro initiisillico ad fumma quaeque pervenit, ea- que aísecutus, quae alius Medicus nunquam. Quantum enim nomen sibi. comparaíset, aperte declararunt et publica mu- nera, et honores, ad quos fuit admiísus, & trium S. S. Ponu- ficum de eo judicium, qui ipsi propriam valetudinem tuen- —— . dam concrediderunt, ut nibil dicam de innumeris aliis Prin- — &ipibuslNobilibusque Viris, et ut verbo abfolvam, de univer- Ío pene Populo ad ejus opem ; conclamata jam valetudine; «Seonfuügiente... Huc adde celebriores non modo Romáe, ve- rum etiam univeríae Europae coetus literarios ; qui Lancisii fama commoti inter fodales cooptandum fummo ítudio cen- fuerunt , Romae quidem is qui in aedibus habebatur Hiero- — S T6 nymi — 0o Dar. lan. Mariae Lancisit, |. 639 . nymi Bráfavoláe, itemque Arcadicus; apud exteros autem .. Caefareus Naturae Curioforum Germanicus , Regius Londi- . mensis 5 Physiocriticorum Senensis ; Inftituti fcientiarum Bo- noniensis, Incurioforum Rofsanensis, aliique. . . Sed jam ab anno MDCLXXIV. publico Anatomes do: cendae muneri in Archilyceo Sapientiae Romanae praeposi- tus fuit, quod quidem munus per tredecim annos ita fuítinuit; ut àd id unicé'factus videretur. Etenim. fummae Anatomi-. carum rerum peritiae latini fermonis elegantiam ; facundam- dicendi vim, | exercitationemque adjungebat, — Magna pro- . pterea verborum copia; ac nitore, incredibili linguae volubi- - litate ; non minus dilucide partes humani corporis ; audien- tium auribus enarrando ; quàm fpectantium oculis indicando fubjiciebat: quapropter in magna felectifsimorum auditorum frequentia omnium plaufu; atque admiratione comprobaba- tür, praefertim vero Celeberrimorum: Malpighii ac "Yozzii ; qui faepius docenti affuerunt. Neque illud silentio praetereun- dum ,. quod si quaudo inter dicendum aliquis vel Praeful, vel praeítanti alia dignitate ornatus accederet ; id autem faepius contingebat ; interrupta oratione ; hactenus enarratà in aptam epitomen varie contrahebát: quod quidem eo felicius, ac com- 3nodius praeftabat, quod omnia e ditifsimo cognitionis penu x tempore depromeret ; non e labanti verborum memoria; . ut plerique folent. | Ejus autem rei te(timonium locuples ex- at Clar. doctifsimique olim Viri Paftritii epiftola, quae inter amocbeas manuícriptas aíservatur. Eo etiam ipsius ftudium enituit, quo de Anatome, ac literis femper benemereri co- matus eft, quod VVigilantifsiimo tum Sapientiae Romanae Rectori, nunc Cardinali Amplifsimo Scotto, auctor fuerit ; "ut Anatomicum theatrum inítaurandum, & in elegantiorem hanc, qua modo visitur formam extruendum curaret ;. in- fcriptis in ingrefsu duobus hemiftichiis "quae ipfe felegit, al- terum quidem ex Virgilio: Laceros juvat ire per artus: alte- : rum ex Claudiano: Nee te quaesrveris extra. | a Mmmmg Anno | L] M 640 — Memoria Viri Celeberrimi Anno MDCLXXXVIII. tricenario paulo majorem, raro fane exemplo, S, S. Pontifex Innocentius XL in. defuncti Ar- chiatri atque intimi Cubicularii locum fuffecit: ac non multo poft Canonici dignitate auxit in Ecclesia S. Laurentii, et Da- masi, quam ipfe poft illius Pontificis obitum pofthabito pro- prio commodo publicae utilitati » quo medicinae faciendae vacare pofset dimisit. | ! Proximo anno ultro invitatus atque cooptatus fuit per. honorifice in Archiatrorum Romanorum Collegium maxima omnium voluntate ; ac propensione: quo quidem hono:e ita femper ufus eft; ut eidem Collegio fummo ornamento ; praesidioque eíset ; utpote qui non tantum ejus jura tueri, at que amplificare acerrime ftuduerit, verum etíam singulos Col- legas omni ope juvare; atque fovere nunquam praetermiferit. - . Poftmodum ab Em. Paulutio Alterio S. R. E.tunc Car- . dinali Cazzerario electus fuit proprius Vicarius in Medicinae Doctoribus creandis: quam quidem auctoritatem Em, Spinula qui Alterio fucceísit ; confirmavit, ac denique Cle- mens XI. edito diplomate perpetuam declaravit. Cum anno MDCXCIX. S.S. Pontifex InnocentiusXII, in ancipitem morbum incidifser, Lancisinm una cum illuftrio- ribus Vrbis Medicis ad curationem arceísiri jufsit ; qui usque ad obitum afsiduus eidem affuit, Illo autem vita functo; omnium Amplifsimorum Cardi- nalium fuffragiis in facro Conclavi Medicus Primarius fuit - declaratus. | Cumque fummo Chriítianae Reipublicae bono ab Emi-. nentifsimorum Patrum «coníefsu Clemens XI. ad Ecclesiae gubernacula divinitus fuerit evectus, Archiatri Pontificii; at- que intimi Cubicularii munere ipfum ornavit; quo quidem nec honorificentius , nec optatius ei contingere poterat ; ab eo enim Principe propriae valetudini cuftos pracficiebatur, qui non minus fupremae dignitatis faftigio quam fíapientiae laude inter omnes emineat , ac propterea aeque bonus. 1 : Inge- X / . Dn. loan. Meriae Lancisii, 641 ingeniorum aeítimator, ac munificus literarum fautor ha- beatur. his ; . Reliquum vitae tempus partim in S. S. Patris valetudine tuenda, partim publicae incolumitati confulendo ; partim in literarum ftudiis, ac rerum contemplatione traduxit. —— . Siquidem S.S. Pontificis affectam valetudinem afflictis hisce temporibus fumma peritia ac íedulitate per fpatium vi- ginti annorum íuítentavit ; imo vegetiorem quam efset initio Pontificatus ; reliquit. | Saluti vero publicae fumma vigilantia profpexit tum epi- demicos morbos propulfando, tum avertendo , ejus enim: consiliis, pro variis eccasionibus , aéris noxis , aliisque ae- grotationum causis, Beati(simi Patris jufsu publice occurreba- . tur: quemadmodum ex ipsius Operibus clare innotefcit. Gratia autem qua apud S. Patrem florebat , ad publica commoda utebatur, praefertim in Viris Eruditis fovendis, ornandisque. Et ftudiofam fane juventutem patrocinio , be- neficiis, omnique officiorum genere femper fovit, erexit ; animavit. : TR - Inter cetera tamen publica ejus beneficia taceri non po- teft aeternum illud. monumentum, Bibliothecae nimirum, quam ip/e vivens in Nofocomio S. Spiritus in publicum com- modum dedicavit, omnigenis libris, maximis fumptibus ; undequaque conquisitis, praefertim Mathematicis, Physicis; Medicis , Anatomicis , Chemicis refertam , annuo ceníu ad emendos libros ; et Miniftrorum falaria locupletatam , Antlia - Boyleana, inftrumentis Geometricis , Aftronomicis, Chirurgi- cis, alisque ad physica experimenta neceísariis inftructifsi- Ingenio Lancisius fuit peracri, feraci; atque (ut fupra etiam dictum eít) ad ómnia veríatili. Res physicas prae cete- ris augere aggrefsus eít, ac praecipue Ánatomen, quas qui- dem, tum omnigenis experimentis tum mechanicis rationi- bus illufavit, 1n medidna facienda qum eximia prudentia qs aec 64» 0L Memoria Viri Celaberrini ac peritia fere femper conjunctam habuit eventus felicitatem: Eloquentia fuit incredibili, qua cum perpetua oratione ute- batur in concionibus, copiofe, diferte; ornateque dicebat , in fermonibus autem familiaribus mire falibus, ac leporibus de- lectabat. | Ad negotia procuranda fummam femper afferebat prudentiam, diligentiam, ac fedulitatem. Nemo ipfo fuit officiosior ; nero jucundior in congreísibus, ad fermonis enim fefítivitatem accedebat mundus, atque elegans corpo- ris ornatus, comitas, humanitas, affabilitasque singularis, vul- tus hilarita$ ; quam nec inter feveriora ítudia deponebat. Omnibus ipsius induftria admirationi fuit," siquidem nullum teinporis momentum praeterlabi sinebat ; quin aut [cribendo; aut legendo, aut meditando, aut inter doctorum Virorum colloquia traduceret; etsi maximis rerum gerendarum occu- pationibus nunquam non diftineretur. Nullis laboribus, nullis difficultatibus unquam deterrebatur fed. mira alacritáte diff cillima quaeque aggreísus fuperabat. — ' 'oeibé | Ad amicitias autem conglutinandas ac retinendas. fide; officio, morum fuavitate ; unice factus videbatur: quaproptet nobilibus, principibusque viris valde carus fuit; praefertim vero Amplifsimis Cardinalibus Albano, Pauluccio, Origo; aliisque. Verum non modo apud Romanos , fed etiam apud exteros Magnates in honore fuit, maxime apud Ludovicum XIV. Gal- liae Regem; qui cum intellexiíset, ab eo libros quosdam ra- rifsimos desiderari, diligenter conquisitos, munifice ad illum mitti jufsit, una cum literis perhonorificis. Literatos vero*ta complectebatur, ut nemo noftra aetate doctrina paulo excel- leret, quin inter Lancisii amicos cenferetur; nemo ad Vr- bem accedebat quin ejus fama commotus illum non conveni- ret. Confluebant. undique ab univería Europa Clarorum virorum epiftolae, per quas de variis rebus coníulebatür, Romae familiaríter ufüs eft Celeberrimis Malpighio:s 'Tortio, Vitali lordano ; ex adhuc viventibus autem, Illuítrifsimo Majello; Reverendiís. Abbatibus de Miro, Galiano; cum quibus frequen- 3 1 Dn. Toon. Mariae Lancisu. — 643 frequenter eruditos milcere folebat fermones. — Inter abíen- /'tes praecipue fuerunt, dum viverent; Bellinus;Guilielminus, Ra- mazzinus, Fagonius ; Superstites adhuc funt praeter Te, in- fignis Mathematicus Grandius, Vallisnerius, Cyrillus, Fanto- nus; Schróckius, Boerhaavius , Mangetus, Garellius, de Mor- mes, Kockburnius, Heisterus, Lentilius; Cyprianus, Lochnerus; Georgius, Jufsieus, Corazzius, Gókelius, Bazzanus, aliique plu- rimi celebres hac nostra aetate Scriptores, Profefsores, Archi- atri: in quorum plerorumqueScriptis ampla de ipía testimo- nia extant. / ! | —.— Quanquam et ipfe per fe diu duratura fui nominis mo- numenta propriis in Operibus reliquit; quorum sive edito- rum, sive adhuc edendorum Catalogum his literis fubiiciam. Inter haec, publica luce dignifsima praefertim funt Volumina egregia Consiliorum Medicorum, Literae amoebaeae, (yno- . psis de motu cordis, aureum fane opus , à te diu , ac publica expectatione desideratum , cuius editionem moribundus no- viísimis verbis mihi maridavit. Postquam enim perhuma- niter compellafset : heredem, inquit, te facio mei opufculi de motu cordis. Cum itaque meam illi fidem obstrinxerim fu- per hac re;fpero me quamprimum Deo dante liberaturum. Corpus ei fuit statura paulo breviori ; vegetum tamen, concinnum, atque in ipía fenectute agile. Oris habitus mi- ram alacritatem, hilaritatemque prae fe ferebat. Firma viguit oculorum acie ita ut fenex fine perfpicillis legeret. Profpera ufus est valetudine, quam moderato victu; vini abstinentia, in postremis annis parco fomno tot laboribus, atque curis parem coníervavit. Obiit fexaginta fex annos natus. Arn. . Haec quidem habui ; quae pro epistolae modulo ad te fcriberem de Viro. doctrina claro; fortuna quam sibi ipfe fin- xit; ac Principum gratia florentifsimo. . Restat, Vir doctifsime, . ut te obfecremi (quod facile impetraturum confido) ut quo . viventem Lancísium amore complexus es; ejusdem defundi . famae tuendae; atque amplificandae studeas, meque altero ex App. Cent. IX, d X. Nnnn hoc 644 Memoria Viri Celeberrimi hoc illustri amicorum pari orbatum Tu, Vir humanissime, fu- » perstes, ac diu incolumis (ut auguror) in tuam benevolentiam recipere non recufes, cum;qua in Lancisium fui voluntate at- que obíervantia, eadem deinceps erga te futurum pollicear. Vale. Romae IIT. Nez. Februarü MDCCXX. Opera edita Cel. Lancifii. [ Ueubratio de virgine quadam Calliensi, mirabili vexata fymptomate , habita in congreffu Medico Romano in aedibus Hieronymi Brafavolae. Romae apud Chrifto- | phorum Dragondellum. | 1682. in 4. Anatomia per ufo ; et intelligenza del difegno ricercata non folo sü gli osi; e muícoli del corpo umano, ma dimo- ftrata ancora fulle ftatue antiche pià insigni di Roma, delineata in pi tavole con tutte le figure in varie faccie . con le fpiegationi, et indice del Sig. Canonico Gio. Ma- ria Lancisi già Medico fegreto della S. M. d'Innocen- .... tio XI. In Roma per Domenico de Roffi 1691.in fol. Differtatio de Ratione philofophandi in Arte Medica ad Se- nenfem Physiocriticorum Academiam. Exstat in opere inícripto: Le Gallerie d: Minerva. 'Tom IV. Parte 3. | pag. 35. in Venezia 1700. in fol. per Girolamo Albrizi. De fubitaneis mortibus libri duo. Romae typis Jo. Francifci Buagni 1707. in 4. - - Lucae 1707. in 4. apud Peregrinum Fredianum. - - Venetiis 1708. in 4. apud Andream Poletum. - - Lipsiae 1709. in 8. apud Fridericum Gleditích. - - Et cum aliis Operibus Genevae in 4. 1718. fumptibus Cramer, et Perachon, : In hac, et Veneta editione ab Auctore admodum aucti funt. Epistolae duae de triplici intestinorum polypo exstant in ope- re Cel. Antonii Vallisnerii; quod inícribitur: Cozfidera- H0Ht» -- ——— — NMNNNMNNNNM———————U aas m u——— ác EE A RR DERUR pita Dn. loa. Marie Lancisu, 645 1ioni,ed experienze intorno alla generatione de Verin qz. In Padoua nella Stamperia del Seminario 1710 in 4. 20 P3. 137- - -.- Et Genevae 1718. cum aliis operibus. Differtatio de Nativis, deque Adventitiis Romani Coeli qua- litatibus, cui accedit historiae Epidemiae Rheumaticae, quae per hyemem anni 1709. vagata est, Romae apud Francifcum Gonzagam 1711. in 4. - - - EtGenevae 1718.cum aliis operibus. : Epistola ad Cel. Jo. Fantonum praeposita est operi ejusdem Auctoris, quod inícribitur : Anatomia Corporis humani ád uíum theatri accommodata. — Pars prima Augustae . Taurinorum 1711.in 4, typis Alphonsi Guigonii, —— — Epistola ad Erud. Jo, Baptistam Bianchi de bilis fecretione edita in historia Hepatica ejusdem Bianchi pag. 149.' poe Taurinorum 1711. in 4. typis Dutti, et Gring- . ,helli.. | $-- Et Genevae in Theatro Anatomico Mangetti 1717, in |. fol. tom. primo pag. 385. - - - Et Genevae cum aliis Auctoris Operibus 1718. Difsertatione epistolare fcritta al Reverendisfimo Padre Borro- .. mei (ora Vefcovo di Capo d'Istria ) fopra l'epidemia de Buoi, Nell' Istoria della fuddetta epidemia defcritta dalPc Borromei pag. 157, in Venezia 1712.in 8. preí- fo Pietro Colandri. | - »« - Et latine reddita habetur etiam in Auctoris difsertatio- . . ne de Bovilla peste, de qua infra. T Difsertationes duae ad Cel, Jo. Fantonum de Phyfiognomia; et de Sede cogitantis animae, editae ad calcem Obfer- : vationum Jo. Baptiftae Fantoni Venetiis 1715 in 4. apud Andream Poletum. - - - Et in Theatro Anat, Mangeti 1717. tom pro pag. 8. et tom. 2. pag. 321. | » « - Et cum aliis Auctoris Operibus Genevae 1718. additis Iconibus. Nnnn a |... Notae 646 . AMemoria Viri Celeberrimi — Notae in Tabulas Anatomicas Bartholomaei Eustachii. Ro- mae 1714. in fol. apud Gonzagam. - - - Et Coloniae Allobrogum, fumptibus Cramer, et Pera- chon 1717. in fol. ad calcem Theatri Anat. Mangeti. Difsertatio epistolaris ad Exim. et Nob. C, Marsilium de or- tu vegetatione , ac textura Fungorum edita cum Dijser- . tatione ejusdem Marsilii de Generatione Fungorum 17 14. in fol. apud Gonzagam. » - - Et Genevae inter alia Auctoris Opera 1719. in 4. Difsertatio de Plinianae villae Ruderibus edita in fol. et in 4. uti et ubi modo dictum est. Diísertatio de recta Medicorum Studiorum ratione. Romae in 4. 1715. typis Jo. Mariae Salvioni, - - - Ibidem in 8. eodem anno ejusdem typis, - - - Ávenione in 8. apud Joannem Delorme. - - - Genevae cum'alüs Operibus 1718. Diísertatio historica de Bovilla peste. Cui accedit consi- - lium de equorum epidemia. Romae 1715. in 4. typis Salvioni. - - - Et inter alia Opera Genevae 1718. Epistola Physico - Medica ad Illust. Epifcopum Adrienfem;. de morbo,interitu,et funere amplifsimiViri Dn.HoratiiAl. - banietc.editain appendice adEphemeridumAcad, Caefar. N. C. Centurias HII. ec IV, Noribergae 1715. in 4. ty- pis Joannis Ernesti Adelbulneri. - - - Et cum aliis Operibus Genevae 1718. : De Noxiüs Paludum effuviis libri duo. Romae 1717. Typis Salvioni in 4. & - - Genevae cum aliis Operibus 1718. Notae in Metallothecam Vaticanam Michaelis Mercati. Ro- mae 1717. Typis Salvioni in fol. Opera omnia, quibus praeter hactenus recensita (excepti tamen duobus primo loco memoratis, et Difsertatione : | ad Physiocriticorum Academiam, et ea quae cum Fan- . toni Dn. loon. Mariae Lancisit. — €47 . toni Ánatomia edita est, ac Notis denique tum in Eufta-- hii Tabulas, tum in Mercati Metallothecam) duae con- tinentur Difsertationes, nimirum | " Humani corporis Ánatomica Synopsis. An acidum ex fanguine extrahi queat. Geneva fumptibus Cramer, et Perachon 17:8, Vol. 2. in 4. Appendix ad Metallothecam Vaticanam Michaélis Mercati. Romae apud Salvionum 1719. in fol, Difsertationes duae ad Cel. Morgagnum, altera de Vena fine pari ; altera de Gangliis Nervorum ; editae ad calcem . Adverfariorum Anatomic. V. ejusdem Morgagni, Patavii 1719. in 4. apud Jofephum Cominum. Difsertatio epistolaris de natura, et praefagio Diofcurorum nautis in tempestate apparentium. Romae 1720. in 8. typis Georgii Placho prope S. Marcum, - Ejusdem opera nondum edita. Obfervationes Medicae. Volum. 22. in fol. De Morbis Capitis. in fol. De Vrinis. in fol. Consilia. Latine Malus 3. in fol. .- - - Italice Volum rr, in fol. De Corde, et Aneurysmatibus. in fol. Historiarum Medicarum Vol. 1. cui accedit fylva inédita . Operis de morbis plerisque chronicis non curandis. in fol. Praelusionum Medicarum tomus in fol, Deor in Hippocratis librum de capitis vulneribus. in fol. Mifcellanea Anatomica. in fol. Primo, e fecondo viaggio fatto per lo stato d'Vibino, in fol. 'Iractatus de Tumoribus. in fol. Fraclectiones de formatione foetus in utero, in fol, | Nnnn 3 Gior- A 648 —. Aemoria Viri Celeberrimi | Giornale dell ultima infermità della S. M, d'Innocenzo XI. infol | Giornale intorno le indifpositioni di S.B. Papa Clemente XI. con la deícrittione delle Villeggiature. in fol. - Epistolarum amoebearum tomi 5. in fol. | Clarifsimo Doctifsimoque Pro D. Petro Afsalto Medicinae Doctori, et in Romano Lyceo Profeísori meriuísimo, loamies Baptista Morgaenus. $. P, D. I quid hunc mihi eripere dolorem pofset quem opinio- ne omnium maiorem cepi ex repentino cafu Summi iftius, et incomparabilis Viri qui a me, et magno qui- dem eius merito, in Parentis loco obfervabatur; colebaturque; Io. M. Lancisii, tuae certae litterae, Vir Cl. eripuifsent. In his enim, ut ab erudito; eodemque benevolo homine; perite, amanterque fcriptis primum dolori nostro ita blandiris , ut continuo insinues te ad ipfüm allevandum gravi illo ex phi- lofophia inducto loco, non efse videlicet cur Sapientis, Opti- . mi; Celeberrimi qui interiit; Viri caufa doleamus. Tum doces, qua ipfe animi magnitudine, constantiaque fupremos iftos cruciatus tulerit, qua in DEum religione, qua in egentes ho- mines charitate vitam magna cum virtute actam fumma cum laude concluferit. Addis, quam crebra, quam aperta, quam honorifica, probitatis, fidei, et ceterarum virtutum eius testi- monia cum à confenfu bonorum omnium, tum a Principibus Viris , atque adeo a tanto Pontifice aegrotanti ; mortuoque sint data. Neque alia de praeclara eius indole; -— in- : Atrids | Dn. loon. Mariae Lancisi, 649 dustria; atque in toto vitae curriculo fpectatis, laudatis, remu- neratis studiis, ac laboribus praetermittis, quae cuncta videli- cet ut Lancisio honestiísima ; ita mihi iucundifsima efse de- bent. Postremo cum duo inprimis efse conieceris, quae mi- hi iacturae huius fenfüm acerbifsimum faciant ; alterum quod fortafse verear ne non ipfum modo; fed cum aliis egregia quo- que illa in quibus, mea caufa, nunc totus erat; fcripta amiteri- mus; alterum quod ipfum certe fapientifsimum, meique aman- tifsimum Virum amiferim , utrique mirabilem in modum oc- curris. Scripta namque illa non folum fuperefse doces,verum etiam quamprimum te curante, efse proditura, quod fane haud video quis te melius praestare pofset, ad cuius fpectatam'eru- ditionem; atque doctrinam illud accedit quod ad familiares; €t quotidianos Summi Viri fermones adhibitus ; fententiam eius, et consilia quaeque unus omnium luculentifsime calleas. Quas ob res, tuosque praeterea illius similes, (neque enim ali- ter usque adeo te amafíset) fuavifsimos mores; atque virtutes cum unice poísis eius mihi desiderium lenire; nihil certe fáce- re opportunius , et gratius poteras, quam tuam mihi quod benigne facis, benevolentiam et amicitiam deferre. —. A qua cum et literas quas tuas ad meum hunc incredibilem dolo- rem levandum mirifice fcriptas agnofcam, et alia atque alia in dies iucundifsima officia fperem quibus iile magis magisque leniatur ; mearum (ane partium et in praefentia est maximas tibi gratias agere , et erit femper tuae erga me praeclare vo- . luntati studiis officiisque omnibus refpondere. Quod autem | nunc petis , ut quo viventem Lancisium amore profecutus fum, eiusdem mortui gloriam amplificem ; etsi neque haec eiusmodi est ut crefcere, neque ego is qui augere pofsim; ta- | men fic habeto, eum denique mihi verum videri amorem, qui -non modo cum Amico non intereat, fed alsidua recordatio- ne usque vigeat ac augeícat: itaque me mihi pro re nata non | defuturum , et te hoc etiam magis amare quod in Lancisii | memoria ornanda ; commendandaque , ejusque posthumis fcriptis 650 Memoria Viri Celeberrits ; fcriptis excolendis, producendisque tanto cum amore ac stu- dio verferis. Vale. : D. Patavii Pridie Kal. Martii MDOCXX. Non ingratum. Lectori curiofo. efse poterit , ampliorem ca- daveris Lancisiani. explorationem. Anatomicam , a. celeberrmno noflro D. Valliserio communicatam fubiungere : .. lud itaque ex mandato excellentifsimi Domini Suprez mi Aulae Magistri, post 24. ab obitu horas, qui die Sabbathi d. 20. Ianuarii. A. 1720. hora duodecima meridiana accidit, per Dn. Seraphinum Salucci, Doctorem et Profefforem chi- rurgiae, afsistentibus Dominis Physicis et Doctoribus; Gianel- lo et Soldato, apertum, fequentía exhibuit : In abdomine (quod nonnihil tumebat, fcrotum autem ita contractum erat, ut dexter testiculus quasi intra pubem reconditus videretur;) membrana adipofía duorum transverío- rum digitorum latitudinem aequabat, et omnia intestina pri- mo intuitu albicabant, ac sine ulla labe; caeterum flatibus ple- na comparebant.' | Omentum quoad colorem et fubstantiam erat naturale, fed verfus hepar retractum. Ventriculus tam interne quam externe coloris obícuri, a pyloro autem usque ad magnam duodeni partem prorfus gangraenofuss in cavitate autem ejus liquor viícidus, instar amurcae niger continebatur. ups i2 Un Hepar in exteriore vel convexa parte naturale vifum , fed in concava vel interiore totum notabiliter inflammatum ac denigratum, nec non mole admodum auctum erat ; in cu- jus tamen fubftantiam inflammatio non penetraverat. | Intestina, éxcepto duodeno et ileo , ubi hepati adia-. cebant, inflammatis et rugosis , tam intus quàm foris statum naturalem fervabant. Lien —— Do». Ioan. Mariae Loucisit. 65r - Lien íusto multum: mínor, et fübstantia tam friabilis crt, ut digitorum attritu diísolveretur. Ren dexter, sinistro proríus fano existente; quoad mem- branam exteriorem , ejusque vicinia notabiliter inflammata notabantur, pinguedo autem ejus pauca et flavefcens; quoad fübstantiam vero durus , et colore ad rubrum tendens. Re- moto hoc rene, vena cava extreme nigra fe sistebat, in qua aperta fanguis nigerrimus et grumofus fuit 1nventus; eoque ablato; membranae venae in naturali fuo colore occurrebant. In thorace 'dexter pulmonum lobus totus inflammatus, et fanguine nigro, simili illi in vena cava prope renem depre- henfo, plenus fuit; praeterea tum in membrana externa illius pulmonis ; ubi vertebras dorsi fpectat, tum fupra has fuperfi- cietenus obfervata fuit fubtilifsimae membranae instar, mate- ria quaedam granofa instar tartari vini coloris rufi; tactuque mollis. | | | "CEN TS Diaphragma, ubi hepar refpiciebat , aliquantum magis quam per naturam rubebat. | Cor naturalis magnitudinis, in cujus ventriculis polypus albus, et parum fanguinis nigri ac grumosi continebatur. Superficies interna lateris dextri in thorace, nec non ver- tebrarum ejus nonnihil nigricabat. — Mad Tandem in capite praeter quod meninx tenuis lympha gelatinofa quodammodo turgeret, et rete mirabile in ventri- culis aliquot varicofa vaía ostenderet ; nihil, quod morbofum dici pofset , fuit repertum ; quod ctiam de reliquis viíceribus, quorum non facta est mentio, tenendum cest. MEMO- : MEMORIA VIRI NOBILISSIMI Dn.IOHANNIS ADAMI | . GENSELI, PHILOSOPHIAE ET MEDICINAE DOCTORIS, INCLVT. REGIAE LIBERAE CIVITATIS SEMPRONIENSIS | PHYSICI | . ACADEMIAE CAESAREAE NATVRAE CVRIOSORVM ADIVNCTI, | | 652 ' | ET SOCIETATIS REGIAE BORVSSIAE. COLLEGAE, v non-an OP S POR PHPPADP E, NOMINE PRAREALAG ACADEMIAE, Da IOHANNE MAVRICIO - | HOFFMANNO A -«DICATA. TORNEO LLL P1. i 653 CC ECERCNSESCR IS CR CR YE GC YT Vm eximias virtutes fponte fuum confequatur. decus, nec ulla pretiosior statua; quam honorifica vitae an- à teacte memoria erigi pofsit; optarem ego ;. dum IOH. ADAMI GENSELII, Philofophiae et Medicinae Do- ctoris de re litteraria , cumprimis de plurimorum mortalium incolumitate in patria, libera civitate inferioris Hungariae Re- gia Semproniensi Physici maxime meriti; Academiae nostrae Imperialis Leopoldino - Carolinae Naturae Curioforum , Ad- juncti, et Societatis Regiae Boruísiae Membri dignifsimi, vi- tam resque optime gestas defcribere, atque ab oblivione vin-- dicare annitor, ut voluntati promptifsimae aequa facultas fup- peteret. Et vero meritus eft multis prae aliis Vir ille, ut gra- tam fui recordationem fancte fervemus , et qui consiliis fuis, divina gratia adjutus, ex Charontis cymba feliciter innumeros extraxit, ejusdem nomen achonorem laudesquelethaeis etiam undis eripiamus ; ac voce calamoque ferae posteritati ea re- cenfeamus ; quae ad beatae defuncti ortum, studia ; famam, merita et obitum pertinent. | Primum adeoque natalem fedem Genfelio nostro prae- buit dictum Sempronium ; ob regiae Hungariae coronae tu- | telam ipsi concreditam celebratifsimum, fortium ac eruditiísi- morum Virorum feracifsimum , in lucem ibi edito; anno pro- xime elapsi feculi fupra millesimum fexcentesimum feptuage- | simo feptimo ; vigesimo fexto Octobris die, patre Cornelio Geníelio, Patritio Semproniensi primicerio, matre nobili Iudi- tha de Zuanna, Georgii Melchioris de Zuanna; nobiliísimi et singulari prudentiae encomio conípicui Semproniensis Iudi- cis filia. ^ Gavisi parentes aufpicatilsimo hoc thori pignore; | DEO Creatori et Servatori fub facro baptismatis ministerio illud mox offerri curarunt ; laetifsima fpe freti; fupremo Nu- diea Oooo 2 | mine s €54. Memoria Viri Nobilifsimi mine propitiato, felices fructus fortunatosque omnium rerum fubíecuturos eventus ; et fane tale non poterat fallere praefa- gium, quando in educatione, quae maximam, teste Seneca; diligentiam plurimumque profuturam desiderat, nunquam fa- tis laudandi parentes officio (uo neutiquam defuerunt , fed quemadmodum agro in vere primo tantum fementis, quan- tum necefísarium, injicitur, ut fubfecuturae aestatis fperandos fructus colligere liceat ; ita filioli inter primae aetatis; incre- menta congenita optimae indolis et folertiae feminia fidelium Informatorum curae commiferunt , meísis, quae mox lacte- Ícere incipiebat , maturiratem foecundam hinc praestolaturi, Exegit itaque puer et adolefcens fub fideli institutione Iohan- nis Fridelii, Rectoris Gymnasii Semproniensis vigilantifsmi teneram aetatem , pietatis ; probitatis et folertiae cultor inde- feísus, atque ad decus et palmam doctrinae folidioris tam acri- ter contendit, ut humanioris literaturae et Philofophiae ad- miniculis per gradus conquisitis , ex Gymnastica in Acade- micam stationem transmigrandi idoneus habitus fuerit. | Àn- no igiur à nativitate Christi millesimo fexcentesimo nonage- simo fexto, aetatis autem fuae decimo feptimo Salanam adiit Mufarum fedem cultiísimam, ubi non degenerum quorundam more ocio marcuit aut luxu, quin potius ingenium bonis arti- bus ac ícientiis, vitam rectis moribus perpolivit; ac prinum quidem ducibus clariísimis et circumfpectifsimis, magnis pro- ceísit paísibus in Philofophiae tum contemplatricis tum acti- vae studio, ac perlustratis historiarum et antiquitatis priíct ac propioris aevi monumentis , fpeciatim linguas Orientales fub felici ungue Iohannis Andreae Danzii, latinas graecasque lite- ras fub Doctore Schubarto, veluti earundem peritifsimis Ma- eistris impenfe excoluit; Logícam, Metaphysicam, Ethicam; Politicam, Ius naturae et gentium fub Philofophi et Theolo- gi famigeratifsimi Iohannis Pauli Hebenireitii ícholis, Physi- » «am, Mathesin curiofam fub Archimedis quondam nostri fe- culi alterius incomparabilis, Erhardi Weigelii; hujusque 3" à | es «€C1SQIIS à | Da. lobamiis demi Genfehu. —— 655. ceísoris meritifsimi Hambergeri acroasibus edoctus est ; haud fecutus praeposterum quorundam ingeniorum morem; qui il- lotis quod ajunt; manibus; ac nullo ejusmodi literaturae cultu, fuperiorum fcientiarum facra temerario et plusquam icario au- iu involant, sicque cruda adhuc studia in publicum orbis thea- trum propellunt , atque incondita orationis ac styli barbarie omnia foedant; quin adeo potius Genfelius fubsidiis istis ele- gantioribus ac firmioribus ornatus ac praemunitus, animum propius applicuit ad facrae Theologiae culturam; atque The- ologorum confummatiísimorum ; Mülleri; Vólthemii, Gózi; Bechmanni, Collegia, qua publica qua privata, attentiísime auícultavit comparataeque doctrinae publicum documentum in concionum triga ex iuggestu ad populum insigni cum ap- plauíu habita dedit — Iam vero valetudo admodum tenuis et infirma ; pectorís robur invalidum , aliaeque cauíae fonticae postea mentis medicinam, cui hactenus indefefsam fuam com- modaverat operam , cum corporis medela permutare ipfum coégerant; fed neque hoc male factum erat, siquidem uti Philippus Melanchton in locis fuís communibus Theologicis quondam annotaverat, DEVS ut authoritatein aliquam Patri- bus et Prophetis circumdaret, inde usque ab initio ornavit €os dono fanandi, Solerüísimus itaque Genfelius noster si- cuti aegrotis falutaribus praeceptis fuggestis animum ad curae optatum finem praeparare ideo gnarus erat; ita et praefcriben- das regulas atque remedia ad fanitatem tam praefentem con- farvandam ,. quam amiísam 1ecuperandam , uiumque rerum omnium ei ícopo neceísariarum percallebat ; utpote quibus instructus erat a Doctoribus , Georgio Wolffgango Wedelio et Adriano Slevogtio, eo tempore medicandi artem fama glo- raque nominum Íuorum per utramque Solis domum longe latiisimeque diffufa; Salano in Lyceo profefsis: atque ne Gen- felii celata virtus et peritia à fepulta parum videretur distare inertia; non folum opponenrtis et refpondentis vices in palx- stra academica fxpius obiit; fed etiam Difputqtionem de Ge- ! Qooo 3 | nitoris 10. NS . Memoria Viri Nobilifsimi ———— nitoris fui optimi emortuali morbo; ifchuria, proprio Marte conícriptam; ex cathedra maícule defendit, tuncque jamdum fatis idoneus Superiorum calculo cenfebatur, qui laurea con- decoraretur Doctorali.. Sed quemadmodum aquilae gaudent motu , nec testudinum more contentae funt uno statoque domicilio, ita ad exemplum nobilium et ad maxima natorum animorum; peregrinas lustrare terras, virosque ab eruditione singulari commendatos ulterius adire ; et familiarius cum íis- dem converíari noster intendit. — Vltimas quippe terras Py- thagoram, Democritum, Platonem peragrafse accepimus, ubi enim quid eíset quod diíci pofset eo veniendum, teste Cice- rone, judicaverunt ; et ut plures alios silentio involvamus, A- pollinius Tyanaeus Perfas intravit, Caucafum pertransiit, Al- banos, Scythas, Mafsagetas, regna Indiae opulentifsima pene- travit, et ad extremum Pifon eitsitmo amne transmiíso, per- venit ad Brachmannos, ut Hiarchum in throno fedentem au- reo, et de Tantali fonte potantem, inter paucos diícipulos de natura, de moribus, ac curfu dierum et siderum docentem audiret. Inde per Aelamitas, Babylonios, Chaldaeos, Me- dos, Afsyrios, Parthos, Syros, Phoenices; Arabes, Palaestinos; reveríus Alexandriam; perrexit in Aethiopiam, ut Gymnofo- phistas et famosifsimam Solis menfam videret in fabulo : in- venit autem ubique quod diíceret , et femper proficiens fem- pet fe melior fieret. Adiit igitur plura cognofcendi ardore flagrantifsimo Genfelius culta regna Aufonia, atque urbes fplendidifsimas amplifsimasque ; Bononiam, Florentiam, Ro- mam invisit; inque istis non folum Virorum celeberrimorum doctrinam percepit ; amicitiam et favorem sibi conciliavit; confultationibus Medicis interfuit, fed et Chirurgicis operatio- nibus in famosifsimis xenodochiis tempus utilifsime impendit; hinc autem. in antiquifsimam Antenoris urbem, Patavium; florens illud artis poeoniae domicilium; Phoebi theatrum; et Apollinis fanum fe recepit, ibi per biennium commoratus; doctrina, colloquio et converfatione illusuifsimi Borromaei Ramaz- — " : ? : d Ld D». lobannis Adawii Genselt. — 657 Ramazzini; Donoli, Vallisnerü ; Marchetti 4 Calafatti, Sacchi, Leali, Molinetti , Viícardi; proh quantorum nomina ! ineffa- bili emolumento gaviíus est; interimque simul Consiliarii A- natomiici munere bis laudabiliter defunctus, mox inclutae Na- tionis Germanicae Artistarum Vice-Syndicus electus, postea ad Íerenifsimum Venetorum Ducem Aloysium Mocenigum recens constitutum. delegatus, propter regimen Ducale fufcc- ptum Nationis Germanicae nomine vota fecit, ea hinc obten- - ta gratia ; ut Equitis Divi Marci illustri dignitate ornatus di- Dim similiter a praedicta incluta Nationead Legatum Cae- fareum, excellentifsimum Comitem de Bercka amandatus est; ut hunc cum. Venetias appulifset ; fubmifsa gratulatione exci- peret. | Reliquos quos Patavii singulari cum laude coníumfe- rat dies et annos, praeter lectiones publicas et privatas; quas fedulo frequentavit; impendit praecipue confultationibus me- dicis adstando, atque cum Medico experientifsiumo Capivac- cio: aegrotos visitando , sicque ad futuram praxin clinicam -citam j| tutam , jucundam tandem exercendam facultatem si- bi conciliavit ; ne autem aliquando horridioris praesidii in- gruente neceísitate aut audacia prolaberetur, aut trepidaret metu; in Hofpitali ad-D.Franciícum majorem chirurgicas ope- rationes addidicit, et aemula manu perficere attentavit ; Hip- pocratici effati fect. viri. aph. &. quotidianae experientiae te- stimonio comprobati memor : quaecunque non fanant me- dicamenta, ea ferrum fanat, quae ferrum non fanat; ignis fa- nat; chirurgia siquidem efficax. est illa medicina, uti Ícribit Iohannes von Horne in proemio microtechnes, qua herculea ;quasi manu ferri ignisque viribus armata, sive externa sive interna contumaciora mala proteruntur atque extinguuntur, adeoque ista pars, quae manu curat; omnium est non folum antiquifsima; ied etiam maxime certa et evidens ; quippe au- thorem agnoícit Aeículapium ; cujus filii Podalirius ac Ma- chaon in bello Trojano commilitonibus fuis non mediocrem .- opem attulerunt; dum vulneribus eorundem medebantur fer- ch IO et 658 | Memoria Viri Nobilifsimi to et medicamentis; quinimo ab Aeículapio genus ducens Hippocrates, feptimus decimus in ordine, fummopere hanc artem excoluit , uti testantur ejusdem libri de officina Medici, de articulis , de vulneribus etc. infcripti. Et hucusque qui- dem Geníelio prima cura erat factorum, certifsime perfualo, gloriam ultro confecuturam ; haec quippe ex Ciceronis fen- tentia veriísima recte factorum comes bonis viris non est re- pudianda , virtutisque refonat tanquam imago , estque folida quaedam res et expreísa, non adumbrata, utpote confentiens laus bonorum, et incorrupta vox bene judicantium de excel- lenti virtute. Quare apud Medicinae antesignanos Patavinos idem fueta fuübiit tentamina, et examina; atque peritia fua evi- dentifsime demonstrata anno currentis hujus fecundo Philo- fophiae et Medicinae Doctor unanimi fuffragio , nemine con- tradicente, imo ne haesitante quidem, renunciatus ac creatus, thefes multa doctrina conípicuas , gloriosifsimae memoriae IOSEPHO I. Romanorum Imperatori infcriptas in confe(su Academiae publico exhibuit, doctaeque victoriae triumphum egit; dignus omnium calculo habitus, qui non in fubtelliis au- ditorum difcentium posthac fubsideret, fed potius Doctorum in Academia fublimiori ordini adícifceretur. At enim vero si nos id; quod maxime debet, nostra patria delectat, cujus- que rei tanta est vis ac tanta natura, ut Ithacam illam maris Yonii Infulam , in afperrimis faxulis tanquam nidulum affi- xam, Vlyfses fapientifsimus immortalitati anteponeret, Gen- felium natale folum dulcedine íua allicuit; nec immemorem eíse sivit fui, utpote non sibi folum natum , fed patriae ma- ximam partem sibi vindicanti. Revocavit itaque greísus fuos ad patrios penates, obviis exceptus amplexibus amicifsimis; hic vero patentifsimus mox Íefe offerebat campus, ubi expe- — rientiam fuam medicam ratione fuffultam popularibus íuis comprobaret; his etenim mox consilio auxilioque promptif- sime femper adfuit, nulli unquam labori pepercit, dies noctes- que /nv x aea, "rpaxilic? administrando infumsit; atque ob cives fervatos. Don. lobannis Adami Genfelii. OM 659 HD PDPHMENDNUMA MIS rteior n FHPiptq ume itnitoniteenipeun urine Pe fervatos innumeros vitae falutisque perceptz teste corona ci- - vica donatus , anno fuperiori hujus feculi rxmo d. xvri. Se- ptembris, felicifsimo feptenarii numeri augurio, ab incluto et magnifico Senatu Semproniensi Physicus ordinarius constitu» tus est; cum antehac in Civitate Eufenburgensi peste faeviter eraísante plurimis opem falutiferam tulifset afilictiss — Non poterat autem eruditionis meritorumque Geníelianorum fama intra Hungariae fines coerceri; quin longe lateque fe diffun- debat; ideoque anno íubfequente feculi hujus duodecimo; meníe Februario ,. ab illustri et excellentifsimo D.D. Luca Schróckio , Archiatro etComite Palatino Caefareo, S. R. I. Nobili, Academiae nostrae Curioforum Praeside, Academi- cus curiofus fub agnomineDeodori declaratus, et biennio ab- hinc d. xxxr. Iulii ejusdem Academiae Adjunctus constitutus, nec minus in regiam Societatem Scientiarum Boruísicam re- ceptus, íumme adeo per omnia Homericum illud praeconium: o iailg)g fA&v , cymp "roa ay latzios axo promeritus est. 'Te- stantur ejusdem obfervationes in Ephemeridum nostrarum Centur. ir nr. 1v. et vr. itemque historiae constitutionis epidemicae Hungaricae Ánnis 1711. 1712. et 1713. consi- gnatae, quantae experientiae, quantae industriae, quantae fo- iertiae Genlelius fuerit. Ita omnes me hercle actiones, quas Genfelius multo labore, studio indefefso, noctibus etiam in- fomnibus fufceperat; ex voto fuccedebant, nec poterant aliter; Vir namque erat sincerus; fupremi Numinis cultor, ac mane et veíperi devotis precibus ejusdem auxilium invocabat, qui fecit coelum et terram, mare et omnia quae in iis funt, qui creavit medicinam de terra, et falutiferis viribus universi hujus crea- turas impraegnavit; cui pietati fociam o juaucapi]ne aísociabat prudentiam,nam, uti Philippus Scherbius, in VniversitateAlt- dorffina fui aevi Philofophus et Medicus sine pari, dicere fo- litus fuerat, medicina aut est prudentia, aut non sine pruden- tia; hac ideo ille adjutus; praterita fcitu neceísaria ad mentem revocare, praefentia rite diícernere et futura prompte profpi- ZIpp. Cent. LX. C X. Pppp -« Ceres / &6oc : Memoria Viri Nobilifsimi cere, atque singula ad judicii trutinam exacte perpendere fci- te noverit. LuculentifsSimam facem negotiis Gensclianis si- mul praeferebat eruditio, quam sicuti a teneris unguiculis sibi comparare aunquam intermittebat noster; ita in reliquo aeta-— tis virilis decuríu profequebatur, dum fcriptorum; experimen- torum , ac tentaminum physicorum medicorumque recentio- rum notitiam sibi perípectam reddere singulari animi cupi- ditate contendebat, Hippocratis vestigia premens ; qui fem- per diícendo fe iori, à ipfe profefsus est. diat i5. and tiofam, Medico comparem , aegris humanitatem exhibebat, «unctosque alloquio morumque fuorum fuavitate demulce- bat, fuper omnia ingenuus candor et nuda veritas inter fplen- dida ambitionis mendacia et fallaces blanditias eminebat, nec durae fores praecludebantur, aut audiendi dedignatio aut mo- rofa impatientia unquam obveniebat aegris et afflictis miíeris; :sive luce adhuc dubia furgendum , aut nocte concubia more verendarii difcurrendum,pererrandae aedes;lustranda nofoco- mia, fententiae difceptandae, inter muliercularum querelas ae- grorumque immorigerorum convicia tempus confumendum, an potius perdendum dicam , erat. lta enim mehercle in fervandorum hominum arte exercenda non molle ocium aut deliciae blandientes obveniunt , fed improbo labore; perpe- tuis animi et corporis contentionibus, acrumnis ac vigiliis res omnis constat ; adeoque demum Medici; uti flamma aliis in- ferviendo, confumendo, nec arte fua; qua tot tantosque mor- tis faucibus eripuerunt, feipfos fervare valent. Idem enim in- exorabile mortalitatis fatum Genfelium nostrum mansit, dum marcida tabes phthisisque paulatim paulatimque vires destru- xit; ut rugofa cutis vix cle obtegeret, lingua arida per rimas - dehifceret, vox faucibus praecluderetur; tuísisque continua Ípiritu tenta quateret praecordia; monumentum igitur fequens Genselius noster iple sibi erexit, et fcriptum posteritau reli- quit : | : . Multos 1 ] 3 Dn. Iobannis Adami Genfelii. -. Multos olim juvandos antidotis juvans - . Fati necefsitate nondum occupatos; Se vero eadem praeventum juvare Voluit, debuit, non potuit , Ortus, mortuus, oriturus, -66t Et mundanis abdicatjs curis omnibus ad coelestia mentem precesque ferie convertit, fupremo Creatori, Redemptori et Sanctificatori Numini propitio fe totum reddidit; atque cum Augustino latus Christi lancea apertum intrare atque animam fuam isthoc in petrae foramine tanquam columbam quiefcere exoravit, peccatorum praemiísa confeísione; et impetrata ab- folutione, facraeque Eucharistiae ufu confirmatus ; ad aethe- reas fubeundas fedes fe compofuit: Turpis cenfetur navigii rector, cui gubernacula fluctus eripit, si fluctuantia vela defe- rat; ut ille vel in naufragio laudandus, quem obruit mare cla- vum tenentem & obnixum, sic Geníelium non irruentes ten- tationum procellae, non imminentis mortis turbo mente qua- tere poterant folida, quin Christianae fiduciae et fpei ancho- ra fuffultus calamitatum mundanarum fyrtibus evitatis; ad por- tum illum tutifsimum pervenit, ubi ipfum Nunc requies aeterna beat, nos fubdola ver(at Nunc fpes, nunc formido, et mens incerta futuri, Gaudiaque instabiles animos evanida pulpant Deteriorque malis bona fors, quae fronte ferenat Insidias, captisque illudit fensibus. Sed eheu! rebus humanis exemtus Genfelius civibus et ex- teris, pro quorum falute folertifsime excubuerat, triste tamen fui desiderium reliquit, Academia vero nostra Caefíarea acer- bo ejus funeri merito indoluit extinctum sibi lumen clarifsi- mum, ereptum dulce decus, munificum Patronum et Tutorem benigniísimum Collegio fuo exemptum deplorans; nec enim ulla dies ingrato condet oblivii silentio; quin fama loquetur | Pppp 2 anus - «2 Memoria Viri Nobilifsimi Dn, Iobaunis Adami Genfelii, . anusmunificam liberalitatem, qua ex legato fex mille floreno- rum reduntantibus ufuris Academiae profpexit, quas etiam, tuti o /usexapi!ns in ultima voluntatis folenni testamento ferio juísit , Nobilifsimos Haeredes Eidem conceísuros certifsima animi fiducia praefümit. Quos-vero Tibi, ó beate Genfceli, arcus aut statuas struemus , aut effigiem Tuam marmore aut acre facrabimus! etenim nec ejusmodi monumenta ab ingra- titudinis injuria nos non tam vindicabunt; quam si pulcherri- mam vitae Tuae imaginem verae virtutis lineamenta et do- «trinae ornamenta pectori nostro infigamus, memoria perpe- tua recolamus, atque condigna celebratione longius in aevum propagemus : non te ignobilis abfcondet urna, fed gloria Tua Runquam intermorietur; — - v^ ^ Dum pietas, dum priíca fides restabit in Orbe; Semper honos ; nomenque Tuum, laudesque ma- bunt ! 29M ad. ^: P * («e T INDEX HS C TOS - EIIDIIIIIINC INDE SX SEVER RSEN A QE $$f5 33$$ INDEX Rerum & Obfervationum in Centurija IX. & X. contentarum. Abdominis percuffio Nérhatis | : p3g- 278 Abortus remedium, 140 Abortuum hiftoria, 2ji "Achates "Tranfylvaniz, 126 cidulawum Egranarum laus, 275 /Ácus futoria in corde vacca re- perta, 462 JEflas fervida, $34 JAmaurofis curata, 299 dAnewisma arteriae magnae c, 5 142 . 4Anodyna Vera, 396 dAntipatbia cum mentha, — 45; vApoplexia cura. 7. 368 Jpopleciici anatome. $ fíqua medicata Kupferzellenfis, 380 Aqua petrcfactz. 186 fupracceleftes, f43 dAranea vunctura, drcanin. duplicatum falis Epío- meníis fuccedaneum, 4o1 "Arfenisi fum venenum, 461.462 ^ Mdrieriarum fibre transverfe, 444 peculiaris fitus ip jmanibus, 329 Arii Cura, A$0 Articulares dori ex scat adílri&a, Afcarides per vulvam reject, S M Zfparagus monftrofus, 4f9 Afibima à faífcini fufpicione, 212 ZAflbmaticorum anatome, 307. 4C8 reta, lori "Avena, vis diuretica, $26 Auri uvarum vegetabilis dutfen. tia dubia. 116 Balfamun klungarim Carpathi- cum. 432 Beccabunga, virtus, 466 Bezoardica lapis in. Dama rc- pertus, 185 Carita; ex plica abfciffa, ^^ 47; fcabie retropulfía. 14. Calcul arteriae aortz, 442 magni& multi excreti, 1 67 ex mufculo abdominis. 23 ductus falivalis, 402 veficz, 437 veficulz fellez, 461 Caliulu excretus per alvum. 25 lumbos. 37j perinzum. 200 umbilicum, 344 velicz fingularis, 352 PppP5 Cajén- Calculofi afte&tus cura, PT. anatome, . 6 Cancrofum ulcus mammz, — 137 Caprea anatome, 4j t Czflorei ufus ad abortum, — x4r odor gratus, 435 Cafus 4b alto diver(i eventus, 97 Catalepfis à furore convulíivo. 46 Cataracia natura, Catbeteris abufus, $7 Centaurli minoris virtus antihy- 550 dropica. 456 Cephalalgia per, deeennium du- rans, 203 Cerebri à caufa externa laí(iones illefo cranio, — 103 violenta laceratio non le- talis, 246 . Cerve gravidz anatome, — 467 . €ervi anatome, 4438 Cicatrix falivans, 197 Cicuta comefte noxa, 35$.369 Claucula anatome, 431 Clyflerum ufus in odontalgia. 460 Coitus nefandus cum brutis, $52 Colica aqux fontanz potu curata, : 273 falfulis Scolienfibus curata, j2 Cor magnum, 408 Coralliorum virtus in partu pro- movendo. 313 Coturnicum etus noxius, I4j Cubiti vulnus grave. 264, Cuciurbita efus noxius. 152 Cultrivora. IfI Cjani floris anatome. 194. Datura comeltx damnum, 206 Deglutitio novem aureorum in- demnis, 318 thaleri, 406 ^ CENCIY e Deliriorum cum ípasmis combi- natio, 214. Dolor inter caput & genua reci- procus. 16 Blunbis. 386 Empyema per urinam folutum. 344 Energumenus. vifus, 28 Epileptici motus falfz conceptio- ni fupervenientes. 256 Erinace anatome, - 447- Ersca (ingulares. $33. 535 Eunuchum Íe faciens curatus, 154. Excretio globuli plumbei cum u- rina, 274 | Faba, S. Ignatii u(us. 383 ] Fafcinatà creditze cura, 60 Febri fecundaria laborantis foe- minz anatome. 135 Festes alvinz cafeofz, | Ferriufusmedicusvindicatus280 —— | jincuprum mutatio, 42j : Fxtw extra uterum inventus, 21 t octimefítris vivus,frigidus & rigidus, "762. per 46. annos in utero de- tentus, 337 Fratlura cranii gravis, - 269 Fulica anatome, 469 Genfeliana memoria. 652 Glandula penealis arenulz, 149 Globulu Íclopetarius 2 5. annos in naribus deliteícens. ^ 403 Gonorrbea fappreffe noxa, 141 Gueapea ligni ufus in calculo. 168 Hamoptyfis menílrua in gravida, 225 Hanorrbagia diuturna ab hepate magno & purulento, 410 letalis in lienofo, 445. exícarificatione, | 13 gravidarum ijioxia 323.227. : . . Hamorr- eta INEO T^ A E uad TM. A P ? JEN. | INDEX i | Hamorrhagi« periculofa ex pene. Jfcbwria fucco cochleariz curata, Veget 326 455 univerfalis, 320 JArutbolm Oel. 432 uteri in puella recens nata, — Lancifiana memoria, 632 allie: 376 Lien petrcfactus, 13 Vara. | 465 Lini hydrops, - 107 Hamorrboidu flaxus in puero, inflammatio in Vaccis. 110 it 20g Lienteria periodica, ^ 137 Hemicrania letalis, 429 Ligü fruftum in pulmonibus Hepar magnum. — $8. 323. 410 Hejatis apoftema curatum, 416 fcirrho defun&tz anatome. $7 vulnus curatum.. 339 Hernia Ícrotalis offificata. — 353 Hydatidum partus, 164. 193 Hydrocepbalica puella: anatome, | UT 407 Hydropicorum anatome, 154. 266 mira vivendi cupiditas,.397 ...Hydrops diurcticis curatus, — 139 ^ pe&oris, 307 fingularis, 217 fudore genuum folutus.57; Mjydrophobia hiftoria. — $6 Hydrophobia ex morbo cholerico. 171 JMypercatharfis curata. 202 Hypochendriaes ^ vino. generofo curatus, 275 -Jliata paíTio fanata. 372 | Jimpetigo retropuifa letalis. — 469 Ampotentia NYÀ. .875 | Jnedia febris ardens & dyfenteria curata, 193 | Jn[ania periodica, 1j | Anteflini pars extra abdornen pen- ula. 424. €oli dilatatio & prolapfus, | 0 f11 - Jpetatonnba, Virtus, $29 cervi inventum. 462 Lini olei Virtus vulneraria, | 460 Lippitudo Hebrasrum. 42$ Locbis, ex ulcere mammm fiuen- tia, | ^37 Locbnueriana memoria, j71 Locuflarum hiftoria, - 485 Luua influxus in fublunaria cor- pora, $43 Lupi anatome., 450 Lutra& anatome, 468 Luxatio oíTis humeri funefta, 75 Luxationum curatio, 207 Lycopodii virtus, 316 AMacrocosmi cam microcosmo a- nalogia, j31 Mammarum fungus cancrofus. 129 AMarinorum fructuum femen, 345 Ael Lithuanicum, 316.477 7Menfes in. vetulis, 291. 324. Metaflafis mira, | I AMeteorum globi lucidi, 66 AMicus cruentus in puero. — 2c7 cum anififtula, | 210 Molarum hiftoria, 251.285 AMures agreítes. | 427 Muflela pifcis anatome, 9 Mutw hora quavis pomeridiana loquens, 2$2. 329 Navus Yaternus, 268 Jvociua anatome, 4$I Obnute[centia ex varliscauíis. 331 | Obfcffa J» INDE X. Obfeffa cedit: cuta, | 60 Omenti induratio, . ^. 480 Ophthalnia vemedia dubia, 118 Íporadicz, 479 Olfium petrificatorum ortus dilu- vianus, 231 Off: tibiz portio vi naturas ab- Ícedens, |. 458 Pancreatici du&tus inventio, 443 Papaveris lacrimaGermanica, 1 14. Paralfscrurum, ——— 447 Paralyticus ex cranii carie & apo- (temate cerebri, 16 Partus fingularis, 234 uatuor filiarum, 4j9 difficilis, 139 Penis cum meatu ad radicem hi- .ante, 161 hamorrhagia periculofa, | 326 Pbhrenetics pet potum cereviífiz copiofum curatus, ^ 205 Pbhtbifis contagium, 294. Phtbifici anatome. 48 Pics pilorum, 267 Pii viridis anatome: 4;1 Pile in ventriculo avis reperta, dd 463 Pingtedo nimia, 292 Plantarum character internus, 2 59 Pleuritics ahbatome, 133 . Plica fingularis. — 406 JPliksPolonicz morbus, — 47; Polypus cordis, | 18 Pruritus inügnis manuum. 453. Puls farinacea rubefcens, — 359 Rana ventriculus. 464. Res magnus partim petrificatus.9 monstrofus, 150 Rheumatismu. coxendicis mulie- bris. 173 Aifas 1n voluntarius, ^ - 189 Sagarum hiftoria, j6o óalamandra anatome, 444. 5alfula Scolienfes. 32. fO Sanguinis libra in pericardio rc- perta. | 17 ; r Scabies ficca diuturna curata, 464 $ciur anatome, E 449 Serpeutitin corona, t^. 462 ventriculus. 464. óiriu gibbofus, 249 Spasinus periodicus internus cura- tus, Solis influxus in fublunaria &c. J49 Spina bifida, 92 ventofa letalis, 8f Spongiarum marinatum motus, 345 Steatoma in dorfo, 43 Stella cadens, 71 marina, 345 Strumofus SalfulisScolienfibus cu- ratus, $6 Subluxatio ofTis femoris letalis, 79 Sudoriferi nimii ufus noxius, 295 Surdita: ex terrore, 12 Sutura fagittalis dehifrens, ^ $04, Tártani emetici sij, fatis innoxie exhibitz, 187 Térrer gxavidis& foetui noxius.; o quartanam fugans, I1 Trichiafis cuta. 390 Jübaria conceptio, 21 Tumor citca pudenda exfe&tus, 15 verminofus. 1$ Ti/fis fingularis, 371. .Vaccarum. morbus | contagiofus, i 11O Variolg cam. convulfionibus & paralyáü, . 378 — | Varioits — odd INDEX Variolis extinéti anatome, — 136 Venarum valvulz, | ; M4. Venafectionis ufus in dyfenteria.477 - plica, 478 podagta, — 172 Ventres monftrofi, MT Ventriculi condylomata, 146 dolorimmedicabilisà gran- dine plumbea degiutita, | *s in expapnfio flupenda, ^ 409 Veérmes multi cum urina excreti, Y &IO Vérmium magna copia excreta,4.5 7 Verruwa in crure carcinomatofa. LL 482 Vefieula fellee durities lapidofa. sccaptiniioada "n»n3do Vefica urinarie ruptura, 129 Veficatorii umbilico indu&ti.cafus fingularis. 46j Veterinaria medicina an Medigum deceat exercere? I13 Vetula ingravidata, 291 fexagenaria major lactans, 466 Vifio absque humore cryftallino. | 271 Vinbilicalia vafa in adulto Aeg 443 P WS. ES NV Nast £i) CI | ! l [ 4 02272222 A ten QD X Voinica pectoris, 42I Vomitw fanguinis aliene. — 445 ex Ícirrho ventriculi. 26; Vomitorii utilitas, " uL ARE Vrina petus letifer agnello. 469 Visa nigra letalis, 11j à; peros excreta. — 343 Vteriin gravida craílities. — 444. ruptura. 301 durities lapidea. 310 vaginz coalitus in gravida, € Vierus fcirrhofus .& faniofus, - 6$ Vülnera pulmonum brevi fanata, | 161 Vulnus abdominis utrinque penc- trans fanatum, 160 capitis letale - 262 hepatis —— 339 lienis & renisletale. | 264 tarfi palpebrz inferioris,460 thoracis letale, 263 ventriculi fanatum, — 454 letale, 2044 veficz letale. 1j9 Vulva duplicata, . 168 VVepferi pulvis mitgans nephri- ticus, ri V CUP INSART E RECON ES t PIA 4IUAUSM YITnHEICSNSS xL. aed Corrigenda: Pag. 4, Lin, 29, feg. lapillos, pag. 2o. 15, excubitori, par. 35. ». affo- ciandi, p«g.47. 23, rubor, pag. ;4, 1;, lenimentum, peg. 86. 14. acribia. p4g, 117, 22. proclivitas, pag. 126. 32, efficacia; poffemus, pas. 163. 25, ut ajunt, pag. 1382. «ntepen, fenfibiliter exacerbati, pag. — 483. 6. V€TO. pag. 258. 26. Vitam, pag. 464, 22. Íuccus, pag. «$1. 32, fymptoma, pet: 412. 4, pro tili Ie. ubi, pag. 507. penult, Lemni, pep ii2.:4, Tubercula.— 25. infuforum, — pag. 513. 2:1. An vero € IC, p4g, 530. 2. perizom, 7, balenz, pag. 535. 9. del, nivis, pag. 544. 19. leg, ila. — pag. 575. $. generO, — pag, 6oo. pen, medico, ges. 6o s, ult, del, A, R. D, Cre. pag. 610. pen, leg. abiit, — pag, 627. 639, 621, liu ult. Lll, pag. 642, 10. ipfo. ^ E dM (mm ^ I PAADUEN | n ai M " MUT. FAI Tub Ar LAS 4 VELINT "AUR i A y nt TE J I n "Y DUE 1 TUM aedes eran T EP rr