EH "nv iffe A rm ras DEM RRncd 1 ef INT VR RA RINS ^n. Mee baeo erm UMEN. 2. Se ereae d qe d ATE DE DN I VL 6-4 a o Mr ootdes i, ta Me Bom TUE EET P. - 2l7/Wv7 €&.Y50o0VA E DARÁ n AU ! Hi | ut | CRURA MUT | TE Dono d ) | 1417 i CS A UTYENEEKTI Sr LY MN ] y, M L' / PV 1 ; ) i | daa , j FTN MIN, Qon j 1) TILES EDITT T M Ny. Td ; LUNOFTU M, i LR US spl A Tired maso Zo iy -— dai cic: " * , 2. M - H *, - L] y H i Mies , : $ E . X ^ ! E . * ! H * Dd -« J^ 2 - - cui e, x » i| ' LE - , - - (at " 3 y * V ATA - B - r $ AI AE WE -MEDIC MUI gn n EELHRERERHLIUR ACTA 1CO- ACADE.MIAF. CAE SARE VRAE CVRIOSORVM PHYS NAT gy fi ii I MESSEN il PHYSICO- MEDICA ACADEMIAÉE CAESAREAE LEOPOLDINO- CAROLINAE NATURAE CURIOSORUM - EPHEMERIDES OBSERVATIONES HISTORIAS T EXPERIME CELEBERRIMIS GERMANIAE | -.. ET EXTERARUM REGIONUM : VIRIS HANITA, BT COMMUNICATA STUDIO VOLUMEN QUINTUM dm CUM ———— NORIMBERGA "gehe B W,M. ENDTERI CONSORTIUM, ET VID, B. JUL. ARNOLD ENGELBRECHTI, | ANNO MDCCXL. Tn TAMEN SUBMIT apu ge 3 rdv j esa zi rni ! AEN M ^s Ar vx SC E E Y [UO OS OASCRCDDOME E quai-amtew rmocwuoi)UX 4EGSEIJOWJCOIOMAI : v Ho" y i ae Ó P. b^ 4 " ib. On Las 7 j AUS S Y Tab ia. visi " Y» uh TN ; r PM | i NN wo ^ ; ^ g LWAL / SACRATISSIMO | POTENTISSIMO AC INVICTISSIMO -PRINCIPI AC DOMINO CAROLO VL ELECTO ROMANORVM IMPERATORI PIO FELICI SEMPER AVGF$TO GERMANIAE CASTILIAE ARRAGONIAE LEGIONIS UTRIUSQUE SICILIAE HIEROSOLYMORUM HUNGARIAE BOHEMIAE DAEMATIAE CROATIAE SCLA- VONIAE SERVIAE NAVARRAE GRANATAE TOLETI VA- LENTIAE GALLICIAE MAJORICAE SEVILIAE SARDINIAE CORDUBAE CORSICAE MUR CIAE GIENI ALGARBIAE ALGEZIKAE GIBRALTARIAE CANARIARUM ET INDICA- RUM INSULARUM ron FIRMAE ET. OCEAN . REGI. J'ARCHIDVCI AVSTRIAE BÜRGUNDIAE. LOTHARINGIAE | BRABANTIAE MEDI I STYRIAE CARINTHIAE. CARNIOLAE LIMBURGI LUXEMBURGI GELDRIAE N/IRTEMBERGAE SP ERMORUS ET | INFERIORIS SILESIAE CALABRIAE ATUENAK UM NEOPATRIAE | CMAROHIONI SACRI ROMANI IMPERII - | BURGOVIAE MORAVIAE SUPERIORIS ET INFERIORIS LUSATIAE s COMITI: mE FLANDRIAE TYROLIS aliena. RUM KYBURGI GORITIAE ET ARTESIAE. MARCHIONI ARBOREAE 'NNAMURCI ROSSILIAE. CERETANILAE i RELIQUA j DOMINO. á ! PTT: VENEDICAE PORTUS NAONIS BISCAIAE MOLINI SALINARUM: TRIPOLIS PIS MEANE ue CE wv SVO LONGE P OMANS aso. . AVGVSTISSIME IMPERATOR |. wa r*rz : | nter communem deüüderatiüc4e 5 pacis, | M qua generi humano nil datum eftdul- . J&- cius.lactitiam , quae nunc; TE OR: BIS PACATORE, INVICTSSIME .. CAROLE Germaniam pariter ac Hun- Bs recreat,Mufae quoque, quae TVO . ingulari beneficio nec inter arma filent; . eo 2 benieres. , €o fecuriores, eo laetiores S auguftales vultus adire, fufpicere; qiu? X 3 vene- AVGVSTI ib refersac di DEN dum, claufo Jano, disjectoque belli tu- multu, dulciffima pace & otio conítanti gentes beas fub aquilae TVAE tegmine fatis felices; Mufae quidem noftrae eo ma- jor animi fiducia induftriae qualiscunque , multorum viribus collectae, fpecimina quáedam, in pacis devotam gratulationem, in debitae pietatis monumentum & in fub- jectillimi obfequii pignus SACRATIS SSI- MAE MAJESTATI VESTRAE men- temanuque fubmiffà confecrare conten- dunt, quod in ea Societate, cui Pius LEOPOLDVS natales & originem; Ma- gnus JOSEPHVS incrementa & nervos, TV vero CAROLORVM gloria, decus. dederunt & praefidium , jus habeant civi- tatis litterariae, fimulque , quod maximum: en NIMAN tutelae fecuntlimae, ^— / Argu- i2 e DEDICATO. . Volu — baüronr eo eor provida fummi Numinis cura in euitani d. rerum naturalium arcana in lucem, «orpo- . fisque humani «cafus zum triftes, tum lxti, . in ufum proferantur & cautionem. - Quid anguftus "videtur hocce argumento , aut quid dignius Auguftali TVO confpectu ? . Stipatae infuper funt votis ardentiflimis, - -DEO TER OPTIMO c«onfecratis , ut "TE; -AVGVSTISSIME IMPER A- TOR. inter: pacis perpetuae amoeniflimos . fru&us, inter acterna Auflriacae gentis de- - - «ora, inter facram Nepotum ;lVA ve- - ftigia legentium , coronam, imperio tran- quillo, vita longaeva viriumque robore renovato ad extremam usque mortalitatis . metam ín orbisdelicium ,. Sa | Imperii Pa ladium, M Aufarum denique, in primis noftrarum, práefidium, omni ex parte alvum , omnis felicitatis genere bea- XX tum, 7e S ar d uf lacs Q "VT 3dlug: T eniib, biv up. timidis jb bis. Be M FUne Xofjdit T xaounes: OM 140. 5 jeeti e vov y vix s iR ur is o aan 158 , (ET » ELT iat s X Ian HOW" 5 os adde: i3 1 «i. 9 "iss T £éliciis folidae eoatatdais promo- veri fines, & fcientiarum aueeri incre- -- '* menti, quam dois "Societatibus ; quae ; ln Ton diriguntur fapientiffimas , idtum ex ratione , tum EUR abunde cor ftat, | s communi: Micieis VPE eic" Quo majori ita- 'que concordia eruditorum aliquot focias inter | * jungunt : vires manusque , ad arcana nàáturae - curatius rimanda , ad veritates latentes elicien- das, ad nova inventa in lucem proferenda co -feliciori fucceffu bonarum artium ftudia lacto efflorefcere proventu deprebendimus, ^ Cujus Tejans teftes digniffimi funt Angli, Galli, Ita- 4X2 T | ur gm G " E 1 * tow : N a B 5 N l omnino beris n vtdcitirs/^ jujus- fpromas Dine o . quid "quod tanta genere adquifiv tg jan t u ali infcrior fit, tesi perfpici pofíi t. Nequ | | T adem € " ire CAT y» Lespolno - "avolinam | | Bdiderum pna fub: tribus: AV6G STIS per decem fere & quatuor: luftra,.. quae DEO de betur goin qm IP. rugiens, & pes cognitioni eju Isque. incren s amplificandis intenta, per varios cafus, per tot. crimina rerum: ad Morro em Dus: Hoi "An de- 13 E iq ; eosque. non pau- -.€0S , venerans. vir 'OS , - y ede celebri tate & eruditionis laude jam: dudum famae immor- l C praed merito fuo. funt «ol ifequuti ! -— PRAEFATIO. - Eph eia & Eee Ph AR ico - Gg nai - lumina, faufítis aufpiciis. coepta , riec fine ad- plaufü excepta , quod pracfifcini dixerim , fatis: füperque teftantur.. Cujus operis-novum: rur- füs, ^ à que ab eo: tempore » quo .Adorum. ?nedi- ; 9 5 Ph / icorum. nomine infignitumr eft. numero quintum , TBI, be OR AIME HOUR, tibt i nec habitu - nec » angyittiento: , nec wed D *» quem. tamen futuris:- temporibus juxta Iac difponere: animus eft; nec re- : varietate ulla ratione diffimile;. . ' Depre- behies enim; in. eo: obfervationes. fion quoti- Xi commatis ,- hiftorias.,. quae mirificas fum- mí. Numinis. recluduht - vías-; "experimenta , uae largam: meditationibus (übmitiftrant ma- E curas denique ,. celeberrimis Germa- niae. & exterarum regionumi viris ermatas &c - 'Q be expenías, : Plane itaque-nullunz nos ter retdubium, quin & praefens Volumen: cadem benigna fubeat fata. & eundem: experiatur fa- - » quem priora.ab aequis rerum cenfori- MM X453. bus - E. , "e 1 4914 à 1 ld TI DO TIE. NIS "in L^ t EUR TT s te Era c X íi j ^ rTE kid 4 * I 1:431 E Ax. t i Tq & * - pibe : pertexet t ^ Qwuo confil nes'Societatis noftrae cives ce n pri | mis .;qui;: fex quo nomina : coetui nofti ; dede Tunt, nulla omnino VOMRQEHA fyr ni e dei jam in Pracftione 'Volurnini wma od efixa, )bis fadum effe recordamur , ut. officii fui. .penfa "quaedam, quae utilitate fe & ftantia commendant , adhibito feligant Y dip & AGtis noftris inferenda máturo ten | re transmittant; (Quemadmodum hoc: pado rei medicae: confulimus commodis ; ita hito: - riae quoque littera jae ut ratio habeatur, repeti- : ta adhortatione jam providebimus. ^ Intereft - omnino Academiae, ut cives fuos nofcat ; hiné quisque illorum Lege quinta. noftraetenetur So: Cietatis, ut vitae fuae curriculum accurate per- fcriptum . albo Academico curet inferendum ; quo illud in facram ac perennem pofteritatisn le-- sostiam fuo P in "Ww noftris .cum orbe aud s OQ. erudi. erudit adito o communicctur,- "Qui itaque- & hujus otii. curam | buc usque neglexerunt, eos, ut ne emor iae . & famae. faae hac quoque ratione Spip nt , publico nomine exoratos volumus; «5 In licum fup : d adhue defideramus:- 3 Pr EON 59 R- 7 Sw m € veteres: enim. non. piget repetere querelas ; ): cietatis s noftrae. membra, per omnem: am o, &. Bes « vibeyaso cum , SJ qua patet, Germaniam , 1 jd eu d giones difperfa , & go temp Fans s. :fcjunéla cxitant, q — | "Ad uf z . E ] , * x] OC CN SC * ET 3 4 , tas 3 Hi ^" E - * i : Mx "7 : t e I" ? u Es m I D lap ud ^* - ] .— plus fimplici vice, in ridic um. incidere. Bt fle-.- : mus errorem ,. ut mortuos in vivorum. ,. autvi- | ortuorum referamus cenfum, Quae errandi occafio vt praefcindatur, rogamus, quot- ' quot propofite-noftfo fauefit; quotquot cives. moftros adfinitate & neceífitudine quadam at-- ineunt übic inque dura-rhortis neceffitas rum orum numero eripit , triftis hoiet mortis nuntius-aut "ad.Dn. Prefidem , aut ad Direllorem haram Ephemeridum, aut ad E Dn. Adjuntorum p- mie benevole mittatur, quod humanitatis officium in totius noftrae Societatis c EMDE «fox .] T em obitu nobis conftat, i& rec us membra ad | | 1 iilius que füottà hétàm , omni | Ec & TV, L iia re q 'ondecoratà' & Cumulata sonare $9: ES CE - , 4 d " um j' « d * Y, ki gr e e su 4 C. "- E ; Ew 2 , x t nest -- A , m ; : ) ó à TA b Y vHNXEHT ! R CP SEN BV LR vx) b ! i i S E A9 y : : AT xa tow ! EO we v * 1 dd j j "n | —— Ea Lt) atat Vw * x c EI » £x T2 T " cost dtecs : iN. M i ad HU 5 Pa 2x7 Pd : "T owfsd3€ éd cw xo 1T 31A A Em! Ed d j rj H EX à ; J r à O Ld e Ji Gaiotruoéd | : : I LS :j : 1 za » & Con- Cntibuató- POPATATOGI- 5 - Diis CXnece Academiae Caefareae . keopoldino Carolinae Naturae Curio- .. forum, o» anno 173 7. usque ad anum 1739. in ean. | Atem Mecgitoruen dio T er " E Á Tes o "ul $ : DO anm | Receptionis TUS 47W B. 46 7 Dn. annes David KOEL ER, Hiftoriaf, i in Academis: : Regia Gocttingenfi Prof. Publ. Ordinar, Herode- 1 IMS, | 468. .Dn. D. Ca ar Theophilus LINDNER, Lignicenf, 4 mieu; Medicine Fosticus. Hirfchbergenfis, Leozi- - de IL. p Dn. eame: Meu LIBERKUHN , Regiz Beroli- pent. Societat. Scientiar, Sodalis. Daedalus I. — | 470. Dn. D. Nicolaus BOERNER , Praclicus Neoftadii ad - Orilam. Aflerion, "a AD» P» D. Jjeamnes Valentinus HAR TTRAMEFT, Ea m SONS ^ hr d Laus "i fs ANE URNA, id - ^at an TON TN EE * -— » 74m " " u- 1 j Y Td : à "A * ^ KR) oh " w*nia t ot L3 got 2 j NR SJ RPSL LER E eM €t * -— Mu Cheers. Ae cpdpudea iie cs E . Medicus Obftetti cius & Praicus Lipfienfis Philomu- | denLo 472. D. D. oannes Henricus: HAMPE; [ Sócietatis Regiae : ^. A Anglicane Scientia. Sodalis & Poliater Loudiucn. fis, - Antigenes Cleiphantinus, | | 474. Dn. D, Godofredus. Guilielmus MÜLLER, Ving- — . . £ehíis, Pra&icus pancalam. ad Monum, Mundi- Auf. 474. Dn. D, Carolut PISANI, Celáiff, Polügl atque Epi- fcopi Bambergenfis & Würceburgenfis , PROT £- C TOR I$ noftti clementiffimi , Confiliar. aulicus & Atchiatet, Palladius 1l . 475, Dn, D. Cotivrval, SCHUSTER, Phyücus Pedsiücis- ; i lis Chemnicenfis, Sabinus lI, Ane Di, D. Frascifeus Sofephus GRUNWAID , Phyficus "Provincialis fuperioris Bavariz & Praüicus Mona: chienüis, Polybius 11, | 477. Zi D, Henricus Golifredus ZOPFHUS, Conf liartus & Archiater Ruthenicus Greitzenfis , ut & Phyficus Provincialis Zeno 1l. m $. | * 278, Dn. | oannes Henricus GRAETZEL , Geettingenfi "TENE - Sereniff' ac Potentiff* Magne Britanniie Regi a com- - mniffis negotiis circa officinas operum manufado: rum. Ca/inicus Heliopolitanus, | 25. ». Da » je : x ; 3 - X j , 7m: uei m : ^ ur -—- | | wi : at? 3 Ó ( Ele Y gum ae sn ; E * &9* : (Qui Ü Receptionis, nd 479. pn. D, "E Pridericur. MOHR, Libere $, R. b Civitatis Giengenfis Phyücus ordinarius, Archime- der III, 480, pk. p. Joannes Chriftaphorns KÜHNST, ue E Pra&icus Ronneb urgi. Zofima: 1I. | 481. Dn. D. Samuel de DRAUTH, Corona- Tranfilvanus; .. Pra&icus Mediciuz., Cbryfi bpus Il, 482. Dn, D. Georg, Henricus BEHR , Pra&icus A tgenGiidt: fis & Celfifs. Comitis 7f pbi ab Hohenjohe * Wat- ES . denburg: Archiater. Glawcias 1l. Jn Dn. D. Rüdiger Fridericus OVELGUN, Hattnega- "Weftphalus, Comes Palatin, Cefar. Medicus Pro- vincialis Moguntin, & Archiater Waldeccenfis, Pra- &icus Fritzlarienfis. Diepbantus 1I, A34. Dn. D, Joannes Theodorus ELLER , ereniff. ac : Poren- |. &dsf, Regis Borusf, Confiliar. aulicus, Comes Archia- .. - trorum Medicorumque caftrenfium , Diredor So. e cietat. Reg. Scientiar. nec. non Collegii. Medico- .€o - Chirurgici, itemque fupremi Collegii Medici - Decanus , & Adfeffor bog d Sanitatis, Eupbor- dun T " ^ 2 i : 5 p? : PNE ; Pus Dn. D. | oannes STORCH, Confiliar..& Archiater Sereniff. Ducis Saxo - Ifenacenf. & Sereniff, Princi- X362 cipis "nd. | | Ro NOU TN CReepüonié | à d TOME Ur -"eipis- Bdlcwkdctideg PRUPPSMNEQ Ur PR & Prefidii militaris Ifendcenfis. Ky ordinarius av grotianns, 1L Dn. D. Elias Fridericus 'HEISTERUS, diia Medice in Academia Bieles fni Adjundus, 3 E ; firatus H; | p &i7. Dn. D. Joannes Carolus: ACOLUTHUS, Padious : Zittavienfis, Cajffus Satrofe phifla 2 "n 499. Da. Soannés Chrifo flomus $C A KR F Ó, Muda. , asc. . Do&or Theologus Bafilianus, & oom; Dominici Mis — lanii, Matchionis Polifting Bibliothecarius Li dead Polyarchus pr^ : | | y* Vn. B. Jesuio, v P TRUMPHIUS , Pradlicus Goslarienfis , & Metallicolarüm Sylva Hercynia i in« . ferioris Medicus ordinarius, Rwfw: lj, | 490. Dn. D. jacobus. MAC DONEL, Pra&icus Hibernus, Homerus Il. . DO NE Da. D; Joannes. van WOENSEL, Pratticus Harle- menfis, Q'afre- Hio condom ; | 493. Dn, D, Joannes TARGIONIUS,, Botanices Pro feffor Publicus in Academia Horentina, 4j beapbra- MUT Y NM UE Rv 495. "^ p— cM € —— "SE ROEPRESPw pres. : Réceptionis | - 495. Dn. D. Read Gutlieb BOETTICHER, Pradi- - . . eus Hafnienfis, Gorgias H. | 494. | Dn. D, Joannes Elias KIRCH, Reipublica Svin- i furtenfis Phyficus Ordinarius. Archigenes 1], 95. Dn. D, Dzazicl d SUPER VILLE , Sereniff. Mar; — chion. Brandenburgico - Baruthini Confiliar. inti- mus & Archiater Primarius, Collegii Medici Baru- thini Pracfes rerumque Medicar. in toto Principatü à Diredor , Regiz Berolinenf. Societat, Scientiar, So- | | dalis. "dppollaphanes 1l: | 496. Dn. D. £etrus Chriflianus WAGNER, Sereniff. Mic. ... €hionís Brandenburgo - Baruthini Aule Conf liar, . & Medicus , Phyficus aub krlangenfis ; Pis | Bins doit ica í wr LI * d or ex | CATALOGVS. Bis DominorumCol llegarum hujusAcademiae, intra trienium , nempe ab anno 1736. usque ad. annum 1739. quousque quidem nobis ik — -.eonítat demortuorum,. | P OM. Receptionis, | : vA UNT |. 155. Dn. D. Dàshd] NEBEL, ÁidluatiuAca dcn Xodtet: genfi Prof, Publ, Primar, Serenif. Eledor, Palatini Confiliar. intitnus & Archiater, 1 1753. d. 15. Marr, — ann. atat, 69. Memoriam ejus communicabimus i in "Append, Volum, F1 orum noftrorum, | | | 208. Dn. D. Conradus Bartboldu BEHR.ENS, PraBicus Hilde- . ——. fienfis, Regius Britannicus & Kle&oralis Brunsvicenfis Medicus Aulicus, Reg.Borufs. Societ. Scient, Soda- lis. t d. 4. O&obr,. 4736. ann, zat, 76. | 216. Dn. D. Joannes Georgius HOYER , Patritius & Phyficus primarius Reipublicz Molhufinz. t d. 4. April. 1738. ànn. &tat. 75. Memoria cjus dirae in Zppezd. ee - Folum. pag. 185. 235* Dn, D. Joannes Crafto HIEGEL, fotbedali. ac Celfifs, | Principis Elc&oris Trevirenfis Archiater, t Ao. 1737. 292. Dn. D, Joanne Chriflianw LEHMANN,Phyfices in Aca- der, Lipienf Prof, Publ. Ordinar. pint Medic. Prof, | Extras «ode | Recoptionis. iu E Fxtraord. Univerfit, Desécnsie: Collegii Princip, tna. ts Jof. Collegiatus, Facultat, Philofoph, Senior, R eg. Be- - - rolinenf, Sociét. Scientc Sodalis, t d. 19, Jan, 1759. -—. ann. 64. Memoriam ejus communicabimus i in 4p- : pend, Folum, F1, AHorum nsfirorum. —. " 46. Dn. D. 4lexazder C AMER ARIVS, Medicing Prof, — : Publ. Ordin, in Academ. "Eebiacuf , Horti Medici Prafc&us, & Collegii Martiniani ac Hochmanniani Infpcdlor. Td. 12, Novembr, 1736, ann. etat. 4T. "e pn. D. - oannes Cafparió FEHRIVS, Prafe&us Impes . rialis & Phyficus Ordinar. Libere ac Imperial. Civit, Svinfurtenfis. i d. 20. Novembr. 1739. ann, atat. 72. 346 Da. D. Joannes SALTZMAN N, Pathologie Prof, ' Publ, Ordinat, in Academ. Argentoratenfi, Capituli ut ThomaniSenior & Academ. Nar. Cur, ADIVNCIVS. — d.a. Febr. 1758. ann, atat, 59. : bu Dn. D. Pin Nicolaus de GARELLI, P Aupotbá. Roma- — . pot, Imperatoris Confiliar, & Proro - Medicus Eques . . Regii Ordinis Chrifti inLufitania, Bibliothecz Cafía- —. red Prafedtus, & Univerfitat. Bononienf. Publ, & pri- qnar. Medicinz Profefs. ad cathedram eminentem condu&us 1 d. 21.Julii1739. — 555, pn. D. Georgius Sigimundis LIEBEZEIT, Nobilis Hungarus, Serenifs, Mushion, Brandcburgo - Baru- thini 4 Receptoais; abu pore uita de MOMS ICM thini Confiliar. & Afi : Libere Regizque civitas | - tis Sempronienfis Pbyficus. : Ware T d. 3o Nov | 1739- ea t 490, Dn, D. Cafjarms NEVMANN, Paten, Reg. Borufs; .. Confiliar. Aulicus, Societat. Regiar. Anglicanz & Be- . folinenf. uc & Bononienf.Scient, &Art, Inftituti Soda- lis, Profeffor Chymíz & fupremi Collegii Med, Bero- linenf, Adíeffor, T d. 20. O&obr. 1737.ann. tat. 59, | 408. Dn. D. Joanner Sacobus NEVHOLD, Medicus Seme prontenfis & Academ. Nar. Curiofor. Adjapeust M, Majo 1738. ann.etat,28. - der 1 436. Dn. Dj Joannes Petrus WAHR &NDOREF, Pra&i- cus Lignitii in Sut : d. s. Decembr. 1738. ant, ^ Pyetat. 56. 4.65. Da. D. JSoamnes Jena GEELHAVSEN, Praxeos | Medicz i in Alma Cafar. Regiaque Univer(irate Caro- lo- Ferdinandea Pragenfi Profeflor. Pub], Ordinar, f 9. 16, pt, [EL sr zat, e doe. wi | -" oggi eta | CATALOGVS . .ALPHABETICVS EXCELLENTISSIAMORV 2t iu VIRORV AM, Qui. pro. Vte . hoc. Volumine Obferva- - - tiones Phyfico - Medicas commu- ! . micarunt. s: Do, D. Soaiftes Carole: ACOLVTHVS, Medic. Péaticus | : Zitavienfis, A. N, C. Caffia Tus fatrofe opbiffa lL P. Br. Dn. D. Jebann, Sebaffiae, ALBRECHT, Philof. natur, . Prof. Publ. & Phyficus Provincial, Coburgenf. ZA, N, - C, Pantbemus, — zu cs esu EB. Da.D, Ferdinandus Jacobus B ATER V $, Serenifs, Marchion, d Brandenb. Baruthini Confiliar. & Archiater, Phyficus .Norimbergent, & A, N. C, Pdl d. £a4-. "genianus lI. ; | P- $30. 151. 4 Da. D. enini Lite SEHR, Celfi. Cotnitis s Jofephi ab — A Hohenlohe- Waldenburg Archiater & Pra&icus Ar- gentinenfis , A. N.C. Gpugiar ]H. |. p.e Dn.D, Francifcus Erpeffut. B Ri Ü iC KM ANN, Poliater Guel- |pherbyranus, Societ. Reg. Berolinenf, Scientiar. Sos dalis;. A.N. C. Mnemor. RA Et "a P. 264. Lin. Soipok Godefredus. BüC E RVS, Illuftriffi im. Co- fnitum Rurhenor. Con iliai A.N. C. ADIVNCTVS, w* ! .8 Columella. ; (PR 97- Dn. D. inót Pilpar BYRG duár: joi " Prácticus . . Krancofurtenf. ad Monum, - UE -: p. 4o. 290, Dn. p. Jobann. Hartmann '"DEGNER, Phyf cus. MNeomagen- fis, A, .N. es Á— i rat p. Ir. $03. " Append. p. r. pe D. Solann; Sacobus von DOEBELN, Medicina Prof. ; Regius 1n Acade Londinenfi : Scanog "Ul m, Colleg, e. 7 "Med. Holient Adiéior, & Re Upf: lienf. Societ. e Scienr. & liccerar, 'Sodalis 4A "D Déharehus. git Er: D. X, od ados Fic K, Midas adt Jenenfis, A. N, e sive dne Wo EY AS Y OP 66. Heise qutA x | p». p. Danse. FE ISCHER, oi Pleinenff 1$ 5c. .S. ORE ;. Comitis de Promnita Poioie Feet N.C, o Cajus. : | 1 ixsaP^ 132. ( , , & a » [* Ü / L Da. ums Leonardus FRISCH, /RéBós Gymnafii Bero- "linenfis & Societat. Reg. Berolinenf. Scientiar. Soda- lis, A.N, e fae. RAISES waen Pr 23 Dn, D. Joann, Hermannus. FURS TENAY, "Prof. Medici- «^c omg Prímarius & Occonomiz Ordinar, in Academia " Rintelenfi. diet | P. 233, 549. Ds, D. Benedictus GVLLMANN, ; Phyfícus Auguítanus Sen. A. N. C, ADIVNCTVS d, 4llcinons, p.143* Da, D. Paulus HE AASI VS ftatus qUyuterm I. E 97. Dn. D, Aiit Grrgiur HASENEST, y déc & Ar- - :chiater Brandenburgico Onoldiaus & Culmbacenf. - Phyficus Onoldine "enm ordinar,. A. N, C, "dfelapon. K 000 P: 448. - D. Laurentius HEISTERVS, Serenifs, Brunfuicenf. & Lüneburg. Ducis Confiliar. & Archiat, Medicinz; . Chirurg. &Botan. in Academ. Helmftadienf. Prof, ..., Publ Regiar. Londinenf. & Berolinenf. Societat, - P ... cient. Sodal. A. N. C. Soffratos 1, — p.20. "Da,D. zlias Fridericus HE IS TER V S; Facultat. Mediczin - Academ, Helmftadienfi Adjuntus, A, N, Ct Soffra- fur Uu s | P. 456. Dn.. D. xmi irgectrar HENCKELIVS, Potentifs. —— . Reg.Polon. & Kle&, Saxon, Colleg, Metall. Confi- j XXX X2 | liar, 2 « e E ? dius d liar. A. N. e. ADIVNCTVS, d. prime E á IE asedpe 521. Dn. D. Dauiej HOFFMANN, Medicinz Profeffor Ordi- mar. in Apis aita, i AA. N. C. Alceratus. in ji bes K fi 38 niri etvt np E86. hsc D. pir Grrgins HOYER, Patricius & Phyficus Buttm: le hs ,A N c my ug E Dt .-A- fs i pU Á X V9 uf OP 254. Dn. Lie, Chriflian, Frider, JOER DENS, Phyficus Ordina- | rius & Scholarcha Illuftr. Gymnafii Curienfis in Va- - tii, A.N C. Micon.. TÉ Sie sr vacet RERO pa. D. Jilbelm Anudréz: KELL NE R, Serenifs, Ducis Saxo- - Ifenacenf. Confiliarius & Medicus aulicus, Phyficus . 1 "Provincialis, A. N. C. chida Sl d. Dieucbes 17, dos $3 rae : ize GP. I. 283, Da. D. Scipio Hieron. KNIPHOF, idi "Med. in ; "Academ. Erfurtenfi Profeffor Publ. Ordinar, Facult, "iubes proc low writ A. N. C. Sbfagera:. adii " wA i AE X id P 73- | Dn, D. Mans Tacobus KTR. STEN Chemiz in Acaderfia. Altorffina: Prof. Publ. Ordin, - — —À P 539. Dn. p. oannes. Chriffaphoru: KÜHNST, Pradlicus Ronne- | : | purgenfis A. N. e Zofim imus mo -— P 34i DoD. d oo f Dn, D. feaunes. Chriffianus KVNDMANN " Poliater Wra- Aegis tislavienfis ,- A, N. C. Epimenides. | ist p« 385. Dn. D. eel Rodericus LOEW, Nobil. Hungar. Sereniís, — Ducum Saxo - Meiningenf. & Würtemberg. Confi- - liar; & Archiat. Pra&icus Sempronienf, A.N. C. AD- AVNCTVS, d, Pittalus.. uasiicum.. - fppend., p. 145. Dn. i fiere qd beopbilus MICHAELIS, Praefectus Techno- ..phylacii Regio.- Electoralis Dresdenfis, A, N;C, | ylebates LOB ONU UAE Op. 82. D. p. Paulus Egli Henricus. MOE H R IN N G, Prathicus . Jevera Frifiorum, A.N. folk Diocles. TAPA : ^. SA X | p.n 159. 407, . Dn; D. VOMP Guiliehuuz. MÜLLERYVS, Pradicus Franz . cofurti ad Monum, A.N. C. Mundinus, É np. rr. Du. D; Daniel NEBEL , Medicinz in; Academ. Heidelber: -genfi, Prof, Pub]. primar.. Serenifs, Elector, Palatini - . Confiliar, intimus & Archiater, A. N. C, Achilles, I], - d isi «o ep. 387» Dal D. yilbelm 5 NP NEBEL Medicing in-Academ; dA. an Miniebstumi Prof, Publ. Ordin, A. N.C, Achilles rir. 4 BEC SEUSUOLDTM , zii IMAGE "e vt UP- 393» Bic i D. Mr: 1 NEVM ANN, Potrentifs.: -— Borufs, 205, Confiliar. Aulicus T Societat, Regiar. Anglicana .& r Berolinenf ut & Bononienf, Scientiar, &. Artium In- X X XX 3 73 09 JN pu iod) e: Chyaie, füpreni can - Medici Berolinenf. Adíeflor, AN c. SPPENCTVS .d.Sudios, 0000 VAPORE Op 220 Du D. Rüdiger. Fridericus OVE LG ÜN, cd alatin, A (p wee Med. Provincial, Moguntin, & Archiater Wal- - deccenfis , PraGiicus Fritzlarienfis , , ^ N €. Dio- plantas. Kdquadgeuvoium de: .P* $01. : Da a» qobidi Ferdinandi bap Poliater Wratsaienis | A.N. C. leimiom, ^ o7 P 241, Dn, D. feanne: Chriffephorus P OHL, | pra&icus Lipfierifis, | Colleg. B, M, V. 374 P M ; A. N, €. Phila- S NE ddelphus. * | P. 40I. Dn. D. oannes Adamus kAYi MANN, dipdeta Eperiefinus in Hungaria, A.N, C. Zriffephame, —— ^ p. 153. Dn, ^ Joannes SAUTZMANN, Patholog. prof. Publ. " Ordinar. in Academ, Argentoratenfis Capituli Tho- - mani Senior, & A, N. C. ADIV NCTVS, Herachi- esl oq Pd P- 482. Dn. Lic. Jeanne: abus 5 CHLIERBA C H, Phyfi- — —- €us- Provincial, -Haffo - Darmftadt. Medicus Ab- batie Waldecco - Seba chedia. Pracicus Batten- berge. |. 4 TM 26^ Dn. D. Gottvvald SCHUSTER, Phyficus Provincialis "Ohdtetteni, A. N. C. Sabinus IL. " d. 11. Dn. D. Ui A Jeanne: 4STORC H, Sereniff. Ducis ics diícasd | cenf. & Serenif, Príncip. Schvvarzburgo * Rudol- | ur. — phopolitani. Confiliar, & Archiater, Civitatis & Prafidii militaris Wenacenfis. Phyficus ordinar, .A. ON C. Eretianus IL - [rotg | P. gut Di » gammes fach. TRETLING, : Sereniff. 'Ele&toris . Bavar. Confiliarius atque in Academia Ingolftadien- ^fi Anatom. & Medic. Pradtic. Profeff, Primar. & rad ( '/ Senior. A. N, C. Ch«reas, E ^ P. 436. Dn. D. oannes adde TRUMPHIUS, Pradiicus Gos- larienfis , & Metallicolarum Sylve Hercyniz infe- rioris pr "nr ze A. Vai C-Refus M. Ap- Th Mgr A PA f» d b E E" , rns "d d P- I56. 2 4 L, fe di & Profeffor | irs SA rfurtenfis. i P- 317- 404. Dn; D. Zéannes Bidrieur WEISMANN, Confiiar, - aulicus &. Archiater ,Sereniff. Marchion. Bran- - denburg. Baruth. & — Erlangenfis ordi- is nar. P. 537- Dn. D. feannes van WOENSEE, Medicus Hatlemenfi 1$, A. N. C. Farro Lr. | p. 518. Dn. D, -— Da. 11 9i "T Phlypas Ww ror: FF, ; llluft riff - vincial. ^ N. €. Clean, — Pu 2 p.113. | Append, P. 133. Dn, P. uris Cobfredus v 4 o P Fm, utri. Comi- à sh : —— tis 'Rutheno - Greizenfis Confiliar.- & Archiater, ^ itemque Phyficus ibidem Provincialis , A. N. C. Q4 I ik UOCE u IDMBSE P et pd eu» ? " » 2 E 7€ f esi, * N r1 e 3. - T IM TE: O 9» bia." i ", Y | LU VA. 450321 1 "OS ein -— LUN i Um " X — e 5 de Caftell & Rudenbau[én. Archíater & Phyfi Pro- | Se oai T3 " I CACIORVM | PHYS ICO- MEDICORVM —— ACADEMIAE CAESAREAE.- NATVRAE CVRIOSORVM VOLVMEN QVINTVM. hn /OQBS$ERFATIO I r Dn.D. WILHELMI ANDREAE RELLNERI. X D Poenos hydrope Se&ione cadaveris confirmato, be 2X » 55 (; ugatorium veterani illius Medici adfertum : Vox : dari pectori bydrepem, (vid, Fpbem.N, €. Cent. Ill, j| ESQ. NOB obf. 4. p. 99.) valeat! Valeancapudalios, quan- e| EE A cum poffunt, quinque ab Illuftri b, m. STAH- BSESSORUC IIO in differt. de peior. morb, $. 41. congeítz rationes, hunc adfedum in longe rariffimorum numerum referentes. Ego uberrimo- experientiz fuffragio fultam, 4, P, M. Fol, F. A eorum Z3 NN x vs ? * ] l vw e. 2 ^ T5 ^ y Y » ^ Low B6 Jj * ^ ( w*- - "Ww . eorum ample&or fententiam, qui pe&oris hydropem, mul- €o frequentiorem occurrere, quam vulgi fert opinio, con- - tendunt. (4) Morbi hujus exemplum memoria haud indi- - 'gnum, bona fide, fequens in confpedum profert enarratiot - Vir quinquagenarius , temperamenti melancholico- fangui-. ' nei,robufti vero & proceri corporis, ex hypochendriacorum & hzmorrhoidariorum focietate, cuffi (7) (ub ingreffum anni - 3731. adfligebatur cararrhali humida, quam la&e caprino, 'elix, pe&t. Wed. pillulis aloéticis, aliisque ex propria in re- bus medicis adquifita experientia ( erat enim celebris pillu- ^ Jarum fabricator ac fingularis proceffuum chymicorum amicus ) depromptis, ftrenue oppugnabatr. Hujus adfeQus. palliacio in ea incidebat cempora, qua noftrum, cui fortu- na indulgendo jam fatigata effe videbatur , ex mobili vitz genere, in fedentarium, variisque animum angentibus re- - bus ftipatum transtulerant. Quid itaque mirum, quod in- ordinata accedens dizta, hujus viri valetudinem , alias fat - firmam, in dies magis magisque labefactaret, tandemque ad cachexic prazdam proponeret? Vernali praterlapfo «- | : | | qui- M MM Ó————— M € a — —— MÀ —— M MÀ 4) À cognitionis difficultate, ad exiftentia raritatem , ut in aliis , ita & in hac hydropis fpecie, nullam valere confequentiam, locuple- tifimo confirmatur teftimonio BO NETI zz fepulebr. anat. Tom, I. p. »16. I..HOFFA7MMANNNI im differt. de astbma- ze comuulf. cum bydr.pect. pag. $. Ephemerid N. C. Fol. I, obf. 17^. pag. 376. e£ Fol. III, obf. 104. p» 23:2. D. FüRS'TE- NAU in defider. med. P, It. $.23. pag. 168. pu b) Tuífis incongrue tractata, non potet non in pulmonibus relin-. quere imbecillitatam , fccundiffimam hydropis matrem, — Quis "itaque primam hujus mali originem, ad pregreffam tuffim referre . dubicabit? Simile fatum an, 1773. premebat virum integra alias - - faniatis ,, noftroque quoad temperamentum & corporis habitum , fimiliimum , quem pe&toris hydrops, tuífi fuccedens , menfe Julie $ vivis rapiebat, ^ — S dtd i dnd |. Depetloris bydrope feline cadaveris confirmato, n ÀÀÀ "anii 'quino&io, febrium, eo cempore tercianarum feraciffimo, valetudinarius nofter, eundem fibi imminentem morbum timens, huic varia opponebat medicamina 5 his nihé pro- ficientibus, meum die XIV. Junii implerabat auxilium, ad spe&oris ftriduras & anxictates pracordiales ex flaculentia, ut putabat, hypochondriaca ortas, removendas. Medica- .- menta quibus curam adgrediebar , praftantiffima varii ge- Aneris eranc cariminariva, que vero nullum, aüt faltim exi- . guum adferebant levamen. — Implicatus hic affedus die XXIV. Junii usque adeo a priftino degeaerabat ftatu, uc in asthma erumperer convulfivum , anxietacibus plane ftupen- dis onuftum, quod fingulis noGibus revertendo fummmo- | que curn fervore ad diluculuma usque furiando nuih cencedebat fomnum. — Superaris aliquot , momentancam fuffocationem minantibus paroxysmis; ego, contradicente licec &egroto fedem pertinaciffimi hujus omnemque me- delam eludentis morbi, non.in hypochondriis, (ed pe&o- tis-cavitace, ferofa colluvie aggravata, (c) publice decla- hier dos AS Favi, €) Quam lubrica & fallacia fint figna pe&oris hydropem indicantia, (^s licet pathoguoílicorum nomine fuperbiant , tum ex aliorum, tum (7 — propria experientia preclare docuit D. &/Y/444N N iz Epbe- Uo waerid. NC, Fel. 1. obf. i7. pags 37^. fag. Sk D. SCHRET —. jmitrando fane exemplo, ingenuc in Ephbewzerid. N. C. Fol. II., | bf. 34. pag. 8o. profitetur, fe erraffe, in judicando hoc morbo , - illumque, non nifi poft mortem, fcalpelli anatomici ope, co- gnoviffe, (Quantam vero fit artis opus, asthma , quod hypo- "chondriacum adpellant. a noflro, preprimis in incremento ad- - huc conflituto , rite difcérnere, fufficiat boc loco Excell. Ura- pislavienfiutn Medicorutn.in /z. de peé£. by&repe eap. I. s. 1. P. :.teflimonium. — Indicia , quibus ego commotus , hypochon- driis fedem hujus mali denegavi, fuerunt 1) adpetitus fibi faris - conftans, 2) excernendorum per alvurb & urigam non inter- ' rüptà excretio. 3) flatuum ab(cniia 4) bypochondria za&twalva, - e ) M xi 735. bk i pisi A cux T occ ONE L 3 PS . ravi, fimulque ferio fuafi, ut alius Medicus , experientia & eruditione illuftris, in confilii partes advocarecur. Hic ve- nafcüione (4) in pede, aliisque, quidquid ex artis erat po- - teítace remediis, omnes in fanatione hujus mali, experientige — & eruditionis, contendebat nervos , fed irrito plane cona- tu, D, XVHI. camor pedum eederatofus confpiciebatur, . qui ex hoc cempore, ob corporis concinuum in felJa ficum erectum, in dies majora fumebat incrementa, (e) d. XXIV. Pillulz polychre(ta fic dicte , ab extraneo quodam Medico | | | /; uec Obere f) paroxysmi no&urno tantum tempore recurrentes , omnium. que 6) remediorum effe&tum elidentes, | (dj A venaíe&lione , quam parum auxilii in hoc adfe&u fit fperandum teflantur Urazislau, [6 cap. 3. $. 1. ILLHOFF2MMANNUS fJ. c. 8.27. & Mid a Med. Berolinenf. Dec. I. Fol. X. pag. 34. cj | 49. Jd« : EF (e) Tumor hic, (ymptoma eff pe&oris hydropi tam familiare, ut me- rito exemplum ab ZZ. HO F F/M.A N. NO iz dip. cit. $. 20. && Med. hffemat. Tom.III. Part. il. p^£.353. prolatum , ubi nullus neque in abdomine, neque in pedibus, adparuit tumor, rarioribus adícribatur, | Pedum tumores teíte non fucata (alida- que experientia, hoc habent fingulare , qued ftagnans in illis col. luvies ferofa, ad. pe&tus per metaítafin transferatur creberrime ,. facillimeque , e pe&lore contra, ad pedes, non nifi rariffime diffi- eillimeque, — Quem enim latet, quam irritus inanisque ut pluri- sum fit labor, qui a Medicis, ad imminuendum fubtrahendumque ferum: pectoris cavitati inclufüum , in pedes impenditur? quo no- mine celebrantur frictiones, fuffitus , fotus , pediluvia, fcarifica- tiones , vsficatoria, & qua funt hujus farinz alia. — Spontaneas rupturas , toties quoties fruftraneas, jam filentio praetereo. Au. diamus 7. RTIEDLINUA, eodem prajudicio captum , in Ephem. N. C. Cent. 1I. obf. 4:. pag. 22. qui in pe&oris hydro- | - pécommendavit fomenta, quia íi ferum per pedes tumefactos forfan (ubtra i poffet, & in pe&oris cavitate imminutum iri fpe- ; BM ravit, de quo fub(idio , licct non adbibito , fe haud fruflra cogi- - be 4 ffe pe&oris bydrope feülione cadaveris confirmato. 5 ! : oblare asthmaticum paroxyfmum mirifice exafperabant, (f) Die IL. Augufti pulfus in carpo finiftra manus (9) ma- gis inordinatus debilisque quam in altero latere ob(erva- batur. Urina in mediocri excernebatur quantitate , lixivio- Va V MEER taffe , detumefcentes fub vitz finem pedes, aft asthma binc. mi- rum quantum auctum, indicio quodam fuiffe, putat, Mihi ance 'eculos adhuc obverfatut vir anno 1730. ejusdem hydropis fpecie, pragraridi pedum ac fcroti camore comitata, laborans, qui con- filium Medici cujusdam, ad producendum augendumque in pedi- bus edema, mediante eorum fitu perpendiculari, ad. extremum usque halitum, queribunda profequebatur voce. —Obftupui ve- 10, cum an. 1723. non conquerentem , fed lamentantem inveni- rem alium, de fuffitu vaporofo ex late , ad facilitandos in pedi. bus jam tumidis , fudores fpontaneos, adhibito, Hoc enim vix . adplicatum remediurs, excipiebat asthma, non nifi morte pian- dum. ^ Vaporoforum balneorum, in pedum cdemate, ufum, ab abuíu perite difcernunt 24/Za 2Med. Berolizenf, Dec. 1. Fol, FIEL p.7. | | s : «» Pillularem controverfiam, de qua agitur in 44/7. eZ. Berol, D, I. Vol. X. pag. 41. €? AnnAlib. Uratislau. Tent. XIF. pas. 6j 2. meam hic non facio, neque a me iropetrare poíTom , ut cre- . dam , pygmais remediis gigantzos vinci poffe morbos, - Kg) Regularem & zqualem in hoc morbó pulfum , tamquam rarif- —.. fmum adnotaverunt 24/7. Med. Berol. D. I. Vol. X. pag, $6. ommert , litterar. 0.1233. pag. $4... Saepius occurrit pulfus - árregularitas , 1n altero tantum latere; qualem me in quinque per- fonis, fimili morbo correptis, obfervaffe, adhuc memini, & ab - aliis obfervatum legi. vid. BO NE TT Sepulcb. Tom. I. p. 15. Jl, HOFFM ANNI diff. cit. $.30. Med. fyffem, Tom. Lil. P. - AF. p. 351« b Ephemer. N. C. Fol, I. obf. 213.pag. 470. Tan- genda itaque eft utriusque carpi arteria, antequam de pulfu pro- nuntietür, docentibus 4cZ. zzed. Haffz. Vol. I, P.I. obf. 6f. puc " o, C Ephemer, IN, €, D. 1, L4. IX. Q* X- obf. 6; pag. MnlM WR ^^ "Mox (US supp c torpedo piso oom Y fa, copiofis ad vitri latera concrefcentibus cryffallis tartae - reis turgida, (5) Asthma in dies magis increfcens, jam nul» lum plane cubandi amplius concedebat adum ; immo quo- tiescunque eger oculos tantum ad fomnum componcbat, - corpus leviffime movebat, loquelam intendebat , aucinfpi- ratum acrem diutius retinebat, toties novo percellebatur .. 4nfultu. (7) Hac omnia flatulentiis fplenicis, ex obítru&o . mefenterio ortis, nofter, pro captu fuo, adícribebat, in ea- . que magis confirmabatur fententia, cum die III. Augufti, .. asthmatico paroxyfmo conjungerecur copiofa muci albi & infipidi, expedoratio (4) nulla plane tuffi comitata, $cro- (5) Quare urina , que circa initium, imminente hoc morbo, excer- nitur alba & copiofa , increfcente eo, faturatiorem adquirat co- lorem , parcius fluat, ac varia fedimenta deponat, dole explicant | Uratislavien[es L. c. cap. 2. $.20« AG. 454 e (7) Quamvis hzc omnia digitis quafi -monftrabant, latentem in pe. &ore hydropem ; duo tamen , inter figna hujus morbi alias haud infimum locum occupantia, in hoc fubjeCto defideravi, aquatum, flu&uationem & tuffim, Quo itaque inde fortaffis fubortàs fcru- pulus adimatur, de utroque quid fenziant alii, paucis explicabo: celeb. 47244 N NUS in Eph. N, C. Fol. I. obf. 120. pz£-. 3435. Flu&tuationem pro infeparabili & maxime proprio figno cum GOHLIO in AA, Berol. DD. 1. Vol, X. pag. 23. venditare non audet. Ipfe tamen GO HL IUS 4. c, pag. 35. in alio flu- &uationem deprehendiffe nullam , haud obí(cure indicat. —Simi- le quoque exemplum prof(tat in Cozsmerc. litz. 1733. pag- $4. An vero prolata a D. 4,41 24 A N NO ratio, quare talis fiuCtua- tio non lemper audiatur , ad praíentem adplicari poffit cafum, - inferius examinatur. Quod tutlant ut plurimum vid, 2422. 7ze4. - Berol. 1, c. p. 26. Sed non femper teflantur. PISO de ferof. colluv, obf. 1. pag. tm. 213. C Ebbemor. N, C. Dec. I, 44. III. ob/ 3 7. Ds 149. | (A) Utrum ex pulmonibus tantam , an ex peGtoris cayitate per pul- tL h i | | cum. ibn dinum 2d - - fDepefloris bydrope fetHione cadaveris confirmato. » tum, paroxyími cempore, dolorificam patiens corrugatio« nem , per totius morbi curfum, ab omni cumore (4) ma- nebat immune, Die V. Augufti motus infra cordis fcrobi- culum obfervabatur palpitatorius. (»»). Die XI. ejusdem duo nova fymptomata accedegttia, calor nimirum fcbrilis & diarrhoea , asthma haud parum adlevabant, decumbendi- que aegroto facultatem reddebant liberam. Adeo, uc quam fruítra a copiofis remediis convocatis, fibi promiferar me-, dicinam, jam ab ipfe morbo impertra(le, viderecur, Quan« tum vero ab asthmatis decedebar ferocia , cantum accedes« bat virium imminutioni, Sic die XVI. Augufti zgrocum in mortis invenicbam agone; manus enim & pedes incenfiffi- mo rigebant frigore, mentisque przfentia intercurrentibus turbabatur deliriis, ^ Oris labia rubicunde fplendebant co- lore, qualem eger in potionibus analepticis mire aver(aba- tur, Artuum frigus mox evanefcendo, mox revercendo, 5 ad , mones, hic mucus ejiciatur, eft de quo egregie difputatur i7; 44/7, ^»: Berol, D. I. Fol, X. pag. 13. fdg..— : (7) Quo, ad-explicandam rationem, quare in hac hydrepis fpecie, "^ ferotum fepe in tumorem attollatur, antequam vel venter, vel pedes intumefcant, utuntur argumento Zed/zi Urazij], |. c, Ap, I. $. 8. pag. 7. miribcum fcilicet, thoracis, cum partibus "^. genitalibus confíenfum, de quo plura vid. apud P/SONE 24 e. obf. $5. pag. m. t7, Ephemer. N.C. Cent, IH. obf. $3. hom. Idem, eodem jure, ad noftrum hunc cafum, quo minus adplicem, quid impedit^ Curiofum elt, quod /4/Z. Berol. D I. VoL Y. p^r. 39. perhibent, de viro eodem morbo oppreffo, cujus mentulam tantum, nullatenus autem fcrocum , occupavit tumor, Inter mo- ]tmina hamorrhoidaliz, crebrius occurrit, dolorifcus & vagus, teíticulos ac (crotum percurrens, fenfus, (751) Utrum hic motus a mufculorum abdominis , vel diaphragmatis, *convulfione, an a ventriculi pa!pitatione, traxerit originem, alio- rum ingeaio & conjecture committitur, -— M 5i €^ "a - ? i — PN d 4 i jo 8 Y d io 2 Obfervatio I. cru ad diem usque XX. alternabat, quo preter omnem fpem, - ilum, quem in mortis faucibus quafi hzrencem, deferue- ram, nunc cx illis, miraculi ad inftar, ereptum, invenie-- bam, Nox fuübíequens dulciffimo confumpta fomno, pul- fas in manu finiítra priftinB fere redditus robori, aliaque adítantibus, de feliciter nunc fuperato morbo, triumphi cantum cliciebant, Quid? quod ipfe eger; nil nifi beatam 3 Deo expetens analyfin die XXI. raro fane exemplo, (7). me advenientem, cíFufis lacrymis, his excipiebat verbis: Sd) e (dyeinet, al8 pb mid) Gott nid)t baben volte! Fucata hzc de recuperanda valecudine fpes (») ad diem XXII. Au- guíti usque durabat, quo asthma, quod ultra XIV. dies fe- pultum jacuerat, inopinato & miro cum impetu erum- pens, omnia nunc perdita & conclamata effe, clariffime monítrabat, Superatum hunc infültum, calor excipiebae - febrilis, ficis, füummaque virium proftratio, quibus obrutus eger, die candem XXVI. Augufti, morbo nature reddebar debitum, «(55 Cadaver fequenti mortem die, cultro ana- tomico luftratum , fequentia in abdomine monf(trabar : I,) Omentum. omni pinguedine deftitutum corrupcumque, II.) Hepar exfangue , cujus veficula fellea , bile craffa & nigrican- te repleta, ovum gallinaceum magnitudine equabar, III, ) . Ventriculum album & papyraceum, | IV.) Inteftina tenuia, P * : Varii$ (z) Quod de mira vivendi cupiditate in hydropicis tradunt Ephes, N. C, Cent, X. obf. 75. pag. 327. hoc magis ad illos, qui in ab- domine, quam in pectore hunc hoftem gerunt, pertinere , idem . ille Auctor in Scholio , haud obícure indicat. (c) De morte in agonizante critice dilata vid. Eplezz. N, C, Cent, lil, . ebfise.pag.2:9 Jg. — | i E (p) Non eodem femper modo vitz filum abrumpi hoc morbo de- tentis, teftantur Urazisl. 4, €«€0p. 1, 9, 14. peg. t1. De peloris bydrope fcBione cadaveris confirmato. 0 variis in locis, inflammatione gangrenofa infe&ta (4) V.) Pancreas fcirrhofum. (x) VI.) Lienem & VII.) Renes ex omni parte fanos. VIII.) Mefenterium glandulis fcirrhofis refertum. | IX, ) Ipfam abdominis cavitatem; ab omni ex- travafato humore vacuam. (5) Pedus apertum noftris fubjiciebat oculis: 1^) Seri flavefcentis, limpidi & inodori, utramque thoracis cavitatem occupanris , plus quam qua- cuor libras, (7) 2) Diaphragmatis fuperiorem partem in- A. P. M, Vol, P, B flam- - (4 ). Habes mortis , non morbi caufam. (7) Pancreas & mefenteriam fcirrhofum, ín aliis eodem morko de- fun&lis , vid. Ephemer. N, C. Cent, IF. ebf, 15. pag. 27a. cfe nales Uratisl. Teutam. Xl, pag. 218, (t$) Vifcerum in abdomine labem, ad extravafationem feri in pe- Gore, hic parum aut nihil concribuiffe, ex hoc clare pater. (£) Vatiam humoris, qui in peGjoris cavitate reperitur, qualitatem —. — & quantitatem, explicant Urafís/. de pecf. bydr. cap. 1. S. 1r. € 16... Utrum vero-in noflro fubje&o, morbo in Z»45 coníti- tuto, humoris eadem fuerit quantitas, quz poft mortem fuit in- venta, nihi! certi determinare fuítineo, ^ Notabiles enim illae J asthmatis inducie, probabile reddunt, diarrhoeam X calorem — febrilem, ferofam imminuiffe colluviem. | Quo cenceffo, facilis - effec dubii , fupra fub litt, (1. ) moti, refolutio. Augeri vero ejus- .. dem humoris quantitatem fepe in ipfo mortis articu'o, immo . interdum poft mortem demum, quis nefcit? Virgo, in qua, re- . . ferente BONE T0 in Sepulcr. 1.1. pag. $1. nulla neque dif- — ficilis refpiratio, neque fluCtuatio aquaram unquam fuit obferva- ta, ex cujus tamen, poít mortem inopinatam , aperto thorace, aque virofe magna effluxit copia, aliud indicat? Quare extra omne pofitum eft dubium, quod & asthmatici fepe inopinata opprimantur morte, in quibus mortis , minime vero morbi, fe poít mortem prodit caufa. . Id quod illorum accuratiori relinqui- ..' £ur examini, qui ejusmodi exemplis, ad figna a plerisque Medis . £is pro pathognomonicis vendita, infringenda , utuntur, vid, Gommereé, litt, 1739. pag. $4. | T d 10. . Olfereatio l. * flammatam , excoríatam, ( v) variisque excretcentiis fcro- phulofiís, rubicundis & diverfz magnicudinis obfitam 5 qua- les etiam in mediaftino & pericardio, hinc inde prominen- ces, noftros alliciebant oculos, ex quibus incifis corrupta glandulofa prodibac fubftantia, (x) 3) Dextrum pulmonis lobum, in parte antica pleurz ar&i(lime adnatum, alias fa- num , finiftrum vero liberum, fed in parte inferiori inflam- matione & putredine correptum. 4) Pericardium humo- ris limpidi continebat uncias quatuor, Ec denique 5) cor haud vulgaris magnitudinis coagulato infar&tum cruore, in finiftro ventriculo polypofa rudimenta mon(trabat copio- . fiffima. | cuam ( Ifenaco Erfordiam miffa d, 12, fanuar. 1737.) (v) Excoriatio haud obfcure indicat humoris acrimoniam , de qua vid. Uratisl. LL c. cap, E. S. 1$, pag. 12. & Aid a Med. Berol, D, I, Vol. VIII pag. 36. a qua ipfum diaphragma perforatum fuif- fe , perhibent jam laudata 24672 Dec. 1, Fol. VI. pag. 96. (x) Ejusmodi tubercula, quz in hydropicis fzpiffime reperiuntur, - gihil effe aliud, quam produtta morbofa, ex glandularum nume. ro pro(cribenda, oculatiffimo noflri xvi anatomico debemus. HEI$TERO, OTTO HEURN'US, in puella hydrope pectoris & abdominis defuncta, innumeras, notabilis magnitudi- nis, invenit [trumas , quibus omentum, pancreas, mefenterium, . disphragma & mediaftinum fcatebant, vid, Ura£isl, 1. c. cap. T. | 6.18. Pag. 1^. In alio cor admodum pirvum, exficcatum & prater pr. prec centum tuberculis, per totam fuperficiem, obfi- tum, pericardii quoque aqua deftitutum, oofervatum fuiffe ce- ftancur. Ephemerides N. C. Dec. IT. I4. VT. obf. 194. pag. 346. conf, 4f. Berol. Dec. I. Vol. X. pag.76.. Perquam curiofa ve- ro eít obíervatio in Fphberz. N. C, Dec. III. 4. I. obf. 22. pag. 44., de puerpera rifu & (ingultu nécata, cujus diaphragma undi- quaque veíiculis, polyporum colore, protuberans, fuit inven- tum, ex quibus apertis ferofus acidi(fimus emanavit liquor. Qua- re 2grotus nolter- a rifu & fingultu manferit immunis, determi- nare minime fuítineo, | OBSER- 8 sf woteummeuS wem E 99) o (fs 0 NN ZA OBRSJERZFATIO 1l Dn. D, JOH. HARTMANNI DEGNERI. ' bo use | De | à ^ .Peritonzi hydrope faccato externo. ^58 1 fcara, fed & externas corporis humani parres mor- "- * bo hydropico corripi; rumores varii & collectiones aquarum peculiares, hinc inde a mulcis Medicis notati; te- ftantur; & quidem vario eventu , frequentius camen func- fto; inprimis ubi fedes mali interius adeo latuit, ut non nifi poít fata cultri anatomici ope in confpectum produci potuerit, Inter hujus adfectus cafus oppido raros cum lz- to eventu non immerito cenfícodus eft hydrops fingularis, quem cum publico communicare opere pretium duxi, Nimirum fcemina quedam, piftoris uxor, quinquaginta & aliquot ultra annos nata, habirus corporis obefi, fed facis fana, & plurium liberorum snater, ante duodecim circirer N on tantum interna capitis, thoracis & abdominis vi- annos in inguine dextro fentit cumorem , pifi magnitudi- nem vix equantem, & leviter dolentem, Ob loci condi- tionem pudet adire Medicum, donec hic tumor fenfim fen- fimque adcrefcens poft duorum annorum decurfum ad ovi gallinacei figuram fe excenderet , fibique nunc incommo- dum & periculum minari videretur. . Confuluit me cunc fuper hac excrefcentia , quam duram taQuique minime cedentem, fed ad tactum dolentem deprehendi; hinc du- bius adhuc, ad quam adfectus fpeciem ille fic referendus, ipfi fuafi, ut pro cempore nil adplicaret, fed negotium tem- pori & nature committeret, qu& mon(tratura eflec, qvid fpecialius & cum fucceffu fic agendum, | Abhinc confilio - B2 RS ita Fe mo --- e. TUM , -* 7 M 2 * E : ! hy 22 k £n n - d - "- dncanta —— a ; | — — X c — - ta tenaciter morem geffic, uc, licec quandoque illam vide- : rem, non ni(i leviter de cumore fuo femper augefcente. mentionemi facerec,— Moles illa interea annuatim acerevit , & quidem eam in magnitudinem , uc duarum fpichamarum longitudinem & trium crafficiem nunc füperaret, Abdo- mea praterea fen(im cum tumore attollebatur, & in ma- . gnam molem excre(cebat a quali altitudine, Patiens cete- rum officia domieftica more folito obibat, hancque molem fine corporis aut virium jaQura fatis patienter tulit, nil fe- re conquefta, nifi quod grave hoe pondus, ad pudenda & femora propendens, ipfi rante moleítie effet, uc nec ftare nec federe , nec in lecto decumbere commode valeret, Tandem menfe Martio hujus anni tumor hic in fundo inci- piebat rubere, inflammari & acriter dolere, quo vifo, & adplicato cataplasmare poft aliquot dies magno cum vul- nere diífilit cumor, magnamque aquse clare effundit quaa- titatem, Effufo vero liquore membranam albam ex vul- mere propendere obícrvant chirurgus & adítantes, hanc- que primo adfpe&tu pro intefítino habuerunt; re vero pau- lo accuratius examinata, digico eam prehendit chirurgus, quam cum fequi fentiret, toram extrahit extra vulnus, Mi- rum fuit vifu. Monítrabant enim faccum membranaceum; minimi fere digiti cfallitiem craflum, vefice bovis non ab- fimilem immo multo majorem, Hoc vero maxime miran. dum, quod nulla in eo apertura, preterquam in loco in- flammatione macerato , detegi potuerit, Dum vero folli- culus hic. admirationem excitabat , vulneris profunditas non minorem infpirabat ftuporem, Caput enim humanum fi immiffum fuiffet, ramen non impleviflec cavum. Parietes - ejus ubique erant glabri, quafi callofi , uniformes, nullibi- que quidquam prater naturalis obfervari potuit, nifi in lo- - co muf(culi , ubi faccum cum radice fua adfixum prodiiffe "€eoajedura adíequi licebat; ibi enim ftigmata quedar, ci- De peritonzi bydrope faccato exterto, — T4 .Catricis quafi formam exliibentia, fe intuenti. offerebant. "Vulnus balfamicis partim , partim plumaceolis ficcis deliga- vimus, & obfervavirsus, magnam adhuc quotidie ex abdo- mine deftillare aquz limpide quantitatem, hacque evacua- "tione etiam rite fuccedente tumorem ventris magis rnagis- ."que fübfidere, Hinc egre ut in locum vulneris decumbe- -ret, fuafimus, fic enim majorem liquoris exftillare copiarn - ^motavimus, quam íi in pofitu corporis oppofito cubarct «grora, - Interea patiens noftra, que cum rumore (fi licec » ita loqui) fano fana erat, cum hoc egrotante egrotare, de -toto abdominis dolore conqueri, & febre lenta laborare epit, & quidem co vehementius, quo magis abdomen de- *tumefcere videbatur, parcioremque tunc reddebat urinam —rubram & craífam. Sed exhibicis leniter laxantibus nitro- fo - abforbentibus, & roborantibus internis atque externis, -omnia tranquillius & ex voto fuccedebant. Nil vero ma- .gis nos nunc angebat , quam ut nobis vix perfuadere po- tuerimus, quemodo labia hujus vulneris adeo ampla & & . abdomenque ita relaxatum, fe iterum adeo corrugare Aili(:tontrahere poflent; ut vulnus hoc adeo profunde viíum 4terum clauderetrur. "Vidimus tamen, quod natura partes corporis eadem ratione contrahere valeat, qua illas relaxare movit, Fa&um hinc eft, ur evacuata omni aqua, prior ab- dominis robur & tonus rediret, vulnusque intra decem fe- 'primanarum fpatium confolidatum fueric, patiensque opti- ma nunc fruatur valetudine. Adfe&um vero hunc hydro- pem faccacum adpcllandum effe, nemo inficiabicur, cum, quod nulli:alii , ad(ectui adfcribendus fit, ip(a hiftoria do- «ceat. . Periconzum quoque & abdominis mufculos adfc- tos fuifle, inde patet. quod faccus ille in fua radice ex- terne illis adnacus, aut forfan inde prognatus fueric; & li- «cec ille nobis inpervius vifus fuerit, cámen radice fua peri- 'tonzo implantaium fuille, & cum hoc contpira(le, ex eo i B 3 liquet, 14 . ^ "^ | Oberoatio H, —— ; liquet, quod unacum incremento aque in facco contenta, ipfe quoque venter increfcebar, feparato vero hoc facco ex €oipfo loco, cuiadhzrebar,& inprimis ficujcorporis mutato, abdomen feiterum exonerabac, Dein omnem illam aquam, quz coto morbi decurfu e vulnere cfüluxic; non in ipfius abdominis cavo ftagnafle, fed intra ejus muículos & perito- -nzum collectam fuiffe, ex eo quoque colligitur, quod hic li- quor limpidus clarusque fuerit, egraque ventris fui tumc- rem absque fanitatis detrimento tulerit, quod alias fieri non potuiflet, Praterea plures Ephemeridum noftrarum obfer- vatores, aliique Medici clari varios hydropis notarunt cafus, qui in eo noftro non abfimiles judicandi funt, quod humo- res aquofos vel per fe ftagnantes, vel peculiari cunica, tams -quam facco, vel veficis pluribus incluíos, modo intra cavi- tatem abdominis, modo intra peritonzum & tunicas mu- fculorum abdominis harentes, poft mortem egrorum inve- nerunt, Huc adnumerare licebir exempla illa, ubi hydrops, ex allifione corporis in pavimentum, vel aliam materiam du- ram , fubícquence alvi dejeGione folutus fuit, vel defluegy in ventris cavitacem, & ibi putrefcente fero , hominis - i tum produxit, De generatione vero & caufis genuinis hu» jus adfectus, unde nimirum, quomodo & qua via hic faccus prognactus fit, & in rantam molem excreveric, fi nunc difle- rere vellemus, fcio quid alii de glandulis ctumefatis, auc de vaforum lymphaticorum extremitatibus dilatatis , aut dé ftru&tura cellufofa membrang adipofz philofophbentur; cum - vero veram morbi formam minime exhaurianr, ulterius con- jedurz locum dare nolo. Ad curam quod attinet, fi un- quam, certe in hac hydropis fpecie manus chirurgica opem potuiffet adferre faluctarem, Sed cum a priori non con- ftaret, quid monftri ille alerec tumor pratereaque «gra . mauum Chirurgi abhorrerec , candem ipía moles "E : .' & $ — aiite Jo( edite ^c WE oum - - f c CMM c dil ie ad radicem. dehiícens , inflammationi & cura aperuit viam. . Meinen Erfordiam milfa d, 26, Jonur, 173 ») (o S0 BSERPATIO 1l, Dn. D. PAULI MENO DT MOEH- Hydrops univerfalis , cum apoplexia, epi- lepfia , phrenitide, vetiriibüs, &c, fanata. e um heic una in femina tot, quot viginti alios fat cruciare poffunt, mala , quorum omnium ultimus terminus mors & mihi, & rcliquis adftantibus ultra menfem videbatur. Confpirant , inquam, heic omnia, qua . nfiniam humani inforrunii feriem commonftrare valent. ..— Optume igicur MARCELL,. PALINGENIUS in Zodiac, vit, Dr ^ vio p. m,136. fq. cecinit : Quis poffit. carmine morbos Junumeros, quibus eff obnoxia vita , veferre ? . Quot febres , quot languores , quot ubique dolores A capite ad plantas; ? humanum corpus ut extra, Sic intus patitur': per ffngula membra venenum , — dnfudit matura bomini - caput , C manus , er per, Et latur, ck flomachus , eraviter terquentur , c aures Atque oculi , c fauces , Penes: : quid cetera dicam: ? Attente hiftoriam, inferius defcriptam, confideranti, fi ingu- li occurrent morbi, qui enarratarum modo partium fun- &iones fatis fuperque lefere. Confpirant itaque heic quo- .— que omnia , ut fpem prater & opinionem grata rediret ac . inecuílà poíthac ficca Quia & cuncta tandem maxume con. M" - $o 0 |. Ou HE - 0 confpirant , ut ineffabilis Dei nos ufum doceat, artemque noftram, in generis humani falutem, ad altiorem evehat certitudinem. — Ea hiftoriam! dn, 1734. de 2, Nov, ad Judeam , in vico, unum milliare a. civitate noftra diítante , habitantem, 45. annorum, ftature pumilz , tencrioris ac macilentz, cholerícam , & aliquot li- berorum matrem, fluxusque muliebris jam expercem , vo- Cabar, quz per anni quadrantem hydrope univerfali, leni - .gradu inchoata , laborabat. Quz cum Chirurgi alicujus medicaftri curz fe concredidiífec, tantum ex gutta Gambo- dia vomitorium ac drafticum purgans ab codem accepit, ut 26, vicibus £v» «zy xv» purgata, vehementer debilicaretur. Poft alios quinque dies idem repetens, plures 30. votnitis bus fedibusque paífa eft, Qua violenta excretione vires adzo- fra&tz funt, ut in leo füpina decumbens, commovere fe nequiret, — Tota autem corporis fuüperficies, quum. ip- fam primum viderem, valde cumebat , fplendebat, tactui re- fi(tebar , frigidiffima exiftebat; fed in pedibus fovea, poft horam vix evanefcens , relinquebatur. In artubus praterea inferioribus, a pube ad calcem usque fenfum frigoris fere " intolerabilis percipiebat, ad quem paullatim mitigandum Ítercus quidem: columbinum intenfe calcfactum femoribus atque tibiis circumdabat, fine ulla camen frigoris, quancum períentire poterat , immiautione, ficis porro magna j urina tenuis, pellucida, aquofa; pulfus, quem LOMMIUS de leucophlegmatia tradit ; cuffis arida; alvus tandem occlu- fa , nifi variorum ope purgantium quoridie folveretur, Ex confilio itaque perill. L. B, a BRUNN A.N, C, Pol. r. obf. 128, . P. 275, hoc modo corticem Peruvianum occulcabam : Rec, Pulv, Cort. Peruv. fabtilisf. unc. fem.Regul, antim. medic, drachm, 1, Myrrb. Cinnab. antim. ana Scrup, fem, Caffor. gran. P. Extr," H.0gm., XV conpp, parv. Jycepod. fumat ter de O— I i cx ETE j iupere AD . - * : de 7 La n dai "s gratia remediorum legitimum - RUE Rm liil, dni junip: M quá etiam cerevifia medicatá ; prorpótu ordinario utatur, ; Rec, Qiüser. :Genifl. ( vel ciner.-cujuscunque alius plantz, copiofo fale fixo abundantis, ) J/br. fem. quibus fervidis adfundantar isi gall, lib. AP. .Colat. ver in. die fex uncias , reciproce: cum pillular. gran; v. reges mane —: 8: pomcrid. Bon, d 1 & vefperi hora 7. "BSOSIATEÓ LG o1:9Diy: Nov, ex: -fümtis: pilulis:« eam yenit purgatam e(l, - 4nuntiabatur. Ne igitur debilis egrota adhuc magis debili- . taretur., minorem paulo pilularum dofin. fumendam mone- bam; Praeterea tumorem in facie omnem fere veríus la- tus:fidiftrum cum norabili duritie moveri , referebatur . ,id quod ego: abinde ; ; quód «gra: Lis pin lateri fi nitro i incume bebat, *provenire arbitrabar. — -D, 15; NíV. horripilationes in cute vagas nonnunquam, 3 Stem filio , fentiebat. Abfinthio tumentibus partibus inferioribus. & peé&ori:calide in facculis adplicato, tumor ne fecedere videbatur ;- ablatis facculis, ftarim redi- bat, Ceterum debilitas &grorantis eodem, quo fuerat, in - gradu. petiitebado Medicamenta priora continuari Mie: Münmpovo ov ano 1. Aber; aptltnicidà confignata ligebarn) gra, que ntcacam frigida (emper erat, uc neque calidiffima fornacein- €alefcere potet , novitfima feptimanabis fudoreperfu(a eft; tumor in omni corporis fuperficie vix ad fenfum depre(fior evadic; nonnunquam fingulcu, brevi camen dif, parente, vexa- tur ;-alvus quolibet fere vvy8sucpo vicefies circiter folvicur; (erii tamen- effluens ;,. tenue, vario colore , nunc flavo, nunc cinereo , frequentius viridefcente ac nigricante facu- ratum exfiftic; anorexia manet; fumcos cibos eructat; me- dicamenta, priori adhuc inetliodo hauíta, hzrent; circa ameridiem fugacibus lipothymiisplerumque corripitur, quas "- aleolo .citri,.faccharo confperfo, ac dcglutito, bis depu- 2UDM, D, M. Fl, F, Cc lit 5 No E r ^ I8. — ^ A Obferoatio IH, — — NE lit; ceterum quovis mane rcfocillatam fe fentit, crefcence. quamvis die debilior rurfumn evadat; nec. fovez tandem, malleolorum in pede cuti impreffz , adeo pertinacicer fubfi- ftunt, fed citius refurgere videntur; capillitium frequenti- bus uleufculis, materiam albam fundentibus , circumcirca» ac tocum inquinatur 5 fitis aliquantum remittit. Priora tnedicamina continuabat, pilularum tamen do- . fis minuebatur, ita ut alternis cantum diebus easdem devo- taret. D. 22, Nov. hec ex litteris : tumor in pedibus , mani- bus, abdomine decrefcebat; in dorfo augebatur; ferum per alvum in paullo minori, ob pilularum parciorem- ufum , copia effluebat, atque confiítentiam & calorem fz- cum cerevi(iz habebat; fümtos cibosadhuc evomebat ; alias magis reficiebatur$ foveae circa malleolos pedum impreffz, cicius attollebancur, Rec. Zzzzur, dntim. acr. unc. fem, Liqu, terr, fol, tart, drachm., ij. Liqu, C, C, faccinat, dracbm. j, M, fu mat ter die XXX, gut, prater ea in ufu priorum remedio- rum perfiítcbat, rox — D. 26. N»v, hec: jam vomitus ceffabats adpetitus aue gebatur 5 melius quoque cibos digerebat ; tumor hydropi- cus locum ita mutabat; ut nunc aífüperioribus ad inferiora, nunc ab inferioribus ad fuperiora tenderet; fed in femo- re immutabilis cumor 5 circa vefperam in femore rigi- diras, & in genubus; frigus folitum partium externarum ceffabat, facileque calor corpori inducebatur ; veríus fom- — pum quedam inquiesudo ; a die 22. Nov, purgationem &- rota neglexerat, alvus tamen aperta; tuílis & refpiratio difficilis fere ceffabant, — . | — D. 29. Nov. eadem fymptomata; eadem medela, . D. $. Det. oberrans tumor, uti d. 26, Nov. expofuimus ; - fed inter capitis tegumenta, precipue vefperi, major, cum dolore pundtorio 5 ficis minor, alvus nunc aperta; modo- | | ! | que *. x r E j / y A Iydrops univer[alis,cum apoplexia, epilepfia, 65e. 19 ue laxa ferum fufci ac punicei coloris dimictebat, | Capiti calidum. ficci abfinthii fomentum adimoveri jubebam ; in- cerne cineres fupra noratos , & pilulas, d. d. 2. Nov. con- tinuandas fuadebam ; fibrasque leniter roboraturus , addcre confültum ducebam :? Rec, 9igéf, antim, acr, nunc, 1, intl, Vitr) mart. Zvvelff. liqu. C, C. fuccin, ana drachm, j, M. fu-- mat terin die XL. guttas. | ZEgra nolebat vinum amplius cineribus adfundeére, fed ocenopegium , puri vini loco; ufuür- pabant, . — P «^D, s, Dec, ipfe egrotantem vificabam. Maculz purpu- rez, fuper integrum abdomen dorfumque adparcebant, Ar- feriz temporales fortiter , & celeriter pulfabanc, uc. & in- terne, ex egrotantis obfervatione, carotides. Intus in ca- pite pun&orii , acuti, frequentes dolores animadverteban- tur; major capitis tumor; alvus egre aperta, Pilulas faíti- dicbat, Rec. Spzr, anis. drachm. iij. Res. Jalapp., ferup. fem, Ju- lep. wiolac, drachm, j.. M, ex lolut. exa&isf, f. hau(tus, Quo fumto bene purgabatur. Sed capitis fymptomata enumerata perfeverabant. Admovebatur capiti facculus, in quo fal cu- -linaris decrepit. ficciff. calidiffimus; fimul ac vero made- . bat, novus imponebatur. Jam merum vinum, quum ceno- pegium naufeabundum exifterec, nec vini effedus ederet, cincribus icerum adfundebat; corpore autem, pilulis prio- ribus jam adfueto , feces deponere negante; pilulis d.d. 2. Nov. addebam Refiz, Jalapp. Scrup. 17. Refin, Scammon. gran. VI. quas D, 6. Dec. priorum more fumebat, a quibus fexies fzces alvinas excludebat. M s —— D, $. Dec. heca filio una ferie fubfequuta fe invicem mala nunciabantur :' fymptomata in. capite eadem, caligo oculorum, animi deliquium, epilepfia, fopor; alvus aper- tà. Vifo ergo hoc tam inopinato fpeciaculo , preceptor domefticus , quem KRa££ adpellare Judaei fueverunt, galli- mani nigram ,'vivam , fuper pe&us agrotantis tenens , dif- X. | o4 rupe- 4 [ " SM UMEN Y E ME NEN LIEST ee -- 7 - ^ ES X - » j Loi | 4 lo E M ANistis -Olfeiatia TIL". t^^ ros "EM autem füper(titiofa medcla effectum fpera- . -fáàtum nom praftante; mia&trarm illemagnam , faritiz ; ad pa» . nem conficiéndum , dibigelidetinfarsiensedh radcipumgilg prolatisque' quibusdaat cum murmure verbis; fupe illam magnum vas fidife in: inntimeras parres: perfreger nec tum: ad fe tedeunte- era , Píalmum "Davidis. rsen fimuilatà quadam quaft anxia réli gioneincicatüs USt cri raverac; qui a Judaeis: liodiernis-miorbo- illi; Den man-utt teró Dad) nicht nenmen barff , fub quo ftulto ac ridicule guess ne infulcus. epilepticós intelligunt; » opponi fuevic.. Tantum |- veto aberat; üt; his omnibus irritis; &grore fenfüs-inftaura« féncur, üt potiuspoplexia "fiimulcum epilepticis: repetitis. exacerbátionibüs. corriperétur; : "fam autem , ceu: p - dura petéipiebam , "48. hotis lotium dimittere nón potue: E E. fát^ Uc igitur idem Rabbi urinàtri cieret , faniori- paullu« lum genió ductus, cepam majorem :dilledam'pubis regioni ejgroca' timpofuerati! qu fa&to',: mülcum-uriné emific: «^ 7D. 9: Decl otnüiüm ique modo feriptà reliqui , ego:cers tior ficbam. Quippe quum miullanm adplicata incantamenta hebraica opem fperatam ferrent , egrà mortis candidata ab adítantibus declarata, tandem thili-icetum obtrudebarur; an forte quid porte&i temedii vicam fuftinere valerec; Hunc iraque (pirirum excitaticetii j ipfeapud egrotam jamiam prz- fens , prefcribebam: Réc.-44s, Lavend.. Napb. ana unc. IF, Spir. Sal, aróm. anifat. Ligu. €. C. Succin, ana drachm.1j,:;M..dé hoc, vi-apértó ore, faepius draclim, una altérave ingeratür, Rec. Rad, Imperat. Irid. nofir. Pyretb. ana drach. dj; Herb, Sali, Orig. Ruf. "Páleg: . ARA Matilj. I, dgüriciune, fem. pup. :Calecjat b, in fet ligat, dra jM. (£9 inic, aC Cont, gy. m. decoc.aq, qu. font ife Colat, pro Quavit vice Jib, j. add. Jal. gem. ume, fem. oF, elyfier y legitime adpiieaddd Duobus enim od dii $?oi(alvur non gen uir t8OML sasiluqi Jh 1$S4À Gg n2Ugp. «sitiens His ín soa oim voci hera il vue fgertinn Ser : 4 (0 diei b Hydeops TR cum apples 6?c, 2-» diei motum & fenum cum. loquela ,. quamvis interrupis nnibus, recuperabat. Communis inftar clysmatis, fti- lu ulo nondum neceflario vifo , Venetus nunc fapo, cum iccharo & late q. f. permiftus adhibebatur , unde alvus bis refpondebar. .Memoria valde-lzía erat. | Ex frequenti iricus- üfu cotum in madore univerfali corpus manebat, "Tumor aquz intercutis fere omnis ad arcus inferiores, màa- numque dextram ; quoniam huic frequencer inharebar, de. ducebatur, Vertigo & puncerii in capite dolores cum fa&orum. oblivione fupereranr, Lingua poítridie,, maftica- tiohis. ope frequentis .caryophyllorum aromaticorum, & oris. 'erebra. per chirurgum facta :collucione ,. detumebat, Pulfus plenus , modice celer, equalis, omni hoc tempore, quo ego prafens fueram. Maltum pituice vifcide ex ore profluebar. Bina infuper ju(li. veficatoria pone quamlibet aurem. adfigere, rafumque caput; ne porrigo in fluxu fuo impedirecur. » bene calide obtegere, ac parum. cenuiflimo- | rum jufculorum abforbere, —— - D, re. Dec, Aegra paullulum melioriin ftatu erat, Ver- tiginem non patiebatur, fpeciem tamen foporis cujusdam adhuc pra fe ferebat ; comedebat jufcula tenuia e carne gal- Jinacea. - Quibus. vifis , gram. relinquens, domum .repete- bam... Rec. Spir. Sal, ammon. anis. dracb. iij, Liqu. C. C fucci- nat. drach. 7j. Ejf. Caflor, arachm, j. Sumat quater de die XXX. tàs.ex cochleari hujus vchiculi t Rec, 4g». apoplec, tnc, £j, . dv pb. Lavend. ddIntb, aua unc. IP, M... Vefica. empleftris excitate bene. fluebants alvus ex clysmate faponaceo fupra defcripto, bis. exonerabatug, 0.4. atn 11, Dec, Hac fcribebantur 4 : Acgra XXXIV, horis fomno caruit; phantasmatibus multis mens oberrat; calor - £ebrilis. magnus 5 alvus. XII. horis. .claufa;: dolores capitis puadtorii abfunt «tumor hydropicus maximam partem Morin defcendit remedia prefcrip«a continuantur. 24i C 3 Ordi. 22 | . . Wlfervatio 1i. | « Ordinabam cfyfíterem f:ponaceum, adplicationem vefi- catorii in cervice, & in utroque brachio. Rec. 4422. Aamphb, unc, 1j, Laud, Liqu. Sydenb. gutt. xvj. Syr. ex fucc, flor. pap, *head, unc. j. hauriat cer de die unum cochleare, Praeter ea liquore fpiricuofo d, d; 10. Dec. bisindieutatur, — D. r2. Dec. hac? Adlata antequam remedia effent, egra delirare fortiter incepit , neque ullusipfi fermo, nifi furibun- dus, ac de diabolo eft; clysma adplicatum effedum dedit, ftacimquealium, adjecta quarta fpecierum d. d, », Dec, par- te, adplicaturus fum ; pulfus modice plenus, & celer, ac e- qualis; calor priori minor; tranfpiratio rofcida; veficz excitacz optime fluunt ; ope foliorum braffice calido- rum, ac butyro illitorum, aperce fervancür; ceterum ar- dorem in ore, ac lingua cumorem adhuc fovet. Collutio- nem oris ex aqua & aceti partibus aequalibus, fzpius repe- titam,precipiebam. Rec. Z2». P/zvia unc. iij. Aqu. Meliff.c Cort, aurant, ana unc. ij. propbyl. Sylv, unc, j. [yr. vof. folut. fr. y. rad, aper, ana unc.j. fem. M, D. omni bihorio, reciproce cum fequenti, cochleare unum, Rec, 442. Pluvi« unc, vj. Laud.liqu., fpdenb. [crup. ij. Syr. Rof. felut. rub. id. ana unc.j. M. Rec, Rad. Petros.Scorzoner. ana unc. j. Plantag. unc. fem, fol. Endiu. Lact, Ci- chor. ana Manip. j. fl, Nympb. P. iij. conc. gr. m. decoqu, cum .. f. q. jufculi gallinacei, cenuis, quo de frequenter bibat ac eo- medat, : D, r3, Dec, hec : Heri, hor. 9. matutina memoracum clysma ftimulans adplicari jubebam , unde quater copiofif- fimis fecibus depofitis, lumbricum magnum excernebat, ' Obfervatu porro dignum cft, diverfis eam fedibus glomec rem filamentorum alborum, copiofo muco pituirofo inhz- - rentium, inftar albuminis ovi concreti, exclufiffe, cujus- modi globulos nihil aliud, quam nidum lumbricorum effe $uniorum, mecum facile credideris, Poft fumta noviffima smnedicamina in fomnum adhuc durantem incidir. | Mo- men- eapitis, cum harum duritie partium & gravitate; debilitas ? de ! n Hydrops univev[alis,cum apoplexia; &yc. — 23 —————————————— mentum oculos aperiens, non amplius dcelirat, fed fana lo- quicur ; confeftim vero in fomnum relabitur, | - Qommendabam parciorem anodynorum ufum; & ut- jufculum repeteret, auctor eram. | — D. r5. Dec. Minor fopor; vires egrota fractae; per yvy- Üivseoy alvus claufa 5 urina tamen modice fluebat 5 tu- mor ab omnibus partibus defcendebar ; in femore & tibiis reflabat. Lingua a frequentibus oris collutionibus acribus a chirurgo , me infcio , inflitutis ab epidermi de nuda, Rec, init. Bellid, ff, Tunic, ana unc. fem, Syr. acetofit, citr. unc. j. M. Capiat omni quadrihorio C. guttas in jufculo, Rec. 7727. antimon. acr. unc, fem.Liqu. terr, fol. tart. drachm, ij, Eff, Scord, drachm. ijj, M. D, omnifextahora XL, guttz, Jufculum cum radisibus Petrofcl, Celeri, Sifari, &c, repetebatur. D, 17. Dec. hzc: Tumentibus fovea pedibus impreffa, haud ita multo poft evanefcit; alvus naturalis; egra debi- lis; membrorum gravitas, dolor; abdomen & caput magis tument; oris cavurm, lingua, gula, plena veficulis, arida, ar- dent; magna ficis; veficatoria noviífima aliquantum adhuc lymphz e vulneribus eliciuntj eaput porriginofum eodem im ftatu, ac puítulis obfeffum ; ex occipite, puftulis in unum ibidem latumque ulcus conflatis, manipulum ver- mium parvorum, teretium, alborum, villoforum, capite ruübente donacorum, excraxerunt. Vidi eosdem, Rec, Her?, Mercurial, Altb, ana Mij, Fl. Ferbafé, P. ij, inc. gr. m, decoqu. c, aqu, font, q. f. de colatura capiat unc. IV. omni quadrihorio, Rec. Crem, lacf, vitell ovor, ana unc. j. Syr. wviolac, drachm, vj, .dqu. Ref, unc. ijj. M, quocum os fxpe fovendum & col- Juendum. ; 2D. 20, Dec. Oris paullulum tmelior ftatus? fitis tnagna? tumor ingens pedum, femoris, abdominis, faciei, & tocius ac 24. s rd EX Ebrei Ec imu ac vitium. lapfus; alvus laxa, fed. fcaes nigra, tenaces, anitar axüngiz ; in fomno largo largus £füdorz 1... :55 ;395$ Suadebàm pro ore medicamina d, 4d. 7. Dec, pro hydro- pe autem Eff. d. d. 14. Dec. neque: minus- pilulas priu quarum 6, cer de die.devoranda spun" FE URAUS tandem repetirum denuo. Goth esr: i3 adidas D, 24, Dec... Oris. morbi aberanrs. pote rat. icerum tian; ducare, deglucire ; &c. .tümor partium idem j. quum, 2. die- bus UL laxam. non habuiffer, & in animi deliquium exin delaberetur, clysma. faponaceum adplicari jubebam, quo fadlo, materiam rurbidam, fecum. inftar cerevifiz, ruríus excernebat;- | . Ordinabam conzinuatidcm E] V. d. 14 Dec. pilul. . Cort, peruv. & vini hydropici. Ac de pilulis quidem 4; 25. Dec, ter XIII. d, vero 25. c» 27. Dec, ter IV. fíumendas curabam, ut poftremis 2. diebus paullatim. refocillarecur. Sed qua-- libet fumtas poft pilulas vice in cantas precordiorum anxierates incidebat, ut lipothymia metueretur? in primis pulfus. arteriarum temporalium celerrimus, cum interno ,capitis dolore ardente, condngebat. Quum igitur vires jufto debiliores deprehenderem, atque ab apoplexig epi- lepfieve novo infultu cavere mihi deberem, has interim pilulas rejiciebam, & purgationis gratia hunc (alem prafcri- bébam: Rec. $4. Epfom. unc. fem. Sal, tart, drachm. fem. Af D. qualibet vefpera. Jungebatur eff. d. d. 14. Dec. & vinurn hydropicum? caput jam ficcum erat; fovee pedibus im-. preffx , haud facile refurgebant. Tarfi quoque nunc tumor adparebat, quum is ipfe. antca fub. malleolis pedum nun- (^, quam detendie - —- —! ^a ieiib, D. 3o. Déc. Omnia ur pes ERE carebat ;falem Bon adhibuerat, quia eundem faítidiebat, Fx alvo igitur ad(tridia miagnas anxietates fentiebat, — Rec. Exwir. catbel.- NUM Jj. Mercur, dule, Scrup, dj, & fem, Caffor. opt« gr. uj. M. vt y, L r^ * EUNLASM - K , - E^ Bydrop: umiverfalis, Cum apoplexia, &5'c. o5 MM f.l.a, pil. ex férup. j. mum. xv. con]. pulo. Conch. marin, D. XV, alterna vefpera. Hifce Efl. d. d, 5. Dec. & vinum hydropi- - cum adjun gebam. | D, 1, Jan, 1735. Aegram heri valde füdaffe referebatur, Hoc ipfo die alvus ex fumtis bene vacuabatur pilulis , inde virium refedio. -. D. 2. Jan, terum fudor largus : Tuffis magna; febris quotidie imperens ; ad quam profligandam Rec. Cer?. Perzv. unc, j. yr. ex fauc. f pap. rb, fyr. y. rad. aper, ana q. f, ut f. Elect, nolle, b. extra paroxysmutn, & in fine ejusdem omui qua- - drihorio cochl, unum, Ad animi levia deliquia, paullo an- 'te febrem adpropinquantia , hoc Rec. 444. cort, auranz. dint, Ana unc. Vv. propbylact. fylv. unc. fem. [hir. C. C. drachm, ij. 04. D. neceffirare urgente , cochl. unum. D, 3. Jan, Omnia meliora ; tumoris receffus ab omni parte, UE d, 20. Dec. deorfum. : | iD. San. Muflca aqua in thorace, an etiam in peticardio? jp animi deliquia, & ingentes anxietates, &c. cre. di id fuadebanr, Sed en aliud mirabile Qonóneior!. quando P germieba:, demiffove vigilans capite jacebat, aqua copio- glutinofa tanta ex ore multirudine proruebat ; ut fere fpi. Tirui exitus precluderetur. Paucis momentis nulla aqua emiffa gluren gelatino(um , ovi magnitudine gallinacei, fuis ies &grotans manibus c fapeibus fxpenumero protrahe- at, . Node animi deliquia; reque a potione d. d. 2, Jan. ulla corundem. amplius remiifio; cephalalgiz fortes; in facie tumor; fub oculis tumor magnus, lividus;'a quarto Jan. ad hune rumefcentia atque inflario ventriculi & abdominis infolita poft prandium ; cotum corpus calidüm conftanter 'füdabat; in facie fübinde füdoPIrgidos yd puis gun Sellgttus. A.P, AM, Fol, F. T] D Ru: -—— " ' ^ : 206 |. 0 5 7 Olfervatio HE: 5c -. Remedia hec: Vinum hydrop. pilula d, d. 3o. Dec Elc&, d. d. 2. Jan. & hec potio analeptica : Rec, gu. Hy fop. unc, ij. Lavend. unc. iiy. fal, volat. oleos, D,D. FELTR UPP, dracbn, i]. Laud. liqu. Sydenbam, ferup. ij, olei fill. cort, aurant.- dr bacc. junip. ana, gutt, s. ol. gumm. kikekunemal. gutt, xx. M,- D. omni hora fexta cochl, unum alterumve, — € D. 9. fav. Omnia priora; aqua certis profluebat inter- vallis, cerco impetu, ex ore; five erecta in lecto federcet, fi- ve decumberet, fed non cam fzpe,ac antca; cumor parcium generatim minuebatur ; mane tamen major exiftebar, quum vefperi nullus fere adpareret; fudor copicfus; pilulz tertio die datz,, cres cantum fedes 4. 7. ja, effecerant 5. alternis igicur diebus ad XVIII, fümendas fuadebam , & die inter- mittente IV, ne alvus prorfus claufa eflec, ceu antea fatum - . fuetat. Anxietates circa precordia evanuerant.. Quoniam electuarium peruvíanum, infulfe fingens, fe adpetitam inde perdere, amplius deglutire nolebat, Hoc dabam : Ef. cor, |— Pernv, bene faturat, unc. j. Tint£. fal. tart. unc. fem, tintf, itr. mart, tartar, Ludov, drachm, j. M. D. ter in die XV, guttz, Vinum quoque hydropicum adhibebat, Reb D, 14. Jan. Hac ex litteris: Vires multum refedz? hy- drops minor; pilule d, d. 3o. Dec. num. XVIII, datz, nil .efficiunt 5; unde dyforexia , anxietates leves; quotidie egroe ta 2. horas extra ledum ,fine virium imbecillitate , verfatur. Aqua ex ore adhuc, priori ritu, fed non tanta cum fpiri- tus difficultate, effluit. — rior -:.. Medela; Vinum hydropicum, e(f. d. d. 9. Jan. & hz pi- lule: Rec, £xtr. catbol. drachm. 1j. Extr, elater, veteri ferup. fem. mercur. dule, ferup. ij. e fem. Caflor. gr. xvj. M. f, 1. a, pil, ex férup. uno num. xv. con[p. p«tv, "ad. tr. jd D. alterna vefpera, ita, ut vefperi 10, & altero manc omni bihorio 3, furnantur, donec alvus folvatur, "d. egg cs cond hc a D. 14, -- -— glutitio difficilis; oris interna fuperficies a/pera5 raucedo: gluten, d. 5. Jan. defcriptum, copiofum ex ore adhuc pro. trahebatur; aqua etiam magno flumine ex ore profluebat, ere&a licet federet, auc ftarec egrota. n 2D. 20. jan, hec litceris ; Tumorhydropicus, ex femore, pedibus, &c. prorfus abeft, fed in hypogaítrio manec; una alterave vice in hypocauíto deambulare poceft. ... Utebatur vino hydropico, pilulis d, d, 14. Jan. eff. d. d, 9 Jan. ad raucedinem vero Rec, Syr. 4e Ery/- Lobel. unc, ij, for. ex fcc. fl. pap. rh, unc. j. M, detineac duo parva cochlearia faepius in ore, (yrupum, a faliva dilutum, fenfim deglutien- do, Eodem, penicilli ope, os elui poteft. — .—— | D. 22. Jan. Epulis una cum familia prima vice adcum- bebat; glandularum colli cumor difparuerat. - 3D. 23. Jaz, Tumor fere omnis hydropicus evanueratj Obambulabat zgca fepe in. conclavi, | inn. dio Ret: -ta, fed minus laxa; adeo a tribus diebus falive excretio Aadauda erat , ut quotidie lib. IV, circiter. pituitz (alivofz xexfpueret... Unde concludebam , tumorem hunc, tam acri- ja D 2 2 Tu VEE gr Hydrops unioerfalis, cum apoplexia, 65'c. 27 : 25927 fan. Teftantibus litteris , curnor tonfillarum, de- - — ilio FEX Jes f ] d K - 4 TOME e ro e i - o MEC 2 - " E - 8H K | / Í | t 58 "ay PASO NNNS Obfervatio Ill, UR cer dolentem, ex longo pilularurn ultimarum ufu; quibus mercur, dulcis, in pharmacopolio paratus , ad fenfum in- fipidus, inerat, provenire. Lenitet itaque, nec uno impe- tu, egram ab iisdem abducturus, przcipiebam, ut per cri- duum adhuc omni vefpera IV. fumert Quo ipfo alvus pon tancum aperta fervabatur, fed etiam impediebam,quo minus falivatio repente fifterecur, Suadebam quoque, ucinfu- fum caryoph. d. d. 24. Jan. continuaret, neque minus vinum adhuc hydropicum , atque eff. Cort. Peruv. ufurparet : Ce- cerum vire$ zgrorz fub hac ipíà falivationis z«; augeban- tur , fici tamen nihilo fecius magna detinebacur, ^5. OPEM T, S rabbi referebat, cümorem omnem evanuiffe . fed inter abdominis tegumenta aliquid reftare. — Preterea faciem, gingivasque & mufculos genis vicinos valde, lin- guam itidem , fed non in canto gradu , cumere, effluere fa- livam fpillam, albam, foecidamque jam redditam, fpatio - wnius diei ad libb, IV, partes cumidas infigniter dolere 5 vi- res agre augeri, eamque non nifi jufcula confummata de- glutire, poffz, id quod ipfi quoque duranre falive fluxu in- junxeram ; tumorem atque dolores auctos effe, quum e conclavi exiens , nimium frigori fe expofuiffec, acque rei - cuidam irata fuiffet. Omni proinde vefpera 2. tantum pi- lulas mercuriales, prater ea vero ad alvum laxandarm, co- que falivationem paululum divertendam has fumendas or- dinabim : Rec. Extr, catiool, dracbm. f. Extr. Elater. veter, ». Caffor. ana [crup. j. M. f. ex ferup. mnc. pil. xv. confp. pulv. Ireos Fhrent. Sumac alterna. vefpera VL, & fequenti mane Il. mni trihorio, donec feces deponat. — Cecera mox defcri-. beada remedia addebam , ut tranfpiratio bona confervare- tur, acque falivatio fine optato potiretur, Quod reliquum eít, in locis, ubi aqua iritercus rece(lerat,egra valde marci- da erat, Rc-. £f. AMyrrhe. f. alkal. dracb. 7. Ff. Guajac. fermp. 15. " el. caryopb, gut, oe, ol, evor, dracbm, j. M. D, manc hora rt ! ia ! LM ) — Bydrops univérfalis, eum apoplexia , &9c. ^9 | - & pomerid, hor, 4. L. gutta. Ree, Ra2. Chin, nac. j. corz, Gua. Jat, drachm. X Herb. Saponar, mercurial. ana Mg Sem. dts, fiel. lat, drachm., 4j; M- €r inc, minutim, ebuliant leniter cum 24d. , f. bibat omni mane in lecto IV fcutellas calidas, Vinum -Boopicum ad cempus omittcebam, ne doloresin ore, quan- do «gra illud hauriebat, nimium augerencur. y | D; 4, Febr, Tumoris in abdomine egregia remiíTio; tu- Toris gingivarum , & bafeos lingua aliqualis imminurio , falivatio lenior; facies adhuc tumida; aures pun&torio do- lore fubinde traus verfim ab una ab alteram adfe&z; den- tium vacillatio; egrota fine virium defe&u 3 horas quoti- . die in hypocaufto obambulaba:, Suadebam continuacionem remediorum d. d, 5r, Jan, hisque fequentes pro cucupha fpecies adjüngebam, calide , tfriane & vefperi, capiti imponendas : Rec. Lig. Saffafr. rad, Pyretbr. ana. drachm, ij, fl. chamon, Rum. Samb, melil, ana nj. ummit, abfintb. mij. fem anis, drachm. //j. M. ex conc, f, fpe- €ies pro cucupha, laxe fyndoni includende, - D. z. Febr. Narrabatur, gram fücceflfive vires recupe- rare, adperitum vigere? alvum ex pilulis apertam tantum - — modo fervari, quum antea purgationem effeciffenc; fali- vationem paullatim imminui 5; dolores oris per intervalla , precipue nodu, egram valde corquere; faciem cum gin- 'givis adhuc fubtumidam etle ; abfcedere ex orefruítula cu- ticule corrugatz ; falivam valde féetere ; ventriculum una alterave vice admodum doluifle ; pilulas mercuriales a. d. 3 Febr. egrotantem non fumfifle ; veculani d. 3, Febr. fuafiffe, ut acecum & (al in ore detinerec; quo facto , dolores &c, fymptormata relata iterum adparuiffe, Quibus auditis, in egram animadvertebam, quot toties difcederec à diaca prz- Ícripta, atque , ut pofthec regulis datis meliorem morem gererec , jubebam, Rec, Herb, Adalv. Mltb, Mercurial, ana Ag. Concif, gr, m. decoqu, Mij. cum Aqu. plwvielb IZ, utatur deco- D 5 &o MW MEC RR TM IR Sh ; &o hoc pro frequenti oris collurione , prafercim ingruei» | ... tibus doloribus. Rec. Refs. Jalap. ferup. 1j. fpir. anis, junip, ana drachm, j. $yr. violar. drachm. ij. M. dentur alterno ma- ne hora nóna, propinaris priori vefpera pilulis d, d. 31, Jan, quodfíi alvum jam rum exoneravit, XXX, fin minus, LX. gute, | ndi uulgo D, $. Febr. fumtis precedente vefpera X. pilulis, femel . hoc mane purgebatur. — Quare hauftis XXX. gutt, de eff, purg. ter denuo alvus refpondebat. | Quantitas falive kac die crium librarum, adeoque mitior erat, : D. p. Febr, alvo claufa , datis LX. guttisde esf, purg. fe- ces multas excludebar, — Quantitas falive paullo fupralibr. duas. | Curis quotidie madebat, | Vires quoque bonz, un- de plerumque extra ledum verfabatnr, — — D, 10. Febr, (umtis X. pilulis, nil effeQum erat, fed ef- fentia in ufum vocata, fperacum fücceffum ediderac, Quan- - titas faliva lib, ij inter cam paucus incermiítus fanguis; vi- giliz 5- durabanr quoque tumor ac dolor partium oris, Or- .-:dinabam continuationem eff, purg, & decoct. emoll, pro col- luendo ore, neque minus decod. d. d.31.]Jan. 1. D, 14. Febr. nunciabarur , falivam , a tribus diebus falfo fapore przditam , quotidie fenfim imminui ; tumorem in ore decrefcere ; dolores ramen reftare; id quod ex falfe- dine falive derivabam, ^ Ceterum hzc erac alvi laxe ratio: d, 1 1. Febr, fumtis XV, pilulis, bis dejecerat. Z rz. Febr, fum- tis, vefpera praecedente, XV, pilulis, quater dejecerat. 4, 7 7, Fibr. fümtis priori vefpera X, pilulis, quinquies dejecerat,; Praeipiebam , ut deco&. emoll, pil, purg. & fi neceffe eflet, est. purg. continuaret, ab ufu autem vini diuretici tàm diu prorfus abítineret, donec falivatio omnis ceffave-- Tit, quod 4, 7$. Febr, eveniebat, Atque hac fanata ratio- ne, poft alios fex dies domum egredi valebar, Qualis tan- dcm diata jn omni morbi hujus temporc fuerit, artis pe- BR. : ritus - EM 1^ iil : SW Ü ee - Hydrops unioerfalis , cum apoplexia, 6yc, — ax rirus pro fympromatura variatione facile judicabit. Ad. dendum tamen , quum poft alios 14. dies nimis aéri plu- viofo & ventofo fe concredidiffet, vefperi malleolos pedum parumtumui(le. Ad roborandas igitur fibras hoc dabam ? Rec, Tind. vitriol, Mart, tart, Ludov. unc. j. D. bis zu die XL. gutta, - | : Sed quum monito, de noti tam fepe egrediendo , ven- triculove infenfa ingerendo, morem non gereret, prater malleolorum di&um tumorem vefpercinum, graved:ne quo- que vexabatur. Serio itaque illi injungebatn , ut adi&is fe-- dulo abítinerec, vini diurctici lib. IV, adhuc, debito modo, ebiberetr, atque hoc fzpius naribus attraherec errhinum, nul- lam fternutationem producens? Rec, Z7zriel. alb, ferup. fem. 4qv. Major, unc. 1j. M. pro ufu externo, Quibus adhibitis, d. 24. Mart. prorfus convaluerat. | . En igitur difficilis morbi felicem ex Dei gratia fanatio- nem ! en falivationis in hydropis fine opratum fucceffum ! Egregiam, me-hercle! falis alkalini, fixi copiam, mediante vino diuretico ingeílit egrota, nequé tamen ex vulgari mi- nus probata opinione falhoc , cum Mercurio conjunctum, corrofivam in corpore humano indolem adfumfit , quin e&gra pocius notabiliter fub ipfo falivationis decurfu viribus €revit, Neque regimen, durante falivz fluxu, adeo cali- dum fervabatur, ac vulgo przfícribi folet , fed eo gradu, ut fuavis ope caloris, & medele, provide adplicate, rofci- do femper epidermis madore perfufa manerer. Nec in tam: varia precipirata , me judice, egrocans mala fuiffet, fi di- &is femper aufculiaffet. Quum apoplexia detineretur, eo vencum erac, ut adítantes Hebraee mulieres mortuam jam pronuntiarent, neque plane, nifi vi reject, medicamento- rum infoonem permittere vellent. Optimam ergo hy- dropis medelam per(everante in ufu falium fixorum , alka- linorum, quacumque de herba combu(ta paratorum, repe- ^i d aaniso rias, ^ * ! -— 42 7: * .Obfervatio IIl. rias , quippe qui nullam, drafticorum inítar purgancium, vim corpori inferunt , (cd corpus egrocum in naturali ela- tere confervanc, Prafertim fi, quod fzpenumero ficri fue- vit, febris aliqua hydropi fe adfociec, cortex peruvianus , fruftra reclamanüibus multis; aut Hippocaftani cortex, a ZANNICHELLI folide enucleatus , varia forma ad- hibiti, debilitato fibrarum cono reítituto, corpus optime corroboranr, Generalis fumma cinerum Geniftz lib. ij, ci- nerum abfinthii lib. vij. 5 certicis vero Peruviani undecim — * cum dimidia unciz func, quz potiífima remediorum gene- . ra , durante morbo, «grora confumpfir. Unde gradus len-- corís in fanguine, ac debiliratis virium venire in computa- tionem poffunt, Primum de cineribus Geniftz vinum pa- rabatur, poítea vero, his deficientibus, cineres abfinthii, vulgaris , latifolii,horumloco fubftituebarur, Cecerum her- ba Genifte officin. copiofe in vicinis provenientis, ac no- - ftraibus 2Srabmé dicte, tranro in prerio & ufu apud nos eft, ur folo herbe decoQo cum aqua communi plures vi- lioris conditionis homines hydrope , five aícites dicir five "anafarca, fanatos unanimiter adfirmetur. Soluto quippe falis ope fixi fanguinis lentore, cenue feparatum ex eo lo- tium copiofe per vias urinarias effunditur, ac meliori cum ratione purgantia fübítiui poffunt, adjun&tisque diapho- rericis, perfpiraiione revocata, undiquaque fuperfluum at- tenuatumque ferum expellitur, unde , additis in fine mor- bi, quae fibris elaterem conciliare iterum valent, nifi lafa jam , peregrina ex caufa , fint vifcera, certa, Dei fub auxilio, - fanitas fubfequatur, neceffum eft, Coronidis loco caufam bydropis hujusce antecedentem adponam , quam rerrorem "fubitaneum, cum moerore conjuncium , fuifle inrellexi, Sa- . no namque in ftatu vivens Judza noftra, litteras accipiebat, .^ quibus perhibebatur , maritum, aliorfum ante aliquot dies profe&um, in' puteum pracipitatum , ac fübmerfum, di "o yal« -— Byárop: univer[alis , eum apoplexia , £57. 2A vallem Jofaphat migraffe, Repentino illa nunc viduam (e factam reputans , marore perculfa, quamvis vivum fofpi- temque poftea reciperet maritum , infignem camen frigo ris (tatim fenfum in toto corporepercepic, undécrium qua- tuorvc meníium Ati. infelix Frpolica, E nb initium cepit. Teak le: . Mentionem ficidüectrl in hiftoria falis volatilis oleofi 5. D, Zirnold, Ludov, FELTRUP, feci , fpiritus aptiori fane jure, falis arcmatici volatilis nomine adpelladi- ^ Cujus heic compoficionem fübjungam. Rec. Gorz. aurant. Cit, |.ana unc. vj. IVinteran. unc, ij. Lign. Saffafr. unc, ij. Rad. Ga- dang. unc. unam fem. Zingib, unc, 1j, fal, ammon, unc. xij. fal. allal. unc. xxv. fpir. vin. mij. f. lib, FIL. ad lib. FI, M. lies Eximiarum elfe fpiritum huncce virtutum, cum fimpliciurm, e quibus conftat , ratio multiplex experientia, & ipfum b. . Dom. gu&orem, & me docuit. Novi i in vicinia ecclefi d mi, , corporisque vigore fe nunc Vadenk. quo nunquam antea. Credidit initio vir ille, fe falem volatilem oleo- | fum SYLVII ufürpare, quo tamen felici errore, ab P au&ore fibi enarrato, fummopere poftea ^ ? lentus eft. - | $e eremo: "De des eg d P, M, il, FÉ Miu —.. OBSER- T , ba WOW e i 3à& |^ - — Olfervatio IF. MS p .& Dn. D. PAULI HENR. GERARDI MOEH- E GCNMMANU Dio Medie: E3 "Tumor fine fenfu durusin pharyngis laryn- gisque mufculis, i: T) uftici uxor, XXV. annorum , duorum liberorum ma- BW ter,laQans, (taturz parve ac robufte, cuti denfa ri- - 4. & pidaque donata, mexfe Maj» 17;4. quum frigori atris. nimium. fe expofuiflet , cumorem fine fenfu. do- loris durum in pharynge fentiebat; a quo deglutitio tan- tum impedicbatur, ut noa nift cenuia forbere jüscula pof- fet. In hoc fiebili ftatu ad. Oc/o/rir usque finem manebat , neque mali, putans, tumorem hunc fanari non poffe, curam defiderabat, Fere autem fub hoc tempore pleu- ritide fpuria vexabatur. Neglexerat quippe omnem adfe- — €&a partis calorem, quid ? quod pedibus denudatis rure ob- ^ ambulabat, neque minus negotiorum caufa in prata, aqua — madida , ac uda, frequenter excurrebat, A noviffime in- vadeate morbo. per pharmacopocum. medicaftrum libera- tur. Qui ipfe camen eque minus , ac chirurgus quidam, agyrta hic valds decantacus , effentiis fuis purgantibus , ae. fine diaphore'ica virtute calidis, & aromaticis ne cantillum — | primi quidem morbi fupérarepoterant. Pluraab hifcecir- cutmforaneis adfumerce: renuens zgrota, in pejorem fenfim morbi prinéipis coníticutionem: incurrebat , dum interea - platysma myodes, musculique colli, achumeri tumere quo- — que inciperent, cum: noviter accedente, a cervicead laryn- | gcm excenfo dolore, fauces perítringere minitante. Paucis abhinc dicbus ipfius glandulz pariter, ac mufculi laryngis tumore frigido ac pituitofo adfciebancur, — ' E T o. Tumor fiàe fenfu durus pharynois 65 lavytgis: 55 —— D, r2, Dec, ego vocatus pradi&ta expifcabat , ac pracer €a horum certior fiebam fymptomatum: loquela difficilis; tuffis aótis, cum materie craf(Iz, fub - flave aliquando vi- . tidefcentis excrctionc 5 lateris circa fepti cransverfi finiftram partem dolor pungens; vertigo primi gradus; omnium partium immobilicas , rigiditas, ut € fella fe ipía erige- re nequiret, Ladans,catameniis carebac, Liquido igitur conftabat , omnem iorum a frigore nimio provenire, . quo fublato, refticutaque Sandoriana perfpiratione , edu- .€toque copiofo in faucibus, collique partibus obfirmato ' vifcido glutine, egrote falutem certo fperabam. Rec, Lzgz, : Guajac. unc, ij, anis, flellat, unc, fem, Fenic, drachm. 3j, incif. minutatim , decoq, c, lib, vj. pluvie , fpatio dimidie bora ; cola- tura fumat IV, fcutellas murrhinas calide ter in dic. Rec, ca- syoph. arom. tnc. j, rad, Pyretbr. dracbm, ij, ex comminut, f. c, | /^ IF. plevi« md quo fzpius , vel omni Mss dici, os Colluat, eh Defcripta ratione. hifce ufürpatis térhe diis. omnia daas - pofthebdomadas , phenomena iiec fpemque c con- -— eus. felix exitus confirmabat, Bm. OBSER VA T10 V. Da. D. PAULI HENR. GERARDI MOER- RINGII, E en canina , infantem Holm me- ; dia hieme trucidans, ariores une óbfervationes funt, qua. hiemali teripo- re communicatam, beítie moríu rabiofz, caninam communiter adpellatam rabiem, indeque obortam atque conffatam , quod fi confummata jam exiftit , hydro- j E2 pho: 46 7701 Olfiroitio Ks 0D o phobiam relatam exliibenc... Quamvis enim cundi fere Me- dici, ac inter eos concinno fcribendi nitore lll, BOERHA- VE apbor. de cogn, & cur, morb, 1134. regioniem, magno ca- lore eftuantemn, & viciffim fummo frigore rigentem parí paffu , in rabioío delirio gignando ambulare; & re&e qui- dem , ducant ? apud omnes ramen conftat , multo. plures moríus zítate, ac hieme contingere, Cujus quidem cau- fam phznomeni nulli ignotam fore arbitror , qui confide- ráverit, quam follicita hominum pariter , acque animan- tium hiberno cempore cura fit, a minimo , ac notabile ali- quando forfan damnum illaturo, frigore fe defendendi , uc adeo proclivius ad dirum atque funeftum hocce malum in- cendendum via plerumque przcludi foleat. | Cui tamen complurium rufticorum , in noftris , aliisque fimilibus,ubi . feparatim rure domus exítrudz exftant, regionibus, neceí- faria quodam modo «eoníuetudo' cognita eft, praegrandes fuos canes catenis foras adligandi , ut vigilantes latratu , fu» res aliosve ignotos noctu homines advenire, herum com-- moneant , minime mirabitur , hujuscemodi canem, poft ali- quod temporis intervallum , ad vehementiorem iram, con- tinua adligatione, pronum redditum , injuriisque aéris fre- quentius expofitum , accedente, ventofa & frigida tempe- ftate , maniacurm, fi ita loqui licet, rabidumque evadere, . ac disruptis, fuperante morbofa vi , catenis, in pratis ubique oberrare, atquc rabiem fuam cum quovis, primum fibi ob- viam facto; communicare infaufto morfu poffe. Conclude- re autern merito licec, vehementer. commotos borcales; il« lisveadfines ventos , noftris quippe terris maximum frigus inferentes, anfam huie morbo potiffimum prabere debere, Quo magis igitur admiratione dignum eft, quod cum inre- gro Januarii menfe 1736, fortes quidem, fed equali prorfus ' directione, auftrales venti, modico tantum cum. frigore, fed mult nebula, loca noílía perflaüent, animalia que- - x " i dam, -— - Rahies canina, infantem quadrimulam &c. 27. dàm;ac inter ea bini-canes, vacca. profeQioris etatis, can«- demque anfer mafculus , rabie furere inceperint, - Magnam itaquewépfis in hifce animalibus difpofirionem ad acutum huncce morbum concipiendum;, jam ante adeffc debuiffe, liquet, qua quippe fadum eít, ut a diurna vefpertinaque nebula, madefa&ta pelle, fuperveniente nocturno gelu, emií-- faria cutis arcerioía perfpirationi promovende dicata, con- ftringerentur , recentisque fuperfluis, partim quoque noxiis füdoriferis moleculis, major copia, celerior circuitu, atque - parcieularum ope falino - fulphurearum, acrior impetu in vaía, fanguis factus, inflammationes in minimis arteriolis , przcipue in illis, quz cranii internz tabulz infixa. facilius, - deftitutz vicinorum preflione mufculorum, obítrui, cruo- remque femel (ibi impadum, ob paruum offium contiguo- rum eclaterem ; indeque producendam inherentis propul- fionem fanguinis, difficillime refolvere, atque ad priorem - fubtilitatis pariter, ac rneabiliratis gradum reducere pof- funt, crearet, indeque dida animalia rabiofa fa&a fint, - reviori tamen, eaque faciliori explanatione in fequencdi 'cafu rem expedire valemus, utpote qui exortus eft, quum rabie interita vacca infepulta, maxima ruf(lici pofleíToris in- curia, fub dio jaceret, canes eamdem immodico adpetitu vorarunt , breviter rabidi fadii, quorumque unus triftis tcragoediz hujus aü&tor exiftit, - . Fuit nempe in pago dicionis noftre Myezdazo, vel Neuen daso, Ludimagiítri cujusdam filiola, quintum agens an- num, in quam aliis cum puellis in via ante januam domus ludentem, rabidus ille canis, quasdam pregreffus puellas, aliam vero humi projiciens, illafarn ceteruim relictam, tan- to impetcum furore fecic, uc integram e labio inferiori fini- ftri lateris portionem mordicus auferret. Quo fado, in. Ore pariter, ac extra illud, tantus cruoris rivulus proflue- » E 3 X Bats 98 s'bendo -Olferoatio F. MDIRCHPCKUEED UNE DECEM UEMENOGERERTENESKIGRUN SIQUEL X MER A MM VACADNDIMEDDNNSRU: ScErT. vcn bat; ut fuper veftimenta decurrens, in terram delaberecur. | Facta hec (unt 4. 27, Jan. 1716, xhdniens.; fine ullo-tumore medelave adplicatagfanato ; quod copiofi fanguinis cffluxioni, qua quippe venenum, noviffime in vulnus delatum, dilutum magnamque partem - cito ejectum cft, tribuendum videtur, primum rubre, ac 1Dagna, compluresque & purientes macula in toto corpo- te enaícebantur, quas fponte poft 5, horz fpatium iterum «evanefcentes, in gena lateris vulnerati, feruida & ingens papula, ad mortem usque aperta manens, excipiebat,. Ne- que vero notabile hinc egrotans incommodur percipie- bat , fed integris potius novem wvy8nu&or fanam, quantum - : judicare licebat, vitam ducebat, alvo tancum iique tar- da exiftente. JD. 3o. Jam. JEgrotare parentibus videbatur, Duabus vus nuspoic neque comedebar, neque bibebar, neque alvum deponebat, D. z, Fehr, Veto hilari aduc mente le&um petens, ali- | quamdiu benc ac placide quidem dormicbat, (ed media fomni fub perturbatione, iteratis vicibus fufpirare, queri incipiebat , neque tamen excitata aliquid detiderabat, vel gemebat, | D, 2, Febr, isdem, ac d, 20. jan. phosnomenis perma- nentibus, in leto commorabatur. — - No&e in fomno complures pavores contremifcens ex- periebatur, blandis aucem hortatibus impulía, quieta cu- | baba. | | Summo iii d. 3. Febr, Pifroribas ,numero & vehetmen- - "tia, auctis, manus pariter, ac pedes huc, illucve protru- debat; fuaviterque commonita, fibi a cane , morfum mi-- nirante, timoreim injici, refpondebat. Poft breve tempos ris intervallum de aure vulnerati lateris valde conquereba- tur, quam quum parentum alteruter intueri, manuve con- treQa- Ralier cinia , hfantem quadrimulam &c.. 29 /1 icai RT RUNIE treclart vellet, omnibus id ipfum renuebat viribus, Nec ita multo poft artus inferiores dolore adficiebantur, Pre- ter ca Vero, quod memoratu dignum videtur, manibus fa- ciem attingens, fuper illam quaquaverfum vagabatur, & dein fortiffimo illas fpiritu adflans, quafi pilos de manibus difflare adlaboraret, vociferari incipiebat, canem fe morfu- rum adpropinquare. Quibus factis, confeftim fümmis vi- ribus manibus eque, ac pedibus trudebat, feriebat , neque nili blande admonita, atque manibus ar&te comprehenía, paululum quiefcebat, Vulcum, durante hac actione, tor- vum; precipue quum ingentes convulftones accederent, - pre fe ferebat, quo ipfo etiam tempore ftercebat , ac ditfi- - eillimum anxium fpiritum ducebat. Ceterum, quod O- mnium fere primum commemorari debuiffet fymptoma, toto morbi decurfu, neque alios, ipfosve parences adípice- re poterat, neque in vicinis verfari patiebarur, Candela ac- cenía, in &grotantis vulcum lucenre, tam fortiter illa con- vellebatur , ac fi minutatim disrumperetur. Kepetitos quo- que poít vomendi conatus hora circiter 3, pomeridiana J vehementibus agitaza convulfionibus , initio fumancem pi- - - tuitam , ac; poftea atrum cruorem, bullientis inftar la&tis fer- vidum, tuman:em ,ac veficulofum evomebat, donec con- tinuato vomitu hor, 4 -pemerid, animam Deo: redderer, Cirea vitz finem rauca p cremula, & facies altera aánte mor- tem here modo pallida., modoque ex livido nigra eva- debat. - | dy Tandem (cire SLE -réfbfe; .fido me calamo hiftoriam, prout ab infantis patre relatám accepi, confi ignafle , nec ulla fuiffe medicamina i in ufum vocata; PM Jeverá i in Frifts Erfordiam nie? ^ 28. Jm (48, ; | Olfir- 40 enm We 'Olferiato FL sad 0 BSERFA T19 looo om . Dn. D. JOH. PHILIPPI BVRGGRAVIL. - Pleuritidis eravillimzx eadem periodo ; in co- . dem fübje&o eventus fere omhes, » "s corporis habitus, robuftus, brevioris colli, exercitati corporis, temperamenti eminenter fanguinei, menfe Majo 1755. graviíffima a fummo humero ad infimam co- ftam fe extendente pleuriride finiftri lateris eorripiebacur, kgo mane accerfitus confe(ítim ex dextro brachio duodecim, immo plures uncias fanguinis extrahi jubeo , cum infigni egri levamine. Sanguis erat craffüs, acer, ac vix emiffus cuticulam coerulefcentem in fuperficie exhibebat, quz, | prout fanguis fucceffive refrigefcebat, in fpiffam, ultra di- midium pollicem craffam, maxime tenacem, vix fciffilem; €x gryfeo viridefcencem membranaceam coalefcebat erus . ftarn , que fupernatante fero, cum concrefcendo in minus, quam infra eidem cohzrens nigra cruoris mafía, contrahe- tur fpatium , hanc quafi in marginem nigrum, circum cir- '€a vero illam gryfeo viridefcentem cruoris fuperficiem te: gentem cruftam membranofam attollebat, Prefcribebam Emulfionem antiphlogifticam, ex fem. Card. Mariz duplo & fem. 4. frigid. maj. (implo cum aquis refolventibus diapnoi- cis.l. a. parandam, Antimonio diaphoretico non edulcora- Joss vix 20. annorum , mediocris ftature , fed pleni ^A to, fed fubriliffime trito, (edulcoratum nempe, in pharma- | copoliis proftans, iners fane eft calx) falis polychrefti tan- tillo àcuato & fyrupo aliquo pectorali additis, nec non in- fufum aliquod pe&orale emolliens refolvens affatim hau- . riendum, quorum crebriorem ufum quam maxime com- mendabarn, Cum vero eodem die Moguntiam accerferer, | non Pleuritis aravi[fima. | ! 4 non nifi [equentis diei vefpera inde reverfurus, fuadebarn , fi forte, quod ex prava fanguinis qualitate Tmetuerem, dolor punétorius, jam quidem notabiliter .remitcens , de- nuo increfceret, ftatim absque mora phlebotomiam repe- terent, tantumque icerum fanguinis emitterent, quancum prima vice.emiflum effec, vel co usque continuarent, do- nec dolor notabilicer remitteret, aut prorfus ceffaret. Poft meridiem dolor redibat, ad phlebotomiam itaque propera- bant, fed me início & invico in pede eam inftituebant, un- de camen meliuscule iterum fe habebat: ; fed vefpera fequen- tis dici rediens, invenio agrum veheinentiffima febre in-- flammatoria Tdborántem, & ob recrude(íceates immanes pun&uras vix refpirare valentem. Curn iraque metuerem, ne ob adeo difficilem refpirationem, peripneumonia fuper- "veniret, omniaque fic in deterius vergerent, illico me pre- Tenre in fano brachio venam iterum incidi, & fupine de- cumibenti r6, ad 18. uncias fanguinis emirti curo, usque dum fanguinem paulo floridiorem prodire, egrum liberius .Ípirare, pun&turas quadantenus remittere, ac depreífum * tenfumque pulfum attolli & molliri percipiebam. ' Uc vero - & alii emisfi fanguinis quantitstem eftimare valeant, fciant, fanguinem exceptum fuifle amplo capacique vafe, quo vul- go inter forbillandum infufum Thez pro eluendis vafculis, utimut, illudque ad redundaatiam fere plenum fanguiae fuifle, Serio hinc injun&o ejusdem emulfionis frequenter iterandz & infufi emollientis refolventisque maxime folli- cito ufu, prafcripco infuper mere emollience unguento quo adfectum latus inungerent, & vefica, la&e calido certia par- te plena, impofita foverent, difceíi. — Altero mane acce-«- &enti mihi fanguinem heri emiffum, fimili ac primum edu- &us, crufta cedium, monítranr, & ad mediam usqueno&cteem . pragreffam , fatis coterabili modo agrum fe habuifle, abinde yero qaom horis omnia pejora iterum reddita fuifla, nar- A, P, AM, Fol, F. E | rant, -— ) ! ' xis ; . 42 U* — Obfervatio Fl, rant, Ip(e hoc animadvertens in gro, & ob cam atroce inflammationem aliquantulum perterritus, & agro & a ftantibus expono, omnem illius falucem in repetenda ven fe&ione harere. llis phlebotomiam iterand m pertim fcentibus & eandem egre concedentibus (ine ambagibi profiteor, aut. gangrznam infüperabilem proxime inítar aur exfuperanda ingenti fuppurationi fucceffurz .egrui minime parem futurum. Annuunt ergo , & hinc denu vera in dextro fecatur brachio, ac uncie circiter I5, & 1 emiccuntur. . Sanguinem. profilientem , ut .prima .vice it flammatoria cruíta ccum iri ex confiftentia cjus mox co ligebam, & vefperi reverfus conje&turam haud fefelliffe d preheudi.. Mecum igitur reputans, tertium jam agi morl diem , nullam perfect refolutionis fpem adfulgere, invir cibilem fzvire inflammationem , haud legitime fuppuratt ram , quin in gangranam magis ruituram, quintam urge phlebotomiam, &. fub innumeris contradictionibus obt nco.. Denuo igitur fedecim. circicer fanguinis unciz erii tuntur, fed. quod dolcbam, ut prima vice, inflammator; crufta undique tecti. — Largiífime jam bibebat tam prafcr | prum primum infufüm, quam tenue mclicrarum co&ur d.fpumatumque , cui £requencur aliquid Nitri puriffimi ad "gifceticurabam. | Ec hucusque tetribilis hzc Pleuritis, quin quies quidem ín tantum , fed baud in corum MS (e inflammatoria ftafis femper renara fuit, Subfequente quar to die pe&us meliuscule fc babere coeperat, fputa prodiban laudabilia cocta, rotunda, alba, & in tantum hzc Pleuriti fupparabatut. | Per hypochondrium vero flniftrum , a coxam usque, crudeles puncturz adhuc continuabant, Iis dem adhuc iafiítebam medicamentis, diluencibus in primi: fed phlebotomiam, ad inferiorem iilarn reftirantem inflam matoriam ítafín etiam utcunque refolvendam, fexta vic " gepetendam impeirare nequivi, — Ad novum igitur diea TR | ' | - usqu M Pd - i ' B M - Pleuritis oravilIima., . 245 usque expectoratio optime proceflerat , ut, nifi hypochon- drii finiftri dolor jugicer continuaflet, egrum mox reftitu- cum iri ltiffima fpes adfulfiffec, cum ille, pregreffo horro- ' re & fübíequuco ingenti eftu, fubito adeo vehementi cor- - ripererur ac concuteretur tuli, ut pe&tus & abdomen di- frumpi timerent. .. Remittebant vero non nihil finiftri hy- pochondrii dolores, unde abfceffus in regione ruptos, pus- que kelorugr & ad pulmones deferri, exi(timabam, | De- .Anulcebam hinc quantum poteram, fed incaflum. — Adni- cebar vero fimul eo maxime , uc putredini refifterem ; illud, . prafcripto. cremore hordei, hoc, oxymellitis fimplicis du- plo cum fyrupi Violarum fimplo, frequenter lingendo, & mellicratum fuperbibendo ? utrumque alternis vicibus fumendo, Sub undecimi tandem dici finem, tantam eger puris ceterum fatis codi albique copiam per os excernebat,. ut fola haud fufficeret exfpuitio, fed materia hec ex ore fub. - continua cuff ftupenda in copia cfflueret, Ec fane tanta . bzc puris quantitas non ex nova priori fuperveniente in-- flammatione & fuppuratione, provenerat, fed ex abfíceffu in hypochondrio, ut fuüfpicatus eram, rupto & pure fuccef- five reforpto ae ad pulmones delato. 'Commendabam a- . 'gro, ut largiflime pro diluitione puris & abíterfione bibar, & cum illos priores potus faftidiret, feri la&tis dulcis ufum fuadafam ; quem cum pariter naufearet, ejus in locum, uc fimplicem aquam dulcem hauriret conceífi, ^ Pulmones tuífi continuo vellicati egrum dormire haud finebant; fu- doribus infuper diftiuebat & alternis horripilationibus, & exa ftuationibus, canquam fuppuracionum internarum in fe- bribus inflammaroriis certiffimis indicibus,continuo ctucia- batur, ut, ob (ymptomatum horum ferociam & moleítiam, plus fimplici vice mortem fibi exoptaret, — - Sic ergo Pleuritis illa jam zw seus pulmonum c partium. Jppochonárii (inif!ri , adeoque alium a priore morbum tranfre- | | oin I^2 rat. 1 Y a& 00 Olai FL. gat, Hac ipía autem tragcedia fatis jam adffidunr agrum: ultra ó&o continuos dics miferrime adliuc agicabar, cum* . que- & tuffis & puris excretio in dies remittebant, neuci- quam vero im tocum. ceffabant, quin ultra 12. porro dies horripilationes , exaftuationes, effufi fudores, aliqua cuffis. & puris rejectio adhuc continuabant, & cum «ger omnem ulteriorem pharmacorum ufum (fmpliciter abhorreret, fua- fi, uc aquam faltem dulcem, unice ab ipfo expetitam, fre- quentiffime & tanta quanta poffibilis foret, quantitate bie berec, ficque omue tandem: pus dilueret, conjungendo fi- mul cibos putredini refiftentes, videlicet cremorem hordei & avene, leniffime acidularos, juscula item ex acetofa & chaerefolio parata &c. Fecit hoc, & meliuscule fefe habere ccpit, Quoniam vero dein, licet cuffis & puris hypochon- drii dolore cenfivo ,, admodum molefto , ad leviffimum etam attactum augescerite, eonquerebatur, hinc ob febri-. culam illam he&icam adhuc utcunque gliscentemi, jufta: animum: fubtic fufpicio, annon in hepate, aut liene, aut cirz .€a hec viscera pus colligi ceeperit. — Sub his autem cir- -cumftantiis cum eger fimplicicer omnem ulteriorem medi- ' camentorum: qualiumcunque, five externorum, five inter- norum adplicationem & ufum refpueret, fupra vero descri- pràm diluentis & analeptici victus rationem: ftudiofe ob» - fervare fe velle promitterec, nihil utique amplius reclidum. mihi erat, quaür ur in Bac fententia illum ferio: confirma- refn;. Ec fic per maximantr aítatis parcem. continuabar? cumque vires aliquantulum. redire viderentur, hinc inde ad cognatos invifendos ,. quamvis fatis egre, obambulavit 7 fubinde etiam aliquid fructuum horariorum clam & furti- ve quafi! devoravit, fed. & coties poenas. dedit, infürgente femper icerum cusfi: moleftiffima; Declinante vero eftate,. & febris illa, &füdores, 8 tuffis, & hypochondriorum do« lor fimul & femsL incrementa: aliqua: iterum: capiebant, pro» B E D . A NIA » —-— c AW:osill : s Pluuritis oraviffma. | Ss AR propterea mater egrotantis ipfo infcio me conveniebat, cumque libere profiterer, ex ejus relatione me fufpicari, il- ' jum. palato: forfan indulfiffe (noveram enim hominis ge- nium ) illa fe cale quid ignorare quidem ajebat, fieri cámea po:uiffe concedebat , quoniam animi recreandi gratia quo- tidie, infirmo quamvis corpore, cognatos invifere folerct, & alicubi forfan minus congrua adíumfiffet. Injungebam inc denuo & ferio folliciam fupra laudate vittus rationis - ebfsrvationem,; & camquam. ábíterfivum &. anrifepticum pharmacum , aliquot oxymellitis fimplicis uncias ,, cum: pauxillo myrrhze, aceto folurg ,. & (yrup: violarum ran- cum, quantunr conciliando grato fapori fufficere exiftima- bani, przfcribebam. — Sicque refurgentes illi morbi impe- tüs iterum represfi fuere, egerque ira fucceílive convaluit, üt aucumno ingruente, ad confueca munia redire valuerit, ——.. fta «ger hic, Pleuritidem graviífimam expertus, sliquo- -ties fatis quidem nocabilem, haud tainen fufficientein. ze- flammationis hujus refoluttonem, maxima vero parte /zpfura- fionem , cüm imminente gangrena. periculo fufti nuit, Facta. füppuratione in hypochondrio fini(tro. a reforpto & ad , pulmones cransiato- pure, morbus in alium tran[üt morbum, pulmonum fcilicet exulcerattonem cum febre. beitica, Hac etiam utcunque fublaca, denuo alius fu5fequutus eft orbi: - metascbemati mis , puris nerape aliqua in hepate & liene: col- Te&io, cum: nova gliscente hedica fcbricula, Manifeftum quoque eft ex hoc, & compluribus aliis fatis frequentez - occurrentibus peripncumonicorum. fuppuratorum arque: curatorum exemplis, quantum ulcus pulmonum robüufto- rum , a caufa inflammaroria natum , ab ulcere pulmonum debilium , a fpontanea.hzmoptyfi, citra qualemcunque in- flammationem, inducto, differat, quoad faciliorem im pri- mis ac cidiorem coníolidationem, quam.illud. communiter pra ultimo hioc admittere folet. ASA j m jap Fg | OBSER. Banc : ^ Olfrosta Y n OBA&ERFATIO. IL Dn. D. JOHANN. PHILIPPI BVRGGRAVIL.- - Pleuritis & Íxva hemicrania füccellive - pee c Puerpera, ants 379€ "a IS "s ulier 32, annorum , procera, gracilis, biliofa & füm- Mo ime 'iracunda atque rixofa, crebris alias cephalalgiis. vexata, jam prirmipara , duodecimo puerperii rite ha&enus fuccedentis die, evanefcentibus legitime reliquiis — lochiorum fluxus, inopinato dextri lateris pleuritide, fat valida febre inflammatoria ftipata, corripitur, Accerficus phlebotomiam in pede finiftro propterea, quod agra erat puerpera, inftitui jubeo , emulfione anciphlogiftica mihi fa- - fniliari & fpeciebus pro infuüfo pectorali emolliente & refol- vente fübjuntis , frequenter & follicite ufürpandis; ^ Emisfi fanguinis prima portio, vafculo tnundo excepta, poftquam refrixerat , aliqua fed tenui crufta inflammatoria cegebatur. - Ufu modo di&orum remediorum ftafis pleuritica quoad ' maximam partem refolvebatur, perquam exigua vero ejus. portio placide in fuppurationem vergebat, & fub tertii diei finem facili expe&oratione i ita folvebatur, ut quinto die (ta- - fis ifta perfe&e fublata fuerit. Abinde óptime puerpeta: va- luit. Vigefimo octavo autem puerperii die, circa vefperam, - hemicrania finiítri lateris, tanta incrementa capiente, adfli- gebatur, ut ego media noce vocatus, «gram pra dolori- bus mente fere moram, miferrime fe corquencem, volutan- tem & ejulantein deprehenderem, | Dolorem dicebat effe frigidiffimum, dilacerantem & artactus impatientiffimum? - videri fibi coram dolentem partem intumuiffe &. molliffi- mam factam, utütclocum explorantibus nihilad fenfum p.n. - | animadvertere. licuerit 3 pulfus e erat quodaminodo debilis | & ^ ?Pleuritis €2 fewa hemicrania, — 47 A —MÁ— M 0 À n & celer. Statim igitur, partim. derivandi fine enema emol- liens quantocyus iniiciendum; partim pro discuffione Pulu, Marchion. & caftorei. optimi ana gr. XV, miícenda, in tri- plo paranda & fingulis rrihoriis dofin unam prebendam, prafcribebam.: | Sequente diluculo adveniens, & nihil fo- latii egram a9 adhibitis percepiffe , fed eque male ac prius fe habere intelligens, faciem vero toto finiítro lacere & in- primis palpebras valde. intumuiffe, pulfum: concitari- tendi- que animadvertens, uc phlebotomia confeítim in dexcro pede inftiruatur, & fincipiti, derafis ibidem capillis, cera- tum de bétonica, balfamo Peruviano fuba&tum a« fupra alu tam molli(fimam paulo fpiffius extenfum calidiuscule i imper - natur, jubeo, fimul prascribens fpec. cephal. Michael; XV. caftor. opt.Ícrup. fem. — Nitri puriífimi gr. Vli. ^ scenda , fübtili(fime cerenda. in quadruplo paranda, fingu- . lisqu zi quadrihoriis unam dofim fumendam. | Sanguinis. emisfi portio , vaíc mun do excepra , poftquam. refrixerat ,, coccinei erat coloris , ceu arteriofus in ipfa etiam parte ad- | verfa, qua vafi adharebat,, (ficque mihi magnam particula- rum refolutioriem , infigneque morus inteítini augmentum defignabat. Ab impofito Emplaftro. brevi poft dolores fibi | quodammodo leniri nunciabat. Duabus horis ab adíum-. ptione prioris doseos pulveris hora matutina decima facta, elapfis, . obdormiebat , cumque adítantes nihilominus ítata. | sdsusiitionis pulverum tempora fervarent, usque ad pome- ridianam circiter quinram , maxima tamen parte dormivits. CHR ue evigilans ab atrocibus iftis doloribus plurimum fe: iberatam. latabatur, (tupore faltem aliquo relicto, fponte itidem. alero die discuflo. — — &-— " ^w . - , ) ; t Ld s 1 » I P . v? " E M : y , i Pe j : E , Ad i* , " - j ] EC H | 2 Y ! : j 3&4 s . EA ] / d LI EN | 48 "m LN Olferoatio Fl, - nd. bo nu OBSERFATIO Flil,. ij | Dn. D. JOHANN. PHILIPPI BY RGORAVIL. Mictus cruentus excretionem femi- misexcipiens. - "os $ 7X ^ 7 ir, so. circiter annorum, Yoetiócits ftaturz , fed. qua- dratns, torofus, fimul & obefus, cemperamenti fan- guineo-cholerici, vini potui liberaliter indulgens, ftre nuus in palzftra venerea athletha, hocque certamen plus, quam ejus conjux, adpetens , media zftate anni 1735. poft - celebrarum coitum multum fanguinis in fuo indufio ani- |. madvertens, aft conjugis menftrua forfiran erupile exifti-- :nans, parum vcl nihil-hoc fymptomna curavit, | Paucis ve- ro abhinc diebus, poft meridianum fomnum & fupinum. decubitum fpontaneam pollutionem expertus, aliquot ite-. rum finceri florideque fanguinis uncias absque ullo pror- fus dolore, immediate poft feminis excretionem prodire, notabat. Jam ad hoc fymptoma quodammodo attentius ' reípiciens, me, tamquam Medicum fuum ordinarium edes. ipfius forte prétereuntem, hac de re quafi aliud agendo. b confülebat, | Suadebam hinc, ut proximo mane phleboto-- miam in alterutro cubito ad decem. uncias infticueret, & a vino fibi temperaret? equitationem itidem, qua frequenter gaudebat, proprer.adfeQarum partium attritum & inca- letfcenciam proríus omittreéret, ulterioremque fucceffum mi- hi nóhcíaret, Sufpicabar enim progreffum fanguinis per. inteftini recti vafa, unde. & veficularum feminalium vafa derivantur , aliquam forían remoram pati, & hinc in ha- rum veficularum vafa urgeri, inde malum moleftiffimum facile; ulcerofum evenire potuiffet. — Tranfibat pofítper- adam depleroriam pariter. & revulíoriam — ali- -MiBus cruentus excretionem feminis r excipiens. AO LLLA qaot dies , antequam de fucceflu rei aliquid mihi indica- rec, inde omne malum jam fublatum cffe , cerriffime, aft va. ne, mihi perfuadebam, Cum enim deinde & cum urina fanguinem, nec absque omni dolore excernerec, meum ite- rum petiit confilium. "Exinde ego liberam per vaía ha- morrhoidalia: fanguinis circulationem nondum reítictutam effc, fed ob'remoram ibi natam in veficz urinariz vafa, iti- dem ex haemorrhoidalibus partim prodeuntia , illum adhuc urgeri intelligens , clyfterem vafa hzmorrhoidalia emollien- tem laxantemque ,*ut ipfe ha'morrhoidalis fluxus forfan , proriraretur , injiciendum fuadebam , fimul ad aliquot dies | vi&um tenuem, refrigerantem, frequentemque deambula- tionem injungebam, & cogitando de remedio efficaciter tfcfolvente pariter atque leniter tonico, füccurrebar cum . virga aurea, cujus pulverem cum Tragacancha, aqua rofa- rum foluta in pilulas redadum prescribebam, harumque - drachmam unam ad fcrup. IV. partitis pro lubitu vicibus - fingulis diebus deglutire jubebam, unde paucorurn dierum . fpatio a fymptomate, Aet alias moleftiarum fera- iffimo, prorfus liberatus fuit, — . - | y Eesetme: QBSERFATIO- IX. Dn. D. JOH. PHILIPPI BVRGGRAVII. — Enormis uterinus pituitofo- atrabila- rius fluor, dliés igetutiun: feptimum: etatis fuz annum agens, | procera, gracilis , melanchoiico - cholerici cempera- menti, plurima tzdia diu perpefla, aliquot libero- rum mater , pluribus abhinc retro annis diuturnis & atro- £ibus capiris doloribus vexata, fed Thermarum Wisbaden- dh, P, M, Fol, Z, un. UNE: & fium c Md Lo F M ;A : ECT - So cc. Olfervatio. 1X. .. i vy SERA - —— fium externo & interno ufu ab iisdem liberata, ineunte ve- re anni 1735. illis ipfis denuo & vehementer centata, fub Augufti menfis finem ad idem fibi expertum remedium confugiens , ac circa Septembris medium a Thermis redux, fub ipfum in domum. fuam ingreffum ; menfítrua , jufto tamen termino prodire fentiebat , Wa eoepben, oi o AM ta fuccedebac, hujusque excretio ita fucce(five augebatur, - ut circa finem Seprembris pre debilitate decumbere coge- retur & mihi accerfito exponeret, tancum materiz pituito- fe viridescentis, admodum fpumescentis foitentisqué, ac genitalia cerodentis ex iis effluere, uc non folum ob debilita- rem exinde ortam erigere fe nequeat, fed & propterea ia ficu ere&o corpus fervare fíbi haud liceat, quoniam cunc precipitis torrentis inftar illa pituita prolaberetur, : Totum proinde abdomen. ulceris inftar.fibi dolere, cruciatusque in. nates & femora usque extendi, unde fibi proxime , ni(i cf- ' fiicaci remedio fuccurratur, moriendam efle cenferer,. Pul- .. fus erat debilis & utcunque celer ; fitiebat mulcurm, cibi ve- ro aut nihil, aut parciífimum adpetebar. Ego ex hisce cir- cumf(tantiis cacochyriam pituitofo atrobilariam , ufu ther- marum interno ioprimis motam, fed haud emotam, quin ad urerum potius derivatam, colligens, mearumque eíle partium fenriens, remedium digerens, abítergens, demul- cens, atque fimul leniter ftringens quaerere; in hunc finem pulverem Rhabarbari leniter tofti & feminis Cardui Marie cum Therebinthina in pilulas redigendum harumque fcru- pulum unum maae & vefperi fümendum, fuperbibendo in- fufum facuratum ex Galeopfidis foliis & floribus paratum prafcribebam. |. Levari inde fe fentiebat, unde quarto ab. . hinc die, aliqualis revulfionis gratia, propter immanes ab- - dominis ulcerofos quafi dolores; venam in cubito incidi & — fanguinis uncias fex circiter extrahi curavi. Extractus fan- guis Vix refrixerat, cum levi crufta inflammatoria tectus —— ^ : wo | SAN adpa- - — - Enormis uterinus pituitofo-atraMilarius luor. 8x adpareret; cruciatus abdominis femoruimmque multum ex- "inde remittebant ; fluor vero pituitosze, fpumofz, feetíde, vwiridescentis acrisque materiz continuabat, non tamen adeo pleno amplius rivo, — /Egta ufüm pilularum ultra o&iduum adhuc concinuabat, nunc ter de die fcrupulum j. *earum fumendo; excernebat cum & per alvum copiofam pituitam, cumque nihilominus vires quodammodo redire inciperent, jam paulo validius digerere, evacuare, & partes "adfedasroborareftudebam, ^ProptereaRhabarbari-optimi - pulverem & fuccinum album praparatum anatica quantita- te itidem cum Therebinthina in pilulas redigi, & ter de die ' *ad fcrup. j, & ultra ad drachm. fem. adfumi curabam, tum-. que tam per genitalia quam per anum pluribus diebus in- gens nigri, fpisfi, feculenti, atrabilarii & abominabili foeto- re molefti fanguinis copia, fed cum egre euphoria & nora- bili levamine prodibar, ica ut eadem profiteretur, fuperio- rem abdominis partem, a ventriculo ad umbilicum usque, jam prorfus fanam fe fentire,'"" Manifeftum inde mihi fiebat; multum fanguinis crasfi, cerreftris feculenti, a veteribus non . adeo male pro atrabilario, five melancholico venditati, in. hoc corpore colle&um, & ufu thermarum Wisbadenfium intrinfeco in vaía cocliaca , meferaica & hypogaftrica, per rationes qualitatis hujus fanguinis & ficus horum, vaforum / derivatum fuiffe, atque ibidem rmoleftiffime hzfiffe, nunc vero refolutum & eliminatum effe, Per duarum propterea feptimanarum decurfura, harum pilularum ufui inhzre- "bam, & in dies melius fe habere egra lztabatur , quantitas quoque di&orum excrerorum fucceífive minuebatur. Tan- dem cum diuturnum iftarum pilularum ufum averfaretur, liquoris terre foliate tartari duplum, cum Elixirii aperitivi Clauderi fimplo remixtum ad guttas LX. & ultra bis de die fumere jubebain tamquam abfterfivum ; antifepricum & le- iter evacuans pharmacum , fuperbibendo fimul fupra. me- 9 | Gov ^^ ."anorg- UICE dune rtr m RISE u T KMSCOBCSMUU C ITKPEEEPELDTQIUc— r^ KK. AUT ax RAS " D t -w 2 km IP PES [ "TY A TA L vat - E! E D s ENATY 2 T AREE € " ? .* , T 49 € AS 371 - "T" S. ? T $ * * " ATEM x3 7 5 d bus2 : ecu - eft rns — MES " z , 3 7 2N 2: » i A ^i WAS " P Pace - * 2 3 F s 3 A PEN " E d XD, uM T 89 redi. ? [ E 7 1 r a j lm E. ^ . E 4 À Vs ; | * 1 , zi 3 z d. 1 " - X , A a ' - . moratum infufum, Rcdieuee interea legitime denen." E hisce vero ceffancibus, fluor ille pit puisolus. nonnihil recru- . i descebat, quo tamen non obítarite, «gra jam multo vege- tior, confueta fua munia iterum obdat Cum vero poít- . - modum folito plus ciborum adpeteret & ingereret , ac 'tu- morem molliffimum, gracilem , farciminis inftar longum, totum abdomen per hypochondria ambientem , cum ali- qua ipfius abdominis intumescentia, fentiret, ad .ulcerius expedienda pariter & roboranda vafa & viscera abdomi- nalia Tincturz Vitrioli martis cartarifatz fimplum & Tin- &urz Rhabarbari ac fyrupi Arcemifiz ana duplum pra- "fcribebam, ut mane & vefperi cochlear unum fumeretur, - cujus ufu, primo (tarim dic, manifefto, aliisque prafenti- bus, id coram obfervantibus ; diner fubfidere, &: «gra tandem continuato ejus ufü cum fanitate i in gratiam per- fc&te redire cocpit.- | ÓBrrRPATiO b agii Dn. D. JOH. PHILIPPI BVRGGRAVII. Prompta brachii (iniftri refoluti reftitutio, ir 40, annorum, mediocrís ftature, phlegmatico-fan- Vi guinei temperamenti, pleni crasfíque corporis habi- cus, corripiebatur fubito, meníe O&obri I735. ántefe- - nelicam fedens , horrore, capitis dolore, finiftrique brachii 2 fummo humero ad extremos usque digitos refolurione, nt.brachium prorsus non movere potuerit, omnisque fen- füs fere abolitus aut faltem obífcuri(fimus ac pro nullo ba- i bendus fuerit, brevique poft ftatim dextra auris ferum fac. copiofuüm (tillare coepit, Acceríírus & ex circumftantiis colligens , cum pulfus. valde debilis: ac cardus effec, tena- eem inertemque mpSem.) in nervorum. brachii membra- io — Prompta brachii frmiflri refolutireflitutio, | za nis herere, absque febrili motu, ftudui illam tempeitive excutere, Ante omnia igitur, ut refolucum brachium pan- .no nonnihil. hirfuto calido. probe fricetur, fimulque duo fequentis mixcurz cochlearia, infufumrn mox tnemorandum fuperbibendo fingulis horis adfumantur, fuadeo: Rec, Extr, . Card. bened, drachm. ij. flor. falis ammon fimpl. fcrup, ij, . Aqu. Rutz uncias VI, folve, mifce, adde fyr, ftoechad, arab, unciam j, Misce. - Rec, Rad, Imperat, unciam fem. Fol. Beton. Mcliffz ana Manip, j. fem. For, Primul. veris P, ij. incifa misce, ^ Sudavic inde eger largiffime & duodecim a prima adíumptione horis elapfis integre refticutum fuit brachium refolutum, cumque aliquid vertiginofi adhuc fu- . pereffec, poftridie dedi evacuans phlegmagogum ad muci copiofi cerebrum adfligentis revulfionem : Rec, Specif, Ja- lapin, drachm. fem. Tartari emet, gr. fem, Misce, fumat ma- . ne. Inde (exies purgatus, plenarie iterum ad votum con- valuit. 253 PRCSU PANMONE ipti | (Francofurto ad Menum rFrfordiam c mifja d, 5, Martii, 1737.) j puni: d FERMO XU oou Dn, D. GOTTWALD SCHVSTERI, Hemiplectica intra triduum feliciter Re. PH inlc o PM A T^ ocmína XXX. annorum. plethorica, ínfimulque fcor- !' butica fanguirii: d'achefi adfe&ia, habitus corporis tene- "S prioris & macilenu, aliquoc liberorum jamjam, mater díe - XVI. Sepr. anà.1735.noCucirca undecimam horam,lectum vix ingrefla , Herniplexia in latere finiftro adfligitur, Statim. X Cot tl E. ! MO rs" quidem OM Jr 54. adi panda 3 "Oresdii- XI. ds * quidem: a binis wmm hümeris tufFolta, per cRBlbfüm "hinc & inde ducitur, fed neque pede finiflro progredíiendi "neque linguam movendi, aut eadem libere utendi pocentía pollet, ficque tancum balburiendo i inconcinni quid profer- Te valet, | Medicus confeftim advocatus «groram non fo- Jum in ftatu j jam defcripto: deprehendit, verum etíam anim- "advettit, quod partes fanz , & inter has oris labia, motibus 'exagitentur fpaítico-convulfivis. Partes igicur dderatas ad ruborem usque fricare jubet Medicus, &, fanguine per ve-- nzfe&tionem in bracho dextro ad quatuor uncias edu&to, dofin Effentiz alexipharmacz in potu Thez exhiber, Hac "dum aguntur, egrorz hemiple&ticz fubito fupervenit lipo- "thymia, recurrentibus fimul motibus fpaítico- convulfivis, in partibus a rmorbo non adfli&tis, Circa matutinum tem- pus bine dofes pulveris antifpasmodico - nervino - tempe- rantis ordinantur. Die XIX. Septemb, egrota vires paula- tim redire obfervat, fenfus quoque plenarie, motus vero aliquatenus i in paralyticis partibus percipitur. - Statim ergo . matutinis horis Clyfter lenicer ftiinulans optimo cum effectu - injicitur, hocque pera&to iafufum Theiforme, ex herbis & floribus cephalicis paratum, & XXV. guttis mixture to- nico- nervinz Stahl, acuatum forbillandum exhibetur. Circa meridiem verbis balbutientibus eonqueritur de do- lere .cardialgico, qui poft cibum in parva eciam quantitate adfumtum , ita augetur, uc una alteraque vice leviorem in- fultum lipochymicum perpeíla fuerit egrora. | Continua-- tur eirca horam IV, & vefpertinam IX. pulverum prafcri- piorum. ufus; & partes relaxatz cum fpiritu formicarum & ferpilli inunguntur," . Quoniam vero dolor cardialgicus | die XX. Septembr. nondum remittebar , fimulque haud . , vana oriebatur fufpicio , quod forfican molefti quid in ven- triculo adhuc detineatur, hinc ad illud removendum tría ,tartari emetici grana cum fale digeftivo in paulo goo vehi- OUYTMO 09-9 5 PCM S PET 1 De bemipletlica . mox re[tuta, UNS Bum TD IRSE UVP OSEICRRSRENENNERRIUEQUAUNUIORURRMNIAOENUENSINUN TE erro OE e ME vehiculo propinabantur.- Sequuntur inde aliquot vomi- tus, & inter hos mafíla informis & fumme tenax, pravi co- loris & faporis rejicitur, «Ab eo ftatim tempore circa prz- cordia melius habuit & veíperi absque ulteriori infequuta cardialgia & lipochymia cibum adfumür, | Eodem die etiam loquela rediit, & per Dei Brariemm in hunc usque. diem opi- Te valet & vivit, QBSERUATIO ^ X11, E D-GOTTWALD SCHVSTERL. De Exulceratione Renum. — - ! ir SEU fanguineo - .cholericus , carolas; annum Vus & feptimum agens, poftquam ad fe. cunda vota tranfierat, inter nuptias ex improviío de- lorem pungentem- & fcindentem in abdomine circa renum regionem perfentiscit, . Per urethram brevi poft humor viscidus. albus, primo pro femine reputatüs,, exítillar; unde - quzdam uA ue contra. Gonorrhoeam prafcribuntur, 2 Paucis abbiac elapfis diebus, quum medicamenta predida absque cffe&u adfumra cient, & continuus urinam red- dendi ftimulus perciperecur, emulfiva & decocta emollien- tia & antifpasmodica ordinabantur, fed parizer incafTum, Licet enim hisce cocum Jen pm telicicer abfolutum iri & Medicus & eger fibi pollicerencur ; nihilo tamen minus he- Qica. Mptetroiehas. febris, copiuntis doloribus acerbis & ardentibus, u:ing, ur ut pauciífimz, excretionem ftipan-- tibus, Referebat autem haec colorem íecundariz .cerevi- fic, & elapfo brevi temporis fpatio fedimenrum mucofum | purulentum , viscido & tenaci. glutini non abfimile, de- ponebar. | His - 56 2s Olfervatio XII. ^ is ergo ex fignis, ut & ex conjunda. dyfuria , '"adpe- titus & fomni defectu, itemque fenfu in regione pubis pref- eC malnm m -— - forio, renum exulcerationem fubeífe , baud, ut opinor, - immerico judicavi, — Pro mundificando ifto renum ulcere emulfionem a celeberrimis Practicis cantopere collauda- tam, ex Therebinth. Cypr. cum vitello ovorum & aqua - . Charefolii paratam, ad cochlear unum bis de. die fumen- dam, fuppeditavi, utque partes abfter(z & mundificate iterum contraherencur & confolidarentur , decoctum , ex herbis vulnerariis compofirum, hauriendum prebui, Ure- - thre edam fuperficies interna a materia purulento - acri - . cranseunti adeo arrofa & erofa erat, ut «grotans ob ex- . ' quifitiffimum ardentem dolorem , quando urinam mit- tebat, (ad mittendam vero fingulis fere momentis ftimu- lábatur,) vix ullam capere poffet requiem, unde lac cro- . €atum & camphoratum fubinde falutari cum levamine te- pide injiciebatur, d Febre autem he&ica ab horum medicamentorum ufu nequaquam remittente, fed potius füb ufu Therebinthinz augescente, einulfíones, exinde paratas iterum feponere confultum duxi, & earum loco antifebrilia, videlicec ma- ne effentiam alexipharmacam, parcius cum fuccini effen- tia mixtam 5 pomeridie vero pulveres pracipirantes & diaphoreticos, quibus, prout dolores ardentes magis exi- . gebant, falia quoque neutra & nitrofa juncta erant item-. - que decoda vel infufa thecformia ex herbis vulnerariis concinnata , exhibebantur, —Remediis his, febrem he« &icam fimul refpicientibus , per aliquod tempus adhibi- tis, &grotans, antea quidem ex mifera corporis debilitate clinicus , ad orthoftadiam rediit & meliuscule fe fe habuit; ftimulum tamen conünuum, frequencdius reddendi uri- naim , retinuit, | | ! * . * De Exulceratione Remum. Lr Ne vero falina remedia partes. exulceratas minimum zoderent & confolidationem impedirenr, faltem | precipi- tantia & abíorbenria ex pulvere Marchion. Lade Lunz, Coralliis rubr, Qcul. cancr. interpofiris Deco&tis vulnera- riis varii generis, offerebantur, ^ Neque tamen etiam hec mali caufam funditus tollere, velfaltem impedire poterant, quin gravis Ahic vefice morbus ,^ menfe Januario obortus, per totum vernale tempus continuarec , urina noftrum ad meiendum die no&eque frequenter & affidue follicitaret ac materiam viícidam tenacemque ad fundum vicri continuo deponeret.. Equidem meníe Majo .&grotans in tantum fa- nitati.reddicus erat, uc, remittente. febre hecica, labori- bus ; qui in arte tinctoria magni poftulantur , aliquantulum iterum preefle, & cibum fíomnumque, vires reficiendi-cau- ía, capere poílet; verum tamen ob crebriorem mingendi ftimulum & graviíffimos/fub hac excretione concurrentes dolorum cruciatus, ipíe .defperabac de fubfecutura plenaria ac perfeda re(tirutione, .—.— id -.. Jneünte ergo menícJunio ufum aquarum Selteranarum - .eum la&ecaprillo mixtarum commendavi, unde ctiam ali- quod, minime tamen conftans , obtinuit levamen , fiqui-- dem durante adhuc ifta cura, priftina ad unum omnia redi- bant fymptomata, ex quibus circumftantiis potiffimum fpas- modicam vefice contradionem , ab acri humore & pure ex renibus per ureteres in veficain urinariam deftillante ean- demque indcfinenter irritante, .in caufla effe , judicavi, & idcirco tam ad abftergendum in renibus ulcus, quam ad demulcendas & relaxandas partes fpasmo conflridias, cu- ram dirigendam (fe autumavi, fuadens hinc &groto non. folum continuum aqu fimplicis fontanz ufum , fed & in- fuper jubens, ut regionem pubis interdiu unguento anti- fpasmodico illiniret, nodu vero eandem cataplastnace emol- liente & paregorico foveret, & infimul matutino fempgr | eh P, M, Val, P. OS UCE. rem- ro ec Pus Olfervatio AH cempore in balneum emolliens tepidum ad umbilicum us- que fe fe demitterer, ineoque per unam alteramve horam. permaneret. laurerne páriter miedicamenta antifpasmodi- ca & emollientia ex Ocul, cancr, fuccin, ppt. pulv rad, Li- .quirit, Alchez, Marchion. & Sem. Lycopod. injun&o fimul exquifico regimine dixterico , ordinabantur, -Atque hac (aiandi radione egrorus- de própria falure jam de(perans, hihiló tamen minus ufum itoruin antifpasmodicorum per fex hebdomadas fedulo continuans , ab. atrociori hocce malo feliciter & perfedte liberarus eft ; quod inpriris fin- gulari Dei benignitate & gratía factum efle , pia mentis reli jione du&i , confitemur, |. Ec quamvis.negandum non fit, quod ultima medendi methodus pre reliquis & imprimis balnei emollientis ufus , fumme proficua & accommoda- ta morbo fuerinc, ucpote qua malum candem prorfus fuftu- Jerunt ; attamen non negamus, priores curandi proceffus fuam quoque contuli(le (ymbolam : Impetrata enim ulce- ris in renibus per priora remedia mundificatione, & tan- dem ope deco&torum vulaerariorum felici confolidarione, certe canto efficacius fpasmus in vefica & adjacentibus par- tibus fzvieus per antifpasmodica & emollientia remedia mi- - dgari, omniaque in priftinum ftatum naturalem redigi po- tuerunt. NA BONOS EE dd are E ^QB$ERFATIO XII. ^ "Dn. D. GOTTWALD SCHUSTERI - 3 — Nirtute Rhabarbari diuretica, — * Habarum, egregium illud. exoticum medicamentum, hÁ alias inter virtuces alcerantes & evacuantes, etiam pol- 3A. V lere cifcdtu , fudoremrrenalem ciendi, non folum ali- * A do à NM y I E hl ?N. "De virtute Rbabarbari diuretica. 59 2 Ac mt quoties in Praxi experiri licuit, verum etiam fequens hifto- ^ ria ulcerius demoníftrare & confirmare poterit. Puella un- | | | | I | | decim menfes nata , ex dentium eruptione difficiliori & in- teftinorum torminibus, quz ad continuos ejulatus eandem á3mpellebant , male habebat; conjuncta fimul extraordinaria "abdominis intumefcentia & duritie. Matri ergo , auxilium a me petenti, pulvillum, ex puri & optimi decet di- midia drachma coníftantem, tribus vicibus, nempe manc; E M « £ . n . 9. € LOC . i vefperi & fubfequentis diei matutinis horis füumendum, de- di, Propinantur ita fucceflive omnes tres dofes, nec amen puella prius abinde raovetur, nifi tertia dofi adfumta, ubi bis vel rer alvum deponit. Interim ramen nocte dieque - fapius reddit urinam , croceo - virideícente colore tin&um - & indufium ledulosque eodem colore imbuentem. Cogni- to hoc effe&u & probe confideratis omnibus circumítan- tiis, hanc, urinz tincturam potiffimum a Rhabarbaro de- pendere judicavi, precipue cum AMMANNUS Parzzer. ad -Difcent. p, 262. colorem urinz ab adfuümtis varie mutari, conítante experientia, optima rerum rmagiftra edoctus, te- ftetur, flavamque urinam femper abile effe, merito in du- bium vocer, Confirmabat proinde me in hac opinione il-- lud etiam phenomenon , quod puelle abdomen cumidum , & taQu durum evidenter poft midionem mollius evaferit, deturmuerit & ad naturalem ftatum iterum pervenerit. Hac obfervatio ut uc in fe certiflima, ulteriori tamen indagatio- tione aliquale mihi negotium faceffivit, qua nempe ex cau- - fa diurefeoseffeQus deducendus, & unde color croeco- vi- ridefcens derivandus fit? BAGLIVIUS , fplendidum kalo- rum fidus, cujus ftudio indefeffo in augenda & confirman- da experientia multe veritates, fub tenebrarum antea cali- gine oppreffz , clarius detedze & expofite funt, i» Praxi "Med, b. 72. & Canon. p. 4$ 0 adíerit, interdum facilius accer- | fius urine fc & excretionem promoveri , edu&to faltgm hu- H2 : mo- À 6o ARE -OHoatio XI " ins nr 1 morum crudorum.adparatu , in me(cncerio nidulange,] per inteftinorum. canalem. ^ Hinc facile in fimilem. incidi(fem. - conjecturam, quod Rhabarbarum , repurgatis inceflinisà - colle&is ibidem vitiofis humoribus, candem: urinamin- no- . ftra. puella. crebrius exturbaverit, ni(i :diuretica vis virtucrem alvi dejectoriam anteceffiffec. Quam, ob rem caufam .& ra- . tionem accelerare hujus excrerionis potiffimum in. fale vo. - latili fulphureo , neque Tornz folis, neque mercurii fubli- mati folütionem. curbante ;, renes camen fpecifice ftimulan- te , lacitare credididi?, urine vero: colorem: croceo - viris defcencem a: falis: uritofo: - volarilis cum Rhabarbari gum mofo. - refinofx pactis concurfu & folutione pendere, me- fito. judicavi., Pa'iter quoque alia: iden medicamenta non raro di- verfos. plane. exíerere effectus, quam qui abinde. fperautur tioni omaino GOLES ca evi. e(fe ftacuimus, & racione partizularum. conftitutivaruavexp etantur, atcen- ta nos. fzpius edocuit obfervatio,." Sic v. g, ftudiofus qui- dam.tria. tarrari: emetici. grana cum fepteadecim vitriolati ' granis mixta, calido herba Thee infufo ,. vomirum moóvene. d: gratia, adí(umebar ; poítquam autem integram. fere ejus- dein. menfuram,, penes fornacein. fedens, ingurgitaverat, certiorem felicioremque. exinde expe&ans emefin., corpus A - largiffuno. fadóre pertundebatur , citra. camen ulla vel 4v» "vel. xao fubtequutam: evacuationem: In alio-fubje&o an-: timonii diaphorerici drachmae duz, loco magnefiz albz, pracipitand: &. per diapaoén evacuands cauíTa., propinate, alvum egregie moverunt ,inítar Magnefiz ,. nullo prorfus fu- dore fub(equence. Uc aurem, ad diurericam iftam Rhabar- bari vircuce f revercentes , unum ex altero eolizamu. ra- 1 eriam Rha- barbaro-in anti hydropicorum remediorum claffe locustia- - . setur. Quodí enim ratio & experientia demonftrar , ea opüne ellc. contra hydropear remedia, qua absque acriori: ftimu- (De virtute Rbhalarbart diuretica, 6t dam. tm fimulo- operantur , ne.vifcera jam ob(tru&a magis ad fpa- fticam conftridionem & fcirrhofam indurationem , cenui- ori fero expreflo, & cra(fioribus humoribus reftagnanibus, difponancur , fane vel folam hánc ob. caufatm egregius uti- que erit Rhabarbari ufas in. rruculenco hoc adfectu, Dum igicur , experientia tefte , interdum. Mechoacaunz fcrupu- lus faltem unicus przvia humorum. debica praeparatione & accenuacione . ulcra. decem. fedes excitare folet, maxime uti- que probabile hinc videcur, quod Rhabarbarum in adfedu hydropico recentiori 5 fi modo humores antea cefolventi- bus, amaricantibus & falibus digeftivis. fufficiencer. correcti & praparati fuerinc, duplicem egregium effe&um evacua- torium , tam Re. alvum quam veficam fimul demonítratu- rum fit. : s dp $ER VATIO X1VF. Dn, D. GOTIWALD SCHUSTERI | De | | Fungo articulorum, )Uclla RH Ud agens annum ex pregretfo [apfü ji ín . genu fini(trum ftatim de magno & acerbo dolore con- - queritur , fuperveniente repentino & fatis infigni tu- more, Variis igitur externis remediis per.bimeftre fpatium incaífum adplicatis, Chirurgus candem antrorfum timorem iftum lanceola pertundic & incifionem ad. unice dimidium facit , ex qua ftatim infignis copia fanguinis ferofi cfluxit , absque tamen ullo levamine, fiquidem fymp: Omata omnia - hiac magis magisque adaugebanrur , dolores inde(inenter .continuabant , motus febriles füperveniebanc , Cum agryp- nia & adpetitus totali fere proftracione. Die VI. Nov.a. p, | Medicus ad puellam accerfitus. corum. illud genu. tumore H 3 . ebf- | 62 es 'Olférostio dr. CMS ij —À M — "etiftinà &i inprimis interiorem ejüs regionem ábinide gra viter deformatam deprehendit, Tumor tadu quidein du- rus, non autem inflammatus obfervabatur , & vulnufculum a Chirurgo fupra patellam infli&um, remoto emplaftro, parum fanguinis ferofo - fpumofi ftillabat, Facta interio- rum hujus tumoris exploratione, mediante filo tereo per aperruram immiffo , non cantum.diverfz cavitates, tam di- — rede, quam oblique, ad o&o pollicum dimenfionem, va- | rie defcendentes, detegebantur , verum etiam folidarum par- E tium inter cavitates iítas refiftentia quzdam animadverte- batur, fiquidem etiam quoties filum cereum iterum extra- hebatur, femper modicum feri fpumofi prodibar, cum im- menfo dolorum augmento. Ordinabatur hinc liquor qui- dam balfamicus , mediante fyringa eburnea , in cavitates iftas injiciendus, & facculi ex herbis balfamicis, refolventibus & - paregoricis parandi, vinoque calido immergendi, & fada — expreffione imponendi. Poft horum medicamentorum ufum rumor quidem aliquantulum emolliri incipiebat , & genu paulo liberius fledi porerat, citra camen ullum tam . dolorum, quam ipfius intumefcentiz decrementum, Du- bium hinc adhuc fuperetfe videbatur , utrum adfe&us hic pro tumore fimpliciter fanguineo, ob magnam illam fan- guinis copiam , facta incifione, prodeuntem ; aut annon .- potius pro articulorum fungo reputandus fit, & quidem harum potiffimum circumftantiarum intuitu, quoniam I.) tumor ftatim poft lapfum in genu adparuir, locum vero : hunc inter precipua illa, quibus poft contufionem fungi accrefcere folent, referendum effe, experientia docet; 2.) | quia, poft fanguinis i in tanta copia fadum efluxum, tumor | nihil plane imminutus fuit 3.) quia fub exploratione di- Verf& cavitates cum aliquali folidorum refiftentia notatz fue-- runt; 4.) quia «umor ra&udurus obfervabatur ; 5, ) quia pott fili cerei extrattionem, fub leni preffione, , humo rfero- 3 DA. | o » De Fungó articulorum... ^. 768 fo (pumofus prodibar. Re itaque accuratius penfitata, me- rito cutnor hic pro f»xgo declarandus «erat, cujus vero ple- nariam extirpationem nequaquam promittere lícuit, pra- cipue cum ab incifione, fine qua tamen nihil prorfus pra- ftandum, egrota paricer , ac parentes pro cempore abhor- rerent. . Sub hoc ergo ancipiti rerum ftatu cancum per ali- quot dies injediones ope fyringe & fotus calidos vinofos fupra defcriptos continuare placuit, Cum dein die X. Nov, ad egrotam fecunda vice venirem , eam viribus magisadhuc defítitutam, &, ob metum inífticuende inciflionis, admo- dum anxiam deprehendi. «Adpetitus & fomnus fere in to- tum perieranc , & ex pragreílis quibusdam convulfionibus, inortem jamjam imminere , adítantes arbitrabantur. To- tus pes finiíter, ad exiremicatem usque cumore nunc obfi- cus erat, & quidem procul dubio a tanie fanguineo - fero- fa, per cavirates fiftulofas deícendence, & incra mufculos . gaftrocnemios collecta. . Ex fuprema autem cumoris aper- türa, quam per turundam , unguento digeflivo imbucam, dilatare fruftra tenravimus, parum humoris fanguinco fc- fofo- fpumo(i, füb fenfibililimis egroce doloribus fcatu- .riebat, -In hac ergo rerum difficultate ,. cum absque chi- rurgica operatione omnia reliqua irrita fore parentes ipfi €ognofcerent, tandem, obcento horum & puelle confen- fu, tumorem, quoad corum füum ambitum. caute incide- re decrevi, quo tam éjus interiora exactius luftrari, quam ipfius, fungi & rmetuendz in cffibus cariei vera indolespof- fent, Hunc in finem alium Chirurgum , de cujus dexte- ritate certus eram, die XIV, Nov, accerfiri juffi, qui etiam Ancifionem fequenti modo feliciter peragebar, Primo per aperturam, a prioribus Chirurgis factam, immittebac con- duc&torem fulcatum usque ad eum (urz locum, in quo, ut antea dictum eít, materia continebacur faniofa, & cultro -inciforio verfus fülcum conduaoris directo, celerrime to- D^: tum 64 — — ^ Obfervatio XIf^..—. tum diffecabac tumorem. Hoc. facio. & vulneris labiis pau- lulum didu&is , ftatim obíervabamus, fungum iftum to- tam abfcondita ha&enus interioris cavitatis . circumferen-. tiam repleviffe, & ad inítar caverno(i panis undique per- foratum cffe, inque iftis cavernulis Ípumofum humorem collectum fuiffe. ^ E.cavirate autem iffa fiftulofa , . intra mufculos gaítrocnemios & os tibiz notata, pus coctum, crium unciarum pondus referens, exiiebatur, hocque fa- &o tumor pedis finiftri extremi repente , obortus , brevi iccrum evanuit, Ad modum aucem probabile nobis vi- debarur, quod hoc pusa fanguine ibidem ftagnante & virtute liquoris balfamici in, purulentam materiam immu- tato, prodierit , quodque materia hzc poftea gravitate propria verfus inferiora cendens, ad füram usque viam in- venerit, partes folidas preflerit, fanguinis liberum progref- fum ibidem impedivetit, & novo rumori pedis extremi oc- cafionem prabucerict, 'De abfumendo autem fungo cum jam ante omnia co- gitandum effec , infimulque per ulteriorem incifionem fub. prafenti ftatu plura periclirari , ob egrorz timorem , non confulrum duceretur, primario laudabilem fuppuracionemy, mediantibus digeftivis & fepricis medicamentis promoven- dam efle , judicavimus. Hzc cum in principio fatis felici- ter fuccederet, non exiguam nobis fpem de falütari evencu promittebat ,qua tamen brevi poft iterum evanefcebac, Vix enim quatuordecim prateriere dies; cum fungus de novo nimium quantum increfceret , & inítar boleti cerre(tris intra nychthemeri fpatium fungofam fuarn fübítantiam longe la- teque diffeminaret. Ipfa etiam zgrota, cui antea vires, ufus fomni & adpetitus aliquancum redire videbantur, jam, inver- fa rerum facie, de virium defcàu , & adpetirus & fomni amiffione conquerebatur.. Sub hoc itaque miferrimo mor- i gie nihil amplius fuperefle; unacum chirurgo judica- | vi, LÁ , | Def: ungo Articulorum., | 65 — vi, prater. plenariam fungi exfeCionem , in quantum qui- dem propter fubjacentes cendinofo - tmembranofas partes eam preítare artis erat, — Hinc adparatu ad hanc operatio- nem adornato, & egrota per facerdotis confolationem & analepticorum inedícamentorüm ufum optime praeparata, chirurgus die XI. Dec, ultimam hanc operationem fufci- pitbat, ftatimque, fuperiori parte remota, fungum pro- funde fatis intra musculorum tendines & flexuram genu ra- . dices fuas egiffe; animadvertebat , eaque propter, cum his - de cauffis fine cendinum lafione radices iftas fcalpello haud extirpati poffe, probe viderec, &, immif(lis digitis fungo- fum. hoc concrementum circa ofleam fübftantiam & mu- fculorum cendines molle admodum & foeridiffimi odoris effe, intelligeret, reftitantes ejus incra cendines & offa por- tiones, digicis adprehenfas, fruftatim eximebat, Quam qui- dem operationem fümma cum adítancium admiratione & cicra notabilem doloris percepcrionem , attamen non citra $nalum omen, puella no(tra fuftinuit. ^ Carne fungofa re- .amota & fundamento mali.dececto, 0s femoris ad crium un- eiarum longicudinem afperum & cariofum adparuit, coque ipfo foetoris & in(enfibilicatis caufa fefe manifeftavir. Hine " uulnus optimis equidem balsamicis & fpecificis, in his ca- fibus alias ufitatís & expertis, qualia funt oleum Caryophyl- lorum in fpiritu vini re&ificari(Timo folutum, Effentia Myrr- he & fuccini, oleam Therebinthinz, aliaque; munitum & offis cariofi exfoliatio in cancum procurata eít, ut plures fqamulz abscederent ; his camen non obftantbus bedtica febris , vires puelle paulatim abfumens, exeunte menfe De- cembri cure finem impofuit, licet regimen optimum fer- vatum & medicamenta fimul interna anrifebrilia & reficien-. tia, prout morbi ftatus poftulavit; ordínata fuerint, mani- fefto fane indicio, quod plus valuerit arte malum. — Quemadmodum autem ex hac morbi hi(toria curandi A, P n M, Fel, F. ; I t,d ue - i5 Obfervatio XF, dd'wauía. fatis abunde cuilibet patescir; ita pariter facile. perfpici poteft, quod omnino etiain plane impoffibile fuif- fet,i(ti fungo absque fectione mederi, ob infigoem illam cariem in ofle femoris fimul prefentem.. | Proinde quoque .Juculenter liquet, quod chirurgi priores principiis atrocioris - hujus mali, ex caufa tam levi oborti, facile obftare pocui- -fent, fi ftatim regioni per contufionem leíz focus vinofos — .ex herbis refolventibus & conicis admoviffent; hoc vero . cum neglectum fueric, & alter chirurgorum unguinofa, al- cer emplaítica ftyprica adhibuerit , non aliter utique evenire otuict, quin partim membranofz & tendinofz. partes per contufionem prius relaxate, magis adhuc relaxarentur, par- tim etiam humores adfluentes ad ftafin & corruptionem di- fponerentur , ficque fungus lethalis induceretur, —— Alio tempore fimilis mihi cafüs obrigic, ubi quispiam iorem circa cubitum perpeffus erat contufionem, in E ^ : !é vero tumor exinde enatus & certiffime fungum mini- quo dplicationem emplaftri faponati Barbetre eonjun- tans, per à voti cveiet "n &osque fotus calidos vinofos, ex vegetabilius refolventi- bus & paregoricis paratos, & cum fpiritu vini camphorato irroratis, in herba quafi füffocatus fuit, hec wig ME Chemnitio Erfordiam transmiffe VO WeMPLEN o To Der ORMRFATIU Uh cl Dn. D. JOANNIS JVSTI FICKIL - tione fubfequente curata. : V ir XL, annorum, temperamenti ferofi, & habitus Cor- - V poris fpongiofi, per longum tempus laffirudinem to- ues venerea per mercurialia fine faliva- | tus EMT € ENCORE, - medidas fn a Ee UN SECSOPURO PUE MU PONE dU m d T L T " - a a M Lues venerea per mercurkalia fine falivatione curat.67 tius corporis dolores capitis & arcuum, noctu prafertim in- gravescentes, vigilias & fudores largos experitur, cum tna- culis rubris, latis, non nihil elevatis, afperis, icemque tuber-- culis rubris ac fublividis, per faciem & totum corpus, pre- cipue in fronte & cemporibus prope crines confpicuis; ad- ficicur nuper quoque hemoptyfi, Ante menfem & quod excurrit moleftatur catarrho ad nares, cum tanta harum in-- tumescentia , notabilem infimul ruborem & dolerét infe- rente, ut per cas fpiricum ducere nequiret; fiquidem etiam exulcerari interius nunc & fauces & vuula incipiunt, Gal- licarn fübeffe luem, quivis vel leviter falutaris artis princi- piis imbutus facile perfpicier, cum non folum fymptomarta prafentia , fed & caufa externa , nobis relata, idem fuadeanr; Patiens enim principium morbi fe contraxiffe perhibet ab. uxore propria, que ante aliquot annos eodem laboravit, nariumque cartilaginis & yocisfonorz jacturam inde exper- ra fuic; cum yero cum eadem uxore non folum, ut folet, fo- gialiter & in eodem habitaculo viveret, fed etiam eodem le- .€&to fe tegeret, multorum do&i(limorum Medicorum expees rientiam exemplo fuo confirmavit, unó nempe ore perhi- -bentium, etiam fub tali cohabitatione contagium hoc in. 'aliud corpus transferri pofle, mulco magis vero probabile erit, impura cohabitarione atque concubitu in eodem lecto fimul jun&is, egrum hunc morbum fibi contrahere potuif- fe, ranquam unico, juxca nonnullos Medicós, concagium hoc communicando modo, vid, SYDENHAM & alii; pra- fertim cum mulier jam cum antea laboraret fluore albo ma- ligno & virulento, h. e. exulceratione fordida venerea va- gine uteri, quam nimis diu dura(le, auc indebito adítrin- gentium ufu tractatam, lui venerez caufam dediíle, certum eft, cum hoc modo labem in partibus genitalibus folum presentem toti maffz humorum intime commisceri & per eandem diffundi necefle fic, — Eo facilius vero per coicum i: E I 2 hec LE P t 68 a Olfervatio XF, RU hac labes transplantari potuit, cum virus hoc in acido quo- dam viscido , feu fermento fpecifico máligno; vel juxta SY- — - DENHAMIVM in. humore , inflammationis non mediocris participe, confiftac, per vulgus vero notum fit, quod fub: — oeftro venerceo omneshumores impetuoso & vehementiori: exagitentur orgasmo, & fic etiam fermenta nociva fui juris: magisficri, Corbunicatum vero per partes genitales corpo- ri, & negligentius tractatum,totum fanguinem cum reliqua: humorum maffa facillime inquinare. atque depravare poffe; quotidiana loquitur experientia, fiquidem etiam per lon- gum faris cempus , & incerdutn: teftance BAGEIVIO 5, 7s. &r ?,.ad 3o, annos in corpore latitare poteft... Efficitur inde fanguis & lympha acida; aeris, tenerrima vasa facile irricans. atque conftringens, & hinc tardiorem humorum in partibus progreffum producens , atque fpiritibus impuritatem com- — | municans, corundem torporem & liinc totius laffitudinem.— — inducit; eadem humorum acrimonia, integumenta atque membranas tendinofas acque nervofas arrodens atque vele -— | | í b » m. t bein Se de T c o o o licans; dolorum capicis & artuum vera exiftit caufa,.qui no- | &u magis ingravescunt, ob folis circa veíperam receffüum ,- humorum tardierem circulum atque atmosphere compref-.— — fioném producentem , id quod omnes morbo-carharrhali vel alioanalogo decumbentes, trifti fno exemplo experiun-.— tur, quemadmodum etiam in noftro morbo finguli id ce-^. ftancur, ut fic hoc quafi fignoum pathognomicum luis ve. ' . nereg conítiruat, de quibus SYDE&NHAMIVS zz operibus p, — 2. 416. ica fatis vere loquitur 1 Dolores tum caput , tum artus. án articulorum interflitià, bumeros fcil. brachia £F tales crudeli-.— - : der laniant, nullo ordine invvadentes c per intervalla, licet sotfg.- «grum, lectuli caloreperfufum, variffime deflituant, nec nift fub au- 3 roram libenter evanefcunt. Vexantur quoqueex eadem cauffa& —— ; egri gallici vigiliis, partima doloribus, partimaturbativo ine - quieto fpirituum animalium motu dependentibus quemad-: — 5 UNOX. ^» modum .- - Lues venereaper mercurialia ine falivatione curat. 69) inodum fudores largi eandemacrimoniam;, vafa capillaria. 8c glandulas fübcucaneas corrugantem , ficque morum lympha impedientermi, pro caufa agnofcunt, Virus hoc incorpore de- tentum majores in dies acquirit vires, acrimonia humorum augetur, & fic illorum maffa & partes conftituences magis de- pravantur, iisq; ad deftruendas partes folidas major apticudo conciliatur, id quod reftantur inegris hac lue infeGis, exan- themata & cubercula varia in noftro etiam cafu obfervata,qua omnia ab acido corrofivo ab ipfa nacura active ad partes ex- tremas propulfo , capillaria minirna ,.cum glandulis fubcu- taneis , corrodente,. &.extravafaunonem inducente, oriun- tur, Facilius boe contingit im fronte atque temporibus, prope crines, quia his in locis vel vafa fubriliora, vel ma- jor glandularum fübcuranearum copia & teneritudo obftru- &ioni atque corrofioni facilius anfam preber, ut hec nota. quafi chara&teriftica hujus luis effe póflit.. Perfpe&a fic cau- fa vaforum cotrofionis atque humorum extravafationis , facile patebit, unde hemoptyfis illa noftro in. cafu origi-- nem fuam duxerit , cum alias facile largiamur, in hoc mor-- bo fymptoma tale non quotidiana effe experientie. Tan- "dem qui maxime «gro rnoleftus erat, catarrhus ad. nares, Y idem curg prioribus agnofcit caufam , materie riempe morbificz arrodentis & vellicantis ad. has partes decubi- tum, copioffimas carum glandulas obftruens , vafa lym- d phatica diftendens, fuaque vellicatione, ob fibrillas nerveas in his partibus copio(as & maxime fenfiles, majorem fem- per lympha adfluxum accerfens ,, que prepedira tumorem producere aérisque liberum tranfitum precluderé debuir, & inde cumor, rubor & dolor, de quibus eger conqueri- tur, Per viciniam adficiuntur partes oris & faucium, & quidem eo facilius, quo major glandularum inris copia & fic ad. obftru&ionem & erofionem fubíequentem propentio, c inde ulcera ibi confpicua funt. | Conferri bie merentur , CUNMA c- qua 97D 3 DhePPAMO NP : quz VERCELLONIUS p. 29, de morbis pudendoram , ingenigs- - fe referc de confenfu vaginz & oris in mulieribus ; fi vero- hoc in mulieribus, cur non in maribus? licet facile conces - damus contradicentibus, per circulumlympha ab una glan-- dula ad aliam deferrishoc miasma contagiofum pofle. A . In tanto ergo hujus morbiincremento tantaque malo- rum caterva, con(ulcum nobis fuit, curam falivatoriam , ut vocant, fufcipere, ad quam faciliorem reddendam ficque - fimul fperatum finem confequendum ', opus fuit fequentes- &gro dietericas regulas prafcribere: Evitetur potus frigi- . dus; fpirituosus, non bene fermentatus, etiam consuetus, fcilicet cerevifia, vinum & fpiritus vini, ^ Exulent omnia efculenra , prater juscula carnium maera & carnes cenerio-- res. Caveat fibiab aére frigido, ventofo & pluviofo, cere- vifiam bibat fecundariam deco&um avenaceum, imo lo- Co potus jusculis tenuibus uratur, His jra difpofitis exhi- - bui mercurii dulc. de cujus debita (s piratione fatis cer- tus fui, gr. XII in VI, pilulis, vefperi (umendis, quarum. ufus etiam fequenti mane & vefperi denuo, nec non tertio die repetebatur, Factumhinc cít, ut quidem intumefceret- facies, labia & gingive, dentesque vacillarenr, fed nullus falive fluxus , licec per biduum in hoc ftatu perfifterec eger, * fübfequi voluit, ex hacforte caufa, quoniam Mercuriuspur- - gando per alvum virtutem fuam exerebac. In mentem nos ^ bis hac occafione incidebat illud SYDENHAMU confilium, | - quod extat ;z Oper jet 471. ubi monet: Crvendum efh : Medico , ne animo nimium ob[Hinato [alivationem importunius ur- geat, recalcitrante patura; & porro: Religiofe cavere debe? , ne, cum tanto conamine falivationem incaffum follicitaverit, eam pe vim invite nature extorquere pergat, Quia camen intan- cum cura noftra voris refpondebar, uc.nafus detumesceret; — — eger per illum aérem liberius atraheret, & (ic melius feha- — berer, iisdern: medicamencis infi(tere confülcum- duximus, ^. | i3 Arri- — NSW - cud Don LULA seu 28 0.08 LS dci oo 4 Luesvenerea per mercurialia fine falivatione curat 71 Arrific icaque nobis illud VERCELLONII ;. £//o Zez/zr, in- quientis ,. ptyalismum , ffve externa ffe iptetna Mercurii admi niftratione procuratum , a morbo tam iruéi liberare » Quid nibi« lominaus , fí boc ue per. aliam viam obtinéatur, | Hinc nobis non prorfus alienum videbatur, quod nulla fübfecuta fue. rit falivatio; cum per quotidiatdm experientiam non ío- : iu conítet , mercurialia faciliu$ pet alvüm operari, hoc- que ipfo feri copiam magis verfus imferiora trabere, fed & JA VERCELLONIUS /,c.pag. 247. per fxpius fepetira purgare tia idcirco pryalismmum fecuriffime mitigari poffe moneat, infuperque p. 241. ánnotaveit, pluries hydrargyro inun- Gum, neque copiofo fputo; neque fluore alvi correptum fuiffe, fed cancum per urinam hydrargyrüm minxiffe, licec hec de Mercurio crudo dicta folum fint; Coepra igicur via progtedi placuit, & idcirco dedimus porro Turphet, mine- ral.gr. IV. in duabüs pilulis, egtoab lisneminiriüm coiij- inoto , cni fupra dicta phenomiena per aliquoc dies per(i- ílerent, &nulla falive excrétio fequeretur, fufficienribus ad illam indicationibus licet przfentibus, & cum nullis al« Si tortninibus, nec, ut S YDENHAMIUS loquitur , Zj/eseri- éi$ infeftaretur patiens, proficuum nobis vifum eft ad illam acceleraridam quater ádliuc alternis diebus inane, fingulis vicibus gr. vj. Turpeth. ininar. id tribus pilulis exhibere; bo de régiimine fimul fervato ; difparuerunt abinde il- a ad falivandum indicia, & ab ulcimis dofibus aliquoc fub- fecuti funt vomitus, nulla tamen falivatio, | Hinc decocta alceranitià eciar fub ipsa cura propinataá continuabaücur, ipfa curá exhibito purgante inercuriali finiebatur, & ager jam - à diris fympromatibus liberatis; fanitáte priftiná trueba- tur, In caufam vero non fubsecure falivationis inquiren- tibus ; cum fupra dida medicamenta adhibita non facile fpem noflram fcfellerint, in variis váriá adducta legimus, áliishumiorum dispofiuonem aliis vaforum inepritudinem, k | A eno aliis * 4 y. M | Olferoatio Xr. : UNA AMeL aliis alia SUME T fedpre omnibus. optime rem a Tood- tigiífe nobis videtur fzpius laudatus SYDENHA MIUS 7» Oper, P .420, ubihac habet: fer£o animadvertendum efl, in. quibus- dam reperiri idiofncrafam , [ive temperamentum quoddam pecu- liare, tam abbati refpeitn, quam purgationis (atque eadem pleumque in iidem, ut qui egre purgantur , &gre etiam ad ptya- dismum perducuntur) ita, ut ín monnullá methodus laudata vix | gingtvaram exülcerationem queat efficere, multo aninus falivatia- pem procurare , qua malo eradicando pat (t. Ec quamquam im «o a SYDENHAMII observatione diftin&us fuerit zgri no- ftri ftatus, quod alvus ejus, denegata licec falivatione, ca- 1nen fatis Tuefir lubrica, & purgantibus facile cefferit, hac tamen via eadem idieeur fumus, qu& per flivacionem pie pariam & pertenaum perare poteramus. Scholion, . phos i. . Medicis quibuslibet notiffimum, ut per experientians beide jam confirmatum eft, morbum hunc ut pluri- imum ab impuro: concubitu produci & propagari, licet etiam per pravas exhalationes in aliud corpus poffit transferri, compluribus praefertim egris hoc fimulantibus aut perhi- bentibus, Sic inter alia recordor, quod cali ratione, cum adhuc munere Archiíatri apud rlluftriffimum Comitem ab Hochberg in Silefia fungerer, integre familie pagi cujusdam, dominationi Ejusdem fübjedi, hac Ine epidemice. fuerint infe&e, quarum adultiores falivatione inítitura, juniores alcerantibus atque Pe gei medicamentis, additis pau. ciffimis mercuriali Medicamenta quidem mercurialia a multis camquam minus proficua rejiciuntur, & horam loco waria alia fubfticuunturj : "quantum vero ucilitatis ab iis expectandum fic, experientia abunde demonftrat , utpote ex qua ianotescit, quod faltem e, us , abinde feliciter iterum liberabantur, pallae - | -— bie venerea per mercurialia fime falivatione curat, 73 AAT TTSURUNIRORSTE SONUS ED RM palliative huic adfe&ui medeantur, deterrimi hoftis reliquiis in humoribus interim perfiftentibus, tandemque majori cum noxa iterum prorumpentibus, Mercurialia enini refolutio- nemhumorum porentiffime promovent,obfítrudiones visce- rum referant, & impuricatesheterogeneas inillis colle&as,de- bitam earum abíterfionem facilitando optime: ecorpore eli- $ninanc, Non opus erícplurium Auctorum huncin finem ad-- ducere teftimonia, inftar omnium enim cfle poteft Illuftris HOFFMANNVS, qui in Medicina Confultatoria, variis in ca- - fibus, morbo precipue profundius radicato, quam maxime «eadem commendat, immo abfolute neceflaria judisit. (9 ps "f fena Erfordiam NÉia. — 7 hs. d, 10, Martii 1737.) is : . OBSER VATIO. XFI Ds. D D. JOANN. HIERON, KNIPHOFIL- gs west Luc Venerea, poft falivationem nova in- «rementa eapicmtks: c : Tir j juvenis viginti duo. annorum, poft. varios congref- / fus cum puris eque ac impuris fequioris fexus perfo- ..*. pis, Gonorrhocam paritur virulenram, quam etiam per integrum fere annum fuftinuit, conjundis doloribus capi- - tis, circa noGem femper ingravescentibus, Durante iíto tempore &hirurgum unum atque alterum adiit, tandemque - etiam Medicum, qui matrimonium cum fana atque cafti(- Áima virgine ineundum fuadet , pro obtinenda faciliori cu- ratione. . Morem huic confilio gerens, capillos fimul re- fcindi curavit, ad dolores capitis per liberioris tranfpiratio- nis promotionem leniendos 5 hoc tamen non obítante fta- nmm P, M, Fol, P, K tim RU Edd ! | x NEU o sd " b! ; 1 É 3 E )] 1 d QM MEE EM 3 - L4 c im poft nupiias celebratas variole quzdam in parte finci- pitis capillata cfflorescunt, & in ulcuscula abeunt, que qui- . dem exrerno ufu mercurii precipitati fübciliflime pulveri- fati, itemque aque mercurialis icerum removere allaborat, - fed plane incaffum , fiquidem de die in diem: magnitudine & numero augentur , ira, ut uno eorum conífolidato , fem- per tria auc plura denuo fuccefleriat. .. Cum ergo infüper . fub hoc ftatu dolores in pedore & ulcera uvule atque fau- cium accederent, & loquela repente ita lederetur, uc nonnifi per nares fibilando verba infigni cum moleftia proferre pof- fet, meum implorat confilium atque auxilium. — Hinc | » meédicamends fanguinem depurantibus & decoüis antive- . — "nereis diluentibus per quatuor dies adhibiris, ulceribusque fauci um per gargarismata adpropriata confolidatis, exhibui mercurium dulcem rice praeparatum, in forma. pilulari &- mercurium vivum in ungüento. — Nondum: plenarie fcru- pulos duos mercurii dulcis ita adfumferac, & vix uncia fc- mis mercurii vivi in unguento adplicara erat, cum ulcera ; falivationi alias folennia in cota oris fuperficie oritentur, & liagua prater confuetudinem ita incumeseeret, ut neque - edere, nequeloqui,immo ne quidem os claudere poffet, Ex — narib us & faucibus materiam puruleutam, fub fpecie vomi- .: cirum aut fruftulorum carnis pinguioris, copiofe rejiciebat, - conjun&o interdum dolore pun&orio in pedore, & fpecia- - li illo fenfu, quafi maxima vi adhibira fruftulum pulmonum abru mperetur, Symptormatibus hisce, ope medicamento- rum balfamicorum, traumaticorum arque deco&orum anm- | tivzg'er eorum fopitis, falivatio candem cefla5at, lingua detu- masc ébat , profundi(ílimae fovea, quas dentes lateribus lin- - » guzrzim prefferant, füucce(five evanescebanr , refpiratio fiebat. | liberi or, ulcera in ore relicta, ex viridi rubrum rmonftran- tiá coJorem, confolidabantur, foecor oris ancea fere intole- '- rabilis ceffabac; loquela in integrum reíticuebatur, & in ca-- — . Luer venerea pof! falivationem retrudefcens,. 7j | pite d cantum foramina. exigua adhuc reftitabant, quz Ef- | fentia fuccini & Myrrha balfamica hactenus tractata, confo- ' lidationem proxime promittebant. Cur vero ex mandato . fuperioris hinc difcedere cogeretur, nec alii cuidam Medico morbi conditionem revelare vellet, oleum ligni Guajaci quo- cidie quidem ipfe adplicabat, tamquam fpecificum in ulce- ribus venereis alias probariffimum, aft irrito plane fücceffü fub his circumítantiis? nam materia purulenta i in foraminu- lis hisreli&ta, acrior magisque corrofiva reddita fuerat, & vi- tia dizte, in potu vini generofioris atque cibis acidis & ex - faccharo pta paratis coiiffa, negle&tui deligationis atq; mun- . dificationis ulcerum in fubfidium veniebant, ut hinc ea ferpe- rent, & fnajora evaderent, donec horü maximum trium digi- torum excederet diametrum,peripheria ex labiis inverfis pre- tumidis, multis prurientibus veficulis curgida, circulum con- tiguum minorem admedum fenfibilem atque fumme dolo- .tofum ambiret, qui aream, duorum digitorum diametro car- ne luxuriante, colorem nigricantem & lividum exhibente, »iariosque monticulos & foveas formante, obfiram, often- debat, que brevi cempore per fuppurationem ablata, cra- nium diametro duorum digitorum denudatum, in angulo ollis fincipiris finiftri lateris, ubi fucura fagitcalis & lambdoi-- "dea conveniunt, relinquebat. Extrema ulceris hujus labia, in- vería atque unius digiti craffitie cumida, partim lapide in-. fernali, : lumine, ufto, aut ungueato Acgyptiaco, partim etiam per füppurationem, partim tandem forfice, absque nocabili.fenfuü, auferebantür , cranium interim tegebacur plumaccolis, Effentia fuccini irroratis, aut pulvere farcotico, ex Colophonio, Maftiche, Myrrha, fanguine Draconis, Lap. Hamar, &c. nihilo minus tamen omnem confolidationem refpuebar, Hinc. unguentum '"Acgyptiacum, addito Mercu- rio przcipitato tubro, in virtute fua exaltare & labiorum - extremorum fuppurationem promovere, circulum autem, K23 labia 76 - » : dif: XFI. dad US. labia & aream interiacentem, cum balfamo Indico albo de ligare, cranium fimul leniter radendo, incepi, interne vero - mercurium dulcem fingulis quatuor diebus ad ícrupulum - femis in pulvere, cum equali parteabforbentis, exhibui, I& — — peripheria majoris foraminis plura ulcuscula miriora orie-- — ! bantur, que alternative, tribus aut quatuor diebus. pracer- .. lapfis, ex(iccata cvanescebant ; ; dolor in ulcere quoties au- gcbatur toties arteria temporalis: intumescebat ad calami , fcriprorii craffiem. ^ Drachmas duas rnercurii dulcis jam - adsumserat, cum tota arca fyncipitis denudati per exfolia- tionem laminam detruderec offeam, & (equentibus diebus per carnem, hinc inde ex. poris offeis quaft propullulantem, cum peripheria fefe iterum unirec, ut cotum ulcus ica clau- deretur, fimulque reliqua in ano, dorso, & pone aures, poft. falivationem orta ulcera evanefcerent, (ficque ad priítinam fanicatefn eger reverteretur, In hoc ergo caíu fcquenter po- tiffimum circumf(tantie notatu digna vilii vi(z fuerunt: ; . . 1) Lice virginem caftiffimam duxerit uxorem ; eaque | ab illo gravida non folum reddita fuerit, fed & eadem uten- ' filia, v.g. cochlearia, urceum atque le&um cum ipfo cona- munem . habuerit, faium jufíto tempore excluferit. filium, - quod ramen hac fosdiffi imumillum morbum per contagiumnr non contraxerit, nec egrotus per coitum cum eadem refti-- tutus fuerit, uti quidem Medicus crediderat; — 2) Quod Mercurius in minori dofi exhibitus talivatio-" nem excitet nimiam, fi antea adfumtus fuerit talis minus ti- te praparatus,. | 3) Quod eranium, cutícüla, cute atque pétioffio He 4 ftitutum, carnem ex poris offeis. excreícentem QA vültiere | -claudendo fuppeditaverit, ! 4). Confolidationem ulcerum venercorurmt non obti-. 3 neri, ies principio venereo ex M. 8, prorfus. SRHHENI & i m eliminato. rper aepo ; | ME — 5)Quod, E DN Luer venerea po[t falivationem recrude[cens. .— 77 —$. Quod, etiamfi ulcera oris admodum copio, & irz- tumefcentia lingue eximia ae prorfus extraordinaria adfuc- rit , dentes tamen firmi ; absque vacillatione permanferint, quod vitium. practicum plerumque vela mercurio minus rite preparato, vel incaute adhibito, depender. — — - Coronidis loco ob convenientiam , alium adhuc fubne- &ere placer cafum : Juvenis undeviginti annorum. ex ali- quoties neglecta Gonorhoez virülente curatione, ulcus ve- nerum in, fronte aliudque in finiftro brachio reportaverar, quorum illud poft obtentam denique confolidationeri pal- | lore cutis camen adhuc diftingui poterat ; aleerum vero, fa- livatione perada , aperturam minorem, inftar pun&urg cum acicula facte reliquerat, qua nullo ftudio atque cura iterum confolidari poterat, fed potius fübito dilatata & undique fe fe diffundens , longe lateque ferpendo, progre- : diebatur,: donec univerfa corporis füperficies unico-quafí obducta adparerec ulcere, Curationem videre bxc Ditler- tatione mea inaugurali de Lepra Zrabwm. —— Quoniam autem de reliquo horurn egrotancium uter- que coitus fere innumeros cum variis, & quod maximum, impuris perfonis fe perpetraffe libere. proficebatur, facile | convi&tus hinc fum , quod miasma venereum; gradu licet - diverfutri ,. fi majori in copiz prazíto fit, unica esdhibwibsdte Vix ünquam debite evacuari poffit, —' 5 OBSERPATIO XPIL. Dn, "wA JOANRN. HIERON. KNIPHOFIL Prolapfu Uteri, ems dae excretionem im- pediente , apto tamen Inftrumento | AOÉEPDIUIEDODtO, coo tgo triginta annos nata , vilioris conditionis, labori- bus durioribus adíueza, onus dorfo fuscipit fcdens, . isa : : ip R3 Sin. m oH dis APT 78 É es Olferoaiis XP. 3 O& Adidudis pedibus. furgere: nititur , ftasimque dolorem ruptorium in infimo ventre fentit, quem tancus dein ex-.. cipit Uteri prolapfus , uc orificium eijus internum in' ex- terno confpici potuerit, quod ramen adhuc. aliquantifper a circulari quadam tunica carnea (hymene forfitan ,) retine- batur. Labores ergo tantos , uti antea , füfciperenon po« terat , fed dolore preífforio. in vagina aliisque gravioribus. : fymptomaribus corripiebatur , maxime quando paulo frigi- diorem admittebat aérem, menfes infuper plenarie ceífa-. bant, & incommoda. ejusmodi obítru&ionem ordinarie - concomitantia fuperveniebanr. Auxilium iraque meum im- ploranti exhibebam medicamenta aperientia atque uterina, ac fimul inftrumentum ex filo ferreo contorto paratum, . continuo geftandum. prebebam , quo uterus in fufpenfo | teneretur & oícula excretoria. Cüve cum celeberrimo BER- GERO & BOHNIO in. vagina uteri ; five cum ^ 'EDELIO in ucero ipfo ca ftacuas,) per invaginationem non compri- merentur, aut excretio fanguinis ordinaria impediretur, Sic nullos amplius in abdomine percepit dolores , labores graviffimos rurfus füfcipere potuit, & menftruus fluxus de- bito tempore rite fuccedebat. ." Inítrumencum autem illud ita erat conftru&dum : Filum ferreum , duos pedes longum, ignitum, fponteque frigefadum, in medio (v4. Fig. 1. 126. la.) in circulum, diametrum unius digiti referentem, in- - fledebam, aliumque pari ratione inflexum huic adplicabam, ita, ut circuli hi, decuffatim fe fe quafi intersecantes, glo- bum repre'fentarent, quatuor aurem iftorum filorum partes verfus extremitatem ita conrorquebam , ut unum tantum globi conftituerent manubrium ( £ig. z. b. ) qued | longitudi- ne, feu fpatio , fex digitorum a globo in angulum acutum (49. circiter graduum) infledtebam, circa ipfam vero ertre- mitatem fila diftrahebam , iterumque implicabam, ut com- modius fafcia potus firmari. C Bg. ru, 2) Hoc inftru- — * - men-. 3 Cri c ! Prolapfus uteri , "enfium excretionem €5c. 79 amentum linteolis involutum, filo cannabino prius circumdu- &o, cera alba liquefa&a obduxi, faíciamque abdomen am- -bientem, (Zzg. 2. d. 2. 4.) & in fuperiori parte humeros tran- - fcendentem,, (/ 27/4. e. ) in inferiori vero circa inguina & pro- pe mufculos gluteos defcendentem Pipe 3s d. 14d. f. ) ita ' adplicavi , Ut tam anteriori, quamr pofteriori corporis parte tufpeafum teneret inftrumentum, cujus ope, absque infigni. moleítia, ucerus in. fitu convenienti poterat confervari, OBSERFATIO XFIIL. - Dn. D. JOANN. HIERON. KNIPHOFII, : NON IMS : Wes : A - De morbis quibusdam anniverfario cem- denied, porerecureDuDUus. "7 70 0 "M, TOnnullos morbos certum fervare typam , Medicorum neminem fugic, immo & ipfi vulgo nortiffimum eft, | ' qui idcireo febres inprimis tertio , quarto, quinto . die, & fic porro recurrentes , tertianarum, ciculo infignire fuevit, Paulo rariores vero deprehendimus morbos eodem die fiagulis.annis revercences, quorum. e numero eriam .in- terdum hemorrhoides , podagra, aliique. | Sanguinis ani- verfarium fputum adnotavit, Exc. :LANZONUS V pod. Nat; Cur. Obf: XLI, p. $7. Crifin anniverfariam per tumo- res, inchypochondriis fponce fuppuratos & iterum confo- - lidatos , defcripííc ,, ALICHERUS Z» Zunal. Medico. Pbyficis Fratislawiens, Tentam. XLX, p. 9$. Que autem, mihi occur- rerunt hujus commatis exempla, in fequentibus confií(tunr, Vir quidam, habitus athlerici, cucumeres aceto & oleo oliva- -rum conditos in canta ingurgitabat copia, ut ftatim poft eo- rum adíumtionem febri tertiana eorriperecur, qua per tres 1Tenfes laborabat, poftmodumque tribus fubfequentibus 'wnais, recurrente prima invafionis die, femper iterum ea- dem per. aliquoc feprimanas vexabacur,: i dtilade Ab " 1 ; Mer- "were. 8o: 2: "B kprvapio XXI ORNA 1 NTTYNE quidem , cholerici i temperamenti fubluxatio "nes pedis Aliquoties expertus, nundinas petit, in itinere au- tem vino delectatur , dehinc i incer deambulandum ad fudo- rem dispoaitur , qui. dein in frigidiori conclavi icerum fup. - Z primitur, unde ftatinr tumor, dolor atque arthricica in pe- de fubfequura funt (ympromata, quz in quarcum usquean- num , eodem revertente die ordinarie recurreruat, . ' Puer o&o annorum, thorace atque abdomine induffo faltem levicer te&tis, capiteque denudaro , hiemali cempo - re crahe vectione delectatur, hinc. fpasmis atque crebriofi ofcitatione; corripitur , cum horrore fcbrili, quz íympto- mata non cancum difficilem admittcbanc medelarn, fed eriam altero atque certio anno, die atque hora primz invafionis, fub iisdem circumftantiis exacte revercebantur. | Sutor quidarii macilentus medicamentum purgans defide-- * rabat, idq ; eciam, enárratis indicantibus obtinebat; . dein ope alius perfone, naufeama dyfpeptisortam fingentis, nancifci- tur quoque vomitorium ex Tartaro emecico paratum, Utro- que hoc medicamento devorato, uxor decoctum foliorum . .Senne cum pruais eidem prabet, quod pariter fuperinge- rit; & quia vorüitum fatis copiofum his excicatum iri du- . bitat, tandem adhuc plumas forfice diíci(fas ftimuli loco avide deglutit. — Purgacur inde fatis fortiter dvo uo) dvo, - -adeo , ut vix iterum fedari potuerincaccelerate nimiumque copiofz ifte deje&iones, ^ Subfequente fecundo atque ter-- tio anno, eodem die, iisdem adfligitur fymptomatibus, faltem in paulo leniori gradu, licet nec emericum nec ca- —-tharticum quoddam adfumfíerit, Virgo duodeviginti annorum, pifa adhuc Pee cru- ^da notabili in copia comedit, reliquorum. aucem ordina- "riorum ciborum adfumtionem prorfus negligit, — Inftabac cunc cempus excretionis, que vero non (uceedebar,. e con- tario vero abdomea: incumefcebac, concurrente adpeticus s pro- - k , — AMorbi ammtoerJarto tempore recurrentes. — Qy proftratione, infigni imminurione, reliquisque fympromá. tibus menfium obítru&ionem & anomalias ordinarie ftipan- tibus, quz elapfie aliquot menfibus quidem plenarie icerum profligata, fingulis camen annis & quidem quarta jam vice, €&odem rempore & die recrudefcunt, - Tibialium textoris filius, undecim ánnos natus, in pla- - tea fraerem minimum , duorum annorum , manuducens , - fabam minorem in terram projectamore excipit, quz dum - fratrem tenellum fublevare & brachio imponere intendit , coque ipfo fub infpiratione aérem celerius attrahit, intra afperam arreriam transfertur, Protinus hinc concidit. puer & fuffocari videbatur , füb enormianxietate, ubi infimul, quando expirabat, ab adftantibus fonus fabe , impetu fur- fum propulfz , fcrobiculo cordis ad jugulum usque per- — Cipiebatur , quemadmodum etiam fub.infpiratione ejusdem - defcenfus incra bronchia, itemque allifio ad cartilagines cra- geam confticuentes , ab irruente aére excitata, tam ab ad- ftantibus auditu, quam ab adflido fenfu difcerni poterar. Adhibitis interim fpiricibus nervinis, & interne quibusdam. aualepticis , undecimo candem die forti(fimo fcreacu. fabam eéru&abat, varia tamen incommoda, ab intercepta refpira- tione, dependentia, per incegrum adhuc menfem perfenti-. fcebat , que candem adpropriacorum remediorum ufui qui- dem cedebant, annuo antem cempore bis recurrebant, & per plures dies durabant, mitiori camen femper fu5-fche-. rnáte , donec tertio anno fponte evanucrint. "ea bu ( Communicate Erfordie T | d. 16, Mart, 1237. ND mum e - (9a 7 osi Olio LX. s ee Ta — - COTUOSSERFEATIO XAR -Dn. JOANN, THEOPHILI MICHAELIS. | Cruftaceum in Teftaceo; ^ ^ -— five . Cancellus intra fübftantiam Conchz mar-- garitiferae delitefcens, ^7»aucis abhíne feprtimanís artífex quidam hujus urbís, P pro conficiendo opere mufivo, concha margaritiferz — — valvam inferiorem ferra in tenues lamellas divifurus, . dum partis interioris nitentis portionem aliquam cumentem & fupra reliquam fuperficienr notabiliter eminentem ( vid, | Fig. 3. Tab. 1.) abícindere conatur, eandem aliqua cavita- ce conítare, inter operandum animadvertit. — Sciendi cu- 7 pidus , quid rerum ibidem lateret, reliquum opus ea cau- tione infticuic, uc lamellam, quam feparare inceperat, er | fis contentis, a refiduo auferret. Id cum effe&tui dedif et, en oculis offertur cancellus elegantiffimus, coloris albidi , di&z cavitati, ( v/4. Fig. 4.) que in conchae fubfítantiam aliquantenus penetrabat , ope fucci alicujus nigricantis & — — exficcati , qui parietes hujus cavernule circumcirca inveftie- ' | bat, firmiter adglutinatus, De figura & magnitudine hu. — jus cancelli non eff quod multis dicamus, cum ex adjeda imagine (Fig. y.) diftincte fatis adpareant, Supereft ergo, | ut de modo, quo eidem fingulare adeo atque nobilefepul- . crum obtigerir, paucis difpiciamus, Cencharum mmargariti- ferarum teítas ex innumeris ílraris cenuibus, matería dura | & fplendente conftantibus , ceu totidem reftulis, ut NIC. /: STENO, i» Predromo Diff, de folido intra folidum , loquiamat, — | VOX fuome- 3 » C Cruflaceuma ín Te[faceo. 85 icompofiras effe neminem latet. Nec minus manifeftum cít, easdem teftas temporis fucce(fu rhagis mmagisqüe augeri & ab exiguis rudimentis ad. infignem quandoque molem & crafficiem excrefcere, Cum vero in iisdem nihil organici occurrat, merito hinc concludere licebit augmenta earun- dem a principio aliquo interno proficifcí, videlicet ab ipfo animalculo, teftis iaclufo , & ope fucci cujusdem glutinofi, qualem in limacibus , revera obfervamus , prioribus ftratis ^nova fuper inducence. Modum ipfum, quo negotium hoc perficicur, duplicirer concipere poffumus, — Vel enim ex in- numeris glandulis, per integram animalculi fuperficiem dif- feminatis , continno transfudar liquor ille vifcidus , hacque ratione & circumferentia & craffities cefte infenfibiliter au- "getur, que fententia STENONI 1, c. placet; vel adfunt in eodem vafa quedam majora five receptacula, in quibus di- €tus fuccus preparacür & confervatur, donee ftatis tempo- ribus inde effufus , interiores teítarum parieres , gelatine ad inítar , undique obducat, moxque füb aque & aris ac- ceffu duritiem contrahens, novum ftratum praecedentibus addat, Uter horum modorum in natura rerum obtineat, definirenon audeo, utpote exa&ioribus obfervarionibus de- ftitutus. ' Pofteriori ramen opinioni przfens cancelli noftri phenomenon magis favere videtur, dum illa fuppofita expli- catuerit facillimum , qua ratione eoloci reconditus fuerit, Si enim przfüpponas, eundem illo iplo tempore, quo ani- 1mal ; conchae margaritiferz incola , ampliandisteítis deftina- tum liquorem in aliqua copia emiferit, vel undarum vi, vel fponte füa intra hiantem concham fuifle. delatum , absque üllo negotio concipi poteft, ipfum dein lento illo atque vi- fcido fucco irretitum , novoque liquore füccedente oper- turi, carcerem fat validum ibidem inveniffe , qui dein pro- greffü cemporis majorem continuo firmitatem atque craffi- fiem, recentioribus ftratis iterum fuperinductis, acquifivic. [ S | | La Ejus- v Olfevvoato XIX, 0 1 Ejusdem vero phenomenoni rationem ex altera fententie redditurus, majores utrique difficultates fibi obílantes inve- niet. Cum enimctefítz, fecundumillam, continua quidem; aft lenca & elapfo.demum aliquo temporis fpatio fenfibilia in- erementa-capiant , abfolute hincadabícondita quzdam vin- eula confugere cenebicur, que cancellum, nec dilap(um, nec . alia rationeinde ablatum , eo usque retinucrint, donectan- tantum liquoris , quancum ipfo adglutinando & operiendo fuffecerit , ex animalculi glandulis cutaneis expreffum effet, * Nec adeo infolitum cenferi debet & in hypothe(eos folum- modo gratiam cffictum, dari in quibusdam animantibus vafa, — Jiquorem, qui ab immediato aris ; vel aqua acceffu mox fo- liditatem nancifcatur, fundentia, cum. LISTERO,, MAL- PIGHIO & Dno Ze REAUMUR teftibus , & aranearum te- lg,& omnia, que ab erucis ducuntur, fila, ipfum immo fe- ' ricum & integra chryfalidum cegumenta, ex fimili liquore, intra peculiaria fatisque confpicua receptacula adfervato;ori- ginem ducant, Eandem illam hypothefía quoque ad illu- ftrandam margaritarum genefin cum aliquo (ucceflu adhibe- ri pofle, exiftimamus. . Maximam enim & meliorem mar- garitarum parcem intra ipfas concha margariciferge carnes inveniri, ab Hiftorie naturalis Scriptoribus unanimi fere. ' confenfu. docetur, inter quos folum. 4febzum BORKTIUM — 4. BOOT. excitafle fufficiat ,, qui multas conchas, margaritis pragnantes, quales alunt Bohemiz flumina, vivas ditlecuic - unionesque haud ípernendas inde extraxit. Tantifperigitur | admiífa hac noftra. hypothefi, non (ine veritatis [pecie marga- ritis cadem fere origo adfignari poteft, quz vulgo lapillis, in boum, porcorum, equorum, ipforumque hominum cy(tide- £ellea, confcrefcentibus, eculosque interdum-haud ingrato. fplendore adficientibus , tribuitur... Dum. nimirum liquor ii-. le grumofus in fupra. dictis vafisítagnans,quacuaquede.cau- - fa nimium lencerem concipit , facillime accidere poceft, uc. ruflaceum iT eflaceo, in grumos eolligatur, qui, vaforum ofificiis majores, cum inde ftatim excrudi nequeant, cemporis decurfu indurari & adlabente continuo nova materia ih majorem molemiaucti , tandem in margaritas, id eft corpora dura, fplendentia, ex pluribus exiguis ftratis, nucleum aliquem circumdancibus, compofita, figure, qualem permittancIoci , ubi formantur, ur pluriaium globosz, nunemajora, nunc minora , abeant. ddem effectus expectari debec, quando corpus quodeunque . heterogeneum intra illa vafa delatum , eorundem. orificia . ebftruic , aliamque ibidem moram trahit, quale exem- |. plum a STENONE l.. c. allegatcur, : Ipías illas margaricas, d quas haud raro teftis adnatas invenire licec, plerumque in- |». traáriimálculi corpus genitas effe probabile videcur; Anitnal ^. enim omnes nervos, ut incommodos adeo hofpites, quales, — funt morbofz ille concretiones , fuis fedibus exturbet , in- tendens, conatu fuo non femper fru(trabitur, margaritas- [- que intra teftz cavitacem deponet, ubi quid facilius, quam | Wt alterutri valuarum adharefcant, imrao novo liquore ac- - cedente; vel grandiores adhuc evadaot; vel etiam penitus | fepeliantur? Hocautemreveraita contingere , mafIz illa in- forrnes , vel potius pfeudo margarita , quasartifices vulgo pro: | margaritis Scoticis venditant, &.-quaz fepiffime tres plures. | xeuniones minorcs , ceu totidem. nucleos, ventre conclu-- | fos gerunt, evidenter demonftrant; fimulqne docent, ex fuc- |. €o,qui teftis maceriam pra bet,inzqualiter diftributo atque: |. hincinde in nodulos conglobato, aliquando eriam extra ani-- | mantis corpus maffas , margaritarum. mulas , generari pof-- - fe, que vero rariflimefiguraregulari predice erunt & nun-- quam fere ad. verarum elegantiam. accedenr, llles autem, | qui margaritas. ex ipfa tefta fübftantia,uc plantulas, vel.fun-- | gos ex terra, efllore(cere , inftarque vegerabilium fucco nu- *- ttitio, undecunque advedto ali, & tandem ad maturitarem; . nefcio quam perduci fibifingunt . nequaquam audiendos. e£ diis is 2 SC f *" -— 86 mU j Olfervatio AME (e cenfemus, . Sed & ifta , & reliqua omnia, quz hac. occa- fione in medium attulimus, clari(fimorum hiftoriz natura- lis cultorum judicio fubmiffa funto, quibus, iis maxime, qui . opportunitate in conchis vivis, vel recens-ex aqua extra&is, limnatiores obfervationes inítiruendi gaudebunt, conjecturas noftras vel illu(trandi , vel emendandi, vel eciam rejiciendi, ampliffimam facultatem equo animo rdinquimus, ( Dresda Erfgrdiam miffa - gh a : ra d. 2r, Marti 1737.) — wp. Ni ws | EU "OBSERFATIO XX ^. Dn. D. JOANN, SEBAST. ALBRECHTI, ^e ^— '"Apoplexia repentina ab ira, ^ qmmoderatos animi motus, creberrime in corpus huma- 1 num efere vim & effectus, nulli eciam vehementiffimo veneno fecundos, adeo nota, per experientiam quoti- dianarn, re$ eft, ut non Medici folum, fed & Hiftorici plu- ra triftium ejusmodi eventuum exempla litteris confignave- rint. Quid de /ezra immoderata, qui adfectus camen plus jucunditatis habet, ejusque effectu tragico memoriz prodi- deric dictorum factorumque memorabilium elegans. fcri- - pror VALER. MAXIMVS Lib. LX, cap. XII. nemini non no- tum eft. De 7£rif/;tja adeo nota e(t hec veritas, ut balneum . Satan& cymbamque charontis eam vocari non fit incon-: - fuecum... lra vero inprimis, docente Illuftr; HOFFMAN-- . NO Med, fiflemat. vat, Tom. Il. p. 176, (üccos veneno imbuit, ut inter venenum £r animi adfeélum , praefertim vebementiorem, ratione "virium er effeiluum nulla prorfus intercedat differentia; quemadmodum etiam iid. p. 1 2. monet, tantum ejfe animi : | T uus vebementiam , ut i idinél corpns, etiam firmi ffmum,- v ME / ^ pm ^ Mpoplexia repentina 4b ira. 97 e integra fanitate fruens ledere , ejusque motus ordinatos, qui vi- £e pra[unt, defirueve, pervertere, & gravifffmos morbos, immo fa- bitam mortem inferre poffint s binc. adeo fieri, inquit porro, ut potentia € celeritate nocendi validiffema etiam "venena fuperent, qu& non tam cita mertem inferant,vel in momento in aciiones vi- taler gra[fantur, quam fubitus di vehemens animi adfectus , quali lra eft... Inter alia mala, ab inctemperato hoc adfectu, cre- brior e(t , inprimis in foeminis & fenioribus, fanguineis, cholericis, & fimul cachedicis, 4poplexia, ut hinc nata fit . notiffima dicendi formula z Gt fjat (id ergütnt, bag Sybn bátte mógen ber Clag rübren.. vid. ZZuffr, b, m. 53 AHLII Colleg. Cafzal, min.p.166. Quem nunc refero ca(um, ut ve- ritati novum addac pondus , dignum reputavi , qui locum inveniret in hisce AGis. ISTEEAE prd ...Fomina, temperamenti fanguineo- cholerico - faclan- cholici, etac, XLVI. annos, habitus corporis & magnitudi- nis mediocris, carnof? camen, plurium liberorum mater, ad. - iram imaxime proclivis, cujus adeft quotidie occafio, in gu- m NE o —- bernanda domo numerofiori, in difponenda re ceconomi- ca vigilanti ac follicite cüratrici , per hunc adfe&tum, aliis forfan cauffis, v. g. vini & Coffée potu, interdum largiori, non. plane exceptis, jam ante aliquot annos, acquifivit fibi anomalum & íxpius fimul iminodicum menfium fluxum, . cum iteratis narium hemorrhagiis alternancem, | Hec fym- promata crebrius quidem, etiam proxime przterlapfo ver- nali tempore, venzaíectione in pede, cemperantibus, nitrofis; antispasmodicis, medicatarum aquarum leniorum, aliorum: que diluencium & fpafticos inordinatos motus demulcen- tium medicamentorum.ufu , femper refpe&tu ad alvum fi- mul habito, confopita funt; menfe vero Majo, per iram non folum hzc refuscirata fünc mala, fed acceffit quoque crebrius aliqua loquendi difficultas, ab infültu paralycode lingua, fed cranseunte, dependens, | Nos interim illam Apo. EE plexie -— E S AAT 1 P ND. : e 3 98 — 3 co Olferoatio XX, — plexie nuncium effe predicentes, ut ab ira fibi temperaret, - -. frenaque injicerec vehementiori adfe&tui fuafimus; pericü- lum in re canta rationibus-& exemplis ante oculos ponen-- tes, fimul vero non fine fuccelu optato medicamentis huic palo mederi laboravimus, fed füb finem Julii a, c. cum ali- - quid in. re ceconomica ab ancilla negle&um obfervaffet, de- nuo vehementia adfe&Qtus fuperata, inter aleercandum cum ^ ancilla hemiplexia dextri lateris ca&ta concidit, Aduocatus altero die, V. Sionem jam largiter admini(tratam effe audi- vi, egroram vero inveni aphonam , facie rubenre inflaca, . pulfu circa cempora forti, os finiftrorfum paulo diftradtum erat, oculos apertos nec admota lucida objecta, nec alia fmnovyebant , nec nares fpiricus maxime volatiles feriebanc aderat camen fufficiens deglutiendi potentia, pro adfumen- dis liquidis. alimentis & medicamentis, refpiratio quoque ^ fine ronchis, artus dextri lateris quafi emortui, fine (enfu & - motu, adparebant, ian finiftri aucem lateris extremis adio- nes he quidem adhuc praíto eranc, maxime tamen debiles & imperfcáz, ita ut concatum manus fentirec, brachium- que & pedem movere, fine ullius ádjumento , potuerit, li- cet in fomno id agere viderecur. - Aluum jam ab aliquot diebus obftru&tam, Clyftere acriori revellence referari juffi, qvod fadum optime, fubfequuta magna excrementorums nigricantium, purredinem olentium, copia, cum multis nucleis ceraforum, quos ante octiduum cum carnibus fuis. devoraverat, Incerne propinabantur ancifpasmodica, cum - temperantibus & nervinis, non negledis cephalicis ac ana- lepticis, Externe veficatoriis ad arcus adplicatis, ad exci- tandum motum meningum, vertex capitis ex Illuftr. b, m, WEDELII confilio , fovebatur calidiori ferro, quo fartores, - ucuntur , (mit einem 990ael/Gifen) aft &ne fenfu, nucha in- fuper balfamo nervino fimul cum tota fpina fedulo inun- ebarur, fubjundta fridione cum pauno calido, T IEEE 7g Bixolq | : : ABDOF m. wee Singularia 9 rariora quedam anatomicam.. 89. labor fine ullo erac effe&u, feptimo namque ab in(ulcu die, citra przviam qualemcunque alterationem, nifi quod rhoa- chos tandem eriam duceret, fui ipfius diu quafi immemor, expiravit, Conf, LANCISIVS 4e fubitan, mortib. Gap, 14, S. € - AV, p, m. Oper. ejm, 39. | aioos dc oO ERULAT IO. XT, ea Dn. D. JOANN. SEBAST. ALBRECHTI, Puro Wen : x EC : . Singularia & rariora quxdam obfer- (conc v vata anatomica, | Y fy "alia adnotare licuit in fe&tione oadaveris ftudiofi vale- |. M tudinarii, «tac, 17. annorum, qui poft varia fympcoma- C. tagraviora, cordis dolorofam palpirationem , asthma periodicum , hemorrhagias per varia excretoria, nafum, 0s, alvum, cum ipfa urina quoque fuccedentes, candem - febri lenta confuümptus, fubita fyncope, inter altos clamo, res de dolore cordis querulus concidit, d. o. Nov. 1756. "^. Totum corpss emaciatum erat, prater pedes, qui tu- more ocdematofo turgebant, Jn cute, (üb axillis & aliis. - quibusdam in locis, hinc inde ftafeos , fcu fuggillationis a decubitu fade, figna adparcbant, — * mum |i... fs. ó UE ms ... Thorace aperto reflexoque fterno, pulmonum finifter lobus, minor,brevior collapfus, uterque vero per totam fuam fübftantiam corru ptus erar, ubique maculis lividis, flavefcen- tibus , atro-purpureis, inftar marmoris variegati. Ex hác ipfa, vero fubítanria corrupta, profluebat, incifíone facta, anguis mucofo- fpumofus, aut potius humor , obfolete ru- bicutdus, lutulentus, & modica quidem, propter fpifficu- dinein & lencorem conjundum, quantitate, — ! - . Sinifter minor lobus vix ad dimidiam thoracis, finiítre cayitatis , parcem pertingens undique a pleura liber, dexter AP, M.F E | M | vero 9o o 7 0 Olfemoatio XXK.--- 00 vero in fuperiori poftica parce; cum; pleura.arCtioribus.vite- — - culis. eonnexus erat. »- Millet i ebsop cot nas Cor flaccidum; exfüccum. & exfangue;. duplo: majus;.- quam in. ftatu: naturali: füb- hac.ztace ordinarie deprehendi-- - tur, ultra dimidiam finiftre cavitatis: partem: in. chorace:.— — occupabat ,.atque:poft excradtionémr & repurgationem una: - curn. pericardio & auricülis, ponderis.civilis.[5 j 9, equabat,. | -.— Pericardium ,.quod' illud ipfum:cingebat, validioris &t: denfioris. erat texture ,. atque. ubi: convexiorem: cordis. fu-- perficiem. cegit; liaud:procul' ab apice; ligamento. valido la-- ciusculo,. duorum: transverforum: digicorum: longo; illo in: — loco cum pleura.erat connexum;, ubi. co(ta quinra; vera cum: cartilagine. fui: ordinis; fterno: adnata. eft, angulumque fic: format obtufum 5; ubi vero;inferiorem: & planiorem: cordis. füperficiem: illzd: cingit, majori multo:ambitu; quam na-- . turaliter; id. fieri: confuevic. ,, cum. diapliragmate: erarar&iffi- — me: connexum: per fibras.cendineas, & ubi ampliorem cor-- dis partem; feu.bafin, ambi t,non-uno in.loco-curo pulmo ». numtunica;externa:coaluerat; ———— — o zu |. Inéifione fa&ta.in lioc ipfum cordis involucrum, modi-.. | ca: quantitas feti: fpiffioris, flavefcentis, effluebar. Interim: impedicum necceffario fuiffe. cordis motum: ad: vitam adeo: neceffarium,, non folum. ex. modo. dictis, fed. eriam nunc: dicendis patet. - Nanvinferioris & planioris fuperficiei pars. — major cordis, una.cum illa, qua: a^ex: vocatur, per validio- — res fibras, casque breviores ,.tendinco- membranaceas cum; - pericardio eodem in loco arctiffime nexa crat, ubi hoc cum: diaphragmate coaluiffejam.didum eft. (*). a tk "25 Wir CONVONT VECHCTUECONECONEENTDEDEMIQSUETIRSSONCNT S uU jJ (*) Eiusmodi concretionem in tribus fubjedlis etiam ob(ervavit cla-. * * ^ri. D, D. AGRICO LA Ratisbonz, in quorum uno pleura 1. & pulmones (ine labe erant. vid. Commerce, Litterar. Pbyf technic, med. Noriberg Am. 1736. Hebdom, XE p. aas, — ^ $a (1t dinpularia é rariora quedam anatomica. — i 'Auticule cordis, pro hujus "magoitudine ptéternasurali,, ti- nores & flaccidz erant, uti cor ipfum fuit, "Ventriculi cordis : parciffimam fanguinis continebant quantitatem. Dexter. ampliffimam monftrabat cavitacem, finifter vero, f, minor refpective.ad reliquam cordis meum .&oníftri&ior; deprehendebatur., : Vafa cordis majora, tam arteriofa, quam venofa, majo- ris erant. diametri, :nec in illis: quidquam . concreti dido e -Obfervabatur. "frachee poítice parti, bi füb figüra furcata in 'bronchia divifa, "utrumque lobum pulmonum ingreditur, eo ipfo in loco , adnatus reperiebacur tumor glandulo*us , ovi gallinacei mediocris: 'ambitus, qui in diverás cellulis, membranofis , fübftantiam continebat febaceam , mollem , plus minusve: folidam, fabulofam, nec:non in tophos: inz-- quales , varie que magnitudinis, *concrecam, In-exrerna hus. -jus tumoris circumferencia undique di(leminatz erant glan- dulz tminotes oblonga: lividz, quz incifa ferum ftillabant *faavefcens.. td / Pleuraipfa quoque circa theracís vertébras validior erat, /& in hac quoque pofteriori partepericardium cum adjacen-. - te efophago connexum adparebat. : . "Hepar magnum, undiquefcirrhofum &per totam fuam fubftantiam ,.non perligamenta fuperiora tantum, fed etiam quoad pofteriorem fupernam & convexam majorem fui parcem cum diaphragmatc arctiffime connexum erat. | In concava parte hujus vifceris, haud procul a felleà ve- ficula, bile. copiofa fpiffiori, crocea, diftenfa, appendiculus, five lobulustmninor hepaticus prominebat, vix duorum trans- veríerum digicorum magnitudine, ad quadraram figuram fere accedens, cujus fubftantia adhuc erar fanilfiima, ficuti hepatis i in | nacurli ,& fano ftatu effe folet, — | Ma | 2 | Lien - 02 . s " - Olféroatio X. XI. € — M € —— tiii Lien fpasmo quafi contractus, brevior duriorque erat, vafa aucem brevia curgebant nigricante cruore, ^. ^ .Renes compreffiores, exfucci & exfangues, diaphragma- ti iddem erant proximiores, in tunica omni adipe deftituca. . Ubi vero cum lumbis erant annexi, utroque in lacere figna ftafeos inflammatorie adparebant, — In ipía vero fubítantia neque hujus quidquam, neque aliud quid peregrini in pelui — reperirelicebat, —— ^ .. Omencrum corrugatum, arniffa omni pinguedine , fla- . vefcebat., | Ventriculus & inteftina flaceida, omni pinguedine de- ftituta, jucundiflimum, vafculorum fanguiferorum mini- morum textura eleganti(fima, oculis cranc objectum, — Ex abdominis cavo lymphe extravafaca flavefcentis, | ftatim a prima incifione, perfluebar modica quantitas, Spina dor(i circa quintam thoracis vertebram in curvam ^ abibat lineam, qua vero curatura ad rectam viam redibat ab obliqua. prope primam lumborum vertebram. - Nox ingruens impediebat, quo minus in interiora Ven- - ericuli & inceftinorum potuerimus Es | TX - Scholion, - Cordis palpitationem ob adhaíf onem pericardii cum - -corde ex BELLONII Lzbr. 1. Conf. 102. adducit BONETVS "in Anatomia pradt. Libr. H. Lec, F Il, Obferv. yox p. 647. qui infuper quoque obfervavit in fubjedis, cordis palpitationi obnoxiíis, arteria magna cunicas admodum dilarari, Vid, ilid.p.6 52. De corde quoque duplo majori, bubulum re- ferente, liene. fimul & hepace fcirrhofo, curn hydrope i inci- piente, extat ejusd, Obferyátio p. 6 5 4. ibid, ! Conferri porro meretur ejusdem Obfervatio de yb J a pulmonibus undique eciam cum pericatdio & mediaftino 1 on- b singularia 65 rariora quedam anatomicá. 95 Coünexis, &c. in juvene Scaphufano, que eft LXXJI. Libr. 11, Sed. I. Sepulchret. p. 411. Quemadmodum dyfpnocam a pe- ricardio craffiori, cordi undique adnato, cum fyncope in- fequuta defcribit 22/4. obf, XCLX. p. 431. ut mirum hinc non fic, in noftro tot mala gravia lethalem ejusmodi evencrum in juventute induxiffe. Tandem quoque omnino adhue meminiffe juvabir illorum, que doGiffimus LANCISIVS de fubitan. mortibus, harumque cauffis ex parte cordis & ma- guorum vaforum Cap. X. erudite monuit; Cum ad ftructu- re vitium referri quoque poflit folito major cordis moles, nacura primum: contexta, deinde per morbos aucta, hec fane frequenter fübitz mortis praebet occafionem, Sanguis - enim , fi progreflu cemporis acer, minusve fluxilis evadat, fenfim propter fuam in praecordiis moram , magnitudini cordis novum pondus adjungit , quod candem cor ipfum veríus diaphragma detrudir, & usque adco renititur ejus po- "tenti, ex qua cor tenditur, & fanguis quaqua verfum in arterias pellicur ( verbo, unde animal vivic) ut non folum cum eadem potentia ad zqualitatem perveniat, fed illam 'plerdmque repente atque in opinato vincat, Conferantur juoque ea , quz 42i. Cap. Xll. S. MI, dr IP. it, Gap, XLX, ulte- rius diferuic deaiffime. VNPUS AGAS Dn. D. JOANN, SEBAST: ALBRECHTI. - VAM i. 5 |i VAS ; - —Infante trunco fine artubus; |. Xtat jam fimilis à D, 52/55;o7 REISELIO communicata "^ obfervatio in Dec, I1, Azz., 1l. Epbemer. N, Cp. 136, ^—^ cum hac noftra fere coincidens, qua in fequentibus "4 ,Meníe OGobri anni proxime elapfi venit ad ucbem no» UN | M3 . 4. iram 94. Olfervatio. X XII, De Infantetrumco fine artubus, ftram Danielis GottofrediXLeucbette , civis Arnftadienfis uxor, eum filiolo. ante XV, 1nenfes nato , litterisque comrmenda- tiriis, quz béne & honefte ate v vitz fidem faciebant, a Con-- filio fandiori Schvvartzburgico obtentis. ;Hic ipfe vero fi- liolus forriofam monftrabat faciem , ingeniumque docile & vivax, aít, quod valde dolendum, omnibus artubus erat defticutus, Nam, prout.ex figura adpofica ( ( 1a£, I. Fig. 6.) clare patet, fuperiores artus .detruncati:quaíí erant , arti- culationem autem offium humeri truncatorum in cavicate glenoidea, quam nonnulli .ace£abzlum fcapule nominant, eminebat illud phenomenon, quod Bibliorum plagulas eee vertere, cum multorum admiratione, verfaciífi- Érant enim in fiaibushujusutriusque fuperioris trun- ci pica feu appendiculz, inftar papillarum, mobi- les qua aliquam digiti fpeciem. Obfcure referebant, In crun- cis autem inferioribus :transverfales ejusmodi excrefcentig. carnosz, cum unguium notis, in excremis adparebarit, 8e-- xus quidem per mentulam praefencem poterat diftingui , fed- fcroti vices folummodorugosa. infra illam fuperficies fupple- bat, Reliquarum partium omnium omnino juíta erát pro- portio & elegans conformatio, :Caufam hujus foetus ma- ter referebar in imaginationem :corruüptar , à vifis ejusmo- di cruncatis idolis, ex ligno ffculptis., & ornamenti caufa hinc inde in mola Arnítadienfi. difpotitis, ad quam, durante P Eileen fzpius grana infarinam redigenda deportáverat, OBSERFÉATIO XXII. Dn. D. JOANN, BRRAST: ALBRECHTI. - Germinantibus in mu Mclopeponis | — feminibus, : Pss noftrum ftudium fepiffime ea accidere vide- | [TU EE, TTE, ENT. mus, w— dummode animum. ed illa actetiditnus, ope- THPUM, — —— De Germinantibusin fuu Helopepouis feminilus, gy. eperationis: natura: viam: antc: oculos: noftros ponunt pla- nillimam, Hujus rei elegans liceat in. medium proferre ex- emplum; Superioriaurumnos cum plures fru&us: Cucurzi- t&. , clpeiformi: accedentis minus: tuberofa J. B. 2; 227. aut fi mavis , Melopeponis lati, & depref[/ Yournef.. J. R.. H. p,. 106, edic lat. in horto: meo collegiflem, repofucre: aliquoc. ea- rum filiole mez fuper. januam conclavis fui, alicujus; qualis-- cunque; pro:captuinfancum.ornamenti caufla; quem locum per toram: hiemem: occupavere; Die: 24. Febr; hujus anni. cafu incidi oculis in:fra£tus: illos, & aperui unum corun- dem, ut féminz acquirerem ,. fed: przcer: omnem fpem re- peri, jucundiffimo: fpe&taculo;,. jam: plantas: in illo. fru&u: erminantes,. ut viridarium in fructu fponte natum repra- - fentarent ,. ordine: & difpofitione: eleganriffimum; | Quot- quor. enim: inerant-femina, matura',, omnia excreverant in plantulas , ultra: tres: digitos.longas, &:quod' mireris valde, foliolis, aut:potius: Cocyledonibus fuis. eleganter, pallidi- uscule virentes.. Mirabile hoc phenomenon: proximo dic: etiam auditoribusmeis in;le&ione pliyfica publiceante ocu-- los pofui , qur omnes hortumfpontancumolerareum , plan- tulis fuo ordine.radicibus in: carnofam: fubftantiam fructus: firmiter defixis, & exinde fibi-& foliolis viridescentibus nutri- mentum petentibus. admirati: funt; Plantulam. ejusmodi. germinancem; rüdi: manu: delineatam: Fgara: 7,. Tab, 1; ob: oculos ponir,. Poterit ex hac obfervatione: abunde illuítra- ri veritas illorum; quz de feminis parcibus: & ufu ab aliis in primis vero a.Celeberr. WOEFFIO in medium funr pro- lata, ut in. aliis locis, fic. ín oenen. vernünfftigen: 'ebanclen. vom Gebraucb bere. Cbeile bey: ren(cber,,. G.bieten; unte "pflangen: f. 240./eg4.. Patet quoque infimul exinde, ferzen: illas omnes partes continere ,, quocquor ovum in. genere. animali continet. De reliquo ejusmodi obfervátio adeo re-- cens.non eít, ficuri multi fibi falfo perfuadenc Nom 9e. * "He fephes 96 gode ^Olfroaio X XXL micron A fephus de AROMATARIIS, in ; in Epiftola ad Bartoli NUN- TI, de plantarum generatione ex feminibus , qua premiffa eft, | Ejusdem Commentatiunculerde Rabie contagiofa magni momenti adfetiu , Anno T1626. Francofurti in web impreffz, idem illud fe observaffe refert, ex qua ipfa epiftola fimul palam fit, EMPEDOCLEM, jam olim fententiam "illain fovifle, quod femina quafi ovula minuta fint. Interim camen re- centiorum induftriz illud debemus, quod rem cam obícu- ram nunc ab omni caligine liberarint, icem z Hac occafione recordor quoque me analogas o fena tiones in Ephem N. C. legiffe , quales funt Job. Lud, API- NI elegans de Citro in Citro Dec, lll, Ann. IP. p. 67, cum qua conferri! meretur SACHSII Scholia, ad Obferv, 26. Ann. h.- 3 Dec, 1... Ephemer. N, C. ubi fimile quidpiam. in Pomo no- ftrate obfervatum effe refert. — De Cerafo acido prolifero repe- tenda eciam venit obfervatio Jo. Maur. HOFFMANNI Dec; lll, Ann. F. p.:99, & randem Samuel, LEDELII -obfervatio de Germinatione nuclei e nn in ventriculo d exinde induila morte , in Dec. eadem dun, 1X, | «6 X, p. 41. Ut igi. alia ex- ipla taceam, - b "Esplicitió Figura, ta en radicula, que carni fructus infixa, inde nutrimentum. -petebac; in'ufum planta. : bi Cutis, feu integumentum feminis albis: -divifunis frr apertum, vacuum cum cauliculo adhuc connexum , a qua feparata erat cenuis pellicula transparens, i. uL E c. ) Cauliculus renellus ex albo viridefcens, d.) ambo cotyledones eleganter & late virentes, €,) Pars primaria füturz planta, quam ogeliuite ba8S9[eugé ^. T , vacant nt Phylici, Magnis - x ct e^ "- " Yu ma d es SOR adiri LI din Jeu " &* /. E E QUE ale t n Germine, 07. " Magnicudinis 'nátutalis , quantum Pon: rationem ha- bui 3 in delincatione, - | * d ^ot Erfordiam miffe o o, 24. Martii 4737.) "—: OSB.SERFATIO. XXIF. 4 p». a. JOANN. GODOFREDI BUCHNERI a " Germinarione In Germine 4 yUm nuper per Voitidan diti 1 iter facerem , forte for-- ,tunainpago quodam arboris cujusdam. offendi fpe- ^w giem, quam vulgo 9Bogtl $Beet nominat ; in falice & natam & adulram , unacum baccis maturis , colore ele-- gantiffimo rubicundo fuperbientibus, quod oculis per pul- hrum omnino przbebar fpectaculum. * Mirabar id primo ftatim intuitu, non nefcius, di- verfum requirere fuccum eas, qua in aliis proveniunt & ger- fninant, arbores & plantas, — Aít fubico in mentem mihi quoque venit , diverfum fibrarum fitum , cubulorumque differentiam unicam diverfz hujus nutritionis & vegetatio- nis effe cauffam. Hinc ergo facile omnino potuit evenire, - ut femina cafu eo delata, levi terra adíperfa , accedente plu- via germinaré coeperint, ac radices ex femine protruferint, quz poftmodum ex fucco ucriusque arboris cranfeunte nu- trimentum hauferint & incrementum, quod latius utique | deducitur. Pol. Al, AMttor, Pbyf. Medic, 4, N C. On, LXXIL ^os 59 !Seholion. ^ CE t jg Haud multum ab hacce obfervatione differt, ei- tata ifta /oc.alleg. Dn, D, BER AERI, qua qua Semzucum fitit "APM.VuF c N in " : E 10 des Obfervatio. XXFP, gare in falice..—.. in ceraf6, nec non Ribium fruticem £x Solanum nigrum vulgas ] * NC CAS T a SA E | - 2.) Pulchre cum noftris quoque conveniunt, ague . Dy. de CARLOWITZ Zn Sylvic. Oecon, p. 314. de arbore, que vulgo 93ogefbeet « Daum audit, hifce tradic ; 9Dtan fiebet - - gum bffcern, wenn beratetdyen GCaamerin bie alten boblen — ORciben acfallen / er barinne rourgelt , unb aus berfclben ferausd voddfet, aud) feine 9Gurfel burd) bie alte Ceibe big in bie Grbe binein tteibet ; bedgleicben finbet fid) , ba - fic in alten SDtauren unb. 9tutnen auftvadfen.. Sic pariter edam SEYFRIED referc i2 Medull. mirabil, Nat.p. 6838. 9n ?Brafitien fiebet man febr bobe unb bide 99dume, unb be aibt e8 (id nicbt feften, Dag auf benen aróften unb ftáto— — ften 2te(fen biefer 5áume anbereSrudt: tragenbeZSdume.— aufiad)fen , unb att giemlider Gróffe aclangen , welded, foie 4: eradyten, taber fommt, bag bie 2Boacl bie Sórnet von benen veridiudten Seiten , qufamt ibren Stift, auf foicbe ?le(fe aboerffen, bie bernadyer befleben unb auf — | (bien, ——— « 0OQBSERFATIO XXF. Da. JOANN. GODOER. BUCHNERK. ^ | De -. Voigtlandia.. .. —Mineralibus Metallisque adfinibusin A d Mineralia heic loci multifaria refero corpora & fere . omnis generis lapides, in quibus miculz falcem metalli- 7^ €, aut recrementa reperiuntur metallica, quibustan- . dem etiam adjungo fuccos terre fulphureos & falinos, Hos vero prout in Voigtlandia occurrunt, hic quoque recénfe- IC. — 4Mineralibus AMetallisque adfinibus in P'oigtlandia. 99 fe, vel ideo fupervacaneum Laud effe duxi , curn fingula . hec utilitate fua in vica communi minime careant, hincque bonitatem terre iftius, quam incolimus , utique demon- .. ftrent átque confirment, | ;Sic eximii fores: sminerales reperiuntur. prope JBlazckez- derg coloris livei ac coerulei, | Argentum rade ,. plumbei €oloris, vulgo Gag « ($15, effodirur non procul ab urbe "Plauen, Glarea (ive Spatum, nobis fuppeditcatur in. Softti, album , ponderofum cum venis incanis & snaculis viridi- "bus. (2) Talcum vero optime nota adfertur ex pago $yticfa- lesborff , in Dynaftia Gera, quod argento in. primis polien- do optime infervic, fiquidem iftud non rodic, ideoque au- rifabris perquam erit comrmendabile, Et in hujus confiniis . quoque invenitur Z/umen Schirtus , five cerra argillacea, lu- toía & cretracea, nec non Cadmia, tam flava, quam ctiam .fubrubea. Marga (axatilis coloris albi ac rubri paffim oc- currit in làpidicinis, ^ Z7rie|um autem generatur non pro- cul a vico B/anckezberg, Immo de folo Weidenfi paria quo- . que reéferc PLANERUS (b) his verbis: Frequens hic es auri- - - - ,,adhec multum fulphuris, nitrum, lapidis »fciflilis nigri, in hoc argentum perinde ac vizriolum in-. eít,,, Et prope civitatem Grez/z. variis in locis pariter ef- foditur Marceafita ^ Habemus etiam Coba/tum in. Dynaítia Schleiz , cum venis fülphuris permixtum , tnit wür(liibten Gdywefel» 8ie& , quod cum arena fufum, dat Smaltum, bie blaue &tárde.-(c) Nec defunt nobis quoque ce/gites -bituminofi, feu terra tulphurea, oleofa & inflammabilis ; in- primis vero agri Planizienfis cam large c finu fuo prabenc Eo Pr SUN QUI. |. . ad- , " EL 4.) vid. BRUCKMANNI Epifflol. itinerar. XLI. b.) Hiffor. Varifc, p. 54. " |.€,) vid. BRUCEMANNI Azgralia Dei iti loc. fabterram, : DIE ! n ELO "x Wii, "m :?- ' * L I00 der Ma Olferatio AXF, emt, adhuc. Faeobracris fai carbones. fofflles, ( d Y quil us jan. ? quidem utuntur fabri in fundendis ferris , a(& defe&tum. li- gni, aliquando & heic locorum metuendum , forfan ]uo- que potuerunt reíticuere, — Ulteriüs ceíte Albino (ej non procula Plawez & Lobenflein in quibusdam cuniculis 4/z- men continetür non igaoble, (£) ab 1653. prope Hazei- fex jam tum notum, nec non. in confiniis urbis Reicbeubacb — de quo PLANERUS (g) fequentia habet : ,, Fodina a/zmi- y PET eademque infignis , haud pridem in(tituta e(t Reichen 5» baci , dimidio milliari ab oppido diftans, Collis ifte (a- , tis amplus , ubi es 4/gminis crefcit, Is quantus quantus ,» e(t; nil nifiale es eft. , (hb) 4rgentum quoque apud.nos . effodi vivum y, pracer alios adnotavit experienriffimus Me- tallurgi(ta; 7o. Heinr. RUDOLE, (i) qui fimul. maxime de eo dolet, quod non major iftius metalli in diftri&tu metalli- fero , nec non partibus Voigtlandiz , ut.& Marchionatu — Culmbacenfi , conceflione variorum , inventoribus ejus, pri- - vilegiorum, habeatur cura, magna enim terre cinnabatinz - ibi dari copiam ; aft ignorare metallifoffores, argentum ex. ifta preparare vivum, & lucrum exinde, ratione pretii, ca- | piendum. Aptiihonium Nero. folidum, puram.cuprum cón- - tinens, metallifodina fuppeditac Greicenfis. Ck) Tandem etiam $a/ 1 ege e ac pra paratur commune , tamquam optie - | mum " "cM yov Msn Pf Vratislsviens. Tentam., am : f? , e. M 39lun. Siro: / €bront. P- 102, - T3 vid. Grláutertes. CBoígtíanD ; irem futfe Si«fdibung A te 1 SteiBuifdben DU. | g) Bifor. Varife, p. $9. — h.) vid. BRUCKMANNUS 1L c, item » Sjividecibungturg Standen 16 p-.397-- —- i,).in Element. Amalaam. E. Ek). yid. BRUCKMANNI Fpiff, ttiner. fel s h k | DeL api dibus gretiófi Hn P'ólorisidi veperiendis. TOf mum ciborum «condimentum ; non longé a vico. Z/tez- Salz. , prope Plauen , (1) ut ita & hac in parte dici omnino quest "ferra Noise abundat dedi Domini. lai i- .QBSERFATIO -XXFI, -Dn. JOANN, GODOFR BUCHNERI. » Lapidibu pretiofis in Voi gandia . reperiendis, Nr Lib. IX. Fp. 2o. bs] que TPESR iter dngredi, fransmitiere mare folemus,ed — fe óculis pofita negligimtn : fe* quia ita natura comparatum , Hut Foximorum incurto[t longinqua (eifemur, fe" ud omnium rerum cupido langue fcit cum facili occafto eff. Pcr. multa fane de lapidibus ita didis BréBbffi kii M noftra abundet Voigrandia, hic ja&tari poffeat, fi mo- do ifti majori, quam hactenus fieri confüevit , e finu cerra effoderentur uA A(t dolerndüum mnaxime eft, incer tor illius'incolas, & natos ibi & educatos, tatri paucos, im-- mo fere nullos, eorum tangi cura, quibusque ideo vel pa- rum , eut niliil de hisce conftat , ut ica plerique occulti no- bis aique inutiles maneant, cum tamen ex hacce perveftiga- tione haud parum huic regioni accederet laudis; ; fiquidem | gemmis. folers rerum natura abfolutius nihil omníno edi- dic, biacque tnultis nulla fui parte mirabilior merico vide- tur, Suas ergo, qui hac in re funt negligentes & parurri curiofi , ignorant diuitias atquefic caefauros poflidenc, quos | gue vere nefciunt, N43. — ;. Etenim ———————ÓÁ——— — I NN d ) vid, Dr. febmanine QSeftbreibting biefe8 Coal&tverdia ; item Reis Jebuqeitune uid Sxancten/ adm unb Cxbicfien. p.226, - . ) E " . ; (Rl Y AR — I02 à - Olifriafi XXPl- vete s C r2 Etenim Chryflitbus | invenitur prope Reicbenbichiusy, 1 ' quamquam facile fraugibilis, fplendore camen ad candorem inclinans , nec non 4r haud procul ab Z»erbacb, qua radiis folis oppofita ex opaco lridis colores, Prismatis adinftar, reddit, Aft przítanior demum evadit, fr glutini inclufa- aliquantum: temporis crematur, quo pa&o nmiajorem ta — nancifcitur puritatem quemadmodum & .in montibus Auerbacenfibus arenofis prope Fa/ckezffein , Ametbiflo pet« quam fimiles fzpius occurrunt lapides, aquarum copia hinc inde advedi, (4) ut adeo fpes omnino haud fic inanis, fo- re, ut in pofterum-majora ex iis capi queant commoda, Sic quoque nonnulli in Dynaítia 5c. iz, lapides-4s5e/fi fimilantes imaginem , nonnunquam fibi occurriffe perhi- "bent, quibus etiam magis adbuc abundat vicus Z/rez- Salza — ' non procul aPlauen. Zdzmante: autem dantur in finibus « Dynattie Greiz, prope Bayersdorf , ut & apud lrfersgrünium in vicinia civitatis Reicbenbacenfis , licec non ea duritie, nec fplendore, quo Indici; de quibus PLANER VS (7) fequen- tia habet: £// genjs adamantis, quod juxta Árfersgrünium in pa- tentibus campis , tum & in wifceribus terra bic illic reperitur. Rabinos notus ille Italus $ebaf?. /'ERSO in vicinia urbis Saalburg detexit, (c). Hematitem autem maximo. pondere fanguineoque rubore, metallifodina przbet Auerbacenf(is, vulgo Det rraarten, que ab iis in primis utiliter adhibe- tur, qui fanguinem evomunt, — Nec (ine ratione permulti fufpicantur auri certam ip(i, ob maximam ejus gravitatem, ineíTe quantitatem, de quo tunc quidem certius aliquid ad- firmari poterit, fi aevi queen cum ea tentata fuerint - experimenta, — — c m | ET ; le o0. Jafpis —————— ——— ———— (4) vid. STELLE Interpretan. Gemm, P2 25. it. Fur&e Srt. bee 9teignet: SoM p-9.12. - ^ 5) Hiffor. Fart[c. p. ' (c) vid. Anon, dide. be$ Gidteberae, P 30f, - LI f De lapidibus pretiofis inP oigtlandia reperiendis. Yo3 . Jafpis quoque generatur. viridis in Dynaftia Greiz, non procul a deicbwvolframsdorf, & ab iis non nunquam inveni- tur, qui lapides eruunt; nec rninus eadem quoque nobili- tata eft urbs Cygnea, hinc conterraneus illius £raszjzs 54 EL. L4 (4).de hac gemma ibidem .effoffa , fequentia refert: danta copia eruitur , ut &dificiti: publicis ( rudi tamen forma. ) a veteribus fit inclufa, Hac vero tempeflate atteruntur non ingra- ta fpecie , "eC in formam Unam , partim enim capul aptantur, — partim poculi , partum tabulis alearum, pars etiam elobulis , qui- bus chrifliana preces numerantur, Hac gemma e Germania alis gentibus difirabitur, v bug 5; v | ^ ; «op feos. quod attinet, riec:1is noftra caret Voigtlandia, quin potius earum foecunda quoque cft mater ; fiquidem he primum A. 1727. per hominem male nobis innotuerunt notz, qui campos ac fylvas permeando tandem venit zfzer- bachium , ibique fplendentes. quosdam vultu advertit lapi. des , quos ftacim. in exteras fecum exportavit urbes, cum- que rales Topafios, Orientalibus neutiquam cedentes, co- . gnoviffct, plura inde per aliquod temporis fpatium lucratus eft, - Tandem vero multa, non fine racione, mala ex furti- vo. hoc metuens. ncgotio , clementiffimum Saxonia. adiic. Ele&orem, eique abíconditos ha&cténus in rerra ejus aperuit thefauros , a quo eciam donis & honoribus locupletatus re- ceífic;... Poft hec fundus iíte, ad Nobilem a drZzz/cbler in Falckenflein pertinens , tamquam regale Sereni(fimo Eledtori venum traditus, ftatimque edibus quibusdam inítru&us eft, ac hodienum. nomine. bet $ónig8- Gton fuperbit. | Ecab.- hocce demurm temport magna eorum copia ab aurifabris &z aliis artificibus ad varios praeparatur ufus, nec fine lucro divendicur. (e) | dd xg ; : NCSIM M Cete- (d) vid; Ejs54. Interpretam. Gemmar p.21. Conf. 4zzal, ted. (0 Óphif. Uratisl, Supplem. I. p. 46. koWi (e) vid. Androphili Jieifer&5e[oteib. ag? grand.en/ Coadfen upo olefien, P 228. A | ) | Io4 ^ * t*Obfroatio XXE. ^U Ceterum maxima ifta rupes omniuin ventorum frágo . res fpernens, altitudine 76. ulnas equat, craduncque nonnul: li, Topaíios ibi natas duritie Hifpanicas ac Bohemicas lon- ge füperare, fplendore autem igneo atque aurco Orientali- bus omnino effe zquiparandas, (/^ Sic quoque magnitu- dine ceteras vincit gemmas, hincque Dresdz aliquis in Ga- zo phylaceo Regio maximz molis ex hacce conípicitur la- pidicina, pondere aliquot cenrenarios referens , unde cre- dicu haud difficile eft, Arfínoz , Pcolemzi Philadelphi uxo- ri; ex lapide ejusmodi factam effe ftatuam, 4. cubitorum, & in delubro , aureum, quod nominatur, faeraram. (g) *. ^ « Tandem quoque Goletium fluuius egregios nobis mit- tit Eyacinthos, quemadmodum & Zfcbates, & "Chbalcedonii, hinc inde pariter reperiuntur. Immo in locis montanis, - rivis aquarumque rimis varii fepius offenduntur lapides, qui arte rite preparati gratum nonnunquam oculis exhibent - fpe&taculum , quare dubitáre non licet, in diveríos eos ad- . huc converti poffe ufus, cumque extraneis permucari , fi- quidem. hi iftos indigenis fuis (zpius ancteponunt, — — ^ — ^Adnumerari his jomnino licet ferpentinos vulgares , 4 .ebate & Chalcedanio intus refertos, propeZvviccaviam, qui- bus maxima murorum civitáris pars exftruda eft, & in cu- jus confiniis latet eciam 44alacbites , non. translucens, aft fpiffius tamen virens, nec, minus Gagz£es lapis, plurimus; alias optiimusque in Britannia , flumine amnis Gagatis reje- &us,'. Nofter vero eít niger, planus; levis, igni admotus ardens, attrítuque calefadius paleas detinet, eque ut fuc- £s an n ! "" ; rI1'-5 m .. . 2 Oa po 1i : Wiald Ab 46 - ^ Quid: E - mc. feriore, 1t. D, A4; E, BUCHNERI Adifeellamea phbyf, maed, - mathbemat. 4n,i229. p. 1068. | M o2 «(g) vid. JONSIONIUS je Tbaumatogr. P162.— 05007 dic asis | Fm ; De lapidibus prettafir in P'ojotlandia veperiendis. Yo& Quid vero de noftris ultimo an. primo loco dicam emargaritis, quas fecum vehit alitque fluvius E///er, & quz 4naxine hominum ferviunt luxui ? fiquidem praftantiffi- inz elegantiffimzque prope Qlzsitz. & 4dorf quotidie colli- guncur, id quod Scriptores per plures fide fatis digni abun- de teftancur, (h)) inter quos unicus faltem héic loci mihi . fufficit PLANERVS, (i) inter alia hunc in mmodum verba faciens $ Concha longeva, C wel £n ducentos annos e amplim durant. Mortuz exundatione fluminis eyiciuntmr, — Capinntur & quo tempore aqua cumprimt claret, menfe Majo, unio, julio — — -— Captura ab Blifiro pago incipit ; Elifivoberge ceffat. — — — immatura cerulei coloris , matura candidi, | 1m con- ebü plerisque fingule , paucis bina , pauciffimtt terna , aut plures ; quamquam Greize & Zwiccavie olim eciam nonnullae fuc- ^ fintinventz, - | | en dnt . Ex hisce igitur omnibus clare fatis patet, Voigrlandiam noftram pra multis regionibus aliis aDeo ter optimo.maxi- 3no variis opibus impletam, divitiisque cumularam effe, Quis ergo nunc negaverit iftam hac in parte locupletiori- . bus Indie Orientalis regionibus neutiquam effe inferiorem, fiquidem quotidie novi iu ea deteguntur thefauri, prifcis temporibus plane incogniti;, "ritum igicur iftud veritati * wmmnino confonat VIRGILII effatum: | | :Q fortunatos nimium fua fi bona.norint! CARE oun Ms sio S BBAER. 7h) Vid, Au&or be? fid felbft Gefennenben Coadbfené. MSt. ALBI. - C NI neifni(óe Cbron. «it. 18. p. 141. STELL, 7 Commez- - ocotar. de reb. ac pop, prifc, DURRII Lineam Hiffor. de Terra | 0 duecator, Ideo 3) Hiflor. Farifc. add. D, 4, E. BUCHNERI Miféellanea Pbyfico. soos JHedice-mabemat, 44,1224. p. 1050, n b qrpn SERFATIO. YxpPpee , Dn. JOANN,. -GODEFR. SUCHNERL. T iE. . i Lu €— . Marmoribus aliisque lapidibus im n (0 09M eiglandia,. ^ "7^ " ater. alia curiofá naturalía;, quibus: noftra gaudet. Voige- ' m landia, ex poftremis minime fünt tam. varia armorum: | aliorumque lapidum genera, digna omnino; uc &-fedu-- | Jis lapidum. amatoribus & Patriz donorum ferutatoribus: | innoteícant,. Sic Marmor egregium coloris punicei,cu- riofis. nigris. figuris notatum ,. f(ón brauner. mit actiqew: - fbrvarta Seid)nungem, effoditur adlaterariam urbis Cu» ri 'arifcorum , obfcure brunnum, nubeculis gryfeis.& ru-- bicundis fpeculis figurarum, bumdclóraun umb araumolfi dy | tet Torquet mit rótbliditen Cpicaeln , ex lapidicina infe- riori, uf Der (Deigar, non procul Curia Zarifcorum, egre- ium. pariter pallideque rübicundum;, dictum. pica. - diefigter SRarmor, ex Geybelsbtud) ejusdem loci, nec non brunnis .& obfcure luteis nubeculis,. 4dmodum miras. - "& curiofas reprafentantibus figuras, notarum marmor, - braun unb bundbgetbaemoldter febr attige guten pre- — fencitenber SDrarmor , cujus. lapidicina cff 'ad pag Gat- tendorf., qui dimidia hora Curia Far ifcorum difta ,, irem p )au- | 1o obícurius ejusdem loci; ^ Porro marmor egregium, fa-. turace rubicundum-iaftar fpeculi- policum; brunnis-&-ob- foure atris MM ex (Ceobelébrud) auf ber Geiger, ad ur-. .bem.Corze Farifcorem, clare: queque lucideque: & abfcure: gryfcum , fpeculi-inftar: policum, optime noce marmor fo-. | dicur ad officinam laterariam Curienfem. Idemivenis nigris, J ud seen albis fpeculis notatur, vut wet Greigtn ; ad. - L8 Y SUR e UOSMIRNCOTR EA ^ Car dag. E * D 4 3 XU eq ecuriam arifcorum repertum , ulterius marmor cinereum, lineis venulisque : admodum fübtilibus nigris czdicur, poft ;domum: attificis, qui Curie Varifcorum ad pontem didum lapideum , 'faxa-marmorea lege artis polit & perfitit, idem nubeculis nigris:cjusdem loci, immo admodum clare luci- .deque gryfeum marmor, venulis viridefcentibus, ex fic di- &o, loco Geigat , ad Curiam 'arifcorum , item marmor ex omni, artenigrum ,:per paucis albis. venulis diftinctum, de &Xtefenbotff , lad. Zari/corum Curiam, im ogauiliben con, marmor etiam /praftanriffimum, fundum clare lucideque .gryfeum. monftrans, «maculis:carnei coloris, venulis viridi- bus, & guttulis. clare lucideque brunnis diftin&um, ibi- ,dem.reperitur; idem yenzilis.ad coeruleum vergentibus ad- modum. curiofe notatum , ejusdem. locis fic &album & gry- feum colorisLucii pifcis, Sedbtarau, ; egregie nubeculis nota- tum marmor,rari(lime & in peculiari tancum terre &lapidum fiffura , ad pontem lapideum urbis :Cugienfis cedicur, item jaculis i nigris '& luteis.cjusdem loci, ac-album: pariter clare K i eque. & obfcure ;gryfeum, fluminis inftar egregie & ra- ife figuratum, item egregie fpeculi politi inftar fplendidum marmor , cujus fundus, quoad dimidiam regioném brun- ji, quoad alteram vero parcem gryízi coloris eft, venulis. sis, ex enbelsbtud) ad Curzam Parz(éorum , ut & cla- eque brunnum marmor, venulis viridefcentibus, ex loco. igen di&o ad Curiam Poikedm, Marmor quoque nubeculis brunnis & coerüleis notatum, pun&ulis parvis & fübcilibus. nigris refercum ejusdem loci; item praftanciffi- mum. marmor omni ex parte ex rubro brunnum, quod mihilcerte a celebratiffimo Sa/zbzrgenfrem lapide marmo- ;reo recedic, cujus locus natalis eft Cepeelábrud) ad cu- ;riam, ac tandem marmor egregium, in quo colores ca- mi, brunni, char ucidegue rubri, mirando nature pe- WIE, SOY . micillo 108 — - Olferoatio [ nicillo ACE inter fe commixti cernuntur ejuss dem loci, (a) Addi his "perplursi o. omnino 'adhuc poffent,. fíquideas ibidem peue LX. marmoris egregii nurneranrut genera. Nec minus iisdenr quoque abundat, pracipue albis ac ni- gricancibus, vicus Scbovarzenbacb.: Adhuc magis autem propterea cormmrendacur Plavienfis civitds, quare PEANE- RVS (b) hunc iv modum: de ito marmore differit : Qaid | Marmore | Plavienfi mirabilius ? Cum enim per fe preftans eft, £um varietate colors ,. cenarumque eifacule intuentes in admi- vationens vertit, quidquid Principum: oculos faféinat ac in ame vem rapit, Ecenim. non folum ibi extat obfcure gryfeum;,. maculis flavis interfperfís , fed' & aliud' coloris carnei, venu- lis albis , ac iterum aliud gryfeuur, nubeculis brunnis & vi- ride(cenzibus notatum , poftremo aurem. nigrutn., maculis ac (triis albis. Ulterius dynaftía Scbleiz praebet nobis marmor obfou- . re gryfeum; lineis albi ac carnei coloris, In dynaítia vero Burgk marmor invenirar nigruur, maculis albis, ice rus. - brum, venis nigricantibus, nec nom lucide brunnum, li-. D. . neis obfcurioribus diftinctum ut & aliud gryfeum, maculis — rubis, irem rubris & fimul albicantibus notatum. Ác tan- dem dynaítia Gera uon minus Alabaftro gloriari poteft, co- lore ad. ctaereum: accedente , partibus interdum nigrican- 1 ribus. imcerfperfis. Ceverum: marmiora ifta ut plurimum dürioris fünc füb- | ande, ac probe polita egregie fplendear, fuisque venulis, miculis, aliisque contentis, & oculum & auimum mirifice. déguunt. Ac ogni probabilice ex cerra concrefount. de) v:d, BRUCK AM ANNI. Epifl. Itinerar. XXIV. it. FILLIUS Teuton. l'avadis. Pinnif.. P.I. CFI. BSPC IE. os (b) ) Hhftor.-Varif. p. $8. cont, EEUCKALABOER AMagnal. Bei imo log. Jatserran. Tutofa ' ur P * De marmoribus aliisque lapidibus in F'oigtl. 109 futofa & fluida, variis coloribus mixta, varios ideo often- dunc lufüs, nec ullum omnino eft dubium, nitida exinde confici poffe vafa atque ucenfilia, qua in exteras deiride re- giones adve&ta , cum aliis ibidem non fine lucro permuta DENN 5o v s : iau ^ «Sic Sal« fluvius id. confiniis arcis BurcE egregium alie fovetque Lapidem lydium , coloris admodum nigri, metal-. lorumque frictiones perquam facile admittentem, quem nonnunquam. etiam oftendit umen Eliftri, ^ Aliud vero faxi genus reperitur prope Zvviccaviam , coloris carnei, ad- mixtis pique fpatiolis , albis, quare vulgo bet ?Blatter (iein"audie, — Nec minus quoque in lapidicima PZzi- . zien[l, ptope Zvviccaviam fapius effodiuncur Lytophyta ,- fráuter« C dieffer, ubiin lapide fciffili varie vegerabilium impreflorum reprzfentantur imagines, utpote Polypodii,, Filicis, &c. cujusmodi pariter aliquot locorum depreheri- duntur in agris Geranis, — e | ! - "n . His addi omnino meretur Hammonites Geraza , five faxà iftud genus , ex variis granulis rotundis compofitum, hinc- . que communiter ob aliquam. fimilicudinem ber 9togene Gtein didum. Lus | eg . Gencharum etiam pe/refacfarum in Dynalftia Gera fx pius repercaram eximius ille meminit Litophilus Letferus. ( c^) verbi- divini apud Nordhufanos Minifter optime meritus, - cujusmodi. nonnullz quoque in meo proftant mufeo, Sic eciam variis in locis ejusdem Dynaítiz notabilis fzpe .ob- lervata. eft. pezrefacfio vel pocius incruftatio, ubi nimirum aqua terram tranfiens tophaceam ,. ad inftar falis mitiffimi particulas faxeo - margaceas in momento diffolvir, cujus - terrg particula. minim , ab aqua poftea per przcipitatio- nein fpontaneam feparatz , yegccahiba tandem. ambiunt, i : 49. | & to- * nce) Lit botheoloz. Lib. F. Sedf. IV, c. ». | | M -— ^ flo — Obfervatio 2 & tophacea fua materia quafi cooperiunt, quorfum n maxi- | qne pertinet mufcus, aliaque ligna minoris longitudiris , ^j proptereaque figuram berer Quer Ktenael referentia, — is Zmygdala iem ad vifum petresacta , aliorumque fru- &üum chara&eres reprzfentanres lapides , veluti Pifelithi, Grbfen «unb. 2Biden « Citeine proinde nominati, in ma- gna copia reperiuntur in jam dicia Lapidicina Planiziensi, ad quorum vero generationem .mihi :peculiaris quedam » terrz ibidem fuccique lapidifici fufficere-videtur qualitas at- que difpofitio , ceu id exempla in cafibus fimilibus aliunde petita confirmare quoque videntur, 'quorfum pariter refe-- Wendi ibidem fünc. lapides.ex variis, :uti videtur , feminibus concreti , aut fi mavis , qui pilulis medicinalibus. quoad. ma- | gnitudinem & colorem non.abfíimiles offerünt particulas , - ex ara facile. defumendas » proindeque spillen : tei ne aicu. 'Non defunt .nóbis etiam. Japider figurati cités AE ut credo, ex caufis. prater deliberationem acddédtbus, | «" adeoque ex folo nature orti Jufu , in quorum cenfum refe- ro lapidem ex £//ffro flumine, J//ngue ;bumane ram accura- .. te referentern figuram , ut vix ovum .ovo reperiri queat fi-- milius , aliosque ex eodem fluvio aurem "bumanam , glbulos rokundor , ac formam calcei ad * vivum exhibentes, ' - Inter Zooloitbo - Dendroides autem referendi merito fünt lapides , qui animalium. terreftrium , , aéreorum & aquari- corum fimulacra vel integra, , yel murila, itemque arborum, arbuscularum fruticetorum , nitide. omnino, in fummam adípicientium admirationem & oculorum oble&amentum - monítrant, cujusmodi interdum inveniuntur in koe us di prope Poffeck & Blanckenuberg , ac tefte, VOLCKMANNO | in cadem — exhibet lapis calcarius albus, vel cine- - Teus (d) Sues. fabterran. ». ffs Gf. RITTEI Comnentat. de Zoo litbo- Dieusrordis, 1 De Alarmoribus aliisque lapidibus in P'oigtl. yyx reus Geranus, ceu ex adlatis nuper. quibusdam mihi etian con(tat ,. quorumque generarionem ac formationem ulte- rius. inveftigat PAULLINI ( e ) nec fineratione ftatuit ,non- nullos ab'aquis cfformari vitriolicis , per fiffuraslapidum fuc- ceffive penecrantibus:,. inibique ejusmodi fruticum ac ima- ginum figuras: delineantibus ,jut ira exinde clare omnino: pateat, providam naturam: nünquam nom maxime effe la- boriofam ,.cumque lapidibus vitam quidem concedere non. «libuerit ,. fignis-tamen: atque fímbolis: egregiis cos exornare: atque: condecorare: iemper laborat. | | Quis ergo: non: mirabitur, exiraiam globi noftri tetra-- quei varietatem; qua; Deus T. O.. M. tam bonitatem. fuam, iquam etiam. fapientiam: immenfam: Creaturis fuis rationali- bus declarare: voluit ,. uc fcilicec homines finguli, qui po- ti(limum & unice fere multicudine rerum, eatumque vicif- ficudine: deledantur ,, quocunque: oculos: vertant ,. ftatim | fenrirent ,. quanta. fit. Crezzoris optimi! potentia & gra- tia, lmmo, cuny omnes & fingula orbis noftri partes: quadarn ratione: mire: fecuny conífentiant , ac' perfecta. in- ter fe connexione quafi fint colligacz , bade tuco collige- re omnino licec, unam: regionem: non poffe non citra per- fc&ionis fuz dexcónsensuna. fca differre ab. altera, dura una nimirum ad producendos fru&us eft: plana, alia Me ^ pro thefauris aliis gignendis nacuralibus, moncofa atque in- «qualis, fiquidem ifte (imul fumte perfectum tandem ali- quod conflituere debebant compolicum, . Hincque pru- denter admodum: de diver(itate atque ina :qualitarc. ifta re- gionum (ic indicat WEIGELIUS ; (£). Rdre bae rbreidy ^gan6 eben , fo votitben. - jwar ün 3icifen. uns. nidt f» &br ietsitencbioffoms 5 ail dn ivit. romitien alir dem 254 "Hm bl QW : fiiio 13 j*12 — "6j em ber Seit Flrgenben. pe irai p. ln. IER. Cf) vitii Terr, Cap. rg. UY wr — Ti2 ^. — Olfervatio XXVI 000 — quem unb Stugbarfeit, melde toit vorí ben Gebürgen ba» . ben, baben entbebren.. G»olte e8 oon Tauter Sütarmot feft. ' .. fusgefeget , ja gar von Gbelae(teinen reinlid) aevflaftert, — . tnb bureaebene8 fdón polirt fen ,fovotirben voir un8 3voat tiberall barinncn wool befpieaeln fónnenz aber voie voolten ^vit $Brob beraud bringen, unb voo voolten vvir au. leben Dbetrebmen, 6a. wir fein fetre$ fimieriate8 unb loxfere8 Grorcid) umsurotiblen báttea, - - - In Summa, toit €t» fennen bie Güte (6555ttc$ eielmebt aus Der raufen unt bod» . Vibten Ge(talt be8 Grbteid)8 , al8 bag rvir un8 auf einem — 6antj g&lbenen qplag su mobnen voünfder folten. | Tandem ín mentem mihi quoque veniunc Lapides non-— nulli in Voigtlandia a Cacedemone nomen fortiti, ac vulgo S euffels; unb Sauber? Giteine nuncupati , cujusmodí prope Scbleiz. quidem reperiuntur eximie magnitudinis, quemad- inodum & loca quzdam iisdem paricer nocantur nominí- bus, v, g. Det Zeuffelé-SDera vnb S'euffel8 7 £titt prope ci- vitacem $0f , item bas S'euffelé ; QBebt in Dynaftia Borg. Videntur autem hzc rudera effe Gentilium divino olim cul- tui deftinata, id quod SELDENUS (g ) non obí(curchiste- : ftatur verbis: Peruffi/frmus erat Gracorum mos , (axa, ffve qua- data , [fue vudia, faltem aliam, quam faxi fpeciem, pra fe nom ferentia , pro fimulacris ponere, neque aliter quam fEmulacris di- vinum bonorem exbibere, . Hucque facic etiam Panfanie in 4- cbaicis ceftimonium , ejusdem tenoris : Olm apud univerfos "Gracos rudes lapides pro fémulacris: divinos bonores obtinuere. Hincquea chriítianis proeul dubio iftis ejusmodi impofita ' j funt nomina, quo nimirum deteftationem fuam erga Gen- tilifmum fortiter declararénct, A damoncenim malo cum omnis omnifo originem ducat füuperíticio atqueidololatria, — 1 binc loca quoque adfeducendos olim homines ufurpataab — . OS dits - eo X g.) -De Diis Ebraeor. proleg. Cap. Il. fe 45. -.—— ^ f De calculis per tuffn vejetls:— Yrg — eo non incommode nomen fortiri poffunt, (h) Auc, f .fnavis quorundam hominum huc trahenda erit fimpliciras, a. quibus omne id, quod vires naturales. quodammodo fu- perare videtur , diuina ftatim ad(cribitür, (1) ignaris nimi- rum,Deum ctiam & Naturam, i immo arcem quandoque mi- ta ae eflicere. . fil T 2di Greiza Erfordiam mife | «d. 16, April 17 37. OBSERPATIO XXFIII, Dn. D. JOANN. PHILIPPE WOLFFIL. De - Calculis per tuffim rejediis, » ceminà 3 1. annorum, ire dedita, fexto j jam menfe obftru- " ione menfium laborans, contabeícic, diarrhoea mu- T- cofa& tu(fi ferina conrinuo vexatur, fub qua calculos - exiguos , quorum maximi lentis, vel pifi minotis magnitu- dinem adzquant , ejicir, quique omnes coloris modo gry-- fei »Xel cinerci , modo albidi, formz autem inzqualis & afpe- rioris funt, .A tribus menfibus quotidie mane horrorem fitimque, poft meridiem vero «ítum & lafficudinem (en- tit, adperitu tamen adhuc iigente, Hinc contra tuífim febremque hedicam varia remedia exhibui, dubio au- tem procul diarhoca ifta mucofa ab obítructione va(orum | Ja&eorum mefíenterii & conco&ione lefa ortum fuum rraxit , unde pro obtinenda inteftinorum abfterfione la- xantia blandiora, in primis mannata, cum Rhabarbar, O- i maritata przícripfi, ; qua kim, interpofiris antifebri- 4P. M.Fo, PF. ipi | . libus —h) SSefmanns joiftotie beó rftenthume 9hnfalt, pnhenpas. - Diderlini "ntiquitat. in INord, IT AV. YfA "Ola XXL: .. dibus sudicóstune & tonicis ,' ex martialibus , fuccino; "Cor- tice Cafcarillz , excracto, Centaur;: min. & oleo deftill , Caryophyll. concinnatis , febrem profligarunt , tuffi ta-- men interim cum rejéctione calculorum femper in uno eo- demque gradu perfeverante , ad quam mitigandam expetto- rantia, precipue vero Elix, pectoral. Wedel. cum Spir. salis 'ammon. anifat, nec non infufa pe&oralia Theefermia ordi-- navi, qua quidem levamen aliquod atralerunt , tuífim vero plenarie fedare haud valuerunt , fiquidem ctiam diarrhoea - mueofa hactenus non in cotum ceffavit, fed potius pertina- . citer continuavit, licet eidern pariter ac tuffi ariodyna mi- | tiora, v. g. M. P. de ftyrace cum Corr. Cafcarill. Terramque - figill. (trigoniens. cum M, P. de Cynegl. oppofuerim. $z- piffimeergo interim calculos rejecit pariens, & quidem tan- ta in copia, ut fcatulam quandam minorem iisdem imple- re fe pocuiffe adíerueric, fi eos omnes collegiífet. Hec tra- :cedia a die 2. Octobr. Anni 1733. usque ad fexcum Februa- . rii 1734- duravit, quo die, poftquam antea per o&tiduum de fumma refpirandi difficultate conquefta fuit, vitam cum - morte placide commutavit, Poft obitum cadaveris fectio- — nem nullis impetrare potui precibus , minime camen dubi- to,quin in pulmonibus, (& forfan quoque in mefente- rio) plures adhuc, & quidem majores latitaverint cal- culi, prafertim cum patiens fzpius retulerit, incer tuffien- dum femper in arteria afpera globulum quendam. fibi vi» - deri adícendere, remircente vero tuffi ejusdem defcenfum — exade fe féntite. Plura interim. hujus commatis exem- - - pla allegata proftant in clariff; PITSCHII Diff. Inaug. fub przfidio Ill. HOFFMANNI Hale 1732. de uff. comvulffva ' habita, $. 18. & quidem e GALENO, Zlexazdro TRALLIA- . NO, Paulo AEGINETA, PLATERO, Petro PORE Fram- | co de FKRANCKENAU & zpbemerid. N. C, Centar, X, | -Q B- | : | dymptomata 65 (eio famine -Arfenico extinte. X15 OQBSERFATIO XXIX :Dn, D. JOANN. PHILIPPI WOLFFII. Sym odia & Íectio fosminz Arfenico - Pon extinctae" | - aliquot dies tuffi & coryza ( epidemice runc graflan- te ) laborans facilius atque certius fe abinde per fudo- | A: 1734. iunt Januar. Foemina 44. annos natà, pet . tem liberatum iri fperans, Lapides Cancrorum przparatos in capfula chartacea contentos mane hora feptima adfume- re voluit, aft per errorem aliam fimilem capfulam, Arfeni- co repletam, arripuit, totumque cochlear ejusdem, cum - Roob fambuci commixtum, deglutivit, | Suecedunt hinc brevi infignes precordiorum anxietates, unacum vomitu & diarrheea, & quidem tanta cum vehementia, ut feceffus vo» j mitusque. prep continuam excretionem numerare non potuerit. Durant hec íta usque ad horam duodecimam meridianam, quo cempore adftantes me in confilium voca-- runt, Accedens autem nafum jamjam acutum , artus extre- mos frigidos, moribusque convulfivis mifere diftortos, de- prehendi, unde illico Emulfionem antifpasmodicam & tem- " perantem, praefcripfi, & porum «crebriorem laais calidi , cum oleo olivarum, commendavi, absque tamen ullo fubfequuto levamine, fiquidem zgra vefperi hora quinta: . inter diriffimos cruciatus expiravit, ^ Cadaver dein cultro anatomico fübje&um externe nihil przcernaturale monítra- - bat , interne vero fequentia obfervaca fuerunt; ' 1.) Sterno repofito dexter pulmonum lobus cum pleu- ya firmiter concretus, finifter vero adhuc undique liber Paz AUS . depre- i * pé Olfiroatio XXIX. ERN déesse: parenchyma totius vifceris fanguine fero- fo - fpumofo WARdP confiftentia. vero bp & friabi- lis eras, II.) Veneria id OA corrugatus érat, inque re. gione pylori graviffima inflammatio gangraenofa, in fun» do vero hujus lateris erofío plenaria confpiciebatur , ubi etiam adhuc arfenici parum cum traceria fuíea mixtum re- ftitabsc. HI. y Lien piii colore ie. a M 1V.) Hepar vero nihil — fittebat. ^: : d E ' Ulteriorem. indagationem ,. ín primis autem "cerebri | UA UELAGE nox ingruens & ais adítantium nom permiterunt, m: ih Eodem illo. die eodemqáe momento Glia mernoraà a tz iftius foeminz , novendecim circiter annorum pariter . cochlear. ultra dimidium: Arfenico replerum & cum Roob Sambuci permixtum , fimili füdorem provocandi intentio- ne, codemque fub errore ad(umfir, unde brevi poft diarr- hoea continua, cum vomitu indefinenti, conjunda, doloe resque « acrociffimi i in ventriculo & abdomine. fubfequeban-. rur. Juffi ergo ut & ea prafcriptam Emulfionem atque Lac calidum cum oleo*olivarum alternis vicibus, largiori in co-. pia ingurgirarer, quo fa&o dolorgs primo remiferunt, di- arrhoca autem. & vornitus per aliquot horas adhuc con- tinuarunc, donec tandem etiam fenfim ceffarent, «gra fic «ex fingulari DEI gratia-& peculiari Nature: tobo- o0 186:ad eem faniratem feliciter re-- deunde, TES TRE OHNDeC M 1 | De bemorrbhasoia tarium , Cum fübito 5c. r5 GULCHRSPREERPEATIO XXX ^ Dn. D. JOANN, PHILIPPI. WOLEFIT. T3! E cr : De | | : Hamorrhagia narium, cum fubito efflore- ". fcentibus maculis purpureis per totum : | ^ Corpus. s A | ; Pyuer octavum annum agens, per aliquod tempus febre Dssus intermittente laborabat ; quz dein fua fponte - ."7* evanefcens, tineam capitis reliquit, — Huic paulo poft dolores capitis incenfi(fimi fuperveniunt, quos enormis na- rium excipit hzmorrhagia, pro cujus eventu periculofo -avertendo parentes meam ftatim implorabant opem. Ad aegrotum ergo accedens, univerfus ejus corpus non folum undique varie magnicudinis maculis purpureis obficiirh in- veni, fed in genu finiftro ralem maculam, &d latitudinem floreni accedentem, nec non prope aurem dextram vefi- cam fuübnigram , nucis avellanz magnitudinem referentem deprehendi, ex qua aperta fanguis fufcus emanuit, per ti- nee aucem üulcufcula non pus, ut ancea, fed fanguis extilla- vit; non minus eciam per vomitum mulcum fanguinis g'ue. mofi, (quem procu! dubio e naíó in faices depluentem de- glucivit,) excernebatur. Rebus fic fe habentibus, confimilis iftius cafus jam olim commmunicati, & in Zolzm, 1H, AG. Nat, Cur .O5/.79. extantis, haud irnemor, monetam argenteam den-- fam frigidam vafis fanguiferis frontalibus ftatim imponere pauloque firmiu: adligari jufsi, dein potiunculam, ex Aqua Millefol: Plantag. Pulv, Sperniol.Croll, Corral. rubr.Nitr,cry- f1.'], & M. P. de Cynogl. conftantem, pra(cripfi, cujus eum maxima portio per vomitus crebriores rejiceretur, Empla- - ftrum (ftomachicum aromatifatum regioni yentriculi & 0gr« ww *3: Ífcrobi- t bh — Hio 04 Olferoatio XXXI. ERA fcrobiculo cordis imponendum itemque liquorem e Vi- 'triolo Hungar. in aqua Plantag. folut. & Tin&, cerra catechu, . paribus attrahendum, ordinavi, fub quorum etiam ufu tam narium hemorrhagia, quar ftillicidium illud (anguineum per tinez ulcufcula plane ceffavit, hujusque in locum pu-. rulenta iterum rnareria fucceífit, , Cum ergo dein , aliquot dierum intervallo maculz ille imminuerentur, minoresque evaderent, füudor tamen nullus per cocum morbi decurfum obfervatus fuerit, hinc ad illum promovendum & fimul fanguinem, fub macülis ftagaantem difcuriendum,; Tia&u- ram antimon, tartarifat, cum Eff, Succin, & alexipharm, Scahl. remixcam exhibui, unde maeulz tandem in torum Cine , adpeticus viresque cum fanitate fucceffive re«- ierunt, "i et | |. OBSERFATIO XXXI Dn. D. JOANN. PHILIPPI W/OLFFII, - De Variolis in adulto ex naufea recurrentibus,. i (2s quidam Juvenis, 24. annorum, plethorici & . fucculenti corporis habitus, nunquam Venzfedtioni adfuetus, in itinere poft iram potumque cercvifiz vappidz & auíterz, vomitus biliofos crebriores per tri« duum paífus, ru&ibusque continuis vexatus, naufeam tan- » dem fummamque virium pro(ítrationem fenfic, Ad alvum, ba&enus obítru&tam , referandam , chirurgus caftrenfis die. 17. Junii clysma injecit, & fequence die V. Snemin brachio dextro inftituit, repetendo poftea clyfteris ufum, — Sueceffit dein dolor vehementiífimus urens circa fcrobiculum cor-- dis, tanca cum anxietate precordiorum ; ut patiens & ad. Ítantes, mortem jam inítare ,.crediderint, eaque propterin — — pago TE )$? Mg eo oe TN a e os AM RM p ag * » Adusileud b" Fd peer Ned dn d Te. Né "s "C — De wariolis ja adulto ex naufea recurrentibus, 119 pago, ubi cunc decubuit, ob medici & medicamentorum defe&um anima faltem curam fufceperint, ufu nempe fa- €ra Coene egrum ad beacum ex hoc mundo difceílum pra- .parantes. — Remittente autem dein prater fpem & opinio- nem fumma illa anxiecace, fequenti die Suinfurtum vehi fe curavit , meque ftatim accerfiri juffir, — Accedens ergo eun- dem, fymptomata fupra defcripra non folum ob(ervavi, fed *& de dolore urente & rudibus maxime moleítis adhuc que- "rentem audivi, hinc interne ClyfI. ancimon, Suiphurar, & Effent. Cort. Cafcarill. externe vero ftomachica ex Oleo Nu- ciíte expr. itemque deítillatis Maceris, Menthz & Caryo- 'phyll.arom. adplicav:, nec nonDeco&um, eRad, Scorzon. Cichor. Rafur, C. C. Ebor, & Citri parandum , ordinavi, un- de paulo poft adpetitus aliquantulum redibat, nec non do- lor urens in pe&ore cum reliquis fymptomatibus evane- fcebat. — Pro roborandis iraque viribus adhuc vacillantibus fpiritum nervinum naribus attrahendum prafcripfi , poft eujus ufum noctem fequentem placide transegic, mihique ;mane revercenci fidem fecit, quod vomitus cum anguftia precordiorum & dolore urente peGeris plane ceffarint, fi- quidem e:iam ipfum veftibus inductum & deambulantem in- *eni, Hinc, ut cruditates, in primis viis forfican adhuc re- ftitantes, educerentur, potionem laxantem mannatam, cut Rhabarb. & Nitro prabui, poft cujus operationem adperitus incremencum fen(ir, & hoc ipfo die circa moenia noftra ob-- ambulavit, Die 2». mane facies undique eminentiis rubris duris coníper(a fuit, nec non in artubus, pectore & dorfo tales prodierunt, facies infimul florida, tumida, & pulfus celer erat, concurrente fimul infolica in faucibus afperitate; ftatim ergo ex ipfo quafivi num Variolis quondam labo- raffec, refponfumque obtinui, fe hoc morbo certiffime in pueritia jamjam defun&um effe, fibique potius videri, quod hoc malum a naufca & impuritatre lecti cujusdam inquina- ! | ti, [ I20:: oven ebfermatios ODEXL- rtsmnl ds in. quo unicam faltem cransegiffec. nocdem potro aed - le&o fuo ordinario caítrenfi cunc deftitutus fuiílet, ) con- -traxerit, quare fanguinem depurantia, veluti Eflent. fuccini, -Saflafr, cum deco&o lignor. prafcripfí, utque Gargarisma "quoniam praterita nocte quiete dormivit, fummo ftatim "^ - xc Lignor. Tindur, Antimon. & pauxillum OI. deftill, Lign. abítergens & mundificans iniiceretur, commendavi. Die2 1r, mane leQum relinquens, iter ad exercitum iterum fufcipe- — - .re decrevit, quod quidem ferio ipfi diffuafi, &, ut perali-. | quod adhuc dies heic loci commoraretur , donec omnia in priftinum reda&a effent ftatum, au&or fui.- -Aft ferenitas .calorque hujus diei; nec non defiderium (ua fatisfaciendi fun&ioni ipfum incitarunt, ut tractum illum, ubi Legio mi- . -licum, imperio fuo fubje&torum, fubíiftebat, quique octo circiter milliaria abhinc diftabat, vificare, fecum confticue-- ric; hinc ut veftibus ad minimum fefe optime muniret, &ab aére liberiori defenderet, itemque medicamenta prafcripta debito modo continuaret , auctor fui, quod etiam fedulo Obfervavit, Cum vero, abfoluto hoc itinere, variolas ta- — ' ien in facie copiofas erumpere obfervaret, ftatim. idcirco imc iterum accerfiri ju(fit.. Die itaque 25, di&i menfis fum- mo mane adveniens, eundem admodum inquietum, & de vigiliis, cum fomno susisilémie alternantibus; nec non do- lore variolarum, ad fuppurationem vergencium, rnaxime conquerentem inveni, hasque in facie confluentes, in artu- bus vero & ambitu corporis diftin&tas deprehendi, cum in-- figni intumefcentia totius faciei, precipue autem palpebra: oculi dextri, vifum ibi prorfus fere impediente ; adpetitus interim adhuc vigebat, pulfüsque fortis, durus & tardus erat, . Pro mitigandis ergo hisce & avercendis aliis pejori- bus fymptomatibus, loco potus ordinarii prafcripfi deco- &um e Rad. Cichor. Contrayeru. Sarfaparill, Scorzon, fl,. Scabios/ Rafur, C, C. Ebor. Lign.. Sene, Santal, r, Saffafr, - Cort, E , b ES - De variolis in adulto ex naufea vecurrentibus. Yo. — po m BEC amt ttt t e ——————— Cort. Cinnam. Nitro & Hordeo paratum, nec non matu- tinis & pomeridianis horis Effent. alexipharmacam, vefperi vero liquorem anod, mineral, Hoffmanni exhibui , quorum tnedicamentorum adfiduus ufus per Dei gratiam in cantum profecit, ut patiens d, s. Julii, in incegrum reftitutus, icer viginti milliarium, trium dierum fpatio una ferie, absque ullo incommodo, equo vectus, abfolvere valuerit. — Coro- .imidis loco notandum adhuc duxi, quod «grotus, cum ul- timd vice cundem iüviferem, mihi indicaverit, fe paucis diebus ante bujus morbi initium , in edibus ruítici cujus- dam, in itinere; pueros variolis undique obfeffos depre- henfiffe, & ex eorum adípedu infignem ítatim naufeam - horroremque percepiffe, unde fane haud vana oritur fufpi- cio, variolarum iftarum, poft adeo longum tempus inopi- nato recurrentium, originem , podus imaginationi firmio- ti, cum averfatione extrema conjundz , quam folitarie hu- morum difpofitioni morbofz tribuendam effe, | e 00B$ERPATIO XXXI. —— .— Dn. D. JOHANN. PHILIPPI WOLFIL Noui qe Gi É | Cardialgia chronica, vomitu fpontaneo, - «apoplexiam comitante, fublata. W Tir quinquaginta quatuor annorum, temperamenti bi- Vict nabicasque corporis quadantenus fucculenti, per : tres annos quotidie horis pomeridianis anxietate pre- cordiorum & dolore ventriculi fpaftico adflictus, confilium & auxilium a me petit, unde ipfí primo pilulas bal(amicas - faponaceas, (pro eliminanda faburra biliofa & crudiracibus jn primis viis re(titantibus,) & dein EfTentiam ftornachicam 4. P, M, Fu, Q exhibui, lY gab i fervatio: OXXXMO- dota. exhibui iürercidendo: fimul omnia: pinguia, fpirituofa: & aromatica, in dizta, nec non frequentiores , ad quas pro- niffimus erat, commotiones iracundas, His ita partim j adíumctis, parcim obfervacis , per integrum annum ad vo- cum fe fe habuic, & malum iftud plenarie ceffavit, ^ Die au- tem primo Julii anni 1733. de novo adfe&us ille moleftif- fimus recurrit, eaque propter medicamenta fuperiori anno commendata oprimoque cum frudu ad(umta, iterum in ufüm trahit, indeque levamen quidem, non vero plena- riam cjusdem remotionem, obtinéc; qua cum ab ipfoin- - telligerem, ufum acidularum Kilffingenfiuri, in vicinia no- - ftra (caturiencium , cum dieta congrua , fuadebam, quz ve- ro ab initio, ob frequentiores bilis exagitationes, ab ira- cundia fere continua, noxium potius quam falutarem pre- ftare: videbantur effedum, fiquidem auxietates prioribus . longe graviores inde evenicbant; quare ctiam cundem mo- - nui, ut, nifi dietam. congruam fervare, & ab ira fibi tempe- : rare vellet, potum harum aquarum prorfus Ornittereret, | Superato interim novo hoc infultu optime iterum vixit, | omniaque tam potulenta, quam efculenra absque ullo in- | commodo adfumere valuit, preter cibos, quibus immix- | t& erànt cepa, utpote ex quorum ufu malum femper auge- ri obfervavit, nec ramen propterea ad quintum usque diem . Novembris ullis medicamentis opus habuit, Hoc ipfo au- tem die plane inopinato, hora decima vefpertina, fub fo- mno , apoplexia fanguinea corripitur, que brevi poft in dextri lateris paralyfin degeneravit ,. concurrente omnium fenfuum defectu, itemque crebriori vomitu, (üb quo ma-, teriam viridem, axungia fimilem fummeque aufteram, no- tabili in copia rejecic , fubfequehte aphonia & fopore dinu- turno, Statim ergo vocatus, infticuta prius venzfe&ione: 3 Veficácoria, aliaque excitantia & nervina, nec non evacuan- .tia a roboraatía prafcripli , hisque paucorum dierum in- 4 es 4 ROMS tervallo, 3 | | 1 ] 3 J r I f 1 A pe cardialeia cMfonita, vomitu fpoutame füblata. Y23 cervallo, fub imrmenfa. divini Numinis. grazia, obrinui ,'u ut arcus non folum pro. lubitu libere movere potueric, fed & . ienfus omnes cum loquela redierint, fpeciatim vero car- - dialgia. illa moleftiffima, ultra triennium nunc durans, du- bio procul ob materiam vifcidam aufteramque. vomitu re- motam , RfMEN ceffaverit , & gus doit Nature fub- lata sqiédi rds shi "OBSERPATIO. uo tit. "Dg D. JOANN, PHILIPPI WOLEFII. Sediio. cadaveris foeminz ; Hxmoptyfi & , Yomitu cruento , tandem He&ica de- x ADOItus. "itterati- Putting officio publico fungentis a conjux " melancholico- cholerici temperamenti , triginta octo "annorum, amultis annis hatmoptyfi,ab initio fatis co- lerabili, adflicta, fex menfes ante obitum, poft corporis ve- hementiorem & extraordinarium motum, nocte proxime | fubfequente eundem illum adfectum denuo in majori pati- rur. radu, ica, uc etiam convulfiones utcrinz fupervenerint, | adpetitu interim cofedendi femper largo, bibendi vero exiguo fubfiftente, fub quo infirnul paffionibus animi, prz- rimis. vero iracundis, curisque anxiis maxime dedita fuit, ab uno extremo in alterum facile de(cendens, vitamque fc- denrariam utplurimum : agens. Obrenta modo di&tz hz-. | moptyfeos excedentis mitigatione, menfes parcius & inor- |! dinate fluxerunt, fingulis vero dein feptimanis, precedente (& concómirante tuffi ferina excretio ifta hemopryica recru- duit, quare cum meam demum imploraret opem, ante | omnia, ut motum quemcunque corporis infolitum evita- re, ; fuafi dein pro eliminandis biliofis fordibus , in primis Q.2 viis E sid : viis colleité potionem daxantem 7 mannatam : "conjuntis falibus mediis abftergentibus, & ad fanguinem diluendum, decoQum avenz , a LOWERO cantopere praedicatum , ad- . dito pauxillo Nitri, prafcripfi, dictamque eupepram, eum corporis & animitranquillitate, commendavi. His aucem notr obftancibus aliquando , coelo fereno, radiis folaribus liberius! - fefe expofuit, & corpus deambulando ad laffirudinenmr usque". commovit, unde poft reditum , preter hemopryfin , etiam vomitum cruentum experta, fequente die ufum decoGiilius — avenacei omifit, quoniam exinde vomitum cruentum;licet — ejus vix uncias fex unica faltem vice adfumferit, excitatum. fuiffe, fibi falfo perfuadebat , cum tamen, potiorem culpatm. - in nimium corporis motum afítumque folarem conferem- — dam fuiffe quilibet facile perfpicere queat, atque ex fubfe» quentibus circumftantiis magis ddhuc innotefcat. — Cum | enim, negledo hoc deco&to, clap(is binis-faltem diebus pro». ^ prie Tabírü: motum corporis , aére calido fub Moamue . Jando, repeteret, tertio ftatim die vomicus cruentus in eos. dem gradu rediit. Hinc vene fe&ionem in pede, mitiga-;. ! to novo hoc infultu, in(ticuere juffi , quam vero illico , cum. vix iterum dceligata effet vena , adfeQus fpasmodicus. cum omnium fenfuum abolitione excepit , ira , ur in lectum de-- . Jara, graviorem , ultra quadraotis hore parium durantemp fyncopen patfa fuerit. Pridionibus tandzm aliisque. nervi. . nis remediis in ufum vocatis, cum icerum fe movere . abhelofa refpiratione auram attrahere inciperet , nibil! de hoc fymptomate metuendum eíle dixit, flbi enim il-- lud poft venafeQionem per plures annos femper folen-.- ne fuifle. Aft node fübfequente vomitus cruentus, con*. vülfionibus uterinis graviflimis & revera horreadis - ftipa- — tüs, denuo recurrebat, metumque de certiffime inftante morte omnibus ad(tantibus incutiebat, ^ Accerfitus , fta-. 1J a rim pus Spiricum falis ammoniaci volatilem cum. EC 4 ni^ lid Mu rtp. cal d Wi dread: e Mom : X n "d - "a. eio cadaveris feinime bemopt. 6c. — 198 |. Caáftor. remixtum , naribus frequenter admovi , infupers - . que fridiones in volis manuum , nafo & auribus inftituere juífi, nihilo tamen minus tragcedia hec ultra duas horas du- | ravit, quibu: demum elapfis leniter iterurn refpiráre ince- pit. Rebus ergo fic ftanribus alium adhuc Medicum in Pra- xi verfatiffimum, in confilium vocare adítantibus placuit, qui mecum , remitrente paroxysmo, varia medicamenta antispasmodica , ucerina, pe&toralia, &c, in forma pulveris, emulfionis, deco&Gi, electuarii, &c. fucceffive prafcripfit, non minus etiam gargarismata , emplaftra & pcediluvia , itemque, ob nimiam alvi fegnitiem, in plenariam adftri- &ionem fzpius vergentem , clysmaca ermollientia commen- davit. Pro potu ordinario decoctum hordei gelatinofur adfumendum, jusculisque gelatinas nutrientes addendas , fuafimus, Sed malum adeo radicatum & contumax erac , uc nullis remediis expugnàri potuerit : Licet enim aegra le- &um icerum deferere & aliquot feptimanas libere deambu- lare valuerit , vires tamen in. dies decrefcebant, in primis quoniam fingulis matutinis horis ftu, & pomceridianis fri- gore adfligebatur , tuífis eriam hectica; fzpius quidem re- mittens, ia cotum non ceflabat , refpiratio infuper cum an- xietate femper erat conjuncta, & fluxus menítruus, bis pis antea vicibus ordinariam periodum fervans, in tertia plenarie fubítirit, unde randem prorfus emaciata viram cum morte placide commucavit.. Cum ergo durance adhuc mor- bo adítantibus fzpius indicaverim. labem pu!'monum füb- efIz, malumque plane incurabile exiftere; hinc pro confir- manda. hujus prognofeos veritate, eonfenfu mariti , eodem adhuc die fedio cadaveris anatomica infticuebatur; hujuse que ope fequentia decegebantur: — : «VE Per tocum corporis ambitum, remota cute , nulla prorfus pinguedo adparuit, — i |. .K. Sterao elevato , pulmonum vifcus, infolita magni- "E | Q j taüdi- MO s OMersiatio XRXIIL. tudine confpicuum, undique ope ecd: denfio. rum pleurz, cam in regione coftarum, quam vercebrarum, x: adnatum deprehendebatur, precipuelobus dexter, trium - circiter transverforum digitorum ambitu verfus clavicu- lam dextram , fterno ita firmirer adharebat, uc.non di- AX : gito, um, fed. ciiié ope feparari potuerit; finifter vero lo- E bus cum pleura coftarum fpuriarum cohzrebat.. Ac III. Totum puülmoum parenchyna fanguine s : 2 to repletum erat, fique leviter faltem digitis comprime- -batur , infignem indurationem. Possetnarikeleng apdique identer monftrabar, - .AV. Diffecta tandem pulmonum fubftantia ftupenda certe. nodorum & tuberculorum fcirrhoforum congeries in ocu-. . los incurrit, e quibus pariter ac interiacenribus cubulis exi- — liffimis, fub qualicunque leviori Peflione; Bus album Re . piofe effluebar, V. Cordis dextrum dsfterigifim umme far déw. iip que fibras-admodum laxas deprehendimus, ex coque aper-. to polypum, longitudine digicum excedentem , quoad eraf-. fitiem vero in ba(i calamum fcriptorium, & in extremitate culmum ftramineum adzquenrem , inque arteriam pulmón, nalem penetrantem, extraximus; —- ' B urs vi. Inteítina tenuia undique inflammata (anguineque E turgida, craíla vero náturaliter conftituta erant. — ^ VII. Lienis apici extremo hydatis, magnitudine juglan- " di mediocri equalis, adherebat , e qua aperta ferum fla--— — vum. pellucidum prodibar,. Tota vero lienis fubítantiafria- bilis & quafi putrida , absque camen ullo foecore, adparc-. 4 bat, vafaque ejusdem fanguifera cruore nigri: maxime di- ftenfaerant. —— -— 5 |- - VIII. Hepar denique in ftatu MO quidem. confpi- E ciebatur , vefica autem fellea jufto major, bileque fuperfiua. — m. repleta & admodum ex pana erat, | Hanc vero bilis y E an* -— ] t i [EO De atroplia ftorbutica cum bydrope 69c. 1997 -dantiam obftru&ioni du&us choledochi potiffimum adfcri- bendam fuiffe ,"circumftantie omnes clare fatis monftrant, & inprímis fegnities alvi fatis luculenter confirmat, fiqui- dem ea rariffime absque clysmate inje&o , vel infufo laxana- .te adfumco, lubrica fuit, quoniam nimirum bilis, excretio- ni.alvinge nacurali ordine ftimulum addens , jam p, n. in ve- fica fellea concluía detinebatur, Ls | QOBSERFATIO XXXIF. ... - D. Dn, JOANN. PHILIPPI WOLFFII M S auos Ded aceti: bd. di | Atrophia fcorbutica cum hydrope pecto- ris complicata, gangrena tandem & fpha. ^ eelo terminata, fubjuncta cadave- Rai eoe ris fe ctione, : "DR uvenis 22.annorum, laboribus fortioribus obnoxius, fa. Toss fub dio quibuslibet tempeftatum mutationibus & .) quidem de dieftui, noctu vero frigori, nunc ficco nunc huinido, expofitus , hacqueratione victum & amid'um quz- Tens, ceterum confítirutionis corporis quadrace & proce- te, ineunte Anno 1735. per alios prefentiam & opem meam fibi expetiit , & accedenti dein de ftatu morbi fui fequenria reculir ? Se circa Feftam S. Michaclis a. p. poft diuturnio- rem- gravioris ponderis elevationem morumque corporis nimis vehementem , & fitis inde oborte per potum cere- vi(iz acefcentis extinctionem , ftatim refpirationem diffici- liorem fenfifle , laboribus ramen fibi incumbentibus adhuc per integri menfis: fpatium, licec zgrius vacaffe, poftmo- dura vero excenuationem corporis , cum pruritu infolito, eobortam viresque admodum debilitacas eíle , ira quidem ut PROPRE 5a, con- -1 i 3n, T: . di&a incommoda magis adaugere , adpetictum & fomnum: fetico, ordinavi, quorum ufu die quarto refpiratio liberior ' balfamicas » mihi alias ufuales, cum | Excer. Hellebori nigri — ^ rd X . E - 28 Olfervatio XXXIV". - 45€ Jud .Continuo decumberecogeretur, tuffim quoque ficcam prz- deficere, in principioin laterefini(tro dolorem pun&orium fe percepiffe, nune vero cumorem ejus in locum fucceffif- . fe; implorato hinc nafutuli cujusdam. balneatoris confilio, hunc in. dextro latere venam fecuiffe, & dein purgans quod- - dam draíticum toralem virium proftrationem poft fe relin- — : quens, porrexiffe, adeoque jam omnem in me collocaffe fiduciam, & idcirco rogatum voluiffe, uc huic defperato malo convenientibus remediis, quantum fieri poffet, ex- — optatum auxilium ferrém , precipue, quoniam motum quendum undulatorium fonitumque liquidorum, €in (Stv fd)wapper, in thoracis cavitate poft corporis qualemcun- que agitationem , perciperet, & in latere finiftro perpe- tuo decumbere cogeretur, fiquidem quamprimum dextror- fum corpus inclinaret, ftatim infignem preffionem quafi a poadere quodam eo delabente, & refpirationem fumme - anxiam reddente, perfentifceret, Ante omnia igitur Infu- . | füm Theeforme pedorale, cum pulvere pe&torali diapho- reddita fuit, & adpetitrus cum viribus aliquantulum rediit, ira, ut letum ad horz fpatium , & ultra, deferere potue- rit, & licet nullus fudor prodiret, fcabies tamen ficca, ma- gno cum pruritu undique in totius corporis peripheria erumpebat; motus etiam undulatorius in cavirate thoracis — - continuabat, Infiftebam iraque przdidis medicamentis ad decimum usque diem, quo , ob fudorisretardationem,; ip- — ^ usque egri conteftationem , quod nimirum inter fortiores. - quoscunque motus, five falrando, five curfirando, five alio. - -quocunque modo íufcepros, nunquam fudaffet , pilulas in vircute fua paululum exalraras, przbui , qua etiam exi-- | mium, tam ratione réfpirationis, quam tuífis , attulerunt — x leva — L4 ?De atrophia fcorbutica-eumi bydrope 5c. Y29 levamen, fiquidem infignem copiam materiz ferófe per al- vum eduxerunt, adpetitu fimul indies ad votum magis re- deuntej hinc ufum pulveris fupra notati, fpecierumque Theeformium pe&oralium continuare foafi, pilulas pradi- &as fimul interponendo , cumque inprimis quoad fenfum. unduletionis in pectore.nullam abinde mitigationem expe-. rirerur, etiam Infufum vinofum , e Rad, Helleb. nigr. 1rcos . moftr. Bryon. Herbis relolventibus.& diureticis, feminibus- que: carminativis., prefcripíi, fiquidem ob metum & figna prognoftica varia; labem pulmonum fimul «conjunQtam & lacicantem heud obfcure indicantia, paracentefis infticni mi- nime potuit, precipue eum propter defectum humoris nu- uitii contabeícentia corporis fenfim invalefceret, vires peni- cus. proftrate adparerenc, & tumor inflammatorius in pede - finiltro exortus, & doloribus horrendis ftipatus, indies. ma- jora fumeret incrementa, fphacelo tandem ibidem fuper- veniente , ubi e rupta vefica in dorfo pedis extremi , magna copia feri flavi emanuit, Interim «eger fe nec erigere, nec amovere potuit, inflammatic etiam gangrenofa, verfus fu- periora adfcendendo , majorem ambitum occupavit, tan- ;demque ad genitalia usque fummis cum doloribus progre- - diens, & fphacelum in exccemo pede, tibia & femore poft fe trahens, die duodecimo Februarii a, c. huic tragoedie finem impofuit, egro circa vefperam hujus diei placide obdormi- Ácente, in cujus cadavere, altero.die cultro anacotnico fub- $eQo,fequentia notata fuerunt, — — | : " I, Per totain corporis peripheriam undique maculz. ftriate fufce & carulez confpiciebantur, : .*.. II. Ad thoracis apertionem dum progrediebamur, illico ftupenda & immenía quantitas feri ex flavo viridefcentis , fcaturiginis inftar profiliebat ,.que ultra fedecim libras pon- derc aquabac, atque unice ex cavitate finiftri lateris haud exiguo cum ftrepitu cfHluebat. pe | iia | woe PM, Ful, P. - R 14 Si- — e^ d». - -Olferóatio. XXXP. 7 c- . 1I, Sinifter pulmonum lobus adeo corrugatus erat , ut ; 1 euer nacuralem magnitudinem referens, illum quater ex- fuperaverit 5 confiftentia ejus infüper ficca, dura & fcirrho- fa deprehendebatur , & exterius materia febacea, eflavo vi- — .rideícente , quafi incruftatus adparebar, quz ipfa materia otnnis ceteroquin foetoris expers; etiam ptéurao media- ftinum , pericardium & — finiftri lateris ob- - duxerat, . dem ver(usfpinam dorft gangrenofa, 'obfervabatur, - V. Dexter pulmonum lobus iciden fcirrlofus & pleu- : ra pariter. ac claviculz adnatus confpiciebatur. VI. Hepar, naturalem magnitudinem excedens, in | parte convexa fcirrhofam monfítrabar duritiem ? vefica ve- ro fellea rugofa & omni fere bile deftitura occurrebat, OBSERFATIO XXAXUs- i5 quepipy JOANN. PHILIPPI WOLFFI - De. Averfütione Medicamentorum: mirabili. - ? EZ b. m. BAIERUS, venerabilis olim Acad, Nat; Cur, - Praes, in Differtatione de Jucunds in Praxi Medicaobfer-- vando $. r3, € WEDELII Tr. de »edicam. compos. extemp, $. 1. c. 8. fequentem Cafüm de averfatione üngulari a Clys: 4 fteribus, his verbis'allegac : Laberabat nobilis jevenis fere. ,; ardente ;. alvo paulo adffri:ta. Medicus: methodi Italice in pri-: » "mis gnarus, prefcribit clyflerem., Renuit egcv, proteffatur , e, f | 1 ,» adplicetur , fé moriturum adferit , quod parentibus fuis chyfferes* E; 2 geutilitia bereditate fuerint exoji coatius admittit & moritur, , nin miuimo cum fama Medici difpendio, Hic fimilem cafum, .— " Jg medicamencorum averfatione, in néniem mih? — | ^ FeVO- IV. In cordis apice & saiandiduidicaitiadón & qui- 1 [ " - Áp-. 4 . - : Mr Leda c RM to n eee - at P Te ^ " , it Ai Jd L T Ay ^ Z. ij Lin , 0* c " : is . e wi 9 * 39 . De Aver[atione ZHedicamentorum mirabili. Y4x —————— — sexocat, qui ica fefe haber: Foemina 31. annorum, per tre- .decitm dies febre maligna perechiali decumbens, ha&enus nulla prorfus medicamenta adfumere potuit, & cum tan- dem, ob graviorem morbi conditionem & periculum ma- gis augefcens , adí(tantes eandem hortarentur , ut conífciea- tie fug confulerec , & pro obtinenda fanitatis refticutione viteque confervatione , remedia, a Deo humano generi be- nigniífime conceffa, in ufum vocaret, prompte iisdem re- fpondic: Se medicamenta quidem adfumcturam efle, licet ob fingularem ;j4'ocvyxoxcíav €a perferre non. poffet, atque - certiflime fcirec, quod adíumtionem illorum ftatim Epile- ipfia infecucura fít, quod eciam eventus confirmavit, fiqui- dem , cum ipfi leviflima faltem :dofis Electuarii diafcordii Fracaftorii , cum pauxillo camphorz remixta, in jusculo calido exhiberetur , preffo pede epilepíia oborta fuit, egra- que fub eadem, 1dummo cum terrore amicorum prafen- tium ; fubito expiravic, Brevi poft, nerupe menfe Majo an- ni 1735. alius notatu pariter dignus Cafus averfationis a ! medicamentis , in Viro 40. Annorum, occurrebat. Hic fci- | licec inopinato cardialgia fpasmodica adfli&us fuic, & qui- | dem tanta cum-vehémentia, uc omncs adítantes, diem vi- | t€ ultimum inftare, crediderint, fiquidem partes corporis | dem ob nimiam conítridionem externam, prorfus depleta | adparebant, concurrente fimul reípiratione difficillima, fum- | ma egrotantis nauíca intuicu omnium medicamentorum , utpote a quibus penitus fe abhorrere, fzpiffime, cum fanus Adhuc effet, adí(everaverat, In confilium ergo vocatus pri- | mo friQiones in arcubus cum pannis afperioribus calidis & excutiis inftitui juffi, & pro adjuvando debito fanguinis | progre(lu & diftributione equali , in primis verfus periphe- riam corporis, potum calidufn Thee frequentius exhibui , /ánfimulque potiunculam ex Aqua Scordii, Liquor, CC, fuc- |I" | KR 2 l cin, ! omnes frigidiffimz erant, omniaque vafa fanguifera in iis- - » N P ( AM ^ 132 um ;IDlfroaa: XXXFL- M S ein, Antimon.diaph, Sale volar. Viperar. & Syr. C. B. sind tem fucceffive propinavi, nec non Emplaítrum diaphoret. cum Empl. diafulphur, Ruland; itemque Camphora & Bal- fam, Rucz mixtum & Oleo Anethi malaxatum , fcrobiculo cordis imponendum curavi , que medicamenta etianr intra breve temporis fpatium , divini Numinis auxilio, exopta- -tum «gro attulerunt levamen, | Hoc interim miratu maxi- me dignum erar , quod, quoties potiunculam modo defcti- ptam. adfumfit, coties quoque convulfiones & tremores in- fignes in artubus oborti fuerint , citra tamen qualecunque - aliud incommodum, unde etiam, extra vice periculum dein confticutus;. omnibus ipfum vifitantibus fingulare hoc accidens non folum retulit, (ed '& ficpius experimencum: hoe . per jocum repetendo , de veritace cerciores illos reddidit, donec candem. ad priftinam-ex voto redierit Mn prt ( Suinfur ta Ey fovdiam nij " x ort d alat. d.. 8. [o Ic — Ei dbi rg -Q'B.-ERF ATIO XXXFL- in Dn. D. DANIELIS L ISCHERI | P7 De. : 3 Rarillimo abíceflu fanguinco: it niftro. lobo Pulmonum, - ^Xulmonum vifcus a-veneranda antiquitate. pro ds s mare habitum ,. recentiorum vero. indu(tria vafculo- ria, curiofis Anatomicis obtulir nature miranda fpe&tacula, magisque adhuc admirandos ,. quoad fitum; &guram, "-— fiones, immo & fubftastiam y ipfamque ftru&uram, natura . lufas, ex quibu; mulci «ontedaria, fpe inconvenientia,, & | : variis fum pronunciarum ,. non.modo in ftru&ura füa, va- ess ye c pm "d / T — De rariffrmo abfce[fu fanguineo pulmonum, 1235 variis controverftis occafionem füppeditantia , deduxerunt ; fed & in primis adfectus quoque morbofos tam varios, cam intricatos , diagnofin fallaciffimam exhibentes , pariebatür , qui & clinicis accurati(Timis fepe miulcuri negotii & laboris fecerunt, tam quoad cognitionem , quam felicem & plena- riam curationem, — Natura lufüs, in pulmionum occurren- tes fubftantia, Anacomici celeberrimi partim jatr deícripfe- runt, partim vero tempori & fedulitati aliorum reliquerunc ennotandos. Quis enim omncs hucdumi detexit nature lufus? hinc non omnes defcriptos effe, faniores jam pridem animadverterurc. | Propterea ctiam tam facile induci haud poífum, ut ftatuam credamique, ornries morbofos pulmo- num adfectus jamjam effe decectos atque defcripros. Te- ftimonium pro adfirmativa perhibent complures clinico: rum, quibus affidua laudabilisque fedulicas in obfervando, immo poft mortent ctiam fccando; morbo pu!monali quo- dam-adfeQorum cadavera, curz cordique eft, quorum acta & notata hic adducere nec vacat, nec lubet, quiri potius iis- . dem nunc adjungam enarrationem & defcriptionem adfe-: - &us oppido rari, nec, quantum mihi conftat, a quoquam ' forte notati vcl explicati, abíceflus nempe fanguinei, in fi- nitro pulmonum lobo obfervati, de cujus veritate eo mi- nus dubitandum erit, quo magis adícverare poffum, omnia indagata fuiffe non in obfcurro angulo fed palam, adítanci- bus Amicis Per - Hlu&ribus, aliisque curiofis fpe&acoribus, do&rina & fanguine nobilibus. 4 ix 1 —— Per - llluftri ex profapia Bzckovvicziórum oriundus Dm, Panlus Bnckovviczy de kadem in Kakas- Lomnicz, Hundsdorf£ & Leszna , Ill. Comitatoum Scepufienfis & Saaroffienfis Pri. marius , Fabula Judiciaria. Adfctlor , a ceneris (emper com. ftanci fruebatur fanizate, ita. ut raro, nif? prefervationis fcg- po Medici aut Chirurgi ope indigueric; cujus Parentes IlIu- fires pez omaermn icre vitz decurfum paricer vim morbo- p | Kk 3 TU PER. a945. xw -Olfervati XXXPL rum baud fuerant experti ; inprimis autem Mater ex lluftri Szckelyorum gente oriunda, ab omni morborum, genere fuic immunis, quippe cui, non nifi fene&tus ipfa morbus fuit, hec etiam, uti plerumque fit, mortem fene&tuti ob- venientem fine fenfu, uti loquitur Illuftr. 7ob. Godofr, Nob. Dom. a BERGER zz Diff. de vita & marte $. X1, doloris, quin perius cum voluptate, fubiit. Tam vegeta ejus con-- ftitutio, habitus corporis quadratus, temperamencum fan- guineo- cholericum, victus quoque ratio [egibus dieta con- veniens, exerciratio corporis quotidiana, vigorem hujus; - omniumque ejus partium obfirmarunt, ut idcirco omnes ac finguli, eundem facile ad fummam. usque fene&tutem vi&urum effe, auda&ter predicerent. ^Aít, quamvis prius in viu & portu fatis exactum obfervaret moderamen, ani- mi tamen, ex conjugio infelici, perturbationibus crebtiori- bus poftmodum obnoxius, Veneris candem furta nefanda. fctabatur , fideique conjugalis oblitus, alienos fufcipiebat amores. Hinc ícdentariam acfolitariam agens vitam quan-- | doque etiam Bacho facra offerendo, in Veneris fano uni- ce litare jucundum duxit. — Hac vivendi racione longam annorum rranf(igebat fcriem, liber tamen ab omni morbo- - rum infültu. Triennio folum ante mortem tuffitare inci- | piebat; cufficula inani & absque fputo quocunque perma- nenre, quam ctiam idcirco paruri curabat, fed faltem ca- tarrhalem aliquem infultum effe fibi: aliisque perfuadebat, Et licer ultra confuetum catarriorum tempus illam durare - deprehenderet, natur& tamen unice negotium committe- - bac, nec alio quodam utebatur medicamento, quam Infuíao Theiformi, ex herba veronice cum faccharo parato, vi- cium in pe&tore latitats eodem unice fuperatum iti , certif-: fime credens. Verum tabes iíta, quam femel occuparat. partem , minime deferere voluit, quin potius latius ferpe- bac, profundius penetrabat, precipue, cum ad qualemcun- . que - (SN c uDe rariffimo abfee[fu fanguineo pulmonum, I3 . Vunibusnc tu milia piste —————— ——ÓaÜ€— áü, que mutationem peífimi hadenus obfervati generis vitae nullis difponi potuerit persuafionibus. Brevi ergo poft conaquerebatur de refpiracione difficilt & imminuta, quam cunc maxime experiebatur , quando fcalas ad(cendebat, lo- caque altiora petebat, — Sed nec tum in gratiam cur fani- tate redire nitens, Medicorum confiliis auscultavit, unice corporis naturzque vigori confidens , quamvis dein fpiri- tus difficultati, anxietates quandoque moleftiffima junge- rentur, cordisque palpirationes & angu(tiz fupervenirent, Tandem accepto ex improviío nuntio, de morte conjugis non conviventis, fepofitis animi perturbacionibus , melio- ra jam fperans Iztioraque cogitans, ac aliam jucundiorem vitz fociam fe accepcuram fibi proponens, paululum me- lius, non nifi tamen ad rempus fe fe habere visus fuit, nihi- ]o tamen minus veritatem proverbii, hominem proponere, Deum vero difponere, fuo quoque exemplo confirmatam experiri, invitus licec, cogebarur, Nan morbus, curi al- tas admodum jam egiifec radices, non tam ex voro-remit- tébat, fed potius quotidie majora & pejora incrementa fu- mnebat, — Meum igitur in hoc valetudinis ftatu tandem ex- petiit confilium, fara prius enarrando , fymptomacumque fyndromen cum lacrymis fere deplorando. — Pravidebam facile, nihil boni exinde fperare pcffe, adeoque maluiffem,, ut & alium fimul in confortium trahere Medicum ipfi pla- cuiffec, quod ramen renuebat , fiduciam in me unicam fo- lum poneus. Maxime igitur fufpectam, primo ttacim in» tuitu ; deprehendebam fpiritus difficultatem , dum io fpecie etiam extra paroxysmum admodumi profunde, cum anhela- tione, infpirabat, in paroxysmo vero, actus in- & exfpira- rionis quidem celeriter, fed non equaliter, procederet , in- fpiratio enim multo profundior femper erat & diucurnior, quam cxfpiratio , quippe que intramomena fpacium abfol- vebatur. Anxietates autem in paroxyímo immajores quidem. vid. 1D NE " . adpa- i" 06 p - Olferoitio m XX YU. ádparebant , nunquam tamen. VEREUR odddi .quod . ex motu oculorum colligere facile poteram. Palpitationes. cordis non nifl in paroxysnio aderant , aft przcordiorum anguítiz etiam extra illum fenciebantur, Pulíus in paroxys- mo erat fumme inzqualis , magnus & celer , extra illum ve- ro debilis . fimul tamen magis zqualis, Tuffis indeiinen- - ter fere adfligebat, fed ficca & inanisz in paroxysmo autem. oboriens, hunc fopire & profligare videbatur, —Urina erat. naturali fimilis; alimenta & potulenta adíumebat , utcun-. que étiam cum adpetitu ; Somnus, quamvis ad. illum fum- 1na proclivitas adeffer, immo & revera zgrum invaderet, turbabacur tamen (zpiffime & quidem maxtme citiffimeque, quando fupinus in dorfo jacebat, non ita, quando in latere - finiftro decumbebar,: Ipfe aurem paroxysmus maxime fti- patus fympromatibus primo quidem tardius recurrebar, fed. fucceffive invafiones accelerabantur, ita quidem, ut, pau- cis ante mortem horis exceptis, vix per quadrandis hore - fpatium quandoque remi/fionem quandam fervaret, Erum- pebant etiam. decimo ante mortem die bemorrhoides €o-. c&, quibus hirudines adplicarz, nihil folatii attulerunt, quin. immo vires magis magisque arterebantur, ut , his plenarie. tandem defíticutus ;de&tum invitus continno premere coge-. retur patiens, Tuffis antea ficca, jam fanguinea reddebarur, ! ita, ut toties, quoties rulfirarer, copiofus, craffus nigerque, fincerus tamen & fluidus, nulloque pure remixcus ejicerecur. - fanguis. Succedebat porro tumor pedum cede marofus ,: quem intra fex dies excepit mors, Febris incerim nulla ob- fervabatur , nifi illa, qua moriebatur, die, ubi delirio levi. | ftipata erar. : Sudabat in paroxysrio tanrum, fed unice in facie. & pe&ore, quamvis durante adhuc integra Áanirate;, | ad, fudores admodum proclivis fuerit, ". Hzc omnia perpendens, vere rationali alo judicio. 1 fimul adhibito, fincere omnino fateri teneor , me vix uns. ne: T TAS per wmv Md p - De rariffimo abfce[fu Janguineo pulmonum. Yo: «uam eum, quem exponenda nunc fecio demonftravit, fufpicatum fuiffe morbum, haud tamen metuens, ob id fa- cinus me aliquod commififle, quod in artificis cederecigno- miniam. Utinam faltem omnes cordari Medici exemplum imitarentur meum -«erroresque commiflos non reticerent , auc obvelarent; fed palam & ingenue profiterentur, pro- fe&o majorem hinc redundaturam «eíIe ut&itatem in arcem noftram falutarem, omnino fperandum eft, quam ex mille-- nis enarratis cafibus practicorum , ad imitationem GABEL- CHOVERI, TIMAEI a GULDENKLE&£ pluriumque alio- rum hujus farine, | Hoc animadvertentes quilibet cordacti viti codem modo procedebant, immo optabant , ut qui- cunque hiítoriarum medicarum confignationem füfciperet, ron folum illos cafus publice exponere, quos felix coro- "Babat eventus; fed quam maxime cos, in quibus errores commiferunt, aliis haud-inviderent, quo exemplis alienis €autiores redderentur , aec «am facile illotistnanibusad me- dicinz facra provolarent, Habet fane illa permultos Gor- dios nodos, quibus extricandis fepe nec induftria, nec fe- dulitas, nec ingenii acumen fufficit; incidit hic fepe in fcyllam Medicus, .etiamíí omni adhibito judicio & cau- tione ftudiofe evitare voluit charybdim. . Eft in arce medi- 'ea:labyrinthus , ut , qui fe ex eodem extricare fine offenía voluerit, atque Olympum conícendere, a Jove nacus cen- fcatur. Divina ars divina quoque ingenia pofcit : Ergo hu- mani quid committere nec Medicus a fe alienum effe igno- ret, Fateor itaque ingenue, me hunc morbum unice ha-- buiffe pro hydrope pericardii cum polypo cordis. in vafa pulmonalia fefe infinuance, complicato, —'Nec alter Lyn-. €eus quidem aliter judicare potuiflet, ni(i forfiran fcir- rhofam redditaur effe fubftantiam pulmonum, credidiffet. (Que enim Medicus, nuper ex Academiis redux, qui in abfentia mea fefe pro malo hoc curando obtrudebar, de * Hm A, P, M. Fol, P. ! r Inas — LA ex 6 b 3 * DTM — 138.5 Olfersatio: XXXV, c malo hypochondriaco fomniavir, nullo modo ex predi&is. confirmari poffunt. .Eo ipfo. igitur Á hydropem pericar4- $ dii cum polypo. fubeffe fufpicatus fum, facile quoque pe- riculum fubfequeus prenofcere potui ; Curatio enim hy- dropis pericardii, uti belle monet. Illuftr..FriZ. HOFF- — MANNUS in Dif, Ze Pericardz Hydrope $. XX, laboriofa, f& — | non impoflibilis eft. Adhibita eciam auxilia ita erant com- — — parata, ut, fi non profuerint,. nullo etiam modo nocere — potuerint, Exhibui enim praevia fanguinis ventilatios nc in pede celebrata, fal Epfomenfe, fcopo laxandi,deinlixi-.— | via diuretica & falia plantarum fixa cum amaris, additis — . quoque fuccinaris , & interpofitis fic ditis analepticis, quae 1 tamen inagis ab egroto expetebantur, quam neceífaria 8& — — abfolute proficua a me reputabantur, $ed deceptum me im. disgnofi fuiffe, poft mortem inftiruta cadaveris fedtio edos -.—— cuit, cujus ramen intuitu füummopere dolui , quod fubeadem mihi non licuerit, pro curiofitate & utilitate partem adfes &am fufficienter perluftrare? Firmiter enim perfuafus fum, quod illus ope plurima detexiffem, quz de ancurismate, fcirrho & abfceffu fanguineo in fcriptis Medicorum pradis cam Anartomiam excolentium haud inveniuntnr, fed incer^ tis adhuc nituntur fuppofitis. — Que autem fugitivo nimis . oculo fub feQione, egre abamicis Illuftribus defun&i cone — ceffa, obíervare licuit, jam fequentibus exponam: — — - 7 o. AI ee ah .. Abdomine aperto vifcera curn canali inteftinorum, ab, — 'omni labe immunia videbantur , excepto pancreate , paulo. ] majore, quam alias comparere folet & paululum indura- to. . Vene item, per tunicas inteítini reti difperfz, a fan-- guine maxime dilatare confpiciebantur, — Ad Thoracem autem cum deveniremus, remoto fterno ftatim tumorem. iu fíniftro pulmonislobo obfervavimus , qui fub atra&tu dua rus admodum minusque flaccidus comparcbat, vasa in exte« x "a « KixLS Eo lt - | Derarifmo abfceffu fanguineo pulmonum. — 149 riori unica, ftagnantis fanguinis indicia referebant. 'Scir- fhofüm hunc eíle füb ihitium exiftimabàm; hinc fecare il. lum, faccum Ovalem te eprafentantem, bani 9. fed incisa cu- nica exteriore, illico fanguis copiofus craffus, nigrique co- loris , fluidus tamen cum impetu erupit, unde flaccidus fa- &us hic facculus pulmonalis fecundum longitudinem com- riodius incidi poterat, pro evacuando reliquo fanguine in &odem. contento, qui tres medias Hun garicas circiter equa- bat. Diduda tunica, vafa cam Mrvefiofi ; quam venofa, in interiora facci pulmonalis hiantia , obfervabam. — Cor- de, quod in magnam etiam molem. dilatatum erat, per fransversum difltéto , cruore nigro & craffo repletàm dee prehendi ; de cujus oppletione ipfa quoque vasa ejus co- fonaria teftabantur , quz fanguine veluc infar&ta adpare- bànt, Explorabantur dein arteria pülmonalis eque, ac - vena ejusdem nominis, in quantum licuic, ftilo cenui fer- - feo, facilique negotio eas, in canicam , faccum pulmona- ^feffi conftitueatem, progredi obfervabatur, Bronchia, ex aspera arteria prodeuntia, facculum pulmonálem pariter ingrediebantur, & ab iis quafi fuftineri videbatur, przdi- Gus facculus. Hos Trachez ramos dum inflabamus fipho- ne incurvato, hiare eos in interiora notabamus. Membra- na autem hujus facculi pulmonalis densa admodum erar, & triplo | craffior involucro cordis, quod pericardium di- citür, Tentaffem eiiam injc&tionibus confticutionem, pro- greffum variosque hiatus & propagines vasorum inveftiga- re, sed non licuit curio(itati indulgere, immo , quo curio- - fiorem me conspiciebant amici Illuftres , co magis infiftc- bant , ut a labore ulteriore defifterem. Sapius ergo ad- - monitus tandem obremperavi , sed indignabundo animo, dum curiofirati mez satisfacere non licuit, hinc eo minus & mihi vitio vertendum erit, quod cum publico plura fpe- EU communicare haud queam. : Lu M. : - Eft m - , , K ^ EN " uo [^ 140 Olferoatio XXXV. de rarif 970 leet ee Efi interim hac revera oliservatie ; perquam curiosa & rari, que non folum curiofum recreaffer animum, fed: utilicatem quoque fümmam. pratfticiffec , in. dijudicandis ,. puta. apeurismare. , abfceffu & fcirrho fanguineo, — Une "de, ad quam claflem referendus fit adfectus prafens fufius. def: riptus acquis rerum zftimaroribus dijudicandum rclin- quo, ceque magis, quo minus mihi hac in re folus fatis- facere. pollum , partim ob denegatam ulteriorem. inquifi- tionem ac.uratam , partir vero ob Au&orum, predictos. adfectus fufius in fcriptis fuis exponegtium , diflensum.. Interim. ramen non. proríus injufte me f durus arbitratus fum , (i. ab/ceffur fanguine? ticulum retinere malui, licec non: ignorem quibusdam illum difplicere, Sufficit camen me - confentientem habere Hezr, MEIB O MIU M, de Zbcejf. in- ern. nat. Ch conflitus- Sebf. 1L. Memb. 1d. Artic. il, unde qni- dem potiffimum ex illa ratione abfceffum calem-fanguineum adpcllari debere concludo, quod fanguis in peculiarem. quafi folliculum a reliquo. fece(lerit, precipue cum fciam ,, neminem. absceífum fanguineum adpellaffe Scirrbum fangui- neum , precer. Excel. Dn. D. ALBER TI zz Acfz5 dfcad, no-— | fire Fol. 1. Ob. CCXFI.. Omnes autem reliquos indifcretime . ejusmodi. ad. absceífus retuliffe , quemadmodum jd etiam . fezcifle deprehendimus oaldum BOOTIUM. ia OZf. Med, se adject. omis. Cap. 1I. Dereliquo ab HIPPOCRATE fimilem. absceflum vocari earum fupervomitum , au&or eft ex pe- rienciíTicnus-7Marcos Aurel. SEVERINUS, de recon- dit, Mf nat, Lib. IF, cap. Fi. i JU TW .417 1 LAE J , | De Morte Julitenes ex ruptura t rami i6. 1 At QBSERFATIO XXXF H, Dn. D. DANIELIS FISCHERI De Morte fubitanca ex ruptura rami artería- E o2 rum coronariarum. | | bis, fed & illi, qui eruditorum cohorti adnumerarivo- ]unt apoplexia unice adícribere folenc, indeque induci credunt; aft quam late a vero aberrent, anatomicz (e&io- nes eorum corporum, qui ita inopinato & repente e vivis. fublati (unt, facis (aperque edocent, | Apoplexia enim, uci. | cerebrum femper pro fede & fubje&o fuo fupponit, dem. a- | ftrante Illuftr. Job. Godofr, Nob. Dom. a BERGER i» Diff, de Zpoplexia, fic nullo modo, illos apoplexia fublatos effe, di- cere licebit, qui caufam mortis non in cerebro, fed aliis; etiam a cerebro máxime diffitis parcibus, five vifzeribus, fo vent & exhibent, uti optime animadvertit job. 2c. I/5P- FERE. in Obf: anat. de apeplexia. | Quare non fine ratione " SERAPHINVM, JOVBERTVM , SANCTORIVM, PRIME- ROSIVN atque BROWNIVM miratur Illuít. 7ob. Heur, de HEF DHER i» D iff. de Errosibus circa caufas mortte [ubitan, S. Fr, quod. non c debita perltringeve fuf inuerint ceníura errores ils fre- quenti[fpnos, quos vulgus non modo, (éd Medici quoque prudemn- 28 alioqui & circum[petli , errare [olent quotidie , quando marti fabita caufas, ff flatim ad oculum non patefcant, tantum. non fem- per wel apoplexia, fjncobe , .cafbarrbo: fuffocativo , vel a veneno etiam ad/umto arce([unt', el externam aliquam violentiam , aus anedentis Medici errorem dncufant , vel denique Demonts prefti- gie e ilufioner, aut Numen iratum , juflPum fcelerum vindicem: Jfne emp rie raiione, vel judicio, allegante Exemplum fin- 9 3 gule- dien niortem ordinarie non folum fex infima ple- Los 23 NEC - 142. AP "NOlfervatio OXXXPHD - gulatis ejusmodi caufz , fubitaneam mortem inferentis, hoc- | . anno pra&buit miles gregarius Cafareüs, qui (anus exiftens prandium avide fumf(ic, ac poftea nuces quoque avellanas - comedit, cerevifiam etiam infuper, non tamen adeo largi- | ter haufít. Surrexit is a menfa & e cubiculo egrediebatur, vix vero januam. fupergreffus corruit fubito, nec amplius - exfuícitari potuic,.. .Ut ergo fe&ione anotomica in caufam, que dirigerem ; Secatur abdomen, omnia vero fana in illo tragici hujus cafus inquiratur, jubent ram Tribunus cohor- tis, quam fupremus militie Cefarez Prafe&us de /afchle- . titz ; vocor hinc, ut neceffaría débite obfervarem, eandem-- € | deprehenduntur ; aperitur , ut moris eft, caput, nihil obfer- .— vatur , quod caufam mortis fübitz conftituerec, unde ad. - thoracem progredimur , ubi remoto fterno, pulmones cum - corde fcrutamur, illosque pariter illefos & optime confti- - tuos, involucrum autem cordis , feu pericardium, prater- | naturale quid alere deprehendimus. Sanguine enim reple- E cum & diítenfum illud deprehendebatur admodum fluido & florido. Diffecarur ergo quoad longitudinem, ut fca- curientis cruoris fons & origo exaüius inveftigari queat; deprehenditur illa in bafi cordis, rupto nempe ibidem ra» - Coil nnl iiPICA vu mo arteriz coronariz, ex quo t etiam fanguis adhuc adu efe 3 fluebat. d Ó ( Plefa Erfordiam mifa 0000 Mese sodas. dpril. 1737.) — j Stecqe | 2o(. sii dar vi 3 E Copbalaloia gravis "nun &5'c. 143 — o0 QBSERFATIO XXXFI. | Dn. D. BENEDICTI GVLLMANNI, . Cephalalgia gravis hypochondriaca , febre . anomala pertinacitfima ítipata, tandem- . MV or que feliciter expugnata. | , Til magis crucem figre poteft] Medico [etiam follertif- N fimo, quam curatio morborum chronicorum. Quo- . * niam enim ur plurimum confpirant cum morbo hy- pochondriaco peffima illa Lerna malorum, facile hinc judi- care licet, quam immenía fympromatum copia exinde pro- veniat , quz fzpius eo usque ingravefcunt, ut adfe&us non tantum. fimplices, verum etiam maxime complicati hinc prodeant, & Medicus ab ordinariis indicationibus jam jam formatis ad aliquod tempus defiftere; horumque atrociam, quatenus fieri poteft, mitigare cogatur, |— Accedit infimul rebellis horum morum genius , itemque zgrocantiurm.idio- (yncraíía, morofitas, nimia fen(ibilitas, impatientia, &c. qua. rum circurmfítanriarum intuitu mirandum non efl, (i ad ple- nariám talium. morborum expugnationem fatis longum . plerumque temporis fpatium requiritur. Adserti hujus ve- riatem fequens quoque illuftrare & confirmare poterit CERE 100 / e juge) ? Vir prenobilis & generosus, annorum $0. temperamen- ti cholerico - melancholici, vite fedentarz nimium indul- gens, officiis & occupationibus tam publicis, quam pri- vatis, decorarus & onuftus , ftrictiffimum quoque ordinem in omnibus fuis actionibus obfervans, hucusque bene va- luit; ita, ut exceptis levioribus catarrhis, integra femper fanitate fuerit gavisus 5 ad altiores vero dignitates Senaco- jos evedtus, qua eundem invitum urgebant, ut interdum, ur wor ERN : libe: A , d E p ^. y 1 ? d. V 1 Mersoatio XXXPIL. SENA "iberiori aéri prater contueuidinem fuam fe exponeret, tan- dem anno 1735. menfe Februario , febri catarrhali graviori, conjun&to capitis dolore infigni , corripicbatur, cui camen tempeftive medicamentis convenientibus ita occurrebat. Medicus ordinarius, ur paucis abhinc feptimanis iterum .. rheda vehi, officiisque fuis preeffe potuerit; viribus aucem . nimium quantum fidens, Medicique confilium hac vice, non adeo ftri&e obfervans, fed aure frigidiori & humide liberius fe expohens, ex Scylla i in Charybdin incidic, febre ifta, quam vix fuperaverat, magna cum vehernentia recru- defcente, Statim ergo priora quidem in ufum iterum vo- Cabantur medicamenta, aft fine fucceffu exoptatoj. fiqui- dem vires, nondum plenarie reftitutz, nunc maxime pro- ftrate adparebant eum fumma toni in partibus fibrofis debi- lirationes augebatur etiam in dies dolor capitis, praeprimis in fyncipite , febrisque nullum nunc typum fervans, plane anomala reddebatur, cujus paroxysmi nunc matutinis, nunc pemeridianis, nunc vefpertinis horis recurrebant, ut egro- tus hinc, fuafu amicorutrn , aliam adhuc Medieüriri in confi- lium vocari permiserit , qui expofita morbi hiftoria, penfi- tarisque omnibus ejus Circimftantiis, prioris Medici fen- tentia accedic, morbum ipfum non tam periculofum, quam diucurnum , & a feri acrimonia, viscido involuta , ex tran- Ípiratione cohibira dependene, orcum effe pronuncians.. . 'Continuabantur ergo medicamenta refolventia, temperan- tia, diapnoica & ancifebrilia, iisque falcem emulfio leniens —& fedativa, vefpertinis horis fumenda, addcebatur, ex cujus. - usu per totam no&tem placide dormivit, & absque dolori- - bus evigilavit, perfiftente interim urina in cadem qualitate, - . quz alias febribus hisce folenniseít. ^ Cum vero moleftif-- - fimus ille capitis dolor majori femper cum vehementia re- diret, ad eum mitigandum , & quadantenus imminuendam : plethoram , VenzscQlione rcvulforia in pede inftituebatur, — - fe S : ; | | : Y | | | Cepbalalgia gratis bypochondriaca, ferre 65 C. 145 & pulveres.ex margaritis, cinnab.: nac. prepar. cum nítro - prefcribebantur , hacque ratiorie, licec non plenaria ceflatio, norábilis tamen illius. remiffio obtinebatur ; praterca, ob - inotuum fegnitierm humorumque lentorem, veficatoria po- ne aures adplicabantur, & ad infringendam magis viscidita- tem pulveres incidentes exfale abíynth. nitro antimoniat, cinnab. nat, &c. d evemé in locum fubftituebantur, absque: tamen ullo exinde eveniente levamine , f quidem inprimis - dolores indefinenter continuabant, (ómnumque prorfus im- pediebant, ut idcirco etiam urgente fic necelficate emulfio- nes ex fem, papav. albi parate in usum vocari debuerint, - conjun&o fimul, prater reliqua ha&enus recenfita remedia, decoQo pro potu ordinario, ex radicibus refolventibus, temque infuso Theeformi , ex fpeciebus cephalico tonicis parato, a quorum tamen usu &ger quam maxime abhorre- : bars fiquidem in genere parciílime potulenta adfümebat , quamquam Medici eadem fipius immurarent, atque ad ge- nium guftumque ipfius accommodare adlaborarenc; fum- mamque neceífiratem & utilitatem. mulcis argumentis de- monítrarent, de quorum veritace etiam convidum fe efle tegrotus profitebatur , vim tamen fibi propterea minime in- ferre pofle, conítanter adserebat, Facile hinc colligi [ poté- rit, quantum illa extraordinaria abftinentia a poru curatio- nem ipfam retrardaverit, omnes fcilicet fe- & excreriones impediendo, alvumque magis adhuc fegniorem reddendo, utpote quz alias in ftatu naturali etiam ad continuas incli- nabat obítru&iones , ut idcirco fingulis cernis vel quaternis diebus modo pilulis polychreftis Halenf.modo manna, modo etiam rhabarbaro , vel clyftere fcybalorum dejectio promo- vendafuerit. Accedebat porro &hoc, quod natura egrocan- itis facillime medicamentis adsuesceret, ficqueirrictum eorum :€ffedum redderet, quo tamen non obftante Medici fuis indi- - gationibus infiftebant, ficque aliquot hebdomadas tranfige- ^p, M, Pol, E, | E —^ bant. novam medicamentorum immutationem , & magis antife- $ 146 | Obfervatio XXXFL — - bant absque ullo laudabili effectus immo exasperabantur po- -— cius dolores capitis, & febris illa erratica, ob paroxysmorum , d vehementiam , & diuturnitatem, vires Generofi Domini ma- gis magisque abfumebat, ficque neceffitasiterum poítulabat — brilia atque conicorum fübftitutionem, Prascribebanturita- ^ que pulveres ex conchis przparatis, antimon. diaphoret, pulv, cort, cascarill, &c. interpofíta tin&. vitr, mart. Ludov, quibus etiam nonnihil alleviari videbantur aceefus febri- les, fiquidem licet urina femper notabilem copiam rofei fe- dimenti deponeret, pulsus camen remi(fior & tardior adpa- rebat, Multum interim adhuc negotii faciebat pertinax illa COESUMGISEIRE IA CENA Cetus e Sedes cit ue "P m, id T. iMi ea € alvi conftipatio, febrem in primis adaugens & pertinacio- - rem reddens, ob retentionem nermpe viscida illias & bilio- | f* faburrez , pro-quo incommodo removendo Aquz Sedli-. censes leniter calefacte, bis de die in lecto fumenda, ordi- nabantur, que (amen ita fimpliciter vel (olicarie fümtz , nullum prorsus, addito vero fàle Egrano, aliqualem effe- é&tum, minime vero defideratum producebant, quare clyfte- res fabjungebantur, qui etiam infignem fcybalorum quan- tiacem fubducebant notabili cam levamine, omniumque fymprom atum remiífione. Spem igitur certam concipiens — aegrotus de ulteriori felici fucceflu, fedulo prescripta adsu- — , tibus, denuo invalescebac, qua tamen pariter usu mixturg mebat medicamenta; aft paucis interpofitis diebus priftina iterum o bseryabatur tragcedia; Dolores enim fyncipitis ob-.—— tu(i recr udescebant, & febrís cum fuis irregularibus paroxys- mis, fomnum non folum intercipientibus , viresque consue mentibus, verum etiam aliqualem fpasmum in collo & cer- — vice, qui deglutitionis difficultatem fimul inferebat, excitan. * cujusdam analepticz & antifpasmodicz, itemque adplíca- tione emplaftri de beconica, cum balsamo rutz, in tantum — ;nitigabantur , ut eger no&em unam alteramve placide | e TERI | fans» ..— ^ - Cophalálgia gravis bypochondriaca, febre &xc. 1 47 transegerit. - Quoniam vero circumftantiz oinnes fufficien- 'ter demoníftrabant, quod defectus potus ordinarii Ánorbum hunc in fe jam faris rebellern magis adhuc in pertinacia fua fovéret, denuo hinc monebatur zger , uc relu&iante licet natura, tentaret, annon paulo liberalius bibere valeret, hunc in finem aquam fimplicem , cum pauxillo vino Hifpanico mixtam, Medici concedebant, quod potulenti genus per aliquot dies quidem libentius & in majori quantitate ad- fumebatc, mox vero pariter naufeabat, quare aquas Selrera- pas, cum vino Neccarino cemperatas , fubttituebanc, quas etiam-facilius & largius perferre potuit, & exinde notabi- lem plurimorum. (ymptomatum mitigationem obtinuit, Ad cohibendam dein moleftam illam febrem erraticam cor- | tex Peruvianus cum conserva rosar, rubr, in forma boli ex- ftans & evidens levamen inde expertus «ger, tandem omnem medicamentorum usum, ad minimum per tempus aliquod, omittere decrevit; excepto faltem Specif. cepha- lico Michael, cui etiam externum quoddam adhuc junxit remedium, cucupham nempe fingularem, ab Amicis fum- | mnis laudibus celebratam, a Domino Corier, Lutetiis Parifio- rum inventam , ac fub ciculo Peazx divine Caóttlid)e dun tam. Conceflimus quidem hujus ufum Generofo «gro, ad- | dito camen prognoftico, per experientiám dein confirma- | to, quod nullus falucaris inde expeGandus fit effedus, Poft- quam enim per longum fatis cemporis fpatium hoc marty- rii genus fuftinuit, (fiquidem totum capuc, novacula prius abráfis capillis, pannis calidis fzpius fovebatur, fpiritu vini re&tificato lavabatur, fuperimponendo dcin predictam cu- 'eupham,) loco exfpc&ati levaminis, fub frequentiffima ho- | &ebantur. Miffo ergo vano hocce arcano, propitiores au- | T 2 res —— | D ! | v» — bibebatur, quem egre quidem deglutivir, nullum Vero con- - | ber«daut) uridique divenditam. Regioque Privilegio dona- rum omnium reiteratiene omnia in pejus vergere deprehen-- N 4 148 ; id : Olfervatio XX (2411 0 AENEA A. : res nobis iterum przbuit, inprimis quoniam , uti ordinaris ^in hypochondriacis fubje&tis contingere folet, plura adhuc . alia fymptormara indies exoriebantur & prioribus jungeban- tur, Acceílfir enim catarrhus perquam moleítus, cum ve- hementi tuíli, agrum noftrum graviffime adfligente, capi-- tisque dolores admodum exacerbante, quam tamen, adhi- bitis lenioribus laxantibus, demulcentibus & cemperantibus, feliciter iterum. compefcere licuit, Decruncato & hocHy- dre capite, omnem lapidem movebarmus, uc febris illa wal- | — de erratica & monftrofa, cum fortiífimis fuis quandoque recurrentibus. paroxysmis, pariter profligarecur ; & quo- niam ab usu corticis peruviani , in formam boli cum con-- - ferv. rosar. redacti, prorsus abhorrcbar, ideo eundem in pi- luizrum forma przscripfimus , quas bis de die fumebat, in- rerpofito quandoque leni laxante, quam methodum etiam; ad inftantiam noftram per aliquod cempus fédulo obferva- bac , licet ipfi adfe&us videretur inexpugpnabilis, ob-conti- nuo recurrentes paroxysmos, quos tamen a priítina fua ve- hementia quadantenus. receífifle tam pulsus quam urina te- : FEES : , E ftantur. Adpropinquante menfe Junio, utpote illo ctem-.. pore, quo: generosus nofter eger acidulisEgranis fingulisan- nis quondam uti fuevic, easdem aune quoque eidem, prae- miífa preparacione, concedendas cfle judicavimus, ita ra- men ut leviter calefactas, nunc in le&o, nunc extra eundem fumeret, quod etiam , obfervata fimul debita dieta, optime fucce(fic, fub variis tamen intervenientibus incommodis; gmoleffa fcilicer tuífi, paroxysrmis ordinariis febrilibus, alui . pertinaci. obftru&ione & liporhymiis quandoque conjun. &is, unde etiam animum prorsus defpondebat, & ob mor-: - bi fingularem pérrinaciam omnem reconvalescentiz fpem abjiciebar, quam. ramen omnibus adhuc viribus fuffulcire . - adnitebamur , noftrisque persua(ionibus candem obtineba- -4nu3, ut dimidiam pat tein ordinaria quancicatis didarumaci- . : : ' dula. MU. Cephalaloía gravis bypochondriaca fehre &9c, T 49 dularum ,nempe 18. ampullas majores, feuita dicta viatoria vasa, evacuarer , hocque fado animadvertens, adfe&um - . fenfim fenfimque decrefcere & mitigari, ultro nobis ape- firet, fe etiam ad ad(umtionem fupzerítiticis portionis para- tum effe, fi id confultum nobis videretur, | Hanc animo- sam & hetoicam declarationem , vix anrea expedtatam , am- babus quafi manibus lati ampleGabamur, noftro fimul con- fensu eam confirmantes, prafíertim quoniam nullum con- traindicans adparebat, adfectus plane extraordinarius erat, - ipse Genceroíus eger maximam fpem in acidulis his collo- ^cabat. Readíumebat itaque earum ufum fumma cum vo- luptate, & concinuabat per plures dies, licet febris in. co- cum non cedererc, fed per vices quandoque recurzeret, cum - :xconfuetis doloribus obtrufis capitis, pulfu tamen in dies ad meliorem ftatum & gradum vergente , & faltem urina. ad- huc interdum variante, indolemque hypochondriacorum referente , unde valde indignabundus icerum redditus ager acidulis quoque valedixic, & cantum matutinis horis Effent, dulc; Halensem,le&um vero confcendens Specif, cephal, jam nominatum adsumit, Tandem cum observamus Gerosum Dominum valde inítabilem cíle, & ad confum- tionem hecticam quam maxime inclinare, curam lactis afi- nini ipi proposuimus, quam etiam, mulcis tandem con- .- vicus. argumentis, adrmific, calido ejus ufu initium fa- ciens 5. cum. vero illud folitarie & purum varia incommo- - da poft adfumtionem excitaret, quz non evenicbant, fi cum decocto. fabarum Coffée remixtum erat, utique dein fub ^ hac forma illud, in refra&ario i(to malo, invitilicet, con- - &edete cogebamur, ficque candem , dum per aliquot heb- - . (domadas ira continuabar, (adfectus enim usque ad men- * Kem Augu(ítum perdurabat, ) per Dei gratiam res co deve- . mit, ut febris, licec non in totum ceflarer, ramen. quoad gradum vehemeatis priftinz Fini Imitigata adparerer, in- - ó f -— z x " — "i T 150 Olfero. XXXIX. Claufura ani feliciter curata. ———À— MÀ MÀ — -—— —MM— —— — fuperque ipfe aegrotus omnia in meliorem vergere ftatum " animadverteret, fiquidem adpetitus in dies augebacur, nu-- tritio & sdpofitio debicc-iterum fuccedebar, animus hila- rior , color faciei magis vividus, & fomnus cranquillior rede. — debatur, immo & pulsus cum urina nihil amplius preterna- — turale monftrabant, quare etiam curationi colophonem de- nique impofuimus cum leni laxante, & fubjun&a huic effen-- torre Apr OH pig tia amara atque conica, pro vifcerum partiumque fibrofa- P rum roboratione obtinenda, Ob fegnitiem vero alvi ha« — &enus quafi habitualem , ufum Nicotianz mitioris, ma- trucinis horis, fumum nempe ejus, more íolito, per fiftu-.— "e lam ducendo, oprimo cum füucceffu, injunximus, fiquidem redeunte-& libere dein fuccedente alvina excretione, pror- fus ab hoc diro & refradiario malo liberatus, & perfeda. fanitati reftitutus fuic, — ^. ditio yg | OBS$ERFATIO XXXIX |... 2 Dn. D, BENEDICTI GULLMANNL — Claufura ani feliciter curata, xa, poft confuetam ejusrepurgationem in balneo, cum obftetrice claufuram ani in codem animadvertit. Ma- gno terrore hinc perculfa Medici & Chirurgi auxilium an« | xie implorat, qui , accedentes, remque penitius examinans tes, non cam membrapam quandam, uti Audbores pleri- — | que referunt , quam potius fatis craffam concretionem cat- —— nofam, ordinaria incifione absque vite periculo minime removendaml, inveniunt; hinc cauterio potentiali, partibus. — — reliquis ordinariis undique probe antea munitis, debitead- I plicato, & per aliquot horarum fpatium ibidem relido, —— tandem fcalpello fubtiliori , feu phlebotomo, — re- M ferge — p 3o. annorum, foetum mafculinum feliciter eni- De fungo verrucofo per fetlionem Ablato, ISI m MM MM M MÀ M M ——À À— —— ferationem tentavimus, proinde fimiul rationem habentes fphinderis ani, ne quacunque ratione lzderetur. | Peracta fic feliciter hac operatione , curundam;, vitello. ovi inun- . &am immifimus, cujus ope, paucorum dierum intervallo, plenaria obtinebatur confolidatio. ! | ni Augufla Vindelicorum Erfordiam wife | wa s 16, prit 1737. J | À is OBSERPATIO s dini e; D. FERDINANDI JACOBI BAIERI. Fung ere, verrucofo, x: fectionem feliciter AME ablato, CX 7 irgo athletici corporis habitus, e Palatinatu fuperio- ri, viginti fex annorum , ante luftrum circiter in hy- | pochondrio finiftro , ób furunculum ibidem erum - pentem , mole(tiam aliquam percipiebat, cui empiricus, e | triviali balneatorum grege, admodum rudis, emollientia | ftatim & maturantia adplicabat, & dein, cumore magis fic | au&do & elevato, necfuppuratione adhuc rite abfoluta phle- | botomum fatis prz poftere paffim inflixit, Cum igitur pa- - | rum codi puris ftillarenclevia vulnuscula, fibrzque cuta- | nez turpiter hiarenr, ob faniem impetuofe ad dilaceratos po- | rulos ruentem, foeda fübinde repullulavic verrucarum pro- | genies. Jam fexui fequiori proprium efle novimus, ftri- ! &is veftiri thoracibus , qui comprimendo fibrillas maxime | debilitanr, ut dimoveantur: ex ordine, & quafi cuniculos l agant fucci vitales,, Quapropter deviante humido nutribi- | li, & diftorquence magis magisque filamenta fibrosa, in uni- | cam facilc monítrofam protuberantiam verruce degenera- . runc | 152 / ^ Olferoitio XL. a i DE S runt, Tandem adfli&z non ampliusi integrum erat, coadam alere corporis gracilitatem, - meumque defi derabat- confi- lium, firmiter perfuafa; preftare remedium experiri an--— ceps, quam nullum, Rogatus exploravilocum, mobilem-- - que deprehendi fungum , & in convexa fuperficie mire ful- .- catum, prout Zig. 7. dab. ll. luculenter oftendic,- Interea — probe míhi cognitum erat atque perfpe&um » non adeo — profundas egiffe radices malum, illamque zq«w«;tr:oc me-. thodum turiffimam effe, quz fimul ac femel novacula per- ficitur , prafertim cum vafa fanguifera epigaftrica & mu- : | Ícularia heic obvia, ob exilitatem fuam, lethalis hemorr-. hagi& metum tollerent. ^ Dies operationi facer fuit fextus Iduum Junii anni nuper clápfi Dextram porrexit Virfpe- . Gate fidei arque experientiz, efaías Gottlob Zahn, Chirur- gus Norimbergenfis integerrimus, negle&aque prorfus li- gatura, circa bafin excrefcentie , meo quidem confilio, fun- — ditus fepatavit; quidquid: monftri aluerat &gra, pondere fex /- 3 uncias excedens, quod Fig. 2. cum inversa parte cutis con- nexa,demonítrat, Imponebamus prompte crepirum lu-—— pi cum fpiricu matricali, Eflentia Balíami peruviani& Myr« |—— rhz fine alcali parata, faturatum, & fascias adplicabamus, — ut eft artis. Mirum quantum occalluere arteriarum & ve- narum oftiola, certo quippe effcttu genuini fpiritus vinires Qificatiffimi, cum traumaticis balfamicis jundti, eujus prae — conem merito celebramus Illuftr. BOHNIUM , in obferva- —— tione eleganti ( ^) de efficaci virtute Spiritus vini externa; f-- fendi fanguinem. Exulent hinc: cauteria aCtualia ; que, ad- | glutibata plumaceolis efchara, enormem hzmorrhagiam tos. ties femper iterum excitant , quoties deligatio neceílaria re- petenda venit, Proin ego per triduum integram reliqui fa- - prone how are ; enqut vus erefto collocari -- ung cista (X) vid, 4d. Erudit, Lipf. 4. pit pag. ] ZH - De Zltorofi paralyft lingue familiari. — 155 fellam.pelliceam, mollibus ubique ftragulis circumveftitam, | Non minus etiam tam ad pracavendam vulnerariam fe- brem, quam mitiganda reliqua fymptotata, convenientia interna remedia , indicationibus refpondentia , prafcribe- |! bantur, iisque per Dei graciam peífima qualibet, alias me- | tuenda coníe&taria , feliciter avertebantur. Reítat nunc bre- |! Vitef commemorare, quomodo fpeciatim curatio vulneris | to, liquorem fupra di&um balsamicum 5 maximam vero - opem prafítitir Empla(trum ftypticum Parentis mei p. m. quod praecipuam debet energiam olco Tartari foetido & bàl- | fperfa , omnem abfolvebant paginam, ut follicita hactenus | ggra fub inicium odtavz hebdomadis ad patrios lares re-. diret incolumis, cercoque convicta nihil eorum recrudefce- ze, quz confinuifle videbantur, - * ( Norimberga Evfat diam mtffa E d 44. April 12737.) 0 0. s NEL UDLAXERXATIO XIL 5 ^ Dn. D.JOANN. ADAMI RAYMANNL (o0 ofi rderhetiiiumuacn nae Ride — .. Morofi paràlyfi lingux familiari, (Q3 facile.D odores illi Librarii, ab HARVEO ita di- | | | .&i, qui fcilicet ex aliorum fapiunt Commentariis, |- & adíentri magis, quam indagare confueverunr, ;paralyfin veram, in cathedris & charta curare folent, ram |mgre illam;in leo profligari quotidie experimur, ^ Licet ' enim aliquando partes refolute acatis potius X naturz ro- | 4 PME? ; dae i bore -inftituta & felicem ad finem tandem deducta fuerit. Per co- |! tum fcilicec decurfum adplicavimus, mediante linteo carp- | famo peruviano. XCererum epulotrica, pulveris forma in- w^ -—* , pro illuftranda & obfirmanda veritate hac pradica, com- . ferit, talisque permanferic , licet, quod cerce ridiculum eft, Jatitis GALENO falfo. adícriptis , percurare fuscepe« . 1í4. rcferc, quod, licec fa&ta in latus dextrum apoplexig., | IM. OOCOT"ODBPDAHO DB, Suec. o bore, quam horum artisque minifterio, ad aliquam re-' déant integritatem , perennare tamen adíolet , precee novi |. recurfus , fcu recidive citioris veltardioris metum, indelebi- : lis fiderationis perpeffz, in fenfibus internis ad minimum character, Vindicant autem fibi peculiari quadám proprie- -táte labem. memoriz , hincque oriundas judicii & rationis | ecclipses , ee potiffimum Hemiplegiz , quz /l/zezam: fimul n graviter adficiunt, nec eam facile ad officiumredire finunte - ^ Quod cum hactenus fchole . Medicorum pro dignirate rei — vix commendaáverint, hinc placuit. paucis de Moroff tali , : mentart, ! S OTSPVERSNE S Z2 - Re&oris olim Delphenfis meminit FORESTUS Ober; $6. Libr. X, cui dum poft Apoplexiz paroxysmum , mul». | tis annis lingua impeditior ita perfticiffet, uc cum difficul-« | cate maxima & balbutieloquerecur, adeo defecic memoria, ut neminis proprii immemor & melancholicus infuper eva-. | morofin hane ,melancholicam FORESTUS cum Jpeciebus rit, Idem fere fatum. expertus eft hemipledicus , de quo. SCHMIDIUS in £pbemer. Nat, Cur, Dec. Lun, AE a ibo un s dna mecaítafi, ufum lingaz aliquem iterum obtinuiffer, fenfa.- tamen animi, ob mentis absque dubio impotentiam, di- cendo exprimere vix potuerit, immo füperatra infuper mor- bi, cem convulfionibus alternantis , atrocia, adeo litteras fum ignarus exitio, uc nullas nofcerer, multo minus eas — pingere, fiéque verba componere valeret; nec etiam ulla diligentia , vel (tudio ad cognitionem harum amplius redu- ci potuit, — Felicior hac in parte camen fuit Lapicida, cü- ^ 4 jus ibidem mentionem injicit , fícuc & tcemina A obilis, cue. : jus morbi hiftoriam nunc fum comiunicaturus, —— ^ ode i: EXE. -— E De AMorofi paralyfi lingue familiari. X85 M e e e -dHac cum jar aliquoties: mater facta fuiflet, licet 24. annos " faltem transegerit, in dextro-brachio, proxima partui exi- ' ftens; eryfipclas efflorefcere ita conftanter obfervabat, ut - toties iterata experientia edocta, imminentem jamjam pat- "tus cerminum vel exinde certiffime prenofcerec ; annó au- - «tem 1731. rurfus uterum gerens, confuctam hanc alias ef- "florefcentiam , nefcio qua de caufa, non experta, triduo an- te parcum , menfe Aprili, apoplectica dezepente concidit, .. & licet inftitutaillico largiorifaoguinis depletione, ad fe re- ' diiffet , fuperítes camen manfic dextri, prout paflim fieri. adfolet, lateris, cum aphonia, refolutio, Elapío triduo, fuccedente partu maturo lochiisque legitirfle manantibus, rediit fucceffive, cum fenfu, deperditusharum parcium mo- - tus, linguaque in dies melius balbutiebat, exa&tisque pucer- perii diebus, membrorum fuorum aliquem recepit ufum, brachium tamen, quod olim eryfipelas occupare confue- - verat, pre pede dexcro magis impotens manebat, Fuit hec - foemina natura quidem ingenii tardioris &c obtufioris, lin- - guaque aliquantum balbutiens, fed fuperítitepoft morbum ^hunc difficultate lingue , congenita majori , tanta cam me- morie mentisque impotentia occupavit, ut non faltem intempef(tive & prater rationem fubinde in cachinnos cffu- -fillimos folveretur , fed etiam nullas fciret litterás, ne- que easdem colligere & in fyllabas ordinare potuerit, Ubi tamen muliebria redirent & fanguine per, menfes repurgare-- »tuf uterus , incercedente medicatione convenienti, fucceffic inon folum promptior elocutio, fed vis etiam judicii fenfim, - -imemoria infuper redeunte, emicuit, ita, ut, cum no(tro ex consilio in prima illa litteratura , per. quam pueris cle-- - menta traduntur, & per que illi prima litcerarum: ingre- . diuntur ftudia, fe indies exerceret, non modo litteras no- cere, fyllabas pingere, diQionesque formare ruríus didice. "rit, (ed per exercitium hoc lingue , ufum ejusdem facilem Riva * CD. S F, & ex- j4 a I- E 156 js 'Olfernati XLI. aas i - r ECT , é P us / - VT "n "n ; a i i "wd ^ - : j|. CIE W". - / HE $ & GNPMUBIGARS memoria ingeniique- reparato vigore; cina BÉ feliciter receperit. Vertenre anno, licec antiqui pro more. muffirarent dolores, adhibica prafervatoria venaíe&ione && | €ura convenienti, immunis non folum a novo infültu per- ftitit, fed priftinum infuper membrorum robur ex integro. fere recepic, tribusque iam puerperiis , non neglectis fepti- mo & nono gcftationis menfe venzfe&ionibus , feliciter 3 defuncta, adhuc dum faniffima degit. - ; Sicut fcilicetin omnibus morbis, que abfccdere nata funt, bona funt, fi infra morbum fiant, ft ex fuperioribus parsie — bus ad inferiora demittanturz ; prafertim vero optima fune, . qua infra veatrem maxime & quam remotiffime abfcedunt, asu&tore HIPPOCRATE 2. Épidem, 1, ita etiain. oprandum cít, ut in apoplexia eveniant abfceffus in partibus, a capi- .- . te, ceu fede morbi; quam maxime remotis? 1n vicinia enim oborti perniciofi eíle folent, quo nomine parotides etiam. fufpcitz fünt, juxta : vac. 202. & hinc refolutiones artuum ; fohtcariz facilius , quam lingue fimul peralyfi comitate, re-- ftitui poffunt, Porro, ficuc epilepfia habicualis omnem - HIPPOCRATIS& nofira experientia fimul, eludit artis vim, ^ fi mens fimul male adfe&a fic,. adeoque originem ex capi- . te habeat; ita cum lingue: permanens refolutio depofiio- - nem materie in nervorum principio factam, nec duTOkpue Tío & 'adivitare nature in loca remotiora, & hinc tu- - tiora, cranslatam efle demonftret , proindeque memorie pariter ac mentis impotentiam utplurimum conjun&am . - habeat; rato etiam ad integriratem & fanitatem pervenit, | fcd plerümque gri cales, obfervante jam CELSO, amif- . fa memoria miferam trahunt vitam. |^ Adeo. falutare er« |J go eft in omnibus morbis, docente HIPPOCRATE, mens — :e conítare.. | o Verum non graviores ibioeti quas hactenus luftravimus, : 4ed leviores eciam —á uti fcilicet prater lingue fal- — WIND l ^ la — ^ M - ^ p ,^ ME odit : : vr 1 T » -— tem hafitantiam & impotentiam, plus minusve majorem, artus reliqui nulla adficiuntur reíolutione, fimiles poft fe trahunt memoriz mentisque dejectiones ; qua de re, quan- cum quidem ego fcio, primus fcholas ferio monui: Illu:tr, b, | m. STAHLIVS ram in Pathologia fua, quam noviífime in Sulents Alcibiadá, f. Commentario ad [atyram ELarveanam, cap. 32. Obfervavimus hoc in vicino quodam Ecclefia(te, feu paro- cho, qui vir procerus, & ficcioris corporis habitus, ubi vix fex lultra vivendo exegit, vires vero ingenii vehementi ea- que adíidua animi ad ftudia adplicatioac, multum atteivif- -fec, & infuper minus fecundam ex Junone fua experiundo . fortunam, tacitas pectore coquerec curas,auno 1734, meun- fe OGobri, pregreílis vertiginofis capitis adfectionibus, irf eiderat in «xv4;2» repentinam , qua admifla venzfedione in impotentiam & haíicantiam degeneravic linguz, ita. ut non nifi carde & cum difficultate , nec fatis arciculate, ver- ba proferre & cloqui potuerit, | Primis diebus Zzp: fuit, yerum in fomnuin tanta ferebatur propenfione, uc ab hoc fri&tionibus pedum cum excutia arceri debuerit ; dein quar- to morbi die ex febre incalescere incepit , ftacasque caloris, - De AMorofi paralyfi lingue familiari. — yz circa nocturnas horas , exacerbauones. indies vehementio- | f65, experiebatur , nec jam amplius fomniculofus, fcd info mnis porius, & tora no&te pervigil fuic; Contemperaris ve- ro feprimo die humoribus, € codionis in urina, que hactc- nus cruda & (ubjugalis fuic, adparentibus indiciis , foecidus . prorupit fudor, qui (equentibus diebus adeo copiosus eva- | fic; u£ totus fomni tempore eodem quafi diffluens, ftragu- . ]aque exinde prorsus madida redderentur. Ec liac quiderm | eccrifi ulcerior humoru:m ad caput congeftio discutla, fe- brisque judicata fuit, fed lingua continuavit debilitas, evi- | | | | | denti argumento, naturam quidem hac febre absceflum in- fra morbum perficere moliram eile, fed négoc um hoc nop abfolviflc, yadc cciam peg cum manu (iniftr 0560s coo ^u LI c ^W E -. - 7 , " LI 2 ? X h . En | Olfervatio - XLI. QOO KC C nn que füum amiferant, ita uc officio fuo debice fatisfacerehaud — potuerint. Abinc memoriam judiciumque magis mnagis- — "que vacillare, egrum morosum evadere metuque mortis - inani angi, jam fibi perfuadere, pulsum , falso licer, fubftitif- fe, jam ceflare refpirationem, excremaque fic fibi imminere, animadvertebat 5 & licec accedente vernali tempore huc, » pro fübeundafaciliori curatione mali, delatus, quidquid ex arte fieri potuit & debuit, admififfet, contumax tamen man- fit morbus, absque ulla mutatione, qüin potius eger, benc. ceterum cibi adpetens, indies in majorem rucbar fatuita- .' tem & morofin, dumque fic muneri fuo fungendo impar ; - evaderet , in defecfuoforum , ut vocant, Parocborum Comventum, | ' "qui 4egri« proftat, delatus, miféram adhuc ibidemtrahit vi- | tam, Similem fere casum refert do&iffimus ERNDELIVS, Archiater Polonicus, in Jarsovia faa illuffrata p. 2 rg, ubi qui- ^. dem Zpoetbymiam fortem morbum illum vocat, qui, pacevi- ti optimi , verius apoplecficus infuttus dicipotuit & debuit. — ' In recenti insuper nobis hzrec memoria vir Illuítris, fa- ma meritis & ingenio hic loci clarus, qui feptuagenario ma- jor elapfo anno fatis ceffit. Hic heredicariam difpofitio- nem ad apoplexiam habuit , & poftquam bis repentina he-.— firantia & balbutie lingue graviori , absque ulla reliquarum parcium paralyfi cerreptus fuiffec, in cancam fucceflive de- . fipientiam incidit, ut repuerascere revera videtur ; omnium | incuriosus, rem familiarem penitus negligebat , adeoque obliviosus evafit, ucliberos fuos vix dignofcere valuerit, in- -.fuperque omnem adeo depofuit verecundiam, ut eaquo- . que absque verecundia committeret , qua pueris alias im-- - probantur, extremis vit& fuz temporibus, homo olim af- - fabilis, comis & facundus, adeo inorofus, & difficilis eva- fit, ut vix quispiam ipfi fatisfacere potuerit, De reliquo - * J I eye , . - x * . T 2 $ : ciborum non faftidiosus, fed avidiífimus fuic, infüuperque .'. adeo vinivorax, ut, nifi ipfi pia fraude, duntpocula fibiad- | "MY NT. mini- - y M - De Atoroft paralyfr 1» familiar ERN LS p EEEEERENDSEENED EUN EN miniftrari juberec,'vini loco aqua pura, quam guftu ab ill ab illo discernere non amplius valebat, porreda fuillec, continuo inebriatus vixiffet, - Exa&tis candem in his cálamitatibus vi- t& mifére quacuor aunis , deficientibus fenfim, ex marasmo (cnili, viribus, continuo quaft fomnolentus, placide Vu ravit c "Cum ergo adeo fatalis fie linguz paralyfis, Melficofüri ddiitoo: Tmaxime íintereft, fpasmodicas linguz impocentias & aphonias convulfivas, tam idiopathicas, quam fympto- maticas recte ab his páralyticis diftinguere; uterque enim ficut origine, ita & prognofi, eventu & curationis facilita- te, aut difficultate, multum differunt. Suppedirant vero . difcrimen tum: indoles morborum, tan lingue conditio: Si 'enim hec nec fenfu, nec motu de(tituta fueric, nec in. fuperficie fua colorem, nec ctiam fuz pofitionis íchema, ut Celius AVRELIAN VS loquitur , mutaverit, convulfivum eff malürmm, & contra, ^ dde, quod in fpasmodica aphonia ipfi €gn ftri&uras lingue perfentiscanc, & tetactones ejus vi- fui ftatim obviz funt. : | ( x Erfordiam mif OR eoi "4, 4e. April, 1737.) MM. E. : OBSERPATIO, XLIL, pn. D. PAVLI HENR. GERARDI -.. MOEHRINGIL L. 1 : LM De m Paralyfi dextti lumbi ac femoris. W /7 ir juvenis rhedarius, viginti & aliquot annos: habens ; V habitus GAMRERES fortis & tufticani, quum ann, 1732, menf, O&oDr, aére humido, pluvioío ac frigi- / do; ( N ^ 2007 KFLMVS Tab. Xx FIH. fig. 3: eum. 68. ad . 2 - Rm / . 160. Olferosi XLH, 00s do, venrisque valde commoro, triultas per horas veherecur, — domum redux , graviífimos in Jumbari dextri lateris regio-.— | . ne,ac circa femoris offis articulationem , pun&orios dolo- res fenciebat, quiab ea regione, qua musculorum quorun-- |. dam adfe&orum ortus & inferrio e(t, pociffimum incipie- bat. . Fle&ere neque lumbos, neque feinur antrorsum po«—— terat. Undeinaprico erat, musculos pfoam,; (a) quibus- |. dam magnum adpellatum, ac iliacum, (b) & ex parte pedi- ——— neum, (c) five lividum, atque reum, (d) feu gracilem enreriorem, pad, precipue autem nervorum lumbarium . primum par ejusque anteriorem & internum ramum, (e) - porro. pars fecundum (f) ac tertium (g) adhec nervum. | . Obturatorem (h) nervique candem cruralis aliquos ramulos. — fuperiores (i) adfligi, ac proinde origines illorum, e e | TENE Sr eo rn i2 ife usn 2 a) IWINSLOWW Expofit. anatomique Tom. II. por as [9 pericin E f tjs /3/4— 3648.65 pag 164. num. 79. edit, Amflel, de 4.1732... . fig. vid. apud EZST.ACHIF M Tab. XXXVII. FESA- LIV M T. HI f. VIII. o. conf. KVLMI Tab. Anat, edit, Matin. Am[l. 1732. Tab. XX FIT. fig. 2. num. dn, | | b) IVINSLOW (. c. p. 116. pum. 369 — 371. pag. 264. num. 280, fig. vid. EPSTACHIF $ T. XXVII. XXXII, XXXIIL KFL/MV 5 T, XXFIH., fig. 2. num. 62, ES c) IFINSLOVPE [. c. p. 117. DH. 2374 — 376. ced 364. LH. |o ptr. fig. vid. EVSTACHIVS T. XXVIII Xx XII. XXXVII, — d) V 1INSLOW l. ez 131. 2Um. 429 —433. 65 pag. 272. "um, 3 1060,fig. vid. EFSTACHIF 5 T. XXFII, XXXI. KFLe ] AM FS T. XXVIII. fig, 2. num.74, e) WFINSLOV Tom. III. pag. 291. num. 273. - fy udem ibid, p, 203. 8um..279.284.. curo e - og) Hem ibid. paese nmyatz. Mp (5-0 0o5u o ^h) Jdem ibid. p. 206, tium. 294. | - co ROM 1) Jdem ibid. p.210, VII, $12; DE p De parabfi : dextri lumbi ac femorir..— Y6Y aali medulla exeuntium, (k) ceu veram patteri morbofam. jungendas effe. — Confuluerat varios cum temporis Medicos, qui interne vatiorum agmine füdoriferorum, & externe congerie lini- mentorum ac unguentorum, non parti primario adfedz, fed femoris dolentis poftice parti adplicandorum, aegrum fanare adlaboraverant, fed omnia irrito conatu totam per hiemem.i in auxilium vocata erant. Adpropinquante tandem afítate anni 1733. fua fponte dolore ceflante, eger bene jam dorfum incurvare, ac femut dextrum. elevare. poterat, Sed meníe iterum Odobri, fub autumnali aéris humida frigidaque temperie dolor prifti- num occupabat locum; iisdernq; vexationibus increbescebar..- Auxilium 4, 7 2, Novemér. a me petebat, alvum fimul ab ali- quoc diebus claufam referens. | Ut igitur primas ab abun- danti pituita liberarem vias, hunc prafcribebam pulverem laxantem ; Rec. Rbei opté 3ij. art, vitriolat, Tart, (olubil, ana £r. Aij. M, f. pollin. inftar, D. ad chart. Ait hoc adfumto, una tantum vice alvum apertam experiebatur. Feces vero po- flea naturaliter excernenti nihil de novo dabam, — — s D. 16, Nov. redeunti , externe fequentem liquorem fpiri- tuofum commendabam: Kec, 422, apopl. cepbal, Carol, P, ana mc, j. Spir, Lumbr.terreflr. volat. Spir. fal. ammoniac. ana drachm, "n Ol, Mentb, fH, Rorismar, ana gtt. X. M. D. Cui quidem quo meliorem effedum conciliarem, auctor zgroto eram, ut li- |quore hocce calido, leni prius frictione cum linte:s calidis infticuta po lafam Joris (1) cepe manc ac vefperi fticaret. x 4. P. M. Pel, F, dl | X D, 2 r. n ) VFILLISIF3 Nerv, deftript. T. XII. H, b, 4 é KFL MFS - T. FIIL à num,19, ad 26. circiter. -3 Regionem JCilieet foine. dorf, ex qua nervi dicti prodewir, - *vwid, EKPLMES J. I, litt, an. conf. antec, not. kh. — NS. d : * NE. 362... -Olfervatio XLIL |... - s D.21. Nov. dolorem quodammodo fiíti, ac frigus quaft . illud, quod antca in parte dolente perceperat, evanefcere ]g- eus enarrabat, [gitur fpiritum, paucis ad accelerandam cu- rationem, addiris, renovari jubebam, | Rer, 4gu. epupled, ce- phal, Carol. P. ana, unc. unam (em, [pir, lumbr, terreffv. "volat, For- mic. fal. amnoniac, ana drachm, unam, Ol, Ment. Rosmarin, ana gutt. AP, M, D.ucanteaufurpandus. Hac medicaminis por- tione poft paucos alios dies una adhuc vice repetita, fine N Meta nunc poteft... . — j " Ergo remedia, per fe licet bon e ullo ab co tempore doloris frigidi & atonia fenfu incedere: , | b a, fí fonti- morborum non, adplicentur, nullius evadunt utilitatis, quid? quod in | rheumatismis , fimilibusque acribus humorum ad certd: | membra defluxionibus, morbum potius exafperant, quam imminuunt, Ergo paralyfis hec particularis, diuturna qui- dem tamen imperfecta dicenda venit, motu quidem muscu-. — lorum vere abolito, fenfu nihilominus doloris frigidi füper- - ftie, Ergo morbi ortus ab humido frigore aéris, cuiegro- - tans nofter frequentius fefe exponere debuerat, derivandus .— e(t, quo fa&to, circa nervorum fuperius commemoratorum e — fpinali medulla originem , musculis fimul ab humiditateilla laxatis, ferofa lentaque pituita collecta, fibras illorum tenues. que ad musculos refolutos descendentes fasciculos ra» ^. * mofos compreífit,acenarrataexcitavitphz- — ^'- E N : Medis ifi. t nornena. EROR 0. 0 A3 f. 3 ! | EUST " 1354 724 7X2 D E SUN P , "1 M LI TUSRAEUPEES VOS LE CL RENE THER: S EORR ETE BE usce T eM EC S c — "E ^ Paral s nnus "T .. 163 | .OBSERFA T0 XLI, Dae D. PAVL, HENR. GERARDI O7 "MOERINGII. -— Paralyfis manus dextra. uam remediorum externorum adplicationem, ad mu. ) (culorum nervorumquce adfli&orum originem, vete- cU*- res fapienter fuaferunt, recentiorum fana confirma- itimitatio , neque minis fuperior obfervatio non nibil, vif fallor, álluftravit, infelix autem quorundam fuperficie- tehus doGorum , aut tumulcuario procedentium ordine | |pra&ticorum cohors , trifti fuo contrarioque eventu fatis fuperque comprobavit, eam alio infuper eoque luculento exemplo corroborare liceac; Utinam rudes in do&rina, ce- merarii hinc in clinicis fu(cipiendis confiliis fa&i, hujusmo- di longo rerum usu, multifariaque & prudenti experientia ftabilitis cafibus. tandem erudirentur, ut circumípecta ana- tomes, ad &grorum corpus, inftiruta adplicatione preeun- | te, morborum origines atque cauffas felicius detegerent, de- te&taque cauta fimplicium quidem , nec valde compofito- rum & coacervatorum medicaminum « congerie , fed brevi fua atqua concentrata mole cíficaciter operantium, oblatio- ne in fugam eonjicerent. | Majo menfe 1736. Sutor quidam quadragenarius , la- |certosus, magnis gaudens vafis fanguiferis, le&um fanus ve- .fperi petit, beneque ac placide dormit; aft fequenti manc - 'expergefa&us, dexcram attollere manum nequic,,. Summe ,anxium hinc redditum mox de quarendo confilio, quid agendum videretur, ut fublatus in adfli&o carpo (onsus & immotus ,' quam primum fieri poffet ,inftauraretur, fubit cogi- - fatio Accerfiro i igicur chirurgo; variisin fpiriibus ac em- (D: X3 plaíftris, tium ponitur, Sed elapfo integro o&idui fpatio rebus mi- . mus profpere geftis, nec quidquam viribus lzfí membrire. — vocatis, mora ac doloris impatiens,ad me,opís imploran-- — 164. ulnzque partem confpurcatam, cutisque fpíracula fordido- 2f . ( 2 : d E sat P A - 3 c | ti ftatu, calorem extreme quidem manus paulifper. confer- E. vatum, fed a cruore veluc ftagnante eandem ac feorfim di- 1 giros acrolividos redditos, fenfam adhzc adeo ademtum; — P meque pollicis vel leviffima commotio, neque rcliqua rra- - -. probe calefa£is linteaminibus confricari jbebam, |—..59 a ] 1 hi . "H - To. OPEM D l3 — .sOlfervatio XLIL. — 1 plaftris 1 refolutz parti infricandis atque imponendis, fola- da-caufía, venire properat, — — : 2 Confpicisbam unguentis ac emplaftris tocum carpum T r E 5 hoc illicu velut. conglutinata. . Examinato- praterea agro« 1 "s nt ex acus pun&ione leviore nil plane pérciperet, mocume que tandem penirus fuppreffum videbam. Digicis ab alia manu expantts, ipfaque. refoluta. manu ad carpum usque - elevante, priftinum fingula ftatim in ficum co!labebanrur, | Ce:erum fanus ad fpeciem erat, adpetebat, digerebat,exclu- — dabat benedi. coiinos &bamigislot alcol eoond d MG -Hisce cognitis, confeftim. venam in flexura cubiti dexe — tri, in latere fcilicec morbofo, fecari, multumque fanguinis —— emitti, ac inter mitrendum paralyticam manum, celeriter — LI " 3 WT E * D Sequenti mane d, 17. Maji cruor hefterna luce.miffus, nigricans, fpiffus, fine fero, ac confiftenrie ubique equa» — lis erat, parum tactus manui accefferat, digicorumque prie — mam phalangem paululum incurvare poterat 5 nulla camen - nus- &d carpum usque vel minima clevatio.. Kec, Rad, Jah ger ap. 8); Mercur. dulc, ex anat. doff [ublimati & current& Jp £^ XI, Syr. Ros. falut. drachm. FI. M, Capiat ftatim, ad ferofam primarum viarum colluviem .excernendam. | Rec, Ungm, snartiat. unc, j. Petrol, Ol. [Dic, ana drachm, j. fem, Ol. Kikokane- — ma. dracbm, j. Ol, Rorismar. drachm. fem. pulv, Euphorb, gr. PE, -- M. inungacur bís in die dexerum colli lacus; fpinam dori um 1 CAESA u$, 1 L] E Paralyfis iibi dextre. . 165 fus , calido linimento, fricato paulo ante loco hocce lin- teis calidis. Manum praterea paralyticam ad cubicum us- que f: pius cruori calido, quam primum e bove aliove ani- rali effluxiffec , intingerec, finaque morbofam leniter per aliquod cemporis incervallum adfricarec, fuadebam: Canes. enim, quorum viventium diffedorum abdomini manum immittere potuiffec , przfto haud erant- | D, 22. Maji cubico manuique refolute aliquot Cuctür. bitulas multa cum flamma imponendas, profindaque facta incifione , largiter extra&to fanguine, fcarificandas curabam, Ac reliquo etiam fanguini, ut rnajorem fluiditatem concilia- . rem , lene hoc diaphoreticum infufum, de quo omni ma- ne 5.aut 6. fcutellas cafide hauriret, prefcribebam : Kec, | Rad, chin. Sar sapar ill, dna unc. fem. Lign, Guajac. dracbm. Hj. Cort. Aurast. drachm, 1j. garic, drachm. iij, inc. gr. m. D. ad Charc.Guajaci vires majores,quam que fervida aqua elici pof-- fent, nolebam ; quod eorum in gratiam di&um efto, qui. -bus forte in mentem veniet, me ligui Guajaci vires feoríim |. fada deco&tione extrahere debuiífe, | Cecerum ea. jam erat noftri conditio, ut elevata manus non tam fübito , ac an-- tea factum fuerat, collaberetur , nec digiti expanfi cam re- pente incurvarentur , proprioque infuper tarte digitos ali- | quantum, pollicem parum, movere poterat. Neque co- lor manus paralyticz amplius ex livido nigricans, fed albe- fcens evadebat, UEM j e d cR D. 29. Maji fe calidum fanguinem tot vicibus a lanio- nibus accipere nequire, quot opus eflet. referebar, Per in- | tervalla igitur ut decocZo. Julorum Myrti. Brabantica recentium |, faris forti,loco cruoris uteretur, praecipicbam. Quibus | tandem fiebat, ur octidui fpatio manum ad crepidacium | | cultrum , cujus ope corii pars ad novos adaprandos calceos | refecatur , fuftinendum adhibere poflet. Elapfis vero duo- | 45179 RXRIEER miM dy | bus BSEC :Obfervatio xb v o—— —————— 9 bus aliis adhue menfibus fponte. huic, qua alteri uma manui idem robur accedebat, OBSERFATIO XL pp 352 Dn D.PAULLHENR. GERARD. | | - MOEHRINGIL . . 5$ L utrx. maris [y [tema biliofum. »" ropri iz xilitatis érgo nuperLutratm mafculum diffecan: * P ti, biliofum mihi fyfterma dignum, quod defcriptum — adnotaretur, vifum e(t, Delineavipropterea,rudipe- ^. nicillo, magnitudine viva, viasbilis, nonnullaque alia infi- - 1 mi ventris membra, ut partium connexio eo melins pate- — — fieret, Exhibetur Fg. r. dab. 1H, lit. a. diverticulum bilis — magnum , acque heic loci diffetum, ut, cavitate interio- 1 re oculis obvia reddita, confpici bilaria ofcula queant. Idem — tamen in ficu naturali, inreftino- düodeno exterius füperin- ——— cumbens, Fzg.;, Tab, IP. a comparet. In cavitate diverticuli —— d ab, I], "e 1 , 4, vifui fe offerunt 1.) osculum du&us cholo- X. dochi b adeo cum ceteris: mox reccafendis exiguum, ut —— vix feram porcinam admittát, 2.) peculiaribus autem prz- ^ terea ductus hepatici, e. e. e. e. infulas f. f. formantes, os- culis c. c. c. c. gaudent, in idetn diverticulum bilem hepa- ticam effundenres, Neque 53.) reticendus erit egreffus pan-- creatici in commune hoc receptaculum du&us, ofculo in . k. ipfo nimirum in margine diverticuli paululum protube» rante. Communi igitur cunda hzc. ofcula itinere, unohia- — — tu, duodeni tunicas perforante, praedita func, ut commi- fti inter fefc diverfi humores, bilis fellea, bilis: hepatica, ac. lympha pancreatica communi breviflimoque canali in diffe-: &um heic duodenum p. f. depi&o loco, defluar.c. Odpfüm - vcro pancreas ob parcium; multitudinem —— nonpos | £i. PR / Á HJ S. Lutre maris fyflema liliofum. — 167 cui, metuens, ne fícus nacuralis lzderetur, || Neque peculiare quid hoc.fed codem, ceu in reliquis plurimis quadrupedi- bus, modo, ventriculo ac inteftinis , duodeno atque jeju- no, adpendet, Cholodochi du&us, binos hepaticos cana- les recipientis , naturalis longicudo, &c. in d. videre licet, Exoritur hic e ductu cyftico & collo g. vcefice fellez 5. . cu- jus pofterioris figuram quodammodo ventriculum huma- num pra fe ferre arbitror, fi nempe h. fundum i eminen- tiam, quz cesophagum in homine excipit, g. aucem ortum duodeni humani ex ventriculo denorare velimus. | An aucem fellez collum vefice , mox-defcriprum, valvula, aliis in animantibus obfervata , peculiari gaudeat, cempo- ris penuria exclufus , detegere nondum potui, Adhe- ret vulgari more feilis ciítula jecinoris concave parti, octo lobis hoc in amphtbio gaudentis, quorum aliqui litteris l, |, |, notata funt, Magnicudine fua memorabili hepar to- tum ventriculum obtegit , adeoque non dextrum modo , fed finiftrum quoque hypochondrium unacum aliis vifce- ribus occupat, Adhac aucem fcorfim inferius partem re- nis déKtri y. vene parcem cay 5. 5, venam r. ad renem fuc- centuriacum finitrum 4. tendentem , venam emulgentem £, & venam fpermaticam z. finiftras, neque minus portio- nem pinguedinis 4; emulgencem finiftram obtegentis, dum. reni liniftro, in x, (ito, infericur, depingere lubuit, | Qui- bus omnibus ventriculum membranaceum »r. 7. cujus tu- nice exterior cra(lisfibris, longitudinem decurrentibus, do- nata cít. fub z. oc(ophagum recipientem. & in ». ad duo- denum f. adiurgentem,fubjungo, Figuratandem ;. Tab 1V, duodeni portionem,perpendiculari,oblique licet heic occur- rat , via de(cendentis fiític, ut externa diverticuli bilis facies adpareat, figura & magnitudine naturali : 4 cít diverticulum - bilis; 4. du&us cholodochus; c, du&us quidem hepaticus d, duodenum, | Addo, in thorace nihil fingularis fabrica | | CR reper» I [ y L3 363 — — Obfrvatio XLIF. —m— scum repertum efle, preter quam quod pulmo fex lobos habe-- ret, e quibus infimus in dextra thoracis cavitate, & medius in cavo finiftro reliquos magnitudine fuperabant, Lien de« — — . mum valde longus, & ar&is quoad latítudinemlimitibus,fí- | militudine linguam hujus amphibii exfcribens, circumfcri- . |» ptus erac, neque dorío incumbebat, fed in hypochondrio- finiftro cum rene connexus. Reliqua, quz de ftru&ura harum partium exponere potuiílem, cum aliis animantibus conveniunt , ideoque brevitati potius ftudere , quam mul- tum dudum cognita, ledoris cum tedio, recoquere malui, Liceat ramen h&c corollaria pariter, ac quefítiones judicio perici fubjicere., I LER AE facer o A Up i Acai . —. Anjecur totum ideo ventriculum cingit, ut glutinofi pi- . ^ fces devorati eo melius, jecinoris calore blando, rofcido, C ad(íiduo, foti, queant refolvi? an ideirco cam multiplex bi- — li utrique patet ad duodenum aditus, ut ex craffo fanguine — elaborata craffior bilis facilius plures per vias ad diverticu- — | . lum deftillare poffit; uno forte alrrove meatu quacunque... ex caufa impervio fa&ia? an infule, hepaticorum ope du- Quum formatz, ex obtuso fphzrico in concur(fu fuo 48 acu- tum angulum contingue fiunt, ut eo fortior ac ciratior glo- - bulorum bilariorum preífio & attenugtio deorfum fiat? ]e- ges fluidorum docere id videntur, An-diverciculi follicu- -— — ^ lus mufculofus tam amplus eft,fimulque panereaticamlym- — | pham recipit, uc diverfi liquores aptum liquiditatis & acri- — ^ : id € moniz bilioíz gradum obtineant? Forte plures hepatici du- &us uni du&ui cholodocho reípondent, quo bilis cyftica, - ope fellis per ductus cyfticos jugiter adfluencis, jam dilucg, magis adhuc attenuetur, nimiaque ejus acrimonia tempe- retur. Requirere tamea inge(ta glutinofa videntur magnam ) bilis copiam , ne hzc acorem, &c. in alimentorum canale concrahant. Motus diverticufi bilis eo major eft, quofir- mius illud duodeno adcretum cft, indeque eundem morum — peri P. Lutre aris fiflema Wiliofun. ; 169 periftalticum communem patitur. Hinc triplex ad bilein in duodenum derivandam motuum concurfus: rz.) motus periftalticus inceftinorum 5 2.) motus proprius fibrarum motricium duodeni; & 3.) motus proprius fibrarum di- verticuli. 'Adjuvantia funr calor omenti, vene cave, he- patis, renis dextri, ob id forte fimul finiftro fuperiorem 3firum habentis, &c, An ren fuccenturiatus cam magnus, tam dmpla cavitate. cotque vafis confpicuis eque ac comen- tofis praditus, ut fanguis, exemulgente in cavam rranfiens, liquore in eodem colle&o donatus , pabulum ad faciliorem in jecinore fecernefidam bilem adferat ? ideone lotium pau- lo ante in renibus feceffit , uc fal hic bili elaboranda miaus noceat ? forteque liquor oleofus füccenturiatorum renum vices lotii in venofo fanguine fupplet; hujusque liquidi de- fcttum — Disquirite peritiores? di -OBSERFATIO .XLF. DI D. PAULI HENR. GERARDI. -MOÉHRINGIL duse s maris fyftema urinofum & fper- 55. dnaticum. —!x cave trünco 4; a, Fig, 1. Tab, IF. abdomen HGB Recn -te ; ad utrumque latus duz ven& emulgentes £. c. di- ds 4 mittuntur ,- quarum finira c, mulco longior dextra b. extra renis fui corpus, paulo ante ingreffum ia eundem, notabiliter bifurcacur, 4. 2, abfcondita camen fub pinguedi- ne e. inferius, tergum verfus, reni finiftro infigitur, Su- 4j perne emulgentis vene finiítrz , prope hujus e cava orcum, vena atrabilaria f. ad renem füccencuriacum, five capfulam atrabilariam finiftram g. cendens, propago evadit. In dex- tro latere capfulam hancce non depinxi, T eundem cum lud, P, M. Fol, P. | Y ; ^ hae H T^ 170 : Obervatio XLE^ 5. hac fium & figuram nad e(t. Dimidia ferefui parte.cam píula fub rene , ipfi incumbente , abfconditur.. Ceterum naturalis ejusdem externaque figura nieliuscomparetin Tab, — IIl. dc (yftemate Lucre bilioso, fig. z, q. ubi vasa, ejusdem. — cum lobos zz. z. zz. fimiliter pinguedine multa s. ». » obe te&tos, divifz, ficus inferior, dexeroque longior, in regio- — ne finiftra umbilicali eft. Ex utroque renis lobo cuilibet . proprius uretet procedit , qui omnes lotium ad pelvim communem renalem deducefites , originem communi ure- teri, extra renes foras protenfo, przbent, Sed.& borum — .. cuivis fíngulareitereft znamque dexrere perpendicularicur- — fa duos inter lobos, e dextro rene egreflus, in via fere me- . dia verfus cavam incurvatur, iterumque poíthac paulü- lum deflexus, excrorfum ad ilium.dextrum excurrit, ibique —— fub vafa fpermarica im J' inclinato denuo itinere, defcen- — | dens, non tamen fpermaticorum vagine inclusus ad infer» — tionemin vefica urinaria, inferius adnotandam, progreditur, — Longc vero alium finiítro ureceri p. tramicem.exfiftere , fi — guram infpicienti patec, Hic enirn defcripta ratione éren» — — ne finiítro prodiens, via ftatim obliqua, aortam verfus; ia — clinatur, mox fub vafis fpermacicis finiftri lateris *. $, pro« cedit fuper aorre ramos A, 4. 5, decurrit, curvamque - a £k N.- * ^ . a , | Lutre maris Jyflemaurinofum 65 fgermattum, Y71 fub vafe deferente c. inflexus, efficiens lineam vefice, mo- do mox tradendo, infericur. —Ipíius tandem vefice uri- nariz pars v. quanta füper os pubis e pelvi preminct , liga- mento fufpenforio 5. firmata , externe & fuperne, fibrislon- gitudinalibus diftin&is , leviter & copiofe fulcata, fub fe in- teftinum re&um , a me heic e fitu fuo remotum 7. recon- dit , & per urethram inferius indigitandam, lotium e pene EET T oeesbowserfldón | -Syflema fpermaticum hoc modo fe habet : Ex aorta trun- -€0 «4 egrediebantur arteriz fpermatice 7.65 2. & quid sii dextra 27. infra finiftram exorta , longiorem hac tamea viam ante abfolvebatc, quam venz fpermaticz dextre ;, ex ipfius cavz trunco 4. oriunde , communi inveftitz vagina, .adfociebatur 4. finiftra .e «contrario . arteria fpermatica 2. nondum pollicis lati fpatium itinere emenía vene fperma- tica (inillrz .4..e vena :emulgente finiftra c. propuilulati , .onjungebatur. 7. .Reliquamautem viam, quam perfequun- tur, finiftro caritum án latere depinxi , quoniam utrique | eadem progrediendi ratio erat. Paululum igitur finiftri la- teris vafa fpermatica communi vagina veftita y, in progref- fu füo ab. aorta recurvabantur,, ureterem poftea fini(trum jn. «. fupermeabant, acceproque deinceps vafe deférente 6, inferius fimiliter fuper ureterem progreffo , fibi invicem |! coadunata, in £. teftibus 7. 7. eorumque epididymidibus | $8. 4, 'adpropinquabant. Vafía autem deferentia , quorum finiftrum 6. adparet, recepto forfan prius liquore lympha- Ji, e glandula quadam infigni ». utrinque femori zo. 1o. | quod intra abdomen, communium ope incegumentorum, comprehenfum erat, fuperincumbente, per proprium ca- nalem- 17. ad vas deferens advecto, tub veíica recondeban- ur, Dicta vero glandula, five glomer maximam partem arceriofum , fuperius finiftrorfum. valido netvofo faíciculo- ! | i Y2 : 12, ad-- ! | v rw ad folisculuim "e advehentia , €xopit, | Ac 172 . | - Olferuatio. P A2. po erat, multáque pinguedine, & UP 3 ac. membra, Bic feparatis , fic. "obtegebatur.. Tandem. fub 7 7. penís off-us ,deorfum reflexus , vagina fua inclufus, praputio.: 4. pradicus, indicatur , cujus dein da5. IIl. Pie. z. 4. latus concavum, ac abdomini proximum, a ptaputio de- nudatum , lit b. auem ejusdem: Caput convexum. bifiduar confpicitur. Reftat ,"ut paucis aorta propagines quasdam indicem: - eff arteria riefenterica inferior ; ; iliaca dextra 2 A iliaca fin: iftras « hypogaftrica dextra, in binos ramos . divifa - tandem arteria hypogaftrica finiftra, duobus "aun furcalis ". gaudens. Fzg. 2. a5. HI. quedam menti bra, a poftica, feu qua parte fundum pelvis fpe&tant natu- rali magnitudine depicta, vifui objiciuntur, Vefica nempe. urinaria 4, in coto averfo latere, ubi quoad dimidiam par- tem offi pubis adneicur , copiofis , iisque craffis villis ar» teriofis nimirum minimis comentofisque extremitatibus donata eft, ita ut fere villosam-alimentorum canalis tuni- - cam adequet. Quorurn plexus villorum, ubicunque di-- ftributi, quos lineis iftis fulcatis ac curvis, & cranverfi is, itx figura exprimere ftuduiintegrüm hoe vefice latus perreptant.- Forfitan liquorem fubrilem, ferofum diluendz .&- tempe: randa urinz adfundunc. 1n poftica porro cervicis parte i | —-— E 1 3 cs id NN bmi d T r 2 " . Es 4 LCS EO COTCEM dem LU MM nS COL Cai I ARP EORR "re "S Tw " 4» bini ureccres À, b. abfciffi- confpiciuncur , üt eorum it veficam introitus elucefcat , qui fub ligameato follicu- Ji feminalis- fufpenforio e, valido , fibris arcuatis trans- verfalibus , vefice cervicem percurrente , reconduntar, : Huic vero ligamento fufpenfus herec folliculus ,' mihi feiminalis didus. Z.qioniam: ve[fcular am , nofiro in. eibsbisl 3 bio, feminalium ebtinere nomen nequit, craffus & laxus- fa:.culus, qui d'ff &us liquorem feminalem, pellucidum , tenuem , ex albido cinereum fündebat. — Utrimque hie* - fólliculus adfurgens , vafa deferentia e, e. feminalem. liz: -— hujus .. 4 A T De Paffione iliacas ex nimio efu &c, — v74 hujus quidem folliculi, valida fabrica mufculofa gaudenctis; ope, liquor teminalis jugi agitatione & compreífione con- quaffacur ; atque ulteriorern ad progreflum ita adaprarur, uc per canalem penis incipientis f. protrusus, liquore proftra- tz g. itidem folliculi heic loci arceriofo-musculofi, atcenua- tus, ad exitum usque urethre eo. vividiori a&tiene foras. propelli poílic. In JP. P. autem canalem iftüm penis diffzcui, - ut cavitates bine , fepco quafi incermedio, qua ipfa urethr i. eft, munitz, tocoque füo decursu cavo, fibris capillaribus, -:exilliffimis, recicularibus, tenfis ac valde elafticis, ad feminis continuam fikrationem & propreflionem creatis, predica, aliquo modo oculis obverterentur, | teu. TT Jevera in Fvifis Erfordiam mi[fe oos Ke r7. Maij 1737.) n n SUR vwbvuni ut» M ON ON ct Lu B H o DAI V4 IE Da. D, GEORG. HENRICI BEHR. aei Conectar o ^ti cde ^i - Paffione iliaca ; ex nimio efu amarillo. 7 5 — "fum una cum lapillis, - cholerico melancholici, quadraginta duorum & quod Vo quedam honefta, ordinis civilis, temperamenti- excurrit annorum, die 16. Julii A. 1736. poftprandium, - largiter: jam adfumtum, magna adhuc aviditate devorabat: integram amarillorum libram, & quidem ita imprudenter, ut ctiam efficula, in iisdem contenta, fimul deglutiret, Po. ftero abhinc die, circa horam pomeridianam quartam, do- loribus colicis, pun&oriis atque lancinantibus exquificiffi- , mis corripiebatur, iisdemque adeo crudeliter tórquebarur, ut vix Ípiricum trahere potuerit, Febricula quoque cum fi- us. | Y: 3 ti "^l ti anxia & inexplebili M » per totam idend B | noGem; cumque die infequenti abdomen egrote magis - magisque diftenderetur, adítantes eidem. clysma domefti- cum adplicare curarunt, quod: yero absque ullo effeüu,una —— cum poftridie fubjundo i in inceflinis fubítici. ^Hinc,non fine causa perterriti; meum quinto a comeftione die auxi- - lium implorant. Adveniens, egram in perquam ancipiti & periculofo confpiciebam ftatu ; alvi enim adítri&io per-- tinax atque dolorofa non tantum aderat, fed & a flatibus incarceratis mira abdorninis expan(io jun&a erat, unacum: graviflimis precordiorum anxictatibus, cardialgiis, rudi- - busque frequentoribus, Idéirco non tancum varia ftatidy —— interna demulcentia, nitrofa atque lubricantia praícripfi, & clyfteres aliquot emolltentes atque carminativos reiterari, — ventremque tumidum fequenti unguento calide: perliniri juffi : Rec, Unguent. Alth, Popul, ana unc. fem. Ol. Matricaf, —— drachm. unam Ol, deftill, Carv.Foenic, ana fcrup.fem. Anis. — gr. iv. M. D. ad Oll. S, 3ertfeilenbe (albe, óffter8 vvatm qu — qebraud)en. Aft & hec.omniaincaffum adhibebantur : Cly- fteres enim ea in forma, in qua inje&i erant, rursus egre- — . diebantur, absque ulla fecum alvinarum permixtione; im- —.— mo febris complicata de die indiem adaugebatur, ventri-- 1 | culique contenta, conatibus vomendi per incegrum fere . diem przgreíTis, die démum nono a&tu evomebantur, qua- re egrà pariter ac ipfi adítantes mortem jam fores pulfare, - » non fine ratione, credebant, Sed prater fpem & opinio- — : "pem tandem, clysmate illo ficco, e fumo fcil. Tabaci; in . anum immiflo, cujus mentionem cum O/ao BORKICHIO —— Cent. IP. Ep. 92. ad Bartholinum, etiam: Medici "Uratislaviens fes in ift, Morb. 4. 1702. faciunt, virtutesque ejusdem mül« - : d | tis laudibus extollunt firnulque aliquoties reiterato Laxans P 1 te fequenti: Rec. Mann. Calabr. Gl. Amygd. dalc. rec. exe - P preff. ana unc, duas — Violar, drachin, Bit Spem. Gen recent, | EE : f um us . d ep | | : Le De Paffione iliaca, ex nimto efu Amarillorum 5c. 175 recent, fcrup. duos. M. D.ad Vitr. S, ODefnenbe 3tirtur, in toacmer Steifd S9citbe auf einmal su nebmenz dira hzcce -conftipario iliaca feliciter referata,egraque ab omnibus jam- jam pro deplorata habit a, prifting fanitati reftituta fuit, Scholion. .. Quod corruptio ciborum multorum ac multigenerum,minu- que confuetorum, & alia fuper aliam evuditas, liacam paffionem . 4zpius inducat, dudum jam AR ET 7E V S 1/5, z. de cau. e fign. acutor. mno, monuit; quod vero fpeciatim nimia in-- zurgicatio tam fru&uum horeorum;, precipue aufteriorum & acidorum, quam etiam eículentorum:, icemque rerum; euarumcunque folidiorum & craífhiorum, modo infarcien- - .do & conftringendo etiam fimpliciter obturando intefti- num ilium, fecibusque alvinis tranficum ad connexum co- lon denegando & precludendo , pariter caufam maxime frequentem hujus mali conftituat , experientia dudum jam docuit, Sic, elapío ultimo autumno ad. virum quadrage- marium, fatis ceteroquin robuftum optime valentem, in pri- mis autem ciborum avidiflimum & mazime voracem, vo- atus, eundem in feprimum usque diem pertinaciffima alvi adítrictione, cum doloribus graviífimis & continuis colicis fu&ibus ftercoraceum odorem fpirantibus, frequentiffimis. que vomituritionibus, adflidium deprehendi, nullam ta- men eliam occafionalem caufas: tam ab agro ipfo, quam uxore & liberis, indagare potui, preterquam quod ante quatuordecim circiter dies, , durante vindemia, haud levem uvarum quantitatem , unacum acinis & folliculis, devora- verit, & non minorem porconcm panis denfioris caftren- fis, qui militibus alias diftribuitur , fuperingurgitaverit, "Quoniam ergo nulla adhuc indicia praíentis, auc falcem imminuentis cujusdam iaflammationis occurrebant, infi- | md Pra e , ! V nM : ut inul- I» $8 TS | 176 :Olferiatio Xi/L. Eat , mulque zgrum i oi Bp EE tia & diluentia ad(umfiffe , pluresque infuper clyfteres, cum e€mollientes , tum ftimulantes, absque ullo fubfequuto- ef- feu, inje&os fuiffe, percipiebam ; ; idcirco ad extremum il- lud intrepide. confugicbam Péiripdipm , Mercurium nempe . probedepuratum; cujus uncias quindecim cum Olei Amygd, - dulc, recent, quatuor. unciis , fucceffive exhibui, fubjundo leni motu deambulatorio, quoad nempe vires & dolores | &grotantis eundem permitcebant; ficque randem intra duo- . decim horarum (pacium alvus feliciter folvebacur, "dca : 1 te, partitis vicibus, fatis notabili copia fcybalorum com-- paciorum & induratorum, ex meris fere vinaceis conítane - tium, unde candem continuato abítergentium & lubrican- - rium fü, 'excremenrisque magis naturalibus adparentibus, - j rcliqua aimed fontica- fymptomata , pér Dei gratiam, : : peritus evanescebanc; | Similiter quoque paffionem ilicam tam ex Ribium, quam Pyrorum nimio efu óbortam, adno- - tavit GRUBELIVS én £phemer, Nat, Cur. Dec, lll, Ann, IE obf 95. € 96. . Per.Gotoneorum nimiam. ad(umtionem; itemque Caítanearum crudarum devorarionem inductusit 3 | düftic ZACE AES Lib, 2. Prax. Hifforiar. C. 2. Obf. 2. p. $$ | Obf. 27. p.154. quorum eciam pertinet paff» ?liaca aurea aKHERNIO Ceze.4. & Il. Obf. 1 $a. Epbemer. Nat, Cur. den] fcripta, & a deglutitis 48. nummis aureis provocata, quoe . rum quinque lapidis ad inftar interpofita Tnateria -— rartarea concreti, finem intefítini ilei ita obcurarunt;- utin: fala aqua tantum per modum fillicidii uraniedi nien dem : cape d m (E BUCHNERYS. )-o5 . occupa wegen EE 5. " dup, ca À 1 ETE CRM aT IN (riii : J , OBSER- " num t hd » Deviro, brachiis 46 pnomibus penitus de[tituto, 6c. you LODQUORSERPATIO XLEM, — Dn. D. GEORG. HENR. BEHR. Viro, brachiis ac manibus penitus deftituto, — varia tamen pedibus fuis peragente. , Ton pauca fane paffim de. monftrofis hominibus, qui- j| W| busbrachia manusque defuerunt, adnotata deprehen- 7^. *. duntur exempla, v. g. apud Zmbroftun P ARE M ín ebirurg. Libr. XX1F. Gap, VL. p. m. 839. Fortun. LICE- — qM de Moníiri Libr. ll. Cap; 2, dr 7, p.m. $5. & T1. Phil, CAM ERARIPM oper. fubctfrv, Cent. L, p. m. 161, Gottofr,.— OLEARIFM in. Halygrapbia [za topo - chronologica , p. m, 270, Fel, PLAT ERE M in Obf. Libr, lU. Obf. y 6. Cafp, BAP- HINFA 4e Hermapbrod. Lab, I. Cap. F. 111, p. ". 47. Job, RHODIVF M in Obf, Med, Cent; 14, Obf. &o, Phil, Jac. $4C H- SIFA in Gammarologia [ua p. 473. Martin. ZEILERV M in Epifl. Cent. AV. Ep. 100. Paul. ZACCHLAAM Quaft. Med, Legal, Lib. Vill. T. 1, Qu. LX, 6. 6. Tbom. BARTHOLINF M Cent, II. Hiflor. 44, p. 242, (Nic. T FLPIF M Obf. Med. Lib, JH. Obf. $4. p. 269. Ol. WKOR M IVM in Muf, Libr, IP, Cap, 1, 2. fol, 387, Godefr. FO 1G T in feinem pfypficaliftben Qeit: OBertttib, p. 267. Job. Sebaff, G TH in feinet 9teintng, Gfronid , p. m. 3382. Job. HEROLD FA in feinem QgBum Der^99ud), fol. 47$. feg. aliosque plures. ' Singulz autem horum Au&orum obfervationes , cum ad priora duntaxac fecula fpe&ent, nullusque moderrorum , quantum mihi quidem conftar, confimilem noítris cemporis produxerit, litterisque confignaverit, ideo nunc fequentem illis addere placet. ; ; ib dis RON pe CRBUDHINSHEBUU ORIGO TERRE 4 10 ^8 ^ Oberoaio XLV. 007. iiit Ria ies : tetra ave puce lt Anno elapfo, cempore nundinarum zílivarum, Argets — — tinam noftram acceffic Syofannes QBpniftorff, natione He- — luecus,in pago quodam Cantonis Bernenfis, fDberburg dido, — progenicus. Hic, uti ipfe mihi retulit ante triginta fex an- t nos, patre & matre perfedtealias & naturaliter, quoad omnia. — membra formatis, monftrofo brachiisque carente corpore ex materno egreffus e(t utero, cum'tamen ipfa genitrix nun- L3 quami fimile monftrum in natura, vel pictura, viderit, aue — "de ullo quodam quidquam audiverit, cogiraverit, indeque ^ obftupuerit, quod certe notatu eft digniffimum. De reliquo... inutilatus hic homo Ta£. 11]; Fig. 7. expre(fus, qui folummo- -do in humero dextro informem atque articulacionibus de- |j fticurum digitum «. propendentem, fub cunica ordinarie reconditum , iique humero finiftro 2, tuberculum quod- dam irregulare leviter prominens monftrat, a benefica na- tura, hujusmodi defe&us & errores plerumque alis quadam. — liberalitate munifica compenfante, eam nactus eft dexteri- tatem, ut non folum ipfemet,a prima jam infantia, cibum — omnem potumque propriis pedibus adfumere potuerit, fed — & his ipfis, eorumque digitis fumrne flexibilibus, varia ad- huc alia negotia peragere didicerit, Sic enim 1) quemcun- — que obviam venientem detractione pilei comiter falutat, ^. 2) Organum pneumatico - gyratorium c fcice pulfat,/ 3?) - d Filum per anguftum acus foramen 4. expedite trajicit. — 4 E Ar&iffimum illud nodi genus, cexcorium nempe; vulgo » Cjaebec;ftnopf dictum, qvam firmiífime conftringit. '$) Forfice mediocri e varia, chartas videlicet , pannos, e d prompte difcidic.. 6) Panem, carnem, aliaque efculenta — crafiora compofite didecat."porulenta vero concindé & .. infundit, & ebibic, ^7) Tefferi: atque paginis luforiis f. ex- acte ludi, 8) Sclopecrum manuale g) pulvere nitrato ap- pofice refercitac itipar , ideinquerepen:e dern emittit. o) Ines —— ftrumentcum quo didam fatiga:orio- ludificum, ab co Qyeyiet^ — * 7 , ? ' " 'Syi | i; f ) ing P" WM ^ PED r A N — Deviro,bracbiis ac manibus penitus defHituto, 65 c.Y79 Sting nominatum /. artificiofiffime ac celerrime & enodar, & implicat, tandemque 10) iisdem pedum digitis tam ca- lamum fcriptorium 7 quam charte plagulam LÁ. convenien- ter arripit, litterasque haud informes eidem inícribic. Cu- riofiffimum infuper & hoc e(t, (quod mihi vero alii de hoc mutilaco Wyniftorffio reculerunt,) ipfum jam jam filiolum €x anicula quadam'generaffe , omnib:s ac fingulis artubus perfede praeditum ; hincque parri fuo, quoad monítrofica- rem, prorfus diffimilem, "T jo uiii (0 CMrgentorato Erfordiam miffa o Em Ml izir.). EAX Morse dr A. 0 LT. EU. exta OPIDO, Prater fupra adlegata exempla, aliud quoque huic fitnil- limum, de alio quodam Heluerio , brachiis manco, cun&a .tamen manuum officia pedibus peragente, proftac in job. HELLI'IGII Obfervat, Pbyf. med. Obfevu..1 2. p. 3 2. plura- que hujus commatis infimul in Scholiis, cam a Celeberr, 'AuGore quam ab llluftr. b. m. SCR OECKIO, Obferva- tioni ifti fubjunGis, recenfita deprehenduntur, quibus eciam illuda LENT ILIO, Deczr. HI. dnz. V. £v VI. Ephemer. Nat, | Cur. Append. p. $3. icemque recentiífimum , ab Excell. Dn, D, | ALBRECHT, fuperius Obferv. x XII. p. ? 3: hujus volumi- | nisadduQum, jungi merentur , cumque huic ultimo .pror- fus analogum quoddam forte fortuna , paulo camen ferius, | poftquam nempe typis jam exfcripta fuit predicta Obferva- | tio, in &eyeoe noftro; inter alia, reconditum offenderim, | hac ad minimum occafione illud adne&tere placet. — Con. fignatum autern eft a pie defuncto Dn. D. azattbeo BLAAJE, Medicinz olim Profeffore in Academia £riburgerfi, his ver-. bis: ,, Monftroforum partuüm etfi in fcriptis antiquiorum 5» &neotericorumMedicorum, immo. in ipfis Ephemeridibus. | di Aux 75 ,»Acade- 199- on ^ Olférmatio XL/UH, E "wat ,, Academnae noftra, hiftorie. & Obfervátiones: quam pluris | , ma proftent, quia ramen varie natura ludit, ideo ad mini- » mum graviores, ab eadem in conformationis actu come - » iffi errores , pofteritati relinquendi erunt, quibus pro» . s pterea (cquencetn: quoque ádnumemre licebi cafum no- ,»tatu non prorfus indignum, JH dabtuda . s,Anno 1688. dic 22, Apfiling uxor fone Buen, Caux- | sjponatii. in; pago 4ltbazmb, puellam. vere monítrofam in lue - | | | 3 » cem edidit, extremitatibus nempe corporis, cum fuperio- », ribus, quam inferioribus, prorfus deftirutam , adeoque ;- a, "tentem qruncum bumanum exaQe referentem, | Superius » quidem, ubi alias brachia, cum clavicularum &fcapularum - » offibus funt connexa, in utroque latere exigua o(fis hume- | ri portio prominebar, fola cute iaveftita , (vid. Fig. 1. Tab, pi 4, 2,) inferius dutem, ubi femora prodire folenc;b;b. co- ;, tum corpus finiebacur , ita ut ultimam ejus partem extré- »,1Damque regionem conítituerenc nates & os coxendicis;in s, ipfa autem cutcextrema, antrorfum dua prominerent pas » pillaiis fimillima,qua ordinarie in mammis confpiciuntur, ,; Proinde etiam in pedboré notabilis occurrebat deformitas, ,» damantroríum & recrorfum gibbofa erat puella, cummno: - » tabili coftarum utrinque prominentia', €, iieque. etiarri pà- 3 » pill ordinariumrfuumioccupaverantlocum,íedinferius ig — ^ 5 hypochondtiisZ, 4 protuberabant, Reliqua omnia nàtufas nsa: erant conftituta, precerquam, quod adhuc in facie ng vum aliquem maternum , fcu maculás rubicundas ; fupra P rocdlipsiabírans & nares fefe excendentes e. monftraret. - L1 lur puellam: banc monftrofamocirca finem primi, ,,;a nativitate, metfis. conípicerem &. contemplarer ; inte4 . » gra früi videbacur" fatiícate, üc eciam; diutius eamifupers— ,/iticem fucuram effe, omnesfufpicareatur 5. aít, espe mi opinionemr; exeunte fecundo zcatis-fue menfe, obiit qücque: Íuo icerum — confirmat, :quod: parzus. z is n mon- t | Infigni; deformitas, À digitorum in manibus €5c. 181 M monftrofi raro fint longavi. Promiferunt quidem parer »t€5a me fogati ;: futurum ejusdem obitum fe mihi nun- .4, Ciaturos, atque permi(luros elfe, ut fectione anacomica »internam viícerum. conítiutionem explorarem 5 aít alio- » rum perfuafionibus dein fedu&i , defun&tum, corpus fta- » dim fepulrura dederunt, .. », Ceterum debico & ordinario cempore puella hzc ex j utero materno egreílà fuit; parentes erant honeíti, pii &- »bonz famz ; rmaritus cum duobus uxoribus fucceffive r5, - » Procreaverat liberos3 mater etiam aliquot jam antea pe: » perit infances, ex omni parte perfectos. Quod vero ulti- » mus hic foetus, citra naturz ordinem adeo monítrofus for- » Inatus fuerit, id mater uniee terrori vehementiori, ex con- » fpedia. quadam pi&ura, fimilem cruncum humanum re- » prafentante, ingravidationis tempore (tatim oborto , ad- fcripfi t, quem etiam , unacum imagine » üt. ex innumeris aliis ciusdem: commati » pro. palmaria monitrofa: riam defor 1 zi fout ge los iioi iB; BUCHNERUS. ) JAeeile n sus MOBSERFATIO uz. ns Da, D. -JOANN, CAROLL ACOLUTHI - Intigois deformitas digitorum in manibus | puelle, | ex terrore "matris- gravidae, exemplis liquet, fantis, mirum quantum nocere pofle feetui ; obfervatio- . nes medico - phyficz pluribus jam comprobant exemplis, Graviorem aucem aterrore,quo gravida percutiuntur , em- | bryoni noxam induci, : hunc inprimis imaginatio meticu- AQ L3 T loía cem mattis, etiam 1n (tatu fatís tranquillo ver- ionefortiori, pro- ; adi ionis. caufa: m i ; bl * Lm XO | MIB, cad TRO MN TURN EN 182. |. — .Olfervatio XLF IL — E lofa exceperit, neminem fere latet, — Hiftoria imaginatio« — nis ejusmodi corrupte & noxiz complures deícripras de-. .prehendimus in 4£zzal, pbyf. med. Wratislaviens, dent, XPIr,. p.83. /qq. & Actis Phys, med, Acad. N, C. Fel. 1p, obf. 98.p.-38r, - Noxarum autem fpecialiorum,a terrore inductarum, exem pla varia occurruncin modo allegatis 4szal. pbyf. med; Vrae. &isl. dentam. FI. p. 1748. Celeb. BÜCHNERI »offri Mijfcellaneis, Pbyf. Med, Matbem, ann. 1727, pag. 72: d ann. 1728, pag, 1 21 1. itemque in actis pbyf, med, Acad, N, C, Pol, I, obf 3. pag. f» Simile exemplum hac vice fiftimus in foemina, Bernfta- . dii, quod oppidum ad fecundum a Zittavia lapidem (i- cum eft, adhüc vivente, que ex marito tertia vice ante tres — . Circiter annos uterum gerens , mendico cuidam, olim militi; . panis porredura portionem, fubito terrore cencucitür, ile lius manum mutilatam adípiciens. Jufto dein cemporecirs '- ca feftum Michaélis.ann. 1734. filiam partu edidit, cujus —— manus ambe rali modo deformate fuerunt, qualem icon | adjeQta "ab. IP, Fig. 4. et y. mon(trcz, in mutilacisdigitis, a.a; loco unguium, monticuli minores carnei adparebant, reli —— qui autem digiti £. £, b. b, &. legitimam conformationem, magnirudinem & figuram naGi erant, Vivit adhucfilia fa- na, nifi quod de gravitate 'corporis fui mox conqueratur, .— quando ftare , vel ambulare debet. Res autem omnes, qui — bus opus habet , bene adprehendere & firmiter ceneremu-.—— tilis fuis poteft manibus, — Mater ipfius quarta vice pariens; — nuperrime elapfo autumno, icerum filium , ab omni parte p. fanum & perfe&um , in lucem edidi... — | | : . « ] pem d - ^ RE ( Zittavia Erfordiam miffa 1 as cuo E d, 29, Maji, 1737.) ; EIE OL 1 s des f. Ear qd : «240 Ep OB. -1 NS ; eAbdominis , Stroti, pedumque tumore &c. 185 U*W* QBIERFATIO XLIX. Dn. D. OTTON. PHIL. VIRDUNG ab HA KT UNG. De MBs Scroti i pedumque tumore im- menío; in puero, exretropulfa fcabie orto, - fe&ione autem & medicamentis * .Curato, . nno 1735. inii Augufto ad puerum o&o annorum A: vocabar, qui cumore infigni abdominis, fcroti & pe- dum graviter laborabat, maximosque, ob nimiam fcroti excenfionem , (referebat enim id magnitudine capuc infantis ) patiebatur dolores, Balneator quidam pro diffipan- do hoc tumore varios externos forus adhibuit, fed fruftra, paupertas etiam fumma denegavit ulcerius auxilium , unde cerce periiffec , nifi Illuftriffima quedam matrona, ' mileri- cordia erga pauperrimum hunc egrotum commota , omnia remedia fumptibus fuis procuraffer, meque, ut eidem auxi- liatrices porrigerem manus, rogaffet. Accedens ergo abe domen tympani inftar extenfum , fcrotum ex utraque par- te aqua pellucida refercum , pedes infigniter cümefactos , egrumque fumme debilem deprehendi, & idcirco primo Mixturam ex Aqu. Ononid. Fetrofel. flor. Acaciz, Psyfog, diuret. e nucl. Oc, cancr. citrac, lap. Percar. Tarr. vitriolat, Sale Onon:d. ftipic. fabar, Syr, Acac, de Spin. Cervin. pre- fcripfi , lingulisque bihoriis duo cochlearia dari juífi , fub- jun&o fimul Ele&tuario, ex pulp. Tamarind. Roob Ebul, jJunip. Samb, Ele&uar. catio], & Tamarindor. c. fol. Senn. Rad, Jalapp. Tarc folub pulv. fol. Senne, Rhabarb. & Syr, de. Spin, Cerv, parato, ex Tu per dies aliquot conci- ; . nuato cJ 184. TES — Olferuatio L. ns E - FIT —- nuato ut tumor abdominis & amm evanuit, , remánen- t€ tancum magisque increfcente tumore fcroti, quem can- dem, curn externis fomentationibus fpirituofis.cedere recu-. — faret, mediante phlebotomo aperui, unde, aquz vifcofz tres circiter unciz guttatim, fcrocum femper leniffime com- | primendo, exftillarunt , doloresque antea vehementiffimi "paululum mitigati fuerunt, Altero vero die cumor iterum auctus , torumque fcrotum inflammatum erat ;- quare vul- neri Unguentum e digeftiv, Chirurg, fufco Fel, Würzii & -bals. peruvian, adplicavi, toti autem fcroto Emplaftrum defenfivum rubr. impofui, ficque obrinui, uc non folum fucceffive omnis aqua efflueret, fed & cocum fcrocum cot- ruptum, fatta fpontanea feparatione, partim lavando bis per diem Deco&to faturatiori, e Rad. Valerian, Scrophular, ..& Vincetox. cum aqua fimplici parato , partim forfice ab- fcindendo , falvo tamen utroque tefticulo , fucceffive abla- tum fuit , füccre ite dein nova tunica, omnique tandem tumore abdomi pro deplorato jamjam habitus fuic, quemque a fcabie, per .Unguehtum mercutiale fülphuralum retropulía, ftatim ob- ortum fuiffe, parentes nunciabant, ) intra fex fepeimana- | 23 1781 0H )OQ'BSERF ATIO "d Dn. D. OTTON. PHILIP. VIRDUNG ' "ab HARDUNG. | Mira Naturz $us in debellaridis morbis. Drm fpatium. feliciter evapefeente;. vibes Med ass: eredarius quidam, 28. anhorum , cemperamenti, cho- - lerico - fanguinei, cum. TÉEMUAN canicularibus. Anni 17 36, tempeftace fumme fervida, inter labores mef-— forios , ira a graviílima excandefceret, brevique polt La&tu- | ca, | fcrori & pedum ( cujus intuitu ab aliis Ziranature Moyeia in debellandis morbis. 38 5 cg,cum aceto '& Ol. Olivar. condite, magnam copiam devoraret; totamque fere menfüram cerevifiz frigidiffima, quiz cunc temporis in. cellis petrofis adfervatur , uno quafi hauftu infuper ingurgitarec, domum rediens torminofam ftatim expercus eft diarrhocam, per aliquot non folum dies continuancem , fed & eo. usque invalefcencem , ut auxilium a me petere. coattus fuerit, "Porrigo proinde dpfi potiun- culam, e theriacalibus, carminativis & tonicis paratam , de qua vero, cum ftatim 'rheda Dominum fuum, magnos in- . ter cruciatus & anxietates, extra urbem vehere cogeretur, media demum no&e , poft redicum, cochlearia duo adíu- mere potuit, cotusque perturbatus: lectum dein petiic, & noctem, parum & anxie dormiens, transegit. Hora fexta matutina furgir , pabulum equis prebicurus, fed quafi de- lirus ; ypocaufum intrat, & ceflantibus omnibus cam ex-- ternis, quam internis: fenfibus, fubito in le&tum procum- bir. Statim ergo vocatus, fenfus quidem externos incerim , quadantenus refticutos, de réliquo autem egrum omni ra- "tione adhuc defticucum , prorfus aphonum & difficillime reípirantem , deprehendo , eaque propter, .& (imul ob (ta- - «tum eminenter plethoricum venam in brachio fecari, na- ribus autem fpiritus volatiles nervinos & cephalicos admo- veri jubeo ,. hisque nihil proficientibus ad veficatoriorum. ufum &onfugio, wnum horum puchz, alterum vero fürz dextre imponi curo , que etiam tantum attulerunr levarni- Ais, ut eger, fada apertione. veficularum inde excitata- fum, plus quam centies.duo hec verba, Stoc£ Steiz , elata voce exclamaverit, neminem vero adítantium. cognoverit, immo licet, elapfo quatuor horarum fpatio, vehementit- um fupervenerit. delirium, .per plureshoras continuans, tandem tamen. in profundum (n. lex circiter horas urantem , prolapfus. fuerit , ab eoque evigilans, cibum potumque poftulaverit, medicamenta praefcripta adfumfe- "SM P, ^t, Fel, F. Ae. tit, 186 coss Olfervatio Ll rit, Verum m nu: cum ratione , reliquis incernis fea fibus, priftinisque torminibus penitus evanefcentibus, Vix autem de inopinata hac reítitutione latitiam fuam «gro fi- gnificaverant adítantes, cum fubito-toram externam corpo- ris peripheriam , ne ipfo. quidam oculorum albugine exce- pto fo:do flavefcente colore perfundi animadverterent, ex- crementis alvinis dein magis albicantibus redditis urina ve- ro quafi Croco faturate tincta prodeunte, ipfo autem aegro fub his omuibus de nullo extraordinario fymptomate con- 3 ] 4 | 3 querente, Cum ergo facile exinde adpaerec , faluberrimam: | hanc effe crifin , ideo faltem pulverem 1 rhabarbarinum, po- tiunculam abftergentem. & leniter diurecicam, pilulas, ex excra&tis amaris & lenioribus laxantibus. paratas, itemque fpecies pro. infufo thecformi , ex fimilibus abítergentibus - concinnatas exhibui ,. ficque intraduodecím dies cum pris ftino-naturaii colore integra fimul feliciter redibat Mri: ; LT Barm berga Erfivdiam milfe eps 2 E d. 5, Jun, 1737. ]: | OBSERFATIO T E. - Dn. D. DANIELIS HOFFMANNL - Tumor flatulentus fübitaneus: ; cmfi | externa violenta, - "s "um v. " - ME x E ? a. "uvenis SE ANG annorum o&odecim, ante aunim &- Bh. 144 7779 cem quod excurrit, cum inter árandurm refractarius equus , ] ,) nefcio aquare abhorrens, regimen frenum. ueexcutiens - fuga elaberetur , fub turbis illis impetuque pirmnir ab | equo fugiente, cui retinendo impares erant ejus vires, in. terram profteraitur , totaque aratri inoies ARGBERME dextra wo Tumor flatulentus fubitaneus, a caufa violenta. 197 «éhoracis lateri, & corpus adeo graviter comprimirt ac quaf- fat, ut tertia ejus lateris coíta diffringeretur. | Uti vero id genus hominum robuítum vividumque eft , furgit mox pproftatus juvenis, ut.coérceret equum rebellem, fed dcfi- cientibus.mox viribus denuo concidit; ac lipothymia gra- vi corripitur? cum ad fe rediiffet juvenis cam male habitus, difficulter fermonem proferebat, fonumque loquendo cdi- dic fingularem , .clangofum ,.afperum , totum corpus mox coepit incumefcere, illudque obcufo fenfu totum ipfí vide- batur obdormivifle, vulgata loquendi formuls, otr gange- eib (dlaffe ifr , totumque; ubicunque tangebatur, ftre. »pitum, ac fi pergamena loco cutis obtegerecur, edebac: «Chirurgus «grum poft tres a lapfu horas vifitans, cum ftre- ipitu ac afperitacefupra dicta loquentem offendit, & fe&u- Tus venam , brachium ita tumidum deprehendit , uc diffi. .cillime venz ficum ac veftigium invenire poffet; feda ta- men illa , flatus cum fibilo multus :& fanguis quoque eum in modum prorrufus .exfiliic, uc.non filo flueret, quod or- .dinatio centigic, haud interrupto, fed in globulos majores .& minores disjiceretur ac difpergererur, —.Cum infpirabat .aérem , in effra&e cofte regione protuberabat cumor ma- gnicudine ovi gallinacei, qui fub altero refpirationis a&u, -xfpiratione fcilicet recrocedebat , cohibitus poftea ipfa par- tis l&fze debita obligatione 3 Circa cordis fcrobiculum do- T TUM MEETS * VERI : : "R EMT . lor urgebat lancinans, donec grumum fanguinis vornicu -rejiceret, ^ —Dyfpnoea haud mediocris aderat, que vero, - fputo cruento aliquoties largi cer fuccedente, brevi ceffavic, lnterea corporis tumor ingenti inflatione increverat; fcro- aum in ftupendam diftendebatur molem ,uti folet illa pars capax eífe ingentis vel ab aqua!, vel ab aére expanfio- iis, pro cafuum varietate, que vero extimo lanceolaz api- .ce a Chirurgo ada&o, illico aliquantufn concidit, flatibus «um diurno fibilo frigidis expulfis. Suppofitoriaac cly-- Aa2 d fteres iue uuelitipeh: carmingtivi, , paucos emnes T emm pulfus erat citatus , ficis tamen haud nimis intenta ,. cephal-. algia infignis, fomnus: nullus, proftratus adperitus , , aliud., nifi juscula ,, ciborum genus non admittebor. Medicamen- | tis dehinc febri; metuendzque interne inflammatioai ivi- - mus obviam, temperantibus, réfolventibus , difcutientibus, traumaticis, cam internis , fcilicet. ex pulv. Pannon,. pulv. ad Caf Antimon. diaph Qe-cano: ppt. Spec. diair. f. Sperm. Cet c. aqua vifceral. Dn. D. Maucb. Charefol, Scabios. Card. hen. & deco&te vulnerario,, ex Veron, Virg.aur.Sa- nic. Arnic. Charefol. &c. cum bals. craumat. Dippel. Sed: dehinc inalero quoque brachio vena, ex ea quoque non. 1 fin&-fibilo expulfus.eft curn fanguine aér, Cum per inflata brachia aliena manus fortius duceretur ,. eaque fricando du- 1 rius cractarentur, colle&te quafi inclufaque aris ífpherz, - rotundos globosque referegtes tumores, hinc inde meveri — & agiteri fenticbantur, donec obortus prope cübiti flexu- ram major, diutusno fibilo ibi excitato. reftante, brachii.al- terius inflicionem folverer ,' eumque. ad. priftinam molem . reduceret. Thoracis pars collumque. vicinum zquabili.tue | more ioflata confpiciebantur , edadta. hinc. tantillum. lan- - ceolz cenerioris cufpide a. chirurgo- curiofo , maxima. im ] clufi aeris-pars,. per exilem hanc pertam , elabendi Occa- à: fionem nacla eft :: Cumque fequentibus diebus. denuo i in- | tumuijffec fcrorum nove minutiffimzque- pua&urz ET chi- — xurgo, Medico. non. jubente , huic queque RET di. Hh mori parulam viam. pfabere ; fcroto iterum. decume- fcente.. Senfim. ia fenfimque , MMrà paucos iB nas, ex ufu paucorum remediorum , tam inrernor i r quam ixtensidnin, in ouai Cure (anitate. rediic ado-. S lefcens, ofsb- eS € us qd Sp t pea deocscunm di M -— - css : -— arie : Hi Lnd Hd " € dide ced i uem N « 1 " " v b 4 * * . | E X / y^ PS Lo CS . »7 - . dd s 8-3 1 NS , M i J * v * » ^d ANN I e ^ " ad r" , . 4 E xs - ) 8^2 & ) 49À 2 E ' : t ! bt d v LEAD 2 : , "t E Y ' à . ! . *é web ls n / n - X " L * d - / . " $ - PE - » 5 ! Y ^ ) * wq? u : Tumor flatulentus fübitaneus, a caufa violenta. xgg Tumorem corporis tantum ac tam repente etriergen- tem merito miramur , utpoce ab externa violentia & com- preffione procul dubio ortum. — Fadtitius, qui in recipien- te exhauíto feíe extricat aér, a.corporum textura fine con- quaffatione , fuo clatere fe evolvit, fe ipfum liberat, & am- bientis aéris preffione remota fublatoque proin equilibrio, ex poris corporum, a quibus detinebatur particularum eom- - pedibus; fefe cum itnpetu proripit, quamquam facilius ex- d Jlicare fpirulas fuas queat, fi laxatis vário modo corpuscu- boue SRL pandatur, vel fi ex interftiriis par- tium fluidarum, nec, cohaerentium facile, exfurgere, fpu- snamque formáre , buílulis & copiofioribus & promptiori- - bus in fuperficiem liquoris eticentibus, queat : In juvene ve» ro noftro ruftico ambientis aéris preffio non ceffavit, utpo- te qui pleno. pondere ac elatere lafo corpori incübüit, quo» -. amodo igitur liberate funt fpirula aerez, qu in fuccis cor- poris illius latebant ?. Externa violentia türbas ingentes ii humoribus paffim ftafin patientibus excitavit, fub turbis il- lis ac curgefcentia quafi fermentatoria (quam femper buliu- um innumerarum genefis, hoc eft, aér factitiüs eopiofüs comitari folet) aér equaliter antea humoribus qua fua mi- nima permixtus mediantibus gelatinofis fariguinis particulis is POR [es Toreha vit expanditquüe, quüarüm plures cócun- 1es bullas majores , aérem, propriam jam forrtaritem fpha- ram maílamque , éfformaruüt, quae aéris maífa, ad cir- aX j: .&ulandum inepta fada eft, néc capillaria vaía facile (uübi- re potuit, fibi potius osculorum corhpreffionc, inftar val- vularum viam occlufit, ac hafít proin ih ambitu corpo- ris, quo femel propulfa e(t: Tanta véro corporis quaflatió, oap facta, preffioqué tain infiguis, qua valeat cf- fringere coftam , ad curbas fanguini inducendas aptam fa- - ^ 190 - - Olfirvatio LL tis efle, vel ideo nemo negaverit, duod preffio ; pedum. 1] ! enoriis terribilisque fibrarum teníio fubitaneam inducat i ia quibusdam locis humorum ftáfin, quz turbacionis ; acinz- qualis circuli fanguinis prodromus; ac caufa communiter fitj quales vero ac quanti morbi ab inzqualitate fanguinis cir- - cuitus proveniat Cel. Frid, HO FFM 4 N NF. $ in Med, Syflem. Lib. 1. Cap. IF. pluribus expre(fit; ftafiigitur fa&daviisquepaf- — fim ruptis, uti ex vomitu & puto cruento palameít; partim - prelfis , partim con(triis, humores moxiin crafi füa ac textu- ra qua minima turbantur, partes a fe invicem fecedunt, ela» ftice fe in libertatem vindicant, immo ex confortio reli» quarum violenta tali conquaffadone quafi extruduntur ac 2L cjiciuntur : : Quo major vero violentia fuit: pondusque aras — tri, co major etiam humorum & fanguinis ftafis, co cele- rior per confequens humorum turbatio aérisque ac hali- - tuum liberatio debuit ac potuit contingere; id vero magis - admiratione|dignum eft, quod proftratus lafüsque gravi- - ter juvenis potuerit mox de terra refürgere, ac de retinendis coércendisque equis cogitare : 'Notum vero eft, quancum roboris vis terroris ac animi impetus : fübminiftrec edam . vulneratis, vcl alia ratione lafís, fed non nifi ad parvum ' temporis fpatium , donec fa&o illo conatu , fzpius ulimó, | fubito concidant ac fatifcant, quod & hic fadum adnotai- vimus : Subitaneum enim hunc conatum mox Medis d . excepit, co gravior, quo penitus lzfum concuffumque. fue- rat cor cum omni thoracis ambitu, quoque major erat hu- morum commotio, ftafis ac curbatio; venam vero fecan- - | ^to dam difficulter reperit chirurgus, cum fuffusus intertex- — 1 i tusque cuti & curiculz copiofior aér aque confpeüdum - ac tractum ejus oculis & digitis fübduceret, ac folet alias | etiam pinguedo nimia; neceffariam tamen effe V. Snem - duxit Medicus, tam propter eftum & orgasmum fanguinis « metuendum inflammatione , quam ctia propter v mium | ^ , ^ uy n. — PR — HE -4 Tumor flatulentus fübitaneus , & caufa violenta, Yo 7s BessctPdsgtgpene vh o cs UC aM ui MM cf - micum fputumque cruentum, habitu gri plethorico nog contradicente, contrarium licec fuadence ZACZ 10 Lufir. in Ph, admir.. lib. 3, Obf. y s. ubi fanguinis milione vena flatu. turgente, lechalem dicit. |. s Memorabile autem phanomenorr fanguis exfiliens ex- Bibuic, cum in globulos, milii femina mole e quentes & fu- perantes, disjicerecur & difpergerecur, eum fere in modum quo fufa metalla per fcopas eque infufa, vel invafe agitata, in minutiffima rediguntur ac. dividuntur granula; manife- fto quidem indicio, aérem non fub cute modo colle&unr, íed & in ipfis vafis cumultuari atque extra limires vagari, dum in bullas globulosue cenqua(latum , & in mixtura fua adeo turbarum cogerec fangyinem , eumque aperto: venz latere , per rimulam impecuofe propellerec quaquaverfum, unde & fub flatus fortioris: fpecie &. manifeíto: cum fibilo ex vena mox prodiit, uti folec excitare fonum: per anguítos tranfíens meatus , variantem juxta: orificii: figuram ác mmo- deramen inde enatum : Ac nor potfum: non mirari; fi ad iftam aéris in vena abundantiam: modumque. egrediendi impecüofum ac plane fingularem; quem: adítaas obfervavi, attendam, tam cito lipochymiam: ceffaffe, ( brevem autem illam fuiffe adítantes teftati fant; nec ejus cum recurfum ad- notatum, cum vena fecaretur ,, cum fane tanta copia aéris. in vena videatur adfuiffe, qua: per eam: verfus cor dirigi, & fic cendendo illud lipothymiz nove graviorumque fympto- matum cauí | fieri potueric, nift dicere-velis, aérem hunc im. ramis. magis. 'exterioribus hafiffe, & fic data per V. Snem porta | exceffiffe; Et ha ipfa bullule ubivis, in brachio ma- xime , cum. cutis. ftratis confertim: obvie , ita. eriam. ele- vabant cuticulain , ut illam fricando:non poflet non. ftridor. ille, pergamenz zmulans fonum, excitari, qualem etiam alias in gusperstionibus anatomivis partes. Tüembtanaces: exhi- he folu. "7 ee. dS | Olferoatio: Locos h a Ceterum c omnino etiam externg potiffimum violentie e ac : quaffationi adfcribendum erit, quod in hoc javene cu- ticula, alias non ita facile: fepatabilis, & que a cantharidibus non fine conatu ac dolore elevatur, tam facile aéri tali ac halitibus cefferic, uc hunc fonum fub fri&tione ederet: Non potuic autem non , fub ifto ftacu obtufo, fenfu predica effe corporis fuperficies, cum nervorum fürculi a violentia illa undiquaque preffi fuerint, ac profundius eciam füb elevata illa cucicula lacitaverint, Notum autem eít, preffionem fz- pe fatis levem nervorum , & ab illa pendentem impeditum fpirituum animalium infuxum, excipere facile fenfum. par- tium obcufum, quem noftrates pet fomnum partis exprime- re folent. . Nec aliunde vox clangofa quafi , ac peculiaris il- le organorum illam formancium obfervatus ftridor, ortum habuic, cum praeprimis partes ille, hisce fun&ionibus de- ftinatz , prefíz quaffatzque fuerint vehementiüs, ac proin . aére cali ia interftitiis non potuerint non turgere , qui inz- ' qualiter partes inflando, aon poterát non ingqualem red-- dere fuperficiem , ae confequenter foni ipfius. modéramen, - unde vocis depravatio; ad fuavitatem autem vocis requirit organorum illorum füperficiem glabram , equalem ac lu- bricam, vel folum Jupe d 632. — — Cel. BOBSRHA- - FE cercum eft, EJ ^ Dyspuoes prafentiam adeo nemo anirebitue | ut potius fingulare curiofis videri queat, eam non graviorem longe ac iatolerabiliorem. fuiffe, chorace adeo graviter lzfo, ac fanguine in fpumescentiam illam tuürbasque a&to, unde pet -pulmones circulatio omnino reddi debuit difficilitnk actat- diffima; eo magis, d notorium eft, dyspnosam frequen- tius a Bacilsui: ac halitibus, in inteftinis hárerilibus ac per ven- uiculum xlootigndtitit adfcendentibus, illas partes diftens dentibus, ficque pe&us coanguftantibus excitari, fzepius per corum "— ac diffipstionend tolvendam ; ut " dari , ynco« € Humor flatulentus fübitaneus, 4 caufa violenta. 193 *yicopen & aschma flatulencum, immo & pleuritidem flacu- lentam fpuriam; unde etiam Cel, SYLVIVS caufam dyspnocz atque orthopnoeg occultam in flatibus halitibusque qua- tit, ac eosdem in hypochondriaca ftrangulatione fimilibus- que morbis omnem lzpe paginam abfolvere, illos agnofce- re vult, qui attente omnia egris obveniencia examinaverint, expenderíntque fymptomata, | Ac teftatur maxime de gra- vi refpiratoriz fun&ionis lzfione cumor ille infignis, quem -. quaevis infpiratio in fra&te cofte loco protrufit, mox ite-- - rum inter exfpirandum fübfidens: [nflati enim cum cona- tü pulmones, cofta non. amplius refiftente, i integumenra ex- trorfum urgebant, redeuntia in priftinum, aére ex pulmo- nibus in exfpiratione iterum extrüfo, ipfisque ad minus vo- litri redeuntibus, Grumofum vero fanguinem ex bron- Chiis derivamus , colle&um in iis ex ruptis, fub tanto impe- - tuac : quaffatione thoracis, pulmonum quibusdam vafculis, fiquidem etiam fanguinis vel deglutiti, (ex naribus enim fanguis etiam ftillabar,) vel pariter extravafati, moles, ven- triculum adgravans, catdialgiam in ifta nervorum vicinia & frequentia facile poterat excitare, ipfa grumi ejedtione fol- vendam, qui ctiam, cum compreffione ventriculi violenta, caufa procul dubio fuit proftraci adpetitus , eo certius, quo ad illius proftrationem febris illa, vzzeraria dicenda, a curbis illis in fanguine deducenda , haud parum contribuit, Suppofitoria vero ac clyfteres cur aérem & flatus non eduxerunt copiofos ? qui camen naturaliter inteítinis inha- bbitant, etiam in fanis quos vero non lzdunt; non minus enim naturales funt flacus eo feníu, quo ipfa excrementa na- turalia dicuntur, immo profünt potius, absque flatibus enim inceftina fubfiderenc, & (ubfidentibus iisdem, excremenca Aifficilius transmearent, ac ipfum chylum non debita faci- "ditate transmitterent. Non in inteftinis craffis, fed in alia e cofporis regione aer ille ac flatus ftagnabant, & vers A P, M, FP. Bb - fug — | penetrare elabique facile ac celericer non poffenr, fed firmi" | ut fus Deme ét torpor M $2 erant, TGSiS quen few tis extraordinario, motu tamen critico. & (altari, - "Unde 1 vero immanis ille. fcroti tumor, capitis zquaas magnitudi- 5 mem? cum ea in parte factam cífe quafiacionem, adt vio- - bossit non ; CRGMh. .Verumi in pipi illo Vin CUrpos * 2 4 2 Car n3 » ^ r Sod T" r. D : ; x , WA TMUEST PRA mci —"— z We te c MEETES UE UM £r -— — p. d 2 QD mag Ju 29 - e pup Mesi ac pori bond €x NL E Ld aded tibus ac quafi fermentantibus, halitibus pariter. elalticii, vi: 1 lidiffima fcroti integumenza inflacione- diftendebant , c per. membranarum involucrorumque poros. anguítiores P ter pocius iftas intra auguftias co&rcerentur, donec fcalpel- A lo parata via in apertum aérem. .explodebantur,. idque cung. fibilo, ob exilem foraminuli, a£rem in fonum modificantis, ^ szimulam , & cum frigore quidem egredientis aeris fenfu. A percipiendo, cujus & ip(a orificii anguftia, & violenta pro- ' *rufio proruencis celeriter. aeris caufa fuit , eum plane in. modum. quo ex ore aperto halicus cum calore in admo- E. sam manum: elabitur , cum eidem frigus adípiret manifc- 3 ftum, fi compreffis arctius labiis celeriter ac cum: impetu Ds zc&taque linea pro:rudatur: Ac dcbüere omnino collabi, expulfo cu:n aere ac balitibus elafticis, cum re(tituene fe, pott violencam adeo diítenfionem , roberg. fibrarum fcrc ti, debebant inquam. collabi mox lacera zolipila hujus vie - venti: , fcrocumque. ad priftinos redire terminos ,. "dou * €oalcícence citius rimula, novus tun. aliunce, duc srude us Türnor flatulentus fabitaneus acaufa violenta, 195 MN qu ur e T dur aer fa&icius, tum ex ipfis forfan in fcroti cavitate, fta- gnuantibus humorum reliquiis ad(ürgeret ac prodirec, qui novatm diftenfionem promptifime efficiebat, donec denuó - edu&i halicus novaque apertione dimiffi, praetumidam an- tea hanc partem in integruni reftituerenr,. Quid vero dicemus de formatis illis aeris fa&iti e diticibus globofis, que fricando ac palpando fub cute bra- chii deprehendebantur , ac de loco in alium moveri pote- rant? Non alia hic a prioribus ratiocinia fuppetunt, nec aliis opus e(t: Neminem latet, fermentescentia liquida in bul- das intumefcere, : agitatos fortius liquores in fpumam agi, & €os quidem, /qui tenaciori. gaudeant textura, largiori quo- que fpuma atque altiori elevari, exemplo albuminis corum, quod adfidua quaffatione i in fpumam, feu efformatas cum - aere ex proprii humoris glutine bullas, torum abit, indeque penitus albescic, Verum & illud notum perfpettumque eft, ceffante agitatione, bullas, quarum qualibet antea feor- dim fubfiftebat ; coire, rumpi, majoresque formare bullas, ámultum aeris iterum dimittere ,^ac in liquorem candem priftinum , aere fe penitus extricante , redire, bullis caren- tem, Sanguis igitur quaffarus & effervescens in fpumam Aus eft, ac aer ille fa&itius fecedens non potuit zqualicer ubique elevare. cuticulam, ftrataque cutis fimiliter diften- dere & quia elabi omnino non poterat, coercitus membra- aárum fpiffitudine, fub cute iftos formavit globos, huc il- lucque propellendos; | Major vero pars circa cubitum im ampliori! haffic fpatio, donec cum fubito per rimulam inve- -niret exitum ; maxima tandem: pars hafit circum quaífata iracordia, T enim maximx obortz fuerunt curbz, unde, - cum tanta aeris ibi collecta moles portam haud reperiret, aperta prope claviculam tantilla via; plurima ejus portio per eam promptiffime elapía e(t. 'Sedata itaque remediis - Cu fupra jam defcriptis , febri; fanguine intra" IBS. | bb2 | cancel- eut fuos dina. in - onditiie ac DX 'eda£fa . motum, calloque circa coftam diffradtam enato; flic d €onvaluit juvenis j. fcilicet haud. adeo gravia páffum erat. caput , & fub terribili: violentia feliciter camen adhucdum - ceciderunt corporis perieulole paiacionen Mar - V x5 )OBSERFATIO. Lib e Du D. DANIELIS HOFFMANNIL- Tumor frog enormis & fubitaneus, a Rl -goreexterno, —. 0. ' ! ofachus PCM intenfo Biemall fügore ico, B ginquum in(tituens, perque nives, ad genua fere ad-. L * 5 furgentes, non. fine labore. infigni irr eem corporc, cum tandem defideratvm. cui deftinatus erat, clau-. | ftrum attigiffec,. non: pedes modo a frigore male adfedios f.nit, fed. pouffimum fcroti. formidandus eum perreiruit — tumor, qui durus rympanique inftar fortiffime tenfus, do-. lores ifta tenfíone fimul excirabat ingentes, & inflammatio- — nem minabatur, immo-rupturam tegumentorum tanta. "1 diftencorum.. Quinque. dierum intervallo, tumerc-.medi- A €amentis , à chirurgo adbibitis, non cedente. vocatur Medi- oil .€us , qui accedens fubitam tumoris genefin: miracus eft, ac 1 flatim inferendas facculo ira di&tas fpecies difcucientes , m] E herbas & flores, nimirum Chamom. Sambuc,. Meliloc, Saly,. Hyperic. Organ, Herb. Rut. Majoran, Sem. Anis. Cuin, contu(a , ac calidos fotus, itemque. inungendos circa -regio- .. pem tumidam fpiricus , fcilicec Spir, vini camphorat, pn - convall. Aqu. Anhalt. &c, prafcrip(tcs interno, qui jam. ex- ardescebat. calori febrili, maffzque fanguinis turbationi Es . «urrit FPE MEE nii uita auafebrilibus "s animumq Ie 2 Lee 1 | wEODO | Turor fcroti enormi 65 fabitaneus afrigore. v5 g,&protantis, extrema quaque ac horrida-fioi iníta c. uic tuencis , juffit, quantum liceat, erigere, unde brevi factu tít, ut ditcufílo aére decumeícerec fcrotum, ac intra pri- flinos limites coércerecur, - dii c 4s uiv S osSchelien -.- k-sudh ^" A Quantum calori comiperat virium, in excicando fortio- Tique clatere inftruendo aéié factitio , per experienriand | "abunde jam coníftar ; at non eadem facilicace a. frigoris hi- berni exceffu fimilis effedus deduci poteft, re ipía cameri Cappucinus bic Monachus eadem, qua fcroti tumorem, fa- tà juvene priori expertus e(t , uc ut ambulaverir in aura fri- gidiffima ,- nec externa alia accefferit violentia. Quamnam - igitur mali originem licebit adlegare? Duo tunc concurrunt ad effectum tam extraordinarium precipua, ut ut contrá- - tia quafi principia , frigus & calor * Frigoris actionem, .€ohibiia cranfpiratione infenfibili, rsale rnunito prafertim "ad ftafin inclinante circulatione, fe h- c in cafu exferuiffe, - nemo ibit inficias, praferrim (i. con(ideret effectus frigoris | pártibus externis varios , de quibus vid. b.D D. £/, CA- AE! ARII - Diff. de 4nalegia Machina bum. cum l b.m. Barom, & Hygrom, ut& Cel LANGII Diff. de Hamine Aerometro, Ca- lorem hinc intra ambitum: corporis is facile agnofcet, qui motum in profurida nive laboriofum cum multo coriacu , humoresque hinc valide agiratos, rranfpirationem tamen fimul, ob poros ab inclen:enti illa aura conftri&os, cohi- | un confideraverit, ita enim fpumefcens quafi fanguis,- Balicusque & factitium aérem de fe dimitlurus , ab co plene liberari ; cohibente.frigore externo, non potuit, in debi- "Jem igitur lzfamque a frigore parceim, fcrotum fcilicer, vim illam pro tru(ic, accedente eciam fibrarum laceffitarum (tri- " »* ura, Qm Got e ard für au z lam hic lanceola indulferit viam; fed foc. calido & difcu: - B tientibus externis & internis remediis diffipatutn. fuerit, E quidquid tam fubito enatum elatumque fueric flatulenti tü- 3moris : Incidit adeo hic qua'ftio : Aninter acrem fatlitium, a i psa S dicii "Norum enim eit , sien. o en boat : s purus , 5» fui A Josie pod: Morea ve i in aquas. " cni in «tu py inaquan ardentem , fed füum inventum Gas , per quod inrellig flatus, volatilitatem- pertinaciter adfe&tare , omnemque ct | gulationem fpernere; jratio hujus, quam reddit, eft, q bei 53 tantum ne d e & wing i ue aq n - ET dfimor féroti enortils, €5 fubitaneus, 4 frigore. 199 ^ "nm flatus neque ad vapores, neque ad ex halationes referrí potie, & hinc merito.ad tertiam claffem hujusmodi en- tium , five ad Gas fjylveflria, (ive ad fpiritus coercibiles rc- vocari, & in Di/s. de dolor. lypochondriac, $.. 2. expreffis ver- bis dicit, flatus effe novum quoddam ens fpirituofum, Ipi- ritus fcilicet fylveftres incoercibiles & non coagulabiles, qui feque. fint pr&cife falinz, neque fulphurz naturae, fed ex utriusque actione aliquod emanans cercium gj. & Cel. SYE- VIUS horum differéntiam in eo quatit, partim, quod fía- tus propter materiz fua vifciditatem adhareant magis ven- tticulo & difficilius excludantur , halitus vero & vapores fa- tilius erumpant ex ventticulo , partim, quod fla-us erutre ant in eructarione, halitus vero in ofcitatione & hypochon- cs & hyfterica fuffocatione, Id camen «que cercum videtur, aétem condenfatiene in aquarm , f-u liquidum pal- pabile , coagulari, quod ftacdim halitui accidir. | | nM, An igitur diceraus, fadicium a&rem , qui non purus ac fimplex concipiendus , , cum in finu fuo TOEIC variz in- dolis partes ianumeras, quz ipfius elacerem ac preffionem varie alterant, | fi non faeilius per. poros partium exhalet, quam aér, facilius. tamen di(cuci ,. diffipari, cumoremque, quem efficit, fubfidere. quam qui a&re folo conftat, urpo- qui non ita facile dimitticur per poros & inregumenta, exemplo vefice inflarz, cum halitus iterum denfari in gut- tas & àd priores redigi: anguílias queant, ucut non exha- lent, aut foras cjiciantur; hinc idem SYLVIUS difzuffio- mem flatuum ac halituum fibi ira concepit, quatenus ni- inirum ipforum materia tenax incidicur & rumpitur , unde ' fübfideat marcria piruitoía, hoc u. odo diftrada ac diftenta,. concidatque ac co£ac in exiguum fpariurmn, modo haud pla- . ne diverío illi , quo pueri lolcanc ex fapone, aqua foiuto,, per ftraminis cubulum excitare bullas, qua ulteriore rare- fadionc tandem Wigan i Vieipacis , iiquoreillo icerum füb-- fiden- WT * * ,/ " (7 VIRES Á ; x VA T E LES j A 200 Olferv, LII. dumot ferofi enormi, 6 Julitanens, 1 CUm XY CET NTPPSORET Um VEM Gece ! fidente; quamquam haud. dubitem. adferere, poffe tales & : halitus , & fa&itium acrem, tumorem alicubi efforman- -. tem urgente calore, difcucientibus adhibitis, accedente fi- — | brarum, jam ad priftini coni vigorem redeuntium, ftridus fa; retro urgeri pellique nova, reforptionis fpecie, per ofcu- fa venarum in fanguinem , illique iterum immixrum quà | Tiníma, partem antea cumidam deferere, id quod in infan- | tilis quoque fcroti rumore flatulento evenire fzpius haud — | dubito: Interna enim eque ac externa difcutientia cenuium. — — fünt partium, attenuant balitus ac dispellunt, ofcula ape- — — riunt , fibras ad amoliendum hoftile.latulencum invicranc&& — - lace(funt , . Tineramque ac fomitem fa&dirtii acris, humos rum vifciditatem, incidunt, gluten diffolvunt, crudiraces Corrigunt ac eliminanr. Sic in Cel. RIVERIL Ohf.. ac Curat, "Med, curati leguntur rumores flatulenti cam totíus corpo ris, quam etiam fingularum partium, e gr. Scroti,. folis f difcucientibus, facculis inclufis & calide adplicatis, e. gr, vili alias furfure torrefacto, qualis curatio emphyfematis, a vulnere pe&toris bafta inflidto, 4c. 347. ac alia infignis — fcroti cumoris, a percuffione in regione pubis ab equo fa- €, folo. cacaplasmate ex farinis hordei & fabar, fem, Cu- mini, flor. chamon. Melil. facta recenfecur 5 fimiliter zz OL, A Pbyf. Med. Ce/, HELWIGII obf, 120. hiftoria tumoris Scroti fari, ad capitis infantilis magnitudinem accedentis , flatn- lenti , fola diaphorefi & transudatione fpontanea per poros | cutis excerioris curati. traditur, ubi i in Scholio Cel, Di CKIUS caufam illius comoris in refolutione feri craffi & E tuitofi , poris a frigore obítru&is , quz(ivit, & fimul ms 4 n fcrodi cumoriís , ex TH ONNERO, folo refolvencium & ^ £arminativorum ufu curati, mentionem fecit, ut plu- . iod (M8, inObfervatorum libris paffim obvia, 2 filen- Oe tio pressream. Wt guvA T gei M m pr : Á 2 y me - umore; flatulenti v varii i abdominis i in puerpera, 20I y — |, OBSEREATIO .L111, Die D; DANIELIS HOFFMANNI. Tumore flatulenti varii abdominis in LA puerpera. . F 'cemina jo. annorum, fecunda vice difficulter pri fuerat moles véntris ingens , & hinc etiam foetus fat. grandis; & aquarum copia fere incredibilis; urgen- «ibus conatibus aquz mox profunduntur, at tarde fuccedit us, Poft criduum demum , exclufo fostu InO/tUO , ac diu is fubfequencibus fecundinis; lochiorum fluxus par-. ciífimus breviffimusque fuit, & puerpera viribus admodum. exhaufta ; abdomen non detumefcit, poft fex criam fepti-- manas | perfiftic lafficudo , nulla mentum indicia, vefperi val-. de. tenfüm. abdomen, mane ad latera umbilici cumores. emiacnt ingentes , quafi farcimina, umbilico. depreffo ac etradio. Abeunt ifti tumores in minores vagasque vc- roig feu. tumores, ab umbilico verfus abdominis peri-. oheriam. tendentes, cum ftrepicu fe. dilatantes, immo di -. (currentes per convexam iítam tumidamque fuperficiem, non | fine murmure fonoque adftancbus manifefto. Quaz-, dam harum incumefcentiarum, feu veficarum, referebant: magnitudinem nucum, ali ovorum columbinorum; alie gallinaceorum , . aliz caput infantis zquabant, immo fu-. perabant, quales ; etiam furfum, verfus. ventriculi cendebant ionem, omnes tamen poft vaga murmura facile diffi pabantur, usque dum fub vefperam tenfum denuo abdo- pog novam mane rumoribis. fubminiftrabar materiam, ys "ullos de reliquo percipiebar: dolores , vires tamen plus. fatifcebanr ,- urina magis tincta prodibar, alvus autem legi-. sime & ordinate füccedebat, durabatque ifta viciffirudo ,. yefperting cenfionis in abdomine, ac matutine cumorum 4, P, M. F^»l, F, € 6 Vago- ^N . pas, remediis tamen carrinativis , "refolventibus, hyíteri? — Á ap^ ; purgationis illius poft partuiti adeo neceffariz & utilis ; Quam frigeratione- corporis, portu frigido, vel animi pad icir JJ nem habeat, prafertim. fi tardius poft puerperium fucce. reftagnatione fanguinis. tormina varià hyfterica , M vagorum MÀ ceram ügflqnit, per "E fi cis, caftorcatis & leniter. pelentibus s candem. teiutier. fub. " «ci anis A Rd oo NE ici Totum negotium, : intuitu. connexionis caufarum, i mo f hiftoria recenfica , paucis abfolvi potfe videtur, habita. ati | mirum ratione impediti potiffimum fluxus lochialis, fi varia enim quamque gravia mala fupprefíum hune fluxum fequantur , quotidiana loquicur experientia, adeo ur nallus L fere fir morbus, qui non cum illius fuppreffione connexit ); 3 menfium fluxus, ut huic noftre ferninz a uude " ai | dbdominis variz, angüftiz pracordiorum , palpit éordis, vel in capire hemicranie, velin meml TÉ : 1 rheumacismi , arthritides. & coar&aris nimium web | fis, varices, immo polypofz concretiones, inflammatio ute- | ri, febris acuta , cohvulftones , & plura. alia oriuntur, 1 )É $ hinc Pra&tíci in eo confentiant, quod vix detur exéretio fan- guinis, cujus defe&tus ram prafentia, vel tam preífo pede. fuccedentia perícula ac damna inferat, quam Wise ts ee xus lochialis , que a tam. levi fiepius exufa excernà, e.g. precipue terrore & iracundia, ortum füum trahit .c juon i omniurn aucem rario vel ex hoc folo patere poteft, quod Lochia & menfes vix alia ratione differant, quam tempo e: Qu« enim ante conceptionem erant menfes illa poft par- — cum func Lochia [tricte i ita dicta 5 quancum aucem falutis " fluxu menfium naturali, ac damni vel periculi in prater .turali ficum. fir, omnibus i notum et, / | OM | b. T MT A ac Urn P S " vi | rumores flatulenti varii abdominis in puerpera. oo — Dereliquo liceat Coronidis loco thefin pluribus pro- batam Difer?; de enr, Cord. p. $. qua dicitur, mov raro infl- vi corpus bumanum , ac. fiquis acrem fe fe expandentem inflatia- ne immitteret, ut & verba b, D, D. El, CAMERARII zz Dif. de fubfid. pro. arte Med, ab. ntl. pnenm: petend. pag, 29. heic adponere : Flatu$ per totum corporis ambitum in vaíis etiam poffe veperiri , quis dubitet * Confirmante id auctorum experien- 4ia dr practicorum obfervationibus , ubi mira adeo (ape occur- sunt phenomena , in quibus. [olvendis ( quod d» in aliis caff- dus cerebro contingit ) niff idem per idem, obfurum per «que obfcurum "velis explicare , ad «o éztyes fecrrendum erit veffendit clare inclytus BOYLEUS productzonem bullarum acrea- rum in minutifffmis etiam corporis humani partibus contingere, dum obfervavit in vipera in recipiente exbauflo torta , manife[lo dparuilfe confpicuam bullam binc inde moveri in aqueo. bu- more oculi ; poffe autem pari. ratione e fanguine nennunquam. "abrem intertextum emergere & fub. flatuum bullarumque forma ger eorporis compagem ferri ,varieque [edere , nullus dubito, -.— 7. Dn. D. DANIELIS HOFFMANNI Sanationis Cerebri quaffati, cum deperdi. — tione fubftantie, hiftoria rariffima, —— |. A nnorum duodecim puer , paulo antemeridiem domo | egreffus, contentaque pileo fraga manducans , fübi- * to-ponderofa quinque librarum tegula, ex fublimi vi- "einig te&o ruente , finiftrümque capitis latus feriente, pró- fternicur. Prateriens vir, mortuum eum credens , tollit hu- mo proftratum, brachiisque impofirum in edes defert, vi- *dens largiffimos arteríarum , fanguinem in arcus ejaculan- "&ium , rivulos continuo profilientes, cerebri unum alcerum- i; Cc | que € ^ que gyrum, mcm d j diia ue bhirurgou, - pueroque in le&ulum oti dient mis cede pore — tionem , adhuc vulneri adharétitem , unacum portione cae pillorum, novacula quafi abifilfbrem cerebroque adglutina- 1 torum, chirurgus cochleari, quod fortead manüs erat exce 'pit. offertrque mox accedenti Medico b, Dn. D; & Prof, Elie |] €AMERAKIO, qui, us praeffec curz, vocatus mox fue-. .— Tat, gyros aliquot cerebri adhuc quaft calenitésid pia matre " 'egregie inveftitos ,- 'vafculis capillo. tenuioribus mirifice ex. ornatos , ac arbusculis quafi tenerrimis purpureisque com-.—— fperfos , nom meram exhibenres corticis cerebri. fuperficia- $ lem lamellam, fed. profundius paulo execuífam;. candi tisque. etiam fubftantia: ftamina oftentantes , cerebri hae. P "porcione longitudine. digitum , latitudine. dinicab quinque, - 4 profunditase quatuor, & non eadem tamen ubique denfi- 'tate, excedente; (nec unquam camen prin goo The di : duo reclufum cit vulnus , absque novo- cerebri propulí die 3 fpendio , adeo , ut vel. octays die prodieret portiuncula, p: fi majoris quantitate, tota niridiífime candicans, nec quid- quam admixcum babens cinercij) Obftupuere innumeri - ^ fpcétacores, c &a hac nitidi(fima cerebri porcione, vix- i ME que oculis credidere etianr rerum .iftarum: periti ea potif- a fimum, quam defcribere mox dabitur , vulneris. ratio né, perípecta.- M j . . Qui eum ulnis excepthat vir: roBuftus; inter mE "dum. vacillationem: offium | cranii. fra&torum ; probe fentit, am -Medicoque mox indicavit, monens fimul, puerum di- —— ios mox manuum conftrinxiffe ar&tius ,. magnaq jc Jai 4p asmos extremorum paffum ; hinc & lecto decumbens . * adhciodiki du ac continuo finiftrum agitavit pedem, - D . dextro latere mox. comparente reíoluto | clamores fimu m normes , auc ejularus potius penerranti(limos ejaculante s " MT , Oculis diftorcis: ; Corneis ac ic ü NS Aatationis cerebri quaj ati, cum deperditione fubfl. ocyz . tibus palpebris, feníibus amiffis. . , Idus ac proftrarionis violentia, lapidis pondus, reneraque atas, rnagnurm in- dicabant vulnus autopfia vero parvum id exhibuit, vul- nus enim integumenctorurh capitis ne digiti quidem aqua- bat longitudinem, lateribus parum hiantibus, intus vero la- tuit terribilis effectus canti ponderis, Locus vulneris fuic in fummo ofle frontis lateris fini(tri , preci(ius decerminaa- dus, fi concipias Triangulum Ifofceles, cujus bafin, di(tan- tiam nempe inter finiftri oculi canchum externum, ac prin-- cipium meatus auditorii, equalia latera in vulneris centro .co&untia, integro ad minimum pollice fuperabant magnitu- dine; nec camen trianguli hujus apex mali centrum fuit, fed fra&ura quafi inicium , offis enim fruftum depreíTam, duos digitos latitudine non attingens, longicudine cos excedebat, D rotenfum. quippe a vulnere verfus latus dexcrum,, vacillans us angulo inferiore magna fifura defcendebac per os fron- tis cotum, ipfamque oculi orbitam, lato hiatu ta&tui obvio, -Vis fcilicec pondusque cegulz , qua marginem acute, non .capillos tnodo confcidit, fed depre(it fruftum illud. cra- aii violenter, perrupic impetu illo duram matrem, con- :quaffavit fubito cerebri fubftantiam teneram, fruftum ejus ,expreflit , ejecitque per fiffuram a vulnere difítancorem, .via tamen , clifo cerebro , ad externa parente , quoniam . fumma violentia iategumenta a depreffo cranii fruto mox feparaverat, hinc pro:rruíum cerebrum , qua firu&uram portionis iliius incegrum & pulcherrimum, per forauien ; vulneris longe minus atque arctius. Quanta hzc in capice -eontufio fucrit, fufficienter monftrant diffipati, immo fu£- focati ac ftupcfacti fpiricus, curbacus fanguinis circulus, ner- vorum fibrili« in fpasrnos a&te , concufla , convulfz parrim, partim relaxacz , indeque oborti fpasrai, ejulatus, agicatio- Des partium variarum , RPPARUP HESS lateris , miranduro- E. | C 3 Pot T »ká á Y 206 m ; ? ^ Olferoatio: LI eiie € 3 que potius , Poule his. violentiis- naturam jw ftere, ne. i fecutam tox. effe mortem, oda deftru&tionem: mas chinz. a —.. Non tou libuit i in vulnere agitare ftitos , explorare 1 -fiffuras, earumque progreífus rimari,ne graviori irritatio- ne, lefum tam enormiter cerebrum, novis (timulis ulte« — rius labefa&aretur, - Clirurgi egerunt. , quod ipforum eft; , - : non defcribemus facculos cephalicos, inunctiones Spiritu vini camphorato fa&tos , hunc cum matricali fpiricu vulneri inftillarum, linteisque multiplicibus impofitum adfufüm- - que; exhibitas mox per intetyalla Mixturas nervinás, con- — forcantes , cordiales, exteriusque. adhibita ghxemocnus e $ fpiritus, bilsaeta, elixiria &c. — 3 — Principalis hic quaftio fuit de facienda incifione, ac vulneris dilatatione ; cum id videretur juíto ar&ius, immi- nebat jam vulneri novacula, cohibira tamen pondere ratio- . num, (Urgebat vulneris. anguftia, recentiorum unanimis i commendatio incifionum ac dilatacionum ín vulneribus . minoribus; fed fuadebat tamen contrarium patula via, que — deeffe non poterat faniei ac puri, cum tot fanguinis. exfilien- - " tis rivulis, i immo tami notabili cerebri portioni, rimia ipfius * vel cranii, vel vulneris, longe majori ac latiori, concefferit . P exitum ; hanc natura viam non videbarur negle&ura, quin . B- potius folicite confervatura. dent etiam eft, quod fuadent I | recentiorum plurimi, non ftatim accedendum adi incifiones E fine gravi caufa; occurrebat maxime animo RVYSCHII (X Amftelodamenfis at quanti viri monitum; Etiam in vera E cranii fraQdura, in qua fymptomata non augentur, haud - | ftatim ad incifionem & terebrationem effe confugiendum;. ac przftare ejusmodi adhibere fomenta cephalica, quz n - | * parce , nec linteis exiguis, fed latioribus pannis, etiam « lana confectis, calide fint adplicanda, caputque totum i ^ ebvolvendum, Sic non raro opem fe culiífe feliciffir — j : 4 Banationis cerebri qua[Titi, cum deperditione fubfl, 207 LÓÉLÁ————————M———————————— dis, quorum capitibus jam fcalpellum. inciforium imminue- fit — At recordor nunc iíta fcribens, eandem nuper viam in- greffum effe experienriflimum chirurgum Parifienfem D. PINCON, Sereniffimi Hohenzollerani Principis prima- rium chirurgum, in ruítico, fufte graviter percuíTo, quique fine voce per decem decubuir dies; fola hic fomenta, inun- &iones , fa:culique cephalici fine ulla incifiong feliciter re- ftituere : zgrum pro deíperaro habitum. Tam dura fubinde - funt rufticorum capita, | Differendum itaque erat & hoc remedii genus, & ip(a de Trepano deliberatio, quod qui- dem deprefío offi adplicari haud poterat, nec requirebatur, uti ex po[t fa&o evidens erat; utile in fe remedium ac fre- defiibnun auxilium, fed & fruftra fzpe & non fatis apte adhibitum; latius tamen hodie patens quam olim, quippe aliis quoque offibus, cariofis maxime. füperficierenus adpli- candum. ad exfoliationem promovendam , in Lue venerea maxime, &c. . Vomitus inter prima obortus eít fymptoma- tà, frequens. porro rediit, tin&us etiam aliquando cruore. Irerea mixtura confortantes cum Liqu. Corn. Cerv., fucc, & caftoreatis ori infundebantur , exteriusque ea omnia na- ribus, . vertici, temporibus N pulfibusque adhibebantur, que n cafibus t tam repentinis admovere confuevit folicitudo ad- ftantiu m ac confternatio. — ;. T MEG agebantur | Io, Junii diesque. illa & nox eam infe- - quens eosdem incer fpasmos, finiftri pedis agitationes vio- lenciffimas, clamores, ftridoresque horrendos transacta cít, Mane Vero diei 11, Junii ulrimma vice vomuit, iidem inrer deligandum clamores, idem cetera ftupor ac torpor ; facie partibusque. ejus fia gulis magis magisque intumescentibus , ac ipfo tumore deformatis, | Die I2. Junii plenaria lateris | dextri immobilitas, ob impeditum valde fpiricuum ani- Shalium in partes ejus lateris, concuífis violenter ac con- M quafi nervorum fibrillis, influxum , involuntaria- i 4 ai que B 5 zi / . valla. — Ad conforrandum caput enormiter lzfum concuf-. 9 á 208 bs - Olftroatio. 2772 TA EP pi. jue Tum; BLU cüm urina. excretio , yemas pius - Estes, obíervantur ; nihilominus tamen jusculum carnis, - ipft porrectum, degluxivit, variaquemedicamenta fcopo con« -. 1 veniencer ordinata, & hoc quidem die Mixcuram conforráns. € tem ex Aqu. fl. Til. unicorn. ver, Margarir. or. ppt. cor Cerv. aurat, conf, alkerm, compl: atque Julep. violar, o ; ciofa parentum manu oblata, admifit fubinde, ac per inters — fumque, balíamum ex balíam. apople&t. Lavendul, Anth. | Succin. Rut. nuchz ac temporibus , fpiritusque nervini ex. —— fpir. Lil. convall. Lumbric. Aqu. Anhaltia. partibus non UE lum refolutis . fed & univerfz dorfi fpinz,, ad refocillandam 1 labefaGatam ejus medullam, feu continuatum inversumque cerebrum , largiffime inungebantur , immo infundebantur, ut fcilicec hoc, quoque modo ac centamine, eo citius in« - fluxus fpirituum animalium in partes illas externas refol T1 'tas iterum obtineretur, ac invitaretur , quo etiam conf tandi fcopo, epithema cordiale ex Elix. vic. Spir, Lil, con- vall, Anth. mediante panno coccineo fcrobiculo cordis im» ponebarur, pulfibusque adimovebarur, Nec deerant adítan-- tibus figna, quibus fufpicabantur,, vifus audirusque aliquod fubinde exercitium in puero depreheafüm effe. Die 13. (ub. fequente, iterum agicariones & inquietudines egrum-tor- quebant, mentis camen accentcione cransparente, nec minus, - clamoribus adhuc- adítantibus erar moleftus , facie. mag magisque in cumorem iüzqualem informemque elata | 1 deformata : Urina multa, tincta, non turbata, nubibusque - gravis eonfpiciebantur, qualis & die 14. Junii prodiit, quam. diutius, quam par erat, retinuerat, fuccedente tandem, - ; , poft inundiones hypogaftrii largiores, fluxu ejusdem libe-- Fiore, fibris: tonum naturalem recuperántibus, fpasmisque — 'eflantibus ; non amplius cam ftentoree clamabat, , nip dpirisa vini Samphorato cum fpiritu matricali ^ d yulneri Sat ationis cerebri qaa fati cum deperditione fuh]. ^09 vulneri partibusque illis nerveis, teneris, atque adeo gravi- xer lais, infufo, qui fcilicet debebat, laudabili chirurgorum. providentia, cohibere atque arcere inflammationem, atque : dehinc gangreznam & putredinem parti cam nobili funeftit- fimam, maximeque metuendam. — Ceterum tinda illa plu- rimum, fed non turbata vrina, febrem vulnerariam que, Ac citatior pulfus, indicabat, qua non poterat non in cam gravi lefione nobili(fime partis füpervenire, purulentis mo- . Aeculis maffz fanguinez largiter j jam admixtis, ejusque mix- | tionem curbantibus ; neque enim facile dixeris, animan fe- brim hanc excitaffe per providentiam fuam, quz orca eft a 4upputatione fanguinem tcurbante, nec adhiberet animia cam | vile inftrurrientum, quale pus eít, ad fcopum fuum, cum in id nullum ipfi imperium compecar. toto quippe genere, co- ta fubítantia peccans. Cum vero iíta dextri lateris omoi- | 4noda paralyfis & graviorent videretur indicare principii nervorum lefionem , &. penitiores. canaliculorum nerveo- | zum obturationes, vel etiam relaxationes aut alibi ftriduras "Ápasmodicas hine adfiduo infiftendum erat confortationi mervorum, totusque doríi tra&us oleo quodam nervino, «ex Ol. Lumbricor. Rut, Caftor, maftichin. Lavendul. Succin. | bis de die inungebatur, | Ob pulfum fortiorem caloremque | totius corporis manifeftiorem , ftatus febrilis increscentis & | figna & (ymptomata, vium fuic pulvisculos quosdam ner- yino refrigerantes, ex pulv, Pannon. comp. Unicorn. ver. - | Corn; Cerv,.- aurat. Lap. Smaragd. ppt. Margarit. or, ppt. | Nitr. cryftallin. atque Cinnab. nat. ppt. przfcribere atque exe "hibere frequentius , ad fedandum a(tuanris fanguinis ardo- em, temperandamque e ejus curgefcentiam , itemque nervo- sum ac fpirituum animalium (quos, nonnullis quidem ho- die ingratos ia medico fyítemare, natura ipfa jubente, fer- L paGidos eredimus,) conforrationem. Noé&tem quiete cran- IN alteroque die , 15. fcilicec Jun. motus lateris dexrri - xu. P, M, Fol, P, KC M s» Lagu refoluci, | b * Oljeroatio ^L (o onkeil oM veotuci non / fic magno pareatum aliorumque. audi haud obfcuris fe(e prodebat initiis, qui in dies , qx ariquauar tardiori gradu & incrementis lentioribus,- magis magisque . crefcebat, liberiori (cilicec fenfirmque reddico fpirituumrani-- maliun , in partes illas, aurea iis deftitutas , vel faltem par- — cioribus eorum copiis imburas , influxu; carnis jufcula ali- j quoties , redeunte jam adpeticu, comedebat , urinam nom. ita cin&am reddens, (febre jam mitigata) illius vero: exe ^ éretionem, proffuvium niateriz cujusdam pultacezalbican- tis, ftacimque i ir urina fubfideatis,, fubfequebatur, proflue- bat enim hzc chylofo- pultacea; vel ff mavis; blandior pu- fulenta materia, deinum reddira urina, feor(im prolabens | per urechram. — Horis ejusdem diei vefpertinis,adífantibus admirationi fuit, dum mente; ob recolle&tos jam fpiritus, nervosque ad tonum fuum: redeuntes , vigorem: aliquem novum exerente, organisque loquela deftinatis jani melius . conftituitis , diftin&a: claraque faris voce , utut: languida 1 pronunciatione, integram Oratiornetm Diomiticeme: recitá- ^. ret. Die 16. Junii portio quedam fubftanciz cerebri can- didiífima ex vulnere, cun fanie quadam fpumofa flavescen-- te, prodibac, agerque dc dolore cardialgico fzpius.conque- 3 Tebatür, unde una cum rmiixturis fupra memoratis nervinis, . contortantibus, pulvisculos pariter confortaates, ffatistem- ^ poribus zgro exhibendos, ex pulv, epil. M. Pannon comp. Unicorn, ver, fpec. diaeret; Corm. Cerv. aurat. & Nicr.- ety- . 4tallin. placuit commendare; qui tamen. E L. die, poft excrecionem retentarum diutius. fecum alvinarum, - spulcum remific , urina- interíar , tinctura intenfiore non-- dum penitus defticuta & offerente una menu did fupra memoratum; pultaceum, fcorfim excrerum. | Cete- ^sum a prima inde lefíonis quafi bora; ftagnauibus infa- - «iei musculorum: tubulorumque cavitatibus , viscidis hu. u^ ac "€-— tinis , facies - — magsqueinu- | | muera, - . Aanationis cerebri i quafjari, cum deper ditione fubfl. ox querar, nunc elato maxime tumore, formaque faciei prifti- ina ablata, | Altero. mane, noce fat bene transacta (die 18.) mec vifus, nec mesoria videbatur recte fe habere. adeo fpi- ticus adhuc vacillabant wiVemppiv nei prz debilitate infta- biles; unde pulvisculi ex Specif, jen M. Antim, diaphor, Gorn. Cerv. aurat. Margarit. or. ppt. Nitr, cryftallin. prafcri- bebantur , Liquori cornu cervi, aliisque analepticis interpo- jnendi, adpetirus vero auctus frequentius poitulabat, quod Offerrec latranti ftomacho. Dudum palpebrz, (ad quat. mima fiflurge cranii protendebatur ) oculi finiftri; umor ela- «ior ceeperat. fieri ac turgentior, hac guidem die inagis cu- e. "&get, mente debili, debilibus fpiritibus haud graviter fatis imperanteán tanta adhuc turbatione, dumque adítanres canebant, ipfe lacrymas profundebat, ejusdem fpi- rituum. inftabilium: cenericudinis foboles.indicesque. Se- quente die 19, de dolore oculi illius finiftri querelas move- bat acerbiores; idem de cetero adpeticus , eademque femper ha&enus urina; no&em quippe fatis tranquillam fecutus erat dies inalerabilia: '&ransactus inter comeftiones, vagos in- eptosque- fepe rifus ac faciei elatiorem adhuc. tumorem: "Iumor vero palpebra in acumen attolli rubicundius vide. , jbatur.. Die 20. calor totius. corporis circa vefperam erae intenfior, pulsus .:per confequens citarior forgiorque; hinc - Suite did onidius fuit pulv, Pannon, comp. ac antifebrilia, jfmemoriz vero lefio in hoc maxime fefe manifeftabat, quod. multa; ipfi alias maxime familiaria, fuis nominibus indigi- tare ac denominare non potuerit, manifefto debilitatis ac te- neritudinisfpirituum, íumme antea diffipatorum, tantaque vi . proftratorum,indicio5 mereturque id inprimis notari, quod Aefio memoriz circa folíticium maxime fefe exeruetit, poftea fenfim, confortatis quoque fpiritibus, evanescens, Nescias auccm, an de (ede 1nemoriz hic concludere ex: ficu vulneris dor Dd5- liceat, que; fuppuratione jam increscente, frequen-- | Y | 212 s | Olfervario LIP. oer arid, a liceat, remotioris fcilicec ab. Occipite; mme reed " ma fun&iones pendere vix aficu partium cerebri videantur, — | Die 2, Junit palpebra fuperior oculi finiftriinabfceffum 1 elevata, cultello inciforio apericbatur, qua multum puris. laudabilis fundebat, quo facto dein , fine ullo fere. impedi- mnético , oculo illius lateris videre. potuit ; ; ab oQava enim — inde morbi die, facies pratumída coepit dertimescere pluri- — ium, fola nunc palpebra cumente, qua inter flecus aperta; — ^ nox omnia erant fereniora. — Maníit tamen in fronte, de» ducta inde a vüinere, latior linea feu rima hians, maliisetid : la, cumida in palpebram definens, licet aperro tumore jam — minus turgida; unde etiam altero die 22, erectus in publi- P cum, feneftris ramen claufis, profpiciebat, urinam fine cons — fueco fedimento pultaceo reddebat, cetera bene fe habens, adco, ut per totam fere noctem quiete dormiverit, altero — que mane dici 23. Junii inegpo aime ape dtes 1 forbilaverit, — Cb suifosendnn -— . Oculus dextri dacecit liberius nunc, tumore fubfi- dente , aperitur , utroque fic liber oculo profpicit, fortius | ac frequentius pro more ridens, duriora etiam, e, gi - pyrum conditum , non fine ftridore dencium rmafticat, im- P mo magno cum impetu, fine ullo doloris fenfu , fternurat, 3 unde fpeai de fifuris, indubie prafentibus, paulo melio |. rein licebat concipere. Mane diei 24. Jun. parum admo- dum puris , ram ex vulnere capitis, quam palpebra dima- nabat ; nec Spiritus matricalis incra vulaus adeo libere, uc ^ - alias, admittebacur , atque abforbebarür j in deligatione tas - [ men vefpertina plus puris effluixtfe viditiay; alvus libera, uri- . ba icerum (edimento pukaceo inquinata fait ; maxime € [| tcm notari meretur, quod ulcera antiqua, brachii atque fes —— moris ejusdem lateris , poft extracta officula quedam im - brachio maxime ) cariofà , ante aliquo annos jam confo- - lidaa, a criduo anis quandam, radonec coloris cum illa. | | : vulae. - donationis cerebri ufi, eum Aepesditione fubf. 213 ruinis capitis conveaientem , ftillare inceperint : Adeo largiter fanguinee maífz innatravit admixta ex vulnere fa- nies 5 adeo tota malla vitalis fermenteícebat, excitata a pe- regrino hoc. fermento, a qua data porta proruebat fanies ; quod in parte debili , atque oiim graviter lafa, contigit fae - us,-cicatricé rupta, novaque puri aperta janua, — Vidi- inus fimile nuper exemplum in llluftri viro, cujus ulcera an- tiqua ,ab aliquoc luftris occlufa, poft expeditionem febrem- quc Hungaricam denuo aperta, graviílime ipfum adflixe- runt. Vivum etiam circumferc in corpore exemplum alius quidam Juvenis , (tudiis deditus, ulcera antiqua, data pet | fatiguinis turbas occafione, facile nova exundare fanie ob- fervans, quidquid enim tum in fanguine fordium eft, ad coníueram veceremque facile amandatur cloacam, feu fifta- lam, utut adparenter confolidaram clauéamque. quod & in hoc puero noftro factum effe agnofcet , quisquis circum- ftantias ponderabit j ac memorabile fane eít, lacusejus fini- - ftrum, tot jam. injuriis malisque fuiffe (übjedum, dextro - femper falvo. Interim ufui medicamentorum omni cura infüítendum duximus, ut & fanguinis impuritas corrige- retur, & foda miasmata. ex univerfa ejus maffa €jiceren- ec bsc Dieas. juo. SPA mane »eparum offert fedimenci, vefpe- ri kosilidiar- atque turbida; cicatrix. brachii continuo mate- riz purulentz portionem protrudebat , cui etiam, iacifione cultello facia, via atque exitus parabatur, femoris cicatrice . per fe liberius fluente. «. Ceterum lafio memoriz, qua vo- €es ac nomina, nondum ceflabat , manifefto indicio, & fpiri- xus adhuc teneros, vacillantes, eccentricosque cíle, & cerebri fibrillarum tonum ad priftinum ftatum atque aquilibrium . necdum redii(íe, unde aec anima dittinGas fatis formabac jdeas, NoGe bene cransacaa d, 26, idem materiz purulen- m ftatus. in partibus fingulis; eadem urina 5. ceterum con- 5 Dd3 .- | fors. : forrandi- 3; versnm Pew S sce Deme e f. dandi fcopo , Elecuarium ex Cons. Cichor. Rofar, rubr, — Cydon. condit. Nuc, indic. condit; Syr. Rub. id. Julep. vios lar. ut & Elix. aperit. Cl. Tin&t. Mart. cydon, adídue wu | teris remediis, agro propinabantur, Db irs uie bel . Mane diei 27. urina erat flava; cum: fe ditione vefpes - 4 ti vero. pallida, itidem cum fedimento; capilli capitisg ' fine ullo doloris fenfu ac innoxie ; ifliinenci adhuc füb pelle purulenta materia , novacula. refecabantur, Chaüe- | nus enim facculis cephalicis, vino fervente imbutis, tege* batur vulnus , capitisque partes , fatis prius fpiritu. matticas - 3 li & vini camphorato imbutz 5 nunc aucem rafo'; non im vulneris faltem vicinia , fed & latius, capite, Emplaftro de Betonica id obtegebatur totum , impofitis tamen defupep : facculis, ha&enus magno egri emolumenco adhibitis, ) pul — fu bono, alvo libera. Corpore per fomnum quietum pros be refe&o, d. 28. fponte fe fe erigit alacris, perpetuoque; . E eriam inter obligandum ridet, Urina flava atfihorio adhua. fine fedimento offertur; labiis vulneris reunionem atque .- confolidationem maxime adfeclantibus, die 29. Jun. prima - )' vice vulneri infericür rurunda , ut fcilicet materie purulen4 - D te via acque exicus hoc modo confervaretur , quz alias, vul« nere confolidató labiisque claufis, non pocuiffec non ree gurgitare, graviffimaque mala, immo ipfam mortem. infer4 | ré. Die 30. pus tenuius in parca admodum quantitate ex. 1 vulnere prodit, perpetuo de fame conqueritur eger, cibos. que avide arripit, in margine. .offis eminenriore, verfus - rem finiftram, in ipfo vulnere nihil quidquam vacillar. | abícedit ; die autem 1. Julii adhuc. fpecirmina pem lefz memorie edic, dum res, ipfi maxime notas, nomis . gare non poteft, pus interim :nunc parcius ; nunc. lat — , gius, ex vulnere protrudi poteft, colligebatur enim fub i ncm a cranio hic - feparatis. m T C en- N damationis cerebri qua]JAti, cum deperditione fa^ [f 215 fenfim fenfimque memor?anr meliorem fieri advertimus , labiis vulneris ad confolidationem atque reunionem: fe fe di(ponentibus , omnibusque optime te fe habentibus , fiqui- -dem jam d. 3. Jul. proprio marte fe fe erigic, atque eredus in le&to fedet, (hadenus vero inunGiofies externas. fpina dorfi, immo tcorius corporis, cam oleis nervinis, türn fpi- - ritibus confortantibus , factas, haud. parum ad Paralyfcos, qua cotum: refolucum erat latus dextrum, diminutionem at- que expugriacionem, fuifle proficuas, ip(e eventus docuit evi-. denter, ) infertioneny ac penetradonenmi flili ferrei vix fen- &ic, nec repugnat illi , hilart letoque admoduri eft animo, immo d. 4. € le&o furgic, atque fine ullo vertiginis fenfu, paffus plusquam, deceni, alio manuducente, ambulat , nec non 5, & 6. die per aliquot horas in publicum feneftris ta- 4men claufis, profpicit, puris quanticate nion adeo parca fe offerente, omnibusquerite fe haberitibus tentabac infuper vi- "res fuas alacrius, am folus aliquot facere paífus atque ince- dere poffit; quod vero, firie metu prolapfus, prettare non "potuit ; eodem etiam die Julii fexto, cicatrix in femore, xt pus liberius effundi poflec, culcello aperiebatur , pulfus- 'que vefperi folito citatiorem fe exhibuit. "Die 7. ordinaria "puris carm quatititas , quam» qualitas , fine ulla reliquarum circumítanciarum mutatione, obfervata e(t 5 die 8, vero fo- Tus 2liquor paífus inceffic, notandum vero, fub deligatioa rej cranii porcionem denudatam, femper candidam adpa- "ruife, ut idcirco pus non adeo corrofivum fuiffe conclu- «deremus;) atque per aliquot horas, uti eciam: die g. Jul, 'extra leáum commoratus eít ; d. 10. autem femore & bra- »chio melius fe fe habentibus, diutius ambulat; labiis inte- - rim vulneris d, : r, ne foilicet excrefcanc, carnemque fun- '&ofam progenerent, pulverem Virrioli cypriat chirurgus ine "fperfic , materia faniofa in eodem ftacu conítituta. | ^— - Bie 12, Jul, nullas plane, de quocunque etiam leviffi- po ^ : " gno * 216 md *Olfribatio: Ll Ee eerie agli s | mo dolore, zger edit querelas , fed. quafi liber. S sn — 3 . lo metuque ob ambulabat, & Chirurgus. ficca falcem metho- . | do modoque, omiflis ; jam-madidis vino facculis,- vulnus - Obligat ; nihilominus tamen pulveribus cephalicis , ner- — vinis, conforcantibus temperatis , *effentiaque fupra me- . imorata, Ele&duario. confortante ac temperante, exoptato cum facceffu. femper utitur; ceterum quolibet fere dieno- vus quispiam ad ftarum meliorem gradus, & morbi decli- nantis atque convalefcentia indicium novum , actendi po- Ow E J .- 2 1 3 terat , fiquidem d. 13. 14. 15. 16, ita behe: fee habuit, . ut ex hypocaufto egredi haud dubitaverit, immo die IT exire domo aufus eft audaculus puer, non obftante ca-^ pitis adhuc tam gravi lefione, canta cranii portione va- cillante ac deprefla, tanta ad. orbicam oculi, ca&tui etiam obvia, fiffura immo hiatu excurrenre. — Unde etiam d. 1g. ledum deferuit, illumque non nifi accedente. chirure | go, vulnus 8d horule faltem fpatium repetiit; pus inte-- rim fenfim minuitur, ftilum tamen, uti antea fere , vul- nus admittit, labiorumque unio, & confequenter. vul- neris & incegumentorum conf(olidatio, impediri vix am? 7 plius poterat, urgente ocelufionem natura, nutrimento - Ccopioftus fuggefto, HbrMbéque. quadam. vi coéuntibus aco. -&onícreícenribus, * s * -Die 19. Jul. eger ex improvifo torpe coryza, unde d. 20. rubentibus ac ítillantibus naribus fternutat, fre- . quentiusque nares humidas emungit , unde his d, 21. con- tinuantibus, rafo icerum capiti, uti faz pius jam fa&um fuit, - novum ÉEmplaftrum de Betonica imponitur; d. 22. vero. coryza larga falivatio, forrisque, fine ullo incon ode Ífternurario jungebatur, nec camen le&um repetiit, fed ( ipfam infuper vulneris deligationem. extra leQum facile fue ftinuit, alacris femper, & cum pueris fociis violentius etam | quam par. erat, ludens. Die ;37: 6X JSRREE. parca. faniei : cenuis - Senatienis crebri gift. Cum leperditione Jat. 217 Ame ms mm met 9 — 9 nm——————————Á—M P—G— . tenuis flavescentisque quantitas. 5 emanabát, e&gro nondum a coryza liberato, donec randem die 24. coryza & pryalis- |. fnus, ( urpote proculdubio excretiones hadenus agro ad- tfnodumfdalutares , füoque modo cricice , cum jam puspro- direc ex vulnere parciffimum , adeoque per meraftafin alibi excernendi erant pravi illi humores; fi falvus debebat ete puér, ) & cum tufficula largior exícreatio defierit, Die 25, pauce faltem puris gutta , facta in partem füperiorem, ac- -curatiore etiam preífione , profluerunc, vulnus d, 26. 27, & 28. ita anguítum eft redditum , ut d. 29. cranium, alias fatis confpicuum , non amplius adparuerit, vixque tres fa- niei guttulz promanarint; unde etiam cbirurgi, obicem, - conífolidationi hactenus poficum, removerunt , vulnerisque plenariam conclufionem, & labiorum reunionem , fperare aufifunt, Hisce omnibus ita rite fe habentibus, Medicus tamen ulteriorem medicamentorum internorum, cephali- ! corum, neruinorum, confortantium, continuationem com- -mendavit , pulveremque talem d. 3o. ex pulv, analépt. fr. M, - Marchion, Marr. perl. ppt. Corn. alc. phil, calc. Lap. fmaragd. Sacchar, perlat, bis de die exhibendum cum fpeciebus pro | Infufo theiformi ex Herb. Veron, Beton. Acetofell. fl, Hy- peric. Nymph. Cichor, Rad. Sarfaparill. Liquirit, Liga. Saf- afr. prefcripfit. | - "Videbatur jar res omnis confe&ta, & confolidatio vul. ! neris omnimoda inítare, hactenus enim vi quafi coalitio reprefla fuit, ut puri pateret via; & coaluit fane vulnuscu- lum, usque ad rimulam. quafi minimam, at rebellem; — (quod przdixerat Medicus) femper enim aliquid ftillavic laticis, puero vegeto, agili, fano ,-omnibüsque ztatis fua "aüionibus aptiffimo , ac in publicum, quacunque etiam tempeftate », Prodeunte, Novernbri demum preteriti anni , rima, eaque exigua, ofliculi corrupti lamella, ex forami- E nulo prodiic , quam ha&enus pluges alie, parvule pariter, A4, P, M, Pol, F. Ee jux- x SB os -- Olfervatio LIP... NUES BRHIRAC ios Patet veró hinc , quam neceffarium fuerit apertum diu fer- — "vare sibus eade unicam fanici. egredientis: viam: Neo | usd apri e concurrentibus. balfamicis, Tnagna in ro noftro? Monendus omnino eít, ut cautius agat, n juxta cum. Ab doti (o nm ces tamen, fecutm. func, puero jam. ultra. annum re&ilfime valente, f eculan- ti, atque ad omnia prompto; | pollec enim & memoria, & ad di(cendum, ut prius, aptitudine, occlufumque eft, dum | ifta in chartam conjiciuntur ,. .vulnusculum, rima autem frontis eade, imo quafi amplior tangitur , fuo quoques quem monftrat, pulfu , confpicua, . Si quzras , qua ratione coaluerit , repleraque fic ce- rebri ablati cavitas?. an caro ibi genita ? an callus fui genes - * ris ? nihil refponfi loco accipies; cum vel ipfum hoc inter rariffima: vulneris- hujus. fit, .quod excu(lüm fuerit cerebrum, J- ofle ifto. trapezoide, feu. cranii effradi portione, in ped redeunte, confpe&dumque cerebri lefi omnem aufe ente, — Novimus.exempla paffim proftantia vulnerum. gravi: imo- -- rum, etiam non fine deperdita particula fubftantiz cerebri, — quz inter Goeckelianum eminet , fed poterat in iis confpici — cerebrum lafum, poterant. adplicari. remedia, removeri im- | pedimenta, cum.hic fufpenfo omnia gradu agenda erant. - rcticendum tamen etiam commodum. ab impedito cerebri. lai confpe&u enatum : Os enim effradum, ac fuo tame redditum loco, a£ri, deftruGori ac hofti vulnerum. ES | iia praclufi t viam ac adpulfüm liberiorem ad. interio-- Dd , hine facilior-a.putredine prefervatio, ac.lafi cerebri ^ j à. 2*9. Hr ac dexteritate adplicatis,. — . . » Quid vero nunc fperandum, quid meruendum oblivifcatur tam enormis cerebri Ixonis,. "Subdola fua E qua pericolofe. a Bises & ex improvifo poífà t xevivilcere ; BEAPEUA. ledere. x . Merecur eam in. HC — cerebri gne eum dpefollitone fai. 29 legari atendique hiftoria Illuftris Herois Würtembergici foc- tiflimi, Sereniflimi Principis FERDINANDI WILHELMI , cujus eterna eft ac pretiofa memoria : Hicenim in obíidio- .ne Vivarini Anno 1685. globo in fronteidtus, cerebro licet illafo, crepanationem fuftinuit, curatoquelicet; quoad licuit, vulnere, eo robore adhuc pollebat Princepsinperterritus, ut per tot annos in Hungaria, Dania, Hibernia, Flandria, Bdl- gioque, immo in Polonia, Podoliaque ac Holfatia get" ferit bella graviffima, omnibus expofitus tempeítatum aérisque ac victus injuriis, candem tamen fatali hac lzfio- ne recrudefcente , ereptum eft terris. cam nobile cocli de- 'poficum.-Manferat fcilicet meatus aliquis in cicatrice apertus, per quem, annorum iftorum decurfü, (anies per intervalla ex- ftillavit 5 tsftuxus falucaris fubfticit fubito mens, Jul. An. 1701. hinc. iiceitt inflammatio, lechargus, dehinc convulfivi mo- tus, apoplexia , triftiffimaque tándem mors fecuta eft ; ajunc vero, qui Sereniffimum Principem farniliarius norant , eum, admoto digito, locum priftini meatus oftendiffe, ac mo- nuiffe quafi adítantes de occlufione fatali, fed vifum tum fuerat: "DEO evocare hinc Principem magnanimum, adpa- | ruitque poft mortem, fiffum olim ab i&u globi fuiffe cra- nium , relictasque offis quasdam.feftucas acutiores, qua forfan nünc demum pupugere meninges, feque faniei retenta junxere3 nec offeus, cranio lafo , callus olim fuccreverat, fed molliusculum i integumentum obduxit cerebrum, adnaris protuberantiis binis callofis, exgiuam nucem mofchatam - &quantibus. Tamdiu tamen füítinuit maximos labores, lz- fus.tam graviter Princeps , ipfamque circumtulit fecum la- "fionem , fatalem olim, jayeach an Jeopicdie Adeo nus- ^ geli tuta fides | d T; ubinga Norimbergam miffe. d. 17, jun, 1737. 7d 1: D qe T ! occurrunt , quz de f/zgularibus ovis gallinaceis agunt, & ex ra parre: faris curio&e. & nosaru. digna exi(tunc ; Evolvi. e Bn -. quzdam de ovis pregnantibus , (2) de ovis duplici & tri- r1 plici vitello praeditis, (b) de ovis gemellis, (c) ovis in — - evis , ( d ) aut aliis adnatis; itemque fpecialiores quasdam, | E | rcd ovo a gallo. gallinaceo éxclufo C€) de ovo- iufolite — Res feu monftrofo, & caudato, (£^) de-ovo- byicopiti i i ; UB) Dec.T, Mp H. Obf. 241. Ó 250. di ITI OH ys. Obf HAC SUR *e20 ^ Olférvatió: qu "E x zm S cx eren L^ E Ü Dn. D, CASPARI NEUMANNI | P: De. H Albumine OVI füccino (imili. - 13 Xx numerofa illa; 5 doáiffir 1tmis. ac Et, ne .mie Nature curioforum Cafarem Collegis ha&enus i publici juris. fa&tarum Obfervartionum copia, vari i o (g) deovo gallinaceo ferpentifero , C h)de Sid nte ncbri Inbensiie s ki). stieg tiat pee ovo : v | jd Epbemerid. Nar. "Car foi. Die, 1 Ana. : "OUT Miu. zu 3 -Qb/. 250. fum IIT. OPf.- Hr. dun. FL [2 le 49, 3 JE Ann. L Ob Fo €) Dec. P. nn. IP. Obf, 175. : Á d ^d Der. Il, Zn, 5 Obf a4. Centur. Y. e AT im "ppend.. jg. "gd EL Mos eur. E Man. I. Obf. (72. nm. IV F. p.361. Dé d i ion. l: Obf. v45. dun. eet Hb. dpieten iro 4H. À o ce FLOb[ iig. IER B rom 4 -Decur T..24nn. £L oif: f4^. Dear: Ik didi obf. r6: n Ap Obf: 1 19. dn. IF, Obf. 44. Ann. F. oben. Des. s Íu. F.erVE Obf. pi. | | BE C) j g) Deocur. IE. Ann. V, ob. 7f ^ 5i Set 4, uy ERN oh) Decur.IH. nn, HIE. Obf, 190 oos Ire AP Omm d ) D:car. Il. AR "i pen yd, ^ AE P4. : "De alkumine ovi fuccino fumilii ^. 9o A —À MH —— ( k)aliasque plures, quarurn una alteraque ulteriori digniffi- ama eflet indagatione. — — 1. —— -Pra ceteris vero qua Zar, Ill. Decur, II, didarum Ephe- meridum, fag. 146. & 147. fab No, LIII, a Clarifs, Dn. D. Sob. BLFMIG communicata proftat obfervatio , fub tituloz Qvum in vitrum faccineum a natura comver(um,admodum pa- -radoxa ininusque probabilis mihi vifa fuit, fiquidem faris fu- -perque cuilibet conftat, quod natura, ut ut effe&tus fumme 1irabiles & extraordinarios fzpi(lime producat, nunquam tamen id efficere queat, ut verum effingat vitrum , mulco finus ur ovum in vitrum aliquod perfectum convertat; E . €onttario omnes reliqui fupra memorati cafus ; de ovis du- - plici-vitello donatis, de ovis in ovis, de ovislucentibus, mor- -bofis, & diver(imode rmnonftrofis, licet extraordinarii & qua- fi abortivi fint, tamen ut naturaliter pe/Zizles, ad minimum fa- cile concipi poffunt, Ad virrifcatogem, prout omnibus no- :tüm eft extremus ignis gradus requiritur, qualem vero natura . per fe fola nunquam producere valet ; alias enim neceffe ef- fet, ut 8 rudis Bnbdodeee : Rr -. y) vel folitarié attis ope, S, ! 5. $) vel etiam alia nature infolira, & proprie artem imi- " tante, adeoque certo refpettu mag artificiali, quam fimpli- citer ordigaria naturali via talis excicarecur, 3i Per prius intelligo, cümia fole, per vizra, vel ffecala I. - fica aliquid in vitrum redigitur, — Sinds AUR dard Per pofterius innuo, cum a vehementi fulgure d tonitrg, doraus, vel afiz res incenduntur , & per vehemenciffimum nde excitatum ignem hoc ycl.illud éodem modo, quem ars - alias fervare folet ,, excremo videlicet caloris gradu vitrifica- Sur -- e. | | | ndr (E63. , Praeter "CE) Deeut. HILL Ann. IX. d X« Obfe 53. 222 - a Olfireihi E^. - dk cH p rosder du aram methodos me ignorare pere qua m , tione alias zatzra, quanarura & absque arte, velartis adju- mento ad virrificaFiozem concurrere ; multo: minus ejusmo- ;di molles animalium. partes, 'quales in ovo depteumuimtur, .vitrificare poffet, ^. N : ^ : re a. s : / . . - ea Cum autem circa predidam toilet ejusmodi adveniens, vel adplicatus extraordinarius calor , minime obfer- vetur, hinc eciam ad cum planenonerit ref, piciendum, adeo- -queftaum infimul a priori certiffima oritur conclufio, quod ovum nullatenura natura in vitrum converfum fuerit, -— | Similis plane obfervatio extat in Polum, 1, Actorum: medi- - -corum C pbilofobbic, Hafnienftum No: Lll pag. 102. dv feq, a Dn, -Di &rasmo BAR 3HOLINO( Med. Prof. Reg, iiri prr 3 fub titulo? Ova gallinacea incárruptibilia, | . Cum autem D. BAR4 HOLINZ $ Anno 3i b inftiulin- fusrum obfervationum circa hanc materiam fecerit, easque | annis fequentibus 1676. 167i. & 1672. continuaverit ; Dn, D. &.LP MIG vero itidem Anno 1672. hanc obíervationem . communicaverit, hinc probabiliter concludi poffet, quod . pofterior ca de re quadam aD. B RTEOLÍNO fübaudi- - "verit; quamquam utique eriam facile fieri poffit, ut, due . longe inter fe. diftantes perfona: eodem tempore eandem ma- oderam adfumant &.tractent, vel eadem phenomena obfer- Vent; pracipue, cum ne quidem ipfe BARTHOLINPS 'eadem primitus obfervaverit, neccamquam plane nova tem-.- pore didi anni 1669. refpici- potuerint, cut jam olim P4- RACEL SF 5$ hinc inde ad minimum QD fimilis jhenomer: ni mentionem fedele n j - Tandem quoque ia fcripto: idu dali recentiori, neme- pe dnnalibus: medico - er Mexiewcnie & qun Tentam, j Do AME, —Á e ng D) Vid. ejusd. Opera omnia Edir.-Genev. 1614. Vol I. in Tradf. - de morbis Tartareis pag. 30$. a.4tem quogue gusdem me | A de uattra T in Fol. II. pag. 169, é, " » y^ " j "dai 2 ^ nd 27 » , . i: cu , eÀ " s v ^. vn *- CUMIMRgE De albumine 0i ji fuccina fi dl /. 929 Xxx. vel pu 1724. pag. 69. fequ., fimilem quandam a Ce- ' feberr. Dn. D, KZ'L MZ 5, Medico Dantifcano, communi- cacam, & hanc ovi hiftoriam refpicientem , deprehendi ob- fervationem, ir. qua vero Clarifs, Auctor , licec rem ipfam fatis/bene defcripferit , probeque perfpexerit & indicaverit, -quod iftud a D. L7 MIG olim deífcriptum ovum nulla- fenus in verum vitrum commutatum fucric, candem tamen no- vum quendam fcrupulum movet, dum expreflis fcribit ver- - bis, quod immutatum icd ovum naturz corzez fuerit, vcl in fubítantiam corneam traufierit, | - Kt fic maaifefto nunc liquet, quod recenfiti hi viri mi- aime inter fe conveniant, fed diiferentes prorfus foveant fententias, de conditione mutationis in albumine ovi ob- fervatz, fiquidem BARdMHOLI NE S ribare ; illud. fieri incorruptilile; Jd BLÉMIG judicat, quod à natura in Ditrum fueci-. "meum convertatur, — - | T dh Clarifs, KFLMFS maturam -corneam eidem tri- buic, Bp | 4) PARACEL4FS |. c. non (him oribr illud à fole ^in carabem translucidurn coagulari, fed & Dn. D. BPLFMIG dn addutlá obfervatione pag. 147: adhuc addir, PARACEL. SPA docuiffe modum , juxta quem ex albumine ovi etiam omnes gemmae & rieralla: arcis: ope confici poffint, quod tamen itidem. cum véritaté nom: congruit ,. cum. longe alius " PARACELSI (enfas in loco ifto citato. | . Variantes ergo has featencias ijelótrm oy pie & de certitu-- de. earurn non immerito dubitans, ipfe eandem laborem /hunc fufcipere & accurate inquirere decrevi, zz quantum il- Jarum una vel altera cum infalbii experientia conveniat *' pra cipue cum in Icone mea fatis prolixa de ovo ejusque porüi- due vfficinalibus- complura alia chemica tencamina & experi. menta i infiuidem, —.-- | bk | "o7 L^ wr ns LN | ^ OMGroa iA ala | derreti oleofrs e falinis principiis conftare, ficuci id preportia, 5o WP de INS e Scip ots s Hinc in Wenn neque de ovo toto, neque dedi- E S cjus partibus.immo nequidem de albumíne ovi. és] Ü quam moncbo , fed unice tantum id , quod circa notatam - iftam immutationem expertus fum, brevibus adducam. — Experimentum ergo ipfum in genere veritati in tantum refpondet, quod, prout omnes predi&i Au&ores Mond albumen ovi fenfim fenfimque fponte Zzdurefcat, & Heer juxta PA4RACELSI inprimis obfervationem, quod a ole - potiffimum hec induratio promoveatur, — Aft omze& dein | 1 in €o errant , (quamquam. pralaudatus D, K FL AF $ veri-. — - tati quam proxime accedat , ) quando indolem & qualitatem ' 3 ^ hujus exficcati , vel indurati albuminis modo ante dicto 4e-- fcribunt ; fiquidem nec izcorruptibile , nec in vitrum fuccineumy. | multo minus in f/accizum ipfum, nec in fubftantiam corgeam. - mutatum deprehenditur , neque eciam quete cosgulariva - hic obfervatur, — : E Quo autem hecomnia tanto melius concipi queant, n ' écils erit, ut in limine ftatim de mixtione nativa alburinis. . ] notetur, cam quoad maximam. fei partem ex aqueofts , paucifffu ma E ba — illorum, quam mediante deftillatione prudenciffime. inftiru- - ta &cadminiftrata ipveftigare licuit, optime demonflrabit, - "E » . Recepi nempeXVl uncias crudi albuminis, ex recentiz - bus ovis gallinaceis depromti, 'easque retorta vitrea immi« ji fi, poftquam hzc pariter ac vas recipiens probe antea mune i data, ficcata, & accurate ponderara fuerant, —Hocab initio leniílimo tractavi calore, adeoque fenfim fenfimque; prout 3 ' necelTitas requirit , au&o ignis gradu, provide & debito mo- re deítillavi , deftillaeum faepius removendo, guítu & olfactu.- explorando, ficque tandem quoad pondus impetravit. | 13. Uncias, 6. drachmas, 2. fcrupulos aque, vel phlegmas. tis, omni fapore & odore Seftiuiz ; pots — M - | sui E. / De alliiine ovi fuccino fe nili, 005 x. Drachmas & dimidium farupulum liquor urimfi, feu diei. empyreumatico- volatili , porro | | 3. Dracbmas & 6, grana olei fetidi, — 3. Drachmas cum dimidia falis urtnofo volatzli , & .. 5, Drachmas &2;. rns nigri, valde porofi, & perquam levis capiti mortui, —— - Simili ratione XVI. uncias elbuminis ad duritiem coüi, DRE. adhibitis cautelis (absque accelerata & minime ne- ceffaria caloris RAM, deftillarioni Hen exiü- deque recep ^ ^— 2 (c Uncias cum dimidia phlgnati Tp ac inodo poftea - pot. de Uncias Jiritw, vel liquoris urinofo. volatilis, . Semi unciam & fcrupuli dimidiurn o/e empyreumatici ,. 5. Drachmas & 5. grana ali volatis urinofi, & - | um. Drachmas cum. 2. fcrupulis capztz mortuz, ^. | "Ex his duabus de(tillationibus Le&ori benevolo facile aunc patet: 1) quodi in albuniine ovi naturali permultum er fere t, z nempe in 16. unciis albuminis, 14. unciz ipedenge de fcru- pulos) infipide aqux contineantur, 2) quod accedente /ezi calore i in principio ex albumine ovi nibil plns. Qngro para ejusmodi. agua fenfim fenf&mque ex- balet; » ood .3) quod, cum etíam ova prius ad Pre cocfa fuerint, totum ovum tancum unum circiter fcrupulum,. vel drach- mam feris, de priftino pondere fuo amiferic,& tamen fub anftituca albuminis hujus codi deftillatione, in principio / ff- mile ' pondus aqua vranfierit. 42 quod adeoque: circa ejusmodi Rh ierant & B lationes alburninis ovi, omnes reliqua partes conftitutiva, 4 F.M. FolP. F£ ^ nempe £ ue ' : Oleo LA 3 mius jnter ie coéant. ^. ! EA. ar - Porro ctiam quiliber nunc vdidetudire poterit: T) dum PARACEL SPS albumen ovi foli: expofuit,. E» reliqui vero Au&tores- ova ad duritiem cexerunt, & 1 unus eorum. oblivioni ea tradidit, & poft aliquod tempus: ? demum ex eo: loco; in quo: latitaverant ,. protraxit 5. » | 3) alter ea ad' parietem: füfpendic iC - * C Aog RA 4) tertius ea fcrinio inclufít, ibique per aliquod rempus | detinuit 5. quod; cum: poftea: ova: ita indurata: in. fuccinum,.— ' vitrum fuccineum , fubffantiam corneam , vel plane incor- - ruptibilem. commutata füilfé aurumaverint;. | A) durante hoc: immutationis actu nihil aliud. evenerit, y quam: ez exhalatio & feparatio: aqu« , five phlegnans, & 3 . quod | 1 .— 8) refiduum, adeoque fofüm: Albumen, Jésioe: dige- 3 ftum, ab aqua five phlegmate feparatum; confequenter (en-. 3 fim exficcatum, atque induratum;, de reliquo autem prifti- — nis fuis partibus conftitutivis adhüc praditum nonnifi ma- - gis concentratum quoddam mixtum, mittime autem vel vi- | crum , vel fuccinum, vel cornu, vel idein incorruptibi- 3 -Re quid, conftituere potuerit. 4 . . Ut autem horum omnium: pleniorem obtinerem cer- 1 titudinem, fpeciatim quoque predictas tentávi immutatio- | nes, & ubique, fi que ullibi dubia mihi adhuc Wee P propriis manibus experimenta inftitui. Hinc — 1) aftivo cempore 2, uncias cum z. drachmis, crudi, vel i recentis Albuminis ovi fumfi, vitroque paululum capaciori 5 indiras & leviter, pro ayertendo pulveris acccífu, ce&tas ejus- — - snodi in loco collocavi, quem : interdiu radii folis continuo - illu(trabant. | ke : TS CESe. ( "De albumine ovi fuccino [mili, 227 Los ytrttsdnagusquunteser rmi i 9 URNTNOPERER CECMUEIRALREAUSUE ERU CN 4 2) Seoríim ejusmodi quantitatem recepi, eamque mun- date vefice fuille immifi, hanc cantum ita colligando, ne peregrini quidquam incidere poffet, & dein iidem eodem in loco füfpendendo. . Hec ita per aliquot feptimanas ibi reliqui, fuccelfive tà» men fedulo obfervans ; quod infenfibilicer minuerencur, fuamque fluiditarem amitterent , fpifliora, firmiora, ficcio- ra, & tandem f/Jaze ficca redderentur, Tumque pondere eorum examinato, prius, quod in vitro obfervatum fuit, drachmas duas cum dimidia ponderavit ,adeoqué de eo 2, unciz (. fübdu&a drachma :dimidia;) exhalatione ablata fue- fe; po&erius, quod in vefica fuilla aéri expofitum fuit, ponderabat 2. drachmas & 2. fcrupulos, adeoque quoad fcrupulum femis pondere fuperabat prius. | Utrumqueejus- dem coloris erat & confiítentiz, nempe ad. inftar Jeccini, vel etiam. ex patte adinftar Gummi Arabici, 23) Poftea eadem tentamina infítitui etiam. cum ajbumine v0 »» caido , cum vitello ovi coco , & cum: integro ovo coco , ubi EX - a) albumen unicum co&um , remoto vitello, pondera- bat 6. drachmas & 25. grana, poft exhalationem vero phleg- matis in acre & exficcationem, possem 2. fcrupulos, * 1$. grana i | G) aliud albumen, quod i in duas partes diifecui, vi- tellum fimul removendo, ponderavit poft co&ionem 6, drachmas z. fcrupulos & 7. grana , feu 7. drachmas, addendo 13. grana; poft expofitionem vero in aére fa- &amque exficcationem ,- tantum 2. fcrupulos & 12. gra- na, quz differentia exigua vel a majori magnitudine ovi "ipfius, vela lengiorj aut breviori codtione ovorum de: pendet. (0$) Ulterius cocum piles ovi -—— ratione ari eulido- expofui ) ponderabat ile, previa codione 4r. Fi . drach- —- i ES aer d £ [] 228 s alt Olferuatio.- AF M. AE i i ' utraque eundem. colorem referebant, qualis. in ante didi . : (e t 1 ; j ; drachmas &6. grana; ou Mndd nunt ai drach ] mas, unde luculeater adparet, quod in vitello Zapa aquá co». | i4, ac in albumine, eeu exiftar ; proinde euam vie | pe ovi exíiccacus plane H0m eft pellucidyo, prout exficcatum albumen, fed eadem ratione quafi farinaceus & opacus, (i- cuti coctus niff i quod. magisinduramusfit, — — T E 13540 Denique etiam Zntegrum ovum, antea tamen: ad duri. giem cochura, fcparato prius cortice, eadem ratione aéri ex« pofui ; Pondus ejus poft coCtionem & tefta feparationem 1 «quabat unciam unám , drachmas quatuor cum dimidia, & 7.granas exficcatum vero non nifi 3. drachmas & 16.grana; . em iaduratis partibus confpiciebatur. — ^ Quo igitur eo certius cognofcerem , quid prope ín-. 3 daratum boc, pellucidi fücciui vel (emidiaphani Gummi Ara- bici formam induens albumen ovi jam fic? & an, prater de perditam. aquam eriam in reliqua fua mixtione deftfittum | fic? vel an de reliquis fuis parcibus couftiturivis aliquid fi«. j "mul amiferit? ideo indidi certam exficcari hujus albuminis | ! , quarititacem ( fecundum proportionem prioris cum. crude - : albumine infticuci laboris,) Retorte vitree, per gradus dein - 3 deftillando , hacque ratione fimiliter eadem produda, & s tancumdem olei , falis volacilis & fpiricus urinofi, unacum 3 reítante cerra obtinui, qualia. ex crudo abumine, except faltem aqua, prodierunt, apu y Hac ratione nunc liquido. mihi pii n quadis fu cida ifta maceria fecundum. exrernas & internas: füas pro- , priecaces nullo modo idem proprie füt, quod prafati Audto- res adíeruerunt, fed adhuc dum verum a/Lumen o9; , omn . priores partes coníticutivas adhuc conrinens,a calorefaltem . quodammodo. digeftum, poftea vero mere exficcatuim, vela — main aquse TFAAERS liberacum 5. prout quilibet. facile — d Lu omnia - "m T. drm 2» "ud e albumbte 0t | [uccino fi "miii, 429 ómnia "mE denuo. examini fubjicere, hujusque v veritatis iti» deri certioreni fe fe reddere poterit, — . &) Non eft /zecinum , vel carabe, ut PARA CE LSE $ ad. firmavit, licec exterram sjas formam referat, Pugeinum euim | iiy. eft BibdanH, ad regüusri minerale pertinens, 3) eft longe firmius & folidius , Suss 3) nec ab 424a extrahi, vel folvi, imulto minus in pu- liclitlianaim deduci poteft, UV longe quoque aliud oleum & fal volatile vehemen. 8 deltillaione fuppeditat, quam animalia, -"Óleum fuccini eft oleum bicuminofum , ad. inflar veri olei Petra, ejusque fal eft- acidum, & non tam ob volatie lem odorem, verum propterea tancum fimul /2/ volatile ad- ellatur,. quia deftillatione & fublimatione elevari poteft, ignem fortiorem. fugit , & parienibus vafis recipientis ie inflar adharet. — : | | Econrario XN. 2 vedr dd $00 B) Albumén ovi induratum: eft animale , do A) Firmitate. priori longe cedens, . GE »y i «gua utique falubile e(t, & ad purefattinem do cus pote(t, infuperque (o 4.) deftil'atione codem igne aperto inftituta ze mini- qmm tidem ejusmodi olei & falis , qualia e Succino elici folent, largitur, fiquidem oleum eque. ac fal & liquor fpi- rituofus, empyreumatico- zrézofe alcalina indolis , adeoque toto ccelo a priori differentes fünt, «——— -^* ^. Multo minus etiam T ) induratum hoc alburneri (iimplex quoddam vitrum, edt fuccineum , vel aliud aliter éomparatum vitrum con- füiruer; dum nec duritiem , nec firmitatem , nec fufibilita- £5 | E f 3 tem l » tem in igne, D emnt Dec alam Vs vel: IA EUR Fitri proprietatem poffidet, & contrario autem fragile. &in fruflula facile concidens adparet, ac fimul per ignem,ut de- monftracum eft, quoad maximam fui partem deftruitur, - |—.— - €.) Neque porroillud eft fübftantia CÓrnea , fiquidem .cornua longefirmiora & zenaciora exiftunt. Id enim, quod cornu vocamus, vel fubftantia qualibet de jure « cornea ad- pellanda, nullo modo ram facile diffrangi , aut in fruftula dif- | -filire poteft, uti induratum hoc albumen ovi, ut. det ejus hic deficientes proprietates jam taceam, Proinde eu 3 non video, qua ratione — - d.) res quedam dncorruptibilis vocari polli. cum quo- tidie folummodo per aquam puram, fuperveniente calore neceflario , illud ad plenariam refolutionem & puysteco 1 nem diíponi videamus, immo, cum etiam non rantum | via humida, fed.eciam | yia ficca, i ignem puto, corrumpi & | E plenarie deftrui queat. Meo quidem judicio id captum in-. corruptibile vocandum. eft, quod »ulla ratione ,- praeprimis — data omni opera, vel cum "mediis artificialibus, corrumpi, - inveri & deftrui poteft, quod ramen huc prorfus non quadrat. Quodfi vero BARTHOLINUS illud durable vo-. cafíet, tunc propius rem acu tetigifler, fiquidem omnino. | probabile eit, quod induratum ejusmodi albumen per - 1a 1 » quamdiu zec gnis , nec aqua accedic, utique per multos ane. $* nos, fi non perpetuo , durare, fuamque. confiftentiam. Ire. — tinere valea. Dereliquo | — Em c.) adinglurationem & exficcationem fapius pem ra pte slbuminis nihil confert, nec S4l, nec caro fuilla. fub $ mo.induratra, nec petafo5 immo ne quidem cot? io cum com ! tuni ; du ici aqua neceffaria eft, dum fcilicet illud purum, - Evi , prout. fuperius adnotavi , absque aqua, absque co» — | &ione , absqué cate. haio indurata, & absque fale, i indu* E De alium ovi fuccino fri - gat wt mat. * Eia. uicti CE RS d "- fari poteft. Multo: minus hanc exficcationem Fz//um Pafcba- le , vel fingularis quadam conffellatio requiritur, fed cum P A- RACELSUS 5/i$ radios huc requirat , fit hoc cancum pro- pter calorem , qui ad exficcationem neceffarius eft; fi eniax ópus fuerit, etiam absque fole, mezbvdo quadarm artificiali ^ fimilis éffe&us obtineri poffet. — . — Sic ergo nunc ex ominibus adlegatis circumffantiis luculenter fatis adparet , quod produ&um hoc proprie nihil aliud fir, quam: priftinum » maxima ramen ex par- te aqua orbacutm , um disass plenarie inturatum -— men: ovi. 5 Eft enim illicit. debificer favum; füfcum, quin etiam interdum ex rabroflaoum, adeoque externa facie uti- que ad fuccini ,, ve Gummi Arabici fimilirudinem accedit, revera ramen zeutrunr Boranr, riec ecíam adeo firmunmi eft, Quod í füccinum nori fic, jam faperius demonftravi , quod Vero etianr zec Gummi, ud Ref »a[íit, ex eo facile colligi poteft. quia liquorem , oleum & fal volatile alcalicum, five urinofum , is i adrad quale quid nec gnunmi, nec reina largire Cum quoque- ob tantani aque , : (bu phlegmatis , , ja- Buts & adbibitum propterea calorem , utique. non [e- vis alteratio in mixíone aC proportione ingredientium indu- &a fuerit, nulla ucique ratione ulterius adferere poffum, quod jam hoc albumen ex(iccatum quoad omnia ejusdem in- dolis it, uci antea; dumicanta aquae copia adhuc: admixta erat, hec fxpius repetitum illum calorem füftinuerat: quin immo id jam zuo modo amplius ut dieteticum confiderari & adhiberi po- teft non rancum propterea, quia tardius & difficilius in aqua folvitur , fed eriam, quia a diuturno iíto calore, durante ex- halarione aque, non exiguam. alterationem quandam fub:ic, ita, ut gre illud potius zoxium, quam «iile reputcrm, i 42 ex AA. M 252 Olférvatio LV. De albumine ovi fuccino fimili. fi eo quis interne uri velit. - Videtur i cnim mihi, ac fi illud, fi non ex capite putrefadtionis, faltem ex cipite di 'eítionis, liquid noxie ilius proprietatis adíciverir, cujus Do&iíf. BOERHAVE p. 227. 7^l. II, fug Chereiz mentionem fecit, quaque ordinariam putrefa&tionem longe anrecellere, fimi- lemque cum peftilentiali veneno inem perniciofam exferere perhibetur, | Summa igitur & cardo totius tei, circa ejusmódi i in- durara ova, vel etiam tantum circa albumina quosunque : demum modo exficcata, co potiffimum redit, .— | 34) Quod fundamentum feu caufa efficiens totius hujus 4mutationis nihil aliud lir, rea lenis calor & duse pu dum aquofaum, ... 2.) Quod albumen, vel etíam totum orüris mE fua tefta defticurum & privatum effe debeat, eo cafu fi adhuc recens , vel in forma , fua fluida confticucum fuerit; (iqui- dem alias, prour abunde r&otum eft, facilius putrefadlio álbuminis & vitelli, quarn exhalatio & indurgtio m «it os pet calorem induci folet; |. 3.) Quod e contrario in ovis, jam ad duritiem alioi i itemque recentibus cafu forfitan rimam aut rupturam in te» - fi^ , eique fubjacente membrana, na&is, dum fic vaporofa .-exbalatio non impeditur ; wigus dungen indurasio. parie ter evenire queat — ^ nei Pots 1 / 4.) Quod hec ugadieto quliber- ín tod calido, : non tantum in aprico, fed etiam, durante zítivo tem- - pore , fub /tecto , vel aliis calidis domus locis , five in feneftra, five ad parietem , in fcrinio occlufo, vel omnibus aliis in. 1ocis, dummodo ifta: albumen ambiens aeris regio calida exiftat , demum eciam hieme, vel. omni | | Mel bora : alio -—- — Faria, 69 decretoria fymptomata in gravida, 69c. 034 alio tempore in bypocaufto calido , vel alia ratione tempe- rate calida reddita camera, ficri & intticit poffit. | Reliqua: fatis siib ein adbudy.cum albumine aliique ová partibus a me infticuta experimenta, fufius explanata 1 ftam, quando diverfas iftas de Ovo habicas Lediones publict juris - facturus fum; fiquidem in prafentiarum non Rifí ca que. obfervationem de albumine ovi indurati fpedant, eam- que illuftrare , ant confirmare polonn, án medium proferre j vai zn Pa O8 SERE ATIO LI, : Dn. D. . JOAN. HERMANNNI FURSTENAU, Varia & decretoria fymptomata ir gravi- . da matri factui- innoxia. | 1 ; "emina nunc fere quádragenaria » decem lfver oria mater, in fecundo puerperio ab imperita obftetrice — imprudenter tractata, prolapfum uxerinz exinde reti- nuit vaginz, quolibet deiade geítationis cempore maxime ..moleftum, cui varices in utroque femore, & crure utro- Que, ingentis magnitudinis, eodem tempore jun&z , mo- leftiam didam non parum auxerunt, Sed nono & decimo | geftarionistempore hifce mirum quantum adau&is , incef- fum, fitum, motum corporis quemlibet valde impedien- tibus, alia infuper, eaque peffime nota fymptomata accef- fere, febris nimirum lenta, ab he&tica parum diftans, & "corpus reliquum, abdomine & pedibus paffim, & per in- * tervalla cumidis exceptis, exfuccum, & fceleci inftar tabi- dum confümtrümque reddens, füperveniente infuper ad ul-. timum fcabie & idero, habitum corpofis, mammas & fa- 4. P. M, Pol, F. Gg VPUM ciem ]ERP M. T cáchexiam. non unam in ax» te confpicere, jurares, gras | vix fpirante , ncdum fperante de propria & foetus vita ; que tamen ormnia ; edito: biniS'ex ordine vicibus, jufto tempo- - - re, parcu non adeo: laboriofo', fcecu: fano, & in hunc us-" E | que diem utroque füperftite;. in:torüm: evanuere, egraque. b | puerpera, exantlatis puerperii. moleitiis , cum valetudine in ^ gratiam reduc. — - A. Juter prafidia non n' magno: numero ufürpáta yenafidtig per utrumque geftationis cempus bis veltcr, & brevidüte. | parcum inftituta, primum: meretur locum ,. in. foemina hu- - qinorum, quamvis non adco laudabilium » abundantia la- borante; hinc vero prater. pulveres: cemperantes , digefti-- vos & nitrofos, ad ulcera mammarum: fordida externe Ef- fentism fuccini , interbe vero. Deco&tum Lignorum, occa- - fione interdünó ferente, & perfundorie magis, quam dara. — opera ufurpavit, In primis. vero pilulas balfamicas tum an-. | te, tum poft partum. frequenter, & cum infigni fru&u ad- fumfic.utéro cunrtoto corporelente& blandehincevácüaris, & ab humorum noxiorum colluvie liberatis; ficque omnis. bus-ad priftinum tonum redeuntibus, lllud deüique prz- termittendura non eft, cum ex addephagia, & ventriculi |. adeo vitio, ac cruditatibus nidorofis inibi colle&is, & diu ftabulantibus pleraque fi non omnia, fupra di&a Íympto- mata side dii o trahére, haud inani conjeGura. conftaret, . «gra tandem, licet invita; inedia , quiete , abftinentia , €on- fulto-fibi.a Medico. commendaris prefidiis , jam. ante - parcum. fymptomatà pleraque non equidem fupera- ' UE vit; tolerabilia tamen fada fuiffe, hys -" yg audita eft. | PCUL CO PN ; * f À " EU | —— ciem i cumprimis ire do mU. EL dM derurpanre, ut,- i & —épasmus ventriculi cum variis Jymptomatibus. 255 OBSERFATIO LFIL- Da. Da JOANN. HERMANNI E ÜRSTENAU, Spisqus ventriculi cum variis Iympto- paro ' qnatibus. Aosd F "eemina. 40. fere annorum, quz diu non SEE pepe- — ric, menfibus paucis, fluore albo, aliisque fympco- matibus adflicta, utcunque tamen ha&tenus vixit, &, Wi fame fides, vage libidini ultra modum indulfic, indeque in fufpicionem contagii venerei venit, perpetuo enim caufa- ria, faciem cretz inftar albicantem. corpusque cachedicum pre fe ferens, varia a Medicis & efnpiricis emetica, cathar- tica, &c. ufurpavit ,;non omiffo Lignorum. Decodo, a chi- rurgo caftrenfi propinato, Sed hifce nil quidquam juvan- tibus, quin naufea , vomitu, anxietate przcordiali poft par- tum urgente, febre lenta, vario fub. typoindefinenter vexa- tà, opem quarit ulteriorem a Medico, qui quam in fimili cafu cum fru&u pluribus aliis adhibuit, huic quoque egro- *t£, hec. absque. effectu fperato, adplicavit: medendi metho- dic Pramiffis nempe & interpofiris univerfalibus , ca- tharticis ; 'emeticis, ipfaque venzfecione & pediluviis ad menfium imminutionem, ventriculique cruditates egregie - facientibus, modo juíto adhibeantur cempore, auxiliis ; pi- ulis quoque balíamicis , & effentiis ftomachicis, tonicis, infufisque theiformibus neutiquam negle&is, pulveribus temperantibus, digeftivis abforbentibus, nitrofis cum cas- caríilla & cinnabari mixtis , & pomeridic aliquoties ufürpatis, atque diutius per intervalla continuatis id B, D. impetravit, - urmalum inducias primo faceret, candemque in totum re- mitteret; ita camen, ut ad cruditates nidorofas, diu nego- tium faceífentes, ac fcenam tacite ludentes, ( id quod plu- pou duci r- ribus Li 56 . . Olferoatio EF 1H. s bus aliis in egrotantibus identidem. notavit, ) 'effentiam ^ Clauderi alexipharmacam, ex fuligine & menftruo alcaling..— paratam » baud absque fucceffu optato propinaret, l4" Cono OR SEREATIQNLE UL 16 Dn. D. JOANN, HERMANNI FÜRSTENAU, — Adfedtushyfterico fpasmodicilethalesam 3 à contagio venereo ? — d Pu ! JM AK : ; Y j ^ x 1 f ; j E (^ pasmodica fymptomata noftra etate plusquam familia- — Q ria & (ub. vario typo in utroque fexu fcenam ludentia | — occurrere, conftat ; eademque a variis excitari & fo« ' veri caufis , cám in celeb, Dz. D. BUCHNERI Aifcellan. phyf. 1 med, mathemat, An, 1730. M. Jan. p. 235. quam in Differt, de 'Ufz e abufn acidularum-in Adfeclibus fparmadicis , oftens fum eft. Plerumque tamen periculo carent, & qaos, vel 7. quas femel invaferunt, ad. feram usque fene&utem comi- tari folent, nullis facile remediis cedunt; illis tamen, que I, c. laudara fürit , exceptis. Quo vero h. t. funt. frequen- tiora, co majorem attentionem. penes intelligentes merito. ^. excitant, prafertim quando , rarius licet, funeíta fiunt. €u- ^ jus quidem eventus cum duplex tnihi , idque notabile vale de exemplum , in fequioris fexus fibje&is, media etatis, notare licuerit, ia eam incidi conjecturam , annon utrobi- que contagium forfan venereum poriffimum in culpa fuee rit, icabie rebelli & ferina in altera, ia altera vero fluore alc - bo febre lenta & funilibus futpedis admodum fymptomati-- bus, utrinque autem vita ante acta, & fruftraneo optimos fum prazfidiorum ufu, fidem facienri»us. — Licet enim va-- rii generis m«dicamenta, fpeciatim vero pillule balfamice, ^ E(l, alexiph. Clauder. Caítor, pulveresabloibentes falini cmi- RN E - dd vof Wei m E . Aifelus byflerico - fpasomodic TR 65c. 257 eum cuim cafcatilla, ut fapius alias, ita hic quoque UTEM fem ab initio praítare vidérentur effedtuni , nunquam ta- inen conítaüs fuit levamen, quin utráqüe aliquoc merifium ! fpatio, exquilitis abdominis doloribus riiferé confecta, can- demque viribus orünibus éxhaulta faris cederet ; fectionie eadaveris utrinque vel nor conceffa, vel certis de caufis in- termifla, üt incercum etiamnum fit, an conje&türa mea ves f€, an tüinus fundáta fic. Quare eandem non nifi proba. bilem & fub formidine óppofiti . vendicaris aliis ád. mini- inum; qüibus ip fimilia inquireadi ubériof forfan fuppe- tic biitalio: fubrminiftráre volui, ut dáta iila follicite inda- garent, ari videlicet & qua forter rátione contagium ejusmo- - di veaereüri intimius adrniffum vifceribus: talem adfrica- 4re poffic labémr, quz fpasmorum veliemeritiam augere, omnemque medicamentorum efficaciam eludere valeret , id quod analogia a fcorbuto, éjusdemque fymptomatibus, paffim. "Y ER haufta uique admodum EEHRMEAE red- dit, - OBSERFATIO. ax. bif D. JOANN. HERMANNI FURSTENAU. : . In cafu ab alto. fingularia. 'aríam ni cadentium fortnam Ólao BOR RICHIO in | A85js — Hafnienfibus laudatam , & egregiis exemplis confirma- ^, tam, revera expertus eft, vir 4;O, aünorur , qui da- ta Occifione plane fingulari, fed. non eque divulganda ex fuperiori aedium conrignatione -in p: vimentum lapideum "aptus , in offe facro confedic, in itinere quidem occafione e funis, accollendis & remittendis ponderibus fervientis, non. - nihil remoratus; Elevatus ab adftantibus & in le&um trans- datus ingentem ambulandi impotentiam inox animadver- | e$ 3 tit pow 9 238 : Olférvatio:. LL tit, coofiféffa fn ul alvi & uring difficilior & impedito fucceffu, (fiquidem urina per. triduum fere vix gutratim pro- - diit, de reliquo plane fupprefla fuit. Vocatus prater Me- "n dicum loci prafencem alius, & de his omnibus re&e infor«- . matus, & inprimis abdomen i in regionc hypogaftrica ad- modum inflatum , cum duriore tumore, capitis infantis ma» snicudinem referente, rem in ancipiti verfari E neutiquam diffimulavit. Prior quidem. Medicus multa de cono & ato- nia veficz , ejusque fphin&eris differens , rem camen natu- liis, mmixturis, ur vulgo dicunrur , cordialibus , & fimili- bus tractandam eífe autumnavit , pellentibus vero & fti- -3nulantibus nullum plane locum conceffit. Alter vero ope- ram effe navandam , ur I(churia pertinax, fonticum certe malum , quantocius tolleretur, tanto acrius conrcendit, quane to majus periculum ex alvo pridem. ar&e claufa, nunc pet- petuo fluxu vexata , imminere videretur, Jun&is itaque vi-. ribus & communi confilio absque. ulla mora pulveres ab forbentes & fimul roborantes, ac modice ftimulantes , ex Coralliis , füccino, Cinnabari; Millepedibus, Tartaro vitrio- lato , Nitro & fimilibus compofiti, parvis fed repetitis do- fibus exhibiri , (imul & fperma.ceti cum oleo Amygdal. dulc. . iofufumque ex Virga aurea, Millefolio, Hyperico, &c. ex» . hibitum fuit, eo quidem eventu , utfequenti mane, & di- arrhocam r emififfe, &. previa bisndi quiete, urinam femel & iterum in notabili copia prodiiffe & eger &. adítanres ]zti narrarent, . Hinc tardius quidem plenarie ramen cum - valetudine in gratiam rediir eger, nifi quod biennio fere poft fama haud fallax increbefceret, agrum liberis: frocre- Res non amplius parem cffe, feu impotentia virili labora-- T rz viribus relinquendam , aut non nifi generalioribus auxi-- e. Quod utrumque certe phenomenon iíchuria & impo- Pisonis virilis, nullis neque urine fecretioni & excretioni, - neque ferninis. claborationi dicatis organis lafis, non aliun- de di nifi a a nervis. a offe facro jipizin dpt: & ad veficam inteftinum rectum & iude genitalia tendentibus, derivan- dun erit. . M ia OBSER/ATIO LX. "Da. D. JOAN. HERMANNI FURSTENAV. | .. Percullio Abdominis brevi lethalis, ! j uflicus 30. fere dtinorüm , lignis e fylva in oppidum — transvchendis occupatus; equi pede in abdomine ;pet- - cuffus, anxietates. pracordiales vehementes, vomitum & fingultum expertus, opem quarit, ' Locus perculfionis . erat in epigaftrio, illo vero curarius examinato, nullus tu- mor , neque alia lafionis veftigia extrinfecus adparuere, nifi -quod c duodecim fere loris ab inflicta plaga elapfís, tumor in loco preprimis lzfo confpicuus, per cotum deinde abdo- men extenderetur, nec nifi cumi obitu egroti remitteret, Exhibita mox remedia refolventia, difcurientia & tempe- rantia,. ex abforbentibus, cinnaberinis , nitatis; aliisque, non -omiffo fpermate ceti, & rcliquis fanguini congrumato pro- prie dicatis auxiliis, non quidem omni effe&u de(tituta fue- re, plerisque inde mitigatis fymptomatibus, & quiete opta- ta corpori lefo indudaj fed paucarum intervallo horarum omnibus recrudescentibus, fruftra adhibitis quoque exter- nis, clyfteribus ,. fotibus , cataplasmatibus, linimentis, alvo itio duriflima , brevi xd florem redaQa, &ger, 36. dbi in- fios plaga horis.vix elapfis, vitam cum rmorce commuta- Se&tio cadaveris licet non fuerit adminiftrata, offe- ELS quippe denegata, nullum tamen eft dubium, quin uxta BOE NIZ M de Renunc.,vulner. p, 24. € 328. diaphtag- E Bii notabilis lefio adfuerit , & eventus adeo tragici ac fu- iranei- caufa extiterit. | tito ; 1 | | OB: 7^ E OBSER VA T ince f. D. JOAN. HERMANNI FURSTENAV. - . Diabetes fpurius, cum dentitione difficili & Í verminatione complicatus. . ^. 3 Ds in verum & [purium vulgo difpescitur, in quo- E nam vero urriusque difctimen confiftat, non ung : . eft Pra&icorum fententia MeBlicorum, Plerique te | men in eo conveniunt, quod in vero potulentorum vix ade | fumtorum quoad externam faciem nulla fere matarío de« : ' prehendatur;; in ffario vero urina aqua inftar limpida cons - fpiciatur, Verus diabetes , uti rariffimus, & a GALENO, immo plerisque forfan aliis Medicis nobisque vix femel at- | que iterum obfervatus eft; ica (purius frequentioribus notas - tur exemplis, cujusmodi. nobile pre ceceris nuper admo- 1 durn occurrit in puero vix duos annos nato , pulchre ado- lescente; & duplici juftaque- dencium ferie, exceptis. molati-- 1 bus nonnullis, przd to. Accidit, uc horum uno exicum 1 moliente, puer absque caufa manife(ta, nifi quam. a)3nTa- 4i. huic atari alias familiaris fuppeditat, infolicum pre fe | languorem ferrec, & pfaiter: tenesmum , ascaridum non - tantum, fed & lumbricorum haud fallsceer indicem, mirum | j ciborüm faftidium oftenderet, quod camenludendo & blan-- : dicendo, ut facetis eft moribus; diffimulavit, quiam morofi- - tare alias frequenti prodidic, — His junctum eft infolitum & | fere perpetuum urina limpidz profluviuin, quod tanto ma jorem parentibus incuffit terrorem, quo rnajor fimul & per tinacior fitis przfens & atrophia corpusculi cenelli & ante . rorofi non tam imminere, quam adeffe videbatur, Adbis -. bitis camen nervinis & anthelminricis, uc. & roborant uj. 8c BPRMIEPHUDR, in quibus ethiops.rmineralis , cerra caces bs Diabetes [purius , cum dentitione 6c, — 94y-. chu , iptumque niuum cum (alibus digeftivis & abíorben- tibus mixtum prirmas tenent, puer b, D. brevi convaluit, pofteaquam prater lumbricos paucos, materiam purulen- tam &mnuco(íam , cruore permixcam , alvo aliquoties excre- vit. Horum caufam pheznomenorum & complicationum non equidem inepte, a diftributione paris nervorum vagi & intercoftalis, per os, canalem incefítinorum & varia abdo- minis vifcera, ipíasque vias urinarias , fed & pari forfan jure a fluore quodam fanguinis & lymphz, in falivatione, alias dentitioni familiari, confpicue, vel etiam a pun&ura ver: mium in vicinia morficantium , derivare licebit, jte uSelioliolh. c Adfe&um hunc fuiffe fpasmodicum, talem vero «que ac vitia urinz, cum inceftinorum lumbricis notabilem ale- re confenfum , Obferv, L X7, Lib. I, Clarifs, PECHLINI1fi- dem facit, cui ticulus prafixus eft: Mortà verminofe fubdola ffecies , mon fine jucunditatis , fed & commiferationis fenfu, fi diritatem adfe&tus confideres , tota perlegenda. - C Rintelto Evfordiam tran$milfa | | so o8. 4. Ju 1737.) : |. -. OB$ERFATIO LXII, | - Dn. D. TOBUE FERDINANDÍ PAVLI, —-- .Feetus ex caíu deturpatio. I2 4 ^vwummum fapientiffimumque univerfi hujus creatorem, b id ipfum certis quibusdam , & quafi immutabilibus ad. ^^ ligafle, immo fubjeciffe legibus, quilibet attentus cau- farum naturalium , earumque effectuum contemplator'ani- amadverre, , Has leges philofophorum cohors generali vo- (A PLM, FOLE, ce l i4 -— - -— t | 232 Olférv, LXII. Fit igtur ex cafü iebuipatio, | j ce ndture "ndigitare: confiere: ilter dune tamen illas. etiam ; quasdam limitationes , pro varietate circumnítantiarum in- ' tervenientium , pati, cum admiratione, immo: (tupore ob- - fervamus , omiífis innumeris, qud in'vafto natura ambitu- quotidie conüingunt, fi arduum gezeraziona. & formations —— fetus negotium paulo accuratius conteriplemur, ftupendas. 1 obfervare licet anime , ejusque faculatis, phaatafiz, pro - — vària ejusdem a diverfis cauffis adfeQione, vires, adeo, ut^ . ordinarias leges eximie immutare, fi non plane transgredi. | videatur; ceftantibus de eo compluribus , Medicorum, Phi- lofophorum & Hiftoricorum fcriptis & relationibus, Nom - minus etiam obfervacu dignum eft , quod non femper vio- - lenti, fed & placidiífimi motus, animam in foetus formatio- ne turbare: valeant. Sic mulieris cujusdany gravide, fub. moro veríantis , cui mora plurime in diverfas Corporis par-- tes deciderane, licet eadem non adeo avide adpeteret , fee- | tum, jufto tempore exclufüm, fequioris fexus, variis in los cis, verrucis, niori fructum stfodetufibud refperíum fuiffe; i Sénnertus auctor eft, cui nunc aliud quoddam; excauía vios. Ei . lenta prognatum, fubjungere libet exemplum, — » Fcemina temperamenti cholerico- fanguinei, verüiginifre- - quentius obnoxia, & aliquot liberorum mater, pritnis 1 ingra- davitionis menfibus per fcalas praeceps fertur , & caput in par- 1 te poftica graVirer adlidic, indeque tandem feptimo menfe aborrürn paritur. Foetus erat. fexus virilis, per bilióriumi vi- | 4 talis, & quoad fingula membra perfe&us, folo capite exce-- pto . cujus otciput admodum deformarum proríusque de» preíffum & planum erat. Aperto cranio cerebri eque ac 4 cerebelli, quoad ordinariam fübítantiam' & conforriatio o * nem, ne veítigium quidem adparebac, fed loco hor E mafla quedam confufa & informis, grumofi inftarfanguinis, — peculiari tunica obducta atque i&chifd; confpicie ebatur, que -— "ti dubio. cerebri T cerebelli, ex inc lapfür & ford ,.— | mavis : y 13 / Pe | 2 lere, LXHI Fetur menfiruatus. 243 matris impreilione Vrai vices fupplere- debeat, med .l- la Prid qucm integra atque illa-fa [ubfiftente, . "vts deer OBSERZEATIO LXHL ^ ^. , T he. TOBLE FERDINANDI PAVLI. nes diss on ^ Foetus- menftruatus. PT urgationís. menflruz negotium in (equiori fexu maga |. (olet effe momenti , fatisque exactam femper iererur *. attentionem, five illud theoretice , five practice, aut the- rapeutice fpe&ecur.. Excretione enim hac naturalitér coa- - fticura , fexus.illius. fubje&la a variis, iz; que molef(tiffimis mor- ..bis prefervancur , fecus a multifaria motuum morbificorum - | fjndrome oppreífa, miferrimam degunt vitam. In prirnis ve- £o in juvenculis tribucum lunare mulcum negotii (xpius facet- £fit,anre quam prima contingit eruptio, juftumg; in ordinens tedigitur. Quante hic exaudiuntur querele & quam pet- verfa medicationes , pervicaces muliercularum tentariun- cule, ftolido aufu füfcept , proritationes przcoces; hinc perturbationes. «economiz anitnalis totius, cum valecudinis 3Qura experiuntur. — Huc fpectat quoque anomalia, qua | fxpe ángenti cum toleítia, modo per canthos Erb fe5; vel aures, modo per gingivas, digitoruin apices, per amimarum fororiantium- papillas, porro per umbilicum, | per: crura, veficam, immo per alvum, excretionem talem Aanguinis contigiffe obfervatum fuit. — lnterea rarius quo- que evenit, ut menfítruus hic fluxus in infandibus recenter | natis occurrat, cujusmodi £kemplum idcirco in medium producerclube. —.. ^. - Uxor fütoris Uratislavienfis viginti novem annorum, 4gntetriennium, absque magno labore, pucllam enixa eft, Weiamuidom formoíam quodammodo tamen debilem , & Y n | Hh2 ^ tene. tenerioris: Unerar monm Mulier fcezus hujus Curám.gg- 3 rens, linceamina deprehendit circa genitalia fanguine eden : remque hanc infueram puerpera ftatim indicat, qua inde 3 perterrita, quantocius id mihi nunciari jubet. Cum Wd foccui nullam illatam fuiffe violentiam intelligerem 5 dpfe 7 ] mirum Boc accidens inveftigaturus, ad puerperam &ccedo, p folutisque fasciis novam fanguinis floridi maculam, fub ge- | nitalibus adparentem , confpicio, Ulterius hinc "oci » an foecus jam fuxerit, quidque mammsz praebeant? omnia — re&te fe habere, neque puellulam ejulacu, aliisque geftibul dolorum vel corminum: fufpicionem dare; percipio. Uhd- , riorem ergo attentionem & puerpera & adítantibus ferio j commendans , inprimis juífi, ut feces probe infpicerent, t quidve porro eveniret, mihi nuntiarent, Sic ergo & ipfe $ vidi & ex puerperz aliarumque fide dignarum mulierum — relatione certior redditus fui, fincerum fanguinem 1 octiduum, ex genitalibus efBuxiffe , puella interim falvaHa- [d mnaque permanente, Mater, durante geítationis cempore , 1 bis venam fecari cutavit, ceterumque integra gavifa fuit va- lecudine, exceptis crebrioribus narium hamotrhagiis, & fe-. - bre tertiana intermittente , per tres feptimanas durante, - Puella ipía vero, in hunc usque diem, vegeta & fana vivit, EC 'fluxumque fanguinis non amplius experta, bipes quoq * ' variolas iet " T m OBSERPATIO LXIF. : E 4 Du D. TOBLE FERDIN, PAVLL Paralyfis manuum febre curata. 37 M5 unum in alterum degenerare, plure eorum | complicari , immo ban ab altero exfuperari, & — €urari -— Oiferv. LXIP. Paralifte numum ipi fr curata. 245 m t e t ttt Á it —Á —— curari per experientiam Pra&icorum cu. cuilibet abunde jam innotuit. Mulier. quinquaginta annorüm , choletíco- melancho- lica, multis laboribus, curis & aéris injuriis attrita, cum co- lica nephritica fubinde confli&ari necefle habet, quam pa- - themara hyíterica ordinarie excipiunt; alvo infüper, quan- . do etiam fana fibi videtur, fepe per incegrum octiduuin con- 'ftipata, Hac, circa equinoctium vernale hujus anni, chira- gra adficitur, digitis manuum fub acerbiffimo dolore rigi- gide contra&tis. À medicamentorum internorum ufu pror. fus abhorrens, & idcirco varia exrerna, v. gr. linimenta & fuffimigia proprio aufu paulo crebrius & diutius in ufum trahens, eo candem rem deduzit, uc plenaria paralyfis bra- chia manusque infeftaret, remanente tantum obfcuro dolo- ris fenfu, Summe abinde perterrita confilium medicum re- quirit; aft, cum prafcripra blandiora laxantia, diaphoreti- ca temperata, infufaque cheeformia nervina & fanguinem depurantia, per aliquod ternpus ufurpata , no*t ftatim fpe- ratum przftarenr effe&um , cura candem, ob egre morofi- tatem, & icdft4mehtora fedliaónem , abrumpitur, Vires atque adpetitus ciborum utcunque confítabanc. Do-. lores i in manibus , (ramquam certiffimum füperítitis adhuc energia naturz indicium) fubinde recrudescebant ac inva- escebant, motus quoque liberior quodammodo reftitue- batur, "Tandem febris inrermittens cerriana, arbitri oprimi vices gerens, fuperveniebat, quz fpatio trium feptimanas rum hanc paralyfin perfecte fuftulit, priftinamque fani- tatem aegra, de eadem fere defperanti, ieli- . €ker conciliavit, "Hh 3 iai OBSER- jy m6 ^ OMrvao LXV. 00 Uo OE Dn. D. TOBLE FERDIN, PAVLI. — Fecum alvinarum fanguinisque excretio ex inguineexuleerato. ^ ^" ^- ummi numinis fapienriz abyflam, inter ionumera illius - opera, etiam tortuofo inreftinorum canali admirari li- . €et, five miram & ftupendam eorum texturam, five varios quandoque protjus gattaoRiiaanios Aeon gi- &es, quibus idcirco fequentem jungere placet cafum. | Uxor — Zytbopoii, viginti quinque annorum, carnofi corporis hae | bicus, ad cachecticum camen ftatum declinantis, ante quia- quennium primum fuum partum, ob grandiorem foetum, laboriofe fuftine, ' Abhinc tuberculum durius, juglandis . magnitudine, in inguinis dextri fuperiori parte, fed indolens, fentit ; bienaio vero przterlap(o, fuppretfionem menfium, - Cui fzpius alias obnoxia fuit, animi deliquium frequen- tius recurrens, aliaque nove conceptionis indicia experi- tur, Interea tardior alvus ipfi fubinde multum faceffit ne- gotii , cui borborygmi, flatus egerrime prodeuntes, & can dem tormina moleítiffima junguntur, Tentatis incaflum zm ! rimis, ad clyfteres emollientes confugit, fed itidem absque . ullo effeu: moz enim animi deliquium, ru&us , naufea, - vomitus & fternuzationes fuccedunt, clyfterque unacum. fecibus fuperius eliditur. Zgra fub his cumultibus randem fibi reddita, veríus latus dexcrum de fragore, doloreinten- - fiffimo, & exorto, eodem momento , infra fuperius nota- rum tuberculum, novo rumore anxie conqueritur. 'Ad- - ftantes rem ita fe habore ftatim deprehendunt & obftupe- "fcunt. In confilium vocatus, tumorem in inguine dextro - obíeryo , ovi gallina magnitudine, cadtui cedentem ; «ids rogus lv ous 000 50s Belgis Feam alumarim fanguinisa; excretio ex inpuin. 247 | diente ; & bubonocelis fpeciem fingentem. — Igitur vires «gra artriras & pertinacem alvi obítructionem probe per- pendens, optimia interna pariter, ac externa, per aliquoc dies prafcripfi remedia, — Aft peífimo plebecularum more, me infcio, aures pervicaci anicule accommiodanrt, atque perverías ejus medicariones admittunt; tumore initerea ma- gis increfcente, fimulque continuantibus animi. deliquiis, dolore intolerabili, alvique occlufione , ac candem füuper- J veniente inflánimatione graviori circa novum illum tu- berculum, quod poftmodum fponte plures variis in locis ruptüras-paticbatur, ex quibus magaa feri corrupti co- pia, unacum fcyballis, profundebatur, Peífima interim é4uus, his non obítantibus, perverfa fuz methodo , (ad- plicando nimirum fotus calidiffimos ) pertinaciter co usque infiftebat, donec maritus & cognati horum omnium per- tel, multis eam increpationibus , foftriloco, expellerent, | quo fato, dein «gra, Chirurgi manum formidans; proprio | aufu fuafuque muliercularüm, emplaítris.loco adfe&to im- pofitis, in tantum ad minimum. beneficio naturz reftituc- batur, ut remanente unica apertura fatis notabili, feces non folum. per eaim , itemque adíumta, parum immutata, cito: | brevi mora prodirent, fed. & menítruis periodis , dum n iftud folenne per ordinaria loca folvebat, etiarn &mpwinió finceri portio quzdam ibi infimul emanaret , nec non, poft quemcunque vchementiorem corporis morum, pariter fanguis, modo fincerus, modo ferofus,, codem lo- j eo proveniret. Ex hisergo probe Bifideracis non obfcure C uielin vi- Bibeatdainicis: & in primis inceftina, in hac foemina , male: fuitfe conftituta: indicat enim hoc carameniorum frequens füppreffio, pertinax alvi.obftru&io, cormina atque flatus, qua otnnia tonure ipte(tinorum eximie debilitare , eaque Eme usque diítendere. potuerunt, Quod vero de pre i. HR r di- 20 - Olfervatio LXPL NM reliquo inter rariores referendus fit hic cafus, vel ex eo fad - cile patet, quod gta adhuc fuperftes fic , & fi non perfecta, mediocri tamen fruatur fanitate, cum e contrario rufticus "ille, cujus /4o WOLFFIUS mentionem facit, ex fimili adfe- — &u intra brevius cemporis fpatium occubueric ; quamquam etiam alius a Zeanze RHOD IO — meliorem fortu - nam fuerit wiegt OBSERFATIO LXPL - Dn. D. TOBLE FERDINANDI PAULI - Hiftoria Febris catarrhalis. maligna, verna " libus menfibus Anno 1737. Wratislaviee &. in SPmpiurim Sileftze locis epidemi- d Panic ee graffantis, cie : N» novi fub fole . evenire, quod non prateritis tema - poribus ab antiquitate fuerit obfervatum , veriffi- 7 mum eít fapientilTimi regis Ifraélicarum effatum diu- curna experientia. confirmatum, Idem etiam demonfítrae febris ifta, rudi jam Minerva breviter delineanda, utpote. que.non prima vice hifce noftris diebus in fcenam prodiit ; teftancibus hoc compluribus celeberrimorum pra&icorum - fcriptis, nec non annalium , magno numero cxtantium, | voluminibus, Facies autem illius, prout noftra in praxi - eandem contemplari licuit, calis circiter erat : Ineunte men«- - fe Martio a, c. caput erigere, tragicumque fcenam ludere - inchoavit, poftquam elapfo anno complures regiones dus riffima illa fereque univerfali adflidte fuerant calamitate; | quam inundatio enormis aquarum, alveos fluminum fuo-- rum tranfcendentium .& fegetes, prata , campos, aliaque fündirus M cuumescc unacum pluribus aliis deplorandia - dams Hileri: febris m ilis 0727, gra. 249 dampnis illatis , precipue autem fumma illa caricas anno- "e, induxerat, eoque ipfo perniciof hujus febris prima proculdubio fundamenta pofuerat, Primam autem certif- fimamque ejus invafieonem ordinaire indicabant przcedens- infolicus. languor totius corporis, inprimis artuum , ca- . pitis debilitas, animi moeror, coryza humida, vel ficca, raucedo , cuffis, dolores rheumatici, per varias corporis "partes vagantes , quibus dein fuccedebar levis borror, cum "itus plus minusve intenfus, cum molefto przcordiorum dolore cenfivo & puncorio, in ipfo etiam dorío, immo *quandoque circa denres fefe exferente, conjuncta naufea, quam interdum vomitus, modo biliofus, modo pitutiofus, excipiebat. 'Accedebanc porro vigiliz, fenfuum ftupores, abalienatio mentis & deliria, modo levia, modo etiam fu- Tibunda. Hzc ipía fympromata. per aliquor dies aegrum inifere excruciabant, ejusque vires plane profternebant, fu- "spervenientibus fimul modetatis, vel copioffotibus fudori- bus, pro diyerfitate regiminis & quantitatis medicamento- fum adíümtorum. Tandem fi natura ob morbi vehemen- tiam fufcipiendis ac continugndis neceffariis & falutaribus Totibus fe - & excretoriis impar erar , infequebantur tremo- Tes labiorum & maxilla inferioris, icemque fingulcus, fpas- 4ni & animi deliquia, fub quibus etiam communiter die quinto, feptimo, nono, vel ad fummum undecimo, vitam €um morte placide commurabant egri. In quibusdam di- —arrho plus minusve funeftz occurrebant, urplurimum autem alvus per plures dies ad(tri&a erac. Dc reliquo le- ^his, minusque coacta diapno&, potu fufficiente aquofo, fucco citri acidulato , vel infufo calido Thea adjuta opti- fme e & feliciffime judicabat morbum; fubinde camen pur- 'à alba, vel rubra, modo folitarie, modo fimultanee , 4mmo etiam petechiz erumpebant fauíto infauftoque cum pe Senes raro & non nifi fp oradice infeftabaucur , de- v, P, M. FA HH. : Cume mw E93 ^ y N . bh | QR es xs Olfervatio DXF.«4 — l í s MM : ; FS - Kam ] D - ' — '€umbentes vero ut plurimum morti fuccumbere cogebau- | tur, Medie atacis fubjecta, absque ullo fexus difcrimine frequenti(fime hec febris adoriebacur , & fubinde proíter- nebat, Mirius agebatur cum infantibus, qui leviffime , quan- doque per tres, quatuor , vel quinque dies décumbebant: in primis illi, quibus provida fagaxque natura modicam finceri (anguinis quantitatem, fpontanea hemorrhagia per nares falutariter detrahebac, — Cholerico- fanguinei , melan- cholico - cholerici , fcorbutici , gulofi & vinofi gravius adfli- gebantur, mortique utplarimum tradebantur, Ex his er- - o nunc merito concludere licet, febrem hanc epidemicam "ad cararrhalium claffem potiffimum referendam effe, quem- admodum ctióm. de maligna & contagioía ejus indole ' nemo facile dubitabit, fí modo ram ingentis decumben- Ya tue an e£ or isi tium numeri, quos inter & Medicorum quidam referendi ' funt, quam funcrum frequentia aliqualem rationem habue- - ri. n ipfa denique curatione, cum jam fatis conítaret, | febres hasce acutis & exanthemarticis accenfendas eífe, pri- ^uo ehm marius femper co directus erat fcopus, ut excretio periphe- rica, quz tunc femper utiliffima fummeque neceflaria eft, blande promoveretur & confervaretur : Hinc cemperata be-- zoardica liquida zque ac pulverulenta, magis tamen fixa, quam volatilia, quorum communiter Pradici fcriptores | € amplos exhibent catálogos, convenientiífima fuere, con. - jun&dis Decodis fimiliter bezoárdicis, v. g. Berolinen- - fium, &c. potuqueaquofo, nunc calidiore, nunc frigidius- : culo. "Venafe&ionem, exceptis plechoricis, atque diatg. vinofe adíuetis , ante morbi accellum fufcipiendam, fpe- cialis hujus indoles, rediaque ratio & expericaria difluade- | bant. Idem de UE gornnot id primis drafticis, fentien- - ri dum fuit, Turgeícentia materie peccantis, in humoribus inordinate flu&uantis , fi negotium facetleret, prater medi- camentca temperantia , fpeciatim Veficatoria, nuchae , vel alo - hi! De Pelecatio, five de Ardea ro[frococbleari. 251 alii regioni adplicata , optatum femper procurabanrt cffe- &um. Idem de clyfteribus, (ub diuturniori alvi conftipa- tione , cempeítive in ufum vocaus, efto judicium. La ( Fratislavia Erfordiam transmiffa. (04. 19. Ji, 1737.) | OBJSERFATIO LXFIL | Dn. JOANN. LEONHARDI FRISCHIL pelicano, five de Ardea roftro cohleari, ereniffimus Princeps, . Chriffiianus Ludovicus , Marchio "U& Brandenburgicus, patruus Regis Pruffiz FRIDERICÉ V WILHELMI, fub finem menfis Aprilis , paulo ante obi- fum fuum , avem mihi mifit, quam in regione noftra, & 4n agro Berolinenfi, in quo fedes Principis erac fita, vena- "tores nunquam viderunt, uc nimirum brevem ejusdem de- fcriptionem transmitterem, camque more meo erigendam; ac pellem ita etplendam curarem, ut diutius confervari EMEM . |. | | .. Propter fingularem roftri formam Graci hanc avem, a grsAsxic oo , feco , €f zr6Aswe fecuri, adpellarunt Pelecagum. A fecuri fcilicet ea, que fabris lignariis Germanice Zvvercb- 4xt dicitur, Latini vero ob eandem roftri latitudinem de- derunt illi nomen P/ate« , five Plateola, Angli a fimilitudi- | ne palz , inftrumenti. fofforum, Germ. Scbauffel, vocant. .eam Scbofffer , tefte SXSINNERO, | MENAGIUS in originibus lingua Gallice, ad vocem écofley citat SKINNERUM, fed non animadvertit magnus hic inter fuos Ecymologus, ex eadem yoce Germanica Scbavffel RAD. écoffie orcum effe, i EM ! 112"-— TU Mc" 3:3 ^- —Olfervatio LXPF1L- - liinc non mirum cum hoc nomen tanto viro ignotum fue. — rit, quod imperirum vulgus id plane diveríz avi, nempe ' AMilvio impofuerit. Germani aptiore comparatione cam, a roftri forma cochleari, vocant Lefffer , (ive Leffel - Gans, praeferendum tamen eft nomen £L effel - Reiber.' dnferem vo- canc propter album colorem, qui preter olorem, in aliis. hujusmodi magnitudinis feris, & in aqua natantibus avibus, . ratiffimus eft. Deinde, quia eam viderunt natantem: prz-. | dam enimi in profundioribus aquis natando interduni per- fequitur, longoqueroftro & collo protrahit, Proindeetiam ^ analogiam quandam fecuti fürit: Habemus enim anatum . fpeciem , quam propter eandem roftri latitudinem voca- mus Leffel - Ente. Hac interim occafione GESNERI obfer- vationibus, figure hujus avis, quz p, r66. Libri de 4vibus, .— extat, fequentia addere placet : UE UH "l 1.) in aulis quorundam Magnatum & Principum in- £É cér aves rariores etiam pelecani cicures habentur, e, gr, Pe-^ croburgi. Cor ME Siena qM 2.) Roftri figuram propter longitudinem & laritudi-, — nem ab, P, Fig. 2. adpingi curavi, neprolixiori defcriptio ne hic opus fit, in qua lic, a. a, a. a. iridis oculorum rubi- - cunda particulam ; £. £; limbum nigrum in fronte; c.e, nares ; d. fpatii in laciore roftri parte luteum colotem mon- | ftrac , reliquum énim roftri rigrum eft, excepto limbo: | ejus, qui dilutiore coloris obfcuritate fe diftinguit, & in-.- ua limbum , exceptis extantioribus partibus, quz per fri-. &ionem aliquid nigri coloris omiferunc & lucee funt. In. — Gesneriana figura dentes roftri molliores, quos anates, mer-. gi,& aliz aquatice aves in fuperiore & inferiori roftri pár- tc habent, exprimendi funt. ^ Per cos enim aqua, tam- — quam per duplicis roftri interftitia, é roftro effluit, rema. — nentib us patcbus cibi craflioribus, Propterea inferior pars. | det | roftri — - 4 i n D 4 * E" pelecano:fi free ve de id lea roflre tochleari, 253 —— À — róftr tantám cavitatemi, quantam GESNERI figura mion- firat, non habet, Nec eam jeu» lingua hujus avis, qua breviffima eft, réquitit: Ni- ger quoque frontis limibus aj radicem roftri Diem umbrá indicari debuiffet. - 4) Plumas longiores in i en quas in GESNE R16- gra. Ículptas video, in pelicano, nad ego in manibus ha- bui, non obfervavi. 5) In ftomacho; quem longiorem habet, ut pifci alicui iütegro, & quidem non e minimis, fpatium im. inveni mul- ta cochlearum aquaticarum fagptsn qa indicia cibi fui or». dinarii, 6) Pedes iti GESNERI figura. nitnis enu funt, multo tenuiores. habet hac ardea, 7») Squamz, quz pedes tegunt, Jap jühc - 8) Cutis quam palmipedes aves inter digitos pedis habent, pss eorum taütum usque ad fecundum articulum cu- jusliber implet, Nam propter pedum longitudinern , qua majorem aquz profunditatem attingere poffünt, commo- dius narat parva hac cuticula; quam anates brevibus fuis pe. dibus, & multo latiore cute in minore aqua profunditate. 9j In albo €ollo expHimendus eft luteus p Mh Es Qui il- lud cingit, . | 1o) Íngluviem ad peius nullam inveni, quam in aliis avibus obfervamus, | 11) In confinio colli & roftri, fub gul initiurn, faccus eít inplumis, cute rubicunda, qui poteft in rugas fuas colli- gi; ut nihil ejus extet , cibus tamen pugni magnitudine in- geri poteft, ibique retineri, donec ftomachus eum, quo re- plecus eft, digeílcri, |Commodum etiam retinaculum eft, hé éuendtorm cibum, quo pullos. res quemadmodum Ci- li5 coni& 25A " Olferuatio LLXEML M Ee 1 . coniz, e. quo ; in nido, cibum. pro. pullis solledum; facilius " evomere poffunt, 2 .12) Ungucs tandem in Gesnerjana gura fculptor ni- — tnis acutos fecit, | - Hujusmodi errores nidi in editione. figurarum o- | mnium propemodum avium in Germania correxit, qua- rum prima e duodecim claflibus , quibus omnes in mundo aves continentur, cum dimidia Doubs d jam abfoluta eft, & Berolini venalis proftac apud filium meum Ferdinand. Helff- reich Frifcb, qui eas in aére fculpfit. .- Minores aves ea magni- tudine funt, quam vivz habenr; majorum adnotata eft: | meníura, Coloribus prererea. pidtz funt, quos in. exempla-. | ribus ad vivum, ut dicunt, eredtis in Ornithophylacio meo; | monftrare poffum, ad incrementum egregiz hujus partis hi- | ftoriz naturalis; ne doctis amplius-figurz rudiores,. quales . in 4LDRFANDO & GESNERO iu ligno fculptz funt, aut in 70 N $40. NO in aére quidem fculpre, fed fimilitu- dine naturali prorfus deftitutz , occurrunt, faítidio fin - ( Berolino Erfordiam mia | d. 2, Augufi 1737.) | OBSERFATIO LXPIL — ^ | .Dn. D. JOANN. GEORG. HOYERI Raris & curiofis i in Md Rd variorum Cà- daverum fe&ionibus repertis. ^6 eodd ba natomicos, cadavera frequenter fecantes, nec pertran- A fennam, fed per dioptram infpicientes, rariora & in- folita varia, quorum adfpeQu inexperti & minus ex-' ercitati obítupefcunt, fepiffime reperire ac detegere, ex fcriptis & obfervationibus illorum paflim elucefoir, unde PIMANUm merito SH ut ab omnibus ejusmodi pee | eduig V Deraris € curiofis fedionum anatomicarum. ozs fedulo notarentur, & cum. publico communicarentur, quemadmodum Rezldus COL MBPS, folertiffimus in 'Gymnafio Romano Anatomicus, ca, qua rarius in anato- fne reperiuntur, in peculiari' tractatu. de(cripfic, inter qua inprimis notabilis eft totalis Pericardii defectus in ftudio- fo quodam obfervatus, unacut pluribus aliis. Celeberri- -£nus Guido P4 T1NNZS in Epiflolós Gallicis p. or, Hepar in finiftro ; lienem vero in dextro hypochondrio locatum no- tavit fequentibus ? (Un de A205 Docfears , nommé Kenier, ajant ébtenu en vertu dela Requéte, que je luy avots fjgnée comme Doyen, decorps d'un de ceuz', qui furent vouez. , 21 y a tros femaines, pour en faire des operations de chirurgie en fa maifon,on y aremarqué une cbofe-for? extraordinaire , [avoir le foye du coté gauche, ci» la 'táte du coté droit, "Tout le móride a été voir cette particularirz 4 méme Mon[ieur. Rialan , qui ef ravis d'avoir vd cela. — Monf; Renier en fait ut petit difeaurs , qui fera imprimé à ce qu'il mía dit,; Sed quod magis admirandum, Hepar plane defuiffe in Matthia Ortelio ; dbomas BART HOLINPF S obfervavit in . "natom. i db. L, c. XIF, cujus dein etiatu non absque admira- -tione mentionem isa ghi i tucige quondam Preceptor. -nofter Caffarus BART HO LINF'$ PP. in Academia Regía Hafnienfi , in /feci», Hiffor. apatam, corporis humani Difp. 1, Co- rol. 4, his verbis: ZZx credibile bominem fine hepate vivere pfe . quamvis in Matthia Ortelio lane defuiffe litterz prodi- £m fit, Exércicatiffimus in alma Salana Anatomicus , Dr. FASCHIP $, colendiffimus quondam. preceptor nofter, plurima quoque rara proríius, frequenter fecando cadave- —ra,notaverat, | Sic complura crania, fucuris omnibus defti- tuta, fe reperitfe, in praledionibus anatomicis referebat, "ideoque fucurarum ufum vulgo canti eftimatum nullius cffe 1nomenti f'atuebac, conf, Dr. 4LBRECH T. Phyf. Hilde- fienf. in. outekoe tiet Gebdi p. r5, Porro in glandula pi- cali (quem Q.4R TE SIP$ & ejus adíecle , Hezer. R Ec rp^s, Nuos : CRAANEN lj « --5. | 1 | | : is6- | Olfervatio: L LXPF HI, $9. | CRAANE, N,& plures alii pro fede. anima habent ). r. ali- .Squoties reperiffe lapillos , plures vel pauciores , adfeverabar,. Jd .quos quidem *arrefianz hypothefi non obftare aucumabat - . citatus CF.4A4NEN , quia hi tuos eciam háberent poros, eque - ac alia corpora. Non minus ctiam fupra laudatus FASCHIZ .jn mefenterio mulieris undecim lapillos cophaceos ,. pifo- , májores , invenerat, quos etiam adíervatos Auditoribus mon- ftrare folebat, Mulier illa dolore quafi colico continuo ac - indefinenter vexata fuit, In liene comitis Arnítadienfis fe- | prem incifuras obfervavit; in cadavere venatoris pucridum | lienem deprehendit, In magnitudinis extraordinarig vefi- . : eula fellea cujusdam Gladiarii 3645.granula &ilis concrete — . reperiit, que curiofis etiam oftendere folebat. In alio ca- . davere eandem veficulam felleam o&odecim lapillis refer- . tam notavit, In cadavere mafculino Jenz publice. diffedo, | unicum faltem renem & quidem finiftrum obíervavit, Fuit autem ren duplo major & duobus urereribus predicus; ubi di mu] notandum, virum iftum nihilominus feptem. ilios. €x uxore fufcepitfe, adeoque fic refutari receptam a non- - nullis feacentiam, quod e dextro rene communicetur fan- | i guis pro filiis, e finiftro vero pro filiabus Benscaniiho Sed . hec obirer.. . . Non immorabor jam xen bof eorum, qua ab P : | fcriptoribus. anatomicis. obíervara fuerunt, fed illa pocius nunc in fzenam prolaturus fum, qua in: fectione cadaverum -- ipfemet. adnotavi. Cor (ine perícardio in fe&ione cadave- ris balneacoris cujusdam, violenta morte excin&i, reperie- a bamus in vicino pago Ofersdorla dicto, profe&ore. Da, i Marfchallo .chirurgo juraco fatis exercitato, qui fimile quid punquam i in cam inultis alias infticntis (p i aora fe obfer- vaffe, ingenue falus eft, Pulmones pleure firmiffime coa- litros i in pluribus notavi. . Calculi quoque & lapilli in mul- tis. alis funt repertis in quibus fepe nulla calculi fufpicio | | ane. - De raris 65 curiofis fcüionum anatomicarum. oz antea aderat, Sic in virginis cumore colli fumme dolori- fico diu moleftacz, candemque defun&z , cadavere, lapil- lus fabulosus in medio tumoris inveniebatur, In puella trienni lapillus niveus inftar margarite in pulmonum lobo occurrebat, 1n veficula fellea Senatoris Molhufini fexage- marii, undecim calculi angulofi, figuram & colorem mine- r& Stanni quadrangularis folide ( Sinn Graupen) repra- fentantes , confpicicbantur. — Veficula fellea foerninz. ca- Cche&ice duos calculos, nucem juglandem equantes, con- -tinebac ^ Calculos etiam renales & ureterum in cadavere "femine notavimus. in cadavere illuftris quondam O/az JBORRICHI, P. R. Confiliarii & Archiatri Regis Daniz, (qui celeberrimi P EC HL7 NI elogio, Medicorum ac Polyhifto- rum fuz ztcacis ocellus) calculus in vefica urinaria reperie- batur, inftar filicis compa&iffimus, fufci, feu fübaquilini coloris, quoad magnitudinem ovum columbinum excedens, quem meis manibus fepius contrediavi. Laborabat enim "beatus iíte vir atrociffimo calculi dolore, ejusque candem, prout fzpius coram referebat mihi, pertafus, tedtioni po- tius fe fübmittere, quam cantos dolorum cruciatus diutius tolerare, decrevit, Operationem hinc fuscipiebat Dn. Zacb- ^vald, chirurgus Regius exercitatriffimus; cum vero calcu- 1us ob magnitudinem & duritiem neque forcipe extrahi, ne- -que aliis inftrumencis diffringi poffet, aliquamdiu poft pla- - €ida & devota mente animam Creacori fuo reddidic, Poft mortem denique calculus ex vefica eximebatur, & in biblio- theca ejusd. in Collegio Medico ab ipfo fundato adhuc ad- Mervatur, E contrario in cadaveribus nonnullis illorum, - qui pro nephriticis, dum vivebant, ab experienci(fimis Me- | dicis reputati fuerunt, ne minimum quidem calculi vefti- 'gium in ulla corporis parte deprehendebatur. Jn cadaveri- bus quorundam, febribus inrermittentibus defun&orum, - fcirrhosos lienes animadvertimus, & talia fübjecta plerum- v 4 PM. Pu, Kk que plures per annos mire divexata fuerat, — Diífecui etiam ali- EN tates. experta erant, Lienem triangularis figura &j » minorem in cadavere Lic. U & $2NT ; Phyfici Molhuüni ex- traordinarii. vidi, In vetula, in U2ro amne. fuffocata, lie- nem putridum prorfus notávi, eaque melancholico: adfc&u. quando fceminam, in cujus tuba Fallopiana finiftra, i inter, veficam urinariam & inteftinum reQum, fubfítantiz rotun- da offea, iriffar cranii humani reperta fuir, qua diffrada in ejusdem cavitate materia quafi febacea, fubftantia offea ad-. barebat; in medio autem fasciculus crinium ejusdem fusci éoloris. ac in genitalibus hujus foemina, pilae marine mino- ris figuram pene reprafentans, continebatur. — Oflea hec que antea gravia ape peres mum " nM EE amies fübítantia omnium adítantjum confenfü pro conceptione. fruftrata declarabatur, qua ovulum ex ovario morum for- taffe monftrofum & ineprum , vel ex errore, vel debilitate naturz ad uterum devolvi non. potuit , fed interceprum quafi in tuba fubftitit, magnasque moleítias zgrotz ad mor-. rem usque continuantes ereavic, dum dolore gravativo in- definenti circa regionem uteri moleftata, modo alvum ad-- firidam, modo urinz fuppreffionem, obice quafi interpo- * ^w b "2 fito cirea hec excretoria, notavit, In feBione cadaveris virginis hydrope dcfun&tz maxiraam ichoris ferofi quanti- . tatcm non circa abdominis viscera, ( prout in hydrope asci- - tc) fed in peculiari quafi facco, inter peritonzum & muscu- los abdominis hzrente, deprehendi ; viscera vero modo Ac dip. -— vr ur notata in naturali fitu & con(ticutione , absque ullo ichore, . feroso, confpiciebantur, qualis etiam obfervatio in Ephem. . Acad, Nat. Cur, Dec, Ml. Ann, Obferv, 61, a celeberrimo D, — GHARLIEP. communicata, . Cum vero nullo modo ad | fpecies hydropis olim a fcriptoribus pra&icis recenfít Ícil. ncque ad Asciten, nequc ad Apad gi; neque ad Tym- FOU referri poflit, nova & Speed. fpecies emgrgete gi » du. "b . detur, E | De raris 65 curiofis [eionum anatomicarum. o9 detur , /accat:us nempe, quem quidem vix alio modo, quam pet paracentefin , curari pofle perfuafum mihi habeo. Sz- pius etiam obfcuras & abítrufas morborum & mortis caa- fas, per anatomen dete£as fuiffe, per fe jam abunde patet, Sic vir quadragenarius ; ceteram falvus & incolumis, atro- ciffimo dolore lancinante in offe tibiz per longum tem- poris fpatium difcruciabatur, Plures Medici idcirco in confilium vocati dolorem iftum pro arthritico habebant, & mulcifaria remedia absq; camen ullo fucceffu adhibebanct, 7E- grotus, intolerabilium dolorum cruciatibus, diu noctuque fine intetmiffione adfligenribus, défarigatus , membrum amputari, quam illos diucius perfetre przoptabat. Ampu- - tato tandem membro, &, pro caufa morbifica exploranda, "cultello anatomico curiofe incifo, copiofi afcarides in ipfa offis medulla reperti fuerunt, quales (ane vix Oedipus Me- dicorum conje&tura augurari, nedum per medicamenta re- .qmovere po:uiffet, Fascinationum quoque erroneas fufpi- ciones fectione cadaverum manifeftatas fuiffe memini, Sic in puero heGica defundto & pro fafcinato reputato, poly- os cordis inveniebamus, In alio, fimiliter pro fafcinato declarato, lumbricorum incredibilis copia notata fuir, ica quidem, ut inte(tina ab apiee ad calcem usque, feu a gula & -eefophago usque ad inteftinum rectum , iisdem referta e(- fent, ipfaqs inteftina cenuia paffim ab ingratis iftis hofpitibus. perforata deprehenderentur , fimulque dimidia lumbrico- rum pars intra inteftinum confpiceretur. Caufam autem perforationis hujus infimul quoque. in crebriorem & co- piofum Elixirii proprietatis Paracelfi ufüm aliquo modo conferendam eíle, valde probabile mihi videtur. Cum .enim amara ferre non queant lumbrici, egroco aucem, faa- fu empiricorum di&um illud medicamentum fingulis dic-. bus exhiberetur; omnino aliorfum progredi & alimenta. gratiora, perforatis inteftinis, querere coacti fuerunt. — -" EN Kk2 Alia "e " m - Olroaio LX. ett E tur, ; ; p OBSERFATIO- qc n, D. JOAN. GEORG. HOYERI. - Delitio a comeftis Aie "^ uderftadiz , . utbe non ignobili in tradu tno 4 ditionis Electoralis. Moguntinz a cive quodam &. . piffore cafei venales expofiti , & venditi fuerunr, /. quales. vero quotquot coémerant atque comederant perfo- — pz,nurero viginti quatuor, brevi poft mente capti, cum. ftupore. graviter delirarunt, | Pi(tor idcirco accufarus, nul- ^ Iius ramen mali confcius, per reconventionem delirantes, | 3 | oer calumniatores , de injuria fibi illaa redarguebat. :c Judex anceps harenas, quid in re adeo dubia agendum - d , Phyficum ordinarium fimul in confilium vocat, ubi - quaítio movebatur : An vaccz , a quibus lac pro. cafeis — conficiendis defumtum, fortaffis herbam: cuandam . no- xiam, v. gr folanum , hyofciamum, vel aliam. quandam. ji cvoraverint, cujus virulentia ram lacti, quam cafeis in-. | finuata fuerit? cujus intuitu modo didus Phyficus meum - quoque confilium & judicium fibi expetebar. Cum vero. mene. a lacte, neque butyro, aut a cafeis 57a fimpliciterae. | | folitarie. adfumtis , unquam delirium quoddam excitatum: fuille , mihi conffaret, nec ullus etiam. Obfervatorum: A ghilis- cafus. mentionem injecerit,. ideo, ssícum à we | " - fi às - T * : De delirio 4 comeflis ca cafeis, 36r "Mibi amati: accuratius. infpiciendo & examinando, fninusculum. quoddam - femen nigricans; feu verum hyo- fciami femen eidem i immixcum deprcehéndi, indeque omnia illa fontica pathemata excitata fuifle , facileintellexi.. Quem- admodum enim vulgus femen carvi, pro flatulentia corri- genda; cafeis admifcere folet 5 ita uxor piftoris ejusdem in locum fernen: hyofcidmi receperat ex improvifo ,. & cafeis admifcuerat ,. ficque in-fubjedtis. pradi&tis eadem oborta fueruat fymptomata, qualia etiam folirarie adfumtum il. lud femen inducere folet. — Neque mirum videri deber, quod femen. hyofciemi in exigua quantitate lacdli expreffo , vel cafeis admixtum, adeo noxiam. vim exfíerere potuerit ; cum hoc colorem magis nigricanrem exhibuctit, fimul- que notum fic, quod, quo propius colore ad nigredinem accedat, co. magis anadothlt. & deleterium reputetur, adeo. ut etiam fola cffluvia nigrioris talis. feminis non. ca- .reanc virulenta- virtute & operatione, preuc Dee, lll. np, JL. d Fl. Epbem. . Nat. & ur. e 66, GARMANNUS lucu- lenter. demonftravit, | i os 0 H $ER FATIO LXX. Dn. D. JOANN. GEORG. HOVERL | bee Delirio mielaticholíco bareditario pot. bs . puerperium, ..— irgines , queis a teneris uhguicülis rens fana in cor- V pore fano fuit, poftquam conjugata- & in. rnatrimo- nio puerpere fatta fuerunt , delirio melancholico, - per omnem vitz curfum ad mortem usque duranti , faiffe ,Correptas, aliquoties in. praxi comperrum habemus, Atque Adem. malum familiis nonnullis haud iaconfpicuis hgredica-- A mur. - Kk 3 ! rium. Ki. x rati. t d -U TES *. ^ -Olferoatis LX X L rium effe, plusuna. vice GinicduisMuplm dn Noriepidcl femina: primipara, hactenus fana mente predia, oft partum valde delirabat, cujus etiam matrem & imis | modo poft parrum, per reliquum vitz curfum usq; sdtüepk rem deliraffe, ab amicis referebatur, ut hinc. maritus ejuss. dem ab. ulteriori fobolis progeneratione prorfus abftinere . neceflum putaret, Confultius equidem foret, fi. virgines — . rales vel intra coenobiorum clauítra fe conferrent; vel tans tum in codlibatu permanerent, quo (anam mentem facilius confervarent, Caufas autem hujusmodi delirii multiplices - , Excellentiís. Dn. D. ALBERTI in Differtatione Ze mente fe «a in corpore fago g. A. enumerat, fequentibus verbist Sas £u$ graviditatis Qr puerperii ad multiplices infana mentis gfa- dus contribuit dum non modo coucur[ans (anguinis plenitudo ae. Jfifitudo , fed impeditus progreffus fanguinis im utero cr reliquis. vicinis partibus , nec non oppletio ér znfaritus [angninis in talia — bus locis, infolita & ominofa abdominis extenffo, confueta alios — rum vifcerum colatoriorum oppre[ffo &- conjuncta adffickia v omi afa con[uetarum evacuationum perturbatio er impeditio , fe tina nece[farii purgaminis, uterini retentio e epprejfro , (5, afpeia. (anguinis regurgitatio cr reffagnatio. in uterum. & vicinas alia$. - | partes y. féirrbofa uteri inflationes , aéfuales corruptiones in uten | ro, C alia ad perfectam in[aniam difpomunt, -— — 34 ,OOBSEREATIO LXX 2,0 .Dn.D. JOANN. GEORG. HOYERI. - - falivz fapore ioélleo &ad nauíeam- &8 (ace o catisque dulci z, c0 60 opu T T. fanorum & in ftatu naturali confici prot | | 4 "4 B $ 3 fus infipidam , feu manifefti & fenfibilis faporis expers. | tem effe, in Difpuraione Eisen — — xit 4 De [alive fapore| melleo 65 aduaufeam usq; dulci. 264 & fuo quivis exemplo teítari poteft. ^ Qaoties itaque fapor -fenfibilior notacur , qui vel in acidum , vel falfum , vel acrem, - .Xel atiarüm vel dulcem degenerat, coties non absque om- nt ratione füfpicarilicet, quod machine humane labes quz- dam immineat. Sic fapor acidus hypochondriacum malum; falfus catarrhum , coryzam , tuffim, aphthas ; fapor amas - -güs febres continuas, intermictcentes , biliofas, icterumi. plu-«- resque alios morbos prenunciat, Rarior autem pra reli- quis eft. dulcis faliva fapor, feu mel»; qual, cujus hinc effedus in fícholis médicis. non adeo frequenter. mota- tür.- Occurtebat tamem milii in praxi foemina, que , poft- quam trigefimuri ztarís arinum füperaverat, falive fapo- feu melle vel faccharo dulciorem , ad excremám usque fe- - neam fentiebat. — Et quamvis le&o non adfixa pro lubi- tu deambulare, negotiis dorefticis & improbis laboribus fungi potuerit, fzpius tamen. advería valetudine , prapri- mis in fene&tuce, adfligebatuar. — Modo erimi paífione hy- fterica ; modo vomiru adfumitorum, preterea vero con- tinuo oculorum rubore, ab illo ftatim tempore, quo fali- va dulceni iftum faporem na&a fuerat, & dein per cocum vitz decurfum adfligebantur. Superato deim fepruagefimo | quarto &tatis arino, atrociffimo doloreatchritíco circa dex- | | trum humerum, una curn yotnicionibus & alvi fluxu, cor- | ripiebatur, tanta quidem cum vehementia, uc finem. vite | inftare omnes autumarent. Ab hifce vero fonticis parhe- ro 2 | dem ex ufu fambucinorum medicarnentorum in - & exter- | norum evanefzente, denuo bene iterum íe habere videba- &ür; donec tandem falivz fapore, melle dulciori, in extre- mi o&uaginta annorum fene confítanter permanente, marasmo fenili plenarie emaciata placide obiret, De fali T Mie | acioa * l — 36g s | Oliva: LXX H.- acida. fumme corrofiva in ip fatis Islebienfi; "deviliquo pet- fe&e fano, & ex parentibus fanis & vegetis prognato , iti- -- dem fatis notabilis occurrit cafus , a Dn. D. STEGMANNO communicatus, in. : hanh Aut, Cur. Dec. IF, Ann, VF, en I$6::..3$ osa Todi EC dier $505 rat Molbufo svhidiim pif Mec T 7 a - a : " : haeing d, 1f. 4uguft, I237.) ed tos € "^ » . Scholion. Leo dl Plures hujus commatis obfervationes "SNO TS ! adduxeric, fed infuper quoque erauiliam e ssiologicam de- . dudionemn. fubjunxerit. Excellendíf, Dn, D. MICHE] LOT- TUS, in Scholiis ad Obfervat, L1X, $ LIXAx, p4g. 217. [4 340, faq. Felum. IV, | A&orum noftrorum, : merito hinc B. : ad ea gblegamus, ukpniong & fidos) Jine id cir: | EPUM. a unc dee i^ ud Atta s MUR Bücbnerar,) | y«trcy MA ecc - d —— "TI rx : , : -OBSERFATIO- LXXH, 5 D» D. FRANCISCI ERNESTI. us et BRUCKMANNI.. * Me lu T . Epileptico fingulis fub. paroxysmis, Caü- - (jd "s tante. AB l')uer; novem annorum, cemperamenti phieganadici has bitus corporis alioquin fani atque vegeti, in oppido, - ^ tertium lapidem abhinc diítante, natus & educatus, | hor 'Gmque difcipalorum, per plateas oftiatim cantanrcium, frequentans, orthographiam. r Arius cnts & linguam las — Hnap Jn / - De epileptico fingulis fub paroxymts cantante, 265 nd LADO Lum ante fex feptimanas. in hanc ur- bem miffus , & tribus prioribus hebdomadibus etiam opti- ame hic valens, dein purpura fcorbutica, pedes praprirmis . atque füras occupante & trium dierum fpatio .fua fponte, Ifid forma, decidente & cvanefcente, correpcus . fuic, Hanc autem cfflorefcentiarum. purpurafceatium re- 'sroceffionem. preffo infequebatur pede omnium totius cor- poris membrorum laffirudo atque dolor, ventriculi & ab- - dominis regionem excrucians, infimn! vero etiam quando- ' que infolica egro hilaritas, modicus rifus & lenes motus '€onvulfi obfervabanrur. Ego igicur accerfitus, ex circum- ftantiis , 'ab «gro relatis, caufam horum motuum füfpica- bar effe p purpuram fcorbucicam f, ponte retrogreffam, ( medi- .camenta namqüe eger nondum in ufüm vocaverat,) quare "convenientibus ftatim bezoardicis eàm ad cutis peripheriam "expellere conabar , fed laterem lavabamus , quoniam id nul- J Ja ratione obtineri poterat, econtrario zgrocum cibus quo- - " tidie vicibus motus epileprici invadebant, & quidem mane, shauto herbe Thez infufo, leviorem patiebatur infültum, oft prandium autem atque ccenam, comeíta preprimis car- | ne (adpetitus enim tam alimentorum , quam potulentorum, "per totum morbi decurfum non lnitibsrür: fed fatis vege- 2 1 fus etat; 2 vehementem fuftinebat epilepfiam ; omnium to- tius corporis nervorum atque membrorum convulfione, & fenfuumtum in- tum excernorum abolitione ftipata, ubi fimul t truncus fa pius ita concorquebatur & incurvabacur,;' fi- cuti in Opifthotono fieri folet. Illud vero circa hanc Epi- Jepfiam notatu erat digniffimum, quod ítatim cum inirig | paroxyfmi epileptici parvulus hic eger concentus canrico- irum ecclefiafticorum canere & dextra manu cancum modu- lari fueverit. . Prima feptimana paroxysmus mane, hauíto herbe Thez infufo, mitior, poft prandium atque ccenam J mn & quoties eErotud carnem comederat, vehe- : "t . P, M, Fal, F. p P men- 266 .. .. Ohfrwii LXX (| pererat. Secunda hebdomade frequentius ac gravius zgrum raffis quoque mox fua fponte difparituro, Ceterum ad- / nam placide ac non interrupta ferie dormire porueric. Ulti-- »— * m r j e^ ..- «deu € TT CEN » - - — mentiffimus, animadverrebatur, Quodíi vero jufzula, jus - ra, aliaque miolliora alimenra adíumferat , remiílior fem- paroxysmus adfligebat , adco , ut per aliquot dies parum ab €o immunis exiíterec, nocte nunquam eodem malo corri- ; peretur , fed ab hora decima vefpertina ad octavam matuti- 2 H a2 "n JN) ATHE co BESTE TL vr dV e 2) D Qe dae VR. 1na feprimana mitillimi reddebantur paroxysmi, & cancum- - modo vel mane, vel circa vefperam, vel binis hifce cempo- ' ribus fimul eodem die recurrebant , egro ramen interim | femper tamdiu cantante, donec infultus epilepricus remit- | teret. Jam vero per novem dierum Ípacium ab omnibus P moribus convulfivis liber le&um reliquic & vegecus obam- / bulat, nec amplius de doloribus ventriculi & abdominis E conqueritur, nifi quod digitorum extremitates levi labo- - rarent tumore, moleftias ramen illi non reante, & fore - petitus bene fe. habec, .& íomnus eft naturalis, Quod * ad dolores in ventriculi & abdominis regione fe exíe- — rentes, attinet , hi fufpicionem movebant, morbi caufam ^ in primis latitare viis, & forfitan lumbricos inibi nidula- ^ ri, quoniam tales jam olim per alvum excluterat ? vel - rum , exhibitis duobus lexantibus rhabarbarinis ac uno - emetico , nulli quidem lumbrici , utique vero faburra mu- cofa putrida, brunni coloris, prcdibat, Prater medica- menta evacuantia , alia quoque fpecifica antifpasmodica - & antepileptica adpropriara, una cum liquore anodyno » re du&a. 1 E * x i ? o o( Guelpberbyto Erfordiam mifa 0000000 e NI , qui & maximam agro levamen attulit, in uíum fue- : ' Y : i dd Biographie medice [pecimina, ^ 267 Dn. Lic. JOANN. JACOBI SCHLIERBACH.. /—...Biographiz medic fpecimina. r) lographiam medico ufui adcommodaram dum. in PI prafentiarum fiftere Jubet , biuis faltem verbisin limi- -—" ne indicaffe fufficiet , quod hoc nomine proprie in telligatur certa & accurata defcriptio ac enumeratio mor- borum, ab ineunte ztate in feros usque annos , immo ipfum vite finem, huic vel illi fubje&o obvenientium, ubi fimul eorum fücceffus ,. cognatio & cohgzrentia demonftrativo, quantum fieri poteft, modo, ob oculos ponitur , ficuti fimile jamjam fpecimen b, KANOLDUS in Zolum. 1, O5- férv. 24$. horum A&orum exhibuit, idemque argumen- rum a mein Tracadone de Cegzationt & dependentia mor- orum ex Foreffo, quam Excellentiff. Dn. D, CARL, Ar- chiater Regis Daniz Hifforie [ue Medica patbolog, tberapeu- dice , nuperrime iterum edite , fübjunxit, paululum fufius explanatum proftat. Veriffimum fane & unanimi omnium prudenriorum Medicorum confenfu confirmatum eft, quod absque füfficiente indagatione cognationis & confpiracionis iftius, vixunquam morbi fibi invicem fuccedentes, aut inter - fe complicati, feliciter curari & funditus exftirpari queant, adeoque tanto magis adlaborandum erit, uc illam nobis. "comparemus notiGam, quo major tram in Theoria, quam Praxi , abinde fperanda eft ntiliras, hoc maxime cempore, quo copia obfervationum fingularium cafüumque fpecia- 'Miorum revera abundamus, ficque eo facilius tranficrum .wnius morbi in alterum obfervare poffumus, Hincbigam cafuum jam fiftere lubet, & quidem in duobus fubjedtis, a. juventutis annis ad — à fenectam ip(amque E "t - 2 more y 268 s 2 | Olfrvatio LXXHL. Ws T "mortem , variis fe i invicem excipientibus miorbofle gdfedi-- bus obnoxiis. , qui tamen , fi exactius. confiderantur, mi- | nime confufo &. tumultuario- modo oborti- fuerint; fed . potius. exquifiram inter fe. connexionem monftrarunt, | adeoque Medico clinico ad eam rite attendenti ,tam in co- gnitione , Eb curatione minus iit — faceflc- — runt. - "ED n (vole sve partim 4 WS Mu E ie Vir literatus, medicaiodibus ac RAD C UR CO. tinuis indulgens, fanguineo cholerici temperamenti, utplü-- .rimum ordinate, aliquo. modo tamen plena. diatz ; adfue-.- tus, «tatis. 73. annorum , in puerili. atate frequentioribus. 1 ' urinz ardoribüs, feu firanguris, ad etatem juvenilem usque, in qua fenfim hec incommoda remiferunt, moleftatus fuit, | Pariter. quoque in-utraque hac atate. emorrbagiar narium , ] usque ad rrigefimum.annum frequentiores & largiores ex- pertus, earum intuitu circa annum vigefimum aliqua indicia. : beclicode« difpofitionis.monftravit, qua ramen fucceffu cem- poris plane iterum evanuerunt, Interim füperato vigefimo. anno, cum ahbi extra patriam commoraretur,arque ibidem. 1 prater, confuctudinem unice dulciori illa. cerevifia,, -quam, Byeyban vocant, pro potu. ordinario: uteretur , levi quodam, iL diutius tamen continnante "hemoptyico infultz , procul cuna : ob turbatam narium hemorrhagiam , corripitur, quem fta». | tím paulo poft. excepit Artbrité fixa i in digitis pedum. majo. - rjbus., a, qua tamen tempeftive icerum liberatus füit. Se-. , queatibus annis varii accedebant motus. congeftorii verf v foperiora. maxime. tendentes, fcilicec gravedinof , £u feuly : ; cum leniori. interdum hemorrhagia. narium intercurrent Circa. crigefimum. quiotum aetatis annum iz febrem. acutan | vix elapfis duobus annis iterum majori. cum. vehementia bu A currenrem, iacidebar "3 poftea. vero infultibus nephriticis. fte- — i oth F | quen- — » S. «QE. o a UON UE - rd 4 Ji^ Ey ; wo oy Bioorapbie medice [pecimina, ^ o6g ce. iss oobis. i 45 TTE AERE T EDAD 1 d gentibus, cum exerezzoze copioff fabul? fübjiciebatur, conti- . Buanribus ifla prafertim circa equinoétia, gravedisoffs, vbeumaticá , bemicranicá , artbriticis & odentalgicis adfe^ibus, Ec hzc ludebatur fcena usque ad annum quinquagefimum, ubi fabulofa excretio.cum variis intermixtis colicis dolori. - bus moleftior evadebat, & fubinde per intervalla redibar, donec, fuperato tertio fupra fexagefimum anno vera Goza- £4, tandemque Podagra (uccederec, cum ferper intercur- rentibus fabulofis excretionibus , & quandoque rnoflimini- ,^ bus bemorrboidalibw, , Interim tamen complicatus hic fta- tus ufü contemperaritium, refolventium cum. convenienti regimine , quamquam adhuc ftatis temporibus intercurre- "ent tufficulofi & gravedinofi adfectus, colerabilior perr:a-- nebat ad annum usque fexagefíimum octavum , qui erat an- nus 1733. quo ipfo fcbris catarrhalis per cocatn fere Ger- snaniam epidemice graflabatur , didumque hoc noftrum - fubjeBum itidem invadebat, cum hemicranisi doloris exa- cerbadione, Ab eo tempore dein füb laxantium, antica- tarrhalium ; & refolventium continuato ufu, cuffis, grave- | do,ut & podagra, licct non totum, tamen in ráncum a - priftina fua vchementia recedebznt, excepta tancum fubin-- | de intercurrente infolita vertigize, usque ad fepcuagefim um. "primum annum, quo podagra cum fabulofa excretione "nova iterum incremen:a fumebat, immo iila ad retroce(Tio-- nem inclinabat, unde ftatim agrypniz , virium & adpetitus fumma pro(ftrato , atus febrilis, naufea atque flaculentia — fuécedebant, flarumque maxime periculofum forrmabanc, - (M J Lnd Mi te i iade A AS "A TORT A qui non nifi ab iterasePcly(tcrum ufu, fubjun&is aliis inter- - nis, remitcebar, redeunte fimul Podagra verfus extremita- tes , magisque augescente fabulofa illa excretione, — Flatu- Jenta inrerím ex lei quocunque diaeta errore recrudesce- - «bats pancis vero interpofitis dicbus, àb immineore pod Bao cdhonco pesado Do QN DEDE Rad - 4 Le X miei» 22-4 s V NLCRELER ir V XS nephritici cum moleftiffimo urinz ardore, per intervalla | Epicrifis, e Quodíi propofitum hunc cafum fecundum omnes fuas. circumftantias probe confideramus, facile exinde colligere. licet; egrotantem noftrum ram ratione vice generis feden2. tarii, quam ipfius temperament fanguineo - cholerici uti*.— que animi fenfibilioris & tenerioris conftitutionis corporis ' exiftere, atque exinde non folum a prima atate plethori- cum fuiffe, fed & per omnes atates cum adfectibus huic confticurciont magis propriis conflidari debuiffe, Ratione | j -z E 4 - " Ui Brograpbie medice [pecimma. p^ -enim jaioró eiat frequentius firangurie, tam ob fenfi- . bilitatem nature, quam difpofitionem, internam, ex con- * ftiturione ad orgafticas humrmorum commoriones valde pro- .clivi, occurrebant, quas, fimilem ob caufam fzpius quo- que zarium bemorrbagis, ob nimiam fanguinis abundan- tiam, maxime huic «tati familiares, ad annum usque tri- .gefimum comitabantür. Cum vero dein (alutaris & au- -tocratica hac fanguinis vencilatio procul dubio turbata, & in fucceffu fuo impedita fuetic , remanente nihilominus »plethora , przcipue in etate ad.cam maxime difpofita, cui -etiam idcirco phih fía facilius & frequentius evenire jam e bonarie HIPPOCRATES; hinc. mirum.non eft, quod etiam aliqua indicia febrz Jen? (e-fe manifeftaverint, in primis cum infimo! hareditariam quandam difpofitio- ;,nem.concurrere fratris ex phrhifi obicus non obícure in- dicare videretur. Quemadmodum vero ob vifcerum fta. .stum adhuc falvum .& integrum febris i(ta lenta minoris momenti & periculi fuit, plenitudo tamen fanguinis, & €x hac habitualis faQtus congeftorius humorum totus ver-. fus fuperiora eo pertinacius fub(titit, porusque infuctus, .per integrum annurn continuatus ; cerevifia dulcioris, par-- «ticulis .copiofis .nutrititiis. plus minus fubinde acribus, .abundantis, fanguinem-adhuc inagis accumwulavit, ac exa- gitavit, narium hemorrhagia interim impeditius fucce- dente 3: ita canto facilius. ex tali congeítione fanguinis, patrium; bemorrhagiam .refpiciente, & fimul. circa pectus fadia (tagnatione induci & provocari potuit /evz £«emo- «pois, | Cum porro talis.a natura incongrue fufcepra ex- .€redo. per pulmones minime fufficiens eflec ad imminuen- dam .pictsoram hinc tanco magis pxzr.alias vias, fcilicet án inferioribus .parcibus .conveaisatem intendebat. deple- &ionem; quz vero , in moliminibus tantum fubfitens, .auíam prabebat füubíequend , huic tamen «tati minus | | con- 1 2 27 Lr iblieesani: LXX. copgrus , | Ahrtbritidi exa. UMS | poft, circa initium «ar virilis, tigefimo nempe aü- . no, hemorrhigia narium taftifper remitteret tamen, . quia majori cum impetu. congeftorii humorum motus "& molimina verfus fuperiora continuabant , ftatisque - temporibus aQualem quidem evacuationem inténdebant, - - haud vero obtinebant ec perficiebant , immo potius circa capur & pe&tus fubfiftebant ; facile hinc contigir, ut tam. [ ; [er uamq v) paulo.ance & hujus caufz intuitu, quam ob impeditum tranfitum ha- - morum, continuo per latera vatorum ferofior fanguinis , onportio fecerneretur, indeque cararrhales , grauedinofi, cüf- ficulofi adfe&us orirentur. ^ Emanénte vero per. aliquod. ' tempus hzmorrhagia narium; hincque fenfim increbeícen- - "te plethora, ac candem fpifliore reddito fanguine, excitá- "batür febrilis motus acutus circa annum 25. etatis , procul | dubio ex leui quodam circa non naturales. commiffo erró- r6, éaque febris. procul dubio Ephemera: plurium. dierum . fuit, quz potiffimum familiaris eft plechoricas, in florida | etate confíticucis , fanguineo - .cholericis ; ad narium hae- ^morrhagias et. harum motus irreguláres difpofiris. —Spa- x tio vero duorum annorum hee fcbris canto majori cum pé- | riculo-& vehementia recrudefcebat, ac Synochum putridam - fiftebat. «Hac fuperata poftmodum gravedinofi et cuíficu- 'lofi adfe&us ob confuetam in junioribus annis humorum. - congeftionem verfus fuperiores partes, adhuc continuabant, - : intereurrentibus fimul pier da i anser tee o omen gl icis doloribus. cd In aetate autem virili, eaque robuftiori ac éon( dan. | tiori, ubi natura eciam fecundum HIPPOCRATIS obferva- - tioncm, motus in junioribus ad fuperiora magis dire&os, - ' jam ad inferiores. partes magis revocat, quo et in iisregio- -mibus abundántiam imminuat, colici et nephritici dolores, P6 s motus conici inrenfionem una cum excrecione fabu-- 1 | - - -]lefae. Biographie medice [pecimina. 07^ dofz materiz, excitabantur, qui modo vehementiores, mo- .,.do etiam mitiores adparebant, & quidem certis femper pes riodis , , qua rationeetiam poít annum fexagefimum primo "Gonagra, mex vero Podagra introducebatur,. Quoniam ye- go & hac ratione fuperflua fanguinis quantitas vix remo ve- ri poterat, infuperque natura femper priftinis veftigiis in- | haerebat, -congeftiones nempe ad fuperiora continuando, hinc ibidem in motibus incompletis fuübfiftens, ox grave- . dinofos, mox rhéuraticos aliosque pectoris adfe&tus ex- citabat, & fub quibuscamen nulla aualis ha morrhagia eve- niebar, quoniam molimina ifta per convenientem diacam, - animai cranquillirarem & fedulo concinuacum ufum fcarifi- - cationum & laxantium , fi non in tocum, tamenin tantum intercipiebaatur, Proinde eciam facile concipi poteft, quod sam ad quantitatem fanguinis augendam, quam motuut ,ejus inteftinum & orgafticum accelerandum , eximiam (up- jpeditaverit occaíionem praeceps & fubiranea illa, per fc jam aris perniciofa poftmodum fufcepra mutatio in dieta, ma- xime in rali provectiori etate, ubi, ob defe&um ulterioris jncrementi partium nutritiz parccule non confumuncur, fed unice in augmentum humorum tranfeunr, dum nempe Joco Vini Mofellani , Rhenanum generofum, loco dilurio- - gis. potus Thee faturatiores magisque nutrientes cum lacte feligebat; unde etiam mirum haud erat, quod, dum alia Aatione cam facile abundantes noa poterant imminui hu- mores, candem natura , priftinarum viarum mernor, denuo sper narium bemorrbagiam, ut ar jam huic etati minus con- gruam, fcopum iftum adfequi intenderit & feliciter attin- m Adpropinquante Vero &quinoctio aucumnali ice- im novi exfufcitabantur motus, uti hoc folenne eft omni-: us fpasmodicis adfe&ibus, aliisque ex. abundantia fangui» bs prognatis morbis , qui cunc rempotis ut plurimum fuos qu recurfus & periodos, Sie ergo varia pathema- P, M. Fol, F. Mm ra P : 274. S "ous roatio LXXHL — ; E ——————— M ta dolorifica rurfus circa urinz excretionem UTESGC. m quac tamen aliquo rriódo iterum evanefcebant, quum extra i paroxyfmi. vehementiam Venzfectio ioftituebartir. At tem- pore folftitiali hiberno denuo recrudefcentia , brevi eo us-. que increbefcebanc, ut dicus cruentus fubfequereur , dolo- rum equidem ferociam quadantenus mitigans, ob propriam autem fuam fonticam indolem & difpofitionem ad frequen- - tiores recuríus novosque infültus, nec non ob fatis arcam, | quam cum hemorrhoidibus, in primis fuppreffis fovet confpiracionem , canto magis formidandus , maxime in pro- j ve&tiori hác atate , ubi experiensia fatis abunde confirmat, | quod tales fenes, ita femel adfliti, vix ume lions Tná-q neant, : - 4 m - Cafus IL - . Matrona quedam An. 1675. riata T An. 1734. dut] ; ta, temperamenti fanguineo- melancholici, floridioris in juventute , ingravefcente aucem atate pallidioris & graci-. liorioris, immo emaciati habitus, diete mediocris frupa-. lis, domefticis negotiis femper valde occupata, & ex here- - diraria difpofitione ad alvi fegnitiem maxime.prona, -— - I.) in izfantía crebrius acboribus & ulcerationibus capi- tis, feri abundantiam nimiam denorantibus, laboravic, Cir-. ? '€a IO, 12. & 14. annum experitur fubinde bemorrbagías Ha-- rium , cum precedentibus cepbalaleiis aftuantibus, ve "gir nofi circumgyrationibus . partiumque inferiorum refrige- ratione, Decimo quinto etatis anno, przviis: fpafticis & ' laticinatoriis doloribus'in dorfo & abdomine , angu(tiis pris ; cordiorum & calore volatico faciei , tandem prorum unt menfes , ftatisque periodis absque gravioribus moleftiis con- - tinuant , cum notabili priorum [ymptomatum levamine; Anno atatis 17. nupfit viro, ftatimque impragnata sonfüeto. cempore Jur edit - ái vegetum ,.- altera qi : Biographie medice fpecimina. E poft aliquot abnos icerum gravida reddita, ibo fone patitur perquam periculefum, cum vite fere jactura, concormi- tante ac infequente largiori hzmorrhagia aborciva, mitiga- tionem difficulter admittente, & fummam virium hiuréel cum graviffima cephala! gia moleftifimisque patbematibus by- flericis inferente, qu£ etiam dehinc facile, data leviffima oc- cafiona ii caufa, five iprerna, five externa per torumreliquum. vite decurfum, recrudefcebant , inftabant, perfiftebanc, An. &tatis 24. febre catarrhali petechizante , epidemice tunc graffante , corripicbatur , indeque graviffime decumbebat, cum delitiis, ac copiofiffimarum macularum eruptione, ut per fex hebdomadum parium lecto adfixa effe cogeretur, Ab eo tempore iterum & fzpius gravida facta eft, infimul-- que gemellos femel peperit, An. eratis 38. cum per quinque annos fere improlis fuiffet , ultimum enixa eft parcum, &- quidem puellam. , cum priores omnes mafculi fuerint. Per totum vero geftationis tempus variis runc adfligebantür in-- commodis hyfterico - rd ialgicis , cephalalgicis intenfiori- | bus, 'vomibundis , &c. alvo femper pertinaciter claufa tma- nente , cum inferiorum parcium ftrictura & frigore, ubi fc-- : cundo graviditatis menfe practicus minus peritus & impro- vidus, ,in confilium vocatus, nullam ingravidationem , fed faltem. ventriculi oppletionem a faburra vifcida, indeque obortam alvi obftru&ionem in culpá effe aucumans; incau- tc pürgans quoddam drafticum, ex Refina Jalappe & dia- giyd. fulphurato cidem exhibet, adco violento cum effe&u, "ut Tm d quatuor dies & no&es continuo Zvo zo zéro , ad li- | pothyrmias frequentiffimas usque, purgaret, omnesque ean- din certiffime moricuram yis judicarenc, Tandem ufu con- venientium remediorum fiftitur vomitus unacum frequen-- ti ad : dei dendum. conatu , remanente fumma virium pro- ftratione, utpote quas vix intra aliquot menfium fpatium iterum colligere poterar , falvó interim , quod omnes mis: a | dna à mira- «6. OWvodiesLXXuL.—. — 0 nirabantur, embryone in utero füperftite,: Dehinc verd . continuis flaculentiis, ventriculi debilitate, borborygmis, - capitis cemulentiis, itemque hemicranicis doloribus, clavo . íterico, auditus gravitate, fufurru, odontalgiis adflidia ^ manebat, adeoque mirum haud erat, quod dentes przma- ture fierent cariofi & tandem exciderenc, Anno aatis 46, menfes citius, quam erat, ceffabanr, eoque ipfo non folum - hyfterica & cephalalgica augebantur pathemata, fed & infu- | per varia alia non minus gravia & moleíta, colica nempe. cormina, fuffocatio hyfterica frequentior , tu(fis fere inde- — finens & habicualis, (ob concurrentem fimul hereditariam - difpofirionem, ab initio magis ficca, candem vero fatishu- mida, cardialgie , ventriculi & fpJenis inflationes, conatus. ad vomitum cruentum , &c. füperveniebant, atque modo - gravius , modo mitius, modo fingulatim, modo conjun- - &im, pro circumftantiarum , diete , rempeffaris , animi commorionum, &c. diverfa ratione, egram adfligebant, - Sub finem anni 49. circa equinoctium vernale, corripies 1 batur febre tertiana fatis rebelli & chronica, cum algore, . aítuque graviori, fii intenfa, conatu vomendi, omnium virium proftratione, & fumma ad ftatum hecticodeum pfo: clivitate. Sub his circurmftantiis cuífis habitualis magis me gisque tranfibat in humidam , fuffocatio uterina frequens tius recurrebat, circa abdomen, infra umbilicum & in fe- moribus eff'orefcentie veficulares valde prurientes.prodibant, ^ quorum ex(iccationem, five fponte, fivearteindu&tani,fem- v DET - x "4 - ALME uen epu. Tide S T d RT per excipiebanr infolita corporis laffitudo, tormina abd o3 minis, precordiorum anguftiz, capitis vertigimofz temu- — | lentiz, cum horrore & zítu volatico, donec circa collum & pe&us purpura rubra cíflorefceret, qua fcotim pec tol cum corpus diffundebatur , ac tandem cum fquamularum feceffione evancfcebart, ^ Anno atatis 52, ex conge(ítio- nc & ftafi circa capu: intolerabiles ibidem experiebatur do-. ies | - lere, Biographie medice [pecimina, o7 lores, inprimis autem acutiffimos lancinantes intra dex. -trám aurem, apoftemaris ibidem formati indices, quod dein ia ulcus verum manans degenerabat , externis & in- ternis aptis remediis trándem confolidatum. — Anno aíaris 57. adfligebatur febre catarrhali, tunc temporis undique graffante, mocrore vero, propter mariti obitum, paulo-an- te nimium emaciata, adeo graviter nunc decumbebart, acce- dente febre lenta & ocdematoso pedum tumore, ut de vita ipfius atum effe omnes putarent, nihilo tamen minus fpa-- tio duorum menfium a potioribus fymptomatibus liberata, vires fra&tas aliqualiter readfumit, remanente ramen & con- tinuanre tuífi, cum mulra expedtoratione, Anno demum «tatis 59. hiemali tempore corripiebatur febre lenta, in he-- Gicam transeunte, cum novo incremento osdématispedum, - jam antea per purpuram rubram aliquo modo foluci: Subfi- ftebat hic cumor per aliquot menfes, reliquis fymptomati- bus interim magis magisque ingravescentibus, circa initium. vero menfis Maji (ubito, & quidem fponte, evanescebar, un- de ftatim gravior reddebatur febris, fuperveniente infolita lienis inflaione, doloribus inrenfiffimis lancinantibus fti- pata, fub qua facies tandem tranfiebat in hippocraticam, ac cum vornicu fanguinis nigerrimi & corrupti vitam placi-. déefinigbet, 1. jd] füu xi PNE ba Plat - Epicrifis. Matrona hec fanguineo - melancholica vi difpofitionis, ordinarie in prima infantia, ubi fanguis magis ferofus cífe. folet , acboribus ac wlcerationibus capitis ferofis laborabat, quoniam in hac atate, uci jan olim HIPPOCRATES no- "tavit, matura motibus fuis, five intrinfecus five extrinfecus fufcitatis, excretiones hurnorum füperfluorum per capuc molitur ac pezpecrat, Hic feparatorius motus feri füperflui à fanguine, poftca circa annum 12. mutabatur, cumque na- Mm3 " tura s » LN - H 3 -— turà haó via antea feroficates eliminalfic , jám magis ad fía-' ceram fanguinis depletíonem inclinàbac, unde loco priotis exerctionis propcer ztatem paulo vegeciorem, abundancem ^ ilius quantitatem , agi ve verfus caput congeftam, per.za- ] rium bemorrbagizs climinabar, hacque ratione fymiptomata i cephalalgica & vertiginofa vere mi rigat antur, futfficienci omui-. no teftimonio, quod hemorrhagiz ifte, in (uo legitimo füc-- ceífu confervate , longe meliorem praftiterint ucilicatem in - plethora imminuenda, -quam (i multis artiieiis cherapeuti- — cis, vel pofitivis adítringentibus fuiífent impedire, aut pla-- ne cohibite , donec decimo quinto «tatis anno, haud abs- que nótabilioribus alterationibus eecóniomie corporis, eo" Ípecialius motus fuos excretorios dirigeret natura, quor- fum tunc cempofis ordinarie vergere debent, feilicec verfus: aterum, Perperug enim obfervationis in fexu fequiori eft, quod principium vitale circa banc atatis periodum, (fi mos! * do ceteroquin omnia legirime confticuta fuerint, ) cuti an-* cea nutricioni & augmentationi corporis potiffimum invi-" gilavir; fuccelfive generations a&ui profpicere, omnemque, in eo perficiendo, operam & curam collocareincipiat, HE» fafcipit a&iones in fuo corpore co collimantes, quz tamen: in hoc individuo'ira racice & cranquille fuccedere háud po-" terant, quoniam humorum motus ha&enus fempet verfus^ fuperiora diredi & fere habituales fedditi eraut; inde non folum precordiorum.anxietas & frequens atus volaticus, : ^" 3.» SOILARBETLE iv k ANCOURET.À E ex i n isi uA 1 " pO d tc | fed &, concurréntibus fimul congeítionibus verfus uterum, - TEN i BAT lE Po3- Lar aka. P lgá*o "ad Bb i. 3 Add i1... 22^ d iR $1)" 7 pariter dorfi, lumborum ,& abdominis dolorificz tradio- SQOERGOGJUOORLCEIETUSM. GlIFUGR A OUS DM KPd4'u XB AQÍDYi CGODAM . Mb ries originem trahebant, Hoc fine femcl, licet non fine di£- ficultate, obtento, reliqui motus hererocliti fucceffg cem- poris fenfim remittebant, menfiumqne flux: absque ullo fe- Par, & ita fanitas, anrea crebrius turbata, palilulum obfir- AI ETT E ull ddp pts Ido. ou. 1 4A CAR ge Miu. Aipe deq-iiti ice diei de ri! Ctbs*8; dé quà camen vix admodum diu latari licuit; fi-^ 8 Jp : * A EU quidem : - Biographie »medice fbecimina. 279 quidem in fecunda ftatim graviditate , a/ortzs eveniebac qui in fubje&o tali florido & plethorico non folum enormi & fümmse periculofa ftipatus erat bemorrbagia, fed & aliis gra- vioribus fymptomatibus morbofis viam pandebar. Idcirco mirum non efac, quod partim grafílante febre catarrbali pe- techitante icidem inficerecur, (dum ratione confticutionis | plethorice pra aliis ad facilius recipiendum iftud conta-- gium magis difpofica erac,) partim eriam propter hyfterica pachemata & anomalias miotuum periculofius decumberet : Ubi enim labes vifcerum, veluti in hoc fubje&o , unacum anornalico humorum & miotuum ftatu, przíto eft, cunc ex- perientia vera medica quotidie docet, quod talia fübje&a, pra aliis, viscerum integritate gaudentibus & bene confti- tutis, in primis autem tranquilliori animo donatis, longe 'periculofius decurnbanc, atque raro elu&entur; hinc ma- jores fericiebat precordiorum anxietates & cephalalgias, can- 'dem deliriá accedebaüt , propter precedencem humorum - . árregularem corntnotionerm, jamjam magis habicualem. Su- perabat equidem periculofum hunc & mortem fere minan- tem morbum, aft corpus indies debilius reddebatur, infi- mulque priora pathemata hyfterico-fuffocativa & cephalal- gica in vehementia & pertinacia.fua magis invaleícebant, Sic tranfigebat vitam fub variis aéórumnis, donec ultimo geftacionis, cempore fingule hx moleftiz quafi unitis viri- bus recurrebant, eandemque gravius adfligebant, Tunc cer- te opus fuiffet medico prudenti & provido, qui, circum- ftantiarum omnium connexionem debite perpendens, non adeo caeco impetu ftatim, propter alvi 'obítru&ionem, nul- lo prorfu: habito refpeu ingravidationis, ad draftica pur- gantia confugiffet, hac enim racione natura in precipicdium - | ada, ad excrema deveniebat, cotiusque oeconomiz vitalis ruina quafi ioftabar. — Hinc aliter fieri haud poterat, quin, quamquam hyperemefis & hypércatharfis initigaca fuerit, p; | tamen i - ode 2 - 290 .. -Olférvatio LXXII: mem *acen prior dan ftatus magis magis sque. EX | cur, ac non folum matri, fed & ipíi puella poftmodum in -lucem edite, complura incommoda conciliaret, fiquidem . h&c per rotam vitam przcipue motuum viciis laboravit, va-- tiisque adfectibus hyítericis, archricicis vagis, cephalalgicis, odontalgicis , itemque menfium vitiis: iquam maxime ob- noxia fuic & fubinde adhüc eft, | — : Quoniam vero ulterius in matrona "noftra, improvido - hoc draftici remedii ufu , ejusque violenta operatione, pat-. - tium tam fluidarum, quam precipue folidarum morus nij- mium turbatus & admodum irregularis redditus erat, hine poft puerperium , remporibusque. fubfequentibus a/vi:e o firutfio pertinacior, capzté delor infolentior ventriculi sd .:imajor , & flatulentis frequentiores obfervabantur, ficque di- .fpofitio totius occonomiz , fatis olim-;jarm lubrica ;. multo debilior evadebac, inprimis, quum menfium naturali ceffatia, , paulo maturius contingens, (urpote que etiam per fe va- riis incommodis, tefte experientia, patulam. fternic viam me omnia illa fymptomata exacerbaret, atque, dum fanguis cir- ca confinia uteri nunc tanro magis congerebatur, frequen- - tiores infultus hyítericos, abdominis mole(tas (tricturas , alia- que fymptomata excitabar.: Interim natura ob fruftraneum motuum iftorum eluctatorum fucceffum alias fanguinis de- pleciónes, pariter cammen incompletas, incendens, verfus: fple- .nem & ventriculum congeftiones formabat, unde Inflationés finiffri bypochondrii , fplenis , & adparatus ac intenfiones ad vomicum cruentum evenjebant, admodumque facile & fre- . quenter, data leviffima occafione, recurrebant. Dumetiam porro ob hanc frequentiorem. congeftionem humorum verfus ventriculum, tonus hujus visceris magis debilitaba- tur & ordinarius digeftionis a&tus impediebatur, infimulque - cruditcates magis accumulabantur, facile hinc quoque fuper- senire t Popes Febris fertiame, utpote remedium falutare pro - pituita - Ben | / - . Biographie medice [becimina, |... 98r - L2 aee pituita tenaci & viscida, in ventriculo & inteftinis herente, -refolvenda, abítergenda & removenda. | Aft, quamquam fce- bris hec vernali occurreret cempore, quo ipfo faciliorem - alias admittit curationem, facis tamen nunc rebellis & per- tinax erat, eoque ipfo manifeíte monítrabat, quod cunc non nift facilius folvacur, quando unice ex cruditacibus in ventriculo ab efculentis viscidis & dyfpeptis remanentibus, originem fuam trahit; fecus autem eveniat, fi viscerum in- - terna mala difpofitio ac humorum regurgiratio verfus ven- cricolum concurrit. Interim poftquam tandem febris hec per varia hinc & inde conquifita remedia profligata erat, mi- nime idcirco de plenarie recuperata fanitate letari licuit matronz noftrz,fed preflo pede fuperveniebantr hypochon- driorum inflationes, borborygmi , rudus, & quod omnium . :peffimum, hecticus ftatus & adparatus, quz omnia aperte comprobare videbantur, quod magis incongrua & plane im- provide fi(tenria, feu vulgo ita dicta axzifebrilia intempefti-- "Ne fuerint adhibita. Et quamquam hedicodeo ftarui con- ' grua remedia opponerentur , ac contabescenria incipiens fenfim remitteret, reliqua camen , qua a juventute erat per- peíffa & in habitum degeneraverant, antea recenfita fympto- -matra minime ceffabant, fed majus inde incrementum fu- mebant, Inprimis aucem hzreditaria 77/2: magis nunc ob- firmabatur, cumque antea, (dum menofium negotium, licet - fubinde anomalice , adhuc in fuo vigore & cenore fubfifte- bat, ) utplurimum //cca & c/ango[a fueric, nunc poft menfium €effationem in plane humidam degenerabar, prafertim hie- me,ubique per excernum frigus tranípiratio iníenfibilis ma- gis. jam fuppretfa, interiori congeftioni, accumulationi & regurgitationi humorum verfus pe&us poriffimuin anfam przbet, adeoque fic pulmonum parenchyma, ex perpetuo. -adfluxu , difficiliori cranficu, immo. infar&u bumoerum ex- £enuacum, cono fuo naturali eximie defticuebatur, Hinc ^A P. M, Fol, F. Nn ergo S O"- 2 : Olférvatia xke 77 ergo candem náturaá occafionem arripuit, per- has quam- ; quam incongrawas & infolitas vias plechoram fibi moleftam fub hac mucida excretione imminuendi, hecque expecto- ratio matutinis horis magis femper adaugebatur, dum p no&em & fomnum quafi fiftebatur. — Eciamfi vero omnes - fere humores colliquescere, : auc refolvi & per cuffim eva- cuari viderentur, varios tamen alios motus translatorios, | congeftorios , eluctatorios , immo eru&tatorios principium - illud activum iniétidchit; inprimis autem ejusmodi mo« - limina , menfiüm reftitutionem quidem refpicientia, fed - nunquám eandem perficientia , ítatis temporibus ani- "gnadvertebantur , que idcirco fine fuo. fruftrata effrefc en- | tias veficulares in femoribus & abdomine , valde md fientcs, ferum acre plorantes, fapiusque recurrentes, effor- i mabant, que excretio dein, cum pariter minus rite & fuffi- cienter fuccederet, bacque. tatione, ob diacurniorem fta- | gnationemi , ferum acrius redderetur, aliutn facile invitabat -morbum, huic haud abfimilem, purpuram nerpe cbronicam, . ^ fudore critico graveolente candem folutum, quz dein ver- 1 nali cempore utplurimum redibat, Hisnifefto: indicio; quod. ferum ob defe&um motus, durante bieme femper majorem | conceperit gradum acrimonia. Alio tempore & anno in- | completus hic depuratorius & depletorius motus & aQus, forfiran ob recordationem folenniorum quondamin juven- - 1 . tute hamorrhagiárum narium, dirigebatur verfus caput, ibi» | : demque varias cenfiones dolorificas, odontalgicas & otalgi- | 1 cas excitabat , praefertim vero in deseri aure critice formas - bac. congeftoriam depofitionem & inflammationem, fub | perpetuo tandem adpulfu humorum in ab[cejfum degene- - rantem. — Proinde cum tota corporis oeconomia per more - bos pregreffos valde jam turbata, motuum etiam anoma- . lia prorfus fere habitualis. reddita, infüperque hoc indivi- | duum conftitutionis. & SEHIPHAMEER ratione ad miasma cse, d M. | | à quod-' TURIN - A , WM Y cu ' -— Biographie medice Jhecimina. 283 dülddims contagiofum recipiendum maxime difpofitum ef- "fet, facile'hinc non folum fe£re catarrbali epidemica. corripie- batur, (ed & ob fupra adlegatas cauías, gravius ex eadem - decumbebat , immo candem /ezta febrz , cum edematofo pe- dum tumore , priori illi fuccedebar, quz quidem Bac vicenon adeo -irmas agere poterat radices , fequenti vero anno vi- res quafi readfümens, majori cum vehementia , ram per fe, quam etiam ratione cedematis conjuncti recurrebar, quod tamen icerum eruptione purpura [ymptomatice notabiliter mi- tigabatur & fere in rotum diffipabatur, donec ultimo, vi-- fibus magis magisque decrescentibus , infelici: quodam Co- natu, adivum illud & de falvando fuo habitaculo anxie fol- lieicum principium, denuo recurfum ad abdominis vifcera: cum V. P, connexa, maxime autem icHonT & bit Push * «rot. maie eventu y iterat : jd dai c(t Meteiees Erfordiam. "ife eje j shit Lis i 16, Sepe, Hn | Ud NIC OBBAEREMITIQ. LXX, Ls Ds. D L . WILHELMI ANDREE KELLNERI. Incompefibik batonpiü. quam -maf[ula- .rum carnearum, ad pulmonis fübftantiam proxime accedentium cjcétio JM. eomitabatur. lannifex XXVIII. annorum, a patre ejusdem opificii con- , fummato REMO a) FAR, alias crebrioribus obnoxius : Nno . no FUE ; iy Carr apps, fpes; "foxtida Vrai ole ohagi- t " nc ejiciebantur diveríz magnitudinis , carnofz , qua ad pul- | — b 284. 3 «i Olfervatio LXXIP.. kc ds fuit narium hamorrhagiis, quz vero poft initum anre ali- | quot annos matrimonium, evanuerunt, absque ullo fanita- ' tis, qua fruebatur, detrimento. Anno 1734.4. d. 27. men- fis Novembris, corpore paulo fortius moto, per elevatio- nem & translocationem fafcium, ex lana conítantium, prz- rer omnem fpem, tufsi fpumantem & floridum ejiciebat | fanguinem, Hanc excretionem licet crebrius revertentem, - -eger alta erga uxorem diffimulatione premebat, usque ad. diem tertium, quo ejus nerabile incrementum, viriumque decrementum, nullum amplius occulrandi concedebat lo-- cum, quare eodem adhuc die meum expetebatur confilium, | | Exquificiffima, ad effrenem hunc fanguinis fluxum compe- | i iz c ^e. i &* iu m . 1 fcendum , remedia, ejus ferociam quidem mitigabant, aff. 1 domare non poterant; quz fumma efttotriusa me peractae. | 5 &urationis, ne cramben, toties quories coctam, hic reco- - quere videar, Symptomata vero haud ubivis & femper ob- . via, quibus hzc hemopryfis erat ftipata, hic rudi cancum - delineabo penicillo. . I) Pulfum in carpo manus finiftre, íemper inveni debiliorem, quam in dextro. 'Il) Hypo- chondriorum dextrum pungentibus doloribus, ad umbili- | cum usque fe extendeniibus, mire & continuo adficiebatur, 1 III) Die morbi quinto anhelitus foetor b) erumpebat pla- — ne abominabilis. |.1V) Die fexto, maffule unacum fangui- | . monis noíz, quibus pannificum & lanariorum officinz femper funr 're- pletz , haud obícure docent, quare huic hominum generi, phthi- fis aliique pulmonum fontici morbi. tam fint infeíli & familiares, , vid. RAMAZZINI de z:0rb. Artif. cap. XIF. : à b) Ex fententia PECHLIN I Lz£. JT. obf. 4. pAg. 3 2f. várias - d 5- tentis anhelitus caufas explicantis , £abid/s eó» becZicis cron ànberefitt virus , quod pulmonibus rejeiium, animamcers (o0 rumpit. conf, ZW IN GERI Faftic, defert. pag. $4. Sig | Ephemer ides N,C. Dee. I1, Ad, IT, obf. 116. pag. 275. in viro. — - 4 ^» Ne 0 0 Deineompefübili bemaoptyfi, 6c. —— 5gs monis fübftantiam proximeaccedebant, & in aquam ac fpi- ritum vini conjede , perrinacifhme natabant. c? Evane- fcens dieo&ctavo hempty(is excipiebacur calore febrili, anxie- . zi CON ER o0 a tati- | per quinque annos, ob anhelitus fertorem, aliis molefto ,' poft mortem in finiftra tonfilla & intra laryngis cartilagines , medul. lam nigram & pus, illius fottoris caufam, inverita fuiffe , perhi- bent. |n noftro fuübje&to , quantum conjeClura adfequi licet, ab eminabilem hunc foctorem produxerunt reliquz cruoris , tum cir- ^... €a dentes & gingivas, tum-in faucibus, & ipfius pulmonis vefi- «ulis, remanentes, quibus, intra breve temporis fpatium , ad te- . terrimum in his partibus odorem concipiendum & de fe fpargen. *. dum, nihil eft aptius. — : 3 Jer Ya Hz in fpiritu vini-adfervatz maffulz , copiofifimis obduceban- iQ tur bullulis , quibus paülatim evanefcentibus , intra XIV. die- - v. orum fpatium , ad fundum pracipitabantur omnes, Raritate 0o bujus rei commotus, ad idem examen vocavi tres particulas , .& pulmone vitulino recenti abfciffas ,- fabamque magnitudine f^ edi qn PEE ELS ant d, ORE in nue | T 2:5. . adequantes, quas intra menfis fpatium, in fpiritu vini, fimili, et Xe wd d. lot $037 ; ^C s haud obfcure indicat, maffulas a. noftro ejectas , neque po- 57 Typofas fuiffe concretiones, neque pus induratum, tubercula "7^ morbofa, aut vafa fanguifera, fed ipfam pulmonis fubílantiam, ^oc We vero illius adplicatio ultra limites extendatur , memori - — " femper mente tenenda funt , que, de morboforum pulmo- .— . gum fübmerfione in aqua docent Epezer. N. C, Dec, II. 4. AX. obf. 239. pag. 435. i Vol. I. obf. 18$. pag. 416. De vafis polmonum fsnguiferis, tu(fi eje&is vid, Ephem. N. C. nr Dec, 1L. 208 Hoobf 9 . pae. 166. Dec, II A. X. obf. roa, (08 1p. E Jag. bh Vul bj? i96. pag. 232. pius vero pul: -et cexerena fuiffe tradunt? vid. DO D ONJZEU $ i» obf. med. * monis turti fruftula, in phthificorum arteiia afpera adhuc haee ^ 7^. penis, aliquoties monftravit culter anatomicus , vid. Ephes, (00K. €. Dec. I. 4. L. obf. qn. pag. 131. € BONE TI fe- cios putchr, Tom. I pag. 02. Quid itaque impedit, quó minus .c* tt5llis Medicis iiem adhibeamus, qui pulmonis fruftula per os | cop. modo ad fundum pracipitatas inveni, — Hoc experimentum. í 29... Olfersatio LXXF. is : 4 ratibus precordialibus & agrypnia. d) usque ad. extremum - vitz halitum durante, . /Egrocus die undecimo , medicas Jnentorum pertafus, eorum loco, ad rcfacillandas virium, / que reftabant, fcinrillulas, vini eligebat potum, a quo ca- lor febrilis mirum accipiebar incremementum, ^ Colopho- : Bem huic morbo addebanr, vehementiffimz his rd d Sor onvulfiones, randem dic XVII. morte cerminatz, OUOBSERFATIO LXXV; — |] Dn. D, WILHELMI ANDRE/R KELLNERI, De Cruore coa gulato, lum bricicruentifi guram exacte Teferente , miücione excreto. —— ntegra Litterati cujusdam , in atate virili conftituti, vale- v I tudo d. XI. Sept, a. c. abdoniíinis teftabatur vagis tormi- '- nibus ; initio colicam , adfectum aliquoties antea per- peffum, Breuteape d id PM, pregreffó aes "as | atu- - - pap. 24. EET N. C. Dec. III. A. II. abf 184. pag. pis á € Annal. medico- - phy. Vratislau. Teutam, XXXV I, p. iae $02. Aft Medicos defidero telles, eosque oculatos, non vul- * jum, qui omne. fere phthificorum fputum,. craffioris confi- v1 ntie partienlas pulmonis, aut hepatis, tuffiendo eje&las . effe, fingit , .quem errorem merito reprehendunt 4a 24ed, Haffuiens,. Fol. F. Obf. so. p^g. 94. Que RIVERIUS de... cordis particulis per os. eje£tis Cez. 7. obf. $1. & HIL DD A- E muri: (JA II. obf. 20. de pulmonum fruftulis, .cum urina . excretis , narrant, inter rariora, ob rariffimam, quam pee d * ferunt veritatis fpeciem, quis nom referat? A MI :d) Quibus. placet fingulari animae vi. animadver(ivz , hoc : pervigia M |... lium attribuere, eo fcilicet dire ; ne dormiente hoc ente e io ; feeuro ulümus: vit& eit e.corpore excedat, evadat, aut | erum» AM 1 De Cruore coagtilato, lurbrici figuram referente. 87 laculentis cerevifiaque acidula compoflto , tribuebát, | Se- müihora vix elapfa, lumbos dolorifica occupabat contradio, | praeprimis a dextri tenis regione , ad pubem usque fzviens,.- quz fingulari ftipata erat cordis anxietate , & crebrioribus. ad alvurn veficatriqué exonerándam ftinfulis, nec non par- tium exterriatum frigoris fénfu, Tandem oborco inter acro- ciffimos hofce dolores ciborum vornitu, omnibusque ad urinam reddendam viribus intentis , folidiusculum quod- dam corpus e perie erummpebat, ob figure fimilitudinem, prolürmbrico habitum; cujus exclufionemi largior floridi fanguinis mi&tio & paulo poft plenaria fyriiptomatüm ex- cipiebat retniffio. Hujus , quod videbatur , animalculi fi- guram, tnihi ob dolorum fzvitiatn accerfico, ad conrem- plandum exhibiti , lumbrico cruento inveniebam fimilli- qnam, qui longitudine quadrantem ulnz, craffitie autem calamum fcríptorium tüediocrem fere refercbàt ; excepta altera excrernitate, cui filuti ctuentum, informi maflula rubicunda ín fine predictum, erat sdnatum. — Inftituto ve- .-[£O accuratiori exarine, nihil aliud quam cruor coagulátus in confpeQum veniebat , ex parcibus variis in longitudinem — excenifis'; inter fe qua(i conglucinácis fubriliqué cuaica cin- &is, ram affabre coagmentatus, ut artificiofam fpeciem - lumbrici praeberet, Generationis locum & modum inve- ^ftigare non fcrc prafentis infticutiratio; hoc ramen filentio | praterire non pollum, quod idem zgrotus, abfoluto men- fis fpatio, haud levem mic&tus cruenti perpeflus fic recidi- vam. , SUP renes eno cn a js * B | ; / 3 Se ak : : | ; 7^ 7*. erümpat, fuo fenfu sbundent. Nobis arridet iilorum fenten« - | . " ^tia, qui ex fanguinis aliorumque humorum, in corpore hu- vc 7s umane penuria, ejüsmodi agrypniam derivandam effe, preci- ec piunt. vid. £pbemerid. N. C. Dec. I. 4. 1I. obf. 14 5. pag- IS 01 246. & PECHLINI Lib, HI, obf, 41. — T | " 288 Olfro. LXX '" Depriirindi labio inre e. 5. : 2o 5B SERÉATIO LX XE d | Dn. D. VILHELMI- ANDREE KELLNERI.. Infans, ee ain labio leporino, deforma- | tus,obefusnafcitur. | arias, a variis ; ad probandam foetus in. utero. mater- V no nutritionem per os, excogiratasrationes recoquere, .non fert inítiruci mei ratio, Hiftoriam memoria di- - gnam exhibent Innales medico - - pbyfi ci Fratislavienfes in den- 3 » .£am, XXIII, pag. 107. de infante cum pragrandi & incura- bili labio leporino nato, qui admodum fuit macilencus , .fa* ciemque vetule fimilem habuit. | Clariflimus, cui hanc de- . bemus hiftoriam, Au&or, eam fequenti profequitur epis - erifi : DDielleicbt fónte man faaen, Daf bicferroegen an ibret Grnábrung. foicbe finber ben. liquorem amnii &c. pidbt fo — qut, vie eta anbere verfdlingen Fónten , unb baf biefet 9Ibgang verfpltbret ivlitbe, - Cum itaque cardo hujus cons jecture tancum in experientia vertatur, nemo mihi vitio vers tet, quod jam duos alios, eodem modo deturpatos, mini- me tamen macilentos, fed obefos potius in medium profes - ram infantes, Unum defcribit D. REISELIUS in Ephemer. Nat. Curios. Dec. II. A. Fil, obf. $3. gemino & infanabili la*. | bio leporino fignatum, de quo idem Audor, teftimonium perhiber, ; quod faerit robuítus & fanus. —. Alter mihi Anno. 1734. menfe Aprilis i infpiciendus prebebatur, fatis obefus, - cujus labium leporinum, adfpe&u horrendum, conjundum erat cum vuulz defedu & fiflura, per nafi foramen fini- - ftrum & palati offa, usque ad fauces penetrante, Hicin- fans vix unam alteramve lads tepidi gutrulam ;ex coch- leari parvo faucibus inftillatam , una vice deglucire poterat, idque fumma. cum PEDIS: v 0B. "De gonorrbea refufcitata, utpote remedio 4d te[]. 289 | OBSERF ATIO LXXF 1I, Dn. D; WILHELMI ANDRE/E KELLNFERI, i: ji | Be | Gonorrhoea refufcitata , utpote remedio ad tefticuli tumorem Gonorrhez fucceden. fis tem prae'entanco, Le 4 ^a, que de febribus Celeb, D. MUYS in Przx, med. E chir. Dec. P li. obf. y. p. m. 279. profert verba: Sco fe- OE brem aliquando fatis difficulter poffe. fanari , fed puto ean-. dem multo difficilius adbuc de novo poffe produci ; optimo fzpe - jure ad gonorrhoeeam temerarie fuppreffam , adplicari pof- funt, Quam enim varia, quam gravia, ex hoc fonte pra- pullulenc mala, circumfpe&is baud ignotum eft Medicis, : Anno 1738.3. d. 3o. menfis feptembris, juvenis viginti an» norum poft pregreílum horripilationis fenfum , calore fe- brili & dolore tefticuli dextri, ad femur & abdomen ejus- dem lateris fe excendente, corfipiebatur acerbiífimo. Alte- ro.die in confilium vocatus , cefticulum inveni ad ovi an- ferini magnitudinem rumefadtum, notasque inflammiatio- nis haud obfcuras pre íe ferentem. — ZEger fponte hunc morbum fubortum effe, adíeverabat, parentes perpeffam contufionem fufpicabatur. Meum non erat, inde exor- tam componcere litem, quare ad inflammationem & cumo- rem refolvendum , prafcripfi pulveres diaphorctico - nitro- fos ,. fpeciesque paregoricas. pro facculo externe adplican- do. "Die fequenti, quo calor febrilis penicus erac fublatus, alvus fale Sedlicenfi fubducebatur, Die tertio cinctura An- timonii cum Eflenria fuccini cer porrigebatur , cujus medi- &amenti continuatione cántum adlevabatcur zger, uc de fu- perato morbo vidtoriam , licet ante criumphum, caneret, DUM P,M, FP. — Oo Dies " - E - Tw-A - x" EAR AT SSERR 7 / - -— x $ : d j d i —N ; 2 T 290: ^." Obfervatio LXXPMI, : Dies quintus, prater fpem, novum doloris & cumoris ad- ferebat incrementum; quo eger commotus, jam ultroha- - &enus tam fcrupulofe diffimulatam inque herba latentem — anguem, Gonorrhcam puto, cohibicam , mihi aperiebar. - Cognita fic caufa rali , ad illius fluxus revocationem om- - mem dirigebam curam , exhibendo crebrius pulverem , ex ; Antimonio diaphoret, martiali , fuccino , (olatione Ocul. | Cancr, & Nitro compofirum, cujus auxilio gonorzhocam. . tam felici refufcicavi fucceflu, ut die nono, ne veftigium - :quidem tumoris amplius fupereffet. Sunc inter Chirurgos, -qui in. fímili cafu oleum Iherebinthinz in vino exhiben- -dum, tamquam fingulare arcanum colunt, Quantas vero 7 turbas , hoc calidiffimz indolis medicamentum, in corpore ^ prafercim juyenili & plechorico, excitare poffit, fciunt e- munáüioris. naris homines, | | ( lfenaco Erfordiam transmi[fe d. 27. Septembr. 1737, ) E ^ ^i |" ^ OBSERFATIO LXXFIIL — -. Dn. D. JOAN. PHILIPPI BURGGRAVII.. . Hiftor la X6/2uS oxyeténioc in mulie [ E 4 Su 1 etula vidua, jam ultra 6o. annos nata, tempera / menti olim eminenter fanguineo - ch olerici, a te-- .. . neris ad perfede adulram, etatem , maxime in- temperanter, efui fructuum horzorum , mane etiam j. - juno ventriculo , indulgens, candem viro nupta, & an* no «tatis circiter I9. vel 20. primum gravida, multa tz-- dia plurimosque moerores experiebatur , que fzpiffimé, - quoad maximam partem, prour erat & adhuc eft ubi. que prafentis animi, diffimulabat, Vix pepererat, cum . Hifloria x»uxSeyetries in iMuliere, 291 mox quinto vel fexto, yabinde die atrocibus totius dextri hypochondrii, anterius umbilicum verfus , pofteriusad dor- ü ioinam usque fe excendentibus doloribus , cum vomitu- s^. iniid & copiofiffimorum ru&tuum explofione mole- - ftaretur, Dolores hos tam Medici, quam adfítantes, hyíte- ricos effe judicabant. Vix ultra aliquot horas continua- bant, interdum tanta cum ferocia , utzgra miferrime fu- per terram fe volutaret, mortemque furümi beneficii loco poftularer. Moerores interim & tdia fupra memorata peren- nabant, Duobus a primo puerperio annis denuo mater fa- €&a , filium enixa eft , per primos. infantiz annos fuübrriftem - & taciturnum, inque virili etate conftitutum in hunc us- que diem folitudinis amantem, minime loquacem , eximio tamen preditum ingenio, & plurium mechanicarum, quas nunquam edo&us fuit, artium aurodidxroc — Primis fecun- di hujus puerperii diebus admodum alacris & vivax, fubito veíperi delirio rentabatur melancholico, per. plures fepti- manas miferrime continuante, ab todehi tandem iterum li- berata, meticulofitatem fibi perquam moleftam, diu-reri- nebat, . Cumulauis vero indies jam indicarorum cediorum moeroremque caufis, redeuntibus eriam frequenter per di- | verfa cemporum intervalla, doloribus illis dexcri hypochon- | drii ; poft aliquot dein annos Thermis FS Mg on in- terne & externe, magno emolumento uía fuit, . Pluribus | poftca annis,a fzvius hifce doloribus, in cancum immunis | vixit, ut non nifi facile tolerabiles infültus interdum perci- | peret, legitime quoque femper rmnenftruata maneret: Cum | vero aliquando panificii aliquod genus ex farina albiífima, | | butyro, ovorum vitellis, faccharo, lade, miftis, leniter- que fermentatis , in(trumenco ferreo, ex duabus planis bra- | &eis fecundum latitudinem, qua fe mutuo tangunt, obtu- | fe dentatis, fabrefato , ad ignem fervefa&to , exceprum , & fuper luculentam flammám coftum, quod noftrates- dBafz-. | Do 2 2A - feli 202 - Oleratio MAEXPUM ss 9 feli adpellant. , adhuc calidum paulo largius comediffac Te immanes iíti recrude(cebant dolores, illamque per duos in- tegros dies miférrime cruciabatit, dextrum cum przcife hy-- pochondrium occupabanc, cotumque abdomen & pectus fimul ftringebanc, infuperqué horrende vomituritiones & innumerabiles furfum exeuntes flatus conjungebantur. | Si. dorfum. juxta dextrum fpinz latus, inter fcapulam & pri- .3nam lumborum vertebram , manu in pugnum colle&a for- titer fricabatur, aliquale levamen percipiebat, Ab illo cem- ' pore & paroxysmo , pluries per fingulos annos eadem per- petiebacur cormenta, & a. Wisbadenfium Thermarum . u(u - inducias potiffimum mutuabatur , a nullo alio, qualicun-. que ctiam hadenus ufa erat remedio, lenimen alias fentiens, - Cum ifti dolores aliquando reverterentur ,ego in confilium adhibicus, & egram attente obfervans, 2 cholelithis atro- . cium horum dolorum caufis cogitare coepi, proprereatum in paroxysmo non nifi laxando, lubricandoque, per olei .. amygdalarum dulcium repetitam liberalem dofin, inun- . &ionem loci dolentis , forumque per lac calidum velica exe 1 ceprum , clyfterem emollientem: paregoricum aliquoties — injiciendum, malum impugnandum eíle cenfui , hocque. | ipfo dolores non folum mox multumque mitigabantur, fed. ! & fat cito finiebantur. — Altero mane ad aegram accedens; illam a doloribus liberam fed i&eritio colore in facie no- tatam , quin & lotium i&tericium rurbidumque insenicbas o E Per hac ipfa phenomena de cholclichis dolorum horum - caufis confirmatus, & cum «gra, a doloribus jam ava d confabulationis potens e(let, indicavi ipfi meam de caufa. horum dolorum fententiam , infimul fuadens , fi forte, de. ..quo etiam timerem, dolores aliquando redituri effent, ad - 3 | [ eos compefcendos, modo adhibitam medendi per emol. | | liencia & laxantia mechodum | confeftim repeteret ,. atque. — fimul, numne calculos per alvum excrecura eilet, animad-- Ver. Hiflaria yoAnAiS 6 4 5ai0: in "uliere, |. 205 vértefet, tne énim perfuafiffimum effe , bilem ipfi coagula- tiin cálcülos, qui cranfitu fuo iri inteítíioum duodenum , . toties atroces iftos cruciatus excitarint. Et ecce! aliquot poft hec feprimanas dolorés redibanr; illa dato confilio Tnorem gerebat, & fic fat cito ab iisdem liberabatur, ac ai. vum deinde folvendo duos cholclithos irregularis figura , femipollicaris circiter craífitiei, fed leves XV. ac XVI. can- tum granorum pondere, excernebatur, quos ablutione mundacos atconica mihi offerebat : alter eorumi ex viridi & nigro, alter ex flavo & viridi colore variegatüs confpicieba- tur. Rogabam cum egram, uc acta vite fue phyfica, ra- tione fcilicec diete & morborum for(ían perpefforum mihi enarrarct; & ex iíta narratione relatio ; quam modo pra. mnifi, nata fuit, | | Intelligebam inde diftin&te, quomodo iritérnpérantet pluribus annis ad(ümti horei fructus, propter ceorüm copiz excefíum, in fuccum & (nguinem bonz nota fubigi non valentes , fed nativa fuz craíeos cenacés, crüditatem acido- aufteram humoribus fücceffive induxerin. Quod humo- rum acido aufterurn vicium, nec in prima, nec in fecunda conco&tione, ut dictüm, correctum, fed in retciam usque, fecretos puto ex fanguinis álveo humores, derivatur, non folum horum defecationem, fübrilifationem ac levigatio- nem minime impedire, fed e contrario étiam hos utcunque : feculentos, craflos, afperos, ád coagula pronos, vasculo- rumque excremitares pülpofas ftringentés, in copia porius demittere & colligere poruit, — Tota inde tandem humo- yum moles, feculentis, craffis, afpéris, terreftribusque tno- leculis abundabat, Cognofcebam fimul, continuos moe- rores ex humorum rnaffa, ex didis caufis jar per fe cruda, acida atque auftera labe infedta, mobiliores partes alioquin jam quantitate jufto parciori prafences, diffipaffe, relictas immobiliores conjunxiffe, ficque fanguinem hunc jam cru- eb oval edi had. QOo23 dum , -— 294. VON lonia? LXXFAIT, ME — Baur 7-HCES TUI SERRA NEGET NR NELLE ER 2:2 30 S OSEE RERCEESC I PROS CMT WT EU, ncm dum reddidiíle craffiorem , atrum, terreftrem, acidi aufteri. illius vitii adhuc participem. | Quoniam vero fanguis non perfe&e fübadus, fed utcunque adhuc crudus, neque in .. ominibus minimis fuis maflulis ita folide compaé&tus, neque ita (phericus & levis eft, ut fanum fanguinem alias conífti- — tutum effe debere, in phyfiologicis demonftratur, fed mul-. tas partes jufto leviores , angulofas, fcabras, vifcidas conti- net, hinc talis crudi (anguinis circulatio maxime eft opero- fa, & viribus impellentibus reluQans, crudis moleculis ejus, non ut fani humores, reQta via & conftand velocitate , fed tarde atque oblique progredientibus. Propterea & heic in prafenti cafu evitari haud porerat, quin crudus talis fan- guis, c rculari fuo motu per aortam vce&tus, defcendenrem ejus ramum non folum inprimis ingreflIus fuerit, fed & ma- xima etiam crudarum fuarum maffularum parte in tres ca- paces abdominis. arterias, cocliacam puto, binasque mefe- raicas obliquo füo exortu cum aorta defcendente, angu- lum verfus , apicem acucum formantes, fecefferit. Inde per varias harum arteriarum gyrationes, lente i in radices & crun- cum venz portz actus, candem in ejusdem venz ramis, haud. ! ; ARCU. WE CUNT eon LE. t NOR T RENTRER: REPRE SPP TERN v mE o OU CETT Me PEE Doom VER turE TYNUCEPSS T DM z 2M, a AL aliarum venarum more continuo amplioribus, fed arteria- rum more gracilioribus. fiencibus, ingentem refiftentiam;. quam non nifi tardi(fime fuperare valet, incurrens, itidem | non potuit non continuo fpiíLior renaciorque fieri, quem characterem & bilis inde fegregatra , neceffario retinet, ad: concretionem coagulaque propterea prona. Perfpiciebam. denique, frequentiffimis indignationibus fuppreffis, partes. p hepatis fzpiffime convulfas fuiffe, ficque humorum per hoc. — vicus tranfirum, natura tardum, propter expofitam crudi- tatem jam p.n. tardíorem, nunc propter dictlarum peer 3 a memoratis caufis frequentiífimam convulfionem, tardif- fimam fzpiusque hafitantem redditum, atque hac ipfa mo- - ra craffos , tenaces humores ad ceagula & concretiones di | dpofi- -— - * v es E Hifloria yovnxi9oyetcioc if muliere. 505 LI " | "GNENMNUAS oio oo MBLATAL USES a a ARRRMBEERNRNIRE S. - ra fpofitos fuil, unde fane aliter fieri haud potuit, quin bilis inde feparata, facillime grumefcens evaferit.. Quodfi nunc infuper confidero, eo, quo zgra primum utero gerebat, tempore, tranfitus humorum per hepar prafencem jam tar- ditatem & moram, per extenfi uteri preffionem, auctam, coagulaque & concretiones in vafis hepatis promotas fuif- fe , dum interim uteri expanfi vafa dilatata multum immo plurimum fanguinis , alias in abdominis alia vifcera deri- vandi , reciperent; viíceribus vero vafisque abdominalibus exclufo foetu, a preffione ifta liberatis, uteroque contra&to, . ac fanguine itcrum pleno rivo in illa derivato, & per regi- .gnen puerperis iolenne calidiusculum agitato , & hafitantes. - grumescentesque humorum , feorfim bilis in hepate partes impellente & propellente, videor rnihi caufas atrocium ifto. rum dolorum, primum iftud puerperium adeo triíte & -moleftum reddentium , & pro hyftericis tum quidem repu- tatorum, fatisevolville, "Nec dubito, fi tum egraz excre- menta alvina examinata fuiffent, cholelithos tunc ftatim re- pertos fuiffe. Ezdem graviditatis & puerperii rationes cau- x fuerunt delirii raclancholici, fecundum puerperium infe- -ceuti, Agirato fiquidem atrabilario in vena porte herente humore, & aut reforpta perruptave ia furculos vene cavz, ramulorum venz portz extremitatibus refpondentes, aliqua ejus parte , hacque per vim circulationis humorum ad ce- rebrum deiata, nec transpelli valente, delirium illud me- Jancholicum natum fuit. Liberata candem utcunque ab . humore ifto atrabilario , pet internurn potiffimum therma- - rum Wisbaden(ium uíum, non vero. peaitus correcta uni- Jverfali humorum acido auítcra cruditate, quid mirum, per- ,tinaciter ramen ad bilis grumescenciam diathefia perftitiffe, quia in habitum alteramve naturam , nunquam plenarie — .corrigendam, jam pridem transii(fe, . ^... QCogitabam igitur, quomodo rantum egre folatium mes "- : miti- / « , 206 ^^ "Obfroasio LXXIX, ^07 00s — mitigationemque mali adferre valerem : cumque hec fub initium OGobris 17,5. fierent, cam pro cruditate acido- auftera in genere, quam pro bilis grurmefcentia in fpecie impuguanda, prafcribebam extradta cenraurii min. Fu-- marie, faponemque venecum in pilulas redigenda , earum- que fcrupulum unum ter quaterve de die fumere jufsi, . infufum rad. Graminis foliorumque Beccabungse fuperbi- . bendo, idque per aliquot feptimanas concinuare, fubinde - interpofito purgante melanagogo. Atque ab eo tempore - hucusque ab iítis cruciatibus libera vixic: Vere ingruente - prefentis anni, optimo cum fucceffu ordinavi jufcula, ex fuccis herbarum recentium ad modo didum fcopum di- - rectarum. parata, maxime Graminis, fecundum SYLVII Prax, Lib,1, c. 45. $. 13. notatu digni(fimam obfervacionem, OB$ERFATIO LXXIX ^ .. Dn.D. JOAN. PHILIPPI BVRGGRAVII, :- Ovulum humanum in uterum devolutum, - ^. ibidemque fpiffo cruoris coagulo immer- | fum & tamen vegetan, — i petes triginta quatuor circiter annorum,alis —1 quot liberorum jam mater, per duos menfes, diver- ^ ^ fistemporum intervallis , caramenia cantüm prodeun- tia, mox iterum vero ceffantia, fentiebac, dubia an gravida — fit necne, Tandem d. 29. Jan. a.c. hora noüis fecunda ias - genti uceri hzmorrhagia corripitur, Meam hinc opem fol- — licitanti fuadeo fitum horizontalem corporis, ftragulis nori nifí leviter cecti, quietiffimnum , jusculumque carnis fre- - quenter fumendum ; quo fcilicet utroque medio & conti- - guitatem fanguinis circulantis p&ope cor, & — fuf- | í- Ho1ens LL rtr er ah oi - - ! Rcicntem ce iesus ns codeine f icque tapete arterem, abortientibus & puerperis ádeo periculofam. Dum es de venzíc&tione revulforia & pharmacis, cogito, ec- ce! prodit maífa cruoris conglobata, robufti viri pugnum magnitudine fere faperans, qua excreta, cerribilis hemorr- hagia;. utero inanito fponte fe fucceífive contrahente, & hiantia'fua vafa ar&ante fucceffive minui incipiebat, | Po- fiero mane , maífam illam cruoris conglobatam , pauca aqua adfufía 'abluram, perfedum hemispharium reprafen- tare video, Chaud fecus ac fanguis phlebotomia emiflus, quiete in ferum & cruprem fecedens, hunc ipfum in hemi- fpherium cogere folet) in. cujus partis fuperioris plane me- dio, fila alba, longa, *ed fanguine leviter tincta, & rariíli- 1na laxiffimaque. textura, fere glorerata invicem, obfervo, Dum glomerata hec fila circumfpede feparo, veficulam. pelluciditate,, ovi curturini magnitudine, maíz huic cruo- ris immeríam, exque ipfa veficula, fila illa modo di&a pro- deuntia, facile tamen feparabilia, deprehendo. Veficulam hanc verum ovum effe fufpicans, eximo, & caute.diflecoz Lympha pellucida exibat: interiora hujus. veficule, vel ovi, mox rimor, & vidco. globulum ad parvi pifi ma- gésudid cni vix accedentem , tenui filo interiori veficula fuperficiei coherentem, quz embryo cum funiculo um- bilicali mihi videbantur. Eximo quanta poteram circum- Ípectione globulum, & vitro, aqua puriffima femipleno , excipio, ambo non nihil agito, globulus explicatur,' qui & ab egra, & ejus marito, & mulieribus adítantibus , me ftüdio tacente, & ipfis rem monfítrante, agnofcicur. pro embryone, vi tres lineas longo, fere difüuente, in cu- jus trunco artus non nifi uc tubercula plana nocabantur, - perfecte ut RVYSCHIVS Thef, Arist, FI, Tab, I, fig. y. talem embryonem depinxerat, Petebam a genitore, ce-. geret mihi hunc. embryonem , adfufo alcohole vini in- 4, PM, J ol, n Pp : duran- 298 E" " -Obfervatio... LXXX. .- durandum, & ad(ervandum, fed. prater: emer rsen im cufabat,. Hoc impregnatrum. ovulum in uterum devolus - tum , cruori in cavo uteri.contento videtur immerfum, eo- | que ipfo, quo minus utero adcrefcerec, impeditum fuiffe - quoniam tamen foecundatum fotumque fuit, nihilominus | in ipfo cruore, cui immerfum.erat, utcunque vegerabarur, - à haud fecus ac femina vegetabilia, (cum quibus magna ovis animalibus intercedit. analogia) quamvis cerrz haud. man- - dada udo tepore, fota, facile wegenace cernimus, EAR i 225 OBSERZATIO LXXX, ^ € Dn. D. JOAN. PHILIPPI BVRGGRÁAVI. i -Mutuus & lechalis inteftini lei in grelus. 11 Pss quatuor annorum, Bibliopolz cujusdam noftra« | 3 3 REN 4 tis filiolus, per tres jam annos rhachitide, lenta, fed:le- 1 vi febricula ftipata, cruciatur ? continuo in le&o cu» bans, interdum fedens; 'ampliffimo capite; dentibus pror« . fus. orbus ; abdomine valde. prominente, Aticilihn extenug- 3 tis & admodum flaccidis; valde edax, fed feces femper lis. quidas, nunquam figuratas, & intolerabiliter p. n. foetidas, $ alvo excernens ; d. 4. Martii 1734. corripiebatur corminibus. abdominis non adeo gravibus, jungebantur vero: frequentes j vomitus, & ingens ftatim in corpore jam languido virium proftratio, fomnolentia & pulfus valde exilis ; fuccedebant: . . tandem eítus & fitis. Cum pharmaca ore. vius ftatim revomeret; enemata ac inunctiones nullum levamen ad- | : ferrent 5. pulfus exilis quamvis, altero tamen lie jufto cele rior fieret, ac ob vifceris alicujus abdorninalis inflammatio«. nem metuendam venazíe&io indicari videbatur,;at ramen core: - pus rhachicide exhauftum & puiíüs, neutiquam depre(si,: - vera & ingens exilitas ebiliat qiix phisbocontiadi diílua- - ED 2 x ZHutuus 65 lethalis intefhini na ingre 4. 200 débanc, ne hoc remedii genere ager citius, quam morbo perderecur, Enematum igitur & inundionutm ufüs conti- nuabatur , fed medio sertii diei mifellus expirabar. 'Impetrata a parentibus corpus incidendi licentia, adíci- to in operis focietatem dexterrimo chirurgo noftrate Bar- vot, aperto abdomine vifcera omnia mire flaccida, mollia, hepar folito grandius; nullibi vero vel minimum pragreífe inflammationis fignum confpiciebatur. .Miratus rem, to- tum canalem mutuenranam fcrupulofius per univerfum ejus tradum rimor, & ecce! medium inteftini Ilei, quoad par-. tem fuperiorem ingreffum i in pártem inferiorem, confpe&tui ffe fiftebat. — Lente igitur & attenta mente ingreífamn partem extrahendo, obfervabarmus hanc ultra trium pollicum lon* gitudinem, inferiorem partem fubiifle. Nec heic tamien; vel minimum pregreffz inflammationis veftigium notari "poterat. Intacto thorace ad caput infpiciendum cum pro- perandum effet, cerebrum admodum molle & flaccidum, Ceterum pro ratione atatis valde edi ,"in ventriculis fuis unciam unam circiter lympha p riffimie continens, de-. prehendebamus, "Exin hec mihi nata l'écrit ! Ab acrimonia copiofa- fum, ex mulco cibo, (nam edacem fuiffe jam monui, ) fe- cum; abominabili modo femper foenrium , vellicata & ftri&ta fuiffe inteftina, & excitara primum tormina: horum vero vellicantium fecum, mediante periftalrico inteftino- rum motu, provolutione, cum inceftina per illam ipfam a Todo provolutis iftis acribus fecibus , ubique fucceffive magis, quam quidem a naturali periftaltico eorundem mo- . tu fieri folet, ftringerentur, inteftinum ileum in medio fui ita etíam ab iisdern modo defcendentibus fecibus acribus '& copiofis ftri&tum, nec cito fatis a ftri&ura ifta expeditum, proximam inferiorem. didi inteftini partem, ob rhachici« Tum laxitatem valde flaccidam; & modo ingrellis copiofis ASA | Ppa fccibus 1 l x2 Wa t.c CPU ANERN. | Voy E HUN EO M "n NO a "d 1$. r y ug ) OUI ! » . 500 .:. Olervatio- LXXXo ot s h Mu 5 à N Es E A — DE NV Ung. o euet cnn e «" S cisterna o 4 E o DRE ioa , set " - fecibus dilaratam, ipfo di&darum fecum ulteriori deícenfü ángreffum, quin intrufum fuiffe... Quoniam vero fubhoc - inceftini ingreffu vafa ex mefenterio, ditam hancinseftini — portionem fubeuntia, premebantur & ar&abantur, hinc - z1ranseuntis fanguinis attritus augebatur, lenta illa, antea le-.— vis febriculá, nunc non nihil infürgebat, nulla tamen vera ftafis & inflammatio nascebantur , nec in: debili valde , mul« ^. xumque laxo flaccidove, ac viribus jam, diuturnitate mor- : bi, ex hauíto corpore,' febris valde furerc poterat. Suffi-- ciebat camen ad exanimandum vitaque privandum corpus, ^ gravi & chronico hoc morbo fatis jam debilitacum. ^ pulcro PEY ERI experimento, Parerg. azatom, dy med, 1, exercitations de glandulis inteflinorum parte pofteriore , cap, 1X, - p.47. confirmare, quod hujus eft tenoris: Torminum genefin d atque modum, quo inteflina coaréiata fe mutuo fufcipiant, rane jucundo admodum Qr. utili experimenta, inter. alia perquam cn. gros, acl pafIris eehitetumt, ', etenim utei. oFREBHE MN phibio. laceffita, in. diver[is locis pertinaci[fime mox [e confiringe- bant , contentis violenter furfum deorfamque , quo data porta pro- zrufts , atque binc inde in cumulos qua[í congefli. Inde quadam .— ánte[lini portiones valde impleta ac. turgida , alia. prorfus inanes Y e arctiffime clauf& perfliterunt , donec foluta fübrarum firitiura E meatus liberior vedderetur,..— Inteflints autem: binc ánde. fe- cons — firingentibus , dr ffue chylum, ffve feces furfum deorfumve proji- — cientibus , fastum , ut inteflini partes quedam alicubi plus debito ampliarentur y, ba ita ampliate , ac in [acci morem dilatata y ime. tra [e receperunt conffriibas cjvedem inteftinà alias portiones vice nas , easque. fimu [uh ab[cunditas aliquamdiu detinuerunt , donec. bris se mutuo exporrigentibus , dnteflini pars una e latibulo al« - gerius , velut ex domunculo limax ia propatulum priflinamque fem - dem rediret, ( Francofurto Erfordtam transmifje 8 E. Ke e [LM aeo NIV. L12az6) 5$ risp A ud J wo LM E j ; - EI ; h b (ow Calculus i - iliac pa[frouis catifaletbal. 401 s JBAPRFATIO EX XXL Lou Dn. D. RUDIGERI FRIDERICI. OVELGUN. Calculus inteftinorum iliac pallionis Pl ape: ^ dua lethalis, : ; ^, [atrona generofa, (éreniffimi Principis quondam au- Iz prafeéta, literis , in primis Philofophia haud le- : viter imbuta, ifiaca corripitur paffione, — Dara func reb Archiatro, Avunculo meo de JWeftboven , varia, & nihil: non tentatum. . Aft quod malum omni remedio majus ef- j fec, omnem elufit operam medicam, Cum proinde diem obiiffec fupremum, cultro anatomico fübjeda, in culpa fuifle caufam paulo rariorem, fidem faciebat calculus inte- ftino firmius adhaerens, pEDeby uet fecum alvinarum, oc- .lufo tantum non meatu, pet inferius guttur impediens. Multorum oculis ufurpata hzc res eft, Cui vero inceftino adcrevit, concremencum hoc calculofum, memoria exci- dic. ob multorum annorum decurfum, & quod tum tem- spans Medicus aulicus, aula abeílem, 77 ^OBSERFATIO LXXXIL hit Dn. D- RUDIGERI FRIDERICI OVELGYN. -lMentha plures perannos virens — — , uodecim, & quod excurrit, anni funt, quibus Illu- " (triffimá Comiciff Jeannette, Viduz Waldeccenfi 1—7. Medicinam feci, - Que pauperum mater, decus & ornamentum fíexus fui fummum, feptuaginta & quinque ferme. annos nara, vitam curn morte commutavit , fübira Hrs ipiisinise correpta , dum Gueftphalus , illa adnuen- né: Pp ET m DL n vigipriato: BXAXXHES os cv te , patrios LS inviferem, Per omne id tempus vel liieme, :. vel autumao, vel primo vere Landaviam vocatus, in nypos E caufto: pediffequa. atate. gravis, virtute nulli fecundz, Mea- .. tham crifpam in vitro virentem inveni. Sciscitanti mihi , E & circumftantias curiofius exploranti, fequentid refpon(i ^ loco dedit: Odor menthz mihi femper fuic graciffimus, Dum | proinde fortefortuna , menfe Majo, digiti longitudine. Men- - thi aliquot cauliculos fine radicibus decerperem, hos; aqüa - in vitro capacioris colli: immeríi, quovis mane perparum aque adjeci, relicta femper priori aqua, & nunquam effu- fa, fic tratturemporis cauliculi, radiculis ornabantur pluri mis, que in Mentha, per duos annos fic virente, vitrum fati capax ,jucundo fpe&taculo, tantum rion l'opplebant, aquzin-. -matantes, Ne 557 terre unquatn aque injecit; vitrum afta- te ad feneftras, hicrne, urgente frigore, paululum propius, aft certe non multum, ad fornacis regionem collocari juf- . fic. Hyfterica feptuaginta. annorum, illud fe inde commos di percepiffe adfirmat , quod, nullo non tempore, digi- tis virentem Mentham fricare,. & odore cum digitis cou-. municato, fe reficere potuerit, odoris hujus amanti(fima, | Eodem tempore, cum mceliffa, aliisque, eodem modo ex- - perimentum cepit , fed fruftraneo prorfus cffe&u. Negabat ' etiam cum Mentha füucceffiffe negotium, fi alio menfe ift- ' huc: füfcepiffet ; : menfé aucem Majo decerpto ratnulo , feq 4 per fe voti compotem facti fuiffe. j .. OSBSERFATIO LXXXIIL. 1 Dn. D. RUDIGERI FRIDERICI OVELGUN, | Radix caryophyllatz aphrodifiacum. A* maternus 4e Jefiboves , Regum, Eled&oram & "e riorum. Tmpent ftatuum juondam Kcriante nun- - ; NN Radix caryopbyllate apbrodifia Acum. 303 LA ———— M ——M——— Dümero mili mirum in modum ébrallien dabit Radices ca- ryophyllate, canquam ant - acidum, ceu dicebat, fummum; cum experientia propria, , tum experimento far noto, quo cerevifie in hunc finem inditur, confirmatus, Vinis pro- inde medicatis, neque minus deco&is , cum aliis in hunc fi- nem, commifcebat; quem in adfe&ibus hypochondriacis & (corbuticis ceneriorum, fiepenumeto fequutus fum , ad- ditis variis, pro vario copo. Illud autem non memini, me vel audiviffe, vel, nifi me tmemoria fallit, legile, hanc ra- dicem inter apbrodif jaca locum obtinere, | Ca(u certe mihi ifthoc. innotuit, : Vir namque: Primarius ; cholerico - fan- guineus , ex caufa lcvicula irafcens, radices acetoíe, aque - Cum demihe anifi incoctas , ufurpabát , quarum zo RERE in bile volatili oleofa ut memorabilis, ita color a radice hac eleganter rubellus pergratus effc IDE Procedentibus an- nis , bile volatili imminuta , radices cichorii, loco radicum - acerof commendabam ad aperiendum hepar, du&usque choledochos referandos, qua in re, in primis in calidiori- bus, operz pretium mihi femper fecere, , 4&xate altius pro- veda , "fubftituebam his radices caryophyllata, pro hepari- :€o deobítruente. Cum per aliquoc tempus hac radice, cum. femine Anifi, loco ptifanz ufus effet, quaric ex me, litreris | haud leviter initiatus hicvir: Quibus viribus radices caryo- phyllate predica fiat? Ex ordine enuacio , pér experien-, tiam obfíervata, & varia variorum le&ta,: Ac caces, infit, de "vi aphi'odi(iaca, qua gaudere hanc radicem exiftimo, Tem- m. interjécto , uxor illius quzrebat, quo nomine hanc radicem ad pellarem, idiomate Germanico, Edico nomina | contueta, varia, adjiciens , Wildunge a vulgo vocari, ftafft "EIheriac. Hic vulgo audic *tann8^ fRratft , illa regerebar, | quod. certe vericati, confencanéum fit, adnuente marito, Cum. proinde hac ipfa femel atque iterum haac vim urge- Lo & nimiae Veneris impatiens viderecur, Pufanam disfua- are fi,ex- ^ I " $04. Olferoatio LXXXIF., eri fi, ex quo hzc Matrona, marito natu minor, aibi amplius, conquefta e(t, certo documento, expiraífe cum ufu radi». cis | caryophyllate ftimulum venetis nimium, OBSERFATIO . dXXa Da, D, RUDIGERI FRIDERICI OViLGUN. De Naufea maris xniodivulla.- I I i | um valetudini minus profpere viri cujusdam Genero-.. fi preeffem , & de nauíea marina fermo incideret, adfirmabat ille, temperamento phlegrharico- choleri-'. CO preditus, fibi ab Aic a fuecico, éx Suecia itec imGer». maniam ingreffuro, darum fuiffe confilium, antequam. nas, vem confcenderet, vitrum plenum aqua. maring biberet, - Paruit, & effe&um demirans , morbo marino adflidus non. fuit, Ut primum hoc audirem, rapiebat me in admiratio- - nem vis hzc fingularis, -donec merhoriz : fuccurreret, ver- fus fchole Salernitang, qui negat, naufeam meuingm quem». quam vexare poffe, — BN | Undam cum vino mixtam qui fumferic ante, uad 1 ARNOLDUS Novicomenft : in Enarrationibus füisait, hio tradi remedium naufez, feu vomitus, ex marina craje&ione: in non adfuetis , uc fcilicet, priusquam navem confcendant;: dies aliquot, vino fuo, aquam marinam mifceant, fi divi-^ ces finc, (i pauperes , aquam marinam fine ulla admixtione: bibant; id quod in hoc cafu, fine longiori adparatu , uni- - cum vitrum &ffecit, aqua marina plenum. Idem ARNOL-: DUS ex AVICENNA monet; VeGorem marinum a prin« cipio non debere retinere naufeam, vel vomitum , fed di» - mittere, hoc enim a multis egritudinibus non folum pre- fervare, fed edam curare, nimiurn tamen vomitum reítrins: P. Lu -. .. Denmnaufea maris monnula, | M e T MR etit e t € ——— | gendum effe, fru&uum ftypricornm efu, per cotonea, gra nata,reliqua. — Vir facetus, amicus meus, fermones mecum habens, fequentibus quzdam ex his confirmare, quzdam vero infringere videtur. s fanguinceo - melancholicus, ad- huc puer rari fe committit, cum fratre natu minore, non bibic aquam marinam , manet in inferioribus navis, neque -*amen corripitur naufea, vel vomitu marino : aft fracercu- iex fibi aquam marinam porrigi curat , & vornit inde cgce- -g Navis ventis agitata majorem agebatur in. modum. - bi i tandem adpuliflent, ille natu major , febre per fex — menfium decuríum infeftabatur , natu minore optima gau- - dente valetudine, ^ Chirurgus, qui haud ita pridem diem - obiit fupremum auihi per multos annos amicus , indolis ro- buftz, ad fcorbutum tamen inclinans, melancholico - fan- guineus, in inferioribus navis degebat, excemplo male fe habebat, alta proinde petebat, & oculis aérem liberum utur« pabat, inde non vomebat, nec naufcabar , fed illico cum valetudine & ventriculo in gratiam redibat, neque tamen Naletudine minus profpera ufus eft, mari relidto, Is in ea. erat fententia, caufam vomitus naufexque marinz effe mo- "tum navis, mox ima, mox alta petentis , oculis libero acris adípetu privatis , vel fuo exemplo, ut putabat, confirma- tus. Cui opinioni cum accedat af44Ó&u; OLEARIUS in De- | feriptione Itineris Orientalis, quam publici juris fecit Schles- - vvici 1647. lubec latinitate donare, que ille de hoc morbo - ; Adiomate: germanico expreffit :,, Órtuis non ducit meróurs., ait » ille, : marinus , ex nonnullorum fententia ab odore aque falfa fed ,» 4nice a motu navis, qui in plurimis vertiginem cauatur , ex » qua caufa nonnulli, buic motui ad[ueti, ad vertiginem non iacli- n "antes , boc malo non ipfeflantur : in ea proinde (um (ententia, 3 "bb talsdem caufam tenellos infantes , cunis adbuc dum adfuetos, » "vel prorfus boc smalo non adfici, vel levius faltem , quam [enio- rer. ld quod. ulterius "vel inde videre efl , cum plurimi nom 4, P, Mora. F. Qq » «que | $e | S | Lo ' ^ UNE 206. Olfevatio DXXXF.- saque prima tempris articula bae morla adfigantur ,maxds pum s ventus lenius agat cum nave , (éd demum pofl aliquot dies, ob-.— » orm tempe[fliate, — Flnvins, Volga dicus, qui mon ex aquis. — s felfis eff , fihboc "0H minui me €docuit , cum namque per. La. 18 p gum temporis fpatium , placide bis in aquis cveheremur , oborta ; tandem. magna tempe[late, dr nave parum tantam mota , fla- p tim. corripiebamur boc. morbo. - Hzc ille: Notus eft mihi .— llluftr., Comes S. R, J..qui quantumvis fzpius undis marinis ve&tus- fit, nunquam tamen vel quicquam, Ww jus mali feni. . Ac vero.ne multus videar, finio , plura & fortean meliora, Medicis relinquens, hoc iter exper-. ris, Interea vcro temporis ex adlatis concludere licebit; 1.) aquam marinam remedio eíIc, non ramen femper, ceu —- xult Schola Salernitana; 2.) aquam marinam potam quan- sumvis fuccefferit vomitus , melius tamen rem fuccelfiffe, hl ea non fumta, nec vomitu fübíecuto ; 3.) vomitum e. 1 num multis utique eífz proficuum fcopo prafervacorio & curatorio j 4.) odorem falfum maris poft principia ftare; ;5. ) cempeftatem obortam, ,& proinde motum nayis, dod in omnibus effe caufam hujus mali ; 6,) motuinayisüihilo- — minus non adíueto, turbato, tempefítari & narura.ad vere -tiginem, naufeam & vomitum inclinanti, primas deberi, - in eruenda caufa morbi fic di&i marini. E : -— MONS LU | OBSERPATIO LXXXP.X Dn. D. RUDIGERI FRIDERICI OVELGUN. | | uo M DAMIEN I UE L apicidis & pulvere lapidumnonnulla, .. | uum in oppido. Zolekmar:beim ,. quod vulgo Zolel- | j mefíen audit , aliquando praxi medicz vacarem, mO* | re meo , numerum civium, regionis, murorum, & | MT : P» Y. n n "9 De. lapicidis 6 pulvere lapidum nommula — o7 nullius non rei conditionem inquirenti mihi, in oculos, ánter cetera, incurrebac magnus numerus lapidum, in ufum potus pro bobus & equis excavatorum, ira, ut vix tale quid ex ligno illic videas. Quum exinde facillime hariolarer, ci- ' vitátem gaudere lapicidinis non adeo paucis , lapidarius de- nique me conveniens , certiorem me fecit , erui illic loci la- pides longitudine quadraginta pedum. ^ Sermonem cum; illo de morbis lapicidarum mifcens, negabat lapicidam , - cum alias, cum inpritnis eítate in opere fuo fedulum, EMT :gefimum. attingere annum , nifi rariore fortean exemplo j &ftate namque lapides fole exficcatos multo plus pulveris - lapidofi, inatmospharam fpargere, quam hieme, pulmo- "nibus per infpirationem communicandi, cum contra hie- me lapides humidiores, & aer craffior fit, .Singulare fub- jicicbat experimentum, indolem & penetrationem : edo- cens pulveris hujus lapidofi, Si vefica bubula, inquiebat, fufpendatur , ubi lapidarius operam navat, videre eft; di- &um pulverem. penetraffe per veficari, ipfi aqua imper- .viam, ità; ut hunc ipfum in vefica reperire liceac, poft duos, tres, vel plures dies, pro vario lapicidarum labore, nullo externe adhzrente pulvere & fubftantia veííce incru- ftata. Qui hzc aliaqueatcento perpendit animo, haud mirabi- tur , fi ecate. virili vix transacta, neminem non fere lapicida- rum m diligencium mecum obfervabit afthmaticum. "boues miclolion: :: ' Quod particule qualibet fubriliores , tanto magis au- tem tales, qu fpecifica fua gravitate aliis przpollent, qua- les v. g. lapidum arenoforum func stomi, per afembranas etiam denfiores facili negotio fucceffive penetrare valeant , adeoque itidem cum aére attra&i , pulmonum non folum fübftantiam maxime porofam fuübire, fed & intimius pro- gredi & aliis arQioris cexcurg partibus infinuari queant, neu- pauam iis: ad: minimum videbicur paradoxon, qui cum Il- Qq2 à luftri - - | r | | ds : 208 Obferv. LXXXF., 'De lapicidis €5 pulvere lapid, luftri BOYLEO, Tentamin, Porelogíc. aliisque noftrorum: temporum ocularioribus Philofophis, cam animalium , quam etiam quorumvis aliorum folidiorum corporum po-: - rofiratem confiderantes., hec pariter, ac alia primo qui- dem intuitu obfcuriora & difficulter coucipienda, veriffi-- «a camen effe, obfervarunt, | Confirmat idem hoc Cele-- | « berr. STISSERU S zn Actis Laberator. chem, Specim. I. cap.: Fi alio fatis pariter curiofo ac notabili experimento ,- quod propriis ipfius verbis huc transfcribere haud dubito, urpore priori, in obfervatione hac addu&to , perfe&e an- | nalogum : Cum aliquando , inquit, Hamburgi cum Ilufiri Do-.— min KERKRINGIO ac de re fermonem baberems, retulit. mihi , vefícam bubulam inflatam dr. exaiie ligatam, poflmodum in fuperiori parte. illorum. officina irs gto pannos radere — fülent, £d germanice vocantur Sud) « deter, poff auadrime-: — fre fpatium, fatfa aiffetlione, vel manipulum floceularum. fub-. dHliffimarum in fe continuiffe , que omni proculdubio ab opifii- bus agitata vefte poros penetraverant, — Non minus etiam - admirationem meretur, quod curiofiffimus TAVERNIER, ^ ldtinerar. Indie Lib. H. fequentibus refert verbis ; Jp/emer - p: ffriplici vice obfervavi bac 5. fi illis ui Indigo per cribrum £rajictunt , tempore matutino proxime adponatur ovum Cr circa. | ve[peram ilud diffringatur, intevne totum livido colore tintium — obfervari, -Facile ergo binc liquet, quod multorum & fepe ^ , graviffimorum morborum caufz cum pabulo illo vire, a&- — rem puto, frequenti(Bme communicentur, primaque fic eo- E rum rudimenta & fundamenta infenfibili prorfus modo, in- | fciis nobis ponantur, adeoque omnino opus effe, ut & mi- Bimorum , quz alias non curat praetor, exactiffimam ubique habeat rationern Medicus tam pro conífervanda, quam reíti- - gucenda fanirate debitam navaturus operam, |. . - (4, E, Büchbserur, ) - ( rs dini "s OTTOBRE ;. MN "f(Diarrbea vebemens tormino[a, cruenta&?c, | 900. (0 7 S OBSERFATIO LXXXFI Da. D, RVDIGERI FRIDERICI. OVELGVN., Diarrhoca vehemens torminofa, cruenta, ex obftru&is menfibus, per acidulas Wildun- e" penfes, triplici exemplo, curata, | m. "oyraterita eftace me convenit virgo ruftica, ex Haffia,fa- ; ps profufis fortem fuam miferat? mecum commu- ^ npicans, hunc in modum : Ante fex menfes flumen na- ^vigio traje&ura, menfibus cum temporis fluentibus, navicu- Ja, dum ripam adpropinquat, repletur aqua; multitudine hominum .plus jufto onerara, [Ja füccumbit aquz, aliis «gre fugientibus. Mentis candem compos facta, fentit per terrorem, & aqua faris magnam frigiditatem, debitum lu- nare ceffafle. Non rediit fluxus menfítruus, fed per dies ac- que nodes, ab eo tempore, ultra annum dimidium corre- . pra eft diarrhza fumma rorminofía atque cruenta. — Per omne id tempus, ut folet, hocce genus hominum, ufa eft . remediis variis, a variis empiricis petitis, at fruftraneo, ex — more, effedu, Tandem, ut fieri pariter adíolet, ad me -mittitur, tamquam ad ultimum , ceu dicebat, refugium, Ego, omnibus ponderatis circumffantiis, pronuncio , uni- cum auxilium in acidulis Wildungenfibus, fic dictis urbanis, - pofitum efle , more confueto adfícendendo . & ad fummum per quatuor feprtimanas, quinque vel fex pondera civilia, quovis mane porando. Subjungebam e re fore, ut inrer-- dum fimul feminis cumini drachmam unam adíumeret, - llla refpondet, fibi per pecunie inopiam, quoniam ab Em-- - piricis variis emuncta , non licere acidulis his uti, Lacry- -smarum cantum non imbre motus, dimitto eam cum litte- ris comrnendactitiis ad Illu(triffimam Comitiflam Waldeccen- cra Q43 fem, 3IO Mg Olfervatio LXXXFI fem, direGis, cui aquas has imedicatas commendaveram, que illi generofiffime cum potu & cibo, aliisque neceífariis profpici euravit. AdSereniífimum Ducem Palatinum, vix . clapfo o&iduo, Wildungam vocatus, illa extemplo ad me - venit, fummo gaudio perfuía, adíerens, per diem jam de- jechtnes) adeo dolorofas & cruentas, efle rariores, nec no- - ; 'Qurno tempore numerum transcendere feptenarium, an« — tea, ut in Dyfenteria , per omne illud tempus frequentiffi- mas, Finito tempore, ad potandem praícripto, gratias agens, colorem vividum, quod mirabar, denuo pre fe fe» febat, ac in omnibus nielius fe habebat, Jutfi, ut morbi - reliquias anno fequenti, , ex more Wildungenfi, iterato ha« -rum aquarum potu, prorfus diluere. Cum ibi loci cum . temporis per aliqot dies commorárer, muliercula ruftica alia me vifitavit, eadem menfium obftru&ione, eademque — diarrhoea rorminofa cruenraque, per annuum fpatium ade . . fli&a, codem modo variis, fed pari fruftraneo cum effe&u — ufa De rc familiari, conquerebarur , effe conclamatum; - quod doloribus, diarrhoea cruenta, & viribus fra&ta, omni - illo tempore nihil laborare potuerit, nec etiam unquam il- lud fibi poffibile futurum aurumaret , id quod inprimis «gerrime ferre maritum probe obfervaret. —Suafi aquas | medicstas urbanas Wildungenfes eodem modo, eodemque - cum effedu, Audor olim fui & mihi & aliis, in defcri- . ptione acidularum Wildungenfium , cap. 7/1. f. . magno — reipublice medice fore emolumento, fi conditionem aquas - rum mineralium , non generatim tantum fecundum virtus. tes cum pluribus communes, id quod fere ubique fit, fed. figillatim, & fecundum vires fpecificas, huicaqua medicatae magis; quam aliis, proprias, fedula & attenta obfervatio- . ne, prafens in loco aquarum talium Medicus indagare, &. obfervata dein cum publico communicare adlaboraret, id. quod & ih pra aftiiffem, aif locum, huc vocatus, mutat ! em. : -— M i4 [ N € — Diarrbea vehemens tormino[z cruentaGoc, oly fem. | Interim nullus dubito, quin urbanis fic di&is fonti- — busWildungenfibus , fpecifica efficacia pra aliis multis com- - petat, in menfium obítru&ione indeque oborta diarrhoea torminofa cruenta. Si enim ingredientia fpe&dtes, gaudent urbanz ifte multa cerra alcalina, tenero martiali principio, & fale pauciílimo , adeoque non eque alvum irricanr, & (ti- Anulant ur plurimz aque Germanicz, fale plurimo impra- gnate, (Inter quas de principatu utique certare poteft ipía Wildungenfis aqua mineralis 5z/fa dicta , (ber GalBbrunn) quam primus defcripfi,aft cam ob caufam in tali cafu nun- | quam commendavi, Terra alcalina & martialis quid hic. przítent, in propatulo eft, $iad fontes aquz urbane de- 'guftántur, grata & lenis adítridio linguam ferit, | Ac de his Les L, c. cap. Ill, & 47. Si vero acidulas urbanas ulte- rius ad incudem experientiz revocare animus eft, en obfer» - yationem 4. c. cap. 7/1. S. 17. adlegatam, ex qua precipua la- tine reddere lubet, partim ur veritas ex triplici exemplo eo inagis difpalefcat, partim vero, quod ex pradi&is duabas . períonis poft ufüm acidularum plura fciscitari non porue- dim. Quadam rufticz gentis, nondum maritara, vigefi- mum feprimum annum,agens, coloris cachectico flavi, Ao, . 1720. Íc contulit ad aquas medicatas Wildungenfes. |Qua- -tuor jam anni erant, cum dyfenteria correpra fuerat, Ab hoc tempore. femel cantum menfium experta fuic fluxum, cauíam adlegans , quod ftatim poft excrerionem i(tam pedi. ; bus nudis aquam frigidam calcaverit.. Haud ira multo poft . jntolerabiles dolores abdominis perpeffà fuit per mediurn ventris, ex uno latere in alcerum excurrentes, fubfequente dein per cocum illud tempus, & vel fingulis, vel ad mini- mum alterinis aut terpis diebus, cum fummis dicis dolori- bus,-redeunte excretione fangüinis ex flavo- vel. atro J.rubi- "cundi ac purulenti fub alvi depofitione. | Acceflere infuper -Xdolores humeri lancinantes; inprimis vero lumborum , & "ii: - 312. Olfrotió LXXXEL (0700 hieme pedum tumor, Quoniam ergo dolores & virium de- - fecus labori incumbere haud permittant , omnibus fimul bonis, fruftraneorum remediorum comparatione, per cam. longum temporis intervallum abfumtis, fequuta hinc eft. pauperies maxima, Procuravi igitur illi neceffaria, fuafí — ufum berba & florum Bellidis in jusculis, & ut libras fex in- dies confüeto more adfcendendo, potarec, & per quatuog -feptimanas conrinuaret, — Finita cura, neque mclius, neque pejus fe habuit, Suafi diztam exactam, abítinentiam a re- mediis, & ut lentam poft acidulas operationem expectaret;- Id namque fzpius folicita obfervatione, in morbis invetes .: ratis deprehendi, delaffatum vel turbatum principium vitas le, multitudine aquarum, ad morbos chronicos neceffarium, fub ufu nihil levaminis atculiffe? fanguine vero per has aci- dulas tantem repurgato, viis apertis, & cono viscerum ro«4 - borato, finito potu, fenfim non advertentibus gris ceífaf- fe (ymptomata, & priítinam rediiffe valecrudinem, id quod etiam ruftica hzc anno fequenti rediens, confirmavit, fpe- ciatim fimul indicando , quod per integros novem menfes : indies aliquid levaminis fenferit, Reiteravit ergo hoc anno. ufum iftarum aquarum optimo cum cffedu, adeoque anne tertio non rediit, | louis S i den OBSERFATIO LXXXFH, Dn. D, RVDIGERI FRIDERICI OVELOVN, - - Veternus cum malo hypochondriaco jun- | &us, per aquas medicatas Wildungenfes. . - ^ Mou: anc s «diy s sache itc agli - ralium 1725. publici juris ame fada, juvat fingula- 2 rein cafum , (iindolem excretionis fpedtes, heic - m E) eadem defcriptione Wildungenfium aquarum mine» M d " " / k Y pM. TEC v e - F'etermus CUm malibypocbondriaco junttus, 69v, 413 COPMSCOUSUTAUAHRERIBINRSBET UU, UDRCAPIDECIDRIPNINE ORTAM EAQUE Ani. | Sddücere. &latinitatedonare. Theologie Candidatus, nunc "Paftor Haffiacus, melancholico- fanguineus, ante quadragin- £a annos, vecerno , no&e dieque ita adflictus fuic, uc Eccle: | fiam vifitans, vel menfa adfidens ex alto fopore, forti non nifi tra&ione excitari potuerit, redeunte excemplo veterno, "Tum fymptoraaribus fimul hypochondriacis majorem in nodum adfligebatur, pedibus non minus prz gravitate in- ceífam omnem fere recufantibus, « Variis in locis a variis quafivit remedia, quz ramen nibil utilitatis atculere, Tan- . dem matrona, nobiliffimo genere nata, fuafic ufum aqua- rum medicatarum Wildungenfium , fpeciatim urbanarum, 3 per integras quatuor feprimanas mane ad [f viij. ponde- ris civilis. - Per.omae id cempus fomnus ille nimius, non imminutus , fed au&us eft, id quod fere in omnibus fubje- ' &is fub ufu hac aquarum folenne eft. "Neque tamen fi- "nito hoc tempore cífedus laudem merebatur. Ac vero - trium menfium fpatio elapfo,, no&u critica fe exeruit in ca- pite excretio, ceu fzpius mihi retulit, mixta ex fanguinea & purulenta alba materia, vifu horrida, per tocum caput ma- ne coagulata, Per crium menfífum intervallum ita fe res habebat, abftería namque indies dicta materia , fuccedebac alia, illaa prorfus cute, quod fane imirandum erat. Ubi ve- ro di&a excretio cutem excimam occupabat, coagulabatur inftar gummi arborum, — Medici omnes, quibus hoc refe- rebat, fe ignorare fafsi funt, quo nomine infignienda eíIec heec excretio , cum nec effet (cabiofa, nec alia, fed quafi ex» . fudaret, cute pott plenariam deterflionem manente natura- Ji. Quam primum hac excretio prorupit, fenfus ille gra- yativus in capite decrefcere incepit & indies dein melius fe dhabuit. Sepiffime hzc mihi adfirmavit , vir fide digniffi- mus, nunc fepcuagenario major , quoties his aquis utebatur, quas Morevir os pt fere img quta magno fuo emolu- coe PM. FP, | Rr : men- t CEA 4 d. ^ n Vy à Arc) ANM IV. I Jo IDE CUUE SINON ^ i - » $ x d Ó E "A o 414 ^ — Olfervatio LXXNFUL, 000 — ^gnento, quoniam optimum hypochondriacorum afylum | ( Eritzlaria Erfordiam mife | — H MUN. Im Drulargo Née EPARUIUT SE eos CU ONE B | OBSERFATIO LXXXPIL | 4 Dn. D. JOAN. JACOBI von DOEBELN. à De » * ET Offibus Giganteis, in aggeribus laterariz, | prope Falckenbergum inHallandia repertis. — A 1730. Coníul .Falckenbergenfis , Dn. Severinus Se ' T LANE F2 B. , 2t verini Falckmann , officinam laterariam ab auftrali par- te Eve, vel Etere , civitatem pracerlabentis fluminis confítruendam curavit, ubi lateribus apta argilla eruitur & exaggeratur, Hac interim foffione continua, cum arena fu» perincumbente fubinde prolabente, murus antea invifibilis prominuit, fuper quo prifcis temporibus arx Falckenbergis ca fuit exítructa, Hujus muri , o&o ulnas alti, lapides craf- |- fitie refpondent tribus ulaz partibus, ita quidem pofiti, ut | faperiore lapide ; fübjacencem non prorfus tegente, premen- ti acergo terre omnes refiftant. Longo autem temporis ' decurfu hic murus cam a prolapía arena , quam füperadifi- n catis, at dudum in rudera converfis domiciliis proríus ob. tectus, adhuc integer & confpicuus, verfus orientem & oc- eidentem longus eít ulnas triginta, ex quo argumento dis | lucide conftat , ipfam arcem mediocris fuiffe amplitudinis, | jn qua camen quam plurimas maximi momenti res expedi- tas, veterum monuinenta comprobant, Lapidum prima | feries in aggeris medio 20. ulnas a dicto flumine diftat, at- que ex meris faxis murus eft compadtus, (ine ullo intermiz- to latere ; fcd viginti inde ulnas alius eft murus, ad quatuor vod De offibus pinanteis repertis. .— — ots ulnarum altitudinem adfurgens, qui ex plurimis faxis, pau- - eisque fed magnis, iisque ad fummam duritiem coGis lapi- . dibus conftat, quorum compage feparanda labor magnus , confümitur, . Cum hoc alius adhuc murus, ad flumen di- ... re&us, triangulum conftituic, qui in lapidum frufta dudum . corruit, Pavimentum denique intra hos parietes fuit lace- ritium , in arena alba, novem ulnas longum , maximam ta- men parcem corruptum ab uda terra & etate. Spatium. hisce muris comprehenfum /epulchri locus hodie vocatur, poftquam Anno 1733. menfe Majo tria ibidem offa, folito majora, fuerunt reperta, qui habebantur fragmenta brachii - & colli, figuris 3. 4. 5.6.7.8, Tab. 7. delineata. In ruina- . rum materie, a continua ruderatione cumulata, plura qui- dem offa integra non fuerunt eodem anno inventa, aft Ao. 1734. adhuc alia quedam a primo ftacim concaQu valde fra- gilia, & in his craniutn humanum, ad dimidii modioli ma- gnitudinem, aquilonem & orientem fpeGans , ex coeruleo al- bum, & quafi combuftum, viderunt operarii, Horum mo- deftiores & prudentiores, prafente laudato confule absme examinati & admoniti, pollicebantur, ofía parva & magna, fracta & integra fe in pofterum fervaturos, dolentes interea. rudera ibidem ita effe coacervata, ut duorum dierum fpatio, triginta operarii ruderum acervum in fepulchro vix reput- gare poflent, Ceterum commemorata tria offa a Dno. Con- fule mihi donata, in Amphitheatro anatomico confpicien- da adfervanrur, de quibus fequentem fubne&to fententiam: - D) Circa quzftionem, an dentur gigantum offa? in me- moriam revocare oportet, que de PLATER l fceleto, 19, pedum longitudinem adequante, & a oar. Bock, pi&tore afilienfi Anno 1524. depi&to, dudum innotuerunt. Com-. memoraffe e re duco exemplum de offibus majoris magni- tudinis, in Italia olim erutis; hzc quidem academia Phyfi- co- machematica pro giganteis agnovit, fed poftquam cum ri s Ara Íceleto La 316. -Olferatio: LX LXXXPIL- fceleto 2 in mufeo Medi Mediceo Florentino fuerunt | collata, academicorum unanimi confen(u fuit desee d quod tam recenter, quam. olim inventa, & pro. giganteis - "habita, offa Elephaucun turiipun ex India ad Meu gane. expetitorum. cn T1) Silentio quidem pratereo vatías NA gigantum gene-. ratione opiniones, unicam tamen non: poflum reticere ex J. V. CROPPENBERGIE, Geometrze primarii in Mufeo Geometrarum , quod eft in Columbo infule Ceylon,fübim- perio Regis Candi, in Provincia Mature, Anno 1734. d. 30, ! O&. exarata Geographica delineatione & deícriprione fe- pulcheorum Adami & Evz, perhibentis, Adami ize loagicudinem fuitfz- 33. Ev autem 38. pedum, | Drm rer M - a - f : x Ii) Quod ad offa Falckenbergica attinet, fi ea cum fce- lero Elephautis, in Celeberr, V ALENTINI iud Zeotomico delineati, conferantur , mulla in eo reperitur of- | fium fimilitudo : multo minus füfpicio quedam Posee | & lapidum, offa mencientium, locum hic habet, fi notas . characterifticas, quibus vera offa & foffilia discernuntur, - atenderis,— Quomodo autem quodliber horum offium | nominari debeat , : POM magis , quam determinare | 1 licebit, TE IV) Longum illud Fig. 3.6 4. 6i. dibrs endet cum " integrum non fit, maximas parit cognofcendi difficultates, 9 Inextremicacum altera proceffum haber, locis a. a. ab etate &. forte ligonibus excavatum, quemadmodum etiam ligonis v: "M ftigia ucrinque e, "de adparenr, Clavicula hoc os dici nequit quod nec figura conveniat, nec in eo capitulum , cum ft [ no conjungendum, nec proceffus, acromio adiquatus, co fpiciacur, Cofle pars efle nequit, quia 1) in eo nulla a. verfus inferiora proclinatio adeoque 2) haud debite in. vatum, 3) nullus in hoc offe eft (ulcus pro coftarum ln ) - et Febris petéchialis. idolo so» eruptionem conc, 17 - » nulla adíunt capitula , pro excipienda ve vertebra, ver- bo: Quocunque modo lateri vel dextro, vel finiftro ad- | plicueris. thoraci, nulla cavitatis thoracis formande apti- tudo invenitur. Ia hoc offe porro tres quidem ad(une anguli , fed nulla intus cavitas , adeoque nec tibia nec fibu- la dici poteft, nimis prater ea cft incurvatum, & proccf- fus , fpinam potius mentiens, malleolum non conftituit. |....V ) Brevius illud E. 7. d" &. libras o&o pendens , vi- detur effe calcancum , in fuperficie interiori ad vaforum tranficum excavatum , & foveis latiusculis binis notatum. Ceterum. 4. 4, &, deligna: loca vel ab &tace, vel a fofloribus .€Xcavata, - eM Xe E dans os , Fig. 7, & $. quod 8$. libras ponde-. | re exaquat, cuboides eft, five os zeffere, s irregulares fu- perficies exhibens, unde Cubiforme & Grecis zoAUpogqor hen 3 pee Scanorum Érfirdiam me — d, 26. Novemb, 1737.) | OBS$ERFATIO LXXXI1X. Dn. D. PAULI HENRICI VOGELII. Febris petechialis variolarum eruptionem | | concomitans, uer. 7. annorum , alacris ingenii & vegetz conftitutio- - B nis qui primo & fecundo «tatis annis, per novem men- 7? fes quartana conflictatus fuic febre, abhinc vero incon-- «uífa gavifus eft fanitate, die 20, OGtobris, que hujus 1737. anni , peractis facris , quibus interfuit, antemeridianis, men- fr, ut prandium caperet, adcumbens fubito omni priva- tur adpeticu, de capitis & dor(i doloribus apud parentes €onquerens , ob mox infequentem animi & virium de- EM Kr 3 jedio- ive 518 . Obfervatio XC —.— No Ciyo PIONENOSHERSUS MADLCII ILS je&ionem le&um petit, Infequitur febris acuta fatis vehe- - - mens , cum crebris ventriculi fübverfionibus, cardialgia & averfione omnium efculentorum & medicamentorum; al-- tera die poft meridiem in cute plures adparent petechie li-- 4 vidz & nigricantes, cum graviore morbi incremento, que | tertio die iterum copiofiores jn facie & omnibus corporis | partibus confpiciuntur, macplarum rubicundarum vario- . 1 3 lofarum fimul magna copia faciem potiffimum occupante, ' Notabatur in egro fumma virium proftrario cum pulfu. de. bili, fed frequente, conjun&a fimul anxietate & inquietu- dine maxima : Sermones prgferebat balbutiente lingua ins | compofitos & crebros, delirii indices, quz omnia quarto - morbi die fimiliter procedebant. Quinto i irerurm res egri in deterius abibant , quibus accedebat , quod lingua nigra & ficca fieret, & in oculi finiftri adnata verfus canthum ma- | jorem tunica , ampla fugillatio cum intumefcentia quzdam. obfervaretur. Tandem verfus meridiem ne&are virali per : Os, nares & anum, ad ftuporem omnium per 3. horas feed pL continuo fluxu exundanre , animam expiravit, : 1 OBSERFATIO CX, |. | Dn.D, PAULI HENRICI VOGELIL — Hepatis particulz, unacum pure, coi ejus abceffu, vomitu. excretz, 0. Ir feptuagefimum fextum ztatis agens annum, tem. ^ peramenti fanguinei , mediocriter obefi corporis procerioris ftaturz , ceterum in prove&tiore ifth confervationi remperata & bene compofíta vivendi rati data ftudebat opera, anno 1730. exeunte vios Men 1? iL r Hepatis particule, unacum pure, vomitu excret«. ^19 inde vero gravioribus animi mocroribus demorfus, infolito epiga(trice regionis, hypochondrium finiftrum verfus , do- -Jore adfligebatur, cujus caufam ventriculo infirmiori red- dito ideo tribuebat, quia eundem poft ad(utntra alimenta femper expériebatur paulo exafperatum, ructibus fimul ob- ortis copiofis, Malum hocce adeo tenaciter perdurabat, uc ne minimum quidem medicamentis, ex confilio ordinarii ggroti Medici adhibitis, cederet, reliqua ceteroquin fani- tate nihil in deterius mutata : progreflu autem temporis , fupervenierite pun&ionum in loco adfecto fenfu molefto, Apfi aegroto de latitante circa ventriculum apoftemate con- je&ura verfabatur ín animo. Rebus hinc ejus, hiemali prz- cipue ingruente aurá , indies in detérius ruentibus, nihil- . que opis exhaGtenus continuato rémediorum ufu emergen- te, viribus fimul attritis, cum adpetenria ciborum tancum non omni extin&a, lecto adfixus tenebatur. — Áccedebac tandem fumma naufea , qua incitatus ventriculus omnia , - que exhibebantur, evomebat, cujus caufam tetrum & abo- 3ninabilem faporem & odorern, fauces atque nares conti- nuo adfligentem, accufabat. — In cam deplorando deten- tus ftatu , infequentis anni d. 25. Februarii tnaximo cum ni(u notabilem fanguinis & puris foeridi copiam vomitu eji- - eiebac infequentibus mox aliquot hepatis portiunculis, uncie circiter unius pondus zquantibus. Hoc fato, «gri res ni- hil mutabantur in melius, fed continua averfacio omnium -efculentorum & potulentorum, vomitus per duas adhuc feptimanas crebro repetitiori & naribus adverfi halitus ca- ^ daveroíi, unacum lento, corporis fuccos abfurente calo- /4te, eundem adeo conficiebant, ut omnibus exhauftlis viri- ;.bus, tandem die 22. Martii ultimum ernitterent fpiritum, Inftituta hinc cadaveris fc&tione , fequentia occurrebant no- 4 — 1) Heparis lobus dexter quoad colorem magnicudi- | ic nem, A. p. ! | 320 ^ Olfirvatio P ON nia cy " mem, formam & confiftentiam bucuritialle confftiizs in finiftri vero convexa parte monriculus , chaleri mognicudi- ne, pallidior & mollis, ca&ui cedens, : .. I) Ventriculus inanis , totus collapfus & fumme te- nuis, cum cujus fuprema, que duo interiacec & orificia, par- - te finifter hepatis lobus adeo firmiter erat Eee ut nul- lam cultello permitteret feparationem. | —. III) Fadaa eminentiez, in finiftro- lobo notatz , apertio- ne, ulcus vifui fifebatur excavatum , fphaceolofa incus nie gredine infe&um & teterrimo expirante foetore noftras re- plens nares, quod eo ia loco, ubi bepar ventriculo prae "ternaturalíter accreverat, amplo foramine in eundem. pate- bat, per quod fine dubío i in hiftoria defcripta materia pu- rulenta, cruore permixta, unacum quibusdam hepatis por- tiunculis in ventriculum adfícenderat , inde eundem ftimu- lis fuis ad vomitum laceífens.. | i: IV ) Inteftina omnia erant vacua, ne flatibus. quidem diftenta, lien infolitz parvitatis , ceterum tamen nacturali- ter confticutus, In medii ventris vifceribus nulium.omni- no deprchendimus vitium. Pulmones inprimis cum cor-« de adeo laudabili eranc habitu , ut hom intuitu. centum annos complere potuiffec, | Scholion. | inter rariores: prefencem referimus cafum, partim di -infolitam connexionem & fitum ventriculi & finiftri epatis lobi, quem a nativitate fuiffe, nulli dubitamus adferere 5. -. partim ob apoftematis in hepate Oborti , in ipfo utriusque. viíceris coalitionis loco rupturam, per quam fa&um, ut in illo contenta materia purulenta, cum portiunculis hepatis, a rcliqua ejus fubftantia fuppuratione folutis, per ventricu» lum excreta fuerit, cujus alias rationem, vel acutiffimo i in- ee pollens, nec conjicere quidem valuiffer, invenimus equis P'ulatilifutio Argent. Du 0321 equidem apud SALMUTHUM Obf. pofibsum., Cent. k Ol. 27. —.& in PAULLINI Ofb/ervat, rar, Cent. H. Obf? a. dw excreca- . rum heparis particularum cafus. » fed vias per quas illz-ad ventriculum delatze fuerint, a nemineadhuc repertas & de- te&as fuiffe , ipíe laudatus PAULLINI vU ie loco inge- | nue faffus eft, | AH ET Erfordia exbibite d. 17. Sue bad 1737.) " SCR — 7^ 7^ OBSERFATIO. XCI. v Joss FRIDERICI. HENCKELII, I Ws - - Volatilifatio Argenti. nter ibid. que Chymícos tangunt & angunt , , haud infi- | mum occupat locum volatzlfatio metallorum, Impe:fcéta * horum, ut & Zincum, mediante fale ammoniaco ad ca- - eamina montium, levi opera & copiofe aguntur, in füb- | flantiam. corneam ibi abeuntia, Reliqua femi meralla, Re- -gulus, Arfenicum & Bismutum, fponte, absque EREROS culo quodam. propellente, avolant. Perfecta ex unguibus aile fefe eripi vel plane non, vel adrnodum difficulter — patiuncur. Quod mercurium attinet non tam de alis ipfi A icndis, fed potius adimendis & comburendis cogitant la- borantque omnes. Inprimis autem mercurius & arfenicum ^e Diang columbario funt, qua quod pinnis fuis adpropria- |. tis Deam fuam volantem teddanc ; jam docebo, nimirum non arfenicum illud eryftallinum album vulgo notum, fed -nativum metallicum 4 non mercurium currentem , fed (ul- phuratum, Ah. e. disib atio huc convenienriífima depre- "hendens, Jam multus, in. enigmate illo de columbis Din pne li inivo, non ero, quamvis convi&tus fim, plures qua CAP, NUWE S5 dual 322 Olfrostio XCL ^ duas ejusdem dari fpecies. non d quoque. ero in ed. denda ratione. de experimento, quod nunc aperiam : ne- que camen parcum me adpellari patiar , intradendis iis, que . ad experimenti , quod alias non nifi cum quibusdam ami- - . cis communicavi, methodum & encheirefin pertinent, Eo — magis autem lectorem in explorando illo, quod hoc inla- | bore ad ulteriorem progreffum & imitationem ducere po- te(t, ad(iduum fpcro, negligentem vero & defidem, arte plane indignum pronuntio. | Recipe igitur, id quod dico fine orhni decipe argenti pre- cipitati. albi ,falecommunifadi ; drachmam dimidiam ;jarfe- | nici nativi, vulgo Cobalti- teftacei, drachmam unam j cinna- baris unciam dimidiam: Hec omnia comminue feorim & mifce invicem exactiffime : füblima commixtum ex vitro - in arenam pofito , duabus forte horis, per gradus : fepa- ra füblimara, qua triplicia, fatis diftin&ta fe exhibe wa inediante cupella , & quidem vel unum quodque feo ubi inferius cinnabarinum , argento magis dives offendens; - vel conjunctim , quod dein tertiam vel quartam parcem il. lius, in (una cornea exiftenris, &i in fublime adi communie ter continct, 1i OBSERFATIO XCIL Da D. JOANNIS FRIDERICI d Cocruleum Martis. - talla tin gunt vitrum varie ,primo per fe, deindejuxta M qualitatem vitri, id quod vel fine addito alcali, vel. cum eodem , vel cum adjecto plumbo liquatur; por- ro prout filex, vel. quod.idem eft , cryftallus, comparata. eít; tandem, quod quidem primo loco. namerandum erat, quacenus. metalli aut lapidis metallici prapuranonee facta. Ceruleum Martis, —— 523 | - funt, quarum certe innumerabiles dantur modi, pondus — üingredientium, ignis gradus, durationem, & reliqua ut ta- ceam, Campus hic quam vaítiffimus in regione, non di- "cam vitrificationis, fed tantum vitri tingendi fit, experien- - *tía deftitutus minime autumabic ; excurfionem aurem am- -pliorem illuc alio tempore tentaturus, nihil j jam repetam, .hifí quod ad fcopum, quem circa coeruleum vitri mihi pro» | .pofüi , brevi me ducit tramite, | ^ - Aurum imbuit vitrum di&ut colore rubro; cuprum | viridi elegantiore ; ferrum vulgariter pra(ino ; regulus anti- | ofonii flavo; ftannum & Zincum la&teo, obfcure flamman- | ^Ke. Viride & coeruleum colores fibi adfines funt ; praef | dllis Mars & Venus: hec duo metalla pariter , ut fibi invi- ps 'cem agnata, non uno fe exerunt modo ; cuprum interdum . . fiftit vitrum ad coeruleum WIPEOME, a dividi non plane ab- fcedens, verbo aqua - marinum ? quamvis & folo auro co- - Jorem aqua - marinum , uut pallidiorem , fiti poflc, expe- . 'fientia doceat, Malachites & Lazuli lapides cuprez indo- — Jisfunt; ille viridis; hic ceeruleus, In via humida habicus "mutantur , dum Venus ceeruleum colorem, Mars vero vi- rentem induit, quod vitriola monítrant. Hinc aliqua inter hosce Deastros de coloris charaQeribus difceptatio obor- ra eft, cujus tamen intuitu coeruleum Cobalti , tamquam m meme a Venere minime habendum eft, licec omnes b. , communiter ab illius ftent partibus ; ut autem pro Marte — -quafítio faltem moveretur , nemini hactenus. in mencem ve- nit. Omne illud, quod de Cobalti , ucrpote cin&tura coeru- lea gaudentis, indole cuprea teftimonium ferre videtur , ab illo Cobalti genere fubrubicundo, quoad faciem tantum externam tali, quod Suupffeenidel adpellatur, defumunc ; 5 ^ne acomum quidem cupri ex illo unquam produ&uri , ne- . que id confiderantes, qui nempe eveniat, quod in venís cu- , pris : quibus camen arfenicalis, ( quale etiam Cobaltum.e(t,)) ^" 93 2' - ' fami- L^ quc demonítrare hadenus nequaquom valens, narrabam - petii experimencum, non equidem fingulis vicibus ex voto . : emergat, quando minera illa, et(i optimz notz (it, auc ni-.- .Jeum di&um, vi ignis rurfus cvanefcit porro ü croci Mar- S Olferiario: Xe, isinidinria fünt, nunquam tale Cobalcum;. qui pigmen-- | tum coeruleum füppeditet, deprehendatur. Ego, utut de . fententia vulgari nondum conviQus, aliud camen certius- -cum patribus, donec, in vitris colorandis , res cum ferro ^ mihi felicitcr. füccedebat, atque coeruleum verum elegan- | tiffimum inde refültabat, | Vítulaveram in tefta fub tegula, | án furno docimáftico, chalybis ftyriace fubriliffime limatz, | terciam forte drachma partem, per dimidium hore qua- . drantis, aut ultra, rudicula nihil agirando , usque cum co- lorem ex purpureo obfcure violaceum induceret. Hujus | in vafe cry&allino bene trite commifcui granum dimidium . cum filicis albiffimiz & alcali puriffimi: drachma quadrante, — committens pulverem crucibulo, cundendo formato, cu- ratiusque tecto, igni intenfiflimo, Furno refrigerató, pro- — ducebam ex vafe vitrum faphirinum, quo. nec colore, ncc E pellucidate elegantius quidquam oculis blandiri poreft, Re. Ü fuccedens, quin aliquoties ad fuübnigrum inclinans, qua. doque etiam quoad colorem plane evanidum ; ubi. tamen | Je&or fciat, hoc maxime evenire fecundum diverfum ignis. gradum & ejus durationem, de quibus regula fpecialiorés ' fuppedicari haud poffunt ,- atque idem illud circa obe ütinduram contingere, vcl ut nimirum loco ceerulei nigred mium quantum uritur, aut igne prsiiqatatin diucius , "— par eft, detinetur. | ,Confirmatur hzc fententia primo. eo (n diua coru-. tis memorati largior adfumitur portio, vitrum fumido- to- | -pazon, immo nigrum inde refulca:, quale pyricesalbus, mis. | .pera ferreo - arfenicalis; vulgo-9Dtigpidel , fiftere folet... Se-- | eundo, magu:fia yaristiorum noftras , mínera martialis ni- | iil t4 ; id * rh. oven m vicrum ARM SANA ceu 1. pptggteo- violaceum, quem colorem rubri & ccerulei quidpiam fimul Angreditur, Tertio in medium jurc hic proferri poteft cer- - . tà, cujus alias mentionem feci, martialis, ab omni cupro - immunis, plerumque quidem cinerea, non parum tamen coerulea, ac hujus intuitu ita egregia , ut pigmento .Co- - bali ceeruleo, &dymalte, quafi coafper(a, imbuta, immo hinc inde plane ex illo compofita effe videatur, Reperitur -dlla inter Schneebergam & Eibenítockium in fuprema cellu- ris fuperficie, Quarto non dicam de cocruleo Berolinen- fium, fine vitriolo Martis non parabili. Tandem quinto offeram illi, quidquid velit qui ex cupro praftabic, quod vitrum colore cobaltino imbuat, Quid denique fexto obji- * yedtét quispiam, fi ipfi minera Cobalti, quz purz ochrei co- loris cít , immo minera ferri Fn plane fimilis, ob ocu- éigosuenm. Ted Ls s OBSEREATIO CHI. ir bi D. JOAN, FRIDERICI HENCKELII - OT. — Alcali volatile minerale. fiiqua apudPhyficos confuetudine eceptui eft;ut cor- pora aaturalia,tam in globo terraqueo contenta, quari * 9 ex eo producta, in tria regna diípertiant, immo qua- 4 includant, Differunt equidem ilta modo non uno , ften- |. di nempe proximis initiis, incrementis, ftru&ura, motu | - duratione, interitu, immo etiam materia, eaque craíla & "fubrili, compatta & laxiore, nec noa aliter inprimis con- »€eurrente aéris influxu & energia elaborara & modificata, "Neque adeo abíonum illud et, falia fimpliciora,, alcali fixum, alcali volatile & acidum; fecundum figna difponer:, | ipempe fixum vegetabili , isis: animali, & acidum Be RE S j : 1 rai wu * 306 | Olfervatio |.XCIIT, - rali attribuere, Verum enim yero, fi re&e meminimus, dif- : . ferentia eorum tanta, uti quidem videtur, non eft, & teme- . rarie nimis exrendicur; quin rantos errores, rantaque fcien- - tizphyficeilludadfertimpedimenta, ut melius omnino effet, - fideillaadéo decantata regnorum rriplicitare, vel plane nihil, . vel ferius & parcius di&um fuiffet, Nofieenim omniare&tefa- tisq; exa&e demonftrari,aut potius, uti decet, prius examinari potuiffenr, fi, ordine fímul aliquali fervato, per capita, aqua* rum, terrarum, metallorum, lapidum, falium, oleorum, li- gnorum &c, & quidem ubivis curatius & operofius atum fuiffec? Sed fyftema plerumque defiguatum, fidum & men- te conftru&um eft, antequam lignum, faxum, calx & arena. cognita & adquifita fuerunt, Verbo: Quz videmus & rade gimus confanguinea funt omnia, & fi quis ad dividendum; — etiam invitus, cogitur, nature & nexui rerum convenientius - nihil ftatuere poterit, quam fi globum terraqueum, cum fua atmosphzra, ipftar matris, vel fontis, fic di&a vegetabilia — & animalia ut provenientia , atque ita matri fubordinata, non vero adaequata, confideranda proponer, : Quidquid deni- . que hórum fit, ramen regula illa juris : Quod in enumera- - tione fpecialium , quz non incluía, pro exclufis cenferi de- beant, hic minime valet, Alcalifixumin vegetabilibus pro- - ftare fareor, idque dein cum iis, in larga fatis copia, intra — corpus noftrum defertur. Alcali volatile obfervamus &in-. . venimus abunde fatis in animalibus, Acidum in minerali : bus, fulphure inprimis atque hinc orto yitriolo & fale come muni; verum hec neütiquam intelligantur cum plenaria . exclufione alterius, quin potius-non nifi vel in predomi« nio, vel in ftatu exquifiiori, Acidum enim in regno ve- - getabili non exular, quamvis eatenus animalia peculiari gau*. | deant exceptione, vel extantiore laborent defe&u, — Alcali - fixum quis ignorat adeffe in fale communi atque hujus im- jneníam quancitatern occurrere in oceano & falinis ? Alcali | volag — Alcali volatile minerale. | 227 'Xolatile, plantarum, Tartari & fimilium, noftris temporibus inter adeo raras aves non amplius numeratur, quin imrtio, ut ad rem aecedam, eciam in claffe mineralium hinc inde . deprehenditur, | . . Atqué hoc ultimum illud eft; quod ha&enus curiofis "vix in mentem , necdum ad manus venit, hincque potius id dubium vocatum, immo a phyficis dictaroribus, ex prz- concepta faliurmi, fecundum regna fibi ficta, diftriburione, — communiter negarum eft; ego vero multoties de vera ejus exiftenria confirmatus , alio. jamjam loco quondam ejus mentionem feci , atque idcirco fufius nunc illud unicuique ob oculos ponere, confultum duco. — Haud equidem imni- hi animus fuerat , falis volatilis rineralis, inveniendi gratia - labores fufcipere, nifi aliud agendo, precipue primum aquas - Lauchítadienfes explorando, harum refiduum falino - och- - reaceo - terreur deítillando, liquor in excipuluri deflueus nares fcriifíet,, acque acido jundtus auribus obftrepuiffer, "Videatur Bezbesda portuofa pag. 29. 20..39. fqq. Accedic fal — emmoniacale, quod in codem examine ex di&o fonte ma- - nifeíto fe fe prodidit, pag. 24. & 27. coque ipfo luculenter infimul comprobavit , dari fal amrnonicale purum putum - minerale, eique conftituendo fal commune cum terra ali- qua calcaria fufficiens deprehendi; id quod Puzzolo mons - alizque ejusmodi regiones abunde teítantur. Ex fonte fo- - terio Gishübelenfi idem ebtinui, adeo tenui quidem quali- tate, ut illius cum acidis centatam cfferuescentiam, nec ocu- lis, nec auribus diítinQe facis, eo luculentíus autem ex luna - cornea inde obtenta, naturam cjus perceperim. — Quis vero . mirabitur hujus avis in omnibus vel plurimis ejusmodi aquis . obvia veltigia, quarum contenta ordinaria alcali falis com- -inunis, immo fal eommune ipfum & terra calcarea func? . Quid denique mirum, fubodorasi vel expifcari illud ex cer . gis & lapidibus iftis, quorum inprimis origo e(t ex aquis fa- bs ; »- j " lis, L EL Jom —— - Obfervatio ACIH, — js lis, vel falfuginofis, carumque fub(üidenria & coagulatione$ - ubi nimirum materie in lapidem coéunti, fal(! quidpiam ;,* quod ab officira, vcl matrice lithogenefeos non peregrinum — erat, nec procul diftabar, fimul fe infinuavit:. «7^ 7 —.. Hac igitur ratiocinatione praeparatus, lapidis vel terras eujusdam nunquam fufcepi qualemcunque per retortam ; inprimis lapideam, fedulo infticruendam docimafiam, quin volucri ifti captanda undiquaque infidiatus (im. Quantum quidem recordari licet, primum in Carolinarum topho. ochreaceo j dein in ftala&ite foffili Freibergenfium; iq cre« tà; in lapidibus calcareis compluribus; tum in faxo ferpen- tino Zoblicenfium; porro in cerra coeruleo - gryfea , Circa Schneebergam & Eubenítockium foffili, de quain obfervas : tione de cceruleo martis alio fine fupra egi; tandemiin fcií- fili bituminofo - cupreo, vulgo xus tgeshe & nigricante ; nullus hinc dubitans, volatile illud ex aliarum. — quoque terrarum gcaeribus facilius elici & demonftrari — pofle, quam quidem unquam vel unica Hermetz aviculas — aur toties celebrate Diaze columba, inveftigari aut captari poterunt, Tophis terrisque quz ex aquis medicartis fubfi- dendo coéunt , nemo facile ftatus hujus movebit quaftio- nem, Hisce adfinia deprehendi cretam, corallia, quosdam. : ex lapidibus calcareis, Seleniten glaciofam & Scalachtiten a. Ccalcareo proficiseentem, — Creta ufta, adhuc calida aqua - coníperfa, odorem volatilem fpargic, & exea recenti, addi- — to aliquando, nescio jam quo fine, pyrite albo, 90tigpidel, - liquorem notabiliter alcalico volatilem obtinui. Quod ad .- fciffile nigrum cuprigerum attinet, preter jam memorata. — hoc quoque confiderari meretur, quod bituminofa, quàle - iftud eft, communiter fal volatile, ut ut acidum praebeant, | jn acidis antem atcali delitescat, Ab hisce recenfitis mines : ralibus diftat lapis Zoeblicenfis ferpentinus, cujus extortus - liquor ad minimum lunam corneam precipitando alcalis.— cUm Alcali volatile minerale. — 229 . » eum fe monítrar. Ab hoc rurfus cerra memorata martia- . Lis differt utcunque, adeo , ut ratio de prioribus quoad al. . calicam fuam facultatem, conítans, ad hanc minus adpli- ' cari queat, Creracea & calcarea fufioni refragantur, hec vero, nempe lapis ferpentinus, & cerra marcialis liquabilia funt, quod non ultimum discrepantiz argumentum eft, Quid. tandem referc? unius rei plures poflunt efle caufz. . Caufarum numerus nondum liquet, quoniam nondum co- gnicum perfpedumque habemus, quz & quot lapidum rer- rarumque genera, prater. hactenus recenfita, fal quaficum ex fe extrahi patiancur, & quod maximum eft, quia lapi- - dum terrarumve cílenriali & fpecifice differenti cognitione adhuc deíticuimur, cui adquirende non levem operam ha- &enus infumi. 1nterea LeGor ex adduüis exemplis hoc te- meat, fal ;llud eciam delitescere in iftis corporibus , in qui- - bus comipararive ad alia, haud probabile foret, Adparet. tandem exinde, quod minime pro adeo raro producto in snineralibus reputandum, aut camquam inutile, vel acciden- taliter tantum concurrens, ad eífentiam vero rei minus qua- fi pertinens , negligendum aut plane rejiciendum fic, . — Ante omnia autem nemo anxie cogitet, quod pro fale hoé volatili alcalico ; e mineris educendo, ejusmodi quo- que (ubrili, qualis circa vegetabilia defideratur, opus fic en- cheirefi, aut quod, ficuri in animalibus requiritur, viam putrefa&doriam operofe quzrere & ingredi hic neceffum "habeamus, vel etiam alia praeparatione indigcamus pro hoc experimento ; fed fimpliciter tantum comrnittimus cerram, vel lapidem, hunc in finem fub.examen revocanda, retortz - vitrez , vel, in cafu majoris tenacitratis & pertinaciz, figuli- ne hanc igni, excipulo adaprato , & commifluris vel ag- glutinatis, vel cementatis imponimus, cum, vaíe nondum 'Gbfícure candence, f2l noftrum fluidum prodire videbimns, Duo autem hic momenta praeterire nequeo ; quorum pri- 44, P. M. FA, F. Tt | mum EN ihi eft: mec oculos Pamphile, & dise refpice gut- tulas & excipulum, (id quod etiam aliis in laboribus ribi commendatum habeas, ) fique advertes, heterogenea fe ia- . vicem abforbentia & delitidmtids egeta exftillare, exci- pulum ftatim mutare queas; alterum in eo confiftit, ut, fi. fubje&tum operationis non (latim reddit illud, quod expe-- &a$ ad afylum impoffibilitatis, vel potius pigritiz & impa- tientiz confugiens , ninime animum defípondeas, quin po- tius cundem erigas, in auxilium vocatis mediis feparativis. & propulfivis, quz certo refpe&tu etiam unitiva funt, atque id praftare valent, HE alias maocem iuinphiidn 4 fe judicatur. : 4 | Forma igitur, fub qua illud i in minera buinadi non ea« dem cum ifta effe poteft, quale in vegexabilibus & animali- . bus, (in quibus motu inteftino, per aerem ingredientem - concitato, valde alterativo , refuscitari debet,) illud exifte- re,experimenta probant. intimam equidem lapidum fub- ftanciam oculis luftrare non licet, conjecturam tamen eam. probabilem duco , quod fub fchemate falis ammoniacalis, in ' terra reliqua minuciffime difperfi & incarcerati, volatile il: — Jud latiter, Hujus adferti argumentum evidens in fubli- ' mato fupra maemorato ,. quod ex terra refidua aqua?um | Lauchítadienfium prodiit, utpote in qua pars falis volatilis | a compage terra calcarez libera nondum evaíerat, proftat. | Deinde, fi jam plane fui juris in minera foret, iine dubio leniori igne , immo folo aére molitante, dale Porto foli aque fe preberet extrahbendum, id quod de eo; uc am- moniacali , adeoque magis terreo & terra snatrici tenacius | adharente, non eque defiderari poteft, — I Originem falis alcalici mineralis posila in Ge communi quzri debere , extra omnem dubitationem pe» ficum eít. -. Primo enim (al commune non quibusdam ran- tum fontibus medicatis, v, gr. in Lauchítadienfibus, a me - | Alcali volatile zzinerale, 221 ipfo; in Wisbadenfibus, ni fallor, ab HORSTIO; &(f&- tuti-non ita pridem in £z/oria Regie Academia [cientiarum Paviftenfis 4n, 1729. p4£. 367. a Domino BOLDVC demoa- "ftratum eít,) in Bourbonio - Archambaudenfibus lacitat, fed fine dubio in pluribus fefe in pofterum manifeftabic, dum modo debita in analyfi fontium, quorum ingredientia va- ri€ qualiratis & minimi ponderis func, adhibebitur patica- tia & circumfpe&tio, qualem in eo a me obfervatam, tiro- nibus ( non Do&Goribus) alias oítendi, 2) Pauciffimum fal commune aquis ejusmodi, inprimis fic ditis ac/Zulz;, ex ali- qua fui eaque poriori alcalica fixa parte, fefe manifeftat , (i- quidem ex alca'i alio nullo, quam ex eo, quod fali com- muni ineft, /a/ decantatum mirabile Glauberi obtinetur , im- mo in iftis aquis idem fal Glauberianum jamjam prato eft. 3? Saline ipfe, quod ex Te»4icenfibus, Lücenz adjacenti- - . bus, jam dudum palam feci , fal hujusmodi tertium conti- nent, & ex fuo refiduo, quod 9Wtutterlautae vocanc, illud reddunt. 4)Creta produ&um marinum cít, quid ergo mi- "rum, fi falfa? 5) Pumex fimile marinum eft, atque fuum fi- ne dubio eriam monftrabit fal, quod equidem tme nondum expertum eíle fateor, |. 6) Creta & lapis calcareus non dif- ferunt, nifi uc cerra & lápis, 7) Lapis calcareus alabaftrites, glacies Mariz , Selenites, fic dictus fluor, patum, ftala&tites , non folum cognata inter fe, atque fimul indolis falino-al- €alinz funt, quod experimenra, que hic recenfere, cb fpatii anguftiam , non licet, fufficienter docent; fed & in fa- linis pariter & in fontibus foteriis intime commixta depre- henduntur: quin in ipfo fale communi, tam foffili albifli- mo, quam cod&ili, optime depurato & cryftallino, felenici- ce delicefcunt reliquiz, id quod vitrum commune, fi quan- do illi parum falis didi additur , vel cafu fub fufione acce- . dit, la&tea fua opacitate, quam & relique boc numero re* | &enfira eidem conciliant,fufficiencer »ftendit, 8) Quis eft, Eme c ; 1c2 qu i ; I -—5 332 — Offervatio .. XCIF', | qui ex falis ammoniaci indole, ex luna cornea aliisque hu- jus indolis, ex natura aqua regis, & ex falis communis ipfius per tolum aérem humidiorem eveniente colliquatione, pe- . €uliarem ejus fübtilitacem non perfpiciat ? 9) Herba kali, fale communi przgnans, aqua. fontana parumper imbuta, - per 14. dies macerata, inftar animalis putrescit, adeo, uc - non folum foecorem animalem, fecibus alvinis humanis prorfus fimilem de fe fpargat, atque vermes cafeis innaíci * foliti, inde enascantur, fed etiam falis volatilis alcalini ficci — hon parum prodeat , qualia plienomena, utpote vegetabi- libus minus propria fali communi, herba dicte , implicito, merito ad(cribo, vid. Flora faturniz.ans p. 652. [qgd. 10) Quid igitur erraremus, fi fal volatile urinz & excrementorum, fa- ]; communi, fi non abfolute & folitarie, camen fimul tribue-. remus, 11)Ut reliqua jam prateream,argumentum illud, - quod, fi non centum boum, tamen ad. minimum unius . macatione dignum judico, ferio vobis amici commendo, | fal nempe commune per fepties & ulcra repetitam, ad igni- tionem usque aque fonranz abítratdtionem & cohobatio- nem, volanile fieri, — | 2 ON qu - Lt w | OBSEREFATIO - XXE, |. 9] Dn. D. JOAN. FRIDERICI HENCKELIE, "Sudor phosphorafcens, materix phos- dels vous PLIOEL AFGUPDIEHEUTDE 10 OT , uod de fale alcalino volatili in regno minerali ad me«- | $ moriam revocare fu(tinui, illud & de acido inflam-- €. mabili, concentratifiinio Phosphoro nempe, ineodem obfervandum exifítimo.: Utrumque ex fale coinuni; utcumes que maximi momenti, . O fal incomparabile! urina humas- na primum, fecundum & ultimum, neque a re alienum, Phos- qp e - , : Audor WléplürafenF; é5c, 7888 Phosphorum putddtübus eft, quorum ranieg plurimi i; igno- ránt, in quo potiffimum iaido hujus rei verfetur, adeo: que parum curant, quinam fontes atque origines fint, unde, -nempe ex mirneralibus, in primis fub aéris concurfu, ca, | quz vel planeita formaliter non prz exticerunc; verbi gratia . phosphorus, atque ira nova, vel minimum largiori quantis tate , uti e, g. fal volatilealcalinum, ad nos deveniant. Quod ad primum, ceu illud; de quo maxime iam nobis fermo cít, attinec, veftigia ejus non obfcura deprehenduntur, in- ter alia maxime in lapidibus, qui in officinis noftris fufo« riis f/yores dicuntur, amethyftinis , fmaragdinis , (aphirinis, ' topafinis, &c. quorfum etiam lapis Bononienfis pertinet, quando igne vel fuper fornace ferreo incalefcunt. Hos fa- line indolis effe, acque nomen &. omen habere , fluxilitas; fine adjumento falis obtinenda, ac mineris tenacioribus: cos quendis inferviens, fatis probat. HL/ERNE zz Prodromo H4 florie naturalis Suecit meminit cerra ,; quz folo critu lucida fieret, qualem vero non vidi, neque ab aliis defcripram fuif- fe recordor : hinc inde tamen occurrere pofle, nequc re- gioni ifti folum ratione climaris calem propriam efle, miul- to minus e globo evanuiffe, certo credo. — lgicur experi- Tmentatores & hoc pro regula circa indagationem corpo- rum habeant , ut in cenebris vel umbra, ad ca phenomena, "que five tritura, five igne proveniunt, fedulo atcendant, Recordor jam- Cadmia fornacüm., maxime flavefcentis, que -folo attritu, aut frictione rapidiore, mediante culro, vel clavo (cintilláe; ficque Zinci, utpote bafeos cadmie hujus, peculiari inflammabilirate , validum perhibet teffimonium- dacco jam Zincum, pariter ac arfenicum igne ipflamma- bilia effe; & quód maximum, Zincum aque, ac phospho- rum ex urina paratum, uniformem fpargere foetorem ar- fenicalem. Sic érgo facile quilibet pau'ulum emupdz na- p fubodorari peterit, originem phosphori plus it ultras UN MA ) ulta, quam. in fabrica microcosmi, nimirum in officina ininerali quarendam eífe, — Verbo, fal commune promus condus eft, qui fal volatile tradit ; Sal commune quod ^phosphorum. porrigit. . Adminiculabor meditationi huic hiftoria quadam vera, cujus analogam, ni fallor, ia Decue« | ria 11, Ann, Fl, obf. 172, Epbemeridum Academ, Nat, Curios, — melegi(le reminifcor, —. 2 Amicus quidam meus »àv iv d'or» litteratus, fanguis — neus , falis amantiílimus, jam dumarthriticus incipiens, in«.— ter bonos bene (alcando, corpus usque adeo commovertat, concufferat, humores conquaffaverat, fudoresye provoca- verat, ut animo delinquens, parum abefílec, quin expira« ret, Dum ipfi in loco tenebricofo ve(timenta exucbancur, adítantes animadvercunc , induíium ejus lucidum & qu flagrans; ipfe ad fe rediens, attonitus , convocari jubet fo- cios; hi adfirmant & mirantur fpectaculum ; adferunt can delam , atque ita , quod facile praefumendum erat , lumi- fpiciunt in indufio maculas rubellas, iis non ab(imiles, quae in fafciis infantulorum non raro adparent. . Períentifcunt torem urinofum, aft non cam alcalico - volacilem, quam mus y ) M " infuper , quod in primis Medicus prafens dijudicavit , foe | .— bacc Quo ovS c ann Mme Cd $ 1 JM ne quodam majori obfufcant minus, fimul tamen con- - riatico - acidum acerrimum, qualem brafica capitata vetu- ftior , fortiter falica & valde fermentans de fe fpargie, Can-. dela remocaindufium adhuc phosphorafcere, fed leviusvi- — debatur ; quam diu autem duraveric, nemo obfíervare po*— tuit, quoniam cum toto phoesphoro ad lectum properaves — Phanomeni hujus etiologia probabiliter eo redire vide- UN tur : Árthricicorum humores, immo & aliorum, peccant. — fzpenumero muriatica aciditate, | Acidum & ab aceto, ce«. revifia , vino, lacte, fpiritu vini, & a pluribus efculentis , - tum per fc humoribus commifceri , tum per fermentatios nem dudor phospborafcens, e. . 35 EI puma oe E nem in corpore produci, nemo inficiabitur: muriaticum aucem gravcolentem illum acorem , quem vulgo exprimunt, t8 tiedbe , voie alteà frbatffe Cauet / $taut, a di&is po- tulentis & efculentis folis minime, fed a coincidente fale communi, quod multis modis adí(umimus, oriri; manife- ftum e(t, Ex vulgari ill'o oeconomico experimento, dum brafica capitata, vel cucumeres , ope aqua falfa acefcunt, & aqua illa ipía fimul acefcic , facis luculenter adparet, quod talis aciditas in vegecabilibus , fine accedente fale commu- ni alias. baudquaquam emergat. Perfpicimus inde, quod :fal commune fine igne & propulfore hoc modo acidum fuum depromat & porrigat, vel, quod adhuc ignorare me profiteor, torum acefcat ; motu fcilicet aliquo fermenta- tivo inteftino, qui, botmrdnte- fucco vegetabili, & me- diante adfufa aqua, in loco cepido concitatur. Acidum ve- ro hoc muriaticum , utique nec prorfus inodorum e(t, nec linguam ita acritet ferit, ut pro fpiritu falis communis ha- ; beri poffit, neque eriam acetum vegerabile eft, íed mixtum & tertium, quod, ut differentia ejus fpecifica tam per fe, quam quoad energiam in alia corpora acivam , itemque quid alcali falis communis in hoc fermentationis negocio | proprie praítet, paulo exactius elucefcat, peculiari & pe- niriore eget inveftigatione, Quid impedir autem, quo mi- | pus in ventriculo humano ac inteítinis idem evenire poffe | credamus, etiamíi fundamento illo ,slemonítrativo, a cha- | ra&eriftico acris fudoris foedore defumto , plane deftitue- . remur ? Concurrunt in corpore ifto omnia , immo plu- | ya, quam in vafe ligneo, acefcentia & acefcentiam coadju- : vantia & exaltantia. Primo enim vas microcosmicum co- &orium & dige(torium fuo gaudet deftinato fermento, feu | menítruo, quod quidem exa&e definire nefcimus ; non di- | cam de iis, qui, gula nimium indulgentes, ventres fuos | pum nonabadíumiis onuftos, & ab excernendis opple- Ti bh. | 1 tos | , | | " 356 Olfervatio XC. b: : mA A€—À—MÀ 00 tos gerunt, ex quo fecretiones & excretiones impediuntur, & humores degeneres, fpiffi ac inprimis acres fiunt. Secun- . do in hac officina motus parcium datur proprius , unde ca- lor, tonus, progreflus, miícela & fluidias. — Tertio acce- dic motus corporis- voluntarius, motus pradidos vitales falutaricer adjuvans & augens. Quo celerius igicur, vehe- mentius, atque diutius voluntarie nosmec raovemus, eo. — promüor & citatior redditur pulfus & efficacior conus; pro» — inde etiam exactior humorum conquaffatio & quafi tritus — ratio eft; hinc fluidorum tenuiorum per peripheriam lar» — gior percolatio & evaporatio fuccedit immo tandem craf- fiorum, cerreorutn, falinorum, atrdaque: concentratio- rum propior collifio » alteratio ; denique violenta teranfus — datio & propreffio, ita, ut hac racione fudor pratcernatus - ralis cerreo- falinus, acerrimus, fepe hem m rg; gor gi & extorqueri queat. OBSERFATIO XcF. SEE Dn. D. JOAN. FRIDERICI HENCKELII, - Butyrum antimonii gro per errorem pro. ... pinatum,lethiferum, me Li y E precedenti , de fudore phosphorafcente atque ae] | communis acido, confignata obfervatione, anteocus - los adhuc mihi obverfantur varia falis hujus. produ. - &a & compofita, inter qua fal ammoniacum, mercurius - fublimatus & butyrum antimonii alta mihi mente repofita - adíervo. | Hac occafione non poffum non commendare il- lis, qui de acidi praftantiffimi hujus viribus folidiora & pra» | Gica quedam legere exoptant, Dn. D. KUHNSTII, Pradti- .£i jam Ronneburgenfis , amici mei fingularis , Bisla.- nuper . yentilaram,. de Menfrrus univerali , Difputacionem, Le & 2o UButyrum amtimonit egro propie, non leti. àv mihi, non nifi ob cumulatos in me titulos difplicere , inge- nuefateor. .Sedfunrinedica mifcenda chymicis, Quid poít animz curam privs antiquiusve habemus, ia quo ftudium omne collocandum eft, quam (anitatem & vitam? Hoc «ni- cum faltem, quod ad propofitum vergit, hic ad animum omnium revocari velim, quanta temeritas fic, adeo facilem, immo avidum in adíumendis medicamentis cffe , cum coc tantosque erroresin.eo quotidie committi, experientie proh dolor! doceat. Ut taceam illos, quibus perinde eft, five , a vetula, five ab .hiftrione talia cocta vel cacara (inr. -——— Occaflone butyri- antimonii memorati füuccurrit mihi cafus tragicus, quamvis non tragice finitus. Vir quadra- ginta annorum, qui nuper diem fupremum obiit, an:e fe- decim annos, febre, neício qua, fe laboraffe mihi fepius narravit, ubi Medici, ob nimiam ejus debilitatem, purga- | re primas vias haficarunt, infiftentes fexcentis fuis bezoar- dicis & roborantibus, nihil vero iis efficientes. Uxoris fua - de tnixcurs quadam a Medico pra fcripta, ftato cempore in- ftillaturz ipfaufta manus, butyrum antimonii rectificatum, - (quod eger ad ufus quosdam íepofuerat, a(t non recondi- erat, ) malis aufpiciis atriipiens , exftillat viginti guttas ra- pidiffimi hujus corrofivi in jufculum, & porrigic marito, Quantum ardorem &. conítridionem in faucibus & fto- nacho exinde perceperit, quilibet facile hariolabitur. Cum hactenus fere adfixus le&o mifer fuiffet, ad minimum nun- quam, nifi cum infigni difficultate, furgere potuiffec; in- "&endio quafi in interioribus domus fuz orto, corpus re- pente in pedes conjiciens e ftrato profiliir, exclamans: In- eendium, Incendium ! Seuer. in meinem. 99tumbe: Geuce ám 2eibe ! Infunduntur ipfi ftatim, «que ad manus forte erant, juscula, lac, que ex culina & mulürali, ( quorfum | tum temporis, & non ad theriacarium eundum eft , ) citif- | fime conquiri poterant , atque re aliquatenus adhuc inte- | - 4, P, M, Fol, F. | Uu | gra * 4 -* - - j " 358 Olfervatio XCP. Butyrum antim. propin. 6s, gra feliciter conquirebantur. - Subito inde vomuit aliqua- ties, & largiter egeílic cafeofa coagula, manifeíto indicio, pharmaci caufticitarem obtufam aliquatenus effe, quo mi- nus in partes, quas non attingere poterat , adeo furiofe amplius & in vifcera fzvire potis crederecur, Hoc non ob- ftante , os, linguam, fauces, ocfophagum & inprimis fto- machum , cui candeiri tora moles mali incubuit, illata haud ' | quaquam evadere potuiífe, fed aduíta, erofa, inflammata, erifpata fuiffe; hinc ardorem, aciditatem , ficím , inadpeten- tiam, apepfiam, febrem, emaciationem, infecuta, quili- . bet fibi facile imaginari poteft," Analepticis quidem; lubri- cantibus, jusculis, emulf(ivis; fero la&is & aliis hujus gene- ris, xger pededentim, trimeftri fortc emenfo fpatio, eo usque reconvaluit , ue mortis periculum, quod & a lenta febri im- rinebat , difparerec : verum plusquam per annum, non ni» fi forbilia, eaque valdeparca quantitate , adfumere potuit, & a folidis,przcipue carnibus,per duos vel tres annos fenfit (em- - per dolores prefforios, vulgo cardialgicos, intolerabiles. Hac - diata , per plures annos exaüiíTime fervata , donec cunica vil- lofa ventriculi rurfus lubrica & excenfilis reddita fuerit, eo | usque candem profecit, ut folidis adfuefcere inceperit, Ves rum ad illum perfediorem ftatum nunquam devenit, ut | comedendo pun&um fíaturationis attingere. aufus fuerit, -Hoc anno febre acuta correptus , & ine abfente fepultus | eft, quod, ob non inftitutam corporis fetionem & — : ventriculi infpedionem, valdopere —. — —- — doleo. w- da pis viridieHeraglplics amuletum lgupttye 339 ^ OBSERFATIO XCF I. | — Dh. D. JOAN. FRIDERICI HENCKELITI. Jafpis viridis , hieroglyphica, amuletum | o; 4Egyptiacum. | gU . to aliquo foderetur, monumentum antiquum, gem- ^- ^ ma nempe, cujus magnitudinem & figuram apogra- phon adjedum exhibet. Z2, P, Fig. 9. &* 10. Eft Jafpis vi- -ridis, pallida, unicolor, fabrefatta, parum vel plane non - polita, craffitie fexrancis forte pollicis; uno latere, cui hie- roglyphica infculpra vifuncur , plana; altero, cui gyrales incife linez , paululum. convexa ; fuperius collo aliquan- tum uncino , quod a poftica parte "difradum adparet, pre - dita, mnapubrii , uti videtur, loco inferviens, cui filum , ad fufpendendam eam & geftandam in petore gemmam, tam- quam arnuletum adligari potuit, Similiorem qua colorem hujas lapidis nec habeo, nec alias vidi, quam illum, qui "Braunsdorfi, non procul abhinc in puteoSpei Dei, per faxi genus , quod merallarii Kzez* vocitant, venulatim & parce fparfum nonnunquam effoditur , viroris tamen elegantia il- .]um quadantenus exfuperans, — Jafpides inquic DIOSCORIDES /r. P, cap. 100. dites fant. In eorum genere alius viridi [maragdi colore eft * alius gla- elem reprafentat , faliva fimilis; acrius alius; fumofus alius, fa- mo veluti denigratuss alius. albescentibus per transverfum lineis renitens, Affyrius vocatus; alius poflremoa therebintbina refra colore terebinthizon dicus , Cala: gemma ff Ynilis. Omnes , per- git, pro amuletis adligari feruntur privatimque femoribus pra- nantium adligatos puerperii celeritatemfacere, | PLINIUS Jib, do "P $. icd 2, cüm DIOSCORIDE confentit, füperaddens Uu2 . Qui- R* epertum farte fortuna eft apud noftros, cum in hor- [] MP E 440 |. Obférvatio XCF RS. DR is ^ quidem Jafpidis plura.nomina, quz veroad eandem a DiO- CORIDE recenfira redeunt, — Uc füummiatim dicam, apud utrosque quod res eft , diftinQtoria hujus gemmae cunc cém-. . poris hzc fuerunt genera : 1.) Zzrens, & fepe translucens, | ftnaragdo fimilis; 2.) Cyanos, c&rulea, aérizufa ,eu acri fi- — milis 3.) rz£ra, jam purpurea, jam rofea, jam aurora, jam fardo fimilis, jam violas imitata, jam rutilis pun&tisftel- — lata; 4.) enycbina, quorfum zherebintbizufa, fumo[a , feu Cap sias , veluci fumo & nubibus infeQta, & nives & falivasimi- — tat4, porro onychipunita , vel Zasponyx , quz five viridis, five rubra, punüis vel maculis onychinis diftinguitur, perti- íencs 5.) quz lineis albis notantur, grammatias & polygram- sos adpellata, concionantibus precipue utilis fuiffe dicitur. : Potuiffec PLINIUS fub hoc fchemate longe plura enumera- - re, dummodo aliquor duodenos refferarum ludi chartaeei | gallici, & piel: Seid)tni, qua ex lapide ejusmodi polymior- - pho & verficolore in palatinatu inferiore fecantur, & Lipfiz — in edibus Rothauptianis venduntur, vidíffee, que infinite variant , & apud colle&ores eque ac gemmariosnoftros (ub. Acbatum nomine plerumque veniunt, Noftro, nefcio jam ex | quo, cempore, & apud nos, Jaspides funt communiter unico- | lores, vel virides, vel rubrz, vel fufcz, five lineis, five ftellis, fi- ve punétis, five Zonis, (ive nubeculis gaudeant, five minus, cu- jusmodi notz nonnullz e contrario apud veteres Jaspides | |^ primi ordinis defignabanr, Antequam Hifpani Siciliam pro-.— ximis occuparent temporibus, mifit mihi exinde rei meralli- | ce Magifter , gemmarum huc fpeGantium genera, in flumi- ' ne 4cbate, unde achates gemmmz nomen habent, reperiun- , darum. later illa Jafpis viridis, non adeo fmaragdo, quam - oliva fimilis, fufcis maculis porro eadem grammatias ; aéris zuía, feu cyanos; flava onychina; rubra onychina; nigros rubra, lineis albis, incerdiítincta, clare conípiciuncür , icem- que lapis Lipari, circa quam infulam PLINIUS ab ZEcng UH | j . furo-- Ew Nt jafpis viridis; biéroglipbica, amuletüm /Foyptiac. ^4 fürare périic, quem ceu monuméatum hujus nature curio- - fi; non fatis deverierandi, mihi adfervo. - ies | , PLINIVS ia fupra cirato capite nono; quod Ze $;/7;. dum generibus citulum gerit, poft cyanum longe plura, quami |. quz ha&tenus ab initio de quibusdam edifferuit, nempe Sap. phirum ipfam , Amethyftum, Hyacinthum pzderon, Chry- folichum adnurnerare videtur, utrum aucem voluerit, ob. fcurum eft, & miáus probabile. Equidem de illis tDagicas aliquas predicat virtuces & formoficates, v. g. quod Hyacin- thus qu&dam ébrierati refiítat atque ifta ioprimis, cui no« men lunz ac folis infcripcurn ; pariter & Srmaragdus, cui in- fculpta. aquila, vel fcarabzus eft, e- collo, capillis eynoce- phali, vel plumis hirundinis fufpenfa, veneficiis contraria, ut & przcautione addita, grandinem, locuftas & fimilia aver: tant; item de aftroira miras laudes in magicis artibus ceci- nerit ZORO ASTER. Sed ex ejusmodi di&is aliud ad- paret nihil; quam quod ad magicos ufus ille germ fue- rint adhibitz 5 quin alias intelligimus , quod longe plures, quam in memorato cap. ?. PLINII enumeratz proftane, Orienti ut magice adriferin, — —.— ^. — -.—.. Proinde res redic ad iftam quaftionem , utrum Jaspides &errum determinacumque magicarum gemmarurm genus , an vero Jafpis & gemma magica veteribus unum idemque fuerit, Pro pofteriore opinione primo intuitu fpeciem ali- quam pre fe ferre mihi videbatur fymphonia vocum, 4/25 & J»fpis, ubi altera a prima fuperaddita cantum littera inicia- li leniffima o4, tàmquam fpiritu afpero , aut per dialedtum | noyam, aut per errorem descendere videtur, — Dum hzc : fcribo, in manus mihi forte venit MARBODJEVS de | gemmis, & in hoc PICEORIV M Z/izeezfem ex An- | glici Jibro r6. de Lap. €» de re metal, eadem .conjedtu- | rantem offendo, quando ait, Jaffidem quaft affidem vocari, , Afpis ferpentum genus ZEgyptiis, Phoenicibus & plurimis | [ Uu 3 Orien- 242 -. d Olfervatio /. XCFI i j Qrientalibus facrum, ventrabile & magicum fuir; unde in - chara&teribus, quibus monumentum hocce diftin&um ett, ' primum afpides locum occupant. — Perfuadere mihi iafuper phyficus graminaticus adnitebatur , illud Ophitem effe, & - pro cali di&atorie mihi obtrudebar. .A(t cum exa&is rima- rer, res ipfás (ecündum numerum & differentiam fpecifi- cam itituens, & per experimenta examinans, non nifi criti- cam lit:eralem & lufum ingenii fübeffe, deprehendebam, Ceterum Ophites olim non gemma, fed marmor erat, ex qua non nifi columnz parye conficiebantur ; vid. PLINIVS lib, 36. cap,7, Cum contra Jafpidis maznitudo, que modo ad undecim unciarum pondus accedebat, & ex ea formata Neronis effigies thoracata inter rariora gazophylacei pone- - retur; vid. /b, 77. cap, e. id quod de marmore admiratione dignum minus fuiffet, Ideoque in Jafpidum cenfu ne no- nominatur quidem, fed ab codem in peculiari füb marmo- ^ rum claffe defcribirur. — Ebraica potius vox Jafpis eft m5» Jafchpe dida, uti £xod. XXIII, in pectorali Aaronis infer- | X tam legimus; atque ita fpeciofa ifta conje&ura locum mi- nus invenit. Rabbi ozatban jn commentario fuo cogno- . men ipfi tribuit 7035 gemmae pantherine, a maculis pan- | therz fimilibus, neque id fine ratione, fiquidem maculofa ; Jafpis & veficulor Orienti omnium acceptiffima fuir, Rab- ; bi memoratus cognomen illud ex ALBERTO Magno lib, Il, tr. 2. cap. 1 3. de Panthero, vel hic a Judzo mutavit, Ophi- 3 t& vecerum exemplum congruum habemus in marmore no- - ftro Zecblicenfi, Serpentizo dio, ceterum apud muliercu- | las noftras etiam pro magico habito, quando ifte illum fub dtulo C dred(tein, de collo infantum, contra pavores & - incantamenta füfpendunt, & nefcio quam alexipharmacam - vircutem, que etiam iu vafe ferpentino, forte venenato, per fpontaneam rupturam fe exferere debet; fabulofe eidem ad-.— fignant, .De nephritico, lapide, vicente, femidiaphano, du: ! | "T, d ." ^ -"Safhis viridis, bieroglypbica, amuletum /Eayptiac. 534A tó,nod dubito , quin. ád Jafpidum claffem illum retule- rint antiqui. | Uc tacem, titulum hunc a medicamentofa vircuté defumtum non ni(i pofterioribus - irrepfiffe cem- ,poribus, neque liquido conítare incer omnes, utrum du- rus ille pro vero nephritico communiter zítimatus , an -vero potius, quod mihi per rationem «que ac experien- .tiam vero fimilius eft, margodes & Sme&inus, pro fpu- rio habitus, qualis in Zeeblicenfium lapidicina & aliis oc- curric, in morbo nephritico ufum aliquem pr&fter, — Ne- Neque vero Ophites viridiusculo- cinereo - rubro- maculo- fus Zoblicenfis omnem abfolvit numeruttn , quin plures alios, non tam quoad colores, maculas & lineas, quam etiam qua effentiam intrinfecam differentes, & fecundum ferpencum chara&reres váriantes , occurriíe & adhuc inveni- ri, merito ftatuimus, Quid denique refert, vocum & no- minum acceptiones antiquas, vel anguftiores , vel latiores vel equivocas, vel fynorymias fuiffe, jam aucem vel ambi- -guas, vel obfoletas , vel plane alias noftris invaluiffe cempo- ribus, dummodo nos invicem explicemus & iütelligamus in . febus, que , qualesve cam apüd veteres, quam apud nos fub aliquo nomine & definitione comprehendi debeant foleant- -. Undeinterim monumentum hocce Jafpideum, de quo fermo eft, in-"Germaniam venerit, non eft, quod anxie in- quiramus. AEgyptii in magia fymbolica & amuletis geítan- . dis laudantur tamquam primi inventores aut praecipui do- -&ores. Chara&eres ipfi inf(culptos ad modum ZEgyptiaco- rum ducum effe, nemo , antiquitatem confulcurus , infi- -eiabitur, Conf, SCAR ABZ7EVS apud MONTFAVCON dnt, expl. Tom. 2. eab. 135, & quoad figuram BANGIVS Exeecit, 2. de lit. Adami p. 312. AdLapponiam velFinnlan- diam mulco minus recurrendum effe, SCHEFFERVS in lapponia per tympana Lapponum magica & illa monu- -— RR | ' menta, N 344. MER -Olfirvatio: XC lc bod dod menta , que "Galenber. Gtábaen. vocant; ; quia eorum hie: or glyphica ab /Fgypciacis figuris non parum differunt, proe — Dare nititur; cur non vero, & SCHEFFERO tacente, ali- cubi in locis (eptentrionalibus ftilum Aigyptriacnm in imi; , tatione fuifle crederemus? Accedic, quod iftz gentes mas — gice vanitati prz aliis adhuc inhzreant, & cempore belli cris.— , cennaiis per Germaniam hinc inde vagari fínr, Neque fcirg.- intereít, utrum in Palzítinam. peregrinances ejusmodimonu- - mentum ex metropoli /Egypti, Cairo, quam petunp an vera Romani vel ufus cujusdam vel memoriz , vel raritatis gracia inpatriam fecum adportaverinr; ornnium minime, per quor varios cafus id demum ad locum, ubi inyentum eft, perve: nerit, Inquirere candem in id, quid characteres innuant,. haud fupervacaneum foret. Verum neque KIR CHER VS — in Oedipo /Epytiaco & Obelifcs ce Pampbilio , neque alii ejusmodi | | hieroglyphica faris explicarunt, /—Litreris: obícurus fenfus - plerumque. adfiguantur. fecundum animi. propenfionem, qua mortales pro re fua, circa quam verfancur & quaftum n . habent, abundant ac reguntur, Quod quis maxime vult, id maxime credit. Hi(toricus in iis gefta fue gentis & | principium patriz; myfta , .givina; Medicus, pharmacaj - .inagus, precationes, incantationes pro Ífpiritibus citan; dis; Alchymifta lapidem Philofophorim, fibi imaginacurz - Navita de ventis, de tauris narrat arator. -Sed ubi cla; 1 yis ad abfcondita- sieficir, iacaffum eii clauítri tentare refs rationem, : : /CFroberga Mefrdidn trasswife. cud Fu f 17. jn md: j cero PE Login quodnetalis nef demonfiratur. 2A* , OBSERFATIO XCF 1L. Da. D. JOAN. CHRISTOPHORI KÜHNST. quy quod metallis ineft fulphurificauio- - fe demonítrare. | uid DAvyich ? iig fulphur, & quibus ex parcibus illud conflatum fic? Illuftr, b. m, STAHLIVS in - grzclaris fuis (criptis, precipue autem Tr. 4e /ulpba- )ey ;ad fatietacem usque demonftravit. Quod autem qQ;,;- "ey, five principium inflammabile corporali acceílione, con- eretione ac immixtione metalla contingat, atque pars eo- | tum. conítitutiva fic, idem nominatus STAHLIVS non aliis docuit experimentis, quam quod metalla exufta acque diverfimode in calces atque cineres immutata, nusquam ad. imerallicam fuam integritatem reduci poffint, nifi fola fu(io- ne per medios carbones; hisque nexus , folidiffime demon- ftratum dedit, metallica muxta continere omnino aliquid, quod ignea emorione in auras diftrahi queat, uri in quoli- bet carbone vegetabili & animali, quin tenerrima penicus fuligine confpici facile cale quid poffit; inflammabilem quoque ejusmodi fubftantiam, cineribus denuo additam, illis adeo de novo adfociari, ut metalla in priftinam faciem fuam refticuantur, . Verbo, uc omnia complectar, exuftio- nem quidem itemque calcinationem, & calcium metallica- rum redudtiónem multis experimentis atque preclaris, mi nime vero Q2251s0r, quod metallis ineft, combinatione cum :acido vitriolico , feu /wlpburificatione oftendit. Verum enim veroccum 42o51c0v illud, quod metalla ingredicur, minime difcrepec ab eo, quod in regno vegerabili & animali exifte- xe obíervamus, luce meridiana clarius omnino adparet, hoc metallorum Q^eyrgór y recta combinatione inftituta, AP, M, Fol, F. Xx cum € — —— Ofm— "— 446 ——- Olfervatio XI, cum acido vitriolico poffe conjungi, fulphurque produce- re, eodem fere modo, quo im carbonibus, & aliis imflam- mabilibus id fieri obfervamus, qua cum Tartaro-vitriolato funduntur. $2oy4cóy enim omni aquofírate liberatum, cum. — acido vitriolico fumme concentratco jungi, & ia fulphurabi- re certum e(t; in metallis aucem ejusmodi $2:5;«i», atque in Tartaro vitriolato acidum vitriolicum concentratiífi- mium , alcali fixo incorporatunr, reperiri cognoscimus; - Alcali vero- fixum cum fluxionem in igne non folum pro«- movere, fed & receptaculum fuülphuri produ&o prebere;ac cum ipfo bepar f(ulpburé confticuere foleat , quisquefacile per-. fpiciet , QAo9icà» quoque , quod merallis ineft, purum , & - ab omni aquoficate liberatum, cum quocunque alcali acido vitriolico impregnato & íaturato focietatem inire fulphurgs componere poffe, quale cum carbonibus & aliis inflamma-. 1 bilibus mixcum praeparatur, Hac igitur ut clarius eluce- | fcanc, quedam profequi experimenta necefIe eft. « Accen- 4 damus igitur, quomodo metallorum Q2c5;:0; cum acido | vitriolico fe gerat, quando cum ipfo. fuerit combinatumr. Recepi nempe metalla praíertim iguobiliora, e.g. ferrumy ' cuprum, ftannum, plumbum, marcafitam, Zincum, regus jum antimonii, &c. hecque omnia partim adhibita lima prius in ramenta tenerrima , ex parte quoque in pulverem ^ divifa, atque cum anatica vel dupla Tartari vitriolati por-« | tione , mixta, vafi claufo, ne peregrini aliquid fe immifceaty indidi. Ex his dein metalla, que funduntur , antequam aQu candefcant, retorte vitrez injeci, que non ni(i ignis gradu fortiori adhibito , crucibulo ceo luratoque, Vulcas | no concredidi. Vafís refrigeratis atque perruptis materiamt | exemi: Illam falinam, qua locum tenuit fuperiorem, fejunxi, inque pulverem redegi, quem odorem hepatis fulphuris fpargentem, aqua fervida folvi, folucum filtravi, fileracum. aceto deftillato pracipitavi, pracipicatum leni calore ficca- i1 ! : ee pU" mM 3 5 ep oc 4. $ * fe gj X c -- — $2oyisi», quod rietallis ineft demonflratur./ 47 tum autem a relíquis particulis metallicis adhzrentibus ter- reisque feparavi, feparatum atque depuratum fulphur, fut- phuri naturali in omnibus fimile e(le deprehendi. His in la- -boribus, quibusdam merallis , dum fluant, in füperiori re- gione magma quoddam falinum füpernatare confpicitur, alia vero imetalla mediante fulphure in fluxu jam produ&o ac alcali fixo mixto; hepar fulphuris conftituente, corro- duntur in calces; omne enim q;2oy;sór, quod huic illive imetallo ineft, cum acido vitriolico, in Tartaro vitriolato €xiftente , intime conjungitur; ideoque reliquam meralli partem in calcem fariscere & hepati fulphuris fe immisce- . re necefle eft, qua, hepate fulphuris in aqua fervida foluto, in forma pulveris ex parte rclinquitur, Ejusmodi hepati fulphuris, aqua fervida foluco, fi acecum deftillarum inftil- letur, metalli quid, in hepate fulphuris antea exfolucum, .cum fulphure ad fundum fimul dejicitur , quod deinde a particulis mecallicis diverfimode poteft feparari, Hisquc evolutam fatis atque illuftratam effe exiftimo obfervatio- arem hanc, ope 205/52, metallis concreti adhzrentis, ex acido vitriolico fulphur componi, quam-obfervationem non parum ad facilicandos labores chemicos acque metal- JJurgicos fa&uram efle, certiffime habeo mihi perfuafum, Juvat interea fequentes in medium proferre ufus: 1) Nemi- nem certe fugiec, nifi chemicorum laborum expertem, di- verfa effe admodum additamenta, metallorum fluxionem promoventia, inter quz fluxus falini locum merentur pri- "marium, ex iisque precipue falia alcalica fixa, ///xw alb; & nigri ciculo infigaita, nec non falia, quibus aliquid principii "inflammabilis intermixcum eft, His vero falibus non recea- "ter paratis, cum acidum aéreum fe adfociet, quo accedente alcalia fal medium confticuunt; prono inde alveo fequi. "ur, in fluxione mctallorum. promovenda non ejusmodi adhibenda, fed recenter parata efle adjicienda, Addimus 2) Em Xx 2 fluxus 248 ^ -— Obfroatio XCTI. V'UNMPCEN TOI TES rm denar aM UON MOM rd e X MR MEAND I DAN EE am - fluxus falinos, quibus aliquid acidi vitriolici fe immiscuit, | .gnetallis reducendis damnum inferre, dum fcilicet QAaytsor,. quod metalla in fuam integritatem reducit, cum acido fo- ciecatem iniens, fulphur conftituit, id quod vero cum alca- | li in hepar abit, & ut hepar fulphuris meralla arripit ac illo- rum impedit redudionem. | 3) His cognitis ad fluxionem : mme:allorum promovendam, eaque reducenda non folum. -Tarcarum vicriolarum , Arcanum duplicatum, fal polychre- ftum, fal mirabile Glauberi , Cineres quoque clavellatos, omniaque falia alcalia fixa, quibus acidum vitriolicum hoc illove modo fe adjunxit, cane pejus & angue efTe vitanda; quibus 4) 'adjungimus , omne éAoj.coóy maxime inter fe convenire, id quod exinde cognofcitur, quoniam ex ?Aoy,- - i » 1 ^ s EAM wt, Vs af oder SEL et^. '- "LCS TEL esa c "acido vitriolico invicem inter fe mixtis fulphur arte pro- : Mp Recipiatur enim refina, vel oleum ex regao ve- - getabili, vel axungia & pinguedo ex hoc vel illo animali, : i vel e regno minerali metallum quoddam, ac fundatur cum - 7Tarzaro vicriolato, hepar fulphuris adquires , ex quo dein- - de fulphur. arte produdum fcparecur atque colligacur. m OBSER/ATIO XCF IIT, Dn. D. JOAN. CHRISTOPHORI KENST, Camphora in figuram orbicularem - : . colliquata. . ff ulti Medicorum difputant, num. per ilii W/ E an vero colliquefadionem Camphora in figuram or^ .* ^ bicularem redigacur? Qui pro füblimatione acritet | pugnare coníueverunt , «olliquefactione plurimam Came | phore parcem in auras difítrahi exiltimant, | Ex iisque prz- fercim D. GRONOVIVS, in D/ff. de Camphora , & Celeberr, Berolincafium Profetlor NEVMANNYS, n de e Campho- id c Campbora ir figuram orbicularesm coliquata. 249 $2; fe hunc laborem fublimatorium Amftelodami, abi Cam- . phora eruda cunc temporis 'depurata fuit, vidiffe adfirmant ; -ipfi vero fatentur , depurationem, vel fic didam refinatio- sem, arcani inftár certis, iisque paucis familiis familiarem -effe ; neminemque co cempore, quo Camphora fubliman- «di caufa fornacibus imponitur fublimaraque eximitur, ad- - «mitti; quibus addunt, vafa vitrea, que vocant nibtige 9 ton: mem Gláíer, qua ad manus altitudinem ejusque cum placen- tis camphorz capacitatis efle dicuntur, huic fublimationis - labori adhiberi; eaque arena obte&ta- effe inter fubliman- dum, | Accuratam vero figuram orbiumque graviratem -confiderantes, dubium omnino incidit, dum ad alia fübli- --.mata fimul refpicimus, an ejusmodi Camphora, qua orbi- -€ularis figure a Belgis ad nos transfercur, ad fublimacorum - claffem commode referri queat, Non enim mihi de Cam- .phora fermo e(t ex vegetabili fuo feparanda, neque de cruda . Ala Camphora ab impuritatibus purganda, quam utramque - ' , operationem füblimationis ope. peragi conítat : fed que . ; €aufa fic Camphora in figuram orbicularem redacte, utrum | ; füblimando id fiar, an vero colliquando, .. Dolan fitr: "figuram hanc ipfi non procurare, omnia, quz inítituta — .fünt, docent experimenta, etfi modo didus D. GRONO- ViUS & NEUMANNUS in Laboratorio: Amftelodamenfi fuerint prafentes & :vidi(íe fe quid; neque tamen recte , ce- ..ftentur, | Attendamus modo ad quadam momenta, que €x eorum relatione in Laboratorio hoc obfervationem me- rentur, que fequentibus breviffime comprchendemus, ' Vi-- £ra nimirum, quibus in figura Camphore determinanda , utuntur Belge, ad manus altitudinem, ejusdemque ac or- « bes illi camphorati capacitatis funt, eaque arena fatis obte- Qa, arene balneo imponuntur, Si concreditur Vulcano at- | -que eximitur, omnis peregrinorum aditus prohibitur. Hic | —dbor familiis quibusdam arcano a majoribus accepto fo- | oT. X A 3 » | udi | | ret axdunia diiit. M 350 . Siro XC o AE Jeimnis effe fertur. Hi vero peregrinantes, , Cum verum mo-- ; dum Cámphoram ab impuritatibus feparandi penetrare fa- tis nen potucrint, ad additamentum quoddam hifce fami- liis notifimum confugiunt, cujus ope fordes has depelli a camphora fibi perfuadent, id quod tamen non pro cerra - | .eritate, fed hypothefi cancum vendunt, | Licet vero igno- remus hoc additamentum, ffi. camphora fublimationis ope accuratam ejusmodi figuram i in vitris his humilibus, Stop eae Gtáfet , didis, reciperet : fugit me fane ratio, quare non quivis chemicorum laborum haud expers, campho- ram in-cejusmodi figuram accuratam orbicularem, fublima- -tione rite infticuta, valeat commutare, quamvis candor at- que pelluciditras. ipfi. deeffent. 1d quod cum mediante fub- limatione , eaque in vafis claufis humilibus arenaque obte- &is inftitura, fieri nequeat, aliam fubeffe rationem facile fihi perfuafi. Quam ut eo felicius explorem , utrum fci-. licet per. fublimationem, an vero colliquacioném in figu-- ram orbicularem mutetur camphora depurata, vel fic dicta refinata, varia inftitui experimenta. — Prirno itaque tentavi cum camphora, in vitro globofz figure, a fordibus alias mmuni nullisque ufibus antea adplicato , colliquata & vehe- . menti igne fublimacorio, balneo arenz expofica, num vi- trum diffringeretur. .Recepi inde vitrum globofz figura , anguítique orificii, unius circiter menfurz, cui Camphore indidi uncias quatuor , luto optimo munito, balneo areng expofui , talemque ignis gradum excitavi, qualem mercu- rius dulcis alias expofcit, ^Vitri diffradione propofita pe- - riculum diligentiffime cavi, fed fruftra, Tantum enim ab- fuit, ut diffrattum fuerit, ut potius , quoties Sueóptstrin, d " toties Camphoram olei inftar in fundo fluentem invenis rem. ARefrigeratis omnibus, Camphoram in ima vitri pat- te Bclgice illi Camphorz & foliditate & forma fimillimam deprehendi, fovea m——— fuperficiei fuperioris impreffa. Pa- randa . — -— Campbora in figuram orbicularem colliquata. oux 'gánda mihi deinde curavi vitra ad corum modum, quibus Belga utuntur, uti fupra docuimus , ad inftar vitrorum con- | fervalium, germ, 3uders Glüfer , fundis excurvatis, latitu- .dine ad fex digitos accedente, quibus alembicos coecos & . planos cum inferioribus exa&te convenientes, impofui, Vi- trum ejusmodi , Camphorz libra una, vel una & dimidia indita, pro ipfius magnitudine, alembico coeco optime lutato , Batavorum ad morem balneo arenz impofüi , igne- que fubminiftrato legitimo, usque dum omnia confluxc- rint; refrigerari palus fum. — Depofito alembico campho- - ratam placentam deprehendi, quz calefaQo paulifper vitro ab ipfo fuit feparata, — Acuta parte in fuperiori globofitate - placente hujus cultri ope , obtuía. paulifper reddita , uc in ' Belgicis his placentis confpicere licec, Camphoramque de- prehendi, figura orbiculari Belgice illius camphorz perfe- Giffime praditam , neque in alia ulla re ab ipía difcrepan- tem, | Camphora itaque cum in vitris bene claufis, humili- - bus, arenaque cediis, cerz ad inftar , igni concredita, con- fluat, neque mediante liquatione fuperiori parti vitri adhe- feat, refrigerata vero firmiter admodum in fundo coagule- tur, figuramque inferiori vitri regioni refpondentem, ha- eat , unusquisque facile hinc perfpiciec, figuram orbicula- rem colliquando adipifci, non vero fublimando. Fovea ve- to, que in medio camphore hujus, globi ad inftar, fuit , - impreíla, aéri attribuenda c(t, & rcfrigeratis demum vi- . treis vafis fpifleícenti & prementi, | His itaque fufficien-- "A | | | | ter me demonítratum dedifle arbitror, camphoram figu- . tam fuam. colliquatione iaduere, non vero fublimatione, . Crude vero illius camphorz ab impuritatibus depuratio duplici potiffimum methodo peragitur; vel aqua ope, wel fpiritus vini redificatiffimi, ^ Aquae adminiculo id | perficitur, fi camphora cruda vafi deítillatorio inje&ia, ad fuía aqua, impofito alembico, additoque excipulo, de füllatur ; deftillando camphora füperiori regioni adhz- « Tet d M : x er 352.— il ' Olftriatio" Xx | Mise. sm ret pura, jr mr m in fundo iDpUHEHDUS Spiricus vini rectificatiffimi ope ita depuratur ; Camphore crude | infufus fpiritus viui redificatiffimus camphoram folvit om« | pem rclidis in fundo inquinamentis : fpiritus hic campho- ,Tà impragnatus deftillatur in cucurbita vitrea, Camphos ra relicta in fundo, vel i ignis gradu. fortiori excitata & in fub-- lime lata colligicur. Spiritus vini re&ificatiffimus ad. ejus- modi operationes denuo fübeundas idoneus admodum eft, Duplici itaque modo depuratur camphora, deinceps figu- | ram orbicularem, uti fupra prolixe indicavimus, in claufig duimem vafculis colliquando nancitci poterit, OBSERFATIO bus Dn. D. JOAN. CHRISTOPHORI Küsmer, -. Sal commune ex offibus animalium. - al commune omnium vegetabilium animaliumque | ars tem conftitutivam effe, chemica arte ex iis corporibus producta teftantur. Licet enim illud non in omnibus, ob admixtas infimul terreftres & oleofas parcicufas, manife» | fte in fenfus incurrat: in muitis ramen illud effentialiter eli» ci pofle. animadvertimus, cujus adferti offa animalium ar- | gumento nobis effe poffunt, — Recipias itaque nido . offa, illaque. duriffima , e. g. lamellam cranii exteriorem ,- partem offis femoris. mediam , tibiz, fibule,ulnz, radii, den- te$, ceteraque, qua neque fpongiofz, neque cornez funt | natura, eaque aqua calida ab omni pinguedine mundata fice ces & limature ope in rafuram convertas, Poftea fortiter. v ) in aqua decoquas, & ex iis paratum deco&tum leni evapos Y ratione aliquantenus infpiffecur. Maxima humiditatis par- te fic exhalata, in fundo fal confpicitur, quod depuratum, ^i falis commuauis inftar ghost figuram exhibet, ce» : n - ^ teras - | 4 A Jal comme ex oftus « animalium. 253 - teraque in "omnibus cum fale communi perfecte convenit. - Ex magna itaque rafpatorum o/fium quantitate, licet parum r ejusmodi falis przparetur; demonfítrari camen exinde po- - teft, fal commune & duri(fimas animalium partes, offa fci- licet peteiters. » eorumque partem cffentialem conítizuere, Ies OBFER/ATIO C. Dn. D. JOAN. CHRISTOPHORI KÜHNST. —.. Bal commune e fucco Galeopfidis. (Ca commune ut fal effeatiale e fucco. Galeopfidis facil- "i limàá ratione clici poffe non eft fententia , fed encheire- "— fes certe ut adhibeantur, eft.necetlTe. Ideoque huic fe- . .parando duplex. praefertim methodus infervit , cujus prima Íequens e(t: Succus nimirum depurarus, & ad extradi liqui- ^ dioris confiftentiam infpiffatus, vitro inditur charta leviter modo munito, ut parres aquae fenfim exhalare queant, poftea in loco convenienti ac temperate calido per 3, 4« $. 6. annos quieícere permittitur... Hoc durante tem- DOT re fuper extradum.cry[tallos falinas quadrangulares con- | ficere. confpicimus , que colle&ae depuratzque purum fal commune. conftituunt,. Quibus altera methodus pla- get, propius finem. attingunt, Succus nimirum expreí- fus & depuratus i in vitro adfervatnr , vitreo obcuramento lutoque optime munito, ne aér mutare in illo quid poffic , uii (ub. acerrimo hiemis frigore... Quo tempore per vices - nglacietur, uc partes gummofx & mucilagiaofz a fali-- avellantur. Succus ita.concretus & denuo folutus, fil-- &ratione premifla, leniori igne evaporetur. Maxima aquo- fitate. in auras diffipata, in mufeo adíervatur , ut omne hu- auum. fenfim exfpiret, fic cryftalli falinz cubica figure in. Nimsopers funt - Hanc obfervationem primo mcExtra- so F.M ^ Fol, F. : 3 Yry- &um "ipt " FK X i , f M Pe. CE dg conne Bum Galcopfidis docuit , quod per 7. annosadíervatum fic - linis cryftallisrefertum effe deprehendi, Quo fa&o, num fal - commune, ut fal effentiale in fucco Galeopfidis certe repe- riacur, inftitutis his experimentis certior fui faQus, - | — — —QB$ERPATIO Cl. T rds Dn. D. JOAN. CHRISTOPHORI KUHNST. Salcommune e plerisque vegetabilibus, — egetabilia omnía coinbufta in cineres converti, hos- - WM/ que cineres aqua elixiviatos fal alcáli fixum , mo- - -". do in minori, modo majori copia, pro plante di- - werfitate fuggerere , eft notifhmum, — Verum enim ve- ro nàn itá cognitum Hucusque fuit, fal commune etiam - ex his cineribus, licer in minori quantitate, pofle elixivia- | ri. id quod ut claríus pateat, fali ejusmodi alcalino fixo; ex quacuüque herba , radice , vel vegetabili parato, iüffil- | letur oleum Vitrioli, ita vaporem albüm acidum, alias ex. fale communi prodeuntem , exfurgere videbimus, | Quod- fi vero certius experiri placeat, num fumus ifte falis acidum éommunis vere conftiruat , fal alcali retorte cubulat& inji-.- cias , cui vel Vitriolum calcinacum, vel oleum Vitrioli ad- das, ira acidum in vafe recipienti obtinebis, acido falis. communis ià omnibus perfecte fimile. | Hoc i cerco re-- periarur cumi alcali fixo jun&um fuiffe , fal commune - in omnibüs vegetabilibus effentialiser deprehendi neceffe - eft. Hujus autem falis in multis major, ut Soda Hifpani« DET ca & fpeciebus herba Kali omnibus, in aliis minor reperis - tur quantitas, in omnibus tamen vere adeft, ut áddu&o* experimento demoníftratur. : Cum itaque in omi alcali fi£oj per vegetabilium incinerationem parato, falis communis iti - fubftantia aliquid deprchendatur, quisque certe, nifi maxi - El * / F'eneficium, quofilia, noverc. patr, foror. occidit. ass me vegetabilium mixcionis ignorans, facile judicabit, fal . commune ante combuftionem , licec feparari non quest, in . inajori. copia vegetabilibus ineffe, quoniam fub incinera- tione mulrz falinz acide particule , ope inflammabilium ' partium fimul junGiarum , volatiles reddita in auras disjici- | (Ronneburgo Erfordiam miffe. d, 26, Januar. 1734.) Jose oO BFBRFATIO CIL .— . Dn. D. JOAN, CHRISTIANI KUNDMANNI, - Veneficium , quo filia; novercam Arfenico . rubro, patre m vero & tres forores Co- Dub ocodit «s - JJ Neer laudabilia Rerumpublicarum bene conftitutarumin- M ftituta hoc in primis referendym eft, quod nemini aro- —* qnatrariorum & pharmacopolarum venenum (ine antapo- , cha, aut nullis, nifi hominibus cerca fidei, fuosque alicu- bi fundos habentibus, vendere liceat : immo edi&tis medici- nalibus & conftitutionibus Boruífo - Brandenburgicis, item renovato catalogo pharmaceutico, ( Taxaw vulgo vocant) --adjun&um eít juramentum pharmacopolz & proviforis, quo uterque obligatur , ut nemini opiara, multo minus ve- —^;nena absque fufficienti inquifitione & cautione vendat; ac- —:que infuper proviforem jurare oportet , fe nullum omni- — no venenum infcio Medico aliquo & Domino fuo effe ve- -— nundaturum, - Hanc ipfam legem (an&e femper obfervavit — Fratislavia noftra : Aromatarii vero & pharmacopolz il- — Jam plerumque tantummodo de Arfenico albo & Mercurio -fublimato iritellexerunt, inter alia aucem Arfenicum rubrum, E PM YyY $^ | "i cvel ve fandaracham , itemque. Gobltum;, verde nihi dub tarunt,.. Hunc morem mulicr quedam plebeia hicloci, an» tec portam Olavienfem , impio aufu in rem fuam verric: uti & preter vencficium fimpliciores & incallidos homines fes duxit, ut philtris, amoris excitandi & reprimendi: caufa,utes rentur,ut meretrices foetum abigerent , ut alii arcem divinas tionis tentarent, ut refticutionem rerum furto ablatarum, - procurarent, &c, Ad hanc inopiam mulierem, vel (agacem matrem , ( ut adpellari voluit,) adiit fartoris cujusdam an- £c praedictam portam habitanzis, filia, conquerens , male ad- &odur tradari fca noverca, qua ipfam minime ferre od fiv: His auditis: fuadet ci mulier, 'ut Arfenicum rubrum €- mat, &, ne colorem proderet, una cum braífica rubra nom. capitata coquat, quz & ipfa rubrum fanderet jufculums fic enim nullam veneni fore fufpicionem : quad-epnBtoug d quoque ipfi ex animi fententia ceffic, ita ut hac braífica comefta,noverca inter maximas abdominis torfiones vehe-. men-iffiroosque vomitus , paucis poft horis mortua (it. Cum | vero nero in fufpicionefn vocaret privignam hanece im- pism; eadeni ipfa poft fata noverca ex hereditate ejus adpetir | velhán aliquam, quam tamea pater ei dare recufat,: ideo, qnod paucula illa defunctae veftimenta, finc quatuor ger- - manorum liberorum fuperítitum, Hoc dido, filia gravi- rer exacerbata, irerumr confugit ad illam fagacem. mulie-- 3 abt Li rct rem, conquerens, patrem ex hareditare nullam ipfi portio- — nem velle concedere, Confeftira mulier ifta impia fuadet. - ei, uc unius grofficuli pretio Cobaltum ex pharmacopolio (vulgo Sliegenftein ) petat, fimulque pira fylveftria xp m cata emar? hoc ipfo enim vehiculo venenum. commode | in(inuari poffe patri & liberis , quoniam alias pulvis Hleve- nenatus lenem En M hann intra RE ee Mes wo | F'eneficium,quo filia, Hover, patr.&5 foror. occidit. 557 | fent t granula, & hac ratione ipfam facillime adire univerfani hareditacem poffe; adürmat, -Pulte ergo hac, veneno in» fe&a, veícitur patet. cum reliquis liberis omnibus : hinc - moritur ipfe vir quinquagenarius inter vehementiífima tor- mina, vomitus & frigidos fudores poft XIII. horar. fpatium: puclla decennis poft IX. horas : puella fexennis poft XVIII. horas :: puella 2:. annorum , quz tancum modo reliquias | pultis ex olla eraferat , poft VE dies; & filiolus fesqui anni, qui matris veneno necatz ubera, dimidia poft ipfius mor- tem hora, fuxerat, poft undecim menfes, tabe extinguitur. Dehinc curn paucis poft horis a me una cum chirurgo fe&io infticueretur , in patris corpore cum pecus fuilfer - adapertum, vafa pulmonum. adaparcbant fanguine cumen- tia; in abdomine bepar facurato colore rubens , ventriculus biliofa aqua plerius , excrinfecus minime inflammatus ; cura vero furíum in longitudinem aperirecur, totus rubicundis "ftriis latioribus, & maculis refertus confpiciebatur, & ver- fus oefophagum fanguis nodorum inftar ffagnabat ; ibi- demque dura granula rnuco obduda reperiebanrur : [n .eeophago autem & iüreítinis, item in reliquis vifceribus, extraordinarium nihil obfervabatur, | pou ow corpore filiz decenriis ventriculus deprehendebatur 'undiqué. maxime inflarrimatus , vafaque adco erant adrofa & corrofa, ut fincerus fanguis dilutus in ejus cavitatem dc- 'fluxerit.— Ceterum in aliis vifceribus nihil fingulare obfer- "vabatur , nifi quod. hepar faturato colore rubens & fufcis "maculis paululum corifperfum , comparerec, "*- fn corpore puella fexennis inflammatio ventriculi inte£- "nequidem noa ita vehemens erat, uti^in praecedentibus, et- "tamen valde confpicua; externe vero veríus pylorum nodus nguinis extravafati perfpicue cernebatur ; alioquin váfa ga- "ftri-a;füridum perreprantia, magis quam in- ceteris erant tü- - mentia, & ventriculus admodum contradus / — — EN e Yy 3 "EDO: 858 s P :Obfeuatio. GIL. MICE -Filioli unius anni cum dimidio , anre dem "eina, 1 corpufculum. tabe prorfus: erac abfumtum , cutis in abdo- mine faturato viridi colore tin&a, qui jam poft ejusa mus ículis feparationem incra horum fubítanciam penetraflc de- . prehendebacur ; hepar adparebat pragrande, item veficula fellis; in ventriculo & inteftinis nullum erac inflammatio- nis veftigium ,. itemque in reliquis yilceribus. extraordina- rium. nihil animadvertebatur, » Puella duorum annorum cum dimidio, fex. diebus poft. pacrem extinguebatur ; dus hujus quoque corpus, ficuti priorum, in tergo erar livi tionem, vafa pulmonum plane, non ut in ceteris curgida ad- lum ; abdomen minus tumidum» . admodum emaciatum , ac poft ejus pariter ac pe&oris : aper- — parebant, hepar proríus pallebat, veficula fellis extra mo- dum grandis i erat, & ex ventriculo aperto emanabat fufca & foerida aqua; in fundo autem ejus deprehendebatur. exigua | fnacula inflammata , ad magnítudinem fabz minutz acces. dens, Cum inteftinum duodenum fecundum lon. itudi- nem diffecaretur, confeftim lumbricus extrahebacur, & cum | idem in inteftinis tenuibus fierec, inprimis ubi fubfufca. ere trinfecus adparebant, ibi quoque ejusmodi vermes reperie-. bantur; ceterum nihil , ut & in reliquis vifceribus , erat on fervatu digoum, Ex hisce ergo dirciubdmia jüdicavi, priores tres, (cili cet patrem & duos liberos , manifefto per venenum effe in«- terfectos , quia in omnibus non folum interne med | vehementer inflammatus, fed & ipfa infuper vafa ventricu . arrofa & corrofa erant, ut fanguineolentus hurnor in cavis ; & e tatem ventriculi extrayafacus fueric, quz quidem figna fc&tus veneni accepti funt infallibilia ; ; dura autem gra .non aliter erant comparata, quam ficuti in hisce piris E go reperiuntur, | Y Hing £ fovfelm qu filia, tiovere. patr. & foror. occidit, 4&9) Hine, cum patris iftius filia natu maxima, novendecím annos fata, die XIX, April. Ao, 1737, in pharmacopolio quodam Cobaltum pretió unius grofliculi poposciffec, & femi unciam cum drachmis duabus obrinuiffet ; quem pul- verem in pulte , ex piris exficcatis cocta, fub vefperam circa horam fexcam dedic patri & tribus liberis, ex quibus puella illa, quz adhac fex dies vixit; tantummodo reliquias pultis ex olla eraferat omnes una confeftim vehementiffima cor» - tnina in abdomine fen(erunt, arque enormes vomitus inrer fudores frigidos ; perpelsi fuerunc , donec maxima natu puel- Ta mane circa horam tertiam, deinde pater circa horam fe- primam, & puelía fexennis in ipfo meridie hora XII. mor- tem obiret, . jam vero D, D, iodpiem TEICHMEYERVS ín In- ; ftat. 4 Medic. legalis el | forenfís cap. XX, pag. 165, fcribic: 4r- fe nicum album , flavum , rubrum , item Ts "era "venena jd .Ét paulo. poft : : Cobaltum officinarum. nihil aliud eff, quam fufem pulvi , 4deo venenofus C corroffuus , | ut in nula rri contineri poffit, & quoniam mutas alisque infeiía ene- - eat , ideo. Sregenitein adpelatur. Sic quoque in Celeberr. .Dn.D. ALBER TI 5yfemate Jurüprudentia Medice, poft . Pártem pofterior, in Appendice. fupr, Caf. XXVII. pag. nj fequens Refponfurn Facultatis Medícz proftac: P.P. Pzlve- | vem illum , quem vulgo vocant Sliegenftein , nihil aliud effe, ni- | ff Cadmiam foffflem metalliram , & a metallici [ic ditum Cobal- £um ; quoniam igitur boc minerale vera minera 4trfenici. fit, quod iet per fublimationem, cum ex bac minera Smalta effici- dur, Gr drfenicum vebementia igni expellitur : d vero confer | ddrfericum ejfe unum ex "uebementifffmis "venents 5. facile colligi Li o[fe, mineram illam, ex qua Cobaltum cenficitur , etfi 20n ita ves | '"nenofa ft y mt drfenicum , nibilo minus tamen pariter ob naturam | feam vwenenofam banc vim babere, ut. bomo vel animal ejus ope | Nee poffet s: binc etiam a Mattlefi 0 inSarepta pag, 430. £- | quorum DW Dn "orum venenum Ses "d S T MdlsrcA e Cobalti fumo dr pulvere , multos metallicos mori , &- aques ex Cos Balto metallicorum manus dr pedes adrodere , immo idem Cobaltum.— uon modo mu[cas , fed etiam glires dr mures necare , & quamvis — pauca dentur exempla, Iis AM eo efe me ve nt , oc seen | j d omnim od poffe. 1 | Cum igitur liluftris H OFFMANN VS in Medicina. Confultatoria , & quidem in lzdice, füb Tit. Arfenicum , Part, I, pag. 146. itemque Dn, D. ALBER TII, €. pag. 169. fcris bat: Arfenicum triplo venenadus effe, quar ( Co altum, VÍ, 4 vero granis Arfenici hominem interimi poffe conftet ; a: E fequitur , ut XVIII. grana Cobalti eundem cffe&um produ-. 1 cant, Jam vcro vir fupra memoratus ejusque tres liberi conjun&im 360. grana in pulte fupra di&a comederunc adeoque neceffario fequitur, cum quilibec horum fere 150 a grana deglutiverit , ut A mors abfolte & negelario. infecuta fuerit, — RN 1 .. Quod vero ad infantem unius anni cum dimidio attis 1 net, cum ille adhuc dimidia hora poft matris mortem, quz ante duos menfes : evenerat , materna ubera. fuxiffer, c m to utique indicari nequit, quamvis abdomen externe - m e á lore viridi. cin&um adparuetit, quantum Arfenicum 1 rul E. rum, quod ipíi per lac- communicatum fuit, ad mortem, . 3 «ips promovendam conferre, valuerit, quoniam jam ali» — uot hebdomadibus ante obitum matris male fe habui(fe di-' MP AN — éitur, acque VIII. adhuc hebdomades matri fuperítes faic, - & in dies faltem magis magisque contabuit, - Mag vn E Idem fere evenit in puella trium annorum cum dimi« - dio, quz & ip(a quidem reliquias pultis veneno infede er — ólla erafit, viderur utique in hac pulte parum veneni ad ol«.— lie fundum defcendiffe, vel marginibus adhafiffe, quia il | pon folim adhuc per fextiduum vixit; fed etiam füb anato- -. mici. Veneficium, quo filia moverc.patr.& foror. occidit. ^ 6t «nica fecrione nihil nifi macula. tnagnitudinem fabe minute referens, inflammata fuperficie interna in ventriculi depre- hen(a fuit, preterea autem mukti lumbrici in intefüinis latica- runt , quales etiatn ex hujus puellz corpusculo biduo ante mortem per.os & per anum prorepferunt, Utrum igitur ex- ili veneni hujus quantitate vermes irricaci fuerinc; an vero lac cum oleo olivarum altero. mane, poft venenum vefperi famtum, & a me, cum accerfitus cífem, fimilicer exhibi- tum lac cum oleo amygdalarum, nec non dein data anale- ptica veneni deleteriam quodammodo mitigaverinr, ut puellà adhuc tam diu vixerit, certo indicari non potuit, ES; am , s jam equidem dubium exinde moveri poffet, quod nem- pe eorum, qui ex veneno perierunt , Corpora mox poft mor- tem incumcescere foleant, immo quod infuper etiam macu- le in eorum peripheria adpareanr, Verum Illuftr. HOFF- -MANNVS 1. c, Part. I. pag, 6. expreffe fcribit : Nibil certi ex €o colligi poffe, quia in omnibus [ubita mort& caftbus , praefertim ff corpora fint completa & (anguisea, boc fieri foleat; apmd alios "Wero, in quorum vents non multum fanguinis infit , nibil tale ebfervetar, Hinc quoque venz in pulmonibus turgentes, aihil aliud indicare videntur, quam quod per vehementes vomitus fzpius repetitos, hz ipfe, eur pulmones nimium exagitati fuerint, d | - "€um igitur gravis ftatim fufpicio in filiam natu maxi- - mam ceciderit, praefertim cum per illam ipfam no&em in- &ra-urbem ftudio manfiffet, nec. mane domi inventa effec, ac -demurm circa horam decimam antemeridianam «o rediifiet, arque ideo a Judicibus ordinariis compellara effet, coram hinc rem libere eft confeffa, omnem camen culpam confe-- rens in vetulam fupra nominatam, | Aft hec, cum etiam in 'earcerem conjiceretur, nihil quidquam horum fateti vo- Suit, cumque fqualore carceris ad confeífionem adigere AP. M. P, F, na. (MT pot EN uU. E : -—- - p : - ps ; —Á€ — at ' €am tentaret Judex, paucis poft diebus in morbumi incidit, - Dn. D. JOAN. CHRISTIANI KYNDMANNI. | De COAT Es ail, inque carcere mortua eft, ^——— oH ed - AGa atrociífimi hujus criminis Tit, pl. Dn. Judex ad ex-- éelfum Tribuual Adpellationis Pragenfe transrnifit, quod fe- "T ^ quentem in maleficam tulit fententiam : fcilicet corpus ei | forcipibus candentibus lacerandum, dextram manum, & - poftea capuc amputcandunt, caput in palo figendum, ma- - num infra caput, clavo fuffigendam, & corpus humo ob- - ruendurmi effe, Cum igitur hanc ob caufam ad ipfum Swm- pum Imperatorem confugeret, ejusque gratiam imploraret? | hzc fententia omni ex parte confirmata, & ipfa:d, 19. Mar- | tii 1738. in pago Bifcbvvitz , qui lapidem unum Utatislaviá. ; diftat, fupplicio adfe&a eft. —— Interea uc habet Protocollum judiciale, univerfa boni | iliius viri haereditas non ültra tres grofficulos pecunia para- 4 tz, & forte tres thaleros reliquorum bonorum mobili! adícendit : quandoquidem & tam exigua linceorum copía - adfuit, ut omnia cadavera nuda loculis condi neceffe fue- rit, Ectamen ideo cot hornines mifere crucidati funt, — JQOBJERFATIO. CIIL . Singulari eluvie & inundatione, qux A nno. 1736. magnam partem Ducatus Silefize adflixit; . deque exortis fequenti anno periculofis D De f agulari inundatione, n Selef. & infec. feb epid. 363 vehementiífime in homines fzvierit, Poft hanc hiftoriam, dilucidationes quasdam propefui de pefte, fpeciacim de ejus origine, lbidem vero inprimis adferui, hanc luem. neutiquam ex indifferenti domefítica ratione; c, gr. ex corru- ptione aéris ac tempeítaris, pervería corporis diata, aut aliis caufis communibus in hisce regionibus orcum ducere; fed illis ex peregrino fonte infundi, i. e. progre(fum unice fuum per contagium five communicationem fomicis peftilenris ha- bere; quamquam negari nequeat, id agnofcendum effe; quod rempeftas uniformis maximum ad graflationem & propagationem mali momentum habeat. Neque tamen folidis reftimoniis confirmari poteít, in noftris regionibus unquam ex peífimis etiam tempeftaris coníectariis; ex per- verfiffima dieta, immo ex graviffimis etiam petechiarum jftragibus, quamvis per aliquot annos continuatis, & ad fummam exaltationem 'provectis, peftilentiam progencera- tam fuiffe, Cum e contrario multis, iisque folidi(limis ac certiífimis teftimoniis comprobari queat, peftilentiam in di- tionibus orbis Chriftiani veram fuam originem, ex Orien-- te, fpeciatim vero ex Imperio Turcico, perpetuo trahere folere, (uti id, preter exempla antiquiora, ex omnibus & fíngulis pe(tilentiis infignioribus fuperioris Seculi oftendere pofle ) fpecialiffime autem eo ex /Zeypto transferri ; ubi nullo non cempore, veluti lues ifti regno propria, fub no- mine Dem el Mzya, permultros incolas fzpius intra paucas horas, vomitu, cardialgia, ingenti eftu, vehementi fiti, fu- rore, magna inquietudine, aliisque peftilentiz foleanibus fymptomatibus , inque his eciam bubonibus, emedio tollir. Jam vero Preffer ALP1NF $ de Medicina AEgyptiorum & Olaus DAPP ER S defcriptione Africa adfirmant , & in eo confentientes habent, Illuftr. HOFFMANNVM, Dn. D. BEHRENS, EGGERDES, KRAMERVM, iremque JPLATERVM, VNZERVM & plures alios, quod nem- PM dao Ez: pe 364. x A6 - Ollfervatio . ei ho | A 2 qu pein Agypto ex ivdidache Nili, acqué e ex aqua. anie 5 nimio zítu in paludibus, foffis, Gift ernis; &c. paamceres ; vergente, in corporibus nimium (pongiofis , que, ob: fub- . terraneam in aquarum cavernis vivendi rationem. pravis hu- à moribus oppleta, & a(tu aumespharico: poftea ad iactus $ lam co pejorem difpofira funt, peftilentiam gigni- —. 3 Quam vehementes vero febres epidemicas. apud nos im 1 Silefía extraordinaria iaundatio aque pucredinofz proximo . * vere excitaverit, oftendent fequentia: — E Arino 1756.inde a fefto Paschatos usque ad medium Ju- lium fere continuo fpirabant Zephyri & Cauri, i, e. a mari feptentrionali venientes , &nde mirum haud erat, quod illo — tcmpore frequentes fere, iique maximi imbres effunderen- zur, immo & cataracte c. nubibus deciderent : Hi nimbi, - quia noftra montium Sileftacorum juga fimul petebant, ipfas [. quoque aqua valles complebat , atque variis in locis ultra - 6o, piscinarum majorum aggeres diruebac: Fieri hinc alitep —. non porerat , quin. amnes intumescerentc, & maxime eluvio- — nes cxiíterent. Itaque Uratislaviz Odera die 20: Junii iae — ' crescere coepir, dieque X. usque.ad XII. Auguíti ad fümmam pervenerat alticudinem, quantam quidem: poft hominum memoriam immo inde: ab XXC. annis , nunquam attigit, T Quin eciam eranc, qui perhibent, tertiam Silefiz partem a. Viadro aliisque fiunoutibul inundatam fuifle, praefertim cum | fluvius ille primarius ulcra ripas ad 3.4. & 5. millaria usque exuadaífe dicarur | Maxime mirabile erat, quod aqua colos — *: rem. plane fufcum pra fe ferret, cramque acris deprehendes — retur, ut tmulti homines, qui illam vadando cehrascranglm primo ftuporem crurum (nferint, quem corfiones func in- dee ; immo proruperint puftula; deínceps fponte rupis ei faltimrin multis rubences macula diu remanfecint ; aqui » disi eciam hominum tenetiori fen(u pradicorum, fimodo femel ejusmodi "s íc ablueránt , cutis prorfus E Acai : | iuis ins t. Eqifotumi nmm bna aquam AU i erant, quidam pilos ex crurum cure amitcebant ; & gallinz & aufe- 165, qui cas deguftaverant, prorfus peribant. Arbores Perfi- .€e, Armeniace, Ceraft, immo Sambuci (cum tamen alias pos ; fteriores aquofa loca facileferant,) nec non Buxi omnes, quas ánundatio attigerat, exarefcebant.. Quod vero, ut ex regioni- bus confinibus, quas Odera perfluit, liteeris nunciatum fit, pifcium oculi acrimonia aque eroft, item quod pifces una cum cancris mortui,in ripas eje&ti fint, acque illos, ob foeto- rem intolerabilem,illos ftatim humo obruere neceífe fuerity "id hic locorum non eft obfervatum, Hoc vero expcrien- tia cognitum eft, ifto cempore pifces folito molliores in- ter coquendum fa&tos effe, unaque cum cancris odorem. foctidum & faporem puridum nactos fuiflc. Attamen & hoc f.cile evenire potuit, ur, quo longius & diutius aqua inter maximos aetatis calores proftuxerit, co acrior & magis putrida illa evaferic, unde pifces. & cancri emori. potuerunt quoniam, quando in piícinis , immo &c 3n parvis fluviis , quales func Lauus ( 205m) & viadus, C98ety be) haud longe Uratislavia diífiti , mulcum Lini maceracur, coque aqua putredinem concipit , pariter non folum pifces émoriuntur, fed & cancri ex cavis fuis catervatim io ter- ram prorepunt , ita, ut copiofe no&u colligi facillim« pof- finc, unde nullo anoi tempore, quam ifto, hic locorum viliori pretio. cancri veniunt, ."—— Quod vero ad caufam fufce hujus & acris aque attinet, | iilla primum: 2 multis calci aquis prolucz , mineris Vitrio- | di & Martis in pratis, vel in rubris telluris abrupte fauci- bus; ejusmodi loca Zzadru: inundavit , folummodo impu- | 4abatur, Verum enim vero, cem permulte illz,qu& hac anni tempeftate puirefcere folent, paludes & lacunz findi- tus fint elurz; in primis cum multa millia metarum foeni, exficcationis cauía disjedli, vel gramina paulo anica in pra- He c Lz3 us : a: TUM 5 odo | D 266 5 5 X lferearó: CHE o nerd tis per continuas pluvias putredinem conceperant; quibus ^ adcenfenda funt frumenta & zizania, arque eriam linum, - ab agris vi undarum eve&a , item gramina in pratis adhug — virentia, ac permulta illa folia in arboribus & fruüibus - corrupta : In hifce omnibus caufas rei infolitz querendas . efle, conjeci, quia ifthzc aqua neque fcdimentum martía- - . ]e dedic, id quod tamen alias aquis Oderz-fapius rubentis — bus accidit, illis fcilicec, que ex Niffo 8uminea rubicun- ; dis montibus Niflenfibus defcendunt; neque inter deco- - quendum quidquam Vitrioli, fed potius ejusmodi fufcum magma reliquit, ac fi putres graminis herbe in aqua mace- | rate virium foccoris concepiflent, Cum igitur hec maxima . vis aquarum imminuta fui(et, in depreffioribus pratis; cam- pis, &c, ingentes, vel faltim mult paludesremanebant,qua — poftea, tempeftate admodum afítuofa incidente, demum . pre putredine fpumas copiofas egerunt: Cumque aqua vi folis per evaporationem prorfus deceffilfet, craffa quadam pellicula in pracis antea inundatis herebac, quz cum plane effet exficcata, folidiratem corii induebat, uc vix ex trans» verfo divelli difcerpique poffec , ad fimilicudinem- Haarre, vel J/atte, prope accedens : Hec pellicula erat coloris albi, vel füblutei, furfum levis & bifolia, ica ut litteras in(cribee | re licerec, inferius inftar ferici cactum adficiebat, & cons» jun&im fzpe digitum humanum craífitic adequabat. At- | que hujus quidem pelliculz particular aliquam , quia inpris ^ mis albicans, miram quantam prz (e ferebat fpeciem, Excel-. lentiffimus [uprema curia SilefracaDirector dignam cenfuit,quam pro fpecimine Zzezzam ad Sacr. Cafaream Majeffatem crans- — mitteret ; ubi aula Cafarea illam non fatis admirari potuit, Alterum, quod in ejusmodi putridis paludibus compas, ruit , fingulare erat innumera fere copia ranarum caudata- - rum , diverfz magnitudinis. Hz primum ab imperitis pro : lacertis habebantur ; cum vero in gramine circumfilirenc. TÀ: H U— s De fingulari inundatione,in Selef &y infec. feb, epid.a67 fanas effe mox intelligebant praefertim cum Do&liífimus Dn. Godofredus LANGHANS ;, Con- Re&or Scholz Landeshut- tenfis , ancé biennium Schediastma duarum plagularum edi- derit, de Razis caudatis prope Schmidebergam , Zn pifcina admo- dum limofa e palbfiri dun. 173f. catervatim repertis, caudas triplo longiores ; quam ipfarum corpus eft , habuerunt, mu- ftelis fluviatilibus perfe&e fimiles, de quibus pariter, ac de Vratislavienfibus egi in Rarzeribzus seis Natura er rtis , Sedf. AI, Art. HI. fag. 402. fqq. Cum igitur precedenci anno hzc aqua putidiífima fefé gremio terre. infinuaffgc, & vere ad- ventante tellus jamjam tmeníe Martio, gelu liberata ex toto aperiretur , pér magnum hominum numerum febribus ca- tarthalibus adfligi, obfervabacur ; Cum vero fequenti men- fe Aprili rurfum frigus haud leve ingrueret, pluviusque coe- li faris frigidi ftatus incideret ac continuaretur, quo ipfo pori rurfus obftruebantur; cives vero ut piftores, Zytho- | polz,laniones ; &c. in ifta antüonz caritate, frumenti & pe- - coris cornparandi gratia, varia extra urbem loca paffim obi. rent, prioresque fecundo Viadri flumine illud advehere ftu- derent; inde faQum eít , uc infignis horum hominum nu- - merus morbis implicarecur , ac fere omiies fato fupremo ra- perentur. Hinc mortis vis undique in ipfa urbe Uratisla- /'via, magis vero in vicis & pagis, fzvire incipiebat , ubi ru- ftici agros arare & ferere, a&i libero expofiti laborare, & li- gno deficiente, in no&tu mifellis cuguriis fuis iisque perfrigi- .. idis , latitare cogebantur, atque infuper fumma alimentorum penuria premebantur , adeo, ut in pagisnovellam graminis herbam coquerent, item morticinum pecus effodereat 5 ac- que infüper-ad res efu. infolicas necefficate'impellerentur 5 fiquidem tandem in fuburbiis noftris quartarius fanguinis ex mactato pecore a lanionibus tribus grofficulis vendeba- xur, inque laniario omnis fanguis a pauperibus excipieba- tur, eique imnuria halecum incoquebantur , imrmixtis furfu- EM ribus Lad 368 8 A y /Olférvátio CHE ois cnin w PENA VETTER IURE S I erem eme sibus & farina fecundaria, (vulgo fdyart 9Dtebl) atque "— li modo pro cibo adhibebatur; immo tandem hic ipfe ci- bus tot egenis non fufficiebat. ^ Hinc ergo facile frequendif- fime febres epidemice oboriebanznr , TEqueHOnpE potiffi. qum fymptomatibus ftipatz, ; Plerique primum conquerebantur de horrore aliquo , 3 quam afítus & proftratio virium fequebatur: In quibus i ipi- * tur confeftim ingentes fudores prorumpebant, vel acrioe : gravedo concurrebat, his malum illud intra trium aut quas cuor dietum fpatium finiebatur. In aliis contra languor. vie tium & cardialgia perfeverabant, eílus increfcebat, & pra-- | cipue fub no&em augebatur cum anxia refpiratione, ops pre(lione pecoris & tuffi ficca , aridura lingue; alii con» | querebantur de doloribus pundloriis i in pedore, cephalal« | giis & fpasmis in dorfo , cractionibus, immo tremoribus - arcuum, agrypuiis, vel infolita ad minimum ad adfe&us ' iftos propenfione, Concurrebant porro deliria, hemore rfhagiz narium , fitis intenflor & 'aphthe in faucibus, Erumpebant | edam in quibusdam macule fufce ac livis | dz, item purpura rubra & alba, quz mature vel fero, pro- varia confticutione, varioque regimine egrotantium, fub- fequi folebars immo duo ex gris, qui curationi mee fefe concrediderunt, coco in corpore magnis infe(tabantur me inoribus, gui ad fuppurationem tandem vergebant, & (pe- - ciem magnorum furunculorum prebebant, & poftmodum ' in cute ctiampum poft anni integri decurfum; maculas facis - D magnasrelinquebant. Proinde quoquefzpenumero fupcitg 3 veniebant: liporhymie, fudores .colliquativi , cremores ar tuum , fingultus, tra&ctiones nervorum & motus convulf z Hec omnia in primis initium fuum fumebant menfe Martio, ira utfere duplo plures homines, quam menfe prid cedenti, mortui fint5 menfeautem Aprili & Majo numerus. gcfunttorum ferme quadruplo major, quam vulgo — n M - bir pr. M A M E —- Y" P "ds s " ditio 42 a y Nu n "mu * c. "De [Ingulari inundatione inSilef 5 infec. febr. epid. 369 *tabatur, prout fequens oftendit Tabula, in quaii, qui fub di- tione urbis ex incolis, £vangelico - Lutheranam profitenci- "bus religionem, mortem obierunt, indicati funt, fimulque «tedibile eft, quod Romano Catholicorum, itemque Evan- ] i- | Mariam, Chrifto- | Salvato-, Bera- "E 894 2$; 447 mortuorum Eu x licorum, magnain copia inillerum ditionibus degentium, jaud mulco pauciores deceflerint. Aaa 1599. "uds X * B M M. A 2e€yw P «. " wm — AI 4 *» j V d , ACER -— 970 | Olbfrvaio CIL, 000000 | 1599.3942. atq; A, 1633. 13231, ubi tamen notandum,quod 1 annis hifce peftilencia ipfa in urbe noftra graffaca fuerit, Alias — vero, febribus epidemicis invalefcentibus , numerus fermé ' iude a duabus Seculis folo anno 1720. usque ad 1816, ad- fcendit. — ic de ...— Cum ergo numerus demortuorum meníe Aprili «an- topere augeretur , inque hoc menfe, nec non fequenti Ma-. jo, ultra $cO. excrefceret , atque adeo hifce duobus men- | fibus cot homines extinguerentur, quot feré per integrum ane num alias decederefolenc, calamitate hac Aule Cafaree in- notefcente , Sacra Ca[area | Majeflas decernebac, ut Colle- gium Sanitatis extraordinarium a faprema Curia , ficut & ab - Ordinibus Statibus Silefíe adornaretur, ad quod preter me, etiam duo adhuc Medici experientiffimi, nominatim Tit, - Dn. D. Obrifiianus 4& H ELLWICH Acad, Nat, Adjun&us, & Dn. D. Zstogius FICHTEL, Aule Ele&oral, Mogunti- | nz Medicus, & tandem etiam duo Dz. Pbyfic? urbis noftra | vocabantur. Omnes hujus loci Medicos oportebat fingulis | hebdomadibus omnium egrorum ad illud Collegium. de- ferre nomina ?. Ec omnibus Regii Regimints Collegii in toto Ducatu S/lefs injungcbatur, ut Medicos omnium locorum ' idem obfervare juberent; preterea ex omnibus Parochiis | Catalogus defun&orum transmittebatur, qua dein omnia | nobis pro revifione inftituenda tradebantur, Immo, cum in | Polonia loca nonnulla in fufpicionem infe&ionis venirent, - Cafareum ideo mandatum ad Tit. pl. Dn. Jbelnum KIN- | NERUM aSCHARFFBER G, publico Cafaris nomine" JFar(ovia tefidentem , mittebatur, ut in ejusmodi locis, cum ipfe, cum etiam per peritos Medicos inquireret, an lues ibi peftifera feviret. Is vero ad f/upremam Sileffe Curiam fcripte referebat , in illis locis plerosque homines non nifi fame in- terire, atque Epifcopum Posnanienfem jam die XXVII. Apri. lis Z'arfoviam fcripfiffe, quod usque ad iftum diem in Epifco- ^ Puw. V" PEL ddp... NGON De fi T inundatione in5ilef. 65 infec. fel, epid. 371- EL ——————————————————— | patu fuo ultra 10020. hominum famé perierint; porro Warfsvie ultra 6 $00. pauperes in plateis urbis, & in fimetis ex- - tra urbem, prafidia adverfus vim frigoris quarere, ex qui- bus ultra Icoo. interierint; Magiftratum vero vivos, quan- . ta fieri liceat copia, alere. ac foyere, Quid ? quod jam hoc menfe Medicus quidam Bejanvva fequentia fcribebat: Pau- peres hoc loco frequentes moriuntur, quia juscula furfu- rea vulgo ipíls pro cibo, & placenta ex Lini femine panis - loco funt, & cum ante. aliquot meníes plures quam 5300. | panuifices hic fuerint, nunc circiter 200, tantum fuperfunt, . In pago quodam Polonie, Fe/zfcb, tertium lapidem a 7/ar- tenberga fito, morticinas carnes omnium porcorum, equo- rum, boumque comederunt, immo pilos ex coriis arefa- &is ambuftione detra&tos, cineribus falis loco adfperfis, ad ignem coxerunt & ederunt. Cum vero in 5//ef/a, precipue - n noftra Metropoli, fames non adeo gravis cífet , quia Ma- gnificus fenatus granaria aperiebat, ac nonnulli mercato- rum incredibilem frumenti copiam, cum primum glacie - Odera effet ioluta, ex Fiwzgaria & Moravia ad hunc usque fluvium curribus item ex Marchia Brandenburgica , Pomerania, | Ducatuque MecHenburgico, immo tandem ex ipía Ga//a na- - vibus advehi curarent, ideo in urbe. major, quam ullo afias 4 tempore vis frumenti fuppetebat, ita ut cjus libera exporta- ^tio in Ducatum Olsnenfem, in liberas Dynaítias Polonie Maotnes, & in alia loca, egeftate laborantia, publice pet- niteretur? unde initio per unam portam, una hebdoma- ..de, ultra éoco. modiorum exportata funt 5. & fíc in Si/effa 3 eB. non tam fame quam pradidis febribus epidemicis interibant. Propterea a memorato illo fanitatis Collegio, brevem, folidam tamen inftru&tionem, qua ratione adver- — fus febres illas epidemicas tunc temporis fzvientes valetu- *do premuniri, atque etiam, fi quis rali morbo correptus f 1, certis remediis curari fanarique poffit, in gratiam Sile- - I. Aaa z fig — m- um Olferoai c HT. ue d n | etiam ed illus eet a vein s ees deinceps diftributa. fuit. - Equidem ego in Therapia ratios | nes omnes fic inftitueram, ut egenus. quisque medicamene | ta fingula, & prafervantia, & curantia; paucorum groffo: uv rum pretio fibi comparare poffet ; non nemini ramen Col- legarutn meoram medicamina multo plura & fumtuofiora | ex pharmacopoliis petenda adjungere placuit, UR flo-. renorum fumimnarn cíficiebant, Vus sonde: Hoc temporc quidam imperiti Medic ci fub iii MD morbi perhibebant 5 crefcente etatis calore, ex hifce feb- ribus epidemicis ipfam peftilentiam effe exorituram 5 inde | cgo commotus fum, uc Hifforiam de borribili Pefe: bumana - publici juris facerem , eamque etiam meis Rarioribus Nat r& dr rtis; adjicerem , in qua originem Peítilentie non : febribus epiderhicis, fed. ex transportatione ex locis pefte infectis, deduxi. Speciatim vero fimilem fere febrem epi: demicam exhibui, qu& tempore ultime Coronationis Pi loniz copias Regis Polonie & Ele&toris Saxoniz a belli Du Diemaro du&tas, adflixit: Hi nempe milites per totam hi rem ad. Cracoviam, in regione paluftri, caftra habuerar . jneunce autem. vere, vehementi febre epidemica correr faerant, ita ut Dux eorum, ne opprimerentur a Polonis , ir iecont fe recipere cogeretur , ubi ex 6000. hominum, hau multo plures quam 2200, fuperftites fuerunt ;. fiquide etiam. proinde permulci incole oppidorum, in quibus Cc locati erant, codem morbo infe&ti & morte abrepri fun interim tamen malum hoc non admodum Peftilentiz, ft progreffü zftatis adauctum fuit, i fna f p fü inii ejusdem. penitus iac | f - Befmoulari inundatioue,in ó5ilef. & infec.febr.epd. 272 —. Preterea idemlaudati(fimum fanitatis collegium poftu- - Jabat , ut corpora homiaum cjusmodi morbis mortuorum, fecarentur , ficque forían hoc adminiculo facilior & planior. dd falubrem curationem via pararetur. . Cum igitur apud fartorem veneno enecatum (de quo fupra egi) quidam opis ficii illius minifter, poft duas hebdomades mortuus. effec, hic autem de frigida aqua, per malcficam iftam veneficii . ream ex puteo baufta, bibiffec; ideo inítituenda erat fectio, ut.cognofceretur, an & ejusmodi venenum ad mortem hu- jus momentum aliquod. contuli(let t: Aft nihil cale reperie« - batur, nifi quod externe ventriculus levi(lime inflamraatus effets inteítina vero & ftomachus vermibus fcatebant, vi- - fcera reliqua plane erant illa(a, preterquam quod. va(a pal- inonum valde intumuerant, & in cavitate pectoris miultum 3 aqua extravafatz , coloris fublutei, deprehenderecur, Cum ergo Illuftr. HOF EMANNVS zz Medicina Con[ultatoria, Dec, P", Caf, V1, pag. 2521. fcribat . Qué quefo. Medicus perztus ignorat, etiam inflammationes ventriculi & inteflinorum poffre- n0 in alis morbi , & in acutis, multo magis 2n. mal/enit febri- us, f(upervenire ; & excravafatum ferum ex pe&tore, in hydro-. pe pe&oris , Utpore in chronico morbo, difüculter educi - queat ; hinc in febre catartbali, ubi infignis plerumque eve- nit congeftio humorum verfus peQus, fubíequente non ra- ro extrayafatione, utique tanto difficilius, prafertim ob acu. ; iam illarum periodum, tolli poterit porco illa extravafata, . utpote que non raro pro caufa, fed potius pro c£. | PE feu habenda eít. — RES : $^ ao | * T WX *. T7... : A VR Sue " 3. ge - - ae 4 - -— "v2 | OL Pferv. € JU. De Nucihur jugland. botr. mas /OBSERFATIO ap mro 3 Sb Dn. D. JOAN. CHRISTIANI KVNDMANNI 1 De 3 XXI. Nucibus juglandibus, fub botri forma, | 1 ex uno Rem GDat c non HR A eA h QUI natui ab atque diia mihi ibis funt. Hinc cum be pridem XIL talibus nucibus unico itidem [petiolo inhg- — rentibus , fpiritum vini füperfudiflem, nucesque hz una . cum fpiritu, inde nigrorem ex coto contraxerint, ideo has | in Venetam pellucidam T'erebinthinam depofui, in qua na- n tivum colorem adhuc retinuerunt. ls Quid huic luxuriz occafionem dederit, facile hariolari | . licet, cum pluribus in locis more quodam confueto 6. T9 f 5s plures ex uno petiolo prodicrint; & in iis fpeciatim ar- boris . "à Ce 5r T T P m - $ T UR . T : * Ol. CF. De XLI. Rotunde pile ventricul. capri. 575 000 oS LUE A ESUGETERIEENET TAWER ANT vois INETRRERKR ES PESO SERA. AANODERT EXER QURE a ro nnd poribus, que ante hos duos annos frigore lzfz fuerant, quo tempore & novelli rami func emortui, adeo ut ifto anno Silefia nullas fere nuces habuerit, aut nux unica duobus crucigeris venierit, prafertim cum in toto pomcerio urbis 'noftre Suidnicenfi, ubi magna nucum arborum copia, ea- que obtre&a moenibus adítat, per omnes illas arbores ultra tres nuces haud reperta fuerint. Cum itaque hoc ipfo an- no novella germina admodum valida provenirent, hinc an- - npo mox fequenti, ex hoc ligno fuccofo, luxuriantes hz nu- ! ces prodierunt. (— 08$ERFATIO CF. | 'Dn.D.JOANN. CHRISTIANI KVNDMANNI. De | XLVI. Rotundis pilisin ventriculo capri OM repertis. —— JEn rarioribus nature £x arta , icem ip re medica obvenientibw ] Sec, Ll, dr. 1X, pag. 47 3. de pilis damarum, quales in ad- ."* paratu mco rerum naturalium ipfe adíervo, plura mo- mui, fimulque demonfítravi, quasdam Darnas', in aridis montium Tyrolenfium jugis & ipfis Alpibus degentes, in- | primis eftacibus valde ficcis, cum femi aridas herbas & gra- mina una cum radicibus evellunt ac devorant, interim cor- .. pora fua frequenter lambunt, coque ipfo haud exiguam pi- |. lorum copiam fimul deglutiunt, inprimo vel fecundo ven- sriculo globos teretes, item rorundos, pellicula coriacea, ' fuíci coloris , vel lenta pituita circumdatos, interius ex mut- | tis fibrillis radicum & herbarum, atque etiam ex pilis con- | ftantes atque coalefcentes, gerere, qui Pzle Dawaorzm , icu "Egagropile adpellantur, quas in peculiari TraGatu defcripfit Georg. Hieronym, W E L.C HIP S, it, fob. Jacob HARDERE S Jg f 5 E" i* TN à Ol formafie CE. E in peculiari Difízrcatione inferta kpbesetidibur: Nat. Curiof E Dec. 11, nn. 1. quibus addendus. eft Cafar. bBAFHI N FS, de ' Lapid. Bezoard, Oriental, cy Occidental, Cap. XHT. pag. 647. fpe« 4 ciatim Jah. Jacob SCHEFCHZERF $, i2. Natural, FHffor, 1 Part. Ll. pag. 165, De. pilis vero Damarum in montibus Car- . .pathicis commozantium utpote quz ab aliis plane diffe- . | runt , vid, Zzzales zoffros pby[ico medicos W'ratislavienf, lentam, FÉ, 4p. 1718. meuf. Auguft. Clafs. IP, Artic. XH, pag. 15 26. fqq. 1 1 p .. Porro adduxi ita didtos Yopbor Juvenci, fcu pilas exboumy, & vitulorum ventticulis exceractas , divería magnitudine; - non nullas etiam caput infantis alicujus exzquantes, qua àtifatione, ex pilis lambendo abforptis , emergunt, prout 3 eándem. opinionem tenuerunt KIR CHER V 8 4e Zfrte Mas. 3 etica Lib, IH. Part. Ll, eap, II. Olaus ^O R MIPS, Muf I me kane generationem a fe obfervatam efle. perhibet | WIE- P RVS de Prafizgiis Demonum Lib, 1V. Cap. XVI. pag. 446. ] quorfum etiam conferri merentur Epbemerid, Nar. Curiofor. — Dec.1, Ann. ll. Obf, 110. pag. 18 1, Sicuti interior eorum ftrue &ura delineata proftat a Ferrando 1M PER AT Q Hr. mi : Libr, XXII. pag. m. 928. ET Cum igitur Ann. 2727. hic loci lanio quidam menfe - Aprili caprum madaverit, qui XLVI. rotundas pilas, mae E gnitudine nucum juglandium, in fecundo ventriculo has 3 buit, hinc autumó, illas nullo modo ex pilis lamberido abe. | forptis extitiffe, fiquidem cum unam ex illis, fubrili molli« * | que cruíta inveftitam, diffecuiffem, nihil minus quam. pili. - ipfis inerant, fed tota pile fubftantia tactum molliílime ad- M. ficiebat, (iie Gaftor(GilG,) eratque coloris obfcure bs. $ . dis, & cum eandem incenderem, odorem reddebat, virgue. Jis fcoparum accen(is fimilem & quidquid decas d alie go erat haud palpabilis, Unde autem he pila fint exortz. D prafertim cum caper omnibus in vifceribus fanus pin juise RR : -Pelypus cordis. ^ — 377 que fuerit, de eo judicium Teum usqne ad ulteriorem in- | quifitionem. füfpendendum duco. ss Crete Erfordiam miffe 4 40. Martii 1734.) OBSERFATIO. CF 1. D». Lic. CHRISTIANI FRIDERICI. -— JOERDENS. h Polypus Cordis. lluftriffimus quidam Comes, 5. annorum, ante 20. an« | nos pro avertenda febre acuta a Medico adfumit vomi« torium, quod ad hypercatharfin & lipothymiam usque grum. excruciavit, Abeotempore, dum antea, per omnia fanus vixerat, preffione fingulari pectoris adflictus fuit, qua cum annis T IHE ipfumque nulli lateri, fed tantum dor- fo incumbere permific, quandoque etiam nocturno tempo- re e&grum, ut c led» fe proriperet & obarnbularet, coégit, Hoc malum precipue tempore hezmorrhoidum fluentium, qug nimiz plerumque erant, urgebat. Quandoque accef- ferunt vomitus materia febaceie & vifcide. mminui qui- dem obfervabatur híc adfe&us ufu refolventium pedtora- lium & carminativorum , conjun&is precipue riteque adhi- bitis acidulis Egranis, ita, ut per dimidium anni tolerabili in ftatu vixerit. Hinc denuo predida mala, hemorrhoidi4 bus iterum in excefíü fluencibus, incrementum ceperunt, Acceflit febris lenta: Color faciei vividus in pallidum mu- tabatur & adpetitus ciborum notabiliter imminucbatur, Tandem his fupervenit cumor pedum «cedematofüus, ad ge- mua usque protenfus. — Novum equidem ab adfamtis me: dicamentis levamen iterum adparebac, fiquidem etiam ad- V WP, M, Fol, P. Bbb . . peti. 2 - / 378 c Obfmuatia CER 0 0 00 HB 1 peritus ciborum redire videbatur cumorque. pedum ede- . znacofus ceífabat. Aft brevi poft pleuritis fpuria fuperve- niebat, & licet hec medicamentis congruis facile itidem — cederet & obremperarer, camem debilitas virium ab eo tem» pore conftans permanfit, & omnia: fuperius recenfita fym- promata, preífio nempe pe&oris, anxietas, fomnusinterru- ptus» febris lenta, adperitus debilis, & candem proftratus cum eru&tatione fere continua, vomitus vifcidorum & fe- baceorum, & quandoque hezmorrhoides parum fluentes, t redierunt, quibus lacceffit defluxio humorum feroforum a. 3 capice, & expe&Gtoratio vifcidorum copiofa, conjun&a quan- : doque lipothymia. In hoc ftatu conftitutus eger aliquan- | E do vefperi, przvia alvi exoneratione , in le&um fe iterum ccnferens , vix refupinato corpore ibidem inopinato expi« /.. [n fe&ione dein mihi demandata fequentia notavi : I) | habitus corporis admodum obefus deprchend sen] iin | e 2: A M. guedo-ab dominis letitudinem duorum digitorum transver-. - forum fuperabat, Ee Omnia vifcera infimi ventris fana ad« parebant, & copiofifiima pinguedine inveftira erant; vene - triculus vero veficam tenuem expanfam referebat, ut chare - taceum dicere potueris ; Nulle in co plicz, nulla fere glan- | dulz confpiciebantur, |. 3) Pulmones collapfi fanguine atro. infar&i. ac fi fyringe ope vaía ad crepaturam usque vi re- - plera fuiflent. 4) Cor magnum, cujus ventriculus finilter. - duos enacinebar polypos; auriculam venamque pulmonas | lem occupantes , fanguine atro coagularo inveftitos ; dexte d ventriculus vero o&o polypos majores minoresque, g e omnes fanguine congrumato atto obvoluti erant, incluios tenebat, Maximus horum, quoad corpus florenum Been P rialem latitudine e&quabar, qui ramum longum in venan n cavam inferiorem extendebar, .. Omnes hi polypiliberinule | lique parti cordis adligati erant, 5) Parum admodum faae . Boys cordis. , : $79 guinis. fluidi in. vaf is fanguiferis cali ubetur Toe ventriculi cordis nil prorfus fluidi continebant, : Scholion. —.. Obfervationem hanc pro illuftranda materia de Polypis cordis, quam in lum. 17. horum A&orum ex obfcuritata eruete magis conacus fum, potiffimum adducere placuit. Probabit hzc difficultatem, ibidem indicatam, adfe&um hunc cognofcendi , utpote qui variis (ymptomatibus ftipa- tus delituit, .ConjeQura quidem fzpius oborta fuit de po- lypo cordis forfitan fub his fymptomatibus latiante ; fed cum fuffocatio quandoque imminens & preffio in pedtore, qua jam per 20. annos duraverant, polypum maxime adul- tum indicarent, facile omnino judicari poterat , omnem curam illius firn fore, $Sacis negotii fuit, aliis fuc- currere malis, & moleítias inde ortas imminuere, flatulen- tie nimirum, vomitibus, inadpetentie , obítru&ioni alvi, hemoórrhoidibus nimiis, pleuritidi fpurie, febri lentz opi- tulari? aít brevi miciora reddita fymptomata plurima recur- rebant-majori i cum vehementia, & malo primario incura- - bili jungebantur , lympba laudabilis ab interno febris lente &ítu confumebatur magis magisque, unde fanguis fpilior redditus polypos non. amplius in flu&uatione fervare po- tuit ; utpote qui vafis majoribus intrufi fanguini progre(lum precluferunt. Confirmatur infimul quoque id, quod ibi- "dem $. VIII. adduxi, quod nempe fubje&um polypofum "per multos annos vitam protrahere poffit, fiquidem & in hoc cafü figna, que fufpicionem de polypi praíentia mo- verunt, tam multis annis ante mortem adparuerunt, . Ce- terum denique notamus ea, qua cum aliis polypofis com- "munia habuit nofter , cedema pedum , obefitatem magnam, "febrem fanguinis humidum depafcentem, vafa pulmenum fanguifcra infar&a , polypos liberos, nullique parti cordís Bbb 2 adli- » - gnaífz fanguinez ebullisione,. . vel à podagrico, vel nephriti- /' 900 ^ — — Olfervatio CIL. - —————— adligatos, cruoris in corde. paucitarem, ventriculum. te nueimn , &c, ticis Tu | | ; gum TIO CIL — Dn. Lic, CHRISTIAN. FRIDER. JOERDENS, | | Hamorrhoidum fluxus per ductum: urina-- | . ''. fiumtandemrpolypüus. ^, " . 1 | ir quidam. 48. annorum, cholericus, in juventute ma- | Vis diztz erroribus ad(uecus, multos per annos eor] dagricus & calculofus fuit, & quandoque motibus ha- - 'morrhoidalibus tentatus eft, qui nunquam fluxu, fed e | zum cumoribus in ano ándolentibus fe manifeftarunt. P re 6. annos incendium maximum orcum extinguere, (upel- 1 - Je&ilemque ab intericu liberare communi opera adnifus eft, unde prater omnem expectationem fanguinem. in. copia | eminxit.. Rediit quandoque hic mi&tus cruentus , preci- pue hzmorrhoidum. coccarum veftigiis pregrellis; cumque hzc fanguinca. excretio una.alterave vice. doloribus nephri- - ticis jungeretur & calculi minores fimul exceffierentur, Mee - dici quidam mi&um hunc lafioni a calculo fada. adícribe- bant; alii vero internam. quandam venam. a nifu. forfan - fortiori & ponderis maioris fublatione in renibus ruptam / eífe, .judicabant. Augefcente. morbo, (az pius nempe ac fz- . piffime recurrente hac fanguinis excretione , a. leviffima: | rrqam9 «o. malo. vel iracundia excitata, & labefa&tatis. hinc. virie bus , meum confilium.quafivit eger. | Confideratis igicur ^ omnibus. circum(tanciis, orcum rmi£tus cruenti ab: 'anoma- lia luxus hoemorrhoidalis derivandum. effz judicans ,. fuafi,' dt circa equinodia non folum, fed etiam. alio. tempore - y $9. infticuatuc ; cum. primis. autem. tumore in. ano. —— Labor Doi dil fluxusper du&wm urinarium. 38x Ici adt qa. CERT ta SAUDI GN " deunte, hirudines adplicentur, quo nempe fluxus faugui- nis viam peregrinam atque incongruam- relinquat, & ex- . €retioni in ano adfuefcat, non negledis, que fanguinis ebul- litionem fíftere , ejusque crafíu corrigere, ac reliquis fym- ptomatibus occurrere poterant, Verum, licet his omnibus jn ufüm vocatis , natura eo duci non potuerit ,uc, corifueca anomala via relida, ordinarie magis ; adfueta fucrit; id ta- tus, quoties rediit, moderatus idiom fuerit, Pertafus. candem eger adfe&us tam mole(ti, confilio Medici extranei wfus eft, qui balneis e vegecabilibus paratis rem adgreffus ett, quibus , cum aliis remediis, per multas feprimanas 'adhibiris; mni&tus cruentus tandem: adeo auctus & nimus evalic, uc difficile admodum fueric, eum moderari, aut cohibere. Difficultatem omnem cura prafentem auxerunt fanguinis excravafati: depofita coagula in vefica, qua ejus "erificio incumbentia, vel urethram ingrefla, fanguinis &uri- ne excretionem impediebant, ita ut. quandoque obfítructio hec ultra 24. auc 48. horas duraverit, fummis femper do- -loribus. ftipata. Non. raro coagula e.puro fanguiuc produ- /€ta & urethre impacta. ftilo quodam obtufiori comminuta -fruftulatim: ad: excretionem: promovere coactus fuit. ipfe *ger. Interim calia' coagula fanguinea. rarius obfervaban- tur , pituitofa vero frequentilBima & ferc innumera excer- -Bebantur -aquz fimplici. immiíla, ftatim fibrofam. cexcu- Tam oftendebant; inftar aolyporum ,illis per omnia fimilia, que in corde & vafis fanguiferis majoribus. hadenus con- /fpicere occafio prebuic.- . Hujus: generis coagula. non: nifi "cnm urina majoriim copia intra veficam collecta, impetuo- fus protrrudi & excerni poterant. Multis, vel incaflum, vel fallaci cum effcétu adhibiris, Equifesum candem maximam. "attulit opem , quippe quod miéctum cruentum. non folum pace & filtere.ad. cempus valebar, fed etiam effecic, ut. j IIT B b b 3 poiy- a H3. 1 a" , 382. ione ioleroasy CF P Spb! excretio nulla amplius. per forguin tempus Tus fequuta fuerit. Tandem vero a nimia illa fanguinis profi- fione factum eft, ut corpus iu fuperiore parte hecticum, - evaferit, quod tumores pedum .cedematofi , macies totius reliqui corporis & fudor nimius indicabant, quz fympto- - 1nata cum febre lenta tam diu zgrum adflixerunt, do- nec, viribus fucceflive exhauftis , tnors dar ped miferiarum : omnium EI IN cu —Ó— € Sclitihoti: Mi&us cruentus morbus eft quidem facis terrificus, ae at «tamen refpe&tu ad cetera habito , non femper cum pericu- lo conjundus, - 'Novi enim hoc zdiplio tentatos efle quos- - dam innoxie, qui motu nimio fub atu folis fufcepto, fan- guinis ebullitionem. excitarunt, per toram reliquam vitam. valetudine inoffenfa dein: gaudentes. Obfervavi etiam mi- &um hunc cruentum, ab anomalia fluxus. hamorrhoidalis provenientem, quamquam interdum nimium, attamen in- | noxium, ita, ut nihilominus in feram usque fenedtam pro-- traxerint vitam ejusmodi fubjedaa, i immo & adhuc quidam 1 mihi noti funt, cecerum fani , qui multos jam per annos mi- . €um huaccruentum .fuftinuerunc & in vegeta etate etiame num coníticuti funt 5 ubi vero mictus cruentus conjun&us eft : - qum aliis morbis, buitmores exagitantibus, maffamque fan- | guineam in motum nimium rapientibus, tunc omnino pro - : periculofo repurandus erit adfectu; quia fluxus ab illis au- - geri & corpus fucceífive ne&are hoc vitali deftitui poteft, ut tandem mors fequatur , uti in hoc recenfito cafu evenif- - . fe videmus, Non nego tamen, mictum cruentum nimium - per fe lethalem fieri poffe, que lethalitas etiam ab obftru- i &ione plenaria, a fanguine coagulato i in urethra facta, con- — potet, ubi a fcri excrementitii retentione; reítas- E. Nh, D Hemorrboidum fluxus per dudum uritiarium €. 283 MÀ ——————————— .gnatione,. & tandem indu&ia corruptione reliquorum hu- morum vitralium , mortem fequi necefle eft. . Notum eít, quosdam. morbos plurimos ab hzmorr- hoidum negotio , minus rite fuccedente, derivare, & in il- lis ante omnia promotionem & difpofitionem illarum ad fluxum. legitimum, urgere. Aft quantunr negotii bist - mecum alii cordati Pradtici fatebuntur : licet enim fpecifica. omnia in- & externe rite adhibeantur ,. attamen apud pau- cifimos rem fuccedere notum cft, adeo, ut in plurimis fa-. nitatem reliquam prius tali curatione everras, quam fluxum hemorrhoidum quafitum obtineas. Ec quamvis etiam mo- tus hemorrhoidales fignis tanifeftis. & precipue cumori- - bus ani fe forfitam oftendant , camen: fepiífime etiam tunc per aliam viam, uti e, g. ir hemoprtyfi, &c, fir, fanguis dein prodire foler, adeoque fic res ardua , immo foe im- poffi llis eft, naturam ad debicani reducere viam. Facilius enim exitum fanguis abundansaur ebullieris invenit in par- te debili, quam viam aperi: novam , qualem antca natura "femper fruftraneo conatu molka eft. — . Quz interim hic. füerit indicatio ratione. Vip ecl. t ex yegetibibus paratorum, & in ufum vocatorum, immo tamdiu continuatorum;, perfpicere haud poffum. Midum | cruentum balneis ejusmodi cohibere velle, nihil aliud eft, | quam hunc fluxum augere, quod etiam experientia hic do- cuit, malo nempe indeadeo depravsto , ut nullum fere re- medium compeícendo denne profluvio fuffecerir. Satius efle, fi quandoque agri malum levius tolerarent, quam fi dámpatientes totum malum quibusvis remediis pertinacicer & impetuofe profligare conarentar, quod infelici eventu Eee tencatur ab illis,, qui complicatis morbis labo- | Ec hic valer cautela, ne, dum uni mederi. eonamur grum jud; fuperius indicayi, Calculofis Quiderà fuo E | ud . tem- eo | xietate, qua metum febris continua maligaz incutiebant. ÉL E fs LN 384 NM Olforvitio Cr 1 Hi viia m | Ve tempore balnea convenire, dolores nephriticos denite &' «alculos ad exitum promovere notiffimum eft; fed. quan-' tum auxilii hic expedatur i in calculo, tantum noxa oritur. in mi&du cruento , qui, dum pracipue balneum per. Cot, feptimanas continuarum fuir, augmentum tam. maximum. acquifivit, Nen aliter igitur fieri potuic, quin purpura fan-- guinis fere exhaufta, id, quod reliquum. fuit, mucidum magis magisque evaferit , ita, ut in veficam urinariam pro-- fufus urinzque mixifis fanguis facile pituitofamn parem de». pofüerit,- p 13 -Q BER VA TIO GL (ead D. lic. | CHRISTIANI FRIDER, JOERDENS; S OIRARNES XI. dierum, lacte muliebi; et curatus, Utd dw BAR b TOW ; t : EL I 4j " nno preterito Vir quidam primarius T intermitz cente fatis exeriifica corripiebantur. Aderant ab ini- tio vomitus biliofi, «ftus maximus cum deliriis &ans "n 3 fed , lenibus temperantibus & bezoardicis adhibitis, past à typus febris tertiangz ordinarie fimplicis adparebat. Qua- — tuor füperatis paroxysmis, falis catar&t, — Anglic, drach- 1 inás fex adfumfic ger & alvo hinc. pluribus fedibus fubdu- | &a, febrilis paroxysmus primo ritior evafic, dein certianam duplicatam fimulavit, & randem plenarie ceffavir. Cumquis fic eger, aliquot dies fatis bene transegiffet , nilque mali ams plius metueret, pravo adpetitu ductus bonam quantitatem myrtillorum rubrorum recentium comedit. Biduo- vix. elapfo; aut ipfius morbi decimo quarto die deglutitioner &liquatenus dolorofam fentit, qua fub(equentibus. diebus poil augebatur; adfluxu copiofo muci — ad fau- : E 4» fingulzu; XI. dierum latle puiliebri citratus, 38s ces. fatto, qui fyringa. ope & gergarismatibus magnain co- pia evacuabatur; fingultus hinc accedebars atque remit- tente dolore in faucibus & collo adeo augebatur, ut per dies no&esque continuaret, & licet per breve temporis Ípa- tium fifteretur, vel oleo Cajeput cum faccharo ad paucag guttas adfumto , vel gargarismate per fyringam adplicato , vel calido potu renuiori deco&i herb. Thee, fabarum ,.Cof- fee, avene. excort, vel retento fpiritu, mox tamen redibat, &olorque perquam moleftusin hypochondrii dextra parte precipue in regione hepatis, obfervabatur,. Per quatuor ies j jam fingultus hic inde(inenter eontinuaverat, cum ulti- 4na metuens eger, ex me quazteret? An fcirem, fingultum | adt 4. dies durantem unquam curatum effe? Adfirmabar oc ipfi, & pro roboranda rpea experientia cafus duos im A&Gorum F'elum IP. contentos indicabam,. nempe pag. 117, &F 485. cumque legiffet . ultimum cafum eger, fingultum rid defperacum in viro76,annorum per.lac muliebre fu- im candem fublatum, ftatim experimentum fecit in uxore fida Gante, & fingultu binc fuppreffo, nutricem arceffere juffic, 4quam malo redeunte adhibuit. & fic qualibet vice fedavics " de & fucceffive mitius Ífymtoma illud redditum fuit; mu- .&ofirate vero rurfus copiofiori verfus fauces adfluente , & deglutitionem magis dolorofam reddente, fugere amplius .non potuit, quarelac emul&um tepidum fimili cum effe- Qu haufit, & dum ca, Copia lac, quo nutriri facis potuerit » xger, non proftabar, jusculum avenaceum tenuius,ut & decoda Thez aut. Coffee, fimui adfumebar, Ioterim pro. ' p". gravioribus quibusvis alias metuendis fympto- Amatibus, interne emujfio camphorata , aliis fubjunctis con- eieidbus , externe vero Spir, vini camphor. rmarrical, iimentha , cum Tinà. Opii, Emplaftrum ftomachale, item- que veficatoria i in extremis adhibebantur , quorum tandem | fiagultus fucceffive imminuebatur, ac poftquam per XI. ue M, ie : C€ec dieg Z 98 oce OH fervatio,. CFI. -dies damas. penitus cum omni Tenfatione dolorofa. hypochondrio dextro ceffabat, deglutitione: libera. Uo. tà, & interioribus colli fanatis , multis vero antea partibus | membranofis per os & alvum excretis, Reliquum t ronicis & : ftomachicis peragebatur, gd Scholion. - Obfervabantur. hic loci quotanais , precipue vernali & aítivo tempore, febres, qua inftar febrium ardentium vehementiffimarum , zgros adoriuntur, zftumque, anxie-- tates ac deliria inferunc, & fic per aliquoc dies , absque ve- ra intermiffione , continuant. $i temperantibus , lenibus- - que diaphoreticis t tractantur , typus intermittentis. brevi fe oflendit, facileque. ejusmodi "Écbres probatis. remediis. dein j obtemperant. - ! Singulcus eft fymproma i in febribus, pracipue acutis , f : terrorem haud levem incutiens, quia plerumque. tempore | incrementi febrium accedere folet, atque non rato fi ignum | , inflammationum internarum. prabet. | Certe nullum novi | agrum ,qui his füb. circumftantiis confervari & füperftes - ynanere potuerit. Longe aliter feres habet, quando fingulc cUS | in decremento febris evenic: tunc enim vd ab zftu gravio- fi interno, vel àb acrimonia, in glandulis ftag nante, oi aci- | le feparacur interna ccfophagi, ventriculi, auc ctiam intefti- : norum cuticula, unde dein irritantur fibrille & fic fingul- d tum producunt, Certein hoc cafü Comeftio larga myrtil- , . Jorum rubrorum acrímoniam humorum auxit, illisque mo- tuin fermentativum induxit, qui primum glandulás c colli; & - faucium, dein eciam ocfophagi & ventriculi occuparunt, & tandem irritando , nimiumque ftimulando moleftum - hunc adfectum excitatunt. bo Indicare ergo hic facile SoffdiinEs ex qua caufa lac con- yeniat & fingultui medeatur : Particulis femp: a pingui x 2 / 4 à ( á & - EL -OMf. CLX. 4 laboribus durioribus gibber & mors. ogg acres involuit, renuesque fibras mulcet, unde & alia ejus- -inodi lubricantia & mucilaginofa conducunt. — Econtrario omnia fpirituofa & irritantia malum augent; hinc fpiritus - vini poft prandium paulo largius hauftus, malum, ante ali- quot feptimanas jam fopitum, excitare rurfus valuit, qui eciam nunc adhibitus vornitum ciet, & luculenter teftatur, . tunicam ventriculi adhuc teneriorem facileirrirare poffe, - .Camphore tandem ufus etiam hic proficuus deprchen- . debatur, utpote remedium egregium ftafes diffolvens. Uti enim fecundum obfervationes do&iffimorum Practicorum inflaimmationibus internis feliciter illa opponitur : ita, dum "hic in hepate dolor aliqualis aderat, metum inflammationis incutiens, huic refiftere remedio hoc divino optimum ju- dicavimus. ' | bos -É Curia Farifcorum Perd miffe E IA Maz) t v oo. | $0905 OBSERFATIO CIX, " pw A vt m we »J. divendendisque lignis pro foco inftruendo victum mi- "fere quzrebat & vix inyeniebat , duris hifcelaboribus fzpius -defarigatus dorfi dolorem fentiebat , paulatim acrefcentem cum gibbere illius loci fubnato, qui tandem juvenem in confueis laboribus impedivit » unde pane emendicato vi- xere coactus fuit, Acceílic dein febris lenta, cum ftupore "omnium corporis parcium fub dorfigibbere, refpirandi dif- ficultate & tuffi cca, crurumque paralyfi. . Mifere fic per plures menfes decubuit, toto corpore extenuatus , adco, ut | C e e 2 fpi- C" v - i. fue; ia offis ilii, in utroque ventris infimi latere, t« fincm impofuir, Defundi cadaver a me cultro anato- triculi contracti exiliratem :: Eo vero in loco, ubi gibber | Dn. D. DANIELIS NEBELIÉ — E ouo Olforvatin €X, ooo ded foraveric & denudata prominuerit, donec mors placida vi- : mico fubjetum & examinatüm , in: infimo ventre nihil vi« — tiofi exhibuic, preter omenti magnam tenuitatem & vene prominebac, fupet ipfas dorfi vertebras aliquot profundos - abfíceffus, cum tanta vercebrarum carie, deprehendi, uc to- tx digitis in pulverem conterifacile potuerint, — OBSERFATIO CX. Metáaftahis puftulz pififorrmis e ap dextra | ad pedem dextrum, gangranam & fphacelum | .. latiabipfaagrainftituta. —— . ^: W^ uella XIIT. anno?uni iri pago Gez£erg ,ano lapide ab Fe- P delberga diftante, in monce caprino, paucis annis ante, quam Galli urbem fatali igne de(truxerunt, fentitinge- | ga dextra puftulam pififórmem efflorefcentem , eamque per aliquot témpus fine magno incommodo tulit, poftea ve- - ro fubito, fíné míanifefta caufa illa exaruit & decidit, fedbre- vi poft alid füblivida, inter pedis dextri pollicem & vici- num digicüm , comparuic, qu& cánta mox cepic incremene — a, ut cotam tibiam ad genu usque primo gangrena, tane . demque fphacelus occupaverit ; quare parens zgrortantis filis anxius aüxilium apud chirurgum quendam Heidelbers | &enfem quafivit, qui parcem adfeQtam infpexit, & fe altero die pedem re(edurum promifit, poftridie vero pater rediit. - & filiam diris convulfionibus correptánmmorituram dixic, fe- suente camen dic puella , ceffantibus convulfionibus, melius - / ^ P inferens, itemque amputatio pedis fphace- — p * ^ : - AHetaflafis puffule pififormis e gena dextra &c.. ago habuit, & poftquam mater illius pro pe ledBumpomum cultro eulínario excorticavic,& abiens cultrum in leto reliquit, ip(a, miro aufu, adfumto cultro, partem fphacelatam fupra ge- nu & in ejus fexura paulatim feparavit, usque ad duos ma- jores tendines fub genu, quos tandem etiam, cum aliquali tamen dolore abícidit matrique redeunti pedem liberüm ri- dendo oftendit, Parentes obftupcfa&i filiam mox Heidel- bergam detulerunt ad. predictuni chirurgum, qui aegram in fuum hortulum fuburbanumi transferri juffit, &, me pre« . fetité , extremitatem offis femoris lividani vidit, ftatimique ferra feliciter refecuit, ac tandem rite confolidavit, Sicer- go optime convaluit egra, pofteaque, grallis fubaxillaribus innixa,cleémofynam quafivit. — t | ! — Bénas bas obfervationes Miuflri nunc beate defunfius Dn, Au- &or biduo ante obitum ad calamum dicfauil,fequentet autem trer, pofibuma , & ex ipfim féhedé excerpta funt, | 5 OBSERFATIO CXI — Dn. D. DANIELIS NEBELII. —. Tumor monf(trofus crurts , lentam mor- 122v c0 t£em-inferéns, "om —aber lignárius, juvenis viginti & aliquot annorum, An- fo 1703. menfe Junio, Francofurti ex nova domo, -- quam ura cum aliis exftruxerat , in dorfum delapfüs, dngenteimi lumborum fenfit dolorem, qui, impofito: empla- «ftro oxycroceo, brevi ibidem difcuffus fuic, fed paulo poft - án dextri cruris media parte interna rediit, fuborto illic cu- nore rotundo & cuti concolore, primum ovi magritudi- Ane , déin fenfim ita accrefcente, ut totusn crus ad genu us- ue óccuparit, inceffumque difficilem fecerit, Francofur- to igicur Marburgum ad matrem viduam & pauperculam re- Hi | | €6e 5 diens A. iini &ger, indies pejus quete ob. PELLI & tumorem - in crure accrefcenrem a:que conjunctam tabificam. fcbrem,. Varia quidem adhibita fuerunt medicamenta, ram interna, quam externa, incer quz cataplasmata discutientia, ex her-- bis & floribus nervinis, primum Ja&ti, & poftea quoque vi-. no incocis, ferre non potuit, uti nec emplaítra quavis. ^ Tra&u temporis excima cruris saía (anguifera varicofe di- ' ftenta fuerunt, & fequente autumno tumor ocdemactofus ti- biam quoque invafic, dolore interiora totius pedis velut - dilacerante & diu no&uque urgente: Acceffic inflammatio cruris & genu cumidi ac contadum duriusculi, que , illito fpiritu vini camphorato & crocato, fpirituque matricalí P mixto, ut & cum linteis adplicata aqua calcis cum Spir. vi- ni camphbor. & ceru(fz , candem fublata fuit, exftillante hic- - illic per cruris cutem humore litmpido & acri, cum infigni | pruritu. Glandule inguinales absque inflammatione tu- méntes tunc quoque molefliffimum dolorem excitarunt, His fymptomatibus valde debilitatus & tabifica febre plane confumtus eger, accedente aphonia & frequenti fyncope, | : mortuus eft die VIII. Martii anno 1704. Poít meridiem crus, cujus craffities crium fpithamarum menfüram füpera- ' bat, prafentibus non nullis philiatris, hovacula incifum , e£-. fudit ferum cruentum & gelatinofum, quod fub cute in - paniculi adipofi cellulis.herebat , mufculi cruris valde gra- — ciles & extenuati erant, ac fub iis confpiciebacur, membrana - alba, duriufcula & fere cartilaginea, quam perioftium ele ^i credidi, huicque adhaferunt plures fcirrhi exigui , rotundi, - albi, & fub hac offis femoris lamelle tenues, exigug, & ob- " longz, fubítantie craffz, albicanti, fpongiofz. & lardo fí mi- | P li inhzrenres, cujus poros, feu cellulas, replebat, ferum ge- latinofum, quod hic illic fibi cuniculos fecerat , & in note nullis locis tenue pus referebat, fine omni tamen fostore, - Limc fubítantia oflis femoris locum. occupavit a genu adiü- . /^"' guen WINE. qo evento OV PAPST XE, EU 512: ; Tumor monftr ofus cruris lentam mortem inferens. 39I guen fere usque, feparataque digicorum ope ab adhz- - rentibus musculis, & fupra patellam, infraque fuperius, feu - majus caput offis femoris abíciffa, pendebat octo cum dimi- dia libras, reli&a ejus fübftantie circiter libra una circa ca- . put offis femoris, quod haud facile exícindi poterat, Juxta longitudinem (ciahec maffa fpon giofa, exhibuit os femoris in minimas& quamplurimas lamellas divifum, adhzrentibus hinc inde tuberculis albis, fungofis & duriufculis;; In me- . dio hujus fubftantiz nihil offis folidi, fed faltem medulla- rium vaforum fyftema femilacerum & exinanicum fuit reper- rum. Patella mole majot & tota fpongiofa, cultro per me- dium inftar cafei findi poterat facillime & ultra libre qua- - drantem pependit, Circumpofita membranz fuis cellulis . ferum gelatinofum continebant: Tibie quoque os totum «rat porofum, molle & tumidum , membranaque adipofz «ellule , fero gelatinofo referee, lardum referebant, Qua. . fitut, annon in hoc juvene discu(Ti per emplaftrum oxycro- -.eeum humores ferofi, qui per cafum ab alto extra fua vafa . effufi & dein ad femur delati fuerunt , ibidem perioftium offis femoris tractu cemporis emolliverint, adfiduoque do- . lore provocati. & cum fanguine majori copia adfluentes, . dubítantíam hujus offis paulatim ita diftenderint, ut hoc in exiguas, queis conftat, lamellas diffolutum atque diffra&um -' fuerit, humores autem ferofi in medio ftagnantes " . paulatim concreti ac in gelatinam c Ld (ovv converfi?. . Dos o o 8B Oo( ER A Ness | 5 T TDBSER. MEER eS px / Dn, D. DANIELIS NEBELH,- E- Anatome militis, febre continua deinoraii, | exhibens lumbricos in ductibus felleis, h | nno 1i7I$. d. 20. Febr. corpus 'militis, febre continug A cum abdominis & precipue dextri lateris , circa (cro- biculum cordis, dolore vchementi atque fixo, cepha- Jalgia fitique continua , nec non alvi obftructione defun; aperui, & habitum corporis:emaciatum vidi, inceftinaque Xam tenuia, quam craíía, fpeciatim duodenum & ileon, * nec non colon, hic illic inflaimata ac ínterius atro cruo- re fuffufa, multisque lumbricis terecibus, maxime circa in- 3 flammationis loca, referta; craíla flatibus & (cybalis.q: replecafuerunr, In hepate undique cubercula alba con Kd «iebantur : Lien erat fanguine val edi(tentus & paulo gran- Sior: Pancreas fcirrhofumn: tumentes ac duriuscule mes ^ fenterii glandulz , culuo diffe&e , flavescencem paucam emiferunt lympham, ac cafeofa amurca cransflueütis chyli giftente fuerunc: ventriculus eracbonz note, uc&ren uter- que, fed veficula fellis multa bile excenfa , cumque cyfticum. ? du&um ,.cum hepaticis in choledochum definenrem,ac im. due deiium hiantem, demonftrare volui, raQdu;hás vias due riufculas offendi, & proinde.eas cultro aperui, ac ex Ke | zque ac vicino uno hepatico ductu lumbricum, & quidem €x utroque du&u unum, bile. diftencum, extraxi, in ipfa vero veficule fellea prater bilem nil reperi, indicio, fuma &os per choledochum in hepaticum & cyíticum du&um ex xluodeno adfcendiffe, Pulmones eraat grandinofi, A sd * od TR 3 5 in utroque latere liberi3 cor exíuccum & A * : £ORIACEUUD, i Olferv. CXII, Ex rami ater. vert. rüpturamors. 203 OBSERFATIO CXIL Dn. D. DANIELIS NEBELII Anatome militis, disrupto ramo arteriz p vertebralis in bafi calvariae, mortui, . j nno 1715. menfe Januario, miles prafidiarius, de ca- A pitis dolore immani aliquamdiu conqueftus & unice quietem exoptans , utab illo incommodo liberari pof- fet, dum in arcem Heidelbergz adícendir, cum aliis excu- bias fa&turus , fubito corruit in terram & expiravit, — Alte- ro die a me cultro anatomico fubje&tum corpus in infimo ventre nullum interaneorum virium exhibuit, uti nec in medio, feu in pedore: Cranio vero ablato mox ferofus fanguis eífluxit, & in bafi calvariz ramus infignis arceri xertebralis disruptus fuit, circumfufo multo fanguine coa- -gulato; Cerebrum Baecidunt erat & vafa fanguifera exinani- s, pricipue plexus choroidai, mec OTÍERLATIO CXIF. ! Dn. D. WILHELMI BERNHARDI NEBELIL Aphonia poft febrem catarrhalem mali- : gnam relicta, ejusque cura. yz quidam tabellarius, vidue paupercule doe an- t€ 2. circiter annos incidit in febrem catarrhalem mali- gnam, tunc temporis hic epidemice graffantem, quam quidem feliciter fuperavit, quamvis ob paupertatem , neque Gremedia , neque vidum debitum habuerit ; fed circa finem morbi, fine dubio a metaftafi materie morbifice, ad nervos € fada, ob crifin imperfectam, fubito mutus factus NR MAP Ddd fuit (1A s * WS o o : ) Ade. JA aga Ui "Olervatio: CX 7 052: 3I fuit, unde. perterrita mater euporifíta varia quidem dpa ; cuit, fed omnia fruftra, Tandem, poftquam per 14. dies. . jam duravit sphonia, me ir confilium vocavit, quare, ad | materiam febrilem a nervis lingue revocandam , veficatoria. furis imponere jufsi, quod cum circa vefperam fa&tum fuit, — ager fequenti mane plenarium & perfe&um fermonis ufum .-— recuperavit, eumque una cum integra fanitate hucusque re- — tinuit, — ru une. d E OBSERFATIO-CXF,... ^ X8 Dn. D. WILHELMI BERNH. NEBELIT, ^ Corticis peruviani ufus in tollendis pericu- ? - lofis reliquiis febrium intermittentium. — — S EMIS A* aliquot jam anrmos operarius quidam pauper in^. hac urbe mifere decübuic, diuturno tufsi quafi phthi- fica, febre lenta & hydrope fere confe&us : Advoca- tus ego & in omnes circumftantias follicite inquirens, intel- - lexi, cum antea febre certiana laboraífe, caque, nefcio quo, intempeftivo artificio (uppreffa, paulatim in diuturnam il- lam cuffim & tandem incipiencem hydropem incidiffe, qua- re corticem peruvianum cum Tart, vitriolato, Arcan, dupl, ^ Sale Abfynth, Conferv. R ofar. rubr, & fyrup. Papav. rhead, in - ele&uarium redactum prafcripfi, & fingulis 4. horisad quans — titatem caítanee fumere jufsi , cujus aliquamdiu continuato. - ufu, benedicente Deo, plenarie convaluit. ^ Eundem feli- .— cem effe&um hujus cle&tuarii deprehendi in cive quodam —- Mannheimenfi, qui ex certiana male curata incidit in tumoe - | rem abdominis tympanitico-hydropicum, cum refpiratios ne admodum difficili, adeo, uc ab omnibus pro deplo atc d fueric habitus, ufu vero modo di&i remedii pariter integra — fanitati reftitutus fuic, — Similiter vir quidam triginta & alis — | | cà uot | AS EnumrT (Corticis peruviani ufus tollendis periculofis 69e. 398 AERE SUNNUN NUT NE ONE HIRHMNEREEUNHENE DENSEU RENE. SUTENICREUEE " quot annorum, litteris & vitz fedentarie deditus, qui ex fe- - ^bze certiana infar&um glandularum meferaicarum , quem vocant einen Sieber? Sudytn , contraxit, eumque per ali- . quot annos geítavic, codem electuario percuratus fuit; im- mo pluries obfervavi , quod «mala poft ufum ipfius corticis - peruviani in febribus incermittentibus relicta, ejusdem ufu . feicerató & (ufficienter continuato , feliciter fuerint fublata; . aliis autem judicandum relinquo, an hinc concludere liceat, quod I ) cortex peruvianus materiam febrilem fpecifice & cuto corrigat atque tollat? 2) quod per infufficientem ejus ufum , evanescence febre ftatim abruptum, materia febrilis -quidem in tancum fübigatur , ut febrem manifeftam am- plius inferre nequeat,.non vero in totum? 3) quod pro- pterea viscerum obftru&iones & inde nata mala non cor- tici, fed reliquiis materie febrilis fint -adfcribenda ? 4) | Quod tandem vera encheirefis, corticem utiliter adhibendi, confiftat non tàm in peculiari ejus pfeparatione , quam porius in falium füpra di&orum, aut fimilium additione & ejus, etiam poft febrem fublatam , fufficienri continua- Mole Wr Rc NAM Ms rir QOBSERFATIO CXFI. ^ Dn. D. WILHELMI BERNH. NEBELiI. «Qortex radicis pruni fylveftris ,, german. &hlcbeit, in febribus intermittentibus tollendis, --.. . Cortici peruviano fuccedaneus. | SOM : " A nte VI. circiter annos ad puerum XII. annorum, quar- T tana decumbenrem, vocatus, varia quidem alias ufu 4 9 probata, & tandem ipfum corticem peruvianum - praferipfi, fed cum febris cedere renueret, & jam ultra fc- meftre duraviflec, tandem accedens quzdam eimpirica de- o Dddao coctum A - vit, que adhibito, fpatio paucorum dierum, febris emau- - Dn. D. VILHELMI BERNH NEBELIL | P C ánte IX, circiter annosinlIlluftri Afin — sg&io in vafa horumque reactio acts motus poc teria febrilis extricatur ; refolvitur ,- tandemque per fü . &dillero, auditor meus actenciffimus fubito pallec & borr "vanne rip pro ups MTS dide bbs, A Ww | fic & eger ad priftinam fanitatem rediit, qua adhuc. hodie gaudet. 1 Hoc experimento edoctus ego poftea fxpius iis, * qui corticis peruviani ufum reformidabanr, modo di&un | corticem pruni fylveftris in deco&tis , aut infufis, vel vi« . nis medicatis, cum vel fine aliis yaris feliciter. [ . exhibui, OBSERFATIO CXFII, Febris tertiana per folam narrationem ^ 4 ( excitata. -ij / y, nenfi Profeflorem Medicinz agerem, aliquando in ^ ; *— Collegio privatifimo , uti vocant , hora 10. matuti- sha, Auditorimceo, tunc unico , fed diligentiffimo maxime- | f que atrento ;-. modum expofui, quo febrium iticermitten- $ tium paroxystni miechanice fieri creduntür? quod fcilicet — materia peregrina febrilis cum fanguine ad extretia & angu. . ftiffima vafcula delata , in his haerens, fibrillas nerveas irti«. Eo et & conftringat, vieinos nervos iri confenfuin. ttahat, fide que non folum fenfum frigoris; fed & vaforum extremo- — rum cónftridionem inferat, qua fanguis ab extreniis part zd - bus ad interiora majori copia pellitur, uridé in liis fanguinis | 4ntenditur, turbatur, & atus febrilis producitur; quo m *em ejicitur, & quz funt alia. Sed quid fic? dum es X EF -adurditas diuturna tandem wercurio dulc.curata, 497 -. ego, an quid morbofi fentiat ? quaro ; refpondet, fe quidem ántea bene habuiffe, quam primum autem me docentera audiveric, omnia a me di&a eodem ordine in proprio cor- pore fuccedere percepifle, atque nunc, prater frigus, vi- rium debilitarem fentire, Domum igitur redire & in letum -fe recipere jubeo, paulo poft fequor , eumque manife(te febricirare video 5 altera die bene habuit, fed tertia die. ea- dem bora & codem modo fcbris rediit, talesque paroxys- 1nos tres vel quatuor fuüftinuit eger, dein vero aptis reme- diis adhibitis curn fanitate in gratiam rediit, ' m OBSERPATIO CXP 111. Dn. D. VILHELMI BERNHARDI. NEBELIHH, Surditas unius auris per XX. annos durans, —— "tandem Mercurio dulci curata, .- V: quidam 40. circiter annorum , jam ante aliquot an- — &/ nos ex illicita. Venere gonorrhcoeam contraxit, &ab . eo tempore pallidus ac macilentus, doloribus rheu- - "fiaticis frequentique cuffi,adeo vexatus fuit, ut etiam a mul- tis pro phthifico haberetur , quibus fymptomaribus varia & snulta remedia diu fruftra oppofuit ; tandem me accedens fe gonorrhora laborare confeffus et, & confilium petiit, Ego totum morbum veneno venereo , fanguini adfufo, ad- fcribendum effe ratus, Mercurium dulcem cüm extracto. "Rhabarbari in pilulas redactum, quotidie ad gr. IV. adíu- .AÀAnere & (imul debitam dizcam fervare juffi, praterea deco- um lignorum pro potu ordinario prefcripfi, Poftquam - ditur per VIIL circiter dies hec remedia adfumfit, faliva- tio cum folicis (ymptomatibus, mitrioribus tamen ; fequuta .eft, quam continuato pet aliquoc adhuc dies Mercurii dul- "eis ufu, paululum augere, & patienter ferre, faucibus au- — SH T Ddd 3 | |. tem 398 Offen d Mosa tem aptisgargarismatibus prolpicere juffi ; quo Uno o- norrheoa, tuffis & dolores cheumactici plenarie ceffarünt , fa A cies florida cum perfe&a fanitate rediic, immo praterea. ums | 1 ditas plenaria unius auris, quem ager jam XX. annos pa-- tienter tulic, & ramquam immedicabilem ne quidem Me-. dico fuo indicavit, ita fublata fuit, ut nunc uitágue ears d leviorem etiam fonum accuratiffime audiat. ! OBSERFATIO CXIX. . ^ Dn. D. VILHELMI BRRNHARDI NEBELII, Sudoris füb utroque poplite füppreflio, ver- — - tiginis & hydropis caufa, ejusque cura, 1] | lr quidam LXX, circiter annorum, verbi divini el V nifter pius atque do&us, per rotam fere vitam fanus | & robuftus, anre aliquot annos incidit in vertiginem. E leviorem, cum naufea & inadperentia, quibus elm tibus vária ftomachica fruftra oppofuic5 duravit malum pera aliquot menfes , accedente tandem afthmare fpasmodico continuo, cum agrypnia & fubfequente cumore pedum oed matofo qui paulatim adfcendens, (crocum & ipfum ibéonel occupavit, Adhibita fuerunt varia remedia antasthmati- ca & anthydropica, quz quidem etiam, expulíis multis hu- — 3 moribus per alvum & urinam, levamen aliquot attulerunt, 1. fcd poftquam ab iis iterum abftinuic eger, paulo poft r T diit tumor hydropicus,. cum refpirandi difficulrate. ^ Tan dem accedens ego inomnes circumftantias diligenter inqui- fivi, inter alia quarens, annon ante hunc morbum, pecu« — liari cuidam. excretioni, ex gr. per füdorem pedum, fuerii 9 3 'adfuetus, qua forfitan nunc fupprefía, morbus hic Fue " i produ&us ; aft fe tale quid unquam obfervaffe primo. dem negavit «ger, dein vero poft aliquot dies mihi: redewr TE & p ertigr? hy lidn ex fidire ful ufrod; polite f polite füppref- «399 E ti retulit, fe ante hunc morbum qualibet node noGe fub ipfis po- plitibus, nec in ulla alia corporis parte, adeo largiter fuda(-. fe , ut ad excipiendum fudorem lintea convoluta, vel pul- sillos poplitibus fubfternere coactus fueric, hunc vero adeo moleftum fudorem nunc plenarie ceffare, | His auditis fta- tim judicavi, hujus fudoris emanfionem eíIe veram totius "morbi caufam, propterea fuaff , uc lateribus calefactis coch- learia aliquot. la&tis infunderet & vaporem adfurgentem po- plitibus exciperet, & quidem iis-undique te&is, ad vaporis expanfionem impediendam, idque quotidie femel vel repeti juffi, donec antea confuetus fudor facis largiter rediret. Mo- rem promptegeffic eger, & poftquam: aliquoc vicibus laclis vaporem calidum admifit ; fudorem poplitum , primo qui- - dem parcius , dein vero, repetito fapius balneo vaporofo; largius emanare 'vidic, & fimul omnia (ymptomata paula- tim ceffare fenfit, evaneícente fcilicec cumore hydropico , xefpiratione liberiore reddita, redeuntibasadpetitu, fomno atque viribus, adeo , ut, qui per integrum fere annum ezi- re domo non potuit, poítea domi mez me letus conve- nerit ; hinc ipfum ferio monui, ut ad hunc falutarem fu- dorem diligenter attendat & emanentem balneis vaporo- fis ftatim revocet, Poít aliquoc tamen menfes , dum ma- ne e ledo 'urgere voluit, apoplexia fortiffima tactus cor- ruit & animam Deo reddidit, antequam Medicus advo- &ari potuerit, An ergo falutaris mei confilii immemor P inderem, -eeffantem revocare neglexerit, vel an. iiir "alia apoplexia cauía fuerit, refcire non Nuno co peu - ii Sd b da " eyvT , ; Í - "a — Ed " « , P. TX " " ai 0n f : LLL td : NP E , Ó B- NOS : Ap à - " 400 d | - Olferoatio XX, Nx OBSERVATIO. EU nes ec Da. D. VILHELMI BERNHARDI — Specificum 1 In peram ufu ies Z .. batum, | Suppe à ' atrona —Ü in noftra vicinia a degens, jam a plu- 3 ribus annis pulverem contra atrophiam fpecificum ^ | diftribuit, & quidem adeo felici cum (ucceffu, utin his regionibus ermaciati ad hoc arcanum , quod empirica follicice occultat , tamquam. ad facram anchoram confuge- re foleant? revera eciam ipfe, ance plures jam annos, ma- - niteftum ejus & felicem effectum in Paidatrophia, alíisnon juvantibus , expertus fum. Tandem ante 4, circicer annos -ab Illuftri quadam vidua, de filii unici & magne fpei atro- phia me confulente , audivi, quod ipfi jam ance aliquocan- nos mortuus fic filius eodem riorbo, & quod ejus cogna- ta & amica quzdam, Vienna degens atque mortem: filioli audiens, ipfi quafi indignabunda fcripferit, an foliorum hedera arborez virtutem in hoc morbo nefciat, quod filio- - — lum atrophia perire fiveric: ^ Quare confilium petiit, annon - grafenti filio, V. circiter annorum, idem remedium fic ex- ^ Thibendum? £go vero alia convenientia remedia. pramitte- rc, hujusque fpecifici ufum aliquamdiu differre fuafi ; in- terim (pecificum fupra dide empiricz mihi adporrari cus. ravi, idque cum pulvere Hederz arbore contuli, & cum - hoc quoad colorem, odorem, faporem exa&e convenire - deprehendi, quare candem etiam pulverem fol. hedere Il- Juftri filiolo dedi, optato cum fucceffu, immo abhinc ins - numeris aliis infantibus , atrophia laborantibus, feliciter ex«- . hibui, in adultis autem opere pretium ràro fecit. Datur vero pulvis horum foliorum ad 2, vel 3. cufpides cultri, pro. | 4 ratio» | ts , "gatione ztatis, una slecreocute ; per IX. dies qu 3 sd. fpenipore matutino, in iufculo , Ed infufo folior. Thez,. àliove. - vehiculo conveniente, & fi morbus non plenarie ceffat , hujus. pülveris ufus. poft fequens plenilunium eodem mmodo repetitur: . . Obfervavi tamen etiam, :quod hoc remedium crefrente luna da-. E non-minorem effectum ediderit. Atque fic.novum proftat. rgumentum pro ;benignitate divina erga egenos , qua vilia re-. edia pretiofis przftantiora creavit , vel potius prion ung. pneone fecit;euporifta. . | 2: Heidelberga Erfordiam mf KJ) ''3H9TR429 rs 4 8 49, April, 1238) e /OBSERFATIO: CXXL- sadi a De 0.0 "CHRISTOPH. POHLII: 1 EP P ade a pericardii de nis d ET ES : | fedio anatomica, ' ', agens, ante: A & "quod. dcin: ánnorum ii pallam "nl Antumefcenriam mufculorum. circa Os femoris , iti fupe-: -siori parte dextri lateris, usque ad coftas fpurias fefe extenden-: tem, .animadyerrebar. Huic malo occafionem füppeditaverac:: referente. &groto; nimia. pupa externarum "extenfio, .ex la-: boribus eius quotidianis. indu&a. - Nihilo tamen feciüs" adhuc: fine di ipedimento. opt nd o. fuo operam "navare potétat; ^ "- "Auro: autem przfente die [. Februarii pondera quadam ia altum: -attollendo jufto vehementius fefe movebat 5 vnde fenfim -fen4 fimque: vari quidem ipfi accidebant mutationes , quz tamen omnes ica.comparatz erant, ut rebus fuis expediendis fatis bene fupereffe poffet. . Die vero VII. Martii huius anni, .& quidem re vefpertino, ex improvifo maximis adficiebatur dolori- | COUASPsUR. Vol, F. Eece bus - | " jue OMS fanguinis indicabat: pulfus: celer. atque. fre- deir diftenfür in erát, S I - v. 2. — ^ deinde: anxietas E LS répénte usque adeo increbefcens , ut infpiratio - pariter AC-eX« fpiratio fümme difficilis Féddepkumps Maximum praeterea eítum. 1 É "Quo fatto: fequenti VIII die Martii | , horis. amatutinis;. 3 in FOHMO: déxtro inftitaebatur venzfectio ; : absque tamen in-; | fig, ni; ac Enn quodam levámine 5 quin itadié eodem. dieho«. - ZE-T-1 : E pom ridíanis refpiratio ita fufflarninabatür- fingulisque: We mentis dileiior reddebatur , ut de vita ipfe sque ac ad(tan-; tes defperarent, Concurrebánt.. infüper fubinde Syl cona : vulüvi in artubus fuperioribus. , füb. quibus. hora f: tima ve. | fpertina inopinata morte tandem. extinguebatur, . Cadavere E. | proximo die cultro arnatomico- fübje&o: v^ remotisque integu- Sogno ablato ,Àn cavitate thoracis ultra fex libre — abd iy colorern fubflavum n referentis , inyen LE quali eti. dc irdium pr guoed a maximam partem em ra val- ] fübftantia- boa MES Mure oen ^ me id mico » ne Ts ti fübli.- AA7p. " 4 d icic antur , "infü | idol AE. ab ume ibi p Per In re- - ne finiftro lapilli, inftar pi(i minoris , numero quinque - occurs epi dn reae locis. inteftinorum. tenuium figna. ine (&i in trunco defcende ndente. artes d ligitos tos transverfós longitudine! te fiends "octurtbu, siasqe IS PITE hojas cu a lis qu soos d | iW Spp "- a fi11. : y^ "1 M d [4 6r Evo res y "5! Hi J T | jvMW4dv. TXCEL € H t da To ja eur d « AOE'3- 290804 m 003 54 a3 cx dX " E - ds T Eu "FO! D. De fatali F'efice lbioiiihà obflrittione: 405. "^ —— QBSERFAMTIO SCXXIL.—— DuD. IOA NN, CHRISTOPHORI POHILII. ^ De —. Fatali Velicx urinariz obftructione. pe aemina annum tricefimum. feptimum agens * quinto. ftatim ^: tatis füz motibus. epilepticis , per aliquot annorum fpa- J .- tium dein continuantibus ita. adfligebatur,ut tandem con- uns in omnibus articulationibus , in reliquis autem cCor- poris. partibus:atonig -paralyticze. faccederent , vitamque fuam. adeo mifere. tranfigeret ,. ut-locum non. aliter , : nifi ab aliis | hiac inde transportata ,. mutare poflet ; yiribusque, animi exhaultis ^N «corpus inftar ftipitis fefe haberet. | Priusquam. debitum natura folveret, fatalis :urinz obílrudio per. novem dierum. fpatium obfervabatur , donec tandem. penitus exanimis morti occubuit, Cüiir vero eodem. die; quo animam. fuam. reddidit ,.qui erat XV; O&obr, preterlapfi anni; cultro. anatomico fübiiceretur, abdomen "ultra modum in partibus externis intumefcens con- : De iebatur, in cavitate-yero interna paucá feri. quantitas repe- aturs "vtpote quam de reliquo vefica uriparia replebat fere omnem; « diaphtagmate interim: ,. nec non--hepate ,,licne. et inteftiniis- fitum: fuum: magis: in cavirate' thoracis occupantibus, | . Sphinder. denique. "veficx; adeo-ar&te conftri&tus adparuit, ut juidem: acum. per foramen confüetum admitteret. ; liquidi verof fecreti inque: vefica contenti copia quinque libras. .exfupe- rabat, et et propter nimiam. ,extenfionem fibrarum omnis. generis, yea ant: coriponentium egregium. hxc praebebat fpediculum, pap eoim Ct 4 agi j] tuns lup ipis | ordi 1244; Eur m kpsbar | bos e TUirrherQa j de; T : ; s vini Mule I UIROS O09 e) J£ D 12V EIU H ? » o p mi 7 Merviatio: CXEXTIE. de TN , OBSERFATIO- —. dax PAUEEFHENRICI-VOGELIL .. Nephritis Ifchuriz 'conjunda, — LM xofetfor hoftr& Ácademiig & "Gymnafi / quod Bie 8 Roret, »- j D Senatorii- ; perquam celebris , quadragefimum : octavi 4 volvens &tatis annum; temperamenti: fanguineo --melan- - don vii aliquem. eravem aüt àcutuüm hactenus expertus mot | E bum, anté biennium & quod excurrit, aliquoc plus minusgra- l ves vertiginis infultus: perpeffus., ab: hoc malo venzícQionums - & aliorümi à Médico exhibitorum: remediorum: auxilio. libera. - tus ; immünis^ ofted depit : hujus autenr fluentis anni 1738«. "quattó decinio Febréarii díe, muHo;, quantam ipfe equidem re« fninifci poterat, ádmiffo in fex rerum non - naturalium. uu er. 4 roré, cetera etiam nullas Morbonae fentiens plagas , inopinato | dextri fateris humbari dolore ; attoci? admodum: iur, : tolon inteftinum , imrào etiam vertrieulum-ex c i | E adfligente , üt aliqüct. inde hujus pateretur fubverfiones, Mel lu fu&ibus intercurrentibus crebris , a quibus vero: biduo elapfo plene fe liberatunr fentiebat, — Aft ny&hemeri vix. efüspus fas tium, €urà dolores prioribus nihil mítiores;.antecedentem re. ' fovarernt tragoediam t udoribus ;. ob-: maximas; ahxietates;, , € piofis & vix tepidis; eutenmr continuo: madefacientibus, ut uina — €ontrá potulentorum adfamtorum- quantitati minus refpon len 1 fe, absque vlló tame , in viis & organis ejusdem excretionis, €omitaüté doloré.. Sopiebantur dénuocrucíacus: colico-ne fici, fpe fequiutüráe lasgioris arinz excretionis y fiquidem c tinai, qui hadenus per cutis poros manaverant. fudores, nunc . éeffantes , redituri in viam. feri exctemenpi fpem logie ins dcitécdiate (equébatuiffchua, üt quae riy&hemeri fpatío e emite | - Webgtur lotii quantitas ; uium vd quatuor cochlear jum menfü«. : Nepbritis Ikurie conjamta, ^ ON mm. vix. aquaret : cuius interim: defedum levis i Interveniens diarrhoea compenfare videbatur. ^ Novis inde angoribus. COr. reptus zger, denuo frigidis per univerfi corporis fuperficienz madebat füdoribus, pulfu frequente & duro , vigiliis, fiti in- tenfà cum adpetitus abolitione comitantibus. Accedebat tu« mor. abdominis, majora fenfim incrementa fumens , ad fcrobi- culum. cordis. ufque excenfus , praecordiis propterea &: refpira- tionis inftrumentis maximas pariens moleftias, reciprocartti in- primis 4 eorum motui gravia ponens obítacula. In tam adfi&to corporis ftatu integros quinque detinebatur dies, donec lotium in debita redderetur quantitate, qux vero nunc femel reftitu- $25. absque ullo: impedimento mic&u excernébatur fat copiofe , cum. notabili abdominis desumefcentia , anxietatis precordialis díffione, et refpirationis hactenus impeditionis libertate na- turali reddita. — Poterant hxc &gro & iis, quorum intererat , fpem. renovare , . fe$ per. hos dies i in difcrimine conftitutas, nunc iterum in vado effe ,.quam vero brevi iterum abiicere coge- ur, febre. fymptomatica , .ha&enus a morbo principali ob- os velata , « depofita larva fefe. nunc clarius manifeftante et ignicu- ; qui fub cineribus [atuerant, nunc emittente. [uculentiores; it P urwieres contigua. adpetitus proftratione , virium univer- 1 lapfu. 4: diarthoex incremento et '"miliatfum exanthematum "eruptione , rialignam eius, indolem: prodentibus, Quomodo vero in táli morbi & fymptomatum ítatu adeo perplexo , Me- cus in confilium adícitus , res (uas gefferit, qua de reliquo. *ui m VE acta füerint, paucis cómple&imur. Dolores primum - olico - nephrit icos. oppugnare fufcipiebat pulveribus ex Ocul, Cancr. . Antimón, diaph. mart, Nitro depur. Cinnab. nativ. ad- lito 9 Croci: & Caítor. tantillo , quibus mitigatis , alvum Salis Epfom. uncia dimidia folveba. ' Curt véro didi mox recru- luiffent dolores , & urinà fimul adfümtorum potulentorum - uantitati minus refpondefet, clyfteres ordinabat lenientes & teras adfedtarum parcium crifpaturas folventes , juxta cum dé EQe 3 : ^". pulve. a6 T -ONoroinió CXXIL ^ A pulveribus , j ex s ancifpalbab Halenf mer . Oeil; C. inér, pátit; 3. FOHIDGEN S: drachma dimidis pondere. Riogulis JqV.. horis füs - mendis :' quibus nihil proficientibus , clyfteres "Thereb; Vénes [e drachmis tribus acuatos repetitis vicibus. injicere Ure pulveres autem ita concinnatos porro exhibebat : Rec. Ocuk - Cancer. prep. Cremor. Tart. ana ferup, ij. Nitr. depur. esq | Áuccini prep. Cinnab. nat. ana fcrup. femis , Croc. Or. gr. 1v; 1 i| M. F. Pulvis div. in IV. part. qu. unde dolorum cruciatus cei | debant. ^ Ifeburie hos dein excipienti emulfiones, ex Amygdae lis & feminibus aquisque leniter diureticis confe&as , & pulves - res ex Ocul. Cancr. falibus mediis , fem. Lycopod. & "Cinnab; natiua debita proportione compofítos , opponebat , iniun&ta fi- - mul lumborum calida inunctione. leniente. quodam m) 2 -Hortüm "vero 1 repetito ufü cum lotii excretio- 'nihil juvaretur 7 Arcani Tartari XL. gutte per ny&hemerum ! fit ingulis iie -i hibébantur , absque optato iterum effedu , quare | iate adeo . renitente » cujus. longior düratio gro. d ximut auinabatur periculum, proceffus fiebat. ad ufum Decoüi diuretf £i, erad, aperient. Pimpin, Eryng. Fol. Arnic. chirefol. b Calcatr. Cyani, Sem. Apii, interpofitis femper x erantibus,,. unde poft elapíos. uinque ies ur di à b: Ss p poft elapfos q d zur ; que incommodo: reddebatur, Non. Mica T duran fuppreffione , cujuscunque ordinis. & fexus. er Ong » €X à £tato charitatis officio varia fuperftitiofà & abfurda c kde; [54 remediola ,. (o quibus duo maximeridicula: commemorare. 3d haud füperfedere. voluimus, . Unum ex his. .unguent n crap emplafiri forma pedum plantis adplicandum,, nea m flar morbi: contumaciam oppugnaturum, multa cur le adférebatur. | Alrerum tres érant pulices cum brodio f orbe adis | ifta enim agiliffima animalcula. per vrinaria. | organa Ap m ite- um. quec(itura,, . ficque i Xneitis pom and Hag sid per quas uina, pers. Pagpioaueat ken tioebarit hzc *gro, q qui in fumma, T 4 ACH Reich, corpe Pleuripueumonia dextri lateris G5, 407: tis infirmitate , ratione & judicio valebat i integerrimo. Hec -&c &y 7raeód'e, Praterea reticere nolumus, tertio , quo eger líchuriam paffus eft, die, venam in pede incifam ; & quarto de- - tqum catheterem binis vicibus veficee immiffum fuis, utrobi- : que absque ullo effedu. Renes iraque inflammatos , f i non et- iam unum vel alterum apoftemate obíeffum , collegit Medicus, quod-uberiore documento tandem Feéris duflammatorio tutior autbematica conjuncta: probatum reddidit , cum iterate huius generis febribus. defunctorum fe&iones plus femel docuerint, . easdem ex intefnis vifcerum inflammationibus & corruptioni- bus natas fuiffc. Neinterim Vir optimus, longiore vita om-: 'nino dignus , inops linqueretur confilii, febri fymptomaticz be- Zoardica temperata, interpofi itis alexipharmacis adpropriatis, Ope. ponebantur, fed hzc omnia irrita fuiffe ,,€x morbi greca fa- bon tandem docuit exitus, rod p. d yt exhibita " NEUE coget ec - Mj. dn.) vut Fd OBSER/ATIO CXXIF. -ps D. PAULI HENR. GERARD. MOEHRINGIL Wlistcanionia dextri lateris , vigifins o&avo demum morbi die perfe&e foluta, j cchanici cujusdam uxor , 40. fere annorum , aliquot li- .berorum mater, fpongiofa, miodice pinguis, rofea facie; K ir valde indulgéns, a duobus, & «quod excurrit, an. » tibiarum m ulcufculis fponte prorumpentibus, ferumque te- & acre fundentibus, , Vexata, 1737. à medio ad finem usque lvembris cum variis conflata catarrhalibus adfectibus, z/£i- een. menfis ; in horrorem , " eumque fequentem febrilem E ITEM) ^^ 7 *ílum "t Ao — - Olfersatio CK XIP^..— qvid. zeftum pear i áncidebat, reliquis , que fibrem t em comitantur, phenomenis non abfentibus & flentibus, ^ ^ ^ I Ma di DH gravitas in pe&tore, prácoudionst EA | ftia, Benarum rubentium tumor, acutus in dextro latere dolor, : 4 tenàcis fputi , ftriis fanguineis mixti, excretio, &c, qui dein | fymptomata ita adaugebantur , ut 4, 2, Dec. Medicus inauxilium. vwocaretur, $Sanguinishic nimis feram e vena miffionem przdi- | cát, quum t&men, nifi rerum plane imperitus fuiffet, fangui- - nex adhue ftri in (puto-mere pituitofo ac tenaci adparentes, 351 ipfam füppurationis nondum fa&tz certiorem reddere potuiffent IPrzfertim quum admodum turgide im manibus ac jugulo- protu-.- berantes veng, ut ipfius vehementiam morbi & dolorum impe: - tum filentio protéreatnus , haud mediocrem, in hac feorfim: segrota ; fanguinis diminutionem .expofcerent, Nihilo tamem! | iminus dulci-quadam ae parum diluenre, quibus terrea fixa ads mifta cernebantur, potione, adjun&to lin&u , ex mere fere fp | amate ceti conftante, rem omnem exhaurire ivfelici. faris animg | | agitat, Sed tantum aberat, ut dolorum lateris, aut zítus hine - quedam remiífio bonave ac cita expectoratio fequuta effet , ut ^ potius ftus dolorisque pun&orii j incrementum, ac ROC | m E NUNT dcr n C* v zium proftratio, ad animi usque. deliquiam , 'oborirétur/ Ar ihic fubftitit incauti Medici ftudium ,' quin potius nova congerig a fpeoierum. pro infufo, ex meris dulcibus Ficus puta, Jujubas , yas paffas, &c,. admiftis paucis herbis, Tuffi llagine,. Veroni | Agrimonia, &c, parata, miferam. torquebat, SUR dd dt. |o Quae hercle ! adeo clare illius faftuofam i 'eritiar elarabant y: Mi maritus " , audita . ab eodem querela | 2 E le fune: future morbi exitu, ipfum dimitteret , meque d, 4. Dec. : ve[peram advocarer, . Acceflerat proxima node ravis rauc jam (fumma inquietudo ; n dolor faucium m, impe | c: aeglugd fpud. perrara excretio ; . tuffiendi: ámporentia , "vires fra gens & ficcus. zítus, pulfus bi brevis, celerrimus ,' inz-quali Wis; nec valde arteriam ferens oculi in orbita dei abfcc 1 Pleuripseumonia dextri literis, 9c. — AOQ gena collapfz, ruberrima quam vis macula pi&z , magna (i- -tis, poft porum ramen vel cenuiffimi liquidi vomendi cona- -tus, dolorum lateris augmentum, brevis & difficilis fpiritus, xaucam loquclam magis adhuc moleftam reddens, ficus per- ^petuus in dorfo,alvusaperta. Lotium, quod medicus prior neglexerat, infpicere non poteram. Kec, 44, plzv. ij. acet, prophyl. fslv, 3j, Oxym. fquitl, $Q. fr. acezos, citr. ex fuc. fl Pas. pav. vbead. ana q. f. vel $$; M. D. omni hora cochlear. unum, - Rec, fyr. ex fucc, fl Papa. rbead, de Hyffop. ama 3v j. de Eryfém, Lo - bel, Si. M. Latribat fzpius cochl. dimidii quantitatem, X ^ D. s. Dec. morbi sto. nullus fomnus, eadem inquietudo, eas - dem reliquá omnia, excepta Sig mitigata erat; fpu« tum pituitofum, tenax , fufcum, valde fpumofüm 5 urina . pellucida, perrubra, brevi evadebat craffa , turbida, fecum inftar cerevifiz, nec fedimentum deponens 5 capitis dolor - magnus ; linguz & faucium ficcitas, refertarum, unacum » dentium intervallis, multa tenaciflima pituitás vires camen | paulo meliores ad morbum amplius fuftinendum mihi vi- -debantur; circa pulfum quoque in carpo leviffimum ma- dorem percipicbam. |. Bibebat deco&tum raf..C. C. renue, . eum pauco faccharo; alvus aperta; in toto latere dextro major atus externus, quam in finiftro, Kec. 422. pluv. zij. | Naph, c. vin, acet, prophil. fylv. ana 2, Oxym, fquill, 3. fyr. acetos, Citr. ex facc. fl. Papav. rb, ana 3vj. M. D, omni hora cochl, unum. Kec, fjr, de Eryf. Lobel. Sij. ex fucc. ff. Papav. rb. 3ij, Ef. Pimp. alb. 3vj. M. lambat fzpius cam quantitatem, quam capiunt 2, cochlearia parva. Kec, Herb. Mentb, Cherefol, Hy[- Jap. Marrub, alb. Mercurial. ana Mj, Inc. D. profomento pe&o- , ris, cum panno laneo duplici, in decocto herbarum aquo- fo qu. 5, intingendo, fortiterque & ad ficcitatem fere expref- ?,imponendo acíxzperenovando. ^ — 23 k Fefleri, bora 6. leniter dormiscebat. . Nova febrilis ac- (3 x L ^ 'eeffio; vires tamen paululum refeQe , nec tanta inquietu- 49. » Ol£rvatio CXXIP. — do, videbantur. - Urina, hoc mane dimiffa, ejusdem adhuc - confiftentiz & coloris , fed leve pingucque fedimentum . - pr&cipiraverat j major, magis anxia, & valde profunda re- . Fs fpiratio ; reliqua, uc mane; alvus aperta, e —.. D. é. Dec, morbi fexto ,-ádmoduns debilis adparebat; fo- mnus fere nullus adfuerat; ab hora 4. ad 7, matutinam pro- | funde ac fzpiífime cu(liverat ; raucedo non cam obtufa, ac -— heri, fed magis acris & vellicans , ac pauxillum plus fonora . vox; pulfus parvus, mollis, undofus, equalis, non tamen adeo celer,ac heri ; dolor hac no&te admoduminquietam red-.— diderat egroram 5 fputum idem, fed ex fufco magis albicans. .& copiofum, nec rantus vornendi conatus; nil fecum alvi« . narum emiferat; urina hefterna vefpera miífa ejusdem in- . dolis, ac novifimo vefperi notata eft, idem quoque po- cus; cutis arida; lingua aliquantum de afperitate fua remis — - ferar, Repetebantur podio &lindus d. d, $to, Dec, — | Fefieri nova febrili exacerbatione redeunte, omnia fym- promata ingravefcebant; fitus egrotz, diduüis brachiis, fupinus; urina mane miffa, craffa, turbida, prioris inftar, - fine fedimentro. —— Jo: spe . Nodfe nullus fomnus ; bora. 7. nocfurua grave animi deli- . quium ; impotentia tuffiendi& exfpuendi, — -— ^ | Mane d. 7, Dec. morbi 7 mo, paululum, quum advenirem, . adfe redierat; reliqua omnia, ut proximo vefperi; urina heíterno mane milla, jam a dimidio vitri ad fundum usqt (edimencum qua(i membranaceum, leve, ac fluirans depo- — fuerat, reliqua pars pellucida, dilute rubicunda $ uius E fterna hora 10, vefpert. miffa, vini inftar Hifpanici ex crc ceo rubicunda , cum cenui nubecula, a fummo ad dimidium. | vitri fufpenfa, leviffima , albicante; inter fpucum , cujus p ' rum extuffire, nunc poterat , plurimum tenaciffime: & fp i 3no[z pituite , v//re« veteribus dicta , reliquum pus.albu | z GUT D OU - q* 5g . : Ui | , d H Aw * e 0 oPleuripneumonia dextri lateris, 69. — ATY XXodum, in glomeres a pituita coaQtum, haud ira magna co. pia. occurrebat. Oculi quoque magis, quam antea, intra - orbitam collapfi , palpebris ex croceo nigricantibus, & ex infirmitate conniventibus; pupilla tandem paulifper obfcu- ra, Summam itaque rerum anguítiam videns, vires ali- quantum refe&urus, animi porro deliquiis obviam icurus, facilioremque demum expectorationem provocaturus, hec prafcribebam : Rec, Z7ni Rhen, opt. Sij. aqu. Napb. vinos. 3j. Conf. alkerm. iucompl.3Q. fyr. ex fucc.papav. rb. 4. s, M. capiat exigente neceffitate, vel quavis femihora, vel fingulis horis cochlear unum, fec, Ol. amygd. dulc. vec. f. ign. 3ij. Sach. penid.. Sig, M. D, Lambat, pigente tutsi , cochlear dimid. ad inte- grum.- Hora 2. sónetidi omnia eadem; neque tamen calor ma- À gis auQus, ac mane; horis antemeridianis paululum dor- Tniscens refeQam fe credebat, fed urina veípere noviffime adhuc.eadem , fedimento in fummo conftituto, urina hor, 1r.antemer. miffa pellucida, coloris ut matutina, cruda, in-. pO. La Hora 8. vefpert. nova febrilis acceífio : pulfus magis ple- nus, robuftus, equalis, ac heri; omnia fymptomata mitio- ra, quam hefterna vefpera, ac paulo major vigor; calor ad- . huc ficcus ubique, circa pulfum vero in carpo lenis rosci- dusque mador; uringz vefpere noviffima ejusdem adhuc . coloris , cujus nunc totam molem nubecula implebat ; uri- *e na mane rniífa eadem indole, cenuiffima medium occupan- te nubecula; ea vero» qua incipiente febrili hacce exacer- ! batione emiífa erat; poft femihore fpatium craffa, curbida, | jusculi co&arum fabarum fimilis, fubalbicans evadebar, ie - Noite leniter quidem, , & fuaviter per intervalla dormi- -feebat; aurora adpropinquante, plus vitrea pituita. , cui , parum puris permiftum, Hpuban. qua Fff2 à Mane : * ES L5 ^ S rM $. Be. iucdtmm Sai ac Meri Tw una cum reliquis morbi phenomenis, deprehendebatur. - Ad exfpuitionem fublevandam pituiramque magis refolven-^ dam, fervidum, aft valde dilutum. Coffee decoctum fua« dcbam , quz fane res opcumo cum effeQu gerebatur. - Uris na, mane d. preced. miffa, pellucida erat, cutn fedimento. fluicante plane, ut urina vefpertina- d, éti. Dec. mane d. 7« Dec. adparuerat; urina vefperd noviffima miífa , ejusdem. adhuc cori(iftencie & coloris, fed cum fedimento levi, flui-.. tante a fundo ad medium vitri extenfo; urina ante dimi- dium hore miífa ejusdem indolis, qualis hefterna vefpera - fuerat 2 a multa exfcreatione fudor in facie? vox paulo ma- gis fonora; faccharum in lin&u amygdalino naufeam ipf creare teftabatur , dulcia pleraque in ftatu fano faftidiens. Rez, Ol. Am ypd, dulc. v. f. ign, Ziij. lambac reciproce cum fe- - bye lin&u quantitatem. cochlearis: e Rec, fjr. de Hyfoop. ex fucc. fl. Papov. vb, ana 3i, Oxym. fq 3Q. M. D, ( éccht dimid, fzpius in ufum vocandum.. Ád eftum febris lem leniendum Mur fin gulis : adhuc idi a aes d.d 4 Dec '"* Vefperi scbeilt o febrilis clivo cinis og ac hens (e habe- bit Quoniam autem de oleo amygdalino nil tote die ade- fumferat, altero linctu folo infufficiente, ac prater ea fze- pius & dormifcens quieverat , fputi excretio plaue fubfitebar, ' magnam cines rnolcftiam creans, - Serio igitur fuades. bam , ut oleo amygdalino d; fzpius uteretur, ac: preiudicu de faítidio exinde oborto ut-eo .inelius obviam iret, pof fingulos hauftus altero de linctu aliquid in ore paulifper ^ retineret, | Urinz candem & hefterna, & matuting eadem | : quas noviffime pEDORUA. ou^ --— Nbéte , reftituca exfpuitione,. egregie quieverat;. "UP. o RE D. 9xDet. morbi nono,mane,omnia meliora ; vires quoq ie ; aliquantum Vegeupeet ;copiofum fputum ; picuite minos. pur *. PRIM AQCRTT AS d Nn CS INT Us PM 4 S PPjeuripneumonia dextri lateris , 6c . 4trà . puris albidi, fpiffi, major copia" cutis adhuc fubarida, fed circa arterie pulfum, & internum brachium leviffima quz- dam humiditas ; in facie fudor , ab exfcreatioae pituitz vi- trex moleftz potiffimum derivandus, Jugulum ha? node, /& dexcrum colli latus valde rubra fa&ta erant, & de falinz && alcalino - biliofz dyfcra(iz, abundantia in. noftra luculen- tum teftimonium prebebanc.. Dextri dolor lateris non ni- fi pr&via gravi quandoque tuffi urgebat. — Urina vefpera preced, miffa diluti inftar Hifpanicivini erat fine fedimen- to auc nubecula ; alvus aperta? medicamenta eadem, ^'^ — Fefferi bonaexfcteatio ; plus tamen pituite, quam pu- ris; acceffio febrilis gravior, ac heri; reliqua, ut antea, Ceterum motum quendam convulfivum, fingultus fere in- ftar fee prodentem, aliquoties obfervabam , quen egro- €a'ex fegione umbilicali , vel etiám hypogaítrica ad jugu- dum usqué' adfcendere , ibidemque quafi retropulfam;, ver- fus fauces defcendere , referebac, Heíterna jam luce mo- «turn illum una alterave vice ipfam vexaffe, camque ob cau- fama pou fibi interdum cavere debui(le, ne cam cito rever- "terecur, addebat, Urina, heíterna vefpera miffa, adliuc ea- dem, qualis fuerat, nifi quod tenuiffima nubecula, vifui »wix obvia, per. omnem ejus fubítantiam volitaret5 urina "antemer, hora 1r. miffa, juri co&tarum fabarum icerum fi- - rnilis "albida; fedimento copiofo, membranaceo , fluitante; 'g fundo vitri ad futamum fere excenfo, duasque tertias ejus pattes explente.. Madorem quoque tam heri, quara nune fub ftragulo in toto corpore adfuifle, egrota commemo- rabat; quem ramen in brachiis , naturali tantum calore gau- ^déntibüs , & fcabri$ ac aridis ,^obíervare non licebat , nifi uod ih carpo circa arceriz pulfüm ,.ceu fzpius monui , le- liia quedam humidicas fe prederet, poft longarà de- inum pullus exploracíonem digitis fenticnda, Ceterum per - NVOY | PIT TU. dantes interva lla. Mor dee Area quiever at. ANodfe. nullus. fóm: ^nusj magna inquietudo ; ja&ctatio; nullas fudor.. Z Dec, 10. mane, d. 10, 3norbi , omnia icerum mitioras om tum bene. egerebatur; pituita pariter , ac puris iln: que heri, racio. Urina vefpera nudius «certius miíTa, jam aliquid - fedimenti ex albido-flavefcentis depofuerat, plurimum vero ftriarum inítar.& macularum, marmoream prae fe ferens. . faciem, per. rcliquum lotium didu&um erat ; hefterno ma- - - ne miffa urinacadem, ut principio expofitum eft, fedimen- - to tamen tnagis ;& ad medium usque vitri delapfo ; urina, hoc mane hora 4. tmifla, curbide fimilis cerevifiz, Aube craífa, fine fedimento; .convulfivi motus, quafi üingulcuo- | fi, quorum fuperius mentionem feci , paululum ceflaverant, - quos zegrotans a dulci nimio, lincui quod inerat, deriva- bar. Nihilo.camen minus pofteriorem d, d, 8. Dec lin&um | adhuc continuandum curabam, potionis. autem d. d. 5. Dec, loco, jam hanc parum immutatam , przfcribendam fatius | ducebam; Rec. .expr. mill, f. Full, 4q.. Feron, vinos. ana $1, 4iqu. INapb. €, vin. acet, propbyl. fylv. ana 5Q. d init, Fiol, Pap, vb. Ayns. ana &uj, Syr. acetos. citr, q, 5, ad 5j. M, Pd fin. gulis boris cochlear unum, vvppll e efperi. febrilis exacerbatio mitior , , expédoratio .bona, | pituitz vicrez plus, puris minus. - Urine, heíterna mi(lz veípera ,. fedimentum plus, quam antea , deícendcbat;5. M rina mane miífa fubrubra , multum Íediqmonti de sia. al Í-- di ,, pulverulenti depofuerat, cujus medium nubecula ree plebar. cc oe «i -D. Dec, 1 1, morbi r 1. mane totam fe nodem infomnem T & inquietam cransegiíle- referebat i quod: ex uteri. frequentio - ri adíceníu ac infigni naufea provenire ipfa putabat : Li &us enim & ol. amyggd. dulc. averfabatur. . Ceterum Fal Q rem » naturali parum auctiorem ac mediocrem, morbun ge. giasipem, facis gaderie ferebat ; frequens. pituita ear | pa "n EE Bs Ux s -- » ' s " — 5 -. ' EN Li BlcuripnoibHE dextri lateris, 5c. — 41& inofi; vitrez, cui puris minimum admiftum , reje&tio ; mul- ta cuffis; xd Brie quotidie hactenus femel aperta, Urina ma- ne hefterno miffa eadem, qua fuerat; quam autem primo vefpere hefterno dimifcrat, vini adin(tar Hifpanici clara, pel- lucida , adparebat, cujus iy medio cenui(lima quedam ob- erraas nubecula vifu diftingui vix poterat. Sicim ob uteri & abdominis nimias adflictiones paululum füpprimereillam oportebat, ne vomendi conatus revercerentur. — Lingua limbus uterque albus ex muco tenaci, quem quotidie de- radendum curabam. Naufez igicur ructibusque vomito-- riis obicem ut ponerem , hoc dabam: : Rec, fucci. citri gi. Sal, Abfynth. 31. peracta effervefe., add, Syr. acetos, citr.zg. M, D. fingulis horis cochlear unum, donec naufea íedata fic, Inter hzc potio noviffima & linus feponebantur, - c Fefperi egrota, per horulam .le&um: deferens, paulu- lum magis refe&tam fe fentiebat ; dies inquiecus fuerat t po. tionem enim Aiveriagam binis vicibus, una.cunr quibusdam ventriculi cruditatibus evomuerat , quare ab illa abítinebat; .hyfterici adhuc motus, mitiores quamvis, fubmüurmura- bant ;. melior ac facilior expectoratio , quam mane; plus quoque puris albi, quam pituitz, que tamen tenaci(fima .permanebat ; adpecicus parum revivifcere videbatur. | Uri- na veípera heíterna miífa eadem, qua fuerat; urina mane miffa , fubflava, pellucida, cum fedimento nubeculofo, al- jo, copiofo;: calor mediocris, hinc mitis acceílio. febrilis, Repetebat remedia mane fpolia jam fne nauíca ullave - | moleftia. : L8 D. 12. Dec, morbi r2. omnia mitiora ; divis nocte & paulo ante meridiem aperta, qua de caufa urinam in vitro €ollrgere non potuerat, quz infpe&ioni inferviret. Wes: Vefperi acceíflio febrilis paulo majori ftipira calore, E tamen , fputi rejectione adhuc bené procedente, no- ftra - | fira. fine multa moleili llinc poterat, sadem, jy cuiu $i Die s 3. Dec. omnia didis Mi odintar tumor iy oos &- C ftn pituitofüs, unde. difficilis deglutitio, . Rec, Rad, dors snentill, $j. inc, coqu, €. f qu. Nae fimpl, Celat. $vij. add, Syr. - snoror. 5j, M. utatur eodem (pius calide p pro faucium & mel tius oris collutione, : iu ; ida I D. 1 4. Dec. cumor faucium, &c. evanuerat, crifi meljor ; in lotio; febrilis exacerbatio egregie imminuta. —Medica- | 5nenta fic mutabam, ut poft incridiem potionem ultimam -: continuaret , ante nicridicr vero hacce de Esf; omni biho- - 1iO, 5o. gtt. caperet. Rec. Eff. alex, Stabl, 5v, [pir. fal. ame - 9H0n. anis. 5ij. M, capiat ex vehiculi aquos. unciis duabus. - D. r6.Dec. morbi 1 6,0mnia meliora; febriles aéceffiones facile colerandz ; pituitz ac puris exfcrcatio , tou novif- » 4*4 fime enarravi, lotium, utd.14.Dec, ^-^ (T pha ; D. 17.Dec, omnia cadem; urina vefperi miffa palidi in ins ftarvinialbi Gallici; — ^. "Hr D. r$. Dec, utina mane miffa, veteris inftar vini Gallici flavefcentis; reliqua fymptomata cadem. Potionem d. d. - 3o. Dec. remóvendam , ejusdem in locum fequens. infu» fum aquofum fürrogandum curabam, uc corpori majus. paulatim robur conciliarem , vulnusque pulmonis faua- rem. Rec, Herb, Fiflular. fabior,: ana Mj, ftor. Árnic, Belid, h v. ana Pj. Cinnam, Cort, Ctr, vec. extim. ana 57. lnc. gr. - -utarur eodem, thex loco , calide; fic quoque vehieulgdii pro E(T, d, d. 14. Dec. per diem rai ies. in ote adhibenda. |. . E Quibus faBis, «d d, usque 22, Dec. qui dide: etiam enorbi erac, omnia bene & ex voto gerebantur egra per : aliquot horas le&um quotidie deferere poterat , sibilque ni-. E "a quadam acceffio parmeridisna una cum puris & La jii gui Plevripnetponia dextri Isteris , 6c A417 tuitz continuata excretione videbarur ;- lotium quoque ve- - fpertinum fano fimile, mane facuratioris paulo coloris; rarz tamen heri eque, ac hodie fanguinez ftrie in fputo adparebant, & caput dolebat. Remedia erant Eff. d. .d, Ge Dec. fpecies d, d. 1g, Dec. & lin&us d. d, 8. Dec. 25 d e/peri accedens dormientem reperiebam, alvum ta- en biduo claufam mater adfirmabat, | Hoc itaque laxans prafcribebam : Rec. Rbei opt. yj. Mercur. dulc. (a) gr. XZ1, ^r. Res, folut, 58 M, 'capiat. [ummo mane skero, cum ree i — 1I9t00 T - i - D. Dec. 2j. morbi 23 mane éatota Jefirdbit hora ta véfpertins expergefa&iam, "horrore febrili cum fequenci eftü gravi vexatarn fuiffe, noctemque inquiete transegi(fe.. Jam gnultum puris ac copiofiffimam exípuebat pituitam, qua ténacitate fua fauces fere opplens, admodum difficilem ittm: reddebat; reverfus quoque erat primus lateris. dolor , fanguinisque ftrie in fputo iterum confpicieban- - | tur, neque minus calor, ac mollis, & undofus exfiftebae - | pulfus. Exhaufto laxante multam. flavam bilem atque con- -eolorem fpiílam pituitam vice. plus fimplici evormebat. | rina tum proxima vefpera, tum mane hoc dimiffa, rubicunda , elapfis aliquot horis parum albz nubeculz |ad fundum przcipitaverat. Novo itaque malo ut preve- | nirem hec dabam: Kec, 444. plev. Expr. mill, f. Fu. ana | SIQ. fuc, Gitr. 20. fjr, Vol, ex fucc. fl. Papav. rb. ana q..». vel Sá. M. D. fingulis. horis cochl. vnum. Kec, Syr. ex faoc. f. Papav. Fol. ana. -$j. Oxym. fani. 30. AM. Lambat fxpius - quantitatem , ie capiunt duo SoGhiUUg f parva. Soa i D * TT mA. P, MEAM. F.- Peas 688 o e TUM m Th ^a om ub equal. pórati, & ^bis füblimati . vid ROTHII( C os 9. "T Dp 63. 1$ 1, Edif. Lips, 1237, 4, 48 AU - Olfércatia: exu... P / Fefjeri bis alvum exoneravetat.- "Acceflio febrilis c me dlioéria ; pulfus, uc mane, paulo ramen mollian: sie eadem ; capitis vero dolore non nifi fub inotc adficiebatur. Nocfe paulatim. dormicbar. cR rasdebsm Mane , d, 24. Dec, merbi 24. fingula. parum siitioré, Quod e pulmone educebatur , füb faciliori, quam antea, : tuífi eveniebat , pituita jam. magis fluida reddita, cui fru: — ftula quadam cruoris atri, purisque fubflavi , rorunda in-. natabant, Lateris capitisque dolor raro & renovata tan- tum tuífi percipiebatur, —Urina hefterno vefpere miffa, - 1 fubrubra, cum magaa nubecula in fundo; urina mane. miffa adhuc. craffa & turbida, Biliofus licet. vomitus. €vàs. nuiffet, fingula tamen potus genera. confe(tim per os re debat, folo la&is fero recenti ac dulci excepto, cujus vfus i idcirco retinebatur, Lin&tum hefternz lucis: repettbat Dus Y tioni vero Tz, fal. dart, 38. addebam, ... isl E Dec. 2f, mane, fingula fere ut hefterno mane, fed. tan- . tillum leviora , adparebant, unde potionem. horis po-- meridianis relinquebam , ante meridiem vero omni bis i horio 50. grt. hac de Efl. fumendas commendabam. i diuit.. antim. acr. Elix, pedlor, /Fedel, ana $4. vl. nis po 3 3j oda Fefperi, non nhtanre medioeri. Bon Mec febri. li, renato adpetitui nimium indulgens, co&cam carnem — bovinam falitam ac muriaticam comedebat, quam imprus — dentiam, indecentemque voluptatem zo/a zoe infignis, ficca, ac vellicans cuffis, fitis parto infaciabilis, minim me que quietis fequcbatur, — E D. 26. bor. 10, antemerid. ingenti horrore febrili,. bi- horium durante, corripiebatur , quem magnus eítus, & intolerabilis cephalalgia, ad mediam infequentem nodem | | fa vientes, excipicbanr. Fotionem [d inctum d, d. Dec ^ : A €on-. | er- A. ; " "TES x TS jr UREDES Es cs à nmi 34 BA o 3 -Pleuripneumonia dextri lateris, &c, — 419 Baia, Eff. vero d, d, 25. Dec. mane feponebat. No- ar nullus fomnus, magna inquietudine juncta, - Dec, 27. morbi 27. mane , valde debilis erat, multum fudoris effundebat, lateris fubinde dolor revertebatur; pu- ris & pituite , inter fe didu&tz , cum ftriis maculisque paf- fim oberrantibus fanguineis miítz, rejectio permulta, craf- fa, tenax, ex albido - fufca; pulíus parvus , mollis, celer , equalis; urina vefperi nudius tertius miffa, fedimentum nunc rubicundum depofuerat; urine mane hefterno mif- fz nubecula parva, globofa, in medio harebat; urinz ve- fpera. proxima & hora 2. no&turna miffz , nubecule vix cognofcendz , a fummo ad imum in vitro expanfz ober- rabant; ceterum omnes colore flammeo pellucidiffimo. gaudebant, Serio egrotanrem monebam, ut ab ejusmo- di craffis errroribus diateticis fibi fedulo caveret, ne in ma- oa quam hacGenus contigerat, vitz periculum incurres - Potionem d. d. 24. Dec. fingulis pomeridianis con- cdita horis curabam, jun&a camen adíidua Infufi d, d, 18. Dec. forbitione, Quorum quidem ufu remedio- rum fiebat, ut. proxime accelfionis fine 4. 23. Dec, mul- ta dimirteretur urina, quz, femihora vix elapfa, coctum - fedimenrum |. albidum. ac pulverulenrum preceps dabac, - Febriles exacerbationes penitus quoque ceffabant , unam- que vel. Meere HüFüra: egrota quotidie eleGo egredieba- tur. .|! Relidis itaque prioribus remediis; 4, 3o, Dec. hanc adi morbi, fi que fupereffent , reliquias in fugam conjiciendas: Tin&Quram (uadebam : 4, 3o. Dec. Rec, liuét. (al. tart. liqu,—— diur. Schroed, ana 30); Syr. ex fucc, fl. papaw. rb. 5ij. M. hau- ria ex Infufo finguli bihoriis 6o. guttas. | Qua medela una cum Infufo ad r?um Januar. 1738. ad- libia,: omnis fputi praternaturalis rejediio evanefcebar, no- Ggg2 .ftra- UINLENEDA E TVA rr ELEM io rM IN n 2*4 P S Ez n 2 - 4a ^1 ;g sOlfiroatio ep, ..-Que ad negotia domeftica iterüm mm accingere ede ^ $oterat, Néque hos tantum fructus, has, inquam, indt bicis fanitatis rmercédes ferebat, fed Manet) iuoque i peduin clirohicd, quorui initio niencioriem fect , contag- £i ad hiüne usque diem duratione coalita dece di Hiftorie ac medeleratío, |— M T Supéreft ut quanam racione morbus hic extiterit, pros La £relfusque fuos fecerit; ea qua licuerit; brevitate ac petípie ] cuitaté exponam Ac Pleripteumeniam quidem morbum 1 hunc fuifie , nullüm fugere poteft ; nifi qui ignoraverit, do» : Iorem: laceris acutum; cum febri acuta; fpirituque difficili: . & laboriofo. Plearitidem adpellari , tuffim vero primum fane £uinolentam, dein pus fundencem, gerarumque ruborem ' | E dolorem pe&oris gravativum, ( qui tamen. heic. ab acu 0 dolore pleuritieo adeo occultatur, ut in gri | p incürrat fenfus, ) acuta febri juncta j vera inflammatio. 1 nis pulmonum ; five Peripneumonia figna pathognomica: conílitüere. Concurrentibus igitar duobus hifce morbis; ' ! Pleuripueumóniam adeífe , tironibus liqueac neceffe eft. Cau. fam vero rethotarn in aéris heic loci indole quzrendaad: | (fe , morbi frequentia ; qua tum temporis multos invae j dere ac epidemice graflari ceperat , potilfimutn docet. Tem ; peftacé namque aquofe frigida, non nunquam: pluviofa, ad! ; prafercim forrioribus fubinde ventis 5W; W, & NW, agi» tato aére, fanguis fub infpiratione nimium coaétus, arte tiolas mriinirdas. fahguiféras excendens, illarum vera. renifü élaftico fequuto impactus , eondenfatus , vafcula obítruens,.. itemque a novo jugiter adfluxo magis compreffus, denuo ultimas excendens arterfolas, cumorem dolentem inflam-. - fnacorium in plaga adfe&ia gignere; atque hinc peadeati bh produ:ere phanemená faris conftat, Quibus, ornif iprg.- A lettim venz matura, ac egPait, neccllitare j repetita Lor 1 M L4 v !] Tm WE » L4 | «4 . PPleuripneumonia dextri lateris, 6yc.— qnx yo Meteo m pm —————— , he; nori poterat non fnox fieri , ut fübriliffimz in pulaione | morbofo artcriolz ruptz cruorem contentuni expellentes, fputum fanguineüm;&c. non tantum efficerent, fed ipfé,quo- «ue-morbus princeps altiores figeret radices; vid. 4. 2, Dec, c Ex propria igitur indole gravis morbus infelicem in principio medelam expertus, zgrotantem in fümmüm vi- t& periculum redigebat. Prafertim quum illud lubrici ad siodum evenzus fperma ceti copiofe exhibitum, vix in ven- | tricülum devolutum, ex febrili zítu, brevi cemporís inter- vallo, licec vel recentiffimum antea fuerit, rancorem ad. quireps , exhalationibus (uis acribus ac nimium calidis fer« 'vidos ru&tus creans, fauces magis, quam antea factum m tillaret, tuffimque cierec, ac preter ca epiglortidi firmiter idglucinacum ,'aéri exirum precludens, przviaque mole(ta , raucedine, difficillimum efficiens fpiricum, fuffocationem tandem inducere videretur, vd. 4, 4. Dec. tuselo. DE t- Quum enim, faniorum teftimonio medicorum , inera(- , fatido agat , heic autem loci fuppuratio nondum adeffer, (ed t&hax tancum pituita , vitrea veteribus dicla, guttur vexarer refolventibus & atcenuantibus opus erac; minus autem Hes fimo ilio e lubr.cantium genere, merito ab Ill. D,D. KRA-- MERO ( b) in hujuscemodi ro:bis inflammatoriis damna-. torum, nifi refolventia, diaphorefin leniter promoventia. &c.- adíiduos comites habeant. Et quem aftis falutaris peritum latere poteft, coties dulcia illa naufeofa, ficus, uvas paífas &c, » ab omnibus cordatis rejecta cfle, quoniam expectorationeimn nimiam feddentia, tantum pulmoni vulnus concilianc, uc. Opinione ipfius Clinici celerius egrotans in funeítam fepe phthifin delabatur, Simnl vero patet, indicatorio die quarto adeo gravibus ftipato (ymptomatibus, feptitno futuro mor-- bi die perfectam fuccefluram nondum efie crifin, ac proin MH 0047. 9Upz 4 - amis lier sociócog &. ossia ictolltipheneonr 4i yc Minna oc d - RRLGLiiM i I 2 | € b) JMedicis. caflrens, Seid. 1, CAP, 3 J^£- i5. 2». /"Olferuato: € CXXIF. jn posee cm fumme: epus fübfequururas, jufisem | ee mejudical. ^^ ^^ - moros qM C . Quantum interea, non: iden: orbi perdurante vi | gore. exhibita remedia levatnen attulerint, pituita copiofa - excreta, viribusque. paululum. fublevatis, doceat de f. Dec, hiftoria... Majorem ramen in dextro latere obfervacum &grotans, connati aliquid fibi hocce phznomenon pronun-. cians, vili pendebat, «Ut vero 1 ) viribus plus confulerem, aquam Naphe, cum vino paratam, potioni addebam; 2) raucedinem tollerem , eoque ipfo leniffimam perípiratio- nem elicerem, lin&ui E(f. Pimp. alb, admiscebam 5 3)late- — ris pariter, atque pulmonum dolori medelam opponerem, - fomentum tepidum pectori fzpius imponendum curabam; :.- Neque conceptain hisce de remediis fpem plane me fe felliffe, cuilibet, vefperi hujus diei qn (aem. conüde- ranti, clarum erit; i 5rd cstuang 3 . Sexto morbi die, tyranno ab antiquis jure vocat omnia - graviora fieri. debebant, ad crifin incipiendam. percitis | moribus eque, ac canalibus. | Ac fenfum in Pis obtufo acrem fadum, bonum judicabunt, qui pituite mue tz excreatz copiam animo pervoluunt. Quz porro 7mo orbi die & quare contigerint, ex ipa - - hiftoria facillime. colligi poteft. Boni tamen quid augurari, me potuiffe ,. mitior acceffio febrilis , albidum in (puto pus. - adparens, lotium, fedimento gaudens, animi deliquia evas nescentia , &c. docane. Pluries aucem obferva(íle me fcire. — licet, inter 'confortantia remedia vini Rhenani, di&a fere TÜ-o- tione pratcripti. vid. Potio d, d. 7. Dec.) vires nullifecune, - das exfifterc. .Et.quonam potiffimum gradu in expe rae tione promovenda incefferim , Lin&tus d. d. 4. 5. 7. Dec. & porro ad finem usque morbi prafcripti, non exclufís « cujuse - vis diei potionibus, demonftrabunt. Neque vero ab infti- tuto 2 holiro alienum eric heic . commemorare , quantum . ^" t " Wu. z i mox à TEM D J ati "— "" 42 [ - x - í * * Pleuripneumonia dextri lateris, 9c. — 425 TPerill, b. m. Dom, jo. Godofr,. de BERGER cauto ratioci- nio ac multiplici experientia adjutus , multoque rerum ufu dpíc fatis edo&tus, fyrupum ex fec. ff, Papav, rb, vulgari illi ex petalorum infufione parato praferam, cujus prioris fci- -Jicet vires, vel ipfo ceftante fapore ac odore, magis coacta, & ut ira effari liceat , 'coadunatz exfiftunt, quum: comrüu- nis ille in. pharmacopoliis exítans multo limpidior fit, ac praterea repetita florum infufione, fübtiliffima, vaporum fpecie, pars avolet. Abfit camen, ut fpecificam quamdam, €x occulra qualicumque, folis empiricis relida qualitate de- ivandam virtutem remedio huic adícribam, quales abfur- las opiniones clar, D. D. JVN CKER, (c) merito deridet, - Quz 4, $. morbi féquuntur, explicatione non egent; Ru&us vero , d, morbi o. ad(cendentes, egrotantis acrimo- niam biliofam in ventriculo, partim idiofyncrafiam, qua pone dulcibus quidem, ut faccharo &c. in ftatu fano ectabatur, fed hora vix elapfa ru&us defcriptos ad ali- ud tempus fuftinere débebat , oftendunt, ^ Neque tamen hec tanti erant, ut ab exhibitione fyruporum refrigeran- cium & pe&oralium ine prorfus deterrerenr, quin pocius - valde neceífarios ad excernendas e pulmone ac ventriculo & - faucibus cruditates judicarem, praefertim quum reliqua me- " dicamina leviter acida, &c. dulcedinem eorum fatis infrin-- gerent, Praterea quoque hyfterici aliquid fubmurmuraffe, vel ex eo conítat, quod feníus ille quafi fingultans fauces nonnunquam adeo conftringebat, ac fi. globulus quidam ab infimis adfurgens, in faucibus fubfftens, fpiricui exicum negare vellet, moleftiaque infima abdominis regioni in- "hérebat; quz phenomena haud i rato » fecunda gaudentem » valetudine invadcbant. Bg D, morbi 11mo, Expedtoratio difficilior reddita negle&tui yes | tam e) Qfoei. 1d. &cner, 1ab, py "m,a 7j. EN qu pe 1 X SG Lv E S "Ober S omes ! eam lindus;, quam ole amygd "dulc. adfcrib eile ft, "Ri verianam imifturam minus evomuiffet , nifi nitnium c delica tula faporem illius adverfum: pertimescens E naufeabund lis fibi confeftim imaginacionibüs animum obfirma(fet, tertia ramen, urgence gue, vice adíumta, ac recenta , fuos r2 fallentes effe&tus:poft fe relinquebat. — Die 1 s. morbi a frig re no&urno, protra&tione pedum e firagulo , admiffo, | .€ium turnor pituitofus, propinato gargarismate facile ce- 3 dens, fuperveniebat, Vifis tamen tam fedimento bono it — urina , quam etus febrilis egregia imminutione , ad effica- i ciora fücceffis ve refolventia ; diaphoretica, &c. procedeban | quibus etiàm fiebat, ut 4d 22. diem morbi omnia ex vot gererentur, - Quo vero dic gravis ira accedens, totam fere rem adeo in pejus murabar, uc füb(equata-mox fymptómad- ta huic; uni exceflui. rribuenda fint, precipue: ipsh ponti : tegrum. biduum cauílám /hancce celarenc. Éadem : ratione d, z y. Der. priori vitio w ,fublaco, ia nova debat. intemperantiam , enr nate comitem habens - ped:ffequam , bonis rendem avibus age uS in -— €onjedam, | - cdueq so sina : - - Ceterum notatu atigilt judicavi- cómmermarsse, quas tuor poft fugatum morbum rnenfibus elap(is, noftram:fe2 lici partu cenellam quidem fed veut exclufiffe filiolam, ' 2d huuc usque diem lete viventem. - Quzrebam quidem — Qurente.morbo cum:ex matre, tum ex ipfa egroca, numr — gravidam fefe fcirer, utraque vero conítanter id negabat, t nullum adhuc: gravidirátis-figaum , nedum foetus alicujus. — vel minimum rorum przíto eífe, & fingulis profluvium muliebre menfibus jufta huc nsque quantitate continuaffe; adferens, Fluit igicur exinde, quintum noítram gravidiras — .&is menfem. gum; morbo finiific ,a€ embryonem, tantis fü. psracum morbi calamitatibus vita jam jpeg ede; j fmater- Ticet fen(u inde. minus a megeed ie -—Reni bs , , J, " eM c / s Pleuripnéuniiria dextri lateris e A08 yp Reliquum: eft, ut pauca quzdam ex przdictis enata Con- . fe&aria fübjungam, 4, Venzífectio, quando indicatur, non eít in Pleuripneumonia negligenda. in Sperma ceti propter ran- corem , quem facillime contrahit, "in acutis cautiffime adhibca- tur, diio meliusceliciatur, II, Idem rancidum factum, rau- -cedini & majori. pe&oris. oppilationi anfam prebere poteft, iV. Vix multis diebus criticis, re imprudenter | *« imperite princi- pio gefta, impetratur, quod initio faciliori negotio peragi po« tuiffet, V, Lotii, .ad formandum futura de crifi judicium , " infpetio i in acutis pretermiittenda non eft, ab antiquis fcilicet fapienter recepta ac: poftea: a "fanis quibuscunque albo calculo motata,- 'WI. Potionum. excipiens, ut vocant, feu vehiculum, pura effe poteft pluvia, réjedtis permultis illis ftillatitiis, in pharz, 2 proftantibus aquis, (d)'omnem odorem ac fàporem, fi plane ab initio eum habuerint;pauco dierum fpatio exuentibus, VIL. Commuriiter . , rebus bene: procedentibus, matutinis horis plus. puris, t minus pituitz ; vefpertinis autem major pituite, mis nor puris quantitas exfpuitur. VIII, Confortantia in acutis, prz- fertim periculofis ac grauibus , fint ea, quz zítum non nimium adaugent, ne inopinato in prodigum fpirituofórum & calefa- eientium ufum delabamur, ac apoplexiam, nervorum rigores, .&c, inducamus. IX. U:gente neceffitate , olea lini & amygd; dulc. rec. & fine igne expreffa, multis parafangis omnia reliqua expe&torantia fuperant. Nec eít, quod phthifin (f) inde me: tuendam habeas , modo dofin opportune varies , eandem tem- peftive imminuas, femperque refolventia ac corroborantia ad- jungas. V. Vàriationem medicamentorum , fymptomata licet morbi eadem permaneant, non nunquam üftigere cogimur, ne &grotus infüperabilem quzvis verfus remedia naufeam conci- xat. Fieri namque non raro folet, ut delicatule omni carere UA, P. AM. Fal. F. rrofaw Hah S CER SBOUD- (d). vid. Obf. noff r, in Ad. N, C, Fol. IF. pag. 346. fq. à (5 «quod certe continget, fifolis emollientibus oes debellare con- A. aao 7 Olferoatio CXY'W.- immaturum expellere. Quo ipfo hiftorix cujusdam recordor, | j dorfo & lumbis , ac incipiente demum abdominis inflatiot i hi firenf. p . 39. medicina malint, quam eandem. petionem , autlin&um ; $ ol bisterve iterare. ^ Quam ob rem vere Ill. HAMILTON (9 multos , nen ex infuper aliti morbo, aut Medici 1m[citia , fd remediorum , praecipue reiteratorum impatientia , (upremum » diem cbire, fcribit. — Ita tamen variatio hzc inflituatur , ut. — cundem femper effectum obtineamus , quem. in finem edem | plerumque effentialia ingredientia- retineri poflunt, fí modo co- lor, faporue aut odor parum externam ad fpeciem commate. || 4 tur. XI. Accedente novo in acutis errore diztetico, primas - vias vel bile, vel alia cruditate onerante , univer(alia i iterum 1 promittenda fünt, ne fanguinis moles hacce faburra contamine- tur, aut novam prior acuta faciem magis periculofam. induat. XII. Serum lactis dulce calide potum bilem optime diluit , in 53 multis vero flatus producit. XIII, Valde incerta funt con. - ceptionis fa&z figna, prefertim quando embryonis , ex qua- - cunque caufa morbidi ac debilis , compages neque. multo eget. i nutrimento, neque matris abdomen attollere valet. — Quibus ^ accidit, ut innumeri errores in hifce. committantur : preftat — tamen, ubi vel leviffimum füpereft dubium , gravia diuretica. E: omittere, lenioremque viam eligere , quam. ex infcitia foetum | x ubi Medicus quidam ante quatuor fere annos haud abfmilem | ji diu fcenam lufit. Vocatus i is ad uxorem noviter nuptam, qux 5i paulo ante initum matrimonium catameniis inordinatis laboras verat, jam vero de naufea ; doloribus circa ventriculum , » En conquerentem , pallidoque vultu gaudentem, miferam hanc | per. D 6, integros menfes ita quidem excruciavit , ut altera. hebdoma-- ; *! dà venam incidendam, altera vero alvum. laxante aperic x tendas, recte id "greg Celeb B, D. KRAMERO Me à " " (g) de Praxeos u— pcs E. Pleuripneumonia dextri lateris Gc. 427. idque reciproco curíuü, curaret, neque inter hzc veficato- ris , internisve diureticis parceret, quo menti ipfius infixa sgrotx cachexia indeque propullulans hydrops fuge dare- tur. gnaram quoque juvenilem. conjugem hydropis pre- fentiz prorfus convicerat , donec obíletrix quadam bono omine accedens , rejedtis. abfonis illis remediis , eorumque loco confortantibus propinatis, haud ita multo poft, vivum pro- liceret agas Quibus auditis, pudibunda facie triftis e thea- tro exiit, . XIV. Fieri fiepe folet, ut mala przcedentia chro- - nica, salibitis prius licet medelis efficaciflimis morem mini« ' me gefferint , fponte ceffent , quande gravior aliquis. morbus fuperveniens, fa&a metaftafi , eque cum principe morbo dif- a, perfede e medio füblatus eft, id quod tibiarum ul- cufcula , heic Mei fua fponte Diei facis aerqueg com- - pese A prar Friftrum Erfordiam "ifo Pags un ze) ,9P dA Noi Hhha -. OBSER- 4UTT TT OBSER Aer TIS C CXXP- d -— E om Dn. D. HENRICI. GODOFREDI . /O PEFII Ruptura Liienis, mortis fubitanex caufa, Is Comes ; quinquaginta - & feptem circiter : annos fia- tus temperament fanguinei , - & habitus corporis facculen.. ti & plethorici, a-teneris: utplurimum. illibata. gavifus-v tudine , lauta preterea dieta utitur, neque ree ficit, quippe non facile ulla dies pretermifla,. quanon;| vel .equo,, vel. curru. ve&us ; aut: alio. modo. corpus. agitaret ,. — | imis amantiffimus.. .Cererum:ferena &. hilari mente. nun- oum non przditus , quamvis non. deeffent: creberrima. DER fiónes , qus animi tranquillitatem non raro interpellarent, . Ane no «tatis 58, morbillis correptus , peffur me habuit , & ispesmip, morbo, priae quendam adfe&tum retinuit , tuii; & af our füipatum. ^ Ánno fequente vero ; ufu. thermarum fen valde adleviatus , 7oftea quàrannis, eundem p ervationis caufa , vernali tempore repetiit, cumprimis , quum adhuc [fe- pius, levi ex caufa, vel tempeftate turbulenta, vel tranfpira- tione impedita , detuxionibus catarrhalibus ad pracordia effet obnoxius, afthmate & tuffi, cum expedtoratione copiofa con- junàis. Tractu temporis. hypochondriaco - flatuofa pathemata. his accefferunt, inprimis vero ín hypochondrio (iniftro & re- . gione lienis, tumor notabilis & dolor, tantum non perpetuus, . urgebat, concurrente non raro fübitaneo afthmate hypo- -chondriaco - fpafinodico , cum fi multaneo ja ffocationis metu, - pulíü infüper tunc magis interrupto , ubi fimul fatis accurate - Mluftr. Patiens locum. delignare poterat, quo nexum arctiffimum : fentiret, tumentis & dolentis finiftri hypochondrii , cum prz- ' 'cordiis, durante illo paroxysmo afthmatico. — Quamvis ille.ex preconcepta opinione, folos flatus conítanter pro cauíà mali -accufaret, & hinc creberrima laxantia adamaret, & mirum di- | lauda- " Ruptura Lienis, mortis fübitanee caufa 429 laudaret; notabile iüde levdmem fentiens y alvo precipue non raro fegniori ; cum potius noftro judicio , congeftiones fangui- neás & przefertim lienis infar&tumi ,. hypochondriaco - flatuofo . adfectui jüngi, nunquam non: adfertum fi it. Ceterum V. Sones non raro inflitutz , a multis quoque jam annis , pro potu or- dinario ,: aqua Selterana cum vino Rhenano , vel Mofellano, (à- tis notabili copia utebatur, bene quoque comedebat , & cetera fanus erat, . Annuo vero fpatio; & quod excurrit , ante ejus obitum, vires non folum magis decrefcere fentiebat , cum no- - . .tabili atrophia finiftri brachii, fed & motum corporis eerius perferre poterat, ambulando vel fcalam' adfcendendo mox re- fpiratione fada difficiliori.. Dolor quoque et tumor hypochon- drii finiftri conftans magis urgebat affhima vero Rypochondria. . €o- fpafmodicum crebrioribus paroxyfinis s majori fi fimul ve- hementia recurrebat. — Nihilo. minus , recreationis caufa, iter fatis longum. füfcepit Illuftr. Comes, fimul vero thermarum Em- fenfium potationem denuo repetere conftituit , me. quamvis hánc ipfam diffuadente quam. maxinie; ob. eminentem noti folum . ventriculi atoniam jam prafentem , fed etiam , quod ante an: num in medio hujus curz conítitutus , gravifli imum. afthmatis hypochondriaco - - fpafmodici Miner fiia , cum: momentaneg fere füffocationis metu , jam effet expertus. —. Ceterum finita cura, poft aliquot feptimanas domum reveríüs , fatis bene fe - habere credebatur, poftero die, more confücto, curru per ur- * bem vehitur, & letus hinc rediens , hilari mente coenz adíi- det, & cetera fanus vifüs-; cubitum .eundo , fomno. fe dabat. Summo mane vero derepente. afthmate - ingenti corripiebatur cum confüetis fymptomatibus, & in primis dolore immani fini- ftri hypochondrii, canta quidém cum atrocia, ut brevi infe- quentibus t totius corporis motibus as , Done fuffo- catio repentinam mortem inferret. rl C $^" Se&ione inftituta & aperto prius pif. uy ventriculus valde expànfüs. & cum reliquo inteftinorum. canali, "flatibus re- "ao | Hhh 3 ; pletus ^ 430 . Olferoistio CXXP,. pletus adparebat, tunicz vero ventriculi-ita extenuatz, vt he- rum fübftantia vere papyracea dici mereretur, adeo, ut facilli- mo negotio , vel digito perforari potuiffent. 2.) Lién fangui-. - ne atro infar&us & in ingentem molem auctus ac valde tumi- dus, in illa extremitate, quz epigaftricam regionem refpicit fü-- tis magnam rupturam exhibebat, circumfufío fanguine atro, grumofo , adhuc coherente, quin & reliqua. lienis pars, quoad internam fübftantiam , ita deftru&a erat, utin pultem ex brun-- no nigram eam converíam magis dixeris , absque. ullo tamen foetore, fibrofi vero & folidi parum vel nihil percipi & wv ri ibidem poterat, Et 3.) quod maxime notandum, in cavitate : venz fplenice , qux portz ramum poftea conftituit , due ex- crefcentiz vere offez , magnítudinem granorum hordei exfüpe- rantes, a fe invicem paulo disjun&, ar&iffime vero interiori | venz tunica adnatz, reperiebantur. —Vradeo velíola hac'de | caufa, iter fanguini difficilius fadum & przpeditum , per ve- E nam hanc fplenicam, remoras & reftagnationes fanguinis in lie- ne, indeque fücceffu temporis tumorem , ac per intervalla do- lorem cum afthmate fpafmodico crebriori , quin & gravioriíta- . ii, tandem corruptionem & rupturam lienis, cum reliquis fym- ptomatibus, immo ipfam denique mortem repentinam, omnino inferre debuerit ; cum interim reliqua vifcera fatis bona effent, prater quam quod 4-) in pulmonum füperficie innumera tuber- | cula nigra, pifi magnitudine , a ftai (anguinis ibifa cta, confpe- - &ui fe exhiberent, ex reliqua vero pulmonum fubftantia, incit - . fione facta, loco fanguinis, fpuma glutinofà alba gate ; Fu preffi ione fatis magna in copia effluens, "RED M UNE b Scholion. eut : t.) Splen ridere facit , antiquiffimorum jam Medicorum | erat fententia, — Neque omnino eft de nihilo : cum enim ufüs. lienis, in atténitandp fanguine , & bilis in hepate fecretione fa- ! cilitap- -Ruptura Lienir, mortis fita cafa. 43t "eilitanda, fit infigniffimus , inde vero non leve momentum, ad D eonrorandam vitam & fanitatem dependeat ; mirum non eft, fi liene bene conftituto , reliqui corporis vigor quoque inea - deat, hunc Vero, ardiffimo nexu, mens hilaris atque ferena fe- quatur. Neque etiam negandum , quod morbo laborante liene, plerumque melancholici animi adfectus jungi foleant, adeo, ut . Melancholiam xa i£oyi» morbum DS icasticim adpellare a vul-. - go veterum Medicorum, jam dudum ufu fuerit receptum. — Ni- hilominus quotidiana docér experientia , in fummis melancho- licis non raro lienem fànorum fimilem, & absque omni labe re- periri, alia tunc de cauíà potius , per fubfiantam & poros ce- rebri, fanguinis, & prefertim lympha nerves motu fado diffi- - ciliori, manifefto hinc indicio, quod unius effe&us plures effe poffi intcaufr. ^ Contra vero , confummatos. fepe fpleneticos invenies, a. quibus tamen melancholici animi adfe&tus longis- . fimeabíunt. Cujus rei veritas ex relata morbi hiftoria quoque fatis elucefcit. Mens hilaris atque ferena abunde comprobat , per reliquas corporis partes, in primis cerebrum, liberum fàn- - guinis & lymphz, & fpeciatim ipfius nervofi fuidi fuiffe circui- tum, motus vero corporis debitus, cum potu diluente füfficien- ti, ex partealiqua defectum reftituerunt, qui ex morbofà con- - ftiturione lienis fluebat. Nullus quóque dito. quin vel folis hifce duobus remediis, infar&us hic lienis , ex voto refolvi & difcuti, vcl faltem per plures adhuc annos triftis hzc cataftro- phe averti potuiffet, nifi excrefcentiz ille offez , in vena fple- nica polyporum. vices gerentes , omnem medelam eluferint, cum incvitabili mortis periculo, a d 2,) Hoc vero magis admirationem movet, qui fieri potue- rit, ut hanc rupturam lienis fz6;£agea mors (it infequuta, cum tamen tale viícus fit lien , quod non abfolute ad vitam neceffa- rium videri poffet, fi inidéun graviflimz ejus indurationes & in- - fardtus, quin & putredinofze corruptiones, vita nihilominus íà- tis diu fuperftite, per multos fepe annos geftentur ab «grotis, inmo 432 cw Olfervatio. CXXP, 24 oe f ERIT T7 579m RERUPRERETRE NNLLA NUN WING. immo his chügin commoriantur, Ad hzc,'/experientia & te- . ftimonio clariffimorum virorum conftat, quod mediante fcGtio- , ne ftudio ablato liene in homine seque ac in brutis , vegetam nihilo minus vitam agere potuerint, immo foecunda fuerint . A. ejusmodi fübjeda. . De qno ita fentio : Operatione dextre in- ftituta, excifo liene, fanguis alias eo .deftinatus, interceptis nunc viis, ad alias partes defertur, haud fecus ac poft amputa- - tionem pedis , aut brachii , lymphz quoque motus alio dirigi- : tur, & nervorum- commercium ceffat, nullaque praterea noxa ex lienis hac abfentia, corpori amplius. timenda reftat, quam que. ex defe&u iftius attenuationis & preparationis expectanda erát, qux in hoc colatorio , pro facilitanda fecretione bilis in hepate, fecundum natutz ordinem fieri debuiffet, Qui vero defe&us forfan convenienti-dizta, motu & potu inprimis fuüffi- cienti, ut & venzfe&ione rite adornáta in plethoricis , ne de | prudenti ; ufu mineralium aquarum interno dicam, fatis compen» fatur. In ftatu yero przternaturali & morbofo lienis, cor DC lien, in homine fcilicet, fecus ac in brutis, ligamento firmif. fiui. cum diaphragmate , coflis fpuriis , rene finiftro , parti- busque vicinis, cohzreat gibbofo latere 5 ita ab interiore quo« : v que füi parte, per vafà fanguifera eque ac Iymphatica, ut&ner-. vos fatis infignes & copiofos, nec non communi integumentoy di adhuc inhzrentis, Tes longe eft alía, Praterquam enim quod - : » 4 E cum ventriculo, omento, aliisque vicinis partibus , arctiffii imo | nexu, communionem habet atque confenfum, —-Quodfi igitur; - juxta przfentem inprimis cafüm per arteriam fplenicam fanguis | continue ad fluxit, per venam vero fplenicam debita proporduiqe ne refluere Decret remora pofita notabili, per excrefcentias il- las offeas, prater naturam in cavitate venz iftius repertas 5 nec F ceffe erat in vifcere hoc lienis, congeftionem & coagumentatio- | nem fanguinis creberrimam, cum reliquis [ymptomatibus € X citari, modo majori, modo minori vehementia atque düratio ne conjuncta, prout inter adfluxum & refluxum, major minorve. inter- - NW N L Ruptura Lieüiss 3 0 0rtlg Jubitance caufa. 433 'l I t——— MM Nr - Ántercederet proportio , diverfa in. primis "anguinis confi " — ftentia & (pifficudine non raro. concurrente, ne dicam de - fpasmis & flaculentia crebra, ipfaque cacochymia, ex ven» | £riculo mirum quantum excenuaco facile judicanda , remo. * ram hanc, feu ítafin (anguinis, haud parum quoque mo- l2 ilifinsdciliiss: Cum vero fuccefTüu cemporis, ex crebriori [ -congeftione. tonus lienis valde debiliraretur, laxior fieret , . ftafis quoque fanguinis, fegniori motu lentorem fimnl con- l trahentis , ibidem aucta, & infar&u di(tenía, mirum quan- . tum | extenuataatque atcrira, donec candem fortiori aliquan- | do oborto fanguinis adpulfu, deperdita jamiam omni cla: fticitate & renitenria , facilinegotio ruptura lienis; cum moe men:anea ejusdem necrofi, confequeretur, Quibus omni- bus ira contingentibus mirum non erac,quod nervi non fos ' Jum fplenici, per incima vifceris numerofiffimis propagini- bus diffeminati , violenter vero rebus fic conítitutis , fimul | diftrati , in fpasmos dolorificos agitarentur; fed & vicinz | partes, diaphragma inprimis, & przcordia, uc & reliqua vi- "fcera connexa, cum univerfo tandem (y(temate ncrvofo, in €onfeníu trácta. finr, ut adeo cum afthmate Ífpasmodico , - graviffimi motus convulüvi cotius corporis, non poteranc "Bon. oboriri; usque dum, ruptura lienis fada, fimultanea | fpasmorum. relaxatio , cum. plenaria atonia, immo ipfa mors fepentina , preflo pede fic infequuta, Que omnia » abfente prorfus liene, ut & fcirrhofa ejus induratione » auc eorrupcione.ulcerofo - putredinofa pra(ente, non sigue fa- eile dmendafuiffen. ^ *. 07:3.) Porro animadverfione dignum. eft i in cafu prefendi r od, Jicec per fe veritati maxime fic confenraneum » mo- aum Supotum optimam corporis e(fe medicinam, immo in, .euratione adfedtus hypochondriaci, & fplenetici in fpecie, omnem: abfolvere paginam , adeo, ut hifce negle&is ,. fex-. mos Amar tialia, aperientia , falia digeftiya. & ARAS omnia me. M, PF, lii incaf- " : [iS ' / E M let, immo A 3. e 95. 9 ioa: vm que motu, quin vel folo capite paulo decliviori fa&o apos - pledticos concidiífe, & derepente mortuos eíle , plus fimpli - €i vice expertus fum. Ut adeo fumma prudentia & exada dijudicatione opus fit, in determinando gradu motus pros portionato, prorfus fpecifico, ad vires egroti reliquas uc circumítantias & praefertim temporis ratione, dimetiendo, - ^. o4) NOCUITEN MIC DUE SUSRTUN ASOCHUN OM, E plura retro fecula vix unquam aqua potus; fimplicis eque. J ác mineralium aquarum, in tanta inter Medicos exiftima: tione, camque frequenti in ufu fuit, quam quidem noftro hoc avo, poftquam llluftr, HOFFMANNUS inprimis alter - 2 - t de v j ; zd | Ruptura Liens jtortis [ubitanee caufa. 435 hujus feculi Hippocrates , fuis dogmatibus, longe clariorem . lucem do&rinz aquarum , praíertim mineralium , adfudit, . harumque ufum eximium in Praxi Medica, aliorum quo- que celeberrimorum Medicorum fuffragio, experientia & ratione abunde comprobavit. Hoc unicum faltem dolen- dum, quod non pauci Hoffimanniana metbodo ptaxin medi- cam exercentes, Hoffmanniano judic?o practico & diferetivo de- fticuantur, Inde vero, cum icreparabili zgrorum .damno ingentes errores in praxi committuncur, — Innumera mihi nota fuat exempla eorum, qui, debiliori cono ventriculijam prafente, re male dijudicara, aquarum potu, etiam medio- cri, tam fimplicis, quam mineralium, in fummam incide- | runt perniciem , multo: magis, fi copia.fimul & diuturniori "ufu peccetur , jundis quoque non raro, ut fieri folet, cre- — brioribus purgantibus, Ec unde quzfo magis derivaffes (tu- pendam illam expanfionem .& extenuationem tunicarum ventriculi, in premiffa hiftoria; quam ex abufü aquarum mi- meralium, per pluresannos , in. una ferie continuato, non orhiffis quoque ex falía hypothefi, crebrioribus laxantibus, Haud infrequens enim effe folet alvi ficcitas atque fegnities, dis, qui-aqua fimplici, immo ipfa Selterana quandoque, .eum vel fine vino, pro potu. ordinario utuntur, quz ta- men fegnities alvi; ftacim remittit, quam primum ad. pos- tum fermentatum cercevifia redeunr, haud obfcuro indicio, liquores gaíftricos, & bilem inprimis. ipfam, iftiusmodi - fubje&tis per fe jam forfan parciorem ,. mitioremque, po- tu tali aquofo, nimium dilui atque diftemperati, indeque fermentatriva fua virtute & ftimulanre hofce liquores mas gis privari & defraudari qua digcílionem, alvique egeftio- nem.promovere antea debuerant, laxiori fimul ventriculi & inteftinorum tono reli&o ; cum interirm adhibita, hoc du cafu, crebriora laxantia, tanto. cercius robur. ventricu- Ji, cum opere digeftionis, irreparabili damno .deítruune L. 11 lii 2 atque " . 3 » — Ü , j| ! zs - &S ow ! * PN cw dh P ad 2431 2ud ; : ; ' 2 2 4 $ j ? i -. FART LX 7v. a (" CXXFI m. x tk e* (x AA d z| 1 E Y , ] : | 36 j b: Obfervati eim ; - s i M l -—& / A - wi Vibia ricche pei En AN ja y v^ e í T » i1 Hai ^ din dius m ^ 3 t ; : LORBETSC acque pervéredac; — Nihilo minus abufus aod tollit ufum, & nanét fua laus potui áquofo fontibusque fotetiis; imma. jaxaritibus ipfis, dummodo füba&o & circuiifpedo judicio . ^, Bhinis ditiganqutz . 7c CU SMS TOC TORTE IRIS E Nf 2. Greiza Brfordum mit 000 000001. PRU mr Pici cir s ms P. i v - " i (e | B CIA wien ees ar a la duh ATE cL AUR WIS gd e AED A (110 7 7 998SERFATIO. CXXVI, : , ] : ; À * B j| 5 "ey « E 4 ] N e^, ^ n T 1 é 4 p «f$, é, n AN 1 ij "i2 : * M s m Pr )W ^ be AY o PA AU ACCAOIEEECI INE ICE É LATIS Mtr AT v Dr D. JOH. JACOB. TREYLING, m m Bh og "nr E Priioow aru Vagina entero - morplia per anui excreta " T mina raftica villiciin predio, clericis in corumune vi« ventibus Ingolftadii propfio, uxof. 6o; circitef annos - intefpolacis doloribus colicis, fpasmiis flatulentis; alviqué | , conftipationibüs molefítata ; hoc tánderri aririo 1738.:adini- | tiurh Novémbris álvüm exoneratura fenfic fx pius éxcra mos fioculumi cráffam quamdarir fubftáritiani prominere, quami; - quia procidentiam effe rii fufpicabatur, icérato repofuir, && 'b difficultatern dejiciendi a balneatoré ruráli proximo tef. &lyfterem ádmifit, quo fa&um, ut illud pratérpatníale reiris branaceum longius excidensin confpe&tum venerit, Maritus . tei novitate territus 4. d: m. ex urbe no(tra JoainemBaurang v'éüerát ; exctetami videt vaginam excrementis türgidarir if — vas fuppofitum excrerdm , inceftinumi colon er aifereférens; - & a fecibus alvinis repurgarám ; inflatamque ulnam uoatii - cum dimidia Bavaricáfeu digitos Patiinos 9. longami; egrá Aihiloriinus d corminibus priftinisliberata, & in hunc usqué . diem quo hac fcribo, fuperftice:/— Vaginam hancad me dé: Jaram mox microscopii fcrutinio nuric.ficcárn; nünc aqud- einollitam fubjeci, fed; quamvis figuram inte(lini coli curii - | | | ^ D ) 5 we Vagina entero-morpba per anum excreta.. 437. . valvulis conniventibus adaquarer, nullus ramen potui, auc - Vafa fanguifera, aut fibrarutm traQus detegere; niliil enim . aliud, quam fiinplex lamina. valde tenuis, & homogenee -. velut fübftantie, fimillima illi, quz ex Ichtiocolla in gluten -— fefoluta, & fupra wv armor politum, aut tabulam vitream ex- -tenía, & arcfa&ta oritur, apparebat, |. pn cames c^ BERONOQO: i À agnus mihi erit Apollo, qui hujus concreti p, mn. orí-- &M B ginem, genefin, materiam , & excernendi modum, TL57. & occafionem ita in apricum deduxerit, ut intelle- 7 Qus fciendi avidus ex toro fatiari queat. Id faltem, fi quid - falvis melius fentientium judiciis divinare licet, mihi veri- fimillimum videtur, materiam illius aliud non effe, quam mucüum inteftinalem , acido - auftero in hac &gra pradormi-- . nanté plus folico coa&tum, qui tunice villofz adhzrens fuc- . eeffive totum coli canalem ab intra inveftiens, & ob intem-- periem calido-ficcam , motumque periftalticum heberatum inagis infpiffatus integram vaginam efformavit : qua dein eccafione motüs fpaitico - torminofi ingravefcentis quoad . unam illius excremitareim ab iriceftino àvulía, pederentim fui ' €extcetionem maolita eft; non fine manife(to fuperum favo- te adminiculante, quem mifercula, cum atrociffimis deji- li conaubus colin&ata, ardentiffimis precibus, & voris ciend .&d abigendum hunc infenfiffimum hoftem fibi conciliaflz, firmiter perfuafa eft. | Parallelum huic exemplum eft, quod "^ Kequitür, & pertenue. meum ingenium haud modi- sboeü ess €ebhicusquefarigavit,...— .ti di w^ Tar SUE ecc 639 M v1 1 Y. : « 4 j z Gy OR " 4 T E Mex To » » j hu 2, de ? MAE A & x: s T » , AM vi 34 ; € X à T NET « M ^ ) " "4? | 499 : * * Í ; B o ut Po wg s 2 EP "A w^ v ^ x iq ge Ns - $ ty AT ] X ds X i : D y. / ^ "i f ellids e E * RM : s ANT v i ? N » s à i - A iem T T 4 z : i PN $ 1 : T un £Uh "- 5o IN De cannulis cartilagineo - formibus per . i —. alvum excretis. aet M V dg $ 5. 9 perfpicacioribus aliter doceri, non recufo. Interim rarum - quidem hunc cafum, non ramen inauditum arbitror, cutm | huic valde genuinum recenfear Fernelius Patholog. Lib. VE. cap. 9, de Legato Caroli V, Imp. qui poft enormes dolos - res in abdomine tandem toto fexennio adhibitis clyfteribus, | aliisque emollientibus 4urzm, ac firmum quippiam , medio du- etu pertufum pedis longitudine excrevit, cr inteflini portionem . effe credidit, usque dum continuatis clyfteribus, rurfusque «xcreta fimili materia priftine valetudini refticucus fuerit, S l cH .. Olfervatio CXXVIIL & CXXIX..— 439 s OBSER/ATIO CX XF1ll. ^ DnD , JOH. JACOB. TREYLING. Burimorum calculorum congeries in veli : ca urinaria. : ^rater "Jaieus Soc. JESU, 24. annorum ab. aliquot annis s acheficus pluribusque pifi majoris magnitudine cal- culis cum urina excretis , candem doloribus indies in ioitien fon adau&is, accedente penitiffima lorii rerentione, lethargicus ultimum diem obíüt. Inciía poft mortem ve- fica; mox apparuit globus | fubítanti& velut gypíez, friabilis,. &: quoad colorem terram tripolitanánam mentiens, pon- dris unciarum IX, cum fcrupulis quatuor, qui dein in cal. guo majores. ododecim, & viginti quatuor minores di- ffi. Pauca, que fimul inerat, urina aguam calcariam ur Bes referebat. | | : Wobei - OBSERVA TIO CXXiX.- : --Dn. D. JOH. JACOB. TREYLING. . Calu us in rene finiftro, & plucesalii in E din dw veficula fcllca. | Y UA Map ante didtz inclytz. focietatis. Reventidàl & Eam. Creed tnr S ia NN, jam feniculus, & valetudina- Ex rius tandem ob lapfum exequo demortuus, & quia a | longo tempore in regione lienis dolorem obtufum & gra- vacivum. fenfiffet, poft mortem cultro anatomico fubjectus, mirum foro medico prebuir fpe&taculum, — rmo enim in rene fini(tro calculus 5ig. ponderans & quoad eolorem, & $ uram radicem zingiberis exadic referens, düriffimz fub- | NEA - Ttencie T "1 E ". fuiffec manfüeriflimus, cui nulla (uti in prover bio lo quimur) ftris ecce reni innatus ze in ventus, yas gute vit rat bilis, & eapropter de veficulz fellez ondjcig&eiagon. rendi curiofiias incefferit, hec omnino rurgidam fe rand quidem. fluida: bile, fed globo calcnlofo 3i. ponde gepre(entabat , qui globus extra&tus in fexaginra minores calculos obfcure flavos, friabiles, fingulos Dn con &. 3j — sduenies difreffit, 5 OBSERFATIO- CXXX,- kx ce D. JOH. JACOB. TREYLINC -Serorum. immaniter auctum irhofo. gdopen ,. fro. phulofam.. . istogo ina eo dry : — V Phiici Mars eft, jFicitildor [cu iV nere éonjungitur, & in propria favic vifcera. ; E Enexe - emplum! Gregorius Bergmayr militiz Bavarice eques. ^ . $6. annorum niroque fub planera ftrenue militans in gon- ? | morrhzaachirurgo caftrenfi amerhodice tra&iatus, penem ule. «ere peffimo corruptum ip(iusmec cultro ufuali ad pubem | usque przcidit, obviisque proximis emplaftris vulnus c: - 3: folidavic, ita ut flipendia milicaria icerum mereri, Sc uri- — nam libere, etiam cum faltu, mittere potuetit. Contigit | aucem , ut quondam latiorem foffam equi affultu fupera- * turus, fcrotum ad ephippii nodum illidendo- graviter coi O4 tunderet, ex quo id pedetentim preter enormes dolores ine - figniter intumefcere, inflammari, tandemque ob inepram.- tum barbiconforum, tum anicu'arum cra&ationem ad plus. quam; duorum. pugaorum -craffiticiem adeuctum ( vid, fie — gura Tab. VL.) fcirthefcere,& falvo licet cutis: colore imvàc — rias plicis hinc. inde: profundioribus. diftindas fcrophulas] i NE sir £ot fieatomam. "— maceria poft fectionem: asc p n" ! - d:serotumimmauiter auium fcirrbofo fcrophulofum. A Ax paruit) abire, & indurefcere ceepit. lle tandem doloris impariens, & imminentem cancrum haud temere me- tuens, operatorem circulantem fortuito convenit, & ab eo, €um aliis remediis actum non male crederet , excirpatio- nem fcroti follicica, Hic re infpe&a , hujusque novitate 'aconitus, nec aufus rem periculo plenam aggredi, illum ad me ablegat, quid fentirem, exploraturus. Infpexi mifercu- dum, &, cum ceteroquin vegerus, atbleticus, & cordatus effec, ultroque fub fpe vitz deinceps commodioris, aut mor- tis hac vita mifera jucundioris, fedioni fe fubmittere non horruiffer, omnino fuafi hanc aphazrefin cum ea operatori ransmiffa inftru&ione, ut omnium primo incifionem pro- pe futuram per medium fcroti perpendicularem faceret, vexperurus , que tefticulorum, qui adverti non pote- rant, eflec conditio , cunc tocum tumorem filo ligarec, & xaure refcinderet, — FaQtum id feliciter, intactis ad inguina etrufis, & naturalirer conftitutis cefticulis, quos, cum poft triduum ad illum locum quadrihorio hinc diftin&dtum, in quo degebat patiens, nego ciorum caufa delatus, nudos con- [pexiffem, jufsi operatorem, ucligatis vafis fpermaticis utrum- que urpore jam dementulato, & propagationi inepto fuper- fluum, curationi aucem morem, &gangrene periculum mi- 7nediante cannula infundibuli formi ficut antea libere red- dentem, fpecdiandum prafentare potuerir, mui X35 » 4E ene ampueato relictum.- d ] t Rb dy i" Kus PF ck REXIAUDPILARISA » — y^ K. k 1 (OR CER "e p ) : à 1 Yu . Olfroto C CXXXI LL Dn. D. ). JOH. JACOB. TREVI " ING. »- | | Laci it marrimis püellulz vix natz, & qua 3j | vix trimula menftruata fuit, Q abhinc luüris i in publica diputatione idioi d inter alià, etiam hoc parergon. ventilanduni typis expos fui i Filiam éx Patre fuo concipere poffe. falva utriusque can [iiéntia , principiis, e exemplis Medico - phylicis demonflra- i ri-potefl, non ddver[ante Théologid mor ali. Qua fententia, v e lut inaudita falfa & fcandalofa. haud paucos rei. infcios, & prs primis Facultatis Theologicz Patres adeo offendit, ut | parum ab-. fuerit, quin eam expungere fuiffem coa&tus, nifi ; quod fub myfterium & enigma explicatius enodaffemi j iridubitatur ett, filiolam recens natarmi, quae. CV. Differtatia. Crufii Col: niz Agripp. edit, 1717. ) tertio nativitatis die aliam digiti annu- laris longitudine vix majorem filiolam una cuni vita fub enormi ' vagitu exclufit , aliuinde concipere non potuiffe , quami ( lice ef fine inceftus crimine ) a patre füo , cujus folito efficacior fpir tus prolificus non. illud tantum fliole matris ovulum ; fed neptule ovulum , in ováriolo matris filiole inclufüni , & prati natur ordinem praecox foecundavit ; & i in a&uni. evolutionig deduxit i quod & in aliis animantibus , plantísque. non rarg contigiffe, pleni loquuntur codices V. Malpighius, Borellus ,. Bartholinus, . Kircherus, & noftre ephemerides ; ; uti & lac du cabinet ad annum 1712. &c, ubi de. pluribus hujusmodi pre. cocibus Sptsiggationibun ( inb Eoptio fit venia verbo ) lege 7 datur, - à | adi ..At non minus inter cafus rariores locum meretur iic mammis neonatorum tum mafculorürmi ( qualia exempla vid, in Cardani lib. 12. de fübtilitat, & in Ephemeridibus N, (G3) tum famellarum (vid. "A Camerarius. de illuftr. Medic, exem- P. aci n manals puellule vix "nata , €5c. 445 plis. "Jtem Ephemeríd. N, 4. N, C. Dec. L ann. VIII. obferv. 86. D. II. - ann. X. obf. 144. ) deprehenfum, quibus merito annumerandum wenic fequens exemplum. — . . . - . Virgo nobiliffima Officialis bellici non invenufta filia annum unc agens 20. affirmante illius matre , honeftiffima, & fidei 'haud füblefte matrona, vix nata e mammulis ad ovi anferini di- midiati magnitudinem turgídis, & leviter compreffis copiofum lac profudit, imo quafi per faltum ejaculavit, hoc fonte la&ife- -ro ad plures dies continuato, Neque hocíolum, — Hec ipía Wirguncula annum tertium vix egreffa catameniorum non indi- «cium modo, fed pro ratione fübje&ti proportionarum experta eft ftillicidium , ftupente illius loci ( Lucimburgi, ubitune cum pa- entibus degebat) :Medico - Ordinario haud incelebri, qui in- icuriz infantis fridioni, aut alii cuidam violentiz externz hanc haemorrhagiam adfcribere non dubitavit, usque dum & altero, & tertio & fequentibus menfibus ad r4, etatis annum ordinate 'hiemorrhufàm deprehendiffet, Poft inducias dein hujus tributi Tunaris biennales legitime , fed valde temperanter recurrerunt gmenfirrua. Quo autem przecocior in hoc fübje&o fuit & ladtis, ad menfium proventus, eo fegnior, & difficilior fuit natura in «expellendis variolis, quibuscum hoc vigefimo statis anno, me | itrim illarum dirigente, fatis laboriofe, at felici tandem evcntu i&abatur, nunc optime valens. os ^. "OBSERFATIO CXXXI ——- — Da D.JOH. JACOB. TREYLING. . - v qn desc idee Quart; coi oc iu T " 'atrona nobilis-N, N, P. P. uxor honeftiffi ima fecunda, plu- M -rium prolium parens, 42. circiter etatis anno fucceffi. — ^*^ owam abdominis infra umbilicum perfentifeit intume- ffcentiam equaliter extenfam , bene ceteroquin quoad actiones T1 E Kkk: 2 vit- * Ókfroatio € C x " Xl f. ur eria sit - eem (e habens, & rite- "ad DRE hes m nftri Gravidam muliereulo cum: Medico ordinario ad menfem 1 | ftum & 6tuni füfpicabantur. ^ Verüm nullo tunc fübfecuto: fo fibili fetus motu ; nulloque alio Hydropis figno priefente , »fufpi- | €io de mola in ütero' latente. füboritur, Nihilominus füb hac. incertirudine cempus: partus; imo ettam, quia 2 2: catameniorumy | émanfione, quz plus minus, licet erratice àdhuc dum fluxe- | rant, düódecimus exfpédtatus menfis ,- iacrefcente indies: abdo-. fnine , fme alio notabili ( fi pondus abdominis aggravans exci. | pias). faüitatis incommodo. — Tandem ab or dinario adornatur nefcio quw, curatio; & D, Patiens: ad Balneuüt minerale. able« gatur : fed fncaffumy omnia, Exa&o intér hxc biennio quodam | die inópinatim: commotione febrili cum repentino virium: óm-. nium lapfu, &cardente: circá inguina dolore intrinfecor corripi-- tur. Medico ordinario tune egrotante illo: adhuc 3 vefpéti áccerfitus;, febrem hane effe inflammatoriam haud invanum Pud catus & de iis, quz 'przcefferant, antea jam privatim edoc peflima queque ominans, üf fine nora atiime faluti D, Patiens €onfuleret, urgeo , & quidem: opportune ; omnibus enim ad viam oternitatis rite difpofitis circa meridiem. alterius dieiaccez dentibus convulfivis motibus pie in Domino abdormiit. dmpes- íratà a Domino Márito facultate in prefentia utriusque D.D.. Phyfici pretidiarii , ,«& Civici ; : numerófzeque Áuditorum: .Medi. - ) tine corong abdomen aperiri jubeo : & en ! !- remotis ir i fnentis cum péritonzó nulla in córifpectum prodeunt intefinay - u ei 271419 , éccultata bimirum fub aimpliffu mo fàcco hydrophoro ; pulv na: tis in morem vifceribus a fterno ad. pubem usque inci : qui facci fitus probabiliter ob corpus refupinum : talis erat, ers tiquam in ere&o ,. in quo tumor ad pubem , Hnguina, & ilig füagis dependebar. Ampliato igitur pér fe&ionem intégumei tórüm hiatu, totus faccus fponte fua loco- motus, & por fuo extta abdorhieti prolapfus,. fuptusque, adftante chirui 2 fummo ad imum usqüe comamaculato | j T fex menfutas | civiles - | o GXXXIIT. nione offi. caccygis cori ate XA - eiviles id ei, 1$. libras feri e flavo albefcentis effudit. | inda. * gans in radicem feu. petiolum: pregrandis hujus. ( ut ita com? pel- . lem) cucurbite lagenari&, hoc tenue, velut ligamentum. uteri dextro. lateri fine ullis. aut óvarii, aut tub« Fallopianz ,. aleve 'vefpertilionis vefligiis. relidtis adnatum. deprehendi, : . Apertus . Bine per longitudinem faccus veríus- radicem admodum gangra- nofus fex diveríe: magaitudinis , maximam nempe ovum galli- faceum minimam vero baccam- lauri- adzquantes: veliculas li- quore. partim. e bruno llavefcente , partim perlato fubpellucido;. qualis -Humor oculi vítreus: . omnino' tutgidas exhibuit; quaan Bydatides, an ovula gquali fato diftenta fuerint , fphynx oedi-- . po ; mihi tameh pofterius probabilius videtur. Vifétta reliqua fiie. alicujus flatus preternaturalis indicio fe liabebant : imo & ad iniftrum. uteri latus: "Tuba Fallópiana cum ala vefpertilionis: ^ & ovario, dngne hoc tria ovula- manifcfte FEE Dues | enr i | OBSERFATIO b oe dic Él - Da. D; JO. JACOB. TREYLING. E emella miediantibus oflibus coccyeis fi í ibi — ^ ' 'j$nvicemi connata, : ni 2] jnnuméros éémellos , , quós iz utero (i^i adinvicem con- ! fatos aberrans natura hucusque iri lucem protraxit, vixalii, , qui. faciliori disrefi féparari potuiffent, inveüti funt ,, quam - lz gémelle, qüx anào 1760. in pago quodani carnioliz Vag x «ch 4 "Y gloch , Sefmánis. Setiiborff , homine , vivae in auras UU Em | 5. " Ha Viénaar delatse ab áudacufo chirurgia cóntrá ViEdegR foni mórüm, haud vanis ex rationibus fectiónem füadentium; AT iffenfuti applicato cauftico médicaménto, quo! — a UA "rini d SH € is Aperta illaruni córpoléahs quoad omnes partes fe. Kkk 3 cun- - AAG ^ ncs ^s iferouin CXXXIP,. X y Mis be cundum E nU conftituta , £ & perfecta: dii ritbwnt t] , excel - utriusque. offibus coccygis, qux in extremitatibus üis fibiins - vicem connata vnum quafi officulum conftituebant, ita utre&a .Ambarum inteftinula in ano unum folummodo monaculum ef formarint, atque ideo per fe&ionem facillima , minoreque fal- i tem cum vitz perieulo divifio fieri potuifícr. : MENECOomÜ E .. OBSERE 4110 CXXXIV, — Dn. D, JOH, JACOB. TREYLING. . i Tartus veficularis ^... 3 ; di anno 170j. Viennz :praxin :Medicam exercerem 2 at 47 4 Mart. a..c. me fpe&tante ad domum fundationis , qua fundatore Dn. Pillot, :'Cefàris quondam Archiatro, now v men habet, afferebatur .moles :veficularis duorum pugnorum . | maguitudine recens a:muiliere : quinto. circiter menfe, ti ctedi- E , dit, pregnante, .exclufa , que in conglobatione-millenarum . veficularum diverfi magnitudinis (.quarum majores uvg.acinos;- minim pifa ordinaria.:non excedébant) iniformam botri fingu- J lis radiculis feu vafculis nutritiis fibi invicem coadunatarum, & . humore ferofo - limpido fubflavo , .& gelatinofo turgentiur T una 'eum aliquot fruítillis carnofo - fanguineis molz formibu i confiftebant. "Váh inacceffa Naturz penetralia !. Illi profedo, : qui illimitatam , & vix non creativam , ex informi materia | quemcunque. organismum effotmandi energiam . anims rationa audacter attribuunt, aut ;potius :affingunt , me :exfibilare E verebuntur ,. (i dixero, hanc , & fimiles: fipius obfervatas, &ia . noftris quoque "Ephemeridibus hinc inde recenfitas monftrofo-- veficulares foeturas aliud non fuiffe, ni(i .ovulorum. ovula, | e xitus prolifici miro, prodigo, fimultaneo, & prematuro ener 4 gie Anger a&tuata , ELM fcd ob prepetem dopepbunt lan. . | Partus vefic cularis. iif 447 eds ympliz: n nutritiz affluxum deftru&tis ideatorumy organorum fudimentis in hydatides efformata ; in qua opinione me confir- füat. exemplum ab artificiali multiplicatione frumenti defümp- £um ; conftat enim ( tefte Duc de Vallemont Ia multiplication - du bled) hujus frumenti grana arte magis, quan confüeto na- tür robore nrultiplicata , flerilis , & ulteriori profeminationi nm | prorfus "effe inepta, clariffimo argumento, omnes. ideas femi- . pales in graui niatris germinibus reconditas, &.in annos plures - degeneratione ad generationem füffedturas, atque fucceffive evol- vendas. : fpiritaofo - ,nitrofo-- eclrereo attis menftruo , fcu fer- mento uno velut impetu przcociter vivificatas , extricatas » ., & in actum (ecundum effe eductas, | Huc fervit praecox illa ar- " borum. pullulatio , & fructifcatio , quam ante paucos annos clar. Dn; D. Agricola erudito , &. dendrophilo orbi expofüit ; GE pri iri enim docuit. tales arbores Artis naturg fimie ma- üfterio eo quidem. perdu&as fuiffe, ut pramaturz grandefce- , seit florerent , & fructus prepingues ferrent , fed pramatu. ' fe quoque mox altero aut tertio anno flerilefeerent , & paulo poft exiguo hortulani folatio demorerentur. Quo etiam faciunt, ' qug paulo: ante. pro. pergis ad. gbferyaniauem. CXXXI pag. 442. annotavi.. der s Hec tamen. opinio mea cui, px diiedeiic. minus s placet, liüi, fi iri re fac intricata clariorem attulerit explicationem, n | béns herbam porrigere rion detredabo. i» cud Nreem. Gleis mutil [e MPNT W EL ji 3 o 5 SERFA 710 CXXXV. JO. GEORG. HASEN "Autacaía maturz d ida, ren € desti" | ántotum confumtus. us NO au ^x Naturg. errantis culpa. nonnunquam. sitit d la ,tenem, nonnuuquam etiam tres in corpore'humano *—7 repertos fuiffe, docent diverfa: obfervationes; con- fumtionem autem renis , utplurimum dextri vitz innoxiam, efcribunt Epbemerid, Nat. Curios, & quidem Dec. zr. Ann. 1. Obf. 6a, pag. 141. bi ren dexter confürm«cus notatur, & lo- €o illius maffa quzdam foctidiffima , viginti. duarum: uncia- Tum pondere, pure tota impleta; & quam pluritnis mer 'branis provido confilio a Natura formatis , Coittutevl a . Sic quoque Dec. TH. Aus, IP. "Obf. 73. pag. refertur,.renem : dexcrum ex tenaciffi imarum membranarum. tegmine evolu-- tum , omni FEMESMATRE deftitutum, in: pus , butyri ad iu- ftar fciffile ; membrana .nuda .obtc&um , abii(fe; pariter. etiam 4n, [74 m P Obf. 143.p4g. 297. fruftum renis, digie.- ti minoris inftar, cum urina fub vehementiffimis doloribus excretum fuiffe, indicatur, ficuti candem Ces. 7/1I. "Obf. 22. pag. 285.ren. dexter attophia correptus, .Ob cavitatem in» ternam magnam burfam vacuam reprafentans, fi(titur.. Re- 1 nemautem dextrum ,penitus.cum involuctis, parench: : te , vafisque emulgentibus.confumtum &: fub puris &icho- ris forma per ulcus externum, reli&o i interius callo, excre- - tum ,, fequens Cafus docebit. j Alluftriffüma quedam fosmina , quiaquagefimo fecu d 4o etatis anno beate! demortua, 15. annis ance obitum. hc 'boravitin dextra lumbari. regione apoftemate, usque ad ru-- pem. "m integumenta communia gxterius verfus. fadame : diu. LI E Mutocrat!a nAtur e miranda, ren | desiter ton[toc, 4 49 D — - diu & atrociffime dolente, fluxuque purulento ultra annum - durante, quod denique adco firmiter (ine artis minifterio ; . €oaluit , ut ne minimum ichoris exfudaric, multo minus / &grotans ullum dolorificum fenfum illa regione amplius j perceperit; e contrario mox fluxus menfítruus degencrabat in d«a£ís, molimina hemorrhoidalia jungebantur cum - fluxu cruento inordinato, fucceffive fuborto ftatu corpo- tris cachietlico, accedentibus una conatibus vomitoriis matu- l virium & carnis, iaMürdeii: infimul pedum tumore, id eria & abdomen usque, nec non eodem fe in brachium extrum denique extendente; fub quibus periculofis fym- »tomatibus afthma precipue no&Gurnum indies auctum, cor- por & motus fuccuflatorio - convulfivi capitis , hemorr- hagia. narium. cruento - ferofa prafagium triftiffimum mor- fis roximz edebant, eaque etiam. proh ! dolor, poft pre- ; effas leviores 8 boeuoreceodob corporis convulfiones ci- to fuit matutino rerppore fequuta. — — . Sub anatomica dein feGione, gratiofe mihi conceffa , cquentia inprimis obfervabantur notabilia : m L Cor fumme validum , inftar cordis viri i robuftilfimi, ihil prorfus praternaturale monítrabar ; i in pericardio ve- ra major , quam quidem alias occurrere folet, aqua quan, | 1 1as deprehendebatur. ^. JL Cavum pe&oris dektbumy ultra. ipo dm. duas in fe '&ontinebat feri acrioris, tas digirarum cito corrugan- ^om Pulmones eóllapfi.; pituicá tenaci pleni, albi , vas | ique eorum (anguine atro infarcta, - - IV. Ventrriculi fundus unacum inteftino dA & iejür no, nec non parte perirongi , firmiffime reni finiftro adnexi, erac inflammatus , integerque inceftinorum canalis e. P TN ut vix infantis imteftinagquarit, | — C4 P, M.F, PF. L11 ^r tien -— -* 4jo — Olfervatio CXXXP, "V. Lien quoad integram fubftantiam marcidus &cor« o MEN E UI ADMIN MAC E .- -. Vi, Hepar debitam magnitudinem adeo fuperabat , ue M iion folum verfus bypochondrium fini(trum. usque ad lie- tet curri exarernitace lobi adnexum fuetit , immo quoad ré« m cavam cumi iriceftirnio cóeco ar&iffime coalüerat, vixque o je — éultri atatormici , leviffima etiam rnanu adhibiti, (ine la- fione liujus vel illius partis feparari potuerit, gibbofa, vef Convexá, ejusdem parte hinc illiac fimul fáittliofa ad pá« fente. : | Er ra "eT. 3, MN E P, : D, Rer dexter ; adhibita orrni diligeriria & evoluti$ E ómnibus pártibus , alia$ curii eodemi connexis, nonerat iris — venieüdus ; fed potius ejus loco fubftantia albacallofa,ulcés | fi olii preferiti excerrio lumbari oppofita, fummetenax & — Quáfi tendiriofa ; curii lobo liépatis, intégümentis externis & 4 inteftino cócco firmiffime conriexa confpiciebatur , ut adeg nefigáurn quidem prafentis quondami renis, fi eallofarm illam | pottionem & ejüsderti coliefionetri cum partibus didis af« &iffimari excipias, deprehendi potuerit. — — - VIil- Reliqua partes conteurz tacioné firus & confli- tütionis optime fe habuerunr. Ín caput ipfum, reliquas- | Que partés pariter inquirere, neque temporis fatio, neque. - Snodéftia conceffere. Interim ex hacinfpe&inoe patet, quar tum poffit Natura óptima medicarrix i Quis enim Mec .corüm audebit lafioném vaforum emulgentium cürarté effufuim inde fanguinem temovere ? quis non horum le . nes pro abfolute lethalibus declarabit? & tamen natura | .gfum, üná cum integro rene, Ccoüfumtionem prormovits euraviti Los NOCH dS RN Profe&o, vetiffimumi eft 'proverbium ilfud : Medicus. eft Nacura minilter non magifter, Quod ergo & quantos - - j » - Doy Remedium altétans JHercuriale Plumerian, A45t s in dies Natura cffeus ftupendos, nifi Medici. qui- m adeo tumultuario ac temerarie medicamentis fuis pror- J- fus incongruis ejusdem duroxoxríav inverterent , ac. faluta- | res quoslibet | ipfius motus & intentiones. frivole negli- gerent. Multi equidem Medici arcanis inveftigandis jam -olim infüdare fueverunt, & adhuc folent, fed fruftra, j quia id unicum Medici eft arcanum cfficaciffimum , fi na» ^ ture vires, incendones & motus rite explorare , can- dem a debito tramite defle&entem, in rectam viam re- "ducere, & in hac confervare noverit, fique candem in - Nifceribus occultis operofa fueric, prudentem potius fpe- .. &atorem, quam pericnlofum & noxium attorem fe fc mon- 1 firaveris, | / OBSERFATIO CXXXVI Dn. D. JOAN, GEORG HASENEST. Irem alterans Mercuriale Plumme- -flanum, ceu fpecificum in ulceribus coccetheis, ; v? L4 aM eque cafibus ex humoribus impuris vi- | fcofotenacibus oriundis.- 2M LA- E Ju quidem Hluftris f Gentrofiiinus AI. annorum fan- W/ guineo cholerice conftitutionis, robuftus, Aulice & .* militari vitz dedicus, hincque dizta non adeo exacta ' utens, febre tertiana in caftris Rhenanis Anno 1735. inva- - debatur qua fopita accepit Menfe Novembris didi anni cx. (tula ichoroía ulcus depafcens profundutn, ichore flavo : madens, crucigeri maguitudine canchum oculi dextri inter- - num attingens & partem nafi occupans, cujus labia fub febris . recrudefcentis paroxysmo intumefada fpongiofa lividum & m femper induerunt colorem 5 Ulcus hoc ad "- LI12 angue EON NGA bali idend foin] foede, fed malam ver & nafum latius ferpfit, verrucam magnam. antea pra confurnfit , hinc inde circa illud puftulis infurgentib riis lentis magnitudine, que omnia usque ad finem. anu Anni 1736, fuerunt confolidata , cum internis tum extern medicamentis adhibitis, ica ut fanus ftationem. Rhenanat ks iterum frequentare potuerit, ibidem autem adco pravam quoad vium & a&rem adhibuit dictam, uc. ulcera in inte- - | gra facie, precipue in fronte ad floreni magnitudinem, i üs. que ad pericranium penetrantia, poft reditum. de. novo - füerint iníecuta, adeo, ut quilibet criftiffimum : eventum pre- fagierit , & morbum huncce abhorruerit ; biac imo juni fequentem curam ipft prefcripfi & quideni, 2A Ba 4 | denda, no&u bene tc&la foeo vel fornaci calido impon I,) Ut fingulis feptimanis utatur pilulis axantibus : [o Extr. panchymag, Cr. gr. viij, caftor,. gr. (. mag. jalapp. gr. iüj 5 dulc, rite parat. gr. ij. $5 deftill. L, Saífafr, | git, j. mifc, cum f. g. E. L. Saffafr. pilul, n. XV. de gar. der. fign. ariec: SDillen auf einmal, qua ante. cübicur cum quovis 3 vehiculo deglutiendz , & ftatirn fub incipiente earum Open —— juscotum: caliduny carnis bu ul. bibendo. ^ - IL) Deco gy fequens. dhibaisit, »e ad? d eu Saffaparill, chine aa. 2j. pimpinell. alb, liquir, aa. 28. raf, L, quajaci 2j. Cort. ejusd. fem. abis. ftell. cum. Cort, ? 2 $0. Incif. & contuf. gr. m. mifc, divid, in 5. part. «qual. . Dr. ad tocid, chart, fign. Geblità teinigenbe Species, di uibus dofis una cum menfuris tribus aque fervida infu 3 d m b. M da, & fequenti mane leoi carbonum igne, etiam bene (la, & ne oras olle füperet obfervando , tramdíü usqu confumacionem dimidiz partis coquenda frigefaQa co. da, in cella affervanda, & finguló. mane nec non hora qi ra pomeridiana j-6. VN 2l ena calide inftar Th eS EIUS - bi Tm d XA SN l m Ow n is "WE. eu cR E m. "b. "sa "E "Remedium alterans merculiale Plumnerian.&$c.. 45 i billandz, & quidem mane in led expecto fudore fine - fingulari vel coacto regimine. Refiduo in olla affandun- . tur de novo menfure tres aque communis additur pafful. - mín. mund. corcif. Mg. & coquuntur ura bene tecla ite» - rum ad confumtionem quarte partis, frigefadia colantur - & aífervantur pro deco&to ordinario ad fitim reftinguen-- - dam, de co non nimis frigide bibendo, & quia hoc de-- . coQum fecundarium non füfficiet ad fitim, fedandam, hinc ^ Hl.) Ordinavi g. C. C. C. rafp. 5IX. rad. fcorzon, faf- - faparill, lav. Corr. Citri , raf. L. lentifcin, fem. foenicul, ana - 3ij. Inci, & contuf. gr. m. mifc, divid. in 3. p. e, det. figa, Species 3lllfl Ordinarie- Zrand. , quarum una dofis cum Mij. aq, comm. tam diu coquenda, usque dum ad latitudi- nem digiti fuerit confumta, dein frigefata colanda & ad ufumincellaadfervanda. . — ^-^ ^ —— -, IV.) Jungebatur eriam cure feq. Tinfura, w, Eff | pimpinell. alb. 5ij. liquor anod min. H. 3j. Tinct. 5. acris 3ije - mic, dec. figa. Goeblütte/verfüffenüe Tindur &c. de qua ho« - ra Xma antemeridiana & hora quarta pomeridiana imimc- ; diate ante ufum deco&i calidi REL n PHpOUo H4 gido fümenda , fuperhaufto illo przcipue poftmcridiem » * EE . Ms PAN | V) Mittebantur mihi ex improvifo a Bibliopola Nori- md Sx que s. Y: A co fpecimina duo AGerum Edinburgenfium Medicorum, quz Illuftris & Excellenciffimus nofter Dn, D. WERLHOF- FIVS orbi litterato medico communicavit, ex quibus am- -babus manibus ftatim arripui commendatum ibidem. pi Ty & feqq. remedium alcerans ex mercurio & antimonio pa- fatum & quidem fequenti modo : s. Panacez Conerdin- !gian. in Fr. Hoff, Not. ad Porter, p. 561. defcripta p. iij. '$, dulce. fexies ( preter primam illam corrofivi cum viyo sionem pretermittendam ) fublimari, non preparati p. ij. Lt | CEUES4 s pana. r ES t DNE. ^ T d - 454 Olferoats CXXXVL- nf E panacee fuper marmore probe levigatz, y. du antea in ctaffiorem pulverem confra&us fenfim addatur, & una ex-- a&ec triturencur & ferventur, füb figoatura: Pulvis Mis lg ex hoc pulvere parabantur pilulz xy. pulv, mineral, 5j. gx m guajaci 3jj. gr, V, refin, ejusd. gr. XV. bal(. de Copaiva q. f. f. 1. a. pilul. ex 5j. n, xij. det, ad fcarul, pulv. fuccin, per- . fperf. fign. Geblüts ;veinigenbe 9Dillen, de quibus dida mane numero tres pro dofi ftacim fuperhaufto reri cis lido, & ante cubitum etiam totidem deglutiendz, - VL) Hzcce medicamenta in continua ferie pet 4. (el : puümanas continuabantur, obfervaco fequenti regimine: ak Air fcil, exteraus omni cura virandus & potins c pu tranfpirationi invigilandum, ^ Cibi acidi & fal, vi parati , pingues, porcini, fumo indurati, farinacei cum po« mis & íru&ibus horzis virandi, e contra carne vitulir gallinacea , oleribus viridibus, jusculis avenaceis, hor ctis, oryza &c, utendum. | Vini ufus penicus reponendus. Hisce internis fere folis, cum nil nifi lapidem pw mentofum Crollii cum aqua fclopetaria mixtum externe applicari curavi, divina favente gratia fpatio quatuor fepti- manarum in integrum fuit fine ullo infequence naufea v ; conatu vomitorio refticurus, & in horam hanc us athlés | : tice vixit, licet fub ipla cura aérem externum fub calo fg«-- reno non yitarit, omnibusque officiorum rebus img ^interim publice & fempiternz laudes funt danda Exc cela |? lentiffimo Dn, Do&ori WERLHOFFIO, qui res noftr id medicas cordi adeo diligenter habet, & nobis fpecimi hecce communicavit, Siquidem remedio ante c Plummeriano non unum fed plura inftitui feliciffima perimenta , precipue in malo I(chiadico contumaci , venerea, & in ulceribus antiquis pedem inferiorem ul quinquaginra numero obfidentibus, & — Tesi i " INEST 2» ^ " : A X wer. cd - . A oy : ; TOP NONE TIT TUTO ERU YR xi p p Ie» i-r Fd fra no DAP Eo art de E nd d Olfero. CXXXV LV aine uterine fub partu diffi. 4.5 5 - flillantibus cum magno dolore & pedis intumefcenria, quz - -emnia hoc remedio rmercuriali Plummeriano fecundum me- - thodum ante dictam in Dei gloriam correxi & in priftinum -. fanitatis ftatum vgrocante reítitui, ^00 OBSERFATIO CXXXFII "pn. D. JOH. GEORG. HASENEST. - Vaginz uterine fub partu difficili incifio. P^ —— mon periculofa fed utilis. | 7T xor Margaretha Jegeria in Rigiand Menfe Junii 1725. LU difficili jam 6. dies fub vehementi(fimis dolori- ** bus fruftra confumfit, tumore inftar capitis infantis maguo, carnofi & fplendentis coloris extra pudenda propen- dentes ideo chirurgus nofter ad efficia chirurgica cum me- - tropoleos tum provincie juratus, in embriulcia precipue à expertiffimus & dexterrimus Jobannes Leonbardus CR AME- - IKVS in fubfidium vocatus vidit caput infantis vagina utc- - sina penitus involutum , quafi di&um tumorem efformare,- . .€etero foetus jam mortui corpore adhuc in utero retento; — fupra medium tumoris parva fe offerebat rimula vix digi- : tum minimum admittens, ex qua aliqui crines capitis foe- | £us in confpectum veniebant. Sub his circumftancis chir- . urgus nofter cencabat vaginarn uterinam oleis appropriatis - - probe illitam recrudere & a capite liberare, fed fruftra, ira, - ut oleum & operam perdere ipfe veritus fuerit, domumque JRéfneare cogitarit; precibus puerpera sutem animatus in». -&ifionem parvam ex dicta rima perinzum verfus tentavit, - quo faGo, ultro ex altera füperiore parte rima vagina ul- terius ad duorum digitorum transverforum latitudinem i3 deo feliciter rupta , ut caput infantis in apricum venerit l totum, ipfeque feliciter extrahi potuerit una cum fecundi- mo c nis DE dS qe tS uat. Eodem EN es ME ld v € 4 "WU NSE ides A56. . Olffrvsio CXXXVIL ———— nis fine ulla puerperz virium proftrarione vel gravi hemor-- rhagia, hinc vagina uterina oleis iterum lita in locum debi- tum a chirurgo repofica antea vulherara, natura auxiliante iterum fapabatur ad votum, licet puerpera proxime poft operationem hanc chirurgicam febre rmiliari laborare ince-. .. perit, ab hac autem penitus refticuta iterum gravida facta . infanrem feliciter peperit, —— 1. (.Quoldo Noribergam mif... 00 000 00 d. 22, Julii 1738.) ders PUREITUUE NÉ $ OBSERFATIO CXXXFIIL i | . -Dn. D. ELUE FRIDERICI HEISTERL. AMEN AE De. : LCS $4 1 d Brachio per ignem deftru&o & peculiari il- ludamputando methodo. |^ ^ FA Helmfítadio lapidem falcem unicum diftat, notabilis - € & commemoratione digna brachii per ignem deftru&ti. hiftoria obrigit, qua occafione fingularis & plane nova am- - purandi methodus excogitata & adplicata fuit, Res ica fe- habuit: Mulier quzdam 4o. annos nata, animi deliquiis fz- pius obnoxia, fubito eodem corripitur adfectu d. 6. OQ. 1737. quum fola prope focum cum cibis parandis' & co- quendis occupata effet. — Tam infaufto fidere tunc conci-: dit, ut brachium dextrum in ignem illaberecur. Paulo poft - ex improvifo ad rrifte vifuque horrendum illud fpe&acu- - Jum adventantes , rniferam omni fenfu ac motu privatam & — quafi mortuam , ex flamma confeftim quidem ripiebant, fed priusquam aliquis acceffiffec, mufculi brachii jam a di- ids ad axillam fere usque ignis violentia deftru&ti-erane, T | . NMnà- | A nno 1757. menfe O&obr. Waldbecce, opido, quod | De brachio per ignem deflruonowa meth, imput. As l'uscon: magna portione cutis , thora-is lacus dextrum ob- velantis , ita uc nuda undique in brachio prominereuc of- fa. quemadmodum ex addita figura 1. e 2. Tab. FH, ali- | quo modo cognofci poteft. Políteaquam itaque «gra vellicationibus , clamoribus - adflantium, fpiritibus, aliisque remediis hunc in finem ad- - hibitis excitata effet, & ad fe rediiffer, balneator protinus accerficus unguentis & emplaítris, qua alias ad ambufta commendantur, lzfo brachio profpicicbat, Chirurgus Helm- - ftadio poftea vocatus idem omni cura & folertia agebat, ut. . brachium fervaret, fed dam hec omnia niinus fufficerent, - ultimus hic randem parenti & mihi triftis illius cafus hifto- riam retuli, noftrumque petiic cobfilium. Hoc facto ad s*gram cafumque rariflimum & noratu digniflimum viden- , dum cum chirurgo Weldebeccam, ipfe ime conculi, PIE Tqui E cimus erat ab hujus calamitaris initio, | ^ Deprehendi conditionem mali ita comparatam : Ma- | nus cum digitis, totus item cubitus & humerus, ad duos . . digitos crausverfos fub ejus capitulo ad os usque deftructa erant, vid, Fig. 1. ab 4, ad B. &* CC. hinc & inde offa prorfus iuda 'confpicicbancur, alibi vero mufculi vel potius tantum 'eliquize mufculorum adhuc harebant, (ed exufti , nigricaue pes," corrupti, aridi, inftar carnis fumo indurate, prorfus-. "que exfangues animadvertebancur. ; fcalpello etiam incifi,. mullum fundebant cruorem , omni motu & feníu privati -erant , ligamenta quoque quoad maximam partem iguis ve- . hementia corrupta, vix amplius ofla colligabant ; (vid. fig.1. que brachium a parte anteriori & fie, z. qua illud a parte 'ofteriori fiftit,) nullus motus, nulla arteria purtitio. ab 4,- dO. uc jv RÀ exhibet, magnam portionem euis. muízulos e&oralem, deltoídem, bicipirem, brachizum Cirio E "externum, eucullarem aliosque hzc loca occupantes, "m perm. Mmm -— 6 UNS PUN EIS POR AS doo cm de sU pU es ELA | "i03 Od MOD RR NES ( / ] 9» " e 2 458 usd 2 Olferottio CXXXFIH. vr dites tis, confumferat , ira uta Z, & D, CC. parces mufeulofz pror . fus denudate conípicerentut , qu& tàmenrecentes, ri bi a dz, acuriffime fentientes àc ad mirirnum conta&ura atro- — -citer doléntes animadvertebantut , eoque ipfo vitam adhue j jisinefle manifeftabant. Re iraque curiofius examinatá, | . partem ab 4, àd viciniam fere B, & D. prorfus. deftru&ai 3 cognovi, adeoque hic non nifi miferum, fed unicum ab ' ampurátione auxilium expeGandum effe judicavi, — —— — Interim tamen non leves circaipfam ampuracionem dif- cultates fe fe offerebant. Torculari enim hic locusnon erat, quia proxime fcre fub axilla amputatio inftitui debebat, & quia propter denudatam carnem, 8 CC D, acutiffime fen-- . busorbata erat. - iis : SUM . . Quam ob rem, quum amputario, propter caufas m do addu&tas, confueta hucusque methodo haud perfici , & tamen «gra fine hac non reftitui, aut a cumbu(íto , mole: - fto, & inutili hoc miferandi adfípeQus brachio libetari pó« terat, in confilium Chirurgus Helmítadieofis Z»ffuy & ego. — ftum trahente, quam hunc in finem ex armamenrario : chirurgico nobiscum communicavit 74. fig. 3. caro bri chii adhuc reliqua juxta caput offis humeri, inter os humées ri & arteriam brachialem perforetur , filoque trajedo in ine — teriori brachii parte, qua ///, D, fig. 1, indicatur , arteria —- — De bracbio ger ign. deffruo,nova methodo amput. 459 wna cum carne cruda & cute per ignem deftruda fortiter - nodo conftringatur , fi cuti ferc ficri folet, quando brachium "ex articulo humeri exícindicur ; poftea idoneo fcalpello i in- fra ligacuram carnem in circuli figuram , ut alias in ampu- tationibus horum artuum fieri folec, effe difcindendam, os .ferra, confuetg ratione. refecandum, ac denique deliga- tionem fimilem fere in modum, ut in cafu, ubi os hoc - €x articulo excifüm eft, effe inftituendam. Hoc itaque : confilio inftru&i. inftrumentisque & reliquis ad deligatio- hem neceffariis praeparatis , operatio hzc nova, & quan- . tum fcio, nondum peracta Tàione » fequentem in modum | admini trabatur, | ^^ Acus pradida magna, incurva, filum duplex robüRuHt h illudque. ceratum trahens, in loco brachii D, proximead os, . jn mea aliorumque Medicine & chirurgia ftudioforum, opem fimulneceffariam ferentium; prefentiaa chirurgo prz- | di&o 7 /ff» , dum quidam minifter brachium extenfum con- | tinebat, per carnem pertundebacur, & circa arteriam bra- €hialem circumducebatur, filoque deinceps arteria firmiter . conftringebatur. Hoc facto fcalpello paululum infra liga- turam | caro circumcirca ad osusque diffecabatur , & remo- | to per fcalpellum. perioftio , tandem admota ferra os ipfum |: hos ey j adeoque tota ampuratio hàc ratione quafi per compen: dium, fine ulla notabili fanguinis profufione, ad- | miniftrara eft. Torcular enim nec adhibitum nec neceffa- - e t | fuit , nec poft refe&ionem volfella , qua arteriz com- | prehendi alias & protrahi folent, opus erat nec ulterior va- rum, hac volfella protra&dorum, deligatio, nec ftyprica aedicamenta, nec ferra candentia in adtilidd vocabantur, E. trunco ftatim, uti alias moris , linteis carptis, etnpla- | ftris & fpleniis craffis profpiciebatur, quz omnia deinceps ifcia ia pralonga firmabantur, - "'Sinsiods negotium , nullo gravi vel inufitato (ym. M m In 2 ptonias à Y MÀ | promare D Rie digits itum, vui po»wens famica. ex voto füccedebat. — Vix octiduum ab op prarerlapfum erat, quum filum, quo arteria fuit « Ípon:e fua, fine ulla fanguinis profufione fecefferit, M camenta iaterma , non alia fere in ufum vocabantur, pr ilud ica vulgo didum Feniculum aquaticum , íeu -Equifé noftratibus Merbez aat. didum, & quoda r- in- neribus , ulceribus, & omnibus noxis Bi | in regionibus maxime laudatur. Ipfa paupertas egrotar tem ftriftam & tenuem obfervare « liatam imperal bac E facione poft decurfum aliquot hebdomadum vulnus ampliffimum A CCD. glutinatum & curátioad c du&a finem fui , fiquidem etiam parvus ille hum eus, qui remanfit, ita cum thorace coaluit , We nunc ullum ejus veftigium poffis animadverti, CP DOPO n $ Ra St "( ft OBSERPATIO Ox nde D- E ^st c Ke dmn. Phellandrio, , Perd equino; ,leu ? tico vulgo di&o. i UAI T | ' emieri afit: !fepiculn equitum , feu: aquatic p, cinis noftris di&z , infignem famam apud noftra a ràulto tempere obtinuit. & a vulgo i in onmib 5d dis ulceribus & quibuscunqt le. aliis | noxis gravi ufurpátur, atque propter ádmira ilem in iftiusm. ) perfanandis efficaciam, rniris celébrarür laudib ter füperiori atate. iü ipfam plantam cürioff: " deprehendi, quod non ad genus Feniculi, ub cuj proftat, percincat, fed inter Phellandria. (it referénd ejus sg fibrofa , elis era(fiffimus alcus, spen it 00 o Khan aetMib dot PRECOISP v. M ». E Xx . Tor -— " Wt PM, I N H " A D e ; E -—- | 2 (27 de phellaudrio feeniculo equimo dido, 46 I ; quod excedit, ftriatus, geniculatus, in medio cavus; & quidquid in peripheria-ejus fubftantiam conftituit, ex me- ris propemodum tubulis inanibus, caule transverfim difci . fo in confpedium prodcuntibus, gratumque fpc&aculum . przbentibus, conflarume(t, — — 4.1 Felis ampla, multum minutimque , latius tamea quart Feeniculi, divifa funt, —Fleres in umbella non magna exi- guoscandidos, pentapctalos gerit. Semina oblonga, ad Foe- . niculum colore & magnitudine fere accedentia, fed camen paulo majora, leviterque (triata profert j qua nec cum job, BAUHINO, nec cum BOERHAVIO parva dicere vellem; | Potius a partibus MORISONI & RIVINI ftare placet, qui re&te obfervarunt, hanc plantam inter umbelliferas paluftres | femen habere longius : fiquidem femina & 57 & Cicuze, & - Oenantbes hoc minora funt, Videntur isque. a prediáis AnGoribus tantum rudimenta horum feminum conf; pecta atque defcripta fuiffe, Tora planta, & cum primis femen, odorem fpirat fragranrern atque £alfamicum, 2nd .* — Gwfiu explorata, faporem exhibet acrem quidem pau- fülum & lingue papillas probe ferientem, minus camen nau- - feofum, fed gratum ac aromaticum. Utroque effedtu, fà- pore & odore, femen reliquas plante partes fuperat, | Cre- ferit in vicinia noftra copiofe multis irn locis, & f; peciatim .humidis & paluítribus. Floret Junio & Jufio. Semen ma- turat Auguíto, Ab inferioris Saxonie incolis Pferde - $aa?, ab aliis Germanis J affer - Fenchel, Feyer - Fenchel , Wilder- Fen. xl adpellatur. vid. 7». BAUHINUS zz Hjfj, plant. univ, lom. Ill, p, 1$3, Quidquid in hac planta obfervayvimus & mune indicavimus , manifeftat illam effe Pje/zndyiuos pri-- mum B OEH A VII 4x. plantar, ult. Hort. Lueduno- Batay, - quod DODON/EUS defcripfitin Hf/oria f'irpium p. f 91. d» "Jw. BAUHINUS n Hifferia plantarum univer/ali Tom, 1II, Ded. y en : EN WE M m m j | P ; pag. 183. ponens ejus, & mihi vider i iconem "ed )u RIVINVS Oper, botan, Fol, lil, d | x du Sapor atque odor aromaticus s& balfamicus hujus plans. d t*?, haud vanam fpem a priori jam" concipere jubent , A 1 faculratem ine(le balfamicam, vulnerariam, five: rraumatis — cam » partes folidas languidas, torpidas, inertes, ad motus. vegeriores ftimulandi , adeoque roborandi, nec non humos | 3 res cenaces , vifcidos, ad circuitus vitales per corpus peras - P gendos minus aptos, corrigendi , refolvendi, mobiliores - reddendi, Igitur quum fingularis fama, quam propter mie rabilem efficaciam , quam plurimis & a- longo rempore hig : locorum fadis experimentis, apud. vulgum. nacta eft y acte j dat, opere pretium mihi effe videtur, ut folertes medi db rentiores ad illam oculos advertranr, & in ejus virés faglicis j tius inquirant, In vulneribus, abfceffibus, ulceribus, adus . ris; aliisque. noxis externis curandis quam tr j 'om m mendarur, Datur drachma una aliquoties de die, vel pet fe & folum, vel faccharo remixta, acque fic cochleatim. il ]ud adfumunt, Hoc adfíeverare poífum, tam a Béresteng 4 quam a me, in vulneribus & ulceribus femen iftud, & cum n paurillo facchari remixtum , quamplurimis jam propinae - tum fui(fe , atque nos. .poft Hin: ufum nunquam pra: quendam cffcdtum, ; (licet a quibusdarn phellandrium c uis adfociecur, eisque valde adfine reputetur ,. adeoque. Ne: . neni fuüfpedum habeatur,) plerumque autem optatos diffe fucceffus. Interea camen dubii adhuc heremus, n illi huic potiffim mum remedio, vel aliis caufis, tribuendi . Quapropter, ut etiam ab aliis prudentibus medicis tentetur, & obfervationes, debita cautione aka. f lo adnotentur, exoptamus. —— .— ( Helmfladio Erfordiam. - d, 10, pont 77328) $5 T ) . A L Olfir. CXL, Paus gravecapitis efe. 463 Vulnus grave capitis, ab equo, retro calci. ^^ trante, puelle I4.. annor. inflictum, 26. de- . —. .mum die abfolute lethale. "^. ethalitatis vulnérum rationem non atempore infequu- - te mortis determinandarm, fed ab ipfius partis lz(e no-- —4 bilitare & vulneris conditione, aliarumque circum(tan- tiarum diligenti penficatione petendam effe, cum BOH- - NNIO reüe pronuntiant prudentiores in judiciis de ejus- modi rebus ferendis medici, probe edo&i , non femper ad Jethalitatem conftituendam fufficere mortis celeritatem, xiec àd eam tollendam cardicatem, ^ Vulnus cerebri fclope- rium feprima demum hebdomade abfolute lethale, pecu- liari differtatione erudite illuftravit celeberr. in Alma Wirte- bergenfi Do&. & Prof, Zbrab. 7741 ER , auno hujus feculi 22. . ^& Cum autem caufarum Patroni tantum non femperon "defenfionibus fuis illud urgeant argumentum : Vulneracum diem tercium, feptimum,, aur nonum fupervixifle , ideoque "vulnus ton poffe dici aP/olute leibale; opere hinc pretium "erit adnotare diligenter illa exempla, quz contrarium evin- - ere poffunt quam planiffime, quem in finem etiam fequen- xem obfervationem communicare non dubitavi, 3 . Puella 14. annorum, incole & textoris in prafcura "BSonnefeldenfi filia, juffu domini fui, molitoris , cujus infan- tis natu minimi curam agebat, obfervabat equum in pa-. fcua miffum, ne discurrens lzder ét agror um fructus, Cum dutem die 18, M3ji /737. improvide acceífi(Ier, uc equum «Mepelleret ex agro, ab equo retrorfum calcitrante graviter inerabacur in fronte. Contufionem hanc perpeíla, ipía | qui- a quidem pecie aea. per S quam. Fran rr | faciem , a fanguine & fordibus purgare conabatur, mox aus tem fequebaptur (ympcomata,. gravioris. lefionis. indicia, vomitus tiempe, & poít hunc coma fomnolentum, febris, - & ultimis demum diebus deliria & convulfiones. ^. Die 13, . Junii, ficque vigefimo fexro ab accepta plaga moriebatur, - ^ . Cadaver uc infpicerem & relationi adderem judicium, aa vulnus ex fua natura, an ex negligentia. chirurgi , poft diu- turniorem moram lethalem habuerit exitum, juffus fum, - Quid itaque repertum fit, nunc recenfebo : Externe fuper oculo finiftro vulnus fidei acute: fine notabili intumefcen- - tia, a nafi radice per cotum fupercilii tractum. tranfiens, &. eundem in duas partes equales quafi dividens, Vulnus. hoc, licet in medio vix cutem p«cnetraflet, in utrisque tae- men extremis altius admitcebac ftilum explofatorium, Nam prope oculi canthum internum ille progrediebatur usque - ad ipfam cerebri bujus tegumentorum snolliorem fabftan. tiam, io altero aurem, & quidem excerno termino per vul nusculum pifi majoris magnitudinem vix excedens, circa. - nexum apophyfium offis frontis & zygomacici afperitatem — quandam fenfibilem prodebat, Super orbitz dextri oculi | fuperiore parte eriam aderat vulnusculum dimidii digiti | magnitudine, ad radicem nafi deorfum vergens, quod: ve- ro non nifi prope canthum internum admitrebat fpecillum. . lentiforme, absque ullo depreflionis, auc aíperitaris fenfu, Kemotzs nunc a cranio- integumenti communibus , fiffura fma- - gna füper oculo finiftro jn folidiffima cranii regione deo y: rebat, quz inirium fümens cum fraQuris in plures mTino- - res partes, illo in loco, ubi afpceritatis fenfum. fpecillum - , manifeftaverat , iiediuma fis frontis tranfibat & unius di- giti altitudine fuper orbitam dextram rerminabatur. Alia | fiffura ab codem principio orta, deorfum per medium or- | bir finiftrz füperiorem limbum ad fucuram offis. frontis : 28 P 3 5 Eg Ó - RF'uluus grae ; ipit 26. die mortem inferens, A65 (2 Ce Is BREMEN. eiut OH NAME ls ROGO" URGREEHRNIESE NIE. «eum nafalibus & inde porro ad canthum internum oculi dextri i progrediebatur. -Offis frontis magna hzc pars quam utreque - fiffurze circumfcribebant, depreffa erat. —XCavitatis ipfius, quz -.- oculum recipit. finiftrum, offa tenuia fuperiora & lateralia, na- fo proxima , in uminutias fracta poterant eximi , interioribus cranii contentis nudis relictis, Nihil vero in hac ipfa parte | preter fugillationem pàlpebra fuperioris : vulneri | proximz, neque extravafatt fanguinis , neque fàniei in confpe&um venie- obat. In limibo fuperiore offeo -oculi dextri , preter jam recen- itas, dug adhuc adparebant fiffüure alie , utraque longitudi- . nis unius digiti , :parallela dimidii digiti diitantia verfus fron- tds medium adfcendentes , fed fine cranii intermedia parte de- -preffa. : E | "Removendum nunc erat: durum cibi tegmen NE aas E | offeum, quod cranium vocamus ,' ut aditus effet ad ferutandam | interiorem perpeffam lefionem. Hoc munimento füblato , ne- ue inter cranium duramque matrem , :neque inter hanc & piam, uu üperiore i in hac regione, quidquam aut cruoris, aut puris con« fpiciebatur, In ipfius quoque durz matris copiofis fanguiferis s s non aderant ftafeos fugillatoriz figna, nifi leviffima eo in ; . loco, quo futura fagittalis t terminatur ad coronalem. Piz ve- E matris vafa, alias exiliffima, cruore turgebant adeo , ut dia- ineter eorum dimidium linee, aut vigefimam quartam partem unius digiti multis in locis quaret, In ipfo cerebro nunc pro- . pius perluftrando fubftantia ejusdem cineritia, fcu corticalis, . copiofum numerum punc&tulorum minimorum, eleganter ruben- "tium, a transverfim diffe&is cultro anatomico "vatenilis minimis, E- fubftantia copiofi is , in trifli hoc cafu jucundum oculis "offerebat fpe&taculum. ' Interior, feu alba fübftantia nihil ale- "bat praternaturale Ubi corpore callofo diífecto ad interiora Jventum eft, in ventriculis cerebri anterioribus, & quidem fi- ftro , collusies puris cocti tanta quantitate reperiebatur, quan- | duo cochlearia capiunt , in dextro vero hujus, cochlear cir- 2 4 : | AM. Fal. FE. Nun citer porro irn "Mu baf einsdlera, intra utrasque EN | nu cranii majori tanta quantitas latitabat puris coGi, 'que« ex finiftro veurrieulbrom anteriorum ablata fuit, Praeter hanc ve- ^ fO circa nervos, tam opticos., UAM aculorum: motorios Es prorfus lefio obfervabatur: ^ "Rebus fic ftantibus, judicavi : iUuos hoc per fe, -mecéx | aliqua chirurgi culpa, licet etiam ferius. mors evenerit. idu " eyafitle ;*6 quidem irr geerts now imum kr pon ratio- » ibus : P m tur Mis ARI cum ipse eó: in itia Ri om bo. enisi nium craffiffimum & folidiflimum , quálet in limbo orbitarum ess Ende non potuit non fier? Ne i ca Cerebrt ipfius vehementiffiraa concufíio. | Acci "e mox. | n a. $ graviora fymptomata-«- v.g. Vomitus ,. coma Pu "i féiiudi: tandem, licet. ferius., deliria &. convulfiones..- . Qui porro: WES. nC 4 eseravilt & ir pus nunc coniverfi humoris, A Om fragmentorum offeorum fitus taliseracut neque ille Trepano eva cuari,neque heic artificiofa- manu potuerint eximi, Conf. Arab, Y ATERIDiffert.füb initio Hujus obfervàtionis laudata, pote ;.) Propter lwfam a&ionis pig matris &- fübftantiz corti- | calis conr) a ftagnante in illis fanguine ,. vafà fanguifera mis à a ma nimium diftendente. - Pondus addit. rationibus. modo x. eenfitis. t | 6.) Confenfus: Morte: Dado cdhera ts n vulnera intra nafüm & oculortim canthum: majorem. per. nium in cerebrum: penetrantia lethalia abfolute tage 'TE!'CHMEIERUS hlitut. Medic. legal. p. r6. quemadmo di edam ibidem AUR nam à contufiones- & vebenientes l "magis "ubi cranii fiffürz & deprefTio concurrunt, ) lethalia eva- , Bereadferit, CELSUS, ornatiflimus ex antiquis Medicis, Au- l^ "Etor, fervari mon poffe, fcribit, eui bafis cerebri percuf/a eff. Aliud vulnus capitis lerhale, gladio fa&nm , «gro tamen per /. integrum meníem in vivis füperítite manente , producit Cele- | oberr. 2dicb. ALBERTI ip. -urtsprudent. Medic, Tom. T. Part. 2. (314. Neque a vita ad fextum füpra vigefimum diem, & ita . ad quartam íeptimanam fere protrada, valet argumentum, Prudentiífime enim doQiff. BOHNII iz Fulner. lethal. examine puse ,non femper mox ab initio füb ictus momento , fed 7 aliquando tardius vim fuam lethiferam exerit capitis contu- - "ia, poflquam nempe fanguis putrefbit & hoc modo (pini "^ Suum animalium difpenfationem turbat, ,, experientia.edoctus ' 4licit. | | . .. illud mirum potius videri poffet, qua ratione poft tantam - cerebri concuífionem cum tanta lzfione cranii , per 20. adhue . €lies compos mentis manferit egra.. Sed neque hoc quoque in. confuetum plane eft, & differt pro loco , quem extravafatus umor occupat. Itaque Seb/ecbzerus apud. 442424 ANWIUM £u -- "Medicina Critica Caf; X, p.m. 81, certum putat : Poftremis ep;. - am morbi. diebus mentis actiones turbatas in agro, non aliunde | quam a vulneris natura efje. t Pe E ue Aüvertendum eft illud quoque in prefenti cafu, per adfe- 4 &um foporofum impedimentum illud natum effe, «ut parum vel nihil loquuta fit gra, nec quidquam egerit, unde figna vel in- "regre, vel turbate mentis potuerint defümi. "Nam ceffantibus 4n fomno hifce indiciis, difficillimum fàne erit cette judicare de ' mentis ftatu. Licetetiam ftatim a fomno excitatus quis incon- . grue agat aut loquatur, illud tamen non ftatim pro delirio a par- cium Ixfione orto reputandum, fed potius ipfe vulgus illud f5- -amnolentix , peritus autem nondum in ordinem reda&is conce- | , pibus tribuit. TONPM Ad illuftrandum & confirmandum noftrum adíertum, gra- dem Nnn A2 viffimas z Es , Tucci t Lai. vorn o 2 ee DN dip AU : 468 D « Olferodio CXLL- Ee. ^w ariete 3 . viffimas nempe capitis lz(iones: non. femper REPE Mem xtomatibus admodum fonticis;, utique conferri meretur clariff, — olim Gkztb. Chriffopb. SCHELHAMMERI obfervatio , qua. ins Ephemer. N. C, Decur. IL An. T. pum eft. 125. 6 B n recenfetur. i » a MIS OBSERFATIO CXLL | Dn. D. JOANN, SEBAST, ALBREGHITCR Thoracis vulnus grave curatum, ufticus: vegetus: fanusque; carnofi habitus , 26. annorum, | " R adeoque : robuftiffime conftitutionis, d. 27, Jul. anni pro * xime preteriti, noctu intra horam 11. & 12, in agro a e lite vulnerabatur cultro, infra papillanz, intra fextam & fepti- mam coftam ,, in. pectoris latus finiftrum: profunde adado. E i largiori & continua, (quoniam non ftatim: repertus .eft vulne- . ratus, & ob: chirurgi alicujus defedtum, ): perhorami integram | T fa&a hemorrhagia ingens. utique. cruoris copia: in indufio, fe- moralibus , reliquisque veftimentis colleda deprehendebarur, - : Tandem: accerfitis. chirurgis. pluribus vulnus deligabatur , &in | re hac ardua. a Magiftratu proximo; die: mihi demandabatur. , ut^ i vulnus infpicerem.. Remotis, me prafente,. a chirurgis fafciis. & fpleniis, €x. vulnere modo defcripto. uncia ad PES df füb | quolibet a&tu refpiratorio, fanguinis finceri, ex parte etiam gru-- mofi, novo impetu prorumpebat, cum: fonoro fibilo.& vefi icu. - larum in vulnere elevatione. | Aeger neque dextro ,; neque fi ni. ftro lateri poterat incumbere, fed: fitum tantum teclipscam: cons cedebat grave pondus , diaphragmati incumbens, difficilem redo. dens fpiritum ; ipfe vero vulneratus füb quayis. fitus mutatione | fenfum flu&tuantis humoris extravafati pescipiebar, unde de co- Sí pia ejusdem adhuc in thorace fuperflitis non poterat dubitari - Sed, quantum fieri poterat, fitu mutato & ia plagam inclinato | Mardge - MT ; : T / Bu Thoracis vulnus erave curatum. 469 1I CIBUS Son SRBERSDIUI T TUONROT EN NINDN S ———————— "gro, - ut liberior effet exitus fànguini extravafato ; .crebriusque elevato, füb exfpiratione; diaphragmate, fucceffive liberius re-- — Wfpirare inchoavit, & imminuta: femper eft quantitas: humoris, - . Quamquam vero parum: fanguinis: ore réjiceretur y ficque, vul- . nus alte in pulmonum fubftantiam penetraffe, merito dubitare . liceret , deligato tamen iterum illo, fub: ipfo: exfpiratorio actu, | & confi deratis fingulis ymptomatibus » maxime vero'ob largio- . rem haemorrhagiam. pregreffam,.& quoniam ad interiora non . eft fenfuum externorum aditus: » €x CELSI confilio, quod Libr. WP el €ap. 26. extat, gravenr omniho:metuni effe ,. fine certo tamen LU inevitabili vitx: periculo, Magiftratui ,. pro officii mei ratio-- ne, indicavi. Obfletricante interim" bona. & valida natura , - etate , & reliquis. omnibus: in. fübfidium. vocatis , quz artis "funt, vulnus hoc poft decimum quartum diem fanatum eft, adeo felici cum fucceffu, ut runc etiam fine fpiritu. difficili, aut | . ullis impedimentis ,. fanitati priftinz reftitutus «ger, graviffimis | operibus rufticis fungi valeat... Verum itaque iius fuit - aliud in judicando falutare CELSI monitum ,. loco citato : Coz-- odfert Aliquid c& atas ef corpas e vita propofit itum e anui tempus. ' uia facilius faneftit puer, vel adole CCA$ y QUA fenior : va- | ems, quam infirmus ,. neque uimis tenuis, neque mimis pleuus y | quaft. € alterum ex bis eff. : integri babitus, quam corrupti ,exere. | €itAtus , quA. iners , Cb reliqua. | OBSERFATIO CXLII -. Dn. D, JOANN. SEBAST. ALBRECHTI, Mus fcmiputridus aluo reje&us a. foemina pau- B. percula, . T722. f/ub fole novi effe, aut. contingere , füo jam tempore M Eccleffaffes obíervavit fapienter,. Hoc ipfo autem illo- rum (ut Vinarienfeés Theologi commentati funt.) Philofo- Nnn3 5 phorum 470 Olervafio CXLIL ! BEMOULUNM. phorum breed arrogantiam , qui novi WT Bei edi ; detexiffe, vel obfervaffe, fibi aliisque perfuadere conantur. Va» . lereautem hoc in primis de obfervatis phyficis ; cuilibet textum . infpicienti facile patebit, - In phyficis namque fepius.ea contins gunt, quz ob novitatis aliquam fpeciem tantam impetitis. mo. vent admirationem , ut illa nondum vifa, & nunquam audita effe exclament attoniti. Idem accidiffe hiftorig , qua demon« ftrabitur, füminam pauperculam , ruflicam, murem domeflicum mninerem, ex parte corruptum , poft multa [atis diu. perpeffm formiua, una eum. alvinis excrementis taudem. rejeciffe , , facile quisque credet, qui vulgi naturam novit. Placet i igitur. nunc ebfervationem ipfam communicare , & eam mon unicam bujus ge- neris effe , ex aliis litterarum monumentis cozfirmare, — Nerum | eft, frequentiora. occurrere exempla reptilium. animalium , qug. ob Tobricitarem, corporis peculiarem mechanicam & cenerio- xem ftru&uram , modo ovulis adhuc inclufa, modoj jam jam. De. ta, immo interdum grandiora facta, intimiores corporis recef- fus intravere, & vel in'hac, velin ila parte, tamquam ftupen-- dorum effe&uum caufx lacitantes, fiepe poft mortem cultro ana- tomico dete&ta fünt , interdum etiam, feliciori eventu, vel; per. : Aperturam. ulcerefa&tam , vel per loca excretoria congrua viam. : invenere prodeundi i in lucem ; rarius autem id accidere cum quadrupedibus , quz ovipara non funt, &ob artuum eminen- | £iam , hineque natam inzqualitatem , corporis majorem molem nobis iuíciis, corpus noftrum per vias naturales, fine fenfibilio] . tate majore, tam facileintrare.nequeunt, Factum hinc eft, jut alii fibi prudentiores vifi, ejusmodi relationes inter res impof-- 3. fibiles retulerint, alil autem, ubi in primis incongruum aliquid. E ex phantafi ig Tuxuria acceffit , .quod tamen, prudenter inftituto.- » £xamine, evanefcit, effectum inopinatum nimis precipitanter ' cum vulgo fafcinis adcenfucrint , utrigue autem Judicio degegdit fint aiuti A ebegi a : | omi. As In c kasd ig ocean arp or SJ bin e HASTIS im S ciis T » Fa E voti UT. uiii e, oe E - : Hur femiputridus , 4loo rejetus 4 fomina &5c. got - Foemina , Elifabetha Fifcberin , etatis 64. annorum , trium : 2n DE roruri mater & poft horum parrum a marito malitiofe . deferta, exiride ad deplorandum paupertatis ftatum ita reduce- batur, ut ini patria füa,. prefedura A4iztvviz , quee Generofiffi- mum da. L. B. de Zurzburg , inter Nobiles Franconiz anti- 3 quiflimo genére natum, qui Sereniffi imis Ducibus Saxo - Meinun- genibus. a confiliis , quoad militaria, eft intimioribus, Domi- num nunc agnofcit gratiofifftnum, alimenta neceffaria mendi- /cando colligere, dura neceffi tatis lege cogeretur. Exinde facile ftatim. colligere licet, eam fuiffe hujus: fosminz conditionem, ut . cafus. modo | recenfendus potuerit contingere , absque ulla fafci- it nationis. füfpicione, | Senfit bec mifera, que ex füa penu ne muri quidem. alendo par erat, proxime preter lapfo anno , ipíis - vigiliis feftum Nativitatis Chrifti. Salvatoris noftri, progreflis, : fcaibilem dolorem circa fcrobiculum cordis per intervalla. plus minus au&um, tam interdiu quam no&u continuanterm , paulo mt WOO ad bypochondrium fi finiftrum defcéndentem, Dolo- rum veherrientia & cóntinuatione. mifere excruciata 5 variorum ex plebe imploravit auxilia in vicinia. à l C 5 Ali uteri hyftericos nüotus , alii vermes, alii id ne- - fcio quid accufabanf, Tandem ex confilio quorundam pifcicu- — fos vivos , fundulos , umbilico.fübinde alligavit, quos poftunam. alteramque. horam femper réperit ita confumtos, ut fceleton. . partium duriorumi, Capitis & fpinarum tantum relictum fuerit, -. Hocipfo füfpicio de prafentia vermis , quem alii ben Dert Out, d alii ben DUCUE .OQgurm vocant, de quo egi meretur Haider. Pe-- | arg: 45 V fünften ut fed)ften Medicinifd)en Qabr.Glang 5. £7. 7 dàÓb. augebatür. Ut vero hoc extra ómdem dubitationem ef- | fet, ahi (üadebant , ut farinam triticéam, cüm melle mixtam Y ^ ín uglandis nucisputramine colle&ani imponeret umbilico , quod "cum feciffet aliquoties , femper putamina vacua póft horgz unius J"dlteriusve fpatium invenit, His ita fe habentibus confilium ipfi meros, ut hoftem nunc fortioribus adgréderetur armis, unde A72. i —"Olerodtio ck 7 EIS We ande pdicónr illum pulverem, quo figuli Mmm eod fi&ilibus vitro incruftandis, cum melle mixtum eadem. ratiofie - impofüit umbilico proxiniis ante Pafchatos feftum hujus. anni | "dicbus, fed cum hanc maffam proríus intactam, nihilque ejus - abfümtum reperiffet, ab eo tempore ab immanibus dolorum cru* : ciatibus manfit plane immunis. Accidit interim, ut lac ebuty- i; ratum a ruricola ex vicinia, ejusdem míferia commota, miffüm, | (fame& fiti forían coafta ) d, 10. Aprilis adíümferit, unde We 1 xime fequente die plures vomitus intra paucas horas feqv funt, die autem altero fenfu peregrini cujusdam cum: alvinis | excrementis fecedentis corporis , monita fuit , ut heec infpiceref, | hocque fado, prafentibus aliis perfonis reperit revera corpus. : peregrinum , quod a. fordibus mundatum, fic defcripfit: Re- ferre illud figuram i& magnitudinem muris quoad anteriora, - caput nempe, aures , dentes & pedes anteriores , pofteriora aue". tem, excepta calda adhuc przfente, analoga effe aviculz j pars ; tibus , ac infüper eriam plumofa videri. Rumor hujus rei cu : ad Genefof fimum Dn. L.B. 4e Vurzburg veniffet, ille juffit ,. M ut Praefectus loci in fingula diligenter inquireret, & excretum. : peregrinum corpus ad judicii lecum deferendum curaret. Cis - tataa judice pauperculà , fevere admonita, ne rem aliter ge» flam, quam ficuti vere conrigerir , enunciaret , ficque. impó- - itus rea, beneficiis huc usque acceptis indigna, poena potius $ ad&ütienda foret , d. 20, April. conftanti animo , omnia fic, ut - relatum eft, accidiffe adfirmavit, & animalculum excretum Prgs- | fe&o tradidit, cumque brevi poft etiam ad facram coenam ac- . ceffura, a Paftore loci, mendacii peccato expofito ,. iterum.de | veritate rei quaereretur, iisdem circumftantiis , ac in judicio, - omnia retulit,. cum. devota gratiarum a&ione ad Deum, pron auxilio benigno, quia ab aliis percepiffet, quod, (i contigiffet , ut corpus illud integrum fuiffet te&tum pellicula , inde neceffa- - » rio moriendum fibi fuiffe, quia omnium Medicorum & Chy- ; Lx mico Ti / ! i; T Mus femriputridus aloà rejeBus a femina Ec. yvA micorum auxilia tunc incaffüm & fine ope futura fuiffene. Mo- verunt hzc Illuftrem Dn. Confiliarium intimum , ut hzc in ju- dicii-loco a&a, litteris mandata, cum ipfo corpore peregrino vifo ad me mitti , gratiofe jufferit , ut rem accuratius intueri , perpendere. , meumque qualecunque judicium de illa, quale fit excretum ; & an fafcini juidquam fübfit, accuratius pi teda poflem. - - Murem onicum minorem effe ex parte putredine coa. fuümtum, mecum omnes judicabant , qui excretum , quod. etiam adhuc adfervo , hunc in. finem zri accurate indian: di- ligencius DeL Duisub Lufus phantafize ; Circa partes palco. -tes, fingit ex parte cutis 44. Fig. 4. Ta^. Ii: ab abdomine quafi avulfa, plumas, e pedibus autem pofterioribus , ob confumtam . -aputredine- peliiculam & mufculofam qualemcunque texturam, longioribus vifis , 2. & C, pedes avicule : Ec fic nihil monftrofi alit. Quod autem ad rem ipfam attinet, pertinet illa quidem ad rariora naturz accidentia, non tamen plane inaudita, quippe fimile quid ab aliis obfervatum legimus. Frequentiora quidem fünt exempla, ut fupra jam monuimüs, reptilium, v, g. rana, . rum, bufonum, ferpentum, lacertarum , eruearum aliorumque; vel fomni tempore In os ingreflorum , vel cum puris aquis , vus lis horum animantium inquinatis hauftorum & tandem vel 4 vel «4», poft productos in hofpitio peregrino immanes cru, . €iatus, roje&orum ; 5 qualia legimus, ut ex pluribus nonnulla faltem adducam, in Obfervationum libris , v.g. B. oazs. Chri. flan. FROM.ANNI, in utroque meo munere antecefforis olim celeberrimi & eruditiffimi , Pofitiomibus miftellaueis , quibus bi.. | fforia ferpentis a femina nuper expul, lr ;premiffA eff. Coburei 1657. -DOLJEI , de ruftico, qui vomitu magnum ra£gA4rum numerum reddidit , OZf. 7. aiu T. Dec. Il. Ephem. N. C.p 108. LENTILII 8e variorum infedtorum horrendo & mirabili vomitu , Dec, II£, bem. N.C. Ann. VIII. Obf, XXIII. pag. $1. fqq. BATHOLINI de ^V, M, P. Fol. F. Qoo vomi- P : - Olfervatio cui. "m Ces -: E vomitu büfontt Obferoat., AAT. Cent- IF. Hi jf. XIX. | n E LANDI Cent. VII,Curat. XXVII, BORELLI, Cent. 1, Ob. XXHf. — de ftrpente a puero per- anum €je&to, & Cent. IH. Obf. LVL de Salamandris & bufonibus ab homine eje&tis. HORSTII pi Atedic, VII, CAMERARII, ip. Memorabil. medic, Sylloge Cento. .— XFILObf. LXI. de Serpentibus in ventriculo, fob. Dam. KRUs 4 GERI Phy(ici Star gardienfis , in peculiari Schediasmate 1700. de r cópiofa anguium foetura ultra tres ánnos in corpore nutrita & - candem vornitu rejeda, Quemadmodum etiam ex aliis: cons - ferri huc merentur 44zz4les medico. phyfrci- Vratislacoiens. Anm, » 2720. menf. Ocfobr. Claff. IF. Artic, jv M, 1721. men. vm Claff. IV, Artis. 9. Inti. 1722, menf- Mart. Claff. IV. Artic. 10... 1 inn. 1718 . Menf: Febr, Claff IV. Artic. p. C ejusdem Anni Mesfo i Decemb, ClafJ. VI. Art. 1. & alibi paffim, Pre omnibus autem - aliis obfervationibus legi meretur illa G-4RA£ ANNI, que Bec. | JI. 4nn. VII füb num, 157. extat, ubi largam meífem .ejusmos | | di farinz hiltoriarum, a cr finit: eMe ftudiofe olim yt colle&am reperire licet. Ee Non tamen defunt & aliotum animalium, qiadrapedaibl lr puto, exempla, velper os vomitu rejectorum , vel per alvum excfetorum- De volucribus etiam ex corpore humano natis ' j refert exempla induftrius olim Scriptor & Polygraphus. Ch Franc. PAULLINI, in Seit eertür&enber erboulichen £uft, ober qud) — i erlefenen 9Xetdmürbigfeiten; Obferv, XLI, p, m. 111. an vero. illis omnibus zque fides tribuenda fit, valde dubito, ; ideoque. Ü illis repetendis haud immoror, & potius ad noftram hiftoriam aliis fimilibus , majoris fidei exemplis corfirmandam , progredior Joann. Laur. B AUSCHIUS in Schediasmate de Ceru/eo & Chryf, col/4 & quidem Prooem par. 25. his verbis (imilem;refert cafum: i Servo, inquit, ego etiamnum [piritui vino immerfum murem... dome[licum , quem mulier Suinfurtenis , cujus mentionem ies | Proemio Scbediasmatis de Hamatite p.49. 50. nom ffue. maxies "mo que tonat uc dolore cumfecibus alvinis exereutt 1662. d. 25. Maij. | Áinfüper quoque aliam. adhuc ejusdem .commatis hiftoriam a . folertiffimo quondam & diligentiffimo rerum minus obviarum | ftriptore, fupra jam laudato doiffimo cum viveret Chriff. Fri- | der. GARMANNO, in Ephemerid, N, C. Dec, II. Ant. VIII. Obf, '. 453. confignatam , &in Tra&atu egregio de Miraculis mortuo- | eum p.122. alia quoque repetita legimus, Sic vero ille zz Epbe- | quer. N. C, €. f. 341. Anno 1687. in pago Claffenbach, Juftina «s, Michaelis düppels uxor, murem vivum evomuit. Nam s Adfcenfi ionis Dominice Fefto cumilla fana matutina facra adiif- | wet , iisque peractis fitim ingentem fenfiffec, prandio adfmto D | s hora pomerdiana quarta horrore percutiebatur quem exci. | piebant naufea & enormia ventris tormina & hec fequeban- [| 4 Bit vomitus aliquot donec tandem magno conatu mufcu- |, »lüm vivum , depilem , tumido abdomine per os rejiceret | .»Vomendo , qui ipfe horas XXVIII adhuc füpervixit, deinde | gautem urina excreta mortuuseft, Ipfim vero mulierem poft b. excretum. hoc animalculum per aliquot dies adhuc ventris tor. mina quidem fenfiffe , ita, ut quoties fe erigeret, lipothymiacor- - . Fiperetur,tamen convaluiffe tandem, remanente folummodo levie- - ri naufea, GARM.ANNUS perhibet, interim[trium harum focmina- rum, BAUSCHII, GARMANNI et zoff ra , cruciatus minus fue- . ge diuturni, eventusque letioris, quam illius ruricole foemi- on, eujus ori patulo, referente PAULLINI / c. p. 114. ex Epbe- amer. Nat, Cur. Dec. T. un. VIII. obf. IXC. prope Danztiféum, S&eflivo tempore, füb dio alto fomno fepulte , Talpa irrepfi it, quam , fübinde natis & multum fzepius auctis immanibus crucia. - fibus,ut quz periodice fepe reverterentur graviffi imislipothymiis, - per XV. annos mifera aluit, donec. tandem illam bene paítam, ] audam, vivam vomitu reddidit, mox autem confümta crucia- | tibus expiravit. Pudet me, ridiculos illos ex indufio, humano i füdorc fordido , natos pig ir Ícenam producere, quorum, 00 2 ab | ' - ON "N- ! 476 IN Oleroatio cxtIt, ab HELMONTII ludente ingenio desertis. ; mentionem | fdr » KERGERUS in Libro fuo phiy(ico - iedico 4e Fermentatient y, Sect. E, cap. FI. P 62, de qua muriunt generatione rede, mé - ; quidem judice, fentit G AR M ANNUS Libr, IIT. de Miraculis ; mortuorum $« 151. p» 921. eandem equali ambulare paffu cum - íla, quz fit ex nubium vaporibus , aut roris humiditate. Con. j feratur, frplacet, $'4CHSH- Gammarolo gin Libr. I. cap. XII. P , 267. € Cafp. REIES Campus Elyfius jucundarum quaff, Num. — XXXVL p. m. 252. it. "nal. phy. med, Wratislav. Tentam, — XIX. p. 279. Similiter etiam illi, magnitudinis infolitz ,, mures, - qui e cadaveribus Patruorum Popief/ junioris , Regis Polonie , . enati, impium parricidam cum fcelerata uxore & liberis abfur : (iffe dicuntur, 4 Mar timo CROAMERO de rebus Polonic. po ? p e Libr. IF. p 340. ob temporum illorum conditionem ní | » imis credulam, fublefto fidei mihi videntur » ideoque. ad NC provocare erubefco.- A E. LUN Poftquam i itaque probavi , o6 evadotem m éxcies. n £i muris non inauditam plane effe; fed aliorum exemplis fide di. ; $nis probatani , progrediéndum nünc ülterius mihl erit , ut - 5 paucis quo módo id fieri poffit ; docéani, Qui varias. cid hanc reni inter éruditos ortas fices legere ámat , illum ad. GAR- A MANNUM lócis citatis & REIESII Camp. Ehf. quafionem iti- dem notatami ablegamius ; nolumus enim nos hic eramben foe it €ulo jam redditam , ütpote fi&pius infülfüm & hinc infipidam, * iterum adponere, Vel erm nature plaftice' nondum proba- | tx, nec unquam probande genefin ejusmodi animalium. uo 1 buunt,. vel, qux ad idem fere redit, generationeni equivocam | j - án medium próducunt, cujus patroni plerumque ad experimen- ta non fatis caute inftituta provocant, & fe ipfos fic decipiunf, | quemadmodum Audor ille , quisquis fit, elegantis libelli, Ze ' Jiectacle de la nature, om Entriens p» les particularités de PH -— -— — Mus [emiputridus alvo rejeBus a femina 8c, 477 PHifloire naturelle Tom. 1. p. 26. ex Fr, REDI & LOEIFENHOE- CKII experimentis evicit, & ex putredine aliquid nafci omnino hegat, Pari enim Jure f. 1». petfüadere fibi quempiam poffe putat, a rupibus & íylvis cervos & elephantos prognafci , quam ex cafeo vermiculos : Nafcuntur autem eodem ratione & vivunt cervi in fylvis , qua vermiculi in cafeis , fed neuter illorüm inde proprie nafcitur, ^ Quoniam porro non ad ovi- parorum , fed viviparorum animalium claffem mures perci- ment, per ovula , aut in ovulis quoque non potuit mus ille ve. fire in corpus, Quomedo itaque eo delatus fuerit , disqui-- fendum nüüc eft. — Vivum illum fuiffe 1,) per dolores gravis- finos, primüm füb fcrobiculo cordis obortos , deinde 2.) verfüs hypochondrium finiftrum progreffos & per wes fere dneníes continuaütes , tàndem 3.) impofita minera antimoniali impura arfénicali , cum 1helle mixta, confopitos, vix dubitare Jicet. Nihilitaque eft reliquum , quam , ut cum 642744NNO 'eandeni fovearmus fetitentiam ; 24perzo feilifet ore , dormientima- liercule in ventriculum y illa infiia, defceudiffe. Quod, licet "quibusdam mirum , nemini tamen impoffibile videbitur , qui 1.) in paupertate fümra conftitutorum hóminum conditionem &2.) vi&us rationem, in primis , ubi are frigidiori defatigati, accedente mala confuetudine 3;) pane in ore adhuc latitante, aut vix deglutito , 4.) alto fomno plerumque fepeliuntur quafi , ^ con(iderabit penitius; qui j,) murium porro, ubi fames urget, audaciam 6.) pharyngis & 7.) oefophagi mufculorum copiam, ftru&turam, lubricitatem, & 8.) natum e& concurrente illorum -.a&ione fimultanea robur, equa lance perpendet, qux ex phy- fiologicis, in primis BOERH.AVFII , Ícholisrepetenda fünt in Zz- flitution. medic. $.72.73. € 74. edit, Lugd. Bar. 1713. Adde que clari, HALLERUS ex MSto adjecit in Pre/eiion. Aradermic. p. a6e.feqq. jJnsfüper obíervationibus notum eft, tantam-ineffe ^o NE Ooo3 hifce —- | 478 TM. : — Olféruatio. CX L 7 dad "T hifce. partibus vim, ut fi quid. altius faucibus wm feri illud adreptum, nec retineri , aut retrahi, facile poffit, C € trivororum plura. exempla id probant, quibus incautis culter ; manibus vi magna extorfi funt./Conferri hic poterit fi placet, B AR. THOLINI Obferv. AAnatom. Lib. I, Hiftor. 72. de fíflula dufiria deglutita , tertio die per alvum exereta,. . Unicum füpereffc puto momentum , nempe, ut magnam murium audaciam 2 ex- emplo probem. luculentiffimo, quod relatum mihi eft : a virg fide digno S. S. Theolog. & Minifterii Candidato, Contigit : an. te hos vigintiannos. Sa ielouka in Thuringia, ut piftoris cujusdam, civis ejusdem loci W/. filia peffime adíueta fub decubitu no&urno. utramque i rn pane füffarcinare, fi fomno vorrips ; retur. Odor panis movit murem, ut propius. accedens, aut fame coacta , aut alias jam menfz huic adfueta , ipfius oris "ea viratem fit ingreffa impudentioni aufü, Quid fit? fenfü motus alicujus peregrini in ore- dormiens admonita, fomnolenta : Os. claudit frmiter, capit murem infcia, atque dentibus detinet. . captivum & inter utramque maxillam enecat, — Qui ferius cubi. tum eunt, inveniunt fic dormientem, & ore adhuc claufo alteram - muris partem in cavitate oris abfconditam, alteram füper ]a. biuminferius pendulam. Nihil itaque nunc füperefle puto. eg. - rum, que probare conítitui; an autem omnibus eque fa« | - tisfecerim dubito, (i folide dois, sa priis £r oui diciis liberis , gaodsboi Jn. wie o( wi 7 0 0 -. Olferoata in corpore militis alitodemartui, 479 |. OBSERFATIO | CXLII. — Dn. D. JOAN. SEBAST. ALBRECHTI. - JObfervata in corpore militis, repentina Des morte concidentis, — . Jiles quidam officialis, qui gregariorum militum ar- B morum, veftium, numeri, &c. rationem curamque | - * haberetenetur (fergent) valde luxuriofe vivendo, non folum gule inferviendo potu fpirituofo, fed etiam veneri ni- / mium litando , non poterat «que his fumtibus fuftinendis - fufficere ordinario ftipendio, adeoque aliis artibus uti co- ebatur, fed uc proverbium habet, ber. frug aebet aum - 9Bgaffer, big er serbridbt; fic etiam non potuerunt non - ejus artes fieri manifefte, unde carcere includebiatur vincu- ] Tis fimul injeis, Hoc inconfuetum vite genus, hominis * temperamenti fanguinei, habitus corporis robufti & car- — nofi, «tatis optima , nempe 30. & quod excurrir, annorum, - alias ambulatorio motui & optimo vi&ui adfueti, brevi - temporis intervallo levique modo rnutavitfanitatem. Quam facilis enim fit tranfitus temperamenti in cacheticum fta- ' tum, fi, prater recenfiras caufas, accedunt animi turbario- es, facile norunt, qui hec perpendere fciunt, Eratin eo, - ut diuturnioris cuftodie pertafus, eorum juflu, penes quos - hz res funt, una cum aliis mitti deberet ad caítra cefarea, uod, quia pedibus egre fieri poterat, ob rumores utro-- jmque cachecticos,vehiculo condu&opretio illum deferre, onftitutum erat, ad alium locum, ubi plures convenie- ' bant, ad iter idem fuüfcipiendum, tirones; (ed quid &it, cum vix per duas horas iter feciffet, fubito moritur; unde ob ad- Aumti veneni fufpicionem mihi demandabatur, ut corpus anfpicerem, & quid adjuvante anatomico cultro, ehirurgi adjuri- - * " M LIES UL E iu - f- E ^ASO 7 Olfervatio CXLHI. 0s adjutrice mann inveniflem, refcriberem. Fa&um eft: Vidi - caput reclinatum , cumidum fanguine, unacum thorace & tergo, que livido fimul fuffufa eranc colore, abdomen au-. tem neque cumidum, neque colore praternaturali tinum, Hoc ipío dein aperto, panniculus adipofus, omentum, me- : fencerium, & meíocolon pinguedinis copia curgebant, fed pinguedo hec um fero(a flavescente lympha hinc & inde — erat permixta, inftar gelatinz inprimis in panniculi adipoff partibus infimi ventris, circa offa pubis & ilii, museulos- que pyramidales.. In omento autem duplicatura ejusdem. — . adeo erar confpicua, ut yix meminerim illam minori labo- * [. ^W, re obfervari & demonítrari potuiffe, ponderabat autem illa. ultra fesqui libram civilis pondetis. Externa inteftinorum. tunica, a peritonaeo orta, a reliquis, praefertim in cenuium, inteftinorum rra&u, fine omni labore facillime feparari poe — cerar, hocque facto diverfi fibrarum ordiaes & vie, f. dire» &iones, tam in ventriculo, quam inteftinis, fine omni prz- via preparatrione, quam diftindiffime poterant in mufculos wc 3 x Th ul fa cunica obfervari. Inteftinum rectum vero circumcirca - pluribus appendiculis pinguibus, febaceis, coni inverfi fie — guram reprazfentantibus, & ab expanfa membranacea exe -— terna & proxime fub illa cellulofa Ruyschiana ortis, erat — diftindum, | Quod an ab aliis eciam alibi, in corporis bus obefis obfervatum fir; ignoro ; mihi quidem alias - idem oblcrvare numquam contigi, Jurerim confert eig ca hoc phznomeoon mererur, erudita dodifs, Dn. D, - QVELMALZII P, P. Lipfienf, diff. academica, hoc ipfo - anno 1738. de Pinguedine ejnque fede tam fecundum, quam — prater naturam , Vipfiz publice ventilata, In pelvi excra- vafare lympha etiam gelarinofz flavefcentis rnediocris quantitas colleda deprehendebatur. . Híepar tumidum, pregrande, ponderis quarbor librarum cum quadrante, fub v - Hrs 200 au xorUs MEO MEAN E 2o Sede "a ve UE IX ae xpi. eO Ig Obfervata 1n corpore militis , fubito demortui. 48x pallidi flavescentis erac coloris; Lien contra parvus, exfuc- -.£us vix attingebac tres libre quadrantes. Interiora & ven- *riculi & canalis inteftinorum , nihil przsernaturale conti- - nebant, quod (umti veneni füfpicionem pocuiffec cenfirma- . re, fed torus cradtus quoad maximam partem erat vacuus, te- - "ui liquido hinc inde irrigatus , minimam vero repletus, Cum autem demortuus diu jam de gravi a(thmate conque- | ftus effec; dubium hinc mihi ortum eít, annon potius re- . pentinz mortis caufa in pe&ore quarenda fit; nec me fefel- litfufpicio, Nam aperto thorace uterque pulmonum lo- bus, ut in füffocatis alias fieri folec, atro cruore turgeíce- bat, & fub fcapulis utrinque, in dexcro autem latere eciam -füb clavicula validioris tendinofis ligamentis erat adnexus »pleurz. In utroque aucem ventriculorum cordis, polypi albicantes picuitofo - fibrofi, & quidem alter in finiftro ven- £riculo , cum fuis pedunculis ultra 6, digitos, bafeos feu . diametri dimidii digiti; alter in dextro tres digitos longus, ' cordis vero ipfa fubítantia flaccida, ventriculi a fanguine fere vacui, liquor pericardii eopiofior & gelatinofüs, fla- | -xescentis itidem coloris, reperiebantur, uc ita; hisce cir- cumf(tantiis evidentioribus commotus, veneni fumti fufpi- ionem damnaverim, & cum LAN CISIO in Trad. 4e /z- détanesi mortibus Libr, 1, cap. X, $. IP, caufam mortis fu- " " pitane«s a polypis ucriusque cordis ven- possc o9 c griculi derivaverim, $^! ! ey Loi zM e uc L Lj ^N 1 inm LEM. PALE. : Ppp OBSrR. ^ A em. | | Olferoatin cx Lr. ^am RET E 09 SERFATIO- TEE. vang à ki Dn. D. JOANN, SEBAST, TW. De.. Hu " cp EM Li gno non putridoi in tenebris 1 ICcente, ^| "UEM mM r hoc globo tetraqueo, ejusque triplici quidem. ego, reperiri corpora, ram animata, quam inanimata, velipone te fua, vel etiam induftria hominum parata, quznodu . aut in loco obícuro, lumen de fe fpargunt » res eft nemini! - non phyficorum. mici. Ex regno minerali. de veritate! | rei ceftarur Adamas, de cujus in tenebris luce proftanc Viris | de augmento. fcientie naturalis experimentalis fine pari me-. riti, Roberta BOYLEI ad Robertum. rw orem ot - fervationes. Lapis. Bononienfts , £f .& arte factus Bs Ln ipie: S- 1 eset etn idem confirmant. — ^. olt ur AR 3i Nec in azimali regno defunt ditetandi corpor viva& mortua, in cénebris lucida, ^ Exemplo funt Mufce grans - diores Indice, Coyoyon nominate , infule oleba indigenz, e e quibus OVIED, zz Hiffor. India Lib. IIl. cap, $. aliique fcri Hi pfere (a) Apud nos, ex hoc infe&orum. genere, noriffima, eít Cicindela , Anuuzrv;i. Gr&cis dicta. Inter marina, ex Con- charum ordine, animal quoque eft, quod ab humanorum unguium fimilitudine Dac/)/zs vocatur ,de quo antiqua PLI& : NII extat obfervatio ; (b) aud in tenebris remoto: fo inmint, G) Conf. [EE Gp. "ac EE Ad SRI de Phosphoris & iem id ra Lucis, nec non de igne commentationem epiftolic. p. 6. fac 3 & Anonymi neu» erfunbene Sliegen, Galle , nebft einer Éu (gl Sjiftorie biefer Qiegenben Infe&ten p. 138. fq. It. Mee Ciammfungen von &unft unb Satur exiit ,Amd7234. M; O&bbr, Claff. iV; Art. 3. p. 494. OT APRES (b) Lir. IX. Hiflor, Natur. c. óp. MSS - De ligno non putrkdoin tenebris lucemte, — 485 j alio fle ore clarere c quanta magis UUEST babeat , lucere in i" ore mandentium s; Lucere in manibus atque etiam in folo atque 1 vefte , , decidentibus guttis , ut procul dubio pateat , fecci illam effe naturam quam miremur etiam in corpore, Cum vero PLI- - NIO non ubiquefidem habendam effe noverint eruditi, rem dignam effe judicavit, novis experimentis vericatem ftabili- re folertiffimusi in Gallia naturz indagator Dn, REAUMUR omniaque fic accidere expertus eft. ( c) Silentio pratereo : obfervationem quotidianam illam, qua ex fe//: dorfo, fri- . gida & ficca tempeftate in renebris manu perftri&to, (-in- tillas. ignis fulgenti(fimas cum fibilo elici , multorumque aliorum. animalium oculos in tenebris fulgere videmus. Rarius 2 autem eft illud Phznomenon Monspelienfe & Pata- vinum, in corruptis putredine animantium carnibus , quas lucere obfervatum eft. Hac dere elegantiffime Thomas BAR-- THOLINUS, T52Up ait, , ad Dan. PUERARIUM refcri- pfit: (d) Faces fa fafcesque virgarum cornubus boum praligabat olim: Fbinibal ad frufiandum boflem, | Natura vero nobis faces x etbereas : ffve lucem intimis vifceribus infevit , qua demum , tum emicat Clarius, quando per putredinem , vel aliam corporis ve- M fülutioniem , fiel quafi repag uli5 , fe exerit c diffundit, quod in "agn on spelien[ pM Patavina , in pifcibus er lignis p- "agnina carne BH liquere potef/.. Loca hinc fordida, a clade pragrcila pu- : | tredinofa, « alibi urinofa eciam, lucere pariter obíervata funt, : uod etiam faepius. in maris fpuma, cumulcuante tempore oéturno mari , obfervatum effe, illi norunt, qui navigant, Airari hinc minus licer, ex urina, putrefa&tione diuturnio- l E incimius refoluta, eo majorem PLosphori Brandiani adqui- DUIS NE Du pepe ppt y ri 10. C7. 7Memire de [a méme Anuée. p. 247. (d) Cent. IV, Epiff, Anat, $7, nec non iz peculturi de hute bo- minum d brutorum (chediasmate p. in. 241. fqq. | "i (c) Hi diffaire de P Academie Reiale des Jéiences p: "Année 1725. f | 484 5 Olfroatio CX 0 zi quantitatem, quo major przgreffus putredinis gradus eff, — quod ob(ervatione comprobavit vir de Philofophi: li & Medicinaegregie meritus D, Hero. Fried, T ICH curae RUS. (e) Supere(t, ut pauca exempla Luminis in vegeras ^ bilibus no&turno tempore fulgentis proferam, Ex frumea- - torum nonnullorum , in primis tritici culmis , feu ftramis- ; T | i! nibus ipfis iaduítria ad mathernaticas leges coordinatis pa- rari inftrumenta, fcu fpecula foli oppofica non. tancum lu. centia, fed etiam cauftica , norum, non vero proprie hujus - loci e(t. Illud autem magis huc pertinet, quod de Arum- fert ROHAULT $ (f) nempe igais fcincillas mur gto ; Lignum quernum exficcatum , dedolatum. & probe calefa« - Lunaria vocantut , (criptus Cosredi GESNERI Commenta- riolus , plura fuppeditat exempla, — Ex facchari, fucci vege- — ED - T ^ aebris multos pifcium ficut avidos robuflosque caudices , vetufla--. (e) Io program. IVto de Pbos boris | quod pramiffum eft Di dei | in dcn D. foann Fr. Sci dbi, de partu difficili ex ime ( fante brachio prodeunte. jene 732, — NE (f) Phyfie. Parz.I. cap.22. $« 20. p.m. Ad, Sr M (2g) in Pbyfica fua €i if. 344 p, 2410« Se | S ELNÓ nox. Ch) Biffor. Natur. Lib, XI. cap. $7« ^ seii -": 4 | a e ^. ^ ! MES rx - T m "WA "on putrido intenebrislucente, — A88 eM ——Ü MÀ MÀ ——À - da. Cum vero menfe Novemb. 1735. mihi contigeric il- -. dud ipfum eriam in ligno non putrido obfervare, & magno .. Auditoruni meorum numero, eo tempore plus vice fim- | . ximos annos refervaretur, Expofi:« interim , cortice non de- | tra&o, arbores aris injuriis, donec fubinde ad foci ufum |- divife (unt , per longitudinem & diametrum in partes mi- | morcs, non potuere non a pluviis, fole, aére fic alterari, ! ut multum a conditione recentis ligni rece(ferint, licecnul- -lam plane putredinis notam habuerint, Truncorum ho- | rum abietinorum ligaorum copiam ego etiam ad ufus do- tnefticos emi, in quibus notavi , 1) corticem facillime fe- »parari potuiffe a ligno, immo fponte abfceffifle. 2)Li- - | gnum nondum fuiífe aridum , fed adhuc fubhumidum. 5) Autumnali tempere reconditum mox 4) odorem fpiraffe ^ wrinofo - refinofum, | Recondebatur autem, uti apud nos |" fieri folet, in inferiore domus parte in Xylothecio, Cum | wero eo tempore patrata fepius in urbe.noftra furta noCtur- ! nma curam tmajorem exigerent patrumfamilias, accidit mihi, |" ut medio Novembris, colo frigido & ficco , ingredienti lo- cum illum, nocturno tempore, ut faciliores ipfe praclude- "p | Ppp 3 . tem *- - 2 i d i A LK rem ' aditus, omnino "Een in TUUM. fcintillu- lantem debilioribus depreheaderem, Obftupui 5 pu mu m aa ü novitate rci cemmotus, fed adim in mentem. venit,re- ponere comitantem candelam, & fores poít cergum cla "x dere, ubi illico major luminis copia & gradus oculos : ob le&avit, Nulla nunc fupererat hujus phenom ni. caua, quam in ligno quarenda. . Separavi itaque ftufta lucenti experturus anin alium locum cranslata lucere. pergerent, quod & fadum eft, Inquifivi itaque in ,qualitates ligai, caque deprehendi, quales fupra jam defcripfi, fine. putres. j dinc. Proxime fequente nodcidem phenomenon m P Audito um meorum nutmcro exhibui, cum maxi ut - circa res nondum vifas fieri folec, admiratione , qui admu. | x fea í fua. revertentes, plateas hinc iade lucentium fem. €ors, P ticum fragmenais illuminavere. 3 .. Circa phznom non ipfum fequentia: notavi. e ^M) Majorem fuiffe. prr Tuminis bedoremim c ce & ligno, cortice nunc recenter derrado. — - 2) Non folum illum locum , quem cortex tegit, Í reliqua quoque latera, minori tamen gradu , fuiffe. imis nata, E Uni. 3) Ligna ejusmodi vci paulum amifilfe hancquae i Sedi lucendi in tenebris. TT EM 4) Eundem, fed multo debiliozeir iuudkcull una ats. d que altera vice , repofita in cella, aon opg co fic sus humi E di & ficci temperamento, E $ ) Fordus autem exficcatis , T iterum hume£ta- à ta fuerint ia cella, nunquam: iym: virtutes ullius | minis. N | DUE Patet itaque non putredinem folam , fed cancum talem ligni difpofitionem ramquam fubjectum ad hoc uber non aptum requiri, ut | materia atherea, a vinculis & : | E. Dec 3: . : üs De ligno non putrido in tenebris lucente. 487 is liberata ,ab. aére externo ambiente prefa & in mo- | tum a&ta , in tranfiru per poros ar&iores attritum patfa, fza- — fum vifus eo modo adficiat, quem /vc& nomine fignifica- |! mus, Eíle vero attritivum illabentis, five prementis acris, | aut alius liquidi hujus vices gerentis, quale eít hydrargyrum, | & erumpentis, feu celerrime tantum moti ztheris motum , primariam. hujus & proximam caufam, omnia ac fingula : probant. in lucentibus corporibus, quotquot illa funt, ren- - ina & phrnomena. Expertus eít circa Lampyridem . idem laudatus BOY LE, & deprehenc:t, neque hanc in va- - | cuo lucere (i) neque lignum putridum in machina pneu- 1 marica, fubtrracto aére, lucere, fed extingui, (k) utraque | vero corpora intromi(lo aére d:T»7v02:5- , ut prius, fem- | per tamen lumen minus, crebrius repetito experimento, | De da&ylis idem fieri, i. e, atceti eosdem oportere, REAV- MVR 1. c. abfervávit fequentibus t. os Dails font. de urat "hosphores naturels , qui comme le pbosphore artificiel , rend bril- pus tous les corps, contre lesquels il. e(t frotté3 Jes doigts me | fanroient presque. les toucher [ans devenir lumineux... Ec man- | ducarionis ipfius adum, efle imminutionem ciborum at- | tritivam, mediantibus dentibus; maxillis, musculis, adju- vante lingua & faliva fadam, nemo non tironum elt, qui non noverit , inde noo mirum da&ylos hos fub dentibus | edam lucere. Attritivum, aut faltem concuílivum morum | neceífarium effe, ad lucis productionem probant porro | barometra phosphorascentia; nam mercurio quieto, nihil - luminis fpargunt, aft hociin motum acto, lucula ludit in | tubo, Neque enim vis illa mercurio incft neque vitro, fed - umen oritur ex attritu, feu preífione aetheris in anguftius "fpatium. furfum elevata columna mercurii, mox vero ite- e ; : rum E Experimenta nova circa aérem & flam. vital, animal, " m, 34. E "A, Philofoph, Angl. Nr. 31, . 3 rum remiífa.- TM AIPRIRI Ir id qua E D du FAT dans les Memoires de l Academie des fcience. (1) Cone — currebat fimul pro hoc phznomeno, tempeftas eo tempo- M re frigida, qua 1) particule lucide ita func coad unatz, ut.— ^ haud adeo facile fenfum vifus effugiant, uti omnis vis unità . eftfordior , quod exemplo particularum odoriferarum nom nullorum vegetabilium no&u, aut caloris minori gradu. E prafente, cancum naribus percipiendarum eleganter. poteft iluftrari. 2) Quatenus frigus cavirates, five poros. E srétat, & corpus ipfum fortius conftringit ; ; unde aftridtus à particularum fluidarum transeuntium multum augetur, - Hinc eciam fa&um eít, uc exficcatum lignum vircutem lus. centem amiferit, ob poros fcilicet rnagis patulos, & fic cone 1 "celum liberiorem &theris tranfirum, fine tanto affrictio- — nis gradu, quantus requirebatur, Cum vero Lp 3 major copia earum partiuncularum etherearum abícedit — fic inde, uc femper mitior fiat, vel plane evanefcat ef- Éc&us, (i iteratis vicibus inftituacur experimentum, licen d iterum novi humidi acceffu magis coar&ati fint por, Quod idem & experimenta Boyleina Ho RN probant, : r d » 3) 1723. p. m. 453. elit. Am(telod. conf. BOERHAYII Tm 3 p xs I. edit, i 22 ues TR : ues s | 1 v2 EN ^i Lolfroationen Liv. Fol IF. rhon eor diva. 489. a OBSERZATIO CXLF. Dn.D. JOANNIS SALTZMANNL Ad Obfervationem de muflculis plerisque extremitatis inferioris dextrae, vel omnino, as me vel ex parte deficientibus ,. RA | ré. Qa? eirópn eva, | E - hec Dn. AuGor, nunc pie defun&us pau-- v- lo ferius cum. typis jamjam ex(criptum effet Volumen IF. "A&forum noflrorum, & in eo publici juris facta ob/ervatio -LXIF. qus ibidem p, 246. extat. Cum ergo ad hujus illuftra- tionem & uberiorem declarationem multum omnino faciant, adeoque citra injuriam omitti nequeant , hinc eaad minimunt^" hac occafione, & quidem ex litteris ad Illuftr. Przfidem noftrum id circo datis, deprompta ; fubjungere placuit , utpote qux f&- qe fünttenoris: . Quinque, & quod excurrit , menfes funt, ex quo: obfer vatiunculas aliquocad Te vir Illufiris ,transmittere füftinui, eum in finem, ut fi dignas eas judicaveris , Academiz Actis inferi, haud gravatim curares, E quibus una nl fallor, plurium pedis mufculorum defeGtum, in Chalcographo deprehenfum, exhibet, qui cafus rarior adnotatuque dignus mihi vifus eft. Phoenomeni hujus. iafoliti caufam vitio in utero contracto adeoque matris - -imaginationi tunc temporis adícripfi, eo adductus falfa hominis - relatione, quia me fcifritatus , nullum morbum pragreffum , nullam etiam caufàm externam, eamque violentam accufàverat, fed a prima infantia & ab omni füa memoria hac motus impo- gentia fe laboraffe (nefcio qua de cau(à ) conítanter adfirmave- rat, Pofteaquam vero Differtationem Academicam de fupra memoratu cafu confcribere meeum conítitui , tantum non ab - omnibus, qui à jpemis ipfum unguiculis noverant y vel fàdgui- Iud P^. Qaq ne | * 1 * ! [ bs —-— - 5 - FULL EUTRNR MAE c ne justi cum ipfo füerant, quascunque circumftantias explo- raré quovis modo adlaboravi ,, tandem: meliora edo&us compe- - ri, quod in transmiff Differtationis: f,. XT, p. 16, adnotatum le- gitur, nempe noftrum cunr puer fexennis eflet, utriusque pe- ; dis paralyfi correptum fuiffe;. quz in dextro, in quo muf culo- E rum defe&us fuit obfervatus , per integros octo annos fübfti- tir. Di&a paralyfis füpervenit puerili exercitio, quo frater na- tu major noftrum humeris frequentius excepit, pedibus antror- - fum füper portatoris pectus propendentibus. Aetiologiam hu- - jus rei valde abftrufam efle Differt, cit, f. XIH. p. 1$. fateor, —- quantum vero conje&tura adfequi licet, hunc effectum a iml uM & violenta muftulorum nervorumque extenfione natales dux (e admodum probabile videtur, uti f. XIII. p. 26. innui, quam. Anfequuta eft di&tarum partium atonia , fanguinis & liquidi ner» — veiinfüuxus interceptus , unde per coníequens nutritio minus - feliciter fücceffit, ^ Influxus ifte, quia in muículorum aliquos — fere penitus dénegatus erat, hinc prorfus illi deerant, in alios — majori ex parte fiebat, unde non ni(i rudimenta éorum confp£ ciebantur, in aliquibus omnino vigebat, quare colorem & tex- .* ^ Ad à e p ut : (* 4 i » 2: Pr turam naturalem prz fe tulerunt, vid. $. XX. p». 31, Copiofum - siipis, fübflantiam fesromatofim emmulantis , proventum ad. | fcripfi ex mente BOERHAVII oleo huma 1n Copia colledto & vaíà fibrasque ar&tanti & fere comprimenti, quod uti in fanis, - | ita pariter in gris corporibus 3 nimio otio fieri folet , vid. f. ii XFAI. p. 27. hocque otium paralyfis octo annórum noftro fub... je&to omnino imperaverat. — Quodíi ergo füpra memorata gb- i fervatio typis impreffa nondum eft, optarem, ut etror ifle, — quem. paulo ferius agnovi, corrigeretur , facta cauf&e veriori mentione , tum üt de rei veritate conftet, tum etiam , neLe- ^; ^ &or, ad cujus manus & 24/4 Tlluftris Academix & D//fertario .. J. Academica forfan pervenerint, confundatur. Qua autem ta-- tione fieri illud quam aptiffime poterit, füba&o Tuo, Virlllu-! - - fiis, judicio penitus relinquo, fimul ea, qua par eft, obfervan- - - ly E À * ZÁUY — "Abfce[fus omenti &5 bepatis letbales, 491 iiia A veneratione rogitans. * ine «quod negotii. & laboris eo ipfo - T Tibi mu; malam: in partem ánterpreteris. OBSERVA T10 CXLVI. .Dn, D. JOANNIS STORCHII. (t - Abíceflus Omenti & Hepatis lethales. 1 uvenis 24. annorum , tenerioris conftitutionis & non adeo , procerz ftaturz , tatem infantilem füb morbi rhachitici ^ grumnis i anis. abillo vero tempore vitam fatis tolera- biliter & a morbis gravioribus immunem duxit, nifi quod facie . - pallida incederet , nobili cuidam aulico a pedibus, Die 20. Augufti DMME pulmentum farinaceum adpetitui ejus in coena blandiebatur & mox frigidam fuperbibebat cerevifiam ; non multo poft vero duritiem abdominis & obítru&tionem alvi cum torminibus animadvertebat. ^ Exhibebatur ei aliquoties Tin&, Rhabarb. cum vero nihil inde levaminis fentiret , die fequenti equitatione a alvum referare fufcipiebat, fed | atlido conamine, Przfcribebam pulveris digeftivi dofes duas & globulos faccha- rinos fuppofitorii loco adplicandos, nec ab his recludebatur al- vus. . Die3r. horrore febrili aliquoties corripiebatur, & cum hero ejus in memoriam veniret, fervurà hac &ftate ventricu- - -Jum cucumeribus , tam recentibus , quam muria conditis fzepius impleviffe, fufpicio oriebatur de febre intermittente forfitan füb his fymptomatibus latitante. Jubebam hinc, ut pulveres dige- ftivos repeteret, & falis amari dimidiam unciam adfumeret, un- de etiam fexies dejecit. Vefperascente vero coelo duritiem ab- dominis, dolore ftipatam, verfus pe&inis regionem defcenden- tem ífentiebat : hinc vefperi alteram , & die 1. Septembris [^ tertiam panponen falis amari ut fübjungeret, auctor Monque eram. Ab horrore die 2. quidem liber fuic, interim pertinax erat Q qq 2 ^ JObftru- E & men non, ili e p — femel. reclae — ' debatur, haud muüutata tamen duritie. , nec. .imminuto.. doge d T Die 4. conclave, ne a frigore.detrimentum caperet , mutabat, ^. tormina vero continuo urgebant , quae, cum alvuni-deponere" .geceffum haberet, atrociora Jdictonit: Prefcribebam IV. dofes; - - pulv. digeftivi cum Antimon. diaph, mixti, a quibus. levamem fenriebat, Die ;. Sept..c de alvo iterum obftru&a & dolore. ven-- i - sriculi conquercbatur,. medicamenta. tamen non n mutabam. Die d "Y 6, 'eodem in. ftatu permanenti fequentem- prefcribebam: Mixtu- - 1 [ ram : Rec, Eff. Cort, aurant, Elix. propr. fine acido ana 3ij. M [ Dofis-gutt. XXX. ter de die. - Sequenti die feptimo: obftru tio | & darities abdominis. adhuc. dutabat ,. unde ei dofin Pilul, Bec. ^. 'cher. c. Extr. Panchym. Crollii gr, XII. ordinabam , & clyfte E ris emolltentis adplicationem urgebam ; hic vero exitum non. moliebatur, féd abdomen cum dolore: inflabat, veihurisque aii guítiam, . cum refpiratione difficili, inducebat : ideo potiuncu E lam aftfimaticam PERTUUN & clyfterem cum AM falina jn Jicere jubébam.. e) j Die 8. Sept. fiepius excrementa aquofa &C tenuia reddebat] abdomen tumidum dolore adficiebatur.. Inflammationem inte nam hinc metuens, potiunculam diapnoicam , mixturam 1 re gerantem cum nitro istam de Pülv,. antifpasm.. cum antini - diaph. prefcribebam. | ... Die 9. node praterita (epift ime alvum depofuit | ; & pau aquofa evacuavit. In fronte noduli, varis fimiles, eflioref € bant ; füdabat, fitiebat, noctem itifóntaem tranfegerat, adpge titus ianguebat. , & dolor tumorque abdominis incrementum "potius , quam decrementum; capiebant, finc: periculum przdi- cebam, Vefperam verfus. diari hoca quidem. mitior erat, fedi 5e remiffione morbi ; unde fequens órdinabam : "Ree; Liqu . "Terr. fol; Tart. 3i&. T inct, Rhabarb. ze Ext: Cafcacill; gel qs M. D, pro ene vicibus. M E 4 wá 2 M - t : S - - dfiefs omen és epa letbalis. 495 1 "A: -Die 1o; NoGem quietiorem tranfegit ; . fudor eurn levamine prorumpebar, abdomen in latere dextro siidins evadebat, in.fi- rüftro- vero adbuc durum erat, & ad tactum dolebat ;. bino mix- £uram hefíterno die ralcriptám. repeti curabam. Die 1:, morbus erat. tolerabilis, fed. fub. crepufculo fingul- fuofis concuffionibus adficiebatur patiens, qus & die 12. prprir mis lepof cibi adfumtionem, continuo: urgebant.- «Die 13, quater noctu. alvum. exoneraverat ; ibdenini: du- lcd mitefcebat, circa iliacam vero regionem fi finiftram- perci piebat: dolorem ardentem: , & feiophdgnf. fimul occupantem. ,. cum fingultu & fuüdore. continuo . prafcribebam Tin&, Rhab, €. Eff. Cafcarill. ad guttas. XL. f ingulis HAteHis horis adfüs mendam. Die. 14. a. fingultu (ymptomate P icuon fii imo afi due forquebatur , vires indies. imminuebantur ,, fudor i Ine intermif- fione fluebat ,. abdomer ad tactum mollefcebat , in latere vero: finiftro protuberantia quadam obfervabatur, ex qua abfceffumg 1 ad 4: pollices. juxta | umbilicum , latentem , omiaabar , | Rep 'Émpl. de meliloto cum diach, compof: imponere jubebamr, &. c mixt. refriger. c. paucis. guttulis. Balf. vit. Hoffm. pro grato- odore. admixtis, przícribebam, .No&tem verfus fi ingultus mi- tior erat ; . cibos liquidioris: confiftentio. aliquoties adfumfit, de «ftu. vero interno conquerebatur, unde potiunculam diluentem: | | ordinabam, | MU ics Du DU . tumor. circà /finiftram iliacam regionem fub.. m: plaftro rhagis protuberans 3 fufpiciónem- abfceffus augebat ; dne | terim aphthodea. faucium. &. uvule inflammatio novam &egroro: | ereabat. moleftiam. Varis gmula tubercula in frente, plura dd-- | parebant. . Apicem abíceffus Empl. diach.-c.. gumm. tegere. chi-- rurgo injungebatmn,; quamquam ds abfoeflum iihais 3 Hn. d recufabat. | ^ | Ai R Die 16. Abfceffus. augmentum: non cepit pe Baci iudhpa ied Qa $. [ (ud d. LOSPER | 494 - DOlfervitio CXLEI Mes Hm | Pedtus , quoties. per tuffim movebatur, toties. *ger dolorem | hinc. apertionem. .abfceffus - neceffariam fore: 'judicabam. tn DRE jd PUEPETEM differebat. Riu dilttum; iigtoiun & naufeofe foetidum , fe itn illico cutim add 3 .poftabíceffus evacuationem ceffaffe & noctem quietos fl | ris füfci & fimul biliofi j MN tandem faniei fruftula- feque- dormivit & dolores mítigatos: fenticbat 5 abidharum mldpien - tio véro tuffim excitàvit. ^. AIR M Die 17. Abdomen hac. hohe] in tantum jdeculisuit y utnub - lum abfceffus veftigium. adpareret . ; .tranquilliorem. fomnum ha- . . buit, quamdiu diarrhoea ei .decumbere permit. ;Pedes ab ali-- É quot diebus tumidi erant, magis. tamen finifter , quam dexter; E in loco abfceffus fentiebat , mt libere & prompte expe&orarg | haud valeret." ^7! Ee "Die 18. abfeeffus in ambitu. duritiem .ta&tui afferebat. jn o medio , ad digiti. latitudinem , mollis erat : fauces aphthis ELE * huc obfidebantur . &.wger quotidie. horis pomeridianis. etum febrilem patiebatur ; intenfiorem. cuc : 'Die r9. fingultus per. aliquot.diesraro obfervatus , nunc | recrudefcebat , & tumor ;in lateremagis adhuc auctus adparebat, 3 n ui oH UR chirurgus -ha&enus - propter ruboris abfentiam. 2 dubius ,nunc.mecum .fentiebat , interim tamen in nima " ix. De 21, .cum :locus. pro. .excific lone nimis ; anguftus & fo. 2 lummodo ad: latitudinem. picis digiti accederet," chirurgug.- [S fignaturam petebat, quam ego ipfe linea nigra fiotibani:g hinc . lanceola primo, cutim, poftea vero & mufculos abdo. cieli t4 te perforabat, ex quo vulnere protinus pus cum faltu proftuebat" Li feodabiát poft evacuationem libre buts purulentz m mie vulnus turundà obtürabatur & emplaftro gem ad p j. horarum, claufum detinebatur. | ^3 . Die 22. referebat zger, diarrhoeam & ingultum flatim. * fe tranfegiffe: materia hodie cum impetu profiliebat, fed colo- L [4 N^ .- b: Dm bantur; hinc, pejora à metuens * ;fphacelum i internum przdice-- " bam. Hora tertia Ipomeridiana tertia. vice aperiebatur vulnus , » quod eandem quantitatem. puris fufci & crocei coloris, cum faltu eru&tabat, ocyus fub fiftebat ; nec aliquid. refidui, etiam filo fulcató adhibito; effluere permittebar : interim febris ardens cum fumma anxietate verfus crepufculum «gro molefta erat. -Die 23. materia quantitate non minor adparebat, &, fi 1 quinquies vulnus per diem aperiebatür, Íemperquoque. eadem - quantitas evacubatur : interea «ger facie magis: compofita ad- E parebat, Jubebami, pro emendatione puris , decoctum fcordii eum xir rofàtó & pulvere Aloés: injicere. tU Die24: abféeffus ^ eandem femper quantitatem materia ssl 'e&figris & foetóris przbebat : vires magis magisque defi- -€iebant, & eger cuffi gravius adfigebatur, Preftribebam , pro | mitiganda tuffi, Pulu. catarrh. cum faccharo lactis & potluncus Me afthmaticam.. | "Die 25. pus noti immitiutum: : ^ Féefidtta in dies fit dift éilis& febris cum fudoribus 'exacerbatur, "OK Die 26. materia quoad coti&(lentiam craffior , d adhuc fufci &bilióf coloris , & maximum foctorem largens évacua- batur, -febris non mitefcit & facies carne depauperata livefce- / | Bat: füfpicio hincoriebatur, quod forfitàn materia fufcà & tetri . eoloris ex rupto inteftino proveniret,, hinc prafcribebam emul- | fionem ex amyg eadalis A piftaceis. PA Die27. nodu a chirurgo materia interinfita obferva- | dbatur albicans,hinc certiorem de inteftini mies fe fe effe | ieredebat, Refpiratio multo difficilior erat : pomeridie puris "minor quantitas , magisque denfum vel pm eliciebatur. P . Die 28. poft mediam noctem [ger obícurationem ocu- | Jorum per hore quadrantem paffus eft, difficulter. fpiritum | duxit &. verfus értuculum convulfionibus UHmidunl animam ef- favic. buco ^ Quarta poft mortem hora anatomice perluftrabatur COf- *» PEN r2 d $^ 496 | : / Oljervatio CXL7 ks Pe We P a i pus, praprimis vero. abdomen, quod nec Tum Dec wc i pfüm. erat. Remotis integumentis. commenibus invenicbuns y .tur.firmius adnata, unita & cohwrentia peritonzum pariter ae omentum , & hg pracipue cum inteftinis qux itidem quoad. maximam partem intev-fe invicem conglutinata, nullo vero In P ico rupta vel corrofa deprehendebantur. Ex hacce concretios | nefacile nunc. concipi poteft, quomodo abfceffus in latere p * niftro; ,€x omento. originem. ducens, capfula quafi inclufus , exis. ftere potuerit, tie pus in cavitatem. abdominis dimitteret. Cavii - tasin toto ambitu fufca.erat , quo colore fphacelofo & pars me« - fenterii , & proxima inteflina infedta reperiebantur, Omentum preter Pie abíceffum confpe&ui- offerebat decem. ploresve — glandulas - nucis juglandis magnitudinem zquantes, qus tümie 1 dz erant & in. pus albicans degeneraverant, quarum alique,dum | omentum aperitonzo disjungeretur , rumpebantur , ;& pus mas. turum effundebant, ex quibus & illa materia alba quz. die 27. nai? d urno tempore cum pure fufco evacuata fuit, derivanda-eft, — "latere dextro inter fecandum prorumpebat. fesqui libra: | puris cocti, tenuioris'& fcetitiffimi, cui hepar innatabat: quo^ pfo evacuato, in hepatis parte fima origo illius in ulcere. x pto, quod i in "ambitu nigrum erat, in confpe&tum fe fe daba Proinde quoque mefenterium quam. plurimas continebat gla dulas tümidas, partim . in pus mutatas , partim adhuc. confuse coloris & confiftentiz naturalis, ] | | . Veficula fellea ne guttulam quidem. bumsiditac fovebat M | num vero bilis per du&um quendam abfcondicum in abfceffu ; magnum. lateris finiftri effufà (it, foetor & coharentia vids in a : explorare non permittebant. | Lien. melioris. erat. fubftantig & renes fanioris conftitutionis. ^d : T E. | upectore pulmones. inlatere- finiftro. per ligamentu n i2 tum coftis adhxrebant & lobus anterior retra&us erat , ut coi w » dis mucro immediate tangeret fternum & anteriorem. t um partem 1quod copformationis vitium in multis poft e y. prehen- .- "De tuffi comvulfroa , cum Rbachitide. — 497. t prehendi rhachiticis. Pulmones ipfi malo colore & pluri- mam partem corrupti erant, Ex hifce fingulis. clare nunc patet , quod morbus rha- chiticus primis pueritiz annis perpeífus, pr» fundamento & origine concretionis & perverfa con(titutionis vifcerum fit babendus; & fane mirum omnino erat , quod juvenis hic tam diu fine incommodo vivere potuerit, | ...* De tuberculis in fzonteefflorefcenribus adhuc notandum 'eft, quod ea plus fimplici vice in dyfentericis & ex inflam- tione vifcerum morientibus obfervaverim, mihique utplu- ' Mund acp inftantis prebucrint, OE we -QBSERFATIO CXLVII, Da.D. JOANNIS STORCHII. RN Lg De "Tulli convultiv. cum Rhhachitide: com- OU. pleata, letbali - T yuerulus nobilis , unius- & dimidii anni, habitus fuccu* I^ lentioris, fed fimul pallidioris , leviter aliquo tempo- | Tore (cabiofus & tuffi convulfiva per 3, hebdomadas, una / cum tribus fraterculis, laborans, a miniftrante quadam : pro fcabie fananda lavabacur cum urina propria, unde fca- bies quidem exficcabarur , tuífis vero exafperabatur. Die | $. Julii febre pe&torali corripiebatur, qua poft injetionem .. -elyfteris , ufumque potiuncule diluentis mox mitior adpa- ypebat, hinc aleero die, ad revocandam fcabiem, horis ma- | tucinis,. veficatorium ad furam adplicabam, quod veficam. ! fatis amplam excitabat,. indeque morbus multo mitior vi- debatur, Die ro. pruritus in manibus quidém obfervaba- rur, fcabies vero redire recufabar, Dic 11. eredioris erat mee. "revirer vero refpirans, hinc altera vice veficato- | P, M, Fl, F. r Rrr Te rium | SARERRPAES. .- E 1 pt VO S AK uM e d MÁS Mp 1 Kee | hace recurrente : i Meliaiud d uz 2 prafcribebam c ftebant, in Decodto C. C. pec c. Rad. Scotzon. & Rad. Chin, opr. pro potu ordinario , HSNUE 1 Tin&, Tar, I guttas. 10, ter de Sie RUN E $44 hora 9. me partu pap Russe. pp mo epileptico, ad 1o. minuta hore corpufculum concu- | tiente : pro cujus ires Sigeriopt Vi noa or. 3 vefpere expiravit - d bue M P Lou B In fe&ione anatomica, a. : parenibus def FEAT que fequuntur, obf-rvabantur. —— — "ee I) Totum dorfum & crura cum femoribus 1 ma lividis erant fuffufa. — iit -2) Abdomen tumidum HOC ab ettet 2 bus diftentis, & in pelvi [6(g. feri extravafati lu&uabat, 3) Hepar grande duas libras ponderans ; $ Lien natu lis coáftitutionis : ;: Renes paululum tumidi, - "and MG 4.) In cavitate pectoris dextra reperiebatür fei e eXtrava- " i fari limpidi f5j. in finiftra vero 5i;j. vel IV, ejusdem, cu "s bicante materia vifcida mixti. Totus pulmo, tilorite di nie s co fruftulo, ad pollicis latitudinem, quod naturalem colo-. rem, pallido - fcilicet tubiguadum; fervaverat, fufcus ad — nigredinem vergens, muco fpumofo infar&us. & inflatus, is adparcbat, ex quo. conjicere licebat, infammationem. " wor xi - dta De tuf iuifos Cum rhbachitide. 499 | - Corruptionem hujus vifceris caufam. mortis fuifle. .prima- AG, "a » .^ Cor magnum in utroque NES Bo Puit conüne- bat ad digiti longitudinem, glandulofo - membranacea con- fiftentiz, Pulmo in latere finiftro cor non totum ambie- bat, fed fruftum, pro mucrone regendo, DOR, circiter pollicum latitudine. deficiebat, T .^.. Qualibet coftarum in utroque latere, non in [n at- ticulationis cum fterno , fed in media cun&arum parte, ex- | erefcentiam monftrabat cartilaginofam, nucis mofchate ma- : znitudine, introfpe&tantem , hzcque fingule protuberantiz faciem. prz fe ferebant, ac fi cofte frate & per callum rcu- nite & confolidate fuiffent. — -—- t - .. Exhifce phenomenis, cum primis vero Hepate gran- iori, incurvatione & protuberantiis coftarum, nec non articula pulmonum deficiente in anteriore regione, utique ariolari licer, puerulum initium morbi rhachitici aluiífe, qui facile in adum prorupfiffet , nifi mors pramatura accef- fitfec,. Matrona quedam agsata, hancce perverfam con- ftitutionem adfpiciens & attente confiderans, ajebat : Nunc non miror, quod puerulus a nativitate fuerit valetudina- rius, femper difficulter fpiraverit & compreffionem pe&o- ris a thoracibus egre perferre potuerit, Parentes folatium admittentes. Deo gratias agebant, quod filiolum e plu- A. rimis aerumnis vitz morbofze & forte futura con- (.. . . ..tra&ura per mortem placidam eri- cov pci i d etc LPS | Jet Rrrt2 — OBER- " 3h Ü - Olfervatio CXLF 1i, "e i" iE us "UN X 500 4, iA J /— s OBSERFATIO CXLEHL 700 —. "pn D.jOANNIS STORCHIL ..- ovfWae xo e | Morbis quibusdam confequentibus & in ou^ Ww ft iun tone Ou? uer $, annorum, tenerrimz conflicutionis, docilis & - P acrioris ingenii, digitis enim concinne modulabatur . €lavichordii chordas, nec in alias occupationes fcho- lafticas negligenter animo incumbebat; vires aucem in cul. turam memoriz & judicii acrius fic impendens, corpori & aGionibus vitalibus eas fubducebar, adeoque impar erat - inorborum fe invicem fübfequentium infultibus perferen- dis, ita, ut etiam tandem fuccumbere cogeretur. Medio enim Aptilis a. c. tuífi convulfiva graffante corripiebarur, - quacum medio Maji complicabatur febris peripneumoni- - . ea,cum delirio, morbus ramen, adplicatis veficatoriis & 1 snedicamentis temperantibus, feliciter profligabatur, tuffi - tamen, pro more confuerto, ad trimeftre perfeverante. Vii. - fuperata ferocia tuffis, die 3o, Julii corripiebatur infültu fe- brili, quem die 7. Septembr, cum novo paroxysmo fcarla- ^ tina, mitioris quidem indolis, fufpe&ti tamen eventus, ex» cipiebat; hinc ferio parentibus inculcabam, ne nimis cito aéri exponatur puer , & fecus fi fieret, cumorem inde certif- fime fubfecuturum, tinacure pradicebam. Aft monitum - hoc , citius rnitefcente morbo, prorfus fperpnebatur & puer. — die 24. Sepr. edes mea: vifitans , tumorem anafarcodeum , quem metuebam & przdixeram, in facie & arcubus often- 'dcbac ; infuper urinam hydropicorum lixiviofam & plum- ' bei coloris mingebat : debiris camen adlibicis medicamen-. - ^ as [ ^ - 5 NT D l 1 ^ L - - * pe morbis quibusdam ufus &c t BT —— 'tis aperientibus & laxantibus, fpatio trium feptimanarum | 9e oque debellacur malum. : ! Die 27. Sept. de novo corripicbatur febre pe&orali , euijungebatur delirium no&turnum 5; aft & hzc febris ju- fto tempore reinittebat, perennante loluminodo cufli cum expectoratione, contabefcentia corporis & inquierudine fe- gni delira nocturna. Circa initium Novembris tres vermes, — partitis vicibus cum excrementis alvinis excernebar, & na- fes a catarrho leviter ulcerofo obfidebantur; hinc , Patho- logiam verminofam in cerebro foventes , parentibus pef- . fuadebaht, totum morbum ejusque ambitum a vermibus - originem : ducere , quorum adferto vero minime fubfcribe- re potui, certiori enim nitebatur fundamento fententia mea, . quod plurima fymptomata, praeprimis narium cacarrhus & inquietudo no&urna, denticionem fecundam & proruptio- nem novi dentis molaris pro caufa agnoícerent, ipía vero - pe&oris angu/ítia, cum reípiratione breviori, verbo: phthi- . fica conftitutio, pro malo hereditario, habenda fit, Diz- - ta intcrim Vradto obfervata cunctos fpe Econ valaló code la- - &labat, donec candem hauftus vini cum pane faccharato , fcopo confortandi. exhibitus , repentiaam expecorationis - fufflammationem & pulmonum majorem inflationem & in-- flammationem inducebar, quibus prafentibus die 25. Nov . vitam cum morte commouctabat, De hujus filii dile&iffimi obitu varia divulgabantur j ju- : dicia? Aliqui accufabant parentum nimiam follicirtudinem & impulfum ad litteras & arces addifcendas, & exinde na- tum malum hypochondriacum ; alii vero arguebant Medi- - - cum ignorantiae pathologiz verminofe : hinc patri place- |. bat per fectionem anatomicam ia — mortis inquirere, . id quod mihi gratiffimum erat , & idcirco ambabus am- - ue: manibus, - Toy o "e 3. | 9ecó- , "Bon Oferv. Cxizt. Denidih quitusd.e gno Secabatur adeoque corpusculum , phthifi- admodur extenuatum, die 26. Novemb. ac dilucide demonftrabatt | I) 4s Aldomine , quod omentum aliqualiter M tüm, non ut Orditidrié obfervatur, inteftina, fed furfum re- " tractum, ventriculum obvolveret, - RO. MAE Hepar mole grandius, fzd confi ftentia & 3dlasi fünun in quo per veficulam fellis cransfüdaverat liquor. Ve inteítina adjacentia luteo colore. cinxerat, — Lien refpe&tu etatis magnus & durioris confiftenti, dc terim non induratus, fivefcirrhofus erat..— — — Ventticulus. continebat . potulentorum: vj. &oema | hic, neque totus inteftinorum canalis, utpote quar Getae. cum viíceribus fanioris erant confíticutionis, vermium ve«- ftigium monftrabant , indeque pater. & adítantes. omnem . fufpicionem in Medicum, de tninus fufficiente « cognitione & disgapd morbi deponcbant, epe z RU OR .. &) Jnpectore pulmonum tota compages inflata , tumis. b da & colore nigricante, inflammmationis (igao luculento, (e c j fa confpiciebacur, nusquam adnata, aít in fuperiore parte - | finifiri lateris, miens pum bene codi 5ij. GOMA "m. — du : "NEM Cor totumi quantum extus & intus doiuti erat ^ 4 Hinc caufam mortis veram in inflammatione, inflat | nc & abfceffu pulmonum unice ponendam effe judicari. ^ Quoad nafüm, ulcere catarrhofo infe&tum , adhuc nos 2 tandum eft, quod hic adfeQus, eque, ac pruritus, juxcà .- vulgi opinionem, minime a vermibus derivandus, fed p tius in cafu prefenti congefítionibus propter dentitionem ^ verfus caput diredtis, adfcribendus fic. ds E (renaco Erfordiam transmiffa...— dictis ur cible bt NE mm * d. 4, Decembr. 1738. ) c CM HEAN EN dud e -— ^o Hero, CXLIX.. De amuleto ex JMercurio 65c. 305 n". (s 5 OBSERPATIO CXLIX. Hes ..Dn. D. JOONN. HOARTMANNI DEGNERI, dar Ludis i | Amuleto ex Mercurio vivo, ejusque vir- .. tute ad impediendam la&tis fecretionem. R Aercurii, feu argenti vivi indolem & vires fingulas qui V. | fcrutari & explanare conaretur, totum illivitze curri- - — 7 culum haud fuffe&urum effe putarem; tanta unici hujus fübje&Gi mirabilis & pene imperfcrutabilis eft natura, Ut nunc illam tantum tangam qualitatem, ob quam chemici - fere omnes ab omni «vo unanimi confenfu tRercurium yo- - carunt. Semen & materiam omnium metalorum communem, unt- - fáane hodie alii, haud infimi fubíellii viri, qui , plane con- ^ vrarium (tatuentes, non minori probabilitate contendunt, ipfum argentum vivum, ad metallicam müxtionem & con- | fiftentiam adipifcendam, omnium mineralium effe inepcif- fiünum. Hoc certe verum eft, mercurium per innumeros - proceffus «hernicos, a rot tantisque artificibus, tortum & vexatum , femper tamen rmanfiffe mercurium, om nesque ar- tes humanas in hunc usque diem eludentem, fuam conftan- ter retinuiffe naturam immutabilem, ut inde quilibet etiam acutiffimi ac exercitatiffimi viri ingenuefateri cogantur, ni- . hil certi, nihil firmi, nihilque pro babilis quidem de princi- : piis confticucivis mirabilis hujus fimplicis conci pi & dernon- [rari pofle, — Millis vero intentionibus chemicis, quibus amercurius inferuit, in arte etiam medica non minori in - quantitate, varia fub forma, ad varios fcopos, cutri externe, »tum interne adplicatus, varia fata expertus eft idem, nunc tamquam fummum venenum, nunc vero ut remediam e£. ficacilimum ad multos morbos declaratus, Nec hzc qui- PACUNÁ- f. | deni " U Br at EY E. X , 2" g ? : ; WU TET LAE b n 3 ki 2 eLHEN an v1 : - E diis ' E E M Gi Ji: | " Ua SE a x j m 2 "n E ; [^9 Olféroatis CXLIE. asd pho. dem omnia A fiquidem mercurius corpus human . àmmediate tangens & intra diffullus, pro diverfa. prepara- . tionis, adplicarionis, aliarumque circumftanciarum ratio« ne, utique modo noxius, modo falutaris exi(tere ps Sed alium nunc & magis mirandum, immo , quantum qui-- dem novi, publice nondum cognicum ejus produco cífe» - &um, ubi nimirum mercurius vivus machinam humanam minime intrans, fed cantum e longiaquo, & fub amuleti - forma, externe ufürpatus, fine ponderis fui diminutione, E toties , quoties adplicatus fuit, ftupendos ramen in hac pro- ducit effe&tus, Jam olim quidem mercurium vivum ; fub | 1 amuleti forma, avellanz, vel calamo inclufum, & de collo. fufpenfum, a Medicis contra peítem adhibitum fuiffe, b legit E mmus in CAMERARII [plage memorabil, med, Cent. V. 7. pAge. | o1, Annal, med, pbyf ration. dentam, XP, pag.199.. Cone | cra veneficia quoque in bruta animantia commiffa tale amu« 1 lecum in ufu fuiffe,: memoratur in citat, 4rzal. QUratislav, Tentam. IP. pag. 90. immo Padue foeminas la&antes contra. faícinationes erga fe patratas, mercurium avellanz inclufum, - f fecum geftaffe, ne lac abiret, ex Tb. 3 O R DANA de peff. phe« E nom. lr. 3, pag. $83. teferunt di&i Anzales "Uratiilas. Tentam, AF. pag. 99. caque remedia fuper(tiionem pravam edo les declaran. Non vero omnibus remediis, quorum modum. operandi ignoramus, & in fpecie etiam. amuleris, fuperfti- tiofi aliquid fubefIz, immo porius conftantem & mirandum . . amulera nonnulla edere pofle effedüum , fequens. docebit - obfervatio : Repletur nimirum mercurio vivo calamus nd ptorius , ejusque orificio cera figillaria accurate obmun T P inter mammas de. collo fufpenfus geftatur a mulieribus , L quibus lac fuum difcutere, animus eft, eo usque, donus omne lac evanuerit5 id quod negotium folo hoc remedio, optimo: & conftanrti cum effedu, & fine ulla noxa, lente fempe fuccefliffe , non folum (ix piffime vidi, fed &. illud. u EIE EE 7 oma | : ] L «4 ^ s ^ x j l be Kd cinerum clavellatorum adüulteratione e c. 505 - omnibus, qui eo opus habent, fuadeo, nec e(t, cur quis- quam mali quid aut fuperftitiofi inde metuat, Prater ea movum non eít hoc remedium, quia potius in Hollandia, -Amftelodami, Hagz Comitum, &c, multis mulieribus no-. bilibus hoc effc remedium familiare, cutum ac probacugn ; ab amicis compluribus didici. ' ; Contrariari equidem videtur hoc experimentum illi ; quod JORDANVS protulit, € diametro, dum ab eo ad augendum lac adplicabatur, heic loci vero ad illud mi- nuendum commendatur: fed meminerit ledor, J OR D A- | NVM loqui de mulieribus Paduanis fafcinatis, noftre vero: ab hac creduli vulgi opinione adbuc libere manferunt. Rationes dicti effectus, fi quis ex me fcire cupiat, illi cor- .. date fateri teneor , me nil fcire, (ed potius eas excutiendas | & decidendas relinquere illis, qui in conje&uris fagaciores & feliciores fibi videbuntur, Hoc adhuc addo,idem amu- - | lecum aliis adhuc ufibus deftinari, uc mihi relatum eft, ob | damna tamen & mala, a malis inde máenuenda , omnia gubles. declarare non audeo, (o OBSERFATI CL. Do. D. JOANN. HARTM. DEGNERL De - Cinerum clavellatorum adulteratione cla per fal commune, | jn arte inedita juxta ac chemica quantum valeat pro fe- |f. lici experimentorum fucceffu, legitimis ac minime adul- |"* ceratis remediis in(truüum efie, expertis abunde con. fac , nec eft, ut prolixius hoc explicem. Hac certe mente | dudum complures viri dodi defudaverunt in eo, ut fingulorum fimplicium , aut compofitorum veros & fpeci- | con P, M, Pal. P : $55 ficos d ' Jaboribus chemicis infumferim , nec unquam tale quid mí-: ^ » ty hc M 1 : Ni : V uo p * | - tont vr PUBL. TN 7 2 ! D ? * ficos notarent characteres, impoftorumque fraudes, (i fe. — illis immiíceanr, facilius deteganr, Adulterantur vero he — res non tam frequenter plane aliena iis fübftituendo, quam potius & utplurimum pondus earum per peregrinarum & - viliornm rerum additionem augendo, quo certius & ma- jus inde capiant lucrum mercature frauduleüte ftudiofi; | Notabile hujus depravationis habui exemplum, quod cum publico comrunicare eo minus dubitavi, quum a pluribus — : DES ORE LES t N retro annis magnam cinerum clavellatorum copiam variis | * hi obrigerit. : Comparatis nitnirum tribus libris didi falis — alcalici a mercatore, a quo emere femper folitus eram , aqua frigida folvendo volebam illud depurare , fed obfer-- vans jufto majorem in earum folutione frigide con(umi quantitatem , humidum fuperfluum evaporatione diffipare, fimulque experiri decrevi. num forfan falis neutri quantitas éxtraordinaria infueci bujus phenomeni caufa exifteret, fed maxime. fallebar ; cryftallifaione enim fa&a, nil nifi fà commune prodibac. non folum cryftallorum forma facile cognofcibile, fed & quod igni injedtum fortiter crepitabat, * Continuatro itaque hoc evaporationis & cryftallifationis lae — bore, ultra duas falis communis libras fucceffive collegi, ne- que ullo pa&o refiduum ab omni falis cornmunis inquina» tione plane liberare potui, quin potius labores, quibus de- - ftinatum erat, etiamnum deperderet, — Haud vere con- temnenda hac mihi videtur obfervatio, dum ea nos monct, in ufu hujus falis in pofterum cautius procedendum, nec ' adeo promifcue, nec fine przmiífo examine, illud adhibens — dum eífe. Licet enim id ipfum noh adeo magni confte captant tamen in ejusdem adulteracione haud exiguum lu- crum artifices fraudulenti, dum, computo fadto, fal alcal otf C LI De vagine uteri, temp. partus, n fuptura. "4. $07 my mn n M | €0 frequentius committendum, |. Intereít vero Reipublicz . medicz quam maxime, ut ejusmodi doli omnibus innore- ^ fcant; ízpius enim fit, ut experimentum auc non debitum, | aut plane contrarium, Mopimur effectum, latente "uh fuc- eus caufa. | vo Neomaga Erfirdiam ife 4 10. Decembr, 738.) | sje - "OBSERFATIO CLI be - Dn. D. PAVLI HAASIL — - c m uteri, tempore artus, ruptura. pificis. mulier conjugii fui tempore novem jam in lu- B cem edidit liberos, aft fingulos maximis cum labori- ^^. bus & difficultatibus, fi excipias gemellos, ( bis au- tem tales i in utero geífic,) quorum uterque pedibus prazviis & fine longiori mora prodibat. Anno «tatis fue trigefimo nono infantem nonum pepcrit, & quia feptem annorum fpatio non amplius concepit, officio fuo defunctam fe effe credidit, «| Sed anno aatis 46, preter opinionem denuo, & —quidem o&ava vice impregnatur. Temperamentum illi - erat fanguineo - cholericum. Ceroquin uti femper, fic & hoc geítarionis tempore toto optime fc fe habuit, ira, ut - fub hujus finem, d. 7. OGobris a. c, in locum, miliare- ab- hinc diftantem, éxfpatiaretur, eodemque die pedibus do- mum reverteretur , vegeta quidem, aft foecum non amplius fentiens. lnfequente nocte corripitur gravida doloribus in "abdomine lancinantibus, quorum cauíam primum adfcri- bic potui cerevifiz , quam pridie folito majori in copia in- - gurgitavic; cum vero dicti dolores non remitterenr, fed po. (his aiias 9sS 2 tius Xx Olfircatio: CL tius füsicinn & intenderéntur,. partum "ffturdi füfpi- - cans, obftecricem accerfiri jube. Nondur autem hec ad- páruir, cum jami membrane feeturri ambientes, urgentibus : doloribüs disrüptz , aquas fuas dirnififfent, ^ Accedens , iraque obftetrix parcuriencem adítringit , ut Otfines, quas | poffec , inrenderet vires ad partum exp llendum, fed isrito cum fucceffu, Tantum enim aberat, ut parcus fuccederet, 3 üt potius totus infequens octavus dies O&obris inanibus - confumeretur làboribus ad horam usque tertiam pomeri- - dianam, quo temporc obítetricans ad aliai parrurientem - accerfita, prlorem in lectum portacam dereliquit, ubi not nifi unum alterumve amplius experiebacur dolotem adpar- . tum , quo finito ftatim de dolore maximo in dextro abdo- mitiis latere prope os innominatum valde conqueriinchoae bar. Vefperi ingruebant vomitus, qui poftridie degenera- - 4 bant in biliofos eosque nigerrimos , nullo ceteroquin ad- parente dolore, ^ Rebus fic ftaritibus, & cum obítetrix in» - ter ea redux partum non fucceffurum agnovit, in auxilium. | vocor médio die 9. Octobr. — Statim prefcripfi potiuncu« - lam ex aquis fcorzori, ceras, nigr. ulmar, & cinnam. cyd, additis Cryftall, mont. fale Abfyrith. Confe&. de xem inc. fyrup. cortic. aurant de qua poftquam duorum eoch- learium inenfurasin ad(umfit, vomitus per hore paium | 1; remiferunt, qui vero poft ingurgitationem cerevifiz frigi» - dioris, quami anxie petebat, recruduerunt. Hora fecunda ^ pomeridiana ipfam zgrafn vifitavi, & ex relatione obfterris cis accepi, adeffe prolapfüm vaginz in ejusdem latere finis ^ ftro, pugni magnitudinem eqüaritemi, caputque infantis — dextro lateri offis pubis fuperfedere, Ipfe ego fitum infan- tis ulterius & diftindius explorare, fique circumftantie id — permitterent, foeruiri extrahere animo mecum eonftituis ^ quapropter fitum incorgraum ut murarer parturiens (fes — debàt éniin in lecto,) & füpine fe fe recubarer, fuafi; A Ag ! "De vagine uteri, temporepartus ,vuptura. zO9. ad hunc debitum fitum obtinendum, vix usum fubtradtum & amotum fuit pulvinar, quo dorfum fuffulciebac, cum jam fe cerco fuffocacum iri exclamaret, | Hinc curavi, uc in fellam obítetriciam deportaretur, ubi deauo 2. vel 3. li- cet non tanto labori pares inchoabantur dolores, Summa jam aderat debilitas , viriumque proftratio plenaria nunc mihi injungebat illud : sanam de tabula, | Pulfum enim vix fenfilem deprehendi , adeoque intermittentem, ut poft duos iQus admodum debiles, tres vel quatuor, qui fequi debe- bant, deficerent penitus, — Conclamatam ergo rem judica- vi, & eventus corroboravit prognofin. Vix enim facra fy- naxi profpiciebatur, quum lipothymia eam invaderet. Ad- .ftantes igitur moribundam rurfus in lectum deportarune, "ubi brevi poft placide vitam fuam cum morte comimuta- -. $c&tio demortui corporis, quz eodem die. inftitueba- tur, monftrabat fequentia. In externa corporis füperficie . nil adparebat praternacurale, nifi prolapfus vaging uteri fu- | pra indicatus , quem in fecundo jam partu inepte ac rudes ebftetricis manus contraxerant. Disciífis autem & fepara- tis integumnentis communibus , mufculis abdominalibus & periconzo, tota abdominis cavitas & inprimis illa , qua fit, quando diaphragma in exfpiratione verfus pe&oris ca- vum tendit & adícendic, fanguine extrava(aco offendeba- 'tur repleta, quo exhaufto, integer foetus maículus pregran- dis in confpedtum prodibat, cujus fitus eragfequens, |Ca- put cum utroque pede oífi pubis dextro infidebat, manus inira ore tenebatur, dextra vero dorfum verfus reclinata, funiculus ex umbilico ad flexuram coli magnam adícende- bat, dein curvabatur & rurfus defcendens progrediebarur fub infantis corpore, quo ex fitu fio maxime vitiato & cx hofpitio plane przternaturali remoto, ulterius penetravit in ipfum uterum , per rupturam vagine illius, duos digitos E. 9583 3 - trang- $10 — /^0lffroti Qu Vicigopa oft Figs miro m IEEE ejus. orificium. WT MEA ER & quidem in in latere dextro, factam, candem fe (e infinvabat fur niculusles - gitimo modo in placentam , qua leni attraction | perean- | dem raptcuram extrahi poterat. Reliqua omnia rite erant - comparata, nifi. quod ipfe urerus jam ita contractus fuerit, - ut magnitudinem capitis infantis non exceflerit; phia autem infantis ubique fponte fecedebat, manifeíto: Andiciiy iduind jam ante. e aliquot dies demorcuum fadle, avi oa:] Scholion. Hutialbetie oc voa In modum, quo di&a ruptura & quo: iie fida fuerit, inquirens, nullum alium, nifi fequentem excog re potui. Nimirum tot tamque gravibus & difficilibus par- tubus I) tota vagina moleíte fricata & contre&ata, 2): prolapfu vaginz totum hujus latus finiftrum nimis celon- - gam & extenfüm. 3) codem. prolapfíu infantis ex- | itui obex pofitus & via praclu(a fuit, fiquidem viam, per. quam exitus fieri folet ac deber, non folum ex parte obdu- ; ravic, fed & (itum uteri ita mutavit , ut iftius orificium in- ^ ternum non in linca perpendiculari , uti decet, cum orifi- ' cio externo conítitutum, fed os pubis, & quidem dexcrum lacus verfus, magis inclinarum fueric, hinc 4) ipfe foerus in. - ordinariam viam non penetrare, fed capite. fuo. previo 3 in os pubis lateris dextri doloribus urgeri ac impelli de- - buit; accedit 5) & hoc, quod membrane , foerum cing tes, jufto prin disrupra fuerint, ( quod ordinarie fere. quando caput infantis folido offi imprimitur, ) fic enim longum temporis intervallum viz ipf exaruere, ut iteri caput de offe delabi nequiverit; tandem 6) nemo de cempore accerfitus fuic, qui manus admovendo obft cantes, caput ab offe reclinaverit, vel infantem pedibus ex- traxetit, Ex quibus omnibus caufis ac circumílantiis non oru fieri , quin foetus ram diu doloribus impulfus, vanis ging De fetumon[irofo ,in Tuba Fallpiana dextra Gc. BTT uos cr ÓAÓPRPRN ginz latus dextrum egerit, idque fenfim fenfímque adeo debilitaverit & rarefecerit, ut accedente incongruo fitu & pofitura in le&o , tandem tanto impetui cantzque vi refi- ftere impar, disrumpi debuerit vagina, quo fa&o fanguinis extrava(atio ejusdemque colle&io: in abdominis cavitace contigit, hinc, in fupino fitu, idem fanguis diaphragma furfum verfus: pepulic illiusque defcenfüm impedivit, & (ic fuffocationis metum induxit, — Dein quoque per eandem rupturam , conítridione uteri durante, totus foetus in ab- minis cavum propulfus e(t, in quo pratcernaturali hofpi- tio tam diu. habitare neceffe. bna hosie donec rmartris quoque ! more fupervenience, fectione fueric exemtus, | «dh Norimberga Erfordiam "i d 7g. Dec. 1738. | QBSERFATIO- LII. (Dn. D. GODOFREDI GUILIELMI peu coste MMHELERL^ - X uA. De Pier inontirlo, i in Tuba Fallopians dex- .. tra concepto, hujusque rara ftructura. Enerofa foemina 356. annorum, temperamenti fanguineo- ut €holerici , durante matrimonii fui duodecim annorum udin: Vnde ot immaturos & duos maturos enixa foe- s i e * au. e. cachecticum , Variis hine obnoxium moleftiis. In primis ex dolore | ' | dolore mamme brevi pof labosare- cepit cum tumore. aliquali, adhuc tolerabili, Diverfa medicamenta , interne & excerne ufür- pata, doloris obtufi hujus levamen: quidem; tumoris. vero incre- mentum in(ümul produxerunt; qui. poriffi mum , quum ad pugní - magnitudinem increviffet, miferam merito magis reddidit foliis citam, eoque permovit, ut plures Medicos pariter ac Chirurgos in confilium vocaret. Hi unanimi confenfu amputationem mam. m» commendaverunt ; quam vero zgrota de die in die protra- xit, ab illa averfi ina Catamenia ultimis tribus ante obitum men(bus ceífarunt penitus, & fluorem album immoderatiorem, continuum, nunquam antea obfervatum , nunc vero illorum proceldubio vicarium, fed infidum, febris lehtá , cum adpetítu. proftrato, frequente vomitu, anxietatibus przcordiorum, ac . agrypniis contumacibus, infequuta eft; accedentibus. lypo othy- | miis, viribusque fenfim exbauftis. ) mirum in modum gie tandem expiravit animam. | Permifla gratiofe corporis defun&z perluftratione ac feüío- | ne, fcirrhus in mamma finiftra, majoris pugni adzquans magni- tudinem, mufculo pe&torali adhzrens , inventus eít, ex eoque di(Ie&o , liquor effiaxit la&eus, (ine ichore, qualis etiam in dex- trx fana mamma vifendus erat. lategumentis abdominis diffe- &is & reclinatis , hepar coloris fub albidi, veficula ejus fellea ju- fto minor , & parciore vifcidioreque bile repleta confpiciebatur ;.- Ventticulus itidem parvus, & ejus tunica prope orificia tenues, - feu exrenuatz magis; ren finifter mollis ac friabilis, dexter eo robufior. literus, quamvis fzpius impragnatus ,. ac infelici. pa- . riendi modoiterum iterumque labefaCtatus , admodum exiguus, & contractus dextrum referebat renem, — Ovaria naturalem eXe füperabant magnitudinem. . Sub dextro infolitus oculis Occur- rebat tumor , ovum anferinum excedens , qui accuratius. con(i- diras » tuba: Fallopianz fimbriis involutus deprehendebatur,. cr ME gDe fetu monfrofs in Tuba Fallopiana dextra &*c, 213 .Admotis digitis . a fibrillulis lacertofis hujus tubz facili nego- tio. feparabatur compactum «quid carnofum ac membranaccum , .€X quo aperto. & explicato. foetus trium circiter menfium : cum placenta fatis magria.& funiculo umbilicali; in conípettum ve- niebat. .Cadaverculumipfum.fübire ceperat jam in putredinem , Centicula.enim. acute .abícedebat, ).& flavo colore erat imbu- tum," Dimotis .cranii-offibus, cerebrum durioris confiftentiz , Ánftar gypfi, fe fiftebat, mollius alias .& in tabum facile diffluens. -Curiofiffimum ín. hoc .embryone fuit, quod ne minimum quidem vel partium. genicalium , «vel .orificii ani , adfuerit vefti- gium, inque regione pubis, Prreceimacuralt. modo prodieric funi- gre umbilicalis. "Tuba Fallopianà ipfa peculiari: /& non minus curiofa gaudes | jbat conformatione. iExtremitas enim: ejus prope fimbrias przter ms naturam angufítior erat, .ut.nec iftilum , etiam minimum, nec flatum, | exiliffimos alias .du&tulos eorumque orificia facile dete- gentem , -admitteret ;. circa ejus. medium :paulo.quidem.amplior , fed calum. ftraminis.zquans amplitudine, :Canalis hujus tubz jd fimilem fere. tortuofitatem , -cellulas.ac:membranulas intus exhi- bebat , ac in du&u biliario 'cyfico: «humano fpius offendi folet, Altera tuba, quoad orificium & .cavitatem, etiam jutto quidem ftri&ior & anguitior. erat, flatum tamen fufcipiens , qui vero in . uteri cavitatem non Donc abe Pulmonum color & fitus na. meh, finifter faltem lobus diaphragmati adglutinatus videba- - .]n cordis ventriculis .& auriculis comparebant trunci lon- E. & robuftorum polyporum, ad vafa fanguifera communia pe venam pulmonalem , .fürculis fuis prorepentium, — Francofurto ad Meuum Erfordiam miffa d. 16. Jan. 1739.) * Ei" i j j à o NI 7 UALBAPELRE C Ttt -- QBSER. — T m Eres n jncsdm - Da. D. JOANN. JACOBI von. DOEBEEN,. — . Dubitatio | De Pericranii origine & continuatione cum | matre dura , ex obíervatione anatomica , qua di&a mater acalvarie füturis & fuperficie | | . interna omnino fcparata. me v | deprehenfa, | M ater dura per füturas egrediens pericranii origo creditur; calvariz interiori füperficiei, ob reli&a hanc inter & ma--. crem fpatiola, paffim laxior ordinarie adhzrens, Exhifce . duabus circumftantiis plurium. phaenomenorum ztiologia vulgo à; traduntur ,.quz alías haud. adeo facile invenirentur, vel aliunde - peti deberent. Quodi mater dicta , perioftii ad inftar vitrez ta- - bula adhzrens, neutiquam avelli potucrit, nifi prius incodo in aqua cranio, vel, quod etíam ftiliacies inter cranium & du-- 'ram minime immitti potuerit, HILDANUS Ceur. I. obf. VIT. L^ tavit. Quod dura mater cum calvaria , & c cumejus. futuris nullo loco. cohafeferit, ampliffimo inter utramque invento intervallo, - : obfervavi | in cive & piftoreolim Lundenti, Jacobo Fifcher , qua- dragenario à qui prater frequentia'in aliis corporis partibus vul: nera ,in capitis praterea latere iniftro d. XXII Jan. anni pre- teriti, duos i&us ferro inflictos acceperat. "Morbi decurfüm fi- ne gravioribus fymptomatibus abfolverat , fed biduum ante mor- $ tem capitis dolorem fentiens, d. Xi V. Rebie appolexia correptus - fuccubuit. Circa offis frontis & occipitis cum obfcura admodum | futura fagittali concurfum , i&us in calvaria fatis erant confpi- . cui. DieXVIL ejusdem fuperior cranii pars a chirurge, qui "euram ip(ius habuerat perite; fatis tollebatur, adeo ut, dug i en. -- De Pericranit erigine dubia. BIS er nec laceraretur, nec alio quovis modo l«deretur , multo mi- nus avelleretur, -idé ad primum meningis térigxfkum ftructu- fam & conditionem ejus notatu digniffimam fpe&tatoribus illi- '€o indicabam , quosinter àdérant Medicinz Doctores , Dn. Da- fiel Pridiritui Kebler, & Dn. Nicol, Retzius , Comminifter Had-- " "berg ,nuncin territorio Scheftiano Paítor Torpenfium. & Islen- fium , nec non Medicinz, aliarumque Facultatum ítudiofi, Quas praterea fueruet obíervata circa vulneris conditionem,fi ileo; quod i ad prefens argumentum nihil faciant, Interea defcriptumt matris du - rg ftatuma vulneribus & morbo indu&um facile fibi quisque ima- ginabitur : nec acquicfcendum i án eo exiftimavi, quod illum pre- .terbaturalem pronunciem , quemadmodum alii judicarunt circa HILD.ANI obíervationem, de ar&iflfime connata & calvariam fuccingente membrana, Vegeta enim & conítanti defunctus hic, quousque-vixerat, gavifus fuit valetudine, Quz autem Sex hae obfervatione regne fint dubia, fequenti ordine ex. | EAM: Rip p SUE j) Quomodo pericranium. in hoc individuo a craffior iore - meninge, une nequidem contingente , originem duxiffe , ad- - feri poffit? Etannon univerfalis de pericranii , produ&tone, fententia, ex modo defiripta & conftitutione pluribus difficul. tatibus laborare videatur ? Auget dubitationem membranarum | generatio , que fimul in foetu fit ac abfolvitur. —Calvaria ab initio vel cartilagiofa, vel membranofa, deinde offea : fonta- -nelía infüper poft partum demum , & interdum poft plures a "partu annos in os abit, & nihilo minus tam fontanella, quam ond apertea pericranio obducuntur. Boe ÀL) An cranii fuperiorpars , five calvaria , pro ftabili ter- | "iino inferviat matri durz, haud fecuó ac offa muículis, cum fine tali hypothefi motus cerebri fieri, poffit, immo re vera vi- . géat ante membranofàm & offeam cimus conditionem ? Ge. mbncdis negotium id ipfum implicat, ob motum tonicum in t ; Tes osrebui rd adi JM ! EPA : s NM ho 1 ETT UC. LEO QUOS TURNUM / Offerouti € CLIIL [ i isa cerebri bcllo. harumque nutritione , mbi. "ale t tamen n flabili- . mentum fÍüperior" cranii: pugni. &.laxior efle: m minime ipbtilti-co on) ? tcl dii II. Cum: itaque: iétlebrat in be Seius olim corpore in »arta pen[ili ,cusi BLANCARDUS £n Anatomía loquitur, | füfpenfum non: füerit; omnino: concedendum: erit, ine dure | amatris continuatione cum pericranio, & fine füfpenfione, ofcil- latoriam matris: facultatem: nihilo: minus fuiffe: adaequatam a motuum &fnfüumi integritatem.. — iP deir oa IV. Similiter ad' fymptomatum: abféntiam. matris diftan- tia a calvaria, contuliffe: videtur. dum: i in: tali; ftatu haud adeo "immediate meninx' ajnateria quadam: purulenta: adfici pape fed meningum cerebrique motus diutius manferit falvus. | ' .. N, Annon negato ftabilimento: MASQUE der cicii tiorem; arteriz per illam & cerebrum diftributz pulíatione 1 fua fyftolen é & diaftolen expeditius adjuvent;,. adeoque veterum. & nonnullorum: recentiorurmr do&rina. decerebri motu. ab. arte-- riis meningum & cerebri, ex hac obfervatione robur quoddam. : j accipiat? D y VI. Ecquid. in ai botes fentiendum deconfinfa pericranii cum matre dura, ubi nulla harum membranarum eft bao ? Crania. fine facuris. dotis tio qe: eder ViUS, Ml eoa centiopem. n. adiibuerim.? "iind jeg orem. ..in-hae v vidi, calvarie univerfe intus adherentem,. quz tamen digito ue feparabatur. - "Tota membrana vafis fanguiferis repleta exhibebat. - membranam ex vafculis contextam, licet iita poft aliquot die. rum decurfum difpàrefent, ^ 2354 té cedi iur V VIL. Ww nullus confenfus inter. nomimatas parts We od - inter. | Uy 7 m asas - OM. CLIF. De Calculo in"vefica dirrupto 69c, 6v ere ee eee insi culi DENN CR CK intercedit, quid in' tali fübje&to levaminis: cerebri! membranz | accipient a' compreffic one' pericranii, a' Cucupha" impofitione ,. fpirituoforunr irrigatione & balfamorum' inun&ione, quemad- modum docet incomparabilis: B AGLIP IUS. - VIII. Ubi: riulla inter dictas: partes eft connexio', aut va- dini eiaecas inflamniationis: dur matris, impedientis curátio- . nem tumorum füpra futuras emergentium ;. nominatim Talpz & | Teftudinis , aut alia' ratio' reddenda inftantis periculiin ponam tu- morum cura. . - ^. Ex adlatis hifce dubiis: jade, in " attiologiis 1 invenien- dis & reddendis ,: ad individuales: conítitutiones. fimul effe ar. tendendum, quz etiam frequentiores fortaffis: occurrerent , fi. occafio & temporis ratio: plipiogeeo partium Inquitionem: jet | mitterent. i 2 £pi Scamutum Erfordiam ransmiffe zu d 24, jan. 12739. J a fb OB$ERPATIO CLIV; Da D. JOANNIS. van WOENSEL.. Ace ui t5 2 " 145 s De: Cleo In vei ca difrupto" & fponte per urethram excretOo. ' | 2 'empore; ; duo Lugduni Batavorum arti salutari operam da- -obam, cafüs accidit fequens memorabilis : Curz celeberri- ^mi Dn. D. Oofferdykii , preceptoris. mei venerandi fe fe mtn &ger calculofus , qui tandem diri hujus morbi tortura fef- | (fus plane, in. animum induxerat fe fé lithotomiz fübmittere.. | d mus: Qoszerdykius ergo , antequam operatio inftitueretur, ria maánu, ope catheteris, certiffimum przfentis cidoidi idicium btenturus.; inftrumento in. veficam addadto in hunc Bs. dm. 14 tt j qui- dd ue - aDbbeniés: Os i oue quidem illidir, fed Íonum: precipit folito proe &: magis fubmifiam, quafi in in creram, vel fimile corpus impegit Ld 52 que | indito icm & ratiffin imo ior exemplo i in MR dis. rumpitur fruftra, qua omnia lzto eventu. per urethram excre-- vit aeger a cálculo, & doloribus: poftea prorfus i immunis vivens. | OBSERE ATIQO. CLE, . Dn. D. JOANNIS van WOENSEL. Morbi iliaci defperati cura per Hydrar- i i gyrum. qi fum infauftum MbrcieR. proprio confilio d egro ( diffua- dentibus licet Medicis,)in adfe&ione iliaca adfumti ,'no- tavit D, D. JW. A4HRENDORFFIUS iz Volum. IIl. Ahor- Nat. Cur.Obférvat. CXXXI, Feliciorem autem ejus in hoc mor- . bo ufum nuncoboculos ponerelubet, "Virtriginta duorum an- norum,per tempus aliquod de alui fegnitie conqueftus tandem . corripitur ventris torminibus vehementiffinis cum poo. alui obítruGione , naufea & rubus. Vocatur hujus civitatis Poliater D. D. Osmozt, prefcribit ille potienem catharticani d poft cujus ufum fruftranEüfh ego accerfitus, egrum atroci ven-. trisdolore & conftipatione valde querulum invenio, pulfüm ex- plorans eum febrilem deprehendo, tenfum , durum ; commendo - hinc-largam venzfectionem, que celebrata dolor ftatim remittit ;. clyfmata prefcribo ex emollientibus, laxantibus abftergentibus, : hzc autem iterum egerebat mifer, fine ullis fere fecibus admixtis, quidquid vero fuperne per os adfumebat, ftatim vomitu refi ciebatur. Sequenti die omnia in eodem experiebar ftatu £nema "— Curo ex mero dico olivarum, hocque nihil j juvan-. | | fe, aliud . POUR Td | De. Mori Iliaci defferati cura per Hydrargyrum. 5 I9 te , aliud ex fesqui uncia faponis Veneti, in unciis duodecim aque foluti, quod magnam fecum nigricantium & induratarum copiam fimul eduxit. Tentatum quoque fuit celebre illud: clysma exfumo Tabaci, fedirrito conatu. Tertio die zgrum invenio in ftatu fere conclamato & (fumme periculofo , terribilis aderat fymptomatum fyndrome, ventris dolores, inflationes & diften- fiones immanes, ructus horrendi, adíümtorum aliorumque li- quidorum vomitiones ,. maxima circa pracordia anxietas , pul. fus im$qualis, inrermittens, fudor frigidus , virium profttatio , extremorum frigus & tendinum fübfültus; unde utique magnum vice imminere periculum ,. & egro & adflantibus ptzdixi. In ancipiti hoc cafu, omnibus jam ad interitum vergentibus, jux - ta monitum CELSI , anceps experiri remediüm: decrevi : Exhi- - bui igitur mercurii puri&cati $vj. ol. Amrygdal, dulc, recent. Syrup, violar, ana 5j. Mixturam quum: adfumférat «ger, ftatim. fcquebatur fingultus poft octavam hore partem ceffans; mix- turam retinuit per triduum , clyfteribus ex folationefaponis Ve- neti cum euphioria eiebtius iteratis, tandem alvus aperta fuit. largiter, fecibusque, cum argento vivo mixtis, datus exitus. Atque fic ejecta per inferius guttur malorum lerna , abdomen. detumuit , fublatis dolore ; Vgmitu , & ceterorum. fymptomatum "caterva, Poftero die ad reliquias expellendas potiunculam prz. "fcripfi oleofam laxantem , qu fcybala refidua duriffima una cum quibusdam . mercurii particulis fubtiliffimis , commode eduxit; vires hinc brevi recuperavit ?ger & optima hodie , poft elapfum jam (exennium , früitur fanitate. ET Eaklémo Erfordiam tranfmiffe : d^ : | 4 2 9. Mart, d | OBJER- 5 s mi Olfrvatio CLET, . AY ves ^ (.. OBSERFATIO CLEL. Ex vei ne tcd | Da D. LAVRENT I I H EISTERL- De ' | Gan grana&c Sphacelo pedis. Cortice Pe |» -. fruviano curatis, pes s puc És ottícis Peruviani mirabilem vim. atque. effe&tum . non. : lumin febribus Antermittentibus 'expugnandis el effe , verum 7 quoqueingangrena, «& fphacelo. efficaciffimam , & angi. rum varia fcripta. & Commercium , Jitterarum Norimbergenfe fa- . ' tisteftantur, -Quoniam. vero in;Germania virtus & efficacia ejus... in gangrena & fphacelo.nondum adeo explorata eft, duobus ex- ; . emplis, a me obfervatis , divini hujus remedii utilitarem ac pres. ftantiam uberius evincam, atque in uam. edens. trem cum. Pübtico. communicabo. «Inf m "hi ugprcdsna d Primum. in. muliere: fexaginta: fere annos. elio hold corporis pingui, praedita , obfervavi , . quz: ex 'eryfi pelate pedis in gangranam ,& ; fphacelum. incidebat , ita, ut in pede extremo circa tarfum,. metatarfum ; & -malleolos jtegumenta. omnia, quu e advocarer, nigra atque. emortua .deprehenderem, - Quia. ve haud ignorabam , quam incerta pleraque remedia, ad Spbacelu ; hucusque commendata , effent, & cum primis in fenibus atque^ impuris corporibus ; e..contrario infignes virtutes corticis Peru-^ iani ab. -"dnglis - obfervatas & defcriptas legiffem , preter fcarifi-' cationes partium lefarum atque remedia externa confueta valo lentiffima , egre corticem hunc przfcripfi, ita, ut fingulo ur rio aut trihorio drachmam dimidiam , ultra , adümeret ; -isex peculari quadam. riaufea quecunque remedia Fr. etur, ,adeoque , quoties amarum hunc corticem. adfümfiffet irm, eum 2» ms poft vomitu Turfus rejiceret ; tamen fphacelus tandem Ganorena €5 fpbacelopedis cortice Peruv. curat. 52I 4 tandem: (übftitit, corrupte partes , tegamenta precipue comrms- nia, fenfim a E partibus recefferunt , atque &gra con- valuit, Alterum exemplum notatu digniffi mum hocce anno * Brunsvige vidi, ubi inllluftriffimo viro, quinquagefimum no- e We x | mum statis annum agere, quialias robuftiffi mi erat corporis hábitus, attamen a pluribus annis jam pedum oedemate , cete- rum fanus, laborabat, menfe Martio poft venzíectionem in pede ocdematofo & fpeciatim fuper junctura pollicis finiftri cum me- tatarífi offe gangrana pedis extremi & fpeciatim quoque pollicis is na corripiebatur, Huic malo quidem valentiffma & interna & externa per ' sliquor tempus opponebantur remedia; attamen ea omnia deíide- - ratum effe&tum non przftabant, quin potius pollex fphacclo cor- - ripiebatur , primo lividus, deinde niger evadebat, fenfum amit- tebat, atque fic absque ulla «gri imoleftia ados usque variis in locis. incidi poterat, ita, ut etiam vulnera hzc nullum fangui- | nem emitterent, Hoc in flatu & ego ad grum advocabar : Et quamvis quidem efficaciffima varii generis adhiberentur remedia, fphacelus tamen ulterius ferpebat, & majorem pollicis partem jam t occupabat, Ego quidem tunc mox utilitatem Corticis Peruvia- - ni inhoc malo laudabam, ejusque ufum commendabam; verum Xlluftriffimus :ger odio , (lire prejudicio quodam in hunc corti- «em, ficuti multi alii, occupatus, eum refpuebat, Tandem, quum malum in deterius femper abiret, & fphacelus non folum per integrum. fere pollicem , ad juncturam cum metatarfo usque," ferperet, atque macule livide etiam inter pollicem & digitum huic vicinum feoftenderent, ita ut pollex ad os usque fine ullo fenfu , &fíineullo fanguinis profluvio incidi poffet, ne malum integrum pedem queque invaderet , qui fimul vehementiíTima l NE eoe fphacelum minitante , adfeQtus erat , fuafi ad. P.M.FLE C Uuuu . - Merum 522 [m - A E . - Tues ———— — iterum corticis ufum , eumque inftantius, & quía perículum - Olfervatio CLVL. : - erat in mora, ut pollex jam emortuus refecaretur, cortexque -—. finemora quam diligentiffimeadfümeretur. ZEger itaque fpha- : celum pedis immo ipfam mortem haud fine ratione metuens; ^ przfertim cum ingenti virium fimul debilitate fe corripi fenfif. fet, non folum cortice uti coepit, ita, ut quovis bihorio pri- | mum, ac deinde quovis trihorio drachmam dimidiam adfu- meret, verum etiam pollicem fphacelo corruptum fibi refcindi pateretur 5 quem itaque in ipfo articulo cum offe metararfi ex- cidi, quia fphacelus ab extremo ejus usque ad hunc locum pro. greffus erat. Adfumtis aliquot dofibus hujus corticis : generofiffimu 2d «ger mox eodem die vefperi mihi aliisque adftantibus adfirma- bat, fe jam mirabilem virium inftaurationem, qualis alias a prx- ftantiffimis remediis vix percipi folet,fentire, Continuabat ita- - que per plures dies hoc quod alias vehementer averfabatur, re» — medium, quam avidiffime, ejusque ultra duas libras fine ullo in- commodo adfumfit, a quo non folum vires deje&s potenterre- ' fitutx, verum mox quoque gangrzna & fphacelus fteterunt ,. | atque fenfim fenfimque fublata funt, neque amplius redie- — . runt, ac tandem plagz feliciter iterum confolidatz OM - fuerunt. Uy e SR p Tm La gua tt ETUCIETE SE CRURUEALZ ion | un H A E 4 DP PRESS Salud n De Plantis quibusdam perennibus, que vulgo &c, 23 ^ — OSB$ERFAT10O CLF11 bh. D. LAURENTII HEISTERI. Plantis quibusdam perennibus, quz vulgo pro annuis habentur, - | | T: plantas ; vulgo pro annuis. habitas , & qua propterea fingulis annis haud fine multo labore denuo feruntur , haud paucx funt, que, fi convenienti modo tradantur, re vora perennant, & per plures fzpe annos confervari poffunt. Inter has primo loco occurrunt Ricizi varii; qui quidem ET in libero folo relinquuntur , verfus hiemen omnes pereunt: 'unde factum effe videtur, ut pro annuis in Europa vulgo habiti, - atque fingulis annis e feminibus , terrz denuo commiffis, ite- . rum produdi fuerint, Quoniam vero frigidis aut humidis zfta- - tibus femina apud nos matura frzpius non proferunt, Botane- phili poftea fipius. fübfequente zítate his plantis deftituti erant, donec e remotis fxpe regionibus magna cum moleftia, femina wova rurfus fibi comparerent. Hz tamen plantz, fi in idonea vafa plantantur, atque hieme in aptis hibernaculis adfervantur, ficut egregius etiam ille Hortulanus & Botanicus Londinenfis , . Phil. MILLERUS notavit, (2) non folum per plures annos vi- .. gent, verum quoque fequenti eítate citius florent, & femina -. gnatura facilius certiusque proferunt. Prater hos planta, qux vulgo Lacryma Jobi adpellatur, 'a recentiffimis quoque adhuc ; Botanicis, ut BOERHAVIO, MIL- li LERO & LINNJEO pro annua habetur ; ego vero eam per fex minimum annos & quod excedit, in vafe "igulino & hypocaufto, |. [ve hibernaculo calidiufculo , fanam vegetamque confervavi * |. atque fingulis annis maturos fru&tus inde collegi , qui alias loa- [) ge difficilius e feminibus, tempore vernali terrz commiffis, ob- £ineri rineri poflunt. | Uuu 2 Bafe la 7 (a) In lexico ico fuo b botanico. 424. E - OHeralio CLETL. UE radicem annuam effe dicit LUDNVIGIUS 1 in E d fav. definitionibus f. 1i». verum ego in noftro horto. plantas has . in hibernaculo jam per triennium confervavi, quz adhuc vigent, | . Bidens Indica, Hieracii folio , caule alato , flore aurantio T. a . plerisque pro annua planta habetur, feminaque ejus. fingulo vi vé-o referuntur. BOERHAVIUS eam annuam effe fcribit, vel ad . fummum biennem, in Iw4ice altero Horti Lugd. Batav. p, 123. Kos illam jam per plures annos in hibernaculo fervavimus. dta - & Amaranthoides Lychnidis folio (zepe per biennium fervani pe- | teft, quz vulgo tantum annua habetur, | oc Prateres "üfarm plantam , quam VOLCAMERUS i in flota ^ Norimbergenfi Dracocepbalo dfiptih TOURNEFORTIUS & BOERHA VIUS Z4o/davicam Americanam trifoliam odore gravi, - ego in Catalogo plantarum Horti Helmftadienfis Fo/cameriam , & LINN/EUS in Horto Cliffortiano- p. 308. Dracocephbalum fre- ribus (Dicatis , foliis compofitis adpellarunt , BOERHAVIUS zz - Iudice Plantar. Horti Lugduno - Batavi , editione IT. non nifi biennem effevult, —Ego vero quoque hanc plantam per quin- - que vel fex annos in olla, & quidem i in hibernaculo fatis frigido, | confervavi. — | Denique Onagram Boparienfem flore mutabili DILLENII - ^ in Horto Eltham. LINNAEUS in Horto Cliffort. pag. joz.pro planta : annua habet ; verum ego eam fiepius per aliquotannosin . fimili hibernaculo fervavi. Caulis enim verfus hiemem fit du. " rus & quafi frutefcit, atque, ut dixi, in hibernaculo conférva- ' ri poteft, — Plures fünt- ejusmodi plantz , de quibus forte alio tempore. Interea ejusmodi obfervationes plantarum cultoribus . à haud poffunt effe injucand, cum labores nonnullos eorum im- minuunt, quia fingulo vere eas denuo ferere fic non opus: habent. —— d à Helmfladie Erfrdiam mif UK 6 "T 1739. J | DBSER- "AC ZR : 1 ' "s ij . Of. CLE'lII, De Pediculari purpurea, — Bos " i ; OBSERF AT IO CLF. "71A | Ht in. D, RUDIGERI FRIDERICI OVELGUN. - UTER E . De P ; Pediculari purpurea. 7 imo PAULI in QQuadripart. Botanic. Claff. II. p. 126. f&- "M. quentia habet : Tedicularis pratenfis| purpurea. Baubini , — ego quod fciam, ufam inter medicamenta , bomini apta , non babet : £j fi quemquam baberet , attamen Auctoribus biflo- ria plantarum univer(alis aufcultandum arbitror , qui. ajumt : Quis enim Medicus propter virofam facultatem, intus eam famen- | dam, prafeutibus faavioribus medicamentis , (aaderet ?. 1dem Archiater Regius, vir fane ut magnz, ita optimz famz, C/aff. III, p. m. 306. de Pediculari lutea , feu Criffa Galli Baubini, Ya . fcribit : Neque 7Medieis, neque Phbarmacopeis utilis bac planta, quam ideo pedieularem diciam volunt , quod vves , vel reliqua pecora , ea qua pafcuntur , phthiriaf facillime corripiantur , magis tamen pesori infeufam pedicularem purpuream flatuumt, Simonem PAULI, quod ad üfum pra&icum herbarum attinet, . plurimos Botanicoruni poft fe relinquere , & hinc nulli non Pra&icorum novellorum majorem in modum, máàgno cum uti- ' litatis fru&u, commendandum effe, exploratum habeo. ^ Pa- * tiantur interim manes tanti viri, quem fua laude defraudare ne- - que animus ,. neque fas eft, ut hi(toriam fingularem, fententic L pon : e LUE A $- * .ejus non eque convenientem, in medium proferam. | Omnes . Qamque non fcimus omnia , & dies diem ut femper docuit, fic - femper docebit, ^ Hinc iterum dico, honori viri, tam eximie .doGi, & de republica medica optime meriti , hic nihil detra- &um volo. Filius paupercule , qux in aula degebat, viliori fervitio deflinata , longe antea , & a teneris , circa collum fe tef | Uuu 5 . qmale 526. .: Olfervatio .CPAIL o. o male habere querebatur : Nondum autem decimum annum ag; bat, quum in interioribus oris, ulcere mali moris adfligeret ir . quod longius ferpens, degluritioni & loquelz magno eratim- . pedimento, Eo tandem deventum eft, ut , actis cuniculis, it E ipfum penetrans collum, puer neceffitatem fibi impofitam vide- ret, ubi loqui vellet, digito colli ulcerofum & finuofum hia- tum comprimendi, ut voci, quz jam minus articulata erat, non illuc, fed per os tantum exitus pateret. Neque minus caputad partes pofticas inclinare & fimul digito foramen di&um claude- re neceffe erar, fi cibum potumque capere vellet, eumaliasnon- - per gulam, fed per locum di&um penetrarent, quod faneomni- - bus mirum videbatur. lllufiriffima Heroina, ceu erat pauper- - tatis amantiffima , jam a longo tempore chirurgi, fatis exer- citati , curz puerum concrediderat, qui, quantumvis omnem lapidem moveret, nihil adjumenti tamen eidem attulit, Rebus . fic fatis diu, & quidem per trium annorum fpatium , eodem in. ftatu permanentibus, ad Heroinam di&am, ob minus profpe- ram valetudinem vocor, que inter alios fermones, mentione de- » plorandi hujus mali inje&a, valde falutem adfiictiffimi pueriml, à hi commendabat, Quafitus proindea me cbirurgus, vir mihl - amicus , quid rerum egiffet, interne fe deco&ta ex radice chine — & Sarfaparillz , aliisque parata, adhibuiffe, externe vero nihil non tentaffe, quid quod jam ultimum fuum, in ipfis ulceribus venereis, ceu ajebat, probatiffimum decoctum , quod mercuri fublimati, non &que parcam dofin recipiebat, fepe numero in- jeciffe, fidem fecit, Poftquam ergo ipfi expofueram, quid mon- - ftri mercurius füblimatus, hoc precipue in loco, ob deglutitio- - , nem facilem , alat, iter per fylvam faciens confpecta &uf4 pedi- culari, ceu in Queftphalis terris audit, quam C, B. Pedicula- rem purpuream vocat, in rnemoriam revoco curationem per decoctum hujus herbe cum Antimonio crudo, ab Avo materno ' mihi nunquam non devenerando Wdigero de WFESTHOYER E | 'raci- —. De Pediculari purpurea. - Practico fummo peractam. Hicin confilium avirgine vocatus, | que in collo per multos annos , multa ulcera fiftulofa geftabat, - cui a Medicis varia decocta lignofa , avariis chirurgis varienon - minus, at incaffum, propinata fuerant, preícripto fimplici hoc deco&o, quod charte lingua germanica mandaverat, ita - illam reftituit, ut nullam unquam recidivam paffafit, —Hocfilo quafi Ariadneo ductus, jubeo fieri idem deco&tum, ex Pedi- culari purpurea, cum Antimonio crudo, in petia ligato, ufui . jnternodi&tatum. in deco&to externo, pro injedtione & garga- rifatione , primas tenebat eadem pedicularis, jun&a Veronica . aliisque vulgaribus vulnerariis cum melle rofàceo , interpofitis fubinde laxantibus, ^ Vilioribus hiíce remediis tandemfeliciter edomitum eft hoc monftrum, quod tam diu omnem vim inter- norumdeco&torum pariter, atque externorum remediorum elu- ferat, nec unquam rediit, quantumvis anni vel quindecim fint preterlapfi, Illud interim fcire licet, me non in ufum vocaffe - Pedicularem paluflrem, rubram , elatiorem R.477, in pratis . uliginoris confpicuam , fed Pedieularem purpuream bumiltoreps , - quaminlecis paulo ficcioribus fzpe numero, uthicin fylva, in. - venimus. QCalculum huic obfervationi adjicere, veterum Bo- — tanicorum monumenta videntur, quibus fübinde, hzc Pedicu- laris purpurea , nomine Fif/u/aríie venit, quod nominis ipfi'haud dubie,ab ufu medico , aveneranda antiquitate impofitum fuit. OB$ERFATIO CLIX, -— Dn. D.RUDIGERI FRIDER. OVELGUN. ' Animi deliquii cura, matrimonium , ingra. | -— .. vidatio, fene&us, in virginibus. | '& 7.1 centum virgines novi, animi deliquiis frequentibus ob. Ó joy 5 ; hoxias 9 abii e EE LE | Ede 528 E - Olférvatio a X —— odorifera, fumus chartz coerulez , nitrata, fuccinata, caftorina, ambrata, cum reliquo adparatu. uterinorum demulcentium ; orgasmum liquoris. feminalis temperantium, ex methodo adhi- noxias : ve curatas , utprimum. matrimonium inivere, ita, ut matrimonium in junioribus, primam fene&utem in fenioHE - busunieum hujus animi deliquii remedium dixeris. Excitantia - bita, faciunt palliative mulcum,& .quod poffunt, non zquefemper quoddebent. Ifthzc interea ceteris efficaciora nunquam non de- prehendi , non negle&o menfium fluxu, quem tardiorem & in- fufficientem videbis, maxima ex parte in talibus virginibus vi- ro maturis & jugum pati pronis, nec facile ordinariis remediis folicitandum.: Adftantes mulierculas fiepius i in rifüm notavi ef- - fufas, quotiescunque Medici, hoc animi deliquii genus, caufa » .genuina non ponderata, aliter , quam ezerigum , nominare &cu- . rare adnifi fant. Quoin cafüipfas convulíones uterinas hor- rendo fpectaculo fucceffiffe recordor. Nihilautem ceu jam me- d & k mini, tanto juvenculis fuit adjumento, quam matrimonium, Obfervare autem unico exemplo contigit, virginem cholerico. | : phlegmaticam, animi deliquiis maxime fubjectam, poft quam nup- -'ubjectam fuiffe, donec poft annum unum alterumve demum gra- vida facta, toto geftationis tempore libera , manfit, qe fotu, femper redibant animi deliquia ad ingravidationem us. que, tum extemplo ceffbant. Hic non matrimonium , fd | ingravidationem in matrimonio animi deliquii. M aris remedium Yocaveris, T WM E fiffet , per longumi.fatis tempus eodem animi deliquio eousque . Moni guelom eres dizenofr in Mit vetere, S20 b. te gy ; k (0 07 OGSERFATIO CLX. idDn; D. RUDIGERI- FRIDER. OVELGUN. . Monia quadam circa dia gnofin luis. yenerea.. — (m a | contagio. per veftes , oscula, vitra, TEPEC UN per ., le&um, reliqua, tum ex hzreditaria difpofitione luem ^7 Gallicam ortum ducere, tam notum , quam qnod notif- . fimum eft, 'ubi fane , inprimis (i f malum nondum altas egit radi- /€es, Oedipo fiepenumero opus eft, ad iflhoc dignofcendum & disaidipuimdun, : Aft enim vero, nbi adfectus hic fordidus '4Óatales ab impuro coitu habet, ceu hoc tempore ut plurí- "4num fit, facilis eft diagnofis , quod dum fere preffo pede il- lum. infequatur. gonorrheea virulenta, eaque intempeftive füp- preffa & male curata, morbus Gallicus. Interea vero tem- : poris, pregreffo i impuro coitu, nihilo minus fubinde cauto opus effe. tam wgro, quam Medico, quod alias decipi poflint , fe- | quentia : illu&rata dabunt, . Duo juvenes, primi nominis, con- cubitum celebrant cum una eademque faemella : alter corripi- tür gonorrhoea virulenta, qui fe venenum haufiffe fentiens, ex- templo fe cure committit, & rite curatus atque haud ita mul. :to poft priftinz fanitati reftitutus eít absque morbo Gallico füc- "cedente. Alter, quod nec gonorrhoea virulenta, nec üllo go- : norrhoeze fyrmoptomate adfligeretur , bene fe fe rem habere exifti- mans, remedia interna fusque deque habet, Anno interje&to opem meam poftulat, febri catarrhali laborans. Remediis dia- pnoicis , ex more datis, puftularum magna feges , capitis par- "tem capillatam tegebat, juxta atque volas scri da fequeban- &£ut dolores capitis magis nocGturni, urgebat dificiiN deglutitio caliaqu e. Denuo vocatus, cum puftulas exactius luftrarem , ra- sh. cg ipfas effe. venereas, inquiro in (igna gonorgrhoe viru- ^ AM, P. Vol. F. XXX lente T. 530 * e ; ^" Olfirvatio cx. Y P, lentz , non mentionem faciens nominis , "qued illico rubore & | pudore fuffunderetur, llle negat, fe unquam laboraffe urinz difficultate, At quod puítularum indoles, quas non zque quis. ex fola defcriptione , quam ex oculari infpeQione dignofcet, & glia adlata malum venereum. indicare viderentur, femel atque iterum. quafita. quxro. Ego vero nihil quidquam refponfi loco . F ' accepi, quam, fe nunquam vel minima difficultate urinz adfe- - &um fuiffe. Sermonem cum alio ea dere habens, qui multa fa- milarítate ipfi conjun&tus erat, certior faclus fum ; illum non . quidem, ceu prior, gonorrhoca adfflictum fuiffe. venerea, fedex coitu cum eadem , unico ulcufculo perexiguo in parte illa, qaa viri fümus, laboraffe, quod levi. negotio, ipfe (bi. emplaftro im- : pofito fanaverit. Ea dere monitus, rem nullius fuiffe momen- ti, regerebat. , Tum vero extra dubium pofitus, omnem ipfi . gem aperui, Curam falivatoriam propotui , chirurgo demandan- | dam. id quod factum eft, Longior namque & incerta cura | juis eft, qux hoc in. gradu, his in oris , folis lignofis: peragit tur, quantumvis Medicorum Cicero FERNELIUS id ipfum | fuadere multa opere a aduiatur. ba: pw funt inte mor. j borum ! initia! Milos | tg d der] Iu e y P ONTHNUFOMC UD AM QO'BSERPATIO. CLXL - Dn, D, -FERDINANDI JACOBI BAI ERL ^ Problema: |... x imn An venzfedtio prophylactica purgati oni - preemittenda fit? | d - T: bene cum genere humano fi ageretur, ut —— na mulds placerent , T— PI Stoicorum. fa-- - p vH HE: ie n Mn venafetllo própbylati purgátioni premittenda? gay. - pientiffimo olint in votis fuiffe traditur , multi mortalium . hodieque gauderent magis, minusque dolerenc, — Fateor equidem confuetudinis magnam vim effe, & quz placica . Medicorum tor annorum, tot nationum ceníuram bo- no fuo periculo fuftinuerunt, oppugnare fat ingratam, fat infelicem fzpc, fac difficilem operam & feculi emen- dationem videti, ^ Nihilominus cum faius hominunt - publica fupremz legis vim obtineat, ha&enusque circa - adminiflrationis ordinem duorum fànitatis prafidiorum .au&ores Medici parciffime commentando operofi fue- rint, nemo .certe a fcopo noítro alienum putabit , fi ia - prxfentiarum paulo exa&ius demonftrare adnitimur , ubi - inprimis Jenafectione & Pargatiose fimul opus fuerit, fi qui- . dem etiam fimul rarius contingere probabimus, ut fem- . per & ubique fanguinis miífio evacuationi per alvura abfo- ^ - ." Taitio igitur admiratione haud vulgari dignum cft;in hoe . perplexo negotio, fi utriusque prafidii neceífiras urgeat ' plane nihil determina(le ram inftitutionum fcriptores , quam "ipfos pradicos, quafi utriusque concurfus fruftra prafup- poneretur , & in medio relinquendus effec ordo, pro ratio- . ne fübjc&i, caufarumque morbificarum tenendus, ad natu- t ipfius prudentiffimam imitationem, quz longe alia mo- - litur in cachedicis ventris curbarione , alia fanguinis im- Tinutione per hzmorthagiam narium , uteri, hemorrhoi- Sat oque in plethoricis. Unde equa judicii lance rem fi "expendimus, & naturam morborum medicatricem rcfpi- -&imus, fecuritatis ftudiofiffimam , alterutro prafidio tan- tum opus fuerit, & quzítio noftra propemodum vana & | anutilis eftimanda, Ec cerce HIPPOCRATES Apborism, | XL S2, PI. alterutrum. particulis disjunctivis fuadet, | dum quibus venefecfio, aut purgatio prodefl , bis tempore ver- «oc o DJ gu fo Xxr2 ne [ d^ —— NI ga2 000 Otfirvatio (LX. uds y mo aut venam fe rb aig aut gurgetienem. imperendam docet; 2:1] hoc fcilicet difcrimine, - ut fi fanguis copia aut mort | eaverit , venzís&tio, fi vero vitiofiliumores negotium facete fant, purgatio locum inveniat, — Cum enim hzc fimul ia uno eodeaique corpore propter diverfitatem temperamen- torum ftare nequeant, p/erbora fcilicet, five fanguinis boni - & falubris; viram valetudinemque juvantis copia & adfluen- tia, & caénc hymn, five vitioforum humorum corporis adio- nes ledentium redundantia, neque phlebotomia , neque ca- | thartica remedia uni fübjedo fimul convenient, Áctarnen quia aüzrtouÍAo Tc Too: varietatem chyli & fan uinis goddw: 1 nam parit in ventriculo & corde noftro, lautzque & opi- pare dizte abufus haud raro, praefertim in: fubjectis icd d fcdentariam amantibus, motumque corporis egre! deren. d j bus, pro diverfa incemperantia; plurimd corpora éx rerum - - non - naturalium dictarum pravo ufu non- naturalia & quai - feutralia fiunt, non poteít non maífa fanguinea fzpius : abundare fimul & adulterari, ur auxilium utrumque adhis | - bere fas fit, alterum vero proaltero nefas, .—— | Purgationi, qui primum adfignant locum, ; féquentes | L fattones adducunt : 1) Quia hec corpus praeparat, ni 5 tfnas vias & contentis, intemperantiz noftrz quotridianz ad fcribendis fordibus vindicat, ne jacturam fanguinis emi macura fentiens ; cruditates ex inteftinis in venas epist Ja&eas, privatumque venttis malum toti corpori. faciat . commune: ftante eo, quod venzíe&io inter initia adhi . bita vires frangat, Sepp deiapeadi faccedenti. ine | pum reddas... " II j Per catliarticam illam exagitationiem totaámi Eu fam fanguineam in vafis & viíceribus prius rurbandam effe, — üt impuriofa cum puris confundantur, & fimul in comis | fatu fanguinis per vene we foramen deinceps effinant, o: a )Au ; s ns - Dh -" —- - "odd ES 4n venefctlio prophyla& purgationi pràmittenda: 233 —.* ML.) Au&oritate divi fenis HIPPOCRATIS fe fe mu- - piunt, qui fepe fzpiüis in inflammationibusinternis, pletho- ram prafupponentibus, purgationem in fübfidium vo. caverit, tamquarn remedium principale; de fanguinis in- terim miffione mentionem plane nullam faciens, lta 4e ratione victus in acuti , text. f2.in pleuritidis principio purgationem loco venaíeQionis iníticuic, dolere fcilicet exz- fente (ub thorace ex "valida diflenffane, Sic etiam in libris de .. Thorbis, de adfcdionibus & aliis practicis, inflammationes, »yarias corporis partes infeftantes, fola. purgatione curari - nos docet, cum in plurimis cafibus fanguinis multitudini, cacochymia adco przvaleat, ut in hujus gratiam purgatio - omnino praferenda fit fanguinis imminutioni, - —-- TV.) Ad experientiam tot pradticorum, tot chirurgos - rum per Europam clariffimorum,; eundem ordinem obfer- . vantium , provocant, fine ullo valetudinis tam confervan- - de , quam reítaurandz incommodo, auc detrimento, poft purgationem fanguinis miffionem adhibentium, ; —..... Atque hzc funt potiora oppugnantium machinamen- t8, quibus venafedionem de prima fede fua deturbare co- pantur, & in utriusque prafidii concurfu premiccende ' purgationis neceíliratem evincere conantur, Enim vero, "S M mt : À | |; 1 l Lo ] . quod in judiciis obfíervari foler & deber; ita hic quoque & altera pars audiatur, Videarnus igitur rem ipfam, & primo | quidem tantopere decánrarüm periculum, ne fcilicet absque pravia purgatione, fuga vacui , occafione effluentis fangui- " fiis, cruditates ex inteítinis rapiautur in vafa & vifcera, ceu - fat vanum, difcuriamus hoc modo: Aut enim viicera & afa attrahendo in fe fordes inteftinorum obvias recipient, aut ab inteftinis conatu periftaltico expolfz illuc fponte pergent. Non attrahendo, vel abforbendo, quia onere. priftine repletionis, dum, cuim levamine virium vindicaa- EU Xxx 3 cur tur, ninidteQus novz peor fe r exponunt partes ub T catum obfervantiffime, fed contra&ione tunicarum & fibra- ' rum leta, diítenfioni contraria, exclufiffimas reddunt vici- - nas humiditates; praeferrim cum ex vivorum diffe&ionibus. - & ligaturis vaforum, fole meridiano clarius elucescat,he- pati. fzcultatem chyli, aut fanguinis, aztracfricem rnajorem. non,quam plantarum radicibus plaine nullam effe, . Non ádrittendo ab inteftinis expulfa, quia, durante fanguinis. cffluxu, natura quafi tora ad venam turgenrem fc&tam de- terminatur, quo trinus de defetu compenfando cogitare quear, & tanta fanguinis profufio ex vena cava nunquam concedenda, qu& naturam cogere poffit, ut per venam por- tz ejus jadturam reftaurare moliatur, ^ Multo minus fangui- nis adfluentia veneíedionem. poftulans, copiam crudita- tum ullam in corpore prefentem patietur; ne quid dicam - de fanguine arteriarum cocliacarum & meferaicarum, illum nempe deficientis fueci fpatium liberum omni prafentia fua inox occupare, metumque vacui omnem tollere. . ar Ad fecundum quod attinet argumentum , maífam fangui-. neam turbandam efle per purgationem prius, quam extra» - batur venafedione, tam abí(urdum periculique plenum. própter fanguinis (ummam vene porte, imi ventris & fane - guinis veng cavz pcr omnes corporis partes diffufi diverfi . tatem, nacurzque tam inconveniens hoc eft, ut, licec HIP- POCRATES l. c. pro utriusque neceffitate in morbis mae M gnis & acutis poft. yenaícQionem , non remirtence morbo, ad purgationem quoque deveniendum efe nos moneat, - Pr] numquam tamen & nuspiam modo contrario poít purg 2 tionem, in gratiam przdominantis cacochymiz ab initio adiminiftratam , venzícdionem fubjungendam fuaferit 7 in« dicio- certiffimo, evacuata copia ac liberato & exoneran corpore, viisque redditis laxioribus, ipfam naturam fpor Lu d Lama M "- ^ AN oar CT ESCLILE aore tali or eu T A reme e S desc n ei ram " m. tc facile praftare poffe officium, & ad FEIRTOIN impürit- à ^. tum ÁA w ? - anivenefeBio propbylaBica puraationi premittenda? vo; tum excurbandas exciratioreri reddi. - lueptam igitur c frne | ».- b «llo patrocinio rectà judicii Medicorum noflri [aculi confuetudinem pronunciat Leonhard B O34.4L L.S de curat, per fangu, amiff. cap. XXXVII, p. m. 320. leviffima ratione fuffultam, ne quid erudi rapiatür in jecur, Prodeant in hujus rei confir- .snationem prapoftera hac confuetudine imbuti quampluri- mi utriusque fexus teftes, quorum valetudo per Medicos rationales confervata fuit, qui varia fymptomata olim ez spurgatione premiífa perpefsi , hactenus nihil amplius mo- lefti fenciunt, quin ordine mutato venzfedioni primas tri- E zo 5o lu P P5 7008 fertio auQoritatem magni divi Co/ nosmet ipfi in hoc, quod tractamus, negotio, maximi facimus, utpote cujus. erba ex JE, acut, text, XXXI, itá fe habent: Quicunque ea, qu& inflammata funt, [latim a principio purgante medicamen- - o félvere, aderediuntur , bi de inflammato nibil auferunt Nom enim remittit adfeclio, qua adbuc cruda £r in fieri efl i qua vero morbo vefiflunt , e fana fant , coliiquat ; debili vero corpore facto . "morbus invalefcit, cum vero corpori morbus pravaluerit , taliter dam iucurabiliter adfeitum efl. Sed ifthec verba confenfu "GALENI, interpretis optimi, aliorumque, ita pro noftrà ücis, adferat, verba Hippocratá adlata & fequentia effe catalo- gum eorum morborum , qui primm fanguinzi mil/[rone egent, deim "ab ea purgari. Unde & Comment. 1, in F1, Epidemior. hisce L1 i | i | " 'tetminis concludit: 57 couzingat unum aliquem bominum in- digere utroque auxilio, fata notum effe , ordiendum a venafeslia- Hi omne , inquit , morDi , inflammatione: [cilicet alioquin fanabi- ler, fient infanabiles , nifi curatio earum initium ducat a fangui- gis detrazione , maxime fj pro phlebotomia preferibitur pharmaa Wü Cid. ftant adíertione, ut hic in primis ftatim Commentarii fui li. me, Eandem fententiam de iisdem morbis Jo, HEPRNIPS - "Comment, Lib. 1P., acutor, p, sn. 2o, per experientiam probat: I TScc- , - » r* - Li «4 ; LE TE I - : & ; i ó M v E * 27 24 - Bo6 o. .—— Olfervatio VÉXES C83 AN 1 | cia, HIPPOCRATIS autem addu&o loco ut fatisfiat, tes —— fpondemus: Omnes iftos morbos cflc inflammationes fpus — Iia$, & ex corum numcro, qui utroque prafidio non indie -geut; fed ob pravalentem cacochymiam folam pofcung purgationem, cui, ut jam didum, nunquam & nuspiam . fanguinis miffionem HIPPO CRATES fubjunxit, — - - . Tandem ad experientiam provocant quotidianam, && - haGenus neque in cafu valetudinis confirmandz, neque in — ftatu fanitatis reparandz , purgationem venafe&clioni prze miífam ullam unquam noxam induxiffe, fed falutarem feme per fucceífiffe prafervationem & curationem; quafi de fe - bene gefta, gloriantur, Nos (anguinem refpicientes lan- - . guentium roiferiam, publicamque calamitatem opponimus. Quam rara enini in concuríu populi rerardate «tatis, quam — frequens accelerate fene&tutis canities ? Uno verbo, cur | tam pauci macrobii? Siicaque dicendum, quod res eft, - €tiamfi natura juvenum virorumque non ftatim ex tempo» re poft peradiam purgationem & fanguinis miffionem, hac - vel illa die, hoc vel illo menfe, hoc vel illo anno fuccume- bat, fed quadantenus error ifte ad cemptus leviter feratur, - per rerum naturam camen fanguis, vite noftre faniratis- | . que audor, non poteft non femper in difcrimen adduci, ejusque vigor, longzvitati favens , frangi. Porro ex fan- .— guine miffo infpedo certiores reddimur de iis, que-im^ . €jus maíla peccant, & purgationem poítulant, Ec lone gc fatius cít fanguinem adhuc impurum: mittere, quam - poft vitioforum humorum fubtractionem ejus maífz flos — rem profundere, iíthac enim evacuatione fanguinis hue. inores omncs, qui adfunt in venis, equalicer effunduu- £urj purgatione vero tamquam quí prava qualitate ad- — fedi funt, | Hocque refpettu wniverfali evacuationt: prie. — Vigium venafe&jo meretur à purgado titulum uet ] "s s s i v Ea " , - * -— nir wur zi EH sw m3 am. i s ar ge^ es zd x cim S c E No. : Mchrodiel Eom Á Aa TY s * 845a Ey. d TA om P". De t0vo magiflerio ned Erlangenf. . S37 dne "Uuiverfalia autem femper jmevques funt j parti- ribus ex methodo, - : - 0 OBSERFATIO | CLXIIL - Dn.D. JOAN. FRIDER. WEISMANNL. De Novo magifterio cceruleo- Erhangenfi,- MUR illud novum Dippelianum , ex fanguine bovis j no exííccato , cum fale alcali calcinato , & alumine pre-- Cipitato- conftans magifterium coeruleum, magnas hade- nus promeruit laudes, alias caeruleum. Berolizenfe didum, . : quod omni jure artrifices, in fpecie pictores, magnifaciunt; utpete qui fümtibus parcentesioco Ültramarini, vulgo pre- tiofioris., illud ufurpant. Hinc faepius de hoc invento coe gitans , co femper adlaboravi, omni ftudio, ut ex alio re- gno fimile obtinerem Magifterium. Multa hinc inftitui ex- perimenta,. fed irrito femper effe&tu, candem vero in men» . tem veniccoücrerum illud ex regno vegetabili notiffimum, nempe Faligo (plendens , C5piegel « 9tu£, animoque hilari rem fum adgre(fus , & felix evenrüs coronavit opus. Re- cepi nempe fuliginis fplendentis & cinerum clavellarorum ana $iv, in pulverem redactam & commixtam materiam in- .. didi crucibulo exteme calefacto , calcinavi eo usque ; donec materia ex toto candida adparuerit, ex qua dein mediante | aqua pluviali preparavi lixivium primum mediante fileratio- - me per chartam bibulam, | M "Alterum vero elaboravi lixivium tali modo : fumfi Vi- | €rioli marcis ad rubedinem calcinati 5iij, adfudi aque plu- - | vialis Siv. previaque leni coQione hanc per chartambibu- Jam filtravi? & calidum hoc fecundum lixivium priori ad- Lo Denique. folvi Alumin, crudi $viij. aque pluvialis ^4, P, M. FA. P. v.p Ya. mens« "reda" MEI S T wf ^ y» v i 2 » " 4, a TC 1 - Í viv L i - d ; - - | jj ^; UE — E | Olbfrosio CLXHL — ^ 7. mens ij. co&tioni expofui & liquorem adhuc calidum per chartam bibulam filtravi, eumque duobus prioribus etiam — adhuc calcfa&is , adfudi, fic mox adparuit liquor gryfeus, quem ex una olla in alteram faepius effudi, ut probe omuia — commifcerentur , unde dein adparebat color coeruleus, | —^fandem addidi Aqua fortis 5j. & per aliquot dies quieti tradidi, dehinc novam admifcui aquam pluvialem & in fun- —.— do pofteainveni magifteriurn illud elegans cocruleum, quod porro edulcoravi aqua pluviali, exficcavi, & ufui refervavi. | - .&x liquore illo remanente lixiviofo, filerato, & ad cu- — ticulam usque evaporato, preparavi fal aliquod polychre- . ftum in(tar arcani duplicati in febribus incermittenribus val- - deprofieuum, ^ —^ — — . EXE "DOMI SN YI "^. 4 *- v Erlanga Norimbetrgam mifa ... 0 0 000—- - "ids d,2g. Maji 17394. «utu bun voucated 2S. a ous t - 24e Cero ri | Dn. E JO. TAC OB KIRSTEN. $U OW Oleo Salviz & Copaive; — ^ - N emini, qui in arte chemica vel leviter verfatus eft, — * z "E -*. E Re "ex ene - -— x : - seg, " " L Posee Yr «e «i o A Ape Sl TON A eed ^ 4 e byte. * WW ignotum effe poteft, ex Cbamemelo vulgari deítillando .— femper evocari folere oleum egregii coctulei coloriss minime vero ex Romano; cum tamen utrumque Chamames ]i genus facie externa ita inrer fe conveniat , ut ovum ovo .— vix magis fit fimile, | .MiZefolivm quoque oleum ejusdem coloris , hoc modo tractacum , non raro exhibere, multi 3 jam obfer varuntj & ego ctiam ipfe expertus fum, Se dma- | jor me cepit adiniratio, cum in Laboratorio paterno, pres — fente quidem parente, ex vefica deftillarem Sa/vism,floribus — | | ^5 ND uc plurimum deftitutam, & jam maturis fere feminibus in- | ftrudiam, Tunc enim (fimiliter apparuit oleum eleganter coeruleum. | Quam vero $a/viam , cum pluries antea deftil- laverim, nunquam fimilem effe&um obfervavi, fed non ni-. -.fi oleum coloris ordinarii, quod omnibus conftat, inde cli- ' cui, Vefica bene erac purgata, & antea deftillationi fub- je&um erat fosniculum, Poft anni fere dimidium oleum amific colorem coeruleum; uti plura olca, elegantibus co- loribus ornata, ejusmodi mutationi expofira eíle folent, Evolvi o, Siem, E LS HOLT 11 deffillatoriam curiofam , ubi de variis coloratis liquidis, per deftillationem paratis, men- rio fic? perlegi varia de Salvia peculiaria fcripta, variaque. - confului Boranicorum fcripta fed nondum deprehendi re- - Jatum, idem ab aliis obfervatum effe, Idcirco opere pretium | | | | | | 2 Jj j | ] duxi, hoc phoenomenon chernicum etiam cum aliis com- mubnicare. Cum vero mihi nunc de oleis coloratis & de- ftillais. fermo eft; adjungam & id, quod mihi nuper de- mum obfervare licuit. | Legi aliquando in ob(ervationibus chimicis Celeberr. Frid. HOFFMANNI, Obferv, 6. Libr. r. quod. is Bal/amum de Copaiva primo deftillaverit, acceperic- que inde nón folum permagnam olei quantitatem , verum eciam oleum virzdicati colors, — Cum igicur officii ratio po- ftularec, ut artem chemicam publice docerem ;. in publico. " hujus Academiz Laboratorio chimico, inter alios proceffus, hunc etiam infticui, ut & philiatorum & meo defiderio fatis- facerem, Invenimus autem, cum aliquoc uncias hujus balfa- mi per veficam deftilla(femus, hujus experimenti eventurm,ll- . Iuftris. HOFFMANNI fentenrie ex omni parte convenien- | tem : oleum nempe fupernatans prodiit egregii viridis colo- .ris, Sed animus indagandi curiofus, eo me deduxit, ut . ! etiam ex cucurbita vitrea hanc deftillaionem ejusdem bal- 1 fami rite infticuerem, & ecce, collegimus quoque priftinam ' quantitatern olei, non autem oleum viridis coloris, fcd in- De oleosaloie € Copatve. 529 Yyy2 T UNS T ANE ' "y sio Offro CDI ^00 ftar limipidiffime aque, Affervavi utriusque coloris olea fed id , quod viride erat, mutavit fenfim colorem in fufco- — Intéum ; alterum autem adbuc retinet. faciem fuam limpi- |— difhmam. ME ui MN Vidi da aoc, ÉD N —. "Moro Noribe»gam —— rwr des shiffa. e» PFXELX | 5196 yx Gi 3 Wat y me 13 E peo "1 4099 TID OBSERFATIO CLXIP, |— "x Dn. D. JONNN. HERMAN. FURSTENAU, — — Hiftoria febris catarrhalis circa finem Anni 34 & initium 1735 paffim epidemie, —-—— Yoft fuperaturti ingens.illud & éxquifitum, quod Menfe — P Novem. ingruit, & ad M. Decembr, usque initia con» -— tinuavit in aéte frigus; nivibus copiofis & glacie den- ' fajunQur per reliquam M, Deceinbris parrem usque ad an« b : mi finem, quin & inter fequentis initia anni, per totum M. Januarium , cernpeftas varia extitit, ventis modo ex oriente, ihodo occidente fpirantibus ; pluviis modo fparfim & gut- tatim , modo cum impetu & nimbi modo decidentibus,; | - & nulló quidem gelu prafente , frigorécamen fatisnotabili, ad horripilationem usque viveritium, in aéré obfervato. In« —— de adeo frequentes valde affe&us catarrhales, tu(fes, cotys z&,raucedines, capitis & pe&oris dolores pun&orii,febri« ibus fymptomatibus jundtis, homines, inprimis litteratos - . & lingue exercitio adfuetos, fimulque aéri líberioti expo- — fitos, ac tenerioris infuper texture, invaferuurt. — Quoruar — ín numero proprium, quod plurium inftar effe poterit, — - ádlegaáre juvabit exemplum, Pravio aliquot dierum lan- guore; naufed, ciborurri faftidio, & cararrhalibus cum pri* — - mis fymptoratibus ; horripilatio quedam eirca heram nos —— fg | / nan H ^H foris febris. uiii. Ann. 1734, 69 1735. 785. 5AE md matutinam acceffi e cui mox hemicrania lateris dextri j jun- ^ 3, & fenfim au&a tanta vehementia Geviit, ut clinicus fa&tus omnem lucis. ufüram. prorfus horrerem , quin culcitris profun- . . dé immer(us, in ipfo meridie per quadrantis horz & amplius fe- re fpatium fornum capefferem, cum notabili hemicranize leva- mine, qux tamen ante quintam vel fextam horam vefpertinam non plane remifit, Hinc vero totam noGem a doloribus & omni . moleftia prorfus immunem, féd infomnem plerumquetraxi, fe- quenti mane eadem (cena, hefterne per omnia fimili, redeunte, Quz omnia ad diem usque undecimum continuarunt,hinc vero .fenfim remiferunt, urina poftremis aliquot diebus turbida, cum - euticula in füperficie & lateribus matule adparente. Medica- . mentis. Oppido paucis, & preter pulveres nitrofo - cinnabarinos, ' &abforbentes, fere nullis ufusfum. Sed a prandio per totidem dies ticitbatiiss abítinui, cona vero admodum frugali ufüs fum; ac regimen non tam füdoriferum , quam diapnoicum exacte fer- vavi,, Tuque Deo juvante cum valetudine brevi in gratiam uh ' Sed criftius longe fatur , acerbiora Sabe. & tragi. | €um morbi exitum in filiolo ^ fere annorum expertus fum, qui | - ha&tenus. fanus, vegetus , florida facie, & habitu corporis toro. | fo preditus, ab i ineunte fere «tate recte valens, nullis fere, ni(j | verminantibus & fpafinodicis fymptomatibus laborans, variolis | ante annum cum dimidio rite füperatis , de palpitatione cordis | tamen frequenter. conqueftus. , pofteaquam apoftemate in collo, | magnam puris vim fundente , adflictus , febrilia fimul fympto- | mata expertus. effec, eodem mecum temporis. momento przvia | leni horripilatione , fimili febri catarrhali , cum iisdem c quoque l | fymptomatibus , Correptus , de hemicrania pariter acerbas & : perpetuas fudit querelas ; aderant fimul anxierates precordia- les, vigiliz , & inquietudines indefi nentes , cordis palpitatio- - | nes "gravilfi ime, virium major in dies proftratio, tuíffis & vo.- ! mitus frequens, fitis clamofa, ciborum faftidium, alvus adftri- dd j dá Lo $42 . «5 Olfervatio CLXE, 5. adiu 71 8a,. fimiliaque ns ne grec rim Kempos, - ris remittentia , tot internis lees. & externis auxiliis s fruftra, — ufurpatis, .— Des: isl 3 .- His omnibus fik. RAE dedi circà diem mbi pim ! primum acceffit, pufillumque corpus, nunc macie confe&um, , - graviter adeo atque acerbe adflixit, ut lacrymas adftantibus vel. - invitis extorqueret , ultima hac cena in quintum usque diem. períeverante, & pridie mortis adfe&u anginode accedente, ma- . - gnum terrorem-propinquis incutiente , nec ri(i injeGtis fyringa.- gargarismatibus tantillum mitigato, Proter fexcenta alia, & . emulfiones ,- inprimis amygdalinas. papaveraccas ut & pulve- - rem cordialem Cellenfem, non fine omni. levamine &groto ad. defiderium ejus propinata remedia ; V. S. in pede inftituta,. ve» 3 ficatorium vero in nucha die 22, morbi adplicatum eft, utro-.- que remedio officium faciente ; 2 fed eger d, 25, morbi, qui. - erat d, 27. peus hora M matutina vitam. cum morte comm ius tavit. | ssa vesc maple iem ed OBSEREATIO. CLXPF.. Dn. D. JOAN. HERMAN. FURSTENAU, i vitas s lug iio "d Abfcellu. mufculorum abdominis . m 28 CorapaA«ugrÓe e. / X Ln narravi dhüsis nuper (a) adfe&um talem in viro mele - zetatis feliciter füperatum , in quo cum grana viridia feu. - globuli minores , puri. affatim. permifti nonnullis. Meis fufpicionem parerent, alios in ftuporem raperent, ipfeque ves * ram ejus rei caufam ab aliis repetere , quam firmiter quidqua | E ftatuere, fatius duxerim ; tamen, ut dies diem docet , videor s mihi i in alio exemplo, non ita multo ier ud ineo pr bi- LU xs yp » - 2 I. : "S in Filew, IV. Aw Mou. Car. os 23. pis 477. s - Dealfeefi ici um abdonzinis mTaguAcráuem, 545 .. dem hujus rei caufam deprehendiffe. ^ Vidua nempe plus quam ".Mexagenaria , previis doloribus, ardore & rubore in regione in- -guinali dextra , fa&a apertione abfceffum pariter abdominis & quidem ad cavitatem ufque inteftini, forte ilei, penetrantem , - oftendit, (iquidem preter materiam purulentam., in quantitate Amotabili prodeuntem , & adfümtorum reliquiae nonnihil digeftz & immutatz, & lumbrici albicantes fübinde ex Cobaditiié cum flatibus & magna fecum liquidarum parte , pauciffimis alvo pi- gerrime relittis, inde per integrum biennium exeuntes , id fà- tis in aprico pofuerunt, Dcligationi fepius, maximeab initio, ádfiftens, miram ex foramine prodeuntium varietatem, & ad- furtamodo magis, modo minus mutata , inque his fiepius fi- miles globulos virides, ab adfümtis inprimis oleraceis, fed ma- gis tritos & fübactos offendi. Quid mirum ergo, fi in viro fu- : perius laudato & habitu corporis & state magis Rorida przdito, atqué: b fceffum ejusmodi i in loco abdominis füperiori, & inte- , ftina non perforante, experto, puri, quod ipfe chyluseft, glo- . buli ejusmodi viridesab adfumtis pariter oriundi & nondum at- triti, per quascunque demum vias, una cum chylo oleofo & co-.- - piofo; feu pure pingui, permifti, i in confpe&tum prodierint, ... Foemina autem illa variis poftmodum &rumnis expofita, tan- . demque facco omni vitali privata & íceleti inftar emaciata, bien- | nio exacto, circatempus sequino&tiale vernum, anni proxime ela-: .- pfi, placide animam efflavit, adeoque progno(in, a non nemine ab analogia argumentante fadam, exacte adimplevit. . Hocautem incaíu fequentia inprimis notatu videntur digna: E S ) Quod pertotum morbi decurfüm lumbrici teretes, fed pallidi, minuti, quafi imperfe&i, & nondum vitales, una cum mah. pultacea chylofa, ex abíceffu prodierint, eoque argumen- - tum haud obfcurum prebeant, verminofam iftam pullitiem toto | | quidem die cum feminiis ad fümtis i ingeri, & révera [:epius in pri- | inis viis propullulare, quo minus vero in plerisque magnitudinem & figuram "es vitamque adipifcantur, illud tum bilis ama- ritei, ^. E acISGES 77 HAE EN | rütei, tum Eum; tono MEC eR Pat Mw dumerit. . 2.) Quod obftru&tione alui frequenti & odio oi à; fente laxantia hinc blanda propinatamagis per abfceffum materiai m fundendo , quam vias coníuetas aperiendo y operationem fe *8 rint, 3.) "Quod iliac metus paífionis identidem. quidem. PA um fuerig , &gra tamen non eadem fed vero matasmo fenili, exhau- fto omni fucco vitali , exrin&ta , fuerit. 4. Quod unica de eflu | partium internarum, & abíceffui inprimis vicinarum , -querela, 4 [ .non nifi remporantibus, abforbenibus & falinis , ipfi sque nitro- t fis, carminativis - tpbónngboy congruis — berg. fuerit, ik T p Aliud infuper notare licuit cxifopieiid in milite ^ qua- i dragenario , qui non uno, fed pluribus abdominis seebun - materiam ferofam purulentam affatim plorantibus & inter fec municantbus, laborans, diuinternis exrernisque auxiliis t: Gatus , fenfim contabeícens. vitam , in alterum pariter ann m míe fere tra&tam, cum morte commutavit. Cujus quidem. initia de A m Jores retulit ipfe dorfi perperuos & exquifitos fuiffe, a. aris ide circo confultis Medicis & chirurgis .empiricis varia ratione: 3 DL tractatos. Abacribus videlicet, pellenzibus , diureticis » ipfis de acidulis, methodice ufurpatis, nullum non modo auxilium , fe - dolorum potius & moleftiarum augmentum expertus. eft; cum cum ^^ non calculus quispiam. renibus ,aut ureteribus inhaerens, fed : á gotium hzmorrhoidale hic fcenam ludéret,egro nimirum. ed viveret, libere profitente , fe bisborndpaides ——— fe. X me atque iterum vidifle, — B: $ | Erat preterea foemina fere quaitigiiis aliquot libero. - rum y iater. ultimo puerperio poft. exclufos gemellos ab imper obftetrice ita lafa, ut vaging uterine prolapfum & fluorem a js bum inde retinuerit. . Hzc diu caufaria, candem abíceffu abdc v minis adeo foedo correpta eft, ut mufculi abdominis, acinie — — inftar penduli , &ad qug ueque confamti, au- v3 Y Wil Abdomhis morte terminata, 545 . fa c crearent c boifüitindadi, amateria purulenta , per alvum & pudenda affatirn & cum. feetore prodeunte, non parum auctam. . Hxcfiti & famma virium proftratione, adpetitu licet aliquamdiu füperftite, confe&a, talem meruit prognófin, quam. eventu confirmavit agna paulorum fpauo. dierum fatis cedente, | may: b 2 Vx [4a i uo OBSERFATIO- LXVI (5 : ps. JOANN. HERMANN. FüRSTENAUL, Vpoftemata mufculorum abdominis mor- Em dtum "EEadatodum abíceffus. abdominis mufculorum occulti. fauftos quondam infauftosque vidi fücceffus, prout notabi- c lia exempla, fapplem.IV. Annal, phy. med.Weratislau.p.116,. inferta demonftrant ; ita abfceffus mufculorum abdominis aper |" tos non pari femper felicitate fanari, tum ab aliis, in primis ab E, HEINRICIin Diff. 4e Abfceffu mufculor, abdom. e mefenterii & .. liluftr. Fr. HOFFMANNO in AMed, Confult. paffim przcláre often- ' fumeít, tum mihi femeftri hoc fpatio duplici, eoque memorabili, | paradigmate innotuit. Eodem nempetempore , quo abfceffus , | Felum, IF. borum .Acforum. Obferv.. 123. defcriptus , in Viro pl, .. Reverendo feliciter aperiebatur , & fa&a fufficienti purulente ma- - terix evacuatione D. b. ad confolidationem i iterum perduceba- . tur,ficut anno fuperiori. pluribus commemoratum eft,idem fere in 1 equite, pridem ruftico , 25. circiter annorum , fed impari füccef- " fu, contigit, folftitium zftivum vix dum erat ehaplüm, cum zger | ex acidulis Pyrmontanis, proprio magis aufü, quam aliorum fua- fü ufurpatis , redux, utriculum quafi quendam notabilis capacita- | tis in regione fara dextra pra fe ferret, quoa chirurgoaperto, | ingens puris aquofi quantitas ex eodem M altis deinde ulceribus . | in abdomine, dorfo , & inguine exortis, & inter fe invicem com- pes ipfamque genu —9 in-confenfüm trahentibus, | pro- profluit. Sed fimulac apoftema illud. febris - zgrum- jnvafit quotidiana & lenta, illumquepcríex hides, | fesita confecit, viribusque exhaufit , vt circa finem anni, fruftra. in fub6dium voti internis iniquo prriin, moris pre- da fieret..-- du "vx uA Non multo ante oliin tempore, data occalode zgrumde caufis procatar&icis, & valetudine pregrefía interrogavi , P5 fponfi loco abipfo aliisque tuli, integra eum. me d dine gaudentem , & fobrie viventem, neque ullis i in dita ribus indulgentem, sio qai 1 | - fi doloribus valde excruciatum e yas v "m lithontriptica , & diuretica exhibita cH S EDÉR null adfuiffe caléulum, quin potius hzmorrhoides Ra es omne ferehanc fcenam lufiffe, eventus tandem triftis, meo quidem. judicio , confirmavit , quando paucis ante obitt hamorrhoides, fed leto nimis ie neon i ( Rintelio Erfirdiam transmi[fe Ls d de E Mes ^ PURI Orel Y, CREME SHE 1 2E. s d XM 4 - JO. HARTM.| DEGNERI * CIVITAT. NEOMAG. ARCHIATRI ET ACAD, : ..- CAESAR, NAT, CUR. COLLEGJE , JISTORIA MEDICA [pvstnrERIA BILIOSO. |. CONTAGIOSA, QUE - MDCCXXXVI. | NEOMAGI ET IN VICINIS EI PAGIS EPIDEMICE t — - — ^GRASSATA FUIT, (AN QUA SIMUL CORTICIS SIMARUBZ ET RADICIS SALAR | EFFECTUS EXPLORATUR. " APPEN IDICIS - p . CONTENTA. 1 Dn. D, Joana. Faction DEGNERI E w 'ftoria Medica de Dyfenteria Liliofo conta- [tont qua MDCCXXXVI. Neomagi & it . vicinis ei págis epidemice graffata fuit. pag. t. | r. E Lin D. Joatin; Philippi- WOLFFII Epifto- "adds e Syncope ,. Paralyfi univer[ali 6&9 Apba- E. (0A, ab aeris privatione Svinfurti 4, 1/7. De- e cembr, HL CCX X XVII, oborta feliciterque cu- i iso ad pee: bi m. e er FEH- J y P. 133» | d celeberrimos o omnium regionum Bora. mnicos, qua de Flora Pannonica cou[cribenda Con! ilium cum ipfis communicat , & fin- .gulos ad commercium botanicum , mu- | tuamque rariorum plantarum feminum- | que communicationem , perofficiofe & . peramanter invitat, — - ^ p.145. as. Dn, D. Joannis Conradi TRUMPHII Épi- . ftola ad modernum Academia Nat, Cur, Prafidem , Dn. D, Aadream Eliam BUCH- EN co NERUAL, 4 yp. E * E (NERUAL, qua de collato loco in Acade- - . mia hac imperiali gratias agit debitas, -. M, Memoria THEBESIANA, — . yp.iór. VI, Memoria CAMERARIAN VII. Memoria LIMPRECHTIANA. VII, Memoria HOYERIANA. MAONERE 3 d Janis a M e EEE CU - 13 € - APPEN DIX | VOLUMEN QUINTUM. ORUM PHYSICO MEDICORUM . | AK ACADEME CAESAREA. LEOPOLDINO CARO. - LINE NATURZE CURIOSORUM EO ON GERMANIA. M. Yeculum integrum nunc abiit, ex quo omnium morbo- [ &.- rum truculentiffima Peff;s , Belgium , inprimis vero | | Geldriae Provinciam, atque in eainter reliquas , ma- xime Civitatem noftram Neomagez/em miíerrime aflli- PAD xit, Tanta enim tunc frvitia hic locorum ifta lues - graffabatur, ut totum Neomagum quafi incendio ab eadem cor- ' reptum videretur, et vix in urbe decem domicilia ab illius con-- . tagio inta&ta relinquerentur, - . -.. Facile ef colligere, quam luctuofum illud fuerit fpe&tacu- "lum, dum feretra funeribus excipiendis per omnes plateas ante "plurimorum fores collocata, et non folum mortuos undique; ; fed et faepius tria quatuorve cadavera ex iisdem aedibus fimul ad fepulcra deportata fuiffe legimus. — Miferam ilorum temporum faciem , quorum hiftoriam cgrapbice defcriptam nobis reliquit Celeb. Isbr. de DIEMER- . -BROECK, civitatis huius tunc temporis Z4edfeus ordinarius , mobis in mentem revocavit calamitas , quam hoc ipfo 2z70/éculari experti fumus , cum morbus quidam Fp;demicus , inter affectus no-. /bis familiaresfere graviffimus et foetidiffimus, nimirum Dyfenze- "via bilifo - contagiofa , hic terrarum fatis vehementer feviret. - .. Pefte quidem laborantes nunquam tra&tavimus, fed ex-hi- J"Roría morbi, ab aliis confcripta, facile concedimus, contagium "Append, «4, 2. Fol. F. a |^ dflins t ir illius SUE RS et Lsalgoius TI dyfimterito, neque; aequale | riculum huic ineffe. &- en ^. A"Werum enim vero lues quoque dyfenfEriÀ: interdur . virulenta eft, et miasma füum contagiofum quam latiflime it fundens, non tantum magnam hominum. multitudinem in cit, E fed etiam multa ftráge interficit ; etfi praefentius periculum ve- ra efl is affert quam modo dictus affe&tus, tamen putidiffimus etca-.- daverofusfoetor, quem nec ditiores evitare poffunt,ipfo horrore et - averfione alterius mali metum fere adaequat, ut taceam dolores et : intehfiffimos cruciatus, quí in alio morbo, nom erunt graviores, Plures quidem morbos Epidemico - eonzagiofó 05, eX. groyf bres catarrbales malienas , petechiales , purperatas , variol mor billos , etc. late graffantes, in praxi noftra obvios habui tra&avimusque ; nihil tamen horum cum horrendo hoc nfal« . fentericocomparari poffe nobis videtur. — — A .. Et fane pefte excepta fébribusque, quae ifti fünr affines, vix | . aliud morborum virus latius. tur, magisque genus humae | mum vaftat , quam ipfà dyfiurérim , ob quam etiani rationem ; fummum veluzi- gradum adepta pro peffilente , feu peffilemtis. du. dolis morbo , aut, ut ita loquar, pro noftra pe//e haberipoteft, Horrent etíam hunc morbum prae reliquis mortales, Vies. cinus vitat vicinum, agnatus agnatum ; de piftore panem, de : cerevifiario eérevifiam. accipere recufiot; fi eorundem domusali« . quem hoc malo affectum habeant ; hinc opifices, mercatores, aut | alii, quorum íntereít, rem fuam familiarem nullum detrimentum pati, morbum maxime celare fatagunt, ne a negotio: aut coms | mercio fuo quemquam avertant. . | - OMNE E ^. '^'ffantus quoque per Belgium et apüd « vicinos de noftro Or. bo rumor et terror fuit, ac fi ipfa peítilentia afflari fuiffemus Haud pauci urbem noftram intrare timebant ; alii audita famd? de dyfenteria hic graffante ante ipfas portas gradum retul Te do E sen rediere. d E Nonnulli , quia, in DIEMERBROECKIO degorant pe EM. LE R- ] Proemium,. | | 3 [b i$ —ÀÀ— A À— MM ÀÀ temporis hic locorum praeceffiffe dyfenteriam malignam , eam- at excepiffe peftem, etiam nunc peftem inde nafcituram vanif- - fimo praefagio hariolabantur, ac (i non fatis Son malorum mo- - les nobis incumberet. . Morbus vero dyfeztericus, uti in genere eximiae maligvi- tatis ac. truculentiae effe folet ; ita in fpecie apud nos non fo- lummodo magnum aegrorum rapiebat numerum , fed etiam tan- tam et tam exa&am pro ratione laborantium requirebag attem- A; p tionem, ut, ubi in aliquo articulo peccabatur , aut quidquam Jesper márwor fiebat, aeger periculum vitae incurreret , nec nifi experto credibile it, quam plenam moleftiae vitam Medicus tunc mporis agat, cum dies noctesque continuo inter huiusmodi nil nifi putridum foetorem exbalantes aegrotos veríàri debeat , ac ipfi vix fpatium capiendi cibum, aut defatigata membra necef faria quiete reficiendi , ébotéditur Vixenim quisquam Medico parcit, dum fibi auxiliumferri cupit. D | qpfe ego laboribus delaffarus faepins commotionibus febrili- - bus corripiebar , ac dolores capitis patiebar, qui mihi in morbis epidemicis femper malignitatis fignum fuerant. WVomitu praete- rea fpontaneo & diarrhoea leviore illo tempore aliquoties tenta ' bàr, nec levemorbiincurrebam periculum , nullum tamen otium: relinquebatur habendi curam mei, ut non una vice cogitarem,: me fere vitam cum labore brdLar do. | | Anno quidem huius feculi fecundo dyfenteria caffrenfis Duca- . tum Clivenfem, ob caftra ibi pofitagraviffime affligens, noftram: | quoque civitatem corripuit, magnaque ftrage tunc devaftavit, ficuti ex ore eorum accepimus, qui illum morbum aut ipfi tole- . rárunt , aut illorum temporum adhuc memores fünt. Aft non. femel indoluimus in praefenti noftro cafu, quod Medici illius statis hic degentes nullas ex fuis obfervationibus memoriae ' Y prodiderint, ex quibus forfàn aliquid confilii aut auxilii haurire potuiffemus. - Operam quidem dedimus , ut aliquas de illo mor- - M relaciones genuinas nancifceremur ; at, cüm nullus amplius - 123 Me- -— | Aicliognimy qui eo tempore vixerunt, TTE effe, fiicompotes fierinequivimus, : Quid vero artem noftram i magis illufirat , quid certius - ro bilit ac firmat , quam obferuationes ac biftoriae "morborum ab i Ais ipüs fideliter conferiptz, qui faluti hominum prae uerunt? Sunt enim Obfernationes medicae fpecies fa&ti et relationes earum rerum et mutationum, quae in corpore humano fiunt, five illud in ftatu fano , five morbofo exiffat. Ex iis cognofti. mus non tantum veram naturam, generationem et caufas laefio- num et fymptomatum morboforum, verum etiam pandunt nobis certós , et génuinos effectus meticamehtordins cum iam cogni- - torum, tum et eorum, quae. nobis dbaieditr incognita. et: ant. 1 lllis maximam. partem innititur Praxis et Experíentía medica, - | quae rationes fuas folidas ex iisdem petere debet, ANE i — . Certe fi Medici Odfervationes et. Annales hifforicos diligén- | tius confcriberent, et de iis cafibus, qui anntatim ip(is offerun-- tur, et praefertim. quemlibet morborum epidemicorum €t con-. tagioforum ftatum fcriptis accuratius notarerit, non poffet fieri, quii folidior morbofarum caufarum cognitio et firmior medendi metho-lus inde emergeret. Tunc enim quid in ifto affe&tu emolu.. E spento , quid nocumento fuerit, quidque in [emili cafa agendum - fit, certius. difceremus , nec de vita hominum denuo pericufum | T ; faceremus. Cum enim multi int morbi, qui nil nili fpeciem fímilítudi, nis prae fe feruns , caufas vero fi refpiciamus, maxime a fe divers $ habeant ; ita quoque in fpecíe magna zz£er dyfenterias occurrit. .— d.fferentia , quae non ni(i ex eiusmodi colle&tis et inter fc colla tis obíervationibus et hiftoriis rede cognofci et diftingui poteft, zi Inde etíam evenit, ut cum liaec noftrís dicbus oborta dy- - fenreria phaenomena haud vulgaria exhiberet, quod nomen fpe- cificum ei tmponerent, aut quam caufam genuinam ei affignarent, - ipfi admodum ambigui haefitarent Medici , qui ex hac lue: labó- ratibus medicinam faciebant, — BR , j 4 : z. AD m -^ Éroomilóm dona 4 ;: iam a autem haud xU quami Ailiefae nomine de ignandam effe, ex Ipfa eius natura patebit. ^^ A Morbumiufto nomine definire Medicura decet, nam hoc ipfo . declarat, illius genium fpécificum fibi notum effe, quinimo v viam ad éius fanationem fibi nori itá fore difficilem. - .. Solet autém hic morbus effe /apis offenfi onis ilis, qui rem pa- rum cognofcunt, utpote qui inde facile in incerta defevuluirs. . Via, ut tiil nifi experinienta fallacia ipfos facere , eandemque ilio- rfr perveríam medendi metliodum noóxiorum eventuum caufam evadere, necefle fit. Huius rei cogitatione petmoti In práefenti conftituimus hanc . detnalo epideriíco , quod noftros hocarino oppugnavit muros,pu- "blicarerelationem, fimulque ea, quae in rioftro periculo fi ngularia . occurrebant , ab oblivione vindicare. | Nulla cum offentatiorie , cim multorum fcriptorum, ad libri rholem augendam, citatiohe , fed fi mplici fermone et ftilo omnia confcripfimus , rebus potius , quam verborum copiae & elegantiae intenti atque í ftudentes, | —. Herbis enini, non verbis, Curaritur morbi, Verbis vero óffendi, iuxta Tullium, aut morbi aut imbecillitatis argumentum eft. Quod vero hic libellus aliquanto fetiusin lucem prodeat, pri- maria huius morae caufà fuit praxis nimium cumulata, quae no- - bis tempus fübtraxit, quo minus obfervationes noftras in debi- - tum ordinem redigere licuerit. | . Deindepertotum.4zzi 173 decurfum ad finem menfi s Novem. - bris vsquecomplures adhuc A ei rabanrs aegri, qui ex d/arrbeA - biliofa laborarunt, quos inter femper quidam erant, qui riiateriam - cruentam excernebant , aut qui inde infelici modo. mortem oppe- - tebant, donec tandeni ab eo tempore iftae diarrficeae plane eva- | nuerínt, poftquam ultra annum et dimidium épidemico fere mór- | i " bo hiegraffatae fuerant. | - Tllae vero diaz beae incolas nóftrós adeo terruerunt, ut quam-- primum quispiam abiis tentabatur, rumor in vuleus fpargeretur i Murs autin hunc vsq; diem nondum ceffaffe; autiam redire. 4 & 3 B 6 SEPT Md d | Proemium, ——— B: Ktlicet eiusmodi logi: vani deprehenderentur, : nec momo feha Eo manife ftaret;hoctamen pa&to quotidie novae nobis remorae fubnatae funt, utpote avidis videndi prius totius fcenae exitum. Cum enim omnino exempla in propatulo fint, dyfenteriam. vehementem atque malignam nontantum per magnam hiemis par- tem duraffe, verum etiam ab una ad alteram usque aeftatem tan- quam uno tenore, licet non uno vigore , continuaffe, prudentia fuadere videbatur, de morbo noftro nihil ante abfolutam petio- dum etimpletum finem literis vulgandum effe, Praeterea non adeo magno impetu ad id ferebamur, quoniam fentiebamus iudicia admodum diverfa fuiffe, huncque aliquid pro. utili declaraffe, alium idem dampafis ;. quam invidiam declinare. maluiffemus.- : Interim cum crebris UNDE ad TS publicanda ftimu- eris rem ulterius differre noluimus , bene memores, facilius, efle aliorum]abores reprehendere , quam meliora exhibere, Neceffitas et utilitas rel omnino exigit, ut omnia fideliter et vere exponantur , quae in morbo falutaria aut noxia. fuerint, i inque illorum commemoratione nemo utifpero, dicere fuftinebit, nos: modeftiae terminos egreffos effe, Hoc tantum agimus, ut rem me- dicam, quantum in nobis eft, adiuvemus; e(tque, quod.fperemus » exiguos noftros conatus publico non ingratos fore. Caeterum in pluribus quoque Europae regionibus dyfenteriam. hocanno invaluiffe,novellae publicae nüntiarunt; nil verocertide eius Epidemia nobis conftat, quod ad ufum communem proferre" ^ poffemus. . In Tranfifalanam etiam terram, & inprimis in civitatem Cam-. penfem illam luem magno impetu irrupiffe, fama et literis d | pimus. Ec quamquam amplior eius relatio nobis defit, tamen ini quantum de ea comperire potuimus , exponemus. Harum enim. - obfervationum inter fe inftituta collatione femper aliquid lucis Te. D: * i bus noftris affundetur, : . D M x 24 8 v3. 4 " c2 «^ —*o S LN - Ud N Lee LY ^ E n - P 2 : i n : P TP, ít o? A* - b : u 11 E GOHEDROXOR VANS ANE INA ÉL ANN NO af SUUOUE popopapopg SUV DYsEvTER. BILIOSO. CONTAGIOSA: QUAE -Anno 1736. Neomagi eique vicinis quibus- | dam pagis CBIDEMICE GRASSATA pe CAPUT 1 Exhibens Relationem hiftoricam Dyfente- à riae biliofo- contagiofae &c, * Ln Um bifloriam Dyfenteriae epidemicae , quam hoc anno à haudexiguaincolarum calamitatehic locorum toleravi- d mus, defcribere adgredior, meus non elt fcopus, de $ - dyfenteria in genere eiusque variis fpeciebus i integrum 4 . contexere tractatum ; hoc enim centies ab aliis factum, centíesque reco&tum efl. Sed tantummodo et unice ad illam dy- - fenteriae fpeciem. me convertam , quam Zee - contagiofam ad- — pellavi, et quae ab aliis dyfenteriae fpeciebus , nimirum fangui- - . mea, caftrenfi , alba, mucofa, &c. quoad [ymptomatà at euicn- ] , 8 7s Bifferia Medica. ^ Eb ME ————————— Li Ex - 4 .- | - — ! — - — «^ N effencialia non parum diftin&ta et diyerfafuit, ut mox clarius patebit, | : ^N Mir : e Y we? $j 1 T » T D à » r à ; : IN- M .. Eius vero fcbema fequenti modo fefe fiftebat: Initio 4prí- — Js ; et per totum fequentem menfem ZZ2/um, magis vero 7«e- "t5 , inter adultos aeque ac inter impuberes et parvulos fatis — . frequentes erant. diarrhceae biliofae, vomitibus ac doloribus in. — abdomine levioribus comitatae; nihiltamen malignae luis in re- ceífu habere videbantur, utpote quae,neque contagiofae, neque — rebelles erant, lenioribus corrigentlbus ac ladnibus fagillimg — cedentes, | X se KMS PES DS $ IH s gua Cum vero numerus aegrotorumfolito maior fieret, cepi tan- dem fufpicari et vereri, ne malum quoddam vielentius , dyfente- ricum , fücceffü temporis infequeretur , folicicudinemque hanc meam cum aliis communicavi, neque vanam illam fuifie, fübíe- quentis menfis 75/4; evencus docuit, Kei m o us: EN S^ CODE c3 E . Circa initium buius. menfis, tra&abam aegram febre ano- — — mala per dies quatuordecim aut plures laborantem, quae febris *- tandem icrmibdliusida diarrhgeam cum magnis del oribus inte- . 9 ftinorum, eamque pro dyfenteria potius, quam pro diarrhoea — critica, habuiffem , ni(i excrementa buliofa , valdeque foetentia, — — ac nihil fanguinis exhibentia ab illa fufpicione mentem aver- ... uliént; 5. | AC | $5ocw o uA Deinde vero die Zecizo fzptimo eiusdem alii advocor ad Decurionem equeítris militiae, virum iuvenem ac robuítum, qui ^. in platea, de Paul ftr&et dicta, habitabat. Hunc jam per octo vel | decem dies cozztíngo alvi fluxu laborare, eique a cohortis Medi- ^ co fru(lra medicinam fieri, ab adftantibus refertur, Aeger qui- .— dem viribus valde exhauftus iacebat , adpetitu vero nondum pla- ne proftrato, nec fitis, nec febris notabilis aderat, nec de alio; incommodo , nifi de alvi fluxu valde frequenti et dolenti, que- rebatur. Nihil ego de Dy/egrería vera in hoc fubie&to adh "e fufpicatus praefcripfi ea, quibus diarrhocam aufcultare hactenus... z Am omen "5 um o aco, Aie E Neu METTE er o s ——— e p » - » 1 / 14 Tr e ^ "u "d exper» ^ jl ví ; SU & ' $93 i - e ,J | .bus patebit, - ANE :: is Dyfenterie Liliofo - contagiofa, ^, — '€xpertus fueram, fed itidem omnia incaffum, Cum vero malum augeri potius, quam imminui, deprehenderem, ut excrementa luftrarentur , poftremo iuffi ; quo faCto adparuit, illa fuiffe zz4- enta ac faniofa. 'Tritte hoc mihi exftitit majoris mali forte fecu- turi praeludium. Interim ftatim ea medicamenta, que morbo dyfenterico fanguineo opponere alias folitus eram ,. precfcripfi quidem, omniaque, quz pro temporis et circumftantiarum ra- "ione falutaria mihi videbantur, adplicanda curavi, fed nullo le- vamine; morbus petius femper abibat in deterius , vires minue- bantur , pulfus fenfim deficiebat, frigebant extrema , accedebat fingultus , et vigefmo quinto huius menfis mente fana placida mors aníequebatur, | | ! | eas VOR ORE VI. | Hic omnium primus fait aegrotus, quem vera dyfenteria hoc anno in hac civitate correptum fuiffe novimus. [In ea vero fta- quoad curam & medicamentorum cffectum obíervavi, que dein fim //ezularia quzdam, tam quoad "d idee morbi, quam t | 4n hoc fatali morbo maxime utilitati «eris meis fuerunt. Di- diei enim hunc morbum non folum a dyfenteria vulgari fangui- |. nea, alba, mucoía, &c. notabilem indolis fue diverfitatem ex- |^ hibere, fed & ejus curam folito difficiliorem effe; ideoque ma- - ture putavi c24zf272 eius Procataréficam propius examinandam, eique alio modo aliisque remediis, cum ftudio excogitandis, ob- viám eundum efle, | | | | de 6. VII, /. . In ia vero platea, ne dicam in ia ip/a demo, ín qua mo- .xiebatur modo didus ger, & quz verfus meridionalem ci- vitatis tractum extenditur, omuem noflram calam/tatem va- tam fuiffe, aut faltem primo loco fe manifeftafle , ex fequenti- $. VIII. | . . Non enim multo poft & quidem in feze eiusdem menfis 74//, (c & in principio, magis vero jam medio Auguffi fenfim fenfimque ^" ad dextram zque ac ad finiftram modo dicte platee partem, in lateas eidem vicinas fefe diffudit malum : nimirum in plateas | 1 jue Boream fpe&tantde Krgitberg, de Nieuffraet , de Bxuurffraet adpel- b TL 16 000000 Hifferia Medica... ; ádpellant ; in plateas vero verfus Auflrum jacentes, qua e Ko. ning[lraet , de sickenfiraet de Meulezfiraet audiunt, morbumque hunc minime benignum, fed malignum & costagiofum efle , nunc. fatis aperte docebamur. EY. ! bier yv. E et $8. IX, d anzTyM In modo di&is plateis ,, quarum quafi ceztrum erat de Paul- Ji vaet . morbus hic etiam vsque ad dee/imatzonem men(is 44ugu/fi fere vnice adhuc fübftitit, adeo quidem , ut licet jam menfis ela- pfus effet, ex quo illius naturam iam perfpectam haberem , & quidem in aegris compluribus, Medicitamen quidam adhuc acri- ter pugnarent, non effe Dy/ezteriam in civitate , fed tantum di- arrhoeam fimplicem : forfan quia aut nullum fanguinem, aut non — multum fanguinis excerni videbant; alii f/sxwm tantum Zepati- -. cum eíte adfirmabant num bene vel male iudicaverint, euentus deinde evicit. | ; | CMS a | . Werum enim vero malum in dies magis magisque adcrefcens *^ infine menfis .4ugufHi et quai gradatim porro de platea in plate- - am difpertfum eft, inprimis vero in meridionalem civicatis partem, à ibique etíam plateas, quas de *e-ge/baaz, de $vvaenegas ,de Bloe- mer [Iv set . de R-oulterflraet dicunt, corripuit. Jam etiam inaliis —— civit»tis partibus, hinc inde , fed admodum fparfim unus vel al- ter eger dyfentericus offendebatur , fed cum morbigenius adbuc - inultum lateret , alio morbo illos excin&os fuiffe , fama ferebat, - | | UXN . . "Tandem círca zmitium menfis Septembris per uniuerfam ci- E uitatem morbi progreffum fentiebamus, nullaque urbis pars ab - illo plane immunis erat , ut nunc de zza/oepidemieo gra[fante ne- mo amplius dubitare poffet. | EE : $. XII. ^r -. Eft vero non folum fingularis confiderationis hzec obferua- tio, quod morbus hic in fui principio zo» /rmul et femel per to- - — tam cruitatem graffacus fit, & quod ejus veff;gia preffo quafipe- delegere & fequi potuerimus; fed & hoc notatu admodum di- .- gnum eft, quod huc usque /o/is zoffris zmurisinclufüs fuerit. Ne- $ninem enim extra pomcaria noflra haec lues ad hoc tempus ad- fiixit, ac íola noftra civisas ab ea tada fuit. EEUU : . $. XIII, T N m. Dyfenteria liliofó - contagiofa, pec NOCOOUEEM 7 à PA Jam veroprocedente menfe Septembri in dies Zucrementa fa- euens latiusque vires fuas explicans, etiam in confines nobis pa- | gos contagium traníiit, et quidem per homines, qui urbem fre. quentaverant. taque ab eo tempore omnium primus mali ra- biem fen(it pagus feptentrionem verfüs proxime Neomagum fitus, quem Hees adpellamus. Porro fenfim proxime nobis adiacenti- bus vicis , nimirum JJeurd , Beumingem , Hadert , Greesbeck , Ubbergen, Beeck &c, alüsque ilis adpofitis virus fe infinua- it. Eadem tempeftate, vel potius paululum tardius Fabalim | tranfiens contagium vicinos nobis vicos Lent, Elsz , Bemmel, |" Gent, &c. di&os , adflanit, yt nunc multi ab eo tum rure, tum ^, An civitate decumberent, i Hoc tempore, zsedio nempe Septembri, nundine annus | ' feu Encania apud nos celebrabantur : qua occafione ingens mul- | titudo inprimis rure habitantium in urbem, mor^i metu pofito , confluebat, Per hanc mortalium frequentiam, parum epportu- ^no tempore convenientium , z/a/: finesmonparum propagati fant, nam aduenae infectas domos intrantes, cum sgrotorum , tum fimul ipfius morbi commercium , contraxere, eaque. via in fua rura transmifere; ita ut ab hoc tempore circumiacentes vicos idem malum vehementius adfligeret, multique paucorum die- rum aut horarum letitiam vitx iactura peníàrent, ^ EN 1 S. XV. — "Notabile huius rei habuimus exemplum in pzero, qui C/i- - &iA€ fcholam frequentabat. Hunc pater ob nundinarum ferias. huc arceffivit. Accidit vero , ut brevi poít ejus adventum foror ejus dyfenteria corriperetur; quo facto pater quidem puerum fta- |!" tim eo remifit , unde venerat, poft aliquot autem dierum inter- - vallum ibidem itidem dyfenteria decubuit, et feliciter cum foro- re e morbo evafit.. Noui quoquezabedarium e vicinia Bomme- |^ diae ad Mofellam , Zaes Bommet, ad me hoc tempore miffum, ut peteret confilium ad preferuandum et curandum morbum dy- fentericum, fi forteillis locis adpropinquaret. Ifte tabellarius do- mum infe&tam , in qua ancilla dyfenteria decumbebat, frequen- tavit, fecumque hinc ad fuos infelici ": do transtulit contagium, "ien $4 ex : PE di * Tapes i UR k [3 Ü | MO Aue oos PES JNEEELI S wi iy . Mb jx : A 4 crgs | , E dés 02 MM x EE - c Ed Rab ex quo & ipfe & alii eiusdem vici incole obierunt. Talia exemi- - la multa , fi neceffitas exigeret, adducere poffemus, praefertim quorundam zzili£um, aliorumque hominum, qui hinc raviams, — Arenacum , Emericum atque aliorfam profe&ti, ibidem hocmor-..— bo cortfepti, eodemque vel extincti fuerunt , veletiam ex ed. | convaluerunt, aliosque hac lueibidem infecerunt, /— Ttaque circa sedium Septembris fuam duu tnorbus attín- gebat, numerusque aegrorumi vndique tarh rure quam in civita- - te fatis notabilis erat, vt omni labori ferendo aegrisque invifen- . - D Nc. sure E C our ee 3 m dis vix fufficerent Medici. — — ode. In hoc fummo fuo vigore a medio Septembris ad vigefr bos fextum Ocfobris usque perüftebat lues , & non paucos omnis conditionis homines e medio tollebat; /wb fimez vero Offo- -— bris paulatim déclinare , neque tot homines ab eadem infe- - ftari, magno fane omnium noftrorum civium folatio, laetique obfrvavimus, «. 0 i09 ono leet Line ME &- XVUL i [Res ED CIS Qu. e cet ao XR T Tage WEIT Retícendum autem hic non eft, quod morbus ineadem quafé. vvbis regione s ubi zmitium fuum fumfit , per omne graffationis.— tempus, e£iam vebementiffimus extiterit, virusque fuum non fo-. lum femper circa meridionalem & feptentrionalem urbis pofitum : — magis expanderit , fed & majorem ibi ftragem fecerit, quam in 3 oppofita civitatis parte : plures enim ibi fepius in una domo de- - | ^ cumbebant egri, quam in integra platea boreali reperiebantur, "e ARAS S, XIX, ^ ieu s ji Sr Ld E ! a) In füpra memoratis itaque plateis auftralibus et feptentrio- nalibus maximus egrorum numerus per torum morbi decurfum — extitit, adeo quidem , ut praeprimis in platea de Siekenftraet vix una aut altera domus a contagio libera maneret, ac haec platea - ipfo nomine & omine de Siekenftraet, fcu vgrorum platea ad- — ellaretur. In aliis contra civitatis partibus, vix ünus aut alt inueniebatur xger, neque tamen hic omni fufpicione comme : cii cum infe&is vacabat. R Quo ergo propius verfus Boream, : o fi mavis, flumen noftrum Vahalim pofitae erant.domus, eopau- : ciores in plateis decumbebant egri, fic quidem, ut in plateis — Dfenteria biliofa - contagiofa., 13 .. flurnini proximis , quas de Laegemarkt , de Steeriftraet ; de Mees- j Tou versflraet adpellant, pauciffimi , & vix unus aut alter in qua- vis platea vgrotaret , quamvis dug poftériores plateae nume- tofa plebe quam maxime abundent, | AT aen ; ; ^ 4 S, XX, ^ fllud vero »orbi deerementum , de quo fupra S. VII. adhuc magis elucebat füb /zizisu»s menfis Nouembris; abhinc enim in dies pauciores «gri & rariora funera confpiciebantur; & circa medium, xel fi mauis fub finem menfis. Decembris per íummarn Numinis gratiam morus per totam civitatem tandem plane cet- fabat, : " T EC d ru Sx $, XXI. : : . — Omnium enim poffremus, quem fcio & ad quem vocabar, iftalue aegrotantem, fuit famulus, quia dornino fuo , iam ex « hoc adfe&u paucis ante diebus mortuo, per contagium eundem 3morbum contraxerat; hic die quarto Decembris decubuit , fed - idem , dum rufticorum more, omnia fererefpuebat auxilia atque xemedia, dZe vigefrmo tertio eiusdem menfis exttin&tus, cumque «o malum finitum eft , totaque civitas ex atroci hoc vulnere con- PANNE s lvl | i -—^ s certi er QN $, XXII. s ir Lug . . [taque hic morbus per iptegros quinque menfes hic eraffatus, — multas familias magno lu&tu; nec leviore calamitate adfiixit, Ru- * mor quidem in fize zenfrs Decembris dicebat rure adhuc iri non- . mullis vicis propinquis morbi veftigia reperiri, (ed certi quid de €o compertum non habeo. ; | rr PL To S XXI | —— Ín vico aütem Ges, mesfe Tanuarió Anni i737. aliquot . aegros pauperes vera dyfenteria taCtos, ac ea extinctos effc, no- — bis a Viris fide dignis, ibi habitantibus, nuntiatum eft. | E. — | — 6$. XXIV. | | | € 'foto deiride trienfe Zazuario, immo iplo Febrgar:o & Mar- £io complures alihuc alvi fuore & lubricitate correptos traCavi, —& quidem fxpius pfüres inuna eademque domo , imo ipfo sez- - fe -Aprilt , quatuor zegri in lisdem vdibus diarrhoea fere fimul ad- fügebantur, in quibus unus erat, qui excrementa cruenta dyíen- ELO. 3 teri- £ | qui frequenti alvi fluxu laborabant, & quorum femper aliqui ex-. | toto illo luis tempore a fia vera laborafle 5 4jarr 1 : d ^N JJ. v * * ; — a ooo 0 Hiforia Medica — xl quotquot habui, — tericis fimillima deponebat; brevi tamen omne facillima methodo , infra indicata, convalverunt, utpote vera - difeniéria iinine laborantess —' 75 09 05 oer ee a S. XXV. - : TR LR |^ Hic autem filentio pec non eft, non omnes, qui — iquem alvi fluxum patiebantur, Dyfem- dus enim leviores, quas dyfemzer;odef, — fi placet, adpellere poteris; morbum dyfentericum non folum .. femper intercurrebant, fed etiam adhuc vigebant, nec dum cef- * fabant, ceffante jam Dyfenteria. - RS MAMCIL Ui Le |o. $ XXVI. óc: : bum Fuerunt etíam adhuc illis menfibus, qui cum re//quis & fe- — uelis Dyfenteri$, quam per autumnum paffi erant, etiamnum conflictabantur, vel quia ante minus falubri fuerunt corporisdi- fpofitione, vel quia morbus non bene fuit fanatus. Inderumor . quidem femper fovebatur , ac fi Medici adhuc agrosex Dyfen- | teria laborantes haberent; non vero fluxus dyfentericus, fed po- 3 tius celiacus vel /ientericus, pro ratione fübjedorum , nunc di- cendus fuerar, qui iftos premeret, veluti ejusmodi zgrimihitra- - Gandi hue usque obvenerunt, iique hinc eo lentius fanabiles erant, quo diutius languidum corpus traxerant, antequam cutz - legitimae commirterentur, $. XXVII. v o. . A Porro ulterius ipfo vere, cum jam ficcior & calidior a&rori- — retur, dein menfibus zítivis, magis vero autumnalibus usque —- ad finem mez/is Ocfobr:zs hinc inde complures adhuc inventi funt, crementa mucofa, ftriis fanguineis mixta, deponebant, paucis yero diebus omnes cum fanitate in gratiam redibant , nihilque - 3 -contagiofi füberat. . | ESL G€-XXVI n - Dyfenteria bilrofo i: tont A gio n. ; à $& XXIX, . | » Quos malignius malum infeftavit, illi vel pregreffis per aliquot dies /7a75u5 , borborygmis , doloribus abdominis leviori- bus, alvi fegnitie &c: vel etiam absque previis illis incommo. dis fübito corripiebantur a/vi prof/zv:o admodum frequenti. - '-.— Accedebat ftatim füb initium mali, fa/fidium ciborum. zaa- Jéa, conatus vomendi , inimo vomitus aciualis , una cum magna virium profiratione, —— CU Maxime vero &grotos angebant card/a/gia fumma, de/ares, Rerffones . & cruciatus inteflinorum graviflimi, utpote moleftif- arIBUrbéfymptomita ^ oos . Feces per alvum eje&; in iríitio feces cerevifre colore squabant fav« aüt potius fuérefa erant, fed fenfim aut fie- bant perracee , armgrmofe , aut. fuberuenta , fpnmido - ulcerofa , - loturz carnis fubturbidz haud abíimiles & paulo poft, 74zjce interioris villofie 24rz/foncs referebant. | - . Ut plurimum tamen parumper uria vice cjiciebatur, immo irritus lepe totus fuit excefnendi cozazus, . . Quidam fücceffu temporis interdum corpu/é ula carnofa, ca« runcuias G& quafi g/azdalas parvas , ut & integra fiepius frag- | shenta tunica interioris & membrana inteflimorum abrafe, ex- rj v fabilis. - | crementis cruentis & purulentis mixta depofüerunt, quz inte- gra & folida exierunt. | Ad hec pratermatmral/a quzdam, ex. gr. p/ngwia corpo- ra inftar /ara; fc//Z, aliaque g/w£inofa concreta per inferiora vel füperiora ejecta fuiffe, vidi. Aquibusdam Z/eztericorum more, cibus, potus, medicamen. ta, omniaque ingefta, cruda, non mutata, ejiciebantur, & quam primum guttam liquidi adfumferant zgroti, ftatim alui fluxus «um moleftia eos urgebat; inteftina adeo laxa &relaxata erant, -ut canalium mortuorum inftar , nihil retinerent. ^. Feetor ut plurimum aderat putridus, cadaverofüs , intole. .. Materia per vomitum ejeda in aliis a fecibus aluinis parum differebat, adeo ut illam excrementa aluina fuiffe crederes, nifi - quod rariffime fanguine tincta fuerit. Man In .16 RANEL Bifforia Md; -s E » Nic ga batur /émgultus ; plurimi vero paucis ante mortem dibant, fenfim vero plane i iterum eyane(cebant, - pe in non Ndhcis jam primo, fecundo, PS pero à kw corripiebantur.. | i: 0 I AUMA. M. - [n aliis, ftatim. in principio morbi, Li hys erant. rs B. juentes. : m E: Febris in aliis fatis notabilis , in 1 aliis vero vel plane nulla, [. $8 vel qua vix percipi peterat, hzc fymptomata comitabatur. PY 1 Puls Y in initio a acri vix diftabat, fenfim vero & fpi jam tertio vel quarto die ;zzermittebar 5 in quibusdam m d plane deffeiebat, unc quoque exzrema frigebant s We ds etiam aliquot ante mortem diebus pulfus & calor taguralis Fir Lingua erat arida; | E Sitis urgebat & angebar wgros, ut potum ad palais gratiam b. T excogitare viX Mis AU B . narypuia & vigilia continuz maxime quoque fatiga! nt — ipíos Am s diea " Urina plerumque plane erat füppreffa, ut intra xod des. cem aut quatuordecim dies vix guttam emitterent 5. In aliis vero ftatim cum morbi adíuültu aderat fra uris moleíta; urina rubella fedimentum ex luteo acide dept. nebat, : Jenesmus vix tolerabilis complures excruciabat. - | In aliis 47; procidentia fequebatur. Purpura rubra in fine morbi non raro confpiciebatur, - ET. Rarius vero apbtbe accedebant. — p Alii puff ulis rubris in cute YAFGBAS adparebant, quz in fuppu. p rationem abibant. E Virginem vero nobilem vidi mceli; & tulerculis duris n vis, quafi carbunculis vere peftitentialibus . per totum. cor fparfis , defoedatam , quz in fphacelum lethalem cerminab: ut rumor effet ; illam pefte extindtam -— quam camen c ó nionem nunquam non oppugnavi. ET In pauciffimis /z£/uirus tendiuum , aut comun lfones 1 mo totius corporis, modo folius abdominis obfervabantur. — — Deliria quoque, ted tantummodo levi ima, in morib notavimus, | "vs ^ | po - BIO PW es i ; TT. al i E n " X E" ^ : : FP. P » b: 1 un : i sss Diele lle taf. y Horum oculi torvum tuebantur, & vultus diffratfus ecat, ' sec eodem loco manere, fed peregre ábire volebant. | . Sub his modo compluribus, modo paucioribus, fympto- matibus, magis magisque zmvaleftebat alvi profluvium, & ex fpu- mido - purulento fiebat zehboroefo - colliquativum cadaverofum , feníim fenfimque magis infenfibiliter, ut ita dicam, effluens, ac vgri intra primam vel fecundam periodum fcptenariam, viribus plane exhauftis, facie Hippecratica, ut plurimum mentis fatis Adhuc compotes & cacaturientes , placide moriebantur, | Nonnullos Zgzra tres vel quatuor dies ità mortuos vidi, . Mente vix concipi & credi poteft, quanta Z/guiderum bu- querum copia in hoc morbo per inteflina depofita fit, "Totum fe- te corpus in liquidum folvebatur, & per inteftina expurgabatur, ^egrique tanta macie conficiebantur , ut nil nifi fceleta fine ullo - "fucco adparerent,, UE : d: mua. i. "UR & XXX, ht sss — 'fTalis fuit triftis hujusce morbi facies, in quo fummum xgri "periculum incurrebant, & quidem hoc certius, quo gravius de- -cumbebant. Hoc nobis fere zziverfale fuit axioma & proenofi- | t£om; quo enim magis inopinato morbus aliquem imvadebat , ej |'quo gravioribus [ymptomatibns , vomitu nempe, cardialgia, li- | pothymia, virium proftratione, febre acuta, &c. flatim in pria- | €ipio [Hipatus fuit, eo gravius etiam aafligebat , ac eo citius , íu- - $rA tres , quatuor , aut fex dies ad finem, ut plurimum lethalem | properabat ; & contra hoc levior & benignior morbus evade- bat, übi fymptomata erant mitiora, & functiones animales ma- | gis fibi conftabant, | — . Tn illis itaque, qui mzrieri gradu adfligebantur, /gzplex | "quafi, fed fere continunm alvi. Iubricitas aderat, & excremeuta - primo flavedine aut viriditate aliqua bi/ofa plus minus tinta, | dein eruentata magis & (pumida , tanquam albumine ovi mixta, (000 append. Vol. F. A, P. AM. c F4 &. fenfim Wa E. clips ac in Y nagis magi cum impetu profluebant; alii menm TEHCHTAÀ album ftx riis f mistin&dum, mittebant, — — | Alii /auguinem purum , fincerum , fatis nobili quantitate dejiciebant. Ex«rementorum fero non adeb intolerabilis * immo in qui- busdam feces fere fine omni odore erant. .. Faftiduum ciborum, e$ nauféa non adeo mula dn aliis ad- petitus fatis bene fibi conftabat. | Tormina & cruciatus inte[l iorum non. adco- eranc fenbils, immo nonnulli planeiis carebantz ^^ ^ ^ ^ Te . "Nec hos | pracordiorum axietates multum vexibant. | Somnus & viresipfos non it relinquebant. (MSS * Pulfas in aliis, & preprimis in illis, ubi morbus inlongum ^ protrahebatur, motum febrilem leviorem indicabat, certam-ta- men periodum feóris non. Jihers- quandoque. dibematertupa anomala ludere videbatur. | i — ." Tr his füdor facilius Gguebat dU [XE 3 Deffavium alvi cum reliquis fymptomatibus (enfim i Rerum | j -minuebatur , fecibusque ad naturalem conditionem redeu 3 «gri vel paucorum; fex, oGo, decem, vel plurium, quindecim, viginti &c. dierum fpatio boxudtedoband t paces d 3g $. XXXI. 1 : - Generatim porro in hoc morbo fequentia ihtiadn UP "homines quidam per dies aliquot, antequam morbo infeftaban- i tur, fatus & borborygmos abdominis fe audiviffe quidem, .fed vi Y fenfiffe referebant; alii vero atibus vehementer vexábantur. .— Aliis ante morbi invafionem a/vzs erat folito aaffriciori. Deinde bonum fuit indicium in iis , qui £e flavam, & a Ld "d huc magis , qui bilem viridem , quocunque-morbi tempore , in * primis ftatim in principio , vel biecinrà vel. medicamento exhibi- 3 to, vomitu vel deje&ionibus alviais, excernebant; hoc. ipfo; Re. pis omnis propemodum :mali.fomes dus una vice.a lub & Dj enterie: e Bile- déigise. ry (€ quo citius bec evacuatio fiebat , €o certius agri Loonpo P feeban. Sangutnis ffnceri excretio per alvum non erat morbi fym- . ptoma effentiale & fi impliciter pathognomonicum, neque tam mali ominis; ii enim, .qui multum fanguinis per alvum funde- . bant, quod tamen perpaucis evenit, minus pericule«? labora-- runt, quam ii, quorum feces parum finceri fanguinis fecum ef-- fefebant , fed folummodo album fpumeum mucum vifcofüm ve- -. lut intermixtis fanguinolentis ftriis; hi namque vehementiora: . abdominis tormina fentiebant, crebrius alvum ponebant, & vi- rium majorem ja&uram patiebantur. Peffimus fuit fuor Alvi dere purulenno - - cadave-. fai. PIDE * "Quidam bon. vdlde robuftus wvas paffas majores: integras: €um reliquis fecibus. Forw dg quas ocdiduo ante;morbum: ce- s tHederat. Fomitus eytuentus peffimus erat : hominem tamen robu- ! ünz propinato:vomitorio , multum fanguinis puri reiicientem,. . Brevi reftitutum vidi; hic vero vomitus cruentus ipfi jam fie- . plus familiaris fuit,:ob lapfum, ut putabat, ex equo: factum. | AMalignus. & lethalis fuit vomitus, íi materia: foetida puru. : | Jentà, vel alia excrementis fimilia gjiciebantur; ; inteftina enim pum putrefaeta, eorumque liquidum in ventriculum Wr aran Te, eo oftendebatur. —— t "Non: omnem morbi adfültum LéiiiciBude- febris. Quo gia- " viüs enim malo laborabant wgri, & quo citius inde jugulaban-: P dr. , hoc mitior fiepius febris ex pulfü dijudicari poterat, & de- Lv | fetu potius quam exceffu ut plurimum errabat pulfus. |. ^. Non erat malum fignum, quibus 4/es tertius moleftior &^ E dedos adparebat, hi enim certius emergebant, morbo viene) . interdum per tres pluresve. feptimanas,, protracto. : | | €rifr 2 aliquam morbus in eo monftrabat, quod i ii, qui inde | moricbantar, maximam partem die quarto, initio (odit vel Nr decimo quarto aliisque diebus judicatorus exfpirabant, in- C2 lis - w | 20 TN His Medica . "e fis autem, "qui € ide sel funt , dicum n fervibitur, an iso us Comunlfiones femper n mortis prodromí ern. Singultus. incipiente morbo non. adeo dta , ed. corum f'epius in ventriculo ftabulantium. fignar erat , at. in ftatu. inorbi füperveniens fatalem femper eventum indicabat, | | Anxietates pracordiorum füfpe&z , & latentis purefidio. nis, immo inflantis fphaceli erant fignum, —. pe Pulfas parvus, debilis, vacillans, malum omen. pir Pulfas vero inequalis, ingrdidarus, altero momento celer-. rimus, altero lentiffimus, erat pulfus morientis, & quo ! fimilior modo dictis indiciis Birds, hoc perieeie ior erat. conditio egrí e | Pulfus vero: quocunque tempore. dntermittens & do feng. gangrana in inteftinis jam fatte & inffantis mortis infallibile (i- gnum mihi femper extitit, neminemque novi, qui cum uli pul- d fu evaferit, fed omnes, quotquot fimilem. exhibuerunt, intra. E. paucos dies obierunt. Licet enim pulfüs per. intervalla ad. fta- - tum. naturalem rediret , & per aliquot dies adhue regularis. exi-- fieret; egerque melins fe habere videretur, nihil tamen eo le vabatur, immo poft aliquot dies certo extinguebatur , Medi-. cumque in cautum non parum fefellit: proinde eidem neceffe — erat, ut quam diligentiff: me & patíenti(fi me per longum tempus. 3 : pulfum expleratet, deque illo prudenter judicaret, ne im ruden- * tix notam incurreret , nec falutem inftante morte promitteret. | E Nullus hic Uromantia & Urcf' «fie erat ufus; omnia enim, | que ex urinis fumebantur prognmofica , incertiffima erant; pr&- terea ir aliis interdum per totum morbum plane deficiebat. urina, 1 ob ejus füppreffionem & fcdium numerum, ut ne quidem infi 4 potuerit. : UON Dotortem: remiff. 7o manente fluxà Ed ichorofo, feum J. fine fen(u emiffione , pulíu. debili , &e. malum fi em ems Lu: s brevi mors infccuta. efl, E. ES P x EB Djfe nterie. Biliofe - -comtapiofe, —— 2Y — Lingua arida, (ive €a in principio, five in fine mali arefce- bat, céteris paribus , non tam malum erat omen, liquida tan- - tum expofcebat, Purpura rubra in fine morbi ancipttis erat eventus fympto- ma, vix enim unquam zgri levamen inde percipiebant , licet ri- té faccedente purpura, odphtha vero femper anefti exitus pteeíagium erant, . Quibus i in fine morbi fs//u/e & furunculi erumpebant, illi, fis rite füppurantibus , bonüm na&i fünt exitum. Stranguria & Dyfuriai in finemorbi pejoris ominis, quam: initio erant, u:1 plerumque nil mali portendebant; neque ctiam infine morbi multum mali ex unico hoc Ppio e metuendum erat; reliquis bonis exiftentibus. Tenesmus plus moleftiz , fed minus periculi adferebat, & melior fuit, quam fi infcio zgroto fortes effluebant. ... Muld zegrotorum /zzshricos vel per fuperiora, vel inferiora, teddebant ; nullo malo prafagio. Magna. virium profIratio , animi deliquia , cardialgía , €0fz- Lam deglutiendi difficultas , vifus ob[curitas , inquietudo , men- — Lis. alienatio , ut fi fedibus fuis exulare deberent , Zeiria levia, | foctorum collectio, extrema valde f: igida, oculi infinigter cavi, pro- - utin facie Hippocratica deferibuntur, periculofa, plerumque le- eon erant indicia. Ramenta iuteflinarum pix carumtula & folida imembra. narum partes fi excernebantur , funeftus erat (tatus. . Non deerant ereptus ventris ; quos absque fecibus emiiffos aliqu pro bono habuerunt Boafs fed tamen nihil certi inde colli Mpeuerae | Sudorís fpontanei füeceflus bonum praftabat effe&um, arte | vero excitatus, fperato hoc; fücceffu utplurimum deftituebatur; . mec eidem ob alvi fluxum , uti oporteret, operam dare poterant ne: — capitis dolorg conquerentemaudiviffe, - aiusago ond sap. j TL X es "Nec khoe Mitcadhm vef, ine id TT (i&torun S... Xxxilt. EIS | Omnis etatis & fexus hobtdellsio ipfos infantes! latfan- | ££&$ , matre fana exiftente, morbus hic adortus eft, magis vero — Laxioris , fpongtofforis & repleti .quam ftridioris & ficc xisha- | bitus corpora, inprimis vero fixum Yeguiorem. infeftàvit , » fiqui- morbo quedam ACUto £orYIDL, detbalé.- e busdam me/erum morbus adpellarecur.. Menfium fluxus morbo fuperveniens: nil mali portendebat, dammodo periodum-& fücceffunm: legitimum fervabat 5 extra p pe riodum vero prorumpens malum: magis adgravabat; Arnob [ .. Gravidis & puerperts plerumque periculofus extitit dicii m" fluxus fécundum Hippocratis Aphorismum 34. Se&t, V. Muliert. " in uterro gerenti, fj alvus multum fluxerit, periculum we A li4!, Et porro SeQ. Jit, Aphorism. ida mulierem "v |! 3 dem plures feming quam mares ab eo correptz fant, ; ita ut quis, " ] z da quoque aliz ftatim füb mali duteun, a iii vero: erae ^ * jam morbo. » Aliqnior RAMS pott, abortum patiebantur, » U- 9d tandum , sioriu Runde xgrotantium apudnos focum adj jt i N ftum parturiendi tempus retinuerunt, - ^-^ — qui fa ET B. Sic inter complures gravidas, quas traBtidi) Pu buie E! offendi feminas , quz fexto circiter graviditatis menfe foetus, vis — vos licet, brevi tamen poftea morientes, abortierunt; harum al- tera. feliciter evafit, altera, quz in morbi recidivam- beni & füb hac partum. enixa eft, diem obiitfupremum, ^o! 7s In alia fub ipfa dyfenteria, qua graviffime e decumbebatg pAr- me'lactante & pound contra Iud Vatic iori: éUtpl | pera ayfenterica Lobiliferà la&ctaverat , unde idem efcitaild mo -y AA " . eenyulíus interiit; aut ubi parvi cntui ubera puerperz dyfente? —— US oria " liia laboral! - Jnfantes c» fenes , item. HESSHMUIUE valetudinarii , qui. Muti: ra à fditía non habebant, vel aliis morbis debilitati e«g. /zzeree morbo fatigati , eacbetf ici , pitbi[fci , aut quibus iz vifeeribus hae- -yebat /ales &c. maximo periculo expofiti erant, morbique vio- Jlentig.minus refiftere poterant , .quam robufta & fana corpora; quamvis & izfantes tractaverim /a/f antes , quibus parum medi- .camentorum, & hzc nor nifi per ubera.matris fang propinari -poterant us qui tamen: eluctati funt, &, XXXIV. - Tandem adhuc: diotandüm eft,, morbum, qui in p/ebe primo: de aimi cai. & ex illa plures morti dedit, fenfmr etiam ad . Jautioris cozditionis homines & divites cranfiffe. ... Deinde. &hocfingulare videtur, morbum ín principio eds fationis fuz j jam fatis.acutum: & lethalenr ,. in fui decremento ma- ligniorem fere evafiffe., violentioribusque ftipatum fuiffe fympto- n" matibus , dd quod fane contra vulgarem: contagioforum. morbo- rum Bui eveniffe videtur. Eu 0400€ 165 (0 $. XXXV. Llaiedine: '& hoc filentio 'pretereandum non eft, war/ozem Meelirim ab hoc morbo fere immunem manfiffe, e qua duo tan- TU 4d - «um viri annofi eodem correpti fünt ac occubuerunt. Sudei^ero omnes, a vera dyfenteria, quantum cornperire E potui , plane immunes extiterunt , & ne unicus quidem ex iis cum *'hac lue confii&tatus eft: " . ' Adeoque'& hic loci confirmata obfervatio, quze jam in aliis j morbis contagiofis vera fuit, nempe, wzam nationem ab i$ ma- Ü $i ni pe Alteram, : $. XXXVI, /. "Morbo minus bene füperato, aut methodo i Incongrua tra- Lr alii lensophblegmatia & Lumortba pedum ademAiofis adic. cie- $c bann qua. tamen (yspromats dbi ongrule :ediis fa- cile cedebant. rodet ao —: In quibusdam morbus degenersbat in lienteriam dali » 2 bore fanabilem, | ..;. Alii, quidem antea valrFüdisutés ; Bises] Nip pe aliquot adhuc feptimanas , multum ebyli albi, qni a pulte nacea haud aberrabat, cum T naturalibus gis - " eas dejiciebant. In aliis, in quibus morbus in liiis tempus ibpresadus in secus quafi cancrofum terminabatur , ex quo per multas heb- domadas, decumbentes tandem interibant, Alii aliquot menfés ita adfe&i, immo: per totam hiemem - cum 2/vo laxa confli&tati vitam trahebant, viribus "—| adhuc valentibus, X - .. Multideaebilitate & de f*igore Ventitoik, de alaiiii mao 4e adfecfo & dolente ; quo vix ferre poffent. sdpenfis veftes feu 3 tunicas, ut & de laribus conquerebantur. .— ^ » Alii dyfenteriam paífi famem fere infatiabilem inde. repor- | tabant. p E In recidivam valde pericalofim RETE een: qui. Bee cu. ram negligentes fe nimis cito fanatos putabant, fomite mali non 1 fatis expurgato. - s 3 Sic inter alios tradavi gravidam, quz, uti Lon fupra enat- 1 ravi, fefe jam reftitutam credens , »edcazetta pracripta ulte* r rius zefpuit , fab Jpectofo graviditatis pratextu , brevi camen pott . in eundem morbum recidit , & fimul abortum fex menfium à fa , ipfà progrediente dyfenteria, die decimo quarto mortua €) $: MU MUNUTCAMEUOSEEPEUTT TO NEST be MARE Puer ^ HE quem parentes // ftn "E medicamentis fanatum puta« ; verant, poft duas hebdomadas i in idem ipeidis malum, ene ». 5 tinctus eft, Q0 Eundem recidivz adfültum paífi funt i fe(tinato- nimis / - 1 bero ari "is expofüerunt, i i per pon E 1 TOT c nor j. XXVI. mL 30 mx In ac PuRd - 35- A- "1 ^». -— IN ad a , y P E t | . j A | - ist 1 | ) | - z | iS. XXXVIL s fándem & hoc filentio non eft praetereundum , omni illo | estiplre quo dyfenteria graffabatur, omes alios morbos , exce- pta diarrhoea & uno vel altero variolofo , fere plane ceffaff pauciffimosque novi, qui alio, quam hoc ipfo morbo contagiofo ' le&o adfixi decubuerint ; ; quod phenomenon cum alii in pefte etiam obfervaverint , iorum fententie accedere non dubito, qui ftatuunt, alios morbos tempore luis contagiofie larvam epi- demice graffantis mali fiepius induere , feu in eam abire. — Et hec mihi ratio videtur, cur in quibusdam dyfenteria &grotan-. tibus fe Ípecies febris terrianz manifeflavit , dum «groti ter-- tio quoque die gravius laborarunt, Subjeda enim morbofa , feu homines. minus bene dilpofiti , contagio facilius expofiti fant. | $ XXXVII. . Ultimo, contagiofum hunc morbum fuiffe ; iid adparebat, | eiit; cum domus femel infecta effet , plures vulgo eodem füc- : ceffive corriperentur, qui modo gravius modo levius conflicdta- bantur. Vidi enim integras familias , in quibus ne unicus ab hoc malo immunis manebat. Vidialias, in quibus pauci adfli-: | gebantur.. Vidi etiam alias , in quibus unicus tantum a morbo |: — infeflabarur, ceceri omnes liberi manebant, | Ww SGXXXIDL - Contagium vero hot intra corpus receptum 507 Adeo vio- |! lentum fuit, ut adftantes ftatim profterneret ; hoc enim raro - | accidit, alios vero non nifi poft aliquot dies , immo poft unam altcramve feptimanam morbus invadebat. Per longum tempus | enim virus hoc in corpore latere poterat, antequam fe prode- . bat, viresque fuas exferebat ; ut «gri fepe ignorarent, quo tempore, quave occafione malo adfati fuerint, Unum etiam | fübjectum pre altero ac hunc an à: morbi fomitem magis di- | E oae eft. ^ Mppend, Pol. P, 44, P. A d " XI * AES Hi feris Médita- olt T " ER BO ds $. Sbe 63 EDUC. LM E i E -Dainde iis (ma.liog contagiofüm: non: canda obinvir vio- - : lentiam in omni5us , nec omnia.corpora: ab: eo: adfe&a, | pari ma- ^— lignitate contagiofa ; refpe&tualiorum, imbuta fuerunt. 5 innon-- nullis potius. dibus. periculofior erat morbi conditio. magisque inficiens , quam in aliis.,. quiet in his plures, in aliis pauciores: P interemit 5 itaque alter altero. citius: auc lentius: inficiebatur , et - ] gravius laborabat ; prout 4 quopiam contagium contr AXiE y qu. . aut facile fazatus ir. aut illa. lue z£exZir * plures enim abiis, - | quorum morbus exitialis fuit, infe&i funt, quam ab aliis, qui a morbo convaluerunt : : gravius etiam. adfligebantur,. &.curatu. erant difficiliores ,, qui à moribundis ,. quam. qui. à convalefcen-- tibus infe&i funt. ^ In his eninr exhalationes minus: putrida et venenofz fuerunt, & inquinamentum. morbificum: benignius i quam in illis , quorum morbus lethalis: extitit 5: nam: in: extin- &is venenum humores in fummam. corruptionis. & putredinis - day perducit, qui hanc ob: caufám viciffin exhalationesletha- les emittunt ,. aliorumque hominum humoribus: acrius diffolu- . tionis ftimulunr imprimunt; ex qua re etiam analogia inter hune - et alios morbos. contagiofos. animadvertere datur. — - |j $. XLI. VEM L — Facillime morbo corripiebantur , quorum erat xgrotis et | morituris opem ferre , inprimis vero, qui eis repurgandis ; et excrementis auferendis , manum admoverant, aut ufürpata hne | teamina laverant, eaque "preffiterini; quz cum gravi exeremete- | zorum [tore coniun&ta fuerant, hinc in fazpulos & famulas fa2 — cile morbus tranfibat , qui & plurimum pent luda» P bantur, $. XLI. Et hac generalis buius morbi eft bifforia , ex quà ejus ; za ecindoles fhecifica Medico fatis patebit , geiingup. mox rius is enucieablnge | GP is Cw * EC NW VU Uuw^.oW. 7 c RS y T $ " p « Ji " LU ? , Pu A " S 5" T - 1, - : 7 Y EON i r 4s S ra " F4 Ld Dyf nterie Biliofs - - contagiofe., 5. 5o - Nunc tantum maioris illuftrationis gratia unum aut alterum lechalis. aut falutaris eventus exemplum adducam. (0 Ta femina 35. circiter annos nata, habitus fücculenti, die Pu 2j. O&obris fubito /umma car dialgia , lipotbymiis , vomitibus continuis materia feculente., putrida veluti, correpta fuit. . Fe- ees hz per faperiora excretze fimiles erant illis , qua per inferio- | r magna quoque quantitate fimul ejicicbantur. Die fecundo ere fymcoptica faQa, die morbi tertio iam pu/fem intermitten- tem fiftebat , qui die quarto plane geficiebat 3 facies mortena | propinquam fi ignificabat 5 a/zebar per totum corpus, -& fub com- ginuis bis fymptomatibus dbiaus ulla fere remiflione aut medica- ' mentorum levamine die oCtavo expiravit. . Alius /4vezis 20. annorum , macilentus , valetudinarius , - die primo Novembris dyfenteria- aditus fuit, continua fere cum sardialgia , nauféa , ac daleribus inteffinorum valde acutis , die fecundo iam multum ezazerza-quafi puruleuta liquide dejiciebate die tertio pulfus imteromittebat, & die quarto plane ceffa£ar, cum infequente f*igore exzremorwm , immo totius corporis. - Redibat quidem die quinto & fexto fenfim pulfus & calor natu- ralis 5 & die feptimo etiam cardialgia, naufea, dolores in abdo- . mine & deiediones alvine paulifper Wünucbsütur- ut eorum melius fe habere crederent adftantes : patiensque iden adkrita: "bat 5 at audiebatur hoc ipfo , &infequente die octavo interdum Jfugultus , inopinatoque inter fermones prefentium die nono pla- cide expiravit eger, cum nihil minus quam ejus 1 mortem expe- &arent domeftici. Alius vir tricenarius, in cuius dibus jam quatuor homi- nes fucceffi ive dyfenteria laboraverant , convaluerantque, mihi obvius fa&us eft in platea, die 23. Sept: fub vefperam. . Isquin. tus , ut & pater familias, hilari mente lztabatur, fe huc ufque - liberum manfiffe ; fed infequenti nocte dyfesteria cum coetu adeo vehementer eum inceíIit , ut viribus maxime praffratis ' fta- dm le&o adfigeretur, & altero mane crederes , eundem iam : d 2 -. par licitum. ceat at evacuata i dts jus ac drm bo EE eum reliquis fymptomatibus Atta biduum celi ac patiens 3 "brevi plenarie reftitutus eft. | * —M— B Alia femina o&ogenaria í fana fbi vifà de MEA Cr Ode. bris e templo rediens circa horam nonam matutinam ex dmpro- | vifo vomitibus ac dejetfionibus alvinis , &iliofo feculentis, .adeo j frequentibus, -coniun&tis tnodo lipot bymiiis , modo cozvelffonis £45 intercurrentibus, corripiebatur, vt cirea horam undecimam - noGurnam iam per femihoram pro vere mortua ha beretur ; 1 ediit tamen fenfim ad fe, & ceffantibus fücceffive modo didis. n alis Antra biduum Hucibus mortis erepta eft. kt p cea 4 : | SCSXLIIL 5o: secus ML 3 Hoer medo poffem ndi exempla dyfentericorum. spes | at, cum vix duo «gri indicari queant, qui in omnibus circum- . flantiis plane conveuiffent, contra alter femper. akero erc . fioribus fymptomatibus laboravit , non vidéo , qualem - utilita- - tem talis labor allaturus fit, fiquidem Medicus eX prioribus per -fe decernere valet, quo in ftatu fuus. verfetur eger 5 ideoque hec füfficere jubentes , ad ipfam morbi caufam , uai inq A bekscodn wranfibimus, Ads E s SCCAPUT. IL | ELT "contgiot icc RC E ges E $ PE dm 5i H pulchrius fne, fed & nil difficilius eff in Medicina, q Pbyficas morborum caufas cogrofcere ,. easque per fa nes evidentes demonftrare. — Tot fiepe & tam vari concurrunt fpnpignta. tot diverfi effe&tus , , ut in ip di d B : ] | 4 Éyfnteria Biliofs- tontagi gieje, : 29 €i; diver(asque in partes abeant. Si unquam peecatur i in denas €iA. caufa pro mon caufa, ut Philofophi loquuntur , certe illud in hoc artículo in Medicorum fcriptis offendimus, ut inde cozjecza- ralem potius , quam rationales axtem noftram declarandi OCCa- dipatm nadiíintinimich ^^. et MSS 6. Jd i ET certe me fiunc ópus odi longe difficillirrum , I$ de- | mum facile intelligit, qui me de cff Dujus mor bi epidemico- tontac iof commentaturum videbit. Illi potius Medici, fi non acuti & accurate loquentes, fatis tamen fibi (apientes videntur, qui ab aliis de caufa hujus mali rogati in promptu habent refpon- dere, hoc 46 aeris izfeci ione, & ausis 4tate, ut fic dicam, de- . pendere 3 quo quidem nihil dicentes , nec ipfi cognofcentes, fibi tamen ignorantique vulgo optime fatisfecifle habentur. ' : f. HI. ..Si vero hanc rem accuratius infpicianrus, negligentiá ma- idis e culpanda notandi fünt tales artis maei(tri ; ubif'in re tam magni ponderis circa generaliora & incerta tantummodo cum Ágnorante plebe füb(ftunt , necin propiorem & /Decrficam caüfa- 'rum rA4t£íonem inquirunt, przfertim i in cafu, ubi illas ipfàs cau- . fas omnibus viribus oppugnare , & oppofitis M uci tollere, to- ta Medici veríàtur ars & fcientia. Contra umbram rales. pugnant . Medici, qui hanc noftre artis partem negligunt, nec ipfi, quid faciant, aut (ger faciendum fit intelligunt. f. 1V. Hic error fatis nobis liquet , ómriesque eruditi Casin ine- €um confentient, tam brevem tamque ebfcur am morborum Epi. | siemicorum "etiohngiam, qua omnis caufa modo (fimpliciter ig | aerem rejicitur , fegnes facere Médicos, éosque leváre labore . nftituendi juítas & rationales Mm 2ORRICSR obíervationes, Ve. "gum enim vero ex altera parte liberrime fateor, se mibimer i». fé im ftro cafa uon plaue fatisfacere , ac propemodum dubium 21 d. 3 | hz. 39. xt Hi fria. Medica — o: d bzrere, num certius aut melius aud i in medium -prolatutus fim , quidquid etiam laboris: án Hanc rem indaganda dariro. : | MES ER. oer ug 8. V. j | WERE. p8E quis. enim ex me quziturus effet , quanam Caufa proche tArilica it, unde zzorbus iffe Epidemico - eontagiofus , dyfenteri-: £45, certo tantummodo tempore ortus & graffatus fit ? fane«&. ipfe certam quoque aeris qualitatem caufari cogerer ; at fi ulte- — rius urgeas , qwenam e qualis proprie Dec certa AETISQqUALIAS C conditio fic, qug certis temporibus ac tempeftatibus , menfi- - bus nimirum zftivis & autumnalibus hanc luem vulgo produce- . re aptá fit ? mox infra oftendere cogar, nec dum circa hoc inter. Medicos convenire, fed varias ac diverfas aeris eontiicutiones fa mutationes ab illis allegari, | EN : $. VI. E 4 . Ubi autem tandem. quis roget, qucnam porro fit materia — dla phyfica | morbofa , aut in quo proprie peculiaris ejus eed confíiftat , ut certo tempore, aut fi mavis a certa aeris mutatio». ne femel. nata, atque uni adplicata homini, aliis deinde fefe com- municet, ac per contagium totam civitatem , regionemve inf. E ciat ? tunc ftatim In limine cum omnibus Medicis cordatis in- . genue fateri non erubefco, 505 imaginabilem , ec dum explica- — p: bilem adhuc illam extitiffe ; vera enim & fpecifica illius indoles. E neque a prioribus Medicis fatis cognita & Rees fuit , eq nobis adhuc fatis patet. — o c M $. VIL ENS His remit s mihi facile objici poffet À MM fuperv ; Bow ab^ o adgredi veits s ji qua tamen in uei fa(fus fuerim , seminem HNqUAM ontaliuin id fectffe, mec que quam pra[lare poffe ; qua objectio, quamvis non plane abfi nos tamen non prorfus Micron , quo minus aliquem I; la E. Dyfinteria Biliofo - tontagtofa,. jt irren ) home dit me iust CO PEDRO REUS e ; teritaridi gratia füfcipiamus ac experiamur , quo usque perveni- Fe poffint ingenii noftri vires, & quinam porro a77:5 //mirtes no- bis in ejusmodi perquifi itione pofitifint ; quod , fi ea attentio- ne atque z«pda fiat, qua par eft, & rei ofras gravitas poftulat, illa opera non plane imitiliter erit collocata, verumin pervefti- -.' gatione: morbi ulteriori tantum lucis adfundet , ut ca in praxi E | morbys ; Eque in genere femet foflit, toties diverfam a ! pee bono cum fructu uti. poffimus.. Nu 0$. VH Et quoniam ifthoc ipfum: experientia ope fummo cum füc- éci ita expertus: fum ,. rem rationibus & experimentis adeo lu- - eulentis.eo usque exhauifte ac demonftrare fatagam , ut caufas . jn noftro morbo eatenus: clare concipere poffimus , quatenus pro eisdem poffint haberi, neque cogamur, fine rationali pathologi- ce nexu & confiliorum rationibus: fufficientibus, ex eiu are $. IX, Kdnutneraitar g3utent deperit morbis confagiofé , vel fi mavis , epidemice graffantibus , pefftlentia , febres catarrbales , | bitrio, patientes tra&tare; "4 peteebiales , variole , morbil , dyféuteria , aliique , quorum . emnium culpa confeftim i im aerem transfertur ; verum etiam illi omnes & finguli quam maxime inter fe différunc , dum quilibet [. eorum non fofummodo fpecialia fymptomata & figna fiftit , fed etiam intimiorem cognitionenr, tam ratione hostia; quam ratione praxeos poftulat, quanam nimirum Caufa methodgse que fpecifica in cognitione & adplicatione remediorum, tam- quam antidotorum , ad hos diverfos morbos cuilibet con- [ veniat. Hec morborum ag -eontag iof! rum adeo notabilis. i dater fe diver[(ttas in indaganda illorum caufa vera, non fola eft cultas ; maxima adhuc in eo verfatur , quod qmiiber. talis fe - E: , €uratu difficilior exiftat, quam alio, fed &, quod pro varia, im» - LJ bam, grifeam , &c, fuiffe ftatuerunt , cum bilicía potius mate-- - €—€— Mellién- mb 2x fe Per. mund induat , ac in fua fpecie adparcat m itatüs y. diverfus , immo priori malo epidemico contrarius 5 abeia tantum, ur non folum uno témpore periculofior , atque adee. -- - — dion mo priori malo contraria indole, etiam aliam "OMIM yiuminir nd medendi viam expofcat, | ^ 7... hi e in e. XL v rs / 33 Por Ald D j f Hujus rei admodum notabile exemplum tabuittail in s yo t£ria, , qux. nos hoc tempore adflixie; quamque Bi/iofo- omta« giofam 2dpellavi, ad differentiam illarum , quz fanguinolentz, - albz ,. mucofie, &c.. audire PP SORS A Falluntur enim , et. fallunt. fefe Mediei, qui noftram dyfenteriam. fanguineam , al- ria hic peccaverit, Inde accidit, ut indoles hujus ab aliis y. fenteriis adeo divería , Medicisque adeo fallax videretur, ut, qui ad hanc rem animum non attenderent , , nimis ero arimad veHi a : ; (enr [e Mati andis aberraffe. - ^5 i : Cfi Vero plafenr M dyfonterie , uti. generaliter dm omni, fic etiam in fpecie; noftra in legc RA E bes T" fequentes «' LOVSN — (L) In certa quadam acris aifpofttiane alit: enim pe fimplicem ,. nimis fiecum & intenfe fervidum , eftuofüm 5 ali 3 aeris fervidi cum humiditate nebulofà & 'fRátibus aifiini con- . juncti temperiem ; alii fübitas,. frequentes & notabiles i incisa te autumno atus & frigoris viciffitudines & mutationes incu- . fant. Quidam a corporum celeffium variis motibus & Were 1 itemque a phaffbus Luna caufam derivant. —Creduli infeftum .— acris iuquinamentum , ccelitus demiffum , € nat: cor ruptum, venenatumque effe venditant, | CHR (1I.) Alii caufam dyfenteriz deducunt ab ex£erza fi rium effimvierum putredine , exempl. gr. ab exhalation p" " VE Dyf nteria Hl: : ?* contagio, | 33. iiia aqua ftagnante putrida, feu lacunis, is, aliisque rebus putrefcenti- . bus; alii evaporationes terrenas veuenatasque, €& [alis volatili Ee vi, ex terra antris fublimati , fpicula excogitant, illas Cau- Nu mali dyfenterici adnumerantes. (GIL) Aliidicunt, morbum effe plebis, a malo vitz tegimi- ne obortum, & hinc modo fructus boraeos, cucumeres, melo- nes, pira, pruna, omnisque generis nuces, mala perfi ica, uvas , &c, : "ut & otulentorum fermentejcentium. ingurgitationem , modo Yero frequentem ufum feri lacis accusant. "(V.) Adhucalii alias fingulares caufàs arceffunt : nempe quA$ per capales plumbeos defluentes , efm carnis faille, (i ea - comefta homines ftatim bibanr; nonnulli 2244 frigidam, ver- ; (me — * seu naue sr excogitare folent. $. XIII. li gm vero dyfezterie, generaliori nomine accepte , Caufa -effe poffit omne id , quod adíumtum inflamationem , corruptio- - nem & fuppurationem ín ventriculo & in inte(Hinis eorumque füc- - eis promovet vu, gr. omne fermentum, '"efculentum vel potulen- ] tum, omne acre, ftimulans, corrodens, evacuans, omnia pere- grina cauftica, omnia mal nutritionis 'ingefla , &c, hec tamen | pro cafibus tantummodo peculiaribus benignioris dyfenteriz /7o- | radice, vel potius diarrhoex haberi debent, non vero coníti- tuunt morbum cowtagiofum epidemice graffantem, quod erire- fium eft vera dyfenteria , qualis hic defeviit ; hinc 1n iis caufis fingulariter difcutiendis non diu moraturus, eos primarie tangam - eafus , qui tanquam praecipui ; & Medicorum attentione digni habentur, — e xí um $. XIV, Antequam autem ad difcuffi 10nem harum Caz/arum fecun- * Mas tranfeamus, ante omnia adfcendendum eft ad primam, | quam principalem, agentem, moventem, feu fi placet, 24e£a- phyficam. caufie phyfica? adpellamus. Non enim folum omnes eg jufte. funt peccatorum. noftrorum poenx , adeo quidem t- too append. Vol, V. 4. P. A, € ! — Pàtu- (x , 3 E ^ ML Cw Bibals contra ^ir naturze ililiiv vix c peccare ipee pote. A *v vius aut levius inde; etiam phyfice, puniantur, & Verum femper. apud nos evadat proverbium: per quod. quis peccat , per idem pt mitur €t idem : fed & preterea homines morbis puniuntur, ubi | nullam, vel (iltem certam, & veram caufami inphyfi icis demonftrare - vix poffümus. In his cafibus Deus utitur zorbis tanquam flagello extraordinario quo invalefcentem przevaricationum numerum ali- - cujus urbis aut regionis peculiari & gravi modo vindicare, & fimul - mortalesa peccatorum erroribus revocare, aut eorum incremen- - tum fufflaminare nititur. Ita a-Syracide cap, XX XVIII. vers. 15. : pulehre dicitur : : gui in Creatorem faum peccat , incidet. ta Medici manus; & Cl. Diemerbrekius caufam. calamitatis fui. temporis ; . declarare volens, eam fequentibus exprimit verbis : ,, prima : & primaria caufa eft juftiffima fummi Deiira, quam turpiffimz » ac deterrimz exhalationes, e ftagnis foedisque peccatorum "3 7 » ipe: eie furfum elatz , provocarunt & In cene stal; fuma e $. XV. osos Itt es Oan quoque caufam caffigationis divine] penes nos Hits; & pro primaria habendam fuifle, dum noftra ci pra aliis tam fingularem ultionis gravitatem experta eft, a. mu tis probe agnitum & publice declaratum eít, nec a quoqu: cui (incera & fana mens erit, in dubium VncdHi c Exemplu modo capiantalii, fibi mitiora non imminere, quam. quz . tempore adfi&ionis pertulimus & in memoriam fibi revoc e falutarem exhortationem $aivatorts noftri ad Judeos Luc. X] Sed vos, nifi ad frugem redieritis omnes [nniliter peritütis, | i GT Y a eg "TTA -. Quod vero ad Casas oonidni & primo ad acrem attin Medicorum quidem fere omnium fententia eo vergit. &n non lum confeftim omnium morborum S eIMen fpe | ae em er difirae vase 'ob ratioem: 5 »; quod plures m im 2 TN S tA t5 & $4 a 3 RÀ E V t | d Dyfe enteria bilo contagiofe, | 35 THPHGABSHINQURESIQASANTIBIN : ' tur 5 fedíi potro queritur, ; quomodo aer ille di ifbofetus & compa- ratus (it, aut qualis eius coz/Htutio [Pecifica adefle debeat , ut adeo for effectum exferere & fpecifice. morbum eb. 4m cer- | generis excitare potens fit ? füpra jam vidimus, de hac re non omnium eandem effe fententiam , & ipfam non adeo apertam, aut extra controveríie aleam pofitam efle, Microfcopiorum. ^enim noftrorum nondum ea eft claritas , ut eorum ope cujufris aeris mutati guram fpecificam , aut fpicula illa morbifica, in . gere fuppofititie volitantia, oculis fübiicere queamus: potiusra- tionishumanz infirmitas ubique patet, (iomnium illorum even- tuumrationes phyficas femper in aere quzrere velimus, L MALE tue /$, XVIL | bo Experientia enim anagiftra jam abunde edo&ti fumus , quod, ' quotquot fuerint "Meteorelogt , qui quovis die aeris in £errmorne- | fro & barometro effe&tus, eius calores & frigus, gravitatem & | levitatem, ventorum fistionet! humiditatis & (iccitatis viciffi- . tudines , tonitrua, grandines, &c. adnotaverunt, ac per com- | plures annos contimuaverunt, ne unicam támen regulam inde : evenire & ftabilire potuerint, qua certo liqueat , aut quisquam apriori predicere valeat, ex hac, vel illa aeris difpofitione, aut .tempeftatum mutatione fpecifica hunc vel illum morbum fimpli- . €em folummodo in genere, multo minus alium epidemicum aut | ortum fuiffe, aut unquam certo oricurum effe, quz tamen omnia |, prius probanda, & firmis rationibus & experimentis ftabilienda R Voss fi isdem inniti poffemus. Ja '$. XVIII. in hanc rem libenter quidem ebfervationes Mateorologicas | Ga annum noftrum in curioforum gratiam addidiffem, num forte | "quosdam dyfentericos aeris atomos in iis detegere potuiffent alii; | fed. quia illorum conftitutionum obfervationes ipfe non infti- | ueram, nec iisdem per alios potiri potui, curiofi hujus rei eas-. | dem ab alüs notatasalibiinvenire poterunt, Atvixcredo, quem- 1 e 2 quam contagiofum malignum, certa & neceffaria confequentia phyfica a "VE - P - - " E H N. ] A Z7» j Z^ r : - EV ! s : » , MN * ur " "e RU 1 &'- |^ $6 | —— Hifería Media -—-..0000 0 0000—- y : UT B nu aiit x " aiia 2 : a uan, ex iis demonftraturuni fore, aerem noftrum corrüptionk dyfenterice magisobnoxiumfuiflequam alibi. —— | 1. - $ XIX. - Doro MENS Nimis longum foret; cujufvis. opinionem circa € : fingulatim recenfere'& füb examen vocare ; pleriquetamen in hoc. | confentiunt, ut dyfenterie ffatutum auné fempums ad(ügnent, - nempe zftatis finem & autumni initium 5 hinc caufam hujus . 1 morbi é calore diurno & frigidioribus niil femet invicem excipientibus petunt : unde tamen &a alii porro ex eocontendunt ! & concludunt , dyfenteriam quovis anni tempore , tam. hieme, vere, quam flat & autumno poffe oriri, (i modo tempeftatis. * conditio adid conípiret, nimirum (i ab intenío: calore fübita mu-. tatio in frigus fiat. Verum enim vero,& hxc opinio haud niti- - tur immoto fundamento, eum dyfentefiz longe frequentiores - E & univerfaliores effe debeant, fi modo di&as tempestatum vicis. | fitudines pro dire&a fua Caufa phyfica agnofcerent; fed & e con- trario vidimus hunc. morbum etiam íe manifeftare: eo: tempore :1 quo tales aeris mutationes neque pragreffa füerunt, neque adhuc : dum deprehendebantur. Deficiente vero caufa acri ned. b j ejus fequatur effectus. i 4 XX, | Cum porro videamus , dyfenteriam. plerumque & sion : £alidi, iffimo eflatis tempore ac fiepifime etiam jam menfe Junio & & filio oriri, eundemque morbum: eodem tempore in pluribus o-. cis, etiam longea fe inuicem diffitis, fimul fiepe inveniri , ipfü n-- que in regionibus calidioribus crebrius occurrere, quam in fri gidioribus, prout in primisab illis, qui. in Zediam Orientalem. , abierunt, edocemur, advenas ob dilonco ibidem continuos á 3. Yerventiffimos a malo dyfenterico facilius corripi quam inq ili- - nos, quia peregrini ejusmodi calori vehementiori adíüeti non. funt ; porro cutn experimur, ipfum hunc morbum sempore ali-- iore ortum, füccedente frigidiore tempeftate vulgo. fen: E s | dinde tandem concludendum oihi videtur, eadide & ffeco "n 2 fue - - » Dyfénte Cnteria e bilo contagiofe, | 57 M /füeto diuturno in: producenda. ejusmodi morbofa corruptione ín noftris corporibus non omnem vim negandam , fed ipfi omnino ánter caufas externas, infi ignem effs&tum tribuendum effe; Siqui- dem hoc ipfo noftrz graffaiionistempore calidam quidem, at non ferventiflimam habuimus zítatem , iisdemque menfibus, prout -felationes publicz nuntiarunt, dyfenteria agrum Campen[im , Ducatum. Juliacenfem, AMontanum, Coloniam , aliasque ME manie regiones, plus minus adflixic; $6. XXI -Áetamen mariet adhuc sodwes izfolubilis quod non folum -fnultz fuerint zítates ,. in quibus longe major, quam boc annos. fuerit calor, nec tamen Dyfemteria Epidemica vel contagicfa -. inde füborta fit; fed & quare dyfenteria hic locr, & in predictis ..tegionibus nata fit, & omnes fere reliqua per traatum interval- E 3 fum interiacentes urbes & vici incolumes manferint, ut ne ve» figium ejus ibidem deprehenderetur ? ? cunr tzmen aerem inter- medium, in primisin regionibus fub uno climate fitis, commu- sem & vix magis falubrem , aut intenfius calidum, fervidumue, ünc quam altero loco fuiffe , probabile videa. Quis enim ex. gr. cogitarer; Emerici , leu. Gravie, Fiele, Arnhemiz; &c. calidiorenz, Bidiliotemue estitiffe aerem, quam qualem: nos hic habuimus ? Et tamen ille urbes , nobis ita vicing;; a mor- —Ó non fuerunt, dum: interim nos, medii inter ifta loca; — foli ab illa lue tentati fuimus; cujusmodi eventus fingulares & ádeo notabiles, fpecifick, ita rude & nude aeri foli, calido, ejus- que effectui, Bub, vet infalubri &c. ftabili cum fundamento "ix tribui poterunt, fed illius adhuc alie rationes infra invefti- p venient, 6. XXH. Dum vero aliquarà , nón vero omnem , calidoaeri huric mor- bon producendi tribuimus poteftatem , omniam minime tamen | . ánde fequitur, fenténtiàm eorum firmam ftare, qui autumant, srem ipfamiteropore morbi, fic contagiofe vel epidemice graf- 63 — fantis, *^ — - -- ! s - Mets V €. :T 538. o E Rs ifia Medica E. fantis ; enenatum , aut venenum. sliseciiaiqeil TRE x^ | aerem diffufum effe; cujus fententie quidam patroni vefpertino - tempore apud nos rure redeuntes, fibi vifi funt videre vene- . matostales vapores & nebulas urbinoftrz inpendentes ; ad quod ' . meticuloía imaginatio fine dubio multum contribuerit, iy e $. XXIII ie | Si enim , cum tam multi ac inter fe diverfi hinc bdo orian* 'tur epidemici & contagiofi morbi, oseze i//ud venenum tempore: graffantis cuiusdam morbi, 7» aere refideret , ex hac hypothefi porro fequeretur, in atmofphzra noftra fere femper volitare mo- do vezeuum morbillofum , wvariolefum, petechizans , pleurit.ams ; purpuratums catarrhale, dyfintericum, modo aliud 5 aerem- que noftrum fere maximam partem debere effe venenatum. & corruptum. Verum, uti non negamus, ab aere corrupto, & putrefcente , ubi re vera talis exiftit, multos & graves. morbos oriri poffe, tamen. venenum illud contagiofum , ; quod variis anni tempeftatibus , aut quod témpore morborum Epidemico- contagioforum aeri infinuatum, & quod in eo vagari & volitare putatur , mera (ane, ut doctus quidam Medicus loquitur, vide : tur effe chimzra & feftinata nimium coniectura illorum, qui . efficaciam qualitatum communium aeris, ex. gr. fimplicis caloris ficcitatis , humiditatis, frigoris, &c. diuturnioris aut intenfioris, extraordinarii, infüeti in noftra corpora, & in primis notabilem - 3 inde Vlad diu noflris inducam mutationem ci vitiofam alte- rationemnon fatis attente confiderant , neque perpendunt , pm E facile & quam vario modo ex varia & fimplici aeris illa qualiza humores noftri blandi alterari & in ais: POHPSQ pe fint. dita f. XXIV. im Itaque hoc noftra Epidemie tempore qenenum mee E zon poterat barere aut divagart in aere , confiderato, .non tan-- D tummodo urbem noftram folam boboraffe, vicinas autem. urbes | E longe lateque circum nos fanas permanfiffe , fed & ne dr. 4 ' Nu / : i 9, JR oom : a X ! h « - / Dyfenterie ins centagiofa, —. 99 DNE FUNCO LrLu ur db initio morbi , civitas omnibus it partibus fimul infe&a fuir, Íed malum er, per gradus certas folummodo plateas occupa- vit, donec fenfim per infedionem immediatam in ceteras pla- teas, ac tandem etiam in vicos agrumque proximum transla- | latum fuerit, veluti fupra in hiftoriamorbiindicatumeft. Cum Vero nec in "nalis urbe, multo minus in uno urbis angulo vel platea diverfum aerem habeamus, quam in. alio, exinde mani- fefto adparet, aerem , qui univerfalis eft, & quo nemo yiven- tium carere poteft, non potuiffe effe venenatum; alioquin , fi contagium dyfentericum eiusque femina in aere quzrenda forent , tunc & omnes vel faltem plurimi hominum, qui ex illo, hac Ta- - be. putatitic infe&o aere , fpiritum d icubi. adfici deberent, id . quod experíentiz omnino repugnat. $. XXV. Neque etiam pbafes Iura aliquem in morbum influxum ha- buiffe , uc quidam venditabant, certa obfervatione & experientia volligere potuimus, neque credibile eft, illas phafes ad produ- cendos vel augendos morbos Epidemico - contagiofos aptas effe, ob rationes contra aeris efficaciam communes & venenofitàtem modo adlatas, ac certo refpectu huc quoque adplicandas, ut & ob eas, ques infra tamquam magis proximas adlegabimus. i9 $. XXVI. Qiiod opinionem illerum fpe&at, qui ftatuunt, venennm Hioc ex vaporibus venenatis terrenis , ex terra antris füblimatis, vel e rerum. externarum eve & fcetiditlimis colluvionum putridarum exbalationibus poffe generari, in primis yero illud apud nos e corruptis vaporibus aquz pluvialis, quz in £ribus lacunis in urbe noflra collecta adíervatur, in repen- - tinos- ufus incendiorum oborientium, &c. ortum traxiffe, illi adhuc minus veram mali originem eiusque naturam tetigiífe videntur, fi non folum generatim obíervamus, hanc luem non '" folummodo hic, fed etiam alibi locorum fe manited dde ubi ta- "ks lacunz non habentur, aut ibi tales exhalationes, externz eeu putrida, pusridi, iy ym vapores, | venenati habiti , non Vepehameh. Cum contra hisin terris fint urbes, in quibus multa funtaquz & foffie ftagnantes, & interdum maxime foctentes, & tamen inde .mulla dyfenteria oritur, qua ex horum fententia longe frequen-. tior effe deberet, fi ill aqu morbi Caufam procatar&ticam con- - ftituerent. Ut taceam, quod noftre lacunz forte per longum annorum fpatium in urbe hac extiterunr, & tamen per longum tempus nulla dyfenteria contagiofa hic feviit, preter eam, qua Anno 1702. e caftris , in agro Cliven(i hzrentibus, per. milites huc propagata eft, quique alii & peregrinz feu exterz caufi ortum faum debet, minime vero hic loci nata erat, - Proinde, E" hz lacunz hujus mali fontes veri effent , dyfenteria certe admo- dum fepe hic graffari, & ortum. Te diftin&ius manifeftare | deberet, quam huc usque contigit, Cum hocj jam non liqueat, iftis lacunis tanti mali caufam veram tribuere nequimus, — $. XXVII. ei "*e quod 1 in fpecie ad illam rationem attinet, dum nonnulli jisdem lacunis caufam mali ideo adfignaffe videntur, quod una harum lacunarum adiacet platex dicte 4e Siekenffret , in qua - morbus admodum f&viit; tamen fciendum eft, morbum hunc d [ . non fümfiffe initium in hae ipfa platea, velaltera huic lacuna - proxima, de Koningffraet dicta , quod tamen oportuiffet evenire, fi malum ex lacunz vicinia ortum traxiffet, verum in alia platea. longius verfus feptentrienem fita, que vocatur de Pau/ffrar , " morbi prima femina dete&a funt, & hanc plateam integra feries - &dificiorum ab. illa lacuna feparat. Poftquam vero malum , in . platea Paulína ortum , dextrorfum , finiftrorfumque fe diffüderat; ac inprimis in auítrinas partes , ubi lacuna jacebat, vehementius graffabatur; praterea cum illa platea, de Siekenffraet , plena fit: hominum plerumque inopum ; quibus vitz auxilia & commodi- | tates deerant, aliter fieri non "potulr, quin ibidem & complures - 1 xgrotarent, & morbo confuümerentur 5 z4//o autem jure. buic Igeuna ^ aia mali imputari poffe cenfeo , in primis ctiam; cum. —— apu " D E Dyfenteria biltofo - contagtofz. AY apud 76/1445 duAS lacunas , &Ípeciatim apud eam , quz ad orien- tale urbis latus vergit, tantus egrotorum numerus non iocis : nec certe major, quam in aliis urbis locis, | ..$. XXVII. . Interea non negem, bas lacunas per indireiummultum f^- cere poffe ad propagandum salum , quanquam direde & proprie . morbi caufà continens non exiflant, quoniam eiusmodi lacunz ad varias impuritates occafiones prebent, dum aecole multi- plices fordes in easdem conferunt, unde non tantummdo fpe&ta. tu iniucunde fiunt, fed etiam re vera putrescentem fGetorem tempeftate eftiva emittunt, Infigniter vero contagium tempose talis morbi per illas lacunas diffeminari poffet, fiexcrementa aegra- £orum iMluc aut etiamin plateas) proliciantur ; nam zz» bis sm. xime ve[ident exbalationes exitiofe, qux proxime accederxes adflant , & in morbum precipitant ; ut hinc iftz lacunz proprie urbi non fint nocivz, fed fordes, ia morbi graffantis in eas £onicé, $. XXIX. - Tnterfeaufas morbi fupra $. XII. num. Ilf. una a sala vic£us satione deducitur, quia hic morbus ordinarie initium fuum ca- pit inter 9/ebem & pauperes , magisque femper inter illos, quam inter divites, viget. Plebs hinc hic loci admodum irritabatur, cum audiret, malum ab initio folummodo per contemtum fro morbo infime. bominum feci proprio haberi cum vero mox etiam potentiores ac divites eo invaderentur, iique aeque ac viliores | morteabripergntur, plebeii homines vindice fruitione fe fe con- - folabantur, & hoe ipfo cauía etiam illa evanuit. ^ Interim ra- [- tione noncaret, homines , promifcuo, yilioreacíordidiore victu à utentes & aliis Hisads confervande commodis deftitutos , citius & facilius eiusmodi morbo effe obnoxios, quam alios, qui falubribus folummodo edulis fruuntur , neque aeris iniuriis adeo | funt expofiti, quandoquidem & apud nos plures pauperiores in | morbum dnéidcbant ac moriebantur, quam alii opulentiere:, "Append. Fol, F. 44, P. AM, 4 quí 4A 97 0 efr Mai : : "Pm LDSNPUCHUR p ecl .- À - quse Rr € xz - i. up qui remedia przfervativa & juvantia neceffria mature adhibere — poterant; hi enim principiis obftant, illi contra plerumque fe RUDANURUP ca 9o ATP Wu rs Quod ad frazus boreos in fpecie attinet, hi non adeo pof- — funt accufàri , quandoquidem primo : non folum fingulisannisdys- ' enterix non graffantür , etiamfi fru&tushorzi & olera abundanter | provenerint ; verum perfpicue obíervatur, & apud nos etiam faepe numero compertum eft , homines iis fructibus omnino non - utentes, immo & infantes la&tentes ab hoc morbo corripi , quam- vis matres ab iis fruGtibus plane abítinuerint, Prztereamalum dyfentericum 4pud mos jam viguit , antequam fruclus. comedi. poterant, | Comeltio quidem eorum tunc temporis moderata effe. - debet, nam fructuum abufus apud eos, qui ad morbum jam di- - fpofiti funt , utique malum promovere, eique ftimulum addere E poteft, interea verum effe nequit, hos fructus morbi contagiofíe& ' graffantis Cauwam continentem aut veram procatariticam exilte-. — re, aut in iis latere poffe, quotidiana refragante experientia 5 | fed folummodo, fi quis fructus comederit, & dyfíenteria dein | laborare coeperit , pro nuda Caza ocezfrouali per individua ha- beri poteft, idque eo magis , cum complures apud nos noverim, : qui illos fructus , inprimis vero uvas, fine ullo fanitatis difpen- - dio quotidie & copiofe ederunt, Promiícue enim homines, five - fructus horzos comederint, five ab iis fibi tempggaverint , con. — tagium apud nos invafit ; nec ullain his diftin&io notanda fuit, - E. Ca NOURT, "etes ems CP js ..... Quod dixi de fruGibus, idem etiam obtinere puto in carae ^ fiilla, aliaque re ingefta, quibus quidam originem mali dyfens - terici perperamtribuere volunt. Nam quamquam comefta caro — . füilla per individua & certis circumflantiis aliquam dyfegzeria. — fBoradica, [itaria, fpeciem | excitare poteft, illa tamen | | : | Dyfénteria bilioyo - centagiofe, 43 ————————— extemplo -eft surbus epidemico - contagiofus , malignus , qui in- tegram urbem vel regionem malo inficiat, benigna potius & parum metuenda eft talis dyfenteria, proinde nec in veris ne- PE Ris caufis reponi poteft. | a XXXII. . .Hic filentio pretereundum noneft, etiam metum & terro- rem caufis dyfenterix adnumeratum fuiffe, Et revera noa raro videmus, per folos animi morus omnes effe&us morbofos in corpore humano oriri poffe, quos Medici aliis quoque | caufis — phyficis. adfcribere folent. Si enim ex. gr. homo fànus fubite terrore percellatur , maxima ftatim oritur mutatio in eius ftatu - naturali, omnia preter modum perturbantur , confunduntur, & ftatus plane praternaturalis: exoritur. Jam fi forte i intus aliquod - malum vel venenum morbofüm latuit, hoc fimul ftatim io actum promovetur, adaugetur, & illum excitat morbum , ad quem . homo jam difpofiti itus erat ; licet itaque imaginatio, terror, me- tus, aliaque animi pathernata , talem. effectum edere queant, | qualem in morbo videmus, proprie tamen , mea fententia, nun- . quam per fe & ita nhe morbum ceztagiofum producere . poffunt, Sedi ille occafione terroris , metus , &c, oritur, fem- | pet licet füfpieari, ante aut poft terrorem contagii commer- - cium przcefi iffe, & corpore jam ad ftatum illum morbofum di- . fpofito, materiam peccantem per terrorem in adum dedu&dam fuiffe. Sie complures bomines apud nos putabant, fe seta cor- reptos fuiffe dyfénteria: ili vero omnes quos vidi, non vacabant -. fufpicione, ad ipíos (imul penetraffe halitus quosdam contagio- | fos,ut hinc fine omni contaQus externo ipfos iftum morbum contraxiffe non credibile videatur ; nam tempore graffantis luis vix omne commercium inter fanos & infe&tos evitari poteft, . quo fit, ut facile contagium etiam per eos , qui fani adparebant, ad propius accedentes tranfire poffit. Interea a leviori infe&tio- -ne natura facilius ad fanitatem redire valeret, fi modo aliquis | , nimis meticulofus non fit, fed fi terror & metus accedat, ex z fa "ini- X 5r 1 i / d ) * 44 ; LNON C. Éifloria Medlea minimo fit maximum malum, cui Medicus fepe mínus mederi d - poteft, quam: ipfi fimplici malo ; fiquidem timidis & mericulofis - citius fatale quid accidit, quam inperterritis, & zrepidi etiam. minus valet ad fuperandum malum , quam intrepidi. Sicnovi-- - inus homines, rure in urbem venientes, qui audientes dyíer- teriam hic graflari , canto metu correpti funt, ut confeftim hinc - . aufugerent, & eodem malo adflati brevi poft excinguerentur. : h $, XXXIIL AM Et licet alii 2/2s adhuc morbi noftri Casas ffugumlares ad. — legent, quarum füpra mentio fa&ta eft, tamen ille nobis adhuc magis a veritate remote videntur. Nam uti modo diximus, proprie queftio hic noneft, quid dyfenteriam in genere excitare poffit ? fed quid coztagzofe erafJantem dyfenteriam inferrequeac ? hinc illas miffas facientes, propius nos ad fcopum noftrum con- vertimus. | | £ XXIV | Propior itaque Caw[a nobis quzrenda erit, ex qua ergo mali contagiefo - dyfenterici derivanda fit ; ea veronon extra nos, fed i» sobis ipfis invenietur. Non inepte, etiam phyfico fenfu, | cum propheta Ofca cap. II. enunciare poffüumus, | 24a/um tuum, homo, Zz£us(& iz Te (eu a deeft. Sane non ab externa fub- lunarium putredine aliaque re extra tios, fed /z mobs & ab ;g«. terna bumorum mofirorum putreftentia nafcitur morbus. Effe. | &us vero atmofphzre in noflra corpora taritumimiodo eft occa- | fionalis, quatenüs nimirum utum aut alterum fübie&um ad - hunc morbum fpecifice difpofituni eft; turic aer ex. gr. fimplici | | fuo ardore vel ficcitate diuturna humores noftros ita fingulari- || ter ac preternatüraliter altefat & mutat, ut naturaliter blandi j nunc abeant id corruptionem àc rem putredirnofam, ac veram - inde venenofam quaálitatém induant, corpusque ad fümmum | diflolutionis periculum difponant , ut brevi tempore omnis mo-« tus vitalis deftruatur, | | UL Sr j sies biliofa - cantagiofa. | 4$ E ws dg; .$. XXXV. Hac bimoiah ibdrórus; ad diffolutionem putredinofam fa&a actualis mutatio a medicis malignitas , ut & suAsma, fermentum &c. contagiofum ; adpellatur, quod adeo fpecificum eft, ut nón tantummodo certum genus morbi pro indole & pro- prietate talium corruptorum huraorum producere poffit, fed etam maximum illius malum poftea in hoc confiftit, ut feme/ Batum dein potentiam confequatur fefe diffundendi , ac per con. tadum aliis fefe communicandi. $. XXXVI. Hec Vero motbofíaà materia, & inquilina acFimihid, quà ; in fuo principio in homine gerieratur & nafcitur ,' & quz dein ex uno corpore morbofo emiffum , alii corpori fano fimilem muta. ii tionem morbofam inducere poteft, primo quidem, ut Cl. Die. amerbroekius optime loquitur, morbi füboles dici poteft, poftea vero omnis mali in reliquis fit. precipua caufa, vera nimirum , Continens à pbyfr (c4 , materialis , immediata; foboles, dicit , mor- E fuit, quia non exiflit, nifi poft morbum prius indui Nam qui primus riorbo centagiofo., ex. gr, variolis , petechiis, | dyfenteria &c. corripitur, morbum per contagium norm con- traxit, fed poft femel natum & excitatum morbum, contagium demum exortum eft, é. xxxviL Mode anorbus cont agtofus femel ortus mon ultra ex aere. pendet , fed ipfa morbi origo, fomes & contagium , intra cor- pus humanum natum, nunc füfficit, ad eum tam late fpargen- | dum ; acer tunc eff iut Cuvmtalido vehiculum contagium illud ! fpeci&icum defereris, uti hoc plerumque i in aliis. morbis conta- - giofis eriam obfervari poteft. Morbi enim contagiofi (cmel nati - dein quovis anni tempore graffart pérgunt, hec neceffe eft, ut: eadem aeris conditio, qua ortuni eft malüm , femper maneat "ámmutabilis, fcd morbus vim füam exercet, licet alia infurgat eli confüitutio, | | à E | $. XXXVIIL pant ; ut merito de opinione eorum dubitare liceat , qui, ^R ; huius pheenotneni 3 in hoc pofitam effe, quod miafina. c AD os Lue Hifhria MONROE E oo c s MS $SEXDEVIU.- oos co DA. RBciodus. tamen non eft aerem ad majorem. contagio UL progreffum , vel etiam ad diminutionem cius, in. tantum - fymbolum conferre poffe, quantum cius mutationes fücceffu k- temporis corporibus noftris magis vel minus noxiz manent, Sicuti enim atmofpherev conditio femper eadem manens, in qua malum initio ortum eft, eius majorem progreffum facile fovere , : immo augere poteft ; itae contrario alia & contraria interve- : niens aeris conftitutio multum facere poteft ad mali contagiofi | faciliorem extirpationem. Sicex. gr. calor intenfüs , diuturnus, ] ad putrefactionem humorum noftrorum in dies pte contribuit, - | eamque promovet ;.e contrario frigus putrefadioni non Tons modo potenter refiftit, fed & ejusdem progreffum maxime fiftie, Frigus enim humores coagulat, ut effluvia noxia minus evagari - poflint; praterea regnante frigore converfatio inter homines - non adeo frequens eft, quam calidiore tempeftate , auod contagium eo celerius fi ift poteft. Quo enim illud CRBTRETRIR. mágis vitatur, eo pauciores inde corripiuntur. A | $, XXXIX. PS f Hoc autem loco notandum eft , contagium iftud dyfenteris - d eum non femper ac plane cedere appropinquanti hiemi & frigori, i quz illud reprimere videntur; verum ejus femina & fpicula mor-' | bofà aliquando fatis diu alicui inherere, atque adeo latere pef | fünt, donec poftea 3ccedente oécafióndf quodam ftimulo erum-. per aliquot: amnes continuos viderunt dyfenteriam. alicubi loco- rum graffatam effe, exiftimant, caw/aze continuat luis har adeffe : quod hititufa annorum per eam feriem conftitutio: i-- dem morbo epidemice producendo nimium faveat ,' dum frigus: intemperantius ; aer calidior repente excipiat , vti Cel. djydeni Am opinatur, Sed cgo potius in hanc fententiam abirem , caufam - fum nondum i in omnibus fubjeeis pibe fublatum aut extindt Dyfenteria biliof - tomtagiofz, i fit ; hinc dato tempore fe iterum explicat ; cujus rei exempla 'in aliis contagiis conipluria in promptu adfunt. In hac me fen- tentia plenius confirmat illà conditio mali , quod illi ipfi, qui "priorem fovent opinionem , una fe obfervaffe fatentur , malo fenfim fenefcente, fub poftremis annis non amplius tot homines corripi, nec tam graviter tamque periculofe laborare, quam in ipfo contagii ortu, quia nimirum hoc paulatim decrevit, tan- demque finem attigit. | P5 "abeo hs Hac ratione non folum omnis cozzagii origo & progreffus ingenere, fed etiam eworbi nofiri dyfenrerici etiologia Pifforica - intelle&u facilis videtur. Apudnos rem ita experti fumus , nec dubito, in aliis quoque morbis contagiofis idem difci poffe, dum- "modo fàtis opere velimus impendere, ad eos debita cum indu- - ftria explorandos, in quo tamen ab ipfis Medicis non raronegli- gentia peccatur, ut non fatis ad rem attendentes illico omnem - .eulpam in caufas alienas transferant. .7 — fam vero mihi quis obiiceret, dicens, fi non tam aer, - "quam quidem contagium caufà princeps fuerit, ob quam hic mor- « bus apud nostam vehementer fzvierit, qui igitur fiat, ut homi- - fes, qui per complures annos continuos decubuerant , necullam .. eonfüetudinem cum infe&is hominibus habebant, tamen hic .. morbus invaferit ? quod proinde non aliunde, quam ab aeris - "communis mala difpofitione proficifci queat ? Sed & hoc argu- mentum fibi contradicit ; nam quia per adeo longum tempus in. "apertum aerem non prodiere, is certe in eorum corpora vim |^ fuam haud ita facile exferere potuit. "o. Et quod nullo cum homine veriti fuerint , a quo centa- . gium contrahere potuerint, ejusrei contrarium adparet, quan- ' doquidem vel ipfe eorum Z4edicus , qui gros infectos tractavit, - fimul ipfos quotidie invilat ; ut (ic ab eo «gri valetudinarii ac 45 lodi Medica : NN. debiles Contaplum. yel hoc facilius excipere porucrint quo m P eorum Fhippra veneno refiftere Salüerint?: s esc n cs wo ur .$ XLIL DOC ET Communicatio enim contagíi non folum fit iotehu. & X per contactum corporis morbofi vel excrementorum, fed edam a - , mediate per veffes illius femen transmittitur, — Du 3 Si modo comparationem bujus morbi cum aliis ilii: Cóp- E zagiofr. f, OX, PE, pete, variolis, &c. inftituas, luce meridiana - clarius cognofces, has non folum contactu propagari , fed euam | mali effluvia fingulatim ab altero ad alterum in veftibus circum. 1 ferri & transportari 5 nec ipfum ideo eum, qu hogar gefta , 3 femper infici, J Preterea, quorum in ezedibus apud nos v infeb erant; di fas zum foum ut. uluriequms celabant , quantum fieri poterat, nec. ipfi le&is adfixi a commercio cum aliis abftinebant , ut. medi fcire poffet, num in fano loco effet nec ne ? hino alius mor-- 3 bum facile excipere poterat ab eo , in quem nulla fatiga e3- . debat, S E. Medicis potro domatim egros invifentibus Infediz domus | frequentandz erant, ;p//ue f« «pius mage vel miuus cum ipfo tas *: lo graffante confli&taverant. b -. Et hac via vel adfe&us, vel ipfe finus, n es contagium. quafi i traducem propagavit. 3 | $. XLIII. quare illis qoare 1 Rem enim ipfam. perfe ex i morbi facili" conje&tura adfequi & colligere licet, 4 abo i: £o integra civitas immoregio po[fit infici. 2 XLIV, Dyfenteria bilipfs contagioft, 49 morbum maximam partem diffeminatum ac propagatum fuiffe diximus, j jam quzftio eft, unde primus apud nos contsgium na- &us fuerit ? an noftra in urbe natum fit malum ab boinlie A qui nullum commercium habuit cum infe&o ? an vero peregri- . nus ex infe&o loco veniens illud contagium ad nos attulerit ? quum primam aliquam originem ut habeat , necefle fit , ante- quam fefe porro propagare poffit : id quod di&u erit difficilli- "mum, nec facile fieri ueni utid extra omnem dubitationem dererminemus, | ; A. XL ^ Relatum quidem mihi eft ., a4o/efentem quendam die ro. qui Amffelodamo huc Ace effe zerotum, Is cum e navi de Vehali domum deportandus effet, proptee alvi continuum profluvium in domum , in p/azea majore jacen- tem, ad eam exonerandam illatus eft, 2 Poft paucos autem díes duo in eadem domo homines, pater pempe familias & ancilla, qui eidem latrinz infediffent, fimiliter - diarrhoea correpti funt. .— [pfe vero juvenis in platea, de Braurffre? , eodem morbo ' die 19. ejusdem menfis obiit, — Éx hoc aliquo modo verofimile adparet, ac fi ifte eger ma : lum Amftelodami huc tranftulerit. ak Quia vero Amftelodamo non fàtis certus fieri potui , illam. luem ibiregnaffe, pro certo dicere non aufim , num ille adole- | fcens vero malo dyfenterico , & an non potius ex phthiff eum | | diarrhea colliquativa , ut alii volunt, perierit, ideo buichifto- - rie non ea fides attribui poteft, ín qua certus adquiefcas. | $. XLVI. Preterhuncce, quantumvis in inveftigando me multum de- fatigaverim , alium invenire potui neminem , qui prior dyfen- teria correptus fuerit, quam fupra dictum rcr iebkin.. qui in latea Pa4/i dida habitavit ; hunc itaque equitem veluti i in hi- ftoria morbi fupra Cap. I. $. V. & VI, demonftrarum eft, prisa | append, Vol. , A4, P. M, g de- His os Bir Malen Wu «X defi igno, in quo malum dete&um & per. quem id eX minatum eft ; num autem malum in hoc. primum natum fit, an vero illud i illo juvene, aut ab alio acceperit plane. hee, | maxime, cum experiri mihi non lieuerit, ante nominato adole- fcenti cum hoc decurione aliquod commercium interceffi iffe. Sufpicio quidem aliqua de propagato contagio exinde nafci poto fet, quod platea paulina, & platea Fratrum miuorum dida i in | extremo angulo fibi contiguz fint , indubia tamen conclufio fequi i non md NUM $. XLVII, HU 1 Jam veto quibusdam juxta Cap. I..$, II.- VI. videri MUS Pur luem dyfenterisam zonféquens fuifle diarrbea Mori fis, qu in dyfenteriam abierit, Verum enim vero diarrhea ill dyfenteriodes nobís vife, in ipfo vera dyfenterix furore non folum fed & hac jam cens | te adhuc per multos menfes perdurarunt. Prxterea diarrhoew illo ipfo tempore etiam alibi locorum | graffatz funt, & tamen easdem nulle dyfenteriz exceperunt, ut | hinc dyíenteriam ex diarrheea ortam fuiffe, B9 certo adfrmare . nequeam. E Interim, dum dyfentería apud nos non fübito & uno im-. d petu, aut ex improvifo nata fuit, in uno aut altero fübie&o | facile fieri potuiffe haud negare velim , ut adlata occafione fes 1 ci&ca & nobis adhuc dum ignota, humores biliofi, ad illud * 4 E 4*3 2 malum jam aliquo tempore ante tamquam preparati & difpofiti ;13 in á&tum & ad fümmum putredinis & cauític corruptionis gra- - düm deducerentur ; & fic. prima, initium - ad infecutam lue Y qct oriretur. E S. XLVIII, ; : Tandent itaque aliquis interrogaret, quz &. quis d fit illa mazeria. pbyfica, qug cjusmodi effets tragicos edit, & — quee contagitm dyfentericum: a. nobis adpellatur ? illi communite E refpondebitur : efle fermentum Ipse qiem ; fübtiliffimum , pi pe-- AN reg DyJenteria biliofo - contagioft St regrinum, wenenatum, acre , maxime corrofivum, non folum humores noftros in diffolutionem putredinofam convertens, fed & exhalationis fpecie alios contattu mediato vel immediato i in- ficiens, & ad zqualem corruptionem difponens, $. XLIX. — Negandum quidem non eft, in genere syorbi cujuscunque "Btiros caufam phyfíicam. effe fermentum aliquod [pee ificum. . "qued conta&u alios adficiat, id enim omnes morborum horum hiftorie íatis evincunt, Sed difficultas in eo confiflit, cujus- nam indolis fpecifice fit illud acre fermentefcens , quod efficax fit ad. producendum morbum fuz fpeciei, inprimis cum in tam multorum tamque variorum adfectuum cóntagioforum diver- fitate quilibet morbus acre fui generis Jpecificum habere debeat, Etenim non folum morbi Epideméi acuti, fupra citati, tale fermentum contagiofum pra fe ferunt, fed & morbi quidam ehronici, quales funt omnis generis fcapzes , /pes venerea , fcor« | butus, »phritir, phrbij jr, &c. iftiusmodi quie oftendunt. NGlla quidem fpes adfalger, hane rem a priori perfpici- endi. Eft enim inquinamentum illud venemofum materia invifi- bilis '& adeo fübtilis, ut non folummodo omnia humanorum . fenfüuum organa effugiat, fed & fimul adeo fpeciali immo fpe- . cifico charactere imbutum, & inter fe invicem diftindtum & diverfum eft, ut eius naturaa nullo Medicorum huc usque co- . gnofci aut defcribi potuerit, & forte in perpetuum nos ceu in- cognitum & ineililicabile latebit. ' .. Hinc Medicis non immerito 7? /atens và edo adpellatur , . ultra quod progredi, aut vlrins rationibus demonftrare, arti non datur. izh $. LL : Qui dicunt, fermentum illud ad certam /2//s vel Julpburis des referendum effe ! nihil diftin&ius loquuntur, quam qui Vis 8 359527. 22 GUSCETG REP HR V 4 43 T " |o adora Misa e 0 000 0 mola altalinpes. wein hic peccare. aurumnant ; ; 5 cum i Ec Men effe&a, quam caufz morbi dicenda (int; |... Incognita ifta venena non aliter quam « pofferiori ,. & 41 5 ipfo effectu & eventu rerum cognofci, exindeque vera I & natura ejusmodi miasmatis verienati dijudicari poteft. - 4 " Quotiéscunque. enim unum. venenum effecfa' cum. altero 3 penc obfervamus, — NEP fimiles etiam enfin adeffe. : kon le cac du 5 MÁS 50 5 52 2 Pet cold fis: o de Hec infermentorum iftorum venenatotum ratione imei $anda.& deducenda nobis optima videtur v/, quam fi fe mur, acin noftro cafu perfequamur, tu&c demum illuc rem ; ducemus , ut, fi tion indubitatum quid; certe omnium vero ro millimum Ratuere queamus, PARA CES mou E 00S EH, n | . Pótiors autem mórbi noftri, ut füpra Índícavímus , fj ptomata fuerunt, cardialgia Caliica & fumma, conílans £oBALUS. z qumendi , vomitus a&ualis, proflwvium alvi continuum, bilio- füm, cruentum , purulentum , dolores dutefinerum iotenfiff imi, E eorum corroffo Hie notabili febre, huic infequens inflammatio, | ! Abraffo , corruptio, gangrana , [pbace/us, quibus tandem accede- E bant fÉmgultus , comvul/romes Gc. &. porem Bees dum. lau- ho: ipfa m MOTÁ. 000 rr ELCNEN í $. LIV. ! | A Hec omnia fi cotiiunctim fümátmus , ac fimul ponderemus, quam fubito, & intra quam paucos, fiepius tres quatuorué de dies, ea omnia evenerint, non vana P mur füfpicio: rs tales homiines . ve2ezo aliquo necatos effe. mnes enim ve e hi effe&us hic adfunt, quibus fit, ut corpus. citiffime funefto. modo mutetur, corrumpatur, &, üt fic dicam, inortificetur, - Es Nar fi nobís referretur; xlia fymptomata extra tempi u$ X graffantis hujus luis in quopiam vifa effe, poft adfumtum ibur dut aliud quid; apud. homines füfpc&los ,. cérte cre ter 2 iis propinacua cie venenum , eoque ipfum interüffe, EI - . " - Led 3 " ^ ! » m z "S ox 1 E e - N - - | Dyfenterie bilpfo - contagiofe., i - SCEBUHADE n V. . Hoc nón tantummodo adfirmabunt, qui tra&tarünt aut vi. derunt homines vezezo & inprimis 24r/émico füblatos; fed & mihi notus fuit vir q4idaz, rure habitans, qui gra//aute af. enteria ihtta tres dies obiit, & in quo omnia memorata J[ym- péomata adéfant ; nullum Medici- implorabatur auxilium, & pratexebatur, illum virum dyfenteria extinctum effe, fub quo 53 . -etiam pretextu, fine ulteriore inquifitione, fepultus eft, id quod fane extra tempus graffantis morbi dyfenterici minime fa&tum - "fuiffe, Cum vero inter iftos coniuges non modo perpetua jur- - gia &'"odia intetcefferint , fed & uxor maritum tamquam ab- jectiffimum neglexerit, eoque jam mortuo nulla triflitie figna ' ediderit, verum uti ante ejus obitum, fic etiam poft, cum aliis | amatoribus veríata fuerit; non lévis fuüfpicio nata eft , hanc non : naturalem, fed violentam per venenum fuiffe illatam mortem —- dico, füfpicio nata fuit; rem adfirmare nolumus, cum ambo venena, dyfentericum nempe & arfíenicale, fimilem inter (e | edant effe&um, ut difficile fit determinare, utrum horum ho- minem necaverit, | : yi dee SLVR OC —— Ín hisitaque cafibus, nempe in dyfenteria & veneni hauftu, pro ca»[a. adeffe debet, acre aliquod casfficum, corroffuum , quod ventriculi & inteftinorum tunicas Compungit , & continua. vellicatione rodit, arrodit, corrodit, abradit, exedit, exulcerat, | &fic dolores intenfiffimos, anxietates continuas, cardialgiam , naufeam , vomitum, alvi profluvium continuum, &c. inducit, . corpusque ad fübitam putrefa&ionem difponit. Si vero vene- - | mum illud corrofivum putrefaciens ex fua natura validum eft, . aut inteftinorum & viícerum abdominalium tunicis adeo tena- - Citer adhzret , ut avelli educque nequeat, quin potius mucum | naturalem abradat. nervos vellicet, humoribus blandis qualí- ..tatem venenofam conciliet, &c, neceffe eft , ut inflammationes : | gangranz & -mortificationes hinc inde in corpore oriantur, pert s 8 3 ! quas. | 54. RES de - Hifria Medica. " k quas natura irrito fane conatu ficpe NEN: nititur, Ande tm d ^ dem (fngultus, convulfiones, Viibitus 5x i vM lechalis Sec F infequuntur, ros | b 1 x Y^p Me LVIL i.m AUD 3 Si vero omnium venenorum effectus examinamus, iui] mihi notum eft, ad quod modo didi effetus & fymptomata in | corpore hiimano propius accedant, quam illud, quem "ir feni 1 €um adpellamus, .. Si enim hoca quopiam adfumtum eft, omnia ad amu(fim B. ea eveniunt, que in dyfentericis deprehendimus ; ; nimirum ; venenum ilud ar/émicale certa quantitate hauftum , vi füa fzptica & cauftica inteílina corrodens cardialgiam, anxictates i dolores, convul(iones , inflammationes, fphacelationes , vomitum. | & dyfenteriam lethalem fine notabili febre inflammatoria ex- | citat , & «que brevi tempore, iisdemque fymptomatibus acce- 1 dentibus , totum humanum corpus deítruit, ac vezezum dyfen X Lericum , ita ut hoc ipfum cum nullo alio propius conveniat aut | comparari queat, quam cum veneno arfenieali, ERIS E Ab horüm itaque eventuum & effectuum fi cillitutiae & comparatione, qua nimirum fàtis evidenter demonftravi, ve- 1 nenum dyfentericum omnium maxime convenire &. optime; comparari. poffe cum veneno aríenicali, non inepte cum Here - meticis me locuturum puto, fi ftatuam,? hoc ipfum, acre vec nenofum im noflro morbe dyfenterico arfenicalis natura gi indos lj fuiffe, Vi M ER , 6 UNS. , m Obfieeret mihi forfan aliquis, dyféutertam pofitam. bei titiffe coztagiofamm, cum contra ea, quz ab aríenico infert non fit contagiofa ; atque adeo arfenicalis profapiz nomen fe err non poffe. | .^ Merum enim vero, hoc AT thefi nil to ^de eno, arfenicum non poli miasma contagiofum exhalare, v | Dyfenteria Liliofo - cóntagiofa, $59" fe fubftantie fixe mineralis; & extrinfecus folummodo pro- pinetur. VEA a itt : Contra vegzenum arfénicale dyfentericum intta noftra cor- pora generatur, àtque adeo eít nature animalis & Volatilis,. quod venenato füo vapore fuübtili per poros corporis noftri pe.. netrare, aliosque per venenofam fuam qualitatem eadem labe P adficete poteft. E qu eK d : Quod vero in animatitibus corruptio quzdam adeo vehe- mens excitari, aut 5wzores eorum adeo corzof/vi evadere que- ànt, ut non folum veneni fimilem vim ac qualitatem habeant y — fed eciam cozragioff (int ; notiflimum eft, | : Confiderémus modo mala ab adíümtis Corruptis alimenfffs A | ex. gr. carme, pifcibus, ovis, &c. putrefcentibus genita, aut - | feminis intra corpus corrupti venenofarn qualitatem ac naturam, quz. omnia fzviffima fymiptomata in Corpore excitant ; inprimis | vero venemum animalium rabidorum ex. gr. canum , felium : | luporum, &c. quod ex íníigni bilis ardore & putredine intra. | corpus animalis productum habetur, eique fimul ineft potentia, morbum contagio communicandi & producendi; ut taceam ve-. | nena JCabrofa , veuerea, fcorbutica , &c. intra corpus humanum - | genita, & fatis virulento - contagio'a. videte QU EE | 'Tandem fiinterrogetur, ubi ergo pars adfecta & /eZes hujus - | animalis ar[énicalis veneni quarenda fit ? ad id refpondeo : in ' noftro morbo dyfenterico bilem omnino pro ea habendam effe, t Ee $. LXII, | ... Bilis enim vario modo, ex, gr. Ab ira , a fummo aerís aeffu, aliisque caufis excitantibus, efferuefcentibus, &c. facile excan- deícere, putrefcere & ita mutari poteft, ut acezr/zus & admo- dum corroffuus ac malignus inde evadat humor , qui corpus intra breve tempus tamquam venenum deftruit : ; .—. Ex his dein caufis reliqui quoque humores corporis noftri, "d inprie 96 C | - Hifhris Medica. ———————— — a ÁÀ—ÀÀ NEMPE He cU UMUNQEUTUUN 10 inprimis pingues, ut fanguis | &c. valde fervent, toflamianta corrumpuntur, ac variis Ris & corruptis particulis implen- tur, : Idque hoc citius fit, ubi jam aliqua ad corruptionem pu- tredinofam corporis difpofitio concurrit ; tunc levi accedente caufa externa vel interna, vel utraque Brod: malum ex minimo motu in aCcum deducitur, & ad fümmum violentie & maligni- tatis Ep exacerbatur. $. LXIII. Hoc non folummodo tot zzorbi US mi & acutiffmi a bile exorti teftantur, fed etiam hoc in fpecie evincit alius mor- bus, dy/emterie biliofz aliquo modo adfinis , przterquam quod contagiofüs non fit, qui Cbo/e74 vocatur , & in quo faburra bi- liofa ventriculi & inteftinorum adeo cauftica & corrofiva eva« dit, ut veneni feptici inftar non tantummodo vias, per quas tranfit, arredat, corrodat, & excoriet, eoque ipfo magnos. eruciatus ,dolores ,cardialgiam fummam , vomitum , alvi fluxum, : aliaque lethália & dyfentericis maxime familiaria fymptomata excitet, fed & per vomitum in nudum pavimentum eitutà cum uat efferuefcat, : €. LXIV. -Hec itaque Zi/is corruptio acris, que inftar veneni in dy. j ELE ash i4 entericis fupra enumerata fymptomata producit, initio morbi im primis viis (e fe manifeítat, non vero diu hic in partibus folidis flu&uans manet, fed ipicila: fua heterogenea putrido- corrofiva mox etiam bumeribus & ipfi ma//e fanguinee fenfim immittit, eamque fimul corrumpit, id quod inter alia maxime comprobant £4£ercula , furunculi , puflule fubpurantes purpura rubra, maculae petechiformes & alia exanthemata cutanea , quie in dyfenséricis, quibusdam efflorefcebant. | A quibusdam enim venenis non folummodo pattes. ad. fecte Bangricneitun, fed & fanguis cito in putredtqu ver- ditur, P LXV, 7- Dyfenteria biliofo- contagiofe., S5» f | e$ LXV, "His itaque didis, haud leviter me probaffe arbitror, ve- o-enum arfétiic alis. matura e bilus acrimonia C corruptione pa- tredinofa in corpore mfiro generart , huncque humorem bilio- — fumtanto corrofionis ftimulo acui, ut non folum irteftina ad. - affiduum alvi exonerandz conatum urgeantur, fed etiam omnia reliqua. fymptomata- infequantur, quorum fupra ip hiftoria mor- 9; inentionem fecimus. E: f. LXVI. / Eftque bec obfervatie attentione maxime dignas Hac. enim inquifitione prudenter inftituta, non folummode | xiicolidis inquinamenti dyfenterici indoles & natura aliquan- tum patologice jlluftratur, fed & methodus rberapeutica & , re&a via indicatur, quam fequatur Medicus in praxi clinica & | pure remediis antidotis, adpropriatis. In proguoff quo- que multo eautior erat, qui bujus veneni indolem noverat, utpote fibi confcius, illud yenenur non adeo facile remediis . .. domari, morbumque ab eo inductum HUPMUNQy Vaca peri-. E f. LXVH. fxitus etiam & experientia uberrime monftravit, nec YA- - nam nec inutilem fuiffe hanc noflram fpeculationem, Ea enim . duce indicabantur maxime falutaria medicamenta, autquz cane pejus & angue fugienda effent, : Sed qui rem quafi per tranfennam infpiciebant, cum ex ; natura hujus veneni non adeffent gravia indicia febrilia, mor- bum leviorem judicabant, magnaque artis fiducia, fed fruftra, eüm adgrediebantur, $. LXVIII, Cum vero omnia illa pluribus perfecutus fim, nut quan- | fieri poffet , hujus vezezi dyfenterici caufa & natura clare a : m tiode indicaretur, & tamen quibusdam eo nondum fàtis- 1 fidum fueric, illos oro, ne mihi litem moveant, fed in hoc eM ppend, Vol, V. 4. P, AM, h mecum mecum fequantur Theolozon; qui; [f de c aeris quanta pof. 3 funt perfpicuitate locuti fumt, füaque dogmiata coripluribus . didis biblicis confirmarunt, in fine fermenis fatentur. » femper... . Aliquid effe , quod mortalibus moudum datum fit , clare aut nd * Jpteue cognofcere, à S siot cu | a LXIX. er 33 Tandem pratereunda non e(t eorum RU qui. dyfen-- ü teriam in ;orbis congefforiis habent, ftatuentes, caufam ejus. - formalem effe prizcipium movens , humores copiofe verfus im- teftina dirigens, ad infringendam materiam fermentefcentem, ejusque potentiam inflammatoriam prieoecupandd ge , ac per in- teftina Naueiiemidints ne in actum tranfeat, |. Ep m m & LXX. Ap : i- 3 1 Jam quidem in nullo morbo nego fynergiam Mec vità-. | lis, fed eam hoc potius admitto, quia mihi perfüafum habeo, . fine illius concurfü nos in Medicina Pas aut pias; nihil di fe&uros effe. Interea tamen hz vires & conatus naturz e juitiei d morbos autid, quod nature moleftum eft, reiiciendum , in - - :. nulla alia re cánüitupt., aut fefe probant, quam in wwet/bus fé- —- cretoriis & | excretoriis prater flatum naturalem auctis ; fed. hi. motus in cafu adfümti veneni, aut effectuum ex venenofa ma-.. teria oriundorum, ad hos preoccupandos, aut tollendos non. ' folummodo non füfficiunt, fed & per fimplices tales Medicorum . conceptus & inténtiories vera morbo[Arum Caufarum , earumque - effe&uum cognitio p2yfica juíto nimis negligitur, quz tamenante .. i omnia perfpicue .cognofci deberet, fiilla venena lethifera per. b. directa & phyfice oppofita auxilia, cum T falutis , oppuunsique velimus. $. LXXI. SUDORE Praecipua utilitas, quam ex z/[a. bypotbefi in- noftro: cafü- -— capere poffumus, in eo con(ifit, quod ea moneamur; fas fubicdta non facile per adf ringentia & fluxum //fezr. utin elei owad- y 4 "i P MOT T$ ^N." ^ " pu mM m - 4 i Hn aL » p 1 x P. ! : A —- ee: , b 4 RO f QUEM TS , Bc var - Dyf nter e lof eantagtofe. 59 rccte an ne talis materia fermentefcens drecminess ipfa Feld: cante. matura, intra corpusretineatur. - Non vero eff in poteflate uatura , ut fermentum lethiferum ipiis motibus fuis qualibuscunque aut corrigat, aut ad illa : emunctoria emittat, per quz efficaciter Íecerni aut excerni Am It, . Propinetur ex. gr. cuidam venenum quodcunque libuerit , uti aqua fortis aut fimile, non.tamen adeo magna copia, ut . vires vitz eam plane füperare nequeant 5; exhibeantur poft ad- fümtam aquam fortem humeéctantia, diluentia, evacuantia, &c, quanta copia velis, natura (écernat & excernat, quantum viri- -^bus valeat, parum aut nihil conducet, venenum potius cito ia. partes folidas penetrat , ibique letbalem exferit effectum, Hie /o/a. corrigentia "veneno pbyfice obpoffta levamen adfe- rent, fi illud adhuc prompte fatis adfequi poterunt ; proinde, ofi homini ita adfecto immediate poft hau(tam aquam fortem an- tequam partes folidas multum leferit , propinaretur antidotum , . "alcalicum , ad punctum faturationis usque, veneni vis corrofiva : - extemplo enervaretur, obtunderetur, extingveretur , hocque "modo ejus progreflum praoccupando, aeger optime fervare- 3 tur. y Nihil hie me anxium habet principium vitale : omnia füa deiHlindas ad extinguendum aut eliminandum illud venenum --mihil-valebunt, omnem opem extrinfecus a Medico phyfico ex- terno defiderat & expectat, [dem videmus in veneno vezereo , feabiofo, ftorbutico aliis- fo ad quod fecernendum & excernendum natura fola moti. -:bus fuis nunquam fufficit, omnium minime vero. illud corrigere Tar adeo quidem, ut ifti veneno omnino füccumbere ccoga- -tur, nifi illi externe potentifIima & efficacifTima auxilia feran- s tur per corrigentia phyfica fpecifiea, "a $. LXXII, B^ c. Ita etiam res in morbo éyfenterico fe habere mihi videtur: «rab ha prin- 66. E ne Jar anus ue ifia Moditá: Tr. | ^ p e x b ? principium. Male peragit; quidquid v id exterminandum : 1 - -hoftem in inteftinis hzrentem, qui vite filum brevi abrupturus - peGat:íi hzc mihi nota funt; principium virale miffüm effe -* jubeo ; hoc per fe officio füo fungetur, fi modo Medicus exter- $ nus id femper ageret, ut hue be&lantia medicamenta eficacia E & dpt fcite adplicaret. : € | A principio vitali fepius expectatur, quod ab eo profici£ci e non poteft. Officium Medici interni & externi divifum. eft, * quorum quilibet, prout decet, partes füas conferre debet ; ubi E vero alter eorum officio fuo . minus rite fungitur, rei eventus sii A LIO. €orpore humano non ita in oculos incurrunt, nec adeo. ion "lie eft , fi ih fua fede gangraenam excitet, aut iri fanguinem. trans- eat, Sed parum vel nihil poteft ; ps externa phyíieaex- - fauftus vix effe poterit. - Et hic arfis auxilium quam maxime eminet; i Inprimis cum etiam vemeza dentur, quorum effe&tus ín pus phyficum materiale ;, quam potius /z principium HHOVÉHs dam. materiale immediato contacfu eb efficacia agere, ejusque motus. E viitAles dire&te inhibere , iisque officere videntur, veluti, ut uno hoc éxemplo utar, dc opit vemene notum eft, quod animi E. -13hnotus ita fimplicitér In corpore inhibeat, ut ne quidem ulla torii fequi neceffe eft. fenübilis mutatio vel. corruptio phyfica ánimadverti queat , 4 preter eam, quz ex fimplici defectu motus fanguinis eircula- In veneno arfomisali militer aliud tei det; quod. motus patura potius fu y dfflaminat ; quam ultta gradum naturalem. mul -— tum: auget, interim tamen vim fuam delcteriam atque. morti- P. ficantem majori cum progreffu peragit, .. (5 E Idque omrie merito ponderandum eft, quatido- Medicus 3 eaufi alicujus morbi certis atque eflicacibus remediis obviam » " ire, eamque vincere veli. | ; ME Wa e feos ICE oet " j L3 : 2 UM f. : XI &. 32 [i m P ! nm. 7 | NIA F7 Dyfsterie bib emt TR 61 bibo dig: LXXIV. Denique. notandum eft, quod valde érraverint Medici, ' qui morbum noftrum f/uxus bepatici nomine infigniverunt. —. Licet enim hic fluxus a quibusdam etiam dyfenteria hepa- tica, biliofa, audiat; tamen a vera dyfenteria hoc criterio fe di- ftinguit, quod vera & exquifrta dyfenteria morbis epidemicis adnumeretur, & per fe & füa naturà cogtagicfa fit, adeo, ut Contagium iter figna pathognomonica vere dyfenterie tépu- tetur, ac alvi fluxus non inficiens pro vera dyfenteria haberi | E : | Fluxsmi cóntra: bepatitus nón eft contagiófus, neque e e .micus, neque ad dyfentericam malignitatem accedit, nihilque - de intéftinis abrafum eiicit, itaque in pluribus fymptomatibus a morbo dyfenterico diverfiffimus eft. CAPUT 1ll, . Continens Curam Dyfenterix biliofo- contagiofze, 5 $. I. n | ps dyfenterie noftre zexu caufali , m nuc eft, FP ut àd Curam nos accingamus, Si vero practicorum libros | & fyftemata evolvimus , tam varias & fzpius contrarias ac fibi e dire&o adverfantes in morbís dyfentericis curandi me- thodos, tántamque medicamentorum farraginern offendimus, ut quem fequi debeamüs ducem, vix videamus. Idem hic nobis ^ accidit, quod i in pluribus gr Avioribus morbis, Quisque confi- -Jiüm novit, quisque fuas merces laudat . creditque fe, fallere ne- | uiam methodum ac remedia ad fanandum hunc morbum i inve- pour & IL : T ex, gr. alter vomitoria , putgantia, venefectones fia det, alter. quam maxime damnat, hic clyfieres praecipit, alter Ee. | Bg tele- : le : ' .62 vs UB Biffria Miditii- relegat ; hie brine -bezoardica & dovifota comicos it, HM -alter reiicit ; hic opiatis fummas & fingulares virtutes. tribuit, - alter nihil aut parum illis confidit ; alius nil nifi fpecifica. ee. pat, alius omnem omnibus fpecifcis virtutem negat;alius ex. | ;gr. aquam frigidam mortis, alius vitz caufam declarat; & que. ., ali fcriptorum fünt fententiz. fibi contrariz, quie tamen om- nes verz effe, & fuum locum. habere poffent , | dummodo verus cujuslibet morbi genius eiusque caufa prius certo exploretur,. $. III. Sunt enim re vera dyfenteriz, quibus illa MW medicamen- .ta quz in eodem adfectu , aut qui. faltem idem. effe videbatur ; - falüti fuerunt, alio cempore adeo repugnant, ut potius contra- ,rium. effe&um. fortiantur ;ad quam cautelam a Medicis , quan- tum prudentiz humang datur, utique attendendum eft, ^. TA LM Sicuti vero dyfenteria non omnes ezdem, fed fpecie ad- modum inter.f& variant; ita illarum: methodum & praxin gt zeralem non habemus, nec fere ullum medicamentum. anridys- entericum dictum, in omni hujus. morbi fpecie femper & in quolibet corpore prodeft. Medicus ideo ftatim. ftupet , ut pri- ^ mum zgrum hujus alteriusve fpeciei tractandum nancifcitur. 4 "Nam fane maturum requiritur judicium, ubi vera differentia - conftituenda, atque indicandum eft, an quidem ' unus demque fit morbus, qui vulgo eodem nomine infigniri i folet, aut qu&- nam Ípecies dyfenteriz fe fe nobis offerat, "& quousque in om- Tob füs circumfítantiis cum fimilibus nobis cognitis morbis | conveniat, nec ne ? " SS: M Hoc vero, fi negligitur, ut eam, quam trades fpeciem, * non fatis 4/ Jflincte determinare , neque dignofcere noveris, utrum iisdem in circumfítantiis verfere, in. quibus methodum. E & veftigia alicujus fcriptoris premis, fed adfiduo tantum eyol- — N83. quid in libris pro excellentibus remediis ad dyfenteriam — | con-. "- "" Um Dyfe nter je bilofo | , contagtofe, : 65 " €enfignatum reperitur, eademque patientibus tuis. qui for(am .. plane alia dyfenteriz fpecie laborant, cceco ductu adplicare ve- lis, mifere te deceptum. experiere, ac exitus non nifi cafu expe- &ationi refpondebit 5 ita ut proverbium verum evadat : : (HT AB- fur «n in libris , moriuntur , in ledis. $, VI. | Ett vero in. ipfi s fcriptoribus non levis hic error, quod ipfi (E non fatis difcriminis in morborum fuorum [pecie ponant, eamque non ita clare & adcurate defcribant , ut legentibus ad- pareat, in quo una fípecies cum altera conveniat, aut in quo " difcrepet ; verum fux methodo & adplicatis yonidia nimis magna encomia addant, & quidquid in una dyfenteria certo- que tempore falutare Tun experti, idem (ine delectu in omnibus ^ dyfenteriis omnique tempore commendént &c. At, quia nec ipfi €um ratione demoní(trant, quare ab hoc vel illo remedio bonus effectus fit fperandus, tunc fi. ipfe fontem mali non fatis pene- traveris, labor ifte parum emolumenti adferet, & incommoda res hg " ue feriptoris lalidatain viam (equi. DS. MIE S Noi vero tam copia groben deftituimur, » quam potius vera morborum & remediorum cognitione phyfica ; in . hac utplurimum a vero difceditur. Si quis vero genium morbi: & remedii phyficum non intime perfpectum tenet, impoffi bile eft; ut confilium aut medicamenta indoli adfe&tüs rite accom- odds indeque fit, utfi medicamenta adplicata illum füc: ceffum non íortiantur, quem libri promittunt, fcriptores (ibi invicem fiant contrarii, & id omni opprobrio dignum pronun- tient , quod alii laudibus in coelum ferunt. S. VIII. - Inprimis vero quilibet recezs natus morbus Epidemicus , N ilius Contagiofas , malignus, novam animi attentionem & | indagitionem expofícit, quibus videlicet caufis extraordinariis ^ &c: fpecialioribus ite morbus origionem trahat ? cujus: indolis EM c Ípe- COE tp LO RI B ORC EA CERCA E CS INE - , - *- "t. EN " P dee 2 - w 64 bu L Bra Medica - pu Au (pecifiea fe nobis monflret ? quales efe chás" noxios producat $ qualem exitum habuerit? quid falutare, quid perniciofum füe-' rit? &c, in quibus omnibus maxime circumfpe&tus. & cautus | debet effe Medicus , quia non o'ftante omni prudentia: humana ' jrimus ager prima plerumque folet effe victima, ex qua Medicus quafi difcit, qualis morbi nova fpecies tradetur, ET E Nec aliter fieri poteft, omnesque viriingenui fateri cogen- U- -tur, nos a priori previdere. non poffe, eujus indolis morbi ' nobis in prefenti velin futurum fint füperventuri, Et quam- quam fic primi, fato fic volente, pre reliquis fint infeliciffimi , tamen eo ipfo feliciores funt fequentes, dummodo Medicus morbi genium ac caufam diligenter «exploret, methodumque : fuam medendi ad hanc normam dirigat, id quod primum ac - P tutiffimum eft,fi vero id negligatur, atque antiquum femper. obtineamus, cadet calamitas prioribus pofteros aequat. tct 5. IX, | oou .Cum itaque PrAxeos fandamentum fic genuina: morbifics - cius cognitio , animus | Medici in id intentus fit, ut illi rationi : conveniens methodus adplicetur, Hec enim caufàrum cognitio nos veras indicationes & rationes curandi docet, ut certo fcia- mus, quomodo quibusve remediis morbus pro fpeciali füs i it i) E. oppugnari debeat, | |) | i is E28; x. | Puis | ER enim Medicina practica eo provecta, ut cum oder evidentia & certitudine, fi caufas lefionum & pmptgsnm bene noverimus , aegrum curare pofífimus, ! Felix , quipotuit verum cognofcere caufas , : | . Medici vero dubii caufarum , dubii etiam funt remediorur $-. XI. Er cum in noftro cafü £///s prae reliquis humoribus ide ". fe&a (it, ac fermento aliquo acri morbofo inquinata, quod el 1 - B efficaciam impertiat , inteftina venenorum more rodendi &. fti- 2 E: mulendi facile inde patet; primam. & primariam indic: 513m js HTC M - , : - s myfenteria Liliafs - enntac ioja, "e 6s "eurativam effe, ut (àburra illa togtagiofa dyfenterica biliofa, -acris, irritans, Mfimilans , in ventriculo & inteftinis ftibülans. ante omnia & quantocyus e corpore 4v» vel «dvo ei/efatur , & hoc . pa&to natura ab ifla moleftia li^eretur. Omnes enim dyfenteriz in füo principio iftas purgationes | optime ferunt, quatenus nimirum acre peccans auferendo, no- .- Xios eius effe&tusinhibent, - $. IL - Difceptatur quidem inter Medicos, per füperioraue potius an vero per inferiora evacuatio n Reds fit? & | quxnam Optima fit via ? fed in eo vix regula generalis obzinet, ideoque pro ratione morbi, temporis & libiedorum, prudentis meden- tis illad omnino relinquendum erit. f. XIII. Pretéea quod emetica ipfa fpectat, fi illa in. morbo indi- |. cantur , in diverfum iterum abeunt Medici, qu«enam [int eli- genda i ? : "Sunt qui ftatuunt , nihil intereffe, quznam illa fint, omni- aque emetica pari cum fucceffu adhibenda fuadent ; dicunt enim illa eatenus folummodo proficere, quatenus humorem peccan- tem excutiant, ficque caufam mali tollant. $1 id &qeslicer facerent, nullus diffentirem, arbitror au- tem femper notabilem inter ifta remedia ditibtenerad interce- '- dere, & lenia vehementioribus utique effe anteferenda. Quz enim hune in finem commendantur azzomiata , qualia funt erocus metallorum , vitrum antimonii , tartarus eme» — ticus, fulpbur antimonii, hec de virulenta isis, cauftica , im- mo; utquidam non inferioris fubfellii Chemici volunt, ar feni. 'tAli profapia aliquid habere exiftimantur ; hinc cautiffi ume & fumma cum circumfpedtione, nec nifi deficientibus melioribus, -pneceffitatis lege urgente, in ufum vocanda füaderem, tam ob E maximas, quas concitant, quam ob corrofiones & m em dteBitiorum ]ofionem ab 1is timendam. - append, A. M. P. Fol, F. i TIE XIV, usd TA UT NPUR e XIV. Sv Cagin etti radicem illam e Brafilia dien Ipecacuanbam. didam : tamquam primarium. & fpecificum contra dyfenterias emeticum commendant, quia cum in /zdia Orientali, tum in | Occidentali, in omnibus dyfenteriis & diarrhocis magno cum - ^ fücceffu adhibetur, unde etiam nomen radicis antidyfenterica - ac(foym accepit, ac in noftra Mundi parte primum in Gallia admodum celebrari coepit. - | - Sunt tamen, qui éided virtutem illam fpecificam negant dicentes, ipfam radicem non agere. ut //ec/ficum , fed. ut expet- dens violentum quatenus vitiofam bilio(z erudpiEn gem ex primis viis tollit. | Immo funt, qui dbler vationes ddierüit: ex quibüs liqu ejus opem non modo nullam fuiffe, fed etiam ge. | taffe. majorem fluxum dyfentericum, eumque exacerbafle. Hinc . ab eius ufu potius abftinendum füadent, nifi forte dyfenteria a mala dieta ex. gr. efü fructuum horeorum, aut Meca 66 AE MAT SORIA s - Hiforia Atedica p^ fermentefcentium ingurgitatione originem trahat: quo tame in cafu etiam alia vomitoria locum habere poffent, "SA 48 XV. Verum enim vero, non peccat radix in fua virtute, fed : peccatur potius in eius adp/ica£ioze , dum nec verus morbi Ee. nius femper cognofcitur, nec juftum tempus, quo cum fucceffu | aut quo cum damno in ufum vocetur, ^ In his fi errore ducimur, nec dyfenterias diftinguimus, nullum medicamentum , neoptimum quidem, proficiet, Ideoque errore non vacant, & qui radicem in. omnibus - dy(enteriis prafcribunt, &, qui eam ubique plane reiiciunt, X * $. XVI. i SER & Es Conducit autem bec radix in omnibus cafibus j ise caufa F5 morboía adhuc in primis viis hzeret mobilis, &; quida notan- .. dum, partes folidas nondum adfecit, | E Quando vero acre dyfentericum in inteftina even b . partes "« và Dyfenterie biliofü - contagiofa. 67 partes folidas jamiam- corrofit, aut humoribus intimius fefe in- ínuavit, id quod ex anxietatibus. pr&ecordiorum continuis & vomendi conatibus inanibus facile cognofcitur, tunc dubius utique aut plane irritus eft omnis per hanc radicem excitatus : vomendi conatus; nec per emeticum qualecunque quidquam ' boniaut falutaris effectus fperandum erit ; nam materia illa pec- . cans tunc hac via e corpore eliminari non amplius poteft, par- tium potius leíio & inflammatio major inducitur, quam fpha- celus, & ipfà mors infequi debent. | ier $. XVII. Et quanquam negare nolim, hanc radicem folummode generali facultate ezetica agere; tamen he ipfe ejus virtutes adeo parvi faciendz non funt, ut nobis perinde effe debeat, utrum eanobis defit nec ne? quod minus accurate judicatum eMet,- . . Nam pr&ter effedum fuum emeticum (imul adeo peculia- | re & fpecificum quid operatur, ut alia vomitoria eam non facile equent, nec aliud, quod ejus in locum eodem cum effedu füccédat, excogitari poffit. Quamdiu ergo nobis adfunt meliora, quare iis repudia- . tis viliora ample&teremur ? j $, XVIII. (Dette non a/iud medicameutum emeticum nobis innotuit, cujus utilitas fe latius pandat, ' | Namque hzc radix non folum materiam morbificam , licet tenuiffimam avellit, eamque ME fuperiora, rarius per iieri bis commode & laudabiliter, null cum noxa, educit, fed & poft vomitionem aut purgationem 4af/rizgendo robur inteftinis con- ciliat, eorumque tonum relaxatum reftituit, quod ab aliis eme- ticis non fieri, immo inteftina magis relaxari & debilitari, lon- 2g | ob(ervatione j jam innotuit, | 6; IN E 2 TUM qui preter cognitas has virtutes hie radici fiów i2 Iatcm (0 TM tatem m alifergendi , meatus eod »: mc ?€ Vend? fcribunt ; funt, qui infuper * pirtutem. alexipharmacam i in "ea * agnofcunt, que omnf veneno &. malignitati infi; igniter refiftat; - . Hoe autem in quantum veritati net en Can ME fit, ulteriori ex perientix rclinquendum eft. r2 e xx. TURA SL awe : Ut ut autem res fe fe liabeat, licet huic radisi. nfillibilem efficaciam. tribuere nequeamus in perfananda dyfenteria. i in ge* —-. nere , tamen illa 24dsodum conveniens remedium eff füo tempore j dandum, & non modo ubique, ubi vomitorio uti convenit, - eommode, tuto, &. (ine ullo. damno aut le(ione inde metuen- da, adhiberi poteft, cum fecurius agat, quam omnia. alia nos — bisnotà. - | . Sed etiam eadem. Tpecacuanhia is in noftra dyfenteria m "mira- biles eff ect us edidit, uti omnes fatentur, qui ea ufi funt, nec MHQuaM: contrarium aut nocivum cffeQtum. ex ea deprehendi: — Nam quamquam initio multi mirarentur, quod ego prima | 1 vice, quantum. novi, hoc enieticum in Ver morbo in auxi- . lium vocarem , tamen omnes facile confentientes habui, poft- - 3i quam. viderant, xgros, noftro confilio utentes, ex illius radi- - cis ufü optime (efe habere, à MU ANNE T ht B nr 6. XXI. 5 7 Quod ufum hujus: medicamenti attinet. controverfia aET » Buc inter artis Magiflros viget. |^. cce Quidam pulverem ejus fimplicem porrigunt z d - Alii, (crupule. ducti, inf. zm eiuscum. Aqua coitu Ri vel viz albo prxparatum tutiusTheliusque exiftimiantz —— 3 Sed. zzfufó ego nunquam ufus- fur, quia tunc radix dupla: 4 quantitate fumenda erat, & proterca Holna in infufo. pro- quovis. 3h «gro non: ita accurate definiri, aut in. tanta. egrotorum multi. — pe pro quovis FN C SEcD SM fieri poterai Si ver o E 3ninus efficax fit. ad vomitum. cxcitandum ,. aut purgandum e MACHS " Ae | É - ew / ] E brut Dyfe nteria liliofo- contagiofa. 69 nágis 4 dfiringens , ipfum illud decoctum lioc mínus adhibuif- fem, quo adítringentia minus ferebat morbus nofter. taque femper & ubique fu/verem radicis i» felffantia fimpliciter & absque ullo additamento pracfcripf , hec enim haud bene fert : Ádultis ad fummum propinabam a racha fe- mis ad farupulos duos , parvulis folummodo 4/iquoz £fAHA pro ratione aetatis, - $; XXIL — En jam etiam mezbodum & cautelas , quibus in illa adhi: benda ufus fum: Curatíve eam exhiberi curavi aegris omnibus , nullo di- fcrimine fexus aut detatis, ipfis etiam delicatulis, debilibus ; immo gravidis , ladantibus & la&entibus, fi modo fübie&orum conditio ita comparata effet, ut cum fpe fücceffus adplicari, aut wtilitatem adferre potuerit : : Sumere precepí ftatim in ipfo morbí principio, cum ad- huc vires conflabant, vifcera firma erant, & mali fomes adhuc in ventriculo haerere videbatur, quam primum vidi adeffe cona- .. tus vomendi, aut alvi infuetum fluxum , aut ubi propter car- - dialgiam, borborygmos &c. [ufficio E erure dy[emterise aderat, Nam im eo fumma falutis verfabatur , fi tempeffive fatis 4 exhibebatur, ne experimentum fecundum Hipprocratem | effec periculofum, din | $. xxilt. Uus radicis tempefirvus femper etat. f/alutarir, eó enim /. aut morbos una vice plane sollebatur ; aut faltem. valde immi- nuebatar , ut dein facili modo fuperari potuerit, uw $. XXIV. n Bdan itevatus hujus radicis ufus falutaris extitit, nec un- quam male ceffit.. | nequibat, idem remedium aliquoties. revocandum eratin ufum , ut optatus obtineretur effedus : | : | à 3 Itaque Quando enim üna dofis omném mali colluviem auferre — ?. Pos NE alieni Medica - A . Itaque (i ud. primam | dofin Mss sau[a & E x4; nondum ceffabant, eandem uno die vel biduo poft hne .. exhibui, idque poít iliquor dies yel tertia iate Urgente: necef- | fitate, repetii, | so XE EE à; ^ : $ XXV. : AUC. Non vero Glnitaadi d in principio, , fed etiam in s. im- mo 440vis ?rorbi zempore optimo cum Rcoeitu adhibebatür, fi modo aliquid de fomite in ventriculo reftabat, ac nullum con- trarium indicans fignum, ex. gr. inflammatio aut o boda jn- d teftinerum, virium defectus, &c. aderat; $. XXVI. Boni eventus fignum erat, fi aegri bilem flavam aut viri- dem vomitu, vel etiam per alvum eiiciebant, & alvi fluxug - minuebatur : inteftina enim tunc nondum infeGaeffe, hocindi- cabatur, & acger intra paucos dies a fluxu liberatus- convale- Ícebat. si , ! n & XXVII, KE Ubi vero poff ejus ufum alvi flpxus non T eom non imminuebatur, fed potius 2zgebazur , & vires deficiebant, hoc pro malo jndicló femper. habendum erat; indicabat enim putre- fcentiam & colliquationem humorum jam füperaviffe aegrotum , & inteftina infecta femper magis relaxari, quam corroboratio- nem aut adítrictionem admittere , & tunc eventus pene 38 folebat effe lethalis. $. XXVIII, Nec herebam in dyfezreria , quam fangnineam fuiffe dixe. ris, aeque ac zz bitrofa , idem adhibere remedium ; fanguinis e- 1 mim excretionem pari effectu diminuebat, ac biliofum excremen- torum fluxum, adferebatque plurimorum. fymptomatum remif- . É. fionem ; cujus effectus rationem ex praecedentibus facile colli. gere licet. r | | TES ud i i $ XXIX. Premiffa itaque radice Jpecacuanha, fi alvi dandi pee. bat, | TEENS á T , Ji A Dé Mc ldda AE iK Mass mes X - »t m w-— ur £7 OMIT Dyfenteria piliofo - coptagiofe. . 7I bat, porro ad bilem per. aluum evacuantia & fimul corrizentia Melcendr 09 f OPEN 3 ^, - Huic duplici fcopo optime nobis fatisfecit Rbabarbarum , ab aliis «s/ma bepatis di&um. Hinc ftatim poft Ipecacuanhze . ufüm & fepe urgente neceffitate , poftquam duodecim tantum hora inter prioris ufum intercefferunt , hoc remedium adhibui, pons &;. XXX. ' amen hic una monendus eft Lector, me non in omnibus aegris curam incepiffe ab ufü Jpecacganba ; fed etiam in nonnul- lis, ubi emeticum hoc fupervacaneum duxi, aut ubi morbus jam eo invaluerat, ut cum fpe effectus boni exhiberi non po- ^. tuiffet, izitium fecilfe a Rbabarbaro ; que adplicatio divería, pro ratione fübiectorum, omnino a judicio Medici pendet. Bx er Iterum vero hic inter fe diffident Medici, num in R£a£ar- baro lateat virtus aliqua /Decifica contra dyfenteriam nec ne? . Sunt, qui de hac radice eadem fentiunt, que de Jpecacsanba —. fupra monuimus, nimirum, nullam illi adfcribunt facultatem | fpecificam , ideo tantummodo przfítare eam reliquis purganti- ^ bus dicunt, quatenus fms! adfhringit. Verum enim vero, uti certum eft, in emeticis nullum no- bis fuppetere, quod tam commodo & tuto operetur, & quod, peraQa operatione partes fimul iterum corroboret, quam Jpeca- cuanbam ; | Ita etiam de psrgaztibus verum, nullum nobis datum effe. quod utraque hac facultate, purgante pariter & corroborante, vel fi mavis, adítringente, przditum fit, quam hanc ipfam ra- » dicem orientalem &bAabarbar:, ut hoc remedium etiam hoc folo nomine omnino felectiffimum omnium in dyíenteria conftituat | purgans fcu evacuans, nec prafítantius ac tutius in rerum pa- | tura (it. | ... 6. XXXII. | | |. . Sed ego plura addo, atque adfirmo, AZee ineffe omnino ali- | | quam - r. ^ ug T [ da cw. 1 m T £5 iP T n » " - p cT Es " Bifwria Medica. iet 3: 2 EL | "quam. virtutem S non quidem, ut alii doliis: inge | mere, in fanandis omnibus dyfíenteriis & diarrhasis, cum vel ' - fine fanguine, fed in fpecie in diarrawis & dyfenteriis aliisque Ee adfectibus biliofrs , in quibus fuas vires efficaciter exerit, | ES i dyfenteriis caffrenfibus , quarum etiam caufa bilis. vitiata habetur, illius fingularem utilitatem Medici jam. pridem agno- . verunt, & illud omnibus aliis laxantibus antetulerunt : ^. Y In seffra dyfentevia tam fingulares plane effe&tus ejus fue- 1 .runt, ut fine AZeo conatus noftri admodum manci Faifleat; vel | faltem eodem omnino carere son potui/femus, Po S. XXXIII. N is 3 ian quoniam non omnes aegri in tempore confilium: pe-- I tebant, ut Ipecacuanha fecure & cum fucceffu potuiffet adhi- - beri, fed fepius tunc demum Medicum arceffebant, cum ma- - -jum jam exacerbatum effet, & interdum ad fummum maligui- . tatis. gradum perveniffet , nullo alio remedio purgante , quam : folo. Rbeo uti licebat, idque quocunque morbi tempore; tam in "ftatu, & in declinatione, quam füb eius initium, pari cum fi- ducia, praefertim i in fubiedis fenfibilioribus, gravidis , mon E os &c.i in femicorruptis , in flaccidis &c. e Quo folo, quod illi infit facultas Dor abunde oou P - ditur. E e as 3cHL Md A $. XXXIV. APR MO E RU E ER vero eius virtus , non (slaptmdde faburram- biliofam à involvere, abftergere & leniter eliminare, fed & fimul ejusacri- ' .moniam potenter infringere, corrigere, ac obtundere. - Prater. | .€a Medici Rbteo quoque vim anodynam & fedativam attribuunt, | quam etiam fenfibiliter preftat, & fimul inteftina roborat ; quà omnia in quocunque alio fimplici purgante fruftra quitus. uto hinc /fecifíci nomen optime tueatur. HUE $. XXXV. S B E .Hoc autem Finido exhibebatur Rbeum. UE yt Quidam hanc radicem ewrative adhibébant fadi i inci-. 2i "-—R piente | 1 : E Dt nteria: biliofó - Lbgfagiof?. : 23 siente morbo, & quidem in forma putveris , vel fiam , vel ad- mixto nitro, - 0 4s . Alii priorem, alii pofteriorem DERE equis przfere- bant. illi, ut etiam razioze ponderis alvum citius cempefceret ; His ut materiam biliofam fimul corrigeret. —. - Sed ego pulvere. rarius, & non | nifi c certis circumftantiis , dii: nimirum malum adhuc dubium, aut in fuo principio, aut minus periculofüm effet, ufus fum , illumque ut plurimum (ine ullo additamento GENE jutti. : "Ejus autem loco in ufüm adhibui. animam (cu dhiduram .Rhei, fecundum defcriptionem Rolfincii, ex A4e/ uncia femis, | falis Tartari drachma una, & 2444 Cicborei , vel alia, (i placet, , aqua deftillata, ex.- gr menthe &c. unciis quiae vel fex pa- ratam, Non vero in - adultis guttatim , ut quidam przciptunt, tuludendam hanc Tin&uram dedi, fed 4Zmidimm aut cocbleare integrum fingulis quatuor aut fex horis, prout circumftantía- rum aut fübiectorum conditio poftulabat. Et hoc non vulgare levamen aegris attulit. $. XXXVII, Nam cum in noftra lue magna copia corrupte bilis adeffet pauca. guttz nil proficere valebant, Vehementiz mali | feficiens | quantitas medicamenti opponenda erat. .— . Sub hac vero formula Rheum non folummodo tanta quan- titate commode. propinari potuit, quanta pro fuperando malo expofcebatur , "id quod alia methodo vixfeeri licebat. -" ^ Sed & hxc formula convenientiffima eft illis, qui facile haufeant medicamenta, illaque difficultas recipiendi aegris mul- tum minuitur. T: Hoc pa&o multas men(saras hujus Timó"re feliciflime cum fücceffu abfümfimus, append. Fel, F. A4, P. M. lk $ XXXVII, i- Tam foul et, lí Ti ura Rhei caelesti & quid: terve quee r ica pro . ; cni j & tanta DIE cane dies i in unos TU jeto anà ré fisin & aegri. coim nm ) nati isis fi vero nés Sdn fperatum & infallibil "s effectum "habuit, id quod in ftatu aegri jam defperato imp bile eft, fane nunquant malum exhibuit ; EU "Piopemodum omnes, quibus illa ex effe&u: & fama: inno. j x ; tuit, eam domi cos habere cupiebant apa auxilium & fo-. :J | latium prafeus, Ro ^ id E. UON M (An va 2 W i P é- xicux. dioc onn APTA | e Fuerunt tamen nonnulli , qui fcrupulum contra ejus ufüm - movebant, quod cum fate Tartari preparata erat, idque. non . fine aliqua ratione, dum & ego ipfe Sa/um ufum in hoc adfe- &u damnarim, ac inprimis alcalia bic noxia videantur. | to^ RT Sed fimul & una omnibus meis aegris acíderum liberalem. 1 ufum, contra aliorum fententiam, quam maxime iniunxi, prout . inferius liquebit, & (ic. noxx illius metus nullus vel non adeo | magnus erat ; ut qui initio contra. loquebantur , per experien- E tiam contrariam de bono ilius effe&u ronviticeren qe & pos 9 dica candem W adhiberent, MEE ug ff. XL. X . Poterat tamen & Sal Tartari omitti sinfufm. Rbei fempl aguefim , nullo addito Sale, parem fcre edebat effectum, | quis erat, qui hefitabat in ufu illius "Fincturz, illi. licebat: hoc iuiufe? & fic omni follicitudini & abrechoutope ius at rebatur. Yi: Interea tamen hxc infufio fimplex som omnes ex MHeouire adeo Dosepter extrahit , nec ufui domeftico adeo apta, qua . toni i E Dyfénteria biliofa - contagiofa. 74 tioni promptius epit & ob hanc folam. rationem Tin&urz poftponenda erat. ^ í Sal etiam TarFiri- vires Rbei purgatrices aliquo modo ite fripgendo , linctura corrigendi Ícopo fecurius & majori copia, quis infufum, m poterat. : $. XLI. hiPoliquam quantum fieri potuit, indicationibus therapeu- ticis, que evacuationem fpedant, profpe&um, & fupra did radices, Americana & Afiatica, feu Jpecaeuanbe & Rbabar- bari, vel una, vel altera, vel utraque, prout neceffitas exige- bat, premifie erant, nec his malum cedere volebat, infuper ea : pésitetin. a me in auxilium vocata funt, que aerimeniam bilie- fam ulterius iwfrimgerent , corrigerent. & (imul sos ab illa faburra induGtam , zowuwmque inteflinorum debiliatum reftitue- . rent, is EU $. XLIL Tn his | primum erat, quo utebar, antidyfentericum aliquod novum, nimirum corzex quidam exoticus, pariter ex America ."adlatus , hactenus parum notus, & antea hic loci a nemine ad- hibitus, - lum vero: 4mfelodami cognitum, & a quibusdam Me- dicis jam cum fücceffu adhibitum fuiffe , poftea per literas cer- tior fa&us nu c |. Nomen eft Simarubia , ejusque prima meutio fada eft in Hi, oria € Commentarüs Academia Regie Scientiarum Pari- fenis Anni 1729. & poftea in Commercio Literario Norim- bergen[i. Anni 173 f. 1732. & 1733. ubi varlis experimentis fir- . mata tamquam utilis in dyfenteria valde commendatur in. for- ma decodi. Cumque allegati libri non in omnium manibus | fint, fupervacaneum haud fore credidi, fi prius ex iis huc transferrem , quod de illo cortice praedicatur, quantum ad ufüm | pra&ticum. fpe&at. | scies hen. : k 5 s. XLIII, 25 avis | uh. XLI. T : pd: du cdd "e ibo: "Habet. autem Conte Literar. Anni. 1222. t perorch : . hanc. futnmam e differtatione quadam - defcrip | il E ciforia ct Commentariis Academia Regia Scientia 7 : riff enff ; nni 1729. Inferta legitur, & cujus hic. erat titulus: | Di squifí tio de fpecifico quodam contra Djyfemteriam, nomine - Maceris a veteribus indicáto, cui forfan Cortex. cujusdam ar- . boris Cayenriz, Sizrartba di&tus,, comparari. & fübftitui potéft, di Audore M. de. fuffeu x ; , Graffantibus Anno 1718, fluxibus. dyfeetedeti omnem jd probati(fi imarum alias medicinarum efficaciam refpuenti- - | 3i Abs d tamquam ultimum. remedium, quo mali levamen ten- , taret Autor Cel. hunc corticem in. auxilium vocavit; atque - 35 intellexit, nullum omnium adhibitoruni tam pEOBIpRE y qna » hocipfüm remedium fucceffiffe. x: ,» Atque hxc una ejus perfpe&a virtus CI. Aukoniin b 1 dy gavit, ut & alterius, qua contra f/exus fanguinis , feminis j» adeo familiares, pollere dicebatur, virtutis tentamina füme- E y ret, quum prafertim eandem in utroque. morbo caufam fubef- - 1 ME deprehenderet ; fed neque hicfefellerat eventus. -— — | , Porro de hoc cortice refert, quod ad illum z/Ze quoad F " vitekba & interna, quam proxime accedat, eandemque ha- | ,, beat filamentofam qualitatem, quz ductilem ipfüm. & difici- : ,,lem fra&u reddit ; quod idem. manducatus guftum. largiatur ür- P " fübamarum, admodum tolerabilem , quem cum aqua, cui | , inco&us eft, communicat. Dcinde animadverfüm a fe do- | $i ; €6t; aquam, hoc cortice inie&o ebullientem, albam evade- : ,re, mucofam, velut lae ; eandem infignius i in. vafe, quo ,, tinetur , adícendere, quam deco&iones fimpficium ordinat ,, ab igne autem remotam, colorem nancifci ! rUBIcu MEN M qt ,; lis eft cerevi(ize fin dA c. M , Porro conftanti per quindecim annos. experientia , Qus declarat , eorzieis bujus arachmAas duas, im aqua i BENE ITDLEMNI UU ES S | kr ip yt EC oa dE bs P. Y j P - ; ^ : . E za e oos ER X : Pu ; Dyfenteria biliofo- covtagiofg 2» aida LAUR og VIRPP TPNRQNNTR ERR 3; pibe dd refiduum quadrantis decoGas , tribus fufficere cya- » this, que ordinaria eft hujus xédiede- dofis. . Lubentius ,» auteni fe propinare mohet //4plex hoc decwfum, quam pu- E lverem corticis & ligni ejus, quum melioris illud fibi fem- P » per inventum fit effe&tus, neque hauftu ingratum. o» Si qui tamen maluerint J/zzarubam pulverifatam , illi ,; COorticem hunc aut ligaum, eum fere in modum ; quo Nico- » tiam radere, ac ad dwodecim aut viginti grana , pilularum » forma, aut in jufculo quodam adfumere poterunt, quz utendi ,,; latio. hib procul illi:Medicorum Indorum pulverem hunc ; in pufillo fa&is acidi proforibentium , cujus jue meminit, à preferri debet. ^. » landem Smarube virtutes declaraturus , perpetuum » & conflantem ejus fuiffe adíeverat, effe&um in dyfenterits * pertinacibus, e glutinoff 7s , fluxibus biliofes e f[auguinolentis , » qui fere omnes, tertio aut fexto cyatho haufto, gradum fti- » terunt, fine ullo dolore, aut evacuatione Ht se deorfumve » infecuta: Urina unice majori copia redditur, magisque co- » lorata, atque in nonnullis fubiedis abundantes fuperveniunt » ftdores. ;» Qui hoc Simaruba decoétüm adfümfere, ad unum fere » omnes retuliffe fcribit, ipfos ex cyathi fecundi hauftu zo. » fum quendam obtu[um internum per totum corpus fenfiffe : id » quod adpellabant cerzamez cum morbo, haud abfimile illi, E os quem Quinquina edit, fiquidem opportune data fübito repri- » mit infültus febriles. x Et quamquam viderit CI, Áutor horum acgrotorum nonnullos. qui maxime extenuati ac naufeantes fecunda de- (» mum ab ufu remedii noGte ferenitatem receperint ; : 1nventos tamen etiam effe fatetur, qui aut ex dicte , erroribus, aut morbi reliquiis aliquot diebus poft reczae- ow FHRE, 8 quibus nihilo minus, repetito hujus potionis per tres n continuos dics ufu, malum tandem profigatum eft — — k 3 ,, Hifce 78 Eu | om Hoa Édicss " Hie Gian de fimarubz tempeftiva udbiUmióde füb»- , neGit, qua periculofum, certe imutilem ejus ufum declarat, »ubiin fluxibus ftomachicis , fanguineis & dyfentericis , qui » primarum ante viarum evacuationem poftulant, lire vifcera /og Confirmare liceat, idem commendetur. ; , Unde prudentiz effe concludit, ante Sonar ufum ad -— » remedia generalia recurrere, immo & doin Neb tituli mor- , bi accommodare, , Atque fic denique ad ipfam naturam is ipsia Sima- —— "ube explanandam progreffus , materiam falinam acrem pare .- - »ticulis oleofis & balfamicis involutam in fübftantiam os ins -— » gredi demonítrat, . ;; Quibus omnibus coronidis loco quzdam adiicit de uti-- i Htare ex hactenus diQis capienda, quum non folum cognitio : » fpecifici in curandis dyfenteriis, nulli five Ipecacuanhz, five » aliorum remediorum. ufui .obremperantibus, inde manifefto » comperiatur, fed etiam quam temere ufualium plantarum. » uie eximende fint, quarum virtutes non agnofcuntur, Et pauca h&c pro fcopo noftro fufficiant: qui plura de — - cortice hoc Guijazeo fcire cupit, adeat Hifforias ef Commen. 4 tarios Academia Regiae Scientinrum Pariffenfis Anni 1729. vel. 1 fupra citatum Commercium Literarium Norimbergenfé Anzio 3 " 1712. pag. 347. feqq. ubi ftupenda adhuc de hoc cortice recen- . — fentur ex itinere Equitis de Marcbais, quod in Gujaneam, vi- *» cinasque infulas & Cajennam füfcepit, vel fchediasma ipüm | E Domixi utoris, aut id, quod ex hoe fchediasmate D. D. — Werthof in (uis olfervationibus de febritus pag. 100. - ex- Hr cerpfit. pec Nunc quid ego de Loc cerzice in noftro morbo epidemia. E contagiofo expertus fim , commemorabo, | Jo E Poftquam fupra relata evacuantia ante adhibueram, . P | tamen dyfenteria ceffare volebat, corticis Srmaruba drach * dus in S oflcienid quantitate aqua communis ad remaneritiam ünciarum o&o deco&as, ori trihorio vel quadrihorio un- Ciam unam vel duas, pro rationé circumfítantiarum, fumendas prefcripfi, ejusque ufüm per aliquot dies continuos, feu ad "— perfanationem cortinuavi. | Fateor me ex hoc deco&to -sinime buen; dere étilitatem | in morbo curabili. Prafertim notavi fingularem & praftantiorern eius effe&dtum influx famguinis cj materie cruenta, utpote quem citius compefcebat, quam excretiories biliofis ; Quod etiam cum éxperimento Pari(ienüi convenit, ubi. quoque cum fücceffu adplicabatur conitra fluxus fanguinis chro- nicos; BITARIS adeo familiares. $. XLV, Effetius vero erat admódum /ezis & pfopémodumi 7zfez- Jflilis , nec potui proprie animádvertére, quod s7/z4 majori copia redderetur, aut in nonnullis fübiectis aburidantes füper- venerint /zdores , nec motum illum obtu[um internum per cotum - corpus, quem aegri, uti relatum legimus; cerzAmjem cum smor- lo vocitarunt, in noftris aegris obfervavi. Ex diminutione tantummodo morbi, dum dyf(enteria Jb iliis ufu fmpli.d quotidie leniter decrefcebat, & fymptomata paulatim ceffabant, concludere debui, corticem hunc amaritie fua non folummodo effe bonum corrzgeus & temperazi, fed & ad frmanda vifcera tutiffimum zom:co roborans ac fedativum, & ideo reliquis anteferendum. Cum enim omnia fortiora & fic dicta pofitive adftringen- tia noxia effent, fic contra bic cortex fine ullo (erupulo & peri- culo adhiberi poterat, ut adfirmare queam, illum corticem, ubicunque ejus u(üs fperato fücceffu caruit, nullam noxam at- sulifíe, 6 XLVI, . tum fpecierum effectu judicium ferre difficile effet; ^. ^ 2 ^ ; RT PS T 7 X Vg . oum i in eius ufü incopmodium erat, fed cui in or ! E Pare obnoxii fumus; aye ur WR E Eundem nimirum non nifi experientia. cognoftere. licebat, | mum verus vel/Zppofititius effet cortex, qui mihia .pharma- copolis füppeditabatur , & ubi genuino cortice potiri contigit, dubium erat, num recezs an veruflus eflet; fic. ubi laudatum füum effectum non adeo efficaciter - preitit, ignorabatur, cu-- jus culpa fit, num nimirum vera corticis fpecies fuerit, anvero- vetuftate primarias fuas vires amiferit ? Hoc me incommodum non parum follicitum habuit ; & hanc etiam caufam extitiffe arbitror, cur fanatio apud nos e tius procurata fit, quam Parifiis, quamquam hoc mihi folatio - fuit, quod cura per eum corticem felicius & minori cum peri- culo fiebat, quam per alia ufualia, ficque fatis feliciter. adhuc | [aegre ag experimentum, Gev LAM ATA » | $. XLVII. Cia LSU MPNN ME Ch vero hoc remedium etiam cum aliis Medicis: commu-- nicarem, ace diverfis pharmacopoliis exteris idem adferri cu- . raretur, accidit, ut plures corticis fpecies transmitterentur, - illeque. hoc paco ita multiplicarentur , ut cuivis fua fpecies — fibi optima & ad dara figna propius accedere videretur, |.—' . : Hocautem ipfo ftatim. magna cenfu[fo nata eft, nec ordine - 53 experimenta femper inftituebantur, ut de vero diverfarum illa. E T - RBiprimis, cum d non ftatim fuccedee, d. 4 que s vel Pec non Mecum eventu, .— Talis etiam varietas pretii erac, ut, cum initio pro una ] viginti fiorenos hollandicos folvere mihi necefle effet, ooi a | libram pro Zwodecim florenis acciperem : : alii dicebant fibi l librz Ej : e/o, immo pro £ribus &duobusflorenis emendam obveniffe. —— — Dyfsteria tilofi —— : 8r ? Crue omnia. non levem perturbationem adferebant, ita ,ut alii hoc noftro exemplo difcere queant, quam difhicie (it, .exotica nondum ubique fatis cognita, in ufum pra&icum ad- | ee -$. XLVIII. P) d aprimis | cum n poftea, ceffante jam morbo, quo certior mea opinio fieret, & vera. corticis fpecies dignofteretur, eun- dem etiam L;p//a mihi adportari curaverim, denuo autem aliam inde fpeciem nactus (um, minime cum Hollandicis convenien- tem, . : immo eundem inde ab ipífà I4zetis per amicum, tunc temporis ibidem commorantem , conquifivi, Hic ro erat in pharmacopolio regio. Sed ecce, cum omnes relique fpecies i in aliquo tertio fibi - fimiles effent, hic Parifinus folus ab omnibus reliquis fpeciebus -3deo diverfus fuit & contrarius, ut vix unum characterem geftaret, qui datz deícriptioni refponderet, ita ut, a quo loco optimum expectabam, , inde peffs imum genus adeptus fim , ac prae- terea pro duabus unciis corticis fex florenos BUENOS. (douze livres) (owere debuerim, $. XLIX. Interea ego illam fpecierm retiuebam im ufu, quAm initie - matfus eram Amfítelodamo, 4 zribus diverfis Pharmacopolis : cujus venditores, quantum fcio, nil inter fe commercii habe- bant, & quorum Dora cocos unus fpeciatim adfirmabat , fe veram fpeciem, quz Amftelodami a quibusdam Medicis | ufürpata fuiffet, bene nofle, eandemque mififfe ; deinde in hac fententia me confirmavit amicus, qui veram Ípeciem ipfe vide- | rat, meamque, poftquam oculis perluftraverat, etiam inter | ii em pro vera habebat. Hanc vero corticis fpeciem fuiffe probam & genuinam, | oc "folum ex eo patet, quod ad fignificatum charaderem quam. | proxime accederet, fed & adparet é bono effectu, quem apud. - c dMppend, Vol. V, 4, P. M, l . nos fios exferuit ; nam quamquam is ici inflar non EU "quin tus Parifiis extitiffe memoriz proditum eft, meminiffe tamen : par eft, apud. nos plane aliam fpeciem dyfénrerie. obtinuifle ; forte etiam.hic cortex nom adeo recens fuit, cum verofimile videatur, eum, tamquam parum - notum, parumque in ufüm | vocatum, non admodum frequenter nec recentem mercatori- bus fübmitti , unde minor eius effedus. —— pc | o vus SE Di a M M E. Inicio decolfum eius folum exhibui, quod non neceftrins ^d videbatur alia adiungere, nifi quod interdum fyrupum papaveris rbsados, vel papsveris alti, afa fallendi vel fedativo opo 3 addiderim. d [tà plerumque curam incu, morbi fatis celeriter dto abfolvi. : P e SET iP : Deprehendi autem non folummodo decotfum commodius ad | propinandum, fed etiam melius & efficacius ipfo pulvere Corlicis, — qui ventriculo gravis & moleftus effe videbatur, nec fluxum. p ita commode compefcebat. ; hinc hujus ufum plane Tepefui: ZO j um | S. LIE. | | 1 1 uU n " Si vero animadvertebam, decpi? um mom [atis praffare , que defiderabantur, illud pro rationc indicantium. & ftatu fubiedi - ádfe&i variis adattamentis efficacius reddidi ;.— ^ | Inprimis lintiuram Rbei adjünxi, ad ulterius corigen- 3 dum & fimul educendum, quod forte de materia peccante in ^ corpore effet refiduum, qui modus utendi f; mul Tinciura kbei,, . cum morbus jam dii nere incipichat , optimum fücceffum ba-.| buit, fi quidem ita agendo dyfenteria via tutiffima nd fine ullo | difcrimine profgabatur. Xs "m se "o8 LHLO 250399 00900 E Cum vero aegri offerebantur, in quibus hzc omnia. froftra. 1 aut fine optato effectu adplicabantür 3 in quibus nimirum fe- '. nus intHuoram adeo debilis & fiaccidus iri ut fuxus. F ^ : GAY s as . M éccar A ^ Dyfenteria Hilf 6 -contagiofe. | E potius paífivus videretur, tandem ad ufüm magis roborautism aut forzius adjringentium tranfii, j ; Ex eorum autem numero non. alia adícivi in auxilium, — Corticem bic hier e faccum Garechu,. » ^u AS UBINS US Primo loco femper exhibui. Cofearille corticem, eumque dnfibftantia vel pulvere, fed plerumque in. T/zura cum fà- periore decocto Simarube miftum propinavi, quo cafü deco- &um illud quafi pro vehiculo Tizé£ur4 inferviebat. Non raro etiam dedi folummodo Tiuiuram Rhei & Ca- ftarille anatica portione Gne decocto, prout ftatus & conditie mod aegri ea pofcebanr. | $, LAN. -jam forte quifpiam interrogaret, ü cortex Simaruba fau dabili effeQu fuit, quare ergo Cafcariflam adhibuerim ? UM —Ad ea refpoendeo : corticem ówarubam omnino meliorem & preftantiorem. effe&um przítitiffe, ubi fluxus. cruentus ad- - fuit, fed (i, hoc ceffante, tamen dejeQiones liquide, feculen- tz, 'mucofz, perdurabant, Caftarifam deco(fo Simaruba fimul admifcui, quo fado deje&iones ille commodius minuebantur, . ádeo ut hi duo cortices pro ratione indicantium optime qua- drarent, & fibi mutuam opem ferrent, ut cura citius & tutius abfolveretur. Et revera cortex Cafc ar ille optime fe zeli, t, non folum- h riodo partes relaxatas roborando, fed & fimul motus febriles, Sloresque inteftinorum leniendo ac fedando. ^ 34 6c IU - Hoc vero cortice quoque nihil proficiente, ad fortius ad- ingens; nempe Jiccum Catechu , adícendi, illumque reliquis ' fupra nominatis formulis, ve] in Tiz£ura vel in pulvere adjunxi, . Et fateor virtutem eius adfiringentem non folum tutiífimam - fuiffe, fed &, ubi illa effe&tu caruit, ibi ne opes iR uUPR | quidquam opis attuliffe, l 2 $. LVII. 84 DEP Ds Hifhria Mediés m 7 ovre. :$. EVIL | | Ee hac fütidlan Quid curam & methodum geneile, | quam in aegris noftris óbfervavimus. ; . Jam quoque de Symptomatibus fermo ipRituendus erit, qux hunc morbum in quibusdam gravius decumbentibus co- .' mirabantur ; non enim omnes, uti fapra dictum osi. Knee : dahin: aegrotabans. P rs $, LVIif, | Horum prima fuerunt zerzibilia tórmina & dolores intefli- norum diuturni, qui aegros excruciabant, & quafi exedebant. « . His ut occurrerem,. & materiam acrem corroffvam in in- | feflinis hzrentem, ejusque fpicula venenofa involverem; ob- | tunderem, vel delinirem, nil melius excogitare poteram, quam - blanda oleofa pinguia, gelatinofa, gummo[a , aliaque, quz ad 53 Arfénici vim infringendam maxime commendantur; - | Eum in finem Zzzerze inprimis adhibui oleum amygdala' | rum dulcium , oleum olivarum, oleum lini, &c. magna quanti- tate, ad- dici uncias fingulis vicibus, aut quantum. aegri per diem haurire poterant. 1 Infuper & Gummi Arabicum & Tragacantha in aquafolu- — tum; vel cum deco&to Simaruba remixtum, preter ea, qua r infra recenfebimus, in auxilium vocavi, & just laudabili gie. &u deftituta non erant, ix pd $. LIX. jc dude Mus VirdruE optimum etiam effectum zddn 3 experti a clyfleribus oleofs, los vero preparari juffimus vel ad. | imitationem Sydenhami, ex oleo /igi, & latis vaceini partibus 3 anaticis , addita Theriate certa quantitate, pro ratione aeta. | tis & circumítantiarum proportionata ; ; vel ex /ójo feu puro puta. e folummodo tepefacfo oleo [ini : toties adplicandos illos faafi- L mus, quotiescunque neceffe erat. d Utriusque generis clyfteres fummo fuerunt emolumento, 4g doloresque & tormina mirum ip modum PUMP d pur 2 DUE * 25-1 - t 4 Eoo í j (uis aH | pyenteri Hilf juntagieft, | 8; SU NBEEPSCINERUSME Ínprimis vero hoc loco obfervare licuit, purum oleum lini, «quod oleorum - blandiffimum habetur; in fedandis doloribus, pr& ceteris, maxime laudabili effectu pollere. Clyfteres vero €x folo lade, aliisque parati longe minori virtute erant. Praxterea enematibus Rhbabarbari izfufum, Tiuifura, vel Syrupus ad aliquod uncias commode admifceri poterat ; omnia Vero acria, fales, adítringentia &c. follicite vitanda duximus. S LX Cum vero haud pauci éx aegris neque o/ea jura fufficiente quantitate ob naufeam fuccedentem per os adfümere poterant neque etiam alii, inpriniis e fexu fequiori, elyfleribus libenter, aut quotiescunqué néceffe erat ; uti volebant ; j& prgterea in tanto &grorumi numero fieri non poterat, ut in illis omnibus .enemata adhiberentur, inprimis cum in omnibus torminum : dolores non zquales effent, ut eorum ufus ubique eque ne- ceffarius exifteret ; /zzerze oleoforum loco, aliud plane sov, - pauciffir mis reus Medicis notum donddium adícivi, nempe fadicem, quas vocatur $a/4b, $. LXI DES hujus radicis S4/ab fubtiliffírne pulverifate 4racbmus una unciis oifo aqua calida infüuditur , leni calore fuper ignem folvitur, ac per linteum expreffa a paucis fuis feculis. depura- tür, abit in pulcherrimam ge/azizaz;, (i ita loqui licet, zei- - lagin-famn , de hac fingulis duabus, tribus, vel quatuor horis - fümatur cochleare dimidium, vel plüs minuíve, prout neces- fitas exigit ; hxc acr/imoniam biliofam commode Zevelviz , tem- perat , doloresque leniffüumo modo demwcet , ac mitigat ; illa- .que parcibus folidis fortius adhxrefcens nob inteflina, tam- quam Za//z;no blandiffimo , delinit ; hocque ipfo refpectu aliis prasaon , gelatinofis vel S notod. praferenda eft. 8$. L XII. Hanc »ucilaginem, antidyféatericam mihi dictam, omni- )bus ; incis agris ; qui ea indigere videbantur, propinavi; 9865 . 75 Hiferia Mida 0000 0 Quidam ex eius ufü tantum in doloribus & fale levami- pis perceperunt, ut fe hoc folo remedio valetudinem fecundam teeuperaffe crederent. Sed fi qui egri parum eo füblevabantur , id mihi mali ominis indicium. erat; nam tunc inteftina jam adeo corrofa & exefa erant, uf humanum confilium fere fupe- farent, . e» | : $. LXIII. Haud ingrata eft hzc sucilago ; fi quis vero eft, cul fa- por ille minus arrideat, poteft addito convenienti $yrwpo, ex, gr. citri, berber. papau. &c. pro guítu egrotantis cemper rari. Preterea nullum damnum aut periculum ex eius ufu 1 me- tuendum eít. $. LXIV. folus radicis $4/45 cum nullus adhuc Medicorum, quan- tum quidem novimus, füb hoc nomine in fcriptis bubficis men- tionem fecerit, preter folum Dominum Albert. Seba, non in- gratum Le&ori laborem nos facturos effe arbitramur , fi ea, que ille in. 7Ze/auro fuo Rerum Naturalium de hac radice nobis: refert, huc tranfcribamus , inprimis cum. ópus, iftud nondum, integrum in lucem editum fit, tamque magno pretio du ut non adeo facile parabile (it, Exhibet autem ibidem radicis ipfius iconem af. LXAXLUI, cum fequenti defcriptione Tom. I/. pag. 83. eq4- Num, IIl. » , Orchis Perfica , feu $alab, unifolium , bulbofum ; duplex P » flore purpureo, doenes Jatyrü. , Planta hzc ad fines Perfiz & Ching creícens , binos te- 3 fticulos, feu bulbofas, oblongas & fibrofas radices ; fibi in- , vicem quafi adnatas, re vera tamen feparatas, g cerit 3 ex qui- ; bus unum duntaxat "nafcitur folium, convalutume circa cau- | » lem, qui é medio coalitüs radicum porrigitur, in füi apice » ores emittens pulchre PHRROARE fpeciem. homunculi fa-.. »; &iti 1 ( ^ T T PDRNIA ^ u "T w—— aim ^ de Ie- ERR MS RAMEPNIRA TT P ER NERIS E NERT TNR EE ES NM. BRUN E i Eu yfenteià His - s ébursgisf | 87 $5 idi. pre fe ferentes, quousque explicacioni Íude proximi $$ fünt : : Explicati enim hancece formam amittunt, - » Sinenfes & Petfe magni pendunt hanc radicem, cuí » vim | apbrodifracam adícribunt, qua coniuges ad. coitus libi- ^ s dinem- excitet. Preterea alias etiam de illa virtutes pradi- | | » Cant per experientiam adnotatas. linde peregre. profecturi » hanc usque fecum portant, loco precipui medicamenri, quo » Contra quafuis cafu AdortAs agritudines C languores ucuntur. .,,Redigunt nimirum in pulvetem, hujusque drachniam » quotidie bis cum vino aut potu Chocelada adfumunt, »,Nos quoque experti fumus fingularem eius utilitatem » ad comUul/Iones HET VOFUIB s epilepfras Ma atikicta & adaltorum ,, atque /Pasmos ; unde viribus fere ad radicem A7, feu Gizfeug, ,, accedit; », Bulbofie bz radices valde glutinofie funt, & poftquam » defloruere ,- eranulofie evadunt, at mariente tamen earum » pingui glutinofitate , qua a corruptiorie.prefíervantur, Exfíic- » cate lapidis seiten induunt ; duni. gelatina ipfis inherens , omni prorfus fluido orbatur. ys D, Tac. Breynius , Plant. exot. Cent. I. fol, 94. &c. Orcbz- » des deícribens, exhibet, quanam ratione plante hz mirabili- » bus florum fuorum (peciebus variorum animantium formas re. , ferant : Harum quadam in Tabula libri memorati reprafen, » tantur. . ) » Radix $azyrionis aliquatemus fimili virtute & efficacia » pollet, qualis de 2/22 Perfico prgdicatur. Non pauci Aucto- j res illius defcripfere vires, inprimis autem D. 45r. Munting |-" ,4in deícript. herbar. flor. bulbos. fol. 40oo. $atyriu?7, Germanis » Stendel - Wari zel vocatur, cujus tum & radicis Orchid;s vir-. Etuteri füprà commemoravimus : pulverifatz cum. fàccharo | date, /ffasmo & convulfrouibus nervorum medentur : 77 fore (y muliebri albo e fanguineo pratergaturali quoque ufürpantur, |. sjtunc. & in epilepfiis iuf amium. )» Radix $8 ? 5 gg M, Hie Medica mee omn PU ^R ! NN S NE - "i ei Radix tamen An Perfici, ut ut parum. cognita huc d » sques neufitata, iflis multum praevalet, ——- 7 Bii | Num, IV. id A JE fcu Salad Perfictmi "Certapitbeci Jays PENAL 3 » Hec aícéra Salab fpecies bina gerit folia, e craffo fen- » fim in acutum definentia, tulipz inftar folii : Horum e media » brevis furgit, & intus cavi caulis, duodecim-& ultra. flo- », T€S proferens ; qui pufillis, recurvis, caliculis. infidentes, fi- - »g8uram fimiolarum aut cercopithecorum referunt, capitello. » quafi nigris pilis obfito, viridem inter calicem eminenre, tum. ; binis quoque pedibus anticis & pofticis, una cum cauda pi- »lofi, comparentibus, ex purpureo & coruleo variegstis : »» bulbi campaniformes , inverfe culipe muli, plurimas tenues, » deorfum divifàs, radiculas, quafi digitos emittunt ; Hi dum » defloruere, effodiuntur, depurantur, & filis adligati, radiis | » folaribus expofiti (iccantur, prout fub Num. f. & 6. oftendi- » tur 5 ficcati ob fübftantie (uz glutinofitatem pellucent, » Fabdeli virtutes medicatz his, que P ineffe di- , untur, . | 5 Num. VIL. : E ei. Radices Salab , parva, ex Perfr $8, o PREX vi dea » Confülto inter colligandum cautum eft, ne una illam m .,., contingat, fed omnes feparatim ab invicem exiftant, ut ni- . ^ ,, mirum a fitu przferventur, & tanto melius aperto aere & fole | | » undique atta ficcentur. Figura, hifce non omnibus eft » eadem, dum alix rotunde, aliv oblongz, alix rurfus angu- » lofz, & magnitudine quoque diffimiles funt. | Red 1 | | » Quamuis delineationem nullam acceperimus, per litte- 3 »ras nobis fignificatum eft, hanc paruam fpeciem, fimplici 2 » que bulbo conftat, tam ratione foliorum & Horum, Mutin "t » Virtucum cum prius defcripta Num, B loses /!u *ox 3! »- Nas FI, E u ; A. Dyfenteria biliofo contagtofa, 89 E -— Num. FII. » META "t Per [ici , cordis fieura. , Hujus 44/25 (peciei , bulbum que gerit, cordis.anima- »lis aut humani emulum, iconem quidem non obtinuimus ; » fed memoratum. nobis ed. bulbum radicis, uti patet, cordis » figuram pre fe ferre, entibus; fibrofis , radiculis progermi- » nantibus obfitum. :Frons ternis conftat foliis , cauli adnatis, » quorum medium cordiforme quoque eft, aut trifolii aemu- lum. Florcs infignes, albicantes alii, alii rubentes.. Hinc » pies hec congruere videtur cum Oxa/;de AEN. quam » Num. 9. exhibemus, » Perfe hanc Safab fpeciem, ob cordis facia ARN v» pro remedio cardiaco habent, utiliffimo ad palpitazionem » cordis , & wii d Jauguinis gebira ^ cum velocitate promoe- p depu | * il Num. IX. j xy Africana, flere albo, trifolia, bulbsfa, pro- », ?nontorii Bona pet, — - » Hec formam fere eandem habet, füb qua radix .a/ab »Num. 8. nobis defcripta eft, utut virtute cum hac ne com- , parari quidem poffit : Eft enim indolis & fpeciei prorfus di- », Verle. vid. fac. Breym. prodr. pag. 8o. » Tantum Seba, qux etiam in Commerce. Litt. Anni 715. » pA. 231. feq. iiferta leguntur. 8 c EXVS Nunc etiam exponam, quid ex aliorum literís de illa ra- . dice acceperim s nimirum, hanc radicem füb nomine Serapias rabum notam, atque a Samuele Dale. in pharmacologie fuppl. Edit. Bremens. pag. 237. tivulo Serapias defcriptam effe. Am- ftelodamo vero mihi nuntiatum fuit, Sa/aP non effe radicem, fed frucfum, eumque erefcere Conflantinopoli i in quadam arbü- fecula, & preterea in oris maritimis Zz4je Orieztalis, quz Anglis fübiacet, -- zppeud. Vol. V. A. P. M. n $&. LXVI *. " quodammodo veilubes íéd eo minores funt; quedam adhuc - ^f. LXVI. PU TE Cesar ME "Si pnm externam. confideras, differunt i: inter | fe quam maxime tam. magnitudine quam. figura hz radices. $2/a£, quas. in ufü habuimus; quadam enim illarum oblonge da&ylum: minores fructu Cacavi, aut etiam fabis Arabicis(Coffy-boonen) 1 forma & magnitudine fimiles, ali cordiformes funt; ali alias — : adhuc habent figuras. informes 5, colore: vel. albicante velfuüb- luteo, aliquantum: pellucidz,. nulla pelle ce&e ,. carent: odore, . | nec alium habent faporem, quam viícofa & muci laginofa,. que veluti Rec, admodun: tamen lente, im ore, comtra P inii- "eum naturam, xot liquefcunt, diuque palato: adhzrent. 1 cus LXV H.. ix ioo, o di Quidquid vero fit, five fructus, quem fpecie externa. magis: aequiparat ; ive radix, illa mihi campluribus intent ioni-- Bus medicis, inprimis vero ezolliendi y. lubrtt andi , deumultendi , leniendi;, involotndi , obtundends , imcral[Audi ümul & zutrien- di (copo: ad! varios. morbos ex. gr: d/arrbeas, adfectus: chale- Fito, colitos, &c. eommodiffimum & admodum commenda- bile videtur remedium; immo dignum, quod ulterioribus. ob- — fervarionibus firmetur; | A E SSIEXVIR. E Fama quidenr eft, ipm n Adfeéfibus petforis plebifiir - in tuffi. catax rbaf? , ut &C im gravidis, ad,aéorzum ab acri & tenui fanguine przcavendum, adhiberi, fed ea hunc in finem. nondum: ufus funr, licet huic Ícopo ron inepta videatur. Dofis. drachma femis cum lacte co&ta in pulticulam inftar chocolada Eius libra mihi ftetit viginti quatuor florenis Hollandicis. uU. rs $- LXIX. e | dh E 1 Et qaamquan plures & accuratiores relationes de hac. Tae D. diceob occafionis penuriam nunc confequi. haud datum. ei fpero tamen alios his excitatum: iri, ut in hzc ulterius. BE , &igent, & de inventis n nos certiores faciant, ^H &IXEOO PXRR 5g UU POde vore n oum Dye enteria " -tentagiofz, — oy Ut nunc ad noftram nde cti redeamus, de narcot icis & opiatis, quz alii inter fpecifica anodyna antidy(enterica numerant, fpeciatim hec dicenda habeo, illa in morbo noftro mihi iuto dun! fufpecta fuifle ; nam fingularem pofcebant ad- plicationem & attentionem, nec unquam incaute ac promifcue erant prefcribenda, ne-fenfüm & vitam obnubilando obtun- dendoque malum intus augeretur, latiusque ferperet, Ancipitem immo fatalem eventum przmaturum & largum eorum ufüm habuiffe , obfervatum eft : Sedium enim .& dolo- rum inducie, quas adferebant, admodum fallaees erant, Red- debant Medicum & aegrum folummodo fecuros, ut inimico alo minus, quam oportebat, obviam iretur : interea alterum fémpliternus forinus oppreffit, alter inflammatione correptus interiit, aut alvi fluxus per illa ad aliquot horas vel dies füp- preffus dein copiofior redibat. llt taceam, quod zi ap grava- bant, & vires fenfbiliter infringebant, | $. LXX1. Fateor me nunquam ex iis talem effectum percepiffe, qui ad eorum ufüm mihi animum facere potuiffet, fiquidem in gra- vioribus & pertinacioribus cafibus validiora non erant aliis re- iediis mitioribus. | | Cum vero, evacuata: jam fatis materia morbofà, aegri con- . ditio eorum dashed fuadere videbatur, nunquam ulterius proceffi, quam ad Aa/fam. Piu, de Ceu]. Syrupum papaveris Albi vel Rbeados , Elecfuarium diafcord. Frataft. & Theriacam. Sed tamen etiam Syruptes papaveris Albi & Tberiaca non admo- dum tuti erant : nam quamprimum illi aliquam. quietem adfere- bant, ftatim aegros de malo eventu narcoticorum inftru&tog " fbllicitüdo inceffit, & abhorrebant ab hoc medicamento, quia fufpicabantur illi ineHe opium, timebantque ut ab illo fomno |" unquam expergiícerentur, Ee m 2 "T EXXIE Iff edee 4 — 77 7 005. 3 L LEHMAN Bra coto cian US EXXIEL- o. — ORBIS, sed 3 übi srimé fappreffo aderat, nec tamen illa incommodi - quidquam pariebat, nulla indigebat medela. arat P . Ubi vero 4yfauría welffrauguria, ob confenfum. colli. : ve- 34 fice cum. inteftino redo, malum comitabatur ,. baljamus Sul. 4 phuris ffmplex vel amtfatus egregie fe geflit, inprimis in prin- — cipio: morbi; modefte: vero ad. paucas guttas femel vel bis tan-. 1 tum in die cum decocto $z7zarube, aut alis mixtus , exhiben- ; dus erat, alias.alvum fimul ftimulare obfervabatur. | E f. LX XIII. | Cum »otus. febriles non tamquam fymptonia | maio hujus effentiale effent confiderandi, perraro illis obuiam eundum erat per alia medicamenta, quam: qua acre biliofüm, & fpaterigr putridam humorum córrigendi, obtundendi, & leniter evacu. andi fcopo propinabantur. . ( Si. vero necelli tas urgeret , füpra di&is admi(cui Xenia diaphoretica , ut & przcipitantia atque abforbentia, qualia fünt | ex priori claífe Effentia Gentiona rubra vel Prmpinelle alba cum. — Elfentia: Cafcarilla mixta ;. ex pofteriori vero Japides cancrorum ,, qu prapar. antim. diapb, &c. eaque (üffecere, $. LXXIV. Neque pretordiorum anxietates aliud admittebant medi- camen ,. quam quz füpra jam recenfíita funt 5. nam fi iis non tol- luntur, nec cedunt, haud vanum metum de vifceribus infe- — &is & de (phacelo. imminente aut jam przfente i incusitnte | : $ LXXV. d Ad AL eiie [fasmos ,. dolores &c. tudpasde Eppla- E Jfrum: de f:pone cum campbora i ad atvi fluxum vero moderan- dum Emplaff rum de: Theriaca, Empl. de cruffa panis cüm v/4b rubro & nuce mo[clata, Em pl. de Gummat. flomacbale, oleum .— pucis mofthate expre/]Jum , abdomini externe adplicare fuafimus, E : Effecerunt quod valebant , non verc quod debebant, £f LXXVLO Dyfinteria Lilisjo * totnthfe | 93 $. LXXVI. Regimen diste per totum morbi decurfüm exa&é obf(er- iindinn erat, Omruiis vi&us fic infituendus fuit, ut: quanti 7 fieri poffet ; veneno alcaleftenti. refifteret. Ex claffe alimentorum itaque nori ni(i tenuiffima , conco&u facilia, blanda, farinacea, mucilaginofa, ad acefcentiam prona adponebntur , cujusmodi funt pultes ex Pordeo; oryza , avena smilie &c, cum [afe parate 5 ad. hxc jufcula gelatinofa e carzé evilla, vervecina, in frequénti ufü fuerunt ; aliarum tamen carnium jufcula, inprimis ga//izarum , pedum vitulinorum &c. eadem bonitate valebant, ut & eorum & Corzu Cervi gelatina, Porro permiíimus pazem "alium ; bifcocf um , ova recentia forbilia fola, vel cum Zacfe admixto parata, utpote qua ova non adeo reformidgnda. funt, ob vanum vulgi metum ,. ac (i bilem magis áugeant ; potius egregium demulcendi & fi Wen nutriendi pra- ftant EE iui : Vitaridi contra erant omnes cibi crudi, difficilis digeftio- nis, mali nutrimenti, & qui corruptioni facile obnoxii erants omnis generis pifces, caro füilla &c. inprimis longe faceflere juffimus omnia calida, acria, aromatica, falfa & (ales. b. bXX VIL. 4 Pro potu erant 3 us ex fupra. diQtis, silo, hordeo &c, Detoc?um fic didum album Sydenbami , infufüm NC) Thee ut & Caffeti cum la&te, emulfiones amygdalarum dilutiores, &c, Conceffimus etiam 29247 fozrauam, non quideni crudam, fed coctíone depuratam, & paululum refrigeratam , vel puram, vel cum paze £offo cf- fucco citri. temperatum , ad reftingüen- . dam: fit tim pro lubitu, ton folum fine ulla noxa, fed & erant, qui vix alium potum adpeterent. Et quamvis hoc aliorum fen-- tentis repugnet, meminériné, oro, quantum fÍolatii capiant aegri, fi tali potus de(iderio flagranti fatisfiat, quantumque materia acris eo (imul celui poffit, modo minoribus, & non adu frigidis hauftibus biberint, , " | ) m 5 Porre - - Bifria M Medica e m CENE d ^ — — Ó— " EI Suum lacf is ebutyrati recentis ejusque cie procu multum commendavimus , optimumque exinde effe&um vidi- mus 5 po'let enim virtute abftergendi , & (imul refiftendi awe dini , ortz ab alcaleícentia bilis ; hinc vanus erat eorum metus, qui fero. lactis aegris fuis interdixere, Le ; Suafimus etiam quam maxime vinum nie Rap lanum, non quidem wetus folum &. generofum, fed etiam levius & tamen bonum, quod guítatu gratum & fuübacidum erat; eb bane enim füam cider atem per corum morbi decurfum egregie profuit , nulla habita febris ratione, five adfuerit, five ton, vinum modo modice & medice adhiberetur, contra opi- nionem eorum, quí morbi genium ignorantes ejus ufüm diffua- debant: putredjni biliofz refiftit vinum, tonumque ventriculi & inteftinorum reftituit ac roberat, viresque amiffas*refarcit j ; "zx" Adbzc faceum citri . condimenti loco omni cíbo — ad gratiam faporis admifcendum curavimus, idque falutari. cum .fücceffü, 4044 enim &/auda materiam putrefcentem, ubi in corpore eft, non folum corrigunt, fed & veneno biliofo uti- que refiftunt, illiusque fpicula alcalina maligna potenter in- fringunt, fitimque fimul reftingnunt ; nec adeo refortadanoa. funt, ut quidam autumant, ! A-etum enim ipfum ín adfe&u dyfenteríco c cum füccelfa | E. adhibitum fuiffe apud alios legimus, quamquam co non ufi fü-. 3 mus utpote gratioribus fatis inftrudi : . Longe vero abeffe juffimus potus Eeulentos, & ad repen- tinam fermentationem . pronos, quales fünt cerevz//a. teccnn n ut G talis potus, quem hic 74of/ adpellant. — . S; LXXVIILosS c B - Vina generofora. fortia, fpirituofa. ef dulcia, ex quorum E et m jpauicum , vin Scit dictum, non bene ferebant Py Qi * aegri, Ls: u^ acgri; quamuis SIS pro SIC arcano in hoc üsnrho habebant 2 . anxietates potius, aeftum & fitim excitabant. | (cio Nina autem. agffera & adfiringentta, cujusmodi eft Gal- licum illud rubrum, di&um Pozzack, utique nocebant, inpri- mis füb initium morbi, neque etiam in declinatione eius lau- . dabilem inde éffe&um vidimus, hinc aegris meis eius potum diffuafi, raroque aut non nii füperato jam. morbo: bibendum concefli, dedi ài | 4 LXXIX. NER Badomin quieta quoque. corporis COnPINEBÍIA füsandge & caler decens veftibus integumertisque afiis procurandus erat » Metus corporis , frigus , omnesque asi adf us inpri- | fis ira, moeror, metus &c. maxime vitandi fuere, nam iis malum facile exafperabatur. f. LXXX. -Dyfenteria in longius protracta , viribus tanien adhuc va- lentibus, interpofitz ceterís medicamentis Jpecacwanba, vel e. pulvere. Rbabarbari, in paulo majori dofi, fortius evacuandi .. fcopo, ut plurimum: fiftebatur ; fortiora vero purgantia iis ad- - fiícendo, ex. gr. fcammonista- & fimilia minime tuta fuiíle, p notavimus, " a LXXXI , Ubi vero nialum per multas hebdomadas , immo: menfes. perfeveravit , ut inteftina janv abraía, exefa aut exulcerata ef- . fent, non amplius ur dy(enteria fimplex, fed (imul ut z/czs f- | didum, maligni moris, cancrofam , tractandum, medicamen- tisque ordinariis balfamica ex. gr. Gummi Olibaunm, Mafhiche, SutCLLMTTE , Terebinthina , aliaque his fimilia, admifcenda ess licet ariflime illis ufus im. —— Gummi vero 4: abicum ín hoc cafü egregie fe geffit, qua- ge maxime commendandum , ac ceteris anteponendum erat. . - y. LXXXH, iu fpecies remanens medicamentis , dige(tionis nego- AM x tium Aa uu - Hiforis Medica: tium. proshoventibus ; roborantibus &c. ex. gr. 7 Miura E Kéarille cam pauxillo Tintfura Rbei mixta, Mixtura tenica, ex. Timdura antimonii cum fpiritu corzu cervi anatica. portione parata, Timóf. Fitriol; Martis: Lud, &c. interpofita aliquoties purgatione fortiori, tollenda erat, fic chyli excrementis mix- " exeratio fenfim — & tandem evaneícebat, f. LXXXII. Oedemata pedum & abdominis tumor, poft iyislianide refra&dariam- debellatam orientia, iteratis alvi evacuationibus cum Ex£raddo pancbymag. Crol, Scammonto , Mercurio dulci, Pilulis Becheri correi£is, inftitutis &c. mitioribusque tonicis , qualis eft modo dicta dMyigadon togica, facile cedebant, : $. LXXXIV.- Pof] dfétehia curam victu & regimine perquam exqui- fito per aliquot adhuc hebdomadas opus erat, ac fi morbus ad- huc vigeret. Deprehendi enim homines hoc negligentes, om- j niaque, quia collibuit, agentes, qui deinde reczdzvam pafíi ingens periculum fubibant, & fatis diu priftino cum malo luda- bantur, $ LXXXV, Habes hic amice Le&or , szeam metbodym & arma , -qui- bus hanc luem oppugnavimus, non infelici cum fucceffu. Hzc- que pauca nobis fuficere videntur. In his enim omnibus re- gulz pofitivee proponi non poffunt, füfficit, fi przcipua & com- modiílima in quovis cafü nobis cognita funt. Exiftimo vero, me omnia adeo di(tin&e & dilucide ex- plicaffe, ut Guilibor Medicus , adhibita diligentia & judicio fa- cile inde perfpicere queat , duld fibi fimili in cafü agendum in- | dicetur. Adeoque füpervacaneum nunc erit, cafus & curatio- ' mes fingulorum aegrorum hic prolixe enarrare, quandoquidem Medieum non ftride ex his exemplis, fed ex fuis Sci EMH M D eurationem inítituere OpOFEME, * Ur RENE c Dyfneia kil tontaginfe - 97 - btidsi- :'$. LXXXVL wma : flanc. Vero éifffin methodum elle. tutam , aliosque etiam abíentes Medicos, quibuscum. eam communicavimus, metu minantis vicini contagii, eandem cum fucceffu adhibuille , ttes . his adiun&ti -cafüs nobis tranfcripti teftantur, quorum prior ita fe habet: ,, Virgo .40. circiter annorum die 18. Octobris. Anni 5 1736. Í(implici diarrhoea corripitur, qua fenfim decrefcens ,cumdevamine, (ita ut die fubfequente 21mo eiusdem men- » fis concioni aidtis.n porueri; folumraodo duas dejectiones illo » dle experta - j r4 i5 ^» Die 22do manehora circiter femi fexta magno cum impetu, »; anxietatibus , deje&ionbus liquidis admodum, veluti aqueis, T » leviter &offóratis & conjundta febre iterum invafit, ut de- » cumbere cogeretur. ,Mox dedi radicis Ipecacunnbe dead jfemit , que » duos. vomirus valde anxios exciravit : Deinde omni quadriho- ". rio TOUR unum Tintfüra Ther aquofa fen plicis nullo ad- "m Statim. poft vomitum , adeps i in quantitate oido " » fed non in qualitate minuebantur , ita ut illo meridie tantum » Wes habuerit Febris non plane ceffabat, fed non adeo ve. ,» bemens erat, fi cuti etiam tormina. & anxietates, qua admo- » dum :tolerabilià erant, ;excepto, quando alvum deponebat , ». ubi fémper augebantur. fenesmus duonaes ab initio con- o» jun&us, inprimis moleftus erat, - (s Die 230 dejedtiones & omnia reliqua fymptornata ad- y! ,, huc magis imminuta erant. Die vero 24to verfus meridiem —»Furfüs augebantur , materia exiftente cruentiore, quare 775- » Gra Rbei unciis tribus adieci drachmas fex Juda Cafta- ^3» bet ig & eodem modo ufürpare. juffi : Mox fluxus alvi atque | »tormina anxietatesque. maxime molefte ' eeffabant,. materia n evadente fpiffiore, & fubfequente füdore, pracipue tempore mee 4. AM, P. Fol. F. iU 7L. qul ds (^ fnatu- | s [s v EAS s A y -98 . . "UpHBfena Millen qi CPU E. matutino, quo febris admodum mingebatur, quodque. iem- $ pet obfervavi, quarido cura fucceffit. wi EU — .wBDie 25to ejusdem menfis tautum bis exoneravit al: » vum, quz fequentibus diebus tam in uai j — ir E j, qualitate meliorfiebat. ^- .- . ; / . y» Remanebat tamen in infimo : veritre fenfus. alicujus RPs »ris, quem ab inteftinotum laxitate effe reputans /o/a E/feztia | » Caftarille ad 40. guttas omini quadrihorio fümenda, remove- ii ,Ire ftudui. atque illo etiam cum effe&u , ut quotidie decre- ., »fcerert, donec tandem ufü To wrz sor fonica (*) ad so. »guttas quater per diem — difpareret , fübfequente menfium 4, Duxu. 77 : "e Reliqui duo -eafus. in compendium redadi ita mihi. refcri- pti funt. Preterea duas mulieres ex ejusmodi dy(enteria de qua ante, laborantes, tra&andas habui, eademque metho- » do curavi, excepto, quod Jpecacuanbam non exhibuerim, » quia ab initio fua fpgnte fatis vehementer vomebant, fed fo- , lam Tinffuram Rbei , ac deinde Effemzia Cafcarilla permixtam, » poftmodum autem Effintiam Cafcarille folam. | —..» Verum, quia harum altera preter modum inteftinorum - — » tormina (entiebat;. Tintfura Rbei & Effentie Cafcarilla Syru- " a» pum papaveris. Rbeados acquali cum M digit Cafe arilla quan- | » titate, | addidi. 3 : $. LxxxViL, £7Us 95e z. Cum jam enarravimus, quid Medicus rationalis facere —— poffi t, etiam. nonnihil commemorandum eft de illis zuris zu- — — multuariis, ac remediis , ut aiunt domefBicis , qux incauta plebs alique artifices ad debellandum hunc morbum, preter ratio- nem adhibuerunt. : Vanos fane, fallaces, immo Faieltos ut plurimum u$ modi fuitle conatus, facile - coniicere. poteft, qui cognofcit, E. ; omnium '- 7 . vd füpr, s. LXXX. E | | * | | dd Dyféntevia Biliofo: Wtagipé i "ME omnium » ejusmodi vitio creatorum Medicaftrorum unicum fco- - pum eo collimaffe, ut alvi fluxum tantummodo füpprimerent - & adílringerent, parum folliciti, num materies peccans eva- cuata, aut. íatis correcta fit, nec ne? Unde certe nihil, quam .' €ertum incommodum poterat enfpritario niultiplici experientia Mises. comprobante, £i uiMERE i "LXXXVIII. Inter innumera autem fere talia remedia ,. que circumfe- | rebantur, notabiliora quz mihi - innotuerunt, erant fequen- tia : ; A isa). Fuerunt, & quidem. plebeji aniiaen, qui nihil, preter frumenti fpiritum vel folum, vel cum pulvere ANuc;; Mofchata, vel cum oleo olivarum maritatum ,' copiofe. hauriebant, ejus- .que effe&um ad curandum aeque ac. prazfervandum commen- dabant; Vix vero & nonnifi certis fab conditionibus admitten- dus erit ille fpiritus ardens, ubi nimirum mitior dyfenteriz gra- dus aut fimplicior potius Pync tapes amala. digeta & ventriculi inteftinorumque tono labefactato, adeft, |^. b.) Quidam fümebant folum oleum olivarum cum faccba- S "P non infelici fücceffu, c.) Famofüm fuit remedium. femine Bartbs dictum, quod in dyfenteria Anni 1702. miracula przftitiffe ferebatur, conftans ex-facchbari unciis duabus, olei elivarum lbi optimi, & vini rubri, Peztak didi, ana nunciis fex, qux mixta duobus hau- flibus mane & vefperi sefhitinpuris an meliori fucceffu, quam primus, non vidis : . d.) Alii; Awcem auiberdn cum vípo rubro cj ovo cocfe duro commendabant; Ancipitis fane effectus remedium. e.) Semen Plantaginis cum Aqua cjusdem deffifata ad- dipnesad: fcopo laudabant alii. à £) Rufticorum nonnulli eundem in finem decoctum radi- cis Tormentille ad(umcebant. 48:.] s g)Com- 1 1n E UM "^ *- EA: (5 0 — Biffvía Midita E "y! Coriplines e vulgo mafticabant Cortsces. Granatorum, alii eorum decoctum cum aqtia factum haüriebant; 1e .00y | R.) Alii fumebant cochleár urium feminis cumint , corre 3 bant in vafe terteo novo , ad rübedinem nsque zhuie addebans- — fruftum pomi! Granati arefati; Gmnagnitudirié denarii five: fchel« lingii, contundebant. una. cum femine cumini, mifcebantque páulg füccbaro bruno. Fiujus müxturm aegris dabant dimidiam partém mmne &: dimidizm vefperi ,.. quo. , fumto. jubebant bibere dimidium: vitrum. Jacis ebutyrati recentis, & eo defici- . ente, eandem quantitatem aqua fontana, addito praecepto, ut — | id quotidie cohtinuaretur ,, dónec malüm ceffaret; t . i) Déco&um Corzicum JQuernorum priam loco. [ame- : bant alii itidem adftriGionis: fcopo.- j H ck) Alii folum- Jac dulce recens: commendabat, á 8OR- Mois faltem mehlorr effedu (*) 1) Quidam capita papaveris Albi in lace có&ta fladsbapts quo .deco&o- fümco: fluxus: quidem. aliquémdhe; qui bnts. fed poftea majore cum vehementia redibat. - -- m.) Mulier quedam Liemi Brafilienft rabri. uncias diuas 3 in latis libris duabus per femi quadrantem horzx coquendam, . & ejus colaturam propinandam commendavit ; adfirmans. hanc ' coláturam irf dyfenteria Ánni 1702. muleis profaiffe. . Àn expes.- rimentunt nunc in noftro morbo factum fit, nom comperi. 5 n. Lati albam £r«eum incoquendum da prsexéperuóng 9 ác mirabiles inde effe&dus polliciti fünt; ^ Coo i 0.) rgentinam cum. Jade dulei codam & epotam NO helli valde commendabant, | | po "Circumforaneus quidam "en tempore adiit n Ame pHft. ? Magiftratàm , venditanse i Intra exiduum: aegrosfanaturum.$ - : | Secretum. Pues erat : drgentinam. in. diit MN ye SEM oU RP MR tL abu arausRerher f eie o (*) Ludovicum dyfenteriam | Epidemicam, in excmilio. eraffantem; era '. alba in latie calido NND , totam extirpalle rcrerturs | Dyfenteria biliofo - eontagiofe, IOt Lo———— —ÓM fehta, «vitellos ovi ; oleum olivarum & [accbarum. Hoc po-- fu adfirmabat. malum fanatumi, feu. potius fiüxum adftri&tum iri ; verum enini veto omni aegrorum cura illi interdicebatur , quia peffiràde &.funefte. (equeke adftringentium, ap calamis e jam fatis füperque nota erant | q2 Sunt aui e €barta alba in lace sndichn coxerunt, üt ea t Ínteffina obducerenc ópplerentque. Hoc remedium ex idis quiis dyfenterie ;Anni 1702. reftabat. Relatum enim. audivi , homines tunc fumfiffe fex plagulas papyri tenuiffimz, quam vO- d cant 2off - papier ,. easque. teffclatim concifas in quatuor pintis la- &is dulcis coxiffe ad refiduuni duarum pintarum ;. & hoc con- ditum chartaceum glutinofum; tunc profuifle crediderunt ; at noftro tempore plane contrarium. peer ^r) Novi feminam Gallice nationis, qua plagulam. char £a combu[lam, vinoque , Rbegauo mixtam , chau & fe bonum inde effe&um fenfiffe przdicavit. |... $.) Quidam Zerbas vu/uerarias vilia in 4044 cal. 2 els viva coó&tas aegris obtulerunt, nuilo bono fucceífu. OVILE Ali panem toflum e. ufum pro arcano habuerunt, fiiud. meliore exitu. " b) Chirurgus. qüidanz, quondam caftrenfis, dotar in caftris maximi ufus fuiffe bolum ex /24/y volatilts. $uecini , falis vol. Cornu Cervi , ffoyum JAlis. 4rmoniaci , croci , & opii parti- Dus anaticis paratum, fabx magnitudine tef per diem fümen- | dum. Sed fücceffus ex eo fclices hon erant, nec tales effe po- | terant. | , TJ Érat; idi fagdébit piliniem aqui Yiteuüeddeit eique contritum Maáoiiok 'addenduni, & de hác patte fi rngulis horis cochleare unum fürendum effe. Hoc pultis genus adfirmabat dübhinc aliquot annis dn Nofüdochio Silve ducis üfürpatum E. : Ko $8): Quedam. femina i in hac urbe confilium dabat vicino fuo; ut tali pulte /7/2eea :teretur, & aeger ex eius. ufü conva- 1*3 418 Jibrsin "TUM, — tius, quam in vera dyfenteria, - . dacfis recentiffint ebutyrati, cui multa butyri frufia innatae. - . yo2 Ae ax Hifhoria: Mia luit, ah dont & alteri -füadebat, fed hic diem lótiic uie. jam .& ipfius maritus eodem morbo: corriperetur, fcientige fug x. diffa me arceffivit, maritusque reftitutus et. Idem &aliig —. accidit, ut confilium dn darent, ipfi fibi confulere nefci- | rent. - .z.) Alii tamquam Jacutare laudabant hoc migma, Rec; ^ — tria cochlearia farime bordes tria. cochlearia faecbari albiffgi, ^ libram unam 2444 rofarum , duas libras Tatfis ed coquin. E tor & bibuntor, | aa.) Alii fuadebant, fumendos effe duos rerzes Uiles, |. aequales partes febi ovilli, drachmas fex Ciszamomi, (*) Hec- — - que in quatuor pintis laffis dulcis coquenda & Haurienda ae bb.) Alii tantum /ebam ovillum, aut candelam lacis in- füllabant, quo fa&o lac yerfatum ebibebant. : cc.) Alii laudabant pasem atbum adhue calidum, in en- : MN varum imbutum, & comeftum. wa «* dd.) Alii premiffo purgante *hnb3PaPIUR! aliquot drach- mas 1heriaca in vizo calido dabant, jubebantque, ut aeger fe | in ledto componeret, ac fortius füdaret, id quod quibusdam. * profuiffe perhibetur ; ; in diarrhoea, ut opinor, TET po ee. ) Cerevifiam recenter multos fanaffe fama ferebat, dcs "E ff.) 'Ruftici quidam nil nifi Za e&uzyratum ejusque erum | f'ecens calefa&ttum- biberunt, & hoc folo remedio. fefe fanatos effe. gloriari funt, ejusque eism fummis extulerunt laudi-. . bus, idque non fine ratione, utfuüprajam demonftravimus, — . | go.) Et ab amico, A dti didici , ipfum olim Ziarrbeam | pertinaciffimam, r)/égm, ftris fanguineis intermixtam , /éfa ..- bant, ufü percuraffe, quz nullis aliis remedii cedebat, an LÀ hh) E (*) Cinnamomum totam diem miflicare & — illam deglutire com- - — nendat Baglivius, i CEA RENS Dyfosterie lo MG 103 hh.) Ab eodem amico mihi relatum eft, principium mali dyféuterici a frudlibus ingeltis, ac tormina ventris inde orien- tia, Helvetium, Pradicum haud ignobilem Hagz Comitis , olim feliciter fanafle,. ca[eum vetercm: exhibendo. : ii.) Medicus exterus tamquam remedium. probatum. füge inventionis (ummis laudibus extollebat fequens decoctum : Rec. aque & /aczis ana menfüram unam, florum papaveris erratici manipulos duos, Terre Ca£ecbu drachmas tres. vel quatuor, Nucis Moftbate numero unam, Cigzamomi unciam unam eum femifle, AAacidis drachmam unam : coquantur una ad refiduum trium partium , decantatis addantur virte// evorum numero duo, & ; fi placet;. parum /acchbari $ mixta propinentur aegris, quan- tum- adpetunt; non pauca dofi, fed integris catinis, qui ultra dimidiam lagenam capiunt. Hoc remedio fanavit propriam wxorem; que morbum per contagium hic —— & in itinere domum reverfura eo. adfiicta fuit. 4 NE $. LXXXIX. | ds ipie s veto. aimes illas inventiones , tentamina, 'eenfilla & auxilia recenfere poterit, que ibus induftria ad fanita- tem. recuperandam excogitavit ? | | Eft quidem unum alterumve horum BUSES quod - jndicationi aliquo modo confentaneum eft, & quod certis füb circumítantiis aegroto opem ac levamen Mer poteft, ad cu- - e-— N .ram tamen rationalem verz dyfenterie minime füfficere quibit ; - Benignitati. morbi potius adícribendum erit, (i tentamen rale r empiricum, füfficienti ratione ac multiplici experientia defti- tutum, in uno vel altero: fübie&to fucceflit. " Medicus vero rationalis cüm ex tam incertis atque etiam plerumque incongruis, ne dicam ineptis, tentatninibus, vix certi quid. fperare, aut fibi polliceri poffit, hinc illa lubentes miíla facimus , contenti mfra methodo, cui Deus T. O. M: etiam ita benedixit, ut eius clementiam publice depradicare "nos maxime obftrictos profiteamur, — 4.xc 1o4 . * 2: diei Medica s ME E. adm eunIi(acA UL. AIO 26$. XC maro "x e ' Hec IT |«;Poftremo inronddie: us addam Confilin aci Mt. did "exteri, quod ad quandam matronam perfcripferat. - Monitum tamen cupimus Lectorem; cogitet, ejusmodi confilia, ab erü- ditiflumis. etiam "Medicis cónfcripta, ut plurimum talia effe, qualis fuit relatio & confeffio confulentium $ itaque ^fi fcopus non utique nec-femper attingitur idibdátiont minus accurate - potius, quam confültori;-adícribendumverit. |. ^5 ^ 0 03 . Confilium vero ex gallico fermone latine rédifitiin ) hoc. erat: » Dyf^ateria, quemadmodum omnes reliqui ads » Canda & fananda eft pro Casa mali, quz eam produxit... 55 Uf. dyfenteria. Epidemica: communiter: Y otpups sit uA — y Caüfarum. generá, aut Z»flammatio: — aut Ried i ties ACT IS , Volens: n corrofrua. eig acl mnaibiecin ; i. Prior. curanda eft per Fenafttfiones m —T « prout funt aut dolores, aut vires aegroti; per cataplasimata »» €mollientia, amodyna, pet dietam refrigerantem, diluentem, » per ebfreres leniopes Gt fiepiüs de die ádhibitos. In lioc cafü - . » omnia emetíca &. pureantia aegrum enéCant. inóog1 gifs 98 1 » Contra, fi dyfenteria habet pro caufa b ey de » «am, é veftiglo id | agendum , dt inteftina libere hac Acri- 2 5 ioi per pürgantja lenia , drerata, E etiam per deus B »1in purgantibus Rhiberia yn eft'unum ex optimis rade .» puis : primis duabus tribufve vicibus ; poteft exhiberi f fimplii 3 » tet infufum cum exigua juantitate "Manus in. Aqui commi z Pni;Hocfa&o Jeltantiam eius. prafero ; fi poft. hujus. ufum —— » . dolorps & fedes minuuntur, ufürpo Rbabarbarum. Joffum. — 5 ih fine affatum.. bisdalar E XN D . Inter. emetica dpecacuanba. eft. cud mum pen mitenc um —— " . eft. antec juam. vires aegri funt, proftratz : dofis - pro, adulta EC 2» eft drachma femis ;' ; feu.grana triginta, pro juvenculi sX,XIL » ánnorum ad gtana quindecim , ES parvulis IV. Rut Y Pia " yd r x | » FUR ü etl m 2 | Dyfe nteris Wliofs - eontagiofe. TUR | 1o$ » rum quinque vel fex grana, cum €: neceflaria, & vulga ; » in emeticis.obfervata. ^^ ^ , Interea non negligendus eft ufüs dniciliésdinks & ano- » dynorum; hoc fcopo emu//feues amyesdalarum admodum com- sImendantur cum Jémwe papaveris, utl & oleum, inprimis » amyedalarum. duicium recens, fperma ceti & gummaca fine » fapore , qualia fünt. Tragacantha , Arabicum, &c. Clyfleres ^ funt etiam magni ufus, facti ex livibigriina. laéfe , aqua » vitelto ovorum. us omnia -adplicanda funt tempore dolo- » rum. e 3 Ubi illi aut jam bene üinidud funt, aut ceffarunt, , & ; fluxus adhue noa definit, recurrendum eft ad. a4fPr ingentia, ,Qqus, cum morbus etin fuo furore & dolorificus, certe in- $ terfe&tura effent aegrum, | Cortices Gragatorum , Cokallin "1-5 » Üra, terra Catecbu, & multa alia funt valde proficua 5 foleo » femper iis admifcere quzdam grana Rbabarbari fofli, pre me- , tu, ne remaneant quidam reliquie materiei. | » Quod reliquum eft, Medicus exercitatus in praxi debet » dirigere remedia pro natura fymptomatum, & interdum ad-. » hibere preparata ex opio : fed quia hec'non funt remedia pro , utioquoque,. non 2udeo ea commendare. - s : » Hzc pertinent ad Medicum, qui vidit & videt aegrum, |. mut judicet de ob did quo exhibenda fünt, & de dofi, & de » preeparatione ; his rite pgpfitatis illa tunc dida cum pruden- | ,, tia utiliter poffunt in ufum adhiberi 5 , Iterum idem obtinet in quibusdam purgantibus , quz non Ih s poffunt, neque debent in vulgus proponi, ideo, quod iis , tantum mali, quantum boni, adferri poteft ; Nam fi dyfente- » ría non cedit ordinariis remediis, auxilium petendum ab ex peu quz neceffaria cum dexteritate adhibita. opti- ,mum facceffum nancifcentur. . : $. XCL; L -"Taridém de morbo dyfemterico, qui 44nto 1702, hic graffa- Apes Fol, V. A4, P. M. |9 A tus 10$ V E | Hifwis Medica ABA TE — Hmm €us fuit, e catalogis formularüm, qui in pharmacopoliis ad: fervantur, colligere potui, illum cepiffe fub initium meni 7$ julii & ad finem Nevembris duraffe, — ^ — . porro e di&is formulis prefcri;tiorium patebat idend metbidum, xunc. fuiffe hanc : ut premiffo pulvere Rbabarbari, - velfolo, vel cum ace 4MofcPata mixto, vel etiam cum ref/za galappe addito e. Mercurio dulci Jflimulo ; atque uno vel altero grano Lawsdani epiati, ftatim ad Sdcingensia modoque. di&a opiata tranfirent ; 3 Et quidem in illis przcipua érant agua plantag. mentb. nii ngamom. &c. cipzamomum in fubftantia, zerra Catechu i in pul- vere, Timd. Catsechu , Tínéd. lap, bamatit. Tiucf.cinnamom, San- uis dracomis, Coballin rubra, Jerra [a tait , Corum Cervi ufum, Rbabarb, toffum, Nux Mofthata, rad, Tormentil.. fol. Argentar. Cosfect, de b; aciuthb. Cortex peruv. Wiünteriam. Creta. alba , Syr. refar. rubr. syr. Cydon. Syr. mirtillor. c. sii In his vero Laud. opiat. Jinif. amod. Theriaca, Misand. i Prints Maff. pil. de fl yrace , Syr. papav. rubr. e alb. &c. Quibus interdum adiungebant Azrwm purum; vel Antimo s niatum, Antim. d aph. lap, caucror, Sal. vol. oleas. Bals, fulph. | interpofita rarius gZ/atzma Corm. Ceru. eb mucilag. fem Cydon, — Tandem */yferes ex fol. argent. flor. chamom. melilot, &c. cum ade preparatos, addita zerebinth. venet. &c. fed non .. adco frequenter, prefcribebant. In quo vero aegrorum ftatu fiorum quodlibet fpeciatim in ufüm vocatum fit, non poterat conie&ura determinari... CAPUT IF, Compleétens Prophylaxin, medela prater contra Dyfenteriam biliofam, * S Lo in pss tantum de hoc adfectu dixi, quantum ad cogno- Ícendum & cundiddm eum fafficere — Nunc agr e !u " à 1 À 1 i - e orm AMT NM MIAMT———O Dyfenterie bilofoscontagiofe. — 3 107 de modo qreferoandi faperioribus erant adjungenda. - Mediei . enim officium eft, non folum: corporibus adfe&tis opem ferre, fed etiam fana a morbis, quantum fieri poteft, przeíervare. Tu- tiüs etiam immo optabilius eft; maium futurum arcere, ais prefentem expellorg poffe. -— AV Io Mel EID fáne noftri cives baud minus de prefervativis, quam de curativis remediis folliciti erant. ^ Quilibet hunc morbum horrebat, & fe ab illius invaione munire ftudebat. Hac mente «a domefticis & ab exteris Medicis auxilium petebatur, mul- taque confiliorum erat copia. - Quilibet pro eaptu & ingenio fuo arma fuppeditabat adverfus imminentem hoftem, nomine- tenus tantummodo fibi fzpius notum, minime vero intime, & fecundum füum genium perfpectum, hinc ea, ut propius cxa- smibecus; necelle eric. : iG agedimibs sanlt 4 i. . Antequam autem progrediamur expofituri, quid nos alii- que. in. hunc finem fuaferint, prius quaftio erit expedienda, &um re vera etiam in rerum natura deg£ur remedia adeo po- tentia & efficacia, qux a motbo coptagiofo pra«fervare queant? fi-enim ex. gr. bdíbes fanus ingrediatur. cubiculum, ubi decüm- bit aegrotus, morbo contagiofo laborans, ille, Cipit tefte, 3n periculo verfatur, ne eundem. morbum füfcipiat, lbi vero fanus ille homo hoc miasma contagiofum fufcepit, & e veftigio ac mature confilio & remedio utitur ; j queritur, annon. vene- num illud extingui poflit, antequam in corpore radices agat, aut vires fuas exferere queat ? | Iterum hic in utramque partem difputatur ; quod alii ad- fipmant; ; alii negant. ; $. IV. dev vero mentem meam paucis exponam, dico ZZedicizam . rationalem omnino exigere, ut in omni morbo, contra quem nos munire ftudemus, ad illius pby/icam & fpecificam caufam | 04 - refpi- * / - ^ " D o " PE NE NX * N - 3 . x , P1 Bor Hiforia Medica | sélpitlamus; eique plofrce. contraria opponamus. Hiac. omniur formularum prafcripttomes pro: bafi expofcunt calia. corpora phy- . /fica, quatia experientia nos'docuit, in hoc vel illo morbo di- recte & fpecifice infringendo: debellandove, v ceteris vaftot fart przftare virtute, * . 68. Y. P. In hoc certe maximus Praxeos Medicze vertitur culilio : & fecundum hanc noftram hypothefirr sos eadem methodo iisdem- | que remediis corpas noftrum A malo liberam fervare poff? opinor; . quitus eidem malo, jam in corpus illato , medelam adferre vale- zuus. Quod enim poteft efficere majus , poteft etiam. minus, ut WHPon- Philofophi, f. VI, "E" Si iá aque: datur" remedium adeo efficax, quod p. per corpus diffufum potens fit orzo jam morbo refiftere , illumque profliga- 16, debet etiam illud tanto riagis valere ad füfcepti mali mor. boü priucipium. ériervandum, extinguendum, compeícendum , ejusque ulteriores progreffus inihibenduim, ne fequatur effectus; qui alias-ex illo i M i | | " & VILO- m Si autenr - median in ipfo morbo nullis pollet viribus, non video, quo: pacto éius$ Iibpetum precaveré" vel avertere queat. Nullum enim eft dubium, quin omia venmema € con- *agia [ua habeant antidofa oppofita, fi modo femper verum & certum ipe slum, & jufto tempore ac modo wrvroad 2^ » & hes T $. VIII. . Sectinduni principalem hune fcopürh : 4404 nimirum Zire L dem vemedits pra'ervari debeat , quibus curatur morbus ; ; grat fante hac lue omnibus, qui meo confilio utebantur ,. prafervans di fine eadem remedia fuafi, aue adhibebam in fànatione ; nem- peex pharmaceuticis , uc figulis diebus matutino; odi 'eriam quocunque diei tempore, cochlear unum nel alterum — 1 Rhe T MEUNTEN monuimus. ro p ) MF uteria bif - -emtaginfe Ate 109 Hecque ee fola, tefte experientia multiplici, ita effi. caciter apud nos fe geffit, ut eandem utique pro pr/sso (j* pri- mario ac emmium optimo, quidquid alii fentiant, prafervazdi vemedio habuerim 5 proinde & ipfe eandem, nec quodquam aliud remedium DNafiaccuticum per totum contagionis inter- . vallum adfümfi. Interdum tamer étiam apud alios interpofüi Rbabarbarum in fübítantia, eur vel /fue nitro, pro ratione fubieGi ; Si vero inftans mali adfültus rmaetuendus erat, Ipecacuanbam ^ ante vel poft ZzzéZure Rbei ufum adhibui, prout nimirum laboran. tium conditio hoc vel illud, vel. utrumque ; expolfcebar. : $. IX. | Éx disteticis alimenta facilis digeftionis & boni facci nu* triti, item acida , fuccus citri, acetum ; ex potulentis vero vij. Hu Rhenamum &- AMofeltanum eee conducebant, Hoc fuai omnibus bibendum ejusque modeftum ufum ubique falu- tarem inveni, necipfe alio vino ufus fum, - -Dein exactum regimen quoad ow; pem, calorem, animi parbemata &c,. commendavi. à lr | uitiis ienbo aM ai e Y - Porro: cum dulichihs illud ab excrementis contagíum ope tris, faliva noftre fe facile infinuare,.& per hanc ad ventricu- lum. def&endere; eoque pacte corpus inficere queat ; femper folebam aegros invifens fa/rvam fücceffive prolectam copzofius propere y. ne virus intra corpus receptum ibidem nidularetur, ! "m 4 9 .. .Quoscunque frudfus boraos. inonui vitazdes, non quod illis nox cauíam dire&tam tribuebanr, fed ne nos ánía fu- fpicandi adefíe Marr fi for&n ex efa fructuum alvus ' laxior íequeretur. Tantum enim abeft, ut. crederem, ab illis morbum contagio- dümn- ortum aut oriturum, ut potius nos folum ipfe illis toto con- sag tempore, Tnodioe licet, ufüs fuerini, fed & fermentatio- 9 3 nem IIO ; botes qe Hifi Melica SR - CREME 1 nem fru&üum üsidiui contrariam ilit sini fermentationi di | caling, ortz e miasmate biliofo - dy (cnterico : quid quod hifto- rix proftent, ubi in dyfénteria epidemia, biliofa , contumaci, narratur, 44$ €? mulum extitiffe optimum remedium anti- dyfentericum. , irritis omnibus aliis, illisque folis. multos a dy- . fenteria maxime defatigatos reftitutos efie ; ; vid. 44, Nat, Cur. Dec, Il. dum, X.obj. i92, 4 2 $. XII. Interea ob nimium vulgi abufum , quod i in nulla re osa din | fervare novit, fed per abufum malum irritare & augere poteft, Edicto Magifiratuum propofito illi fr u&us prohibiti fupt,^ |... Deinde, cum omes occafr. 02€ amovendz fint, quibus aer excrementorum foetore vitiari & contagium propagari poffit, mpl. porro Magtfiratuum laudabili mandare civibus noftris injundum eft, ut puritati platearum invigilarent, .easque ab omni íordium &' excrementorum. illuvie repurgarent ,. nec quisquam- expurgamenta aut feces aegrorum in vias publicas: effunderet, ne Roc modo ion olet contagium contrahe- rent, ^ NUUS, x ^ Ad lacunas vigiles 2dgeiciliur : ne quis fordes 3* eas- | — — dem projiceret, Przterea omines domos perquiri jufferunt, & in quibus latrine deerant, eorum dominis ferio mandatum eft , OU ut illas intra ftatutum tempus fieri curarent; ita ut jam nulla domus fit, ubi non inveniantur. OE Quilibet infuper mortuos intra triduum — jubebatur,. ES * 5i: XII. | 1 : Quibus pauperum cura dossane erat, monebantur , ut fes neceffarias ex aerario pauperum largius füppeditarent 5 alia- que falutaria ac fumma laude digna inftituta fünt , ut meliora | proponi tali temporis conditione non potuerint. : j Plures etiam primariarum za£rozarum ingentes ollas Je u- Fuleutorum parari, .& inopibus quotidie diftribui curarunt. - sv. | | | | D. | € Dyfenteria Lbilofg - contagtofe, | — II S. XIV. Nullum vero inter prafervativa przfentius & certius eft rémedium quam f4ga. Sednon folum izfedes hac lüe, eorum- que confortium , at & omaes , « "i cum illis commercium babue- (76, fugere debemus ; inprimis ctiam. /z/rzz4s & Je//as vitare, in quibus iidem defederunt ; omnesque excremcutorum. halitus , quantum fieri poteft, cavere, - f. XV. | Huc maxime facit faparat io Acgrorum a famis. In omnium "morborum contagioforum principe, nimirum pefte, videmus, eam nullo ern promptius & certius extirpari poffe, . quam hac fanorum Jé juncti, | | : Hzc eft res maximi momenti & confiderationis, ac in hoc fere folo latet omne 2/6AAHm quorumuis contagio[orum morba- gum, dtin füo ortu & origine opprimantur. Nam fi ad morbum contagiofie indolis animum adverti- mus & locum, in quo fe primo mant. ab omni commer- . cio fecludere poffemus, dubiuni non eft, quin intra paucos dies totum contagium extinguere poffemus , cum alias confortio hominum in longius diffeminetur, ^. S. XVI. " Fn 1 in. hoc nobis accidit , quod Turcis evenit ; mira- mur & damnamus eos, ipfos tam parum curare Deb. cum. tamen folum eius nomen nobis terrorem incutiat. Fama qui- dem fert, Turcas przdeítinationis & Fati ftoici dogmari magis addictos effe, quam CR & ipfos ideo aegros plane negligere, — . Sed veram tei rationeni ci puto, quod 7zrcz illum mor- bum fuum £Ezdem'um habeant pro £pidemico, ficut nos contagio- | fos noftros. morbos inruemur. - Hinc ifti non majorem in iis. precavendis cautelam adhibent, quam nos in morbis noftris . ppeno in variolis , dyfenteriis &c., folemus. 2 : — — —— $. XVII. o i qua 0 0 700 HifaMdka 0 i VOUCHER ett " " — € : ei S. XVII, | | Sed quia morbus Pef// lentia apud nos aliquid peragrini & infueti eft, inde fit, ut fümmum in modum hune, ex peregri. nis terris advenientem morbum jstimeamus atque sbhrortesindkd ; atque ideo confeftim: omnia humana- remedia ad illum arcen- dum-in fubfidium vocántur j. -$, XVIII. | T1 Et hoc quidem re&iffime ; cum enim ex hiftoria Medica de Peffe pateat, ipfam efle morbum Endemium in Mlis- regioni- bus, quas Turcz incolunt ,' qui proprium fuum principium materiale & fermentativum agnofcit, "Veramque peflem 15 mo- [tris regionibus nunquam [ua fonte. oriri, fed femper per conta- gium ($6 commercium eum Infectis aliar fum deferri, dubium noneít, quin hic morbus etiam ex aliis regionibus arceri queat, fi modo cum cura attendatur, ne quid de contagio per mer- catores aut peregrinantes in illas terras tranfeat, DuC M. o Aliter vero fe res habet circa. inquilinos noftros hoftes x nimirum circa coníüetos & apud nos ipfos orientes. contagio: i fas morbos ; his eodem modo, ac Turcz pefti fuz, adfíueti | fumus, & quia apud nos nafcuntur, vix majore illorum metu adficimur, nec magis adverfus eos nos armamus , quam ifti, quin immo liberum eis curfüm nonnunquam permittimus, | 6. XX, Si vero adyver[us hoftiles noftros indigenas & contagia easdem feveras vautelas adhiberemus, quas contra extraneos 5 omnino etiam in contagioffs noflris morbis progreffum mali aeque efficaciter evitare poffemus ; : idque ipfüm optimum atque certif- : Jfusm foret remedium huic malo obicem ponendi ; At fine hag... Desi in. curfus mali non adeo facile fifti poteft. 323 f. XXI. Sic & noftrum morbum cont agioftem confideramus, quomo- dei in principio fe manifeftarit, & fenfim Pm fuerit, bes | — mifl- Difenterià inus: - contag iofa. 5 | 113 ——————À nm me edo i nos, fi hoc remedium inicio ei oppofüiffemus , hoftem in. füis latebris opprimere valuiffe, (i nempe: Infetfos evitare , aut foràn in «am domuse aegros LA fictudere, in no(tta poteftate fuitfec. | 2 me '$. XXI Sedi in viam ut Medeae. raàtiocinium Medicoktinr alio lo- co habirantium de fupra di&kis /acuzis, anfamdedic confultandi, num ille, morbum profuturo prefervandi gratia, terra mM | de effent ? ! CEgo cenfebam, ad falubritatem "urbis omnino conferre, ut tales lacune & flagnantes foetentesque aquz non fint. «. Sed cum ex füpra dictis, inprimis vero Cap. I: 4. XXVI & XXVII. pateat, TOEINEM proprie inde ortum non effe ; hzc ratio fola non füfficere mihi videbatur, ob quam opplerentur, ideoque 7Magiffratuum efí2, judicare; quantum & qualem ufum ac udi- Miis aut impedimentum, -ob alias urbis conditiones. & ra- tiones adferre poffin int, fi ille lacunz manerent vel collerentur. - ^ Tn fpecie etiam Rotaddüdi e(t, illam lacunam, que in pla- tea de $/eken - fraet j jacet , quseque urbi prz cibioei: d incomtmo- dare, & hac de caufa inprimis terra complenda videtur, vivis A & propriis abundare fcaturiginibus, recentem aquam füppedi- tantibus, quod eius accole adfirmant, qui fuperioribus tempo- ribus repurganda huic'laceunz adfuerunt, unde contendunt, non omnem eius aquam meram pluvialem Bae. Si jam tales fcaturigines magis repurgarentur, iisque li- berior fluxüs procuraretur, & laeuna quotannis verno & plu- vio tempore mundaretur, & fimeta aliaque repurgamenta à pla- tea magis averterentur, m minus verofimile fieret, inde pe- culiares, ne dicam, contagiofüs morbos pofle oriri, $T. - | Den;ium ex fupra dics. omnia illa conr la & tentamina praferuantia ad rationis & ex oen normam examinare & dijudicare licebit, quz vela do&is vel ab indo&is propofita Append, den F, A. P, A, p v fue-- N / e 114 p n Hi Medi Melighc) o E füerunt, uid doloniios ac veri aut certi clic queantn Me t cavendo hoc morbo. nee ne 23... : Retro d j Ex eorum vero numero o fequentía erant. primaria : DO 4.) Non pauci conabantur fanitatem contra venenatum aerem munire ita dictis ffiritibas ant ipeflilentiaibus , Tint? uris bezoardicis, Effeptits alexipharmacis , zordii , pimpinella alba, millefólii , cafcarille &c.. i i b.) Plebs maximum euporíon. antidyfentericum javenit- : fe. creidehab; fi liberalis haufiffet /firitzum ómnia aut ajipers fimplicem. Tu po Alii, tibias i in deliciis. fiti- aut qui furtiyo | tantum ejus ufü fruebantur, jam pretextum nacti /zmmurtates — ruta [piritu frumenti infundebant : inventum fpeciofüm prorfus & optatum * vires vero illorum fpirituum antidyfentericas imaginarias magis, quam. reales extitifle , variis. probari, paflex exemplis. d.Y Aliis placebat. titio ilidiffim imum. h-prafervandi re- medium meracior vini rubri Poztack ufüs, ne Wicgma didi in prandio , coena , &.ubi non ? fed pellime, . €.) Exterus auidam Medicus fequentia ibo i i Rec. vini Rhenani pintam: unam... /apidaza cancrerum drachmam íc- mis, radicis Contrajerva drachmas duas, feminis Cor ammi B drachmam unam. . Inci(à & contuía Eus in loco calido per P fex horas in phiala alta : Colaturz adde saccbarz A/bi drachmam |. unam: Quotidie fümatur mane ab adultis. cocbleare unum , & a parvulis, fex annos natis, disidism cochleare. . Per inter- . valla. quatuordecim dierum fumatur. pulvis. Rhabarbari. kc E quie plura hujus generis confilia fuerunt , pro. mr phan- E: "es excog gitata, (& XXV. Eventus autem abunde docuit, omnes tumultuarios co- natus, absque cognita morbi caula & fpecie fufceptos, r non. fo. S - J-- rv 1 A - - N -— —A-— Ae o NASA .» DyJenterie Biliofo- contagio eo Tu i: lum cffe&tu vapuilit, fed & lisdem obfecutos non levia incom- moda fübiiffe, cum plurima. ejusmodi faring remedia tantum- modo. (anguinis. ebullitiones excitarent, hominesque in ardo- res conjicerent; ut tandem illa miffa effe juberent. His nam- que venenum biliofo- contagiofum nec attingitur, nec ejusvis infringitur, aut corrigitur ; malo potius, ufurpando illa, tem. pus & occafio datur, ut prius altas in corpore radices agere, &-vires. fuas lethiferas exferece ponas t, antequam illi remedia | f m— n jit 2a CAPUT F. | Siftens Cautel as quasdam & obíervationes de Dyfenteria j Ke, Mig t DRE . Qu | Cutorim morbortm , fecundum HIPPOCRATEM Apho- rism. 19. Sec. IL. noz Omotno tuta funt pradicf iones , ne- A. que mortis , neque fànitatis ; nec unquam etiam Zenigzer dyfenterie gradus periculo vacat, fi negligentius habeatur, aut perperam tractetur : qua inre plebs inprimis peccat, vel diztatn juftam negligendo , vel Medici opem tardius implorando, immo inconcinna fepius in fui ipfius perniciem ufürpando. ba ge, ci Si ullo in morbo, certe in hoc quam maxime valet illud axioma Medicum? . * | es - Principiis obfla, fero. Medicina paratur ,- a Dum mala per longas imvaluere moras. . Dyfenteria enim contagiofà quovis momento, cum gene- ratim. contagio fuo progreffivo invalefcit, tum fpeciatim: cor- pus infectum admodum celeriter deftruit, lentioraque artis " fubfidia eludit. Tunc fi i quis Fabium Cuuéiatorem fibi imitan- - dum propofuit, eum fero nimis fapere, exempla docebunt, P2 NH $ TI. e . do ex inteftinorum motibus & fpasmis, aut ab impatientia na- ^ effe fenfüm hominis vivi, nec mortuum. fenfü valere ; & huic pificus, bono cum eventu ,ceffaenon potefl. .; s Correiéio xamen snateria morbofe nón femper eff in noftra poteftate. | | ions EUM í ; v hz & - £6 oo dHifferia Medica- 50 E vosaiXivel non tyr. onioafellilk i2 bg) btrescinbd lio TUM. — — Haud facile fua fonte, & fine omni medicameritorum ad-- plicatione falutariter hic- decurrit morbus, fed fere. femper ar- tis auxilium expofcit ,. & ad illos morbos pertinet, in quibus natura arti utique cedere debet, eft morbus materie , non zo- £9; , illumque natura motibus fuperare non pottlh. acd . JDolor Mle acerrimus dyfentericos torquens non. (olnmmo- ture, ut quidam loquuntur, ad eiiciendum materiam morbo- fam, &c. oritur, fed potius &. effe&u phyfico materia i//a (u- pra dicta biliofo - ax fenicalis , acris, urens , cauflica, corroffua, in inteítinis ftibulans, ac membranarum. nervos continua ro- fione vellicans, intolerabilium illorum cruciatuum funeftique exitus cau[ía. materialis , vera, & praecipua eft ; hocque facile eft judicatu, confiderato, quanti dolores excitentur; fi modo aliquid fal, ahas innocui, vulneri adfpergatur : quidquid re- lu&etur natura, non poterit avertere intenfiffimos illos dolo- res, quam diu falfüm illud in vulnere manet: quod. omnino - aliter accidere nequit, nifi quis vellet dicere, cruciatus tantum tübil, quod reponam , hàbeo, . *: — Niá ergo materia & caza illa rea//s auferatur, perdo- . metur, involvatur &c. etiam. memoratus. nature fenfus. dolo- Quamdiu miasma venenofüm adhuc in ventriculo & inte- finis fiu&uans hzret, fpes eft, illud evacuantibus profcribere per.exs vias, afiquas. nata vergit, . bi vero, miaiaogui qa eo jam labefadtata, aut partes folida jam infeG funt, ar is. fub- 1 (idia maxime limitata funt. z dee wis E N Dyfnterie lof contaginja, los 7 EP id "Habet enim ars ubique fuos limites, & fatis eft Medico, hosfcire, —AMwíti morbi majores funt omui arte &b remediis, majorisque fere fcienti& indicium prebet, qui morbi non cu- rabilis infanabilitatem, ut hac voce utar, przdicit, quam qui morbum, arte curabilem , curat. | pe CMEEUVRS - Omnes qui hioc mofbo moriuntur. ex inteflinorum $£AB- ship €& (phacelo intereunt, hoc non folum jam aliquot ante mortem dies , pülfus debilis , vàcillans, irizqualis, intermittens, extremofum frigus, anxietates pfecordiorum, delirium &c, ied & culter anatomicus in defunctis demonftravit. vi $. VHI. | De visions grauia hoc fpeciatimi monenidum eft ; non pro.certo adfirmari poffe, a noftra dyfenteria gravidas minus adfüidas efle, quam utero non gerentes 5 malum . potius indi- fcriminatim utrasvis invadebat, ita ut fatis notabilis exifteret gravidarum numerus, quz hac lue laborarunt : Proinde non "videtur in poteftate provide & follicite agentis naturz effe, ut contagium femel indu&tum facilius & alia, aut tutiore ac tanius re via, in gravidis expellere poffit, — in aliis mulieribus, "€— nonnulli fentiurit, tabs d $. IX. TN | "ig ae etiam hicloci nemo vidit in gravidis pofl abor- 14m , quem ab lioc morbó paffze erant, dyfenteriam fponte cef- faíle, en alii in aliis dyfenteriis a fe obfervatum fuiffe con- tendunt... Contrarium fe apud nos manifeftavit, nec rátione concipi poteft, rem in 4yf mleria vera alter fc haberé; : C UXS , 5G Sydenhamtus , qui dyfenteriam, febrem rz inteftima in- trover(am, & in illa fe (e exonerantem, effe ftatuit, venafciéd ro- nem (üait, ut acres iftos humores fe&ta vena immediate revel- | leret ; ; aft vesejeciieni in noftro morbo nullas locus erat, nee P3 ; cam & Hg CABE LATE NM nsaitsn Medica . onde eam in ullo, five przfervationis, five crationis gratia, admi- - niftrandam curavi ; &/em enim. non corrigit, fed. potius. vires vitz frangit, & naturam in motibus fuis falutaribus conturbat s - unde vomutus cruemtus e mers veneíedrtionem cito ptm tur, | | fran "e ugds : pe? XI. Mrs : Adfiringeutibus raro opus erat; excretio. enim alvi fua fponte ceffabat, poftquam. venenum aut fubactum aut exactum fuit : [n //z& autem concludunt anguem , qui adítringentibus pu- gnant.: nil enim faciunt, quam quod materiam acrem, vitiofam in corpore contineant, ne foras effluat ; interea-hoc modo in- flammatio, ulcera, gangrena ac mors inducitur, 1 Hinc seque i principio neque i2 declipatiome morbi atis £uta eraut, nifi ubi de materia evacuata, & de tono intefti- norum folummodo labefa&ato bene certi fuimus. , | 4 Cz volet la : s Laxitas inteH iorum non ut caufa, fed ut effe&us morbi, confideranda eft, qus non nifi füblata caufa tolli poterat... Tunc omnium tonicorum & adítringentium locum fapplere. Aomakx Certex Simoraba , Cafcarilla Qj fuccus Catechu, $5 De /Bbaba: baro toffo c uimlato, quod tamquam adflrin- | gentium princeps commendatur, affedtum adeo notabilem com- - perire mihi non licuit, quamquam ficpius fümendum precepi, . quin-corrigentem '& falutarem. eius vim uftulando potius perdi, . & inde deterius reddi eredibile eft, Quo magis enim affatur & uftulatur, eo certius fane in carbonem inertem, feu ut che-- 1 mici cor interram mortuam convertitur, ^ ^ ^ 5s COLANT - Si vero TUR infunditur, fortius exprimitur , aut ecu. r4 forma methodo noftra propinatur, magis roborat ; ; tutiusqueé fiic luxum, quam ipfa ádftringentia ; quam care — [dui practicis maxime commendandam duxi .. d ET M eXVS Dye Bill : itr quio P 119 Gi RAP ve SP IBERERRIT OUS. — diu D | JBaseterea diucsinns potius quam lineam remedium hanc Rbei Tindluram adpellare licebit, ob fummam & late diffufam eius utilitatem , quam, rite & legitime adplicata , etiam in com- pluribus. aliis morbis efficaciffime praftat, quamque eius pra- ftantiam atque ufum polychreftum hac occafione Folia non potui non maxime commendare. | $& XVI : De Corallüis ii de Cornu cervi uflo cf ^ we 27072 ana, toties ab aliis commendatis, vereor ne eorum vis ad. ftringéns putatitia potius, quam efhcax fit, licet enim ea fiepius prefcripferim, parum tamen tita effe&tus ex Iisdem obfer- vare mihi licuit, | -$ XVI. idend bolaribus , figillatis , quas nonnulli ceu univerfle . ad omnes dyfenterias commendant, ut oe aere qualecunque; five acidum five alcalinum (t, imvoftvere, invifcare, ; obtundere; & iners reddere debeant, hic experiri nolui, immo potius ob- fervavi, quum ab aliis adplicarentur , fluxusque i inde fifteretur, | inteftina. tanto magis gravata, majoresqueé anxietates, cardial- gias, aliaque mala mortifera inde oborta efle. : .$. XVIII. sere & lados Jubtiliores ex illo paratos nidinoull:i inter fpecifica, que fermenti dyfenterici fpicula cum 4cid2 , tum 4/- cAalina infringere queant, cum laude enumerant; cum vero eiusmodi croci aliaque hujus generis e Marte, caleimaztope pa- rata, five aperientium five adftringentium nomine veniant, uti- | que adftringendi fine prafcribantur, & ut talia in corpore hu- mano operentur, ita eorum ufüs in noftra dyfenteria fufpectus, ,immo noxius fuit. Idem judicium eíto de iapron, beetihthy variisque ex illo productis chemicis. Ali /ac fic dicum ferratum , aut aquam ferrarium , in quibus 120 TUR AY Suo -Hifria Medica MO. MEGNNKND MCCC MG 3 2^ n PA gue cric quibus nimirum ferramenta candentia extin&a fuere, aegris pto- ; pinarunt, haud fane meliorteffe&u. ^ ^ ^ ^.^ ** Jdinéiuram Vitricl. Atartis Lad. cum fücceff. adhibuiffe E - adfürmavit Medicus quidam, Sed puco in fine. potius morbi | — ad roboranda vifcera, qe ad füperandum malum illam com. —— d:ücere idu UM | !.70 $. XIX. quu Sales omnes ex. gr. Tartar. vitriol, Arcan. duplic. fal po- lycbreff. fal pruncl. &c. contra omnem fane rationem ac pru- dentiam medicam ab aliis toties proefcripti , mordaces fünt, & in inte(tinis exulceratis nil nifi graviores delores & ftimulos ex« — . Citant, quare ne raus quidem, inprimis in ftatu & progret- .- fü wants , tuta erant Puxum enim magis exacerbaffe obfervavi, Ab omnibus SA Palgw & sipebioh medicamentis abfti- — nendum effe cenfeo ; végerabrtbà € in morbo curabili" fuffi- ciunt. N $. XXI. Pargantia fortiorni in cafu mitior quidem prodeffe poffunt, - in cafü vero graviori ,- & ubi inflammatio tnecuetita en "i jam adeft, utique nocent. . | ^ - . Quomodocunque res fe habeat, vitentur. quam maxime omnia araffica, fcammoniata , jalappina, alostica , colocyntbia- —— cA, belleborina, aliaque hujus farinz compofita, quale eít Elixir 3 proprietatis Paracelfi, falutis, &c. &c. inteftinaenim rodendo, eorumque mucum naturalem abradendo ;. inflammationem: mà- h gis accelerant, aliaque mala funefta inducunt. zly» | Ud qoo IUHRIUMUNIR, SMNMME -Pilule pilycdreffa Beecheri corre(f, aut alie hujus generis p . compefite in hac dyfenteriz fpecie optatum effedtum non pre- - ^ ftabant ; Nec unquam in fimili cafu acuto illis. compofi itis gene- .- salioribus, quocunque füb: nomine notis , tantum fidimus, | quag- . Dyfenteria Liliofa - contagiofa. Tar | quantum. medicamentis Wempliakudons, motbo magis congruis & adaptatis, - t Prafervandi vero -ftopo; ad inteflina a fordibus expur- ganda, ut & in /f»mp/iei diarrbea utum habebant, nunquam Vero fatum; quantum A&a£arbarum folum. | : .$. XXIII Spdorifera. caute adhibenda funt, fudor enim arte prole- &us minime. eundem effe&um falutarem .habet, ac /fozzazeus, quo natura materiem humoribus infinuatam apte e corpore eli: i minare novit, | - Àrs vero turbulenter (epus co&ta & iind fimul & fe&mel ad! externa pellit, majoresque in eorpore turbas excitat, quid quod, ob inquietudinem aegrorum «& fedium numerum, vix debita in le&o continentia, ad tales fudores artificiales Anna vati , nec r materia peccans per fudorem ftis eliminari pofts E $. XXIV. | UNITA refinofa, ex. gr. Olibauum, Myrrha, Maffiche , - Succinum & fimilia 5 Oleum Suctimi, Bals. peruv. nec non Tére- - biuthina in. vera noftra dyfenteria adplicata ad fanationem vix — laudabilem produxere effedum : | | Ubi vero affe&us degeneravit in s/eus, inteftina confo» Ü lidandi & cicatricem obducendi fcopo, locum habere poffunt, - doc n EAD 6 ' Quod ad flecifica attinet, de iis acerrime inter Medicos iori num dentur in rerum natura cer/4 agtídota, qua; "propria. fua natura & qualitate caufa alicui zerbef& contraria fint, eique e directo, ut ita dicam, repugnent. | Quidam illa plane negant, & in medium adferunt folitum di&um Capivacct?, quod difcipulis füis regerebat : difctte meam methodum , et habebitis men arcaga, | Alii in aliud extremum proclives funt, & nihil nifi fpecifica crepant. | Verum uti vires remediorum ive non fünt défis & infallibiles , fed relativa & | conditionata ," in quantum mali, "eas. Vol. V. 4, P, AM, q. j fimul Iv» (—' 122. - ' - Hifwia Medica Es Peur. ium reperietur, quod morbofam quandam materiam im cor. pore latentem aeo efficaciter corrigere & extinguere poffit, üt omnia, cujuscunque difpofitionis corpora, 4 malo quodant - liberare queat ; Interim invenimus multa remedia quz uti, füb — prafervativis jan: diximus, fingularem effe&um; majusqueprze — fidium adverfus hunc vel illum morbum praftant , quam: fex- €centa alia, qux vulgo commendantur. aut adplicantur, :.ut ità non tam defe&tus remediorum antidotorum, quam potius igno- rantia inventionis & adplicationis eorum nobis obflet, ^ f. XXVI. Loi wardriins E Copia medicamentorum hinc inde ad naufeam usque com- . mendatorum, animum Medici potius in diveríà trahunt sb. fpenfümque habent, quam ut exfpeGtationi fatisfaciant, Me- | dicus praxeos gnarus paucis , fed efficacibus remediis inftru&us, 1 omnibus füis intentiOnibüs fatisfacit 5 & bona Jimplicia plus — — efhiciunt , quam immenfà farrago compofitorum usualium, E : Prudentia circumfpeGta, exercitatio & ufus omnem , ut. r ubique, ficetiam hic abfolvunt paginam, - »NA n X" D: Iv. rip»noru AR ] 1h CXXVIL S (2i à d A Hac occafione etiam ratione C//matis moffri monere de- beo, dofes medicamentorum apud. noíirz regionis incolas ple- m rumque paululum pofle augeri, nec ab eorum au&a dofiadeo facile nocivum effectum deprehendi. 3 Conftitutiones enim corporum & naturz noftrarum plaga- rum non funt.adeo fenfibiles,; quam quidam Medici de fuarum *érrarum incolis. memoria: prodiderunt 5 ad quam rem ubi in praxi clinica non rite attenditur, optimos. Medici conatus fru» $raneos fuiffe plus femel experientia didici. ..——— e s01065or505$ 216 RYAD, epicuri | Deco&um feminis milli indigema in dyíemteria caflren& — valde commendatum legimus, in noftro contagio illud multum adhibui, (ed. dolens fateor, me nihil ífpecificz opis ex eius ufü —.— . . "1 «: duse E ^47 UNCSRSUNES Dyen nterie Wil contagia. | ES] cont. quam ob rem pra aliis IE Rie ceterum pro grato potu erdinario RRtando non Jaeppum, &. ideo rejici- e€ndumnonef, | —. | & XXIX. lin AE cortice Simaruba. hoc adhuc monendum duco, valde &ubitari poffe, num ille fit /Macer veterum, uti D, de ulia Y E voluit, quia cortex Z4acer non tantum ex fola India Orientali advehebatur, Simaruba autem ex India Occidentali adfertur; Verum etiam I simarube characteres foli Zaceri aut $Zmarauba Tinime . proprii, fed adeo generales funt, ut compluribus aliis ' corticibus, ex, gr. Tamarift. Peruv, Cafrar. Quern. Fraxin. certo refpe&tu adplicari, nec priorum. TIS am fpecificus inde determinari pofhi. Deinde $/maruba , . licet effe&u, corticum generali, As ut alia amara, ex. gr. Rad, gent. rubr. tonicum folummodo effe Videatur, tamen etiam re vera aliquid fpecifici; fedativi po- .. tius, quam adítringentis effe&us in fluxibus alvinis cruézris fi- | ftendis apud nos exhibuit 5.& .hinc, ulterioribus experimentis | Wtexaminetur, omnino meretur. Interea tamen omnis erroris vitandi caufa, negari non po- . teft, D. de uffieu in ea laudanda modum exceff ífe, atque ni- [E miis. eius encomiis veram Sizara4be laudem atque utilitatem. magis obfcuraffe, quam. illuftraffe. videtur, eoque eandem ipfe incurrit culpam, quam in aliis. Medicis ob nimias certorum me- | dicamentorum laudes merito reprehendit : Négie & huc qua. | dratillud:^ | —— — — Medio tutiffi mus ibis. $oXXX, ^ | De fero ladlis dicit Baglivius ifm 7Med. L. Y. ,, Sxpiffi-. | »me d)ifénterias profligavi folo. fero lacZis intus: dato, & per. : » elyfteres quoque inie&o ; multosque Auctores pro magno fe- o» creto habuifle hoc remedium in dyfenteriis refert, TN P 9n Á S J- que. In M4 | s - Biferia Medie. Mx ON Esso 4 —Hhi difinteria 2 nni 702. illud multis profuifie, amem Bi innotuit. In dyfénteria noftra biliofs vetitas hujus ididset- éonigeiil fuit ; & dolendum eft, nonnullos Medicos; ob nefcio quod | prajudicium , ab hoc remedio admodum alienos fuiffe 5 hic vero ^U diffen(üs non folum ríxis & controverf(iis in confülzationibus. ad. 3 le&tos aegroruni anfam dat, (ed & ex his rágnum incommodum ímmo damniüm emergit, dum aegrotisremedium negatur, quod p praferiptiories. f: pius longe i an nr qn j : $. XXXI NDA Chyfleribus dyfenteriam curare, ejusque Ruxüni fi iitére vel: le, abfonum mihi, videtur ; etenim illi non folurnmodo- fontem mali non femper attingunt, fed etiam: improvidus, aut nimis ^ — fepe iteratus eorum .ufüs majus incommodum indacit.- Nun- quam ego, nec aliofine, iis ufus fum , quam-cum urgerent do- lores, & turc olea blanda ceteris palmatn praripiebant. ' : TLNUDLU Diarrbaa benigna, ine vel cum. vomitibus ftipata, qux | dyfenteriam intercedebat, fo/a Timiura kbei facile füblata et; vix unquam fere alio fhedicameHto indigens, . $ XXXI "Magno errore. nitebatur epinio illorum, qui i putsbaar, 4 ps tam face € dy/enteria Jatíatos & effe, five illad aptis, five ineptis feniediis contigerit ; hí enim morburk a. morbo haud bene difcernentes. zoz diflitguebant: inter diarrbeam be- n'gnam (C dyféuteriam, fed. quanicunque diarrhoeam pro vera dylenteria liabebant, hocque. judicium parum accurátüm, an- fam przbuit, multi iü praxi errores committendi. Namuti qn fi mplici diarrhoea. non. tahtum facilis erat fanatio, fed & na. cuta incongrud alias : thedicamenta facilius & fine notabili fani-- tatis. detrimento ferre :poterat ; fic fi eadem in male dijudicato morbo dyemeries XN c gl : illa mortem SA RE — —- id £t. di vx ea E .* uve e i Lor aa ada oen zl E. ---. , "J —- r1 -— p ita. d: AN M : r ^ " ^x N*XIV. - Propofita fai querttio, num illi, qui ex aliis locis e ex. alio aere ad nos tranfiiffent j jn aerem, ut putabatur , infectum, citius ab hoc malo invaderentur, quam qui hic loci habitarent .. & malo aeri jam adfüeti effent? At, uti nondum video, acri venenato ac morbofo, quemquam «ud facile adfüefieri, aut cum il/o in gratiam - redire poffe, fic apud nos tutiífimum erat, vitare PEU: | : | | ^i i A on esq LUCHA NER | fee defaeruht, qui exiftimarent, ejusmodi morbo Corptu bumanum repurgAri & (nius reddi, quam antea fuerit. Dn? Gnteria Hbf tontgifi | 125. Sed & hi extía oleas (altaffe, facile c(t videre. . Nam etiamfi vel: decies homo e contagiofis morbis emeríit, a reliquis ideo tu- tus non erit, tefte experientia, ita ut omnes hujus generis re- | ;purgationes Baden quibus tanto cum periculo vitz aeger defunctus erat, nihil conferre queant ad eum-a novis morbis Re qi dad : Sic mihi. vigente dyfentería, fé obtulit j jüvenis nobilis ex equeftri militia, quem intervallo quinque vel fex dierum, | poftquam a variolis rite convaluerat corpusque a recrementis variolofis repurgaverat, dyfenterice contagium adortum ett,;a | quo: licet feliciter ; tamen nofi fine periculo, convaluit. WO XOUK Voce f Be Jiftirhia feliciter fuperata quosdam in bai - niores vivére, eorumque vifcera firmiora reddi, quam ante il- lum morbum fuerant, ab aliis refertur. In hoftra: lue-ex aliquot centenis unicum tantum novi exeinplum in foemina valde obefa, cacochymica, quz poft toleratam graviílimam dyfenteriam, qua per aliquot feptimanas lecto idis fuit, nunc alacrius, quam ante, degit ; prater hanc in nemine ia hoc ego deprehendi, & rationem eius ex obefitate valde. diminuta deduxi, $. XXXVII. | De x Dyfenterin Campenfoy ad quaftiones transmiffas, ex Y : sp Ru. B«el- 4 126 ] AN i" "fet Medica | * ^ EE * " - hi " M M : LS is - ^ R3 , b " pur) fermone latine reddita fequenda | mihi innotueruat ^1) Qusft. Quenam Zyfezterte fpecies Campis graffata fic? . Refp. Valde diverfa fuit, tam ratione materie excreur, | fymptomatum concomitantium, quam ratione eventus : Ra£zone materiei ; Hxc initio fepe fuit mucofa & (anguinea, poftea magis bilisfa , interdum 'purulenta, interdum merus effluebat fanguis. Ratioge [ymptomatum : Quidam fuerunt fine febri, j quidam tertio aut quarto, morbi die febrim fentiebant, que paulatim vehementior fiebat. In quibusdam febris ab.initio aderat una cum vomitu, animi deliquio, aut fimili malo con- comitante, Ratione tVentus : qui a- febriliberi manebant, nec virium "detrimentum initio patiebantur, plurimam partem re- ftituti func : quos tettio aut quarto die febris invaferat, lente fanitatem recuperabant, vel eoram non pauci extincti funt ; a£- quos febris initio ftatim inceffit, fpatio guiaque aut fex dierum plerumque. occubuerunt, (AL: Quaft.. Quando dentéria erietiós quando in mme. vigore fuerit, & quando deferit ? Refp. Tertio die "ugufli primus aeger ex. hoc morbo exti- tit. À decimo fexto ejusdem menfis usque ad: duodecimum auf decimum quintum Septembris maxima eius fuit vehementia. - Poft duodecimum aut Zecizaum tertium Ocfobris nullum novum aegrum habui, & fub finem Ocfobris plane ceffavit, III.) Quat. "Num ab viro f'atim. per totam. urbem coorta. fit, an vero in «à loco foe fé manifeftaric, & fic per —— progreffa fit? Refp. In. szedia urbe jitindw- orta, flatio duodecim aut — quindecim dierum per integram urbem difper[a eft, at in una regione plures decumbebant, quam in altera. - | IV.) Queft. An etiam aJ circa vici infecti fuerint, & quo tempore ? : E: ! T PN VUE ^ . A Dio dc uh Plum R€m - Á em Sr MEE Same u^ C E CPP IT Dyfnterle Biliofs - — d 1 29 Refp. Verfus Véelaviam regiorrem in vico Ondelar & Wec- g^ (P etiam mature morbus- erupit, deinde In Camperveen , trans alam Zifóai, Y/felmuida, s' Heeren- éroeckii, in quo loco adhuc dum (menfe Novembri) graffatur.. V.) Quaft Num etiam omnis generls bod & ne difcri- mine fexus, aetatis aut- conditionis adflixerit, an vero aliquid * difcriíminis obfervatum hers : Refp. Nullum diferimen adpar aruit , fé énibus vero o& — inprimis malum fuit funeftum. VL) Qusft. -.Quanam. principaliora. f Hs & fymptumata tam falutaria, quam 1 lethalia fuerint?) Refp. Nul aut exigua febris, remanente adpetitu cili (0 JAluo, (licet aegri interdum XXX. ad XL, fedes intra XXIV, | horas habuerint) fuerunt /£ gna [alutaria, Confíra ubi febris |. ftatim a£ izitio accedebat, una cum deliquio auimi, maufea, vomitu, aut íi poft decem aut duodecim dies fuperveneruns ' fá fngultns, aphtha , aut fimilia figna Pih illa plerumque exti- terunt funefta, | | VIL) Queft. Qusnam remedia ín genere, aut in fpecie bono aut malo cum fücceffu adhi'ita fuerint ? — Refp. Generalis methodus euxrandi hunc morbum nón po- teratfervari, At íi aegri in tempore & mature confilio uteban- tur, optimum effe&um e Ababarbarimis percepi & opistis, (— Lacebutyratum ejusque Jérum multis profuit. De ufü Jpeeaca- aub« multa laudare non pofiüm, (^). Ad//rimgentia initio fümta , "fepe mala fuerunt, fed promniffo EVAUWIDSS , meliorem pratti- tere effectum, | | b €) pes hoc amibiguum ef ; forte cadem rfadice ufus mom erae Cl * His adne&tebarur Tabula mortuorum Campen fum "fequeni - : modo : T. doRO- Anmo 1726. Juniores, adul, Summa totalis. ! die- "aM. Aug. I6. m 4c — : 20. j PHERCT TO Sept. "e or eco a7 dis CN E $8990r 7. (^ 0) 39] -—— PRO 2 IjC05 | 2x) Af. ee aA nom RE oom yn agtos 000 ogg. m$ -— o^. : 29no. diss be A. — $32 iE 66e. OQ 7o — 14 - Ae. Y53to. " | 7. FS UBK — 24. r 1 20mo.. 06: — IO... peu 16; E ! .27mo,. SM di m Us M cui ,., | : 128. r5 18h. 316, ud Inter quos tamen nonnullos fuiffe , qui hoc morbo non in- teriere, fimul monebatur. i | $. XXXVIII. i E. andem. conícripto jam & ad finem perdu&o. hoc: Nibore: vir quidam Nobilis, eregione Tranj'j ifalaua hanc civitàtemi trane — fiens mihi retulit, fe noviffe hominem quendam, olim fervi... munere apud illum perfun&tum, fed indea pluribus a annis in . vicino, prope pradium fuum oppidulo, Riffén di&o, habitan - tem, ibique ' negotiantem, qui initio menfis septembris An,- 4 1736. dyfeuteria £r!féa, cineritia , prout ipfam vocabat, quia E raro aut parum fanguinis admixti ab agris excernebatur, core. -reptus-fuerir. A . Hunc, eum ewe y quatuor eius fratres SELON : D eique miniftrabant ; bos vero omnes eodem morbo infedog. fuiffe. Idem eveniffe vicinis , & fpeciatim iis, qui ad eum vifen- E dum accefférant, aegrumque ruit. iiec -- Hac via morbum gradatim & quafi domatim per adim, E plateam propagatum -— Poftquam autem X Feu) incolz : 1 ^ anima [v A : ! Dyfentevia Biliofo- contagiofa. — 329 E a MEI (UENIT AME CENECTUNIG AMINO TREND Co animadverterant, & infe&tos fugere ceperant, reliquz platez non adeo tentatz füere, ita ut in iis vix unus & alter eo ma- lo laborarit. Inde autem accidit, ut eius : oppidi cives dnfikis aedes adeo horrere inciperent, ut nemo in easdem intrare voluerit ; Preterea ruricolas tantus ab infectis horror incefferat, ut nul- lus in eorum domos commigraret ; Si vero neceffe habebant, cum quopiam in oppidulo colloqui, incolas ex aedibus evo- carunt, & in platea eminus ftantes fermonem contulerunt, ac hi fibi res effet cum peffe infeGtis. | -Hac autem cura & prucentia rufticorum neminem rure & extra oppidum infe&um fuiffe, In ipfo oppidulo morbum usque 'ad finem fanuarti 1737. graflatum effe, & ultra quadraginta vel quinquaginta bomincs - letho dedifíe ; immo circa initium 4prZ//s eius reliquias adhue i extitiffe, unumque & alterum obiiffe. * Prius memoratus aeger, qui primus erat, per. quatuor heb- &omadas cum morbo confli&atus ex eodem interit, uti etiam eius parvulus infans & alter fratrum ; uxor vero eius manfit fana. Reliqui poft eum infeQu ut plurimum intra 7. 8. aut 9. dierhm fpatium abrepti funt. . Dicebatur, pauca vel nulla convenientia medicamenta ad- - bita effe, cum-nee Medicus ibidem habitet, & homines ab impenfis, in medicamenta faciendis, alieni fint, $ XXXIX. - Accuratior quidem hujus morbi contagiofi relatio optanda effet, fed eam confequi non datur. Interea tamen hoc nota- batur, quod cum ibidem locorum ss fruius bore? naícan- tur, exinde manifeftum fiat, primam originem mali ab eorum ufu ortum non ducere. ; Caufam autem ténsferebine i in hoc, quod ille bomo ali- uot diebus antequam morbo corriperetur; puteum effodiens , - üiu in aqua frigida ftans opus fecerit, ut hoc modo multum z/- dppend, A, 7M. P. Vol. F.- r | goris : ; - k LE * QEIPET IS v. ^ TAE - - - ^ - Y E Ir Nd «1 RT d E AN E . "T GE A qoo S65HfesMde 3 — 07 goris paffus & a dyfenteria correptus credatur. "At, cum.eum: ^ . "dem jam antea minus firma. valetudine ufum fuiffe, fimul nun- . - tiabatur ; adhuc incertum eft, utrum ad hunc morbum zémiu$ — calis 2/gor in aqua ftantis, num vero antecedens flatus valetu- ^. . dinarius, an uterque fimul, vel aliud quid, malo anfam pre- | — uerit? inprimis cum in hoc fufficientis relationis defedu nil — — 1 iri "2 : ^ rio r.i -3- M certi definiri queat, ue Wer Mia TE : Occafione hujus cafüs memini, me legiffe in D//fertatiene.— de dyfénteria Cet, B. Stablii relationem morbi , /feciem dyfen- E ;e"ig mentientis, quem Illuft. Auctor fibi ipfe concitaverat, cum quondam meníc Decembri, frigida admodum rempe[late E. er totüm tempus porneridianum in laboratorio fpatiofo, eoque" ^ j admodum frigido occupatus effec inter aliquot numero divet- fas operationes chemicas, quarum unz erat ptzparatio- Clyfli - antimoniitartarifati, &c. Superiore tunc corporis parte ad füe. dorem calebat, fed crura & pedes ipfi frigore rigebantá pavi- mento lapideo ;infüper multum: vaporem illius Clyfii ad naue. féam usque hauferat, Paulo autem poft abfolutum. laborem, | ripiebatur 5 A rid exce té Aenic iv. du ybsidalem, quam vere dyfentericum , fuiffe declarat; ortum- ducentem a vapore illo fuliginofo CTyffi tartarifati, copiofe per teria $t, contagiofie vero difpofitionis ne: veítigium. quidem jdeffet, neque eius legitima fafpicio, &es 504 2ec1N ORUM b: | Jam quidem inficias non ibo, memoratum vaporem ali- Ue quid ad hunc morbum contuliffe ; interea. tamen credere lieet; E illam aegri conítitutionem ,. dum. aeger fuperiore corporis. 2. d.i à COS WUNN .. ».Ancalue- - . ^ d é: ^ Dyfenteris hilufi- emntagiof, I3t incaluerat, at: inferiore frigebat; magis pro cáufi illius fluxus alvini habendam effe, quam ipfüm vaporem ; inprimis cum ipfe Clariff. Auctor dAnfolitts catoris & frigoris viciffr tudigibus & mu- tationibus maximam caufam alias exorientis dyfenteriz tribuat, . Ipfe memini, me olim media & percalida aeftate ab ambu- Jatione incahilffa, deinde quietis capiende caufa humi defedit- fe : quo facto frigus foli inferne in. corpus penetrans horrorem mihi incuffit, & die infequenti fpecies dyfenteriz , feu, fi mavis, diarrhoee. torminofe & mucofe me invadebat, ex qua per ali- Eos dies aeger jacebam, $$. XLI. Sunt itaque inzquales eiusmodi & fubitze mutationes ad inducendum alvi fluxum utique valde efficaces , idque hoc ma. ,gis, fiin fuperioribus partibus motus jéeretorü € excretorii intenduntur: &. promoventur, at in inferioribus propemodum vl inhibentur ; tunc enim non folum inteftina a penetran- te "frigore relaxantur , tonoque fiunt remiffiore, fed & per tam infignem, & adhuc magis per continuam & diuturnam motuum illorum inzqualitatem magns etiam turbz, confufiones & per- verfiones. fecretionum & excretionum in oeconomia animali ex- citantur, & variis ftagnationibus & corruptionibus humorum, inprimis in abdomine, aníà praebetur, fic ut inde omnino & ne- ceffadio fluxus alvi inordinati , dolorifici, mucofi, &c, oriri debeant. - : $. XLI. ' Tarereh d tamen tales eventus nondum füfficere mihi viden- cur ad producendum morbum contagiofüum , prout id etiam fü- pra allegatus Clariff. Aud&or fuo exemplo docet, nosque eius rationes jam fupra prolixius enarravimus. $. XLIV. Undecunque vero initio in homine ortum ducat cozfa- gium, cum in nullius poteftate pofitum effe videatur, utillud à priore profpicere & prohibere queat, ne in fuo corpore no- ra Ícatur; - " . Lad -— - 1322 - Hifloría Medica Dy[énteria ée. fcatur ; mmo vero illud aeque repente & inopinato, dum ni- Ahilminus timetur, oritur, quam cum putamus, nos poffe an- tecedentem cauffam indicare. —— NIRE us : lta ex füpra recenfitis,, ut & ex brevi illa relatione de morbo oppiduli R//ez, hoc maxime difcere licet, qua via ma- Jo oborieuti rationali modo mature obuiam eundum, eiusque pre-.— grelfus fA ffendus fit , ne latius ferpat ej propagetur. | Hoc oftendiffe, ad commodum & falutem humanz focie- — tatis non parum conducere, mihi quidem videtur, NUM TANTUM. uo EPISTOLA SYNCOPE, '"PARALYSI -. UNIVERSALI ET APHONIA, | Aéris privatione, S oknfasihid. IV Decembr, MDBCRXOLVI, oborta feliciterque curata $ ad Virum illuftrem, excellentiffimum atque con. fulcifümum Dominum Dominum | JOHANNEM PHILIPPUM. FEHRIUM e Di&um Gampertum, ]c&um Colfotllla- 33 o Comitem Palatinum 2 Caxfarcum, Reverenditfimi atque Celfiffimi. Epifcopi Bau bergenüis & Herbipolenfis, Celfifimi & Reverendiffimi - Principis & Abbatis Fuldenfis, Sereniffimi Ducis Saxonis Ifena- cenfis &c. Confiliarium aulicum actualem " Confiliarium S, R.I Civitatis Suinfurthen- essc fio Primarium, &c. Affinem omni honoris & amoris genere colendum, | D. JOHANNIS PHiLIPPI WOLFFLI, . Collegii Cafarei Nature Curioforum Sodalis, Cognomine &leonis, & Phylici "3 Patria. B. sic NUES ML -BEpifla er - f 2: quam propriis meritis üluftris; - :Idus illud -magnaum, JOHANNEM MICHAELEM FEH- & RIUM puto, poft fits quoque ex cineribus fuis- adhuc fulgere, fplendoremque íüum tueri, cauía potiffima ex conatibus atque fatis ipfius gloriofis ac laude dignis deducenda eft, fiquidem non folum Reipublicz noftrz falutaribus & bonum publicum provehentibus confiliis adfuit, fed & Orbi litterario Ynulto labore & ftudio mafcule füccurrit : Ille enim cum Cele- berrimo BAUSCHIO Illutriffimam & ubique gentium celeber- - VEU X $4 rimam .4cademiam Inperialem Natur t Cur iofor um inftituit at- - que fundavit, quz jamiam ultra L'XXX, annorum fpatium flo- fct "Quantam curam & operam in Praxi Medica aegrotantibus navaverit, manualia Ejus. pratica ut & fcripta egregia, typis expreffa, praefertim Ephemerides A. N. C. edocent, Quemad- todum vero .4vus bic Tuus meritis fuis gloriam perpetuam. fibi paravit; lta edam Pafer Tuus, JOHANNES LAUREN-. TIUS FEHRIUS, di&x Academiz Adjundtus, tam in Curiapro - bono publico curam gerens, quam in Praxi Medica, nomen latidibus ampliffi: imis plenum merito fuo nactus eft. Antefigna-- horum horum in & pro bono publico verfantium more, TU,- VIR ILLUSTRIS, tertius es ex hac profipia, qui pro bono. publico aon foIum in curia, fed & anguftis rebus Clientum cui- libet a confilio e& optimo & erit porro. 'Cafus, quem hic fifto, tragicus, in proxima "Tua vicinitate nuper contigit, quam ob .- caufam in fignum grati ac devin&ti animi Tibi epiftolam hancce dedicare volui , annexe voto, ut Deus Te diu in emolumen- - tum patriz & folatium familiz incolumen cum Tua & Tuis, uni-. Ca adhuc fpe Jfirpis Febriama , etvarg; velit ! - 5 — * aM. 7 » EL Ac - sc « M "Min tam genere. X a * A , rd " » i * ' " , - 1 Perm 2c D viue A pe p *á: 7 in T , E pa a TP ia 9v . : ' | e" ; | sf s "e d 2« nl B. d lec. a » E mm * TE E " 4 7 * F ^" — —" » T "Nee. d A er TER p aa Si herd os ees A Tr I RP e T Tr PM E dI, T m Ie I E od RAPIAT PRLURMN CR PEST TE LT dE ERR - PRAQURRRIA PII — Ge LIO 544 834 CEME : De 1 5*3 : -" ELA . Pr -— E br o£ ILES * Pd ns P. es p LOR T jus edere * cedit 155 s konnte. | 8 co e, Push 1 univerfli | y "m & Aphonia Privatione acris Mert feliciterque : curata, | Erem- "dt vitam pre omnibus reliquis sebeiiida eie, - extra omnis dubitationis aleam pofita res eft, ope hujus quippe refpiratio libera perficitur, absque Fires dtcaliub fanguinis ceffat ; hac vero ceffante omnes motus vi- tales & animales, & cum his ipfa vitaceffa, Relpiratio ope in & exfpirationis perficitur, organum vero hujus tam nobilis actio- nis pulmones funt, fi iquidem -cubuli hujus maximi vifceris tho- racis, ob ingreffum aeris fe extendunt & flernum fe fe attollit, ob 'egreffum vero aeris tubuli modo didi cum ipfo fterno E. iterum contrahunt. Aér autem iníe confi deratus, é duobus principiis conftat, quorum alterum gravitate & alterum elai- citate vim fuam exferit. Gravitas per Antliam pneumaticam perfpicue ad. oculum demonftrari poteft, fiquidem animal cam. pane inditum, aere, peripheriam animalis premente .. extradto, fe fe attollit longeouc majorem magnicudi nem adquirit, done vita privatum, exípirat. :Elater contraaeris eft vis interna, qua- fi prematur, ad. priftinum (tatum fe iterum expandit & extendit. Mediante principiorum. modo dictorum . proportione, juxta le- ges motus aer in aequilibrio tenetur, quodíi vero unius ener- gia alterius energiam. tranfcendat ,. equilibrium ftatim tollitur & preffo pede refpiratio. lasoriofior redditur, vel plane ceffat, Jnfüper quoque ser varia effluvia fpiritaofa, iiraoB. fülphurea &falina, pro differentia locorum & exhalationum, fànitati no-. ftre haud raro perquam nociva, fecum vehit. UR hane tam privationis, quam effluviorum aeris, fequens cafus | tragi- pe ulterius dilucide enodabit. HO 1357... 12 — p spifala Es INDE LL ML REEABE OUR. 6* Suinfurchi Anno MDCCXXXYVII. die 4. Dicen Jo- HANNES GEORGIUS SCHNEIDER , Vietor viginti annorum, hóra fecunda pomeridiana ex erecto Bulto' viginti quatuoram- : phoras capiente, vinacea ab uno menfe ultra, pedibus denfe comprefa, fpiritum vini ex iis deflillandi gratia depromere voluit, per ofliolum dolii vero vix ingreffus, fyncope corre- ptus fuit. JOHANNES SCHW/ARTZ, civis hujus loci, qua- draginta annorum, adiutori huic fuz opere auxilio veniens, in idem dolium per oftielum (e contulit, fimili modoa fyncope ftatim in vinacea proftratus fuit, alter operz fuz adiutor binis prioribus fuccurrere, & (militer in dolium irrepere voluit, ee quidem momento , quo aedes vietoris. SCHW/ ARTZII, tranfivi & ejulatum coniugis & filie audivi, hinc ftatim ad at. &um dolium accurri adiutoremque a propofito fuo dehortatus fum, & ut potius circulos doliares fundo oftioli proximos mal- leo .decuterer, admonui ; dictum fa&um, Dominus JoH, ANDREAS STRIXNERUS dolii fundum fecuri quadam con-. fregit, idemque cum multis aliis reclinavit, binos hos vieto-« d res, omnium fenfuum & mortuum expertes exinde extraxit, : quorum cutis undique coerulea, vaía exteriora fanguine deple- ta, pulfüsque abolitus fuit, Poft multas fortiffimas friCtiones, ufum fpiriruum volatilium refocillantium , artuumque paffivum motum in lhypocauíto & ledo calefa&o , JOHANNES SCHW'ARTZ íe iterum movere & anxie refpirare valuit, dein .: de fumma anguftia precordiorum fümmaque virium proftratione conqueftus eft; hinc (tante pede validiffimum diaphoreticum, - nempe Elixir. favum Colle&. Leid. przfcripfi& ad gtt. viij, — in vehiculo calido binis hifce perfonis exhibui, ubi SCHNEI- | DERUS paucas hafce guttas cum exiguo vehiculo vix deglu-. : tire potuit, ambo vero largum füdorem obtinuerunt ; SCHNEL DERO ftatim in brachio dextro vena feQa fuit, vix vero un-. ciz duz fanguinis efluxerunt, & hic, licet excutia in plaatis. / pedum fortiter fridus fuerit, omnis fenfus & motus expers fui, — v ». De Syneape , Paral Ponfoerfl e dr dpboria 137 fuit. 'Die quinto didi menfis s SCHW'ARTZIUS incedere ite- | rum valuit, aft de animi & corporis languore & preífione pe- Goris mitiore conqueftus eft, "hine continuationem Elixirii "Camphorz ter de die fuafi P C€HNEIDERUS hoc die manus digitósque paulifper movere incepit, in plantis quoque pedum à fridione excutie fenfum aliqualem percepit, quzrentibus quoque cápitis nutu, vel adfirmando, vel negando, fignum de- dit. Veficatorium ergo ut ftapulas inter adplicaretur fuafi , "cujus vefica decem horis elapfi s multum feri lymphatici con- tinuit, ex quo quoque pruritum dolentem fatis exquifite fenfit. - -Aphonia ^xvero, feu privatio loquela plenaria adhuc adfuit , maxillam quoque inferiorem neutiquam .movere potuit, fed adftantes os vi cochlearis , dum vel potulenta, vel medicamenta -gropinanda erant, aperuerunt. Suafi igitur , ut folia Rorisma- . rini contuíà linguz imponerentur Q& fequentem pulverem or- .dinavi: Rec. Rad. pyrethri ,, ari, .carline, füccin, flau. aa. 5j. M F. pulvis, div. in IV. p. aequ. D. omni trihorio dimidia -pars unius pulveris in jufculo calido , interpofito tamen bis de die Elixir, camphorz, Eodem adhuc die mihi quaerenti ; ; Num dolorem quemdam in. quadam. regione. corporis percipiat? di- gitis indicavit, quod fic ,. & quidem in peGore,. quam ob cau- - làm -cataplasma calidum e cepis in oleo olivarum affatis, thora- - ciimponere füafi, ex quo etiam réfpiratio. liberior reddita fuit. . Die fexto hujus menfis brachia movere, pedesque tempore fri- .£tionis cum excutia retrahere potuit, eiffitoiiibus excretiones | amolintatis. omni dubio procul ob atoniam fibrarum partium folidarum, fuecefferunt, interim przteritam noctem quiete - tranfegit, nunc quoque "maxillam facilius movere & maíticare | potuit, fiquidem alimenta forbilia non modo deglutivit, fed & hodie folia rorismarini recentia dentibus leomminuit ; pulfum hoc die perquam debilem & tardum, nihilominus faciem ite-- rum floridam ,' vafà fanguifera plena "anitutique cor poris fü- (cnnppend. Vol. F. 4. P. A. $ dore "m Sütidum mme] SCHW/ART ZI v vires. cma dms redierunt, ita quidem, ut toto die. incedere valuerit interim | tamen ufüm Elix. camphorz quotidianum non omihis Med; quo- tidie largum füdorem, tanto quidem cum emolumento foras pepulit, ut die feptimo hujus men(is hypocauftum, . quo aeri - liberiori iterum adfuefieret, ad aliquot. horarum fpatium defe- rere, dieque proxime fubfequente coram omnibus in aede (à- cra Deo T. O. M. debita animi. devotione gratias agere value- rit. Interim mifer SCHNEIDERUS , ha&enus denfo fopore &.- . fupore oppreffus, pedes & brachia bc illucque proprio motu - movere, Corpus quoque fuum 'dextrorfum ac (iniftrorfum ver- tere incepit, erecto corpore vero neutiquam potuit federe; hinc fuafi, ut pulvis die quinto huj. przícriptus cum Elix. "Camphorz reiteraretur, que medicamenta avide adfamfi t non folum, fed & folia rorismarini continuo malticavit, ex quo tempore quoque mullitavit verba quxdam non intelligibilia , fonum tamen ex ore quendam edere incepit, ita, ut queren- - m v h uu m. * pe 5 "m A e. I m "an .9" B NT " F- x. tes.ex eo vocem adfirmativam & negativam intelligere & di- x "ftinguere. potuerint, reliqua. fymptomata omnia fpem meliorem | predixerunt, fiquidem per digitos fitim . , famem & reliqua in- dicavit 8ve die. Die nono huj. men(íis in vi&tatione quzfivi, utrum melius fe fe ha^eat.? ubi clara voce réfpondebat : a4, an nullum dolorem in quacunque regione corporis fentiat ? iterum clara voce dixit : Nein , & hec prima verba, poft fublatam, per - Dei gratiam ,. aphoniam, -fuerunt, ut autem hzc asdiolir: era- * - 9. au * "dicaretur, fequentes . pilulas: ordinagi: ; Rec. M. P. de Succim Crat. Extr, Panchymag. Croll. an. 2j. Extr. colocynthid. refi-— nz Jalapp- Nucl. Pin. Suba&, an. 2. M. F. l. a. c. Esf. Succig. - pil, non LX.: 'coníperg. pulvere cinnabaris faütie D. beri bus dofibus. Decimo die hujus menfis pro lübitu varia logui- * otuit, hoc tamen cum difcrimine , quod. fonus; quafi . dine quadam. BROFA VIS, fuerit, mafticatione, ——— iterum d | X coSgavie ^ De Sici Parehff usb ua Qut ili —— M ia MAE E EL UL ———— gavifus in prandio | carnem. manducavit, incedere quoque pe- ái us, titubantibus quidem, potis fuit. Die undecimo huj. menfí. mane jeiuno. (lomacho pilularum die nono hujus prz- - fcriptarum viginti fümfit., elapío autem trium, horarum fpacio alvus adhuc claufa danfit, hinc ut adhuc decem pilularum di- &arum deglutiret,. fuafi & has quoque. neutiquam excretio. | 3qugzdam, .alvina. excepit 5 hinc falis Epfomenfi s drachmas fex 1 in. aqua fimplici folutas hora quinta vefpertina propinavi, ex poft "alvum ter depofüit, placideque no&em (íequentem fomno. transegit. Duodecimo. die huj, menf. pedibus fuis melius ince- dere potuit, loquela. clarior, adpetirusque vegetior fuit. Ut autem nervorum; reliquarumque partium íolidarum | robur amiffum eo citius reftauraretur , ordinavi Tincturam tonicam, nervinam fequentem. - - :. - Rec. Tin&ur. antimon. acr. Esf. Succin. an. iij. olei ^^ 0 v. deflill. Lign, faffafr. gutt. vj. CMT, D. hora antemeridiana decima & pomeridiana quarta . quotidie gutte fexaginta in vino, mane vero & verfus noctem. Elixir, Camphorz adfumfit, in prandio & coena vini genero- fioris unum vel alterum hauftum conceífi, poft cujus camen ufum femper in regione ventriculi dolorem fenfit. Die decimo tertio dici menfis a vini generofioris potu nullum dolorem, uti. ha&enus, & quidem urentem in regione ventriculi , fenfit, vox in dies clarior fadta fuit, infuper quoque le&um ad aliquot | horarum fpatium. defereré potuit, refpiratio liberior & vigor corporis animique melius fe fe habuit, pul(us quoque fortior & citatior fuit, Die decimo quarto huj. menf. omnia fympto- mata ad votum remiferunt, quadam etiam p! 'ane ceffarunt, fi- quidem aphonia, raucedo & refpiratio anxia per Dei gratiam | peius ablatz fuerunt, omniaque diftindte & clarà voce clo- . qui; claufoque ore. in- & exfpirare valuit. Decimo quinto die | fypocauftum calefa&um relinquens, cubiculum füum ordina- | | jj $2 ! ^ rium l : L] ———— ——— ——— Mo rt (eid 2 o Bpiffla, rium frigidum iterum frequeritavit & plane nihil incommodi exinde fenfit. Die decimo fexto & feptimo huj. menf. fere toto . die deambulavit & im cubiculo frigido optime fe dormivilfe , — mihi adfeveràvit , infimulque de pruritu in artubus, pedi- bus nimirum &.brachiis, ferpente & tenfivo conqueftus eta. quem tamen optimz note quid polliceri indicavi ,' fiquidem: motus de:die in diem liberior » extenfio & retfaliio. mufcu- - forum & tendinum di&orum artüum hifce diebus: vepetior 4 & fortior evafit, quam ob caufam motum brachiorum & . pedum usque ad laffitudinem , diztamque eupeptam cun aro- . matibus conditam unacurmt vinf ufü commendavi , nec nomx 'fin&ure tonico - nervinz ufum continuare juffi. ^ Die deci- mo o&avo pilulas triginta nuper prefcriptas fumfit, qua cum levamine exoptato decem fedes excitarunt. ^ Decimo nona & vigelimo die huj menf. operibus fuis domefticis. iterum navans, neque pruritum im artubus, ncque aliud quid in- commodi , niü aliqualem adbuc virium: defectum fenfit, in- terim hilaris animi fuit, vires quoque ita incrementum ce- ^ perunt, ut paulo poft iter aliquot milliarium per pedes fece- rit & fnitati integra: per Dei gratiam reftitutus. fuerit. Spoon ; B & Omnia hec fymptomata: privasfoni aeris. adítribendg effé , nemo facile negabit, unde vero caufa Irujus prive tionis petenda fit, res "eft forie indaginis ; fguidem iidem hi vietores per multos annos ex códeim dolio eodem modo winacea ita conférvata depromferunt ,. | absque ullo: tamem incommodo . fübféquente.- Preterea quoque Tnüld^ alii vie-- tores hoc vifitantes unanimi voce teftati funt, fe fe vi- 4» Tiacea eodem modo confervaffe & adhüc confervare , dato V tempore quoque per oftiolum in dolium ingreffos effe & -- ad fpiritum vini eliciemdum: eadem depromfiffe , nulli vero: * - ex omnibus per omnem: vitam tale' quid obveniffe, - Quoniam " dixo: , Nvcemmr vere ' De — Pardi 9f uiivirfaD é& planis, . f4X —— xc TEAWUEDUUUm mr ootvn ^m vero. in cafibus. hujusmodi tragicis, multi flatim- ad. faprana- turalia & füperftitiofa. afyla confugiunt , uti eafüs ille vere tragicus Jenenti ES fumo: noxio prunarim. Anno MDCCXV. exortus , fatis docuit, itaque ut mentem meam, (falvis tamen omnium politiotis ingenii virorum lknténkiis. ) expo- nam; caufam privationis deris in hoc cafu e fequentibus brevi- ger - Adduco: i, 3 i ADS. PS. vinacea ín vineis fimo noviter fitdratig colle&a fuerunt, . Él. Muftum obutricelorunr uvarum tenacitatem & deri fitatem non omne exprimi potuit. if CTfIL-Relique üvi vel án totum, vei in tantum putredi- | ne corrupte fuerurit.- ^olium hoc. ultra dimidiam partem a Sinaceis "uatum per Gin tempus probe P fletit. y ; á dil Dyipiim: quod. attinet , , noto notius eft. muftum é vi- eis ftercoratis odorem. fulphuris: alicujus nárcoticar indolis, fpirare, nec non íaporem. amariufculum naufeofam , ( quem vulgo Mergel vocant, ) prabere, qui vero ünacum- odore modo. dicto tractu temporis ceffat, vinumque generofius €o- | loris. altioris reliquit. Omnis vero oder à particulis falphu- réis & fali alinis volatilibus depender ; fapor vero faàlinis: parti- | culis originem .füam debet ; porto. quoque quotannis in: cellis. muftum fermentans continentibus a óbfervare licet, muftum: e: . vineis fimo faturatis majorem. vim habere à intrantibus. can- delam extinguendi, & paucum tempus in ilis moram ne- Gentibus. relpirationem | difficilioreni reddendi , tuffi imque eX- | eítxmdi. | Ratio: facile ex hoc patet, quoniam fermentationis apes aer rarefit , particuleque fpirituofe & fülphurez fe f$ ex- $32 . 00 pan-c Mx Ju ooo eie. Dy Doi S pisi A pandunt, adeoque majus fpatium adfe&ant , : hinc- "ncceflirio hac. rarefadione , in loco tali. fübterraneo fornicato | paucis - T. que. fpiraculis: inftru&to, flammam candele extingunt, refoi- | rationem dif&eilem reddunt , immo in pulmones irruentes. ; fepiffime tuffim 'excitant. Quod. ad fecundum , muftum ob : utrículorum- fenacitatem & dent. tatem non omne. exprimi - potuiffe, hoc maxima ex parte ab aeftate humida atque tem-. E perata evenit, hinc etiam üve non jugiter & fimul, fed L nid glove Special ; integra enim hac aeftate fere nihil [ nec non venti rapidi, przcipue bo- reales obférvabantutr , hos véro remittentes. & ceffantes Ze- phyrus cum aere fuo humido & pntrido excepit,.hinc non mirum, -quod uvarum utriculi tenaciores manferint. — Ven- --— . torum quippe in corpora , precipue animata & vegetabilia, . tanta eft vis, ut omnino eorum jin agricultura &-(nitate —— non exigua habenda (ir ratio. "Zephyrus enim ab Occidente - P àd nos Germanos fpirans ; hüimidus &. tardus eft , fiquidem ex Oceano Atlantico ingentem «opiam bitssii csi exhala- ' tarum. fecum. vehit, quz, quoniam aet-hic frigidior, in nü- | bes & pluvias: tempore aeftatis , ; hyemali aütem temporein nivem condenfantur , ità; ut flante hoc, etiam ruftici aee | pluviam. & hyeme nivem przdicere fciant- Aquilo € contra-- - rio craffus, frigidus & celer eft ; cráffus eft, quoniam aura - Zonz frigide omrmia corpora deelüafe & Pondentüt^ fdiidus eft, fiquidem e frigidiffin ma regione & polo ar&ico, a radiis folaribus calorem largientibus , remotiffimo, nos afflüc; e i vero eft, quia in Germania, utpote calidiore regione, aco hic antea condenfatus refolvitur , majoremque. vim elatticam |- | acquirit, ; hinc Aquilo omnino denfitatis ac tenacitatis. vu culorum uvarum caufa primaria fuit. uiis sdedet ad Po yj ^ r3 zx - X C ^ M E Quod 7,7 REM " ; De Syncepe , Parabft hei e dphonia | 343 o elitsed iid | - Quod vero: tertium attinet puntium , nempe ; Kéliquás uvas vel in totum, ^ Nel in tantum putredine corruptas fuiffe, in gegno' vegetabili, & quidem in fructibus przci. pue, obfervare licet, Zephyro tempore aeflivo diu flante -omnia in putredinem. degenerare , hunc vero preterita aefta- ste fzepifft ime fpiraffe, fupra j jam jam indicavimvs ; hinc quoque aliter evenire -haud -potuit j quin putredine uve matur& contaminate fuerint , utt hóc variis in tractibus atque pla- gis vinetorum hoc anno abunde adparuit, fiquidem in vin- demia vinez verías meridiem '& occidentem (fite, uvas pror- fus putridas. prebuerunt, eo magis vero ille, quz haud ita pridem fimo exíatiate fuerunt. "Ne autem: diacdllos epifto- lx transgrediar , dolium quoque ipfum .adhuc. attingam, quarta enim cireumflantin fuit: Dolium ultra dimidiam partem a vinaceis 'depletum per aliquod temporis fpatium . probe. claufum ftetiffe. — Hic probe attendenda eft fermen4 tatio: & elafticitas. Y fermentatio - enim absque aeris: admif- fione neutiquam peragi poteft, totum dolium antea vina- ceis repletum. , fenfim ultra dimidiam partem ab iisdem - evacuatum per aliquot dies probe. obturatum. fletit, vina. cea partim putrida, partim - tenaciora atque denía fuerunt, infüper quoque in vineis noviter ftercoratis colle&a , ideo omnia requifita ad. ferméntationem fübeundam in prompta fuérunt : In dolio enim fpatium fuit,. vinacea fpiritum vini " inteftina elafticitate praeditum eo quidem majori copia con- tinuerunt , quo minus muftum prelo torculari ex uvis pro- pter tenacitatem exprimi potuit, infüper putrida vinacea re- liqua ad promptiorem fermentationem , , cumprimis, "cum multis particulis. fpirituofis, fülphureis & falinis imbuta fue- rint, excitarunt. Fermentatio vero ope motus intrin(eci perficitur, ita; ut corpora amplius fpatium adimpleant, fe fe- que in alia immutent & ad perfectiora eid quod quo- fe que is P. iae e SP SMASTL^ ; L2 : [^ US - j D . " * E. "de " "Vu " ^ , r 1. 3 ^ ^ DA | AE. / — ; Y r - 4: ^ He P 2 " m " P : : NC. ' " * " . "se * * LA « * " 4 d E] E à . a ] "- bs D Lis Lo ane. à ^ k EC iu: Ad 5i 2953 dpi S opea E, &oU3 [ » " - * P" z ' ——Ó—À que in hifce vinaceis fa&um.eft.. Elafticitas enim. fülphurea- rum & fpirituofarum partium (efe expandere voluit ; aít quo- niam fpatium dolii. vacuum intuitu proportionis illius: non - Küuffciens fuisys hinc neceffario vietores hi dolium intrantes minime refpirare potuerunt, & hinc etiam omnia exinde ".Oborta triftia; fymptomata, privatiori aeris a fermentatione & elafticitate partium füfphurearum &.fpirituofarum. prove- nienti, adícribenda. funt , quz. tamen omnia per Dei gratiam füblara caufa , plenarie füblata funt, Et hoc eft, VIR ILLU-. STRIS, quod hifce pagellis Tecum de hac materia & cafü hoccommunicare volui. Valeinterim, mihiqueporro fave. Dab. ex Mufeo. d, py Marc1748, 7 007 V - , "T T 4 b Ak E. Wie VUE, b 0. j x dl B» / h / "TNR T A ZI i P SN NIC em y) MU dr j ; Ns TM N NN h " I] 77 I, Wh l r jy , AUS E . , 9, CAROLI FRIDERICI. LOEV. ..- Nobilis Hungari, - iuh A | . Acad, Caf Natur, Curioforum: | oL] Adjundi, | | EPISTOLA. CELEBFRRIMOS OMNIUM . TEEGION UM BOTANICOS, CORPORA - PANNONICA. Confcribenda Confilium cum ipfis communi- cat, X fingulos ad commercium botanicum, mu- -. tuamque rariorum plantarum , fzminumque *—. communicationem , per officiofe , & peramanter invitat, y odds PRIME adi geek. uev ^ VIRI DIGNITATE ET DO. .LUSTISSIMI- MAGNIFICI. EXCELLENTISSIMI. E emm $57 Anturm mihi: antatiie dedit cünr Veftre hume- - | 3 AK E nitatis fiduciz, tum incredibilis illa, qua feme d j, per flagravi, plagras Pannonicas defcribendi , : 4c Myers» G cum orbe erudito: communicandi cupidi4 3i TM fe tas rut non fia veritus. Fos, in hoc ftudii ; ge- d : e, xd -XXGÁ nere alioquin occupati imos, appellare, & PRU EG ánterpellare. Pro illa cupiditate, ex Academia in Hwngariam redux, anno 1721. frequentiffime ad conqui- rendas ,. & contemplandas: plantas excurri, &, plantarum và- —-— rietate motus, F/ora Sempronienf? primam manum admovi Sed. intervenerunt: confilio cum alia, tum precipue M Vin- . . dobonen és oblata artis. mica exercenda dE io. .lgitur. 1 commoraritibns. PEB, Principumq. Legatis f non Varius fed ipfis etiam Sereniffimis. S. R. L D»cibus plurimis, regnantibus /- aeque, atque. sliis .oSAaxonicis , Meintingenff (bus, Gorbait 3 - Hildburgbaufemff 27 P Würtembergisis , Haff. Cafféllanis , h !Bo- E ruitbo- E EU i i.a / - * * de Flora Pannbnica venfcribenda. — t47 io - "Beandenburgicis Onoldimis, aliisque, artis falaxaris opera przíto fui, a nonnullis Principibus Codfiliarii, & .4r- ebtatri dignitate , cujus gradum etiam nunc teneo , ornatus, Hac occafione deftribere inftitui plantas, qus tum erant in horto Sereniffimi Principis, Evgemii Francifi?, Sabaudie, & ..Pedemontii Ducis, celeberrimo, fed grave impedimentum co- natui obfticit, atque offecit. Etfi enim invi&tiffimus ille He- FrOS, non -tantüm opinione fame horti. füi, hac ratione illu-- &hilide , fed etiam. Áulicorum Miniftrorum, Legatorum j Confiliariorumq. Cx(areorum Aulico - Béllieótur interventu. permotus, facilem mihi , & liberum cumin hortum tum in biblio- thecam, in qua libros botanicos rariores confulerem, aditum comceffit : tantum tamen abeft, ut vel bibliothece praefectus, wel horti, hoc tempore. fere negleQi, procurator, negotium. hoc promoverit, ut potius impediverit. Hec autem non Obftabant , quo minus in aliis elaborarem , figillatim , per va- cui temporis momenta, Hifforiam bafi? Moo illuftrarem , Hi- fforiam Regni Hungaris conícriberem, eamq. multis euriofi 0- ribus, ad ítatum naturalem pertinentibus, defiriptione item Cimeliorum Regni Hungaris, ad exemplar, quod in Augufítif- fimo Cimeliarchio Vündobonen(i affervatur , exadtiffime, cnm Gesuma "Auguffea , delineatorum, Nutimárius etíam , aliifq. rarioribus, ad amtiquam aeque, atq. velzzedi? aevi, vel re- | £entiorem hiftoriam facientibus, fingulari cura colledis, exor. narem, mox etiam cum Sereniffimo Duce Saxonia , Regnante , Coburgico Meinungen[t, Mnutonio Ulrico, Domino Clementiffi- - mo, AMineralia, c Fe[f/lia, in primifque gemmas, atque. la- | pides, duriores, & moliores, opacos, & pellucidos , nobi- liores, & viliores omnis generis undique conquirerem. Ta- lium rerum tam limatam , politamque varietatem alibi occur- rere confpiciendam , induci non poffum, ut. credam: qu adeo: ftis fuperque de eruditiffimi, & exquifitiore literatura poli- tiffimi Principis hujus curiofitate teftatur : cujus ego Clemen- ! t 2 | tix 348. | y AGES Wem. OE ^ Epiflola ota T wd? Mh. " A tix ut iulio. " ; ita precipue. do&rinz, & cognitionis. feli- - cia incrementa accepta refero. Semper. enini, quoties mihk '. vel in aliis negotiis, vel ad menfam , eius conveniendi poteftas data e(t , doctiorem a do&iffi imo. Principe ;: raro fui ordinis ex- | emplo, aetatis fuz phonnice , me recefíüffe ingenue pradico,. Reveríus ante annum in Hungariam, ad Fleram Sempronienfe: 9 ,. cujus conferibende initium ante complures . annos feci, con- - lk tingandam accefli, tanto: majore libertate in eo negotio occu- — - patus, quo. liberior. in Sempronienfi, . quem vocant; Comi- E tatu aditus ad. quxvis loca patet,. quove major eft Sempronii » ubi tonfores, pharmacoposi, & balneatores Medicos , Medici autem, . nonnulli ,: fordida avaritia impulfi, contra | antiquorum ,. & cordatorum Medicorum inftitutum , pharmacopeeos agunt ,. jn liberali otio, a gravioribus impedimentis vacuitas, ad re- rum Datsun contemplationem , .& defcriptionem (de qua. medicaftri illi ne quidem cogitare poffunt) conferenda. Quid. patrie mex filii in harum rerum ftudio przftiterint, vel ex. Io. 1 Ja. Scheuchbzeri Bibliotheca Scriptorum. Hifforie Naturali om-- m nium Terra. Regionum infervieutium patet ,. ubi pag. 140. fcri-. bic : Hungarorum. bellicofam nationem , bellis. atque. perfecu-. RW continuis infeftatam, non tantum Babel otii, ut ali-- quid temporis ftudio huic impendere poffit. t Hiftorico - Natu- rali: tam pauca effe, quz circa hanc. materiam proftent, & ab. Hungaris ipfis quidem exaratà pene nulla. Etiam ja. Tollius | in Epiflolis eineraris, pag. 181. conqueritur , fe, cum luri- | masin Pannonicis mentibus herbas, & in his non. nullas fec. rum elegantia commendabiles, ignotas ha&enus,, obfervaffet ,.- s & ad. eos detuliffet , quos eas. noffe. decuerat, .nominaque &. naturam exquifiviffet , nihil ni doloris i incrementum. retuliffe; | quod pi&tore careret; qui delinearet, cum ficcandi domumque. defcrendi tempus. & occafio. dec(lent. ^ TraGatus. duos, quos. dc gemis. Hungaria, nec non de Bal/amo Hungaria Carpatbi- is Yi Ícripfit. IX 4. Arif ^e ah Hortis , Vir WEE la- J d CII- 098 YD tra E Pg , 4 TT de Fhrs Parnmica confevibenda, | (f 49 roam mrt cum. rariffin ima a bibliotheca, vicinis "Polonis vehditos effe, teflatur non modo Phil: fac. Sachs A Lewenbeimb im Schol. ad obs. 28. p 257. Epb. Nat, Cur. D. 1. A. 11. fed & 1o. dd. Raymamuns,- Phy cus Eperienfi s Celeberrimus, in literis ad me datis confirmat; Negac in illis, fe vel de Procopii Bona- 2i, Cms. Catner; in. fodinis Regiis Hurigarie Archiatti, raro do&iffimoq. libro, de edmirandis rebus Hangarie, plus quam ducentis tabulis aeneis àu&o, '& fumptibus Archtepifcopi , Pa- latini. Hungarie , & Comitis Nádafti , fauftam Lucinam expe- Gante, vel de Chr. Aug. ab Hcrtis fcriptis quidquam depre- hendiffe, cuni hujus utrumq. fcriptum in Peloniam delatum feratur. inde & Hemr. Chriff. Henninius, im Munotat. ib obs ad jac. Toll Epifl. dtim, V. p. 210. ex animo dolet horum li. - brorum do&iffimi Chr. Aug. ab Hortis interitum, quem Virum, Silefium,. Niffa oriundum, atque deinde a S. C. R. Majeftate libertate nobilitari Hüngisica gratiofe donatum, eircá annum - 1640. Carpatbum. confcendiffe ," & 6ba/famum , vel. oleum; ne- mini antea cognitum , ibidos primum deftillaffe, teftis et D. D, oan, JMilleter, Médicus Leutíchovienfis famigeratiflimus , in do&tiffima Difputatione med. inaugurali, de morbo Tiàmmür, Hungaris - endemio, p. 45. Atq. udi ex Hungaris meis in Bota-- nicis vel folus Buen nüieretür oannes Lippay ; Ordinis. Patrum, qui Societatis Jefu appellatione celebres fünt, cujüs extat Hor. u$ Pofinienf. ;, Hungarico idiomate confcHptus & anno 1664. . editus, in. quo erudite, &- fatis accurate, duobus libris. de floribus; & plantis, quarum ufus fcequentior eft, expofuit x ita inter extraneos: prxcipue; commemoranduüs eft. Caro/g5 C/g- fius cujus plane fingularem i in defcribeadis plantis Pannonicis. laborem nón poffum non admirari. Eum ego erudito, & candi- do le&ori , inftituta quadam perpetua eius! V, librorum ; quos de : | Srirpium bifinhs edidit, recenfione, ipfius fere Clufii . Verbis, |. aeftimandum. proponam. Collegit Vir eruditiffimds, &' cu- riofiflimus; i in longis, & variis peregrinationibus;: f igillatie Y. | ! v3 per per Palinetilatn ; tafrioei & ieiuas. ; quasdam. préibieiary 33 fnultas plantas, & ftirpes. rariores, nen folüm in locis, qux faciles habent aditus, fed etiam in fümmis fummarum. alpium f. füperciliis, ut in quibusdam per nivem, glaciali duritie con- firicam, ferreis uncis ad pedes alligatis, eidem delabendum fuerit. Paumoniam cum faperiorem» cum énferioremy interam-, nem edam, cujus pars tunc vvisdifcbland appellabatur, ultra. Dravum, flumen, cum. llluftriffimo Comite de Battyán, in travit. Et velut non folum in monte Pre/ezberg , alteri, qui - Haimburgenfr f; dicitur , vicino, Hungarixq. qua Auftriam fpe- | Gat, extremo, fed m etiam, jam "dltenburgi , jam Petronel- WS jam fupra Pofonimm , & T. eben , ultra Danubium, jam etiam, fupra arcem D. Georgii, jam ad oppidum, Stamphen ,. aliquot... miliaribus ultra Pofonium, jam circa Zirzaviam , fingulari ftu-. dio rariores. plantas annotavit : itain ficcis pratis, fupra, &: infra Sempronium occurrentes plant» , & in his copiofe prove- niens Ecbiwm, fore rubro. eleganti, alibi non obfervatum, nunc intenfiore, nunc Gilutiore colore ludens, ipfi datura ném movit. Multas, a nemine adhuc defcriptas herbas depre-- hendf ad montem, Eifenberg di&um, & Pisk£e, fluvio, im-. minentem, qua ad vallem, Pinta Thal., a fluvio nuncupatam, - defcenfus eft: plures collegit circa oppidum, Zelnok, aeque, - atq. circa Némez Vivár , Germanice Gyffine dictam, arcem mue: nitiffimam Illuftriffimi Comitis Balthas. de Batyán : plurimas - deícripfit in Pannonie interamnis, nunc Slavonia, illa fi lua. ES montoía, ducente ex arce Grebez, inter AVUT , & Dravum ,. lumina, verfus, Varasdinum. .His.& ftirpes. addidit, quas. vel. * . ad Comitis de Zrinio arcem, Cfakat bursa, velad arcem, £Frz- dau , vel non procul a Liudvva, Illuftrifimi Comitis de Bám-: fy de Flora Pannanica con[cribenda. [ I SY ————— fy arce, i in Comitatu Szaladunj, vel ad. Gbyztreg ,. eiusdem Bámfy. oppidum in Pannonia invenit. lta vero multum in hoc ftudio praftitiffe exiftimandus eft Clufius, Sive enim vias, five agros, vel fegetibus refertos , vel defertos , five. prata, five filuas, vel ceduas , vel inceduas, five montes, fummarumq. 'alpium fapercilia , faxa, & rupes hic locorum percurras, five aprica fpe&tes loea, five umbrofa, five ficciora, five humi- diora, & uliginofa , atq. ex his vel paludo(à, faliceta, vel ha- rundineta , juxta piíciras acque, atq. ftagnantes aquas, aut rivos, fluviosq. minores ,. perluftres.,.. vix plantulami deprehen- ^oXgs3c quam. folertiffimus auétor nofter. ficco pede preterierit , qui etiantin urbis vallo ,. foffis ,, muris vetuftis, & ruderibus, ; ad margines item viarum, agrorum ,. filuarum, vinearum oc- -currentes plantas libro füo inferuit. Icones plantarum occur- rüht nlimero 359. fatis. accuratz, plantarum, fi cuni iis con- ferantur, naturali formo ut plurimun: refpondentes,. Herbara | adeo. quamq. pro illorum temporum; ratione, non modo apto |— nominc donavit, fed. & accuratiffime defcrip(i it, In imponen- dis autem nominibus tantam folertiam, & czutlonen: adhibuit, ut fpe anonymam relinquere plantam maluerit, quam nomen ei,.non fitis aptum , ponere. Curiofüs librorum Clufii le&or, iconem. plantz alicujus non. ofcitanter contemplans , illico agno- fcet eius genus, radicem; ramulos, folia, flores, femen, lo- , cum. natalem, . aliaq. n Au&or enim curiofus, & folers etiam temporis. rationem habuit, quove menfe planta vel flo- rem, vel frudtum, aut femen: ferat, annotavit, & de peregri- nis etiam nominibus, fi gillatim- Hungaricis, & Germanicis co- | gnoftendis folicitus fuit, atq. adeo de his & rhizotomas. mu- lieres Auitriacas, & venatores, & paítores montanos , & alios e ; rufti- UN : x. A Mut t e a rA EE rüflicos incolas, fipius in confilium vocavit. "Hungarica qui- dem nomina in hoc opere Clufii pleraq. mendofe expreffa. oc- currunt : quód tamen magis, typographi, quam Clufii culpa ac- cidiffe cenfeo, hoc magis, quod ipfe omni cogitatione cüraq. in eam rem incubuerit, üt non folum accurata nomina com- Amunicaret, verum etiam adderet, quid Boe, vel illo nomine Hungari fi ignificantius exprimere voluerint. Hujus tantz foler- tiv, quam id hoc ftudio adhibuit eruditiffimus Clufi jus ; gloria fempiterna- apud nos memoria confervabitur : cujus. pofteris prodendz vix commodiorem mihi occafionem relictam effe ar-- bitror, quam fi nobile ejus, quo diu no&ug. flagravit, in plan« tis Pannonicis;.in primis vero Semprenienfr (bus, quas admira- tus eft Clufius;, cum tamen eas vix a limine (alutarit , defcri-: bendis ftudium. aemuler, idem inftitutum fedulus urgeam, fi- milibusq. monumentis ' plantas Sempronienfi s territorii, indi-- $enas aeque, atq. alias rariores , folicitius ad pofteros trans- | mittam. Fruc&tum ex hoc labore in primis Sezspromienfcs meos: percepturos fpero, quibus hac ratione non: modo falubriores; fed & peftiferz, vitandeq. planta: innotefcent, ^ lllud "etiam" futurum confido, utalii quoq. patrie filii hoc exemplo ad pa "rem plantas, in aliis. Hangaria. Comitatibus Occurentes, de-' fcribendi folertiam incendantur. Tale quid, certe, in animo: habuit eruditiffimus vir juvenis , Samuel Wachsmaunus , Leut-! fchovia Hungarus, quem focium in Botanicis, apud Saxones: cim ageremus, indefeffum femper habui. Sed mors conatibus intervenit primatura, que mihi defi deratiffimum laboris foci: um, cumin Belgio commoraretur;, . eripuit : cujus immaturum:- DURUM etiam nune €o acerbius fero; quo plura, & exquifitios ra in hoc fidi rd: ab "s expectanda. d .Vos igicur! ^ Viri. Pp . ^ n yr a *.. de Hora Pannorica con[cribenda,- 153 vocare c6 Ro wiei- PIENE MG (iri Celeberrimi, per officiofe compellandos duxi, & vel illà | Ciceronis, /» omni beneflo, nibil tam iuflre y nec quod fatius | pareat, «effe Libr. V. de Fin, ftatuentis, guam coniuntt ionem dnter bomines hominum, & quafi quandam focietatem, e$: com- enunicationem utilitatum, ad benevolam confpirationem con- fenfümq. invitandos. In hoc benevolentiz genere przeftando fi 'Vos habuero faciles, cerno jam animo , quanto mihi, tot tah- torumq. "Virorum au&oritate , & benevolentia etiam contra "invidorum malevolentiam munito, totius operis decurfüs fa- . eilior fit futurus. Equidem, cum hzc fcribebam , nen deerant, quz inftituto operi moram , -& impedimentum illatura videban« | £üur. Armorum enim fhepiti; & peftilentiz , qu per quos- .idam Hungaris tractus inciderat, metu cives mei füfpenfi erant, Ego tamen fpe gratie, & praffidii divini confirmatior , üerem etiam $emprozii, dum hzc addo, faluberrimum, && cives ita bene vàlentes, ut vix quisquam infirmus fofes. meas pulfee, aut opem imploret, fentiens : nunquam vel adverforum, vei publice calamitatis metu ita animum defpondi, ut feria omit-- tenda, & ignavo dolori indulgendum efle putaverim. Hocigi- tur, ftudio nunquam interrupto, per hzc tempora egi, ut, de[iribendis plantis: Pannonisis. curioforum "votis fatisfacerem, In hoc inftiruto adhuc occupatum, ut Vos, Firi Celeberrimi , confiliis, & opera perbenigne juvetis, oro, atq. obreftor. Vo- . bis ego viciffim non fézi/xa folum plantarum pannonicarum ra- -riorum, rarioresq. p/74£as5, fed & vera, atq. genuina, mul- X. tumq. a Clufianis, Mentzelianisq. diverfi, verbo, accuratiora p ferite nomina Jzzgarica in Flora Sempronienff fpondeo. Studium, & operam promptiffimam, quantam quidem ad hos | conatus, feliciter provehendos ,. przbere poffir, mecum libe- . raliter fpondet; omni meo preconio, quod ad humanitatem, | füli elegantioris, rei herbariz ftudium, omnivariamq. literatu- ram, major, Dn. I. Chriffeph. eur di, Scholz Sempronienfis - Redor Clariffimus, qui graviores curas, quas in fcholis pub- "Append, Vol. V, A4. P. AM. Ae gs u ... lice V — Lr ls T * X - "a - " j ; ; » 1 ^ 1$4 Epiftola de Flora Pannonica Conféribends.. : ' lice docentibus van: fterilisq. cathedra affert, ceterásq. mole- flias, quás in.pittrinum Scholafticum. compa&i quotidie capi- - unt, vel vinearum vel horti fforusig, cultüra; vel etiam plam- — - zarum indigenarum (tudio ,, quo: non vulgariter dele&itur, le- nire folet. Agite igitur, /izi Celeberrimi, date non inviti lo- um precibus. Vos ad. comimerciwm botanicum ,. ef ráriorum fe- qnum, plamtarumq. communicationem mutuam. peràmanter, invitantis, & laborem meum, zypis deffinatum , conciliata eti- aib. cordati alicujus bibliopolz voluntate (cum: talium. Virorum apud nos.copia non fit) cujus. opera cum. orbe literato felicitex : "communicetur, prompti facilesq: promovete. Reliquum eft, us -— | Veftro-favori me ftudiaq. mea commendem , nihil dubitans, quin. | de hoc.meo inftititore&te benigneq. fitis.exiftimaturi. Da- . . | : - bam Sempronii in Hungaria d. 2; Aug. A. O.R-. 1 448b Dee XXXI, ^ exeetr on v X - S " x / TS Í ' X x " x / Ry i d " | : 4 ^ " D s : « T i DS G iu V ( -. j DD. 4 " Ht ) H a" s SQCGEPL / 11 ! s CART TOLA, QULA. VIKOILLUSTRI CONSIILTISSIMO ET: EXPERIENTISSIMO DOMINO | DOMINO ANDREAE ELIAE BUCHNERO. —MEDICINAE DOCTORI CELEBERRIMOG ARCHIATRO ET COMITI PALATINO CAESAREO : 3. R. I. NOBILI | ACADEMIAE IMPERIALIS NATURAE CURIOSGRUM | s PRAESIDI GRAVISSIMO. CHYMIAE : PROFESSORI P. ORDINARIO ET FACULTATIS . MEDICAE ADSESSORI IN ACADEMIA ERFORDIENSI | SOCIETATIS SCIENTIARUM REGIAE BEROLINENSIS | Yt md MEMBRO DIGNISSIMO am - PAT RONO SUO. | OAINI "OBSERFANTIAE CULTU PROSEQUEN'DO : ^DE£ COLLATO LOCO. : IN. ACADEMIA IMPERIALI NATURAE CURIOSORUM- nnd AGIT 3'EBITAS | - JOHANNES CONRADUS TRUMPHIUS - | MED, D. ET MEDICUSOPERARUM METALLIGARUM SYLVAE HERCYNIAE INFERIORIS. |-. 7 *-QUAE SERENISSIMAE DOMUI BRUNSVIGENSI SUBEST, ORDINARIUS, —— — EC dqu&. | E 9i. Conr; Tramphii Bi; 00 d VIR. ILLUSTRIS, AT: uad cs EXPEÉRIENTISSIME,"- " | PATRONE MAXIME SUSPICIENDE; t Mrs dn d fti nuper D heo quo me in Académians.S; E. .- RAE IL Narure Curioforum benevole recipis. /Indi-- 5 A E gnum me. réputavi.: ifto -honofe; metuens, ne. ^W S ex virium ingenii debilitate, eruditionis, tenui-. "ES EIN : tate, onere-laborüm, qui prater munus medi-- cum obetiddi fünt,' utilia Academia" przffare officia prohibear, .Nerum aliter fenfifti ,, Vir IlIuftris * Calculum adiecifti Viro c ce-c leberrimo D. D. Brütkmanno , amico. meo veterano, qui mihi- honorem iftum propter temuem illum laborem, quem in trans- ^. miíla 7; bifforia naturali Verde urbis (ibi enim per annos ali- — «| quot medicinam feci)- collocavi, adjudicandum effe exiftimavit, ^. -- | Gratiofe igitur. recepifti me in dicam. : Academiam , attributo: cognomine RUFI fecundi , eum maxime in finem, ut'eo reno- - vares memorianí beati Propatrui rhel, DX Tobamz. Georgii TRUAMPHII, . Phyfici. olim. Goslariemfes , Senatoris, tandemque Confalis ,. "Academ. imperial. Nac. Collzge dicti RUFI. Euh. quoque in finem, fateór, leto animo me accipere. iftum hono- rem, quo quippe b. Propatruus meus ; quem omaino-fine ve- recundie lxfione virum eruditum nominare queo, fuit ma&a- tus. vera Tibi Vir: i son — pto: gratias, ze 1:40 249900 Ll £o . P 4 2 ad Di. ndr, El. Buchnerum, vo 157 t M —- | quod tenues meos conatus tali honore dignos ec volueris. — Sufpicio. Te, Prafidem. nofirum dá Patronum - meum, illoque -— D. - | E: gaentiorem, quam. aliis. annis Spem honoris loco. i omer d c Vir Iiluftris, fübmiffe ngaeban, Be. fnitate. ntes rue | augeat, Hortre Te ipei sn in emolumentum Academiz.,. cujus membrum, nunc. mie nuncu-. patti. Supereft,. ut nunc obedientiam. promittam Legibus Aca- . demi, quas. mihi transmififti. Incurüibit nempe membris , ut prater. communicandas obfervationes penfam aliquod elaboran- dum. füfci lant, .. . Equidem. dum j jam nomen in Academia dida | impofüifti, : me buic. legi aliquo modo j jam fàtisfecifle, declara- fü. Non fübserfügerem tamen, novum penfüm pro viribus elaborandum [umere. ; Quale vero fümerem, heíitarem. De multis fatis jam dictum eft ; fuperflua vero nocent. De multis non valerem: fatis digne fribere, Ánte aliquot annos. incepe- ram de. Tutia d Pompkolyee. agere, & quidem noftra. . In phar- macopoliis. quippe | ha&enus: putarunt Alexandrinam effe debere, aut certe Leodienfíem.. Hanc noftram inquirendi occafio fuffi: ciens erat. Sed deíliti de opere, poftquam D. D. A47 ERUS, lius Prafidis. olim noftri Ze»sz. fasob F.ATERI mihi narrarat, ipfius Patrem hoc opus affediare, . Non refcivi quidem poftea, prodiiffe hunc librum. . Amo adfrrmavit ante annum D..D' Zzac. LAWS3ON., Medicus. Scotus do&iflimus , qui in decennali per -Bataviam , Galliam, Germaniam itinere,^me hic quoque con- - venerat, non proftare Bajeri librum de Tutia. Aft enim vero, quoniam. Ipfe. librum .de materia bacce regni mineralis confecit , qui, quamuis ipíe eum. . non. legerim, quantum ex perdodis il- lius viri fermonibus collegi, emnibus numeris, quoad homini licet, eft. abíolutus,, abfonum effet , poft Fi ten iliada fcri- bere. .Ne vero nihil egiffe videar, mittam Academiz obferva- tiones quasdam d de. .purpura; quam, hade [is noftris in oris. fre. umus , nam. Dunguam 2e x ille NT : UE : LONE E E | aqu ss | E deb. Conr. 1 inpbs Éjifhla. Es 6s ille raoPbés merum filet, » erfpicietur ex illis; "phirés eius fas. tuendas effe diftinctiones, quám" "hanece in. rübram-et albam, ; Clarum inde fiet, nondum certo definiri poffe, exquo rubra, — . eX quo alba confürgat.. Elucefcet ex his et aliis e. g obfervatio- — nibus Wratislavienfibus , genium hujus morbi non effe femper eundem. Patebit, opinionem eorum valde effe érroneam, qui ortum hujus morbi ex potu Cophez derivant. Non defünt, - que praxin tangunt. Quamuis enim non adeo certa ih fiac ex« | periri licuit, qu& tamen una cum aliis, praefertim Collega; D. MEIENBERGIO, a ' Sereniffima domo Brunfuigo - Luneburgica . , confrituto medito metallariorum Cellerfeldenfium & vicino- . rum; maxime probata expertus fm, indicavi. 1d enim ex- perientia nos edocuit, tegimen nimis calidum & medicamen- - fa calidiora in plerisque nocuiffe; Fuit is mos antecefforum complurium, urgere hos aegrotos calore externo & interno imo memini , chircthecis fuiffe munitos ; & lectis tantum nor fupprefos, raro tamen bono cum eventu, Nihilofecius hic mos non omnibus exolevit. Ex ejusmodi obfervatiónibus, Vir Hlluffris, conftant hz pagelle, quas Academiw offeram, - An luce fint digne, dubito, Tuum tamen erit judicium. Mi- ; hi fatis eft, monftraffe, fymbolo Academíi& ine pro viribus fao | tisfacere dre aut allaboraviffe : Nunquám otiofus. Ins fuper Tibi, Vir Iluftris, ex prioribus meis conftat, me Z7 differ- .. fÉatiopem meam dnauguralem. de aere, aquis e& Locis Goslarien- —— —O eus, germanico idiomate: auctiorem reddidiffe, ut, fi denuo - ji | défctibatur; typis nunc fit parata , & füb titulo : Hifforie Na- — £ur alis Goslartenfts 75, evulgari queat. - "Hané Academim offero; ut ex eius judicio," aut typographo 'Betur, aut feriniis: -tecon-. . datur, Pertractavi in illa res naturales Goslarienfes tribus Ca-. 1 pitibus, Primosagitur de aere & atmofpiará; Ubi de 'gravita- j] te aeris per barometrum .dimenfa, de vezrts, eorum caufis in 1 MEL T NP) TS certis, conditione éordm in hoc lóco s procellis, mutatione [is ventorum, anni temporam conditione, ^ bsian caufis atc / -efitáis, nempe t&orbis: Secundum Caput nin aquam, la ;hoe de p/svis, ejusque quantitate annua, quz multum exce- dit illam, quce' Parifiis auc Ulm obfíervatut ; de aqua fontana & quidem. foteria, qualis noftro loco- eft CfGienbern, cujus iri quifitio '& «defcriptiosuberius traditur ;-de fonte $üinSer7 SSrum Wen fonte 9tarf^5Bedem, ceterisque Fb uibus :de aqua fluvial Gofz rivali percelebris; quá ideo accuratius exarhinatur, uu]. £o enim hec aqua fertur mineralis 5 evincitur itaque experi- mentis fat multis, calem non effe. Non ómifíla eft Anquifitio reliquorum rivuloruin. Quoniam autem cerevifia Goslarien- fis in non mediocri verfatur famia, precipue apud vicinos, & omnino laudem meretur non parvam, hujus coquendi modus, varie fpecies, virtus, cautio iu utendo , exqui(itius eft exami- mata & tradita. — Capite 1/I. in quó agitur de Locis, Joli com- ditio , aliaqüe, que füb prioribus capitibus contineri nequive- runt, funt defcripta. —Przmiffa igitur regionis vicinioris deli- neatione, confideratur vize resisBem incolarum ratione victus., potus, 'domiciliorum, laborum &c. — Cui anne&itur disquifi - tio caufarunmr Brsiborelr morbi in terris herc ynic x ideoque & Goslarige frequentioris, quam in vicinis planis regionibus, Deinde énarrantur ezetaAa & mineral/4 , qux hic loci, preter- "tim in monte Rameli inveniuntur ; dddisur": qua ratione in: uftrinis preparentur, ut in ufum hominum cedant, De zo. - bis metallicerum, cum jam ab: aliis a&um fit, adduntur tantum qüxdam mez ipfius obfervationes. Sequitur enarratio Lapidum: tum figuratorum tum non figuratorum atque ignobilium , quo- rum permultz fpecies circa Goslariam reperiuntur. ^ Anne&. tur catalogus: Perbarum fponte circa Goslariam nafcentium., ab. alio medico conftriptus & a nobis. fappletus ; quem tamen. non pronuntiammus opus abfolutum ; ; addidimus: tamen, quantum nobis nota fuerunt, herbis nomina Germanica Saxonica, hicce .confüeta. Conjun&us eft brevis catalogus: animalium uada - pedum, volucrium , natantium 5 volucrium foruaffc plures fpe- | cies - eese des UO Saga; Audi. El. Butler, Lo X !s ) ; Nd 3 A ^ Lov mom LIN 1 &- Me VW TNT D T N ROC YW V. rox , , um - x MET yo - quw T 4er A A : 4 ATP » * | n n * z br. T7 1 Á 4 E" E ^ H * SU. - gm .v E .a6o D, Ve msan adDn. dndr.El. — divae ila bowan quoad. licam ingenium; eme » morbos, .vite terminum, ' Impletura effet hzc tra&atio, .fi cy- pis mandaretur, circiter 24. aut 30. plagas. Hanc, quam pri- »mum defcriptà erit, Academiz tradam. . Ulteriori oneri füfci- piendo & ferendo vix humeri fuffecerint. Non parcam tamen . g viribus, quousque ferre valebunt. llt defint, voluntatem aequi bonique confület Academia, atque Tu, Vir llluftris , Praes il- lius, id quod Te obnixe rogo, perpetuum Tuum mihi exorans favorem, id operam fedulo daturus, ut promto Tibi. Anfirie ; "endi animo eum nae modo proincrcdns 5 FAR ILLUSTRIS ATQUE EXPE. RIENTISSIZLE, ILLUSTRIS TUl NOAINIS. ins dijsumo X, Jul, | dpa J d ias * E ,MDCOXXXIX, iun lub o BS Cultor KO. ra. T zi mun nol zn) -—— E- TENNIS 12" 25 2E Y P MEAT MK " » Y. * My dE D s d E ». TE bis pon et . j Ar i a | HEP ON LA f MIL Sd ) d P ! Dor E die Tj P. ^ T INC ly Y v ie aa SNO eno INS dni "y Jv. JM ul J y^ ERN M e, Jj. HA VnR P H Unt ALL A). V JM y j ) inches oo n id eadein 128 : i | , Wn " ' " ples £N we roa artt rhy MVC T& "m l 1 y Pus 7; ALI M^ 1a s NN MVP NV AAA PODUUI ü POTE RDUNDU PA j i j] REEAN Y ^ i) M U DN S DU CUDPRANRSES rsen Thes IOSSNSUN ensi s QNNM HIS ENSSN BEANS SS PASS Au P dit » POTUM 70) j i [n /j / E EA , í ra rh 24 74A. j ee nc IHATEITI -— —À reete idi ed rd PIN IE ; WAPELUS L Wn " TL Chia ACE RIA: caa VLA iA HUtAA4À p FLUE VI C1 ES —— VIVERET MADRE 151151242241 01844. n is i . MEMORIA VIRI PRAENOBILISSIMI JEXPERIEN TISSIMI dic DOCTISSIMI | f OGDOMINE- 6 ADAMICHRISTIANI AHEBESHI PHIL. ET MED. DOCTORIS CELEBERRIMI - PHYSICI HIRSCHBERGENSIS ET THER. | -. MARUM VIGINARVM MERITISSIMI - ACADEMIAE. CAESAREAE NATURAE CURIOSORUM | - .MEMBRI DIGNISSIMI, RE J$CRIPTORE U CASPARE THEOPHILO — . LINDNERO. | MED, D. ET PRACT. HIRSCHBERGENSI NEC NON ACADEMIAE CAESAREAE NATURAE CURIOSORUM ,LEONIDE nme : ES TUS p. neo RUE Nut viros pietate, fcientiis & officiis illiftres » : quos: Ligzitinm SMefiorum , Patria mea dulciffi ima, | unquam genuit, educavit, fovit. & novit, primi & principes fine audiunt Baw4if; & Thebefíi 7. ! "Tefles Pam non annorum , nonluftrorum , fed feculorum feries. Quot etim facrórum Prdtdiés) quot ecclefia: Do&ores; quot" | juris Interpretes, quot Juftitiz: Cuftodes, quot fanitatis Anti- ^ ftites, quot morborum: pellendorum, Artifices, quot Sophize . Magiftros extollunt fecula ? Ex: Tbebe/gis pra multis aliis zzes . "damos & duos Georgios nominaffe füfficiar,. & ex his duobus quidem Pazrez. Grorgiut , Paftorem Petro - Paulinum & Con- | fiftorii Ducalis affefforem 1658. mortuum, & Eum ejusdem — nominis, J. V. D- Syndicum & Notarium Lignicenfern ,. 1688. "E udeFgnctemai virum qua: Jurís, qua Hiftoriz Patriz confuültum ,. —.— certe incomiparabilem. *) Ex J44amis Paftorem Petro. Pad- .3 num & Confiftorii; Affefforem 1652. extinctum ,. & hujus Filium irchidiaconum Petro- Paulinum 1686. fatis cedentem & illius. Nepotem Adamum. Ludovicum , Paftorem- Petro. Paulinum. & Bibliothecarium: 1708. denatum , omnes: pios, ftrenuos, do- &iffimos & celeberrimos verbi divini praecones. s Imprimis tamen mentionem injiciam. Dni 4424777 Chriflia- ! zi Thebefri ,, Philofophiee &. Medicinz DoGoris, Phyfici Hirfch-- bergenfi: S. vicinarumque - thermarum celeberrimi, ante. paucos. d annos pie demortui & proh. dolor ! ante fenium defan&i..- Di | &itat hoc ona o qs i o gr No ire Cefnree commu- | L. nis. X) Exftat Tjas- Geórgié Thebefiz opus confummatiffirmum., terfé & accuraté. confcriptum , atque fub titulo : fignififd)t Syabr » Side 1733. fol. .Javoriz editum. In fronte legitur "vita prenobilis Autoris exafciaté delineata, Seriptote plurimum reverendo & doctiflimo Dn. M,Gedo- ^ fr edo. Baltbafare Scharfio, Paftoreapud Suidnicenfes primario & Infpedo- ze Schole longe meritillimo. Annexa eft tabula genealogica ; Thebefios. ab an. 150e. ad noftra tempora tradens , leu Megkon. dub | THEBESIAN A4, SR 163 nis, cujus intuitu memorke fépultorum Sociorum ab illis ma-- ximé pofteritati cónfervantur, quos nexus quidam & ftimulus ad hoc officium obftringit, - Néxum agnofco triplicem, unum qua Sympatriota, cum me idem Ligmitium educaverit & , ut p'urimos 75ebeffos, genuerit ; Alterum, qua Medicus Hraéticus, cum me idem Cervimontium occurrere morbis & medicari de- cumbentibus gratum accipiat; tertium , qua fücceffor honoris, cum Academia No[lre Proceres ejus in docud me in Collegium : fuum illuftre adoptaverint, pro qua dignitate híc publice debi- — tas & ampliffimas per folvo gratias. Stimulum prz aliis addi- dit Magnifici Noftri -Prafrdis acceptiffi imum preceptum, qui mihi beaté defun&i hiftoriam vite brevibus conftribere com- mifit. Utinam ; Fieret hoc tam exaíciaté, tam digné tam in- tegre, quam Mitenter & promté. Sed ubi defünt vires, camen eft laudanda voluntas. | Haufit mortalem vitam oreelsthtt mus -Nofter dbi Chriffianus Tbebefius anno 1686. 12. Jan. Sandevvalde, pago in Ducatu W/olavienfi Silefiorum fito. Patrem habuit füpra di- &um Reverendum Virum 44. Adamum Ludovicum Thebeff ?um , prius Militfcheníem , tunc temporis autem Ecclefiarum, que Sandevvaldz SEnibri cit Paftorem, annis autem fequentibus Lignitii diaconum, Archidiaconum tandemque Paftorem pri- mariüm & GUT uan tg conjunctarumque Scholarum Prafi- dem, ex omni parte Licsets mum. Vidit matrem piam & pu- dicilfimam feminam, Dnam Evaz Refimam. Herteliam , Senato- - ris & JEdilis apud Aurimontanos clari filiam le&iffimam. Rudi- mentis Chriítianz Doctrinz & difciplinarum puerilium pofi itis , mox ftudiis admovebatur ingenuis: ubique vero indolem vir. tutibus, ingenium artibus induftria perpetua & à primis flatim initiis avidiffime applicabat, Teftatur hoc Lignittum ; teftatur hoc Uratislavia, Prius cum ejusdem Scholis conjundis ab an, 169;. pofterior cum Gymnafio Elifabethano. 1700. praccocem & felicem. daret cultorem , Praeceptoresque illic £r;4. Raupa- chium, Mart, Frid. Johnium, & imprimis fideliffimum Ba. uer z- | X2 VVvViginm N X» à AEEMORIA. P vigium, bios vero Yen Hapkium, err SEP, Eliam. AMajorem, Gottlob. Krauz/um. & God. propenfiffimos. Ab his egregiis viris in. potiores: notitias. latinas ,. gracas, rhetoricas. po&ticas & philofophicas non tra&us, fed fa- eillime du&us multis ftudiorum fociis, &page reliquit; praripuit pahaua) | - 'Tantis fcientiis. innutrítus ac egregie praeparatus. Noffer, raro dbigue exemplo; anno etatis nondum XVIII. pera&o, feculi vero: - 1704. menfe Aprili ad inclytas A4£benas Phbylyreas, applaudentibus: ubique Parente, Preceptoribus & Amicis, commigrabat. Studio Acículapiano confecratus mox hic przcellentiffim os falutis huma- nz Antiftites. Bobzium , Riviuuan, Etmullerum , StDambergium. Y Paulum & Schacherum adibat, & duces ad' Medicinam exoptatif- fi mos indefatigabili fequebatur indüftria.. Sed cum non folam me- dicam Medico füfficere arcem perfuafi ffimus effet, Philofophicis » 'Phyficis & Mathematicis bellariis intime fimul deledabatur,. Perluftratis pofthzc Zegcore alima & Dresda.fplendida, Ha/as. Magdebur gicas (e. contulit, ibi artis Apollinez coryphzos , excel- lentifimos. puta- FreAer. EO. PAFANNUA &. Grorg. Ern.. STAH- LIUM avidiflima mente: acceffit, audivit, confüluit, qui fi ingulari ipfum favore & familiaritate dignati fünt, | Nec hic tantum di- fcendo, quin imul docendo: tempus. exigebar. - Peculiaris enim peritia; quam in Anatomicis adeptus erat, ineitante HO F A44NNO poícebat, ut ipfe prele&tiones demoafvatlonesque anatomicas. — faceret, quas etiam cum multis Studiofis per aliquod tempus. &. fummo cam applaufü continuavit. Excicatus autem ipfe majori- bus eruditionis acquirendz ftimulis, HaZam relinquebat, princi- pesque & plurimas. Germanis Academias. perluftrabat, illarumque Magnates Podalirios- attenta aufcultabat. mente; pore ibi concifiabat amorem.& benevolentiam. ' -- Federatum poftea Belgium , tunc seédpone confümmatiffr- | morumr virorum. & natur artisque operum rariorum famofiffi- mum theatrum, an. 1707. intrabat,. ubr affiduus in Anatomicis fpectator, auditor, quin fepe vicarius magni .RUISCHII, exa&it ofredum. Poblium (ibi redderet ; P4 qa. THEB ESIARA i 3€« fimi RAVII & oeerditktifkat: B'DBLOF erat ; in Medicis vero & Chyniicis celeberrimo 4LBINO & foleridido perignem Pr? i^ pho BOERH.AFIO conítansad latus herebat. Horum Docorum facili ftabilique confenfü in promeritum tot laboritu: premiunr , habita prius 1708. 15.. Maj. Lugduni Batsvorum elegantiflima fine Prafide differtatione , fingularis & noviffimi plàne argumenti, 4e Circulo. Sanguimis in Corde ; folemniver Philofophio & Medicin Do&or' creabatur, fümmosque in Medicina honores & privilegia rité, legitime & fingulorum cunr applàufü conféquebatur. Quo fa&o, fant verba ipfius beate Defunc&tk, illuftris Facultas Medica peculiares: literas commerdatitias illi fponte. & quam graciofitfi- méobtulit, cum antea ipfi promotionem cum Cappa, ut vocant, .. daret, & nomenejus libro academico ctim aflerismo infcriberet: Multo plures nunc No/fer exteras luftrare terras, peregrinos. Naturz & Artis Confüftos invifere, fibique amiciria jurigi & tan- dem Academiis fe confecrari , totus optabat, totus flagrabat ; fed votum & sftum exftinguebant fatales de morte: dulciffimi Patris ... & de numerofà tenerrimaque prole fraterna relicta litere, — Hzc | . enim multis-& ardentiffimis precibus invitum illum & gemebun- | ' daquafí i mente ab Academiis cam propitils ad patrios remigrare 4 compellebant Penates. Redux in Silefiam Silefi& tam egregius. filius ,' in' fcientiis femper altiora ambiens, & nunc de lare novo querendo ad altiorz quoque tendebat. Sedem quippe (ibieligebac altam H'r/cbbe: gam , oppidum ad Sudetos montes Af/zerve gra- *iffimum, 7dafis ecd imum Myftariiique Hygies fuaviffimam /alumname 0 Hic felix egrotis- confülendt arii: an TRIE TR curationibus fuis profperioribus. -mox fibi conciliabat gratiam. In perfcrutan- dis etenim, niorbis iisque debellandis veré excellentiffimus erat. Morborumhiftoriam, caufas, figna, & qu&huc fpe&tant ferio & fedulo femper fecum perpendebat, quod liodie quidem rarius fit, - inanes ubique damnabat opiniones. In periculis levioribus ne. 'que ofcizanser fecuritati litabat., neqdein: ambiguis nimia meticu- lo&iate occafionem juvandi amittebat , neque im defperatis teme- 3 y NO X3 | .^ rario DUX aA ss f o MEMMAEAS | 00 0 rario aufü interituiinferviebat. | Promtus femper adibat aegrum, . mira humanitate verborumque lenociniis ,.quod quafi proprium. Thebefrorum eft, ubique utens. | In medicamentorum viri- bus explorandis curiofus quidem, fed. canriffi imus erat, Experi- mentaper mortes abhorrebat 5 illa autem , qua juxta fapientize & prudentiz regulas fiunt, ioádáu arcte peragebat, experimen- tistamen fa&tis, quam faciendis addictior. Non eft, utin multa . verba diffundar, Teftor potius illos, qui celeberrimi hujus Viri ope adjuti, adhuc Ejusdem memoriam grati recolunt, vel qui. morbo radicato & medica ope vix exílirpabili detenti; ejus confi- lio &auxilio levamen maliobtinnerunt. . Teítor Medicos Colle- gas , illius amica & femper fincera, raranunc temporis ave, quon- dam gavios converíatione, "Teftor denique quoscunque corda- tos viros, quibus notitia 7/e£e//i noftri vel levior faltem conti- git, quos omnes eruditionis & dyaroanitatis — ftrenuos af- | fertores aequitas reddidit. - Jti o vs Tantorum operum pediffequihono rum meritorumiqne erant faftigia quzdam, Anno fcilicet 1713.in S. R, I. Leopotdino | Caro- linam Natura Curiofirum Academiam , cognomento: Eufipbon . . dictus, peculiari confenfü recipiebatur. Negotiofus ad Societa. tis legem, nonad rorporis morem otiofus, perelegantibus hujus .. Noffra JAcademis Ephemerides augebat obfervarjonibus, Anno 1714. nequeaere, nequetechnis , fed ex merito, gratiofo Senatus : confülto ad Pbyfii Hirf:hbergenfis officium evéhebatur, quarn Spartam tam rite & dextre, quam graviter. & fincere omniumque. p cum applaufü ad vitz fuz terminum ornavit; ubique Phyfit icum, E. non dictum, & ideo quafi pictum, pro more Seculi, fed. verum, | "A eruditum » Perípectum expertum fe prodens & demonftrans, 7 - | Floris À praxi vacuis, erant autem hz rariores, librorumle« - Qioni fedulo vacabat, nec tantum recentiorum. Medicorum & - Phyficorum, fed & veterum fcripta perluftrabat. Cum Medicis . Excellentiffimis indefeffe falutaria mifcebat: fociabatque confilia, & licet natura corpus debilius graciliusque conceffiffet , maluit tamen aliis inferviendo confumi, quam fegni otio contabefcere; - S9edu- "" A TN MM 4 BEBESIANA. — (67 v ome Sedulus erat rerum phyficarum , fedititus. anáatomicarum, fedulus fiderum fiderearumque viciffi tudinum indagator, & obfervato- rium hic loci habebat füblimé, curiofum & fplendidum, quod noGu dieque pro temporis, officii viriumqueratione frequentabat. Certenunquam otiofüs, quin aliquoties cum przlectionibus aftro- nomicis &. phyficis hic. Hirfehberga Cy nii qua : ine fru&u non fuere. -- Ha&enus ardore laeignidédti contentus ; poftea (tfibendo- rum etiam fplendore- gaudebat. Inter ea funt, prater jam dictas obfervationes E phemeridibus noftris infertasI.) 7racZarus decr- de cum novis quibusdam inventis, 2.), Nova Theoria sflusmaris , 3.) dnatomia. Verbeyena rensvata, 4) Ophtbameorapbia , f-) Tracfatus de Succe[fFone morborum ,& forfaralia, quz tamen fin- gula , ut ipfe faffüs eft , curis fecundis egent, quibus vero: immor- suus eft. Exflat praterea admodum. ingeniofa infcriptio latina - unius plagulz fub titulo » Fama vicforiam: exercitus Cafareani à Turcis ad Belgradum1 yigp.repartatam Puccinans , Hirfchbergze i in fol.édita. Carminum quoque; Patris ad exemplum, politus ar-. tifex, imprimisverndculorum; Vidit horum amicus quidam nu- merofam colle&ionem in conciones Dominicas Neunherzianas pie & nitideelaborata, qué quidem, ubi: nunc lateant, ignoro. ^ Quoad mentis animique temperiem temperata quadam gaudebat. affeü mixtura. ,, Erat, ut verbis utar Reveren- »di Dn. M. Ketzleri , fine aufteritate gravis, fine levitate huma- jus, | fine adulatione fuperiorum obfervantiffimus, fine oftenta. »tionis ftudio erga pauperes beneficus.. ,, Certein rebus feriis fe. | Hus compofitagravitate. differebat ; jufto tamen tempore fingulari | humanitatefermones fefamo & papaveré confpergebat. Ipfemet | praterea in certum confervandz fanitatisexem plum perpetua tem- .perantia , efhicaciffimo pellendorum morborum remedio , aegro tis praibat. "d |. Ut parerat, fuam quoque domi perfonam agebat. Procrean. dis fcilicet, non tantum recreandis humani generis confervatori- bus fe obligatum ratus, commune mortalitatis füpplementum ini- BAV. , bat - Mg ———— MEMORIA THEBESIAN A, D m ——— —n; bat conjugium, & pietatis, virtutum «c fortune przítantia canf. fimam & caftiffimam virginem in fui generisque fuimedicinam fibi. — adfci(cebat fociam. | Erat haec obanna Regtma, ledi(lima nobili — fimi Dn. Godfredi Glafe » viri tunc temporis apud Hirfthbergen- - fes preclariffimi & negotiatoris per femi-orbem noti & amici 1 Mercátorum Hirfcbbergenfium Senioris preclariffimi & Collegii : 1 Eccl. A. C. Prafecti precipuifilia, quamtamen Nofter, prematura . — morte 1718. f. Aug. ereptam acerbe lugerenecefie habebat. Ex — füaviffimo & exoptatiffimo hoc conjugio nate fünt proles quin- À que : I.) Jobanna Regina, admodum Reverendo & DoGiffimo: Dno A4, feremia Ketzlero, Ecclefie noftrz A. C. Diacono huc- dum meritiífimo nupta ; A Adamus Godefredus , nunc temporis - diaconus Kreibenfis in ducatu Lignicenfi vigilantiffimus, 3-) 4da* 9s Chriflianus , poft duosannos vivis ereptus,-4. & f. Gemini, . ^ Adamus ChrifHianus , lemeftris tantum fadus , & Jobannes Ebr 2 renfried , Patrisad exemplum nunc Lip(iz Machaonis artes exer- - — cens, quem propediem ceu DoGorem Medicine terdignum füu- — tandumhabebimus. - - ITalis erat, talisfuit N ofter, quem tanto- Gris jets - fuiffe, . quanto ferventius gaudebat effe Patria f//e/fa , quam máxi- - me vero Hirfcbberga. (Cum enim híc fpe & ufü maximus effet, E. heu ! faralis pleuritica febris, hujusque vehementia immanis, in-- terveniente purpura, hic quidem odiofiffimo , fed frequentifimo: morbo, nihilum fieri , extremumque vks diem anno 1732. IO, Nov. obire juft t.. In eiusoLitum pro more Hirfchbergenfi nzniz quaedam catá,, fed plures naná confcriptz funt Mufa, Sublimiora vero & elegantiora profert Monumentum Litterarium duabuge— plagulis folio & (tilo regali confcriptum , fupracitati Dn. M. Jere- mie Katzleri , cuijun&a erat effigies Noftri b. m. fplendide, terfe &fumtuofe.aeri in fculpta. | Adeat, cui volupe eft, hoc dictum Monumentum, hujus me delineationis vitx Thebefiang preci. puam bafin , primariumfundamentum. up JThebefto Medico vix experientior alter, Ee : E —.. Thebeffo haud alter blandior alloquio. Sd. dli" Y Vis Coum , Celfum , vis Scbottum, vis P£olomaum? — "oo M Accipe non erras ; accipe Zeebefium, URP rn ; a * "MEMORIA | CAMERARIANA | CONSTANS. EX .PROGRAMMATE FUNEBRI. ELLE CAMERARII, | ^ SERENISS. WÜüRTEMBRGLE DUCIS - CONSILIARII ET ARCHIATRI, MEDICINE .IN ACADEMIA TUBINGENSI PROFESSORIS | - PUBLICI ORDINARII b ET IMPERIALIS ACADEMLE NOSTRA - COLLEGE CELEBERRIMI, -HECTORIS IIl. |. "NOMINE CONDECORATI, 1) 5 REEEDROE IN ALMA. 7 t .EBERHARDINA- ($» Xce[f?t itaque tacens ex (Gif. ex quo: tot : annís Ng. pedem nom extulit, quem tamen minime vorm 7$ incoluit : Exeeff/t ex angulo; in quo magna cum Je / celebritate, infigni numquam non circumitifa fus - sad ( frequentia, mira latendi ratione, delituit ; Ex- pug j ex facerrimo delubro, Leg quo fapientiffir imis. pariter. ac fa- luberrimis preceptis & confiliis , Ceu alter. Cows, feu Secrafes | | Cbr iffiauus , fümmz cavex Viris i innotuit,- - publicae rei, Schole - noftre, innumerisque aliis, iisque quí. locorum intervallis à nobis feiuncti alio fub fole degunt aeque, atque His, qui eodem .- nobiscum vescuntur aere, profuit, majoremque in modum placuit ; Exeeffi? ex focietate noftra erudita, ex vita Exeeffit Vir Nobiliffius , Experientif/imus atque. Excellentiffi "mus, Dm, ELLAS CAMERARIUS, D. Sereniffi Imi Würtembergia Ducis Con- filiarius c Archiater , medendi artis im perantiquo boc smelioris — emporio Sapientia: Prüf Publ, Ordinarius , uemque Academie Leopoldino - Carolizo - Cefarea AL. Collega, dicus Hedfor IIL.. exafciatorum acuti Atque elegantis ingenid mouumentorum pra- Jlantta, eximia docendi dexteritate ac fide, felici diuturioque nMuberrima artis u[a , fancti ff AA vivendi ratioue , calculis fa- pien- yu i Memeria | - dE i Es B x 4 " -N " - )/ , 4 ' Ebr Ez uk ALS. T NON. pe^ mec" C vr Din o n oe M ae. * e Wagiesgou meer terr om Mos Merge CT MM NE eer eode ce m T SLT YU e Mes e LDPRH ur OPERE EEF/ - - / . Camerartana, | 2a9t- - e ———PÀMPonÓ—PnÓ——À Pit €—€—ÁnÓ—— ar iaá— a I MBPVPEMIDARBERERERUENGUEEPEDURN MC DO UR... yientum c bonorum omuium certatim probatus, famague dua- dum celebratus immortali. t optumus quisque efls, ut vere - virtutis, quam effoeto hoc, eoque infami fterilirate virorum non fucate piorum , non fimulate heneftorum, Dei & focieta- tis cauffa in officiis impigrorum, turpiter elanguefcente feculo, vel meliores inter proh ! defideres, quisque eít ftudiofiflimus, a- mantiffimusque: ita hon tantum £2u£i Viri abitum obitumque lugebit acerbius , fed leget etiam lubentius, quibus Iile viis mo. : disque haud quidquam vulgaria laudis decora induerit, finceris- ^fimarumque virtutum fru&us larga paffim fegete difpensaverit. . Utile iftud honeftumque defiderium, ut, pro hujusce menfura tabellz ,. utcumque incipiamus explere : ornatiffimam vitz, qua pie aliis preluxit, telam fummis retexemus digitis. Indulít ve- ro Ewm orbi, fuisque, prepotens nofltrisque numquam nonli- . beraliter favens rebus, Numen anno füperioris feculi EXXII. XIII, Calend. Martii, hacce ipfa in Mufarum fede ab. fui nomi- nis, aeternaque memoria digniffimo, Viro, B. DN, ELLA RU- . JDOLPHO €AMERARIO, Pbhilof. e Medicina D. Experfentis- ffo, bujusque in. bac Schola Profeffore Publ. Ord. Excellentis- . fimo, ac. Sereniff. M'ürtemb, Ducis Confil, ac. Archiatro meri- £iffmo, ex conjuge ornatifima, pientiffimaque, D, REGINA ; BARBARA, ex Neufferiaua Celebri Profefforum Juris & Quz- ftorum W/ürtembergie Principum familia oriunda, letiffime füfceptum. . Hofce autem Parentes , tam providos, quam pios, dum nominavimus, Camerarviazamque Noftrum ingenuam fobo- "Jem indicavimus : eadem opera & fedulam, & felicem, in Eo re&iffime formando collocatam effe opéram , intelligi volumus. - Certe anno MDCXXCIV.; jam academica attigit roftra, ab éo rempore ex ore celebrium Profefforum B. 7egeri, Meglingi , Caldenbachi, ffo. Offandri, B, Germani, Rudolphi facobi Came- - rAarii, Metaphyficam,' Phy(icam , Mathefin ,, Grecam, Latinam- que, linguas, Hiftorias, avida mente hauriens, hisque, ut: Mis y2A v5 Wpe- - m : Memnriá. ^ x (pedis ubivis decim probe fuffultus. pesidiis, " quen. mo inultus negligit, medicing ; quz Camerariane genti cultum ui decusque, dudum credidit ac in acceptis refert , addi&o no- mine paullo poft feliciter operatus. . Quam facili Minerva id | hoc fuo fundo laboraverit, folemnibus conflidibus & novis - fubinde conatibus demonftravit. (Cum Germano, B. Rud. f4e* Camerario, erudita difputatione Botanices. Profeffi onem aufpi- | cante, ftrenue contra opponentes Profeffores fociavit vites. "Viris vero experientiffi imis, D. 7o. Zellero, quem venerabilem. jam fenem cum honoris prafatione nominamus, B. 7Meglingio , B. Patri & Fratri, in. Scholis Medicis continuo latus claufit 5. Exercitiis" anatomicis, privatis & publicis ,: demonftrationibus item Botanicis, ruri & in horto publico, nec non chirurgicis , ' quas. vocant , operationibus, prudens adftitit, dnterfuitque, : vel auditor, vel fpectator. Incidit Ipfe cadavera brutorum , par* tesque iorum, injecit dextre liquores varios, igne chymico exploravit corpora naturalia non pauca, Mathematico - Mecha- nico - Phytico - - Medica nativo tractavit genio, plurima iuftituit experimenta, ope inprimis Antliz Pneumatice, quam proprio. confilio fabrefieri curavit, folemnique Oratione, gratiofa. Fa-. cultatis juffu habita, Novorum circa aerem experimentorum ufum medicum egregie expofuit. Sub aufpicio Anni MDCXCI- füuftinuit utrumque pro adipifcendis fummis in. Medicina hono- ribus Examen, fübfequuto Tentamine Ínaugurali, de /u£//díis : p Arte Medica ab Antlia Pneumatica , moderante B. Parente, propugnato. Non multo poft iter litterarium , fereniffimo tum. harum terrarum Adminiftratore, eodemque principe omnium elogiorum ornamentis majore; DN. FRIDERICO €AROLO, clementer favente, reli&a ancipiti Martls. ale& patria; iniit, Francofürtum primum divertens ac à obo Ludolffo, - Wizelio, |. Peter(to, Tordfgo, Orvifleo, aliisque benevole exceptus ; ; Gieffze | Faleütiuium , B. irai aliquot annis ante in itinere exoptatum comi- Camerariana. E Tert C394 . Comitem, S bí reddens. Ars pnm ; Marpürgi n mcm Pa- pinunque ; Caffellis. Doleum & MOL Ar nbemii , Auf. um, expertus humaniffimos. Peragrata Hollandia i in Angliam traje- cit : Londini, in Collegio Greshamenfi, D. Zobm Hojkfims, Prafidis vices gerens, T7. Hensgavv. dir. Hill, fobn Aubreii, Robert Hook, ffohm Hougthon, Framcis Lodwvik , W Alter Mills , Hans Sloane , Thomas smith, quoties de graviffimis argumentis rationes contulerunt; Ei audiendi facultatem fecerunt, . Rober- ius Boyle, Esquire, Slare, Charíton , Nebemias GreW/, Ed. Provun , Hugh Chainberlen , hujusque filius, conjun&iorem in amicitiam Eum admiferunt. Vifis poftea & minoribus amoenis- "fimi regni uibibus, vicis , palatiis. regiis, Oxonio, ibique /7/- . lifío, Hollandiam tepetiit, poft in Brabantiam conceílit, An- tvverpiz , Bruxellis; Lovanii fübítitit, Somer [a o, Renalde, Limburgo, alisque innotefcens. ' De novo ín Hollandiam re- dux, Amftelodamum fe contulit, Rwy/cbii, Blancardi , Bernagii , Helvetii u(üs familiaritate ; " Logduni a fenguerdio, .Drelm- - €ouriio, Nukio, Foldero, Mortio. Seidlero, &c. Ultrajecti a Gravio & AMunuikfio profecit, Poftquam autem domum redi- iffe: A. MDCXCII. civitatis "l'ubingenfis Medicus Extraordi- narius, focius dein illuftris Nature Curioforum Collegii, & Nonis Septembris folemni ritu Medicinz Do&or, B. Parente lato Promotore, creatus eft, eodem die, plaudentibus carita- tibus, in torum adícifcens virtutum gratiis omnibus condeco- ratiffimam Matronam , DN. BENIGNAM DOROTHEAM 'NVOELFFINGIAM, aJpropitio Deo vere datam, quz non fua- vi tantum coníuetudine ; fed quina etiam utriusque fexus prole Noftrum, durn viXit, regreavit impeníe, numquam Ipfi ulla in re gravis, quam eri rie quo anno hujus feculi tertio VI. Calend, | Janii viduum fecit , Éico. Qu clades ita magnum magni Viri animum fregit, ut defiderio eximig uxoris ferundo-vix par fuif- fet, nifi natorum ex Ea liberorum fuperftitum biga florentitfima y3 ... dolo- UMME 2 27- ) Memoria f 2! « dolorem Mni quc idgafet. Reliquit nimirum optuma uxot- filium przítantiffime indolis, DN JO. CHRISTPHORUM, | Medicinz Candidatum poftea do&iffimum, cui A. MDCCXII XIII. Calend. 'Odobris;. moeftus- conclamavit Parens ; filiam: item maternarum virtutum ex affe heredem, eamque religio- fiffimi moris virginem, DN. REGINAM DOROTHEAM, quz A. MDCCXIIX. VIII. Calend. Martii domum duGa eft a Viro: Nobiliffimo, Experientiffi imo. atque Excellentiffimo, DN. DA- NIELE HOFFMANNO, Med.D. ac Profeffore- inter Nos Ex-: traordinario ; ex quo aufpicato matrimonio, A. MDCCXXII.'. Idibus Junii, inopinata ornatiffime Matronz, puerpérz tum, morte foluto, tres exofculatus eft nepotes, ex quibus triítia do-- mus fata fuperftites felici temperant flore, juvenis egregie. jam. do&us,. .DN, GODOFREDUS DANIEL HOFFMANNUS, Ju- rium Cultor ftrenuus, nec non virgo le&iffima, DN: BENIGNA DOROTHEA. Aft lud publicam Noftri vitam revocandus eft. ftilus, addendumque jam tum narratis, quod ineunte A. MDCXCIIL munere in hac Academia: falutaris artis extra Or-- dinem- publice docendz, clementíffimo nutu , au&tus fit, cujus: initium Oratione élegantiffima, de Non - Esribus Medicis, in' folemni fecit panegyri. | Quo fa&to in pube Academica folide. erudienda. omnem, pofuit - operam, induftriamque, dum a MDCCIIX. Sereniffimo principi, DN. FRIDERICO LUDO-- VICO, futuro Würtembergicarum terrarum ,heredi, nifife- cus vifüm fatis fuiffet, Auguftam Taurinorum eunti, agloriofe | memoria patre, r:oéaif principe ac Domino, DN. EBERHAR- po LUDOVICO, comes & cuftos valetudigis adiungeretur. $ Fidem ac fcientiam , laudantibus, & Taurinenfi is & noftra, au ; lis, fereniffi imo principi toto fere biennio jam probarat, quum' — ex graviffimo morbo patrios repetere lares cogeretur. Redux. fereniffimi principis, DN. EBERHARDI LUDOVICI, Medicus - clementer falutatus ac inter Ordinarios hujus fcholein Medica ^ Fagul- 5 ^ — 0700050 ses Cameratiana, o 17$ hase Facultate Proféffores, Senatoresque , Academicos, felici fidere. cooptatus eft. Abeo inde tempore in id magna contentione hj. cubuit, ut nihil quidquam faceret reliqui , quo feduli Profeifo- ris: partes, a. fandtiffimis ftatutis. noftris delcripte, abíolvun- tur. . "Teftes:eius. fidei ac follertiz proftatit tot viri experientiffi- mi, qui , a tanti Medici ore pependiffe, gaudent ; Documento funt libelli: preefercim academici atque rariorum | argumentorum .commentaria ,. magno numero cum: orbe erudito fubinde com- municáta. Sed .academicz. quoque difcipling , oeconomie & . fifco noftro utilem praftitit operam , aliquoties Rectoris Magni- fici, Deputati, Decurionis, preclare. defunctus muneribus. . j ;Neque | bene mereti. defit, ex quo ex inteftinis vehementius la- ".borare atque; occulta tabe invalefcente, fragilis corpufeuli vi- ribus deftitui apertius coepit. Licet enim indea novem annis in. publicum prodire aufüs noníit; capite tamen, mentisque admi- randa ferenítate ac integritate ita valuít, ut difcendi cupidis ac . quibusvis omnium Ordinum hominibus, qui velpiis, fuavibus, eruditis Ejus fermonibus funt deleGati, vel confiliisufi, liber- ..' fimus femper patuerit aditus. . Nec fenatus Academicus, vel& . Medicz Facultatis Collegium Ejus umquam fruftra. exfpectavit operam, vel faga ; iflimum arbitrium. . Verbo : fecit idem, vel . forte plus potius. ad, publicam utilitatem, | quam pridem , fed do- mi 5 fed fecit; roh ! inter Nos] paria deinceps non facturus : poft- quam diuterno - morbo enedus nudius quartus pia, placida, beatiffima morte. vivendi, "bene merendi, fuos, Excellentiffi- is mum Generum, bjusque Nobiliffi imam, quz in B. Cazerzríg Jocum interea fucceffit, conjugem, Burgm.. feriam, nepotes- que pus efflorefcentes , Tm in B. as. &udolpbi Ji chi , [ TU O9 WASFELT.T CER ai as s —vtmB Xe 16 CREATUS d Memoria Elie Camerarii, iti £a *. aci, in Harpprechtiagis , Hothbfletterianis, 9j TIS ac WVeikersreuterianis familis fuperftites Caritates Camerarianas , , amandi, regendi, recreandi, finemfecit, Gratulamur B, Viro, puriffimz menti, quietem ; Schola noftrae dignum egregio Pro- fefflore ac. Senatore, quem luget, füccefforem ; Camer arianis reliquiis, inprimis Seniori jam in familia , ditéain Profeffori » Medico & Senatori majoribus jam tum palmam dubiam redden- ti; Exc. DN. ALEXANDRO CAMERARIO,, propitium coe- lum; fata leta & inconcuffum, arque ad. rerum finem inteme- rato flore perennaturum decus adprecamur. ^ Omnes vero. omnium Ordinum Patres, Profeffores, Do&ores, civesque, iterum iterumque monemus, uf hora poftmetidiana prima, qua exuvie vere pii & meritiffi mi Profefforis,- omnique , poft fata etiam, honoris fi ignificatione digniffimi, follemni ritu ad com. ! munem deférentur locum, decenti frequentique comítatu ag- men funebre cohoneftareacíequi,negraventur. P.P.P. : 9. $.8. S. IV. IduumFebr. A. quam parta nobis falus N NS et; MDOEBIOUVE : di 4 | | VIRI Y PRJENOBILISSIML, DOCTISSIMI ATQUE ; FREE .JOHANN. ADAMI —»LIMPRECHT, MED. D. SERENISSIMORUM DUCUM WÜüRTEMBERG, OELSN/E ET BERNSTADII IN SILESIA, QUONDAM: CONSILIARII, ACADEMIJE ILLUSTRIS LEO- POLDINO - CAROLINA, NATURE «CURIOSORUM A D-. |. JUNCIL NEC NON COLLEGII MEDICI BEROLIN. | INCLYTI MEMBRI GRAVISSIMI, DELINEATA vn arférerst heme DEBITO . | i) JB. PR/EPOS. IN N, A, (s dM Ta cum Provilidi Divina comparatum effe, fa- 19 crm nos docent Pande&z Suo unumquem x mortalium rerum fümmus Arbiter ducit, cubi, e retrahitquedu&u, quomodocunque id fiat , omnia 407 SBIE refpetu Wodetatotis. Cur&ipotentisad bonum mas finem, certum et, qui fibi addi&tos felici exitu beare , tandemque gloriz coleftis compotes reddére novit. Proprio iftud exemplo comprobat Israclitarum Rex gloriofus, Deique . Propheta inclytus, David, Pülmo LXXIII. v. 24. adferens : Tu, Domine, me dücis confilio tuo ,. ad weld rie tux participem reddis... d -Senfit & expertus. eft hutic Numinis benigniffi mi "tud, per omnem, quam vixit, vitam, Vir prenobilis, Dodiffimus atque experientilfimus 5 la. JOHANNES. ADAMU LIM- PRECHT,; ed. D. Sereniffimorum : Ducum Würtemberg. espe — e Bernfladiin $ilefrja quondam Confiliavius., Academia Iis ris Leepoldino -Caroling . Naturz Curiofórum Adjunctus, mec mom — Collogii Medici Berolin. inclyti Membrum graviffimum , per. va- ribs cafus, pertot diferimina rerum ad. (üperos evocatus, atque. in fede. beatarum animagzum nunc. placidiffir me. quiefcens. Ejus. vitx curfum memorabilem breviter C Rrgeid he pagella L, B. fltunt. ^ S : Vitalem honct auram T Baurire. cepit AV ratislavize in -St2 | lefia die a.. Septembris, armi feculi füperioris 1651. .honeftisg majoribus proguatus, Patre, Adamo , Avo & proavis ad- uli- mam memoriam optimz Tam Negotiatoribus , Matre 744724- . retha. Mittleria, ex familia, quz adhuc Lindavix, ad laeum - Codanum &oret, & apud indigenas in pretio eft , oriunda, Salutifero Baptismatis fonte. initiatus, eoque aetatis; qux litterarum capax eflet, prove&us, preter domefticam & priva- tam informationem, prin in Gyfapafio patrio, Dive Marie Magda- P Limprechtiana,. : vi | 1 9 que dicato, dehinc Elifübethano , iisdem imbutus, Pr&- ceptoribüs ufus . Viris tunc temporis Clariffimis, | Hapc£zo , . Thoma, Schardo s Quibus Do&toribus & du&oribus tantum pro- fecit, ut jamad altiora tendere ipíi facultas & confilium effet. Ad Lipfi iam ergo pergens, ibique albo academicorum civium ihfcriptus, Pbilofophiz nontanrum fanioribus inftitutis, erudi- tioni folidiori praludere allaborabat, fed & hiftoriarum & Juris- publici, queque ad notitiam Imperii Romano - Germanici adipi- fcendam faciunt; artibus mentem ad ftudia pronam expolivit,. ea tamen difpofitione fa&ta, ut maxime animum & naturz quo- dam impulíü ad Med ,,* Artem adlicaret, Du&oribus & Pro- fefforibus in. hoc do. / Ag genere ipfi preeeuntibus , D. ZZz- — fiho , Ammanno, Ettmüllero & Bohnio, tum temporis excellen- tiffimis ; Solenni infüper difputatione 4e féro e$ Lympba, (ub préfidio D. .ffoh. Bobhnii, Anatomizx & Chirurgie P. P, habita primu. inclarefcere & erudito Orbi innote(cere COPI. im | .At in Athenz Lipfi ienfís is Mufarum palzftra j jam fatis fe de- cértaife ratus, abhinc Wittebergam, deinde Dresdam Saxonie fe contulit, poftea Thermas Carolinas, Acidulasque Bohemiz Egranas invifi E, Theoriz. Praxin adjungere cupiens, reduxque Helmeitadio, Brunsviga & Lüneburgo in itinere perluftratis, Hamburgum conceffit ,. ubi Medicorum illius. aevi przítantiffi- . morum ,. Jogel; & Kleinii familiaritate & con(iliis ufus, hinc- que non parum adiutus in Holfatiam & Slesvicum perrexit, &- demum parvo navigio in. Xollandiam trajecit. Huc terrarum cum adpuliffet, ceteris quidem urbibus ce- , lebrioribus & Academiis, utpote Groeninga,. .Franequera, Ha- . ga Comitum, & Amílelodamo haud prztermiffis, Lugduni tà-. men, Academiz civis ibidem fa&tus, fubftitit ,. pede;ngue fixit, invitatus cumprimis fama eius aevi, nempe. Dre/imcurtii Pals tomiz, Afarggravii Chymiz &. $cbachtii pradici felicifli imi,: Profefforum famigeratiffi imorum, quo extremum .nominato , Directore Beatus nofter bis per hebdomadas Nofocomia frequen- . 24 tavit, 180 ESSh e D Memoria omo ii tavit, aegrotos examinaris judicium fuu tulit, remediis, prout aegrotantibus illud conducere ei videbatur, propofitis, non ta- men ante-periculo facto , nifi Magiftri decifumn premififfet. Quo "rerum ufütantum ivaltiit eosque inarte, quam perpetuo colen- - dam deftinaverat, Medica progreffus fecit, ut DoGoris Infulz confequendz jam maturus exiftimaretur , qua etiam premiffa fo- lenni hi cwm de Tus (quz tunc mirein hisoris graffabatur) . . die 26. OGobris, anni 1675. condecoratusfuit, Hinc perluftra- to, quod reliquum erat, Belgicarum Provinciarum, crnfüc i in Britanniam. | . .. Cyjus poft Londinum precipuas uU «' & Academias , Can- tuariam ,, Oxoniam , Cantabrigiam & Giu «(triam cum vidiffet; facilitate morum ac doctrinz ubertate explicata ita hominum ani- mos (ibi devincire potis fuit, ut etiam Epifcopos & Primores eius regionis partim patronos, partim fauteres fibi comparaverit. Id quod interalia produnt libri, quos femperubiqueterrarum fecum tulit, & feruavit, eius dneinoriafes feu fymbolici, Illuftrium & Bon STER Pl Virorum ern nominibus — re- E ferti, His quoque regionibus ac terris, qub fufficeret , emenfis ac peragratis, iter in Galliam inftituit, Pari(iisque aliquamdiu commoratus, Anatomie ftudio , Nofocomiorumque frequenta- tioni tantam operam impendit, ut exteri etiam e gente Gallorum - delicatiffima, índuftriam eius indefeffam & capacitatem fummam ' intuentes, falutem faam Noftro Germano committere, & medi-- cam lofius opem implorare nen dubitarent, germanici Do&osis titulo, (e Docfeur Aleman ) quo Beatus nofter — 3 jàm percrebeícente. - Atille plus ultra ciere] jam iédibars & maris etiam disi: e miua tentare defiderans , anno falutis 1679. velis expanfis, gall cis litcoribus poft fereli&is, per Oceanum Atlanticum navigando, in - Pottugalliam , ejusque regni Metropolin, regiamque fedem Lis bonam conceftie; cujus aula, animum in disc cdd cumprimis | autem- - Limprechtiana. ! iri | 18 I i | gutem vifilos: "Aufriacos pronum teftatum faciendo tam fingulari eum gratiaac favore complectebatur , ut publice etiam functiones &cmuneraei offerrentur, quas humillime declinans & tamquam firenum illecebras défpiciens, in Hifpanias vicinas proficiícitur. « — ]n his oris, eorumque regnorum capite Madrito, cum per temporis quoddam fpatium confediffet , gentis lentam gravitatem, Medico non minus proficuam , altius contemplando; inde fibi nor- mam preeícripfit, quo pacto in fua arte, quam precipue excolendam elegerat , aliquando procederet, & in praéfcribendis remediis us- que provide & confiderate ageret, nunquam concedendo , ut fubi- taneis confiliis aegrotantium conditioni periculum immineret. Inde Montibus Pyrenzis füperatis per agrum Galliz Lugdunen- fem, Camberium & Montmelianum, ceterosque Sabaudi trà- €&us montanos perrexit in Italiam. Hic Venetiarum urbe fplendidiffima , Neapoli nobiliffima , & Roma, orbis & gentium quondam domina, nunc religionis fede , haud quafi pertranfennam tantummodo vifi is, poftremo Pa- (^, tavii pedem figendo , Civium.academicorum confortio ornatur, ibique tanta cum dignitate vixit, ut preclaro, Nationis Gerrmani- c Confiliarii & Vice Syndici titulo condecoraretur ; Cujus rela- tifidem ut confirmemüs, teftem minime levem YIN juvat, nam in fcripto quodam , quod permiffu füperiorum Patavii typis Marie Trambotti, 1680. prodiit, .& clariffimum illud Italiz fidus, Bembum Aü&torem agnofcit Nofter Peregrinator Zz/friffimus e? genérofffimus Dn. Tobaunes Adamus Limprecht , Uratislamvienfés . Sileffus , inclyta Nationis Germanica Artifl arum Confiliarius , al- maque Univerff tatis Patavina D. D. Theologorum , WMeditirud : atque Philofo ophorum "- Syndicus meritiffimus audit ac cane tur. Solenneerat Noftro adferere, fibi pre omnibus, quas pera-- graffet, terris & regionibus Italiam arrififfe, nihilque, quo minus. Abidomiciliura perenne fixerit , obítitiffe , nifi religionis difcrimen. Igivur patrios lares repetere meditans, füperatis Alpibus, per a3 - Hel- V . Memoria . T EUM Ln Helvetiam, ING Franconiam, Yos . Vienna Auftria- ca hacs vice propter feftinationem declinata, ad fuos redit, | amque, decennali. & Ulyfea peregrinatione. abfoluta, Uracisla- . viam falutat..- | y á . .Longiflime vero ab eorum moribus & Ad viomsrer receffi ity ui ilicet coclum. mutarint , & maris terraque pericula exhauferint, nihil tamen inde. i piu faGi ad patrios penates redeant, fed tempus. comeffationibus, alea, choreis, vel venationibus , aut defidia confumendo pene rudiores & incultiores domum remeant, quam recefferant, Nam nofter advena tantum peregrinando pro- fecit, ut, quem fibi femper fcopum principem przfixerat, nom tantum in fcientia Galenica foecundiffimas ubertates collegerit, fed infuper quóque prater linguas latinam , & quod füufficere pof* fit, grecam, quibus jam juvenis imbutus erat , Belgice, Gallice, & Italice expedite , Hifpanice Anglice & Lufi tanice vero fufficien- ter. nec: proletarie loqueretur, quibus adminiculis adjutus excel- lenriffimasin fua arte Au&ores, non utalii per Interpretes intel- ligendi, fede limpidiffimis fontibus hauriendi facultatem confe- cutus erat. Magis vero ex altera. parte mirandum, quod cum Ulyffes nofter. germanus tot gentes, tot a noftris. moribus abhor- - rentes nationes adierit, nihil tamen inde pravi aut nocivi in fe de-: rivari paffus fit, neque ex Gallorum levitate, Anglorum faftu ,. Italorum perfidia detrimenti quidpiam contraxerit, nobilium. quorundam fluviorum inftar, qui per lacus peregrinantes a fapore. & colore nativo nihil remittunt, fed vada fua tantum trahentes, femperí fui. (imiles-exiftunt; ita Nofter, exteras. terras lutrando, germanicum candorem, fidem, gravitatem tamen eo usque inte- gras feruavit, ut. revertens vel ipfos Germanos his virtutibus anteiret, 1j . Utvero fuus quemque trahit naturze impetus, idem noftro Limprecbtío evenit, ut (ibi vivere, actranquille degere adeo usque-- ad vitz exitum prxamaret ; huic inftituto ut pondus adjiceret, pre-. dium, ubi honcftius, &'a T vulgi ac fori remotius — yw-— Ae dege- — M » "Mau Xx Y , » N Li ) " : ^" x^ y. E ^ ^ — ? - , X - , * | - . d * . F c 3 X s " as ) » b » € - 3 T Ww ^ - | — h dw | Liniprethtiana, MERE 183 dere, fibi comparavit, non omni tamen Medici oeteló negle- &o , nemini enim confilium faum , atque openr denegavit, adeo, ut ipf Sereniffimi Principes & Duces XX ürtembergici ( litteris gratiofiffimis, quz apud Horedes adhuc fervantur, teftibus ) Sylvius. Fridericus & Chriffianus. tI]ricus ,felsnz & Bernftadii fefidentes , Noftrum fibi Archiacrum eligerent, atque Ipfius cura inedica, dum viverent falubriter fruerentur. Tam eximiz multiplicesque animi dotes , quin Illuftri Natu- r£? Curioforum Academie Cefaüreo :Ééo5oldtns innotefcerent, fen neutiquam potuit, quibus ea adduaa, Ipfüm anno feculi fuperioris 1682. octavo Maji, fab nomine Fai, (fine dubio ex üna parté hac adpellatione ad Fabium illam Romanum Cun&ato- rem & cunctando patriz fofpitatorem , ex altera vero ad circum- : fpe&amillam &ccautam prudentiam , virtutem Beato noftro pro- priam, refpicientes) fibi confociavit, ac membrum flluftzis Colle-.. gii renunciavit. . Quam accurate & erudite füa curiofitatis fym- | bola ad Ampliffi imam haric focietatem remiferint, ex AGis ejus- / de quotannis prodeuntibus patet, totque egregia ingenii eius .documeuta publice proftantia teftantur, in eo quidem ad ultimum honoris faftigium eve&us , quod 1698. vi Diplomatis Ipfi conceffi, numero Adjunctorum puichiotdit mi hujus Collegii adfcribere- cr , quorum adeo Seniorem evafiffe non vane auguror, Conjugiale eius confortium porro fitentio pretermittendum sion videtur , quod iniit Dn. L/zprecbt anno 1683. cum nobiliffi- ma quondam feming, Ro//za Gra[fía, Generofi Domini A/Zer£i de 'Effen tiorentiffimz aetatis vidua, utpote viginti annos nata, Ex qua numerofà quidem ei progenita foboles, quz tamen matura morte extin&ta, originem fuam repetiit , preter duas filias füper- ftites, quarumnatu major fobanna Maria, » S'gismundo Barem- Jfrune . Przpofito Angermündenfi ,Synodíque Stolpenfisin Ukro- - Marchia Infpectori , diter vero, Rof/iza Sophia, Domino Davidi Wolfgango Kircbnero , honeftiffima fama Negotiatori Berolinen(i matrimonio jun&a. Nec non neptem J'ohaunam zara Met Chri- ' 184 : . Memoria —. * Chriffiana Nahe. Domini , Grrgi Chriffopbori Crameri, toris Berolini bonoratiffimi , olim conjuge. A Atvero, ut quz de vitz Limprechtianz curfíü memorabil di-- cere exoríüs fum, pertexam, queque obitum eius proxime ante- cefferunt , enarrando perfequar , inftituti mei ratio. requirit. —. Rurisi igitur & vitz folitariz, cui fe , ut fupra memoravi, Bea- - tus nofter dicaverat , (ut eftomnium rerum fatietas ,) pertzfus , re- diit cum familia Uratislaviam ; pluresper annosibi degens. Ve- . rum, utomnium rerum viciffit tudo eft, necfortuna quemque mor- talium eodem perfiftere gradu patiatur ,. feu, ut potius ad ftilum fa- crz Scripture loquar , fammum Numen fuos per varios ductus & vitz amfractus ad gloriam tandem recipiat , ita contigit, utbeatus: Nofter peregrinator, partim fata fibi inimica in patria expertus ,. partim fpeblandientisfortunz adle&tus, aetate jam ad fenedtutem vergente, novo itinerife accingere moveretur , & reli&aSilefia in. Marchiam - Brandenburgicam fe conferret, ubiin Collegii Medici. Regii, quod ibidem fleret, confortium honorifice receptus, Be-- rolini aliquamdiu confedit, rogatus tamen Phyfici ordinarii munus. . jam Fürftenwaldz , jam Angermündz obire non dedignatus eft. Verum fenilis & profectioris aetatis incommoda jam fentiens, — fparta depofita , Berolinum rediit, ibique, quod vite reliquum ef- fet, Deo & fibi unice vivere conftituit, (i icque abiectis omnibus. aliis curis & negotiis vitam tranquille & placidi imeprivatus pro- duxit, donec, fretis (nio de exhauftis nature viribus, morbo, ; que trífti adfli&tus, accedentibus variis fymptomatibus , , maxime viiped riaPalüiid illo Tenit d légh. argo lethali oppreffus, animam efflans, Chriftoque tradens, die 27. Julii, 1735. vitam mortalem, quam ad o&toginta & tres annos & o&o menfes protraxerat, cum coclefti & aererna commutarit, fi icque du&u fummir rerum Arbitri , E vitz necisque Domini, per varios cafus, migrationes mari & ter-. ra, & tot difcrimina rerum, ad Dej gloriam (innuente hoc Eius tex- cu funebri , Pfalmo LXXIII. v. 24.) receptus fuerit: | Quod mortale habuit , corpus, füb pace quiefcat ; Spiritul Coeli vita fruenda derur, | Me. : /d mew Jes yp AXI VARY. Li t S SMNHD Na NN MESSEN d ja TUR | n m BORD) à ri m is is as NURBRRERARA NER in NN NNI ym NM i 79208 1 a z ni as ON WW NN Ww i j We Aat | MO A EN E | Ww NEN m i 1 i MN a 1 DIN S ELE unde NWN 1 y SRINWINSBORSRRR RN NBN NDS N » M WN RUD DODPIDEHI DORMI VN RSS itl RH ] NW ROREM M ERNUNNUR M NIAI DNO W RN NN h Tu | m PUREMENT SEEN PORE DD h) ! RCM PESE DRE NND ERORADONS ihn m MAR RN NU DISSI E CIUNDDUNV SANA NADA SN SA Ot I (ORNA TIRAIND) j ' RW P yre deL. et zoulp. RR ATA (HORT RTROOETMRHHORQ "hh 1 n Nn NOSSA NN REPRE RR IDEEN NOR RUN SU | RENTA 1 IRIROUTRNINI n IA i J N i Wn N à h N ANN DARE ( T WW AW hn Y ' Din MW N d WW it ) sh ha M PEU RRBSDETSS ENNIO M i Ah MEMORIA. VIRI PRAENOBILISSIMI, -EXPERIENTISSIMI ATQUE. DOCTISSIMI B DOMINI: E. JOHANNIS GEORGII Ae HDYERL. PHILOSOPHIE ET MEDICINAE |. DOCTORIS, PATRITII ET PHYSICI PRIMARII oo LIBERJZE IMPERIALIS CIVITATIS E MOLHUSINZ, 4 gsm ACADEMLE LEOPOLDINO- | ^ CAROLIN/E NATUR E | : | CURIOSORUM —— GOLLEGZE APOLLODORI. I AGNOMINEINSIGNITI POSTERITATI DICATA | A C EUR da)6 7 4 100 Md I | extendere, non folum laude dignum, fed neceffa- mE C rium prorfus effe videtur : : Hoc enim ab ipfo mun- di primordio ad noftram usque aetatem fa&um effe , tam facra, quam profana teftatur hiftoria. Idem leges | veterum Romano: 2 & S S 15 r e P r j : [CY mu : : e . P : i i x 3 . ^ 2o x 539meRzeenüinentium virtute ac induftriorum virorum - | famam & facta fcriptis ac monumentis poft fata - rum volunt & $yracides quoque cap. XLIV. fedulo commendat, - inquiens : Laudemus vires gloriofos , e& parentes mofiros im ge c neratione f4a, &c, Immo & ipfa illuftris Cafarea Leopoldino- Carolina Nature Curioforum Academia non folum lege quinta colicgiali idem confultum judicavit, fed litteris etiam adhorta- toriis Calendis Februarii anni MDCCVI. & MDCCXXXV., iterata admonitione, poftulavit, ut Collega compendiofam. vi- t* fue hiftoriam albo, feu, ut vulgo Vogant, Matricul Aea- derniz inferendam, transmittant, - quo ita' memoria eorum, publice etiam olim. fi occafio & merita ferant, celebranda, poft "fata ad pofteros perennet ac floreat. In primis autem heredes . & pofteri eo. adlaborare & contendere debent, ut Patrum. ac Majorum famam ac memoriam confervent : Turpiffi imum quüip- pe pofteris eft, (i celebrium Majorum memoria ipforum culpa, "m vel negligentia, oblivione obruatur. Sicut e contrario glorio- i fiffimum ac utiliffimum eft, fi bene meritorum memoria repe- tatur, ac confervetur, quoniam hoc pado gloria Majorum & virtus parentum filios, nepotes, ac feram. pofteritatem ad. imi- | tationem excitat, iisque ad virtutem excolendam ftimulos ad- . .- dit. Hocfne plurimorum fpectati(fimorum prefate Imperialis Academiz Collegarum eloriofa memoria ampli(fimis Ipfius: Ephe- p meridum Decuriis, Centuriis & Voluminibus, in praeterito & ^ - profenti feculo editis, inferto, adhuc hodie floret, & usque ad exitium hujus univerfi Borebit. Veniam ergo dabit benevolus Le&or, fi Virum Prenobiliffimum, Experientiff imum atque Do- ait - Hoyerrana, it X187 &iffimum ohanuem Georgium HOYERUM, Patritium, Philo- Japhta ac Medicina Docforem, Mufiris Academia Imperialis Leo- peldino - Carolina Natura Curioforum Collegam, ;Apollodarum no- miaatum , ej inclyta Reipubl. Molbufina Phyficum. primarium , &c. in fcenam producam, & majoribus minorem jungam, tum, utlaudate Nature Curioforum legi fatis fiat, tum ut Ayeriaze Pofleritati ftimulus etiam addatur, ut Paternis veftigiis vel in- ftant, vel virtute eadem precurrant & excellant. De natali ita- - .que folo, laudabiliter perac&tis ftudiis, & ulteriori vite curfu more confueto dicamus : Lucem adfpexit ac primum fpiritum haufit Mo/buf2, . Civitate libera Imperiali, religioni, libertate, foli polique. clementia a plurimis íeculis inclyta Anno aerz hriftiang MDCLXHI. die vigefimo tertio Augufti. Progn:zus ex pervetufíta & pranobiliffima Patritia gente, Patre Viro no- biliffimo ac ftrenuo Georgio Chriffophoro, Avo fehanne Georgio, - HOYERIS, PAàtritiis ac rei bellica prafectis primariis ; Proavo viro tam litterarum, quam belli gloria celebri Georgio HOYE&O, ANobili Aulizo Bavarico ; Abavo Fraucifio HOYERO, Patritio ac Senatore Molbuftno merit iffimo Seniore ac redituum Cameralium Prefeifo Primario, atque item finitimi Ganuerbimatus Treffur- zem[is Vice- Domino. Laudes ceterorum majorum paternz pro- fapiz a pluribus retro feculis toga pariter ac fago florentiífimo- rum & ab Hermazuo de HOYER Bavaro oriundorum, ut tacea- mus: Hic Hermannus enim illuftris eques torquatus, cujus Spangenbergius (a.) & Burgemeiflerus (b.) ex Rixueri Yhurnier- $8ud) mentionem faciunt, poftquam in ludo equeftri (üb Impe- xatore Romano FRIDERICO III. glor:ofiffing: memoriv anno /;MCCCCLXXX, Aoguutié habito, interfuit, fubfequenti tem. pore 44o/buf2, ubi cum temporis plures degebant equites & no- biles, (quippe ex quibus regimen & Senatus Civitatis & terri- torii conftabat, ) fedem fibi fixam elegit. ; | L4 MaLASHI a3 : . Mater a.) in feinem 9ibelfpiegel, P. 1. fol. g7. b,) in fua Bibliotheca equeftri. P. Il, p, 274; Li 188. TN AMemibía, DE YN sies defini noftro fuit Barbara Juba ex pro&pia | Heidenreicbiana per Thuringiam & .Misniam í(àtis conípicua, matrona pietati, nec non fedulis rei familiaris occupationibus addicta, cujus cur laudabilem educationem refert acceptam. poftquam patre per fata praematura privatus fuit. Avia Regisa Sorgeriana, ex familia Gothz florentiffima. —Proavia ex nobili familià de Brertis, Erfordiz adhuc celeberrima. | Abavia 4zza - Gadicken patritii & de patria longe meriti(fi imi libere Civitatis Imperialis Molhufinz Confülis unica filia, qui immortalenomen defenforis && confervatoris Patria ac. libertatis Molbufiaa in feram usque pofteritatem fibi comparavit, ut ex Epitaphio pe- nes temiplum beatg Marix Virginis pofito, memorabili ac re- petitione digno, fed ab imbre edace fermie Confümto, nec nori ex documentis publicis videndum. Aft, quaniuis ex Majorum ' multitudine & enumeratione, itemque ex confervatis infigni- bus, in quibus aperta galea, corona, lilia & ftella elucent, virtutis faftigium, laurumque virefcentem familie Hoyeriane fatis fuperque confpicere liceat, minime tamen füfficientia hzc funt perfe&e felicitatis fpeeimiria.à .Natalium enim. claritas a gente nobili derivata ab infima plebis forte homines quidem di- ftinguit & hifce praefert, ad acquirendam autem felicitatem ve- ram, conftantem & perpetuam nunquam fores unice aperit. Ad hanc igitur. procurandam & promovendam , primo ftatim '€o direxerunt parentes diledtiffimi curam, ut fine morafiliolum facro fantto baptismatis fonte abluendum, & dehinc primis chriftianz teligionis fundamentis fedulo imbuendum curarent, Primi fic vix elapfi erant anni, cum. beatiffimus parens ejus, - belli lamma prope Rhenum & in Batavia denuo glifcente, pe- ritia rei militaris clarus, (fiquidem: olim in Anglia fub infelici a Rege CA4ROLO I1. pluribus annis & in Belgio. Hifpanico ftipen-. as dia meruerat, ) a finitimis nonnullis Ducibus, in primisa Duce Saxonie & Adminifratore pasonpan AUSUSTO, vocatus, cen- l : u , Hoerlana, pror c centurlà equitum Molhuf conícripta, caftra denuo fecutus, aliquamdiu poft prope Rhenum diem fupremum obiit, cujus prematura fata poftmodum nofter ex animo doluit. — Priustamen, quam patri linqueret arv; pater amantiffimus tres filios , atque inter eos beate defun&um no&rum cure & informationi M, cZri- ffaphori SCRIBONII, Patrii Gymnafii eo tempore Re&oris , poft. modum Archidiaconi, commendavit, quiomni cogitatione cu- taque & vigilantia in puerum erudiendum adhibita, ita publice declaravit, mentemque finceram fuit profeffus : Cozcordi cari- xate amplecior Hoyerum $ in bunc meus incredibilis amor. eff ; Ape ingenium ex ipfa fua liberali c» ingenua facie lueulentiffime elucet. cj" glifcit : Spem de eo certi]umam coucipio, fore, ut. im orbe litterato multis ingenio e$» docfriua praflet , ei» eruditis tan- dem aliquando admirationem moveat. Pofitis ita fab hujus felicis Aud&oris divinationibus, nec non füb A4eb/bacbis Conre&oris - & Kauor íi fabconre&oris, poftea Senatoris Molhufini, fideliffima manuduGione pietatis & humaniorum litterarum fundamentis» poftquam ex ephebis excefferat, paternis vefligiis infiftere, & Martis potius, (quibus parens beatus ob vegetam corporis & animi alacritatem ipfum deftinaverat, ) quam Mufàrum caftra fequi ptecoptabat, Matre vero, ob pramatura carifIimi mariti, per injurias belli amiffi, fata, are bellica abhorrente & huic propofito omni contentione refragante , füafü Prenobili(Iimi Viri, Jobanais Georgii Hoyeri, Confulis Longofàliffani, patrui honeratiffimi ad . continuanda literatum ftudia, ad il'uftre Au- gufieum, quod Leucopetre floret, (oratione valedi&toria de - -requifítis ad litterarum ffudia prius habita) miffüs eft, & qui- dem anno MDCLXXXI. quo anno & fubfequenti horribiles & .cincinnati cometz adparuerunt, qui animum eius in admiratio- nem rapuerunt, & ad contemplationem fiderum fimul excita- runt. Hinc üb ductu Celeberrimi ReGoris , Zoacbimi Leiffenii, cujus hofpitio & contubernio ufus eft, Philofophiz & Mathefi, 2a 3 dn 190 $ PANT -— Memoria in. primis autem Aftronomix & Aftrologis judiciarig : edulum operam navavit. Sub. Rieznero , Oratori Profeffore; haud ob- Ícuri dein nominis Hildeüen(um. Superintendente , eloquentiz preceptis innutritus eft, Dirz peftislue in patria tunc. graffan- te triennium ibidem confümens, interea temporis publice & pri- vatim perorando & difputando frequenter fe exercuit, ne fcili- cet progrederetur ad fublimiora, folidis philofophicis: fünda-. mentis poftpofitis, Denique vero oratione valedi&toria, in ipfa pafchali feflivitate ex cathedra facra templi Auguftei, de Pié7o Victore , memoriter recitata, inde abiit, & ad Salanas Mufas, in Jenenfi Helicone hofpirantes , jm ephitulig anno MDCLXXXiV. Hic prz reliquis celeberrimi Mathematici Weigelii informatio- nem fibi elegit, aítrologicas vanitates ex mente 7Zeigelii partim infüper habendo, amoenitatibus aftronomicis nihilominus dele- Catus. Animum autem ad haurienda artis medicz fundamenta cum adplicaret, anatomicis fectionibus & preparationibus , quo- ties fe obtulitoccafio, Fa/cb/i, hofpitis fui, interfuit. Apprime vero Illufiris b. m. Georg Wolflganat VFedelii , 'Theoretices P. P. & diverforum Principum Confiliarii & Archiatri, publi- cx, privatz & privatiffimz fideliffimz ac incomparabili infor- [ mationi fe multum debere faffus eft, fub cujus przfidio etiam : | | infi igni cum applaufu difputationem chymicam de Zzzé£uris , fub- phuribus. € Vitris, ejusdem Pharmacia acroasmatica ineft defendit; | Preterea etiam fiepius, tam privatim quam publice, refpondendo: & opponendo in difputationibus fe exercuit. In patriam haud infelici aufpicio redux anno MDCLXXXVII. ex . voto praxin clinicam exercerecoepit. Interim curiofus animus adhuc obflitit, quo minus fedem ibi fixam pro tempore con- - ftitueric: Hinc denuo peregre abiens varias Germaniz provin. "a cias & celebriores urbes peragravit, & in his celeberrimos Ar. chiatros, aliosque, quos fama commendavit, Medicos faluta- vit. Impetratis autem a celeberrimo Pecb//zo, fcreniffimi Cim- briz Ducis Confiliario & Archiatro, & Academico Curiofo com-. — LM c x» 4 7e » -— E m Hoyriama, ——— | I9I «ommendatitiis ad Virum edecumatz eruditionis polyhiftorem & Medicorum illius temporis principem O/awm Borricbium , ad illuftre Mu(àrum emporiám & Regiam fedem Hafniam fe con- tulit anno MDCLXXXIX. Hinc in Bataviam & Angliam qui- dem peregrinari fecum conítituerat 5 aft cum hoc anno menfe Septembri, patri; urbiproh dolor! fatali, voraciffimus ac hor- ribilis Vulcanus tres opulentiores ejusdem partes, atque inhifce avitas aedes contiguo lapide exítrudias, & plurimas facultates abforbuiffet, & laudabili proficifcendi propof to remoram inje- '€iffet, denegatis pro continuando itinere neceffariis fumtibus , Hafnig: aliquamdiu fübfiftere invitus coactus eft. Animuseius paulo deje&tior infortunato talismodi cafu non parum erigeba- tur a Borrichio, folamine cujusdam fapientis : uid triffaris ob jacturam facultatum, omnia enim tua tecum portas, praxi enim medica mecefarios fumtus bic loci tibi facile procurabis, Ex confilio itaque laudatiffimi Berricbii, (cujus humanitatem ac promptitudinem inferviendi, & faluberrima monita circa praxin in borealibus regionibus inftituendam plurimi aeftimavit & dilaudavit, ) praxiá clinicam exercuit, & in populofiffima civitate fümritus non folum ad vitam füftenrandam,; fed etiam ad litterarum ftudia continuanda neceffarios ex voto fibi compara - "wit. Poft inopinatum obitum Berricbii converíationem inti- miorem cum celeberrimo Viro Cafparo Bartholino, anatomico . curiofiffimo & accuratiífimo, iniit, qui ipfum informatione beavit exoptatiffima in anatomicis, talia demonítrando, qua- lia numquam antea viderat, fecando crebrius tam humiabit; quam quadrupedum aquatilium & infedtorum cadavera. Praeter ea quoque apud Experientiffimum Uzfezium , Nofocomii Regiz claffis navalis Medicum induftrium , non folum plurimas caute- las pra&icas, fed etiam operationes. chirurgicas. vidit, cujus vices quoque, in eius abfentia, non (ine laude in Nofocomio Regio aliquamdiu. geffit. Comparavit etiam. fibi in hac Aca- deco linguarum exoticarum , cum primis Gallice exadiam no. - : titiam, - | 192 PO MEA HR "Memoria. titiam, nec non artis docimafticze & "hys curiofi, .qualía óenerafüs Dominus Baro 4e Helvvig (apud quem Secretarii. — officio aliquamdiu perfunctus eft, ) in fumma. Regie Majefta- tis prefentia in Regia arce Rofenburgo fubinde demonftravit . metalla ignobiliora transmutando, aquam marinam edülcorando & alia plura. Sacra illa & divina. ars, a Grecis ita denominata, aureum ipfi vellus quidem promifi t, fed oleum, operam & la- borem perdidit, ita ut poftmodum eandem hégivkedey & psu temtui habuerit. . "E Captus tandem amore patriz -anno MDCXOIII. in Ger- maniam reditum paravit, & poftquam per aliquod tempus in patria fabftitit, praxeos cliniez fpeciminibus infignibus ibidem exhibitis , agnati & fautores amici inftanter füaferunt, ut tan- dem fixam in patria]civitate fedem fibi eligeret , & honores do-. &orales capefferet. Hos ergo quamuis jam dudum in aliis Aca- demiis impetrare potuiffer, nihilominus füb aufpiciis illuftris. Fridericianz, qux Hale Magdeburgice tum temporis primor- dium fümfit, Praemium iftud laborum poftulare, fumme glo- riofum putavit. Anno itaque MDCXCIV. menfe Februario . Halam. profe&us Illuftrem Fridericum HOFFA4ANNIUAM , omni- | geno eruditionis & experientix medicz adparatu inftru&tus adiit, ejusdemque Collegio phyfico experimenrali diligentiffime tenéis: - Laudatiffimo huic Viro honores & privilegia docto- - ralia offerenti mox patulas prebuit aures, & ad confüeta exa- mina admiffus, ita fe Eidem & reliquis celeberrimis Medicis, ad hunc adum a Sereniffimo legatis , probavit, ut propter in- fignes & folidos profe&us & Candidato primo digniffimos, ceu . genuinus artis filius-in numerum Candidatorum Medicinz & Philofophiz receptus fuerit, ac trigefimo die menfis Martii difputationem inauguralem de $a/iva é eius morbis, in füummo- numerofiffimi ac fplenditiffimi Auditerii confluxu, mafícule de- fenderit, brevique poft, nempe die fecundo menfis Julii in ipfo: -folenni inaugurationis academic actu, prefente fimul Poten- | unm imo S Xo MAT eme mor tiffimo E Sledorc FRIDERICO Hi. poftmodum: Borufi ie Rege, & plürimorum fereniffimorum principum, .comitum, &c, coronas ab Illuftri Hoffpanno, feculi noftri Hippocrate, & a Polyhiftore, dum viveret celeberrimo, Chr:flephoro Cellarie , «am Medicinz, quam Philofophiz Door; five Magifter declaratus, inter de- cem DoGores Medicinz & triginta "Do&ores Philofophi pri- mum locum obtinuerit, (*) Poftquam ergo ibidem commilito- nibus fuis i ignotos ha&enus ductus falivales, a nonnullis doctis- fimis Viris in. dubium vocatos, itemque decem nervorum pa- ria & plura dlia curiofa ardt liica demonftraverat, tandem, licet de obtinenda Profefforis extraordinárii fparta haud vanam fpem quidam adferrent ; urbém tamen patriam repetere maluit , agnatis prefertim amicis & civibus: ejusdem reditum àn patriam follicitantibus, Vix autem reviferat- patrios jares, cum febre tettiana continua fatis periculofa, eodem. anno epidemice- grat- fante, plures confilium & auxilium àb eo imploravere.. Ab hoc igitur témpore conftantifimam pariter ac-feliciffimam praxin *xercuit, proüt' prolixe Ephemerides ejusdem, ab anno 1695. usque ad ultimum annum fatalem confcriptz;' pluribus teftan- tur. Nulla dies, nullaquenox fine linea tranfadta. Diem. ;aegra. tos vifitando & medicamenta ex officinis pharmaceuticis partim preícribendo, partim pro egenis diligenter difpenfando, noctem curiofa notabiliora, que in praxi obférvaverat, conícribendo confumfit, Qualia, ne prorfus in obícuro lateret, (memor faluftiani diti : Omaes bomines fumma ope niti decet , ne vitam fileutio trazfi fnnt "veluti pecora, .) poftmodum.cum aliis cele- brioribus Medieis communicavit, unde etiam factum eft, ut, cum brevi poft impetratos honores ac privilegia Doctoralia De- curiam obfefvatiosum curiofarum, Hafniz & Molhu(e notata- rum, conferiberet, eamque unacum difputatione.inaugurali de faliva, Illuftri b; m.: esie pinipcce uide t. t. Academie Igerialis Append. Vol. V, A4; PoM- Hes bib | ., Leo. 49 vid. Stadyric)t oon ber GtabtA5alle, unb fonberlid) "T ber Ubejgus bof oft, Pe "e | m". teret; in M conim siiseiem Qudcitres iu COOpta-- | | tus, & agnomine 4ppolioderi infignitus: fuerit. Ab. illo:tem-- pore etiam cum aliis doctrina: aeque.ac fama undique clariffimis: Medicis, litterarum erigendi commercium occafionem: obtinuit,. inprimis cum. modo ideis Excellentiffimo: Scbreckio, | 6. WW W:delio, Pechfinoy. Cafparo Bartbolino, proto -medico: cifüreo: iris , Friderico Hoffmanno , Lic.: Beniamin. Scharffio ,. .prin- pis Schvvartzburg. Archiatro, D..Petri ab Hartenfels, Ar-. chi atro. -Moguntino-.& P. P; Erfurt... D; -Scbelbafro ,. Archiatro Camerz:. Imperial; NV'etzlar. Reali de: Fienna ,. celeberrimo - Philofopho,. alias. JFagner nominato ,. D.. "Thomafro ,. -Kanoldo, . Annal... Phy(ico - medicor. NV ratislaviens.. Dire&ore ,. 2. T — Erimilr P; P. Lips. & Ephemerid.. German: Dire&ore , D. : Sébaettero: Contil..-&.Archiatro: Saxo - Gothano , D;. Aihmits cet Blubmio, Archiatro Ducis . Euneburg.. aliisque; . "Famans dehinc in dies majorem ratione praxeos feliciffimz siis undique in finitimis regionibus & locis. magis inclaruit adeo, ut nom folum in. Electoratu . & Ducatu Saxonico, Comi- tatu "Hohenfteinen(i ;; Principatu Schvvartzburgico- ia tractu Eichsfeldenfi. ditionis. Ele&toralis Moguntinz,. proyinciali. Co. iitatu. Haífiaco, fipius- confilia Medica ab eo expeterentur, fed etiam Archiatri fparta in finitima quadam aula Ducali Saxo. nica ipfi fuerit oblata, quam tamen pregnantibus ex caufis mo- e(te recu(àvit, donec ab. inclyto interiori fenatu patrio. Phyfici Primarii provincia. anno. MDCOCXI. ipfi. demandaretur , qua . , etiam fumma dexteritate perfunctus eft, prater/ morem. Ante cefforum complura cadavera, tam Aoleuts amodté peremtorum quàm variis intricatis & complicatis morbis defun&orum,,- (id quod in^patria civitate hactenus infuetum ac fere.exofüm fue- - rat) diffecando- pro. inveítigandis morborum & mortis caufis infuper etiam foetus mortuos ex utéfto -tnaterno extrahendo, | pauperibus aeque ac ditioribus acgrotis confilio & T eh. : | * h-- * e Hoyeriana, qu 195 Vr Ae RMICI m X dnvceiftir füceaEra dU; captivos & incarceratos morbis ad- flidos in fqualidis carceribus invifendo & éurando, tempore contagii nullatenus peregre abeundo; officinas pharmaceuticas fedulo vifitando, fimplicia & compofita medicamenta religiofis- fi me cenfendo , veneficii accufatos prüdenter dijudicando, mor- tisque: violente. :caufas additis decifionibus forenfibus tradendo; Ne vero curis domefticis , fundoque, "ex hwreditate paterna ac- quifit to, "adminiftrando nimium diftraheretur & turbaretur ani- a praxi Clinicz, 'fcriptisque in publicum quandoque edea- s occupatus , conjugem amabiliffimam , & fideliffimam, in fe- cundis & adverfis rebus fociam fibi elegit Viigiüem nobiliffimam Catbarinam Mariam , Witi beate jam defunati Jobannis Taufch- mani, quondam 'Senatoris Longofiliffani primarii & mercato: ris. celeberrimi filiam natu mediam, «cum qua anno MDCXCV. d. 22. Jul. nuptias Loengofaliffz celéberávit. - Ex hocce foecun- do conjugio novem liberos füfcepit , quatuor fcilicet filios & quinque 1 filias. :Ex illis primogenitus :& ultimus przmature vi- 'vere defierunt ; mediorum vero fenior: : Chriflophorus Ewgenius, 'Medicinz Licentiatus, PPracticus «& Phyficus Ganerbinatus "Treffurthen(is, & junior Georgius Leipoldus J. V. D. & Illuftris Academiz Nat. Cur. Collega, patriarum virtutum ex afle hz- redes , adhuc in vivis fuperfunt. Filiarum primogenita 74» Elifabetba , Tobannm ChrifHano Gaubere |. V. C. & Patritio Sa- linarum Allendorffinarum in Haífia nupta, itemque altera, A- colao Antonto Ludovici, XConfuli Sondershufano fheréti Imo, | jun&a, una cum reliquis duabus fororibus dudum mundo vale dixere. Brevi poft etiam ex vita 'hac difceffit dulciffima conjux, : anno nempe MDOCXVII. adpropinquante decimo puerperio. Quanto dolore 'beatus nofter ex inopinato & fumme lugubri | hocce fato adfectus fuerit, verbis exprimi vix poteft, prerfer- tim cum ifta fociz adeo fidelis & probz jactura ftudiis & praxi medicz remoram injecerit haud levem. Hinc memoriam ejás fequenti dificho voluit effe fempiternam: ^75 770 00 «t bb 2 Tu | 196 : ed ; Memoria ; Eb ia 4 ^ Tapia, tu prudens; COBCOIS, foscunda » pudica, — rs » P , Cafti-conjugii dulce decusque mei, bifenor ci Fors à: apice honos nomenque tuum Iaudesque mane ebunt T sos: Morte carenti.animz. gaudia fümmma poli; | — b etiam paulo ante: difceffum: fuum: corfirmavit, dum. exanime faum: eorpus- penes. putrida: offa. : dulciífimg conjugis i in utio eo- demque-- tumulo: ut- conderetur ,. mandavit, . Cum. vero. juxta. Tullii effatum: nullus-dolor fit ,, quem: non longinguitas ' tempo- ris minuat atque molliat, fic pariter beatus nofter obitum fata-- lem, quem. mutare aut proregare.nom potuit, aai pa- Ane tienter — anno MD CCXX. ad. gg Vota | ieicers des Conáliarii PucalisSaxopie: LEM ciun 2 übi Pid - elegit, ex qua filiam. Char/artam Mariam &. filium Godofredum. Ferdinandum fufcepit. "A - I Cecerum: in praxi clinica nec geri e nec temere proctdere ut. S faevit, naucifaciendo- malevolorum. obtreGationes, a* quibus. vix ullus: Medicus i immunis. vivit. De morbis. eorumque caufis. & remedis non empirice, fed prudenter judicavit, inprimis de obfcuris..& difücilibus non. pracipitanter , vel temere 'pronun- ciando;. ied in abdiso latentia accuratiori meritis larice ponde- A rando, - iisque. remedia probariffin ima opponendo. - His acceffit pietas.non fucata, & amor proximi ab omni faftu alienus. Il- lam. monftravit ,. dum. fingula. negotia in. nomine Jehova adgre- debatur,. memor Hippocratici elogit quopis «6 dc & tur yi $ unde: tempore. . matutino: & vefpertino divinum Numen caliditifit. femper: implorabat precibus, ut divino füo: auxilio: ' clementis- - fime adeffe dignetur; przíertim in difficillimis, acutis & con- tagiofis morbis.. Ex amore proximi i pauperibus aequeae'ditio- - ribus benevolas - aures & auxiliatricés manus prebuit. Inde etiam dubio procul eyenit. » ut, licet acgrotantes ex ae ! 7 plebis | P j Harc faératame conjugii áncemparabilem. fidem & amorem - plebis (orte contagíofi s morbis adfi&tos, in TETTE tuguriis latitantes ,- captivos im fqualidis carceribus, naufeabundum fae-. pius odorem fpirantibus, detentos, crebrius vifitaverit, num- guam tamen mali quidquam in ipfum redundaverit. Ira fe gef it ínter cives, ut femper optimarum partium. & effet & exi- fimarétur, neque tamen fe civilibus fludibus committeret, quod non magis eos Ín poteftate füa exiftimabat effe. qui fe iis dediffent, quam. qui maritimis ja&tarentur.. Vitium implacabi- lis irz, odii & invidiz maxime, deteffabatur. ^ Corporis fta- tura mediocri & habitu ipS»c2Jv» preditus erat 5 vultus rofeus etiam in. fene&tute permariebat, ex quo officiofa. pietas, dexte- ritas y. probitas, , candor animi, humanitas & benignitas elu- cefcere- videbantür ; oculi. fingulare ingenil acumen ; geftus | mode(tiam ; p experientiam, & adiones prudentiam de- monftrabant. Proinde etiam per totum vitz curfüm in victu &. potu accuratam . temperantiam obíérvavit, eaque propter valetudine adveríA.rarius fuit adfií&tus. Et licet quandoque dy areftet vexatus malé habuerit, ftridis tamen diztw legibus obfervatis imrninens mialuni facili negotio profligavit. Sangui- . nem vénzíectione nuriquam emifit, don quod ex Helmonri? hypothefi | hanc pro noxio diaboli invento reputaverit, fed quo- riam quofuis infültus morbofos preter laudabile distz regi- mem aliis convenientibus remediis feliciter" tollere potuerit: Aetate crefcente füdoribus matutinis fpontaneis & quafi criticis vires roborari fénGt ; ingravefcente' autem. fénio ficpius dolori- bus ifchiadicis, binisque vicibus febribus tertianis biliofis la- boravit, quibus tamen falutifera femper, Deo benedicente, oppofuit remedia, "Tandem: beate defun&us anno prererlapfó partim ex fymptomatibus vertiginofis; . partim ex inconfuüete colore exalbefcente, conftitutionem corporis füi magis debili- tatam effe, quodammodo przfentire.& prxvidere potuit, ünde officio prudentis Medici fatisfa&turus, nihil" eorum intermific, quibus hanc corporis (rci on qp aen füblevari pof 3 j e j n : f Mr Y "153 1) 75. 2. M CR, ex - 1 1 à jJ 7 ( 2 S ANDRE "ue . : 5 1 ^ " - , 108 i | ü 2a : Memoria | i PA | "Febrüaniig : 1 . fe cenfüit. "Verum enim vero nocte fecunda fici is" anni hujus MDCCXXXVIII. — iterum febris - biliofa "cundem. *w. .invafit: De graviffima enim totius corporis exsftuatione. & -anxietate notabilis circa precordiz, .concomitante ' adfedtu rheumatico , ftatim conquerebatur, quibus .periculofis fyr )pto-. -füatibus fuperveniebant omitus cum crébrioribus lipot iymiis J & fumma virium proftratione. ;Mitigabantur equidem | hzc ufü probatiffimorum remediorum intra oGiduum, brevi autem poft denuo recrudeícebànt, accedente critica excretione, inprimis —— exfpuitione tenaciffimz & maxime mucidz .& corrupt falivz, E. nec non molefliffima .expeQoratione .diu no&uque fere con- —— | tnuante. Placidus fommnus, alias a ;natura ad reftaurandas VI. tes deftinatus, plane ceffabat, ficque indies. augefcente. virum — -—- jaduta, tandem in fenilem ;marasmum morbus degeneravit. : Hinc ultime fux aegritudinis dies noctesque infomnes arden- ES ^ tiffimis precibus & (ufpiriis usque ad fpiritum extremum in-^ —— .. definenter confümebat, Interim equidem piz ac ingeniofz eius cogitationes, de immortalitate animz, deinfatiabili hominum deüderio, atque ex his formata argumentatione, .quod nempe | ! anim noftrz. poft hanc vitam.miferrimam dulciffima quieto & ' indefinenti gaudio fruitur fint, :non.mediocrem liberis adfe- | rebant coníolationem, at «ex «eorum quoque oculis fimul co- piofiffimas eliciebant lacrimas , inprimis, dum brevi ante obi- tum, in hgc verba erumpentem audiebant ; ,, Longam anno- rum ícriem, quz terminum a Rege. & Propheta Davide coh- »ftitutum füperat, vivendo attigi ; Deferbuit . cupiditas -voto »expetendi aetatem provectiorem,, quoniàm fenectus ipfamor- ^ bus 5 preterea neque mihi , neque aliis emolumento effe pof. P »fum, fed potius gravis & moleftus : Etfi contra firmiter con- »ftitutas leges naturales omnes animi dele&ationes in hoc mun- ^ * »do ponerem, ifte tàmen quoque multis horis atque diebus ,adver(s comitate inftar nebulz evanefcunt : Teneatis i itaque »lacrimas & concedatis, ut anima mea in patriam cocleftem, con- ?) - -Eoyeríana, T 99 »conftantem" tranquillitatem. & perpetuam. voluptatem fine »profafione: veftrarum lacrymarum hoc deftinato tempore pro- »peret ; "Ultimum mez' naturz' humanz certamen initum ful. . »citur cettillira: fiducia,, quod: tamquam. vi&toriofüs credens »in Chriftum vitz: coronam: obtineam.. Tali modo beate de- fun&us fe ad' aeternitatem: prieparavit, & vivens adhuc mori didiciz, animoque przvidit & preefenfit accelerantem | corporis & animz' diffolutionenr : Supra enim' iádicatae pituitofie excre- : tiones denegabant ufüm: medicamentorum:,. quoniam illa muci- . de ac; corruptz tenaciffimz falive fe immiífcebant ,. atque füm- mam naufeam. & crebriores: vomitus: movebant. Hinca fym- | ptomatibus: magis: ingravefcentibus. vires: jam: attrite& penitus tandem. profternebantur',. ficque rerum: omnium mortalium -abiiciens: cogitationes, mente preíente: ac: certiffima fiducia, fuorum in: amplexibus die I.- Apr. tranquilla. morte expiravit , «cum beatus:fenex vixiffet annos: deprusgina, quacuor menfes feptem, tredecim Dies.. ^ — Omnes xunc duros cafus virtutis Aore — Vicit ef ipfe fibi lamdemque decusque paravit. »Que de reliquo tum feorfim typis evulgavit beatus no- dier, tum etiam ad Ephemerides Academie noftre communi. cavit, fequens eorundem monítrabit Index : . 1. Difputatio inauguralis de faliva & eius morbis. Hala 1694. 2. Gigentlide Vinterfücbuma ber Godline unb beg Gidleimó , iff eine liber(e&ung Jor. Dr. Hoffmanns Tra&até de acido & vifcido, tmorinnen bie von benen bodberübmten Dr, Bon- .tekoe unb Blancard unb anbermn mebr bigfero aufgefübrte meue £ebr Gáfie gcünblid) weibecleget (inb, umb bingegen bez c o bauptet toitb, bap nicht alle Standibeiten unb. Gebredan . men(ebtidyes Ptibeó ?on epu. unb. mein begeibign, $vo, Mal Mi9f- | 3. eue 200 à Memoria | 7$ Seu» aufgelegte Panacce beg Michridacs unb Theriacs into, tüblbauyen 1696. "Programma in funere Viri M, Chriffaphori Seribonii , Archidiaconi Dioecefis Mulhufinz vigitáotiffim mi, in fol. Mulhus. 1696. M 4. Differtatio epiftolica de Mulhufi ni territorii licia dRith- que locorum conítitutione epidemica anno 1700. obfer- vata, ad Perilluftrem ac Generos. Lwewm Scbreckium, Cefareo Leopold. Nat, Cur, Academiz ii ont &e. - perícripta. Mulhus. :701r. indudoec. ^f. SBefdteibung unb Gebraud) bes Theriace codtéftts; Sip : baus. 1702. in duodec. 6. Panegyricus: Imperatori JOSEPHO,I, in homagio, eli ante Comite Af/ferte 4atonio, Sacr. Rom. imp. Qu Viro, Comite de Schvvartzburg & — profi. to, exhibitus Mulhufie anno 1705. 7. 9usfübrtidie lnterfudbung er anftefenben Syetitensiatifdyen — €5eüid)e , teldoe etíid)e Sabre ber im Europa graffiret, ín foeídyer bero Mnmefen, ilrfacben, Qeicben, S5emabrungse Gyrmnafii Patrii quondam Re&oris meritíffimi, hadenus Jn unb Glenefungs;Smitte( , weie man nemlid) foldye (COelüdoe - - lebt erfennen unb fid bavot prefervirem, aud) gefchtvinb unb fíd)er curiren Fónne grünblic) unb eigenttid). befibrieben. ! . Gotha. 1714. in 8vo. $. QGnrnenerte unb oerbefferte Medicinal - Apothecker- - Chirurge- — - "rum ub anbere Crinungen, famt bengefügter Taxa berer — 9tpotbedter QGabren, 9fc&eneven, unb ertbeilten Privilegien iig - ber Sapferlicben frepen uib be8 oeil. Steid8; / Gotabt. gb baufen ítt &büringen, in 4to. 5, Jauf»unb SXeif- 9tpotbecf, ober 95efbreibung bet" ausertes fenften unb becoábrteften 9lr&enepen, mad) ibrer Qubefeitung, Staff, Gebraud) umb Clorfibtem, alle fandbeifen unb - Sbreden gefdmoinb unb ded qu curiren, fe&o mit vielen - He - ". A | ^ | é Hyysiéio, MER Loose etae o Vh LNSIDIEIERRERSARRRQAS DEN SUP ORIS UR SC NR RUM ER meu-erfonbenen 2fr&enepen, nótbigen 9nmercfungen , voll« tO. Nu brad ^. EET ftánbigeu SAegifterr vermebret, gum. anbern mabt beraueger - geben. 2eipjig, in 8vo. | uro aufpicatiffi ima, qua facratiffi imus Caefar , Im- | perator. & Arbiter Orbis CAROLUS Maximus in Homa- gii Mulhuüni A&u Legato Ze A4ezfceb &c. fübiectiflime przítando, Panegyrico admirata & venerata Mulhus, 1717. in fol. | . Grflárumg beg von ICtis umb Medicis fogenamten poculi abortivi, teorinnen bie (yrage 4ugleid) erórtert mirb, ob in Amerlid)e Sittel , infonberbeit aber ob Alo& unb Aloétifdye .. 85alfamifcbe 9lr&enep « SOtittel bie Srafft baben. eine cucbt $or ber red)ten Geburts , Sit aus Sutter? ?eibe abgutret: ben, an flatt einer Apologie entgegen bie einfáltige SSe(cbule — biguttg eines unbe(onmenen verfebrten Critici tiber bie (o gec- nante SSalfami(de fDeroabrungs ^ Tin&ur, Srandfurtb unb . $eipyig. 1728. in 8vo, 5 Obfervationes pro Ephereridibus Academiae y melire communicate fequentes funt: "Decur. 1l. Ann. Il, Obferv. 43. De Gule vuluere lethal. 44. Defütu die tertio poft mortem matris enixo. DE. cS podagrico infaltu ab efa ceraforum acidorum. 46. — febris intermittentis cura letbifera. hh 47. — febris cura letbifera a terrore. 5 . 48. — febris ardentis maligna ex immer frone fub un xti das curatione, ' (49. — innoxio cf» falutari abufa Opi. fO. — ptyalismo graviditatis ffo (gno. $1. — J2Dyfenteria vitro dntimonii curata, fa. — Epilepfie magica caufa & Cur at ient, | power Vol, F. 4, P. AM. ec De- 202. Memoria. Obferv. 175. De ebore foffili, feu Sceleto Ebplantis in colle Port Eie f— Obferv. | Obferv. i «Decur. ll. Ann, FIL 65 FL - fabulofó reperto. 176. De delirio cum ferocia a baccis Solani furiofr. 177. De aqua [Dygia Bauffu. exitiofo , remediis dome- ficis curato. 178. — Colocyntbidis Infufo ,. Jubet bypercatharfin. fu[citante. 179. — Epilepfio chronies. unacum febre maligna epide- m "mica curata. — : 180. — Cholera defuntii Mmatome, — 5 18r. — Bbamorrbagia largiore ex cavitate dentis lacit- larit. 182, — Locbiorum po[f abortum immodico profluvio , re- . medio domeffico probatiffüno placato. 183. — z£umore axille cancrofé , pregrandi , ge AnA- dome e infelici curatione. 1384. — pregrandibus eb 1mon[trofrs mafi Fuoribus , fü a bligato pilo camelimo feliciter curatis. - Decur. III. Ann. 1X, : X.. | 93. De rore melleo viriofa, . d D. NRINÓG e i f eri f4 mali "a Lbs eAu[A, P Centür. 4, €» Il, 3^ De ploratu fetus im utero $1. De partu féptimefiv: e$ motu locali , funditus UU retentarum expulfiouem promovente, j2. — Cardialgia € Anxictatibus ab ufu medicamen Y ptorum cbymicorum germen. - Obferv. Hn. | A- - 4 * 1 VENDS E uere ? Sb. ISIN CERLLL eau d ite ML M d "Hoyeriana, | ! 203 uc CHORUM QUSS GEERIAUP HARSESRGRNSENEUNUA diac Aii GR Obferv. $3« Cardialgia . cum. fipothymiis y , 4 f e doff olei M o dA MEEIMI. 4n $4. De motibus comvulfrvis P morte 4 Jargiori aur : JTIheriaca. ($$ — Allio, "Wrobatiffimo prafervatorio a calculo, 20$6. — Equifeto, iufido praférwatorio a caítuto. I id — Hemoptyfi, graviditaris snfido frguo. rrg. — fluxu onenfiruo in vetula, I joo Curatione delirii A philtro, € Erucis per vo- MiEum c urinam excretis, I17. — rore melleo, erucas producente. AXI. — febre tertiana periculofa , per fympathiam CHF AÍIA, Centur, li, Obfery 3.De Hemiplexia €um ,apltonia € totali omnium re- rum obliviene , a cholera triduana, feliciter ETIN 21 ! £uratAa. — 4 De letbalitate «ulneraria Jübitanea , ffve. letbali ps —- l1. vulnere. — 4$. — Enterocele magnetice y feu fe pue Ct- ; | TAA, — -— 6, — Ulcere cantrefo, per " fympathiam facto. — o Fus acie in feptuagenario, ufu Nicotiana con- fervata. u- Centur. F I. - Obferv. 68. De vanis Effentia dulcis , Yeu Tin Iura Vir; €t - comiis , e nefando "Hesdo», in febribus ma- 5,8 lignis e pef ilentialibus abufu, | c— | 69, — atreto feliciter curato C vivace, Jh Obferv. rug — Cobleis vivis, lorofeminii , feu nucleorum in s M pris ipventis. -.-— V Qui M ne ania bereditaria. imuralili 4 fa feu. Centur.; Fi, RS Obferv, 76. De citationis in vallem Jefa phat eventu. letali, n. : caufrs phyficis derivato, — — 7. — cocbleis, feu domiportis vivis pr alvum: €je- H éfis E : € 78. — P iapes is venefim fe , zmulaute.. FÉ olum lil. orum. - Obferv, 17. De fruflraneo cf infeliciffi mo fluxum bamorr boi- ' |. dalem provocandi conatu. DURÉE g. — inte[lini duodeni vulptrati Apa e lerba- | litate. — 19, — Noffalgia. em — podemialgia, | 107 ST 3D Sid "n c AL. — pica filiginea in ulcere infantis rera, ^ a4. — Nympha, fen al& dextre mimis excfefeeutis oc €k pro uteri P srwix sale eim. eura dione. "E ——— olum, JE. .. Obferv. 32. De Hydrope füccato defuntta anatome, | — 3$4— nSinguite coutumaci[ff. pmo AC dejperato, Ü laife ee ies liebri tandem curato. — 54. — liie, [alutari medicamento , fed nanfeefo. e | | perviciofo alimento. oh UR LM ^ - 3 » : " sd Ms d 1 k Obi Mes e po y ] : Xe eos à j t . , T | Eoeriara, i 4 |.305- WIS Obferv, be, Fehrs quartana, plurium annorum, pror[usque | ..— incurabili. — ' 36, — Jnelancbolico defferato avi xeiplas Adfeifante, — C: patium cum Gacodamone fe feeiffe adfeves | rante. | — 397 — Hamorrbagiis oculorum, (-— 038. — - Hydrope zympanite defumcfi anotome. — 39. — AManiasi Lethargo defuncti anatome. —' 40,-— virgine ecflatita, per. 24. borarum fpatium | pro mortua reputata.,, ^ — ar — feli ^ Hamoptyfeos — quinquagenaria curatio- - Ae. -— I$, — perver[ía 7 infelici Hemoptyggos curationé, hc XgI9, — "Orexalgia recens natorum infantum, (— a2 — pirgiue, «ute bir(uta denfisque minoribus fetis (00 Tw |bfita, in intern inferioribus deformata, e MONUMENTUM Fortunatis parentis manibus dicatum — & facratum | ! - Honoris, amoris, doloris documentutn - | p "tT . admoneat, doceat, | quod defpicata & defperata fpes Ánopinatis eventibus ludens homines illudat; €& quando clarefcat, evaneícat —— lubrica & ludicra fortuna 3 quippe cum homines capit, fapit, heu inane$ funt artes Dee 3 v. .. mutilz (206 000 Moris PAY AMUAQAM | cwn: isto: ac futiles' "— rudis & cruda prudentia. Flux divitie vitia movent, iu: lu&atur onerofushonor, — provida fides fugit . . Luget fida pietas vaga & vana fama cardo arduz gloriz Quid laudabile & durabile eft quid horrorem furoremque mortis cohibet O dura & dira fata | ipfe homo - . Funus, fumus, humus, Hic jacet . Deus clinicus. mortalis $ nam Medicus, qua Philofophus , aut Deus , aut Deo fimilis , fancta parentis majeftas, | : quia parentes Dii terreftres . -. . Odiva,fed triftis memoria Ó lamentabilis & ineffabilis dolor | Vir meritus illuftris . Genere, eruditione, dignitate celebris. . JOHANNES. GEORGIUS HOYER virtute majorum. patritius natus ; füamet ipfà virtute provocatus " ONES: ut Majorum gloriam auc illuftraret aut füperaret j Philofophig. & Medicinz DoGor primus in Fridericiana creatus. BONN. ET lllu-- a Khyeriana, 5 | 207 - fllufizis Academiz Nature Curioforum (Collega Apollodorus I. adpellatus. Phyfici primarii munere per26. annos probatus Exercitatione clinica per plures quam fo annos UL rata atque grata. celebratus vir rarz ac charz fidei Decus optimorum philofophorum & experientiffi imorum Medicoruni : | complexus virtutumi Eu 2n quem exteri amabant : ^. eives moftri.- defiderabant d fervabant Mutuus amor mutua officia preeftitit reddidit Quem libera & Iniperíalis civitas Mülhufi ina genuit hunc retinere rion renuit honorandus & venerandus fenex fn MDCLXIIL Meníeé Auguíti die 19, natüs Die 1. menfe Aprilis MDCCXXXVIII denatus pueriles ac juveniles annos bene degit — viriles majori cum laude egit - feniles preluítres per & uranfegit. .. $ile.o Mufa morte periit | : qui immortalis gloriam & felicitatem fibi Septzié .. fic vita fic fama pari paffu ambulant - oU OMNE" UE vivat. | i - exopta. Fr i sd 2 É t. vA rare "s * Zw Pv Msn Uu t SS " M iS oM ME. | *. jm | / ; ic m P cd PE: ross EET E us V : r ; s" M : S. d — . i 4 - ay A o A. E c E Ta i pra 5 JCUDM 4 5. 208 — 5 -GMemiria Hoyeriana. LOIS B o P E o - exoptatiffimà €commutadone adquiefcat ^. —- EO * | Mortales 4 NEN —— mori difcátis 1 .nec veluti bruta vivatis : à "Vita enim etiamfi longzva privamur : ut vita perpetua fruamur | E &- /. €erisque incerta definiamus |... M T WET DONENOT OM cs " LSERA valete. ede *£ Hoc monumentum ad aram tlie : | - v mi parentis lu&u eiulatuque &plo-- B «^ | "m : RU -. .ratu proftratus pofuit fis — — Chriftophorus Eugenius Hoyer. Medic. Licent, ut - LA 3 3 3 LU d ni | dl a oe — | E m n z2 ; Q£ sera XLr. 222, eme Xo£um..V. /t28or 4 4185 HT. || Ee E & ó l "! t bw "i 8S E rd 4. N ? Á Ww Now, eV dx " y * : 1 " i | | j 1 * Y u - é ro Scar m EE Jy, ad Obfers. XZVIE v zZes Voum VA ctos: EC, Za4ubz HE S. * x dario; 2 y sah gu T Dolum: V. cocer AC 2 Jafuta ZV. «2 Ufer AXILV qeu. fpa. (A * Yd. tom UU 22404, ervXCVI CL Ng ] Ix - — € Vobdam.V, "Actor 4M. i pawme4z. aL 0b fors L XXXVAl . : E adea ibat o. ^en t aPDWeev- LXVA.. - Vs en *« 1 , * [ « Lum. L2 » : : ; " . T u / , SET SS ; ON NS X SN N Eun z * Dun qe rm s NR popup ace remitir M ? - : Yo£zuez. Vc vLeter A AC. JA4AVE | | za rv. CX XXVZrp27. £56 XE e! A-— s Jon rid n UR a insight un oon cot M — Min in seniore ORE SSmi e o E pipe ie c OEIL, aig TRE uo à ' & 29 TUA. AA DA A RM Y MU COD 1s UC MEI! UO ral "] ? Mi TOY f» ST PANT CNMEN| "1 AN nr "» ! us j I / AES A Hi e A ' (Us ) Mon v VALCM j "iu Am E n »y j l j j A nn / AN jJ, ^ ] ; h ! Ar: | Le In Wü na MEE IA ] m , / d ! í I i 1 lA - Í D i / lr £j 1 M j Ji / f ui i X "^ 7 / | [] X L4 E itm h l ) pes L j H us l E " / * ; l id ; E [hi * OA -— Ven 19 LÀ ZQL ! Lun &i ' il 4 It a Au N en "i I1 ye »n NN MM mu NOPM u 3, TIN T No T j A TM x "TA iu IM i ! M à» TR ni 'er , s Mn 1 FR Lnd Bi M Du Mr 1 j WI WAR we qd qu EE NON IAS*A n i M ttal foo DII v LÀ HS MUTET 21 emere meg pm etr a m emi e ANT a Neu m ga T m ium e am Na mei a rat E em qe cer mat M sup. c» PI aen ien ttt trm ctr top Muse M def HOIRERDN diWi$. : pene à : FRE ARCHI RE « n DR IR RIT * : : 1 : ; : : : M d H4 m ES VOTI. eb atesat eret e ^1 vase IIIA DIM divis ded fiviet or rea Hio ^e TM " -