v. -— 4 vesz 0K329 .K8 Kümmerle J Béla és Nyárády E Gyula Adatok a magyar-horvát tenger- part, Dalmáczia ésIsztiria flórájához E a u Növénytani Közlemények" 1908. évi 2. ud Sonderabdruck aus. dem , ,Beiblatt za den Növénytani Közlemények" 1908, Heft 2. mm Kümmerle J. Béla és Nyárády E. Gyula: Adatok a magyar-horvát tenger- part, Dalmáczia ésísztria tlórájához. Additamenta ad Floram Litoralis Hungaríco-Croatíci, Dalmatici et Istríaci. Budapest ) Hornyánszky Viktor cs. és kir. udvari kónyvnyomdája 1908. Ww V Eh ús sed, eui; Kólónlenyomat a , Növénytani Közlemények" 1908. évi/Z. füzetéból. 4 ^ Sonderabdruck aus dem ,Beiblatt zu den Növénytani Közlemények" 1908, Heft 2. — Kümmerle J. Béla és Nyárády E. Gyula: Adatok a magyar-horvát tenger- part, Dalmáczia ésIsztría flórájához. Additamenta ad Floram Litoradis Hungaríco-Croatíci, Dalmatíci et Istríaci. Budapest Hornyánszky Viktor cs. és kir. udvari kónyvnyomdája 1908. » dr. Kümmerle J. Béla és Nyárády E. Gyula: Adatok a magyar-horvát tengerpart, Dalmáczia és Isztria florájához. (Additamenta ad Floram Litorasiis Hungarico-Croatict, Dalmatict et Istríaci.) ! Az 1906. év szépen bontakozó tavaszán lerándultunk az Adriához, hogy ott a tengerpartokon a flóra legelső tavaszi hirnókeit tanulmányozhassuk. Mig április 10-én a Magas Tátra alján a rideg télutó lehangolta a már friss flóra felserdülésról álmodozó botanikust, addig pár nappal késóbb virágzó pálmák és babérligetek felemelő pompái s más formáeziók tarka virág- szónyegei leptek meg bennünket. Ugy van! A midón még Portoré fölött nagy óvatossággal ereszkedett vonatunk Fiume felé, Ajugá-k és Lamium-ok színes seregei s Coromilla cserjék bő virág- ! Előterjesztette Kümmerle J. Béla a szakosztálynak 1907. deczember 11-ikén tartott ülésén. ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRÁJÁHOZ 55 zása sejteték velünk a fejlődő flóra jókora előrehaladtát. Az idő gyönyörű, s a tenger csendes volt. Fiuméból egyenesen Cirkve- nicába hajóztunk, a hol a Drvenik Kokan!-patak völgyét a Bodán- várrom melletti kanyarulatáig s innen észak-keletre Marusici község felé eső területet kutattuk. A sok Coronilla cserje sárga színt kölcsönzött a hegyoldalaknak s lent az út mentén Ostrya carpimfolia készült befejezni virágzását. A tavasz érdekességét itt főkép a Prunus Mahaleb, Hesperis glutinosa, Aethionema, saxatile, a Jumperus Oxycedrus a paraszita Arceuthobium 02y- cedri-vel és a Trifolium subterraneum teszik. A Bodán-várrom környékén felleljük a Helichrysum talicum-ot, a Cynoglossum Columnae-val s tovább gyepesebb lejtőkön Muscari Kerneri, Symphytwm tuberosum, Ophioglossum vulgatum és Primula Colum- nae a feltünőbb növények. Cirkvenicáról Jablanácra hajóztunk, honnan csolnakkal Arbe-sziget legdélibb partjait kerestük fel. Itt különösen fejlett vegetácziót találtunk. Már messziről feltűnt a másfél méter magas Asphodelus ramosus, majd az Avena bar- bata, a sok Sonchus tenerrimus és Heichardia picroides. Megta- láljuk itt a ritkább Crepis bulbosa-t töméntelen Muscari como- sum E nephrocarpon társaságában. A sziget e részét kecskenyáj legelte, körülrágva mindenütt az éppen nyíló pelyhes termésű Cratae- gus transalpinatt, valamint a mediterran Cytisus spinescens fiatal hajtásait. A szúrós cserjék alján félénken meghúzódó Cyclamen repandum-ot tapossa s rongálja a legelésző állat. Parietaria judaica, Vincetoaxicum fuscatum, a keskenylevelű Silene venosa, meg az apró Valantia muralis, Alyssum sinuatum, Linaria simplex és az érde- kes Coromilla scorpioides között tovább haladva, megpillantjuk a tengerparton csoportokban nyíló szép Asphodelie lutea-t. Ben- nebb a sziget belseje felé mindenütt csak kulturás sivatagot? látunk, a hol a szőlőmunkások a venyigék felkötésével foglal- koznak. Megrakodva növénykincseinkkel igyekeztünk vissza csol- nakon Jablanácra éjjelezni. De ugyancsak, meglepett a hír, mely szerint arbei növényeinket az ottan megtelepedett Phylloxera elleni védekezés ürügye alatt el fogják kobozni. Sikerült meg- mentenünk őket. Másnap korán, hajó-várás közben megtaláljuk a jablanáci várhegyen is a Cytisus spinescens-t. Jablanácról Cirkvenicára érkezve, legott az átellenben fekvő Sillo- -telepre, tehát már Veglia-szigetre eveztünk. Dobrigno- öböl érintésével és Jezero mellett elhaladva, nehéz küzdelmek árán a sok tövises bozót között végre sötétben Castelmuschióba értünk. Sillo fölött gyakori a Helleborus istriacus, a melyből a legtöbb példány befejezte már virágzását. Jezero közelébe érve virágos réteket találtunk, melyeken javában virágzott az Anthoxanthwum odoratum, Poa annua, a Luzula Forsteri, Lithospermum purpureo coeruleum, ! Az elnevezéseket a es. és k. katonai földrajzi intézet specziális tér- képéről vettük. Lásd Zon. 25. Col. XI. és Zon. 27. Col. XII. * Ezen kifejezés alatt botanikusra nézve meddő területeket értünk. 56 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA Anemone nemorosa, Ornithogalum refractum, Muscari Kerneri, " Euphorbia epithymoides, több Carex stb. A cserjés helyeket különösen Castelmuschio közelében teljesen ellepte a Cyclamen repandum-ok tengere. Miként pl. a Magas Tátra alján a magyar- sáfrány, avagy Erdély számos erdejében a Scilla bifolia és az Erythronium, úgy itt e tájon domináló s alakító eleme a tavaszi formácziónak a Cyclamen. Castelmuschio körüli sziklákon és lejtőkön számos szép nóvényt találunk, így a Polypodium serratum, Linaria Cymba- laria, Serophularia peregrina, Parietaria judaica, Vicia hybrida. Alliaria. alliacea, .Lamiwm | maculatum, Ehagadiolus edulis, Eu- phorbia WwulfenWi és peploides, Arabis Turrita stb. a gyakoriak. Elhagyva Veglia-szigetét, botanizálásra szánt utunk utolsó részéhez értünk. Fiume és Abbazia közötti terület ez, a hol a Cycla- men repandum épp olyan közönséges, mint Veglián. Közéjük vegyül itt-ott nyiltabh helyeken az Argyrolobium Linnaeanum és a Cytisus hirsutus. Elszórva Polygala micaeensis, Viola adriatica terméses példányai, Orobus versicolor és Iris illyrica található ; annál gyakrabban azonban a Diplotaxis muralhs az országút mentében, továbbá Leontodon saxatilis, Carex glauca és Halleriana, Hordewm leporimum, Oxalis corniculata, Hippocrepis comosa stb. Abbazia virágpompában úszott ; e védett helyen teljes virág- zásban voltak a Laurus-ok, egyes pálmák, s a pompás kerti virágok. A babérerdó alját sűrűn benőtte a szúrós Awscus acu- leatus, a mely mintegy eltorlaszolja a fák közeit. Összejártuk a babérerdőt, s azután mintegy másfélórás gyűjtést tartottunk köz- vetlen a fürdő fölött emelkedő hegyilejtőkön. Emelkedett helyen vagyunk, a mi meg is látszik a növényzeten, mert még nem fejlett s nem olyan tagozott a növénylepel, mint lentebb a védet- tebb tengerpartokon. Gyüjtve itt: Carex digitata-t, Luzula Fors- teri-t, Viola sivatica-t és | Cardamine hirsuta. var. glabrata-t, sietve hajóra szálltunk, mert már nehány óra mulva indult vona- tunk Budapest felé. Ime az elmondottakból, de még inkább az alábbi elósoro- lásból észrevehetni, hogy tengerpartunkon és mellékén a kora tavasz még nem igen fakaszt élénk vegetácziót. A vegetáczió teljes kifejlődése e vidéken jóval későbbre, május végére és június havára esik, a midőn a kifejlődésükhöz egyenletesebb és hosszabb időt igénylő kórók és fásnövények is virágoznak. A tavaszelő barátságos és enyhe fuvallatának hatása alatt külö- nösen a hagymás növények, dudvanemű növények és néhány örökzöld növény fejlesztik virágaikat. (Brassica Rapa, Alliaria alhacea, Barbarea lyrata, Rhagadiolus edulis stb.) Minthogy kirándulásunk a kora tavaszra esett, ebből a szempontból tehát, adataink ha nem is mind újak, — a kora tavaszi flórát mutat- ván be — tanulságosak. Excursiónk április közepére, vagyis 12—17-ig terjedő időre esett. Ezen idő alatt bejárt területen gyűjtött növényeink között sok van olyan, a melyeknek ily korai ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRÁJÁBOZ DT viritásáró] szakkónyveinkben feljegyzések nincsenek, illetőleg azok virítási ideje későbbre van téve. Így pl. általában májusra teszik a virítását a Linaria Cymbalaria, Crataegus tramsalpina,, Valantia muralis, Reseda lutea, Argyrolobium Linnaeanum, Luzula Forsteri és stb. növényeknek, a melyeket mi java virág- zásban, sőt a Valantia muralis-t termésben is találtuk. Még fel- tünőbbek azok a növények, melyeknek virágzását júniusra teszik mint pl. Hordeum leporinum, Geramium columbinum, Mercurialis annua, Linaria simplex. A gyűjtött nóvényeink között nem egy ritka, vagy olyan faj is található, a melyek az általunk bejárt területre vonatkozó fontosabb irodalmi közleményekben és munkákban nincsenek felemlítve. Újak Arbe-szigetére a Vincetoricum fuscatum, Rham- | nus Alaternus, Asphodelus ramosus, Asphodeline lutea, továbbá a Degen gyűjtötte Phleum subulatum és Campanula istriaca ; Cirkvenica környékéről a T'rifoliwm subterraneum ; Veglia szigeté- ről az Amemone hortensis; végül pedig hazánk területére nézve két egészen új növényt a Cyfisus spinescens-t Jablanácról és a Hesperis glutinosa-t Cirkvenicából emeljük ki, a melyek eddig hazánkhoz legközelebb Dalmáczia területéről és Isztriából voltak ismeretesek. A magyar-horvát tengerparton való előfordulásukat ezúttal vezetjük be az irodalomba. A következőkben részletesen soroljuk elő gyűjtéseink ered- ményét, melynek keretében felvettünk néhány, mások által gyűj- tött növényt is. A területünkre nézve érdekességgel bíró eme növények, egyrészt a Magyar Nemzeti Múzeum növénytani osz- tályának herbáriumában lévő Staub-féle néhány arbei és lus- sini adatra, másrészt néhány olyan magyar-horvát tengerparti és arbei gyűjtésre vonatkoznak, a melyeket dr. Degen E rpád egyetemi m. tanár úr volt szíves rendelkezésünkre bocsájtani, a miért is fogadja köszönetünket. Cl. Filicales. Polypodiaceae. 1. Polypodium serratum W. Ad rupes portus Castelmuschio insulae Veglia. 2. Asplenium Trichomanes L. In rupium fissuris ad viae mar- ginem inter portus Fiume et Abbazia. 3. Asplenium Onopteris L. In sylvis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Ophioglossaceae. 4. Ophioglossum vulgatum L. In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas arcis Bodan prope portum Cirkveniea. Cl. Coniferae. Pinaceae. 5. Juniperus Oxycedrus li. In valle prope portum Cirkvenica. 6. Pinus halepensis Mill. Culta in hortis portus Fiume. 58 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA Cl. Monocotyledoneae. Gramineae. 7. Anthoxanthum odoratum L. In sylvis ad laeum Jezero insulae Veglia. 8. Phleum | subulatum Huds. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á de Degen, in herb. Degen). 9. Alopecurus agrestis L. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á de Degen, in herb. Degen). 10. Avena barbata Brot. In locis graminosis asperis ad pagum Barbato insulae Arbe. 11. Poa annua L. var. picta G. Beck. Ad vias portus Fiume. — In pratis ad laeum Jezero insulae Veglia. 19. Bromus sterilis L. Ad muros portus Castelmuschio insulae Veglia. 13. Hordewm leporimum Lk. Ad viae margines inter portus Fiume et Abbazia, Cyperaceae. 14. Carex distans L. In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. 15. Carex stricta Good. In pratis paludosis ad laeum Jezero insulae Veglia. 16. Carex caryophyllea Latour. B. II. mollis A. et Gr. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 17. Carex Halleriama A $$0. In locis asperis ad portum Cirk- veniea — Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 18. Carex lomentosa L. In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. 19. Carex glauca Murr. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 20. Carex glauca M urr. B. euspidata A. et Gr. In partis ad portum Cirkveniea. — In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. 21. Carex glauca Murr. var. erythrostachys Sehur. In valle Drvenik Kokan ad portum Cirkvenica, 29. Carex digitata L. In laureto supra portum Abbazia. Junceaceae. 23. Luzula campestris (L.) Lam. et DC. (Juneus campestris L.). In paseuis ad portum Cirkveniea. 24. Luzula Forsteri (S m.) DC. (Juneus Forsteri Sm.) In laureto supra portum Abbazia. — In sylvis ad laeum Jezero insulae Veglia. Liliaceae. 25. Muscari comosum (L.) Mill. & nephrocarpon Pospichal. In litore ad pagum Barbato insulae Arbe. 26. Muscari Kerneri Marehes, In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas areis prope portum Cirkveniea. — In pratis prope lacum Jezero insulae Veglia. 27. Ornithogalum refractum Kit. In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRAJÁBOZ 59 " 28. Asphodelus ramosus L. (Asphodelus microcarpus Salzm. et Viv.) I litore ad pagum Barbato insulae Arbe. 29. Asphodeline lutea L. Rehb. (Asphodelus luteus L.) In litore ad pagum Barbato insulae Arbe. 30. Ruscus aculeatus L. In locis ineultis ad portum Cirkveniea. — In laureto supra portum Abbazia. 31. Asparagus acutifolius L. In dumetis ad portum Fiume.— In valle ad portum Cirkvenica. — In laureto supra portum Abbazia. 32. Asparagus maritimus (L.) Mill. (Asparagus officinalis L. o. maritimus L.) In ruderatis ad portum Cirkvenica. 99. Smilax aspera L. In dumetis ad portus Fiume et Cirkveniea. Iridaceae. 94. Iris illyrica 'Tomm. In pratis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Orchidaeceae. 95. Orchis picta L ois. In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. Cl. Dicotyledoneae. Subel. Archichlamydeae. Salicaeea e. 36. Salim purpurea L. In valle ad portum Cirkveniea. Betulaceae. 91. Ostrya carpinifolia S cop. Prope portum Cirkvenica. Fagaceae. 38. Quercus lanuginosa (Lam.) Thuill. (Quereus robur 2. Qu. robur lanuginosa Lam.) In sylvis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Urticaceae. 39. Parietaria judaica L. (P. ramiflora Mnch.) In lapidosis ad portum Castelmuschio insulae Veglia. — In litore ad pagum Barbato et in lapidosis ad portum Arbe (leg. Dr. A de Degen, in herb. Degen) insulae Arbe. Loranthaceae. 40. Arceuthobium Oxycedri (DC.) M. B. (Viscum Oxycedri DC.) Parasitieum in Junipero Oxycedro ad portum Cirkvenica. Chenopodiaceae. 41. Salsola Tragus L. Ip lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). Caryophyllaeeae. 42. Silene venosa (Gilib. Asehers. [Cueubalus venosus Gilib. (1781. Cueubalus Behen L. (1753.) non Silene Behen L. 60 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA (1753.), Behen vulgaris Mnch. (1794.), Cueubalus inflatus Salisb. (1796), Silene Cueubalus Wibel. (1799.), Silene inflata Sm. (1800.), Silene latifolia Rendle et Britten (1907.), non Silene latifolia Poir. Voy. Barb. (1789.)| var. B. angustifolia (DC.) Vis. In litore prope pagum Barbato insulae Arbe. 43. Gypsophila muralis L. Castelmuschio insulae Veglia. 44. Stellaria media (L.) Cyrill. (Alsine media L.) In saxosis portus Castelmuschio insulae Veglia. 45. Polycarpon tetraphyllum L. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Deg., in herb Degen). Ranunculaceae. 46. Helleborus istriacus (Schffn.) Borb. in Oest. Bot. Zeitschr. 1892. p. 219. (Helleborus odorus Kit. var. b. istriacus Schffn.) In sylvis supra pagum Sillo insulae Veglia. 47. Anmemone hortensis L. In fruticetis supra pagum Sillo insulae Veglia. 48. Anemone nemorosa L. In sylvaticis umbrosis ad lacum Jezero insulae Veglia. 49. Ranunculus repens L. In pratis supra pagum Sillo insulae Veglia, 50. Ranunculus Ficaria L. In partis vallis Drvenik Kokan ad ruinas arcis Bodan prope portum Cirkvenica. — In dumetis supra pagum Sillo insulae Veglia. 51. Ranunculus velutinus Ten. In dumetosis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Lauraceae. 52. Laurus nobilis L. In laureto supra portum Abbazia. Papaveraceae. 53. Fumaria officinalis L. In ruderatis ad portum Castelmuschio insulae Veglia. Crueciferae. 54. Lepidium Draba L. In ruderatis ad portum Cirkvenica. 55. Aethionema saxatile (L.) R. Br. (Thlaspi saxatile L.) In saxosis ealeareis ad portum Cirkvenica. 56. Thlaspi praecox Wulf. In saxosis caleareis ad portum Cirkvenica. 57. Alliaria alliacea (Salisb. Rendle et Britten [Ery- simum alliaceum Salisb. (1796.), Alliaria officinalis Andrz, apud M. Bieb. Flora Taur. Cauc. III. 445. (1819.)] Ad portum Castelmuschio insulae Veglia. 58. Sisymbrium polyceratium L. In lapidosis ad portum Arbe (leg. Degen, in herb. Degen). 59. Sinapis alba L. In ruderatis prope portum Volosca. 60. Diplotaxis muralis (L. DC. (Sisymbrium murale L.) Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. | ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRÁJÁHOz 61 61. Brassica Rapa L. In agris prope portum Castelmuschio insulae Veglia. 62. Cardamiüne hirsuta L. In laureto supra portum Abbazia. 63. Barbárea lyrata (Gilib. Aschers. (Erysimum lyratum Gilib. (1782 ), Erysimum Barbarea L. (1753), Barbarea vulgaris R. Br. in Hort, Kew. IV. 109. (1812.) In locis cultis ad laeum Jezero insulae Veglia. 64. Draba verna L. In locis cultis ad lacum Jezero insulae Veglia. 65. Peltaria alliacea L. In valle Drvenik Kokan ad portum Cirkveniea. 66. Arabis hirsuta (L. Scop. var. glabraía Dóll. In valle Drvenik Kokan ad portum Cirkveniea (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády). 67. Arabis Turrita L. Castelmuschio insulae Veglia. 68. Alyssum sinuatum L. In saxosis caleareis ad portum Jablanac. — In litore prope pagum Barbato insulae Arbe. 69. Hesperis glutinosa Vis. In ruderatis ad portum Cirkvenica. Planta rarissima litoralis hungarico croatici.! Rosaceae. (0. Crataegus transalpina Kern. in Monatsschrift des Vereins zur Befürderung d. Gartenbaues in kón. Preuss.-Staaten 185. (1875) a.) dasycarpa Borbás in Erdészeti Lapok 1097. (1882.) In saxosis apricis ad portum Jablanae. — In dumetis montis Veli vrh adversus portum Jablanae et in litore maris ! (1876. 17. VII. leg. Dr. M. Staub, in herb. Mus. Nat. Hung.) insulae Arbe. — In rupestribus cirea Chiunschi insulae Ossero ! (1876. 26. VII. leg. M. Staub, in herb, Mus. Nat. Hung.) Tl. Potentilla rubens (Cr. Zim m. (Fragaria Rubens A In pratis supra pagum Sillo insulae Veglia. 12. Prunus Mahaleb L. In apricis montanis ad portum Cirk- venica. Leguminosae. 13. Argyrolobiwn Linnaeamum W alp. in Linnaea XIII. 508. (1839.) (Cytisus argenteus L. Spec. Plant. ed 1. II. 740. (1753.) Lotus argenteus Brot, Fl. Lusit. II. 118. (1804.), Cajanus argenteus Spr. Syst. III. 248, (1826.), Lotophyllus argenteus Link Handbueh II. 156. (1831.), Chasmone argentea E. Mey. Comment. I. 74. (18936. : De distributione Hesperidis glutinosae in territoriis nostris et vicinis in litteratura botanica hungarica paucissima scripta sunt. Habitat hucusque in Croatia: in litore Segniae [Zengg] Schlosser et Vukatinovic Syllabus Florae Croatieae p. 160. (1857.) sub Hesp. laciniata aut. Croat. non AlL, leg. Rossi! in herb. D-ris Á. de Degen et apud D-rem V. de Borbás Spec. Hesp. Hung. in Magy. Bot. Lap. I. p. 347. (1902.); Carlo- pago sub Hesp. laciniata var. 8 hirsuta Schloss.et Vukot. Fl. Croat. p. 233. (1869.); in Istria: in saxosis praeruptis caleareis insululae Scoglio San-Marco juxta oppidum Portore (Borbás Il. c. p. 347. (1902.) et leg. Dr. L. Simonkai aunis 1902—1903 4—7. Apr, in litteris ad nos anno 1908.); insula Veglia ad Voss (Borbás l. c.: 62 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA in Februario, non 1835.), Genista argentea Noulet Fl. Bass. Sous. Pyr. 146, (1837.), Argyrolobium argenteum Willk. Prodr. Fl. Hisp. III. 464. (1880.), non Eckl. et Zeyk Enum. Plant, Africae Austr. II. 184, (1836.), Teprothamnus argenteus O. K. Rev. Gen. Plant. pars III. 1. 72. (1893.), Argyrolobium argenteum (L.) Willk. in Fritsch Exeur- sionsflora f. Oest. 314. (1897.) In locis saxosis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 14. Spartium junceum L. In litore ad pagum Barbato insulae Arbe. 15. Cytisus spinescens Sieber. In saxosis apricis arcis Jab- lanae. (No. 78. leg. Dr. J. B. Kümmerle, in herb. Mus. Nat. Hung.) — In saxosis apricis montis Veli vrh adversus portum Jablanac insulae Arbe. Planta e litoralà hungarico-eroatico hucusque in litteratura non cognata. 16. Cytisus hirsutus L. In sylvis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. T1. Trifolium scabrum L. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). 18. Trifolium nigrescens Viv. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). 19. Trifolium subterraneum L. In locis graminosis vallis Drvenik Kokan ad ruinas areis Bodan prope portum Cirkvenica (leg. Dr. J. B. Kümmerle, in herb. Mus. Nat. Hung.). 80. Medicago rigidula (L.) Desr. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). 8l. Lotus corniculatus L. 9. ciliatus Koch. In paseuis ad pagum Barbato insulae Arbe. 82. Lotus corniculatus L. «. hirsutus Koch. In paseuis ad pagum Barbato insulae Arbe. 83. Coronilla scorpioides (L.) Koch. (Ornithopus scorpioides L.) In saxosis apricis ad pagum Barbato insulae Arbe. 84. Coronilla Emerus L. B. emeroides Boiss. et Spr. In syl- vis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. — In dumetis ad portum Cirkveniea. — Ad sepes portus Castelmuschio insulae Veglia. 85. Hippocrepis comosa L. In saxosis herbidis ad viae mar- ginem inter portus Fiume et Abbazia. 86. Vicia hyhrida L. In herbidis ad portum Castelmuschio insu- lae Veglia, 87. Lathyrus setifolius L. In ruderatis ad portum Cirkvenica. — In saxosis apricis ad portum Jablanae. 88. Orobus wersicolor Gmel. Syst. Veg. II. 1108. (1791.) (Orobus albus L. fil. B. versieolor Led. Fl. Ross. I. 692, (1842.) In pratis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Geraniaeeae. 89. Geranium columbinum L. In agris ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 90. Geranium molle L. In territorio portus Fiume. — In rude- ratis ad portum Cirkvenica. ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRÁJÁHOZ 63 91. Geranium. rotundifolium L. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. — In vineis ad portum Castelmuschio insulae Veglia, 92. Geranium purpureum Vill. In lapidosis ad portum Cirkve- nica. — Inlapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á de Degen, in herb. Degen). 93. Geranium lucidum L. In umbrosis saxosis ad portum Castel- muschio insulae Veglia. Oxalidaeeae. 94. Ozxalis corniculata L. In litore Fiume. Polygalaceae. 95. Polygala micaeensis Risso. In locis herbidis supra portum Abbazia. Euphorbiaceae, 96. Mercurialis annua L. In saxosis portus Castelmuschio insulae Veglia. 97. Mercurialis ovata Sternb. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 98. Euphorbia epithymoides L. In ruderatis ad portum Cirkveniea, 99. Euphorbia verrucosa L. In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. 100. Euphorbia Wulfenii Hoppe. In saxosis apricis portus Castelmuscehio insulae Veglia. — In asperis maritimis prope pagum Barbato insulae Arbe. 101. Euphorbia peploides G ouan. In locis incultis portus Cas- telmuschio insulae Veglia. 102. Euphorbia helioscopia L. In locis cultis portus Castel- muschio insulae Veglia. Anacardiaceae, 108. Pistacia Terebinthus L. In asperis apricis ad portum Cirk- venica. — In collibus apricis ad pagum Barbato insulae Arbe. 104. Pistacia Lentiscus L. In collibus apricis ad pagum Bar- bato insulae Arbe, A ra CELA UE er. 105. Acer pa. In laureto supra portum Abbazia. Rhamnaeeae. 106. Rhamnus Alaternus L. In saxosis apricis montis Veli vrh adversus portum Jablanae insulae Arbe. Cistaceae, 107. Helianthemum Chamaecistus Mill. var. B. serpyllifolium (Cr) Gross. in Englers Regni Veg. Consp. IV. 193. p. 82. (1903.) (H. glabrum (Koch) Fritsch.) Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády). 64 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA Violaceae. 108. Viola adriatica &reyn. — In sylvis inter portus Fiume et Abbazia, 109. Viola silvatica Fr. In laureto supra portus Abbazia. 110. Viola Riviniana Rchb. In pratis vallis Drvenik Kokan ad portum Cirkvenica. — In laureto portus Abbazia. Araliaceae. 111. Hedera Helir L. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Umbelliferae. 112. Tordyliwun apulum L. In pascuis siecis ad portum Jablanae. Subel. Metachlamydeae. Primulaceae. 113. Cyclamen repandum Sibth. In nemoribus ad viae mar- einem inter portus Fiume et Abbazia (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády). — In fruticetis supra pagum Sillo insulae Veglia. — In nemoribus inter lacum Jezero et portum Castelmuschio insulae Veglia, — In rupestribus graminosis montis Veli vrh adversus portum Jablanac insulae Arbe. 114. Primula vulgaris Huds, (Primula veris L. y. acaulis L., Pr. acaulis (L.) Hill.) In fruticetis supra pagum Sillo insulae Veglia. — In nemoribus inter lacum Jezero et portum Castelmuschio insulae Veglia. 115. Primula Columnae Ten. In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas arcis Bodan prope portum Cirkvenica. Oleaceae. 116. Phillyrea latifolia L. var. a. laevis Vis. In litore ad pagum Barbato insulae Arbe. Asclepiadaceae. 117. Vincetoxicum contiguum Gren. et Godr. In lapidosia vinearum insulae Arbe! (lez. Dr. M. Staub 1876. 18. VIL, in herb. Mus. Nat. Hung.) 118. Vincetoxicum fuscatum R ch b. In litore prope pagum Bar- bato insulae Arbe (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády). Boraginaceae. 119. Cynoglossum | Columnae Ten. In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas areis Bodan prope portum Cirkvenica. 120, Symphytum tuberosum L. In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas areis Bodan prope portum Cirkvenica. — In pratis prope laeum Jezero insulae Veglia, 121. Lithospermum purpureo-coeruleum L. In dumetis ad lacum Jezero insulae Veglia, 122. Onosma Jávorkae Sim k. in Magy. Bot. Lap. V. 382. ADATOK A MAGYAR-HORVÁT TENGERPART, DALMÁCZIA ÉS ISZTRIA FLÓRÁJÁHOZ 65 (1907.) (Onosma echioides Kern, Jávorka, non L.) In litore ad pagum Barbato insulae Arbe. Labiatae. 123. Ajuga reptans L. In pratis vallis Drvenik Kokan ad ruinas areis Bodan prope portum Cirkveniea, — In pratis ad lacum Jezero insulae Veglia. 124. Rosmarinus officinalis L. In cultis teritorii Fiume, 125. Lamium maculatum L. In ruderatis ad portum Cirkvenica, — [n umbrosis sylvaticis inter lacum Jezero et portum Castelmuschio insulae Veglia. 126. Thymus longicaulis Presl Fl. Sie. XXVIL (1826.). (Th. effusus Host Fl. Austr. II. 137. (1831.), Th. longicaulis Presl o. typicus Pospichal. Fl. Oest, Küst. Il. 574. 1899.) Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia,. Solanaceae, 197. Hyoscyamus albus L. In saxosis apricis ad portum Jablanae, — Ad muros portus Castelmuschio insulae Veglia. Serophulariaeeae. 128. Linaria Cymbalaria Mill. Ad rupes portus Castelmuschio insulae Veglia. 129. Linaria simplex (W.) DC. (Antirrhinum simplex W.) In loeis ineultis litoris ad vinearum marginem prope pagum Barbato insulae Arbe (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády) — Planta nova insulae Arbe et rarissima Dalmatiae. 130. Antirrhinum Orontium L. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á, de Degen, in herb. Degen). 131. Serophularia peregrina L. Ad sepes portus Castelmuschio insulae Veglia. Globulariaceae. 132. Globularia Willkommii N y m. In pratis ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Plantaginaceae. 133. Plantago lanceolata L. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. Rubiaceae. 134, Galium Cruciata (L) S e o p. (Valantia Cruciata L.) In dumetis prope laeum Jezero insulae Veglia. 135. Galium spurium L. Ad sepes portus Castelmuschio insulae Veglia. 136. Valantia muralis L. In saxosis apricis prope pagum Bar- bato insulae Arbe. Campanulaceae. 137. Campanula istriaca Feer. In muris portus Arbe insulae Arbe (leg. Degen, in herb. Degen). 66 KÜMMERLE J. BÉLA ÉS NYÁRÁDY E. GYULA Compositae, 138. Helichrysum italicum (R oth.) Guss. (Gnaphalium italicum (1797. (Heliehrysum angustifollum DC. (1515.) In valle portus Cirkvenica. 139. Pallenis spinosa (L.) Cass. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á, de Degen, in herb. Degen). 140. Senecio vulgaris L. In territorio portus Fiume, 141. Centaurea Calcitrapa L. monstr. monstrosa (Fiore pr. p.) Gugler in sched, herbarii Mus. Nat. Hung.) In pratis ad viae mar- ginem inter portus Fiume et Abbazia. 142, Rhagadiolus edulis Güártn. (Lapsana Rhagadiolus L.) In saxosis caleareis ad portum Cirkvenica. — In saxosis portus Castel- muschio insulae Veglia. 143. Crepis neglecta L. Ad vi»e marginem inter portus Fiume et Volosca, 144. Crepis setosa Hall. f. Ad arcem Nehaj prope portum Zengg (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). 145. Crepis bulbosa (L.) Cass. (Leontodon bulbosum L.) In locis ineultis ad pagum Barbato insulae Arbe (leg. E. Gy. Nyárády, in herb. Nyárády). , 146. Urospermum picroides Desf. In lapidosis ad portum Arbe insulae Arbe (leg. Dr. Á. de Degen, in herb. Degen). 147. Leontodon saxatilis Rehb. Ad viae marginem inter portus Fiume et Abbazia. 148. Taraxacum paludosum (Seop. Schleehtr. Prope portus Cirkvenica et Abbazia. 149. Sonchus teznerrimus L. In ruderatis portus Castelmuschio insulae Veglia, — In asperis maritimis prope pagum Barbato insulae Arbe. 150. Reichardia picroides (L.) Roth. (Scorzonera picroides L. (1753.), Pieridium vulgare Desf. (1880.) In litore prope pagum Bar- bato insulae Arbe. 151. Hieracium macrodon (stuposum-silvatieum) N. P. ex Zahn. In lapidosis inter portum Zengg et pagum St. Giorgio (leg. Dr. Á de Degen, in herb. Degen). A közölt dolgozat alapjául szolgáló noóvényanyagot nehány példány kivételével szerzők külön-külön példányokban gyűjtötték, határozták, és állították enumeráczióba. A két enumerácziót összevetvén, Kümmerle J. B. véglegesen elkészítette e latinnyelvű szöveget, mely elé a beve- zetót szerzőtársa írta. (A szakosztálynak 1897 decz. 11-én tartott üléséből.) J.B. Kümmerle et E. Gy. Nyárády: Additamenta ad Floram Lítoratis Hungarico-Croatici, Dalmatici et Istríaci.! (Ung. Originaltext mit lateinischer Enumeration p. 54— 66.) Die Verfasser unternahmen Mitte April 1906 einen Ausflug nach Cirkvenica, sammelten im Tale des Drvenik-Vokan-Baches und gegen Marusici zu, begaben sich dann nach Jablanac und von hier auf die Südspitze der Insel Arbe, kehrten wieder nach Cirkvenica zurück, um sich auf die Insel Veglia zu begeben, besuchten Castelmuschio, Jezero, um schliesslich noch die Gegend zwischen Fiume und Abbazia zu durchforschen. Als Ergebnis des Ausfluges bieten die Verfasser eine pflanzen-geographisch interessante Beschreibung der Frühjabrsflora des durchstreiften Gebietes und eine Enumeration der gesammelten Pflanzen mit genauen Standortsangaben; in der Enumeration werden auch einige Pflanzen des Herbariums des Ungarischen Naiionalmuseums und A. v. Degens erwühnt. ! Vorgelegt von J. B. Kümmerle in der Sitzung am 11. Dez. 1907. [E 70 UN a o L f m ew York Botanical Garden Library QK 329 .K8 gen 85 00110 1755 3 51