Sr- .^ "*'i?i fK iV fj» r^ ^ 1 ^^Bt* -'iiS^^'''' Cl Bft ^ IPittsbutQ BMttsburQ, IPenna. Donateb b^ i>V/> r IJJ C^ accesslon mo. )-^-fe^^§ Digitized by the Internet Archive in 2010 with funding from Boston Library Consortium Member Libraries http://www.archive.org/details/advejsariaanatomOOmorg -^oo \ JO- BAPTISTA M O R G A G N I IN PATAVINO GYMNASIO PRIMARII ANATOMES PROFESSO RIS ffy K ^ '^ I AD VERSARIA ANATOMICA QUARTA- Oifernyationes complecimitur diftriktitas in L, AnilTiadver' fiones ad Pancm I L Lihri 11. Theatri Anato- mici CL K^ Jo, Jacobt Mangeti Seremfs. %egts Prujji(& Archiatri . P A T A V I I. CODCCXIX. )T)j ExcuDEBAT JO SE P HUS COMINUS.' VULPIORUM iERE, v^C* SUPERIORUM PERMISSU. ■<^ llluftrijrmis atque ExcellentiJJtmis Viris PATAVINI GYMNASII MODERATORIBUS ALOYSIO PISANO Equiti , ac Aedis D. Marci Procuratori , JOANNI PASCHALICO. MICHAELI MAUROCENO, OMNIQUE TRIUMVIRUM OTTERARIORUM ORDINI AMPLISSIMO Joannes Baptifla Morgagnus S, P, D. Tsi cLim fepe alias , tum praefer- tim fuperioribus diebus cum in hoc Theatro, poft hominum memoriam frequentil- fimo, coram Senatoribus , & Equitibus Amplifrunis Daniele Delphino IIL, & Francisco Mau- p.ocENo hujus Inclytas Civitatis Integerrimis ac a z Sa- Sapientiffimis Moderatoribus de Fcetus conformationis jnitio y progrejfa , f^ complemento verba facerem , dedi ope- ram inter ipfa oracionis initia , ut omnes qui ade- rant , intelligerent quantam Augustissimo Veflro Senatui^ quantam Vobis^ Amplissimi Viri, pro Veftris noviffimis in me Beneficiis gratiam habe- rem : vix tamen uJla ex parte fatis mihi feciffe vi- deor^ nili enitar/ut iidem grati devindlique animi fenfus iliuc etiam qub vox illa pervenire non po- tuit , per litteras propagentur. E quatuor namque intra hos paucos annos Sentatus Contsultis perhonorifice de me fadis ^ poftremum certe non tantum ob fingularem atque adeo inufitatam muni- ficentiam longe fuic omnium honorificentiffimum, fed propterea etiam quia de hoc faciendo eo con- fenfu, eo tempore, eo loco ad Sentatum retuHftis uc id ego non fperare modo ^ fed ne cogitare qui- dem auderem. Ebdemque ilkid acceffit, ut pauciffii- mis poft diebus hxc fierent , quam mea Adverfaria Anatomica Altera, & Tertia prodiilTent, non obfcu- ro videlicec indicio^ meam Vobis Amplissimi Vi- RK Ri , fi minus dotflrinam 3 & faculratem qua^ fentio quam fint exigu^, at diligentiam certe, & promptam femper ac fupra vires paratiffimam commendatis a Vobis Adolefcentibus inferviendi voluntatem probari ^ Qii^ res ut mihi animos addidit ad Iirec porrb perfi> cienda, Veftrifque Nominibus Aufpicatiffimis infcri- benda Adverfaria Quarta,in quibus pariter intermeas quas propono y aut tueor obfervationes ^ eorundem Adolefcentum caufa ad ea eciam loca indicanda me demitco, a quibus in Theatro Anatomico, Gen^vx nuper fplendide quidem, fed negligenter edito, perle- gendo facile ipfi in errores graviffimos trahi pof- fent^ fic ifta eadem res & quas dixi, castercX omnes poftulant atque adeb flagitant, ut quoniam Augu- s T I s s I M o Veftro S e n a t u i , ac Vobis , A m p l i s s i- Mi ViRi:, dignas tantis in me Beneficiis non modb referre, fed ne agere quidem gratias valeo, habeam faltem quantas maximas capere meus animus poteft, cui ut ad agcndas pro dignicace:, vis ncgara, fic ad habendas immenfa quxdam ac prope infinita capa- citas ab Deo O. M. tribuca eft . QLiamobrem meam illam iliam priflinam valetudinem , quis quantum a qui- bufdam in fpeciem innocuis 3 re autem- vera perni- ciofis acque exitialibus cadaveribus jam ab annis fu- perioribus fra£ta lit atque attrita, etfi Adolefcentes noftri , quorum commodis affidue in meis -t^dibus , in Nofocomio, inTheatro infervire nihilominus per- go, vix adhuc ac ne vix quidem intellexerunt , ego tamen in dies magis magifque fentio, illam inquam priftinam valetudinem, nullam ( ita me Deus amet, eandemque reftituat } nullam a:que ob caufam defi- dero 5 atque ut longius ipacium habeam ad Veftro- rum erga me Meritorum magnicudinem cum recor- datione gratiffima, mihique femper jucundiffima re- eolendam^ tum omni devinfti obftridique animi li- gnificatione teftandam. Interea autem dum alias ad hanc rem occafiones fe fe offerant, illam certe non amittam , ut Deum O. M. venerer , ut Veftram e qua publica pendet y Incolumitatem quam diutiffime confervec . D. Patavii Pridie Kal. Fcbruan M DCC XIX. LECTORI BENEVOLO JOANNES BAPTISTA VULPIUS P H I L 0 S. ET M E D IC. B O C T O R^ . dc in Gymnafii Patavini Theatro Anatomico Publicus Incifor S. P. D. Z^ 2{^ ^arta h^c , g>? dm item qm proxime feqmntur Ad^erfaria quamnjis ejfent faullo pofi duorum priorum editionem abfoluta y non tamen ante hoc tempus typis defcrihi potue- rint , illud potiffimum in caufja fuit , quod CeL AuElori non tantum honefliffima , ^erum etiam ob fingularem ejus hw* manitatem fua^ijftmofque mores gratiffima occafio ab Am~ pliffi?m Lancifio oblata efi tria hdc pofteriora Adijerfaria qua minori poffet feijeritate , innumeris in locis refcribendi • ^uod pofiquam fe facturum recepit y permcommode fane ac^ cidtt ut ejus rualetudo non ita multo poft tempore gra'~uior fieret • Jtaque res in longum protracia eft tum oh hanc cauffam j tum quia Autior ^ ut efl in feriuandis promijjis mira quadam fde^ ff) religione , hdic Ad^erfana no^um hunc tn modum rejlripta , a Cel, etiam Viro , cujus ut no-' men y ^ docirma , ita mtegritas , ac prudentia omnibus y in primis autem AuSiori , eidemque Illuftnfjirno Lancifio probe cognita efi ac fpeElata y diligentifime expendi ^oluit ^ ne fr bt forte y Agro pr^fertim , aliquid contra ac recepijfet y atque omnir- omnim ^dlet y eUheretur . Qumam autem illa quam mo^ do commemora^imus , occajio fuerit , quod quidem ad Cl' Blancum attwet y ex his quas fubjicimus Epiftolis cognofces . Quod autem fpeCiat ad PrdcL Adangetum , mlim qmdem pro certo prdflare qua potijjimum de caujfa Auclori placue- rit longe aliter in his Adijerfariis atque in prionhus fe ge- rere . Vidi tamen inter ejus manus autographum literarum FamigeratiJJimi y ff) CandidijTimi Viri ^ in quo de Mangeto ipfi amicifimo h^c dferte fcripta funt : qu' ayant recu de Mr Bianchi, a mefure que la prefle rouloic, des Obfervations fur quelques endroits des Adnjerfaria de Adonf. Morgagni, il \ts a placees en leur lieu, d'abordqu'il les a re^ues^ fans s'eci*e donne, com- me il me X a declare lui meme , tout le temps qui avroit ece neceflaire pour les lire avec exaditude: ^ paullo inferius ^ uhi ea qud in Prafationis fine a Jldan- geto adjeSia funt , haudquaquam Udendi animo fcripta fuif fe ^ affe-ueratur ^ h<&c addunturi il m' a protefle par fer- ment qu il n'avoit jamais eu cette pensee, - pour choquer une perfonne dont il n' avoit aucun fujet de fe plaindre, & pour qui il avoit^ au contrairej une efi:ime toute particuliere . Mihi itaque facile per-^ fuadeo , Autlorem multum his literis , multum aliis Cel, Famoni , multum denique fuo mitifspmo ingenio naturdique trihuifse . Vale . Hlu- lllujirlfsimo ^ ft) 'Reijerendifsimo PrcfUli D- D J O A N N I M LANCISIO Intimo Cubiculario :, & Archiatro Pontificio JOANNES BAPTISTA MOR.GAGNUS S. P. D. |I7am vellem , iit qnando CI. Blancus iflo animo efl: quem Tu^ 5 Vir Illuflrifrime , ejufque etiam magna ex parte Litte- rse teftantur, ^qui, verique ftudiofbj quam , inquam, vel- lem, ur vel , pro ea quam ipfe qu^fiverat , amicitia , illa mecum primum communicaflet quse ipfi aliquantd aliter atque ego perfpe- xeram, in quibufdam cadaveribus eile videbantur, vel poftquam il- la typis, & ea quidem ratione quse noflriim certe neutrum dQCQ- ret , aliorum culpa vidit cfle vulgata , iflam ipfam quam nunc tan- dem mifit, continud ad Te, Vir Ampliflime, confellionem mififlet^ profefto non modo iflo Taciti dicfto ( quod denique non ineo , fed Amicorum judicio in mea Prxfatione pofitum efle, intelligitur ) ufus non efsem, kd quod pariter de eorundem Amicorum, aliorumque Sapientum Hominum confilio prope invitus, coadufque fcci, ut Ad- verfaria cum edita, tum edenda fevere fcriberem , atque ita & mihi fatisfacerem , 5c ipfum admonerem , in eo me aliter j & facile qui- dem , libenterque j geflifsem . Sed quoniam id quod faftum efl , infedlum fieri non potefl ^ de eo quod faciendum fupererat,fic habeto. Qlix mox emilsurus fum, Adverfaria ut ejus in noflras Tabulas Animadverfionibus figillatim refbondent, ita majori, fed jufla tamen, feveritate conlcripta erant. Nam priufquam ejus primam Animadverfionem expenderem •, ut in Prsefluione me faciurum indicaveram , qu id illum , quid me dece^ ret, inquirebam , binis dui-ntaxat rebus , (cd iis cerrillimis apertifli, mifque fpe^flatis , iildemque inter casteras quse fpeftari potuifsenr, tum maxime gravibus, tum ad propofitum maxime pertinentibus, hinc ejus videlicet provocatione, & provocationis ipfius genere, in- de vero concreditis mihi,non fatis merito ^fatcor, fcd tamen a tan- to Pfincipe, & in hac tanta Academia concrediris, «Sc a me pofl Medi- Medici Partes geflfs Summis Anatomici Muniis, ciim ipCe ne Publi- ce quidem Medicfnam,aut Anatomen profiteatur . Qiiibus ex rebus quas ego ufque adeo provocatus repofuffsem , ac reponere adhuc pergerem, ea non Dffta , non OiFenfiones, fed Refponfa , kd De- fenfiones eCse , tum Prffcfs , tum Recentforfbus Sapfentfbus Vfris probanifbus, demonftrabam . Mox quae hfnc illfnc, in nonnullfs pr«e- fertim Anfmadverfionibus , certse qusedam loquendi formulse in me torquebantur, ut ad ea loca ventum erar, ita rurfus fingulas repel- lebam, qua feveritate hic non dicam j qua autem vi , & quo jure, ex eo uno quod proferam , cxemplo, tute facfle 5 Vir Graviffime, exiftfmabis . Nam certo cuidam ejus Animadverfionis qua» in meam III. Ta- bulam efl: , loco ( non quod eorum qui me probe nofsent , quen- quam eCse putarem,qui me alfquid affirmante, alforum teftfmonfum requireret j fed ut ignotiilimus quffque intcllfgeret , nfhfl in meis Ta- huUs efse propofitum quod ipfe , atque aded Pittor quoque reapfc non vidffsemus ) Angelf Mfchaelis Cavazzoni , quo uno Pidore in illis iffdem Tabulfs conficfendfs fum ufus , homfnfs , ut fumma in pingendo perftfa , ac dilfgentfa , fic antiqua illa atque optima fide ipeftatf, luculentftlimum , quod afservo , tefi:fmonfum opponebam , cui fcribendo aiTuerunt Viri pari fide ornatfffimi Jo. Antonius Stan- carius Rei Medic^ , atque Anatomfcx Profefsor apud Bononienfes , in primis clarus, & Francifcus M. Zanottus, qui apud eofdem Philofo- phiam profitetur, non hujus modd, fed pulcherrfmi cujufque fludii laude vel fupra ^iatem floreniilfimus , in quo tefl:fmonio diferte ne- gat Cavazzonus, fe quidquam mihi pfnxifie quod ex vero qua fum- ma potuft dflfgentfa, exaiftfffime non defcrfpferft . Ciim ergo mfhi fatis quidem in jam editis Adverfariis fecifsem , fed in eo nunc efsem , ut quod in illfs generatim , in his proximis fi- gillatim efficerem j ecce Tux , & CI. Blanci Lftter^, in qufbus fftas ipfas loquendi formulas ^ eafqt^e -prdfertim , qu^ in fluribus locis ejus ammadverfioms occurrunt ^ quam in III. meam Tabulam fcripft ^ - neque mihi debitas ^ neqtie fane a fe bene animadverfas j multoque winus Ididendt animo adhibitas efse j ideOque quod edftse fuerfnt, fe agerrime tpt/ijfe ^ conPdetur . Hanc confefsfonem , quam fua fpfe fponw te & volantate fnfuper addfr,ac typis etiam vulgandam permittit ^ei quam Tu, Praeful Illuflrifsfme , tam benfgne , ac Ifberaliter ad me defc^rs, vel ut ipfi gratum faciam, vel ut naturse ingenioque meo indulgeam, vel utTibi,quod caput efl: , Amplifsime , & dc me egre- ^\e merite Vir, obfequar, prompte, ac libenter accipio. Atque ut jntellfgas, quam cupiam, fflarum formularum induci „ oblivionem, „ qua- ^, qnalis fuit rerum ante Eudidem ducem geQarum, „ Sc quanti iflam confefsionem faciam •, ea omnia qux fupra memoravi , loca ad iftas formulas fpedantia^quafi cx nunquam fcript^ efsent, ex eden- dis Adverfariis delebo , & pro illis omnibus locis unam ipfam cum hac Epiftola eorundem Adverfariorum initio prsefigam . Utinam vero asque mihi facile efser colorcm etiam quafi quendam auferre per cuncta illa pariter Adverfaria diffufum meas illius prioris feveritatis . Sed cerra , S: extantia loca , afperiora quxdam refponfa , & fiquid etiam jocofius forte fcriptum eft , hsec quidem demere omnia pofsum ; eum autem quem dixi , colorem unum & perpe- tuum per univerfam. fcriptionem eodem velut tenore pertinentem qui polfim.^ Ex eo tamen ipfo quantum lex jam diu fufcepti,6^ plu- res ante menfes j quod Tu quidem optime nofti •, abfbluti Operis, tum obfervationum iplarum pondus, & veri inprimis fludium atquc amor finent , tantum iubducere , ac detrahere conabor . Quod d vel proptcr rei incredibilem , nec nifi iis qui periculum fecerint, fatis cognitam difficulratem , vel propter fummam Typographi, qui jamdudum promilsa fcripta jure fuo repetit , ac flagitat , feflinatio- nem , quidquid ex animo cupio , fatis efficere non potuero j erit Tuaj aequitatis, Vir Sapiemiffime, eorum qux nunc confulto edico, ac prxmoneo , & Te ipfum meminifse , & cseteros mature facere certiores^ ne quis forte poflea ufque adeo in me iniquus exifleret ut TuIIianum illud jaftaret: „ reditus illurtris in gratiam , in quo ne „ per imprudentiam quidem errari poteflj „ nofti reliqua . Velim itaque, m magis quo tempore fcripferim , quam quo fcri- pta ediderim , attendas . Id fi feceris , ut meus Tibi jam diu per- rpe£lus eft animus candore , & fide nemini omnium fecundus , ita fine ulla haefitatione affirmabis, qusecunque erunt reliqua prioris no- {[rx feveritatis vefligia in eum nempe cadere , qui eas de quibus (x- pius diftum eft, forxnulas nobis efse debitas, fentiretj non igitur in Ci. Blancum, qui eafdem formulas nobis efse mdebitas , fafsus efl. Hoc fi , Vir Summe , affirmaveris , & fi illud prasterea addideris, quo in numero ipfe , & quo in loco apud animum Tuurn eft , in eodem apud meum & nunc efse , S: omni tempore futurum j me femper Ubentiffime confirmantem , atque adflipulantem habebis . Vale. D. Patavii V. Kal. Novembres M DCC XVIII. r/r/ J^iro Erudtttfsimo DoBifsimoque D JO- B APTIS T AE BLANCHIO Med. & Anat. Profeflbri Taurinenfi JO. MARIA LANCISIUS S. P. D. VEhementius nunquam Tibi gratulatus fum , aut in pofternm me pofse arbitror , Vir doSifljme , quam hodierno die , quem fane Isetiflimum roihi quoque illuxifse fentio . Nam , cum fuperiori menfe litteras abs Te accepifsem benevolentias in me tuse , llmul etiam prudentis , candidasque erga Pra^clariffimum Morgagnium ex- CLifationis plenas, eafque ad illum una cum non obfcura voluntatis, amorifque mei fignificatione mififsem , ab eodem , data ad me epi- flola , humaniffime probatas vidco , prifcamque proinde amicitiam inter Vos rurfus conglutinatam , ac firmifTime duraturam intelligo . Nemo enim, amiciffime Blanchi , Te perpetuam cum optimo Viro pacem voluifse crederet, fi a(^a cseteroquin improbanda defenderes . Ad me autem quod fpectat , ciim nihil xgrius ferre foleam, quam eruditorum hominum, amicorum pr^efertim difsenfiones, quibus ple- runque non leve in eofdem detrimentum , femper verd aliqua in lit- terariarn Rempublicam ja£lura redundatj omnia quidem libentiffime feci, qua? ad mutuam veftram concordiam, publicamque exiflimatio- nem pertinere cognovi . Id enim verd ab eo animo , qualem meum ekQ amici dicunt , non privata folum quies exigere, fed multd ma- gis fimilium vobifcum fiudiorum tranquillitas , quss ad communem utilitatem confpirat , impenfius poflulare videbatur . C^terum , Vir Clariffime, auguror, &: futurum confido, ut, depulfis omnibus ani- morum diffidiis, diuturna Vobis, profpera , & felix vita contingat: unde mutuis officiis, fedulaque , & amica tum inquirendi , tum hi- cubrandi contentione ad veram laudem , propitio Deo bonorum omnium largitore , felicius femper contendatis . Interim Autogra- phum Clariffimi Morgagni ad Te mitto , ut certiffimum habeas re- conciliatae illius voluntatis teflimonium . Vale . Rom^ Poflridie Kal. Novembris M DCC XVIII. ja llluflnfsimo , g^ Sapientifsimo Viro D- JOANNI BAPTISTAE In Patav. Lyceo Anatom. ProfefTori PriiiiariO;, & Pra^fidi Meritiffimo JOANNES MARIA LANCISIUS S. P. D. CXJni primum inter Te , Virum Celeberrimum , & Clarifrimos Mangetum , ac Blanchum Anatomica diflidia emerfiffe compe- ri, non mediocrem dolorem fufcepi j tum quia natura, & ingenio ab hujufmodi concertationibus abhorreo , tum maxime quod apud Amicos uberem eruditionum , laborum , fludiorumque frudum cum animorum acerbitate prodire , molefle fero . Itaque fatis explL care verbis non pofTum, quanta me Ixtitia affecerit doftiflimi Blan- chi epiflola nuper accepta , qua eos mihi fenfus candide aperit, quibus exiftimationi , glorixquas tux prjeclare confultum video, fi- mui etiam difcordiarum finem brevi futurum , confido . Nec ve- reor, ut qui me fingulari quodam amore , ac benevolentia femper profequutus es , fpem quoque meam ratam , firmamque efEcias , reflituta videlicet per me priflina veflra amicitia , qux non folum in uberiorem Rei Aflatomicx utilitatem , fed etiam ad peculiareni animi mei voluptatem redundabit . Ut vero certifTimis documentis obfequentem Blanchi nofi:ri voluntatem perfpicias , Autographum ejus epiflolse ad Te mitto , pro certo habens , Te confueta beni- gnitate, juflas licet, feverioris Apologi^ caufas magnanimo filentio prcetcrmiflurum : cujus quidem rei anxie nimis, foHiciteque teflimo- nium abs Te prseftolor . Vale , & fi me amas , Blanchum , ut olim confueveras, redama j mihique eas literas fcribe , quas ad eundem quamprimum mittendas curem , pacemque a Te impetratam re- nunciem . Rom^ XII. Kal. Novemb. M DCC XVIII, llli^ llluflrifsimo , ac Sapientifsimo rrdfult D- JOH- MARIAE L A N C I S I O Archiatro Pontificio, & a Secretiori Cubiculo JOANNES BAPTISTA BIANCHI ^.^.Ti^ DUm novam opernm meornm Anatomico-Pra^icornm, qnse nnper anxi , & il-uflravi, cditionem Genevenfibns typis ap- pararem, ad mann? meas pervcncre Adverfaria II. 6c III. Cl.IVlor- gagni . Vifnm niihi fbiim eft , illam editionem tandiu a me diffe- rendam efTe, donec rerponfiones meas ad h^c Adverfaria perficere, &me]s operibus adderepoflem . Sed eas fcribere aggrediens , quem- admodnm cognofco , non carcre me rationibns, experimentis , & certis obrervationibnso qnibns rnea confirmare poffim, ita de flyli ratione feligenda in iifdem rcfponfionibus admodnm haefito . Severi- tas quidem, qna ille in fcribendo erga me efl nfus, ut eodem mo. do rcfpondeam, perfuadet : ^\>qs antcm, fore,nt ille meis officiis, per te, Vir Illurtnflime, allatis fibi fatisfa6:nm elle interea cenfeat, atque idco deinceps fibi aliter fcribendnm jndicet , me quoque , ut aliter fcribam , hortatur . Eqnidcm fateor , jnfiam illi cfse canfam > ob quam dc me qneratur \ qnandoquidem ego in meis animadveriio- nibus quibufdam cram ufus loqncndi formnlis , ncque ipfl debitis , neqne fane a me bene animadverfis, mnltoque minus la^dendi animo adhibitis- a qua re femper maxime abhorrui j Qtiippe qni dodos omnes Viros, ipfurnque praefertim Morgagnium , etiam ob noftram amicitiam , magni facio . Volneram ego , ex qno primum cjus I. Advcrfaria in hanc Urbem allata fnnt, ejus obfcrvationcs exercitatio- nis caufa cum oblatis mihi cadavcribus conlcrrc: & fic quje aliter, qnam ipfc dcfcripferat , videbam, hL poft Vefalium fuifse defcriptum, in I. Adverfariis often- Ai ") ut unum vel alterum yerbum , ne Hiftoria? Anatomia? ullx hinc tenebr^e oIFunderentur, ^L^jeQiises j quod & infra defiderabunt , ubi 5. 10 Graafius, te filente, ita de minima teftium ftrudura loquitur, <]uafi Adverf. I. jjgjj^Q ^Qj-^^j^ quos ego, aliique memoravimus, anre ipfum indicavif- num. i5>. ^^^ Poftrem6, idque maxime, ut fi non de Septi InventoribiLS,, at certe quid de Septo ipfo habendum efset, ex obfervationibus etiam Rcfp. ad Q\^ Virorum Ravii, & Fantoni docuifses. Csereriim quod ad ftru- ARatom. ^iuram attinet intern^ Scroti membran^ , quam v'\ddictx: efse cellu- Diif. s. lofam , monftrat Summus Anatomicus Ruyichius, eandem immifso flatu diftendendo, atque «xficcandoj ego quidem Tnemoria teneo^ in cadaveris difse^ione cujus cum internx qusedam partes,tum fcro- tum ;inprimis erat inflatum, vix huic ab .altero latere cultri aciem fuifse imprefsam, cum repente, nulla kniihiM re exeunte, univer- fum fcrotum fubfedit, & eodem punfto temporis prorfus detumuitj ut ab iftis inter fe xommunicantibus cellulis conclufum flatum eru- pifse, ii qui aderant , judicaverint. Cum vero proprias quas ap- pei- A^NIMADVEXSIO IL 3 pellant, Teftium Tunicas paulo poft Graafius defcribit , profe(?i:6 poteras Notam aliquam fubjicere in qua de ftruftura naturaque Va- gm-^\% Tunicse quid Malpighius docuerit , commemorares , prxfer- DeGland. tim cum Graafius \Y>^t non reticeat aqueum '\\\y^m humorem o^^ ^ e interna Vaginalis , & externa AIBugine^ tunicas fuperfides perfufa d^ ^^gi- cernitur ,:Quemque adeo,, ceu pericardii humorem , in aliis modica, ""^^t *"*"'* in alns paulo majore copia , non ea^ tamen ut antequam ajgrota- re . rent,. de hydrocele inchoata quererenmr, non interdum modo, ut Cr. Fantonus , fed haud ita raro colle^tum inveni , colore urinx Diff. cit. non difljmilem. Quod autem Graafius de quinta prxrerca teftium' 5. tunicas innuit, neque poflea; fatis dilucide explicavit, num ita acci- piendum efly quafi huc quadantenus fpe^arc vellet membranas illas renuifHmas quas per totam tefliculorum fubftantiam excurrentes in- fra defcribit .^* an vero potius ita eft intelligendum, quafi Albugineam De.Aii»^ dividendam' crederet in duas f mihi enim haud femel contigir, utf^^r.l^f^ ipfam facili, et xquabili divifjone in duas membranas , feu mavis dev.ig:n^, laminas diftraherem, quarum imima tenujor erat.Nam quod f£epius '^'•' '^""-/^''' quoque contigit, ur ab exrerna Vaginahs tunica? fuperficie alteram tunicam quam Mufcuh Cremafleris fibr^ aut immcdiate compleftun- tur, aut fortafse etiam componunt, facillime & fine ulla vi ab lum- mo ad imum^ dividerem, vel potiijs evolverem, haud fane cenlco, id unqnam Graafio contigifse, cum ne nomen quidem Erythroidis quo nempe a multis ifia ipfa tunica fignificatur , admiferit . Equi- dem ex iis non fum qui con\un6ias fibi fortiter tunicas dividendo ^ 4, earum numerum conantur augercj i^A neque tamen ex \\s lum qui quse hac ratione divifa cernuntur , ea quoq^ue conjungenda Q.i^Qy exiftimanr .. ANIMADVERSIO II. r. tr. im. I. DE Peritonxi ProcefTibus , eorumque defcriptione a Verheye- l, nio propofita, qux videlicet cum ifla Graafii convenit , ali- "P- -^- bi a nobis didum efl . Itaque hic illud unum adnotabimus : fi pro- ^Zx ptf r eredum hominis incefsum a fuperiore pcriionxi lamina procef- ili' 'fti clauderentur, quae nempe caufa ab utroque Auc carunculae longitudincm hac incifa, parvam oblongam caveam , feu mavis Si- num detexi , qui; etfi in quibufdam minor efl, faspe tamen latitudine carunculae refpondet, longitudine autem fummam hujus, qaam; ver- 5us protenditur, partem iuperat^ Parietibus efl: lubricis, & molli- busj hofque humidos propri^, ut opinor ,. fervant exiguse glandu- Ise, quas nonnunquam ibidem videre vifus fum granulorum inflar protuberantes . Nam quod aliquando conjeceram,, nonnullos fubje- ^x proflatae canaliculos intra hunc Sinum influere, exprimendo con- firmare nunquam potui. Du£ius autem feminales etfi' nonnunquam, nt ex paulo ante diftis intelligitur, cum Sinu communicant , hoc ta- men fieri perrar6 , multis accurate infpe£iis ,, difsc^lifque carunculis deprehendimus . Qlio magis Sinus hujufce ufus ita obfcurus incer- tufque videtur , ut in pralentia quidem ipfum definirc omittamus . Ejus tamen defcriptionem pr^termittere noluimus tum quod in ejuf modi Parte, tum qu6d frequentifiiii^e invenerimus .. Nam de' carun- culis quindecim ejus rei gratia nuper, & continenter infpedis certe duodecim Sinum quem defcripfimus, exhibuere . Etfi enim ex his duodecim dux non nifi duo foramina ofienderint ; horum tamen al- terum & majus erat, & in ejufcemodi Sinum ducebatj in quo du- fl:us feminalis ejuldem lateris finiebatur .. A N I M A D V E R S I O IV. 17 JAm ver6 ne tuas reliquas Adnotationes non legifse videar , de earum nonnullis unum vel alterum addendum efl . In ea igitur in qua d\Q\s , opportunam Profiat^ mtus , & extus comprefTioneni aCl. A^IMADVB%S10 IK j ^ CI.AiK^ore MechaniTmi ad rejedionem^ac detentioncm iirfnje ex- cogitati, ahunde explkatam fmjfe-^ crederem, fl fibras i^zs fubj^an^ tiam proftatje tra\kientes , atque ideo intus comprimentes aut tu non poneres, aut ille faltem memorafset , &: fi eam partem Miifcu- lorum Ani Levatorum cui ad proftatam exterius comprimendam Myot.c.f. cgregius Anatomicus Cowperus plurimum tribuit , ille cognitam Anhn/^i! perfpedamque habuifset . tjbi vero Graafius fcire fe, negat,utrikn 2.2. in aliis prserer gallos gallinaceos animantibus duplex penis invenia- tur , cLim addere tu quidem pofses mares omnes quofcunque notos habuit Experientiflimus Redius de genere lacertorum atque ferpen- De gli A- tum •, mares tantummodo memoras viperarum . Quorum duplicem "^"^ ^.'^- penem cum „ in fua, inquis, .extremitate globofa , variis , dum eri- rJumTi 5, gitur,& evaginatur quafi fpinis rigidioribus-abtmdanter ^{^o^ con- T^ftHdini „ fitum) „ haud fatis videris eofdem perfpexifse. Nam fi aliquant6 ^;^"/'*^*" validius ad eorum radices digitum apprimendo , eofdem penitus eva- ginafses j finguloTum extremum, quod globofum vifum efl:, in duos alios quafi penes partitum vidi/«es,iifdem aculeis exafperatos. Quod curn fxpe olim Venetiis una cum Amicis , & in his Doftiflimo Gu- lielmino obfervafsem •, is poflea admonuit , jam antea ab Eduardo Tyfone in Viperx Caudifonx Anatomia indicatum, pidumque ^{^q, A quo tamen diligentiflimo Profe<^ore ., quantum ex A<^is Erudito- A. 1684. rum Lipfienfibus intelligo, difsentire cogor cum in aliis quibufdam, M-^^^"- tum in vafis femen deferentibus . Neque enim pex penes hcec vafa, fed fulcum dumtaxat <]uendam, vel,fi m2.\i\s ^ femicanalem & ipfum cum penibus bipartitum , produci vidimus , qualem videiicet •, nifi quod , ut penis magnitudo pofiulat , major efl: j in tefludine faltem terrefiri obfervavimus \ nam in eo quoque animali fulci illius extre- mum non , ut alii pinxere , fimplex , fed duplcx bifidumque Gke^ animadverti , nimirum ut unus penis femen pollit ad duos uteros comportare . Cseterum an in certo quodam piicium genere duos re- vera penes viderimus , & cur duo , ut dixi , gallo quoque fint dati , cum gaihnae uterus unus fit,alias fortafse diiquiremus. Nuncenim illud efl: potius ex te , Vir CI. quvideamus . Principio omnia in ma- gnitudme naturali exhibere fe, dicit . Mitto quserere, num id ob- lervaverit in vafis fanguiferis d. d. & Deferentibus DD. illud tan- tum peto , ut ingens quam iflo in loco delineat , Vaforum Deferen- tium cavitas cum anatome conferatur . Quid verd de Explicatione ipfa dicam.'* In qua cum Veficulas indicat feminales, '\A quod non erat omittendum, & Graafius certe non omiferat, inflatas.^ ofl:endi, reticet. Idem Graafius cum ofcula duduum Proflar^ , & quidem ple- raque omnia quam hic minora , indicaret, monendum fibi effe^cre- didit : nife tnflentur , punBis quihtifdam folummodo effe confpicua-^ Nofter autem non modo id non monet, ieA etfi littens hh. eadem in Figura notavit, de ipfis in univerfa Explicatione ne verbum qui- dem fac]t,obIitus videhcet totos feptem veJ odo annos, intra quod fpa- A^RIMADVEXSIO VI L n rpatium i/lam ipfam Explicationem femel, atqne itenim ecliJit,reeas \\ntt2i% appofuifse . In eorum etiam duftuum i^umero exhibendo non diligentiorem fuifse, illud ^{%q indicio potef| , quod cum Graa- fius non meminerit , fe in homme pauciores decerk inveniffe , & reve- i S ra nunquam nifi plures delineaverit j hic novem, non amplius, pin- gat. Qiia? omnia cum ita fint, hoc efl: cum qua? Graafius five deli- neando, five explicando propofuerat , ne ea quidem re(^e defcripfe- rif, frufira aliquis expedaiset , ut in hac fuperiore Figur^ , &: Ex- phcationis parte de fuo aliquid interponeret aut declarando quid fit illud oblongum & teres corpus fub littera A» per internam & po- fieriorem veficx partem defcendens, quidve item fit in cervice ejus ima extans illud triangulum cui litter^ F, & B. infcriptx funt, aut fi h^c ita ex anatome non conftarent , utrumque prsetermittendo . ANIMADVERSIO VII. "TAm vero his, atque aliis omillis ,. reliquam Figur^ partem \n(^i' ^ ciamus . Et de Mufculis nil quidem \ fatis enim multa , ut de iis lileamus, fuperfunt. Ac primum quaero^ utrum in Fjgura tecum A. ijoi. communicata flocculi \{\i fuerint ( quo enim alio nomine ap- pellem , nefcio ) quos ifi:ic ad fitteras K.K. & infra confpicio.^ & rum quoque tot ifia foraminula qu^ ab litteris i. i. ad duftus ufque Profiatx occurrunt f nam ut hxc omnia in ea etiam videam qu^ cum Terranei libello edita efi, certe in illa qu^- A. 1709. mifsa ad me fuit, nihil erat ejufmodi. Qii^sero deinde , hsec omnia quid fibi velint ? nam quod per litteras KK. denotari lego Tuberculum f^on^ 3^^ giofum urethra appenfum ^ id quam abnorme fit, indicare poteft fin- gularis littera K. inferius pofita, per quam id ipfum tuberculum fi- gnificari, in editis a fe Explicationibus Terraneus confianter docuit, & rede id quidem . Std quoniam ejus negligentia fn£lum efi, ut quas & res, &: litteras Figuras adderet, earum explicationem pra?- termitteret •, facile poteras ex ejus libello conjicere, quid fibi voluif DeGland. fet . In eo cnim defcribit ( quam refte, hic non judico ) quandam ProQatse produ5iionem glandularem cum plurimis rivulis in iftam ipfam regionem cmiffis in qua memorata addidit foraminula . Sed permirum efi primum, hominem Gallix tam viciniim A. 1709. quo iibrum edidit fuum, nondum Commcntaria Reg. Scient. Acadcmia: Parifienfis Anni 1700. perlcgifle, & fic \{\.2.\\-\ produclionem quam A. 1702. a fe prtmhn obfervatam e(se, confitetur, nihil ciie aliud nifi Giandulam a Cl. Litrio ante defcriptam , non vidilse : dcinde iflos Be ihrii, rivulos^quos CI. Fantonus animadvertifse fe^ncgat, & quorum ego ^^'Jjf/Q,',V B 2 in Diii; 8. I % ADFE'RJAX,iA A^NAT. IF. Philof. Tranfad. GlanduJ. Defcr. A. 17O0. M. Jun. A. 170». M. Nov. De dupiici genere Ca- r.a.licniorii Uretlim . imm. 10. in plnribus urethris nullum- , in paucis unum vel alterum , in ana tres, in alia demum, fed morbofa, plures confpexi , ipfum & //«- rimos ^ &L ita crebrd vidifse,ut hunc in modum Figurae addere non dubitaverit. Sequuntur Glandulse M M. quas Adfiites Conglome- ratas appellat, cum antequam ipfe primum videret, Cowperus Mu- cofas Glandulas appellafset , & tum defcriptione , tum Figuris quas tu in LXVM. Tabula proponis, exhibuifset •, hsec autem magis mirum efl:,Terraneo priufquam librum fuum ederet, haud innotuif^ fe, five ex Cowperi multiplici fcripto, illoque prasfertim latino, fl- ve ex Commentariis pauI6 ante commemoratis , five ex A<^is Eru- ditorum, five ex Primis noftris Adverfariis , five ex Annotationibus CI. Pauli ad Hornii Microcofmum,five demum ex binis quas de re hac ad communem Amicum Cl. Fantonum dedimus, litteris . At faltem eas Glandulas , & ipfarum du£lus reft^ pinxifset . Non aliter autem pinxit qu^m fi iXi eo ipfo loco ubi urethram dikidk-j locat^ in medio fe fe contingei^ent , atque inde fuos duftus ad oppofitum «rethrs parietem mitterent . Et ne de horum amplificatis orificiis^ quidquam addam-, perlibenter tranfeo ad duftus, parvaque orificia nefcio quarum urethr^ glandularum , quas ipfe Difgregatas appel- litat. . . ANIMADVERSIO VIII. iTJibus de rebus antequam dico,de hujufmodi inferiorum Ure- thrx Du£i:uum duplici genere , & de fingulorum gencrum tum difcriminibus , tum Inventoribus nonnulla prsemittam, neceflTe eft . Annus jam inceperat tertius ex quo Prima Adverfaria emiferam , & in his Duduum Urethrse utrumque genus flures ante amos ^qv.od ibidem teftatus fum, a me obfervatum^ita defcripferam, ac delineaveram , ut proclive efiet omnibus intelligere , me de ma- jortimj eorundemque peculiarmm genere longe magis quam de mi- nimorum, & magis communium , quse Foraminula appellavij utpar erat , fuilTe folicitum ^ ciim Vir Doftifllmus loannes Fantonus , ut fumma efi humanitate , ira ad me primus ipfe atque uhro litteras dedit , in quibus, ut in primis fit epiftolis, cum multa de me beni- gne , nonnulla de fe modefle confcriberet , pauca de Cowperi Mu- cofis Glandulis interjiciebat, quserebatque, an cum his Terranei Ta- bula conveniret, quam nifi vidifTem^fe efle mifsurum , polliccbatur. Ego vero qui neque Bononfa!, neque Venetiis , ncque P.:ravii,quan- quam f^epe , atque adeo quotidie cum Eruditiflimis Viris de Anato- me , & de Anatomicis fermones contukrara , in quenquam tamen ante anfe enm diem incidifsem qui Terraneum , aiit ejus Tabiilam me- moraret, ita Cl. Viro refpondi, ut de Gowpero qus fciebamomnia fignificarem j iftam autem Tabulam vidifse , negarem , ideoque ut ad me Venetias quamprimum mitteret,etiam atque etiam peterem. Mifit , inipexi , contuli , & hxc ftatim refcripfi , qux quoniam 5i valde huc pertinent , & jam a CI. Viris qui Diarium Eruditorum ,Gioi«. Itali^ fcribunt , probante id in litteris poflea ad me datis , atque jo^Arc ''^' laudante Fantono , Terraneo autem filente , funt edita j idcirco ex ipfo litterarum noftrarum autographo qu^ III. Kal. Apr. A. 1709. datx funt Venetiis , huc tranfcribentur . „ De Tabula quam ita di- 5, ligenter mififli, gratias ago quas pofsum , cumulatiffimas . Aliqua 5, illa ex parte cum Cowperiana, ex aliqua cum mea convenit, ex 35 omni parte cum neutra . Nam neque tertiam Cowperii Glandu- 55 lam , neque Canaliculos exhibet meos , prxcipuos illos dico , Ss 55 quos pr^cipuo cum fludio propofui , primum videlicet majores, 5> tum elliptico, aut triangulari, non alio, hiantes orificio , ad h^c 35 (quod ipfis magis efl peculiare ) '\a eadem omnes re6}a linea, & 33 \n eo loco coni1:itutos quo \^ loco tranfmifsse Urethra Tabul^e 6\{- 33 fefta efl . Non dicam , Canaliculorum interuam faciem , qusque 3, in ea funt, hac m Tabula non proponi, neque addi, an femper, 35 iifdemque femper figura , magnitudine , intervallo , ordine repe- 33 riantur, quem prseterea humorem , & quo potiffimum tempore, 33 quibulque de caufis , & in quos ufus emittant , qu^que ego cse- 35 tera ea ratione fum execurus,ut ficuti xquis rerum seflimatoribus 35 planum efse potei^, me illos primum delineafse,ita omnino omni- 35 bus non planum efse non podlt , me illos primum defcripfifse . 33 Reliquos vero canaliculos ^i^i ego quoque majores alios , alios 3, minores delineavi, hos tamen uno omnes Forammulomm nomine 35 complexus fum : neque hos negaverim cum du£libus utriufque ge- 33 neris ( * ) iftius Tabul^ convenire j quin gaudeo,. m ezdcm me .( *. )_ 55 cum induflrio ipfius Audore incurrifse , ut cum credo gaviiurum, ^J^;^ '^^'^ 35 quod & ipfe in eadem cum tanto Anatomico , quantus efl: Cow- 35 perius, incurrerit . Q^x ego hic fcripfi, ut meam fuper his re- 53 bus fententiam habeas , in qua fi quid fallor, abs te libere mone- 3, ri, cupio , non tanti unquam obfervatiunculas meas, qunnti se- 35 quum,& vcrum fa"- tuendam arethrse duftus fibi quicrendos fumpfiilet •, qLiis non videat, "^GoTo^ri^i ob iflas iplas rationes ob quas eam fedem in minimis illis canalica- fede in hu lis , eorumve elandulis ftatnir , lon^e nielius , atque faciliLis eiTe in f^^-fJ'!^}!'' Majoribus conftituendam . Nam fi vicinior pars facilius inficitar j ix- pius quidem contingit 3 quantum ex noftris omnibus inter le collatis obfervationibus intelligirausj ut Major aliquis Canaliculus extrem^ urethrx vicinior fit, quam ifti alii : fi puriformis liquor, qualis fcili- cet ante veram faniem primis potillimiim ejus morbi diebus folec profluere ex irritatis minimis iflis canalicuhs pervenire potefl j par liquor & facilius, Sc majore copia a MajoribLis potefi prodire . Scd quid ego ejus fingLiIas rationes perfequor f Ita nimirum omnes fe cap. 5. habent , ut CLim pler^que utrifque CanalicLilis fint communes , non- nullae , fi bene res excutiatur , Majoribus Canaliculis magis con- gruant,velut illa quod dolor urgeat ubi confertiores funt Hand:iU ^ nimirum ad nrethra foffuUm . Ibi enim neque conferriores, ^ per- raro funt du6lus minimi , ut poflea oflendctur •, iraque \s dolor tri- buendus efl: cum plerifque acri materi^ \\-\ ea foflula remoranti, ean- demque adeo demum excoriantij Et fane •, fi quod diligenier fcilci- tando cx tribus , vel quatuor Gonorrhsea affeftis cognovi , \d plerif- quc communc efl^, eo dolorc primis quidcm cliebiis non cruciantur , iQ^ alio poiuls eam urethr^s partem obfidcnte cui primus, idemque haud i6 ADrE^KSA^FJA A^NAT. JV. haud raro maximus Canaliculus folet refpondere, hoc efl pollicem , vel digitos quafi duos tranfverros diftantem ab extrema urethra . Ibi ardore quodam cum urinam redderent primis diebus; ibi fribfequen- tibus majore cruciatu , {\vq mingerent, five arrigerent , torqueri fe, fatebantur-, ibi demum poftrema mali vefligia aliquando fic h^rere contumaciter, deprehendi, ut vidis jam reliquis noxis ab Lue Ve- nerea univerfo corpori illatis, eo uno in loco dolor quidam perfta- ret, quem in Mutinenfi Juvene inprimis permoleflum, & pluribus , diuturnifque internis , externifque auxiliis non cedentem , memini balfamis de Copaibe, & Peruviano cum flillatitio Guajaci oleo per- miftis, &: alfedio urethr^ loco rite adhibitis, prster fpem, & expe- £^ationem facile vicifse. Poftremo quicunque cum exiguis illis, & concidentibus minorum duduum ofculis ifl:a N/!ajoru^m qux v'\AtX\CQX. ampliora funt, rebufque urethram extrinfecus fubeuntibus obverfa hiant, orificia comparaverint , proclive iis erit intclligere,quam op- portuniora hjec fint ut virulentis halitibys, it^ falutaribus injedioni- bus admittendis . Sed ha^c obiter. A N I M A D V E R S I O X. NUnc quoniam Terraneus quos potiflimiim delineare par erat, Du^lus non vidif, num caeteros, quos vidit, re£i:e delineave- ihroi canct' xvi ^ difpiciamus . Et primum,quod ad eorum figuram attinet quaj ticuis, j£^^^ exhibetur ad modum coni , baflm m orificio quod hiat in ure- thra , verticem in contraria parte habentis , nemo poteft Terraneo magis adverfari, quam ipfe fibi . Ubi enim hofce dudus defcribit, cap. 2. „ utriculum, inquit, glandulofum, fe fe anguflando guttulum fuum 5, efformare , & fenfim exilefcenrem meatum producere , ac per ner- „ vofam urethras tunicam tranfverfum agere , figura conicum, cu- 3, jus latx bafis loco ipfa efl glandula, apex in Urethrse cavitatem 5, hiatus. „ Deinde quod fpe£tat ad locum fingulis fuorum Du- duum , ut ita dicam , generibus in Figura aflignatum ( nam ut val- de minores fint noflris, alii tamen ex ipfis, ut ego quoque delinea- vi,funt minores,aIii majores ) de minoribus quidem ita mihi obfer- vatum efl . In extrema parte urethrse, atque adeo in CavernuU S ( quarurn an illam nimis amphficer, & num h^c in omnibus ure- thris inveniatur , exercitati fat fciunt Anatomici ) in ea igitur extre- ma urethrx parte non nifi raro contingit, ui minores du6lus ^ far- vaque orifcia inveniantur •, cum vero inveniuntur , non cavernulam dumtaxat occupant, ut hic pingit, kd reliquis etiam extremx ure- thr^ lateribus communia funt j ufque adeo a vero alienum eft quod in De fntnori- in libello pliiries inculcat : Vrethram gUndulis mmeroftus fobolefcen- twa tibtis ditari , inungiqtie copiofiks ad Cavermlam : Sc ( quod fuperiii^ etiam memoravimus ) in gonorrhasa dolor^m urgere ^ ubi confcrtiores cap.f. funt gtanduU ^ nimirum ad ftrethra foffulam . Majores autem reliqui ifliudnodi du(flus non iilam tantiim occupant ad quam hic exhibuit, nrethr^ partem •, fed modo ibi , aliis vero fuperius funt , medium aliquando locum tenent , fepiiis autemhic illic nullo habito difcrimi- ne obrervantur,quemadmodumin Figura a nobis edita licetexadum- bratis eorum ofculis judicare. Veriim ut tandem aliquando alid tranieam j C3eteris millis , duo tantum monebo qux in Figune iftius Explicatione haudquaquam eranj omittenda, alterum ne qua duiftus magnitudine pinxit Terraneus , ea Ledor inveniri femper , credatj alterum,ut fpongiofam urethrx fubflantiam pp. quse iflic albaadeo, sequalifque pingitur, non tantum fuperius produci exiftimet, quan- tum in Figura fallax ifta I^vitas , j& atbedo produda eft , A N I M A D V E R S I O XI. S^^Equitur Figura,pnm6 a Verheyenio, nunc iterum a te, VirCI. Tab. 13. \ ex meis Adverfariis defumpta : quorum utrique majores gratias ^^S- 1« haberem , fi ea diligentius effet defcripta . In fuprema enim illius parte non ego fpongiofa? fubftantise urethrse leftionem fic exhibui, aut feftionem vena? in eo in quo Verheyenius, loco pofui, autqud oftenderem id latus Sufpenfbrii Penis Ligamenti quod ofli pubis in- nedebatur , E litteram anteriori lateri ad/bripfi , aut Coronse Glandis tubercula fic pinxi, aut denique Foraminula tam parva, & uno tan- tum in loco , majora autem Foramina , & Canaliculos fic oflendij ut multum debeam Verheyenio , quod iftam Figuram , omiflo veri Audoris nomine, ut fuam exhibuerit . Eodem accedit, qudd cert8 cgo qui tot diffeftis urethris , unum aliquem Majorum Canaliculo- rum non nifi perraro extra lineam vidi, neque faspius lateralem eo- rum duBum obfervavi, hsec nunquam delineanda curafsem •, nam & rhey. 1. n lateralem eum du<^um aliquando mc vidifse,mea defcriptio fatis i^- tr. i.c.i^. dicat j fed ille non totam attulit , & quod attulit , id Typographi mi- fere depravarunt . Nunc ad te redeo , Mangcte Ornariilime j ac pri- mum nego , pleraque ex Foraminibus noftris majoribus fatis accura- te in tna Tabula c:{sq defcripta . Alia loco , alia pofitu, alia figura , alia magnitudine ab Iconifmo noflro difcrepant: qu3? ut Icviora alio- qui , coniemnercm , nifi ifta ipfa tuarum Opcrarum negligentia & fu- perioris Figurx , & confequentis Animadverfionis crronbus aliquan- tum faveret 3 atque adeo me quoque ipfbm quafi iifdem faventem \i\- C duce- i8 ADTETiSAl^IA A^AT. IF: diiceret . Qiiid ? qnod ea Foraminiila quae ut confpici pofsent , Ca- naliculum D. apertum exhibui,ea prorfus omnia in tua Tabula funt omilsaj ut ie deceptum Leftor exiftimet, cum quse Figurse Explica- tio in facie ejus Canaliculi interiore pollicetur , fruflra illa , in ipfa Figura perquifiverit . Nec vero diligentius noftra Explicatio delcripta efl . Alia enim tuus muravir Typographus vel in ipfo ftarim princi- pio, cum pro interius inferius edidit^ alia tui^opinor, Ainanuenfes: qu3e inter illud eft non illepidum quod cum in ExpLcatione litteras 2 I i. tu \^{q loquaris , in proximse litterse K. explicatione me repeate itcrum loquentem induxerint. v ANIMADVERSIO XII. 'Entum efl ad primam illarum Animadverfionum quas tibi ^Vir CI. placuit non modo^adversus nos ^^exc , veriim etiam non fme peculiari, ac nimis aperta, & ut vere dicam, theatrali quadaili pompa fingulas flngulis Figuris noftris apponere . Etfi vero nonme fugit^quicunque aut in dilledionibus aflidue,^^ diligeiiter verfantur, aut in II. & ill. Adverfariis Difscrtatioiiis '\\\\m de Aneuryimate, Obfervationis adversus Valvulam Bauhini , Hfftorise Hepaticse , ac Novi circa urina? retentionem , S: excretionem Mechaniimi , in VI. Demonftrationis de Sinibus Bafis Cerebri,& Diisertationis de Du£li- bus Lacrymalibus Novis examen perlegerint , his haad ita necelsa- rium videri, ut iftas porr6 Animadverfiones expcndam j faciam ta- men j ut qua?nam mihi ad iftum modum objeftaveris , tandem ali- quando recognofcas. Et principio quidem CI. Au«^or „ Circa BeTubeY^yi glandulas, inquit,febaceas quas in penis corona diflributas hic m- €hLIs, fett ^^ tueor, Hceat mihi primo Aurorls AmpIilTimi ienrenriam augerc.,, «/w///roro- Videamus, obfecro, quomodo hanc augeat. „ Affinnando \q\\\qqx^ tta Ttms.^^ in aliquibus virilibus membris tubercula illa minutula , ieu granu- „ la, quas glandulas febaceas meririilimus Morgagnius ipfe , altique „ Ante eum anatomici mmup^runt , non tantum ad coronam vidifsc 55 inflrata^ fed & per totum ulterius glandem , nullo coeterum fo- 55 vente morboi ut ided jam afserat, ntmis forfan Jiri^e pojitam eo- 5, rumdem in figura locationem fuifse . „ Nimirum ita meam ienten- tiam auget ^ ut prirnum vel iflam eorum Tuberculorum appellatio- nem aliis ante me Anatomicis tribuat , ^QxndiQ meam Figuram quafi mancam reprehendat, ut non ea omnia quse par erat , ejus generis tubercula exhibentem . Verum enimverd ut longe gratum fecifset , fi cx \\s Anatomicis qui illa tubercula febaceas glandulas ante me nuncuparuni , unum aliquem n©minafset, fic nihil certe quod cgo quo- qnoque non vidiTsem, in mediunx amilit, cum tubercala non mod(^ in corona , kd & per reliquam interdum glandem obfservade fe, fcripfit . Hic dicQs : cur ergo quod videras , non pinxifti ? Ego vc- rd,Mangete Ornatiflime, cum ad eam Figura^ partem conficiendam duodeviginti cadavera iarpexidem , duo tantiim inveni quorum unum in extrema dumtaxat glande , alterum per totam glandem , vel po- tius per totum glandis dorfum tubercula , neque tamen cajteris qua; erant in corona penis, fimilia , haberet •, itaque vel ob raritatem ,vel ob difparem facile naturam cum csteris delineanda non putavi . Nec me fa(^i posnitct, poflquam in glandibus viginti quas pofl: editam eam Figuram diligenter inter fecandum infpexi , nihil ejulmodi ob- fervavij im6 Verheyenium vidi, qui poftea utrumque tuberculorum genus in ca Figura quse tibi oftava eft in proxima Tabula, delinea- vit ( quam rede , hic non judico ) ipfum , inquam , vidi Verheye- ] j ^r 2 nium tum in defcripiione , tum in Explicatione non ejufdem omnia cap, 14. ' naturje, (ed qu^ ego delineaveram, effe gla?jdulas ^ reliqud. papillas, exiftimafse. Sed & CI. Fantonus ciim ex Malpighianis, ac Ruyfchia- Anacom. nis obfervationibus , glandis membranam fapllofam eile^docuit, tum ^ ** flurimas febaceas glandulas circa penis coronam agnofcit, quas , ad- dit , oblongos folliculos in meatum excretormm definentes reprafenta^ re , iifque comfrejjis contentum humorem perfape emungi . Veriim Nofter haud amplius per fpeciem fententiam noftram augendi nos oppugnatj (ed aperte in aciem prodit. „ Liceat, inquit , e contra 5, efFari, granula illa, fuppofira glandulofa , ex decem mentulis M- „ fe£tioni expofitis, vix in duabus occurrere, ut ideo tanquam res „ tuta, & ordinaria depingenda non fit . „ Qiiid vero , fi ipfe vel in nimiiim paucis, vel non fatis diligenter quxfivifsetf Certe enim inihi, meifque etiam Auditoribus magna ex parte, conflat, de o(^o illis & triginta cadaveribus qu^e ejus rei gratia infpexi, in corona iinius & triginta ea tubercula fuiise , plurima quidem in plerilque, & evidentilfima , in aliis pauciora, & attentum oculum requirentia, fed tamen in his omnibus, ut dico,fuifse jde reliquis autcm feptem in duorum praeputio eadem occurriise, unum adhuc puerum fuifse, unum coronam cicatricofam , unum denique ejus materise de qua pofimodum dicetur , & ejus quidem non confueta ratione confiiru- tse, parum habuifse. Ex qaibus fatis intelligirur , utriim ea res tan- quam tuta d^ ordtnaria depingenda fuerit \ tametfi ( quod ifte haud animadvertit ) ob eam dumraxat caufam pinxifse poreram , ut quce de his tuberculis in Adverfariis monueram , faciliiis percipercntur; nam certe & in illis fcripfi,quod ifle mox eoi^^x.etyxv -. glandes etiam num. n. me vidtffc in quibus mllo modo confpici poterant ^ & iu Figurse Ex- G z pH- plicatione addidi : (icut in hujus fenis corona Sfponebantur . Quod antem fubjicit; „ Imo in cadaveribus variis, ubi nulla prorfus oculo 55 fcalproque occurrebant corpora hujufmodi febacea , meminifse fe 55 materiam illam intercoronam &: pr^putium animadvcrti/se copio- 55 fam 5 quas tanquam a di(5tarum glandularum fcaturigine extillata 55 pro majori eorundem corporum exiftenti*e comprobatione, ab Au- 5, thore memoraturj „ neque fatis queo mirari^qui fcribere potue- rit, id a me ob eam caufam ^{^q memoratum, quando omnibus qui mea Adverfaria infpiciant , rem longe aliter fe habere, perfpicuum eil: 5 & quamvis ob eam caufam memorafsem, nonne vel ex modd indicatis conflat , qux tubercula in corona deerant, ea in prxputio cisQ^ potuifse ? Qa6d fi ne in hoc quidem ullo modo confpicere \\- cuifset j non propterea illud tutd confici poterat: ergo nullo modo dabantur . Neque enim in ejufmodi prxfertim rebus tantum mihi fu- mo , quantum Vir CI. iflo in loco tribuit-, ,, fic , inquit, habet : 5, Glandes etiam vidi^ in quibus nullo modo confpici poterant-^ quae ^ 5, tam accurato anatomico prolata fonare poisent ; in quibus nullo 5, modo dabantur . „ Satis namque intelligo , pofse in nonnullis ea tubercula vel plurima Qkt^ \\z tamen, ut Nfatura quantum numero addit, tantum 5 ut folet, magnitudini detrahai, atque eadem propte- rea non meis dumtaxat, fed longe magis perfpicacibus oculis incon- fpicua reddat. Porr6 quod tacere fe,dicitj „ Taceo, inquit,nun- 5, quam in mentulis non morbidis animadverti pofse plures illas fu- 5, perpofitas feries granulorum hujufmodi , ex fuppofito , febaceo- ,, runr, quales, ut & frequenter obvias folertiflimus anatomicLTs no- 5, fler defcribitj „ urinam revera tacuifset. Non modo enim e con- trario mihi fofte conrigit , ut plures iflas feries nunquam nifi in fa- niffimis glandibus viderem j fed & illud contigit , ut ciim viderem , ii Viri plerunque adefsent quibus, ut me maxime puderet^fi perflia- deri pofset, id quod ego ceu frequenter obvium defcripfi^ in rede conftitutis fubjedis animadverti nunquam poffe-^ /ic plurimum laetor, quod vel in minutiis hujufmodi nihil temere a me eise defcriptum , iuculentifrime demonflraverim . Nam ut alibi laudatos Amicos & Bo- fionienfes , & Venetos nunc omittam , quorum illi in fufpendio ne- •catorum , hi ver6 in forte occiforum corporibus ita undequaque fa- nis ut pukhriora non fecuerim , eas mecum plures feries viderunt -quas ifle ait in ejufmodi fubje<^is animadverti nunquam poffe-^ ctiam nuper Collegis meis Amiciflimis Primariis , ac Celeberrimis Profef foribus Antonio VaIiifnerio,& joanni Gratiano earum quatuor often- di in viro quem nullo nifi capitis morbo laborafse, conftabat. Su- periore autem anno totidem knQ& monflravi pluribus Medicin^ Do- dori- A^NIMADJ^B^R^SIO XlIL n ^oribns, et omnibus qni fane frequentiilimi aderant,ex cunte Stu- diolbrum Nationibus meis humaniflimis Auditoribus tum in quodam peracuta febre interempto, cajtera fano, quem in Nofocomio difse- cuimus, tum paulo poft in Fabro ex Arterice Magn^ difrupto anea- ryfmate repenre mortuo , c^tera optimc conftiruto, quam quidem oftenfionem in hoc Geleberrimo Theatro habuimus cum pro iua in- credibili erga optima Studia Benignitare adefset Vir AmpIilTimus, pluribus, magnifque tum Magiflratibus, tum Legat"onibus prxclare obiiis, domi, forifque Spe^ftariflimus , &: de me, fiquis alius, egre- gie meritus Laurentius Theupolus Eques , ^dis D. Marci Procura. tor, ac Triumvir Litterarius , unaque prxter eum quem fupra lau- davi, Vallifnerium, Alexander de Burgos, & Joannes Polenus Pro- fefsores longe Do£lifIimi , Clariflimique . Qj-io eriam tempore ( ne forte tot Graviflimos Viros ob rem dumtaxat leviorem videamur nominafse ) tum nova quxdam , tum id quod [^epe alias oftendera- mus, & ad iuperiores, ac confequentes Animadveriiones plurimum pertinet, noftros quoque Urethr^ Canahculos & reliquis majores, Sc in eadem omnes re „ inquir, inftanriam omittam , quam ei mehercle ofFerendam para- 5, veram . „ Qtiam tandem f „ Cur fcilicer glandulas illas luas ad 3, carrilaginum trache^e inrerfiirium membranaceo - mufculare agger- „ rime locaras ( de quibus fcrmo habitus fuit alibi ) lebaccas eriam „ non vocirer . „ De illo quidem fcrmone in proximis Adveriariis videbo. Nunc aurem id unum icire av^eo, cur eas quoque glanduias febaceas appellarc debuerim . „ Siquidem , inquir , vilcida illa per „ trachex cavitatem mucilago , quam ab illis extillntaTi fupponit, 5, fion inferiorem memoratis iuperius iebaeeis iebacei liquoris chara^ ix ADVETiSAHlA A^NAT. IK 5, fterem prx fe fert , fecile fcilicet in fU duBilis . Cur eodem de 55 titulo & proftatas ipfas, & teftefmet ipfos , & alia colatoria fimi- 5, lia 5 quorum certe fecreti latices duci faciI8 in fila pofsunt, glan- 3Sj „ dulas non appellet febaceas f ,, Si PraecL Valfalvam attente le- • . gifset j ha?c certe nunquam confcripfiiset . Quid enim febacea mate- rise cum iis humoribus qui ob vifciditatem in fU funt du^iles f aut ubi Vir ille Experientifiimus , aut ego docuimus, hanc efse materiae febacea. notam , & characlerem , ut //? fU utcunque fit duBilis ? Quod fi tu , Mangete Ornatiffime , ut par quidem erat , Leftores tuos voluifses, quid ego de Sebaceis Glandulis,& nominatim dehis tuberculis fentirem , non ex iftius Objec^ationibus , {^6^ ex me ipfo cognofcere-, meam Defcriptionem ante ifiam Animadverfionem col- locafses . Sed fadum bene quod ejus Defcriptionis partem CL Ana- J. I. tr. 2. tomici Verheyenius , & Fantonus in fuam Anatomen tranftulerunt, Anatom. & quod ipfa Adverfaria nofira Summi Viri Hermanni Boerhaavii Differt. 2. confilio, atque adhortatione, ut ex Anglis quibufdam , communibus utriufque Auditoribus accepi , fuperioribus annis iterum in lucem apud Batavos prodiere . ^'\c: cnim ea Anatomic^ Hifiori^? pars quse iis Glandulis continetur , & qux in tuo Theatro , credo , ut iflis Animadverfionibus locus daretur, omifsa eft , nihilomiiius cognofce- tur-, unaque homines intelligent , me de alba illa crafsaque materia Adverf. 1. gfse locutum qua? dum e glandulis exprimitur fuis, egrediens^tn fU num. II. ^gy^^jf^y^ j^QC eft^ fi mavis cum CI. Valialva \o(\m ^ fub forma uer^ mkulorum ermnpt , ea denique ipfa quam ex propriis dudibus ex- cretoriis \n cute prasfertim nafi paflim proftantem videmus , maxime- que in iis quibus ille rubicundus, & magnus contigit; qua quidem cum materia humores conferre ex tefiibus, ex proftata , ex afpera: arterise glandulis prodeuntes, nimirum tam alienum efi, quam quod alieniflimum . Verum infuper ex mea Defcnptione res cognofcetur his qui iftam tantummodo legerint Animadverfionem , nova prorfiis, atque incredibilis , mditXic^x materiam iftam qua? circa glandis coro- nam congefia invenitur , non mod6 pro majori eorundem tuberculo- rum exifentia comprobatione ^ velut fupra diiftum eft, me quidem De nrdetH "^11 memorafse •, im6 vero diferte negafse , potuifse me aut ex iis Giandis tuberculis aliquid ejus materias exprimere , aut excretorii eorum oi- TuiercH- ^^^j-^ ^l^ gdiis^ & nominatim , quod poft edita Adverfaria contigit, ab OculatilTimo Santorino in maximis quibufdam ^^niti , vefiigium «llum in iifdem videre. Qu^ cum fcripierim, atque iterum in Fi- gur^ Explicatione admonuerim,me illa tuhercuh gUnduUs febaceas afpelUre juxta obfervationem Cl. Litrii \ nempe igirur manifeftum, & evidens eft , me nequaquam, ut ex ifia Animadvcrfione fecifse vi- vMeor, qnafi contendiffe , ea tubercula glandulas eOTe , 5: quidem febaceas •, fed Cl. Litrii au£loritati , & obfervationibus id ita dedif- fe^-ut manifefto tamen appareat , me quidem ipfam fentire, ea de re amplius tU^ qucerendum. ANIMADVERSIO XIV. JAm ver6 ad gravius quodftAm circa Figurdm emdem genitdem veniamusj quanquam eorum qu^e a GI. Anim.^dverfionis Auftorc lubjicfuntur, pleraque nihii ad meam , itd, potiffimum ad Terranei Figuram pertinenti quafi ita inter vos conveni/set, ut m eadem tu quidem Tabufa , ille autem Animadverfione utramque inter fe Fi- guram compararetis , Qtiamobrem me quoque juvat coraparationem alteram hic inftituere Le«^ori neque iautilem, neque injucundam, fcilicet ut quce de omnibus fere Glandulis,& Da£libus ad Urethram pertincnribus in ifta Animadverfione fcribunttir , cum iis conferam qux de iifdem prorfas rebus ab eodem Auftore in fua illa Epiftola de Veficse Mechanifmo ad eundem Cl. Mangetum cgnfcripta funt . Itaque illa quas huc pertinent, & quse hic nos examinaturos, fpopon- Adv. iri. dimus, huc primum ex eo loco tranfcribamus . Eam igttur partem ''^"^"^ 5». Urethrae, qux inter Proftatam, & Bulbum intereft, quam quidem Theatr. partem ipfe , confiniis legitimis pofitis , ad Vefics CoIIum ftatuit ^^"^" ' pertinere , eam, inquam, partem a Pfeudofphinc^ere obduci, cum docuifset, hujus mufculi,, altitudo, inquit , smpliatur non modicum „ ex ftrato gIandu1os6 notabili , quod ei & collo vefic^ interpofitum 5, myriades glandularum conglomerararum fovet in finu fu6,feu to- 5, tidem fiquorum fJDermatiformium fcaturigines, per duftulos excre- „ torios innumeros, totidemque ad colli cavum ofliola corrivantfes ; „ hic fedent Proftatx minores , feu appendices proflararum majo- 5, rum^ hic glandulae Cowperianje , hic Littrian£e,hic grandior una, „ & folitaria a rae oblervata , adhsercns immediate bulb6 cerafifor- „ mi fub mufcul6 fpeciah fu6 ^ propri6que emifsari6 hians magnifi- „ ce in cavitatem urethra? . - Hic tandem multiformes alise majufcu- „ lae, minufculse, minimae-, omnes duriufcula?,ut proflatse majores, „ & tanquam fibris tendineis ad folliculos fuos colligat^ . Hifque „ poflmodum fuccenturiantur dilgregatse a Clariflimo , amiciflim6que „ Morgagni6, noftr6que Terrane^ detedse, & expofita? per urethrse ^ longitudinem, glandcmque dilperix-, led hajc ut a ca»pt6 inflituto „ diflra^tiffima ad lucem aliam deflinantur . „ Et fic ille qu:dem eo temporcj nunc autem opportunum locum naftus quid demum pro- ferat, & quemadmodum fibi conQet videamus . Neque tamen hic quse- 14 ADVEXSA-R^IA A^AT. IK quseram, cnr in fuo de me fermone ufque aded a fe ipfo difsentiatr Ibi enim me Terraneo anreponebat •, hic autem Is , quantus , quantus , nihil ntfi fapcntia efl j Ego fomnium . Ibi , & paulo poft , & aliis quoque in Scriptis non nifi Amicijjlmi adjedo vocabulo appellabar-, hic autem \d nufquam- ut mittam, i» aliis Scriptis Adverfaria noftra Aurea nominari, qua? contra in hifcc Animadverfionibus haberi pro ferreis, atque aded luteis, & fi quid cft pejus, redargutis videlicet ad unam omnibus Figuris , multifquc prseterea locis , videntur . His igitur miflis, hoc unum : quam fibi in ipfa anatome conftans fucrit , videamus . Atque ut omjttamus, tu- bercula illa glandis de quibus fupra,ut vidimus, in ifla Animadver- fione fcripfit; granula iXItl fuppofita glanMofa esc decem mentulisvix in duabus occurrere , ut ideo tanquam res tuta , ^ ordinaria de- pingenda non fint; ut , inquam, omittamus , illa ipfa granula fine ulla hjefitatione,& quidem ut glandulofa, in produfto Epiftolas fua; loco agnovifse, nomine fcilicet glandularum difgregatarum- fer glan-. dem difperfarum -^ quid ibidem de CI. Litrii Glandula fenlerit, at- tendamus . Hlc fedent ^ inquit, Profiata minores ^ feu appendices pro^ ftatarum majorum , hic glanduU Cowperian^ , h}c Littrtana . In hac 31» aurem Animadverfione gianduU iftae Littrian^ primum,& refte qui- dem, miuantur in gUnduUm iliam^ - qu ipiam cujus occafione hoc fatetur, trium harum Glandularum Defcriptionem ab eodem Cowpero latin(^ redditam, jam A. 1702. prodiifse , im6 an- tequam Terraneus fuas Adftites inquireret , has ipfas pluribus in li- bris defcriptas fuiffe, atque '\^^^ intempeflivum prorfus Gk^^ hoc quafi in dubium revocare , fcribendo : Adftites glanduU a Clarifs, Terraneo detedit&^ aut faltem diligentius exhibit^^ vel ob qusedam jam fatis ab aliis indicata , dz in his prjefertim opportunam earum glandularum a diflento urethne bulbo comprellionem , quam idem Cowperus memoraverat, ob h^c ipfa, inquam, Jaudare Terraneum . 3 2, Quod denique addit de aliis prseterea ibidem fedentibus glandulofis cerporihus , cun^is hucufque invifis , de quibus fuo loco ^ inquit , at- tenta erit fermoctnatio ; hsc videlicet erunt illse glandulse majufcu- /^, minufcula j minim^ ^ Sc illa infuper in cavitatem urethr^ magnt- fice hians , quas m Epiflola etiam promifit , & quas, fi veras, & peculiares, & novas glandulas intelligit, miror unde, Si qua ratio- ne certd fciat, Cunciis hucufque mvifas g^sC) fin vero, aut jam dc- fcriptas pro novis , aut jam defcriptarum partes pro peculiaribus glandulis, aut non glandulas pro glandulis nobis efi fortafse propo- fiturus, miror, cur talia toties promittere voluerit. Illud magis miror, qui hxc polliceatur, eum nondum videri animadvertifse, m glandulis prselertim ad hsec loca conflitutis, non jam dico minimis, fed majufculis tantam efse varietatem , ut haud raro nonnullse ha- rum aut prorfus defint, aut ita fint parvce, ut alise ipfarum officium T>c feW- fuppleant . Nimirum ifla? ipf^ Glandul^ quas Terraneus , & ipfe ^^J*^^*^^^ ^(^/>^j , nos verd cum Cowpero qui fic antea nominaverat, Muco- tcjij. fas vocitamus, iftae, inquam , ipfx interdum , & quidem haud ita perraro aut defiderantur, aut ita certe funt exigu.-e , ut vel fumma ^ adhibita diligentia confpici nequeant. Equidem fateor, cum jam ab Anno 1700, ex Adis Eruditorum Lipfienfibus has Glandulas exta- rc, A^RIMADVEX^IO XV L 27 re, didicifTem^Profefsorum autem Bononienfium Do(B:ifIimi f^pe mi- hi confirmafsent , fe jam olim ifliufmodi glandulas cum Magno fuo Prxceptore Malpighio '\\\ equo, in afino , in mure domeftico majo- re, nonnullifque aliis animantibus vidifse •, fateor , inquam, me in primo quod oblatum efl, cadavere humano invenifse, & ea quidem magnitudine, ut parvrtm phafeolum fuperarent: eafdemque interdum pari, alias minore magnitudine in plurimis deinceps cadaveribus vel cum aliud agerem , confpexifse . Sed viciflim norunt Amici mei Ve- neti, quoties non ego modo, verum etiam is qui mecum diligentif flme perquirebat, Vir CI. & Exercitatillimus Santorinus fruftra eaf- dem indagaverir, cum non eum dumtaxat in quo folent Gke^ notif fimum locum, kd omnem undique viciniam lenta manu, & defixis oculis perluftraremus-: quo quidem tempore hoc efl A. 1707. ut in- ter ejus anni obfervationes fcriptum habeo, glandulam vidimus fin- gularem, m medio, fub extremo flatim bulbo pofitam, eique adhse- rentem . Cseterum non tantum Venetiis , fed & Patavii tum mihi, tum nonnullis Auditoribus meis contigit, uc Mucofas glandulas fse- pe nullo ncgotio , alias ne omni quidem diligentia adhibita videre pofsemus. Quod addere hjc volui, non ut veri ipfarum Inventoris gloria ulla ex parte imminuatur j neque enim eos qui exempli caufa Pyramidales Mufculos invenerunt , minus propterea laudamus quod hi non femper occurrant. Sq^. quemadmodum ad accuratam horum hifloriam abfolvendam hoc ipfum non eft omittendum-, fic intelligen- dum eft qua in re defecerint illi a quibus haj Glandulse faltem diU- genttus exhihita ekQ dicuntur. ANIMADVERSIO XVI. NUnc porro ab iis qu^ in ifta Animadverfione ad Terranei Fi- guram dumtaxat pertinent , ad alia quae \n meam quoque fcripta fiint, tranfeamus: quse quidem per plura inter fe fe fubjecia cajiigate collata^ exaBe percepta G(se dicuntur. Sed quanta ifla di- ligentia fuerit, ex hac, & proximis Animadverfionibus intelligetur . Nos certe qux pinximus , & quse defcripflmus, ea non per flura^ {^d per plurima fedulo inter fe comparata lubjefta exaBe percepe- ramus . Itaque etfi obfervationcs in fingulis habitas, rerum fimilitu- dine, & recenti memoria freti neque omnes fcripfimus, nequc eas quas fcripfimus, omnes ad hoc ufque tempus fcrvavimus, tredecim tamen ex eo numero adhuc habemus, quibus pofl: edita Adverfaria alias quatuor & viginti addidimus-, ut quse nunc fcripturi fumus, ea cx fubjedis, minimum, feptem & triginta accurate inter fe collatis D 2 didi- didicerimns . Principid aiitem ilJud tibi , Mangete Ornatiflime , m memoriam eft redigendum, nos de minimis iflis duftibus quosTer- raneus delineavit, non multum fane in noflra defcriptione fuifse fo- licitos,eaque de c2usa-jSc ne Majores ac peculiares quos potiflimum curavimus, obfcuraremus, confulto nihil illorum nifi ofcula appin- gere voluifse : atque liinc etiam fieri , ut pleraque in ifia Animad- verfione ad Terraneum potius, quam ad me in quem fcribuntur, De L^re- pertineant. Et fane quod primum CI. Audor fcribit, fe „ infra of- /Iwf'''''^' ^"^^ excretoriorum duduum ex adfiitibus procedentium , inchoa- 55 tas duftuum hujufmodi in urethram aperturas vidilTe-, „ mihi qui- dem non repugnat, iQd Terraneum impugnat , qui aliud pingens, aliud fcribens, cum inter litteras P. & N. nullum hujufmodi pingat dudum, in illa tamen eadcm area , hoc efl: fupra ofcula memorata cap. 2. duftum aliquem ejufdemmodi obfervatum iri,poIIicetur . Itaque hoc erit tertium ( nam alia duo fuperius ofiendimus ) quod in ifla Ani- madverfione cum Terrmel fcriptis perhelle non confonat . Quar- tum autem erit id quod prd caterts notabile dicitur, videlicet obli- quitas ^ quam fervant in curfu^ nam ut omittam , fcriptum efse a Ibid. Terv2neo ^ plerofque horum ducftuum ita fupra Vrethr^ longitudmem jacere , ut eandem habeant cum TJrethra dire6ttonem , non omnes cer- te funt ab ipfo in obliquo pofitu delineati j neque adeo debuere . Sed cum ad nos Terranei defenfio non perrineat, iliud quidem per- tinet diferte rcfpondere, ut vel maxime obliquos ei^e omnes ifios - niinores duftus , verum effef, majores certe noftros, quos perperam Gum minoribus confundit, non elTe j im6 hoc ip/um habere peculia- re , ut fecundum urethr^ longitudinem flatuantur j idque ita verum cft, ut cum m tot fubje(fl:is facile ad trecentos obfervaverim , per- paucos omnino efle notabiliter obliquos , animadverterim . Itaque prima Audoris cenfura , quod ad urethr^ duftus attinet , in meam Figuram cadente tam parum commoveor, ut cum ille ftatuat , nota- bilcm eile in memoratis canaliculis obliquitatem \ ego contra diferte flatuam , in meis quidem notabilem eile reftitudinem . Addit: in- irodu5fa in eorum ofcula fetam , fpecillum , aut acum , facile in du- Bus hujufmodi cavum per duas , O* ampltus Imeas percurrere t quod ita de more in univerfum prolatum , veritati fic repugnat, ut tamen ir!ag"s ad Terraneum , qui minores illos duftus defcribendos , pingen- dofque fufcepit , quam ad nos pertineat . Ille enim ^ in Figura , & Ibid. in libro du£?lus altquos proponit ade^o breves ^ tit parvulo untce fe fe prodant oftiolo . Hoc ergo quintum efl: in quo Aufior difientit a Terraneo^ qui fi in fuis obfervationibus non modd fetis uti , atque fpecillis, fed etiam acubus ^ quod i{\Q fecitj non dubitafset •, m nul- lum, lum, iriihi crede , dudum incidifset quem duas , & amplius Jineas longum aut non invenirset, aur non FecUser . Sed i/le lubiicit: m- troduBA^ quse dixit, corpov2L femper ire horizontditer ^ feit non re- cedere ab eadem timica , urethram intime fncctngente ; ut inde pateat , ducfuum horumce cavitates confiflere m tunicaU duplicatura quadam , quam ipfamet interna urethra membrana in proprto gremio producit ^ dr retinet . Mitro qu^rere, num id omae inde pareat. Illud certe patet, fextum, & reptimum hunc efse locurn qui Terraneo adverfa- tur, fecundum autem qui mihi j Terraneo quidein 5 hic enim & a fuis ipfis glandulis convexse jllius tunicx faciei velut appenfis ^ vult, ibid. hos dudus produci^ & per hanc tunicam tranfverfos agi ; mihi ve- ro , nam ftattm fere fub interna urethra tunica protenfos occurrere num. 10. Canaliculos rneos , dixi, & rurfus dico j atque infuper addo, non oportuifse in ifta Animadverfione cum ')[\\s minoribus hos confundi, qui propter fuam amplitudinem necefsari6 in eodem plano cum te- nui ea tunica q{%q non pofsunt: cseterum me ante ipfum vidifse, eof- dem & honz^ontaliter Itatui , & ab ea tunica quodammodo produ- ci, tum mea Figura ad lirr. D, tum illud fjgnificat quod adjeci ; f^- dem qua urethra , mtertUs ipfos obduci membrana . ANIMADVERSIO XVII. SEquitur locus adversus Terraneum ofiavus , adversus me tertius . BuBus ^ inquit , hujufmodi quo magis ad apertionem rotundam De nrdem fuam iu urethram accedunt , eo latiores fiunt . Contra Terraneus eo- CAncincu- rum figuram docuit q{s,q quidem contcam^ (ed ita ut hujus lata. ba- cap. *., fis loco ipfa ftt glandula^ apex in urethri€ cavitatem hiatus . Itaque illius in Iconiimo inconflantiam fuperius notavimus. Verun Animad- verflonis Audor docet nos rarionem qua poilint quales Terraneus pinxit , atque adeo multd etiam latioribus orificiis demonftrari . 5, Per dilatationem, inquit, ab acubus. aut fpecilhs introduftis fa- „ (^am, hujulmodi oftia ad ritum tubarum efFormara, in finibusfci- „ licet fuis canales hujufmodi, tanquam tubarum extremitates, larif „ fimos demon(h'avimus . „ Ego vero , Mangete Doftillime^ exifti- mabcim, cum agitur de narurali du(^uum , aut foraminum inagnitu- dine, & figura dcmonftranda, aut dclinennda, nullam c/.ve Pnnbus vim faciendam-, itaque meos quidem Canaliculos, & eorum o'!,!! (lc exhibui, ut leciindum naruram invcni . Igirur oftiorum diamerrum majorem certe Canaliculorum diametro efse, fatcor, no.j ta nen fe- cuirlirTi omnes diinenfiones, hoc efl: non quia horum o(I , ad rttum tubarum fint eflbrmata, fed quia cum fsepius eUiptica^wow rardec^am fere 50 ADVE^SAJJA A^MAT. IV. fere trianguhri fint figura-, hxc femper, ut docui, & ^myCx^ fecun- dUm urethra. longitudinem protenfa eft . Et has quidem oftiorum fi- guras, & pofitum ita meis q^q^ dico Canalicuhs pecuhares, ut tot habitis obfervationibus , vix quam pauciflimos viderim alitcr fe haben- tes j itaque illam duduum apertionem rotundam ut minoribus convc- nire, concedo, ita meis ullo modo aptari pofse, nego . Et ne mihi uni, aut his tantum quibus infpicientibus urethras aperui , femper cmnia credi , poftulem •, Verheyenius ipfe cum antequam hxc in meis eap ^^4^' Adverfariis animadvertifset, unum meorum obfervafset Foraminum , hujus certe figuram pene ovalem ^ im6 aliquantulum longiorem con- fpexit . Qiiartum quod in me fcribitur , fcilicet du£tus in fuo„ tra- „ £lu elevationem aliquam, non minus ac dudus adftitum -, oculo 5, ftatim ofFerre , ficque & longum fuum progrefsum per di£lam „ membraneam fubflantiam fuper hanc intimam urethras faciem , „ vel leviter abfque ali6 artificio infpicienti facile exhiberej „ id ciim minoribus convenit duftibus , tum nec fsepius convenit, & fl conveniret, cur tamen pingendum mihi non fuerit, a principio indi- Deipforttm catum cfl . Illud vcro quod eft difficilius , & in quo Audor lon- ^r^gine . ^^ melius operam pofuifset fuam , non ipfi fane magis quam mihi , Ibid. & Verheyenio, efse video exploratum . Inexplorata^ inquit , Nobis hucufque fttit canalium eorundem origo . Itaque nona quidem vice Terraneo , {qA & fibi quoque ipfi rcpugnat j In eo enim quem fu- pra produximus, Epiflol^ loco dtfgregatas glandulas a me, ut tum dicebat , & i Terraneo deteSias fer urethr^ longitudtnem , glandem- que difperfas fine ulla hajfitatione agnofccbatj hic autem, Nec da- tum ^ inquit, adhuc fuit ^ glandulas illas difgregatas difiinBe confpi- cere , quas fro duBuum hujufmodi principiis Jlabiliebat laudatus Ter- raneus : & ita quidem flabiliebat , ut nifi vel pofl propofitam ab ipfo ^' ' adminifirationem melms fateant^ feu diflinSie confpciantur -^ non vi- dcam quo ejus Inventa recidant , five Promifsa tum in Explicationis , tumin hbri fui fronte extantia,de Glandulis videlicet deteciis ^ & no- vis , Caeterum quod prxter ipfos Canaliculos confpici poteO:, id in Terranei Iconifmo, aut Explicatione fruftra perquiresj in noftris au« tem videbis, modo tamen Figuram infpicias aut a nobis exhibitam, aut a Batavis recufam , non quas in tua ifta proponitur Tabula ^ ea videhcet Foraminula qu^e nos in maximorum Canaliculorum interio- re facie obfervavimus , & cx quibus eundem atque ex Canaliculis, hum.orem exprefiimus. Horum autem foraminulorum obfervationes ^ Venetiis coram Amicis confirmavimus, & hic nuper , infpe ?^' ^' 55 glandemque difperfas - a Clariffimo , amiciflimoque Morgagni6> 5, nortroque Terraneo dete£las eisQ , & expofitas. „ QLiod autem poftremo iubjicit: „ circa liquidi per hofce du<^us - derivati fecre- 55 tionem, & fecretionis caufas, nec per hilum le recedere ab afser- 55 tis Terraneij ,, nobis quidem fatis efl, ab iis paucis quse in hanc rem attigimus, Verheyenium non recelTifse. Hic enim cum de eo- ioc. cit. dem liqmdo verba faciens , noflram opinioaem propofuifset ( opina- tur^ inquit, exprimi tn urethram fer inflattonem ejufdem fuhflanti^ fpomiofa^ corporumque nerveo -fpongioforum ) continuo h^c adjecit : opportune quidem ; ciim iis turgefcentibus fspe optis fit urethra inun- iiione pro tranfitu femmis . Neque tamen miniis ipie Terraneus iif- *^^' *° dem eft ufus, quanquam rrseum •, quod & ahis m locis fecit j filcn- tio nomen diflimulavit . A N I M A D V E R S I O XX. 'i tibi paulo prolixior fuper Urethrse Canaliculis vifus fum j cavd I id fadum credas quod inventionis eorum laudem tanti clle^exi- Himaverim j fcd quafcunque chjeBiones tibi, Vir Dodiflime, non di- folicuit edere , ad eas me non piguit refpondere . Nunc proximas Tabulas tanto breviiis expediamus. Et primiim Tabulse LXVI. Fi- guram i. & 2. quicunque cum fuperioris Tabulze Figuris poftremis iriulto accuratioribus comparaverit , is profe£i:6 intelliget , alios paf- fim ^ te produ8:os efle Iconifmos aliquanto digniores quam noikvi^ qui non fine additis Animadverfionibus ederentur . Ego vero illud unum ex te fcifcitabor : ciim in Figura i. per litteras II. denotari 33. dicitur Firile Memhrum nexn validijjimo ojjittm Puhis medio alligatum'^ qusero qua in Figurse parce apparcat nexus , feu potiiis vinculum iftud validilTimum f Certe non ad eas litteras II. Num crgo ^ dex- tro latere inter utfamque^diduiSuna fciliccfi atquc acicula confixum? Sed A^IMADVE-RJIO XX. 37 %^di neqiie \s Iocns,neque ea parvitas credi finunt. Si autem fic cgo dubito qui illud vinculum longe lateque ^ ut Verheyenius ait, defcri- l-i- tr- a. fff^ quid Anatomias Tirones, omni prxferfm ejus Ligamemi deicri- *^^^'^'*' ptione in magno ifto Opere carentes , quam quidem ex quo in Ad- verfariis admonuimus , neque idem Verheyenius , neque GI. Fanto- It>id. nus in fua Anatome praerermilerunt . Jam vero ad Figuramj. pro- ^^^' ^* grediamur, quam, etfi non undequaque probandam , fuius erat eun- dem Verheyenium defcnbere, quam dum novam propoiuit, Erec%- Tab. ij. res quidem Penis Mufculos prselongos , Dilaratores autem IJrethrse ^'^' didos extra fuam fedem exhibere . Ifta etiam Figura , ejufqae Expli- catio me nonnulla quser^re ex te cogunt . Primilm ^quamobrem cum Bidlous fcribat : „ Interftitia habet D. ex tendinum m.itua , arque Anatora. 5, alternata emilTione-, „ tu^fic defcnbas : D. Tnterflhm inter '^^^fi^- ^^q^"^' t^I" los pr^dictos^ e mutun atque alternata eorundem emijjione enata . AI- 47. F. j. terum, quamobrem cum ille continu6 hsc addat: „ Interior Intefti- 5, ni laxa tenfilifque Tunica , Valvulas ab uno ac altero latere fin- „ git quodammodo femicirculares; „ tu haec prorfus omittas ? Ego quidem his de Valvulis, ut & de Ani Mulculis quid obiervaverim, in Adverfariis fliperioribus fcripfi. Mitto ahas in Explicatione hac ^' Bdloi, mutationesj ut qusram, de Mufculo huc fpcftanre , in tuo -'^^ ^^«''^ autem Theatro nufquam defcripro, quid iennas . Riolanus in Capite J^/^^^f de Mufculis Ani, Mufculum indicat quem Levatorem fextum vocat, LxvI. gracilem^et acuminattim^ extenfum fupra acceieratores penis . Fateor, "^j^^^V^* ron omnia qu^e in eo Capite icribit Riolanus , probare me pofle j cap. 40". * quod tamen ad eum Mulculum atrinet , ut ipfum Euflachius , quod Tab.The- alias etiam fufpicntus fum , ante Rolanum non delmeailet, cerre hac ^'^^"' '^^'^' nofira ^tate Nobilis Anatomicus Litrius inrer veros Urethrse Dilata- pag.x.' tores flngularcm Mufculum ab inferiore atque antica Inteftini ReL^i Mfmoii". parte natum, alrero autem extremo ad partem infenorem pofticam- ^'^^^s'^^^; que urethrse fe fe anneOentem deicripfit : quem dum multis in cada- A. 1700. veribus perquirerem , fic oblervavi . Aliquando exilis tantum quafi adumbratio percxigui Mufculi triangularis apparebat •, alias autem parvus quidem , led perfc(^ior mufculus triangularis in confJDeftum dabatur : quem in tribus aptis huic perquifirioni fubjedis in duos ejufdcm figur:e mufculos, vcl fi mavis , in duas expanfiones quarum altera alteri fubjccta crat, difhnc^um confpexi . XTtriufque bafis cum antica Sphinfteris Ani parte, inferior quidem , quse major erat , in- ferius , fuperior autcm fliperius committebacur ■ vertcx utriufque iii tendineum contra(fius fafciculum infimis ac mcdiis Acceleratorum fi- bris fubtenfus bulbum versiis urerhr^e produccbarur . Cujus quidem fafciculi 5 CanalicuIis infer viebant , eorum qui func A^MIMADKE^SIO XXIV. 45 funt fn urethra virili, fimillimis, hoc eft reda fub ipfa flatim inter- na urethrse membrana ex qua conftabant , afcendentibus , minime autem ^ quantum adhuc perfpicere datum eft •, ad illud corpus dc- f3e(fl:entibusj ut me nondum poeniteat quod de ipforum origine am- phus quxrendum cenfuerim . Qu6d autem hos Canaliculos omife- rit Verheyenius , magis quidem mirarer , nifi Barthohni Proflatas , ipfumque etiam Vagina? Plexum Retiformem omififset . S^d cum res ejuimodi jam diu notas, celebratafque non memoraverit j leviiis fane ferendum ed, quod eos Duftus , aliofque per ambitum Mulie- bris Fofsse difpofitos , qu6d Ligamentum Clitoridis Surpenforium , qu6d certas Menftruorum Scaturigines, quod Cervicis Ureri Veilcu- las , & Valvulas , qu6d frequentiorem Tubarum pofitum , aliaque ejufcemodi non ita pridem a me vel maxime illufirata, vel primum animadverfa, ignoravifse videatur . Quo in numero etiam funt Papil- 45) l^ ipfius Vaginse, quas ego quidem cum in plerifque, minus etiam De TapU^ idoneis, cadaveribus poft Prima edita Adverfaria incifis , fatis obfer- f' ^^'"S'" vavi, tum aliquando ita confertas , elegantes , ac manilefias iis qui ' aderant, oilendi, ut Vaginx compkires rugse nihil ckc aliud quam perpetu^ diflinftarum Papillarum feries viderentur . Contra in nul- Deejiffdi Ja unquam Vasina oblervafse memini Rupas ita difpofitas,ut arbores ^"S' y ^ imjrarentur, quemadmodum Verheyenius pnixit in rigur.-E 2. lab. cui-sAiy.- XVII. inferiore parte , quam tu quando in tua Tabula LXXII. ^'^foyn^b. ad num. 5. afPerre volebas , utinam monuifses , ipfam ex uno tan- vid. Vc- tummodo fubiefto fuifse defcriptam . Id tamen in eadem a frequen- ^^'^Y-'^- j- tiore obfervatione minus abhorret, quod pars rugarum fint tranlver- ' * ' fse, omnes autem quibufdam in locis interruptse . Sic enim obierva- ri fblet, ut alias fcripfi •, fblet , inquam •, nam Vaginas quoque non paucas vidi in quibus vix, ac ne vix quidem id appareret . In quibus autem id apparet , fufpicor , in iis ferme locis apparere quse ab iis Columnis de quibus in fuperiore Animadverfione diftum efl, a pri- mordiis tenerentur : a quarum quidem bafium reliquiis globofas illas Carunculas effici , non dubito qua? haud rarb m mulieribus circum Vaginx orificium una cum pyramidalibus quae dilacerati Hymenis rcliquioe funt , eminent , & cum his promilcue Myrtiformes nunctu pantur . Sed & ea Rugarum Vaginse di/pofitio quam Verheyenius propofuit in cjufdcm 2. Figurse fupcriore parte,ut paffim rete qua- fi quoddam referant,non ira frequenter occurrit. Glandulce autem £>»^4<|k# quas in eadem Figura appinxit , 5: poft m:icerationcm vidifse , in- ^^*^^*^'*'- quit, eas certe hac omifsa, minime apparent \\-\ muliebribus quidem Vaginis •, nam in cane quadam intcriorem vagince fuperficiem maxi- ma ex parte evidcntibus varix magnitudinis glandulis obdu£tam , \n echi- De Utero 4^ JDTE71SJ71IA A^AT. IV. echino antem plnres ibidem extantes glandularnm plexus interdifse- candum oftendifse me, memini. ANIMADVERSIO XXV. JAm vero quod ad Uternm ipfum attinet 3 quod illum Graafius „ quandoque , licet rarius , nunc magis versus dextram , nunc J^* „ magis versus finiftram Hypogaflrii partem fitum offendifse fe,„ dicit j id ego femel in Virgine , in IVluIieribus autem bis vidi , inpri- mifque in Vidua quadam in qua ut teres Ligamentum dexterum fl- niftro multo brevius crat , ita in id latus XJterum ferme totum tra- 52. hebat. Qiiod autem abfolute negat, Utcri partem dextram a fini- flra intrifectis „ pcr lineam aliquam , fecundum longitudinem Uteri „ excurrcntcm, feparari ( quamvis illam opinionem plerique foveant „ Anatomici ) nifi fubfiantiam cjus fecundum longitudinem difsecan- 5, do 5 lineam illam cfformaverint j „ cgo fane etfi ab illa opinionc longe abfum •, tamen in Virguncula tredccim annos nata intimam non cervicis modd , {t6. & fundi uteri pofieriorem fuperficiem bifariam inveni fecundum longitudinem divifam per fulcum quendam profun- dum 5 qucm inter difsecandum non efFormatum t.kQ a me , certd fcio . tt^ & qu^ res Graafius „ dubirat an fieri poflit, ut longior „ videlicet Penis - ( aliquando ) in ofculum Uteri introducatur , & „ introdu(Bus ibi detincatur , „ ejus rei certam compertamque fibi hifioriam CI. Valfalvam nobis aliquando narrafle, niemfnimus. Ve- rum ut in ipfius Utcri anatome attingamus ea quce Graafii teU a te fuerant intexenda -, ad ulteriora , caque longe graviora pergamus . 54 Igitur Graafius docuit ; qul) magis Utcrus ( a frimo conceptu ufquc ad partum ) dilatatur , eo magis etiam incraffari ejus fuhjianttam . Operat. yi^ autem CI. Henricus a Deventer , qui pofi Graafium diligentiffi- c. Obfte- rne hanc quaefiionem trai^avit , obfervationibus quas f^pius habuit , tik. c. b\ fretus , oftendit , „ Uterum varia quidem magnitudine ab impra?- „ gnationis initio ad partum ufque, at una eademque femper gau- „ dere craffitie, - qua videlicet gaudet dum adhuc parvus fcetufque „ expers eft. ,, Sed neque Graafius dubitavit, quin illa in dilata- tione totum Uteri fundum indifcriminatim extenderetur . Contra De- 1 ^ •^•^" ventrius Ligamenta Utcri oblervat tanto inferius cum hujus lateri- bus conne([}i rn prsegnantibus , quam in vacuis , ut \n(\Q conficiat: cam partem fundi quas fupra Ligamenta efi: , ocfuplo vel duodecuplo flus extendij quam quce infra. ANI- € A^1MADVE%S10 XXVI. 47 ANIMADVERSIO XXVI. DE ipfa autem Uteriiubftantia, ac flruftura potiffimum examf- nanda h^c funt qua- docet Graafius : „ Extremis ( geflatio- „ nis ) menfibus pene membranaceam fuam fubflantiam exuere 5, ( Uterus ) videtur-, ita enim , fi dif]ecetur, rubefcit, totque fora- 5, minulis ( qua? nihil aliud funt quam vafa per medium diffecflia ) „ pervia confpicitur, ut fpongiofam quafi fubflantiam induat . „ Hic primiim omittitur illa Uteri fubftantia qua» tunc maxime efl manife- Pfy'^^ Ita, & qux non modo in partu , ut roetus expellaturj led etiam a ^ sim~ partu, ut ipfe uterus ad parvitatem priflinam redeat , tantum ha- ''^'' bet ufum , ut paulo pofl Graafius hoc ipfum explicarurus, ad eam confugere cogatur, mentionem videlicet injiciens de fibris per uteri fubjlmtiam dtfperjis fe fe cQntrahentibus . Veriim Malpighius non DifTeit.ad difperlas fibras nobis defcripfit •, fed „ fibras carneas in fafciculos Spon. 5, coagmentatas, & reticulariter implicitas uteri flrufturam ita exte- 5, rius componere, docuit, ut iplius interior etiam moles fit lacerro- 5, rum congeries, & complexus,- im6 avulfo chorio, & placenta, 55 mufculola occurrat •, „ quod quidem mihi olim, di Amicis Vene- tis maxime fuit in muliere manifeftum qu^ altera vel tertia hora ^ partu ob quendam animi affeftum obierat . Extantes namque mulcu- lares fibrse inter le intextJCj nifi quod earum manipulus non exiguje Jatitudinis, extremis utrinque partibus cum utero connexus, c^rera liber ac folutus, prominebat j partem , atque adeo etiam fuperficiem uteri interiorem efficiebant^, ut minime propterea miratus fim , cum poftea legi , CI. quoque Meryum in muliere pofl: quatuor a partu Hiftoire horas mortua eandem uteri luperficiem nulla obduftam membrana ^^ j^^^c^^" oblervaile. Deinde vero cum Graafius candem inquit Uteri fubfian- a. 1706. ' tiam U( fora,minulis perviam confpici , ut fpon?iofam quafi naturam induat-.^ Sinus quidem Ureri vidilie fe,ofl:endit j ied idem tamen cum illa interjecit : qudi foraminula nihil aliud funt quam vafa per medtam diffecla i peculiarem eorum Sinuum naturam non videtur agnovilse. E)e quacum iis qux olim Stephanus , & deinde Riolanus fcripferunt, De DiiTc- conferenda funt qu:^ ab Diligentiflimis Anaromicis Malpighio, &: Li- jf"/?'c^'^' trio funt oblervata . Ad id vero quod Gra:ifius (cv\h'\i : „ iedecim Anchrop. 5, circiter dierum (patio pofl partum Uterum -ad priflinam fere ma j- ^- ^- .-• 5, gnitudinem redire, „ adnotandum erat,RioIanum tamen pofl: qua- Memoir! tuor&viginti horas id ipfum reperifle, Deventrium autemoftavo vel lierAcad. nono pofi partum die uterum„tam exiguum & naturaliter adeo con- ^" j^q^J^* 55 ftituuim invenilic quafi puerpcrae non fuifset.„ Dcnique ubi Graa- loc. cit. fius ^^"^' ^-^' 4^ ADFE^^SAI^IA A^MAT. IK fius 55 patentes Lochiorum vias aliquando in puerperis Jefunc^is con- 3, rpexifse fe, dicit^dum per Siphonem liquorem in Arterias Hypo- 3, gftricas aut Spermaticas infunderet , qui non miniis quam flatus 5, inUteri capacitatem erumpebat-, „ id quidem minime mirum e(l. Nos enim in ea de qua fupra didum eH: , Puerpera cum externa Uteri vafa digitum crafla invenerimus , communicantes autem cum his memoratos Sinus minimum alicubi digitum admittentes videri- mus 5 tum foramina cum his communicantia in uteri iliperficie qua adhuc placentse pars adhxrebat ( nam qua jam in partu abftrafta fue- rat 5 valde erant imminuta ) ea magnitudine deprehendimus , ut in maxima eorum apex minimi digiti nullo negotio immhn pofTet . Ita- que, ut dicebam 5 minime profefto mirum ell: quod fcripfit Graafius, humorem , aut flatum per vafa immiiTum intra puerperarum ute- rum pervenifse . III ud vero quod perfsepe obfervavit Solertilfimus Anatom. Fantonus ,, utile , velut ipfe inquit , non minus quam curiofum efl: Coniped. '55 advertere s ,, & fane ex ipfo afferre non omifit CI. Heifterus: Anatom. per venas uteri aerem in ejus caveam , & vagin^ , atque aliquando B. 15)2. etiam contra, & in iis quidem quae non funt puerper^, impelli pof- fe. Hsec; ut cxtera nunc prxteream j ad XJteri corfus ^ ejufdem- me JiruBurar^ pertinemia , fi ex iis funt qus , ut m iubjefta Notu- la polliceris , clarius in fequentibus manifeftas • ipfa ego fruflra com- memoravi j fin verd in hoc , & proximo Capite , Tabulifve iifdem fubnexis , nihil horum , ut nofli , attingis •, fruflra inter initia iflius Traftationis promifsum eft, tum „ per varia intexenda , a Celeber- 5, rimis 2\\\s Viris, pofl Graafium deteda, & explicata, tum per ^- 5, guras - undequaque-conquifitas, - materiam hanc magno Ledo- 5, ris commodo flene illuftratum iri . „ ANIMADVERSIO XXVII. ^N proxima quam fubjicis, Adnotatione, ex tuorum, opinor,Ama- 5^ A nuenfium incredibili negligentia res mirum m modum lepida orta ef];, ut ifta videlicet de qua loqueris, Virgo Qqx\(^M2s: segrotans ex co tempore quo primum ejus morbi hifloriam totidem verbis in Bibliotheca Anatomica propofueras, setate adhuc eadem ^{sq videa- 57 Tur . SiQA ut tuis miflis Obfervationibus , ad noflras quas in confe- ■De Mttp. quente Adnotatione fuper fontibus Menftruorum profers , a nobis ^ScatZTi^ quidem non in vagina , fed \n uteri fundo confpei^is , tranfeamus \ ne, poftquam ipf^ editx funr, tum CI. Santorinus eadem prorfus in fos- mina vidit quee eo fanguine fiuente , mortem. obierat , tum nos ipfi iii pluribus quibus non ita pridem , ut videbatur , effluxerar, eadem pari- A^RIMADVEXSIO XXVIL 4^ parirer & Amicis , & Auditoribus noftris monftravimus . Illud verd nunquam vidifse, meminimus quod ex Highmoro femel, atque ite- >4. J5. rum proponit Graafius , tunc membranam uteri internam k fromi- nentibus 'venarum orificits afieram ejfe . Nec fane id videtur neceffa- rium, cum fatis fit , ea foramina per quje Uteri Sinus cum hujus cavea communicare, fupra diximus , eo tempore k vi erumpentis fanguinis tantummodo diduci. Qua per ipfum fluxum imminuta, il- la, fe fe contrahentibus circumjec^is fibris, tantum patere exiftimo, quantum f^tis dt perpauco fero tranfmittendo quo uteri cavea hume- da (ervetur. Qiidd fi laxatse fibrje aut non tam citd , aut nunquam -E* F/ftorh ita fe rcftituant, ut opus eiletj fanguinis fluxui feri fluxum fuccede- *^^^^' re , cenfeo aut per dies aliquot , aut diuturnum , quem Fluorem Alhum vocamus: & hac quidem ratione fuper hujus frequentiore fcaturigine in Graafii fententiam eo. In iis autem qu^ de Latis 5°' Uteri Ligamentis fubjicit, optandum fane erat , ut eam partem quam 55? Alis Vefpertiliomm fimillimam infra dicit^ quje fcilicet tubam inter, 65». 6: teflem intercedit , ab reliqua inter pelvis latera^ atque uterum ^^^^*^^^'' vaginamque interje(^a diflingueret . H^ec enim utpote firmiter ^g\w'\s ^amemis'^ lateribus commida , Ligamenti Uteri Lati & officium , d^ nomen fervare potefl •, illam autem , quippe exteriore extremo folutam , non Uteri quidem , fed Tub^e Ligamentum vocare malim, aut ex illa ufitata aflimilatione , Alse Vefpertilionum vocabulo appellare . Ita fa- ne Kerckringii cenfura declinabitur: quod & Verheyenius vidit ; qui . ^P^^^J* tamen in eo lapfusefl qudd a fuperiore ifta membranse parte tubam^ obr. 20. (^ tefliculum fufientari^ dixerit , quando conflat , hunc vero Uteri ^- i- tr. 1. Ligamento Lato adnexum , ab ipfo potius , c^terifque & membra- ^^^* ^^* nis, & vafis, & ligamento etiam peculiari qux infra a Graafio com- 6^ memorantur , quam ab Iibera folutaque illa membrana qu^ tubam cum ipfo tefle conne(^it, fuflentari. De vero autem Prolapfu Ute- ^^ ^^^^i ri cum csetera quas iffic interjicit Graafius , ^i tu ex Cel. Ruyfchio ^*'*'^*^-^'* ' confirmas, probarausj tum quod ex improprie difto Prolapfu Ute- ri, vaginse videhcet inverfione verum Uteri Prolapflim infertj nos J^* certe in nonnullis quibus inverfa vagina extrorfum admodum pro- pendebat , etfi interior uteri cervix longior ex difl:ra(^ione fada erat , ipfum tamen uteri fundum sequo inferiorem fedem obtinere, depre- hendimus . ^td ut his , aliKque omiflis , ad Ligamenta Uteri re- deamusj quanquam ea qna? Rotunda vocitant, fan^uiferis maf^aa ex ^^ Kotun- ^ s compinguntur , qua? in ea de qua ni iuperiore Animad- i:;^^;;,?^,v. verfione di(^um efi , Puerpera vidi ita fanguine dif^enta, ut Liga- mentorum latitudo medii manus dig\t\ latitudinem cequaret j quan- quam praeterea ( quod Euflachius paritcr delincavit, & ego alias "^f^'- ^;'*^- G per- iv.F. i.t. cap. p. jo ADrBI^SAT^IA A^AT. IV. perfpexi) eorundem varorum falrem nonnulla ad Cruralia pertfnent-^ tamen id quoque refte fecit Graafius quod Riolanum, per ea Liga- ^^ menta Venereorum Bubonum generationem explicantem refutaverit •, nam & circuitus fanguinis leges obftant , & quem ad modum eam Aninu it. rem in viris explicari a Cowperp , diximus , ad eundem , aut certe ad non multo abfimilem in mulieribus quoque eflTe videiur expli- canda. Illud contra ob ea quse ex CI. Deventrio fupra attigimus, probare facile non pofsumus , quod eadem Ligamenta in gravidis magnam uteri molem „ ab utraque parte detineant , quo minus in 3, hanc aut illam ventris partem inclinet, eamque ob caufam illa fu- 5, perioribus parribus fuifse colliganda . „ Neque enim tunc {ecun- dum illius obfervationes ea Ligamenta funt amplius fuperioribus ute- ri partibus annexaj ut frufira laboret Verheyenius . doccndo , exten- ioc cit. ^^ ^^^ tedetentim , Accedente aliqua. fuhfiantia quafi nutritiva •, fed uteri moles, ut inquit Devenrrius, ^, oduplo, vel duodecuplo gran- ^^l; ^^^^' „ dior, - ac prxterea ob figuram plerumque pyriformem, vel ova- „ tam amplior , latiorque mulro evadit fupra ligamenta quam in- 5, fraj „ Itaque ob has caufas Deventrius idem non dubitat, quin diftentus gravidarum uterus „ proprio fuo pondere facillime huc vel „ illuc ferarur, & jnclinetur-, „ imo ea re pofita, plurima in egre- gio fuo libro deducit ad difficiles partus ex pravo uteri fitu digno- fccndos , & faciliores reddendos prorfus necefsaria j ut propterea gravius feram , quod Experientifrjmi hujus Viri non modo oblerva- tiones, fed & Figura uteri in gravidis extenfi quam ad vivum de- lineandam fe curaise , teflatur , in tuo iflo Theatro ampliflimo , & Sele6Horibus Jtecentiorum omnittm obfervationibus inftrudo AQ^ivo^o{\\.:s^ Quaeftionis non indiligenti evolutione efl necefsarium ) ntM.itrum lieri profeflo potefl, nifi memoriitre & Malp'ghii, y«c„> " flionis illuftrationem fpedantia , in qujc forte incideras , non ^'^ ' attenderis, velut in ifla Adnoratione in qua cum Viperx ovaria fcrl- ^ bas le femper vidijfe e plftribus ovis conflata, , illud interea quod m AA. Dan. '^\% Steno jam viderat , non adnotaveris , fcilicet „ quodlibet ex ova- Obf. Si?. ^^ j.^j5 vjjeri effe membranam peculiarem , in formam cylindri , feu 5, portionis ab inteflino refedse, utraque parte ad fenfum claufx . „ Ego verd cum Dodiflimis Amicis Venetis, immiffo in eum cylin- drum aere , non mod6 ad extrema , fed nulla ex parte invenire ipfum pervium potuij idquc magis miratus fum in ferpente quam hujus rei caufa afservabamus , vipera? fimili , cum feptem vel ofto ova nuper- rime peperifset . Qiiibus vel folis obfervationibus fatis ii convincun- tur qui idcirco ova mulieribus negant quod ovariorum tunicam im- pcrviam habeant j nam & viperis , iifque ferpentibus impervia efl;, & tamen cum opus efl , ovis , & quidem non mediocris magnitudi* nis, certiirime patet. Ca?teriim quod idem Sreno ^c iifdem Vi- perarum ovariis femel obfervafse fe, fcripfitjan vero perpetuum fir, incertura reliquit , id nos in iis quas difsecuimus , omnibus perfpe- ftum habemus, videlicet alterum altero altius efse jquod & marium tefticulis , & amborum renibus contigit . Mirro alia cum de earun- dem Partium inxquali longitudine , tum prsefertim de Viperarum ovidu8:ibus , in quibus non eadem qu^ Steno , obfervafse videor . Nam fi dc brurorum anarome hic verba facienda funt \ fane prseflat ■Dev^rY ^^ ^^ ^"^ Graafius ipfe de genitalibus Galli , & Gallinse Partibus ^«j Grf2'i;; j poft Eximios Anatomicos Fabricium, atque Harveum fubjecit, per- ^ Gaiti^ pauca adnotare . Q.ndd igirur binis Penibus gAllum adorna.tum in- tti,,^^'^*'' venijfe fe ^dxcit'^ etiam binas Veficulas, k\X mavis Capfulas Semina- les-i atque Epididymides poterat adjicere . Nos enim utrafque cum laudatis Amicis perfpeximus , & has quidem non iine Globis,quan- quam ille in Tab. XVII. a te pariter omifsa, nihil harum rerum sppinxerit . Illarum autem alteram pinxit quidem ad litt. D j {q6. & ipfam quoque Penem vocavit , neque an cava intus fir , dixit : cujus nos caveam , alias in tranfverfum fecando , alias demifsa per imum Vas Deferens feta , ac facile per ipfum Penis apicem trajeda , tum fecundum fetam inflituta fe^ione , conljpexijnus .. Foramen autem iMud A^IMADFB^F^SIO XXIX, 53 iUud c^cum , five potius burfam , qua femen a gallina excipi , & ^C confervari ad ova eo delabemia facmdanda ^ exiftimavic Fabricius^ cujus opinioni quiddam non abfimile profei^o , fed tamen , ut in Bombyce, verifimilius a Malpighio propofitum eft , j5/^r/Gr;» , inquam, Difi^ de illam non eam ob caufam creatam efse, jure quidem pofl Harveum ^*^ Graafius cenfuit vel ob id unum quod eadem prorfus gallis eiiam tributa fit . Eam ego ad Cloacam potiiis quam ad Uterum , fpc- ctare , exiftimo propterea quia non folum figura a Graafio in ea- dem Tabula propofita, veriim etiam tunicarum flru^lurse modo,& lecreti humoris colore binis iis fubrotundis Folliculis perfimilem Q(se^ Deiinism animadverti qui ad extremum Canis inteltinum hinc atque hmc lo- »,^/;^«x cati, brevi collo in ipfo podice definente cinereum , & graveolen- '^^ ^"";« tem mucum excernunt . Quos quidem folliculos quanquam ex aliis ^"^^'^' *■" " mulro minoribus confl:are, credo, albicantium punftorum inftar per internam illorum fuperficiem fxpe extantibus \ tamen foleo ut fim- pliciorem, eandemque obviam,atque confpicuam Malpighiana^GIan- dularum Struiftur^ ideam proponere . Hi folliculi funt illse glandu- \x quas Peyerus fcribit fe apud Cl. Jofephum Verneyum„in hye- ^^^ ^^l^^l- 5, na odorifera , feu cato zibeti primiim confpexifse , in aliis quo- ^xQtc.^'2, „ que animalibus reperiundas, prxterquam homine. „ Nec tamen funt proprix brutorum omnium, fed quortmdam , quod & ipfe ali- quot paginis interjeftis agnofcic Peyerus , candide fafsus , earum otficium fibi cke ignotum , idque „ lapientum attentionem oppido 5, m.ereri . „ Grewius vero cofdem folliculos, ut in Mufiela, Furo- TheCo- ne, Putorio, Fele, Cane, & Vulpe obfervavit, fic proprios faltem of'*s^o^^' carnivororum quadrupedum efse,credidit . Porrd Cowperus in Mar- chap. r.' fupiali Americano eofdem invenit : neque alio forta(se pertinent illa ^'^ ^'"'■^* ampla ad anum foramina qu^ a Cl. Faniono \n. alpino mure obfer- m*. Mait*. vata funt . Verum ut ad bruta in quorum non podice quidem , fed Anatom. cloaca hiantes folliculos ipfi vidimus, reverramur-, huc fped.int for- ^^ * "' tafTe du^ illa^ magnse vefic^ quas Diligentifiimus etiam Galdefius OfTeiy. in fluvialibus Teftudinibus obfervavit •, certilfime autem /pci^ant dux alfe^^-nr- illa?, ut Redius loquitur, „ quafi veficulse feminales prope duas vul- tamghe. „ vas Viperarum pendentes , quibus preilis , tenuiflima aqua exit Tav. 4. „ fylvefire quiddam , & proprie ferpentinum molefle Sl gravitcr oifeiv. „ olens : quse ex marium etiam pcnibus exprimitur . „ Nos autem incoino fic olim Venetiis obfervavimus , In ima eademque anteriore viperi- r" ^'" nse cloacae parte extremum intcltinum delmebat lic ut a vertcbris contra atque in perfcdioribus animantibus fieri fblet , m:xg\s ipfum difiaret quam uterorum ofcula, qux proxime fupcriorcm locum te- nebantj paulo auiem fupcrius uretcres hiabant : denique ad labra po- 54 ADrBXSA^JA A^MAT, IV. poflremae fefe cloac^ hinc , atque hinc fingula erant foramina ifta- rum Veficularum ex^quibus turbidum, ac fubflavum humorem illum graveolentem expreliimus : qui in maribus, non penibus quidem, fed duabus papillis compreflis quas ad horum bafim extrorfum pofi- tae in cloaca occurrebant , exivit. Qiiae quoniam obfervantibus no- bis , aderat cum csteris Amicis Summus etiam atque Eruditiflimus A. i6j?4. Vir Dominicus Gulielminus, hic pofl:ea Ai^orum Lipfienfium locum M. Mait. oflendit in quo inter Excerpta ex Viperse Caudifonas Anatomia ab Eduardo Tyfbne defcripta Celeberrimi illi Colledores hasc habent : „ Prope Cloacae terminum duo alia infuper confpiciebantur forami- „ na, - per quse duo facculi ducuntur, quos ciftulas odoriferas No- „ fl:er, Charras male paraflatas vocat , ciim in fosmella quoque vi- perina obferventur. - Liquorem craflum & graveolentem contine- bant. 5, Sed haec hadcnus . 55 55 55 55 55 ANIMADVERSIO XXX. NUnc de Falloppianis Tubis perpauca adnotemus. Et primum „ in vaccis, ovibus , aliifque animalibus earum extremitates, non ut in hominibus findi , fed pcrpetuam & tenuiflimam mem- branofam expanfionem adipifci, atque eodem fere modo, ut Ovi- ducius in avibus terminari, „ non verbis tantiim , fed & eleganti Tabola XV. Graafius docuit, probe gnarus, quicunque illam cum XVIII. gallinje oviduftum reprae(entante comparaflet, vel ipfb pro- tinus oculorum judicio maximamquae inter Partem utramque interce- dit,iufigura? ac habitudinis,ita & oflicii fimilitudinem facile depre- BeTithh henfurum.Tu verb illam iplamTabuIam pr^termififti. Cur autem TaUoppa- tx omnibus qua? ad hoc tempus fecui, brutis,in Cane tantum,atque '^'^' Echino extrema illa membranofa Tuba? expanfio in lacculum confor- mata fit, firiis intus ( fi rede memini ) adipofis ornatum , laxequc ovarium compIe<^entem •, curque hic idem facculus non undique fit occlufus , quod tutior ovorum in tubam defcenfio requirere videre- tur, fed hiatu quodam pertundatur , difquifitione indignum non ef- (gi, Poikemb etfi equ^ gravida? tubas„ plurimis valvulis toro ea- „ rum duftu munitas „ Whartonus, ut Graafius refert, invenit i nos certe in non gravidx equse tubis videre ullam valvulam non potui- mus. Quod autem ad duo illa attinet poflrema Capita quibus Graafius ea quse Ovo in Urero accidunt , & Cuniculorum Genera- tioEiem complexus eft-, ^ te ipfa quidem „ confultb omifla eile, di- ^^ „ cis, quandoquidem illa omnia ad Conceptionem., - reguiarher dicit ^ nempe Figura quoque noflra id ipfum o-^enditj nihil enim alind in hoc certi habent, nifi ut in iis Nynpharum lo- cis qnse in Adverfariis excepimus , efse non foleant . Ar vero ,, nun- 5, quam , inquit, ea magnitudine , nec ad quadrantem pr^edira ani- „ madverti , quam eis in hac figura fnb I'tr. ee , largitur Author „ iolertiffimus ;, non ideo de eifdem afserendum quod ad figur^^e ex- 5, plicationem per enndem habemus- fcilicet haice delineatas glan- „ dulas naturalibus efse vix aliquantd evidennores .,, Videtnr certe Vir CI. meam hanc Figuram non in mcis, icd in tnis , aut in Ve- , rheyenii Tabulis inlpexifse . Vcfiri cnim Scaiptores, quafi dhs Ani- pig. 3. madverfionibus de indufiria fubfcrvirenr , tantam ifiis omnibus ghin- dulis magnitndinem,tamque evidens omnibus onficium /arfju funt ^ m delineationem ifiam vefiram pro mea non agnofcam . Meque ta- men ha?c ita vehm accipias, quafi concederem , Nynjpharum Glan- dulas ne acil quadrantem quidem accedere ifiins magnitndinis qnam vos dedifiis, aut iis ftandum cfse , confiterer, qu.-e Animadverfionis Auftor lubjicit : „ nec Nobis ulterius darum nnquam fuir foraininu- „ la excretoria in earum medio perfpicere -, ncc ex cfdem luccuin j5 qnemcunqnc exprimercj muho minus filnm cx luppofitis hifce fo- 55 ra- 6z ADFETISAIIIA A^M AT. IF. „ raminulis prodeiintem fntneri , ut placet clar. Authori . „ Hxc cnim ut ego ipfi facile credo -, fic viciflim mihi ipfum credere , aequum eft^me toties,etiam poft Prima edita Adverfaria , ifta omnia non modd vidifTe, fed & iis qui aderant , Am.icis , atque Auditori- bus oftendiffe , ut ad faciendam fidem minime neceflarium judicem docere iterum , qua rationc fint infpicienda . Siquis tamen forte id Adverf.l. requirat', \s fole ^ vel ■prscUra luce admiffa^ - leniter tra6tas ^exten- "' ^°' ^^' fafque alas - 'uarie ( fi eft opus ) ad lnmen inclinct . Sic enimimo- do pluribus, iifque idoneis cadavenbus utaturj f^pe ^ m ego fcripfi, in fingulartim glandularum Thedio foraminulum confpiciet , ex eoque trofians concolor glandulis fubalbum ^ pertenue filum •, prsefertim fi expreflione adjuvet: quod dum ego facerem , tantum aliquando ma- teriae febacese ex fingulis foraminulis expreflr , ut vel id unum pro- pofitam a me glandularum magnitudinem fatis comprobaret . Ad hanc tamen cognofcendam , fatis erit animadvertere cinereum quen- dam livorem inftar exigui ferme circuli locum unde filum proftat, hoc eft foraminulum , ambientem , & per cutem alarum translucen- tem. Hse enim Glandula» fic translucendo prominentium per Nym- pharum fuperficiem granulorum fpeciem referre potius folent quam reipfa prominere-, nifi forte inclusa materia turgerent. Qiia? aut fe- dis, aut turgenti^ varietas caufa quoque eft, ut quas ad cervicem, fcapulas, clunes , atque alias ejufmodi regiones defcripfimus , non ita faepe tuberculorum forma promineant, ut qux ad perinceum, & muliebris pudendi labia in habitioribus prxiertim fubjeftis folent oc- currerc . Cas-terum noftras Sebaceas Nympharum Glandulas in Bo- nonienfi primum Theatro Prxftantifiimus Stancarius ofiendit, tum in Veneto Ornatillimus Santorinus , & hic prxfertim valde confpi- cuas, & febaceam materiam evidentillime emittentes . hi fua autem Scripta Anatomica-, ut Verheyenium omittam ; primus retulit Dili- Anatom. gentifiimus Fantonus ita ut creberrimas efsc - foraminulum in centro ^ '^* oflentare , ^ humoris febacei fcaturigines e(sQ , docuerit . Deinde Hift.Ana- Eruditifiimus Goelickius inter ea qux ego nova detexi^ rnerito adnu~ tom. n. y^erare fe , dix\i , qu£ de glandulis febaceis diverfis , fpeciatim nym- Comped. fharum , adnotavi . Noviflime Solertifiimus Heifterus notandas - in Anatom. Nymphis Gke^ zdLnonuit ^ glandulas parvas fubftantiam febaceam fe- ^'^^^' cernentes . Qiiae commemorare hic voluimus , ut tot e;ufmodi Pror fefsorum audoritate majus Invento poftro , & defcriptioni apud omnes pondus adderetur. ANI. A N I M A D V E p. S I O XXXV. JAm vero cum in iis quse de Lacunis Fofsse Muliebris ego in plu- rimis cadaveribus & priufquam ederem,vidi, & poftquam edidi, oltendi, ne Cl. quidem Animadverfionis Auftor quidquam invenerit quod aperte reprehendat j quid tandem fuper Do(f^iflimi Bartholini De Vrofia- Proftatis adversus me fcribat , videamus . „ Sed quod hse Cafpari y'^/"*"''^ ,, Bartholim glandul^e , vel in fubjedis illis ubi manifefl^ apparcnt, -^^ 35 aut ea molis vaftitate , aut amplis illis veficularum , feu cellula- 35 rum fpatiis interne donentur , qualia ab Authore clar. delinean- ^5 tur^ & defcribuntur 5 id eft, inquit, quod repudiarem. „ Sed tu vide, qusefo, Vir Prseftantiflime , defcriptionem meam quam inter Adnotationes Graafio additas pofuifti . Nonne ipfe diferre dico, ea aUquoties me vidilsef Nonne ipfe nego , nie eas veficulas in omni cadavere compenre potuifse ? Nonne ita defcribo , ut omnes intelli- gant, non rem perpetuam , {tA rem aliquoties tantum a me obfer- vatam defcribi f Non Gnivn funt ^ dico; kd erant d^c. Si ergo repu- diat quafi ut perpetua propofuerim, longe fallitur . Si autem refu- diat quafi ne femel quidem haec ipfe viderit , magis fallitur . Nihil enim inde aliud confequitur , nifi aut id quod facile in re anatomi- ca efi:, in aptiora ad eam perquifitionem cadavera me incidifse, aut id quod multo facilius eft , me vel plura cadavera, vel paulo fal- tem accuratius difsecuifse . Cujus rei vel illud indicio efi: qudd ipfe piftam a me Glandulas magnitudinem eam molis vaflitatem appel- lat . Quid f fi cerafi , ut femel utrinque vidi , magnitudine pinxif- fem ? At quantulo , inquiet , minorem pinxifti f* Non enim videtur id quod in Explicatione etiam indicatum efl:, attendifse , pi£):am vi- delicet c{%q cum inclufis ueficulis adapertis ^ atque ideo & has , & ipfam glandulam fic necefsario diduftas atque expanfas , multo appa- rere majores-, quanquam ea inter optimos quofque Anatomicos non fine ratione, & difcentium utilitate confuetudo recepta eft, ut mi- nores prsefertim particulje ex iis fubjeftis in quibus paulo majores occurrunt , delineentur : cujus rei exempla cum paflim vel in tuo Theatro obvia fint, non eft fane cur anxie recenfeam , pra?fertim ^uando ad lepidiora qua^dam vocor . Vide cnim qua: confequan- iur. ANI- tf4 ADTEliSAllIJ A^AT. IF. ANIMADVERSIO XXXVI. SEd quid, inquit, de alterata nimium in hujus figuras clitoride extantia, & rotunditate glandis, de duplicat6 perperam ilI6, nec non enormiter ampliato ejufdem glandis prasputi6 f Diceret forlan Author hoc ckc dumta^ot ad oble£lamentum infpicientis •, fi ita efset , detur lepiditati licentia , nec aliud fuper hac re adji- ciamus . „ Ego ver6 dico , lepidiorem aut refpon/Ionem , aut cen- furam excogitari non potuifse . Hoc unum defiiit , ut prseputium il- lud non tantum ut duplicatum, fed etiam ut quadruplicatum repre- henderetur \ ut enim fortuito in quatuor rugas , dum ad detegen- dam exerendamque Clitoridis glandem retraheretur , complicatum efl:, ita P-^.or defcripfitj non autem perpcram multiplkavit ^n\ii for- te quod Graafii P]£lor in fuperioris Tabulas Figura i. ob eandem caufam egregie fecit , meus perperam in hac fecifse dicendus eft. QLjanquam neque Anatomici igncrare queunt , &r ipfe Graafius 47- iupra docuit, Clitoridis quidem praeputium t{se corrugatum^ ipfam 41 autem. magnitudine multum variare , &: admodum insequalem eke : quod ex ejus quoque Figuris intelligitur inter fe comparatis , eaque prseiertim quam tu in Tab. LXXIV. num. 2, exhibes, in qua vi- delicet glans Clitoridis vel major apparet quam in noftra . Qu^s cum ita fint j certe mihi laborandum non fuit in rebus prjefertim de quibus in Adverfariis non agerem , ni/i ut Pi^or qux in propofito fubje£lo occurrerent, ea fideliter, & ad vivum , quemadmodum in illo erant , delinearet . Erant contra alia plurima qu^ ipfe quantum eorum ratio pateretur , cum fubje^Ftis pneterea aliis conferrem . H^c ut quot, ac qualia efsent, intelligi po0it, pleraque eorum qua? mea Figura peculiaria habet, velut ante pollicitus fum, in hoc loco me- morabo . Ac primum fub uno afpei^u fubjicit cum aperta uteri , & vaginx cavea continuatas externas omnes, cafque ex ordine , atque diftmi^e Pudendi partes , quod fruftra in aliis ali.orum , dz nomina^ tim Graafii Figuris, ne ea quidem quam tu mea? fubjecifli, excepta, perquifiveris . II. Sufpenforium Clitoridis, & proximorum Labiorum Ligamentum , quod nemo , quod fciam , ante me delineavit. III. Novas Sebaceas Nympbarum Gl.andulas . IV. Plures quam alii un- quam pinxerint, Muliebris Fofsse Lacunas , cum varia iplarum habi- tudine, ac direftione ; qua? res in tua ifta Tabula non aeque appa- rent, cum illarum duas in fmiflro Figurse latere Scalptores tui prse- termiferint, qui vicifTim tres addidere ad meatum urinarium , ne de perperam defcripta Nympharum fjmma parte quidquam dicam . V. Bar- A^IMADFE^EJIO XXXV IL 6^ Bartholmi ProRatam , quam nefcio an alii unquam pinxerint . VI. Hymenis feftionem , qux etfl fub oculos ponit quam difpari ad ba- fim 5 atque ad intimam oram crallitie fit , tamen antea vidifse ab aliis piftam non memini , ut neque tria illa qux primus ipfe Anato- mic^e Hiflori^ addidi, VH. Certis in locis cefsantes Vaginx Rugas, VHI. Creberrimas in his Papillas , & IX. Corporis giandofi quo muliebris urethf a cingitur , in vagina Protuberantiam . Atque hxc novem in Figuras inferiore tantum parte peculiaria funt j qu^ autem fuperior quoque peculiaria habet , cum qu^ adversus hanc a Cl. Animadverfionis Audore funt objeda , excuiTerimus , tunc paritex cnumcrabimus.. ANIMADVERSIO XXXVII. Uandoquidem, inquit, pcrfpicuse fint, crebr^eque ru^^, & afpentates m muliere, tum ad vaginam , tum prce^cipue ad /,> ce^-y;^ ;, cervicem uteri , etiam prominentes & crenatje , ut ait «^ Uw/. 3) Author Clar. »on per hoc eo me ferre poiTem , ut ad ejus mo- 5, rem 5 valv^-ilas «afdem nuncuparem . „ Supra quidem dixi^ videri ipfum meas Nympharum glandiilas in tuis , aut Verheyenii Tabulis infpexilTej nunc illud dico , mcam de his Valvulis fententiam videri non in meis Adverfariis, fed in Excerpto quodam ipforum legifTe eo judicio, peritiaque confcdo, ut , ne csetera nunc memorem , vagi- na cum cervice uteri interna imperitiirime confusa , qua? in hac po- fui , in illa pofuiile diferte fcribar . Ex quo tamen Pr^ftantiflimi Vi- ri, Diarii Eruditorum Itali^ Au<3:ores primum, tum Celeberrimus Scriptor Joannes Clericus , hoc atque aliis ejufmodi manifefti/Iimis erroribus prolatis, Excerpti illius fidem jure ac merito elevaverant, non verebar amplius , quenquam fore qui ab eodem fe decipi^ pa- teretur . Sed five inde , five aliunde Nofter ad id fcribendum per- motus eft j illud ex meis Adverfariis planiflime confiat, me crertatas 'vagintz rugas nunquam pro valvulis habuifse j & de his quidem ve- rum efie quod ifte fubjicit : nullus ficjuidem refidet valvularum ufus , nulU 'valvularum ftruBura . Cseterum de iis Valvuiis quas in uteris integrioribus in ipfa interna cervice agnofco , quomodo id probet, attendamus . „ QLioad ufum, inquit •, infolitum penitus eft quod ru- „ gae hujufmodi ad cervicem appofita? fpccillum furfum adaftum 55 afcendere vel i^ virgineis, aliifque integrioribus uteris prohibeant, 3, ut affert vir ornatiflimus : quod pcr quotidianam autopfiam com- 5, probatur . „ Multum in hoc loco me tibi dcbere, fateor, Man- getc Dodiflimej nequc ob id tantum dico, quod quse hic ifte re- I pre- 5^ (S6 ADVET^SA^JA A^AT. IK ys: prehendit, tu fupra una cum quibufdam Cel. Ruyfchii Obfervatio- nibus inter ca quze mW/t funt dtgmjjima, , pofuifti, {^6i ettam pro- pterea quia ipfa noftra verba Le^^ori exhibuifti : „ Ob eamque cau- fam efficitur, ut admot6 ipfis apprefs6que fpecillo , deorfum qui- dem minim6 negoti6 aditum permittant , furfum vero adaflum omnino afcendere prohibeant. „ Hoc igitur volui , ipecilli, non furfum utcunque , ideft vel per axem cervicis de induftria adafti, k6, ipfis Valvulis admoti atque appreffi afcenfum ab his prohiberi, cujus quidem fimiliter admoti atque apprejji defcenfum facile permit- tant. Hanc ego apprelli Valvulis fpecilli in egrediendo facilitatem, in ingrediendo autem diiHculratem cum illis jure oppofui Cervicis Anatom. ejufdem rugis a Bartholino memoratis , „ quae radices habeant in- nov^'^i ^^" 5' ferne fitas , aciem ver6 interne , feu fuperne tendentem , ut in- cap.ip. *,, grellum facile, regrelTum dlfficile ferant^ „ tum meritd compa- ravi cum haud abfimilibus obfervationibus quas ob analogam ad ute- ri cervicem ftru6luram in echino, vacca , ove, cerva, dama, del- phino, aliifque animantibus a natura fervatam, habere Hcet . E qui- bus tamen echinum potiffimiim,& vaccam propoiliij illum quidem, ut indicatum a me CI, Segeri locum infpicientes , hsec verba inve- nirent : „ Parte ea qua uterum refpexit ( linea , five ruga ) ifti fir- „ miffime adnata eftj afl: qua pudendum externum, ex parte attol- „ li potuitj unde valvulam haud inepte aemulabatur-, „ Vaccam au- DcOvar. tem, quod omnium manibus Cl. Cafpari Bartholini Epiflola verfa- Mulier. retur in qua: „ in animalibus, inquit, quadrupedibus, & praecipue „ in vaccis in vagina, & circa os uteri plurimse rugar formant di- „ verfas quafi valvulas ade6 ut me per Epiflolam monuerit Malpi- „ ghius, incredibile fere videri , fubflantiam leminis in uterum pe- Adverf.r '' netrare. „ Nec tamen hunc ego ufum iis Valvulis vel „ muco num. 14. „ quodam feu lentore adjutis quo uterina cervix redundat , „ tri- buendum efse , conflitui j fed aliorum judicium faciens ^ ip(c interea Ibidn.is. irf atiud temfus rejeci-^ quinimo illud aperte profefsus fum ; „ fi ali- „ quis etiam velit,- cervicis valvulas in eum potiffimto finem con- „ firu<^as, ut fit unde poffint in partu muliebria loca dilatari, huic „ me homini non dsQ magoopere adverfaturqm , „ Hadcnus dc Valvularum ufu . ANIMADVERSIO XXXVIII. Se iifdem 55 ^^Uoad flruduram , notabile^ hx interioris ad cervicem mem- rAhniis. ^j \.Jf branse duplicaturx , tranfverfim , vel oblique notabilitcr ^^^ produd^o & firmiter renitentes, Nobis, inquit, aliifque » fo- A^IMADVE\S10 XXXVIII, Cy 5, folertioribus longe Anatomicis^nunquam apparuere,,, Qa6d pofl emifsa Adverfaria noftra folertioribus Anatomicis nunquam apparue- rint,id a vero alienum q{%q^ mox oftendemus j qu6d vero nunquam ipfi apparuerint, fane haud difficile concedimus-, quod denique ante edita I. Adverfaria nemo Anatomicorum memoraverit , id ver6 ni ita efset , neque ego in prima illorum Parte propofuifsem , neque Dodiflimus Goelickius ih qux ego novA detexi , valvuUs cervicis Hiftor. uteri fe mertto adntimerare ^ fcripfifset. Addit argumentum quod ^umT* ego nunquam cxpe(fi:afsem : „ Inliiper , ^\ dantur hse valvul:e cervicis 5, uteri muliebris •, Cur vir eruditiffimus eafdem , ut res hucufque „ ignotas , necnon gravilfimas , fummamque ideo expofitionem exi- „ gentes, non clar^ , diftinfleque delineat in hac figura proportio- 5, naliter ad luculentam defcriptioncm fol.v. §. 14. eidem dicatam. 3, -Revera cum fol.citato v. -una cum hifce valvulis quofdam etiam. „ defcribat fibrarum falciculos intra uteri Cervicem fecundum ejus „ longitudinem , quandoque in medio , alias a lateribus extantesi 5, Carneas infuper & CrafTas fibras : quis non videt expofitas in Cer- „ vice uteri hac figura firias illas varias, globulis quibuldam mox „ memorandis intertextas , poft additas in adverfariis defcriptiones „ duas prsedidas , Ledorem adeo infpe£loremque fufpendere, ut de- 5, ccrnere hic prorsus ind^ nequeant, an valvulas defcriptas an fibras 5, mufculares non miniis defcriptas per illam iconern intueantur ? „ Ego vero neminem adhuc praster ipfum inveni qui in nofiro prsefer- tim archetypo \ a cujus five in Valvularum oris tenuitate , ^wo^ in congruente umbrarum fub '\\{(\Qm difpofitione tui , Vir CI. Scalpto- XQ^ negligenter recefsere •, neminem , inquam , pr^ter ipfum inveni qui fatis non intelligeret, non craffas c\u\dcm jibras ^ fed tenues, & ab inferiore parte lolutas membranas hinc,atque hinc delineari . At faciamus , pro rei difficultate id Pidorem meum fatis alsequi non potuifse,quod ipfius Pidor in rebus longe facillimis,ut orificio cer- Ady. irr. vicis veficce, vel ureterum , ut mufculis, ut vagina, ut vertebrarum A"""-4S- proceffibus , afsequi nullo modo potuit •, quis tandem non videt , '^^'^^* omnem, fiqua dsQX^ Ledoris dubitationem tolli per adjedam Expli- cationem Figura?, in qua ad litteras e6 pertinentes L. L. non car- 7;. neas & crajfas fibras^ fed Valvulas - deorfum converfas - tn ipfa Cer^ vice Vteri proponi , diferte indicatum efi . Qiiorum tamen omnium Nofter fecurus , vide, quaefo , quid concludendum cenfeat: „ Ut „ ideo potius ( Ledores ) tcneantur concludcre , nec fibrarum fa- „ fciculos intra uteri cerviccm exiantes , nec valvulas ibidcm etiam „ fuppofitas perfpicere . „ Cur ver6 tandem conckulere fic tencn- tur,'' „ dum primi, inquit, multum diflant a tafi difpofitione •, alte- l z 55 ra: 5, rx revera non dantur . „ Nonne jure tibi vidcor iftiufmodi argu- mentum nunquam expedafse ? Scd quoniam huc femper rcs tota rc- dit, utrum iftse Valvulas dentur^ necncj fi, ut ait, revera non dan- tur-^ quid igitur mecum Pi^lor vidit , cum ipfas delineavit f Nam certe fibrarum fafckuhs non vidit , qui nimirum muUum diftmt a tali difpofitione quam ipfc quidem qua fumma potuit diligentia, & fide expreilit . Vel quid ego tandem in quatuor Virginum , itemque Mulieris qu^ in Bononienfi D. Mariae de Morte Nofocomio deccfse- rant,cervice uterina obfervavi? Equidem tam certe fcio quamquod certillime, in iis omnibus me quas poflea defcripfi, Valvulas perfpi- cue luGulenterqae vidifse. Std^ & omnes qui rudia noflrarum obfer- vationum commentaria velint infpicere , in qu^ illas quinque ut ha- buimus, ita fuo quamque loco , interjefta etiam noftra manu deli- neatione, tunc retulimus, pr^clariflime cognofcent, in ca ipfa Vir- nuTO^j^! gJne qu3e menftruo fanguine profluente , interierat, & in ea ipfa ^ 20- Muliere cujus in tefle ad magnitudinem pugni adaufto innumeras veficulas vidimus , ut multa alia quorum partem in I. Adverfariis propofuimus , ita & cas Valvulas a nobis eisQ obfervatas . Et quan- quam non quoticJie fan^ uteri fecandi oflFeruntur qui ilH habendac obiervationi fint maxime idonei ( non mod6 enim in virgineis ^aliif- lbidn.14. ptiffimum integriorihus uteris , & in his ipfis haud femper qui- dem, kd f^pius eas a me Valvulas confpedas cfse, iterum dico j fed illud prseterea addo, in setate florcntibus & quibus cum mortu^ funt , menflruus fanguis vel fluerct , vel non ita pridem fluxifset, multd evidentiores apparuifse ) alias tamen prseter cas quinque in commentaria relatas,tum antequam illa Adverfaria cderem , confimi- les obfervationes habueram, tum pofl illa edita, habui . Quarum ut nonnullas tantum commemorcm •, certe primum A. 1707. Vcnetiis cum cfsem , in eo Theatro cas Valvulas oflendi vidi a Prascl. San- torino j qua cx re nimirum omnes intelhgent , num aliis folertiori- vihus Jnatomicis nunquam apparuerint : idque etiam, opinor, intelli- getur ex Cel. Kxxyicnn Advcrfariis yJnatomicis ^ nondum quidem huc importatis , fed in quibus tamen •, quantum cx Eruditiffimi Goelickii Trmcof^' nLipcra quadam Exercitatione fuperioribus diebus cognovi-, Summus rri. Sea. ille Profefsor „ lubens fatetur, fimilem fe fe fabricam circa collum 1. Exeic. ^^ ^^j^j.j tleprehendifse 5 nempe rugis^ fibris^ valvulifque contextam , ,, qualem etiam Regnerus de Graaff , &: Morgagni detexerunt . „ Deinde meis ipfe Auditoribus interdum quidem , & pra^fcrtim in duabus mulierculis quarum alterius uterum in Nofocomio, alterius in m.eis sedibus fecui , imo ctiam nuper in Virguncula quadam Ce- leberrimis Profefsoribus Antonio Vallifnerio 3 5i loanni Poleno ali- quot A^IMADVE\S10 XXXIX. €^ tjLiot eanrm Valvularum oftendi •, f^pe autem ( ut fepe minus ido- nea cadavera oblata funt ) earum faltem veftigia, & rudimenta non obfcura monflravi . Q^ts. quidem perfsepe obvia elTe , tum Graafii Figurx, in proxima Tabula ad num. 2. & 3. a te produdse, tum Bidloi non abfimilis delineatio conSrmat . Ac de his Valvulis in "^"^^' ^"' prjefentia quidem latis. por.xab. ANIMADVERSIO XXXIX. POrro in iis etiam quse de Veficulis uterina& cervicis fequuntur , etfi CI. Animadverfionis hx\diox , illa , inquit , fibi in rtibieBis ^'^'f''!^ p/urwus aUtgenter mjfectts , & demonjtratts objervare contigiue ; cerVias , ubi tamen res in quibus diflidet a nobis , cum plurimis five noftris , ^'''* . ^^^^ five etiam aliorum obfervationibus comparamus, facile intelligimus , demMnca-^ pauciora quam opus ^kQi , cadavera ab eodem infpeda q[%q . Nam ^^ • quod primum negat , eas Veficulas per fUna multiflicia irregulariter 77 fnperfofitadiflrihui ad cervicem^ut pngit clar. Morgagnius ;imd infra contendit , eandem fem^er flani ajjignati ftti fervantes lineam , ab ea- dem non tranfcendere •^won ego meas bene multas, omnino adverfan- tes , obfervationes opponam , aut ad meos Auditores provocabo, quibus pluries,atque adeo etiam nuper earum Veficularum alias qui- dem in prominentibus cervicis ipfius fibris extantes , alias vero in imis quae inter has funt, intervallis fubfidentes luculentifiime oftendij fed CI. Nabothi earundem Veficularum , quarum ipfe congcriem pe Steri- Ovarium appellat, defcriptionem objiciam-, in (\u2i^ propter fibrofam^^^^^^^ ^' inquit, five cellulofam ccrvicis figuram , non potefi non ovarium inte- grum apfarere in^qnale . Qiiod autem a Nofiro additur: has Ve- (iculas ordmario ad duas dumtaxat feries limitari^ eafaue re^ulares^ C^ parallelas j operas pretium eft primum attendere , quem ad lo- cum duas iftas feries contrahat . Id clarius ofiendit in ea quam ali^s excufFimus , de Ingrejfu llei in Colon Difsertatione . Ibi enim non Theatr. niodo „ exhibuifse fe, dicit, adflantium coronce vcficularum notabi- ^^"^' -^* „ lium coronam ad os uteri ( Puerperje ) internum infidentem, ea- „ rumque habitudinem ei non valde fimilem ob/ervafse , quam fcri- „ bif,& delineat in adverfariis fuis Clarifs. & amicifs. Morgagniusi „ verum etiam, paucis interjedis, enfdem veficulas partes q{%q , affir- mat, interno huic ofculo proprias . Equidem mihi etiam oHm conti- git , ut in gravida mulierc Veficulas nufquani nifi 'w\ eodcm ofculo cernerem , in nonnullis autcm aliis prima in/pedione \(\ ipfum ccr- nere viderer . Qiiid, fi continuo eo decurrifsem , ut ofculi proprias cfse, docerem? Vehcmenicr errafsem videlicet . Cum enim prc-eter illius 76 ADVE7{SA^IA A^MAT. IV. illius gravid;e obfervationem , alias habeam quatuor & viginti incom- mentariis confcriptas earum mulierum quas iftarum Velicularum in- /piciendarum gratia diligentius fcrutatus fum-, n quinquc detrahas in quibus nullam invenire veficulam potui vel fubftantia cervicis atque ofculi, fi forte intra ipfam conditx laterent, alte, accurateque dilse- da, aut etiam comprefsa , quatuor autem in quarum una intra ipfius ofculi anteriora labra prorfus abfconditas fecando comperi, tribus autem reliquis , muci globulos exprimendo tum cx ofculi , tum ex cervicis fubftantia, utrobique illas fubelTe, intellexi-, quinde- cim reliquse fe ita habuerunt , ut feptem in ofculo quidem , fed ctiam per cervicem, hic iHic , fparfas Veficulas oftenderent , odo per cervicem quidem, fed nullas in ofculo, plerxque etiam nec prope ofculum exhiberent . De noftris igitur quinque & viginti ob- iervationibus una fuit qux in ipfo tantum ofculo Veficulas oftende- rit •, Graafius , qui ante nos olim has animadvertit , ac pro hydaiidi- 52. bus habuit, non in uteri ofculo, itdi in uteri^ inquit, collo inter ru- gas , feu fibras fotius , fapemmero hyddtides diverf^ magnitudims reperiri ; Naboihus tandem, qui poft nofira edita I. Adverlaria mox DifT. cit. eafdem „ ex quamplurimis- cadaveribus tum publicd , tum privaiim &"i4. ^** " " diffeftis defcripfit, „ cervicis uteri fuperficiem internam omnem fere , ad infimam ufque cavitatis fundi uterini partem , occupare ^ docuit : addiditque duo, qux nos pariter obfervalTe , meminimus : aiiquando tamen veficulas etiam nonnullas limbum five circulum orificii interni , quocum vaginam refpicit , excurrere , interdum , licet rarius, in cavitate qubque fundi uterini unam vel alteram „ occurrere. „ Qiias cum ita fint \ quis non intelligat, fuis sequo paucioribus infpefiionibus nimium tribuiffe qui has Veficulas partes efie interno uteri ofcuio proprias^ affirmavit, imo qui eafdem ordina- rio , inquit , a,d duas dumtaxat feries limitari , eafque regulares , & parallelas , Sed vide infuper, quam longe alia addat CI. Nabothus : „ Et licet ovariura tale fit fimplex , fubinde nihilominus in circum- 5, ferentia cervicis intcrna fere infiar binarum arbufcularum cum ra- „ mulis ex-panfarum , atque fru(fi:ibus confpicitur. „ Quinimo CI. Zodiac. ipfe Novefius , qui cum in tribus illis qu^e hac de caula fcrutatus Med.GalJ. ^f^^ cadaveribus extantes veficulas aut non invenifse, aut non curaf Obf. I. ^" videatur, latentes veficulas in uterino tantum ofculo indicatj non fane duas iflas feries regulares , dr parallelas innuit , cum „ medio- „ cri, inquit, fafta expreilione pra?di(^i orificii, iHius membrana ex- „ terior variis in locis insequaliter turgebat. „ Sed ne aliorum ob- lervationes urgeam qui propriis abundemj ego certe ut nunquam -^ memini duas iftas dumtaxAt feries regulares , ^ parallelas vidifse, fic 55 55 A^RIMADVZ^EJIO XL. 71 iHc contra hic illic nnllo certo ordine, qaemadmodam pinxi, aut {parfas, aat congeftas creberrime vidi/se me, fcio . Qaam qaidem piduram Experientiflimas Vallirnerius diferte probavit , & veram ea- Raccolt» rum Veficularum ufum a me efse adignatum , cenfuit , & qaen- xiatuci quam me diligentius dercripfifse eafdem, negavit. Nofler verd ubi in una muliere, eaque puerpera , non illa omnia qu^e nos defcripfi- mus, agnovitj continuo in ea de qua fupra di£tum eft, D:Tserfatio- ne monere non dubitavit , veficularum habitudmem ei mn valde (i- milem obfervaffe quam fcribit ^ d^ delineat in adverfariis fuis Mor- gagnius ; qaafi ver6 m Puerperis pecaliares non efsent caufe quse alium earum ( manifeftiorum videlicet fadarum ) numerum , & qaod confequitur, aliam habitudinem vel requirerent, olculi videlicet ute- rini anguftias majore muci copia in partu lubricandse, vel facerent, i^(c videlicet fcetus , qui dum eafdem angaflias diftrahit, plurimas qus lub interna illa fuperficie magnam partem latebant , veficulas in apertum producitj Quapropter in ea Puerpera quam in fuperiori- bas Animadverfionibus memoravimus, cum illius d\(se^i ofculi peri- pheria fpithamam ferme ^quaret, imo cervix ipfa non minus quam iiterus, lata efset, minime miratus fum, quod Veficulas, fi unquam alias, creberrimas , & manifeftiflimas obfervaverim . Sed Puerperis etiam , Gravidifque fepofitis , nonne ex noflra quam tu fiipra exhi- u buifli, Veficularum defcriptione nihil aeque apertum efl:, quam his Veficulis eandem neque magnitudinem , neque numerum , neque fedem in cuntiLis foeminis contigifse , imo cke in quibus ne una quidem illarum appareat f tantum abefl , ut mirificam iflam quam Nofter defcribit , ^ro^ortionem meis poilim obfervationibus confir- mare . A N I M A D V E R S I O XL. HAs fane ob caufas,& longe aliam de ipfarum Veficularum na* tura Graafii opinioncm, atque adeo Ortlobii obfervationem , i^e eayHn, decerc exiflimavi, ut quem ex muco in ipfis primum a me obferva- ^^^^^J to hujus fecernendi ufum primus afFerrem,eum non fine adjeda du- Uf». bitatione proponerem . Quse tamen pluribus Cel. Viris , & in his Goelickio , atque etiam , ut dixi , Vallifnerio noHro minime obflitit HiH Anat. quin prseclare-, quam potifiimum in partem propenderem, continuo intelligerent j ut CI. Animadverfionis Audor eo fuperfedere labore poiuiliet quem fibi iterato & hoc in loco , 8: \n fua illa Differtatio- ne fumit, quod hydatides non fint mucofa hujufmodi promptuaria , id ^^^'^^V''' pro icrto fabtlieffdi-^ - ti-t jam fu^cr hac re ejufdem , ut inquit, cLu 50J 72. ADFE^JAVJA A^NAT. IK rljf, Morgagni duhttatio diluatur ; prxfertim cdm nihil afferat quod alii 5 atque ade6 ego ipfe ignoraremus . Qudd enim ad id pro certo ftabiliendum hanc unam profert rationem : Intirnb namque ( illa ) cum fropria cervicis fuhftantia coadunata , (^ continua demonftravi- DifT. cit ^^^> '^ ionge ante ipfam CI. Nabothus fatis oftenderat, cum „ cu- nuni. 14* 5, juslibet, inquit, veficulje - pars tertia circiter extra internam ccr- ,5 vicis uterinse fuperfieiem prominet , duae verd partes fubfiantisc 5, cervfcis immerguntur, cum eadem veluti continuatse, „ Nos au- tem ante Nabothum & verbis , & Iconifino docueramus , Veficu- Adverf.i. [35 ^^ intimsE cervicis tunicae erfe intertextas ita uti ex altera parte vihm.i%. ^^ ^^ cervicis cavitate promineant,ex altera intra ejus fubftantiam fe „ fe recondant.,, Quinimd iliud quoque addideramus: earum,, ali- „ quot intra cervicis ipfius fubflantiam penitus latentes „ a nobis cfse vifas . Nec tamen proptcrea continud nobis fine uUa dubitatio- ne pronunciandum credidimus , non ejfe hydatides , fed fartes inter^ no ofculo proprias , dehitas , a prima genefi pofitas •, nec fane ifla ea- i.K- ^.> ^em ratio CI. Goelickium morata efl quin aperte kxihcxQtweficulas Bum.aSo. ( quas hydatides reBius dixerts ) circa cervtcem utert jitas , &• tn^ tra fuhftantiam ejus maximam partem demerfas . C^terum etfi in recens natis , aliifque adhuc teneris puellis eas nunquam Veficulas vidifse 3 memini j imd contra memini, pun£\is in quadam Anu iifdem Veficulis non mucum prodiifse , fed , qualis ex hydatidibus folet, humorem in altum profiluifse j in illis tamen ob parvitatem non ap- parere , in hac autem , quoniam neque ullus in cervice mucus iae- rat, & prolapfu uteri laboraverat, vitiatas fuifse , idedque aliam ac / par erat, fecrevifTe materiam , haud difficile crediderim . Eafdem vero in Lue Venerea vitiari , etfi veri fimile efl: , tum quia carum fcde^, ac lentus quem feparant , mucus facile accipiendae , & com- municand^ noxx vid.entur apti.flima , tum quia ea Lue infe£tx for- Lettres mofiflima? foeminse quam CI. Novefius memorat , uterinum crat of- &c. VI. ^yim^ exulceratum ^ mihi tamen , qui vulgatiffima & putida fcorta f^penumero in Nofocomiis difsecui , eorumque uteros diligentius in- fpexi , perrar<^ contigit j ne dicam , nunquam •, ut aut illud, aus aliud ejufcemodi conlpicuum vitium eo in ioco deprehenderem . ANIMADVERSIO XLL NEc aliud ., inquit , fuper hanc figuram dicendum reftat . Qui- cunque difta ab ipfo ha£i-enus attenderint , & ne rugas qui- dem praeputii clitoridis eise omifsas , animadverterint , aliud quod dicat, noa reflarei facjle credent . Reflat tamen adhuc aliquidj fed A^MIMADl^B?^ 10 XLI. 73 (Je eodem genere. Poftquam enim id rcripfit, atque illa fubjecit: „ Ipfam ( figuram ) in genere ut exaftiffimam , elegantiflimam , ac ^, elaboratiflimam veneror, & plaudo . Maculas ad fundum uteri in- „ dicatas, ut ex hifce loca tributi lunaris peculiariter excretoria de- 5, fignentur , comprobare fufficienter , aut commendare non pof- 3, fem-, 5, tum ad inftitutum rediens, hasc minime voluit pra?tcrmit- tere; „ Q.uicquid5 inquit , de levigata nimis ovariorura fuperficie, „ aut de inconfueta tubarum fiexura , aliifque minutiis referre alii ad „ errorem pofsent, ego lufui exprefse per Authorem introduflo ad „ majorem forfan figur^ lepiditatem plus quam lubenter tribuo . „ Non dixi , dsQ de eodem genere ? Supra ab oble5i^mento , & lep- ditate-^ hic autem a Uifu exprefse introdti6to Figura» nofi:ras defenfio- nem petendam QizQ-^ judicavit. Qiiid vero.^ fi hic quoque nulla, & multo mini^s ejufmodi defenfione opus d^t^ ofiendemusf QLiid .^ fi ifta ipfa qux arguuntur, non defenfione, i^^ approbatione digna ef- ie, demonftrabimus ? Qilid enim f Levigata^ inquit , mmis eft ova^ dc Ov^- riorum fuperficies . At fic erat prorfus in ea , non muliere quidem , '""■' • aut anu , fed virgine , eaque admodum adolefcente, unde Figura defcripta eft . At fic in aliis etiam junioribus prxfertim virgunculis & vidimus, & ofiendim.us. Sic ergo pinximus tum ne ulla in rc k propofito nobis fubjedo recederemus , tum ut quid difcriminis vel in ea re inter id aetatis puellas , & maturiores virgines, mulieres, anus haud rard intercedere vidiflemus, id vel aliud agentes ofiende- remus. Et hoc Nofier, referre ^ inquit, /?//'/' ad errorem pojfent ; ego lufui exprefse per Authorem introduBo ad majorem forfan figur^ le- -biditatem plus quam lubenter tribuo ! Quid ? qudd ifta eadem pror- Be Tub.x- ius dixit de inconfueta etiam tubarum -fiexura ; quafi vero pervefii- ?'.'!• ^"^"^ ganda caufa eilet, & ab luft tandem , ac Leptditate ceu per conje- >v« f\-e~ £turam exprefse repetenda, cur ego Tubas fic inflexas delineafiem, i>*<^»"o^t .^ de quibus exprefse in Explicatione fcripferam ad litt. Q^Q.. Tub^a eo fcfitu delineata , quem modo frequentius mihi obfervatum dicebam . Dixeram autem ad proximas litteras p p. Tefes , five Ovaria : quo- rum dorfum pofiquam Tuba confcenderunt , deorfum poft ipfos fe fe demtttunt , infraque eos orificiis propendent alias furfum , fcilicet eof dem versiis tefies , ati^s vero deorfum fpe6iantibus ; ut in hac , altlf que mulieribus obfervatttm mihi freque^itius efi . Verum , credo , id in ea tantum Explicatione, atque obiter indicavi ? Nonne '\\-\ Adver- Adverf. r. fariis ipfis hac de re adversiis Graafii Tabulas ea tradidi quse tu fu- """^* ^°* pra in Adnotationibus eidem appofitis exhibuifii r Sed efl:, inquit, 69 ca flexura Tubarum inconfueta . Scilicetj Nifi enim in Audorum Tabulis incmfneta efser •, a me primum obfervata , atque cdita non K efset . 74 ADVET^SATJA A^NAT. IV, efset. Sfn autem ^idx. in cadaveribus quoque mconfuetam ^vidc qu^m fallatur . Mihi enim in viginti cadaveribus juniorum , vetularum , vir- ginum, nuptarum , matrum id diligenter inquirenti , tredecies Tu- bse inventas /unt , & fajpius quidem ambse, ita inflexa! ut fuperatis tefliculis poft hoice ipfos defcenderent , orificio utriufque utplurf- mum deorfijm converfo, alterius interdum furfum reflexo, nonnun- quam ambarum ; quse quidem obfervationes pler^que , noftris vel Amicis, vel Auditoribus infpedantibus , Bononise, Venetiis, Patavii loc. cit. habitas funtj quater autem contigit , ut quod Stenonem , atque al- terum Scriptorem obfervafse , docueram , id ipfe viderem , Tubas Ovariorum dorfo tantummodo infidere-, ter denique-, non fsepiusj accidit, ut infra anteriorem ipforum partem aut iitraque, aut al- tera dumtaxat Tuba confifteret •, ut propterea haud illibenter ki- rem , quot tandem ex cadaveribus ea qua par efl: , diligentia in- fpedis ( facile enim, dum intcflina attolluntur, rii/i id ipfum fedu- Theatr. j^ caveatur , Tubx e fua kde dcturbantur ) Anicnadyerfionis Au- tra ordf" ^o^ didicerit, Tubam in fua illa Figura dexteram fub antica Ova- IV. F. I. rii parte conflitutam, melius -i ut inquit, in fitu cfse collocatam . Tom. I. *" ANIMADVERSIO XLIJ. N 'Unc illud reflat , ut qua? peculfaria funt in Figurse hujus no- flrse fuperiore parte , quemadmoduii^ promifimus , exequa- mur . Atque ut ab his \^{\z quiE Nofler ad lufiim , & Upiditatem fpe- £lare, credidit, incipiamusj primum eflo Tubarum illa pofitio , ac flexura, ut ipfe fatetur , imonfueta , hoc efl a nobis primum inven- ta ^ ac delineata . II. Ovariorum fuperiicies nimts , ut ipfe inquit, levigata^ idcft fi cum ea conferatur quas a plerifque folet delineari, non vero fi cum ea quam in junioribus Virgunculis haud raro ipfi adnotavimus, & cujus etiam imaginem inter tot alias qu^ ex matu- •De yerti rioribus funt Virginibus, extare voluimus . III. Uterinx cavese figu- "^ayMt ^^ quam fi cum iis quas aut ex Vcrheyenio in ifla ipfa Tabula figHra, LXXII. ad num. 6. aut ex Graafio in proxima ad num. 2. & 3. cxhibes , omnes autem cum vero comparaveris •, facile intelliges, fupCF^ores ejufdem cavege angulos ab utroque eorum longe minus quam par tkQt^ acutos delineari, five (quod e6dem recidit) long^ sequo crafliorcs uteri parietes oflendi qua Tubse tranfmittuntur . Egregias quidem in hac parte, & mirum in modum inter ie fimi- les Figuras dcdexc Euflachius , &: Steno, quarum illas ad Theatri If^' }\ calcem, hanc Vero in Bibliotheca Anatomica producis j qyod tamen Tab. 'z4.' ad inferioris ^ hoc eft uterina? ccrvicis ) cave» flguram attinet , in- FJg./ coitu^ quo faecttfida redditA efi ^ omnem crajjiorem mafculini femints portionem remifffe: ad \\xq ^ dimidia ho. ra foft ( cuniculorum ) coitum - Tefticulorum Ova - forfan pauxiL lulum immutari ; at certe fex circiter horis poft coitum - Cvorum folliculos ad ruhedinem vergere j - viginti autem (^ quatuor horis foft cottum multd evidentiora in eifdem ovis indicia ^ke , vim qua foecunda fiunt ( quxcunque ea tandem fit , & quacunque e6dem pertingat via ) ad cadem pervenifse. Qiiorfum hsecf inquies . Ed nimirum , ut conflet , ovorum in ovariis contentorum foecundationem haberi 5 quamvis femen, femen, inquam, ipfum /;^ nteri tubas noo afcendat ; qiio primum convellitur eorum quae demonftrajfe te, dice- bas 3 im6 quamvis ( id quod ex iifdem obfervationibus confequi- tur ) -^rAdidtum femen ad ufque ovaria non excurrat-^ quo alterum concidit eorum quse demonftrata ^ te putabas fer conceptiones fcili' cet in i^fis ovariis fosmineis fdpus advenientes , Nimirum damus ultr^, atqne conccdimus, ova in ipfis cuniculorum ovariis foecunda fieri j Hinc autem demonftrari ^ femen ipfum in tubas afcendere , & ad ovaria ufque excurrere , hoc vero eft quod negamus . At quid igitur, inquies, & qua via, nifi ipfum femen, ^ per ipfas quidem Tubas eodem pervenit f quafi vero aut Borelli, & Bohnii, aut Ste- nonis potius, Bartholini , Fantoni hac de re fententia? efsent igno- XX j vel fi quis forte has miniis probaret , is potiiis quam novam excogitare explicationem , cas prorfus negligere quas attulimus, imo alias prasterea oblervationes deberet . Fac enim , priores illas non obflare-, fac, femcn ipfum per ipfas cuniculorum tubas afcen- dere poffej qui, obfecro, per tubas ad ovaria excurret, fi cum ova in hifce foecunda fiunt, Tubx nondum ipfis admotx funt ? fiquidem non ante elapfas, viginti feptem horas poft coitum - Ovidudius extre- mitatem inftar infundihuli Teftes undique ample6fi^ ut ih eodem ha- bemus Capitc, obfervavit Graafius, videlicet nt ova e^iicipere, non autem, ut advedo femine foscunda facere pofTit, ut qu^e jam brevi 4 coitu foecunditatis indicia, velut ante diximus, aperta oflendunt . ANI- ANIMADVERSIO XLVI. IGitiir prsEftitifset, ut illa quidem Notula, vel illis potius dem&tf^- flrAiionibus omiffis , alia Drelincurtii loca nota (Tes , velut ubi Foetus fanguinem , fcribit , mis fulmonihus exceptis , ab arteriis wj^ ferri finguUs in fartium forutos ^ quafi verd aut bronchialis arteria nulla efset, aut^ quod infra videtur credere •, quidquid fanguinis in iig sjrteriana pulmonarem ingreditur , per canaliculum arteriofum io aorram citra venm fidmonaris ufiim traduceretur : vel ubi fangui- Hem per iimbilicalem venam in medias jecoris fortas adadum - />- cur intimum neutiquam ftibire ^ difert^ dgcetj canaUculi autem 'ueno- ji nomine quo eum tubulum Anatomici defignare nunc folent qui magnam quidem iliius fanguinis partem red^ extra hepar traducit, Foramen Ovak ipfe intelligic ed raagis , apud Tirones pr^fertim , perplexe atque obfcure, quod nikil tu in tota ifta Trai^atione, imd in toto Theatro fcribis de illo hepatis venofo tubulo fostuum pecu- liari : vel rurfus ubi cerebri lymphaticHm laticen^ in nares ^ & os de- 1 1 ^. fluere : vel denique ubi humorem in quo foatus innatat , hujus q^q incrementis frofortione analogum^ iciihiit . Equidem non ignoro , ^2.0. CLim nonnulla eorum quse fupra notavimus, tum hoc ipfum maxi- m8 ita declinari pofTe ab iis qui Drelincurtium forte fe^arentur, ut CLim i^io dicerent, hominum primordia multum ahludere k bru- u^. tarum animantium frimordiis ^ de quarum propterea exortu iile al- terum Syflema meditabatur , Veruntamen ut hic non difquiram , miTn refte dicerenf, tibi certe non integrum eft ea d\QQXQ\ hoc aLi- tem maxime quod poftrem^ notavimus , vereor ut fatis commode vel illi \^^\ tutari poffent . Nam qu6d crefcente foetu crefcere pro- portione h quo circumfunditur , Amnii humor idcirco debeat, ut ( quod innuit Drelincurtius ) cttra ^oxam-maternam fefe huc ^ ^ iUuc Ubere convertere foetus poflic •, hasc certe caufa etiam cunicu- lorum ex. gr. foetibus commuais elTet •, attamen hi maxime au£l:i, ita pauco, proportione fpc£iata , Amnii humore circumfunduntur, ut Graafius in faepiiis laudato Capite , eoque pr^terea qLiod hoc antecedit, teftetur , fe nihil ejufdem per eos dies m cuniculorum brevi pariendorum amniis comperiile, Porro \\s qux dc caufa j^iz Partus a Drelincurtio tradita funt , etfi ea valde infirmavit Doftilli- mus Amicus noftcr Fantonus •, tu nullam tamen apponis Notulam, j^natom nifi eam in qua iiKlicas , „ qus haberes dicenda fuper Sydemate Diff. lo. ' P, Prxcl. Autoris de Conccptiope , foetLis nutririone , atque partu, 5, - ea omnia ad fine^n ufque Diflertatiuncularum ejufdem - pro to- L ., tius 5, tius hifiorice foeius complemento a te rejici . „ Verum cum ibi plurima defiderantur-, tum certe nihil habetur de Partu, nihil de iis quse a nobis haftenus in Drelincurtii Opufculis notata funt , aut protinus etiam notabuntur : cjLiibus <}uidem ea ipfa qu^ tu omififti , Graafii Capita pariter refragantur . Drelincurtius enim Ovariorum ■■ Veficulas ab Ovis non modo non diftinguit •, fed contra atque a Graafio obfervatum cfse ^ in fuperioribus Animadverilonibus indica- 13^' vimus, ova exiftimat per communem ovariorum tunicam fibi viam facere , dum eam incremento fm - dtducunt , tum in fibi appreffas tubarum oras - felli pr^fente njel ipfa Venere ^ njel e\us faltem aliquo 138 fhantafmate-^ imo infra etiam id. attendendum eke^ d\c\ii in iffo coitu tubarum fimbrias tendi ^ ac erigi , - eaque fropter fatis fic 'va- lidas fieri pro arcie conftringendo ovario , fuo indeque ovo evellen- do ^ quod ori tubarum patulo vorandum exhibeant , Denique, ne ni- I 3 6". mius flm , negat fine ulla ha^fitatione , Foetum intra uterum fuge^ re-^ quando alii, & nominatim Graafius „ ie obfervafse femper, te „ ftantur, in embryonis oefophago, & ventriculo liquorem fimilem- „ illi, in quo natabat. ,, A N I M A D V E R S I O XLVII. AD ea nunc venio quje pod Drelincurtii Opufcula adjicis, ubi cum vix tandem aliquando Malpighium nomines ceu primum eorum qui in vaccinis uteris funt , canalium Obfervatorem , addis, de eorundcm ufu omnino filuiffe Virum oculati(fmum ^ Attamen qui- cunque ejus ad Sponium Difsertationem in qua illa primum vafa defcripfit , totam iegerit , quid de eorum pariter ufu , & diferte quidem , neque ita perpaucis verbis docuerit, ignorare certe non potefl: . Quo minus miror , quod horum vaibrum occafione cum 135?. ClariflimorLim Hominum Ruyfchii , & Vieufsenii Vermiculares , & Lymphatico-laifteos dudus memores j eos prseterea fingulares dii- £^us quorum unum utrinque prope tubarum aperturam in cavitate ute. Diff. p. ' ^^ interdum invenifife {q ^ icribit Solertillimus Fantonus , indicare non memineris , vel quod dum fanguinis circuitum inter matrem, & foetum , & vice-verfa , abunde manifeftare cupis , pr:sclaram illam omittas CI. Meryi obfervaiionem quam Eruditiffimi quoque A. 1710. Lipfienfium A^torum Scriptores ut ad eam rem fingulariter confir* ^* ''^""* mandam aptiifimam , his verbis laudarunt , & in illa A(^a retule- runt : „ Circulum fanguinis matrem atque foetum medio placenta: 5, uierinae intercedere , Mery fingulari confirmat exemplo mulieris „ ali- A^niMADVEl^SIO XLVIL %^ . „ alicujLis iiltimo mcnfe gravidx , infelici laprti rabito ene^l^, ac in 5, difse^fl^ione abdominis cavitatem fanguine turgidam , e diverfo „ cunfta vafa fanguifera , tum propria , tum foetus una mortui, „ prorfus vacua exhibentis , cum placenta nihilominus uterina ma- 5, trici etiamnum integra fine ulla fanguinis extravafatione adh^re- 5, fceret . „ Illud contra a te egregie pra?ftitum efl , ut fcecunda jam fafta muliebria Ova nonnunquam intra ipfa Ovaria retenta, nonnunquam ex hifce in venrris caveam delapfa , nonnunquam in Tubis remorata q^^q^ per colIe8:as plures Hifiorias , atque m tres quafi Clafses ex ordine diilributas oftenderes. Hoc unum tamen de- fiderari in iifdem potefl:, ut omnes pari diligentia confcriptse efsent. Exempli enim gratia quas in fecunda Clafse lertio poHremoifue lo- 142.. co propofita eft , eam ^\ quemadmodum par erat , ex defcriptione potius Chirurgi Periridimi P. B. Calvi qui videlicer ejus mulieris difsedionem , fostufque extraftionem inilituit , quarti ex litreris CI. Animadverfionum Au^loris exhibuilses j nse illam multo accur;^;ius traditam haberemus . Nana ut cxtera pr^termittam •, quod plerique eorum qui iftas reliquas Hifiorias fcriplcre , fibi negligendum jion putarunt , & quod Calvus {^{q ( quanfum ex ea Epiflola intelligo Sufte de quam ad Expcrientiflimum Anellium dedit , & ex iis qu^ , eodem ^k^'^^^' Calvo communicante , Q^\di\i Eximius Vir Fonrenellius •, nam aliam Hifioiie Calvi defcriptionem nondum vidi ) ^ quod , inquam , Calvus \^{q derAcad. non omifit , fcilicet ut quomodo Uterus , Tuba^que fe haberent, a.?"^.*^' & dc Fostus involucro qu^ poterant , dicerent, Nofier ufque aded parvipendit , iit Tubas , vel Uterum ne memoret quidem , neque ex tota ejus defcriptione \A faltem , an membrana de qua dicit, Fostum circumdedilse videretur , & an Tubas , Uterumque contin- geret., irjtclligere queamus . Et tamen hsec ita ad rem tuam , Vir Cl. pertinebant, ut eam ob caufam dubitaturus fortafse efses, Hifio- - riamne iftam \v\ iecundam,an m tertiam Clafsem referrcs j qui enim Foetus in cavea ipfa ventris ex miniis accurata ifia defcriptione vi- detur fuifse, ille iclem a Cel. Fontenellio intra faccum, ex impense Ibid. dilatata dextrse Tub^ exteriore membrana efFormatum , conclufus fuifse dicitiir. Eam quoque Hiftoriam quam fecundo loco in ter- tia Clafse reponis, valde miror cur fine ulla dubitarione non modd 143. eo retuleris, {^di ad tuum inlbtutunrj pertinere, judicaveris, cum vi- delicet non ignorares , imd ipfe in Bibliothcca Anaromica , nulla Tofti. I. adjecia refponfione ^ quse non facilis fane eftj Maurica?i locum protu- ^^"'^' \\{sts in quo diverfa penitus & defcriptione, &: Figura produda, fe ipfum, tefiatur , longe aliud in ea ipla Hidoria obfervaife, at- que Vafsallus 3 & qui Vafsallo credidit , Graafius tradidere-, fcilicet L 2, Foe- $4 ADVE\SA7{1A A^AT. IF. Fostum non in Tuba , fed m ipjius Vteri hentU fpecie yelaxati angulo conceptum {\i\{s>q , quoniam facculo in quo Fcetus creve- rat , Teres Uteri Ligamentum i^n. ipfo medio affigebatur •, quod fand Ligamentum Utero , non autcm Tubx affigi , manifcflum cfl. ANIMADVERSIO XLVIIL Q^ ^Uod fupereftj etfi in feptem quze adjedie fixnt, Tabulis, ea- rumque Explicationibus defcribendis non majorcm fan^ quam in fnperioribus diligentiam prjeftitam video •, tamen de plu- rimis perpauca tanti^m loca notabo . Et primum in Tabula: 155^« LXXVII. Explicatione ed minus probandurn eft quod additum animadverto : per illam Fcetus in XJtero fitum naturalem ojlendi , quando ad litteras M. & P. cum Bidloo agnofcitur, hic Manus in- folite fedibus adjungi^ Sz Pcdes ipfos f^piffim^ alium fitum obtine- re. In Tabula; autem LXXX. Frgura i. explicanda cum Bid- Anatom^ lous per litt. B. indicari Vinculum Umbilicale, reftiffime dixerit $ por.Tab. cur , qu^fo , ita iftic ejus verba dividuntur, ac permifcentur , ut per ^P' eandem litteram ipfius Vinculi Umbilicalis , initium , quod tribus 1^2. digitis tranfverfis, ad litteram videlicet O, altius occurrit , his qui ipfum non confulant , perperam ofiendifse videatur . Nec magis m- telligo quare in fubje£i:a 2. Figura Umbilicalia Vafa , Vena videli- cet C. & multd magis Arteri^ B B. majore admodum qu^m in ar- 1<>1. chetypo Kerkringii, ex qiio defcriptse dicuntur, craffitudine propo- nantur . Sed ut ad Bidioum redeamus •, hic certe in Figura» i . Tabulas LXXXI. Explicatione Arterias eafdem GG* juxta Vejica Ibid. Ta- VrinariA latera afcendentes refi:e dixerat , qus? ifiic haud rc(^e ^i bRl. <52. cuntur per Vefic^ latera utrinojue ad fuas origines progredientes ; ad umbilicum enim, non vero e6 unde veniunt , ad fuas videlicet ori- gines, progrediuntur. In eadem quoque Tabula quis, obfecro, Fi- ibid.Tab. gurae a maximam partem DD. intelliget , aut quis potius alia o- ^i. F. a. rnnia non putabit, nifi per eas littcras, in Bidloi quidem Opere, 16^3 non verd iflic explicatas, non canalem aliquem, aut membranam> {^d. Chartam fignificari confiet circum quam fit portio Membranae Chorii circumvoluta. In proximjfe autem Figur^ 5. Explicatione ed Biinus miror, ad litteram B. Arterias Umbiljcales indicantem , Au£lo. ris ejufdem verba pfsetermitti : quarum una circumiroluta Nodum men- titur-y quod de Nodis in funiculo umbilicali fatis interdum confpi- cuis cum quid non fint , aut quid non portendant, Drelincurtius d 3ib. te fupra produflus indicaverit, tu quid vcrc fint, & an ullum ha- bcant A^RIMADVEXSIO XLIX, s^ beant iirnm , in toro ifto Capite non docuffti . Atque utinam id nnum in ifia Tradatione tua £/e Conceptione , JFcetus efformatione ^ ntttritione^ accretione ^ (^ partti prsetermififses . Sed cum ubi duo il- la Graafii Capita omififti , te de hifce rebus abunde hoc Capite 73 afturum ^kt^ rpoponderis , cumque iterum in quadam tua ad Dre- lincurtium Notula , quse praeterea de iifdem haberes dicenda, ea it^ omnia ad finem ufque Biffertatiuncularum ipfius - fro totius hifioritz fceius complemento rejicere te , fcripreris •, neque lamen mu!ta ad eandem hiftoriam pertinentia ,> haftcnus ^ te propofita viderimusj necefse pr©fe£l6 efl, ut aut dadem prorfus omiferis , aut in. eam qux una fuperefl:, Tabulse L K X X 1 1. Explicationem conjeceris ; quam proprerea igitur tantd diligentius expendamus. ANIMADVERSIO XLIX. SOlent Anatomici eiiam ii qui ingentia Volumina m)n confcribunt, in Foetus hiftoria tradenda^ qu.^ difcrimina inter foetjjm , adul- tumque intercedant , diligenter exponere ^ atque aded vel Bidlous qui per folas Tabularum Explicationes de tota Anatomica Re fcri- pfit , non \d fibi proriiis omittendum exiftimavit , velut iis qui Ta- bulse iftius Explicationem apud ipfum potius, quam apud te legent, ibid.Tab. manifeflum fiet. Verum ut longe aliud tuum eft , quam Bidloi ii\- ^^* ftitutum, ita longe major in ea re a te diligentia expedabatur. Nam quod ille qu^ pertinent ad peculiares in Foetu fanguinis vias, prxtermiferit , grave eflj quod tu idem feceris , graviflimum . At ego, inquies, canalis Ovalis , ac tfthuli arterioft explicationem ad ca- ijS. •put de corde rejeci . Tubuli autem infignis illius venofi inter Sinum Venae Port^ & Cavam intra hepar Fcrtus aperti qudnam, obfecro, defcriptionem , quonam fakem delineationem rejecifii ^ QLiinimo Tubulum ipfum arteriofum, cujus explicationem ad caput de corde rejicis, in qoanam, qusefo, tuarum Tabularum ofkndisf Scd in iis ipfis perpaucis quae in Explicatione i{\.\us Tabul^ attingis, vidc^ ob- fecro, mecum,Vir CI. qu^nam jure poflint defiderari. Arteria^ in- c^is ^lJmbilicales T> ^verfus lliacos ramos internos tendentes . Mittoid KjJ. quod fupra innui , eas Arterias ad umbilicum , non ad ramos Iliacos tendere , quibus Bidlous , hunc declinans errorem , continuas tan- tum ef-se,dixit. Hoc unum qusro, unde iflx Arterise originem pe- P* ^''^^^ tant ? Ab Arteriarum , inquis , Iliacarum ramis internis . Quid er- '^Vmtmca- go? Prorfufne erralTe Graafium in XV. quod tu omififli , Capite, i^^^mongi- cenfebimus , & ante ipfum , Needhamium , fcientia fatis magnum eorum frudum effe pofitum , judicas^ multo mihi effet graviffimum Tua in me tot y ac tanta Promerita fuflinere ^ qui non modb ad hoc ufque tempus nihil Tibi iis , aut Te , S u m- ME ViR , dignum retukrim , verum etiam nihil unquam ejufmodi referri a me pofTe , confitear . Nam qubd mea h^c Quinta Adverfaria in Tuo II- luflri Nomine apparere velim , non eb fane facio qubd Te digna effe , exiflimem . Quinimo ultrb te- ftor, ac moneo, ne forte in Prascordiorum Anato- me y in qua videlicet , ut feryatus a me ordo po- ftulat, magna hujus libri pars verfatur, pr^clarum aliquid a me expedles; ut qui in illis perluftrandis etfi aliquam interdum operam pofui , nunquam ta- men quantam in plerifque aliis Partibus , coUocavi propterea qubd ab eo ufque tempore cum primum his his fludiis me dedi, Te illam tibi fpartam, quam non fine magno Rei Anatomicas , & Medicas emo- lumento ornares, felegifle^ Librofque propterea Tuos de Corde , & Aneuryfmatibus avidiffime , & fum- ma quadam atque incredibili cum fpe jam tum ab omnibus expedari, cognoveram. Qiiamobrem ex- plicare verbis non poffum ^ quanta me li^titia per- fuderis, cum in litteris quas ad me fuperiore anno VI. Kal. Jul. dedifti, pollicitus es, Te uberrimam de motu cordis materiam quam primum in Jynopjim contrauu- rumy contraEiamque ad me mijjhrum, Etenim vel ex ea Diifertacione quam de StruSura Ufuque GangUorum Wr iis cum litteris abfolutam, prieclarifque Tabulis Ana- tomicis ornatam miiifli , ut ex ea etiam quam de Vena Jine pari ante niiferas , proclive mihi efl: vera conjedura profpicere , quam multa , quam nova, quam pulchra, quam utilia in copiofa illa, atque a Te diu , multumque tradlata materia excogitare , in- venire, illuftrare, patefacere Tuo ifto acerrimo, & excellenti ingenio^ fummo conjundo cum judicio, induftriaque, pocueris. Quod & ab omnibus intel- ligetur qui duas illas luculentas fane doftiffimafque Diflertationes perlegerint . Has enim non folum ob materias conjundlionem, atque utilitatem una cum his Adverfariis edo , verum eciam , ob idque pocif- fimiimi ut aliquid, fi minus de meo, at certe de Tuo Tuo ^ ViR SuMME, in hoc libro extet dignum quod Tuo Celeberrimo Nomini infcribatur. Quas ad caufas cum illa infuper accedat qubd anno fu- periore , publice atque adeb audiente Senatore Am- pliffimo , Benigniffimoque Francisco Garzo- Nio, Petri Hiftorici, & Senatoris Graviffimi Fi- ]io, Inclyti^ hujus Civitatis Pr^fedlo, & Propra^tore Spedlatiffimo , cum de Corde , Vafifque Sanguiferis dicerem, illas me Differtationes vuJgaturum , pro- miferim ^ fperans videlicet , me id fadurum effe non modb Te annuente ; quod pro Tua erga me Benevolentia conceffifli ^ verum etiam Te laudes quafdam mea parvitate longe majores, & nimis in- vidiofa Tu^ potiiis de me fpei & voluntatis , quam opinionis & judicii teftimonia ex illis Differtatio- nibus detrahente; quod contra pro Tua in me or- nando eximia & prope infinita Liberaiitate pr^cise negavifti , cum igitur ad illas priores ea caufa ac- cedat, haud fane crediderim , quenquam hominem ^quum fore qui me propterea quia talia ipfe de me emiferim, reprehendat, pr^fertim ubi Epiftolas utri- que Differtationi interjedas legerit. Omnes potiiis magnam mihi gratiam qubd ejufmodi pr^claras Dif- fertationes ediderim , habituros 3 acque etiam ( ut il- luc unde incepit^ hxc denique revertatur epifloJa ) quam nullos, dum mihi faves , Benignitati Tuas fi- nes nes terminofque conftituas , magna cum Tux tum Liberalitatis , tum Modeftiae admiratione, agnituros confido. Tuinterim/ViR SuMME,Synopfim Tuam cujus jam diutius defiderium ferre non poflum , fac abfolvas, & quid de hifce Adverfariis vifum fuerit, refcribas: qua: fi Tu forte non improbaveris 5 perm- de ac Ji omnium gentium homimhus ipfa ojiendtjjem , vi-* debor mihi ( quod in Harmonide, ut probe nofti, excellentem , & prope divinum quendam Virum^ Tuique fimrllimum defignans , inquit Lucianus ) in uno calculo cnnEios ajfecutus , Vale. D. Patavii Poflridie Nonas Februar. M DCC XIX. NOI NOI RIFORMATORI dello Studio di Padova, AVendo veduto per la Fede di Revifione , ed Approvazione del P. Fra Tommafo Maria Gennari, Inquifltore, nel Libro intitdlato: Joan- nis Bapttfl^ Morgagni in PataiJ. Gjmn, Primarii Ana- tom* Profejjoris Adnjerfaria Anatomica Quinta y ff) Jo, Maridi Lancifli Archiatri Pontif g^c. Dijfertationes dudn ff)c. non efTer cofa alcuna contra la Santa Fede Cattolica^ e parimente , per atteflato del Segreta- rio Noflro, niente contra Principi, e buoni co- flumi \ concediamo Licenza a Giufeppe Comino , Stampatore in Padova, che pofTa effere flampato, ofTervando gli ordini in materia di Stampe , e prefentando le folite copie alle Pubbliche Libre- rie di Venezia, e di Padova. Dat. li 4. Novembre 17 18. ( Alvife Pifani Cav. Proc. Rif. ( Giovanni Pafqualigo Rif. ( Michele Morofini Rif. Agoflino Gadaldtni Segr» jo. JO. BAPTIST^ MORGAGNI ADVERSARIA ANATOMICA Q U I N T A A D V. C L. JO. JACOBUM MANGETUM 2UI. D. ^ Serenifs. 2(egis PruJJi^ Archiatrttm . A N I M A D V E Pv. S I O I. TJm diebiis fuperioribus cjuidqiiid de Nutri- cum Vlorbis Ramazzinus nofler rcripfit , for- te perlegerem^ in ea loca incidi , in quibus Cl. Viri Cafpari Bartholini, Thomse Filii, de Mammis ck Laft. Difsertationem com- mendat . Hcefi primum , miratufque fum , il- lud Bartholini Scriptum meos oculos,atque adeo aures tamdiu fugere potuifse •, mox au- tem qu:^ ex eodem profert Ramazzinus, cum diligentius artenderem,facile intellexi , tuam iflam , Mangete Ornatifrmie, unde Librum III. incipis, de Mammis , & Laftis Secretione Difserrationem , ut faerat a te in Bi- bliotheca Anatomica Tra^:atui Barthoh'ni de Diaphragmate fabjcrta , & quafl continuata, ita a Viro, casteroqui eruditiilimo , ejufdem Au- ftoris creditam efse . Et quamvis ille huic ipfi Difsertationi fubinde refragetur, Hippocratis, Herodoti, & quemadmodum animadverti , etiam Charletoni, qui eofdem laudavit Au(fl:oreS) verba & rationes A quaf Dc Morb. Artif.cap. 2,0. vel potiiis 19. TOM. ir. pag. De Occo- n. Anim. Excrc. z. Art. 5>. II. 166. % ADVEt^AtJA A quod qui- dem ita verum eft , ut ctim anrequam illa Adverfaria edercm, & poftquam edidi , innumeras non muliebrium modd, fed virilium etiam cadaverum Areolas diligentillime infpexerim , femel tamen , at- que iterum tenuiflimos, & vifum ferme eludentes pilos, femel ex aliquot, alias ex perpauciflimis, ctim plurima quidem efsent, ejuf^ modi Tuberculis, & quidem e fumma eorum mediaque parte erum- pentes videre potuerim . Scire eiiam velim , cujus generis ese glan- dulse fint, qu^ ad litt. B. & D.in Figura ex eodem Auftore 4. de- lineantur . Certe ejufmodi glandulce, Papill^ Vafis interfitEe ab So- iir. Sc lertillimis Anatomicis Nuckio, & Heiflero non agnofcuntur . Non ^^'q difficile efser oftendere in reliquis , etiam Verheyenii , Figuris non- Anat. n. ' nulla ^{^0. qu^ partim Nuckii , partim aliorum fane gravium Anato- '^^- micorum auftoritatereprehendi poterant . Quid ergo f Num major illius erat qui Figuram noflram reprehendit , au£^oritas ? an potiiis noftrae dumtaxat ( nefcio qua de caufa ) Figurse erant in tuo Thea- tro redarguendce f Sed quando eas redargui tibi placuit, ne, qux- fo, viciffim difpliceat, qudd nos cafdem, imd verum potius tuea- mur . ANL A^HIMADFE^SIO III. 5 ANIMADVERSIO III. Uod tamen antequam facimus, Le£lores rogandi funt, ut Fi- guram hanc noftram in Adverfariis ipfis infpiciant tum aliis de caufis, tum ne forte exiftiment, eam Nuckii Figuris omni- 1-^^,^ ^y^ bus, & defcriptioni refragarij papillse enim foramina ego certe non m. ifto quo tua Tabula exhibet , mitto numero, at pofitu, quafi in. paralielas feries quatuor diftributa , fed ferme m peripheri^ ellipticae modum delineavi . Verum ut ad ipfam Animadverfionem veniamusj miramr protims CI. Auftor ob eam qux poflea afferetur, caulam, Areolse Glandulas a me febaceas appellari. Ego verd vicilHm noii ^*^ miror , qu6d„ ut tota res ad lancem veritatis pr^ponderet,- praefla- 5, reipfe credat fuashujus anni fuper hacreobfervationes evulgarej,, neque enim nunc primum animadverti, paucas ipfum, nec iatis diu pertentatas obfervationes confuevifse in medium adducere , fcilicet uc hse noffris per plurcs annos iw plurimis cadaveribus iteratis apud jequos, & harum rerum intelligentes hom.ines, fi Diis placet, pr^- -pondereni . Qualefcunque tamen funt , eas candide examinemus . „ hiprimis, inquit, quoad tubulos lafteos, aliaque ad mammas & 5, earum ufum facientia , veraciffimam inveniebamus pr^ aliis Clarifs. 5, Verheyeni defcriptionem habitam in Anatomia, fm Corporis huma,- „ ni cap. peculiari de mammis . „ Nihil mihi accidere gratius pote- rat quam primas quas profert , obfervationes nullo modo ad me per- tinere ', nam fi in ipfo ftatim initio, & in rebus quidem ad alios omnes potius, quam ad me fpe£^antibus, eum manifefliiflme labi, oflendero, muko faciiius mihi credes infra oflendenti , quanti reliquas adversus me ipfum ex inflituto congefl^ ejufdem anni obfervationes faciendse {\nx. . Illud unum molefle fer6,qu6d Verheyenii, cujus ego nonnullos quidem lapfus interdum noto, ne propter Viri alioqui de Re Anatomica pr^clare meriti audoriratem Juniores decipiantur, hic pene totum de Mammis Caput, quOd ifte veracijjimum frdc aliis i- t- tJ*- 5- praedicat, cogar redarguere. In eo igitur Capite , ut Aii£i:oris or- dinem obfervem , primiim video ob idi etiam mammas binas natura- liter ^kt dici,,, ut dum funt gemelli, quifque habeat unam . „ Id verumne fit, tu inprimis, Vir Cl. viderfs,qui fupra e contrario fcri- pfifli : „ fi id refpexit natura, quidni tres, aut p!ures fecit, cum ali- j^. 3, quando non duo tantiim , fed etiam plures foetus humani ab una „ muliere fimul editi obiervati fint .^ „ IVlittamus qusrere, num in pedore ob eam quoque caufam fint pofitse, „ ur non ade6 remotse 3, a corde fanguinem recipiant magis vividum .* „ & num quando in Puel- 4 ADFE^E^SA^IA A^MAT, V. PuelKs pubefcentibus priiTiiim foronantar, id veri fimilius fit contin- gere etiam „ propria rubftantias folida^ accretione-, „ ciim Dodifli- Anat.DifT. mus quidem Fantonus „ aliquando fe notafse , teftetur , quod licet i^- „ clegantulse inPuelluIis mammsepromineant, in iis tamen vixquic- 5, quam adhuc glandulofi „ ( hxc autem maxim^ propria earum fubfiantia efl)„ fenfibus obvium reperiatur . „ Ha»c , inquam,atque alia mittamus, & ad ea qux Verhcyenius de Papilla fcribit, venia- mus. „ Hsec, inquit , Mammse diftentione erigitur , ejufque deple- „ tione flaccefcit. „ Verum id quidem eft. Hxc tamen vera etiam funt qux ab aliis non omittuntur : A labris fugentis infantis contrc- datam erigi , qu« antea flaccefccbat : Idcirco tum erigi , ut non mo- do exfugi melius poflit, veriim eriam facilius, diredis videlicet ex- plicatifque tubulisj antea autem flaccefcere , ut his contraftis & cor- rugatis, nimia atque intempeftiva Ia(^is profufio fufflaminetur : Dc- nique erigi, aut flaccefcere, quia interflitiis illis inter reticulares fi- bras difpofitis infiru£la eft, in quibus fanguis opportune iubfifiere queat, aut non fubfiflere . Utra igitur veracior delcriptio efl, num Verheyenii, qui de his interflitiis , illifque ufibus ne verbum quidem Ibid habuit, an Fantoni, qui nihil horum prxtermifit? Porro hsec quo- que a Verheyenio omittuntur: Papillam exquifiti fenfus e(se^ ut contredata, facilius, ut diximus, erigi poflit: Eum exquifitum fen- Thcf.Ana- ^"^ nervcis fpeciatim fapHlulis^ quas CI.Ruyfchius delineavit, quat tom.i.Ta- que ctiam laudatus Fantonus memorat , deberi: Foraminum Papil* bui.4. F.4. |gj numerum, ac difpofitionem in aliis aliter, fed certa nihilominus , quantum a Nuckio obfervatum eft, ratione fe habere . Atque (utea qua? de Areolse Tuberculis Verheyenius fcribit, nos autem infra ex- pendemus , nunc omittam , & de Mamma univerfa jam dicam ) hanc cum pedorali quidem mufculo laxis vincuKs fibrofis , cum velamentis autem communibus ita ar£tius connedi , ut dum „ peftoris tegumenta „ cultro fejungimus, mammas avelli fimul contingat-, „ quod refte Fantonus , hinc nimium quorundam Chirurgorum metum redarguens^ adnotavit , ANIMADVERSIO IV. SEd ne forte hic dicas , Verheyenii defcriptionem a me quidem minus accuratam perfeftamque , non tamen minus veracem often- di,etfi huic interpellationi pauI6 antc videar occurrifsc , age tamcn, quse docet dc interna mammarum fubflantia videamus . Hanc igitur ^i ex pluribus glandulis, vafis, ac globulis pinguiferis compaginari, 3> dicii: Glandulas autcm magnitudine multum diverfas dsQ-.^-y qua^ AmiMADVBXSlO IV. f les fane in ifta pariterquam exeo profers , Figura 5. delineat . Optaf- fem profeft6,ut ipfe, atque Nuckius rationem, modumque tradidif- fent, quo utentes plurimas iftas quas ipfi propofuere, minutas, fe- junftafque glandulas videre pofsemus . Nam quod ad me quidem at- tinet, fimpliciter fateri non erubefcam, cum multas five ficcas, five la(fi:e fcatentes mammas haud negligenter difsecuerim, nihil adhuc tale invenilse. Inveni autemfemper quidquid propri^ glandulofse fub- Mammarit, ftantiae in mammis erat, in corpus unicum,magnumque compaftum, GiandHU. cujus ferme centrum Papill^ refpondebat. Colore albo, fuperficie non prorfus ^quaH, fubftantia ipfa fubdura erat, & cultro inter dif fecandum refiftente. Intra hauc, dum lafle fcateret, nonnulla? qua- fi cellulx eodem plenac fpeiftabantur , qux ad Duftus Ladiferos per- tinebant. Hsec poftquam fxpius obfervaveram , animaSverti, Joan- nem quoque Riolanum fcripfifse : „ mammse glandulofum corpus-uni-], ^, J^^^' „ cum Qke & continuum, non multiplex:,, Thomam autem Whar- ^^^^^^^^^ tonum fubftantiam mammarum tanquam „ omnium glandularum ma- c. i6. * ' „ ximam , compaftam , & albiflimam „ propofui^e , eafdemque con- ftare docuiise „ ex parenchymate glanduloib, fpongiofo, continuo, „ - in diftinftos globulos non divifo , nifi prceternaturaliter affefto , „ Cum autem ha^c perlcripfifsem, ecce CI.Heifteri Gompendium Ana- tomicum huc affertur, in cujus Pra^fatione Solertiflimus Auftor ne- gat, fe unquam mammarum glandulas ira ut Verheyenius delineat, „ rotundas, copiofiftimas , -dilperfas - reperire potuifse, quamvis la- 5, dantium, puerperarum, virginum &: aliarum mulierum mammas „ fsepius examinaverit, -verum in medio raammse, fub pinguedine, „ aliam quandam , parvam quafi mammam latere, cujus fubftantia 5, uberibus brutorum haud abfimilis.„ Idem cenfet, Verheyenium „ de glandulis mammarum tam breviter & frigide loqui, ac fi nun- „ quam eas certe vidifset: „ & quod de Tubulorum lai^iferorum origine habet, id „ ex afserto Nuckii quidem aflirmare, fed nonfua „ experientia aut obfervatione : „ quod quidem ii\ i\s quse fuper il- lorum tradit anaftomofibus,eft manifeftiffimum, ut in iis etiam quas ex Whartoni auftoritate de mammarum nervis , & lymphse du6libus docet. Verum ut ad Tubulos redeamus-, qux de horum numero, cum duftu pancreatico fimilitudine , & cum arteriis communicatione ab diligentifhmo Nuckio obfervata funt , ea Verheyenius prorfus omittit . Qiiod autem addit : ipfis Tubulis in Papilla „ interjici va- „ riis locis aliquam fubftantiam glandulofam , „ <& has glandulas in Fig. 3. delineati nempe quid de hifce glanduHs ego , imo laudati Tab. tt. Anatomici cenfeant, (upra ad Bidloi Figuram 4. indicavi. ANI- ADr£:R,SA2{.IA J^NAT. F. ANIMADVERSIO V. Eliquum eft qiiod de Pinguedine mammarum docet:^ Pinguc- _ , do, inquit, copiofa glandulis Mammarum fuperponi,acque 35 hinc illinc interponi folet, ut nimirum & rcpleat glandularum in- 55 terftitia, &vafaiis copiofiffime intertexta leniteriuftentet .„ Equi- TingHedi^ dcm plurcs pinguedinis mammarum utilitates efse^ cenfeo, & exiis rif Mof?!- j^Q^^ poftremam, ut glandulofa mammarum fubftantia ^quam ex levif ^ locm.' fimis interdum idibus,& comprefTionibus vitiari", conftat, ac indure- fcere, mollus, turiufque in ea jaceat, atque ubi opus eft, «S: cre- fcere, & lafte diffendi facilius queat. Atqiie ei propterea pinguedi- nem non tantum fuferpni , veriim etiam fupponi , obiervavimus fic ut glandulofum, quod defcripfimus, corpus inter duo mollia pin- guedinis flrata fere undequaque confneretur . Non tamen idcirco ^'wx' guedinis quidpiam, quod quidem notabile ^ktx^ eidem corpori hinc illinc interponi^ & fic glandtdarum interfiiiia replere.., vidimus, non difficile aboqui intra albam illam glanduloiam iubftantiam interno- fcendum proprerea quia utriulque ftrati pinguea'o flavefcebat , & in. cadaveribus fic fatis eiiam interdum pinguibvis h:ec a nobis perqui- fitio habebatur. Ciim igirur Verheyenius in hoc Capite de Mam- Compcn- "^^^^ ^^"^ ^^ gefserit, cumque CI. Heiilerus, dum m eo GkQt .^ ut ad Anatom. illius lapfus patefaciendos ex multis nonnulla rantum loca ieligeret , Pra^fat. j^^^ ipfum fpeciatim Caput omittendum fibi non putaverit j latis , opinor, Doftiflime Vir, intelligis, quanti hac in parte ejus & iQn- tentia, & obfervationes , pendend^ fint, qui le,inquit, „ quoad tu- 55 bulos lafteos, ahaque ad mammas & earum ufum facientia, ve- 55 racilTimam pras aliis CL Verheyeni defcriptionem invenifse . 5, ANIMADVERSIO VI. Uc adde qux idem Audor in Areolie Tuberculis eodem m larum 1 1^ ja^ ^ Capitc defcribendis peccavit , illudque inprimis quod ita ma- beYiuns.z^ nifeffum eft, ut ultro ipfe Animadverfionis Scripror Cl.fateatur. In horu-m. fe- -^j.^ ^^^-j^ Jaudationc hoc unum excepit, „ quod non tam frequen- bacea. ma.- ^ ■, ■ r\- • r r T 11 • r J uri^i, 5, ter in fubjectis utnufque lexus ordinem illum m torma coron^ ad 5, papillas areolam exadum 5 tuberculorum^- qualem - exponit di(^o 5, Capite de m.ammis , obfervare hcuerit . Hiec namque tubercula „ fatis irregulariter per areolam difperfa figur^, inquit, ab Orna- „ tifTimo Morgagnio exhibitse, - omnino conformantur . „ Nimirum ego priuiquam h^c deicriberem , aut delinearem, in plurimis areo- lis iarutn Tn- 'J^IMADrEKSIO Vh > lis dliligenter infpexeram , ut qiiod frequentiflimuni eflet, cognofce- rem . Verheyenius autem , quem primam eorundem notitiam meis facil^ Adverfariis, ex quibus & multa alia fumpfit, debere, intelli- gent omnes qui priorem Anatomes ejus editionem cum pofteriore, hanc vero cum iifdem meis Adverrariis contendent, haud ita multa cadavera ejus rei gratia infpexiffe mihi videtur . Non modo enim iftam eorumTubercuIorum coronss (imilem dilpofitionem reticuifset, verum etiam „ utrum fingula fingulos habeant duftus excretorios, 5, detetminare „ potuifset ; & quemadmodum ^, ex iis preflis quan- ,, doque educi humorem vulgari fero laftis haud abfimilem , imo ve- „ rum lac ,, a muliere- laftante exprefsum fuifse, tradit, ita feba- ceam ex iifdem expelli materiam, non omififset. H^c omnia a me primum obfervata , ac litteris tradita Animadverfionis Auftor fuis obiervationibus confirmatj illud tamen poilremum excipit. „ Nun- -^-j^ „ quam cjeterum vifum efl:, inquit, liquida ex hifce partibus vere ,5 febacea prodire dato etiam quocunque vel prefsurse, vel alterius 5, adminif^rationis tentamine . „ Mihi ver6 ^ ut Auditores , Amicique mei probe fciunt, inprimifque Joannes Polenus Profefsor, & Scri- ptor Prseflantiffimus , ac de Re Phyfica,& Mathematica egregie me- rirusj ut qui fingulari quodam tum erga me, rum erga res natura- les amore dnctus, noftris publicis, privarifque exercitationibus adef fe folef, mihi, inquam, nihil facilius efl:, nihil promptius, quam ex areolse ( neque lotse , neque abflerfk , neque prefs^ ) tuberculis ma- teriam illius qu^ ab nafi, genarumque febaceis glandulis feparatur, fimillimam aut ultro proftantem oO:endere,aut tubercula hinc atque hinc unguibus intercepta paulatim premendo', extrudere: quse vi- delicct caufa fuit, ut ipfa „ pro febaceis glandulis interim habenda „ exiflimaverim . „ Id autem efl:, quod in ifla Anim.adverfione po^ tiirimum redarguitur . „ Primo namque , obfervari dicitur , tuber- 5, cula hujufmGcli per cutis texturam difperfa non efse, &: immerfaj „ kd adhuc diflinde fub ea jacentia-, hocque liquere facile , denuda- „ tis a cute hifce partibus , ficque adhuc fub ea integris , & inta- „ dis . „ Ego vero tubercula ifla , ex quibus fcbaceam materiam ex- trudo, detra<^a cute integm^ 8c intaBa reftare, nego . So^d fac,in- tegra , & inta61:a reflare j quid tum poflea ? „ Hinc , inquit , con- „ flat, - glanduks non q^sq febaceas •, quse fcilicet, ut alix omnes „ ejufdem generis, qu^ a laudato Authore defcribuntur , aut ad ex- „ timam cutis faciem locari debuifsent, aut faltem per inrimum cu- „ tis plexum ftabularij „ quafi verd aut inter ejufdem generisglan- dulas, quas defcripfi in Palpebris, non retulifsem, aut febace^e , quas iw Palpebris defcripfi , glandul^ non intra illarum cartilagines B con- 10 JDFE-J^SATIIA AI^AT. V. conditje, fed cuti ipfi intextar forent. Secundd „ Tubercula, i'n- 5, quii, hujufmodi fub cute efFormari non a fubftantia quadamglan- „ dulosa ibidem affixa^feda glomis quibufdam adipofivS^ed loc6,in- 5, ftar pulvinarium , elevationes hujufmodi ad cutem producentibus . „ Ego vero in decem, quas noviffime continenter fecui, areoIis,cum pleraque ea tubercula qua fumma potui diligentia perluftrarem, ni- hil quidquam pinguedinis, vel in mulieribus habitioribus , iifdem mt{sQ-i vidi, aut ad ea elFormanda pertinere, facile alioqui vifurus vel ob pinguedinis colorem , quem in his certe omnibus mammis flavum inveni . Qiiinimo cum forte binis areolis nihil propemodum pinguedinis fubeiset, binis autem nihil prorfusj tubercula tamenita in his quatuor areolis, ut in quibus maxime, protuberabant . ANIMADVERSIO VII. QUid ergo, inquies, inerat f quid eorum tuberculorum inti- mam , profundamque partem efformabat ^ Nempe id quod in «mxi. i». **'!. Adverfariis indicavi •, Duftus videlicet Ladiferi . Scripfi D«(?«j i«- enim , „ me in duabus , vel tribus mulieribus Ia<^iferos dudus vi- eiiferi m ^[(sQ^ Quales ad papillam per^^ebant, & h^c versus areolarumtu- rubercniis r, bercula contendentes •, oe pra^terea cum nutrix qua?dam, hortante Uiamus. ^^ jjjg_^ {^\ arcolam admotis digitis vix prellifset, continuo albasve- „ lut laftei feri guttas de his tuberculis erupifse,tum abftersa areo- 5, la, rurfufque prefsa, eafdem rurfus erupilsc , „ Supra autem fcri- pferam : „ me non mod6 limpidum humorem , fed haud raro ceu fe- „ rofum lac, interdum quoque ceu veri albillimique laftis guttas de „ iifdem tuberculis expreilifse ex cadaveribus etiam ( quod magis ad- „ mircre ) virilibus. „ Qiiod tunc igitur indicavi, idi m prxfentia cx pluries iteratis obfervationibus coniirmo. Scilicet ad fingula tu- bercula {ingulos pertingere laftiferos dudus V\d\^ & fic intra ipfa dilarari, ut tuberculorum efformaiio eorum duduum & dilatatio- ni, & ultra areolse planum prominentise maxima ex partc debere- tur . Iflud ego laftiferi cujufque dudus extremum ab inclufo, ^ pellucente humore diftentum pro glomo quodam adt^ofo Animadver- fionis Au£lori impofuifse, non difhcile crediderim . S^di utcunque id eftj ubi ad fummam tuberculi partem ventum efl, ibi du£Ins in ex- cretorium orificium contrahitur, atque aperitur. Cur ergo, m- quies, ifla tubercula pro (ebaceis glandulis habuifli f Ego vero qua- tenus, & quo jure habuerim, & adhuc habeam, poflea declarabo. Nunc Animadverfionem porro expendere pergamus . „ En genuina , „ inquit , graviorque obfervatio nollra, ex qua cerie & ufus & habi- „ tu- A^IMADFB^K.SIO VIIL ii „ tu Jo tuberculorum horumce revelentur . In locis '^\% arese per „ fubjacens tuberculum prominentibus , ubi prius ex digitorum pret 55 fura guttula laftis gemmaverat, animadvertebam hiare forinfecus „ vafculum diftincfte lafteum minufculum , quod ab origine altiori 55 derivatum, ac per glomi pinguedinei fubftantiam trajiciens, hinc 5, ufque ad cutem appellit, camque perforat . „ Genuina ifta certe cfl ( fi glomum illum finguedineum demas ) & gravior obfervatio j non tamen ipfius propria eft, non tamen reveUtio eft . Nos enimin I. Adverfariis ante omnes docuimus, ifla eadem tubercula „ habere I^i^^"^ - 55 fingula excretoria ofcula attente infpeftantibus manifefla : „ qu^e in Figura ctiam exhibuimus j reliqua autem an non hic dumtaxat dii- ligentiiis defcripferimus , fed & illo eodem in loco ita indicaverimus, ut nifi ea legifset , de hac obfervatione ne cogitaturus quidem is fuif- kx. qui modo fibi redarguendum propofuit per quem profecit •, ex iis qux fupra dida funt, atque allata, sequorum hominum, harumquc rerum intelligentium judicium efto . Rem igitur, quam primus ego indicavi, confirmavit ipfe,aut etiam , flquis ita malit , illuflravit j cer- te neque ipfam rem , nec rei ufum revelavit . De hoc enim fic ipfe diferte confefsus eft, cum meam tuberculorum , feu glandularum iftarum „ ufus defcriptionem tamquam feilicet effluxus laftei vica- 17^ ,5 rias,^ & coadiutrices demonftrando , tam exaftam, ficque i» seter- 55 num laudandam „ judicavit . ANIMADVERSIO VIII. ATenim , inquies , non mod6 \s cenfet quod ^ te fuerat indica- tum :„juvare tuberculahxc, &fupplere officium papillae tunc jqj.. dc. * 5, prajfertim cum introrfiis hac, non infrequenti nempe vitio, fubfl- 5, dente & quafi retrada, nihil quod infans labris exceptet, nihil 55 quod fugat , prseter areolam relinquitur j „ fed ,, per calculum 55 fuum id a natura inftitutum (pronunciat ) ut-quodcunque fit im- 55 pedimentum aliquod - majoribus tubulis versus papillam , - majo- yi res hi tubuli fuccis aliqualiter fliis exonerari poflint in laterales 55 hofce minores ( qui fcilicet tubercula perforant ) ut hinc & fluxus 55 aliquis deveftis fuccis fervetur, & non tam facile in majoribus fi- 5, ftulis refidua liquida , & a cursu fuo remorata concrefcant. ,, Hoc quidem, fateor, pronunciat, nec fane perperam,fi modd con- ftat 5 laterales hofce tuberculorum du<5lus cum iis qui ad papillam contendunt, communicare . Verum id ipfi nondum conftat . Nam 55 fi non , inquit , adhuc pro cert6 afTevero , vidiife faltem videor , » eofdem in tubulos majores lafteos , qui properant ad papillam , - B 2 55 fe 12. ADTETISJ^E^IA A^MAT. K 5, fe fe infertum vadere. „ Et nos poftea mirabimnr, ipfum frotinuf J74 miratum e{le,me poft mei illius ufus defcriptionem ea tubercula fe- baceas adhuc glandulas appellavifle ! Ip/e enim muiime dubitat, quin ex eo quod quifque fibi vidifle videtur , continuo tanquam ex re cer- ta atque explorata fit pronunciandum . Ego vero i\\ eo laltem Ma- gnorum Virorum vg^\^\-^ perfequens, quod mihi ditfiderem, neque protinus judicium ferrem -, poftquam illas de quibus diftum eft, ob- iervationes quas certe habueram , non vero habuiile vifus eram , iii J. Adverfariis propofui, dedudum ex \\\\s. prxbendi latlis ufum, non wi fententiam , {^6. ut fuf^icionem quandam protuli , imo hsec conti- nuo fubjeci : „ Nil tamen pro certo de re hac affirmare nunc au- B, fim,ut qui neque ex una,aut aliera feftione afseverare quidquam 5, foleam, & vicillim fciam, nutrices duas, cum, me fuadente, ea 5, tubercula compreflerint, nil tale exprimere potuifse . „ Itaque nunc demum pronuncio poftquam 'ixs paucis fectionibus alias corn- pluresannisinfequentibus adjanxi , illifque tuminpriore nutrice , tum '\r\ cadaveribus , a me habitis oblervationibus confiefilem aliam Ve- 1. 1. t^' 5- rheyenius adjecit: quibus fi conientientes iftius quoque Scriptoris fe- ftiones, & obfervationes addamus, ed gravius momentum adjunxe- rimus, quod qui alias nobis adverfari vehementer folet, nos ipfos hac in parte fedatur . IIIo autem tempore cum w-x hac quidem re nondum mihi fatis habere iteratas obfervationes viderer •, contra autem de proflante ex iifdem tuberculis materia febacea ob certiflimarum obfervationum copiam dubitare amplius non pofTem •, quid mihi aliud facicndum fuit nifi quod videlicer {QQ.'\-i ut inventum utrumque, ne quis forte ante occuparet, proponerem , eo tamen difcrimine, ut de illo mihi alias ampliiis videndum , dicendumque relinquerem, de hoc vel tunc pronunciarem . Itaque non id tantum fcripfi: „ Nil ta- „ men pro certo de re hac (primo illo videlicet invento ) affirma- „ re nunc aufim: „ fed hsec quoque addidi : „ Ea potiiis tubercula „ pro febaceis glandulis inrerim habenda exifhmarem , propterea „ quod febaceam materiam ex eorum ofculis proflantem frequentif'^ „ fime viderim, neque miniis frequenter exprefserim . „ Sed al- tera quoque caufa fuit cur dicerem: „ potius pro febaceis glandu- „ lis interim habenda exiflimarem j „ non autem dicerem : febaceas glandulas efse, flatuo. Scilicet quod ex 'i\s, tuberculis febi confimilis materia exprimeretur, compertum id quidem exploratumque habe- bam , ideoque fine ulla dubitatione pronunciabam ; num vero expref {^i omnis materia unius ejufdemque efset generis , atque ox'\^\ms-i Sc num prsefertim tuberculorum ojnnes partes febo fecernendo infervi- tenCj id fane vel propter fllas alias obfervationes non dubium mihi c[so . AISIIMADI^BXSIO IX. 13 cfse nbn poterat-, ideoque comparativa illa, temporafia, & aticipi- ti loquendi ratioiie ea tubercula nequaquam prorfus ^ ui: glanduUs fdace^s ^quod Nofter diiQii ^ ftam^& comii^fi){Qd quid mihi minus 175 lum difpliccret, indicavi. ANIMADVERSIO IX. Ec fane efl in prsefentia, cur me iftud indicafse poeniteat . Illa enim tubercula non modo ex laftiferis dudibus , verum etiam GUnduU ex SebaceisGlanduIis compada funt: quas omnes etfi nondum fatis a '^11°^^^^'^ me perfpe(^as ^{^q^ exiftimoj quafdam tamen inftar minimorum, & ex flavo albicantium granorum in fumma tuberculorum parte cir- ca horum excretoria ofcula confitas ita certe vidifse me, fcio, ut certe e contrario fcio , iifdem excretoriis vafis glomos illos pnguedi- neos non vidifsefubjeftos, quiextremam duftuum partem,, tanquam „ pulvinaria elevent, tanquam cortices inveiliant, „ imo tubercula ipfa tanquam materia effbrment . Qiiod quidem ultimum , ex quo priora confequuntur , „ ultra autopfiam evidentiifimum ulterius ei^ 5, fe,„ CI. Animadverfionis Au£l:or contendit. „ Siquidem in gra- „ cilibus, inquit, fubje£i:is, aut permorbos aliquos gracilefcentibus, 5, quibus fcilicet extenuatur pinguedo, &deprimitur, abolitas omni- 5, no obfervabam prominentias hujufmodi, quod & annuit ornatilli- 5, mus Morgagoius :-Ea ^ ait , tubercula aut yerexigua , aut etiam nuL 3, la imerdum fe fe ollenderunt , ut in fenibus pr^fertim tabidis , cJ* 3, macie confeiits .^^ Hcec, fateor, fcripfi- fed illud tamen , quod ip/e omittit, continuo lubjeci : id tamen raro admodum contingit , Et fane Ctfi illud in nonaullis prsefertim lenibus, iifque, non gracilibus^ aut ^gracilefcentibus^ fed macie confeciis mihi accidit ^ in aliis tamen ex- tenuatoruT) cadaveribus, & nominatim mulieris tabidse, cujus non modo coftse fingulae extabant, fed de mammis nihil fere aliud nifi papilla, atque areola , reli^rum erat, eadem tubercula non minora, quam in pinguibus mulieribus deprehendi . Verum etfi illud '\n omni- Lus macie confeiSis accideretj num, qu^fo, in ejuimodi xgris nulli lalii pr^ter pinguedinem fucci minuuntur, ut evidentiljimum ex illa obrervatione cenfendum efset, „ pinguedinea eis^ corpora tubercula ,, hiijufmodi .^ „ Qjse omnia cumita fintj vides, an non multb po- tiori jure ipfi reddere fuam illam repetitionem pofsem ; „ Abfurdum „ itaque ( adhuc repetitur) glandulas vocare febaceas tubercula hu- 35 jufnodi ut depofcit CI. Morgagnius-, „ pr^fertim cum alia id ego, lat oftendi , ratione indicaverim , alia ipfe pinguedinea Q^se tubercula liuj ufmodi 3 fiae uUa videlicet haefitatione , conftituat . Sed ifia ne- 14 APVE-RJSA-R^IA A^AT, F^ ghfkd. rcpaitisn:^ interrogationcs faltem quatuor, quibus fuam con- cludit Animadverfionem , attendamus . ANIMADVERSIO X. 3, l^Ato, inquit, qu6cl cfsent glandul^ ecquid fic proceras, & 1 3 „ ingentes delineat Author CI. feu longe ultra menfuram 5, aliarum glandularum omniumjquas utfebaceas variisin locis pro- 5, clamat. „ Vel id vult: ca?teris majores funt, ergo glandulse fe- bace^ non funt j quafi vero Natura ex pluribus minoribus colle£l:is majores facere glandulas non potuifset, atque ade6 non confuevif- ki. Vcl hoc vult: naturalibus majores funt, ergo perperam deli- J. I. tr. 5. fieafa^ funt-, quafi ver6 non efset a Verheyenio fuo fcriptum : hzec tubercula „ magnitudine varia cfse, pr^cipue in variis fubjedis-, at 5, paflim fcmen cannabinum fuperantia j „ aut ipfe , eorum tantum ordine cxccpto, 'veracijjimam pr^ ^///j- Verheyenii dcfcriptionem non froclamafset. Hsec cum ita fe habcantj ex parte quidem conftat, quid de cjus excejfu in altera interrogatione dicendum efset : „ Et fi, 35 inquit, afscrit, tubercula hujufmodi vidifse inBidloi & afseclarum 35 tabulis delincata, naturalibus valde majora, quid de excefsu e6- 35 dem hoc fuo dicendum foretf*,, ex parteautem non fatis conflat, propterea quia inter noflra de tuberculis hifce verba , qux tu , Vir J7^. CI. ante ifl:am Animadverfionem exhibuifli, nonnulla forte dQCide' rantur huc omnino perrinenria . Poftea enim quam fcripfi : ,, H^ec 33 poflea vidi tubercula in Bidloi Tabulis delineata, naturalibus qui- 33 dcm valde majora, ut qua» ope microfcopii defcripta funt, neque 3, ita prjeterea, ut auferri mutarive aliquid non poflitj ,, hjec conti- nu6 fubjeceram: 3, qua in re diligentiam magis defidercs trium^vel 35 quatuor Anatomicorum , qui eandem in fuos libros Figuram, kd 3, proportionis nulla habita ratione tranftulerunt . ,, Quid igitur ita iflam interrogationem adornat, quafi id aut in Bidloo, aut in his qui ejus Figuram defcripiere, argucremus , in quo nos ipfi prolabe- remur , grandiorem a?quo iftorum tuberculorum delineationem j qua quidem in re neque ipfi crravimus, ncc Bidloum, aut alios erravif^ fe, diximus,non illum, quia ope microfcopii fe illam Figuram deli- neavifse 3 profcfsus cfl^ non iftos , quia quo pafto aproportione recef- ferint , non cxplicavimus . ,3 Ad tertiam autem interrogationem : >3 Et fi lac puriflimum ex eifdem expreiHfre tuberculis affirmat Au- 33 thor Clar. cur inde eadem, ut glandulas fcbaceas, flatuit, &con- 53 cludit , quarum certe humorcm incolam conforme nihil habcre 33 cumlafte, millaque per fe ipfum cum fcatebris ladeis commercia^ 53 no-. A^IAfADFEKSIO XI. 15 5, nbtiflliniim vadit:„ ad hxc, inquam, verba quod attinet, etfifn- dicatum eft fupra , neque id nos ftatuifse , & unde ifta admiratio na- fcatur-, addi tamen poteft, non fatis demum fuiffe cauf:^, cur id Anatomicus miraretyr, quando notilBmum eft omnibus , non modd per proxima orificia, fed per idem ofculum excretorium duos aded diverfos humores , bilem fcilicet , ac pancreaticum fuccum prodire •, mirandum potius efie,qui/r^ f^r///J^^^ tompererit ,adversus„ rudes 7j. 5, nimis externorum attaftus,, ad ipfum meatum auditoriumj ac pro variis inter fe fepartium motionibus ad ipfa labra febaceas glandulas requiri, naturale quoddam linimentum, inunclionemque prxbentes j eundem ne cogitafie quidem , Areolse cuti,atque aded ii\is tubercu- lis ab infantis fuftione diu, crebroque vexatis linimentum id genus prxft6 efie convenifie . Qiiod autem poftremd interrogat : „ Et fi „ glandulas tubercula ad areolam hujufinodi vocavit, quia notabili- „ ter prominentia , cur non 8z glandulas voc^vit fimiles fupra papil- „ Ise fuperficiem prominentias ordinarias f „ ad hoc quoque in aliis Adverfariis refponfum eft,ubi quid in glandulis febaceis agnofcendis potiffimum fequamur, oftendimusj neque enim ufque adco ineptifu- mus, utnihil aliud in ea re,nifi prominentiam quandam fpeftemus, Itaque etfi in Papilla? ipfius tum fumma parte,tum lateribus exiguas Taf>i/u febaceas glandulas f^piffimc agnovimus-, ordmarias tamen iftas,quas ^j'!^^'^^'* ipfe objicit, papilla^ ^rominentUs pro glandulis non habemus . Caete- rum ifta objeclio atque interrogatio fi quid valeret, non fane in nos magis, quam in Bidloum, Heifterum, aliofque homines Clariffimos ^^^7^^^ caderet, ut qui pariter cum iftas erdmarias Papillje frominentias pro Anac. n.' glandulis non habuerint, Areolse tamen tubercula GlanduUs vocare iPf- non dubitarunt . ANIMADVERSIO XI. Unc ea vicifi^m a te mihi venia danda eft, Vir CI. ut fuper bragmate . _ his qu^ in Capite proximo de Diaphragmate producis, non- nulla interrogem . Et primum iftone diaphragmatis Typo, „ qui, „ prout haftcnus ab Autoribus exprefsus eft, oculis fubjici di citur,- iy6 „ ut pateat quid intcr illum & hanc novam diaphragmatis ftrufturam „ interfif, ,, iftone, inquam, Typo mcliorem nulium ante id tem- pus ab Anatomicis propofitum credis ^ Ifte profefto circularis eft . At Vefalius, & qui ipfum fecuti funt, ellipticum protulere. In ifto ^^^^^^**; etiam , fateor , fibrarum dudus neque fuperioris , neque inferioris f.^/.^ab.j'. mufculi agnofcuntur . |At in eo quem Stephanus edidit , fuperioris De diil quidem perfpicue, in iis autem quos Veslingius, utriufque qi^atlan- J^J^* J^|; tenus j. i. i6 ADVBt^AlJA A^AT. V. tenns agnofcuntnr. Abnormis pariter in iflo typo tendine^ inter- Synt. An. tnediae partis diaphragmatis figura eft. At fi qux ef]: m priore Vef- I. edit. lingii typo , diligenter inlpicierur , non ufque aded abnormis videbitur. 'ia.h.c.9. £^. quoniam hoc inprimis fere inculcatur^ efl: quidem in parte ten- dinea iftius typi foramen pro oefbphago infculptum . At in eo- dem Veslingii extra illam tendineam, atque adeo in pofteriore par- te carnea manifeftiflime infculpitur. Qlix tamen cave credas ita a mc aiferri , quafi contenderem, nihil demum novi de diaphrag- mate ab Nobiliffimo Bartholino propofirum effe . Plura enim propofita efle , fateor , & plures vulgatiffimos errores e/fe con- vulfos. Sed illud unum contendo, non oportuifse iflum potiflTimum typum afferri, ut inde pateret, quam in illud ufque tempus Ana- tomici diaphragmatis flrufturam expreflifsent , cum alii , prxfer- tim in noArorum Antecefsorum libris, ut oflendimus, extarentnon 177 ^if*^'-!^ ^ded ab omni veri imagine remoti . Super iis autem quseln- geniofiflimus Au(^or de diaphragmatis, & transverfi abdominis mu- l.cit.c^j. fculi continuarione fcribit, neque dicam, Vefalium quoque noflrum tradidifse , diaphragma „ ad inferiorum coflarum extrema , obliqu^ ,5 afcendenti abdominis mufculo, Sz longe magis tranfverfo admo- „ dum uniri-,, neque addam, me tamenolim in quodam cadavere, non tendines^ {^6. laxiflimam quandam , & facile diftrahendam mem- branam ^diaphragmaris Iliperiori muiculo, & abdominis tranfverfo in- terjeftam Midike-.^ neque enim ego rudem illam obfervationem itera- 177. vi, & Bartholinus id in homine fe perfcrutatum efse, negat . Illud potius ex te quseram, num quse de diaphragmatis motu fentit, re- iaxatis fcilicet ejus fibris, ipfum ex incurvato magis planum fieri,at- queinimum ventrem protrudi,iifdem autem contradis,ex plano in- curvatum in thoracis caveam magis afcendere-, num, inquam, hsec tibi ejufmodi videantur , ut vel omnino probari , vel cerre fine ulla , ut facis,adnotarioneLedoribus proponi debeant . Scire etiam per- ^70 velim, an fibras iffeas carneas quibus arteria alpera in nobis contra- hitur, ^ quas inrer ca^teras Bartholini Figuras in Bibliothecce Ana- tomic^ Tab. XLI. Fig. 5. exhibueras, hic, quamvis pariter promif- fas, exhibere tamen non memineris j nam qu6d illas „ exprimi in „ Tab. 84. Fig. 4. „ dicuntur • certe haec Figura nihil nifi diaphragi ma caninum exprimit , illa autem quam in Bibliorheca produxeras , iSo. hic nufquam apparet. In his vero qu^ laudati Audoris Aticn- ^' ^"'"*"'' ptioni adjicis,Nervos Diaphrasmatis,, duplici, triplicique origine e ■u^ „ nervis brachiahbus utrmque enafci , - iildemque non longe ab „ exortu plures in homine accedere a nerv6 intercoflali furculos , „ doces. H^c quomodo concilies, qu^ro, cum iis qu^ de idis ipfis dia- tnfit A^MIMADFBTi^SIO XIL ly 'diapfiragmatis nervis , longe ea quidem difcrepantia , in Tabulis XLVL & XLVII. cum Solertillimo Vieufscnio ofbndifti . Idque eo magis qux- ro, quod ipfe primam eorum nervorum originem, non ex Brachia- libus, fed ex aliquo proxime fuperiorum Cervicalium ferme utVieut fenius proponit, memini me annis fuperioribus invenifTe. Non igno- ro, in aliis fortaffe cadaveribus id inveniri aliter pofse, imd fateor, Willifium a quo Vieufsenius in eo recellit, eadem qux tu , tradidif- fc ) illud tantum qu^ro , cum fupra Vieufsenii Neurographiam felegc- ris, quam tu , Leftorefque tui feQ , ns, „ per extimam dextri ventriculi fuperficiem refte furfum elatas in "^ ^■'' ,5 bafin terminari . „ Et fane fi quod paulo po(1: fubjecit: Fibrarum 185? 3, omnium feriem complicationem atque ordinem facile percipiet, 5, qui Cor bubulum aut ovinum excarnare tentaverit : „ de his quo- que fibris reftis diftum voluit j nihil facilius quam in virulinis & agninis cordibus vel nondum coftis eafdem ofiendere . Sin vero ipfas in corde etiam humano perlpici pofse, exiflimavit , ut Verhe- 1. 1, tr. g, yenius , Sc plerique alii qui eas defcribant , credere videntur •, can- ^* ^- didQ fateor , me in pluribus cordibus diligentius qucerentem nun- quam videre potuifse \ ob eamque caufam facile crediderim , ab DiligentifTimo Anatomico Vieufsenio in fibrarum cordis defcriptione TiacT:. dc efsQ pr^termifsas . QLiapropter neque admodum difplicet quod pro- ^^^lj^^l^/nc ximam Loweri Figuram iis fibris reftis oflendendis deflinatam omi- feris . Binas tamen qu^ illam confequuntur, exhibere profeftd po~ teras, prcefertim cum ex quas ex Bidloo fumptas ipfis videris fub- Aituere, baud ^que fint laude dign^ , ut ex parte aliqua in loco oflendemus . A N I M A D V E R S I O XV. Uod autem ad Cordis Auriculas attinet, num Au£tori crede- mus , „ earum fibras duplici Sz contrario refpeftu in oppofi- Et ^»>-^ „ tos tendines ferri,- atque alias in hunc, in illum alias ter- '^»^"^'^''^ - „ minari ? „ Mihi certe neque anatome , neque exhibita in hancrem ^^^ Figura quidquam firmi videtur oflendere, cur id credam . Atque ut quiddam de pdmonis nutrimento interjeftum ob arterise bronchia- lis ignorationem, mittamus-, num finiftram auriculam propterea mi-. ^iorem q^^q dextera, exiflimabimus 5 qudd „ e vena pulmonah - pro- 1531.. 5, pter 5, pter pulmonis in cxfpiratione collapfi-im & fubiidentiam fanguis 3, expreilus confeflim & copiofius urgeatur ?„ quafi vero hoc,tem- pore dumtaxat diafloles, non autem etiam fyftoles finiflri ventriculi De Venis accideret . Num vero iflud tubcrculum ante limen auricul^ dcxtrse. Cafis . vcnae utrique cavx interjedum , in homine „ a fubjefta pinguedine i5>3. „ elevetur, „ alii viderint •, ego id potiirimum ex te qu^ro , cur duas ad illud pertinentes Loweri Figuras, prsefcrtim nulla alia fub- flituta, praetcrmiferis ? Venam autem Cavam ( vel potius Venas Cavas; nufquam cnim in unum truncum revera, & proprie conve- jiiunt ) Venam, inquam, Cavam ,, hic in confliivio - in majoribus 5, Animalibus, tam Homine, quam Brutis, totam circumcirca muf- 5, culofam efle, „ non facile afTentictur, qui bovinam quidem Ca- vam vero valido , & rubicundo mufculo , infignem fphinfterem ^mu- lante,in{lru(^am viderit,parem autem mufculum in humana (cuita- men non propterea mufcularem naturam , & vim nego ) incafTum perquifiverit . Pariter qui cor in fua fede fpe^^avcrit , non facile is (ut alia mittam ) intelliget, quomodo oflium ullum Qoxdis ftirfum re^e^ & non potius oblique aperiatur. ANIMADVERSIO XVI. IIs autem quse de Fostus Canaliculo Arteriofo, &:Ovali Forami- ne attingit Lowerus , Diilertationem tu quidem fiibjicis , quam „ ad calcem Anatomice Vereyhenianse antea repofi-ierasj „ in qua DifTertatione fi quid forte miniis probarem , tux, Vir CI. refponde- re humanitati non viderer, qui iii eadem mihi illius Foraminis Val- ii? tu extendebatur , m lenilibus etiam corporibus non modo nondum Fahh/a^ parieti pulmonaris venx coaluilse, {qA inftar duorum, vel plurium «.^■'«'«'^^^- in^qualium, vel, quod frequentius, unius infignis Sacculi ( aut, fi mavis, valvulx figmoidis , fed anguftioris , aut denique , ut Verhe- j. ^. tr. j. yenius loquitur , infignis finus ) cujus orificium deorfum nonnun- ^. io. quam, fcepius antrorfum fpeftabat, tum craffiora fbecilla, tum ipfum cxtremum fcalpelli manubriolum interie, ejuique ven^ parietem tam alte admififse, ut quod Verheyenius m vitulis „ diverfa temporis di- Contro- „ ftantia pofi: nativitatem maftatis „ perfpexit, Valvulam videlicet , yf^f^ ^"^^^ „ dum a parte pulmones refpiciente parieti vense pulmonalis adna- ' ^' „ fcitur, adhuc crefcere & extendi ubi cor refpicit; „ \d in homi- nibus quoque verum QkQ videretur. Illud vero certiilime obfervavi, totam fere iflam, quse foluta adhuc erat, Valvul^ partem mult6 ac multo craliiorem quam in foetu efset, atque firmiorem Qh^ fadam. Q.U1- 24 JDFE^EJA^EJA A^NAT. V. Qiiinimo in ipfo facculi extremo fundo inter hnnc, & ovalis forami- nis anticum, fupremumquc marginem adhuc apertam cruori viam perexiguam pluries vidi,femel vero ejufmodi, utmanubrioli fcalpel- !i acumen nullo negotio in venam cavam tranfmitteret,idque in mu- liere, femel denique in viro annos facile quadraginta nato eandem viam ufque adeo apertam comperi, ut apicem ipilim minimi digiti admittere ferme poilet a parte quidem venie cavx-, nam quo magis inde ad facculi orificium pergebat, eo magis inflar conici tubuli contrahebatur . QiiJe quidem poftrema obfervatiout ifti prorfus con- 19^ traria eH:, quam in alio viro CI. Litrium habuifle, refers, ita prio- tcs illse fufpicionem injicere videntur, annon iftud orificium, quod 5, a parte vena? pulmonalis triplo grandius, quam a parte venx ca- 55 vsE„Litrius invenit,ad deicriptum potius a nobis facculum , quam ad ipfum ovale foramen pertineret , hoc efl annon minor hiatus quem in vena cava confpexit, ille quidem non foramen totum ova- le, kd aliqua dumtaxat ejus pars ellet ob Valvulam non undequa- que cum foraminis margine conglutinatam adhuc aperta •, major au- tem alter hiatus quem in vena pulmonari vidit, nihil aliud efiet, quam quod nos orificium Sacculi nuncupavimus j quod fane ejufdem Sacculi fundo latius plerumque deprehendimus . Atque ut omnes intelligant , me nulla alia caufa^nifi veri amore,& fludio permottim h^ec attigiffe, continuo addam quae in marin^e teftudinis corde ob- fervavi, magis profeftd cum Diligentiffimi Meryi^quam cum aliquo- rum ex iis qui contra ipfum fcripferunt, obfervationibus congruen- tia . Quod quidem eo libentius faciam , qu6 magis omnibus notum eft, quantum illius cordis ftrudurse in fua de ulu ovalis foraminis controverfia Meryus tribuerit. ANIMADVERSIO XVII. IGitur in Marina Tcfludine librarum fex & triginta pondo, quam cum Dodiirimis Amicis Venetis dillecuimus , poftquam cor a pe- rina Te- ricardjo omnino divifimus j erat enim cum infima pericardii particu^ findinis , ^^^ j^Qj^ pgj. tendinea quidem filamenta , {^6. immediate connexum j ac poflquam plures per cordis poflicam pr^fertim partem nervos difFufos perfpeximus, auriculafque infpeftando, alteram altera ma- jorem agnofcere non potuimus, fedionem aggrefli, fic obfervavi- mus . Vense cavx in amplum corrivabantur Sinum , & fere mem- braneum . Ex hoc aditus erat in auriculam dexteram per magnum, & propemodum circulare orificium binis membraneis valvulis, fibris carneis inftructiij ornatum . H^ valvul^^figura, & pofitu palpebris fimi- runiles, ita illi orificio, cujus diametro longiores erant, fubjicieban- tur, ut totunfi, dum contraherentur , poflent occludere . ^ auricu- la dextra io dextrum, ut ab fmiftra in finiilrum cordis ventriculum tranfibatur, non aliis utrinque ei tranfitui prxfixis valvulis, nifi quas protinus defcribentur . Septum erat unam inter atque alteram auri- culam amplum, membraneum , tenue, (qA fibris tamen carneis in fuperiore parte infiruftum . Ab ejus leptiinferiore parte carnece du.^ craiTse valvul^ altera in dexterum , altera m finifirum ventriculum propendebant ita inclinat^, ut proclive effet conjicere , ventriculis fe contrahentibus, a comprefso ianguine attolli valvulas, ^ ad auri- culas fuccludendas compelli . Harum valvularum ea qus in ventri- culum dexterum propendebat, alteram craflitie, & magnitudine fu- perabat . Porro ab fummo ventriculo dextero Arteria Magna orie- batur, paulo poft m fuperiorem, inferioremque truncum ^m^i^i, Ex eodem quoque vcntriculo, fed paulo anterius, infignis altera Arte- ria exibat,qu^ poft emenfam curvo incefiu digitorum. tranfverforuni circiter decem intervallum , in truncum Magnse Arten> inferiorem definebat, QLia utraque Arteria ex corde oriebatur , bin^ fingulis valvula: femiluiiares prseficiebantur . Ceterum ventriculi dexteri pa- ries finifl:er Foraminibus duobus, anteriore uno, pofi:ico altero per- tundebatur. Anterius, quod circulare erat, nullifque valvulis infiiru- £lura, apicem digiti pollicis admittebat. Pofierius autem, quod fi- gura erat quafi trianguli cujus bafis ad fuperiora fpedaret , amplius quidem priore erat ^ fed a binis illis valvulis, quas ab (epto auricu- larum m ventriculos demitti, didum efl: , ab iis, inquam , ita ut dixi^ propendentibus ad tertiam fere partem fuperius obducebatur-, reliqu^ autem du^ partes terti^ reticulo renuiflimo ex fibriilis albi- cantibus conflrufto, & cruorem tamen per fuas areas tranfmittente, impediebantur. Per hoc Forameii dexter ventriculus cum finifl:ro, per illud alterum cum tertio quodam ventriculo , qui dextrum inter, finiilrumque erat af) anteriore parte interjedus^communicabat . Por- r6 intermedius hic ventriculus , ut parvus eflet , tamen ab ima fere parte cordis ad lummam 'pertingebar, emirtebatqus in ipfa cordis bafi pulmonareiii Arteriam,cujus initium hiiv.s pariter valvulis femi- lunaribus ornabatur . Vense autem pulmonares m finiflra auricula , & hsc porro in finiflro ventriculo hiabat, nullis ( quod iatis viderepo- tuerimus ) aut ad earum venarum fines, aut ad hujus ventriculi ori- ficium, valvulis pr::epofitis,fi illam unam excipias , quam ex fepto au- ricularum pendere, indicavimus . Qj.iod ad ventriculorum craffitiem attinet, illud videor meminifTe, craffioribus parietibus finiflrum fuii- fe, quam dexterum, hunc verd, quam partem intermedii anterio- D rem . 16 AI)VE\SA\IA A^NAT. K rem. Fafdailus autem, in quem arfte fupra bafim cordis arteriofi trunci colligebantur, qua eflet longitudine, 59'- 5, deri : „ Cor „ pr^ c^teris corporis membris calore magis - ve- A^fm^r*" §^^^ donarij„ quo in loco Jo. Alphonfi Borelli contrarium expe- v.z.Vx.^6. rimen- A^niMADVBTiSIO XVIIL 27 rimentum erat memorandum , aut certe expendendum : „ Nervfs „ oftavi paris, in cervice arc^e ligatis, aut penitus abfciflis ,-Cor - 201 „ ftatim ab injeda ligatura palpitare & contremifcere incipere, at- 3, que ita diem unum & alterum miferum animal corde tremulo 3, & peftore admodum fufpirioib Janguidam vitam protrahere, 5^ „ brevi tandem exfpirare^ „ ubi longe alia Willifii narratio non erat Nciyor. omittenda-j hic enim codem experimento aliquoties iterato, „ fta- "'^^^*^"^'^* 55 tim - quidem magnum cordis tremorem obfervaverat • - verum „ hoc afFe£tu brevi cefsante , - animal per plures di\Qs fuperftes , 5> tamdiu MmisQ^ donec prce longa inedia viribus fenfim attritis ene- 5, caretur : „ & iane memini a Viris Experientiilimis accepifse , cum idem experimentum pluries inll:ituifsent,mult6 vero propiorem hanc Willifii narrationem, quam iftam Loweri comperifse. Huc adde : ^ „ Sxpenumero vermes intra pericardium gigni : „ ac „ Venis jugu- „ lanbus iubdu^to \\s filo m cane arfte \\^-^i\s^ - fupra ligaturam - '^^ „ pofl: obitum - mufculos omnes & glandubs iero limpido maxime „ difientas & admodum pellucidns apparuifse; „ ubi admonendum fuerat, Liduflrio tamen Nouefio hoc experimentum femel, atque ite- Lettres rum inflitutum non refpondifse . Huc quoque illud pertinet: „ in ^^-^^- „ quantum cerebrum humanum rete mirabili ( quod feri fupei^flui ^oo „ partem a fanguine excipiat & a cerebro prsevertat ) omnino Aq.^\- „ tuitur, atque vafa fanguifera tortuoso licet dudu ad frangendum „ fanguinis impetum formaca fuerint „ (quo in loco tu Figurameo- rum ab Audore exhibitam , ut & paulo infra duas alias omittis ) „ -ideo fieri non poise quin lerofior, & aquofior hvi%v\\s, - in cere- „ brum influat-, „ qux ad verba ut non admoneres, homini quoque rete mirabile tnbutum efse j illud tamen non videbarur prcetermit- tendum , rete iftud ex fanguine ad cerebrum propulib non pofse ili- perfiui feri partem delibare, excipere, & a cerebro prxvertere, ni- fi aut illi reti nefcio quam facultatem feroias particulas alliciendi, aut his ingenium aiiingamus, quo in iis Carotidum, per quos ad \ cerebrum compelluntur, ramis fefe a c^terarum complexu extrican- tes, in laterales ipforum ramufculos divertant ; quod quidem Willi- fius, plurefque alii liluftres alioqui Anatornici de his, aut aliis ejui^ modi infra, vel intra cranium lateralibus Carotidum ramis verba facientes, & in his etiam Verheyenius, ubi plexus choroidis uius ^- '• ^^- 4- proponit , fatis animadvertifse non videntur . Sed & ifli obferva- tioni : „ venas omnes ianguinem quaquaversum a cerebro excipien- 210 „ tes - non ofculis versus occiput ( qnx reclior exeunti fanguini in „ finus laterales via foret ) led versus frontem , retrb quam curfus 55 ejus efl, apertis hiare : 55 CI. quidem Vieufsenius aliquatenus, at Nevrogr. D 2 Ridle- ^' '' '' ^ 2§ ADVB\SA\IA A^MAT. V. _ftjjjt._Ce_RidIeyus Anglus multo etiam magis adverfatur. Poflrem6 ex te lebr. G. 6. ipfo qu^ro^ Vir Ornatillime, num , fi „ necefse efl: fanguinis un- iii. 5, cias quatuor mille intra horam cor trajicere^ - datd, in hoc ho- 5, mine viginti quinque libras fanguinis inefse j „ quaero , inquam , num fcquatur,,, totum hujufce hominis fanguinem intra unicam ho- 55 ram fexties per cor circalari .^ „ mihi fane, atque aliis non fexies dumtaxat videtur, fed tredecies, 6z quod excurrit. ANIMADVERSIO XIX. Ti^ ^ i 'Abul^ fequuntur, „ quibus non tantiini^ inquis^ fuperids alla- a 55, ta confirmentur^ ac Dofti Le(^oris oculis quafi fubjician- 55 tur •, verum etiam novis explicationibus ac dem.onfirationibus non 55 parum illuflrentur . ,, Attamen prseter alias Lowcri Figuras quas fubinde a te ckQ omifsas, indicavi, fex illae pr^lertim-xlefiderantur, quibus ea qux novillime ex eodem attuleras de apparatu ad Tranf- fufionem fanguinis necefsario , commonflrcntur . Sed & Figur^ 5. 2,17. & 7. Tabulse LXXXV. quas ex Bidloi Anatomia fumptas nonnullis Loweri Figuris fubftituis, vide, qu^fo^num qux hic docuit, confir- ment, aut illuflrent. Nam-, ut alia mittam •, Lowerus certe docuit, & refte quidem, exterioris ordinis fibras in cordis ,, dextro ventri- 55 culo - oblique dextrorfum afcenderej 5, in iflis autem Bidloi Fi- guris 5, omnes fibra^ exteriores dextri lateris , B „ oblique finiftror- lum afcendentes monflrantur. Figuram autem 9. ejufdem Tabulse a Bidloo pariter acceptam, ejufque Figurx Explicationem , ut apud Bidloum legitur, fi cum Tabulse proxim^ LXXXVI. Figura i, ut apud Lowerum habetur, hujufque Explicatione comparaveris , in- telhges facile, 9. illam Figuram omitti potuifse, aut ejus faltem Explicationem pauld aliter exhiberi . S^d & m memorat^e modd Tabul^ Figura 4 •, ut de 5. fileam •, vidQ , obfecro , num littera A. 2 j g Ventricidum dextentm , an por;us Venam Cavam •, & num littera B. Jinifirtim^ an potius Arreriam Magnam oflendat,& num denique in 6. Figura litteras GHIK omittere, an earum Explicationem cum Bidloo fubjicere prse flitifset . Verum haec leviora j illud fortafsegra- vius quod cnm Figuras hic tot protuleris, quibus ea qu:e fupra al- lata funt, confirmares, atque illufirares ■, in nulla tamen , non jani dico Venze Coronarise Valvulam femilunarem , a Lowero ipfo non memoratam, fed vel tres Sigmoides Pulmonaris Arteri^ Valvulas, vel totidem dextras Anricul^ fubjeftas Tricufpides tuis Leftoribus indicaveris . Mitto reliqua , & qud me vocas , non ifhufmodi dumtaxat Animadverfione in meam Figuram appofita , i^d ifliufmo- di A^IMADVB^KSIO XX. 25^ 'di quoqtie ejufdem Figurje Explicatione fuppofita, quo inquam , me vocas, eo delcendo . A N I M A D V E R S I O XX. ET primum manifeflius eft, quam ut inculcari debeat, cum me non fugeret, plerafque corporis Particulas aliquanto aliter in aliis cadaveribus inveniri, una autem Figura iftas omnes varietates oflendi non pofse^ idcirco haud nudas Tabulas efse a me edk^s^ fed cum ejufmodi defcriptionibus conjun^las, ut quod pi£l:ura minus pofsem, id oratione fic fatis compIed:erer . Tu vero meis quidem Figuris omnibus in tuo Theatro locum dedifti •, refpondentibus au- tem defcriptionibus, quamvis ego inter initia Explicationum inter- dum 5 & hic prjefertim , eas memoraverim , &: ad ipfas nominatim remi/erim ( fi unam , yel alteram Figuram excipias ) non dedifti . QiLiid f quod ne iftam quidem Explicationem quam meas Figur^, 2 i §. meo nomine infcripto fubjicis, ne iflam quidem ita exhibes ut ego fcripferam . Nam in mea certe Explicatione nihil de Boum Cordlbas interjeftum, nihil de ufu defcrift£ Mechmktz adjeftum ell, qu^ tu videlicet omnia quafi ibi a me fcripta, addis, atque interferis . Con- tra \n mea ob eas quas dixi , varierares, tum in ipfo titulo, de- fcriptionis huic Figur^ refpondentis locus indicatur,tum litterse aaa, fic declarantur: „ Corpufcula qus; qualia in cadavere hoc erant, 3, fingula in fingularum valvularum occurrunt hmbo, fibra tendinea 5, firmato . „ Tu autem illud quidem prorfus omittis j has autem h'tteras ita me inducis explicantem: „ Corpufcula rotunda , m me- 3, dio Valvularum Semilunarium limbo pofita , fibrifque tendineis 5, firmata . „ Sane de Horftio, qui non abfimili modo cum Bellino egerat , Virum Graviilimum Marcellum Malpighium cenfuifse , ab il- lo jus gentium eke violatum, tute optime fcis , qui illa Malpighii verba in tuo Theatro exhibuifti : „ itaque violato jure gentium tex-,Tom. i. „ tum ipfum mutilatum xjv^is evulgari juifit . „ Sed hic mihinequa- 401 quam placet ita fevere tecum agere,Vir CI. Meam defcriptionem , quamvis a me nominatim indicatam , omififti . Fortafse non necefsa- riam exifiimafli . Mea illa verba de Corpufculis qudia. in cadavere illo eranf ^ o[\:enCis non pofuifti, Fortafse in defcribendo contigit,ut te invitum fligerint . De his igitur non queror . At te Animadver- fionem quandam in meam iflam Figuram continuo additurum, mea verba paul6 diligentius non attendilse , atque illa pr^iertim omifif- fe , quibus omiilis, aliquis , non omiiTis , nullus fcre ipfi Animadver- fioni fit locus, de Jioc vero fi quererer , jure ne^an injuria quere- rerj 30 ADVBl^SA^lAA^MAT.K rer, tu ipfe tecum exiHimabis . Vide enim, qu^o,quam facile per ea ferme tantum qua? tu omiMi , fcruftdi ifli omnes evellantur, quos fibi Figuram hanc noftram mponere^ CI. Animadverfionis Au- ■DeVAhu- ^m. „ valvulas fibras aliquot carneas, earumque & aliquot ufque ad val- E „ vula- 54 ADVB^JA^E^IA A^NAT. V. „ vularum tubercula propagari . „ Sincere tecum agam , Mangetc Oi^natiffime . Supra quidem credidi, in non multis, at in aliquot ta- men valvulis fuas ipfum obfervationes inftituifse j hic ver6 nimis pau- cas inipexifse videri potefl . Ego enim qui tot infpexi , atque often- di 5 vix perpaucas Arterix Magnae valvulas in(pG\\{sc , aut oflendifse memini, in quibus id ipfum quod,, obvium fibi nunquam fuifse,,, afserit , obvium mihi,omnino autem paucas, in quibus obvium etiam loc. cic. ^^^ <3"-^i adftabant, non fuerit. Qilinimo vide, qu^fo, Verheyenii defcriptionem, & Figuram defcriptioni refpondentem , Nonne in illa tanquam de re perpetua, de iis valvularum fibris loquitur „ locatis ma- „ gis tranfverfim - quarum plurimx conveniunt in medio limbi , qui ,, a corde remotior efi, ubi reperitur nodulus quafi tendineus, qui „ apparet formatus ex iifdem illis fibris, faltem earum haud paucis „ ibidem concurrentibus?„ Nonne addit, prxterea fe„ invenifse in „ utroque latcre valvulas tres fibras cralliores ( aliquando in altero „ latere tantum duas ) ac firmiores , - valvulam oblique percurren- „ tes versus nodulum, in quo definuntj & quidem aliquando con- „ venientes antequam nodulum attingant.^,, Quid ergo aliud efi illa quam nos pinximus, ,, duplicatura, ut Animadverfionis Audor vo- „ cat, a tuberculo utrinque eleganter deicendens .f* „ aut quid aliud potiffimum ofl:endit illud curvilineum triangulum qaod in fingulij valvulis per ea punda indicavimus, nifi quod ad appofitas fitteras ^^^anobis explicatum eft,„ Valvularum fcilicet fibras carneas , qua- „ rum aliquot ad Corpufcula pertingunt : „ quas quidem fibras de- fcribentes cum in bove primum docuifsemus , „ tranlVerfim per val- „ vulas ab harum lateribus promitti, e fede teriarum coronariarum alterum quidem orificium fiiDra, alterum "'"'^"'"''*"' autem inrra valvularum limbum mterdum comperi, ea ratione in m-, uno eodemque corde eadem varieras eodem tempore videretur agnofcenda. Qiiid ergo eft f Alterutrum efl fortafse eligendum: & quoniam earum arteriarum ofcula in iis quibus pone valvu- las prorfus delitefcunt , vix, nifi eo tempore quo cor dilatatur, pofse fanguinem admittere, certum efl-, ut fibi natura conflet, id ipfum in omnibus inflituifse credenda efl: , eoque magis quod etfi illze arten> fupra valvulas aperiantur •, tamen non mod6 , ut CL Fan- tonus admonuit, „ aptiilime ad direftionem repulfi fanguinis abaor- ? ta 5 53 non vero impulfi in aortam^funt conflitutsej venim infuper quo rurppm . 38 ADFE^SA-BJA A^NAT. V. quo tempore \s impellitur, ciim a corde fe contrahente impellatur^ nihil ipfse , aut minimum pofse admittere ob validam fibrarum cordis ipfius conftridionem videntur. Verum iidem Sapientiilimi Viri, quorum alterius fufpicio , alterius fententia in hunc fermonem me induxit, h^c melius omnia dijudicabunt j nos quidem in medio re- linquimus . ANIMADVERSIO XXVL NEque enim demum ad prsefens inftitutum hxc valde pertincnt; atque ade6 miror, iftam Animadver/ionem his verbis conclu- vce^dcm jji- ^^ Quod autem prascipue advertendum •, ofcula arteriarum coro- 5, nariarum non fempcr ad latera laudatarum valvularum , ut exhi- 5, bentur in figura , naturaliter jacentj non femper tam alte pofita , 5, ut fic confpicua veniant fupra valvularum limbos,,, quafi verd id mihi pr^c/pue propofuifsem , cum meam illam Figuram paravi, utper- petuam eorum ofculorumfedem efse , oftenderem , ad latera , & fupra limbos valvularum. Enimverd fiin eo quo fum ufus, cadavere pone valvulas illa orificia latuifsent j ut Pi(^or ea non vidifset , fic neque de- lineafset . Sed quoniam hac de re fermo fupra efl: a nobis injeftus , & praeterea ut ifium noviflimum fcrtipulum non minus , quam prio- res, tenuem, atque aded minimi momenti ^{so.^ ofiendamus-, refer- re non gravabimur, de novem pofiremis cadaveribus quae iteranda- rum circa has valvulas obfervationum caufa continenter infpeximus, quinque haud inferiora ( ne dicam fuperiora ) ea ofcula quam no- fira Figura, exhibuifsej in duobus cum alterum ceque ac noftra, fu- pra limbum appareret, alterum in uno fuperius , inferius in altero fuifse j vix igitiu* in duobus ambo infra limbum delituifse , ut ex duo- deviginti ofculis quinque, non amplius, latuerint, tredecim reliqua fupra valvularum limbos confpicua fuerint , atque ideo fi forte mihi propofuifsem ( quod ad ipfa attinebat ) non quod erat in eo cada- vere, fed quod efl: in plerifque, delineare , certe aliter ac feci,de- hneare non debuerim . Qtiod quidem eo facilius affirmo , qu6 notius Tab. add. tibi efse, fcio ,idem q{%q ab Exercitatiilimis Anatomicis Bartholomaeo Theati-.6. E^ftachio, Richardo Lowero, Raymundo Vieufsenio obfervatum . Ta".' 86. Hi namque omnes fuis m Tabulis quibus tu , Vir CI. tum in hoc F. 5. Theatro , tum in Bibliotheca Anatomica fapienter es ufus , & pra?- r.^Edi?^' ^^^^^ Andreas Vefalius , aliique Gravifllmi Profefsores, ifliufmodi i.^9-^--i'.fcrupilorum fecuri, earum arceriarum ofcula ambo fupra limbos,aI- ^^^^^^^* terum plerique etiam ad latera valvularum pinxere. Jamque iftos i. 6. F. lo. omtiQs fcrttpulos , quos Figura nofira impomre dicebatur, fi ^quo- rum 111 A^NIMADFE^RSIO XXriL 5^ f um , & in hujufmodi rcbus diu exercitatorum hominum judicio flan- dum eft, fatis videmur exemiTse: fin aliisj ut Tullianis verbis uta- mur j „ lcrupulus tenuiffimus refidere aliqiiis videbitur j non modo „ patienti, kd. etiam libenti animo „ ejufmodi hominum dubitatio- nes feremus . ANIMADVERSIO XXVII. IN Capite VII. quo „ de Circulatione Sanguinis, ac de ips6 fan- „ guine varia „ comple^leris , non eft fane cur moremur . Non rnodo enim vix pauca affers, qu^ in Bibliotheca Anatomica non protuleris , verum etiam ex his multa funt, ut tu ipfe alicubi agno* icis^ inter f rdternaturalia ^ox.ms^d!Z ^orbifca ^qukm inter vere ana- tomica connumcranda . Ne tamen hxc omnia non legilTe prorfus vi- dear, nonnulla quceram; & primum quomodo hoc etiam tempore affirmes : „ horroris ac seflus febrilis a^thiologias , non ex ipfo fan- 115. „ guine, fed a fucco nervoso, a fanioribus hodie petif „ Deinde i\s pofitis, quse de Columbo nofiro, aliifque Italis Anaromicis Eru- 2.27. ditiflimus Drelincurtius attulit- ut de Serveto illo Hifpano Medico nunc fileam j per qua^ videlicet luce meridiana clarius confl:at, eam faltem circuitus fanguinis partem qux per ventriculos cordis,&puI- mones habetur, ante Harvseum non ignotam fuiiTej quomodo inter initia hujus Capitis pollicitus es , te pofl: rationes quibus circuitus zn fanguinis „ inventionem - Medicis multis Harvseo non parum ante- „ rioribus -notam fuiile, aflertum efl, alias produ^^urum elTe ratio- 5, nes, quibus - IVlagno Harv^o invcntionis llix gloria pler^e alTeri- 5, tur f „ Porro cum ibidem promiferis , adje£^urum te effe „ ge- 5, nuinam rationem , qua fanguis ex arteriis in venas , & in alia vafa, ,, tum variis fecretionibus , tum & ipfi nutritioni dicata, traduci- „ tur j „ ubi vero ad locum in quo rationem iftam adjicis, ventum ef^ , h^c inter c^tera proferas : „ ex Ingeniofiflimi Cowperi autho- 133 „ pfia demonftrari, & vafa lymphatica, & canales - fecretorios - de „ parietibus didorum vaforum , arterioforum ac venoforum enafci •, „ & quod ad fecretiores attinet,„ fpecialius quid videri pofse-inTra- „ ftatu dc Hepate, ubi - dc fecretione bilis-, „ quxro ex te, obli- tufne fis, te iplum , ubi Figuras binas Cowperi huc pertinentes ex- Tom. i. plicafli, admonuifse : „ ad vivum nuilatenus cke primam Figuram, *i7 „ fed unice ab Autore afferri pro fua de Lymphaticorum origine „ fententia explicanda j - alteram autem Figuram edocere modum qu6 95 Dudus Excretorii a Vafis fanguiferis proveniant, fecundum men- 5, tem - Autoris-, nec ad vivum aliquid per eam depiQum tradi. „ Nam 40 JDFETiSAIlIJ J^MAT. F. Nam quod ad TraBatum illum de Hepate atrinet , num genutnA ibi Secretionum ratio proponatur, fatis ex III. Adverfariis intclligi po- teft. Etfi vero tum Lowerum fupra adduxifti fcribentem, fe m 207. concretionibus cordis polypofis flurimas venas advertiffe ^ tum hic -38. Diemerbroeckium producis afserentem , fe in polypis duobus i/-;?/^ fani^uine turgida , - vafa fanguinea \idi\kQ j optafsem tamen , ut iftud ^19 vas^ fanguineum quod in medio ^ dz per totam longitudinem cujufdam polypi a te vifum memoras, diligentius defcripfifses . Hsreo nam- quej ut verum fatearj non qu(^d mihi, qui tamen plurimos infpexi polypos, id nunquam fe obtulerit, {q^ quod Malpighius ipfe negat, *^ * id fibi videre contigijfe . Atque ade6 etfi ego quoque cum eodem concedo, „ ex fe le infinuantibus fanguineis particulis, dum hincin- 5, de fibrarum concretione coerccntur , tubulos efFormari pofse j „ veras tamen venas, vera fanguifera vafa non facile concefserim, nifi aut certse, & peculiares horum tunicx defcribantur, aut in veris ipforum parietum cordis , vaiorumque excrefcentiis , non in ejuf- modi polypis , quorum naturam egregie explicat Malpighius , inven- ta fint . ANIMADVERSIO XXVIIL POrr6,ut„ Polypos iilos narium,& fungos e cranii fifsuris oriun- „ dos - momento renatos „ praeteream •, quse paulo infra de Vi- peris habes, non fane video qui unquam pofiim cum innumeris Ex- perientifiimi Redii obfervationibus conciiiare . Tu enim fcribis : „ morfus viperarum feu fpiritus horumce animalium efFerati per „ vulnus a dentibus inflidum in venas delati . „ Ille autem demon- Lcttcra flrat , non modo non efferata , fed mortuse , atque etiam , nulla ad- alMoro. i^ji^jf^ ^j^ mortuse non minus quam viventis,& efferatx vipera^mor- tiferum eke morfum . Tu fcribis : „ fpiritus illos eo miniis facile „ inter exeundum avolare, atque commodius in partem demorfam „ infundi, quod maritentur vehiculo apto, humori k. pingui & „ oleofo fub dentibus caninis ita pofito,ut iifdem dentibus, (uteve- „ nit)per iram arreftis, atque parti demorfce durius admotis , com- „ primantur fubjete veficulae humorem prsediftum concludentes, „ unde ille continuo & necefsarid per dentis tubulati cavum pro- „ greditur ad foramen laterale non longe infra dentis apicem fi- „ tum , ficque in vulnus inf]i(ftum una cum fpiritibus mortiferis ita Ibidem. ,, efRinditur, &c. „ Redius autem oflendit, eundem humorem lon- go temporis interjefto fpatio exficcatum , atque aded in pulverem comminutum 3 vulnenbus injedum mortem pariter attulifse : detec^is autem J^/MADFE71SI0 XXV 11 1. 41 Siutem vJpera» dentibus , eundem lethiferum fuccum per dentis non o/Tciv cavum, fed fuperficiem ab radice ad apicem manifefto defcendere. int. alle ' Dcnique tu \d potiflimum inculcas:„ fanguinem animalium a viperis ^^P^^*^ • „ demorforum folidiiiscoagulari, quam ab infuso quocunque demum 5, fpiritu acido j „ id, inquam, inculcasj non modo enim iflam in- fignem in corde, & vafis coagulationem paulo ante defcripferas , fcd 13S. &: m Capite de Mammis indicaveras,&prasfertim in quadam Lowe- xs^ ro appofita Adnotatione, „ fanguinem momcnto coagulari - a vipe- »oe i{ana, carneis fibris ranse difciflas exfpirationem ex parte adfcripfitj inlpira- &^f1pT/J ^^onem autem iis infirumentis per qu^ inferior buccx pars amplifi- K^fpiratio- cata , & mox contrad:a aerem in pulmones compellit . Et mihi nis injirH- Quidem cum Amicis Venetis ejufmodi obfervationes iteranti manife- Itum ruit, „ ranas ad libitum aperto etiam thorace proprios exina- 5-> nircfolliculos , & mox etiam turgidos reddere j „ quinimo id ipfum , dum fluvialem quandam tefiudinem vivam inciderem , obfervavi , in- venique, totam eam partem quaj intra cavitatem mandibula? infe- rio- A^HIMADVBXSIO XXX. 43 rioris efl:, multiim pofTe extrorrum curvari,ut hfnc aer immitti pof- fet, pulmoncs vero fibrarum rete firmari, ut hinc aer viciilim pofl fet remitti . Oiriculum quoque vidi in rana , illi aeris motui Ilib- ferviensj in ejus autem pulmonibus non laxioris tunicx, ut Entius inquit, corrugationes, fed elegantillimam, qu^ a Malpighio delcrip- ta erat, alveolorum ftruduram . Illud verum efl: , nos ejus olTicuIi q „ ^, alterum extrcmum, non reliquse bafi sequale, fed in parvum quafi Xab. uk! circulum dilatatum vidiffe : neque ex alveolis , five majoribus finibus ^^S- 1- tot hexagonos, aut ex inclufis minoribus tot vidifTe, qui idem fi^re cum majoribus centrum haberent , quot Figura proponit, non ifla quidem a ruo Scalprore minus accurate exprefla, (ed alia quxvis ac- curatiflima : neque demum illos „ a larynge binos du£lus femicircu- „ laribus aliquot annulis conflatos in membraneas veficulas hiantes „ perfpicere potuifse . Non tamen propterea credidimus ,tantum Ana- tomicum in iis pr^efertim animantibus, quomm fere totum gems Ib difsecando ^erdidijfe ^ fcribit, Gke facile hallucinatum, fed potius in omnibus fortafse ranis non idem prorfus obfervari-, neque enim ex. gr. inclufi iUi , minorefque pulmonum finus(quod& ipie egregie ad- 247 notavit ) in ranis minoribus funt confpicui . Num vero haud abfimiH ratione defendi poflit quod de Vipera? pulmone fcripfit Veslingius : Obferv, in eum videlicet „ duplici difl:ra£iam ramo afperam arteriam dela- "• ^»» 5, bi : 5, alii viderintj nobis enim , qui multo plures viperas, quam ranas fecaimus, nunquam certe datum efl: duplicem iflum ramumvi- dere, cum & ipfe viperx pulmo fimplex fit, ide{{ unus oblongus lobus ex innumeris primum circumcirca quafi veficulis in favi mo- dum apertis , deinde ex una magna continuata vefica manifefliffime confirudus . ANIMADVERSIO XXX. AD ea nunc tranfeo, qux de Refpirationis Organis affers ex ^'^V'*'» Willifio . Atque illud primum occurrit de Vaforum in Pul- Z^^dlff^ monibus difpofitione : „Trachea ejufque rami medium ufque \oci\m fiuom. „ tenent,fupra hanc vena,& infra Arteria pneumonica feruntur.,, 245? Cum Vir Cl. Doftillimufque Petrus Antonius Micheiottus a meper litteras petiifset, ut hanc vaforum difpofitionem in perfedis, ut vo- cant , animantibus diligentius inquirerem , ego autem Viro & Ami- ciiTimo, & ad Phyfico-mathematicas meditariones id qujerenti fatif^ fafturus, ter quaterve inquirerem, fic reperiebam . In agno, fini-^ ftro quidem bronchio arteria fuberat, vena incumbebat, dextro au- lem illa viciHim incumbebatj hxc fuberat, fic tamen ut neutrum F z bron- 44 ADVE^^SATi^IA A^MAT. V, bronchfum exafte inter lurnmqne v^as medinm efset : qnod clarius ex his qnx de hnmano pulmone addam, inteHigetur- fic autem id qnod dico, vel in agno accipiendnm efl:, ut qnod capiti proximius eftjid fuperinsj qnod ventri , inferius habeatur. In Viro igitur utrin- qne erat fuper bronchio vena , arteria autem fub vena quidem , fed non fub bronchio •, hnic enim a tergo appofita erat . In altero autem Viro ab utroqne latere cum arteria efset anterior , poflerins bron- chium, vena intermedia-, arteria comparata bronchio , fnperior fuit , vena inferior . In tertio denique, quem a finiflro dumtaxat latere diligenter infpexi , in fnperiore quidem pulmonis parte, bronchio tum vena,tum arteria fiiperflabat •, in parte inferiore fubflabat bron- chio vena, arteria par erat-, in media autem bronchio amb^e erant pares, fic tamen ut anteriora ibi teneret vena, pofteriora arteria, bronchium inter utramque confifleret . Hsec autem omnia , etfi de hornm vaforum majoribus tantum ramis funt accipienda , cum fer- me, quod Willifius ait, „ impofTibile fit horum omnium fimul in- „ cedentium , qnoad furculos 5^ propagines minores , protenfioncs , & „ varias inter fe complicationes defcrjbere-, „ attamen fatis often- j j^ t-i.^ dunt , quid de allato Willifii loco, neque minus quid de illo a!- cap. iz. tero Verheyenii cenfendnm fit, in quo tnm verbis,tum Fignra tra- Fi^ \ ^^' ^'^^^'^ ' '"> r^mum afperse arterise perpetuo efTe medium , eique ab al- "^ ' yy tero latere adjacere ramum arteriofum, ab altero venolum . „ ANIMADVERSIO XXXI. SEquftur Laryngis,& Bronchi hifioria,in qua quantum -, five ana- tomen fpeftes , five admirabile conformandarnm vocum artifi- cium, defidereturj & nimis longum, dz non ita necefsarinm eCset indicare . Ipfe enim Willifius cum ejufcemodi Partium „ defcriptio- ~ ^ 5, nem , 3z ufns ab Anatomicis aded exafte tradi , inquit, ut non „ opus fii iifdem amplius defcribendis immorari , & fe methodi gra- „ tia compendio quxdam tantnm advertere, „ fatis admonet, fuif- fe iflic ex aliis Anatomicis exaftam , plenamque ipfarnm hifloriam adjiciendam . Qu^ fane quam necefsaria fuifset, etfi ubi ad proxi- mas Tabulas ventum erit, ex parte intelligetnr-, nunc tamen illud omitti non potefl: : in iflis Willifii verbis : „ laryngem cartilagines „ quafdam majores diverfiformes, aliafque uniformes habercj prio- „ res ob fimilitudines, quas ad res alias gerunt, dicuntur Epigfot- „ tis, Cartilago fcntiformis , Annularis, & clpvT(/M>oei'^ri<; . Huic ul- „ timae continua cartilaginum eadem prorfus fignra & ratione con- „ formatarum feries fuccedit j quae fingul^ , cum circuli cujufdam 5, fed A^IMADFB^SIO XXXII. 45 ,, fed non abfoluti formam referanr, &c. „ in iflis, iaqaam, ver. his femel,atque iterum videri Doftifrimum alioqui Virum efse hal-- lucinatum. Nam ill^ umformes cartilagines, /ive circuli non abfolu- ti ad laryngem , afper^ , ut inquit , Arteri<& imtiuryi. non pertinent , fed ad hujus truncum \ illi autem ultim£ diverfiformi cartilagini con- tinua iftiufmodi circulorum feries non fuccedit, fedAnnuIari. Por- ro quod fubdit : cujufque circuli „ partem pofteriorem , ubi oefopha- „ go incumbit, quo melius deglutitioni ciborum inferviat^in mem- 55 branam abire, „ etfi non pertinaciter negavero-, contendam ta- men , non eam potiiTimam , aat certe non unicam efsc caufam cur fint imperfeQi , cum id efse fa£lam,ut afperas arteri^ diameter pra re nata contrahi poflit, iilud fatis indicio fit , quod noii modo ea pars ejufdem arterice, quze oefophago incumbit, verum etiam primo- rum bronchiorum ufque ad palmones uterque ramus ex imperfeftis pariter annulis compingatur ,neque enim verum efl: quod docet Ve- rheyenius, qui & ifta \ViIlifii verba defcripfit : „ cartilagines ii^ duo- loc. cic 55 bus \Vi\s majonbas ramis else qaodammodo perfecle aanalares . 55 c.ii.c.ia. ANIMADVERSIO XXXII. Ed a Bronchiis ad Bronchialia Vafa, interjefta iltic Adnotatio tua me avocat, Vir CI. Equidem me Summum Anatomicum ^5^ Ruyfchium „ plurimi facere, magnaque femper, & multa habitu- Adverf. L 5, rum fateri,,, nemo qui mea fcripta legerit, ignorare poteft. Pr:^- n- 18. terea, quod ad Bronchialem Arteriam attinet, hanc ab ipfo reftitu- tam^ audtamque libentiffime fafsus fum . Attamen ejuidem quoque -""^^* cxiftenti^, initii, atque irifertionis inventum fi acceptum ipfi retulif- fem, me Veteribus Anatomicis, quorum unius, atque alterius ver- ba protuli', injurium cfse, exiftimafsem j neque enim ut tibi, ita ctiam mihi eorum locorum „ prior - prorsus obfcurus j alter vero 5, paulo dumtaxat evidentior^,, imo evidentillime \\s adverfari vide- tur verbis qu^ pauld infra producis: „ Hanc Arteriam a nemine 5, adhuc e{se obfervatam , intrepide affirmo . „ Certe aliter quam tu , judicavit CI. Fantonus, qui „ hanc, inquit, arteriam a Gale- Anatom. „ no, & Fernelio defcriptam fuifse, oflendir Do£iilIim. m {ms Ad- ^^^-^i- 3, verfariis Morgagnius •, „ quinimo CI. \^k Heillerus, Vir non veri pr.^f. miniis, quam Ruyfchii, fui quondam Pr^ceptoris, amicus, iis locis Comp, perleftis , huc demum rediit, uc illud tantummodo qaod ego, con- cluderet : hunc „ ramificationis ejus arterix perfpicuam defcriptio- 3, nem , & delineationem primum dedilse : „ quod fi fatis eise ho- mines cenfeant , ut iili omnem invcntioais ejus arteri^ gtoriam ad- 4<7 ADrE'K.SA\IA A^NAT. V. fcribamus,mihi denique non \di moleftamfane erit-,red longe jucun- dum, propterea quia pares ob caufas , multarum rerum quas au- ftas, primaque peripicua defcriprione, & delineatione illuftratas re- ftitui, Inventorem parirer me dicent. Verum ut aliis propriis obfer- vationibus contentus, id neque tum quxfivi, neque nunc fpero , ira hic malui{lem,tealiquid de Bronchiali Vena utiliter addidiffe, quam iftud de focia Arteria incafsum dixifse . Bronchialem enim Venam etfi Sagacilfimus Ruyfchius fcribit „ nec adhuc dum eam (ibi videre „ licuiise , neque autem eam hic magis necefsariam ^kQ^ quam in 5, hepate , ubi Arteria Hepatica nullam quoque peculiarem fibi 8: Anatom. 5-) fociam vendicat Venam-, „ Cowperus tamen-, ut ea qux de Bron- of. hum. chiah Vena habet Verheyenius, omittam-, unam, vel plures faepe vi- Bodies. ^.^^ ^ .^^ fubclavias influere, obfervavit . ANIMADVERSIO XXXIII. JAm vero de pluribus quse in Willifio infuper notari pofsent , unum feli^amus. Pulmones in infpiratione „ totam, inquit, thoracis moms tho^ •)5 ampliati cavitatem implere : „ mox vero „ ob pectus conitrictum, m tot» ^^ ^ pulmones comprefsos , exfpirationis aftum fuccedere . „ Ego raci- t^ifUam. g^^fgj^ (.^y^ efsem Venetiis, vivo cani, utroque in latere, tantum pleurse detexi-, quantum fatis efset , ut per eam membranam, quse fic fatis pellucida eft, quod fpatium pulmones intra thoracem omni- no claufum occuparent, cognofci pofset . Itaque& \^(c vidi , & Ami- cis oftendi, in infpiratione, & multo magis \n exfpiratione fatis fpa- tii inrer thoracis parietes, & pubnoaes relinqui. Veriim ne forte credas, me libentius Willifii Scripta impugnare, qaam confirmare, v\s eadem veri cujus ftudio unice agor, me cogit^ ut quid fuper iis quae de Pulmonum Interftitiis pofiremo addit, cum iiidemAmi- cis obiervaverim , non reticeam . „ Experimento, inquit, f^pius fa- V/Z*^ „ <^6 evidenrer conftat, aerem Trache.:e fifiulse ( qux unicus ejus m T;ftJiT ^" „ Pulmonem adirus efl: ) infufflatum, h^c lobulorum interfliria mi- Tuimomx ^^ ^\^y\A fabife^aut inflare : arramen fi foramini in quolibet ex hisin- m/i;^ ''' „ terfiiriis fafto infufflaveris , iUic6 fparia hasc omnia in tor6 Pulmo- Adnnsfit..^.^ nis lobo inflara intumefcent, „ H^ec nos experimenta in bovinf pulmonis lobo eo diligentius iteravimus, qu6 pluris faciebamus, & facimus Magnam alterum Anatomicum, qui hsec fibi negat fucceffif^ fe. Igitur etfi diu, multumque aerem in bronchium immifimus, ob- fervare tamen nunquam potuimus, interftitia dilatari j quinim6 vidi- mus manifefle, a diflentis lobulis interflitia comprimi, & plurimum minui . Cum autem in unum interftitium , fado foramine, aer im- mit- A^^IMADFEKSIO XXXIK 47 itiitteremr, & illnd, Sc multa alia vicina interftitia dillendebantur . Illud addidimus, ut cultro per medium interllitiorum adafto fic ut lobuli a lobulis dividerentur , ac deinde parvi cerei flammula iis fciC furis admota, aer per bronchium pluries, vehementerque impelle- retur, fi forte illa agitatione fua aliqaod aeris in caveas interftitio- run) tranleuntis indicium daret-, veriim lobulos quidem dilatari fem- per vidimus ; flammulam autem vel leviter nutare^aut concuti,nun- quam vidimus. ANIMADVERSIO XXXIV. CiErerum tum quod pollremis verbis docet Wllifius : vafa lym- g phatica puImonum,dum„ versus diK^as Thoracicos tendunt, ^ „ -in itinere Oefophagum , necnon Trachese & Aortx truncos fuper- 5, fcandere , in iifque varia infertione propagines multas amitterej 5, proinde ut videatur aliquantum humoris Lymphici pro vaforum „ iflorum parietibus lubricandis impendi; „ tum quod ex Verheye- nio addis:„ per Bronchiales glandulas feparari humorem lympha- 255? 5, ticum, eumque per propria vafa inde tranfire ad duftum thoraci- 5, CLim, ipfi haud quaquam videri probabile : „ tu, Vir CI. dijudi- cabis. Mihi certe, Naturas confuetudinem attendenti, magis proba- bile videtur, illa de quibus Willifius loquitur, vafa lymphatica ab oefophagi, earumque arteriarum parietibus propagines multas in iti- nere afsumere,quam in eafdem partes immittere . Ifiud autemBron- chialium Glandularum munus non ita ego , ut Verheyenius, impro- De Hf;* bandum efse^ cenfeo , primiim quia MaIpighius,optimus,fiquis alius, ^/^^^^2?!'* iftarum rerum exiffeimator id ipfum probavit, cum inEpifioIa de Stru- /;«»» . dura Glandularum q^iiafdam grandiores gUnduUs ^ trache<& h^rentes ^ Theatr. inter Conglobatas recenfuit , hoc efi inter eas quibus excretoriorum Tom. i. vaforum loco lymphx du^lus effe , conjiciebat •, deinde quia ipfarum fubftantia aliquando dura, ac cjuafi tartarea^ alias mollis ^ fucculenta^ -color fubniger ^ & pleraque alia a Vei"heyenio recenfita, apprime, t^j. ut ex eadem liquetEpiftola, Conglobatis Malpighii glandulis conve- niuntj noviffime quia qncecunque Verheyenium in eam fcntentiam perduxere, haud ita difficile folvi pofTunt. Nam quod primum fesii- dere, negabat, „ in quem finem tunc Glandulx ifise forent longd 5, majores & plures circa majores afper^ arterix ramos, ,, & qudd fubjiciebat : „ an quia ibidem etiam vafa fanguifera majora funt, „ adeoque plus lymphae fuppeditare poffunt .^ Sed lympha non po- „ tcfl: immediate iequeftrari ex vafis magnis , fed ex parvis & quo- „ dammodo minimis-, „ nimirum ut illud omittam, quod fupra ipfe con- 48 ADVEXSA^B^IA A^AT. F.. confitetur : „ inveniri aliquando nonnullas , qnse - mlnoribus afperaj „ arteri^ ramulis adjacentes, fuperioribus inagnitudine antecellantj „ etfi verum eft, non ex magnis, kd ex minimis artcriis lymphamfe- parari ; attamen verum quoque efl: , ex majoribus arteriis plures mi* nimos furculos , quam ex minoribus emitti pofTe . Accedit, eos qui IVialpighium fequentes, hic quoque cenfeant, per minimas glandulas bronchiales lympham fecerni , per majores autem & fecretam a mi- noribus excipi, & novam addi, non difficile intelligere, cur ad in- feriores , eafque adco plurimas arterise afperse divifiones minima? glan- dulx, ad aHas vero, atque alias,ut hse fuperiores, atque adeofem- per pauciores funt, ita majores glandul^ apponantur. Qiiod verp addebat Verheyenius: „ lympham illam debere fcparari a fanguine „ quam cito hic expulfus eft ex dextro cordis ventriculo, dsL iterum „ flatim per dudum thoracicum & partem venae cav^ tranfire ad „ eundem ventriculum : cujus feparationis & tranfitiis rationem rur- „ sus affignabit nemoj,, primum novi ego qui ejufmodi caufas afFe- rat & fecretionis lymphx, & hujus in fanguinem reditusj ut iflam quoque rationem facile poffit aflignare •, deinde illud negare Verhe^ yenius non poterat ; quidquid lympha? in pulmonibus feparatur , aut a bronchiali dumtaxat arteria affei ri , aut etiam a pulmonari . S\ ab hac etiam, in eandem ex parte quseflionem, vellet, nollet, recide- batj fin antem a bronchiali ioliim arteria, nullus omnino relinque- batur ifli dubitationi locusj nam& in bronchialem arteriam ex fini- ftro cordis ventriculo cruor impellitur, & nihil prseterea erat cau- fse, cur ex eadem arteria , ex qua ramos in bronchiales glandulas immitti ad proprium harum ufum, agnovit, lympham fecerni intra ipfas pofTe, non putaret, Verum hxc, ut dixi , tu videris-, nunc ad Tabulas quas huc adjecifli, tranfeamus. E ANIMADVERSIO XXXV. T primum in Tabula LXXXVIII. haud fatis intelligo , quo coia- filio tot Verheyenii Figuras attuleris , quibus conflat, non fa- cile alias ipfi excidifle negligentius delineatas. In Figura enim K,ut «• ^- errorcs omittam ad Htteras EE. FF, in primis, alterifque Adverfa- ''^ n!"z6.^* riis notatos j certe in iifdem primis Adverfariis infignem alium erro rem indicavi, cum falli eos omnes oflendi, qui pro una Thyroid^a «f?At *rS" Glandula „ binas tradunt, & hinc atque hinc unam l\ lateribusfum- roid^a. „ mse afperx arteria?, inque medio penitus difiun^^as depinguntj „ & fane extot qua? fecui , cadaveribus vix unum vidi, inquo ifthmus, iive ea pars intermedia Glandulse, qua? utrumque lobum continuat, defi- J^IMADFEK,SI0 XXXT\ 45» defideraretur . Verheyenius autem cum ea legifTet, illudque pr^tte- rea, quod iftlimus „ lobi utriufque non fupremam , ut aliquis pin- 5, xit, fedinfimam folet partem conneftere •, „ defcriptionem quidem fuam 5 in qua duas effe , tradiderat , fic emendavit , ut tamen adderet : 5, quia ab utraque parte afpera? arterise depcndet , ab aliquibus non ]. j. cr, - 5, inepte dicuntur q^q glandul^e du^e-, „ at omiffis iis, qu^e de ejuf c. n. dem glandulx ftruiftura , fucco , pofitu addidimus j qua^ neque in Theatro tuo inveniuntur j delineationem quam in ifta Figura ad litt. H H. exhibuerat, & quam mea illa poflrema verba defignaverant, non mutavit •, ut novam hanc CI. Heifteri cenfuram meruent : „ Glan- Vrxf. 5, dulam thyroideam ab utraque afper^ arteri^ parte dependere , & ^^^'-^peii- „ haud inepte duas dici, ait Verheyen, & fic etiam eas depingit . ^^^' Q^ Verum refte demonftrat Morgagnus eam male pro duabus amul- „ tis haberi, cum unica fit, & crefcentis Iun:e figuram obtiiieat, „ cujus cornua furfum fpe nequaquam video . Ego certe neque ea figura Epiglottidem , neque •, ut alia omittam •, ea ratione Thyroidem , Arytxnoides , ha - rumque cartilaginum glandulas delineaveram , ut neque Caput La- ryngis ^ fed Laryngem ipfum, fecundum ejus longitudinem poflerius feftum, atque expanfum, oflendere me, dixeram . Porrd, ut ad proximas Figuras tranfeam •, illud quoque in I. Adverfariis monue- n. ^4. ram : „ effe Figuram in libris anatomicis , qua arteria» afperx carti- 55 lagines fic oftenduntur, ut non (blum utrinque omnes m acutum 55 definant angulum , {qA interflitium quod in pofleriore arterijc 5, parte eft , illud quoque explere totum videantur . Addidi ; hanc 5, non miniis mirari me CI. Homini Q.y.Q\^i^Q^ quam a fludiofiffimo 5, alio Profe(^ore va fuam humani corporis Anatomiam receptam 5, eflej ex bove enim opinari me, eam Figuram, non ex homine 5, exprefsam ( efse . „ Nunc autem addo, me multo magis mirari, Verheyenium non intellexifse, CI. illum Hominem tkQ Willifium, fe ver6 fludiofiflimum illum Profedorem •, fi enim id intellexifset, abjecifset fane illam Figuram, aut non pertinere ad hominis anato- men, monuifset . Illa autem Figura ifla ipfa eft quam tu num. 14. exhibes. At me, Wilfifium dumtaxat innuentem, non intellexe- rit. Num Malpighium quoque non intellexifse , credemus, qui W^il- lifium nominatim reprehendit, quafdam hujus Figuras „ mente, & Op.Poilh. 3, arbitrio artificis delincatas, - & fi(^as, obfcurafque, „ g{sq^ pro- nuncians . lis certe Figuris Verheyenius fine ulla dubiratione ufus efl. Ifl^ autem ipfx funt, quas tu num. 15. tanquam „ elegantifli- 5, m^, fimulque accuratifTime defcriptas, „ ipfius WjIIifii verbis, 2^1 propofuifti j tuus autem Scalptor ita infuper depravavit, ut cum neu- ?ra quidquam oflendat eorum qux Willifius pinxerat, tum in pri- ma, cui videlicet Htt era A. appofita efl:, illud ipfum mAmfeftum va- forum rete , quod unum in ipfis Malpighius probaverat , vix ac ne vix quidem agnofcatur. ANIMADVERSIO XXXVII. QU6 facilius mihi ferendum efl, quod meaj proximse Figuras 16. ( mitto nunc Explicationem ) certas quafdam partes ad " F. ^. A. K. minus iftic diligcnter defcriptas videam, inpri- mifque eas glandulas ad OOO, quas ego, ut fubrotundas^& ova- Adv. I. les , fed comprejfas efse , docueram , ita etiam levius adumbrandas a "' *^' meo Scalptore curaveram 3 tuus autem tantum fingulis umbrarum addidit , ut fi de induftria infervire fubjedse Animadverfioni voluif^ G z fet. 52. ADFBTxSAK^^A A^NAT. r. (et^ non magis extantes effingere potuiTset. Qlio enim ali6 tandeni redit tota ifta Animadverfio ? Cerre Mttfculos ^ cnrtiUgines ^ os hyoi- des , aliaque amexa , hoc efl totam reliquam Figuram CI. Audor commendat . Nam quod „ expofiram lummitatem alterius ventriculi „ Laryngis ^ videtur excipere^ut non nimis claritati conformem j „ fane id ipium mtttere fe, dicif, & merito quidem-, neque enim ibi id, quod faiis alia Figura pr^flat, quomodo q^ fiim?mtas fit facla, oflendirur , fed tantummodo locus indicatur , quo ufque in eo cada- vere pertingebat j id autem vel clariHime fic intelligitur . Itaque Ani- Jiih^fpe- niadverfio tota contrahitur „ folum ad glandulas illas notabiles per ra ^ne- „ magnum trachec^ & primorum bronchiorum interflitium membra- "^"^' „ naceo-mufculare O. O. O. aggerrime depidas. „ Eas enim non ^^^» modo non ita folere q^sq extantes, fed aperte contenditur , „ nun- „ quam-, nifi morbose fic condita magna h^c tubcrcula, aut vifibi- „ ha occurrere: - nec, - qu^cunque fit diligentia, animadverti un- „ quam pofse in flatii naturali corpora hujufinodi giandulofa notabi- „ lia numerofifllme delineata,, . Denique vix conceditur : „ granula „ difperse minutiffima eaque fat rara confpici , ncc partem vigefi- „ mam molis glandularum defcriptarum aequantia . „ Ego ver6 non mod6 nuncjuam memini, has glandulas non vifibiles {mk^^ (t^ ciim obfervationes fcriptas habeam cadaverum , minimum , viginti quas harum glandularum caufa continenter infpexi; non me tamen posni- tet tradidifse, q\s,q ipfas crebras ^ ch^ varia magnitudine ^ at miliari- hus plerafque majores , prjefertim ad inferiorem truncum afperse arte- rias . Neque enim ullo modo verifimile ed, in illis omnibus viginti cadaveribus fuifse morbofas-^ quinimo Auditores mei optim^ norunt, quoties in fubjeftis, quod ad thoracem prxfertim attinet, longe fa- niillmis, ut in robufto Juvene ex infliftis vulneribus illico mortuo, nt in Sene a fortiffima, ut vocant, Apoplexia breviflimo fpatio tem- poris interempto jiu in Viro femoris vulnere intra 6\q^ quidemduo- decim, fed tamedi iinc ullo pulmonis alfed:u, confumpto , iftas glan- dulas ea magnitodine oflenderim , ur cum plera^que ipfarum plerif- que ex illis quas ego delineavi, minime cederent, tum nonnullse vel maximas illarum evidentillime fuperarent . Quod vero ad ipfa- rum numerum attinet , iidem norunt, in iifdem cadaveribus multd etiam plures fuifse, quam \n mea Figura confpiciantur j imo prseter ipfos aderat fuperiore anno Cel. Profefsor Polenus, cum m quadam Muliere ita confertas oilendi^ut fe fe pler^que contingerent in fum- ma etiam parte interfhtii afper.-e arterise, in qua alioqui folent Gho. rariores. Sed ut plures alias oflenfiones tum in Nofocomio , tum in Theatro habitas omittam,in qnibus ha? glandul^ eo numero^eamat gni- A^NIMADFE^R^SIO XXXVIIL 53 gnitudfne fuerunt,ut vel exteriore ejufdem arteri^ tunica nondetra- £la, iatis fuperque efsent confpicuse : quod & nuperrime, atque aded cum hxc typis defcriberentur,in Viro quodani inflij^is capiti vulne- ribus interfefto viderunt Primarii ac Cel. Profefsores Antonius Val- lifnerius, ^ Joannes Gratianusj quis demum hoc ipfo anno cum de afpera arteria m publico verba facerem , atque hinc in exili cujurdam Mulierculx fiftula pulmonari, quam, ut fuperiorem quoque, nullo thoracis morbo laborafse , conflabat , has glandulas {^iis & confpi- cuas, & crebras oflenderem , hinc vero narrarem, fuifse tamen qni fcriberet, eafdem, nifi morhose ^ 2}dxvifibiles non cfse, aut /^^ ra- ras conffici , mc fartem 'uigeftmam moLis glmditUrtim ( a me ) de- fcriptarum dquantes-^ quis, inquam, fuit qui non plurimum mirare- tur,eorum prcefertim , qui cum cseteras Animadverfiones eodem mo- do, ac pra^renti oftenfione alias confutarem , non adfaifsent f Quid, fi addidilsem, fic quoque Venetiis, fic Bonoaice, fic Lugduni Bata- vorum, fic Londini, fic Altorfii, fic Lovanii ckc obfervatum f nam ipfum , ut Animadverfionis Auftor infra vocat, fidelijjimitm^ ac fo- lertijfimum Verheyenium, fi ejus fuperioris Figur^ KK partem // cum refpondente in noftra, afperse arterise fumma parte,habita ma- gnitudinis utriufque ratione, contendamus,non aliter obfervafse, \w- veniemus. Quid .^ qu6d ne id quidem fieri ullo pado poteft, ut uf quam gentium aliquis ufque adeo facilis exiflat, ut quod per jocum Redius de gallicis, hetrufcifque viperis dixit , id ferio de flru(^ura humanorum corporum credat , putetque, aliter fortafse Auguft^ Taurinorum, quam m univerfo terrarum Orbe,iftas glandulas fe fe habere . Quo enim gentium Ada Eruditorum non importantur ^ \n his autem, ubi Publici Taurinenfis Anatomici Joannis Fantoni Ana- Supplem. tomia memoratur, h^c diferte habentur; „ \\\ poflica trache^ V^^^-^TS'^' 5, te tales numerofillim^ glandul^, quales Morgagni exprefllt, au- 5, topfia Autoris confirmantur . „ ANIMADVERSIO XXXVIII. Ifce ita pofitis, Animadverfionfs argwmenta expendamus. „ ^\ „ Author Celeberrimus hasfitabat ordinariam glandularum 3, tam grandium m fubjeftis humanis aflldentiam flabilire, ut h^fitat De'nfde-m, 5, de fado, quoties in explicatione hujus figurx circa hafce glandu- ^^'-^^^iq^^ 3, las dicit-.^^ales fuerunt in hoc homine ;^ hxfitare revera deber, ^{"^j/;" '^ 3, prout nunquam in h6c flrat6 membranaceo , fegmentis- trachece 5, & bronchiorum annularibus interm.edio , nifi morbose fic condita 35 magna hsc tubercula aut vifibilia occurrunt j cur igitur fig. 3 . Ta- 35 bul^ 54 ADVE%SA\IA A^MAT. V. „ bulx 109. fub lit. F. ofcula earundem excretorfa in tracheam 5: y^ bronchia apcrta ad folum hoc Ibbjcdum non limitare tantum ^fed „ potius ad omnes quafi homincs extendere videturf,, Si mea cum Figura meam iflarum glandularum defcriptionem edidifles-, Leftores omnes intellexiflent , cum in Explicatione ^iyji : quales fuerunt in hoc homme ^ me de ipfarum in omnibus exiftentia non dubitafle . Quid igitur mihi volui , cum id dixi ^ Illud certe primum , in parte inter- ftitii fuperiore in multis rariores , in quibufdam nullas apparere . De- inde , etiam effe in quibus vel in reliqua interflitii parte auc ea ma- gnitudine, aut eo numero non appareant . Illud ver6,ut ex diftis conflat, venire in mentem nunquam potuit, fecundum naturam non QkQ vijibiles^ ut propterea ipfarum ofcula excretoria, qux vix, ac ne vix quidem in uno cadavere non vidifse^memineram,,, ad omnes „ quafi homines extendere „ non deberem . Atenim ( pergit CI. Animadverfionis Audor dicere ) „ nec per microfcopii fubfidium 5, ofcula h^c excretoria animadverti pofsunt . „ Quilham , obfecro , 437 id docet? Ipfe Animadverfionis Auftor alio in loco : „ ego, inquit, „ nec per microfcopium attingi pofse , animadverto •, licet revera „ probabiliter adefse plerique ex Anatomicis judicaverint . „ Ego vero, ut ifta ipfa ofcula five ipfe viderem , five afiis oflenderem , mi- crofcopio nunquam fum ufus , ut optime fciunt & Amici Veneti , & noftri aflidui tum cives, tum exteri Auditores, quibus prxfentibus, nullam unquam pulmonarem fiflulam aperui ( aperui autem pluri- mas ) quin ea ratione qua in I. Adverfariis docui , cadem ofcula evi- dentiffime commonftrarem . Itaque dici non potefi: , quam mirer , ali- quem extitifse , qui non modo ut ea videret, microfcopio uteretur, verum etiam cum hoc uteretur,ea tamen non videret. Neque mi- nus mirum g{{^ eundem fcripfifse : ea frohabiliter adeffe plerofque cx Jnatomicis judicajfe . Haud enim probabiliter dumtaxat loquitur CI. Dlaphr. Cafparus Rartholinus, qui „ Trachese, inquit miliares glandulae in- Struci. ^^ tra membranam ejus internam fitx , cuivis obvise flint . - Nuper „ Schraderus Dec. i. Obf. 9. afperae arterix internam fuperficiem ,5 infinitis minimarum glandularum porulis prxditam monet . - glan- „ dulae miliares prefs^ guttulas manifefle erumpentes produnt . „ Thef. NequG probabi/iter tantum Solertiffimus Ruyfchius loquitur, qui vel Anat.L in puerilis , atque ide6 exiguae afperx arterias portione fecundum longitudinem aperta , tunicam hujus intimam oftendit „ innumeris „ { ita diftis ) glandulis foveolas repraefentantibus , refertam : „ ad- ditque continuo haec verba ab eo qui m pofieriore ejufdem arterias parte crebras , & vifibiles glandulas negat , attendenda : „ A parte „ polleriore Glandula conglobata dependet, qua: numerofx & di- „ ver. T)e iifdrtn , A^niMADVEl^SlO XXXIX. 55 „ verfae magnitudinis iiflic loci reperiuntur in corpore noflro . „ De- nique non fe probabiliter tantum loqui arbitrabatur is^ quem fuj^ra etiam laudavimus, Fantonus, cum fuis noftras obfervationes confir- mabat: „ Ego, inquit, nuper in poftica parte afperx arteris g^an- Anacom 3, dulas deprehendi numerofifllmas, quales expreflit Morgagnius, fe- DiiT. 13.' ,5 ftoque per longum canali, poris"etiam innumeris internam fuper- „ ficiem perviam v[di-^h.i^d\^\x.\s caaalem premendo , vifcidulum hu- „ morem eruftabant. „ ANIMADVERSIO XXXIX. |UiE cum ita efsent , intelligis profeifl^ , Vir CI. , fiquis in hac parte e(se videretur reprehendendi me Iocus,non in eo certe videri dcbuifse,qu6d iflas glandulas plene , atque accurate , vel qu6d ifla excretoria foramina primus pinxifsem •, utraqae enim confpicua funtj (ed in eo fortafse, qu6d ifta foramina ad ifhis glan- dulas pertinere, primus, ut opinor , omnium affirmafsem . Qiiod tamen fiquis forte miraretur, ac quxreret, cur non potius cum Vi- ris Cl. Barthohno, & Ruyfchio ea foramina ad minimas quafdam interioris tunic^e glandulas fpe^^are, cenfuifsem j has mei judicii ra- tiones afFerrem . Primiim non femel eke a me obfervatum , & in eo inprimis Juvene quem fupra ex inflidis vulneribus illico mortuum cfse, dixi^ etiam oflenfum, digito pidiis ^ me glandulis fubtus ap- prefso, per foramina a me picSa tot guttulas erupifse , ut tota pro- xima arterise afperx fuperfi cies maderet, mox autem eo humore ab- fterfb, &digito rurfus apprefso, novas guttulas erupifse, idquepor- rd toties, ut omni illi humori qui de uno foramine prodierat, con- tinendo minima una glandula par efsG non pofset. Deinde cum to- tam iflam intimam tunicam, in qua minimas eas glandulas fiatuunt, a pifti interftitii magna parte quondam detraxifsem , preffis poflea , ut foleo, fubje61:is glandulis, memini, eafdem quas antea, humoris guttulas adhuc exprelfifse . Accedit , me olim Bononise in magno quodam cane id quod fubjiciam, obiervafse, cujus quidem delcri- ptionem, & ex parte etiam delineationem afservo . Inter c^teras qux afper^ arterias interftitio accumbebant, glandulas, una eratval- de craffior,qu3e ad dextrum interflitii latus prope annulorum extre- ma adhcerebat. Cum arteriam e regione aperuifsem, tria confpexi ofcula in cadem linea reda eo ordine difpofita, ut fingula fingulis trium annulorum extremis adjacerent . Eorum medium erat maxi- mumjfed duo etiamreliqua ejufmodi erant,ut non modo fetam, fed & feta craifius fpecillum, ut mox dicetur, tranfmitterent . Glandula com- 5 das vicinas partes: „ quibus tamen ambiguis verbis uti, imd fe c. n. ufum hic Qke^ in uno ex proximis Capitibus oblitus efi:. c. rj. ANIMADVERSIO XLI. S^^Ed nihilominus concedamus id quod nondum efl concedendum, ^ Glandularum Thyroidaese, & Bronchialium illum ufum ekQ cer- tilfimum, & in fiftulam pulmonis fuos quafque duiSus promittere. Quid tum pofleaf „ Fuit, inquit, Linceus hucufque aliquis , qui „ Thyroidex du<5l:us detcxerit ^ „ De Bronchialium autem dudibus 5, nemo, inquit, adhuc, nec ipfe fideliflimus , ac folertiffimus Vc- „ reyhenius primus harumce Promulgator, & Indagator, vias hu- „ juiiTiodi earum excretorias dctcgcre, & dcmonflrare valuitj nec „ nos in hac re, quacunque ctiam minutiori inquifitionc, meliorem K fbrtiebamuf fortunam . „ Hic ver6 plura funt, qu^ fateri cogor, H mihi 5^ ADVE^KJA^E^IA A^AT. FI mihi nova prorfus accidere . Qiiomodo enim in hac re mehorem ipfc Hift. Hc- non eft fortitus fortunam , qui ante non multos annos pollicitus eft, pat. PiKf. ^f^yjli^ Anatomko - Fathologkum fuum prseter alia ,, imperfpeda hu- 5, cufque varia , - Minifleria glandulse Thyroidese , & aliarum bron- „ chialium , earumque vafa excretoria „ fpeciatim , effe daturum ? Vel quomodo Verheyenium frimum Promulgatorem , & Jndagatorem pronunciat glandularum bronchialium , de quibus Verheyenius ipfe ijj pro certo negare noluit, aliquem quidquam edidiffe-^ tu autem , Vir ,,., Eruditiffime, ita fcripfifti : „ nobis cxhibere Prxcl. Verheyen Glan- „ dulas Bronchiales , a le ^ ut opmatur^ primum deteaas-, „ quas Anatom. Viri CI. Fantonus, & Heiflerus, ille quidem a Severino, & Drelin- ^ Comp. curtio, hic vero ab Hornio , Borrichio, &BarthoIino demonftratas, Anatom. defcriptafque efle , docuerunt j & quas nos denique Malpighio non Vrxf. prorfus fuifse ignotas, cum ex Epiflola de Struftura Glandularum, fupra indicavimus, tum ex prima dePuImonibus Epiflola hic confir- »44 mare pofTemus, ubi „ dcnigrationcm , ait , deprehendi in glandulis „ lateribus afperse arterise continuatis . „ Noviflime quomodo idem Verheyenius, Anatomicus alioqui, ut fxpe hbenter fum faflus, dili- gens, atque induftrius, in iis ipfis Animadverfionibus in quibus ob perpauca qua?dam , idque immeritd , ea ex noflris Tabula reprehen- ditur , ^ cujus accurata delineatione refpondentes ejus Figuras , de- fcriptionefque tot in locis diflare, fupra oflenfum eft, quomodo,in- quam, in iflis ipfis Animadverfionibus /'^^//^«^«.f, ac fo/ertijjimus ^p- pellaturf Attamen his miflis, illud unice attendamus, quo tandem ifla omnia fpe£l:ent, quas haftenus pr^mifla funt: pidas a nobisglan- dulas vix efle vifihiles^ & fortafse non q{sq corpora glandulofa : efsc ultra dubium^ & tutiffimum ^ BronchialesGlanduIas, &Thyroidseam fuos in arteriam afperam canales immitterej hos tamen nondu m efse dete£iosj videamus , inquam, atque attendamus, quo h^c tandem omnia fpedentj & quamvis plcraque eorum a vero alieniflima ckQ-i oftenderimus^ hic tamen omnia pariter certiflima cfse , fingamus . „ Glandulis, inquit, Glandulis ideo tam magnis, usii fecretori6,& „ difl:ributiv6 tam certe,tam ampleprodudis, Natura Iusia quodam „ inaudit6 emifsaria fua celaverit \ hifque interea in quasflione de „ Glandulis, & earundem usu, fubftantia, pr^fentia tam incertis, „ patentia tamen excretoria concefserit , dum per legem & ratio- „ nem quamcunque naturalem , illa iflis tot vicibus majora, ficque „ & tot vicibus patentiora Q^se debebant. „ Qiiam vera efl: , IVlan- gete Ornatiflime , illa Theognidis fententia : Opinio quidem homini- hus malum magnum ejl; experientia autem optimum . Ifle enim ,dum raiionibus nimis indulget,ea proferr, qua: quilibet ab anatomica ex- perien- perfentia non deftitutus, a vero prorfus aberrare, cognofcit. Qiiid enim? Mucofx Cowperi glandulze, imd glandulse palatinse, aut in- teftinorum lenticulares , aut etiam faciei, aliarumque Partium feba- eex glandulx num forte fuperioribus Bronchialibus , aut Thyroidxa funt majores f Aut cum ufque adeo minores fint •, num forte illarum dudus, & excretoria ofcula noflros adhuc effligiunt oculos ? Jure igitur , omnia hadenus dida in quam pauciffima contrahentes •, qui- bus ille verbis fuam iflam Animadverfionem conclufit, prope \i(dcm admonere ipfum pofsumus : „ quid ratiociniis improbare niteris, 5, quod infpedione & autopfia evidentiflimum venitf „ ANIMADVERSIO XLII. NUnc ad quinque illasAnimadvcrfiones tranfeamus,quas noftris totidem Figuris proximis apponis. Prima in Figuraiy.,, ele- „ gantiam, & uniformitatem cum Archetypo - etiam atque etiam ^"^' 5, veneratur, & commendat. „ Addit tanhen : In duobtis folkm ocu- lus haudquaquam obleBatur . Hsec igitur qusenam fint, videamus. Primum haudquaquam oble£^ari dicitur,, in foraminibus illis per tu- j)e excreto- 3, nicam cartilagines tum laryngis tum tracheae interne obvelantem >-''/ fora- „ copiose difseminatisj qux,ut alibi advertimus, rever^ non occur- ^^^^^^.^'/'"^ 5, runt . „ Quid , fi ita crebra pinxifsem , ut in Figura fua K K Ver- ryngis . heyenius , quem tamen „ fideliifimum , ac folertiflimum „ nuper Animadverfionis Audor vocabat? Equidem fateor,de novem Laryn- gibus in quibus ea potiflimum perquifivi , in tribus non apparuifsej in fex tamen reliquis occurrerunt. Deinde in ea difiraftione , quam ad eum rerum afpecftum delineandum larynx patiatur necefse eft^ut glandulse comprimuntur , fic guttulx ex ipfis prodire folent, & fora- mina, etiam a primo non apparentia , indicare . Itaque five id quod fsepius occurrit , five partium in mea Figura pidarum difiraftionem attendifset, iis foraminibus efset obleftatus . Qiiod autem fecundo ^ ceUuis loco obledari fe, negat „ in cellulis illis ad cricoidis fe ven- / Prxf. cz ADVE^SA^R^IA A^HAT. V. ventore vocabnlum retinere •, Verheyenius autcm , qui h^ec omnia non obfcure a mc didicit , de eodem mutando agitet , ac tantum , fii Diis placet, fibi fumat, ut fe aliquid re^ius^ quam eloquentiflimus Galenus, vocare pofse, exiftimet . Non ita Stephanus, non Fabri- cius, non Cafserius Anatomici Do^f^ilTimi, quorum exemplo minus miror ipfum non tht permotum,qu6d„ eum haud magna hbrorum Comp. y^ fupelledile fuifse inllrudum, „ CI. Heifterus confirmat . Atenim Anacom. orificium habent reliquis ■partibus Utius , ut fatis recHie Ventriculi ap- pellari non poflint j quafi vero Gra?cis Medicis Anatomise Parcntibus in confuetudine non fuifset ventris vocabulo quamcunque corporis cavitatem fignificare , aut Cerebri Caveas Verheyenius ipfe cum cse- teris Anatomicis Ventriculos non vocaret. Qiio 'wi loco qusero abs t©,Vir CI. fi Verheycnio pariter in mentem venifset,ifl:as ipfas Cc- rebri Caveas cjus Ventriculi in quem cibi , potufquc defcendunt,nul- lomodo fimiles cfse , atque ideo non Vcntriculos , fed Sinus rci^ius ef- lie appellitandos j quxro,inquam, num propter rationem, ac dubita- tionem irtiufmodi , pofthabita Galeni ipfius , & eorum qui ipfum fc- cuti funt,Hominum Eruditiflimorum confuetudinc , eafdem Cerebri Caveas tibi tii^ cenferes quidvis aliud potius , quam Ventriculos nun- cupandas ? Et tamen non abfimili Verhcyenii rationi tantum vidcris tribuifse , ut quos Galenus idem,aliique Summi Anatomici Ventricu- los nominarunt, tu & in Indice , & in huic Tabula^ pr^fixo argu- mento Laryngis Sacados appelles , quinimo ( quod gravius cft, & cujus rei caufa ego ipfc, qui dc nominibus invitus alioqui difputo, in hunc fermonem ingrefsus fum) eam me retincre confuctudinem, non patiaris, fed quafi barbaro,aut nunquam apud xAnatomicos au- dito nomine ufum , alio continuo addito corrigendum cxifiimcs* Cum enim in Figurae 17. Explicationc per littcras hh indicari fcrip- fifsem Ventriculorum laryngis orifcia •, tu me ad eafdem litteras fic inducis fcribentcm : Ventriculorum , five Cavitatum Laryngis orificia ; & ne quifpiam id fortuito fadum credatj etiam in Figura 16. expli- canda cum ad litt.^ hsec verba addidifsem ; „ funt enim Ventriculo- „ rum Jppendices alias majores, alias minoresj ut hinc quoquc fie- „ ri videatur, ut natura alii graviorc, alii acutiorc vocc fint, juxta „ ca quae n. 16. funt propofita-, „ tu fic cdidifti : „ funt enim Ven- „ triculorum^ fieu Cavitatum Laryngis appendices ^-sM^s majores,aIias minores-, ut hinc quoquc fieri videatur qu6d natura, alii gravio- re, alii acutiore vocc fint : Si modd hae cavitates, huic uiiii in- „ ferviant. „ ANI- A^IMADVEKSIO XLIV. ffj ANIMADVERSIO XLIV. ACcedit, te ifta poftrema verba meis adjunxifse, atque adeo admifcuifse , facile ut vel Verheyenio , vel Animadverfionum ^^ ^ta Audori, vel utrique faveres. Nam Verheyenius pofl: injeftam i^l^^ ^um^^Ta-' de Ventriculorum nomine dubitarionem , alteram de ufu quoque eo- ry«^/j . rum voluit injicere . Deftinatos eCsc , inquit , „ ut vocem reddant | ■ ,, magis fonoram , judicafsem , nifi eos in equis mihi monflrafsent 5, Authores , in bobus abefse oflendiiset autopfiajubi tamen hiedunt 5, voces magis fonoras quam iCii . ^^ Miror tamen, qu6d ejufmodi dubitationem ita propofuerit. Ego enim ipCe-, poflquam de Ventri- culorum ufu meam flifpicionem , hujufque rationes, quas nemo ad- huc convulfit , indicaveram , hxc continuo fubjeci : „ Cseterum fivc Adr. I. „ hanc , feu conjcfturam aliam aliquam circa ufum ventriculorum "• ^^- 5, ref^e, ut folctis, & diligenter judicare velitis, ante illud facile 5, requiretis: quibus porr6 in brutis, & qua ratione, quemque ad 5, modum conformati hi ventriculi reperiantur. „ Ac protinus cum quomodo in canibus efsent fa^li, Sc a quonam in equo, itemque in fue efsent deicripti , oflendifsem , hxc addidi : „ In ovibus vero , at- 5, que in bobus neque ulla pars glottidis duplex efl , neque ulli uf 5, piam ventriculi, aut aliqua faltem ventriculorum fimilitudo repe- „ ritur . „ Quaj omnia cum apud me Verheyenius legifset , facile profefto intelligere poterat, fi multum ifla dubitatio valeret, mihi ignotam eCse non pofse-, fin ver6 ob alia fortafse, quibus fuppleri in bobus, atque ade6 longe fuperari ventriculorum ufus queat , ut infi- gnem ex.gr. arterix afperx, laryngis, ac glottidis latitudinem, pa- rum ea valeret dubitatio, ob id ipfum fuifse omittendam. Por- ro Au£lorem quoque Animadverfionum decuifset aliquantd diligen- tius attendere, quae mihi de ufu ventriculorum fententia fuifset, priufquam ad ipfam impugnandam defcenderet . Huc enim tota pertinet Aoimadverfio quam in Figuram i8. confcriplit. Nam quod principid quidem ait , „ duplicaturam illam membranofam unde ini- 5, tia appenclicum ventriculorum defjgnantur,nimis fupra verum ex- „ cederei„id nempe ifliufmodi efl,ut fatis fuperque fit refpondere , neque ullam me duplicaturam membranofam hic memorafse , & quid- quid id efl:, quod ille fic vocat,fi forte „ fupra verum excederet,„ non mihi, fed ei diflradioni quam partes in ejufmodi Figura deli- neatx necefsario patiuntur, eCse imputandum . Igitur reliqua atten- damus: „ Cseterum ipfe, inquit, non confluo in opinionem meri- „ tifTimi Authoris circa ufum ventriculorum hujufmodi : fiquidem „ dum ^4 "ADFET^^SJTdA A^NAT. K ^, dum eofdem Locatos animadverto extra iter aeris ad vocem mo- 5, dnlandam per expirationem condui^i, feu omnimode exterius ad 35 glottidis latera apertosj cum e6dem non concurro in confequensj „ infervire hofce ventriculos ad varios vocum tonos edendos . „ At tu, Cl. Vir, vide^ qu^ ipfum decuifset animadvertere . Primum il- lud diferte a me fuifse prctmonitum : »/^/7 ^/^e de ventrkulorum ufi- hus ^ ut de re prdifficUi^ mecum adhuc confiitmfse , Tum vero hsec omnino verba addidifse : Illud tamen aliquando in mentem "jenit ; Fa- ciantne aliquid ventriculi ad tonorum 'uocis diverfitatem . Denique dum iflam meam,ut bis voc^vi ^ fufpicionem exponerem, 5^ duas ca- vitates commemorarem Ventriculis proportione refpondentes in i\s ranis quse graviorem vocem edunt, hac ratione eke Jocutum : fc ., ut opportuno ejufmodi cavitatum additamento ea vocum gravitas ^ 55 vel ■potius 5 ut ingeniofiffimus Dodartms loquitur , earum faltem gra- 55 vis refonitus debeatur . H^c omnia fi aut ille attendifset , aut tti una cum Animadverfione Ledorum oculis fubjecifses •, quid procli- vius fuifset, quam intelligere, liquis Cenfor adversus me infurgere, & fummo jure agere velit^a medemum fic pofse refponderi : neque ullam me opinionem conftituifse , neque in ea fufpicione, quam quaii exercitationis caufa^more inflitutoque meo^Sodalium Dodiflimorum judicio fubjeci , pofuifse : infervire hofce ventriculos ad varios vo- cum tonos edendos-^ fed illud tantum quaefivifse : facerentne aliquidad tonorum vocis diverftatem ; atque hoc ipfum ea fotius ratione quam Dodartius prxmonflraverat , ut iifdem non i^ie gravis vocis tonus, {ed ejus faltem gravis refonitus deberetur . Cujus quidem quxflionis nondum video, cur me debeat poenitere . Nam ut difpicere omit- tam, num revera fint amnimode extra iter aeris ex cavitates quas in \^£\s glottidis lateribus aperiuntur , atque adeo an ad ipfos vocum tonos conformandos una cum glottide conveniantj illud faltem pla- num efl,fi ad gravium vocum refonitum buccarum dilatationem in- fervire^ cum Dodartio cenfendum efl, mulio magis eidem rei vide- ri pofse utilem duarum dilatationem cavitatum quse ad glottidis ipfius latcra funt conftitutse^ & fic confhtutae 5 ut dum graves voces eduntur, necefsario dilatentur . Atque ita quidem fufpicionis meas ratio fe habet. Nunc an meliora aut iftej aut Verheyenius attuk* ritj vidcamis» aNI- ANIMADVERSIO XLV. ET Verheyenius quidem^Hi Sinus^inquit^^forte ferviunt ut eo- „ dem halitu foni edantur longiori trad^^ aere €x di(^is fini- ^<>c. cjt. „ bus alterius defeftui fubveniente . „ At tu vide , obfecro , ut hic viciflim oblitus fit difpicere , num foni a bobus , Ceeterifque brutis quse ventriculis deftituuntur , longiori traftu non edantur . VidQ in- fuper, ut minime animadverterit , aerem, dum Voces eduntur, ex iis ventriculis opportune extrudi non pofscjnam aut illse gravesfunt, & eo tempore^ quemadmodum in I. Adverfariis oIl:endi,qui mufcu- li comprimere ventriculos pofsent , ii remittuntur •, aut ftutt acutse , & tunc iifdem mufculis ftatim contraclis, nihil, aut certe parum ae- ris continere vcntriculi pofTunt, qui mox alterms defeBui fubvema$ ^ Porrd Au^lor Animadverfionis , fe ^, potiiis cxiftimare, inquit^quod 55 Ventriculi tanquara fcaturigines , & melius promptuaria muci ne- 55 ceflarii trachealis, cumulent eundem in ^Qk^^ refervent ad tem- 55 pus j eifundant confequenter per traftum Laryngis,& tracheas in 55 aftibus Locutionis qu6 casu a circumjacentibus Mufculis^ a([l:is ir) 5, motus varios contraftiles , preili , & contrafti , hi ventriculi , li- 55 quido elutriato fuo debent neceffario exoaerarij„ quafi verd nul- lis pr«etcr hominem animantibus hi eUent ventrictili tributi •, quid enim cani, equo^fui cum aBibus Locutionis ^ His tamen brutis ma- jores certe quam homini , laryngis venrriculi obtigcre . Atque ut 'm- telligere plane poiTis, an illud Verheyenii argumentum potiori nos jure^ pr^efertim adversiis, non fufpicat^tem ^-Am quxrentera , fed exi- Jiimamem , urgeamas •, agc , ut libet , pro aciibus iocutioms quse cer- 1^5 fi proprie loquendum ell; , brutis haud convenitj adus vocifera- tionis repone •, nonne illud femper relinquitur , verifimile non videri, bruta, & quajdam potillimum , quse multo rariiis , qu^m nos, vo- cem edunt, majora multo, & profundiora, quam nos, promptuaria. piuci necejfarii trachealis obtinuiffe-, inter ipfa autem bruta nulla bo- bus fuifsc concefsa, quibus tamen ampliflimi laryngis ^ d^ trached parietes in fua iJla graviffima vociferatione erant humciSandi j imd nulla quoque avibus , iifque inprimis, quae longo, & ailiduo cantu eadem organa maximopere fatigant . Huc adde obfervatas a nobis ^^ Ventriculorum Appendices , quae certe^ non fummas, fed imje eo> rundem parti appofltac efsent, ii id eorum efset officium 5 ut cumu- larent mucum in fe fe ^ ^ refervarent ad tempus . Atenim „ in. 5, hunc, inquit, fenlum ducor^eo qudd perfpiciam parietes horum 55 ventriculorum mveftitos ki carne quadam §Iandulosa a mufculari I „ fat ,', fat diversa, & quoad colorem, confiflentiam , & {lru£turam fub- 5, flantije glandularum arytsenoidaearum analoga . ^Ego vero quibus fubftantiis inveftiti fint ventriculorum parietes, me fatis credo & vi- difse , & in illorum defcriptione indicavifse . Qiicc quidem ita fe ha- bent, ut non appareat, qui plus humoris in ventriculorum , quam in iaryngis parietibus fecerni debeat: at fi plus etiam fecerneretur, per illorum tamen jugiter patentia orificia fenfim in laryngem re- dundaretj neque enim quod in veris humorum promptuariis folem- ne eft artificium, ut horum videlicet orificia angufta fint , & coar- ftata, id in ventriculis non modo fervatum c(sc^ videoj im6 econ- trario video, ipforum orificia tum ampliffima ckQ^ tum valde, & continenter patentiaj neque ferret facile natura laryngis cumulati muci afFatim fac^am efFufionem, quando conflat, nnam vel alteram forte irrumpentem aquse, aut leniflimi cujufque humoris guttam non ferre-j quamobrem cenfeo, inftitutum QkQ^ ut is ipfe fuccus quo affidue, & pr^fertim dum voces edimus, larynx oblinitur , ex epi- glottidis glandula, noflrifque arytsenoid^sis , & annexis aliis laryngis lunicse glandulis ( tot enim certas illius fcaturigines habemus , ut ex- cogitatis iflis promptuariis non egeamus)ex iis igitur omnibus glan- dulis expreffus, non per canales paucos, fed per innumera, ac pro- pterea minima, & tenuiffimas guttulas fenfim emittentia, foramina intra laryngem inferatur. Eandemque ob caufam fieri, fufpicor, ut Df G/4»- ^i humor a Thyroidxa glandula fecretus ad laryngem fpeftet, per duU Thy^ xoi fortafTe infiuat, atque ideo ita exiles canaliculos, ut mirari non DMtfs. oporteat, quod tot diligentium Profedorum oculos adhuc eflFugiant. H ANIMADVERSIO XLVI. Aftenus tum fententiam noflram exponendo, tum propofitaab ^ ^ aliis vel adversus hanc argumenta , vel diverfa Munera Ventri- culorum refutando , indicatum a nobis ipforum Ufum defendimus. Quod fi nihil horum faccre placuiffet, fatis fuperque erat ifiorum dificnfui opponere afTcnfum, audoritatemque Viri Summi Jo.M.Lan- cifii , qui in Notis ad Euftachii Tabulam XLII •, tibi autem XVIII. 30 „ quod fpedat ad ufum ventriculorum laryngis - noftrae fan8 opinio- 5, ni fuam quoque libenter adlcribere fe , „ fatetur , caufis cur id faciat, copiose, ingenioseque produftis . Ejufdem quoque laudatif fimiViri perbenignas laudes fatis efiet objicere proximae Animadver- fioni in Figuram ip. Nam, ne una quidem vel minima ex nofirisFi- gura eflet, quam Cenfor CI. non argueret j „ Volo ( hic inquit ) o quod Figura 1 9. peculiarem explicet magnitudinem & figuramven- „ tri- A^IMADVE^B^SIO XLVL €7 5, triculi finiftri Laryngis in quodam foliiin cadavere occurrentesj in- ' ^, terim deviam nimis ideam relinquit ventriculorum hujufmodi , tan- „ quam fcilicet a causa nimis violenta ade6 elongatorum , ut in h6c 5, casumultum ultra naturalem adepti longitudinem fuerint , multum- 5, que amiferint latitudinis fux confueta?. „ Graviffimus autem Vir Lancifius , Horum quoque^inC[mt^orificiomm figuram elegantem plan^ ibidem. fuis in Adverfariis edidit clarijjimus Morgagnus TabuU II. Figura 2, d*3. ( hae tibi funt Figur^ duse fuperiores 17. & 18. ) /»4. vero ( hsec ifta ipfa efl: 1 9. ) finiftrum ventriculum k complecfentibus illum farticulis diligenter vindicatum exhibet . Noverat quippe Vir Expe- rientiflimus 5 & in ventriculorum feftione, una cum CI. Pacchiono, fepe verfatus, quse nos in Figura? 1 6. Explicatione attigeramus, tkQ ^^ f^^^ntri- veridima : „ effe videlicet Ventriculorum Appendices alias majores , '^iaryn^h , ,5 alias minores-, iit hinc quoque lieri videatur, ut natura alii gra- eorumji^e^ „ viore, alii acutiore voce fint; „ atque aded illa fubiecif:,, Porr6 '^^^•^"'''^'* j, ex horum ventnculorum , atque orificiorum majori , vel minori tf6its . ,5 amplitudine magnam partem oriri fufpicamur naturalem diverfita- ^®* 3, tem tonorum vocis in hominibus . Etenim qui prominentiori ma- 55 jorique thyroide funt pra?diti , quoniam amplioribus ventriculis doy 55 nantur, plusminus gravi, immo etiam graviffimva voce ioquuntur. 5, Qlh e contrario thyroidem nihil omnino prominulam habent, ut 5, foeminx , Sz fpadones , acutiifimam vocem emittunt j nimirum quia 5, in iis contenta cavitas minima eft . „ Et fane orificiorum majorem diametrum in aliis polficis , in aliis digiti indicis apicem ajquafse , meminimus-, Appendicum autem longitudinem , latitudinemque non inod6 in aliis aliam, fed interdum in ejufdem laryngis dextro , fini- ftroque latere non eandem invenimus . Hasigitur tot varietates , pro- pter quas in Figuras Explicatione illud interjicere debuimus : ftcut in cadavere ifto occurrit : cum Vir Sapientiiltmus non ignoraret , tantum abfuit, ut illam recedere cenfuerit ab naturali longitudtne ^ aut ab latitudine fua confueta , & fic deviam nimis ideam relinquere j dili^en- tiam in eadem noflram laudavit. Qu^am utinam ego paritef in tuo, Vir Cl. Scalptore laudare pofsem : at i% , quafi Animadverfionis Audori ( quod faepius videtur facere ) fubferviret , Appendicis latitudinem malto quam ego, minorem exhibuit. Cxterum afia ad Figurse hu- jus nofir:2 delineationem pertinentia, alias fortafse , cum opportu- nius videbitur , proferemus . ANI- cS ADFET{SAT!^IA A^MAT. V. ANIMADVERSIO XLVII. NUnc enim prjcftat ad 20. Fignrse defenfionem tranfire . In ea primum „ hiatus illos prsecipue majores, in epiglottide per firuiiura^ 5, medium , lecundum longitudinem diiseaa •, „ quos ego certe vidi, & G/««- meufque Pi fculptas foveas extenuatse, tum per interje£tam glandulam interru- pt£e, id deberi, minime dubito quod ad epiglottidis officium requiri- tur, ut hsec muttd cxteris laryngis cartilaginibus flexilior fit. C^- terum , ne ab iis qux toties a nobis & obfervata , & oftenfa ekQ-i diximus, hic longius abeamasj ea igituFcum revera ita ekQ^d)i no- bis, & tot aliis conftet, facile intelliges , Vir Ornati(Iime,quam pa- rum nobis laborandum exill:imem'us , qu6d CI. Animadverfionis Au- ftor fcribat, fe de antica, pofticaque portione epiglottidis glandulo- fa non idem quod nos cenfere-, „ fed ut duas diftin^tas omnimode 5, glandularum aggeries confiderare : multd minus ftabilire m ho- 5, minis epiglottide animadverti pofse amplasillas fcifsuras , quas ( in- .,, quit ) ut dift^ continuationis, feu identitatis glandalol"^ interpre- 5T tes exhibet Anatomicus nofler prxclarillimus. „ Nec fane eriam plus laboro, quod „ excedentem nimis ckQ^ dicar, molem delinea- 5, tam utriufque ad epiglottidis faciem (trati glandulofi, refpedu ad 3, molem naturalemj „ non modo quia animadverti, in ea quoque re Naturam haud rard varietates admittere (ic ut fxpe id ftratum glandulofun-k quo cava epiglottidis facies tegitur, fupra hujus me- dium oppofito crallius efse, viderim^ verum etiam quia in rebus ^lioqui parvis primo per Figuras exhibendis & Summorum Anato- micorum exemplum , ut fxpius dixi , & difcentium utilitas me per- movere , ut iis potiflimum fubje^tis uterer, in quibus omnia pro rata portione efsent majora , ANIMADVERSIO XLVIII. ITaque de eo potius laboro quod poflquam ego illam mihi cogi- tationem fufceperam , ut perfpicuis tum Iconifmis, tum defcri- ptionibus difcentium commodo infervirem , toties & Scalptor tuus ab Boflris archetypis difcefferit , & tu verba noflra prxtermiferis . In hac enim ipfa Figura ille quidem pr^eter id quod de fuperioribus epiglottidis meatibus fupra admonui , alia etiam perperam defcripfit, & pr^lertim illas quibus cartilago excavatur , foveas , quarum vix unam expreifit , Cum autem ego in Explicationis ejus Figurse argu- mento me demonflrare epiglottidem , dixerim, „ ea ratione, uti ^ omnia quas n. 3. de cartilagine eadem traduntur, hac infpeda 93 ie- 95 70 ADVE\SA%JA A^MAT. V. feftione confpici queant; „ tu me fic loquentem induxifti : „ ea ,5 ratione ut omnia qu^e de eadem cartilagine tradita funt, confpici 5, queant. „ Num etiam fingiilares illx minores glandulaf, quibus concavam ejus faciem obfideri , Ver heyenius tradideratf Num etiam ipfius cartilaginis eadem ubicunqiie crA$ties , qux ab Animadverfio- num Auftore tradita ell; f Ego quoque explicationem litterx b, fic concluferam ; c[ti£ pr^d, n. 3. memormtur •, tu ver6 his ibi verbis omiflis, ea paulo fupra interjicis: ^riits memoratis . At quandonam? aut ubinam? inquient Le^lores. Num forte Animadverfionibus lon- gior erat noftra defcriptio^ufcum illas edere pofsesj hanc non pof- ks? Sed & in proximse Figurseat. Explicatione (ut alia modo hu- jufce generis loca prxteream) ad litteram d. ita fcribis: „ Ea verd 5, tenuis lacinia qua capitulum hoc ( Cricoidis ) anterius ambitur , illa 5, nempe efl: qux ex mucilaginofis conflare glandulis reputatur . „ Cuinam, qusefo , reputatur .^ nam ut mucilaginem ego primus in eo quoque minimo articuIo,fic etiam eam laciniam obiervavi, hujufque naturam ifiiufmodi tke., cenfui. Itaque fic ego quidem fcripfi : „Ea 55 verd tenuis lacinia , qua capitulum hoc intcrius ambitur, illa „ nempe efi, qux mihi ex mucilaginofis conftare glandulis reputa- 161. •)-> tur. „ Huc accedit Typographi error ita explicationem littcra?^. ab explicatione litterae h. fejungentis , ut nemo , mea prsefertim omii- fa defcriptione , & proximis verbis mutatis, intelligere prorfus queat, quid illud fit, quod iis cavitatibus Arytaenoidis alte.excipitur . Ve- rum, ut ad Scalptoris negligentiam redcam, certe ego Glandulx Aryt^noida?^ nec Crus longius K. ita crafsum , neque Columellam /. ita latam, aut per alterum Crus brevius /. produ£iam delineavi, ut ipk in eadem 21. Figura ofiendit. Qui cum Scalptoris errorescer- ^^5 tiflimi finf, tu mihi adversus eandem Figuram dubietates affers Au- ftoris Anirnadverfionum , ^dubietates quidem ejufmodi, ut ad unam omnes ex eo argumentorum loco, & quafi fonte hauftas fint, quo obfl:ru<^o , perpauca fane Scriptor ille habuifset , qux contra omnes Figuras noflras congereret . „ Crederem , inquit , revera , quod pof- „ fet aliquis obiter afserere , non miniis finum arytaenoidis , capitu- ,5 lum cricoidis ad articulationem excipientem, quam & ipfummet „ capitulum exccptum , illum fcilicet in cavitate , iftud m protube- „ rantia, ultra naturalem ftatum aliquantulum efFerri . Item & for- „ fan imputari pofset, tum cavitatibus ad anteriorem Arytsenoidis „ faciem , pro glandulse ejufdem nominis pofitione , locarisj tum „ glandulas ejufdem Arytxnoides expanfionij tum Columellx, per „ totum ejus cruris longioris traftum condudze . Hasc c^terum 55 omnia licet ultra veri parvitatem nonnihil deduda, exaftifTima ta- w men A^NIMADFSTiSIO XLIX. 71 ^, men runt, totaque claritate & nitore infignita. „ Ego verd non folum crederem , fed certe fcio , illa omnia non futura fuifse ma ifta cUritate mfignita,-^ nifi ad ipfa delineanda, ea ( quod pluries A\yi\ ) fubje£l:a potiirimum felegifsem , in quibus illae particulse majores oc- currerent . Interea tamen pro iflo confilio , atqiie induflria haec mi- hi refertur gratia . Sed hsec leviora funt prse iis quae interdum co- gor devorare. ANIMADVERSIO XLIX QUis enim credere unquam pofset, cum ego anno 170(5. ifta edita Figura, & non miniis perfpicua defcriptione , cartilagf- ' nis Crico idis cum Arytxnoide Articulationem , a Galeno olim , aliifque Anatomicis celebratam , poftremorum ver6 Scriptorum communi ferme negligentia obfoletam , in antiquum notitice , publi- cique ufus locum reUkuifsem , cumque ipfam Nobiles Anatomici Verheyenius, atqu^ Fantonus, ille anno 1710. hic ver6 anno 171 1. j. r, tr. j. in fuam quifque Anatomiam Corporis humani tranftulifsent , atque c. u. ade6 alter hsec etiam diferte , humaneque addidifset : Singula hac dilu- cide exponit in fms Adverfartis Eruditus Morgagnius i cum, inquam, ^^* h^c ita efsentj quis unquam pofset credere, anno demum i^ij. ex- titifse aliquem apud Litt eratiflimam Nationem Doftorem Anatomise, qui ita fcriberet: Galenus,, in cartilagine cricoide capitula ofiendit, „ in aritenoeide autem finus,& per hxc utramque cartilaginem mo- 3, bili admodum committi articulatione demonflravit ; Be his tamen „ recentiores anatomici multum filent •, quanquam fine eorum notitia 5, a£liones & utilitates earum cartilaginum explicari non pofsunt . „ Qi-iid , inquiet aliquis, fi \s Scriptor tua, Verheyenii, Fantoni Scri- pta non vidit? Qtiid vero, fi mea non vidit modo, fed ita vidit,ut ifta ipfa qua» modo protulimus , verba, iflud ipfum : multum filent: ex meis Adverfariis defcripferit f Ego enim ita fcripferam : Galenus Adverf. i. igitur in cartilagine cricoide capitula oftendit , in arytanoide autemfi- "' ^^' nus j per httc 'vero utramque cartitaginem mobili admodum committi articulatione , demonftravit : tum paucis interjeftis : Neque - arytanoi- diim acfiones , & utilitates explicari fatis pojfent , nifi ea capitula , // finus , Cdi cartilaginum \un6iurA haberentur : denique poft non ita multos verfus hsec fubjeceram : Sed qui a Cafyari Bauhini temporibus in hanc ufque diem Anatomici floruerunt^ - ita de iis rebus multum filent^ ut &c, Nimirum igitur ^\ if!am Articuktionem non 'reflituif- fem , fi ha?c non fcripfifsem j ille recentiores anatomicos ^ atque '\Aq6 me quoque ipfum, fi Diis placet, de his rebus multum filere ^ non fcri- 71 ADVB\S A1JA A^AT. V. fcripfifset . Ac fuit quidem cum egomet crcderem , m ejufdem Scri- ptoris manus mea Adverfaria non venifse, propterca quia nequc in Auftorum Catalogo , quibus fe efse ufum, confitetur,meum nomen invenirem, neque multa, a Vetcribus Anatomicis, ut ego oftende- ram , reperta , fuis quxque Aucloribus, quemadmodum lex cjus Operis pofcebat, tributa viderem, imo aliquod 'iis adfcriptum com- perirem , quibus non ^h^ adfcribendum , monflraveram , ut cum de Paulo Sarpio, Senatore ^ ut ipfe inquit, Veneto ha?c fine rcfutatione fcribuntur ; „ In homine etiam , magno rei medica? incremento , pu- „ piil^ motum , i. e. conftri£)^ionem & dilatationem primus omnium „ nctafse- perhibetur : „ quem ego motum faltem' ab Alexandro lbid.n.i . ^chillino, qui labente anno 1520. in vivis amplius non crat, perfpi- cuis fuifse verbis propofitum, dcmonftraveram . Verum poftquam animadvefti, non modo ubi dit illa Articulatione , {^6. & nbi de Li- ^amento pcnis Sufpenforio ^ Vefalio indicato , ac de minima tefticfa- 7bidji.i8. lorum ftrudura ab Arantio obfervata loquitur, meis ipfis verbis utij * ^-^- miratus fum , hominem in eo pr;?fertim Operc quod nifi fumma fide confcripTum c{%q^ confi:et , parvi ab om.nibus pendatur, ade6 . manifefiam,ac facile deprehendendam difiimulationem haudquaquam vitavifse . QiToniam tamen incuriam, oblivionem, Operarum negli- gentiam, & quidvis potius, quam i^ parvi animi vitium in CI. & erudito alioqui Viro maluraus fufpicarij idcirco ( dum hunc iteram errorem non crret ) ipfius nomini libentcr parcemus . ANIMADVERSIO L. "Unc illud rclinquitur, ut de fribus proximis Tabuli« perpaii- ca dicamus . Et primum quinque N4alpighii Figuras fiquis cum earum archctypis diligenter conferat , in fingulis quxdam in- veniet non fatis fidelitcr, accuratequq defcripta . In Figura autem 6. quse ex 'W^jllifio eft , quis eo , in quo Audor delineaverat, pofitu 2.C1* mutato, Arteriam '^.fubjacentem^-^ut Vcnam Q.fuperpojitam intelli- get ? aut quis proximam Verheyenii Figuram cum archetypo con- tendcns, orificium B.alieno loco, a tuo,Vir CI. Scalptore exhibi- tum non cognofcet .^ Porrd ut in eolaudandus cfl Verheyenius, quod dum in ifta Figura lobulos pulmonis internos e e. fic oftendit , ipios juxta ^tllifium fe ofl:endere, quafi videlicet ut in re non fatis cx- plorata , profitetur j ita dum tu cofdcm ex Willifio in Figura 8. qua: illa nempe efl, ad quam rcfpexit Verheyenius , fine ulia animadver- ^ fionc exhibes , multis profeAo in mentem veniet ejus Cowperi cen* M.' Febr* fur^j quse ia Adis etiam Eruditorum memoratur: „ lobulos pu^ „ monum 3-5 monum ea figura feparari non polTe, quali aWilIifio repra^fentan- 3, tur.,7 Accedit, Williflum in eadem, alnTque Figuris bronchialium ramorum cartilagines non modd annulares pingere, verum etiam in illius Hxplicatione ad litt. CC. fcribere , ie illorum „ partem fupe- 16 a. 55 riorem integram, five claufam exhibere , ut Cartilagines Annula- „ rcs appareantj „ quse tamen quam variarum fint formarum , cum i<^j Bidlous infra docet, tum alii ante eum docuere, ut in I. Adverfariis demonflravimus. Denique in poflrema hujus LXXXIX. Tabul^ Fi- * ^ guraVafa fanguifera rfff.lobulos perreptantia, qu^ quidem inXi^il- ^^4-> lifii archetypo adumbrantur , incalTum perquiro . In ca aurem quse confequitur , Tabula XC. vide , qusefo , an non prselhtifset iftiuliTiodi Figuram i. omittere, quam in ejus Explicatione revera, ut tu quo- que agnofcis , non ■parum obfcura illuftranda , divinare . Quod cum ego facere non aufim, idcirco \n Figura 6. (qu^ certe, ut^. etiam, pauld ante propofit^e Cowperi cenfurs obnoxia efl ) pro certo dice- re non pofsum , an litteram D. ab Auftore Bidloo omilfam , refte collocaveris j illud plane video, in ejus Figura pulmonum lobulos a pulmonum veficulis non fatis perfpicue diftingui . Bene vcr6 faftum, qu6d levis admodum momenti fit, quo potius colore tinda cera m hoc, vel illud pulmonare vas injiciatur •, nam ego quidem neque il- lud dicere pro certo podem in Explicatione Figurse 10., Venam A. cera, rubra^ Arteriam autem B. cera flava, repletam eile, aim idem 2.6^ Figur^ Audor nihil aliud fcribat, nifi eas druerse coiorata cera fuHf- fe repletas . Superefl Tabula XCI. de cujus pauciflimis Figuris in- verfo idcirco ordine dicemus,ut ab iis quse ad eundemBidloum per- tinent , incipiamus, 1 1 . videlicet, ac i 2. His, & proxima , qu^ ex Ver- heyenio efl, tu quidem in Indice atlirmas, Pharyngem - accuratt ex- flkari. Nos vero cum in II. Adverfariis oflendimus, quid de 10. Fi- Anim. 14. gura Tabulaj tuse XI. habendum eiiet , cur hs quoque omnes fint rejiciendse, fatis indicavimus . Hic unum, vel alterum dei2. fpecia- tim addemus . Hanc tu „ fub iifdem qux in priore habentur Cara- 5, deribus, eofdem, inquis, qui mox defcripti fuere, mufculos, a ^^"*' „ parte poftica oflendere. „ Et Bidlous quidem , in hac Figura hos Mufculos a ■parte fojiica oftendi^ inquit j iifdem autem , qui in prio- re habentur , charaderibus oftendi , nec dicit, nec dicere , fane po- teflj alii enim aliis mufculis,& nonnulli prsererea, qui in priore Fi- gura non erant, appofiti funtj itaque fingulos rurfus explicat . Ce- terum hic eofdem Mulculos a tergo ollendi , non facile intelIigo,cum fcutiformis cartilaginis anteriorem faciem videre hic videar, cujus lateribus Mufculi l3 D. quos Bidlous Oefophagceos efTe, dicit, adhuc irthsereant. Ex csjteris autem hujus Tabulse Figuris me una potifli- K mum ^ 74 ADVE%JA%JA A^AT. V. mum morata eft, 2. videlicet . H^fi enim primum, cum in ipfiui Explicatione per litteras CC. non duos ramos, in quos Bronchialis ^^* Arteria dividitur , ied )m\\.\s exortum monftrari \\6i e tertia Arteria In- tercoftali. At facile expedierunt me qux forte eodem tempore ix\ hLjlim.' manibus erant,Ada Eruditorum. In his enim eidemFigurx litteram C. appofifam vidi in eo quidem loco quem ifla ipfa explicatio po- flulat, duobus autcm iflis ramis, quibus tuus Scalptor liiteras C C. adjecit,duas vidi pun£lorum feries appofitas,ifa cumTrtmculis A A. Figurse tuse i. ex parte altera conjun7 indaflrium, diligentemque exiftimarem . Qiud ergo erat , inqufes, quod admoneresj* Nempe id quod pro tua moderatione non fentis , Te^Virum alioqui Beneficentiirimum^in publica commoda peccare, qui cum tot , ac talia Rei Anatomicse , atque adeo Medica? illuftran- dx utiliilima tam brevi tempore vel tantas inter occupationes difta- re poOis , non tamen facias •, fed dum totus es in Libris de Motu Cordis fubtilius elaborandis, & quafi elimandis, hsec interim omnia prxtermittas . Qiiid fi ( quod tamen Superi avertant omen , ac de- teftentur ) quid , inquam, fi tua ifta affecSa ^tas , ac valetudo iis Libris ex animi fententia abfolvendis, perpoliendifque non fuificeretj an quxr res ad tot alia argumenta , imo ad iflos ipfos Libros perti- nent , & qux a Te ut non cito fcribi , & undequaque perfici, at diclari faciie, & fic f^ds indicari certe polsent,an ex omnes non fi- ne magna tantae , & a qua vel cogiranda refugit animus , jaduree accefiione , tecum un^ , Vir Dodidime , commorerentur? Eft cxempli caufa in ultima hac Epiflola quod innuis : eos maxime , ac faciliks ad animalium volnntatem nervos tendi , qui crangliis muniti funt . Hoc in Libris de Corde Te fuse demonftraturum promittis . At quod multis ibi oflenfurus es, in ea poteras Epiflola perpaucis indicare j ego fan8 quod non feceris , graviifime tuli . Ex hoc autem conjeduram facere Te, velim, quantopere illa cupiam, qus &tra- ftatu digniora funt , & explicatu difficiliora , in quibus primo loco facile pono arduum iilud , agitatumque Problema , in quo prxfertim a Te elaboratum eke^ vel ex inje-r'tcrdum eidem propinquius , cumque eo communi quadam tunica j ^ / .^^^velatum invenitur, quanquam non ad nervum paris vagi , fed ad 'vs\' vf^f^ tercofialem pertineat . ^vA'''^ Ne vero in parergis fufiores efse videamur , ad inflitutam Gan- r^^^ glii anatomen propiiis accedamus : in qua tamctfi ea, qu:e a nobis « vv^ obfervata funt, vix poffint adeo dilucide fcribi , quemadmodum vifa DB GA^MGLIIS ^E\VO\V M. 107 fueruntj adfcita tamen in auxilium pi£ioria arte, fperamus fore, uc ftudium noflrum haud omnino improbes. Patere interim,Vir doftiflime, ut de Gangliorum natura difturi , mutuato a magnis Scriptoribus exempIo,nonnuIIa priiis tum in ge- nere, tum qu^ funt oculis magis obvia, perfequamur j ita enim ad penetralia tutum nobis utcunque iter munire poterimus . Primum itaque obfervamus , Ganglia nufquam uni dumtaxat ner- vo appendi, atque advolvi folere, (ed multos fimul admittere, con- nedere , permifcere , & colligare . Secundum , ex nervis , qui in Ganglia feruntur , nonnullos fuperne, ac fere ad lineam , nonnullos traniverfim, feu oblique penetrare : plerofque ad internam illorum fubflantiam pertingere,aIiquos adfo- las membranas, aut exteriorem corticem difpenfari. Tertium,ubicunque verum Ganglium invenitur, ibi quidem ner- vi magis confpicui , qui tam fuperne, quam inferne ad internam, ac pene medullarem ejus fubHantiam penetrant , fubrufi , feu levi quodam fanguineo munce tindi apparent, cum alii, qui fine Gan- gliis vel a cerebro y vel a fpinali medulla proficifcuntur, pr^fertim verd par vagum , ejufque rami , priufquam cum Ganglio fe fe immi- fceant , omnino albicent . Quartum,intra Ganglia ubique locorumvafa fanguinea tam influa, x.y^^ ^^ quam reflua , Sc quidem confpicua ex proximis caudicibus derivari t obfervantur. ^ 4^"^^ Qu^intum ,GangIiorum moles major efl,quam fit aggregatum o-^ 1 ^y^ mnium vaforum ingrediemium , arque egredientium : quo fir,ut ad ^, &>^ .a^' eorum produftionem concipiendum necefle fit concurrere , pr^ter \f c^ communia vafa, peculiare aliud corpus excitatum non tam excohse- ^i^' rentia , & complicatione pr^fatorum nervorum, ac fanguiferorum , fj /, ^v* quam ex novis organicis partibus, quas provida, folerfque Natura . ^ fubfiflentibus, probeque commixtis, excoiS^ifque hquidis , fimul etiam.y^^j' ^ elongatis :, prolatatis, varieque difpofitis folidorum fibris, fingit, & mJ^ creat . Sed jam tempus efl^ut nofiras de interna Gangliorum {\jih- Cs^ ftantia obfervationes pandamus . ^L^^-^Jt Accepimus itaque fuperum in collo , quod majus eft , Ganglium^*^ ' i^^"' plerunque finiflrum tum humanum, tum , m ejus particulce facilius ^} \^- cerni poffent , equinum ] atque in utroque eadem exteriiis animad- £jj f^'%p^ ^ vertimus , videlicet , c^^Y ^^ Primd quod attinet ad fitum , collocari Ganglium hoc inter prf- ^^"^ Ji\.(^ mam , & fecundam cervicis vertebram prope arteriam carotidem in- O^^'^ *■ ^ i ternam fub vena jugulari , ac nervo paris vagi . Vide Figuram Pri- ^U^ ^ * . mam. ^ ai>J^'^^ O 2 _ Se. ^3< io8 D J S S E l^T A T I 0 SecLindo^quod Ipe^at ad vafii, arteriolas ab interna carotide ac- cipere , qna? quidcm fuperiorem prsefertim ejus verticem iubemit, ^c pervadunt j venulas vero in jugulares remitrere j nervos quamplu- mos a pari vago mutuari . De lymphaticis autem quidquam affirmare non audemus, cum eadem nunquam in oculos noflros incurrerint, etiamfi probabile admodum ceniemus , aliquot ibidem inveniri • cum nbi efl vaginalis tunica , ibi lymph^e duftus quoque adefse ioleant . Tertio , tribus membranis Ganglium involvi ( quanquam non Te latet, tunicarum numerum per anatomicum artificium minui, auge- rique facile pofle ) qu^ quidem tunic^, non dubitamus, quin fuam a cerebri membranis originem ducant •, licet parumper augeantur, & crafsefcant circum Ganglium, per accellionem novarum fibrarum, ^ nutritii fucci moram . Harum exterior laxe illud involvir ad in- flar tunicse teflium vaginalis : ita ut integrum hiijus Ganglii corpus, fi digitis comprimatur, tanquam contentus nucleus huc iUuc elabi, ac quoquo modo diffluere videatur . Hsec autem contexitur crallio- ribus, & ad mufcularem indolem accedentibus fibris, quse quidem propter permixta vafa fanguinea fubrubent . Interna fui f acie lubrica efl:, leiii quodam liquido mollita , qucmadmodum pericardium, ca- jus ut Ipeciem referre, ita etiam ufum prsefiare videtur: nam ut il- lud cor, ita hcec Ganglium laxe involvit, &: compleftitur . Secunda membrana ardius Ganglium ambit, eaque tenujoribus quidem, fed magis invicem complicatis, & coh^reniibus fibris infi- gnitur . Tertia occurric plane tendinea , atque adeo valide cum Ganglri corpore conjunfta, contexraque, ut ab ejus fuperficie fine illius di- vulfione, ac laceratione feparari nullo modo polTit , ac proinde dici mereatur circularis quidam tendo , cujus fibrx cum carneis ipfius Ganglii omnino continuse funt . Summa vero hic animadverfione dignum efl , quod exiles , tere- tefque nervi , feu potius nervei tendines , qui ex Ganglio , fuis a membranis nondum ipoliato, prodeunt, ut in Fig. Secunda, quique ad vicinas partes , praefertim mufculares , atque ad fanguinea etiam prscordiorum vafa ,potiffimum arteriofa, pertingunt, non proficifcun- tur ab externis Ganglii membranis, fed ab interiori ejufdem fubftan- tiaj quare pulcherrimum f^pe nobis fuit rem hanc quam diligentif^ fime pertraftare : fumpfimus enim unum , alterumque ex illis tendi- neis nervis a vaginali tunica propendentibus ,cumque illos modo ex- terius digitis comprehenfos , modo interiiis ftylo elevatos pertrahe- remus,femper vidimus ita invicem refpondentes , ut terebratis mem- branis , penitus continui apparerent , viderenturque veluti tendines cligi^ DE GA^GLIJS ^E\F01{ZJ M. lo^ cfigitorum perforantes , duiii ipfae membran^ perforatorum tendi- num vicem geru nt . Hoc fane loco non erit abs re illas obfervationes adne^lere , quas nos etiam de progrefsu nervorum a fuperiori Ganglio prodeuntium fecimus . Nam licet ab aliis id Anatomicis foriitan tentatum fuerit, noflris tamen oculis fidere confultius duximus . Primum itaque ,, quantum obfervatione propria colligere potui- mus , fub^ufi ejufmodi nervorum ramufculi ad colli, ad pharyngis, ad laryngis , ac lingu^e mufculos, finitimarumque partium membra- nas feruntur , cumque earum texturis ita permiicentur, & advol- vuntur , ut mille claviculis cum mufcularibus fibris etiam artuum fuperiorum iroplicentur. Jucundum prxterea nobis fuit cernere bujus nervi fibras per oefo- phagum ad ventriculi etiam orificium defcendere , ac per ipfos men> branaceos^ quos intercartilagineos dicunt , trachex mufculos, qua- quaverfum in bronchia fpargi, ac diileminari. Deinde alii etiam nervi in vicinas arterias prsefertim carotidcs fe- runtur, &: cum iifdem , ut fuperius indicavimus , refleduntur tum extra , tum intra cranium j nonnulli reda quoque defcendunt ufque ad aortie caudicen^i ,. cumque illa ad cordis fubfiantiam procedunr. Alii aortam quoque defcendentem fub exteriori membrana quaqua- verfum comitantur . Illudque admodum fpeftabile efl,nervos a pri- mo hoc, & a fecundo Ganglio prodeuntes multiplici nexu cum ar- terias axillares , tum aortam complefli , indeque recurrere , atque aded cum aliis arteriis permifceri, ut fi periinaci diligentia illos per- fequamur , fpeftare liceat , eofdem nervulos ad ufque fines arteria>- rum , earumque infertiones in mufculos , & venarum principia 'm- fernorum etiamv artuum diffundi , ac propagari . Notabilis parirer efl nervus , licet obliquo dudu procedens , qui a fuperiori hoc Ganglio de^fcendit ad inferius , locatum fiiper iepii- mam colli vertebram. : quinimo fi dixerimus,ab utroque Ganglio ner- vos proferpere in fingulasaere noftri corporis mulculares partes 5, forfitan a veritate non aberrabimus . Non exiguus quoque nervus a fuperiori Ganglio profeftus, poft- quam in Thoracem penetravir, inter mediaflinum , & pericardium ad cor ipfum pergit. Admirabilc porrd eft intueri myriadem , ac rete illud,quod elFormant nervi a duobus hifce Gangliis exor ti cum nervis cervicalibus, paris vagi , intercoftahbus a dorfi vertebris pro- deuntibus , ac demum cum tenuibus fibrillis a phrenico derivatis, quod quidem miriiicum rete fuo loco delineatum m libris noftris. de motu cordis exhibituros pallicemur » iro D 1 S S E Ts^T A T I O Scd nt eo revertamur , unde digrefli fumus , elixatum , & aJa- muffim a tunicarum involucro fpoliatum , denudatumque Ganglium exhibuit nobis pervidendum extcrna in facie rete quoddam nervo- fum fuis cum membranis tenaciter implicatum . Vide Figuram Ter- tiam . Sub hoc autem rete cernuntur eleganti ordine a fummo ad imAim Ganglii verticem protenfas fibrse carnese, quse fic dilpofitx funt, ut perbelle peponis corticem, fulcis in sequalia fegmenta di^yium refer- re videantur-, quemadmodum eadem Figura oblervare licet . Neque interim illud eft hic pr^tercundum, fcilicet ab intermediis fibrarum commifsuris innumeras fibrillas emergere , cumque interiori tunica conjungi, atque implicari, qu2e quidem fibrillse, quoties Ganglium a membranis per vim fiberatur , retegiturque, necefsario divellun- tur, ac difcinduntur. Et quoniam dubitabamus olim , an in Ganglio fibrce carnese eun- dem interius ordinem fervarent, quo exterius proceduntj idem pro- pterea longa codione elixatum unguibus eatenus utrinque leniterdi- ilucere , sc laxare ccepimus , quatenus paulatim ad centrum ufque perveniremus : quo fane in experimento interna Ganglii fubflantia fe fe nobis oflendit compacta ex tenuiffimis fibris, iifque nudam aciem pene eflPugientibus , qus tamen per microfcopium evidentius appa- rent carnese , ea»que proficifci ab albo quodam tendine per centrum refta infiar axis a fuperiori ad inferiorem verticem protenfo . H^ autem fibrx a memorato tendine tanquam a pinnx cofia non utrin- que folum, verum etiam quaquaverfum , feu radiatim ad univerfam fuperficiem nonnihil inferius inclinatx feruntur . Qiiapropter , fi rem ad myologicas regulas referre velimus, univerfum Ganglii cor- pus dicendum efl: compingi ex duobus potiflimum tendinibus,& du- plici carnearum fibrarum ferie, ac dire£lione : primus enim tendo externus ef]:,atque conflatus ex duabus extimis membranis, nervulif- qne per eafdem difFLilis,& excurrentibus : quo quidem tota Ganglii moles non tegitur tantum , kd ad mufcularem vim exercendam , ut dicemus, munitur eriam, ac roboratur . Alter vero tendo per meditullium, perinde ut axis , defcendens ille cil:,a quo pinniformes fibr^E oriri videntur , aut faltem alligari . De fibris autem carneis longum hic fermonem infiituere fuperfe- demus, cum fupra de iis fuse jam a nobis aftum fuerit, eafque iri Figuris Tertia , & Qu.arta quam diiigentillime licuit, delineandas ftuduerimus . Hxc porro , quce haei 0. M. henignitate felicitas , neque a Civium omnium humamtate incredibilis quAdam hencvolentia deeffet , repente huc ad ■profitendum veniffe j is fi mei confilii caufam rattonemque cognoverit , mn duhtto quin fit meum illud fa5lum continuo , ^ facile prohatu. rus . Eft autem mihi altius ordiendum , c^ Majorum nofirorum memo- ria yrimum ex prisclaro Htftori/t Inftauratore Blondo no/iro repetenda . Eic igitur de fua , noftraque Patria verha faciens in iis qui Italise II- lufirat^ infcrihuntur ^ Ithris , „ fuit^ inquit , ea Civitas ( quod pro- „ cul a vanitate mendacii de Patria noftra fit dicium ) viris pr^- „ ftanttjjimis , prafertim litteratis fcecunda : qua pr^ter Gallum poe~ 55 tam 3 h&huit Guidonem Bonattum aftrologorum principem , hahuitqut ^2 „ Rai. ^, Rainerium Jrfendum jtircconfiihum celebrem^ Bartoli SAxoferraten- 5, fis p-Aceftorem , & fer eadem ferme tempora checco Unheo , & „ Nerco Morando viris docftffimis , & Francifco Petrarch.t , ficut iffe „ in epfiolis f^pe memoru , amicis ornata fnit . Excelluit 'vero per „ attatem noflram "^acohus de Turre Forltvie?7fis cun6fos philofophiam , medicinafnque frofefos : (^ "^aiobi Allegretti Forlivienfis bucolicum carmen extare videmus , c^teris foft Virgilianum eo in genere fcri- ptis carminibus faciie , nt periti ptdtcant , yr.tfonendum . ^uid quod 3 XJfrolinus cognomine Vrhevetanus Forlivii genitus , (^ nutritus omnes 5, dtatis noftrdi muficos fine contradi5tione fuperat , editufque ab eo de 3, mufica Itber haiid fecus omnium qui ante fe fcripferunt ^ labjres ob- 5, fcurabit , quam Bonatti opera vetuftijfimorum fcripta aftroiogortim fe- 35 poni faciunt . obiitque nuper Ludovicus Forlivienfis dr eptfcopus , 5, c^ civis^ philofophornm /ztatis nofir^^ theologorumqtie facile prin- 55 ceps . Rci autem belliCit gnaros , O" in eo munere claros habuit Fa- 35 tria nofira ^oannem Ordelajfum^ Brandolmum ^ ^ Tibertum Brm- 35 dulos , Ac Mofiardam . ,^£ etiam nunc ornata eft: Nicolao Hafieo 55 Recanatenfi ac A^aceratenfi epifcopo litteris , morihus ^ 0- bonitate „ confpicuo , pariterque ejus pronepote Stephano Nardino Camers Apo- 35 fioiiciZ clerico docirina , virtutihufque decorato . Magnam item fpem 5, Bei Munere confiitutam videmus in quinque Blondis natis nofiris .^ ., c^ui Ittteris cmnes pro atate funt pleni . „ £t h^c ille quidem co tempore ^ qui fi alterum tantummodo decennium vixtffct ^ Nardtnum in> Ampltffimum Ccllegium S. R. E. Cardinalium cooptatum vidiffet ; in ciuod fane itfdem de caufis iit plures alii nofirorum Civium , inprimij- me Azo Orgoliofus ^ mox vero Albertus , ^ Gregorius Theodoli ante Nardinum , ita pofi hunc primhn Chrifiophorus Numajus adfcriptus eft , univerfz Franctfcana^ Familij^ ( quod nemini prxterea unquam conti^it ) Minifter Generalis ; in cujus ego Do5i jjimt Vtri memorittm nunquam incurro , qutn grato animo profequar ejus immortalta , d" cer- tiffimis documentis teflata erga Abavum meum Augufiinum Morgagmim Promerita ^ hic enim a Forolivienfi Senatu , Leone X. Pont. Max. fiuis id litteris ratum habente , auciore apud utrumque Chriflophoro , civi- iate donatus efi . Numajum auiem ut meritts , fic pan Dignitate con- fecuti funt Marius Theodolus , Frmcifcus Pauluccius , Stephamts Aii>- gufiinus 5 c^ quos ut nunc pariter vivere Lztamnr , fic diu ejfe fuper- fiites 5 non modo nos qui utrique plurimum debemus , fed ob eorum eximias .^ & domi ^ fortfque in maximis Muneribus ^ o* Legationibus fpeciattffi?nas Virtutes boni omnes ncbifcum optant ^ FAB R IC W S PAU LVCCIVS^ & "IVLJUS PIAZZA. Sed neque poft Blon- dum Dccii alii ForoUvicnfes & Epifcopi , & Cives defuerc , & tn his Tho- Thomas HaJIchs , ?etriis ioames , & Simon Aleotti , ^ hoc quoqiu fpfo tempore Thomas Taurelhs i ai\m non fangmne magis , cfuam dor cfrina , O" virtute Fratrem Cofmmn , Camerttim Ponttfirem efCe re- nunciatnm , h.^.c dum fcriherem , accepi . Pr£ter quem , c^ duo's quos mfpcrrime Liudavi , Cardinales Amplifjimos alterum AlbanenQs alte- rum Ftventina Ecclefi^ Antijiites^ O" Fabricium Augufiinu^n Amafe^ Archiepifcopum ^ckm ego nondum annos a^o ^ triginta natus ^CamiL- lum etiam Piazza , C. S.off. Affefforem , Draconienfis , Bernardi- num Mdrchefium Sarfinatis , Petrum Gaddum Spoletrniz , Sim&nem Paulurn Aleottum Civitatis Caflellana, , atque Hortana , Verulanx. autem Laurenttum Tartagnum Prafules viderim j hinc proclive efi intelU^ere , quot tandem omni tempore aliis Ecclefits do£fos , probatofque Ebifcopos nofira dederit : quos inter fingulari memoria dtgnus efi Fabrictus Pau- iuccius prtmus Civitatts Piehis Antifies , qui facros Libros tribus edi~ tis luculentis voiumintbus expiicavit . "^urts autem confiultijjimos Vi- ros ab Arfendi illius qucm Biondts celehravit ^ temporthas ad hans ufique £tatem quot porro Vrbs nofira pralulerit ,. nemo facile tnemora- verit . lllud diccre fiatis efl , eorum quos haStenus iaudavimus , Pr etiam cum hoc ea ratione fe haberet , qua vulgd credunt femper ekQ difpofitum, hoc eft cum Longitudinalis Sinus bifariam in Laterales divideretur . Quinimo ciim in duobus cada- veribus infra eam divifionem Lateralis uterque Sinus per canalem tranfverfum communicarent , memoria teneo , in primo quidquid inter ejus divifionis locum , & hunc canalem fpatii erat, in altero canalis parietem pofteriorem ejufiTiodi fubftantia inflrudum fuifse. In medio autem tranfverfi hujufce canalis^Sinus quartus in altero uno, in al- ;;? fim tero gemino orificio definebat, quem uno alioqui plerunque vidi in •^•^^'^* '^'- finiftro Laterali Sinu prope hujus initium definentem j neque enim femper, quod tu, Vir CI. cum cxteris Anatomicis credere videris, imo ne utplurimum quidem, m extremitate Longitudindis apertum obfervavi . • c A N I M A D V E R S I O 11. ^teriim^in pluribus cadaveribus , quocunque defineret Sinus quartas 5 prope hunc pariter definentem inveni alium Sinum , „'^'f'^'^^^" ab nemincj quod fciam-, deicriptum, a me vero ob eam quam ob- tinet , fedem , Pofieriorem nuncupatum . In ipfa enim media & pofte- riore cranii parte a TorcuUri ad magnum oflis occipitis forameil procelTus ofTeus afTurgit, quem Dura Meninx fuccingens,inde & ipfa in proceilum introrfum curvatur, in aliis magis, in aliis autem mi- nus antrorfum dilatatum, atque extantem , quo cerebellum in duo quafi hemifph^ria dirimitur . Per hunc igitur membranofum pro- cefsum Pofierior ille Sinus afccndit, e6 qu6 diftum efl, influens j in vicinia autem magni occipitis foraminis initium capiens, &: ex venrs--^ qu.x ad ea, & fuperiora deinceps loca pertinent, craorem addu- cens. Unius loco, & alterutrum quidem latus illius procefsus haud rard tenentis, duos aliquando Sinus, fingulos per fingula ejus late- ra pergentes obfervavi . Etfi vero de feprendecim capitibus in qui- bus hunc Sinum perquifivi, quinque fuerunr, in quibus nihil ipfius, nifi exigua intra TorcuUr orificia , eaque non ita alte fpecillum ad- mittentia, & quatuor irem, in quibus ne h^c quidem orificia con- fpexij quoniam tamen in reliquis ofto longe ipfe confpicuus fuir, non vidi profeft6 , cur hujus defcriptionem omirterem , quando Lon- gitudinalis Inferior Sinus paffim ab Anatomicis celebratur, qui ne- que, ut dixi, perpetuus, & magna ex parte hoc Pofteriore efl an- gufiior . Accedit conformarionis certa ratio \ noflri enim Sinus cavi- tatem , non a conica fuperficie , fed ab lateribus inter fe ad angulos conjundis f^pe vidimus comprehendi, atque aded interdum etiam a A 2 mem- Ibid. 4 ADVETIS AT^IA A^MAT, VL membranofis quibufdam ligamentis e tranfverfo extantibus, qualia in majoribus Sinibus ( quamvis non ita femper crebra, & infignia, ut plerique credere videntur ) extare folent , communiri . Qlix qui- dem addere voluimus, ne dubitare qiiis pofset, nos forte commu- ncm aliquam venam pro Sinu peculiari propofuifse . ANIMADVERSIO III. PRope hunc Sinum duos quo<]ue alios \\dk m Toradar influentes, qui per Tranfverfum Meningis Durse Procefsum ferebantur . ^mwHs. Q^Q^ gffj pariter defcribendos efse , nequaquam cenfeo, quippe quos non pluries confpexi j veros tamen Siiius fuifse , non dubito cum aliis de caufis^tum quia tranfverfx eorum fe^ftiones -minime erant circu- iares,fed ea prorfus figura quam in fedionibus aliorum Sinuum CI. 425. Valfalva t^^Q , monuit . Qiiod quidem monitum aut in tua ifta de Sinibus traftatione , aut in Explicationibus Tabul^ huic refponden- tis XCII. commemorare potuifses. Sed & alterum Solertiirimi Vi- ri monitum de figura Specuum G G , quas in memoratse Tabulae Fi- gura I. repr^fentas, ibi erat pariter indicandum . Qiio de Iconifmo quoniam verba facere forte coepimusj vide, qu^fo, quid in co de- icribendo a tuo Scalptore fit, omifsum . Prsclare nofti, DodifTimum ejus Iconifmi Auftorem in ea fententia e^sQ ( jure, an fecus , in. 2 "> ^ ^ '''■" ANIMADVERSIO VII. Be cian^ "DOrro Au{^or cum Peritiffimis tum fuperiorum , tum hujus a^tatis duns vie- ^ Anatomicis nequaquam dubitat , veras Glandulas PJexui Cho- ^«^a*m-^^.j. ^^^^ interjedas. At „ fecundum Clarifs. Rhuyfchium •, „ ut tu, .Q, Eruditiflime Vir , adnotas j „ Plexus Choroid^us nullis donatur "* 5, glandulis •, fed quidquid fub glandulofltatis apparentia aliquibus im- 5 pofuit, oritur a contorfione vaforum, „ quas videhcet j ut Dili- A. ic^^. gentiflimi Adorum Eruditorum Scriptores in hac ejus exponenda M. ^^ov. fententia loquunturi „ propter gyrulos anfraduofos glandulas men- 5, tiuntur . - Hydatides namque feepe in plexu chdroideo obvix non „ nifi vafcula funt fanguinea fero turgida . „ Ego quidem adversus Eximii Profefsoris fententiam nihil hic flatuam . Memini tamen,cum ejufdem Plexus particulam ex fanifTimo capite derumptam Jumini objecifsem, & microfcopio adjutus fpedafsem, elegantiirnnas v\d\(sc varie GUn- prudcntiam laudo . Vidi tamen anno fuperiore m mulieris cerebro 5 Ti^lalt. '~ i" ^^^0 ea glandula ^quo major , firmior 5 & fubftantia cerebri cor- ticali, cui fsepius ferme fimilem confpexi 5 longe albidior erat, vidi, inquam intra ipfam quofdam quafi loculos , fubflantiam autem ejuf modi 5 nt manifefte ^landulofa efsQ videretur . Porro tres calculi quos in eadem reperi(fe ^ addis, Celeberrimnm Rhujfchium^ ut inThe- fauro habet Anatomico quinto -^ flve calculi revera fuerint, ut ab aliis habiti erant ( fuerant enim Ruyfchio dono daii ) five , ut ipfe ma- vult^ officula-, illud certum efl, & adnotatione dignum , intra hanc glandulam exiguum corpus durum , fubfavum , (^ nonnihil •afperum ^^^^^^f^fapifjime reperiri ^ ut Exercitatiflimus Vieufsenius obfervavit, & nos quoque pluries invenimus, qui prseterea in vfro quodam Bononienfi totam fere glandulam ex flava , duriufcula , iQd. f^-iabili materia con- flantem deprehendimus . Aqua vero turgidam non ipfi modo plu- ries vidimus , fed in Patavino etiam Theatro aliquoties oftendimus lic ut comparata cum proximis Plexus Choroidis ( ut pIerofque,& fortafse rede, vocare diximus ) Glandulis , qux in \\{^€m cerebris aqua pariter diflent^ erant , nulla ab iis ratione difFerret . Cui rei fi addas ar^lam illam quam cum eodem Plexu ipfa habet connexio- nem •, A1<11MADV^E'RJ10 X. n nem , propter qiiam fit , iit enm elevando ipfa quoque elevari fo- leat , admiratione dignam cenfebis Cafpari Bauhini fententiam , qui cum Pinealem gUnduUrtim hujus Plexus maximam dixerit , vel ea I"ftitut. a^tate de conditione hujus glandulx jdem renfiiTe videri poteft^quod "^^°"^' rofira Ridleyus: noii differre fi:ilicet a conditione ccEcerarum quse in Plexu Choroide occurrunt . Cseterum nequaquam me fiigit quam peculiari ratione Pinealis Glandula ei potiilimum traftui medullari qui traniverfus ducitur ante Natiformes Protuberantias, continuetur . Itaque de ejus natura, d: quod confequitur, otficio amplius qu:s- rendum e^se^ puto . A N I M A D V E R S I O X. JAm vero ut ad Ridleyum redeamusj cjuod hic docet, Septum Lucidum^.else intermcdium Corpori Cdlofa (jr fubjacenti Fornici ^ 315 id quidem verum eft j ied tamen etiam qua Fornix non fubfiernitur, antrorfum aliquantiim procurrit., Magis autem hsereo in proximo quodam loco m quo de nervorum opticorum Thalamis fcribit : eo- rum „ Summitates feu Juga- conjungi, ut re£le adnotavit Vieufse- l'^^* 5, nius, in hoc Willifio contrariiis cujus Figurse quoad partem iftam „ falfiflimse funt . „ Non hic quseram , cur tamen ifi:as ipfas Willifii Figuras tuis Le^ioribus proponas •, illud potius inquiram , quid fibi iis verbis Ridleyus voluerit . Igitur ^^illifius „ MeduII^ oblongat^ AnaTc^z^ „ crura hic loci xn homine utplurimum, inquit , (t{sQ prorfiis difiin- „ £la, & ab invicem dehilcentia,aperturam declivem qu^ ad infun- 5, dibulum tranfitus efi, rclinquere. ,, CI. autem Vieufsenius de '\\{- Neviogr. dem fcribit; „ meduilaris ipfis interjec^i traftus, & tertii ventricufi ' ^* ^''^' „ lacunaris interventu , in homine femper conjunda reperiri afsere- „ mus, cum bona venia CI. Willifii, qui Anatomes cerebri c. 2.ipfa ^ „ utplurimum dehifcentia, & prorfus difiin^^a ^{st ^icii . „ S\ igitur Ridleyus adversus Willifium hac iii re Vieufsenio adfiipulatur \ ne- cefse eft, ut eadem medullaris ipfis interjedi tradus , & tertii ven- tricuh lacunaris, vel certe alterutrius interventu conjunfta efse,agno- fcat . At fupra , per eum medullarem traftum conjungi, non obfcu- re negavit,ubi hsc fcripfit: „ A Vieufsenio vocatur Traftus Medul- ^°^° „ laris Nervorum Opticorum Thalamis interjedus , quafi unicus h „ efset, ut etiam fic ab ipfo dehneatus efi-, k^ re vera geminusefi, „ untis fcilicet tn ntroque Utere . „ Hic autem nullum tertii ventri- culi lacunar videtur agnofcere \ nam neque defcribit , & quo in lo- co ipfum a Vieufsenio fi:atuitur , paulo ante g{sq , dixit, „ Rimam 514. „ <]u« a Fornice tegitur, & dividit Crura Medullas Oblongata?, & B 2 „ ter- iz ADVEKS A?\IA A^NAT. VL 5, tertium facit Ventriculum. „ In hac tanta Vieufsenii a Willifio, & Ridlcyi, ut videtur , a fe ipfo difcrepantia necefsarium prorfus dse ^ duxi, ut quid hac de re habendum efset, per anatomen in- Guirerem j & nifi omnia me fefellerunt, deprehendere tandem vifus fum, Naturam ipfam hac in re fibi non conftare . Quod antequam exponam , juvabit hic pauca Vicufsenii verba defcribere , ne cum apud te neque lacunaris tertii ventriculi def criptio, neque aut ejuf dem ulla , aut ipfius tertii ventriculi perfpicua imago in proximis quas addis, Tabulis occurrat, Lcdorum multi forte ha^reant , & qua de re hic difputemus , haud fatis afsequantur . ,, Tertius ventricu- loc.dz. 3, lus, inquit CI. Vieufsenius, efl: cavitas rimx majufcul^ aemula, 5, nervorum opricorum thalamis feu medullie oblongat^ cruribus 5, intermedia, cujus fupernam partem cinerea mollilque fubftantia 5, lacunaris adinftar obtegif, proindeque ipfam lacunaris nomine do- „ namus . Cinerea vero hujufmodi fubftantia , cui fupra defcriptus 5, tra^lus medullaris incumbit, & unitur: ubi nervorum opticorum „ thalami, qui fcilicet ipfius interventu fimul uniuntur, ab invicem „ fejunguntur: pr^ nimia mollirie facillime divellitur, ejufque di- „ vulfis partes in utroque tertii ventriculi latere, adeo in femetipfas De lacu- ^^ contraHuntur , ut vix appareant . „ Ego igitur iflud Lacunar quod ^^^*" ,.^""- DiliPenrilTimus Vir defcribit, plurles confpexi ab fummis thalamo- ih, rum, quos conjungebat , latenbus deorlum pauluium mcurvatum : quinimo aliquando duo vidi , alterum alteri fubjec^um , quorum fupe- rius eum traftum medullarem t^se ^ credidiisem, nifi hunc lacunari incumbere, & uniri, dixifset, illud verd a fubjefto prorilis fejun- dum apparuifset . Et quando duplex hoc lacunar memoravi , addam , me fub eo proximo meatu quem vocant tranfitum ad quarium ven- triculum , meatum aliquando alterum confpexifse . Verum qui id iacunar & pluries, & duplex interdum vidifse me , fateor, idem ajo, in quibufdam cerebris vix tranfverfam laminam cineream, lacu- nari multo breviorem, non fumma thalamorum Iatera,fed mediam , fecundum alritudinem tertii ventricuIi,horum partem connedentem , qiiam nemo-, quod fciam-, memoravit •, in nonnullis autem nec vo- lam, nec veftigium aut lacunaris, aut defcript^e tranfverf^ laminas iillo pafto a me videri potuifse . Ne vero ob allata Vieufsenii verba de facillima partium lacunaris divulfione, ac divulfarum in fe con- tra£l:one, ut vix poflea appareant, aliquis forte fufpicaretur ,me in cerebris pr^ nimia partium mollitie, & laxitate diffluentibus, dum ca deponerem , & verfarem , id lacunar ante divulfifse , quam ad ipfum inquirendum pervenirem •, haud alienum erit monere,id mihi vel in cerebris conrigifse, qus cum per fe oprime conflituta erant, & fa- a^imadve:ejio xl 13 & fatis confiilentia , tum a me lenta fufpenfaque manu in fua ipfa fede incidebantur . Confuevi enim Cerebrum in fede plerunque fua ^e ceyehri difsecare propterea quia animadverti, ipfb depofiti cerebri pondere, -^^"^^^^J ac concidentia plures ejus partes ab eo quem fecundum naturam terioribH.f habebant ^ pofitu dimoveri , velut ipfos de quibus loquimur, y^Q^_vitrki.iUs. vorum opticorum Thalamos, & Corpora Striata . Scihcet hs Pro- tuberanti^, cerebro intra cranii latera adhuc coercito, non ut in plerilque videmus Figuris, qus nimirum cerebro extra fiiam {tAQm evulfo defcripts funt, non, inquam , bafim dumtaxat anteriorum ventriculorum, vertim & latera magna ex parte conflituunt . Qud fit, ut iidem ventriculi multo revera angufliores fint, quam in de- pofito cerebro apparent, & fiquid \n i^^is redundat humoris, ma»- jori utrinque per eorum latera, & bafim declivitate ad tertiumven'- triculum defluat, A N I M A D V E R S I O XI. ^ 1 7. jOrro quod Ridleyus de Cerebello confcribit, videlicet „ a Ce- „ rebro in corticali fua flruclura difFerre , quandoquidem ejus in- 3, terfiitia funt elliprica, feu imperfedorum Circulorum fegmenta-,, id quidem efl verum . Illud tamen addendum eft , fi leniter immif- io m ea interflitia fcalpelli manubriolo Circuli a Circulis diducan- ^'P^^>''- tur, horum alios ad plus minufve exiguum fp atium , aHos verd al- /f, tiiTime intra ipfam Cerebelli molem produftos inveniri. Eorum au- tem, qui altiflime producuntur , fi ea facies infpiciatur, qu^ proxi- mi Circuli faciem refpicit , eam pariter univerfkm in plura aliorum quafi Circulorum , alibi quod parallela fint , alibi quod mirifice ia- ter fe conferta, aut ab una earum facierum in alteram produ(^a, haud inelegantia fegmenta afsurgere fic ut qui ha?c profundiora in- terftitia non diducunt , ii minimam tantum eorum Circulorum par- tem videant , in quos tota Cerebelli fuperficies eft didributa , atque adeo longe maximam , atque incredibilem ejufdem fupefficiei, & quod conlequitur, corticalis Cerebehi . fubftantiss extenfionem igno- rent. Porrd intra fingulos hofce corticales Circulos, finguli, fed longe tenujores,medulIares Circuli funt inclufi : qui cum eadem ra- tione atque corticales illi difponanturj cx hoc flrufturas modo efli- citur, ut Cerebello per medium, ad perpendiculum fedo, medul- larium quidem Circulorum feftiones illam candidarum arbufcufarum fimilitudinem efficiant , feftiones autem corticalium circumjefta iif^ dem arbufculis quafi folia armulentur. H^c ciim fcripfifsem, Ob- fervationem legi dc admiranderiore pr^fertim ejns parte obfervan- tur, dicendum fuifset, hoc tantum, idque cum jam de hivolucris verba faceret, dixifse : „ Piam matrem fecundum longitudinem , per 5, ejus medium excurrentem , faltem in principio , partem dexteram 5, a finiflra omnino difiinguere . „ Quibus fane ex verbis alii plus ^^ sfma- quam opus fit, alii autem ne quantum quidem fatis fit,if]:am "^^- uFtjfur!s, ii\\\x diftinBionem intelligent . Nam pr^ter Fifsuram ^niQYioYem ^ & Cd-vha- altera quoque a tergo occurrit, in quam ipfe Calamus ^ ut VQcant,^*"* Scriptorius deorfum producitur . Et alia quidem cadavera has Fifsu- ras longiores, altiores, & facilius diducendas exhibentj alia contraj alia autem iunt rurfus, in quibus pr^ter has, exigua Cavea,fecun- C dum i8 ADVE^BJA^IA AISIAT, VL dum longitndinem intra mediam fupremx Medullse fubftantiam in- fculpta , nullo negotio deprehenditur : quale inprimis Pifcatoris Ve- neti cadaver fuit, cujus Spinalem Medullam tranfverfa fedione ab Oblongata dividendo , cum CI. Santorino obfervavimus Caveam, qu^ minimi ^\^\x\ apicem propemodum admittebat, quinque autem tranfverforum digitorum fpatio , & fortafse etiam longius ( fiquii tunc otium habuifset ulteriorem Medullam e vertebris eximendi ) ad inferiora producebatur . Et MeduII^ quidem medium, nifi qu6d pofleriori parti propior erat , occupabat j FifTurx tamen \ quod ma- nifefle videre potuerim •, ad ipfam caveam non pertingebant . Cxte- rum hujus fuperficies, & vicina huic fubflantia erat cinerea, nec quidquam prorfus fuit, quod non fecundum naturam efTe, cenfue- rim prseter ejus cavese magnitudinem . Neque enim alias tantam, aut quse huic accederet, vidi 3 quapropter ejus defcriptionem pr^- termittendam non putavi. D ANIMADVERSIO XV. ^E pluribus quos addis , Cerebri Iconifmis perpauca dicere fatis efl:, tum quia nonnulla eorum m\x\z m luperioribus Ani- madverfionibus indicata funt^tum quia quod ad ^yZilliiianos fpeciatim Dc Ceie- attinet , eorum cenfura apud Stenonem legi pctefl . His vitiis alia bii Anat. addidit Operarum negligentia , ut ex. gr. ( nam fingula notare lon- ^^' gius efset) cum in Tab. XCIV. Fig. i. lirreras OO, indices Por- 332- tionis Protuberanti^ Annularis , Proceifibus 1 1 , Teiles inter , & Cere- bellum dudis infcripferunt , vel cum in Fig. 2. litreras duas QQ omiferunt, alia in ea vicinia non hm fideliter exprefserunt j in Ex- 331. plicatione autem ad litt. QJ^Cerebrum pro Cerebello fcripferunt . Haec Tironibus in rebus alioqui non facillimis rede percipiendis im- pedimento funt, quemadmodum in Fig. 5. Procefsus / dexteri non abfoluta delineatio ad litteram /: quo in loco etiam vereor,ne pro 3 3 3 Origme Proceffus ejufdem , Origo potius mollis rami feptimi Nervi fuisiet indicanda . Sed & in ejufdem Ridleyi Figura proxima,qu^ prima efl in Tab. XCV. cum qu^dam ad litteras K K , & R non fa- tis abibluta dsQ^ video,tum dubito, nc litterarum gg^ & TT Ex- ^^^V plicatio aliter abAu<^ore confcripta fit. Utcunque id eft,Truncos imraVerLiWos Artcriarum iiiiii ab iis diligenter infpici , velim , qui fortc bri fubfia- Qyj^^ quem fupra memoravimus , Miftichcllii opinionibus faverent, %'Lfcrf/. ^^^^'id inter csetcra urgcntis, Vafa Cercbri fanguifera intra meninges Aggiunta iubfiilerc, S: fiquid rubri inter difsecandum illius ii.ibflantiam appa- ^gljT^p"; reat , id vel morbi, vel injeftionum violentiie meatus nimium dila- plc.1.6, tan- A^lMADl^B^B^SIO Xri. i*f tantl acceptum effc referendum . Neque enim hic, ut in proxima Cl. Vieuffenii Figura, punfta qusedam dumtaxat •, aut gutt^ fangui- nex confpiciuntur, fed verse ramificationes, 8z veri trunculi arteria- rum, quos, tametfi cera inje^ta fit, vis tamen injeftionis certe pro- ducere non potuerit : quanquam vel nulla adhibita injedione nihil nobis inter dilTecandum Cerebrum frequentius contingit, prsefertim fi cultro obtufiore de induftria utamur,quam prxter fanguinea pun- da, ipfa quoque vafcula fanguifera hic iUic oflendere fubflantiam meduilarem permeantia. ANIMADVERSIO XVL Eriim ut in Tabula etiam XCVI. qucedam notemus, Sc de Vafis tamen fanguiferis perperam, ut fupra indicatum efl, in I.& 3. Figura pidis^ac de multorum Nervorum,& pr^fcrtim Sex- ti origine, & de Qj-iinro , atque 0£i:avo Pari refte in neurra, ut XCVIII. Tabula convincit, delineatis, deque aliis ejufcemodi fi- leamus j quis in Figura eadem 3. binarum , qu^ exigu^ , Sz poni In- fundibulum adllare dcberent, Prominentiarum FF iftam magnitudi- nem, fedemque non improbet f aut in Explicatione cum tot alia qux mihi otium non ef]: figillatim perfequendi, tum illud inprimis ferat , a quo Tirones poilunt in fummam perturbationem adduci , qudd recepta nunc pafTim Nervorum enumeratio, & vocabula ipfa 335. commutentur , & dum nova Nervorum Paria ex Intercoflalibus , & 3 ^ ($^ Accefforiis componuntur , interea verum Par Nonum fine ulUs pe- culiaribus litteris in Figura relinquatur,& illa omnia ita ifhc tradan- tur , quafi nihil quidquam a communi confuerudme alienum induce- retur j cum tamen ipie quidem ejus Explicationis Audor id efset in illius faltem fine confellus. Nec defunt alii, Operarum videlicet, errores in Tabula XCVII. De cujus Figura i. cum quidpiam fu- pra indicaverimus j nunc de 2, addemus, in CI. Vieufsenii archety- po neque ad litteras aa abfcifli illius arteriofi Canalis portionem omitti , neque Prominentias K K ita graciles delineari , neque ful- ci qui fub ipfis per mediam Annularem Protuberantiam efl infcul- ptus, initium ea ratione effingi, ut omnia potius quam quod revera eft, eke videatur,neque litterarum ^^, & J^ loca inter fe perpe- ram commutari , neque demum •, ut alia omittam •, Patheticos Ner- vos ff ita crafsos pingi : quem quidem errorem in iifdem Nervis in plerifque aliis Tabulis defcribendis tuos Scalptores erravifse, animad- verti . Porro in Tabula XCVIII. de poflremis faltem duabus Figuris non efl omittendum , perperam in 3. MeduUse bafim utrin- C 2 que 20 ADF£21SJ21IA A^AT. VI. 338. <5ue integram oflendi, quando illius divifio intermedia fey longitudi' nem fa^a t{%Q. dicitur; qui quidem error ipfius Bidloi cft^ in 4. au- tem Explicatione ad litteram F haud refte indicari MedulU Sfindis Fijfuras , cum Bidlous fcripferit : Fiffur£ F. & Vaforum G vefigia , ad alterutram (ciiket Fifsuram refpiciens ex iis duabus quas ego lu- pra commemoravi . Et de iflis quidem Figuris ita rem fe habere, facilius omnes intelligent, qui mecum animadverterint , eafdem Bid- Anat.Me- loum ex totidem Blafii Figuris quadantenus defcripfifTe , & hx qua- p"j^'j^J'^'^, les fint , & quomodo explicat^, cognoverint. Efsent alia, qux irT* * in Tabulis XCIX. &: C. notari poisent, & in hac prsefertim, ut qu3e Figuram 2. nobis exhibet ufque adeo Ridleyani archetypi diffi- milem, ut Sinus Laterales CC, Opticos Nervos />/>, Carotides Ar- terias qq^ aliaque ejufcemodi vix, ac ne vix quidem dignofcamusj rpjr S' ANIMADVERSIO XVII. 'Ed prceflat hiice omidis ad proxim^ Tabul^ extra ordinem V. Figuram i. properare. Vel enim quia pofi quinque & triginta- Figuras ad Cerebrum pertinentes , hanc tibi extra ordinem addent dam cenfuifli, vel quia hujus unius Explicatio prolixitate fere certas cum illarum univerfis Explicationibus , decet profefto , ut eam no- quoque libentius, diligentiufque infpiciamus . Accedit Tironum utif litas, quos nimirum permoveri atque allici polTe video tum ab his quse modd attigimus, tum a pr^fixa a te, Vir Doftilfime, ifii uni 342,. Figurx fingulari infcriptione : ipfam videlicet „ in nova, eaque fane 5, elaboratillima, Bafis Cerebri, feu potiiis Cranii defcriptione ver- „ fari, 5, tum denique ab n^ qux Auiftor ipfe CI. pluries in hanc fere fententiam prcemonuit . Nam memini primum quandam cjus/r^- liminarem Exercitationem le^ike , in qua plurima ad bafim Cerehri deteBa pollicebatur j deinde m tui Theatri Libro I. animadverti ipfum de „ Sinus Sellse turcicse, aliorum.que compofitione, concurfibus, 5, & usu, exada cum iconibus fe daturum „ promittentem j nunc denique in ifta de Sinibus Bafis Cerehrl « Bemonftratione aggredien- tem video circa „ Partes quafdam ad Cerebri bafim locatas, vifibi- 3, les fatis , & cultri invefligationibus facillimas, pra^terquam quod „ ab antiquis, ^ modernis etiam defcriptionibus difiortas a veritate „ fua, aut nimium obnubilatas, nec hucufque ad legitimam habitu- „ dinis fu3e defcriptionem conciliatas •, prarcipue qu£e circa fellam „ Turcicam, & glandulam pituitariam diflributa? funt 5 ubi {qWicqi „ ex Cerebri Defcriptoribus prsecipuis 'Willifius fufficientem elucida- ,5 tionem non prsebuit : Ridleyus Sinum circularem quendam , varia- 55 q^e ">■) J^IMADFEKSIO XV IL \i que in glandula pituitaria, alibique commenta perperam efKnxit : 5, Vieujfemtis ^Wch hifce duobus Palmam prasripuerit in harumce re- 5, rum Defcriptione , non eas tamen explete demonftrabat j „ aggre- dientem , inquam , video circa illas ipfas Partes obfervationes fuas m cfilogum coarcfatas proponere. Qitid igitur oftendat, quid doceat, ^^^ Sz quam ftova ifta fint, exa^a ^ non obmbilata^ expleta^ pro com« muni veri ftudio , & Tironum eruditione , atque utilitate videamus . Ait primum , fe „ unicam tantum figuram paravifse , qu^ toram „ Cerebri bafim eodem videndam intuitu complefteretur . „ Mox per eandem Figuram dicit „ exhiberi bafim Cranii interiorem . „ Videlicet hsec caufa efl;, cur tu in infcriptione rede dixeris, hanc Figuram „ ivi Bafis Cerebri , feu potius Cranii defcriptione verfa- „ ri j „ nam certe non id quod Anatomici Bafim Cerebri , kd quod Bafim Cranii vocitant, reprsefentat . Per eandem quoque exponi ^icit^^ foramina per quae egrediuntur e calvaria illae nervorum con- „ jugationes , quse ibidem defiderantur. „ Ego tamen oflis cri- brofi forsmina haud vidco , per qux videlicet prima ccnjugatio in filamenta divifa e calvaria egreditur. Qii6d autem ait, ifiam Fi- guram „ ob majorem claritatem in ambirii iu6,&: pr^cipue in par- „ tibus centro, feu fellse equins adjacentibus , ultra naruralem gran- „ diorem aliqualiter reprasfentarij „Iaudo quidem qu6d majoris per- fpicuitatis caufa id feceritj (ed magis Iaudarem,fi omnes pariter Fi- gurce partes pro rata portione grandiores pinxifset . Neque enim -, iit de totius Cranii proportionibus fileam j glandulam ex. gr. pitui- tariam, abnormi, {i cum partibus etiam nonnullis quse ad centrum funt, comparetur, amplitudine efFecifset •, fed omnia ingentia qui- dem, ut hbuifset, in ea tamen artificiofa magnitudine, fua fibi fin- gula naturali proportione refpondentia reliquifset . Verum a te refte faftum, quod iftam Figuram Tabulse C. continuo adjeceris, ex qua Tirones intelligent , num glandula pituitaria iftic naturali grandior tantum aliqualiter reprxlentetur . Recte quoque ab ipfo fadum , quod ifiam cranii bafim „ dura Meninge eidem fortiter adnata coo- „ pertam q{^q , „ monuerit j difScile enim erat id intelligere , cum va- fa videlicet deefsent per eam meningem repentia, aut hujus ex cra- nii ora concidentis ( neque ^mm it2i fortiter ubique adnafcitur) com- plicationes , quibus nempe indiciis in eadem Tabula C. illos Cerebri jyefcripores fr^cipuos ufos videmus & ad eam meningem , & ad na= turalem ejus habitudinem repr^fentandam . ANI- ii ADVE1JA1<^IA A^AT, VI. ANIMADVERSIO XVIII. VErum his miiTis aJ fingularum Figurse partium Explicationem pergamus . Et primiim ad litteras ah , „ Duplicaturas often- ^e//77^«il„ dit Durx Meningis, apertas,&: ad latera revolutas : „ quas vide- nccm irfff-]icet olim oflenderat Cl. VieufTenius in fuperioris Tabulx Fig. 3. raubips, ^^ ^^ ^ ^ laudabilius quidem, ut poflea docebo. Atenim , inquies, eas Vieuflenius Craffam Meningem q^q ^ dixit , rion hujus Dtiplkatu- ras 5 vel certe earum latitudinem qtiincjue , aut fex lineanim efle, non docuit . Primum quid , obfecro te , fi quis mallet cum CI. Li- ■°^ trio eafdem pro fuperiore lamina Dur:^ Meningis , quam ^^xo nova hujus frodu^iene ^ feu duplicatura habere .<' Deinde ipfe Vieufienius in Receptaculorum defcriptione , qux quidem nihil funt aliud nifi Nevrogr. jf^j^ jp^^ laterales cavex //, diferte tradidit : „ crafTam meningem , * ^* ^' ^' „ qua parte calvarise bafi arftiflim.e adhseret , circum fellam equi- „ nam , quam undiquaque interius obducit , ita in lemetipfam cotn- „ plicari^ ut in duas veluti fpecus abeat . „ Qu6d fi hujus compli- cationis latitudinem non definivit , nempe haud feciise , exiffimave- rim, ne ignorare videretur , aliam in aliis cadaveribus inveniri . Et-Pofiico . Ax idem , inquies , tertiam illam produdionem ^/ pofleriorem , & tranrverfalem , & quod confequitur, caveam uu cum lateralibus illis // communicantem haud novit . Novit vero hanc caveam , & dtM- Hfft.Part. neavit Ortlobius, eandemque Sinuum fellx equin^ adjacentium „ com- ?'f'"°" „ municationem ad fellas turcic^ procefsum poflicum dsQ , dixit, „ qu^ produftio , inquit , non incongrue tranverfalis , aut concilia- „ Toris fnuts nomine vocanda efl:.,, Quod fi forte qu^ras, curhanc Vieufsenius non memoraverit, neque docuerit , caveas quse ab late- ribus, & a tergo fellam ambiunt , fi univerf^ apertae infpiciantur, 343« „ repr^fentare inverfam litteram Gr^cam majufculam , P/, 11 j „ hoc a me refponfum habebis: pluries fortafse accidifse Exercitatilfi- mo Viro id quod mihi brevi temporis fpatio in duobus cadaveribus contigit, ut videret fcilicet pofleriorem iflam caveam uu alias nul- lam prorius tkQ , aHas autem ita parvam , aut etiam a fpongiofa ofsea fubftantia procefsus poflici fell^ equina? ( quod vidi in capite hominis annos quinquaginta nati) fic impeditam, ut cum Recepta- culis pariter defcribendam, ponendamque eisQ ^ non cenfuerit . Ut- cunque id eflj cum omnia quse ha(5lenus m Figura, & Explicatione ifla vidimus, aliis non ignota fuifse, conflet, illud unum relinqui- tur, ut quaeramu5, num ab ullo etiam fcriptum fuerit : ab iflis Du- rse Matris produdionibus „ notabilem facci fpcciem effbrmari , in „ quo A^MIMADFE^R^SIO XIX. ^3 3, qu6 fella tota cum proceffibus quatuor fuis , & ia medio glandula „ piruitaria iibere comprehenduntur, & reconduntur . „ Equidem haud difficile eflet oftendere, colligi id pofse ex verbis Solertiffimi Litrii-, nifl quod hic docet, ac xq(}.q fane, ipfam glandulam ,, a fu- ^°^ 5, periori Durse Matris lamina, cui agglutinata eft,fufpendi j„hanc- que ipfam laminam,fellse,, apophyfibus clinoidibus firmiter adhsere- 5, re-j „ non ver6 fellam totam cum proceflibus quatuor fuis, & in medio glandulam pituitariam fub Durse Matris produdionibus libere comprehendi atque recondi. ANIMADVERSIO XIX ^Ubjicitur gravior illa in Illuflrem Do^^iflimse Anglicse Nationis Medicum^&Anatomicum Ridleyum animadverfio « Hic ille efl: de quo fupra di(ftum fuerat, „ Sinum circularem quendam, varia- „ que in glandula pituitaria , alibique commenta perperam efHnxif- „ fe. ,, Hic iterum dicitur „ abfurda alia quamplurima fpargere & „ fuftinere non tam in fequentibus , quam in toto tra^latu hoc fuo . „ At me movct magis tum Eximii Anatomici Cowperi,tum tuiipfius, Vir Cl. de Ridleyo, ejufque hoc Opere judicium . Neque enim aut ille tanti Ridleyum, ejufque obfervationes feciffet^ut ejus Iconifmos 25?^ fua manu deliaearet, aut tu ipfum in tuo Theatro prioribus Cere- bri Scriptoribus nihilominus prxtulifses, nifl illi quidem Viri fides, & diiigentia, tibi autem id quod ais, perfpe^um fuifset: „ cerebra- „ lem hifloriam ab ipfo magna cum accuratione perfeftam tkQ . „ QLiod fiquis dicat : quid ergo ^ an non tu ipfe in fuperioribus Ani- madverfionibus pluries a Ridleyi fentcntia difcellifti ^ aut de ifto de quo hic potiflimum quseritur , Circulari Sinu roget quid fentiam-, is primum animadvertat , velim, me tamen pluries, idque diferte, monuifse, ut fiqua minus a me probarentur, ea ne quis ante Eru- ditifTimo Viro imputaret, quam latinam verfionem cum anglico ejus autographo collatam , ea in parte non difcrepare , comperifset . Quid enim ahud a me dici oportebat, prsfertim cum primam illam ver- fionem qua in Bibliotheca Anatomica ufus Qkes^ plurimis in locis nunc in Theatro in longe aliam mutatam G(se-, aut cum iis qu^ Ridleyus alibi tradit,neutram convenire, deprehenderem.^ Itaque de ^^ ^^«^* ifta ipfa Circularis Sinus defcriptione five ex Bibliotheca, flve etiam ^'^^'^^*''' • ( perinde enim eft ) ex Theatro tuo deprompta fiquis fententiam requirat meam-, verlionem quidem obfcuram, & fi mavis, obfcurijji. ma.m tisQ^ confitebor •, ipfa autem Ridleyi defcriptio obfcura, an perfpicua fit, ignorare me, dicam , Quod enim interdum audivi a — Viris 2.4 ADVE^^SATU^ A^AT. VL Viris latine, angliceque do£liflimis Je Boylsi fcriptis affirmari, efsc haec qnibnfdam in locis verfionis latin^ perobfcura quae tamen in re- fpondentibus anglici autographi locis fint maxime clara, cur idem infortunium Ridleyi quoque fcriptis contingere potuifse, non cre- dam f Ac nifi prius hac de re certior fiam , multd minus afsevera- bo : demonjira^e me commentitium effe , ^ mere imaginarium circu- larem hunc Ridleyi Sinum ; imo ne lum quidem. Primum nam^^ue veri fimilius , & a^quius efset hallucinationem potius quandam in Spe^atiflimo Viro agnofcere. Deinde fieri pofset-, ut ex aliq.ua fal- tem parte veram defcriptionem propofuifser, ex. gr. ubi vel m ifla verfione docet , Simim illum „ in orbem ferri circa pituitariam 35 glandulam , - & a figura fua non incongrue circularem Sinum ap- „ pellari pofse. „ Caufas autem cur id fieri pofse, credam, fic DiH: de habe. Primum animadverto, Ampliflimum Brunnerum ante hos fer- n'k"c^<5 "^^ triginta annos fcripfifse : „ fe in capitis humani anatome injecif ' "" ^ fe ope fiphonis ceram rubicundam in alterutram jugularium, li- ' 55 gata altera ^ ceram autem penetravifse i^lQndidQ ufque ad glan- 55 dulam pituitariam, quam inflar f^r^^/^^^inquit^ anterius ambivit.y^ , Secundo certum eft, velut ante commemoravimus, Circularem Si- num 2. 2. in Ridleyi Iconifmo quem in fuperiore Tabula n. 2. exhi- buifli, manu ipfius Cowperi ^isQ delineatum \ quis autem facilc exi- flimet, tam fagacem ,veracemque Anatomicum aut quod vidit,non cognovifse 5 aut quod non vidit 5 delineafse . Accedit , eundem Cow- perum in fua ad Anatomen humani corporis Appendice eodem ( ni- fi me prorfus memoria fallit ) Iconifmo ufum ^kt^ oz Sinum Circu- larem, feu Venam ambientem glandulam pituitariam diferte pofuif- Memoiresfe. Adde his alium Clarum in primis Anaiomicum Litrium, qui R des^Sc! ^"^^^ craflitiem lamin^ fuperioris Durse Meningis Sellam defuper A. 17C7.' obducentis Sinum ( non, ut in tua illa Adnotatione redditum eft, 508 Sinulum ) figur^ ovalis obfervari, fcribit, quo glandulcg pituitariae pars fuperior circumcingitur, & in quem, ut paul<3 inferius docet, pars venarum ejufdem glandulae corrivatur. Num igitur^tot Soler- tiffimx>s Anatomicos hallucinatos efse, credemus , & ciim ita inter fe confentiant, nullum tamen fanguiferum vafculum ( feu Sinum il- lud, feu Venam appellitare malimus ) revera confpexifse quod cir- cum pituitariam glandulam in orbem commearet f Mihi quidemnon fit verifimile, prxfertim cum ipfe quoque antequam Duram Menin- gem a qua ea glandula operitur , amoverem, non obfcuram annu- laris vafculi adumbrationem , fanguineo colore per illam Meningis partem circum glandul^ fuperiorem ambitum translucente , perfpe- xerim, idque ita farpe , ut de novcm capitibus vix duo fuerint in qui- A^IMADVE\SI0 XX. ^. quibus vldere non potuerim . Erat autem aliquantd minore ambitii quam in Ridleyi Iconirmo, cxrera fimile, nifi quod femel ad ellipti- cam peripheriam magis accedere videbatur . QLiod fi prius humo- rem aliquem in jugulares internas vems injecifsem , fortafse Sc lucu- lentius , & in omnibus confpexifsem . Injecifsem autem non modd humorem aliquem , fed & ceram , fi iflum Ridleyi Sinum publico fcripto fic arguere ihftituifsem : quod ab Explicationis Au(!l:ore mini- me tentatum efse , miror , pr^fertim ctim ille dicac , fe fuum Cir- cularem Sinum wjeBa frms in venas cera detexifse. Ifte autem tan- tum abefl:, ut id feceritj „ Apage, inquit, nefcit Ridley ubi collo- 344 „ cet Sinum circularem hunc fuum , quem {^^6 nunquarn demon- „ ftrabit, injiciat jam ceram fuam, aut non injiciat m venas.,, C^- terum iftud heu nimis verum eft : Ridleyum nunquam amplius id. q{sq demonftraturum , quippe qui multd ante quam ifla fcriberentur , diem fuum obierat: qu^ videlicet caufa fuit , ut aliquantd plura m Viri de Re noflra Anatomica egregie meriti aut defenfionem, aut certe excufationem hic adderemus . A N I M A D V E R S I O XX. NUnc ut ad eas de quibus iterum verba fiunt, Durje Meningis Duplicaturas revertamur,atque ea tamen pa(Iim(quod & in- fra faciemus ) qu^ vel levioris momenti,veI notiora jam fijnt , omitta- musj ad litteras quidem ee oflenditur „ Denfitas, & crailities ma- 244. 5, jordidarum produftionum lateralium a a 2,6. earum regionem quse „ fumma efl:, & tanquam fornix fubje£larum cavitatum lateralium, Bequ^ix „ feu nova ibidem in duplicaturis hujufmodi Dura: Matris tanquam ^^«•■«'«-«w, „ duplicatura j ut fcilicet hoc loco valida ab mtm produaionibus llTvtgini „ efformetur vagina, & involucrum pro excipiendis, tuendis,^ ciofp. 5, a puni^is omnibus ejufdem fuperiiciei, tanquam a totidem ofculis ''^.^'^ "J"'- 55 excretoriis , per levem quamcumque contreftantium digitorum ^^*^'"'"*' 3, prefsuram.,, Mihi verd nondum contigit^nifi qua forte ejus glan- dulx involucrum I^fum fuerat , id videre^ quanquam fsepe digitorum preilionem paulatim ita auxerim , ut denique ipfius fubftantia? pars albi liquaminis forma per annexum infundibuli truncum prodirer. Sed quamvis id pr^clare , & fine hallucinationis ullius periculo vi- difTem • quod tamen eodem recidit : hujufce glandulse humorem 5, per rariffimam qua obducitur, membranam transfiuere , & fic in 5, duo felliE turcicx appofita receptacula illabi, „ jam a CI. Vieuf Neviogr. fenio fuifTe traditum,fciebam , Viris tamen aliis Prseftantiflim is Brun- * ^" ^" ^' nero, Litrio, Ridleyo minime probantibus , hoc etiam fufius impu- gnante, & idem quod ego , dilerte teftante : „ maximo , inquit, 307- „ conatu giandulam hanc fu6 integument6 veflitam digitis compri- „ mentes ac collidentes , impofTibile fumus experti vel minimum hu- „ miditatis fpecimen per illius praedi£lum involucrum , feu integu- 5, menta extrudere . „ Sed Nofter , inquies , VieufTenii fententiam confirmabit , exponens „ ufum prsecipue adjacentium carotidum, „ prefTuram glandulse laterum per affiduas pulfationes refpicien- „ tiumj „*quari vero hrec omnia olim aut non expofuifset CI. Brun- ckndpi- nerus, qui glandulam pituitatariam fcripfit „ arteriarum carotidum tuit. c, i, „ flexuofo tra6:ui accumbere , & ad harum pulfationes non pofse non „ fuccuti & cxagitari: „ atque iterum : „ carotidum vicinia tum ca- „ lefaciendo , tum pulfando ejus excretionem apte promoveri pof^ "P- ^^ „ fcj „ aut cum h^ec exponeret , hanc excretionem fic per involu- cri ejus poros, non per lymphse duftus promoveri, maluiffet . Quapropter ex iftis omnibus qu^ exponenda promittuntur , illud potiflimum, quippe novum atque inauditum , expccfto , ut videlicet exponat „ fimplicitatem fubftantix glandulx pituitarise , non autem „ complicationem partis alb^, & fubrubr^, ut vult Ridley. „\ViI- j^^^^^^^^^ lifius namque j ut ab ipfo incipiam ; hanc glandulam „ revera e „ fubflantia, qu^ duplicis generis eil:, coaflari, „ docuit . Vieufss- nius 32. ADFETISJT^IA A^AT. VI. loc. cii. "i^-^s „ eam corpus cfse , dixit , fubalbo-cinerenm . „ Brunnerns ibid c r » parte, inquit,anteriore,fed deprefliore rubicunda, compadior ,& ' „ duriufcula- pofleriore aurem & elatiore , quae illi adnafcitur, al- „ bicans , pulpofa & mollicella exiftit . „ Litrius denique , ut tute 308 fupra retulifii, „ duabus illam partibus , quarum fubflantia prorfus „ efl diveria, componi,docuit, alia fcilicet cinerei coIoris,aIia mul- 5, to rubicundiore •, „ quarum fingularum peculiarem fedem, inti- m^qiie flru(fi:urse difcrimina expofuit. Et, ne ex commentario tan- tum fapere videamur , nunquam ipfi Pituitariam Glandulam fecui- mus •, fecuimus autcm faepiffime-, quin ex duplici fubflantia conftan- tem luculenter tum nos videremus, tum aliis oftenderemus . Ejus De Gian- enim poflerior pars, & ut fic dicam, Appcndix , qua ipfa glandula "iukarfj^ quafi in minoris fph^rx fegmentum excrefcit , & quie in Vieufsenii ^^fitidtce. Figura 4. in fuperiorc Tabula non efl omifsa j ea,inquam, pars re- vera cinerea , & mollior , reliqua autem fubdura fubflantia vel to- ta,vel ex parte albidior, aut ex fubrubro albicans inventa efl: . Qu^ cum ita fint, vides, Ornatiflime Mangete, quantam ifle expe£latio- nem concitaverit, dum contra non Ridleyum mod6 , fed tot Sum- mos Anatomicos, atque adeo contra atque omnes confpicere nullo negotio pofsunt , fimflkitatem fubfi;mtia Glandulse Pituitarice fe pro- mifit efse oflenfurum , ANIMADVERSIO XXVI. jUod cum oflendet, qusedam quoque alia, opinor, clarius cx- ponet . Nam fupra , ut a nobis efl: notatum , hanc glandulam 343 ^*^^ dhix. in facco Meningeo libere comprehendi j hic autcm quod ab aliis traditum cd:, ipfe quoque agnofcit, „ immediatam videli- „ QQX^ arftamque glandulx connexionem cum fornice , feu parte 5, fuprema cjufdem facci „ Similiter paulo ante dixit: candem glan- dulam „ federe immediate fuper fellam Turcicam , eamque totam Icc.indic. „ occuparc j „ mox autcm id quod alii, & in his CI. Litrius, do- cuere, proponit, fcilicet glandulam intcr, & fellam intervallum ali- quod relinqui per quod communicant Receptacula . Qiiod tamen 34^* dum Nofler cxponit, miror fic defcribere „ inter glandulam , & „ dorfum fcllse, fcu procefsuum clinoidum poflcriorum anteriorem 53 faciem-, fiquidem hoc loco.^ inquit, glandula non adeo immcdiate „ connc£\itur cum ofsco receptaculo fuo . „ Nimirum femper ma- gis eo adducor, ut credam , non animadverfam ab eo {\\\kQ illam De ^fpcn- Glandulx partem quam paulo ante ejus Appcndicem nuncupavimus . ic^ad!^ ^^ ^"^^ duplicem Glandula^ fi bflantiam cognovifset , fic ardam il- lius A^RIMADFB^KSIO XXV IL 33 lius Appendicis cohsefionem, quam etiam indicat Solertiinmus Li- trius, cum anteriori facie Parietis Sell^ pofterioris facile vidikct-i cujus cohxfionis causa fit, ut tametfi inter bafim pofleriorem Glan- dul^ , & imam Sell^ , ac memorati ipfius Parietis partem fpatium aliquod relinquatur per quod Receptacula inter fe communicant,ea tamen communicatio nulla prorfus fic, ubi ab ima illa parte 2.d feL Lt dorfum aliquantum afcenderisj tantum enim abefl: , ut ,, hoc lo- 5, c6 glandula non ade6 immediate connedatur cum olTeo recepta- 5, cul6 fuo 5 „ convexa illius Appendix fe fe immittit iw concavam hujus fupernciem, in cujus propterea medio haud rard etiam exca- vata eftquafi hemifph^rica foveola , Appendici adamuilim refpondens, ipfamque excipiens . Quod fi Appendicem hanc ex molliore fubflan- tia conftare, animadverterimus, haud diiHcile erit conjicere, quam- obrem in ejufiiiodi foveola, aut certe {'cv concavo ifto pofleriore ^^\~ Ix pariete ab Natura pofita, & quafi abfcondira flt, prsefertim cum pr^eat nobis Dodiffimus Brunnerus, qui eam potiilimum GlanduL-e partem , utpote molliorcm, „ fub proceflu fellas pofleriori, qui fi- idc. cit. ,5 nuatur, reconditam ekc^ fcribit, ut ab incumbente mole cerebri 3, neque comprimi, neque urgeri aliunde aut violari pollit . „ At- que hajc quidem iflic poterant quam pauciflimis verbis indicari , prse- fertim cum tot verba etiam iterato fiant de notiflimis bafis cranii partibus, aliifque ejufmodi rebus, neque tamen femper fatis perfpi- cue, aut vere, veluti cum aUrum f^h^noidis nomine non \\ procef^ -saj fus hujus offis quos Anatomici folent cum alis comparare, defignan- tur , fed laterales ill^ , atque oblongae ejus partes qu^ inter ofTa temporum , & frontis afcendunt , quas quidem AUrum Sphenoidis nomine nemo intelligat , nifi fi : quemadmodum Verheyenio placet : ^ i. tr addideris-, aut cum tertium ejufdem olfis foramen per quod Rami cap. 5.' anterioris Paris quinti Ramus, ut Vieufsenius appellat , minor infe- rior e cranii bafi certe egreditur ^ bafim Crmii non prforare^ alTe- 347. verat . ANIMADVERSIO XXVIL NAm quas de Nervorum originibus Vir CI. fubinde interferit, eorum pleraque aut magis accurate tradi, auc m ifla Explica- tione , ad quam alioqui non pertinent , debuifse omitti videntur j nam vel ^ gratas inter menfas fymphonia difcors^ Jit crajfum unguentum , c^ fardo cum melle ^apavcr offendunt , poteratt duci quia ccena fme iflis . E Et 34 ADFE^^SA^KIA A^AT. n. Ve ^ieryo^ Et alia qaidem fupra notavimus . Hic autem addemus : tertium Par rnm j. & nervorum, quod ipfe „ nafci, inquit, ex lateribus inferioribus me- 1'nJnT" v> <^"^^^ oblongatae, „ nos videre confuevifse emergens ex internis , poflremis, & fere imis lateribus Crurum ejufdem Medulla?. Septi- mum autem Par, quod oftendere fe, dicit,, fecifum a latere pofte- „ riori protuberantiarum annularium medull^ oblongatse , „ ego non ejus protuberantix lateri , fed poftremce parti fumma versus oliva- riacorpora jam inclinanti, adh^rens foleo invenire , fic tamen ut non inde, aut ex vicinia totum pronafcatur, ied ex parte erumpat apo- Anat Pre- J^^^^^^^ wedulla ccrebri parte - tihi excavattts ejl caUmus fcriftorius ; lea. 1. 6. ut verbis utar Archangeli Piccolhomini , qui id videtur adumbrafse Jedl. 5. quod poftea a Willifio indicatum , ab Ridleyo autem luculentiilime oftenfum efl . Porrd quod adjicitur : iftud Par feptimum in Figura oftendi „ in partibus fuis, molli fuperiori, & dura inferiori , adhuc 5, indivifum-, ^, iftam €go neque oilenfionem , neque explicationem fatis utilem ^ke , video . Non oflenfionem , quia ufque aded laxe co- hxrent duse illas partes, ut perraro contingat, ut in elevando, exi- mendoque Cerebro, manifefto fejunftse non appareant. Non expli- cationem, quia una erat explicandum, quid fuperioris ., & inferioris vocabulis intelligeretur , ut Leftores pro certo fcire poiTent, adver- 357 . faretur, an non Vieufscnio, & RidIeyo,qui e contrario mollem hu- loc.indic. jyj Nervi partem inferiorem & pofieriorem •, duram fi:iperiorem & Tab. add. priorem Qko. , Euflachii etiam delineationibus non obfcuro indicio Theatro confentientibus , docuere . Sed quando hoc de Nervo fermo crat '^* inflituendus, prseflabat fortafse , & ad pra?cipuum iflius Exphcatio- nis inflitutum magis certe pertinebat , aliquid de illius furculis dicere qui intra cranii caveam revertuntur , atque ade6 ad Receptacula ipfa 345 fubrepunt . Nam fi evidens effe creditum efl; , foramina omnia pro nervorum egrefsu Receptaculis fubjeda, comfrehendi tn cavitatibus hujufmodi^ & propterea fingula, quamvis notiflima, defcripta funt j quanto magis de nervis , pr^fcrtim non ita apud omnes vulgatis , Vequibuf- nec fatis adhuc defcriptis,id crcdere, & facere decebat? Hi autem cHns-pZis ^^ qi-^ibus loquimur , nervei furculi fsepe d\.\o , alias plures , inter- ■j.mtra dum unus, ex anteriore facie erumpunt procefsus petrofi ex adverfo 'deLlub^' ^J^^^ foraminis quod ambas Auditorii Nervi Portiones admittitj &of- * fis fuperficiei ar. 3, tinentes „ ubi tu , veluti promittis , indicaveris, ibi & nos com- modius perpendemus . Nunc quae de exterioribus Oculi Partibus ipfe fcribis, vel potitis magnam partem ex Verheyenio defcribis, in- fpiciamus . Et primum , ut quod de Palpebrarum ftru<5tura in eo re- Comp. prehcndit Cl. Heiflerus, id tibi, atque alia condonemns, velut hoc Vr^T^' ^"od cum Verheyenio omittas non poftremum Ciliorum ufum, ia eo videlicet pofitum ut in nimio lumine magnam radiorum partem DeCarun- sfccant ', at qux de proximis habes Glandulis , ab nemine certe, cuU, & multoque minus a me pofTunt diffimulari . Ego enim quo primum Gianduu tempore Anatomes fludio me dedi, cum ex variis admodum, & in- iLijmlii. ter le difcrepantibus Anatomicorum traditionibus nihil certi de La- crymalibus Glandulis , & Duftibus colligere poflem , ad optimum Anatomes librum , hominis videlicet , ac brutorum difTedionem me contuli , ex quo ciim mAiIta alia didici quce poflea commemorabo, tum illud prsecipue cognovi, plerofque paffim Recentiores Anatomi- cos in eo potiffimum lapfbs efse, quod non modo eas glandulas,ea- rumque canaliculos eadem in nobis atque in brutis ratione efse tra- didifsent, veriim etiam glandulam horum interiorem, qu^ in nobis omnino deefl:, & lacrymalem carunculam, qu^ neque proprie glan- dula eft , & brutis , at(]ue hominibus efl: communis , idem prorfus nuni. 12. efse^ credidifsent . Hsec cum in I. Adverfariis monuifsem^ Verheye- nius , qui cum cseteris jam erraverat in lacrymalis carunculse hifto- ria 5 docens: „ Ex hac glandula duos vel tres lymph;s-du£lus in ,5 palpcbrx fuperficiem dehifcere oculi globum aqueo humore irri- „ gantesj„in altera Anatomes fuie editione hunc locum fatis emen- 1. 1. tr. 4. ^atum fore, credidit^ fi ita fcriberet; „ Huius du(^us excretorii in "^- ^4- „ bo- A^MIMADFE^SIO XXXIV, 41 „ bove inveniuntur duo , aliquando plures . - Credendum efl , ifs 5, non omnino deftitui oculum humanum , quamquam ibidem , ob 3, tenuitatem, ut reor , non obferventur j „ illud enim proxime ante hsec pofuerat: „ duarum Oculi Glandularum - minorem Ca- 3, runciiUm lacrymnlem vocatam-in horaine exiguam e[sQ^ at cum 3, proportione multo majorem in pecudibus. „ Sed quamvis id quod de v^s duftibus velut certum atque exploratum fine ulla primum hx- fitatione docuerat, nunc ceii credibile tantum proponat-, in hocipfo tamen errorcm pr^cipuum , atque aded primi erroris caufam reti- net . Neque enim intelligit , carunculam lacrymalem non modo in homine , fed ne in. ipfo quidem bove e^LSQ glandulam , atque duos illos bovis du(flus excretorios, non ad ejus carunculam , fed ad pe- culiarem , hac interiorem , & longe majorem , glandulam pertine- re, qu:e quidem glandula, non exigua. , fed nulla prorfus m homi- ne occurrit. Qj.ix cum ita fmt , quam bene in iis omnibus Verhe- yenium fecutus fis, tute videris, Mangete OrnatiHime j ego autem Deimjomi^ viciffim videro , cui ufui deftinemi fibrillas iftas nerveas per Innomi- yt^Gian- natam Glandulam fubterlabentes,atque ade6 inftar exilium redorum- ^p^us. *' que canaliculorum palpebram versus contendentes , quas in homine ab nonnullis Anatomicis pro ejufdem Glandul^ duflibus nimis facile acceptas efTe , & ahas fufpicatus fum , 65 nunc magis cogor fufpi- Adverf. r. num. zi. cari. ANIMADVERSIO XXXIV. IStas videlicet fibrillas dico quas tu , PrjefiantilHme Vir , comme- moras,ubi te hmominatse Glandul^ humorem per ejus duduum orificia „ in hominibus non femel fiillantem vidiffe, teftatus^ quam- „ vis^ inquis, ejufmodi dudus Clari/Timo Morgagni, in. fuis Adver- -» ^ ^ „ fariis Anatomicis Primis, pro meris habeantur nerveis fibrillis, ne- „ fcio cui demum ufui a tantoViro deftinatis. „ Equidem non mo- dd Humanitati, verum etiam fedulitati tux multum in hoc loco de- bere me, fateor , quod fufpicionem iftam meam dignam cenfueris quam memorares , & cui vduplici ratione occurreres : eoque magis id fateor , quod Verheyenius ean^em prorfus difTimuIavit . Cum enim ipfi qui de hujus quoque glandulas duftibus non minori fecu- ritate primum fcripferat , eam confellionem extorfifsem : i^ks „ in. „ homine multum exiliores tkQ , & vix ad oculum demonfirari pof- „ fe illorum cavitatem-, „ five ne id me admonente, fafsus e(sQ vi- deretur, five ne eorum re£lorum nervulorum mentione tantummo- do injeda,quid efsent fuae ill:e a glandula dedud^ ///^^^«jjure opti- F mo 4z ADVB-B^SA^F^IA A^AT. VL mo in dubium vocare cogeretur j diligenter cavit , ne aut me , aut meam, obfervationi innixam, furpicionem memoraret^vel indicaretj imo adversus eos dumtaxat qui temere , & fine ulla ejufmodi cau- fa 5 iflas lineas dui^tus ck^ , dubitarent , fuam de his fententiam munivit. Sed quoniam tu contra, Vir CI. pro tuo candore, ^ pro veri ftudio neque noftram fufpicionem diflimulandam , & ipfi occur- rendum cenfuifti j sequi etiam bonique confules qu^ pro ipfa repo- nemus. Nefcire te, inquis, cui demum ufui nerveas iflas fibrillas deftinem . Primiimj ne de creberrimo palpcbrarum moru quidquam dicam-, tu certe ipfe paulo ante ex CI. Ruyfchii oblervatione docui- fli, interiorem ipfarum tunicam „ nerveis papillis confpcrfam Qk^ ^ 3, atque inde exquifiio gaudere fensu. „ Deinde fac , me omnem iflorum nervulorum ufum ignorare \ num propterea non efsent • quos certe ex orbita ad glandulam , & ex hac ad palpebram, quemad- modum defcripfi , tendentes & ipfe in plurimis oculis vidi , & tu , quandocunque libeat, videre potes .^ Igitur mihi concedas neccise cfl, & iflos ibi tk^ nervulos , & quod confequitur , nonnullis impo- ntXQ incamioribus ^ ut ^m.^ Anatomicis potuifse , prxfertim ciim tot alios manifeflos eorundem errores in hifce Partibus deprehenderim , ciimque quos illi hmominat^e Glandul^ dudus in homine fine ulla dubitatione defcribunt, & pingunt,eos vel diligentius inquirentibus haud ita uti in brutis frocliue fit attingere , ut iifdem verbis utar quibus vel ante Verheyenii confellionem fum ufus. ANIMADVERSIO XXXV. AT nos, inquis , „ humorem aqueum per pr^dicla orificia m „ hominibus non femel flillantem vidimus . „ Per qua^nam , ob- lecro, orificia .^ Per ea videlicet de quibus paulo fuperius h^ec fcri- pfcras:„GIanduIaInnominata-ad fuperiorem palpebram pertinet,& ,, in ea ab uno prope angulo in alium extenditur. -In plures quafl 5, lobos dividitur, e quorum finguHs dudus ad extremam ufquepal- „ pebras fuperioris oram progrediuntur . Unde per orificia in bobus 5, fetam facile admittentia j in hominibus vero minus patula, aqueus „ perpetim fufFunditur humor. „ Pari candore tecum agam , Vir CI. Tuam iftam defcriptionem neque cum humana , neque cum bo- vina anatome convenire, crediderim^ quarum cum neutra conveni- re certe fcio Figuram iflam 5. Bidloi , quam refpicias necefse e^-) cum poflmodum ais : in proxima Tabula „ lila omnia qux ha(^enus „ circa oculi exteriora delibafti, abunde enarrata, ac accurate deli- 5j neata reperiri . „ Ut enim rcliqua prstermittam 3 ^'/^W///^^ dum- taxat A^^IMADVE^SIO XXXV, 43 taxat Lachrjmdem I, ejurque Du^tus L vershs Nafam tendentes ^ il- ^7^. iam quidem in homine, hos vero ipfo vel in bove oftendi mihi, fa- ne velim : quod fi nemo pr^eflare poteft, quo loco ifta Figura ha- benda fit, nemo non vi^tx. . Sed faciamus tamen , in illa q^q accu- rate ^ ut ais, deltneata quse ad Innominatam Glandulam pertinent-, quid tum, qusefo , de tua hujus glandulse defcriptione cenfebimus ? \ Hanc tu ah uno prope angulo in almm extendi , fcribis . At Figura , in hoc fane haud reprehendenda , ab interno angulo diftantem exhi- bet, Tu e glandul^ lobis (ingulis duBus ad extremAm ufque palpe- brdi fuperioris oram progredi^ tradis, Verheyenium fecutus, qui fe- qui ipie non videtur lliam illam qua aIioqui,ut folet, innititur, cum bobus comparationem, quippe quibus, ut Illuftris Anatomici Steno- ,f^^^*^^)S* nis fconifmi oflendunt , primum non ex lobis , {Qdi ex loborum in- oculor. * terfiitiis , deinde pauciores , rariorefque ( & ex glandula quidem multo ampliore ) dudus erumpunt,quam ipfe, & tanto magisquam Bidlous in homine delineent , noviiTime intervallo non ita exiguo ab extrema palpebr^ fuperficie, five ora hiantes . Contra & Figura ifla Bidloi, & quod magis mirandum eft, Icon etiam Verheyenii & hu- J^^^- ^7. jus, & tuse delcriptioni in eo apertilfime adverfantur, qu6d illorum ''' ^* duftuum fines,, ad extremam ufque palpebrx fuperioris oram „ non protendunt . In hac tanta veflrum inter vos, imo tuf a te ipfo 6^\{.- crepantia dabis mihi veniam, Vir CI. ut quando in definiendo ori- ficiorum iflorum loco incertus adhuc efse videaris necefse efl,in du- bium ipfe vocem , non illud quidem,an aqueum humorem ex fupe- riore hominum palpebra non lemel ftillantem videris, prsefertim cum Bidlous tuus glandulas alias hifce duEitbus interfitas vel \v\ homine delineet, fed hoc tantum, an ille quem vidifi:; , humor per ipfa ho- nim duftuum orificia reapfe deftllaverit . Qu^ tamen omnia fic a te, c^rerifque Anatomicis accipi velim,ut eorum memineritis quce, cum fufpicionem illam meam propofui , continuo fub)eci:„ Attamen, 5, etfi eft vero plurimum fimile, nos iis duftibus non deftitui,de iis „ adhuc pliis quam cenfent aliqui , in humanis oculis quxrendurti „ puto . „ Scilicet donec Anatomicos legero aut ita de his duftibus verba facientes, quafi haud miniis in nobis quam in bob&is, ovibuf que eos paffim oftendere proclive efset , aut \x\ eorum hiftoria fibi ipfis adverfantes, pergam facere quod tunc mftitui, Tirones videli- cet nionere, ut qux defcriptiones non fatis cert^, ac manifeft^e ob- fervationi , fed illi potius brutorum,atque hominum fimilitudini inni- xselunt,qu^ quam Isepe fallax fit,cum alias a nabis,tum modo in Adverf.r. Lacrymali Glandula oftenfum eft, iis ne temere fidem habeant j quid """^''^' ^nim^fi Glandul^ Innominatje canaliculi longe aliter in homine, at- F z que 44 ADKE^^S AK^IA A^AT. FI. que in bobiis , difpofiti tantummoclo cfsent, ac diflributi f Quod fi contra , & conftantem defcriptionem legero , & in quibus potillimuni cadaveribus , & qua ratione iine ullo fallaci^ periculo iflos d\.\(kus perfpicue monftrare liceat, expofitum videro •, tum mihi ipfe magis quam ad hoc tempus feci, in eorum perquiiitione fatisfaciam, tum aliis, ut maximam tribuant fidem , audor ero . In csereris quse de Palpebris a te adduntur, optafsem, ut fi non utri Palpebras infer- viat Mufculus AttoUens , at certe ad quofnam Carotidum , & Ji-igu- larium ramos illarum vafcula pertineant, docuifses, ut & quodnam fit illud tertium par a quo fottjjimum nervulos Palpebris immitti, fcribis •, nam fi cum Antiquis loqueris, & quintum Par innuis , qua ratione Tirones intelligant , quos in fuperiore Capite de Cerebro longe aliter loqui docuifti f Sin autem hic quoque Recentiores fe- queris, vide, num verum fit , a tertio potidimum horum Pari ner- vulos ad Palpebras mitti . lilud quoque optaflem , ut quot m utraque Palpebra fint Punfta Lacrymalia di^la, tradidifses ,& quanta demuni h^c fint, qu^ fath ampla effe, dicisj illud quidem, ne forte erro- res, alias a me confutati , de Pundis Lacrymahbus etiam externis Tironum animos rurfus invaderent, hoc ver6 , ne quis tanta ipfa crederet, quanta in Tabul^ extra ordinem V. Figuris quibufdam pinguntur . Sed quoniam hsc omnia qux ad Lacrymales Du(^us per- tinent , in fubjefta Diflertatione illtiflrata efle, tuis Ledoribus affir- mas , & novis multis , ac 'vcre uttlibus cumulata j idcirco iflam , & refpondentes ipfi memoratas Figuras infpiciamus. ANIMADVERSIO XXXVI. c^ff-rM- "T^ Tfi DifTertationis infcriptio Du£^uum Lacrymalium yT/tf/^^j- etiam^ ^rcripta"' R ^ 3^ Curationes promittit j nos tamen de his haud multa attinge- DMausLa- mus tum ne harc Adverfaria prseter iuperiorum modum valde excre- •> nifi contigifset flatim eundem non longe ab exortu fLio - notabili f«' , ad pofleriora obliquitate inclinatum animadvertcre •, „ hoc quideni 5CLim eo convenit quod paulo ante dixerat, eundem videlicet „ li- „ neam in principio fuo perpendicularem fervare-, „ kd neutrum convenit cum Figuris, qu^ ne in illo quidem principio perpendicuU- rcm A^lMADVE\SIO XLL 51 rem oflendunt . C^terum notabilem iftam ad pflerma obliqtiitatem quam /ibi contigifse ^ dicit, animadvertere ^ Verheyenius ante ipfum Tab. 28. delineaverat j ego autem vel priufquam I. Adverfaria emitterem , ^^"* -^* Duftum hunc Majorem non ad pofleriora modd , veriim etiam ad ]atus externum obliquatum q{%q^ obfervaveram : quod demum a CI. Heiftero ( in cujus Iconifmis quid probem , quid , praeter majores '^'^^- cle n. duduum dimenfiones, defiderem, ex hifce Animadverfionibus intel- ^acr xab' ligi poterit ) egregie efl: delineatum . Illud tamen haud efi reticen- i. dum, me in plerilque cadaveribus minus ad pofleriora obliquatum, quam abAu^flore Difsertationis in 3. pr^fertim Figura pingitur, hunc Duftum invenifse, imo aliquando ad lineam fere defcendentem iis qui mihi difsecanti aderant, monftrafse. ANIMADVERSIO XLL ALtera confequitur anatomica manuduciio ^ de qua non idi modd quod de priore adminijlratione ^ dicimus, verum infupcr hsec addimus . Primum Majorem , feu mavis longitudinalem Ducium per- peram dici fepuUum in ojfe faciei majori , tum quia revera magna ex parte non cft, tum quia etiamfi nobis placeret faciei vocabulum cum Ariflotele, & Julio PoIIuce fic accipere , ut os frontis inter ejus ofsa non poncremusj os tamen inferioris maxillce nullo modo pofsemus aut ex faciei oflibus ejicere,aut quovis ofse alterius maxil- Ix minus reputare . Deinde quando ifla manudu£^io fufcepta efl,non fatis efl docere: „ referandara q(sq viam ufque ad finum pituitarium „ in maxillari ofse comprehenfam •, „ quafi vero continud tunc ap- pareret tota ofsea vagina quce infpiciendas Partes compleftitur- nam auferenda porr6 efl ofsea lamina quas inter finus illius caveam , va- ginxque partem intercedit , ut prorsus „ conducatur infpedio ufque „ ad vaginam ofseam fpecialcm. „ Pr^terea quce de vaginse, feu canalis ifiius ofsei denfitate, ac foliditate fpeciali inculcantur, ufque adeo pafTim ab Anatomicis in aliis etiam okeh canalibus obfervari folent , ut hic certe aut omitti , aut vix attingi potuifsent . Tandem ifl:a quse ad totam Majoris Dudus habitudinem retegendam perti- ve Du^hs net, maniidudio cum ultra ejus vaginse, Si proximorum oflium M- ^P^f'^^^ fi- ruptionem haud procedat, non tantiim manca efl:,fed & gravillims ^Xw/.^^' hallucinationis ita facilem. occafionem pr^ebet, ut vel CI. ipfe Mami- duciionis Audor eam ob caufam tum in defcriptione, tum in Fipu- ris maximum omnium qui in tota ifta Difsertatione occurrunt, erra- vifse errorem videatur . Cum enim iis oflibus difruptis una cum Du- du in confpedum veniat pars qu^dam ipfi continuat^ narium mem- G 2 bra- 5i ADFBASATJA A%'AT. VL brana? quse ad ejus finem recefsum quendam inveflir cavearum na- fi 3 conum 5 aut inverfum infnndibulum , kd comprefsum , figura ^mulantem , nihil proclivins eft iis qui propofita adminiftratione con- tenti, rem extrinfeciis contemplantur, quam fummam illius recefsus partem pro extremo ipfo Dudu accipere, atque aded hujus fincm in pelvis formam expandi judicare: quod quidem ab ipfo videtur €ke fa£lum . Qui verd priufquam aliquid hac de re pronuncient, propofit^ adminiflrationi illud addent, ut eam narium membranac partem ad memorati xccg(sus bafim, ejufque latera incidant, & ex- Tinis ejuf- trotfum clevent, ii continuo exterioris infpe£lionis fallaciam depre- jiT. * * hendent . Dudus enim extremum finem atque orificium non in fum- mo illius recefsus vertice, kd infra hunc in eo ipfo quem extror- fum elevarint, pariete invenicnt : ex qcio ejus orificii loco, & fingu- lari praeterea de qua mox dicemus, ejufdem anguf^ia protinus intel- ligent 5 illam pclviformem expanfionem , non ad Duftum , kd ad narium caveam ita pertinere, ut Duodeni intefiini expanfio, non ad bilarium Dudum pertinet 5 qui in ejus laterali pariete definit j fed ad caveam inteftinorum . Quod fiquis in plurimis , ut a nobis faftum cfl: , cadaveribus hsc diligenter inquiret , aliquando etiam extrinfe- cus intuendo, id quod docuimus, fatis perfpiciet . Sunt enim capita in quibus Du(^us ne extrinfecus quidem cum pelviformis illius recef- fus fummo vertice , ut in 2. ifi:a Figura, confunditur, fed manifeft^ fejun^lus per illius externum latus defcendit . ANIMADVERSIO XLII. Ic tibi fortafse mirum videbitur, potuifse Difsertationis Au Natura ipfa requiri,boum,alidrumque prsererea brutorum' infpedio- ne confirmavi : ut ifle videlicet Dudus ipfo fuo extremo fne dr orJfi- cto contrahaturi quod & editus a me Iconifmus oftendit . Ac quam- \\^ ea qua^ haftenus dida fmit , perfpicue oflendunt , mihi ad hanc in extremo Duftu angufliam ponendam minime mfam datam g{%q i^«>/-«r d^ ab fuperiofe ifla infigni anguflia quam Difsertationfs Auftor „ ad in- ^/«A^'^'^^ 5, troitum primum Du(^us in canalem integre ofseum ,, conftituit , ^glra'& attamen ne cui id amphus m mentem venire poffit , non reticebo 5 cHametns , me haud rard in cadavera incidifse in quibus ifla de qua ipfe dicit, infignis anguflia nulla prorfus erat j in qiiibus autem vidi , prster- quam qu6d haud erat „ ad introitum primum Dudus in eum cana- ^, lem j „ fed paulo infra , non ita infignem apparuifse vel quia re* vera in «quibufdam minor erat quam in Figura 2. pingatur^vel quia CLim fubjefti Du6]:us proxima parsin nonnullis cadaveribus haud ite- rum dilataretur, in aliis autem rurfus quidem ufque ad orificii vici- niam dilataretur, fed longe minus quam in eadem Figura oflenda- tur, non tanta certe quanta iflic videri poterat. His fi -^MiAtns-i in nonnullis Dudibus in quibus intrinfecus revera aliqua efl, nullam extrinfecus apparere-, non mod6 intelliges quantum h^c ab ea angu- flia difcrepet quam ego propofui, verum etiam cur his fcepe varian- tibus 3 nonnunquam abfentibus Duftus proprietatibus tum in mea de- fcriptione, tum in externa quam exhibui, Duftus Figura prsetermifl fis , eam qu^ perpetua efl:, anguftiam potillimum defcribendam , pingendamque mihi efse, exiflimaver^m . ANIMADVERSIO XLIV. JAm vero quid de Valvula habendum fit qualem ipfe in Figura 2. adumbrat vel extrinfecus difcernendam ab oculo^ ego verd nein- trinfecus quidem effe , oflendam , infra patebit . Nam quid de novo iflo angulo acuto^ & quid de plerifque in Figura 3. delineatis cen- fendum fit, ex iis quse de varia Dudus obliquitate, & de plerifque refpondentibus in Figura 2. partibus , fupra di£^a funt, intelligi fa- tis potefi:. Nunc igitur quid de Lacrymali Caruncula doceat, vi- ne Mem^ deamus. „ Ablata , inquit, aut diduda membrana illa femilunari ^'■'^'^'^ '«- 5, rubella , qu^ eidem caruncula? fuperfiernitur , ac proprie ex du- \Zmlngun 55 plicatura tunicx palpebrarum internse efformatur, comparet llatim semUuna- „ illius corpus . „ Ego quidem in defcriptione mea unde pleraque '* ' iflorum verborum petita funt, pofueram; „ locatam e^Q in nobis ^'^^^^'^; ^- „ carunculam i^tcr^ & oculum rubellam quandam,& femilunarem ^^' 5, mem- 5<^ ADVEtJA^E^IA A^AT, FI. y, membranam, qua? ex duplicata interiore palpebrarum tunica con- y, flru£la cfl . „ Hanc autem membranam eiafem caruncuU fuperjier- ni^ Sc illa ablata ^ aut diduSta^ hujus corpus Jlatim comparere ^ non pofueramj nec mirum, quando hoc minime neceflarium effe, ne- mo ignorat qui vel obiter in obvio quocunque homine carunculam videritj illud vero ejufmodi eil: ut pofl di\\gQnx.Q\-n ^ ac pluries itera- tam perquifitionem pro certo adhuc affirmare non pofllm . Cse- terum hujus membranx femilunaris, & a vafculis quibus irrigatur, rubentis defcriptionem omittendam non credidi, tum ut conffaret, quid in angulo humani oculi interno glandul:e,& cartilagini in mul- f !uTmo7 ^^^ snimantibus pofits refponderet ^ tum ut Chirurgis occafio pr^ebe- bomm fit retur videndi, an illius oculi afFeftionis quse 'sirlspuyioy Grxcis^ un- fecies, gyfs autem noflris dicitur, (edes^ & origo in hac plerunque mem- brana nimiiim excrefcente ponenda fit . Etfi enim quze in Medico advocem Caflelli Lexico habemus: efse unguem ,, excrefcentiam aliquam car- ^"^^' „ neam, vel membranaceam albidam adnatam, qu^ in unguis fimi- 5, litudinem nafcentis, vel crefcentis Lun^ cornibus refJDondens pau- „ latim fi.nTiit augmentum, Coel. Aurelian. I. 2. acut. c. 32. - De „ hoc affedu legatur Aquap. tr. de oper. Chir. c. h. tit. „ etfi, inquam, hasc non undequaque probare pofsum , cum Ccelius ibi maculam qu^ in Cardiacis perniciofum e^ fignum, Fabricius autem hic „ membranam defcribat nervofam, fibrolamque in magno potif- „ fimum oculi angulo obortam, & fupra oculi album ufque ad cor- „ neam produftam , - qu^ augetur per venulas in mcmbranu- „ lam difcurrentes , - & quae fi inveteravit, jamque ei craflitudo „ quoque acceflit, excindi debetj „ Attamen hoc ipfum non leve De Rc efl, qudd in magno potiffimum angulo oriri dicaiur: quod & Pau- Mcd. 1.6. i^j^ ^ Aetius ante adnotaverant, & Cornelius quoque Celfus,qui Tetk 2. ut interdum etiam a temporum, ita fapius a narium parte nafci, Seim. 5. ^ocuit. Num vero quod Arabes Sebel^ Barbari autem alii Medici De Re Pa^num vocirant , Unguis fit, eodemque modo explicandum , an Med. J. 7. porius, ut Ingraflis, Bidloo, aliifque placet, genere tantum cum '^DeTum ^^ conveniat , alii viderinf, nobis enim ad ea qu^ de lacrymali ca- tr. I. c. I. runcula Difsertationis Audor fcribit, efl: redeundum. Exerc. t~ ANIMADVERSIO XLV. £xeic. z. I N his tria protinus notanda funt. Primum efl : Carunculse cor- pus tam in 2. quam in 3. Figura „ ultr^ flatum in vivente na- 3 54' 5> turalem elongatum, „ ut ipfe Audor confitetur, oftendi : quod etfi 5j variis iWis abfciflis rctinaculis, qux idem iateraliter alligant, ac 5") J^MIAIADFEK.SIO XXr. s7 55 ac in molem breviorem coarflant, „ ifta, ut flipra dixit -, longu tudine^ mele ^ & conjiguratione apparere pofse, non negamus-, Le- ^ores tamen optabunt , ut in una faltem Figura quale fecundum na- Turam eft, delineafset . Alterum eft quod fcribit : ^, carneam Q{-T>efubfi!^ 55 fe, eamque fatis compaftam carunculx hujufmodi fubftantiam, ut ^^^.^*^> 55 jam dicebat Galenus cap. ii. lib. lo. de ufu partium-, fui tamen r««cl/«; T 5, peculiariter generis , ac ab alia quacunque carne diftin^am . Di- 55 fcriminari apprim^ ab intima palpebrarum membrana : Perperam 5, igitur^ ut rem ab ejufdem membran^ duplicatione , & congloba- 55 tione conftrudam , ab aliquibus defcribi . ,5 I/lum quidem ipfum Galeni locum in quo carunculam carneum , vel carnofum corpus appellat, in I. Adverfariis produxeram-, quoniam tamen neque verenum. 22. carneum per anatomen id inveneram, neque agnofci hac noftra ^ta- te ab Anatomicis fciebam peculiare aliquod genus verse carnis ab alia quacunque carne diftindum*, contra autem non ignorabam, efle Anatomicos inter Gallos non ignobiles qui docerent, Carunculam nihil aliud efTe, nifi duplicaturam , & conglobationem quandam in- ternae palpebrarum membrana?, idque ipfe etfi in majoribus animan- tibus fic fatis mihi videbar confpexifse^ \n homine tamen pariter vi- dere non potueram •, idcirco ut hac in re Clarorum Hominum au- ftoritati aperte refragari , fic ex i\s qUq nolui qui aut hanc membra- neam^ aut illam carneam fubftantiam carunculx pro certo defcrihc- rent . Itaque his verbis ufus (um : Caruncula 5, nihil aliud nifi tu- 5, berculum quoddam oblongum eft ex fubftantia quaji denCx compa- 5, d^que carnis ^ facileque ex duplicata contra£laque palpebrarum 5, interiore membrana fa^lum eft. ,5 Atque ea quidem eo tempore. Nunc autem fiquis rogaret^ ex qua fubftantia human^ carunculse corpus compingi, credam-, fretus pofterioribus 5 iifque in pluribus, & continenter inlpec^is carunculis inftitutis obfervationibus , utram- que illam fubftantiam facile negarem •, atque ex fubflava quadam , & oculorum judicio quafi adipofa conftarejrefponderem . QLi6dfiidem inftaret, &: rurfus quxreret^ an id igitur prorfus confirmem quod apud Ortlobium affirmat Verneyus : carunculam in homine vix pr£- Hijl. Part. ter tantillum pnguedinis effe-^ mihi quafdam adhuc effe caufas, ref- " ^°' ponderem 5 propter quas hac de re judicium cohibeam . H^c ta- men non de ipfa carunculx fuperficie accipi velim , quippe qure re- vera^ ut in iifdem Adverfariis expofui, „ quibufdam tuberculis insz- num. iz. 5, qualis eft-ofculum excretorium in medio habentibus, unde feba- 5, ceam materiam aliquando in fila formatam pluries memini expref- 5, fifse . 5, Cujus quidem obfervationis parte Difsertationis Au(%r utitur-, partem autem repudiat, „ Ad dorfum, inquit, ejufdem ca- H 55 1'""- 58 ADFET^SAT^IA A^NAT. VI. 55 rnnculse in homine , ope prxcipue microfcopii , acinulos glandula- 35 res quamplurimos obfervavi \ ex quorum equidem prxfentia exafpe- 35 ratur nonnihil fuperficies ejufdem , & inxqualis redditur : Ofcula 55 tamen in eifdem excretoria patentia^qualia ab aliquibus perhiben- 5, tur, obfervari non pofsunt . ,, At hoc ipfum tertium efl: eorum quse iftic primum notanda c^se , dixi . Ea enim ofcula non modo ob- fervari pofsunt j fed ut pofiea oflendam, revera obfervantur. Ve- rum antequam ultra pergo j ut omnes intelligant, tum hoc, tum propugnatam in caruncula fubflantiam carneam , tum exhibitam ejuf- modi ipfius figuram non injuria a me ek^ norata, oper^ pretium efl: hic verba defcribere quibus Viri -^cjuiilimi, & ab aliorum re- A. 1716. prehenfionibus alieniffimi AOorum Erudirorum Scriptores ufl funt, M. oa. (JQijj iftius DiiTertationis Excerptum cderent. „ Q^oniam, inquiunt, 55 caruncula lacrymalis difta, in duabus prioribus Figuris aliquanto 5, longior delineatur, ac infuper cum Galeno pro peculiari carne 55 venditatur^ qua? in dorfo faltem quam plurimos acinos glandulo- 5, fos gerat, microfcopio quidem Iuilrar«dos, fed omnibus ofculis ex- 55 cretoriis deilitutos, percommodum vifim fuit in Lectoris gratiam 35 ex celeberr. Ruyfchii Thei. Anat. IL Tabula prima rautuari fimul 3, Figuram Tertiam , hancque propter dicl^ carunculce - cum figuram 55 naturalem, tum ofcula varia, per qu^ ex illa comprefsa humor 5, exflillat loco Figurse 4. reliquis' adjungere . „ Jtaque illam ipfam Figuram quam tu,Vir Doctiflim.e, infra in Tab. CIII. ad num. 22. exhibes, i^ius Difsertationis Figuris interjecere . ANIMADVERSIO XLVL Erum hic fortafse miraberis, qu6d in quo loco Difsertationis Aucior CI. me, quafi hic faltem non diiientiret, tandem ali- quando iterum nominat, in eo ipfo loco eundem mihi, imo Anato- mi^ adverfari, contendam . Ifla enim excretoria ofcula in acinulis glandularibus lacrymalis hominum carunculae ita obfervari pofse^ne- gat, ut continuo addat-, „ Wch fenfibilia fint iatis fliper carunculas 55 Boum 5 aliorumque Brutorum •, quod prseter infperfionem meam , 55 ex D. VerhejemQ famigeratifFimo, amicillimo Morgagmo ^ aliifque 5, Anatomicis habeo. „ Ni^Q\\QQi prorfus QQn{\jn<^\i ( ut qu^e Ve- rheyenius de caruncula tradit, atque etiam quce ipfe mox fubjicit, magis oflendunt ) primum haud modicam internam glaadulam lacry- malem eorum brutorum propriam, & lacrymalem longe minorcm, exterioremcue, de qua hfc loquimur, carunculam ipfis, atque ho- niinibus communeai, deinde ofcula excretoria minima , & muha eorum A^RIMADVE^SIO XLVIL 59 eoriim acinulorum qui liuQian^, bovina^que caruncul^ exteriorem fuperficiem occupant, febaceam materiam ( qui eO: feamdarius ca- runcul^ ufus ) „ ad lenem vicinarum partium, affidue inter fe attri- „ tarum inund.onem, „ ut verifimile eft, pr^bentia, & orificia fa- tis confpicua^ac bina memoratse glandulae bovinse,qu^ non exterior fuperficies , ied ea facies exhibet adjete cartilaginis qus oculum contingir, aqueum laticem ad humeftandum oculum, & partes ap- pofitas ( qui eft primarius ejus glandulx ufus ) efFundentia . H^c, inquam , omnia inter fe , atque adeo me ipfum qui in his rebus omnino , ut anatome poflulat, difcernendis elaboravi , in hac ipfa parte cum Verheyenio confundit, primum a me de his rebus ad- monito, deinde errores adhuc pr^cipuos retinente, ut m fuperiore XXXIII. Animadverfione oftenfum eft. ANIMADVERSIO XLVIL XJx cum ita fint, haud difficile fane fero, quod in iis duobus quae de eadem caruncula podremo fcripfit, quanquam hsec iii I. quoque Adverliiriis meis Iegantur,me tamen minime nomi- naverit. Nam multo a me illud accuratfus , hoc cautius, quam ab ipfo confcripta funt . Atque ut eorum alterum omittam , viclelicet a me fcriptum efse:,, qudd autem caruncula operimenti ufum prseftet num. 2a. 5, ei meatui qui a proximo ofse incipiens ad nares introrfum perti- net , uti eft a plurimis exiflimatum j id vero tam a veritate alie- num efl: , quam quod alienillimum • „ ab ipfo antem ita fcribi : efl: prorfus dilsonum , quod ab aliquibus non tantum antiquis, quam modernis afleritur •, carunculam facco lacrymali , tanquam „ ejufdem operimentum , opitulari-, „ alterum certe omittere non pofsum . „ Pili , inquit, ex flrato hujufmodi carunculae glanduloio ^^"^' ^^^^^- „ emergentes m brutis, in homme iocum non habent . „ hgo qui- ca-runc^^u dem ita icripleram : „ Ab iifdem tuberculorum ( carunculae ) olcu- frommen- „ lis nonnuili prominent piH, qui, ut exigui, tenuiffimique fint, iUnTim. u. „ nullis tamen qii^ quidem ego fecuenm , brutis a Natura prseter- „ mitruntur. „ Hsec vero ita a me ekt fcripta, ut oflenderem, ed minus iflos pilos, eorumque ufum ^k^ negligendum , quo magis iii illis caruncul^ addendis ipla Natura in aliis etiam animantium gene- ribus conftans fuiiset, non ut docerem , eos pilos in brutis quidem extare , in homine autem locum haud habere , non eorum dumta- xat ufus homini, brutifque communis , imo homini conveniens potif^ fimum, a me aflignatus , fed & ipforum in caruocula humana deli- mim. a^. neatioj atque explicatio a me addita,fatis commoaftranr. Qoidver- H z bis €o ADFETIJA-RJA A^AT. VL bis opus efl: ? qnando non mod6 ipfe teAari pofTum, ex quo rei anatomicas ftudio me addixi , nullam perluftrafse humanam caruncu- lam fecundum naturam fe habentem , quin pilos aliquot ex ipfius acinulis proftantes perfpexerim , quorum quidem acinulorum cum duos , vel tres ad ipfum inferius carunculx latus , fed ab hac tamen prorfus fejunftos nuper viderim , ex iis quoque fimiliter exftantes pilos confpexij izd. prseterea omnes fciunt qui noftris publicis , pri- vatifve harum Partium demonftrationibus afFuere , fe eofdem , me oikndente, femper s'\d\{^Q . Quapropter mirari fatis nequeo, Difser- tationis Audorem , qui „ ope prxcipue microfcopii acinulos glandu- 5, lares „ humanse carunculae agnovit , prominentes ex ipfis pilos non confpexifse j ego enim ad horum oftenfionem microfcopio nun- quam fum ufus , fed caruncula inter infpefturi oculum , & lumen oblata, ut ejus fuperficiem , non defuper,fed e tranfverfo infpiceret, monui j itaque eos cunfti videre . Hac quoque ratione poftquam ipfe confpexerit, fat fcio , d^ in humana caruncula locum illos hah- re^ concefsurum, & hujus acinulorum ofcula, per qua^ videlicet,ut in aliis multis febaceis glandulis , ipfi pili prodeunt , non amplius negaturum . ANIMADVERSIO XLVIII. „ TJOft caruncul^ perquifitionem ingrediens jam in du^us lacry- „ 1 males laterales , & eorundem concurliim , feu faccum , du- 5, dumque inde ad nares elongatum, intimos eorum omnium parie- 5, tes exquifite rubefcentes obfervare fe , dicit , feu retibus vafculari- „ bus refertiflimosj prsecipue in facc6, Sc longitudinali du8.u , qui- „ bus infuper fibrofo-mufculares notabiliter infunt j peculiari ulte- „ rius fubllantia fpongiofo-glandulosa in facc6 pra^diti . „ Ego verd primum quod ad carneas fibras attinet, etfi omnes prorfus haud fa- <:ile ncgaverim •, tot certe , & tam manifeflas efse , non video , ut propterea iflos ^sxicxQsfhrofe-mufcuUresmtabHiter ekc^ dicerem . muTwu. De reliquis autem in I. Adverfariis ut jam tum oblervaveram , ita icripfi : Duo meatus in quos ea foramina ( hoc eft punci:a lacrymalia) froducuntur , - pofquam carunculam lacrymalem tnter fe mediam fere excipentes (funt enim ipsa paul6 exteriores) ad canalem qui in fuh^ jeBo ojfe tnfculptur ^ accejfere ; brevitatis enim fludium uno vocabu- io & femicanalem , & canalem , uno quoque utrurijque os ex parte a latere , &: a tergo fuppofitum , ex parte infra circumpofltum com- ple£ii me coegit praefertim hsec ex ofleologia, atque adeo ex ipfa facili, atque obvia ofTium infpedione fatis nota & perfpeda fcien-; iem'5 A^RIMADVEXSIO XLVIIL Ci tem*, ^e induflria autem fcripfi accejfere^ non pervenere^ ut Gum brevitati inferviens exiguam facci caveam figillatim non memorarem, eam tamen me non latuifse , ii qui poftea haec inquirerent, intelli- gere ex eo pofsent, quod album in viis lacrymalibLrs amitti colo- rem, ibi vidifsem ubi, non amplius alba , facci cavea incipit: qu^ idcirco hic adnotavi, quoniam mea ifla verba fupra pollicitus eram^ expofiturum me diQ •, neque enim de hoc admodum laboro tum propter veram facci parvitatem , tum quia Cl. ipfe Anellius fatis ha- buit verbo indicare, tum quia denique ad eum in quem ingrefsus eram 3 fermonem , utrohbet accipias modo^perinde eft. Ad eum i^i- tur revertens , aio , in I. Adverfariis haec fcripta t{^Q : Duo illi Meatus ■pojlquam - ad ainaUm qui in fuhje^o ojfe infculpitur , acceffere , al^ De cana^ bo quafi nerve^ membranA amifso colore ^ in ampliorem confluunt tu- ii^ifnomnm bum crehris fanguineis vafculis , & fortafse etiam glandulofa fuh- iZ?rT,% ftantia ruhefcentem . Quod ergo Major Duftus crebris fanguineis fnbliantu, vafculis abundet, atque hac de caufa rubefcat, jam tum fuerat a me obfervatum, quem propterea CI. Heifterus, ubi eam rem atti- ^'^^- ^^^- git, memorare non omiflt. Qiiod verd duo etiam Meatus exquifi- "P-^- te ruhefcant^ neque tum obfervaveram , neque ad hoc tempus ob- fervare potui, cum femper vel albos, vel ex albo languide fubru- bros , ac fine memorabilibus vaforum retibus intus viderim . Qiiini- mo hsec fsepe fruflra in vero facco perquifivi, ut quem fspe, non ut Meatus quidem , albidum , longe tamen minus quam fuperiorem Majoris Duftus partem , rubefcentem inveni-, nam inferiorem quoque hujus partem pluries ex albo cineream effe, vidi. An autem glan- dulofa fubflantia Dudus parietibus addatur, etfi ut in produ61:ioni- bus membranae narium facile credebam , tamen cum manifefte fa- tis, conflanterque non perfpicerem , haud cenfui pro re comperta atque explorata id e^Q ponendum . Videram fane, quod & pofte- rioribus annis vidi, exigua quafi grana in fuperiore prsefertim Du- ^us parte intus extantia •, verum haec cum (x^q invenire non potui , tum etfi femper invenifsem , non continuo tamen glandulas g^q^ flatuifsem . Qiije omnia de ipfo quoque facco difta putato , in quo dumtaxat cum Difsertationis Audor ponat fubfhntiam glandulofam, mox cum probare deberet, fatis efle credit memorare „ minutulas „ quafdam extantias aggerrimas, folliculos per finum durx menin- „ gis longitudinalem difperfos emulantes •, quas ideonon aliter quam „ glandulares concipere fe, „ dicit, oblitus, opinor, eorum quse alibi rede quidem, fed tamen ut adversus Sebaceas Glandulas, lon- fu ge alia a nobis ratione conftitutas , immeritd , fcribit : quantumvis granulofa qu „ inquit , ex naribus extimis in pelvim duftus longitudinalis - facilli* V, me introduciturj necnon ulterius afcenderet veruis iaccum,fi non „ vetarerur ab anguli obftaculo j quem a concursti longiaidinailis du- 55 diis3& narium cavuatis acute produ^um luperiiis dsknpkmas .y^ A^lMADrE:^SIO L. (^5 Equidem horam aliqua pofse aliquancio fieri, pertinaciter non nega- bo j etiamfi quantiim in hifce hallucinari quis poflit , probe fciara*, quod autem ^Qti fdcillime queat^ ut limores varii a. mrihus adocu- los urgeantur , & ut ftylus ipfe ex naribus extimis in pelvim duftus longitudinalis introducatur, non faciliime ego quidem concedam,ni- {\ fi pro dti^us petvi recefsus ille caveas narium accipiatur , in quem flylum nullo negotio fic introduci pofse , fateor . At vero ex illore- cefsu in ipfum de quo hic loquimur , Duftum aut liquores varios facillijne urgeri, aut flylum ex naribus extimis facillime introduci, nemo eorum fatebitur qui toties , me oflendente , viderunt , extre- mum illius Dudus orificiam ea effe anguflia , ut quemadmodum fupra fcriptum ef]:, vcl eo receffu aperto prima {^{'^Q&iQnQ ^^ fpe- cillo nondum per f.iperiorem Dudus partem ad orificium demifso, hoc haud rard non appareret. ANIMADVERSIO L. VErum enimvero is ipfe qui tam facilem aditum a naribus in m ej»s Dudum a?nofcit, non dubitat, „ Valvulam ad hujus termi- -Dw^^^^ /- 5, num eisQ appolitam , - quse tiguram , mitar aliarum grandiorum ^^,/^^ „^„ „ omnium, femilunarem ducat-, ut \dQ6 femilunaribus Aortx, aut^/^- „ Sigmoideis pulmonaris arteri^e , ^quata proportione molis,3equipa- 5, rari confulto poflit, -& quse quidem nafi cavum per crepidinem „ fuse expanfionis refpiciaf, „ hoc efl ita pofira fit, ut rebus a na- ribus in Dudum afcenfuris apta fit potius adverfari, quam obfequi . Verum tibi fatebor , Mangete CI. nunquam expeftaisem , ut qui Terraneo a me difsentfenti ufque adeo efl adflipulatus, eidem me- cum facienti tam aperte refragaretur j nofti enim , in prima Terra- ^ nei Epiflola ad Anellium cum cistera qu^ de his Partibus obferva- Diverf. veram, aut admonueram, fere omnia, meo , ut is folebat, diflimu- lato nomine, probari, tum illud fpeciatim ; „ in hifce canalibus nul- „ lam ekQ valvulam, nullum impedimentum . „ Neque item expe- dafsem, ut qui infignem illam inteftinorum Valvulam pernegaret, idem hic valvulam agnofceret, pr^fertim cum hanc „ mediocrem , 5, - tenuem , - anguftam infbper & brevem , ad intimum canalis pa- „ rietem dumtaxat locatam „ fateatur , & quamvis infra doceat : „ iu variis validiorem efse, ut ideo licet foIa,nec ab uno latere ad „ aliud oppofitum extenfilis, flylo tamen trajeftum di(pi\iQt] „ hic tamen "affirmet:„in nullis cafibus occludere canalem pofse interven- „ tii fiio . „ Qtiibus verbis, fi hujufrnodi defenfloaibus egerem , uti quidem poisem ad meam Defcriptionem tuendamj neque enim di- fer- C4 ADFEKSAT^IA A^NAT. VL ferte expofui , an quamcunqiie , atqne ade6 etiam ejufmodi negligen- dam valvulam negarcm , imo hoc tantum dixi : nullam vahulam ef- fe qua furfum deorfumve fermeans quodpam fluidum impediatur : quod quidem in valvulam non cadit qux ifi mllis cafibus occludere canalem poffit interventu fuo . Sed hujufmodi defenfionibus haudqua- quam egeo qui tot, & tam dihgenter, 6i fub ipfis Auditorum meo- rum oculis inftitutis dilTeftionibus fretus , non mod6 iftiufmodi valvu- lam fidenter negojfed valde etiam miror, uni,haud amplius , often- fioni tantum iftic tribui, ut fcribatur; „ Valvulx c^terum hujufmo- „ d\ exiftentiam, adeo ut impofterum tota circa ejufdem prjefen- 5, tiam , apud nonnullos controverfam , adimi dubietas poilit , de- „ monftrabam in fubjei^o muhebri menfe Februarii fluentis anni . ,, Atenim, inquies, etiam altera memorata modd fuerat demonftratio habita menfe Novembris elapfi anni in fub\e6io lacjueetto . Scilicet qua illud oftenfum efl , Valvulam ftylo traje^um difptafse : quse res quibus potius caufis tribui fortafse pofset, ex m qux fupra ^m.^ in- telligitur. Verum, ut ad pauca redeam, aut quod federe h^c val- vuU dicitur ad finem expanfionis felviformis ^ ita accipiendum eftj ut non ipfi Dudui, fed recefTui illi cavea? narium de quo fspius di- ximus , apponi concipiamus •, aut ita accipere debemus , ut ip/ius Du- clus orificio inefle , intelligamus . Si primum^ ut a me nunquam pars cave^ narium cum Duftu ipfo confufa efl, fic neque valvula j fi mo- dd valvula efl^ qu^ non ad Duftum de quo loquebar, kd ad na- rium caveam periineat, erat attendenda . Si alterum j diferte rurfus confirmo ; nullam ifliufmodi valvuJam in fubjeftis prope innumeris a me diligenter infpedis , difse^lifque fuifse . Iftiufmodi , inquam , valvu- lam. Nam fiquis, ut in vefica urinaria ad ureterum finem, interio- rem eorum vefic^que parietem extenuatum nonnulli valvulam appel- litant , ita interiorem extremi Du<^u$ , & continuat^ membranx na- rium parietem non abfmiili modo attenuatum valvulam diceret, aut fiquis ipfam obfervatam a nobis extremi Duftus anguftiam, & con- traftionem valvulse quadantenus fungi munere , contenderet propte- rea quia demifsum I fliperiore Dudus parte tenue fpecillum, nifi per axem, ut Mathematici loquuntur, ipfius Dudus demittatur , fo- let ad latera fubfiflere-, neutri fane eorum vehementer repugnarem-, fcd tamen ambo mihi viciffim concederent, illiufmodi res nequa- quam ef?e valvulas y?;w/7/z;?^/'^j',hic etiam confiteretur , ingrefsui po- tius a Duttu in nares, quam a naribus in Du6^um obfiflere. Deni- quc ne quidquam prorfus corum qua? hic a me funt vifa, dilfimu- !emj ex tot cadaveribus tria, haud ampliik,fuere, in quorum uno ad ejus Duftus orificium in ipfo pariete interiore membranulam te- nuifii- A^IA1ADVE\SI0 LL c^ nuifTimam, pellucidam, remilunarem-, in altero jin pariete exreriorc, in tertio , in utriurque parretis ad anteriora concurra levem quan- dam runic3e quafi duplicaturam quodammodo femilunarem , appreifi a fuperiore parte tenuidimi fpecilli ope animadvertere potuerim . H^ tamen duplicaiurse prseterquam quod \\-\ pariete interiore nort erant, valde erant breviores, membranula autem illa vix fubtripla erat ad ejus valvulse longitudinem qux in 3. ifta Figura delineatur: &: quod rei caput efl:, in cam erant omnes partem converfx, ut non afcendenti, fed d.Q{(:Qn^Qm. per Dui^um fpecillo, li fecundum eum parietem demitteretur , obfifterent , idedque illi prorfus quae idic defcribitur, contrarise, Ver^ igitur ^iiix^ m tot a me mzi^iis fubjeiftis valvulam ifliufmodi nullam hiifse. ANIMADVERSIO LI. ^E loco cavearum nafi \n quem memoratus Du<^us imluit, fa- p;,, /„ /,^0 ' tis ego quidem habui illorum erratum redarguere qui hunc ^/«^ -^^- ad narium extremitatem pertin^ere, tradiderunt. Itaque fcripfi; de- ^^-^ ^^^'' Jmere tpfum m mji cavitate no?i extgtio jane ab extremts naribus tn- tervallo . Cjeterum intervallum hoc nolui definire propterea quia in nonnullis tranf/erfi auricularis ^\^\x\ apicem, iw '^Xis traafverrum di\- gitum, i^^. quibufdam plus etiam ofseam nariam anteriorem extre- mam oram e regione diftare ab Duciias fine , deprehenderam . Nofter autem hunc „ quafi per vi^ trientem viciniorem eife ad extimas o^')' „ partes, quam ad faucium conliiiia, docet, idque facil^ in figura „ tertia animadverti pofse, conferendo invicem difiantiam infertionis „ k. ad l. ubi narium apertura {Qd.Qi^ cum alia a k ad -m^ ubi \\\- „ choant fauces . „ Veriim nec faucium confinia exafte definire fa- cile eft, & lineam a ^ ad ;^ cum Lnea a /' ad / perdu5:am fiquis in ifta ipfa Figura contulerit, illam non q^iiafi triente-^ {q^ qiiadrante hac majorem comperiet. Porrd qu^ de magno antro nafali, de offibus turbinatis, & de illius cavitatibus feu vere, five apparemer fejunctis prolixo fermone CI. Auftor fubjicit, tum quia fubjicit non modica^ ut ipfe confitetur, ultra inftitutum divagatione ^ tum quia, ut Plautinus, opinor, Epidicus loquitur, „ Mihi iiiic nec feritur, nec metiturj „ non ea quidem omnia figillatim expendam, i^A de nonnullis tantum perpauca dicam . Et primiim quod „ magnum antrum nafale pro- d^ ^^^^^, „ tenfum q^^q-^ inquit, horizontaliter ab extimis naribus ufque ad '^^'^ «'*'•'«• „ fauces, 5, imo quod in Fig. 3. ad litt. o. o. „ exquifitam ejufdem 550 „ antri horizontalem fituationem, & produdionem a naribus adfau- I 55 ces. 6<; ADVE\SA%1A A^NAT, Vl. 5, ces,utrifque Palati oflibus accumbentem „ oflenditj mihi quidem in capitibus ita collocatis ut neque antrorfum , neque retrorfum in- clinarent, fed refta confiflerent , bafis ipfa nafi ad pofleriora decli- vis potius aliquantum, quam horizontalis femper eft vifaj deinde il- lud certum eft, prope „ extremitatem / cavitatis nafalis magnx, ad 55 extremas nares protenfam „ non th^ eam bafim ita planam, ut eadem Figura monflrat, nam citra Stenonis Foramina ad palatum tranfifum prsebentia^ afsurgere ftatim folet,mox autem declivis fie- ri atque defcendere in ipfa externa narium foramina , ut qua? eadem bafi inferiora funt: quod ciim ita fit, atque adeo cum elevatio illa Append. fit in ipfa ofsea bafi , haud fatis intelligo , qui Steno ejus tranfitus de Nar. iQcum in extremo nafo indicans, tUo. 6\y.tx\x ,5 ubi fupra tertii ma- 55 xillas olfis fupercilium exfurgcns cartilago allabentem humorem, 55 ne extrorfum profluat 5 remoratur . 55 ANIMADVERSIO LIL z?f f/a/Vfw TpOrrd qu6d in limitibus, & parietibus Antri Nafalis definiendis, dimenfioni- -i-i ralitcr^ faciebus internis oilium maxillarium^ unguis^S^ plani-, ,, cayeK li- IT hmitatum hoc dicitur fuperius ^ fornice ofiis cribrofi, late- bus qui- haud video^ cur non modo inferiores ofTei parietes hic omittantur, «/ «»» . ^^ j 'y^ IJ5 j-p^5 q^^j proponuntur , fupernis videlicet , ac lateralibus , anteriiis quidem prartermittatur illud par ofliculorum quod longe magis ad Nafum cujus fupremam partem conflituit , quam ad fupe- riorem cui paffim tribuunt^ Maxillam pertinet, poflerius ver6 ipfum os fphenoides 5 & qua? cum hoc committitur, oflis vomeris pars crafiiflima: cujus quidem partis etiam mox videtur Nofler oblitus, cum videlicet interjef^um dextras , & finiflrse cave^e „ claufirum na- 55 fale efTe, inquit,faftum inferius ab ofse azygos, feu vomeris, fu- 5, perius a proprio fepto narium . 5, Id enim Claujlrum in poflico quidem nafi Antro non inferius modo ab ofse vomeris fadum eft, {^.di etiam fuperius,ab ea videlicet quam dixi ^hujus oflis parterquae quo magis ad os fphenoides accedit, cilm ed magis & explicetur, & ad pofteriora porrigatur-, hac quidem ratione etficitur, ut ofleus nafalis antri fornix ejufdem bafi ofsea longior fit , illa autem expan- fio5 & prxrerea oflis fphenoidis crafrities, & locus faciunt, ut nafa- h*s Antri altitudo ad pofleriora minor fit ( non fic tamen, ut ejus 1. 1. tr. 4. foramen utrumvis parvi tantum digiti^ nam hoc tantum Verheye- «ap- io- ^[y^^ alicubi ait •, capax fit j quippe vel extremum pollicem 'n\ recen- ti, & nondum purgato capite admittit ) quemadmodum anterius quoque ob illud quod memoravi, par olficulorum ofTeus ejufdem antri antri fornix longior efl: ba(i, & propter maxillaria offa ad fe fe ma- gis utrinque accedentia Antrum ipfum mult6 quam interius, angu- flius efl . Et hxc quidem de ipfo Antro Nafali , ANIMADVERSIO LIII. E majoribus autem Protuberantiis ( Spongiofa, & Turbinata _ olsa vocant ) quse in fingulis ejufdem Antri caveis geminse occurrunt, „ Ambs, inquit, oblongx fatis: ab anteriori alveorum 3, nafalium ufque ad pofterius, non longe a faucibus, horizontaliter 5, percurrentes . ,, fed non it^ ab antertori alveorum illorum parte os fpongiofum fuperius incipit, ut inferius; & prasterea fi ambo de- finunt non longe a faucibus ; quomodo os idem fuperius mox dici- tur „ connefti per extremitatem pofticara cum bafi Sphenoidis, in 5, medio cavitatis faucium f „ Pofl: eorum offium defcriptionem , 3 5^ quandam fuam ad Figuram 3 . animadverfionem addit : „ S\ , inquit , 35 vifum fuit in priori figura, tantam effe longitudinem facci, quan- 5, ta ad altcrutrum ex duftibus lateralibus venit •, jam ad figuram 5, hanc alteram per plurium fLibje^^orum examen obfervabamus , tan- 5, ram efle extcnfionis menfuram-, ab apice, feii angulo facci ^, per „ du^ium longitudinalem f^ ufque ad bafim narium fuper palatum „ », quanta efl ab externarum narium introitu /. ufque ad ora fau- „ cium m. „ Verum fi ut illa prior a:qualitas conftet, pars fupre- ma Du6:us , ut fupra ofliendimus, cum facco efl confundenda-, fane hic necelTe non cfl:, monftremus, ut h^c altera xqualitas habeatur, Duftui illam partem caveas nafi quce inter ejus finem, & hujus ba- fuTi intercedit, addendam efse . At fi quod lubet cuilibet rei adda- mus, aut cum ea confundamus j nihil non alteri erit xquale,& fic ejufmodi animadverfionum magna repente in quacunque corporis parte copia proveniet . Qiiid ^. quod cum narium bafis utrinque ab lateribus in medium ab anteriori prsfertim parte, hoc efl: qua Du- £i:ui fubefl, declivis fit , demifsumque ideo per Duflum ad dime- tiendum fpecillum alias inagis, alias autem minus, medium versus bafis , facillime delabatur, vix quidquam certi vel in ejufmodi dimen- fione haberi poteft. ~ ANIMADVERSIO LIV. AD ea tandem venit qu^ poftrema Figura monftrat : quibus haud abfimilem fuperiorum anatomicam adminiftrationem pr^mittit . In hac illud peculiariter eft notandum prasceptum : „ ab \ z ,5 offi- 35i 68 ADF£:^SA21IA A^NAT. FL 5, ollibiis mferioribns cnn£^is, dz lateralibns variis narinm cavernas 5, nudabis . „ Non hoc cerre erat qnod Tirones ab ifta Adminiftra- tione expCi^abant j (ed qu^snam fint Uteralia illa varia cjfa , qnse anferre expediat, &: pr^rerea qnatenns anferre^ne fi plns asqno au- ferant, pars antri nafalis concidat j haec nempe, atqne alia ejufmodi expedabant . Qn^ antem continu6 fnbjicit : „ Infpicies ilhco jucun- 55 de nafi pitnirariam tnnicam , cavitates omnes pr^didas, pro bafi, 35 fnlcientem •, ibidem tamen tenuiorem fatis , qnam in cavernis al- 55 tioribns 5 ficciorem &: ideo longe, ac prope inftar vitri peHuci- 55 dam . Eandem infnper in medio divifam inrueberis d bafi-oifis- 55 vomeris ; .5 hoc quidem vel non admoniti necefsario fciebant qni- cnnque interiora nafi in dnas caveas per interjeftum os divifa tkQ penitns^ fciebant-, illnd vero qnod tenujor, & pellucida magis ea tnnica fit in bafi 5 qnam in fnmmo narinm fornice •, fi capita omnia ita quidem funt fafta^ut plura qu^ nuper ego continenter difsecui, vel admoniti non facile infpicient . Num vero poftremse iflius Fi- gurse delineatione alterutrum eornm fatis pr^ftiterit qn^ pollicitns , opinatnfqne eil:, haud difficile efi jndicare. Primum namqne pollici- tus erat ab initio , ex fartibus ah oculo ufque ad antra nafalia lacry- malibus eas in hac Figura naturaliter reprafentaturum fe cke ^u^ fedem ineunt in interiorihus narium . At quaiiiam , obfecro , ex idis partibns lacrymalibus hic ofiendit t Portionem Dnftns longitudinalis tum finiftri , tnm dextri . Sed ut omittam , utramqne efsG extra f- ium ^ ut ipfe confitetnr , illrimque pr^terea ita cnm tnnica nafalis cavese imfHcatam^ hanc vero tam angufla diametro, ut agnofci vix qneant •, neutra certe fedem iirit in interioribus narium , ut vel ipfa Ibid Figiira fatis demorflrst , Areir-m 5 inqnies , ha?c 5, imam partem, 55 ^ habitudinem inferrionis du8:us iongitndinalis cnm antro nafali j, cfiendit. ,. Hoc vero efl, Mangete CI. qnod in ifla Figura & frnltra perquirc^ ^i nicnfirari, nego , Locum quidcm h.^ uhi ^ m inquit , fefe iiifertmn fadtt felvis du^ius , confpicio \ fed infertionem iflam 5 aut quo in pariete ejus loci hsec fiat, & qno , qnanroque orificio fiat, non video . Necue fane fdcinnt, ut magis videam , aut 3 57 faltem intelligam 5 uu^ de ifh Figura fcribunrnr: 55 In parriali cavi- 55 tare a. profundirarem b. animadvertis , ubi ab ako du^S^us longi- 55 tndinalis deicrip^a pelvis accedit, inferiLur, dilatatur^fiuidaijUe at- 55 tingenda inferius, ac per antrum rraiale totum seqnaliter corrivan- ,5 da devehit. „ Imo ubi i{{i,m frofmditatem animadverto, & huc ab ako Ductus pelvim accedere , infcri, dilatari, lego, nihil ahi^^^ intelligere mihi vidcor, nifi quod iupra confutavi, recefius i/Hus ca- vej£ narium Gucm "^rofunditatem hic appellat, fummum verricem pro 3^0. AlsllMADFE^SIO LV. G9 pro pelvi Dlk^us , non fe in ipfLim verticem fan*^ expandentis, {t6. contrado orificio per exteriorem ejus recefsus parietem infra verti- cem fe inferentis , pro pelvi 5 inquam, Dudus quae nufquam eft, acceptum fuifse, ANIMADVERSIO LV. ALterum vero cujus caufa prolixam iflam in nafuin, ejufque of fa, & caveas divagationem fupra inftituir, & quod hic, fu- fcepto de hac Figura fermone,tot verbis inculcat, & quoad fa^um anatomkum concludere ^^ ftabilire fe ^ ^\q\x^ nullitatem widQlicQi ca- nalis^ aut fpecialis alvei inter os fpongiofum ioferius, & naO exte- riorem parietem prorfas conclufi, etfi res certillima eO:, & quam ignorare nemo potefl: nifi qui nefciat, os illud ad nafi bafim non pertingerej tamen ut non a fuperiore 3. fic neque ab hac 4. Figu- ra fatis oftenditur . Nam ut illam infpiciendo , pro certo dignofcere non poflis , inferius latus ejus oflis ad bafim ipfam pertingat, necne*, ita qui , obiecro, ex Figura hac difcas, in qua a finiftris cum bafis fit , hanc ab eo difcernere haud potes \ a dextris autem cum bafis amota fit, num ab illo ofse naturaliter contingatur, an non , multd minus videre licet . Prseflitifset fane in hoc loco Ledores ad Verhe- yenium remittere ( quanquam qui CI. Virorum Palfynii, & Drakii libris non carent , ad iios fortafse malent ) ex cujus videlicet Tab. 31. Fig. 3. id prima ftatim infpedione cog no vifs e nt . Quod reli- •• ry, quum efl, nomina quidem eorum recenfet qui fuis de hifce Partibus Exercitationibus adfuere. Sed ut omittam,ex iiidQm Ornatiflimis Vi- ris plures, & quidem ex prscipuis, Anellio pariter, Defcriptionem iliam per difsedionem conlirmanti adfuifse-, profedd ha?c anatome ejufmodi efl, ut non modo adefse, kd propius, f^pius, ac diutius infpicere, & ex parte etiam tangere, & fpecillum, fcalpellumque per fe aliquando admovere necefse fit . Qu^ ciim ita fint, haud fa- tis mihi erit dicere , meis de li^dQm Partibus Exercitationibus , ea- rumque Oilenfionibus cum meis in sedibos, & in Noiocomio plu- ries, tum in Ampliffimo hoc Theatro ter habitis NatiGmim omnium fludiofos Juvenes, Do(^ore(que, & Profefsores Celeberrimos, imo femel cum Senatoribus Venetis Pr^ftantiflimis, & domi, forifque Speftatiilimis Andrea Legio Pr^tore, ac joanne Pifauro Equite, & Praifedo totam pene hanc Litteratiilimam Civitatem ^^dfudsQ , verum illud quod m hac anatomes parte etiam atque etiam attendendum efl;, addam, me plurimis in capitibus, ita diligenter, aperreque ea qu^ fupra fcripta funt^ omnia fub ipfis ocuhs Ledifnmorum quos ahas ■jo ADVB%^SA\1A A^tiAT. VI. alias nominavi, meornm Auditortim difsecuirse , atque oflendifse , ut hi quoque in aliis capitibus eadem per fe retegere, & demonftrare potuerint, ac poflint; quorum quidem fummam in obfervando fedu- litatem , & fidem me novis hic laudibus cumulare necefse non eft , quando eorum alter quotannis egregie publicas adminiftrando difse- ftiones, alter editis nuper, ac diligentiffime defcriptis inventarum a fe Plantarum, & partium Cicadx obfervationibus , fatis per fe fi- bi Luidum, mihi ctiam qui ipfos in filiorum loco diligo, Isetitiam incredibilem peperere , ANIMADVERSIO LVL 5, T)Arte ha£ienus anatpmica perfun^flius, venit ad partium defcn*- „ j^ ptarum ufum . „ Quem etfi ego fatis habueram ex parte ali- Advaf.l. qua indicare , ut qui non cofitata, , {^6. obfervationes promififsem*, ^'^s^- operse tamen pretium eft qua: ea de re attigi,hic defcribere.,, Hu- num. ii. 55 mor qui oculum, & palpebras alluit, - aflidua palpebrcc inferioris De vartiii ^^ contradionc , crebroque fuperioris motu , angulum internum ver- mrmorlta- 35 ^^^^ contincnter adigitur eadem ratione qua extrinfecus in oculos rum vji' ,^ illapfa ad eum angulum propelluntur . Itaque ne illic aggefius tur- „ piter per eum angulum redundet in genam, fed lacrymalibus ex- ceptus punftis, in nares , fortafse ad muci difToIutionem , corrive- tur , propterea in ipfo extremi anguli hiatu , interque ea punda carunculam lacrymalem pofitam judico . Ea namque effluxurus hu- mor non modo continetur, verum proximis utrinque punftis qua- fi fifiitur , atque ingeritur , dum hasc palpebrarum frequenti mo- tu, carunculam versus apprimuntur. Qyam carunculam, aut fal- tem eam oculi partem qux carunculae continens efi, ut tant6 fa- cilius attingerent, in ea quam dixi , prominentia punda lacryma- lia infculpta funt. Neque forfitan diverfa admodum Galeno mens erat , dum - hsec confcribebat : Ne igitur fer angulos c^t. „ Haec autem quse olim ipfe in I. Adverfariis attigeram , cur operae pretium fuerit hic defcribere , intelligent omnes qui in ifta Dilsertatione le- gent ; „ Uui k\b perfun^^as lymphas lenes hujufmodi , lacrymales „ di£^as, - ne turpiter, &: incommode ad genas diffluerent, afliduis 35^ „ palpebrarum motibus , & contraiFlionum modis - versus internum „ angulum neceirario dirigi : - idque evidenter conftare ex c6 quod „ corpufcula etiam extranea, & folida, inter bulbum, & palpebras 55 casu quocumque introdufta , per ihv^s ciliorum afliduos omnia tan- ^ o 35 dem ad canthum internum pelluntur. - Carunculam autem , L^- 5 5* „ crymalem diftam , liquida lacrymalia ex finu canthi interni ad pun- bn '53 33 33 33 33 33 33 33 A^IMADFEI^SIO LVIL 71 55 £la ufque lacrymalia faciliter repellere , & dirigere. - Cui certe 35P „ diredioni faveat viae a dito caruncula^ lateribus ad punfta pr^edi- 5, da fuper palpebras eminentia produftas difpofitio horizontalis , ha- 5, bita in quocumque ciliorum idu . - Copiofas autem m naturali fta- 3. „ Morgagni in aureis fuis adverfariis primis anatomicis apponit . Ne „ igitur per angulos &c. „ Bene fa<[^um quod Vir CI. ii\ hoc faltem poftremo loccMiomen haud reticuit meum j ut fiqui Leftores ea for- te verba in Galeni voluminibus velint perquirere , indicati libri in- fcriptionem in meis poifint Adverfariis invenire . Scripfit enim Gale- nus & de Methodo Medendi , & de Simplicium Medicamentorum Facultatibus , & de Compofitione Medicamentorum Localium , & de Ufu Partium librum decimum, ut nifi infcriptionem addas O^Q- ris, divinent Leftores, necefse fit. Itaque cum ^ nobis pofi: verba ilia Galeni; „ Ne igitur per angulos excrementum effluat, neve af 5, fidue lacrymemus , prsedidis meatibus corpora h^c carnofa fue- „ runt appofita, qux prohiberent quidem , ne oculorum excremen- „ ta per angulos vacuentur , ad proprios autem meatus impellerent:,, cum, inquam, poft verba illa addi a nobis videbunt; & c^tera qti^ libro de ufu partium decimo , undecimo autem capite licet reperire j „ tum illam infcriptionem non ignorabunt , tum non ignorafle nos, fcient qua^ Difsertationis Auftor de Galeno continu6 fubjicit: „ Et „ melius e6dem cap. & lib. fignificare procuravit , loquens de Me- ,5 A\Q\^ oculariis imperitis; Alii vero ^ inquit, /» egcanthidon .^ ideji j^ carnis in majore angulo excrefcerttia , curatione chirurgica plus tzquo „ de caruncula refcindentes , effluxum excrementis ea parte aperue- „ runt i „ quem affe5tum poid^a quidem appellarunt, ANIMADVERSIO LVII. HUnc tamen locum , quem ipfe ad Galeni fententiam de vero caruncul^ ufu exponendam meliorem judicat, fi cgo pro illo altero produxifsem • n*e muIti,Ionge alium omnino carunculx ufum, ut proximum videlicet meatum operiret, Galeno unice placuifse, ex eo dumtaxat loco judicafsent, quando non Galenus mod6 in eodem capite hunc quoque ufum propofuitj fed &: Cellus, monens, ne i" ^^^^ j^^ Un- cap. 7. "Unguis oculi curatione caruncula abfcindatur, ante illum fic docue- rat: „ fi abfcifsa eft, patefcit foramen, per quod poftea femperhu- „ mor defcendit , fuct^ct Grasci vocant . „ Qiia quidem ratione ciim Veterum Afsecl^ affeftionem hanc explicandam ekt , non du- bitentj permirum eft, Didertationis Auftorem adversus eofdem \\xc prjefatum : „ Vidimus cafterum in Praxi , ufum Caruticulse mox in- „ dicatum abunde patefieri, ut nulla amplius fiperefse poffit circa „ eundem dubietasj „ ejufdemmodi alfedionis exemplura ( qualia omnibus etiam medicinam non facientibus palTim exempla occur- runt ) in medium afferre : ex quo ut aliquid in rem fuam certi erueret adversus Veterum Sedatores, necefse profec^o erat^ut quas caufe carunculam eroferant, eas ipfis quidem demoniirare potuifset five per accuratam anatomen, five etiam per injeSiiones ne mini- mum quidem novum foraminulum ad lacrymales ufque du£i:us ape- ruifse. Qiiod fi tunc non poterat , praeflabat fane ejrifmodi exempla ab omni ^vo omnibus nota prcetermittere 3 alia autem recentiora de carunculae utilitatibus, & de lacrymalibus dudibus cogitata perpen- dere, ut puta an veri aliquid nos viderimus, quando carunculam Adverf. I. fcripfimus ob eam fortdffe caufam tenuibus pilis inflrudam q^q^ num. Z2. ^^ ut nimirum quidquid vifcidi ad angulum internum compellitur, „ aut abflergendo, aut certe implicitum retinendo, prohibeat, ne 5, exigua adeo pun£la lacrymalia obflruantur 3 „ pra?fertim cum de foh etiam ipfius carunculse incequalitate idem pofteaVir Gravirfimus Inftitut. Bocrhaavius confirmaverit, docens , humorum oculum, palpebrafque Med. 11. alluentium „ craffiorem partem aflixam , & colledam ad fcabritiem ^'" „ carunculse, in lemas ficcatam averri. „ Perpendere etiam pote- Anatom. rat, an, & quatenus probanda indicaverit Thomas Bartholinus , quai-t re- ^^^^^ fji^j ^u^lus lacrymales oftendente Stenone, „ expeditam viam cap.'8,' ^* 5") vifum d%Q fibi videre, inquit, qua ex oculis non fblum ad irriga- 5, tionem membranae narium humor defluat continuo, {td,^ fi acrius „ ferum , in (lernutatione irritet . Hinc comprefso angulo oculi (ler- „ nutationem inhiberi, non qu6d calore fricatione concitato calor 5, difcutiatur, ut difserit m Problem. Arifloteles, fed quod conflri- „ £li canaliculi impedii^nt acris lymph^ defcenfum . „ A N I M A D V E R S I O L VIIL Erum quse Nofler pr^termifit , & nos in hoc loco przeterea- mus 3 corum autem quse pofuit , perpauca , & h^ec quidcm 357. curfim, notemus . „ Prcefupponit - in regionibus-oculi-internis im- „ milsaria lacrymarum . „ Ego autcm novi plurimos qui h^c oflen- A^RIMADVEI^SIO LVIIL 75 cli , quam pAfufpni , maluiTsent . Angulum internum externo ma- gis e/se declivem , idedque ad illum potius lacrymalem humorem confluere , plures quidem Audores docuere . At „ certum ^^sq , da- 358 5, tam angulo interno fuper alios omnes oculorum terminos , decli- 55 vitatem majorem fuifse : - & in dormientibus - lacrymas leniter ex „ {q {q^ & paulatim in canthi majoris declivitatem efHuere; „ haec vero nequealiquem docuifse, memini, neque video,qui docere po- tuifset , cum inferioris palpebr^ infimam , internamque partem in- ter omnes oculi terminos conftet maxime ^he deprefsamj & in iis qui in alterutrum, ut plerunque, latus decumbentes dormiunt , al- terutrum angulum internum nullam dcclivitatem habere , necefTe /it. ovales cordis ventriculorum cAvitates effe, dicitj Num ergo 2 ^g, etiam dexteri ? Eorundem quoque ventriculorum , non fanguinis , fyflolem dicere confuevimusj Quid ergo ifle dicit: „ non aliud q^q. 55 iftum in oculo ciliorum quemcumque, pr^ter fyftolem lacryma- „ rum? „ Huc adde quod „ viis, inquit , a caruncul^ lateribus 3 ^r^ 5, ad punfta lacry?mlia - produd^e difpofitionem horizontalem haberi 5, in quocumque ciliorum idu, non folum fuper inferiorem, fedy^- 5, -periorem & falpebram . - Ex fuccis lacrymalibus - fuper planos 5, -palpebrartim margines retro excurreniibus , partcm multam-in la- ^-^^' 5, crymalium pun£lorum aperturas forberi, & decidere: „ 62 pauI6 pofl iterum, in -pun^ia decidere -. qua» quidem ab nemine, nifi qui pofitus fuperioris palpebr*e, infculptique in hac punifli oblivifcatur , confcribi pofTunt . Ab eo autem qui fupra tradiderit: „ vix fenfi- 35? „ bilem in facco relinqui cavitatem-, ut fatis fit, quod dux alveo- ,, rum fpecies remaneant, duorum duduum lateralium ingreflibus „ correfpondentes j „ qua, obfecro,ratione fcribi potefl: „ in facci „ majorem fupra duduum lateralium alveum efFuibs liquores ulte- „ rius ad retardationem componi, ex legtbus mechanices habemus: „ Ut ideo evidenter conflet, faccum hujufiTiodi refpeftu ad accep- „ tos lacrymales latices non minus recipientis, quam duftus officio „ perfungi . „ Porro ad illam retardationem , five „ ad hanc fer- „ vandam liquidis oculo interfluentibus lentitudinem exitus, & cur- „ sus, ut ide6-non tanta exigatur in fcatebris lacrymalibus moles, „ & fecretionum ubertas-, „ cum multse caufx commemorentur, & in his „ ad intimam facci faciem afperitares dit^Qn^iTz ^ non minus 3<^o „ ac prominentia illa major veluti glandularis , fita ad ejufdem me- „ dium j „ quid de harum exiflentia , & ( quod confequitur ) hoc ufu habendum fit, ex fuperiore XLVIII. Animadverfione intelli- gi potefl : cumque inter eafdem caufas diferte referatur anguftia in medio longitudindis du^us j tanto majorem , tantoque evidentio- K rem 3-^7 74 ADFET^SATilA A^HAT. VL rem lacrymalium pundofum angufliam diferte iion referri, mirum eft. A N I M A D V E R S I O LIX. QUid autem de eo dicemus quod fupra pofitum efl; Duftnm longitudinalem „ fluida - per antrum nafale totum sequaliter "„ corrivanda devehere-, „ cum hic „ obliquitas ejufdem Du- „ dus notabilis ad fauces -hunc infuper ufum habere pofse dicatur, „ ut decidentes lacrymas aliqualiter potius versus fauces, quam ex- „ ternas nares difponaf, „ atque hoc per inje^tiones probetur. Nam quod ejufdem Dudus extremum in pelvis formarn dilatari dici- tur 5, ne ad concurfum hunc fuum facile obftrudiones fierent , per 55 facilem implicationem lacrymalis fucci cum mucd^ antri nafalis 3, incola : „ & quod ad ipfius pelvis veftibulum pofita Valvula g^q traditur „ ne per occafiones varias mucus hujufmodi - hiatum hunc 5) dudiTis, quantumvis ampliatum, impeteret tam facile, & occupa- 55 ret 5 prajcipue in pronationibus capitisj ,, quid de his videlicet cen- fendum fit, tum ex eo confiat, quod neque eam dudus pelvim, neque iftiufmodi Valvulam reapfe inveniri, oftenrum eft, tum inde ctiam colligitur, quod cum Pituitariorum Sinuum orificia, imo in ipfa infima narium bafi infculpra Stenonis Foramina , & his omnibus multd :angufiiora Cl. Vieufsenii vafa mucifera , etiamfi neque in tan- tam pelvim expandantur, neque valvulis infiru<^a fint, fuo fe tamen qusque, ac nafi humore adversiis mucofos infardus, & obfiruftjo- nes tueantur jmulto magis perennis, ac peculiaris per illum Duftum lacrymalis humoris defcenfus , rebus fecundtim naturam fe habenti* bus, tueri, ac fervare ipfum pofse videatur. Ipfius autem lacry- malis humoris natura, haud fatis video, cur „ excrementitia abfola- ^ * „ te, feu pofl ufum in .ocuI6 emeritum, ulli inde in vivente uheriiis „ non deftinata „ pronuncietur, prsefertim ciim Doftiflimi Viii, & Circ. in his Bohnius, atque Ortlobius nulli dubitent, quin is humor ab p"og?p!' riaribus ad os, faucefque deduftus , utiliflimi fucci, hoc eft falivas Hift.Part. ipfius pars fit, atque ante iD^os Steno docuerit: illum quoque humo- Append ^^"^ " P^^ Oefophagum in ventriculum defcendentem, & in vafa de Nar.* ,, /anguinca per chyli lymphaeque duclus viam affeftantem , pecu- ^^^' „ liarem fuo modo circuitum abfolvercj „ nec fane, {[ Anatomen ipfam fpeftemus, injuria-, neque enim Natura Du(^um lacrymalem ad nafi interiora deduxiisetj imo ab ejus Dudus fine Foramina illa ejufdem Steiionis magis removifset , fi lacrymalis humor excremen- titius ahfolute efset . Longum nimis,atque adeoLedorum multis minus A^niMADVE^SIO LX. y^ mmus etiam gratum facerem , fi turpes illas guttas qu^ vel brutis perfafpe, vel hominibus pronum caput gerentibus, hyeme prcefer- tim, ab extremo nafo propendent, oftenderem , haud rede Ucry- males guttuUs ita vocari, & credi, quaii nihil tale ed tunc fluere, aut ab nafi glandulis, aut a Pituitariis Sinibus^ aut ab Eiiftachiana utraque Tuba etiam pofset. Mitto alterum Galeni Jocum a me pariter ante obfervatum : & quse de rpecillo,, per narcs extimas in- 3^^ „ trodufto, fiatim ufque ad pelvim duftus Jongitudinalis facile, & „ immediate - tradudo „ iterum fubduntur, ea quoque mitto. A N I M A D V E R S I O LX. AT quod mittere ipfe poterat, quippe, ut confitetur, qua^dam oUns ab opere digreffioriem^ ut ofliam turhinatorum ufum ex- poneretj num in eo faltem peculiaria, & re6le conflituta pi^otule- rir, videamus. Et primum quod „, Ufum oiTium hujufmodi Prima- „ rium non folum Qis,Q , doceat , m Jpatio modico magnam confti- „ tuere extenfionem , & fuperficiem membranse - inveftienti > pro - „ latiori hinc usu odoratus, & fecretionis mucofe narium; fed in- „ fuper eandem membranam, cui odoratus fenforium infidet , ad „ congruam illam cum occurfibus odoroforum corporum fituatio- „ nem componere, quam exigir odoratus exercitiumj „ vera hsec quidem funtj fed illa vulgo notillima, hoc antea ab nonnullis, & nominatim a CI. Boerhaavio indicatum . „ Fit y inquit Do^iiffimus Inftit.Me- „ Vir, olfadusj dum odora effluvia , aere contenta, motu infpira- ^^^' """^' „ tionis per nares addufta fatis fortiter , ea vi applicantur ad fibriJ- „ Jas oIfa£torias nafi ^guxk^ ojficulorum pojitu ^ ets oppojltas ^{ic agunt „ in eas, &. „ Et quanquam idem non ignoraret, quod Clariifimi etiam quos pauld ante laudavimus, Viri, Bohnius, & Ortlobius, libr. cit. ahique commemoraverunt : „ qux brutorum fpecies artificiosa ma- -^^'^S- -f* „ gis numero , anfra6tuofitatibus , &c mole offium turbinatorum ftru- „ ftura donantur , eafdem etiam olfactii exquifitiori pollere •, „ mox enim hxc fubdidit : „ Hinc rurfum poterimus intelligere: - quomo- „ do animalia, quibus roflra, nares Jongifiima •, officula fpongiofa „ maxima-, acutiorem odoratum nancifcantur j „ non ilJud tamen ufque aded inculcandum g^^^g^ credidit, & multd minus, „ impu- „ tandum efle oifium hujufmodi artificiof^ habitudini totum odora- ^^^* „ tus negotium , „ pronunciavit . Qiiod cum a DiiTertationis Au- ftore fadum fitj haud fane expeftaffem , ut paulo poll:, h^c fcribe- ret : „ Qi-ioniam autem odoramenta ab aeris vehiculd introducfta in , ^z „ nares, per infitam volatilitatem , & levitatem fuam femper ad K a „ aicen- 7^ advb\sa:r^ia a^mat. vl 3, afcenfnm inhiant, ficque in eornm ingrefsn ad partes altiores nafi 3, copiofius accumulantur , fic ad eafdem nafi fublimiores regiones „ denfior notabiJiter eft fuccingens tunica, papillifque numerofiori- „ bus nerveis obfita, quam fit ad imas cjufdem cavitatis partes . „ Nam nt illam odoramentis infitam levitatem , -per quam femper ad afcenfttm inhiam ^ prsetereamns, fi totum odoratus negotium turbina- tis oflibus efi: imputandum -^ cur ad nafi fublimiores regiones ^ hoc efl ad ipfum quoque os cribriforme, quod fane tnrbinatis omnibns offi- culis fublimins efl:, papillce nervese q^^q dicuntur numerofiores ? ANIMADVERSIO LXI. SEd & ea qnaj de aliis eorundem oflinm ufibns fubjiciuntur , non admodum profedo fnnt firma . Nam quod nafi mucus „ gran- „ dins ided depofcat organum fecretorinm fnum , „ qnia eft fubfian- ti^ /entijjima ^non certe ab omnibus probari poteft. Idem enimPrje- libr. dt. ftantiifimns Boerhaavins , non modo qnserendnm jndicat : ^n mucus nuin. 507. ^'^ initio dum generatur ^ craffusf an pofiea talis fiat^kd diferte do- num. 4^7. cet : a glandnlis membran^e narium excerni humorem -fluidum : - hunc eundem auiefcentem , fiagnantem , colle5ium , infpffatum , avolante videlicet , aut deflaente aquofiore parte, agnofcit . Pariter tantam iftam fecretionem muci omnibus narium parietibus illiti ufque adeo, irretiendo odoriferas particulas, ntilem efle, nt quod „ ablato a vi- „ cinia narium odoros6 corpore, non linquamus , quin per tempus „ aliqnod imprefTum antea odorem adhuc fentiamus , id nonnifi 4 ~ ^ coafla qnadam immediate fuper organum halitnnm odoroforum „ adhsfione , aufpicandum veniatj „ credent fortaffe qui nunquam snimadverterint , in aliis etiam fenfunm organis id contingere , non fane quia mucus objedorum particnlas irretitas detineat , fed quia vel fublato obje(So , commiUnicati ab hoc motus prsefertim vividiores non continuo in nerveis fibrillis conquiefcunt . Neque cum diferte inemorareinr, largam iflam muci fecretionem , eofdem nafi membra- neos parietes hnme^iando, „ impedire, ne ifii ab aeris pcrrenniter „ traiicientis fubtilitate, motnqne corrugentur , & exficcentur, cum „ magno refpirationis incommodo-^ „ id quod ad iflud organnm prse- cipue attinet : cnm magno olfaftus incommodo : erat omittendum . 3r^ 05 & vim faceretj multo minus penetraret,& trajiceret. - In fimpli- 5, ci du£luum lacrymalium excoriatione , quse iiftul^ adhuc naturam „ non fapir,- utilillimas reputare inje<^iones .. - Imd & in quibufdam ^ „ cafibus, qui medii funt inter obftrudionem fimplicem, &: fiftulo- „ fam, - faftis per aperturam ( fponte exterius faftam ) opportunis „ injeftionibus, exulcerationem, & callofitatem prsecaveri, & inte- „ gre fanari affedionem. - Os lacrymale fi caries jam occupar, - 5, diffraftum in partes ad nafl cavum dejiciendum . - Fiftulam in lon- „ gitudinali duftu, cui nec vitiuni o/Iis ungtiis ^ nec antiqua callofi- „ tas fedeat , curari facile pofse j fi per fadam vel a natura per „ viam tumoris - aperturam idoneam congruas inje^tiones inftitui- „ mus: „ hsec certe omnia antea ab Aneliio aut indicata, aut com- mendata invenientur . jLJl A N I M A D V E R S I O LXIIL Tenim , inqufes Mangete Ornatilllme , cum hxc ita Anellius propofuifset , ut multa alia pariter commendaret j illa quidem alia Nofter rejecit , hanc ver6 dumtaxat partem fuo judicio , fele- ^uque confirmavit , ut ex. gr. cum introduftionem iftam fpecillo- rum, aut iftas in lacrymalia pun^fta injeftiones non modd in proxi- morum Meatuum , & hcQX , fed & in Majoris Duftus remotioribus afFeftionibus Anellius commendafset , Nofter viciflim in illis quadan- tenus probavitj in his autem, allatis rationibus, rejecit . Nam quod 304 ad fpecilla attinetj hsc „ vel ultra angulos facci defcendere -detrufa „ non pofse, vel fi adhuc defcenderent, ad obicem leviorem quem- „ cunque fifti, pronunciavir, non ided ipfe videns cur obftruc^iones „ adimere , aut ultra eas tranfmigrare poflint ; videns c*eterum an- 55 S^i- A^^IMADFEli^SlO LXIII. jo 5, gufiiis, angulifque per hafce partes non leviter irritandis, exafpe- 35 randifque poteftatem fecum non paucam deferre inftrumenta hu- 55 JLifmodi^per minutas , tenerafque tam alte partes intimius adafta. - 55 Ab inje punda lacrymalia fubeunt j per hxc immittebat . At ver6 , inquir, id alii ante Anellium Auguftse Taurinorum irt majori Urhis Nofoco- mio^ & crebrl} quidem fecere. „ Primi cseterum , qui iw obftrudio- 5, nibus facci,& fummitatis longitudinalis du^lus congrua per lacry- „ malia punfta attulere feliciter fpecilla, fuerunt, inquit, Eruditifii- 5, mus b. m. & famigeratiifimus '^o. Bapt. Fantonus^^ Prasclarilfimus „ infuper, &: Experientifiimus D. Francifcus Anglejius -. „ Ego ve- ro hic illud tantum animadvertam . In fuperiore pagina cum de eo- ^Si. dem prasfidii genere 'vt\ eodem facci ejurdem morbo verba faceret, non fine hasfitatione fcripfit; fpecillis, „ ofFerciens materia abrum- „ pi forfan , & ab implicationibus divelli pofset , ut prior in hifce „ partibus releraretur via; „ hic autem fine ulla dubitatione affir* mat : id feliciter fadum elle . Et fane ejufmodi Viros memorat quos iion mod6 hxc , fed longe majora feliciter & excogitare , &: prseila- re potuifse , libens fateor . Utrum ver6 id de quo videlicet hic fer- mo efi: , unquam pr^ftiterint , an qui hac de re DifTertationis Aufto- ri narraverunt, eam fortafse non fatis compertam, & exploratam habuerint, hoc quoque Anellio ipfi inquirendum relinquo. Permi- rum tamen efset, Virum CL noftrique amicifiimum Joannem Fanto- num ciim ea fit in Parentem Optimum pietate quam hujus femel, atque iterum ab ipfo edita?, «3c Scholiis doftifiimis oi^nat^ prajclarsc Obfervationes oftendunt, hoc illi neque antea, neque per fe egre- gium Inventum afseruifsej Anglefium autem Prxftantiilimum m ea quam primo Anellii Libro, Auguftae Taurinorum emifso, adfcripfit Lettrcs Approbatione d^^ ultro , diferteque tefiatum , iftas Anellii ir\ lacry- ^^H^' malia punfta fpecillorum immiffiones„ operationes Qko. quse ad illud „ tempus inftitutx fint nunquam . „ Qiiidf quod idem quem modo laudabam, Joannes Fantonus in ea Epifiola quse iw altero Anellii li- suitc Zcc. bro cdita efi:, candide fatetur, fe pluries in cadaverum lacrymalia punda fpecillum immittentemj non modo an id antea in viventibus . L ad Sz ADVE^JA-EJA A^AT. VL ad Chirurgia ufum , fed an ivi cadaveribus ipfis ad ufum Anatomes faftnm efset, ignoravifse: atqae adeo difertd teflatur, „ & cxteros 5, Taurinenfes Medicos , & fe ipfum jure meritoque fecifse qu6d „ Ancllii N4ethodum novam cenfuerint, & pronunciaverint, propte- „ rea quia revera nunquam de ipfa cogitaverant , & ab nemine, nifi „ ab Anellio ipfo , didicerant . „ Hasc eadem Prxftantiilimorum ejuf- dem Urbis Medicorum edita iifdem in libris teftimonia confirmant: quos veri fimile non eft , de Operatione fsepe aded in majori Urbis Nofocomio inftituta nunquam aliquid audivifse, aut fi audiviiJsent, dif^ Lettres fimulaturos fuifse , quando Terraneus in ea quam fsepius memoravi- Diverf. nius, Epiflola non reticuit, te Virum Doftiflimum m Laufannenfi Matrona , etfi pus per lacrymale punftum prodiret , Fidulam tamen, ut Anellius poftea fecerat, q{%q cenfuifse Lacrymalem : in quo ut Terranei candorem laudo, ita eruditionem defidero . Non modd enim Joannes Baptifta Carcanusj cujus raris apud nos Opufculis ne diutius carerem, Viri Cl. Humaniflimique Bartholomsei Curtii libe- ralitate faftum eftj abhinc annos prope centum & quadraginta fcri- Anat. 1. 4. pfef at ; ^^ Yi2zc foramina ( lacrymalia ) ea funt, per qu^ materia „ nunc aquofa , nunc faniofa in fiilulis ^\^\s lacrymalibus , fi d\g\x\s 5, pars fuerit comprefsa, exilitj quod provenitj quia materia illa in 5, meatibus illis eft eoacervata, cujus merito partes illx abfcedunt, „ ficque magis, magifque in ipfis colligitur materia; „ & rurfus in- fra: „ Pr^eterea etiam duo foramina, quse lacrymalia dicuntur, & 3, \i\ quibus fiunt fiflul;^ lacrymales dida? , refte examinabis . Hac fi- „ quidem ratione & fiftulEe lacrymalis cognitioni , ejufque ver^ non „ parum noflra hxc de oculo Anatome proderit curationi j „ fed & Obf.Anat. Praeceptor Carcani Falloppius illud ante ipfum animadverterat, ut Diff. cit. a Cl. Heifiero adnotatum efl; qui fi ■s.M^^w. , Ampliflimum Stah- *^^P- 3- lium ante Anellium in pundum lacrymale „ chordam chelyos cera cap. 5. „ in apice imbutam „ immififsej non id ramen ad viam referandam i^Qxi^Q , admonuit . ANIMADVERSIO LXV. VErum , ui ^\x\ , fpecillorum in ea pun£^a immittendorum In- ventum fibine, an aliis adfcribendum fit, Anellius '\^{q difqui- S«e/Tr ^^^ * ^^ medicamentorum per ea pun^la fiphone injiciendorum In- Lacrym. vcntum ipfi acceptum referendum efse,ego fatis adversus Audorem Vunaci in- Difsertationis defendam . Nam „ fortafse , inquit , artificialis liquorum te ^neLim 55 traduclio pcr lacrymalia punda casu falteni habita , Veteribus pari- mtoifHe- ^j ter,fi non direde indirede innotuit . „ Cedo qua ratione ^ Qiiia A^1MADVE\SI0 LXr. S3 „ Platertts , inquit , refert in Virgine pod ^gylopem fiflula lacry- 5, mali affe^fta, poft injeftiones femper portionem lixmi compofitiin ^^ nares dQkGndi(sQ . „ Sed quid , obfecro , ad rem noflram faciunt injei^iones, non in ea punda, verum in ipimx ffltilam ^ ut Platerus Obf. 1. 2. ip(Q exponit, inflitutx, d^ in eam quidem fiftulam, ut poft injeftio- nes „ portio ollis maxill^ fuperioris , in oculi angulo ad nares cum „ magna parte carnis putridae foecidiilimce per nafum in palatum „ eruperit. „ At „ Rtilandtm^ inquit, fertur, habm(fe aquam , qua 55 majori oculi angulo illita , & imm[ia , feti. infiilUta , alvus efh 5, commota • apparenter cjuia defcendebat per ducius lacrymales ad fau- 5, ces^ ventriculum ^ &c. Ita Rolfinchius. Alii referunt, ^grotum ab „ applicit6 collyrio albo Rafis farcocoll^ amaritudinem in ore fenfif 5, fe &c. Huic autem elucidandce veritati fenfus meos judiciis cafli- 5, gatioribus fubjicioj ne mihi in pr^fens oggeratur, novatoris titu- 3, ium modernis quibufdam invidere. „ Nihil moXxm quam h^c po- ilrema haefitatio . Nam quod ad fuperiora attinet j fi propterea Ru- landus, fi Rolfincius , fi alii quidquam novifle cenfendi efsent quod ad prxripiendum Anellio Inventoris titulum fufficeret j Inventorem ejus Injedionum ipfum, fi Diis placet, Arifiotelem laudare oporte- De Genc- ret, quem videlicet fcripfifse, animadverti: foecundarum mulierum ^^'^- 4»"- probationem fieri „ etiam illitu, ut colores oculis impofiti falivam ^p.y'.^'^* „ colorent oris-, nam nifi, inquit, hxc ita fiant, meatus corporis 5, per quos excremenium decedit, confufos, obfeptos, & obcxca- „ tos QhQ^ fignificatur. „ SqA. cum illa ufque adeo, ut i^k fate- tur, indireBa congereret, mirabuntur plures,cur id ne memorave- rit quidem quod aliquantd magis dire^e indicatum a me fuerat . Adverf. r. Cum enim ,, tradidifsem, prjeter extremorum angufiias nullam val- """^ *-• „ vulam dsQ qua per hanc omnem qux a punftis lacrymalibus ad fd A^neil. „ nafum e[]:,viam furfum deorfumve permeantia impediantur,quam- Suite &e. 5, obrem videlicet obfervationem Galeni de collyriis emunftis, aut „ exfcreatis, aliamque de tabacifugis explicavij „ hoc fiatim adjeci monitum : quarum rert^m memimjfe haud omnino inutile fortaffe erit his cjui earum viarumaffe^ionibus medicinam facere fiuduerint-^an^in' quam mei hujus moniti, ab nemine,quod fciam, ante propofitij ut ego ad Anellium ipfum ultro fcripfi, „ nifi hic folertia, & dQxXQ- Ibid. „ ritate fingulari exemplo primus pra^ivifset, exiguum, vel nullum „ futurum ufum fuifse , „ confiteor . Verum his miHis \ quid , fi CI. Difsertationis Auftori Vegetii locus innotuifset ; per fiphonem ei in Art. Ve- octdum deftmdesf Si ex fuperioribus conjeftura ducenda efl; fortaf ^^""*^' *' le quamvis huc minmie pertinentem, non imnus tamen quam illum alterum Plinii; ffecillum per oculos trahens: produxifset. L 2 ANI- Be Tnje- {lionibus fei' finem Ducltfs Lacryma- Hs . Animad. Med. \.6, Analeifl. \x\ SeptaJ. Adveif. I. num. Z2. Art.Vete- rin. lib. z cap. 2.1. 84 ADVBX^AIJA A^AT. VL ANIMADVERSIO LXVI. C^terum qnando i^k parum feliclter cohatus eft , Inje^ num recentior anatomia fru5ius inde alios , curis forfan minoribus ^ collegerit , Quod ad me attinebat, illud prxflitifse fatis videor , nt his perle£i:is Animadverfionibus , intelligere poflis, Vir CI. num -j h^crym^Llium Duciuum Stru6turam ^ d^ Morbos ufque adeo if^a Difser- tatio illuftraverit ^ - ac aliquot tantum paginis nova multa^ ac vere utilia. cumulaverit , ut jure illa , meritoque , quafi nihil ferme ad hoc ufque tempus in hac re ab aliis tkQt elaboratum, Hu^fus Lacrymales Novi infcribi potuerit. ANIMADVERSIO LXVIII. ANtequam Briggfii Ophthalmographiam exhiberes , poteras , opi- nor, excufationem iflam omittere, te ideo inter Partes oculi cxteriores Nuckianam „ Glandulam ad canthum minorem pofitam, „ cujus vas ad os ufque porrigitur, „ non proponere, quia de ea „ in fequentibus, Capite de Ore, fufius d\kexQw6\ dabitur locus j „ quando neque ipfum Nuckium, neque alium Solertem Anatomicum memini eam glandulam in humano corpore invenifse . Quod au- tem ad Briggfium attinet, miror, cum alia, tum ea inprimis ipfius loca a te fine ulla animadverfione edita Qk^-^ in quibus & Mufculos 3 quafdam quafi fibras men- lientes , ut ab nonnullis fcriptum efl: , fed veras efte fibras in tuni- cam cryflallini humoris infixas , & iis proximis quse ad eandem po- fticam Iridis faciem defcribuntur, nequc minus craflas, neque minus facile oftendendas, affirmo. Quamobrem qui illas Iridis pro motri- cibus fibris agnofcunt, has agnofcant pariter , necefse eflj quinimd CLim ipfa Choroidis fubflantia ex fibris haud ita abfimilibus compin- gatur, verifimile eft,has pariter ^{sq motrices. His ita pofitis,qua- niam ex Opticis Doftrinis, velut ctiam fupra indicatum efl, confht, pro varia rerum videndarum diflantia , cryflallinum humorem aut magisi minusve ab retina diflare , aut magis, minusve protuberare, aut fimul accidere utrumque, oporterej quod ad majorem illam, minoremve ab retina diftantiam attinet,id alii per eam dequa fupra dictum efl, mufculorum oculi contraftionem , alii vero per fibrasli- gamenti ciliaris explicavere. Has enim id pr^flare pofse, non dubi- tarunt,vel cryflallini corpus trahendo, remittendove, vel etiam ex- lantem circiim ipfum, anteriorem vitrei humoris limbum magis,mi- nusve premendo , qua videlicet ratione quantum in hoc limbo com- prefsus vitreus cedit,tantum in medio qua cryftallinum excipit,tur- geat , atque hunc a retina dimoveat , & viciflim ; quod quidem ed facilius fieri pofse, crediderim , fi eodem tempore fibr«e Choroidis circum omnem reliquum vitrei ambitum contrahantur . Veriim de Isac parte cxplicationis in prsefcntia non laboramus . Neque enim M Briff- Briggfius de cryftallino humore dimovendo , fed de ejus figura fm- mutanda locutus efl:, cum id quod nos explicandum fufcepimus5„Ii- 5, gamentum ciliare , fcripfit , humori cryflallino incumbens , eum 5, pro re nata dilatare , vel conflringere . „ Fuere igitur qui exifli- marent, cryflallini corpus ut ligamento ciliari quafi quodam annulo circumcirca ambitur, ita hujus contra(^ione prefsum , turgere , ea- que viciflim contradione remittente , ad priflinam figuram redire . Qiiod quidem haud improbari fortafse pofset , fi ejuldem ligamenti fibrcE inftar cujufdam fphindleris difponerentur . Verum ipfaj inflar ra- diorum ad cryftallinum quafi ad centrum quoddam contendentium difpofitse funt , & in ejus tunicam , quam ego pro earum tendinea expanflone habere ferme foleo , inferta? . Quapropter conflriftionem, five fubfidentiam cryflallini multd redius explicari cenfeo per illa- rum contra£^ionem •, contra verd turgentiam, per remifrionem. ANIMADVERSIO LXXI. T>e diyerU ""^^-^"^ ^"^^ do(^ifIimi quidam Viri objiciunt , cryflallinum ex diyerfarA j^^% multo duriohbus lamellis compingi , quam aut ejus figura ^cryfiZini nuitari , aut certe fme produdis in fuperficie rugis, trajicientes ra- confifihia^ dios pcrturbaturis , mutari po/lit j nimirum hoc cum utrique expli- hiitufqne cationi adverfatur , tum vero nonnullis infirmari potefl: obfervatio- nibus. Primum namque in majoribus pifcibus obfervatum efl: , cry- flallini fubflantiam quo exterior eft, e6 eke molliorem-, quinimo in minoribus quoque pifcibus,& nomihatim in eo quem latine Fabrum, feu Gallum Marinum vocari , accipio , & in quo maxillam fuperio- rem mobilem deprehendi , incifa tunica cryftalloide idem memini obfervafse. Deinde eadem tunica in vitulis etiam , bobufque fivere- ccns, five non ita recens occifis perforata, pluries animadverti, il- lico humorem quendam aqueum «prodire : quod & in homine obfer- vare vifus fum, atque adeo credidi, hujus humoris fecretione pro- hibira, cryftallinum ficcum, & opacum fieri fere ut in extrado,ex- ficcatoque cryftallino contingit . Et quanquam alias neque in iifdem, neque in multis prxterea animantibus humorem hunc aqueum,quem ab aliis in pifcibus majoribus animadverfiim efTe , video , obferva- re potuerimj illud tamen conflantius obfervare confuevi, non mo- do in pifcibus , ut paulo ante di6lum efl , veriim etiam in casteris animalibus cryfbllini corpus qud magis ab interiore medio nucleo recedit , erj magis , magifque mollefcere : quod & in reficcato la- mellje oflendunt eo magis friabiles , qud cxteriores , & in recenti , fubllantia exterior gelatinam quafi quandam, & interdum vitrei hu- > moris A^MIMADVE^E^SIO LXXII. ^i moris confiftentiam semiilans, qaod neqiie intermedi^e^ 3c miiltd mf- nus intimae fubflantiae convenit, plane confirmar. Hanc diverfam in diverfis cryflallini partibus denfitatem , certoque ordine decrefcentern et/I Viri quidam Ingenioliflimi ^ meique Amiciilimi qui luas mecam fuper oculo, ac vifione obfervationes , & multa, atqae egregia no- va cogitata qux merito typis deftinant, communicarunt, etiam ali6 pertinere, non dubitent-, mihi tamen in prsefentia cum illis facere iatis efl qui ante me docuere, iflam cryflallini exteriorem mollitudi- nem ejus figurse mutationem multd faciliorem reddere . Igitar pro- xima? tunic^ cryflalloidi nunc a ciliari ligamento contratix , nunc viciflim fua f'e vi elaflica, & interiorum lamellarum, refliruenti cum five ifle cryflallini aqueus humor, five ifla aquofior, molliorquefab- flantia non promptiffime obfequi, & fe fe, velur opus efl, non con- formare non polfit •, haud video fane, qui plic^e illx & corrugatio- nes in cryftallini fuperficie tunc aded facile produci queant . ANIMADVEKSIO LXXII. AD ea autem qux ex Briggfii Ophthalmographia fequuntar, adnotare profefto multa poteras, quorum nos qusedam indi- cabimus. Ubi enim Auftor „ certillimum effe, fcribit , qudd m }Ji 5, omnibus Oculis humanis ( quos faltem ipfi diffecare contigit ) ,, nervus Opticus pupillse e diametro opponatur • „ monendi erant Ledores , a Verheyenio tamen , aliifque Recentioribus non idem 1. r. tr. 4. efle oblervatum . Qiiod autem de Picardi Experimento continu6 ^^P- ^+- cenfuit,& quod item adversus Mariottum defendit j iflum fane Brig- S.^inftft! gfii locum nominatim exculTit Vir in obfervando , cogitandoque So- Med. n. lertiflimus Vi£Iorius Stancarius , qui fuperioribus annis immatura ^^sched inorte pr^reptus cum toti Academice Bononienfi , tum mihi , csete- Mathem'. rifque Amicis incredibile fui defiderium reliquit . Cum vero ad ea ^^' qux de Humore Aqueo a Briggfio fcribuntur, deteftum a Nuckio DuBum memores, eundem humorcm oculo fu^cientem-^ non tamen memoras, ejufmodi Duftus a nonnullis Anatomicis, non fine ratio- nibus, & experimentis , pro Vafis Sanguiferis elfe habitosj nonnul- los autem, in quibus efl Verheyenius, ea de re judicium cohibuif loc. du lej nonnullos denique veros ejufdem humoris fontes intra ipfos ocu- los fibi adhuc quserendos credidifse , quos inter clarus inprimis efl: ^/eryus,cujus fane obfervatio digna faltem erat,ut non miniTs quam Mfmofr. ifti alii cmdiculi eundem humorem aqueum - referentes.^ P^opoii^re- 5^ Hp^Sc tar,atque nlteriori Anatomicorum examini commendaretur . A. 1707.' M z ANI- $i ADVE-EJAHIA AtJAT. Vl. ANIMADVERSIO LXXIIL VErum hfs, atque aliis ejufcemodi interim fepofitis, quid Au- <0:or fentiat de ea luce quce ab oculi prcflione in tenebris yLT/^^^/o pr^fertim ^//W//^r, videamus . Red^ ille quidem negat^ elici „^^ •chIo af- ^^ preflione cryftallini ( ut opinatur Scheinerus ) - nam obfervatu, ^^'^r^fxurt-i-i ^"9"^^ 5 dignum eft, quod prcffio illa versus Oculi fundum, five expeiimeL „ ultra humoris cryflallini regionem fieri debetj qud melius prsedi- "*• 5, ^la lucula appareat. „ Certe ipfe quoque expertus fum pluries, fi cornea prematur, lucem nullam-, £i regio quse propius corneam efl, lucem inflar dimidiati annulij fi paulo ultra , inftar annuli •, fi dua? codem tempore regiones , gemini inftar annuli apparere . Rur- fus, fi non fummus tantum digiti apex, kd & proxima pars digiti apprimatur,Iucem apparere inflar annuli ellipticij fi pro digito cor- pus aliquod mult6 minus, & fubrotundum , ut acus capitulum , in- flar annuli mult6 minoris apparere •, femper tamen in adverfa pref^ fioni parte . Qua? commemorare omnia volui , ut intelligeretur , mi- hi etiam idem quod Auftori , frohahile videri , fcilicet „ phxnome- „ non pratrdidum a contorfione fibrarum tunicae retiformis potiffi- „ mum oriri, unde fpiritus animales a nova hac & vivida vibratio- „ ne, ficut a lucis radiis, afficiantur. „ Nam quod Keplerus affe- ruit, „ fpirirus animales hoc ritu ex Iridis filamentis attritis e6dem „ modo diQi-i qu6 per fri-> ^pirituum femitse j quibus ex parte interceptis , punda nigrican- oiyersatii „ tia , fccundum Infignifs. Willifium noflrum , in Oculis oriuntur : fi 1lfx'"&'Ti- '' ^^^^ penitus obftruantur , gutta ferena , feu totalis luminis eclipfis De ra tion 1. J. „ infertur. „ Locus autem Willifii , quem Briggfius fpefiavit, hic Ccrebr. 3, eft:Q.uoties in afFeftibus ophthalmicis punfta nigricantia , aut afsii- Anatom. ' 5, Ix concatenatx ob oculos verfantur, verifimile ell,hanc apparitio- '^^^*^^' „ nem propterea fieri , quoniam Nervi optici filamenta quxdam ob- 5, turantur, quse cum lux haud uti reliqua refte trajicere potefl:,tot „ quafi fpatiola opaca in medio diaphano apparent.,, Hifce Willifli, & Briggfii verbis abuti plures Medicos , deprehendi , qui ejufmodi punda , alTulas , aliaque fpedra ob oculos verfantia nunquam non ^ fibrillarum nervi optici,aut retinx I^fione deducunt . Haud faneme fugit, a DoiTtiflimis Viris Chalelio, & Pitcarnio demonflratum efse^ Optic.lr. opacorum corpufculorum aqueum oculi humorem inquinantium nul- "^^ xhe^°* lam pingi in retina imaginem , atque ideo nullum efse fenfum pof- Morbor. * fej &, quod confequitur, errare Medicos qui id ignorantes, ea de^^^*^' quibus diximus, Ipedra inchoatas in aqueo humore fulFafionis indi- dicia eke ^ non dubitant. Attamen, ut hos errare confiteor, itaeos quoque falli, contendo , qui non dubitant , ab iifdem fpeftris fem- per retinse , opticive nervi Isefionem fignificari . Ut enim illud omit- tam , corpora opaca poflremas vitrei humoris cellulas inquinantia ab asgris non animadverti non pofse: ciimque eas ob caufas, ob quas hujufmodi corpora in eas cellulas fe fe proripiunt , in aquei etiam hum.oris fedem nonnunquam pofliat irruere, hinc efse aIiquando,ut quamvis explicatio illa vulgaris diagnofeos inchoatx fufFufionis a ve- ro aliena fit, ipfa tamen diagnofis a vero non aberret; ut, inquam, hoc omittam-, illud certe non efl: omittendum : fi in eorum aqueo humore opaca corpora acervabuntur quorum retina magis, miniifve quam par efl , ab humore abefl cryfiallino , quod quidem tum pri- mx conformationis , tum setatis vitio haud raro contingere , notum eft : item fiquibus corpora opaca ab ipfa five corne£e , five pupill^e , five cryftallini peripheria introrfum protendentur : fi aliis denique vel in ipfo humore aqueo corpora inerunt non illa quidem opaca, fed pellucida, at ea figura, ut incurrentes lucis radios certa ratione poffint refringere •, hos omnes fine ullo nervi optici , aut retince vitio five punfta, five alia fpeftra effe vifuros . Qu£e quidem cuncta qua ratione demonftrari, oflendive poffint, iis aflequi facile eff, qui vel in Opticis Dotonis , vel in Camer^ , ut vocant , Opticae experi- mentis fe fe exercuerint : iidemque etiam intelligent , quemadmo- dum in certis prseterea vitiis five humoris vitrei, five cryflallini , feu tunicas corne^, feu denique lacrymalis laticis hanc ipfam extrinfecus alluentis illa omnia vera fint . C^teriim ut de Animadverfione hae nofira ii quoque judicium ferre poflint qui non funt in iis Dodrinis, ^ Experimentis verfatij nonn© in. homines f^pe incidimus quorum ocu- OC ADV^EXS A^E^IA A^NAT. ri. oculis m album pra^fertim parietem , aut in coelum ipfum converfis fubnigra interdum punfta , alias quafi divuKx aranearum tela? , non- nunquam pellucidorum globulorum oblong^ feries , atque alia ejus generis fpe£^ra obverfari foIentfAn ipfis aliqua nervi optici filamen^ ta obftruda eHe , credemus ? At fpedra illa non modd oculis immo- tis, moventur, fed aflidue ( ad palpebrarum prsefertim motum , la- crymalem illum impurum laticem dimoventium ) variantur , evane- fcunt , redeunt •, ut planum fit , incertis illis , vagifque imaginibus certam , perflantemque , qualis obfirudio illa efl,omnino caufam efse non pofse . Qu^e omnia cum ita fint •, liquet , cum punda , aliave /pe- £lra cujufpiam oculis obverfantur , diligenter efse inquirendum , va- gane illa , an immota , variane , an confiantia , pellucidane , an pror- fus nigra, num ab lateribus, an in medio, num minus quaj difiita, aut proxima objefta funt, an omnia pariter re£i:e videnti, num ullo denique , & quonam aut prasvio , aut comitante afFeftu vexato, an immuni prorfus, & quae funt alia hujtts generis, appareant. Nimi- rum hac ratione prudens , folerfque Medicus Do£i:ifiimorum Homi- num laudatis fententiis, ac demonftrationibus ( quod plures facere, animadverti ) non abutetur •, fed interdum quidem retinam , atque opticum nervum culpabit , nonnunquam dubius cohibebit judicium, aliquando etiam longe alias^atque illas^ Partes vitiatas efse , pronun- ciabit . ANIMADVERSIO LXXVL QUod reliquum eft , cum Briggfius nulla alia Oculorum vafa , nifi ArtertAs ^ 'uenas ^ nervofque optkos^ motorios^dr patheticos ** enumeret •, non modo hic admonere Le<^orem poteras , Vir Cl. 5 Lymphx Duftus in bovina faltem retina ab Diligentiflimo Ana- ^^^' tomico Valfalva efse oblervatos •, fed iis nervis illos etiam furculos addere debebas qui a Pari quinto profedi , tunicam fcleroticam fu- Cerebr. beunt , atque , ut a Viris Pr^flantifiimis Willifio , & Vieufsenio ob- Anatom. Cervatum eft, ad uveam ufque pertingunt. Quod fi de his rebus Mevrogr. admonere Lcdorem nolebas •, at illud faltem monere poteras , te 1. 3- c. 3- Briggfii Caput Sextum, quod efl Be ( Oculi ) GlmduUs , c^ vafis Ijmfhatkis ^ totum omififse, & cum hoc omnes pra^terea quas ipfe Ophthalmographia? fuaj adjecit, Figurasj nam ut illud fciri dece- bat, ne forte Au(f^or aliquam fufceptx traftationis partem praeter- mifiise credcretur-, fic harum aliqux infpici pofsunt, ut nonnulla eorum quae ab ipfo fcribuntur, multo faciliiis intelligantur . Nequc cnim quia tres copiofifTimas , & elegantiflimas addis Figurarum Ta- bulas. J^^IMADVE^E^SIO LXXVIL 97 bulas, idcirco aut ea quje ad Picardi Experimentum attineCjaut ea ( qualifcunque eft ) qu^ „ Oculum fecundLn-n axem feftum repra?- ,, rentat,ut diverfe humorum regiones compareant,,, aut alise qusc (libftitui his poflint, in iifdem Tabulis inveniuntur . Im6 in ii s Ta- bulis, earumque Explicationibus multa occurrunt in quibus tua po- tefi: diligentia defiderari . Qiioram ut partem aliquam indicemus , principid illud m ipfa Tabulce CI. Figura i. notandum efl, htteram G GUnduU^ five, ut Auftor \^{q Bidlous fcripferat , GlandtiUrum ^^ indicem cum Iconifmo in quo nulla ufquam apparet glandula, tum Corneas tunicx , quafi vero h^c efset glandula , appofitam ^kt . Nam quod littera H. Caruncul^, non autem ver^ GUnduU Lacry- fnnli infcribatur, ex fuperioribus Animadverfionibus mtQ\\\^ potefl. E^dem Animadverfiones, qusenam, & quam gravia errata in Figu- ram etiam 5. irrepferint, ex parte oilenduntj nam alia prceterea tum in Carunculse I. lede , tum in CartiUginei Arcus^. F. latitu- SJCT» dine, longitudine, figura, tum in aliis quoque admifsa funt . ANIMADVERSIO LXXVII. 'Erum his nunc quidem omiflis, ad Figurarum 7. &: 8. Expli- cationem veniamus, cujus non omnes certe errores ad Bid- loum pertinenr. Nam quod Mufculus ex. gr. D. quem propter op- pofitum Trochlearem, evidens eH:, eundem efiTe, atque C. hoc efl Abducentem, pro Adducente ^ qui ia neutra iflarum Figurarum ap- paret, oflendatur-, in hoc quidem etiam Bidlous lapfus eft . Pariter quje ad E. litteram fcribuntur: „ Tunica Oculum invefliens, ubi 55 omnes ( Redi ) Mufculi prsedidi primam fuam originem habent 5, eo loci m qu6 Nervus Opticus F. oculum ingreditur j „ fane fer- me eadem Bidlous fcripferat . Hoec tamen ejus Explicatio in eo tan- tum peccat quod a vero aliena eft, non autem m eo quoque,ut fe- cum aperte pugnetj neque enim ipfe habet qua? iflic, pauld ante . verba qu^ modo produxi, quamvis iifdem repugnantia, confcribun- lur: „ Hi omnes mufculi originem habent in fundo orbitas oculi „ juxta nervum opticum, principio acut6, partim ex offibus, par- „ tim ab ejufdem nervi velamine. „ Qiiod autem de Mufculo G, Obliquo videlicet Inferiore iflic traditur, „ fuperius Cornex, ex Iri- „ dis regione, utplurimum, inferij „ hoc ipfum & Bidlous tradi- derat, ac perperam quidem, ut proxima Cowperi Figura oflendit . At iftic praeterea verba illa Bidloi omittuntur : „ hoc vero m fubje- „ do prxdiftos (Mufculos) extenus obreptabat:„ quibus omillisLe- ftorcfi decipiantur, necefse eft, credentes illum Mufculum, ut pi- N ^um 5?8 ADVE\SA\IA A^NAT. VI. ^um vident , femper , vel plerunque fuper Abducentem Mufculum cxtrinfecus ire . Sed gravior mult6 ipforum deceptio erit ad litte- ram L. quse cum eo in loco infcripta fjt, ut nihil poflit, nifi par. tem aut primi, aut fexti Mufculi, hoc efl AttoIIentis, vel Obliqui Superioris indicare •, primum nefcire me , fateor , cur a Bidloo pro infertione quinti Mufculi, feu Obliqui primi, hoc cft Inferioris, qui in ea Figura 7. nufquam apparet, oftendenda indicata fitj tum mui- t6 magis nefcio, vel cur eadem littera ita iftic explicetur: „ L. 377 „ Qiiintus oculorum Mufculus, feu Obliquorum primus, hic a late- „ re Trochlearis & pone AttoIIentem depi(^usj „ hoc enim fieri nullo pa£^o potefl-, vel cur ipfius defcriptio fubjiciatur, quafi verd alius efset atque is qui paulo ante ad htteram G. defcriptus fuerat . Sed ciim de tuo iflis Explicationibus plura addcres, miror , cur de Be Tro- Obliqui alterius Trochlea nihil addideris, nifi quod in ojfe majoris '^^^'^' ^cuU JnguU ferwfajit. Video quidem, cur ad Jitt. K. Bidloi fen- tentiam omittas, „ Trochleare organum c{st circularem mufculum, „ docentis, cujus tendo nafi ollis integumento affixus efl:, & qui „ Mufculus aTrochleari perforatur-, „ kd cur \^k non addas,quid fit, & quomodo, ac qua de caufa fa! mi canaliculi formam, ut pluries vidi, convoluta, atque orbit^ per ijg. 1. membranas affixa, quanquam in Viro quodam nihil prorfus cartila- ginis, fed canaliculum quafi tendineum inveni. Memini etiam, ten- dinem Obliqui Superioris Mufculi, non modo per trochleam traje- dum, fed oblongae etiam vaginse inclufum vidifse, ex fubflantia in- ter ligamentum, & membranam media conflrufe, & circa tendi- nis inlertionem late cum oculi bulbo connexae . Verum hac de re, & de Redorum Oculi Mufculorum , ac prxfertim Deprimentis infer- tione ad ufque Palpebras per Conjunftivam Membranam cx parte pK)duOa , quam noftris cum Auditoribus aliquando vidimus , dc ^d palpebrarum motum ocuIj moiui obfequcntcmj cx. gr. ad inferioris pal- A^IMADVE\S10 LXXVllL os^ palpebr^, dum oculus deprimitur, ne illa vifui obflet, defcenfutn juvandum pertinere credidimus , cum alias plures addiderimus ob- fervationes, tunc fortafse certius aliquid fcribemus. Creterum cur de Trochlea, & Mufculis Oculi plura \w iftis Explicationibus no- taverimus , id caulse fuit , quod tu Le[iorem ad has ipfas , ^ pro- ximas Explicationes nominatim remiferis ^ ut in quibus,, N4ufculi hi ,6g 5, omnes plenius defcriberentur, quoad fuas origines ac infertiones j 35 imo etiam quoad fibrarum fuarum decurfum. „ ANIMADVERSIO LXXVIII. jU^ eadem caufa facit , ut Lefl:orum utilitati infervientes de proxima quoque Cowperi- Explicatione plura adnotemus . Et primum quamvis ipfam Figuram Cowperi paulo chQ longio- rem quam par fit,re vel una inipci^io common- ilrare fatis poteft . Denique ut \^{q. lliam iflam Animiadverfionem his verbis concludit:,, Sed hsec omnia evidentius demonflrantur per 35 nuperrime evulgatam Difsertationem Epiflolicam , cui titulus , Du~ 3, Stus Lachrymales Novi-^ „ ita nos, & multd quidem potiori jure , lianc noflram fic concludemus: Sed quse hic attigimus, evidentius demonftrantur per nunc evulgatas fuperiores Animadverfiones , ex quibus non modd quid de iifdem rebus , fed quid infuper de tora illa DifTertatione , & de iis Novis Dudibus fit habendum, fatis fu- perque cognofcitur. ANIMADVERSIO LXXXI. "Unc ut intelligere omnes poffint , qua mccum ratione a£l:um fit , cujus omnibus Iconifmis fine ulla prorfus , ut vel de no- viffimo oflendi , caufa Animadverfiones appofitse funt, ecce Tabulam proximam CII. nullas alias Figuras compleftentem , nifi aut de qua- rum Explicationibus plurimi , ut fupra indicatum eft , vehementer dubitant, aut de quibus lu ipfe alibi dbdHiifi modo -credere fas eftx v- iine ulla prorfus adjeda Animadverfione exhibes . Verum in prsefen- tia nullam in has cadere Animadverfionem , ponamus , atque m ea tantum re Leftorum utilitati confulamus , ut quam caute , ob ma- gnam tuorum , opinor , Araanuenfium incuriam , hac uti debeant Tabula, five ejus potius Explicationibus , non ignorent. Cum enim in his multa paffim aliter fcripta atque ab earum Audoribus inve- niamj etfi video, plures ejufmodi mutationes majoris perfpicuitatis caufa efle faftas 3 tamen neque id, Ledore non admonito, facien- dum flierat, & conflat, haud paucis in locis non verba modd, iQdi ^ts quoquc , & iententias cfse mutatas . In Figurx enim 6. in qua etiam Scalptorj ut alia nunc pr^teream \ Vas illud Sjmpatheticum O omifij: ; lo^ ADVBIJA^IA A^MAT. VI. omifit j in cjus igitur Figur^ Explicatione cum Au£lor ( quantum 375>» ex Lipfienfibus , ex quibus te ifta haufirse, profiteris, Aftis Erudi- torum cognofco ) ita fcripfiiset; C. T>u6ius novus e reti poveniens ^ o fufraque D. D. D. nervum ofticum flexus • tu fic delcnbis: ,, C. „ Dudus novus e reti proveniens. DDD. NervusOpticus flexus;„ & deinde cum ille Cic ; a. Vtvifio ejus in duos duBtts ; tu ita : „ a, 3, Divifio hujuice Dudus in duos ramos-, „ qu2? quidem mutatio nuliius 5 ut primiim videtur momenti , pauI6 pofl: Ledores turbat ad litteram H. ubi cum ex mutatione fcribi debuifset „ Ramus alter j „ cum Auctore fcribitur Du5fus alter , quafi ver6 non de illo altero ramo , fed de novo quopiam Du£lu ageretur . Pariter in Figuras 7. Explicatione ciim Audor Dudus oculorum abducentes fcribat C. Kete venofum in fitu nattirdi^ una ctim aliis D. D.D. vafs venofis efformare j quis hoc ultimum apud te intelligat , ifla ipfa verba fic re- fcribentem : „ C. Rete venofum ab iis ( Du6:ibus abducentibus ) cf- „ formatum, in fitu. DDD. Vafa alia venofa . „ Ad hsecExpIi- cationis Figurs 8. titulum omittis, ex quo uno licet intelligere, Fi- guram ifiam, non in viiulino, ut duar priores, fcd in canino capite res exhibere ; omittis pariter explicationem litterse d. vas Nuckianum 380. defignantis; pofiremd fcribis; „ OO. Duo Dudus oculorum Abdu- „ centes . Q.. Eorum in unum vas coalitio . R. Sinus Venofus ex „ Vafis venofis SSS. efFormatus, m quem Dudus oculorum Aquo- „ fi inciduntj „ quafi vero omnes Aquofi Duftus de quibus in Ex- plicatione diiSum efl:, ut Adducentes ctiam illi ^,in eum Sinum in- ciderent-, ciim Audor de Abducentibus O O. dumtaxat , & difertd quidem , hoc docuerit j fic enim ille iflam ipfam Explicationis par- tem fcripferat ; O O. I>tio du5fus oculorum abducemes , qui in Q^ coaliti , in R ftnum venofum ^ ex S S S. vafs vcnofts eformatum , incidunt . ANIMADVERSIO LXXXII. 'Ed fatis jam exemplorum adduximus, ut Ledores, qu^m caute iflis uti oporteat Explicationibus , intelligant . Qiiod fi iflas ulla ratione immutare decebat-, ibi pra^fertim optafsem, ut plura de tuo ■Tx vhrei adderes, ubi Figura 10. dicitur Uumorem vitreum ^ in cellulas dtvi- ^ftlli''^ ' f^'^") ^^^ "^ ^^ refcribis, „ in varias quafi cellulas divifurn „ oflen- & jhru^i- dtxc , Hujus cnim humoris fubflantiam nihil q{^q. aliud nifi humo- »■*• rem quendam aqueum ,tenuiirimis,creberrimifque membranulis, fe- re ut intra uvarum acinos fieri videmus, interfeptum , jam diu ex illius confiftemije modo, h. ex aqua magis, magilque, dum magis, ma- A^1MADVE\^10 LXXXU. 107 inagiTque difcerpitur, prodeunte conjicimus quidem , ac fecundum hanc conjefturam humoris vitrei cellulas & agnofcere , & appellita- re confuevimus . C^terum quod primum affirmavit Riolanus : tuni- Anthro- cam Hyaloidem „ per fubftantiam humoris vitrei diffundi, cujus in- P^^^' ^' *' 5, terjedu concretus apparet, nec fluidus redditur, nifi frequenti fe- 5, £lione folutis filamentis , tum in aquam fluentem liquefcit: „ ^ quod magis deinde adeveravit Scriptor alter: humoris vitrei „ fub- „ (tanriam integre refultare ex multis capfulis diaphanis continenti- 5, bus humorem maxime pellucidum : „ & quod denique ifle Au- dor dehneatione confirmat „ humorem vitreum in cellulas divifum „ ofiendens^ ha?c, inquam,qua via & ratione plane perfoici, & ana- tomice demonftrari pollint , neminem qui doceat, \eg\-i ei[i quof dam legille raemini qui ex iis quae per prefiionem , codionemque in vitreo humore obfervantur, majus propofitse conjecturx pondus ad- dant. Inrerea dum qui iftius demonfirationis modum indicent,ex- pedamus, fuper Tabula etiam proxima CIII. unum, vel alterum monebimus. De CilUribus Nervis qui in 9. aliiique Figuris exhi- bentur, dicunturque „ luculenter in confpectum venire, pofiquam 3^^ 5, Arteriola? Tunicse Choroideae materia ceracea rubicunda funt re- ,, pletXj „ permirum eft addi : „ hoc enim negle^to, utplurimum „ taniam habent convenientiam cum ^\di\^ Arteriolis , ut m defun- „ 3Xs^ in quibus raro oppletas, facile ab aliis fint neglefti . „ Certe ego non modo memini, in eo quem primum ferme adhuc puer dif- fecui,oculo nervos iltos luculenter vvdX^Q^^ mea manu ^GMwQ^.kQ ^ ut de quibus nihil ante legifsem, vel audivifsem •, verum etiam pau- \q pofi: ex A(^is Eruditorum cognovifse a Moulino '\n quadrupedi- ^" ^^^^ bus, & avibus ligamentortim nomine jam defcriptos, & delineatos. Denique Jc£lis Solertilfimi Viri Pauli Manfredii Obfervationibus , comperi, ab hoc Romse ofto annis ante Moulinum in ipfo humano oculo nomine FtUmentorum^ qu^ veluti nervea, ekQ^ dicit, pidos, defcriptofque cke : quos , atque alios Anatomicos qui de his fcripfe- runt, cum Viri EruditifTimi A£lorum eorundem Scriptores in ^i^^ m Feb*' etiam Volumine diferte memoraverint, atque adeo cum tu quoque, Vir Ornatiirjme, in Bibliotheca Anatomica eas Manfredii Obferva- liones exhibueris^ mirari (2.11$ non pofsum , cur illa nunc verba fi- ne ulla hxfitatione edas : eofdem nervos \ quos prceterea Willifium quoque, & Vieufsenium indicdiMikQ ^ ex iliperiore LXXVI. Ani- madverfione colligitur •, eofdem , inquam , facile ah aliis fiiiffe negle- £tos . Quod reliquum eft, in Figura 22. ejufque Explicatione quid 385. defiderem, ex mea Palpebrarum Figura, & iis quse de lacrymali caruncula faepius dixi , intelligi poteO: . O z ANI. io8 adfe:r^sa7^ia a^at. n. ANIMADVERSIO LXXXIII. QU6 plura in fuperioribus Capitibus notata funt , eo pauciora cogor in reliquis notare . Itaque etfi in adjei^as quinto Capi- *^ti quatuor Tabulas errata plurima irrepfere^ nonnulla dum- taxat indicabo, fi prius tamen ad CI. Valfalvas Tractatum unam , vel alteram earum rerum adfcripfero quas ante hos tredecim annos in Academia Bononienfi , cum de eodem verba facerem , anim.adverti . 3gy Et primum Venarum Occipitalium defcriptione , & delineatione non Hifioriam modo Anatomicam inftaurari , atque augeri , verum Medi- f^ ^.^.^ cam etiam Facultatem juvarijatque illufi:rari, non dubito . XJt enim ne "veLrH cx Vcnse Hinc in occipite chirurgicis infiirumentis expofita? funt , in- ocdpitaiiii ^Q ygj.(^ jj^jj.^ cranium cum laterali utroque Sinu communicant j ita 'diTamutt opportunitatem pr^bent, ut ipfas incidendo , atque ided fanguinem litAs, quem in Sinus convedur^E effent, avertendo, reliqui fanguinis , per eofdem Sinus fluentis , copiam quidem nonnihil minuere , motum vero augere pro re nata immediate poflimus . Qtiaj duo ut in mul- tis Cerebri AfFe£tionibus funt admodum neceiTaria-, ita illud per ad- motas cucurbitulas , 5r crebras , altafque incifiones eo certius pr^- ilatur 5 qu6d earum venarum truncos & profunde femper locatos, & nonnunquam , ut eorum per cranium meatus , in plures , atque idco minores divifos invenimus . Et his quidem rebus ita per anato. men illufiratis, cum proclive nobis fuit ifi:o ipfo prsfidii genere ma- gnam opem ferre laboranti olim contumaci quadam , ac perdifficili foprofa afFeftione M. Antonio Cicognino Medicorum qui eo tempo- re per ^miliam omnem florebant , state , audoritate , rerum ufii facile principi , & Praftantiffimi Viri Jacobi Cicognini, qui nunc in Taurinenfi Aula Confiliarii, & Medici partes fumma fide, eruditio'- ne, ac doftrina tuetur,Parenti j tum mult6 facilius erit omnibus in- DeMedic. telligere , qua ratione Zacutus Lufitanus „ de/peratam apoplexiani frmcip. ^^ cucurbitula bis in occipite frofunde fcarificata curare „ potuerit * Hiit.5J. ANIMADVERSIO LXXXIV. 4.0 6". TJOrro quod Experientiffimus Valfalva afserit , „ fe nullam ferme De liemi- i ,-, vidifsc in Apople(ftic!s AfFeftibus alterius medietatis Corporis fiexi^cau-^^ refolutionem , cujus caufam , fedo Cadavere, in oppofita Cere- snlfi^ ^*^' „ bri parte non invenerit j „ iii mihi etiam in '\\s quas Bononise , & Venetiis habui , ejufmodi cadaverum difseftionibus femper, conftan- terque perfpe£ium efl , Sed quoniam accidit , ut iftiufmodi refolutio an A^RIMADVEXSIO LXXXIK 105? 5n fit, atque utro in latere fit , perfpici aliquando non poffit , vel quod xgros in morbi initio , aut certo alio tempore quo hemiplefti- ci apparuerint, non viderimus-, vel quod jam mortuos, & ab nemi- ne obfervatos inveniamusj animadverti , qua ratione aut Medicus, aut Anatomicus illud fufpicari^&conjicere tamen pofTit, videlicet fi hoc faltem , an in latus , & utrum in latus in ipfo cadendi adu Apo- ple^iicus procubuerit, vel jacens repertus fit , diligenter attendat. Id enim latus fuifse potiflimum rcfoIutum,veri{imiIe efl:, ideoque m oppofita cerebri parte prsecipuum vitium e^Q inveniendum : quod & de Virgine illa Epileptica cenfuifsem , quam , ut Willifius tradidit, De Morb. „ quovis paroxyfmo in terram allifam , - obfervabant domeftici fem- Convuif. „ per in idem latus pr^cipitari. „ Cepi autem animo non medio-"^'^* crem voluptatem , ciim metim iftam fufpicionem , ejufque rationem aliquot pofl: annis confirmatam vidi obfervatione luculenta quam Vir Summus, & ciim de tota Re Medica,tum de me ipfo, fiquis alius , egregie meritus Joannes M. Lancifius dodiflime, ut folet, expofuit in tertia Librorum fuorum de Subitaneis Mortibus editione . In Au- ^- r. c. rr. riga enim qui „ repente de fella immoti currus dextrorfum cecide-"'^' ^° ^' 55 rat, - tum dexterum cerebri hemilph^rium citra fenfibilem d^Q- „ dum, finiflrum vero cum vaforum plenitudine, fedumque, flib- 5, obfcuro refertum colore deprehenfum cile, docuit, tum cenfuit, „ caufam ruin^ adeo pr^cipitis dextrorfum, in homine ifio, fubi- „ tam extitifle cruoris moram in finiftro cerebri hemifphxrio, ubi „ vafa turgida inventa funt. Debilitara enim dextra corporis medie- „ tate , in quam communi , firmiorique Anatomicorum opinione di(- „ tribui creduntur nervi, qui a finiftro cortice proficifcuntur , mini- „ mo negotio deficere eo in latere xquilibritas trunci , & versus il- „ lud calus totius corporis contingere potuit. „ H^c Vir Eximius. Cseteriim ea quse diximus omnia de illis refolutionibus accipienda funt, „ quarum caufa, ut CI. ipfe Valfalva monet, fenfibilis eft, & 407 „ inorganica Isefione confiftit . „ Sxpe enim accidit,ut vel nihil,vel ^^^f'-? i ferme nihil quod morbofum fit, vel feri dumtaxat copiam intra cra-^"^"^^'^^: 1 nium inveniamus , quod quidem fcrum non dsQ morbi caufam, kdf»r<' »"*«. hanc potiiis confequi, verifimile efij quanquam aliquando vel qu6d acre fit, vel quod repente elfundatur, ipfa effe caufa poffif, nam fi contra,ed paulatim deftiilet in iis prsfertim quorum inter cranium, & cerebrum plus fpatii intercedat , non parem afferre noxam pre- mendo, ex eo potiffimiim conjeci quod in grandxvaj mulieris cranio etfi os frontis, & proceffus uterque petrofus, aIbidioris,atque aded novx ofseae fubflantice acceffione , & quafi effufione multiim , atque incequaliter introrfum protuberabant , ac cerebrum comprimebant j quo- iio ADVE%J. A\1A A^RAT. VL qiioniam tamen ea compreflio paulatim fa^fta, & anfta fuerat, nullo quidem illa cerebri vitio de quo nunquam conquefla erat , fed mu- cronis cordis ruptura , & immani fanguinis intra pericardium incre- dibilem in modum diftentum profufione , veluti cum CI. Santorino , aliifque Amicis Venetis Dodifllmis oblervavimus, repente obiit . Sed in Hemiple(!^icis five nihil , five ferum dumtaxat in utraque par- te cerebri inveniaiur j ex eo tamen quod in fenfibili, & organica eo- rum cerebri I^fione obfervamus, tunc quoque licet profe56 argue- re qua in parte cerebri vitium lateat , prxfertim cum propofitum ^ Solertiffimo Aufiore Experimentum fatis ofiendat, quam facile ma- xima, quamvis infenfibilis, noxa ipfi cerebro afferri queat , „ Ner- 5, vi enim Cordis ad jugulum Canis filo arde conftrifti , &: illic6 5, foluti, adeo in ftrudura infenfibili labefactantur, ut Canis intra 5, aliquot dxts^ eodem modo, ac fi Nervi illi amputati efsent, inde 5, moriatur •, licet iidem rurfum infpedi , in fe nullum fenfibilis Ise- T>e ^oiu- ,, fionis vefligium oflendant . „ Quod quidem Experimentum cum "^J^J^^^*' olim confiderarem , inde etiam intelligi pofse,vidi, quam facile uni- f«vi. verfalis refolutio ex nniverfali videlicet Durx Meningis convulfione, & quam facile item particularis induci polfit ex confimili nimirum, fcd particulari caufa , ut puta ex nerveis , membraneifve filamentis qu^ diflenta unum aliqucm nervum arde circumprimant •, qua po- tiffimum ratione eas rcfolutiones explicandas Gk^ puto quse convulfi- vos , quos vocant , AfFeftus confequuntur , eafque nominatim quse poft gravifllmos inteflini Coli cruciatus interdum contingunt . Sed de his quidem ha£lenus . ANIMADVERSIO LXXXV. |Uod reliquum eft^, ut confilium fatis laudarf non potefltuum, quod ad Auris Anatomen , in qua notum efl , quantum, & quanto cum Le(^lorum detrimento Verheyenius peccaverit, exponendam , perfpicuo ifio , elaboratoque CI. Valfalvae Traciatu ufus fis ^ ita in eo tua diligentia ab iifdem Le(Soribus requiretur, quibus neque omnia qux Valfalva , neque ita ut Valfalva, exbibuifti . Primum namque ex decem illius Tabulis omififii duas,V. videlicet, ac IX. quarum prima ad confpiciendum , quomodo fe Pharynx ab 393 anteriore parte habeat , & XJvuIse continuetur ( quod vtdc^ in tuo ^ Theatro oflenditur nufquam ) & qu^ praeterea Audor vcl de illius ^^* primo, ulfimoque orificio, vel de hujus fecundi Mufculorum Paris fine, & tertii origine proponit , necefsaria eflj altera autem Tabu- la ut magis ad Aurem pertinet ( nam quomodo ^ fuperior eodem perti- J^NIAIADrETlSIO LXXXF, iii pertineat , faiis ab Auftore oflenrum efl ) ita efl: magis necefsaria 405. CLim quia complures flmul obfervationes ante oculos ftatuit, quibus 40i> ea illuilrentur , ac confirmentur qu^e ille de Canalium Semicircula- 3^7 rium proportionibus animadvertit , tum vero quia li-aea vocabulo quid in toto padim Opere fit accipiendum , pr^efixo modulo oftendit . Qiiem quidem modulum DiligentilTimus Auftor in Pr^fatione polli- citus erat . Verum hanc tu , & quidquid pr^eterea Monitorum ante FigurarumExpIicationem, ipfe congefserat , omifiRi . In quibus tamen Monifis j ut de cseteris fileam •, hoc erat quod Leci:orem minime de- cebat ignorare : curatum ekc ab Auftore, „ ut in quibus Tabulis ,5 una tantummodo Auris,aut aliqua unius Auris Pars exhibeturj ea 35 Auris perpetuo dextra flt, & illie Partes femper ad eandem dex- 3, tram Aurem pertineant. „ Denique etfi qui ejus Tradatum, Fi- gurafque diligenter infpicient , efse plura intelligent quse inVerneyi, Anatomici alioqui Exercitatiflimi , Iconifmis ab eodem non proben- tur-, levius tamen ferrem quod hos ip^os Valfalv^ Figuris interjecif- fes, nifi multa Partium vocabula qux alia Verneyo, atque illi funt , in Verneyi Explicationibus fme ulla admonitione, atque ideo non fine magna Le(^orum perturbatione retinuifses . Sed quando hoc ti- bi confilium fuit, ut Anatomici utriufque permixtis Figuris, & Ex- phcationibus utererisj illud faltem optandum erat, ne exOperarum negligentia major perturbatio Ledorum exifleret. Cujus quidem reij ut pauca ex plurimis , quemadmodum promifimus, exempla af- feramusj illa certe non funt omittenda qu^ etfi fortafse prius a CI. Verneyi Operis, quam a tuis admifsa funtjtamen a te & in Biblio- ^^■^^ ^^^ theca Anatomica, & iflic agnofcenda erant, atque emendanda . In F. n. 17. Explicatione enim Figur^ 11. Tabuls CV. non efl: opus infpicere Figuram 22. ut intelligatur, Feneftram "E^Ovalem non ekQ^ fed ro- 4^^* tundam, quando ex eo qaod in eadem Explicatione ad litteram G pr^didum efl, per Stapedis ( in fim videlicet oflenfi ) bafim Fene- Jiram Ovdem ejfe obmratam , necefsario fequitur , iflam alteram quse aperta monflraiur , Feneflram Ovalem non dsQ . Pariter cum in Figurx 21. Explicatione traditur , FF. Canalem ejfe ad Apophyfim 418 Mafioidem ducentemi minime necefse efl: Figuras ir. & 22. confu- lere, ut dignofcatur , eum Canalem omnino oppofitum cfse, hoc efl: ab Aure ad Palatum tendentem • nam fi, ut in if^a ipfa Explica- tione continud fubjicitur , H H H. ejufidem Apophyfis { Mafloidis ) fitnuofiitates fiunt ^ confequitur necefsario, Canalem ad hanc ducentem q{sq G. cujus litterse explicatio omittiturj Meatum autem FF. op- pofitum omnino cfse . ANI- iii ADVE-RJA-RIA A^AT. VI, ANIMADVERSIO LXXXVL A Tqne ntinam Typographi tantnm ^ non vero etiam Scalptores peccavifsent : qui in ifta quidem ipfa Tabnla CV. qnam fsepe, & graviter vel in (o\\s Oflicnlis , eornmqne Mufculis erraverint , vi- de . In Figura enim 1 8. Mallei mannbrium qnod ad ccntrnm mem- brana? tympani finiri oporteret , ad peripheriam ferme prodncunt-, Os autem Orbiculare diftnm cnm iflic , tnm in fubjedis plerifquc Figuris mnlto quam GI. earnm Anftor, amplins exhibent. In Fign- ra 19. pro ejnfdem Mallei ProcefTu Minimo , Majoris ipfins Procef- fns partem, nt in 30. pro eodem OfTe Orbicnlari Stapedis Capnt demonftrant . In 20. abnormem prorfns , ac monftrofam Incndis fi- gnram exhibent : quam etiam in 2/\.d)C2S^ admodum vitiant. Ins^. 4^^* Mnfculi ProcefTus Majoris Mallei tendinem quantum amplificaverint, nemo credet, nifi qni aut cnm vero, aut cum Solertiflimi Valfalv^ archetypo comparaverit . Mnlta alia qnse in nna ifta Tabnla fnnt, errata confnltd prasterimus ^ nam fi qnx vel in eandem, vel in tres alias Tabulas , earumqne Explicationes vitia irrepfere , ea notare omnia vellemnsj finis profedo nunquam fieret. Attamen Ledornm, imd An£^ornm ipforum causa qnxdam alia non funt omittenda . Qui enim in Explicatione Figurse 2^. ejufdem Tabnlse C V. hsec legerint : 41P 35 Castenim qui Ofliculorum omnium naturalem magnitudinem - vi- 3, dere cupitj is Figuras 25. 26. Sz 27. Tabuls 107. adeat j „ qui, AZA* J^^^^m, hxc, ant illa alia in Fignrx 8. Tabnl^ C VII. Explicatio- ne legerint : in modd memorata Figura 27. Semicirculares „ Cana- 55 les ad naturalem magnitndinem efle expreflos j „ cnm in illa ipfa Fignra 27. neqne hos Canales, neqne ea 0/rK:uIa oftendi, viderint, ne ab Audore earum Explicationum deceptos fe credant , certiores fieri, xquum eft, CI. Valfalvam neutra in Explicatione nllas figilla- tim Figuras , (ed TahuUm fuam X. nominafle , in cnjns \idG\icQX. duabus prioribus Figuris •, non verd in 3. qu^ nimirum ifta eft 27., id fane prsftat quod utroque in loco promittitur . Pariter fiqnis 413. legerit in Explicatione Figura? 2. Tab. CVII. Cavitatem duorum fequentium Sinuum ( hoc eft Sellse Eqninse adiacentinm ) fimili fi- gura delineatam promitti, ac Sinus Lateralis, idt^k non undequaque ^qualiter curva , fed qua parte Cerebrum refpictt , compreffa , ^ qtia- fi complanata j idemqne illam non ita compreflam , (ed nndequaque ^qualiter curvam in refpondente Iconifmo deprehenderit 5 enm ad- moneri, par eft 5 non Scalptores Cl. Valfalva^, kd tuos in ea par- le peccavifle . ANL A^NIMJDFETi^SIO LXXXVII. 113 ANIMADVERSIO LXXXVII. ATqiie ut paucis multa compleftar j fiquis denique aut m proxi- ma Figur^ 3. Explicatione h^reat, ut h^reat quidem necefTe cft ob ca qu^ ad 2. d. e. funt vel confufa, vel omiiTa ^ aut in Fi- gura 5. Mallei, & Incudis delineationem jure arguat, aut in Figu- lis 6. 8. 10. veram Canalis Majoris Semicircularis ad Orifitium Proprium li'guram, aut rurfus in io\ Canalis Minimi Anguftius Ori- ficium requirat, vel in 11. & 13. ex lineis indicantibus haud bmnia fatis intelligat, vel in 14. ad litt. d. non quinque, ut Explicatio do- cet, (cd innumeros Surculos videat-, m his omnibus, atque aded aliis qu^ prsetereo, CI. Valfalva? librum confulat ^ nihil effe eorum ab hoc adniOum, intelliget. SQd ne forte credar hujus tantum gra- tia cui plurimum alioqui debeo, me laborare •, fiquis item eft qui in Pr^ftantiflimi Verneyi Iconifmis aut 18. Annulum D. oiTeum,aut 20./ Canales, & Foramen G. aut 21. & 22, Ann\Ai filcum non difcer- ^ ^* nat j \s ex 2^. cujus Oper^e reprehendend^ fmt, conjiciat . Cum 42-^ enim idem Iconilmus , ut c^teri , in Bibliotheca Anatomica exhibea- J-^ ' ^^' turj ibi quidem Portionis Durse Nervi Auditorii fuperior RaiTJus D. eft cum reliquis ejufdem Portionis Ramis, ut par efl, conjundus ad A j iftic autem disjundus : e Verheyenfus hifce allatis verbis fubjicit ; Hdc ille : ego autem inveni ordinarie exitum iftius tranfitus in -palatQ fatis manifefium '3 Steno- nis fententiam minime viderur afsecutus . Neque enim Steno de ex- (iccatis, purgatifque capiribus in quibus hsec Verheyenins qucefivit, 1. 1. tr. 4. ut ejus, a te omilsa, verba quibus ad XXX. fuam Tabulam re- cap-i<^. mittit, fatis ollendnnt, fed de recentibus, integrifque adhuc locutus ef]:. In his autem na/i membranam invenimus /uperius \]S.\^^ urrum- que A^MIMADV^ET^SIO XC. 117 que foramen fubeuntem, & fe utrinque in tubulam conformantem, non ita profeftd ut omnes quas adhuc legi, defcriptiones indicant, brevem ■, cfl: enim os trajiciendum eo in loco crafsum , neque ad per- pendiculum, fed oblique a pofterioribus ad anteriora trajici folet, ut tota harc via tantum ferme longa fit , quantum auricularis digiti apex eft latus. Etfi autem uterque tubulus primum latior ed, via tamen infima ita denique contrahitur, ut qua defcendens ab nafo humor per palati membranam tranfiiiittatur , non niii obfcure ad- modum, incerteque utplurimum viderim . Augetque etiam, ut opi- nor, hanc ditficultatem alia in aliis rerum diippfitio ^ nam certe in nonnullis tubulos vidi media emensa via in unum confluenresj & di- fertt Solertillimus Ruyfchius monuit: „ non femper geminam repe- Thef. „ riri aperturam , in oris cavum hiantem , aliquando enim fingula- Anac. VI* ,5 rem occurrere , in aliis quoque'vix vifibiles g(sc : „ quod lupra attendifse non videtur Auftor Difsertationis de Duftibus Lacrymali- bus Novis , minime alioqui ut de re obvia, & perpetua fine ulla hsfitatione fcripturus : illos tubulos „ ad partem anteriorem pala- i6i 5, ti, prope prirnos anteriores dentes duobus° ofculis fuis aperiri . „ Poflremo quam Verheyenius, poflquam de boum morbo a vermibus in cavitate oflis frontis nidulantibus verba fecit, fufpicionem adjicit: 3, Quis fcit, inquiens, hornines nunquam laborare vertigine aut con- 430. 5, vulfione ex vermibus in hac illave oilium cavitate detentisj „ eam fi.ifpicionem fatis conftrmat hifloria admirandx curationis in Agri- cola quodam ab Nobiliffimo Medico C^fare Magato inflitutar, quam quia idem qui nobis narravit, Vir Cel. & hoc tanto Avunculo M. digniirimus Antonius Vallifnerius m altero, quem ea qua folet, Ob- fervationum copia folerter, ac diligenter inftruit , «s^? Bxtraordmarih Bnmmi Corforis Vermibiis Tra^am per fe ipfe efl ediuirus , idcirco hic fatis f.ierit indicafse . De Figuris autem quas huic Capiti ap- pofuiflii-, hoc unum dicam : fi a Verheyenio aut delineationem Nafl Cartilaginum y quas non tantum numero , fed etiam magnitudine, & figura multo aliter pinxit ac CI. Royfchius, aut alias interioris ^'^d.Vt-^ Nafi lateribus qu^ a te nufquam oftenduntur, demonftrandfs aptas j/jf^^"^ nequaquam furnere volebas •, at eas faltem fumi decuifse quse ad & aS. monflrandas Ethmoidxas, Sphenoidseas, & Maxillares Caveas perti- nent, pr^fertim ciim tu has nulla alia in Tabula exhibeas^ ipk au- tem in fua qua ufus es, earum defcriptione ad illas Figuras interje- diis litteris, quas tu omnes omififlij Ledores paflim remiferit. ANI» r iis adfet{_sa:f^ia a^nat. n. ANIMADVERSIO XCI. N proximo autem Capite quod de Lingua infcriptum eft , hxc, Vir CI. ex te quxro . Primum, cur fine ulla dubitatione ftatuas, nervos, Lingu^ papillis,&: quod confequitur,guf]:ando infervientes , 43^ ^ quinta) illius autem mufculis, feu movendo deflinatos , ^^ oBavay fett 5 ut aliis placet , a ^ona nervomm cerebri conjugatione derivari . Inft Med ^^ ^"^"^ quidquam dicam de conjedura Do^^iflimi Boerhaavii indi- n. 486. cantis, „ credibile effe, papillas, tam numerofas, oriri a nono pari 5, uni hngu^ dato , perque eam diftributo-, quinti ver6 paris ramum 5, ejus mufculofis infervire motibus, ut h alibi facit-, „ quas quidem conjeftura ex iis quse in humanis Olfattus , Vifus , Auditufque Or- ganis obfervantur,quadantenus confirmari poiTetj certe SoIertifTimus Nevrogr. VieufTenius diferte docuit : effe ex noni Paris fibris , quse „ propa- ' * 5, ginum nervorum quinti Paris fibrillis quibufdam interfertaj, in pa- 3, pillulis fupernam lingux partem occupantibus terminantur , & ex „ his plane intelligi , qu6d non^ , quemadmodum & quintse conju- 3, gationis nervi , qui liogux texturri percurrunt , non folum illius 5, motui perficiendo , fed & guftui excitando inferviant . „ Deinde fcire velim, quofnam Duftus innuas , cum fub lingua canales dQkn- bis utrinque duos . Maxillarium enim internarum glandularum dudus, ut prima defcriptionis pars indicat , credere non poisum tum quia hi finguli in fingulis funt lateribus , non ntrinque duo ^ tum quia po- flrema pars defcriptionis eifdem non convenitj Sublingualium autem tubulos, ut ha!C ipfa defcriptionis pars videtur indicare , five folos, five cum prioribus conjunftos, ed minus crediderim , qud mihi ma- gis conflat, eos quidem duobus plures folere utrinque inveniri: qua de re infra in loco dicemus , quemadmodum & de Mufculorum Pa- , ri Chondroglofso •, nam de Myloglofso , Bafioglofso , Genioglofso , ^ Anim. 13! ^^ ^^^ iterum defcriptis , quid fentiamus, alibi diximus . Illud quoque minus intelligo , cum doceas: „ Stru^luram lingua?- totam mufcula- 4^2.. ^^ i-ejji efse j ex innumeris mufculorum feriebus 5 ,, minus , inquam intelligo , qua ratione perpaucis verficulis interjecftis , „ Lingua? to- tam Strufturam ex Membranis, Glandulis, Corporibus quibufdam, feu Sacculis Veficularibus , Traftibus Mufculofis , ac Adipe ipfis interje<^a confici , „ affirmes j quandoquidem non omnia h^c inter "^^&r^" Mufculi partes recenfuifti . Atque ut Linguas Defcriptione omifsa, '^' ^^* ad ejus Iconifmos qui in Tabula CIX. exhibentur , horumque Ex- plicationes veniamus j mirum omnibus videbitur , fi in ea ipfa quam €x me afFers, Explicatione fcifcitabor quem locum intelligas, ubi ad lit- Vi 55 A^NIMADVE^SIO XCII. n^ Iftteram h. hxc habes: „ Altera ex ejus ( Cartilaginis Scutiformis) 43^ 5, Prominentiis , de quibus vid. fuo loco 5 „ nufquam enim memini de iis Prominentiis in tuo Theatro verba fieri . Verum omnes mira- ri definent , ubi cognoverint , iftam Explicationem ita ex meis Ad- verfariis I. defcriptam eise^ ut tamen aha addita, alia dempta , alia quoque mutata fint,vekit ifiic. Ego enim fcripferam de qutbus num, 6.: quem tu Adverfariorum locum , noflrafque alias defcriptiones , quotquot ad Figuram , & Explicationem iftam pertinent , omnes-, quod & ad plerafque ah*as noftrarum feceras •, omififti . Neque ta- men ad earum ullam omififti Animadverfionem : quam quidem & huic apponis . ANIMADVERSIO XCII. Ua de Animadverfione ultima , quemadmodum de fuperiorf- bus cun^lis feci , ut quid fentiam , pro veri ftudio , exponamj a CI. ejus Au£l:ore in me congeftas neque omnes laudes agno- fco, neque ullas reprehenfiones , te ipfo judice , pertimefco . Lau- dat me pracipue , qu6d genuinam Coracohyoid^ei MufcuH originem ab errmtihtis aliorum emnium defcripionihus vindicAverim . At quo- A.^^, modo hanc ego laudem agnofcam qui diferte fafsus fim , Galenum , Vefalium, Valverdum , Fuchfium , Riolanum eandem quam ego , ^^^^^^^^' ^* ejus mufculi originem defcripfifse . Satis certe mihi eft, ex meisme obfervationibus didicifse, aliifque Oitendifse^ea in re non plerorum- que, fed pauciorum Anatomicorum dodrinam elTe veriorem , hanc- que , ut minus inpofierum homines deciperentur , perfpicuo iconif^ mo primum omnium illuftravifse. Deindc me laudat ob „ Appendi- 5, cem glandulce Thyroidese caftigatiffime delineatam •, quam certe , ^^^'"^^^^''j^ 5, inquit , non folum in fubjedis omnibus difsedis femper extantem , dtd^ Tpl „ (ed 8c in eadem forma , ac ab accuratillimo Authore defcribitur , ^'''^'^^ • „ difpofitam invenimus . „ Qlio in loco etfi verum ab ipfo dici , fa- cild credoj non minus tamen credo, fi in tot, atque ego , cadave- ribus qusefiviffet , in nonnuUis non fuifse inventurum 5 nam 6z Bono- ni^ olim haud femel antequam eam Appendicem primus defcribe- rem , & hic pariter in duabus mulieribus diligenter confe^tis , nullam comperi . Eandemque ob caufam accidif«;e , non dubito , ut quatuor in nofira ifta Figura,, fpecialiorem quandam animadverfionem exige- 5, re exiftimaverit . „ Primum eft Ligamentum Epiglottidis Me- dium , a nobis videlicet reflitutum j quod ipfe non probat , „ ufque ^^^^111 „ ad ejufdem epiglottidis fummitatem produftum exhiberi^ dum \\- Epig^ottu 55 hid, inquit, revera lata illa, depidaque expanfione ufque ad hanc "^'^ ^'^^- 35 fum- 5, fummitatem non prodacitur •, „ quinimo excufationem quandam fuam nobis (iibjicit, quam tamen fateor , me haud fatis pofse intel- ligere, „ fi videlicet hoc afseveraremus ideo fa£tum , ut nempe in- 3, fpicientium menti 28:10 ligamenti hujufmodi infculpat.,, Nos ver6 ha?c duo afseveramus . Alterum , non ita lafa expanjione , ut a Scal- ptore tuo 5 iflud a nobis hgamentum depidum q{sc •, idque omnes qui archetypum noflrum cum tua ifla Tabula conferent , continu6 cke intelleduros . Alterum qua latitudine illud pinximus, cadem ad fummam ufque epiglottidem pertingens in pluribus cadaveribus ple- rifque ex nortris Auditoribus , & prceterea aHquando etiam Do^tifli- mo Profefsori Joanni Poleno oftendiise . Itaque etfi minime di^tQ- mur, in plurimis cadaveribus, nifi, ut par efl:, explicetur, in mul- tis quoque, etiamfi explicetur , ea latitudine , atque altitudine non ckc j quapropter in defcriptione confulto , non ad fummam ufque epiglottidem ( hoc enim femper verum non efset ) kd alte ad epi- loc. cit. glottidis dorfum affurgere , diximus j non tamen cenfuimus , ob eas videlicet quas alias attigimais ^ caufas , ex iis corporibus in quibus minus vel eO:, vel apparet, ^kQ nobis delineandum : quod quidem 261, neque cenfuit is quem in alia AnmiTnAvQviiQnQ fideliffimum^ac foler- Tab. ia. tiff^^ti?» appellat , Verheyenius , cum & fatis magna , fi proportio- Fig. 10. nem fpeftes, latitudine , & ad fummam epiglottidem afsurgens de- pinxit . Si cum jufto igitur cadaverum numero Figuram noftram con- tuTifsetj haud certe fine ulla hsefitatione fcripfilset: hoc ligamentum „ revera lata illa, depictaque expanfione ufque ad epiglottidis fum- j, mitatem non produci . „ ANIMADVERSIO XCIII. MUho autem minus , fecundo loco, de eo Lingua? Foramine a me primum invento, ac delineato, quod „ fi non in ma- DeForami- -i-i J©!"^ 5 ccrte m dimiGia parte eorum quse iecui, cadaverum conipi- 7ie ad Lin- ^^ cuum fuifsc , „ docui \ multo , inquam, minus de eo fcripfifset: S»^."*'^" „ Hoc certe & in fubjedis omnibus occurrit mihij ejufdemque ide6 3, univerfaliorem affidentiam» fupra' Authoris fenfum flabilio.,, Qi-iot enim , quasfo , fuifse demum , putas , fuhjeBa ifla omfiia \n quibus id Foramen vidifse fe, dicit? Sed fac tamen, non fuilse omninoper- pauca . Qui/»- Q^ „ ries iit ADFE^JA^R^IA A^NAT. VI. ,, ries tamen memini ad longam fpatium oblique deorfum nullo ne- „ gotio defcendifse. Sic mperrime per tra£i:um bini tranfverfi dig iti 55 ad bafim ufque oifis hyoidfs eundem adegi-, canalemque fecundum 55 ejus longitudinem penitus apertum mucofa fcatentem faliva com- 55 peri,qualem & ex parvo orificio expreffi quod in medio canali a 5, parte inferiore aperiebatur . 5, Quibus ex verbis illud quoque ii> telligi poterit^num verum flt: quod me femel ^idxht fcripfi^id ceu crdmario de^rehendendnm afferuifse 5 quemadmodum paucis interje- 437 £tis verbis, ifta fic narrat Animadverfio : 5, De fad6 receptaculum 55 hujufmodi , liquidis copiose falivalibus fcatens ordinario dcprehen- 55 diturj ut etiam bene afserit Author . 35 ANIMADVERSIO XCIV. |XJod tamen fi afseruifsem^ non cum ifto magis quem Animad- De canatis ^ JT ^erfionis Au^kor^ quam cum illo quem ipfe indicavi, Canalis ejnfdem ' ^^ufu conveniret . Ufus autem quem ipfe flafuit ^hic efl. „Ex ^'^* 55 plurimis fcatebris aliis delatorum ufque ad hanc partem , ibique 35 concidentium fuccorum mucilagineorum receptaculum merum ef- 55 fe 5 & refervatorium 5 ut per frequentes lingu^ motus^ perque 55 ejus mufculorum in a^lione tumentium prefsuras laterales a lati- 55 bul6 hoc fu6 expreffi , ac per hujus organi facies corrivati , praeflo 5, fint in hifce cafibus hujufmodi latices eidem per vices emolliendo , 5, & lubricando, motuumque ideo fuorum agilium facilitati fervan- 55 dae. 55 Quo in ufu flatuendo haec omnia non videtur attendifse, primum in iftis cafihus ipfos lingua? , & proximarum quae una cum lingua agitantur, partium frequentes motus illico fatis humorum ad cmoHiendam^ lubricandamque linguam ex circumpofitis undequaque glandulis exprimere ; deinde in nullis aliisj quod quidem ego fciam-, prster hominem animantibus , neque adeo in iis quse creberrime 5 vel manducando , vel ruminando 5 vel lambendo , aliofve prasterea ad ufus linguam agitant, iflud receptaculum inventum Qke\ noviifi- me multo majorem hominum partem eodem carere •, nam 5 ut ex paulo ante didis colligitur, dimidia fere pars id Foramen non ha- bent^ & ex iis ipfis qui habent, ne dimidia quidem pars Canalem Foramini adjundum obtinent , qui videlicet tantum fuccorum prx- fertim mucoforum, queat continere, quantum ad illos ufiis prseftan- Hos per linguae facies corrivari prompte polfit . Nos contra cum hxc omnia , atque alia praeterea quas coniulto omittimus , attendere- mus, minime aufi fumus alium Ufum indicare, nifi quem verbis hifce pauciflimis comprehendimus ; Hunc canalem , feu fotius fmum , chm A^RIMADVE^^IO XCK 115 cum extat , pro magndL fartis earum gUndularum ( qu^ poftremam lingux fuperficiem occupant ) excretorio duciu agnofcimus . Quid cnim aliud majore veri fimilitndine conjicere poteramus de eo Cana- M qui cum adeft , illis certe glandulis fubjeftus, interjcdufque ex parte invenitur? Verum ifte nodum, ut ajunt , in fcirpo qu^rit/ dum quia nonnullas, eafque magis extantes earum glandularum pro- prio inftruftas excretorio foramine delineavi, ex me qu^rit: „ quo- 5, modo inde conciliem viam hanc glandularum harumce excreto- 5, riam cum prsedicio amplo foramine , ad fummitatem dorfi lin- 35 gu^ aperto , quod dixeram , me ^ro magnx, partis earum Han- 55 dularum excretorio duciu agnofceref „ Qiiid j fi in tot, tamque manifeftas, quot , qualefque in cjus Scriptis deprehendi, contradi- Biones incidifsem f nulla enim certe, etiam me filente, facilius efl inter fe conciliare , quam nonnullas quidem earum glandularum vel tunc proprium excretorium foramen habere •, magnam autem earun:! partem in eum Canalem fuum humorem corrivare . ANIMADVERSIO XCV. Ci£terum quid in mea Glandularum ifiarum delineatione quam Diligentiffimus Anatomicus Heifterus quantum probet , fatis ^^"^l^ indicat , ciim Le£lores fuos ad illius infpeftionem nominatim remit- num. 219. titj quid, inquam, Animadverfionis Audor in eadem reprehendat, ^^" ^'^'?"'* ne, qusfo , pra^tereamus j eft enim id tertium de quatuor qu^ in '''^''^'■'* mea Figura ffecialiorem quandam ammadverfionem exigere exiftimat . 3, Non vidimus , inquit, adhuc, qu^ naturaliter lingua tam gran- 5, Aq% , diftin(^ofque notabiliter inter fe fe glandulofos acervos vifui „ Anatomicorum exponeretj muli6 minus qux corpora hujufmodi 5, glandulofa, inftar glandularum quarundam inteftinalium, foramina „ excretoria in medid fui infculpta objicerent. „ Ego fane ipfi faci- le credo, qui tot alia de quibus fupra di<^um eft, non viderit, ne ifta quidem unquam vidifse. Sed ipfe viciflim credat, necefse eft, fl non mihi qui obfervavi, atque oftendi , at innumeris tum Amicis, tum Auditoribus qui pluries mecum ifta omnia in \\n^\\\s faniflimis confpexerunt, imd Graviflimo Auftori Whartono qui in fua Glandu- larum Defcriptione diferte hsec docuit : „ per totam lingu^ radi- Adeno^r. 5, cem glanduloiam fere innumerabiles protuberantias inftaV papilla- "^- ^*' 3, rum difperfas Qk^ : quarum unaqu^Iibet in medio finulum fora- 3, minulo perforatum habet : & ex omnibus his foraminibus per lin- „ gu^ radicem fic difpofitis mucum exprimi . „ Nos autem-, ut de multis noftris vetuftioribus obfervationibus fileamus •, primum in Q. 2, EA\\Q' 114 ADVE^EJA^K.IA A^NAT. VI. ^thiope qui dum optime valere videretur, repent^ mortuus pro- cubuit, magnas, extantefque illas glandulas, & fuo quamque fora- minulo in medio pertufas Do(^iflimis Amicis Venetis monftravimus . In hoc autem Nofocomio tum Cel. Profefsore Poleno femel^ tum frequentiflimis Auditoribus praefentibus pluries, hoc eA in quinque, vel fex linguis nonnullas interdum , alias fere omncs , aliquando ctiam omnes illas glandulas ( quod quidem nuper Primariis quo- que, ac Cel. Profefsoribus Antonio Vallifnerio , & Joanni Gratiano, cum Tabula noftra conferentes , oflendimus ) omnes , inquam , illas glandulas iifdem prorfus quibus a nobis pi& funt, tum foraminibus, tum magnitudine fpe(fl:abiles , atque ade6 interdum magis etiam ex- lantes, diftinftafque comperimus, eaque omnia in eorum quidem ca- daveribus quibus nihil ea in parte fubeffe morbofi , erat omnibus ma- nifeftum. Qi-ialia ciim duo quoque efTent cadavera quibus annis duo- bus fuperioribus publice in Theatro fum ufus; in utriufque tameii lingua plures glandulas quicunque voluit, prseclare vidit inflar lenti- cularium quce in inteflinis occurrunt, excretorium ofculum in medio obtinentes : quse res hic jam ampliiis nulli ex Anatomes Studiofis non fa^pius perfpefta cum ufque adeo incredibilis Animadverfionis Audori efle videatur •, quid, qusefo, ipfi vifum effet^fi pr^terea ad- didifTem, non illud tantum excretorium foramen in medio earum glandularum effe a me infpcftum , fed parvam infuper aliquando ca- veam ( quam id eise opinor quod fimlum vocabat Whartonus ) in mediis intus fingulis glandulis latentem, ad quam illud ofculum per- ducebatj ut luculenter prs cxteris in ea ipfa Virgine obfervavi in qua primum Cervicis Uteri Valvulas animadverti . Quid ^ fi non hoc tantum, fed illud etiam adjicerem, hoc ipfo anno in Viro, ut ea Virgo , ex infliftis cranio iftibus mortuo , idcoque hngua , fiquis alius, faniflima, non jam a me , fed a meis ipfis Auditoribus glan- dulas eafdem a me delineatis majores, & cum multd majori tum ofcuIo,tum continuata cavea inventas,hac aperra alia in fundo mul- to quidem minora, fed crebra tamen , & manifefla foraminula exhi- buifscj tum vero quid diceret, cum de pi^tis a me ut fspe inve- niuntur , iflis glandulis hoc judicium adfcribere non dubitaverit: 5, Sentio itaque notabiles hafce , diftin^^afque exquifite ad hanc h'n- „ guas provinciam occupantes eminentias , fi quae dentur, morbofas „ ^ko. . „ Quantd aliter fentit CI. Audor , idemque Solertiflimus quem pluries in meis Adverfariis laudavi, Anatomicus, qui in XmQ- ris Idibus Novembris fuperiore anno ad me datis , ultr6 hxc icn- pfit : Neque te nefcire 'volui , me mngmtudinem glmdularum lingf*^ Alicjttoties , c5" nuperrime adhuc in fanijfmo fub\eUo taUm r^p^^^Jf^ 5 qualem eam in Adverfariis mis delineafii . Et ne quiTpia m harutn rerum imperitus fortafse credat, in hoc mihi Doftillimum Profefso- rem gratificari voluifse-, infpiciatur, quxfo, ea Figura Summi Ana- tomici Euflachii qux apud te 19. efl: in Tab. XVIII. planumquc erit \\s omnibus qui magnitudinis proportionem fpe^ftabunt, an iftas glandulas a^que magnas, & magis ctiam eicc^tiifite -^ quam ego, di* ftin^as delineaverit . ANIMADVERSIO XCVI. TAndem ad quartam Cenfuram venit.,, Tandemjinquit^quoad „ ofcula excretoria , per traftum internum trachex & bron- 5, chiorum , inter optime expofitos longiores lacertos hiantia : Ego „ fiquidem nec per microfcopium attingi pofse animadv^erteiisj licec 35 revera probabiliter adefse plerique ex Anatomicis judicaverintyfa- 5, cild nimis fignata flabiliam : Q,aod & fequentes animadverflones 3, proportionis fuper fcatebras eorum glandulofas ab Authore in alia 5, fua figura delineatas, meliiis, ut exiflimo, evincent.,, Mihi verd qui fequentes illas animadverfiones in fuperioribus Adverfariis expen- Adver v dens 5 totam quoque hanc Cenfuram excuffi , fatifque adeo oftendi, Anim/js.* num ego in \\s ofculisfignandis^^n ipfe potius in pernegandis nimis Si^-4o. 41« revGrk facilis fueritj nunc illud unum reliquum eft , ut quando fatis ejus omnes Animadverfiones repuli , a tuarum etiam Operarum ne- gligentia meam iflam ultimam Figuram , ejufque Explicationem de- fendam . Nam ut aliis de quibus fupra diftum efl , omiffis , ab \0:is ipfis excretoriis ofculis incipiam , ne unum quidem eorum fcalpfere j iit Le£i:ores neque Animadverfionem , neque Explicationis eam par- tem queant intelligere in qua ad litt. F. indicari dicitur „ Trachea, 5, Sl nonnulla Bronchiorum pars , fecundum eorum longitudinem 3, aperta , ut confpici poffint interni eorundem longiores Lacerti , „ atque inter hos hiantia Excretoria Ofcula Glandularum Mem,bra- „ nx Bronchia inveflientis j „ fic enim Typographi tui non atten- dentes , me non in Bronchiis tantum , fed & in Trachea Arteria ifla ofcula oftendifse, eaque ad Glandulas pertinere docuifse,non Mem- hran^ Bronchia inveftientis , fed inter extimam , & mufculofam Mem- branam in ipfo cartilaginum Trachex Arterix , & Bronchiorum in- terflitio difpofitas , mea h^c verba temere mutaverunt : excretoria ofcula earum glandulartim queP^wi- deficientem , & quafi interruptam reprsefentat , id tantum a vero "^" ^^^«- abede , ut contra haud raro obfervaverim , ejufdem glandulx lacinia ijll*'S^{' 8c qua(i appendice magnam Duftus partem , imo aliquando totum t Jppendix . T A B u L A II. FiGURA I. ad Animadverfione? pertinens XXXIII. & XLVI. * Iniflrnm jLivenci OcLikim odenfiir cum Membrana ni£lante , Sc Glandula, ac Caruncula Lacrymalibus-, ut errores qui ex utriuf- que harum confufione, quafi una atque eadem res eilent, a mul- tis adhuc in Anatome retineniur, penitus conveJJantur , a. Limbus PalpehrA fuperioris . b. Limbus Palpehrs infertoris . c. Corne^ pars . d. Memhrana niEians , reliqua?n Corne^ partem Ihc obducens ; illam enim ex angulo interno tantum pr^traxtmus , cjuantum propofito no- flro fatis erat . £. Ejuft^em membran^ , femilunaris , c^ niger limbus . Illud aute?n &ibum triangulum quod inter e ^ c^ d porrigitur ^ extrema pars ef^ Inc quadantenus ob elcvationem ftam apparens , cartilagtms ir/tra ipfam memhranam conditA , quA quidem cartilago vertice ad iflum femilunar£m limbum ^ hafi autem ad Clandulam ufque j?ertwet La~ crymalem . f.f. Duo tenuja fpecilla inter Corneam , ^ Memhranam niciantem interjeSfa ^ ijr fin^ula in fingubs GlanduU Lacrymalis Excretorios T>ucius fuo denique altero tenujore extremo inferta , ut intelligatur , elus Glandul^ Dufius m mciantts MembraniZ interna facie htare . "Eam autem fojciem , & duo ipforum Duci^tM^m ofcula hic non often- dtmus ^ propterea quta tn Jcomfmis Stenonts viden poffunt . G. Lacrymalis Glanduta ( de qua modo ad litt. e. , t^ f.f. diceba- mus ) inter latus internum globi ocuit , 0- orbitam naturtiiter lo- cata , atque abfcondita •, h\c autem deorfm , atque antrorfum , ut appareret , protra^a . Efi atitem h.zc Glaftdula Bcttm , (S^ altarum plurium hrutarum ylnimantiurn propria . H. Lacrymalis Caruncula ..pilis ornata.^ itfdem Animaniihus ^ atque ho- mini commums ^ ad internum Palpebrarum anguium in propattdo /t na- Tahulx II. Explicatio. 13^- nmya ppa, . Hoc mtem tuberctdum , five hac CaruncuU gUnduU non eft ; tAntum aheft , ut cum GUnduU G. confundi debeat . FiGURA II. ad eafdem pertinens, itemqne ad XLIV. aliafque Animadverfiones, Siniflrum hominis oculum exhibet , ut cum ^x\oxq bovino conferri S: qusenam ex iis qux in eodem oftenfa funt , utrique" fint , aut non fint communia, uno fere alpe£i:u intelligi poflit. a, AnguUs Palfehrarum intcrnus ^ ^ in eo CaruncuU Lacrymalis ^ cu- jus ptli qua ratione confpici deheant , in XLV II. Animadverfione oftenfum eft . Hoc igitur tuherculum ; non autem gUnduU ; homini auocjue datum eft . b, Membrana Semilunaris ruhelU.^ ex parte ^videlicet .^ ut (jr ipfa Ca~ runcuU , & Patpebrarum limhi , quantur/i naturalis htc pfipehra- rum rpfarum pofitus permifit , oftenfa . ^hn memhrana ctfi neque ufu , nequg magmtudine j fede tamen niclanti Brutorum Memhranie, refpondet . c, Limbt Palpehr^ fuperioris pars ilU in q%a prominentia eft , in cu~ jus prominenti^e extremo ejufdem Palpehr^ pun^um Ucrymale in^ fcuipum eft . FiGURA III. fpeOans ad Animadverfioncs XXXI. XLI. XLII. XLIII. LL LIIL LIV. LV. LXL LXiL LXXXVIII. LXXXIX. XC. Humani Capitisja bafi cranii ad primosdentes molares fere ad per- pendiculam dilledi, anteriorem ledionem oflendit . A.A. Pars Ojfis Frontis anteriorem Cranii bafim efficiens . B.B. Sinus Frontdes ^ in hoc cadavere ampliffimi ^ utrinque aperti '. c. Ejufdem Ojjis Procejfus , Spn.i inftar per medium ejus intern^ fa- ctei njfurgens . d. Foramen infculptmn in interftitio inter eum Procejfum , ^ Criflam Galii interje^o : quod foramen etfi circuUre erat in hoc cadavere 3 tamen cum h\c ex obliquo infpictatur , ellipticum videtur , e. Proceffus Ojfis Ethmoidts Crifta Gallt vocitatus , f.f. Sinus Ethmoiddi . G. G. OrbitiQ , ex quihus octili dempti funt , H. H. Stnus Aiaxiliares , i. i, Septum Nafi. k, Ejujdem Septi crajfitudo major^ in hoc^ c^ nonnullis aliis cadave- rt' 13^ Tabul^ II. Explicatio. rihus in eo m quo delineavimus , loco a nohis ohfervata . Non efi autem hac ea craffitudo^ de qua in LXXXVIlh Animadverfione *verha fecimns . llla enim fere ftatim fupra hunc locum in. mem- hrana Seui Utera invefiiente occurrit ; fed quoniam fetlione ali- quanto anteriore opus fuijfet ut fatis ipfa intelligi pojfet , idcirco innuere hlc potius quam minus apte & ^erfpicue delineare eandem 'voltiimus . 1. 1. Nafi dextera , & finiftra cavea , c^ in fingulis finguU fet^ , Fo- raminum Stenonis tn qu£ funt infixtS^ loca indicantes potius quan- tum in hac delineatione licuit , quam plane ofiendentes . m. Locus in palati antica regione^ quem versus ab iis Stenonis Fora- minihus via efi . n. n. Orificia T)u5fus utriufque Lacrymalis Majorif , non in fumm» vertice , fed in ipfo exteriore ejus recejfus Nafi pariete occurrentia, qui inter MaxilUrem Sinum^ ^ Jnferius Os Turhmatum ^ fgura. pr^fertim extrinfccus conica , utrinque affurgit ; qu^ Orificia ipfa qua erant naturaUter in hoc cadavere non foium figura , ^ pofitio- ne , verum etiam fede , O' jnagnitudine quam diUgentijJime expri- menda curavimus . Etfi enim f^pe his aUquanto majora , nonnun- quam etiam valde magna vidimus ; quoniam tamen in Theatri Ta- huU extra ordmem V. Fig. 2. S' 3. tanta ampbtudine piBa fmt ^ quanta nunquam adhuc videre pottiimus , idcirco nohis contra , mi- nima quidem , fed tamen quanta cr in hoc cadavere^ dr in aUis nonnuiUs oftendimus pingenda effe , exiftzmavimus , ut faciiiks Rei AnatomiCiQ Studiofis fidem faceremus , quamvis non hac qua pinxi* mus^ magnitudine , at ea certe qu£ huic parvitati quam iiii am- plitudini propiits accedat , muiio frequentius invenirt . 0. 0. offa Turhinata Inferiora . p. p. ojfa Turhinata Supertora . q,q, ofia Turhinata { fic enim faciiioris doBrintZ caufa juvare credi- mus appellitari ) Suprema , feu mavis Minima . Quod faperefi: •, quicunqne hanc Figuram noflram infpicient , mo- nendi funt , minime a nobis ignorari , in aliis capitibus Septuni Narium in alterutrum latus curvatum^OfTa Turbinata cum majo- ra, tum non ita a?qualia, Caveas ipfas Narium, humiliorcs, aut amplioresjne dc Pituitariis Sinibus quidquam dicamusj haud ra- r6 inveniri. Nos tamen fubjec^um in quo fere omnia elegantius difpofita occunerent , de induftria felegimus, ut ipia hujus leftio- nis non modo perfpicua, fed concinna etiam atque elega ui figu- ra ( quanquam nonnihil huic Operarum incuria detraxn ) exem- plum Tabulae II. Explicatio. 137 plum pr^beremus qui poflent internarum Partium Nafl , ip/ifque adjun<^orum Sinuum , & Duftuum flruftura , pofitus , communi- catio, aliaque ejufcemodi, clare, neque ineleganter iub afpeftum poni 5 fi videlicet aliarum confimilium anteriorum , & pofterio- rum Capitis Sedionum Figur^ ex ordine defcriberentur . I N I Pag. 20. Jin. 16, pro addent lege adden- 1. 17- p'-o certas le^e certat 1. 18. pro no- lege nos P. 45. 1. J4. pro minus /ej-f magis P A T A V I I. CIDOCCXIX. ExcuDEBAT JOSEPHUS COMINUS. ADYERS.Vl. TAB.I