x de, NS + ae ZF US Se tthe sto ar ERLERNEN NES SEE Nn Der Der ; RE Be? ER T é Pepe e eS ken x 2 Tes EEE + RTE Se Len de. D TE Kanne BAYS, ig $ IV ih Ag) QU y Wf Seley Sts fe ? » ya PRES LR) ISA 141, L Le ys PDA AP AY oie 4 Digitized by the Internet Archive in 2015 https://archive.org/details/bibliothecabotan2119unse BIBLIOTHEGA BOTANICA Original-Abhandlungen aus dem Gesamtgebiete der Botanik Herausgegeben von Prof. Dr. 4. Diels, Berlin-Dahlem Band XXI STUTTGART 1914—1921 E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung (Erwin Nagele) = & i ALURE in AA > u nr we * b TF = # | À vi 7 v OL € Li u oe L Kr. Ons rs be be | mn | L Lee" Virus PRIT 5 ay ee r 4 FR 4 7 i we ; a. A 2 . a ‚631; oe ; 1 vr Chr. Belsersche Buchdruckerei Stuttgart. Inhalts-Verzeichnis. Heft 86. Die Entstehung und Ausbildung der Kieselzellen bei den Gramineen. Von Max Frohn- meyer. Mit 2 Tafeln. Heft 87. Die Bryophyten meiner zweiten Reise durch Bolivia. Von Theodor Herzog. Mit 1 Karte (Tafel A) und Taf. I—VIII, sowie 234 Text-Figuren. Heft 88. Die Bryophyten meiner zweiten Reise durch Bolivia. — Nachtrag. — Von Theodor Herzog. Mit 19 Text-Abbildungen. BIBLIOTHECA BOTANICA Original-Abhandlungen aus dem Gesamtgebiete der Botanik Herausgegeben von Geh.-Rat Prof. Dr. Chr. Luerssen Danzig-Zoppot Heft 86 MAX FROHNMEYER Die Entstehung und Ausbildung der Kieselzellen bei den Gramineen Mit 2 Tafeln STUTTGART 1914 _- E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung Nägele & Dr, Sproesser ARNOLD ARROBETUM JAMAICA PLAIN, MASS. Se “ L i , x “> 4 r + ( As « gad ‘ | x : BIBLIOTHECA BOTANICA Original-Abhandlungen aus dem Gesamtgebiete der Botanik. Herausgegeben von Geh. Rat Prof. Dr. Chr. Luerssen Danzig-Zoppot. Heft 86. Dr. Max Frohnmeyer: Die Entstehung und Ausbildung der Kieselzellen bei den Gramineen. Mit 33 Figuren auf Tafel I, Il. Stuttgart 1914. E. Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung Nägele & Dr. Sproesser. Die Entstehung und Ausbildung der Kieselzellen bei den Gramineen. Von Dr. Max Frohnmeyer. Arbeit aus dem botanischen Institut der Universität Tübingen. Mit 33 Figuren auf Tafel I, I. Stuttgart 1914. E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung Nägele & Dr. Sproesser. , LE IP Es, > VEN AL" ia | a à EHER À «4 A N e HN : | Fi H D A « : a a9 Py HR 1 É | , vo Alle Rechte, besonders das der Uebersetzung, vorbehal ° LI Buchdruckerei Wolfgang Drück in Cannstatt. UTA SEO NY CGIOVEA EVA TNA SAY | Ÿ — II. II. IV. — Inhaltsverzeichnis. . Einleitung Untersuchungsmethode Allgemeine Übersicht über die Form der fertigen Kieselzellen Die Entwicklung der Kieselzellen und ihrer Verkieselungen A. Die Bildung der Kurzzellen. Beobachtungen an der noch unverkieselten Kieselzelle B. Die Bildung der Kieselkörper in den Kieselzellen a) 1. Typus: Saccharum officinarum b) 2. Typus: Panicum sanguinale c) 3. Typus: Arundo Donax d) Übersicht über eine Reihe weiterer Arten C. Die Verkieselungen der übrigen Epidermiselemente Beobachtungen an kieselfrei gezogenem Material . Theoretischer Teil . Die Verteilung der Kieselzellen Kurze Zusammenfassung der Ergebnisse Figurenerklärung auf Tafel I, IL. Literaturverzeichnis I. Einleitung und Literaturübersicht. Die Verkieselung tritt uns in der Pflanzenwelt in der verschiedensten Weise entgegen. Einmal kann sie beliebige Zellen ergreifen, mehr oder weniger auffallend, und sich so schließlich auch über ganze Gewebe ausdehnen; oder aber es ist ihr Auftreten an bestimmte, oft eigenartig geformte Zellen ge- bunden. Als Beispiel für die erste Möglichkeit können die Membranverkieselungen der Equiseten oder die Kieselkörper der Podostemonaceen gelten. Dem zweiten Fall begegnen wir bei den Stegmata der Orchideen. Diese die Gefässbündel begleitenden Zellen enthalten stets einen bestimmt geformten Kieselkörper, der allen andern Zellen fehlt. Ähnliches finden wir nun auch bei den Gramineen. Hier kommen neben den gewöhnlichen Oberhautzellen, den „Langzellen“, noch zweierlei Arten von kürzeren Zellen — „Kurzzellen“ — vor, von denen die einen, die „Kieselkurzzellen“ regelmäßig verkieselt sind. Wie bei den Stegmata ist ferner auch hier die Inhaltsverkieselung auf diese bestimmten Zellen be- schränkt, und erst im Alter können auch noch andere Epidermiselemente im Lumen verkieseln. Solche typisch verkieselte Zellen in der Epidermis der Gramineen fand als erster Wiesner. Er beschreibt sie in seiner „Einleitung in die technische Mikroskopie“ (1867) bei Zea Mays und Saccharum und führt den Namen „Kieselzellen“ für sie ein. Paarweise mit ihnen kommen bei Saccharum stets noch andere, schwächer verkieselte, aber ebenfalls kleinere Zellen vor, die ein weiteres Lumen besitzen als die ersteren; ihnen gab Grob später den Namen „Korkkurzzellen“. Offenbar denkt Wiesner nur an eine reine Membranverkieselung, wobei sich die Wände, ähnlich wie bei Holzfasern, bis fast zum Schwund des Lumens vorher verdickt hätten und dann erst verkieselten. Der Name „Kurzzellen“ für diese beiden durch ihre Kleinheit sofort auffallenden Epidermis- zellen und ihre Deutung als „fehlgeschlagene Spaltöffnungsmutterzellen“ stammen von Pfitzer (1870). De Bary (1877) stellt den Wiesnerschen „Kieselzellen“ die anderen Kurzzellen als „kurze Epidermiszellen“ gegenüber. Aus seinen Ausführungen geht hervor, daß diese letzteren stets unter den Kieselzellen liegen und durch minder derbe Wand ausgezeichnet sind. Beide Kurzzellen wech- seln stets mit langen Epidermiszellen ab. Auch de Bary denkt wie Wiesner offenbar nur an reine Membranverkieselung. Duval-Jouve (1875) spricht nur von kurzen Epidermiszellen im allgemeinen, ohne diese selbst weiter voneinander zu unterscheiden. Im übrigen widmet er seine Aufmerksamkeit mehr den Haaren und Blasenzellen. Kohl (1889) erwähnt in seinem Buche „Anatomisch-physiologische Untersuchungen der Kalk- salze und Kieselsäure in der Pflanze“ die Kieselzellen der Gramineen überhaupt nicht. Beobachtungen über sie, die einen Fortschritt bedeuten, finden sich erst wieder in den beiden fast gleichzeitig erschienenen Arbeiten von Grob und Wieler. Grob (1897) verdanken wir die erste klare Übersicht über die verschiedenen Epidermiselemente der Gräser. Er unterscheidet 11 Formen. Uns interessieren in erster Linie die „Kieselkurzzellen“, die übrigen Zellen, namentlich die ,Korkkurzzellen‘ nur insoweit, als sie gelegentlich von stärkerer Verkieselung ergriffen werden. Grob weicht von der bisherigen Auffasssung ab; er ist der erste, der von einer Lumenverkieselung spricht. „Ihr Lumen ist immer von Kieselsäure aus- gegossen“. In der Füllmasse befinden sich fast stets punkt- oder bläschenförmige Hohlräume in Ein- Bibliotheca botanica Heft 86. 1 =o. = oder Mehrzahl. „Sie erscheinen meist leer, führen aber bisweilen sicher festen Inhalt“. Nach dem Lösen der Kieselsubstanz können die Bläschen dementsprechend verschwinden, oder es bleiben kleine Körnchen zurück. Bei ein und derselben Pflanze zeigen sie oft in Zahl und Anordnung Überein- stimmung. Jsachne arundinacea führt z. B. meist bläschenfreie Kieselzellen, Coix u. a. solche mit zahl- reichen, zu Schwärmen vereinigten Bläschen. Die Gestalt der Kieselzellen ist vielfach für die Spezies charakteristisch. Grob unterscheidet 5 Haupt- und 5 Nebentypen und gibt eine große Anzahl Bilder von ihnen. Demgegenüber sind die Korkkurzzellen gleichmäßiger geformt. Die Außen- und Seiten- wände sind dünnwandig und stark verkorkt, das Lumen häufig von organischem Inhalt angefüllt. Die schon von Wiesner gemachte Beobachtung, daß auch hier die Wände oft verkieselt sein können, be- stätigt Grob nicht. Bei dem von mir untersuchten Material war fast in allen Fällen eine mehr oder minder starke Verkieselung festzustellen; in älteren Zellen ging sie sogar so weit, daß die Zellen keine Korkreaktion mehr gaben. Bei der Untersuchung der Verkieselungen bedient sich Grob des Phenols, worauf später zurück- zukommen sein wird. Die Kieselzellen findet er schon früh von Kieselsäure erfüllt; wird diese mit Flußsäure gelöst, so nimmt man eine dünne Membran wahr, die Cellulosereaktion gibt. In manchen Fällen färbt sich aber mit Chlorzinkjod die ganze Zelle mehr oder weniger blau, ohne eine deutliche Membran zu zeigen. „Ob hier allenfalls eine die Kieselmasse durchsetzende Cellulosebasis vorliegt, müssen entwicklungsgeschichtliche Untersuchungen sicherstellen“. Die Kieselkörper treten in zwei Modifikationen auf, als homogene, glasharte Masse und als sandig-poröse, schwärzliche Füllung. Zwischen beiden nimmt Grob auf Grund beobachteter Über- gangsformen einen genetischen Zusammenhang an und stellt darnach folgende Entwicklungstheorie der Kieselkörper auf; „die Erfüllung des Lumens mit Kieselsäure wird eingeleitet durch Bildung eines feinzelligen Maschenwerks. Infolge weiterer Einlagerung von Kieselsäure in die Interstitien des Ge- rüstes entsteht homogene Verkieselung, und zwar schreitet dieselbe zentripetal vorwärts.“ Mit diesem Verkieselungsmodus erklärt Grob nun auch die verschiedene Anordnung der Bläschen, je nach dem Stadium des „Consolidierungsprozesses“ und nach der Form der Zelle. Zum Schluß betont er jedoch: „selbstverständlich wollen obige Ausführungen beim Mangel einläßlicher Untersuchungen über die Genesis der Kieselkörper nur als hypothetischer Erklärungsversuch aufgefaßt werden.“ Den zweiten Hauptabschnitt der Grobschen Arbeit bildet die Topographie der Epidermis- elemente, wobei er sich aber auf die Blätter beschränkt. Einmal können die Kieselzellen selbst in ver- schiedener Weise angeordnet sein. Sie können 1) allein stehen, 2) mit Korkkurzzellen gepaart sein, wobei stets die Kieselzelle vorn liegt, 3) selten auch in Reihen geordnet sein. Am häufigsten ist die paarige Anordnung. Ferner lassen sich nach der Verteilung der Kieselzellen auf der Blattfläche ver- schiedene Epidermisstreifen unterscheiden. 1) Zerstreute Ordnung ohne Reihendifferenzierung (Streifen über Parenchym). 2) Zerstreute Ordnung. Differenzierung in kurzzellreiche und kurzzellarme Lang- zellreihen (nur über Bast!). 3) Differenzierung in reine Lang- und reine Kurzzellreihen (nur über Bast!). Am besten sind die Kieselzellen stets über Bast entwickelt. Grob hat auch ein Exemplar von Zea Mays in kieselsäurefreier Nährlösung gezogen. „Alle Blätter waren sowohl absolut, wie auch im Vergleich zu den Erdkulturen kieselzellarm. Kieselkurz- zellen fanden sich regelmäßig am Blattrand und an der Blattspitze, aber auch, im Vergleich zu nor- malen Blättern, spärlich“. Während fast alle früheren Autoren die Blattepidermis untersucht haben, befaßt sich Wieler (1897) mit dem Internodium, und zwar ausschließlich bei Saccharum officinarum. Es liegen ihm von dieser Art einige verschiedene Varietäten vor, die in der Ausbildung ihrer Kieselzellen gewisse kleinere, hauptsächlich quantitative Unterschiede zeigen. Von den Korkkurzzellen (diesen Namen ge- braucht er noch nicht) erwähnt Wieler nur, daß ihre Wände cutinisiert und verkieselt sind; „sonst bieten die verhältnismäßig dünnwandigen und weitlumigen Zellen nichts Besonderes“. Bei den Lang- zellen findet er die Mittellamellen verkieselt, zum Teil auch die Verdickungsschichten. Die Kiesel- zellen werden eingehend behandelt, ohne daß jedoch dadurch, wie wir gleich sehen werden, ein klares Bild von denselben erbracht würde. Auf Grund von Glühskeletten wendet sich Wieler zunächst gegen Be: die von Wiesner und de Bary ausgesprochene Ansicht, daß es sich hier um Membranverdickung mit nachfolgender Verkieselung handle, und betont, daß vielmehr das Lumen der Zelle von einem kompakten Kieselkörper erfüllt sei. „Was auf dem Flächenschnitt vor dem Verbrennen als Lumen der Zelle erschien, stellt sich als Spitze oder Leiste dieses Kieselkörpers heraus.“ Die in diesem Satz ausgesprochene Auffassung ist mir nicht völlig klar geworden. Wieler meint vielleicht hier mit „Lumen“ dasselbe, was Grob als Bläschen bezeichnet (bei Saccharum trifft man in sehr vielen Fällen nur ein derartiges Bläschen), denn diese kleinen Hohlräume erwähnt Wieler nirgends, bildet sie auch mit einer Ausnahme nie in Mehrzahl ab. In manchen Fällen gibt er statt eines kleinen rund- lichen Hohlraums ein länglich-ovales Bild das den Eindruck eines Zellumens macht und das er fol- gendermaßen erklärt: „Die Basis trägt in der Mitte in longitudinaler Richtung eine verschieden gestaltete Leiste, welche von der Fläche als Lumen erscheint.“ Auch Wieler untersucht die Kieselkörper in Phenol oder isoliert sie mit Chromsäure. Von ihrer vasenförmigen Gestalt gibt er eine gute Abbildung. Zwischen gekreuzten Nicols bleiben die Kieselkörper dunkel, zeigen also keine kristallinische Ausbildung. An entkieselten Zellen erkennt man, daß die Wände „verdickt sind, zwischen sich ein Lumen lassen und sich mit Chlorzinkjod blau färben.“ Die Membranen sind also dicht mit Kieselsäure imprägniert oder bilden mit dieser eine organische Verbindung. Die Verdickung der Wand geht der Bildung der Kieselkörper voraus, die Verdickungs- masse färbt sich vor der Verkieselung mit Chlorzinkjod noch blau. Hie und da gelingt es auch noch, eine Färbung der Membran zu erhalten, wenn der Kieselkörper schon ausgebildet ist. Weiter führt Wieler aus: „Auf Flächenschnitten wird der Eindruck erweckt, als ob die Verdickungsmasse lediglich an den Einschnürungsstellen auf den Längsseiten befestigt wäre und sich hier ausbreite. Bald scheint sie an einer Seite, bald an zweien an der Wand befestigt zu sein, Mög- licherweise ist diese Deutung aber irrig, uud es handelt sich um eine Art Tüpfel. Ich muß die Frage offen lassen, deren Beantwortung vielleicht im Zusammenhang mit der Entwicklungsgeschichte der Kieselkörper erfolgen wird.“ Ich werde auf diesen Punkt noch zurückkommen (s. 8. 8.) Wieler befaßt sich auch mit der Frage nach der Entwicklung der Kieselkôrper; doch gestattete ihm sein Material nicht, sie befriedigend aufzuhellen. Er hält es für wahrscheinlich, daß die Ver- kieselungen in analoger Weise entstehen wie in den Stegmata der Orchideen, Palmen u. s. w., d. h. durch zentrifugale Ausfüllung des Lumens, und daß die Verdickungsschichten der Wand noch nach oder während der Ausbildung der Kieselkörper wachsen. Überblickt man diese Literaturangaben, so findet man, daß zwar die verschiedenen Formen der Kieselzellen eingehend behandelt wurden, vor allem von Grob, daß aber über ihre Entstehung und Entwicklung nur gelegentliche Beobachtungen vorliegen, die zu keinem endgültigen Ergebnis führen. Auch Grob’s Erklärungsversuch, so wahrscheinlich er uns zunächst anmutet, hat doch nur hypothetischen Wert, wie Grob selbst betont. Es war deshalb meine Aufgabe, dieser Frage nach- zugehen. Daran schloß sich von selbst eine Reihe von Problemen untergeordneter Art, die mitbehandelt wurden. Bei diesem Mangel an Angaben über die Entwicklung der Gramineenkieselzellen selbst ist es nun aber von Interesse, zu erfahren, in wieweit die Entwicklung schon bei andern Kieselzellen unter- sucht wurde. Eine kurze Besprechung der wichtigsten Arbeiten darüber soll deshalb hier folgen. Rosanof (1871 Galipea macrophylla), Heinricher (1885 Campanula persicifolia) Kohl (1889 Dorstenia) und Kaphahn (1904 Rhynchosporeen) beschrieben Fälle, bei denen die Verdiekung und nachfolgende Verkieselung der Membranen so weit fortschreitet, daß schließlich das ganze Lumen ver- schwindet und von Kieselsäure erfüllt scheint, und zwar geht die Verdickung hiebei im allgemeinen einseitig von einer Wand aus. Ähnlich stellten sich offenbar Wiesner und de Bary die Ver- kieselung der Gramineenkieselzellen vor. Eine eigentümliche Art der Entwicklung von Kieselkörpern gibt Bulitsch (1893, Bromeliaceen) an: der Kieselkörper entsteht im Lumen und wird nachträglich von der Zellwand resorbiert und eingeschlossen. W arming (1881, Podostemonaceen), Ko h 1 (1889, Orchideen, Palmen) und Küster (1897, Chryso- AN ES balaneen zum Teil) haben Kieselkörper beobachtet, die frei im Innern der Zelle entstehen und sich allmählich nach außen vergrößern, wobei aber schließlich vielfach noch ein Zwischenraum zwischen Wand und Kieselmasse bleibt. Das wäre also etwa die Entstehungsweise, die Wieler auch für die Kieselzellen der Gramineen annimmt. | Es bleibt noch ein letzter Entstehungsmodus übrig, den Kohl (1889, Podostemonaceen) und Küster (1897 Chrysobalaneen zum Teil) beschreiben. Der Kieselkörper wächst im Lumen von der Wand aus, zentripetal, mehr oder weniger gleichmäßig, bald nur von einer Wand aus (das Plasma nach der entgegengesetzten Seite drängend), bald von allen Seiten zugleich (das Plasma umhüllend und in die Mitte drängend). Schon Hugo v. Mohl (1861) macht darauf aufmerksam, daß man bei allen Inhaltsverkieselungen zwischen zwei Fällen zu unterscheiden hat. Entweder bleiben die Membranen der betreffenden Zelle unverkieselt, wenigstens längere Zeit, oder aber sie verkieseln selbst auch und zwar vor dem Inhalt. Für die Chrysobalaneen verbindet nun Küster mit dieser Einteilung noch eine weitere, genetische, und unterscheidet darnach zwischen Kieselkörpern, die in Form kleiner Körner auftreten und nun zentrifugal wachsen in Zellen ohne verkieselte Membranen, und Kieselfüllungen, die zu- nächst der Zellwand als bröckelige Krusten anliegen, zentripetal wachsen und stets von verkieselten oder wenigstens verholzten Membranen umgeben sind. Diese Küster’sche Einteilung ist aber jeden- falls nicht für alle Inhaltsverkieselungen anwendbar; denn schon Moh! beschreibt bei Davilla Bra- siliana und auch bei der Cauto-Rinde (Chrysobalanee!) Zellen, bei denen zuerst die Membranen ver- kieseln und dann einzelne Kieselkörner im Innern der Zelle erscheinen und diese schließlich ganz mit einer feinkörnigen Masse erfüllen können. II. Untersuchungsmethode. Für die Wahl der verschiedenen Arten waren mehrere Gesichtspunkte maßgebend. Zu- nächst war es von Wichtigkeit, möglichst große und schön ausgebildete Kieselzellen zu untersuchen; außerdem erleichtert es die Erkennung der jungen Kieselzellen sehr, wenn man eine Art vor sich hat, die stets Kurzzellenpaare bildet. Die Kieselzelle ist dann durch ihre akropetale Anlage von vornherein sicher bestimmt. Wo aber häufig nur eine Kurzzelle gebildet wird, läßt es sich, solange sie jung ist, nicht unbedingt entscheiden, wozu sie sich entwickeln wird, ob zur Kiesel- oder zur Kork- kurzzelle. Unter diesen Gesichtspunkten erwies sich als die geeignetste Art Saccharum officinarum, an dem dann auch die wichtigeren Untersuchungen über die Entwicklung ausgeführt wurden. Bei der Wahl weiterer Arten mußten vor allem möglichst viele Verwandtschaftskreise berücksichtigt werden; hie und da war es andererseits von Interesse, nahe verwandte Arten miteinander zu vergleichen. Zur genaueren Untersuchung dienten folgende Arten: 1) Maydeae: Zea Mays L., Tripsacum dactyloides L., Coix Lacrymae Jobi. 2) Andropogoneae: Saccharum officinarum L., Sorghum halepense Pers., Andropogon Schimperi Hochst. 3) Paniceae: Panicum plicatum Sam., Panicum sanguinale L. 4) Oryzeae: Oryza sativa L. 5) Phalarideae: Phalaris arundinacea L. 6) Agrostideue: Alopecurus pratensis L., Phleum pratense L., Phleum Boehmeri Wibel. 7) Aveneae: Avena sativa L., Trisetum flavescens Beauv. 8) Festucaceae: Festuca arundinacea Schreber, Poa pratensis L., Uniola latifolia Mich., Arundo Donax L., Arundo phragmites L., 9) Hordeae: Elymus sibiricus L., Secale cereale L., Lolium perenne L., Hordeum distichum L. 10) Bambuseae: Bambusa nana Rixb,, Bambusa arundinacea Willd. Die Untersuchung wurde, zunächst aus rein praktischen Gründen, fast ausschließlich an Stengel- gliedern ausgeführt, da diese in der Regel später verkieseln als die Blattscheiden und ihnen gegenüber auch sonst noch mancherlei Vorteile bieten. Als Ort der Untersuchung kamen alle jüngeren Internodien in Betracht, soweit sie noch zum mindesten eine interkalare Wachstumszone oder ein noch unverkieseltes Gelenk besaßen. Der Vegetationspunkt und die nur schwach gestreckten obersten Glieder entbehren stets noch jeglicher Verkieselung und sind deshalb für unsere Zwecke meist nicht brauchbar. Am günstigsten erwiesen sich die in vollem Wachstum befindlichen Internodien, bei denen sich das Unter- suchungsfeld fast auf ihre ganze Länge erstreckt und wo man oft sämtliche Stufen vom undifferenzierten Gewebe bis zum fertig verkieselten vor sich hat. Je älter das Internodium ist, desto kleiner wird diese zur Untersuchung geeignete unverkieselte Stelle. Bei allen Kieselsäureuntersuchungen wurde bisher nach dem Vorgange von Meyen, Sachs, Kohl u. a. hauptsächlich mit Glühskeletten und Handschnitten gearbeitet. Da es aber bei Ent- stehungsfragen auf den Nachweis von oft sehr geringen Mengen von Kieselsäure ankommt, genügt dies etwas grobe Verfahren nicht, zumal, da die Verkieselungen doch im Zusammenhang mit dem umgebenden LT 168 Gewebe beobachtet werden müssen. Soweit es sich um junges, unverholztes Material handelte, habe ich deshalb in der Regel mit Mikrotomschnitten von 5—10 u Dicke gearbeitet. Die Fixierung der In- ternodienstücke wurde anfangs mit Eisessig-Alkohol (50:50) später nur mit absolutem Alkohol (Dauer der Einwirkung 24 Std.) ausgeführt. Die so hergestellten Mikrotomschnitte wurden nun auf verschiedene Weise weiter untersucht. Die für die Kieselerkennung mehr negativen Färbeverfahren reichen vielfach für sich allein nicht aus. Es wurde deshalb in erster Linie immer mit Phenol gearbeitet, in zweifel- haften Fällen"Färbung und Behandlung mit Phenol nacheinander angewandt. Handschnitte wurden, wenn möglich, stets auch noch geglüht. Der erste, der meines Wissens Phenol zur besseren Erkennung von Verkieselungen benützte, war 0. Müller, bei seinen Diatomeenuntersuchungen (1871). Er „überschwemmte“ seine Objekte mit verschiedenen Flüssigkeiten u. a. auch mit Nelkenöl und mit Carbolsäure, doch handelte es sich hier nur um eine gelegentliche Bemerkung. Später (1897) wurde das Phenolverfahren dann gleich- zeitig von Küster und Grob, denen diese Studien Müllers offenbar unbekannt geblieben sind, von neuem eingeführt und weiter ausgebaut. Seither wurde es bei Arbeiten über Kieselsäure vielfach mit Erfolg angewandt (Wieler, Kaphahn). Die Wirkung des Phenols besteht darin, daß sein Brechungsexponent (1,535) von dem der Kieselsäure (Tabaschir: 1,119—1,364) wesentlich verschieden ist, mit dem des übrigen Gewebes sich aber offenbar nahezu deckt. Die Folge davon ist, daß alle Zell- wände und Zellinhalte fast durchsichtig werden, alle Verkieselungen aber scharf hervortreten. Sichere, kompakte Verkieselung ist vorhanden, wenn sich in Phenol der von Küster be- schriebene rötliche Glanz einstellt, wie er namentlich bei den stark lichtbrechenden Kanten, Ecken und auch bei Membranen ausgeprägt ist. Der fertig ausgebildete Kieselkörper der Gramineen erscheint bei scharfer Einstellung rötlich glänzend, bei zu tiefer weißlich, bei zu hoher ist er dunkel. Alle Unebenheiten treten besonders hervor. Die punktförmigen Bläschen sind scharf umrandet und meist dunkler als die übrige Füllmasse, Isolierte Kieselkörper zeigen stets nach außen einen durch Brechung hervorgerufenen rötlichen Schimmer. Phenol läßt jedoch nicht, wie Küster erklärt, jede auch die feinste Verkieselung deutlich erkennen. Diinne Kieseldecken sind von der Fläche vielfach nicht sichtbar; daß z. B. die Cuticula fast durchweg verkieselt ist, ergibt sich erst aus ihrer Kantenansicht in Längs- und Querschnitten. Dementsprechend stellt sich auch bei allen Membranen, die wir in der Kantenansicht beobachten, der rote Glanz sofort mit der Verkieselung ein. Ich werde später noch genauer auf diese Tatsachen zurückkommen. Vor der Übertragung der Schnitte aus Phenol in Balsam habe ich sie nach Küsters Vorgang stets noch eine Zeitlang in Nelkenöl gelegt. Sowohl in Nelkenöl (Brechungsexponent 1,547) als auch in Balsam sind die Kieselkörper noch sehr gut zu erkennen. Zimmtöl, Bromoform und Monobrom- naphtalin schienen mir trotz ihrer hohen Brechungsexponenten weniger geeignet. Auch Glyzerin ist nicht so günstig wie Phenol, da die Umrisse des Kieselkörpers nicht scharf zu erkennen sind. Derselbe erscheint milchweiß und schließt auch hier nach außen mit einer rötlich lichtbrechenden Kante ab. Fast alle behandelten Arten wurden auch in entkieseltem Zustand untersucht. Die Internodien- stücke wurden zu diesem Zweck einige Zeit in Flußsäure gekocht und dann mit dem Rasiermesser oder dem Mikrotom geschnitten. Da es sich bei den dann folgenden Untersuchungen in erster Linie um die Membranen der Kieselzellen handelte und um die Frage nach einer etwa vorhandenen orga- nischen Grundlage des Kieselkörpers, so dienten als Reagentien vor allem Chlorzinkjod und Kongorot. III. Allgemeine Übersicht über die Form der fertigen iKaeselzellen. Blatt- und Stengelepidermis kénnen in der Ausbildung der Kieselzellen bei derselben Art ganz verschieden sein. Indessen herrscht am Stengel nicht die Mannigfaltigkeit, wie sie Grob fiir das Blatt beschreibt. Bei der Flächenansicht kann man stets vom Rechteck als Grundform ausgehen. Die fertige Zelle kann diese Form beibehalten und ist dann entweder längs- oder quergestreckt, oder annähernd quadratisch (Fig. 2,13); wenn die Wände sich abrunden, entstehen elliptische, ovale oder auch kreisrunde Bilder (Fig. 9). Die Cuticula buchtet sich in der Regel nach allen Seiten aus mit Einkerbungen an der Mitte der beiden Längswände, so daß bei der höchsten Einstellung die Zelle eine biskuitförmige Gestalt hat (Fig. 3,17). Bei verschiedenen Arten nimmt, wie schon Grob gezeigt hat, die ganze Zelle diese Form an. Tritt die Verkieselung spät ein, so daß die Zelle sich vorher unge- hindert strecken kann und auch die Wellungen der Wände vorher zustande kommen können, so ent- stehen auffallend lange Kieselzellen mit mehreren Einbuchtungen wie bei Glyzeria fluitans. Auf Längs- schnitten sieht man, daß an dem Übergreifen der Cuticula auch die Seitenwände selbst teilnehmen. Gegen die Langzellen biegen sie sich meist nur schwach in ihrem obersten Teil aus, dagegen wird die Korkkurzzelle ziemlich weit von oben umfaßt, nicht selten sogar ganz bedeckt (Fig. 5,6). Nach den Längsansichten kann man vor allem zwei Formen unterscheiden; bei der einen sind Außen- und Innen- wand annähernd gleich lang (Fig. 19,4c), bei der zweiten verengert sich die ganze Zelle stark nach innen, so daß die Außenwand beträchtlich länger ist als die Innenwand (Fig. 4,b), damit hängt zu- sammen, daß im letzteren Falle die eine Seitenwand über die Korkkurzzelle bis zu ihrer Mitte oder noch weiter greift, so daß von oben gesehen bei der höchsten Einstellung die Korkkurzzelle kaum sichtbar ist, bei tiefer Einstellung dagegen die Kieselzelle fast ganz verschwindet und oft nur noch eine quergestreckte, in Phenol hell lichtbrechende Kante erkennen läßt. Diese beiden Formen der Kieselzelle sind in Gestalt und Vorkommen scharf unterschieden. Bei einer Andropogonee habe ich nie eine verengerte Kieselzelle getroffen; bei Alopecurus, Dactylis, Triticum u. a. sind nur die seltenen allein stehenden Kieselzellen außen und innen gleich breit, die mit Korkkurzzellen gepaarten immer nach innen verengert. Auf Querschnitten erscheinen Außen- und Innenwand annähernd gleich breit; jedenfalls verschmälert sich hier die Zelle niemals in dem Maße wie bei Längsbildern. Die Form dieser Zellen hat man sich also etwa als ein dreiseitiges Prisma vorzustellen, bei dem eine Kante durch eine Fläche abgestumpft ist; diese Fläche entspräche der Innenwand. Quer- und Längsschnitte zeigen, daß die Cuticula über alles weggreift und ziemlich mächtig entwickelt ist. Über den Kieselzellen ist sie jedoch etwas dünner. An entkieseltem Material wurde ferner beobachtet, daß sie sich hier meist abgehoben hatte und mit Chlorzinkjod schwächer färbte. Uber die Größe der Kieselzellen läßt sich nichts Einheitliches aussagen. Sie ist sowohl bei den verschiedenen Arten und Familien, als auch oft in den einzelnen Individuen selbst sehr schwankend. In beschränktem Maße ist sie von der Höhenlage am Internodium abhängig. Ziemlich große Zellen finden wir bei Panicum sanguinale, Succharum officinarum u. a., sehr kleine haben Panicum plicatum, Oryza sativa und die Bambusen. Hohenauer gibt folgende Maße an: Breite 6-10 u, Länge 3—25 u. Bei Saccharum habe ich die durchschnittliche Höhe der Kieselzellen auf 10—15 u bestimmt. CANCER In diesem Zusammenhang sollen auch die Punkte und Bläschen besprochen werden, die Grob als eigentliche Hohlräume bezeichnet, während sie Wieler in Mehrzahl überhaupt nicht erwähnt, und sie dort, wo sie in Einzahl auftreten, offenbar für Spitzen des Kieselkörpers hält. Noch ehe mir meine entwicklungsgeschichtlichen Untersuchungen hierüber Resultate lieferten, war es mir unzweifelhaft, daß Grob mit seiner Deutung im Rechte war. Denn einmal versagt in all den Fällen, wo es sich um ganze Schwärme von Bläschen handelt, die Wielersche Erklärung vollständig. Außerdem müßte ein solches Bläschen, wenn es eine Spitze darstellte, nach oben in einen Punkt auslaufen bei ent- sprechender Einstellung der Mikrometerschraube. Das ist aber nicht der Fall. Auch die Lichtbrechung in Phenol spricht gegen Wieler. Wie schon bemerkt, wird an allen Unebenheiten, Kanten, Spitzen und dergl. das Licht besonders stark gebrochen und dieselben erscheinen rötlich aufleuchtend. Die Punkte sind dagegen in der Regel in vollständig kompakten Kieselkörpern dunkler als diese und scharf konturiert. Wie wir uns die Bläschen entwicklungsgeschichtlich zu erklären haben, wird noch besprochen werden. Den länglich gestreckten „Hohlraum“, den W ieler beobachtet und als Leiste erklärt hat, habe ich bei fertigen Kieselzellen nie gefunden. Eine untere Leiste oder irgendwelche scharf abbrechende Kante an der Unterseite trifft man nicht selten; aber diese erscheinen nie als Flächen, sondern immer als einfach konturierte, stark lichtbrechende Linien, wie sie bei Zea Mays, Poa, Elymus und vielen andern in verschiedenerlei Formen zu sehen sind. Durch die Einstellung mit der Mikrometerschraube läßt es sich leicht entscheiden, welcher Wand diese Leisten oder Kanten angehören. Auch die vorn erwähnten Angaben Wielers über Tüpfel oder Durchbrechungen der Wand- verdickungen kann ich nicht bestätigen Bei einer gewissen Einstellung sehen auch die Kanten schwarz aus und täuschen so, da sie keine zusammenhängenden Linien bilden, sondern nur an den scharfen Bruchstellen deutlich sichtbar sind, Lücken in der Membrane vor. Was Wieler für Wände hält, sind also nur Kanten und Wölbungen des Kieselkörpers. Die Wände lassen sich, wie schon Grob richtig bemerkte, nur in seltenen Fällen bei fertig verkieselten Kieselzellen erkennen. Bei Besprechung der entkieselten Schnitte werde ich noch einmal auf diesen Punkt zurückkommen (s. S. 15). IV. Die Entwicklung der Kieselzellen und ihrer Verkieselungen. A. Die Bildung der Kurzzellen. Beobachtungen an der noch unverkieselten Kieselzelle. Die Bildung der Kurzzellen beginnt erst an Internodien, die schon in ein ergiebigeres Längen- wachstum eingetreten sind. Bei Internodien ohne Stengelgelenk geht sie durchweg von oben nach unten vor sich. Wo später ein Stengelgelenk ausgebildet wird, liegt dieses einige Zentimeter über der Basis. In diesem Fall schreitet die Bildung der Kurzzellen unter dem Gelenk von unten nach oben vor, und da dieses Stück des Internodiums keine nennenswerte Streckung durchmacht, bleiben die verschiedenen Epidermiselemente nahe aneinander gerückt; die Langzellen sind viel kürzer als im übrigen Gewebe. Man findet deshalb an geeigneten Internodien mit Stengelgelenk manchmal sämtliche Stadien der Zell- bildung und auch der Verkieselung in vollständiger Reihe beieinander in der Zone vom Gelenk abwärts. Oberhalb des Gelenkes hat sich das übrige Gewebe schon vor der Bildung der Kurzzellen mächtig ge- streckt und beginnt bald am oberen Rande sich zu differenzieren und Kurzzellen abzutrennen. Auch dieses mit Kurzzellen versehene Gewebe wächst noch ziemlich stark, bis es endlich — ebenfalls von oben her — verholzt und verkieselt und dann jedenfalls keine wesentliche Streckung mehr erleidet. Je nach dem Alter des Internodiums hat man demnach den Bildungsherd der Kurzzellen in ganz ver- schiedener Höhe zu suchen. In dem merisystematischen Gewebe machen sich bald Größenunterschiede bemerkbar (Fig. 30 b). Schließlich kann man deutlich zweierlei Zellen unterscheiden: längere, die zu Langzellen werden, und kürzere, denen man ihr späteres Schicksal noch nicht ansehen kann. Wie schon Pfitzer be- schreibt, können sich diese zu Spaltöffnungen, Haaren oder Kurzzellen entwickeln. Die Orientierung _ der Querwände zu den Längswänden ist auf Flächenansichten nicht immer ganz senkrecht, sondern hie und da etwas schief (Fig. 30b). Die Haare spielen bei der Mehrzahl der Halme im Gegensatz zu den Blättern eine ganz untergeordnete Rolle. Die Spaltöffnungen charakterisieren sich als solche bald durch den weiteren ihnen eigentümlichen Teilungsmodus. Das Zustandekommen der fertigen Kurz- zellen kann entweder durch einfache Weiterentwicklung der Mutterzelle erfolgen; meist entsteht in diesem Falle eine Korkkurzzelle. Oder aber es tritt noch eine Teilung ein, und von dem so ent- standenen Kurzzellenpaar wird die vordere Zelle eine Kieselzelle, die hintere eine Korkkurzzelle. Die ungeteilte Mutterzelle kann sich in selteneren Fällen zu einer mehr oder weniger typischen Kiesel- zelle ausbilden; wie schon bemerkt, verengern sich solche allein stehenden Kieselzellen nur ganz aus- nahmsweise nach unten. Im Laufe meiner Untersuchungen ist mir nur ein einziges Mal ein derartiger Fall begegnet. Wie in dem Abschnitt über die Verteilung näher ausgeführt werden soll, verhält sich die Mutterzelle an den verschiedenen Internodien verschieden, je nach der Zeit, in die ihre Weiter- entwicklung fällt (s. S. 37). Bleiben wir bei dem Fall, daß sich die Kurzzellmutterzelle noch einmal teilt. Einen solchen bieten uns z. B. Saccharum officinarum und Arundo Donax. In der Flächenansicht stellt sich die neue Bibliotheca botanica Heft 86. à 12410 22e Teilungswand bald senkrecht und gerade dar (Fig. 30,c), bald tritt sie gebogen auf (Fig. 1,31) und bietet dann ihre konkave Wand der späteren Kieselzelle. Der dazu gehörige Längsschnitt zeigt, daß in letzterem Fall die Wand uhrglasförmig ist. Durch ungleichmäßiges Wachstum beginnt die Wand sehr bald schon über die Korkkurzzelle ein wenig hereinzugreifen, oben stärker als unten, wodurch in der Längsansicht die Korkkurzzelle auf die Konkavseite des Uhrglases zu liegen kommt. Was nun die ursprüngliche Anlage der Wand betrifft, so sprechen zunächst manche Bilder dafür, daß sie dort, wo später die verengerte Gestalt zustande kommt, schief, manchmal sogar fast diagonal angelegt werde. Genauere Untersuchungen des jungen Gewebes machen es jedoch sicher, daß die erste Anlage immer senkrecht geschieht und alle anderen Lagerungen schon sekundäre Stadien darstellen, d. h. durch un- gleich stärkeres Wachstum der Außenwand entstanden sind (Fig. 11,a—c). Zur Zeit der Teilung kann die Längsausdehnung der Zelle so gering sein, daß die späteren großen Unterschiede ohne weiteres verständlich sind. Ein dieser Ansicht widersprechendes Bild ist mir jedenfalls nie vorgekommen. Dort, wo nur der äußerste Teil der Wand sich wölbt, steht auch im fertigen Stadium die Trennungs- wand in ihrem unteren Teil genau senkrecht auf der Innenfläche auf. Bei Arundo Donax und Alopecurus pratensis habe ich diese Verlagerung in all ihren Stadien verfolgt. Wo, wie bei Arundo, die Innenwand hinter der Außenwand nicht zuviel in ihrer Länge zurücksteht, kann dies auf zweierlei Weise geschehen sein Entweder, die Mutterzelle teilt sich erst, wenn sie schon eine gewisse Größe erreicht hat, oder, was das häufigere ist, die Innenwand beteiligt sich eben auch in größerem Maße am Wachstum. Wo die Zelle sich dagegen nach unten fast zuspitzt, muß man annehmen, daß die Innenwand nach der Teilung überhaupt nicht mehr gewachsen ist, oder jedenfalls nur noch in ganz geringem Maße. Eine eigentümliche Art der Wandbildung, die von der normalen, eben beschriebenen vollständig abweicht, fiel mir zunächst bei Panicum sanguinale auf. Hier stellt sie die Mehrzahl der Fälle dar; seltener wurde sie auch bei Tripsacum dactyloides und vereinzelt noch bei verschiedenen anderen Arten (Zea Mays, Saccharum officinarum u. a.) angetroffen. Es entsteht nämlich hier die Kieselzelle in der Mutterzelle drin durch eine halbmond- oder halbkreisférmige Wand, die von einer Längswand zu einer Querwand greift. (Fig. 28a). Die Ansatzstelle der neuen Wand rückt mehr oder weniger weit an dieser herein. Bei Saccharum fand sich ein Fall, wo dieneue Wand von der Ecke ausging. Das wäre also eine Art Überleitung zur normalen Wandanlage. Je nachdem sich die Ansatzstelle auf der Querwand mehr oder weniger weit vom Eckpunkt verschiebt, ist die Zelle anfangs bald stark gewölbt, bald flach. Da- durch, daß sich später die beiden alten Wände öfters gegen das Lumen der benachbarten Zellen vor- wölben und alle drei Wände noch weitere Umgestaltungen erfahren, verwischt sich allmählich die ursprünglich dreiseitig angelegte Gestalt der Zelle. Die fertige Zelle ist dann mehr oder weniger deutlich vierseitig; die Teilungswand hat sich so gebogen, daß eine frei im Lumen der Mutterzelle liegende Ecke entsteht (Fig. 28). Die Zelle sieht aus, als ob sie von oben auf den Schnittpunkt dreier Zellwände aufgesetzt sei. Wenn die Wände sich nicht vorwölben, liegt die Zelle wie auf Fig. 28,c, 26,b. Ganz vereinzelt (bei Saccharum) fand sich der Fall, daß schon die Bildung der Mutterzelle auf diese Weise erfolgte. Die Zelle streckte sich dann nach der Teilung gewaltig in die Länge, sodaß sie eine pfeilférmig zugespitzte Gestalt erhielt, worauf sie sich durch eine Querwand in Kork- und und Kieselzelle teilte. Neben dieser unregelmäßigen Entstehung, die an den Teilungsmodus gewisser Spaltöffnungen (Asplenium, Mercurialis) erinnert, kommt bei allen diesen Arten auch die regelmäßige vor. Es scheinen dabei in dem gegenseitigen Verhältnis der beiden Möglichkeiten, soweit ich es bei Panicum sanguinale beobachten konnte, von Individuum zu Individuum Verschiedenheiten zu herrschen. Die Mutterzelle kann auch noch mehr als zwei Kurzzellen liefern. Es können z. B. drei nebeneinander liegen, von denen dann in der Regel die mittlere zur Korkkurzzelle, die beiden andern zu Kieselzellen werden. Nach de Bary und Grob kommt auch der umgekehrte Fall vor, nach letzterem allerdings nur ganz ausnahmsweise. Häufiger als drei Zellen trifft man vier, also zwei Kurzzellenpaare zusammen. Hiebei wechseln dann immer Kiesel- und Korkkurzzellen miteinander ab. Besonders häufig fand ich solche zusammengekoppelte Kurzzellenpaare bei Saccharum im obersten Teil des Internodiums und konnte deutlich ihr Abnehmen nach unten verfolgen. Abnormitäten, wie zwei Kiesel- oder zwei Korkkurzzellen nebeneinander, trifft man auch, aber nur äußerst selten. = = Was die chemische Beschaffenheit des jüngsten, unverkieselten Gewebes anbelangt, so spielen hier, solange sich die Zellwände noch nicht verdicken, Pektinverbindungen die Hauptrolle. Während sich bei der Behandlung mit Chlorzinkjod die typische Cellulosereaktion noch nicht einstellt, färben sich die Wände mit Safranin oder Rutheniumrot intensiv rot. Die jungen Kurzzellen sind mit einem großen, oft fast das ganze Lumen füllenden Kern ver- sehen, gegen den das Plasma stark zurücktritt. Andersartige Zellbestandteile treten nicht auf. Es kann also auch nicht dazu kommen, daß auf die entstehenden Kieselkörper durch irgendwelche Inhalts- einschlüsse eine formende Wirkung ausgeübt wird, wie es Kohl z. B. bei den Podostemonaceen be- schreibt. Dort wird nämlich die Form der Kieselkörper vielfach durch Chlorophyll- und Stärkekörner bestimmt. Die Kieselzelle nimmt in der Regel, schon ehe sie verkieselt, ihre endgültige Gestalt an. Die Mittellamelle wird, bevor neue Lamellen angelegt werden, ziemlich mächtig. Sie läßt sich oft an altem Gewebe noch deutlich mit doppelten Konturen verfolgen. Mit Chlorzinkjod gibt sie keine Blau- färbung. Daß die Kieselzelle während des Verkieselungsprozesses noch etwas wächst, ist nicht aus- geschlossen, daß auch nach der endgültigen Verkieselung noch, wie Wieler annimmt, ist dagegen sehr unwahrscheinlich. B. Die Bildung der Kieselkörper in den Kieselzellen. Wie es schon Grob und Wieler ausgesprochen haben, geht der Verkieselungsprozeß sehr rasch und plötzlich vor sich, und zwar in derselben Gegend oft ziemlich ungleichmäßig. Man findet häufig einzelne ganz oder erst teilweise verkieselte Zellen in sonst kieselfreiem Gewebe; andererseits enthält in den unteren Regionen des Internodiums ein in der Hauptsache schon verkieseltes Epidermis- stück oft noch Kieselzellen, deren Verkieselung noch nicht beendet ist, oder wo die Ausscheidung überhaupt noch nicht begonnen hat. Entsprechende Resultate erhält man, wenn man mit Chlorzinkjod auf Cellulose prüft. Dann treten die noch nicht verkieselten, aber schon verdickten Kieselzellen durch ihre Blaufärbung deutlich hervor, und es läßt sich im allgemeinen eine deutliche „Cellulosezone“ am Internodium erkennen. Einzelne blau gefärbte Zellen finden sich jedoch immer auch noch ein gut Stück weiter in der verkieselten Partie, in der die übrigen Kieselzellen ungefärbt bleiben. Verfolgtman einen Längs- schnitt durch die Zone der beginnenden Verkieselung von oben nach unten, d. h. also nach rückwärts, so findet man meist nicht eine gleichmäßig rückwärts schreitende Entwicklungsreihe, sondern unter Umständen allerlei Stadien durcheinander: fertig verkieselte Zellen wechseln mit schwach verkieselten und kieselfreien ab. Im Ganzen ist indessen auf einer solchen Strecke eine Entwicklung nicht zu verkennen, insofern unten kieselfreie und oben fertig verkieselte Zellen vorherrschen. Die Zone der beginnenden Verkieselung liegt natürlich ebenso wie die der Kurzzellenbildung je nach dem Alter des Internodiums in verschiedener Höhe. Die beiden Zonen decken sich nicht, rücken aber, da die Neu- bildung der Kurzzellen allmählich erlahmt und schließlich aufhört und da ja die Verkieselung ebenfalls von oben nach unten fortschreitet, mit der Zeit immer näher zusammen. An jüngeren Internodien, wo der Raum zwischen dem Bildungsherd der Kurzzellen und der Zone der beginnenden Verkieselung noch groß ist, bleiben also die neugebildeten Kurzzellen länger unverkieselt als in älteren Internodien, wo die Streckung und Teilung nachgelassen haben und so die Verkieselungszone die Teilungszone beinahe „eingeholt“ hat. Die Verkieselung schreitet, wie schon bemerkt, vom oberen Ende basipetal vorwärts und läßt das aktive Gelenk, bzw. die weiche Internodienbasis, die unter Umständen noch passiv zu wirken hat, zunächst frei (s. Abschnitt über Verteilung s. S. 32.). Entsprechend der schon erwähnten Tatsache, daß auch vom Gelenk nach unten noch Zellen abgetrennt werden, schreitet hier die Verkieselung akropetal vor, und zwar sehr rasch und frühzeitig, so daß diese Zone in mittleren und älteren Internodien durch- weg verkieselt ist, ohne deutliche Abstufungen, wodurch eine scharfe Grenze gegen das noch kieselfreie Gelenk entsteht. Die ersten Spuren einer Verkieselung trifft man nicht etwa an den Kieselzellen selbst, sondern an der Cuticula und an den Membranen der Korkkurzzellen, namentlich an deren Außenwänden. Hier ist in Phenol deutlich schon ein roter Glanz zu beobachten, wenn die Kieselzelle in diesem Medium fast noch unsichtbar ist. Die Untersuchung der Entwicklung der Kieselkörper ergab bald, daß diese nicht überall ein- heitlich vor sich geht, sondern oft erhebliche Unterschiede zeigt. Innerhalb derselben Art ist aber immer eine gewisse Gleichmäßigkeit zu erkennen. Es soll zunächst an Saccharum officinarum, das am fo) oO eee 9 Ba — eingehendsten untersucht wurde, die Entwicklung dargestellt werden. Daran sollen sich diejenigen Arten schließen, die von diesem Entwicklungsgang irgendwie abweichen; als Vertreter der verschie- denen Typen wird immer eine Art besonders ausführlich behandelt werden. Alles Gemeinsame findet bei dem 1. Typus, bei Saccharum, Erwähnung. a) 1. Typus. Saccharum officinarum. Die Kieselzellen von Saccharum officinarum sind, wie schon erwähnt, besonders groß. Die Ge- stalt ist gewöhnlich länglich, kann aber auch breiter als lang sein, quadratisch oder oval bis kreisrund. Das körperliche Bild einer typischen Kieselzelle von Saccharum zeigt Fig. 33, Der oberste Teil der Querwände biegt sich schwach über die Nachbarzellen aus, der untere steht beinahe senkrecht auf der Innenfläche auf. Eine verengerte Kieselzelle kommt nie vor. Die Cuticula über der Zelle bietet, von der Oberfläche gesehen, ein biskuitförmiges Bild. Die Bläschen in der Kieselmasse lassen in ihrer Anordnung einige Regelmäßigkeit erkennen. Sie treten nie in großer Anzahl und zu eigentlichen Schwärmen vereinigt auf. Vielfach trifft man nur eines oder auch gar keines. Wo sie in Mehr- zahl vorhanden sind, sind sie meist scharf von einander getrennt und abgesetzt. Ihre Verteilung über die Kieselmasse ist nie so ungeordnet wie bei manchen andern Arten. Wo nur ein Punkt da ist, liegt er in der Regel in der Mitte, mehrere Punkte bilden entweder in der Mitte eine kreisförmige Gruppe oder sind der Längsrichtung der Zelle parallel zu einer Reihe angeordnet. Auf Längsschnitten findet man eine derartige Reihe den Seitenwänden parallel, ebenfalls mehr oder weniger in der Mitte Doch kommen auch seltenere Fälle vor, wo die Bläschen unregelmäßig über die Fläche verteilt sind. Auch hier nehmen sie indessen immer einen gewissen Abstand von der Wand ein (Fig. 16). Wie schon in der Einleitung bemerkt wurde, liegt nach Küster sichere Verkieselung vor, wenn sich in Phenol die typische rötliche Lichtbrechung einstellt. Es empfiehlt sich also, bei den entwicklungsgeschichtlichen Untersuchungen zunächst von den in Phenol gemachten Beobachtungen auszugehen. Benützt man ältere Internodien, bei denen nur noch das Gelenk kieselfrei ist, so wird man in den meisten Fällen nichts weiter beobachten können als die Bestätigung der Tatsache, daß sich die Verkieselung sehr rasch und plötzlich vollzieht. Unmittelbar an das Gelenk, in dem nur ganz ver- einzelte Kurzzellen gebildet werden, stoßen sowohl nach oben als nach unten schon vollständig fertige Kieselzellen. Auch an jüngeren Internodien wird man häufig nichts anderes finden. Hie und da hat es den Anschein, als sei die Kieselmasse in einzelnen Fällen viel schwächer lichtbrechend als sonst und von einem matteren Aussehen; aber auch dann ist schon die ganze Zelle erfüllt. Längere Zeit konnte ich denn auch nichts entdecken, was sicher als eine Entwicklungsstufe hätte bezeichnet werden können, bis endlich ein junges, noch vollständig weiches, etwa 5cm langes Internodium ganz neue Bilder bot. Während am unteren Ende die Kieselzellen teils noch vollständig kiesel- frei erschienen, teils überhaupt erst in Bildung begriffen waren, fand sich über der Mitte eine Zone, in der das Auftreten der Verkieselung deutlich verfolgt werden konnte. Die meisten Kieselzellen zeigten in ihrem Innern bei der Aufsicht einen hell lichtbrechenden Ring, der sich scharf abhob und sich unzweifelhaft als Kieselsäure erwies (Fig. 2 a und b.). Dieses als Ring erscheinende Gebilde hat man sich körperlich als einen Wandbelag vorzustellen. Das Lumen war hell und ließ in diesem Me- dium keine weiteren Einzelheiten erkennen. Der Kieselring war in seinem ganzen Umfang überall gleich breit; in selteneren Fällen war er noch nach einer Seite und zwar stets gegen die Korkkurzzelle hin offen. Dieselben Bilder fand ich dann im Lauf meiner Untersuchungen noch oft. Geht man am Internodium weiter aufwärts, so lassen sich unter Umständen auch noch weitere Stadien beobachten. Der Kieselring wächst von allen Seiten mehr oder weniger gleichmäßig nach innen, ein immer kleiner werdendes Lumen einschließend. So entstehen Bilder wie Fig. 2 b. Denkt man sich das Vordringen der Kieselmasse von allen Seiten gleichmäßig, so muß bei einer quadratischen Zelle schließlich ent- weder das ganze Lumen erfüllt werden oder ein einziger Hohlraum übrig bleiben; bei einer longitu- er eee dinal gestreckten Zelle werden sich die Punkte, wie oben beschrieben, unter Umständen in einer Reihe anordnen. Bei unregelmäßigem Vordringen des Kieselkörpers werden die verschiedensten Gruppierungen zustande kommen können. Der erste Wandbelag, der Kieselring, wird durchweg ringsum annähernd gleichmäßig angelegt, während über die weiteren Stufen der Entwicklung sich nichts Einheitliches aussagen läßt. Meist geht das Vordringen zunächst noch gleichmäßig vor sich, und wird erst zuletzt der noch übrige Hohlraum vollends unregelmäßig ausgefüllt. In anderen Fällen muß man annehmen, daß gleich nach der Ringbildung die Erfüllung des Lumens sich vollends in ungleichmäßiger Weise vollzog. (Fig 16). Auch Längsschnitte zeigen den ersten Wandbelag, vielfach jedoch nur an den Seitenwänden und an der Innenwand (s. bei Bambusa nana Fig. 29). Wie die verschiedenen Bilder (Fig. 5 a—c) zeigen, erhält man auch hier Stadien mit gleichmäßigem und solche mit ungleichmäßigem Vordringen des Kieselkörpers. Von den beiden Seitenwänden rückt er in der Regel einheitlich vor, während die untere Seite fast durchweg der äußeren weit vorauseilt. Der Kieselbelag der Außenwand bleibt meist dünn. Der kieselfreie Hohlraum, der oft ein feines körniges Gefüge erkennen läßt, rückt so in die obere Hälfte der Zelle und wird erst später mit seinem Kleinerwerden durch die von den Seiten über ihm zusammentreffende Kieselmasse wieder nach unten geschoben. Im Gegensatz zu den Bläschen oder Punkten der fertigen Kieselkörper hat der Hohlraum, solange er noch größer ist, eine grünliche Farbe und ist niemals so scharf umrandet wie diese. Wie bei den Flächenschnitten trifft man auch hier unter den jüngsten Kieselzellen solche, in denen die Kieselmasse ein viel matteres Aussehen und schwächere Lichtbrechungsintensität besitzt. Es gibt Fälle, wo nur die Kanten deutlich durch ihren roten Glanz erkennbar sind und die eigent- liche Kieselmasse selbst fast unsichtbar bleibt. Es scheint, als ob der Kieselkörper erst allmählich seine endgültige Kompaktheit erlangte. Das legt schon hier die Frage nahe, ob die Kieselsäure nicht erst von einer bestimmten Stufe ihrer Ausscheidung an in Phenol erkennbar wird. Denn, wie viele dieser Längsschnitte zeigten, ist ein dünner Kieselbelag von der Fläche gesehen nur durch die Brechung seiner Kanten sicher zu bestimmen. Ähnliches gilt ja, wie schon eingangs bemerkt, von der Cuticula. Immerhin zeigen uns diese ersten Beobachtungen so viel: der Kieselkörper entsteht nicht etwa im Innern des Lumens, sondern wächst von der Wand aus nach innen und zwar von allen Wänden aus gleichzeitig. Damit wird also schon die Vermutung Wielers, die Entwicklung werde dieselbe sein wie bei den Stegmata der Orchideen, hinfällig. Wie schon erwähnt, nimmt man in dem von Kieselmasse umschlossenen Hohlraum nicht selten einen körnigen Inhalt wahr. Es liest natürlich nahe, hiebei an Inhaltsreste, Plasma- und Kernfrag- mente zu denken. Die in Phenol liegenden Schnitte erlauben aber keinen sichern Schluß; denn außer dem Kieselkörper wird ja alles fast durchsichtig. In manchen Fällen bestanden übrigens einzelne dieser Körnchen, die auch in Phenol deutlich blieben, sicher aus Kieselsäure. Um über die Natur dieses Hohlraums genaueren Aufschluß zu bekommen, habe ich einen Teil der Mikrotomschnitte auch gefärbt. Das Resultat entsprach den Voraussetzungen, lieferte aber, wenn die Objekte bei der Untersuchung in Nelkenöl oder Canadabalsam lagen, noch viel tiefere Einblicke als die Phenolbehandlung allein. Wo der Hohlraum schon klein war und die Kieselmasse kompakt, trat keine Färbung mehr ein. Wo dagegen die Verkieselung noch weniger weit vorgeschritten war, färbte sich der Inhalt intensiv, während die Kieseldecke ungefärbt blieb. Diese Behandlung bietet im Vergleich zu dem vorigen also ein negatives Verfahren zur Erkennung der Kieselsäure. Die Fig. 6 und 7 a—f zeigen eine ganze Entwicklungsreihe. Das Plasma mit seinem Kern wird von dem vor- rückenden Kieselkörper allmählich in die Mitte gedrängt. Zunächst lassen sich Plasma und Kern noch deutlich unterscheiden; sehr bald wird aber eine derartige Unterscheidung unmöglich, und man erkennt nur noch eine gleichmäßig gefärbte Masse. Aus der Lage und Größe derselben läßt sich deshalb ein Schluß auf den jeweiligen Grad der Verkieselung ziehen. Daß es sich bei diesem zusammengeballten Plasma nicht etwa um Plasmolyse handelt, beweisen mehrere Tatsachen. Einmal ist die Form des Plasmas (Fig. 6,7) immer eine so charakteristische und entspricht so genau den Folgerungen, zu denen — {oy = uns die Beobachtungen in Phenol gebracht haben, dafi die Annahme einer Plasmolyse schon dadurch nicht viel Wahrscheinlichkeit enthält. Sodann sieht man deutlich, daß der Raum zwischen Plasma und Wand nicht „leer“ ist oder nur mit flüssigem Inhalt versehen, sondern daß er tatsächlich durch irgend etwas Festes angefüllt sein muß, durch eine milchweiß lichtbrechende Masse. Daß diese Masse weder in Phenol noch in Nelkenöl oder Canadabalsam die typische Lichtbrechung eines kompakten Kiesel- körpers gibt, darf uns nach dem oben Gesagten nicht wundernehmen. Wir müssen uns vorstellen, daß die Kieselsäure hier in einer noch nicht ganz festen Form auftritt, daß ihre Ausscheidung aus der Lösung gewissermaßen noch nicht ganz beendet ist. Daß wir es aber tätsächlich hiebei mit Kieselsäure zu tun haben, beweisen vor allem solche Fälle, wo sowohl gegen die äußerst scharfe Plasmagrenze hin als gegen die Zellwand deutlich der charakteristische, rote Kantenglanz zu beobachten ist (Fig. 7,8). Auf Flächenbildern tritt es noch viel deutlicher hervor, daß der Raum um das gefärbte Plasma herum von einer milchweißen Substanz erfüllt ist, und auch der Kantenglanz fehlt hier fast nie. Einige Schwierigkeiten bieten nun die Wandverhältnisse. In älterem Gewebe ist die Mittellamelle stets verkieselt und hebt sich dadurch scharf von den Verdickungen der Lang- und Kork- kurzzellen ab. Nicht so deutlich ist die Grenze gegen die Kieselzelle. Immerhin läßt sich ihr Verlauf gewöhnlich auch hier verfolgen, und man sieht, daß der Kieselkörper unmittelbar an die Mittellamelle angrenzt. (Fig. 6,18). In jungen Internodien ist dagegen die Mittellamelle nicht verkieselt, auch wenn die Kieselkörper schon vollständig ausgebildet sind. Ihre Verkieselung findet somit jedenfalls erst nach der Erfüllung des Lumens statt; ein genauerer Zeitpunkt läßt sich nicht feststellen. Der fertige Kieselkörper grenzt also unmittelbar an die aus Pektinverbindungen bestehende Mittellamelle. Andererseits haben wir aber gesehen, daß sich die jungen Kieselzellen, teil- weise sogar noch, wenn sie schon im Lumen verkieselt sind, mit Chlorzinkjod blau färben. Meist ist diese Blaufärbung so intensiv, daß sich keine Einzelheiten erkennen lassen. Sie beweist aber unzweifel- haft, daß eine Celluloseanlagerung da sein muß, die 1) verhältnismäßig spät auftritt und 2) bald nach ihrem Auftreten verkieselt; denn die mit Chlorzinkjod gefärbte Zone ist nie sehr groß. Nehmen wir zur Untersuchung einen Schnitt aus der Gelenkgegend eines nicht zu jungen Internodiums. Sind Ent- wicklungszustände da, so erkennt man sie auch in Wasser einigermaßen ; ein milchweiß erscheinender Kieselgürtel von wechselnder Dicke schließt körnige Inhaltsreste ein. Derartige Stadien färben sich in Chlorzinkjod ohne weiteres blau, und zwar meist vollständig, die einen schwächer, die andern stärker. Einzelheiten lassen sich auch hier nicht erkennen. Das erklärt sich daraus, daß eben auch eine obere und eine untere Wand sich mitfärben, so daß die Grenzen gegen das Lumen nicht mehr erkennbar sind. Aus diesen Bildern lassen sich also keine Schlüsse auf die Art der Celluloselamelle ziehen. Es wurden deshalb alte, stark verkieselte Internodienstücke 6—7 Stunden lang mit Flußsäure behandelt und so ihrer Kieselsubstanz beraubt. Auch jetzt färben sich die Kieselzellen — und zwar nur sie — mit Chlorzinkjod in ihrer ganzen Fläche intensiv blau. Setzt man jedoch das Reagenz langsam zu, so sieht man, wie sich in jeder Zelle eine mehr oder weniger breite Anlagerungslamelle färbt, während das Lumen hell bleibt und sich kurze Zeit lang deutlich von den Wänden abhebt. Wird die Färbung mit Kongorot ausgeführt, so bleiben die Strukturverhältnisse dauernd deutlich. Je nach der Form der Zelle sieht man nun überall ein bald rundliches, bald längliches, bald größeres, bald kleineres Lumen (Fig. 23). Die Verdickungsmasse legt sich in annähernd gleichmäßiger Breite unmittelbar an die Mittellamelle an. Entsprechende Bilder geben Längs- und Querschnitte (Fig. 21,22). Schon in Wasser ist deutlich zu sehen, daß die Verdickungsmasse der Kieselzelle aus einem andern Material bestehen muß als die übrigen Membranen. Am größten erscheint das Lumen bei den Längsschnitten, da es, entsprechend der häufigsten Zellenform, in der Längsrichtung gestreckt ist. Auch hier findet man, daß die Mächtigkeit der Verdickung schwankend ist, an der Außenwand vielfach geringer als an den übrigen Wänden. Da und dort ist die Lamelle zerrissen oder hat sich von ihrer Grundlage ab- gehoben, was auf die Behandlung mit Flußsäure zurückzuführen ist. Es ist möglich, daß Wieler auf Grund solcher Bilder von einer einseitigen Befestigung der Verdickungsmasse und von Tüpfeln redet. Wo die Epidermis jedoch nieht unter der Flußsäure gelitten hat und in ihrem Zusammenhang erhalten ist, trifft man keine derartigen Störungen. | A et Wird die Färbung der entkieselten Schnitte mit Safranin ausgeführt, so findet man zunächst merkwürdigerweise in keiner Ansicht etwas von diesen Verdickungen. Nur, wenn man schon um die Sache weiß, sieht man da und dort bei Oberflächenbildern ganz schwache innere Konturen durch- schimmern. Die Verdickungsmasse ist also sehr fein und zart (das zeigen ja auch die Risse) und scheint aus reiner Cellulose zu bestehen. Daraus ergibt sich nun, daß die Verkieselung in einer verschieden breiten Cellulosegrundlage beginnt, die eine Anlagerungslamelle an die ursprüngliche Wand darstellt. Der fertige Kieselkörper besteht also aus zwei verschiedenen Teilen: Membranverkieselung + Lumenverkieselung. Schaut man sich nun nach diesen Ergebnissen die fertigen Kieselkörper noch einmal genau auf die Verdickungslamelle hin an, so sieht man, wie diese noch da und dort schwach durchschimmert. In jung verkieselten Zellen und vielfach auch in den allerältesten der untersten Internodien ist der innere Kontur sogar noch scharf zu erkennen (Fig. 18). Man kann ihn in manchen Zonen deutlich allmählich verschwinden sehen. Bei den fertigen kompakten Kieselkörpern ist dann das ganze Gefüge so homo- gen, daß sich die Grenze meist vollständig verwischt hat und es aussieht, als stoße ein Lumen-Kiesel- körper direkt an die Mittellamelle. Auch hier müssen wir also wohl mit der Annahme rechnen, daß sich die Kieselmasse allmählich verfestigt und verdichtet. Wie verhalten sich nun diese Resultate zu denen, die uns die Untersuchungen an nicht ent- kieselten Pflanzen geliefert haben? Und wie haben wir uns den Gang des Verkieselungsprozesses ge- nauer vorzustellen? Wenn wir uns die in Phenol beobachteten Ringbilder nun noch einmal vergegen- wärtigen, so liegt es nahe, sie als die verkieselte Celluloseanlagerung zu deuten. Und dieser Deutung steht auch nichts im Wege. Der Ring wird nur dann in Phenol einen deutlichen roten Glanz geben, wenn er nicht zu breit ist und so wie eine Kante wirken kann. Ist er dagegen breiter — und wir haben gesehen, daß die Celluloselamelle ziemlich mächtig sein kann — so wird er, da er ja jedenfalls noch nicht in der endgültigen Stärke verkieselt ist, in seiner Hauptmasse in Phenol schwer zu er- kennen sein, und nur seine Ränder werden rote Lichtbrechung zeigen. Das erklärt, warum man in der Zone der beginnenden Verkieselung nicht jedesmal unbedingt Ringstadien findet. Ist diese Er- , klärung richtig, dann müßten, wenn es Gramineen mit stets schmalen Verdickungslamellen gäbe, bei diesen die Ringbilder regelmäßiger gefunden werden. Wie ich später zeigen werde (S. 21), ist das bei Sorghum halepense auch tatsächlich der Fall. Die Kieselsäure infiltriert also zunächst die Celluloseanlagerung und dringt dann ins Lumen vor. Ist dieses nur noch klein, so findet seine Füllung meist unregelmäßig statt; die fertige Zelle wird also wohl mehrere Bläschen enthalten. Bei größerem Lumen pflegt die Kieselmasse auch weiter- hin noch gleichmäßig vorzudringen. Einige der nach Phenolpräparaten gezeichneten Bilder von Ent- wicklungsstadien (Fig. 5b,18) zeigen noch stellenweise die Grenze zwischen Verdickung und Lumen deutlich. Solange die Zellulosemembrane nur wenig Kieselsäure enthält, vermag sie mit Chlorzinkjod noch Blaufärbung zu geben. Daß sie das in manchen Fällen auch dann noch tut, wenn im übrigen der Kieselkörper schon ausgebildet ist, spricht dafür, daß hie und da die Verdickung oder wenigstens ein Teil von ihr erst zuletzt kompakt verkieselt, wenn sie nicht mehr als Durchgangsstation für die ein- dringende Kieselmasse zu dienen hat. Das konnte bei Panicum plicatum mehrmals bestätigt werden. Hier habe ich nämlich in Phenol Zellen beobachtet, deren kleines Lumen mit mehreren Bläschen ver- kieselt war, während die breite Anlagerungslamelle zwar auch schon sicher Kieselsäure enthielt, aber nur das bekannte matte Aussehen mit Kantenglanz hatte. Immerhin sind solche Fälle, bei denen also trotz des zentripetalen Wachstums der Kieselmasse innere Partien eine stärkere Verdichtung oder Kompaktheit zeigen als äußere, verhältnismäßig selten und nur als Ausnahmen zu betrachten. Häufiger ist, daß der äußerste Teil der Verdickung nicht gleich zu Beginn kompakt verkieselt, sondern noch eine Zeit lang Cellulosereaktion gibt. Verschiedene Beobachtungen machen es wahrscheinlich, daß der Verkieselungsprozeß fast gleich- zeitig mit der Anlagerung der Cellulose beginnt, wenn auch zunächst nur schwach, oder ihr jedenfalls sofort folgt. Denn wo immer wir, in Wasser oder Glyzerin, das Auftreten der Verdickung verfolgen, zeigt sie gleich zu Anfang jenes eigenartige matte Aussehen von milchweißer Farbe, das nicht etwa Feel ee als Charakteristikum der Cellulose selbst aufgefaßt werden darf; denn den entkieselten Zellen fehlt es voll- ständig. Es scheint also, als bestehe irgend eine Beziehung zwischen der Cellulose und der Kieselsäure. Was die Bläschen betrifft, so haben wir gesehen, daß dieselben vielfach als Reste des Lumens aufgefaßt werden können und als solche häufig noch einen körnigen Inhalt führen. Sehr oft scheinen sie aber vollständig leer oder höchstens mit Luft gefüllt zu sein. Auch stimmt ihre verteilte Lage nicht immer mit der genannten Annahme überein. Es dürfen also jedenfalls nicht alle Bläschen auf Lumenreste zurückgeführt werden. Ich werde im theoretischen Teil (S. 29) noch einmal darauf zu sprechen kommen. Auf die beschriebene Art und Weise geht wohl bei Saccharum officinarum die Entwicklung weitaus der meisten Kieselzellen vor sich. Doch trifft man da und dort Bilder, die eine andere Erklärung in ein- zelnen Punkten nötig machen. In Fig. 17 sind eine Anzahl Kieselzellen vereinigt, wie man sie in den untersten kleinen Internodien nicht selten findet, entweder vereinzelt unter normalen Zellen oder aber auch plattenweise auf größere Erstreckungen hin. Die Zelle ist hier nicht von einem homogenen, hellen Körper, sondern, wenn wir einen Ausdruck Grobs gebrauchen wollen, von einer „sandig po- rösen“, mehr oder weniger dunklen Masse erfüllt. Sie ist entweder grobkörnig und schwarz-rötlich, oder feinkörnig und dann heller. Fast immer ist ein deutlicher innerer Kontur zu sehen, der die Kieselmasse in zwei oft ungleiche Teile teilt. Entweder ist dann der äußere Ring grobkörnig-rötlich und die Mitte feinkörnig-weiß, oder es ist die Schale feinkörnig-weiß und der Kern mehr oder weniger kompakt, meist mit einigen Bläschen. Häufiger sind jedoch die beiden Zonen gleich, oder die Mitte ist porös und der Rand dicht. In den beiden ersten Fällen müßte man sich wieder, wie bei den be- schriebenen Zellen von Panicum plicatum, denken, daß innere Partien sich weiter verdichtet haben als äußere. Auffallend ist, daß es sich dabei, hier wie dort, um Zellen mit besonders breiten Verdickungs- schichten handelt. Mit dem Kompaktwerden der Kieselsäure verliert auch hier der innere Kontur immer mehr an Deutlichkeit, bis er schließlich nur noch ganz schwach durchschimmert oder überhaupt vollständig verschwindet. Wir haben also in diesen Bildern einen besonders klaren Beweis dafür, daß der fertige Kieselkörper aus zwei nach seinen Grundlagen ganz verschiedenen Teilen besteht. Da diese Verkieselungsweise für Saccharum nicht so charakteristisch ist wie für andere Arten, z.B. Panicum sanguinale, soll ihre Entstehung erst im Zusammenhang mit diesem besprochen werden und hier der Hinweis auf ihr gelegentliches Vorkommen genügen. Zu erwähnen ist noch, daß in seltenen Fällen etwas wie Schichtungen in jungen Kieselkörpern beobachtet wurde. Man könnte sich dieselben mit zeitweiligem Stillstand des Verkieselungsprozesses erklären, wodurch derartige Grenzen leicht zustande kommen könnten, sich später aber wie die Grenze zwischen Wand und Lumen wohl meist wieder verwischen würden. Soweit die Beobachtungen bei Saccharum! Wie wir uns nun das Eindringen der Kieselsäure in die Zelle und ihre Ausscheidung daselbst im Genaueren etwa vorstellen können, soll am Schlusse, nach Behandlung der übrigen noch beobachteten Fälle, in einem besonderen, theoretischen Abschnitt erörtert werden. b) 2. Typus. Panicum sanguinale. Eine sandig-poröse Kieselfüllung, wie sie im letzten Abschnitt für Saccharum als Ausnahme beschrieben wurde, findet sich vereinzelt bei den verschiedensten Arten, und die Möglichkeit ihres Vor- kommens ist sicherlich nirgends ausgeschlossen. Ich habe sie noch bei Zea Mays, Panicum plicatum, Tripsacum dactyloides u. a. angetroffen, ebenfalls immer in stark verkieselten Partien. Aber während sie hier überall nur von ganz untergeordneter Bedeutung ist und nur eine Ausnahme zu bilden scheint, die jedenfalls auf irgend welchen dort in der Pflanze herrschenden inneren Bedingungen beruht, tritt sie bei den von mir untersuchten Kxemplaren von Panicum sanguinale in den Vordergrund. Die Internodien von Panicum sanguinale sind verhältnismäßig schwach verkieselt. Das äußert sich vor allem in der geringen Anzahl von Kieselzellen, die gebildet werden. Während z. B. bei Zea Mays 800 und mehr Kieselzellen auf den qmm kommen, wird hier ein Maximum von 200 kaum über- Bibliotheca botanica Heft 86. 3 nt An schritten, in der Regel bei weitem nicht erreicht. Dabei muß allerdings berücksichtigt werden, daß die einzelne Zelle viel größer ist als gewöhnlich (vgl. Fig. 9 mit 28). Die vorherrschende eigenartige Zellbildung wurde eingangs erörtert. Bei einer ersten Untersuchung findet man, daß die meisten Kieselzellen von einer schwärzlichen bis dunkelschwarzen, sandig porösen oder grobkörnigen Kieselmasse erfüllt sind. Höchstens am Rand macht sich ein hellerer, ringförmiger Streifen bemerkbar. Derartige Stadien findet man bis hoch hinauf am Internodium, so daß man zuerst geneigt ist, sie für ein Endstadium zu halten, über das die Verkieselung nicht hinausgeht. Genauere Untersuchungen zeigen aber, daß in den ältesten Geweben die Kieselzellen wie sonst kompakte, nicht sehr stark lichtbrechende Körper enthalten, meist mit mehreren Bläschen. Die sandig poröse Ausfüllung stellt also eine Entwicklungsstufe dar, wie es Grob sich gedacht hat. Die Verkieselung dringt hier nicht gleichmäßig vor, sondern erfüllt wie mit einem Schlage das ganze Lumen mit feineren oder gröberen Körnchen. Die nachträgliche Verdichtung geht jedoch ebenfalls zentripetal vor sich. Daß bei einer derartigen Entstehung schließlich in der Regel mehrere Bläschen übrig bleiben, ist ja ohne weiteres verständlich. Vereinzelt trifft man auch ein Bild (Fig 28b), das an den später zu besprechenden Arundo-Typus erinnert. Ich habe schon oben betont, daß ich diese sandig-porösen Füllungen bei Saccharum, Panicum plicatum u.a. nie in jungem Gewebe, sondern stets in alten, stark verkieselten Partien angetroffen habe. Das schließt nun zwar die Deutung derselben als Entwicklungsstufen nicht aus, zeigt uns aber doch, daß sich die Kieselzellen nicht unbedingt vollends ausfüllen müssen, sondern auf der körnigen Stufe stehen bleiben können. Es ist ja freilich möglich, daß schließlich alle sich noch verdichten. Sicher können wir nur sagen, daß sie sich sehr lange auf der sandig-porösen Entwicklungsstufe halten können, wenn auch rings umher schon alles kompakt verkieselt ist. Eine Sonderung der Kieselfüllung in zwei Teile, wie sie bei Saccharum beschrieben wurde, fand ich bei Panicum sanguinale nicht. Werden von entkieseltem Material Oberflächenschnitte mit Chlorzinkjod behandelt, so färben sich die Kieselzellen braun-gelb und höchstens nur ganz schwach blau. Dieses Resultat, das nach den Beobachtungen an Saccharum zunächst auffällt, wird durch Längsschnitte erklärt. Die Kieselzelle ent- hält zwar durchweg eine Cellulosemembran, die aber verhältnismäßig dünn ist im Vergleich mit der großen Zelle; an der Innenwand ist sie am dicksten, an der Außenwand fehlt sie jedoch ganz oder ist jedenfalls verschwindend schmal, während dafür die cutinisierte Schicht ziemlich breit ist. Dadurch wird das Aufsichtsbild verständlich. Auffallend ist auch, daß die alleinstehenden Kurzzellen, die sonst fast ausnahmslos typische Korkkurzzellen zu sein pflegen, alle eine Celluloselamelle besitzen und sich nicht braun färben, auch nicht die stark verdickte und verkorkte Außenwand der Korkkurzzellen haben. Sie können also jeden- falls nicht als solche angesprochen werden, da sie sich auch mit Sudan III nicht oder nur schwach färben. Weil sie andererseits in der Verkieselung nicht über einen Kieselring — der eben der Cel- luloselamelle entspricht — hinauskommen, kann man sie aber auch nicht als typische Kieselzellen be- zeichnen. Ein derartiges Verhalten der allein stehenden Kurzzellen wurde sonst nie beobachtet. Die Tatsache, daß die Celluloselamelle der Kieselzellen dünn ist und nach außen durch eine gut entwickelte Cuticularschicht ersetzt wird, macht es nun auch verständlich, warum in Phenol nie eine Sonderung des Kieselkörpers in zwei Schichten beobachtet wird, sondern höchstens eine dünne, helle Randlinie. c) 3. Typus. Arundo Donax. Saccharum officinarum und Panicum sanguinale stellen die beiden Endglieder der Entwicklungs- möglichkeiten dar. Zwischen beiden vermittelt die Art und Weise, wie sich die Kieselzellen bei Arundo Donax zu entwickeln pflegen. Während wir bei Saccharum in frühen Stadien fast immer nur einen großen, zentralen oder der Außenseite genäherten Hohlraum finden, und erst die allerletzte Ausfüllung unter Umständen nicht mehr ganz gleichmäßig vor sich geht, bietet uns die Entwicklung der a ho em Kieselzellen bei Arundo Donax ganz andere Bilder. Von einem irgendwie gleichmäßigen Vordringen ist hier nichts zu sehen. Nur der erste Wandbelag, der „Kieselring“, ist auch hier ringsum gleich- mäßig angelegt. Aber die weiteren Stadien zeigen keinerlei Einheitlichkeit. Entweder wird nun im Innern ein feinmaschiges Gerüst oder Netzwerk angelegt (wie Grob es sich wohl gedacht hat!), das sich allmählich ausfüllt, oder es werden Kieselbrücken von einer Seite zur andern geschlagen, gerade oder gebogene, die sich dann selbst wieder verzweigen können, oder es dringt die Kieselmasse eine Zeit lang von einer Seite geschlossen vor, so daß ein seitlicher Hohlraum entsteht usw. usw. Eine Reihe von Bildern der verschiedensten Art zeigt Fig. 9. Die Kieselringstadien und großen Hohlräume sind in Phenol von den fertig ausgefüllten Zellen bei verschiedenen Einstellungen gut zu unterscheiden (s. 8.6). Auch hier konnte ich verschiedene Intensitätsgrade der Lichtbrechung beobachten. Zellen, die in Phenol noch keinen deutlichen roten Glanz im Küsterschen Sinne ergaben, färbten sich mit Chlorzinkjod nicht, mußten also doch schon verkieselte Wände haben. Die in Phenol beobachteten seltsamen Entwicklungsbilder konnten übrigens auch mehrfach durch Glühskelette bestätigt werden (Fig. 10). Auch hier schreitet also die Verkieselung von den Wänden ins Innere vor, nur in einer ganz unregelmäßigen Weise. Von der sandig-porösen Füllung unterscheidet sich diese vor allem dadurch, daß die Kieselmasse immerhin noch mehr oder weniger zusammenhängend ist. Man findet höchstens einzelne kleine, im Lumen liegende Kieselkörnchen. Übergänge nach beiden Seiten, zu Saccharum und zu Panicum sanguinale hin, können leicht gefunden werden. Von einem feinmaschigen Netzwerk zu einer körnigen Masse ist es z. B. kein großer Sprung. An entkieseltem Material wurde überall eine deutliche Celluloselamelle gefunden, die zwar nie eine derartige Mächtigkeit erlangt wie bei Saccharum, aber doch breiter ist als bei Panicum sanguinale. Daß der Kieselring auch hier nichts anderes darstellt als die verkieselte Cellusosemembrane, zeigt die gleiche Lage und Breite beider aufs deutlichste und erhellt auch durch die Tatsache, daß Kieselring- stadien keine oder nur noch ganz schwache Cellulosereaktion geben. Ein Teil des entkieselten Materials — und zwar stammte dieser Teil durchweg von einem und demselben Stock — lieferte mir jedoch ganz andere Resultate. Mit Chlorzinkjod färbten sich die Kieselzellen hier nämlich in jeder Ansicht braungelb und gaben höchstens einen schwach blauen Schimmer. Eine Verdickung, die der Celluloseverdickung entsprach, war da, gab aber deutlich Holz- reaktion. Offenbar war also in diesem Falle die Verkieselung so spät eingetreten, daß die ursprüngliche Celluloselamelle vorher noch verholzte. Spuren von Cellulose waren in der verholzten Membran noch da und dort zu beobachten. Diese Wandanlagerung verkieselte nun aber genau so wie sonst die Celluloseverdickung, denn die fertig verkieselten Zellen, die nicht mit Flußsäure behandelt worden waren, gaben nicht die Spur einer Holzreaktion. Da mir derartige verholzte Wände im Lauf meiner Untersuchungen jedoch nur einmal begegneten, handelt es sich hierbei wohl nur um einen Ausnahmefall. Auch bei Arundo Donax wurden Zellen gefunden, deren Lumen zwar schon mit Kieselsäure erfüllt war, wo aber die Konturen der Verdickung noch durchschimmerten. Die Kieselmasse ist dann in solchen Fällen nur schwach lichtbrechend. d) Übersicht über eine Reihe weiterer Arten. Nach einem dieser drei Typen entwickelten sich alle von mir untersuchten Kieselzellen. Die Sache verhält sich nun aber nicht etwa so, als ob jede Art nach dem Entwicklungsgang ihrer Kiesel- zellen einem der drei Typen untergeordnet werden könnte. Vielmehr findet man bei den allermeisten Arten zwei, in vielen Fällen alle drei Entwicklungsmöglichkeiten vereinigt, wenngleich, wie wir ja sahen, in der Regel die eine die vorherrschende ist. Bei Saccharum wurden neben der normalen gleich- mäßigen Entstehung des Kieselkörpers ausnahmsweise auch sandig-poröse Füllungen gefunden, und deshalb, weil ich an diesem Objekt nie ein Stadium des Arundo-Typus beobachtet habe, läßt sich die Möglichkeit eines solchen Vorkommens nicht unbedingt ausschließen. Ebenso wurden bei Panicum = An = sanguinale zwar keine Saccharum-, aber vereinzelte Arundo-Bilder gefunden. Dazu kommt noch, wie wir gleich sehen werden, daß diese „Typen“ nichts unbedingt Feststehendes bezeichnen, Übergänge führen vom einen zum andern, so daß sich noch zahlreiche „Zwischentypen“ einführen ließen. Um das noch deutlicher zu machen, soll die Entwicklung der Kieselzellen noch kurz an zwei Arten beschrieben werden: 1) an Zea Mays und 2) an Bambusa arundinacea, das als Vertreter der Gramineen mit keilförmigen, nach unten verengten Kieselzellen gelten kann. 1. Zea Mays. Schon die fertigen Zellen von Zea Mays zeigen die verschiedensten Formen; der Kieselkörper hat meist ein unregelmäßiges Gefüge, so daß stets scharf lichtbrechende Kanten vorhanden sind, die durch ihr Einbiegen an abgerundeten Stellen Lücken in der Wand vortäuschen (Fig. 3). Durch Aus- biegen der Cuticula und der äußersten Wandpartien kommt auch hier meist ein biskuitförmiges Bild zustande. Die untere Wand besitzt nicht selten eine Leiste oder andere Unebenheiten. Die Entwigklungsstufen erinnern bald an Saccharum (Fig. 4a, 13, a,b), bald an Arundo Donax (Fig. 4c, 13a, 14, 15), bald endlich an Panicum sanguinale. Bald findet man einen einzigen Hohlraum in verschiedener Größe und Lage, bald mehrere, ungleich verteilte und ungleich große, bald eine san- dig-poröse Masse. Manche Bilder könnte man auch als eine Zwischenstufe zwischen Saccharum und Arundo bezeichnen, und es sind dies gerade die am häufigsten vorkommenden (Fig. 13b, 14). An Sac- charum gemahnen sie dadurch, daß die Kieselmasse wenigstens insofern regelmäßig vordringt, als die Inhaltsreste zunächst nur einen Hohlraum bilden. Meist bedingt es dann aber schon die Form der Zelle, daß im weiteren Verlauf sich mehrere kleine Löcher bilden. Auch das Vordringen selbst ge- schieht schon am Anfang unregelmäßiger als bei Saccharum. Immerhin stehen solche Bilder diesem näher als Arundo Donax. Nicht selten findet man auch in derselben Zelle zwei Entwicklungsarten kombiniert, so zwar, daß ein kompakter, schon ziemlich breiter Kieselmantel einen Hohlraum einschließt, der mit sandig-poröser Kieselmasse erfüllt ist (Fig. 14). Ein derartiger Fall kann natürlich auch anders aufgefaßt werden, nämlich so, daß der Kieselmantel nicht von Anfang an dicht war, sondern zuerst porös wie das Innere. Dann würde also die ganze Zelle eine sandig-poröse Füllung mitten in ihrem zentripetal vorwärts schreitenden Verdichtungsprozeß darstellen. Wendet man Plasma färbende Mittel an, so gelingt es nicht selten, Zellen zu finden, in denen sich der Inhalt deutlich gefärbt hat, hie und da sogar noch mit Differenzierung von Plasma und Kern, während andererseits eine oder mehrere stark lichtbrechende Kanten das Vorhandensein von Kieselsäure anzeigen (Fig. 13). Man kann so wie bei Saccharum auch hier nach der Lage und Menge des Inhaltsrestes eine ganze Reihe für die Entwicklung des Kieselkörpers aufstellen (Fig. 13). Kieselringstadien sind nicht selten. Der Ring kann nach der oder jener Seite noch offen sein, was aber wohl nur mit einem schwächeren Grad der Verkieselung zusammenhängt und nicht mit einer Lücke in der Verdickung. Mit diesem Kieselring stimmen die Befunde an entkieseltem Material vollständig überein. Man trifft überall als Grundlage des Kieselkörpers eine Celluloselamelle an, die ziemlich mächtig ist, aber ‘doch noch ein deutliches Lumen freiläßt und nie die Mächtigkeit erreicht wie bei Saccharum. Sie ist sogar in Chlorzinkjod selbst, worin sonst fast alle Schnitte bald undeutlich werden, lange scharf zu erkennen. Wo der Querschnitt durch Parenchym geht (Fig. 24), hebt sich die Kieselzelle als einzige verdickte Zelle sofort von dem übrigen Gewebe ab. Wie bei den bisher besprochenen Arten ist auch bei Zea Mays die Anlagerungslamelle da und dort selbst in den verkieselten Zellen noch zu erkennen. 2. Bambusa arundinacea. Bambusa arundinacea hat, ebenso wie auch Bambusa nana, sehr kleine, nach unten verengte Kieselzellen (Fig. 29). Die Innenwand ist verschieden lang. Durch schiefes Schneiden erhält man oft Bilder, bei denen die Kieselzelle nicht bis zum Grunde der Epidermis herabreicht, sondern schon in a halber Höhe oder noch höher auskeilt. Bei beiden Arten wurden Kieselringstadien in Flächen- und Längsansichten nicht selten gefunden (Fig. 29). Was die weitere Entwicklung des Kieselkörpers be- trifft, so liegt es schon an der Form der Zelle, daß sie nicht ohne weiteres einem der drei Typen untergeordnet werden kann. Sandig-poröse Stadien habe ich allerdings nicht gefunden. Im Übrigen ist es bei der Kleinheit der Zelle schwer zu sagen, ob der Kieselkörper mehr nach dem Saccharum- oder mehr nach dem Arundo-Typus wächst. Denn schon beim Kieselringstadium ist das leere Lumen so klein, daß weitere Stadien schwer zu konstatieren wären und auch nicht beobachtet wurden; schon der nächste Schritt der Verkieselung muß die Zelle ja bis auf einige sehr kleine Bläschen ausfüllen. Die exzentrische Lage vieler dieser Bläschen macht es immerhin wahrscheinlich, daß Bambusa seine Kieselmasse jedenfalls nicht so gleichmäßig vordringen lässt wie Saccharum. Man könnte also, wollte man wirklich jede Art irgendwo einreihen, am ehesten an den schon bei Zea Mays aufgestellten Zwischentypus denken. Bei den übrigen Arten mit verengten Kieselzellen, wozu eine große Anzahl unterer Wiesen- gräser gehört, ist die Zelle nicht so klein. Und auch hier erhält man dasselbe Resultat. Der Kiesel- körper entwickelt sich nicht so gleichmäßig wie bei Saccharum, aber auch nicht so sprunghaft wie bei Arundo Donax. Entkieselte Schnitte wurden von Bambusa arundinacea und von Phleum Boehmeri untersucht. Beide ergaben dasselbe. Erst bei intensiver Behandlung mit Chlorzinkjod zeigte die Kieselzelle eine schwache Blaufärbung, und nur in wenigen Fällen wurde eine sehr feine Celluloselamelle selbst be- obachtet. Dort, wo nur eine allgemeine schwache Färbung eintritt, müssen wir uns die Verdickung als ein äußerst feines Häutchen vorstellen. In manchen Fällen scheint sie auch ganz zu fehlen; we- nigstens war dann eine sichere Blaufärbung nicht zu bekommen. Das zeigt also, daß der Kieselring nicht unbedingt und jedenfalls nicht in seiner ganzen Breite eine organische Grundlage besitzen muß. 3. Andere untersuchte Arten. Alle andern untersuchten Arten zeigten nichts wesentlich Neues. Zwischen den drei Typen bestehen, wie schon gesagt, alle möglichen Übergänge. Es scheint mir deshalb auch nicht un- wahrscheinlich, daß unter Umständen z. B. bei Panicum sanguinale die ganze Entwicklung sich viel- leicht einmal nach dem Arundo-Typus hin verschieben könnte, oder umgekehrt bei irgend einer andern Art das dort sonst seltene sandig-poröse Stadium in den Vordergrund treten könnte Wieweit hier äußere Einflüsse mitspielen, müßte noch experimentell festgestellt werden. Eine gewisse Grenze in dieser Verschiebbarkeit müßte jedoch, wie mir scheint, durch die Dicke der Celluloselamelle gegeben sein; ich werde darauf im theoretischen Teil noch einmal zu sprechen kommen. Um zu zeigen, wie die eben dargestellten Typen immer wieder auftreten und wie sie sich auf die verschiedenen Gräser verteilen, mögen hier zunächst noch einige Beobachtungen an einer Reihe von Arten, wie sie mir gerade vorlagen, angeführt werden. Einen ähnlichen Entwicklungsgang wie 72a Mays zeigt das verwandte Tripsacum dactyloides, vielleicht mit etwas mehr Annäherung an Arundo Donax. Coix Lacrymae stimmt in Form, Verteilung und Entwicklung der Kieselzellen auffallend mit Zea Mays überein. Von den Andropogoneen hat Sorghum halepense im Gegensatz zu Saccharum nur eine dünne, ‘aber immerhin noch gut kenntliche Celluloseverdickung. Damit hängt zusammen, daß bei dieser Art, wie schon erwähnt, Ringbilder häufig sind. Die Entwicklung des Kieselkörpers geht im übrigen genau wie bei Saccharum vor sich. Dagegen weicht Andropogon Schimperi schon in der Verteilung wesentlich von dem letzteren ab, indem es fast nur Korkkurzzellen bildet. Die wenigen Kieselzellen, die ich beobachtet habe, zeigten zwar keine neuen Bilder, genügten aber doch nicht, um über den Ent- wicklungsgang genauen Aufschluß zu geben. Panicum plicatum zeigt einerseits feinkörnige, poröse Kieselfüllungen mit allen Stadien der allmählichen Verdichtung (Fig. 19), andererseits breite Kieselringe mit einzelnen Kieselbrocken im Er ogee? Innern (Fig. 20). Auch die bei Saccharum beschriebenen grobkörnigen Füllungen mitten im stark ver- kieselten Gewebe habe ich hier wiedergefunden, ebenfalls mit deutlicher Differenzierung von Wand- verdickung und Lumen. Daß die im Kieselkörper sichtbare Grenze tatsächlich der Wand entspricht, zeigten entkieselte Schnitte. Die Verdickung ist hier außerordentlich scharf ausgeprägt und bleibt auch in Chlorzinkjod deutlich sichtbar. Sie hat genau dieselbe Dicke wie der äußere Ring des Kiesel- körpers, bleibt aber dünner als bei Saccharum. Uniola latifolia zeigt dieselben Bilder wie Saccharum (vgl. Fig. 6 und 7); bei Färbungen tritt das gefärbte Plasma scharf hervor gegen eine umgebende weißlich lichtbrechende Masse, die sowohl an der Wand, wie gegen das Plasma einen deutlichen roten Kantenglanz zeigt und sich so sicher als Kieselsubstanz ausweist. Auch Kieselringe und unregelmäßigere Bilder habe ich bei Uniola gefunden (Fig. 25). Die Celluloselamelle ist von mäßiger Dicke und an entkieseltem Material schon in ungefärbtem Zustand deutlich erkennbar. Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Festuca arundinacea, Poa pratensis, Elymus sibiricus, Triticum caninum, Avena sativa, Hordeum distichum und viele andere lassen sich am ehesten zu Bambusa stellen. Diese Aufzählung zeigt, daß aus der Verwandtschaft weder auf die Form der Kieselzelle noch auf die Art der Verkieselung ein Schluß gezogen werden darf. Denn die genannten Arten gehören den ver- schiedensten Tribus an; andererseits hat z. B. das zu den Festuceae gehörende Arundo Donax keine keilförmigen Zellen. Überblicken wir noch einmal diese Resultate, so können wir als gemeinsame Merkmale der verschiedenen Verkieselungsmöglichkeiten feststellen: Zentripetales Vordringen oder wenig- stens Verdichten der Kieselmasse, erste Anlage der Verkieselung in einer Cellu- loseverdickung von sehr wechselnder Mächtigkeit (Maximum bei Saccharum, Mini- mum bei Phleum, Bambusa u.a.), im übrigen Lumenverkieselung. C. Die Verkieselungen der übrigen Epidermiselemente. Zunächst muß hier auch die Verkieselung anderer Epidermiselemente, soweit sie fiir unsre Fragen von Interesse ist, kurz besprochen werden. Die Wände der Korkkurzzellen enthalten, wie schon erwähnt, stets etwas Kieselsäure ; aber meist verkieselt nur die Mittellamelle, so daß diese Zellen mit Sudan III noch Reaktion geben. Nur bei älteren Internodien von Zea Mays hatte auch eine zwei Tage lange Einwirkung dieses Farbstoffes nicht den seringsten Erfolg mehr. Hier hatte die Verkieselung also auch die verkorkten Schichten ergriffen. Immerhin bewahrheitet dies die alte, schon von Krüger ausgesprochene Ansicht, daß verkorkte (und verholzte) Wände schwerer verkieseln als reine Cellulosemembranen. Wie schon bemerkt, trifft man die ersten Spuren einer Verkieselung in den Primärwänden der Korkkurzzellen, und zwar greift sie von der Außenwand auf die Seitenwände über, jedoch meist nicht bis zum Grunde; die Innenwand bleibt in der Regel unverkieselt. Verkieselung im Lumen der Korkkurzzellen trifft man da und dort zerstreut in den ältesten Inter- nodien. In der Regel sind es dann keine kompakten, sondern grobkörnige Kieselmassen, die die Zelle mehr oder weniger anfüllen. Eine gleichmäßigere Entstehung von der Wand aus, bei der sogar Ringstadien be- obachtet werden können, findet man in den unteren, immer sehr stark verkieselten Internodien von Arundo Donax. Die Korkkurzzellen sind dann im fertigen Zustand so kompakt verkieselt, wie die Kieselzellen. Der Prozeß geht hier außerordentlich rasch vor sich, Entwicklungsstadien findet man sehr selten. Damit hängt es wohl auch zusammen, daß den Kieselkörpern der Korkkurzzellen die typischen, dunkel umrandeten Bläschen stets fehlen. Die zwischen Kiesel- und Korkkurzzelle gelegene Wand verwischt sich nie, so daß die beiden Zellen stets scharf von einander getrennt bleiben. Eine Cellulose- grundlage ist hier nicht vorhanden; dagegen ist es wahrscheinlich, daß der erste Kieselbelag, der Ring, der verkorkten Verdickungsschicht entspricht. Auch bei den Langzellen ist Membranverkieselung in der Außenwand häufig, beschränkt sich aber in den von mir untersuchten Fällen auf die Cuticula und einen kleinen Teil der Cuticular- schichten. Auf die Radialwände greift sie im allgemeinen nicht über; nur in den ältesten Internodien sieht man auch hier den obersten Teil der Mittellamellen verkieselt. In die Längswände werden, wenigstens bei Arundo Donax, größere oder kleinere Kieselzapfen durch die Verdickungsmassen der Außenwand hindurch eingelassen. Eine Verkieselung der Holzverdickungen, wie sie Wieler für Sac- charum angibt, habe ich nicht beobachtet. Für das Studium der Inhaltsverkieselung in den Langzellen, die sich bei alten Gräsern weit verbreitet findet, bieten wiederum die untersten Internodien von Arundo Donax ein besonders günstiges Material. Da die verholzten Verdickungsmassen nicht mitverkieseln, stellt der Kieselkörper einen regelrechten Aus- guß dar. An seiner Aussenseite lassen sich vielfach kleine Spitzen und Stacheln beobachten. Auch hier konnte ich in Phenol deutlich verschiedene Intensitätsgrade der Lichtbrechung unterscheiden. Wie die Entwicklung vor sich geht, zeigt Fig. 12. Daß die Kieselmasse so unregelmäßig von der Wand ins Innere dringt, ist bei der Größe und Gestalt der Zellen leicht verständlich, Die Korkkurzzellen sind ihrem kleineren Umfang entsprechend vor den Langzellen ausgefüllt. Da Bläschen nur äußerst 24 — selten angetroffen werden, darf man annehmen, daß auch hier die Verkieselung sehr rasch, geradezu überschwemmungsartig, vor sich geht. Die Verkieselung der Bambuseenlangzellen habe ich nicht studiert. Zuletzt mag noch ein spezieller Fall besprochen werden. Bei Campanula persicifolia hat Hein- richer eigentümliche, kegelförmige Gebilde beobachtet, die stets verkieselt sind, und hat sie als re- duzierte Haare beschrieben. Ähnliche Zellen, die durch die Art und Weise ihrer Verkieselung recht auffallend werden können und die meines Wissens noch nicht beschrieben worden sind, habe ich bei verschiedenen Phleum-Arten (Phleum pratense, Boehmeri u. a.) gefunden, besonders im oberen Teil der Internodien. Sie kommen über den subepidermalen Bastrippen und über der Grenze zwischen Bast und Parenchym vor und erscheinen, von oben gesehen, oval. In älterem Gewebe sind sie bis in die Tüpfel- kanäle der stark verdickten Seitenwände hinein verkieselt, wodurch die Kieselfüllung ein stacheliges Aussehen bekommt (Fig. 32a). Die Seitenwände sind nicht verkieselt. Längsschnitte zeigen, daß es sich bei dieser Zelle um eine Art Papille handelt, die sich kegelförmig nach außen und halbmondförmig nach innen wölbt. Der aufgesetzte Kegel ist ziemlich flach. Die Wölbung nach innen läßt noch ein Lumen frei, das man nur in den ältesten Geweben solid verkieselt findet (Fig. 32b). Die jüngsten unverkieselten und unverdickten Zellen geben Cellulosereaktion. Sie unterscheiden sich von den Kurzzellen schon früh durch ihre ovale Form und Größe. Auch die Verdickung der Seitenwände und die Wölbung der Außenwand finden bald statt. Sieht man nun von oben auf die mit Chlorzinkjod gefärbte Zelle, so erkennt man in der blauen Grundfläche noch einen tiefblauen Fleck, der der Kegelspitze entspricht. Die Verkieselung beginnt zu einer Zeit, wo die gleichaltrigen Kieselzellen schon verkieselt sind. Zuerst wird die Kegelspitze davon ergriffen, und von dort schreitet der Prozeß nach innen vorwärts, bis schließlich die ganze Verdickungsmasse der Außenwand verkieselt. Der innerste Teil der Außen- wand verholzt nicht selten und widersteht dann der Verkieselung länger. Erst ganz zuletzt und nicht immer werden auch das Lumen und die Tüpfelkanäle ausgegossen. Nach der Entkieselung färbt sich die gesamte vorher verkieselte Verdickungsmasse der Außenwand mit Chlorzinkjod tiefblau. Diese eigentümlichen Zellen wurden nur bei Phleum in typischer Ausbildung gefunden; ganz vereinzelt habe ich noch bei Alopecurus ähnliche Gebilde angetroffen. Für unsern Fall ist es besonders von Wichtigkeit daß auch hier Cellulose die Grundlage der Verkieselung bildet und daß in jungen Geweben neben den Kieselzellen diese ,Papillen“ die einzigen Zellen sind, die Cellulosereaktion geben. Ehe ich nun zu einer theoretischen Erörterung des ganzen Verkieselungsprozesses übergehe, muß ich meine Beobachtungen an dem in kieselfreier Nährlösung gezogenen Material besprechen, da diese einiges Licht werfen auf die Frage nach der Art und Weise der Kieselsäureausscheidung. V. Beobachtungen an kieselfrei gezogenem Material. Schon Sachs hat Maispflanzen in kieselsäurefreien Nährlösungen großgezogen, um die Ent- behrlichkeit der Kieselsäure darzutun, ebenso gleichzeitig mit ihm Knop. Beiden war es nur um die physiologische Seite des Versuchs zu tun. Und auch Grob, der einige Blätter eines solchen Versuchs- exemplars untersucht hat, verdanken wir nur die Mitteilung, daß er Kieselsäure ausschließlich an den Randpartien gefunden habe, während die übrigen Kieselzellen zwar ihre Form beibehielten, aber keine Kieselkörper zeigten. Stahl hatte bei seinen Versuchen nur biologische Gesichtspunkte im Auge (Schneckenfraß). Von Interesse ist es aber vielleicht noch, daß W olff für eine in gewöhnlicher Nährlösung in Kulturgläsern gezogene Maispflanze 2°/o Si O, in der Aschensubstanz angibt, während im normalen Maisstroh 25—30°/o Si O3; im Mittel vorhanden sind. Ich habe meine Versuchsexemplare von Zea Mays ebenfalls in der gewöhnlichen Knopschen Nähr- lösung gezogen Die dazu benützten Kulturgläser wurden aber durchweg innen mit Paraffin ausgekleidet, so daß sich von der Glaswand nichts lösen konnte. Irgend welche Kieselsäure in den Versuchspflanzen konnte also nur herrühren 1) vom Samen, der nach W olff in seiner Aschensubstanz 2°/o, im Maximum 5°) Si O» enthält, 2) in ganz geringen Mengen aus der Nährlösung, die in Glasgefässen aufbewahrt worden war und 3) ev. auch noch aus dem benützten destillierten Wasser. Sieht man nun einen Oberflächenschnitt etwa aus der Mitte eines größeren Internodiums von einer so gezogenen Maispflanze an, zunächst in Wasser, so fällt sofort auf, daß die Kieselzelle keinen Kern und kein Plasma mehr enthält, sondern von einer homogenen weißlichen Masse erfüllt ist, unter der man sich nichts anderes als Kieselsäure vorstellen kann. Geht man am Internodium abwärts bis zum Gelenk oder nimmt man ein jüngeres Internodium vor, so zeigt es sich, daß diese Ausfüllung schon ziemlich bald auftritt, jedenfalls nicht viel später, als bei normalen Pflanzen die Verkieselung einsetzt. Im Gegensatz zu den bisher beobachteten fertigen Kieselzellen hat hier die Füllungsmasse ein viel matteres, weicheres Aussehen; die typischen dunkel umrandeten Bläschen vermißt man überall fast vollständig. Dagegen erkennt man stets in den Ecken die rötlich lichtbrechenden gebogenen Kanten, die einen Bruch der Membran vortäuschen und die für Verkieselungen außerordentlich charak- teristisch sind. Untersucht man nun einen derartigen Schnitt in Phenol, so hat es zunächst den Anschein, als sei überhaupt keine Verkieselung da. Einem kompakten, stark lichtbrechenden Kieselkörper begegnet man nirgends. Hie und da sieht man die besonders hell glänzenden Kanten und bei längerem ge- nauerem Beobachten erkennt man, daß auch im Innern irgend etwas da ist. Mit Chlorzinkjod färben sich alle Kieselzellen tief blau; nur in den ältesten Internodien ist die Färbung schwächer. Die jüngsten Zellen mit Plasma und Kern färben sich auch bier nicht, bestehen also wohl in der Hauptsache aus Pektinverbindungen. Setzt man das Chlorzinkjod in den älteren Zellen langsam zu, so sieht man, wie sich zunächst nur ein mehr oder weniger breiter innerer Wand- belag färbt und ein helleres Lumen frei bleibt. Wir haben es also auch hier mit einer sekundären Celluloseanlagerung an der ursprünglichen Wand zu tun. Daß es sich hier tatsächlich um Kieselsäure handelt, zeigen schon die eigentümlich licht- brechenden Kanten. Cellulose allein, ohne irgendwelche Einlagerung oder Durchtränkung, kann nicht Bibliotheca botanica Heft 86. 4 OCT in Betracht kommen. Denn behandelt man dieses ,kieselfrei“ gezogene Material mit Flußsäure, so zeigt die Kieselzelle keinen derartigen Inhalt mehr, sondern gibt nur noch reine Cellulosereaktion. Anderer- seits zeigt aber sowohl die Untersuchung in Phenol als auch das Verhalten gegenüber Chlorzinkjod, daß man es hier nicht mit dem kompakten Kieselkörper der normal gezogenen Pflanze zu tun hat. Dasselbe zeigt auch das Fehlen der Bläschen, ferner der Umstand, daß kein eigentliches Glühskelett zu bekommen ist. Ähnliche Bilder sind uns nun aber schon einmal begegnet. Ich erinnere an die Entwicklungs- stadien von Saccharum officinarum (S. 14) und von Uniola latifolia (S. 22). Auch dort hatten wir es mit einer Verkieselung zu tun, die in Phenol nicht hervortrat, die ein milchweißes Aussehen hatte, sich aber durch ihre rötlich lichtbrechenden Ränder sicher als Kieselsäure auswies und nur noch nicht die endgültige Kompaktheit oder Verdichtung besaß. Hier bei den „kieselfrei“ gezogenen Pflanzen scheint nun der Verkieselungsprozeß auf dieser Stufe stehen geblieben zu sein. Nur an einem einzigen älteren Internodium am obersten Ende fand ich ihn noch etwas weiter vorgeschritten. Die betreffenden Zellen enthielten zwar auch keinen kompakten Kieselkörper, aber sie zeigten deutliche Ringbildung mit intensivem Glanz. Mit Chlorzinkjod gaben sie keine Blaufärbung mehr. Der Ring mußte also unbedingt der Celluloselamelle entsprechen. Diese war der erste Teil der Zelle, der solid verkieselte, und blieb auch, soweit meine Untersuchungen reichten, der einzige. Um in diesen älteren Partien, wo die Verkieselung noch am stärksten ist, einen möglichst genauen Einblick in die Struktur der Zelle zu bekommen, habe ich sie in verdünnte Salzsäure gelegt. Dann tritt häufig die Grenze zwischen Verdickung und Lumen, auch wo sie vorher nicht sichtbar war, scharf und deutlich hervor. Auf kompakte Kieselkörper übt Salzsäure dagegen keine Einwirkung mehr aus. Daß die Kieselsäure irgendwo durch Calciumkarbonat ersetzt gewesen wäre, wie v. Höhnel es bei Lithospermum arvense beobachten konnte, habe ich nie gefunden, selbst nicht bei den Versuchs- exemplaren, deren Nährlösung Calcium im Überschuß zugefügt worden war. VI Theoretischer Teil. Die Kieselsäure kann nur in löslicher Form von den Wurzeln aufgenommen und durch die Pflanze geleitet werden, sei es nun als freie Säure oder als Alkalisilikat. Die Frage, in welcher dieser beiden Formen nun die Aufnahme geschieht, ist zwar schon behandelt, aber nicht gelöst worden. Eine rein experimentelle Lösung ist schon deshalb derzeit kaum zu geben, weil Natrium- oder Kaliumsilikat keiner der bekannten Nährlösungen hinzugefügt werden können, ohne daß ein unlösliches Silikat (Ca oder Mg) ausfiele. Der erste, der sich mit der Aufnahme der Kieselsäure beschäftigte, Lange (1878) nahm an, daß es sich nur um eine sehr verdünnte Kieselsäurehydratlösung handeln könne. Dem gegenüber schließt Kohl aus dem von ihm beobachteten Parallelismus zwischen Kalium- und Silicium- gehalt in der Asche, daß vielmehr die Kieselsäure häufig als Kaliumsilikat aufgenommen wird. Daß das aber höchstens „häufig“ und nicht ausschließlich der Fall sein kann, zeigen schon die Analysen, die Kohl selbst von Arundo phragmites gibt; denn während das eine Mal auf 36,19 Jo Si O2 18,02°/ K2O kommen, entsprechen in einem andern Fall 77,7 °/) Si O2 13,3% K2 O. Außerdem ergibt eine einfache stöchiometrische Berechnung, daß bei dieser Annahme das Verhältnis der beiden Elemente zu einander ein ganz anderes sein müßte, nämlich Si Os : Ko 0 = rund 1:3. In ihrem weiteren Verlauf durch die Leitungsbahnen der Pflanze kann die Kieselsäure nur dann festgestellt werden, wenn sie sich in den Gefäßbündeln oder sonstwo im inneren Gewebe in fester Form ausscheidet. In den meisten Fällen findet jedoch die Ablagerung bekanntlich erst in der Epi- dermis statt. Bei dem Eindringen der gelösten Kieselsäure in die Kieselzelle haben wir nun drei Möglich- keiten zu beachten. Die Kieselsäurelösung kann entweder durch die semipermeable Plasmahaut hindurch diffundieren und so die ganze Zelle ausfüllen, oder aber sie vermag das nicht und bewirkt also Plas- molyse. Eine dritte Möglichkeit ist: die Kieselsäure kommt überhaupt nicht in gelöster Form ins Innere, sondern scheidet sich sofort nach dem Durchtritt durch die Zellwand in fester Form aus und drängt dann so den Zellinhalt allmählich in der Mitte zusammen. Die Hauptschwierigkeit bei der Untersuchung dieser Fragen ist nun die, daß sich das Vor- handensein der Kieselsäure nicht feststellen läßt, solange sie noch in Lösung ist, sondern erst, wenn ihre Ausscheidung eine gewisse Stufe erreicht hat. Eine weitere Schwierigkeit bietet die Feststellung der Plasmolyse bei den jungen Zellen; denn, wie schon erwähnt, besitzen diese einen sehr großen Kern und wenig Plasma, welches letztere außerdem schwer kenntlich ist. Untersuchungen in dieser Richtung ergaben immerhin folgendes: In Zellen, die direkt vor der Verkieselung standen, bei denen also am ehesten das Vorhandensein von gelöster Kieselsäure ange- nommen werden kann, wurde nirgends Plasmolyse beobachtet; sie konnte jedoch durch Zusatz von Salzlösungen eingeleitet werden. Eine Zusammendrängung des Plasmas zeigte sich immer erst, wenn die Kieselsäure anfing, sich in einer festeren Form auszuscheiden (s. die Bilder von Saccharum). Damit wäre also die zweite der obengenannten Möglichkeiten ausgeschlossen. Die Kieselsäure kann, falls sie überhaupt als Lösung in die Zelle kommt, jedenfalls durch das Plasma ins Innere hindurch diffundieren. — DR Es handelt sich also nur noch darum, ob sie flüssig ins Innere der Zelle gelangt, oder sich sofort von der Wand aus in fester Form ausscheidet. Die Kieselmasse, die wir bisher in ihrem Vor- dringen verfolgt haben, war nicht mehr flüssig. Aber wir haben gesehen, verschiedene Anzeichen sprechen dafür, daß der Grad ihrer Festigkeit nicht immer derselbe ist, daß der Kieselkörper während seiner Entwicklung sich offenbar erst allmählich verdichtet. In den jungen Kieselzellen und namentlich bei dem kieselfrei gezogenen Material hat die Kieselmasse oft ein so gleichmäßiges, mattes Aussehen, daß man sie als dickflüssig oder gallertartig bezeichnen könnte. Dafür nun, daß die Kieselsäure in gelöster Form in die Zelle eindringt und sie als dünne Lösung zunächst ganz erfüllt, sprechen verschiedene Tatsachen. Um zunächst bei den Gramineen zu bleiben, so läßt sich die sandig-poröse Ausfüllung der Kieselzellen nicht gut anders erklären als dadurch, daß man annimmt, das ganze Lumen der betreffenden Zelle sei vorher von einer Kieselsäurelösung erfüllt gewesen, die sich dann aus irgend einem Grunde mit einem Schlage ausgeschieden hat. Dasselbe gilt für zahlreiche andere Kieselkörper, wie sie bei den Orchideen (Stegmata), Chrysobalaneen u. a. beschrieben worden sind, namentlich für alle zentrifugal wachsenden. Hier treten die ersten kleinen Kieselkörnchen auf, solange noch Kern und Plasma vor- handen sind, solange die Zelle also noch am Leben ist. Die Kieselsäurelösung muß also durch den Plasmaschlauch diffundiert sein — entweder als Alkalisilikatlösung oder als gelöste Kieselsäure. Nehmen wir an, es handle sich um eine reine Kieselsäurelösung, so müssen wir dabei wieder zwei Möglichkeiten ins Auge fassen. Die Kieselsäure ist in Wasser nur in ganz geringem Maße lös- lich; selbst kohlensäurehaltige oder heiße Gewässer, bei denen die Löslichkeit noch am größten ist, enthalten nach Knop höchstens 3—5 Zehntausendstel ihres Gewichtes an Kieselsäure. Daß eine der- artig verdünnte Lösung durch die semipermeable Plasmahaut diffundiert, läßt sich ebenso wie für eine verdünnte Silikatlösung ohne weiteres vorstellen. Bei dem enormen Wasserverbrauch einer Pflanze könnte man sich auch denken, daß diese Kieselsäuremenge zur Bildung der Kieselkörper genügte. Die Kieselsäure könnte nun aber auch in kolloider Lösung in die Zelle gelangen und damit in einer erheblich größeren Menge. Es fragt sich nur, ob die Plasmahaut auch für eine solche Lösung durch- lässig wäre. Die neusten Arbeiten auf diesem Gebiet (Ruhland 1912) haben gezeigt, daß die kol- loiden Lösungen lange nicht in dem Maße schwer diffundierbar sind, wie man früher glaubte. Man könnte sich auch denken, daß die Kieselsäure, wie es Kohl für den Tabaschir annimmt, aus einer Alkalisilikatlösung durch Einwirkung der atmosphärischen Kohlensäure gallertartig ausfällt; bei einem Überschuß von Säure jedoch würde die Kieselsäure zunächst in kolloider Lösung bleiben. Auf diese Weise würde also die Kieselsäure erst innerhalb der Zelle in die kolloide Lösung übergeführt werden. Da jedoch, wie wir gesehen haben, der Kieselsäuregehalt einer Pflanze nicht durch Alkalisilikate allein gedeckt werden kann, genügt diese Erklärung für sich allein nicht. Was nun die Ausscheidung der Kieselsäurelösung betrifft, so spielt dabei jedenfalls die Trans- piration und der damit verbundene Wasserentzug eine große Rolle. Geht man von einer Silikatlösung aus, so muß man, wie es Kohl getan hat, eine Säure zu Hilfe nehmen, durch die die Alkalien gebunden werden. Die Kieselsäure fällt dann sofort oder erst aus einer kolloiden Lösung allmählich gallert- artig aus und wird durch Wasserverlust nach und nach zu einer harten, dichten Masse. Ebenso müßte sich der Vorgang abspielen, wenn es sich von vornherein um eine gewöhnliche oder kolloide Kieselsäure- lösung handelte. Als treibende Kraft kann man sich entweder nur die Transpiration vorstellen, oder man kann auch Adsorptionsvorgänge heranziehen. Es ist eine auffallende Tatsache, daß überall in jungem Gewebe zur Zeit der beginnenden Verkieselung und kurz vorher es immer gerade nur die Kiesel- zellen sind, die eine deutliche und intensive Cellulosereaktion geben. Die Langzellen zeigen bei Be- handlung mit Chlorzinkjod noch keine ausgesprochene Färbung; die Korkkurzzellen lassen durch schwache Braunfärbung die beginnende Verkorkung ihrer Wände erkennen. Die Kieselzellen färben sich jedoch tief violettblau, und fast gleichzeitig damit kann man auch die ersten Spuren einer Verkieselung feststellen. Das legt den Gedanken nahe, daß hier eine Adsorption der hydrosolen Kieselsäure durch die Cellulose, die ja auch zu den Kolloidsubstanzen gehört, stattfindet. Selbstverständlich soll damit nicht gesagt werden, daß die Bildung von Kieselsäureniederschlägen immer und nur von dem Vorhanden- sein einer Cellulosewand abhängig sei. In den ältesten Internodien von Arundo Donax 2. B. haben, a wie schon erwähnt, fast alle die verschiedenen Zellen der Epidermis ein vollständig von Kieselsäure ausgegossenes Lumen, ohne daß hier irgendwie die Cellulose dafür verantwortlich gemacht werden könnte. Aber der Parallelismus zwischen Kieselsäure und Cellulose bei den Gramineen ist zu auf- fallend, als daß er ohne jede Bedeutung und nur rein zufällig wäre. Die Cellulose muß zum mindesten die Ausscheidung der Kieselsäure begünstigen und erleichtern. Derartige Erscheinungen legen auch den Gedanken an siliei-organische Verbindungen, wie er zuerst von Ladenburg ausgesprochen wurde (1872), wiederum nahe. Daß die Kieselsäure nicht sofort in ihrer endgültigen Dichte ausgeschieden wird, sondern sich erst allmählich verfestigt, haben die Untersuchungen an jungen Kieselzellen und an kieselfrei gezogenen Pflanzen gezeigt, und es läßt sich das auch mit der Theorie der kolloiden Lösungen und den experi- mentellen Erfahrungen vollständig vereinen. Wird die Kieselsäure als Hydrogel ausgeschieden, so hat sie zunächst ein flockiges, gallertartiges Aussehen und enthält noch reichlich Wasser. Erst durch den Verlust dieses Wassers wird sie zu einer harten, kompakten Masse. Auch die Beobachtungen Kohls bei Podostemonaceen und beim Tabaschir verlangen derartige Voraussetzungen. Wie Kohl beschreibt, erleiden die Kieselkörper der Podostemonaceen während ihrer Entwicklung allerlei Formveränderungen durch den Druck von Chlorophyllkérnern, ja sogar durch den Zellkern. Das ist nur möglich, wenn der Kieselkörper anfangs noch eine weiche, schmiegsame Masse darstellt. Wir haben die Bläschen in den Kieselkörpern bisher in der Hauptsache als Reste des ur- sprünglichen Lumens erklärt, die vielfach noch einen körnigen Inhalt, bestehend aus dem übrig ge- bliebenen Plasma und kleinen Kieselstückchen, führen. Da man jedoch sehr häufig auch vollständig leere Bläschen antrifft, so läßt sich jedenfalls ihre Bildung nicht ausschließlich auf die Wirkung von Inhaltsresten zurückführen. Sie verdanken ihre Bildung vielmehr in den meisten Fällen wohl der Zu- sammenziehung des Kieselkörpers bei seiner Verfestigung. Daß dabei etwa vorhandene Inhaltsreste ent- scheidend auf den Ort der Bläschenbildung einwirken, läßt sich ja gut denken. Daher kommt es, daß wir in vielen Fällen einen körnigen Inhalt treffen. Erklärt man sich die Entstehung der Bläschen auf diese Weise, so wird es auch sofort verständlich, warum man selbst in Kieselzellen, bei denen ein gleichmäßiges Vordringen der Kieselmasse die Regel ist, wie bei Saccharum, trotzdem dann und wann seitlich gelegene, meist leere Bläschen findet. Ich erinnere auch noch einmal daran, daß in den kieselfrei gezogenen Pflanzen die Bläschen fast vollständig fehlen, was auch zugunsten dieser Erklä- rung spricht. Zuletzt möge noch kurz die Frage erörtert werden, was bei der Verkieselung eigentlich mit dem lebenden Inhalt der Zelle, mit Plasma und Kern geschieht. Kohl nimmt an, daß das Plasma durch die vordringende Kieselmasse hindurch aus der Zelle hinaus wandre. Ich halte diese Annahme, die durch keine Beobachtungen gestützt werden kann, für unwahrscheinlich. Nicht selten werden ja, wie wir gesehen haben, in den Bläschen noch Inhaltsreste als kleine Körnchen angetroffen. Man muß sich darüber klar sein, daß nach gänzlichem Wasserverlust die noch übrig bleibende Trockensubstanz des Plasmas eine äußerst geringe Menge darstellt, die sich wohl in solchen Bläschen unterbringen läßt, Wo gar keine Hohlräume mehr da sind oder ihr Inneres leer erscheint, braucht man nur anzunehmen, der Inhaltsrest habe sich in eine Anzahl kleinster Fetzen aufgelöst, die dann von der Kieselmasse so vollständig absorbiert wurden, daß sie sich nicht mehr in ihr erkennen lassen, Alle Beobachtungen über das Vordringen und Wachsen des Kieselkörpers beziehen sich also nur auf die ausgeschiedene Kieselsäure, und zwar vor allem auf die deutlich erkennbare feste Form. Denn die gallertige Masse ist, wie schon früher betont, noch schwer zu erkennen und in Phenol z. B. höchstens durch lichtbrechende Kanten und Ecken sichtbar. Für dieses Festwerden und Vordringen des Kieselkörpers jedoch gilt bei den Kieselzellen der Gramineen unbedingt, daß es in zentripetaler Richtung geschieht. Vereinigt man Theorie und Beobachtung, so läßt sich die ganze Entstehung und Entwicklung des Kieselkörpers etwa folgendermaßen darstellen. Die Kieselsäure kommt in irgend welcher Lösung ins Zellinnere; aus Silikaten müßte sie dort durch Kohlensäure oder andere Säuren erst freigemacht werden. Infolge einer Adsorption der Cellulosemembrane oder infolge des Wasserverlustes durch die Ba Transpiration beginnt sie sich auszuscheiden, und zwar zunächst in einer gallertartigen Form, die sich dann allmählich verdichtet und kompakt wird. Ausscheidung und Verdichtung gehen von außen nach innen vor sich. In manchen Fällen gelangt die Kieselsäure jedoch als körnige Masse zur Ablagerung und erfüllt dann sofort die ganze Zelle; tritt eine nachträgliche Verdichtung ein, so geht diese auch hier von außen nach innen. Während der Ausscheidung aus der Lösung und auch später noch dringt fortwährend neue Kieselsäure in die Zelle ein; dadurch und durch den Wasserverlust kommt eben die allmähliche Verdichtung des Kieselkörpers zustande. VIL Die Verteilung der Kieselzellen. Es wurde schon erwähnt, daß Grob an der Blattepidermis verschiedenartige Streifen unter- scheidet. Die Hauptmasse der Kieselzellen tritt in besonderen Kurzzellstreifen auf, die entweder aus lauter Kieselzellen oder häufiger aus mit einander abwechselnden Kiesel- und Korkkurzzellen bestehen. Eine Differenzierung in kurzzellreiche und kurzzellfreie Strecken kommt nur über Bast vor; überhaupt sollen, wie Grob betont, die Kieselzellen über Bast besonders gut entwickelt sein. Die Streifen über Parenchym enthalten nur vereinzelte Kurzzellen. Schon eine oberflächliche Untersuchung der Halmepidermis zeigt, daß hier für gewöhnlich nichts von einer derartigen Streifung zu sehen ist. Die Kurzzellen sind gleichmäßig über die ganze Breite der Epidermis verteilt. Nur bei zwei der untersuchten Arten, bei Phalaris arundinacea und bei Tripsacum dactyloides konnten Reihen über Bast und Reihen über Parenchym von einander unterschieden werden. Aber im Gegensatz zu den Blättern führen hier gerade die Parenchymstreifen reichlich Kieselzellen, während solche in den Streifen über Bast nur ganz vereinzelt angetroffen werden und sich zudem von den übrigen noch durch die Form unterscheiden. Bei Phalaris z. B. sind sie länger und schmäler; die ganze Zelle, nicht nur die Außenwand, ist biskuitförmig, und die letztere wird nicht vorgewölbt. Auf gleicher Höhe treffen wir also an der Halmepidermis überall nahezu die selben Verhält- nisse. Anders, wenn wir bei der Untersuchung in der Längsrichtung von unten nach oben gehen. Hier stellen sich uns, je nach der Höhe, in der wir uns am Internodium befinden, ganz verschiedene Bilder dar. Und diese Verschiedenheit bezieht sich nicht nur auf Verkieselungsgrad, Zahl und Größe der Kieselzellen, sondern auch auf das Verhältnis der beiderlei Kurzzellen zu einander. Das eine Mal treffen wir fast ausnahmslos Korkkurzzellen, unter die sich nur selten eine Kieselzelle verirrt, das andere Mal eine dichtgedrängte Masse von Kieselzellen — und das beides am selben Internodium. Ist nun in dieser Verteilung irgend welche Regelmäßigkeit zu erkennen ? Ehe wir dieser Frage näher treten, müssen wir uns über den Bau des Gramineenstengels voll- kommen klar sein. Wie allbekannt, gliedert sich dieser in Knoten und Internodien. Die Knoten werden in akropetaler Reihenfolge angelegt. Solange die Pflanze noch in vollem Wachstum befindlich ist und noch keinen Blütenstand gebildet hat, sind die längsten Internodien in der Mitte, während sich die obersten noch kaum gestreckt haben. Bei der blühenden Pflanze, bei der also die Internodienbildung abgeschlossen ist, nimmt die Länge der einzelnen Internodien in der Regel von unten nach oben zu (s. Tabellen!). Was das Wachstum der Gramineen betrifft, so ist es ebenfalls eine bekannte Tat- sache, daß außer einem apikalen Vegetationspunkt noch eine interkalare Wachstumszone von wech- selnder Ausdehnung an der Basis der Internodien vorhanden ist. Wie Pfeffer, Barth, Hackel u. a. gezeigt haben, können wir ferner unterscheiden zwischen Gräsern mit aktiven Stengelgelenken und solchen, denen diese Organe ganz fehlen, wozu dann nach Lehmann noch solche kommen, bei denen sie nur unvollständig ausgebildet sind!) Da sich dieser Unterschied auch in der Verkieselung be- merkbar macht, sollen in Folgendem die beiden Hauptgruppen getrennt behandelt werden. Am einfachsten sind die Verhältnisse bei den gelenklosen Gramineen. Solange noch eine interkalare Wachstumszone vorhanden ist, bleibt die Internodienbasis weich und unverholzt und setzt *) Die genaueren Literaturangaben s. bei Lehmann. Er Ge See so einer Kriimmung durch das aktive Scheidengelenk nicht den geringsten Widerstand entgegen. Das oberste Denon behält in der Regel sehr lange eine weiche Basis; ich fand sie z. B. bei verchie- denen Wiesengräsern, die längst schon verblüht waren, noch voller unverholzt. Wo sie schließ- lich verholzt, kann sie natürlich nicht mehr gekrümmt werden; meist fällt dann auch zu gleicher Zeit die Scheide ab. Die Verholzung schreitet also, wie wir es auch für die Verkieselung festgestellt haben, von oben nach unten vorwärts und zwar im oberen Teil ziemlich rasch, macht dann aber vor der Basis zunächst Halt. Sehen wir uns nun einmal eine blühende Pflanze auf die Verteilung ihrer Kieselzellen an. Ich bin zur Feststellung dieser Dinge so vorgegangen, daß ich von sämtlichen Internodien einer Pflanze in bestimmter Höhe die Anzahl der Kieselzellen auf 1 qmm möglichst genau zählte. Von jeder Art wurden mindestens zwei Exemplare gemessen. In der nachfolgenden Tabelle ist für jedes Internodium die durchschnittliche Zahl verkieselter Kieselzellen auf 1 qmm angegeben, und zwar an der Basis (b) (etwa in einer Höhe von 5—10 mm), in der Mitte (c) und und am oberen Ende (d) (höchstens 5 mm unter dem nächsten Knoten), ferner die Länge der einzelnen Internodien (a) und die Länge einer etwa vorhandenen unverkieselten Zone an der Basis (e). Die Internodien sind von unten nach oben gezählt. Tabelle I. (Phleum pratense). 7 2) Zahl der verkieselten Kieselzellen 7 e) nen. Länge des Inter- Länge der unverk. nodiums unten | Mitte | oben ES 1) 45 mm 400 —500 400 — 500 — — 2) 118 mm 450 400 600 _ 3) 191 mm 350 250 600 = 4) 190 mm 0 200 600 1 mm 5) 243 mm 0 100 500— 600 20 mm 6) 325 mm 0) 50— 100 500600 30 mm 1112 mm Diese Tabelle zeigt uns zunächst einmal deutlich die nach oben zunehmende Länge der Inter- nodien (a), ferner das basipetale Vordringen der Verkieselung (e). Aus Reihe d) sehen wir, daß die Zahl der Kieselzellen am oberen Ende sich nahezu gleich bleibt und daß diese Zone die Maximal- verkieselung aufweist. Die beiden Reihen 5) und c) machen ein stetes Abnehmen der Kieselzellen von den älteren Internodien nach den jüngeren hin deutlich, und zwar ist bei 2) und 3) die Basis etwas kieselreicher als die Mitte, später ist die erstere überhaupt kieselfrei (wenn auch nicht ganz kurzzellfrei). Die allmähliche Abnahme der Kieselzellen gegen die Mitte hin wird uns sofort klar, wenn wir damit die Länge der betreffenden Internodien vergleichen. Das Internodium mit den we- nigsten Kieselzellen in der Mitte ist zugleich auch das längste. Die geringe Anzahl der Kieselzellen hängt also in allererster Linie mit der Streckung des Stengels zusammen, wodurch die einzelnen Ele- mente weiter auseinander gerückt werden. Es ergibt sich das auch unmittelbar aus der in verschie- denen Regionen gemessenen Länge der Langzellen. Diese allein sind es ja, die an der Streckung teil- nehmen und so können sie in der Mitte 3—4fach so lang sein als an der Basis. Bei einer Messung fand ich z. B.: Basis 80 —100 w, Mitte: 250—300 u. Dazu kommt noch der später genauer zu be- sprechende Umstand, daß bei den meisten Gräsern nur unten und oben Kurzzellenpaare gefunden werden, im übrigen jedoch fast nur alleinstehende Korkkurzzellen. Damit, daß die mittleren Teile mehr u Ve gestreckt sind als die unteren, hängt es auch zusammen, daß wir bei 2) und 3) unten mehr Kieselzellen haben als in der Mitte. Vergleichen wir die Reihen b)—d) jedes einzelnen Internodiums unter sich, so sehen wir, daß in den ältesten Gliedern die Unterschiede in den Höhenlagen sehr gering sind und daß diese erst nach oben immer deutlicher werden. Das unterste Internodium und häufig auch noch das eine oder andere der nächstjüngeren pflegen überall ziemlich gleichmäßig verkieselt zu sein. Zu diesen direkt aus der Tabelle zu entnehmenden Tatsachen muß noch einiges andere bemerkt werden. Was den Übergang der mittleren Partien zu den stark verkieselten am oberen Ende betrifft, so geschieht diese Zunahme nicht langsam und allmählich, sondern plötzlich auf einer kurzen Strecke von wenigen mm, etwa 1—2 cm unter dem oberen Ende. Mit „unverkieselte Zone“ ist in der Tabelle ein Gewebe bezeichnet, dessen Kieselzellen noch nicht kompakt verkieselt sind, in Phenol also nicht hervortreten. Im einzelnen kann dieses Gewebe in Bezug auf die Kieselzellen recht verschieden sein, je nach seinem Alter und der damit zusammenhängenden Aus- dehnung. Bei der 30 mm langen Zone von 6) enthält z. B. der oberste Teil wenige in Verkieselung begriffene Kieselzellen, der mittlere vereinzelte ganz kieselfreie, der unterste Teil hat noch keine Kurzzellen gebildet. Im Grunde die gleichen Verhältnisse fand ich noch bei einer Anzahl in derselben Weise unter- suchter Gräser. Hat man noch ganz junge, bis hoch hinauf unverholzte Internodien vor sich, so findet man auch für die Mitte hie und da 0 Kieselzellen; so war es z. B. bei zwei 30 und 40 cm langen Internodien von Secale cereale. In einzelnen Fällen findet man freilich auffallende Anreicherungen (Tabelle II, 7—9), hie und da auch ein Zurückbleiben hinter den erwarteten Zahlen. Worauf diese Abweichungen beruhen, läßt sich natürlich nicht immer genau sagen. Vielfach sind sie rein lokaler Art, hängen wohl auch damit zusammen, daß bei Messungen vielleicht nicht immer genau die betreffende Höhe eingehalten wurde. Wo es sich um Anreicherungen handelt, kommen wohl immer zwei Gründe in Betracht; entweder ist das Gewebe an dieser Stelle nicht so stark gestreckt, oder es wurden mehr Kurzzellenpaare gebildet. In der nachfolgenden Tabelle, die eine weitere Bestätigung des Gesagten bieten soll, ist die Reihed) weggelassen. Tabelle II. (Phalaris arundinacea). Int Länge Zahl der verkieselten Aalen Länge der unverkieselten unten | Mitte Zone SS PE ee b) | c) e) ee : 38 450 250 = 2) 131 RE D | B80 = 3) 202 300 Me SD en se | 4) 224 80 —100 100 Ba er, 5) io u EN In Dan one A 6) 191 Cnty z ÉCRAN NN RES 7) Sr a Im | 200 LU ger 8) 220 Ware 0 ¥ 450! Pr ie 9) 345 | Gein a again oe Nicht ganz so einfach sind die Verhältnisse bei den mit Stengelgelenken versehenen Grä- sern. Die Stengelgelenke liegen stets mehr oder weniger höher als die Scheidengelenke. Die typische, wohl ausgebildete Gelenkepidermis enthält keine oder nur ganz vereinzelte Kurzzellen, sondern nur ziemlich gleichmäßige, kaum gestreckte und unverdickte Langzellen. Die Wände sind, solange das Gelenk noch aktiv ist, unverholzt. Auf die weiteren Gelenkcharaktere näher einzutreten, ist hier nicht der Platz; es sei in dieser Hinsicht auf die Arbeit Lehmanns verwiesen. Bibliotheca botanica Heit 86. 5 EAN Zu den genaueren Untersuchungen und Messungen diente mir in erster Linie Zea Mays. Die hier beobachteten Verhältnisse konnten dann mit größeren oder kleineren Abweichungen auch noch an einer Reihe anderer Gelenkgräser festgestellt werden. Das Stengelgelenk von Zea Mays liegt etwa !/, cm über dem Knoten, an den jüngeren Inter- nodien nicht so hoch, manchmal sogar fast direkt über dem Knoten. Diese verschiedene Lage hängt wohl damit zusammen, daß, wie schon vorn betont wurde, von dem Gelenk aus auch nach unten wenige Zellen abgetrennt werden, so daß das Gelenk mit der Zeit höher rückt. Die Ausdehnung des Gelenkes ist natürlich je nach dem Alter wechselnd. Sehen wir uns die Verhältnisse wieder an Hand einer Tabelle an, wie sie auf Grund mehrerer Messungen aufgestellt wurde. Es wurde hiebei ebenso verfahren wie bei den gelenkloseu Gräsern: nur wurde hier die Basis meist an zwei Stellen gemessen, nämlich 1) im Gelenk und 2) unmittelbar über dem Gelenk. Die letztere Zone ist in der Tabelle aus einem gleich zu erläuternden Grunde als »Giirtel* bezeichnet. Die in Klammern beigefügten Zahlen gelten für die Korkkurzzellen. Tabelle III. (Zea Mays). ee Int Linge Zahl der verkieselten Kieselzellen De der Länge des | 5 le | Gürtel Mite oben hie Zune ni 1) 8 mm 300-400 | es = 2) Don ha 2 400-500 Be: — “= [= el = A oe un | 950 en 500 i ee 0e) ee es nn Zire Er 500 RE 6) 234 0 250 ow 500 13 ee 7) an en 600 1,3 Tee 8) es 3000 | 7704) ou 500 = 14 9) Tora 660 | 300 Pi NES nice ao er ze | een wi |, — Ba Die Abnahme der Internodienlänge von der Mitte an nach oben läßt schon ersehen, daß wir es hier mit einer noch nicht ganz ausgewachsenen Pflanze zu tun haben. Ferner erkennen wir, daß wie bei den gelenklosen Gräsern das obere Ende (Reihe e) eine starke und ziemlich gleichmäßige Ver- kieselung zeigt. Im übrigen finden sich erhebliche Abweichungen von den beiden ersten Tabellen, vor allem in den die Basis betreffenden Reihen. Beginnen wir mit dem Gelenk (Reihe b). An den beiden untersten Internodien zeigt sich kein Unterschied den übrigen Teilen gegenüber. Das stimmt damit überein, daß hier in der Regel auch noch keine typischen funktionsfähigen Gelenke ausgebildet werden. Die Internodien 3)—5) zeigen deutliche Übergänge bis zu kieselfreien Gelenken in 6) und 7). So weit ist alles leicht verständlich. Ganz auffallend verhalten sich jedoch die nun folgenden jüngsten Internodien. Statt daß, wie zu erwarten gewesen wäre, die Gelenke vollends kieselfrei geblieben wären, finden sich im 8. Inter- nodium mit einem Schlag 300 Kieselzellen auf den qmm, und eine kieselfreie Zone ist überhaupt nicht mehr vorhanden. Das bedeutet aber nicht etwa ein Fehlen des Gelenkes überhaupt, denn wie die Untersuchung zeigte, sind alle charakteristischen Merkmale der Gelenke (Kollenchym statt Skleren- u ab = chym, Spiralgefässe statt Netzgefässe, Statolithenstärke) vorhanden, nur ist die betreffende Zone sehr kurz (ca. 1 mm). Ob diese etwas zurückgebildeten Gelenke ebenso funktionsfähig sind wie die normalen, habe ich nicht untersucht. Praktisch wird ja eine Krümmung der obersten Internodien für die Pflanzen selten genug werden. Im übrigen stellen sie jedenfalls der Beugung durch das Scheidengelenk keinen erheblichen Widerstand entgegen, da die ganze Basis zunächst noch verhältnismäßig weich ist und erst ganz verholzt, wenn die Pflanze schon längst blüht. Ferner sind auch die Korkkurzzellen- und Lang- zellenmembranen an der Basis noch nicht verkieselt. Was die Mitte betrifft, so gilt für sie in den unteren Internodien dasselbe, was bei den gelenk- losen Gräsern schon gesagt wurde. Die in Klammern beigefügten Zahlen zeigen, daß die Zahl der Korkkurzzellen viel größer ist als die der Kieselzellen. Das 9. Internodium zeigt eine auffallende An- reicherung, die aber wohl vor allem auf seine geringe Streckung zurückzuführen ist. Im Gegensatz zu den gelenklosen Gräsern findet sich hier jedoch noch eine weitere auffallende Erscheinung. Wie die Spalte c) zeigt, läßt sich vom 4. Internodium an unmittelbar über dem Gelenk eine starke Kieselzellenanhäufung feststellen. Dieser „Kieselgürtel“ schließt nach unten mit scharfer Grenze ab; besonders deutlich ist das, wenn das Gelenk selbst kieselfrei ist, wie z. B. bei Internodium 5). Die Grenze nach oben ist nicht so scharf, aber bei 5)—8) immerhin noch recht deutlich. In anderen Fällen wie bei 3), 4) und 9) ist der Übergang zur Mitte ganz allmählich. Zugleich mit der starken Anhäufung im Gelenk (8) steigt auch der Kieselzellengehalt des Giirtels um einen ansehn- lichen Betrag. Daß auch hierbei jedenfalls die geringe Streckung mit im Spiel ist, zeigt ein Vergleich von a) und c) in den Internodien 6)—8). Wie beiden gelenklosen Gramineen ist auch hier die Anreicherung amoberen Ende einesehr plötz- liche, namentlich in den mittleren Internodien; in den oberen und unteren ist der Ubergang mehr allmählich. Ferner ist den Angaben der Tabelle noch hinzuzufügen, daß das unter dem Gelenk gelegene Stück in sämtlichen Internodien mit Ausnahme der allerjüngsten stets stark verkieselt ist, so daß das kieselfreie Gelenk auch nach unten scharf abgegrenzt wird. Das untere Internodiumende bietet uns also hier ein ganz anderes Bild als bei den gelenklosen Gräsern. Ich bemerke noch einmal ausdrücklich, daß ich alle diese Messungen an 5—6 Maispflanzen ausführte und stets in der Hauptsache zu denselben Ergebnissen kam. Ehe wir an eine Erklärung dieser Verhältnisse gehen und sie auf ihre weitere Verbreitung bei andern Gelenkgräsern prüfen wollen, mögen, um die Vorgänge auch bei einer jüngeren Pflanze klar- zustellen, noch die Messungen an einem Exemplar, das seine Internodienbildung noch nicht abgeschlossen hatte, nach der folgenden Tabelle kurz besprochen werden. Tabelle IV. (Zea Mays). ia Lange Zahl der verkieselten Kieselzellen Linge der unverkieselten nt. Gelenk Gürtel Mitte Zone a) b) c) d) e) | 7 | 350 == 500 = 2) ul 500 ee 400: GE BR: 3) 27 3 600 ae aos = Er a She ES ae To 5700) 200 / Fe ö 5) 74 1 0 NT 700 Baal: 300° | Ei FI 1,4 : 6) con ha. ERTL, 250 I Se 7) 80 Gain
: Heydrich, F., Uber die weiblichen Conceptakeln von Sporolithon. Mit 2 Tafeln. 1899. Preis Mk. Bet . Hammerle, J.. Zur Organisation von Acer Pseudoplatanus. Mit 1 Tafel. 1900. Preis Mk. 16.—. . Siim-Jensen, J., Beiträge zur botanischen und pharmacognostischen Kenntnis von Hyoscyamus niger Lo . Uexküll-Gyllenband, M. von, Phylogenie der Blütenform und der se Aero bei den Compositen . M Mi . Correns, C., Bastarde zwischen Maisrassen, mit besonderer Berücksichtigung der Xenien, Mit 2 farbigen Tai fe : 54. Richter, Dr. A., Physiologisch-anatomische Untersuchungen über Luftwurzeln, mit besonderer Berücksicht . Stenzel, Dr. K. G. W, Abweichende Blüten heimischer Orchideen mit einem Rückblick auf die der Avictineen. la . Areschoug, Prof. Dr. F. W. C., Untersuchungen über den Blattbau der Mangrove-Pflanzen. Mit 13 Tafeln. 1 : . Heydrich, F., Das Tetrasporangium der Florideen, ein Vorlaufer der sexuellen Fortpflanzung. Mit 1 ‘Tafel. . Giinthart, Dr. A., Beitrag zur Bliitenbiologie der Cruciferen, Crassulaceen und der Gattung Saxifraga. Mit 11 Tafel . Kroemer, Dr. H., Hypodermis und Endodermis der Angiospermenwurzel. Mit 6 Tafeln. 1903. Preis Mk. 28.2 . Ursprung, Dr. A., Die physikalischen Eigeuschaften der Laubblätter. Gekrönte Preisschrift. Mit 27 Figuren i . Freidenfelt, T., Der anatomische Bau der Wurzel in seinem Zusammenhange mit dem Wassergehalt des Boden 2. Rumpf, Dr. G., Rhizodermis, Hypodermis und Endodermis der Farnwurzel. Mit 4 Tafeln. 1904. Preis Mk. 12— 3. Lohaus, Dr. K., Der anatomische Bau der Laubblätter der Festucaceen und dessen Bedeutung für die System atik : . Lang, W., Zur Blüten-Entwickelung der Labiaten, Verbenaceen und Plantaginaceen. Mit5 Tafeln. Preis Mk, 26. . Domin, K, Monographie der Gattung Koeleria. Mit 22 Tafeln und 3 Karten. Preis Mk. 96.—. . Mager, H., Beiträge zur Anatomie der physiologischen Scheiden der Pteridophyten. Mit 4 Tafeln. Preis Mk. 15.- 67. . Matthiesen, Frz., Beiträge zur Kenntnis der Podostemaceen. Mit 9 Tafeln. Preis Mk. 18.—. . Heinzerling, O., Der Bau der Diatomeenzelle mit besonderer Berücksichtigung der ergastischen Gebilde und det . Kühns, R., Die Verdoppelung des Jahresringes durch künstliche Entlaubung. Mit 2 Tafeln. Preis Mk, 14.— . Wolf, Th., Monographie der Gattung Potentilla. Mit 2 Karten und 20 Tafeln. Preis Mk, 120.—. . Focke, W. O., Species Ruborum. Monographiae generis Rubi Prodromus. Pars I. Iconibus LIII illus . Geheeb, A. und Th. Herzog, Bryologia atlantica. Die Laubmoose der atlantischen Inseln (mit Ausschluß der . Heydrich, F., Lithophyllum incrustans Phil. — Mit einem Nachtrag über Paraspora fruticulosa (Ktz.) Heydr. . Fuchs, Josef, Über die Beziehungen von Agarieineen und anderen humusbewohnenden Pilzen zur Mycorhizen . Günthart, A., Beitrag zu einer blütenbiologischen Monographie der Gattung Arabis. Mit 2 Tafeln. Preis Mk. 16. . Petrak, F., Der Formenkreis des Cirsium eriophorum (L.) Scop. in Europa. Mit 6 Tafeln und 1 Verbreitungs- . Mylius, Georg, Das Polyderm, eine vergleichende Untersuchung über die physiologischen Scheiden ehh . Fleischer, Max, Seltene sowie einige neue indische Archipelmoose nebst Calymperopsis gen. nov. Mit? Tafeln . Gerresheim, Eduard, Über den anatomischen Bau und die damit zusammenhängende Wirkungsweise der Was 1 . Rippel, August, Anatomische und physiologische Untersuchungen über die Wasserbahnen der Dci Lan . Focke, W. O., Spezies Ruborum. Monographiae generis Rubi Prodromus. Pars III. Iconibus LXVII illustrat: . Klinken, Johannes, Ueber das gleitende Wachstum der Initialen im Kambium der Koniferen und den Marks ahi : . Domin, K., Beiträge zur Flora und Pflanzengeographie Australiens. Lieferung 1, 2 mit 8 Tafeln und 57 Tex Bibliotheca Botanica Verzeichnis der bisher erschienenen Hefte (Fortsetzung) 30 Tafeln. 1898. Preis Mk. 60.—. 7 Tafeln. 1899. Preis Mk. 6 Tafeln. 1899. Preis Mk. 17.—. 6 Tafeln. 1901. Preis Mk. 18.—. 2 Tafeln. 1901. Preis Mk. 18.—. “2 1901. Preis Mk. 24.—. der Wurzelhaube. Mit 12 Tafeln. 1901. Preis Mk. 30.—. 6 Tafeln. 1902. Preis Mk. 28.--. Preis Mk. 24.—. Preis Mk. 6.—. ‘4 1902. Preis Mk. 98. —. Texte und 9 Tafeln. 1903. Preis Mk. 28.—. (Studien über die Wurzeln krautiger Pflanzen II.) Mit 5 Tafeln und 7 Textfiguren. 1904. Preis Mk. 20.— Mit 16 Tafeln, Preis Mk. 30.—. Pascher, x Studien über die Schwärmer einiger Süßwasseralgen. Mit 8 Tafeln. Preis Mk. 24.—. Beziehung des Baues zur Systematik. Mit 3 Tafeln. Preis Mk. 24.—. Preis Mk. 40.—. Pars II. Iconibus XXXIV illustrata. Preis Mk. 40.—. europäischen und arktischen Gebiete). Mit 20 farbigen lithogr. Tafeln. Preis Mk. 80.—. ; ner Gg. Gattung Acaena. — Vorstudien zu einer Monographie. Mit 37 Tafeln ond 98 Textillustrationen. Preis Mk. 100 3 2 Tafeln. Preis Mk. 8.—. bildung der Waldbäume. Mit 4 Tafeln. Preis Mk. 10.— x karte. Preis Mk. 24.—. Periderm und Endodermis. Mit 4 Tafeln. Preis Mk. 28.—. Preis Mk. 18.— bahnen in Fiederblattern der Dicotyledonen. Mit 7 Tafeln. Preis Mk. 16.—. blätter mit besonderer Berücksichtigung der handnervigen Blatter. Mit 4 Tafeln. Preis Mk. 15.— Preis Mk. 84.—. verlauf in ihrer sekundären Rinde. Mit 2 Tafeln, 1 Doppeltafel und 21 Textabbildungen. Preis Mk. 14.—. abbildungen. Preis Mk. 80.—. BIBLIOTHEGA BOTANICA Original-Abhandlungen dem Gesamtgebiete der Botanik Herausgegeben von yeh.-Rat Prof. Dr. Chr. Luerssen Berlin-Charlottenburg Heft 87 THEODOR HERZOG Die Bryophyten meiner zweiten Reise durch Bolivia. Mit 1 Karte (Taf. A) und Taf. I--Vill sowie 234 Textfiguren. STUTTGART 1916 E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung Nägele & Dr. Sproesser ARNOLD ARRORETUM JAMAICA PLAIN, MASS, sé À 2 *) Per ieee BIBLIOTHEGA BOTANICA Original-Abhandlungen aus dem Gesamtgebiete der Botanik Herausgegeben von Geh.-Rat Prof. Dr. Chr. Luerssen Berlin-Charlottenburg Heft 87 Dr. THEODOR HERZOG Die Bryophyten meiner zweiten Reise durch Bolivia. Mit 1 Karte (Taf. A) und Taf. I—VIII sowie 234 Textfiguren. STUTTGART 1916 E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung Nagele & Dr. Sproesser. Die Bryophyten meiner zweiten Reise durch Bolivia. Von Dr. Theodor Herzog. Mit I Karte (Taf. A) und Taf. I— VIII sowie 234 Text-Abbildungen. STUTTGART 1916 E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung Nägele & Dr. Sproesser. Alle Rechte, besonders das der Übersetzung, vorbehalten. Chr. Belser’sche Buchdruckerei, Stuttgart Vorwort. Durch die sammlerischen Resultate einer wirtschaftlich-botanischen Forschungsreise durch Bolivia in den Jahren 1907/08 angeregt, unternahm ich im Herbst 1910 eine zweite Reise nach jenen so wenig bekannten Gegenden. Während aber auf meiner ersten Reise besonders die östlichen Tiefländer besucht worden waren und nur auf einer beschleunigten Durchreise Einblicke in die Natur des bolivischen Berg- landes gewonnen wurden, lag der Schwerpunkt bei der zweiten Reise in der gründlichen Durchforschung der östlichen Cordillerenketten zwischen Santa Cruz und dem Hochplateau des Titikakasees. Kreuz- und Querreisen von Februar bis Anfang November 1911 lehrten mich dieses hochinteressante Gebirgsland bestens kennen und eine reiche Ausbeute lohnte meine botanischen Streifzüge. In vorliegender Arbeit sind lediglich die Resultate auf bryologischem Gebiet niedergelegt. Meine Sammlungen von Phanerogamen und Gefäßkryptogamen befinden sich noch in Bearbeitung und werden an anderer Stelle veröffentlicht werden, wie auch die geographischen und geologischen Beobachtungen z. T. schon in Fachzeitschriften publiziert worden sind, z. T. erst erscheinen werden. Eine Zusammenfassung meiner beiden Reisen habe ich in einem illustrierten Reisewerk ‚Vom Urwald zu den Gletschern der Kordilleren‘“ gegeben. Bolivia ist wohl eines der interessantesten Gebiete Südamerikas, da nirgends sich aller Art Gegen- sätze so schroff begegnen wie in diesem, mitten in den Tropen aus Urwäldern und Pampas bis in die ewige Schneeregion emporsteigenden Lande. Es war aber botanisch und besonders bryologisch bislang nur sehr mangelhaft bekannt, was aus der überaus großen Zahl neuer Arten und Gattungen, die es mir lieferte, zur Genüge hervorgeht. Waren schon die Laubmoose nur sehr ungenügend erforscht, so gilt dies in noch weit höherem Maße von den Lebermoosen, deren Ausbeute von meiner Reise nicht weniger als 53 Prozent Novitäten ergab. Die erste Publikation, in welcher wir einen Überblick über die Laubmoose Bolivias erhalten, ist der ,,Prodromus Bryologiae Bolivianae‘‘ von C. Müller, in welchem 216 Arten aufgezählt und der größte Teil derselben als neu beschrieben werden; angefügt findet sich hier noch ein Katalog Mand o n scher, durch Schimper bestimmter, aber nicht publizierter Arten. Die von C. Müller beschriebenen Arten stammen einmal aus den Sammlungen Rusbys und Mandons, welche ausschließlich in der Soratakette sammelten, ferner von Lorentz, der die Grenzgebiete zwischen Argentinien und Bolivia ausgiebig durchforschte, und schließlich — der weitaus größte Teil — von dem Berufssammler Germain, der im Umkreis von Choquecamata, also dem Quellgebiet des Rio Tocorani, neben seiner Hauptbeschäftigung, dem Schmetterlingsfang, auch den Moosen einige Aufmerksamkeit schenkte. Darauf folgte einige Jahre später eine mehrmonatige Reise des amerikanischen Botanikers R. S. Williams in die schon durch Rusby teilweise bereisten Bergländer am Nordostabfall der Soratakette; auch die Puna um den Titikakasee wurde dabei besucht. Die Ergebnisse waren sehr befrie- digend. Die Publikation ,,Bolivian Mosses‘‘ in Bulletin of the New York Botanical Garden enthält 335 Arten, worunter 48 novae species. Bibliotheca botanica. Heit 87. 1 PETE Nur wenig später besuchte auch ich auf der Rückreise aus den östlichen Tiefebenen die Cordillere und brachte davon eine größere Zahl von Laub- und Lebermoosen mit. Die ersteren sind mit den aus dem Osten stammenden Arten zusammen in den Beiheften des Botanischen Zentralblattes veröffentlicht worden; die Lebermoose (84 Arten) wurden von F.Stephani bestimmt, aber nicht im Zusammenhang publiziert, sondern lediglich dem Material der ,,Species Hepaticarum‘ einverleibt. Kurz nachher gelangten noch kleinere Sammlungen von den Herren Dr. O. Buchtien, K. Pflanz und Frau E. Knoche, welche alle aus der Cordillera Real, also der gletschertragenden Hauptkette und ihren Abhängen stammen, zur Bearbeitung nach Europa. Ein Teil wurde von V. F. Brotherus, ein anderer von mir bestimmt und an verschiedenen Stellen veröffentlicht (siehe Literaturverzeichnis). Trotzdem nun schon recht viel Material zusammengebracht worden war, sind die Ergebnisse meiner zweiten Reise noch über Erwarten günstig ausgefallen. Meine Ernte beläuft sich dieses- mal auf 706 Laubmoose und 444 Lebermoose, zusammen 1150 Bryophyten, welche in der vorliegenden Arbeit veröffentlicht werden. In einem zweiten Abschnitt soll ein Überblick über alle bis jetzt in den bolivischen Cordilleren gefundenen Arten gegeben, die geographische Wertung der Einzelelemente und eine Schilderung der Formationen sowie besonders interessanter Gebiete versucht werden. Bei dem großen Umfang dieser Moossammlung (es sind ca. 2500 Nummern) hätte eine Bearbeitung des Gesamtmaterials durch einen Einzelnen allzu lange gedauert. Auch war es in hohem Maße wünschens- wert, für bestimmte Gruppen Spezialisten zur Bearbeitung zu gewinnen. Meine Bitte um freundliche Mithilfe bei der großen Arbeit schlug nicht fehl, und es ist mir heute ein Bedürfnis, dem Dank, den ich meinen Herrn Mitarbeitern gegenüber empfinde, Ausdruck zu geben. In opferwilligster Weise übernahm Herr F. Stephani die Bestimmung meiner Lebermoose. Die betreffende Abteilung in dieser Publikation und die vorzüglichen Abbildungen der zahlreichen neuen Arten verdanke ich seiner liebenswürdigen Mithilfe, wofür ich hier meinen herzlichsten Dank ausspreche. Ebenso tief bin ich Herrn V. F. Brotherus zu Dank verpflichtet für die überaus große Hilfe, welche er mir einmal durch die Bearbeitung schwieriger Gruppen, wie der Andreaeales, der Bryaceen und der Gattung Rhizohypnum, dann aber auch durch die Revision meiner eigenen Bestimmungen erwies. Die zahlreichen Diagnosen neuer Arten aus seiner Feder habe ich absichtlich unverändert gelassen und nicht meinem eigenen Beschreibungsmodus angepaßt, um eben die Eigenart des Autors in jeder Beziehung zu wahren. Die Gattung Philonotis bearbeitete Herr Dismier, der gründliche Kenner dieser schwierigen Gattung, Herr Prof. J. Röll bestimmte die Arten der Gattung Sphagnum und Herr L. Loeske übernahm mit bekannter Bereitwilligkeit die Drepanocladen meiner Ausbeute. Auch Herr J. Cardot lieh mir in manchen Fällen seine wertvolle Hilfe und Erfahrung. Ihnen allen sowieder Direktion des Kgl. Botanischen Museumsin Dahlem, welche mir die Benützung des C. Müllerschen Herbars gütigst gestattete, sage ich hier meinen auf- richtigen Dank. Zürich, im Januar 1914. Th, Herzog. I. Einleitung. Die 1910/14 bereisten Gebiete gehören orographisch zu den Hochgebirgsketten der bolivischen Cordillere und ihren östlichen Abdachungen gegen die Tiefländer des Amazonas und Paraguay; sie fallen klimatisch auf die Grenze zwischen dem äquatorialen tropisch-heißen und dem subtropischen Bezirk. Dementsprechend ist ihr Vegetationscharakter in den einzelnen Teilen, je nach der Zugehörigkeit zu dem einen oder anderen Bezirk, sehr verschieden. Daß er oft auch auf engem Raum gegensätzlich beschaffen ist, geht auf die Tatsache zurück, daß die bolivische Ostcordillere zwischen Cochabamba und Santa Cruz, also dasjenige Gebiet, welches ich gerade am eingehendsten durchforschte, eine Wetter- scheide ersten Ranges bildet und infolgedessen an ihren entgegengesetzten Abhängen eine völlig ver- schiedene Pflanzendecke trägt. Die Streichrichtung der Ostcordillere ist annähernd West-Ost. Der Nordabhang, welcher von tiefen schluchtartigen und zum weitaus größten Teile unwegsamen Tälern durchrissen, gegen die Ebenen des Amazonastieflandes absinkt, ist lückenlos von üppigem Regenwald bekleidet; es herrscht eine _ ungeheure Feuchtigkeit, da die Niederschläge hier in Höhen über 1500 m ein Maximum erreichen. Genaue Messungen liegen zwar nicht vor, doch dürfte die Jährliche Regenmenge kaum unter 3000 mm betragen. Der Südabhang ist Trockengebiet. Um die Ausbreitung des Waldes und den Verlauf seiner Höhengrenzen zu verstehen, ist die Kenntnis der orographischen Verhältnisse der Ostcordillere unerläßlich. Eine Darlegung derselben erübrigt sich, da ich dafür auf meine zusammenfassenden Ausführungen in Petermanns Geogr. Mitteilungen verweisen kann. Kurz rekapitulierend mag hier nur erwähnt sein, daß die Kammhöhe der Ostcordillere von Westen nach Osten hin allmählich abnimmt. Während im Westen eine breite Masse von mehreren Parallelketten — etwa NW—SO streichend — ins eigentliche Hochgebirge eintaucht, wo auf viele Kilo- meter Erstreckung nicht einmal ein Blick ins waldige Tal zu erhaschen ist, bildet das Gebirge weiter öst- lich einen verhältnismäßig scharfen Kamm, der als schmaler Streifen von Hochgebirgscharakter auf der einen Seite, gegen Norden, von dicht bewaldeten niederen Bergketten und Tälern, auf der anderen Seite . — im Süden — von Höhen und Talschaften ausgesprochen trockenen Klimacharakters begleitet wird. Schließlich senkt sich der Kamm so weit, daß über die auf 2800 m erniedrigte Schwelle der Wald von Norden herüberfluten kann und nun je nach den örtlichen Verhältnissen auch mehr oder weniger weit entweder auf den jenseits ausstrahlenden Kämmen oder auch in den Tälern südwärts sich ausbreitet. Dieses Über- greifen des Waldes auf die Südseite beginnt in der Nähe der markanten Berggestalt des Cerro Bravo bei Comarapa. Dieser Ort, welcher bei meinen Fundortsangaben so oft wiederkehrt, liegt also ziemlich genau an der Grenze zwischen Regenwald und Trockengebiet. Die Verteilung des Waldes auf den Höhen um Comarapa ist nun sehr charakteristisch; sie gibt ein getreues Abbild der klimatischen Verhältnisse und diese wieder spiegeln sich am deutlichsten in der Bewölkung und den Niederschlägen des Gebietes. Kaum 15 km von Comarapa entfernt, im Talgrund des Rio Comarapa, welcher inmitten typischer Dornbuschformationen und Felssteppen gen Süden fließt, erhebt sich der Kamm der Ostcordillere. er Ihre Höhen sind meist mit Wolken bedeckt, die wie schmale Bänke aus schneeweißer Watte auf ihnen lagern, häufig aber auch, wie Polypenarme, Wolkenfahnen oder Nebelstreifen über die das Tal von Comarapa beidseitig begrenzenden Kämme aussenden. Unmittelbar neben diesen an den Kämmen scheinbar unbeweglich klebenden Nebeln strahlt über dem ganzen Land eine glühende Sonne, lacht der blauste Himmel. Dem entspricht nun mit photographischer Treue auch die Vegetation des Gebietes. Im Tal von Comarapa und seinen beidseitigen Hängen eine typische Xerophytengesellschaft, auf den Höhen taleinwärts dagegen ein ganz schmaler Streifen typischen Nebelwaldes, der mit seinen Epi- phyten und seinem dichten Moospelz schon die ganze Üppigkeit des auf der nördlichen Gebirgsflanke herrschenden Bergwaldes widerspiegelt. Als schmaler Saum umgibt ihn ein Streifen Wiesenlandes, saftiger Alpenwiesen mit kleinen Gesträuchen, deren floristische Zusammensetzung ebenfalls auf die andere Gebirgsseite hinweist. Trotz dieses vermittelnden Zwischengebietes sind aber die Gegensätze noch so nahe zusammengerückt, daß man leicht in der Zeit von 2 Stunden aus dem Dornbusch des Tales mit Capparis Fiebrigii, Aspidosperma Quebracho blanco, Bougainvillea, dornigen Mimosen und zahllosen Cacteen in den triefenden Nebelwald aus Podocarpeen, Weinmannien und Escallonien mit seiner Fülle von Baumfarnen, epiphytischen Orchideen und Moosen gelangt. Die ‚im Nebelwald über Comarap a“ gesammelten Moose, über 200 Arten, stammen alle aus einem kaum mehr als 1 km langen Streifen Wald, dem ich freilich 4 Tage widmen konnte. Die Regenwälder am Nordabhang des Hauptkammes lernte ich kurz nachher in den Talschaften des Rio San Mateo kennen. Dieselben sind von Comarapa aus in einer Tagreise über die ca. 2800 mhohe Abra de San Mateo zu erreichen. Beim Aufstieg an der Südseite begleiten uns Dorngebüsche und lichte Wäldchen bis ca. 2400 m, dann folgen magere, blumige Triften, von Sträuchern und einzelnen Bäumen durchsetzt; ganz auf der Höhe erscheint schließlich alpiner Rasen. Hier fliegen uns schon die von Norden herübergepeitschten Nebel ins Gesicht. Jenseits kaum 50 m über steilen Rasen- hang absteigend erreicht man die Waldgrenze. Es ist die erste Stelle, von Osten nach Westen gerechnet, wo der Wald nicht mehr ganz die Kamm- höhe erklettert. Ich stieg auf der Nordseite bis ca. 1400 m am Rio San Mateo hinab. Den Rückweg aus den Waldtälern von San Mateo nahm ich auf dem noch unvollendeten, äußerst mühseligen Weg nach dem Sunchaltal und Pojo hinüber. Er führt im Aufstieg andauernd durch unsäglich üppigen Wald voll Farnen und Moosen. Die Zahl der hier aufgenommenen Arten kann nur als kleine Stichprobe gelten, da die Verhältnisse kein ausgiebiges Sammeln gestatteten. Der Kamm wird etwa bei 3000 m erreicht. Auch hier bleibt der Wald etwa 100 m unter der Wasserscheide zurück. Wieder folgt gegen Süden ein nur wenige 100 m breiter Saum von saftigen Alpenwiesen, dann steigt man durchs trockene, von xerophytischen Formationen beherrschte Sunchaltal nach Pojo hinab. — Dies nur ein knapp umrissenes Situationsbild aus einem meiner ergiebigsten Sammelgebiete. Östlich vom Cerro Bravo breitet sich der Wald schon lückenlos über Berge und Täler, so daß die Cordillere von Santa Cruz zu ihrem größten Teil, wenigstens nördlich des Rio Pirai, reines Waldland ist. Eine vertikale Höhengrenze findet der Wald hier, wenn wir ihm die Gesträuch- formationen beirechnen, nicht. Seine klimatische Höhengrenze liegt hier wesentlich höher als die im Maximum auf 2300—2400 m ansteigenden Berge. Der Übergang vom Hochwald zu den Gesträuch- formationen ist hier lediglich durch den Charakter der Örtlichkeit bestimmt und hängt stets von der örtlichen Kulmination, nicht von der absoluten Homes Lage ab. So finden wir in den östlichsten Ketten der Cordillere von Santa Cruz, die ich während der Monate Februar und März 1911 in der Umgebung des Karawanenweges nach Cochabamba genauer kennen lernte und auch auf meiner ersten Reise im Gebiet des Cerro Amboré besucht hatte, schon bei 1400—1600 m Höhe Gesträuchwuchs an Stelle des Waldes, aber immer nur an exponierten Kämmen um die Gipfel, während in nächster Nähe an höher aufragenden Bergmassen der Wald bedeutend höher steigt. Die Waldgrenze ist hier also nur infolge der Erniedrigung der Gesamterhebungen stark herabgedrückt. nen 5 Die klimatisch bedingte Höhengrenze des tropischen Bergwaldes läßt sich dem- nach nur an den Hängen des Hochgebirges, wo seinem Aufsteigen keine örtliche Grenze gesetzt ist, beob- achten. Hier ist sie ziemlich konstant und schwankt nach meinen Messungen zwischen 3200 m und 3400 m. Dies gilt gleicherweise für die Ostcordillere (C. de Gocapata) wie für die Cordillere von Quim- zacruz, soweit dieselben Hochgebirge sind und zusammenhängende Erhebungen bilden. Ein tieferer Einschnitt im klimascheidenden Kamm dagegen wirkt jedesmal erniedrigend auf die Waldgrenze ein. Sehr schön läßt sich das bei den benachbarten Tälern des Rio Gorani und Rio Paracti beob- achten, woim Coranital, der Lücke des oberen Coranitales mit seiner Öffnung gegen das trockene und rauhe Bergland von Tiraque entsprechend, die Waldgrenze um mindestens 200 m . tiefer liegt, als in seinem Paralleltal, das durch die hohe Mauer der Cerros de Malaga gegen Süden abgeschlossen ist. In der Cordillere von Gocapata (westlicher Teil der Cordillera Oriental), welche während 4 Monaten mein Arbeitsfeld bildete, bereiste ich alle Täler des NO-Hanges, also die des Rio Paracti (mit den Stationen Incacorral, Locotal und San Miguelito, von wo noch über einen Paß des Santa Rosa-Weges auch das obere Stück des Espiritu Santo- Tales besucht wurde), des Rio Corani, des Rio Tablas, R. Tablasmonte, R. Altamachi und R. Tocorani. Bei den Tälern ds Tablasmonte und Altamachi, welche einen sehr langen Verlauf innerhalb des Hochgebirges haben, erreichte ich die Waldgrenze nicht, während ich am Rio Paracti und Espiritu Santo sowie am Tablas bis auf ca. 1400 m hinabstieg, am Rio Corani bis 1600 m und am Rio Tocorani bis ca. 2000 m. Ich lernte hier die Vegetation der Waldtäler gründlich kennen, und die Zahl der Moose, welche mir diese Reisen lieferten, ist sehr bedeutend. An dieser Stelle mögen daher einige Bemerkungen Platz finden über den allgemeinen Landschafts- und Vegetationscharakter derjenigen Fundorte, welche in meinen Angaben häufiger wiederkehren. Auf der Übersichtskarte, in welcher die Waldgrenze eingezeichnet ist, sind dieselben besonders vermerkt. Die Natur des Reisens in jenen Gegenden bringt es mit sich, daß man auf langen Strecken oft nur ganz kursorisch zu sammeln vermag, dann aber an einem besonders reich erscheinenden Ort längere Zeit Station macht und von da aus die nächste Umgebung, oft innerhalb mehrerer Tage nur wenige 100 m im Radius, genauestens durchforscht. Diese Methode liefert sehr befriedigende Resultate. So widmete ich mehrere Tage des Monates Juni 1911 der nächsten Umgebung von Incacorral, das ich schon auf meiner ersten Reise im Januar 1908 kennen gelernt hatte. Die Hütten dieser Siedelung am Karawanenweg nach Santa Rosa del Chapare liegen auf einer Talterrasse, die durch den Einfluß des Menschen in ihrem Äußeren stark beeinflußt ist. Infolge wiederholter Rodungen — es wird ja nie lange der gleiche Boden bestellt — hat sich hier ein Wechsel zwischen Kulturland, alten Waldinseln und neu heranwachsenden Gehölzen von verschiedenem Alter ergeben. Die Blumenpracht in diesen „Barbechos‘“ ist noch im Juni — Winteranfang — ganz großartig. Die lichten Gehölze sind eine reiche Fundgrube für Moose, da hier in der fast immer feuchten Luft alle Astchen und Auszweigungen der Sträucher und Bäume mit Moosen und Flechten (besonders Collemmen) wie mit Schneeflocken dicht besetzt sind. Jenseits des in tiefer Schlucht dahinbrausenden Flusses breitet sich dagegen noch unberührter, von Nässe triefender Urwald, in dessen tiefem Schatten zahllose Rinnsale über moosige Steine plätschern und die Äste der Bäume von Hängemoosen überladen sind. Die mittlere Höhe dieser Station ist etwa 2200 m. Locotal, weiter talabwärts bei ca. 1600 m liegt am Ausgang einer wilden Schlucht, wo schon Felsen als Unterlage in der Moosflora eine wichtige Rolle spielen. Von San Miguelito, ca. 1450 m, führt dann der Weg über mehrere waldige Schwellen hinweg, häufig durch prachtvollen Hochwald mit moosigem Untergrund, wo die Hauptmenge der Moose auf Felsblöcken, faulem Holz und dem Wirrsal gefallener Äste, oft auch auf modernden Farnwedeln und faulendem Laub in ewiger Feuchtigkeit wächst. Dieser Charakter verstärkt sich noch jenseits des Waldsattels Sillar, in den Schluchten, die gegen den Espiritu Santo hinabziehen; die Üppigkeit der Farn- und Moos- vegetation ist hier stellenweise ungeheuer. — Durch einen Unfall wurde ich leider an der Weiterreise verhindert. en Eine der häufigst wiederkehrenden Fundortsangaben ist ,,die Waldgrenze über Tablas‘. Diese Stelle ist in einer starken Tagreise von Cochabamba aus zu erreichen und befindet sich zur Seite des Weges, der am Huanuarasee vorbei den Bergwall im Norden von Cochabamba bei ca. 4200 m übersteigt, jenseits über die grasige Hochebene von Palca und Caluyo hinausführt und schließlich von der Hochfläche eines ‚‚Paramo“ steil ins Tablastal hinabsteigt. Der Rand dieses Plateaus befindet sich bei etwa 3700 m. 300 m tiefer wird die Waldgrenze in einer kleinen Depression erreicht. Hier stellte ich mein Zelt für 2 Tage auf und durchstreifte während dieser Zeit die nächste Umgebung. Die Mulde selbst, in der das Zelt stand, war zum Teil sumpfig; an anderen Stellen durch- brach der anstehende Fels die steilen Grashänge. 2 kleine Bäche durchschnitten dieselben in schattigen Einrissen, in welchen hohe Kräuter und dünne Bambuse wuchsen. Rings wurde diese Mulde von hart- — laubigen Gesträuchdickichten umsäumt, in welchen besonders die zusammenhängende Moosdecke über dem Humus und den faulenden Resten von Holz und Laub einen Höhepunkt der Üppigkeit erreichte. Ich bezeichne dieses von Moosen förmlich ausgepolsterte und verklebte Dickicht als ‚„Buschfilz“. Einen Tag später lagerten wir auf einer kleinen Stufe über der Schlucht des Tablasflusses. Die Abhänge von dieser Terrasse in die von majestätischem Urwald erfüllte Schlucht hinab boten in ihren feuchten Falten ebenfalls einen ungeheuren Reichtum an Moosen, besonders an zarten Lebermoosen, die alle Astchen und toten Blätter überzogen. Die floristische Zusammensetzung war hier bei einer Höhe zwischen 1800 und 2000 m fast völlig verschieden von der nur wenige Stunden entfernten Stelle an der Waldgrenze. Das untere Tablastal ergab weniger Interessantes in bryologischer Hinsicht, schon weil die beschleunigte Reise ein ergiebiges Suchen nicht gestattete. Dafür war der Rückweg durch das Corani- tal um so einträglicher. Sein unterer Teil, wo der Weg in romantischer Felsschlucht den Fluß überschreitet, bot eine Fülle von interessanten Funden. Meine Höhenangaben auf dieser Strecke bis zur Siedelung Corani bewegen sich zwischen 1600 und 2000 m und sind überall nur als angenäherte Werte zu betrachten, da die hier gesammelten Moose alle auf der Durchreise aufgenommen wurden. Nach diesen Stichproben zu urteilen, liegt hier ein ganz besonders reiches, ich möchte sagen, unerschöpflich abwechslungsreiches Gebiet vor, das sicher bei genauerer Durchforschung eine Unmenge interessanter Arten liefern würde. Fast ebenso ergiebig gestaltete sich auch der obere Abschnitt des Tales, wo die Mehrzahl der Arten in Höhen zwischen 2400 und 2600 m gesammelt wurden. Leider mußte ich wegen Zeitmangels eine sehr interessante For- mation an der Waldgrenze, ausgedehnte Torfmoore mit gewaltigen Puyahorsten, ganz zur Seite liegen lassen. Eine Reise in das von Cochabamba ziemlich weit entfernte Tocoranital bot wiederum viel Neues, obwohl auch hier nur ein imVerhältnis zu der ungeheuren Ausdehnung des Waldes winziges Gebiet genauer durchforscht werden konnte. Gerade diese letzte Reise zeigte mir aber aufs deutlichste, wie hier eigentlich jedes Tal seine eigene Moosflora hat, so daß man immer und immer wieder — auch wenn man ähnliche Gebiete wiederholt bereist, doch stets wieder Neues findet. Daß aber der allgemeine floristische Charakter auf weite Strecken hin gleich bleibt und namentlich im obersten Waldgürtel auch gewisse Leitarten allgemein verbreitet sind, bewies mir ein Besuch des Bergwaldes auf der Ostseite der Cordillere von Quimzacruz im Taldes Rio Saujana. Die Funde von hier stimmen großenteils mit denjenigen aus der Ostcordillere überein, können übrigens kein ganz befriedigendes Bild seines Reichtums geben, da wegen mangelnder Sammlungsrequisiten nur eine enge Auswahl der gefundenen Arten mitgenommen werden konnte. Mit diesen durch das Massenauftreten der Moose charakterisierten Formationen der Täler und Talhänge ist aber der Reichtum der Cordillere an Bryophyten keineswegs erschöpft. Mindestens ebenso interessant und an eigenartigen Typen wohl noch reicher ist das eigentliche Hochgebirge. Ich habe es in der unvergletscherten Hochcordillere von Cocapata an vielen Stellen bis auf die Gipfelhöhen über 5000 m kennen gelernt und bin in der Gletschercordillere von Quimzacruz auf die höchsten Spitzen, also weit über die heutige Schneegrenze hinaus gelangt, so daß meine Funde aus diesen Gebieten ein zuverlässiges Bild von dem Charakter ihrer Moosvegetation geben können. Der Reichtum FERN OBERE an Arten ist im Verhältnis zu der physiognomisch unbedeutenden Rolle, welche die Moose hier spielen, ganz gewaltig und wohl bedeutender als z. B. in den Alpen. Ich habe über der Gesträuchgrenze nicht weniger als 270 Arten Laubmoose gefunden — und das ist gewiß nicht mehr als zwei Drittel der wirklich hier vorhandenen Arten! Die Zahl der Lebermoose ist dagegen sehr unbedeutend, aber trotzdem durch sehr eigenartige Typen ausgezeichnet. Über die Lage der einzelnen Fundorte orientiert man sich am besten auf der beigegebenen Karte Taf. A. Einer der ergiebigsten war das obere Llavetal am Gerro Tunari in einer Höhe von 4200 bis 4600 m, und das Hochtal von Viloco in der Cordillere von Quimzacruz, wo Moose von 4300 bis 5000 m gesammelt wurden. Näheres über die Hochgebirgsmoose selbst und ihre geographische Verbreitung bringe ich in einem späteren Abschnitt. D or II. Systematischer Teil. Sphagnales. Sphagnaceae. Sphagnum Ehrh. in Hannov. Mag. 1780. . Sphagnum sparsum Hpe. (Acutifolia). Im Buschfilz des Hartlaubgehölzes an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2834. Große, dichte Rasen vom Habitus des Sph. acutifolium bildend. . Sphagnum meridense C. M. (Acutifolia). Am Wegrand im feuchten Bergwald des Sillar (Espiritu-Santo-Weg) große Rasen bildend, ca. 1800 m, No. 2686. . Sphagnum pulchricoma C. M. (Cuspidata). In einem kleinen Sumpf an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2835. . Sphagnum platyphylloides Warnst. (Subsecunda). In einem kleinen Sumpf an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2836, mit vorigem. . Sphagnum erythrocalyx Hpe. (Cymbifolia). Im Buschfilz und an lichteren Stellen an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2826. Ausgedehnte schwammige Rasen ganz vom Habitus des Sph. medium Limpr. bildend. Andreaeales. Andreaeaceae. Andreaea Ehrh. in Hannov. Mag., 1778. Subgen. Euandreaea Lindb. 6. Andreaea arachnoidea C. M. (Fig. 1.,). An Felsen beim Huaillattanisee (Quimzacruz-Cordillere), ca. 4900 m, No. 2961; mehrfach im Hochtal Viloco (Quimzacruzcord.), 4400—4700 m, No. 3144, 3153, 3154, 3155; an Schieferfelsen bei der Cumbre de Tiquipaya, ca. 4000 m, No. 2654 f. tenella; an Schieferfelsen der Yanakakabastion, ca. 4000 m, No. 3731; an Schieferfelsen des Cerro Tunari, ca. 5000 m, No. 4771 forma sine filis. var. gracilis Broth. nov. var. An Felsen im obersten Montehuaikotal, ca. 3800 m, No. 3756. | | 7. Andreaea Lorentziana C. M. Mehrfach an Felsen im Hochtal von Viloco (Quimzacruz-Cord.) 4400—4700 m, No. 3143, 3203, 3204, 3205; im Pajonaltal, über 4000 m, No. 3281; an Schieferfelsen eines Gipfels der Yanakakabastion, ca. 4600 m, No. 3730. Diese und die vorhergehende Art waren bisher nur im Hochgebirge von Argentinien bekannt, sind aber auch in den Hochanden von Bolivia über 4000 m weit verbreitet. 8. Andreaea angustifolia Broth. n. sp. Gracillima, caespitosa, caespitibus densis, atropurpureis, opacis; caulis erectus, usque ad 2,5 em longus, dense foliosus, ramosus, ramis fastigiatis; folia sicca arcte imbricata, humida erecto- patentia, concava, anguste ovato-lanceolata, acuta, marginibus superne incurvis, enervia, cellulis valde 197 iN) » SHINY DURE EN SENS N UNO WIAs y Gy TN SR Fig. 1. 1. Andreaea arachnoidea C. M., No. 4771. a Blatt, b Zellnetz mit Pilzhyphe aus der B.mitte 250: 1; 2. A. tunariensis Broth. No. 4812. a Habitusbild 3:1, b,c Blätter 30:1, d Zellnetz aus d. B.mitte 250 :1; 3. A. erythrodictyon H., No. 4842, a Habitusbild 3:1, 5 Blatt 30:1, c Zellnetz in d. B.mitte 250:1; 4. A. clavata Broth., No. 4785. a Habitusbild 3:1, 5 Blatt 30:1, ce Zellnetz in d. B.mitte 250: 1. incrassatis, sublaevibus, superioribus lumine minutissimo. plerumque ovali, basilaribus lumine angustis- sime lineari. Caetera ignota. Huaillattani, Quimzacruz, alt. 4900 m, No. 2965. Species statura gracillima necnon foliorum forma et structura dignoscenda. 9. Andreaea dissitifolia Broth. n. sp. Gracilescens, caespitosa, caespitibus densis, mollieulis, atrofuseis, opacis; caulis usque ad 7 cm longus, flexuosus, tenuis, laxe foliosus, vage ramosus; folia sicca laxe imbricata, humida patula, concava, ovata, breviter acuminata, marginibus ubique erectis, enervia, cellulis parum incrassatis, Jumine ovali, sublaevibus, basilaribus rectangularibus. Caetera ignota. Im Hochtal von Viloco, Quimzacruz, ca. 4600 m, No. 3159. 10. Andreaea vilocensis Broth. n. sp. Robustiuscula, caespitosa, caespitibus densis, atropurpureis, opacis; caulis usque ad 7 cm longus, ultra medium ob folia destructa nudus, dein dense foliosus, superne ramosus, ramis fastigiatis; Bibliotheca botanica. Heft 87. 2 zer folia sicca imbricata, humida erecto-patentia, concava, panduraeformia, lanceolato-acuminata, obtusa, marginibus apice eueullato-ineurvis, dorso papillis densis, hyalinis, ventro filis parallelis, hic illie anastomosantibus obtecta, enervia, cellulis incrassatis, superioribus lumine minutissimo, subrotundo vel ovali, basilaribus lumine angustissimo. Caetera ignota. Hochtal Viloco, Quimzacruz No. 3189, 3190. Species A. erythrodictyoni Herz. affinis, sed foliorum forma et reticulatione dignoscenda. 11. Andreaea tunariensis Broth. n. sp. (Higa): Gracilis, caespitosa, caespitibus densiusculis, fuscis, opacis; caulis usque ad 3 cm longus, flexuosus, inferne ob folia destructa nudus, dein densiuscule foliosus, ramosus; folia sicca laxe imbri- cata, humida subsquarroso-patula, concava, panduraeformia, breviter acuminata, obtusa, marginibus erectis, enervia, cellulis laminalibus incrassatis, lumine minutissimo subrotundo vel ovali, basilaribus anguste rectangularibus, omnibus laevibus. Caetera ignota. Tunari, alt. ca. 5000 m No. 4812, 4865. Species A. erythrodictyont Herz. ut videtur affinis, sed foliis subsquarroso-patulis, panduraeformi- bus, cellulis incrassatis, laevibus dignoscenda. 42. Andreaea barbuloides Broth. n. sp. Gracilis, caespitosa, caespitibus laxiusculis, fusco-viridibus, opacis; caulis usque ad 2 cm longus, flexuosus, inferne ob folia destructa nudus, dein densiuscule foliosus, ramosus; folia sicca adpressa apice plerumque patente, humida subsquarroso-patula, concava, € basi ovali sensim longe et anguste lanceolata, acuta, marginibus erectis, enervia, cellulis valde incrassatis, superioribus lumine subrotundo, dorso grosse papilloso, basilaribus elongatis, lumine angustissimo; bracteae per i- chaetii multo majores, erectae, € basi longe vaginante sensim lanceolato-subulatae, dorso superne scaberrimae. | Hochtal Viloco, Quimzacruz, alt. 4600 m No. 3158. Species distinetissima, habitu barbuloideo foliorumque forma et structura faciliter dignoscenda. 13. Andreaea clavata Broth. n. sp. (Fig. 1.,). Gracilescens, caespitosa, caespitibus densis, faciliter dilabentibus, atrofuscis, opacis; caulis erectus, usque ad 4 cm altus, dense et clavato-foliosus, superne ramosus, ramis fastigiatis vel simplex; folia sicca imbricata, humida suberecta, cochleariformi-concava, obovata, brevissime acuminata, obtusa, marginibus apice cucullato-incurvis, dorso papillis densis, hyalinis, ventro filis parallelis, hie illic anastomosantibus obtecta, enervia, cellulis haud incrassatis, superioribus minutissimis, subrotundis, basilaribus breviter rectangularibus. Caetera ignota. Felsen am Huaillattanisee, alt. 4900 m No. 9958, typus; Tunari, alt. 5000 m No. 4785 | (forma foliis filis deficientibus). var. tenuior Broth. n. var. A. perimbricata Broth. in sched. Gracillima; eaulis usque ad 7 cm longus, tenuissimus, ultra medium ob folia destructa nudus, ! dense sed haud clavato-foliosus ; folia filis nullis. Huaillattani, Quimzacruz No. 2960. Species caule elongato, clavato-folioso foliorumque forma faciliter dignoscenda. 14. Andreaea laticuspes Broth. n. sp. Robustiuscula, caespitosa, caespitibus densis, atrofuseis, opacis; caulis erectus, usque ad 2,5 em longus, inferne ob folia destructa nudus, dein densiuscule foliosus, superne ramosus, ramis fasti- giatis; folia sicca laxe imbricata, humida patentia, cochleariformi-concava, late ovalia, brevissime et late acuminata, obtusa, marginibus apice cucullato-incurvis, dorso papillis densis, hyalinis, ventro plerumque filis parallelis, hic illic anastomosantibus obtecta, cellulis haud incrassatis, superioribus minu- tissimis, subrotundis, basilaribus breviter rectangularibus. Caetera ignota. i) = Huaillattani, Quimzacruz, alt. 4900 m No. 2959, typus; Cord. de Cocapata, Yanakaka, alt. 4500 m No. 4500, forma folus filis deficientibus. Species praecedenti affinis, sed statura robustiore, foliis patentibus, late ovalibus, acumine lato dignoscenda. 15. Andreaea erythrodictyon Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909 (Fig. 1.,). An überrieselten Felsen in dem nach N herabziehenden Schneetälchen unter dem Gipfel des Cerro Tunari, ca. 5000—5200 m, No. 4778 u. 4842. 16. Andreaea robusta Broth. An überrieselten Felsen im Hochtal Viloco (Quimzacruz-Cord.), ca. 4600—4800 m. No. 3191. Prachtvolle, tief- und breitrasige Art von rötlicher Färbung! Subgen. Chasmocalyx Lindb. 17. Andreaea subenervis Mitt. An überfluteten Steinen in kalten Wasserläufen des Hochtales von Viloco, ca. 4700 m, No. 3120 u. 3202; im Abfluß des Huaillattanisees, ca. 4900 m, No. 2952; im Schneetälchen des Cerro Tunari, ca. 5100 m, No. 4764. Sehr eigentümliche, kräftige Art, die an ihren großen, fast kreisrunden, löffelartig-hohlen Blättern und ihrem Firnisglanz leicht zu erkennen ist. War bisher nur aus den Hochcordilleren von Columbien und Ecuador bekannt und gehört in einen antarktischen Verwandtschaftskreis. Eubryales. Dicranaceae. Ditrichieae. Pleuridium Brid. Mant. Musc. 18. Pleuridium andinum Herzog nov. spec. (Sclerastomum). Dense caespitosum humile lutescenti-virens nitidulum, caule simpliei 0,5 em longo comoso-foliato. Folia inferiora breviter ovata conchiformi-concava obtusa cucullata, media breviter subulata, comalia longius subulata subula subaequilonga, omnia superne margine eroso-denticulata denticulis hic illie subrecurvis, nervo in foliis superioribus valido superne profunde sulcato inde subduplo, cellulis basi laxioribus rectangulis superne elongate hexagonis vel subrhombeis luteis in latere dorsali parietibus inerassatis. Sporogonium immersum, seta quam theca subaequilonga (0,6 mm) tenuissima straminea recta, theca crasse 0 voidea apiculata, calyptra late cucullata; sporae grosse papillosae, diametro 0,024 mm, ochraceae. Zwischen Gras an trockenen Abhängen im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4846. Die erste Art der Gattung aus Hochgebirgslagen. Ditrichum Timm Flor. megap. 19. Ditrichum submersum Card. et Herzog nov. spec. (Tafel 1, Fig. 2). Sterile; submersum, caulibus ad 10 em longis dichelymoidibus iterum ramosis ramis parallelis tenuibus caudatis, obscure olivaceum inferne nigricans. Folia sat laxe disposita appressa hume- facta vix mutata duriuscula 6—7 mm longa, e basi anguste oblonga vaginante raptim in subulam rectam longissimam (4-5 mm) setosam in extremo apice quasi abrupto de remote pauciserratam constrieta, nervo valido subulam totam replente stereidium fasciculis 2 suffulto viridi, cellulis laminae elongatis angustis subprosenchymaticis incrassatis superneabbreviatis subobliquis, alarıbus nullis. Untergetaucht im Glazialsee Iscayuni bei Monteblanco, Quimzacruz ca. 4700 m, No. 2953. Habituell der Blindia inundata Card. nahestehend, aber durch das Fehlen der Blattflügelzellen solort von ihr zu unterscheiden. 20. Ditrichum capillare (C. M.) Par. Leptotrichum C. M. in Prodr. Bryol. Bol. 1. c. Meist an Steinen und humusbedeckten Felsen: An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2867; im Oberen Tocoranital, ca. 2800 m, No. 4084; im Unteren Corani- tal, ca. 2000 m, No. 4674; zwischen San Mateo und Sunchal, No. 4487. — Verbreitet; schon auf der ersten Reise an der Abra de San Benito, ca. 3900 m, gesammelt. Tristichium C. M. in Linnaea XLII. 21. Tristichium Lorentzii C. M. (Fig. 2.). 1. forma typica Herzog (Fig. 2.,). Auf dem Paramo von Caluyo sehr spär- lich, ca. 3800 m, No. 2927; im oberen Llavetal zusammen mit der f. intermedia, ca. 4200 m, No. 4790. 2. Norma intermedia Herzog (Fig 2, A typo differt seta parum longiore (ad 3 mm) suberecta flexili, theca ovali. = Ns ST SI = N = ESS =
In der Talschlucht von Tablas an feuchten Felsblöcken, ca. 1800 m, No. 4640 c. fr.!; an der
Waldgrenze iiber Tablas, ca. 3400 m, No. 2917 ster.; im Nebelwald tiber Comarapa,
ca. 2600 m, No. 4191 f. flaccidissima (C. M.). Nach Einsicht der Originale von D. flacct-
dissimum C. M. muß ich dieselben aus Mangel unterscheidender Merkmale zu D. boli-
vianum C. M. ziehen.
Campylopus Brid. Mant.
Subgen. Pseudocampylopus Limpr. Laubm. I.
52. Campylopus jugorum Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
An begrasten Felsen bei der Abra de San Benito, ca. 3900 m, No. 3356, an der gleichen
Stelle, wie auf der ersten Reise; im oberen Llavetal, ca. 4300 m, No. 4902.
53. Campylopus subjugorum Broth. in Botan. Jahrb. Bd. 49.
An Felsen des Cerro San Luis (Quimzacruz-Cord.), 5200—5300 m, No. 2962; an Felsen des
Cerro Tunari, ca. 5000 m, No. 4784.
Vielleicht nur eine extreme Hochgebirgsform der vorigen Art.
54. Campylopus ptychotheca Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2824/a, 2889; im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 4325.
55. Campylopus tunariensis Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 3).
Sterilis, nanus pulvinatus albidovirens velutino-nitidus. Caulis erectus vix 1 cm altus
extcomentosus, foliis propagulinis fragilibus filiformibus creberrimis
inter folia comalia instructus. Folia inferiora laxa, superiora dense rosulato-comosa
parva erecto-patentia, e basi obovata breviter lanceolata acuta sursum canaliculato-
concava, extremo apice muriculato-denticulata, nervo basi tertiam folii partem occupante sursum dila-
tato apicem totum explente more Pseudocampylopodum exstructo, cellulis laminae cancellatis
laxissimis brevibus plerumque rectangulis subhyalinis, alaribus nullis.
Auf verrotteten Grasbiilten bei den Tunariseen, ca. 4400 m, No. 3430; in einem Quell-
ried bei Altamachi, ca. 4000 m, No. 3868.
Durch das lockere Blattzellnetz, die oben verbreiterte Rippe und die schopfig gehäuften Bruch-
blatter leicht zu erkennende zierliche Art.
56. Campylopus latinervis Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 8).
Sterilis, laxiuscule caespitosus 3—4 cm altus aureofulvus nitidulus, sat dense foliatus. Folia
suberecto-patentia scariosa fragilia 6—7 mm longa, quam in Camp. jugorum latiora,
ab ipsa basi tubuloso-concavissima superne marginibus perfecte conniventibus, dorso
laevissima haud sulcata, integerrima extremo tantum apice argute paucidentata nervo latis-
simo basi 5/, folii occupante more Pseudocampylopodum cellulis ventralibus laxissimis
ceteris substereidibus exstructo, cellulis laminae angustissimae utrinque seriis 8—10 conflatae irregularibus
breviter ellipticis obliquis incrassatis marginalibus pluriseriatim angustissimis, alaribus brunneis paucis
fugacibus. :
Auf Torfboden des Moränentals von Torreni in der Yanakakabastion, ca. 3800 m, No.3738;
auf Torfboden an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4356.
Durch die abstehenden, etwas brüchigen, breiten, von unten an rührig-hohlen Blätter und die
sehr breite Blattrippe sowie auch den Habitus von dem verwandten €. jugorum H. verschieden.
57. Campylopus albidovirens Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 12).
Sterilis, caespites densos spongiosos 5—7 cm altos efformans, caulibus inferne tomento rubiginoso
obtectis foliorum basi inflata albide nitida vaginatim appresa subjulaceo-folia-
tis setoso- p enicillatis albidovirentibus. Folia scarioso-rigidula 7 mm longa,
e basi inflata laxe appressa late ovata (1,3 mm) in apicem erectum subflexilem setosum convolu-
taceo-canaliculatum contracta, in extremo apice parce dentata ceterum integerrima, nervo validis-
simo %/, baseos occupante vesiculoso-inflato more Pseudocampylopodum exstructo, cel-
lulis laminae limpido-pellucidis anguste oblique rhombeis elongatis, alaribus
multis brunneis in auriculam angulatim prominentem conflatis.
In einer Quellwiese an der Waldgrenze über Tablas zwischen Gras und Sphagnum Polster
bildend, ca. 3400 m, No. 2782.
Diese sehr ausgezeichnete Art vermehrt die Gruppe der Pseudocampylopoden um einen sehr eigen-
artigen Typus.
58. Campylopus trichophorus (Hpe.) Herzog (Tafel I, Fig. 13).
Sterilis; caespites latos subpulvinatos extomentosos laxos efformans, caulibus 2—3 cm
altis fragilibus rigidiusculis folis sat laxe dispositis amoene viridibus aurescentibus inferne spadiceo-
nigricantibus vernicoso-nitidis, inter folia juvenilia ramulos plures fili-
formes iterum ramificatos fragiles in apice ramulorum folio laa
stissima hyalina decidua gerentes nitidos foventibus. Folia setuloso-
patentia subdivaricata e basi ventricoso-auriculata 0,8 mm lata sensim longe convolutacea
6 mm longa (vel in forma majore 8—9 mm longa) dorso scaberula margine ab apice infra medium dense
muriculato-denticulata (vel in forma majore subintegerrima), nervo validissimo ?/, baseos occupante
more Pseudocampylopodum exstructo, cellulis laminae elongate ellipticis interdum vermiculiformibus
valde incrassatis punctulatis, alarıbus magnis purpureo-brunneis.
An Bambushalmen bei der Waldgrenze über Tablas ca. 3400 m, No. 2858; ‘an Baumästen
bei der Waldgrenze zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2900 m, No. 4447; an Baum-
ästen im oberen Coranital, ca. 2700 m, No. 5055.
forma major epropagulifera. Auf Baumästen im oberen Coranital, ca. 2700 m,
No. 3409.
Diese Art ist unter den Pseudocampylopoden durch ihre gespreizt abstehenden, langen, borstigen
Blätter, durch die geschwärzten alten Stengelteile und den firnisartigen Glanz sofort zu erkennen. Ich
fand sie im Berliner Herbar unter C. penicillatus (Hornsch.) eingereiht und als €. penicillatus Schimp.
bezeichnet, mit einem beigeklebten Ausschnitt aus Bot. Zeitschrift 1869 No. 27 versehen, worin Hampe
schreibt: ,,Bei Dieranum (Camp.) penicillatum ist zu bemerken, daß Hornschuch in der Flora Brasiliensis
Dicranum penicillatum zwar steril beschrieben hat, welches eins ist mit D. lamellinerve C. M., daher die
Schimpersche Art D. trichophorum genannt werden möge“. Diese Exemplare stammen aus den Anden
von Ecuador, leg. Krause ex hb. P. G. Lorentz. Auch im Herbar Müller liegt diese Art unter Campy-
lopus penicillatus (Hornsch.) von ,,Peruvia, leg. Lechler, No. 2627.“ |
Da unser Moos mit €. penicillatus (Hornsch.) gar nichts zu tun hat und einen auffallenden Typus
unter den Pseudocampylopoden darstellt, wollte ich nicht versäumen, eine ausführliche Diagnose zu
geben und adoptiere dazu gerne den Hampeschen Namen, der sich auf die charakteristischen Bruch-
äste und Bruchblätter bezieht.
Subgen. Campylopus sens. strict. Limpr. Laubm. I.
59. Campylopus densicoma C. M.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4263.
60. Campylopus leucognodes C. M.
Besonders auf Baumwurzeln und Baumleichen im oberen Waldgürtel. Im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 3797, 3963; zwischen San Mateo und Sunchal No. 4469
jf. intermedia foliis argute serrulatis ad speciem praecedentem spectans; auf faulem
Holz im oberen Coranital, ca, 2600 m, No. 3376 f. intermedia.
va
61. Campylopus fulvus Herzog nov. spec.
Caespitosus depressus e viridi fulvo-sericeus, caulibus gracılibus iterum ramosis
tenuibus 4—5 cm longis tomento rubiginoso ubique denso indutis sat dense foliatis. Folia erecto-patentia
vel secundula, e basi angusta valde concava amplectante sensim longissime subulato-
setulosa, tubuloso-canaliculata, summo apice denticulato excepto inte gerrima, nervo tertiam
baseos partem occupante more Eucampylopodum exstructo cellulis laminae breviter rectangulis vel
obliquis sat magnis incrassatis inferioribus fuscatis, marginalibus minoribus parum elongatis alaribus
permultis magnis purpureis. Seta brevis (4—5 mm) arcuata sicca flexuoso-erecta innovationes vix
superans; theca suberecta parva anguste elliptica profunde plicata olivacea ore fuscato,
deoperculata parum inaequalis leviter curvata macrostoma, operculo oblique rostrato ochraceo-brunneo,
Sabyptra basi integra.
An Baumwurzeln im Tal des Rio Paracti, ca. 1800 m, No. 4996.
Durch die Tracht, die sehr schmalen, an die filifolius-Gruppe erinnernden, von Grund auf rinnigen
Blätter und die sehr kleine, etwas gekrümmte Kapsel von den verwandten Arten wie C. leucognodes (C. M.)
verschieden.
62. Campylopus Gertrudis Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 11).
Laxiuscule caespitosus, caule a basi pluriramoso, ramis tenuibus foliis in gemma con-
volutis caudatis tomento atropurpureo tenui indutis laete viridibus nitidis. Folia sat laxe
disposita — caule exinde diaphano — flexuosa subfalcato-secunda, e basi sat lata (0,7 mm)
ventricoso-auriculata appressa longissime filiformi-subulata, superne
tubuloso-canaliculata, apice usque ad medium minute arguteque denticulata, nervo basi dimidiam fol
partem occupante more Eucampylopodum exstructo, cellulis laminae tenuibus elongate subhexagonis
ellipticis marginalibus brevioribus aliquantulum irregularibus, alaribus ventricoso-inflatis
magnis purpureis. Seta e partibus vetustioribus oriens innovationibus multo superata inde
‚subeondita, gracillima erecta straminea 12—15 mm longa, theca erecta regularis
| deoperculata 2 mm longa anguste elliptica profunde plicata pallide olivacea, operculo 1,2 mm
longo oblique aciculari-rostrato atropurpureo, calyptra basi integra.
An feuchtem Wurzelwerk tiber Felsen am Sillar (Espiritu-Santo), ca. 2000 m, No. 2731.
Unter den Eucampylopoden mit glatter Haube durch die sehr schmale Kapsel, die aufrechte Seta
und die langen, locker gestellten Blätter ausgezeichnet.
63. Campylopus perexilis C. M.
Auf schwarzer Humuserde im Hochgebirge. Bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2665;
| an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4404.
| 64. Campylopus Jamesonii (Hook.) (Tafel I, Fig. 10).
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3792; im Buschgürtel von Tres Cruces (Cord.
von Santa Cruz), ca. 1500 m; im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 5069, prachtvolle,
reich fruchtende Rasen!
65. Campylopus concolor Mitt.
Nach der Beschreibung und nach Vergleichung mit Exemplaren im Berliner Herbar rechne ich
folgende Nummern hierher: in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4566; an der Waldgrenze
über Tablas, ca. 3400 m, No. 2799, forma foliis minus denticulatis.
66. Campylopus spurioconcolor C. M.
Zwischen San Mateo und Sunchal, No. 4469 c. fr.!
67. Campylopus alopecurus C. M.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1500 m, No. 3629; im Bergwald von Tres
Cruces (Cord. von Santa Cruz) ca. 1400 m, No. 3997.
Be
68. Campylopus harpophyllus Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 4).
Densissime contexto-caespitosus, duriusculus tomento fuscescente indutus, rhizoidibus
hie illic e nervi latere dorsali orientibus. Caulis 5 cm altus foliis vetustis stramineis inferne dense obtectus
superne e viridi flavescens metallico-nitens. Folia duriuscula sat dense cauli accum-
bentia apicibus hamatim incurva 4—5 mm longa, e basi aperta sensim lanceolato-subulata
in pilum flavescentem brevissimum parce denticulatum exeuntia vel inferiora epila, sur-
sum convoluta extremo apice interdum semitorta, integerrima, nervo !/, baseos occupante
pro more Eucampylopodum stereidibus paucis suffulto dorso elamelloso, lamina
sat lata ad apicem ipsum producta in parte basali cellulis subhyalinis sat laxis breviter rectangulis
marginalibusque multo angustioribus superne densissimis parvis valde irregularibus oblique rhombeis
vel hexagonis conflata, alaribus hyalinis fugacibus pro more valde tenuibus.
Auf Torfboden im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4796; auf Torfboden an den Cerros de
Malaga, ca. 4000 m, No. 4416.
Durch die hakenförmig eingekrümmten harten Blätter von sehr eigentümlicher Tracht; gewiß
eine gute Art, die an ihren beiden, wohl 50 km voneinander entfernten Fundorten völlig identisch aus-
gebildet ist.
69. Campylopus cucullatifolius Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 7).
Sterilis, caulis flaccidus flexilis ad 10 cm altus superne in ramos paucos divisus, e partibus
vetustis parce rubiginoso-tomentosus vel extomentosus, laxe fohatus, foliis junioribus gem-
maceo-involutis cuspidatus. Folia cauli atropurpureo hamatim laxeincum-
bentia straminea nitida, 4 mm longa, e basi ovata 1,5 mm lata ovato-lanceolata involutaceo-
concava, obtusa, cucullata, integerrima, nervo valido quartam vel tertiam baseos
partem occupante juvenili in dorso bullato-undulato more Eucampylopodum
exstructo in apice evanescente, cellulis laminae oblique seriatis subrhombeis marginalibus ad basin paucis
tenerrimis angustis elongatis, alaribus permultis in ventriculum conflatis brunneis dein decoloribus.
Zwischen Sphagnum an der Waldgrenze über Tablas, sehr spärlich, ca. 3400 m, No. 2826/a.
Durch seine an Dicranum Bonjeani erinnernde Tracht und die stumpf kapuzenförmige Spitze der
breiten Blätter ausgezeichnet.
70. Campylopus cavifolius Mitt.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2831, 2890 c. fr.!; an der Waldgrenze
des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3239, 3261 c. fr.!
71. Campylopus annotinus Mitt.
Im unteren Coranital, ca. 1800—2000 m, No. 4708, c. fr.!
72. Campylopus subgriseus Hpe.
In der Cordillere von Santa Cruz auf der Durchreise aufgenommen, No. 3476; auf dem
Meson bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4129.
73. Campylopus ingeniensis R. S. W.
Auf feuchtem Sand an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2945 f. brevipila; auf
Torfboden an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4401.
74. Campylopus (Trichophylli) filicuspes Broth. n. sp.
Dioicus; robustus, caespitosus, caespitibus densis, stramineo-viridibus, nitidis; caulis
erectus, usque ad 10 cm longus, ubique atropurpureo-tomentosus, densiuscule et aequaliter foliosus,
simplex vel apice furcatus; folia sicca erecto-patentia, humida patentia, canaliculato-concava, e
basi oblonga sensim longissime lanceolato-subulata, usque ad 15 mm longa et ca. 1,1 mm lata, marginibus
erectis, superne serrulatis, nervo basi c. 2/, folii latitudinis occupante, longe excedente, dorso laevi, cellulis
ventralibus magnis, inanibus, cellulis laminalibus incrassatis, lumine ovali vel anguste ellipticis, basi-
laribus haud incrassatis, rhomboideis vel oblongis, marginem versus angustioribus, alaribus numerosis,
fuscis, in ventrem distinctissimum, valde excavatum dispositis. Caetera ignota.
EN u
Im Nebelwald der Laguna verde über Comarapa, alt. 2600 m, No. 4192.
Species pulcherrima, €. praealto (C. Müll.) Par. affinis, sed folus longissime subulatis Jam dignoscenda.
75. Campylopus (Trichophylli) reflexus Broth. n. sp.
Dioicus; robustiusculus, laete viridis, inferne fuscescens, nitidiusculus; caulis erectus,
usque ad 8 cm longus, ubique fusco-tomentosus, laxiuscule foliosus, simplex vel superne furcatus; folia
inferiora recurvo-patula, superiora reflexa, comalia sicca erecta, humida erecto-patentia, canaliculato-
concava, e basi breviter oblonga sensim lanceolato-subulata, plerumque mutica, raro brevissime hyalino-
mucronata, ca. 6 mm longa et ca. 0,75 mm lata, marginibus erectis, apice argute serratis, nervo basi
paulum ultra tertiam partem folii latitudinis occupante, dorso lamellato, cellulis ventralibus inanibus,
cellulis laminalibus minutis, irregularibus, triangularibus, rhombeis et polygonis, basilarıbus internis
laxe rectangularibus, marginem versus angustioribus, alaribus numerosis, ovali-hexagonis, fuscis. Caetera
ignota.
Incacorral, alt. 2200 m, No. 4988.
Muscus habitu speciebus nonnullis sectionis Rigidi sat similis, sed ob foliorum structuram ad sect.
Trichophylli pertinens.
Subgen. Palinocraspis Lindb. muse. scand.
76. Campylopus malagensis Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 6).
Dense humiliter caespitosus, caulibus 1—2 em longis tenuibus iterum divisis parum
tomentosis penicillatis strictiusculis e viridi brunneo-stramineolis vel crupreis sericeo-nitidis.
Folia strictiuscule erecta, vix ad apicem surculi secundula, e basi concava lanceolato-
subulata apice saepius hyalino-mucronulata, breviuscula (3 mm longa) superne convoluta
subintegerrima vel parum ruguloso-scaberula, nervo dimidiam baseos partem
occupante more Palinocraspidum exstructo stereidium fasciculo ventrali pau-
pero ultra medium evanescente, dorso leviter sulcato, cellulis alaribus multis magnis
purpurascentibus plerumque ventricosis, laminaribus inferioribus sat laxis breviter reetangulis
superioribus minoribus subobliquis chlorophyllosis, lamina ultra medium producta.
i Auf Torfboden der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4367.
Im Berliner Herbar legen Exemplare eines Campylopus aus Ecuador, auf der Etikette mit C.
microphyllinus Broth. bezeichnet, die der oben beschriebenen Art sehr nahe zu stehen scheinen. Nach
einer brieflichen Mitteilung des Herrn Brotherus ist diese Art jedoch noch nicht veröffentlicht wor-
den. Da nun beide steril sind und infolgedessen ihre Identität nicht sicher nachweisbar ist, so ziehe ich
vor, meiner bolivianischen Art einen neuen Namen zu geben. Sie steht nach der Beschreibung dem
C. campiadelphus C. M. nahe.
Subgen. Leucocampylopus Herzog subgen. nov.
77. Campylopus insignis Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 9).
C. leucobasis Herzog in sched.
Laxe caespitosus flavescenti-viridis vix nitidulus, speciem Bartramiae sectionis Strietidii aliquam
in mentem referens. Caulis erectus subsimplex vel superne divisus rigidus foliis stricte
erectis accumbentibus penicillatus. Folia sat densa 4—5 mm longa, e basi longa angusta
in subulam pro genere brevem obtusiusculam tubuloso-concavam (tamen hic illic
margine angustissime revoluto) summo apice denticulatam dorso cellulis prominentibus sc aber u-
Jam constricta, integerrima, neryo latissimo deplanato cellulis ventralibus laxis hyalinis dor-
salıbus normalibus stereidibus interpositis modice incrassatis, inferne ambo latere lamina
Bumescente e stratis 2—3 cellularum amplissimarum hyalinarum
exstructa dilatato, superne leviter sulcato, cellulis laminae marginalis inferne seriebus
40 angustis elongatis hyalinis raptim in superiores densissimas par-
Mas brevissime oblique reetangulas chlorophyllosas transeuntibus, alaribus haud perspicuis.
Auf Erde an der Abra de San Mateo, ca. 3000 m, No. 3721.
Scheint nach der eigenartigen Struktur der Blattrippe und der sie begleitenden 2—3schichtigen
Laminastreifen, die stark an Paraleucobryum erinnern, eine eigene Untergattung von Campylopus zu bilden.
Pilopogon Brid. Bryol. univ. I.
Subgen. Eupilopogon Broth.
78. Pilopogon gracilis Brid.
Weit verbreitet, besonders über der Waldgrenze häufig und meist reich fruchtend. Z. B.
an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3224; auf einem Bergkamm über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 4315; auch auf der ersten Reise schon gesammelt.
var. divaricatus Herzog nov. var.
A typo differt caule breviore folüsque stricte divaricatis.
Am Meson bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4128.
79. Pilopogon liliputanus C. M.
Auf steinigem Boden zwischen Gras, zwischen Colomi und Abra de Toncoli, ca. 3600 m, No.
4369; im Hochland von Totora, ca. 2800 m?, No. 5122.
80. Pilopogon nanus C. M.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2848/a; im Hochtal von Viloco, ca.
4600 m, No. 3208; die letzteren Exemplare stimmen genau mit den Lindig’schen Ori-
ginalen von Bogota überein.
81. Pilopogon holomitrius C. M. in Genera muscorum p. 256.
Zu dieser Art, welche ich im Herbar Müller gesehen habe, rechne ich Exemplare aus der Quebrada
de Pocona, ca. 2800 m, No. 3465. Eine Beschreibung der Art konnte ich nirgends finden.
82. Pilopogon Tiquipayae Herzog nov. spec. (Tafel I, Fig. 5).
Sterilis, dense caespitosus, e viridi superne aureo-brunnescens vel purpurascens sericeo-nitidus,
caulibus ad 3 cm altis strictiusculis simplicibus. Folia sicca subappressa strictiuscula, humida parum
patula ad 3 mm longa, anguste lanceolato-subulata, canaliculata, apice subtubulosa,
integerrima, apice extremo tantum muriculato-denticulata, nervo plus quam
tertiam baseos partem occupante dorso plurisulcato, cellulis basalibus amplia-
tis, alaribus hyalinis mox deletis, laminaribus subrectangulis parum obliquis ultra medium
productis, marginalibus tenerrimis angustissimis limbum indistinctum hyalinum efformantibus.
An Schieferfelsen der Cumbre de Tiquipaya, ca. 4100 m, No. 2655.
Leider steril; scheint trotz sehr geringer Unterschiede doch von dem nächst verwandten P. lili-
putanus C. M. spezifisch verschieden zu sein. Im Habitus an Campylopus Schimperi erinnernd.
Subgen. Thysanomitrium Schwgr. Suppl. Il.
83. Pilopogon Richardii (Schwer.).
Auf rotem Sandstein bei Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3927.
Metzleria Schimp. Muse.
84. Metzleria spiripes (C. M.).
Dieranum C. M.
Im Buschfilz an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2824, 2908; No. 2852 forma
elata.
Leucobryaceae.
Octoblepharum Hedw. Muse. frond. III.
85. Octoblepharum albidum L. ,
Zwischen Aguarai und Yacuiba an Baumrinde, ca. 350 m, No. 5157.
BEN 2:
Leucobryum Hpe. in Flora 1837.
86. Leucobryum giganteum C. M.
Auf der Erde im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2703; in der Talschlucht von Tablas
an tiefschattigen, nassen Felsen, ca. 1800 m, No. 4577, 4530; zwischen Incacorral
und Paracti an feuchten Waldstellen, ca. 2100 m, No. 4997; an schattigen Felsen bei
Locotal, ca. 1600 m sine No.
Fissidentaceae.
Fissidens Hedw. Fund. II.
Subgen. Eufissidens Mitt. Musc. austr. am.
Sect. Reticularia Broth.
87. Fissidens macrophyllus Mitt.
Im feuchten Bergwald beim Sillar (Weg nach Espiritu Santo), ca. 1800 m, No. 2688/a.
Sect. Heterocaulon C. M. Gen. musc.
88. Fissidens excurrentinervis R. S. W. (Fig. 5, e).
An schattigen Konglomeratfelsen bei La Paz mit Fabronia andina Mitt, ca. 3600 m,
No. 2561.
89. Fissidens incisus Herzog nov. spec. (Fig. 5, 1).
Pseudo-dioicus; flos $ gemmaeformis ad basin plantae ® ex eodem protonemate cum
caulibus nonnullis fertilibus brevibus paucijugis sterilibusque elongatis gracillimis multijugis oriens.
Caulis sterilis eleganter pennaeformis 4 mm longus 16-jugus, foliis ensiformibus acumi-
natis, lamina vera ad ?/, folii occupante, lamina dorsali sensim angustata supra basin desinente, ubique
limbo flavido tenui in lamina vera 2—3seriato ceterum uniseriato circumducta, nervo flavido percurrente,
cellulis irregularibus elongate hexagonis vel pentagonis laxis pellucide reticulata; caulis fertilis 1 mm
longus 3-jugus, foliorum lamina vera multo majore, lamina apicali angustissima brevi,
perichaetialia in sinu inter laminam veram 3—4-seriatim limbatam et processum apicalem inciso-
erosa, ‘lamina dorsali subnulla, processu angustissimo divaricato.
Seta 2—4 mm longa erecta; theca erecta perfecte ovalis microstoma peristomio brevi cruribus
echinulato-papillosis.
In einer Erdhöhle im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4888.
90. Fissidens Bockii Herzog nov. spec. (Fig. 5, a—d).
Pseudo-dioicus; flos $ gemmaeformis inter surculos fertiles et steriles ex eodem protone-
mate oriens. Caulis sterilis eleganter pennaeformis, 3 mm longus 10—13-jugus, foliis breviter o b lo n g o-
ellipticis acutis; limbo ante apicem evanido; caulis fertilis 2—3-jugus foliis arcte vaginantibus
lamina vera latissima in processum stricte erectum exeunte, indistincte repando-
dentata latiuscule limbata, lamina dorsali brevissima, nervo flavido percurrente, cellulis hexagonis vel
pentagonis parum incrassatis pellucide laxe reticulatis. Seta 4—7 mm longa erecta; theca erecta per-
fecte ovalis, peristomio longiore cruribus spiraliter incrassatis.
Auf zersetzten Schieferfelsen in der Bachschlucht von Tarujumana, ca. 3300 m, No. 2984;
auf Erde im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4816.
F. Bockii und F. incisus stehen dem F. excurrentinervis R. S. W. nahe, unterscheiden sich aber
beide von ihm durch den deutlichen Blattsaum. Die 3 Arten bilden in der Heterocaulon-Gruppe einen
engeren Verwandtschaftskreis, von den übrigen Arten durch die normal ausgebildeten, breitblätterigen
sterilen Sprosse unterschieden. Alle 3 gehören der bolivianischen Hochcordillere an.
Bibliotheca botanica. Heft 87.
=
Sect. Bryoidium C. M. Gen.
muse.
91. Fissidens oligophyllus C. M.
Auf Walderde zwischen
San Mateo und Sun-
chal, ca. 1800 m, No.
4438; auf faulem Holz
im Bergwald des Rio
Saujana, ca. 2800 m,
No. 3278.
92. Fissidens Wallisii C. M.
Im oberen Coranital, ca.
2600 m, No. 3385; in
den Estradillas über
Incacorral, No. 3326;
bei Lagunillas über
dem Tocoranital, ca.
3200 m, No. 3840; bei
Tres Cruces (Cord. von
Santa Cruz), ca. 1400
m, No. 4169; in der
Quebrada de Pocona,
ca. 2800 m, No. 5141.
93. Fissidens Carionis C. M.
Auf Waldboden zwi-
schen San Mateo und
Sunchal, ca. 1800 m,
No. 4497. Von dem
ähnlichen F. palmatus
Sw. sofort durch die
mamillösen, trüben
Blattzellen zu unter-
scheiden.
94. Fissidens Sanctae Crucis
Broth. n. sp.
Dioicus; gracilescens,
caespitosus, caespitibus laxis,
¢ Saturate viridibus, opacis; cau-
lis erectus, e. 5 mm longus,
GE cum foliis c. 1,75 mm laius
basi fuscoradiculosus, laxius-
cule foliosus, simplex; folia
NS
VER
Sr
AN
¥
=
ee
=
Ss
Pos
ZZ
GS
== D
———
ASS)
er.
4
Se
IS
7]
LH
see
LS)
ZAMS
®
N
D]
=st
BSE
SEN
mes
Fig. 5. a,b, ¢, d Fissidens Bockü H.n.sp. a fertiler Sproß u. Sporogon 15:1; €. 7-juga, homomalla, infima
b sterile Sprosse und 4 Knospe 15:1; ec Blatt 250:1; d Spitze eines Perichaetial- minuta, superiora multo
blattes, e Blattspitze von F. excurrentinervis R. S. W. 250:1, f Spitze eines Peri- majora,oblongo-ligulata, acuta,
chaetialblattes yon F. incisus H. n. sp. 250:1. usque ad 1,7 mm longa, a
tegra, limbata, limbo angusto, hyalino, infra summum apicem laminae apicalis ut etiam supra basin
laminae dorsalis desinente, ad basin laminae verae intramarginali et dein desinente, lamina vera lamina
IHN . 2.
apicali longior, lamina dorsalis paulum decurrens, basi angustata, nervo pallido, in apiculum folii
desinente, cellulis rotundatis, 0,007—0,010 mm, valde chlorophyllosis, laevibus; seta terminalis, ca.5 mm
alta, tenuissima, rubra; theca suberecta, minuta, ovalis, subsymmetrica, pallida. Caetera ignota.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3485.
Species limbo laminae verae basi intramarginali, laminae dorsalis supra basin desinante dignoscenda.
Sect. Pycnothallia C. M. Gen. muse.
95. Fissidens innovans Herzog nov. spec.
Autoicus, laxe gregarius obscure viridis, caule gracili ad 12 mm longo curvato inno-
vante iterum 4—5-jugo foliis siccis parum decurvis. Folia anguste oblonga acuta integer-
rima, lamina vera ad medium pertinente, lamina dorsali completa ad basin rotun-
data, ubique limbo sat crasso 2—3-seriato flavescente extremo apice obsoleto circumducta, nervo
pellucido in apiculum desinente, cellulis parvis rotundato-hexagonis vel pentagonis papillis minutissimis
obscuris. Seta tenuissima 2 mm longa apice curvata; theca inclinata parva elongate cyathi-
formis macrostoma, operculo longe oblique rostrato; peristomium dentibus bifidis cruribus
filiformibus tenuissime spiraliter incrassatis exappendiculatis.
An Baumästen im Bergwald von Espiritu Santo, ca. 1600 m, No. 2772.
Sect. Semilimbidium C. M. Gen. muse.
96. Fissidens Incacorralis Herzog nov. spec.
Dioicus?; sat dense gregarius humilis obscure viridis, caule suberecto fertili 5 mm, sterili ad 10 mm
longo, innovante, eleganter accrescentim plurijugo. Folia inferiora brevissima squamiformia, superiora
e basi angustiore ligulato-oblonga sensim acutata breviter acuminata, lamina vera mediam
fol partem aequante vel superante pellucide complanato-limbata, lamina dorsali ad basin
angustata rotundate abrupta ut et lamina apicali elimbata, tenuissime crenulata, folia
caulium sterilium multo angustiora, omnia nervo sat valido flavescenti-pellucido in mucronem
brevissimum exeunte, cellulis minimis hexagono-vel pentagono-rotundis dense
minutim papillosis obscuris. — Seta gracilis suberecta flexuosa 2—3 mm longa
straminea, theca inclinata subinaequalis oblique elliptica sub ore ampliato constricta,
exothecio collenchymatico rubro punctato levissime striato-sulcato, peristomn
dentibus cruribus spiraliter incrassatis intus pectinatim lamellosis sporis minimis
diametro 0,008 mm laevissimis smaragdinis.
Auf feuchten beschatteten Steinen im Bergwald bei Incacorral, ca. 2300 m, No. 5039.
Sect. Crenularia C. M. Gen. musc.
97. Fissidens mateoénsis Broth. n. sp.
Dioicus; gracilis, caespitosus, caespitibus laxiusculis, saturate *viridibus, opacis; caulis
erectus, usque ad 1cm longus, cum foliis ca. 1,3 mm latus, basi fusco-radiculosus, dense foliosus, inno-
vando-ramosus vel simplex; folia multijuga, patentia, vix homomalla, oblongo-ligulata, obtusa vel
late acuta, superiora ca. 0,9 mm longa, elimbata, integra, lamina vera lamina apicali longior, lamina dor-
salis ad basin nervi enata ibidemque rotundata, nervo crassiusculo, luteo, infra summum apicem folii
evanido, cellulis minutissimis, valde chlorophyllosis, valde papillosis, obscuris. Caetera ignota.
Florida de San Mateo, No. 3708.
Species F. diplodo Mitt. affinis, sed statura multo robustiore foliorumque forma dignoscenda.
Sect. Pachylomidium C. M. in Flora 1897.
98. Fissidens rigidulus (Hook. f. et Wils.).
An Steinen in Gebirgsbächen, in der Hochcordillere wohl weit verbreitet, Im Tocorani-
tal, ca. 2800 m, No. 4062; auf der Nordseite der Cerros de Malaga, ca. 3800 m, No.
4393; im Chocayatal, ca. 3400 m, No. 2619; im oberen Llavetal massig, ca. 4200 m,
No. 4836.
Sect. Amblyothallia C. M. Gen. muse.
99. Fissidens asplenioides Hedw.
In feuchten Schluchten der Waldregion häufig, An der Waldgrenze über Tablas, ca.
3400 m, No. 2855; in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3523; im Nebel-
wald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4218.
Simplicidens Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
100. Simplicidens andicola Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Unter Rasenwurzeln im Tälchen San Miguel, nördlich von der Cumbre de Liryuni, ca.
4100 m, No. 2611; am alten Standort im oberen Llavetal, ca. 4200—4300 m, No. 4886.
d £
a ts un en mt un ne a ne nn an en rer
Calymperaceae.
Syrrhopodon Schwer. Suppl. II.
101. Syrrhopodon (Acaules) macrophyllus Broth. n. sp.
Dioicus; gracilescens, caespitosus, caespitibus laxiusculis, pallide viridibus; caulis erectus,
1 cm vel paulum ultra longus, basi fusco-radiculosus, dense foliosus, simplex vel furcatus; folia e basi
Fig. 6. a Syrrhopodon scaber, No. 4631, Blattspitze 250:1; b, c Syrrhopodon ochroleucus H. n. sp.,
No. 4673, b Blattspitze 250:1, c Brutkörper 250: 1.
longe vaginante albescente, nitidiuscula sensim in laminam patentem, flexuosulam, anguste linearem,
usque ad 8 mm longam producta, obtusa, marginibus erectis, ubique hyalino-limbata, limbo superne
minute, summo apice argute serrulatis, nervo infra summum apicem folii evanido, dorso superne minute
serrulato, cellulis laminalibus minutissimis, valde chlorophyllosis, minutissime papillosis, basilaribus
laxis, teneris, rectangularibus, inanibus. Caetera ignota.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3515.
Species a caeteris speciebus sectionis caule longiusculo dignoscenda,
NO. a
102. Syrrhopodon (Acaules) submacrophyllus Broth. n. sp.
Species caule fohorumque forma et structura cum praecedente omnino conveniens, sed folus parte
vaginante multo breviore laminaque vix ultra 4 mm longa dignoscenda.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3516.
103. Syrrhopodon ochroleucus Herzog nov. spec. (Terebellati) (Fig. 6. b u. c).
Sterilis; densiuscule caespitosus caespitibus pallide viridibus intus ochroleucis, caulibus
ad 3 cm longis apice ramulosis ramis brevibus rosulato-comosis. Folia densiuscula
apice dense congesta 5 mm longa, sicca terebellato-crispula, humida flexuosa
margine undulata, e basi longa latiuscule limbata in laminam linearem carinato-canaliculatam
apice proliferam exeuntia, lamina angustissime limbata limbo ante apicem evanido
subintegerrimo vel superne remote denticulato, in apice elimbata densiuscule serrulata, nervo
superne vix scaberulo, cellulis laminaribus densis rotundis modice incrassatis
diaphanis grosse verrucosis.
An Felsen im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4
4673.
104. Syrrhopodon argentinicus C. M.
Auf faulem Holz in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3563; im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 3796, 4345.
105. Syrrhopodon papillosus C. M.
Auf faulem Holz im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2706.
106. Syrrhopodon scaber Mitt. (Fig. 6. a).
An schattigen Felsen in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4631; im Bergwald bei
Incacorral, ca. 2200 m, No. 4999, forma tristicha. In der dreizeiligen Beblätterung
weicht No. 4999 vom Typus ab, zeigt sich aber in allen Einzelheiten des Blattbaues mit
der typischen Form übereinstimmend, so daß es mir unmöglich ist, beide zu trennen.
Man kann sich denken, daß die wohl ursprünglichere 3zeilige Beblätterung bei dürftigen
Exemplaren sonst mehrzeilig beblätterter Arten gelegentlich wieder auftreten kann.
107. Syrrhopodon Iycopodioides (Sw.).
An einem Baumfarn in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4542.
Trichostomaceae.
Hymenostomum R. Brown in Transact. Linn. Soc. XII.
108. Hymenostomum anomalum Broth. n. sp.
Robustum, caespitosum, caespitibus laxiusculis, sordide viridibus, opacis; caulis erectus,
5 mm vel paulum ultra longus, basi fusco-radiculosus, dense foliosus, simplex; folia patula, planius-
cula, e basi ovali elongate ligulata, obtusa, mucronata, ec. 2 mm longa, marginibus erectis, integerrimis,
hervo crasso in mucronem brevissimum excedente, cellulis laminalibus minutissimis, subrotundis, valde
chlorophyllosis, minutissime papillosis, obscuris, basilaribus multo majoribus, rectangularibus vel oblongo-
hexagonis, teneris, hyalinis; seta ca. 5 mm alta, tenuissima, lutea; theca erecta, minuta, ovalis,
macrostoma, leptodermis, fuscidula; annulus 0; peristomium 0; spori 0,020 mm, fusci,
papillosi; operculum e basi conica longe et oblique subulatum.
Cordillera de Santa Cruz, alt. 1200—1400 m, No. 3484.
Species valide peculiaris, habitu Hyophilae, sed ob thecae formam melius inter Hymenostoma
collocanda.
Hymenostylium Brid. Bryol. univ. Il.
109. Hymenostylium contextum Herzog nov. spec.
Dioicum?; flores g non visi. Densissime caespitosum partibus vetustis arete contextum, nigro-
viride intus ferrugineum, caulibus tenuibus iterum dichotomis ad 4 cm longis. Folia indistincte tri-
22 50.
sticha, sat laxa, sicca patula apicibus incurvis, humida erecto-patentia strictius-
cula carinata, e basi anguste ovata anguste lineari-lanceolata acutiuscula integerrima
margine supra basin uno latere revoluta, nervo fuscescenti completo, cellulis omnibus pellu-
cidis hbasalibus elongatis superioribus irregulariter subquadratis modice inerassatis papillis parce
adspersis; perichaetialia parum longiora angustiora. Seta 5 mm longa tenuis basi flavida superne atro-
purpurea theca minima vix 1 mm longa ovalis deoperculata macrostoma eperistomiata
alropurpurea, operculo subaequilongo oblique rostrato cum columella deciduo.
An nassen Felsen der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4376.
Molendoa Lindb. Utkast.
110. Molendoa boliviana Broth. n. sp.
Dioica; gracilescens, caespitosa, caespitibus densis, superne saturate viridibus, intus ocliraceis ;
caulis erectus, usque ad 4 em longus, inferne fusco-radiculosus, dense foliosus, furcatus; folia
sicca incurvo-adpressa, humida erecto-patentia, carinato-concava, e basi ovali lineari-lanceolata, plerumque
obtusiuscula, ca. 1,7 mm longa, marginibus erectis, integerrimis, nervo crassiusculo, infra summum apicem
fol evanido, dorso superne scabriusculo, cellulis minutissimis, subrotundis, chlorophyllosis, minutissime
papillosis, basilaribus internis multo majoribus, rectangularibus, hyalinis, laevissimis; bracteae perichaetii
internae erectae, e basi longe vaginante sensim lanceolato-subulatae, subintegrae; seta 5 mm vel
paulum ultra alta, flexuosula, tenuissima, lutea; theca erecta, obovata, fuscescenti-lutea; oper-
culum ignotum.
Cumbre de Liryuni, No. 2651.
Species M. andinae (Mitt.) Broth. ut videtur valde affinis, e descriptione foliis obtusiusculis
nec acutis dignoscenda.
var. brevifolia Herzog nov. var.
M. compacta Herzog in sched.
Folis brevioribus, cellulis basalibus hyalinis paucioribus differt.
An Felsen im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3574.
111. Molendoa Herzogii Broth. n. sp.
Dioica; gracilis, caespitosa, caespitibus compactis, vix 2 cm altis, glauco-viridibus; eaulis
erectus, fusco-radiculosus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia sicca adpressa, flexuosa, humida
patentia, anguste linearia, obtusiuscula vel acuta, ca 1,3 mm longa, marginibus erectis, integerrimis, nervo
crassiusculo, subcontinuo, cellulis minutis, quadratis, chlorophyllosis, minute papillosis, basilaribus _
internis breviter rectangularibus. Caetera ignota.
Laguna verde, Bergkamm über Comarapa, alt. 2600 m, No. 4226.
Species M. Sendtnerianae (Bryol. eur.) Limpr. affinis.
Rhamphidium Mitt. Musc. austr. amer.
112. Rhamphidium pygmaeolum (C. M.).
Auf Erde am Wegrand zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 1800 m, No. 4498.
Trichostomum Hedw. Fund. Il.
Subgen. Trichostomum sens. striet. Limpr. Laubm.
113. Trichostomum challaénse Broth. n. sp.
Dioicum; tenellum, caespitosum, caespitibus densis, glaucoviridibus; caulıs erectus, usque
ad 1,5 cm longus, inferne fusco-radiculosus, densiuscule foliosus, diehotome ramosus vel simplex; folia
sicca crispatula, humida e basi subvaginante in laminam patulam, lanceolatam, acutiusculam sensim
attenuata, ca.1,5mm longa, marginibus erectis, integerrimis, nervo crassiusculo, continuo, cellulis laminali-
bus minutissimis, subquadratis, valde chlorophyllosis, papillosis, vaginalibus laxis, teneris, breviter
ee Ot ae
rectangularibus, hyalinis, marginem versus multo angustioribus, limbum pluriseriatum efformantibus.
Caetera ignota.
Erdwände bei Challa, 3800—3900 m, No. 2565.
Species statura gracili, colore glaucoviridi folisque brevibus dignoscenda.
114. Trichostomum apophysatulum Herzog nov. spec.
Dioicum ?; laxe humiliter”caespitosum pallide viridulum caulibus vix 5 mm longis.
Folia sicca crispata, humida squarroso-reclinata, e basi appressa anguste linearia
obtusa 2 mm longa, perfecte carinata marginibus erectis, nervo valido flavido pellucido in mucronem
brevem recurvum excurrente, cellulis basalibus laxe rectangulis hyalinis superioribus subrotundis parvis
dense papillosis obscuris chlorophyllosis. — Seta 5 mm longa flavissima erecta flexilis; theca 1 mm longa
ex apophyse distincta rubra elliptica, pallida, microstoma, eperistomiata,
annulo nullo, operculo 0,5 mm longo basi rubro oblique rostrato; sporis majusculis diametro ad 0,020 mm
fuseidulis papillosis.
Sehr spärlich an einem Berggrat über Comarapa mit Bartramia perpumila C. M., ca.
2600 m, No. 4341.
Durch die Kapselapophyse und die großen Sporen eigentümliche Art.
115. Trichostomum ferrugineum Herzog nov. spec.
Dioicum; laxiuscule caespitosum, obscure viride intus ferrugineum, caulibus ad 3 em
longis dichotomis sat dense foliatis superne comoso-accrescentibus. Foha 3,5—4 mm longa, sicca contorta,
incurva, humida erecto-patula strictiuscula, ebasilate oblonga anguste linearia, obtusa,
carinata margine medio utrinque anguste revoluta, integerrima, nervo validissimo ferrugineo
in apice dissoluto dorso superne scabro, cellulis basalibus rectangulis flavidis superioribus
irregulariter subrotundis tenuibus papillosis subpellucidis chlorophyllosis; perichaetialia vix diversa.
Seta 7—8 mm longa, erecta, rubella; theca elliptica microstoma, 2,2—3 mm longa, laevissima niti-
dula ferruginea, annulo biseriato, eperistomiata, operculo brevi (0,5 mm) oblique aciculari-
rostrato, sporis tetragono-globosis diametro 0,008—0,012 mm minutissime punctulatis.
Im Chocayatal, ca. 3300 m, No. 3606.
Durch die steif aufrechten, schmalen und langen, aber stumpfen Blätter, die sehr kräftige, nicht
austretende, am Rücken rauhe Rippe in der Verwandtschaft von T. mutabile wohl unterschieden.
116. Trichostomum edentulum Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, sordide fusco-viride; caulis erectus, ca. 1 cm longus, parce
radiculosus, dense foliosus, simplex vel furcatus; folia sicca adpressa, apice incurva, humida erecto-
patentia, stricta, carinato-concava, breviter et late lineari-lanceolata, obtusiuscula, aristatula, usque
ad 2,5 mm longa, marginibus erectis, integerrimis, nervo crassiusculo, in aristam brevem excedente,
dorso laevi, cellulis laminalibus minutissimis, subrotundis, chlorophyllosis, obscuris, basilaribus multo
majoribus, elongate oblongo-hexagonis, hyalinis, minutissime papillosis; seta ca. 5 mm alta, tenuis,
lutescenti-rubra; t he ca erecta, oblongo-cylindrica, leptodermis, fuscidula, laevis; annulus angustus,
persistens; peristomium 0; spori 0,017—0,020 mm, ferruginei, papillosi; operculum e
basi conica breviter subulatum.
Cocapata, alt. 3500 m, No. 4189.
Species T. quitensi Hamp. affinis, sed foliis multo brevioribus peristomioque nullo dignoscenda.
117. Trichostomum quitense Hpe.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3674/a; an Felsen in den
Estradillas über Incacorral, ca. 3100 m, No. 3313; an feuchten Felsen im unteren Corani-
tal, ca. 1600 m, No. 4703.
var. longifolium Herzog nov. var.
A typo differt foliis valde comosis duplo longioribus.
Im oberen Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4092.
N
IR
N
Ze i
Gy
SDR
Fig. 7. Trichostomum fallax H. forma minuta. a Habitus 1:1, 6 Habitus 4:1, ce Blatt 30:1, d Blattspitze 62:1,
e Blattspitze 250:1, f unterer Blattrand 250:1, g oberer Blattrand 250:1, A Kapsel 10:1, i Deckel 62:1, k Peristom
von innen 250:1. ‘
Subgen. Oxystegus Lindb. de Tort.
118. Trichostomum fallax Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909 (Fig. 7).
Auf faulem Holz an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3244; an der Weg-
böschung bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4972; auf schwarzer Humuserde zwischen
San Mateo und Sunchal, ca. 2900 m, No. 4482, forma minuta peristomii dentibus
apice saepius fissis.
Tortella (C. M) Limpr. Laubm. I.
119. Tortella Germainii (C. M.).
Barbula C. M. in Prodr. Bryol. Bol.
Am Cerro Pampalarga über Vallegrande, ea. 2000 m, No. 4138; im Wald bei Yuto (N.-Argen-
tinien), ca. 400 m, No. 3774; im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m,
No. 3674.
120. Tortella Pilcomayica Herzog nov. spec.
Autoica; gregaria, humillima, caule brevissimo dense rosulato-foliato. Folia sicca erispato-
incurva, nervo dorso prominente nitidula, humida explanato-patentia, brevia, insigniter late
ligulata subspathulata obtusa, nervo valido viridi excurrente breviter obtuse mucro-
nata, margine basi uno latere late inflexo supra basin undulato integerrima, cellulis basalibus breviter
rectangulis hyalinis, marginalibus flavidis parum elongatis superne in margine parum pro-
ductis limbum brevem hyalinum efformantibus, superioribus densis parvis subquadratis papillosis
obseuris. — Seta bre vissima 5 mm longa erecta; theca (unica vetusta) breviter eylindrica
angusta 1 mm longa.
Me a =
Auf Baumrinde bei Villa Montes am Rio Pilcomayo, ca. 500 m, No. 2547/a.
Durch den zwergigen Wuchs und die stumpf-zungenförmigen Blätter von den übrigen Arten der
Gattung gut unterschieden.
Leptodontium Hpe. in Linnaea XX.
121. Leptodontium proliferum Herzog nov. spec. (Fig. 8).
Humile, dense caespitosum, intus parce lurido-tomentosum, e viridi flavescens, caulibus simpli-
eibus tenuibus mollibus, fertilibus ad 1 cm altis, sterilibus iterum divisis zonatis ad 4 cm altis. Folia
sieca incurva, humida erecto-patentia,inferiora minora 1,2 mm longa lance o-
lata acuta argute serrata, media majora 2mm longa late ligulata apice obtusius-
Fig. 8. Leptodontium proliferum.
d Spitze eines Brutkörper tragenden Blattes 62:1, e desgleichen mit abgebrochener Rippe 250:1, f reife
Brutkörper 250:1, g Kapsel 10:1.
a Habitus 1:1, b mittleres Stengelblatt 30:1, ce oberes Stengelblatt 30:1
cula vel breviter acuminata argute serrata margine utrinque usque ad medium revoluta, nervo cum apice
desinente, suprema cum nervo excurrente 3 mm superantia,e ligulari lanceolata, nervo
crassiore longe styloso-excurrente in parte stylosa densissime propagulis
valviformibus brevibus obtecto, cellulis basalibus laxe rectangulis limpidis laevissimis,
superioribus quadrato-subrotundis diametro 0,010—0,012 mm tenuibus dense papillosis chlorophyllosis,
mazoınalibus in foliis propaguliferis angustioribus elongatis laevi-
b us. — Seta 6—8mm longa, pallide straminea, humida flexilis; theca anguste cylindrica, erecta, interdum
parum curvata, 1,1 mm longa fuscescens, operculo medio oblique aciculari-rostrato stramineo; peristomii
dentibus 16 brevibus, usque ad basin bicruribus laevissimis; sporis diametro ad 0,012 mm minutissime
punctulatis luteis.
Auf verrotteten Grasbülten bei den Tunariseen, ca. 4400 m, No. 3429; an der Cumbre de
Liryuni, ca. 4500 m, No. 3442; im Hochtal von Choquecota chico auf einem ver-
landeten Seeboden, ca. 4500 m, No. 3181.
Bibliotheca botanica, Heft 87,
en
122. Leptodontium spongiosum Herzog nov. spec. (Fig. 9. ,).
Dense turgide pulvinato-caespitosum e viridi flavescens, caulibus ad 4 cm longis
iterum dichotomis inter novellos ramos longiores julaceos microphyllinos
emittentibus tomentosis carnosulis mollibus dense foliatis. Folia sicca subsquamoso-
accumbentia, humida erecta subexplanata, late ovato-lanceolata superne canaliculato-
carinata, in acumen mucroniformem unicellularem exeuntia, superne remote argute serrata, margine usque
ad medium late revoluta, nervo pellucido basi valido sensim angustato dorso minutim papilloso sat longe
oN
Fig. 9. 1. Leptodontium spongiosum H. n. sp. a Blatt 30:1, b Blattspitze 250:1; 2. L. filicicola
H. n. sp., a Blatt 30:1, 6 Blattspitze 250:1, e Brutkörper 250:1.
ante apicem evanido, cellulis basalibus laxe rectangulis laevibus, superioribus subquadratis lumine 0,012 mm
tenuibus densissime papillosis obscuris, marginalibus in apice minus papillosis modice
incrassatis luteis diaphanis.
Auf Torfboden an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4396; im oberen Chocayatal über
4000 m, No. 3593. |
Aus der Verwandtschaft des L. filescens (Hpe.) Mitt., aber durch viel dichtere, breitere, sich nicht
zurückkrümmende Blätter, den gelblich getuschten Blattrand und die stärkere Sägung verschieden.
123. Leptodontium filescens Hpe.
An bemoosten, freiliegenden Felsblöcken bei Calachacca, an der Waldgrenze des Rio
Saujana, ca. 3400 m, No. 3229 c. fr.!
124. Leptodontium filicicola Herzog nov. spec. (Fig. 9.,).
Laxe caespitosum, caulibus erectis simplicibus 1—1,5 em altis rigidulis acutis, laxius-
cule foliatis, in foliorum axillis propagula subglobosa pluricellulosa
brevissime stipitata creberrima foventibus. Folia brevia 1,5 mm longa, sicca
crispato-incurva, humida erecta, strietiuscula, anguste ovato-lanceolata acuta parum compli-
cata, margine ultra medium anguste revoluta, superne obtuse serrata, nervo completo pellucido
cum apice confluente, cellulis basalibus laxiuscule rectangulis superioribus omnibus subrotundis modice
incrassatis tenerrime dense papillosis.
An einem Baumfarn zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 1800 m, No. 4512, mit Lepto-
theca boliviana.
Sehr gut unterschiedene Art.
125. Leptodontium erythroneuron Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Charaktermoos oberhalb der Waldregion, aber meist steril. Auf humusbedeckten, flechten-
überzogenen Felsblöcken der Estradillas, ca. 3500 m, No. 3354 spärlich e. fr.!; am Ost-
hang der Punta de San Miguel 4800 m, No.3446; im Hochtal von Viloco (Quimzacruz-
Cordillere), ca. 4600 m, No. 3116, 3171; an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4407.
Diese Art unterscheidet sich in ihrer Verwandtschaft, der acutifolium-Gruppe, scharf durch ihre
steif aufrechten Blätter! Die Bezeichnung ‚‚subrecurva‘ in meiner Diagnose beruht auf einem Irrtum,
hervorgerufen durch beigemischte Stengel des L. acutifolium.
126. Leptodontium acutifolium Mitt.
Oberhalb des Waldgürtels häufig und formenreich, aber fast immer steril. An der Cuesta
de Liryuni, No. 2589; auf Hochgebirgstriften zwischen Felsköpfen bei der Saittulaguna,
ca. 4300 m, No. 2659; an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2860; im
Pajonaltal (Quimzacruz-Cord.), ca. 4200 m c. fr.! No. 3245; im oberen Chocayatal,
ca. 4300 m, No. 3591; im Hochgebirge über Altamachi, ca. 4000—4200 m, No. 3875.
var. grimmioides (C. M.) Herzog.
Ich kann diese Varietät nicht spezifisch von L. acutifolium Mitt. trennen. Bei seinem Formenreich-
tum würde es sich sogar fast empfehlen, die Varietät lediglich als extreme Hochgebirgsform aufzufassen.
Ob dieselbe erblich fixiert ist, ob wir eine in Zerfall begriffene Art vor uns haben, läßt sich einstweilen
nicht entscheiden. Die von Buchtien am Chacaltaya gesammelte Form (Beih. Bot. Centr. 1910, Abt. II,
pag. 353) entfernt sich allerdings habituell weit vom Typus, viel weiter, als die beiden vorliegenden Exem-
plare: am Osthang der Punta de San Miguel, ca. 4800 m, No. 3447; im Hochland von Totora auf kahlen
Höhen, ca. 2800 m, No. 3435.
127. Leptodontium sulphureum (C. M.) Mitt.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2919 c. fr.!
128. Leptodontium luteum (Tayl.).
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2810 c. fr.!
An dem fast bis zur Basis herab grob gesägten Blattrand leicht von den ähnlichen Verwandten zu
unterscheiden.
Obs. Holomitrium bolivianum C. M., von dem ich vor Jahren aus dem Herbar Levier eine Probe
sah und untersuchte, gehört nach meinen damals gemachten Notizen zu Leptodontium. Da das Herbar
Levier einstweilen in andern Besitz übergegangen ist, konnte ich das Material nicht nochmals nachprüfen.
129. Leptodontium Mandoni C. M.
An der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3225/a; auf einem Bergkamm über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 3806; an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2899.
130. Leptodontium rufescens Broth. n. sp.
L. geheebiaeopsis Broth. in sched.
Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus laxiusculis, rufescentibus; caulis erectus,
usque ad 3 cm longus, parce radiculosus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia sicca flexuoso-adpressa,
humida patula, subrecurva, carinato-concava, e basi ovali lanceolato-acuminata, c. 4 mm vel paulum
ultra longa et c. 1 mm lata, marginibus e basi ultra medium late revolutis, dein erectis, argute et inaequa-
liter serratis, nervo tenui, lutescente, infra summum apicem folii evanido vel continuo, dorso laevi,
cellulis incrassatis, laminalibus lumine subrotundo, superioribus minute, inferioribus grosse verrucosis,
basilaribus internis lumine anguste lineari, minute et seriatim papillosis. Caetera ignota.
Cerros de Malaga, alt. 4000 m, No. 4362.
Species e robustioribus, colore rufescente notabilis.
131. Leptodontium undulatum Herzog nov. spec.
Late caespitosum, caulibus decumbentibus vagis ascendentibus remote ramosis ad 10 cm longis
sat laxe foliatis extomentosis fulvescentibus. Folia sicca patentia sub-
terebellato-contorta, humida vix mutata, e basi longa et lata ovata anguste
lanceolata longe acuminata acutissima, superne carinata, undulata, margine utrinque
ultra medium late revoluta sursum aliquantulum reflexa argute serrata, nervo completo dorso tenerrime
papilloso luteo percursa, cellulis basalibus omnibus angustissimis elongatis valde incrassatis
aureis laevibus, superne sensim abbreviatis summis parvis subrotundis pellucidis incrassatis papillosis.
Im Knieholz auf einem Bergkamm über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4277.
132. Leptodontium turgidum Herzog nov. spec. (Fig. 10. ,).
L. latifolium Herzog nov. spec. in sched.
Late denseque caespitosum spongiosum, tomento albido floccoso dense con-
textum, viridi-flavescens molle, caulibus 6 cm longis erectis subsimplicibus apice divisis breviramosis
sat densifolis. Folia sieca in-
curva contorta, humefacta
sensim recurvescentia patula,
apice subcomosa majora
3,5—4 mm longa, 1,2 mm lata,
late ovato-lanceolata
breviter acuminata supra-
medium carinato-complicata,
undulata, margine medio utrin-
que — uno latere latius —
revoluta, superne irregulariter
argute spinoso-serrata, nervo
flavo dorso laevissimo
in acumine dissoluto, cellulis
Fig. 10. 1. Leptodontium turgidum H. n. sp., a Blatt 12:1, 6 Blattspitze 31:1, basalibus angustis elongatis
c Blattrand 250:1; Leptodontium rhacomitrioides C. M., Blattrand 250:1. marginalibus laxioribus laevi-
bus, superioribus omnibus
rotundis collenchymaticis parietibus valde diaphanis, diametro 0,012—0,014 mm dense minutim
papillosis; perichaetialia angustiora 5 mm longa, arcte convoluta, integerrima laevissima, cellulis omnibus
elongatis. — Seta singula tenuis erecta 2 cm longa straminea; theca anguste cylindrica
ad 3 mm longa, microstoma, parum curvata vix inclinata, annulo angusto, operculo recto rostrato 0,7 mm
longo; peristomii dentibus brevibus bicruribus, cruribus ferrugineis subglabris tenuissime spiraliter
striolatis; sporis diametro 0,012 mm viridibus.
Im Gebiisch an der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 3461 u. 2587.
Durch die breiten Blätter und großen collenchymatischen Blattzellen, wie durch die einzelne
lange Seta ausgezeichnet.
133. Leptodontium rhacomitrioides C. M. (Fig. 10.,).
Im Buschgürtel von Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1500 m, No. 3917, 3988, 3487
(forma caulibus profusis laxe caespitiformibus); im Buschgürtel des Cerro Pampa-
larga über Vallegrande, ca. 2300 m, No. 4146 (forma compacta caulibus erectis).
Die beiden Fundorte gehören dem östlichsten Teile der Ostcordillere an, der sich floristisch eng an
die argentinischen Randketten anschließt.
134. Leptodontium capituligerum C. M.
An einem Bergkamm über Comarapa im feuchten Gebüsch, ca. 2400 m, No. 4304/a u. 4304
(forma foliis stellato-echinulatis); zwischen Cuchicancha und Sacaba, No. 4157.
135. Leptodontium papillosum Hope.
Hierher stelle ich mit Vorbehalt, da ich die Originale nicht gesehen habe, Exemplare von faulem
Holz im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3638.
136. Leptodontium planifolium Herzog nov. spec.
Laxe caespitosum sordide viride, caulibus flaccidis subsimplieibus erectis 4—5 em
longis laxe foliatis inter folia rubro-diaphanis extomentosis. Folia sicca crispato-incurva,
humida parum recurva patentia, 2—2,5 mm longa, e basi latiore lanceolato-ligula-
ria, obtuse acutiuscula, parum complicata superne canaliculata, margine infero undulata
medio revoluta, superne argute serrata, planiuscula, nervo dorso scaberrimo in apice
evanido, cellulis basalibus medianis paucis rectangulis abbreviatis parce papillosis, ceteris
omnibus subquadratis rotundatis tenuibus lumine 0,008 mm pellucidis densissime papillosis.
An der Waldgrenze im Tal des Rio Saujana, ca. 3400 m; No. 3225.
Durch die im Zuschnitt sehr an Oreoweisia erinnernden Blätter, die stumpfliche Spitze und den
sehr starken Papillenbesatz wie durch den Habitus gut unterschieden.
157. Leptodontium vaginatum Herzog nov. spec.
Late laxeque caespitosum, e pallide viridi ferrugineum, caulibus ultra 10 cm longis vagantibus
tenuibus flexilibus laxe foliatis. Folia sicca laxe patula contorta, humida squarrosa 3 mm
longa, e basi ad 1 mm longa vaginata superne dilatata ibique valde revoluta
undulataque refracta, in laminam anguste lanceolatam longe acuminatam complicato-
carinatam strictiusculam exeuntia, superne irregulariter serrata, nervo pallido tenui dorso laevissimo
excurrente, cellulis partis amplexicaulis omnibus elongate rectangulis modice sinuato-incrassatis infimis
exceptis papillosis, laminae inferioribus brevissime rectangulis superioribus irregularibus quadratis vel
trapezoideis rotundisque incrassatis papillosis; perichaetialia laxe convoluta, 6—7 mm longa,
angustissime linearia, excurrentinervia, parte libera papillosa. — Setae 1—2 in uno perichaetio, 10—12 mm
longae, rectae, pallide stramineae; theca breviter elliptica, evacuata angustata 1,5 mm longa, operculo
longo oblique tenuiter rostrato, peristomii dentibus longis irregulariter fissis cruribus valde inaequalibus
laevissimis aurantiacis; sporis ochraceis tetragono-globosis diametro 0,020 mm.
Auf Baumästen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3936; an der Waldgrenze
über Tablas, ca. 3400 m, No. 2873.
Mit Lept. brevisetum Mitt. zunächst verwandt, aber durch längere Seta und kürzere Kapsel ver-
schieden.
Streptotrichum Herzog nov. gen.
138. Streptotrichum ramicolum Herzog nov. spec. (Tafel II, Fig. 1).
Dioicum; floribus $ capitatis antheridiis creberrimis (ultra 100) magnis, foliis peri-
gonialibus latissime ovatis concavis; habitu orthotrichaceo vel streptopogonaceo, laxissime pulvinato-
caespitosum lutescenti-viride opacum. Caulis erectus tenuis, simplex vel parum divisus, 2—3 cm altus
laxe foliatus. Folia 4 mm longa, sicca patula contorta, madefacta facile emollescentia subrecurvo-
patula, e basi appressa subvaginata longe oblongo-lanceolata carinata, sensim
angustata, apice latiusculo acuto, marginibus ultra medium utrinque latiuscule revolutis
sursum planis vel erectis, remotiuscule argute grosseque serrata, nervo flavido sensim
attenuato in extremo apice dissoluto, cellulis partis basalis valde elongatis laevibus flavidis, superioribus
parvis irregularibus (subquadratis, breviter rectangulis et oblique ellipticis) pellucidis modice
incrassatis tenuiter papillosis; perichaetialia duplo vel triplo longiora, nitida,
e basi alte vaginata linearia, us que ad medium convoluta, apicibus flaccidis, superne grossius-
cule serrata. — Inflorescentia terminalis vel pseudolateralis; sporogonia 1—3 ex uno peri-
Ghaetio; seta brevis 5—6 mm longa, erectiuscula vel parum arcuata, in perichaetio involuta
vel lateraliter exserta, flavida deinde rubella laevissima; theca inclinata parum
curvata, e basi latiore elliptica microstoma ochracea, deoperculata 2,5—3 mm
longa; operculum conicum rostratum, rostro subaequilongo obliquo flavido; calyptra cucullata
vesiculata grandis thecam uno latere usque ad basin obtegens, tenuiter rostrata, apice
rubra scaberrima ceterum straminea laevis; peristomium barbuloideum, dentibus
in membrana basıları humili striulato-punctulata trichoideis 32, insuper irregulariter
filisintermediis aequilongis tenuioribus basi diagonaliter striolates
auctis, semel tortis (madefactis suberectis) nigro-rubigmosis densissime echinato-papil-
losis; sporis ochraceis minutis tenuissime punctulatis.
An den Knoten eines Bambusgrases bei der \Valdgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2844.
Die neue Gattung ist nach der Blattstruktur in der Nahe von Leptodontium einzureihen, wird aber
durch das eigenartige Peristom, bei welchem zwischen den normalen 32 Haarzähnen noch weitere struk-
turell verschiedene Haarzähne auf der Innenseite der Membran hervorbrechen, bestens charakterisiert.
Rhexophyllum Herzog nov. gen.
139. Rhexophyllum laciniatum Herzog nov. spec. (Tafel II, Fig. 2).
Dioicum ?; laxe caespitosum habitu macromitriaceo caespitibus amoene viridibus intus ferru-
gineis, caulibus flexuosis iterum divisis, inferne laxius superne densius foliatis. Folia tristicha,
seriebus 3 sursum valde tortisinde parum distinctis, sieea crispula contortapatula fragillima,
humida valde recurva, apicibus deorsum spectantibus, 3,5—4 mm longa, e basi amplexicauli
erecta obovata longe lineari-lanceolata acuminata carinata, margine in parte amplexicauli
valde revoluto, superne erecto, dense irregulariterque laciniato-serrata, laciniis
appressis pluricellulosis, inter lacinias fissuris usque ad nervum pertinentibus diffrangentia, nervo
viridi in acumen longum excurrente dorso convexo sursum scaberrimo, eury-
cystis 3, fasciculis substereidium 2 ventrali dorsalique suffulto, cellulis basalibus anguste rectangulis pallide
flavidis marginalibus brevioribus, superioribus valde irregularibus hexagonis vel
pentagonis quadratisque mixtis tenuibus minutim papillosis chlorophyllosis plerumque bistra-
tosis, a margine 1—3 seriebus unistratosis pellucidioribus; perichaetialia longiora,
interiora 6—7 mm longa, basi convoluta, erecta flexilia, exteriora breviora apicibus recurvis. — Seta
erecta, 10—12 mm longa rubens; theca e collo brevi distincto anguste elliptica mierostoma
laevissima, sub ore cellulis parvis pluriseriatis rubrocincta, eperistomiata, annulo 1-seriato diffracto,
operculo rubro subrecte aciculari-rostrato; sporis luride olivaceis laevibus diametro 0,016—0,020 mm.
Auf einem Baumast im Chocayatal, ca. 3200 m, No. 3615.
Durch die Blattstruktur sehr eigentümliche Gattung, welche einen näheren Anschluß unter den
Trichostomaceen, wohin sie nach der Struktur der Rippe gehört, vermissen läßt. Das Fehlen des Peri-
stoms macht die Beantwortung der Frage nach ihrer Verwandtschaft schwierig. Ich reihe sie vorderhand
in der Nähe von Leptodontium ein, doch scheint sie mir ziemlich isoliert zu stehen.
Husnotiella Card. in Rev. bryol.
140. Husnotiella glossophylla Herzog nov. spec. (Tafel III, Fig 3).
Sterilis, tenella, laxe gregaria, caule 4—5 mm longo, flexuoso tenuissimo, basi remote, superne
densiuscule subcomoso-foliato, glaucoviridis. Folia sicca laxe patula apicibus incurvis, humida e basi
erecta appressa patentia, perfecte late linguiformia, marginibus parallelis
superne valde revolutis, rotundata subtruncata, integerrima, nervo valido ante apicem
evanido sulcato dorso fasciculo stereidium suffulto, ventre cellulis chlorophyllosis papillosis obtecto,
cellulis basalibus laxe rectangularibus marginalibus angustioribus, superioribus omnibus carnosulis
hexagono-rotundis haud incrassatis prominulis dense grosse papillosis obscuris
chlorophyllosis.
Im Hochland von Totora, unterwegs aufgenommen, ca. 2800 m?, No. 5118.
I. =
Chrysoblastella R. S. Williams |. c.
141. Chrysoblastella revoluta Herzog nov. spec. (Tafel III, Fig. 2).
Sterilis 2, dioica videtur; dense .caespitosa, obscure viridis intus ferruginea opaca, caulibus tenuibus
ad 4 cm longis iterum dichotomis ramis erectis, innovationibus microphyllis auctis. Folia rigidula,
sicca incurva in caulis apice secundula, humida erecta, inferiora breviora, e basi ovata
lanceolata acuta carinata, superiora longe angusteque lanceolata acuminata ex-
currentinervia, margine medio revoluta, integerrima, nervo valido viridi fasciculis duobus
stereidium dorsali ventralique — dorsali eurycystis minusculis interpositis tripartito — suffulto dorso
scaberrimo, cellulis basalibus anguste breviter rectangulis subhyalinis, superioribus subquadratis
vel hexagonis bistratosis bimamillosis grosse papillosis chlorophyllosis.
Auf Erde in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 3466.
Von Chr. boliviana R. S. W. durch die umgerollten Blattränder unterschieden.
Globulina C. M. Prodr. Bryol. bol.
142. Globulina boliviana C. M.
In den trockenen Hochgebirgslagen sehr weit verbreitet, gehört zu den Charakter-
moosen der bolivianischen Hochcordillere; fruchtet ziemlich selten. Im Pinasgebiet,
ca. 4500 m, No. 2597; auf roter Erde bei Challa, ca. 3900—4000 m, No. 2576; im
oberen Llavetal, 4200—4500 m, häufig auch c. fr., No. 4775, 4853; im oberen
Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3573; am Cerro Sipascoya bei Pojo, ca. 3000 m,
No. 4162/a; an Abhängen beim Asiento (Aracatal), ca. 3900 m, No. 2985 ec. fr.!; bei
KayBaz ca. 32000 m, No..2559/e.
Didymodon Hedw. Descr. III.
Subgen. Erythrophyllum (Lindb.) Limpr. Laubm. I.
143. Didymodon decolorans (Hpe.) R. S. W.
Barbula Sect. Hyophilina Hpe in Prodr. Fl. Nov. Granat.
Im héheren Bergland von Bolivia sehr verbreitet, besonders auf der Trockenseite der Gebirgs-
kämme. Beim Asiento (Aracatal), ca. 3900 m, No. 2986; an Lößhängen um La Paz,
ca. 3600 m, No. 2559/a; im unteren Chocayatal, ca. 3100—3300 m, No. 3601, 2580;
zwischen Cuchicancha und Sacaba nahe der Paßhöhe, ca. 3800 m, No. 4155;
im oberen Chocayatal, ca. 4300 m, No. 3588; an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m,
No. 4378; an Mauern in Pocona, ca 2600 m, No. 5108.
var. brevifolia Broth. n. var.
Im Chocoyatal, No. 2643; im oberen Montehuaikotal, ca. 3900 m, No. 3758.
144. Didymodon angustifolius Herzog nov. spec.
Dioicus; plantulae tenellae vix 5 mm altae gregariae rubiginoso-fuscidulae, habitu D. peli-
chucensi R. S. W. simillimae. Folia sicca incurvo-appressa, humida patentia, inferiora breviora e basi
ovata, superiora longiora (ad 1,8 mm) e basi obovata anguste lineari-lanceolata acuta,
marginibus erectis superne bistratosis, integerrima, nervo pro foliolo valido ferrugineo
completo, cellulis basalibus valde laxis rectangulis vel oblongo-hexagonis hyalinis vel medianis
luteis, superioribus minutis subrotundis modice incrassatis pellucidis papillosis diametro ad 0,008 mm.
Seta recta rubella, 7—8 mm longa; theca minuta, anguste elliptica, 1,2 mm longa fusca; annulo 0,04 mm
lato, operculo subrecto rostrato obtusiusculo 0,7 mm longo cellulis oblique seriatis; peristomii
dentibus suberectis basi membrana humili coalitis rubellis tenuiter papillosis hic illic anguste
perforatis; sporis diametro 0,007—0,01 mm ochraceis laevissimis.
Auf Erde an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2925.
— 40 —
Unter den Erythrophyllen durch die schmalen, ganzrandigen Blatter ausgezeichnet.
145. Didymodon merceyoides Broth. n. sp.
Dioicus; gracilis, caespitosus caespitibus densis, sordide glauco-viridibus, inferne fuscescentibus;
caulis erectus, usque ad 3,5 cm longus, inferne fusco-radiculosus, laxiuscule foliosus, dichotome
ramosus; folia erecto-patentia, carinato-concava, sicca incurva, spathulato-ligulata, obtusa, mutica
vel hyalino-mucronata, 1,2 mm longa, superne usque ad 0,10 mm lata, marginibus erectis, integerrimis,
nervo crassiusculo, rufescente, plerumque infra summum apicem folii evanido, dorso superne minute
papilloso, cellulis laminalibus subrotundis, superioribus ca. 0,010 mm, chlorophyllosis, minute verrucosis,
basilaribus laxis teneris, oblongo-hexagonis hyalinis, marginem versus multo angustioribus, limbum
pluriseriatum efformantibus. Caetera ignota.
Saittulaguna, 4200 m (n. 2661).
Species foliorum forma Merceyae, unde nomen.
146. Didymodon Jamesonii (Tayl.).
In Felslöchern des Pinasgebietes, ca. 4200 m, No. 2594 eine intensiv rostrote Form; an den
Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4371/a.
147. Didymodon rubiginosus (C. M.).
Barbula (Syntrichia) C. M. in Prodr. Bryol. Argentin. II.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2838/b; am Bachrand im oberen Llave-
tal, ca. 4200—4300 m, häufig in sehr üppigen, an Tortula pichinchensis erinnernden
Rasen, No. 4901, 4932, 4933.
Hierher muß ich auch das in Beih. Bot. Centrbl. 1909, Bd. XXVI, Abt. II, pag. 61 beschriebene
Leptodontium albovaginatum H. stellen.
148. Didymodon pelichucensis R. S. W.
Zwischen Cocapata und Choro sehr spärlich, ca. 3500 m, No. 4178.
149. Didymodon campylopyxis C. M.
Am Gemäuer einer zerfallenen Kapelle im Coranital, ca. 2000 m, No. 3397; im Bergwald von
Florida de San Mateo, ca. 1800—2000 m auf faulem Holz, No. 3633, forma latifolia.
150. Didymodon macrophyllus Broth. n. sp.
Dioicus; robustiusculus, caespitosus, caespitibus laxis, sordide fusco-viridibus; eaulis
usque ad 2 cm longus, adscendens vel erectus, inferne fusco-radiculosus, dense foliosus, simplex vel dicho-
tome ramosus; folia erecto-patentia, carinato-concava, sicca laxe flexuoso-adpressa, e basi brevi
ovali lineari-lanceolata, obtusiuscula vel acuta, usque ad 3 mm longa, superne ca. 0,3 mm lata, marginibus
erectis, superne inaequaliter serrulatis, nervo crasso, superne sensim angustiore, infra summum apicem
folii evanido, rufescente, superne dorso minute papilloso, cellulis laminalibus minutissimis, subrotundis,
superioribus vix ultra 0,007 mm, minutissime papillosis, basilaribus laxis, ovali- vel oblongo-hexagonis,
rufescentibus, marginem versus angustissimis, limbum pluriseriatum efformantibus; seta ca. 2 cm alta,
flexuosa, tenuis, inferne rubra, superne lutescenti-rubra; theca inclinata, cylindracea, curvata, sicca
deoperculata sub ore constricta, fusca. Operculum ignotum.
Florida de San Mateo, 2200—2500 m, No. 3690.
Species robustitate omnium partium a speciebus omnibus sect. Amblystegioideae oculo nudo jam
dignoscenda.
Subgen. Didymodon sens. strict. Limpr. Laubm. I.
151. Didymodon contortus Herzog nov. spec.
Dioicus; dense caespitosus ferrugineo-rubiginosus, caulibus ad 4 cm longis duriusculis
iterum dichotomis triquetris dense foliatis. Folia sieca contorta apicibus incurvis rigidulis,
humefacta mobilia patentia apicibus sursum spectantibus, ca. 4 mm longa, e basi concava ovata in
apicem lineari-lanceolatum subulatum acutisimum contracta, margine
se 4 ==
risque ad medium utrinque revoluta, superne carinata marginibus erectis, nervo valido ferrugineo
completo apice flexuoso, stereidium fasciculis duobus, cellulis basalibus anguste rect-
angulis luteis laevibus marginalibus abbreviatis, superioribus parvis subquadratis seriatis
omnibus unistratosis vix incrassatis papillosis.
An Felsen des Cerro Tunari, ca. 5000 m, No. 4841.
Erythrophyllopsis Broth nov. gen.
152. Erythrophyllopsis boliviana Broth. n. sp. (Tafel III, Fig. 4).
Dioica; gracilis, caespitosa, caespitibus laxiusculis, rubiginosis, opacis; caulis erectus,
vix ultra 2 cm longus, inferne fusco-radiculosus, densiuscule foliosus, simplex vel ramosus, in sectione
transversa rotundatus, fasciculo centrali distincto; folia sicca crispulo-adpressa, humida e basi
vaginante, superne dilatata, hyalina in laminam patulam, carinato-concavam, lanceolatam, anguste
acuminatam, hyalino-mucronatam producta, marginibus erectis, integerrimis, nervo crassiusculo, rubes-
cente, continuo, dorso prominente, laevi, ducibus medianis pluribus fasciculoque stereideo dorsali et
ventrali instructo, lamina bistratosa, e cellulis minutissimis, rotundato-quadratis, verrucosis, subobscuris
instructa, cellulis vaginalibus teneris, linearibus, hyalinis, laevissimis, marginem versus brevioribus et
angustioribus, limbum pluriseriatum efformantibus; bracteae perichaetii folis similes;
seta ca. 7 mm alta, flexuosula, tenuis, sicca superne dextrorsum torta, laevissima; theca erecta,
subeylindracea, saepe paulum asymmetrica, sporangio ca. 2 mm longo, fusco-rubra; annulus latus,
revolubiis; peristomium ad orificium oriundum, fuscoluteum; peristomii dentes e membrana
basilari humillima erecti, usque ad basin in erura dua, filiformia, hie illic inter se conjuncta, dense papillosa
divisi; spori 0,012—0,015 mm, olivacei, laeves; operculum conico-rostratum, ca. 0,95 mm altum,
obtusum, inferne cellulis in seriebus subobliquis dispositis.
Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4371; Saittulaguna, 4400 m, No. 2674; Cerros de Malaga,
ca. 4000 m, No. 4379, forma foliis fuscescenti-viridibus, longioribus, siccitate laxe
crispatis; am Tunarisee zwischen Felsblöcken, ca. 4400 m, No. 4765, forma glauco-
viridis, inferne fuscescens, caule 4—5 cm longo.
Genus novum subg. Erythrophyllo Didymodontis proximum, sed foliorum structura nec non
peristomio dignoscendum.
Barbula Hedw. Fund. II.
Sect. Eubarbula Lindb. Muse. scand.
153. Barbula fusca C. M.
Im Hochtal von Choquecota chico, ca. 4500 m, No. 3182.
154. Barbula Pflanzii Broth.
Grimmia Broth. in Botan. Jahrb. Bd. 49, Heft 1.
Im Hochtal von Viloco (Quimzacruz-Cord.), ca. 4600 m, No. 3106.
var. falcatula (Herzog) Broth. n. var. differt a typo structura robustiore, foliis plerumque
secundis falcatulis.
An feuchten Felsplatten bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2673; im oberen Llavetal
gegen den Tunarisee an überrieselten Felsplatten, ca. 4300 m, No. 4900; am Bachrand
bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3135.
Die Art steht der B. fusca C. M. nahe, unterscheidet sich aber durch im trockenen Zustand gestreifte
Blätter und größere, glatte Blattzellen. Sie scheint ein Charaktermoos des „alpinen“ Gürtels in der
bolivischen Cordillere zu sein.
155. Barbula flexifolia Herzog nov. spec. (Fig. 11.,).
B. flexuosa Herzog in sched.
Dioica; late caespitosa e viridi fuscescens, caulibus ultra 2 cm longis a basi ramosis duriusculis,
Foliasat laxa, sicca valde contorta suberispula, humida flexuoso-patula subtorta.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 6
ca.2 mm longa, e basi subovata concavaaccumbente anguste lanceolato-subulata
acutissima, margine a basi ad medium ambo latere revoluta superne erecta ibique canaliculata,
integerrima vel apice cellulis collabentibus indistincte erosula, nervo valido viridi superne attenuato
completo haud excurrente, cellulis basalibus medianis breviter rectangulis incrassatis flavis pellucidis,
marginalibus subrotundis chlorophyllosis, superioribus valde irregularibus (sub-
rotundis, transverse ellipticis, triangularıbus, subtrapezoideis mixtis) incrassatis laevissimis
chlorophyllosis; perichaetialia e basi vaginali longiore in subulam longam contracta. Seta ca. 1 cm longa
erecta rubra; theca erecta, anguste cylindrica, elongata, rubella, nitida, 2—2,5 mm longa,
operculo longe aciculari obliquo 1,5 mm longo; peristomium sat longum semel vel 11/, tortum rubrum.
aS U =
ONLDOLIUNA
a DODUOD
hence eigen es
set}
ee
SP
(0
=
DA
OO
OO
Te
ER
0022000000
od 02a
TORI
SE
CS
wm)
are
Fig. 11. 1. Barbula flexifolia H. a Habitus 2:1, 6 Blatt 30:1, c Blattrand oben 250:1; 2. Barbula
Punae H. Blattquerschnitte a oben, b in der B.mitte 250:1; 3. Barbula chocayensis Broth.et H. Blatt-
querschnitt 250:14; 4. Barbula pachygastrella H. a Blatt 30:1, b Teil des umgerollten B.randes 250:1,
c, d Blattquerschnitte 250:1.
An nassen Felsplatten im oberen Llavetal gegen die Tunariseen, ca. 4300 m, No. 4845.
Die gedrehten Blätter, die unregelmäßigen Blattzellen und die sehr lange, schmale Kapsel sind gute
Kennzeichen dieser neuen Art.
156. Barbula rectifolia (Mitt.).
An Felsen im oberen Montehuaikotal, ca. 3900 m, No. 3760.
Sect. Helicopogon (Mitt. Muse. austr. amer.) Lindb.
157. Barbula unguiculatula C. M.
An Sandsteinfelsen der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m ?, No. 3483. Es kann hier
— die genaue Fundortsnotiz ist verloren — auch ein niederer Fundort in einer der
ee Le
Schluchten des Gebietes vorliegen; die Höhenangabe wäre dann auf 800-900 m zu
korrigieren.
158. Barbula apiculata (Hpe.).
An Lößhängen um La Paz, ca. 3600 m, No. 2570.
var. gracilis Broth. n. var. Zusammen mit dem Typus bei La Paz, No. 2554.
var. breviseta Broth. n. var. Mit den beiden vorigen zusammen bei La Paz, No. 2557.
159. Barbula glaucescens (Hpe.).
Echtes Hochgebirgsmoos, in sehr dichten, niederen, bläulich bis lila bereiften Polsterrasen
wachsend. Auf humusbedeckten Felsen im Pinasgebiet gegen den Cerro Incachacca,
ca. 4500 m, No. 2598; an Felsen im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3596.
160. Barbula chocayensis Broth. et Herzog n. sp. (Fig. 11..).
Dioica; gracilis, laete viridis, inferne fuscidula; caulis erectus, vix ultra 1 cm longus,
parce radiculosus, dense foliosus, dichotome ramosus vel simplex; folia erecto-patentia, carinato-
concava, sicca spiraliter contorta, superiora majora, e basi ovali lanceolato-ligulata, obtusa, aristata,
usque ad 2,5 mm longa, marginibus usque ad apicem fortiter revolutis, integris, nervo crasso, lutescente,
in aristam brevem, lutescentem, laevem excedente, dorso superne minute papilloso, cellulis laminalibus
subrotundis, superioribus 0,010—0,012 mm, valde chlorophyllosis, dense verrucosis, basilaribus multo
majoribus, rectangularibus, hyalinis, laevissimis, marginem versus angustioribus; bracteae peri-
chaetii folis subsimiles; seta vix 1,5 cm alta, tenuis, basi rubella, superne lutescens, sicca superne
sinistrorsum torta; theca erecta, majuscula, elongate ovato-oblonga, pallide fusca; annulus 0;
peristomium aurantiacum; membrana basilaris humillima; dentes pluries contort,
dense papillosi; spori 0,007—0,010 mm, lutescenti-virides, laevissimi; operculum conico-
rostratum, obtusum.
Chocaya-Tal, ca. 3100 m, No. 3602.
Species B. replicatae Tayl. affinis, sed foliis distinctius spiraliter contortis, superne latioribus
cellulis majoribus faciliter dignoscenda.
161. Barbula pachygastrella Herzog nov. spec. (Fig. 11.,).
Dioica videtur (flos $ non visus); dense humiliter caespitosa, novellis citrino-
viridulis, partibus vetustis fuscescentibus, caulibus ad 1 em longis iterum dichotomis illecebrino-
rigidulis obtusis. Folia sicca humidaque squamato-appressa, tristicha, vix spiraliter
torta, duriuscula, late ovato-lanceolata obtusa, mucronulata, margine valde spira-
liter revoluta, nervo valido superne incrassato carnoso,.dorso lateraliter
angulatim prominente striato, ventre stratis pluribus cellularum tenuium chlorophyllosarum
pulvinatim obtecto (inde nomen), fasciculis stereidium duobus dorsali validissimo suffulto, in
mucronem brevissimum excurrente, cellulis basalibus usque ad medium laxe rectangulis flavidis, superiori-
bus quadratis laxis vel transversim oblongis sublaevibus (in plieis inter nervum partesque marginis
revolutae tantum papillosis); perichaetialia convoluta, duplo longiora, flavida, laevissima, cellulis tenuibus
elongatis conflata. Seta 5—8 mm longa tenuis rubella; theca anguste elliptica 1,5 mm longa cinnamomea,
operculo breviter rostrato, peristomio brevi vix semel torto, dentibus in tubo basali brevi coalitis.
An Lößhängen bei La Paz, ca. 3600 m, No. 2559.
Durch die Struktur der Blatter ausgezeichnete Art!
162. Barbula Punae Herzog nov. spec. (Fig. 11.,).
Laxe caespitosa, e fusco glaucescens pruinata, caulibus ca. 1 cm longis sat dense
fohatis duriusculis. Folia sicca arcte appressa, apicibus incurvis cauli spiraliter accumbentia,
1—1,2 mm longa, ovato-lanceolata breviter acuminata obtusiuscula subcucullata, margine
a basi ad apicem late revoluta, nervo valido fusco superne attenuato cum apice obtusiusculo con-
fluente, fasciculis stereidium duobus suffulto latere ventrali strato unico cellularum chlorophyllosarum
majorum obtecto, cellulis omnibus subquadratis — basalibus laxioribus — papillosis; perichae-
ee
tialia parum longiora, angustiora. Seta ad 12 mm longa erecta purpurea, theca e basi latiore
breviter elliptica microstoma atropurpurea, deoperculata 1,3 mm longa, operculo
0,6 mm longo oblique obtuse rostrato; peristomii vix semel torti dentibus a basi separatis; sporis olivaceis
laevissimis diametro 0,008 mm.
Auf Erde in den Bergen von Malla, ca. 3700 m, No. 2966; im oberen Montehuaikotal
steril, ca. 3900 m, No. 3758/a. |
Von B. pruinosa (Mitt.) durch die stumpfen Blätter und die kurze eifôrmig-elliptische Kapsel
unterschieden.
Seet. Streblotrichum (Pal. Beauv.) Limpr. Laubm. 1.
163. Barbula paludicola Broth. n. sp.
Dioica; gracilis, caespitosa, caespitibus densis, fusco-tomentosis, viridibus, intus lutescenti- _
fuscescentibus; caulis erectus, usque ad 4 cm longus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia
erecto-patentia, carinato-concava, sicca adpressa apice incurvo, comalia indistincte contorta, elongate
ligulata, breviter acuminata, aristata, usque ad 2,5 mm longa et ca. 0,38 mm lata, marginibus erectis,
integerrimis, nervo crassiusculo, lutescente, in aristam brevem, integram excedente, cellulis laminalibus
subrotundis vel quadratis, superioribus 0,007—0,010 mm, chlorophyllosis, verrucosis, inferioribus internis
sensim longioribus, basilaribus laxis, teneris, oblongo-hexagonis, hyalinis vel lutescentibus, laevissimis.
Caetera ignota.
Saittulaguna auf Moorwiesen, 4200 m, No. 2658.
Species incertae sedis.
164. Barbula tortelloides C. M.
Ich rechne hierher nach der Beschreibung, die auf mein allerdings spärliches steriles Material aus-
gezeichnet paßt, ein Moos aus dem Trockenwald bei Perico, am Ostfuß der Cordillere in Nordargentinien,
ca. 300 m, No. 2640.
Williamsiella E. Britton.
165. Williamsiella tricolor (R. S. W.) E. Britt.
Syrrhopodon R.S. W. in Bull. N.York Bot. Gard. Vol. 3. No. 9.
Williamsia Broth. in Engl. Prantl |. c. pag. 1191.
Dieses schöne, erst durch R. S. Williams aus Bolivia bekannt gewordene Moos findet sich
schon unter dem Material meiner ersten Reise, in einzelnen Stengeln dem Leptodontium
longicaule Mitt. (damals als L. Mandoni Schimp. bestimmt) beigemischt. Dieser Fund-
ort wurde später in Beih. Bot. Centr. 1910 Abt. IT pag. 348 nachgetragen. Es kommen
weiter folgende Fundstellen hinzu: an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2818;
in der Felsschlucht bei Toncoli zwischen Gras, ca. 3500 m, No. 4380; in Felslöchern
beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4941.
Immer wuchs das Moos ın großen, allerdings sterilen Rasen.
Gertrudia Herzog nov. gen.
166. Gertrudia validinervis Herzog nov. spec. (Tafel III, Fig. 1).
Dioica; flores terminales sessiles, 4 antheridiis creberrimis magnis aureis, perigonialibus late
ovatis breviter acuminatis, ® archegonis 8—10, perichaetialibus parvis aculeonervi-
bus. Laxe caespitosa, amoene virens flavescens, caule ad 2 cm longo parce ramoso dense foliato comoso.
Folia sicca valde torta apicibus interdum terebellatis, humida patentia haud recurva, e
basi accumbente concavissima longe linearia sensim angustata acutissima integerrima, tub u-
loso-concava, marginibus a basi ad apicem anguste spiraliter revoluta, nervo
valido excurrente dorso superne scaberulo, steridium fasciculo dorsali suffulto, ducibus cellulis
ne
Superpositis sat amplis incrassatis 2stratosis subaequalibusauctis,
ventre cellulis chlorophyllosis mamillosis obtecto, cellulis basalibus medianis anguste rect-
angulis tenuibus hyalinis, marginalibus abbreviatis luteolis, superioribus minusculis sub-
quadrato-rotundis seriatis tenuibus ventre mamilloso-prominentibus dorso
laevibus, omnibus unistratosis. Sterilis.
In der Dornbuschsteppe des Palo, ca. 1600 m, No. 4344, 8; an Felsen bei Tres Cruces
(Cord. v. Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3473, forma umbrosa foliis latioribus, nervo
haud excurrente.
var. serrato-pungens Herzog nov. var.
Flavida; rigidula, nervo longius excurrente denticulato scabro.
In der Felsheide von Teneria (Aracatal), ca. 3200 m, No. 2584 9.
Ich widme diese Gattung, welche ihren Platz trotz der abweichenden Rippenstruktur am besten
bei den Trichostomaceen findet, meiner Frau.
Pottiaceae.
Streptopogon Wils.
167. Streptopogon hetero-
phyllus Herzog nov.
spec. (Fig. 12).
Paroıiceus;. laxe
pulvinatus, caulibus ad
2 cm longis iterum dicho-
tomis, ramis divaricatis
comose foliatis tomentosis.
Folia 5—6 mm longa,
e basi angustiore late el-
liptica, acuminata, expla-
nata vel complicata, su-
perne grosse serrata,
insuper propagulis
filiformibus exuna
serie cellularum (ad 8)
chlorophyllosarum effor-
matis fragilibus or-
nata, cellulis elongatis
tenuiter limbata, limbo
1—2-seriato luteo longe
ab apice desinente vel in
apice valde dilatato api-
cem scarioso-membrana-
ceum efficiente, indeapice
diversiformia, nervo
pro folio tenui longe setoso-
excurrente, cellulis laxe
hexagonis chlorophyllosis.
Setac 1—2ex uno perichae- Fig. 12. Streptopogon heterophyllus H. n. sp. a, 6, e Blätter 10:1, d, e, f Blattspitzen 62:1
fio, ad 3 mm longae, g Zwitterblüte.
2
an Gia
D
CAN Se
flavae erectae; theca elliptica, emersa, pallide olivacea, ca. 3 mm longa, operculo margine calloso recte
vel parum oblique rostrato aurantiaco, calyptra mitrata alte conica basi lobata, ubique scabra;
peristomii semel torti dentibus rubris e tubo brevi tabulato orientibus; sporis obscure viridibus tenuiter
punctulatis diametro 0,014—0,017 mm.
An Baumchen beim Asiento (Aracatal), ca. 3800 m, No. 2992; an Bäumen bei Samaipata (Ost-
Cordillere) ca. 1700 m, No. 5125; an Bäumchen bei Altamachi, ca. 3500 m, No. 3858.
Durch die in Brutfäden auswachsenden Randzellen der Blattspitze und ihre verschiedenartige
Struktur ausgezeichnet.
168. Streptopogon erythrodontus (Tayl.) Wils.
St. bolivianus C. M.
Häufig an Gesträuchästen und dünneren Baumzweigen im oberen Waldgürtel. Z. B.
in den Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3346; im Gebüsch bei Incacorral,
ca. 2200 m, No. 4968, 5046; im unteren und oberen Coranital, 2000—2600 m, sine No.
169. Streptopogon clavipes Spruce.
Auf einem Baumast an der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 3455.
170. Streptopogon peruvianus Broth. in herb.
An Gesträuch- und Baumästen im Bergwald, besonders an lichten Stellen. ° Im oberen
Coranital, ca. 2600 m, No. 3372; im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2600 m, No. 4104.
Schon auf der ersten Reise bei Incacorral gesammelt, aber als St. rigidus Mitt. bestimmt.
Aloinella Cardot.
171. Aloinella boliviana Broth. n. sp.
Dioica; gracilis, caespitosa, caespitibus densis, rigidis, facillime dilabentibus, pallide viridibus,
opacis; caulis erectus, usque ad 1,5 cm longus, parce radiculosus, e basi jam dense foliosus, fasciculatim
ramosus, ramis fastigiatis; folia sicca et humida dense imbricata, cochleariformi-concava, e basi brevis-
sima, angustiore ovalia, cucullata, rotundato-obtusa, marginibus incurvis, integerrimis, nervo lato, superne
dilatato, infra apicem evanido, dense lamelloso, cellulis irregularibus, quadratis, subhexagonis vel trigonis,
pellucidis, laevissimis, basilaribus majoribus, breviter rectangularibus vel quadratis. Caetera ignota.
Am Chacaltaya, 30 km von La Paz, alt. 4800 m, von O. Buchtien entdeckt. |
Species pulcherrima, e descriptione A. galeatae (C. Müll.) et A. cucullatifoliae (C. Müll.) valde affinis.
Sehr eigentümliches, polsterbildendes Moos der höchsten Cordillerenkämme.
Auf einem Gipfel der Yanakakabastion, ca. 4600 m, No. 3757; am Felskamm der Negros im
Tunarigebiet, 4700—4800 m, No. 4806; spärlich den Räschen von Barbula pachyga-
strella H. beigemischt, an Lößhängen bei La Paz, ca. 3600 m, No. 2559/b.
Tortula Hedw. Fund. Il.
Sect. Tortula sens. strict. Limpr. I.
172. Tortula minima Herzog nov. spec. (Fig. 13, e—i).
Autoica; caespitosula, humillima, plantulis gemmiformibus obscure luride
viridibus nigricantibus. Folia densa, sicca incurva rigidula, humida rosulato-aperta, 1—1,3 mm
longa, late breviterque ovato-lanceolata, brevissime obtuse apiculata sub-
cucullata, integerrima, margine ubique anguste revoluta, ner vo valido ferrugineo in apice calloso
dissoluto, dorso convexo, latere ventrali cellulis amplis chlorophyllosis pulvinatim ob-
tecto, cellulis basalibus laxis subquadratis hyalinis vel parce chlorophyllosis, superioribus
sat laxis quadratis tenuibus valde chlorophyllosis dense papillosis omnibus unistratosis.
Seta brevissima, 6—7 mm longa erecta; theca breviter elliptica, vix 1 mm longa (vetusta tantum
observata).
Auen
Auf Erde zwischen Choro und Cocapata, ca. 3500 m, No. 4170.
Aus der Verwandtschaft der T. characodonta (C. M.), aber durch Blütenstand und Blattform sehr
verschieden.
173. Tortula mniifolia (Sull.) Mitt.
Auf feuchten Steinen im Bergwald des unteren Coranitales, ca. 1800 m, No. 4696.
Sect. Zygotrichia (Brid. Bryol. univ. I) Mitt. Musc. austr. amer.
174. Tortula percarnosa (C. M.) (Fig. 13a).
Echtes Hochgebirgsmoos, bisher nur aus den Hochcordilleren von Argentinien bekannt.
An steilen Erdabbrüchen bei Challa in ausgedehnten, schmutzig-schwarzgrünen Rasen,
ca. 3900 m, No. 2564; an Felsen im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3575.
Fig. 13. a Tortula percarnosa C. M. Blattquerschnitt 250:1: b—d Tortula ligulata H. n. sp.
b Habitus 2,5:1, c Blatt 16:1, d Blattquerschnitt 250:1; e—i Tortula minima H. n. sp.,
e Habitus 7:1, f Blatt ca. 50:1, g Zellnetz aus der Blattmitte 250:1, h Blattquerschnitt oben
250:1, ¢ Blattquerschnitt mitten 250:1.
175. Tortula polyseta (C. M.).
| Charaktermoos des bolivianischen Hochgebirges, besonders an feuchten, humusreichen
Stellen.
Am Bachrand bei der Mine Viloco (Quimzacruz-Cordillere), ca. 4350 m, No. 3129; beim
Tunarisee, ca. 4400 m, No. 3431; in der Hochregion von Altamachi, ca. 4000 m, No. 3854;
an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4370.
176. Tortula leiostoma Herzog nov. spec.
Autoica; dense gregaria vel caespitosa humilis, caule 4—10 mm longo dichotomo, e viridi
inferne rubescens. Folia sat densa erecto-patula mollia, elongate lanceolata acuta muero-
nata, complicata, cellulis inferne4-, superne 3—2seriatis elongatis aureo-
fuscis laevibus limbata, superne minutim in apice ipso grossius serrulata, cellulis baseos
alte laxe rectangulis hyalinis vel flavidis, superioribus hexagonis vel subquadratis sat amplis tenuibus
ae
densissime papillosis griseis. Seta 5—8 mm longa crassiuscula rubra arcte spiraliter torta; theca
elliptico-cylindrica, 2,5 mm longa, evacuata elongata angustata atrorubens, annulo uniseriato fragili
deciduo, operculo tenuissimo obliquo aciculari 3/, thecae longitudinis aequante, calyptra
cucullata inflata pallida totam fere thecam obtegente; peristomium nullum; sporis
magnis diametro 0,024—0,032 mm ferrugineis grosse pustulatis.
Im oberen Llavetal, 4400—4600 m, No. 4935; am Bach bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No.
3133; im Hochtal von Choquecota chico, ca. 4500 m; No. 3178; zwischen Rio Saujana
und Choquetanga grande, ca. 3700 m, No. 3277.
Von T. denticulata (Wils.) und Verwandten durch das Fehlen des Peristoms, von T. limbata (Mitt.)
durch schmalen Blattsaum und Statur verschieden.
177. Tortula ligulata Herzog nov. spec. (Fig. 13b—d).
Dioica; sat dense caespitosa terra permixta, humilis, ex obscure viridi nigricans, caulibus
simplieibus crassiusculis dense foliatis quam maxime 1 cm altis. Folia rigidula, sieca spiraliter
torta incurva, humida patentia stellatim expansa, e basi concava breviter lateque spathu-
lato-ligulata rotundata, 2,5—3 mm longa, 1 mm lata, nervo valido dorso convexo prominente
fusco excurrente brevissime obtuse mucronulata, integerrima, margine usque ad medium
anguste revoluta ceterum plana, cellulis basalibus medianis laxe breviter rectangulis hyalinis marginalibus
angustioribus subquadratis luteis ceteris omnibus unistratosis quadratis diametro 0,010—
0,012 mm tenuibus chlorophyllosis papillis hippocrepidiformibus dense obtectis obscuris. Sterilis.
Auf trockener Erde im Aracatal, ca. 3000 m, No. 3193, &.
Im Habitus’ sehr stark an T. percarnosa C. M. erinnernd, aber schon durch die überall ein-
schichtigen Blätter von ihr verschieden.
Sect. Syntrichia (Brid. Mant. musc.) Hartm.
178. Tortula Mniadelphus C. M.
In einer Felshöhle des Pinasgebietes, ca. 4200 m, No. 2633; an den Cerros de Malaga, No.
4375; am Bachrand im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4813.
179. Tortula armata Broth.
Besonders auf moosigen Baumstämmen im obersten Waldgürtel. An der Waldgrenze über
Tablas, ca. 3400 m, No. 2929; an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3235;
an der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 3451; in den Estradillas über Incacorral,
ca. 3200 m, No. 3351.
180. Tortula pichinchensis Tay].
Im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m, No. 3161/a.
181. Tortula angustifolia Herzog.
Calyptopogon Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
An der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 3445; am Osthang der Punta de San Miguel, ca.
4800 m, N0.3439, f. latior. Auf der ersten Reise im Bergwald von Incacorral an faulenden
Baumstämmen gefunden und als Calyptopogon angustifolius veröffentlicht. Die Art,
welche wohl zweifellos in die Verwandtschaft von 7. pichinchensis Tayl. und T. fragilis
Tayl. gehört, unterscheidet sich von ihren Verwandten durch schmälere, meist abge-
brochene Blattspitzen und gestreckte glatte Randzellen, die einen undeutlichen
schmalen Blattsaum bilden.
182. Tortula fragilis Tayl.
Auf einem Baumast im Chocayatal, ca. 3400 m, No. 3617, c. fr.!
183. Tortula Goudotii (Hamp.) Mitt.
var. boliviana Broth. n. var.
Folia recurva, pilo rubro subintegro.
Asiento, Baumwurzeln, 3800 m, No. 2994.
oo en a nn nn à
Sn N —=
184. Tortula aculeata Wils.
In den Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3338, tiefe, ausgedehnte, aber sterile
Rasen bildend.
185. Tortula andicola (Mont.).
In Felslöchern und an Felsen in der Hochregion weiche, leicht zerfallende Rasen bildend.
Zwischen Cocapata und Choro, ca. 3500 m, No. 4186; am Cerro Tunari, ca. 4600 m, No.
4864; im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m, No. 3206, forma humilis.
186. Tortula runcinata (C. M.).
| Am Bachrand im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4928.
Nach Vergleichung von 7. robusta Hook. u. Grey. und T. runcinata (C. M.) im Berliner Herbarium
kann ich mich Cardots Ansicht, der die beiden für identisch erklärt, nicht anschließen. Trotz habituel]
großer Ähnlichkeit unterscheidet sich T.robusta von T. runcinata sofort durch wesentlich größere Blattzellen.
187. Tortula scabrinervis (C. M.) Mitt.
An Baumrinde bei Villa Montes am Rio Pilcomayo, ca. 400 m, No. 2547.
188. Tortula serripungens C. M.
Gehört zu den Charaktermoosen der Trockengebiete in mittleren Höhenlagen.
An der Cuesta de Catalina zwischen Comarapa und Pojo, ca. 2300 m, No. 3685.
var. exesa C. M.
Mit dem Typus an der Cuesta de Catalina, No. 3675; an Sandsteinfelsen in der Cordillere von Santa
Cruz, ca. 1400 m, No. 3478; im Hochland von Totora, ca. 2800 m, No. 5119.
189. Tortula linguifolia Herzog nov. spec.
Dioica; dense caespitosa, ex obscure viridi nigricans, in partibus vetustis ferruginea subrubella,
caulibus a basi divisis ad 2 cm longis. Folia sat densa, superiora majora comosa ultra 3 mm longa, sicca
rigidula incurva parum torta, humida patula substellata haud recurva, e basi angustiore
late ligulato-spathulata rotundata, margine usque ad medium angustissime revoluta,
superne planissima integerrima, nervo valido ferrugineo in mucronem obtusum brevissimum
excurrente, cellulis basalibus mediis laxis rectangulis subhyalinis vel aureo-limitatis, marginalibus pluribus
seriebus angustioribus subquadratis luteis, superioribus majusculis quadratis vel hexa-
gonis tenuibus grosse denseque papillosis chlorophyllosis parietibus vix distinetis. Seta
brevis recta, vix 1 cm longa; theca (vetusta tantum visa) breviter cylindrica, ca. 2 mm longa.
An einem alten Baumstamm im Cocapatatal, ca. 3900 m, No. 4179.
Aus der Verwandtschaft der T. serripungens GC. M., durch die Blattform und kleine Kapsel gut
unterschieden.
190. Tortula bipedicellata Besch.
In der Hochregion von Altamachi, um 4000 m, No. 3856.
191. Tortula Buchtienii Herzog in Beih. Bot. Centr. 1910.
Im oberen Montehuaikotal, ca. 3900 m, No. 3741, forma epila.
192. Tortula ruralis (L.).
An schattigen Felsblöcken im Chocayatal, ca. 3400 m ?, No. 2586; im Hochtal von Viloco,
ca. 4700 m, No. 3160.
var. spiralis Herzog nov. var.
Minor; foliis siccis distinete spiraliter tortis, humidis minus squarrosis late spathulatis emar-
ginatis, nervo comitibus paucis praedito.
Im oberen Chocayatal, ca. 4000 m, No. 3592. Vielleicht eine eigene Art, aber T. ruralis
sehr nahe.
193. Tortula Polylepidis Herzog nov. spec. (Fig. 14).
Synoica; dense pulvinata, amoene viridis intus ferruginea, basi tomento denso fusco
affixa, caulibus crassiusculis 3 cm longis iterum dichotome divisis sat dense foliatis. Folia sieca rigidula
Bibliotheca botanica. Heft 87. 4
2e Ge
incurva, humida parum recurva substellatim expansa, concava, 4-5 mm longa, e basi
longa plicata late ligulato-spathulata rotundato-obtusa integerrima, margine ultra medium
anguste revoluta apice planissima, nervo valido ferrugineo dorso minute scabro in pilum
mediocrem fuscum remote serratum excurrente, cellulis basalibus medianis elongate
rectangulis laxis hyalinis, marginalibus abbreviatis angustioribus luteis, superioribus majus-
culis hexagonis tenuibus dense papillosis chlorophyllosis. Seta brevis 5—6mm longa, crassius-
cula rubens; theca erecta vel parum inclinata, deoperculata 4 mm longa, e basi latiore
cylindrica arcuata, annulo 1-seriato, operculo recte alteque conico 1—1,5 mm longo; peri-
stomii tubo basali !/; altitudinis totalis aequante tabulato pallido, dentibus vix
semel tortis dense tenuiter echinulato-
Ÿ papillosis aurantiacis; sporis pallide ochra
) ceis laevissimis diametro 0,012—0,014 mm.
J
An einem Polylepisstamm im
Llavetal, ca. 3800 m, No. 4874.
NVA Durch eine ganze Summe von Merk-
malen ausgezeichnete Art!
194. Tortula xerophila Herzog n.sp. (Fig. 15).
Dioica; laxe caespitosa, humilis,
e viridi ferruginea, caulibus ad 12 mm longis
laxiuscule vel densius foliatis tenuibus. Folia
sicca valde torquata, arcte spira-
liter appressa, humida patentia vel
divaricata strictiuscula, e basi appressa
4 parum latiore anguste ligulata
obtusa integerrima, margine ubique valde
revoluta, supra basin parum undulata,
nervo latissimo aliquantulum com-
planato dorso laevissimo in pilum
longum laeve rufum excurrente, ducibus
amplis stereidium fasciculo dorsali suffulto,
cellulis omnibus majusculis qua-
dratis vel subquadratis unistratosis, basa-
libus vix diversis parum laxioribus
medianis breviter rectangulis parce chloro-
phyllosis laevibus, superioribus dense papil-
losis chlorophyllosis; perichaetialia pilo
longissimo flexuoso. Seta recta, ad 12 mm longa, rubescens, arcte torta; theca erecta e basi latiore
anguste elliptica, interdum inaequalis, microstoma, leptoderma, cinnamomea, 2,5 mm longa,
operculo anguste conico rubro, calyptra cucullata straminea rostrata dimidiam thecam obtegente laevis-
sima; peristomium breve vix quartam partem thecae aequans, membrana basilari
humili luteola, dentibus capillaceis strato externo aurantiaco, interno pallido exstructis dense echi-
nato-papillosis; columellae pars superior inter peristomium remanens; spori virides.
In der Dornbuschsteppe des Palo mit Gertrudia validinervis H., ca. 1600 m; No. 4344/a;
im Trockenwald bei Perico (N.-Argentinien), ca. 400 m, No. 2622.
Me 1 =
TEE ET z
AT
Cr
Ram
Bl,
LRT
EZ
Z
nS y' ie E
Fig. 14. Tortula Polylepidis H.n.sp. a Habitus 2:1, b, e Blätter 8:1,
d Peristom 62:1.
Merceya Schimp. Syn.
195. Merceya cataractae (Mitt.).
Scopelophila Broth.
An feuchten Felsen im unteren Coranital, ca. 1600 m, No. 4754, 4755.
=
Fig. 15. Tortula xerophila H. n. sp. a Habitus eines sterilen Sprosses 3:1, 6 Kapsel 8:1, c, d, e Blatter 62:1,
f Blattspitze 250:1, g Blattquerschnitt 250:1. a und b von No. 2622, c—g von No. 4344/a.
Encalyptaceae.
Encalypta Schreb. Gen. II.
196. Encalypta asperifolia Mitt.
E. vernicosa C. M.; E. emersa C. M.
Im Hochgebirge von Bolivia, wie es scheint, weit verbreitet, aber meist spärlich. Im
Pajonaltal (Quimzacruz-Cordillere), über 4000 m, No. 3286; an Schieferhängen im
Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz-Cordillere) ca. 4500 m, No. 3180; an steilen
Erdböschungen bei Challa, ca. 3900 m, No. 2567; im Pinasgebiet, ca. 4500 m, No. 2629;
auf einem Gipfel der Yanakakabastion, ca. 4600 m, No. 3828.
E. vernicosa C. M. und E. emersa C. M. sind ganz gewiß nur Standortsformen, die letztere eine
hochandine Kümmerform von E. asperifolia Mitt. Ich kann an den Originalen keine irgendwie bemerkens-
werten Unterschiede, außer im Wuchs, entdecken.
197. Encalypta coarctata (Mitt.).
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2863, 2903; an erdigen Felsen der
Yanakakabastion über 4000 m, No. 3753, 3833.
198. Encalypta leiotheca Herzog nov. spec.
Dioica ?; late turgide caespitosa, obscure viridis, caulibus ad 3 cm longis iterum diehotomis dense
{cliatis. Folia sicca incurva, humida suberecto-patula concava, 5—6 mm longa 2 mm lata,
e basi macerata late longeque spathulata obtusa, margine ultra medium revoluta in apice
plana, nervo rufo valido in mucronem parce denticulatum excurrente, dorso superne vix scaberulo,
cellulis basi anguste rectangulis luteis plerumque mox deletis, superioribus parvis hexagono-rotundis
7000 +
densissime papillosis chlorophyllosis. Setae ex uno perichaetio 1—3 erectae, ad 10 mm
longae rubentes; theca e basi subtruncata anguste elliptico-cylindrica, ultra
2 mm longa, rubrofusca, laevissima, microstoma, eperistomiata, operculo brevi recto
aciculari, calyptra basi breviter fimbriata, sporis tetraedricis diametro 0,040—0,044 mm
grosse pustulatis, exosporio radiatim incrassato.
Unter Rasenwurzeln bei der Abra de San Benito, ca. 3800 m, No. 4353.
Grimmiaceae.
Ptychomitrieae.
Ptychomitrium (Bruch) Fürnr. in Flora 1829 Erg. 11.
199. Ptychomitrium chimborazense (Spruce).
An Felsen im oberen Montehuaikotal, ca. 3800 m, No. 3749, 3855; ım Chocayatal, No. 3584.
Hierher gehört wahrscheinlich auch Brachysteleum emersum C. M. Das völlige Fehlen des Peri-
stoms bei diesem Hochgebirgsmoos kann im Vergleich zu dem meist auch nur rudimentären Peristom
des P. chimborazense nicht für ein artscheidendes Merkmal angesehen werden. Auch Glyphomitrium
Cochabambae Herzog und Gl. papillosum Herzog gehören in die nächste Verwandtschaft von P. chimbo-
razense. Vielleicht haben wir es hier überhaupt nur mit Formen oder Lokalrassen einer sehr polymorphen
Art zu tun.
Grimmieae.
Coscinodon Spreng.
200. Coscinodon trinervis (R. S. W.) Broth.
Grimmia R.S. Williams.
Charaktermoos der höchsten Anden.
In den Aracabergen über 4000 m, No. 2982; an Felsen beim Huaillattanisee (Quimzacruz-
Cordillere), ca. 4900 m, No. 2970; am Abfluß des Altaranigletschers, ca. 4900 m, No. 2972;
an einem Gipfel der Yanakakabastion, ca. 4600 m, No. 3825; im oberen Montehuaikotal,
ca. 3900 m, No. 3752/a; im oberen Chocayatal, ca. 4300 m, No. 3589 forma subepila.
201. Coseinodon bolivianus Broth. n. sp.
Dioicus; tenellus, caespitosus, caespitibus compactis, basi tomentosis, laete viridibus, griseis;
caulis erectus, ca. 1 cm longus, dense foliosus, superne fasciculatim ramosus; folia sicea adpressa,
humida suberecta, inferiora patentia, e basi ovali breviter lanceolata, obtusa, inferiora mutica, superiora
in pilum hyalinum, elongatum, basi latum, parce serrulatum producta, lamina superne biplicata, mar-
ginibus superne incurvis, integerrimis, nervo inferne tenuiore, superne sulcato, cellulis laminalibus minutis,
quadratis, basilaribus multo majoribus, breviter rectangularibus, hyalinis, omnibus laevissimis. Caetera
ignota.
Felsen am Huaillattanisee, alt. 4900 m, No. 2971.
Species pulchella, foliorum forma et structura faciliter dignoscenda.
Schistidium (Brid.) Br. eur.
202. Schistidium angustifolium (Mitt.)
An Granitfelsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz-Cordillere), ca. 4500 m,
Now 3177.
203. Schistidium streptophyllum (Sull.).
An Konglomeratfelsen bei La Paz, ca, 3700 m, No. 2571, forma decolorans.
NT ee
204. Schistidium andinum (Mitt.).
An Felsen neben dem Weg zwischen der Cumbre de Liryuni und der Abra de Pinas, ca.
4400 m, No. 2602.
205. Schistidium apocarpum (L.).
An schattigen Felsblöcken im unteren Chocayatal, ca. 3400 m, No. 3610.
206. Schistidium praemorsum (C. M.).
An Felsen im oberen Montehuaikotal, ca. 3900 m, No. 3759.
207. Schistidium subpraemorsum Broth. n. sp.
Autoicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus densis, sordide fuscescenti-viridibus;
caulis erectus, usque ad 3 cm longus, parce radiculosus, dense foliosus, fasciculatim ramosus; folia
sicca adpressa, humida patentia, carinato-concava, e basi ovali sensim longe et anguste lanceolata, brevi-
pila, marginibus longe ultra medium folii revolutis, integerrimis, nervo rufescente, in pilum breve, serru-
latum excedente, dorso sublaevi, cellulis incrassatis, superioribus lumine subquadrato, sinuosulo, dein
sensim longioribus, basilaribus lumine lineari, valde sinuoso, infimis haud sinuosis, pellucidis, internis
linearibus, marginem versus in seriebus paucis subquadratis, hyalinis; bracteae perichaetii
erectae, multo majores, pallidae, e basi elongata, ovato-oblonga sensim breviter lanceolato-acuminatae,
piliferae; theca immersa, ovalis, macrostoma, leptodermis, ochracea; exostomii dentes
late lanceolati, in linea media late perforati, aurantiaci, papillosi; operculum convexum, breviter
et recte rostratum; calyptra ignota.
Oberes Llavetal gegen Tunarisee, alt. 4300 m, No. 4867.
Species Sch. praemorso (C. Müll.) affinis, sed foliorum forma et reticulatione optime diversa.
208. Schistidium Chocayae Herzog nov. spec.
Autoicum; caespitosum, caespitibus laxe cohaerentibus canescentibus e Juride viridi intus
nigricantibus, caulibus valde ramosis iterum dichotomis filiformibus vix ultra 1 cm longis. Folia sat
densa, sicca aliquantulum spiraliter torta, accumbentia, humida erecto-patentia, haud
reflexa, parva, ca. 1 mm longa, e basi perfecte ovata late breviter lanceo-
lata, inferiora brevissime obtuse acuminata epila, superiora pilo brevi hyalino parce dentato
ornata, carinato-concava, margine in uno latere a basi supra medium revoluta, nervo mediocri aequilato
dorso prominente, cellulis superioribus parvis, basalibus laxioribus, omnibus quadratis chloro-
phyllosis vix incrassatis; perichaetialia vix majora, haud calycina. Seta subnulla; theca
immersa, foliis perichaetialibus breviter piliferis vix superata, cyathiformis, peristomii dentibus 16 t ru n-
catis irregulariter lobatis perforatis aurantiacis foveolato-striolatis minutissime papillosis.
An Felsen im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3590.
Charakteristisch sind die kaum vergrößerten Perichaetialblätter und das gestutzte Peristom.
Im Habitus etwas an Grimmia funalis erinnernd.
209. Schistidium malacophyllum Herzog nov. spec.
Autoicum ?; laxe caespitosum, obscure viride, nigricans, molle. Caulis.decumbens, a basi iterum
ramosus, ad 2 cm longus flexuosus. Fola tristicha, sicca laxe incumbentia, humefacta hamatim
recurva demum erecto-patentia, inferiora minora, superiora 2 mm longa, omnia e basi anguste ovata
decurrente elongato-lanceolata, inferiora obtusa, superiora brevissime hyalino-mucronata
ibique paucidentata, carinata, margine uno vel ambo latere usque fere ad apicem revoluto ibique seriebus
1—2 bistratoso, nervo valido dorso convexo e viridi fuscescente, cellulis laminae unistratosae
basalibus breviter rectangulis sinuatis, superioribus rotundato-quadratis parum incrassatis omnibus
chlorophyllosis; perichaetialia majora, ad 3 mm longa, latiora, valde carinata. Theca in seta perbrevi
recta, immersa, parva, cyathiformis, operculo cupulato oblique rostrato rubro; peristomium multo infra os
insertum dentibus 16 longis e basi late lanceolata anguste subulatis irregulariter
2—3-fissis papillosis aurantiacis; sporis aurantiacis.
An Steinen in einer Bachrinne im oberen Llavetal, ca. 4300 m, No. 4925,
BAER
Durch die dreizeilige Beblätterung und die schmalen Blatter, wie schon durch das Colorit und die
Weichheit aller Teile bestens charakterisiert.
210. Schistidium tunariense Herzog nov. spec.
Autoicum; laxe caespitosum, caulibus decumbentibus iterum ramosis e luride viridi ochraceis
fuscescentibus sat laxe foliatis. Folia sicca patentia parum contorta, humefacta raptim
recurva dein valde patentia, 2,5 mm longa, e basi decurrente ovata aurantiaca longe lanceolato-
linearia subulata, superne carinata, margine usque ad medium anguste revoluto, nervo pro folio
tenui ferrugineo sulcato in pilum brevissimum hyalinum laeve excurrente (inferiora epila), cellulis
basalibus rectangulis tenuibus mox in laminales breviores superiores subquadratas sinuato-
incrassatas transeuntibus; perichaetialia multo
majora, late elliptica, 4 mm longa, nervo sat crasso
basin versus dissoluto. Theca in seta brevissima (vix
0,5 mm longa) immersa, cyathiformis, macrostoma;
peristomi dentibus 16 lanceolatis cribroso-
perforatis vel imperfecte 3—4fissis
aurantiacis papillosis.
An überrieselten Felsplatten im oberen
Llavetal, ca. 4200 m, No. 4866.
211. Schistidium fontanum Herzog nov. spec. (Fig. 16).
Autoicum; fluitans, caulibus valde
ramosis in fasciculos ramulorum brevium exeuntibus
nigricantibus, habitu Sch. alpicolae var.
rivularis, ad A cm longis sat laxe foliatis. Folia
sicca patula, parum contorta, subsecunda, hume-
facta haud reflexa, 2,5 mm longa, elliptico-lanceo-
lata, obtuse subulato-stylosa, swbula
subterete carnosa, margine in uno latere
medio late inflexo, epila, nervo nigricanti
latissimo complanato, célim@e ae
stratosis viridissimis seriebus 2—3
dispositis dilatato, laminae (nervo proximae
Fig. 16. Schistidium fontanum H.n.sp. a Habitus 1:1, exceptae) cellulis omnibus quadratis vix incrassatis
b fertile SproBspitze ca. 4:1, c, d Blatter, f Zellnetz an chlorophyllosis, ad basin seriebus singulis bistratosis.
DO BB Sota revise, curvata vel rect, vix 02 mm longs
oe À theca perfecte immersa, depresse cyathi-
formis, macrostoma, atropurpurea; peristomu den-
tibus robustis lanceolatis solidis a basi ad medium verticaliter striolatis
superne papillosis purpureis.
An Steinen im Bach bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3127.
Ausgezeichnete Art! Durch die Blattstruktur und das Peristom bestens gekennzeichnet.
Grimmia Ehrh. emend.
Subgen. Grimmia sens. strict. Limpr. Laubm. 1.
212. Grimmia subovata Schimp.
G. integridens C. M.
Auf sonnigen Felsblöcken des Hochgebirges, stets reich fruchtend, besonders im Tunari-
gebiet. Beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4938, 4912; am Cerro Tunari, ca. 5000 m,
No. 4863.
213. Grimmia micro-ovata C. M.
Im oberen Chocayatal, ca. 4300 m, No. 3585.
214. Grimmia navicularis Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
An Felsen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2675; an Felsblöcken beim Tunarisee,
ca. 4400 m, No. 4913.
215. Grimmia leucophaeola C. M.
Zwischen Cuchicancha und Sacaba, ca. 3700 m, No. 4156.
Die Peristomzähne sind bei meinen Exemplaren etwas länger als die Beschreibung verlangt. Im
übrigen stimmt dieselbe aber so gut — der Ring ist sehr breit und bleibt am Kapselrand sitzen — daß
ich an der Zugehörigkeit derselben zu der Müllerschen Art nicht zweifle.
216. Grimmia Herzogii Broth. n. sp.
Dioica; gracilis, caespitosa, caespitibus densis, mollibus, faciliter dilabentibus, viridibus, intus
nigrescentibus; caulis erectus, usque ad 1,5 em longus, parce radiculosus, dense foliosus, dichotome
ramosus; folia sicca imbricata, humida suberecta, carinato-concava, e basi late ovali breviter lan-
ceolata, pilifera, marginibus erectis vel uno latere recurvo, nervo tenui, in pilum hyalinum sublaeve vel
minutissime serrulatum breve et strictum vel longum et flexuosum excedente, cellulis laminalibus incrassa-
tis, lumine minutissime rotundato-quadrato, chlorophyllosis, dein lumine ovali, basilarıbus internis
lutescentibus, elongate rectangularibus, teneris, marginem versus in ‘seriebus pluribus laxe quadratis,
hyalinis, parietibus transversis incrassatis; bracteae perichaetii internae foliis majores,
parte basilari elongata, teneriter rectangulata, longe piliferae; seta ca. 2 mm alta, stricta, lutea; theca
erecta, ovalis, fusca, laevis; annulus latus, revolubilis; exostomii dentes lati, apice bifidi,
aurantiaci, papillosi; spori 0,010—0,012 mm, fusci, laevissimi; operculum minutum, e basi
conica breviter et obtuse rostratum; calyptra mitraeformis, longirostris, basi pluries laciniata,
operculum tantum obtegens. Planta mascula ignota.
Oberes Chocaya-Tal, alt. 4400 m, No. 3579; Yanakaka, alt. 4500 m, No. 3826.
Species pulchella, Gr. vernicosulae C. Müll. affinis, sed mollitie fohorumque forma faciliter
dignoscenda.
217. Grimmia speirophylla Herzog nov. spec.
Dioica; dense caespitosa, caespitibus subpulvinatis obscure viridibus intus nigricantibus per-
sistentibus, ca ule simplici vel diviso 1,5—2 cm longo crassiuscule folioso sursum attenuato.
Folia laxiuscula, distincte spiraliter accumbentia, mollia, carinata, e basi oblongo-
elliptica linearia, in pilum breve exeuntia, margine in uno latere reflexo, nervo
crassiusculo concolori, cellulis superioribus subquadratis parietibus valde incrassatis
sinuatis, basalibus elongate rectangulis, parietibus longitudinalibus valde sinuato-incrassatis; peri-
chaetialia longiora. Seta 2 mm longa, recta; theca exserta, 1,5 mm longa, perfecte ovalis, laevis-
Sima, pallide cinnamomea, operculo subrecto obtusiuscule rostrato aurantiaco; peristomium dentibus
16 validis usque ad medium bifidis inferne rubris superne griseo-fuscidulis vel rubris
dense papillosis; sporis minimis ochraceis.
An Felsen im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m, No. 3148; an Felsen der Yanakakabastion,
ca. 4500 m, No. 3745 u. 3827; an Felsen des Cerro Tunari, ca. 5000 m, No. 4871 u. 4811.
Stattliches Moos, das durch die deutlich spiralig gedrehten Blätter leicht kenntlich wird. Habituell
etwas abweichend verhält sich eine f. humilis mit niederen Räschen und stärker buchtigen Zellen aus
den Yanakakabergen (sine No.).
218. Grimmia nigella Herzog nov. spec. (Fig. 17).
Dioica; pulvinatim caespitosa, obscure viridis, nigricans, caulibus ca. 1 cm longis superne fasci-
eulatim divisis dense foliatis. Folia sicea indistincte spiraliter torta, humefacta haud reflexa,
erecta, leviter incurva, e basi late ovata lanceolato-subulata, obtusiuscula, e pila,
ER NER
varinata, margine medio vel fere usque ad apicem uno latere revoluto, nervo valido basi attenuato dorso
convexo, cellulis basalibus flavescentibus rectangulis sensim abbreviatis aequaliter incrassatis,
marginalibus laxioribus brevioribus subhyalinis, parietibus transversalibus valde incrassatis, superne
mox in cellulas quadratas vel subrotundas bistratosas valde chlorophyllosas transeuntibus. Seta
recta, 2 mm longa, flavescens; theca ovalis vel breviter elliptica, microstoma, laevissima, sicca
rugulosa, pallide aurantiaca, ore rubro, operculo
conico recte obtuseque rostrato, annulo lato pluris-
eriato; peristomium dentibus 16 lanceolatis
ad basin fere 3-fissis, cruribus trabeculis
inter se cohaerentibus laxe papillosis aurantiacis;
sporis flavescentibus laevissimis diametro 0,008 mm.
An Felsen im oberen Chocayatal, ca.
‚4400 m, No. 3597 u. 3587/a; an
Felsen bei der Saittulaguna, ca.
4300 m, No. 2679.
Nach dem Habitus und der glatten Kapsel
zu Eugrimmia gehörig. Da ich keine Haube ge-
sehen habe, will ich jedoch nicht endgültig ent-
scheiden.
219. Grimmia olivacea Herzog n.sp. (Fig. 18, g—m).
Sterilis; dense pulvinata, ex olivaceo
subcanescens intus nigricans, caule filiformi a basi
ramoso tenello ca. 1 cm longo dense aequa-
liter foliato. Foha sicca accumbentia, apicibus
incurvis, interdum indistincte spiraliter torta,
humida patula, e basi angustata ellip-
tico-lanceolata, parum concava, apice sub-
carinata, inferiora mutica, superiora pilosa, mar-
; gine in uno latere ultra medium revoluta, ner yo
Bigs a7. Grimmia nigella Jal, WW, SJ, INO: 2872. a Habitus ‘superne inerassato sulcato in pilum
1:1, à fertile Sproßspitze 8:1, c, d, e, Blätter 62:1, f Zell- ; 5 :
netz des Blattrandes nahe am B.grund 250:1; B.quer- longiusculum hyalinum remote subdentieulatum
Schmitt 250 te saepius flexuosum excurrente, cellulis basalibus rec-
tangulis tenuibus flavidis, marginalibus subhya-
linis parum productis, ceteris subhexagono-quadratis modice incrassatis saepius sinuatulis ubique
unistratosis (in apice serie una marginali tantum bistratosa) chlorophyllosis.
Im oberen Chocayatal an Felsen, ca. 4400 m, No. 3587.
Die Stellung dieser leider nur steril gefundenen Art ist unsicher. Am besten scheint sie noch in die
Verwandtschaft von G. funalis und G. navicularis zu passen, von welchen sie sich jedoch durch bedeutend
schmächtigeren Wuchs und breite, kurze Blätter weit unterscheidet.
220. Grimmia squamatula Herzog nov. spec. (Fig. 18, a—f).
Sterilis; densissime pulvinata, duriuscula, fragilis, caulibus tenuissimis
a basi divisis vix 1 cm longis dense minutim foliatis superne crassioribus julaceis. Folia in parte
caulis superiore imbricata, sicca squamiformi-appressa, humefacta patula, laxe incumbentia,
densissime disposita, 0,5 mm longa, late ovato-lanceolata obtusiuscula, inferiora mutica,
superiora depila vel apice decolore, novissima pilo brevi lato laevissimo complanato hyalino terminata,
conchiformi-concava, margine in uno latere usque ad medium revoluto, nervo pro folio
latiusculo complanato superne vix validiore sulcato dorso parum convexo, cellulis basali-
bus laxioribus quadratis flavescenti-limpidis irregulariter incrassatis, superne unistrato-
tis chlorophyllosis; in
parte caulis infima fili-
formia, substipularia,
remotiora, tamen vix
minora, ovato-lan-
ceolataapiculata,
unistratosa, ubique
cellulis oblongis
met ellipticis
valde incrassa-
tis fuscescentibus are-
olata.
An Felsen der Yana-
kakabastion, ca. 4600
m, spärlich, No.3825/a.
Durch die winzigen,
breiten und sehr hoh-
len, dicht gestellten NS
Blätter und das ver- Wnt [TETE h
schiedenartige Zellnetz ATEN
der oberen und unteren \ AMIE |
Blätter sehr gut cha- NN g
rakterisiert. rd Un N
Subgen. Rhabdo- N oe ay
ri a ° Limpr. ; 3
eect a u Fig. 18 a—f. Grimmia squamatula H.n.sp. a Stück eines Stengels ca. 10 : 1, b junges Blatt
Laubm. 1. von der Sproßspitze mit kurzem Haar 62:1, c oberes Stengelblatt 62: 1, d unteres Stengelblatt
“291. Grimmia flexi- 62:1, e Zellnetz in der Mitte eines oberen Stengelblattes 250: 1, f Zellnetz in der Mitte eines
caulis C. M unteren Stengelblattes 250 : 1; g—m G. olivacea H.n.sp., g, h obere Stengelblatter ca. 30:1,
Pharakt ae f i Zellnetz in der Nähe des B.grundes 125: 1, k—m Blattquerschnitte: k unten, J in der Mitte,
: araktermoos au
m oben 250: 4.
freiliegenden Fels-
blöcken und an Felswänden der höchsten Gebiete; meist reichfruchtende Polster bildend.
Ss Im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3572; an Felsen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m,
= No. 2662; an Felsblöcken beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4869, 4870.
222. Grimmia quatricruris C. M.
| An Felsen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2680.
… 223. Grimmia subquatricruris Broth. n. sp.
à Dioica; gracilescens, caespitosa, caespitibus densis, molliculis, sordide atroviridibus; caulis
erectus, 1 cm vel paulum ultra longus, parce radiculosus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia
—sicca imbricata, humida patentia, canaliculato-concava, e basi breviter decurrente obovata breviter
lanceolata, inferiora mutica, obtusa, superiora breviter pilifera, marginibus basi subrecurvis, superne
_ erectis, nervo crassiusculo, dorso prominente, in foliis superioribus in pilum breve, hyalinum, sublaeve
_ excedente, cellulis laminalibus incrassatis, rotundato-quadratis, chlorophyllosis, basilaribus internis :
— breviter rectangularibus, lutescentibus, marginem versus in seriebus pluribus quadratis, parietibus trans-
_versis incrassatis; bracteae perichaetii internae foliis majores, longius piliferae; seta vix
ultra 1,5 mm alta, cygnea, lutea; theca ovalis, laevis, ochracea, aetate fuscidula; operculum
… magnum, concolor, plano-convexum, indistincte umbonatum. Caetera ignota. :
F Bibliotheca botanica. Heft 87. 8
Bar ees
Felsen am Huaillattanisee, alt. 4900 m, No. 2973.
Species Gr. quatricruri C. Müll. affinis, sed inflorescentia, statura robustiore, theca majore nec
non operculo plano-convexo, indistincte umbonato dignoscenda.
Subgen. Giimbelia (Hpe. Bot. Ztg. 1846) Limpr. Laubm. I.
224. Grimmia bicolor Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909 (Fig. 19).
An Felsen im Schneetälchen des Cerro Tunari, ca. 5100 m, No. 4772 ce. fr.!
Zu der |. c. gegebenen Diagnose ist nun von den Fruchtexemplaren noch die Beschreibung des
Sporogons nachzutragen.
Seta brevissima vix 2 mm longa, leviter arcuata vel suberecta, pallida; theca turgide ellip-
tica, ultra 1 mm longa, laevissima vel sicca interdum leviter sulcata, pallida, stomatibus defi-
cientibus, annulo angusto diffrangente, fragmentis partim in margine thecae operculique remanentibus,
operceulo obtuse conico rubro; peristomi dentibus validis apice parum erosis vel inferne
perforatis papillosis luteis.
Obgleich ich keine Haube gefunden habe, glaube ich doch die Art nach den übrigen Merkmalen
zu Guembelia bringen
| zu müssen.
|} 225. Grimmia tristicha
Herzog nov. spec.
(Fig. 20).
De Dioica videtur;
= dense caespitosa, caes-
pitibus extensis ad
3cmaltis, e fusco nigri- —
cans, caulibus ple-
rumque simplicibus in-
terdum e basi stoloni-
feris, filiformibus in-
ferne denudatis su-
perne dense tris-
N tiche "Sara
(seriebus foliorum tri-
bus in formis No. 2979,
3152 et 3170 valde
apparentibus, in varie-
tate No. 3188 oblitte-
ratis). Folia diffi-
ie | cile emollientia,
sicca incurva parum
j flexuosa, humefacta
vix mutata, laxe pa-
tula, anguste longe
lanceolata, 2,2—3
l mm longa, basi ad 0,5
mm lata, sensim an-
gustata, obtusius-
Fig. 19. Grimmia bicolor H. a Oberes Stengelblatt 20:1, b Schopfblatt 20:1, c Zellnetz des
Blattgrundes 250:1, d Zellnetz in der Blattmitte 250: 1, e Zellnetz oben am Blattrand 250:1, 5
f Blattquerschnitt am Grund 250:1, g Blattquerschnitt oben 250 :1, À Sporogon ca. 10:1, © U la, epalagspre
i Peristom 250: 1. funde canaliculata,
ot -2
margine in uno latere a bası ad medium anguste revoluta, nervo valido sensim attenuato fusces-
cente dorso valde convexo in apice ipso dissoluto, cellulis basalibus breviter rectangulis, marginalibus parum
laxioribus subhyalinis, superne subquadratis bistratosis, omnibus — exceptis baseos mar-
ginalibus — valde sinuato-incrassatis chlorophyllosis. Seta erecta, crassiuscula, arcte
spiraliter torta, quam maxime 3 mm longa; theca erecta, breviter elliptica, 1,3 mm longa, 0,7 mm
lata, laevissima, brunnea, annulo biseriali persistente, operculo rubente breviter oblique
rostrato, calyptra cucullata, longe rostrata; peristomium dentibus sub ore insertis 16
longis late lanceolatis irregulariter fissis perforatisque marginibus erosis papillosis
aurantiacis.
An feuchten Felsen im Hochtal von Viloco, ca. 4700 m, No. 3152 c. fr. u. 3170 (ster.); an
nassen Felsen bei der Mine Chojnacota, ca. 4700 m, No. 2979.
var. comosa Herzog nov. var.
Differt a typo folus indistincte tristichis densissimis comosis majoribus latioribus vetustis amoene
aureo-ferrugineis.
An nassen Felsen im Hochtal von Viloco, ca. 4700 m, No. 3188.
Durch die ausgedehnten schwärzlichen Rasen von eigentümlicher Tracht, an einen kräftigen
Didymodon erinnernd. Durch die drei-
zeilige Beblätterung, Blattstruktur und
Peristom von allen Arten des Subgenus
Gümbelia weit verschieden: habituell
jedoch der G. unicolor nahe kommend.
O
Ge
Rhacomitrium Brid. Mant.
226. Rhacomitrium crispipilum (Tayl.)
Jaeg.
Auf Felsblöcken sonniger Lagen
des Hochgebirges sehr ge-
wohnlich. Physiognomisch
und biologisch der Vertreter
des europäischen Rh. hyp-
noides. Z. B. in den Estra-
dillas über Incacorral, ca.
3300 m, No. 3353; 1m Hoch-
tal von Viloco (Quimzacruz-
Cordillere), ca. 4600 m, No.
3123, 3165; an der Wald-
grenze über Tablas, ca. 3400
m, No. 2868; an der Wald-
grenze des Rio Saujana, ca.
3400 m, No. 3223; auf einem
Bergkamm über Comarapa,
ca. 2600 m, No. 4261; am Tu-
| narisee, Ca. 4400 m, No. 4910.
227. Rhacomitrium brachypus C. M.
Auf Felsblöcken im Pajonaltal
(Quimzacruz -Cordillere) ca. Le Sip: he us EEE rn,
2 9 x 12. 20. rımmıa tristicha . D. Sp. INO. © sa a bla ze : > Lell-
ne 255, 7am den netz am Blattgrund 250:1, ec Blattquerschnitt über der Mitte 250: 1,
Cerros de Malaga, ca.4000m, 4 Teil eines B.querschnittes unterhalb der Mitte 250:1, e 2 Peristom-
No. 4421, zähne 250: 1.
SE
228. Rhacomitrium dimorphum C. M.
In den Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3315, f. umbrosa.
229. Rhacomitrium austro-sudeticum Broth. n. sp.
Dioicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus faciliter dilabentibus, viridibus vel fusces-
centi-viridibus, inferne nigrescentibus; eaulis adscendens, usque ad 8 cm longus, parce radiculosus,
dense foliosus, dichotome ramosus; folia sicca adpressa, humida reflexa, dein erecto-patentia, cari-
nato-concava, e basi ovali sensim lanceolata, plerumque breviter pilifera, marginibus recurvis, inte-
gerrimis, nervo dorso prominente, in pilum breve, hyalinum laeve excedente, cellulis laminalibus minu-
tissimis, rotundato-quadratis, sinuosulis, laevibus, basin versus sensim longioribus, distinctius sinuosis,
basilaribus linearibus, alaribus laxioribus. Caetera ignota.
Waldgrenze über Tablas, alt. 3400 m, No. 2859; Tunarisee, alt. 4400 m, No. 4807; Cerros
de Malaga, alt. 4000 m, No. 4366; Choquecota chico, alt. 4500 m, No. 3179.
Species Rh. sudetico (Funck.) Bryol. eur. valde affinis, unde nomen.
Orthotrichaceae.
Eustichia (Brid. Bryol. univ. II) Mitt. Musc. austr. am.
230. Eustichia Spruceana (C. M.) Par.
Zu dieser Art, von der ich leider kein Original gesehen habe, rechne ich die von mir in Bolivia
gesammelten Pflanzen, vermute jedoch, daß die amerikanischen Arten zu einer einzigen, vielleicht sogar
mit E. longirostris identischen Art gehören. Die bolivianischen Exemplare unterscheiden sich von E.
longirostris aus Westpatagonien, leg. Dusén, nur durch kräftigeren Wuchs.
An nassen Felsen einer Bachschlucht an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2842;
in einer Felshöhle am Bergkamm über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4193.
Anoectangium (Hedw.) Br. eur.
231. Anoectangium compactum Schwer.
An Felsen eines Bergkammes über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4254.
232. Anoectangium Pflanzii Broth.
An Felsen im oberen Montehuaikotal, ca. 3900 m, No. 3742; in der Felsschlucht von Toncoli,
ca. 3600 m, No. 3359; an Felsen des Cerro Tunari, ca. 4700 m, No. 4939.
233. Anoectangium Herzogii Broth. n. sp.
Dioicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus compactis, ca. 4 cm altis, fusco-viridibus;
caulis erectus, fusco-radiculosus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia sicca adpressa, humida
erecto-patentia, carinato-concava, lanceolato-linearia, obtusiuscula vel acuta, usque ad 1,6 mm longa,
marginibus erectis vel basi recurvis, integerrimis, nervo rufescente, continuo, dorso superne minute
papilloso, cellulis incrassatis, pellucidis, lumine angulato-subrotundo, minute papillosis, basilaribus
internis breviter rectangularibus. Caetera ignota.
Felsen am Tunari, alt. 4700 m, No. 4839; Cuesta de Liryuni, alt. 3600—3800 m, No. 3453.
Species A. Pflanzii Broth. affinis, sed statura robustiore, colore foliorumque structura longe diversa.
234. Anoectangium Lechlerianum Mitt.
An Granitfelsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz-Cordillere) ca. 4600 m,
No. 3173; in Felsritzen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2667.
235. Anoectangium euchloron (Schwgr.).
An nassen Felsen im unteren Coranital, ca. 1600 m, reichlich fruchtend und in verschie-
denen Wuchsformen, No. 4687, 4699 f. typica; No. 4672 f.elata laxa, foliis siecis erispatis
longioribus; No. 4759 f, intermedia caule robustiore caespitibus laxis haud contextis.
… ramosis superne novellos microphyllinos parce emit-
_ fasciculos rhizoidium papillosorum propagula
* clavata brevia paucicellulosa geren-
_ tium foventia, e basi decurrente breviter ovato-
lanceolata, acuminata, inte gerrima, margine
Po RE AD EOE OO Ns a a Rt Rk nat “ing a ye a MB ay I mm he
Originale von Z. aureus C.M. und Z. nivalis Hpe.
239. Zygodon oeneus Herzog nov. spec. (Fig. 21, a—e).
Gr. SS
a
Amphidium (Nees) Schimp. emend. in Br. eur. Consp.
236. Amphidium cyathicarpum (Mont.).
5 An Felsen von der Waldgrenze bis ins Hochgebirge verbreitet. Z. B. an der Waldgrenze
über Tablas,-ca. 3400 m, No. 2864; an Felsen im Pinasgebiet, ca. 4500 m, No. 2632;
in Felsritzen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2666; an der Cuesta de Liryuni,
ca. 3400 m, No. 3459; in den Yanakakabergen über 4000 m, No. 3740; an den Cerros
~ de Malaga, ca. 4000 m, No. 4403.
var. fragilifoliam Herzog nov. var.
Differt a typo foliis brevioribus fragilibus.
An Felsen beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4868.
Zygodon Hook. et Tayl. Muse. brit.
237. Zygodon pichinchensis (Tayl.).
Charaktermoos der höchsten Hochgebirgslagen; schwammige Polsterrasen bildend. Trotzdem
die Art fast stets steril gefunden wird, ist sie doch an den dicht stachelig- bis wimperig-papillösen Blättern
sehr leicht zu erkennen.
In Felsnischen des Pajonaltales (Quim-
zacruz-Cordillere) ca. 4100 m, No.
3232; in den Yanakakabergen, ca.
4500 m, No. 3836; an Felsen des
Cerro Tunari, ca. 4700m, No. 4825.
238. Zygodon Goudotii Hpe.
Habituell der vorigen Art durch ihre tiefen
Polster sehr ähnlich, aber durch die fast glatten
Blätter sofort zu unterscheiden. Nach Prüfung der
. scheinen mir diese beiden Arten mit Z.Goudotit außer-
ordentlich nahe verwandt. Durch Untersuchung
reicheren Materials dürfte wohl die Identität der
3 Arten erwiesen werden. Charakteristisches Hoch- ee
gebirgsmoos. oF
In Felsspalten des Cerro Chancapina
(Quimzacruz-Cordillere) ca. 5000 m,
No. 3299; in Felslöchern des Pinas-
gebietes, ca. 4500 m, No. 2595.
DE
- 8
OSE
WB AY
= 5 A
Dioicus videtur; caespitibus turgidis
extensis, ex obscure viridi ferrugineo-rubellis,
mages em altis, caulibus tenellis iterum
tentibus, siccis subcatenulatis. Folia hu-
mida modice recurva, deinde patentia, in axillis
Fig. 21. a—c Zygodon oeneus Herzog n. sp.; d—f Z. ra-
: : 2 mulosus Herzog n. Sp.; g—t Z. coraniensis Herzog n. sp.:
undulata, PAPER canaliculata, nervo basi valido k—l Z. macrophyllus Herzog n. sp. Blätter 30:1; Zell-
_ oeneo-rubro superne attenuato denique subflexili netze 250:1.
sub apice evanido, cellulis basalibus brevissime rectangulis pulcherrime roseis, ceteris
subrotundis laxiusculis, omnibus incrassatis dense grosse papillosis.
Im oberen Chocayatal, über 4000 m, No. 3620.
Schon wegen des eigenartigen Habitus mit keiner Art der Gattung zu verwechseln.
240. Zygodon macrophyllus Herzog nov. spec. (Fig. 21, k—l).
Dioicus; caespitibus extensis laxis amoene viridibus, caulibus ad 5 cm longis robustis inferne
dense rubiginoso-tomentosis iterum dichotome ramosis. Folia sat densa, sicca laxe patula, humide
recurva, pro genere magna, ultra 2 mm longa, e basi decurrente late oblongo-lan-
ceolata, acuminata, brevissime mucronulata, inte gerrima, carinata, lamina ambo latere valda
convexa, margine parum undulata, nervo viridi sub apice evanido dorso inframedium papilloso,
cellulis basalibus breviter rectangulis flavidis laevissimis, superioribus subrotundo-hexagonis
collenchymaticis diametro 0,012 mm dense grossiuscule papillosis.
In Felslöchern beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4810.
Durch die großen, verhältnismäßig breiten und locker anliegenden Blätter ausgezeichnet.
241. Zygodon stenocarpus Tayl.
Zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No. 4510. Die Pflanze ist durch Vergleichung
mit Exemplaren im Berliner Herbar bestimmt. Das Peristom konnte jedoch nicht
untersucht werden.
242. Zygodon cylindricus (Schimp.)
An Baumästen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3350.
243. Zygodon caldensis Angstr.
An Baumästen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3321, 3352; bei Comarapa
No. 4339 (diese Exemplare sind nicht ganz sicher, weil unvollständig).
244. Zygodon subdenticulatus Tayl.
In der Talschlucht von Tablas an Baumzweigen, ca. 2009 m, No. 4642; an Baumästen im
unteren Coranital, ca. 1800—2000 m, No. 4749, 4756.
245. Zygodon ovalis Mitt.
An Bäumen an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3226.
246. Zygodon subrecurvifolius Broth. n. sp.
Dioicus; gracilis, caespitosus, caespitibus densiusculis, fuscescenti-viridibus, opacis; eaulis
erectus, usque ad 1,5 em longus, fusco-tomentosus, dense foliosus, dichotome ramosus; folia sicca
laxe adpressa, humida reflexa, carinato-concava, decurrentia, oblongo-lanceolata, acuta, marginibus
erectis, integerrimis, nervo tenui, lutescente, plerumque breviter excedente, dorso superne scaberulo,
cellulis laminalibus subrotundis, ca. 0,010 mm, chlorophyllosis, papillosis, basilaribus rectangularibus,
hyalinis, laevissimis; seta ca. 5 mm, tenuis, lutea; the c a erecta, e collo longiusculo ovalis, sulcata,
pallide fusca. Caetera ignota.
Zwischen Cocapata und Choro, alt. 3500 m, No. 4177.
Species Z. recurvifolio Schimp. affinis, sed thecae forma oculo nudo jam dignoscenda.
247. Zygodon ramulosus Herzog noy. spec. (Fig. 21, d—f).
Autoicus; floribus & et © in ramulis propriis terminalsıbuszyel
interdum $ gemmaceis lateralibus, caespitosus, caespitibus humilibus viridi-flavescentibus intus rubi-
ginoso-tomentosis. Folia sat densa, sicca crispato-contorta, humida parum recurva,
carinata, 2—2,5 mm longa, ebasi vix decurrente angusta oblonga, brevissime acuminata, margine undulata
apice dente uno alterove notata, ceterum integerrima, ner vo flavescente in mucronem
brevissimum excurrente dorso laevissimo, cellulis basi limpidis laevissimis rectangulis, superioribus
subrotundo-hexagonis diametro 0,008—0,012 mm, modice collenchymatico-incrassatis pellucidis dense
minutim papillosis; perichaetialia angustiora, acuta, interiora laevissima, cellulis omnibus parum elongatis.
Seta ad 1 cm longa flavida dein fuscescens; thecae collo brevi eleganter elliptica, micro-
oS ee ay
ee ee
stoma, evacuata elongata, angustata, indistincte curvata, plicata, operculo medio oblique aciculari; peri-
Mom ciliis 8 brevissimis hyalinis.
Im oberen Coranital an Baumrinde, ca. 2600 m, No. 3414.
Durch den autoecischen Blütenstand unter den Arten mit 8 Cilien ausgezeichnet.
248. Zygodon coraniensis Herzog nov. spec. (Fig. 21, g—).
Autoicus, floribus $ crebris lateralibus gemmaceis; habitu Z. ovali simil-
limus, caespitibus humilibus e viridi ochraceis intus rubiginoso-tomentosis. Folia densa, sicca suberispato-
contorta, incurva, humida parum recurva, patentia, brevia, e basi angustata oblongo-ligulata, brevissime
acuminata, mucronulata, integerrima, carinata, nervo in apice ipso dissoluto flavido dorso laevissimo,
cellulis basi rectangulis limpidis, superne subrotundis sat incrassatis pellucidis dense papillosis. Seta
4—6 mm longa flavida; theca e collo brevi ovali-elliptica, plicata, evacuata vix elongata,
operculo medio oblique aciculari; peristomi ciliis 16 hyalinis.
Im oberen Coranital an Baumrinde, ca. 2600 m, No. 3413.
Die Blattform und das Peristom unterscheiden diese Art von dem wohl nächst verwandten Z.
ramulosus mihi.
249. Zygodon liliputanus C. M.
An Bäumen an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3227.
250. Zygodon linguiformis C. M.
An einem Baumstumpf im Bergwald von Tres Cruces (Cord. von Sta. Cruz), ca. 1400 m
mit Anacamptodon cubensis, No. 3552.
Orthotrichum Hedw. Descr. muse. II.
Subgen. Calyptoporus Lindb. Muse. scand.
251. Orthotrichum liliputanum Broth. n. sp.
Autoicum; gracillimum, caespitosum, caespitibus parvis, laxiusculis, pallide fuscescenti-
viridibus; caulis erectus, vix ultra 3 mm longus, basi fusco-tomentosus, densiuscule foliosus, simplex;
folia sicca laxe adpressa, humida patula, carinato-concava, e basi ovali lineari-lanceolata, late acuta,
usque ad 2 mm longa et ca. 0,47 mm lata, marginibus ultra medium anguste recurvis, integerrimis, nervo
tenui, rufescente, longe infra apicem folii evanido, vellulis laminalibus incrassatis, pellucidis, lumine
subrotundo, marginem versus minoribus, basilaribus rectangularibus vel oblongo-hexagonis, marginem
versus minoribus; seta ca. 0,30 mm alta; theca erecta, immersa, cylindrica, ca. 1,33 mm longa et
ca. 0,33 mm lata, 8-costata, pallida; peristomium immaturum; spori immaturi; operculum
convexum, breviter rostratum, rostro obtuso; calyptra nuda.
Baumäste im Bergwald des Sillar, 2000 m, No. 2762.
Species statura gracillima oculo nudo jam dignoscenda.
Subgen. Gymnoporus Lindb. Muse. scand.
252. Orthotrichum exsertisetum C. M.
An Baumästen im obersten Waldgürtel, besonders in den Polylepis- und Escallonia-Wäldchen
der Trockenseite des Gebirges, häufigste Art in dem bereisten Gebiet.
Im unteren Chocayatal, ca. 3300 m, No. 3599, 3608; beim Asiento, ca. 3800 m, No. 2996.
253. Orthotrichum undulatum Mitt.
Mit dem vorigen sehr nahe verwandt.
An Baumästen mit O. exsertisetum zusammen beim Asiento, ca. 3800 m, No. 2995.
254. Orthotrichum elongatum Tayl.
An den Ästen der letzten Bäumchen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3307.
Am gleichen Standort schon auf der ersten Reise gesammelt.
ss GAR ees
255. Orthotrichum verrucosum C. M.
An Bäumchen in der Ostcordillere — Samaipata ? — unter 2000 m, No. 5126.
Diese Art ist vielleicht mit O. tuberculatum Mitt. identisch. An meinen Exemplaren habe ich
Peristome mit 8 und mit 16 Cilien nebeneinander angetroffen. Ich habe die Mittenschen Originale nicht
gesehen.
256. Orthotrichum rupestre Schleich.
In Anbetracht des großen Formenkreises dieser Art kann ich mich nicht entschließen, auf den
von mir in der bolivianischen Hochcordillere gesammelten Proben, welche durch etwas starreren, zugleich
schlankeren Wuchs und schmälere Peristomzähne, aber etwas breitere Wimpern sich von den mir bekann-
ten Formen des O. rupestre unterscheiden, eine neue Art zu begründen. Ich ziehe also die Pflanzen von
folgenden Fundorten hierher:
An Felsen neben dem Weg zwischen der Cumbre de Liryuni und der Abra de Pinas, ca.
4400 m, No. 2601; an Felsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz-Cordillere)
ca. 4500 m, No. 2980; an Felsen der Punta de San Miguel, ca. 4800 m, No. 3443.
257. Orthotrichum psychrophilum Mont.
An Granitfelsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz-Cordillere), ca. 4500 m,
No. 2981.
258. Orthotrichum parvum Herzog nov. spec. (Fig. 22).
Autoicum, flore ¢ parvo gemmaceo bracteis hyalinis vel aureis conchiformibus; depresse
caespitosum, caespitibus laxiusculis
fulvescentibus intus nigellis, caulibus
5—8 mm longis apice dichotome divisis.
Folia sicca parum contorta, humefacta
recurva deinde ascendenti - patula,
e basi oblongo-elliptica plicata
lineari-lanceolata, sensim
longe angustata, carinata, acu-
minata, acumine tenuissimo
breviter filiformi acuminis
marginibus saepius decoloribus, mar-
gine ambo latere usque ad medium —
revoluta, parum undulata, papillis
grossiusculis suberenulata, nervo fusco-
aureo in acumine dissoluto, cellulis
basalibus medianis elongate rectangulis
angustis, marginalibus brevioribus
aureis valde sinuato-incrassatis,
superioribus sat amplis
(diametro ca. 0,015 mm) subrotundis
valde incrassatis grosse papillosis. Seta
recta, 1—-2 mm longa; theca ex-
serta, anguste breviter el
—
nes ee liptica, laevissima vel sub
os es 066000 ore breviplicata, pallida, operculo aci-
VQO@ Q © culari, rostrato rubro-marginato, calyp-
IM 3 , tra aurea, apice scaberula-pilis parum
22. Orthotrichum parvum H. n. sp. a Spitze eines fertilen Sprosses Az P P
F ee à :
8:1, 5 Haube 8:1, ¢ Blattspitze 250 : 4, d Zellnetz am Rand der Blatt- erispatis scabris dense obtecta; hens
basis, e Peristom 250: 1. stomii externi dentibu
8 geminatis deinde 16 singulis pallidis punctulato-striolatis haud papillosis apice subinteger-
rimis obtusis, interni ciliis 8 aequilongis fugacibus; sporis fuscis.
An Felsblöcken beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4818.
Macromitrium Brid. Mant. Muse.
Subgen. Macrocoma Hornsch. in C. Müll. Syn. 1.
259. Macromitrium filiforme (Hook. et Grev.) Schwer.
In den trockeneren Gebieten der Ostcordillere an Bäumen häufig. Z. B. im Wald bei Yuto
(Nord-Argentinien) ca.500 m, No.2548; bei Tres Cruces in der Cordillere von Santa Cruz,
ca. 1400 m, No. 3489, 3925, 3995; auf einem Bergkamm über Comarapa, ca. 2400 bis
2600 m, No. 3974.
S =
QOS
Se
Ÿ
S
O
oO
0000
SSS
Sopnse om
20009028
30000 0000000009
QG
a)
9
0
(9)
000
000
=
oO
00
59
9000
060
Fig. 23. Macromitrium pinnulatum H. n. sp. a Habitus 1:1; b steriler SproB 6: 1, c Sporogon 6:1, d Blatt
40:1, e Blattspitze 250:1, f Blattrand in der Mitte 250:1, g Rand an der Blattbasis 250:1, A Peristom von
innen 250 : 1, z Sporen 250 : 1.
Subgen. Eumacromitrium C. M. Syn. I.
Sect. Goniostoma Mitt. Muse. austr. am.
260. Macromitrium pinnulatum Herzog nov. spec. (Fig. 23).
Laxe caespitosum, pusillum, aureo-fuscescens nitidulum, caule primario decumbente laxe foliato
remotiuscule subpinnulato-ramoso ramis brevissimis densifoliis. Folia sieca crispula,
caulina remota, sicca humidaque squarroso-patentia, apieibus saepe incurvis, ramalia
densa, pentasticha, haud torquescentia, subincurvo-accumbentia, 2—2,5 mm longa, e basi plicata
aurantiaca lineari-lanceolata, acuta, carinata, integerrima, margine suberecto vel hic
illic basi angustissime reflexo, nervo in ipso apice dissoluto, cellulis basalibus linearibus elongatis angustis-
simis valde incrassatis flavescentibus, ceteris subrotundis pellucidis incrassatis, omni-
Bibliotheca botanica. Heft 87, 9
RGP cect
bus laevissimis; perichaetialia haud majora, subaequalia. Seta ad 1 em longa, suberecta, laevis-
sima; theca ovalis, microstoma, sub ore plicata, laevissima, rubro-fusca, operculo oblique aciculari;
peristomii dentibus 16 latiusculis obtusis papillosis griseis basi geminatim confluentibus
longe sub ore insertis; sporis maximis subglobosis diametro 0,056 x 0,048 papillosis obscure
viridibus.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3945; Quebrada de Pocona, ca. 2800 m,
No. 5146.
Aus der Verwandtschaft von M. saxatile Mitt. Großsporigkeit scheint in dieser Gruppe öfters
vorzukommen. M. fasciculare besitzt z. B. fast ebenso große Sporen.
261. Macromitrium Hornschuchii Hpe.
An Baumrinde, loco incerto. No. 5304.
Sect. Leiostoma Mitt. Musc. austr. am.
262. Macromitrium crispatulum Mitt.
Im obersten Gürtel des Bergwaldes zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No. 4439;
im Buschgürtel bei Tres Cruces (Cord. v. Santa Cruz), ca. 1500 m, No. 3924; am Meson
bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4130. Auf der ersten Reise im Buschgürtel des Cerro
Amborö gesammelt.
263. Macromitrium subscabrum Mitt.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3677.
264. Macromitrium validum Herzog nov. spec.
Sterile; caespites latos turgidos pulchre aureos nitidos efformans, caulibus vagantibus arcuatis
crassis (cum folus diametro 6 mm), densissime foliatis. Folia sicca patentia, apicibus crispatis,
humida valde divaricata, e basi pluriplicata integerrima longe lineari-lanceolata,
(5—6 mm), carinata, superne minutim serrulata, nervo tenui ferrugineo in apice evanido, cellulis basalibus
angustissimis rectangulis valde incrassatis papillis altis notatis, superioribus brevissime ellipticis
vel subrotundis parvis 0,006 x 0,008 mm, mamilloso-prominulis valde incrassatis.
Im Bergwald zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2500 m, No. 4465.
In der Verwandtschaft von M. cirrhosum Sw. die weitaus kräftigste Art. Wegen der kleinen,
sehr stark verdickten Zellen mit keiner der anderen Arten zu vereinigen.
265. Macromitrium suberenulatum Broth. n. sp.
Robustiusculum, caespitosum, caespitibus densis, fuscescenti-viridibus, vix nitidiusculis; caulis
repens, dense ramosus, ramis erectis, usque ad 4 cm longis, fusco-tomentosis, dense foliosis, dichotome
ramulosis; folia ramea sicca flexuoso-adpressa, undulata, humida subrecurvo-patula, carinato-
concava, e basi oblonga sensim lanceolato-subulata, marginibus erectis, apice minute et irregulariter
serrulatis vel subintegris, nervo rufescente, brevissime excedente, cellulis laminalibus minutis, incrassatis,
laevibus, lumine irregulariter subrotundo, basilaribus valde incrassatis, lumine angustissime lineari,
ad plicas elevato-papillosis, internis infimis paucis laxis teneris, hyalinis, externis infimis laxis, teneris,
dentiformibus; bracteae perichaetii erectae, longe vaginantes, plicatae, subsensim longe
subulatae, subintegrae, cellulis omnibus valde incrassatis, lumine angusto; seta ca. 1,5 cm alta, rubra,
laevissima; theca erecta, ovalis, plicata, fusco-rubra; calyptra nuda. Caetera ignota.
Rio Saujana, alt. 3400 m, No. 3221; Waldgrenze über Tablas, alt. 3400 m, No. 2806a.
Species M. crenulato Hamp. affinis, sed statura robustiore foliisque basi latioribus, angustius acu-
minatis, minutius serrulatis, plerumque subintegris dignoscenda.
266. Macromitrium Herzogii Broth. n. sp.
Gracilescens, caespitosum, caespitibus densiusculis, fuscescenti-viridibus, opacis; caulis repens,
dense ramosus, ramis adscendentibus, usque ad 4 cm longis, dense foliosis, dichotome ramulosis; folia
ae Git
quinquefaria, sicca et humida e basi erecta recurva, carinato-concava, e basi oblonga lineari-lanceolata,
marginibus inferne recurvis, summo apice minute serrulatis, nervo rufescente, breviter excedente, cellulis
Jaminalibus haud incrassatis, rotundato-hexagonis vel quadratis, 0,010—0,012 mm, chlorophyllosis,
“ laevibus, marginem versus sensim minoribus, basilaribus elongatis, valde incrassatis, lumine angustissime
lineari, laevibus, ad nervum paucis laxis, teneris; seta ca. 6 mm alta, tenuis, rubra, laevissima; theca
… ovalis, fusco-rubra, plicata; calyptra nuda.
Species ob folia quinquefaria cum M. Osculatiano De Not.
; Im Nebelwald der Laguna verde bei Comarapa, alt. 2600 m, No. 4308, 4316.
I comparanda, sed foliorum structura jam longe diversa.
267. Macromitrium longifolium Brid.
Auf Baumästen im Nebelwald über Comarapa, ca.
& 2600 m, No. 4229; auf Baumästen im unteren
‘ Coranital, ca. 1800—2000 m, No. 4685.
268. Macromitrium liberum Mitt.
Auf Baumästen im oberen Coranital, ca. 2600 m,
No. 3419.
269. Macromitrium argutum Hope.
In der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4623.
270. Macromitrium solitarium C. M.
‘ Im Bergwald von Tres Cruces (Cordillere von Santa
Cruz) ca. 1400 m, No. 3918; schon auf der
ersten Reise im Buschgürtel des Cerro Amboro,
eines Gipfels der gleichen Kette, gesammelt.
SSS.
LPS:
EH
LS
<=,
var. brevipes Broth. nov. var.
Differt a typo seta breviore.
7 Im Bergwald von Tres Cruces (Cordillere von Santa
Cruz) ca. 1400 m, No. 3497.
271. Macromitrium nubigenum Herzog nov. spec. (Fig. 24).
Caespitosum, fulvum nitidulum, caulibus primariis repen-
tibus sat dense ramos erectos 1—1,5 em longos basi microphyl-
limos superne fasciculatim ramosos densifolios emittentibus. Folia
quinquefaria, in caulibus vetustis densissima, indistincte Tu
spiraliter seriata, ca. 3 mm longa, e basi angusta arcte ” a Ee ear NU DR ROUE ty
: 5 : - T c Blattspitze 250 : 1, d Zellen der B.mitte
plicato-sulcata longe lineari-lanceolata, acutissima, 950:1, e Zellen des Blattgrundes 250: 1,
angusta, juvenilia margine superne minute serrulata, vetusta f Kapsel 10 : 1.
aurea subintegerrima, canaliculata, laminis convexis subrecurvis, —
nervo flavido fuscescente completo, cellulis basalibus aureis elongatis valde incrassatis verrucoso-papillosis,
superioribus subrotundis vel breviter ellipticis angulatisve mamilloso-papillosis in follis vetustis
valde incrassatis diametro luminis 0,008 mm haud excedentibus. Seta brevis, 5—6 mm longa, recta,
verrucoso-scabra; theca breviter ovato-elliptica, sub ore constricta, octies profunde sulcata
opaca, peristomi externi dentibus 16 basi confluentibus obtuse lanceolatis ochraceis densissime punctu-
latis, interni membrana hyalina 1/, dentium aequante, processibus 16 angustis hyalinis ®/, dentium vix
superantibus; sporis globosis magnis diametro 0,036—0,042 mm, exosporio incrassato laevi
vel minutissime papilloso, chlorophyllo dense repletis.
| Auf Baumästen an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3228; auf Baumasten
| im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4310.
Durch die kurze rauhe Seta und die 5-zeiligen Blätter unter den verwandten Arten charakterisiert,
ZE
>
LIP DZ
Fig. 24. Macromitrium nubigenum H. n. sp.
L
ERBE
272. Macromitrium brevihamatum Herzog nov. spec. (Fig. 25).
Laxe lateque caespitosum, caulibus primariis vagantibus ferrugineo-tomentosis, ramos crebros
graciles ad 2 cm longos emittentibus sat densifoliis. Folia distincte 5sticha, sicca crispula
contorta, humefacta raptim recurvescentia, brevihamata immo semicircularia,
lanceolata, ad 2 mm longa, latiuscule acutata, carinata, margine ad basin hyaline
dentata, superne a medio dense minutim serrata, nervo ferrugineo completo, cellulis basali-
bus brevibus incrassatis aureis obtuse papillosis, superioribus omnibus subrotundis mamilloso-
papillosis. Seta gracilis, flexilis, longiuscula, 15 mm longa, laevis; theca erecta, elliptica, microstoma,
octies plicata, operculo medio aciculari flavo dein rubro, calyptra nuda, ad medium pluries fissa,
| apice scaberula cupreo-
terni dentibus 16 gemi-
natis arcte inter se ap-
pressis obtusis luride
ochraceis punctulato-
striolatis, interni m e m-
brana ?/, dentium
aequante obtuse lo-
bata subhyalina papil-
losa; sporis mediocribus
globosis minutim papil-
losis diametro 0,020 ad
0,024 mm chlorophyllosis.
An Bäumen im unteren
ab. | Coranital, ca. 1800 m,
Fig. 25. Macromitrium brevihamatum MH. n. sp. a Habitus 1:1, b trockene Stengelspitze
3:4, e Blatt 30:1, d Blattspitze 25041, e Blatiflügel 250: 1 f Zellen des Blatirundes \° 0 men
250:1, g Kapsel 7:1, h Haube 7:1. Bergwald des Rio Toco-
rani, No. 4065.
Durch die kurzen, breitgespitzten Blätter mit basalen Randzähnen und ihre ausgezeichnet 5-reihige
Stellung gut charakterisiert.
Subgen. Teichodontium (C. M. Prodr. Br. Bol.) Herzog.
273. Macromitrium macrosporum Herzog nov. spec. (Fig. 26).
Laxe lateque caespitosum, caulibus ramisque flexuosis iterum breviramosis ad 8 cm longis e
viridi fulvescentibus intus nigricantibus nitidulis. Folia sat densa, sicca e basi appressa patentia,
veldivaricata, vix contorta, humida parum refracta dein rigide horizontaliter patentia,
5 mm longa, lineari-lanceolata, anguste subulata, usque ad medium carinata, superne laminis convexo-
apertis canaliculata, margine superne minutim serrulata, nervo in extrema subula indistincto,
cellulis omnibus sublaevissimis, superioribus parum prominulis rectangulis vel ellipticis
(1: 3—1: 4) parum incrassatis lumine sat amplo (0,007 x 0,030 mm), basalıbus angustis elongatis valde
incrassatis aureis; perichaetialia arcte convoluta, alte vaginantia, longissima,
(10 mm), secunda. Seta erecta, 15—18 mm longa, arcte spiraliter torta, laevissima; theca s u b-
globosa (1,3 x 1,8 mm), valde microstoma, laevissima, nitidula, rubens, demum atro-
purpurea, exothecio coriaceo, operculo crasso hemisphaerico recte aciculari-rostrato, calyptra angusta
sparsim pilosiuscula aurea; peristomii externi valli instaris dentibus inter se sub-
concretis abruptis dense articulatis luride flavidis dense papillosis, interni dentibus 32 basiconnatis
late loriformibus flavidis dense papillosis;sporis subglobosis vel breviter valviformibus
maximis diametro 0,06—0,07 mm unicellulosis chlorophyllo oleoque dense repletis.
nitidula; peristomu ex- —
107 iS OE” We Ky Mt Ee «
= ga =
Auf Bäumen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3932, 3784; im oberen Coranital,
ca. 2600 m, No. 3396; an der Waldgrenze bei Tablas, ca. 3400 m, No. 2806. |
forma brevipes: differt seta breviore 8 mm longa.
An der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3242.
Mit M. Rusbyanum (C. M.) zunächst verwandt,
aber durch das innere Peristom, welches bei jenem
nur 16 Zähne besitzen und glatt sein soll, wie es
scheint, gut unterschieden. Die Exemplare von M.
Rusbyanum im Herbar C. Müller sind habituell
unserem Moos sehr ähnlich; die schlecht erhaltenen
Kapseln und die Spärlichkeit des Materials machen
jedoch eine Nachprüfung der C. Müllerschen Be-
schreibung unmöglich.
Schlotheimia Brid. Mant. Muse.
Subgen. Euschlotheimia Mitt. Musc. austr. am.
Sect. Ligularia C. M.
274. Schlotheimia longicaulis Broth. n. sp.
Gracilis, caespitosa, caespitibus densis, satu-
rate viridibus, inferne fuscescentibus, nitidiusculis;
caulis secundarius usque ad 3 cm longus, erectus,
flexuosus, dense foliosus, plus minusve ramosus;
folia sicca adpressa, apicalia hic illic indistincte
contorta, humida recurvo-patula, carinato-concava,
superne rugulosa, oblongo-ligulata, mucronata, ca.
1,9 mm longa et ca. 0,55 mm lata, marginibus erectis,
integerrimis, nervo tenui, in mucrone evanido, cellulis
minutis, rhombeis, basilaribus elongatis, incrassatis,
lumine angustissimo; bracteae perichaetii
erectae, e basi lata sensim lanceolato-acuminatae;
seta ca. 1 cm alta; theca immatura; calyptra
sublaevis.
EHRE
BHAA
UN
Florida de San Mateo, alt. 2000 m,
No. 3716.
Species S. subsinuatae Geh. et Hamp. affinis,
sed statura graciliore et caule secundario elongato
oculo nudo jam dignoscenda.
Ur RU
Sl N ¢
APE BU
Ke N NG
275. Schlotheimia sublaevifolia C. M.
Auf Baumästen im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 4240;
im Bergwald von Florida de San Ss
Mateo. ca. 1800 m. No. 3632: im Fig. 26. Macromuriwm macrosporum H. n. sp. ja Habitus
; 4 en 1:1, b,c,d,e Stengelblätter ca. 10:1, f Perichaetialblatt
Bergwald von Tres Cruces (Cordil- Z
| ca. 10:1, g oberer Blattrand 250 : 1, À Blattrand an der
ere von Santa Cruz), ca. 1400 m, Basis 250 : 1, t Sporogon ca. 6:1, À Peristom von innen
No. 3929, und Sporen 250: 4.
27 A
Splachnaceae.
Tayloria Hook. in Journ. of Sciences and Arts No. 3.
Subgen. Brachymitrium (Tayl.) Muse. austr. am.
276. Tayloria Moritziana C. M.
Auf einem gefallten Baumstamm am Weg zwischen San Miguelito und Sillar, ca. 1600 m,
No. 2722.
277. Tayloria Mandoni C. M.
Auf schwarzem Humus über feuchten Felsen und Baumwurzeln an der Waldgrenze zwischen
San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No. 4481.
Die Art steht Tayloria Jamesonii Tayl. sehr nahe und könnte vielleicht als forma minor
zu dieser gestellt werden.
Subgen. Cyrtodon (R. Br.) Lind. Muse. scand.
278. Tayloria scabriseta (Hook.) Mitt.
Spärlich auf Humus nahe der Waldgrenze zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2700 m,
No. 4433.
279. Tayloria altorum Herzog nov. spec.
Autoica, flore $ in ramo aequilongo terminali antheridiis ca. 25 valde crassis breviter pedi-
cellatis aureis; densissime caespitosa, tomento villoso laevi contexta, caulibus ad 3 cm altıs
amoene zonatis obtusis clavatis, intus rubiginosa, superne e viridi flavescens. Folia sat dense disposita,
eymbiformi-concava, accumbentia, in gemma conniventia, 3 mm longa, 1,7 mm lata, e basi
parum angustiore late obovata, perfecte rotundata, cucullata, integerrima, nervo viridi
in ipso apice dissoluto, cellulis valde laxis chlorophyllosis, inferioribus rectangulis, superioribus quadratis
modice incrassatis; perichaetialia minora, vaginantia. Seta perbrevis, 2 mm longa, flexuosa,
carnosula, sublaevis, rubens; theca e caespite vix exserta, e collo subaequilongo anguste clavata,
2 mm longa 0,6 mm lata, atropurpurea; (peristomium destructum).
Auf verrotteten Graspolstern im
Schutt an den ,,Negros** (Cor-
dillera de Cocapata), ca. 4700 m,
No. 4792.
Funariaceae.
Physcomitrium (Brid.) Fürnr. in Flora
XIII P. Il Ergänz.
Subgen. Julocladium Herzog nov. subgen.
WY
a
280. Physcomitrium turgidum Mitt. (Fig. 27).
In feuchten Felsritzen des Pinas-
gebietes, ca. 4500 m,- No. 2610;
an erdigen Felsen eines Gipfels
der Yanakakabastion, ca. 4700
m, No. 3829; auf Erde in Fels-
ritzen des oberen Llavetales,
ca. 4200 m, No. 4889.
Fig. 27. Physcomitrium turgidum Mitt. No. 2610. a Habitus Dieses eigenartige Hochgebirgsmoos, das
1:1, b Habitus 5: 1, c Blatt 62:1, d Kapsel bei No. 4889, 9:1. schon durch die Natur seines Standortes erheblich
ee
von allen anderen Physcomitrium-Arten abweicht, ist auch morphologisch und anatomisch in so vielen
Beziehungen eigentümlich, daß ich dasselbe zum mindesten als eigene Untergattung den übrigen Physco-
mitrien gegenüberstellen muß. So sind die sehr hohlen, kätzchenartig angeordneten Blätter und ihr Zell-
- netz von denen aller anderen Arten erheblich verschieden, desgleichen die in der Blattmitte verschwindende,
. in den Innovationsblättern sogar völlig fehlende Rippe. Dazu kommt häufig Polykarpie, bis 4 Sporogone
aus einem Perichaetium, der synoecische Blütenstand und die Spuren einer Peristommembran, welche
diese Art von den übrigen noch mehr trennen.
Ich würde meine Exemplare unbedenklich als eine eigene Art und eigene}Gattung beschrieben
haben, wenn ich nicht ihre völlige Identität mit den von R. S. William sam Huallata-Paß (Bolivia),
4260 m (No. 2769) gesammelten
Pröbchen hätte feststellen können. a
Williams hat seine Exemplare
aber mit den Mittenschen Originalen
identifiziert, so daß mir kein Zweifel N
an der Zugehörigkeit meiner Pflanzen i
zu Ph. turgidum Mitt. bleiben kann.
Noch wäre der Mittenschen
Beschreibung gegenüber festzustel-
len, daß die Blätter an ihrer kappen-
förmigen Spitze meist einen winzigen
apiculus tragen, ferner daß nach
Williams der Kapseldeckel nur kurz
gespitzt ist. Meine Exemplare aus
dem Llavetal zeigen sogar nur einen
flach-kegeligen, warzig gespitzten
Deckel.
Entosthodon Schwg:. Suppl. I.
ped
Sect. Euentosthodon Broth. i. }
281. Entosthodon fontanus Herzog Eu
nov. spec. (Fig. 28).
Dense extense caes-
pitosus, obscure viridis, caule Fig. 28. Entosthodon fontanus H.n. sp. a Habitus von No. 3214 1:1,
b Habitus von No. 2648 1:4, e Habitus 3:4, d junge Kapsel mit Haube 6: 1,
e Blatt 10:1, f Blattspitze 62:1, g Peristom von innen 250:1.
simplici dense turgido-folioso, 2—4
em alto carnoso. Folia omnia sub-
aequalia, erecto-accumbentia, cochleariformi-concava, 35 mm longa, 1,5 mm lata, late
oblongo-elliptica, brevissime apiculata, margine subintegerrima, nervo fuscescente ante apicem
evanido, cellulis laxissimis rectangulis in apice hexagonis chlorophyllosis. Seta valida, erecta, 1—1,5 cm
longa; theca erecta, e collo distincto clavellata, sub ore rubro parum constricta, cum collo 0,7 mm longo
2,5 mm longa, quam maxime 1 mm lata, olivacea, vetusta atropurpurea, exothecio cellulis
valde incrassatis exstructo, sub ore seriebus 7 cellularum transversim latiorum obvis, annulo nullo,
operculo convexo obtuse tumideque mamillato, calyptra maxima, inflata obtuse
3—4-gona, demum 1—2-fissa longe rostrata; peristomium rudimentarium, infra
Os insertum, dentibus remotis 16 irregularibus brevibus truncatis aurantiacis punctu-
lato-striatis; sporis magnis diametro 0,03 mm tetragono-globosis ochraceis dense minutim verrucosis.
Am Bachrand bei der Mine Viloco, ea. 4350 m, No. 3214; an einem Bächlein bei der Saittu-
laguna große schwammige Rasen bildend, ca. 4300 m, No. 2648.
Ausgezeichnete, auffallend kräftige Hochgebirgsspezies.
sa po
282. Entosthodon altisetus Herzog nov. spec. (Fig. 29, a—d).
Dioicus, plantulis $ minutis, humillimus, gemmaceus, gregarius, caule vix 2 mm alto, foliis
gemmaceo-congestis cochleariformi-concavis, late ovalibus, obtusis vel perfecte
rotundatis integerrimis, nervo sat valido ante apicem evanido, cellulis laxissimis chlorophyllosis. Seta
gracilis, ad 18 mm longa, tenuis, erecta, laevissima, purpurea; theca e collo brevissimo
ovalıs, 1—1,4 mm longa, deoperculata haud ampliata, pallida, operculo patelliformi purpureo, annulo
nullo; peristomu dentibus 16 anguste lanceo-
latis aurantiacis apicibus pallidis papillosis;
sporis magnis diametro 0,028 mm, sub-
laevibus indistincte punctulatis.
Am Cerro Sipascoya bei Pojo,
ca. 3000 m, No. 4458 mit
E. verrucosus (C. M.).
Durch die lange schlanke Seta, den win-
zigen, knospenförmigen Wuchs und die fast
abgerundeten hohlen Blätter sehr charak-
teristisch.
283. Entosthodon Sipascoyae Herzog nov. spec.
(Rig, 29 re):
Autoicus?; laxe caespitosus, humilis,
gracilis, caule 5 mm longo inferne nudo superne
rosulato-foliato. Folia patula, concava, ob-
longo-subspathulata, brevissime
apiculata, subintegerrima, nervo sat valido ante
apicem evanido, cellulis laxissimis, marginalibus
haud diversis. Seta arcuato-deflexa
crassiuscula, rubra, laevissima, 5 mm longa;
Fig. 29. a—d Enthosthodon altisetus H. n. sp. a Habitus 1:1, theea nutans, e collo longiusculo
b Habitus 6:1, c Blatt 31:1, d Blattspitze 125:1; e—f Entos-
4 plicate pirviormi—ed t icro-
thodon Sipascoyae H. n. sp. e Habitus 1:1, f Habitus 3:1; I = P i us:
g—k Entosthodon faucium H. n. sp. g Habitus 1:1, A Habitus stoma, aureo-rubens, ore seriebus cellularum
4:4, i Blatt, k Blattspitze 62:1. depressarum 5—6 cincta, exothecio cetero
| cellulis elongate hexagonis tenuibus flavidis ex-
structo, annulo nullo, operculo subgloboso cellulis ardue ascendentibus, peristomio rudimentario,
sporis magnis diametro 0,026—0,028 mm tetragono-globosis ferrugineis minutim dense punctatis.
Am Cerro Sipascoya über Pojo, ca. 3000 m, No. 4162.
284. Entosthodon faucium Herzog nov. spec. (Fig. 29, g—k).
Synoicus; plantula gregaria vel sparsa inter alios muscos, tenella, 5 mm alta, inferne
laxius foliata, superne rosulato-comosa. Folia patula concava, e basi angustiore latissime obovata,
brevissime acuminata, superne remote obtuse serrulata, seriebus 1—2 cellularum angustarum
limbata, nervo in folis inferioribus ante apicem evanido in superioribus completo, cellulis laxis
chlorophyllosis breviter rectangulis vel rotundato-hexagonis. Seta gracilis, erecta,
6 mm longa, flavida; theca e collo brevissimo piriformis, 1—1,3 mm longa, cellularum
seriebus 3—4 depressarum cincta, interdum sub ore constrieta, macrostoma,eperistomiata.
An nassen Felsplatten in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4618.
Blütenstand, Blattstruktur und Peristomlosigkeit zeichnen diese Art aufs beste aus.
285. Entosthodon apiahyensis (C. M.).
An feuchten Felsen in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m ?, No. 4168; Quebrada de
Pocona, ca. 2800 m, No. 5148.
ern. 2
286. Entosthodon acidotus (Tayl.).
Auf Humus am Bachrand bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3300; auf schwarzem Humus
an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4360.
Sect. Plagiocleidion C. M.
287. Entosthodon Lindigii Hpe.
Auf Humus an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2936/a; zwischen Rio Saujana
und Choquetanga grande, ca. 3500 m, No. 3289.
288. Entosthodon papillosus C. M.
Funaria tucumanica Broth.
Auf Hochgebirgstriften im oberen Llavetal, ca. 4300 m, No. 4801 mit Tristichium Lorentzii,
T. mirabile, Petalophyllum bolivianum, Stephaniella boliviensis und vielen anderen
Seltenheiten.
289. Entosthodon verrucosus (C. M.).
Am Cerro Sipascoya bei Pojo, ca. 3000 m, No. 4158/a. Scheint doch eine gute Art zu sein!
Die Kapsel ist aufrecht und kürzer als bei voriger.
Funaria Schreb. in L. Gen. plant. VIII ed.
290. Funaria boliviana Schimp.
Im unteren Chocayatal am Wegrand, ca. 3000 m, No. 2581.
291. Funaria linearidens C. M.
Auf verrotteten Distichia-Polstern im Gletscherboden von Chojnacota, ca. 4700 m, No. 2974;
auf einem verlandeten Seeboden im Hochtal von Choquecota chico, ca. 4500 m, No. 3103.
292. Funaria meeseacea C. M.
Auf Hochgebirgstriften im oberen Llavetal, ca. 4300 m, No. 4857.
293. Funaria calvescens Schwer.
Im Tal von Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3717; im unteren Chocayatal, ca. 3400 m,
No. 3452/a; in den Estradillas über Incacorral, ca. 3000 m, No. 3318; im unteren
Coranital, ca. 1800 m, No. 4738.
294. Funaria macrospora R. S. W.
Im unteren Chocayatal, ca. 3200 m, No. 3619 u. 3400 m, No. 3452.
295. Funaria hygrometrica (L.) Sibth.
Am Bachrand bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3131.
Bryaceae.
Mielichhoferieae.
Mielichhoferia Hornsch. in Bryol. germ. II. 2.
Subgen. Eumielichhoferia Mitt. Muse. austr. amer.
296. Mielichhoferia bryocarpa Broth. n. sp. (Tafel IV und V, Fig. 4).
Paroica; gracillima, caespitosa, caespitibus parvis, viridibus, aetate lutescentibus, nitidius-
eulis; caulis erectus, vix ultra 3 mm longus, basi fusco-radiculosus, superne dense et julaceo-foliosus;
folia imbricata, minuta, ovato-lanceolata, carinato-concava, acuta, marginibus erectis, superne serru-
latis, nervo infra apicem folii evanido, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus laxioribus, rectangularibus
vel oblongo-hexagonis; seta 6 mm vel paulum ultra alta, adscendens, tenuis, rubra; theca nutans
vel pendula, symmetrica, turgide pyriformis, castanea; annulus latus, revolubilis; endostomium
Bibliotheca botanica. Heft 87. 10
magnum, fusco-luteum, laevissimum; corona basilaris alta; processus ca. 0,020 mm lati,
linea divisurali distincta, parce appendiculati; cilia brevissima; s pori 0,020—0,022 mm, ferruginei,
papillosi; operculum minutum, convexum, haud apiculatum.
_ Oberes Llavetal, alt. 4200—4400 m, No. 4793, typus, 4802, 4897.
Species cum M. micropoma C. Mill. comparanda, sed theca multo majore, turgide pyriformi peri-
stomioque melius evoluto longe diversa.
297. Mielichhoferia macrospora Broth. n. sp.
Paroica; tenella, caespitosa, caespitibus parvis, densis, laete viridibus, nitidiusculis; eaulis
erectus, 2—3 mm longus, basi fusco-radiculosus, dense et julaceo-foliosus; folia imbricata, carinato-
concava, ovato-lanceolata, acuta, marginibus plus minusve recurvis, superne serrulatis, nervo infra apicem
fol evanido, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus laxioribus, rectangularibus vel oblongo-hexagonis;
seta vix ultra 3 mm alta, lutescenti-rubra; theca suberecta, symmetrica vel paulum asymmetrica,
obovata, fuscidula; annulus latus, revolubilis; endostomium fusco-luteum, laevissimum; corona
basilaris humilis; processus ca. 0,015 mm lati, linea divisurali distineta, appendiculati; sp ori
0,025—0,030 mm, ferruginei, papillosi; operculum plano-convexum, apiculatum.
In den Bergen der Yanakakabastion, alt. 4600 m, No. 3830.
Species minuta, sporis suis magnis notabilis.
298. Mielichhoferia seriata Broth. n. sp. (Tafel IV u. V, Fig. 3).
Paroica; tenella, caespitosa, caespitibus densis, laete viridibus, nitidis; caulis erectus
vix ultra 1 em longus, inferne radiculis longis, fuscis instructus, superne dense et julaceo-foliosus, ramosus;
folia imbricata in seriebus oblique dispositis, carinato-concava, inferiora minuta, remota vel nulla,
superiora ovato- vel oblongo-lanceolata brevia, raptim in acumen breve, angustum attenuata, marginibus
erectis vel inferne leniter recurvis, superne serrulatis, nervo flexuoso infra acumen folii evanido, cellulis
teneris elongate rhomboideis apice densis, basilaribus laxioribus, rectangularibus vel oblongo-hexagonis;
seta 4—6 mm alta, flexuosula, lutescenti-rubra; theca inclinata, minuta, plerumque asymmetrica,
breviter clavata, pallida, aetate fusca; annulus latus, revolubilis; endostomium flavidum,
laevissimum; corona basilaris humillima; processus anguste lineares, inter se anastomo-
santes, linea divisurali distincta; spori 0,025—0,028 mm, ferruginei, papillosi; operculum
minutum, convexum, minutissime apiculatum.
Viloco-Hochtal, 4500—4700 m, No. 3146; Cumbre de Liryuni, 4600 m, No. 3437; oberes
Chocayatal, 4300—4400 m, No. 3594.
Species distinctissima, foliis oblique seriatis oculo nudo jam dignoscenda.
299. Mielichhoferia microdonta Broth. n. sp. (Tafel IV u. V, Fig. 2).
Paroica; gracilis, caespitosa, caespitibus densis, pallide viridibus, vix nitidiusculis; caulis
erectus, vix ultra 1 cm longus, inferne radiculis longis, fuscis instructus, superne dense et julaceo-foliosus;
folia imbricata, carinato-concava, inferiora remota, minuta vel nulla, superiora ovato-oblonga, acuta,
marginibus erectis vel anguste recurvis, superne serrulatis, nervo infra apicem folii evanido, cellulis elon-
gate rhomboideis laxiusculis, basilaribus rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta ca. 6 mm alta,
flexuosula, tenuissima, lutescenti-rubra; theca suberecta, symmetrica vel subsymmetrica, breviter
et late clavata, pallida, aetate fuscidula; annulus latus, revolubilis; endostomium luteum,
laevissimum; corona basilaris haud exserta; processus brevissimi ciliiformes; spori
0,015—0,020 mm, ferruginei vel aurantiaci, papillosi; operculum minutum, conicum.
Oberes Chocayatal, alt. 4300 m, No. 3578.
Species habitu M. seriatae Broth. valde similis, sed foliis haud seriatis, angustioribus longioribus —
ovato-oblongis, peristomio brevissimo, sporis minoribus nec non operculo conico dignoscenda.
300. Mielichhoferia minutifolia C. M.
Auf Humus an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2880/a.
Te a
301. Mielichhoferia micropoma C. M.
Im oberen Chocayatal, ca. 4400 m, No. 3586.
302. Mielichhoferia pusilla Hook.
Im Chocayatal, No. 2643/a; an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2936; im oberen
Llavetal, ca. 4200 m, No. 4791; bei den Tunariseen, ca. 4400 m, No. 4896.
var. macrocarpa Broth. nov. var.
An den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4368; im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4860.
303. Mielichhoferia modesta C. M.
Zwischen Cocapata und Choro, ca. 3500 m, No. 4176; im Hochland von Totora, ca. 2800 m,
No. 5117.
304. Mielichhoferia pohlioidea C. M.
An erdbedeckten Felsen im Pinasgebiet, No. 2638; an der Waldgrenze über Tablas, ca.
3400 m, No. 2935; auf einem Bergkamm über Comarapa, ca. 2600 m, No.4247; an einem
Stein im unteren Coranital (?), No. 4698; am Cerro Sipascoya über Pojo, ca. 3000 m,
No. 4161, forma processibus magis papillosis.
305. Mielichhoferia gracilis Broth. n. sp. (Tafel IV u. V, Fig. 8).
Paroica; gracillima, caespitosa, caespitibus laxiusculis, lutescenti-viridibus, vix nitidiusculis;
caulis erectus, 1 cm vel paulum ultra longus, basi radiculosus, dense foliosus; folia erecto-patentia,
carinato-concava, anguste ovato-lanceolata, anguste acuminata, marginibus erectis vel angustissime
recurvis, argute serratis, nervo infra apicem folii evanido, cellulis elongate et anguste rhomboideis, basi-
laribus paucis oblongo-hexagonis; seta 1,5—2 cm alta, tenuissima, flexuosa, lutescenti-rubra; theca
inclinata, symmetrica, pyriformis, pallide fuscidula; annulus latus, revolubilis; endostomium
pallidum; corona basilaris ca. 0,025 mm, laevissima; processus ca. 0,015 mm lati, linea
divisurali distincta, vix appendiculati, parce papillosi; spori 0,015 mm, ferruginei, minutissime
papillosi; operculum minutum, depresse conicum apiculatum.
| Zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 3000 m, No. 4486.
| - Species cum M. pohlioidea C. Müll. comparanda.
306. Mielichhoferia angustata Broth. n. sp. (Tafel IV u. V, Fig. 1).
Paroica; gracillima, caespitosa, caespitibus parvis, densis, laete viridibus, aetate lutescentibus,
nitidiusculis; caulis erectus, usque ad 1 cm longus, basi fusco-radiculosus, dense et julaceo-foliosus;
folia imbricata, minuta, carinato-concava, ovato-lanceolata, acutissima, marginibus erectis, superne
serrulatis, nervo crassiusculo, infra apicem folii evanido, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus laxiori-
bus, rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta usque ad 1 cm alta, flexuosula, tenuissima, rubra;
theca erecta vel suberecta, anguste clavata, ca. 3 mm longa, symmetrica vel subsymmetrica, deopercu-
lata raro subcurvatula, fusco-rubra; annulus _ latus, revolubilis; endostomium flavidum,
laevissimum; corona basilaris humilis; processus angusti, vix ultra 0,010 mm lati, haud
appendiculati, linea divisurali distincta; spori 0,015 mm, ferruginei, minutissime papillosi; oper-
culum alte conicum, acutum.
Oberstes Llavetal, alt. 4200—4400 m, No. 4767, 4898.
Species cum M. pohlioidea C. Müll. et M. bogotensi Hamp. comparanda, sed statura gracillima,
theca anguste clavata et operculo alte conico jam dignoscenda.
307. Mielichhoferia subclavitheca Broth. n. sp. (Taf. IV u. V, Fig. 5).
Paroica; gracillima, caespitosa, caespitibus densis, laete viridibus, nitidiusculis; eaulis
erectus, vix 1 cm longus, basi radiculosus, dense et julaceo-foliosus; folia imbricata, carinato-concava,
inferiora minuta, remota vel nulla, superiora ovato-lanceolata, acutissima, marginibus erectis vel anguste
recurvis, superne serrulatis, nervo infra apicem folii evanido, cellulis elongate rectangularibus, basilaribus
rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta ca. 1 cm alta, tenuissima, lutescenti-rubra; theca
inclinata vel nutans, anguste clavato-cylindracea, curvata, macrostoma, pallide fusca; annulus
latus, revolubilis; endostomium pallidum, minutissime papillosum; corona basilaris
humillima; processus elongati, ca. 0,010 mm lati, linea divisurali rimosi, parce appendiculati; spori.
0,015—0,020 mm, ferruginei, papillosi; operculum minutum, conicum.
Cumbre de Liryuni, alt. 4600 m, No. 3438.
Species M. clavithecae Horz. affinis, sed processibus parce anastomosantibus, ciliis nullis jam
dignoscenda.
308. Mielichhoferia Herzogii Broth. n. sp. (Tafel IV u. V, Fig. 6).
Paroica; tenella, caespitosa, caespitibus laxiusculis, laete viridibus, opacis; caulis erectus,
vix ultra 5 mm longus, basi fusco-radiculosus, superne dense et julaceo-foliosus; folia inferiora minuta,
superiora multo majora, imbricata, carinato-concava, ovato-lanceolata, acuta, marginibus erectis vel
leniter recurvis, superne serrulatis, nervo infra apicem folu evanido, cellulis elongate rhomboideis, basi-
larıbus laxioribus rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta 6—8 mm alta, flexuosula, tenuis,
lutescenti-rubra; theca nutans vel subnutans, magna, asymmetrica, turgide clavata, haud curvata,
pallide fusca; annulus latus, revolubilis; endostomium luteum, laevissimum; corona
basilaris humillima; processus anguste lineares, appendiculati, linea divisulari distincta;
spori 0,025 mm, ferruginei, papillosi; operculum conicum, acutum.
Saittulaguna, 4200 m, No. 2670.
Species cum M. clavitheca Herz. et M. subclavitheca Broth. comparanda, sed theca magna, turgide
clavata, haud curvata oculo nudo jam dignoscenda.
309. Mielichhoferia subcampylocarpa Broth. n. sp.
Paroica; gracilis, caespitosa, caespitibus laxiusculis, viridibus, aetate lutescenti-viridibus,
opacis; caulis erectus, ca. 2cm longus, inferne fusco-radiculosus, remote, superne dense foliosus, clava-
tulus; folia inferiora minuta, superiora multo majora, sicca laxe adpressa, humida erecto-patentia,
carinato-concava, ovato-lanceolata, breviter acuminata, acutissima, marginibus erectis, superne minu-
tissime serrulatis, nervo tenui, infra summum apicem folii evanido, cellulis elongate rhomboideis, basi-
laribus rectangularibus; seta ca. 1,5 cm alta, tenuissima, flexuosula, pallide fuscescenti rubra; theca
suberecta, asymmetrica, subcylindracea, curvata, usque ad 4 mm longa, fuscescenti-lutea; end o-
stomium luteum, laeve; corona basilaris humillima; processus ca. 0,3 mm longi et
ca. 0,015 mm lati, appendiculati; cilia 0; spori 0,015—0,017 mm, fusci, minute papillosi.
Caetera ignota.
Hochtal Viloco, alt. 4350 m, No. 3213; in den Yanakakabergen, ca. 4000 m, No. 3835; begraste
Felsköpfe in der Pinasregion, ca. 4500 m, No. 2642.
Species M. campylocarpae (Hook. et Arn.) Mitt. (Williams Pl. boliv. Nr. 2793) habitu similis,
sed foliis brevius acuminatis, minutissime serrulatis, laxius reticulatis, seta multo breviore processi-
busque endostomii appendiculatis optime diversa.
310. Mielichhoferia subglobosa R. S. W.
In Felsritzen des Hochtales von Choquecota chico, ca. 4500 m, No. 3101; im Hochtal von
Viloco, ca. 4600 m, No. 3169; an Gletscherschliffen im Hochtal von Chojnacota, ca.
4800 m; im Schneetälchen des Cerro Tunari, ca. 5000 m, No. 4780.
311. Mielichhoferia secundifolia Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Im Hochtal von Viloco an humösen Felsen, ca. 4600 m, No. 3167.
312. Mielichhoferia longipes C. M. (Fig. 30).
In Felsritzen der Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3337.
Subgen. Mielichhoferiopsis Broth.
313. Mielichhoferia macrodonta Broth. n. sp.
Paroica; tenella, caespitosa, caespitibus laxiusculis, pallide viridibus, opacis; caulis
I
|
|
|
nn A or ro im nn
a
erectus, usque ad 1 cm longus, basi fusco-radiculosus, superne dense foliosus; folia infima minuta,
superiora multo majora, erecto-patentia, carinato-concava, ovato-lanceolata, acuta, marginibus anguste
revolutis, superne serrulatis, nervo infra apicem folii evanido, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus
laxioribus rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta ca. 1 cm alta, tenuissima, lutescenti-rubra;
theca cernua vel horizontalis, symmetrica, pyriformis, fusca;
exostomii dentes robusti, lanceolati, ca. 0,27 mm longi et
ca. 0,040 mm lati, fusco-lutei, laevissimi; endostomium
fusco-luteum, laevissimum; corona basilaris humilis;
processus dentium longitudinis vel paulum longiores, anguste
lanceolato-lineares, inferne carinati, haud perforati; spori
0,016—0,018 mm, ferruginei, papillosi; operculum ignotum.
Torreni-Yanakaka, 3800—4000 m, No. 3751.
Species peristomio magno, fusco-luteo jam dignoscenda.
314. Mielichhoferia submacrodonta Broth. n. sp.
Species praecedenti valde affinis, sed exostomu dentes
pallidi, processus papillosi.
Waldgrenze über Tablas, alt. 3400 m, No. 2938, 2877.
315. Mielichhoferia castanea Broth. n. sp. (Tafel IV. u. V, Fig. 7.)
Paroica; tenella, caespitosa, caespitibus densiusculis,
pallide viridibus, opacis; caulis vix ultra 5 mm longus,
erectus, curvatulus, basi fusco-radiculosus, superne dense et
julaceo-foliosus; folia infima minuta, superiora multo majora,
imbricata, carinato-concava, ovato-lanceolata, acuta, marginibus
anguste revolutis, superne serrulatis, nervo infra apicem folii
evanido, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus laxioribus,
rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta ca. 1 cm alta, tenuis,
rubra; theca inclinata vel nutans, plerumque symmetrica,
elongate clavata, castanea; annulus latus, revolubilis;
peristomium duplex; exostomii dentes endo-
stomio multo breviores, lanceolati, flavidi, laevissimi; corona
basilaris humilima; processus elongate et anguste
lineares, flavidi, minutissime papillosi, linea divisurali distincta;
spori 0,015 mm, ferruginei, minute papillosi; operculum
convexo-conicum, apiculatum.
Waldgrenze über Tablas, No. 2862a, 2926.
Species theca castanea a congeneribus oculo nudo jam
dignoscenda.
316. Mielichhoferia emergens (C. M.).
Bryum (Senodictyon) C. M. in Prodr. Bryol. Argent. I.
Uber der Waldgrenze zwischen San Mateo und
Sunchal, ca. 3000 m, No. 4428.
Fig. 30. Mielichhoferia longipes C. M.
a Habitus 1:1, 6 Habitus 2:1, ec, d Blätter
30:1, e Peristom 250 : 1.
Haplodontium Hope. Prodr. Fl. Nov. Gran.
Subgen. Euhaplodontium Broth.
317. Haplodontium humipetens C. M.
An begrasten Felsköpfen im Pinasgebiet große Polsterrasen bildend, ca. 4500 m, No. 2615;
an der Cumbre de Liryuni, ca. 4500 m, No. 3440. Wohl eines der Charaktermoose der
a ee
Hochregion, das ich oft gesehen habe, aber wegen seiner völligen Sterilität nur wenige
Male mitnahm.
318. Haplodontium sanguinolentum C. M. (Tafel IV, Fig. 9).
H. pernanum C. M.
Charaktermoos des Hochgebirges, besonders an Erdblößen und Wegböschungen häufig.
Auf roter Erde der Höhen von Challa, ca. 4000 m, No. 2575, 2578, 2562; an den Cerros
de Malaga, ca. 4000 m, No. 4377.
An den Original-Exemplaren von H. pernanum C. M. kann ich keinen Unterschied gegen H.
sanguinolentum finden. Umrollung des Blattrandes, Kapselform, Linge der Seta und Farbung des Peri-
stoms wechseln. Die Rötung der Peristomzähne hängt mit dem Grad der Sporogonreife im Zusammenhang.
319. Haplodontium cuspidatum Herzog nov. spec. (Tafel VI, Fig. 1).
Dioicum; laxe caespitosum, humillimum, e minoribus generis, surculis sterilibus 3—5 mm
longis flavido-albidis basi rubellis myosuroideo-julaceis tenellis subclavatis. Folia 0,5—1 mm longa,
sat densa, stricte erecta, anguste lanceolata, breviter cuspidata, carinato-concava,
marginibus erectis, nervo validiusculo in cuspidem flavum brevem excur-
rente ibique angulis cellularum prominentium remote papilliformi-serrato, cellulis basalibus perpaucis
subquadratis rubellis ceteris Jaxissimis vitreis inanibus apice valde elongatis. Seta rubra,
7—10 mm longa, flexuosa, apice arcuata, deflexa; theca gracillima, e collo longiusculo sub-
globoso-ovata, atropurpurea, annulo biseriali revolubili, operculo cupulato apiculato, peristomio
simplici, dentibus singulis pro genere angustis longiusculis apice indistincte
articulatis griseis papillosis.
Am Mocoyabach (Aracatal) ca. 3500 m, No. 2983.
Von dem nächstverwandten A. sanguinolentum C. M. durch den zierlicheren Wuchs, die wesentlich
kleineren, schmalen und fast stachelig zugespitzten Blatter mit auslaufender Rippe, die kleinere, schlankere
Kapsel und das Peristom gut unterschieden.
320. Haplodontium crassinervium Herzog nov. spec. (Tafel IV, Fig. 10).
Sterile, densissime caespitosum, caulibus 4—5 em longis valde ramosis,
ramis inaequalibus fastigiatis, inde caulibus julaceis no dosis e viridi aureis nitidis. Folia durius-
cula, densa, appressa, concava, ovato-lanceolata, acuminata, margine medio anguste revoluta,
integerrima, nervo crasso fuscescente in acumen cuspidiforme excurrente, cellulis basalibus
laxis rectangulis roseis, superioribus angustioribus elongate hexagonis inerassatis.
Bei den Tunariseen, ca. 4400 m, No. 4840 u. 4774.
Durch die dicke auslaufende Rippe und das derbe Zellnetz von den verwandten Arten gut unter-
schieden.
321. Haplodontium Herzogii Broth. n. sp.
Dioicum; tenellum, caespitosum, caespitibus mollibus compactis, e glauco lutescenti-viridibus,
nitidis; caulis erectus, usque ad 1,5 cm longus, fusco-tomentosus, dense et julaceo-foliosus, superne
fasciculatim ramosus vel simplex; folia imbricata, concava, ovalia, breviter acuminata, obtusiuscula,
ca. 0,66 mm longa et ca. 0,28 mm lata, marginibus erectis, apice serrulatis, nervo lutescente, infra apicem
folii evanido, cellulis laxis teneris, hexagono-rhomboideis, basilaribus breviter rectangularibus; seta
ca. 0,5 mm alta, tenuissima, flexuosa, lutea; theca nutans, pyriformis, pallide fuscidula, nitidiuscula;
annulus latus, revolubilis; exostomii dentes inter se aequidistantes, e basi ca. 0,075 mm
lata raptim elongate lanceolati, ca. 0,4 mm longi, papillosi, pallidi; spori 0,017—0,020 mm, fusci,
papillosi; operculum minutum, convexo-conicum.
Cumbre de Tiquipaya, an Schieferfelsen, alt. 4100 m, No. 2653; an Schieferfelsen der Cuesta
de Abana bei Pojo, ca. 2300 m, No. 3464.
Species pulcherrima, foliorum forma peristomioque pallido facillime dignoscenda.
|
|
N
|
nn U el I mm
0 Que
322. Haplodontium vilocense Broth. n. sp.
Gracilescens, caespitosum, caespitibus compactis, lutescenti-viridibus, vix nitidiusculis; caulis
erectus, usque ad 2 cm longus, fusco-tomentosus, dense et julaceo-foliosus, superne fasciculatim ramosus
vel simplex; folia imbricata, concava, late ovato-lanceolata, acuta, ca. 1,14 mm longa et ca. 0,47 mm
lata, marginibus erectis, summo apice minute serrulatis, nervo crassiusculo, infra summum apicem folii
evanido, cellulis laxiusculis, rhomboideis, basilaribus numerosis ovali-hexagonis vel breviter rectangularibus.
Caetera ignota.
Hochtal Viloco, alt. 4700 m, No. 3168.
Species habitu praecedenti sat similis, sed statura robustiore foliorumque forma optime diversa.
323. Haplodontium subsplendidum Broth. n. sp.
Dioicum; gracile, caespitosa, caespitibus densis, mollibus, pallide lutescentibus, vix nitidius-
culis; caulis erectus, usque ad 2 cm longus, inferne dense fusco-radiculosus, dense foliosus, innovando-
ramosus; folia laxe imbricata, humida suberecta, subcarinato-concava, lanceolata, breviter acuminata,
acuta, marginibus longe ultra medium recurvis, integris vel apice minutissime serrulatis, nervo tenui,
infra summum apicem folii evanido, cellulis teneris, elongate rhomboideis, basilaribus oblongo-hexagonis ;
seta vix 1,5 cm alta, tenuissima, flexuosula, rubra; theca nutans, anguste pyriformis, pallida;
exostomii dentes inter se aequidistantes, e basi ca. 0,075 mm lata elongate lanceolati, ca. 0,04 mm
longi, pallidi, dense papillosi; spori ca. 0,020 mm, fusci, laeves; operculum ignotum.
Hochtal Viloco, alt. 4850 m, No. 3212.
Species H. splendido (Broth. sub Mielichhoferia) valde affinis, sed caespitibus haud compactis,
foliis latioribus, brevius acuminatis, laxius reticulatis dignoscenda.
Bryeae.
Orthodontium Schwgr. Suppl. I.
324. Orthodontium longisetum Hpe.
Auf faulem Holz im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4054; auf faulem Holz
im Bergwald zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2200—2400 m, No. 4480.
Wollnya Herzog in Beh. Bot. Centr. 1909.
325. Wollnya stellata H.
An einer Tuff absetzenden Quelle im Llavetal, ca. 3800 m, No. 4831 (Original-Fundort!);
feuchte Lehmhänge bei Challa ca. 4000 m, No. 2563.
Webera Hedw. Fund. II.
326. Webera apolensis (R. S. W.).
Pohla B.S. W. 1; e.
An der Waldgrenze über Tablas auf Erde, ca. 3400 m, No. 2911.
327. Webera papillosa (C. M.).
Auf feuchter Erde zwischen Incacorral und Paracti, ca. 2100 m, No. 5003; im oberen Corani-
tal, ca. 2600 m, No. 5056.
328. Webera spectabilis (C. M.).
Im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3387; im oberen Tocoranital, ca. 2800 m, No. 4096
an einem Berggrat über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4194.
329. Webera subleptopoda Broth. n. sp.
Paroica; gracilis, caespitosa, caespitibus rigidis, densiusculis, laete viridibus, aetate fuscescenti-
bus, opacis; caulis erectus, usque ad 1 cm longus, inferne fusco-radiculosus, dense foliosus, inno-
vationibus binis, brevibus, strietis, dense foliosis; folia eaulina sicca adpressa, humida erecto-
patentia, carinato-concava, anguste lanceolato-subulata, usque ad 3 mm longa, marginibus ubique anguste
revolutis, apice serrulatis, nervo crassiusculo, in summam partem subulae desinente, cellulis anguste
linearibus, vix flexuosis, basilaribus infimis brevioribus et laxioribus; seta usque ad 4 cm alta, tenuissima,
flexuosa, rubra; theca inclinata, cum collo elongato clavato-pyriformis, paulum asymmetrica, haud
curvata, cinnamomea, aetate fusca; annulus latus, revolubilis; exostomii dentes lanceo-
lato-subulati, ca.0,4mm longi, pallidi, dense papillosi, obscuri; endostomium papillosum; corona
basilaris ad medium fere dentium producta; processus anguste lanceolati, carinati, haud
pertusi, valde papillosi; cilia 0; spori 0,015 mm,
ochracei, laeves; operculum minutum, alte conicum,
obtusum.
Waldgrenze über Tablas, alt. 3400 m,
"No. 2862, typus, No. 2937, forma
seta breviore et theca minore.
Species W. leptopodae (Hamp.) affinis, sed rigidi-
tate, foliorum forma et operculo alte conico jam
dignoscenda.
330. Webera clavicaulis Broth. n. sp.
Paroica; gracilis, caespitosa, caespitibus
densis, lutescenti-viridibus, vix nitidiusculis; eaulis
erectus, ca. 1 cm longus, basi fusco-radiculosus, ultra
medium remote, superne dense clavato-foliosus, simplex;
folia inferiora minutissima, squamaeformia, superiora
arcte imbricata, carinato-concava, ovato-lanceolata,
acuta, usque ad 1,7 mm longa et 0,55 mm lata, mar-
ginibus usque ad apicem anguste revolutis, apice
minute serrulatis, nervo infra apicem folii evanido, cel-
lulis lineari-rhomboideis, basilaribus multo laxioribus,
breviter rectangularibus vel oblongo-hexagonis; seta
ca. 5 mm alta, flexuosula, tenuis, lutescenti-rubra;
theca inclinata, minuta, clavata, curvata, fusco-rubra;
annulus latus, revolubilis; exostomii dentes
late lanceolati, ca. 0,22 mm longi, minute papillosi et
striolati, flavidi; endostomium hyalinum, sub-
laeve; corona basilaris ca. ¥/, dentium longi-
tudinis; processus anguste lanceolati, carinati,
haud perforati; cilia 0; operculum minutum,
conicum, acutum.
Chocayatal, an Felsblöcken, alt. 3300 m,
No. 2592.
Species W. plurisetae (Herz.) affinis, sed setis
brevibus, singulis nec non theca minuta, curvata oculo
nudo jam dignoscenda.
331. Webera loriformis Herzog nov. spec. (Fig. 31).
Dioica?; planta humillima gregaria, caule
Fig. 31. Webera loriformis Herzog n. sp. a Habitus Nae 3 mm : longo enUISSUMNO duriusculo =. as
1:1, b, e Blätter 31:1, d Zellnetz unter der B.mitte foliato. Folia inferiora pauca brevissima, vix 1 mm
250 : 1, e Peristom 250 : 1. longa, anguste lanceolata, carinata, superiora
— 8 —'
comosa, 3 mm longa, e basi anguste oblonga concava accumbente longe loriformia, flexuosa,
patula, margine medio revoluta, ceterum planiuscula undulata, integerrima, nervo pro folio
crasso viridi acumen loriforme fere totum occupante, cellulis basalibus elongate rectangulis
vel linearibus limpidis, superioribus angustioribus. Seta flexuoso-erecta, 18—22 mm
longa, pallide rubra, tenuissima; theca nutans vel pendula, e collo brevissimo breviter ovalis,
ca. 1,5 mm longa, cinnamomea, macrostoma, annulo biseriali, operculo conico rubro; peri-
stomii externi dentibus anguste lanceolatis late trabeculatis anguste marginatis tenuiter
papillosis olivaceis, interni aequilongi membrana vix '/,, processibus lineari-lanceolatis margine superne
sinuatis carinatis linea mediana perforato-fissis grosse papillosis, ciliis interpositis irre-
gularibus brevissimis vel nullis; sporis aurantiacis laevibus diametro 0,016—0,020 mm.
Auf Erde zwischen Incacorral und Paracti, ca. 2000 m, No. 5002.
Schon an den lang riemenförmigen Blättern sofort zu erkennen.
332. Webera cruda (L.) Lindb.
In Felsritzen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2657.
Mniobryum (Schimp. ex parte) Limpr. Laubm. II.
333. Mniobryum bolivianum Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus densis, rigidis, vinoso-rubentibus, opacis;
caulis erectus, usque ad 5 cm longus, inferne parce radiculosus, dense foliosus, simplex vel parce
-ramosus; folia sicca adpressa, humida erecto-patentia, carinato-concava, breviter decurrentia, anguste
oblongo-lanceolata, obtusa, ca. 2 mm vel paulum ultra longa et ca. 0,6 mm lata, marginibus erectis, superne
dense et minute serrulata, nervo rubro, superne tenuiore, infra apicem folii evanido, cellulis teneris,
elongate et anguste rhomboideis, basilaribus laxioribus. Caetera ignota.
Chocayatal, No. 2618; oberes Llavetal, am Bachrand, alt. 4200 m, No. 4834.
Species Mn. albicanti (Wahlenb.) affinis, sed rigiditate, foliis angustioribus, cellulis angustis
dignoscenda.
Epipterygium Lindb. in Öfvers. Vet. Akad. Förh.
334. Epipterygium pellucens Herzog nov. spec.
Sterile; surculis tenellis flexuosis ad 1 cm longis purpureis, foliis laxis distiche patentibus
glauculis membranaceo-pellucidis valde dimorphis. Folia normalia latissime ovalia,
apiculata, sicca vix mutata, parum concava, integerrima, anguste limbata, limbo parum
distincto superne 2- inferne 3-seriato concolori vel rubente, nervo medio evanido sat debili, cellulis pellu-
cidis laxe elongate hexagonis, stipularia multo minora, anguste elliptica, acuta vel acuminata.
Auf bloßer Erde im oberen Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4032.
Brachymenium Schwgr. Suppl. II.
335. Brachymenium Jamesonii Tayl.
An Ästen der Bäumchen im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3373; an Bäumen in der
Talschlucht von Tablas, ca. 1900—2000 m, No. 4643.
336. Brachymenium barbuloides C. M.
Auf einem gefallenen Baumstamm im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m,
No. 3649.
337. Brachymenium flexipilum Herzog nov. spec.
Sterile; late densissime caespitosum, basi tomentoso-contextum, caulibus jula-
ceis ca. 1 cm longis superne amoene viridibus inferne rubris. Folia densa, valde concava,
‘ovata vel breviter elliptica, ca. 1 mm longa, margine plano serie una cellularum angustiorum indistincte
limbato, integerrima vel apice suberenulata, nervo mediocri flavescente in pilum longum hyalinum
flexuosum basi interdum ramosum vel superne hic illic dente longo ramiformi notatum
Bibliotheca botanica. Heft 87, 11
REN EN
excurrente, cellulis basalibus permultis angularibus quadratis, superioribus elongate
hexagonis, omnibus valde chlorophyllosis. |
8 Mi li Auf Baumästen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2500 m, No. 3673.
iid fed. UE Acidodontium Schwgr. Suppl. II. 2.
een:
338. Acidodontium pallidum Herzog nov. spec. (Tafel VI, Fig. Ad).
| Dioicum; laxe caespitosum, amoene viride, fulvescens, caulibus ad 2 cm longis bası rubiginoso-
tomentosis simplicibus vel sub flore $ innovationibus praeditis, densiuscule foliatis. Folia 5—6 mm longa,
erectopatula, e basi decurrente elongate ligulari-lanceolata, acuminata, brevicuspidata,
cuspide tenui flexuoso, margine ubique revoluta, angustissime limbata, apice tantum planiuscula ibique
argute serrata, nervo viridi fuscescente subcompleto in cuspide ipsa evanescente, cellulis superioribus
elongate hexagonis chlorophyllosis; innovationum folia ovalia, nervo breviore; perichaetialia minora,
angustiora, ubique fere revoluta, cuspide longiore longe serrata. Seta solitaria vel rarius 2 ex uno peri-
chaetio, rubra, apice pallido breviter hamata, 3 cm longa; theca e collo subaequilongo clavata, deopercu-
lata 6 mm longa, regularıs, pallide ochracea, annulo lato operculo adhaerente, operculo hemisphaerico
flavido rubro-mamillato; peristomii externi dentibus robustis e basi late lanceolata in cuspidem
tenuem brevem constrietis valde trabeculatis hyalino-marginatis tenuiter papillosis, interni mem-
brana media, processibus latissimis, cruribus divaricatis latis brevibus cuspidis
dentium externorum pedem vix superantibus; sporis variabilibus, nunc (f. microspora) diametro
0,02—0,024 mm, nune (f. macrospora) 0,028---0,034 mm viridissimis.
Auf Baumästen im unteren Coranital, ca. 2000 m, No. 4701 (f. microspora); auf Baumästen
im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3407 (f. macrospora).
Durch die sehr breiten, kurzen Fortsätze des inneren Peristoms ausgezeichnet.
339. Acidodontium spinicuspes Broth. n. sp.
Dioicum; robustum, caespitosum, caespitibus densis, mollibus, laeteviridibus, opacis; caulis
erectus, usque ad 2 cm longus, fusco-tomentosus, densiuscule foliosus, innovationibus ca. 1 em longis,
dense foliosis; folia caulina sicca contracta, humida erecto-patentia, inferiora late oblonga, raptim
subulato-acuminata, superiora elongate oblonga, subulato-acuminata, omnia subula plerumque semitorta,
marginibus late recurvis, superne minute, apice argute serratis, nervo tenui, longe infra apicem folii
evanido, cellulis laxis, teneris, ovali-hexagonis, basilaribus laxioribus, marginalibus angustis, limbum lutes-
centem, angustum efformantibus; bracteae perichaetii erectae, elongate lineares, sensim in aristam
argute serratam attenuatae; seta ca. 2cm vel paulum ultra alta, lutescenti-rubra; t he c a immatura.
Im Nebelwald der Laguna verde über Comarapa, alt. 2600 m, No. 3949.
Species statura robusta foliisque subula spinoso-serrata dignoscenda.
340. Acidodontium brachypodium (C. M.).
An Baumästen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4319.
341. Acidodontium longifolium (Schimp.).
An Baumästen der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2797; an Bäumchen in den
Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3317.
342. Acidadontium lonchotrachylon (C. M.).
An Ästen der Bäumchen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3347.
343. Acidodontium macropoma (C. M.) (Tafel VI, Fig. 5c).
An Baumästen in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4588.
Anomobryum Schimp. Syn. 1 ed.
344. Anomobryum filiforme (Dicks.) Husn.
Am Bachrand bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3218; an Lößhängen bei La Paz, ca.
3600 m, No. 2556.
Ba an
345. Anomobryum soquense Par.
An Erdhängen bei Challa, ca. 4000 m, No. 2566; an Lößhängen bei La Paz, ca. 3600 m,
No. 2558; in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 3470, 5115; bei Comarapa,
ca. 2000 m, No. 4317, 4338; im oberen Llavetal, ca. 4300 m, No. 4893.
346. Anomobryum robustum Broth. n. sp.
Dioicum; robustum, caespitosum, caespitibus densis, sordide viridibus, intus nigrescentibus,
opacis; caulis erectus, ca.5 cm longus, basi fusco-radiculosus, dense julaceo-foliosus, simplex; folia
imbricata, convexiuscula, latissime ovata, obtusa vel obtusissima, ca. 1,14 mm longa et ca. 1,14 mm lata,
marginibus erectis, superne crenulatis, nervo basi crassiusculo, dein multo tenuiore, infra summum
apicem folii evanido, cellulis laxe rhombeis, teneris, basilaribus ovali-hexagonis, marginalibus multo
angustioribus, limbum angustum efformantibus. Caetera ignota.
Altamachi, alt. 3900—4000 m, No. 3877. Species pulcherrima, statura robusta foliorumque struc-
tura facillime dignoscenda.
Bryum Dill. Cat. Giss.
Sect. Ptychostomum (Hornsch.) Limpr. Laubm. II.
347. Bryum flexisetum Mitt.
Auf schwarzer Erde im Hochtal von Viloco, ca. 4500 m, No. 3150; am Bach bei der Mine
Viloco, ca. 4350 m, No. 3128; beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4895; an den Cerros
de Malaga, ca. 4000 m, No. 4418.
Sect. Bryotypus Hag. Musc. Norv. bor.
Subsect. Cladodium (Brid.) Schimp. in Bryol. eur.
348. Bryum oediloma C. M.
An Steinen längs der Wasserläufe im unteren Coranital, ca. 1700 m, No. 4712.
Subsect. Eubryum (C. M.) Hag. Musc. Norv. bor.
349. Bryum bimum Schreb.
An feuchten Felsen in den Estradillas, ca. 3000—3100 m, No..3319.
350. Bryum (Pseudotriquetra) pulchrirete Broth. n. sp.
Dioicum; gracile, caespitosum, caespitibus densis, pallide viridibus, opacis; caulis erectus,
usque ad 2 cm longus, fusco-tomentosus, superne dense foliosus; folia sicca laxe adpressa, humida
erecto-patentia, carinato-concava, ovata, acuta, usque ad 2 mm longa et 1 mm lata, limbata, marginibus
inferne anguste revolutis, superne minute serrulatis, nervo crassiusculo, rufescente, superne tenuiore,
cum apice evanido, cellulis laxis, teneris, ovali-hexagonis, basilaribus laxioribus, rubris, marginalibus
angustissimis limbum lutescentem pluriseriatum efformantibus; seta usque ad 2 cm alta, tenuissima,
flexuosula, rubra; theca nutans, e collo sporangio aequilongo ovalis, ca. 3 mm longa et ca. 1 mm crassa,
sicca deoperculata sub ore paulum constricta, leptodermis, pallide fusca; e x os to mii dentes ca. 0,5 mm
longi et ca. 0,1 mm lati, lutei, dense lamellati, haud limbati; en dostomium sordide luteum, papillo-
sum; processus late perforati; cilia bene evoluta, longe appendiculata; spori 0,020 mm, olivacei,
minutissime papillosi; operculum magnum, convexum, mamillatum.
Llavetal, alt. 3800 m, No. 4854, 4855.
Species cum Br. ventricoso Dicks. comparanda, sed foliorum forma et structura longe diversa.
351. Bryum (Pseudotriquetra) malacophyllum Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus laxis, mollibus, sordide viridibus, inferne
nigrescentibus, opacis; caulis erectus, usque ad 4 cm longus, inferne fusco-radiculosus, laxiuscule
foliosus, simplex; folia patentia, carinato-concava, ovalia vel ovata, breviter acuminata, acuta vel
breviter cuspidata, 2—3 mm longa et usque ad 1,2 mm lata, limbata, marginibus ultra medium anguste
hy FOR ge toy lute ws
2. 1
revolutis vel erectis, integris vel subintegris, nervo crassiusculo, superne multo tenuiore, infra summum
apicem folii evanido, cellulis laxis, oblongo-hexagonis, parce chlorophyllosis, basilaribus rectangularibus,
infimis rubris, marginalibus angustis, limbum uni- vel pauciseriatum efformantibus. Caetera ignota.
Oberes Llavetal, Bachrand, alt. 4200 m, No. 4844.
Species Br. Schleicheri Schwaegr. affinis, sed foliorum forma et nervo infra apicem fol evanido
dignoscenda.
352. Bryum (Pseudotriquetra) philonoteum Broth. n. sp.
Dioicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus densis, lutescenti-viridibus, inferne fusces-
centibus, nitidiusculis vel opacis; caulis erectus, usque ad 2 cm longus, inferne fusco-radiculosus,
dense foliosus, simplex vel ramosus, ramis elongatis, erectis, filiformibus, microphyllinis instructus;
folia sicca et humida arcte imbricata, ovato-lanceolata, ca. 1,5 mm longa et ca. 0,55 mm lata, elimbata,
marginibus ultra medium angustissime revolutis, integris, nervo crassiusculo, superne tenuiore, breviter
excedente, cellulis elongate rhomboideis, basilaribus laxioribus rectangularibus, rubris. Caetera ignota.
Oberes Chocayatal, alt. 4200 m, No. 3582; oberes Llavetal gegen Tunari, alt. 4400 m,
No. 4943.
Species Br. Schleicheri Schwaegr. affinis, sed statura graciliore, foliis arcte imbricatis, ovato-
lanceolatis, cellulis elongate rhomboideis dignoscenda.
353. Bryum (Argyrobryum) challaénse Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus densis, sordide viridibus, opacis; caulis
erectus, usque ad 1 cm vel paulum ultra longus, parce radiculosus, dense clavato-foliosus, simplex; folia
sicca et humida arcte imbricata, concaviuscula, infima minuta, dein sensim accrescentia, superiora late
ovata, obtusiuscula, ca. 0,95 mm longa et ca. 0,57 mm lata, marginibus erectis, integerrimis, nervo crassius-
culo, lutescente, continuo vel subcontinuo, cellulis rhomboideis vel hexagono-rhomboideis, parce chloro-
phyllosis, inferioribus ad marginem in seriebus plurimis quadratis. Caetera ignota.
Challa, alt. 3800 m, No. 2574.
Species cum Br. argenteo L. comparanda, sed foliorum forma et structura dignoscenda.
354. Bryum argenteum L.
B. capillipes C. M.
Auf bloBer Erde an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2946; auf Erde zwischen
Felsen am Cerro Chancapina, ca. 4900 m, No. 3303, etc., haufig.
355. Bryum (Argyrobryum) albidum Broth. n. sp.
Dioicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus laxiusculis, sericeo-albidis; caulis erectus,
cum innovationibus vix ultra 5 mm longus, basi radiculosus, dense foliosus, innovationibus 3—4, brevibus,
erectis; folia imbricata, concava, ovato-oblonga, acuta, marginibus erectis, integerrimis, nervo tenui,
ad medium folii evanido, cellulis lineari-rhomboideis, superioribus angustissimis, hyalinis, basilaribus
laxis, parenchymaticis, parce chlorophyllosis; seta ca. 2 cm alta, tenuissima, flexuosula, rubra; theca
subhorizontalis, minuta, e collo brevi, ruguloso ovalis, deoperculata macrostoma, fuscidula. Caetera
ignota.
Incacorral, alt. 2200 m, No. 4990.
Species habitu Br. argenteo var. lanato (Palis.) admodum similis, sed foliorum forma raptim
dignoscenda.
356. Bryum (Argyrobryum) subsericeum Broth. n. sp. (Tafel VI, Fig. 5a und b).
Dioicum; tenellum, caespitosum, caespitibus laxis, pallide viridibus, subopacis; eaulis
erectus, cum innovationibus vix ultra 5 mm longus, basi fusco-radiculosus, dense foliosus, innovationibus
2—3, brevibus, erectis; folia imbricata, concava, ovalia vel obovata, breviter acuminata, aristata,
marginibus erectis, integerrimis, nervo lutescente, in aristam strictam, integram excedente, cellulis teneris,
elongate rhomboideis, inanibus, basilaribus laxis, quadratis, parce chlorophyllosis; seta ca. 1,5 em alta,
tenuis, flexuosula, rubra; theca horizontalis vel nutans, cum collo sporangio aequilongo clavata,
eee eee Se
RE =
ca.5 mm longa et ca. 1 mm crassa, pachydermis, atropurpurea; annulus latus, revolubilis; ex o-
stomii dentes ca. 0,42 mm alti et ca. 0,065 mm lati, anguste limbati, aurantiaci, minute papillosi, dense
lamellati; endostomium sordide luteum, minute papillosum; processus lanceolato-subulati,
anguste perforati; cilia bene evoluta, appendiculata; spori 0,015—0,017 mm, olivacei, laeves;
operculum alte conicum, acutum.
Llavetal, alt. 3700 m, No. 4852; Hochland von Totora, alt. 2800 m, No. 5116.
Species Br. sericeo Mitt. affinis, sed foliorum forma et reticulatione dignoscenda.
357. Bryum sericeum Mitt. ie
An sonnigen Erdhängen bei Incacorral, ca. 2300 m, No. 5008; an Mauern in Pocona, ca.
) 2600 m, No. 5109.
358. Bryum apophysatum C. M.
An feuchten Felsen beim Huaillattanisee, ca. 4900 m, No. 2964, f. robusta; an feuchten
Felsen im Hochtal von Viloco, ca. 4500 m, f. robusta; an nassen Felsen im Schneetälchen
des Cerro Tunari, ca. 5000—5100 m, f. robusta.
359. Bryum (Doliolidium) subnanophyllum Herzog nov. spec.
Dioicum; gregarium, humillimum, opacum, ’e viridi purpurascens, caule brevissimo vix
8 mm excedente cuspidato diviso basi tomentoso. Folia sat dense imbricata, stricte erecta,
1,2—1,5 mm longa, carinato-concava, e basi haud decurrente lanceolata, acuta, breviter
cuspidata, marginibus erectis vel angustissime reflexis, subintegerrima vel apice indistincte denti-
culata, elimbata, nervo validiusculo fusco cuspidiformi-excurrente, cellulis
sat densis hexagonis chlorophyllosis, basi quadratis rubellis. Seta ad 22 mm longa, flexuoso-erecta,
rubra; theca horizontalis vel pendula, 2,5 mm longa, e collo brevi valde plicato breviter
piriformis macrostoma, pallide fusca, operculo majusculo cupulato-conico mamil-
lato rubro nitido; peristomii externi dentibus basi confluentibus fundo aurantiaco perfo-
rato, interni membrana alta processibus basi latis dentes externos vix aequantibus fene-
stratis, ciliis interpositis 3 parum brevioribus appendiculatis.
Auf Erde an Felsen der Waldgrenze zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 3000 m, No. 4430.
Nach der Beschreibung mit B. nanophyllum C. M. zunächst verwandt, aber durch kräftige Rippe
und dichte Blattzellen verschieden. Es kommen zwergige Exemplare mit nur 1 cm langer Seta und sehr
‚kleiner, aber normal ausgebildeter Kapsel vor.
360. Bryum (Erythrocarpa) rupicola Broth. n. sp.
Dioicum; tenellum, caespitosum, caespitibus densis, viridibus, nitidis; caulis erectus,
cum innovationibus ca. 1,5 cm longus, fusco-radiculosus, dense foliosus, innovationibus pluribus, erectis,
gracillimis, ca. 6 mm longis, dense et aequaliter foliosis; folia caulina erecto-patentia, carinato-
- concava, longe decurrentia, anguste ovato-lanceolata, nervo excedente aristata, marginibus ubique revo-
a lutis, integris vel apice minutissime serrulatis, haud limbata, nervo viridi, sat tenui, in aristam brevem
vel longiorem, integram excedente, cellulis elongate hexagonis, chlorophyllosis, basilaribus breviter
.rectangularibus; bracteae perichaetii multo minores; seta ca.1,5cm vel paulum ultra alta,
tenuissima, rubra, apice lutescens, nitidiuscula; theca horizontalis, pyriformis, cum collo ca. 2 mm
longa et ca. 0,5 mm crassa, fusco-rubra, collo crassiusculo theca breviore, sicca deoperculata sub ore haud
constricta; peristomium destructum.
Auf Felsblöcken im Chocayatale, alt. 3300 m, No. 2593, No. 3460 sterile.
Species teneritate foliisque longe decurrentibus notabilis.
361. Bryum (Trichophora) longedecurrens Broth. n. sp. (Tafel VI, Fig. 3).
Dioicum; gracile, caespitosum, caespitibus densis, fuscescentibus, opacis; eaulis erectus,
cum innovationibus ca. 1,5 cm longus, basi fusco-radiculosus, laxe foliosus, innovationibus ternis, erectis,
‚ea. 5 mm longis, laxe foliosis; folia sicca contracta, humida patula, carinato-concava, longe decurrentia,
elongate oblongo-lanceolata, breviter acuminata, piliformiter cuspidata, ca. 2,5 mm longa et ca.0,7 mm lata,
Be | ar
limbata, marginibus inferne anguste revolutis, integris, nervo rubescente, superne tenuiore, in cuspide
vel infra cuspidem evanido, cellulis laxis, teneris, oblongo-hexagonis, basilaribus firmioribus, rectangulari-
bus, infimis rubris, marginalibus angustis, limbum pauciseriatum lutescentem efformantibus; seta
ca. 2,5 cm alta, tenuis, fuscescenti-rubra, nitidiuscula; the c a subnutans, e collo sporangio subaequante
oblonga, fusca; exostomii dentes lanceolato-subulati, ca. 0,5 mm longi et ca. 0,075 mm lati, lutei,
minutissime papillosi, dense lamellati; endostomium sordide luteum, papillosum; processus
lanceolati, late perforati; cilia bene evoluta, longe appendiculata; sp ori 0,015 mm, laeves; oper-
culum conicum, apiculatum.
Rio Tocorani, an faulem Holz, No. 4077.
Species ob folia longe decurrentia notabilis.
362. Bryum (Trichophora) Stephanii Herzog nov. spec. (Tafel VI, Fig. 4a—c). ;
Dioicum; humillimum, gregarium vel laxe caespitosum, opacum, rubellum, caule
brevi vix 5 mm longo basi tomentoso remote, superne com ose foliato, sub flore 2 innovationes
plures basi nudiusculos tomentosos globuloso-comosos emittente. Folia laxe accumbentia, sicca parum
incurva vel torta, humida concaviuscula, 2 mm longa, e basi angustiore late obovata, breviter M
acuminata, margine ultra medium reflexa, lamina superne convexa linea mediana canaliculata,
seriebus 2—3 cellularum angustarum fuscescentium anguste limbata, superne parce denticulata
vel subintegerrima, nervo basi robusto rubro-fusco mox attenuato sub apice vel in apice ipso dissoluto,
cellulis laxis hexagonis. Seta ad 2 cm longa, erecta, rubella; theca horizontalis vel inclinata, e
collo breviusculo breviter clavato-cylindrica, 3,5 mm longa, oper culo conico a piculato nitido;
peristomii externi dentibus anguste subulatis, latiuscule Ve crenatis papillosis, strato
dorsali tenuissime punctulato, fundo perforato aurantiaco, interni membrana alta papillosa,
processibus basi latis cuspidatis carinatis late Be tratis, cilis 2 aequilongis
filiformibus appendiculatis.
An Erdhängen bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5037.
363. Bryum laevigatum (Hook. f. et Wils.).
An Quellbächen auf Moorboden bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2650; auf Men
der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4412.
364. Bryum linearifolium C. M.
An feuchten, quelligen Stellen der Bergwälder häufig, seltener fruchtend.
Bei Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3639; Wegrand bei San Miguelito, ca. 1500 m,
No. 2763; im Bergwald des Meson bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4126; im unteren
Coranital c. fr. ca. 1800 m, No. 4713; im Paractital zwischen Paracti und Locotal e. fr.,
1900—2000 m, No. 5007.
365. Bryum microcomosum C. M.
Unter Gebiisch bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5036.
366. Bryum genucaule C. M.
Zwischen Felsblécken beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4908; bei Florida de San Mateo,
ca. 1600 m, No. 3709; im unteren Chocayatal an Baumwurzeln, ca. 3300—3400 m,
No. 3612.
367. Bryum (Rosulata) subgenucaule Broth. n. sp.
Dioicum; robustum, caespitosum, caespitibus densis, fusco-tomentosis, fuscidulis, apice pallide
viridibus, opacis; c aulis erectus, cum innovationibus usque ad 5 cm longus, foliis pro maxima parte
destructis, comoso-foliosus, innovationibus ca. 1 cm longis, erectis, comoso-foliosis; fo lia comalia sieca
adpressa, saepe spiraliter contortula, humida erecto-patentia, carinato-concava, e basi breviter spathu-
lata ovalia, late acuta vel obtusa, breviter aristata, usque ad 5 mm longa et usque ad 2 mm lata, limbata,
marginibus fere ad apicem revolutis, summo apice minutissime serrulatis, nervo rufescente, superne
tenuiore, in aristam brevem, subintegram excedente, cellulis ovali-hexagonis, basilaribus breviter rect-
angularibus, marginalibus angustissimis, limbum lutescentem, pluriseriatum efformantibus. Caetera ignota.
a
a
1. UMR
Buschfilz an der Waldgrenze des Rio Saujana (Quimzacruz), alt. 3400 m, No. 3230, typus:
auf Sumpfboden im Hochtal Viloco, Quimzacruz, alt. 4500 m, No. 3140, 3304.
Species Br. genucauli C. Müll. affinis, sed statura multo robustiore foliisque late limbatis dignoscenda.
368. Bryum (Rosulata) spininervium Broth. n. sp.
_ — Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus densiusculis, rigidis, laete viridibus, inferne
fuscescentibus, opacis; caulis erectus, cum innovationibus usque ad 4 cm longus; inferne dense fusco-
radiculosus, dense foliosus, innovationibus binis, usque ad 1,5 cm longis, erectis, dense foliosis; folia
sicca adpressa, humida erecto-patentia, carinato-concava, e basi breviter spathulata oblonga, late
acuminata, longe aristata, usque ad 4 mm vel paulum ultra longa et ca. 1,3 mm lata, marginibus fere ad
cem revolutis, summo apice serrulatis, haud limbata, nervo viridi, superne tenuiore, in aristam elon-
am, argute serratam excedente, cellulis ovali-hexagonis, chlorophyllosis, basilaribus breviter rectangu-
laribus. Caetera ignota.
Florida de San Mateo, alt. 2000 m, No.3686, typus; Comarapa, alt. 1900 m, No. 4337, f. minor.
Species cum Dr. genucauli C. Müll. comparanda, sed rigiditate, foliis haud contortis, elimbatis
nervo in arıstam longam excedente faciliter dignoscenda.
369. Bryum (Rosulata) perserratum Broth. n. sp. (Tafel VI, Fig. 2a, b, d).
Dioicum; gracilescens, caespitosum, caespitibus laxiusculis, saturate viridibus, opacis; caulis
erectus, cum innovationibus usque ad 3 cm longus, fusco-tomentosus, comoso-foliosus, innovationibus
binis, brevibus, erectis, comoso-foliosis; folia sicca contracta, erecto-patentia, humida patula, carinato-
concava, e basi breviter spathulata oblonga, late acuta, breviter aristata, usque ad 5 mm vel paulum
ultra longa et usque ad 1,5 mm lata, limbata, marginibus fere ad apicem revolutis, apice argute serratis,
nervo rufescente, superne tenuiore, in aristam brevem, serrulatam excedente, cellulis ovali-hexagonis,
chlorophyllosis, basilaribus rectangularibus, marginalibus angustissimis, limbum lutescentem, pluri-
Seriatum efformantibus; seta usque ad 3,5 cm alta, flexuosula, rubra, nitidiuscula; theca hori-
zontalis vel nutans, e collo breviusculo cylindracea, cum collo usque ad 4mm longa, pachydermis, fusca;
operculnm conicum, acutum.
Incacorral, alt. 2200 m, No. 4970; im Nebelwald der Laguna Verde über Comarapa, alt.
2600 m, No. 4324.
Species Br. genucauli C. Miill. affinis, sed foliis late limbatis, apice argute serratis faciliter digno-
scenda. :
Rhodobryum (Schimp.) Hpe. in Linnaea XXXII.
370. Rhodobryum caulifolium C. M.
An feuchten Stellen im obersten Wald- und Gesträuchgürtel häufig; ausgedéhnte, üppige
Rasen bildend, oft reich fruchtend.
Z. B. zwischen Tocorani und Lagunillas, ca. 3200 m, No. 3843; im Nebelwald über Comarapa,
ca. 2600 m, No. 3815; im Buschfilz an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m,
4% No. 3231.
371. Rhodobryum Beyrichianum (Hornsch.) .
Auf Waldboden, besonders der unteren Bergregion.
Am Wegrand bei San Miguelito, ca. 1500 m, No. 2764; im Bergwald von Florida de San
Mateo, ca. 1600—1800 m, No. 3642; um Tres ne in der Cordillere von Sta. Cruz,
me ca. 1400 m, No. 3504; in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4655.
| 37 . Rhodobryum roseum (Weis).
Im Gebtisch am Cerro Pampalarga bei Vallegrande, ca. 2300 m, No. 4137.
1 373. Rhodobryum verticillatulum Broth. n. sp. (Tafel VI, Fig. 2c).
a Dioicum; robustiusculum, caespitosum, caespitibus laxiusculis, rigidis, viridibus, aetate
fuscescentibus, opacis; caulis erectus, ca. 4 cm longus, fusco-tomentosus, verticillatim foliosus,
innovando-ramosus vel simplex; folia sieca contractula, humida patula, e basi spathulata obovata,
obtusa, aristatula, usque ad 7 mm longa et 4mm lata, limbata, marginibus inferne revolutis, superne
minute serratis, nervo basi crasso, superre multo tenuiore, in aristam brevem, integram excedente,
cellulis ovali- vel oblongo-hexagonis, basilaribus rectangularibus, marginalibus elongatis, incrassatis, :
limbum pluriseriatum, lutescentem efformantibus; seta ca. 2 cm alta, tenuis, flexuosula, rubra;
theca horizontalis, paulum asymmetrica, e collo sporangio breviore cylindracea, ca. 5 mm longa, pallida,
deoperculata fusca; operculum conicum, apiculatum.
Im Nebelwald der Laguna Verde über Comarapa an Felsen, alt. 2600 m, No. 4190.
Species Rh. verticillato (Hamp.) et Rh. grandifolio (Tayl.) affinis, sed seta brevi et theca minore
oculo nudo jam dignoscenda.
Mniaceae.
Mnium (Dill. ex. p.) L. emend.; Schimp. in Br. eur.
374. Mnium rostratum Schrad. var. ligulatum (C. M.) Herzog.
M. ligulatum C. M. in Prodr. Bryol. Bol.
In tiefschattigen Bergwäldern an feuchten Stellen, Steinen und Holz, häufig, meist reichlich
fruchtend.
Bei Tres Cruces in der Cordillere von Sta. Cruz, ca. 1400 m, No. 3544; am Meson bei Samai-
pata, ca. 2000 m, No. 4121; im oberen Tocoranital, ca. 2200 m, No. 4087; im Nebelwald
über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4296; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5022.
Die Merkmale, durch welche C. Müller seine Art von M. rostratum unterscheidet, sind belanglos,
da sie wechseln und auch bei europäischem M. rostratum vorkommen. R.S. Williams, der M. ligulatum
anerkennt, erwähnt die großen
Hyalinzellen, welche die Blatt-
rippe beiderseits ein gutes Stück
begleiten, als Unterschied gegen
M, rostratum, doch finde ich die-
selben, wenn auch schwächer
entwickelt, gleichfalls bei euro-
päischem M.rostratum. Ein wirk-
licher Unterschied, der zwar nicht
zur spezifischen Abtrennung, wohl
aber zur Unterscheidung einer
Varietät berechtigt, liegt im Zell-
netz, das einmal bei den zahl-
reichen Proben, die ich ver-
glichen habe, aus kleineren Zell-
elementen als beim typischen
M. rostratum besteht und dann
auch stets die für M. rostratum
so charakteristischen collenchy-
matischen Verdickungen ver-
missen läßt. Bei der andinen
Varietät sind die Zellwände gleich-
mäßig schwach verdickt und
Fig. 32. Rhizogonium bolivianum Broth. a Habitus 1:1, 6 Habitus 5:1, ¢ Blatt meist etwas verbogen: Auffallang
eines sterilen Sprosses 31:1, d, e, f Blatter einer 9 Knospe: g Blattspitze eines ist ferner bei den bolivianischen
sterilen Sprosses 125 : 1, A Spitze eines Perichaetialblattes 125 : 1. Proben die kleinere Kapsel und
U
iN
Ni
die oft sehr große Zahl (6—9) der Sporogone. Nach allem scheint hier eine werdende Art vorzuliegen,
die aber noch zu eng mit der Mutterart verbunden ist, um spezifisch abgetrennt werden zu dürfen.
Rhizogoniaceae.
Rhizogonium Brid. Bryol. univ. II.
375. Rhizogonium bolivianum Broth. in herb. (Fig. 32).
Auf faulem Holz im feuchten Bergwäldern; von Dr. ©. Buchtien 1911 bei Unduavi
entdeckt.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3795, 4199; zwischen San Mateo und Sunchal,
ca. 2000 m, No. 4464; im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4053.
376. Rhizogonium spiniforme (L.) Bruch.
Auf faulem Holz in Bergwäldern, ziemlich häufig, z. B. Nebelwald über Comarapa, ca.
2600 m, sine No.
Aulacomniaceae.
Leptotheca Schwgr. Suppl. II.
377. Leptotheca boliviana Herzog nov. spec. (Fig. 33).
Sterilis, propagulifera, caespites laxos flavescentes nitidulos efformans. Caulis penta-
gonus, ascendens, ad 15 mm longus,
basi tomento denso minutim papilloso
rubiginoso villosus, stoloniferus,
sursum parum curvatus, foliis arcte ap-
pressis subjulaceus, caudatus, inter
folia protonema rhizoideum fus-
catum iterum ramificatum, ramis
meopagula clavata articu-
lata (cellulis 8) gerentibus, fo-
vens. Folia erecta, arcte appressa,
duriuscula, 1,2—1,5 mm longa,
anguste lanceolata, acuminata,
margine usque fere ad medium anguste
reflexa, supra medium argute ser-
rata, nervo valido sensim at-
tenuato viridi in mucronem longum
excurrente dorso semitereti sursum
spinoso-serrato, e cellulis ven-
tralibus paucis laminaribus aequalibus
ducibusque 2 parum amplioribus sub-
stereidibusque dorsalibus paucis exstructo,
cellulis laminae basalibus breviter rec-
tangulis sensim in superiores breviter
ellipticas summasque aliquantulum
irregulares subrhombeas vel
mexagonas oblique seriatas
transeuntibus, omnibus mediocribus api-
calibus 0,020—0,024 mm longis, 0,01 mm
Ü
= SZ Se
IST
i : IE Fig. 33. Leptotheca boliviana H. n. sp. a Habitus 3:1, 5, e Blätter 30:1,
D cts valde chlor UNE d Blattspitze 125 : 1, e Blattbasis 250 :1, f Blattquerschnitt 250: 1,
An Baumfarnen im Bergwald zwischen g Stengelquerschnitt 125 : 1, À losgelöster Brutkörper 125:1, à Brut-
S. Mateo und Sunchal, ca. 1800 m, No.4427. körpertragender Protonemafaden von der Blattbasis 250: 1.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 12
Palys «(yee
Aulacomnium Schwer. Suppl. III.
378. Aulacomnium palustre (L.) Schwgr. var. marginatum (Angstr.) Herzog.
A. marginatum Angstr. var. andinum Herzog.
In hochandinen Quellrieden, auf torfiger Erde, nur steril. Von Buchtien zuerst am
Chacaltaya, bei 4800 m gesammelt.
Im Hochtal von Mocoya (Quimzacruz), ca. 4300 m, No. 3251; im Pajonaltal (Quimzacruz)
ca. 4000—4200 m, No. 3252; zwischen Distichiapolstern nächst dem Chojnakota-
gletscher, ca. 4700 m, No. 2976, 2977; im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4883.
Nach Vergleichung mit hochalpinen Formen von A. palustre kann ich die Ängstroemsche Art nicht
mehr anerkennen. Exemplare, die ich auf der Südseite des Kistenpasses (Kt. Graubünden) bei
2400 m gesammelt habe, zeigen bis über die Blattmitte herauf lang gestreckte glatte Randzellen, genau
wie bei A. marginatum Ängstr. Die Kräuselung der Blattspitze und damit verbundene Verbiegung der
Rippe ist eine Eigenschaft, die ich unterdessen auch bei andern hochandinen Moosen, besonders Breu-
telien, kennen lernte, die auf Wachstumshemmungen infolge Erfrierens zurückzuführen sein dürfte, also
systematisch nicht verwertbar ist.
Bartramiaceae.
Plagiopus Brid. Bryol. univ. I.
379. Plagiopus Oederi (Gunn.) Limpr.
An Felsen der Schlucht von Toncoli, ca. 3600 m, No. 3358. Mit den europäischen ganz
übereinstimmende, fruchtende Rasen.
Anacolia Schimp. Syn. 2. ed.
380. Anacolia setifolia (Hook.) Jaeg.
An Felsen der Schlucht von Toncoli, ca. 3600 m; No. 3358, steril.
Leiomela (Mitt. musc. austr. amer.) Broth.
381. Leiomela brachyphylla (C. M.).
Besonders an Wurzeln und am Grund der Baumstämme in Bergwäldern häufig.
Im Wald beim Sillar, ca. 1800 m, No. 2705; bei Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3713, ©
3711; im oberen Tocoranital, ca. 2200—2600 m, No. 4018, 4108; in der Talschlucht
von Tablas, ca. 1800 m, No. 4531; im unteren Coranital, ca. 1800—2000 m, No. 4730.
Das Moos ist dioecisch und zeichnet sich durch haarförmige, gelbliche, sehr lange
Perigonialblätter aus. Der C Müllersche Name scheint mir danach nicht passend gewählt.
382. Leiomela deciduifolia Herzog nov. spec.
Dioica; densiuscule caespitosa, nitidula, flavidovirens vel laete viridis, inferne ferrugineo-tomen-
tosa. Caulis erectus, ad 5 cm longus, gracilis, densissime foliatus, foliis erecto-patentibus valde deci-
duis. Fohae basi brevi aequali hyalina nitida haud vaginante sensim in subulam longam
angustam dense serrulatam transeuntia, nervo interdum in apice ipso evanido, cellulis basi vix diversis,
paucis longioribus subhyalinis; perigonialia subtriplo longiora, flavido-setacea, quam in L. brachy-
phylla graciliora.
An faulen Baumstiimpfen an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2800; auf faulem
Holz an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3283; an Baumwurzeln im
Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4011, 4056 u. 4109; im oberen Coranital,
ca. 2600 m, No. 5070.
Von L. brachyphylla (C. M.) durch schlankeren Wuchs, abfallende Blätter und glänzende Blattbasis
unterschieden. Vielleicht eine biologische Form derselben ?
er of.
Bartramia Hedw. Descr. II.
Sect. Vaginella C. M. Syn. I.
383. Bartramia perpumila C. M.
In trockenen Hochgebirgslagen, besonders auf schwarzer Erde zwischen Gras.
Auf einem Berggrat über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4293; an der Punta de San Miguel,
ca. 4800 m?, No. 3441; im obersten Llavetal, ca. 4200—4400 m, No. 4890; auf dem
Hochplateau von Vacas, ca. 3600 m, No. 4163.
384. Bartramia flavicans Mitt.
Auf schwarzer Erde, besonders in der Nähe der Waldgrenze; im Wuchs sehr veränderlich.
In den Estradillas über Incacorral, ca. 3200 m, No. 3343; am Wegrand bei Incacorral,
ca. 2300 m, No. 5106; zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No. 4432, ca.
3000 m, No. 4509; hier auch eine f. humilis mit schlechter ausgebildetem Peristom
und kurzer Seta, No. 4448, und eine f. major mit großer Kapsel, No. 4460.
385. Bartramia Brotheri Herzog nov. spec. (Fig. 34, a—b).
Dioica; laxe caespitosa, humilis, obscure viridis, caule brevi comoso. Folia sicca humidaque
patentia, decidua; inferiora 2,5 mm longa, e basi elongata vaginata superne auriculato-
dilatata hyalina nitida refracta,
anguste lanceolata, acutissima,
canaliculata, margine superne
grosse serrata, nervo mediocri bre-
viter excurrente, cellulis basalibus GG
laxis, in parte dilatata abbreviatis LOR
laxioribus, laminaribus parvis viri- Ste
dibus alte mamillatis; comalia et er
perichaetialia6—7 mm longa, parte SOLE
vaginali angustiore, lamina duplo O'S
vel subtriplo longiore, sub lori- SIS
formia, flexuosa, argutius ser- Sos
rata. Seta breviuscula, SRS
4—5 mm longa, subrecta; theca IS
parum inclinata, asymmetrice sub- S N 8
globoso-ovata, arcuata, plicata,
microstoma; peristomii externi
dentibus 16 brevibus
remotis integerrimis obtusis
minutissime punctulatis auranti-
acis, peristomio interno
rudimentario membranoso
humili flavido.
Im Hochtal Viloco (Quim-
zacruz), ca. 4600 m, No.
3195.
386. Bartramia macropoma Herzog
nov. spec. (Fig. 34 d—f).
ad a ter Fig. 34. a—b Bartramia Brotheri H. sp. a setae MEME Peristom
: ; B 250 : 1, ce B. mollis H. n. sp. Blattquerschnitt 250:1; d—f Bartramia macro-
basi dense fusco-tomentosis 6—10 poma H. n. sp. d Habitus 1:1, e Blattquerschnitt 250 :1, f Peristom 125: 1;
cm longis parce ramosis aequaliter g B. pilicuspes H. n. sp. Blattquerschnitt 250: 1.
MODE
foliatis. Folia 10—11 mm longa, haud fragilia, valde patentia, apicibus plerumque arcuatis raris-
sime secundulis, e basi appressa vaginata sursum auriculato-dilatata in laminam longissimam
linearem ubique dense serrulatam contracta, nervo breviter arıstiformi excurrente pro
folio tenui, cellulis subcostalibus dilatato complanato, stereidium fasciculis duobus ventrali tenero,
cellulis basalibus omnibus perangustis elongatis parce chlorophyllosis oleiferis,
laminaribus rectangulis pellucidis latere sursum spectante mamilla humili notatis
unistratosis vel serie marginali bistratosis; perichaetialia vix diversa. Seta recta, robusta,
20—23 mm longa, caespitem valde superans, rubra; theca parum inclinata, majuscula, sub-
globosa, diametro 2,5 mm, tenuiter plicata, microstoma; peristomii externi dentibus 16 sat longis
anguste lanceolatis basi interdum irregulariter dilatatis, linea mediana fissis inde bipedibus, extus
usque ad medium trabeculatis tenerrime punctulatis superne oblique striatis,
interni membrana sat alta carinata plicata, plicis fissis, processibus brevissimis cru-
ribus 2 divergentibus vix mediam dentium externorum longitudinem superantibus.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2790.
Durch viele Merkmale ausgezeichnete Art!
387. Bartramia secunda Schimp.
Auf faulem Holz dichte Rasen bildend.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2900; an der Waldgrenze des Rio Saujana,
ca. 3400 m, No. 3250 m; im Bergwald von Florida de San Mateo, No. 3678. |
388. Bartramia Mathewsii (Mitt.).
In Felsspalten bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2660.
389. Bartramia pruinata Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
An Felsen über der Waldgrenze; stets durch die hechtbläuliche Bereifung der jungen Sprosse
und die langen gelben Borsten der Perigonialblätter ausgezeichnet.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2845; bei der Abra de San Benito,
ca. 3900 m, No. 3329; im Hochtal von Viloco (Quimzacruz), ca. 4600 m, No. 3201;
an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3285.
390. Bartramia Wedellii Herzog nomen novum.
B. glauca Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1909.
B. Chacaltayae Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1910.
In Felsspalten des Hochgebirges häufig, aber immer steril; an den kurzen, steif aufrechten
Blättern und der bläulichen Bereifung der jungen Sprosse leicht zu erkennen, immer
sehr dichte Polster bildend.
In Felsnischen bei der Mine Monteblanco (Quimzacruz), ca. 4900 m, No. 2951; im
Hochtal von Viloco, ca. 4700 m, No. 3163, 3164, 3115; in einem Schneetälchen des Cerro
Tunari, ca. 5000—5100 m, No. 4781.
forma irrorata Herzog.
In tiefen, starren, dunkel blaugrünen Rasen in einem kalten Bach des Hochtales von Viloco,
ca. 4600 m, No. 3121.
Da es schon eine B. glauca Lor. gibt, muß ich die frühere Benennung einziehen und benütze diese
Gelegenheit, die schöne Art einem der verdienstvollsten Erforscher der bolivianischen Anden, A. H.
Wedell, zu widmen. Nach Untersuchung eines reichen Materials muß ich auch B. Chacaltayae mihi
in den Formenkreis der B. Wedellii einbeziehen.
391. Bartramia pilicuspes Herzog nov. spec. (Fig. 34g).
Dioica; dense caespitosa, humilis, tenella, caespitibus pruinatis intus flavidis zonatis, caulibus
ad 2 cm longis erectis tenuibus mollibus dense foliatis subjulaceis. Folia sicca humidaque appressa, —
molliuscula, haud fragilia, vix 1,5 mm longa, e basi late vaginata obovata hyalina bre-
viter lanceolata, acuta, in pilum brevissimum laeviusculum byalnum
exeuntia, marginibus superne parum revolutis decoloribus flavidis remote serratis, nervo crasso
Ran. st
dorso applanato, stereidibus cellulis amplioribus intermediis in fasciculos paucos
subdivisis, cellulis laminaribus omnibus altissime mamillosis, basalibus laxius-
culis hyalinis.
| : Im oberen Chocayatal, ca. 4000 m, No. 3580.
Unter den Vaginellen durch den äußerst zierlichen Wuchs, das Blatthaar und die Struktur
der Rippe ausgezeichnet.
392. Bartramia fragilifolia C. M.
B. inflata Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1909.
B. Pflanzii Broth. in Engl. Bot. Jahrb. 1913.
Außerordentlich vielgestaltige Art, die aus dem Waldgürtel bis auf die höchsten
Höhen steigt. Stets auf bloßer Erde oder an Felsen.
An Felsen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3000—3200 m, No. 3334, in den Bergen
der Yanakakabastion, ca. 3800 m, No. 3737; in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m,
No. 3467; in der Felsschlucht von Toncoli, ca. 3600 m, No. 3357/a; im oberen Tocoranı-
tal, ca. 2800 m, No. 4014; im Hochland von Totora, ca. 2800 m, No. 5111; beim Tunari-
see, ca. 4400 m, No. 4909; an der Punta de San Miguel, über 4500 m, No. 2582; an
trockenen Hängen beim Asiento (Aracatal) ca. 4000 m, No. 2991; im Hochtal von
Choquecota chico (Quimzacruz), ca. 4500 m, No. 3104; im Hochtal von Viloco (OB);
ca. 4500—4600 m, No. 3125; an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3238;
forma latifolia. In den Yanakakabergen, No. 3761;
forma compacta. Im oberen Chocayatal, ca. 4000 m, No. 3621.
Die Art variiert stark im Wuchs, in der Länge und Form der Blätter und der Seta, so daß die
Kapseln entweder den Rasen eingesenkt sein können oder sich mehr oder weniger über die Sproß-
spitzen erheben. Bei dieser großen Veränderlichkeit und der weiten Verbreitung und Anpassungs-
fähigkeit der Art trage ich keine Bedenken, sowohl B. inflata H. als B. Pflanzii Broth. bei B. fragılı-
folia C. M. unterzubringen. Vielleicht gehört auch B. thrausta C. M., von der ich nicht genügend
Material zur Untersuchung besitze, in ihren Formenkreis.
393. Bartramia potosica Mont. (Fig. 35, h).
An begrasten Felsen und auf schwarzer Erde der hohen Bergkämme.
Bei der Abra de San Benito, ca. 3900 m, No. 3339; an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m,
No. 4365.
394. Bartramia polytrichoides C. M. (Fig. 35, {—g).
Auf Torfboden im Hochtal von Viloco (Quimzacruz), ca. 4500 m, No. 3197.
Der in Beih. d. Bot. Centrbl. 1909 erwähnte Fundort ist zu streichen und auf B. potosica zu über-
tragen. Charakteristisch für diese Art ist die merkwürdige streitkolbenartige Anschwellung am äußersten
Ende der borstigen, abbrechenden Blattspitze.
395. Bartramia squarrosa Herzog nov. spec. (Fig. 35, a—e).
Dioica; floribus 4 capitatis crassis, antheridiis creberrimis ultra 100; robustissima,
laxe caespitosa, caulibus ad 15 cm longis erectis rigidis crassiusculis basi fusco-tomentosis, exo-
dermide hyalina laxa. Folia 12 mm longa, rigida, haud fragilia, laxe disposita, e basi 2 mm longa
arcte appressa vaginata rectangulari nivea refracta, squarrosa, longe lineari-lanceolata, aristata,
margine planiuscula, inferne minutim superne argutius serrata, nervo ipso tenui, stereidium
fasciculis ventrali dorsalique pauperis, complanato, sed cellulis subcostalibus
valde dilatato inde totam fere laminam explente eamque 3-stratosam sistente,
cellulis infimis basalibus aureis, alaribus bistratosis, ceteris vaginalibus angustissimis hyalinis
-marginalibus tenuissimis exceptis — valde incrassatis porosis; perichaetialia haud diversa.
Seta erecta, crassiuscula, ad 12mm longa, innovationibus multo superata, inde thecis in caespi-
Se
tibus absconditis; theca valde inclinata, subhorizontalis, m ajuscula, ad 4 mm longa, 2 mm
lata, funarioidea, e basi strumulosa rubra inaequaliter ovalis, arcuata, valde plicata, microstoma;
peristomio duplici, externi dentibus longis anguste lanceolatis attenuatis, intus usque ad apices fere late
trabeculatis, inferne minutissime punctulatis, apice striatis, interni aequilongi membrana alta, valde
N
\
h
ORIG
000098
eo.
O5 =
Fig. 35. a—e Bartramia squarrosa H. n. sp. a Habitus 1:1, 5 Blattflügel 250:1, c B.quer-
schnitt 250:1, d Stämmchenrinde 250: 1, e Inneres Peristom 125:1; f--g Bartr. polytrichoides
C. M., f Blattquerschnitt oben, g B.querschnitt unten 250 : 1; A B. potosica Mont. Blatt-
querschnitt 250 : 1.
carinato-plicata aurea,
processibus in crura
duo divergentia
cum confinibus cruci-
antia infra membranae
marginem fissis parce
appendiculatis,
cilus brevissimis inter-
positis; sporis obscure
fuscis reniformibus
pustulatis diametro
longiore 0,024 mm.
Im Buschfilz an der
Waldgrenze über Tab-
las, ca. 3400 m, No.
2815; an der Wald-
grenze zwischen San
Mateo und Sunchal
2900—3000 m, No.
4507.
396. Bartramia mollis
Herzog nov. spec.
(Fig. 34, ce).
Dioica; laxe
caespitosa, caulıbus
inter se remotis 8—10_
cm longis erectis basi
fusco-tomentosis
densiuscule foliatis, vi-
ridissima. Folia mol-
lia, nec fragilia nec
decidua, e basi ap-
pressa vaginante nitida
superne auricu-
lato-dilatata ibi-
que undulata laxe
patula, longe lineari-
lanceolata, loriformia,
acutissima, 10 mm
longa, planissima, margine laminae inferne minutim, superne grossius serrulata, nervo complanato,
cellulis subcostalibus valde dilatato, totam fere laminam explente, stereidium fasciculis
pauperrimis, cellulis basalibus angustissimis elongatis tenuibus hyalinis, infima basi aureis
unistratosis, laminaribus parvis haud incrassatis humiliter mamillosis, seriebus 1—2 marginalibus tantum
unistratosis, ceterum subcostalibus 3-stratosis. Sterilis.
ea =
Im Nebelwald über Comarapa in lockeren Rasen und einzeln zwischen anderen Moosen
den Waldboden bedeckend, ca. 2600 m, No. 4228.
Mit B. squarrosa nächst verwandt, aber durch die weichen, nicht sparrigen Blätter und die Textur
“der Zellen verschieden. Vielleicht nur ihre extreme Schattenform ?
397. Bartramia defolians Herzog nov. spec.
Dioica; laxe caespitosa, amoene viridis, fuscescens, caulibus ad 3 cm longis tenuibus fragil-
limis nigris basi tomentosis, exodermide hyalina, laxe foliatis. Folia 5 mm longa, sicca erecta,
laxe accumbentia, humida suberecto-patula, decidua, e basi oblonga concavissima vaginante
_ superne parum dilatata flavido-alba in laminam anguste linearem aristiformem argute serratam contracta,
«—nervo sat lato ubique cellulis subcostalibus dilatato, inde subulam fere totam explente 3-stratosam sistente,
_ stereidium fasciculo applanato suffulto, comitibus praesentibus, cellulis basalibus elongatis
_ Jaxiusculis, marginalibus angustioribus, laminaribus omnibus elongatis satincras-
satis, seriebus 2—3 marginalibus revolutis exceptis, 3-stratosis, mamillatis; perichaetialia angustiora,
8 mm longa, arista longiore flavida ornata.
An Felsen beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4946.
Aus der Verwandtschaft von B. squarrosa und B. mollis.
Sect. Stricttdtum GC. Müll. Gen. muse.
398. Bartramia ambigua Mont.
Auf bloßer Erde zwischen Gras in höheren Berglagen, ziemlich selten.
Beim Asiento (Aracatal), ca. 3900 m, No. 2990; im Hochtal von Choquecota chico (Quim-
zacruz), ca. 4500 m, No. 3172; an der Ostseite der Quimzacruz-Cordillere — loco
incerto —, No. 3295; beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4907.
399. Bartramia rosea Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Auf schwarzer Erde, meist charakteristisch rote Rasen bildend.
In den Estradillas über Incacorral, ca. 3000 m, No. 3348; im Buschfilz an der Waldgrenze
des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3248; bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2672;
zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No. 4446; in einer frischen Lichtung bei
Incacorral unter Gebüsch, ca. 2200 m, No. 4962 (forma umbrosa viridis).
Conostomum Sw. in Schrad. N. Journ. f. Bot.
400. Conostomum aequinoctiale Schimp.
Häufig auf schwarzer Erde, an exponierten Stellen des Hochgebirges.
Auf dem Plateau von Vacas, ca. 3500 m, No. 3436; im Pinasgebiet, ca. 4500 m, No. 2604;
auf dem Paramo von Caluyo, ca. 3800 m, No. 2904, 2879; bei der Saittulaguna, ca.
4300 m, No. 2671; im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz), ca. 4500 m,
No. 3174; im Hochtal von Viloco (Quimzacruz), ca. 4600 m, No. 3157; am Nordabhang
des Chancapina, ca. 4600 m, No. 3306.
forma breviseta, differt seta 3 mm longa, theca vix supra caespitem emersa.
Im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m, No. 3198/a.
401. Conostomum macrotheca Herzog nov. spec. (Fig. 36, a—c).
Autoicum; densissime caespitosum, viride, intus tomento fusco contextum. Caulis erectus,
rigidulus, 2—3 cm longus, sub flore © et ¢ ramosus, ramis stricte erectis pentastiche foliatis. Folia 1 mm
longa, appressa, anguste ligulata, obtusiuscule acuta, mucronata, canaliculata, margini-
“bus ab apice infra medium anguste revoluta, superne erosa, nervo validissimo basi
tertiam folii partem occupante in apice ipso dissoluto dorso valde mamilloso, cellulis ellipticis
“in apice oblique subradiatim seriatis valde incrassatis sublaevibus vel laevissimis,
—paucis tantum marginalibus in parte revoluta mamillosis; subperigonialia latiora, subovata; perigonialia
Fig. 36. a—c Conostomum macrotheca H.n. sp. a Habitus ca. 2:1
b Blatt 50:1, c Blattspitze 250:1, d—i Conostomum cleistocarpum
H.n.sp. d,e,f Blätter 50:1, g Blattspitze 250: 1, h Kapsel 22:1,
ı Sporen 250 : 4.
duplo longiora, late obtusa, erosa, subenervia;
perichaetialia triplo longiora, basi valde plicata,
tenuinervia. Seta crassa, suberecta, ultra 1 cm
longa; theca horizontalis vel nutans, majus-
cula, 3 mm longa, e basi umbilicata ovalis,
haud plicata, microstoma (vetusta
tantum visa).
Auf Torfboden an den Cerros de Ma-
Jaga, ca. 4000 m, No. 4419 (typus);
im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m,
No. 3111 (Form mit etwas kleinerer
Kapsel und breiteren Blättern).
Durch den autoecischen Blütenstand,
die große, fast glatte eiförmige Kapsel und die
glatten Blattzellen ausgezeichnet.
402. Conostomum cleistocarpum Herzog nov.
spec. (Fig. 36, d—).
Dioicum; dense humiliter caespi-
tosum, ferrugineum, caulibus vix 1 cm longis
tenuibus molliusculis sub flore ramosis
caudatis. Folia inferiora minuta, vix 1 mm
longa, rubescentia, superiora majora, ap-
pressa, pentasticha, seriebus saepius sub-
obsoletis, mollıa, complicato-concava, cari-
nata, subovato-lanceolata, sensim
angustata, in pilum breve exeuntia, m ar-
gine erecto haud revoluto, superne ob-
tuse serrata, nervo tenui in apice dissoluto,
cellulis omnibus laevibus, elon-
gate ellipticis vel subrhombeis; perichaetialia
duplo vel subtriplo longiora, longe acuminata,
apice decoloria, pilifera. Seta subnulla;
theca subimmersa vel brevissime ex-
serta, globosa, laeviuscula, oblique obtuse
rostrata, clausa, matura decid wae
spori maximi, diametro ad 0,052 mm, echidnae-
formes, dense grosseque pustulati, olivacei
obseuri.
Auf schwarzer Erde im- Hochtal von
Viloco, ca. 4650 m, No. 3105.
Höchst eigentümliche Art, die sich durch die kleistokarpe Kapsel und die weichen, glatten Blätter
weit von allen anderen Arten unterscheidet.
Philonotis Brid. Bryol. univ. Il.
Sect. Philonotula Bryol. eur.
403. Philonotis curvata (Hpe.) Jaeg.
Zwischen Tocorani und Lagunillas, ca. 3000 m, No. 3847; an der Waldgrenze über Tablas,
ca. 3400 m, No. 2796.
=) 197 2
404. Philonotis Gardneri (C. M.) Jaeg.
Am Wegrand bei San Miguelito, ca. 1600 m, No. 2760; zwischen Incacorral und Paracti
an quelligen Erdblößen, ca. 2100 m, No. 5001; an triefenden Felsen im unteren Corani-
tal, ca. 1600 m, No. 4682.
405. Philonotis tenella (C. M.) Besch.
: In der Quebrada de Pocona an feuchten Felsen, ca. 2800 m, No. 3471; bei Florida de San
Mateo, ca. 2000 m, No. 3714; in den Estradillas über Incacorral, ca. 3000 m, No. 3342;
im. unteren Coranital an triefenden Felsen, ca. 1600 m, No. 4735.
cellularum sat laxo pellucido e cellulis elongate rectangulis basi abbreviatis majoribus
axe chlorophyllosis mamillosis exstructo. Seta recta, 1,5 cm longa; theca inclinata, globosa, parva,
… (diametro 2 mm) plicata, vetusta nigra (peristomium deletum).
Auf faulem Holz im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3637.
Durch die weit abstehenden, weichen Blätter und das sehr lockere Zellnetz ausgezeichnete Art.
Sect. Catenularia CG. M. in Flora 1885.
407. Philonotis scabrifolia (Hook. f. et Wils.).
Ph. pinnulata C. M.
Besonders in Felsspalten, auch unter Rasenüberhängen, über der Waldgrenze.
Unter Felsüberhängen bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2678; an Felsen der Yanakaka-
bastion gegen Tablasmonte, ca. 3500 m, No. 3736, große schwammige Polster bildend;
unter Rasenwurzeln in den Estradillas über Incacorral, ca. 3400 m, No. 3324 (f. pinnu-
lata); im Hochtal von Viloco, ca. 4600 m, No. 3198.
Die C. Müllersche Ph. pinnulata ist nur eine extreme Schattenform der Ph. scabrifolia mit locker-
| gestellten, zarten Fiederästchen.
Sect. Euphilonotis Limpr. Laubm. II.
408. Philonotis pellucidiretis (C. M.) Par.
Am Straßenrand zwischen Cuchicancha und Sacaba in einem Wassergraben, ca. 3700 m,
| No. 4154; im oberen Llavetal auf einer Sumpfwiese, ca. 4200 m, No. 4837.
| 409. Philonotis fontanella (Hpe.) Jaeg.
7 Auf nassen Steinen am Rand eines Bächleins an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m,
No. 2789, 2891.
Breutelia Schimp. Coroll.
Sect. Aracoliopsis (C. Müll. Gen. musc.).
410. Breutelia anacolioides Herzog nov. spec.
Dioica; planta $ haud observata; caespitosa, caespitibus inferne tomento rubiginoso den-
“sissimo contextis. Caulis erectus, strictus, 3—4 cm longus, subsimplex vel divisus, sub flore 2
; terminal ramis numerosis perbrevibus strictissimis quasi in gemmam
eongestis innovans, dense foliosus. Folia 2,5—3 mm longa, basi 0,8 mm lata, sicca strictissima,
sSetosa, arcte appressa, surculum subteretem sistentia, apicibus hic illic subsecundis, humefacta
Vix mutantia, e basi ovata concava leviter striolato-plicata sensim lanceolato-sub-
Bibliotheca botanica Heft 87. 13
ulata, marginibus ultra medium anguste revolutis sursum serrulatis, nervo valido aureo in
subulam excurrente, cellulis ad basin laxioribus rectangulis, marginalibus vix diversis
paucis brevioribus immo subquadratis, superioribus elongatis angustis angulo superiore
papilla longa notatis; perichaetialia vix diversa. Seta8 mm longa, erecta, crassiuscula,
rubra; theca erecta, symmetrica, subgloboso-ovoidea, pachyderma, vernicoso-
nitidula, profunde denseque plicata, microstoma, collo subnullo, peristomiata; cetera haud observata.
In den Estradillas über Incacorral an Felsen, ca. 3200 m, No. 3311.
Der B. breviseta (Schimp.) sehr nahe stehend. Originale nicht gesehen!
Sect. Polyptychium (C. Müll. in Linnaea 38).
411. Breutelia Gertrudis Herzog nov. spec. (Fig. 37, c).
Dioica; sat dense caespitosa, amoene virens, vix nitidula, caulibus 4 cm longis basi
tomentosis iterum ramosis, ramis subparallelibus apice curvatis dense foliatis. Folia secunda,
5 mm longa, ultra 1 mm lata, e basi laxe accumbente concolore late obtrapezoidea sensim
longe lineari-lanceolata, acutissima, longitudinaliter pluriplicata, plicis supra basin vesiculari-inflatis
conico-prominentibus, margine inferne paullum reflexo, superne serrulata, nervo tenui, cellulis basalibus
medianis angustissimis parce mamillosis,s marginalibus pluribus seriebus breviter
laxeque rectangulis, superioribus omnibus anguste breviter rectangulis mamillosis pellucidis.
Sterilis.
An Felsen des Cerro Tunari, ca. 4600 m, No. 4826.
Hat von den Polyptychien die breitesten Blatter.
412. Breutelia undulata Herzog nov. spec. (Fig. 37, a—b).
Dioica; densissime caespitosa, aureonitens, caulibus suberectis flexilibus 4 em longis ramosis,
ramis aequilongis apicibus secundulis densissime alopecuroideo-foliatis dense tomentosis. Folia
appressa, suberecta, apicibus undulatis crispulis patulis, e basi brevissima late obtra-
pezoidea lanceolata, acuminata, 3 mm longa, longitudinaliter profunde plicata, margine basi tantum
anguste reflexiuscula, ceterum plana, superne serrulata, nervo tenui viridi breviter excurrente, cellulis
basalibus medianis angustissimis, marginalibus seriebus circiter octo laxis sub-
quadratis, superioribus elongate rectangulis vix incrassatis parce mamillosis pellucidis. Sterilis.
In einem Quellried bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2668.
Unter den Polyptychien durch.die sehr kurze, undeutlich abgesetzte Blattbasis, die nicht kegel-
förmig vorgewölbten, verhältnismäßig schwachen Falten und die zahlreichen quadratischen Randzellen
ausgezeichnet. Die Wellung der Blattspitzen tritt bei den hochalpinen Formen anderer Breutelien auch
auf, nirgends aber so stark und regelmäßig wie bei vorliegender Art.
413. Breutelia Lorentzii (C. M.) Par.
Br. crispula Herzog in Beih. Bot. Centralblatt 1909.
In Quellrieden der Hochregion.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2861, 2865; im Hochtal von Viloco, ca.
4500 m, No. 3142.
Sect. Acoleos (C. Müll. in Linnaea 38).
414. Breutelia inclinata (Hpe. et Lor.) Jaeg.
An feuchten, sandigen Stellen im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4691; in der Talschlucht
von Tablas, ca. 1800 m, No. 4524; zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2800 m, No.4508.
415. Breutelia Hasskarliana (Hpe.) Jaeg.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2870.
416. Breutelia subdisticha (Hpe.) Jaeg.
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4742.
a
SZ
Sn
=
n. sp., Blatt 20:1;
n. sp., g Habitus 1:1, A Blatt
Blattflügel 250 : 1;
DAS D SH DIUS MEME fh WEN PAWS Te
n. sp., n Habitus 1:1, 0, p Blätter 20:1, r Blattflügel 250 : 1.
n. sp. a Blatt 20 : 1, 5 B.flügel 250:1; c B. Gertrudis H.
uta H.n.sp., d Habitus 1:1, e, f Blätter 35:1; g—i B. brevifolia H.
is H
al
a
n
=
d
'-
>
=
m, wre
q ads!
ls Sr
= SR
ee
SU 8, à
Sh 4m LS
wenn
SE
RS 3
SS ae
> We KR
d a !:
I |
Ringe
ne
| 8 =
8's
Kar
oo A
oT“
um
LI
RTS, 1e
+
— 100 —
Stimmt mit den Originalen aus Brasilien sehr gut tiberein, doch ist bei der Sterilitat beider Proben
nichts Sicheres tiber ihren Artwert zu sagen.
417. Breutelia secundifolia (C. M.) Par.
In einem Waldsumpf des oberen Coranitales, ca, 2600—2800 m, No. 3383; in der Talschlucht
bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4625/a; an der Abra de San Mateo, ca. 2800 m, No. 3723.
418. Breutelia brevifolia Herzog nov. spec. (Fig. 37, g—1).
Dioica; habitu Eubreuteliae cujusdam, densiuscule caespitosa, e viridi straminea, nitidula, caulibus
suberectis ad 4 cm longis pauciramosis, ramis subaequilongis parce tomentosis. Folia densa, divari-
cato-patula vel subsquarrosa, apicibus saepius recurvulis, 3mm longa, late ovato-lanceolata,
brevissime acuminata, partim fragilia, profunde plicata, plicis externis usque ad apicem
pertinentibus, internis ad medium obsoletis, margine ambo latere ultra medium revoluto,
superne minutim serrulata, nervo tenui breviter excurrente, cellulis omnibus chlorophyllosis,
basalibus medianis anguste rectangulis tenuibus, marginalibus paucis seriebus breviter
laxius rectangulis, superioribus anguste rectangulis tenuibus mamillosis pellucidis. Sterilis.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2933.
Unter den Acoleos-Arten durch die dicht gedrängten sehr breiten und kurzen Blätter auffallend.
419. Breutelia minuta Herzog nov. spec. (Fig. 37, d—f).
Dioica; caespitibus laxis flavescenti-viridibus nitidulis, caulibus longis va gis decumbentibus
apice ascendentibus pauciramosis tomento fusco dense obtectis, sub flore verticillatim ramosis,
ramis brevibus tenuibus apice curvulis saepius caudatis. Folia minuta, 2 mm longa, squarroso-
patula immo recurva, e basi perfecte ovata _breviter lineari-lanceolata, acutissima, supra
basin complicata, ad basin breviter plicata, margine ambo latere usque fere ad medium
anguste revoluto, superne angustissime reflexa serrulata, nervo tenui viridi breviter excurrente, cellulis
basalibus angustis modice incrassatis, marginalibus haud diversis, alaribus perpaucis
quadratis luteis, superioribus anguste rectangulis modice incrassatis. Sterilis.
An den Cerros de Malaga, auf torfigem Boden, ca. 4000 m, No. 4397.
Unter den Acoleos-Arten mit kurzen Falten durch die Kleinheit der Blätter und das Fehlen diffe-
renzierter Randzellen ausgezeichnet.
420. Breutelia integrifolia (Tayl.) Jaeg.
In Quellrieden und an Bachrändern der höchsten Berggebiete häufig, aber immer steril.
Dichte, goldbräunlich glänzende Polsterrasen bildend.
Bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2646; in der Hochregion von Altamachi, ca. 4000 m,
No. 3862; im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4786, 4945; am Bach bei der Mine Viloco
(Quimzacruz), ca. 4350 m, No. 3216.
421. Breutelia mniocarpa (Schimp.) Par.
Am Bachrand im oberen Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4009, 4013.
Ich halte Br. mniocarpa für die Schattenform der B. integrifolia; da ich jedoch keine fertilen Exem-
plare der letzteren gesehen habe, möchte ich nicht definitiv entscheiden. Meine Exemplare stimmen mit
solchen im C. Müllerschen Herbar gut überein.
Sect. Eubreutelia Broth.
422. Breutelia bryocarpa Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1909.
In den Estradillas über Incacorral, 2800—3300 m, No. 3310; an der Waldgrenze des Rio M
Saujana, ca. 3400 m, No. 3290; in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4625. =
423. Breutelia tomentosa (Sw.) Schimp.
Bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5034/a; auch schon auf der ersten Reise an nassen Sandstein-
felsen des Cerro Amborö (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, gesammelt,
— 101 —
424. Breutelia patens Herzog nov. spec.
Sterilis; laxe caespitosa, caulibus 2—6 cm longis vagis genuflexis ascendentibus vel suberectis
parce ramosis vel simplicibus, inferne tomentosis fuscatis apieibus flavido-viridibus
nitidis graciliter foliosis. Folia sicca humidaque undique patentisssima, subsquar-
rosa, strictiuscula, 4 mm longa, e basibreviobovata appressa amplexicauli longe anguste lineari-
lanceolata, cuspidata, valde plicata, plicis supra basin vesiculato-amplia-
tis, margine inferne supra medium anguste revoluto, superne remote argute serrata, nervo tenui in
cuspidem longam tenuem remote serrulatam excurrente, cellulis basalibus infimis aurantiacis, mar g 1-
nalibus seriebus 5—6 laxis breviter rectangulis hyalinis, ceteris elongate rectangulis angustis-
simis modice incrassatis laxe papillatis.
Beim Tunarisee in Rasen von Tortula andicola eingesprengt, ca. 4400 m, No. 4905, typus;
am Cerro Sipascoya bei Pojo, ca. 3000 m, No. 4160, forma minor pallide virens.
Mit Br. Brittoniae R. et Card. verwandt, aber durch viel kräftigeren Wuchs und größere Blätter
sowie deren Zuschnitt verschieden.
u ne Ne
425. Breutelia boliviensis Herzog nov. spec. (Fig. 37, k—m).
Dioica; late caespitosa, e viridi flavescens, nitida, caulibus longis sat robustis ascendentibus
basi tantum tomentosis subsimplieibus vel sub apice verticillatim ramosis, ramis
brevissimis 2—4 crassis. Folia densa, secunda, e basi amplexicauli superne dilatata obtrapezoidea
in laminam longe lineari-lanceolatam acicularem contracta, profunde plicata,
margine basi parum reflexa superne erecta, subcomplicata, superne argute grosseque serrata,
nervo tenu sat longe excurrente serrato, cellulis basalibus medianis elongatis angustissimis
incrassatis, marginalibus seriebus 4—5 breviter laxeque rectangulis
subhyalinis infimis aurantiacis, laminaribus elongatis angustissime rectangulis incrassatis humiliter
mamillosis. Sterilis.
An grasigen Felsen der Yanakakabastion, ca. 3800 m, No. 3729, typus; in der Hochregion
von Altamachi, ca. 4000 m, No. 3878.
Durch eine Summe kleiner Merkmale charakterisiert und auch nach ihrem Habitus mit keiner der
beschriebenen Arten zusammenzubringen; äußerlich etwas an B. secundifolia C. M. erinnernd.
426. Breutelia straminea Herzog nov. spec. (Fig. 37, n—r).
Dioica; late caespitosa, e viridi straminea, nitidula, caulibus longis vagantibus flexuosis irregulariter
— ramosis, ramis brevioribus longisque tomentosis. Folia 5 mm longa, sat laxe disposita, sicca
-divaricata, squarrosa, torta, humida subrefracta, e basi appressa subamplexicauli
- subquadrata parum dilatata longe lanceolata, acuminata, inferne denticulata, superne argute ser-
rata, longitudinaliter profunde plicata, nervo tenui excurrente, cellulis basalibus infimis aurantiacis,
| ceteris elongatis angustissimis, marginalibus pluribus seriebus laxis rectan-
_ gulis, superioribus anguste rectangulis partim elongatis parce mamillosis pellucidis, omnibus
_ modice incrassatis.
In einem Quellried an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2830.
Aus der Verwandtschaft der B. aciphylla (Wils.); im Habitus sehr an B. dicranacea (C. M.) erinnernd,
aber durch zahlreiche locker reetanguläre Randzellen von ihr unterschieden.
427. Breutelia nigrescens Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1909.
An grasigen Felsen bei der Abra de San Benito, ca. 3900 m, No. 3335, in großen, Innen
geschwärzten, an den Sproßspitzen goldgrünlichen Rasen; an der Waldgrenze des
Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3222, eine innen nicht geschwärzte Form.
— 102 —
Polytrichales.
Polytrichaceae.
Catharinaea Ehrh. in Hannov. Mag. 1780.
428. Catharinaea elamellosa Herzog nov. spec. (Fig. 38, a—g).
Dioica videtur; planta humillima, gregaria, caule 1 cm vix excedente tenui molli viri-
dissimo laxe foliato. Folia brevia, 25—3 mm longa, flaccida, complicato-concava, e basi
decurrente angustata ligulato-spathulata, obtusa vel brevissime obtuse apiculata,
elimbata, margine superne remote
obtuseque crenata, nervo
mediocri viridi sensim angustato
ante apicem evanido, ela-
melloso, cellulis omnibus valde
chlorophyllosis laxis hexagonis ple-
rumque transverse latioribus laevis-
simis unistratosis. Seta _ tenuis,
} erecta, solitaria, ad 18 mm longa,
“tf theca anguste cylindrica, olivacea,
2,5 mm longa, operculo crasso cupu-
Isa,
a ere
EE RE] AR ES
Tex,
rs
VERS eres
u B
nun te
ne
NE SMD Rn,
Vt
So + de
de ns
Teer ys
ye
RES ee
my
LEBEN
= — th
Se $
er ae << —>
SS ne 2 RTS
en Zn
Z = hes 2 QG
AA, nr x
N SEE Ex er
SE En
Sve NE
Ir
| Gh
So DR lato rubro longe oblique
wos
aciculari-rostrato
gos Auf Walderde bei Inca-
corral, ca. 2200 m,
No. 5088.
Durch die Kleinheit und das
Fehlen der Lamellen sehr gut charak-
terisiert.
429. Catharinaea nigricans C. M.
nov. spec. in herb.
In der Quebrada de Po-
cona ? — unsicher —,
auf der Reise zwischen
Fig. 38. a—g Catharinaea elamellosa H. n. sp., a Habitus 1:1, 5 & Sproß Pojo und Cochabamba
5:1, c, d, e Blatter 20 : 1, f Blattspitze 62:1, g Peristom 125 : 1; h—k Psilo-
pilum gymnostomulum C. M. Habitus 1:1, k. Kapselverer.
aufgenommen, No.
5136.
Blütenstand paroecisch; Blätter trocken hart und sehr kraus, am Rand schmal gesäumt, scharf
gesägt; Rippe mit 6 Lamellen, nur oben mit wenigen Zähnchen. Lamina am Rücken gesägt.
Psilopilum Brid. Bryol. univ. 11.
430. Psilopilum gymnostomulum (C. M.) Par. (Fig. 38, h—i).
P. pygmaeum (C. M.) Par.
Auf Erdblößen zwischen Gras im Hochgebirge.
Auf dem Paramo von Caluyo, ca. 3800—3900 m, No. 2896; im oberen Chocayatal, über
4000 m, No. 3607.
Die Originale der beiden Müllerschen Arten stimmen in allen wesentlichen Punkten überein.
— 103 —
431. Psilopilum antarcticum C. M.
Auf Torfboden im Hochtal von Viloco (Quimzacruz), ca. 4500 m, No. 3147 mit Bartramia
_ polytrichoides.
Die Exemplare stimmen sehr gut mit den C. Müllerschen Originalen überein. P. aequinoctiale
Sehimp. scheint auch nur eine Form von P. antarcticum zu sein.
Polytrichadelphus (C. M.) Mitt. in Journ. Linn. Soc. Bot.
432. Polytrichadelphus grossidens (C. M.) Par.
Meist große, reich fruchtende Rasen an Erdhängen in der Nähe der Waldgrenze bildend.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2832; an der Abra de San Mateo, ca.
3000 m, No. 3720, 3728.
433. Polytrichadelphus aristatus (Hpe.) Mitt.
Zwischen Rio Saujana und Choquetanga grande, ca. 3500 m, No. 3249.
_ 434. Polytrichadelphus bolivianus Herzog nov. spec.
Dioicus; laxe caespitosus, e viridi fuscescens, caulibus ad 15 cm longis. Folia laxe disposita,
e basi 2,5 mm longa fere 2 mm lata fuscescente vel rubiginosa nitida late ovata caule arcte
_appressa vaginata in Jaminam 5—6 mm longam anguste lanceolatam valde patentem immo
refractam exeuntia, marginibus erectis ubique remote grosse spinoso-serratis,
- nervo in cuspidem brevem fuscam excurrente dorso laevi vel denticulo uno alterove notato,
lamellis totam fere laminam obtegentibus 5—6-seriatis cellulis terminalibus mammiformibus
incrassatis. Seta erecta, flexilis, complanata, 4—6 cm longa, theca generis, olivacea, demum nigrescens,
operculo breviter oblique rostrato.
Zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2000 m, No. 4463; bei Locotal, ca. 1700 m, No. 5083.
; Durch die weit abstehenden Blätter von den übrigen Arten der tropischen Cordilleren verschieden.
435. Polytrichadelphus cuspidirostris (C. M.).
An grasigen Felsen im Pajonaltal (Quimzacruz), über 4000 m, No. 3294.
Pogonatum Palis. Prodr.
Sect. Anasmogontum Mitt. Muse. austr. amer.
436. Pogonatum distantifolium C. M.
An Erdböschungen des neu angelegten Weges zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 1800
bis 2000 m, No. 4504.
Völlig übereinstimmend mit den Originalen, von Ule bei Nova Friburgo (Staat Rio de Janeiro)
_ gesammelt.
437. Pogonatum arcuatum Mitt.
| Auf Waldboden bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5089.
Sect. Cephalotrichum (Bryole. ur.) Broth.
438. Pogonatum polycarpum Schimp.
P. plurisetum (C. M.).
In Hochgebirgslagen auf schwarzer Erde häufig. Z. B. im oberen Llavetal, ca. 4200 m,
No. 4911; auf der Höhe der Cuesta de Abana bei Pojo, ca. 2800 m, No. 5120, hier auch
eine forma uniseta mit einzelnen Seten und größerer Kapsel, die der folgenden, jeden-
falls nächst verwandten Art sehr nahekommt.
439. Pogonatum cylindrotheca Herzog nov. spec.
Dioicum; gregarium, caulibus ad 1,5 cm longis basi nudis comoso-foliatis. Folia inferiora 3 mm
longa, e basi ovata concavissima late lanceolata, acutissima, marginibus superne inflexa, grosse se r-
— 104 —
rata, nervo in cuspidem fuscam parce serratam excurrente, lamellis. totam fere laminam occupantibus
4—5 seriatis, cellulis terminalibus majoribus incrassatis impressis fuscis; superiora 8 mm longa. Seta
erecta, plerumque solitaria, rarissime duo, 3 cm longa; theca anguste cylindrica,
5—6 mm longa, saepius parum asymmetrica, exothecio verrucoso, operculo cupulato brevissime oblique
rostellato, sporis olivaceis laevibus diametro 0,02—0,022 mm.
Am Wegrand bei Lagunillas, ca. 3200 m, No. 3839.
Polytrichum Dill. Catal. pl. giss.
440. Polytrichum intermedium Herzog in Beih. Bot. Centralbl. 1909.
An Felsen der Cerros de Malaga große, reich fruchtende Rasen bildend, ca. 4100 m, No. 4357.
441. Polytrichum juniperinum Willd.
P. secundulum C. M.
P. patens C. M.
An Wegrändern bis über die Waldgrenze.
Z. B. an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2833, 2931; bei Incacorral, ca. 2300 m,
No. 5107; beim Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4917.
var. tumescens (C. M.) Herzog.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2912.
Die Art ist in der Cordillere sehr formenreich und hat C. Müller dadurch zur Aufstellung mehrerer
Arten veranlaßt. Dieselben sind aber angesichts der großen Variabilität, welche die Art schon in Europa
zeigt, nicht haltbar.
Die Varietät tumescens, welche habituell mit var. alpinum Schimp. nahe übereinkommt, unter-
scheidet sich von dieser durch die goldbräunliche Haube.
Eubryales.
Erpodiaceae.
Erpodium Brid. Bryol. univ. Il.
442. Erpodium Balansae C. M.
An Baumrinde bei Villa Montes am Rio Pilcomayo (Ostrand der Cordillere), ca. 450 m,
No. 2546; im Wald bei Yuto (N. Argentinien) ca. 400 m, No. 3764.
443. Erpodium Lorentzianum C. M.
An Baumrinde im Wald bei Yuto (N. Argentinien), ca. 400 m, No. 2550; zwischen Aguaray
und Yacuiba (Ostrand der Cordillere nahe der bolivischen Grenze) ca. 400 m, No. 5162.
Hedwigiaceae.
Hedwigia Ehrh. Hann. Mag.
444, Hedwigia albicans (Web.) Lindb.
An Felsen der Estradillas über Incacorral, ca. 3100 m, No. 3308.
Hedwigidium Bryol. eur.
445. Hedwigidium imberbe (Sm.) Bryol. eur.
An trockenen Felsen besonders der Trockenseite des Hochgebirges häufig; z. B. im Cho-
“ cayatal, ca. 3300 m, No. 3583; am Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4914.
var. macrocalyx C. M.
Auf Felsblöcken bei Calachacca an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3254.
— 105 —
Braunia Bryol. eur.
446. Braunia cirrhifolia (Wils.) Jaeg.
An sonnigen Felsen besonders auf der Trockenseite des Mittelgebirges häufig.
An der Cuesta de Sta. Catarina bei Comarapa, ca. 2400 m, No. 3703; am Cerro Pampalarga
über Vallegrande, ca. 2500 m, No. 4147; an einem Berggrat über Comarapa, ca. 2600 m,
No. 4230 (f. falcata); daselbst, No. 3951 (f. longipila); bei Tres Cruces in der Cord. von
Santa Cruz, ca. 1500 m (f. canescens).
Zu dieser vielgestaltigen Art gehören, wie schon Brotherus bemerkt, B. canescens Schimp.,
B. argyrotricha C. M. u. B. incana C. M.
447. Braunia argentinica C. M.
Im Wald bei Yuto (N. Argentinien), ca. 400 m, No. 5155.
448. Braunia subplicata E. Britt.
An Felsblöcken im Chocayatal, ca. 3400 m, No. 2585.
449. Braunia secunda Schimp.
Auf Felsblöcken im Chocayatal große Rasen bildend, ca. 3400 m, No. 3462.
450. Braunia laxifolia Herzog nov. spec.
_ Laxe caespitosa, amoene viridis, caulibus 6—8 cm longis a basi ramosis, ramis longioribus ramu-
lisque stolonoideis crebris flagelliformibus apice radicantibus. Fola laxe patula, subsquarrosa,
concavissima, ultra 2 mm longa,e basi contracta subamplectante late ovata, breviter api-
culata, margine usque ad apicem late revoluto, apiculo tenui eroso, subeplicata vel leviter
plicata, cellulis subrotundis vel ovalibus dorso tenerrime papillosis; perichaetialia alte convoluta; 5 mm
longa, angusta, dense plicata. Seta 10 mm longa, recta; theca ovata, 2,5 mm longa, microstoma.
Auf schattigen Felsblöcken im Chocayatal, ca. 3400 m, No. 3618.
Durch die lockeren, weit abstehenden und fast ungefalteten Blätter unterschieden. Vielleicht eine
extreme Schattenform von B. subplicata E. Britt.
451. Braunia divaricatula Herzog nov. spec.
| Densiuscule caespitosa, habitu quodam macromitrioideo, e viridi fuscescens, caulibus 5 em longis
valde ramosis tenuibus siccis duriusculis. Folia densa, minuta, valde divarıcata, sub-
squarrosa, sicca sublaevia vel leviter plicata, concava, e basi contracta breviter ovata vel subpanduriformia,
acuminata, acumine decolori piliformi papilloso, in summis longiusculo
fragili, margine ubique—acumine excepto—angustius revoluto, integerrima, cellulis omnibus valde
incrassatis dorso tenerrime papillosis. Sterilis.
Auf einem Berggrat über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4243.
Durch die sehr kleinen, sparrig abstehenden Blätter und stark verdickten Zellwände leicht zu
unterscheiden.
Rhacocarpus Lindb. in Öfvers. K. Vet. Akad. Förh.
452. Rhacocarpus Humboldtii (Hook.) Lindb.
Rh. Mandoni C. M.
An feuchten Felsen und moorigen Stellen im Hochgebirge häufig, oft große Rasen bildend;
formenreich.
Z. B. an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2839/a; am Ostabhang der Yanakaka-
berge, ca. 4000 m, No. 3743 (f. pilifera); in der Hochregion von Altamachı, ca. 4000 m,
No. 3864; im Hochtal Viloco, ca. 4600 m, No. 3149.
| Die Art zeigt, wie es scheint, Übergänge zu Rh. excisus (C. M.), indem gelegentlich neben der Spitze
der Blätter scharfe Einschnitte vorkommen, so bei No. 2878 von der Waldgrenze über Tablas und No. 3722
yon der Abra de San Mateo, ca. 3000 m.
Bibliotheca botanica. Heit 87 14
EGE SES u u u D NE LCT Te
— 106 —
453. Rhacocarpus exeisus (C. M.) Par.
Typische Exemplare an der Waldgrenze über Tablas, No. 2839. Ob aber spezifisch von
voriger Art zu trennen ?
454. Rhacocarpus australis (Hpe) Par.
An Felsen der Estradillas über Incacorral, ca. 3100 m, No. 3316; an den Cerros de Malaga,
ca. 4000 m, No. 4372.
Auch diese Art steht Rh. Humboldtii sehr nahe und ist vielleicht nicht spezifisch von ihr zu trennen.
455. Rhacocarpus chlorotus Herzog nov. spec.
Dioieus; caespitibus latis profundis glaucis, caulibus 4—5 cm longis subpinnatim ramosis
ramis, decrescentibus cuspidatis. Folia caulina laxe squamosa, concava, 1 mm longa, su b-
orbicularıa, supra basin constricta, margine basi anguste reflexo superne saepius late inflexo, ad
basin latius, superne angustissime fuscescenti-limbata, tenerrime crenulata, pilifera, pilo subaequi-
longo valde flexuoso flavo fuscescente laeviusculo, cellulis omnibus tenuibus densissime punctu-
latis, basalibus aureis, superioribus amoene viridibus, alaribus permultis in auriculam
excavatam conflatis,magnis subquadratis, lumineamplo chlorophyllo
repleto (unde nomen); ramalia minora, angustiora, panduriformia, subelimbata, pilo breviore;
perichaetialia 2 mm longa, anguste ovato-elliptica, acuta, longe pilifera, pilo valde flexuoso
fusco, subelimbata, aurea, cellulis valde incrassatis. Seta recta, 12—18 mm longa, theca subglobosa,
diametro 1,5 mm, pallide fusca, ab ore ad medium plicata vel laeviuscula, operculo hamato.
An Felsen in der Schlucht bei Locotal, ca. 1800 m, No. 2707.
Nach der Beschreibung dem Rh. orbiculatus (Mitt.) nahestehend, jedoch durch die schmalen Ast-
blätter unterschieden.
Fontinalaceae.
Fontinalis (Dill.) L. emend.
456. Fontinalis turiacea Herzog nov. spec. |
Sterilis; submersa, caulibus ad 30 cm longis, a bası iterum dichotome in ramos subaequilongos
divisis, superne dense ramosis, ramulis brevibus subparallelis appressis ut et caule
cuspidatis squamoso-foliatis, e viridi-aureo fuscescens, nigricans. Folia densa, mollia,
accumbentia, concavissima, dorso impressa, e basi haud decurrente angustissima inflexa longe
oblonga, obtusiuscula, apiculata, vetusta apice plerumque fissa, integerrima, nervoobsoletobrevi,
cellulis anguste linearibus tenuibus vel parum incrassatis, alaribus perpaucis minusculis
quadratis.
Untergetaucht in Tümpeln eines Torimoores der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4423.
Wohl mit F. squamosa u. F. bogotensis nahe verwandt.
Cryphaeaceae.
Acrocryphaea Bryol. eur. V. Mon. Cryph.
457. Acrocryphaea julacea (Hornsch.) Bryol. eur.
Im Wald bei Yuto (N. Argentinien) ca. 400 m, No. 3765.
458. Acrocryphaea Gardneri (Mitt.) Jaeg.
In der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4576, 4663; im unteren Coranital, ca. 1800 m,
No. 4722.
Cryphaea Mohr in Web. Tab. synopt. muse.
459. Cryphaea ramosa Wils.
An Bäumchen beim Asiento (Aracatal), ca. 3900 m, No. 3000; in den Estradillas über
Incacorral, ca. 3300 m, No. 3322; im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4224:
nen nn nn
mm mms un
I
460. Cryphaea patens Hornsch.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3640/a; in der Cordillere von
Santa Cruz bei Tres Cruces, ca. 1400 m, No. 3507, 3509, 3492; im Nebelwald über
5 Comarapa, ca. 2600 m, No. 4333.
461. Cryphaea Jamesonii Tayl.
An Baumchen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3314; bei Incacorral,
ca. 2200 m, No. 5045; im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3640;
im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4695, 4724.
462. Cryphaea pilifera Tayl.
Im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4080; in der Talschlucht von Tablas,
ca. 1800 m, No. 4662; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4963, 5028.
463. Cryphaea microspora Herzog nov. spec.
C. ruficalyx Herzog in sched.
Autoica; pendula, statura Cr. ramosae, caulibus ad 8 cm longis densiuscule subpinnatim ramosis,
ramis tenuibus apice attenuatis. Folia caulina laxe imbricata, concavissima, late cordato-ovata, breviter
latiuscule acuminata, in-
tegerrima, nervo ultra
_ medium evanido ferrugineo,
cellulis generis modice incras-
_ satis; ramalia minora, parum
longius acuminata, subinte-
gerrima; perichaetialia longe
_ convoluta, cupreo-rufescentia,
nitida, anguste oblonga, ob-
tusa, breviter cuspi-
data. Theca brevissime
pedunculata, immersa, an-
guste cylindrica, striata,
operculo albido alte
cupulato rostrato; peri-
stomio completo dentibus ad 7
0,5 mm longis, processibus
aequilongis; sporis diametro |
0,016—0,02 mm, ochraceis. |
An Bäumchen in den
Estradillas über In- Fig- 39. Cryphaea gracillima H. n. sp. No. 4115. a Habitusbild 1: 1, 6 Sproßspitze 4: 1,
c Stengelblatt 62: 1, d Astblätter 62: 1, e Peristom 250: 1, f Sporen 250: 1.
S
cacorral, ca. 2900 m
(auf der ersten Reise gesammelt und als C. ramosa bestimmt).
. Von der nächstverwandten €. ramosa durch die schmälere Kapsel und die auffallend kleinen, in
Masse ockergelben Sporen unterschieden. Die Sporen der C. ramosa sind grün und messen 0,024 bis
_ 0,032 mm.
- 464. Cryphaea gracillima Herzog nov. spec. (Fig. 39).
Laxe caespitosa, tenella, caulibus ascendentibus arcuatis 3—4 cm longis sat dense subpinnatim
“ramosis, ramis longiusculis tenuibus caudatis, flavescens. Folia caulina densiuscula, imbricata, e basi
“subcordata ovato-lanceolata, acuminata, subintegerrima, superne tenuissime crenulata,
-margine undulata, hic illic revoluta, nervo viridi ultra medium evanido, cellulis anguste ellipticis
valde incrassatis laeviusculis;ramaliaduplo vel subtriplo breviora,anguste
ovato-acuminata, longe piliformia, margine erosula; perichaetialia ultra 2 mm longa,
BL Rn Te nn ne rn ng
— 108 —
oblongo-obovata, obtusa, in pilum longum flexuosum remote serrulatum viride exeuntia, basi enervia,
tenerrima, nitida. Theea parva, immersa, elliptica, annulo lato triseriali revolubili, operculo acute conico
rubro, calyptra conica fusca scabra; peristomii externi dentibus longiusculis (0,28 mm) anguste lanceolatis
papillosis flavidis, interni rudimentarii processibus mediis pellucide membranosis
irregulariter sinuatis superne grosse papillosis; sporis maximis, diametro
0,044—0,052 mm, cellulis 4—8 compositis viridibus.
Im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2600 m, No. 4115; im Nebelwald über Comarapa, ca.
2600 m, No. 4257/a.
Durch die verschiedenartige Beblätterung von Stengel und Ästen, das rudimentäre, innere Peristom
und die großen, mehrzelligen Sporen sehr gut gekennzeichnet.
465. Cryphaea macrospora Herzog nov. spec. (Fig. 40).
Caulis tenax, a bası valde ramosus, 8 cm longus; ramulis remotis brevibus tenuibus
teretiusculis e viridi aurescens. Folia caulina subsquarrosa, laxa, e basi excisa decurrente late
| ovata, concava, acu-
minata, acumine lon-
giusculo latiusculo
flexuoso, inte ger-
rima, margine basi
tantum anguste revo-
luta, nervo aureo supra
medium evanido, cel-
lulis breviter ellipticis
valde incrassatis sub-
laevibus basi elongatis
aureis; Tal ma Figg
sicca ap presse
humida patentia, sub-
similia, vix minora;
perichaetialia ob-
longo-obovata, late
truncata, nervo
longe excurrente s e-
tosa. Seta subnulla;
theca immersa, e basi
truncata ovata,
breviter cylin-
Fig. 40. Cryphaea macrospora H. n. sp. a Habitusbild 1:1, 6 Blatt 30:1, ec Spitze eines / :
Perichaetialblattes 62:1, d Kapsel ca. 15:1, e Peristom 125:1, f Sporen 250: 1. drica, 2m Pp horı-
formis, sub ore le-
viter plicata, annulo lato biseriali revolubili, operculo cupulato flavo recte rostrato, calyptra rubra
conica scabra operculum tantum obtegente; peristomii externi dentibus membranae supra
os valliformi-prominenti annulo obtectae insidentibus longe lineari-lanceolatis
subhyalinis papillosis, interni processibus angustis vix ?/, dentium externorum aequantibus; sporis
maximis diametro 0,044—0,048 mm, subglobosis vel valvatis, exosporio incrassato
hyalino punctulato, unicellulosis vel in cellulas 2—4 divisis valde chlorophyllosis.
Auf Baumästen im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3370.
Durch das Peristom, die Kapselform und die großen Sporen sehr ausgezeichnete Art.
= opte
Leucodontaceae.
Forsstroemia Lindb. in Öfvers. K. Vet. Ak. Förh.
466. Forsstroemia coronata (Mont.) Par.
In den Wäldern der Randeordillere bei Yacuiba, ca. 500 m, No. 2625; an Bäumen im Wald
bei Yuto (N. Argentinien) ca. 400 m, No. 3769; ım Bergwald von Tres Cruces (Cord.
won Sta. Cruz) ca. 1400 m, No. 3897, 3989.
Prionodontaceae.
Prionodon C. Müll. in Bot. Ztg. 1844.
. Prionodon lycopodioides Hope.
Im Bergwald zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2000 m, No. 4443; im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, No. 4213, 4295 (f. angustifolia).
. Prionodon luteovirens (Tayl.) Mitt.
Ich rechne hierher nach der Beschreibung Exemplare von folgenden Fundorten: im Berg-
wald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4007 c. fr.; im unteren Coranital, ca. 1800 m,
No. 469.
. Prionodon pinnatus Hpe.
Im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3422.
. Prionodon patentissimus Besch.
Im Bergwald des Rio Saujana, ca. 2900 m, No. 3258 c. fr. Nach der Beschreibung bestimmt!
. Prionodon ciliolato-serratus Herzog nov. spec.
Caulibus horizontaliter patentibus vel descendentibus subpendulis ad 12cm longis pinnatim vel s u b-
flabellatim ramosis, ramis ad5cmlongis habitu P. densum in mentem referentibus,
“dense foliatis griseo-viridibus. Folia sicca suberecta, accumbentia, humida laxe patula,
ad 5 mm longa, e basi anguste elliptica linearia, subulata, acutissima, subula
flexuoso-undulata fragili, valde plicata, supra basin breviter denticulata, superne argute
“ciliolato-serrata, nervo in apice ipso evanido, cellulis elliptieis modice incrassatis pellucidis
papillosis, basi marginalibus multis seriebus transverse ellipticis substellatim incrassatis.
An Bäumen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4348.
Durch die weit herab stark, fast wimperig gesägten Blätter und die Verzweigung gut gekennzeichnet.
472. Prionodon ptychomnioides Broth. n. sp.
Dioicus; robustiusculus, pallide viridis, inferne fuscescens, opacus; caulis secundarius
usque ad 10 cm longus, dense foliosus, superne pinnatim ramosus, ramis usque ad 2 cm longis, singulis
longioribus, erecto-patentibus, simplieibus; folia caulina patula, sicca suberecta, fragilia, plicata, e basi
breviter decurrente late ovali subito lanceolato-loriformia, marginibus erectis, in parte superiore basis
minute, dein argute serratis, nervo tenui, infra apicem folii evanido, cellulis ellipticis, superioribus sub-
_ rotundis, papilla media, basilaribus internis linearibus, lumine angustissimo, externis in seriebus multis
_yalde incrassatis, lumine irregulariter polygono. Caetera ignota.
1 Florida de San Mateo, No. 3682.
14 Species foliorum forma dignoscenda, habitu speciebus gracilioribus Ptyehomnii vel potius
“Rhytidiadelpho triquetro sat similis.
| “473. Prionodon cavifolius Herzog nov. spec.
h E cauli primario rhizomatico repente caulibus horizontaliter patentibus vel descendentibus ad
8 15 cm longis sat regulariter pinnatis pinnis decrescentibus e viridi lutescentibus. Folia
eaulina sat densa, laxe patula, mollia, 5 mm longa, 2 mm lata, late elliptica, breviter
| | acuminata, concava,haud plicata, sicca dorso impressa, margine planiusculo, superne remote
= ER
serrulata, nervo viridi flexuoso ante apicem evanido, cellulis basalibus medianis laxe
rectangulis aureis, marginalibus multis seriebus transverse ellipticis valde incrassatis, superioribus parvis
angulatis irregularıbus tenuibus papillosis; ramalia laxiora, sicca patentiora, minora, similia.
An Bäumen im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4741.
Durch die weichen, nicht gefalteten, sehr breiten Blätter gut unterschiedene Art aus der Verwandt-
schaft des P. pinnatus.
474. Prionodon pendulus Herzog nov. spec.
Caulibus pendulis ad 30cm longis tenellis, subpinnatim (apice fasciculatim) ramosis,
ramis ut et caule flexuosis e viridi-flavo fuscescentibus. Folia sat densa, valde patentia, 6mm longa,
sicca profunde plicata, e basi late ovata subauriculata in subulam latiusculam longam acu-
tissimam valde fragilem contracta, fere a basi grosse ciliato-serrata, nervo in extrema
subula dissoluto, cellulis majusculis irregularibus ellipticis pellucidis papillosis, basi marginalibus permultis
transversim ellipticis angulatis stellatim incrassatis; ramalia angustiora, breviora.
An Baumästen zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2500 m, No. 4495; an Baumästen
im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4309.
Durch den Wuchs und die Form der sehr brüchigen Blätter leicht zu unterscheiden, jedoch P. cilio-
lato-serratus gewiß sehr nahe stehend und möglicherweise eine durch die hängende Lebensweise veränderte
Form desselben.
475. Prionodon undulatus Mitt.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2600 m, No. 3623, 3727. Sehr charakteristisch
durch die großen breiten Blätter und dicken, hängenden Aste.
476. Prionodon fuscolutescens Hpe.
An Bäumen im Bergwald des Sillar gegen Espiritu Santo, ca. 1800 m, No. 2734; im oberen
Coranital, ca. 2600 m, No. 3423; an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2902;
im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4044 (f. angustifolia).
477. Prionodon bolivianus (C. M.).
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3935; im Bergwald des Rio Tocorani, ca.
2200 m, No. 4044/a c. fr.
478. Prionodon densus (Sw.) C. M.
Hauptsächlich in der unteren Bergregion.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3698, 3705; bei Tres Cruces in
der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3481, 3993. Schon auf der ersten Reise
im Waldgebiet des Cerro Amboré in der Cordillere von Santa Cruz gesammelt.
479. Prionodon contortus Herzog nov. spec.
Dense caespitosus, caulibus subsimplicibus vel parce ramosis vel subpinnatim ramosis sub-
erectis amoene viridibus densissime foliatis. Folia sicca contorta, apici-)
bus incurvis subhelicoideis, vix plicata, humefacta facile emollientia, subrecurvescentia, dein
valde patula, plicata, concavissima, canaliculata, apice saepius subundulata, e basi brevi
auriculata anguste ovata lineari-lanceolata, acutissima, apice saepe diffracto, margine superne
remote breviterque subobtuse, inferne argutius denticulata, nervo in apice ipso
dissoluto, cellulis basalibus medianis angustis incrassatis, marginalibus paucis seriebus transverse ellipticis
stellatim incrassatis, superioribus minusculis irregularibus sublaevibus.
An Baumen in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3567; im Bergwald von Florida
de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3702; im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m,
No. 4278 (f. major).
Durch die gedrehten, fast krausen, hohlrinnigen Blätter und glatten Blattzellen leicht zu erkennen.
— 11 —
Lepirodontaceae.
Lepyrodon Hpe. Prodr. Fl. Nov. Granat.
480. Lepyrodon tomentosus (Hook.) Mitt.
An Bäumen der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2795 (f. flagellifera).
var. tunariensis Herzog.
L. tunariensis H. in Beih. Bot. Centr. 1909.
Häufiges Felsmoos der höchsten Kämme in der Cordillere von Cocapata, nur auf Schiefer;
in der Quimzacruz-Cordillere nicht beobachtet.
An Felsen des Cerro Tunari in üppigen großen Rasen, ca. 4700 m, No. 4929; an der Punta
de San Miguel, ca. 4800—5000 m, sine No., an den Gipfeln des Yanakakamassives,
4500—4800 m, sine No.; in der Hochregion von Altamachi, ca. 4000 m, No. 3859.
Pterobryaceae.
Pterobryum Hornsch. in Fl. Brasil. 1.
. Pterobryum densum (Schwer.) Hornsch.
Prionodon splendens Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Am Grund der Baumstämme in der unteren und mittleren Bergwaldregion, meist steril.
Am Sillar und bei Tres Cruces in der Cord. von Santa Cruz, 1400—1600 m, 3522, 3992;
bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5035; zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 1800 m,
No. 4424, c. fr.!
Orthostichidium C. M. in K. Sy. Vet. Ak. Handl.
482. Orthostichidium excavatum (Mitt.).
An Bäumen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800—2000 m, No. 3630. Der
unteren Bergregion angehörend.
Pteredryopsis Fleisch. in Musc. Archip. Ind.
483. Pterobryopsis stolonacea (C. M.).
An Bäumen in der Randcordillere zwischen Yacuiba und Ipaguassü, ca. 500 m, No. 2623;
bei Tres Gruces in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3547.
Meteoriaceae.
Squamidium (C. M.) Broth.
Sect. Eusgquamidium Broth.
484. Squamidium nigricans (Hook.).
Orthostichidium Orthostichella C. M.
F An Bäumen im Bergwald von Espiritu Santo, ca. 1500 m, No. 2733, e. fr.!
485. Squamidium perinflatum (C. M.).
Pilotrichella C. M.
Im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4024; in der Talschlucht von Tablas, ca.
1800 m, No. 4667.
486. Squamidium filiferum (C. M.).
An Bäumen bei San Miguelito, ca. 1500 m, No. 2748; im oberen Coranital, ca. 2600 m,
No. 3428 (f. densior); zwischen Tocorani u. ned ca. 2900 m, No. 3846
— 12 —
487. Squamidium leucotrichum (Tayl.).
An Bäumen im feuchten Bergwald häufig. Z. B. im oberen Coranital, ca. 2400 m, No. 3424;
im Tocoranital, ca. 2200 m, No. 4117, 4120.
Sect. Macrosquamidium Broth.
488. Squamidium macrocarpum (Spruce).
An dünnen Baumästen im Bergwald von Espiritu Santo, ca. 1600 m, No. 2735 ce. fr.!; im
unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4763; im Bergwald von Espiritu Santo, ca. 1600 m,
No. 2727 (f. repens); bei Tres Cruces in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m,
No. 3999 (f. repens).
489. Squamidium turgidulum (C. M.).
An Bäumen im Bergwald bei Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3569.
Bis jetzt nur in den östlichen Ketten der Cordilleren gefunden.
Pilotrichella (C. M.) Besch. Prodr. Bryol. Mexic.
490. Pilotrichella versicolor (C. M.) Jaeg. (Fig. 41, c—d).
An Baumästen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3719; in der Tal-
schlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4665.
491. Pilotrichella angustifolia Herzog nov. spec. (Fig. 41 a—b).
Sterilis; longe pendula, laxe subpinnatim ramosa, ramis brevibus, e pallide viridi lutescens vel
fuscescens, nitidula, caulibus ramisque tenuissimis. Folia pentasticha, imbricato-
Reise reichlich im Gebiet des «
accumbentia, concavissima, caulina ca. 1 mm
7 | d
{
A
Cerro Amboré gesammelt.
longa, ramalia minora, e basi angustata
subpanduriformia, apice cucullato-
Fig. 41. a—b Pilotrichella angustifolia H. n. sp. a Stengelblatt An Bäumen im Wald bei Yacuiba, ¥
31:1, b Astblatter 34:4. c—d Pilotrichella versicolor (C. M.). ca. 500 m, No. 2552; bei Tres ©
inflexa, tenerrime serrulata, breviter acumi-
nata, brevissime mucronato-cuspidata, cellulis
ce Stengelblätter 31:1, d Astblatt 31:1. Cruces in der Cordillere von Santa “
Cruz, ca. 1400 m, No. 3502/a, 3987.
b
EE
AN b
alaribus vix conspicuis.
An Baumästen in der Talschlucht bei
Tablas, ca. 1800 m, No. 4666. |
Von der verwandten P. versicolor durch /
die weniger gedunsene Beblatterung und die M
: |
2 \
Da
kleineren, an der Basis verschmälerten Blätter
deutlich unterschieden.
492. Pilotrichella cyathipoma (C. M.).
Nur in den östlichen Randgebirgen
der Cordillere, schon auf der ersten
var. laxiretis Herzog nov. var.
Differt a typo habitu robustiore retique cellularum multo laxiore.
An Bäumen im Wald des Randgebirges bei Yacuiba, ca. 500 m, No. 2626.
493. Pilotrichella flexilis (Sw.). \
Häufig in den Nebelwäldern des obersten Waldgürtels; z. B. im Buschgürtel bei Tres Cruces
— 13 —
in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1500 m, No. 3571 und im Nebelwald über Comarapa,
ca. 2600 m, No. 3837, c. fr.!
Hierher gehört wohl auch P. turgescens (C. M.).
Papillaria (C. M.) C. M. in Öfv. K. Sv. Vet. Ak. Förh.
494. Papillaria appressa (Hornsch.) Jaeg.
| Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600 m, .No. 3712, 3726.
495. Papillaria nigrescens (Sw.) Jaeg.
Im Bergwald von Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3546.
Fig. 42. Meteorium illecebrum (C. M.). a, b No. 4116. a Astblatt von einem hängenden Sproß 30:1,
b Astblatt von einem kriechenden Sproß 30:1; c—f No. 3568: ce unteres Astblatt 30:1, d oberes Ast-
blatt 30:4, e Zellen aus der Blattmitte von ce 250:1, f Zellen aus der Blattmitte von d 250: 1.
496. Papillaria Deppei (Hornsch.) Jaeg-
Im Buschgürtel bei Tres Cruces, in der Cord. von Santa Cruz, ca. 1500 m, No. 3902, 3921,
4002.
497. Papillaria squamatula C. M.
An Bäumen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600—2000 m, No. 3624; bei Tres
Cruces in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3570; zwischen Tocorani
und Lagunillas, ca. 2900 m, No. 3845.
Meteorium Doz. et Molk. Musci Archip. Ind. ined.
498. Meteorium illecebrum (C. M.) Mitt. (Fig. 42).
M. lonchotrichum C. M.
M. fuscoviride (Hpe).
Bibliotheca botanica Heft 87. 15
— 14 —
Die äußerst formenreiche Art variiert in allen Merkmalen des Gametophyten sehr stark, ohne aber
durchgreifende Unterschiede aufzuweisen, die etwa die Abgrenzung bestimmter Varietäten oder Formen
gestatten würden. Die Abänderungen erstrecken sich nämlich oft auf die Teile eines und desselben
Individuums, so daß z. B. Blätter mit langer Haarspitze und kurzem Acumen am gleichen Ast vorkommen.
Bei den Unterschieden handelt es sich immer um ein durch alle Übergänge miteinander verbundenes
Mehr oder Weniger. Die Äste können entweder dünn oder dick, spitz oder stumpf sein, die Beblätterung
anliegend kätzchenförmig bis dick gedunsen wurmförmig, die Blätter selbst breiter oder schmäler, mehr
oder weniger hohl und gefaltet, die Blattspitze haarförmig ausgezogen bis kurz und gerade, die Zellen
der Blattspitze kurz elliptisch-hexagonal oder schmal und lang, mit unverdickten oder stark bis sehr stark
verdiekten und getüpfelten Wänden, fast glatt bis stark spitzig papillös. Obwohl ein nicht verkennbarer
Einfluß auf die Ausgestaltung der Blätter von dem Wuchs der Pflanze, die rasenförmig mit kriechenden
Stengeln und aufrechten Ästen oder mit hängenden Sprossen und wagerecht abstehenden Ästen vorkommt,
ausgeübt wird, so sind doch sicher nicht alle Verschiedenheiten auf diese Verhältnisse zurückzuführen.
Das Vorkommen verschiedener Blattformen zuweilen am gleichen Seitenast oder doch häufig wenigstens
am gleichen Sproß, scheint mir darauf hinzudeuten, daß die Luftfeuchtigkeitsverhältnisse oder auch die
Belichtungsintensität und andere äußere Umstände während der Entwicklung des einzelnen Blattes oft
wichtige Faktoren für seine definitive Gestalt darstellen.
So ist es auch rein unmöglich, die Arten M. lonchotrichum und M. fuscoviride neben M. illecebrum
aufrecht zu erhalten, da die von den Autoren verwendeten Artmerkmale, angesichts der Veränderlichkeit
dieser Verwandtschaftsgruppe, hier systematisch völlig bedeutungslos werden.
Ich sammelte dieses in den Bergwäldern der Cordillere zu den häufigsten Erscheinungen
gehörende Moos an folgenden Orten: im Tocoranital, ca. 2200 m, No. 4060, 4116,
c. fr. cop.!; im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3427; in der Cordillere von Santa Cruz,
ca. 1600 m, No. 3568; am Meson bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4134; im Gebüsch |
des Cerro Pampalarga bei Vallegrande, ca. 2300 m, No. 4151; im Nebelwald über
Comarapa, ca. 2600 m, sine No.
Floribundaria C. M. in Linnaea XL.
Sect. Capillidium (C. M.) Broth.
499. Floribundaria tenuissima (Hook. ©t Wils.).
In feuchten Bergwäldern an Baumästen hängend, sehr häufig, aber im Gebiet bis jetzt
immer steril, so im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4231 ; im oberen Paractital
an der Waldgrenze, ca. 3300 m, No. 4384; im unteren Coranital, ca. 1800— 2000 m,
No. 4716, massig; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5010.
Lindigia Hpe. in Linnaea XXXI.
500. Lindigia acieulata (Tayl.) C. M.
An Baumästen in den feuchten Bergwäldern sehr häufig und auch meist reich fruchtend.
~ Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800—2000 m, No. 3628; im Tocoranital,
ca. 2200 m, No. 4051; in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4543, 4592, 4652;
im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4694; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5017.
Neben der typischen Form mit steifen, abstehenden Stengeln und ziemlich regelmäßigen Fieder-
ästen kommt auch eine hängende Form mit unregelmäßiger Beästung vor, die der folgenden Art sehr ähn-
lich sieht. Hier entscheidet die Skulptur der Peristomzähne sehr leicht.
501. Lindigia debilis (Wils.) Jaeg.
Wie vorige an Baumästen in feuchten Bergwäldern, aber stets hängend und locker beästet.
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4677; zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2000 bis
2400 m, No. 4502; im Tocoranital, ca. 2200 m, No. 4078.
— 15 —
Meteoriopsis Fleisch. Muse. Archip. Ind. exs.
502. Meteoriopsis remotifolia (Hornsch.).
In breiten, flachen Rasen, mit relativ kurzen hängenden Sprossen.
Im Bergwald des Rio Tocorani auf Baumästen, ca. 2200 m, No. 4093; an den untersten
Gesträuchästen im Buschgürtel von Tres Cruces (Cordillere von Santa Cruz),
ca. 1400—1500 m, No. 3540.
var. latifolia Herzog nov. var.
Differt a typo foliis latioribus.
Im Buschgürtel von Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1500 m, No. 3984; im Bergwald
des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4093/a.
503. Meteoriopsis onusta (Spruce).
An Baumästen dichte Überzüge und Behänge bildend: an niederen Waldbäumen der
Cordillere von Santa Cruz, Cuesta de la Piedra Borracha, ca. 1600 m, No. 3566.
504. Meteoriopsis patens (Hook.).
Die häufigste Art im Gebiet, aber meist steril. Sie erinnert im Wuchs außerordentlich an die
ceylonische M. reclinata und gibt derselben in den Maßen kaum etwas nach.
Im Gebüsch am Cerro Pampalarga bei Vallegrande, ca. 2300 m, No. 4152; im Buschgürtel
von Tres Cruces, Cord. von Santa Cruz, ca. 1500 m, No. 3508; über Baumwurzeln und
Felsen in der Schlucht bei Locotal, ca. 1800 m, No. 2704; im Wald des Sillar (Espiritu
Santo), ca. 1800 m, No. 2793, c. fr.!; zwischen Incacorral und Locotal, No. 5080; bei
Florida de San Mateo, No. 3699; in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4664
e. fr.!; im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4762.
Neckeraceae.
Phyllogonieae.
Phyllogonium Brid. Bryol. univ. II.
505. Phyllogonium fulgens (Sw.) Brid.
In großer Menge von Baumästen herabhängend im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m,
No. 3934.
506. Phyllogonium viscosum (Palis.) Mitt.
An Baumästen im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4119; massig im Wald von
Chusimayo bei Incacorral, ca. 2200 m, sine No., hier schon auf der ersten Reise, auch
c. fr. gesammelt.
Neckereae.
Calyptothecium Mitt. in Journ. Linn. Soc. Bot. X.
507. Calyptothecium duplicatum (Schwegr.).
var. integerrimum Herzog nov. var.
Differt a typo foliis integerrimis.
An Baumen in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m?, No. 3524; im Bergwald von
Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3681.
Neckeropsis Reichdt. in Novara Exp. Bot. 1.
À hdi ey
508. Neckeropsis undulata (Palis).
An Bäumen im Bergwald der Cordillere von Santa Cruz — zwischen Questa de Suspiros
:
er
Fr
Ar
4
— 116 —
und Cuesta de Guitarraz —, ca. 1000 m, No. 3904; in der Talschlucht von Tablas,
ca. 1800 m, No. 4526.
Neckera Hedw. Fund. II.
509. Neckera Lindigii Hpe.
Häufigste Art. An Bäumen im Bergwald große, meist reich fruchtende Rasen bildend.
Z. B. bei Tres Cruces in der Cord. von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3502, 3985; im Nebelwald
über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3953; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5027; bei Florida
de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3627. f
510. Neckera Jamesonii Tayl.
N. cyathocarpa Hpe.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4336; an der Waldgrenze im obersten
Paractital, ca. 3200 m, No. 4386.
N. cyathocarpa Hpe. ist von N. Jamesonii nicht zu unterscheiden. Die Kapselform wechselt am
gleichen Exemplar.
511. Neckera Marchalii Herzog nov. spec. (Fig. 43).
Autoica; gracilis, caule late pinnato breviusculo, 3—5 cm longo valde complanato viridi
nitidulo dite fructifero. Folia 8-seriata, anguste oblongo-ligulata, horizontaliter falcata,
undulata, basi uno latere inflexa, caulina 3,5 mm longa, obtusiuscula, integerrima vel subintegerrima,
nervo simplici medio viridi tenui vel gemello brevissimo, ramalia ca. 2 mm longa, distinctius
breviter acuminata, apice tenuissime serrulata,
enervia vel nervis binis brevissimis obsoletis,
cellulis omnibus angustissime linearibus, alarıbus
haud distinctis; perichaetialia interna laxe con-
voluta, oblonga, breviter acuminata, 2 mm
longa. Seta 2—3 mm longa, perichaetialia
parum superans; theca exserta, minuta,
1—1,5 mm longa, cyathiformis, sub ore
ampliato constricta; peristomil externi
dentibus tenerrime punctulatis
haud striatis, interni processibus parum
brevioribus.
An Bäumen im Bergwald von Florida
de San Mateo, ca. 2000 m, No.
3635; im unteren Coranital, ca.
1800 m, No. 4739; im Bergwald
von Tres Cruces (Cord. von Santa
Cruz), ca. 1400 m, No. 3907.
Durch die Kleinheit aller Teile
und die dicht punktierten, nicht gestreiften
Peristomzähne von ihren Verwandten
in der Gruppe N. Jamesoni und N. andına
gut unterschieden. Ich widme diese Art Herrn
Prof. Dr. Marchal in Gembloux (Belgien).
512. Neckera eucarpa Schimp.
Fig. 43. Neckera Marchalii H. n. sp. a Habitusbild 1:4, 6 frukti- An Gesträuch- und Baumästen, um
fizierender Ast 4—5:4, c Stengelblatt 31:1, d Astblatt 31:1, die Waldgrenze häufig.
e Perichaetium und Kapsel 12:1, An der Waldgrenze über Tablas, ca.
— 17 —
3400 m, No. 2827; in den Estradillas über Incacorral, ca. 3200—3300 m, No. 3323;
im obersten Paractital, ca. 3300 m, No. 4387; an der Waldgrenze des Rio Saujana,
ca. 3400,m, No. 3284.
ee ne fa on EN Le
Br
v
Thamnieae.
Porotrichum (Brid.) Bryol. jav.
Sect. Complanaria Fleisch.
513. Porotrichum pinnatelloides C. M. (Fig. 44).
An Bäumen im feuchten Bergwald oft ausgedehnte lockere, immer reich fruchtende Rasen
pildend.
|
{
|
|
A
d SEN
N
Fig. 44. Porotrichum pinnatelloides C. M., No. 4046. a Habitusbild 1:1, b Stengelblätter 31:1, e Astblätter
b 4 31:1, d Blattspitze 250 : 1, e Blattflügel 250: 1.
Im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4046; zwischen San Mateo und Sunchal,
| ca. 2000 m, No. 4505; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4983, hier auch auf der ersten
= Reise, aber fälschlich als P. longirostre bestimmt.
Sect. Euporotrichum Besch.
514. Porotrichum Lorentzii (C. M.).
An Baumwurzeln in der Waldcordillere von Santa Cruz häufig, z. B. am Sıllar, ca. 1500 m,
No. 3512, bei Tres Cruces, ca. 1400 m, No. 3893.
Nach meiner Auffassung zu Porotrichum in die Verwandtschaft von P. longirostre gehörig. In
‚seine nächste Nähe gehört auch P. amboroicum H. in Beih. Bot. Centr. 1909.
= ee 2
515. Porotrichum longirostre (Hook.).
An Baumstämmen im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4101/a; in der Talschlucht
bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4520 u. 4606.
516. Porotrichum macropoma Herzog nov. spec. (Fig. 45).
Dioicum; laxe caespitosum, caule secundario brevi ca. 3 cm longo prolifero inferne stipiti-
formi denudato superne bipinnatim ramoso, ramis parum decrescentibus in frondem sub-
flabelliformem valde
complanatam coordinatis. |
Folia caulina ad 2 mm longa,
b valde complanata,
pseudodisticha, e basi auri-
culata elliptica, breviter
acuminata, margine uno latere
late inflexo, nervo sat tenui
3/, folii pereurrente, apice ser-
rulata; ramalia parum
minora, complanata, dis-
tincte auriculata, elliptico
ligulata, apiculata, ar-
gutius serrata, nervo vix
Ze. breviore, cellulis ala-
ribus subrotundis fuscatis
excavatis Ingwer,
culam congestis, ceteris
anguste linearibus pellucidis
tenerrimis, apicalibus valde
abbreviatis subrhombeo-
hexagonis. Seta ultra 2 cm
longa, flexuose suberecta; theca pro genere majuscula, deoperculata ad 3 mm longa, parum in-
clinata, e collo distincto turgide ovalis, operculo alte cupulato longe subrecte rostrato.
Im Nebelwald über. Comarapa, ca. 2600 m, No. 4312; im Bergwald des Rio Tocorani, ca.
2200 m, No. 4080/a.
Mit P. longirostre verwandt, aber durch die sehr flache Beblätterung, die deutlichen Blattöhrchen
und die auffallend große Kapsel gut unterschiedene Art.
m
SS ——
SIE
Q
Fig. 45. Porotrichum macropoma MH. n. sp. a Habitusbild 1:1, 6 Stengelblatt 31: 1,
c Astblatt 31:1, d Blattspitze 250 : 1, e Blattflügel 250: 1.
517. Porotrichum strictum Herzog nov. spec. (Fig. 46).
Dioicum; laxe caespitosum, caulibus secundariis e caule primario rhizomatico longe repente
suberectis strictis a substrato horizontaliter patentibus 8—10 cm longis basi denudatis superne
pinnatim ramosis, caule ramisque complanatis, ramulis vix complanatis. Folia caulina laxius-
cula, majora, ramalia densa, minora, subconformia, caulina ultra 2 mm longa, e basi indistinete auri-
culata ovata late ligulata, rotundat-a, lateralia margine uno latere late inflexa, apice
complanata, argute inciso-serrata, nervo sub apice evanido, cellulis inferioribus anguste linearibus, in
apice breviter hexagonis laxiusculis, alaribus paucis excavatis subrotundis fuscatis;
ramalia lateralia 1,5 mm longa, simiha, distinctius auriculata, media parum breviora,
concava, ovata, late acuminata, apice parce serrata; perichaetialia interna e basi anguste oblonga longe
subulata, integerrima. Seta recta, 20—23 mm longa; theca e collo longiusculo plicato elliptica,
pallide fusca, operculo longe oblique rostrato; peristomiu externi dentibus inferne dense horizontaliter
striatis, ciliis nullis; sporis diametro 0,01 mm ochraceis.
An Bäumen zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 1800 m, No. 4483.
Dem P. longirostre (Hook.) ver-
wandt, aber durch den Habitus und
die kleingeöhrte Blattbasis verschieden.
Porothamnium Fleisch. Laubm.
v. Java.
Sect. Pseudo-Porotrichum
(Broth.) Fleisch.
518. Porothamnium gymnopodum (Tayl.).
An Baumrinde- in schattig-
feuchten Wäldern.
Im Nebelwald über Comarapa,
ca. 2600 m, No. 4204 u.
No. 4248 c. fr.
519. Porothamnium ramosissimum (Hpe.)
An ähnlichen Orten; im Nebel-
wald über Comarapa, ca.
2600 m, No. 3978.
520. Porothamnium subramosissimum
Broth. in herb.
Wie die beiden vorigen.
Im Nebelwald über Comarapa,
ca.2600 m, No. 4236, 4311;
im Bergwald des Rio
Tocorani, ca. 2200 m,
No. 4047.
Sect. II. Thamniadelphus Fleisch.
521. Porothamnium neckeraeforme 6
(Hpe.).
Im Bergwald des Rio Tocorani,
Fig. 46. Porotrichum strictum H. n. sp. «a Habitusbild 1:1, b Stengel-
blatt 31:1, e normale Astblätter 31:1, d seltenere Form (mitten und
ca. 2200 m, No. 4015 = Ir. oben) 31:1; e Blattspitze 250: 1, f Blattflügel 250: 1.
522. Porothamnium explanatum (Mitt.).
Hierher gehört wohl nach Brotherus’ brieflicher Mitteilung ein steril gesammeltes Moos aus dem
Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3680.
523. Porothamnium subexplanatum Broth. et Herzog nov. spec. (Fig. 47).
Dioicum; caulibus robustis arbusculantibus, stipite decumbente foliato vel erecto inferne
subnudo sursum dendroideo-ramoso comoso atrato, foliis obscure viridibus vix nitidulis. Folia caulına
remota, ultra 3 mm longa, basi ad 2 mm lata, late ovata, parum acuminata, subexplanata, s u b-
inte gerrima, nervo viridi sub apice evanido, cellulis elongate hexagonis summis tantum brevioribus ;
ramalia 2 mm longa, vix complanata, cochleariformi-concava, valde asymmetrica,
e basi angustata breviter late ligulato-spathulata, apice rotundata, apiculo brevi
lato, superne argute serrata, cellulis omnibus abbreviatis hexagonis pellucidis chlorophyllosis;
perichaetialia e basi ovata subulata, integerrima, cellulis omnibus elongatis incrassatis valde punctulatis.
Seta erecta, subflexuosa, apice parum arcuata, 15—17 mm longa, crassiuscula, atropurpurea;
theca horizontalis, breviter cylindrica, vix curvata, sub ore constricta, robusta, deoperculata
2,5 mm longa, operculo olivaceo longe oblique aciculari-rostrato; peristomium generis.
In der Talschlucht von Tablas,
ca. 1800 m, No. 4638, 4639.
Von P.explanatum (Mitt.) durch
verschiedenartige Stamm- und Ast-
blätter, lockreres Zellnetz in der Spitze
der Astblätter, sehr hohle Astblätter
und kräftigeren Wuchs zu unter-
scheiden.
524. Porothamnium comosum Herzog
nov. spec. (Fig. 48).
Sterile; caule primario rhizo-
matico repente tomentoso, caulibus
secundariis erectis arbus-
culantibus 6—8 cm longis, parte
inferiore stipitiformi 4—5 cm longa
eramosa atrata folus squamiformibus
pallidis appressis laxe obtecta, apice
tantum ramosis, ramis numerosis
brevibus teretiusculis iterum
laxe ramosis tenuibus in comam
densam congestis. Folia caulina
concavissima, late trian-
gulari-ovata, cucullata,
vix apiculata, apice parce serrulata,
3 mm longa, basi 3 mm lata, nervo
viridi ultra medium saepius inaequa-
liter furcato; ramalia multo mi-
Fig. 47. Porothamnium subexplanatum H. n. sp. a Habitusbild 1:1, nora, e bas i ovata breviter
b Stengelblatt 15:4, c Astblätter 34:4, d Blattrand in der Mitte 250: 4,
e Zellen der Blattspitze 250:4, f Blattspitze 250:4 und g Zellen der
Blattmitte 250:1 (fu. g von P. explanatum).
ligulata, 1,5 mm longa, parum
concava, plicata, apice argute
grosse, inferne minutius serrata, nervo
validiusculo 3/, folii percurrente, cellulis alaribus perpaucis fuscatis vix excavatis, ceteris omnibus
anguste linearibus apicalibus abbreviatis laxioribus.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2813.
Mit P. leucocaulon (C. M.) verwandt.
Porotrichodendron Fleisch. Laubm. v. Java.
525. Porotrichodendron superbum (Tayl.) Broth. (Fig. 49).
Porotrichum Mitt.
Porotrichodendron bolivianum Herzog in sched.
Neckera heteroclada Herzog in Beih. Bot. Centralblatt 1909.
Eine sehr kritische, formenreiche Art.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3819 u. 4216 c. fr., hier auch eine lang herab-
hängende Form (f. pendula) No. 3818; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4979, steril;
eine Form mit quergewellten Stengelblättern (f. undulata) im Nebelwald über Coma-
rapa, ca. 2600 m, No. 3950 u. 4206; in den Estradillas über Incacorral ca. 3000 m
(1. Reise, als Neckera heteroclada mihi veröffentlicht).
— 11 —
Die vorliegende Art ändert im Wuchs, in der Beblätterung und der Blattform so sehr ab, daß die
Unterbringung steriler Formen die größten Schwierigkeiten bereitet. Es lassen sich 2 Haupttypen unter-
scheiden, nämlich die mit durchaus drehrunder Beblätterung von Stengel und Ästen und die mit ver-
“ flachter Beblätterung des Haupt-
stengels, wobei aber die Äste
doch fast drehrund beblättert
sind. Der erstere Typus unter-
scheidet sich auch durch den
etagenformigen Wuchs und
durchwegs löffelartig hohle Blät-
ter von dem zweiten, bei welchem
die Äste meist fiederig in einer
Ebene abstehen und die Blätter
des 'Hauptstengels meist etwas
verflacht erscheinen. Als ex-
treme Form dieses zweiten Typus
betrachte ich No. 3950 u. 4206
sowie die Pflanzen aus den
Estradillas von meiner ersten
Reise, die mich zur Aufstellung
einer neuen Neckera-Art ver-
anlaßten. Hier ist die Quer-
wellung der Stengelblätter der-
artig auffallend, daß sie sofort
an Neckera denken läßt, zumal
die Sporogone fehlen und infolge-
dessen nicht auf die richtige
Spur leiten können. Eine sorg-
fältige Vergleichung aller vor-
liegenden Exemplare läßt jedoch __ | Ps et
Fig. 48. Porothamnium comosum H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b Stengelblatt 15: 4,
die Identität derselben und ihre c oberes Stengelblatt 31:1, d Astblätter 31:1, e Blattspitze (Astblatt) 250: 1,
Zugehörigkeit zu P. superbum f Zellen der Blattbasis 250 : 1.
erkennen. Eine seltsame Wuchs-
form ist auch die f. perdula, die sich aber in ihrer rundlichen Beblätterung trotzdem eng an den
1. Typus anschließt. No. 4979 zeichnet sich durch sehr verflachte Beästung und die flagellenförmigen
Astendigungen aus und zeigt an einzelnen Stengelblättern den Beginn einer Querwellung, wodurch sie
zu der f. undulata hinüberleitet; wahrscheinlich ist diese Form identisch mit P. stolonaceum Hpe.
526. Porotrichodendron gracile Herzog nov. spec. (Fig. 50).
Sterile; laxe caespitosum, iterum proliferum, habitu Hylocomium umbratum vel
H. proliferum in mentem referens, caulibus arcuatis ad 10 em longis tertiusculis
eleganter irregulariter laxe bipinnatim ramosis, ramis flexuosis flagelliformi-attenuatis,
exodermide rubro-pellucida, ceterum flavido-viridibus nitidulis. Folia caulina densiuscule 1m b ri-
“cata, haud vel vix complanata, parum concava, e basi exauriculata late ovalia, 2mm
longa, obtusa, brevissime apiculata, apice minutim argute eroso-serrata, nervo
ms, folii percurrente, cellulis alaribus paucis ellipticis incrassatis vix fuscatis parum excavatis, ceteris
| anguste linearibus apice abbreviatis, ramalia multo minora, vix 1 mm longa, concaviora,
late spathulata, (supra medium latissima), exauriculata, apice argute eroso-serrulata,
_ nervo medio tenuissimo, cellulis alaribus perpaucis distinctis parum excavatis, ceteris limpidis angustissimis.
' Bibliotheca botanica. Heft 87. 16
An der Waldgrenze über
Tablas,. ca. 3400 m,
No. 2875.
Von P. superbum durch
den schlanken Wuchs, die sehr
dünnen Äste und sehr kleinen
Astblätter, sowie deren Form und
das Fehlen des Blattöhrchens
bestens unterschieden.
527. Porotrichodendron robustum
Broth. n. sp. (Fig. 51).
Robustum, lutescenti-vi-
ride, nitidiusculum; caulis secun-
darius ca. 8 cm longus, strietus,
dense foliosus, ramosus, ramis
vixcomplanatulis, dense pinnatim
ramulosis, ramulis patentibus,
plerumque raptim flagella elon-
gata, filformi, plus-minusve ra-
mosa instructis; folia erecto-
patentia, cochleariformi-concava,
caulina oblonga vel ovato-ob-
longa, breviter acuminata, acuta,
marginibus erectis, superne in-
curvis ibidemque minute serru-
latis, nervo tenui, ultra medium
fol evanido, cellulis superioribus
anguste rhomboideis, inferioribus
linearibus; foliaramea angustiora.
Caetera ignota.
Im Nebelwald über Co-
marapa, alt. 2600 m,
No. 3937.
Species statura robusta
Fig. 49. Porotrichodendron superbum (Tayl.). a Habitusbild 1:1 No. 3819, : à PRE
b—e No. 4979: b Stengelblatt 31: 1, c, d Astblatter 31:1, e Blattöhrchen 250:1, lamisque uberrime filiferis oculo
f—1 No. 4216: f, g, h Stengelblätter 31:1, ı, k, L Astblätter 31: 1. nudo Jam dignoscenda.
Porotrichopsis Broth et Herzog nov. gen.
528. Porotrichopsis flacca Herzog nov. spec. (Fig. 52).
Dioica (planta & tantum observata); caulis primarius rhizomaticus, arcuatus, apice decur-
vatus, stolonaceus, caules secundarios laxe dispositos simplices flaccos tenues arcuatos apice flagelloso-
attenuatos ibique defoliantes emittens, floribus $ creberrimis gemmaceis, perigonialibus concavissimis
obovatis marginibus late inflexis acuminatis integerrimis. Folia laxe disposita, undique
patentia, strictiuscula, nitida, sicca immutata, 2 mm longa, carinato-concava, e basi angustiore
haud auriculata anguste lineari-spathulata, acuta, apice irregulariter grosse ser-
rata, margine a basi usque ad medium angustissime revoluto, nervo simplici
tenuissimo viridi, infra medium evanido, cellulis alaribus valde distinetis totum spatium
inter nervum marginemque occupan-
tibus laxis subquadratis vel
ovalibus incrassatis, nonnul-
lis magnis fuscatis excavatis,
ceteris omnibus elongate hexagonis
laxiusculis laevibus chlorophyllosis.
Zwischen andern Baummoosen
im feuchten Bergwald zwischen
San Mateo und Sunchal, tiber
2000 m ?, No. 4503.
Dieses hübsche, leider nur spär-
lich und steril gefundene Moos gehört
zweifellos zu einer neuen Gattung in
der Verwandtschaft der Porotrichen.
Der Zuschnitt der Blätter, wenn auch
in dieser ungewohnt schmalen Form
stark verändert, die grobe Serratur der
Blattspitze, die dünne einfache Rippe
und das hexagonale Zellnetz lassen die
Zugehörigkeit desselben zu den Poro-
trichen ohne weiteres erkennen. Für
die neue Gattung charakteristisch ist
jedoch die große, ausgehöhlte Gruppe
von Blattflügelzellen, die die ganze
Breite des Blattgrundes mit Ausnahme
der Rippe einnimmt. Eine deutliche
Differenzierung von Blattflügelzellen
findet sich zwar schon bei Porotricho-
dendron, aber dort sind sie viel kleiner
und in einem kleinen, deutlich ab-
gesetzten DBlattöhrchen zusammen-
gedrängt, während bei Porotrichopsis
nicht die Spur eines Blattöhrchens zu
On \ ;
à 3 h : à À Fig. 50. Porotrichodendron gracile H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b, c Stengel-
finden ist, die Basis vielmehr die pjstter 31:1, d, e, f Astblätter 31:1, À Spitze eines Stengelblattes 250:1,
schmalste Stelle des Blattes darstellt. i Flügel eines Stengelblattes, k Flügel eines Astblattes 250: 1.
Lembophyllaceae.
Lembophyllum Lindb. in Act. Soc. Sc. Fenn. X.
529. Lembophyllum bolivianum Herzog nov. spec. (Fig. 53).
Late caespitosum, e pallide viridi ochraceum, caule primario repente, secundariis suberectis vel
arcuatis 5—7 cm longis superne subpinnatim ramosis ramis brevibus teretibus
attenuatis subcuspidatis. Folia sat densa, concavissima, cymbiformi-incumbentia,
e basi latissima auriculata subrotundo-ovata, apice perfecte rotundato latissimo, ibique
tenerrime crenulata, ceterum integerrima, nervis duobus brevissimis obsoletis,
cellulis angustissime linearibus subvermicularibus, modice incrassatis conflata, auriculis valde
excavatis cellulis multis subrotundis incrassatis chlorophyllosis fuscescentibus
contexta; ramalia minora, angustiora, latissime apiculata, distinctius suberoso-crenulata.
Zwischen Gras in der Fels-
schlucht von Toncoli, ca.
3500 m, No. 4382; an der
Waldgrenze des Rio Sau-
jana ca... 3500’"meNe:
3250/a.
Das Vorkommen einer Art dieser
bisher nur aus Australien, Tasmanien
und Neu-Seeland bekannten Gattung
ist pflanzengeographisch außerordent-
lich bemerkenswert. Es läßt einmal
auf Zwischenstationen der bisher im
antarktischen Südamerika noch nicht
gefundenen Gattung in Patagonien und
Feuerland schließen und bildet anderer-
seits ein wichtiges Glied in der Reihe
antarktischer Pflanzen, die längs der
Cordillere nach Norden gewandert sind.
Entodontaceae.
Entodon C. M. in Bot. Ztg. 1844.
Sect. Erythropus Broth.
530. Entodon Nanoclimacium C. M.
Auf Steinen und über Baum-
wurzeln, breite, meist
reich fruchtende Rasen
d
Fig. 51. Porotrichodendron robustum Broth. n. sp. a Habitusbild 1:1,
b Stengelblatt 31:1, ce Astblätter 31:1 (b u. e von No. 3937), d Astblätter
31:1, e Spitze eines Astblattes 250:1 (d u. e von No. 4203). bildend. (
Im oberen Coranital, ca.
2600 m, No. 3366; im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600—1800 m, No. 3653
(f. stylosa); im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2600 m, No. 4076 (f. stylosa); bei Incacorral,
ca. 2300 m, No. 4974 (f. robustior); bei Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3715 (f. robus-
tior); an der Waldgrenze des Rio Saujana (Quimzacruz), ca. 3400 m, No. 3266 (f. robustior).
var. macropterus Herzog nov. var.
A typo differt folis latioribus, celluis alarıbus numerosissimis alam magnam
constituentibus.
Auf Steinen bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5011.
Bei dieser Art kommen Formen mit kürzerer und längerer Columella vor. Die letztere Form, bei
welcher die Columella über den Rand der trockenen Kapsel emporragt, habe ich als forma stylosa bezeichnet.
531. Entodon micans Herzog nov. spec. (Fig. 54).
Autoicus; late caespitosus, depressus, caulibus gracillimis repentibus apice
stolonoideis pallide viridibus argenteo-micantibus subpinnatim ramosis, ramis tenuibus
siccis subteretibus foliis decurvis, humidis sursum convexis deorsum concavis inde subtus
sulcatis. Folia caulina concavissima, minuta, 1 mm longa, ovalia, brevissime apiculata,
apiculo subrecurvo tenerrime serrulato, ceterum integerrima, nervis nullis, cellulis tenuissimis limpidis
angustissimis, alaribus multis quadratis chlorophyllosis, ramalia vix minora parum angustiora; peri-
chaetialia convoluta, anguste oblonga, longe acuminata, acumine reflexo integerrima. Seta brevis,
8—10 mm longa, rubra; theca breviter cylindrica, vix ultra 2 mm longa, levissime striata, opereulo brevi
— 125 —
oblique rostrato, columella prominente, peristomio beevi 0,25 mm longo, externo dentibus ex aureo
fuscatis anguste lanceolatis basi horizontaliter superne oblique striatis apice pallidis, ju-
venilibus laevibus, vetustis superne papillosis, interno processibus aequilongis angustissime linearibus cari-
natis, linea mediana hic illic fissis laevibus hyalinis; sporis ochraceis, diametro 0,010—0,012 mm laevissimis.
Auf Baumwurzeln im Wald bei Yuto (Ostrand der Cordillere, N. Argentinien), ca. 400—500 m,
No. 2551 u. 3762.
Mit E. Beyrichii Schwgr. nahe verwandt, aber in allen Teilen bedeutend kleiner und durch das
Peristom verschieden.
Fig. 52. Porotrichopsis flacca Broth. et H. n. gen. a Habitusbild 1:1, b, ce Blatter 31:1, d, e Perigonial-
blätter 31:4, f Blattspitze 250:1, g Blattflügel 250: 1.
Sect. Xanthopus Broth.
532. Entodon flexipes C. M.
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3718.
533. Entodon flavissimus C. M.
An Baumasten und Steinen, häufig auch auf den Einfassungsmauern der kleinen Acker
im Waldgebiet.
An Bäumchen in den Estradillas über Incacorral, ca. 3100—3300 m, No. 3333; im oberen
Coranital, ca. 2300—2600 m, No. 3388; zwischen Tocorani und Lagunillas, ca. 3000 m,
No. 3844; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5012.
994. Entodon gracilisetus Hpe.
Auf Steinen und an Baumwurzeln.
Zwischen San Miguelito u.Sillar, ca. 1600 m, No. 2728; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5015,5040.
535. Entodon microcarpus Broth. n. sp.
Autoicus; gracilescens, laete viridis, nitidus; caulis usque ad 3 cm longus, dense et com-
planate foliosus, pinnatim ramosus, ramis patulis, vix ultra 1 cm longis, cum foliis ca. 2 mm latis, obtusis;
folia lateralia patentia, concava, e basi contracta ovato-oblonga, breviter acuminata, acuta, marginibus
erectis, apice minute serrulatis, nervis binis, brevibus, cellulis angustissime linearibus, basilaribus breviori-
— 126 —
bus et laxioribus, alarıbus numerosis, quadratis; bracteae perichaetii erectae, e basi longe
vaginante sensim lanceolato-subulatae, integrae; seta solitaria, ca. 1 cm alta, tenuis, lutea; theca
erecta, anguste cylindracea, ca. 3 mm longa et ca. 0,57 mm crassa, pallida; exostomii dentes lanceolati,
ca. 0,3 mm longi et ca. 0,07 mm lati, aurantiaci, basi transverse, superne oblique striati, laeves; endosto-
mium fuscum, laeve; processus dentium longitudinis, angustissime lineares; s pori 0,017 ad
0,020 mm, virides, laeves; operculum e basi conica breviter oblique rostratum.
Corani-Tal, Steine, alt. 2100 m, No. 3393.
Species seta solitaria, theca minuta, angusta oculo nudo jam dignoscenda.
Pylaisia Br. et Schimp. in Hook. Lond. Journ. of bot. 11.
536. Pylaisia panduraefolia Herzog nov. spec.
Autoica; densiuscule caespitosa, e viridi aurescens vix nitidula, caulibus repentibus apice
curvatis dense ramosis, ramis suberectis ad 1 cm longis crassiusculis. Folia densa, sub-
secunda, e basi sub-
cordata ovata, sub-
panduriformia, con-
cavissima, longius-
cule acuminata, mar-
gine erecta, integerrima,
nervis subnullis
vel raro brevissimis ob-
soletis, cellulis angustis
breviter linearibus
chlorophyllosis, alari-
bus multis subqua-
dratis valde chloro-
phyllosis; perichaetialia
patula, angustiora, in-
tegerrima. Seta erecta,
12—15mmlonga,arcte
spiraliter torta,
rubra; theca cylin-
drica, reetavel
parum eunvata,
2 mm longa, operculo
brevi conico; peristomü
Fig. 53. Lembophyllum bolivianum H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b Stengelblatt 20:1, c, d externi dentibus longius-
Astblätter 20:1, e Blattflügel 250: 1, f Blattspitze 250: 1. culis cristatis apice pal-
lidis nodoso-articulatis,
interni processibus aequilongis angustis linea mediana fissis subhyalinis; sporis viridissimis, diametro
0,020 mm, tenerrime punctulatis.
Im Hochland von Totora, ca. 2800 m, No. 5123.
Der P. subfalcata Schimp. nahestehend, aber durch sehr hohle, etwas geigenförmige Blätter und
kürzere Blattspitze unterschieden.
Erythrodontium Hampe Symb. VII.
537. Erythrodontium squarrosum (C. M.) Par.
An Baumästen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600—1800 m, No. 3652, 3683;
bei Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3490/a.
538. Erythrodontium Germainii (C. M.) Par.
var. brevipes Broth. nov. var.
A typo differt seta brevi.
Bei Tres Cruces, Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3490.
539. Erythrodontium brasiliense (Hpe.) Par.
Bei Tres Cruces, Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3490/b.
540. Erythrodontium macrocarpum Broth. n. sp.
Autoicum; robustum, caespitosum, caespitibus densis, viridibus, inferne fuscescentibus,
nitidis; caulis elongatus, divisus, divisionibus repentibus, dense foliosis, dense ramosis, ramis erectis,
vix ultra 1 cm longis, dense et julaceo-foliosis; folia imbricata, cochleariformi-concava, late ovalia,
raptim breviter acuminata, acuta, marginibus erectis, integerrimis, enervia, cellulis anguste ellipticis-
alaribus numerosis quadratis vel trans-
verse latioribus; bracteae perichaetii
internae erectae, e basi longe vagi-
nante sensim lanceolato-subulatae,
apice minutissime denticulatae; seta
1,5 em alta, lutescenti-rubra; theca
erecta, oblonga-cylindracea, ca. 3 mm
longa et ca. 1 mm crassa, pallide fusci-
dula; exostomii dentes aurantiaci,
lanceolati, laeves, uitra orificium ca.
0,32 mm longi et ca. 0,065 mm lati:
sp ori 0,025—0,035 mm, virides, minute
papillosi: operculum e basi conica
breviter et oblique rostratum.
In der Dornbuschsteppe von
Comarapa, an Gesträuch-
wurzeln, alt. 1900—2000
m, No. 4320.
Species robustitate omnium par-
tium a congeneribus oculo nudo jam
dignoscenda.
Stereophyllum Mitt. Musc. Ind. or.
541. Stereophyllum Lindmannii Broth.
An Baumwurzeln bei Yuto
(Randgebirge der Cordil-
lere), N. Argentinien, ca.
450 m, No. 3763.
542. Stereophyllum leucostegium (Brid.)
Mitt.
Mit voriger Art bei Yuto,
No. 3767; beim Asiento
im Aracatalan Gesträuch-
Fig. 54. Entodon micans H. n. sp. a Habitusbild 1:1, 6 3 Stengelblätter Wurzeln, pes 3800 m,
31:1, e 2 Astblätter 31:1, d Blattfliigel (Stengelblatt) 250:1, e Kapsel No, 2988 (äuffallend hoher
ca. 15:1, f Peristom 250: 1. Fundort!).
Bi
547.
549.
ro
553
Br
Fabroniaceae.
Fabronia Radd. in Atti dell. Acad. de Scienze di Siena IX.
3. Fabronia andina Mitt.
An Konglomeratfelsen und dünnen Astchen unter Gebüsch bei La Paz, ca. 3600 m, No. 2560;
an Felsen bei der Mine Viloco (Quimzacruz), ca. 4400 m, No. 3302.
. Fabronia argentinica C. M.
An Bäumen im Wald bei Yuto (N. Argentinien), ca. 450 m. No. 2551/a, 3768.
Fabronia Podocarpi C. M.
An Baumästen bei Tres Cruces (Cord. v. Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3486.
. Fabronia Attaleae Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
In den Achseln der abgefallenen Blätter von Attalea princeps um Santa Cruz, ca. 400 m,
No. 2621.
Anacamptodon Brid. Mant. musc.
Anacamptodon cubensis (Sull.) Mitt.
Auf faulem Holz im Bergwald von Tres Cruces, Cord. von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3551.
Hookeriaceae.
Daltonieae.
Daltonia Hook. et Tayl. Muse. brit.
. Daltonia longifolia Tay].
An Baumästen im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3399; im unteren Coranital, ca. 1800 m,
No. 4680; in der Talschlucht bet Tablas, ca. 1800 m, No. 4650, forma foliis angusti-
oribus, seta longiore.
Daltonia tenuifolia (Mitt.).
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2940; im oberen Coranital, ca. 2600 m,
No. 3418; in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5149.
. Daltonia gracilis Mitt. |
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4721.
. Daltonia pulvinata Mitt.
Auf Baumästen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4267; im unteren Coranital,
ca. 1800—2000 m, No. 4761.
Daltonia Jamesonii (Tayl.).
var. laevis Herzog nov. var.
A typo differt seta laevissima.
Auf schwarzer Erde an feuchten Felsen der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4415.
. Daltonia pellucida Herzog nov. spec.
Robustiuscula, pulvinata, caulibus 1—2,5 cm longis basi dense fusco-tomentosis, superne tterum
ramosis vel subsimplicibus, e viridi flavescens, opaca. Folia densa, sicca contorta, flexuosa, humida
erecta, strictiuscula, 3—4mm longa, longe oblongo-ligulata, breviter acuminata,
integerrima, profunde complicato-carinata, apice dorso impressa, marginibus late
recurvis, late limbata, limbo basi 7—9-seriali, in apice 2-seriali, nervo in plica mediana
abscondito longe ab apice evanido, cellulis omnibus fere laxis pellucidis hexagonis in apice
tantum densioribus, haud incrassatis, chlorophyllosis. Seta vix 1 cm longa, valde torta, laevissima,
pur
purea; theca ovalis, deoperculata macrostoma, atropurpurea. Cetera ignota.
Auf Baumästen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4214, 4294, 4281.
— 129 —
Diese Art zeichnet sich durch das lockere Zellnetz der Blätter, stark zurückgeschlagene Blattränder
und breiten Saum, sowie durch die glatte Seta aus.
554. Daltonia subirrorata Broth. n. sp.
Gracilescens, caespitosa, caespitibus parvis, pallide viridibus, subopacis; caulis vix ultra 1 cm
longus, basi fusco-tomentosus, dense foliosus, simplex vel parce ramosus; folia sicca laxe adpressa, crispa-
tula, humida erecto-patentia, e basi elongate oblonga lanceolato-ligulata, anguste acuminata, ca. 3 mm longa,
Marginibus anguste recurvis, integris, nervo longe infra apicem fol evanido, cellulis ovali-hexagonis,
subpellueidis, basilaribus longioribus, pellueidis, infimis laxis, marginalibus limbum pallidum, inferne
3—Aseriatum, superne angustiorem efformantibus;seta ca. 1 cm alta, tenuis, rubra, sublaevis; theca erecta,
ovalis, fusca; spori 0,012—0,015 mm, virides, laeves; operculum e basi conica recte subulatum; calyptra
ad medium thecae producta, fimbriata, laevis.
Incacorral, alt. 2200 m, No. 4950.
Species D. irroratae Mitt. valde affinis, sed statura graciliore, foliis cellulis superioribus
brevioribus dignoscenda.
555. Daltonia latolimbata Broth. n. sp.
Robustiuscula, caespitosa, caespitibus parvis, lutescenti-viridibus, subopacis, caulis usque ad2 cm
longus, basi fusco-tomentosus, dense foliosus, simplex vel ramosus; folia sicca laxe adpressa, flexuosula,
humida erecto-patentia, e basi oblonga lanceolato-ligulata, anguste acuminata, usque ad 4 mm longa,
marginibus anguste recurvis vel subplanis (Th. H.), integris, superne parce subdenticulatis (Th. H.), nervo
longe infra apicem folii evanido, cellulis superioribus incrassatulis, subpellucidis, lumine elliptico, basi-
laribus longioribus, infimis laxis, marginalibus limbum lutescentem, basi multiseriatum, apice 2—3seria-
tum efformantibus; seta ca. 7 mm alta, tenuissima, flexuosa, rubra, superne scaberula; theca erecta,
ovalis, fusca; spori 0,025 mm, virides, laeves. Caetera ignota.
Incacorral, alt. 2200 m, No. 4950/a.
, Species foliorum forma marginibusque recurvis ad sect. B. in Engler-Prantl referenda,
sed cellulis superioribus incrassatulis, lumine haud angulato dignoscenda.
Distichophylleae.
Adelothecium Mitt. Musc. austr. am.
556. Adelothecium bogotense (Hpe.) Mitt.
In der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4582.
Leskeodon Broth. in Nat. Pfl.
. Leskeodon andicola (Spruce). '
An dünnen Lianen im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4043; an gefallenen
Ästchen im feuchten Bergwald des Sillar gegen Espiritu Santo, No. 2757/a.
Eriopus (Brid.) C. Müll. in Bot. Ztg. 1847.
. Eriopus papillatus Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Auf faulem Holz und an nassen Steinen im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4217;
in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5147; im Bergwald des Rio Tocorani,
ca. 2200 m, No. 4021.
Hookerieae.
Hookeria Sm. in Trans. Linn. Soc. IX.
. Hookeria acutifolia Hook.
Auf feuchter Erde in Felshöhlen am Bach in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4541.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 17
— 130 —
Cyclodictyon Mitt. in Journ. Linn. Soc. VII.
560. Cyclodictyon limbatum (Hpe.).
An faulen Asten im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2696.
561. Cyelodietyon albicans (Sw.).
Auf faulem Holz im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2715.
562. Cyclodictyon roridum (Hpe.).
Auf faulem Holz im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4004, 4005; auf faulem
Holz in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5143.
563. Cyclodictyon pusillum Herzog nov. spec.
Sterile; aliis muscis intermixtum, caule repente sat dense subpinnatim ramoso ramisque
brevibus plumulosis angustissimis cum folis 1 mm latis, e pallide glauco-viridi flavidulis.
Fig. 55. a—e Cyclodictyon obscurum H. n. sp. a Habitusbild 1:1, 6 rückenständiges Blatt 31:1, c seitenständiges Blatt
31:1, d Blattspitze 250: 4, e Kapsel; f—i Cyclodictyon breve H. n. sp. f Habitusbild 1:1, g rückenständige Blatter
31:1, h seitenständiges Blatt 31:4, à Blattspitze 250: 1.
Foha erecto-patentia, complanata, sicca nec crispula nec incurva, subimmutata, minuta,
1 mm longa, oblongo-subpanduriformia, anguste acuminata, acumine mediocri subpili-
formi, anguste limbata, limbo 1—2seriato, subintegerrima vel superne indistincte
appresse serrata, nervis binis longis viridibus dorsoa medio dense vesiculoso-serratis,
cellulis laxissimis hyalinis,
Auf gefallenen Astchen im feuchten Bergwald des Sillar gegen Espiritu Santo, ca. 1600 m,
No. 2757, mit Leskeodon andicola, Hookeriopsis hypnacea, Callicostella spec. und
Fissidens innovans.
Die neue Art ist weitaus die zarteste und kleinste der Gattung und war mit bloßem Auge kaum
von der sehr ähnlichen mit ihr zusammenwachsenden Hookeriopsis hypnacea zu unterscheiden.
— 131 —
564. Cyclodictyon obscurum Herzog nov. spec. (Fig. 55).
Dioicum; depresse caespitosum, obscure viride, caulibus repentibus substrato fasci-
culis rhizoidium affixis valde complanatis tenuibus humidis cum foliis 1,5 mm latis 3 cm longis valde ramosis,
ramis plerumque brevibus obtusis. Folia ca. 1 mm longa, laxiuscule disposita, asymmetrica, sicca crispula,
“humida concava, late ovata, acuminata, acumine latiusculo mediocri argute serrato, limbata,
limbo 3- in apice 4-seriato, nervis duobus laevibus viridibus divergentibus longis, cellulis sat
densis hexagonis chlorophyllo repletis inferne parum laxioribus elongatis. Seta 1,5—2 cm longa,
erecta, arcte spiraliter torta, laevissima, atro purpurea; theca inclinata vel horizontalis vel nutans,
Fig. 56. a—e Cyclodictyon angustirete H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b rückenständiges Blatt 15:1, c seitenstandiges
Blatt 15: 1, d Zellnetz in der Blattmitte 250: 1, e Blattspitze 256:1. f—k Cyelodietyon Stephanii H. n. sp. f Habitus-
bild 1:1, g rückenständiges Blatt 15:1, Ah seitenstandiges Blatt 15:1, ¢ Blattspitze 62:1, k 2 Kapseln.
e collo brevi atropurpureo breviter elliptica, pallide fusca, sub ore constricta, vix 2 mm longa, operculo
alte cupulato aciculari-rostrato atropurpureo; peristomio generis; sporis diametro 0,012 mm.
Auf feucht-schattigen Steinen bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4973.
In die Verwandtschaft von C. aeruginosum (Mitt.) und C. ulophyllum (Besch.) gehörig, aber durch
Kleinheit und kurze, breit eiförmige Blätter von ihnen unterschieden.
565. Cyclodictyon tocoraniense Herzog nov. spec.
Dioicum; depresse caespitosum, pallide glauco-virens, caulibus valde ramosis complanatis cum
foliis vix 2 mm latis. Folia e basi ovata in acumen acutissimum flexuosum
mediocre constricta, marginibus flexuosa, concavissima, limbata, limbo 3-seriali
im apice interdum 4-seriali argute serrato, nervis binis ultra *’, folii percurrentibus spinoso-
terminantibus dorso superne serratis, cellulis pro genere densiusculis breviter
hexagonis chlorophyllosis.
a
An nassen Steinen im oberen Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4106.
566. Cyclodietyon breve Herzog nov. spec. (Fig. 55).
Dioicum; depresse caespitosum, caulibus ad 5 cm longis valde ramosis ramulisque brevibus
complanatis cum foliis ultra 2 mm latis pallide glaucescentibus. Folia brevia, latissime ovata,
subtriangularia, in acumen cuspidiforme breviusculum constricta, margine flexuoso tenuiter limbata,
limbo 2-seriato superne remote argute serrato, nervis ultra 3/, folu percurrentibus
dorso superne valde serratis, cellulis omnibus laxissimis subrotundo-hexa-
gonis diametro 0,040 mm, inferioribus 0,042 x 0,05 mm.
An feuchten Steinen im oberen Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4049.
Dem C. iporanganum (Geh. et Hpe.) verwandt, aber durch sehr kurze Blätter unterschieden.
567. Cyclodictyon angustirete Herzog nov. spec. (Fig. 56).
Sterile; aliis muscis intermixtum, caulibus flaccidis ad 5 cm longis parce ramosis complanatis
humidis 2,5 mm latis, pallide viridibus apicibus castaneis nigricantibus. Folia erecto-patula,
concava, plicata, ovata, in acumen angustum contracta, 2 mm longa, apice remote argute
serrata, limbo 4-seriali in apice evanido cellulis tenuibus fuscatis exstructo, nervis
duobus pro folio tenuibus longis, cellulis superioribus densis hexagonis parum elongatis obli-
quatis, inferioribus laxiusculis subrectangulis, parietibus tenuibus fuscatis pellucidis.
Beim Abstieg ins Tal des Rio Paracti, 2800 m, No. 4392.
Dem C. nivale (C. M.), wie es scheint, nahestehend.
568. Cyclodictyon Stephanii Herzog nov. spec. (Fig. 56).
C. purpurascens Herzog in sched. |
Autoicum; depressum, repens, caulibus inter alios muscos longe vagantibus 4—7 cm
longis remote ramosis complanatis cum folis ultra 3 mm latis e pallide viridi purpurascen-
tibus. Folia sat densa, flaccida, crispata, undulata, e basi latissima late
ovata, acuminata, acumine undulato in pilum tenuissimum breve flexuosum
exeunte, tenerrime limbata, lmbo biseriato purpurascente, subintegerrima, nervis
duobus pro foho tenuibus longis parum divergentibus approximatis, cellulis laxissimis
elongate hexagonis limpidis purpurascentibus. Seta 3 cm longa, purpurea, erecta, sub-
flexuosa; theca inclinata vel horizontalis, e collo brevi ovalis, 2 mm longa, sub ore constricta, fusca,
operculo conico longe recteque aciculari, calyptra ultra 1,5 mm longa, basi plurilobata glabra;
peristomio generis.
Zwischen Sphagnum im feuchten Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2300 m, No. 4026.
Durch die haarförmig gespitzten großen, ganzrandigen, sehr schmal gesäumten Blätter und das
gestreckte, sehr lockere Zellnetz von dem anscheinend nahe verwandten C. Lindigianum (Hpe.) unter-
schieden. — Ich widme die Art dem bekannten Hepitocologen, meinem Mitarbeiter, Herrn F.Stephani.
“
Callicostella (C. M.) Jaeg. Adumbr. II.
569. Callicostella spec.
Andern Moosen untermengt — wenige sterile Stengel — an abgefallenen Ästen im Bergwald
des Sillar, ca. 1800 m, No. 2757/e.
Hookeriopsis (Besch.) Jaeg. Adumbr. II.
Sect. Euhypnella (Hpe.).
970. Hookeriopsis variabilis (Hornsch.) Jaeg.
H. hypnacea (C. M.) Jaeg.
Auf faulem Holz in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4659; an abgefallenen
Astchen im Bergwald des Sillar, ca, 1800 m, No. 2757/b, 2761, 2781.
— 133 —
Sect. Cupressinadelphus (C. M.) Broth.
571. Hookeriopsis purpureophylla (C. M.).
Auf Steinen im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2682.
572. Hookeriopsis subsecunda (Mitt.) Jaeg.
; An nassen Steinen im Bergwald von Florida de San Mateo, über 2000 m, No. 3672; im Nebel-
wald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4300.
573. Hookeriopsis falcata (Hook.) Jaeg.
var. latifolia Herzog nov. var.
A typo differt folis basi ovatis latioribus staturaque robustiore. Seta ut et in typo (lg. Humboldt)
glabra non apice scabra, ut dicit Mitten.
An Steinen im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2729.
Sect. Omaliadelphus (C. M.) Jaeg.
574. Hookeriopsis pachydictyon Herzog nov. spec. (Fig. 57).
Dioica; laxe caespitosa, decumbens, ex aureo-fulvo fuscescens; caulibus exodermide sub-
sphagnoidea, tenuibus cum foliis 1 mm latis, 6—8cm longis vagantibus flexuosis, humidis
distincte complanatis parce ramosis, ramis
brevissimis. Folia sicca rugulosa, accumbentia,
humida amoene pennaeformi-patentia, sub-
erecta, undulata, dorsalia majora, late
Ovata, breviter acuminata, acumine
tenui acutissimo flexuoso sub-
recurvo vel obliquo, valde concava,
longitudinaliter plicata, superne remote serrata,
nervis duobus tenuibus supra medium evanidis
dorso laevibus fuscis, cellulis basalibus
medianisque laxis ellipticis vel hexagonis,
apicalibus marginalibusque pluribus
seriebus usque fere ad basin valde an-
Bustioribus elongatis limbum
male limitatum efformantibus,
omnibus — marginalibus magis — incras-
satis punctulatis laevibus; lateralia
parum asymmetrica, angustiora, ventralia vix
minora, symmetrica. Seta recta, 2,5—3 cm
longa, rubra, laevissima; theca ovalis,
sub ore constricta, vix 2 mm longa, operculo
breviter recte rostrato.
Im Buschfilz an der Waldgrenze über Fig. 57. Hookeriopsis pachydictyon H. n. sp. a Habitusbild 1:1,
Tablas, ca. 3400 m, No. 2823. b Blatt 62:1, e Blattspitze 250:1, d Kapsel.
Durch das Zellnetz sehr eigenartig.
575. Hookeriopsis lepidopiloides Herzog nov. spec. (Fig. 58).
Synoica; laxe caespitosa, caulibus repentibus ramosis valde complanatis cum foliis 4 mm latis
- amoene viridibus nitidis, habitu quodam lepidopiloideo. Folia undulata, densiuscula, lateralia valde
- patentia, horizontaliter subfalcata, oblon go-elliptica, asymmetrica, acuminata, acumine
M brevissimo tenui, superne argute serrata, nervis binis tenuibus viridibus inaequalibus supra medium
…_evanidis lae vissimis, cellulis elongate hexagonis angustis chlorophyllosis; media minus asymmetrica.
Seta 2—2,5 cm longa, erecta, flexilis, laevissima, rubra; theca horizontalis, e collo distincto
— 134 —
longiusculo ovalis, sub ore constricta, sicca deoperculata curvata, vix 2 mm longa, operculo
cupulato oblique breviter rostrato; peristomio generis, sporis diametro, 0,012 mm viridulis.
Auf Steinen in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4580.
Durch glatte Blattrippen von den verwandten Arten unterschieden.
576. Hookeriopsis Williamsii Herzog nov. spec.
Autoica; depresse caespitosa, tenella, e viridi flava, nitida, caulibus repentibus
valde ramosis, ramis vix 1 cm longis parum arcuatis gracilibus cum folis 1,5 mm latis. Folia lae via,
densiuscula, 1—1,2 mm longa, e basi elliptica concava acuminata, acumine longiusculo argute
serrato, in lateralibus parum longiore obliquo falcato, nervis binis in lateralibus ultra medium pertinentibus,
in medüs brevioribus, tenuibus, dorso serratis, cellulisangustis linearibus laevissimis.
Seta 16—20 mm longa, tenuis, erecta, flexuosa,
apice arcuata, laevissima, rubra; theca horizon-
talis, ad 2mm longa, e collo tenuirubro
breviter cylindrica, curvata, pallide
ochracea, macrostoma, operculo rubro breviter
rostrato, peristomio generis.
In der Talschlucht bei Tablas, ca.
1800 m, No. 4547.
Durch den Blütenstand, glatte und lang-
zugespitzte Blätter und die geringe Größe unter
den Omaliadelphen bestens charakterisiert.
Lepidopilidium (C. M.) Broth. in Nat. Pfl.
577. Lepidopilidium synoicum Herzog nov. spec.
Synoicum; laxe caespitosum, amoene
viride, nitidulum, caulibus decumbentibus 3 em
longis basi radicantibus ramosis, caule ramisque
complanatis 3 mm _ latis angustatis. Folia
patentia, sicca parum contorta, apicibus
subrecurvis, e basi cordata late ovalia,
breviter acuminata, lateralia parum
asymmetrica, paullum longiora, angustiora, in-
distincte limbata, superne serrulata, nervis duobus
medio evanidis tenuibus, cellulis majus-
culis breviter elliptico subhexa-
gonis chlorophyllosis. Seta breviuscula, —5 mm
longa, erecta, apice hamata, tenuis, papıllosa,
pallide rubens; theca horizontalis vel decurvata, elliptica, sub ore constricta, operculo
oblique rostrato, calyptra 4—5lobata laevissima; peristomii externi dentibus robustis anguste
lanceolatis hyalino-marginatis, linea mediana sulcatis, dense striolatis, lamellis densissimis ateraliter
prominentibus, interni processibus aequilongis carinatis flavidis; sporis viridibus, diametro 0,018—
0,02 mm laevibus.
An feuchten Steinen in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5140.
Fig. 58. Hookeriopsis lepidopiloides H. n. sp. a Habitusbild
1:1, b Blatt 20:1, c Blattspitze 250: 1, d bedeckelte Kapsel,
e 2 entleerte Kapseln.
Crossomitrium C. Müll. in Linnaea XXXVIII.
578. Crossomitrium rotundifolium Herzog nov. spec.
Sterile. Caulibus pro genere robustulis ad 6 cm longis laxe subpinnatim ramosis valde complanatis
cum folis ultra 3 mm latis aureo-viridibus nitidis. Folia sicca subexplanata, parum deflexa
— 135 —
concava, bullata, e basi cordata suborbiculari-ovata, brevissime apiculata, ubique
tenuissime serrulata, enervia, cellulis linearibus tenuibus angustissimis valde pellucidis; propagulis
in foliorum axillis basique stipitatis, stipitibus bibrachiatis brachiis divergentibus filiformi-fusiformibus
fuscatis chlorophyllosis.
Auf Gesträuchästen im feuchten Gebüsch bei San Miguelito, ca. 1400 m, No. 2716; an
Ästchen in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4594.
579. Crossomitrium Wallisii C. M.
Auf abgefallenen Blättern in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4558.
Lepidopilum Brid. Bryol. univ. Il.
Sect. Eu-Lepidopilum Mitt.
580. Lepidopilum nanothecium C. M.
An Baumästen im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2794.
581. Lepidopilum Mülleri (Hpe.) Mitt.
Häufigste Art! An Ästen und dünnen Baumstämmchen und Gesträuchen des Bergwald-
gürtels.
Im Bergwald des Rio Tocoranı, ca. 2200 m, No. 4081; in der Talschlucht bei Tablas, ca.
1800 m, No. 4515, 4516, 4581; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5019, hier auch eine
Form mit vereinzelten Zwitterblüten, No. 5018.
582. Lepidopilum auriculatum Herzog nov. spec.
Dioicum videtur; habitu L. Mülleri, caulibus repentibus ramosis, ramis patentibus complanatis
cum foliis 4—5 mm latis flavescenti-viridibus valde nitidis. Folia densiuscula, patentia, horizonta-
litter falcato-recurva, e basi angusta distincte minute auriculata, auriculis inflexis,
longe oblonga, sensim acuminata, margine usque fere ad apicem anguste reflexa,
subintegerrima, acumine parce serrulata, nervis tenuissimis medio evanidis, cellulis omnibus
infimis exceptis angustissimis elongate ellipticis sublinearibus tenerrimis hyalino-limpidis.
Seta 6—7 mm longa, tenuis, erecta, dense echinulato-papillosa; theca cylindrica, macrostoma,
peristomio generis.
An Baumästen in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4517.
Durch die geöhrten, fast ganzrandigen und fast überall schmal zurückgeschlagenen Blätter von
dem verwandten L. Mülleri unterschieden.
CREW Te PT rt :
rae
TE
583. Lepidopilum Herzogii Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, lutescenti-viride, hic illic rufescens, nitidum; caulis secundarius
usque ad 4 cm longus, dense foliosus, turgide complanatus, cum foliis ca. 3 mmlatus, plus minusve ramosus ;
folia sicca vix mutata, facillime emollita, lateralia erecto-patentia, concaviuscula, ovato-oblonga,
breviter acuminata, acuta, marginibus erectis, apice minutissime serrulatis, nervis binis, tenuibus, vix
ultra medium folii productis, cellulis laxis, elliptico-hexagonis, marginalibus angustioribus, limbum
— indistinctum, uniseriatum efformantibus; seta 11 mm, crassiuscula, setosa. Caetera ignota.
Tocorani, alt. 2700 m, No. 4097.
Species L. frondoso Mitt. affinis, foliis lateralibus ovato-oblongis, breviter acuminatis, minu-
tissime serrulatis dignoscenda.
584, Lepidopilum malachiticum Herzog nov. spec.
Dioicum; e caule repente rhizomatico pluriramosum, ramıs simplicibus suberectis durius-
culis angustatis subcaudatis complanatis cum foliis vix 3 mm latis malachiticis Folia laxiuscula,
—… media breviora, minus asymmetrica, late ovalia, brevissime late acuminata, late’alia valde asym-
_ metrica, patula, horizontaliter falcata, ligulata vel ovato-ligulata, oblique longius acumi-
; Data, sub acumine caviuscula contracta, mar ns Be ceterum planis, superne
argute serrata, elimbata, nervis foliorum mediorum subobsoletis, lateralium brevissi-
mis, e basi ventrali saepius propagula filiformia emittentibus, cellulis
anguste hexagonis densiusculis chlorophyllosis basi valde elongatis; perichaetialia multo
minora, angusta, longe acuminata, divaricato-serrata.
An Baumwurzeln bei San Miguelito, ca. 1500 m, No. 2746; an Baumästen beim Sillar, ca.
1800 m, No. 2769.
Durch die sehr breiten, kurzspitzigen Mittelblätter und die fädigen Brutkörper charakterisiert;
dem L. curvirameum wohl verwandt, aber durch Habitus und flache Blattränder gut unterschieden, durch
die hohlen Blattspitzen auch an L. caviusculum Mitt. erinnernd.
585. Lepidopilum filosum Herzog nov. spec. (Fig. 59a).
Dioicum; caulis repens, rhizomaticus, ramosus, ramis 2 cm longis simplicibus attenuatis,
tenuissime caudatis, apice curvatis e viridi fuscatis, inter folia propagula filiformia
sat longa crebra foven-
tibus. Folia densiuscula, erecto-
patentia, lateralia valde asym-
metrica, ultra 2 mm longa, e basi
late ovata im acumen sat
breve complicatum margine un-
dulatum contracta, apice ar-
gute grosseque serrata,
nervis binis medio evanidis, cellulis
elongate ellipticis laxiusculis.
Seta (unica) brevis, carnosa,
densissime echinulato-
papillata. i
An einem Baum im unteren
Chocayatal, ca. 3200 m,
No. 3603.
Durch lang geschwänzte Äste
Fig. 59. a Lepidopilum filosum H. n. sp., Habitusbild 1:1, b—d Lepidopilum und kurze, sehr scharf und grob
Ballivienii H. n. sp. 6 Habitusbild 1:1, c Blattspitze 125:1, d Blattrand in gesägte Blätter ausgezeichnet.
der Mitte 125:1; e—g Lepidopilum tenuissimum H. n. sp. e Habitusbild 1:1,
f Blatt 15:4, g Zellnetz in der Blattspitze 125:1. 586. Lepidopilum Ballivianii Her-
zog nov. spec. (Fig. 59, b—d).
Dioicum; caulibus rhizomaticis repentibus ramosis, ramis erectis 2—3 cm longis caudatis
complanatis cum foliis 4 mm latis laxe foliatis. Folia patentia, horizontaliter faleato-recurva,
lateralia oblongo-ligulata, breviter acuminata, asymmetrica; media breviora, margine inferiore
inflexo subcomplicata, sub apice contracta, concava, lmbata, limbo superne
4-seriato hyalino cellulis linearibus tenuibus longissimis exstructo inferne latiore minus distincto,
argute serrata, nervis tenuissimis ad medium vel ultra medium pertinentibus, cellulis
laxissimis elongate hexagono-ellipticis tenuibus chlorophyllosis; perichaetialia ovato-lanceo-
lata, integerrima.
An Bäumen im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4041.
Durch relativ schmächtigen Wuchs, geschwänzte Äste, das äußerst lockere Zellnetz, Blattform
und lange dünne Rippen gut gekennzeichnet.
587. Lepidopilum brachyphyllum Broth. n. sp.
Dioicum; robustiusculum, viride, hicillic vinoso-rubens, vernicoso-nitidiusculum; caulis
secundarius usque ad 5 cm longus, cum foliis ca. 4 mm latus, filis articulatis parcis praeditus, dense foliosus,
— 137 —
erectis, superne serratis, nervis binis, tenuissimis, vix ad medium folii productis, cellulis teneris, laxis,
elliptico-hexagonis, marginalibus angustis, limbum angustissimum efformantibus; seta 2,5 mm alta,
dense verrucosa. Caetera ignota.
Espiritu Santo, alt. 1400 m, No. 2724.
Species L.erubescenti GC. Müll. et L.huallagensi Broth. affinis, ab hac caule brevi
foliisque distincte serratis, ab illa foliorum forma et margine jam dignoscenda.
588. Lepidopilum Gertrudis Herzog nov. spec. (Fig. 60).
Dioicum; e robustissimis generis, caulibus 5—8 cm longis obtusis immo apice dila-
tatis complanatis cum foliis 7—8 mm latis amoene viridibus nitidis. Folia sat densa, sicca
“parum contracta, media late obovata, parum asymmetrica, lateralia majora, ultra 4 mm longa,
3mm lata, magis asymmetrica, late o b-
ovato-ligulata, omnia brevissime
“apiculata, limbata, limbo conco-
lori superne A-seriato, serie mar-
ginali angustiore hyalina, ceteris incrassatis
angustissimis, inferne minus distincto male
delimitato, a medio argute serrata,
nervis duobus ultra medium evanidis, dorso
— saepius nervi unius tantum — a basi
ultra medium propagulis filiformibus arti-
-culatis basi interdum ramificatis fuscescen-
tibus dense obtectis, cellulis la xis magnis
hexagonis superioribus 0,045—0,05 mm longis
-0,025—0,03 latis. Seta 7—8 mm longa,
erecta, flexuosa, crassiuscula, papillis
altis obtusis densissime ver-
rucosa; theca suberecta, e collo brevis-
simo elliptica, 2 mm longa, crassiuscula,
‚atropurpurea, operculo longe tenuiter ros-
trato; peristomio generis, interni processibus
angustissime subulatis. 7
An Baum- und Gesträuchästen im Berg-
wald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, Fig. 60. Lepidopilum Gertrudis H. n. sp. «a Habitusbild 1:1,
No. 4020. b, e 2 rückenständige Blätter 10:1, d, e 2 seitenständige Blätter
Mit L. flexifolium (C. M.) verwandt, aber 10:1, f Blattrand 125:1, g Kapsel.
schon durch dieviellängereSeta unterschieden.
Species incertae sedis.
589. Lepidopilum tenuissimum Herzog nov. spec. (Fig. 59, e—g).
| Autoicum ?; tenellum, flavescens nitidum, caule subsimplici brevissimo 1 em longo, habitu
daltoniaceo. Folia sat densa, erecta, strictiuscula, 3 mm longa, concava, e basi
subcarinato-concava 0,7 mm lata anguste elliptica, angustissime lineari-subu lata, subula
longa tenui integerrima, margine ubique fere anguste revoluta, nervis binis inaequa-
libus brevissimis longe sub medio evanidis, cellulis basi paucis laxis aureis, ceteris omnibus an gust is-
Simis elongate hexagonis laevissimis; perichaetialia breviora. Seta brevis, 5—7 mm longa,
Bibliotheca botanica. Heft 87. 1s
Lin de.
— 138 —
sublaevis, superne papillis humillimis planis indistincte adspersa, pallide rubra; theca (unica vetusta)
vix 1 mm longa, anguste elliptica; (peristomio deleto); calyptra juvenilis laevissima.
Im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2800 m, No. 4079/a, zwischen andern Moosen äußerst spärlich.
Die Art steht unter den Lepidopila ziemlich isoliert da.
Hypnelleae.
Rhynchostegiopsis C. Müll. in Prodr. Bryol. Bol.
590. Rhynchostegiopsis complanata C. M.
Uber Sphagnum und andere Moose hinkriechend nach Art des europäischen Plagiothecium
undulatum breite Rasen bildend, schön goldglänzend: im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4025.
Hypnella (C. Müll.) Jaeg. Adumbr. II.
591. Hypnella pilifera (Hook. et Wils.) Jaeg.
An schattig-feuchten Stellen im Bergwaldgürtel häufig. Z. B. im Nebelwald über Comarapa,
ca. 2600 m, No. 4219; am Wegrand beim Sillar, ca. 1800 m, No. 2681; in der Talschlucht
bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4560, 4645.
592. Hypnella Brotheri Herzog nov. spec. (Fig. 61).
Sterilis. Laxe caespitosa, pallide virens, opaca, caulibus 3—4 cm longis cum foliis vix 2 mm latis
complanatis, exodermide inter folia nıgro-diaphana, laxe subpinnatim ramosis, ramis brevibus angustio-
ribus. Folia laxa, erecto,
patula, concavissima,
media ovalıa, 1 mm longa,
symmetrica, obtusiuscula vel
brevissime apiculata,
apiculo saepius subrecurvo, la-
teralia parum angustiora, asym-
metrica, complicata, margine
basi revoluta, superne papillis
prominentibus tenuissime echi-
nulata, nervis duobus vali-
Fig. 61. Hypnella Brotheri H.n.sp. a rückenständiges Blatt 31:1, b, ce 2 seiten- diusculs sub Die SD breva
ständige Blätter 31:1, d Blattspitze 250 : 1, e Zellnetzin der unteren Blatthälfte250:1. terminatis laevissimis, cel-
lulis angustissime hexagonis
tenuibus, in apice incrassatis papillis acutis humilibus simplieibus vel bipartitis seriatim armatis.
| Auf feuchtem Waldboden beim Sillar, ca. 1800 m, No. 2745.
Schon durch die Blattform und die 1—2spitzigen, relativ niederen Papillen von den verwandten
Arten wie H. pallescens und H. verrucosa zu unterscheiden.
Helicoblepharum (Spruce) Broth.
593. Helicoblepharum venustum (Tayl.).
An Baumästen der Waldgrenze im oberen Tocoranital, ca. 2800 m, No. 4079.
Hypopterygiaceae.
Hypopterygium Brid. bryol. univ. II.
594. Hypopterygium Tamarisci (Sw.) Brid.
Im Bergwald an schattigen, feuchten Stellen, besonders auf faulem Holz, häufig. Z. B.
Rhacopilaceae.
Rhacopilum Palis Prodr.
595. Rhacopilum tomentosum (Sw.)
Brid.
Im Bergwald des Sillar, ca.
1800 m, No. 2692; zwi-
schen Aguarai und Yacu-
iba (östliche Randketten),
ca. 450 m, No. 5160.
In der Talschlucht bei Tab-
las, ca. 1800 m, No. 4634.
597. Rhacopilum Floridae Herzog
nov. spec.
Synoico-autoicum,
floribus 9, g et $ in eodem caule,
floribus & antheridus 12 crassis
brevibus graciliter pedunculatis,
perigonialibus conchiformibus ob-
tusis. Caespitosum, caespitibus ex-
tensis obscure viridibus, caule re-
pente dense rubiginoso-tomentoso
ramoso, ramis complanatis apice
setosis microphyllis, foliolis
deciduis mox denudatis.
Folia e basi angustata subcordata
late ovalia, aristata, margine
argute serrulata, nervo excurrente,
cellulis ut in Rh. tomentoso; s t i-
Dulac parum minores,
late cordatae, longius aristatae.
Leskea Besch.
596. Rhacopilum intermedium Hpe. |
598. Lindbergia mexicana (Besch.).
— 139 —
beim Sillar, ca. 1800 m, No. 2730, 2721; bei Tres Cruces in der Cordillere von Santa
Cruz, ca. 1400 m, No. 3520, 3885; bei Florida de San Mateo, ca. 1600—1800 m, No. 3650;
zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2000 m, No. 4500; in der Talschlucht bei Tablas,
ca. 1800 m, No. 4611.
À
Ê
= — es
SIE
YAS
eke
Se
Fig. 62. Leskea plumaria Mitt. a—e No. 3905, f—k No. 2019 leg. R. S. Williams.
a Habitus 1:1, 6 Stengelblatt 31:1, ¢ 2 Astblätter 31:1, d Zellen in der Blatt-
mitte 250:1, e Peristom 250 : 1, f 3 Stengelblätter 31:1, g 3 Astblätter 31:1,
h Spitze eines Astblattes 250: 1, ¢ Paraphyllium 62:1, k Paraphyllium 250 : 1.
(Sporogonia inevoluta tantum praesentia.)
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3634.
Durch den Blütenstand und die auffallend großen Stipularblätter von den mir bekannten Formen
des Rh. tomentosum verschieden, ihm aber nahestehend. Abfallende kleine Blätter an den Astspitzen
kommen auch bei Rhacapilum tomentosum vor.
Leskeaceae.
Leskeeae.
Lindbergia Kindb. Sp. Eur. and Northam. Bryin.
In mittleren Höhenlagen der Cordillere im Trockengebiet häulig, z. B. in der Cordillere
von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3479; an der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 3457;
bei Comarapa, ca. 2000—2200 m, No. 4342; in der Ostcordillere — bei Samaipata ? —,
No. 5131; unter Felsüberhängen im Hochtal von Viloco, ca. 4400 m, No. 3186.
Vermutlich gehört mit dieser Art Leskea boliviana C. M. zusammen; ich habe das Original leider
nicht vergleichen können.
Leskea Hedw. Fund. II.
599. Leskea julicaulis C. Müll. in herb.
Beim Asiento im Aracatal, ca. 3800 m, No. 2989; im Hochland von Totora, No. 5301.
Die Exemplare stimmen mit den Originalen von der Cuesta de Pinos (Cord. Argentin. subtrop.),
leg. Lorentz 1873, völlig überein.
600. Leskea plumaria Mitt. (Fig. 62).
Rauia Broth.
An Bäumen bei Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3905.
Diese Art gehört nach ihrem Peristombau zu der Gattung Leskea, nicht Rauia. Die Zweigestaltig-
keit der Blätter, welche allerdings nicht sehr stark ausgeprägt ist und die äußerst zahlreichen Paraphyllien
weisen zwar mehr auf Rauia, doch sind diese Merkmale nicht wichtig genug, besonders wenn man in
Betracht zieht, daß die echten Rauien eine ganz andere Rippenstruktur haben. Hier wird nämlich die
Rückenseite der Rippe von warzenförmig
vorgewölbten, kurzen, dicht chlorophyl-
lösen und papillösen Zellen überdeckt,
während bei den Leskeen glatte, gestreckte,
durchsichtige Zellen an dieser Stelle liegen.
Hierzu kommt noch das Peristom, wie
schon erwähnt, um die Trennung von
Rauia zur Notwendigkeit zu machen.
Leskeadelphus Herzog nov. gen.
601. Leskeadelphus catenulatulus (C. M.)
Herzog (Fig. 63).
Pseudoleskea C. Müll. in Prodr.
Bryol. Argentin. III.
An Bäumchen in den Estradillas
über Incacorral, ca. 2900 m,
No. 146 der ersten Reise.
Die vorliegenden Exemplare stim-
men zu der C. Müllerschen Beschreibung
gut. Brotherus ist der Ansicht, daß
diese Art wegen der großen Sporen mit
Lindbergia verwandt sei und wohl eine
eigene Gattung bilde. Das Peristom,
welches bisher nur ganz unvollständig
bekannt war, sich aber an meinen Exemp-
laren noch gut beobachten ließ, bestätigt
nun diese Ansicht. Es steht etwa in der
Mitte zwischen Leskea und Lindbergia,
Fig. 63. Leskeadelphus catenulatulus (C. M.). a Habitusbild 1:4,
b fruchtender Ast 3:1, ce 2 Stengelblätter 31:1,:d 2 Astblätter 34: 4, ;
e Blattflügel (Astblätter) 250:1, 7 Blattspitze 250: 1, g entleerte Kapsel wenn man das der letzteren als eine
7:1, h Peristom und Sporen 250 : 1. abgeleitete, vereinfachte Form betrachtet.
— 141 —
Bei Leskeadelphus ist noch ein inneres Peristom vorhanden, es besteht aber aus einer niederen papil-
lösen Membran mit schmalen, sehr hinfälligen Fortsätzen; auch die Zähne des äußeren Peristoms sind,
was die Zahl der Lamellen und ihre Ausbildung betrifft, eine Vereinfachung des Leskea-Typus. Die
Sporen messen von 0,020 bis
0,025 mm, sind lebhaft grün
und fein gekörnelt, bilden also
auch ein Mittelglied zwischen
Leskea und Lindbergia. Para-
phyllien fehlen; umgerollte
Blattränder kommen nicht vor,
das Zellnetz ist fast glatt und
auffallend derbwandig.
Pseudoleskea Bryol. eur.
Sect. Eu-Pseudoleskea
Broth.
602. Pseudoleskea andina
Schimp. (Fig. 64).
P. Rusbyana C. M. in
Prodr. Bryol. Bol.
An Bäumchen, Wurzeln
und Ästen in der
Nähe der Waldgrenze
häufig.
Bei Choquetanga grande
(Quimzacruz - Cordil-
lere), c. 3000—3200 m,
No. 3262 c. fr. per-
fect.!; an der Wald-
grenze über Tablas,
ca. 3400 m, No. 2914;
in den Estradillas über
Incacorral, ca. 3000
bis 3200 m, No. 3320;
im oberen Coranital, __
ca. 2600 m, No. 3367: Fig. 64. Pseudoleskea andina Schimp. a—i No. 3262; inet No. 2914; et
No. 3282/a. a Habitusbild 1:1, 6 Stengelblatt 31:1, ¢ 2 Astblätter 31:1, d Spitze
: ; eines Astblattes 250: 41, e Paraphyllium 250:1; f Kapsel 6:1, g Peristom 125: 4,
des Rio Saujana, Ca. A Spitze eines äußeren Peristomzahnes 500: 4, 7 Stück des inneren Peristoms 125 : 1,
3400 m, No. 3282/a * 2 Stengelblätter 31:1, 12 Astblätter 31:1, m Spitze eines Stengelblattes 250: 14,
}. filicuspes, sehr spär- n Paraphyllium 250: 1.
lich.
1 Diese Art, welche von mir versehentlich als Rauia teretiuscula verteilt wurde, erinnert in Blattform,
Zellnetz und Paraphyllien, auch im Habitus, wenn keine Sporogone vorhanden sind, so sehr an Leskea
plumaria, daß es oft schwer halt, sterile Pflanzen auseinander zu halten.
Bemerkenswert für diese Art ist die Größe der Sporen (0,020 mm) und das Vorhandensein eines
Sich in Stücken ablösenden, breiten, 2reihigen Ringes.
an der Waldgrenze
&. 2
Rauia Aust. in Bull. Torr. Bot. Club, 7.
603. Rauia firmula (C. M.) Broth.
Thuidium C. M. in Prodr. Bryol. Argentin. III.
Auf faulem Holz und an Baumwurzeln des Cordillerenostrandes. Von R. S. Williams auch
aus der tropischen Waldregion angegeben; ob wohl die gleiche Art ?
Im Wald bei Yuto (N.-Argentinien), ca. 450 m, No. 2549, 3773.
Ob diese Art bei der Gattung Rauwia verbleiben kann, ist mir noch nicht klar. Jedenfalls zeigt sie
sich mit Rauia subcatenulata und Rauia Bornit mihi nahe verwandt, aber es ware vielleicht richtiger,
Abt. B. der Gattung in Engler und Prantl’s Nat. Pfl. als eigene Gattung abzutrennen.
Die Stellung dieser Gruppe bei den Leskeeae, wo sie als höchstes Entwicklungsglied einer eigenen Reihe
~aufgefaBt werden kann, er-
scheint mir richtiger, als ihre
Zuteilung zu den Thuidieae.
Genus incertae sedis.
Leptopterigynandrum
C. Müll. in Hedw. XXXVI.
604. Leptopterigynandrum
austroalpinum C. M.
(Fig. 65).
Heterocladium Broth.
In den Trocken-
gebieten des boli-
vianischen Hoch-
gebirges bis in mitt-
lere Lagen herab .
ziemlich verbreitet,
aber- selten fruch-
tend; auf Steinen
und an Baumrinde.
An der Cuesta de
Liryuni, ca.3400 m,
No. 3456; in Fels-
löchern des Pinas-
gebietes, ca. 4200
m, No. 2614; im
Chocayatal, ca.
3300 m, No. 3609;
im oberen Monte- M
huaikotal, ca. 3500
m, No. 3748; ım®
Hochland von To-
tora, ca. 2800 m,
No. 5112; am Tu-
narisee, ca. 4400 m,
Fig. 65. Leptopterigynandrum austroalpinum C. M. a Habitusbild 1:1, b Perichaetium No. 4799 u. 4915;
mit Kapsel 4:1, c2 Astblätter 20:1, d Blattbasis 250: 1, e Blattmitte 250:1, /Blattspitze hier auch eine forma
250:1, g Kapsel 22:1, h Peristom 200 :1. falcatula, No. 4914.
— 14 —
Die systematische Stellung dieser Gattung dirfte wohl in der Nahe von Leskea zu suchen sein.
Das Zellnetz hat viel Ähnlichkeit mit dem der andinen L. julicaulis C. M. Daß bei unserer Gattung eine
Gabelrippe vorliegt, ist zwar auffallend, kann aber nicht als zwingender Grund gelten, um dieselbe von
den Leskeeae zu trennen, mit welchen sie sonst, sowohl habituell als im Zellnetz, wie im Sporogon viel
Ähnlichkeit besitzt. Eine große Ähnlichkeit besteht auch, worauf mich Herr M. Fleischer aufmerksam
macht, mit Erythrodontium und Trachyphyllum; ich muß jedoch die Frage, welcher von beiden Gruppen
diese jedenfalls selbständige Gattung näher steht, noch offen lassen.
Thuidieae.
Thuidium Bryol. eur.
Subgen. Thuidiella Schimp. in Besch. Prodr. bryol. mex.
605. Thuidium minutulum (Hedw.) Bryol. eur.
Auf Baumwurzeln im Bergwald von Tres Cruces (Cord. von Santa Cruz), ca. 1400 m, No. 3923,
3998.
606. Thuidium leptocladum (Tayl.) (Tafel VIII, Fig. 1-9).
Auf feuchten Steinen, Baumwurzeln und faulem Holz in schattigen Bergwäldern häufig
und stets reichlich fruchtend.
Z. B. im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800—2000 m, No. 3631; in der Tal-
schlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4565; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4989, 5044 ;
im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 5068.
607. Thuidium Yungarum Herzog nov. spec. (Tafel VIII, Fig. 10—16).
Autoicum; tenellum, gracillimum, depressum, laete virens, longe repens, iterum
divisum, caule ad 4 cm longo pulchre latiuscule bipinnato, ramis ramulisque patentibus
_ paraphylhiferis. Folia laxiuscula, caulina late rotundato-triangularia, breviter oblique
acuminata, acumine latiusculo hamato, nervo in acumine evanido; ramalia late subcordato-
ovata, brevissime acuminata, margine uno vel ambo latere basi late revoluto, ubique ser-
rulata; ramulina apice bipapillata, celluis omnibus hexagonis, in caulinis parum elongatis,
limpidis papilla alta rectiuscula ornatis; perichaetialia longa (ad 2 mm) anguste
oblonga falcata eciliata. Seta 20—24 mm longa, valde spiraliter torta, erecta, rubra, basi parce
scaberula, ceterum laevissima; theca inclinata vel horizontalis, cylindrica, curvata,
sub ore constricta, ad 2 mm longa, operculo oblique tenuiter rostrato; peristomio completo ciliis
2—3 mediis.
Im feuchten Bergwald bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4993 u. 5094.
Durch breitere Fiederung, größere Blätter, Blattform, gekrümmte Kapsel und vollständiges Peri-
stom von dem verwandten Th. leptocladum verschieden.
u RS CE RO
608. Thuidium ochraceum Herzog nov. spec. (Tafel VIII, Fig. 17—24).
Autoicum; laxe caespitosum, gracile, ochraceum, caulibus anguste bipinnatis, ramis saepius
simplicibus vel parce pinnulatis tenuissimis. Folia caulina late ovata, obtusiuscule apicu-
lata, concava, profunde plicata, nervo superne flexuoso supra medium evanido; ramalia minora, e basi
subrotunda brevissime ovata, obtusa, concavissima, conchiformia, nervo
_ tenuissimo medio vel breviore, margine dense serrulata, cellulis omnibus brevissime ellipticis
vel subrotundis incrassatis pellucidis papilla alta sursum curvata ornatis;
_ Yamulina pro more majuscula; perichaetialia e basi latiuscula ovato-oblonga, in subulam contracta. Seta
ad 23 mm longa, rubra, laevissima; theca horizontalis, 2 mm longa, cylindrica, curvata,
sub ore constricta, fusca, operculo medio oblique obtuse rostrato; peristomio completo, ciliis
2 aequilongis.
= de
Auf faulem Holz zwischen Sphagnum im Buschfilz an der Waldgrenze über Tablas, ca.
3400 m, No. 2924.
Durch die Form der Stengelblätter sehr ausgezeichnete Art.
609. Thuidium latopulvinatum Herzog nov. spec. (Tafel VIII, Fig. 25—32).
Autoicum ?; late denseque pulvinato-caespitosum, e laete viridi flavescens, caulibus arcu-
atis laxe bipinnatis, ramis remotiusculis curvatis tenuissimis caudatis. Folia caulina durius-
cula, sicca subsquarrosa, e basi latissime triangulari-cordata in subulam
angustam hamatam contracta, concavissima, plicata, margine bası unius lateris revoluta,
nervo valido in subula dissoluto, cellulis omnibus subrotundis tenuibus tenerrime papillosis subobscu-
ris in subula breviter ellipticis vel ovalibus incrassatis laevibus; ramalia ebasi perfecte cor-
data recte acuminata, crenulata, nervo pellucido subcompleto, cellulis subrotundis obscuris;
ramulina ovato-cordata. Sterile.
Auf Baumwurzeln im Bergwald des Meson bei Samaipata in großen, tiefen Rasen, ca. 2100 m,
No. 4124; in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5150.
Durch den Wuchs und die Form der Stengelblätter ausgezeichnet.
Subgen. Euthuidium Lindb. Muse. scand.
610. Thuidium peruvianum Mitt.
Tamariscella tripinnata C. M. in Prodr. Bryol. Bol.
Auf Sumpfboden am Rand des Nebelwaldes über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3779, 4303;
- im Tal des Rio Paracti, ca. 1800 m, No. 5000, e. fr.!; im oberen Coranital, ca. 2600 m,
sine No.; im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4715; in der Quebrada de Pocona,
ca. 2800 m, No. 3469.
Hypnaceae.
Amblystegieae.
Hygroamblystegium Loesk. Moosfl. d. Harz.
611. Hygroamblystegium curvicaule (Jur.).
An quelligen Stellen im unteren Chocayatal, ca. 3100 m, No. 2634; an den Cerros de Malaga,
ca. 4000 m, No. 4385.
612. Hygroamblystegium Punae (C. M.) Broth.
Im Bach im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4833, 4835.
var. tenuinerve Herzog nov. var.
A typo differt nervo distincte tenuiore.
An einem Zufluß des Llavebaches, ca. 4300 m, No. 3433.
Sciaromium Mitt. Musc. austr. am.
Sect. Limbidium Dus. in Bot. Not.
613. Sciaromium crassinervatum Mitt.
Sc. plicatum Herzog noy. spec. in sched.
An Steinen in einem Bach des oberen Tocoranitales, ca. 2800 m, No. 4114; in der Hochregion
von Altamachi, ca. 4000 m, No. 3865.
Sect. Aloma Dus. in Bot. Not.
614. Sciaromium holoneuron Herzog nov. spec. (Fig. 66).
Sterile; late caespitosum, e glaucoviridi ferrugineum, nitidulum vel opacum, caulibus 4—5 em
longis tenuibus duriusculis valde ramosis, ramis apice curvatis. Folia rigidula,
2 1145 —
densa, erecta vel secundula, sicca accumbentia, parum incurva, 1 mm longa, anguste lanceo-
lata, subulata, subula acuta vel obtusiuscula, carinato-concava, superne tenerrime serrulata vel
tegerrima, nervo validissimo basi %, folii oceupante superne cum subula
confluente dorso prominente, cellulis laminaribus breviter linearibus vel oblique elliptico-hexagonis,
parietibus subsinuatis, plerumque bistratosis.
An nassen Felsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz), ca. 4600 m, No. 3184.
Mit Sc. flavidulum Dusen aus Fuegia verwandt.
Cratoneuron (Sull.) Roth. in Hedwigia XXXVIII Beibl.
615. Cratoneuron submersum Herzog nov. spec.
4 Sterile; submersum, obscure viride, caulibus 5—10 cm longis remote pinnatim ramosis
ut et rami apice subhelicoideis valde falcatis lutescentibus nitidulis. Folia
la xiuscula, 5—6 mm longa, secunda, valde falcata, e basi indistincte auriculata haud decurrente lineari-
lanceolata, longe tenuissime subulata, integerrima,
nervo valido fusco sensim attenuato subulam
totam occupante completo, cellulis alaribus paucis parvis
abbreviatis, ceteris angustis longe linearibus haud incrassatis,
gulo superiore parum prominente nitidulo.
Untergetaucht in Moortümpeln des oberen Monte-
huaikotales, ca. 3900 m, No. 2656.
, Durch die sehr langen Blatter und die auslaufende Rippe
gut von dem verwandten C. falcatum unterschieden.
d
*
-Drepanocladus (C. Müll.) Roth in Hedwigia XX XVIII Beibl.
616. Drepanocladus exannulatus (Gümb.) Warnst.
; In einem Quellried der Cerros de Malaga, ca. 3800 m,
M No. 4355.
617. Drepanocladus species Sendtneri (Schimp.) affinis.
Auf Sumpfwiesen im oberen Llavetal, ca. 4200 m,
No. 4877.
ZU
Calliergon (Sull.) Kindb. Eur. and. Northam. Bryin. 1.
618. Calliergon Luipichense R. S. Williams L c.
f In einem alpinen Quellried der Yanakakaberge,
‘ um 4000 m, No. 3734; in einem Quellbach Fig. 66. Sciaromium holoneuron H. n. sp
des Hochtales NUE Viloco, wa 4600 m, No. 3122; a Habitusbila Me ey bie; d 3 Blätter 40: 1,
in einem Bach zwischen Viloco und Choque- 2. Blattrand 250 :1, f Blattquerschnitt 250:1.
cota chico, ca. 4300 m, No. 3183/a.
Hygrohypnum Lindb. in Act. Soc. sc. fenn. X.
619. Hygrohypnum aureum Herzog nov. spec. (Fig. 67).
Late caespitosum, caespitibus mollibus amoene aureis nitidis, caulibus
ad 6 cm longis flaccidis iterum divisis suberectis cum foliis sursum accrescentibus cochleariformi-concavis
3-4 mm crassis. Folia laxe accumbentia, concavissima, 3 mm longa, e basi sub-
Cordata contracta parum auriculata late oblonga, marginibus sursum inflexis
conniventibus cucullata, apiculo mucroniformi tenui brevissimo recurvo terminata,
in begerrima, nervis duobus brevibus tenuissimis flavidis, cellulis alaribus crebris in auriculam distinctam
conflatis, paucis majoribus ovalibus, laminaribus anguste linearibus modice incrassatis.
Bibliotheca botanica Heft 87. 19
in F
In Quellsümpfen des oberen Llavetales, ca. 4200 m, No. 4875.
Durch Größe und Blattform sehr ausgezeichnete Art.
620. Hygrohypnum validum Herzog nov. spec.
Sterile; habitu H. dilatatum in mentem referens, dense caespitosum, e caule repente valde
ramosum, ramis 1,5—2 cm vel ad 4 cm longis suberectis erassis apice secundis,
e viridi aureo-fuscum, nitidulum. Folia sat densa, secunda, concavissima, 1,3 mm longa,
e basi decurrente late ovata, napicem eoncavum subrecurvum breviusculum parce denticulatum
constricta, ceterum integerrima, nervo variabili, vel medio furcato vel ®/, foli percurrente validiore viridi,
immo dorso in spinam brevem appressam excurrente, cellulis alaribus multis breviter rect-
angulis chlorophyllosis, ceteris breviter
linearibus modice incrassatis, apice abbreviatis
saepius fuscatis, omnibus laevissimis chlorophyllosis.
Am Bachrand im oberen Llavetal, ca.
4200 m, No. 4768; am Bachrand
im Hochtal Viloco (Quimzacruz),
ca. 4350 m, No. 3126.
Gehört zu denjenigen Moosen, welche in der
Ausbildung der Blattrippe sich sehr schwankend
verhalten und, wie Loeske betont, die Grenze
zwischen Oxyrrhynchium rusciforme und Verwandten
gegen die Hygrohypnen fast verschwinden lassen.
Unsre Art ist sicher mit Oxyrrhynchium aquaticum
nahe verwandt, obwohl ich sie bei der derzeitigen
Umgrenzung der Gattungen nach der Struktur der
Rippe und den hohlen Blättern nur zu Hygrohypnum
bringen kann. Oxyrrhynchium aquaticum ist ein
Verbindungsglied mehr zwischen beiden Gattungen;
auch bei ihm wird die Rippe gelegentlich so stark
zurückgebildet, daß Täuschungen über die Unter-
bringung solcher Formen entstehen können. Eine
Fig. 67. Hygrohypnum aureum H. n. sp. a Habitusbild derartige Form habe ich unter den Moosen meiner
1:1, 6 Blatt 15:1, ¢ Blattflügel 250:1, d Blattspitze ersten Bolivia-Reise als Hygrohypnum circulifolium
ic var. bolivianum bezeichnet. Die Auflösung der gewiß
nur biologisch begründeten Gattung Hygrohypnum ist wohl nur eine Frage der Zeit. Denn so nahe
Verbindungen zwischen Vertretern zweier in verschiedenen Familien untergebrachten Arten
sind ein systematisches Unding.
Die Exemplare aus dem Llavetal (No. 4768) zeigen gestauchtere Äste und haben regelmäßig eine
einfache starke Rippe, diejenigen aus dem Hochtal Viloco (No. 3126) sind etwas schlanker und besitzen
neben langen, einfachen Rippen am gleichen Stengel auch kürzere gegabelte.
Campylium (Sull.) Bryhn Explor.
621. Campylium hispidulum (Brid.) Mitt.
An Erdhängen und über Wurzelgeflecht selten.
Am Cerro Pampalarga bei Vallegrande, ca. 2300 m, No. 4149; bei Incacorral, ca. 2200 m,
No. 4980.
622. Campylium polygamum (Bryol. eur.).
var. latifolium Herzog nov. var.
Atypo differt foliis latioribus, nervo robustiore, margine basi integerrimo, cellulis parum angustioribus.
Auf einer Sumpfwiese im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4876.
— 147 —
Hypneae.
(Hylocomieae Broth. ex p., Stereodonteae Broth. ex p.)— Hypnaceae Fleisch.
Ctenidium (Schimp.) Mitt. musc. austr. am.
623. Ctenidium malacodes Mitt.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2300 m, No. 4276 und f. robustior No. 3942; im Bergwald
des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4082, f. robustior; in der Talschlucht von Tablas,
ca. 1800 m, No. 4535; daselbst f. robustior, No. 4616.
var. ampliretis Herzog nov. var.
A typo differt alis foliorum majoribus retique cellularum basali ampliore.
Im Nebelwald über Comarapa, No. 4346, 3820.
- 624. Ctenidium plumulosum Herzog nov. spec. (Fig. 68).
Dioicum videtur; densiuscule caespitosum, laete viride, molle, habitu fere Ct. mollusci, caulibus
procumbentibus graciliter dense cristato-pinnatis pinnulis contiguis tenuissimis
- 3—4 mm longis apice extremo caudatis subcurvulis. Folia
caulina densiuscula patentia, e basi decurrente latis-
Sime triangulari-cordata in acumen sub-
ulatum flexuosum basi subtubulosum saepius undu-
latum constricta, ubique argute serrata, nervis
deficientibus vel obsoletis, cellulis alaribus multis laxius-
culis ovalibus valde excavatis ceteris anguste
breviter linearibus angulo superiore papilloso-prominente;
ramalia minora, parum secunda, falcatula vel plerumque
undique plumuloso-patentia, e basi elliptica
concava anguste acuminata, superne argute serrata;
perichaetialia multo majora, longius subulata, subula argute
serrata. Seta 2 cm longa erecta, rubra, laevissima;
theca inclinata, subhorizontalis, parum curvata, vetusta
suberecta, atropurpurea, operculo alte conico sub-
rostrato acuto rubro-punctato nitido.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m,
No. 2874.
Durch die Kleinheit aller Teile, die federig abstehenden
Astblättehen und die stark ausgehöhlten Blattflügelzellen
von dem verwandten Ct. malacodes unterschieden.
Fig. 68. Ctenidium plumulosum H. n. sp.
a Habitusbild 1:1, 6, e 2 Stengelblätter 31: 1,
d, e, f, 3 Astblätter 31:1, g Blattflügel 250: 1.
Rhizohypnum Hpe. Symbol.
625. Rhizohypnum stigmopyxis (C. M.).
Sigmatella C. M. in Prodr. Bryol. Bol.
Auf Baumwurzeln im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1600 m, No. 3626.
626. Rhizohypnum thelistegium (C. M.) Mitt.
Microthamnium Mitt.
Auf Baumwurzeln im Bergwald des Meson bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4133.
627. Rhizohypnum breviusculum (Mitt.) (Fig. 69 h—i).
Microthamnium Mitt.
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No, 4726.
628. Rhizohypnum delicatulum Herzog nov. spec. (Fig. 69, a—g).
Autoicum, floribus & paucis in caule primario flori ® vicinis; caespitosum, sat humile, Rh. oxystego
— 148 —
statura simillimum, caule primario repente, ramis sat densis suberectis ad 1 cm longis humidis parum com-
planatulis acutis. Folia patentia, caulina subsquarrosa, e basi contracta parum decurrente
late ovata, anguste acuminata, concava, margine ubique fere anguste reflexo,
subintegerrima, nervis binis flavidis plerumque mediis; ramalia subsimilia, parum minora angustiora,
cellulis anguste linearibus dorso angulo
superiore papilloso-prominentibus,
alaribus paueis parvis subquadratis vix ex-
cavatis; perichaetialia anguste lineari-lanceo-
lata, sensim longe subulata, subintegerrima,
hyalina. Seta 1,6—2 cm longa, capil-
laris, purpurea, apice breviter hamata;
theca nutans, parva, 0,8 mm longa,
subglobosa, (operculo deleto); peristo-
mium completum, internum ciliis 3 pro-
cessibus subaequilongis; sporis
minimis diametro 0,008—0,010 mm viridibus.
Im Bergwald des Sillar (Espi-
ritu Santo), ca. 1500 m,
No. 2693/a.
Die Art ist in der Gruppe Pseudomi-
crothamnium Broth. durch Wuchs und Lange
der Seta in die Nähe von Rh. oxystegum zu
stellen, unterscheidet sich aber von ihm durch
die kleine, fast kugelige Kapsel und das Fehlen
eines Kapselhalses. Bei Mitten L e. ist
bei Rh. oxystegum auch nichts von Wimpern
des inneren Peristoms erwähnt. Von dem
gleichfalls sehr nahestehenden Ah. brevius-
culum unterscheidet die neue Art sich durch
das Peristom.
629. Rhizohypnum hookerioides Herzog nov.
spec.
Autoicum; depresse caespitosum, hu-
millimum, laete viride, opacum, caule pri-
mario repente substrate rhizoidibus affixo,
sat dense subpinnatim ramoso, ramis
brevissimis 2—4 mm longis horizon-
taliter patentibus valde complanatis.
Fig. 69. a—g Rhizohypnum delicatulum H. n. sp. h—i Rhizohypnum Folia caulina laxiuscula, minutissima
breviusculum Mitt. a Habitusbild 1:1, 6 Stengelblatt 31:1, ce 2 Ast- : |
blätter 31:1, d Blattflügel 250: 1, e Stück des oberen Blattrandes, 0,4 mm longa, e bas : l'a tee 0er os
f entdeckelte Kapsel ca. 10: 1, g inneres Peristom 125:1, k 2ent- 9VA ta tenuiter acuminata, concava, mar-
leerte Kapseln ca. 10:1, à Peristom 125 : 1. gine minutissime obtuse serrulata, nervis
omnino deficientibus; ramalia densiora, sub-
distiche patentia, similia, distinetius serrulata, dorso cellulis papilloso-prominen-
tıbus scabra, chlorophyllosa; perichaetialia anguste oblonga, subulata, integerrima. Seta ca.
6—8 mm longa, apice breviter hamata, laevissima, purpurea; theca minutissima, 0,7—0,8 mm
longa, nutans vel dependens, subglobosa vel turgide ovalis, deoperculata, sub ore constricta
denique macrostoma, exothecii cellulis siecis verrucoso-prominentibus, operculo alte conico
acuminato; peristomium completum, ciliis singulis vel binis brevibus.
632.
633.
634.
635.
149
Auf Baumwurzeln im Bergwald der Cordillere von Santa Cruz bei Tres Cruces, ca. 1400 m,
No. 3541, 3883.
Dem Rh. thelistegium (CG. M.) nahestehend, aber
und Beblätterung von ihm leicht zu unterscheiden.
630.
Rhizohypnum heterostachys Hpe.
Auf Baumwurzeln und über Steinen aus-
gedehnte Rasen bildend, im Berg-
wald von Florida de San Mateo,
ca. 1800 m, No. 3643, 3684, 3689;
in der Talschlucht von Tablas, ca.
1800 m, No. 4661; bei Incacorral,
ea: 2200 m, No. 5023.
. Rhizohypnum acrorrhizon (Hornsch.).
Auf Baumwurzeln und über Steinen, aus-
gedehnte Rasen bildend. Im Berg-
wald von Florida de San Mateo,
ca. 1800 m, No. 3687, 3688; im Berg-
wald des Rio Tocorani, ca. 2200 m,
No. 4019; in der Talschlucht bei
Tablas, ca. 1800 m, No. 4552.
Rhizohypnum reptans (Sw.).
Im Bergwald von Florida de San Mateo,
ca. 1800 m, No. 3706; im Nebelwald
über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3775;
an der Waldgrenze über Tablas,
ca. 3400 m, No. 2874/a, forma theca
majore.
Rhizohypnum decurrens (H.).
Stereohypnum H. in Beih. Bot. Centr. 1909.
Im Bergwald bei Incacorral, ca. 2200 m,
No. 5315.
Rhizohypnum andicola (Hook.).
In der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m,
No. 4589, 4590; bei Incacorral, ca. 2200 m,
No. 5316.
Rhizohypnum viscidulum Hpe.
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No.
4711, 4732; bei Incacorral, ca. 2200 m,
No. 5317; bei Tres Cruces in der Cor-
dillere von Santa Cruz, ca. 1400 m,
No. 3517.
. Rhizohypnum viridicaule (C. M.).
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600
No. 4748, forma lutescens.
. Rhizohypnum plumosum H. (Fig. 70).
Stereohypnum H. in Beih. Bot. Centrbl. 1909.
noch kleiner und durch die verflachte Aststellung
TE
Dies
za
ER
ee
ieee
eases
De
i
Astblatt
Peristom 125: 1,
Astblätter 31:1 (g—h
ASA
Ze Kkanselune case 711e
Stengelblätter 31:1, Ah 2
Original).
b 3 Stengelblätter 31:1, e
f inneres
Share
m, No. 3973; im unteren Coranital, ca. 1800 m,
Im Bergwald bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5103, wohl am Originalfundort.
Die Exemplare stimmen mit den Originalen mit Ausnahme von unwesentlichen Größenunter-
— 150 —
schieden in den Blättern sehr gut überein. Zu der a. a. O. gegebenen Diagnose mag noch folgendes
hinzugefügt werden: operculum alte conicum, acutum; endostomium ciliis 2—4 (plerumque 3) optime …
evolutis.
Sehr charakteristisch für diese Art ist die lange kräftige Seta und die große dicke Kapsel. Sie
scheint darin Rh. Jamesonii nahe zu kommen, unterscheidet sich aber von dieser Art durch die glatten
ungefalteten Blätter und den einhäusigen Blütenstand.
638. Rhizohypnum robustiusculum Broth. n. sp.
Rh. eciliatum Herzog in sched.
Autoicum; robustiusculum, lutescenti-viride, nitidum; caulis procumbens, ae foliosus, bipinnatim
ramosus, ramis “puts: usque ad 3 cm longis, laxe foliosis, at usque ad 1,5 cm longis, complanatis,
cum foliis ca. 2 mm latis, arcuatis, densiuscule foliosis, subattenuatis; folia caulina squarroso-patula,
late ovata, raptim anguste lanceolato-acuminata, marginibus basi anguste recurvis, dein erectis, superne
minute serratis, nervis binis, brevibus, cellulis angustissime linearibus, laevibus, basilaribus infimis
brevibus, laxis; folia ramea ovato-lanceolata, distinctius serrulata, cellulis apice papillose exstante;
bracteae perichaetil internae e basi vaginante superne crenulata subsensim in subulam squarroso-patulam,
integram attenuatae; seta 2 cm vel paulum ultra alta, tenuis, flexuosula, rubra; theca subhorizontalıs,
obovata, sicca deoperculata sub ore paulum constricta, fusca; spori 0,017—0,020 mm, virides, laeves;
operculum alte conicum, acutum, apice rubro; calyptra ignota.
San Mateo-Sunchal, No. 4470; oberes Coranital, alt. 2600 m, No. 3395; im Bergwald von
Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3644; beim Sillar, ca. 2000 m, No. 2752.
Species a congeneribus statura robustiore oculo nudo jam dignoscenda.
Obs. Ich füge als weiteres, sehr charakteristisches Merkmal das Fehlen der Wimpern hinzu;
an ihrer Stelle sind nur 1—2 winzige Membranläppchen zu beobachten. (Th. H.).
639. Rhizohypnum capillirameum (C. M.).
Im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3692.
Ectropothecium Mitt. in Journ. Linn. Soc.
640. Ectropothecium apiculatum (Hornsch.).
In der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4544, 4583.
641. Ectropothecium campanulatum Mitt.
Im Bergwald des Sillar, ca. 1800—1600 m, No. 2753.
642. Ectropothecium aeruginosum (C. M.).
Auf faulem Holz im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2739; im Bergwald des Rio Toco-
rani, ca. 2200 m, No. 4102.
Stereodon Mitt. emend.
643. Stereodon spiripes (Hpe.).
St. entodonticarpus (C. M.).
Auf Baumästen an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2814; an Bäumchen in
den Estradillas über Incacorral, ca. 3300 m, No. 3312.
Die C. Müllersche Art scheint mir durch kein wesentliches Merkmal von St. spiripes (Hpe.) ver-
schieden zu sein. °
Hypnum Dill. emend.
644. Hypnum latifolium Herzog nov. spec. (Fig. 71).
Dioicum; dense turgide caespitosum, e viridi lutescens nitidulum, caulibus ascendentibus sat
crassis subjulaceis ramosis, ramis sursum crassioribus acutis, sparsim paraphylliferis, par a
— 154 —
phylliis majusculis laciniatis. Folia dense imbricata, concavissima, apice
_ plerumque secundula, e basi contracta subauriculata latissime ovalia, in
acumen subuliforme breviusculum constricta, integerrima vel apice indistincte serrulata, nervis omnino
deficientibus, cellulis alaribus
valde excavatis nume-
rosis subquadratis viridibus
modice collenchymatico-incras-
‘satis, ceteris linearibus vermi-
culiformibus 1:8, haud in-
crassatis chlorophylliferis.
Sterilis ¢.
An Felsen des Cerro
Tunari, ca. 4600 m,
_ No. 4880/81.
Aus der Verwandtschaft
des H. cupressiforme, aber doch
so stark durch den Zuschnitt der
Blatter, die kiirzeren unverdick-
ten Blattzellen und die großen
zerschlitzten Paraphyllien ver-
schieden, daß mir eine Ver-
einigung beider nicht tunlich Fig. 71. Hypnum latifolium H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b Blatt 15:1, c, d, e, f
erscheint. Auch der Habitus Paraphyllien 30:1, g Zellen des Blattrandes 250 : 1, h Blattflügel 250 : 1.
weicht von allen mir bekannten
Formen des H. cupressiforme beträchtlich ab.
es ®t mme
645. Hypnum cupressiforme Linn.
Zwischen Gras an trockenen Abhängen der Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4408, forma
robusta ramis subjulaceis.
Breidleria Loeske emend.
646. Breidleria amabilis (Mitt.).
Stereodon Broth.; Hypnum subimponens Hpe. in Prodr. Flor. Nov. Granat; Ctenidium sub-
imponens Herzog in Beih. Bot. Centr. 1909.
Häufig an feuchten, sonnigen Plätzen, besonders in der Nähe der Waldgrenze; große, aber
fast immer sterile Rasen und Decken bildend.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2897; an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m,
No. 4406; in einem Waldsumpf des oberen Coranitales, ca. 2600 m, No. 3384; an der
Waldgrenze bei Lagunillas im Tocoranital, ca. 3000 m, No. 3849.
Plagiothecieae.
Isopterygium Mitt. musc. austr. am.
- 647. Isopterygium subglobosum Herzog nov. spec.
j Autoicum; caulis tenellus, vagans, laxe ramosus, pallide viridis. Folia caulina sat laxe
disposita, e basi contracta fibrosa ovata, anguste acuminata, integerrima, ramalia deorsum
| subsecunda asymmetrica, majora, latiora, brevius oblique acuminata, superne parce denticulata, omnia
“concava, enervia, cellulis angustis granulis chlorophylli seriatim insigniter punctatis, basalibus laxis
hyalinis; perichaetialia e basi late ovato-triangulari raptim longe subulata,
11e,
ir
— 152 —
subula extrorsum hamata. Seta pro plantula longa (ad 2 cm) tenuissima, recta; theca
nutans vel horizontalis, breviter ovalis, deopereulata subglobosa majuscula, diametro 1 mm,
macrostoma, e basi rubra pallide olivacea, operculo oblique conico acuto.
Auf faulem Laub an Bachrändern beim Sillar (am Weg nach Santa Rosa del Chapare),
ca. 1600 m, No. 2738.
Charakteristisch ist die langgestielte, fast kugelige, relativ große Kapsel.
648. Isopterygium vagans Herzog nov. spec.
Autoicum; caulis vagans, longe repens, parce ramosus, ramis tenuibus sericeo-nitentibus
pallidis. Folia sat densa, erecta, ovata, tenuissime acuminata integerrima, ramalia minora, angu-
stiora, integerrima, cellulis basalibus minus laxis, alaribus paucis quadratis, ceteris angustis
inanibus. Seta praelonga (ad 3 cm), flexuosa;
theca subglobosa, ut in praecedente.
An Wegrändern bei San Miguelito,
ca. 1600 m, No. 2765.
Der vorigen Art sehr nahestehend, aber
durch die schmälere Blattspitze und die Aus-
bildung von Blattflügelzellen unterschieden.
Vielleicht kommen Zwischenformen vor; in dem
spärlich gesammelten Material konnte ich solche
nicht beobachten.
Plagiothecium Bryol. eur. fase. 48 Mon.
649. Plagiothecium microsphaerothecium Herzog
nov. spec. (Fig. 72).
Autoicum;pusillu m, laxe caespi-
Fig. 72. Plagiothecium microsphaerothectum H.n.sp. a Habitus- koalum, de Py a Sau De AAA vanide, nitidum,
bild 1:1, 63 Blatter 31:1, ¢ Blattzellnetz 250: 1, d bedeckelte Caulibus repentibus ad 26m longis tenuissimis
Kapsel ca. 20:1, e 2 entdeckelte Kapseln ca. 20:1. apice saepius radicantibus parce ramosis hie illic
stoloniferis, caule ramisque valde complanatis,
hyalodermide optime evoluta. Folia laxa, minuta, parum ultra 1 mm longa, patentia, concava,
e basi amplexicauli ovata oblique anguste elliptica, breviter piliformi-acuminata,
integerrima, margine plerumque anguste reflexa, nervis binis brevissimis subobsoletis, cellulis lmearibus
tenuissimis angustis chlorophyllosis, alarıbus paucis majusculis inflatis hyalınıs.
Seta vix ultra 10 mm longa, capilliformis, e basi arcuata suberecta, flexuosa, pallide
rubra vel flavescens, laevissima; theca suberecta vel inclinata, minutissima, deoperculata 0,7—0,8 mm
longa, subgloboso-ovata,olivacea, exothecio cellulis subrotundo-hexagonis laxis collenchy-
maticis siccis verrucoso-prominentibus exstructo, annulo angusto diffracto, oper-
culo pro theca majusculo oblique rostrato; peristomi externi dentibus longissimis ultra
1/, thecae aequantibus inferne dorso dense punctulatis ventre striatis superne papillosis pallidis, interni
processibus aequilongis papillosis hyalinis, ciliis interpositis brevibus vel mediis 1—2 papillosis; sporis
diametro 0,008 mm viridibus laevissimis.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4250.
Durch die äußerst kleine, fast kugelige Kapsel und die haardünne Seta besters charakterisiert.
650. Plagiothecium fallax Herzog nov. spec.
Autoicum ?; laxe caespitosum, habitu Pl. denticulatum aemulans, sed Pl. microsphaerothecio magis
affine, caulibus procumbentibus parce ramosis complanatis, foliis sat laxis quam in priore
majoribus, obscure viridibus nitidulis. Folia e basi subamplexicauli parum decurrente elliptica
LEE
anguste oblonga, parum asymmetrica, breviter subpiliformi-acuminata, margine plana vel angustissime
reflexa, integerrima, subenervia vel nervis binis valde inaequalibus subobsoletis, cellulis elongate linearibus
tenuissimis basi tantum laxioribus, alaribus paucis amplioribus hyalinis. Seta ad 10 mm longa, tenuissima,
purpurea, laevissima; theca minuta, breviter ovata Pl. microsphaerothecii thecae simillima sed parum
majore, deoperöulata macrostoma quasi truncata, exothecio laxe texto cellulis collenchymaticis siccis
verrucoso-prominentibus, operculo majusculo oblique rostrato; peristomii externi dentibus robustiusculis
dorso dense horizontaliter striatis apicibus papillosis, intern) processibus
Guam in praecedente latiori-
bus minus papillosis, ciliis interpositis
singulis subaequilongis; sporis viri-
dibus, diametro 0,008—0,01 mm, laevissimis.
Im Bergwald des Rio Tocoranı, ca.
2200 m, No. 4064, sehr spärlich.
Der vorigen Art durch die kleine Kapsel
und die trocken warzig vorragenden Zellen des
Exotheciums sehr nahe stehend, aber durch
die Statur in den vegetativen Teilen und das
Peristom verschieden.
651. Plagiothecium bolivianum Broth. n. sp.
(Tafel VII, Fig. 2).
Herzogiella Broth. in sched.
Autoicum; tenellum, caespitosum,
caespitibus laxis, mollibus, pallide viridibus,
sericeo-nitidis; caulis repens, per totam longi-
tudinem fusco-radiculosus, dense ramosus,
ramis adscendentibus, plerumque arcuatulis,
usque ad 1,5 cm longis, dense foliosis, com-
planatulis, plus minusve distincte attenuatis;
folia lateralia concaviuscula, patentia, sub-
symmetrica, ovato-lanceolata, in acumen
elongatum, piliforme, flexuosulum sensim
attenuata, marginibus erectis, ubique argute
: : : : Duc Fig. 73. a—d Plagiothecium conostegium H. n. sp. a Habitusbild
serratis, enervia, cellulis omnibus angustissim > 3 = à
4 À oe i 1:4, b Blatt 15:4, ce Blattzellnetz 250:1, d Kapsel ca. 10:1,
linearibus, laevissimis; folia ventralia et dor- e—h Plagiothecium novogranatense (Hpe.). e, f, g Blätter 15:1,
salia erectiora, eisdem lateralibus paulum h Blattzellnetz 250: 1.
minora, caeterum similia; bracteae perichaetii
erectae, e basi vaginante sensim longe subulatae, superne serratae; seta ca. 2 cm alta, tenuissima, rubella,
laevissima; theca erecta, regularis, e basi longiuscula breviter oblonga, leptodermis, pallida, cellulis
exothecii haud incrassatis, quadratis vel irregulariter polygonis, stomatibus in collo solum positis;
annulus angustus, operculo adhaerens; exostomii dentes ad orificium thecae oriundi, lanceolato-subulati,
ca. 0,3 mm longi et ca. 0,05 mm lati, lutei, dense striolati, apice hyalini, minute papillosi; endo-
stomium flavidum, laeve; membrana basilaris humilis; processus dentium longitudinis, anguste lineari-
lanceolati, carinati, lea media perforati; cilia rudimentaria vel nulla; spori 0,010—0,012 mm, virides,
laeves; operculum alte conicum, obtusum.
Waldgrenze über Tablas, alt. 3400 m, No. 2821; auf faulem Holz zwischen San Mateo u.
Sunchal, No. 4435, 4444; an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3236.
Species distinctissima, foliorum forma et structura a congeneribus longe diversa.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 20
— 154 —
652. Plagiothecium novogranatense (Hpe.). (Fig. 73 e—h).
Im oberen Waldgiirtel zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2600 m, No. 4426/a u. 4426/b.
Nach der Beschreibung stimmen meine Exemplare zu der Hampeschen Art recht gut; die Originale
habe ich nicht gesehen. Der Blütenstand ist übrigens autoecisch, wie auch Mitten angibt. Bemerkens-
wert für die Art ist die unregelmäß’ge Ausbildung der Blattrippe. Neben der normalen Gabelrippe mit
ungleichen Ästen kommen Blätter mit sehr kräftiger, einfacher, bis über ®%/, des Blattes durchlaufender
Rippe vor. Das Zellnetz ist eng, nur an der Basis gelockert. Die Blätter sind wesentlich schmäler als z. B.
bei P. conostegium und die Kapsel klein und glatt. Im Habitus erinnert die Art an schwächere Exemplare
von P. silvaticum, ist aber immerhin kräftiger als P. denticulatum.
653. Plagiothecium conostegium Herzog nov. spec. (Fig. 73 a—d).
Dioicum videtur (flores 4 haud observati); caulis profusus pauciramosus complanato-foliatus cum
foliis ca. 2,5 mmlatus, folis laxis patulis luteo-viridibus nitidulis. Folia concava, o vata, breviter
acuminata, integerrima, lateralia asymmetrica, breviter decurrentia, nervo furcato brevissimo
viridi, cellulis omnibus sat laxis (ut in Pl. silvatico). Seta 2 cm longa, tenuis, rubra; theca inclinata,
breviter cylindrica, parum curvata, pallide olivacea, distincte striata, sub ore parum constricta,
operculo alte conico acuto apice rubro; peristomio generis.
An der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2947; im Nebelwald über Comarapa, ca.
2600 m, No. 4239; zwischen San Mateo und Sunchal No. 4513/a.
Habituell zwischen P. denticulatum und P. silvaticum stehend.
Catagonium (C. Müll.) C. M. in Flora 1896.
654. Catagonium politum (Hook. fil. et Wils.).
Auf schwarzer Humuserde in Felsspalten und unter Baumwurzeln weit verbreitet in der
Waldregion und steril in einer lockerer beblätterten Form bis ins hochandine Gebiet
aufsteigend. |
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3941, 4249, 4290, 4307; an den Cerros de
Malaga, ca. 4000 m, No. 4417; in der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4550, 4629;
in der Quebrada de Pocona, ca. 2800 m, No. 5144; an der Waldgrenze über Tablas,
ca. 3400 m, No. 2854; in den Estradillas über Incacorral, ca. 3000 m?, No. 3328;
zwischen San Mateo und Sunchal, No. 4490 (forma obtusifolia); im Hochtal von Viloco
(Cord. von Quimzacruz), ca. 4600—4700 m, No. 3118.
In den Formenkreis dieser vielgestaltigen Art gehört auch offenbar, wie Brotherus schon vermutet,
€. brevicaudatum C. M. aus Bolivia. Ich habe zahlreiche Exemplare untersucht und mit Pflanzen aus Chile
verglichen, kann aber, trotz oft auffallend verschiedenen Aussehens, nirgends faßbare Unterschiede im Bau
finden. Die C. Müllersche Beschreibung von €. brevicaudatum läßt sich auch ohne weiteres auf C. politum
anwenden. Wenn der Habitus, den ich allerdings nicht unterschätze, maßgebend wäre, so ließen sich aus
den mir bekannten Formen von C. politum zum mindesten 3 Arten machen; in Worte fassen lassen sich die
Unterschiede aber kaum, nur der verschiedene Wuchs begründet den verschiedenen Eindruck.
Rhythidiaceae.
Rhythidium (Sull.) Kindb. Laubm. Schwed. und Norw.
655. Rhytidium rugosum (Ehrh.) Kindb.
Mit Breutelien in einem Quellried zwischen Gras bei der Saittulaguna, ca. 4300 m, No. 2647;
an den Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4398.
— 155 , —
Sematophyllaceae.
Sematophylleae.
Rhaphidostegium (Bryol. eur.) De Not. Cronaca II.
Sect. Cupressinopsis Broth.
656. Rhaphidostegium decumbens (Wils.) Jaeg. ,
Auf faulem Holz flache Decken bildend, im Bergwaldgürtel häufig. Z. B. im Nebelwald
über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3954, 3966, 4274; in der Talschlucht bei Tablas, ca.
1800 m, No. 4591; bei Samaipata — auf dem Meson ? —, No. 5129.
657. Rhaphidostegium Lindigii (Hpe.).
Häufig im Bergwaldgürtel auf Baumästen, besonders um die Waldgrenze, überhaupt an
offeneren Stellen.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4275; bei Tres Cruces, Cord. von Santa Cruz
ca. 1400 m, No. 3994; an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2825; am Meson
bei Samaipata, ca. 2000 m, No. 4127, forma propagulifera.
658. Rhaphidostegium prominulum (Mitt.).
In der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m, No. 4586.
Sect. A ptychus (C. Müll.) Broth.
659. Rhaphidostegium orthocarpum Broth. n. sp.
Autoicum; tenellum, caespitosum, caespitibus laxis, lutescenti-viridibus, mnitidiusculis; caulis
elongatus, repens, per totam longitudinem hic illic fusco-radiculosus, densiuscule foliosus, subpinnatim
ramosus, ramis complanatulis, vix ultra 5 mm longis, singulis longioribus, simplicibus, obtusis; folia
erecto-patentia, concaviuscula, anguste oblonga, sensim lanceolatc-subulata, marginibus recurvis integer-
rimis, enervia, cellulis angustissime linearibus, alaribus magnis, oblongis, luteis; bracteae perichaetii
erectae, e basi vaginante sensim longe subulatae, integrae; seta ca. 1 cm alta, tenuissima, rubra;
theca erecta, regularis, ovalis. Caetera ignota.
Waldgrenze am Rio Saujana, alt. 3400 m, No. 3291.
Species e tenerioribus, theca regulari, erecta notabilis.
660. Rhaphidostegium eurycystis Herzog nov. spec. (Fig. 74 a—f).
Autoicum; pusillum, amoene virens, sericeo-nitidum, caulibus brevissimis
acutis, humidis subcomplanatis, subsimplicibus vel ramulis brevissimis dense obtectis. Folia erecta,
subappressa, e basi elliptica anguste lanceolata, sensim acuminata, 1 mm longa,
concavissima, integerrima, nervis deficientibus, cellulis alaribus pluribus magnis, superpositis
multis majusculis angulum laxiretem sistentibus, ceteris elongate hexagonis
‘densiusculis in angulis longitudinalibus minutim noduloso-nitidis pellucidis. Seta brevissima,
7—9 mm longa, tenuissima, pallide rubra; theca horizontalis, brevis, turgidula, valde inaequalis,
macrostoma, pallide olivacea, peristomio aurantiaco.
An Bäumen in der Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3527/a; an Bäumen im Berg-
wald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3648.
Durch die große Gruppe von Blattflügelzellen charakterisiert.
661. Rhaphidostegium tenerifolium (C. M.) Car.
Auf Baumwurzeln im Bergwald von Tres Cruces, Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m,
No. 3886/a.
662. Rhaphidostegium cuspidiferum (Mitt.) Jaeg.
Im Bergwald des Sillar, ca. 1800 m, No. 2714, 2725; an der Waldgrenze über Tablas, ca.
3400 m, No. 2871; im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4728.
Die Art ändert in der Länge der Haarspitze stark.
— 156 —
663. Rhaphidostegium caespitosum (Sw.) Jaeg.
An Bäumen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 1800 m, No. 3646.
664. Rhaphidostegium Kegelianum (C. M.) Jaeg.
An Bäumen im Bergwald von Florida de San Mateo mit voriger Art, ca. 1800 m, No. 3646/d.
665. Rhaphidostegium Ilo-
xense (Hook.) Jaeg.
An feuchten Steinen
in der Talschlucht von Tab-
las, ca. 1800 m, No. 4615.
666. Rhaphidostegium tur-
gidulum Herzog nov.
spec. (Fig. 74 g—m).
Autoicum; laxe
caespitosum, viride, nitidum,
caulibus 2—3 cm longiss
ramis paucis suberecti,
apice curvulis ob-
tusis © Folia cd
parum secundula,
concavissima, cochleari-
formia, late ovalia, bre-
vissime late apicu-
lata, margine late sub-
reilexo, integerrima velapice
subserrulata, nervis perfecte
deficientibus, cellulis
obscuris apice valde
abbreviatis densis rhom-
beis, alaribus 3—4 magnis
Fig. 74. a—f Rhaphidostegium eurycystis H. n. sp. a Habitusbild 1:1, b Blatt 31:1,
c Blattspitze 250: 1, d Blattflügel 250 : 1, e Kapsel mit Deckel, f 2 entdeckelte Kapseln; ZI Kr f
g—m Rhaphidostegium turgidulum H. n. sp. g Habitusbild 1:1, h Blatt 31:1, à Blatt- flavidis, superpositis pluri-
spitze 250 :1, k Blattflügel 250 : 1, 1 bedeckelte Kapsel, m entleerte Kapsel. bus .minusculis quadratis.
Seta vix 1 cm longa, tenuis,
rubra; theca minuta, suberecta vel nutans, sicca deoperculata, sub ore valde constricta.
An Bäumen im Bergwald von Florida de San Mateo, ca. 2000 m, No. 3647; bei Incacorral,
ca. 2200 m, No. 5085.
Aus der Verwandtschaft von Rh. loxense, aber durch sehr hohle Blatter und dichte Zellen der Blatt-
spitze verschieden.
667. Rhaphidostegium undulatum Herzog nov. spec. (Fig. 75).
Autoicum; caespitosum, viride, nitidulum, caule longe repente basi rhizoidibus affixo dense
pinnato,ramis ultra { em longis horizontaliter patentibus parum complanatis.
Folia sat densa, humida valde patentia, mollia, 2 mm longa, e basi ovata longius acuminata,
concavissima, margine usque ad extremum apicem late reflexo undulato, integerrima,
nervis perfecte deficientibus, cellulis omnibus densis breviter hexagonis apice abbreviatis obscuris,
alarıbus pluribus magnis flavidis, superpositis ovalibus pluribus. Seta 1—1,5 em longa, tenuis,
rubra; theca inclinata vel horizontalis, breviter cylindrica, deoperculata macrostoma parum
curvata sub ore parum constricta, vix ultra 1 mm longa.
aT enone REGIE {Wi
— 157 —
In der Talschlucht bei Tablas, ca. 1800 m, No. 4537; im Bergwald bei Incacorral, ca. 2200 m,
1 No. 5092.
Aus der Verwandtschaft von Rh. rufulum Besch.
eS ae sil het
Sematophyllum (Mitt.) Jaeg. Adumb. II.
668. Sematophyllum ulicinum Mitt.
An Ästen in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800—2000 m, No. 4522.
Schröterelia Herzog nov. gen.
669. Schröterella zygodonta Herzog n. sp. (Tafel VII,
Fig. 3).
Autoica; plantula pergracilis,
gregaria vel laxe caespitosa, Jutescenti-viridis, sericeo-
nitida, caule primario perbrevi repente rhizoidibus
numerosis affixo, ramis ascendentibus vel erectis sat
dense dispositis 5—8 mm longis plumulosis a pice
subpungente instructis. Folia rigidula,
patentia, sat Jaxa, concavissima, e basi
anguste elliptica paulatim longe acu-
minata, integerrima, margine angustissime reflexo,
nervis nullis, cellulis teneris prosenchymaticis sursum
parum abbreviatis pellucide areolata, cellulis alaribus
magnis elongatis sematophyllaceis inflatis hyalinis vel
| luteolis. Seta erecta, pertenuis, 2—3 mm longa,
| laevissima, olivacea; theca minima, 0,5—0,6 mm
longa, 0,2 mm lata, anguste pyriformis, collo
distincto, matura sub ore constricta, le ptoderma,
exothecio irregulariter collenchymatico, operculo oblique
rostrato mediam thecae longitudinem aequante, calyptra
cucullata pallida; peristomium duplex te-
nerrimum, externum orthotrichaceum, dentibus
16 in 8 paria geminatis siccis perfecte intro-
= Peccolatis gone ab: = a Hate 5 Fig. 75. Rhaphidostegium undulatum H. n. sp.
pallida tenerrime papillosa exstructis, strato dorsali a Habitusbild 1:1, 5 2 Blätter 15:1, c Blattspitze
] ullo, internum ciliis 8 inter pos itis sub- 950: 1, d Blattflügel 250: 1, e 2 entdeckelte Kapseln.
aequilongis vel brevioribus a basi latiore capil-
laceis hyalinis laxe papillosis compositum; sporis minimis viridibus.
An dünnen Lianen einer Waldschlucht im Tal des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4039,
mit Leskeodon andicola.
| Eine ausgezeichnete neue Gattung, die in manchen Zügen an Schraderella erinnert, sich jedoch durch
| doppeltes Peristom und zwerghaften Wuchs von ihr unterscheidet. Ich widme dieselbe meinem Freunde
Dr. C. Schröter, Professor der Botanik an der Eidgenöss. Technischen Hochschule in Zürich.
Heterophylleae Fleisch.
Apiychella (Broth. als Section von Rhaphidostegium) Herzog nov. gen.
‚670. Aptychella proligera (Broth.) Herzog (Fig. 76).
+ Rhaphidostegium lageniforme Dus. Musc. bras.
Hit
Auf Baumrinde und an faulen Strünken im Bergwald. |
Im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3410, 5063; im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4717;
bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5016.
671. Aptychella caudata Herzog n. sp.
(Fig. 76).
Clastobryum bolivianum Broth.
in sched.
Dioica; laxe caespitosa, e viridi
lutescens, nitida, caule repente ramis
suberectis ad 3 cm longis, in apice
caudato-attenuato densis-
sime propaguliferis, propa-
gulis filiformibus articulatis fuscis. Folia
laxa, erecto-patula, plerumque s e- .
cunda, ultra 2 mm longa, concava,
e basi oblonga vel subpanduriformi
lanceolato-subulata, subula tenui serru-
lata, marginibus usque ad medium, inter-
dum ubique, latiuscule reflexis, nervis
duobus inaequalibus uno
saepius elongato validiore interdum «
fohum medium aequante, cellulis
alaribus fuscatis incras-
satis majusculis late rectangulis |
a ceteris linearibus incrassatis punctu-
latis optime distinctis.
An Baumstriinken im Bergwald
des unteren Coranitales,
ca. 1800 m, No. 4745; im |
Nebelwald über Comarapa, “
ca. 2600 m, No. 4349, forma —
epropagulifera flaceida; an
der Waldgrenze über Tab-
las, ca. 3400 m, No. 2866.
Diese Art unterscheidet sich von «
A. proligera (Broth.) durch die längeren
und schmäleren, an der Spitze deutlich —
gesägten Blätter, die geringere Ent-
wicklung der Blattfliigelzellen und die
Anordnung der Brutfäden, welche hier
ährenförmig, dort deutlich köpfchen-
| formig ist.
Fig. 76. 1. Aptychella proligera (Broth.) H. 2. Aptychella caudata H.n. sp. 8 q
a Habitusbild 1:1, b 2 Blatter 31:1, c Blattfliigel 250: 1, d Blattspitze Die Gattung steht Clastobryum
250:1, e Brutkörper 61:1. 7 sehr nahe, unterscheidet sich aber durch
wesentlich größere Ausmaße aller Teile !
und die stets viel kräftiger entwickelte Rippe von den asiatischen Arten von Clastobryum. Die mexi- —
kanische Art C. americanum Card. kenne ich nicht. Vielleicht könnte die Gattung als Untergattung
bei Clastobryum eingereiht werden, doch scheint es mir vorderhand, bis zur Auffindung der Sporogone, —
besser, ihr einen eigenen Platz anzuweisen.
/
+4
= 159 —
Acanthocladium Mitt.
672. Acanthocladium subnitidum (Hpe.).
Auf Baumwurzeln im Bergwald von Tres Cruces, Cordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m,
No. 3886.
Brachytheciaceae.
Pleuropus Griff. Not. et Icon. pl. asiat. II.
673. Pleuropus Bonplandii (Hook.).
| An schattigen Felsen und auf Baumwurzeln.
Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3799, 4200; am Meson bei Samaipata, ca.
2000 m, No. 4125; im Bergwald des Rio Tocoranı, ca. 2200 m, No. 4059.
Brachythecium Bryol. eur.
Subgen. Salebr osium Loeske in Allg. Bot. Z.
674. Brachythecium stereopoma (Spruce) Jaeg.
Im Gebiet der Cerros de Malaga, No. 4395.
675. Brachythecium sulphureum (Geh. u. Hpe.).
Auf der Erde im lichten Gebüsch am Rand des Nebelwaldes über Comarapa, ca. 2300 bis
2400 m, No. 4347; auf Steinen am Waldrand bei Incacorral breite Decken bildend,
| ca. 2200 m, No. 5105 und 5104 (forma viridissima).
676. Brachythecium longisetum Herzog nov. spec.
Dioicum; late caespitosum, e viridi lutescens, nitidulum, caulibus longe repentibus subpinnatim
ramosis, ramis crassioribus tenuioribusque irregulariter ramulosis. Folia caulina laxe patentia,
er basi valde decurrente late subtriangulari-ovata, in acumen sub-
tortum longiusculum constricta, 2 mm longa, ultra 1 mm lata, profunde plicata, basi
remote tenerrime, in acumine distinctius serrulata, inferne saepius subintegerrima, nervo tenui ultra
‚medium producto, cellulis basalibus angularibusque multis laxis brevissime rectangulis
vel hexagonis, ceteris anguste linearibus (8: 1), ramalia subsimilia, ramulina multo breviora,
angustiora, vix 1 mm longa; perichaetialia majora, longissime filiformi-acu-
Minata. Seta 3 cm longa, erecta, arcte spiraliter torta, atropurpurea, laevissima; theca suberecta vel
inclinata, cylindrica, leviter curvata, deoperculata 3 mm longa, operculo 1 mm longo alte conico
acuto subrostrato; peristomio generis.
An Steinen im Gebüsch bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4959.
Durch sehr breite Stengelblätter und auffallend lange Seten ausgezeichnet.
677. Brachythecium cavifolium Herzog nov. spec.
Sterile; caespites latos turgidos viridissimos nitidulos efformans, caule ramisque
longiusculis ca. 3 em longis vermiculari-turgidis sciuroideis obtusis dense foliatis. Folia e basi contracta
parum decurrente latissime ovato-cochleariformia, concavissima, sicca plicata,
brevissime tenuiterque acuminata, subintegerrima, nervo viridi °/, folii percurrente,
ellulis omnibus sat laxis elongate hexagonis in apice abbreviatis chlorophyllosis, in angulis
‘Subquadratis hic illic fuscescentibus.
An nassen Granitfelsen im Hochtal von Choquecota chico (Quimzacruz), ca. 4600 m, No. 3175.
618. Brachythecium lescuraeoides Broth. in Engl. Bot. Jahrb. 1. e.
$ Über Wurzeln am Wegrand im unteren Chocayatal, ca. 3300 m, No. 3614, ster.
67. Brachythecium grandirete C. M. (Fig. 77, i—k).
>. Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4237; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4994,
us
+
4
— 160 —
5101; an den Cerros de Malaga —N.Seite —unter 4000 n m, No. 4383, forma major foliis
fr Fire
680. Brachythecium fissidentoides Herzog nov. spec. (Fig. 77, ES
Autoicum;depresse caespitosum, obscure viride, caulibus procumbentibus breviter
ramosis, humidis complanatis, habitu Fissidentem quendam hydrobium aemulans. Folia laxe
accumbentia vel erecto-patula, e basi
angustiore ovato-elliptica, longe su b-
piliformi-acuminata, con-
cavissima, haud plicata, ubique
remote serrulata, nervo debili medio
viridi, cellulis basalibus multis laxis,
superioribus breviter linearibus laxius-
culis omnibus chlorophyllosis; ramalia
breviora, angustiora, concavissima. Seta
12—15 mm longa, erecta, atropurpurea,
laevissima; theca suberecta vel inclinata,
1,5—2 mm longa, breviter cylindrica,
parum arcuata, sub ore calloso valde
constricta, olivacea, operculo alte
conico concolore vel pallidiore bre-
viter obtuse rostrato apiculo rubro.
In der Quebrada de Pocona
auf nassen Steinen, ca.
2800 m, No. 5113.
Mit B. grandirete C. M. verwandt,
aber durch engeres Zellnetz undschmälere
Astblätter unterschieden.
Subgen. Eubrachythecium Loeske.
Sect. Rutabula Limpr.
681. Brachythecium Chocayae Herzog
nov. spec.
Autoicum; laxe caespitosum,
vagans, viridi-lutescens, nitidulum, caule |
primario repente vel arcuatim deflexo
apice interdum radicante robusto ir-
Fig. 77. a—d Brachythecium scaberrimum H. n. sp. «a Habitusbild regulariter subpinnatim ramoso , ramis
1:1, db Stengelblatt 15:1, ec Astblatt 15:4, d Blattfliigel 250:1; e—h inaequalibus sat robustis dense foliatis.
Brachythecium fissidentoides H.n.sp. e Stengelblatt 15:1, f Astblatt 15:1, ae era patu la. *sublaewia vel
= ?
g Zellnetz aus der Mitte eines Stengelblattes 250: 1; h Zellnetz aus der hee 5 b er
Mitte eines Astblattes 250:1; ı—k Brachythecium grandirete C. M., eviter plicata, e basilata p acu
i Zellnetz eines Stengelblattes 250: 1; k Zellnetz eines Astblattes 250:1. decurrente late ovata, sensim
in acumen longiusculum tenue producta,
marginibus subintegerrimis vel sursum tenuissime serrulatis, nervo tenui viridi */, folu percurrente,
cellulis tenuibus angustis basi laxioribus brevibus areolata; perichaetialia in acumen longum flexuosum
exeuntia, crispula. Seta erecta, 1,5 em longa, sat crassa, rubra, verrucellis singulis
tenuibus adspersa; theca ee curvata, crassiusc a mice Die mis, operculo conico.
Im unteren Ghee ayatal, ca. 3100 m, No. 3616; in der Quebrada de Pocona, ca. ‘2800 m,
No. 3468.
AA
682. Brachythecium rutabulum (Br. eur.).
Unter Gebüsch an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2811.
Subgen. Velutinium Loeske.
Sect. Julacea Broth.
683. Brachythecium subjulaceum Herzog nov. spec.
Autoicum; humile, dense caespitosum vel altris muscis intermixtum, lutescens, vix niti-
dulum, caule primario repente filiformi densiuscule ramoso, ramis brevibus erectis su b-
julaceis acutis densissime foliatis. Folia erecto-patula, sicca appressa, valde plicata e basi su b-
cordata late ovata, sensim acuminata, acumine longiusculo subflexuoso, mar-
ginibus toto fere ambitu leviter serrulatis, nervo viridi flexuoso supra medium evanido, carinata, cellulis
omnibus chlorophyllosis angustissimis, basalibus paucis abbreviatis; ramalia argutius serrulata; peri-
chaetialia suberoso-denticulata. Seta ad 1 cm longa, atropurpurea, verrucis tenuibus dense
scabra;theca suberecta, breviter cylindrica, leviter curvata, sub ore vix constricta,
operculo obtuse conico.
| An schattigen Felsen und Baumwurzeln im Chocayatal, ca. 3300 m, No. 2591; in Felslöchern
des Pinasgebietes mit Philonotis scabrifolia f. pinnulata, ca. 4300 m, No. 2613,
684. Brachythecium scaberrimum Herzog nov. spec. (Fig. 77a—d).
Synoico-autoicum; floribus 9g et ÿ in eodem surculo, floribus hermaphroditis crebrioribus.
Caespitosum, depressum, e pallide viridi aureum, sericeo-nitidum, caulibus tenuibus repen-
tibus valde flexuosis apice saepius stolonaceis dense breviter ramosis,ramis curvatis
subjulaceis. Folia caulina laxiuscula, e basi anguste decurrente subcordata lan-
ceolata, anguste subpiliformi-acuminata, concava, valde plicata, ubique tenerrime serrulata,
nervo 3/, folii percurrente dorso in spinam minutam terminante, cellulis angularibus multis
parvis subquadratis vel ovalibus chlorophyllosis, ceteris anguste linearibus; ramalia
minora, angustiora, minus decurrentia, brevius acuminata, distinctius serrulata. Seta 10—12 mm longa,
crassiuscula, atropurpurea, ubique densissime echinulato-scaberrima; theca sub-
erecta, breviter cylindrica, parum curvata.
An der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3268; in einer hochandinen Form, die
sich durch kiirzere, zerknitterte Blatter auszeichnet, im Hochtal von Viloco, ca. 4500 m,
No. 3141.
Durch Blütenstand, Blattform und sehr rauhe Seta ausgezeichnete Art, die jedoch B. subjulaceum
mihi sehr nahe steht.
Subgen. Cirriphyllopsis Broth.
685. Brachythecium bolivio-plumosum C. M.
Auf nassen Steinen an Bachrandern: bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4966, 5090; an der Wald-
grenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3274.
686. Brachythecium flaccum C. M. in Prodr. Bryol. bol.
An Baumwurzeln und Steinen im unteren Chocayatal, ca. 3300—3400 m, No. 3605.
Species incertae sedis.
687. Brachythecium calliergonoides Broth. n. sp.
Gracile, caespitosum, caespitibus laxis, viridibus, opacis; caulis usque ad 8 cm longus, laxius-
cule foliosus, vage ramosus; folia patentia, concaviuscula, breviter decurrentia, laevia, ovato-lanceolata,
sensim piliformiter attenuata, marginibus erectis, integris, nervo tenui, viridi, ad medium folii evanido,
cellulis elongate et anguste linearibus, basilaribus laxis, abbreviatis, alarıbus haud diversis. Caetera
ignota.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 21
— 162 —
Laguna verde über Comarapa, alt. 2600 m, No. 4291.
Species distinctissima, incertae sedis, habitu formis gracilibus Callierg. cordifolii (Hedw.)
sat similis.
Cirriphyllum Grout in Bull. Torr. Bot. Club XXV.
688. Cirriphyllum andinum Herzog nov. spec.
Sterile; dense pulvinato-caespitosum, zonatum, laete viride, inferne ochraceum,
caulibus ad 4 cm longis erectis subsimplicibus aequalibus vel pseudodichotomis sat tenuibus j ul a-
ceis. Folia densissima, cymbiformi-accumbentia, concavissima, plicata, late ovata,
breviter acuminata, acumine angustissimo, inferne remote superne densissime serrulata,
nervo basi valido sensim angustato ultra medium evanido viridi, cellulis angularibus paucis quadratis
ceteris breviter linearibus laxiusculis, apicalibus valde abbreviatis laxis hexagonis vel ellipticis modice
incrassatis. :
Zwischen Felsblöcken beim Altaranigletscher (Quimzacruz) ca. 5000 m, No. 2955.
689. Cirriphyllum laevifolium Herzog nov. spec.
Sterile; caespitosum, e viridi flavescens, sericeum, caule repente dense fasciculato-
ramoso, ramis vix 1 cm longis flexuosis haud julaceis. Folia sicca laxe appressa, humida
turgescentia, imbricata, concava, laevia, 1,5—1,8 mm longa, late ovalia, breviter piliformi-acu-
minata, integerrima, nervo basi crassiusculo mox attenuato, infra vel supra medium evanido viridi, cellulis
basalibus multis subquadratis laxiusculis, ceteris linearibus (8: 1), omnibus chlorophylliferis.
An Felsen beim Huaillattanisee (Quimzacruz), ca. 4900 m, No. 2969.
Von C. andinum mihi unterscheidet sich diese Art schon durch den locker rasenförmigen Wuchs, -
die kurzen, nicht kätzchenförmigen Äste und die glatten Blätter mit starkem Seidenglanz.
Oxyrrhynchium (Bryol. eur.) Warnst. Laubm.
690. Oxyrrhynchium clinocarpum (Tayl.) var. brevisetum Herzog nov. var.
A typo differt seta multo breviore (an forma ?).
An tiefschattigen Stellen im Bergwald des Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4072/a.
691. Oxyrrhynchium rugisetum (Hpe.).
Auf nassen Steinen im Wald bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5014, 4985, 4991.
692. Oxyrrhynchium aquaticum (Hpe.).
Hygrohypnum circulifolium Kindb. var. bolivianum Herzog in Beih. Bot. C. 1909.
Untergetaucht, auf Steinen in Bergbächen.
An der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 2620; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4960, 5093
c. fr.!; im oberen Llavetal, ca. 4200 m, No. 4879.
Eurhynchium Bryol. eur.
693. Eurhynchium oedogonium (C. M.).
Cratoneuron C. M. in Prodr. Bryol. Bol.
Auf nassen Steinen des Bachrandes an der Waldgrenze über Tablas, ca. 3400 m, No. 2791,
ec. ir.
Bryhnia Kaur. in Bot. Notis. 1892, H. 2.
694. Bryhnia Pflanzii Broth. in Bot. Jahrb. Bd. 49 H. 1.
B. boliviana Broth. in sched.
In Felslöchern um den Tunarisee, ca. 4400 m, No. 4903, 4920 ster., große Rasen bildend
mit Williamsiella tricolor, Erythrophyllopsis boliviana und einer ster. Bryum-species.
— 163 —
| Rigodium Kunz mss.; Schwgr. in Linn.
695. Rigodium leptodendron C. M.
| Auf Baumwurzeln und an dieken Stämmen des Bergwaldes oft große Rasen bildend.
Z. B. im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3817; an der Waldgrenze des Rio Sau-
jana, ca. 3400 m, No. 3262/a.
Ich habe das leicht kenntliche Moos noch an vielen Stellen beobachtet, aber nicht mehr mitgenommen.
Flabellidium Herzog nov. gen.
696. Flabellidium spinosum Herzog nov. spec. (Tafel VII, Fig. 1).
Dioicum; pusillum, laxe caespitosum, caule primario repente, caulibus secun-
dariis suberectis 1 cm vix superantibus dendroideis subflabellato-ramosis, ramis
confertis iterum ramosis tenuissimis attenuatis densiuscule foliosis eparaphylliferis obscure viridibus.
Folia minuta, laxe accumbentia, concava, caulina 1 mm parum superantia, e basi parum decurrente
subcordata late ovata, breviter late acuminata, acuta, ubique argute minutim serrata,
nervo %, folii percurrente viridi dorso serrato in spinam robustiusculam desi-
nente, reti rhacopiloideo cellulis elongate hexagonis parietibus leviter sinuatis tenuibus
angulo superiore parum prominentibus subobscuris, alaribus multis quadratis
transverseque rectangulis vel ellipticis, omnibus chlorophyllosis; ramalia
breviora, angustiora, elliptico-lanceolata, margine superne saepius leviter reflexo, ceterum similia;
perichaetialia exteriora brevissima, obtusa, brevissime apiculata, interiora oblonga, in subulam latius-
culam superne eroso-serrulatam contracta, hyalina, nervo tenuissimo. Seta (juvenilis tantum observata)
rubra, laevissima.
Auf Baumwurzeln im Bergwald von Tres Cruces (Cordillere von Santa Cruz), ca. 1400 m,
No. 3883/a.
Die neue Gattung erinnert im Zellnetz stark an Scorpiurium. Ihre Stellung im System ist aber
noch unsicher; vielleicht wird die Auffindung reifer Sporogone die Frage lösen helfen.
Rhynchostegiella (Bryol. eur.) Limpr. Laubm.
Sect. Leptorhynchostegium (C. M.) Broth.
697. Rhynchostegiella toncolensis Broth. n. sp.
Autoica; tenella, caespitosa, caespitibus densis, mollibus, laete viridibus, nitidiusculis; caulis
repens, fusco-radiculosus, dense foliosus, dense ramosus, ramis pinnatim ramulosis, ramulis vix ultra 1 cm
longis, adscendentibus, complanatulis, simplicibus; folia erecto-patentia, concaviuscula, basi biplicata,
ovato-lanceolata, cuspide brevi semitorta terminata, marginibus ultra medium anguste recurvis, superne
argute serratis, nervo ultra medium folii evanido, apice exstante, cellulis anguste linearibus, basilaribus
brevioribus, alaribus haud diversis; bracteae perichaetii squarroso-patulae, e basi vaginante
raptim longe subulatae, minutissime serrulatae; seta 1—1,5 cm alta, tenuis, rubra, laevissima; theca
suberecta, paullum asymmetrica, ovalis, sicca een clara sub ore contracta, atrofusca; operculum
ignotum.
Schlucht bei Toncoli, alt. 3400 m (No. 3362).
Species Rh. acanthophyllae (Mont.) Broth. affinis, sed statura multo robustiore oculo nudo jam
dignoscenda.
698. Rhynchostegiella semitorta (Mitt.) Herzog.
Eurhynchium Par.
An Baumwurzeln beim Asiento (Aracatal) ca. 3800 m, No. 3176, 2997; bei Incacorral, ca.
2200 m, No. 5100; ferner rechne ich hierher unter Vorbehalt No. 3641 von Florida
de San Mateo und No. 4732/a aus dem unteren Coranital.
Diese Art steht der Rh. acanthophylla (Mont.) so nahe, daß ich sie nicht generisch von ihr trennen kann.
Sse (Qe ees
Rhynchostegium Bryol. eur.
699. Rhynchostegium conchophyllum (Tayl.) Jaeg. R
Auf Waldboden über nassem, faulendem Laub und Holz dünne Rasen und Überzüge bildend.
Im unteren Coranital, ca. 1800 m, No. 4725; in der Talschlucht von Tablas, ca. 1800 m,
No. 4540; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5020; bei Florida de San Mateo, ca. 1800 m,
No. 3645.
| iM
,
Fig. 78. Mandoniella spicatinervia (R. S. W.) H. a 2 Habitusbilder 1:1, 6 2 Stengelblatter 31:1, ce 3 Astblätter
31:1, d Flügel eines Stengelblattes von No. 5128, d dasselbe vom Williamsschen Original 250: 1, e Flügel eines Ast-
blattes 250: 1, f Spitze eines Stengelblattes 250 : 4, g Kapseln, A Peristom von innen 125:1, zi Basis eines Zahnes
des äußeren Peristoms 250 : 1.
700. Rhynchostegium planifolium C. M.
Auf faulendem Laub, an Baumwurzeln und Ästen im Bergwald. Im unteren Coranital, ca.
1800 m, No. 4711/a; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5099, im oberen Coranital, ca.
2600 m, No. 5060; bei Samaipata (?), No. 5130; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 5041,
forma tenuis.
701. Rhynchostegium scariosum (Tayl.).
An dürren Ästehen im Bergwald, ohne Fundortnotiz, No. 5314.
— 165 —
702. Rhynchostegium Tocaremae Hpe.
% Hierher rechne ich ein Moos von Baumwurzeln im Bergwald von Tres Cruces, Cord. von Santa
Cruz, ca. 1400 m, No. 3561, welches zwar steril ist, aber durch seinen Glanz und die ver-
flachte, an Plagiothecium erinnernde Beblätterung gut mit den Originalen übereinstimmt.
Mandoniella Herzog nov. gen.
703. Mandoniella spicatinervia (R. S. Williams) Herzog. (Fig. 78).
Helieodontium R. S. Williams 1. c.
An Bäumen in der Ostcordillere, wahrscheinlich bei Samaipata, ca. 1700 m, No. 5128.
Meine Exemplare stimmen mit den Williams’schen Originalen völlig überein; ich kann dieses
Moos jedoch unmöglich bei Helicodontium belassen. Eine Vergleichung mit zahlreichen Arten dieser
Gattung, welche im Zellnetz der Blätter überaus konstante Verhältnisse aufweist, zeigt so bedeutende
Abweichungen, daß eine Vereinigung der vorliegenden Art mit jenen in der gleichen Gattung völlig
untunlich erscheint. Die Blätter erinnern in ihrer Struktur vielmehr an die Arten der Section Juratzkaea
von Stereophyllum, welche bei Mitten auch noch bei Helicodontium stehen, bei Brotherus aber teilweise
zu Stenocarpidium gezogen werden. Diese Gattung wird in die Nähe von Eriodon gestellt, dessen beide
Arten von Mitten gleichfalls bei Helicodontium untergebracht waren. In die gleiche Verwandtschaft (Steno-
carpidium und Eriodon) scheint auch unsere neue Gattung zu gehören. Die gute Beschreibung bei
Williams und die von mir angefertigten Zeichnungen werden dies genügend begründen. Das Blatt-
zellnetz und die oft gedrehte Spitze der St.blätter weist auf die Brachythecien-Verwandtschaft, und das
lange innere Peristom, das mit seinen feinen Spitzen selbst die langen äußeren Zähne überragt, erinnert
an Eriodon. Immerhin bleibt die Stellung der neuen Gattung noch etwas zweifelhaft; nur soviel erscheint
ausgemacht, daß sie nicht bei den Helicodontien verbleiben kann. — Ob das gleichfalls glatt gestielte
H. laevisetum auch hierher gehört, kann ich, da mir die Originale nicht vorlagen, nicht entscheiden.
Ich widme diese Gattung dem Sammler Mandon, dem wir die ersten Kenntnisse über die Moos-
- flora Boliviens verdanken.
Nachtrag.
- 704. Dieranoweisia brunnea Herzog nov. spec.
Sterilis (autoica ?); dense pulvinato-caespitosa, e flavido brunnescens, caule 2 cm longo fastigiato.
Folia sicca incurva suberispula, humida erecto-patentia apicibus incurvis, vix 2 mm longa, mollia, anguste
lanceolata, breviter subulata subula obtusiuscula, carinata, marginibus erectis vel anguste recurvis
integerrimis vel apice inaequaliter suberenulatis, nervo validiusculo completo flavido, cellulis om-
nibussubaequalibus laxiusculis chlorophyllosis pellucidis, parietibus subsinuosis laevibus.
Cetera desunt. |
An Felsen bei der Abra de San Benito, ca. 3900 m, Januar 1908.
Diese Art scheint der Dicranoweisia fastigiata (Tayl.) nahe zu stehen, unterscheidet sich jedoch,
nach der Beschreibung zu schließen, von jener durch das durchwegs gleichartige Blattzellnetz.
_ 705. Dicranella boliviana Herzog nov. spec.
Dioica; humiliter dense caespitosa, viridis, ditissime fructifera; caulibus 4—5 mm longis gracillimis.
Folia subfalcato-secunda, ad 3 mm longa, e basi concava latiuscule ellip-
“tica in subulam latam duplo vel subtriplo longiorem canaliculatam obtusiuseulam con-
tracta, integerrima vel apice parietibus cellularum collapsis levissime crenulata, nervo crasso
“viridi usque ad extremum apicem a lamina optime disereto, cellulis inferioribus elongate
- rectangularibus pellueidis, superiorıbus brevioribus; perichaetialia minora. Seta ca. 3 mm longa, flavida,
. tenuissima ; theca erecta, anguste elliptica, cinnamomea, laevissima, operculo
longe oblique rostrato, calyptra cucullata, annulo optime distincto; peristomii dentibus
Tobustis infra medium bicruribus, inferne ferrugineis verticaliter foveolato-striatis, superne
_pallidis oblique striolatis; spori humiliter verrucosi, diametro 0,016 mm.
— 166 —
Auf Erde am Wegrand bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 289, Januar 08.
Diese hübsche Art möchte man nach ihrem Habitus und der sehr deutlich begrenzten Rippe zu
Microdus rechnen, doch ist das Peristom sehr kräftig entwickelt und zeigt die charakteristische senkrechte
Streifung der Zähne der Eudicranellen. Von den bisher beschriebenen Arten von Eudicranella unter-
scheidet sich unsre Art einmal durch die Rippe und dann auch durch die aufrechte kleine, schmale Kapsel.
706. Fissidens terebrifolius C. M.
Auf schwarzer Erde unter Rasenwurzeln am Bacheinschnitt im oberen Llavetal, ca. 4200 m,
No. 4848.
707. Fissidens pauper Herzog nov. spec. (Bryoidium) (Fig. 79).
Dioicus videtur; gregarius, humillimus, glauco-viridis, caulibus 2 ca. 3 mm longis basi radiculosis.
Folia 5—6-juga, remotiuscula, inferiora multo minora, lamina dorsalı vix evoluta, superiora asymmetrica,
anguste lanceolata, suprema 1,3mm
longa, lamina vera majus-
c ula valdeamplexicauli dimidiam
folii partem superante apiculo
mucroniformi terminata,
limbo latiusculommozx
in laminam introducto
marginata, lamina apicali —
acuta angustissime pellucide lim-
bata, limbo sub apice desinente
ibique indistincte crenulata, | a-
mina dorsali brevissima
longe supra basin ter-
minata, nervo tenui pellucido
in apice parum flexuoso evanido,
cellulis omnibus subhexagonis ir-
regularibus angulatis (laminae api-
Fig. 79. Fissidens pauper H. n. sp. a g SproBspitze 15:1, b Blattspitze 250:1, Calis diametro 0,005—0,006 mm
c Ansatz des Dorsalfliigels 250: 1, Saum der Lamina vera 250: 4. metientibus) laevissimis chloro-
phyllosis sat pellucidis.
Zwischen Mielichhoferia modesta im Hochland von Totora, ca. 2800 m, wenige 2 Stengel
beigemengt, No. 5117/a.
Durch den in die Lamina eintretenden Saum und den äußerst kurzen Rückenflügel ausgezeichnet.
708. Syrrhopodon ciliolatus Herzog nov. spec. (Orthotheca).
Caespitosus, obscure viridis, inferne dense radiculosus fuscescens, caulibus 4 em longis
robustiusculis. Folia sat laxa, sicca rigidula, apicibus tortis incurvis saepe diffractis, humida
erecto-patentia, e basi oblonga in laminam ligulari-linearem acutiusculam concavam
contracta, 5—6 mm longa, parte basilari late limbata superne densissime
ciliolata, margine laminari superne bilamellato argute spinoso-serrato, nervo valido
superne ambo latere spinoso, insuper dorso usque fere ad basin verrucoso-scabro, cellulis
laminaribus brevissime rectangulis vel ovalibus verrucoso-obscuris chlorophyllosis,
cancellinis breviter rectangulis laxis hyalinis vel flavidis, margine seriebus 6—7
cellularum elongatarum chlorophyllosarum circumductis. Cetera desunt.
Im Bergwald, ohne nähere Fundortsnotiz, No. 4203/a.
709. Trichostomum pomangium Herzog nov. spec. (Diagnose von V. F. Brotherus).
Dioicum; gracile, caespitosum, caespitibus densiusculis, laete viridibus, opacis; caulis erectus,
vix ultra 3 mm longus, basi fusco-radiculosus, dense foliosus, simplex; folia sicca incurva, humida patula,
— 167 —
canaliculato-concava, lanceolato-linearia, obtusiuscula, mucronatula, comalia usque ad 2 mm longa,
marginibus erectis, integerrimis, nervo crasso lutescente brevissime excedente dorso laevi, cellulis
laminalibus minutissimis, quadratis, dense papillosis, inferioribus sensim rectangularibus, basilaribus
oblongo-hexagonis, pellucidis, teneris; seta ca. 4mm alta, tenuissima, lutea; theca erecta, minuta, ovalis,
fusco-rubra, nitidiuscula, laevis; peristomium 0; operculum e basi conica oblique rostratum.
Cerro Sipascoya, ca. 3000 m, No. 4159. Species Tr. Elliothii Broth. affinis, sed foliis brevio-
i ribus et angustioribus necnon thecae forma dignoscenda.
710. Leptodontium cirrhifolium Mitt.
x Auf Baumästen im oberen Coranital, ca. 2500 m, No. 3371, 5076; im Bergwald des
Tocoranitales nahe der Waldgrenze, ca. 2800 m, No. 4045.
… 711. Leptodontium longicaule Mitt.
Im oberen Coranital, ca. 2600 m, No. 3368.
712. Barbula Humboldtii Herzog nov. spec. (Fig. 80).
Dioica videtur. Laxe caespitosa, caulibus 1—2 cm longis tenellis flexuosis irregulariter
— ramosis ramis tenuioribus, e sordide viridi glaucescens, in foliorum axillis propagula
…— minuta globulosa stipitata creberrima fovens. Folia sat densa, sieca incurva,
saepius indistincte spiraliter
torta, humefacta raptim recur-
vescentia, dein suberecta, api-
cibus parum patulis, ad 1 mm
longa,e basilate ovata
decurrente concava in
subulam subaequi-
| longam obtusiusculam
eontracta, margine supra
medium uno vel ambo latere
anguste revoluto, nervo
erasso luteo subulam ex-
tremam totam occupante, cel-
lulis omnibus subrotundis,
vel parum oblatis pro-
… minulis laevibus incras-
“ satis chlorophyllosis, paucis
k infimis elongatis vel sub-
- similibus.
An Wegrändern auf Sand-
stein in der Waldcordillere von Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3564. — Durch Blattform, glatte Blattzellen
3 und kugelige Brutkörper ausgezeichnete Art der Section Eubarbula.
Ose
oe
ch
ol
yy
LB
1
Fig. 80. Barbula Humboldtii H. n. sp. a Habitus 4:1, b, c, d Blätter 31: 1,”e Blatt
basis 250: 1, f Blattspitze 250: 1, g Blattquerschnitt 250: 1, A, 7, k Brutkörper 250:1.
: 713. Zygodon basidentatus Herzog nov. spec. (Fig. 81).
LE Sterilis; dense humiliter caespitosus, viridis, caulibus inferne rubiginoso-tomentosis. Folia densa,
superne accrescentia, comose congesta, sicca crispatissima contorta, humida recurva, e bası
“angustata decurrente longe ligulata, obtusa, mucronata, parum carinata, laminaconvexa
marginibus leviter reclinatis, integerrima, basi tantum cellulis prominentibus setuloso-papillosis s u b-
appendiculato-dentata, nervo pellucido basin versus robustiore breviter excurrente, e basi
dorsal propagula stipitata emittente, cellulis basalibus paucis elongatis, ceteris hexagonis
parvis collenchymaticis obscuris densissime papillosis chlorophyllosis.
An Bäumen bei Comarapa, No. 4340.
714. Orthotrichum apiculatum Mitt.
Auf Baumästen an der Cuesta de Liryuni, ca. 3400 m, No. 2607.
— 168 —
715. Rhizohypnum pelichucense (R. S. W.).
Hygrohypnum R.S. W. L c.
.* = An schattig-feuchten Steinen. Im Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4283, 4223;
an der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3260; im oberen Tocoranital,
’ ca. 2600 m, No. 4010.
# Diese Art weicht durch sehr schmale Stengelblätter, gekrümmte Aste und mehr oder weniger
einseitswendige Blatter von allen andern Rhizohypna ab. Das R. S. Williams’sche Original, No. 2781,
hält ungefähr die Mitte zwischen den beiden extremen Formen No. 4010 und No. 4283, von denen erstere
durch kürzere Blätter und weiteres Zellnetz sich einigermaßen abseits stellt. Doch scheinen mir die Unter-
schiede bei der offensichtigen Veränderlichkeit dieser Art nicht zu
genügen, No. 4010 von den übrigen abzutrennen. Jedenfalls ist
nicht daran zu denken, die Art bei Hygrohypnum stehen zu lassen.
716. Thuidium breviacuminatum Herzog nov. spec.
Dioicum; late depresse caespitosum, e viridi flavescens, habitu
Th. peruvianum aemulans (cui quoque proximum videtur). Caulis
decumbens, ad 8 cm longus, tomento paraphyllino dense obtectus
gracillime 2—3-pinnatus, pinnis primariis 5—9 mm longis. Folia
caulina parva, 0,6 mm vix excedentia, late cordato-triangu-
laria, breviter acuminata, profunde plicata, sub acumine
contracta, marginibus inferne revolutis tenerrime crenulatis, nervo
in acuminis basi evanido flavescente, cellulis omnibus papillosis,
terminali 2—3-cuspidata; ramalia primaria media, concava, e basi
ovata subcordata breviter acuminata, ramulina secundaria minima
subenervia; perichaetialia strictiuscula, omnia
angusta, e basi lanceolata longe piliformia vel loriformia, intima fim-
briata laciniis filiformibus appressis. Seta 3 cm longa, purpurea,
laevissima; theca inclinata, e collo mediocri oblonga, deoperculata
3 mm longa.
An feuchten Stellen im Tal des Rio Paracti, ca. 1800 m, —
Juni 1911, No. 5000.
Die Art steht Th. peruvianum sehr nahe, läßt sich aber wegen «
der sehr kleinen und sehr kurz gespitzten Stengelblätter doch nicht —
wohl mit ihm vereinigen. Ich habe diese Art irrtümlicherweise M
in meinen Boliv. Exsiccaten unter der Bezeichnung Th. peruvianum —
Milt. ausgegeben.
Von späteren Bestimmungen schon angeführter Arten sind noch
folgende Fundorte nachzutragen:
Fig. 81. Zygodon basidentatus H. n. sp. 26. Angstroemia julacea (Hook.) Mitt.
a 2 Blätter 31:1, b Blattspitze 250: 4, Im oberen Chocayatal, ca. 4000 m, No. 3621/a.
e Blattflügel 250:1, d Brutkörper 250:1. 34. Dicranella campylophylla (Tayl.) Jaeg.
In den Yanakakabergen gegen Tablasmonte.
42. Oreoweisia bogotensis Hpe. An begrasten Felsen des Ostabfalls der Yanakakabastion gegen Tablas- °
monte, ca. 3800 m, sine No.
128. Leptodontium luteum (Tayl.). An der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3247/a.
152. Erythrophyllopsis boliviana Broth. Im Hochtal von Choquecota chico, ca. 4500 m, No. 3102.
155. Barbula flexifolia Herzog. Am Bachrand bei der Mine Viloco, ca. 4350 m, No. 3217, große, sterile
Rasen bildend. i
182. Tortula fragilis Tayl. An der Waldgrenze des Rio Saujana, ca. 3400 m, No. 3282/c.
Anhang zum I. Abschnitt (Laubmoose).
Im systematischen Teil wurden bis jetzt nur diejenigen Laubmoose behandelt, welche auf meiner
2. Reise durch Bolivia gesammelt sind. Um hier aber eine vollständige Übersicht über das aus dem Gebiet
bekannte Material zu geben, füge ich eine Liste bei, in welcher die oben nicht angeführten Arten — also
alle die, welche früher schon publiziert worden sind — mit Literaturhinweis verzeichnet sind. Diese Zu-
sammenstellung halte ich schon deswegen für nötig, weil im III. Abschnitt, dem geographischen Teil,
sehr oft auf von mir nicht gefundene Arten Bezug zu nehmen sein wird. Die Williams’schen Funde z. B.
sind besonders für die Kenntnis der untersten Bergwaldstufe von großer Bedeutung und unter den Moosen
meiner ersten Reise sind viele Arten enthalten, die sich zur Füllung von Lücken als sehr nützlich erweisen,
umsomehr, als sie gerade zu der interessanten Williams’schen Ausbeute aus dem Tropenwald des Kor-
dillerenrandes eine willkommene Ergänzung bieten.
Verzeichnis sämtlicher bolivisch-andiner Laubmoose, die im II. Teil noch nicht angeführt sind.
Sphagnum medium Limpr. (Williams L. c.)
Fe Boliviae Warnst. (Williams L. c.)
er. gracile C. M. (Williams L. c.)
Andreaea striata Mitt. (Williams 1. c.)
A pseudosubulata C. M. (Herzog Beih. Bot.Centr. 1909.)
Trematodon bolivianus C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
53 reflexus C. M. (Williams 1. c.)
Wilsoniella flaccida (R. S. W.) (Williams 1. c.)
Ditrichum rufescens Hpe. (Williams 1. c.)
Dieranella apolensis R. S. W. (Williams 1. c.)
as Kunzeana (C. M.) Mitt. (Williams L. c.)
A Hilariana Mont. (Williams L. c.)
= tenuirostris (Kunze) Mitt. (Williams L. c.)
N macrostoma (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol. und Wil-
liams L. ce.)
callosa Hpe. (Prodr. Bryol. Bol.)
Bolbmitrium crispulum Mart. (Herzog, Beih. Bot. Centr. 1909
u. Williams |. c.)
Dicranum Germainii C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
= spectabile C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Campylopus Krauseanus (Hpe. u. Lor.) (Williams I. c.)
es occultus Mitt. (Williams 1. c.)
nn zygodonticarpus (C. M.) Par. (Williams I. c.)
5 introflexus (Hedw.) Mitt. (Williams 1. c.)
3 penicillatus (Hornsch.) Jaeg. (Williams L. c.)
as pelichucensis R. S. W. (Williams I. ce.)
se humilis Mont. (Williams L. c.)
° chrysodictyon (Hpe.) Mitt. (Williams L. c.)
3; rosulatus (Hpe.) (Williams 1. c.)
% filifolius (Hornsch.) Mitt. (Williams 1. c.)
A subcubitus R. S. W. (Williams 1. ce.)
a leptodus (Mont.) Mitt. (Williams L. c.)
Bibliotheca botanica, Heft 87,
Campylopus perreduncus (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
8 multicapsularis (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
5 trivialis (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
AA nanofilifolius (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
ss Benedicti H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
A Yungarum H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
ae Incacorralis H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
= Pseudodicranum H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
5 laxiretis H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
i microtheca H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
| julaceus (Hpe.) (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
> heterophyllus Mitt. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Edithae Broth. (Brotherus L. c.)
Mate longiseta (Hook.) Broth. (Williams L. c.)
Ochrobryum obtusifolium Mitt. (Williams 1. e.)
5 Gardnerianum Mitt. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Leucobryum crispum C. M. (Williams I. c.)
59 Martianum (Hornsch.) Hpe. (Williams L. c.)
ee macrofalcatum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
33 strictum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
calycinum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Oasen pulvinatum Mitt. (Williams 1. ce.)
Fissidens crispus Mont. (Williams 1. c.)
er Kegelianus C. M. (Williams L. ce.)
A Hornschuchii Mont. (Williams L. c.)
a macroblastus R. S. W. (Williams 1. c.)
Er repandus Wils. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
ER amboroicus H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
Moenckemeyera obtusifolia R. S. W. (Williams I. c.)
Syrrhopodon elatior Hpe. (Williams 1. c.)
2 goyazensis Broth. (Williams l. c.)
ss Gaudichaudii Mont. (Williams 1. ce.)
to
— 10 —
Syrrhopodon Leprieurü Mont. (Williams 1. ce.) Orthotrichum epilosum R. S. W. (Williams 1. c.)
= Miquelianus C. M. (Williams 1. c.) er Tacacomense R. S. W. (Williams 1. c.)
2 eircinatus (Brid.) Besch. (Williams L. ce.) er sordidulum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
= brachystelioides C. M. (Prodr. Bryol. Bol. une = emersulum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Williams 1. c.) > Mandoni Schimp. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) .
> serpentinus C. a (Prodr. Bryol. Bol.) Macromitrium Didymodon Schwer. (Williams L. c.)
Calymperes bolivianum R. S. W. (Williams L. ce.) ms macrothele C. M. (Williams I. c.)
Weisia tortivelata R. S. + ( Williams L. c.) 5 obtusum Mitt. (Williams 1. c.)
» longidentata R. S. W. (Williams L. c.) < tumidulum Mitt. (Williams L. c.)
» viridula (L.) Hedw. (Williams I. c.) > Swainsoni (Hook.) Brid. (Williams L. c.)
Gyroweisia boliviana R. S. W. (Williams I. c.) #2 stellulatum (Hornsch.) Brid. (Williams L. c.)
Leptodontium Quennoae C. M. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) subdiscretum R. S. W. (Williams L. ce.)
= ferrugineum Broth. (Brotherus 1. c.) A ulophyllum Mitt. (Williams L. ce.)
Trichostomum chilense Mont. (Williams 1. c.) a atroviride R. S. W. (Williams 1. c.)
= semivaginatum Schimp. (E. G. Britton l. c.) > pentastichum C. M. (Williams 1. ce.)
Rhamphidium Levieri H. (Herzog, Beith. Bot. C. 1910) os Tocaremae Hpe. (Williams 1. ce.)
Hyophila peruviana R. S. W. (Williams I. ce.) x sublaeve Mitt. (Williams 1. c.)
nS contermina (C. M.) (Herzog, Beth. Bot. C. 1909) # refractifolium C. M. (Prodr. Bryol. Bol. und
= involutifolia (C. M.) (Herzog, Beth. Bot. C. 1909) Herzog, Beth. Bot. C. 1909)
Didymodon subtophaceus R. S. W. (Williams l. c.) Be bolivianum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Chrysoblastella boliviana R. S. W. (Williams 1. e.)] À amboroicum H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Barbula amblyacra C. M. (Williams L. ce.) crenulatum Hpe. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
> laevigata (Mitt.) Jaeg. (Williams l. ce.) Soins trichomitria Schwgr. (Williams 1. c.)
nn perexilis C. M. (Prodr. Bryol. Bol.) x fuscoviridis Hornsch. (Williams L. c.)
x subglaucescens C. M. (Prodr. Bryol. Bol.) à Jamesonii (W. Arn.) Brid. (Williams I. c.)
as austrorevoluta Besch. (E. G. Britton l. ce.) ss rugifolia (Hock.) Brid. (Williams L. ce.)
Streptopogon setiferus Mitt. (Williams L. c.) Sprengelii Hornsch. (Williams 1. e.)
> spathulatus H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) om angustata Mitt. (Williams l. e.)
Aloina calceolifolia (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) pilomitria C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Tortula glacialis (Kunze) Mitt. (Williams L. c.) Ta ne Cochabambae C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
> brunnea (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.) Funaria subtilis (C. M.) Broth. (Prodr. Bryol. Bol. und Wil-
5 viridula (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.) liams l. c.)
5 ciliata Broth. (Brotherus L. c.) & andicola (Mitt.) Broth. (Williams I. c.)
Ptychomitrium Cochabambae H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) > acutifolia (Hpe.) (Williams 1. c.)
5 _, . papillosum H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) 4 Jamesonü (Tayl.) (Williams L. ce.)
ee Sellowianum (C. M.) (Herzog, Beih. Bot. C. = inflata C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
1909) = incurvifolia C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Schistidium calycinum H. (Herzog, Beih. Bot: C. 1910) 5 apiculata Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.)
Grimmia longirostris Hook. (Williams 1. c.) > cartilaginea C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
5 fuscolutea Hook. (Williams 1. ce.) glabripes C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
>» pansa R. S. W. (Williams L. c.) Ho splendidum Broth. (Brotherus 1. c.)
> trichophylloidea Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.) Mielichhoferia andina Sull. (Williams 1.2.63)
FR nanoglobosa C. M. (Prodr. Bryol. Bol.) > campylotheca C. M. (Williams 1. c.)
Rhacomitrium sublanuginosum R. S. W. (Williams I. ce.) > Lindigii Hpe. (Williams 1. ce.)
Anoectangium Mandonianum Schimp. (Prodr. Bryol. Bol. und Fe lonchocarpa C. M. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
Williams 1. ce.) > sericea Schimp. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
Amphidium brevifolium Broth. (Brotherus 1. c.) 3 cygnicolla Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.)
Zygodon vestitus R. S .W. (Williams 1. c.) + minutissima C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
xz peruvianus Sull. (Williams L. c.) : > aurifolia C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
A andinus Mitt. (Williams 1. ce.) = boliviana C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
A ferrugineus Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.) > decurrens C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
oA recurvifolius Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.) aS clavitheca H. (Herzog, Beth. Bot. C. 1909)
5 paucidens C. M. (Prodr. Bryol. Bol.) se longiseta C. M. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
a brevipes C. M. (Prodr. Bryol. Bol.) elegans H. (Herzog, Beth. Bot. C. 1910)
Fa perichaetialis H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) be tenella (Mitt.) Broth. (Williams L. c.)
Br inconspicuus H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) Orthodontium confine Hpe. (Williams L. ce.)
es fasciculatus Mitt. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909) Wollnya Wilsoni Mitt. (Williams L. c. u. Herzog, Beih. Bot.
Orthotrichum patulum Mitt. (Williams 1, c.) C. 1911)
5 pariatum Mitt. (Williams 1. c.) | Epipterygium Mandoni C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
— 11 —
Brachymenium dimorphum R. S. W. (Willams I. c.)
es verrucosum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Anomobryum obtusatissimum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
er humillimum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
” cymbifolium (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Webera Rusbyana (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
5 schisticola (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
5 pluriseta H. (Herzog, Beih. Bot. ©. 1909)
Bryum Mayense Spruce (Williams 1. c.)
concavum Mitt. (Williams 1. c.)
re Atenense R. S. W. (Williams I. ce.)
» cavum C. M. (Williams 1. c.)
a densifolium Brid. (Williams 1. c.)
, nanophyllum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
ap nigropurpureum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.’
» coloratum C. M. (Prodr. Bryol. Bol. und Herzog,
Beith. Bot. C. 1909)
Incacorralis H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Er chem grandifolium (Tayl.) (Williams l. c. und Herzog,
Beih. Bot. C. 1910)
Leiomela bartramioides (Hook.) Par. (Williams I. c.)
Bartramia perpusilla C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
as auricola C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
se didymocarpa (Anacolia) (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Re ithyphylloides Schimp. (Williams 1. c. und Herzog,
Beth. Bot. C. 1909)
Philonotis minutissima (C. M. ) Par. (Williams I. c. und Prodr.
Bryol. Bol.)
39 operta R. S. W. (Williams I. c.)
” angulata (Tayl.) (Williams 1. c.)
= gracilenta (Hpe.) (Williams I. c.)
EA filiramea (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
us Guyabayana (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol. und Her-
zog, Beih. Bot. C. 1909)
» | asperrima (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
2 pugionifolia (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Breutelia nutans Mont. (Williams L. c.)
ch Wainioi Broth.? (Williams 1. c.)
35 breviseta (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
en macrocarpa Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.)
scorpioides (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Catharina polycarpa (Schimp.) (Williams 1. ce.)
Psilopilum aequinoctiale Schimp. (Prodr. Bryol. Bol.)
Br trichodon (Hook. f. et W.) (Williams 1. c.)
Polytrichadelphus umbrosus Mitt. (Williams 1. c.)
2 rubiginosus Mitt. (Williams I. c.)
> integrifolius (Prodr. Bryol. Bol.)
Trianae Hpe. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
tum abbreviatum Mitt. (Williams 1. c.)
en laxirete R. S. W. (Williams L. ce.)
Er subbifarium Mitt. (Herzog, Beth. Bot. ©. 1910)
Polytrichum Antillarum Rich. (Williams L. c.)
re tenellum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Braunia plicata (Mitt.) (Herzog, Beith. Bot. C. 1909)
Rhacocarpus squamosus R. 8. W. (Williams I. ce.)
Cryphaea hygrophila C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
EN latifolia Mitt. (Williams 1. c.)
Cryphaea boliviana C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
2 brachycarpa GC. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Cryphaea tenuicaulis C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Prionodon laeviusculus Mitt. (Williams I. ce.)
Pr flagellaris Hpe. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
x divaricatus Mitt. (Williams L. ce.)
A filifolius H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Leucodon squarrosus H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Pseudocryphaea flagellifera E. Britt. (Herzog, Beih. Bot., Wil-
liams L. c. 1909)
Orthostichidium pentagonum (Hpe. u. Lor.) (Herzog, Beih.
Bot. Williams L. c. 1909)
Pirea Pohlii (Schwgr.) (Herzog, Beih. Bot. C. 1909 u. Williams
120)
Orthostichopsis crinita (Sull.) Broth. (Williams L. ce.)
is dimorpha (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Squamidium diversifolium R. S. W. (Williams L. ce.)
” Lorentzii (C. M.) (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Papillaria tenella H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Floribundaria flaccida (Mitt.) (Herzog, Beith. Bot. C. 1909)
~ Pilotrichella viridis (C. M.) (Williams 1. c.)
Meteoriopsis minuta (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol. u. Herzog,
Beih. Bot. C. 1910)
5 straminea (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
” recurvifolia (Hornsch.) (Williams L. c.)
In subrecurvifolia Broth. (Herzog, Beth. Bot. 0.1909)
patula (Sw.) (Herzog, Beith. Bot. C. 1910)
uae disticha (Hedw.) (Herzog, Beth. Bot. C. 1909 und
Williams l. ce.)
Neckera trabeculata H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Porotrichum microthecium C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
ss bolivianum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
nn amboroicum H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Porothamnium thyrsoides C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
35 fasciculatum Sw. (Herzog, Beth. Bot. C. 1909)
Pinnatella ochracea H. (Herzog, Beth. Bot. C. 1909)
Entodon erythropus Mitt. (Williams I. c.)
= Jamesonii (Tayl.) (Williams L. c.)
AN Hampeanus C. M. (Williams L. ce.)
43 suberythropus C. M. (Herzog, Beith. Bot. C. 1909)
Campylodontium onustum (Hpe.) (Williams L. e.)
5 bolivianum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Erythrodontium longisetum (Hook.) (Williams 1. ce.)
Stereophyllum brevipes (C. M.) (Williams 1. e.)
” pseudoradiculosum (C. M.) (Williams L. e.)
= subchlorophyllosum (C. M.) (Williams I. ce.)
5 flaccisetum (C. M.) (Williams L. ce.)
Fabronia singulidens C. M. (Prodr. Bryol. Bol. u.
IC)
en seligeriacea C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
5 polycarpa Hook. (Williams 1. c.)
Schwetschkea boliviana C. M. (Prodr. Broyl. Bol. und Wil-
liams L. c.)
a minuta C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Helicodontium tenuirostre Schwer. (Williams 1. ec.)
a capillare (Sw.) (Williams I. ce.)
Daltonia irrorata Mitt. (Williams L. c.)
” minutifolia C. M. (Prodr. Bryol. Bol. und Herzog,
Beth. Bot. C. 1909)
Daltonia Hampeana Sch. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Cyclodictyon aeruginosum (Mitt.) (Williams L. ec.)
Williams
LATTES
Cyclodictyon humile (Mitt.) Broth. (Williams I. ce.)
+ plicatulum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Callicostella rivularis (Mitt.) (Williams I. ce.)
> pallida (C. M.) (Williams L. c.)
a: scabriuscula (C. M.) (Williams I. c.)
a microcarpa (Hornsch.) (Williams 1. e.)
= scabripes C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
+ integrifolia C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
a ‘strumulosa (Hpe. u. Lor.) ? (Herzog, Beih. Bot.
C. 1910)
Hookeriopsis longiseta R. S. W. (Williams L. ce.)
nn asprella (Hpe.) (Williams L. c.)
= undatula (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol. u. Williams
mes)
55 incurva (Hook. u. ne (Williams L. ce.)
papillidioides (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Sn ken saxicola R. S. W. (Williams |. c.)
Hypnella sigmatelloides (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Lepidopilum intermedium (GC. M.) (Williams I. c.)
à ovatifolium H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1910)
. angustifrons Hpe. (Williams l. ce.)
55 pallidonitens C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
of curvirameum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Buchtienii Broth. (Brotherus 1. c.)
PDU torquatum Hook. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Rhegmatodon schlotheimioides Spruce (Williams 1. c.)
Anomodon fragillimus H. (Herzog, Beih. Bot. ©. 1909)
Leskea boliviana C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
55 catenularia C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Rauia Bornii H. (Herzog, Beth. Bot. C. 1910)
Thuidium pusillum Mitt. (Williams L. c.)
= scabrosulum Mitt. (Williams L. ce.)
en involvens (Hedw.) (Williams L. c.)
of schistocalyx (C. M.) (Williams I. ce.)
35 brasiliense Mitt. (Williams lI. ce.)
delicatulum Hedw. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
en filicinum (L.) (Brotherus 1. c.)
Drepanocladus intermedius (Schimp.) (Williams 1. e.)
> Barbeyi Ren. u. Card.
Scorpidium scorpioides (L.) (Williams 1. c.)
* Calliergon stramineum (Dicks.) (Brotherus 1. c.)
Rhizohypnum Langsdorffii (Hook.) (Williams 1. ce.)
ch modestum H. (Herzog, Beth. Bot. C. 1909)
5 versipoma Hedw. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Rhizohypnum elegantulum (Hook.) (Herzog, Beith. Bot. C.
1909 u. Williams L. c.)
Vesicularia vesicularis (Schwgr.) (Williams 1. c.)
5 amphibola (Spruce) (Williams 1. ce.)
Taxithelium pseudoacuminatulum C. M. (Williams 1. c.)
4 subandinum H. (Herzog, Beih. Bot. C., 1910)
Isopterygium brachyneuron (C. M.) (Williams 1. ce.)
ee tenerum (Sw.) (Williams 1. c.)
be leucophyllum (Hpe.) (Williams 1. ce.)
is stigmocarpum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
» cylindraceum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
Plagiothecium mollicaule R. S. W. (Williams 1. ce.)
Potamium longisetum R. S. W. (Williams L. c.)
Pterogonidium pulchellum (Hook.) (Williams 1. ce.)
Meiothecium commutatum (C. M.) (Williams 1. ce.)
"i tenerum Mitt. (Williams 1. c.)
Trichosteleum fluviale (Mitt.) (Williams 1. ce.)
oF arrectum (Mitt.) (Williams 1. c.)
D ambiguum (Schwer.) (Williams L. c.)
Sematophyllum pungens (Sw.) (Williams I. c.)
Rhaphidostegium cucullatifolium (Hpe.) (Williams 1. e.)
5, tenuicarpum R. S. W. (Williams 1. ce.)
7s circinale (Hpe.) (Williams 1. c.)
a5 chrysostegum (C. M.) (Williams 1. c.)
an obliquerostratum Mitt. (Williams 1. c.)
” subsimplex (Hedw.) (Williams 1. c.)
5 subcylindraceum (C. M.)(Prodr. Bryol. Bol.)
Be Levieri (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
5 chlorocormum (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.)
a brachyacrum C. M. (Herzog, Beih. Bot. C.
1909)
Er densirete H. (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
ss galipense (C. M.) (Herzog, Beih. Bot. C.1909)
andinum (Mitt.) (Herzog, Beih. Bot. C. 1909)
Bern conostomum (Tayl.) (Engler u. Prantl.)
Nr tenuipinnatum (C. M.) (Williams L. ce.)
5 cochlear C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
> praelongum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
> pseudorufabulum C. M. (Prodr. Bryol. Bol. u.
Herzog, Beih. B. C. 1909)
Rhynchostegium lamasicum (Spruce) (Williams L. ce.)
+ callistomum Besch. (Williams L. ce.)
= alboviride R. S. W. (Williams 1. ce.)
= minutum C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
> hirtipes C. M. (Prodr. Bryol. Bol.)
Oxyrrhynchium scabripes (C. M.) (Prodr. Bryol. Bol.).
Hepaticae.
(Auctore F. Stephani.)
Marchantiales.
Targionia L. 1753.
4. Targionia robusta St.
Zwischen Cocapata u. Choro, ca. 3500 m, No. 4174; bei Incacorral, ca. 2200 m, No. 4948.
Plagiochasma L. et L.
2. Plagiochasma bolivianum St. n. sp. (Fig. 82).
Dioica mediocris validissima, virens, postice purpurascens. Frons ad 3 cm longa, 5 mm lata,
repetito-furcata, tenuis antice plana. Stomata magna, parum convexa, poro parvo, parietibus radiali-
bus incrassatis, 6 cellulis triseriatis
circumdato, reliquae cellulae epider-
males angulis trigone incrassatis.
Costa angusta, parum producta.
Squamae posticae sub fronde
occultae, confertae, imbricatae, pur-
pureae, appendiculo parvo, late
| ovato-trigono, apice cuspidato inte-
eae
| I a
| gerrimo. Pedunculus capituli
elongatus, apice dense breviterque
| barbatus, paleis angustis. Capi- c
| tula vertice convexa, centro um-
| bonatim prominulo, sexlobato, lobis
antice convexis. Reliqua desunt. Fig. 82. Plagiochasma bolivianum St.n.sp. a Habitus 1: 1; 5 Thallusquerschnitt
Incacorral 2000 m, Tablas 10:1; ¢ porus anticus 30:1.
1800 m, No. 4619. In
rupibus humidis gregarie crescens.
|
|
Fimbriaria N. ab Es. 1820.
3. Fimbriaria fissiquama St. n. sp. (Fig. 83).
Dioica magna virens vel flavescens, margine et postice atro-
purpurea. Frons ad 2 cm longa, 7 mm lata, simplex, ramis
_ femineis semper posticis, antice plana, costa bene producta, late
convexa, fronde triplo angustior, triplo latior quam crassa; alae
tenues; stomata humillima, poro majusculo, 6 cellulis triseriatis
circumdato. Squamae posticae"magnae, purpureae, appendiculo
bifido vix constricto,
) laciniis elongatis anguste
“lanceolatis acutis inte-
) gerrimis. Carpoce- fig 83.
Fimbriaria fissisquama St. n. sp. a Habitus 3:1; à squama 40:1; e Thallus-
oF hala majuscula pe- querschnitt 20:1.
5
4
— 174 —
dunculo 2 em longo, apice breviter barbato, lacinulis purpureis. Capitula conica obtusa, bene
producta, lobis 4, subrotundis, valde convexis. Perianthia oblonga, longe exserta, hyalina.
Reliqua desunt.
Zwischen San Mateo und Sunchal, ca. 2900 m, No. 4445.
Lunularia Adans. 1763.
4. Lunularia cruciata (L.) Dum. |
In valle Llave (4200 m), zwischen Cocapata u. Choro, ca. 3500 m, No. 4173, in terra gregarie
crescens.
Dumortiera Reinw. Bl. et N. ab Es. 1824.
or
. Dumortiera hirsuta (Sw.) R. Bl. Nees.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4302; Incacorral, No. 4987.
Preissia Corda.
6. Preissia commutata (Ldbg.) Nees. |
Tocoranital, ca. 2600 m, No. 4071.
Marchantia (L.) Raddi 1818.
7. Marchantia brasiliensis L. et L.
Sillar, in terra humida repens. 1600 m, No. 2755.
8. Marchantia plicata N. et M.
Toncoli, in rupibus humidis repens, ca. 3500 m, No. 3361.
9. Marchantia Wilmsii St.
Bolivia (sine loco natali).
Jungermanniales.
J. anacrogynae.
Aneura Dum. 1822.
10. Aneura capillacea St. n. sp. (Fig. 84a—b).
Sterilis, magna, gracillima, rigida, fusco-brunnea, dense depresso-caespitans. Frons ad 6 cm
longa, remote breviterque bipinnata; truncus in sectione transversa bene biconvexus (1 mm latus, medio
0,2 mm crassus) cellulae internae majusculae, aequalis, medic sexseriatae, corticales multo minores, alis
2 cellulas latis.
Tablas, in terra humida crescens, repens, ca. 3400 m, No. 2786, 2856.
11. Aneura crassicaulis St. n. sp. (Fig. 84c).
Sterilis, maxima, flaccida, olivacea, dense depresso-caespitans. Frons ad 6 cm longa, regularite
tripmnata; truncus crassus, alte biconvexus, in sectione transversa ellipticus, duplo latior quar
crassus, exalatus; pinnae et pinnulae remotae, 15 mm longae, lineares, anguste alatae, alis 4 cellulas latis:
Cellulae alarum ad costam 27/54 u, marginales 18/36 u, tenerrimae.
Rio Tocorani, ca. 2200 m, No. 4029, 4035, in terra humida repens.
12. Aneura Glaziovii Spruce.
Tablas, in rivuli marginibus repens. 3400 m, No. 2802.
— 15 —
13. Aneura gracillima St. n. sp. (Fig. 84f—g).
Sterilis mediocris, gracillima, rigidula, fusco-virens, gregarie crescens. Frons ad 3 cm longa,
remote breviterque bipinnata, pinnulis brevibus solitariis, hic illic tripinnata. Truncus primarius
tenuis, postice planus, antice valde convexus, triplo latior quam crassus, marginibus acutis,
malis nullis. Gellulae internae ubique aequales, in acie marginali uniseriatae et multo majores, limbum
“angustum acutum formantes.
| Rio Tocorani, No. 4091.
“14. Aneura Herzogiana St. n. sp.
Dioica, mediocris rigidula, intense viridis, dense depresso-caespitans. Frons ad 3 cm longa,
regulariter bipinnata, ramis primariis remotis, 5 mm longis, dense breviterque pinnulatis, marginibus
ubique alatis (alae 3 cellulas latae); in sectione transversa sextuplo latior quam crassa, cellulis internis
et corticalibus ubique aequalibus. Rami feminei (steriles) brevissimi, canaliculati, marginibus pili-
feris. Bene distincta cellulis internis et corticalibus per totam frondem aequimagnis.
Quebrada de Pocona (2800 m), No. 5132, in humo repens.
45. Aneura lamellifera St. n. sp. (Fig. 84d—e).
Sterilis magna, gracillima, rigidula, flavescens, in cortice laxe caespitans lateque expansa. Frons
«Fig. 84. a—b Aneura capillacea St.n.sp. a Habitus 1:1; 5 Thallusquerschnitt; e An. crassicaulis St.n.sp. Habitus 1215
d—e An. lamellifera St. n. sp. d Habitus 1:1; e Thallusquerschnitt;* f—g An. gracillima St.n.sp. f Habitus 1:1; g Thallus-
querschnitt.
“ad 4 cm longa, regulariter remoteque pinnata pinnis ad 10 mm longis, superis pinnulatis, inferis bipinnatis,
| ubique late alata, alis fragillimis, 3 cellulas latis; in sectione transversa fusiformis, 1,4 mm lata, medio
0,17 mm crassa, utrinque longe attenuata. Gellulae internae parvae; corticales vix minores, anticae
“minute denseque lamellatae.
Sillar, 1900 m, No. 2743.
46. Aneura metzgeriaeformis St.
Cordillera de Santa Cruz (1200 m), No. 4172, in rupibus humidis arcte repens.
47. Aneura parasitans St. n. sp. (Fig. 85c—d).
Dioica pusilla rigida, rufo-brunnea, in humo dense depresso-caespitans. Frons ad 25 mm longa,
remote breviterque ramosa; truncus primarius subteres, exalatus, ramis dense breviterque bipinnatis,
a anguste limbatis, limbo 23 cellulas lato, in sectione transversa elliptica (1 mm lata, medio 0,33 mm
ll) crassa) utrinque attenuata acuta. Cellulae internae 54/54 u marginales 9/36 u. Androecia
‘| brevissima, capitata, marginibus papulosis; reliqua desunt.
Cerros de Malaga (4000 m), No. 4374, in humo repens.
18. Aneura pulvinata St. n. sp.
Monoica hypogyna, pusilla, nigra, rigida, in rupibus pulvinatim caespitans. Frons ad 15 mm
longa, pinnata et bipinnata, exalata, saepe fasciculatim ramosa; truncus primarius subteres, rami
— 176 —
primarıı 6 cellulas crassi, secundarii tenues biconvexi (in sectione transversa 0,75 mm lati, medio 0,2 mm
crassi) utrinque attenuati acuti. Gellulae internae frondis valde irregulares, in medio frondis gigantei,
versus margines duplo et triplo minores, corticales minutae. Rami feminei exigui, papulosi;
involucra gigantea, 3 mm longa, anguste clavata, cuticula papulosa, apice cellulis longis clavatis
hirta. Androecia spicata, alveolis 5—6 jugis.
Quebrada de Cunucu, ca. 900 m (I. Reise).
19. Aneura boliviensis St. n. sp.
Dioica magna rigida, fusco-brunnea, subatra, in cortice dense depresso-caespitans. Frons _
ad 5 em longa, sparsim breviterque bipinnata, ubique alata, alis latiusculis (3—4 cellulas latis) truncus
primarius validissimus (1,67 mm latus) biconvexus,
quadruplo latior quam crassus, marginibus acutis, cellulae
ubique aequimagnae; hic illic parum minores. Rami
masculi numerosi, in pinnis minoribus saepe geminati,
x we alveolis 5—6 jugis. Reliqua desunt.
à LE Incacorral, ca. 2200 m (I. Reise).
ieee 20. Aneura pinguis (L.) Dum.
Rio Tocorani 2200 m, No. 4066, Cerro
Incachacca 4700 m, No. 2644.
21. Aneura plumaeformis S.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m,
No. 4299.
22. Aneura muscicola St. n. sp. (Fig. 85e—f).
Dioica pusilla, rigida, rufo-brunnea, dense depresso-
c / à caespitans. Frons ad 25 mm longa, truncus primarius
e ia 7 9 subteres, exalatus, remote breviterque ramosus, ramis
I dense breviterque bipinnatis, anguste limbatis, limbo 3-4
cellulas lato. Androecia brevissima, capitata, mar-
yee = ginibus papulosis.
| ” Nebelwald über Comarapa, 2600 m, No. 4287
muscis consociata. |
4 23. Aneura Uleana St. n. sp. (Fig. 85a—b).
IN a SN AR UE Ga Dioica major flavescens tenera et flaccida, terricola.
b Thallusquerschnitt; c—d An. parasitans St. n. sp. : : 2
ce Sect. transv. in trunco; d Sect. transv. in ramulis; Frons ad4cm longa, ubique anguste alata, irregulariter |
e—f An. museicolaSt.n.sp. e Habitus 1:1; f Habitus breviterque pinnata et bipinnata, paucis ramis longioribus
vergr. 30:1. interjectis similiter bipinnatis, ramis ubique attenuatis
flagellaribus ramosis, in sectione transversa
angustissime biconvexa (1,67 mm lata, medio 0,25 mm lata) utrinque longe attenuata, acuta.
Cellulae internae subaequales, medianae parum majores, corticales triplo minores. Rami masculi
exigui in trunco sessiles, alveolis quadrijugis.
Brasilia: Itajahy (Ule legit); Bolivia: Incacorral, Herzog No. 4982.
24. Aneura Wallisii St.
Sillar 1800 m, No. 2710, 2744; Rio Saujana 3400 m, No. 3259, 3279.
Metzgeria Raddi 1820.
25. Metzgeria acuminata St. ¢
Estradillas supra Incacorral. 3000 m, No. 3345. +
26. Metzgeria albinea S. ;
Cordillera de Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3477. 2
ee
27. Metzgeria arborescens St. n. sp. (Fig. 86). :
Dioica magna flaccida, subhyalina, in |
_cortice dense intricata, late depresso-caespitans.
Frons ad 6 cm longa, irregulariter breviter-
que bipinnata; ramis primariis 10—12 mm
longis, oblique patulis, pinnulis brevibus, varie
. distributis. Costa in trunco primario valida,
in ramis et ramulis gradatim angustior. Gel-
-lulae alarum ad costam 27/72 wu, mediae
27/45 u, marginales 14/54 u. Calyptra
clavata, apice dense longeque setosa. Reliqua
desunt.
Incacorral 2200 m, No. 5047, 4952;
Cerros de Malaga 3300 m, No. 4389:
Coranital, No. 5062, 4690.
28. Metzgeria attenuata St. n. sp. (Fig. 87).
Sterilis, exigua, subhyalina, in foliis
arborum repens. Frons ad 6 mm longa,
3 ; i : 86 87
irregulariter breviterque furcata, ramıs an-
gustioribus, apice saepe attenuatis, e margine Fig. 86. Metzgeria arborescens St. n. SP. a Habitus 5s ils
frondis simpliciter setosa, setulis saepe radican- Fig. 87. Metzgeria attenuata St. n. Sp. a Habitus 5:1.
tibus; Costa nuda; cellulae costae corti-
cales utrinque biacriatae. Cellulae alarum 36/36 y, ad costam parum longiores.
Incacorral 2200 m, No. 5048.
. 29. Metzgeria boliviana St. n. sp. (Fig. 88).
Dioica, magna, intense viridis, rigidula, in cortice dense depresso-caespi-
tans maximeque intricata. Frons ad 6 cm longa, 2 mm lata, irregulariter
longeque bipinnata. Costa tenuis, in sectione transversa late elliptica, antice
et postice 4 cellulis angustis tecta, postice sparsim breviterque pilosa. Alae
planae vel leviter concavae, postice sparsim breviterque pilosae, marginibus
dense minuteque setulosis, setulis geminatim oppositis. Gellulae frondis
marginales angustae, 27/36 y, submarginales
36/36 u, ad costam 36/72 y trigonis nullis.
Altamachi 3400 m, No. 3860; Sillar
1600 m, Lacus Tunari 4400 m,
No. 4788.
a
30. Metzgeria fruticola Spruce.
Rio Tocorani, No. 4105.
31. Metzgeria gigantea St. n. sp. (Fig. 89a).
Sterilis, longissima, gracilis, pallide
virens, in cortice repens lateque expansa.
Frons ad 10 cm longa, simplex vel pauci-
ramosa. Costa valida, subteres, in sectione
transversa cellulis corticalibus numerosis in-
aequalibus tecta. Gelluläe costae anticae
sexseriatae, posticae 10-seriatae denseque setu- Fig. 88. Metzgeria boliviana St. n. sp. a Habitus 1:1; à Sect
tlosae. Alae valde decurvae, subinvolutae, transv. 120: 1; c Sect. transv. 40:1.
| Bibliotheca botanica. Heft 87,
9
23
le
in facie nudae, marginibus quidem setiferis, setulis fasciculatis (vulgo 5). Cellulae alarum ad
costam 36/54 u, mediae 36/45 u, marginales 18/54 u.
Incacorral 2200 m, No. 4992; San Mateo-Sunchal, No. 4475.
32. Metzgeria Herzogiana St. n. sp. (Fig. 89, b—c).
Dioica magna gracillima, pallide virens, flaccida, muscis consociata. Frons ad 6 cm longa,
1 mm lata, regulariter breviterque pinnata, pinnis hic illic ramulo auctis. Costa valida nuda, in sectione
transversa antica 12—, postice 8 cellulis corticalibus parvis tecta; Cellulae internae corticalibus
aequimagnae, maxime numerosae. Alae tenerrimae, nudae, cellulis unistratis, ubique aequimagnis.
Rami feminei valde numerosi, latissime obcordati, margine repandi, valde inflati denseque setulosi.
Cochabamba (sine No.)
33. Metzgeria heteroramea St. n. sp. (Fig. 89, d).
Sterilis mediocris, pallide-virens, flaccida, in rupibus dense depresso-caespitans. Frons ad
2 cm longa, repetito-furcata, omnino nuda, 2 mm lata, rami e latere costae orti numerosi, inaequales,
Fig. 89. a Metzgeria gigantea St. n. sp. sect. transv. 45: 1; b—c M. Herzogiana St. n. sp. b Habitus 1:1; c sect. transy. 45:1;
d M. heteroramea St. n. sp. sect. transy. 15 : 1.
parum angustiores. Costa tenuis, in sectione transversa utrinque 4 cellulis corticalibus tecta. Cell u-
lae alarum ad costam 36/54 x, mediae 36/36 „u, marginales 27/27 y, in facie antica frondis papuloso-
prominulae.
Caverna ad Jacum Tunari. 4400 m, No. 4808.
34. Metzgeria Lechleri St.
Cordillera de Santa Cruz, ca. 1400 m, No. 3493/a.
35. Metzgeria leptoneura Spruce.
Tablas, in prato humido. 3400 m, No. 2787.
36. Metzgeria myriopoda Lindb.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3960, 3800.
. Metzgeria nudicosta St. n. sp. (Fig. 90, a).
Sterilis, magna, gracillima, subhyalina, flaccida, in rupibus rivuli dense depresso-caespitosa.
Frons ad 7 em longa, irregulariter longeque pinnata et bipinnata, pinnis remotis, ultimis 8 mm longis,
paucis. Costa angusta, in sectione transversa ovalis, antice et postice 2 cellulis angustis tecta, nuda.
Alae valde decurvae, nudae; margine quidem setulosae, setulis parvis, confertis, oppositis, hamatis.
Cellulae alarum marginales 18/36 4, submarginales 36/45 y, ad costam 36/43 y, parietibus tenuibus.
Cerros de Malaga 3300 m, No. 4390.
C0
I
— 179 —
38. Metzgeria pulvinata St. n. sp. (Fig. 90, b—c).
Sterilis, longissima gracilis, pallide flavicans, apicibus virescentibus, profunde pulvinata. F rons
valde convexa in plano 7 mm longa, 1,3 mm lata, regulariter bipinnata, ramis primariis ad 5 cm longis,
pinnulis 1 cm longis Costa valida, in sectione transversa subrotunda, antice 8 cellulis, postice
10 cellulis tecta, creberrime setulosa. Alae nudae, margine quidem brevissime denseque setulosae,
setulis ubique ternis vel quaternis, diver-
gentibus hamatis. Cellulae alarum
ubique aequales, 27 y, trigonis nullis, ad
costam hic illic 27/54 y.
Estradillas supra Incacorral,
3000 m, No. 3349.
39. Metzgeria Schiffneri St. n. sp.
Sterilis, mediocris, gracilis, flaccida,
subhyalina, corticola, dense depresso-
caespitans. Frons ad 35 mm longa, |
angusta, repetito-furcata, ramis ad 10 mm
longis, valde convexa; Gosta tenuis,
in sectione transversa antice 2 cellulis
postice 4 cellulis tecta, postice dense longe-
que setosa. Alae valde decurvae, in
facie nudae, marginibus setiferis, setulis
brevissimis, opposito-geminatis. Gel-
lulae alarum ubique aequales.
San Mateo-Sunchal, No. 4472. 6
40. Metzgeria Spindleri St. n. sp.
Sterilis, magna, gracilis flaccida,
flavescens, in cortice dense depresso-
caespitans. Frons ad 8 cm longa,
2,8 mm lata, repetito-furcata, ramis ad
15 mm longis, canaliculatim concava.
Costa tenuis, in sectione transversa
utrinque 4 cellulis corticalibus tecta, dense
longeque pilosa (in facie postica). Alae
latissimae, antice nudae, margine piliferae,
pilis geminatis oppositis, longis hamatis,
sub margine alarum in facie postica simi- Fig.90. a Metzgeria nudicosta St. n.sp. Habitus 1:1; b—e M. pulvinata
liter pilosae, limbum angustum hirtum St. n. Sp. b Habitus 1: 1; e sect. transv. 45: 1; Ge M. subinvoluta St.n.sp.
a Cellulae alarum marginales d Habitus 1:1; e sect. transv. 45:1; f M. villosicosta sect. transvers. 45:1.
18/36 y, in medio alarum 45/54 y, ad costam 36/90 4, parietibus tenuibus.
San Mateo-Sunchal, No. 4484.
41. Metzgeria subinvolufa St. n. sp. (Fig. 90, d—e).
Sterilis mediocris flaccida, pallide virens, in rupibus humidis dense depresso-caespitans. Frons
ad 25 mm longa, 1 mm lata, regulariter pinnata, pinnis apice breviter furcatis. Costa valida, in sectione
transversa oblongo-elliptica, duplo latior quam crassa, antice 4 cellulis, postice 8 cellulis tecta denseque
setulosa. Alae valde decurvae, subinvolutae, nudae, marginibus quidem densissime setulosis, setulis
_ Oppositis divergentibus. Celiulae alarum marginales 27/36 4, submarginales 36/36 y, ad costam
…. 27/54 ». parietibus tenuibus, cuticula levis.
Bolivia (sine loco natali).
— 180 —
42. Metzgeria terricola St.
Sillar. 1800 m, No. 2699.
43. Metzgeria villosicosta St. n. sp. (Fig. 90, N).
Sterilis magna valida virens flaccida, in cortice dense depresso-caespitans. Frons ad6cm longa,
repetito-furcata, ramis 15 mm longis, canaliculatim concava. Costa tenuis, postice dense longeque
pilosa, in sectione transversa late elliptica, antice 2 cellulis, postice 4 cellulis corticalibus tecta. Alae
latissimae, nudae, 1,5 mm latae, valde concavae, marginibus piliferis, pilis longis, geminatis, oppositis
hamatis. Cellulae alarum marginales 18/36 p, mediae 45/72 u, ad costam 54/90 y.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4330.
Symphyogyna Nees et Mont. 1836.
44. Symphyogyna apiculispina St. n. sp. (Fig. 9, a).
Sterilis magna, viridis, flaccida, in cortice expansa. Frons ad 6 cm longa, 1 cm lata, plana,
e facie postica costae flagella-valida nuda proferens, marginibus regulariter breviterque inciso-lobatis,
lobulis subrotundis, apice oblique emarginatis, segmentis
apiculatis, inaequalibus, supero multo validiore. Cellulae
: frondis submarginales 54/54 y inferae 36/90 u.
2 Rio Tocorani 2200 m, No. 4034, 4098; Comarapa
2600 m, No. 4286; Tablas 1800 m, No. 4578, 4579.
b 45. Symphyogyna bogotensis (G.) St.
0
Comarapa 2600 m, No. 4279, 4298; in valle Llave
4200 m, No. 4849.
46. Symphyogyna boliviensis St. n. sp. (Fig. 91, b—e).
5 Dioica minor, pallide virens, flaccida, terricola, gregarie
crescens. Frons ad 2 cm longa, 5 mm lata, furcata,
marginibus remote breviterque dentatis, dentibus 2 cellulas
us longis obtusis. Gellulae fondis marginales 36/72 y,
EX, _ mediae 27/63 u, ad costam 27/36 u. Costa valida, fasci-
rn culo fibrovasali percurso. Involucra feminae parva,
PIE squamae formia, late obcuneata, apice varie obtuseque
lobulata. Reliqua desunt.
Fig. 91. a Symphyogyna apiculispina St. n. sp. Cordillera Santa Cruz 1200 m, No. 4171.
Habitus 1:1; b—e S. boliviensis St.n.sp. b Habitus 47. Symphyogyna brasiliensis Nees
1:1; c frondis margo 30:1; dsquama feminea 30: 1; ; à j
e sect. transy. frondis 30: 1. Sillar 2690 m, No. 2690.
48. Symphyogyna Brogniartii Mont.
Samaipata 2000 m, No. 4123, Sillar, No. 2776/a.
49. Symphyogyna canaliculata St.
Sillar 1800 m, No. 2779.
50. Symphyogyna chiloensis St.
Tablas 3400 m, No. 2805; Rio Saujana 3400 m, No. 3292.
51. Symphyogyna digitisquama St.
Quebrada de Pocona 2800 m, No. 5138.
52. Symphyogyna Goebelii St.
Sillar 1800 m, No. 2700, 2780; Tablas 3400 m, No. 2804; Paracti 2000 m, No. 5053.
53. Symphyogyna mexicana St.
Tablas, No. 4627.
54. Symphyogyna paucidens St.
Sillar, No. 2689; Rio Tocorani, No. 4022.
— 181 —
Monoclea Hook. 1820.
Monoclea Gottschei Lindb.
Rio Tocorani 2200 m, No. 4099; Tablas 1800 m, No. 4562; Llave
4200 m, No. 4856; Incacorral 2300 m, No. 5086.
59.
Petalophyllum Gottsche 1844; Androcryphia N. ab Es. in Syn. Hep. 1846.
56. Petalophyllum bolivianum St. n. sp. (Fig. 92).
Planta sterilis, parva, validissima, pallida, apicibus rufescentibus, gregarie
erescens, terricola. Frons ad 8 mm longa, 5 mm lata, arcte repens; costa vali- Fig. 92. Petalophyl-
dissima, valde producta, radicellis pallidis; alae tenerrimae oblique erectae pro- jum bolivianum St.
funde canaliculatae, antice lamellis sparsis humilibus et oblique insertis per- n. sp. a Habitus
cursae. Reliqua desunt. 30:1.
Cumbre de Liryuni 4500 m, No. 2577.
J. acrogynae.
Lophoziaceae.
Marsupella (Dum. 1822) emend. S. O. Lindb. 1886.
57. Marsupella cuspidata St. n. sp. (Fig. 93, a—b).
Sterilis parva gracillima, rigidula, flavo-virens, aetate flavo-rufescens, pulvinatim caespitans.
Folia caulina remotiuscula, conduplicatim concava, oblique patula, in plano cordiformia (1,53 mm
longa, medio infero 1,4 mm lata) basi utrinque
rotundata, apice valde angustato, ad 1/, inciso-
bilobato, lobis anguste triangulatis cuspidatis
porrectis. Cellulae superae 18/18 u, basales
18/36 u, trigonis majusculis; cuticula minute
papillata.
Altamachi 4000 m, No. 3867; Viloco
4600 m, No. 3164/a.
58. Marsupella exigua St. n. sp. (Fig. 93, c).
Sterilis parva rigida et fragilis, rufo-
brunnea, gracilima, pulvinatim caespitans. a
Caulis ad 2 cm longus, simplex, rarissime
ramosus, ramulis longiusculis. Folia caulina
— vix contigua, oblique patula, conduplicatim con-
_ cava vel hiantia et squarrose recurva, in plano
D subrectangulata (1 mm longa, medio 0,75 mm Fi
| lata) lata basi inserta, marginibus superis et
— inferis leviter arcuatis, apice ad Y, inciso-biloba,
- sinu amplissimo, lobis late triangulatis acutis,
divergentibus. Gellulae superae 18/18 u,
“— basales 18/27 y trigonis maximis nodulosis.
| Corani 1800 m, No. 4681. d
59. Marsupella pusilla St. n. sp. (Fig. 93, d—e).
Sterilis pusilla, rufescens, rigida, als _.
Batic: re t c lj d 9 8 i Fig. 93. a—b Marsupella cuspidata St. n.sp. a fol. caul. 20:1;
fee cls CONSOClata. Lu El cm tongus, 5 Amphig. caul. 20:1; ce M. exigua St. n. sp. fol. caul. 40:1; d—e
—_parum longeque ramosus. Folia caulina M. pusilla St. n. sp. :d fol. caul. 40:1; e fol. caul. 40: 1.
— 182 —
\
remota, oblique patula, conduplicatim concava, in plano subrotunda (0,67 mm longa et lata) symme-
trica, lata basi inserta, ad medium biloba, sinu recto abtuso, laciniis triangulatis acutis inaequalibus,
lobo antico parum latiore. Cellulae superae 14/14 y, basales 14/18 u, parietibus validis, trigonis nullis. —
Cerro Tunari 4700 m, No. 4891.
Solenostoma Mitt. 1865.
60. Solenostoma bolivianum St. n. sp. (Fig. 94, c).
Sterilis, mediocris, rufo-brunnea, rigidula, pulvinatim caespitans. Caulis ad 4 cm longus,
parum longeque ramosus. Folia caulina imbricata, erecto-homomalla, in plano subrotunda,
lata basi inserta (3,25 mm lata, 2,75 mm longa) integerrima. Cellulae superae 27/27 y, trigonis parvis,
basales 27/45 y, trigonis nulls. Amphigastria caulina majuscula, ambitu subrotunda, caule
subtriplo latiora, profunde sinuatim inserta, apice subtruncata breviterque incisa, segmentis late diver-
gentibus acutis. Reliqua desunt.
Incacorral 2200 m, No. 4975; in ramis arborum saepe depresso-caespitans.
Fig. 94. a—b Stephaniella boliviensis St. n. sp. a fol. caul. 15:1; b fol. caul. 45: 1; c Solenostoma bolivianum St. n. sp. 10:1.
Stephaniella Jack.
61. Stephaniella boliviensis St. n. sp. (Fig. 94, a—b).
Sterilis exigua rigida, dilute brunnea, in rupibus pulvinatim caespitans lateque expansa. Caulis
ad 4 mm longus, validus, simplex vel ramosus, ramis cauli aequilongis, flagellis posticis validis numerosis.
Folia caulina conferta, erecto-homomalla, valde concava, in plano late ovata, asymmetrica, mar-
gine supero valde arcuato, infero stricto, apice obtusa, integerrima. Paraphylla chlorophyllifera
in facie antica foliorum, fasciculatim aggregata, filiformia. Cellulae foliorum optime rectangulares,
14/36 y, parietibus validis; marginales crenato-prominulae, apicales subdentiformes.
Catena Yanakaka 4700 m, No. 3750; valle Llave, ca. 4300 m, No. 4794.
62. Stephaniella paraphyllina Jack.
Comarapa 2600 m, No. 4255.
Jamesoniella (Spruce p. subg. 1876) Steph. 1892.
63. Jamesoniella Allionii St. n. sp.
Dioica mediocris, fusco-brunnea, rigidula gracilis, in rupibus dense lateque depresso-caespitans.
Caulis ad 3 cm longus, tenuis simplex vel pauciramosus, ramis elongatis. Folia caulina con
tigua squarrose patula, valde concava, in plano subrotunda, antice breviter decurrentia, basi antica trun- 4
cata, appendiculo nullo. Gellulae foliorum superae 14/14 4, trigonis parvis, basales 18/36 y, trigonis
majusculis, Folia floralia caulinis aequimagna, subrotunda, apice truncato-rotundata, mar-
= 183 —
ginibus lateralibus remote breviterque dentatis vel subspinosis. Amphigastrium florale anguste
- Janceolatum, foliis floralibus parum longius, utrinque grosse remoteque trispinosum, apice ad 1/, inciso-
bifidum, segmentis late lanceolatis cuspidatis integerrimis. Perianthia obovato-oblonga, pluri-
plicata, apice irregulariter incisa, segmentis tuncatulis integris. Androecia in medio caulis repetita,
spicata, bracteis 10—12 jugis, confertis, inflatis, dense imbricatis apiceque patulis.
Tablas 3400 m, No. 2808, 2806/a, 2847; Saittulaguna 4300 m, No. 2662/a; Vacas
3000 m, Viloco 4600 m, No. 3162; Vallis Pajonal 4000 m, No. 3246; Rio Saujana
3400 m, No. 3270.
64. Jamesoniella boliviana St. n. sp. (Fig. 95, a).
Sterilis, major valida, flaccida, dilute virens,
in cortice caespitans. Caulis ad 5 cm longus,
simplex vel sparsim breviterque ramosus. Folia
caulina confertissima, erecto-homomalla, valde
concava, in plano subrotunda (1,17 mm longa et
lata) antice attenuatim longeque decurrentia, postice
breviter inserta apice leviter obtusa, integerrima;
Cellulae superae 27/27 y, alüs majoribus inter-
jectis 36/36 uv, basales 36/63 & trigonis ubique a
nullis, cuticula verrucosa.
Cerros de Malaga 3500 m, No. 4411/a. Fig. 95. a Jamesoniella boliviana St. n. sp. fol. caul. 30:1;
65. Jamesoniella fragillima St. n. sp. (Fig. 95, b). b J. fragillima St. n. sp. fol. caul. 30:1.
Sterilis mediocris, rigida, fragillima, rufescens,
profunde pulvinata. Caulis ad 6 cm longus, parum longeque ramosus, rarius simplex. Folia
caulina confertissima, erecto-homomalla, valde concava, in plano subrotunda (1,17 mm longa,
medio 1 mm lata) asymmetrica,
-margine supero longe arcuato,
infero substricto, in caule atte-
nuato, apice rotundata, basi
antica ampliata, caulem late
superantia, integerrima. Cel-
lulae superae 18/18 y, trigonis
maximis, basales 27/36 à tri-
gonis ovalibus. Cuticula
verrucosa.
Nebelwald über Coma- a N b
rapa, ca. 2600 m,
No. 4270.
66. Jamesoniella latifolia St.
n. sp. (Fig. 96, a).
Sterilis, major, gracilis,
flaccida, dilute virens vel fla-
vescens, profunde pulvinata.
Caulis ad A cm longus,
parum longeque ramosus, sto-
lonibus sparsis longissimis. d
Folia caulina contigua, c
oblique patula, erecto-homo- Mr
_malla, valde concava (aetate Fig. 96. a Jamesoniella latifolia St. n.sp. fol. caul. 30:1; 6 J. limbata St. n. sp. fol. caul.
subplana) ın plano late ovato- 30:1; J. nudifolia St. n. sp. fol. caul. 30:1; d J. ovato-trigona St. n. sp. fol. caul. 30:1.
= 184 =
trigona, latiora quam longa (1,33 mm longa, supra basin 1,67 mm lata) asymmetrica, margine supero
breviore, substricto vel leviter arcuato, infero multo longiore, apice obtusa, basi antica brevissime inserta,
caulem vix tegentia. Gellulae superae 18/18 u trigonis subnullis, basales 18/36 y trigonis parvis,
euticula dense verrucosa.
San Mateo-Sunchal, No. 4450.
67. Jamesoniella limbata St. n. sp. (Fig. 96, b).
Sterilis, exigua, rufescens, in cortice caespitans. Caulis ad 8 mm longus, simplex vel parum
ramosus. Folia caulina confertissima, erecto-homomalla, valde concava, in plano reniformia
(1,67 mm lata, 1,17 mm longa) lata basi inserta, apice obtusa. Gellulae superae 27/27 u, basales
27/72 y. trigonis nullis, marginales 18/90 u, limbum bene distinctum formantes.
San Mateo-Sunchal, No. 4494.
68. Jamesoniella nudifolia St. n. sp. (Fig. 96, c).
Sterilis, major, rufescens, gracillima, rigida, als hepaticis consociata. Caulis ad 7 cm longus,
simplex, stolonibus numerosis brevibus. Folia caulina remotiuscula, squarrose patula, parum
GO we
Fig. 97. Jamesoniella papillifolia St. n. sp. a fol. caul. 60:4; à fol. florale 60 1; e Amph. flor. 60:1; d Perianth 60:1.
concava, in plano optime rotunda (1,5 mm longa et lata) brevi basi inserta, utrinque breviter decurrentia,
integerrima. Gellulae superae 27/27 u, trigonis parvis, basalis 27/45 y, trigonis grosse ovalibus;
stolonibus sparsis brevibus.
Cerros de Malaga, ca. 4000 m, No. 4409/b.
69. Jamesoniella ovato-trigona St. n. sp. (Fig. 96, d).
_ Sterilis medioeris rigida, fusco-virens, muscis consociata. Caulis ad 3 em longus, simplex vel
parum breviterque ramosus, stolonibus numerosis, longis. Folia eaulina contigua, erecto-homo-
malla, valde concava, in plano ovato-trigona, (0,83 mm longa, supra basin 0,67 mm lata) symmetrica,
apice obtusa, lata basi inserta, margine supero e basi rotundata substricto, infero similiter arcuato, basi
breviter decurrente. Gellulae superae 18/18 wv, basales 18/54 à trigonis nullis, cuticula levis.
In valle Llave 4200 m, No. 4942.
70. Jamesoniella papillifolia St. n. sp. (Fig. 97).
Dioica magna gracillima, in rupibus dense depresso-caespitans lateque expansa. Caulis ad
8 cm longus, parum longeque ramosus. Folia caulina contigua vel remota, subrotunda, 2 mm
longa et lata, utrinque breviter decurrentia, cauli lateraliter appressa, subhomomalla, integerrima.
Cellulae superae 27/27 y, basales 27/36 à, trigonis parvis, cuticula papillata. Folia floralia intima
ex angusta basi oblongo-elliptica (3 mm longa, medio 1,5 mm lata) apice longe attenuata, margine externo
integro, interno maxime grosseque lacerato. Amphigastrium florale foliis floralibus parum
brevius, profundissime bi- vel trifidum, laciniis valde irregularibus, lanceolatis vel linearibus, interdum
— 18 —
Bolivia, sine loco natalı.
71. Jamesoniella rotundifolia St. n. sp. (Fig. 98, a).
Ve a ie"
a
ii
cens, pulvinatim caespitans. Caulis ad
3 cm longus, parum longeque ramosus,
stolonibus sparsis, longis. Folia cau-
lina contigua, erecto-homomalla, con-
cava, in plano reniformia (1,17 mm
longa, medio 1,33 mm lata) asymmetrica,
margine supero longe arcuato, infero
multo longiore substricto, apice obtusa,
latissima basi inserta. Cellulae superae
27/27 y, trigonis magnis acutis, basales
27/36 y, trigonis grosse nodulosis.
: ; San Mateo-Sunchal, No. 4453.
Fig. 98. a Jamesoniella rotun- , 3 ‘ MESSE
difolia St. n. sp. 10:1; 5 J. 73. Jamesoniella trigonifolia St. n. sp.
rufescens St. n. sp. 30:1. (Fig. 99, a—c).
Autoica major, dilute brunnea,
apicibus purpurascentibus. Caulis ad 4 cm longus, validus, sub
flore geminatim innovatus, ramis sterilibus sparsis longis. Folia
caulina conferta, squarrose patula, in plano late ovato-triangu-
laria (5,5 mm longa, basi 4,5 mm lata) apice obtusa leviterque angu-
lata, antice caulem superantia, basi antica breviter rotundata.
Cellulae superae 27/27 y trigonis majusculis nodulosis, basales
36/54 y trigonis magnis acutis vel subnodulosis. Folia floralia
(juvenilia) subrotunda, conduplicatim concava, antheridium globosum
longe stipitatum gerentia. Perianthia (juvenilia) triplicata,
rostro brevissimo.
Rx
inferne nuda.
a
ER} Sterilis mediocris gracillima, rufes-
\ d
EN
sphagno consociata.
74. Jamesoniella verrucosa St. n. sp. (Fig. 99, d).
Sterilis magna gracilis rigida, rufescens, profunde pulvinatim
. caespitans. Caulis ad 8 cm longus, simplex vel sparsim longeque
ramosus, stolonibus sparsis. Folia caulina conferta, erectohomo-
malla, concava, in plano obovata, symmetrica (1,5 mm longa, medio
1,17 mm lata) apice late rotundata, brevissima basi inserta, nusquam
decurrentia. Cellulae superae 18/18 u, basales 18/36 y trigonis
parvis, euticula grosse papillata.
Lacus Tunari 4700 m, No. 4873, in fissuris rupium nidulans.
Bibliotheca botanica. Heft 87,
Tablas, No. 2932; Rio Saujana (3400 m), No. 3234,
grosse remoteque spinosis. Perianthia late pyriformia (3,5 mm longa, medio 2,5 mm alta) ore contracto,
minute spinuloso, dense longeque plicata, plicis usque ad basin decurrentibus, inflatis. Reliqua desunt.
| Sterilis magna robusta rigida, fusco-rufa, profunde pulvinata. Gaulis ad 6 cm longus, simplex
| . vel sparsim longeque ramosus. Folia caulina conferta, erecto-homomalla, parum concava, in
plano optime rotunda (0,75 mm longa et lata) integerrima, brevissima bası
inserta nusquam decurrentia. Cellulae superae 18/18 yu trigonis maxime
nodulosis, basales 18/36 y, trigonis maximis acutis, cuticula verrucosa,
Nebelwald über Comarapa, No. 4227.
72. Jamesoniella rufescens St. n. sp. (Fig. 98, b).
d
Fig. 99. Jamesoniella trigonifolia St. n.
sp. a fol. caul. 30:1; 6 folium 9 14:1;
c Perianth 14:1; d J. verrucosa St. n.
sp. fol. caulin. 30:1.
r.
24
— 186 —
Anastrophyllum (Spruce p. subg. 1876) Steph. 1893.
75. Anastrophyllum bolivianum St. n. sp. (Fig. 100).
Sterilis, rigidula, flavicans, apicibus intense viridibus, pulvinatim caespitans. Caulis ad 15 mm
longus, sparsim longeque ramosus. Folia caulina maxime conferta, erecto-homomalla, valde —
concava, in plano late ovato-triangulata (1,17 mm longa, 1,25 mm lata) latissima basi inserta, apice fere
ad medium usque inciso-biloba, sinu subrecto, lobis late triangulatis, apice
in spmam longiusculam attenuatis. Gellulae superae 18/18 y, trigonis
majusculis, basales 18/36 & trigonis parvis.
Yanakaka Montes 4000 m, No. 3832, in rupibus caespitans.
76. Anastrophylium cuspidatum St. n. sp. (Fig. 101).
Dioica magna, gracillima, rufo-brunnea, rigidula, in cortice dense
intricata, in terra humida depresso-caespitans. Caulis ad 11 cm longus,
simplex vel parum breviterqu eramosus. Folia caulina parum im-
bricata, erecto-homomalla, valde concava, in plano late ovata (1,83 mm
longa, medio 1,4 mm lata) ad 2/, inciso-bifida, sinu semirecto, laciniis
porrectis, anguste triangulatis, attenuatis, superne setaceis, basi antica
spinula hamata armata. Gellulae superae 18/18 u, trigonis magnis
5 nodulosis, basales 18/27 u, parietibus dense
nodulosis, ex parte trabeculatim confluen-
tibus. Perianthia oblongo-cylindrica
(3,5 mm, longa medio 1,5 mm lata) quinque-
plicata, plicis inflatis, humilibus, longe
decurrentibus, ore contracto, irregulariter
lacinulato, minute dentato. Folia flo-
ralia perianthio duplo breviora, ceterum
Fig Ce no AS caulinis simillima. Androecıa desunt.
anum St.n. sp. a fol. caul. in plano Tablas, No. 2907/a.
30:1; b folia caulina 15:1. 77. Anastrophyllum hians St.n.sp. (Fig. 102).
Dioica, mediocris, gracilis, rigidula,
rufescens, aliis hepaticis corticolis consociata. Caulis ad 4 cm longus, -
simplex, capillaceus. Folia caulina erecto-nomomalla, squarrosa,
in plano subrotunda (2,75 mm longa et lata) ad ?/, inciso-biloba, seg-
mentis triangulatis subaequalibus, breviter cuspidatis. Cellulae superae
18/18 y, mediae 14/18 u, trigonis maximis, basales 18/36 & parietibus
valids. Perianthia fusiformia, ore multiplicato, breviter inciso-
laciniato, segmentis minute dentatis. Folia floralia intima N
ae . : IR Re 3 À À datum St. n. sp. a folia caulina
caulinis parum majora, ad medium trifida, laciniis aequilongis sed imae- 46.4, 4 fol. caulina in plano 10:4:
quilatis, Jacinia antica multo validiore, crispata, media duplo ce Perianth Mas
angustiore, tertia anguste lanceolata apice setacea. Folia floralia
subintima caulinis similia, majora, sparsim varieque inciso-lobulataa Androecia desunt.
Corani 2600 m, No. 5077; San Mateo Sunchal, No. 4473.
78. Anastrophyllum laxifolium Mont.
Pinas 4600 m, No. 2617, in rupibus herbiferis.
79. Anastrophyllum leucostomum Tayl.
Tablas, in cortice et rupibus dense caespitans, No. 2809, 2930.
80. Anastrophyllum Mandoni St.
Abra de San Benito. 3900 m, No. 3330, in rupibus caespitans.
81. Anastrophyllum nigrescens (Mitt.) St.
Tablas. In ramis arborum nidulans, No. 28 40/a, 2869, 2944.
Fig. 101. Anastrophyllum cuspi-
— 187 —
82. Anastrophyllum parvum St.
Tablas, No. 2881; Cerro Tunari 5000 m, Viloco
4600 m, No. 3199, 3110; Cerros de Malaga 4000 m.
83. Anastrophyllum pusillum St.
Cerros de Malaga 4000 m, No. 4420; Cerro Tunari
5000 m, No. 4776, 4878.
Lophozia (Dum. 1835).
84. Lophozia boliviensis St. n. sp. (Fig. 103).
Dioica minor rigidula, fusco-brunnea, in rupibus humo
obtectis pulvinatim caespitans. Gaulis ad 15 mm longus,
vulgo simplex, rarius ramulo auctus. Folia caulina
imbricata, oblique patula, valde con cava, in plano late ob-
cuneata (1,5 mm longa, 2,17 mm lata) asymmetrica, margine
supero quam inferus subduplo longiore, apice late truncato-
rotundata, 4—5 lobata, lobis imaequalibus, (superis multo
validioribus) rotundatis, irregulariter emarginato-dentatis et 2
spinulosis, sinubus arcte recurvis. Gellulae superae folioum __
27/27 y, trigonis parvis, basales 27/54 u, trigonis majusculis. Be aa: Signe Se. à tol
; ? j . caulinum 10:1; 6 fol. florale 10:1; e Amphig.
Perianthia obovato-obconica (3,75 mm _ longa, medio al. 7
2 mm lata) pluriplicata, plicis inflatis, ore amplo breviter
lobato, lobis irregulariter denseque spinulosis. Folia floralia intima caulinis aequimagna, simil-
lima, perianthio breviter accreta.
Viloco 4500 m, No. 3200.
85. Lophozia multiflora St. n. sp. (Fig. 104).
Monoica pusilla flaccida, rufescens, muscis consociata. Caulis ad 12 mm longus, irregulariter
(saepe fasciculatim) ramosus. Folia caulina imbricata, oblique patula, valde concava, in plano
late obovato-obconica (0,67 mm longa, medio 0,58 mm lata) symmetrica, apice ad Y, biloba, sinu recto
obtuso, lobis late triangulatis, apice rotundatis. Cellulae superae 18/18 y, basales 18/27 y, trigonis
nulls. Perianthia magna, cylindrica, plicis inflatis, minus distinctis (4,5 mm longa, 1,5 mm lata)
apice truncato, vix angustiore, varie breviterque inciso minuteque crenato. Folia floralia intima
obovato-oblonga (2 mm longa, medio 1 mm lata) apice ad 1/, inciso-biloba, sinu recto, lobis late triangulatis
acutis integerrimis. Amphigastrium florale intimum foliis floralibus alte connatum, apice
breviter inciso-bilobatum, rima angusta, segmentis ovatis acutis porrectis. Androecia longe spicata,
bracteis 6—9 jugis.
Lacus Tunari 4400 m, No. 3432.
Sphenolobus S. O. Lindb.
86. Sphenolobus achrous Spruce. U y ER
: 2 ; UN M put, Cu
Viloco, 4300 m in terra (a Sh ak’ UN N
dense caespitans, No. ax N : i
3187. i AE
Syzygiella Spruce 1876. i, Bo
/ FRE
87. Syzygiella boliviana St. n.
à 2 77
sp. (Fig. 105, b). ONCE
Sterilis maxima robusta, Fig. 103. Lophozia boliviensis St. n. sp. a fol. caul. 30:1; 6 fol. flor. 10:1; c Perianth
dilute flavo-rufescens, in rupi- mit Amphigastrium 10: 1.
— 188 —
bus dense depresso-caespitans lateque expansa. Caulis ad 8 cm longus, longissime ramosus, ramis
remotis, inferis 6 cm longis, superis brevioribus, omnibus simplicibus, rarius bifidis. Folia caulina
conferta, oblique patula, decurva, in plano oblongo-trigona (5 mm longa, supra basin 3 mm lata) asym-
metrica, margine supero e basi rotundata longe leviterque arcuato, infero stricto, apice oblique emar-
ginato (0,75 mm lato) angulis apiculatis, sub apice remote minuteque dentatis
27/27 u basales 27/54 à trigonis magnis acutis.
anguste lanceolata longe cuspidata, integerrima.
Corani, ca. 2600 m, No. 3415.
88. Syzygiella Herzogiana St. n. sp. (Fig. 105, a).
Sterilis magna robusta rigidula purpurascens, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis
ad 6 cm longus, tenuis, simplex vel parum breviterque ramosus. Folia caulina opposita, conferta,
oblique patula, canaliculatim concava vel subconvoluta, in plano late trigona (4 mm longa, supra basin
4 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi ampliata longe arcuato, margine infero multo LRO
substricto, oblique adscendens, apice obtusa integer-
rima. Gellulae superae 27/27 w basales 27/54 u
trigonis parvis parietibus validis.
Comarapa 2600 m, No. 4192/a; San Mateo-
Sunchal, No. 4488.
Cellulae superae.
Amphigastria majuscula, folio breviter connata,
In LE LG EC M et à
0777, nner aa MO
; S ER
AN ARTS TE
Fig. 104. Lophozia multiflora St. n. sp. a fol. caul. 40:1;
6 fol. ramulin. ca. 13:1; c Involucrum ca.13:1; d Perianth Fig. 105. a Syzygiella Herzogiana St. n. sp. folia floralia
ca. 43:4. 10:1; 6 S. boliviana St. n. sp. folium caulinum 10:1.
Plagiochila (Dum. 1835) ref. Spruce 1885.
89. Plagiochila acanthoda G.
San Miguelito, No. 2749. In ramulis arborum nidulans. .
90. Plagiochila Alberti St. n. sp. (Fig. 106, a).
Sterilis magna gracillima rufescens, rigidula, aliis hepaticis corticolis consociata. Caulis ad
5 em longus, capillaceus parum breviterque ramosus. Folia caulina contigua, subrecte patula,
parum concava, in plano ovata (2 mm longa, medio 1,5 mm lata) asymmetrica, margine supero longe
arcuato, remote longeque 5-spinoso, margine infero substricto nudo, apice angusta, oblique truncata,
angulis spina valida armatis, spmulis oblique patulis parallelis. Cellulae superae 27/27 u basales
18/36 y. trigonis magnis acutis.
San Mateo-Sunchal, No. 4442.
91. Plagiochila Ambronnii St. n. sp. (Fig. 106, b).
— 189 —
Dioica magna robusta, rigida, flavescens, in cortice laxe caespitans varieque intricata. Caulis
+ ad 7 cm longus, simplex crassus, fusco-rufus. Folia caulina contigua, oblique patula, leviter concava,
. in plano ovato-oblonga (6,5 mm longa, medio 3,5 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato,
regulariter remoteque spinoso, margine infero e basi leviter
_sinuata substricto, superne remote minuteque dentato, apice Sn
truncata, dense breviterque sexdentata. Gellulae superae SS N
36/36 y, basales 36/90 & trigonis subnulliss Androecia a
anit an 7 px
- magna, terminalia, longe spicata, spicis longe ramosis irregu- :
lariter pinnatis et bipinnatis, patulis.
| Tablas 1800 m, No. 4612. Va
92. Plagiochila alpina G. if Ae
Tablas 1800 m, No. 2849, in rupibus humidis en
caespitans.
93. Plagiochila ampliata St. n. sp. (Fig. 106, c).
Sterilis magna robusta rigida, flavo-rufescens, in rupibus
laxe caespitans lateque expansa. Gaulis ad 10 cm longus,
simplex vel apice furcatus. Folia caulina conferta,
: recte patula, valde concava, in plano late triangulata (6,5 mm
longa, supra basin 6,5 mm lata) ad medium accreta, apice
0,75 mm lata, tridenticulata, asymmetrica, marginibus nudis,
infero substricto, supero e basi late rotundata substricto.
Cellulae superae 18/18 u. trigonis parvis, basales 27/63 y, yay
trigonis magnis attenuatis.
Florida de San Mateo, No. 3666.
94. Plagiochila anguste-oblonga St. n. sp. (Fig. 107, a).
Sterilis magna rigidula, intense rufescens, in cortice laxe ee
caespitans. Caulis ad 7 cm longus, regulariter remoteque ah
pinnatus, pinnis 12 mm longis, parvifoliis. Folia caulina
adulta anguste oblonga (4,5 mm longa, medio 2 mm lata) he
asymmetrica, margine supero longe arcuato, infero stricto
superne remote breviterque dentato, apice 0,75 mm lata, irre- 2
gulariter quadrispina, spinis longis varie patulis, plus minus
longis. Cellulae superae 27/36 u basales 27/54 u, parie- |
tibus validis. . | | |
Tablas, No. 4554, 4656. : NO ee ar
95. Plagiochila apicidens St. n. sp. (Fig. 107, b). F4 | Ame ;
| Sterilis magna robusta, rigida, flavo-rufescens, in cortice' Le En a pees ER, BE
laxe caespitans. Caulis ad 8 cm longus, simplex vel parum |, PM amiga St. n. sp. folium caulinum 10:1.
breviterque ramosus. Folia caulina oblongo-triangulata,
- (6,5 mm longa, supra basin 5 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi late rotundata superne stricto,
margine infero stricto, basi utrinque attenuata, longius decurrente, apice obtusa, bidentata, sub apice
(in margine infero) regulariter quadridentata. Cellulae superae 27/27 à trigonis subnodulosis,
medio basique 27/90 y, trigonis majusculis subnodulosis.
Incacorral (I. Reise).
96. Plagiochila argentina Gottsche.
| Corani 2600 m, No. 5066.
97. Plagiochila bahiensis Ldbg.
Corani, No. 3391.
eh
98. Plagiochila Bakeri St. n. sp. (Fig. 108).
Sterilis magna, fusco-olivacea, rigida, in cortice dense depresso-caespitans lateque expansa. Cau- ;
lis ad 10 em longus, valde irregulariter ramosus, ramis primarlis 7 cm longis, superne breviter furcatis
et repetito-furcatis. Folia caulina imbricata, oblique patula, leviter concava, in plano oblonga «
(4mm longa, inferne 2,5 mm lata) asymmetrica, —
Ae margine supero leviter arcuato; infero sub-
H° N stricto, apice rotundata, regulariter minuteque
/ N dentata. Cellulae superae 27/27 wu trigonis
à majusculis, basales 27/36 y, trigonis parvis.
/ Tablas 1800 m, No. 4525.
| 99. Plagiochila barbata St. n. sp. (Fig. 109).
Dioica major rigida, rufescens, in rupibus
/ dense intricata. Caulis ad 6 cm longus,
| simplex, sub flore sterili innovatus, ramis inno-
/ vantibus numerosis, capillaceis, 15 mm longis,
minute remoteque foliosis vel omnino nudis.
Folia caulina contigua, oblique patula,
b leviter decurvo-homomalla, valde concava, in
plano ovatotrigona (3,5 mm longa, supra basin
2 mm lata) asymmetrica, margine sup ero
e basi rotundata stricto, irregulariter remoteque
dentato, margine infero stricto, nudo, apice
valde angusta, 0,8 mm lata emarginato-bis-
Fig. 107. a Plagiochila anguste oblonga St. n. sp. 10:1; b P.
apicidens St. n. sp. folium caulinum 10: 1.
pinosa. Cellulae superae 27/27 y. trigonis
we Oe Lie magnis basales 27/45 y trigonis maximis.
WwW Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m,
: No. 4241.
100. Plagiochila Bar-
beyi St. n. sp.
(Fig. 110, a).
Sterilis majuscula
rigida, pallide flavi-
cans, laxe caespitosa.
Caulis ad 4 cm
longus, validus, apice
furcatus, ramis 1 cm
longis.. Folia cau-
lina conferta, recte
c patula, canaliculatim
concava, in plano ob-
Fig. 108. Plagiochila Bakeri St. n. sp. a fol. caulin. 15:1; 6 fol. florale 15:1; c Perianth 15:1. longo-trigona (4 mm
longa, supra basin
3 mm lata) asymmetrica, margine supero e bas, rotundata longe leviterque arcuato, regulariter
valideque dentato, dentibus plus minus approximatisi margine infero substricto, nudo, sub apice
paucidentato, apice ipso obtusa quadrispina. Cellulae superae 27/27 u. basales 27/54 u parietibus validis.
Tablas 1800 m, corticola, No. 4657.
101. Plagiochila barutana G.
San Miguelito 1500 m, corticola, No. 2746/a; Corani, No. 3379; Cordillera de Santa
Cruz, No. 3505.
a
Fig. 109. Plagiochila barbata St.n.sp. a,b, c, d folia floralia heteroforma 14:1.
402. Plagiochila Beauverdii St. n. sp. (Fig. 110, b—d).
Dioica gigantea rigidula rufescens, apicibus dilute viridibus. Caulis ad 15 cm longus, parum
longeque ramosus, ramis 5 cm longis, sub flore simpliciter innovatis. Folia caulina subcontigua,
oblique patula, parum concava, in plano sublinearia (5 mm longa,
medio 1,75 mm lata) symmetrica, lata basi inserta, antice anguste
decurrentia, apice oblique truncata, quadridentata, dentibus 2—4,
valde inaequalibus, sub apice parum remoteque denticulata.
Cellulae superae 18/18 u, trigonis parvis, basales 18/54 y
parietibus trabeculatis. Perianthia (sterilia) late obconica, |
ore late rotundato regulariter valideque dentato, dentibus late \
triangulatis cuspidatis. Folia floralia caulinis majora, valde \
aberrantia (5,5 mm longa, medio 3,75 mm lata) asymmetrica,
margine supero e basi valde arcuata substricto, superne remote
minuteque dentato, margine infero substricto, nudo, apice
angusta, emarginato-bidentata, dentibus triangulatis validis.
Comarapa 2600 m, No. 4262; in ramulis arborum
nidulans.
103. Plagiochila Berggrenii St. n. sp.
(Brg? 111, a).
Sterilis major gracilis rigida, in-
tense rufescens, laxe intricata. Caulis
ad 5 cm longus, capillaceus, irregu- a
lariter longeque ramosus. Folia
caulina remota, recte patula, valde
concava, in plano oblongo-obcuneata
(3 mm longa, medio 1,5 mm _ lata) 2
_ asymmetrica, margine supero quam
inferus magis arcuato, remote dentato, Fig. 110. a Plagiochila Barbeyi St. n. sp. fol.caul. 10:1; 6 P. Beauverdii
dentibus 6—7, validis subaequalibus, St. n. sp. a fol. caul. 10:1; 6 fol. flor. 10:1; c Perianth 10:1.
margine infero substricto, nudo
apice oblique truncato, tridentato, dentibus angularibus validis, medio multo minore. Cellulae
superae 27/27 y trigonis majusculis, basales 18/54 » trigonis magnis dvali-nodulosis.
Tablas 1800 m, No. 4564; in ramis arborum effuse caespitans.
104. Plagiochila brevivittata St. n. sp. (Fig. 111, b).
ba Sterilis mediocris gracilis flaccida, pulvinatim caespitans, terricola Caulis ad 5 cm
longus, remote longeque ramosus, ramis 15—20 mm longis, simplicibus. Folia caulina remotiuscula,
— 192 —
decurvo-homomalla, valde concava vel arete convoluta, in plano-late trigona (2,5 mm longa, supra basin
2,5 mm lata) symmetrica, margine supero e basi rotundata leviter arcuato, remote minuteque den-
tato, margine infero substricto nudo, apice obtusa emarginato-bidentula. Cellulae superae
18/18 y, trigonis majusculis, in vitta basali 18/54 y. trigonis acutis magnis.
In valle Corani 1800 m, No. 4688.
105. Plagiochila Bryhnii St. n. sp. (Fig. 111, ce, d).
Dioica magna gracilis flaccida, dilute rufescens, aetate fusco- a
rufa, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 9 cm longus, regulariter
remoteque ramosus, ramis 15 mm longis parum patulis. Folia
caulina opposita, squarrose patula, in plano ovata (4 mm longa,
medio 2,75 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi rotun-
Ong.
3 Fig. 112. a Plagiochila Buchii St. n. sp. fol.
Fig. 111. a Plagiochila Berggrenii St. n. sp. fol. caulin. 15:1; b P. caul. 15:1; b—e P. Camusii St. n. sp.
brevivittata St. n. sp. fol. caulin. 15:1; e—d P. Bryhnü St. n.sp.; c fol. b, e fol. caul. 10:1; d fol. flor. 10:4;
caul 15:1. ed Penianthe diode e Perianth 10:1.
data longe arcuato, remote irregulariterque denticulato, margine infero substricto, superne pauci
dentato, apice ipso rotundato, similiter armato, basi angustata utrinque breviter decurrentia. Cellulae —
superae 27/27 y trigonis parvis, basales 27/45 à trigonis magnis. Perianthia anguste obconica
(4 mm longa, sub apice 2 mm lata) apice late rotundata, regulariter denseque spinosa. Folia floralia
caulinis simillima, parum majora Androecia desunt. |
Paracti-Locotal 1800—2000 m, No. 5052.
106. Plagiochila Buchii St. n. sp. (Fig. 112, a).
Sterilis magna gracilis flavescens, rigidula, in ramis arborum nidulans et pendula. Caulis
ad 8 cm longus, capillaceus, irregulariter remoteque ramosus, ramis simplicibus vel pınnula auctis. Folia
cau lina contigua, oblique patula, parum concava, in plano anguste oblonga (3 mm longa, supra basin
1,75 mm lata) asymmetrica, margine
supero e basi leviter arcuato superne
stricto, infero stricto, apice rotun- :
data, tridenticulata, sub apice sparsim
similiterque armata. Cellulae su-
perae 27/27. yu, trigonis majusculis,
basales 27/36 y, trigonis subnullis.
San Mateo-Sunchal, No. 4441.
107. Plagiochila bursata Ldbg. :
q Sillar 1800 m, No. 2768. 5
108. Plagiochila Camusii St. n. sp. z y
(Fig. 112, b—e).
Dioica major rigida, rufescens,
in cortice laxe intricata. Caulis ad Fig. 113. Plagiochila capillicaulis St. n. sp. a. b fol. caul 15:1; ce fol.
10 em longus, validus, parum longeque ramul. 15:1.
ramosus. Folia caulina remo-
tiuscula, oblique patula, canaliculatim concava, in plano anguste-oblonga, (4 mm longa, medio 1,75 mm
lata) symmetrica, marginibus aequaliter longeque arcuatis, basi oblique truncata, latissime inserta, apice
obtusa, irregulariter trispinosa, sub
apice nuda vel pauci-denticulata.
Cellulae superae 18/18 u, basales
18/36 y, trigonis nullis. Peri-
anthia magna, A mm longa,
oblongo-obeonica, ore dense longe-
que cilato. Folia floralia
caulinis similia, similiterarmata.
Androecia desunt.
Tablas 1800 m, No. 4534.
109. Plagiochila capillicaulis St. n.
sp (Kiez 118):
Sterilis mediocris gracillima,
flavescens, in rupibus pulvinatim
caespitans. Caulis ad 4 cm
longus, tenuis, irregulariter ramosus,
ramis sparsis longiusculis, interdum
fasciculatim aggregatis. Folia
caulina imbricata, cauli a latere
appressa, parum concava, in plano
ig. 114. a Plagiochila Caversii St. n. sp. 7:1; b—e P. connatistipula St. n. sp. ovato-trigona (2,5 mm longa supra
6 fol. caul. 10: 1; ce Involucrum 10: 1.; d P. Corbieri St. n. sp. fol. caulinum 7: 1. basim 2 mm lata) subsymmetrica,
margine supero longe arcuato
‘irregulariter denseque dentato, hic illic spinoso, margine infero substricto nudo, apice 0,75 mm
lata, oblique truncata, angulis valide dentatis, ad medium inserta, basi antica truncato-rotundata
similiter spinosa. Cellulae superae 18/18 u, basales 18/36 y, trigonis majusculis acutis.
In valle Chocaya 3400 m, No. 3613.
Bibliotheca botanica. Heft 87, 29
1
2 daR se
110. Plagiochila cava St.
Comarapa 2600 m, No. 3786; Cordillera de Santa Cruz, No. 4000 m; corticola, effuse intricata.
111. Plagiochila Caversii St. n. sp. (Fig. 114, a).
Dioica magna gracilis rigidula, rufescens, in cortice laxe intricata vel pendula. Caulis ad 11 cm
longus, capillaceus, parum longeque ramosus, ramis 6 cm longis, sparsim, remoteque pinnatis, pinnulis
1 em longis. Folia caulina conferta, oblique patula, decurva, valde concava, in plano oblongo-
trigona (4,5 mm longa, supra basim 4 mm lata) asymmetrica, margine su pero e basi rotundata longe
arcuato, regulariter remoteque denticulato, ipsa basi nudo, margine infer o substricto, nudo, sub apice
paucidentato, apice ipso angustissimo (0,5 mm) oblique emarginato-bidentulo. Cellulae superae
Fig. 115. a—e Plagiochila deciduifolia St. n. sp. a, b folia caulin. 15:1; e folia floralia 15:1: d folium florale 15:1;
e Perianthium 15:1; f folium caulinum 15:1.
27/27 y, basales 27/54 y trigonis majusculis, saepe truncatis et interrupte trabeculatis. Androecia
sparsa, in medio ramorum longe spicata, bracteis 8—10-jugis. Reliqua desunt.
San Mateo-Sunchal, No. 4467.
112. Plagiochila choachina G.
Corani, No. 3405.
113. Plagiochila cobana St.
Sillar, No. 2719/a.
114. Plagiochila connatistipula St. n. sp. (Fig. 114, b—c).
Dioica major valida, rufescens, apicibus virescentibus, in cortice laxe caespitans. Caulis ad
8 cm longus, parum longeque ramosus, ramis 2—3 em longis. Felia caulina imbricata, erecto-
homomalla, opposita, brevissima basi inserta, in plano subrotunda (3 mm longa, 3,5 mm lata) integerrima
Cellulae superae 18/18 4, trigonis grose nodulosis, basales 18/54 y, trigonis grosse acutis, cuticula
verrucosa. Perianthia late cylindrica, triplo longiora quam lata, ore contracto plicato integro. M
Folia floralia caulinis subaequimagna, apice varie breviterque dentata; amphigastrium
florale parvum, late ovatum, foliis utrinque connatum, apice late emarginato-bidentatum. Andro -
ecia desunt.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4195.
= 1990
115. Plagiochila contingens G.
Sillar 1800 m, No. 2759.
116. Plagiochila Corbieri St. n. sp. (Fig. 114, d).
Sterilis maxima, valida et robusta, in cortice laxe caespitans, in ramulis arborum pendula. Ca u-
lis ad 12 mm longus, simplex validus fuscus, parum longeque ramosus, ramis 6 cm longis confertis,
fasciculatim approximatis. Folia caulina imbricata, oblique patula, parum concava in plano,
late trigona, maxima (8 mm longa, supra basin 6 mm lata) symmetrica, margine supero e basi valde
“ampliata semirotundo, superne substricto, regulariter denseque spinuloso, margine infero vix arcuato,
nudo, sub apice paucidentato. Cellulae superae 36/36 y, trigonis majusculis, mediae 54/54 y
trigonis parvis, basales 27/90 y. trigonis nullis.
Comarapa 2600 m. No. 4328.
E17. Plagiochila cuencensis St. n. sp.
Sterilis major purpurea rigidula, in cortice pulvinatim caespitans. Caulis ad 5 cm longus,
simplex vel furcatus. Folia caulina conferta, erecto-homomalla, valde concava, in plano reniformia
(2,75 mm longa, medio 3,5 mm
lata) integerrima. Cellulae su-
perae 27/27 y. trigonis maximis
nodulosis, basales 27/72 y trigo-
nis giganteis ovalibus, saepe
trabeculatim confluentibus.
Sillar 1800 m, No.
vr
— N
=> we ewes
27
| 2709; Comarapa, ca. b N
| 2600 m, No. 4245.
118, Plagiochila cuervina G.
| Goran, No. 3404: is
119. Plagiochila deciduifolia de c S //
St. n. sp. (Fig. 115). )
Dioica, minor, flavicans, Fig. 116. a Plagiochila decurvo-homomalla St.n.sp. fol. caul. 15:1; bP. Delognei St. n.
rigidula, rupicola laxe intraicat. sp. folium caulinum 15:1; ce P. densiramosa St. n. sp. folium caulinum 20: 1.
" Caulis ad 35 mm longus, ca-
pillaceus, parum longeque ramosus. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, valde concava, in plano
obovato-obconica (1,67 mm longa, medio 1,17 mm lata) symmetrica, marginibus inferis nudis, superis
longe remoteque ciliatis. Cellulae superae 27/27 y. parictibus validis, basales 27/36 y. trigonis magnis
min parietibus validis. Perianthia obconica, ore bilabiato, labiis apice rotundatis, grosse irregulariter-
que spinosis. Folia floralia ovata, 3 mm longa,
medio 2 mm lata, margine su pero irregulariter dentato
et spinoso, margine infero nudo, apice late truncata,
irregulariter breviterque sexdentata.
Comarapa, 2600 m, No. 3943; Rio Tocorani,
b No. 4023.
120. Plagiochila decurvo-homomalla St. n. sp. (Fig. 116, a).
Sterilis minor gracilis rigidus, flavescens, aliis
hepaticis consociata. Gaulis ad 3 cm longus, parum
longeque ramosus. Folia caulina remotiuscula,
decurvo-homomalla, involuta, in plano ovata, asym-
metrica, margine supero bene arcuato, irregulariter vali-
Fig. 117. a Plagiochila Doerfleri St. n. sp. fol. caulin, deque sexdentato, dentibus plus minus approximatis,
10:1; 5 P, Douini St. n. sp. fol. caulin, 20:1, margine infero substricto vel leviter arcuato nudo, apice
Ze) m
ee
angusta, truncata trispinos‘a spinis validis divergentibus. Cellulae superae 18/18 y trigonis magnis
truncatis, basales 18/36 y, trigonis majusculis subnodulosis.
San Mateo-Sunchal, No. 4459.
121. Plagiochila Delognei St. n. sp. (Fig. 116, b).
Sterilis mediocris rufescens, rigida, in cortice laxe caespitans. Gaulis ad 8 cm longus, parum
longeque ramosus. Folia caulina conferta, oblique patula, parum concava, in plano oblongo-trigona
(3 mm longa, supra basin 2 mm lata) symmetrica, margine supero e basi rotundata strieto, regulariter
| remoteque dentato, margine infero stricto, nudo,
M apice 0,5 mm lata, truncata, quadridentata,
ie sub apice, paucidentata. Gellulae superae
18/18 wu, trigonis magnis, basales 27/45 u,
parietibus interrupte trabeculatis.
Comarapa 2600 m, No. 4265.
122. Plagiochila densiramosa St. n. sp. (Fig.
116 Fe).
Dioica magna rigida, rufo-brunnea, in
cortice laxe intricata Gaulis ad 8 cm
b longus, validus, regulariter longeque ramosus,
ramis 2—4 cm longis, simplicibus, late diver-
gentibus. Folia caulına oblique patula,
canaliculatim concava, marginibus plus minus
arcte recurvis, in plano late triangulata (4,25 mm
longa, supra basin 3,5 mm lata) latissima basi
inserta, asymmetrica, margine supero e basi
i>
=
| yi
| (7 ; infero arcte recurvo, stricto nudo, apice
a , truncata, 1mm lata breviter quadridenticulata.
M Cellulae superae 27/27 u, basales 27/45 u.
d caespitans. Caulis ad 5 cm longus, remote
trispinuloso. Cellulae superae 27/27 y, basales 27/54 à, parietibus validis. Androecia in caule
€ g trigonis magnis acutiss Androecia in
—
nr 9 ‘
longeque ramosus, ramis recte patulis vel
ramisque terminalia, longe spicata, bracteis 6—8 Jugis.
rotundata stricto, irregulariter dentato, sinu-
bus interdentalibus arcte recurvis, margine
ramis numerosa, interdum repetita, bracteis
sexjugis.
Bolivia, sine loco natali.
123. Plagiochila Doerfleri St. n. sp. (Fig. 117, a).
Dioica, minor rigida, rufescens, laxe
Fig. 118. Plagiochila effuse-intricata St. n. sp. a fol. caul. 15:1; Squarrose recurvis. Folia caulina valde
b, e fol. flor. 15:1; d perianth. juvenile 15:1. remota, oblique patula, parum concava, in
plano oblonga (1,17 mm longa, medio 0,67 mm
lata) asymmetrica, margine supero e basi leviter arcuata stricto, regulariter dentato, dentibus superis
remotis, margine in fero stricto nudo vel sub apice remote paucidentato, apice ipso angusto truncato,
San Mateo-Sunchal, No. 4474.
124. Plagiochila Douini St. n. sp. (Fig. 117, b).
Sterilis maxima robusta rigida, olivacea, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 12 em longus,
validissimus, parum longeque ramosus. Folia caulina imbricata, recte patula, concava, in plano
oblongo-trigona (7,5 mm longa, supra basin 5 mm lata) asymmetrica, margine supero e basirotundata longe
— 197 —
leviterque arcuata, remote minuteque dentata, margine infero stricto, sub apice paucidenticulato, apice ipso
truncato-rotundato, similiter armato. Cellulae superae 45/45 y, basales 45/72 4, trigonis majusculis.
Comarapa 2600 m, No. 4221.
125. Plagiochila dubia L. et G.
Florida de San Mateo (2000 m), No. 3656; Cordillera de Santa Cruz, No. 3556, 3499;
Abra de San Mateo (3000 m).
126. Plagiochila Duriei G.
Sillar, No. 2708/a; Rio Tocorani, No. 4028.
127. Plagiochila echinella G.
Corani, No. 3390.
128. Plagiochila ecuadorensis St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3529.
129. Plagiochila effuse-intricata St. n. sp. (Fig. 118).
Dioica major gracilis rigida, in rupibus laxe caespitosa. Caulis ad 5 em longus, irregulariter
longeque ramosus. Folia caulina imbricata, oblique
patula, decurvo-homomalla maximeque concava vel in-
voluta, in plano obovato-obconica (3 mm longa, medio
1,5 mm lata) symmetrica, margine supero et infero
aequaliter arcuato, inferne nuda superne remote vali-
deque spinosa, apice obtusa bispinulosa. Cellulae
superae 18/27 w basales 18/36 yu trigonis majusculis.
Perianthia (sterilia) obconica, compressa, ore semi-
circulari, labiis irregulariter denseque spinosis. Folia
floralia caulinis multo majora (4,5 mm longa, medio
2,5 mm lata)i smiliter armata, spinis quidem multo en | b
magis validis.
Tablas, No. 4564/a. a À
_ Plagiochila effuse-ramea St. n. =D: (Fig. 119, a). Imre, lore Plagiochila effuseramea St. n. sp. fol.
Sterilis, major, robusta, flaccida, flavo-rufescens, caul. 10: 1; b P. emarginato-bidentula St. n. sp. fol.
in cortice laxe caespitans. Caulis ad 6 cm longus, caul. 20: 4
parum longeque ramosus, ramis simplicibus vel longe
pinnatis. Folia caulina contigua, oblique patula, parum concava, in plano ovato-triangulata
(4 mm longa, supra basin 3 mm lata) asymmetrica, margine superoe basi rotundata substricto,
superne remote denticulato, margine infero stricto,
sub apice similiter armato, apice quam basis duplo
angustiore, oblique truncato, dentato, dentibus
) minimis, majoribus interjectis. Cellulae superae
) N 27/27 1 basales 27/45 y trigonis magnis acutis.
\ Comarapa 2600 m, No. 3821.
| 131. Plagiochila emarginato-bidentula St. n. sp.
(Fig. 119, b).
Sterilis pusilla capillacea flaceida, flavescens,
aliis hepatieis consociata. Caulis ad 2 cm longus,
à 2 parum longeque ramosus tenuis. Folia caulina
remota, oblique patula, valde concava, subinvoluta,
in plano ovata (2,5 mm longa, medio 1,5 mm lata)
Fig. 120. a Plagiochila falcato-oblonga St. n. sp. fol. caul. symmetrica, margine supero regulariter remoteque
10:1; b P. Familleri St. n. sp. fol. caul. 15:1, dentato, infero nudo, apice emarginata (0,25 mm
— 198 =
lata) angulis spina brevi valida armatis, spinis parallelis oblique patulis. Cellulae superae 27/27 y,
basales 27/36 y, trigonis majusculis, acutis.
Cerro de Malaga, No. 4414.
132. Plagiochila falcata St.
Rio Tocorani, No. 4110.
133. Plagiochila falcato-oblonga St. n. sp. (Fig. 120, a).
Dioica magna, gracillima, rigidula, flavescens, apicibus virescentibus, effuse caespitans. Caulis
ad 9 cm longus, repetito-furcatus, ramis late divergentibus, primaris ad 3 cm longis, reliquis multo mino-
ribus, 8 mm longis. Folia caulina conferta, oblique
patula, maxime con cava, subcanaliculata, in plano ovato-
oblonga (3,5 mm longa, medio 2 mm lata) symmetrica,
basi utrinque late decurrentia, margine sup ero regulariter
breviterque dentato, dentibus validis, inferne nudo, mar-
gine infero nudo, sub apice paucidentato, apice ipso
5 mm lata, truncato-rotundata, irregula-riter quadriden-
tata. Cellulae superae 18/36 y, trigonis parvis,
parietibus validis, basales 18/45 y, trigonis parvis, parie-
tibus tenuibus. Folia floralia caulinis parum
majora, simillima. Perianthia desunt.
ROP es, oe ae * Tablas, No. 4555.
ig. 121. 1gloc F LU St. D. sp. . caul. :
10:1; à Perianth cum folie flotalibus 10:1. 134 Plagiochila Familleri St. n. sp. (Fig. 120, b).
Tablas, No. 4555.
Dioica mediocris rigida, gracilis, fusco-purpurea, laxe intricata. Caulis ad 6 cm longus, sparsim
longeque ramosus, flagellis posticis capillaceis sparsis, minutifoliis, longiusculis. Folia caulina conferta,
decurvo-homomalla, valde concava, in plano subrotunda (3,5 mm longa, medio 3 mm lata) symmetrica,
margine supero regulariter spinuloso, basin versus spinoso et duplicatim spinoso,
margine infero nudo, apice obtuso, emarginato-bispinoso, spinis oblique patulis par-
allelis. Cellulae superae 18/18 y, trigonis grosse nodulosis, basales 18/54 y, parie-
tibus validis. Perianthia termi-
nalia, late campanu-lata, compressa, .
apice late truncata, irregulariter Un
breviterque spinulosa et dentata.
Folia floralia intima caulinis vix
majora, simillima.
Comarapa 2600 im, |
No. 4196.
135. Plagiochila Farlowii St. n. sp.
(Fig. 121). 5) F
Dioica major rigida, flavo-
rufescens, in cortice laxe intricata. à pa c
Caulis ad 7cm longus, irregulariter
longeque ramosus, ramis primariis
ad 4 em longis, simplicibus vel spar- Fig. 122. a Plagiochila flavorufescens St. n. sp. folin caulina 15:1; 6 P. gamma
sim breviterque ramosis. Folia St.n. sp. folium caulinum 8:1; ¢ P. Geppii St. n. sp. folium caulinum 10:1.
caulina remota, recte patula,
canaliculatim concava, in plano linearia (4,5 mm longa, 1,5 mm lata) apice late acuminata, remote
valideque paucidentata. Cellulae superao 36/36 p, basales 27/54 u, trigonis subnullis, Perianthia
— 499 —
(sterilia) oblongo-obeonica, ore truncato breviter armato
sublacerato. Folia floralia perianthio aequilonga, cau-
linis simillima. Androecia desunt.
Tablas 1800 m, No. 4633.
_ 136. Plagiochila flabellifrons S.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3519.
137. Plagiochila flavo-rufescens. St. n. sp. (Fig. 122a).
Sterilis magna gracilis rigida, flavo-rufescens, in
eortice laxe intricatim caespitans. Caulis ad 9 cm
longus, irregulariter ramosus, ramis 1—4 cm longis, sparsis.
Folia caulina remota, decurva,in plano oblonga
(4 mm longa, medio 2 mm lata) symmetrica, apice bre-
ceterum integerrima. Gellulae superae 18/54 u, ba-
» sales 18/72 u parietibus validis, trigonis minus distinctis.
Tablas 3400 m, No. 2788.
138. Plagiochila fusco-lutea Tay].
Tablas 3400 m, No. 2841.
139. Plagiochila Friesei St.
Locotal 1800 m, No. 5058; Comarapa,
No. 4238, 4288.
140. Plagiochila gamma St. n. sp. (Fig. 122, b).
Dioica magna robusta flaccida, dilute brunnea vel
viridis, in ramulis arborum nidulans et pendula Caulis
ad 7 cm longus, simplex. Folia caulina imbricata, su-
brecte patula, parum concava, in plano oblongo-trigona
(7 mm longa, supra basin 4,5 mm lata) asymmetrica,
margine supero e basi valde arcuata stricto regu-
lariter denseque ciliato, margine infero longe in caule
decurrente, substricto, nudo, sub apice parum remoteque
spinuloso, apice ipso 1,25 mm lato, recte truncato, irregu-
lariter denseque ciliato. Cellulae superae 36/54 à
trigonis majusculis acutis, basales 27/72 u, trigonis magnis
acutis, saepe trabeculatim confluentibus. -Androecia
longe spicata, spicis 3—4, in caule terminalibus, fascicu-
latim insertis, elongatis, simplicibus, bracteis ad 30 jugis.
Tablas 1800 m, No. 4624.
141. Plagiochila geniculata Ldbg.
Sillar 1800 m, No. 2686/b.
142. Plagiochila Geppii St. n. sp. (Fig. 122, c).
Sterilis pusilla gracillima, rigidula, flavo-rufescens,
in cortice laxe caespitans maximeque intricata. Caulis
- ad 25 mm longus, capillaceus, sparsim longeque ramosus.
Folia caulina remota, oblique patula, anguste lanceolata
(2,33 mm longa, medio 0,83 mm lata) symmetrica, basi
antica longe in caule decurrentia, margine sup ero leviter
Tablas, No. 4617.
viter exciso-bidentata, dentibus late triangulatis, acutis, .
jue
Fig. 123. Plagiochila grossiseta St. n. sp. a folium
caulinum 10:1; 6 Perianth 10:1.
; À
Fig. 124. Plagiochila grossitexta St. n. sp. a fol. caul.
30:1; 5 fol. flor. 10:1; c Perianth 10: 1.
arcuato, remote longeque trispinoso, margine infero stricto nudo, apice grosse bifido, sinu obtuso laciniis
- 0,5 mm longis porrectis. Cellulae superae 18/18 u trigonis minutis, basales 27/36 4, parietibus validis.
— 200 —
143. Plagiochila graclicauilis S.
Rio Tocorani, No. 4103.
144. Plagiochila grossiseta St. n. sp. (Fig. 123).
Dioica major valida rigida, rufo-brunnea, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 8 cm longus,
longeramosus, ramis numerosis, 25 mm longis, recte patulis irregulariter insertis, simplicibus, rarius
pinnula auctis. Folia caulina conferta, sursum recurva, valde concava, in plano rotunda (3,5 mm
longa et lata) profunde sinuatim inserta, margine supero regulariter valideque spinoso, spinis appro-
ximatis, margine infero nudo, apice acuminata, longissima seta
armata. Cellulae superae 18/18 y trigonis maximis nodulosis,
basales 18/36 u trigonis maximis ovalibus, saepe trabeculatim confluen-
übus. Perianthia late obovato-obconica, compressa, apice late
truncata, labiis dense grosseque spinosis. Folia
floralia caulinis aequimagna, simillima.
Androecia desunt.
Nebelwald über Comarapa,
N0.,3947.
145. Plagiochila grossitexta St. n. sp. (Fig. 124).
Dioica magna robusta rigida, rufo-brun-
nea, in cortice laxe caespitans longeque pro-
strata. Caulis ad 9 cm longus, superne
sparstm: longeque ramosus/ tans © cin JOURS i tae ee ee ee sp. a fol. caul. 10:11; & fol.
sub flore furcatim innovatis. Folia caulina 5 * “Hee 402 1: © Periantn toe ae
remotiuscula, oblique patula, concava, in plano
late ovata (1,17 mm longa, 1 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato, regulariter
valideque spinuloso, margine infero similiter arcuato, nudo, in caule longe decurrente, apice obtuso
Cellulae superae 18/27 y, trigonis grosse nodulosis, basales 18/54 u nodulis
Perianthia maxima, late obconica, ore
£
£
2
=
£
2
z
&
validius spinoso.
giganteis.
RT A irregulariter dentato et spinoso. Folia floralia
e ss caulinis simillima aequimagna. Androecia desunt.
( Tablas 3400 m, No. 2916, 2803, 2872;
Rio Saujana 3400 m, No. 3220, 3232;
Incacorral 2200 m, No. 4978.
“ 446. Plagiochila Hariotii St. n. sp. (Fig. 125).
{ Dioica magna flaccida brunnea, profunde pulvinata.
Caulis ad 6 cm longus, tenuis, sparsim longeque ra-
NE LS, mosus. Foliac aulina conferta, recto gana
opposita, in plano rotunda (2,5 mm longa et lata)
integerrima. Gellulae superae 18/18 y, trigonis maju-
sculis nodulosis, basales 18/36 y. trigonis majusculis sub-
nodulosis. Perianthia late oblongo-elliptica (5 mm longa, 2,75 mm lata) eplicata, ore parvo
irregulariter dentato et duplicatim dentato. Folia floralia intima subrotunda (3,5 mm longa et
lata) apice profunde irregulariterque laciniata, laciniis plus minus longis, varie denticulatis et angulatis.
Androecia in medio ramorum, longe spicata, saepe in ramo repetita, bracteis 10—12 jugis.
Quebrada de Pocona 2800 m, No. 5151; Comarapa, No. 4195.
147. Plagiochila heterofolia St. n. ap. (Fig. 126).
Sterilis mediocris gracilis, pallide flavicans, laxe caespitosa. Gaulis ad 5 cm longus, irregulariter
ramosus, ramis 1—2 cm longis, longioribus pinnula auctis. Folia caulina contigua, oblique patula,
canaliculatim concava, in plano ovato-oblonga (3,5 mm longa, medio 2 mm lata) asymmetrica, margine
supero leviter arcuato, infero substrieto, apice oblique truncata trispinosa, margine supero irre-
N
Fig. 126. Plagiochila heterofolia St. n. sp. a, b folia
caulina 15:1.
eh =
gulariter remoteque spinoso, spinis plus minus remotis, varie patulis. Cellulae superae 18/18 y
trigonis parvis, basales 18/36 y, trigonis magnis.
Nebelwald über Comarapa, No. 3948.
148. Plagiochila Hieronymi St. n. sp.
Sterilis parva rigida rufescens, pulvinatim caespitans. Caulis ad 2 em longus, capillaceus,
simplex vel sparsim longeque ramosus. Folia caulina confertissima, arrecta, parum concava,
in plano rotunda, 1 mm longa et lata, mar-
ae.
gine supero dense regulariterque spinoso, an se
spinis leviter hamatis, margine infero in
caule longe decurrente, ubique nudo, apice ipso vs 2 2
spinis maximis armato. Gellulae superae £
27/27 u, basales 27/45 u, tri-
gonis magnis acutis.
Cerro Tunari 4700 m,
No. 4930/c.
149. Plagiochila homochroma S.
Cordillera de Santa SS
Cruz, No. 3526. a ae <<
150. Plagiochila huatuscana G. Fig. 127. a Plagiochila Jaapii St. n. sp. fol. caulinum 10:1; b—e P. Jensenii St. n.
Florida de San Mateo sp. 6 fol. caul. 8:1; c fol. flor. 8:1.
2000 m, No. 3654.
151. Plagiochila Jaapii St. n. sp. (Fig. 127, a).
Sterilis pusilla flaccida virens, in rupibus caespitans.. Caulis ad 2 cm longus, parum longeque
amosus. Folia caulina leviter imbricata, decurvo-homomalla, in plano subrotunda (3 mm longa,
medio 2,75 mm lata) subsymmetrica, margine supero bene arcuato, remote longeque sexspinoso,
-margine infero similiter arcuato, nudo, arcte incurvo, apice truncata 0,5 mm lata, angulis grosse
“spinosis, spinis oblique patulis, subparallelis. Gellulae superae 18/18 u. basales 18/54 y, trigonis parvis.
Comarapa 2600 m, No. 4256.
152. Plagiochila Jensenii St. n. sp. (Fig. 127, b—c).
Sterilis, gigantea robusta rigida, flavescens, in cortice laxe caespitans
vel pendula. Caulis ad 12 cm longus, fuscus, validus, parum longeque
ramosus. Fo lia caulina oppo-
sita, parum imbricata, recte pa-
tula, parum concava, in plano ob-
longo-trigona (6 mm longa, supra Se =
basin 3,5 mm lata) asymmetrica, 4
margine supero e basi leviter
S rotundata stricto, margime in-
fero leviter sinuato vel stricto, >
( apice acuta, sub apice pauci- >
spinosa. Cellulae superae
21/27 u mediae 27/36 4g, \
Su SE SER à
trigonis maximis, basales
Si NES b 27/54 u. parietibus grosse trabe- ; N
4 culatis. Fig..129. Plagiochila Inu-
Fig. 128. Plagiochila informifolia St. n. sp. a fol. Corani 2600 m, No. 5059. ensis St. n. sp. a, b folia
adultum 10:1; 5 fol. ramul. 10:1. caulina 10:1.
Bibliotheca botanica. Heft 87, 26
= 202 —
153. Plagiochila implexa L. et G.
Quebrada de Pocona 2800 m, No. 5135.
154. Plagiochila informifolia St. n. sp. (Fig. 128).
Dioica magna robusta, intense viridis, rigidula, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 7 cm
longus, regulariter brevitergue ramosus, paucis ramis longioribus interjectis similiter ramosis. Folia
caulina conferta, oblique patula, canaliculatim concava,
in plano oblongo trigona (4,5 mm longa, supra basin 3 mm
lata) latissima basiinserta, margine supero e basi leviter
arcuata stricto, irregulariter breviterque dentato, margine i n-
fero stricto, nudo, sub apice paucidenticulato, apice ipso
truncato (1,25 mm lato) similiter armato. Folia ramulina
angustiora, similiter armata. Gellulae superae 27/27 u,
trigonis parvis attenuatis, basales 18/45 y. trigonis majusculis
acutis. Perianthia oblongo-obconica, ore truncato dense
valideque dentato. Folia floralia caulinis subaequalia.
Androecia desunt.
In valle Corani 1800 m, No. 4744.
155. Plagiochila Inuensis St. n. sp. (Fig. 129).
Sterilis mediocris flaccida flavescens, in rupibus dense
depresso-caespitans. Caulis ad 5 cm longus, dense longeque
ramosus, ramis simplicibus, paucis elongatis sparsim pinnatis.
b Folia caulina contigua, oblique patula, parum decurva,
in plano late trigona (3 mm longa, supra basin 3 mm lata)
asymmetrica, margine supero e basi semirotunda stricto,
irregulariter dentato, hic illic spinoso, margine infero
stricto nudo, apice 0,75 mm lato, oblique truncata tridentata.
Fig. 130. Plagiochila lacerifolia St. n. sp. a fol. Cellulae superae 18/18 u trigonis majusculis, basales
caul. 30:1; b fol. flor. 30:1; ¢ Perianth 30:1. 27/45 u trigonis magnis truncatis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4259.
156. Plagiochila jovoensis St.
Samaipata 2000 m, No. 4122.
157. Plagiochila lacerifolia St. n. sp. (Fig. 130).
Sterilis major gracillima rigidula, pallide flavicans, in cortice dense depresso-caespitans lateque
expansa. Caulis ad 5 cm longus, capillaceus, parum
longeque ramosus. Folia caulina remato, oblique
patula, parum concava, in plano obovato-obcuneata
(25 mm longa, medio 1,25 mm lata) symmetrica, margine
supero leviter arcuato, quadridentato, dentibus in-
feris minutis, superis multo majoribus, elongatis, margine
infero stricto nudo vel sub apice unidentato, apice
ipso oblique truncato, grosse bifido, laciniis lanceolatis ba
aequimagnis vel inaequalibus; adsunt folia apice varie
denseque spinosa sublacerata.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3901.
158. Plagiochila Lachenaudii St. n. sp. (Fig. 131).
Sterilis major rigida, flavo-rufescens, in ramulis a
arborum nidulans, effuse caespitosa. Caulis ad 7 cm
longus, fuscus, regulariter bipinnatus, ramis primariis Fig. 131. Plagiochila Lachenaudii St. n. sp. a fol.
3 em longis, remote breviterque pinnatis. Folia caulina ramul. 10:1; 6 fol. caul. 10:1.
parum imbricata, oblique patula, parum concava, in
plano oblonga (3,5 mm longa, medio 2,25 mm lata)
asymmetrica, margine supero e basi leviter rotun-
data stricto, regulariter breviterque dentato, margine
infero stricto, nudo, sub apice paucidenticulato,
apice ipso 0,75 mm lato, emarginato-tridentato, denti-
bus validis divergentibus. Gellulae superae 18/27 »,
basales 18/36 y, trigonis magnis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4242.
159. Plagiochila Lacouturei St. n. sp. (Fig. 132, a—b).
Sterilis pusilla rigida et fragilis, rufescens, dense
pulvinata vel laxe intricata. Caulis ad 2 cm longus,
parum longeque ramosus. Folia caulina im-
bricata, oblique patula, leviter decurva, in plano late
rotundato-obconica (2 mm longa, medio 1,5 mm lata,
basi 0,5 mm lata) valde asymmetrica, margine supero
valde arcuato, irregularıter denseque spinoso, margine
infero substricto nudo apice profunde exciso-bispi-
noso (sinu 0,5 mm lato) segmentis e lata basi apiculatis.
Cellulae superae 18/18 uv, basales 18/36 yu, trigonis
ubique magnis acutis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4201.
160. Plagiochila latissima St. n. sp. (Fig. 132, c).
Sterilis magna, robusta, rigida, flavo-rufescens,
in cortice dense depresso caespitaiis. Gaulis ad
10 cm longus, simplex vel furcatus, ramis ad 4 cm
longis. Folia caulina conferta, oblique patula,
valde concava, marginibus plus minus involutis, in
plano subrotunda (4,5 mm longa et lata) antice quidem
longissime decurrentia, margine supero (e basi truncata
subinde semicirculari) longe arcuato, apice apiculata,
sub apice remote minuteque dentata, ceterum inte-
truncatis, saepe trabeculatim confluentibus.
Tablas 3400 m, No. 2898.
b P. purpurea St. n. sp. fol. caulina 10; 1,
|
5
|
gerrima. Celullae superae 27/27 y, trigonis magnis
à
xe
Fig. 132. a—b Plagiochila Lacouturei St. n. sp. folia
caulin. 20:1; ce P. latissima St. n. sp. fol. caulin. 7:1;
d P. laxiramea St. n. sp. fol. caulin. 7:1; e P. lineari-
cuspidata St. n. sp. fol. caulin. 15:1.
acutis, in vitta basali 27/54 y trigonis maximis
161. Plagiochila laxiramea St. n. sp. (Fig.
132, d).
Dioica mediocris rigida, virens, cor-
ticola, effuse caespitans. Caulis ad 9 cm
longus, validus, irregulariter tripinnatus,
ramis primarlis numerosis, 2—3 em longis,
late divergentibus, pinnulis brevibus. Folia
caulina parum imbricata, oblique patula,
valde concava, in plano oblongo-trigona
(4 mm longa, supra basin 2 mm lata) sym-
metrica, margine supero irregulariter
remoteque denticulato, inferne nudo, mar-
Fig. 133. a Plagiochila ligulato-opposita St. n. sp. folia caulin. 10:1; gine infero sub apice paucidentato, apice
ipso truncato (1 mm lato) regulariter
— 204 —
emarginato-sexdentato. Gellulae superae 27/27 p, basales 18/45 y trigonis nullis, parietibus
tenuibus.
Florida de San Mateo 2000 m, No. 3657.
162. Plagiochila ligulato-opposita St. n. sp. (Fig. 133, a).
Sterilis minor rigida fragilis rufescens, profunde pulvinata. Caulis ad 5 cm longus, capillaceus,
simplex vel parum longeque ramosus. Folia caulina remotiuscula, opposita, anguste ligulata
(2,25 mm longa, 0,75 mm lata) integerrima, apice obtusa vel rotundata.
Cellulae superae 27/27 p trigonis maximis acutis, basales 18/27 y
; trigonis magnis acutis.
In valle Corani 1800 m,
No. 4670.
163. Plagiochila Lindaui St.
n. sp. (Fig. 134, b).
Sterilis maxima ro-
busta, flavo-rufescens, corti-
c cola, laxe intricata, pendula.
Caulis ad 12 cm longus,
regulariter remoteque bipin-
natus, ramis primariis ad
5 cm longis, pinnulis 0,5 mm
longis. Folia caulına
parum imbricata, oblique patula, parum concava, in plano oblongo-trigona (3,5 cm longa, supra
basin 2 mm lata) asymmetrica, margine sup ero e basi rotundata stricto, regulariter valideque dentato,
margine infero stricto nudo, sub apice remote paucidentato, apice ipso 0,5 mm lato, emarginato-
bidentato, dentibus validis triangulatis, parallelis, oblique
Fig. 134. a Plagiochila longiramea St. n. sp. fol. caulin. 10:1; 6 P. Lindaui St. n. sp. fol.
caulin. 10:1; e P. Lotsyana St. n. sp. fol. caulin. 10:1.
patuls. Cellulae superae 18/18 u, basales 18/36 uy, ud
trigonis magnis, parietibus validis. 8% ;
Nebelwald über Comarapa, No. 4222. por
164. Plagiochila lineari-cuspidata St. n. sp. (Fig. 132, d).
Sterilis, major gracilis rigida, flavo-rufescens, api-
cibus subhyalinis, in cortice laxe intricata. Caulis ad
7 cm longus, simplex vel regulariter longeque ramosus, ramis
ad 3 cın longis, simplicibus, alus brevissimis interjectis 5 mm
longis. Folia caulina lanceolata, (4,5 mm longa,
medio 1,25 mm lata) lata basi inserta, utrinque in caule
decurrentia, apice ad 1/, emarginato-bifida, sinu angusto,
laciniis angustis cuspidatis parallelis hamatis, margine supero
sub apice paucispinuloso. Cellulae superae 18/45 y,
basales 18/54 y. parietibus ubique validis. -
San Mateo-Sunchal, No. 4451.
165. Plagiochila longiramea St. n. sp. (Fig. 134, a).
Dioica magna robusta rigida, pallide flavicans, corti-
cola, laxe caespitans. Caulis ad 8 cm longus, simplex
vel parum longeque ramosus. Folia caulina contigua,
recte patula, concava, in plano oblongo-trigona (5,5 mm
longa, supra basin 3,5 mm lata) asymmetrica, margine su-
pero e bast rotundata stricto, superne breviter remoteque Fig. 135. Plagiochila maxima St. n. sp. a fol. caul.
denticulato, margine infero stricto nudo, apice quam 10:1; b Perianth 4: 4.
— 205 —
basis quadruplo angustiore, truncato irre-
gulariterque quadridentato. Cellulae
superae 27/27 y trigonis majusculis, basales
36/54 y, trigonis grosse nodulosis, ovalibus.
Perianthia obovato-obconica, 8 mm
longa ore compresso truncato, dense mi-
nuteque setuloso. Folia floralia late
trigona, 6 mm longa et lata, apice grosse
irregulariterque dentata Androecia
Sterilis magna robusta rigidula, flavo-
rufescens, profunde pulvinata. Caulis ad
7 cm longus, simplex, validus, pallide flavi-
-eans. Folia caulina conferta, oblique
patula, leviter decurva, in plano late tri-
gona, (4 mm longa, supra basin 3,5 mm lata)
asymmetrica, margine supero longe arcuato,
infero substricto, apice obtusa integerrima.
Gellulae superae 27/27 u. trigonis
27/45 y, trigonis majusculis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4235.
167. Plagiochila macrotricha S.
Sillar 1800 m, No. 2718.
168. Plagiochila Macvivarii St.
Sillar, 1700 m, No. 2773.
169. Plagiochila maxima St. n. sp. (Fig. 155).
Sterilis gigantea rigida flavescens, in cortice laxe
caespitans lateque expansa. Caulis ad 16 cm longus,
superne parum longeque ramosus, ramis 3 vel 4 cm longis.
Folia caulina imbricata, oblique patula, parum concava,
in plano ovato-trigona (7 mm longa, supra basin 5,5 mm lata)
basi utrinque longius decurrentia, margine supero leviter
arcuato, infero stricto, sub apice paucidentato, apice obtusa
similiter armata. Gellulae superae 36/36 yp mediae
36/54 y, basales 36/72 y, trigonis magnis acutis, basi quidem
trabeculatim incrassatis.
Tablas 3400 m, No. 2816.
170. Plagiochila minutidens St. n. sp. (Fig. 136, c).
| Sterilis mediocris rigida, fusco-brunnea, dense intri-
cata, corticola et rupicola Caulis ad 5 cm longus,
crassus, parum longeque ramosus, ramis 15 mm longis.
Folia caulina conferta, decurvo-homomalla, valde
concava, brevi basi inserta, in plano subrotunda (5,5 mm
longa, medio 4,75 mm lata) asymmetrica, margine supero
e basi semicireulari longe arcuato, margine infero leviter
arcuato, marginibus ubique dense minuteque dentatis, ipsa
parvis, basales
_ desunt.
Rio Tocorani, No. 409.
166. Plagiochila Lotsyana St. n. sp. (Fig. A
134, 6). |
Fig. 136. a Plagiochila Miyakei St. n. sp. fol. caulin. 10: 1; 6 P. multi-
spina St. n. sp. fol. caulin. 20:1; ¢ P. minutidens St. n. sp. fol.
caulin. 20:1.
b
. ee
Nurudin)
Es U
| \
}
[6
d
Fig. 137. a—c Plagiochila nigricaulis St. n. sp.
a fol. caul. 10:1; b fol. florale 10:1; c Perianth.
10:1; d P. Nathorstii St. n. sp. fol. caulinum 10:1
— 206 —
basi nudis. Cellulae superae 27/27 y. trigonis subnullis, in medio folii majusculis, basales 18/63 u.
trigonis parvis.
In valle Tocorani 3000 m, No. 3850.
171. Plagiochila Miyakei St. n. sp. (Fig. 136, a).
Sterilis, gigantea, rigida, flavo-rufescens, corticola, in latas plagas caespitans. Caulis ad
15 cm longus, validus, simplex vel longe remoteque pauciramosus. Folia caulina remotiuscula,
superne parum imbricata, decurvo-homomalla, in plano late trigona (5 mm longa, medio 4,25 mm lata)
latissima basi inserta, atrinaue longe decurrentia; margine supero e basi rotundata stricto, superne
remote breviterque dentato, margine infero stricto nudo, apice angustissimo, emarginato-bidentulo.
Gellulae superae 27/27 à trigonis magnis truncatis, basales 27/72 y parietibus grosse trabeculatis,
trabeculis longioribus interruptis.
Corani, No. 4704.
172. Plagiochila montana S.
Corani, No. 3378.
173. Plagiochila multispina St. n. sp. (Fig. 136, b).
Sterilis magna, robusta, rigida, fusco-olivacea, dense depresso-caespitans lateque expansa, cor-
ticola et rupicola. Caulis ad 8 cm longus, simplex vel parum longeque ramosus, ramis 4 em longis,
simplicibus. Folia caulina contigua, decurva,
oblique patula, canaliculatim concava, inplano sub-
rotunda (4,5 mm longa et lata) brevissima basi inserta,
asymmetrica, margine supero e basi maxime rotun-
data longe arcuato, creberrime breviterque ciliolato,
margine infero substricto, inferne nudo, sub apice
eiliolato, apice late rotundato, similiter armato, eiliis
ubique bicellularibus. Gellulae superae 27/27 y,
ray b basales 27/45 y trigonis ubique parvis.
Rio Tocorani, No. 4016.
GR 174. Plagiochila Nathorstii St. n. sp. (Fig. 137, d).
a Sterilis, maxima gracillima, rigida, dilute flave-
Fig. 138. a Plagiochila nudicosta St. n. sp. fol. caul. SCens, corticola, effuse caespitans laxeque intricata.
10:1; 6 P. oblique truncata St. n. sp. fol. caul. 10:1. Caulis ad 12 em longus, regulariter bipinnatus,
ramis inferis et superis simplicibus, brevibus, mediis
4 cm longis, remote breviterque pinnatis. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, canali-
culatim concava, in plano oblonga (3 mm longa, medio 1,75 mm lata) asymmetrica, margine sup ero
leviter arcuato, superne paucispinoso, margine infero nudo stricto, apice emarginato-bispinosa, spinis
validis divergentibus. Gellulae superae 18/27 x, basales 18/45 y, parietibus validis.
Tablas, No. 4653.
175. Plagiochila nigricaulis St. n. sp. (Fig. 137, a—c).
Dioica major robusta rigida, virens, in cortice laxe caespitans. Caulis ad8cm longus, regulariter
bipinnatus, ramis primariis 3 cm longis, pinnis brevibus sparsis. Folia caulina parum imbricata,
oblique patula, parum concava, in plano oblonga, antice longissime lateque decurrentia ideoque latissima
basi inserta, margine su pero longe arcuato, basi breviter angusteque decurrente, inferne nudo, superne
remote minuteque dentato, margine infero stricto nudo, sub apice paucidenticulato, apice truncato- —
rotundata, 1,5 mm lata, similiter armata. Cellulae superae 18/36 » trigonis nullis, basales 18/36 y,
parietibus validis. Perianthia obovato-obconica, compressa, apice truncata, dense grosseque
spinosa. Folia floralia caulinis aequimagna, ovata, irregulariter grosseque spinosa, margine
‘infero nudo, sub apice similiter spinoso. Androecia desunt,
Rio Tocorani, No. 4111,
— 207 —
176. Plagiochila notha G.
Tablas 3400 m, No. 2843/a
177. Plagiochila nudicauda St. n. sp. (Fig. 138, a).
Sterilis major rigida flavicans, corticola, laxe caespitans. Caulis ad 12 cm longus, simplex,
rarius ramo elongato ramosus. Folia caulina confertissima, oblique patula, canaliculatim concava,
in plano oblongo-trigona (4,5 mm longa, supra basin 3,5 mm lata) asymmetrica, margine supero e
basi rotundata stricto, nudo, superne remote paucidentato, margine infero stricto nudo, apice oblique
truncata, 1 mm lata, emarginato-quadridentata. Cellulae superae 27/27 y. trigonis magnis acutis,
basales 27/63 y parietibus trabeculatis.
Bolivia (sine loco natal).
178. Plagiochila obliquetruncata St. n. sp. (Fig. 138, b).
Sterilis maxima rigida, flavo-rufescens, corticola, effuse caespitans vel pendula. Caulis ad
13 cm longus, validus, irregulariter bipinnatus; ramis primariis 2—4 em longis, pinnulis paucis, 5—15 mm
longis. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, canaliculatim concava, in plano oblongo-
trigona (3,5 mm longa, supra basin 2,25 mm lata)
basi utrinque longe decurrentia, asymmetrica, mar-
gine supero e basi rotundata stricto, dense brevi-
terque dentato, margine infero stricto, omnino
- nudo vel sub apice paucidenticulato, apice ipso obli-
que truncato, emarginato-tridentato. Cellulae vu
a b 2 ö
superae 18/27 u, basales 18/36 y parietibus trabe-
culatim incrassatis.
Bolivia (sine loco natalı).
179. Plagiochila ovata Ldbg. u. G.
Tablas 3400 m, No. 2812.
180. Plagiochila papillifolia St. n. sp. (Fig. 139). | 9
Dioica, mediocris gracillima, rigida, flavo-rufe-
scens vel virens, in rupibus laxe intricata. Caulis Ste a
ad 5 cm longus, irregulariter ramosus, ramis primarlis 2 Ne
pinnatis, rarius bipinnatis. Folia caulina rem-
. sctiuuobla, oatu pliquela, decurvula, leviter concava,
15 mm longis, simplicibus vel sparsim breviterque Fig. 139. Plagiochila papillifolia St. n. sp. a, b, e, d fol.
in plano oblonga (2 mm longa, medio 1 mm lata) caulina 14:1; e fol. flor. 14:1; f Perianth. 14:1.
asymmetrica, margine supero leviter arcuato, irre-
gulariter spinoso, spinis plus minus longis irregulariterque insertis, margine infero parum arcuato
_ vel substricto, nudo, apice truncata, 0,67 mm lata, quadridentata, dentibus plus minus longis, valde
irregularibus. Cellulae superae 18/18 y, basales 18/36 y, trigonis subnullis. Folia floralia
caulinis aequalia, vix majora. Reliqua desunt.
Nebelwald über Comarapa, No. 3955, 3943/a.
181. Plagiochila patentissima St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3549.
182. Plagiochila Patzschkei St. n. sp. (Fig. 140, c).
Sterilis mediocris, rigidula rufescens, pulvinatim caespitans. Caulis ad 5 cm longus, simplex
vel sparsim longeque ramosus. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, canaliculatim concava,
saepe convoluta, in plano late trigona (2,25 mm longa, medio 2 mm lata) asymmetrica, margine supero
_ valde arcuato regulariter remoteque spinoso, margine infero stricto, nudo, apice 9,7 mm lata, oblique
truncata, emarginato-tridentata. Cellulae superae 18/18 y, basales 18/45 y, trigonis magnis truncatis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4246.
d
ee
= 208 —
183. Plagiochila pauciramea St. |
Florida de San Mateo 3000 m, No. 3655;
pee Cordillera de Santa Cruz. No. 3498.
184. Plagiochila permista S.
“ Corani, No. 3403.
185. Plagiochila pichinchensis S.
Comarapa 2600 m, No. 3798.
186. Plagiochila procera Ldbg.
Comarapa 2600 m, No. 3813.
b 187. Plagiochila purpurea St. n. sp. (Fig. 133, b). -
| Sterilis, mediocris, purpurea, flaccida, aliis he-
Soe \ paticis corticolis consociata. Caulis ad 6 cm longus,
simplex vel paucis ramis longissmis pinnatus. Folia
caulina opposita, conferta, oblique patula, erecto-
homomalla, valde concava, in plano optime rotunda,
lata basi inserta (3 mm longa et lata) integerrima.
Cellulae superae 27/27 y, trigonis magnis nodulosis,
basales 27/72 y, parietibus validissimis.
‘ Comarapa 2600 m, No. 3781; Rio Saujana
G 3400 m, No. 3258/a; Tablas 3400 m,
Se No. 2871/b, Florida de San Mateo, —
No. 3659.
188. Plagiochila quitensis St.
Fig. 140. a Plagiochila rufifolia St. n. sp. fol. caul. 7:1; Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m,
b P. repetito-furcata St. n. sp. fol. caul. 10:1; ce P. No. 3962
Patzschkei St. ın. sp. fol. caul. 10:1; d P. Schiffneri :
St. n. sp. fol. caul. 7:1. 189. Plagiochila relicta St.
Rio Saujana, 3400 m, No. 3273.
190. Plagiochila repetito-furcata St. n. sp. (Fig. 140, b).
Sterilis magna robusta, flaccida, dilute viridis, im ‘cortice laxe intricata lateque
effua. Caulis ad 8 cm longus, bipinnatus, ramis primariis 5 cm longis, remote breviterque
pinnatis, apicibus semper furcatim-ramosis vel repetito-furcatis. Folia caulina parum
imbricata, oblique patula, canalı-
culatim concava, in plano late lingu-
lata (4mm longa, medio 2,75 mm lata),
basi utrinque longe attenuata, sym-
metrica, marginibus aequaliter leviter-
que arcuatis; margine supero regu-
lariter remoteque dentato, infero
paucidentato, apice truncata, irregu-
lariter valideque sexspinosa. Gellu-
lae superae 27/27 y, basales 36/54 u,
trigonis subnullis.
San Mateo Sunchal, No. 4479;
Corani, 1800 m, No. 4734.
AN
191. Plagiochila rigidula L. et G.
Nebelwald über Comarapa, Fig. 141. Plagiochila Schmidtii St. n. sp. a fol. caul. 10:1; 6 fol. flor. 10:1;
No. 4264. ce Perianth 10:1.
— 209 —
192. Plagiochila rotundifolia St.
Nebelwald über Comarapa, No. 3778.
193. Plagiochila rufifolia St. n. sp. (Fig. 140, a).
Sterilis, maxima gracilis, rigidula, flavo-rufescens, in cortice laxe caespitans lateque expansa.
Caulis ad 15 cm longus, bipinnatim ramosus, ramis primariis 6 cm longis, sparsis, breviter remoteque
pinnatis. Folia caulina contigua, oblique patula, canaliculatim concava, in plano oblongo-trigona
(2,5 mm longa, supra basin 1,5 mm lata) basi utrinque longius angusteque decurrentia, asymmetrica,
margine supero e bası rotundata stricto, inferne nudo, superne regularıter breviterque dentato,
margine infero e basi nuda leviterque sinuata stricto, regulariter remoteque dentato, apice ipso trun-
cata (0,33 mm lata) emarginato-bispinosa. Cellulae superae 18/27 u, parietibus validis, basales
18/45 u, parietibus subtrabeculatis.
In valle Corani 1800 m, No. 4689, 4729; Rio Tocorani, No. 4112.
194. Plagiochila rufo-viridis S.
Rio Tocorani, No. 4058.
195. Plagiochila Schiffneri St. n. sp. (Fig. 140, d).
Sterilis magna, robusta, rigida, pallide virens, corticola, laxe intricata. Caulis ad 12 cm longus,
regulariter bipinnatus, ramis primaris 5 cm longis, sparsim breviterque pinnatis. Folia caulina
parum imbricata, oblique patula, canaliculatim concava, in plano ovato-trigona (4,5 mm longa, supra
basin 3,5 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi rotundata stricto, irregulariter breviterque
dentato, margine infero stricto nudo, apice 0,75 mm lata, truncata, quadridentata. Cellulae
superae 18/18 y, basales 18/54 u, trigonis ubique majusculis.
In valle Corani 1800 m, No. 4684.
196. Plagiochila Schinzei St. n. sp.
Sterilis major flaccida virens, laxe intricata corticola. Caulis ad 6 cm longus, simplex vel parum
longeque ramosus. Folia caulina conferta, oblique patula, canaliculatim concava, saepe revoluta,
in plano ovata (5 mm longa, medio 3 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato, remote
minuteque dentato, basi nudo, margine infero stricto, nudo, sub apice remote denticulato, basi
utrinque longius decurrentia, apice 1,5 mm lata, emarginata, angulis spina valida porrecta armatis, sinu
apicali irregulariter breviterque dentato. Cellulae superae 18/36 & trigonis parvis, basales 18/45 y,
trigonis nullis.
Corani, No. 5061.
197. Plagiochila Schmidtii St. n. sp. (Fig. 141).
Dioica, magna ri-
gida viridis, corticola, ee
laxe intricata. Caulis y 16
ad 9 cm longus, remote z
irregulariterque pinnatus fC NID
et bipinnatus, ramis pri- A on x
mariis ad 3 cm longis, | mn ©
es
sparsim breviterque pin- ) à \
nulatis. Folia caulina / y
contigua, oblique patula, |
canaliculatim concava, in N a
plano oblonga (3,5 mm | N
24
A
C
. d a
longa, supra basin 1,75 = Ne.
Cray =
mm lata) lata basi inserta, + —— SS HO.
utrinque decurrentia, 2 on à
symmetrica, margine su- Fig. 142. a Plagoichila semidentata St. n. sp. fol. caul. 10: 1; b—e P. semiamplectens St. n.
pero longe arcuato, sp.; 6 fol. ramul. 10:1; c fol. caul. 10:1; d P. similis St. n. sp. fol. caulinum 10: 1.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 27
— 210 —
superne remote minuteque dentato, margine infero similiter arcuato, nudo, sub apice paucidentato,
apice ipso truncato, 0,75 mm lato, emarginato-quadridentato. Gellulae superae 18/36 4, basales
18/45 yu trigonis parvis. Perianthia magna, 3 mm longa, oblongo-obconica, ore truncato, dense
spinuloso. Folia floralia caulinis
parum majora, ceterum simillima. A n-
droecia desunt.
Incacorral 2200 m, No. 5098.
INS
Sur au
À
| oy 198. Plagiochila semiamplectens St. n. sp.
: (Fig. 142, b—c).
¢ a Sterilis mediocris flaccida, rufo-
wi b brunnea, in cortice pulvinatim caespitans.
5 Caulis ad 3 cm longus, parum bre-
viterque pinnatus. Folia caulina
i d c conferta, cauli a latere appressa, valde
concava, in plano subrotunda (1,67 mm
Fig. 143. Plagiochila Slateri St. n. sp. a fol. caul. 10:1; b fol. ramul. longa et lata) margine, supero dense regu-
10:1; ¢ fol. flor. 10:1; d Perianth 10:1. lariterque dentato- spinoso, margine in-
fero nudo, basi utrinque longius decur-
rentia, apice rotundata, validius spinosa. Cellulae superae'27/27 u, basales 27/36 4 trigonis magnis acutis.
Yanakaka Montes 4000 m, No. 3835/a.
199. Plagiochila semidentata St. n. sp. (Fig. 142, a).
Sterilis mediocris flaccida virens, corticola, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 6 cm longus,
parum longeque ramosus, viridis. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, parum concava, in
plano obovato-oblonga, obconica, brevi basi inserta, utrinque breviter decurrentia, optime symmetrica
(5 mm longa, medio 3 mm lata) inferne nuda, superne denticulata, denticulis inferne remotis, superis
densis, apice rotundata, similiter armata. Cellulae superae 27/27 ug,
basales 27/72 y, trigonis ubique parvis.
Tablas 1800 m, No. 4585.
Fig. 144. a—c Plagiochila sparsifolia St. n. sp. a fol. -caul. 8: 1; b fol. flor. 5:1; c Perianth. 5:1; d P. Solmsii St. n. sp. fol.
caul. 14:1 e P. striolata St. n. sp: fol. caulinum 14:1.
200. Plagiochila similis St. n. sp. (Fig. 142, d).
Sterilis magna gracilis rigida, intense viridis, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 8 cm longus,
regulariter bipinnatus, ramis primariis ad 3 cm longis, sparsim remoteque pinnulatis. Folia caulina
conferta, oblique patula, canaliculatim concava, saepe convoluta, in plano late trigona (3,5 mm longa,
supra basin 3 mm lata) asymmetrica, margine sup ero e basi rotundata stricto, remote minute dentato,
margine infero substricto vel leviter sinuato, omnino nudo, apice late truncata (1,25 mm lata) vel
leviter excisa, validius denticulata. Cellulae superae 18/27 y, basales 18/45 p, trigonis nullis,
Florida de San Mateo, No. 3667,
De el ET El Gee ome ee 2 =
Ei =
201. Plagiochila Slateri St. n. sp. (Fig. 143).
Dioica magna gracilis rigida olivacea, corticola, effuse caespitans, laxe intricata. Caulis ad
11 cm longus, regulariter pinnatus, ramis ad 3 cm longis, parum remoteque pinnulatis, superis simplicibus,
remotis recte patulis. Folia eaulina contigua, oblique patula, parum concava, in plano oblonga
(3,5 mm longa, supra basin 2,5 mm lata) asymmetrica, basi antica longissime lateque decurrentia, quasi
caudata, margine supero e basi rotundata substricto, sub apice dense minuteque dentato, inferne
nudo, margine infero nudo, substricto, sub apice paucidentato, apice ipso truncata (0,75 mm lata)
quadridentata, dentibus validis brevibus porrectis. Gellulae superae 27/27 y trigonis parvis, basales
27/54 y. parietibus validis, trigonis nullis. Perianthia oblongo-obconica, 3 mm longa, ore truncato
dense minuteque spinoso. Folia floralia caulinis aequimagna, simillima. Androecia desunt.
Incacorral 2200 m, No. 5026.
202. Plagiochila Solmsii St. n. sp. (Fig. 144, d).
Sterilis minor gracilis, rigidula, rufescens, corticola, dense depresso-caespitans lateque expansa.
Caulis ad Acm longus, capillaceus, parum longeque ramosus. Folia caulina conferta, oblique
patula parum concava, in plano anguste ovata, (2,5 mm longa, medio 1,5 mm lata) asymmetrica, ad medium
inserta, vix decurrentia, margine supero e basi rotundata longe arcuato, regulariter remoteque spinu-
loso, margine infero stricto, nudo, apice angusta, emarginato-bispinosa, spinis validis, oblique patulis,
parallelis. Cellulae superae 18/18 y, trigonis parvis, basales 18/27 y trigonis majusculis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4313.
203. Plagiochila sparsifolia St. n. sp. (Fig. 144, a—c).
Dioica, maxima, robusta rigida, in cortice laxe intricata, latissime expansa. Caulis ad 15 cm
longus, sparsim longeque ramosus, ramis 5 em longis, simplicibus, rarius ramulo auctis. Folia cau-
lina remota, oblique patula, canaliculatim concava, saepe omnino convoluta, in plano oblonga (6,5 mm
longa, medio 2,75 mm lata), symmetrica, margine supero et infero aequaliter leviterque arcuato nudo,
sub apice tantum paueispinoso, spinis e lata basi attenuatis, subaequalibus, apice obtusa, similiter armata.
Cellulae superae 18/36 & trigonis parvis, basales 18/54 y trigonis nullis. Perianthia anguste
cupulata, ore truncato, irregulariter breviterque dentato-spinoso et duplicatim spinoso. Folia floralia
caulinis simillima, aequimagna. Androecia desunt.
Nebelwald über Comarapa, No. 3802.
204. Plagiochila strictifolia St.
Altamachi 3400 m, No. 3874.
205. Plagiochila striolata St. n. sp. (Fig. 144, e).
Sterilis mediocris flaccida, dilute rufescens, apicibus subhyalinis, corticola, laxe intricata. Caulis
ad 3 cm longus, parum longeque
ramosus. Folia caulina re-
motiuscula, decurvo-homomalla, ca-
naliculatim concava vel involuta,
in plano ovata (2,5 mm longa, medio
1,5 mm lata) asymmetrica, margine
su pero longe arcuato, regulariter
longeque spinoso, margine infero
substrieto, nudo, basi utrinque bre-
viter decurrentia, apice truncata,
bispinosa, spinis oblique patulis
parallels. Gellulae superac
18/18 y trigonis majusculis, cuticu-
la aspera, basales 18/45 à trigonis
Fig. 145. a Plagiochila subaequalis St. n. sp. fol. caul. 10:1; b P. subalpina parvis cuticula striolata.
folium caulinum 7:1; ¢ P. subhyalina St. n. sp. fol. caulin. 10:1. Corani, No. 5078.
— 212 —
206. Plagiochila subaequalis St. n. sp. (Fig. 145 a).
Sterilis olivacea rigida, gigantea, in cortice laxe caespitans lateque expansa. Gaul:s ad 18cm
longus, parum longeque ramosus vel simplex. Folia caulina remota, recte patula, canaliculatim cone
cava, in plano late triangulata, marginibus superis et inferis subaequalibus (unde nomen plantae) margino
supero e basi rotundata substricto
vel leviter arcuato, remote minuteque
dentato, margine infero stricto, similiter
armato, apice truncato-rotundata, densius
armata (quadridenticulata). Cellulae
superae 36/36 y, trigonis majusculis acutis,
basales 36/72 y trigonis nullis.
Rio Tocorani, No. 4030.
207. Plagiochila subconvoluta G.,
Sillar 1600 m, No. 2732.
208. Plagiochila subcristata G.
Sillar 1800 m, No. 2717.
209. Plagiochila subhyalina St. n. sp.
(Fig. 145, c).
Sterilis mediocris tenerrima, pallide
virens, aliis hepaticis corticolis consociata.
Caulig ad 4 cm longus, simplex, tenuis
rufescens. Folia caulina imbricata,
Er ea oblique patula, canaliculatim concava
os | vel involuta, in plano oblonga (5 mm
longa, medio 2,25 mm lata) symmetrica,
margine supero longe leviterque ar-
cuato, inferne nudo, superne sparsim
en remoteque dentato, margine infero
= Ss A simillimo, apice angusta, emarginato-bis-
ee pinosa, spinis divergentibus validis. Cel-
u lulae superae 18/36 u, basales 18/54 y,
trigonis ubique magnis acutis.
Fig. 146. a—b Plagiochila subwallisiana St. n. sp. a, b fol. caulina 15: 1; Bolivia (sine loco natal):
c P. submacrotricha St. n. sp. fol. caulinum 10: 1; d P. suboiminea St. n. 210. Plagiochila submacrotricha St. n. sp.
sp., fol. caul. 10: 1. (Bigs 1465).
Dioica major robusta, rigida, oli-
vacea, corticola, laxe caespitans. Caulis ad 8 cm longus, parum longeque ramosus. Folia
caulina contigua, oblique patula, parum concava, in plano oblongo-trigona (6 mm longa, supra
basin 3,75 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi rotundate stricto, regulariter remoteque den-
tato, ipsa basi nudo, margine infero substricto, superne remote minuteque dentato, inferne nudo
apice obtusa similiter dentata. Cellulae superae 54/54 u, mediae 36/54 y, basales 27/90 y, trigonis
subnullis. Androecia terminalia, spicis fasciculatim insertis 15 mm longis, pinnatim ramosis.
Tablas 1800 m, No. 4598.
211. Plagiochila subrotundifolia St.
Tablas 1800 m, No. 2942; Incacorral 3000 m, No. 3350/a; in valle Corani 2600 m,
No. 3421.
212. Plagiochila subviminea St. n. sp. (Fig. 146, d):
Sterilis magna gracillima, dilute rufo-brunnea, rigida, in cortice dense depresso-caespitans lateque
>
expansa. Caulis ad 9 cm longus, superne dense longeque ramosus, ramis 3 em longis, simplieibus,
— 213 —
rarius pinnula auctis. Folia caulina conferta, decurvo-homomalla, valde concava, in plano sub-
rotunda, margine supero apiceque regulariter minuteque dentatis, margine infero recurvo nudo,
Cellulae superae 18/18 4, trigonis magnis, saepe trabeculatim confluentibus, basales 18/45 u, parietibus
… validissimis, optime vittatae.
Tablas 3400 m, No. 2853/a.
213. Plagiochila subwallisiana St. n. sp. (Fig. 146, a—b). PA N N
Dioica mediocris rigida, fusco-brunnea, apicibus flavo-rufescentibus, j >
in cortice laxe intricata. Caulis ad 5 em longus, validus, regulariter S ae
= À
remoteque pinnulatus, ramis longi-
oribus interjectis paucipinnulatis.
Folia caulina conferta, de-
curvo-homomalla, valde concava,
in plano ovata (4 mm longa, medio
2,75 mm lata) symmetrica, margine
supero arcuato, grosse irregulari-
terque spinoso, spinis porrectis vel
flagellatim curvatis, parvis et longis-
simis mixtis, margine infe1o similiter
armato, nudo, apice laciniis maximis
angustis longeque attenuatis armato.
Cellulae superae 18/18 u. trigonis
majusculis, basales 18/72 4 trigonis
ovalibus, hie illic trabeculatim con-
fluentibus. Perianthia in caule
semper terminalia urceolata, quin- Fig. 147. a—b Plagiochila Trabutii St. n. sp., a fol. caul. 8:1; 6 fol. flor. 8:1;
queplicata, ore truncato creberrime e P. Tocorani St. n. sp. fol. caul. 10:1.
longeque dentato-spinoso. Folia
floralia caulinis simillima, majora. Androecia desunt.
Nebelwald über Comarapa, No. 3811.
214. Plagiochila Tocorani St. n. sp. (Fig. 147, c).
Rio Tocorani 2200 m, No. 4030.
215. Plagiochila towarina G.
Tablas 3400: m, No. 2906.
- 216. Plagiochila Trabutii St. n. sp. (Fig. 147, a—b).
Sterilis major flaccida viridis corticola, Jaxe intricata. Caulis ad 8 cm longus, capillaceus,
irregulariter longeque ramosus. Folia caulina contigua, oblique patula, parum concava, in plano
ovato-trigona (4,5 mm longa, medio 3,5 mm lata) lata basi inserta, utrinque breviter decurrentia, asym-
metrica, margine supero e basi leviter arcuata stricto, remote valideque dentato, margine infero
substricto, sparsim minuteque dentato, apice obtusa, grosse emarginato-bispinosa, spinis oblique patulis,
parallelis. Cellulae superae 36/36 y, basales 36/54 4, parietibus tenuibus, trigonis nullis.
Bolivia (sine loco natal). |
217. Plagiochila Trianae G.
Tablas 3400 m, No. 2851.
218. Plagiochila triangulifolia St. n. sp. (Fig. 148, a).
Sterilis gigantea robusta rigida, in cortice profunde pulvinata longeque prostrata. Caulis ad
18 cm longus, parum longeque ramosus. Folia caulina conferta, oblique patula, valde concava,
postice valde ampliata, cristam altam formantia, in plano latissime triangulata (5,25 mm longa, supra
basin 5 mm lata) valde asymmetrica, margine supero e basi maxime rotundata stricto, nudo, margine
— 214 —
infero substrieto nudo, apice angustissima, 0,75 mm lata, truncata, angulis minute apiculatis. CGel-
lulae superae 27/27 u, trigonis parvis, basales 27/54 y, trigonis ovali-nodulosis.
Comarapa 2600 m, No. 3838.
219. Plagiochila trilobata St. n. sp. (Fig. 149).
Dioica magna gracillima, flaccida, pallide rufescens, in cortice laxe intricata lateque expansa.
Caulis ad 12 cm longus, simplex vel parum longeque ramosus, capillaceus. Folia caulina
remotiuscula, oblique patula, canaliculatim concava, in plano linearia (4,5 mm longa, medio 1,5 mm lata)
symmetrica, basi antica breviter decurrentia, margine supero leviter arcuato, nudo, sub apice spina
longa angusta armato, margine infero sub-
stricto, nudo, apice angusta (0,75 mm _ lata)
emarginatobifida, sinu subacuto, lacinus leviter
divergentibus, elongatis, inaequalibus. Cellulae
18- 54 u, ubique aequales, parietibus validis,
inferne interrupte trabeculats. Androecia
pusilla, in ramis mediana, bracteis quadrijugis.
’ Nebelwald über Comarapa, No. 3810,
3956.
220. Plagiochila validissima St. n. sp. (Fig. 148, b).
Sterilis maxima, valde robusta et rigida,
rufo-brunnea vel fusca, in cortice laxe intricata,
pendula. Caulis ad 10 em longus, simplex
vel furcatus, ramis 5—6 cm longis, validissimis,
fuscis. Folia caulina conferta, subrecte
patnla, valde decurva, canaliculatim concava, in
plano subrotunda (5,5 mm longa, medio 5 mm
lata) asymmetrica, margine supero semiro-
tundo, regulariter denseque spinuloso, margine
infero leviter arcuato, inferne nudo, superne
minute regulariterque dentato, apice obtusa,
similiter armata, basi utrinque breviter lateque
decurrentia, lata basi inserta. Cellulae su-
perae 27/27 y trigonis parvis nodulosis, basales
18/90 », trigonis nullis.
Lagunillas in valle Tocorani 3000 m,
No. 3854.
Fig. 148. a Plagiochila triangulifolia St. n. sp. fol. caul. 7:1; 224. Plagiochila varlespinosa tig SEE
b P. validissima St. n. sp. fol. caul. 7:1; c—d P. variespinosa 148, c—d). : ;
St. n. sp.; e fol. caul. 15:1; d Spica mascula 15:1. Sterilis mediocris rigida, dilute virens, in
cortice laxe intricata. Caulis ad 5 cm longus,
inferne nudus, superne pauciramosus, ramis 12 mm longis, late divergentibus. Folia caulina parum
imbricata, oblique patula, parum concava, in plano oblonga (4 mm longa, medio 2 mm lata) asymmetrica,
margine supero leviter arcuato, inferne nudo, superne irregulariter denticulato, margine infero
strieto nudo, apice oblique truncata, quadrispina, spinis oblique patulis parallelis validis subaequalibus.
Cellulae superae 27/27 u basales 27/36 à trigonis subnullis.
Florida de San Mateo 2000 m, No. 3700.
222. Plagiochila ventricoso-trigona St. n. sp. (Fig. 150, b—c).
Sterilis mediocris, flavo-rufescens, flaccida, corticola dense depresso-caespitans. Caulis ad
5 em longus, superne longe remoteque ramosus, ramis late divergentibus. Folia caulina imbricata,
decurvo-homomalla, valde concava, saepe convoluta, in plano late trigona (3 mm longa, supra basin
— 215 —
2,75 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi valde arcuata stricto, regulariter denticulato,
margine infero substricto nudo, basi utrinque breviter decurrentia, apice oblique truncata (1 mm lata)
paucispinulosa. Cellulae superae 18/18 y trigonis magnis acutis, basales
- 18/72 y parietibus validis, subtrabeculatis.
| Tablas 1800 m, No. 4538.
223. Plagiochila viminea S.
Samaipata 2000 m, No. 4131.
224. Plagiochila Weymouthiana St. n. sp. (Fig. 150, d).
Sterilis parva, rigida, brunnea, pulvinata. Caulis 15 mm longus,
ate
Fig. 149. Plagiochila trilobata St. n. sp. a—e fol. caulina 15:1; f Spica mascula 15: 1.
| simplex vel furcatus, capillaceus. Folia caulina confertissima, arrecta, concava, in plano subro-
_tunda (3 mm longa et lata) basi utrinque decurrentia, angusta basi inserta, subsymmetrica, margine
‘| supero dense regulariterque spinuloso, margine infero nudo, apice late rotundata irregulariter denti-
| culata. Cellulae superae 18/18 u. trigonis parvis, basales 18/36 y. trigonis nodulosis.
Lacus Tunari 4700 m, No. 4872.
225. Plagiochila yoshinagana St. (Fig. 150, a).
Quebrada de Pocona 2800 m, No. 5137.
Tylimanthus Mitt. 1867.
226. Tylimanthus bifidus St. n. sp. (Fig. 151).
| Planta sterilis parva rigida rufescens, in rupibus laxe caespitans, vulgo aliis hepaticis corticolis.
Mconsociata. Caulis ad 25 mm longus, simplex, validus et rigidus, fuscus, e caudice repente ortus.
Folia caulina contigua, inferne remote oblique patula, parum concava, in plano late ovata, (3,5 mm
longa, supra basin 2 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi late rotundata substrieto, sub
lapice unidentato, margine infero leviter arcuato, substricto, apice oblique truncata, angulis dente
Mvalido armatis, dentibus parallelis, ad anticum vergentibus. Cellulae superae 27/27 y, basales 27/36 u
‘trigonis ubique parvis, cuticula minute aspera.
a Nebelwald über Comarapa, No. 3812.
227. Tylimanthus Herzogii St. n. sp. (Fig. 152).
Dioica mediocris flaccida, dilute brunnea, corticola, dense depresso-caespitans. CGaulis ad 4 em
ongus, tenuis simplex vel parum longeque ramosus. Folia caulina parum imbricata, oblique
D
Las TR ARTE PONT SITE TEENS
Fig. 150. a Plagiochila yoshinagana St. n. sp. fol. caul. 15: 1; b—c P. ventricoso- maximis acutis, basales 27/45 u tri-
trigona St. n. sp. fol. caul. 10:1; d P. Weymouthiana St. n. sp. fol. caul. 15: 1. : :
Fig. 151. Tylimanthus bifidus St, n. sp. a—d fol. caul,15:1. foliis aequilonga, campanulata, leviter compressa,
a validis, trigonis nulls. Amphigastria cau-
— 216 —
patula, canaliculatim concava, in plano ovata vel late ligu- —
lata, (4,25 mm longa, 2,5 mm lata) lata basi inserta, apice
emarginato-biloba, lobis inaequalibus, supero multo
majore, omnibus acutis vel apiculatis, marginibus repandis
vel irregulariter breviterque dentatis. Cellulae superae
27/27 y, basales 27/45 y trigonis ubique majusculis. A n-
droecia in caule mediana, bracteis A—6jugis, parvis,
saccatis, apice planis, irregulariter dentatis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4258, 4280.
228. Tylimanthus patagonicus St.
Tablas, 3400 m, No. 2803/b.
229. Tylimanthus pusillus St. n. sp.
Sterilis mediocris gracillimus,
flaccidus, rufo-brunneus, dense de-
presso-caespitans, corticolus. Ca u-
lis ad 35 mm longus, parum remo-
Q teque flagellaceus, flagellis minute
= remoteque loliatis. Folia cau-
lina pusilla, contigua, subrecte
patula, valde concava (in centro
gibbosa) subrotunda (1,33 mm longa,
1,5 mm lata) brevi basi inserta,
d apice late leviterque emarginata,
angulis parvo dente armatis. Gel-
lulae superae 27/27 u, trigonis
gonis magnis truncatis; cuticula
dense papillata.
Viloco 4500 m, No. 3117.
Cephaloziaceae.
Leioscyphus Mitt. 1855.
230. Leioscyphus campanulatus St. n. sp. (Fig. 153).
Planta dioica magna robusta, purpurascens,
in cortice laxe caespitans. Caulis ad 3 cm longus,
sparsim longeque ramosus, interdum fasciculatus.
Folia caulina conferta, erecto-homomalla,
concava, marginibus anguste recurvis, in plano
late triangulata (3,5 mm longa, 5 mm lata) apice
obtusa, integerrima. Cellulae superae 27/27 y,
trigonis magnis acutis, basales 36/90 v, parietibus
>
lina parva, caule subduplo latiora, subrotunda,
sinuatim inserta, medio utrinque unidentata, apice
ad 1/, emarginata, sinu subrotundo, laciniis lanceo=
latis acutis conniventibus. Perianthia terminalia,
— 217 —
triplicata, plica tertia postica, sub apice leviter constrieta, ipso apice truncato-rotundata, repanda.
Folia flcralia intima perianthio subaequilonga (5,5 mm longa, medio 3,5 mm lata) apice acuta,
lobulo subaequilongo, duplo angustiore, breviter soluto, obtuso. Amphigastrium florale
intimum late ovatum (4 mm longum, medio 2,75 mm
latum medio utrinque longa spina armatum, ad medium
bifidum, sinu subrecto obtuso, laciniis lanceolatis, longe
attenuatis acutis.
Rio Tocorani, No. 4075, 4083.
231. Leioscyphus chiloscyphoideus Mitt.
Corani, No. 3389.
232. Leioscyphus schizostomus S.
Tablas 3400 m, No. 2943.
Lophocolea Dum. 1835. : a b
233. Lophocolea alpina St. n. sp. (Fig. 154). Fig. 152. Tylimanthus Herzogii St. n. sp. a, 6
Dioica pusilla flaccida, dilute brunnea, muscis conso- fol. caulin 10: 1.
ciata. Caulis ad 9mm longus parum longeque ramosus.
Folia caulina conferta, erecto-homomalla, valde concava, in plano subrotunda (0,67 mm longa et
Jata) lata basi inserta, apice breviter exciso-bidentata, dentibus late triangulatis acutis. Cellulae
superae 27/27 y, basales 27/36 u, trigonis nulls. Amphigastria caulina majuscula,oblongo-
elliptica (0,55 mm longa, 0,33 mm lata) transverse inserta, ad medium emarginato-bifida, laciniis
angustis superne setiformibus. Perianthia magna, optime campanulata (3,75 mm longa, medio
2mm lata), ore amplissimo, 2,75 mm lato, profunde trilobato, lobis lateralibus breviter bifidis,
ad 1/, incisis, sinu recto,
segmentis triangulatis cus-
pidatis, lobulo postico
subquadrato, apice rotun-
dato exciso-bidentulo. F o-
lia floralia oblonga, peri-
anthio parum breviora,
duplo longiora quam lata,
apice ad !/, inciso-biloba,
lobis acutis inaequalibus,
supero duplo latiore, trian-
gulato, altero lanceolato.
Amphigastrium flo-
rale caulino simillimum,
laciniis quidem longioribus,
valde cuspidatis, apice seta-
ceis. Androecia desunt.
In valle Llave 4300 m,
No. 479.
234. Lophocolea boliviensis
Db. ns spe (Kıg..155).
Dioica minor, fusco-
Fig. 153. Leioscyphus campanulatus St. n. sp. a fol. caul. 10:1; 5 Amph. caulin. 10:1; brunnea vel subatra, in cor-
e fol. flor. 10:1; d amphigastr. flor. 10:1; e Perianth. 10:1. tice pulvinatim caespitans.
Bibliotheca botanica. Heft 87. — 28
— 218 —
Caulis ad 2 cm longus, simplex vel paucipinnulatus. Folia caulina imbricata, oblique patula,
erecto-homomalla, valde concava, in plano subrotunda, interdum truncata vel obtuse apiculata, valde
heterophylla (0,83 mm longa et lata). Gellulae superae 27/27 y trigonis parvis, basales 27/36 u.
trigonis magnis. Amphigastria caulina parva, caule parum latiora, foliis utrinque coalita,
subrotunda, ad medium exeiso-bilida, lacinis angustis hamatim conniventibus, acutis, simu amplo.
Perianthia anguste clavata, (4 mm longa, medio 1,25 mm lata) ore parvo truncato crenulato,
plicis angustis. Folia floralia intima conduplicatim concava, in plano late obovata, apice rotun-
data, perianthio duplo breviora (2 mm
longa, 1,75 mm lata). Amphigas-
trium florale intimum ovatum,
folis floralibus duplo brevius, ad
medium inciso-bifidum, sinu subrecto,
laciniis lanceolatis acutis porrectis,
disco basali integro utrinque biden-
tato, dentibus remotis, inferis subba-
salibus, superis medianis. Capsula
breviter pedicellata, sphaerica. Ela-
teres attenuati, bispiri, spiris laxe
tortis. Sporae 14 yu leves, flaves-
centes. Androecia desunt.
Sillar 1800 m, No. 2778; Alta-
machi, No. 3869.
235. Lophocolea celluloso-crenulata St.
n. sp. (Fig 156):
Dioica minor flaccida, pallide
virens, aetate flavescens, dense de-
presso-caespitans, corticola. Caulis
ad 2 cm longus, irregulariter plurira-
mosus. Folia caulina imbricata,
oblique patula, concava apiceque de-
curva, in plano late ovata (1,35 mm
longa, medio 1 mm lata) subsym-
metrica, apice breviter emarginata-
bidentata, sinu amplo, laciniis e lata
. d basi breviter attenuatis, acutis. Cel-
€ lulae superae 18/18 u, basales 36/54 u,
trigonis nullis, marginales crenulatim
prominulae. Amphigastria cau-
Fig. 154. Lophocolea alpina St. n. sp. a fol. caul. 60:1; b amphig. caul. lina parva, caule parum latiora, bası
60 :1 ¢ fol. flor. 60:1; d amphig. flor. 60 : 1; e Perianth. 60 :1. obcuneata, medio utrinque setula ar-
mata, apice ad medium bifida, sinu
recto obtuso, laciniis lanceolatis cuspidatis divergentibus. Perianthia (sterilia) obovata
(4,5 mm longa, 2,5 mm lata) apice profunde trilobata, lobis breviter bifidis, irregulariter angulatis et
denticulatis, innovatione nulla. Folia floralia ovato-oblonga symmetrica (3,5 mm longa, medio
2 mm lata) apice ad 1/, inciso-bifida, sinu subrecto, laciniis lanceolatis porrectis acutis. Amp higast-
rium florale intimum ovatum (2,25 mm longum, medio 1,75 mm latum) apice ad 1/, emarginato-
bilobatum, sinu recto, lobis triangulatis obtusis integerrimis. Androecia ignota.
Florida de San Mateo, No, 3694.
— 219 —
236. Lophocolea cervicornis St. n. sp. (Fig. 157, a).
Sterilis major rigida, dilute virens, aetate fusca, muscis
consociata. Caulis ad 6 cm longus, simplex vel parum
Ingeque ramosus. Folia caulina contigua, recte patula,
parum concava, in plano subrotunda (1,33 mm longa et lata)
latissima basi inserta, apice late rotundata, quadrispina, spinis
validis longis remotis divergentibus. Cellulae superae
36/36 y. basales 36/54 u. trigonis nullis. Amphigastria
caulina magna, folio proximo breviter connata, disco
integro humillimo, utrinque lacinia longissima armato, laciniis
hamatim incurvis, late divergentibus, apice inaequaliter
bifidis, superne setaceis, cornua fingentibus.
Tablas 1800 m, No. 4529; San Mateo Sunchal,
No. 4455.
237. Lophocolea grossitexta St. n. sp. (Fig. 157, b).
' Sterilis major rigidula, olivacea, inter muscos caespi-
tans. Gaulis ad 5 cm longus, parum longeque ramosus b
vel simplex. Folia caulina parum imbricata, oblique
patula, leviter concava, in plano subrhombea (3 mm longa,
1,5 mm lata} apice varie armata, truncata, angulis apiculatis Fig. 155. Lophocolea boliviensis St. n. sp. a folia
cum amphigastr. 30:1; 6 amphig. florale 10:1;
ce Perianth. cum foliis flor. 30:1.
vel leviter emarginata, angulis late rotundatis, adsunt folia
apice profundius emarginata, lobis angustis obtusis, alia
apice truncata, angulo obtuso altero acuto. Cellulae
superae 54/54 y, basales 54/90 à trigonis nullis. Am p hi-
gastria caulina parva, caule latiora, disco integro sub-
quadrato, utrinque bispinoso, apice late emarginata, angulis
longa seta armatis, setulis late divergentibus.
Cerros de Malaga 4000 m, No. 4373.
238. Lophocolea Hariotii St. n. sp. (Fig. 158, b).
Sterilis exigua, gracilis, pallide virens, aliis hepaticis
rupicolis consociata. Caulis ad 5 mm longus, simplex,
tenuissimus. Folia caulina imbricata, recte patula, parum
concava, in plano late ovato-trigona (1 min longa, supra
basin 1 mm lata) optime symmetrica, latissima basi inserta,
apice triplo angustiore, leviter emarginato, angulis apiculatis.
Cellulae superae 27/27 y, basales 27/36 y, trigonis nullis.
Amphigastria caulina majuscula, ambitu late
obconica, transverse inserta, apice late emarginata longeque
spinosa, spinis late divergentibus attenuatis, sub apice utrin-
que spinula instructa.
Lacus Tunari 4400 m, No. 4899.
239. Lophocolea Lechleri G.
Sillar 1800 m, No. 2766.
240. Lophocolea longiseta St. n. sp. (Fig. 158, a).
Dioica parva flaccida, dilute virens, aliis hepaticis
terricolis consociata. Caulis ad 15 mm longus, irregu-
lariter longeque ramosus. Folia caulina contigua, Fig. 156. Lophocolea celluloso-crenulata St. n.
subrecte patula, parum concava, in plano late ovata (1,67 mm sp. a fol. caul. 10:1; 5 fol. flor. 10:1;
longa, basi 1,25 mm lata) subsymmetrica, apice ad 1/, emargi- e amph. flor. 10:1; d Per. 10 :1.
PE
2 PR) i +
* à pi
. ‘
nn
la Net as ER PE TE RE een as
ve ‘ ;
— 20 —
nato-hifida, smu amplo, 0,5 mm lato, laciniis e lata basi setaceis, porrectis, 0,5 mm longis. Cellulae
superae 27/27 u, basales 27/36 à trigonis nulls. Amphigastria caulina majuscula, caule triplo
latiora, folio proximo anguste coalıta, transverse inserta, disco basali integro duplo latiore quam longo,
utrinque spina armato, apice emarginato-bifida, sinu amplissimo, laciniis setaceis curvatim erectis.
Androecia in caule mediana, valde numerosa, bracteis 4—8 jugis. :
Lacus Tunari 4400 m, No. 4918; Incacorral 2200 m, No. 4965; Rio Tocorani 2200 m,
No. 4006.
241. Lophocolea longissima St. n. sp. (Fig. 159, a).
Sterilis magna gracil-
lima flaccida, flavo-rufes-
cens, in cortice dense pros-
trata. Caulis ad 5 cm
longus, parum longeque
ramosus. Folia cau-
lina contigua, erecto-
homomalla, valde con-
cava vel involuta, in
plano reniformia (1 mm
longa, 1,25 mm lata) apice
late rotundata vel varie
retusa, latissima basi in-
serta, integerrima. Ce l-
lulae superae 36/36 x
basales 36/54 u trigonis
nullis. Amphigastria
caulina parva, caule
parum latiora, sinuatim
inserta, ovata, ad medium
emarginato- bifida, sinu
semirecto, segmentis lan-
ceolatis, porrectis, cuspi-
datis.
Fig. 157. a Lophocolea cervicornis St. n. sp. Hab. Corani, ca. Fig. 158. a Lophocolea longiseta St. n. sp. 30:1;
EEE GREEN WM, So. Os tl 1800 m, No. 4671. b L. Hariotu St. n. sp. 30 :1.
242. Lophocolea Lorentiana St.
Tablas 3400 m, No. 2785, 2838/a, Rio Saujana 3400 m, No. 3272.
243. Lophocolea Mandoni St.
Cerros de Malaga 3500 m, No. 4399.
244. Lophocolea Osculati De Not.
Sillar 1800 m, No. 2686/a.
245. Lophocolea pinnatistipula St. n. sp. (Fig. 159, b—d).
Sterilis pusilla rufescens, rigida et fragilis, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 25 mm longus,
simplex vel parum longeque ramosus. Folia caulina imbricata, decurva, oblique patula, in plano
subrotunda (1,33 mm longa et lata) symmetrica, apice truncato-rotundata vel varie repanda. Cellulae
superae 18/18 4, basales 27/36 y, trigonis nulls. Amphigastria caulina parva, lanceolata, pinnatim
cillata, cilus plus minus longis.
Cerro Tunari, ca. 4700 m, No. 4930/b in rupibus.
246. Lophocolea quadridens St.
Sillar 1800 m, No. 2719; Corani 2600 m, No. 3402; Tablas 3400 m. No. 2807.
47. Lophocolea quadridentata St.
Sillar 1800 m, No. 2683;
Locotal 1800 m, No. 5084;
a Quebrada de Pocona 2800 m.
)48. Lophocolea Sprucei St. n. sp.
(Fig. 159, e—f).
Sterilis majuscula gracilis, rigi-
lula, rufo-brunnea, aliis hepaticis
sonsociata. Caulis ad 4cm longus,
simplex vel parum longeque ra-
mosus. Folia caulina conferta,
erecto-homomalla, parum concava,
in plano late trigona (2 mm longa,
upra basin 2,25 mm lata) asym-
metrica, margine supero valde arcu-
ato, infero stricto, latissima basi
inserta, apice 0,75 mm lata, trun-
cata, angulis apiculatis. Cellulae su-
rae 36/36 u. trigonis nullis, basales
/45 y, trigonis magnis acutis.
Amphigastria caulina majus-
eula, disco integro subquadrato,
utrinque bispinoso, spinis remotis,
aciniis setaceis porrectis, disco
Cerros de Malaga 3500 m,
No. 4410.
249. Lophocolea Wehmeri St. n. sp.
(Fig. 160).
Dioica major flaccida, dilute
yirens, muscis corticolis consociata.
Caulis ad 3 cm longus, parum
longeque rainosus, sub flore gemi-
natim innovatus. Folia caulina
subopposita, oblique patula con-
rta, leviter decurva, in plano ovato-
gona (3 mm longa, supra basin
mm lata) subsymmetrica, apice
que truncata, angulis spina
| valida armatis. Cellulae superae
36/54 y, basales 36/72 u. trigonis
vis, apice subnullis. Am p hi-
stria caulina parva, caule
atiora, parum latiora quam longa,
e late emarginato-bidentata, sub
e utrinque parvo dente armata,
folis utrinque breviter coalita.
ge
Fig. 159. a Lophocolea longissima St. n. sp. 30:1; b—d L. pinnatistipula
St. n. sp.; 6 fol. caul. 10:41; c, d Amphigastria caulina 10:1, e—f L.
Sprucei St. n. sp.; e fol. caul. 30 : 1; f amphig. 30 :1.
Fig. 160. Lophocolea Wehmeri St. n. Fig. 161. Chiloseyphus difficilis St.
sp. a fol. caul. 30:1; b apex perianthii n. sp. a fol. caul. 10:1; b Perian-
10 :1; e amphig. flor. 10 : 1. thium 10:1.
a tS ee ee
EB
Perianthia anguste oblonga, apice breviter triloba, lobis subquadratis, irregulariter valideque
spinosis. Folia floralia caulinis simillima, parum majora. Amphigastrium florale intimum
ovato-oblongum (4 mm longum, medio 2 mm latum) apice angustiore emarginato-bidentatum, supra basin
utrinque remote bidentulum. Androecia desunt.
Comarapa 2600 m, No. 4285.
Chiloscyphus Corda 1829.
h, 250. Chiloscyphus difficilis St. n. sp. (Fig. 161).
Planta dioica mediocris rigidula et valida, rufa, in ~
rupibus pulvinatim caespitans. Caulis ad 2 cm longus,
irregulariter breviterque pinnatus, saepe subfasciculatim
ramosus. Folia caulina conferta, erecto-homo-
malla, parum concava, in plano ovato-trigona (3,5 mm
Fig. 162. Cephalozia grandifolia St. n. sp. a fol. caul. longa, supra basin 2,75 mm lata) subsymmetrica, apice
in plano 30:41; b amphig. flor. 10:4; e fol. flor. rotundata, integerrima. Cellulae 36/36 y, ubique
cum lobulo 10 :1; d Perianth. 10 : 1. subaequales, trigonis nullis. Amphigastria cau-
lina parva, caule vix latiora, folio proximo connata;
disco integro subquadrato, utrinque spina valida recte patente armato, apice emarginato-bifida, laciniis
disco duplo longioribus, setaceis porrectis vel divergentibus. Perianthia late obeonica, com-
pressula, carinis utrinque anguste alatis, alis integerrimis, apice truncata, marginibus irregulariter
breviterque lobatis, lobis acutis, plus minus dense minuteque dentatis. Folia floralia caulinis
simillima, perianthio aequilonga. Amphigastrium florale
destructum.
Comarapa 2600 m, No. 4234.
251. Chiloscyphus parvistipulus St.
Corani 1800 m, No. 4719.
252. Chiloseyphus porphyrius Nees.
Vallis Pajonal 4000 m, No. 3255.
a
Cephalozia Dum. 1835.
253. Cephalozia diacantha (Mont.) St.
Tablas, 1800 m, No. 4593.
254. Cephalozia grandifolia St. n. sp. (Fig. 162).
Dioica pusilla, dilute brunnea, aliis hepaticis consociata.
Caulis ad 8 mm longus, irregulariter multiramosus, pallidus,
carnosus. Folia caulina contigua, erecto homomalla, cucul-
latim incurva, in plano late ovata, optime symmetrica (1,17 mm
longa, medio 1 mm lata) transverse inserta, ad 1/, biloba, sinu
angusto, obtuso, lobis triangulatis porrectis obtusis. Cellulae
foliorum superae 27/27 y, mediae 18/45 y, basales 18/63 y. trigonis
nullis, parietibus tenuibus. Perianthia fusiformia (4,5 mm
longa) ore parvo crenulato. Folia floralia perianthio duplo
breviora, oblonga, ad 1/, bifida, laciniis lanceolatis, porrectis
acutis, sinu angusto. Amphigastrium florale intimum
foliis floralibus aequilongum oblongo-obconicum, ceterum simil- Fig. 163. a Calypogeid subrotande ©
limum. Androecia desunt. sp. fol. caul. 30 : 1; b C. museicola St. n.
Viloco 4500 m, No. 3107, 3113, 3119. sp. fol. caul. 30 :1.
— 223 —
Calypogeia (Raddi 1820).
> Calypogeia annabanensis St.
Bolivia (sine loco natal).
| 256. Calypogeia muscicola St. n. sp. (Fig. 163, b).
Sterilis exigua, rigidula, dilute brunnea, muscis corticolis consociata. Gaulis ad 15 mm longus,
parum longeque ramosus. Folia caulina contigua, oblique patula, leviter decurva, in plano optime
ovata, symmetrica (1,4 mm longa, medio 1,1 mm lata) latissima basi inserta, apice exciso-bidentula,
denticulis obtusis. Cellulae superae 27/36 y, basales
27/54 u, parietibus tenuibus, trigonis nulls. Amphi-
-gastria caulina parva, caule parum latiora,
transverse inserta, duplo latiora quam longa, apice late
_ emarginato-biloba, lobis apice bifidis, lobulis inaequalibus,
supero longiore.
. Cordillera de Santa Cruz, No. 3892.
257. Calypogeia subrotunda St. n. sp. (Fig. 163, a).
Sterilis mediocris rigidula olivacea, in rupibus dense
_ depresso-caespitans. Caulis ad 15 mm longus, simplex,
_validus. Folia caulina conferta, oblique patula,
… parum concava, in plano ovatotrigona (1,5 mm longa,
1,4 mm lata) symmetrica, apice obtusa, minute exciso-
_bidentata. Cellulae superae 27/27 y, basales 36,54 u,
_ trigonis subnullis. Amphigastria caulina parva,
_ caule vix latiora, latiora quam longa, ad medium excisa,
- lobis iterum breviter exciso-bidentulis, dentibus obtusis.
Tablas, 1800 m, No. 4587.
Mastigobryum Syn. Hep. 1846.
258. Mastigobryum azuayense St.
San Miguelito, No. 2780/a.
259. Mastigobryum bolivianum St. n. sp. (Fig. 164, I—h). 7;
Sterilis, maxima, rigida, flavo-rufescens, gracilis, in
cortice laxe caespitans maximeque intricata. Caulis ad ae
12 cm longus, sparsim breviterque ramosus, ramulis 1 cm — C2: 10:15 be amph. lee Vea Haren
. : : ; : : E : : St. n. sp. @ fol. caul. 10:1; e amphig. 10:1; f—h
longis, remotis flagellis paucis minutis capillaceis. Folia ay polivianum St. n. sp. f fol. caul. 10 : 1; g amph.
caulina parum imbricata, decurvo-homomalla, maxime caul. 30:1; À amph. caul. 40 : 1.
concava, in plano oblongo-trigona (4,25 mm longa, supra
basin 3 mm lata), apice truncata (0,6 mm lata) emarginato-tridentata, dentibus parvis triangulatis
acutis, basi utrinque appendiculata, apperdiculo supero breviusculo constricto apice truncato,
-angulis apiculatis, infero longissimo anguste lanceolato, obtuso, integerrimo. Cellulae superae
27/27 u, trigonis magnis acutis, basales 27/54 y. trigonis magnis truncatis. Amphigastria caulina
“magna (1,5 mm longa, 1,17 mm lata) quadrato-rotundata, repanda, apice late rotundata, basi utrinque
_appendiculata, appendiculis rotundatis recurvis irregulariter breviterque lobatis, lobis obtusis vel
spinulosis, sublaceratis.
Corani 2600 m, No. 5072.
260. Mastigobryum Braunianum St.
_ Bolivia (sine loco natalı).
Bok. Mastigobryum decurrens St.
Bolivia (sine loco natali).
Fig. 164. a—c Mastigobryum Douini St. n. sp. a fo.l
— 24 —
262. Mastigobryum Douini St. n. sp. (Fig. 164, a—c).
Sterilis magna valida flaccida, pallide flavicans, in cortice prostrata denseque caespitans. Caulis
ad 5 em longus, superne regulariter breviterque furcatus et repetito furcatus, flagellis brevibus numerosis
Folia caulina parum imbricata, recte patula, parum concava, in plano oblongo-trigona (3,75 mm
longa, supra basin 2 mm lata, apice 1 mm lata) truncata, breviter inciso-triloba, lobulis triangulatis acuti
porrectis integerrimis, lata basi inserta, basi antica breviter rotundata caulem vix tegentis. Cellulae
superae 27/27 y trigonis nodulosis, basales 27/54 y trigonis magnis truncatis, parietibus validis. A m p hi-
gastria caulina magna, optime quadrata, 1,25 mm longa et lata, apice recte truncata, marginibus
leviter irregulariterque repandis, hic illic spinulosis.
Tablas, 1800 m, No. 4620; Rio Tocorani, ca. 3000 m, No. 3841/a.
Ve &
b |
Fig. 165. a—b Mastigobryum incisobilobatum St. d é | |
n. sp. a fol. caul. 30: 1; b amphig. 30: 1; c—d
M. incisostipulum St. n. sp. ¢ fol. caul. 10:1; Fig. 166. Mastigobryum variedentatum St. n. sp. a—e folia caulina
d amphig. 10:1. 15:1; f, g amphig. caulina 15 :1.
263. Mastigobryum Hariotii St. n. sp. (Fig. 164, d—e).
Sterilis magna gracilis rigida, olivacea, in rupibus dense depresso-caespitans lateque expansa.
Caulis ad 8 em longus, parum breviterque ramosus, flagellis remotis brevissimis numerosis. Folia
caulina parum imbricata, decurvo-homomalla, in plano oblonga (3,5 mm longa, supra basin 2,5 mm
lata. apice 1,25 mm lata) leviter curvata, apice truncata, tridentata, dentibus triangulatis acutis aequalibus,
sinubus acutis amplis, basi ad medium inserta, basi antica ampliata, caulem superantia truncato-rotundata.
Cellulae superae 27/27 u trigonis parvis, basales 27/54 y parietibus valids. Amphigastria
caulina magna squarrose patula, in plano optime rotunda, brevi basi inserta, 1,5 mm longa et lata
integerrima.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 4233.
264. Mastigobryum inciso-bilobatum St. n. sp. (Fig. 165, a—b).
Sterilis mediocris rigidula, pallide virens aetate rufescens. Caulis ad 3 cm longus, parum
longeque ramosus, flagellis numerosis longissimis. Folia caulina remotiuscula, subrecte patula,
— 225 —
m concava, in plano oblonga (1,8 mm longa, supra basin 0,9 mm lata) asymmetrica, margine s u pero
basi late rotundata substricto, infero stricto, apice recte truncata (0,5 mm lata) trilobata, lobis
ibus triangulatis acutis subaequalibus, rarius apiculatis. Gellulae superae 18/18 y, basales
18/36 ». trigonis nulls. Amphigastria caulina magna, optime cordiformia (1,25 mm lata,
1mm longa) basi utrinque late rotundata, apice ad 1/, inciso-biloba, sinu recto, lobis triangulatis acutis.
Rio Tocorani, No. 4073.
265. Mastigobryum incisostipulum St. n. sp. (Fig. 165, c—d).
Sterilis major, rigida, flavo-virens, aetate flavo-rufescens. Caulis ad 5 cm longus, sparsim
longeque ramosus, flagellis sparsis breviusculis. Folia caulina parum
imbricata, recte patula, leviter concava, in plano anguste oblonga Ne N
75 mm longa, basi 2 mm lata) leviter falcata, apice recte vel oblique \ ]\
truncata (1 mm lata) inciso-triloba, lobis subaequalibus, anguste trian- EN EN
gulatis acutis porrectis. Cellulae superae 18/18 u basales 27/54 y, : 4 a
trigonis ubique grosse nodulosiss Amphigastria caulina h
caule triplo latiora, subquadrata, apice plus minus regulariter quadri-
loba, lobulis brevibus obtusis vel rotundatis.
Comarapa 2600 m, No. 3946. Zu
266. Mastigobryum Lindigii St. —_
Corani, ca. 2600 m, No. 3390/a. DQ,
267. Mastigobryum variedentatum St. n. sp. (Fig. 166). A
Sterilis major valida, dilute virens, aetate fusco-brunnea. Caulis J \ Mi
ad 5 cm longus, parum longeque ramosus, flagellis numerossi longis- : : |
simis. Folia caulina parum imbricata, decurvo-homomalla, in aN
plano anguste oblonga (3 mm longa, supra basin 1,5 mm lata) asym- b
metrica, margine supero, e basi late rotundata substricto, infero leviter
sinuato, apice quam basis triplo angustiore, recte truncato, emarginato- Fig. 167. Lepidozia appendiculaia
dentato, dentibus normaliter triangulatis, acutis porrectis, in allis fn. sp. a fol. caul. 20:1; b amphig.
blique truncato vel sub apice constricto. Gellulae superae caul. 20:1.
18/18 u. trigonis majusculis, basales 27/45 y, trigonis subnullis. Amphi-
gastria caulina optime quadrata (0,83 mm longa et lata) apice leviter repanda, angulis obtusis.
Comarapa 2600 m, No. 3788.
Bu
Lepidozia Dum. 1835.
268. Lepidozia Allionii St.
Sillar 1800 m, No. 2713; Tablas, No. 4549.
269. Lepidozia appendiculata St, n. sp. (Fig. 167).
Sterilis magna robusta, flavo-rufescens, flaccida, in cortice dense depresso- caespitans. Caulis
ad 6 cm longus, regulariter denseque bipinnatus, pinnis primariis 10 mm longis, apice attenuatis breviterque
gellatis. Folia caulina remota, oblique patula, maxime concava, in plano 2 mm longa, 2,5 mm
Er valde asymmetrica, margine antico late rotundato, postico brevissimo, truncato, basi antica grosse
ippendiculata, appendiculo lacerato, apice quadrifida, laciniis 0,67 mm longis, e lata basi attenuatis,
ice setaceis, basi 8—15 cellulas latis. Gellulae superae 18/18 y, basales 18/36 y, parietibus validis.
phigastria caulina reniformia, 1,33 mm lata, 1,17 mm longa, utrinque breviter irregulariterque
ntata et spinosa, apice ad medium quadrifida, laciniis sparsim irregulariterque dentatis porrectis acutis,
basi 10 cellulas latis.
Tablas 3400 m, No. 2820.
> Lepidozia amazonica S.
Corani, 1800 m, No. 4669.
Bibliotheca botanica. Heft 87.
29
— 226 —
271. Lepidozia boliviensis St.
Tablas 3400 m, No. 2805/a, 2883, 2856/a.
272. Lepidozia flavescens St. n. sp. (Fig. 168, a—b).
Sterilis major flaccida flavescens vel flavo-virens, in humo laxe caespitans lateque expansa.
Caulis ad4cm longus, regulariter pinnatus, pinnis 1 cm longis decurvis attenuatis. Folia caulina
remota, oblique patula, valde concava, apicibus quidem planis, porrectis, in plano 1 mm lata, 1,17 mm
longa, asymmetrica, margine supero valde arcuato, postico stricto; disco basali integro oblique truncato
(antice 0,67 mm postice 0,25 mm longo) apice quadrifida, laciniis 0,5 mm longis, anguste lanceolatis.
attenuatis subaequalibus, basi 7—9 cellulas latis. Gellulae superae 18/18 4, basales 18/27 y parietibus
valids. Amphigastria caulina cauli parum latiora, squarrose patula, in plano subquadrata
(0,67 mm longa et lata) basi utrinque parvo dente armata, apice quadrifida, laciniis 0,5 mm longis lanceo-
latis, apice setaceis.
Lagunillas in valle Tocorani 3000 m, No. 3841.
273. Lepidozia Herzogiana St. n. sp. (Fig. 168, ce).
Sterilis exigua capillacea, rufescens, in cortice
dense intricata. Caulis ad 5 mm longus, regu-
lariter remoteque pinnatus, ramis simplieibus sub-
HY 7 L ip recte .patulis. Folia caulina remotiuscula,
valde concava, in plano 0,3 mm longa, basi
0,17 mm lata, symmetrica, disco basali integro
\ IM 3 cellulas longo, 6 cellulas lato, apice trifida, laciniis
aequimagnis, angustis, 2 cellulas latis, apice setaceis. |
g Cellulae laciniarum 14/27 u, basales 18/18 y,
trigonis subnullis. Amphigastria caulina
foliis aequimagna, simillima, patula, incurva
Paracti 2000 m, No. 5032.
b 274. Lepidozia heterophylla St.
a
Tablas 1800 m, No. 4556, 4646.
275. Lepidozia rufescens St. n. sp. (Fig. 168, d—e).
Sterilis mediocris rigida, rufescens, in rupibus
20:1; b amph. caul. 20:1. c L. Herzogiana St. n. sp. : 1.6 : 3
amph. caul. 40:1; d—e L. rufescens St. n. sp. d fol. caul. pulvinatim CARRE C a ulis ad 3 cm longus, -
40 :1; e amphig. 40:41; f—g L. subtilis St. n. sp. f fol. rregulariter multiramosus, interdum subfasciculatus.
caul. 40:1; g amphig. caulinum 40 : 1. Folia caulina parum imbricata, valde con-
cava, cauli accumbentia, in plano late obovata,
obcuneata, subsymmetrica, (ambitu 0,5 mm longa, medio 0,33 mm lata); disco basali integro humili,
obcuneato, antice 0,21 mm postice 0,12 mm longo, oblique truncato, apice profunde quadrifida, lacinüs
subaequilongis, anguste lanceolatis porrectis acutis, basi 2-—4 cellulas latis, 0,33 mm longis. Cellulae
superae 18/18 u, basales 18/27 y, parietibus valids. Amphigastria caulina foliis aequimagna,
similima, symmetrica, laciniis mediis basi 4 cellulas latis, externis duplo angustioribus.
Tablas 2000 m.
276. Lepidozia serpens S.
Tablas, 3400 m, No. 2882.
277. Lepidozia Sprucei St.
Tablas 1800 m, No. 4548.
278. Lepidozia subtilis St. n. sp. (Fig. 168, i—g).
Sterilis magna gracillima flavescens, in cortice laxe caespitans lateque expansa. Caulis ad
6 cm longus, valde irregulariter pinnatus, ramis longioribus paucipinnulatis, hic illic longissime flagelli-
formibus, apicibus nudis. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, parum concava, in plano
obeuneata (0,5 mm longa, basi 0,25 mm lata, apice 0,5 mm lata) symmetrica, apice quadrifida, lacinis
Fig. 168. a—b Lepidozia flavescens St. n. sp. a fol. caul.
— 27 —
0,25 mm longis, anguste lanceolatis, cuspidatis acutis, basi 4 cellulas latis. Cellulae superae 18/18 y,
basales 18/27 y, parietibus validis. Amphigastria caulina foliis aequimagna, ad 2/, inciso-
quadrifida, laciniis subsetaceis, mediis basi tres cellulas latis, externis 2 cellulas latis.
Rio Tocorani, No. 4052.
279. Lepidozia Urbanii St.
4 San Mateo-Sunchal, No. 4457.
Isotachis (Mitt. 1855) ref. Gottsche 1864.
280. Isotachis aequifoliata St. n. sp. (Fig. 169, a—c).
Sterilis minor, rufo-brunnea rigidula, in cortice laxe caespitans. Gaulis ad2 cm longus, simplex,
rarius ramulum longiusculum proferens. Folia caulina remotiuscula, oblique patula, canaliculatim
concava apiceque incurva, in plano late ovata, optime
symmetrica (2,5 mm longa, medio 2 mm lata) ad !/,
_ emarginato-bifida (rarius trifida) lobis late triangulatis
acutis, integerrimis. Gellulae superae 18/27 uy, tri-
_ gonis majusculis, cuticula alte papillata, cellulae basales
18/54 u. parietibus validis, trigonis majusculis, cuticula 2 C
striolataa Amphigastria caulina folis omnino
aequantia, bifida.
Saittu laguna 4300 m No. 2649,
281. Isotachis ecuadorensis St.
Tablas, 3400 m, No. 2848; in valle Corani c Ip lo
Er 1800 m, No. 4736. d
282. Isotachis heterophylla St. n. sp. (Fig. 169, d—g).
Sterilis, mediocris rigidula, rufo-brunnea, pulvi-
natim caespitans. Caulis ad 25 mm longus, parum
longeque ramosus, flagellis sparsis longissimis. Folia
caulina remotiuscula, oblique patula, canaliculatim
concava, in plano ovata (2 mm longa, medio 1,25 mm
lata) normaliter symmetrica, ad 1/, incisa, biloba, sinu
2
h
semirecto, segmentis anguste trigonis acutis; adsunt folıa
trifida, laciniis externis minoribus vel maxime inae-
qualibus. Cellulae superae 27/27 u; basales 27/36 4,
parietibus valids. Amphigastria caulina folis
simillima, aequimagna, semper bifida. Fig. 169. a—c Isotachis aequifoliatus St. n. sp. a fol.
Cerros de Malaga 4000 m, No. 4409. 30:4; b amph. 30:4; ¢ fol. caul. 30:1; d—g 1.
| RESTE heterophyllus St. n. sp. d fol. 30:4; e fol. 30 :1;
289. Isotachis Lindigiana G. f amph. 30:1; g amph. 30:1; h—1 I. paucidens
Sillar 1800 m, No. 2771; Tablas 3400 m, St. n. sp. A fol. caul. 30 :1; à amph. caul. 30 : 1.
No. 2783.
_ 284. Isotachis mascula G.
1 Tablas 3400 m, No. 2840/b, 2892; San Miguelito, ca. 1700 m, No. 2780/b.
285. Isotachis paucidens St. n. sp. (Fig. 169, h—i).
Dioica, major, rufo-fusca; rigidula, in terra laxe caespitans. Caulis ad 35 mm longus, sub
- flore innovatus, haud aliter ramosus. Folia caulina contigua, squarrose patula, conduplicatim
4 concava, in plano late ovata, asymmetrica (1,5 mm longa, medio 1,17 mm lata) margine antico quam
posticus multo longiore magisque arcuato, brevi basi inserta, basi utrinque cordatim ampliata, apice
_ leviter exciso-biloba, segmentis triangulatis remote minuteque paucidentatis. Cellulae superae
27/27 y basales 18/54 yp. trigonis majusculis. Amphigastria caulina
triangularia (1 mm longa, basi 0,83 mm lata) circumeirca irregulariter remoteque
dentata et angulata, sinuatim inserta, basi utrinque cordatim ampliata,
rotundata, minute irregulariterque denticulata, apice multo angustiore, ad 1/,
inciso bilobato, lobis late triangulatis, acutis, extus paucidentatis. Folia
et amphigastria floralia caulinis simillima, parum majora. Reliqua desunt.
a Sillar 1600--1800 m, No. 2720, 2751/b.
286. Isotachis ripensis S. :
Tablas 3400 m, No. 2784; in valle Pajonal 4000 m, No. 3280.
287. Isotachis trifida (G.) S.
Tablas, No. 4637.
Ptilidiaceae.
Scchism a Dur 1822:
288. Schisma bivittatum S.
Tablas 3400 m, No. 2915, 2920.
289. Schisma boliviense St. n. sp. (Fig. 170).
ae Be Sterilis magna robusta, rufo-brunnea, laxe caespitans. Caulis ad
Mig. 170. Schisma_ boli- ; 4 : :
viense St. n. sp. a fol.caul, © em longus, parum irregulariterque ramosus. Folia caulina conferta,
8:1; b amph. caul. 8:1. decurvo-homomalla, oblonga (6 mm longa, 2 mm lata) ad medium bifida,
disco basali subrectangulato, basi utrinque minute piloso, vitta mediana
latiuscula, superne breviter furcata, brevissima; laeiniis disco aequilongis attenuatis, longe cuspidatis,
in plano latissime divergentibus integerrimis. Cellulae vittarum 18/54 y, parietibus grosse trabe-
eulatis, cellulae marginales et submarginales 18/18 4, trigonis nodulosis, m medio et angulis
parietum, hic illic confluentibus.
San Mateo-Sunchal, No. 4494.
290. Schisma divergens St.
Tablas 3400 m, No. Mi)
2850, 2913.
291. Schisma Lechleri St.
Abra de San Benito
3900 m, No. 3340.
292. Schisma limbatum St.
Vallis Pajonal 4000 m,
No. 3256.
293. Schisma serratum (1..) St.
Comarapa 2600 m, No. b 3
3808, 3939, 3940;
Corani, No. 3406.
Lepicolea Dum. 1835.
294. Lepicolea boliviensis St.
n. sp. (Fig. 171), Fig. 171. Lepicolea boliviensis St. n. sp. a fol. 20:1; & amph. caulin. 20 +4;
Dioica major rigidula, e Perianth 20 :1.
— 229 —
flavo-virens, aetate rufescens. Caulis ad Ke
. 5 em longus, sparsim longeque ramosus. Folia
_ caulina imbricata, homomalla, valde con-
cava, in plano ovato-oblonga (4 mm longa,
medio 2,25 mm lata) asymm etrica, margine
supero magis arcuato, caulem tegente, apice
fere ad medium usque trifida, laciniis anguste
_ lanceolatis, inaequalibus, lacinia antica multo
validiore, reliquis duplo angustioribus, gradatim
brevioribus. Cellulae superae 36/36 y
basales 27/72 » trigonis magnis acutis.
Amphigastria caulina parum mi-
nora, ambitu ligulata (2,75 mm longa, 1 mm
lata) apice ad 1/, inciso-trifida, laciniis anguste
lanceolatis acutis; disco basali integro utrinque
paucidentato. Perianthia magna, eplicata,
optime cylindrica (5,5 mm longa, 1,75 mm Fig. 172. Lepicolea Herzogiana St. n. sp. a amph. caulin. 30 :1;
lata) uno vel utroque latere innovata, apice PS calin 30% 1.
angustiore truncato, dense longeque spinuloso,
Folia floralia intima magna, conduplicatim coneava, in plano subrotunda, (3,75 mm longa, medio
_ 3,5 mm lata) medio utrinque bispinosa, apice ad 1/, ineiso-biloba, sinu angusto, lobis late triangulatis,
apice grosse bispinosis. Amphigastrium florale intimum magnum, subrotundum, symmetricum,
apice ad 1/, inciso-bilobatum, lobis subquadratis, apice late emarginatis, angulis spinula armatis.
Tablas 3400 m, No. 2853.
295. Lepicolea Herzogiana St. n. sp. (Fig. 172).
Sterilis magna valida rufescens, in cortice (?) laxe
caespitans. Caulis ad 6 cm longus, regulariter denseque
ramosus, ramis simplicibus vel sparsim pinnatis, omnibus
apice flagellatim attenuatis. Folia caulina im-
bricata, decurva, parum concava, in plano 2,5 mm longa,
1,17 mm lata, disco integro subquadrato, margine supero
irregulariter remoteque spinoso, infero subnudo, laciniis
apicalibus longissimis 1,5 mm longis, anguste lanceolatis,
et @ inferne paucidentatis superne longe setaceis, fragillimis.
Cellulae superae 36/45 u, basales 36/63 uv, parietibus
validis. Amphigastria caulina foliis subaequi-
magna, similia, disco integro subquadrato, leviter ob-
conico, 0,7 mm longo, marginibus repandis, apice quadri-
lida, laciniis 1 mm longis, porrectis, linearibus, irregulariter
obtuseque denticulatis, apice longissime setaceis.
Comarapa 2600 m, No. 4198.
296. Lepicolea pruinosa (Taylor) S.
Comarapa 2600 m, No. 3957, 3790; Corani,
b No. 3387/a.
Mastigophora N. ab Es.
Fig. 173. Trichocolea difficilis St. n.sp. afol.caul. 297. Mastigophora diclados (Brid.) Nees.
30:1; b amphig. caul. 30 :1. Bolivia (sme loco natali).
— 230 —
Trichocolea Dum. 1822.
298. Trichocolea Allionii St.
Sillar 1600 m, No. 2736; Comarapa 2600 m, No. 3789; Tabla 3400 m, No. 2798 und
1800 m, No. 4553, 4622; Rio Tocorani, No. 4037.
299. Trichocolea difficilis St. n. sp. (Fig. 173).
Sterilis magna, flaccida, pallide virens, dense depresso-caespitans, spongiosa. Caulis ad 5 cm
longus, regulariter bipinnatus, ramis primariis 1 cm longis, remotis, apice breviter furcatis. Folia
caulina imbricata, oblique patula, concava, in plano 1,5 mm
longa, supra basin 1,17 mm Jata, latissima basi inserta; disco
integro humillimo, apice varie laciniato, laciniis primaris 4, inae-
qualibus, plus minus validis, basi 4—6 cellulas latis, longe cuspi-
N KA datis, apice setaceis, opposito-pinnatis, pinnis capillaceis elongatis,
OR inferis longissimis, superis gradatim brevioribus. Cellulae
SR ubique elongatae, angustae. Amphigastria caulina foliis
= RU aequimagna, profundissime quadrifida, laciniis 5, divergentibus,
Malz, linearibus, inferne nudis, superne setaceo-pinnatis, pinnis apice -
longe furcatis setaceis.
Nebelwald über Comorapa, No. 4331.
300. Trichocolea filicaulis St.
Sillar 1800 m, No. 2697; San
Mateo-Sunchal, No. 4492.
301. Trichocolea flaccida S.
. Sillar 1800 m, No. 2776.
302. Trichocolea Herzogii St. n. sp. (Fig.
174, a—b).
Sterilis pusilla, intense viridis, flac-
Fig. 174. a—b Trichocolea Herzogii St. n. sp. a fol. caul. 30:1; b amphig. cida, corticola, spongiose caespitans. Ca u-
caul. 30:1; ¢ T. paupercula St. n. sp. fol. caul. ca. 24 :1. lis ad 2 cm longus, regulariter brevi-
- terque pinnatus. Folia caulina con-
ferta, decurva, in plano 0,83 mm longa, 1,33 mm lata) disco basali integro 0,25 mm longo, apice quadrifida,
laciniis lanceolatis porrectis, apice setaceis, opposito-pinnatis, pinnis setaceis remote bipinnatis. Amp h1i-
gastria caulina foliis subaequilonga duplo angustiora, disco basali integro late obcuneato, apice quadri-
fida, laciniis apice bifidis, segmentis late divergentibus, superne opposito-pinnatis, pinnis anguste setaceis.
Comarapa 2600 m, No. 4297.
303. Trichocolea paupercula St. n. sp. (Fig. 174, c).
Sterilis pusilla, pallide virens, aliis hepaticis corticolis consociata. Caulis ad 15 mm longus,
parum ramosus Capillaceus. Folia caulina imbri-
cata, concava, in plano subsymmetrica (0,67 mm longa,
1 mm lata); disco basalı integro humillimo, apice trifido,
lacinus 0,6 mm longis, setaceis, basi 2 cellulas latis,
opposito-pinnulatis, pinnulis setaceis bijugis, valde re-
motis. Amphigastria caulina folis subaequi-
magna, apice bifida, ceterum similiter pinnata.
Nebelwald über Comarapa, No. 4314.
Scapaniaceae.
Schistochila Dum. 1835.
any
304. Schistochila Loriana St. Fig. 175. Scapania boliviensis St. n. sp. a fol.
Bolivia (sine loco natali). caul. 10 :1.
— 231 —
Scapania Dum. 1855.
305. Scapania boliviensis St. n. sp. (Fig. 175).
Sterilis magna robusta, dilute brunnea, flaccida, dense depresso-caespitans. Caulis ad 8 em
longus, simpléx vel sub apice pauciramosus, ramis brevibus, fasciculatim aggregatis. Folia caulina obovata
(6,5 mm longa, medio supero 4,25 mm lata) superne late rotundata, apice ipso subacuta, marginibus
ubique minute denseque dentatis. Cellulae superae 18/18 & trigonis majusculis, basales 18/72 y,
parietibus validis, Lobulus folio duplo brevior, subquadratus (3,75 mm longus, 3 mm latus) apice
rotundatus, marginibus similiter denticulatis.
Comarapa 2600 m, No. 3959; in valle Corani 1800 m, No. 4740.
Radulaceae.
Radula N. ab Es. 1833.
306. Radula andicola St.
Florida de San Mateo, No. 3665.
307. Radula appendiculata St. n. sp.
(Fig. 177, a).
Sterilis, flavescens flaccida, muscis
consociata. Caulis ad 3 cm longus, regu-
raliter breviterque bipinnatus. Folia
caulina imbricata, recte patula, paruin
concava, in plano ovato-trigona (3,5 mm
longa, basi 3 mm lata) asymmetrica,
margine supero longe arcuato, infero
leviter sinuato, apice late rotundata, ad
medium inserta, basi antica truncata
breviterque rotundo-appendiculata. Cel-
lulae superae 18/18 », basales 1 8/27 y
trigonis nullis, cuticula levis. Lobulus
magnus, folio duplo brevior, rectangu-
latus, parum longior quam latus, apice Fig. 176. a Radula grandiloba St. n. sp. folium 10 : 1; 6 R. convexa St.
D truncatus. acutus. basi similiter 2: ‘?- folium 10:1; ce R. boliviana St. n. sp. folium 10:1; d R.
4 at x AT Goebelii St. n. sp. folium 10 :1.
appendiculatus.
Comarapa 2600 m, No. 4321; Corani 1800 m, No. 4746.
308. Radula bipinnata Mitt.
Bolivia (sine loco natali).
309. Radula boliviana St. n. sp. (Fig. 176, c).
Sterilis magna robusta, pallide-flavicans, rigidula. Caulis ad 4 cm longus, regulariter bipin-
natus, ramis primarlis ad 3 cm longis, remote breviterque pinnulatis. Folia caulina recte patula,
parum imbricata, subplana, late ovato-trigona (4 mm longa, basi 3,5 mm lata) asymmetrica, margine
supero longe arcuato, infero substricto, apice obtusa, ad medium inserta, basi antica ampliata, caulem
superantia, appendiculo nullo. Cellulae superae 18/18 u parietibus validis, basales 18/27 u. trigonis
minutis, cuticula levis. Lob ulus maximus, folio duplo brevior, subquadratus, apice truncatus, angule
obtuso, basi valde ampliatus, caulem late superans longeque in caule deeurrens.
Locotal 1800 m; Vallis Corani 2600 m, No. 5079; Pocona 2800 m.
310, Radula conferta L. et G.
Nebelwald über Comarapa, ca. 2600 m, No. 3801.
311. Radula convexa St. n. sp. (Fig. 176, b).
Sterilis mediocris flavescens, rigidula, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad 2 cm
longus, parum longeque ramosus. Folia caulina parum imbricata, recte patula, valde concava,
marginibus anguste areteque recurvis (1,33 mm longa, medio 1 mm lata) apice late rotundata, ad medium
inserta, basi antica truncato-rotundata, caulem tegentia. Cellulae superae 18/18 y, trigonis nullis,
ubique aequimagnis. Lobulus majusculus, folio triplo brevior, rhomboideus (0,5 mm longus, 0,4 mm
latus) carina oblique adscendens,
stricta, stricte in folium recur-
rens, apice truncatus, angulo
obtuso.
Nebelwald über Coma-
rapa, No. 4272.
312. Radula cornucopiae S.
Rio Tocorani 2200 m,
No. 4036.
313. Radula epiphylla Mitt.
Bolivia (sine loco natah).
314. Radula frondescens St.
Corani, ca. 2600 m, No.
3386.
315. Radula Goebelii St. n. sp.
(Fig. 176, d).
Sterilis major, rigidula, flavo-
rufescens, aliis hepaticis conso-
ciata denseque pulvinata. Ca u-
lis ad 3 cm longus, irregulariter
breviterque pinnatus. Folia
caulina contigua, oblique patula,
; ; i lano ovato-trian-
Fig. 177. a R. appendiculata St. n. sp. fol. caulin. 10:1; b R. subtropica St. CORNE 0 EMRlRe x = 2
folium caul. 10:1; c—d R. longituba St. n. sp. ce perianth., d fol. caulin. 10 : 4; gulata (1,67 mm longa, basi
e R. verrucifolia St. n. sp. fol. caulin. 10 : 1. 1,5 mm lata) asymmetrica, mar-
gine supero late arcuato, infero
leviter sinuato, apice rotundata, basi ad medium accreta, basi antica truncato-rotundata. Cellulae
superae 18/18 u basales 18/27 y, trigonis nullis Lobulus magnus, folio duplo brevior, sub-
rhombeus, carina oblique adscendens, levi sinu in folii marginer excurrens, apice oblique truncato, angulo
acuto, sub apice constrictus.
San Mateo-Sunchal, No. 4458.
316. Radula grandiloba St. n. sp. (Fig. 176 a).
Sterilis, magna robusta, rigida, flavescens aliis hepatieis consociata. Caulis ad 8 cm longus,
regulariter remoteque pinnatus (ramis 10—30 mm longis). Folia caulina remota, (ramulina
contigua) recte patula, late ovata-trigona, (4 mm longa, basi 3,5 mm lata) apice obtusa, asymmetrica,
margine supero late arcuato, infero leviter sinuato, ad medium inserta, basi antica ampliata, caulem
superantia. Cellulae superae 14/14 u, basales 18/36 4, trigonis nullis. Lobulus maximus quadra-
tus, (2,25 mm longus et latus) carina recte patens substricta, apice recte truncatus, angulo obtuso, brevis-
sima basi insertus, caulem superans ibidemque saepe crispatus.
Incacorral 2200 m, No. 5027.
— 233 —
317. Radula longituba St. n. sp. (Fig. 177, d—e).
Dioica parva rigidula, flavo-rufescens, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 12 mm longus,
irregulariter bipinnatus. Folia caulina parum imbricata, subrecte patula, parum concava, in
plano ovato-trigona (1 mm longa, basi 1 mm lata) apice rotundata, asymmetrica, margine supero longe
arcuato, infero leviter sinuato, ad medium accreta, basi antica truncato-rotundata, integerrima. Gel-
lulae superae 18/18 y trigonis nullis, basales 18/27 y trigonis minutis. Lobulus parvus, folio sub-
- triplo brevior, carina oblique ascendens, substricta, amplo sinu in folium excurrens, apice oblique trun-
catus, angulo obtuso. Perianthia angusta, longissima (5 mm longa) apice truncato, 1 mm lato,
ore leviter repando. Folia floralia 1,5 mm longa, obovata, obtusa, lobulo duplo breviore,
oblongo, truncato, angulo rotundato.
Tablas 1800 m, No. 4559.
318. Radula macrostachya L. et G.
Bolivia (sine loco natal).
319. Radula ramulina Taylor.
Comarapa 2600 m, No. 3780; Cordillera de Santa Cruz, No. 3982.
320. Radula subtropica St.
Corani 2200 m, No. 3363; Cocapata 3500 m, No. 4182, 4188; Cordillera de Santa
Cruz No. 3535.
321. Radula verrucifolia St. n. sp. (Fig. 177, c).
Sterilis pusilla, pallide brunnea, in foliis arborum et filicum repens. Caulis capillaceus, remote
breviterque ramosus, ramis recte patulis. Folia caulina parum imbricata, recte patula, late ovata
(1,17 mm longa, 0,9 mm lata) apice obtusa, ad medium inserta, basi antica truncato-rotundata, caulem
vix tegentia, asymmetrica, margine supero late rotundato, infero leviter sinuato. Cellulae
ubique 18/18 u. trigonis nullis, verruca coronatae. Lobulus magnus, folio duplo brevior, latior quam
longus, carina leviter sinuata, apice oblique truncatus, angulo obtuso, ad medium insertus, medio supero
ampliato, caulem superante, circinatim involuto.
Tablas 1800 m, No. 4557.
Porellaceae.
Madotheca Dum. 1821.
322. Madotheca acutiloba St. n. sp. (Fig. 178).
Dioica major valida, rigidula, rufo-brunnea, corticola. Caulis ad 6 cm longus, dense tripin-
natus, ramis primariis 3 cm longis, reliquis gradatim minoribus, omnibus late divergentibus. Folia
caulina conferta, recte patula, concava, margine infero recurvo, in plano ovato-oblonga (2,5 mm longa,
medio 1,5 mm lata) valde asymmetrica, margine super o e basi alte rotundata longe arcuato, margine
infero substricto, apice obtusa, superne integerrima, basi utrinque paucispinosa. Cellulae superae
18/18 y, trigonis subnullis, basales 36/54 y. trigonis magnis acutis. Lobulus magnus late triangulatus
(1,33 mm longus, basi 1 mm latus) uno latere integerrimus, altero irregulariter dentatus et spinosus,
sublaceratus. Amphigastria caulina ovato-trigona, lobulis aequimagna, profunde sinuatim
inserta, superne obtusa integra, inferne utrinque grosse hamatim pilosa. Perianthia ovato-elliptica
pluriplicata, ore late tubuloso truncato, minute denticulato. Folia floralia intima magna, late
ovata (3 mm longa medio 1,75 mm lata) late acuminata acuta-integerrima, lobulus folio aequilongus,
ultra medium solutus, anguste lanceolatus, uno latere minute laceratus. Amphigastrium florale
intimum oblongo-ellipticum (2,75 mm longum, medio 1,5 mm latum) medio infero minute lacerato, superne
nudo, apice ad 1/; inciso-bifido, rima angusta, laciniis angustis porrectis obtusis. Androecia desunt.
Argentinia Septentr. Yuto 450 m, No. 2552/a; Yacuiba, 500 m, No. 2627.
323. Madotheca caudata St. n. sp. (Fig. 179).
Dioica magna robusta, rigida, dilute flavo-virens, corticola et rupicola. Caulis ad 10 cm longus,
Bibliotheca botanica. Heft 87. 30
— 234 —
bipinnatim remoteque ramosus, ramis primariis 3 cm longis, sparsim breviterque pinnulatis. Folia
caulina conlerta, recte patula, parum concava, in plano ovato-oblonga (4,5 mm longa, medio 2,75 mm
lata) apice obtusa, brevissima basi inserta, basi antica valde ampliata, caulem superantia, rotundata
vel acute angulata, basi postica caudata, cauda majuscula bifida, laciniis late divergentibus, ceterum
integerrima. Gellulae superae 18/18 y, basales 27/36 trigonis majusculis acutis. Lobulus
magnus ligulatus (2 mm longus, 0,75 mm latus) apice acutus, basi appendiculatus, appendiculo valido
Amphigastria caulina ovata (2 mm longa, medio
Folia
subrotundo, breviter acuminato, acuto.
1,5 mm lata) apice rotundata, basi utrinque breviter caudata, laciniis angustis paucispinosis.
floralia intima caulinis parum minora, similia, circumcirca denticulata, apice cuspidata, margine
infero superne spinoso inferne longe denseque pilifero; lobulus linearis, folio parum brevior,
a
S
S
S
Shiny
DLL NTI TE
Fig. 178. Madotheca acutiloba St. n. sp. a fol. caul. 30 : 1; b lobulus fol. caul. 30 : 1; ce amphig. caul. 30 : 1; d fol. flor. 20:1;
e amphig. flor. 20 : 1; f Perianth. 20:1.
profunde solutus, apice acutus, marginibus ubique dense longeque setaceis. Amphigastrium
florale intimum lobulo aequilongum, oblongum vel sublingulatum, apice rotundatum, marginibus ubique —
dense irregulariterque spinulosis. Reliqua desunt.
Florida de San Mateo 2000 m, No. 3661.
324. Madotheca cognata L. et G.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3550.
325. Madotheca fissistipula St. n. sp.
Dioica magna robusta, rigidula, flavo-rufescens, laxe intricata vel pendula. Caulis ad 12 cm
Folia caulina parum
longus, regulariter longeque ramosus, ramis simplicibus, hic illic pinnulatis.
imbricata, oblique patula leviter concava, in plano ovata (4,25 mm longa, supra basin 3 mm lata) apice
obtusa, superne integerrima, supra basin sparsim minuteque dentata, basi postica crispata, antica rotun-
— 235 —
data, caulem tegentia. Cellulae superae 18/27 u, trigonis majusculis, basales 27/54 y, trigonis magnis
nodulosis. Folia floralia intima caulinis aequimagna, ovato-elliptica, cuspidata, superne irre-
gulariter dentata et spinosa; lobulus parum brevior, anguste ligulatus, profundissime solutus, regu-
Jariter denseque dentatus. Amphigastrium florale foliis floralibus subaequilongum, duplo
longius quam latum, optime rectangulatum, ad medium inciso-bilobatum, segmentis linearibus truncatis,
-marginibus ubique dense regulariterque dentatis; lobulus folii ligulatus, folio duplo brevior inte-
“gerrimus. Amphigastria caulina ovato-
. trigona, lobulis aequilonga, basi utrinque decurrentia
integra, apice truncato-rotundata.
San Mateo-Sunchal, No. 4478.
326. Madotheca latetrigona St. n. sp. (Fig. 180, a—c).
Sterilis major valida virens, in cortice laxe
caespitans. Caulis ad 8 cm longus, regulariter
pinnatus, pinnis 15 mm longis, recte patulis, sparsim
En
)
R
F
7
2 %
Fig. 180. a—c Madotheca latetrigona St. n. sp. a fol.
À S caulinum; 5 lobulus folii; e amphigastr. caulinum ca.
Fig. 179. Madotheca caudata St. n. sp. a fol. caulin.; 14:1; d—f M. Pilgeri St. n. sp. d fol. caul.; e lobulus
_ 6 Amphig. caulin.; c Amph. florale; d fol. florale ca. 14: 1. folii; f amphigastr. caulinum ca. 14:1.
. remoteque pinnulatis. Folia caulina contigua, recte patula, parum concava, in plano late trigona
(4 mm lata, 3,5 mm longa) apice late triangulata obtusa, basi profunde sinuatim inserta, alis plus
minus liberis, pendulis, dentatis. Cellulae superae 18/18 y, trigonis majusculis acutis, basales
-27/36 v. trigonis subnullis. Lobulus foliis aequilongus, late hgulatus, obtusus, basi utrinque appen-
diculatus, appendiculis grosse laceratiss Amphigastria caulina rotunda, 3 mm longa et
lata, marginibus anguste arcteque recurvis, sinuatim inserta, utrinque appendiculata, appendiculis
_ Sublaceratis, majusculis.
Incacorral (2200 m), No. 4969.
— 236 —
327. Madotheca Pilgeri St. n. sp. (Fig. 180, d—f).
Sterilis magna robusta rigida, fusco-rufa, in cortice laxe caespitans liteque expansa. Caulis
ad 12 cm longus, regulariter remoteque pinnatus, pinnis 12 mm longis, saepe flagellatim attenuatis. Folia
caulina conferta, recte patula, concava, in plano ovata, 3mm longa, medio 2,25 mm lata, apice obtusa,
asymmetrica, margine supero longe arcuato, infero substricto, valde crispato, basi grosse bifido. Cellulae
superae 18/18 y, trigonis maximis acutis, basales 18/36 » trigonis magnis subnodulosis. Lobulus
magnus, lingulatus (2,5 mm longus, 1 mm latus) apice rotundatus, canaliculatim concavus integerrimus.
Amphigastria caulina lobulis aequimagna,
ovato-trigona, apice obtusa, basi utrinque longe angusteque
decurrentia, marginibus arcte angusteque recurvis.
Incacorral (2200 m), No. 5081.
328. Madotheca pilistipula St. n. sp. (Fig. 182, a—d).
Dioica maxima robusta, rufo-brunnea, in umbrosis
fuscoviridis, in latas plagas expansa vel pendula. Caulis
ad 15 cm longus, irregulariter multiramosus, ramis pri-
marlis ad 10 cm longis, remote bipinnatis. Folia cau-
lina conferta, recte patula, valde cconcava, in plano
ovata (3,25 mm longa, supra basin 2,25 mm lata) asym-
metrica, margine supero leviter arcuato, infero stricto,
apice obtusa, ad medium inserta, basi antica rotundata,
caulem superantia. Cellulae superae 27/27 y, trigonis
magnis acutis, basales 36/45 y trigonis magnis nodulosis.
Lobulus magnus, linearis, folio aequilongus, quadruplo
longior quam latus, apice obtusus, basi setis longis gemi-
natis armatus. Amphigastria caulina maxima,
folio aequimagna, late lingulata, duplo longiora quam lata,
apice truncato-rotundata, basi utrinque bipilosa, pilis plus
minus longis. Androecia in caule sessilia, capitata,
bracteis 3—4jugis. ~
Cordillera de ‚Santa Cruz 1500 m, No. 3979;
Rio Tocorani, No. 4017; Comarapa, 2600 m,
Fig. 181. Madotheca renifolia St. n. sp. a fol. caul. No. 3816; Cerro Pampa-larga, No. 4145.
10:1; 6 amph. caulin. 10:1; c lobulus folii 10:1; d
d folia floralia connata 10:1; e Perianth 5:1. 329. Madotheca ptilopsis. S.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3501.
330. Madotheca ramentifissa St. (Fig. 184).
Cerros de Malaga (3300 m), No. 4394.
331. Madotheca renifolia St. n. sp. (Fig. 181).
Sterilis maxima robusta valida, dilute brunnea, in cortive dense depresso-caespitans. Caulis
ad 15 cm longus, regulariter remoteque bipinnatus, paucis ramis longioribus interjectis similiter ramosis.
Folia caulina parum imbricata, recte patula, valde concava, in plano subrotunda (4 mm longa et
lata) apice obtusiuscula, basi utrinque cordatim ampliata, paucilobata, sinubus recurvis, lobulis obtusis
vel acutis. Cellulae superae 18/18 u, trigonis parvis, basales 18/45 y trigonis majusculis. Lo bulus
magnus, oblongo-ellipticus (3 mm longus, 1,75 mm latus) apice obtusus, basi utrinque breviter laciniatus,
laciniis angustis, acutis, valde irregularibus, longioribus paucispinosis. Amphigastria caulina
lobulis subaequalia, basi similiter sed longius appendiculata, apice truncato-rotundata.
Florida de San Mateo, No. 3669.
332. Madotheca rufescens St. n. sp. (Fig. 182, e—g).
Sterilis magna valida rufescens, rigida, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 11 cm longus, _
— 237 —
irregulariter breviterque bipinnatus, ramis longioribus interjectis similiter ramosis. Folia caulina
conferta, recte patula, plano disticha, late ovata, symmetrica (3 mm longa, supra basin 2,25 mm lata)
apice late truncato-rotundata, integerrima. Cellulae superae 18/18 y trigonis parvis, basales 18/45 y
parietibus validis. Lobulus magaus, folio parum brevior, oblongus, obtusus, basi utrinque appendi-
culatus, appendiculis acuminatis, grosse dentatis. Amphigastria caulina subrotunda (2 mm
longa, 1,5 mm lata) integerrima, basi quidem appendiculata, appendiculis varie spinosis, sublaceratis.
Paracti (1800 m), No. 5029.
333. Madotheca spinistipula St. n. sp. (Fig. 183).
Dioica magna robusta, flaccida, fusco-virens, corticola. Caulis ad 6 em longus, inferne regulariter
breviterque pinnatus, ramis superis longioribus, similiter ramosis. Folia caulina parum imbricata,
subrecte patula, valde concava, margine infero arcte incurvo, in plano ovato-oblonga (1,33 mm longa,
medio 0,83 mm lata) superne acuminata, mar-
|
| c
y &
ginibus crispatis, apice obtuso, brevissima basi
inserta, basi antica rotundato-appendiculata, inte-
gini rispati recurvis à ne à .
ginibus a en ; o, . Fig. 182. a—d Madotheca pilistipula St. n. sp. a fol. caulin.; 6 amphig. caulin.;
remote minuteque dentatis, e lobulus folii; d Perianth. cum foliis ca. 14:1; e—g M. rufescens St. n. sp.
gerrima, appendiculo incurvo. Gellulae supeaer
27/27 u, trigonis parvis, basales 27/36 y. trigonis
bası dense spinulosis. Reliqua e folium caulin.; f lobulus folii; g amphig. caulin. ca. 14 :1.
desunt.
ROSS
2
ss
Nu
TT OT Te
nullis. Lobulus lanceolatus, acuminatus acutus,
folio duplo brevior basi grosse spinosus, spinis
validis, hamatis. Amphigastria caulina
magna, 2 mm longa et lata, apice quam basis
duplo angustiore, truncato, integro, basi utrinque
appendiculato, appendiculis breviusculis, grosse
denseque spinosis. Folia
floralia intima caulinis
aequimagna, similia, margine
infero quidem dense spinoso;
lobulus floralis caulino
aequalis, ubique irregulariter
dentatus sublaceratus. A m-
phigastrium florale in-
timum foliis floralibus aequi-
longum, ovato-oblongum, mar- e
“ me,
6
Argentina Septentr., Yuto (450 m), No. 3772.
334. Madotheca subciliata L. und L.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3496, 3506.
335. Madotheca Swartziana Ldbg.
Bolivia (sine loco natali).
336. Madotheca venezuelana St.
Cordillera de Santa Cruz (1500 m), No. 3560.
Frullania Raddi 1820.
337. Frullania Alberti St. n. sp. (Chonanthelia) (Fig. 185).
Dioica minor gracilis, flaccida, viridis, laxe caespitosa, corticola. Caulis ad 4 cm longus, remote
breviterque bipinnatus, ramis primariis 1 cm longis, saepe simplicibus. Folia caulina parum
— 238 —
imbricata, recte patula, valde concava, in plano ovata, symmetrica (1,4 mm longa, medio 1 mm lata)
apice rotundata, basi ampliata, caulem late superantia, basi antica appendiculata, appendiculo obtuse
trigono. Cellulae superae 18/18 y trigonis parvis, parietibus valde flexuosis, basales 27/27 y trigonis
subnullis, parietibus strictis. Lob ulus magnus subrotundus (0,5 mm longus et latus) ore parvo, angusto
truncato. Amphigastria caulina magna, caule quintuplo latiora, transverse inserta, rotunda,
apice breviter emarginata, segmentis late triangulatis
acutis. Perianthia destructa.
Samaipata, No. 5127.
338. Frullania Arecae G. (Chonantheli a
Comarapa, 2600 m, No. 4323.
339. Frullania Berggrenii St. n. sp. (Chonanthelia)
(Fig. 186).
Dioica maxima flaccida, rufescens vel purpurascens,
in cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad 11 cm
longus, regulariter bipinnatus, ramis primariis 6 cm longis,
Ae
b
remote breviterque pinnatis. Folia caulina conferta,
recte patula, valde concava leviterque crispata, in plano
subrotunda (2,17 mm longa 2 mm
lata) integerrima. Cellulae superae
18/18 u, trigonis minutis, basales
c 27/36 |: trigonis majusculis, parietibus
strictis. Lobulus magnus, cucul-
| | | M
Fig. 183. Madotheca spinistipula St. n. sp. a folium Fig. 184. Madotheca ramentifissa St. n. sp. a fol.
caulinum; blobulus folii; ce amphig. caulin.; d folium caulin.; b lobulus folii; e amphigastrium caulinum
florale; e amphig. florale 14 :1. Car are
latus, rostro magno, haud producto, decurvo, appendiculum lobulo duplo longius, late triangulatum,
carina stricta, margine libero parallelo substricto, margine infero latissimo, irregulariter dentato.
Amphigastria caulina maxima, subrotunda (1,5 mm longa, 1,83 mm lata) marginibus
integerrimis crispulis, apice breviter exciso-bidentula, brevi basi inserta, utrinque appendiculata,
appendiculis magnis constrietis, conniventibus. Perianthia angusta cylindrica, multiplicata,
plicis longissime decurrentibus, rostro e basi conica elongato (0,5 mm longo). Folia floralıa
lanceolata, cuspidata, superne varie longeque spinosa; lobulus ad pilum longissimum reductus,
amphigastrio alte connatus. Amphigastrium florale intimum lobulis alte connatum, apice lon-
gissime quadrifidum, laciniis subcapillaceis porrectis. Androecia desunt.
Incacorral 2200 m, No. 4957.
340. Frullania boliviana S. (Chonanthelia).
Bolivia (sine loco natali).
— 239, —
341. Frullania brachyclada S. (Chonanthelia).
Tablas, 1800 m, No. 4551, 4658.
342. Frullania crispistipula St. (Chonanthelia).
Bolivia (sine loco natali).
343. Frullania cuencensis Tayl. (Chonanthelia).
4 Corani, 2600 m, No. 3380/a.
344. Frullania fusiflora St. n. sp. (Chonanthelia) (Fig. 187).
Dioica major, dilute olivacea, flaccida, in cortice laxe caespitans. Caulis ad 6 cm longus, regu-
lariter longeque ramosus. Folia caulina magna, parum imbricata valde concava apiceque arcte
decurva, in plano subrotunda (1,83 mm longa et lata) antice caulem late superantia, basi antica breviter
rotundata. Cellulae superae 18/18 u, basales 27/36 y, trigonis magnis acutis; lobulus magnus,
folio longe connatus, vertice late rotundatus angusteque hamatim decurvus, appendiculo elongato,
b d
Fig. 185. Frullania Alberti St. n.
sp. a folium caulin.; 6 folium et Fig. 186. Frullania Berggreni St. n. sp. a fol. caul. 20:1
amphig. 10 : 1. b Perianth 10 : 1; ce amphig. caul. 20 : 1; d amphig. flor. 20:1.
. marginem folii superante ibidemque crispato et paucidentato. Amphigastria caulina maxima,
subrotunda (1,33 mm lata, 1,17 mm longa) brevibasi inserta et utrinque cordatim rotundata, apice
breviter exciso bidentula, smu lunato, dentibus apiculatis. Perianthia fusiformia (1,67 mm longa,
… medio 0,6 mm lata) 7—8 plicata, plicis usque ad basin decurrentibus, apice rotundata, rostro longo
-angustissimo. Folia floralia perianthio longiora (1,83 mm longa, 0,83 mm lata) acuminata,
acuta, sub apice (in margine externo) irregulariter denticulata; lobulus magnus, folio parum
-brevior, angustissimus, canaliculatim concavus, acutus, medio infero cum amphigastrio bifido alte
-coalitus, infundibulum altum plicatum formans. Androecia numerosa capitata, bracteis trijugis.
Florida de San Mateo (2000 m), No. 3658; Comarapa, 2600 m, No. 3782, 3783, 3787, 3814,
3969; Cerro Pampalarga, No. 4141.
met. Frullania hians L. et L. (Chonanthelia).
Cordillera de Santa Cruz, No. 3530, 3477/a.
— 240 —
346. Frullania Jelskii Loitl.
Incacorral (2200 m), No. 3377.
347. Frullania megalostipa S.
Corani, 2600 m, No. 3377.
348. Frullania ovistipula St. n. sp. (Chonanthelia) (Fig. 188).
Dioica major, valida, fusco-rufa, flaccida, in rupibus spongiose caespitans. Caulis ad A cm
longus, irregulariter pinnatus et bipinnatus. Folia caulina conferta, recte patula, valde concava
apiceque arcte decurva, in plano late ovato-trigona (1,83 mm longa, bası 1,5 mm lata) apice rotundata,
Fig. 187. Frullania fusiflora St. n. sp. a fol. caul. cum lobulo 10 : 1; 6 amphig. caul. 10:1;
involucrum intim. 10 : 1; d Perianth.; e fol. flor. 10 :1.
antice caulem superantia,
basi antica rotundato-
appendiculata. Cellu-
lae superae 27/27 u
trigonis parvis, basales
27/36 » trigonis majus-
eulis. Lobulus mag-
nus, angustus, folio longe
connatus, margine dense
crispatus, superne cucul-
latus, breviter rostratus,
rostro obtuso incurvo.
Amphigastria cau-
lina majuscula, late
ovata, lobulo aequilonga,
sinuatim ‘inserta, apice
breviter exceiso-bifida,
sinu subrotundo, laciniis
cuspidatis conniventibus.
Folia floralia ime
tima magna, lanceolata
(4,5 mm longa, 1,75 mm
lata) leviter falcata, apice _
acuta; lobulus aequi-
longus, anguste lanceola-
tus, superne canalicula-
tus, acutus. Amp hi-
gastrium florale am-
bitu oblongum, duplo
longius quam latum,
lobulo proximo alte connatum, ad medium bifidum, laciniis angustis acutis, canaliculatis. Reliqua desunt.
Vallegrande: Cerro Pampalarga (2300 m), No. 4144.
349. Frullania rioblancana St. (Chonanthelia).
Asiento in valle Araca (3800 m), No. 2993.
350. Frullania spiniloba St. (Chonanthelia)., —
Cordillera de Santa Cruz, No. 3488.
351. Frullania truncatiloba St. (Chonanthelia).
Bolivia (sine loco natali).
352. Frullania viminicola S. (Chonanthelia).
Rio Saujana 3400 m, No. 3269; Estradillas, No. 3331/c; Corani, No. 3365, 3369.
353. Frullania Winteri St. (Chonanthelia).
Estradillas, No. 3331/b.
354. Frullania andina St. (Galeiloba).
Sillar (1800 m), No. 2695; Cordillera de Santa Cruz, No. 3545, 3554, 3510.
355. Frullania apiahyna G. (Galeiloba). |
Cordillera de Santa Cruz, No. 3500.
56. Frullania Arnellii St. n. sp. (Galeiloba) (Fig. 189).
Sterilis minor rigidula, rufo-brunnea, rupicola. Ca ulis ad 25 mm longus, sparsim irregulariterque
pinnatus, pinnulis 5—7 mm longis. Folia caulina parum imbricata, oblique patula, maxime
decurva, in plano subrotunda (1 mm longa et lata) antice
caulem late superantia, basi antica rotundato-appendiculata,
integerrima. Gellulae superae 18/18 & trigonis parvis.
basales 27/27 u»trigonis majusculis, parietibus ubique strictis,
Lobulus magnus, caule plus duplo latior, cucullatus,
erectus, parum longior quam latus,
ore amplo oblique truncato, labiis
parallelis. Amphigastria cau-
lina magna, obovato-obcuneata
(1 mm longa, medio 0,83 mm lata)
apice ad Y, inciso biloba, rima
angusta, lobis triangulatis obtusis.
Cerro Tunari (4700 m),
No. 4930/a.
357. Frullania bangiensis St. (G a-
leiloba).
Bolivia (sine loco natali).
358. Frullania Barbeyana St. n. sp.
(Galeiloba) (Fig. 190).
Dioica, magna robusta, flac-
cida, intense rufa, in cortice laxe
caespitans vel pendula. Caulis
ad 8 em longus, irregulariter remote-
Fig. 188. Frullania ovistipula St. n. sp. a fol. QUE Pann ates: neue eau Tae St. n. sp. a fol. caulinum
caulin. 10:1; 5 amphig. caul. 10:1; ¢ folium Parum imbricata, recte patula, valde 10:1; bamphig. caulinum
florale 10 :1. concava, in plano subrotunda (2,17 10 : 1.
mm longa, medio 1,75 mm lata)
integerrima, basi antica ampliata, caulem superantia, rotundato-appendiculata. Gellulae superae
18/18 u, basales 18/36 u trigonis parvis. Lobulus maximus, alte cucullatus, ambitu semirotundus,
rostro magno angusto porrecto; appendiculum plus duplo longius, late lingulatum, lobulo duplo longius.
carina stricta, cauli parallela, margine libero valde arcuato. Amphigastria caulina maxima
(1,5 mm longa et lata) sinuatim inserta, apice breviter exciso-bidentula. Perianthia pyriformia,
rostro brevissimo, quadriplicata, plicis interjectis pluriplicata. Folia floralia intima oblonga
(5 mm longa, 0,83 mm lata) acuminata acuta integerrima. Amphigastrium florale intimum
foliis floralibus altissime connatum, apice quadrifidum, laciniis anguste lanceolatis, porrectis, mediis
majoribus, marginibus erispuls. Androecia desunt.
Comarapa (2600 m), No. 4197.
359. Frullania Beauverdii St. n. sp. (Galeiloba) (Fig. 191).
Dioica maxima robusta, rigida, rufo-brunnea, in cortice laxe intricata. Gaulis ad 10 cm longus,
Bibliotheca botanica, Heft 87. 31
b
b
Fig. 189. Frullania Arnellii
irregulariter bipinnatus, ramis primariis 2—3 em longis, breviter remoteque pinnulatis. Folia caulina
contigua, recte patula, concava, marginibus leviter crispatis, in plano late ovata (1,83 mm longa, 1,5 mm
lata) apice late rotundata, integra, margine supero longe arcuato, basi antica ampliata, caulem late
superantia, appendicu! ı breviter rotundato. Cellulae superae 18/18 4, trigonis parvis, basales 27/36 y,
Fig. 190.
Frullania Barbeyana St. n.
caul. 10: 1; b amphig. caul. 10:1; ce amphig. flor.
foliis coalitum 10 : 1.
sp. a fol.
trigonis majusculis. Lobulus magnus, alte cucullatus,
rostro magno acuminato decurvo, appendiculum parum
longius, oblongum, lobulo subaequilatum, carina stricta,
oblique patula, margineolibero valde arcuato, in foli margi-
nem attenuato. Amphigastria caulina magna,
rotunda (1,75 mm longa et lata) brevissima basi inserta,
basi utrinque appendiculata, appendiculis parvis conni-
ventibus. Folia et amphigastria floralia altissime
connata, optime campanulata, ore profunde irregulariterque
laciniato, lacinis 8, plus minus angustis longeque cuspidatis.
Perianthia involucro aequlonga, anguste fusiformia,
quadriplicata, plicis humilibus interjectis multiplicata, rostro
longo angusto. Androecia ignota.
Altamachi (3400 m), No. 3870; Corani, No.
"5071, 4727.
360. Frullania brasiliensis Raddi (Galeiloba).
Sillar (1800 m), No. 2723; Estradillas supra
Incacorral (3200 m), No. 3309; Cordillera
de Santa Cruz, No. 3521, 3528 etc.
361. Frullania campanulata St. n. sp. (Galeiloba)
(Fig. 192). |
Sterilis major, flaccida, fusco-rufa, in cortice dense
depresso-caespitans. Caulis ad 4 cm longus, regulariter _
bipinnatus, ramis primariis | cm longis, remotiusculis, bre-
vissime pinnulatis. Folia caulina parum imbricata, oblique
patula, valde concava, in plano subrotunda, basi cordatim
ampliata, antice caulem late superantia, integerrima.
Cellulae superae 27/27 y, trigonis minutis, basales
27/45 yu, trigonis parvis acuminatis. Lobulus magnus
campanulatus, caule triplo latior, ore amplo, subrecte trun-
cato. Amphigastria caulina maxima, subrotunda
(1 mm longa et lata) breviter emarginato-inserta, apice ad
Y, inciso-biloba, sinu semirecto, segmentis triangulatis, acutis.
Corani, 1800 m, No. 4752.
362. Frullania flexicaulis S. (Galeıloba).
Cerro Pampalarga (2300 m), No. 4136; Alta-
machi (3400 m), No. 3879.
363. Frullania squamuligera S. (Galeiloba).
Cerro Pampalarga, 2300 m, No. 4140.
364. Frullania squarrosa Nees. (Galeilo ba).
Cordillera de Santa Cruz (1500 m), No. 3880, 3884; Yacuiba (500 m), No. 2628.
>65. Frullania Ambronnii St. n. sp. (Thyopsiella) (Fig. 193).
Dioica magna, gracillima, rufescens, in cortice laxe caespitans vel pendula. Caulis ad 10 cm
longus, regulariter remoteque tripinnatus; ramis primariis ad 3 cm longis, capillaceis, pinnis ad 15 mm,
pinnulis ad 5 mm longis, omnibus remotis recte patulis. Folia caulina parum imbricata, oblique
eylindricus, 0,33 mm
longus, quadruplo longior
quam latus, cauli conti-
guus. Amphigastria
caulina obovata (1,75
mm longa, 1,75 mm lata)
profunde sinuatim in-
serta, rotundato-appen-
diculata, appendiculis ex
parte accretis, apice ad
1/, biloba, sinu semirecto
obtuso, laciniis anguste
triangulatis acutis. Peri-
anthia cylindrica, ro-
‘stro longo. Folia flo-
ralia lanceolata, acu-
minata acuta (4 mm
longa, medio 1,5 mm
lata) integerrima ; lobulus
aequimagnus, ad Y, so-
lutus, apice inaequaliter
bifidus. Amphigast-
rium florale foliis flora-
hbus subaequimagnum,
obovato-obconicum, basi
angustissimum, medio ut-
Viz. 192. Frullania campanulata St.
n. sp. planta completa 1:30.
ro) 0e —
patula, valde concava, in plano oblongo-elliptica (1,83 mm longa, medio 1 mm lata) apice apiculata,
basi antica appendiculata, appendiculo subrotundo constricto, incurvo. Gellulae superae 9/18 vo,
parietibus validis flexuosis, basales 9/27 u, parietibus validis, leviter nodulosis. Lobulus parvus,
Fig. 191. Frullania Beauverdii St. n. sp. a fol. caul. 10:1; 6 amphig. caul. 10 : 1; e folia
floralia; d Perianth. 10 : 1; e sect. transv. perianthii 10 : 1.
rinque unispinum, apice ad !/, bifidum, sinu angusto, obtuso, segmentis late triangulatis porrectis
longe cuspidatis. Androecia desunt.
Tablas (2000 m), No. 4556, 4569.
366. Frullania Bakeri St. n. sp. (Thyopsiella) (Fig. 194).
Sterilis maxima gracillima, subatra, in ramulis arborum pendula. Caulis ad 20 cm longus,
regulariter remoteque bipinnatus, ramis primariis ad 3 cm longis,
remotis, remote previterque pinulatis. Folia caulina remota,
oblique patula, maxime decurva, subconvoluta, in plano late ovata
(1,83 mm longa, medio 1,4 mm lata) apice late acuminata, acuta,
basi antica ampliata, caulem superantia, appendi-culata, appen-
dieulo subrotundo. Lobulus majusculus, anguste cylindricus
(0,5 mm longus, 0,17 mm latus) Amphigastria caulina
magna, ovata (1,17 mm longa, 0,75 mm lata) brevi basi inserta
utrinque appendiculata, appendiculis breviter rotundatis, conniventi-
bus, apice breviter inciso-biloba, smu subrecto, lobis late, triangu-
latis acutis, marginibus ceterum ubique arcte angusteque recurvis.
Comarapa (2600 m), No. 4266.
367. Frullania coalita St. (Thyopsiella).
Tablas (3400 m), No. 2918, 2800/a, 2826/b; Cordillera
de Santa Cruz, No. 3533, 3539, 3555.
a,
368. Frullania connata Ldbg. et G. (Thyopsiella).
Tablas 2000 m, No. 2866/a.
369. Frullania curviramea St. (Thyopsiella).
Comarapa (2600 m), No. 3776.
370. Frullania evolutiloba St. n. sp. (Thyopsiella), Fig. 195.
Dioica mediocris, flaccida, rufo-brunnea, corticola. Caulis ad6cm longus, regulariter breviterqne
bipmnatus. Folia caulina oblique patula, parum imbricata, valde concava, marginibus superis
anguste areteque recurvis, in plano obovato-oblonga (1,83 mm longa, medio 1,25 mm lata) apice minute
apiculata, dorso caulem late supe-
rantia, basi antica appendiculata,
appendiculo constrieto rotundo.
Cellulae superae 12/18 uw parie-
tibus flexuosis, basales 18/27 y,
parietibus strictis, trigonis ubique
parvis. Lobulus evolutus,
anguste lanceolatus, folio triplo
brevior. Amphigastria
caulina maxima subrotunda
(1,17 mm longa, 1 mm lata) a
transverse inserta, basi utrinque
minute rotundata, apice ad 1/,
emarginato-biloba, sinu angusto,
laciniis late triangulatis obtusis.
Folia floralia caulinis
aequilonga, anguste ligulata, bre-
viter acuminata, sub apice pauci-
spinulosa; lobulus folio aequi-
magnus, ad medium solutus, b
acuminatus, margine libero. tri-
spinoso, spinis apicalibus appro-
ximatis, imaequalibus, infero
multo majore, basi lacinia duplo
Fig. 193. Frullania Ambronnü St. n. sp. > ‘ Fig. 194. Frullania Bakeri St.
a folium 30:4; b amphig. 10:41; ¢ folia Minore, lanceolata et apiculata sp. a fol. caul.; b amphig.
floralia 10 : 1; d amphigastrium florale 10:1. armato. Amphigastrium cals 10ER
florale foliis floralibus aequi-
longum, obovato-oblongum, basi obcuneatum, ad medium bifidum, sinu angusto obtuso, laciniis
anguste lanceolatis, cuspidatis, utrinque bi- vel trispinosis.
Florida de San Mateo (2000 m), No. 3671.
371. Frullania paradoxa L. et L. (Thyopsiella).
Tablas (3400 in), No. 2807/a; in valle Corani (2600 m), No. 3364.
372. Frullania purpurascens St. (Th yopsiella).
Cordillera de Santa Cruz, No. 3537.
373. Frullania triquetra L. et L. (Thyopsiella).
Cordillera de Santa Cruz, No. 3493.
374. Frullania capilliformis St. n. sp. (Meteoriapsis) (Fig. 196).
Dioica magna gracillima rigida, in humo laxe intricata, pendula. Caulis ad 15 cm longus,
irregulariter longeque ramosus, ramis remote breviterque pinnulatis. Folia caulina remotiuscula,
oblique patula, valde concava, margine infero late arcteque decurvo, in plano late ovata, asymmetrica,
margine antico quam posticus multo magis arcuato; apice late acuminato acuto. Cellulae superae
— 245 —
18/18 u, basales 18/27 u, trigonis parvis. Lobulus cauli arcte appressus, majusculus, folio triplo brevior,
eylindrieus, quadruplo longior quam latus, apice obtusus, ore recte truncato. Amphigastria
caulina ovata, sinuatim inserta valde concava, marginibus arcte recurvis, apice breviter inciso-biloba,
u semirecto, segmentis late triangulatis acutis. Folia floralia magna, 3 mm longa, lanceolata, medio
vix 1 mm lata, longe attenuata, superne setacea, 1ob ulus triplo angustior, parum brevior, similiter
setaceus. Amphigastrium florale foliis floralibus aequilongum, fere ad basin usque bifidum,
acinus linearibus, superne longe setaceis. Reliqua desunt.
Comarapa (2600 m), No. 3807, 3967, 4260; San Mateo (3000 m), No. 3660.
375. Frullania glomerata L. et L. (Meteoriopsis).
Cordillera de Santa Cruz (1500 m), No. 3488/a;
Corani, No. 3381.
376. Frullania Goebeliana St. n. sp. (Meteoriopsis)
(Fig. 197).
Dioica magna gracilis,
‘rigidula, rufescens, in cor-
tice caespitans vel pendula.
Caulis ad 7 cm longus,
regulariter bipinnatus, pin-
nis primariis 15 mm longis,
sparsim breviterque pinnu-
latis. Folia caulina
contigua, oblique patula,
valde concava, in plano
ovata (1,75 mm longa,
medio 1,17 mm lata) apice
apiculata, symmetrica, basi
antica ampliata, caulem
superantia, appendiculo ro-
tundato constricto. Gel-
lulae superae 9/18 à, tri- y>
: : a uf: Fig. 196. Frullania capilliformis St.
: ; h £ gonis majusculis, parietibus :
Fig. 195. Frullania evolutiloba St. n. sp. a folium fl : Seth ee n. Sp. a pars rami 30 : 1; 6 fol. caul.
©. amphig. 30:1; b amphig. florale 30:1; ce folia COSI) basales 18/36 y 10:1; e amphig. flor. 10:1; d fol.
floralia 30 :1. parietibus validis. Lobulus flor. 10 : 1.
parvus, anguste cylindricus,
eauli approximatus et parallelus, vertice obtusus, ore recte truncato. Amphigastria caulina
agna, subrectangulata (1,33 mm longa, 0,9 mm lata) marginibus arcte angusteque recurvis, brevi basi
i serta ibidemque utrinque appendiculata, appendiculis constrictis rotundatis, planis, hamatim conni-
ventibus. Androecia numerosa, capitata, bracteis paucijugis.
Tablas, 1800 m, No. 4569/a.
377. Frullania Haeckeriana Ldbg. (Meteoriopsis).
Tablas, 3400 m, No. 2829.
378. Frullania hastatistipula St. n. sp. (Meteoriopsis) (Fig. 198).
: Dioica magna gracilis, rigida, subnigra, in ramulis arborum nidulans. Caulis ad 10 cm longus,
remote longeque pinnatus, ramis remote breviterque pinnulatis. Folia caulina contigua, subrecte
patula hamatim decurva, in plano ovata, symmetrica (1,1 mm longa, medio 0,67 mm lata) apice grosse
apiculata, antice caulem late superantia, basi antica breviter rotundata. Gellulae superae 14/18 y,
ba sales 14/27 y, parietibus validis floxuosis. Lobulus majusculus, cauli subcontiguus, folio triplo
brevior, cylindricus, triplo longior quam latus, vertice obtusus, ore recte truncato. Amphigastria
caulina ınaxima, foliis subaequimagna, oblongo-elliptica (1 mm longa, medio 0,5 mm lata) transverse
cm
7
— 246 —
inserta, basi utrinque hastatim appendiculata, appendiculis liberis angustis obtusis, apice ad 1/, inciso-
bifida, sinu semirecto, laciniis anguste triangulatis, cuspidatis, hamatim divergentibus. Perianthia
clavata (4 mm longa, superne 1,5 mm lata) apice truncato-rotundata, rostro parvo, plica postica subnulla
vel solum sub apice perspicua, depresso-inflata. Folia floralia caulinis subaequilonga, lanceolata,
longe cuspidata, sub apice regulariter breviterque
spinulosa; lobulus parum brevior, obovato-
oblongus, cuspidatus, superne irregulariter vali-
deque spinosus. Amphigastrium florale
late ellipticum, lobulis aequilongum, apice ad !/,
inciso-bifidum, sinu recto, segmentis late triangu-
latis cuspidatis, utrinque creberrime irregulariter-
que dentatis et spinosis. Androecia desunt.
Comarapa (2600 m), No. 3777; Tablas
(3400 m), No. 2828; Cuchicancha
b
Fig. 198. Frullania hastatistipula St. n. sp. a fol. caul. in situ
Fig. 197. Frullania Goebeliana St. n. sp. ca. 14:1; 6 fol. caul. in plano ca. 14 :1; ce amphig. caul. ca.
a fol. caulin. 10 : 1; 6 amphig. caulinum 14:1; d fol. flor. cum lobulo 14:1; e amph. flor. 14 :1;
AOR Me f Perianth 14 : 1.
(3000 m), No. 4166; Abra de San Mateo (3000 m), No. 3724; Paramo de Caluyo (3900 m);
Cordillera de Santa Cruz, No. 3909, 3916.
379. Frullania Herzogiana St. n. sp. (Meteoriopsis) (Fig. 199).
Dioica, magna gracillima, in ramis arborum pendula laxeque intricata. Caulis ad 15 em longus,
remote longeque ramosus, ramis simplicibus vel sparsim breviterque pinnulatis. Folia caulina.
contigua, oblique patula, squarrose recurva, canaliculatim concava, in plano ovata, asymmetrica, margine
infero magis arcuato (1,17 mm longa, medio 0,83 mm lata) apice obtusa, dorso caulem late superantia,
basi antica breviter rotundata. Cellulae superae 12/12 u trigonis parvis, basales 14/27 u trigonis
magnis, nodulosis. Lobulus majusculus, folio subtriplo brevior, cauli contiguus, subeylindricus,
quadruplo longior quam latus, vertice obtusus, ore rotundato, sub ore constrictus. Amphigastria
caulina magna, caule duplo latiora, ovata, transverse inserta, basi utrinque leviter rotundata, apice ad me-
dium inciso-biloba, rima angusta, segmentis lanceolatis obtusiusculis. Perianthia obovato-oblonga
— 247 —
(4 mm longa, medio 1,75 mm lata) apice rotundata, rostvo longissimo; plica postica lata, usque ad basin
ecurrens. Folia floralia caulinis majora (1,83 mm longa), obovato-oblonga, leviter falcata,
apiculata, sub apice paucidentata; lobulus folio aequimagnus vel parum angustior, ad medium
solutus, margine supero irregulariter longeque spinoso, sublacerato. Amphigastrium florale
= foliis floralibus aequi-
longum, ambitu late obo-
vatum, ad medium bifi-
dum, laciniis late lanceo-
latis cuspidatis, margini-
bus ubique irregulariter
dentatis et spinosis. An-
droecia desunt.
Tablas, 3400 m, No.
2829.
389. Frullania Lechleri St.
b (Meteoriopsis).
Comarapa (2600 m),
No. 4268.
381. Frullania Pfefferi St.
(Meteoriopsis).
Comarapa (2600 m),
No. 4207.
382. Frullania phalangi-
flora St. n. sp.
(Meteoriopsis)
(Fig. 200).
Dioica magna gracil-
lima, in ramulis arborum
C
| 3 Sr Fig. 200. Frullania phalangiflora St. n. sp.
Fig. 199. Frullania Herzogiana St. n. sp. pendula laxeque ct a Pars rami 10:1; 5 Perianth. 10:1;
‘a parsrami 10:1; b Perianth. 10:1; c amphig. Cala. Gap Sad 20) em) tol florale 4024: d amphigastrium
flor. 10:1; d folium florale 10 : 1. longus, ramis primarlis florale 10 : 1.
sparsis longis, remote
breviterque pinnatis. Folia caulina valde remota, oblique patula, valde concava, in plano
subrotunda (1,67 mm longa, medio 1,5 mm lata) apice late acuminata breviter apiculata, dorso
“caulem latissime superantia, basi antica circinatim appendiculata. Cellulae superae 12/18 u
trigonis nodulosis, parietibus maxime flexuosis, basales 18/27 y, trigonis ovali-nodu losis, saepe
confluentibus, parietibus strictis. Lobulus majusculus, anguste cylindricus, cauli appressus,
sextuplo longior quam latus, vertice roturdatus. Amphigastria caulina magna, elliptica
(in plano 1 mm longa, 0,75 mm lata) marginibus ubique anguste arcteque recurvis, basi utrinque
hastatim appendiculatis, appendiculis canaliculatim concavis, obtusis, apice ad 1/, biloba, sinu angustu
obtuso, segmentis triangulatis obtusis. Perianthia ex angusta basi subcylindrica (1,5 mm
longa, 0,58 mm lata) eplicata, rostro longissimo angusto. Folia floralia oblonga (2,5 mm longa,
medio 1,5 mm lata) apiculata, lobulus lanceolatus, folio parum brevior et duplo angustior, ad medium
Solutus, cuspidatus, margine interno paucispinoso. Amphigastrium florale folio proximo
breviter connatum, foliis floralibus subaequimagnum, obovato-obconicum, apice ad 1/, emarginato-
bifidum, sinu amplo, laciniis e lata basi attenuatis, setaceis. Reliqua desunt.
à
se |
|
EVER
IN; u DE
=
\
\
=
Sn
— a
|
|
\
Ne
NY b
3
LE
Fig. 201. Omphalanthus grandistipulus St.
n. Sp. a Pars rami 30:1; b Flos sterilis
Sl) ls
=)
Fig. 202. Archilejeunea involuta St. n. sp.
a Pars rami 30:1; 6 lobulus folii in plano
el gie
384. Frullania villosa St. (Meteoriopsis).
Tablas, 3400 m, No. 2939.
385. Frullania nodulosa Nees. (Homotropantha).
Bolivia (sine loco natalı).
Omphalanthus (Lindenb. et N. ab Es. in Syn. Hep. 1845). .
386. Omphalanthus filiformis (Sw) Nees.
Tablas (1800 m), No. 4568, 4607; Sillar (1800 m),
No. 2767; Cordillera de Santa Cruz No. 3513,
3514, ete.
387. Omphalanthus grandistipulus St. n. sp. (Fig. 201).
Planta dioica, magna, gracillima, flaccida, in ramis arborum
nidulans et pendula, rufescens. Caulis ad 10 em longus,
tenuis, longe ramosus, ramis remotis simplicibus vel regulariter
breviterque pinnulatus. Folia caulina contigua, recte
patula, parum concava, in plano obovata, apice late rotundata,
longissima basi inserta, basi antica angusta, rotundata, caulem
superantia, integerrima. Cellulae superae 18/27 uw, inferae
27/45 v, trigonis magnis. Lobulus majusculus, folio triplo
brevior, oblongus, lata basi insertus, carina semierecta, leviter
arcuata, amplo sinu in folium excurrens, apice oblique truncato,
angulo acuto, sub apice leviter constrictus. Amphigastria
caulina gigantea, foliis parum majora, reniformia (1,33 mm
lata, 0,9 mm longa) ad medium sinuatim inserta integerrima.
Folia floralia obovato-oblonga (1,4 mm longa, medio
0,75 mm lata) apice obtusa; lobulus ad plicam angustam
reductus. Amphigastrium florale folus floralibus
aequilongum, obovato-oblongum, obcuneatum, apice leviter
retusum. Reliqua desunt.
Tablas (1800 m), No. 4621, 4654; Comarapa (2000 m),
No. 4343.
Archilejeunea Spruce 1885 p. subgen.
388. Archilejeunea Tonduzana St.
Cerro Pampalarga bei Valle grande (2300 m), No. 4143.
389. Archilejeunea involuta St. n. sp. (Fig. 202).
Sterilis major flaccida, fusco-brunnea, in rupibus dense de-
presso-caespitans. Caulis ad 4 cm longus, irregulariter
breviterque pinnatus. Folia eaulina conferta, recte patula,
valde concava, in plano subrotunda (2,25 mm longa et lata),
asymmetrica, margine supero valde arcuato, infero substricto,
apice late rotundata, basi antica longe truncata, brevissima basi
inserta. Gellulae superae 18/18 u, parietibus validis, trigonis
majusculis, basales 18/27 vu, trigonis magnis acutis. Lobulus
in situ involutus, in plano oblongo-rectangulatus, carina sub-
stricta, stricte in folium excurrens, apice quam basis parum
angustiore, recte truncato, angulo acuto. Amphigastria
EN
_caulina gigantea, reniformia (0,83 mm longa, 1,25 mm lata) profunde sinuatim inserta, apice late
truncato-rotundata, integerrima.
Comarapa (2600 m), No. 4289.
Ptychanthus (N. ab Es. 1833).
390. Ptychanthus boiiviensis St. n. sp. (Fig. 203).
Dioica, maxima, dilute brunnea, flaccida, in cortice laxe intricata, pendula. Caulis ad 10 cm
longus, regulariter bipinnatus, ramis primariis 3 cm longis, remote breviterque pinnatis. Folia caulina
imbricata, oblique patula, decurva, in plano ovata (2,33 mm longa,
1,58 mm lata) subsymmetrica, apice acuta, ad medium inserta, basi
antica rotundata, caulem tegentia, integerrima. Gellulae su-
perae 18/27 p, basales 18/36 yu, trigonis parvis, in medio parietum
nodulosis. Lobulus magnus, folio triplo brevior, late’ conicus,
. Carina substricta, amplo sinu in folium excurrens, apice quam basis
duplo angustiore, subrecte truncato, angulo obtuso vel apiculato.
Amphigastria caulina maxima, caule quintuplo latiora,
profunde sinuatim inserta, alis rotundatis, ex parte liberis, ceterum
integerrima apiceque late rotundata. Perianthia cylindrica
(3 mm longa, 1,5 mm lata) decemplicata, rostro longissimo. Folia
floralia obovato-obeonica, apice apiculata,
sub apice paucidentata. Lobulus duplo vel
tertio brevior, linearis, ad medium solutus, apice
bifidulus, carina late alata. Amphigastrium
florale lobulis aequilongum, lingulatum, apice
late rotundato, dentato. Androecia desunt.
Rio Tocorani, No. 4113.
Mastigolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
391. Mastigolejeunea Biittneri St.
Bolivia (sine loco natali).
392. Mastigolejeunea decurrens St.n.sp. (Fig. 204).
Dioica, major, flaccida, pallide-virens, in
cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad
5 em longus, regulariter bipinnatus, ramis pri-
mariis 2 cm longis, remotis, irregulariter breviter- we
que pinnulatis. Fol ia caulina conferta, Fig. 203. Ptychanthus boliviensis St. n. sp. a Pars rami 15:1;
recte patula, valde concava apiceque arcte de- b folia floralia 15:1; ¢ Perianth c. amphig. florali 15:1.
curva, in plano late ovata (2,5 mm longa, medio
2 mm lata) apice late acuminato acuto, integerrima, asymmetrica, margine supero longe arcuato,
infero substricto, basi antica rotundato-appendiculata. Cellulae superae 18/27 u, basales
27/36 y trigonis parvis. Lobulus magnus, oblongus, folio duplo brevior, triplo longior quam
…latus, carina substricta, amplo sinu in folium excurrens, apice attenuatus, oblique truncatus, angulo
“obtuso, sub apice leviter constrictus. Amphigastria caulina magna, caule quadruplo latiora
_ subrotunda, profunde sinuatim inserta, alis basalibus truncato-rotundatis, apice rotundato, arcte recurvo.
Perianthia (juvenilia) obovata, utrinque innovata, triplicata, apice truncato-rotundata, rostro
_brevissimo. Folia floralia obovato-obconica (3 mm longa, sub apice 2,25 mm lata) apice ipso
_ rotundato, abrupte apiculato; lobulus ad plicam angustam minimam reductus. Amp hti-
_ gastrium florale intimum caulinis simillimum, parum majus.
| Florida de San Mateo (2000 m), No. 3695, 3697; Rio Tocorani, No. 4089, 4094, etc.
Bibliotheca botanica. Heft 87.
32
— 250 —
393. Mastigolejeunea fusco-virens St.
Bolivia (sine loco natali).
Bryopteris Lindenb. in Syn. Hep. 1845.
394. Bryopteris filicina Sw.
Cordillera de Santa Cruz (1500 m), No. 3887, 3930, 4003.
395. Bryopteris longispica S.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3525; Florida de San Mateo, No. 3662.
Fig. 204. Mastigolejeunea decurrens St. n. sp. a fol. caul. 20:1; 6 amphig. caul, 20:1;
c fol. florale 20 : 1; d Perianth. 20 : 4,
396. Bryopteris trinitensis
L. et L.
Cordillera de Santa
Cruz (1500 ane
No. 3565-5 (Sam
Mateo-Sunchal,
No. 4476.
Ptychocoleus
Trevis 1877.
397. Ptychocoleus _ boli-
viensis St.
Florida de San Ma-
teo (2000 m), No.
3693.
398. Ptychocoleus denti-
lobulus St. n. sp.
(Fig. 205).
Planta sterilis, magna,
gracilis, flaccida, viridis,
aetate fusco-brunnea, in
cortice dense depresso-
caespitans. Caulis ad
7 cm longus, supra basin
dense fasciculatim ra-
mosus, ramis omnibus
aequalibus (5 cm longis)
interdum sub apice bre-
viter furcatis. Folia
caulina conferta, obli-
que patula, valde con-
cava, in plano ovato-tri-
gona (2,5 mm longa,
medio 2 mm lata) apice
obtusa, asymmetrica,
margine supero longe ar-
cuato, infero substricto,
ad medium inserta, basi
antica rotundata, appen-
diculo semirotundo inte-
— 251 —
-gerrimo. Cellulae superae 27/27 y, basales 45/45 u, parietibus validis. Lobulus majusculus
folio triplo brevior, in situ oblongus, in plano late obcuneatus, carina oblique adscendens, leviter arcuata,
-amplo sinu in folium excurrens, apice late recteque truncatus, remote tridenticulatus, margine supero
-longe arcuato nudo. Amphigastria
caulina maxima, reniformia (2,5 mm
lata, 1,5 mm longa) profunde sinuatim in-
serta, apice late truncato-rotundata.
Florida de San Mateo, No.
3663.
Anoplolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
399. Anoplolejeunea acutifolia St. n. sp.
(Fig. 206).
Dioica, exigua, fusco-brunnea, rigi- Fig. 205. Ptychocoleus dentilobulus St. n. sp. a pars caulis 15 :1;
dula, in cortice pulvinata. Caulis ad b folium solutum 15 :1.
8 mm longus, irregulariter multiramosus.
Folia caulina parum imbricata, recte patula, arcte decurva, in plano ovato-trigona (0,67 mm
longa, supra basin 0,4 mm lata) apice longe valideque cuspidata, asymmetrica, margine supero
valde arcuato, infero sinuato, basi antica longe truncata, brevissima basi inserta. Cellulae superae
18/18 y. trigonis nullis, basales 18/27 y trigonis parvis: ocelli basales tres, 27/36 y. trigonis nullis.
Lobulus (in situ) oblongus, folio duplo brevior, attenuatus, in plano rectangulatus, triplo longior
quam latus, apice recte truncatus, angulo acuto, ceterum oblique
adscendens, carina leviter arcuata, amplo sinu in folium excurrens.
Amphigastria caulina parva, caule duplo latiora, obcuneata,
vix latiora quam longa, apice truncato-rotundata, integerrima.
Perianthia oblongo-elliptica, duplo longiora quam lata, su-
perne dense irregulariterque spinulosa, plicis posticis longissimis,
inferne nudis, superne similiter armatis, rostro validissimo. Folia
floralia perianthio aequilonga, oblongo-obconica, obtusa, integer-
rima, lobulo parum breviore, duplo angustiore, apice obtuso, breviter
soluto, integro. Amphigastrium florale lobulis aequi-
longum, late obconicum, apice emarginatum, integrum. A n-
droecia desunt.
Incacorral (2200 m), No. 4964.
Brachiolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
400. Brachiolejeunea cordistipula St. n. sp. (Fig. 207).
Sterilis, minor flaccida flavescens, in cortice repens. Caulis
MBG. 206. Anoplolejeunea acutifolia St. ad 15 mm longus, densissime longeque ramosus, rams simplicibus,
un. sp. a pars caulis 30:4; b folium caul. Tarius pinnula auctis. Folia caulina parum imbricata,
30:1; ¢ folia floralia 30:1; d Perianth. oblique patula, parum concava, in plano ovato-trigona (1,33 mm longa,
30:1. supra basin 1 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato,
infero substricto, apice rotundata, brevi basi inserta, basi antica longe
truncata, caulem vix tegentia, integerrima. Gellulae superae 27/27 u, basales 27/45 u trigonis
-majusculis, in medio parietum nodulosis. Lobulus magnus, folio duplo brevior, in situ anguste
oblongus, triplo longior quam latus, in plano late ovatus, carina oblique adscendens, inflata, papulosa,
“amplo sinu in folium excurrens, apice oblique truncatus, angulo acuto. Amphigastria
— 22 —
caulina maxima, caule quintuplo latiora, optime rotundata, breviter sinuatim inserta ibidemque
cordatim rotundata.
Incacorral, ca. 2200 m, No. 4953.
401. Brachiolejeunea laxifolia (Taylor) S.
Estradillas supra Incacorral 3200 m, No. 3331/a, 3344; Corani, No. 3380.
à
Fig. 207. Brachiolejeunea cordistipula St. n. sp. a fol. caul. in situ 30 : 1; b. fol. caul. in plano 30 : 1; e folia floralia 30 : 1.
402. Brachioiejeunea Leiboldiana St.
Rio Saujana (3400 m), No. 3271.
403. Brachiolejeunea mamillata St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3494/a.
404. Brachiolejeunea Mandoni St.
Cuesta de Liryuni 3300 m, No. 2608.
405. Brachiolejeunea rupestris G.
In valle Corani (2600 m), No. 3375.
406. Brachiolejeunea succisa St.
Bolivia (sine loco natali).
Marchesinia S. F. Gray 1821.
407. Marchesinia longissima St. n. sp. (Fig. 208).
Dioica magna robusta, rigida, pallide flavicans, aetate brunnea, corticola. Caulis ad 9 cm
longus, regulariter bipinnatus, ramis primariis 1 cm longis, apice breviter dichotome ramosis. Folia
caulina imbricata, oblique patula, concava, in plano ovato-trigona (3 mm longa, medio 2 mm lata)
subsymmetrica, apice obtusa, ad medium inserta, basi antica grosse rotundato-ampliata, caulem late
transeuntia. Gellulae superae 27/27 & trigonis parvis acutis, basales 36/45 y, parietibus interrupte
trabeculatis. Lobulus parvus, triangulatus, folio triplo
brevior, carina alte adscendens, leviter arcuata, sinu subnullo
in folium excurrens, apice oblique lateque truncatus, quadri-
mamillatus; Amphigastria caulina magna, caule
quintuplo latiora, subrotunda (1,25 mm longa, 1,75 mm lata)
basi attenuata, sinuatim inserta, apice late rotundata inte-
gerrima. Perianthia pyriformia, compressa (5,25 mm
longa, medio 2,75 mm lata) eplicata, in medio umbonatim
inflata, apice truncato-rotundata, rostro parvo. Folia
Fig. 208. Marehesinia esse floralia perianthio duplo breviora, obovato-oblonga (3,5 mm
a pars caulis 20:1; b Perianthium 10 : 1. longa, medio 2 mm lata) apice obtusa, integerrima; lobulus
— 253 —
tertio brevior, anguste lanceolatus, apice breviter solutus, cuspidatus. Amphigastrium florale subro-
tundum (2,5 mm longum et latum) basi obcuneatum, brevissima basi insertum. Androecia desunt.
Tablas, 1800 m, No. 4532.
Dicranolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
* 408. Dicranolejeunea axillaris (Mont.).
Sillar 1800 m, No. 2701, 2702, 2711; Florida de San Mateo, No. 3670, 3696.
409. Dicranolejeunea boliviensis St. n. sp. (Fig. 209).
Sterilis magna robusta, rigidula, dilute brunnea, in
cortice dense depresso-caes-
pitans lateque expansa.
Caulis ad 8 cm longus,
regulariter longeque ra-
mosus, ramis breviter re-
moteque pinnulatis. Folia
caulina conferta, oblique
patula, concava apiceque
decurva, in plano ovata
(1,5 mm longa, medio 1,17
mm lata) subsymmetrica,
apice acuta, ad medium
inserta, basi antica rotun-
dato-appendiculata, inte-
gerrima. Cellulae su-
perae 18/27 u, trigonis
subnullis, basales 18/36 u.
I aa
Fig. 209. Dicranolejeunea boliviensis St. ons mauschlis> Lobu-
n. sp. a fol. caul. in situ 10:1; 5 fol. 8 ee Ir i F Fig. 210. Dicranolejeunea Herzogiana St. n.
caul. in plano 30 :1; c amphig. caul. Jus folio subduplo brevior, sp. a fol. caul. in plano 30:4; b amphig.
40:4. ovato - triangulatus, carina caul. 30 :1; ce Perianth. 30 : 1.
oblique adscendens, inflata,
leviter arcuata, amplo sinu in folium excurrens, margine supero stricto, regulariter mamillato,
mamillis 6; Amphigastria caulina magna, caule quintuplo latiora, concava apiceque recurva,
in plano subquadrata, sinuatim inserta, basi utrinque appendiculata, appendiculis angustis. hamatim
incurvis conniventibus.
Incacorral (2200 m), No. 4971.
410. Dicranolejeunea gigantea St.
Kstradillas supra Incacorral (3200 m), No. 3331.
411. Dicranolejeunea Herzogiana St. n. sp. (Fig. 210).
Monoica mediocris flaccida, dilute brunnea, aliis hepaticis consociata. Caulis ad3cm longus,
irregulariter pinnatus, pinnis longioribus similiter pinnatis. Folia caulina imbricata, subrecte
patula, valde concava, in plano oblongo-elliptica (1,83 mm Jonga, medio 1,17 mm lata) symmetrica, apice
rotundata valideque dentata; margine supero minute remoteque dentato, infero subnudo. Cellulae
superae 27/27 y, basales 36/36 », trigonis subnullis. Lobulus parvus, in plano subquadratus (0,4 mm
longus et latus) carina substricta levi sinu in folium excurrens, apice recte truncatus bimamillatus.
Amphigastria caulina subeircularia, profunde sinuatim inserta (ex parte libera) integerrima.
Perianthia pyriformia, compressa, triplicata, plicis lateralibus anguste alatis, alis regulariter
- valideque dentatis. Folia floralia perianthio subduplo breviora, oblonga, apice rotundata,
-irregulariter denticulata, inferne nuda; lobulus omnino nullus. Amphigastrium florale
— 254 —
perianthio duplo brevius, marginibus arcte recurvis, in plano subrotundum integerrimum. Androecia
sessilia, alveolis quadrijugis.
Tablas (1800 m), No. 4584, 4603.
412. Dicranolejeunea nudiflora St. n. sp. (Fig. 211).
Dioica magna flaccida, rufo-brunnea, in cortice prostrata denseque depresso-caespitans. Caulis
ad 7 cm longus, irregulariter multiramosus, ramis primariis 1—4 cm longis, sparsim breviterque pinnatis,
sub flore furcatis. Folia caulina parum imbricata, recte patula, concava apiceque decurva, in plano
ovata (2,5 mm longa, medio 1,75 mm lata) apice apiculata, ad medium inserta, basi antica rotundato-
appendiculata. Cellulae superae 18/27 „ trigonis majusculis, basales 18/36 u. trigonis subnullis.
Lobulus magnus, folio duplo brevior, anguste oblongus, carina oblique adscendens, leviter arcuata
amplo sinu in folium excurrens, apice quam basis triplo angustiore, oblique truncato, angulo acuto, margine
supero (in situ occulto) mamillato, mamillis 5—5. Perianthia obovato-oblonga (3,5 mm longa,
F / x
| b
Fig. 211. Dicranolejeunea nudiflora St. n. sp. Fig. 212. Dieranolejeunea oblongifolia St. n. sp. a pars
a Schemat. Habitus 1:2; b pars caulis 15:1; c folium caulis 45:4; 6 fol. flor. 1524; c’ampheeilorets=t:
solutum 15:1; d Perianth. c. foliis 15:1. d fol. florale 15 : 4.
medio 1,75 mm lata) decemplicata, plicis confertis, angustis, longe decurrentibus crispulis, rostro valido
brevissimo. Folia floralia perianthio aequilonga, ovata, acuta, lobulus subtriplo brevior,
oblongus, haud solutus, ad plicam reductus; carina alata, alis latiusculis. Amphigastrium florale
perianthio aequilongum, oblongo-obconicum, apice rotundatum breviterque retusum, liberum.
Androecia desunt.
In valle Corani (1800 m), No. 4753.
413. Dicranolejeunea oblongifolia St. n. sp. (Fig. 212).
Dioica major flaceida, dilute virens, in rupibus humidis dense depresso-caespitans lateque expansa.
Caulis ad 9 cm longus, sparsim breviterque pinnatus, saepe omnino simplex. Folia caulina
remota vel contigua, recte patula, ovato-oblonga, symmetrica (4 mm longa medio 2,5 mm lata) apice
acuta,. sub apice paucidentata, antice caulem vix tegentia, basi antica exappendiculata. Cellulae
superae 27/27 y, basales 36/63 y, trigonis nullis, parietibus tenuibus. Lobulus ad plicam angustam
reductus. Amphigastria caulina majuscula, caule quintuplo latiora, circularia, integerrima,
profunde sinuatim inserta. Folia floralia caulinis subaequimagna, oblonga (3,5 mm longa 1,5 mm
— 255 —
lata) apice breviter cuspidata, sub apice remote irregulariterque dentata; lobulus ad plicam minutam
reductus. Amphigastrium florale foliis floralibus aequilongum, late obovato-obconicum, liberum,
-apice ad Y, emarginato-bifidum, sinu amplo, laciniis lanceolatis, dense irregulariterque dentatis et spinu-
losis, inferne nudum. Androecia desunt.
Tablas, 1800 m, No. 4533.
414. Dicranolejeunea pulcherrima St. n. sp. (Fig. 213).
Dioica major gracilis flaccida flavescens, in cortice profunde pulvinata. Caulis ad 6 cm longus,
remote breviterque pinnatus, ramis elongatis interjectis similiter pmnatis. Folia caulina parum
| | imbricata, subrecte patula, valde
concava vel involuta, in plano
ovato-trigona (2,5 mm longa, supra
basin 2,25 mm lata) apice acuta,
sub apice paucidenticulata, lata
basi inserta, basi antica truncato-
A rotundata, caulem tegentia. Gel-
N lulae superae 18/18 y basales
27/36 », trigonis subnullis. A m-
phigastria caulina in situ
ovalia, in plano subrotunda, margi-
nibus arcte recurvis, apice plana
b integerrima, profunde sinuatim
inserta. Lobulus fol parvus,
in situ oblongus, margine supero
involuto occulto, in plano ovatus,
Fig. 213. Dicranolejeunea pulcherrima St. n. sp. a pars caulis 30 : 1; b Perianth. folio quadruplo brevior, carina
30 : 1. oblique adscendens, arcuata, amplo
sinu in folium excurrens, apice
oblique truncatus, angulo acuto. Perianthia compresso-pyriformia (1,83 mm longa, medio
1,5 mm lata) inferne nuda, superne anguste alata, alis regulariter spinosis, plica postica nuda, humilis,
inflata. Folia floralia perianthio subduplo breviora, lanceolata, cuspidata, superneu trinque 4—5-
spinosa; lobulus ad plicam exiguam reductus. Amphigastrium florale folus floralibus
aequilongum, ohovato-obconicum, medio supero grosse spinoso. Androecia desunt.
Incacorral (2200 m), No. 5043; Corani, (1800 m), No. 4720, 4743.
415. Dicranolejeunea Renauldii St.
Incacorral (2200 m), No. 5024.
Cyclolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
416. Cyclolejeunea peruviana (G.) St.
Sillar (1800 m), No. 2774, 2792.
Harpalejeunea Spruce 1885 p. subgen.
417. Harpalejeunea boliviana St. n. sp. (Fig. 214).
Dioica pusilla, rigida et fragillima, fusco-brunnea, in cortice et rupibus pulvinatim caespitans.
- Caulis ad 12 mm longus, sparsim longeque ramosus. Folia eaulina parum imbricata, oblique
_ patula, hamatim decurva, in plano ovata (1 mm longa medio 0,67 mm lata) asymmetrica, margine supero
_ longe arcuato, infero substricto, apice acuta, basi antica longe arcuata, caulem vix tegentia. Cellulae
superae 18/18 y, basales 18/36 u trigonis magnis acutis. Lobulus magnus, folio plus duplo brevior,
oblongus, duplo longior quam latus, carina oblique adscendens, leviter arcuata, amplo sinu in folium
— 256 —
excurrens, apice quam basis parum angustiore, recte truncato, angulo obtuso. Amphigastria
caulina majuscula, caule triplo latiora, subrotunda, transverse inserta, apice ad 1/, biloba, sinu subrecto
obtuso, segmentis triangulatis obtusis. Perianthia oblongo-obconica (1,5 mm longa, medio 0,75 mm
lata) apice truncato-rotundata, omnino eplicata, rostro parvo. Folia floralia caulinis
parum minora, simillima, 1obulo lineari, exiguo, apice breviter soluto obtuso. Amphigastrium
florale obovato-obeonicum, perianthio triplo brevior, ad
medium inciso-bilobatum, sinu semirecto, segmentis lanceo-
latis obtusis vel acutis. Androecia desunt.
Nebelwald über Comarapa, (2600 m) No.
4202.
418. Harpalejeunea exciso-stipula St. n. sp. (Fig. 215).
Monoica mediocris, gracillima, flaccida, flavo-rufes-
cens, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 4 cm longus,
irregulariter remoteque pinnatus, pinnis longioribus pauci-
pinnulatis. Folia caulina recte patula, contigua,
valde decurva, in plano ovato-oblonga (1 mm longa, medio
0,58 mm lata) apice grosse apiculata, basi antica rotundata,
caulem tegentia. Cellulae superae 14/14 u, basales
18/18 u trigonis magnis. Lobulus majusculus, ovato
-triangulatus, folio quadruplo brevior, carina oblique ad-
Fig. 214. Harpalejeunea boliviana St. n. sp. apars Scendens, arcuata, papulosa, sinu acuto in fohum excurrens,
caulis 15:1; 6 fol. caulin. 15:4; e Perianth. 15:1. apice quam basis triplo angustior, profunde excisus, angulo
spinula hamata armato. Amphigastria caulina
majuscula, caule triplo latiora, subrotunda, basi cuneatim angustata, transverse inserta, ad medium
exciso-bifida, sinu amplo, laciniis anguste triangulatis leviterque conniventibus. Perianthia
magna, pyriformia (1,33 mm longa, medio 0,75 mm lata) rostro parvo, plicis posticis angustis, longe
decurrentibus, divergentibus. Folia floralia caulinis
aequimagna, simillima, lobulo parvo lineari, 0,33 mm longo,
sextuplo longiore quam lato, apice truncato, angulo acuto.
Amphigastrium florale parvum, late ovato-ob-
conicum, caulino subaequimagnum simillimum. Androecia
parva sessilia, bracteis trijugis.
Tablas (1800 m), No. 4641.
419. Harpalejeunea grosse-armata St. n. sp. (Fig. 216, a—b).
Monoica, parva, flaccida, dilute virens, in foliis
fiicum arcte repens. Caulis ad 10 mm longus, irre-
gulariter longeque pinnatus, sub flore innovatus. Folia
caulina parum imbricata, saepe remotiuscula, recte patula,
ovata, symmetrica (0,83 mm longa, medio 0,5 mm lata) apice Fig. 245. ‘Harpalcjeuncn. exe
rotundata, basi antica truncato-rotundata, caulem vix tegentia, sn. à fol. caul. in situ 30:4; 5 fol. caul. in
integerrima. Gellulae superae 18/18 yu, basales 27/36 u, plano 30 :1; ¢ Perianth. 30 :1.
trigonis parvis, basi subnullis. Lobulus majusculus, ovatus,
folio triplo brevior, carina oblique adscendens, leviter arcuata, cellulis prominulis crenulata, amplo
sinu in folium exeurrens, apice oblique truncato, angulo apiculato. Amphigastria caulina
majuscula, caule subtriplo latiora, rotunda, transverse inserta, ad medium exciso-bifida, segmentis
lanceolatis acutis conniventibus. Perianthia parva, folio caulino subaequimagna, obovato-ob-
conica, rostro magno valido, plicis ubique grosse irregulariterque spinosis, inferne nudis. Folia
floralia perianthio duplo breviora, oblongo-obconica, obtusa, integerrima; lobulus tertio
brevior, lanceolatus, ad medium solutus, obtusus, integerrimus. Amphigastrium florale
= 257 —
lobulis aequilongum, obovato-obconicum, ad 1/, inciso-bifidum, sinu semirecto, lobis anguste trian-
gulatis porrectis acutis. Androecia breviter spicata, sessilia bracteis paucijugis.
Incacorral (2200 m), No. 5051.
420. Harpalejeunea Spruceana St. n. sp. (Fig. 216, c—d).
Sterilis mediocris flaccida, pallide flavicans, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 2 cm longus,
irregulariter breviterque pinnatus, ramis saepe fasciculatim approximatis, simplicibus. Folia caulina
contigua, recte patula, valde concava decurva, in plano
late ovato-trigona, asymmetrica, margine supero alte
arcuato, infero substricto (0,75 mm longa, supra basin
0,67 mm lata) apice obtusa, basi antica truncato-rotun-
data, caulem vix tegentia. Cellulae superae 18/18 y,
basales 27/36 y trigonis subnullis. Lo bulus magnus,
Fig. 216. a—b Harpalejeunea grossearmata St. n. sp. :
a pars caulis 20:1; b Perianth. 20:1; e—d H. Spruceana Fig. 217. Strepsilejeunea boliviensis St. n. sp. a pars
St.n.sp. e pars caulis 20:1; d folium caulin. in plano 20:1. caulis ca. 23:4; 5 folia floralia ca. 23 : 1.
folio duplo brevior, ovato-oblongus, carina oblique adscendens, arcuata, amplo sinu in folium
excurrens, apice truncato, quam basis duplo angustiore, angulo obtuso, sub apice constrictus. Amp hi-
gastria caulina parva, caule parum latiora, subrotunda, transverse inserta, apice leviter
lateque emarginata, segmentis late triangulatis acutis.
In valle Corani (1800 m), No. 4686.
421. Harpalejeunea tuberculata Jack.
Tablas (3400 m), No. 2822.
Strepsilejeunea Spruce 1885 p. subgen.
422. Strepsilejeunea boliviensis St. n. sp. (Fig. 217).
Dioica parva gracillima, dilute brunnea, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad 2 em
longus, sparsim breviterque ramosus. Folia caulina contigua, oblique patula, valde decurva,
in plano ovato-trigona (1,17 mm longa, medio 1 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato,
Bibliotheca botanica. Heft 87. 33
— 258 —
infero substricto, basi antica truncata, apice obtusa vel rotundata, integerrima. Gellulae superae
27/27 y. basales 27/36 à trigonis subnullis. Lobulus in situ oblongus recte patens, folio duplo brevior,
carina arcuata, levi sinu in folium excurrens, inflata, sub apice constrictus, apice ipso oblique truncato,
angulo acuto. Amphigastria caulina maxima, subrotunda (0,67 mm longa, 0,75 mm lata)
profunde sinuatim inserta, apice biloba, rima angusta obtusa, lobis late triangulatis acutis. Folia
floralia caulinis aequimagna, spathulata, falcato-divergentia, apice acuta, integerrima, lobulus
Fig. 218. ‚Strepsilejeunea obtusistipula St. n. sp. Fig. 219. Strepsilejeunea papulifolia St. n.
a pars caulis 18:1; bfolium caulinum 18:1; ¢ Perianth. sp. a pars caulis 18:1; 6 fol. caulin. 18:1;
ES al c Perianth. 18 :1.
parum brevior, lanceolatus, ad 1/, solutus, acutus. Amphigastrium florale foliis floralibus subaequi-
longum, apice breviter emarginato-bidentatum, inferne lobulis altissime connatum. Androecia
parva, in ramis lateralia, sessilia, bracteis 3—4 jugis.
Nebelwald über Comarapa, (2600 m) No. 3975.
423. Strepsilejeunea Kunthiana Libg.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3913.
424. Strepsilejeunea obtusistipula St. n. sp. (Fig. 218).
Dioica mediocris flaccida, dilute brunnea, terricola, laxe caespitans. Caulis ad 25 mm longus,
superne remote breviterque ramosus, inferne fasciculatim multiramosus, ramis simplicibus vel minute
pinnatis. Folia caulina oblique patula, remotiuscula, superne imbricata, decurva, in plano ovata
(1,1 mm longa, 0,75 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi rotundata longe arcuato, infero leviter
curvato, apice acuta vel obtusa, brevi basi inserta. Cellulae superae 18/18 u basales 18/27 u trigonis
magnis acutis. Lobulus in situ oblique adscendens, oblongus, quadruplo longior quam latus, sub
apice constrictus, apice ipso truncato, angulo acuto, carina leviter arcuata, recto angulo in folii marginem
excurrens. Amphigastria caulina majuscula, late obcuneata, caule triplo latiora, transverse
inserta, apice profunde emarginata, lobis leviter divergentibus, apice rotundatis. Perianthia pyri-
formia (1,33 mm longa, medio 0,9 mm lata) plicis posticis angustis, late divergentibus, ad medium
— 259 —
decurrentibus; rostro longissimo angusto. Folia floralia oblongo-elliptica, 1,17 mm longa medio
0,58 mm lata, apice obtusiuscula. Lobulus sublinearis, foliis floralibus quadruplo brevior, apice
breviter solutus, obtusus. Amphigastrium florale obovato-obconicum, apice ad 1% incisum,
rima angusta, lobis obtusis. A ndroecia parva, in caule terminalia, vulgo ex apice vegetativa, bracteis
paucijugis.
Cuchicancha (3000 m), No. 4164.
425. Strepsilejeunea papulifolia St. n. sp. (Fig. 219).
Monoica, exigua flaccida, dilute brunnea, in terra gregaria, muscis consociata. Caulis ad
42 mm longus, parum breviterque ramosus. Folia caulina imbricata, oblique patula, valde decurva,
in plano ovata (0,67 mm longa, medio 0,58 mm lata) subsymmetrica, margine supero longe arcuato, infero
similiter curvato, apice obtusa, basi antica truncato-rotundata, integerrima. Gellulae superae 18/18 u,
basales 18/27 u, trigonis magnis acutis, cuticula papulosa. Lob ulus folio triplo brevior, ovato-conicus,
carina oblique adscendens, amplo sinu in folium excurrens, margine supero stricto, apice truncatus, angulo
apiculato. Amphigastria caulina magna, caule subtriplo latiora, subrotunda, leviter sinuatim
inserta, apice breviter inciso-bidentula. Perianthia maxima, late elliptica (1,5 mm longa, medio
0,83 mm lata) ex angusta basi valde ampliata, plieis posticis longissime decurrentibus, angustis, rostro
longissimo. Folia floralia obovato-obconica, late divergentia (1 mm longa, 0,5 mim lata) apice
obtusa, integerrima. Lobulus dupilo brevior, anguste linearis, apice truncato, angulo acuto. Amp ht
gastrium florale perianthio duplo brevius,
late obcuneatum, apice brevissime emarginatum,
dentibus acutis. Androecia in caule lateralia,
brevissima, bracteis bijugis, perianthio approximatis.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3915.
}
Ceratolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
426. Ceratolejeunea brasiliensis (Gottsche) S.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3983.
427. Ceratolejeunea peruviana St.
Sillar (1800 m), No. 2770.
Taxilejeunea Spruce 1885 p. subgen.
428. Taxilejeunea acutifolia (Ldbg.) St.
Tablas 1800 m, No. 4571; Sillar 1800 m,
No. 2756; Rio Tocorani, No. 4061.
429, Taxilejeunea apiculata (G.) Spruce. b
Tablas 1800 m, No. 4605, 4518; Cerros
de Malaga 4000 m, No. 4358.
430. Taxilejeunea Allionii St.
Fig. 220. a Taxilejeunea hamatifolia St. n. sp. pars caulis
Bolivia (sine loco natalı). 15:1; b—c T. asperrima St. n. sp. b fol. caulin. 18 : 1;
431. Taxilejeunea asperrima St.n. sp. (Fig. 220, b—c). e amphig. caulinum 18 :1.
Sterilis major gracillima flaccida, flavescens,
aetate dilute brunnea, in cortice dense depresso-caespitans. Gaulis ad 5 cm longus, capillaceus,
simplex, rarius parum longeque ramosus. Folia caulina parum imbricata, valde concava, saepe
involuta caulique parallela, in plano ovato-trigona (1,5 mm longa, supra basin 1,33 mm lata) ad medium
accreta, basi antica rotundata, caulem superantia, apice acuta. Cellulae superae 18/18 y, trigonis
magnis, vulgo confluentibus, papilla magna coronatae, basales 18/27 „ trigonis ovalibus, cuticula
laevis. Lobulus oblongo-triangulatus, latissima basi insertus, carina» oblique adscendens, leviter
arcuata, amplo sinu in folium excurrens, apice breviter truncatus, angulo apiculato. Amp higastria
9
*
4
À
(Sa on gett ae,
— 260 —
caulina gigantea, subrotunda (1,33 mm longa et lata) profunde sinuatim inserta, apice breviter
excisa, lobis late rotundatis integerrimis, marginibus lateralibus arcte recurvis.
Tablas, 3400 m, No. 2907.
432. Taxilejeunea boliviana St. n. sp. (Fig. 221).
Monoica mediocris gracilis, pallide virens, aliis hepaticis consociata. Caulis ad 3 cm longus,
sparsim breviterque pinnatus, paucis ramis longioribus simplicibus. Folia caulina parum imbricata,
oblique patula, plana, ovato-triangulata (1,33 mm longa,
basi 1,33 mm lata) asymmetrica, margine postico stricto,
antico late rotundato, apice acuta, sub apice paucidentata
vel solum angulata. Cellulae superae 18/36 u basales
27/36 y, trigonis parvis, in
medio parietum nodulosis.
Lobulus nullus vel ad
plicam exiguam reductus.
Amphigastria caulina
majuscula, caule triplo latiora,
rotunda, leviter sinuatim in-
b serta, ad medium biloba, sinu a
subrecto obtuso, lobis late
triangulatis acutis. Peri-
anthia uno latere inno-
vata, clavata, plus duplo
longiora quam lata, apice
truncata, angulis rotundatis,
integerrima, plicis posticis ad b
medium decurrentibus late di- =;
vergentibus, angustis, apice
£ Fig. 222. Taxilejeunea cuspidata
Fig. 221. T'axilejeunea boliviana St. n. sp. a pars truncato-rotundato. Folia St. n. sp. a Folium caulin. 12:1;
caulis 15:1; 6 fol. caulin. 15:1; e Perianth. 15:1. floralia perianthio parum 5 Amphigastrium caulinum 12:1.
breviora, lanceolata, cuspidata,
remote valideque paucidentata; lobulus duplo brevior, anguste linearis, haud solutus, truncatus,
obtusus. Amphigastrium florale perianthio duplo brevius, ovatum, ad 14 exciso-bifidum,
sinu angusto, lobis acutis. Androecia sessilia, bracteis 4-jugis.
Bolivia (sine loco natali).
432. Taxilejeunea chimborazensis St.
Sillar 1800 m, No. 2775, 2792/a.
. Taxilejeunea cordistipula (Ldbg. et G.).
Tablas, 1800 m, No. 4523.
435. Taxilejeunea cuspidata St. n. sp. (Fig. 222).
Sterilis major gracillima, flaccida, pallide-flavicans, dense depresso-caespitans, vel muscis corticolis
consociata. Caulis ad6 cm longus, simplex vel parum longeque ramosus. Folia eaulina parum
imbricata, oblique patula, valde concava, in plano late ovata (1,83 mm longa, supra basin 1,33 mm lata)
ad medium inserta, margine supero e basi late rotundata substricto, caulem late superante, margine
infero similiter arcuato breviterque decurrente, apice apiculata, integerrima. Gellulae 27/36 u
ubique aequales, trigonis parvis, superne subnullis. Lobulus nullus, ad plicam minimam reductus.
Amphigastria caulina gigantea (1,17 mm longa, 1 mm lata) optime cordiformia, brevi basi
inserta, utrinque breviter rotundata, apice ad medium biloba, sinu angusto, lobis late triangulatis
cuspidatis porrectis.
Nebelwald über Comarapa, No. 4232,
43
SS
— 261 —
. Taxilejeunea Dusenii St.
Bolivia (sine loco natalı).
. Taxilejeunea epiphyta St.
Bolivia (sine loco natalı).
. Taxilejeunea filicaulis (Ldbg.) St.
Bolivia (sine loco natalı).
. Taxilejeunea flaccida St.
Bolivia (sine loco natali).
. Taxilejeunea grandifolia St. n. sp. (Fig. 223, e—d).
Dioica, magna, gracillima, flaccida, pallıde-virens, in humo laxe caespitans. Gaulis ad 7 cm
longus, simplex vel sparsim longeque ramosus. Folia caulina contigua, (in ramis remota) oblique
patula, parum concava, in plano latissime triangulata, latiora quam
longa (2,5 mm longa, 3 mm lata) asymmetrica, margine supero e basi
€ ]
C
Fig. 223. a—b Taxilejeunea pusilla St. n. sp. a pars caulis 15 : 1; b pars ramuli Fig. 224. Taxilejeunea Herzogiana
15 :1; c—d T. grandifolia St n.sp. e pars caulis 15 : 1; d Amphigastrium cau- St. n.sp. a folium caulinum 15:1;
linum 15 :1. b Amphigastrium caulinum 15:1.
rotundata longe arcuato, infero substricto, apice apiculata, ad medium inserta, basi antica caulem
late superantia, postice attenuatim decurrentia, integerrima. Cellulae superae 36/36 u, basales
27/45 y, trigonis nulls. Lobulus ad plicam ‘minutam reductus. Amphigastria caulina
magna, caule quadruplo latiora, rotunda, transverse inserta, basi utrinque breviter rotundata, optime
cordata, apice ad medium biloba, sinu semirecto obtuso, lobis triangulatis porrectis acutis. Peri-
anthia oblongo-obconica (4 mm longa, superne 1,75 mm lata) plicis posticis angustis, longe decur-
rentibus, rostro valido brevissimo. Folia floralia perianthio aequilonga vel longiora, lanceolata,
acuta, integerrima. Lobulus ad plicam longam angustam reductus, apice parvo dente armatus.
Amphigastrium florale perianthio aequilongum, ovatum, basi lobulis foliorum breviter
connatum, apice breviter exciso-bidentulum. Androecia desunt.
Bolivia (sine loco natali).
441. Taxilejeunea hamatifolia St. n. sp. (Fig. 220, a).
, Dioica pusilla flaccida, virens, aetate brunnea, in rupibus humidis dense depresso-caespitans lateque
| expansa. Caulis ad 15 mm longus, simplex vel breviter remoteque pinnulatus. Folia caulina
— 262 —
contigua, recte patula, apice decurva, in plano ovato-trigona (0,9 mm lata, inferne 0,58 mm lata) apice
apiculata, hamatim decurva, basi antica truncato-rotundata, caulem tegentia, celluloso-crenulata. Ce 11 u-
lae superae 27/27 y, basales 27/36 p, trigonis nullis. Lob ulus parvus, latissimus, ambitu late triangu-
latus, carina oblique adscendens, leviter arcuata, levi sinu in folii marginem excurrens, apice quam
basis quadruplo angustiore, oblique truncato, sub apice constrictus. Amphigastria caulina
gigantea, rotunda (0,75 mm longa et lata) basi profunde cordata, alis late rotundatis, apice ad Y, inciso-
biloba, sinu semirecto, lobis late triangulatis acutis. Androecia in caule sessilia, bracteis quadrijugis.
Florida de San Mateo, No. 3664.
442. Taxilejeunea Herzogiana St. (Fig. 224).
Corani, 1800 m, No. 4692.
443. Taxilejeunea isocalycina (Nees.) S.
San Miguelito, 1600 m, No. 2770/a.
444, Taxilejeunea lancifolia St. n. sp. (Fig. 225, a).
Sterilis major gracillima,
flaccida, hyalina, in ramulis
arborum pendula laxeque in-
tricata. Caulis ad 5 cm
longus, irregulariter longeque
ramosus, pallidus. Folia
caulina contigua, in ramis
remota, oblique patula, sub-
plana, oblongo-lanceolata (1,17
mm longa, medio 0,5 mm lata)
lata basi inserta, marginibus
longe leviterque arcuatis, basi
antica caulem vix tegentia,
apice longe cuspidata, inte-
gerrima. Cellulae superae
18/36 u, basales 27/36 u, tri-
gonis nulls. Lobulus ad
plicam minimam reductus.
Fig. 225. a Taxilejeunea lancifolia
Fig. 226. Taxilejeunea longiloba St. n. sp. a fol. E 2 : St. n. sp. pars caulis 10 :1; 5 7.
caul. in situ 15 :1; 6 amphig. caul. 15 :1; e fol. Amphigastria caulina „aueidens St. n. sp. pars caulis
flor. 45 : 1; d amphig. flor. 15 : 1. majuscula, late ovata, caule 10 :1.
subtriplo latiora, transverse
inserta, ad ?/, emarginato-bifida, sinu amplo, laciniis anguste lanceolatis porreetis acutis.
Tablas, 1800 m, No. 4545, 4649.
445. Taxilejeunea longiloba St. n. sp. (Fig. 226).
Dioica magna flaccida gracilis, virens, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad 6 em
longus, parum breviterque ramosus. Folia caulina imbricata, subrecte patula, parum concava,
in plano subrotunda (3 mm longa, 2,25 mm lata) ad ?/, accreta, margme supero e basi rotundata
longe arcuato, caulem superante, margine infero similiter curvato, apice late rotundata vel leviter
obtusa. Cellulae superae 36/36 4, basales 36/54 u, trigonis nullis. Lobulus angustus, erectus,
cauli longe accretus (1 mm longus, 0,5 mm latus) quasi anguste saccatus, apice recte truncatus, repandus
vel subdenticulatus. Amphigastria caulina gigantea, subcircularia (2,5 mm longa, 3 mm
lata) ad medium sinuatim inserta, apice ad Y/, inciso-biloba, sinu angusto, lobis late triangulatis apiculatis,
leviter conniventibus. Folia floralia obovato-oblonga (4 mm longa, 2 mm lata) apice rotundata,
integra, inferne attenuata. Lobulus 3 mm longus, anguste spathulatus, folio breviter connatus
et parallelus, apice obtuso. Amphigastrium florale subrotundum (3 mm longum, 2,5 mm
|
— 263 —
latum) foliis floralibus utrinque breviter connatum. apice ad 1/, inciso-bilobatum, rima angusta, lobis
acutis. Reliqua desunt.
. Corani, ca. 1800 m, No. 4678.
446. Taxilejeunea longirostris St.
Bolivia (sine loco natali).
447. Taxilejeunea muscicola St. n. sp. (Fig. 227, b—c).
Dioica pusilla, pallide virens, flaccida, fragillima, muscis consociata. Caulis ad 15 mm longus,
irregulariter multiramosus. Folia caulina contigua, subrecte patula, decurva, in plano late ovato-
trigona (1,5 mm longa, supra basin 1,25 mm lata) marginibus superis et inferis aequaliter arcuatis, apice
late attenuata breviterque cuspidata, ad medium inserta, basi antica rotundata, caulem tegentia. Cell u-
lae superae 27/27 y, basales 27/45 y, parietibus tenuibus, trigonis nullis. Lobul LC exiguus, ad
plicam minutam reductus, linearis, apice truncatus, angulo ‘acuto. Amphigastria caulina
magna, caule triplo latiora, rotunda, transverse inserta,
apice breviter emarginato-bifida, rima angusta, lobis late
triangulatis apiculatis. Perianthia anguste clavata
(1,5 mm longa, medio 0,5 mm lata) cylindrica, sub apice
constricta, apice ipso 5-plicata, plicis brevibus truncatis
biangulatis, rostro minimo. Folia floralia exigua,
perianthio triplo breviora, obovato-obconica, apice ro-
tundata, integerrima; lob ulus triplo brevior, lanceo-
latus, breviter solutus, acutus. Amphigastrium
florale lobulis parum longius, oblongum, ad Y, inciso-
bifidum, lobis lanceolatis acutis. Androecia desunt.
Rio Tocorani, No. 4048.
448. Taxilejeunea paucidens St. n. sp. (Fig. 225, b).
Sterilis mediocris, subhyalina, flaccida, gracillima,
muscis corticolis consociata. Gaulis ad 6 cm longus
capillaceus, simplex vel parum breviterque ramosus.
Folia caulina conferta, oblique patula, vix concava,
in plano late ovata (1,5 mm longa, medio 1 mm lata) sym-
metrica, ad medium inserta, margine supero e basi
truncata longe arcuato, caulem superante, infero
similiter arcuato, apice acuta vel apiculata, sub apice
Fig. 227. a Tasilejeunea Rechingeri St. pars caulis paucidenticulata vel solum angulata. Cellulae superae
| 15:1; b—e T. muscicola St. n. sp. b Perianth. 15:1; 36/36 y, trigonis nullis, basales 36/54 4 trigonis parvis.
e fol. caul. in situ 15 :1. Lobulus majusculus, folio quadruplo brevior, oblongus,
carina oblique adscendens, leviter arcuata, amplo sinu in
folium excurrens, apice quam basis subduplo angustiore, oblique truncato, angulo obtuso, sub apice
constrictus. Amphigastria caulina magna, caule quadruplo latiora, reniformia, transverse
» inserta, ad 1/; emarginato-biloba, lobis late triangulatis porrectis acutis.
Tablas (1800 m), No. 4602.
449. Taxilejeunea pendula St. n. sp. (Fig. 223, a).
Sterilis magna gracilis, pallide flavicans, subhyalina, dense depresso-caespitans, in ramulis arborum
_ pendula. Caulis ad 5 cm longus, capillaceus, pallidus, debilis, parum longeque ramosus. Folia
“caulina contigua, oblique patula, parum concava, in plano oblonga (2 mm longa, medio 1,17 mm lata)
latissima basi inserta, marginibus longe arcuatis, apice longe apiculata, integerrima. Cellulae superae
~ 36/36 y, basales 36/45 4, trigonis nullis. Lobulus minimus subquadratus, apice truncatus, angulo
‚obtuso. Amphigastria caulina reniformia, caule triplo latiora (0,67 mm lata, 0,5 mm longa)
— 264 —
transverse inserta, basi utrinque cordatim rotundata, apice ad medium inciso-biloba, sinu recto, lobis
late triangulatis porrectis acutis.
In valle Corani (1800 m), No. 4668.
450. Taxilejeunea peruviana St.
Nebelwald über Comarapa, No. 4329.
451. Taxilejeunea pusilla St. n. sp. (Fig. 223, b).
Sterilis pusilla, pallide flavicans, subhyalina, corticola. Gaulis ad 8 mm longus, simplex vel
parum ramosus. Folia caulina contigua, oblique patula, canaliculatim concava, in plano ovata
» (0,83 mm longa, medio 0,5 mm
lata) ad medium inserta, mar-
gine supero e basi truncata
longe arcuato, margine infero
= substricto vel leviter curvato,
a plo brevior, carina oblique
b adscendens, leviter arcuata,
Fig. 228. T'axilejeunea rufescens St. n. sp. a fol. caul. 45 : 1; 6 amphig. caul. 15:1; levi sinu in folium excurrens,
ce Perianth. 15 :1. apice quam basis duplo angu-
stiore, oblique leviterque emar-
ginatus, angulo apiculato. Cellulae superae 18/18 y, basales 27/36 x, trigonis nullis, parietibus
apice acuta, integerrima. Cel-
valids. Amphigastria caulina maxima, caule quintuplo latiora, rotunda, profunde sinuatim
lulae superae 18/18 u, basales
27/36 u. trigonis nullis, parieti-
inserta, fere ad medium usque biloba, simu angusto acuto lobis triangulatis acutis porrectis.
Incacorral (2200 m), No. 4951.
bus validis. Lobulus mag-
nus, late ovatus, folio quadru-
452. Taxilejeunea Rechingeri St. (Fig. 227, a).
Bolivia (sine loco natalı).
453. Taxilejeunea rufescens St. n. sp. (Fig. 228).
Dioica magna gracilis flaccida, rufescens vel pallide virens, in cortice laxe intricata. Gaulis
ad 6 cm longus, irregulariter ramosus; ramis primariis ad 2 cm longis, sparsim breviterque pinnatis et
bipinnatis. Folia caulina contigua, oblique patula, in plano late ovata (1,33 mm longa, medio 1 mm
lata) margine supero e basi valde rotundata longe arcuato, ipsa basi rotundato-appendiculato, margine
infero similiter longeque arcuato, apice grosse apiculata, integerrima. Gellulae superae 27/27y,
basales 27/36 y, trigonis parvis, medio nodulosis, marginibus celluloso-crenulatis. Lobulus majusculus,
oblongus, folio quadruplo brevior, carina oblique adscendens, leviter arcuata, levi sinu in folium excurrens,
apice quam basis duplo angustiore, truncato, angulo obtuso, sub apice leviter constrictus. Amphi-
gastria caulina gigantea, subrotunda (1 mm longa et lata) profunde sinuatim inserta, apice ad
1, biloba, rima angusta, lobis late triangulatis acutis. Perianthia oblonga, 1,5 mm longa, 0,67 mm
lata) sub apice leviter constricta, superne quadriplicata, plicis brevibus angustis irregulariter dentatis
et spinulosis. Folia floralia perianthio parum breviora, anguste lanceolata, acuta, integra;
lobulus folio duplo brevior, haud solutus, angustissimus, apice truncatus, angulo acuto. Amp hi-
gastrium florale intimum obovato-obconicum, ad 1/, bilobatum, sinu semirecto obtuso, laciniis |
extus dente armatis. Androecia desunt.
Tablas, 1800 m, No. 4567, 4609, 4610; Corani, 1800 m, No. 4679.
— 265 —
Macrolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
454. Macrolejeunea Herzogiana St. n. sp. (Fig. 229).
Dioica magna flaccida, fusco-brunnea, in cortice laxe caespitans lateque expansa. Caulis ad
4 cm longus, simplex vel paucipinnulatus. Folia caulina conferta, oblique patula, valde decurva,
in plano ovato-trigona (2,5 mm longa supra basin 2,5 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato,
« infero substricto, apice acuta, lata basi inserta, basi antica truncata, caulem vix tegentia, integerrima.
Cellulae superae 27/27 y, basales 27/36 y trigonis nullis. Lobulus magnus, folio subduplo brevior,
— m
——
Fig. 229. Macrolejeunea Herzogiana St. n. sp. a fol. caul. in situ 20 :1; 6 fol. caul. in plano 20 :1; ce amphig. flor. 30 :1;
d folia floralia 30 :1.
oblongus, duplo longior quam latus, carina subrecte patula, leviter arcuata, levi sinu in folium excurrens,
apice oblique truncatus, angulo acuto. Amphigastria caulina maxima, reniformia (1,25 mm
longa, 1,5 mm lata) profunde sinuatim inserta, basi utrinque optime cordata, apice minute exciso-bidentula.
Folia floralia spathulata (1,33 mm longa, medio 0,75 mm lata) apice acuta integerrima; lobulus
lanceolatus, folio parum brevior, ad 1/, vel ad medium solutus, acutus. Amphigastrium florale
lobulis aequilongum, obovato-obconicum, apice ad Y, bifidum, sinu angusto, obtuso, lobis triangulatis
obtusis. Reliqua desunt.
. Cordillera de Santa Cruz, No. 3911, 3908.
Hygrolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
455. Hygrolejeunea cordifissa Tayl.
Sillar 1600 m, No. 2721/a, 2774/a; Tablas, 3400 m, No. 2838; Cordillera de Santa Cruz,
No. 3542, 3543.
456. Hygrolejeunea cuspidata (G.) St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3919.
457. Hygrolejeunea eluta (Nees.) St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3944.
458. Hygrolejeunea Herzogii St. n. sp. (Fig. 230).
Dioica magna robusta flaccida, rufo-brunnea, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis
ad 6 cm longus, parum longeque ramosus. Folia caulina conferta, recte patula, valde concava,
in plano ovata (1,5 mm longa, medio 1 mm lata) asymmetrica, margine supero longe arcuato, infero leviter
sinuato, apice late rotundata, brevissima basi inserta, basi antica truncato-rotundata, caulem vix tegentia,
integerrima. Cellulae superae 36/36 y, basales 36/45 y trigonis parvis, in medio parietum nodulosis.
Lobulus parvus folio quadruplo brevior, oblongus, duplo longior quam latus apice quam basis parum
Bibliotheca botanica. Heft 87. 34
— 266 —
angustiore, oblique truncato, angulo obtuso; carina oblique adscendens, leviter arcuata, amplo sinu in
folium excurrens. Amphigastria caulina maxima, optime circularia (0,5 mm longa et lata)
profunde sinuatim inserta, profunde cordata, integerrima.
Perianthia desunt. Folia floralia lanceolata
(1,25 mm longa, medio 0,67 mm lata) apice obtusa;
lobulus parum minor, ad medium solutus, apice
subacutus. Amphigastrium florale folüs flo-
ralibus aequilongum, obovato-obconicum, apice minute
incisum, segmentis obtusis. Androecia desunt.
Sillar (1800 m), No. 2687.
459. Hygrolejeunea orba (Gottsche) St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3890.
un
Fig. 230. Hygrolejeunea Herzogii St. n. sp. a pars A 2
rami 10:1; 6 folia floralia 30 : 1. 460. Euosmolejeunea tenerrima (Ldbg.) St.
Cordillera de Santa Cruz, No. 3922.
Euosmolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
Microlejeunea Spruce 1885 p. subgen.
461. Microlejeunea Herzogiana St. n. sp.
Dioica majuscula, fusco-brunnea, in rupibus humidis dense depresso-caespitans. Caulis ad
4 cm longus, simplex vel parum breviterque pinnatus. Folia caulina conferta, oblique patula, inflata,
apice decurva, in plano ovato-trigona (2,5 mm longa, supra basin 2,25 mm lata) lata basi inserta, asym-
metrica, margine supero longe arcuato, infero stricto vel leniter sinuato, apice acuta, integerrima. Ce 11 u-
lae superae 27/27 p, basales 27/36 y trigonis nullis. Lobulus magnus, oblongus, duplo longior
quam latus, carina stricta, oblique adscendens, levi sinu in folii marginem excurrens, apice quam basis
subtriplo angustiore, recte truncato, angulo obtuso, margine supero stricto. Amphigastria caulina
magna, reniformia (1,5 mm lata, 1 mm longa) basi profundissime cordata, apice breviter emarginato-
bidentula. Folia floralia intima obovato-oblonga (1,33 mm longa, superne 0,67 mm lata) apice
acuta, integerrima; lobulus magnus lanceolatus (1 mm longus, 0,33 mm latus) ad 4/3; solutus, apice
acuto, integerrimo. Amphigastrium florale intimum obovato-obconicum (1 mm longum,
superne 0,67 mm latum) ad 4, inciso-bifidum, rima angusta, lobis triangulatis obtusis. Reliqua desunt.
Bolivia (sine loco natalı).
Homalolejeunea.
462. Homalolejeunea excavata Mitt.
Hab. Bolivia (sine loco natali).
Cheilolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
463. Cheilolejeunea boliviensis St. n. sp. (Fig. 231).
Dioica minor flaccida, virens, in cortice dense depresso-caespitans. Caulis ad 2 cm longus,
irregulariter multiramosus, capillaceus, virens et debilis. Folia caulina parum imbricata, subrecte
patula, parum concava, in plano optime ovata, symmetrica, apice obtusa, basi antica truncato-rotundata,
brevi basi inserta. Cellulae superae 18/18 u, basales 18/36 y, parietibus validis, trigonis nullis.
Lobulus magnus, folio duplo brevior, fusiformis, carina oblique adscendens, leviter arcuata, levi
sinu in folii marginem excurrens, apice oblique truncatus, angulo apiculato. Amphigastria caulina
magna, caule triplo latiora, sinuatim inserta, ad medium bifida, sinu angusto obtuso, lobis triangulatis
acutis porrectis. Perianthia pyriformia (1 mm longa, sub apice 0,58 mm lata) rostro longo, plicis
164. Cheilolejeunea Herzogiana St. n. sp. Fig. (232.)
Ë
r
-
Ÿ
&
8
*
G
t
lobis late lanceolatis acutis integerrimis. Androecia
— 267 —
posticis angustis, longe decurrentibus. Folia floralia perianthio longiora, oblongo-obcuneata,
apice rotundata vel obtusa; lobulus tertio brevior, angustus, ad 1/, solutus, obtusus. Amphi-
gastrium florale perianthio aequilongum, obovato-
obconicum, ad medium bifidum, rima angusta obtusa,
desunt.
Nebelwald über Comarapa, No. 3804.
Dioica, mediocris flaccida, dilute brunnea, pulvi-
natim caespitans. Caulis ad 15 mm longus, simplex
vel breviter remoteque pinnatus. Folia caulina
imbricata, recte patula, apice decurva, in plano ovato-
trigona, asymmetrica (0,83 mm longa, medio 0,75 mm
lata) apice obtusa, ad medium inserta, basi antica trun-
cato-rotundata, caulem tegentia, margine supero valde
arcuato, infero substricto, integerrima. Gellulxe Fig. 231. Cheilolejeunea boliviensis St. n. sp. a fol.
superae 18/18 & trigonis majusculis, basales 27/36 % aul, in situ 15:41; b lobulus explanatus 15 :1;
trigonis magnis. Lobulus in situ oblongus, sub apice c Perianth. 15 :1.
valde constrictus, in plano late trigonus, carina oblique
adscendens, leviter arcuata, amplo sinu in folium excurrens, apice recte truncatus, angulo apiculato.
Amphigastria caulina magna, reniformia, caule triplo latiora, sinuatim inserta, ad medium
inciso-biloba, rima angusta, lobis late triangulatis obtusis. Folia floralia caulinis multo majora
(1,17 mm longa, medio 0,83 mm lata) spathulata, acuta,
integerrima; lobulus duplo brevior, linearis, triplo longior
quam latus, apice truncatus, angulo obtuso. Amphi-
gastrium florale subrotundum (0,67 mm latum et
longum) apice ad 1/, inciso-bilobatum, sinu recto, lobis late
triangulatis obtusis. Reliqua desunt.
Vallegrande, Cerro Pampalarga (2300 m), No. 4139.
Diplasiolejeunea Spruce 1885 p. subgen.
465. Diplasiolejeunea pellucida S.
In valle Corani (1800 m), No. 4706.
466. Diplasiolejeunea Pauckerti (Nees.) St.
Comarapa (2600 m), No. 3976.
Eulejeunea Spruce (1885 p. subgen.) ref. 1887.
467. Eulejeunea Spindleri St. n. sp. (Fig. 233).
Dioica pusilla, flaccida, flavo-rufescens, aliis hepaticis
consociata. Caulis ad 10 mm longus, regulariter pinnatus,
D D enblejeunea Herzogiana St. n sp. pinnis longioribus paucipinnulatis. Kor ac aun a im-
a Pars caulis 15:1; 6 fol. caul. in plano Pricata, squarrose patula, in plano ovata, asymmetrica,
15:1; e Folia floralia 15 :1. margine supero arcuato, infero sinuato, apice rotundata, ad
medium inserta, basi antica truncato-rotundata, caulem te-
gentia (1,17 mm longa, supra basin 1 mm lata). Cellulae superae 27/27 u, basales 36/54 4g,
trigonis nullis. Lobulus magnus, folio duplo brevior, anguste oblongus, triplo longior quam
latus, carina oblique adscendens, leviter arcuata, stricte in folium excurrens, apice quam basis qua-
druplo angustiore, oblique truncato, angulo obtuso, sub apice constrictus. Amphigastria
— 268 —
caulina maxima (1 mm longa et lata) subrotunda, sinuatim inserta, apice ad 1/, biloba, lobis trian-
gulatis, apiculatis, sinurecto obtuso. Perianthia pyriformia (1,33 mm longa, medio 0,75 mm
lata) rostro parvo, plicis posticis angustis, longe decurrentibus, integerrimis. Folia floralia
perianthio aequilonga, oblongo-obcuneata, acuta, margine supero paucidentato; lobulus parum brevior,
lanceolatus, ad 1/, solutus, acutus. Amphigastrium florale folis floralibus aequilongum,
A obovatum, lobulis breviter connatum, apice brevissime exciso-bidentulum,
Va . sub apice utrinque unidentatum. Androecia desunt.
a Corani, in ligno putrido, ca. 1800 m, No. 4700.
468. Eulejeunea Spruceana St. n. sp. (Fig. 234).
) Dioica minor flaccida, flavo-virens, in cortice dense depresso-caespitans.
x, Caulis ad 2 cm longus, parum minute-
an, que pinnatus, sub flore innovatus. Folia
de ; caulina parum imbricata, oblique patula,
concava, in plano late ovata (1,25 mm longa,
la supra basin 1 mm lata) asymmetrica, margine
N ; supero longe arcuato, infero sinuato, apice
IE Ns rotundata vel subobtusa, brevi basi inserta,
: basi antica truncato-rotundata, caulem su-
perantia. Cellulae superae 18/18 u
basales 27/45 y, trigonis nullis, parietibus
tenuibus. Lobulus magnus, folio’ duplo
bevior, oblongus, carma oblique adscen-
dens, leviter arcuata, amplo sinu in folium
excurrens, apice quam basis triplo angustiore,
oblique truncato, angusto acuto, sub apice
leviter constritus. Amphigastria
caulina magna, subrotunda (0,75 mm
longa, 0,67 mm lata) sinuatim inserta, apice
breviter biloba, sinu recto obtuso, segmentis
St. n. sp. a fol. caul. in situ obtusis Periant 2 1a OP VEE BENDER Fig. 234. Eulejeunea Spruceana St. n.
15:1; b amphig. caul. 15: 1; (1,25 mm longa, medio supero 0,75 mm lata) sp. a Pars caulis 15 : 1; 6 Perianth.
c Perianth. 15 : 1. rostro brevissimo, plicis posticis breviter pegs
decurrentibus, angustis. Folia floralia
perianthio aequilonga, spathulata, apice rotundata; lob ulus subduplo brevior, obovato-obcuneatus,
ad Y, vel Y, solutus, apice rotundatus. Amphigastrium florale perianthio aequilongum,
late obconicum, apice breviter bilobatum, sinu recto, obtuso, segmentis obtusis. Androecia desunt.
Comarapa, 2600 m, No. 4220.
469. Eulejeunea subsymphoreta St.
Tablas, ca. 1800 m, No. 4604, 4614.
470. Eulejeunea symphoreta S.
Tres Cruces (Cord. de Sta. Cruz), ca. 1500 m, No. 3891.
Fig. 233. Eulejeunea Spindleri
Megaceros,
471. Megaceros boliviensis St.
Tablas (1800 m), No. 4563.
472. Megaceros Jamesoni (Taylor) St.
Tablas (1800 m), No. 4528.
— 269 —
Nachtrag zu dem Abschnitt ,,Hepaticae“
von Th. Herzog.
Außer den in meinen Exsiccaten herausgegeben Lebermoosen ‚habe ich von meiner Reise auch
einiges Alkoholmaterial mitgebracht, das sich im Besitz von Herrn Geheimrat Professor Dr. K. von Goebel
befindet. Es fanden sich darunter noch 2 Arten, die in der Stephanischen Zusammenstellung fehlen und
welche hier noch nachgetragen werden sollen. Die Diagnosen verdanke ich dem freundlichen Entgegen-
kommen des Autors. Die Abbildungen befinden sich in der 2. Auflage von Goebels ,,Organographie“.
Gleichzeitig mögen noch einige Bemerkungen über die Zusammenstellung des Herrn F. Stephani
am Platze sein. Da Herr Stephani wegen Überbürdung mit anderen Arbeiten es abgelehnt hat,
noch eine letzte Durchsicht des Manuskriptes vorzunehmen, so bin ich genötigt, selbst einige kleine Korrek-
turen anzubringen. Unter den aufgezählten Arten befindet sich eine geringe Zahl, bei welcher an Stelle
einer genauen Fundortsangabe die allgemeine Bemerkung ‚Bolivia (sine loco natali‘‘) beigefügt ist. Da
nun ein Teil dieser Arten in den Bestimmungslisten, die ich von Herrn Stephani erhielt, nicht ent-
halten ist und ich trotz meiner Bitte von Herrn Stephani auch die Sammlungsnummer nicht erfahren
konnte, obwohl alle von mir gesammelten Moose mit Nummern versehen waren, so liegt die Vermutung
nahe, daß sich bei der Bearbeitung einige nicht hierher gehörende Arten eingeschlichen haben.
Ich möchte namentlich auf eine Art, ,Schistochila Loriana‘, hinweisen, deren Vor-
kommen in Bolivia sehr unwahrscheinlich ist. Ich erinnere mich auch nicht, unter meinem Material,
das ich eigenhändig aufpräparierte, etwas ähnliches gesehen zu haben.
So möchte ich also bei allen denjenigen Arten, wo genauere Fundortsangaben, resp. die Samm-
lungsnummern, fehlen, vor Verwendung bei pflanzengeographischen Darstellungen warnen.
Ich bedaure, zu dieser eigenmächtigen Richtigstellung gezwungen zu sein, da von Herrn Stephani
keine Antwort in dieser Angelegenheit mehr zu erhalten war.
Außer den nachfolgend beschriebenen 2 neuen Arten befinden sich in meiner Sammlung noch
einige biologisch sehr interessante Hochgebirgsformen (wahrscheinlich Jamesonien, eine kleine
Fossombronia und eine Riccia von 3500 m Meereshöhe), die aber alle spezifisch nicht
bestimmbar sind.
Cololejeunea Herzogii Goebel nov. spec.
Caespites densos ca. 1 cm longos, 1% cm latos formans, laete viridis. Tota superficie perianthiis
numerosissimis obtecta. Caules ascendentes, sub perianthiis iteratim innovantes. Rhizoidia fasciculatim
disposita. Folia dissita (amphigastria nulla), distiche patula, basi angusta inserta, interdum apice obtuse
lobata, basin versus paucas papillas mucigeras in juventute gerentia, una earum apicem lobuli inferioris
ornat. Lobulus inferior plerumque maxime reductus, in foliis inferioribus nonnunquam sacculum formans.
Folia 0,5 mm longa, 0,45 mm lata. Cellulae majores 0,022 mm latae. Perianthium a folio proximo
elongatione caulis claviformi 0,8—0,83 mm longa separatum, 0,7 mm longum, 0,38 mm latum. Perianthia
5-carinata, apice tubulosa. Os tubuli dilatatum.
Plantae monoicae, sed rami masculi minus frequentes; antheridia solitaria.
An Baumästen bei Incacorral, sine No. leg. Herzog. .
Cololejeuneae gymnocoleae Spr. affinis sed forma et textura foliorum et perianthii optime distincta.
Fossombronia Herzogii Goebel n. sp.
(Icones No. 589 in Goebel, Organographie, 2. Auflage.)
+ 270 —
Inter omnes hepaticas anacrogynas prominens magnitudine, qua solum a Treubia insigni superatur.
Caulis ad 6 cm longus, laxus, iteratim dichotomus, superne planiusculus, ca. 1 mm latus, 0,7 mm altus.
Cellulae omnes membrana tenui instructae, exteriores interioribus multo minores. Folia magna, 6 mm
longa, 3 mm lata, juvenilia valde crispata. Basin versus 4—6 strata cellularum, in parte superiore unicum.
Margo posterior in facie dorsali caulis insertus, margo anterior ita reflexus, ut in facie ventrali caulis trans-
verse insertus sit. Folia juvenilia papillas mucigeras e margine proferunt. Amphigastria prorsus nulla.
In facie dorsali nonnunquam squamulae foliaceae observantur. Rhizoidia raro occurrunt, violacea. Arche-
gonia, antheridia et sporogonia desunt.
Forsan genus novum sed a Noteroclada (Androcryphia) certissime diversum.
An nassen Stellen (Bachrand ?) der Cerros de Malaga, No. 4388 (irrtümlicherweise unter der
Bezeichnung Androcryphia confluens var. major ausgegeben).
Ill. Geographischer Teil.
L Die wichtigsten Familien der andinen Moosflora Bolivias.
In diesem Abschnitt soll ein Überblick über die in Bolivien vertretenen Moosfamilien unter Ein-
beziehung aller bisher aus dem Gebiet nachgewiesenen Arten gegeben werden, woraus die Stellung der
Einzelelemente im Gesamtbild hervorgeht. In den Vordergrund werden hier diejenigen Gattungen und
Arten gestellt, welche durch massiges Auftreten den Formationen ihr besonderes Gepräge verleihen.
Sphagnaceae.
Im Gegensatz zu den Ländern der gemäßigten und kalten Zone spielen die Sphagnaceen in den
tropischen Gebieten eine relativ untergeordnete Rolle und sind namentlich durch den Charakter ihres
Standortes von dem Gros der Torfmoose verschieden. Während diese — wie ja schon ihr Name sagt —
in unseren Breiten die Charakterpflanzen der Torfmoore sind, liegt der Schwerpunkt ihrer Verbreitung
in den Tropen in den feuchten Wäldern der Gebirge, wo sie Abhänge des Waldbodens und Baum-
stümpfe überziehen; in den eigentlichen Hochregionen jedoch, wo Moorbildungen durchaus nicht zu
den Seltenheiten gehören, fehlen sie — wenigstens in Bolivia — völlig. So habe ich sie z. B. in dem
ausgedehnten Moorbecken des oberen Montehuaikotales vergeblich gesucht. Auch auf dem torfig-
sandigen Plateau von Caluyo (,,Paramo‘) das für die Entstehung ausgedehnter Sphagnum-Bestände
die besten Bedingungen zu bieten schien, war keine Spur von Sphagnen zu finden. In der Quimzacruz-
Hochkordillere, wo fast jede Talstufe ihren See mit benachbarten Moorwiesen oder einen verlandeten
Seeboden mit typischer Hochmoorbildung besitzt, konnte ich ebensowenig Sphagna entdecken. Das ist
um so merkwürdiger, als Weberbauer sie in Peru auch in den Hochregionen gefunden hat. Die
höchsten mir bekannten Fundorte in Bolivia liegen an der Waldgrenze über Tablas bei ca. 3400 m,
aber noch innerhalb des Hartlaubgebüsches, wo sie ausgedehnte schwammige Polster bilden. Fleckweise
traf ich sie auch in der mittleren und unteren Bergregion, jedoch nie mit der physiognomischen Be-
deutung, welche den Sphagneen in unseren europäischen Bergwäldern zukommt.
Andreaeaceae.
Diese schon in den europäischen Hochgebirgen (vielleicht weniger wegen der Zahl ihrer Arten
als durch die Häufigkeit einzelner Arten und ihre physiognomisch bedeutsame Rolle) wichtige Familie
ist in den Hochregionen der Kordillere überaus artenreich entwickelt und nimmt auch physiognomisch,
besonders in der Nivalregion, eine der europäischen ebenbürtige Stellung ein. Die meisten Arten bevor-
zugen feuchte, z. T. sogar nasse und überrieselte Felsen, wo sie oft ausgedehnte Polsterkissen bilden.
Eine Art, A. subernervis — zu einer antarktischen Verwandtschaftsgruppe gehörig — wächst sogar
' mit Vorliebe untergetaucht im kalten Wasser der Schmelzbäche in der höchsten Kordillere und entfernt
sich habituell durch die großen löffelförmig-hohlen Blätter weit vom gewohnten Typus der Gattung.
Alle Arten mit Ausnahme der ebengenannten A. subenervis (aus der Untergattung Chasmocalyx)
und der gleichfalls antarktischen A. pseudosubulata, die ich auf der ersten Reise an der Abra de San
Benito sammelte, reihen sich unter den Enerpiae der Untergattung Euandreaea ein, können aber nur
zum Teil als unseren arktisch-alpinen Spezies verwandt betrachtet werden. Die kräftigen, hochstengligen
Arten wie A. robusta, vilocensis, erythrodictyon, clavata und dissitifolia bilden eine eigene, enger unter
sich verwandte Gruppe mit bis jezt ganz beschränktem Verbreitungsareal in der bolivischen Hoch-
kordillere.
Dicranaceae.
In ihren einzelnen Unterfamilien ist diese wohl aus mehreren heterogenen Gruppen zusammen-
gesetzte, in ihrer heutigen Umgrenzung also kaum haltbare Familie in Bolivien sehr ungleichmäßig ver-
treten. Während die Gruppe der Ditricheae, mit welcher sich wohl Campylopus und Pilopogon zu
der von Loeske vorgeschlagenen Familie der Campylopodaceae vereinigen ließen, mit sehr zahlreichen
Arten durch das ganze Gebiet — von der unteren Bergregion bis auf die höchsten Höhen — verbreitet
ist, sind gerade die echten Dicraneen, welche sich um Dicranum scharen, sehr spärlich vorhanden.
Hierher gehört allerdings auch eines der gewöhnlichsten Moose an der Waldgrenze, nämlich Dicranum
speciosum. Die Gattungen Holomitrium und Symblepharis, welche sehr charakteristische Gestalten des
oberen Waldgürtels liefern, wird man dagegen aus diesem engeren Verwandtschaftskreis ausscheiden
müssen. Noch weniger klar liegen die verwandtschaftlichen Beziehungen zwischen den Dicraneen und
den Rhabdoweisieen, unter denen nur die Gattung Oreoweisia mit einigen weiter verbreiteten Arten in
den Formationen hervortritt. Die schon oben kurz erwähnten Ditricheae oder Campylopodaceae ent-
wickeln namentlich in den verschiedenen Untergattungen von Campylopus einen außerordentlichen
Artenreichtum. Besonders interessant ist unter diesen eine Gruppe hochwüchsiger Formen aus der Unter-
gattung Pseudocampylopus, wie C. albidovirens, trichophyllus und latinervis, die wohl den Cordilleren
ausschließlich eigentümlich ist, und die neue Untergattung Leucocampylopus, ein Endemismus Bolivias.
Hierher gehören auch die interessanten endemisch hochandinen Gattungen Tristichium und Asto-
miopsis, während ein Pleuridium und das wohl kosmopolitische Distichium capillaceum weniger
charakteristische, aber doch pflanzengeographisch bedeutsame Erscheinungen sind. Die Dieranelleae
sind in den tieferen Lagen durch mehrere Arten der Untergattungen Microdus und Eudiranella
vertreten, in den Hochregionen jedoch ausschließlich durch Anisothecien und die ihnen verwandten
Gattungen Hygrodicranum und Polymerodon. Die Gattung Angstroemia liefert in ihrer hochandinen
Art A. julacea eine Parallele zu der alpinen A. longipes.
Leucobryaceae.
Diese sonst in den Tropen, besonders der alten Welt, sehr wichtige Familie ist in der bolivianischen
Cordillere nur durch wenige Arten von untergeordneter Bedeutung vertreten und auf die untere bis mitt-
lere Bergregion beschränkt. Eine der gewöhnlichsten Arten, die jedoch nur den tropisch-heißen Tälern
angehört und da besonders die Palmstämme besiedelt, ist Octoblepharum albidum. Pflanzengeographisch
bemerkenswert ist auch das Vorkommen der Gattung Ochrobryum in den tiefsten Lagen des Bergwaldes.
Es su die ntba cie are:
Im Gebiet kommen hauptsächlich Kleinformen der Gattung Fissidens vor; alle größeren Sektionen
sind vertreten, aber keine der Arten hat in den Formationen irgend welche hervortretende Bedeutung.
Bemerkenswert ist das Auftreten von drei winzigen Arten der Sektion Heterocaulon in den höchsten
andinen Lagen. Das systematisch größte Interesse beansprucht die hochandine, monotypische Gattung
Simplicidens mit sehr derbem Sporogon und ungeteilten kräftigen Peristomzähnen, wohl ein alter Typus
dieser sonst so einheitlich organisierten Familie. An eine Rückbildung ist hier wohl deshalb nicht zu
m
grins:
d bs
PS ee
— 273 —
denken, weil das Peristom von Simplicidens nichts weniger als den Eindruck eines abgeleiteten, etwa
verkümmerten Gebildes macht, wie dies sonst in vielen Verwandtschaftskreisen bei Hochgebirgsformen
der Fall ist.
Calymperaceae.
Diese kleine, ausschließlich tropische Familie gehört dem Waldgebiet und hier in erster Linie
tiefsten Lagen an. Keine der Arten zeichnet sich durch massigeres Auftreten aus; doch ist Syrrhopodon
argentinicus insofern bemerkenswert, als er allein auch ins subtropische Gebiet übertritt und hier
in den Bergwäldern des Kordilleren-Ostrandes weit südlich bis nach Argentinien vordringt. Aus der
großen, in Ostasien besonders vielfältig entwickelten Gattung Calymperes ist in Bolivia nur eine
einzige Art bekannt.
Trrechostomaeeae.
Der amerikanische Kontinent und hier insbesondere die Trockengebiete des Tropengürtels und
die höchsten Erhebungen der Gebirge besitzen in dieser Familie einen geradezu unerschöpflichen Reich-
tum von eigentümlichen Gattungen und extrem angepaßten Arten. Bolivien an erster Stelle nennt als
endemisch 6 Gattungen sein eigen und beherbergt daneben noch 2 Gattungen, Globulina und Hus-
notiella, von sehr merkwürdiger Verbreitung, nämlich mit je einer Art in Mexiko und Bolivia, ein
pflanzengeographisches Phänomen, über welches später noch ausführlicher zu sprechen sein wird.
Neben diesen mehr oder weniger eigentümlichen Gattungen sind auch fast alle aus Europa bekannten
Genera vorhanden, so Trichostomum mit 7 Arten, Tortella, Hymenostomum, Hymenostylium, Molendoa,
Weisia, Gyroweisia, Didymodon (besonders die Untergattung Erythrophyllum) und Barbula. Als For-
mation bildende Elemente treten sie jedoch nicht hervor, mit Ausnahme von Molendoa, die in den
höchsten Felsrevieren als verbreitetes Polstermoos Beachtung verdient, schon wegen des ähnlichen
Vorkommens in den Alpen. Von größter Bedeutung dagegen ist die Gattung Leptodontium, welche
integrierende Bestandteile aller Formationen vom mittleren Waldgürtel bis auf die höchsten Kämme
liefert. Sie ist mit 20 Arten vertreten, von denen einige für gewisse sowohl floristisch wie physio-
gnomisch einheitliche Gebietsteile als Leitmoose dienen können. Von pflanzengeographischen Gesichts-
punkten aus ist die reiche Entwicklung der Erythrophyllum- Gruppe bemerkenswert, vom biologischen
die vielfältige Variation des Rollblattypus in der Gruppe Helicopogon von Barbula.
Bios rarererare:
Neben der großen Gattung Tortula, die mit sehr zahlreichen Arten aus dem Waldgürtel bis an
die Grenze des ewigen Schnees hinansteigt und viele sehr eigentümliche Formen enthält, sind im Gebiet
nur noch die Gattungen Streptopogon mit mehreren astbewohnenden Arten lichter Wälder, Aloinella,
mit einer biologisch sehr merkwürdigen hochandinen Art, die den beiden argentinisch-hochandinen
Arten A. galeata und A. cucullatifolia sowie der mexikanischen A. catenulata sehr nahe steht, und
Aloina mit einer Art im Trockengebiet vertreten.
Grimmiaceae.
Im Vegetationsbild der Hochgebirge Bolivias nehmen die Grimmien dieselbe Stelle wie in den
Hochalpen ein. Während aber in Europa die Gattungen Grimmia und Schistidium mit ihren vielen
Arten sich von der Ebene durch alle Höhenlagen bis in die Felsreviere der Schneeregion hinein verteilen,
bleiben sie in Bolivien ausschließlich auf den obersten Vegetationsgürtel, d. h. das Gebiet über
der Waldgrenze beschränkt, erreichen hier aber trotzdem eine sehr bedeutende Artenzahl. Nur
die Gattung Rhacomitrium, deren einer Art Rh. crispipilum in der Hochkordillere etwa die gleiche
Rolle wie dem arktisch-alpinen Rh. hypnoides in den altweltlichen Gebirgen zukommt, steigt gelegent-
lich in den obersten Waldgürtel hinab. Eine sehr häufige Art ist auch Rh, austrosudeticum, die Kopie
des arktisch-alpinen Rh. sudeticum.
Bibliotheca botanica. Heft 87, 39
— 274 —
Orthotrichaceae.
Während in der europäischen Moosflora Orthotrichum eine der artenreichsten Gattungen ist, fehlt
ihm in Bolivia jede größere Bedeutung als Charakterbestandteil einer Formation. Immerhin ist als
pflanzengeographisch bezeichnend zu erwähnen, daß die Mehrzahl der in Bolivia vorkommenden Ortho-
trichum-Arten auf die Trockenseite des Gebirges angewiesen ist, im genauen Gegensatz zu der Gattung
Macromitrium, deren Arten mit Ausnahme einer einzigen (M. filiforme) gerade die feuchte Seite der
Bergketten bevorzugen. Macromitrium gehört hier zu den bestandbildenden Moosen und stellt mit
Leptodontium und Zygodon die wichtigsten Bewohner dickerer Baumäste. Auch von Zygodon finden
wir hier eine ganz beträchtliche Artenzahl in den feuchten Wäldern, doch steigt diese Gattung in
mehreren sehr ausgezeichneten Arten auch bis in die höchsten Felsregionen empor. Anoectangium und
Amphidium schließlich sind charakteristische, aber in keiner Formation hervortretende Felsmoose.
Funariaceae.
In dieser Familie ist zunächst die hohe Zahl der Entosthodon-Arten anzuführen, von denen
ein größerer Teil den Hochanden angehört. Die Untergattung Plagiocleidion ist in den Kordilleren
Südamerikas endemisch. Ebenso die monotypische Untergattung Julocladium von Physcomitrium —
vielleicht eine selbständige Gattung, — welche nur in den allerhöchsten Gebirgsgegenden zu treffen ist.
Fast alle Arten finden sich nur in geringer Individuenzahl andern Moosverbänden beigesellt oder einge-
streut; einzig Funaria linearidens gehört zu den rasenbildenden Charaktermoosen der hochandinen
Distichiamoore.
Bryaceae.
Die Hochanden sind das Entwicklungszentrum der Mielichhoferieen, deren beide Gattungen
Mielichhoferia und Haplodontium mit zusammen nicht weniger als 46 Arten an erster Stelle unter den
hochandinen Moosen Bolivias stehen. Ihr Formenreichtum ist ganz ungeheuer und kann sich wohl an
die Seite der nordischen und alpinen Brya stellen. Aus der dem geographischen Teil beigegebenen
Übersicht der hochandinen Moose geht die Wichtigkeit dieser kleinen, in Europa und überhaupt der
alten Welt sehr bescheiden vertretenen Familie für die Flora der Hochkordilleren deutlich hervor. Zu
den hier genannten Arten kommt noch eine große Zahl Mielichhoferia-Arten aus andern Teilen der
Kordillere von Mexico bis Argentinien.
Im Vergleich zu ihnen gelangt die Unterfamilie der Bryeae numerisch nicht so sehr zur Geltung.
Übrigens ist der Wohnsitz ihrer Arten größtenteils von dem der Mielichhoferieen verschieden. Sie be-
wohnen in der Mehrzahl die Waldgebiete, und hier sind besonders die Rosulata-Gruppe von Bryum und
die durch schöne Arten ausgezeichnete Gattung Rhodobryum als formationsbildende Elemente auffällig.
So Bryum linearifolium, Rhodobryum caulifolium und Rh. verticillatulum, welche ausgedehnte Hoch-
rasen zusammensetzen und zu den tonangebenden Moosen einiger Formationen gehören. Hervorgehoben
sei noch die hochandine interessante Gattung Wollnya. Brachymenium und Acidodontium liefern einen
ansehnlichen Prozentsatz der Baummoose.
Aulacomniaceae.
Von dieser Familie nenne ich nur das in hochandinen Quellwiesen und Mooren da und dort for-
mationsbildende Aulacomnium palustre var. marginatum.
Bartramiaceae.
Eine der größten und schönst entfalteten Familien des Andengebirges sind die Bartramiaceen. Nicht
nur enthält jede ihrer 3 großen Gattungen Bartramia, Philonotis und Breutelia zahlreiche, in den For-
mationen stark hervortretende Arten, sondern in dieser Familie finden sich auch eine Anzahl biologisch
— 25 —
sehr eigentümlich organisierter Arten, wie z. B. die ganze Gruppe der bruchblättrigen Bartramien,
sodann die höchst eigentümliche Bartramia polytrichoides, auf der C. Müller eine Untergattung
Pyridium begründen wollte, und eine kleistokarpe Conostomum-Art.
Während die Gattung Conostomum ausschließlich hochandin ist, erstreckt sich das Areal der
. übrigen Gattungen von der mittleren Waldregion bis in bedeutende Höhenlagen; Breutelia ist namentlich
an begrasten Felsen um und über 4000 m überaus artenreich verbreitet. Unter den Bartramien kommt an
erster Stelle die Vaginella-Gruppe zur Geltung; ihre Arten zeigen nicht nur im Peristom, sondern auch
in der Blattanatomie dieses nur wenige Abänderungen ertragenden Typus noch eine erstaunliche
Plastizität. Am tiefsten in die Waldregion steigt die Gattung Leiomela hinab, die ihre sammetweichen
Kissen mit Vorliebe über faule Baumstrünke oder Baumwurzeln breitet.
Die stärkste Entwicklung der Familie liegt im obersten Waldgürtel, wo auch die Riesenform
Bartramia squarrosa auftritt.
Polytrichaceae.
Diese so durchaus eigenartig organisierte Familie liefert einige Charaktermoose der Formationen
um und über der Waldgrenze, so Polytrichadelphus grossidens, der in ausgedehnten, starren Hochrasen
steile Erdhänge — mit Vorliebe auch die Ränder der Wege — besetzt und zuweilen Stengel von 40 cm
Länge entwickelt. Pogonatum polycarpum ist eines der häufigsten und floristisch zuverlässigsten Moose
in waldlosen Gebirgsgegenden, wo es auf schwarzer Humuserde von 2600 bis 4400 m ansteigt; endlich
das zwergige Psilopilum gymnostomulum, das zwar nur sehr sporadisch, dann aber stets in großer
Individuenzahl auftritt und eine ausgesprochen hochandine Art ist.
Hedwigiaceae.
Die Gattung Braunia liefert mehrere der Charaktermoose des Trockengebietes und gelangt auch
physiognomisch dadurch zu Bedeutung, daß ihre Arten meist ausgedehnte Rasen bilden. Rhacocarpus
dagegen ist eine typisch hochandine Gattung, deren Arten mit Vorliebe feuchte Felsen bewohnen und
an geeigneten Stellen auch in die Schluchten der Waldgebiete hinabsteigen. Die schwellenden Kissen
von Rhacocarpus Humboldtii gehören zu den charaktervollsten Erscheinungen der Felsflora über der
Waldgrenze.
Cryphaeaceae.
Diese Familie gehört mit ihren ausschließlich baumbewohnenden Arten ganz der Waldregion an.
Zwei Arten sind durch die Mehrzelligkeit ihrer Sporen biologisch von hohem Interesse.
Prionodontaceae.
Wenn irgend eine Familie als vorwiegend andin bezeichnet werden kann, so ist es diese. Daran
ändert auch die Tatsache nichts, daß einige Arten in den brasilianischen Gebirgen und 2 sogar in Afrika
vorkommen. Der Schwerpunkt dieser sehr eigenartigen Moosgruppe liegt trotzdem in den tropischen
Anden, aus deren Wäldern von Mexico bis Nordargentinien bis heute mehr als 30 Arten bekannt
sind. Sie entsprechen physiognomisch den Spiridentaceen Papuasiens, mit denen sie wohl auch
- stammesgeschichtlich zusammenhängen. Einige ihrer Arten gehören zu den auffallendsten und ihrem
Wuchs nach größten Baummoosen des Kordillerenwaldes und verknüpfen sich untrennbar mit dem
Bild des bolivischen Bergmooswaldes. Aus Bolivia sind nicht weniger als 17 Arten bekannt.
Meteoriaceae.
Keine Familie ist in den Tropen so mächtig und formenreich entwickelt wie diese. Ihr dem
Europäer ungewohnter Typus bringt in das Moosbild des Tropenbergwaldes jenen charakteristischen
Zug, durch den er sich auf den ersten Blick, also zunächst rein physiognomisch, von allen Moosfor-
=o
mationen anderer Waldgebiete unterscheidet. In der Familie der Meteoriaceae tritt der Typus der
Hangemoose am mannigfaltigsten in Erscheinung; man vergegenwartige sich nur die zahlreichen Formen
von Squamidium, Pilotrichella, Papillaria, Meteorium, Meteoriopsis, Floribundaria und Barbella! Diese
zunächst nur biologisch als Anpassung an ‘eine besondere aérische Lebensweise erkannte Form hat aber
gewiß auch phylogenetisch ihre Bedeutung, indem eben besonders im Meteoriaceen- und dem verwandten
Neckeraceen-Stamm der innere Bau die Entstehung von Hängesprossen begiinstigte. Man darf also
diese Eigenschaft gleichfalls zu den Organisationsmerkmalen rechnen — zwar nicht etwa die Form
an sich, sondern die Fähigkeit, unter bestimmten Einflüssen solche Formen zu bilden. Es genügt
nicht zu sagen, daß die Hängesprosse aus einer besonderen Lebensweise heraus entstehen und daß die
betreffenden Moose, wenn sie keine Gelegenheit finden, solche Sprosse zu bilden, Rasen oder Filze wie
andere pleurokarpe Moose zusammensetzen, daß demnach Hängesprosse nicht für sie charakteristisch
seien, sondern es ist gewiß für die innere Organisation dieser Moose bezeichnend, daß sie ausnahmslos
befähigt sind, solche Pendelsprosse freihängend zu entsenden, während die Unzahl anderer Moose,
welche auf Baumästen leben, eben nicht und unter keinen Umständen auf die gleichen äußeren Reize
diese Antwort geben. Außer den Neckeraceen und Pterobryaceen, die Hängesprosse ebenfalls in großer
Menge hervorbringen, aber stammesgeschichtlich auch nahe zu den Meteoriaceen gehören, sind mir
nur verschwindend wenige Fälle aus anderen Gruppen bekannt. Aus diesen einzelnen Ausnahmen
aber schließen zu wollen, daß die Fähigkeit Hängesprosse zu bilden, systematisch keine Bedeutung
habe, wäre ganz unrichtig. Ein Merkmal kann eben sowohl als Ausdruck innerer Organisation auf-
treten, als auch dann und wann rein durch Anpassung verursacht sein.
Die Meteoriaceen sind in der neuen Welt und hier auch in unserem Gebiet ebenso artenreich wie in
den Tropen Ostasiens, wo ich sie zum erstenmal in den Gebirgswäldern Ceylons sah. Sie bevorzugen
die höheren Lagen der Bergwälder, wo besonders einzelne wenige Arten wie Meteorium illecebrum, Pilo-
trichella flexilis und Squamidium leucotrichum in ungeheurer Massigkeit aufzutreten pflegen.
Neckeraceae.
Was die allgemeine Physiognomie diese. Stammes betrifft, so gilt hier auch das meiste im vorigen
Abschnitt Gesagte. Charakteristisch ist aber in erster Linie die Neigung zum dorsiventralen Bau sowohl
der Sproßsysteme als der Blätter, so daß in dieser Gruppe die Astwedelmoose weitaus überwiegen. Von
Wichtigkeit ist als weitestverbreitetes Moos Neckera Lindigii und die große Zahl der systematisch so
schwer umgrenzbaren Porotricha und Porothamnia. Eine besondere, auch physiognomisch sehr scharf
hervortretende Sippe bilden die Phyllogonien mit ihren langen, wenig verzweigten, streng 2zeilig be-
blätterten Hängesprossen. Das Kupfer und Gold ihrer langen glänzenden Schuppenbänder bringt eine
ganz eigene Note in das an sich schon fremdartige Gefüge des tropischen Bergwaldes mit seinen leise
schwankenden Girlanden von Meteorien und Pilotrichellen.
Entodontaceae.
Obwohl in zahlreichen Arten durchs Gebiet verbreitet, üben die Vertreter dieser Familie doch
nirgends einen Eınfluß auf die Physiognomie der Moosvegetation, können also in diesem Abschnitt füglich
mit dieser kurzen Bemerkung abgetan werden.
Hookerıaceae.
Eine der größten und fast ausschließlich tropische Familie! Südamerika besitzt die meisten ende-
mischen Gattungen, von denen wieder der Ausgangspunkt überwiegend in der Waldregion der Anden
liegt. Auch von den übrigen, weiter verbreiteten Gattungen, wie Callicostella, Hookeriopsis, Cyclodictyon
und Lepidopilum findet sich weitaus die Mehrzahl der Arten in Südamerika. Es ist nicht überraschend,
daß Bolivia an diesem Reichtum in erheblichem Maß teilnimmt. Freilich kann seine absolute Artenzahl
— 27 —
mit derjenigen Columbiens, Ecuadors und Brasiliens noch nicht Schritt halten, doch darf man — wenn
auch zugegeben werden muß, daß die aequatorialen Gebiete schon durch ihr Klima einen Vorsprung vor
den übrigen Ländern haben — nicht vergessen, daß gerade die Waldgebiete Bolivias noch verhältnis-
mäßig wenig erforscht sind. Schon heute aber erreicht es trotzdem die stattliche Zahl von 72 Arten,
wovon 71 auf das andine Gebiet entfallen.
Physiognomisch treten nur die allenthalben an dünnen Ästen wachsenden Daltonien und die zier-
lichen Laubwedel giniger Lepidopilum-Arten hervor — hier besonders das häufige Lepidopilum Mülleri
mit schönem, grün-goldenem Seidenglanz. Das Vorkommen der übrigen ist zu sporadisch, um in den
Formationen stärker zu wirken. Die Mannigfaltigkeit der Formen ist aber ganz gewaltig und die Durch-
dringung der Einzelelemente in den kleinsten Räschen oft ganz erstaunlich. So fand ich an Baumästchen
im feuchten Bergwald des Sillar innigst vergesellschaftet und wegen ihres äußerst ähnlichen Wuchses
und der Kleinheit mit bloßem Auge kaum voneinander zu unterscheiden, 4 Hookeriaceen: Cyclodictyon
pusillum, Leskeodon andicola, Hookeriopsis variabilis und Callicostella spec.
Die Hookeriaceen bewohnen fast alle die mittleren und unteren, also wärmeren Lagen. Uber
2600 m werden sie sehr spärlich. Ihr Dichtigkeitsmaximum erreichen sie zwischen 600 und 2000 m.
Interessant wegen ihres ungewöhnlichen Standortes ist Daltonia Jamesonii var. laevis auf torfiger Erde
in durchaus alpiner Lage an den Cerros de Malaga (ca. 4000 m).
Hypopterygiaceae.
Von dieser kleinen Familie ist nur eine einzige Art im Gebiet vorhanden, das in schattig-feuchten
Bergwäldern weitverbreitete Hypopterygium Tamarisci. Sowohl A. argentinicum wie H. bolivianum
scheinen nur Lokalrassen zu sein.
Leskeaceae.
Nur wenige Arten sind im Gebiet vorhanden. Am häufigsten ist Pseudoleskea andina, die zu den
Charaktermoosen des Gesträuchgürtels an der Waldgrenze gehört.
Thuidiaceae.
Von den Großformen der Gattung Thuidium trifft man allenthalben Th. peruvianum, das im
Habitus an das nordische Th. delicatulum erinnert. Von den Microthuidien ist Th. leptocladum häufig;
es ist ein charakteristischer Begleiter schattiger Bachränder, wo es auf feuchten Steinen, faulem Laub
und Holz wächst.
SA PTE a te ee TP
Hypnaceae.
Von den Amblystegieen beanspruchen namentlich einige Drepanocladus- und Calliergonarten
wegen des nordischen Akzentes, den sie in die Flora bringen, Beachtung. Sciaromium ist dagegen eine
ausgesprochen antarktische Gattung.
Unter den Hypneen steht unstreitig an erster Stelle die Gattung Rhizohypnum, von welcher viele
Arten zu den häufigsten Moosen des Waldbodens gehören. Hier bilden besonders Ah. reptans, acrorrhizon,
heterostachys und viscidulum breite Rasen oder Filze mit charakterisch an den Spitzen niedergebogenen
und hier wurzelnden Sprossen. Die Abgrenzung der einzelnen Arten ist wegen ihrer bedeutenden indi-
viduellen Variationsbreite sehr schwierig. Rhizohypnum ist — mit Ausnahme einiger weniger Arten
in Afrika — rein amerikanisch und darf jedenfalls, obwohl nicht ausschließlich ihm angehörend, doch
zu den bezeichnendsten Erscheinungen in seiner Mooswelt gezählt werden.
Breidleria amabilis ist ein Charaktermoos der Waldgrenze, wo es dem Ptilium crista-castrensis
ähnliche breite Rasen bildet.
Von den Plagiothecieen tritt keine besonders ın den Formationen hervor. Bemerkenswert ist
immerhin die relativ starke Entfaltung der Gattung Plagiothecium mit sehr verschiedenartig gebauten
Typen und das Vorhandensein der Gattung Catagonium, die sicherlich antarktischen Ursprungs ist.
TE er TEE GE
a qe mm
> v ’ ’ à r à
— 278 —
Sematophyllaceae.
Die Sematophyllaceen sind überwiegend durch die Gattung Rhaphidostegium repräsentiert, von
der einige Arten zu den häufigsten Erscheinungen der Bergwaldflora gehören, so Rh. Lindigii und Rh.
decumbens. Die Gattung Sematophyllum, welcher in den indisch-papuasischen Moosformationen eine
so hohe Bedeutung zufallt, ist in den Anden nur ganz spärlich vertreten. Trichosteleum, eine ausgesprochene
Tieflandsgattung, erreicht nur den Fuß der Berge mit wenigen Arten.
Brachytheciaceae.
Diese Familie liefert Vertreter zu allen Formationen und ist weder von den Trockengebieten
noch den Hochregionen ausgeschlossen. Zwei Cirriphyllumarten, 3 Brachythecien und eine Bryhnia
bewohnen die Felsgebiete der höchsten Anden bis über 5000 m hinauf. Die Gattung Mandoniella gehört
den innerandinen Trockengebieten an, das große Heer aber wächst auch hier, wie die meisten Pleuro-
karpen, in den feuchten Bergwäldern, wo besonders Rhynchostegium mit ein paar Arten zu den häufigsten
Moosen gehört. Von der Gattung Brachythecium ist das Subgenus Salebrosium am meisten entwickelt.
Br. bolivioplumosum kommt fast völlig mit dem europäischen Br. plumosum überein und bewohnt wie
dieses häufig die Steine an Bachrändern. Oxyrrhynchiuma quaticum ist ein vollständiges Analogon
des nordischen O. rusciforme, doch spezifisch gewiß von ihm unterschieden.
Zusammenfassung.
Uberblicken wir noch einmal kurz das ganze Material, so tritt als Hauptunterschied gegenüber
der Flora unserer Breiten — zunächst physiognomisch — in den Wäldern die große Zahl der epiphytisch
lebenden, Äste und Zweige dicht besetzenden Arten und unter diesen die den Tropenwäldern vorbehaltene
Form der Hängemoose hervor.
Floristisch ist der Mangel an Torfmoosen bemerkenswert; ferner die reiche Entwicklung folgender
Gattungen und Familien:
Andreaeaceae, Oreoweisia, Campylopus, Leptodontium, Tortula, Zygodon, Macromitrium, Funariaceae,
Mielichhoferieae, Acidodontium, Bartramiaceae, Polytrichadelphus, Prionodon, Thamnieae, Hookeriaceae,
Rhizohypnum, Rhaphidostegium, Brachythecium,
dagegen das Zurücktreten von anderwärts, speziell in der alten Welt, reich entwickelten Gruppen
so: Dicranum, Dicranoloma, Leucoloma, Leucophanaceae, Calymperes, Mniaceae, Pterobryaceae, Pilo-
trichaceae, Ectropothecium, Sematophyllum.
Es ist später noch auf diese Verhältnisse zurückzukommen.
2. Floristische Gliederung.
Das Gebiet, auf welches sich die im vorigen Abschnitt systematisch behandelten Moose verteilen,
ist nur ein Stück der bolivianischen Kordillere, enthält aber trotzdem alle floristischen Elemente der
südamerikanischen Anden, und zerfällt nach seinem in verschiedenen Teilen sehr verschiedenen Floren-
charakter in 2 große Unterabteilungen, die sich als natürlıch umgrenzte, schon im großen durch e ine
vorherrschende Vegetationsform gut gekennzeichnete Bezirke erweisen.
Eine lange, über den Kamm von mehreren Haupt- und Nebenketten verlaufende Linie, die im
allgemeinen einen Bogen von NW über S nach O beschreibt, zerlegt unser Gebiet in 2 klimatisch streng
voneinander geschiedene Teile, nämlich — östlich und nördlich von der genannten Linie — ein Gebiet
reichlichster Niederschläge und demgemäß üppigster Waldbedeckung, und — westlich und südlich davon —
ein Hochland von ausgesprochen trockenem Klimacharakter.
Diese beiden Abschnitte haben in ihrer Flora wie ihrem allgemeinen Vegetationscharakter so wenig
Berührungspunkte, daß man sie ohne weiteres als ganz verschiedene Welten erkennt, jede von durchaus
eigenartigem floristischem wie Formations-Gepräge.
Be 2
— 279 —
Dem Waldgebiet entspricht der subandin-neotropische Abschnitt, dem Trocken-
gebiet der andine Abschnitt, beides nur Stücke größerer floristischer Bezirke, die als subandine
und andine Provinz bezeichnet werden können.
Wenn auch „Waldgebiet‘‘ und ,,Trockengebiet“ als Bezeichnungen logisch nicht ohne weiteres
Gegensätze bilden, so drücken sie doch den Klima- und Vegetationscharakter der betreffenden Gebiete
aufs beste aus und können daher nicht mißverstanden werden. Eine gleichgeordnete Bezeichnung für
das Trockengebiet wie für die Wälder des äußeren Kordillerenabhanges läßt sich nicht geben, da dort
_ mehrere Formationen — von der Wüste über die Steppe bis zu den Gehölzformationen — miteinander
wechseln; allen aber ist die xerophytische Struktur ihrer Bestandteile gemeinsam.
Schon bei oberflächlicher Betrachtung erweist sich jedoch das Waldgebiet als floristisch nicht ein-
heitlich. Nicht für das ganze östliche Waldland wäre die floristische Bezeichnung ,,subandin“ angängig,
weil man darunter ein ganz bestimmtes; entwicklungsgeschichtlich einheitliches Florenelement versteht.
Die Aufstellung einer subandinen Provinz hat sich aus dem Florencharakter ihrer Gefäßpflanzen und
ihrer charakteristischen Verbreitung ergeben. Die Verteilung der Bryophyten in unserem Gebiet steht
_ damit in vollem Einklang. Das subandine Gebiet geht nur bis knapp 18° s. Br., also ungefähr bis zu der
Stelle, wo der weit nach Osten hinausgreifende Kordillerenrand sich wieder die in N-S-Richtung ein-
stellt, etwa in der Breite von Santa Cruz. Wenn hier auch für das Auge keine Vegetationsgrenze bemerkbar
ist, indem sich der Wald fast ununterbrochen am Ostrand der Kordillere bis nach N.-Argentinien über
25° s. Br. hinaus fortsetzt, so unterscheidet sich dieses Gebiet floristisch und klimatisch doch so stark
von dem subandinen Regenwald der Gebiete nördlich des 18. Breitegrades, daß es notwendig von ihm
abgetrennt werden muß. Meines Wissens ist für dieses Waldgebiet noch keine besondere Bezeichnung
geschaffen worden. Ich schlage daher den Namen „subtropische Randwälder‘ vor. Floristisch ist das
Gebiet allerdings nicht einheitlich; es läßt eine Mischung andiner und brasilianischer Florenelemente
erkennen, wozu sich noch vereinzelte Reste der hier allmählich ausklingenden subandinen Flora gesellen.
Seine Flora macht einen relativ jugendlichen Eindruck, ist arm an Arten, besonders an Endemismen
und erscheint wie künstlich aufgepfropft auf die alte andine Flora in ihrer charakteristisch xerothermen
Fazies der sog. Tucumanzone, die umgekehrt sehr reich an Endemismen und streng von den subtropischen
Randwäldern zu trennen ist.
Wie überall, wo zwei Florengebiete aneinander grenzen, ist auch hier zwischen tropisch-subandinen
und subtropischen Wäldern der trennende Schnitt nicht scharf, sondern ein allmählicher Übergang findet
statt, um so mehr als die Grundform des Zusammenlebens die gleiche bleibt, nämlich Wald. Der subandine
Regenwald der tropischen Gebiete verwandelt sich allmählich — vom 17. bis 18. Breitegrad — durch alle
- Mischungen und Übergänge hindurch in den laubwerfenden Sommerwald der subtropischen Randgebirge.
In den Bestandteilen des Waldes drückt sich dieser Wechsel dadurch aus, daß einmal
die Palmen sehr rasch verschwinden und dann die meisten Charakterbäume des Regenwaldes wie die
Gattungen Ficus, Perebea, Cecropia, Hura, Macrolobium, Macrocnemum, Condaminea, Itheedia, Swietenia,
Guarea, Picramnia, Erythrochiton etc. hier die Südgrenze ihrer Verbreitung finden, während südwärts
in den subtropischen Randwäldern ganz neue Gattungen und Arten auftreten, so zahlreiche Acacia-
und Mimosa-Arten, Tipuana, Myroxylon, Bougainvillea, Diatenopteryx, Athyana, Schinopsis, Myrcia ete.,
in der Flora der Bryophyten begleitet durch das Ausklingen der Calymperaceen, Prionodontaceen, Neckeraceen
und Hookeriaceen. Mehr noch als in der Phanerogamenflora tritt bei den Moosen die Verarmung der
Flora in den subtropischen Randwäldern hervor, weil sie hier zugleich mit einem empfindlichen Zurück-
gehen der Individuenzahl verbunden ist, so daß südwärts des Rio Grande den Moosen nur noch aus-
- nahmsweise physiognomische Bedeutung zukommt. Die Verarmung an Arten und Gattungen wird durch
die beigegebene Tabelle S. 283 deutlich illustriert.
Der floristischen Analysierung des vorliegenden Gebietes mögen einige geographische Bemerkungen
- vorausgeschickt werden. Für Einzelheiten muß allerdings auf die Karte und auf meine Abhandlung in
- Petermanns Geogr. Mitteilungen 1. c. verwiesen werden.
Der Klima-, Vegetations- und Florengrenze, welche Waldgebiet und Trockengebiet, subandine
— 280 —
und andine Provinz trennt, entsprechen die Kämme zweier hohen Äste der Kordillere. Ihre Richtung
bedingt im großen ganzen den Verlauf der Wetterscheide und damit die Abgrenzung der Vegetations-
formationen und Floren.
Diese wetterscheidenden Kämme sind im Westen die Cordillera Real, im Osten die Cor-
dillera Oriental, beides echte Hochgebirge, die zwischen Oruro und Tunari durch eine relativ
hohe Schwelle (Wasserscheide) miteinander verbunden werden. Zwischen die Cordillera Real und den
nordwestlichen, höchsten Teil der Cordillera Oriental, welcher ungefähr parallel mit der Cordillera
Real verläuft, greift das Flußsystem des Rio Cotacajes hinein, im Süden von der erwähnten etwa W.-O.
verlaufenden Schwelle begrenzt. Südwärts von ihr gelangt man in das große interandine Becken des
Rio Grande, von Mittelgebirgscharakter und ausgesprochen trockenem Klima.
Ein Teil der Cordillera Real, ihr südlichster Abschnitt, ist die von mir bereiste Quimzacruz-
kordillere. Sie erhebt sich als stark vergletscherte Hochgebirgskette mit nahe an 6000 m hohen
Gipfeln zwischen den feuchten Tälern des Ostens (Rio Meguilla und Rio Cotacajes) und der wüstenartig
trockenen Hochfläche der Meseta alta oder Puna. Südwärts setzt sich an diesen hohen Gebirgsgrat ein
System niederer, schneefreier Ketten an, welche zusammen — nach Osten hin aneinander schließend —
die erwähnte Verbindungsbrücke zwischen Cordillera Real und Cordillera Oriental bilden. Ihre durch-
schnittliche Kammhöhe dürfte 4100 m kaum übersteigen.
Die Cordillera Oriental beginnt, wie schon gesagt, mit einem der Cordillera Real fast
parallel verlaufenden Abschnitt aus hohen N.W.-S.O. streichenden Ketten, die also wieder unter sich
nahezu parallel sind. Dieser Abschnitt von ausgeprägtestem Hochgebirgscharakter und Kammhöhen
von ca. 4500 m mit Gipfeln bis 5200 m richtet sich als hohe Mauer zwischen der weiten Bucht des Cotacajes-
Talsystems und den östlichen Waldtälern des Chapare auf und treibt so einen Keil in die von Osten am
Gebirgshang emporbrandenden Wälder. Hierdurch wird die auf der Karte deutlich hervortretende Aus-
buchtung und Zurückdrängung der Waldgrenze hervorgebracht. Östlich der Cerros de Malaga beginnt
die Cordillera Oriental ihren strengen Hochgebirgscharakter zu verlieren, doch bleibt der Kamm bis zum
Cerro Sipascoya, ca. 4100 m, immer noch hoch genug, um dem Vordringen der andinen Flora gegen Osten
einen Weg zu bieten. Ihr Areal wird allerdings immer schmäler, bis es sich schließlich, wenig östlich vom
Cerro Sipascoya, völlig verliert. Hier findet zugleich ein starkes Herabsinken der Kammlinie, von ca. 4000 m
auf ca. 3300 m statt und schon in der Gegend von Comarapa gelingt es dem Wald, von N. her über den
Kamm herüberzusteigen. Von nun an grenzen Waldgebiet des Nordens und xerotherme Formationen
des Südens fast unmittelbar aneinander. Durch eine weitgehende Auflösung des Hauptkammes in sekun-
däre Nebenketten und das tiefe Einschneiden der Yapacani-Talbucht in diesen durchschnittlich 2000 m
hohen östlichen Teil der Kordillere wird eine starke Komplizierung aller Verhältnisse herbeigeführt,
welche eine Schilderung der Vegetation dieses Gebietes ım einzelnen sehr erschwert. Dazu kommt noch,
daß das östliche Bergland viel zu wenig erforscht ist — was übrigens für große Teile der Kordillere weiter
westlich genau so gilt, nur daß dort die Verhältnisse weniger verwickelt liegen —, um die Abgrenzung
der oft innig sich durchdringenden Formationen und Florenbestandteile vornehmen zu können.
Schließlich wäre noch ein Wort über die Gesteine des bereisten Gebietes zu sagen. Massengesteine
finden sich nur im nördlichen Teil der Quimzacruzkordillere, deren Kern aus grobkörnigen Graniten
besteht. Alle übrigen Teile unserer Kordillere sind von Sedimenten aufgebaut.
Weitaus die größte Ausdehnung besitzen hier graue Silurschiefer, die sowohl einen Mantel um
den granitischen Kern der Quimzacruzkordillere legen, als auch die ganze Hochkordillere von Cocapata
bis über die Cerros de Malaga hinaus — also den westlichen Teil der Cordillera Oriental — zusammensetzen.
Weiter östlich wechsellagern Silurschiefer und devonische Sandsteine von verschiedener Zusammensetzung;
die östlichsten Randketten schließlich bestehen aus roten Sandsteinen der ,,zona petrolifera“. Näheres
findet man in Geologische Rundschau 1914 1. e.
Diese weite Ausdehnung von Schiefern stellt einen sehr günstigen Umstand für die Entwicklung
einer reichen Moosflora dar. Wie in den Alpen zeichnen sich nämlich auch in den Kordilleren die Schiefer-
gesteine durch eine besonders mannigfaltige Pflanzendecke aus, Der Unterschied zwischen Schiefer und
— 281 —
x ranit tritt z. B. in der Quimzacruzkordillere übera:is scharf hervor. Der vordere Teil des Viloco- Hochtales
‘mit seinen Bergen des Pireomassives aus metamorphosierten Schiefern ist außerordentlich reich an Arten;
das unmittelbar daran anschließende Granitgebiet des Chancapina liefert dagegen nur ein paar wenige
Arten. Dem entspricht auch der fabelhafte Reichtum der Hochkordillere von Cocapata, der speziell im
-Tunarigebiet eine sonst ungewohnte Höhe erreicht und die seltsamsten Typen in sich vereinigt. Der
rote Sandstein des Ostens ist artenarm, da die Gesteinsoberfläche rasch abgetragen und an steilen Wänden
ständig als sandiger Detritus abgewaschen wird.
Nach diesem kurzen Überblick über das bereiste Gebiet in geographischer, orographischer und
“geologischer Hınsicht mag die Schilderung der oben unterschiedenen Vegetations- und Florenbezirke
ihren Platz finden.
I. Das Waldgebiet.
1. Die subandinen Bergwälder.
Dieser Abschnitt umfaßt den ganzen Waldsaum des Kordillerenabfalls gegen die Ebenen von
Mojos von der nordwestlichen Landesgrenze bis an die äußerste Ostecke der Cordillera Oriental, die etwa
durch die markante Berggestalt des Cerro Amboré bei Santa Cruz de la Sierra bezeichnet wird. Hier
reicht der Wald im Zusammenhang durchschnittlich bis 3200 m empor, zuweilen bis 3400 m.
Der Florencharakter dieses vom 18. Grad s. Br. bis weit in die nördliche Hemisphäre hinein den
Osthang der Kordillere begleitenden Waldgürtels ist überall subandin. Es versteht sich daraus ohne weiteres,
daß der tropische Kordillerenwald Boliviens mit demjenigen Perus, Ecuadors und Columbiens mehr
floristische Ähnlichkeit hat, als mit den subtropischen Wäldern der Randkordillere vom 18. Grad südlich
bis nach Argentinien hinein. Das drückt sich nicht nur in den vorherrschenden Gattungen, sondern auch
oft in der Identität der Arten aufs deutlichste aus. So stößt man in den subandinen Kordillerenwäldern
Boliviens Schritt für Schritt auf die gleichen Gattungen, oft auch dieselben Arten, welche Lindig und
andere aus den aequatorialen Anden von Quito und Columbien mitgebracht haben.
Eine floristische Parallele zwischen dem Kordillerenwald Boliviens und Columbiens kann natürlich
nur in den Umrissen gelten. In den Einzelheiten zeigen sich sehr viel Unterschiede und es ist wohl anzu-
nehmen, daß jeder Bergstock, jedes Tal fast seine eigenen Florenbestandteile herausgebildet hat. Die
Mannigfaltigkeit der Moose in den Waldländern ist ja fast beispiellos, und wenn man bedenkt, wie winzig
die bis heute bereisten Gebiete im Verhältnis zu den noch gänzlich unerforschten Strecken sind, und dazu
‘noch, daß von den bereisten Strecken nur verschwindend kurze Abschnitte nach Moosen abgesucht worden
sind, so wirkt die Zahl der trotzdem schon bekannt gewordenen Arten verblüffend, immer im Hinblick
darauf, welche Überraschungen die noch unberührten Teile bringen müssen. Das Verhältnis der einiger-
maßen durchforschten zu den bryologisch noch gänzlich unbekannten Gebieten dürfte sich für diese Länder
wesentlich schlechter als 1 : 1000 stellen.
Immerhin können die wenigen Bausteine, welche heute vorliegen, doch schon einiges allgemein
Gültige aussagen über die vermutliche Zusammensetzung der Moosflora dieses noch so mangelhaft durch-
forschten Gebietes, nach der gleichen Wahrscheinlichkeit, wie die genaue Analyse eines Hektars
- Buchenwald doch schon die Grundelemente zum Verstehen eines 1000 Hektare umfassenden Buchen-
-waldes enthalten wird.
Die großen Sammlungen, welche aus den letzten Jahren stammen, haben nämlich mit großer
Wahrscheinlichkeit erwiesen, daß zwar noch ein unerschöpflicher Reichtum an neuen Arten aus diesen
"Wäldern zu erwarten ist, generell viel Neues aber kaum mehr dazu kommen wird. Wo auch die Stich-
probe entnommen wurde, immer sind es die gleichen Gattungen oder Verwandtschaftsgruppen, welche
in unendlicher Variation dasselbe Thema behandeln, oft sogar fast identische Assoziationen, die in weit
‚voneinander entfernten Gebieten auftreten. Dieses letztere gilt allerdings wohl nur für die epiphytischen
“Baummoose, welche im allgemeinen eine weitere Verbreitung als die im Dickicht der Waldtiefe ein-
geschlossenen Formen besitzen.
Bibliotheca botanica. Heft 87. 36
— 22 —
Meine erste Reise hat aus diesem Gebiet keine neue Gattung ergeben, ebensowenig R. S. Williams’
Expedition im Departement La Paz. Erst meine zweite Reise hat 2 neue Gattungen geliefert ( Poro-
trichopsis und Schréterella). Das Trockengebiet, besonders in hochandinen Lagen, ist viel reicher an
eigentümlichen Gattungen von eng begrenztem Areal.
Das subandine Waldgebiet zeichnet sich vor allem durch seine reichlichen, fast über das ganze
Jahr gleichmäßig verteilten Niederschläge aus. Zwar läßt sich auch hier zwischen einer etwa 8 Monate
dauernden Regenzeit und einer kurzen Trockenzeit unterscheiden, aber auch während dieser sog. Trocken-
zeit fehlt es nicht an gelegentlichen Gewittern und Regengüssen, so daß das ganze Jahr hindurch Feuchtig-
keit genug, meist sogar im Überfluß, zur Entwicklung einer üppigen Waldvegetation vorhanden ist.
Genaue Messungen liegen meines Wissens aus diesem Gebiet nicht vor. Doch dürfte, rein schätzungs-
weise, die jährliche Niederschlagsmenge kaum unter 3000 mm betragen.
Die Temperaturen des subandinen Waldgebietes sind je nach der Meereshöhe recht verschieden;
auch hierüber liegen zwar keine exakten Daten vor. Trotzdem lassen sich auch so nach ihrem Klima
3 Höhengürtel des Kordillerenwaldes unterscheiden: 1. Der untere, rein tropische Gürtel, in Bolivia als
„Yungas‘ bezeichnet (der peruanischen „Montana“ entsprechend), bis ca. 1600 m, 2. der mittlere Wald-
gürtel von subtropischem Gepräge, bis etwa 100—200 m unter die Waldgrenze reichend, und 3. der
obere Waldgürtel, ein schmaler Saum längs der Waldgrenze, wo die Temperatur in den trockenen
Wintermonaten bis auf 0 sinkt und gelegentlich Reifbildung auftritt. Für den unteren Waldgürtel sind
sehr gleichmäßige Temperaturen, für den oberen starke Temperaturschwankungen charakteristisch.
Am bedeutendsten ist der Unterschied zwischen dem unteren und den beiden oberen Gürteln aus-
geprägt. Dies drückt sich nicht nur im allgemeinen Habitus des Yungaswaldes, der sehr hochwüchsig
und reich an Palmen, Araceen und Zingiberaceen ist, sondern auch in der Verbreitung einiger wichtiger
Kulturpflanzen aus. In den ,,Yungas“ allein gedeihen Banane, Zuckerrohr, Kaffee, Coca,
Locotos (spanischer Pfeffer), Orangen etc. Ihr Klima dürfte ungefähr dem der Regenzeit von
Santa Cruz entsprechen. Hier erhielt ich aus den Messungen während der 2 Regenmonate Januar und
Februar folgende Daten:
Mittlere Morgentemperatur (6 Uhr a. m.) = 23,44 C.
Mittlere Mittagstemperatur (12 Uhr a. m.) = 27,5 C.
Mittlere Abendtemperatur (7 Uhr p.m.) = 25,5 C.
Mittlere Tagestemperatur 20 A
Minimum — ot ee
Maximum Eh
Für das Klima der höher gelegenen Waldgebiete kann ich leider gar keine Daten beibringen. Zur Charak-
terisierung der mittleren Stufe mag die Erwähnung einiger Kulturpflanzen dienen. In Lagen um 2000 m
gedeiht besonders gut Mais, der die wichtigste Kulturpflanze des mittleren Waldgürtels ist, ferner
auch die Kartoffel und Gerste, welche freilich mit Vorliebe um die Waldgrenze und darüber
hinaus angepflanzt werden. |
Weiter will ich in der Schilderung der großen Vegetationsformen nicht gehen; es sollte nur der
Rahmen gezeichnet werden, in welchem nun die Kleinwelt der Moose untergebracht werden kann.
Zunächst mag eine Tabelle über die Verbreitung der bolivianischen Waldmoose nach Höhenstufen
orientieren. Der Vergleichung wegen sind in dieser Tabelle auch die Arten der subtropischen Randwälder
angeführt.
Die erste Abteilung der Kolonnen ist für die tropisch-subandine Flora, die zweite
für die subtropische Flora der Randwälder reserviert. In der ersteren sind 3 Stufen unterschieden:
I. untere („Yungas“-) Stufe bis ca. 1600 m (örtlich verschieden), II. mittlere Stufe
bis ca. 3000 m, III. obere Stufe, charakterisiert durch hartblättrige Gehölze von niederem Wuchs.
In der zweiten Kolonne sind nur 2 Stufen, eine untere (I.) bis etwa 1000 m, und eine obere (Il)
bis zur Waldgrenze unterschieden. In II herrscht auch hier der niedere Wuchs vor; Gesträuchformationen
sind weit verbreitet,
ve 2
w En
=. 283 —
Tabellarische Übersicht über die Arten des Waldgebietes
(subandine Provinz und suptropische Randwälder).
Trop. subtrop. | Trop. subtrop.
= I Il III Ik Til I II III IM
ae ? ‘ ;
phagnum meridense .... > Campylopus pelichucensis . >“
Er, sparsum ..... x AI en x
=f pulchricoma . . x ? „ chrysodictyon.... SG?
= platyphylloides x ay dU ae. X
> erythrocalyx.. x SBLOS@IAtUSe as» oss. x
= medium 2... > x = sabeubitus, ... ... X
> BOIRE... .- >< leptoduswer. cr. x
Ditrichum cay illare...... x x » perreduncus ..... X
Meee rutescens ....... de „ multicapsularis .. <
Trematodon reflexus..... x EINST u x
_Wilsoniella tlaeeldar ec as « x R PR nano ous. ?
_Dicranella nanocarpa .... x Mune ar une a2 0 x
on Berrottetil .... x< x ,, Jncacorralis ..... X
* Guilleminiana . UN ,, Pseudodicranum . X
Br Beyrichii x x 5 LUNNGROWINGEAY ce x
ae heteromalla ... x % 1ulaceuse were: x
A apolensis ..... x », heterophyllus .... x
N Kunzeana . x Metzleria longiseta ...... x
nn kiilarianar. 2... x Eu SDITIPES PE ee x
» tenuirostris ... | X Pilopogon Richardii ..... x
Oreoweisia laxiretis ..... SZ Octoblepharum albidum . x 185%
_Symblepharis boliviana .. : x x Fs pulvinatum X
_ Holomitrium crispulum .. x Leucobryum giganteum x ><
» Mmacrocarpum .... x x x 5 CHSDUIMEE ee x
_ Dieranum speciosum .... x ER Martianum .... X
‘ 53 bolivianum ... x x a macrofalcatum . ?
3 5 Germainii..... 2 ? = SÉTICEUME ee X
, as spectabile .... x eA calycinum ..... x
Campylopus ptychotheca . x x Ochrobryum obtusifolium x
» trichophorus x 3 Gardnerianum . x
me censicoma .....: x x Fissidens macrophyllus. . . x
», leucognodes...... x > A oligophyllus .. x
M UINU Se oc x + Wallsıeesreser x X
20 1 CONTAUCLECESSSR x Fe Carionis ....... X
pee JAMEsOonIL ....... x x x + Sanctae Crucis . 3%
meee concolor 2... x x a INNOVANS eee: x
„ Spurioconcolor ... x 1500
ee alopecurus .....- x X 55 Incacorralis .... x
eee cavilolius ....... x En mateoénsis .... X |
PU ANNOUNUS ....... x = rieidulus“...... | SR
PA SUDOTISEUS ....... >< on asplenioides ... x | X
De ülicuspes........ x N GLISPUS Maer sl: x |
D TCIIExUS u... x a Kegelianus .... x
es Krauseanus ..... x ae Hornschuchii .. x
MT occultUus saci. x nn macroblastus x
» zygodonticarpus . >< a repandus ...... x
Pee introflexus...... x “an amboroicus .... x
Pee penicillatus:.*.... x Moenckemeyera obtusifolia | x
1650 Syrrhopodon macrophyllus | x
Trop subtrop. Trop. subtrop.
I ni null IE Ji I Il Less
Syrrhop. submacrophyllus x Streptopogon setiferus ... x
» argentinicus ... x x 45 spathulatus .... x
ee ochroleucus .... x Tortula) mmiifolias ees) x x
» papillosus ..... x = @lacialis Ce x
5: CSD +). X » angustifolia ..... (5e)
,, lycopodioides... x = aculeata #20 X
ee CAO re >< ss aLmMatalee neon x
1650 Merceya cataractae ..... X
» goyazensis..... x Ptychomitrium Sellowii x
1650 Rhacomitrium dimorphum >
» Gaudichaudii... x Eustichia Spruceana .... x
pen OY-) 0) 0 (1100) er x Anoectangium euchloron . x
, Miquelianus ... XK Zygodon liliputanus ..... x
A Cincinatus see x Rn linguiformis .... x x x
» brachystelioides x a caldensis....... x x
er serpentinus .... x 35 coraniensis a
ICIIOlAEUS EC x x ramulosus ..... x
Calymperes bolivianum .. > 5 Ovalisea canon x
Hymenostomum anomalum x op subdenticulatus . x
Weisia tortivelata ....... X is stenocarpus .... x
» Jonpidentatan x 5 cylindricus x
Se yıidular een x % basidentatus ... x
Rhamphidium pygmaeolum % on Vestitus en re x
= Levieri x on andinnse ae > x
Trichostomum quitense .. x x ferrugineus..... x
ee fall er: x x $ paucidens ..... ?
9% chilense ... x breyipese ru. re
Tortella Germainii....... x x 50 perichaetialis .. x
» pilcomayica >< os inconspicuus ... x
Leptodontium filicicola .. x Orthotrichum elongatum . x
4 sulphureum ... SK is liliputanum.... SG
x luteutae 7 x 4 Ppalulum re x
5 Mandoni ...... 3° op pariatum ..... x
5 undulatum .... x epilosum ..... * x
a rhacomitrioides x 30 exsertisetum x< >
papillosum .... x > Tacacomense .. x x
is planifolium .... x 50 apiculatum .... x
2: vaginatum..... x Macromitrium filiforme .. (Ox) SRE
is cirrifolium x xX 5h Herzogin re el oS
Streptotrichum ramicolum x = nubigenum .... >
Hyophila contermina .... > 5p subscabrum... . x x
= involutifolia.... x DA macrosporum .. x
Didymodon campylopyxis. xX + solitarium ..... x EM:
op macrophyllus . . xX 5p subcrenulatum . x
Barbula unguiculatula ... x 53 Validumee en “€
5 Humboldtii ..... x op brevihamatum . XX
É tortelloides...... x 2 longifolium .... xl
mbar < x6 arruküm Goo Go x
a laevigaitamercee 1. x > crispatulum.... x SK
Williamsiella tricolor .... (S<) > Hberum ees x
Streptopogon erythrodon:. x x Pa Hornschuchii . . x
7 peruvianus .... x % pinnulatum X |
— 285 —
Trop. subtrop. | Trop. subtrop.
PI NT EI IT ae OS QE
Macromitrium Didymodon x Brachymenium verrucosum u?
5 macrothele .... x Acidodontium brachypod. yal
5 obtusum. 2.22... x x macropoma ... x
», tumidulum . x Fee epallidiamm. 2. <. x
En Swainsonü..... x = longifolium .... | X
ne stellulatum .... x 5) lonchotrachylon | x
+ subdiscretum .. X a7 spinicuspes .... X !
an ulophyllum .... x Anomobryum soquense .. 3%
& atroviride ..... x Bryum Stephanü ....... x
> pentastichum .. x »». Sericeum .......- x |
» Tocaremae .... x = soedilomar ec x |
» Sublaeve ...... WERT DU Bee eee %
a refractifolium .. x ,, longedecurrens ... X
an amboroicum . x oy MUCH Set cox wx
” crenulatum .... x „ linearifolium ..... x CARE
Schlotheimia longicaulis. . x D pérSerratUn SG x
A sublevifolia .... x x ;; microcomosum ... ><
A trichomitria ... X X Ps Mavense rc x
1500 x | , »Ntenenser .n... 2.2: x
a fuscoviridis ... x CAN nee x
1500- =) TensiolUm x
1200 1600
iS Jamesonii ..... X > COlIOLATUM X
1500 sa Incacorralis ae: x
3 HOEY aoa Ae x Rhodobryum Beyrichian.. | X x
1440 dE grandifolium .. x
m Sprengelii ..... > x = verticillatulum . Se Il
> angustata ..... > x 5 caulifolium .... SOIENT
| D pilomitria ..... xe Mnium rostratum ....... x >
Entosthodon apiahyensis . x A deciduifolia .... SK
53 faucium .... x SE bartramioides .. x
s andicola .... x 1500
» acutifolia ... x Banttamiasroseae se x x
Funaria calvescens ...... xX x x pruinata ..... | x
Mielichhoferia longipes .. x LÉ secunda :--... x
Stableria tenella ........ >< x 7 macropoma ... X
Orthodontium longisetum x 5 squarrosa x
4 confine .. X X x MOIS Ce | X !
Webera spectabilis ..... x 5 flavicans...... x x
ee apolensis ....... x x >< an fragilifolia .... x x
Pe DAapilOsa x Philonotis curvata ...... x x
xi loriformis ...... x En fontanella..... |
,, subleptopoda ... x 2 tonellas. ...... x x |
Epiptervgium pellucens .. X Br Gardner ..... x
Brachymenium Jamesonii x x 5 NEA 560,0 x
>> barbuloides X 3 minutissima .. x x
>> flexipilum ..... x 3 parte nr X
; dimorphum ... x 55 angulata ..... X
1500 ., gracilenta .... | x
— 286 —
Trop. subtrop. Trop. subtrop.
I u 1) DAR I Lite Jul ee ii
Philonotis guyabayana .. x Prionodon patentissimus . x
~ pugionifolia ... x a pinnatus ..... x
Breutelia bryocarpa ..... x - lycopodioides. . x
subdisticha .... x he ptychomnioides x
= secundifolia .... x = ciliolatoserratus x!
er mniocarpa ..... x pendulus ..... Se
5 Hasskarliana x 2 cavifolius ..... x
rr Inchnatase 22. x Lepyrodon tomentosus .. x
5 tomentosa ..... x x Orthostichidium excavatum x x
Catharinea elamellosa ... x ER pentagonum ... x
54 polycarpa ... x Pterobryum densum x x Se 3
Polytrichadelphus boliv. . x E terobryopsis stolonacea . x x
An rubiginosus . . x Pirea Pohlii creer X
Pogonatum distantifolium Se » Orthostichopsis crinita .. x
er arcuatum x 5 dimorpha ...... X
be abbreviatum . x Squamidium nigricans ... x x
Pe laxirete....-.. x ” perinflatum tee x
Re subbifarium .. x >: filiferum Er x x
Polytrichum Antillarum x x ” diversifolium oe x x
“A juniperinum . X x > leucotrichum . mi x Y
Erpodium Lorentzianum . x ” Lorentzii ss. X
Balansae ..... x | + turgidulum .... ae
Rhacocarpus Humboldtii . X x San, OR eon x x
chlorotus ... x Pilotrichella versicolor x
Acrocryphaea julacea .... x x » cyathipoma : x RR
ag Gardneri .. x x viridis re x
Cryphaea patens......... x 2 angustifolia : X
TAMOSA ..-.-.-. X x Por flexilis ..... Se
if microspora .... x Papillaria appressa ..... x
= Jamesonii ..... x x > nigrescens .... x x x
piliferag. nee x & Deppei ....... x
5 ai 2 squamatula ... AA x
be ae ai & "A tenella en: x
F macrospora .... x :
‘à hygrophila x oO imponderosa 3 x x
et Meteorium illecebrum ... x x x
“ Hut) Bee Spee “ Floribundaria tenuissima x x
5 boliviana ...... X . fea oe
4 brachveat ia u mah Lindigia aciculata ....... x
A RMS MT on AT x
Helse Re non ee. X Meteoriopsis remotifolia . . x
Leucodon squarrosus see x à ia Ae Spd x
Pseudocryphaea flagellifera x À patens 2 60. x K
Prionodon densus ....... x Se ; notice dE x
En contortus ..... X [SZ e nen ©
” fuscolutescens . x x „ subrecurvifolia x
> undulatus..... 37 À an x
> bolivianus .... x i patula ...... x
” divaricatus. . .. x Phyllogonium fulgens .... x x!
> laeviusculus x viscosum .. x x
” flagellaris .... x Neckeropsis undulata ... x x x
8 HINHONUS EE CE 4 disticha .... X
Er luteovirens ... > Calyptothecium duplicat. . x x
}
Neckera Lindigii
Pee trabeculatan.
2a Jamesonii ......
x Marchalii .......
Es eucarpa
_ Porotrichum longirostre
54 Lorentzii ......
+ amboroicum ...
a pinnatelloides
on macropoma
a bolivianum ....
- strictum
Ba microthecium ..
_ Porothamnium gymnopod.
+ Tamosissimum ..
,, subramosissimum
», neckeraeforme
= explanatum ....
„ Subexplanatum .
;; comosum
A fasciculatum
PM UDYrSOdes.
_Porotrichodendron superb.
ss robustume.....
£ a PLACE...
_ Porotrichopsis flacca. . .
Pinnatella ochracea......
Entodon Nano Climacium
1 FA flavissimus .
{ 4 gracilisetus.....
a GOL CATT Sess ev eas
a Texipess +... .
5 microcarpus ...
"A erythropus ....
x Jamesonii
93 Hampeanus
' suberythropus .
Brythrodontium squarros.
LE)
LE)
”
LE)
27
LE]
LE)
‘ :
© LE
LE]
longisetum ....
Germainii
brasiliense
_ Campylodontium onustum
bolivianum ....
_ Stereophyllum leucosteg. .
Lindmannii
brevipes
pseudoradiculosum
subchlorophyllum
flaccisetum
_ Fabronia argentinica.....
polycarpa
Podocarpi
x xX X X
x
POGGIO OS OX OS
x
287
III
subtrop.
tit
X
x
RR
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
“a
Trop subtrop.
I II III I II
Fabronia andina ...... (Xx)
Anacamptodon cubensis. . x X
Helicodontium tenuirostre X
» Capillare .. X
Daltonia longifolia ...... X
A OTIO EM > x
5 STaCISe «nel. x
i pulvinata ..... x
50 Subirrorata..... x
en latolimbata .... x
= ILoratae eo x
minutifolia x
» Hampeana x
Adelothecium bogotense . ><
Leskeodon andicola...... x
Eriopus papillatus ...... >
Hookeria acutifolia ..... x
Cyclodictyon limbatum .. x
as albicanse nor: x x
- lon eme X
aeruginosum X
5 angustirete .... X
50 Stephanil...... x
5 obscurum 2... X
29 RONA. >
5 Dover x
5 tocoraniense ... x
5 pulchellum .... x
plicatulum..... N A x
Gallicostella rivularis .... x
; pH 2400 x
ss scabriuscula ... x
As microcarpa .... x
a strumulosa .... X
= scabripes ...... X 7
” integrifolia .... er.
Hookeriopsis variabilis >< x
5 purpureophylla . x
er CMG eeconaa > X
55 pachydictyon ..
a TAURI o Waren eo X X
He subsecunda .... X
= lepidopiloides .. x
Pr Williamsii ..... x
2 longiseta ...... X
5 asprellal ss x
1670
= undatulas x
55 NCA CE X
papillidioides .. xe
een saxicola . x
Rhynchostegiopsis ons X
— 288 —
Trop. subtrop. Trop.
I an Ta = I Tau
Hypnella pilifera ........ x Rhizohypnum thelistegium x x
= Brother r..... x x breviusculum .. x
a sigmatelloides .. x 5e hookerivides ... x
Crossomitrium Wallisi .. x > oxystegium x x
sf rotundifolium . x x a elegantulum ... x
Lepidopilum Mülleri x „ versipoma ..... x
ke nanothecium .. x > decunnens re: x
Herzogin x 5A heterostachys . . x
“ avriculatum ... Se * acrorrhizon .... x
x. malachiticum .. > >< nn REDIANS ae u: X x x
6 Ballivianii : x = andieola rs. "07 3° x
> brachyphyllum x > viscidulum .... >
= Gertrudis...... x In viridicaule >
5 intermedium x > robustiusculum . x
55 angustifrons ... x br Langsdorffii ... x
55 ovatifolium > ia plumosum x
or pallidonitens . er > modestum x
nr curvirameum .. Da = capillirameum. . >
5 Buchtienii ..... x Ectropothecium apiculat. . >< x
= tenuissimum x $5 campanulatum . x
Helicoblepharum venust. . x As aeruginosum .. x x
Hypopterygium Tamarisci x x< inet Stereodon spiripes ...... x
3 argentinicum .. x Breidleria amabilis ...... x
Rhacopilum tomentosum . x x x Isopterygium subglobosum x
Floridae ...... x ap VaCans) se x
* intermedium x Er brachyneuron >
Helicophyllum torquatum x > tenerum 2... >
Anomodon fragillimus ... x > leucophyllum .. x
Leskea plumaria ........ x x 50 stigmocarpum. . ad
D nm ON RENTE ra dodo c x 3 cylindraceum ..