OF
MPARATIVE ZOÓLOGY,
AT HARVARD COLLEGE, CAMBRIDGE, MASS.
jiounbeu bp príbate subscription, it 1861.
TNNT NU NINUATS UIT NET
DR. L. pc KONINCK'S LIBRARY.
CAPUT MEDIU S/
UTPOTE NOVUM DILUVII UNIVERSALIS MONUMENTUM,
23.4. AQRO WURTEMBERGICO
BRZETI DISSERTASIUNCULA: EPISTOLAARI: ; EXPOSITUM,
| AB | CA EBERH. FRIDER. HIEMERO, $5. THEOL. DOCJORE, Sereni(fimo W'ürtembergia & Tecciae Duci àGoncionibus Aulicis, Confeffionibus Sacris & Confiliis Confiflor, ^"$TU TIGARDIA,
Litri$à CHRISTIANI THEOPHILI ROESSLINI, Aule Curigque Typogr.
vw s pon TS ; :
E Wels v LA o dx MM ger 1101 Vai d2^ TOP M
NL Suhl ON NOE
DE LPRIME, na ABER ORA CRI PALM
TR ad AUMEMT ; Ü Uu a "s e EUR «^ ZA A3 T» '
^
DSL YT UE SOCIETATIS REGLE PRUSSICAZE BEROLINI AD SCIENTIAS PROMOVENDAS INSTITUT 7E REVERENDISSIMO IL LUSTR 15510 EXCELLENTISSIMO
DOMINO
PROTECTORI,
EXCELLENTISSIMO P ARITER DOMINO
PR AESIDI
ET RELIQUIS EJUSDEM MEMBRIS UNDIQUAQUE CELEBERRIMIS
PAGELLAS HASCE EA QUA PAR EST ANIMI DEVOTIONE ATQUE OBSERVANTIA CONSECRAT AUTOR.
9592598 Li e eeoece
$35385 35535000
eS Li paucas hasce paginas ocu- ) y lis tuis perluftras Le&or Ben.
£/ ante omniaforfitan;quod fa- DAS cilé conjicio, intra Te ipfum quaris, quid ad fcrutationem lapidum figuratorum vel impulerit me, velanfam mihi dederit; & qua proinde via ad pro- piorem praftantiffimi ftudii Lithologici confiderationem du&us fuerim»fcire de- fideras, Cuijufto Tuo defiderio ut fatis- faciam » omnino par eft; paucis itaque habe. | .. €um munceri Paftorali primüm ad- À 3 mo-
6 «9$ )00( $9 moverers oppidum ( Rofenfel4) unà cum Collega Diacono curandum fortitus fui. Loci parvitas,etfilaborum atque onerum non parum fecum veheret» quandoqui- dem cura animarum nec levis eft, nec ef- fc poteft, tantum mihi tamen indulge- bat otii, quantum ad tra&anda» preter ftudium prímarium officiumque ordina- rium curiofa quoque fufficeret. Nulla au- tem curiofitas» uti fapienter nonnemo judicat , homine chriftiano magis di- na contemplatione rerum naturalium: zc.fi l'heologiam demas» omnium fci- entiarum pracíftantiffima eft, nullalatior, excellentior, placidior» utilior, imó aufim dicere,divinior. Propiorem vero occa- fionem mihi prabebat.quem pofcente ita valetudine, quotannis fufcipere neceffum habui; acidularum ufus» qui cüm libe- riorem a&rem crebrasque excurfiones fubinde requirat, inde mihi fubnafceba- tur opportunitas: montcs , qui Rofenfel- dam circumjacent » totumque tradtum montanum, vulgo di&um $ubetg/ fre- quenter fatis vifitandi, & ingentem lapi- dum figuratorum numerum, tum qui-
dem temporis cafu faltem, gor ti-
«9$ )X( $e ? Stimulabat hoc curiofitatem meam, ut & curatius rem penfitarem , & peculia- rem colle&ionem mea fponte tum in- ftituerem»nectum quidem multa; fed a- liqua tamen rarioris nota fpecimina & exemplaria intra feptennii hujus decur- fum heic loci colligerem; quorumin nu- mero eft peculiare quoddam cornu Am- monis, cujus effigiem alio tempore Le- &oris cupidi oculis & ulteriori medita- tioni fiftere animus mihi eft. Quamvis autem fubfequenti tempore in hoc ipfo colle&ionis mea curfualiquantulumim- peditus mihi videbar; quippe cui ad obe- undum officium Superattendentis Diece- feos Wildbadenfis vocato, iftiusmodi mon- tes ipfi perluftrare non amplius licuit, ab amicis tamen, quibus & hujus nego- tii curam interdum tradidi, & fumtus ad idneceffarios exfolvi; aliquando fubin- de fa&a fuit acceílio.
Maximte veró locupletatam vidi fup- pelle&ilem meam lapideamiintra quin- quennii hujus, quod per DEI gratiam jtuttgzrdie heic dego, fpatium. | Etenim ab exterisquam maxime varia hujus ge- neris munera nancifci mihi contigit, LI
us
»" $e
$ «9$ )o( S9 - busea praecipue fpecimina annumero; qua à Celeb. D. Scheuchzero » folertitfimo rerum naturalium indagatore; accepiffe me memini cujus & diligentiam & judi- cii felicitatem in hoc ftudiorum genere & hactenusabunde admiratus fui; & (a- tis admirari nequeo, cui & totus Erudi- torumorbis inenodandis multis difficul- tatibus. in hoc ftudiorum genere non infrequentibus. fummas debet habetque gratias. | Sed nec Patriae meae at quam dulcis! oblivifci mefasefb quippe quaetales hinc inde amicos mihi peperit; quorum part- ter facilitati» folertiae atque promtitudi- ni haud fane pauca me debere; publice hic teftatum facio, : Ipfa enim W'irtembergia, qua alias Regio eft fertiliffima; habet fuos mon- tes, colles, valles; amnes: agros lapidi- bus, uti vulgaribus magna in copia; ita etiàm figuratis hic ibi refertos. Re&if- fime proinde ZZercator: ubi Neccarus » ait; in campeftria ditfunditur totafelix» to- tabeataeft: undique Bacchi colles; her- » bida prata, fertilesagri, copiofus ubique ,, vini, frumenti pormorumque proven- » tus
«4$ )o( 9€ » tus. Regio itaque fertiliffima eft, ita ,, utcum optima in Germania parte cer- » tare queat. Eaautem pars, qu& con-,, finis Hercyniae tum qua Suevicis Alpi. » buseft contermina» fubafpera & vitibus,, inimica» ager in alpibuslapidofus. .Ar-»» genti quoque fodinas hic Ducatus ha-» bet haut procul à Zililergo, & dicitur,» Bulachium. Oppidumtotum «ris fodi- »» nis fuperftru&um producit & ferrum & » &s, Reperiuntur ctiam lapideselegan- , tibus & variis coloribus, ut plurimum », tamen coeruleo diftin&is ut videatur et-,, iam natura molita effe hoc loco gem-; tas producere.» Huc usque Aercator. Quas ergo Patrie mea grates me debe- re fupra jam profeffus fum; easdem hic repeto & in perpetuum animi mei tefti- moniumlubensappono. Praeprimis au- tem inter multa foli loca minime om- nium oblivifcendum mihi duco Coenobium Blabyrenfe, & primus quidem ineo nomi- nandus venit Juge Reverend, Dominus Ab- bas Ieiffenfee, cujus egregiusin mefavor in exornando Lithophylacio meo pul- cherrimis fungitis orbicularibus, orisintus reflexis, pileololato, guid ftellis maxi- Z mis
T «9$ )o( $6
mis, alta menterepoftus manebit. Alio- rum vellocorum inhoc genere abundan- tiam» velamicorum induftriam pluribus commemorare jam non attinct, Fo- cundiífima vera omnium atque praftan- tiffima regio ea mihi videtur effe , qua milliaris circiter fpatio PalgeumBollenfe cir- cumjacet; lapidum tam figuratorumva- rii generis, quam fiffilium in fpecie ma- gna copia abundans. Reperitur etiam propeOmbdzmn pagum fodina fiffilium non mediocris profunditatis & latitudinis, in qua hac ipfa, cujus effigiem in fronte vi- difti, tabula fuit reperta. Jam vero fa- cile quidem intelligo, multa forte eaque longe rariora fpecimina in aliis hinc in- de Mufeis affervari; cum tamen a Viris eruditis, quibus & agrum W'irtember- gicum peragrare placuit, & colle&anea mea tam in ftudio Numismatico, quam Lithologico; perluftrare haud grave fuit; eo fuerim ftimulatus, ut tabulam hanc fciffilem ari infculpendam curarem; fa- cilem huic admonitioni me exhibiturus pertenues meas meditationes, quidve ex ejus confideratione in ftudio Lithologi- €o profecerim, adjicere nullus dubitavi.
«8 ;o( $9» t1 Et hic quidem primum » quod a me vel defiderari vel poftulari poftit;id effe faci- le video; ut hanc ipfam Tabulam vel a loco,qui hoc Cimelium mihi peperit; vel abinventionis occafione;velaliis circum- ftantiis ac proprietatibus; longitudine; latitudine, figura» & fi quid prater hac confiderari folet prolixiore ftylo defcri- bam. Cum vero ea vix reperta Cele- berrimum rerum naturalium Scrutato- rem gaudii mei ocyus participem fece- rim, enlliterasutrinque hac dererecipro- catas, quas nec fupervacuas nec inutiles fore arbitror. & quarum altera, prior fcilicet; quae tum primum dehoc inven- to mentem meam fubierint cogitationes, abunde declarabit.
VIRO Excellenti[[nno» rermuque naturalium. Ycruta- tori. accurati[]mo, Dn.
JOH. JAC. SCHEUCHZERO,
Medicinae Do&ori & Mathefeos Profeffori apud
Tigutinos Celebetrimo, Felicitatem exoptati[fimam, E. F. H. AJOfli» VIR Excellentislme » quam «varia a variis de lapidibus figuratis vel difputen- D 2 HT
1 «9$ )X( Se £ur» vel conjiciantur» utpote quorum. curatior difquifitio vel. diligentif[mos rerum naturalium ócrutatores fubinde exercuit , nonnullis quidem multas eorum fpecies ad o[ficula ttellarum ma- rinarum referentibus, aliis autem in re ob[cu- riore f(ubdubitantibus. — Cujus quidem incertitu- dinis ratio eareddi po[Je videtur , quod vel [lel- le ifliusmodi mariae in profundo maris delite- fcentes oculis Zioograpborum obvie nonfuerint, «el quod faltem particule ifLarum minute atte- riae fcil. 6» Entrochi &5c. feparatim» mon au- tem integri rami €5 bracbia ex ejusmodi entro- chis compofita badenus fuerit imventa. Fateory65 me unum ex iflis tam curiofts, quam infelicibus extitifJe, cui» quantumvis [ollicite 6&5 anxie inquirenti, lapides tamen ifhiusmodi ad re- gnum animale referres fuit adeo difficile, ut mibi potius varias iflusmodi figuras intuenti. atten- feque Penidenunn perpetuum animo infixum be- ferit dubium. — Nunc autem tabula quadamfisfi- li baud siediocris magnitudinis felicisfme a me imventa [ludioquemeo effoJA, mibiquidem «enic- aa boc pene folutum, reique antea ob[cure baud exigualux ajfufa e[Je videtursque perfuafto quam certafit quam folida» maturius penes eruditio- res velim e[Je judicium. — Completitur autem Ea» cujus delineationem qualemcunque bac
ipfa
«9$ )o( S 13
ip4 occafione TIBI, FIR Excellntis- fme; communico, t2 longitudme pedes quatuor, im latitudine tres cum 4. cubitis, multis infuper üsque difhimthisfimis ramis €» brachiis majoribus totam tabulam longitudime adequantibus, mino- ribusque imo minutis[imis egregie €5 ad admi. rationem u[que pida € exornata. Brachiafive rami majores confiant ex meris entrochis perpe- tua quadam articulatione fibi tmvicem unitis, tta uidemutex uno ramo alit proveniant, bini, tri- si 65 plures, 65 defimant denique in. congeriem innumerorum minorum 65 aumutisfmorum ra- amorum [ubinde eraciliorum floris cujusdam effi- giemegregie prafentantium. — Fruflulo 4 majo- re quodam ramo decerpto &5 tepida aqua abluto, entrochus comparuit Pentagonus, coloris cine- rei, duritiei t[ignis, materie felenitice, inutro- que fuo plano quinque limeolis notatus. — Reliqui rami qunoris 65 minime magnitudinis in fiou- fAm uti dixi» floris abeuntes non aliter atque ipfa animalculi cujusdam osficula. articulatione fua proxime wumita apparent, —.Hirfce onmibus dili- genter €5 attente confideratis snaxima rei lux 4fundi po[[e «videbatur , fi lapis ifle cum
ipo Capite Medufz a Rumphio 2--
fcripto compararetur. — Infituta itaque collatio- B 3 ne
14 «95 )o( Se
ne» perfetda omni ex parte fimilitudo fuit depre- henfa, maxime quoad pedes Capitis Adedufe, de quibus Kurnphius refert , quod innumeri con[piciantur pedufculi , fuos difhnde fervan- tes articulos» in congerie fibras floris cujusdam repre[entantes, quibus beffia bec, [rve mon[irum horrendum» ingens tanquam pedibus incedat ,. li- cet tun deformibus, ut congeriem potius mllepe- dum €5 anguiculorum e[Je dixeris; quas figuras ad unam omnes in lapide noflro fisfili accuratisft- "e,etiam quoad minutis[mayolJervvare licuit. De capite bujus be[Hie,65 quonamin loco lapidis [eula- nne nes illud fedem fuam babeat, certi nibil pro- nuntiare aufm, prefertim cum ipfe Kurnphius afferat, quod ex ramis majoribus eorumque juntlu- ris efficiatur 5 peculiare corpus baud. conf[lituat. Aanet tamen nibilominus (alo Collatio in- ter Caput. Adedufe & lapidem noffrum fifflem meo quidem judicio im[hituta : Quid enim alind ef] in rerum naturas quod buc quadret » nifi ipfa figura monflri i[lius marini 4 Kumphio 4efri- pti? Cua ratione autem amari adnos pervene- rif, ( repertus enim ef) lapis no[lerin quadam Du- catus IE" irtembergici fodina, ex qua tegule pro «dibus (bie ydp mit &djiffer an (tat ies ae( gu bed'en/) eruunturs ) nec Oedipus facile divinabit ; alio certe fato fierinon potuit, nifi per diluvium. Hoc
«6$ )o( $0 1j Hiec meletemata, quamvis t0 onmi pror- fus fundamento carere mibi videantur, tam ex- plorata tamen non funt, uteis pertinaciter adbe- rere in animo babeam, ultro potius omnibus iisve- nuntiaturus que F trorumpreflantisfmorum fuf- fragüs nou merentur [ufulciri.— Quapropter nibil in votis magis babeo, quam ut uum, IR Excellentisfne,calculum conjetluris meis vel ad- jicias » ulterioremque explicationem » fiquidem non erraverum, afundas, velmepro ea, quapolles inrebus naturalibussper[picacia, fi credulus niuis fuero, 4b errore meo liberes, lets Hanc menti mea tum infediffe fen- tentiam, vel opinionem potius.quam pri- mum novum hofpitem intentiore con- templabar oculo; probe adhucdum me- mini, &ingenue afferere audeo. Quam prope veritatem attigerim aut quibus tandem argumentis nixus univerfalem pro hac opinione affenfum vel adproba- tionem fperare audeam , id & infra ple- nius exponetur» &ex refponforia Cele- berrimi D: Jc/eucbzeri epiftola aliquo mododifpalefcet. lbi fane fateri cogor, idem mihi accidiffe, quod viatori inter- dum folet; qui fubdiluculum certaqui- dem via, fed incerto tamen atque fub-
du-
16 5-98 )o( $0»
dubitante greffu timide progrediens ali. quem tandem invenit; qui viae magis gna- rus & reco tramite eum ha&enus iviffe docet,& ftrenue pergere jubet. Paria mihi accidiffe, ex ipfis his; quasannexas vides, literis conftare potett, quippe qui per fat longum temporis fpatium re&o quidem tramite, fed vacillante paffu. decurrens aliquem tandem na&us fum, qui timi- ditati mez confuluit, & me non re&e tantum ambulaffe edocuit, fed &;utipfe id refcifcerem ; effecit. Tuo itaque, L. B. confpe&uiexpofitam hic vides Viri Cele- berrimiepiftolam, plenius forfitan decla- raturam, quenam & deipfo lapide reper- to» & de meis, quas-tum primum ani- mum fubire paffus fum» cogitationibus perfpicaciffimo Viro fteterit fententia,
Omiffo Titulo. DOMINO
EBERH. FRIDER. HIEMER,
S. Theol. Do&ori Celeberrimo, Seren, W'irtemb. Ducis Confiliario, & Concionatori Aulico
S, P D, JOH. JACOBUS SCHEUCHZER.
EO vivimus feculo, quo veritates in. omni Jcientiarum genere plurime e profundo je utt
«95 )o( S6» 17 luti protrabuntur puteo. — Manus jungit amicas Philofopbia Religioni, becilli. Sit, ut absque ara- bagibus ad rem propius accedam , exemplo tmun- dationis illius fatalis bifforia, quam tradit fcri- ptura, fuffulcitnatura, — Nec forte confideratio- ne quas Reverendiffme Pre[ul,indignumsquod ubique terrarum reliquie Dilwvit 65 inaximo flu- dio querantur , €» moeniantur, non Anobis dun- taxat, qui bifforienaturali operam navamus ex profe[[o, ed 6» a Principibus, Politicis, «15eolo- gis. Quod veritas bec, maximi fane pro biflo- ria telluris momenti baud fuperet viliffuni bomi- nis captum: quod baud ignota [mt vwiius , que fci. re volunt, &5 refutare baud po[Jutt estoi, — Fa. tendum equidem, in Reliquiarum Bifloria inter mnumerandubia, &5 originalibus [uis ad amuf- fim congrua occurrere aliquando » que, quiafor- te pelagias nullibi babent feu in littoribus, feu in mufeis [ua analoga.
In hac clas numeravi badenus plerosque Entrochos 6». 7fflerias, que quidem figurata re- tuli ad [lellas marinas, fed defuit mibi a mari fe- jun&lisfmno collatio cum hifce. — ub folo autem afferiarum 65 entrochorum titulo [pecies numero 40. in Lexico meo Dilwvianos quarum omnium feremarinade[unt exemplaria. Luflrisy imo in-
tegro forte opus e[L feculo pro redigendis auoma- C lis
13 «95 )( S lis ad fuas claffes. — "4ccolismaris deficiunt fof- filia mediterranea, fed &y rari admodum funtla- bores anatomic corporum marinorum, imo fce- letorum ipforum» in[umendi: nobis, quimediam incolimus continentem, de[untmarina, — Sunt &5 ipfa fepe fosfilia manca, partibus. fuis mutilata, nonnifi in umbra refidua, ex qua qui cito bariola- tur, facile prejudicat 65 fibi 65 veritati. — A4fle- rias babuiinus batenus vel fingulares, a fociis fe- juntos, vel in eadem linea contiguos , paucis- fimos ramofos x in 74nglicis [uperfunt pasfum ra- aulorum truncis fuis mfertorum -ve[ligia. —. Et tamen in fcriptis zmeis,noiuinatim Ory&ogra- phia p. 322. conjeduram feci de Capite Me- dufz. £tfelicemHe, rari Cimelii, cujusico- nem affabre confeam mecum benevole conmmu- nicare dignatus es, po[Je[Jorem ! qui Ie primo, &5 me, aliosque rerum naturalium fcrutatores vel dubiis liberas» «vel im conjetura propius 4d "ve- ritatem ducenda firmas! [4 Medufe Caput, cu- jus effigiem dat RKumphii commentator, depi- Gum ef] exmufeo Aqueti : primum Rumpbii ge- nus cum fosfili uo comvenit , *Te etiam obfer- quante , ramofis. extremitatibus floris. adim[lar
expanfi.. Van onderen ziet men in tweercyenontelbaarekleene wit- te
«99 )o( S6» 19 te voeties fyn gekartelt, meteen geel nopie vooraan, als of het draadies van een Bloem waren , waar mede dit Beeft zynen gang verrigt, zoo yflelyk van gedaante, dat men voor een klomp van duy-- zendbeen of kleeneslangeties zou- deaan zien. Jedpropiusspace Tuasad mona- dicum Tuum fosfile accedere, mibi quidem» vide- Hr Caput Medufz fecundums quod pre- longos babet ramos, umosex eodem punto aliis longiores aliisve transvverfis unitos mire imvi- cem. implexos , die verwiflelt tegens malkander ftaan, en dezelve ein- delyk weder in anderedwarsdraa- ties. Jeddolendums dee[fe utriusque. bujus monflri marini icones , ut nom ommno certi e[Je po[fmuss an. ad bancillamrve [peciem precife re- digi debeat boc zs» "vel d aliam 4dhuc igno- tam. — Ex icone Tua collata cum defcriptione video, illam effe bac longe minorem ; defidera-
rem quam maxime fragmentum [altem delineae tuia nativa magnitudine» quoniam de pedalibus C2
4o «9$ )o( S6
€» fesquipedalibus ramis. indivifis loqui video Rumpbiumjimo veropro Aufeo meo. Diluwvia- 120; "vel; patere MsyaQpsvra, *I be[auro, cujus ideam fuitto, exoptarem quam maxime fruftum, fi ba- beri poffit, minoris faltem moduli, cujus acquifi- tionem» imo €5 rari[/uni dui foffilis typum ere Jculpendum Excellentie Cue commendo. — I4 auteni crucem figit quam maxime , quomodo Aedu[.ea beccapita vel ex Ca[pio, velex Indi- co mari in ba[ce no[iras oras fuerint translata? Olbfervafii baud. dubie, P'ir perfpicaci]fune, in z1eis Ory&ograpbicis conje&turam» fuilje Helve- tiam ( Rbetia excepta &5 Pallefia ) unacum Du- catu. P'eflro Wirtembergico, &5 forte magna Germanie parte, ante diluvium qnare, in cujus fundo &5 cornua z4mmonis, &5 flellemarine, E- chini €5 te[Jacea fuere, que bodie vel nunquam «el rari[fJine littora falutant , neque tempe[lati- bus furentil]imis locis fuis natalibus amoveri fe patiuntur. — De concbyliis levioribus, plantis, a- nimantium cadaveribus prefumere facile licet,po- fuiffe ex remotis etiam oris transferri, fed de gravioribus conchis , que ro[lra babent adunca, ofireis, tardigradis [lelliss Echinis nonitem.Con- jedura efl, fateor, non veritas , fed que refutari vequit, nifi ex primi orbis, fi que prodibit ali-
quaudo, mappa. Ha-
«)5 ;o( $6» 2t Habeshic,B. L. ea:qua inter utrumque noftrüm de hoc argumento fuere reci- procata. Que dum ponimus, €o mi- nus füfpicarifubit, aegre laturum cfle VI- RUM Geleberr. quod fuas Ipfiusmet lite- ras publica luci expofitasa nobis heic vi- det,quo magis perfuafi fuimus, tanto plus fidei effe&uras effe in Lectorum animis tenues noftras cogitationes » quo magis ipfius au&oritate.qua inhoc genere ma- gna effe debet» fuerint futfultae, quas ipfas in fequentibus breviter aperire ani- mus nunc eft.
Et primo quidem nunquam impe- trarea nobis potuimus, ut Cimelium no- ftrum lapideum pro mero lufu nature haberemus, cujus quippe nec definitio- nem proferre. nec» quid fit, fufficienter nos edocere ipfi hujus fententia acerri- mi propugnatores ha&enus potuerunt. & quem proinde nos potius pro lufu phantafiae & imaginationis habuimus & habere inpofterum malumus» quam va- ga ejusmodi nomenclatione talia ftatue- re atque fcribere, qua fapientisfimo Na- tura Creatori & Confervatori, quin & ipfi Natura vel tantillum detrahere apta
C 3 forent.
22 «93 )o( $86» | forent. Equidem non nos fugit; Cele- berrimum in Academia Altorffina Me- dicinz Doc&orem & Profefforem Joh. Jac. Bajerum in OryBograpbia fua INorica lufui natura peculiarem inter lapides fi- guratos claffem affignaffe, en! propria ipfius verba; qu& huc tranfcribere non pi- guit : Quando lufum naturz appelle, indeque figuratos quosdam lapides oriri ftatuo,neutiquam exiftimandum eft, qua- fi cum vulgo fuperftitiofo mihi conci- piam agens aliquod; a DEO diftin&um in hoc univerfo, prafertim globo terra- queo creaturas corporeas dirigens atque modificans, interdum ctiam in iisdem otiofe ludens, & abfurda veluti mon- ftraque faepius producens, quale quidfe- orfimcirca lapidum efformationem cer- nere liceret: verum hoc folum intendo, ut liberum mihi fit, vocabulo lufus na- turaàv idem» quod alii folent, profiteri nempe Ignorantiam genuina origl- ginis & caufa ( hoc quidem loco ) fi- gurarum in quibusdam lapidibus. idi Hunc
«95 )o( 8t» 23 Hunc igitur incenfum veniant omnes ii lapides, qui vel fui. generis figuram oftendunt, vel etiamfi aliorum corpo- rum formas imitantur, minus tamen
perfette id praftant, fed aut mole & extenfione; aut notis chara&erifticisaliis deficiunt.ita ut e rebus; queisutcunque affimilantur, ortum traxiffe; nullatenus probari queat. Patet vero ex his» italo- qui Virum Do&iffimum» ut facili inter- pretationi locus effe; animusque Ledo- rum nulla prorfus ratione offendi poffit; cum contra, qui hanc opinioni fuae for- mam induunt. ut; hos vel illos lapides incerta originiseffe, tota die elamitent , nihil dicant, quo eruditi orbisinforma- tioni atque defiderio fatisfieri poffit, quandoquidem» hunc in modum delufu natura loqui velle; nihil aliud eft; quam fuam ipfius confiteriignorantiam. Neque etiam ignoramus; lapides Florentinos; in quibus figure arborum, plantarum, arcium , turrium quandoque Geome- trice confpiciuntur, prolufu natura ha- buiffc dela Fay in Hifloir, del Acad, Royal.
des
24 «5$ )o( $0» des [ciences année v717. — Ubi tamen (üufpi- cari pronum eft nihilaliud intendiffe Vi- rum Eruditiífimum, quam ut iftiusmodi lapides in claffem incertam & anomalo- rur quo nomine apud Celeberrimum & Do&iffimum Anglum Luidium iz Z;- thophylacio fuo veniunt; translocaret. INos quidem quod attinet; ingenue fatemur, nec tolerabile nobis fuiffe, nec fere pof- fibileut vocabulum hoclufus natura lin- gua faltem,velauribus,ufurparemus;hoc- que €o magis, quo recentiora quotidie eaque elegantiffima de lapidibus figuratis proftantexemplaria, quaequid olim fue- rint; & undeita extiterint, firmiusfubin- de evincunt; ac de iisproinde , qua ca- fu faltem itacontigiffe levioresanimi ha- &enus crediderunt, in fummam Crea- toris gloriam & naturz fplendorern foli- dam pariunt informationem, & ergaa- lios quoque demonítrationem. Conf, SagacitTimi D. Caroli, Medici Oeringenfis Celeberrirni docimafia fotfilium, ubi Z4les, qui ita loquuntur: reveralu[us ludere &5 ni- bil preterea agere jtdicat. — Add. qui paffim & folide de hoc argumento MIS tiit-
«06 )o( 86 25 Bütnerus &inprimis;quiab hocallegaturs communi eruditorum calculo omnilau- de digniffimus, Excellentiffimus Domi- nus JA4lius, Et hec ha&enus de lufu natura fatis fuperque di&a effe arbitra- mur.
Neque vero 2dó multo facilius Le- &ori noftrique Cimelii fpe&atori fatisfie- ri poffe ceníemus, fi Clariff, Rüdiger?» Me- dicinz: Do&oris fententiam adoptave- rimus;quam in Phyfica fua divina expri- mit , omnesque ejusmodi lapides corpo- raeffe intermedia ait inter lapides» plan- tas & animalia; quorum referant figu- ram. Neque 3tió, quando gratis fane &fi- ne ullo fundamento afferitur;» lapidum ejusmodi figuratorum formam €x cocle- fium corporum irradiationibus gigni, quam fententiam pra primis fovit ich, AMercatus in opere pofthumo» quod au- &oritate & munificentia Clementis XI. Pont. Max. edidit & illuftravit Joh. Mar. Lancifius, Axchiater Pontificius Anno 1717.
Neque 4tó ad Archeum quendam fubterraneum hic confugiendü, ad quem,
ceu fpiritum oM fub terra ope- ro-
26 «9$ )o( $0» rofum & ejusmodi fpe&acula protruden- tem plures provocant ; ego vero nefci- re me fateor» quid ex ifto Archao exfcul- pere vel poffim vel debeam; ac proinde; cum propioresde Cimelio meo caufa & minus fallax origo; in fequentibus de- monftrandasmihi füppetant,nullam heic pro infumta ejus opera gratiam me illi debere prorfus exiftimo.
Àn $tó» qu: a Celeberrimo Carolo Nic. Za4ngio tantopere pradicatur,; zura feminalis hoc opus produxerit & generave- rit; faltem non e veftibulo ftatim itare- jiciendum videtur, quam allata ha&enus & falfo fic di&a lapidum figuratorum principia. Nequeego diffiteor, meipfum ante duo, &quodexcurrit,luftra meum non omnino denegafle affenfum huic hypothefbitatamen,utfemper dubiorum aliquid; vel multi» mihiremanferit. Non piget, integram au&oris fententiam pro- priis ipfius verbis huc transfcribere, non quidem» de quo L. B. antea monitum vo- lumus, in gratiam eorum;quibus hzctri- ta funtatque vulgaria, fed illis tantumin fubfidium» quibus vel cognitio rerum vel fupellex libraria deeffe potefbita vero ille.
Hy-
«95 )o( St» £y
Hypothefis hac eft: Semenfenfibile & formatum viventium marinorum.» cum parvum fit & leve , vel etiam infenfibile & non formatum in partibus corporum demortuorum adhuc reli&um , aut in ipfa mucedine partium jam putrefa&a- rum fuperftes hinc inde mediante aere» vaporibus & aqua levi negotio elevatur, & per apertos terra poros diffunditur, in fubterraneis vero partim mediante ipfo calore fubterraneo » partim halitibus ab aqua fübterranea» aliisque latentibus fuc- cis luoribusque excitatis, & mari aliisque locis, in quibus delitefcit, attollitur, & per hiantes fubterraneos terre. meatus, faxorum fiffuras, ftratorumque pervia foramina diftribuitur , ita ut faepius tali modo ad extimam terra fuperficiem pe- netret, usquedum in aliquam congruam matricem intra terram, vel etiamin ejus fuperficie exiftentem incidat; cui ob in- natum magnetismum intime unitur fir- miterque adharet;donec accedente calo- re fubterraneo latens feminis vis plaftica excitetur, materiamque fluidam propor» tionatam mediante fpiritulapidifico cum aura feminali quafi identificato taliter ef- D 2 for-
28 «9$ )oC $€ formet, atque in tale corpus lapideum figat, quale in mari € materia teftacea produxiffet, duplici tamen difcrimine; primo quidem, quod probabiliter in hac generatione lapidea, fi requifita materiae quantitas adfit; brevi temporis fpatio ab excitata latente aura feminali! integra forma & corporis moles producatur; in accretione autem viventis naturali vis plaftica fucceffive tantum procedat ob divería obftacula, qua copiofum nutri- tii fucci luxumimpediunc, & tantum pe- detentim admittunt;ne contentumani- malculum obruatur. Secundo vero, quod in di&a corporum efformatione faepius etiam aliqua determinatatantum corporis viventis pars produci poffit fc- cundum determinatam feminis portio. nem, vel materia ipfius difpofitionem differentem, quod in viventibus non ob- fervatur» obquam rationem hujusmo- di imperfe&is corporibus raro vel nun- quam vita communicatur, qua a com- pleta pracipuorum viventis vifcerum ftru&ura fluidaque quadam fubftantia vitaliilla indefinenter permeante depen- det. Ha&enus Lzgiw, Ponamus au- tem
«98$ )o( $9» 219 tem; majoremlonge veri fpeciem fecum vehere hanc hypothe(in, quam quidem efie vel fieri poffere ipfa experimur» mi- hi tamen ad explicationem tabula mee fifflis non omnino vidctur neceffaria, quippe quam
c Pro vero petrefa&o totus agnofco, neque tamen pro tali, quod ad regnum vegetabile pertineat; licet plantae aut flo- ri,imprimislit.|A. multum fit fimile.Shanc ipfam ob caufam ab ejus primis reique nondum gnaris fpectatoribus lapis lu- lipee ( &nfipanenz Gtein ) ditum ; uti & M. Joh, Georg. Zeleimg in Lithogra- phia Angerburg. P. If. p. 117. Entrochos ( ex meris Entrochis autem figuram no- firilapidisconfiftere,fupra diximus» vid. fi placet, Epift. noftra) inregnum vegeta- bile locavit, & Coralliis foffilibus, vulgo ad Carang Bonga Rumphii pertinentibus annumeravit, addita ratione; quod obfi- militudinem articulorüin ftella quadam marina»eorumq; fibi invicem junc&torüfe- riem;Entrochi nil minus quam ex anima- lium claffe ortum fuum traxerint; cum fi- militudo, NB. nifi tota ftru&ura concor- det, identitate fpecificam non conftituat, | D 3 | Ego
jo 4 jo $9 Ego vero perfuafisfimusfum; fi VIRO o- ptimofoffile quod ad manus habemus, & ubi tota fane ftru&ura quam maxime concordat, videre licuiffet; regno anima- li; adquod omni jure pertinet; nunquam illud detra&urum fuiffe, cui videlicet 8. Ipfe quoque Zangius in Hiftoria fua lapidum figuratorum c. Ill. p. 64. feqq. Fntrochos, l'rochitas & Afterias reftituit; & hujusmodi lapillos probabiliter ad of- ficula ftellarum marinarum reducendos effe cenfuit, indu&us au&oritate do&is- fimorum Virorum & de ftudio rerum naturalium fumme meritorum, Cl. Zui4ii & Celeb. Zifleri. Do&iffimus A4ilius in P, II. MemorabiliumSaxonicfubterranez, relatíionum Ill. p. 36. pariter Trochitas Entrochosquead regnumanimalerefert, & inprimis pro extremitatibus quibus- dam ftella marina venditat, argumen- to tum a materia & fubítantia confor- mitate; quam cum animalibus marinis habeat, tumalociratione defumto.Idem ftatuit Rofmusin Tra&. fuo de ftellis ma- rinis,cuitamen ego:quod figurz cuidam; ji cum noftra plane eadem eft, nomen edit ffelle arborefcentis , calculum meu a
«96:)00 8-9. 3i faltemquoad hanc nomenclationem,ad- jicerenon poflum; ita vero ille eam de- fcribit:Stellae arborefcentis parsinfignior arbufculi ad inftar, in quam plurimos fe difundens ramos hisque annexos mul- tos alios ramufculos. Specimen hoc- ce rariffimum, cum ramo quodam illius ftellae, quae apud Rumphium titulumCa- pitis Medufze praefixum gerit ( fi latera- les ramuli, qui confufionis evitanda gra- tiainfigura hujusapud Rumphium omif- fi funt, eidem reftituantur ) ut ovum cum ovo accuratiffime convenit.
. Minori adhuc jure ifta figura, quam idem Vir Do&iífimus p. 21. Tab.1I. C laff. E. Nr.1, &riincifam nobis praefentavit, pro cauda portione aliqua ftella mari- na haberi poteft, cum id, quod cauda portionem effe exiftimat, pars & ramus ipfius corporis, quo vero fuperne pro parte corporis habet, nihil profe&o aliud fit, quam pedunculi monítri hujus mari- ni, quibus beftiaifthaec, uti in defcriptio- ne Rumphiana extat, curfum fuum per- agit. IgnofcatV ir Clariffimus, quod pro ca libertate ab Eo diffentio, quam te in
ne
32 «95 )( $t» fine Tra&atus fui curiofis quibuscunque concedere voluit, quando ita inquit: Et- iam illud atque etiam mihi optandum videtur, fi qui Viri do&ti plura de hujus- cemodi ftellis annotaverint , ut haecce publica notitiae diutius non fübtrahere, íed haud gravatim in communem evul- gare vellent utilitatem. | Quandoquidem itaqueex allatis ha- &enus rationibus abunde hac patent, totactiam hujus corporis,five figurae, ftru- &ura machinam animalem exade de- clarat, ftabit,opinor, fuperior mea, quam inliteris ad Celeberr. D, Scbeuchbzerum ex- preffifententia, quando foffile hoc pro integro monftriillius marini corpore ha- bui,quod rerum marinarumScriptor lau- de fua nunquam defraudandus Cap Meduf2 & fpeciem quandam ftellee ma- rina appellavit. Equidem abinitio cjus- dem mea epiftolae ad primuma Awmpbio defcriptum pertinere arbitrabar, cum tamen Celeb. & nunquam fatis à melau- dandus D, Scbeucbzerusin fuis ad me re- fponforiis aliter ftatuerit, & ad Caput Medufx fecundum magis dst ie | ide-
«98 )o ( S0» 33 diderit, ne hoc quidem displicere mihi poteft, vid. Epift. Scheuchz.
Perfuafiffimus itaque fum» fuiffeillud quondam animal vivum» & in aquisdo- micilium fuum habuiffe,quamvis,in quo- nam pracife mari vel lacu delituerit;de- terminare mihi haud liceat. XPlurimas ejusmodi ftellas marinas & Capita Medu- fae in mari Cafpio hodie adhuc reperiri; ex fzepius citato Rumphii libro nobis in- notuit; ubi fimul; modum, quoanimalia iftiusmodi capiantur;abIpfo Rufforum
Magno Imperatore narratum fuiffe, refertur:Si fcilicetbaculus vel perticain a- quam itaimmittatur»ut beftiaincumbate tumillamramos(takken)quaquaverfum circa baculum emittere eumq; tenaciffi- me apprehendere,& hoc proinde artificio ex undisextrahi, Neq;tamen afferere id- eo aufim, noftrum fpecifice petrefadtum in Cafpio mariolim vixiffe , cum in iftis locis, ubimaria & flumina nunc confpi- ciuntur , ante diluvium jam talia fuifle, colligi certo haud poffit» neque etiam, ubiterra continensatq; habitabilis nunc deprehenditur; ante diluvium lacus at-
E que
34 «95 )o( Se |
que flumina abfuiffe, tutó inferre liceat; cum horrenda illa, qua perdiluvium in- ve&a fuit; omniumque oculis plus fatis expofita eft, devaftatio manifefte doceat; aquam,» lacus& flumina fitum fuum cum terra» hancque viciíffim cum aqua com- mutaffe. Sienim, ita graphice Catacly- smum defcribit Eruditiffimus /Zedelius, concipiamus vim aquarum, fub gravio- ris faltem tempeftatis infultum particu- larem; quid de univerfi orbis tam diro Paroxyfmo cogitabimus , & poli utrius- que cevié£e graviffima ? Exhorreo, pergit idem; dum hzc cogito; coelum terre in- dixit bellum : globus terraqueus totus fubmerfus, continuatis procellis: rugien- tes ventorum globi, rapidisfima nimbo- rum volumina; fumma exaftuantiuma- quarum pracipitia » diriffimi tluidorum affultus, montium & convallium frago- fi fremitus, diriffimi mugitus barathro- rum, horfum vorfum disje&a omnia, quam non, quafo; vim exercucerint, vix concipi iilud; vix fatis efferri poteft. ne- dum defcribi. Ponamus autem, foffile noftrum per centena vel millena rillia- ria huc in Sueviam atque Wirtember- | | giam
| «6$ )o( S0 35 giam fuiffe transportatum. id fane per horrendam illam aquarum colluviem haud difficulter fieri potuiffe, perfuafi fu. mus atque adeo.cum Eruditorum nemo hactenus fuerit, qui tutiorem modum atque viam excogitaverit , qua corpora ejusmodi marinaad locaextremea fe in- vicem diffita; ad fummos etiam montes, & qui a mari longiffime diftant, fuerint delata, confultiffimum fore arbitramur, fi in diluvio acquiefcamus , nec alias ef- formemus Chimaeras, uti Petrus Z4ffaltus Medicus Romanenfis fecit in notis fuis ad AMercati Opus pofthumum fupra alle- gatum,qui modum» quoad fummos &a mariremotiífimos montes corpora ma- rinadeferantur, itaexponit : Quod fie- ri aliquando poffit, ut aqua paulatim montiumvifcera pervadentes terram fol- vant motuque fubruant, ex quo cfficia- tur,utaquaterre ruina compreffa furfum pellatur , unaque fecum magnam tefta- ceorum aliorumque vimrepentino mo- tu abreptam avehat; imó &o terra motu omnia fubverti atque ima cum fummis permifceri facile aliquando potuifle» con- tendit; vid. A&. Erud, An. 1718. p. 32.
E 2 Quid
36 «9$ )( Se Quid vero opus eíttalibus figmentis; quae nomnifi inotioforum hominum cerebris locuminveniunt, & fine omni, vcl natu- r& indicio, vel rationis fpecie, dicuntur? Quid incerta cominifcimur in argumen- to, ubi certitudo ante oculos nobis eft? Quid alienis conje&uris nos pafcimus; cum quotidiana Experientia omnes per Diluvium Univeríale enatas in natura mutationes ita luculenter demonftret.ut huic teftimonio nihil objici vel contra- dici poffit? Doleo equidem, fententiam Diluvianorumin materia de lapidibus fi- guratis olim jam a Viris cetera Celeberr. & Do&iflimis plures paffam fuiffe con- tradiciones; fed & eo impenfius nunc lze- tor:quod non obje&ionibus tantum con- tra camformatisfuo jam tempore abun- de fatisfa&um, fed &.quod nulla planior methodus pro explicando hoc delapidi- bus figuratis argumento a nullo unquam inveftigari ha&kenus potuit, & experien- tia denique; quz omnium rerum magi- ftra eft illis ipfis; quilongoantea tempo- re fponte ccecutire voluerunt, oculos ad- aperuit. Quid olim JZoodardus, Me- dicinae in Collegio Greshamenfi — Or
«985 )o( S0 37 for Celeberrimus, cujusquidem opinio- nem multi eruditi; prioribus fuis rejectis, amplectebantur, abaliquibustamen ex- probrari fibi paffusfuit ? nunc autem al- tum de hocfenfim fenfimque videtur ob- tinere filentium. Nonne Z/ome Burne- 4 Hypothefis de diffolutione terre to- tali, temere ufurpata & effrenis liberta- tisnomine fuitonerata & monítrofz o- pinionis titulum geífiGquae, nifi principiis mature obexponatur, multa fecum tra- here poffit incommoda? ( Burnets gez nommene Srenfeit in Der unumfdrándten eSettadtung ber &rben unb 9[nnemumng ungebeuterFlypothefiumíft immer fdo(inz mer ausgefdagen ; toiebann folcbe Mala, toann inen nicot cernftfid) getoeoret toitb/ je lánget/ je ürger toerben / vid.unfopuro. Sad. An. 1716. p. 349. Quid; quod & manibus hu- jus Viri idadhuc in contumeliam dictum fuit, cum fua telluris l'heoria turbas paf- fim excitaffe ( erabe butd) feine Theo- riam telluris uno anbere Gerifften pín unb toiebct (ármengemadft)i. As. 17:5. p.1150.
ua vero non dicitantum, aut fecurein diem fcribi; fed & folide demonftrari de- buerant. Quidfiautem peccaverit Bur- E3 netus
38 «96$ )o( S9 netus, &» quod largiri forfan poffumus, juftos limitestranfilierit, tam acremta- men & durioribus conceptam verbis cen- furam haudquaquam meruiffe nobis vi- detur. Certe. qui integram ejus Theo- riam attento atque fedato animo perle- gerit; non fubtiletantum; fed & apteco- harens fibique conftans fyftema ibi de- prehendet, & pleraque omnia; que con- tra illud vel formari, vel fuboriri fponte poffunt, dubia ex ipfo fyftemate folviat- que explicari poffeagnofcet. Caeterum, qui primam & antediluvianam telluris faciem pulcherrimo; fplendidiffimo, a- moeniffimo ornatiffimoque habitu e fa- pientiffimi Creatoris manibus prodiiffe ftatuit; nihil prorfus dicit, quam quod in aeternam potenti(fimi hujus omnium rerum Au&oris laudem atque gloriam omni tempore pradicare faseft. — liti e contrariotelluris, qualis nunc efb infor- mis fcilicet hujus quoad potiorem par- tem atque horrida» fine omnilege atque ordine difpofitae confideratio , & vel fo- lus omnimoda hujus confufionis afpe- &us ferius praeco effe poteft ultricis DEI juftitie; qua adeo nihil inta&um reli- quit,
«95 )o( $9 3e
quit, ut non tantum omnis caro fuper terram re- ptans, volatilis fcilicet, jumenti, beftiae, reptilis & quicquid in ficco erat , juxta Gen, VIf. 22. fed ipfi etiam p.fces, & quorumcunque alias in aquis vita eft, illam experiri neceffum habuerint, Ut itaque mirari haud femel fubierit, cum in ClJLangio lege- rem, quod univerfa, quae in aquis vivere poflunt, diluvii plaga non tetigerit, utpote quz terrena tan- tum mortificaverit, ideo quia Deus terre tantum ma- ledixerat & cun&is animantibus in ea degentibus, in quibus fpiraculum vitae erat; quam opinionemau- &oritate Divi Auguftini ftabilitum it Vir Cl in Orig. Lap. fig. p. 28. Quidenim, ut pauciffima faltem pro univerfali hac plaga afferam; quid de fluctibus maris ex ipfo fundo abyífi fummo impetu profilientibus erit dicendum ? nonne fatis hac fuere ad pariendam in univerfo oceano omnimodam confu(ionem ? qua ipfa pifces in profundo maris delitefcentes in tantam elevati fuere altitudinem , tamque procul a dome- ftica fua ftatione depulfi, ut fubfidentibus repente aquis non jam illis amplius illa ipfa oceani regio, fed areola terrz pro fitu fuo fuerit adfignata, ac pro- inde, uti terrena per elementum aquz, ita contra- rio plane modo aquatilia per elementum terra fuf- focata fuerint atque punita, licet, horum mortem non aque univeríalem fuiffe ac terrenorum, ultro largiamur,
Sed manum nunc de Tabula. Pauca habes, L, B. qua ex occafione inventi noftri rariffimi Te. cum communicare, Tuasque cogitationes tentare non fupervacuum foreduximus, Superfunt, quod
facile agnofcimus, quaftiones non pauca , quz, quia ad
49 «9$ )( $9
ad prefentem argumenti noftri elucidationem pla- rimum facere videntur, tangia nobis atque in me- dium proferri quidem potuiffent, a quibus vero, cum id neque fcopi noftri, neque laborum ratio ita ferat, fponte abftinere totamque rem faltem in compendio fiftere maluimus — Nequeignoramus, de noftra etiam domeftica lapidum figuratorum fu- pelle&tile, que velin Ducali Cimeliarchio heic loci, velin privatorum quorundam Mufeis affer vatur , totactanta poffe narrari, ut, quod olim Mylius,Hel« vvigius & Volkmannus de fua quifque fecerunt pa- tria, idem etiam de noftra fcribere & integrum de Wirtembergia fabterranea volumen colligere , pere quam effet facile, Cum autem reGiffime monue- rint A&orum Eruditorum Colle&ores, &l. Volk- mannum de fua Silefíia non minus mereri bene, quam alios, qui fuae Patriz fimilem praeftiterunt o- peram , illud autem verendum efTe, ne , fi alii ea- dem induftria pergant, fzpius di&a recurrant, Aa. 1721. p. 88. etiam hic terminos ponendos nobis efTe duximus, de eo folummodo folliciti;, ne Gime- lium noftrum fine ulla przfatione vel commenda- tione in confpe&tum Eruditorum prodiret,
Tu interim; L. B. laboribus noftris faves &.» fimeliora bis dicere nofli, Candidus imperti» fi non, bis utere mecum.
€: )o( we
LONM ^
eas
) be t
Lai i
; PIT TETUNES