MASTER NEGA TIVE

NO. 92-80665

MICROFILMED 1992 COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES/NEW YORK

as part of the "Foundations of Western Civilization Preservation Project"

Funded by the NATIONAL ENDOWMENT FOR THE HUMANITIES

Reproductions may not be made without permission from

Columbia University Library

COPYRIGHT STATEMENT

The copyright law of the United States - Title 17, United States Code ~ concems the making of photocopies or other reproductions of copyrighted material...

Columbia University Library reserves the right to refuse to accept a copy order if , in its judgement, fulfillment of the order would involve violation of the copyright law.

AUTHOR:

BEZZEL, HERMANN

TITLE:

CONIECTURAE DIODOREAE

PLACE:

ERLANGAE

DA TE :

1888

Restdctions on Use:

COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES PRESERVATION DEPARTMENT

BIDLIOGRAPHIC MICROFORM TARGET

Original Material as Filmed - Existing Bibliograpl\ic Record

88D59 DZ8 V.2

••*•■

II ayi

Bozzel, Hormann

Coniocturae Diodoroae, dissertatio inauguralis quam ••• scripsit Hormannus Bozzol» Erlangae, typis Iungii,1888#

37 p. 22^ cm^ Thosis, Erlangon^ Vuiurjc of pamphleU

■4

U

J

Master Negative #

SIZE: "3^^^^

FILM

IMAGE PLACEMENT: lA /11

DATE FILMED: _f:

■i*— a~ 1»

TECHNICAL MICROFORM DATA

REDUCTION RATIO: JJLA

IB IIB

INITIALS

0^GD

HLMEDBY: RESEARCH PUBLICATIONS. INC WOODBRIDGE. CT

r

Association for Information and image IWanagement

1100 Wayne Avenue, Suite 1100 Silver Spring, Maryland 20910

301/587-8202

Centimeter

12 3 4

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiil

I [ r

Inches

1

T

5 6 7 8

iliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiilii

I

TTT

LO

l.l

1.25

9 10 11

iiiiliiiiliiiiliiiili

156

■ 63

2.8

m

Um

|4.0

WSBM

tUUlA

1.4

TTT

2.2

2.0

1.8

1.6

12 13

nlmil

m

T

14 15 mm

1

MfiNUFfiCTURED TO fillM STfiNDfiRDS BY fiPPLIED IMfiGE, INC.

A^^^

5-/

O^

\^X.

COMECTURAE DIODOREAE.

41

• 1

DISSERTATIO INAUGURALIS

QUAM

AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES

AB AMPLISSiMO

PHILOSOPHORUM ORDINE ERLANGENSI

RITE IMPETRANDOS

SCRIPSIT

HERMANNUS BEZZEL.

\

EHLANGAE

T Y P I S I U N G I I E T F 1 L I 1

MDCCCLXXXYIII.

y^

X

%

1, '

#

Coniecturae Diodoreae.

Scripsit llermannng Beiiel.

Priusquam suscipiam in Diodori Siculi libris aliquot locos, qui aut aliis suspecti videbaDtur aut mibi soli, emendare, mibi liceat DODDulla de illo codice afferre, qui mibi summa benevoIeDtia ac liberalitate permissus erat, codicem dico CoisIiDianum.

Hoc codice coDtiDCDtur libri I— V et libri XI— XV. SigDi- ficatus est apud Diudorfium^) littera A numero 149, saeculi quinti decimi bombycinus, foliorum formae maximae 780; Parisinus. Servatur io bibliotbeca DatioDali, quam dicuut. IUe collatus est a Fraucisco DioDysio Camusato^) saeculo duodevi- cesimo, a quo summis effertur laudibus. Cuius colIatioDes a Jacobo Pbilippo d'OrvilIio, professore Amstelodameosi, redemptae et WesseliDgio, editori bibliotbecae Diodori egregio, oblatae sunt, quocum amicitia^) erat coniunctus. Ille, cuius de editione postea disseram, lectiones Coisliniani adnotaverat quidem infra textum, minime autem, ut facile cogitari potest, ea cura et diligentia, qua opus est; non enim ipse codicem examinaverat. Post Wesselingium nemo codicem inspexisse videtur, sed omnes edi- tiones nituntur eius animadversionibus. Dindorfius quidem') nos docet se partim codicum ope optimorum, partim accuratiore singulorum instituto examine libros emendatiores reddidisse millenis locis, sed Coislinianum ne is quidem adiit.

1) Diodori bibliotheca historica ex rec. Lud. Dindorfii. Lipsiae.

MDCCCxvni p. m.

2) Diod. Sic. bibl. hist. libri qui supersunt rec. Petrus Wesselingius Amstelodami MDCCXLVI. pag. X.

3) Diod. biblioth. hist. ex rec. et cum adnot. Lud. Dindorfii Lipsiae MDCCCLXVI praef. pag. IV.

1

V

Priorem certe partem operis Diodori (libros I— V) nuper accara- tissime inspexit Alfredus Jacobus Francogallus*), qui quae in- venit adhibuit ad stemma, ut dicunt, manu scriptorum biblio- thecae Diodori si non explicandum, certe quidem incohandum. Docuit hic codicis A collationem, quam Wesselingius offert, multis laborare erratis dicens; 'Les collations sont impar- faites; rinexactitude de la collation du A.' (p. 525). Alteram partem autem, quam ille codex complectitur , Jacob non exami- navit. Attamen huius partis, quae continet libros XI-XV, com- paratio affert nonnulla eaque non parvi, ut mihi quidem videtur, ad emendationem momenti.

Quae cum ita sint, animum induxi in illo codice describendo morari.

Primo folio inscriptus est titulus quidam: ^DiodoriSiculi in quinque libros divisos? (ego: divisam sc. bibliothecam) sequi- tar liber sine titulus (!) a principio tractans de diversis bellis. In folio magnus liber.' Spectat haec ad- notatio ad libros XI -XV, quibus bella Persarum (1. XI), bellum Peloponnesiacum , quod dicunt (1. XII. XIII.), proelia inter Cyrum Minorem et fratrem, bella a Dionysio tyranno gesta (I. XIV), proelia variorum (I. XV) tractantur. Manu autem altera verba, quae modo attuli, deleta et commutata sunt his: Diodori Siculi libri X sc. 1. 2. 3. 4. 5. 11. 12. 13. 14. 15. codex in charta Bombycina XV. saec. conferendus cum edito code (codice?) XL prise-*).

Infra haec verba legi: tov t^g (TanfiQlag iTicofVfAov ce^a- (TfinaTdTov xaqdivdlov. Utrum his verbis satis obscuris Joannes ille Bessario significetur an alius, mihi est ignotum. Constat quidem hunc cardinalem exeunte saeculo decimo quinto (1468) magnam manu scriptorum copiam Venetorum rei publicae donavisse, sed quo modo codex venerit in bibliothecam Parisinam, nescio.

Verba autem, quae supra commemoravi, demonstrare mihi videntur duas partes (et 11. 1-5 et II. 11—15) conglutinatas esse, quamvis inter se minime conexae esse existimarentur. Priorem enim partem Diodori opus continere concedit ille titulus,

1) Le classement des Mss. de Diodore de Sicile, M61anffes Graux p. 525—531.

2) Haud scio an in verbo : 'prise' mendum lateat. Scribam, 'pa r i s i no*.

■< ■ ■ - 3 -

alteraaatemputatarincerti aactorisesse. Sequitur, nt a duo- bas scriptus sit codex Coislinianus, id, quod nemo, quod sciam, animadvertit. Accedit, quod inter finem libri quinti et libri undecimi initium magnum est spatium trium foliorum, cum inter alios libros intervallum non videas; de hoc intervallo ipso infra pauca addam.

Complura porro afferam, quae sint sententiae meae confir- mandae. 1) Cum enim libri prioris partia (I—V) exornati sint ^ titulis JiodwQOv Tov SixeXiwTOV ^t^kto&rjxrjg ItTtOQtxijg nQcoTtj

{sc.filfiXog), SevTtQa, tqItii, TCTaQTfi, ntfinTfi, hi desiderantur in libris alterius partis. 2) Argumenta singulorum librorum omni- bus quidem praescripta inveni; sed cum librorum I— V argumenta instructa sint epigramraatis quibusdam (klsyxoQ ^V^ nQMTfjg filfiXov, nlva^ Trig devT^Qag, n. Trjg TQCTfjg xTe), apud libros XI — XV frustra baec quaeres. 3) In parte priore numeri semper verbis sunt expressi, in altera saepissime litte- riscompendiariis. 4) Contra in priore parte nonnulla verba compendiose scribuntur, in altcra non item. Haecsunt: GQtdg = (TtoTfiQlag, nQ=naTQl6og, nTQ = naT€Qog, dd" = dSsXtpov, qm in verbo saepissime lacuna invenitur, nec non apud Xy = Xoyog. 5) In priore parte JrjfAriTQag, semper T«;fv»Jrag scribuntur, in • altera J^tArjtQog, TexvlTag. 6) In priore parte hiatus minime evi- tatur, in altera autem cum magna diligentia.

Non magni quidem momenti esse videtur, quod litterae primae quaeque eorum verborum, quibus singulae sententiae in argumentis incipiuntur, colorer ubro sunt !eleganter pictae, in altera parte omnes hae litterae desunt. In argumento, ut exemplum afferam, libri undecimi legitur: sqI Tijg Sbq^ov dva^d<Tewg, g Qeiit(TtoxXiovg, dxn tmv "EXXrivcov xTe. Certe haec neglegentia ex eo orta est, quod hic quoque scriba litteras voluit pingere.

Si mihi igitur contigerit, ut demonstrem codicem Coislinianum ^ ' duabus e partibus constare a duobus librariis exaratis, quaera- tur, intercedatne uUa inter duas partes ratio. Equidem opinor eadem manu, qua pars prior permultis locis est correcta aut adnotationibus orae librorum adscriptis (cum iaco g incipientibus) est adornata, alteram partem esse scriptam ; litterae enim earum- que forma, atramentum minus nigrum hoc nobis persuadent. Non multum autem temporis interesse inter duos scribas, con- cedere non gravor. Idem censet Jacobus: 'ce manuscrit a et^

1*

<

_ 4 ~

retoncb^ 9^ et Ik par ane maine contemporaioe de la premi^re on pen 8'en fantf.

Aliquot exempla correctorum verborum banc ob rem afferam,

qnod et Wesselingins et Dindorfius baec saepe neglexernnt.

Sequor editionem minorem Dindorfii (Teubner. MDCCCLXVI).

pag. 4. V. 31. Textus coisl.: imyevofjtivotg , ad marginem

Ifftog jotg intYtvoykivoig;

pag. 7. V. 14. coisl. dteQQfiy^ivov, ad marg. SteQQtfAivoVj ibid. V. 20. fisza noXXfjg, ad m. iff. w; pag. 14. V. 6. coisl. nCQi avTo7g, ad m. iff, naQci] pag. 16. V. 32. coisl. TravTwv, ad m iff. nav%a\ pag. 17. V. 12. coisl. di dyoQSvffat, ad m. Jt a nQOffayo- QSvffat]

pag. 32. V. 6. coisl. fji>v^vovfiivotg{?\ ad m. iff. fivofiivotg]

pag. 44. V. 30. coisl. nsQl tovxov, ad m. Xff, tovxov^

pag. 70. V. 32. coisl. nQog zolg yeyovafft, ad m. ig. xov%ff ;

• pag. 104. V. 7. coisl. ridtxrifiivotg, ad m. Iff. ^yovfiivotg-j

pag. 107. V. coisl. ^an%CC,ovfft, ad m. iff. ^lan%iX,ovfft\

pag. 128. V. 23. coisl. *a%a, ad m. Xff. naQa\

pag. 131. V. 22. coisl. dno fiXetpaQcov, ad m. iff. inl.

Has et alias adnotationes in priore parte Diodori margini

adscriptas debemusne acumini eius, qui alteram scripsit partem

an ille deprompsit emendationes ex alio codice? Hoc equidem

pro certo babeam ; non enim dubito, quin si suo Marte falsas et

perversas lectiones emendasset^ alios quoque locos, qui magis

8unt depravati quam illi, quos sanavit, sanaturus fuerit. Quod

autem bos locos neglexit, mibi demonstrare videtur, scribam

alterius partis alinm codicem usurpasse, ut priorem partem

codicis Coisliniani cum eo conferret et secundum eum singulos

locos emendaret. £x quo autem codice depromptae sunt

lectiones orae adscriptae? — Primum boc vix negari

potest, necesse esse illum, ex quo manaverunt lectiones, codicem

eandem lacunam babuisse, quam babet Coislinianus in capite

octogesimo qnarto libri quinti aut, si mavis, eundem mancnm

exitum in na%iffxsv. Ni enim res ita se baberet, qnin ex-

pleturus fuerit lacunam aut finem additurns fuerit corrector;

dubium non est. Quod autem boc mutilo exitu quinti libri ntor

argumento, non supervacaneum puto plnribus verbis exsequi.

Cnm per omnes libros Diodorus ultimum quodque caput ita fini-

verit, ut et respiceret ea, quae libro perfecto pertractata erant,

> 4- <

^ -

et prospiceret in ea, qnae sequente libro narrare animum in- ducebat, librum quintum sic finitnm esse censeamns, quemadmodum nonnulli codices exbibent? Minime, sed finem prorsus alium imposnit buic quoque libro eum^ quem legimus in omnibus aliis codicibus praeter codicem Vindobonensem, quem Dindorfius ') littera D notavit, Parisinum reginm, apud Dindorfium E appellatum, Vaticanum tertium (o), cuius principium et finem Wesselingius ^) Romae acceperat. His tribus G. I. Scbnei- derus^) addidit duos libros mss., Vindobonensem, littera N signatum, et Venetum (V) ex libris Bessarionis cardi- nalis (cf. pag. 2)*) in bibliotbeca Marciana, cuius ab editori- bus nulla mentio facta est. Quo autem ex bis quinque codici- bus inter se cognatis ad suum emendandum usus est scriba? Censeam duabus de causis Coislinianum ex codice illo Ve- neto, quem ultimum supra attuli, instructum esse adnotationi- bus. Primo inscriptio illa Graeca, de qua supra (p. 2) locutus snm, pertinere videtur ad codicem illum, qui antea ex libris fuerat Bessarionis. Haud scio an corrector finito opere pergrato animo eius viri meminerit, cuius benevolentia codex Venetus ad inspiciendum ei mandatus erat. Existimem illud ""^ov v^g ff(io%fiQ(ag inmvvfiov nomen 'loannis' significare, quod constat Bessarioni fnisse. loannes autem est nihil aliud quam 'deo acceptus', 'cni deus propitius est*. Sed quoniam non dignam esse banc con- iecturam, qua nitatur argumentatio, mibi certum est, alterum ar- gumentum inducam, quod non parvi est censendum: mirum in modum et textus codicis Veneti et marginis lec- tiones, quae in A inveniuntur, inter se consentiunt. Quas V praebet lectiones, summa diligentia observavit Scbneiderus (p. 10). Et consentiunt semper cum Coisliniano, id quod ego confirmare possum. Quod autem scriba alterius partis non banc quoque contulit cum libro Veneto, est in causa, quod in boc libri XI— XV desiderantur.

Non minus autem certum est codicem Venetum descriptum esse e priore. Et bunc codicem Vindobonensem D saeculi octavi

1) De aliquot Diod. Sic. libris mss. diss. G. I. Schneider pag. 7 seq.

2) ed. maior 1829 p. III et IV. Tom. I.

3) ed. Wesselingii pag. 399. Tom. I.

4) Est codex 3"" 4 chartaceus saeculi fere XV.

■(

- 6 -

vel noni esse Schneiderns (p. 12) mihi satis probat. Sic hoc stemma erit: .

D (cod. Vindob.) (I— V)

B cocfex Mutinensis Venetus (a Schneidero coll.) (I—V)

Coisliniani

pars I* correcta (I — V)» ita ut librarii prioris coniecturae, non verae lectiones appare- ant, ubicumque discrepat codex A a codice D (et V); et haec discrepantia tollitur illis adnotationibus Iffcog. — Non dissentit, si recte sciam, mecum Vogelius in praefatione de codicibus pag. XIV, qui magna cum acie demonstravit D quidem archetypum esse, sed non ex eo ipso originem ducere Coislini- anum.

Altera antem pars Coisliniani; quae non redit ad codicem notnm — nam etcodex D continet libros primos {I — V) — , maiore cura scripta maiore digna est fide, quamvis codex ille Patmius eum superare videatur, quem Bergmannus praematura morte studiis abreptus contulerat cuiuaque specimen^) in lucem pro- tulerat (libri undccimi capita duodecim priora). Comprehendit autem codex P libros XI — XVI, quos edendos curat Vogelius. Usus quidem est collatione Broeckerus^) in satura Diodorea, ut ita dicam, aed paucis quidem locis lucem affert ex eo codice.

Sed ne aberrare videar ab eo, quod mihi est propositum, paucis verbis attingam editiones, quae praesto mihi erant, quo facto transibo ad coniecturaa enumerandas tuendasque, quibus non nihil conferre velim ad librornm Siculi textum emendandum. Qnattuor sunt editiones eaeque maximae auctoritatis, quibus usus sum. Inter has autem locum tenet primum editio Wesselingii,

V ± <

1) Jahresbericht Uber das vereinigte Gymnasium zu Brandenburg Ostern 1866 bis Ostern 1867. Appendix: Diodori Siculi libri XI capita 1—12 e cod. Patm. ed. Ricardus Bergmann(iu8) [f 1870]. Collationes illius viri de textu Diodori restituendo optime meriti, qui codicem D denuo adiit, per Teubnerum bibliopobim F r i d e r i c o Vogelio traditae sunt ad novam editionem curandam. Prior eius pars, qua continentur libri I — IV, prolata est hoc anno (1888).

2) Quaestiones Diodoreae = Untersuchungen Uber Diodor v. Dr. L. 0. Broecker. Gtitersloh, Bertelsmann p. 9.

I

t

- 1 —

qni primus in praefatione editionis apparatum criticum nobis dedit. Summo iure, ut mihi quidem videtur, illius doctrinam extulit R e i s k i u s in prooemio animadversionum suarum. Merita viri doctissimi non tam in locis vel spuriis indagandis vel aegro- tis sanandis invenies quam in explicandis et illustrandis Diodori verbis. Admirabilem soUertiam et industriam, eximiam scriptorum veterum peritiam elucere atque exstare ex omnibus adnotationi- bus, quas larga manu dispersit, grato animo concedo. Praesertim in libris prioribus (I— V) Wesselingius se praebet virum in jebus antiquis habitantem idque singulari doctrina. Quanta enim est, ut exemplnm afferam, cognitio religionum Aegyptia- carnm, quanta fabularum Graecarum, ut magnam capiat utilitatem quisquis Wesselingii adnotationes evolverit. Idem in editionem recepit versionem Latinam Laurentii Rhodomani, quae minime quidem elegans est, sed haud raro locis obscuris aliquid lucis affert. Index verborum, quem Wesselingii labori atque assiduitati debemus, non omnibus ille quidem numeris est abso- lutns, sed perpolire copiosoremque reddere operae pretium esse equidem censeo. In tomo altero editionis laudatae rariores in- veniuntur explicationes, quoniam libri posteriores non tantam facultatem praebent exponendi et versandi in singulis. Quid multa? Editionem Wesselingianam non modo non superatam sed ne aequatam quidem esse ex eo apparet, quod omnes reli- quae editiones si non plane, at certe quidem multis in partibus ea nituntur, qnamquam Dindorfius eius laudi saepius obbtrectare studuit. Recte Vogelius (I. c. pag XXIII) monet fore, quod nos nostrae neglegentiae pudeat, si ea, quae post illum ad bibliothecam colendam effecta sunt, comparaverimus Wesselingii editioni. — Unus cogitavcrat denuo edere Diodori libros eos- que exornare animadversionibus undique allatis collectisque, Augustus Wolfius, sed aliis occupationibus distentus con- silium deposuit. Dindorfius, cuius editionibus et maiore ( 1 828) et minore (1866) ego usus sum, pauca ex suo addidit, sed ac- quievit in repetendis Wesselingii adnotationibus. Negandum autem non est illum multis locis editiones priores librariorum mendis admodum inquinatas emendasse et saepe suo ingenio fretum lectiones ineptas et perditas sanavisse, optimeque meritum esse de fragmentis colligendis disponendis iilustrandis. Editioni minori ut antecederet G. Heynii commentatio de fontibus et auctoribus historiarum Diodori, curavit, quam quidem vix quid-

— 8 -

qnam lacis afferre qaaestioni tenebris etiam Danc obratae Vol- qaardsenas ^) iadicat.

Transibo ad altimam, qaae mibi praesto erat, editionem Immanaelis Bekkeri^) Qaa in editione prooemii vicem snstinet locornm emendatoram index. Qaanto aatem Bekkeras stadio doctrinae et ingenii acamine faerit, e maltis elacet; qaam- obrem valde dolendam est, qaod non codices ipsos adiit. Mibi qaidem videtar baec editio longe saperare Dindorfianam, qaippe qaae via ac ratione accedat ad sanandas lectiones, cam Din- dorfios nonnamqoam nimis ac sine iasta caasa recedere videa- tar a codicom fide.

Praeter Bekkerom praecipoe Ilertlinias^) operam navavit Diodoro, coios qoae exstant, et libros, qui ad nostram aetatem permanseront fere integri, et fragmenta, per qoinqoe disser- tationes ita tractat, ot qoo qois magis se in bis libeilis abdiderit, eo magis laodatoras sit virum de textu Diodori optime meritom. Is com peritissimos esset sermonis Graeci, plerumque perspexit; sicnbi mendum aliqood lateret. Non minus autem perite versatus est in Diodori elocntione; quid mirum igitur, si quis eum appellat sospitatorem Diodori? Pari acie, sed non eadem orationis Dio- doreae peritia Madvigi us^) accessit ad emendandum scriptorem. Ni fallor, vir doctissimus percursavit Diodorum et inter legendum molta correxit; sed haec non eandem usnrpare posse auctoritatem atque permulta alia, quae cum cura ac diligentia idem vir acntissimus protulit; quis concedere dubitet? Cobetii lectiones vel coniecturae, quas largissime Diodoro donavit, raro ad per- ditos locos sanandos valent atque etiam locos reddunt obscuriores.

Praeter hos viros alii alibi studium collocaveront in Dio- doro, qnorom coniecturas soo loco, si res secom fert, commemorabo.

His praemissis iam rem ipsam aggredior. Sequens ordinem, qnem libri praebent, eis de locis disseram, qui mihi aot con- iectnra indigere videntur, qua adhuc carent, aut non satis Incide correcti sunt.

V

■/

1) Untersuchungen Uber die Quellen der griech. u. sic. Geschichten b. Diod. 1. XI— XVI. V. Chr. Aug. Volquardsen, Kiel. 1868. 2 flF.

2) Diodori Sic. bibl. hist. ex. rec. I. Bekkeri Lips. MDCCCLII.

3) Beitrage zur Kritik des Diod. v. F. K. Hertlein. Wertheim a/M. 1864. 65. 66. 71.

4) I. Nic. Madvigius, Adversaria critica ad scriptores Graecos Hauniae MDCCCLXXI. libr. IV. pag. 484. pag. 520.

^'

-.^

^

- 9 —

1. I 3. Ji6 xai € QQifjbevMP {iQQifiivoav D A) tcSv t€ XQovtov xai f e3v nQa^ecov iv nXehtri TTQayiiatslatg . . . dvtmeQl- Xtjmog ^ TovTutv dvdXrjiptg ylvetat. Difficile esse dicit scriptor cognitionem sibi parare rerum gestarum temporumque priorum, ut- pote quae dispersa sint per complures scriptores. ''EQQifAfii' vcov minime sententiae loci satisfacere recte monet Hertlinius. Nec praetermittendum est hiatum verbis xai et iQQtfifiivoav exortum a Diodoro vitari (cf. Kaelkeri dissert. Lips. 1880 p. 308 seq.). Hertlinius dteQQtiAfjLivcov commendat aut dtSQQriyfiivtav. Equidem dteQQtfifjbivoov anteponam. Exeunte enim capite margini Coisliniani adscriptum est id, quod com Veneto ei com- mune est, dtSQQtfifiivov. Constat autem Diodorum in uno eodemque capite saepissime eadem verba usurpare exiguo spatio intermisso ^). Adiuvare sententiam meam videtur et con- firmare, quod legitur apud Polybium (III 57 H.): Uqmtov fiiv ov fiovXofievot naQ exaGTa dt a <5n dv t^v d ti^y^cTtv ovd^ dno- nXavdv dno t^^ nQayfiaTtxfjg vno&icecog Tovg (piXi^xoovvTag, dev- TBQOV de xQlvovreg ov dteQQt fifiivijv not^craff&at Tfiv neQi avTCOV fjbv^fifjv, dXXd xaT Idlav xai Tonov xai xatQOV dnovelfiavT eg. 'PlnTetv apud Diodorum nnsquam signi- ficatione dispergendi instructum invenies {aTacpov QlnTeiVy /SiXfj QlnTetV) nvQyovg, Teixv Q^nTetv^ Xoyov QlnTetv fr. libri XXXI p. 11, XXIX p. 386 Dind.: tovtov de tov Xoyov QKjpivTog vnovota Totg dxovovfftv elcineffev). Contra invenies

1) Aliquot exempla afiferamus. XI 3: tovg ra twv ^aQ^ccQfov ilo- fikvovg . . . kkofiivovg xa jaiv Ilegaulv sexaginta fere verbis inter- positis. XI 10: . . evkoymg noXvv IttoUi (povov . . . Cv^ovvrts tov SiQ- ir\v ivX6y<og. XI 21: nQoaeXavyetv nfj.' rjf^iQ(t .... avTog Sk afi i^f^eQ^ rrjv Svvafxiv diaxeraxbjg. XI 38: tag t(ov ivratptcjv anovSag^ sep- tem verbis interiectis : rriv rov ^rjfiov anov^^v. XI 57: nQog dnolavaiv xal rQO(pi]V .... nQog SiarQO(priv xal dnoXavaiv, XI 61 : ijxeiv fiera 6vvdfie(ag. . . . viginti et duobus verbis intoriectis: rixeiv fxexd Svvafxeatg. XII 2: e(og inl — e(og inl, eadem in sent^ntia. XII 73: dnenXevae xal xarfjyev eig Toqvvtjv . . . xarijye rrjg &QdxT}g inl 2rQVfi.6va nota- fidv. XIV 40: dvixafixpav eig rrjv natQCda . . . sedecim fere verbis interpositis : dvkxafixpav eig 'P^yiov. XIX 72: d^ecug nQoa^yeto tdg n6- Xetg xal td /oJpia — ddQag d^ioXoyov neQienoir^aaro xarayQa(pivt(ov . . . d^Qag . . . d6edjg . . noXiafiata nQoaayofxevoi , . . atQateCag xataygd- xpavteg . . . dSioXoyojv. . negienoirjaato. Haec exempla sufficiant ad opinionem meam probandam.

2

^ 10 ^ >

verbum SiagQlTtteiv hanc significationem apud scriptorem habere. XIX 37: inmsGovta toig dia thy ayvoiav dteQQii*- fiivoig xaTd xwfiagy ib. 39: tovg SieQQi^fiivovg nete- niiineTO navtaxo^ev , fr. XXII 23: xd XQn^ata Siellavto, td de o(nd StiQQtipav, Polyb. II 56: xofiag dieQQififiivag, fragm. Phyl. 64 ed. C. Mueller: td Xelipava tov Qefii(TtoxXiovg diaQQiipat tovg !A&rivaiovg. Non alienum est a nostro loco Diod. XXI 30 : ov fiovov ydQ to ffvvexeg tfjg Stfiyriaecag dtd triv dxat- Qlav tcov enettTayofiivtav Xoycov diaffndiatv^ Quae cum ita sint; dteQQtfifkivuiv legendum erit.

2. ni 40. ovd' ovtm tfig tQOtpfig (omn. codd.) tvrx«' vovteg eig (i.erdX7iv dnoQlav ifinlntovatv. Disserit scriptor de naviculis, quibus elephanti vehuntur, et periculis eis imminenti- bus. Nam eae aut scopulis alliduntur aut repelluntur in paiu- stria. Ut naves leventur onere, omnia nautae abiciunt praeter victum.

Desiderari videtur id quod Wesselingius primus animad- vertit, verbum, quo evxtvfjcia^moins' exprimatur; minimeautem tQo^i quod sententiam loci non modo non reddit, sed ineptum est et ex antecedenti sententia in sequentem manavit. Wesse- lingius, cui Vogelius assentitur, conicit dnofftQocffig 'refugium'. ^ Ingeniose sane, sed nomen a Diodoro nusquam usurpatur,^ quam- quam dnoatQi(petv invenitur : dno(TtQa(pivteg €(pvrov eig tovfi- naktv, dne(TtQa(jifiivat (Txrival. Dindorfius scribit auitriQlag, quod tamen vocabulum semper compendiose scribitur (<7ag, (TtQag, a&g) et ob hoc ipsum longius recedit a vocabulo tQo^png. Equi- dem pro tQO^p^i scribo dvaatQotpng {tQi(petv enim et aiQi- tpetv facillime commutantur et praepositiones non raro inter- ciderunt); cf. evQvxcaQlav xai dva(TtQO(priv naQixeiv ttvL Hoc vocabulum enim non solum moram signiticat, sed etiam re- spondet tfi int(TiQO(pi, esfnova conversio', aut 'conversio in prio- rcm locum statumquie'. Polyb. X2l: dva(nQO(pri xai iieta^oXn, J^

opp. intctQ0(pri xai neQt(Tna(T(i6g. Exempla complura afferam. Diod. fr.XXVlI 18: . . xai ya^ td detXotata toavl(^(ov€xovta Itev dva(TtQO(priv (pevret, avrxXet(T&ivta 6" eig (Ttevov ' tonov dycovlletat. — XYm 71: ol iXitpavteg . . ovte nQOti- vat nOQQtateQOV ovt dvaatQi(petv dtd tfiv dvaxtvri' alav ndvvavto, XVDI 16, XIX 108 et saepius(XX, 5> Appa- ret his ex locis dvaatQO(pfi idem fere valere atque evxtvri^Tla^

y - 11 -

id quod ad sententiam quadrat (germanice: MOglichkett einer freien Bewegung.)

3. III 45: (AaXaxalg xai daaelaig ve(piXatg noXXdxtg xatexofJbivri. Non facile vox fiaXaxaig cum voce daaeiatg con- iungi potest; immo inter duas voces maximam esse discrepan- tiam existimes; nam nubes non spissae eaedemque molles sunt. Haud scio an scribendum sit fieXalvatg. Quae sequuntur, ad confirmandam coniecturam non incommoda sunt: ix 6e tovttov vetoi rivovtat xai xetfjb(oveg evxatQOt.

0 4. V 13. Hic locus corruptus etiam nunc medela caret.

Tres viri docti, quod sciam, operam et studium collocarunt in sen- tentia,quamMadvigiusiureridiculam appellat,emendanda: notovai, atdriQOV nXdafiata navtodand. tovt(av de td fiev eig OQvi^av tvnovg xaXxevovat, td ds nQog dtxeXXwv xai dQenavMv xai tav dXX(av iQraXeloov ev&itovg tvnovg tptXotexvovatv. Mercatores ad ferrum ex Ilva insula exportandum in alias regiones redigunt id in varias formas et partem in avium speciem fabricantur. Sed quis neget voci oQviu^v mendum inesse? Igitur Madvigius (1. 1. p. 456) hanc lectionem, quam omnes fere editores recepe- runt, mutavit in 6rx(av tvnovg, massarum diversas formas, quae contrariae essent instrumentis iam ad usum paratis, dtxiXXatg xte. ^ Sed non feliciter mutavit vir doctissimus; nam mfilto simplicius esset scribere eig orxovg, quoniam tvnovg est supervacaneum. Sed quid est oVxoc? (cf. Buttmann. Lexiiog. p. 288: quicquid eminet, amplitudo, moles, hinc onus). Corporis crassitudo Diod. H 36: tolg orxotg tdov acofidttov vneQ(peQOvt ag,toritorhgT&Bdit&a II 51: iXi(pavteg toig orxotg vneQ^dXXovaiv. Eadem significatio m 21, m 35. 36. 47. 51, IV 38, XVIII 42: t^v xatd tov d>xoj/ /i*aa>, fr. XXXin 32: tfi dtd tov or^ov vneQOxp Saepius usurpatur orxog metaphorice: XVIII 50: nXfiQrig fiv or*ov xai (pQOvfifiatog, ibid. 75: fietd de tavta oq(Sv avtov orrtov nXiiQfi xai ne(pQOvrifiattafiivov , XIX 24: orxov xai

f uQoaxrifia. Ex his locis omnibus mihi quidem patere videtur

vocem orxov apud scriplorem ea significatione carere, quam habere existimat Madvigius quaeque eo loco, quem tractamus, desideratur. Nec minus coniunctio verborum orxog et tvnog suspectaest; minime enim, utMadvigius opinari videtur, tvnog a scriptore adhibetur ad solum sermonis ornatum. tvnog est forma, imago imprimendo expressa, figura; IH 3: tov tov axf^ntQov tvnov datooetdn, II 50: dnaQdXXaxtov xatd tov tvnov xai

2*

— 12 - V

to xQ^f*" Saepissime legimus ol %5sv n^^\ia%iAv, tdv li^^v tvnoi, XX 71: Mvnv Scv&Q(07tlvov (To^tiaTog tvnov hxovcrav, alia. Quoniam igitur Madvigii coniectura probari non potest, ut mihi quidem videtur, circumspicienda est alia loci emendatio. bam praeberevideturDoehnerus'), qui pro oQvitcv scribit j;i/«a,>'. Haud spernenda est baec immutatio, neque negandum est vomeres diversi ponderis confectos esse, sed mihi t« fiev, ta de impedire videntur lectionem recipere. Ferri partem ad yomeres excudendos, partem ad bidentes et falces et reliqua agricolae usui inservientia adhiberi scriptor certe dicere noluit^). Wurmius, qui Germanice reddidit Diodori scripta, conicit toQvt^v, Ger- manice: Drechseleisen. Sed de ea quoqne coniectura idem fere mihi iudicandum est, quod de aliis; non sanat locum depravatum. Nam stulte dicuntur mercatores e ferro fabricari tornos. Equi- dem existimans in oQvi(ov vocabulum esse abditum, quod respon- det utensilibus rusticis, scribo eh '6nX(ov tvnov^;: artifices a mercatoribus convocati diversas ferro formas dant, cuius parte utuntur ad arma fabricanda. Bene conveniunt cum mstru- mentis pacis bellica arma, I 79: « tiveg onla iiev xai Aqo- tQOV xai a}Xa Twv avarxaio%dt(jiiV ix(aXv(Tav ivixvQa lafi-

§ave(S^ai,

5. XI 11: Xqti ya^ ovx ex tmv dnoteXea(xat(ov xQlveiv \ tovg dya&oh dvdQaq, dXXd ix tng nQoaiQece(og . tov (liv rdQiitvxn «V«. tovdelinQoa{Qe(Ttg doxifidletat. Verbum TtQoalQeatg altero loco, quamquam omnes editiones secundum codices exhibent, mihi est suspectum. Diodorus dicit clade apud Thermopylas accepta Lacedaemonios maiore gloria florere quam alios victoria quamvis magna. Nam non e successu vin fortes sunt iudicandi, ut qui non penes eos sit, sed e ratione ac consilio, etiamsi haec non ad felicem perducta smt even- tuii, quoniam haec sunt nostra nostrumque animum demonstrant. Qualiscunque igitur est eventus, fortitudo semper erit praedj- canda. Hanc interpretationem confirmant antecedentia : totg

1) Theodorus Doehnenis scripsit libellum, quem rector et coUegae gymnasii Plaviensis dedicaverimt Ewaldo Beiero 1874; cf. ib. pag. 13.

(satura critica.)

2) Vocabulum Svis apud Diodorum frustra quaeres : et m eo repre- hendendus est Doehnerus, quod elocutionem scriptoris parum diligenter observavit ingeniique sui ludicra saepius lectoribus oflfert aut omnmo non exemplis comprobata aut exemplis e scriptoribus ecclesiasticis repetitis.

/

- 13

^^ I f

ovx

fjbev (T(6tAa(n xatenov^S^fi^rav, tatg 6e xpvxaTg ^ttri^ri^Tav. Sed verbum iterum usurpatum "nQoalQe(Ttg hoc minime exprimere posse quis neget? Nisi forte vocem suspec- tam duplici significatione esse indutam censes. Sed haec nus- quam invenitur; omnibus locis nQoalQe(ng est „ratio, consilium,^ eventui {dnoteXi(Ttiati) oppositum ; cf. XVHI 23. 56, XIX 6. 12. 15. 25, XX 79 e. s. Conferatur Polyb. II 39 sequ.: tote (lev oiv xpiXcog avtd td xatd rijv nQoalQe(Tiv vnfJQXS TiaQ' avtoig, dnot4Xe(Tfia d' ovx . . . . iriveto. Quae cum ita sint, 7tQoalQe(Tig, quod vocabulum oscitantia scribarum ex ante- cedente haud dubie ortum est, utique mutanda fortiusque reme- dium adhibendum est; conicio to nQaxttxov; Xni42: &e(a- Qovvteg rdQ avtov (sc. tov "AXxi^tddov) to nQaxttxov tr^g toXfjLTigy eius in rebus strenue gerendis audacia. Polyb. V 18, 7: 6 r^Q OlXtnnog toXfifiQOtegov xai uQaxttxdte- Qov fj xatd tijv riXtxlav xQ^^lJ^svog tatg int^oXaig, maiore au- dacia et sollertia. Ex Diodoro autem ad meam coniecturam confirmandam hic locus repetatur: fragm. libr. XXVI 24: dtoncQ XQTi tT}v dQetriv tov dvdQog (tovg dra&ovg dvdQag) i^etdletv ovx ex twv dnoteXeGfidt(AV, dXH ix t^c int^oXrjg xai toXfiri^' lOvtMV fiev r^Q (TVfi^alvet tovg nQattovtag elvai xvQlovg, ixeivcov de tf^v tvxn^ exetv i^ov(T(av.

6. XI 13. Supra legimus: wor^ doxeiv to d^etov dvti- Xafi^dvea&at tmv"EXXriv(av , Graecos adiuvare, iis succur- rere. Madvigius (1. 1. IV487) pro t&v "EXXrivbav scribit t(av ^EXXrjvtxdov, quod de persona longe aliter dicatur. Non dubium, quin vir doctissimus erraverit, quamquam dvttXafi^avea&at saepius cum re coniunctum videbis, XIX 9: d. t^c nr^fiovlag, XIX 55 d. tcov nQarfJidtoov, Praesto enim mihi sunt exempla, quibus Diodori elocutionem confirmem. Ex novo testamento duos locos affero, Luc. I 54: dvteXdfieto ds "laQariX natdog avtov et Act. XX 35: ndvta vnidei^a vfHV, oti ovt(ag xontwvtag Set dvttXafi^dvea&ai t&v da^eyovvtoov. Similes locos inveni apud Dionem Cassium: XL 27: Kdv tovtc^ dvtt- Xafifiavofiivoov avtov (sc. KQdaaov) tdov "^Pcofial^av rjXSov eg te x««eas a^ptai. XLVI 45: bfio&Vfjbadov avt(Sv ndvteg ol iv tfj^PcofjLfi tote bvteg dvteXafifidvovto^ waneQ nov (piXovaiv ol noXXoL Eandem fere vim habet atque dvtixe- a&at. Quae cum ita sint, Madvigii coniectura necessaria esse Don videtur.

— 14 —

7. XI 21. ... voig nvXag dtd %7iv xaratpQOvriffiv i^(?- xoS6nfi(T€ xai aXXag nqoaxaxeaxevaCE, di (hv fjv eiixQn^^g %e nQog rdg xaTsneirovffag xQslag xa&oXov Se xxl Asterisco hunc locum notandum esse demonstrat Dindorfius, cui assentitur I. Bek- kerus (codices praebent: evxQntJtog ze). Corruptum esse locum omnes fere affirmant, dissentiunt autem, quo modo ei^medek af- feratur. Rhodomannus legit di mv ev%Qn<^^ov ievat/per quas ire commodum erat\ Mihi coniunctio verbi ievat cum se- quentibus nQog tdg xaTeneiyovffag xe«^«S minus apta esse vi- detur, quamquam legimus fr. XXllI 33: tov de QeQfiMv nv- XcoQOv neqi Ta e^(o yevofiivov eig avayxalag XQelag. Ev- XQn<^og autem minime idem valet atque 'idoneus, commodus' ; cf. Diod. V 40: ttiv de (TaXmrrct Xerofiivfiv e^evQov, evxQn- (TTOTccTfiv fiev eig Tovg noXifiovg, tubam utilissimam ad bellura, IV 77: evxQn^^ov evQnxevai /ii^ya nQog ttiv texTovixriv «>!?>', quod valde expedit, opp. dxQn^^^og (a. ereveTO nQog Ttiv fidxn^)'^ XVIII 42: nQog XQ^^^^ ^XQT (TTog. Mutandum esset, si assentiremur Rhodomanno, dt (av in ai ri(Tav evxQn^^ot. Aliam viam, qua locus sanetur, Wesselingius ostendit, qui in verbo xaHXov, quod sequitur, mendum inesse existimat. Scribit: dt wv nv evxQn^^og nQog Tdg xaTenetrovaag XQsiccg xd^odog eig t^v x^Q^^ ^^^ ^^^' vodoQ eig triv noXtv. At abhorret evxQn^^^^ xd&odog& lingua Graeca, certe quidem a sermone Diodoreo. Idem iudico de Dindorfii coniectura, dt aov evxQn^^ov ti, quae nititur loco, de quo supra dixi, IV 77. EvxQn^^^ov ti r^v nQog Tdg xaTe- netrov(Tag x?«^«c vix intellegi potest; nam quid Tt valeat, quid evxQn^^^^ov nQog Tdg XQ^^^?^ nescio. Madvigius, ne hunc praeter- mittam, scribit di^ (av rjv «v^g i^OTe/c^a* nQog Tdg xaT€- netrovaag xQ^ictg, per quas facile pervenire poterant ad commeatum, aut: per quas commoda percipienda erant (coU. V 12), sed quo modo intellegitur nQog Tag x^f^ac?

Ipse locum sic restituendum censeo: 6t (ov evxsQ(og n^ noQlletv Tag enetrovaag xo«^«?» commeatum necessarium. I 36 : Tov r^Q vdaTog nQaecog (peQOfievov Qadlcog dnoTQinovGtv aiTov fiixQOtg x^l^^^'^ ^«* ndXtv endrovGtv evxsQ^g tavTtt dtaiQOvvzeg, oTav do^rj (TVfA(f>eQetVf XI 43: on(f)g oxXog noXvg navxaxo&ev eig Triv noXtv xaTeX&rj xai nXetovg Tixvag xaTa(Txevd(T(a(Ttv evx^Qdog. Latine: per quas portas id, quod maxime necessarium erat, facile apportari posset.

\

^ _ 15 —

8. XI 22: noXXov de r^vofiivov (povov xai Tng fidxn? «^«- XavTevofiivrig . . ol fiev"EXXnveg e9dQQri(Tav xai Tatg gxovatg (xai) Tatg eXniat Tr^g vlxrig enaQ^ivTeg Tolg (pQOvrifxaGtv inixetvTO &QaavTeQOv To7g ^aQ^dQOtg. Verba, quae codices omnes praebent, non conexa inter se esse nemo neget. Quaeri- tur igitur, ubi lateat mendum. Wesselingius inter (p^ovatget Talg eXnl(Tt inserit xa* et vertit Taig (pcovaTg enaQ&ivTeg m- tentius vociferari', quasi legeretur: Tdg (p(ovdg endqavTeg. Hanc autem mutationem ad loci rationem non sufficere certum ^ est, nam verba „TaJg (p(ova7g inaQ^vTeg" significant: nuntiis

de caede ducis allatis {tlv&v dnarr^''^^^^^^ ^«'' Tov (TTQaTnrov (p6vov) clati, ad virtutcm inflammati Et quo pertinet ^.ois (pQovrifia^Ttv^ ? I. Bekkerus quoque ofl^enditur illis verbis, quam ob rem Taig (pcovaig et Totg (pQovrifia(Ttv eiectis scri- bit oi fiev "EXXriveg iadQQn^rav, xai Tatg iXnl(Tt ^^«/('^.^^ inao&ivTeg inixetvTO &Qa(TVTeQOv Toig fiaQ^dQotg. Madvigius legitTxai Tatg cpavelaatg iXnl(Tt Tfig vlxrig. Equidem haud dubito quin desideretur verbum copiosius, quam ob rem scribam: i&dQQn(T(^P Tatg ifi^ave(TTdTatg iXnl(Tt Trjg vlxrigxai inaq- aivTeg Totg (pQovn^aatv inixetvTo xtL {(pcovalg ex praecedente verbo (p6vov ortum esse puto). 'Ef-i^aviOTaTat iXnideg BMui spes < maxime conspicuae, quae erant et in navium incendio et m morte ducis hostiumM. Coniunctio verbi i&dQQn^rav cum voce iXni(Ttv non raro invenitur velut XVI 85 : b de drifiog dtnXa- atd(Tag Tnv nqovndQXOvaav Sivafitv dveadQQn^re Talg eXnlatv. 9 XI 26. lam transeamus ad locum desperatum, quam- quamnemo nisi Madvigius sanationem ei afferre studuit: ine- BdXeTO d' iaTeQOv xai xaTd Trjv AtTvav xaTaaxevd^etv vecov JnfinrQog ivvn(^<; (?) ^^ oi^en?;. tovTov fievov avveTiXeae^fie- aoXafin^eig tov ^lov Ino T?e nenQ(Ofiivng. In evvn^og quidam existimabant latere cognomen Cereris - J. "Ewn^Ti^xiag t ductum a cognomine, quod inditum erat urbi Aetnae XI .6:

r nQO TOvT(ov xaXovf^ivnv ^vvn^ria v. Sed hoc urbis cognomen

depravatum est ex "Ivnaaav. At ne hoc quidem - Ivn^aalag enim scribit Wesselingius - sufficit; nonne enim ineptum est deam cognominare e sacello nondum et numquam absoluto ? Madvigms

1) Ad coniecturam meam confirmandam forsitan paulum conferat locus, quem invenimus apudPolybium VIII 37: nqh, r^v ava?aaiv xal tov ini(paviaTtttov xal 71Q(otov xlvSvvov.

— 16

r

>- 17

scribit wg^Evvfig ivSsovg ovfftiq, splendidiorem Deae sedem quaesitam esse urbe exigua. Sed de hoc nihil apud scriptorem inveni, immo appellat urbem opimam, divitiis abundantem. Ego scribo: 'En Ivotav de xavxriv ov (TvvetiXeffe, hoc con- silium non ad finem perduxit morte abreptus ; inlvoia saepissime a scriptore usurpatur.

10. XI 29. (Fvvax&ivTtov de xdav 'EXXf}V(av eig tbv ^I(T&ndv idoxei [roig na(Ti Dind.J [cod. A (jbivovra] oqxov 6(jL6(Taa^ai (Coisl.; Dind. 6iib(Tai) neqi tov noliyiov tov (TtiQ^ovva fiev triv ofiovoiav avtuv, dvayxd(TovTa Se yevval(og vovg xtvdvvovg vnofiivetv. Sententia huius loci est aperta. lure iurando inter se obstrictos tenent Graeci, quo concordia con- firmetur. Sed verbum (TTiQ^ovva hoc declarare non posse non minus est apertum, quamquam Wesselingius in hoc verbo ac- quiescit comparans tfjv tvxfiv (TviQyetv et (niQyetv xd naqovTa. Sed qua de causa vir sermonis Graeci peritissimus hoc attulerit, nescio. Nam (Ttiqyetv %d naQovxa idem esse atque perferre aequo animo condicionempraesentemquisnesciat? quid autem hoc ad locum, de quo quaerimus? Apud Diodorum, ubicunque (niqyetv aut — id quod saepius fit — (TtiQye(T&at invenies, hoc verbum significat 'colere, amare, revereri'; V 3: cf^a dexdg lAet dXXfjXaov dtatQifidg te xai ofitXiag dnd(Tag {sc. tdg &edg) (TtiQ- ^at tfiv vfi(Tov tavtfjv (.idXi(na, XVII 114: enei ydQ ttg t&v halQcov elne (ifidev xatadeiateQov ^H^patatlaavog tov KqdteQOv (TtiQyea&at xte. (Tti^ovta legunt et Dindorfius et Bekkerus secuti Rhodomanni auctoritatem. Sed quid sibi vult verbum (Triyetv? Non tam fulcire aut stabilire (Germanice: auf- recht erhalten, sichern) significat quam sustinere aut suf- ferre (aushalten). At non hoc, sed illud desideratur hoc loco; cf. Diod. III 34: dtd ti^v vneQ^oXriv tov xpvxovg n^yvvvtat ol(iiyt- (noi nota(jLoi (Ttiyovtog tov xQV(TtdXXov dtafidaetg otQato- niScov xai d(ia^c5v icpodovgp XI 32 : trjv oQ^jLrjv xai fiiav tcov^EXXri' vav eateyev ovte to xate(Txeva(T(iivov tel^og oilte to nX^&og tcov dv&Qconcov, Polyb. III 53: ovtot ydQ eate^av tr^v int^po- Qdv twv fiaQfidQcov, XVIII 8: (Ttiyetv t^v ini^oXriv tcov (pa- Xdyycov. Quae cum ita sint, verbum est reiciendum.

Doehnerus (1. 1. p. 20) refutat et lectionem (TtiQ^ovta et coniecturam ati^ovta, sed mirum, quod suadet, ut pro illis ^fll^ovta accipiatur, qua lectione opinatur omni quo prematur incommodo locum liberatum iri. At &^yetv est a c u e r e arma falces

>

vomeres similia, minime autem concordiam! Certe metaphorice usurpatur, velut a Xenophonte Cyrop. II 1, 11: 6et twv dvdQcov &. ndvtcog to (pQovfKia, tdg xpvxdg eig td noXe(jbtxd, sed 'inflammare aut incitare concordiam' ineptissime dicitur. Mad- vigio (1. I. IV 488) placet (Tvvi^ovta, haud improbabiliter, ut videtur; XVII 30: (Tvve^ovXeve (sc. XaQldri(iog) tcp JaQelc^ avtov to ^dQog xai ttjv tfjg 'A(Tlag dqxn^ (Tvvixstv\ XIX 26: (T. tfiv dvva(iiv iv totg onXotg, fr. XXXII 28: ivavtla nd&ti (Tvveixs tdg ipvxdg, fr. XXVII 18: ^ evyv(0(io(Tvvfi fiefiaicog (Tvvi^et tdg fiye(iovlag. Polyb. VI 56: tovto (Tvvix^t td '^Pco^ialcov nQdy(iata'j ibid. toig ddriXotg (pojSotg td nXri&fi avvix^tv etc. Sed equidem praefero coniecturam, quae minus recedit a codicum lectione, eademque de causa repello, quod Wurmius commendat: atfiQl^ovta, quod verbum ob id ipsum est reiciendum, quod vi translata nusquam apud Diodorum in- venitur*) Scribi igitur velim ateQecoaovta^ cf. XV 57: tdg (lev (sc. tcov noXecov) nQoafjydyeto, tdg de dtd tfjg ^lag ix€tQ(6- aato. taxv de tijg dvvaateiag avtov ate Qeov (livrjg XT£, XVIII 23: tcov xai avtov nQay(idtcov fie^aicog iate- Qeco(jbivcov.

11. XII 3. ffv Meyd/Svt,og iatQatoneSevxcog (letd trjg nel^^g dvvd(kecog. Sic rectissime scribit Dindorfius pro codicum lectione neQatxfjg-y nam verbis antecedentibus , quibus de copiis na- valibus disseritur, sunt haec verba opposita. Addo commu- tationem verborum neQatx^g et neU^tn^ saepius in libris depre- hendi; cfr. XI, 16: to neQatxov atqatonedov tcov^EXXriv(av {\)»

12. XII 17. iv navti tcp (jbetd tavta XQOt^f? naqd totg QovQiotg tQeig ol ndvteg eiariyovvtat dtoQd-co&rivat ini tr^v vneQ tfjg dtOQ^coaeong av(i^ovXiav naQayevia&at. Hunc locum esse depravatum editores fere omnes recentiores concedunt, Wesselingius autem mirum in modum Rhodomanno assentiens verbum dtoQ&co^rjvat non omittit, vertit autem Latine: Tres omnino ad suadendum (!) abrogationem legum quarun- dam necessariis impulsi causis in medium proces- sisse (?) memorantur (eiafiyovvtat). Sed supervacaneum est disputare de hac versione; ut alia omittam, eiariyela&at minime vim habet passivam. Bekkerus et Dindorfius delent StoQd^^a-

1) Saeplus apud scriptores novi testamenti; cf. Grimm. Lex. Nov. Test. 8. V.

_- 18 - ^

^riyai et scribunt elariYOVvtai, — naQar€vi(T&at, non recte, ut mihi videtur. Nam unde pendeat infinitivus naqarevia&at^ minime apparet; darirsia&at idem valet ac legem ferre aut ferre ad . . (in Vorschlag bringen); supplendum igitur esset, si his obBequeremur, verbum igt oqeta&at aut simile, ex quo 8U8- pensus esset infinitivus: 'et narrantur in medium processisse ad/— '. Reiskins legi vult siarirv^^^ {SioQd^coaewg), optime, nam verbum €iarirf}t^g saepiu8 a scriptore usurpatur (I. xal dtddaxaXog tti^ driiioxQaxlag, L xai av^fiovXog). Verbum sequens dioQ&coaipai depravatum videtur ex male intellecto compendio genetivi StoQi^coastoc', item naQarsvia&at ex naQ€rsvr}&riaav',

itaque scribo: etarirfifal StoQ&coaecog^) inl %nv vnsQ

t^g StOQ&coascog ^) avi^^ovXiav naQsrsvi^&riaav^)-

13. XII 24. tov Se avxotpdvtov (ftiaavtog iSlav avtov elvat SovXrivxainQdgtovdQxovtaxataatriaavtog SovXa- rcoretv xti. Ne unus quidem editor aut illud verbum xata- attjaavtog aut hoc SovXarmrelv esse depravatum intellexit, et tamen verba aegre defendi possunt, nam Rhodomanni interpretatio . . . 'se virgine ad tribunal decemviri pertracta vin- dicias secundum servitutem petere' reddit quidem loci sententiam, verba autem graeca non exprimit. Hertlinius (1. 1. II, 1 p. 9) scribit ^xo xataatr\aavtog: xatatelvavtog (indem er darauf bestand). Non equidem inveni hanc verbi significationem apud Diodorum, sed xatatelvetv bXr}v trjv ^«/lAiyv (B\\a.s: enttel- vetv) etg tt. Ego conicio : (priaavtog . . SovXr^v xai nQog tov aQxovta xataatriaavtog Sov Xar,coro,viiivfiv. Delator simulayit illam esse mancipium et ad decemvirum induxit eam, quasi in servi- tutem esset abducta. Non modo verbis in publicum editis sed etiam pronuntiatione apud decemvirum i2iCt3k(xataatriaavtog SovXarcorovfjbivriv) ostendit illam esse servam (germanice: er sagte nicht nur, sie sei eine Sklavin, sondern er stellte 8ie auch vor Gericht dar als eine solche).

14. XII. 38. (JbeTa Si ttva xQOVov dvriXcoxcog dn avtdsv iSl^

1) loann. lacob Reiske, Animadversiones in Graecos auctorea

(quibus Madvigius usus est).

2) Verba eadem saepius usurpare parvis intervallis interpositis

Diodorum supra demonstravimus.

3) Hanc aoristi formam apud Diodorum iuxta formam iyivovio saepissime inveni; cf. Lobeck. ad Phrynich. p. 109. Non enim raro usurpat, ut hoc strictim attingam, formas minime usitatas.

V

•<'

m.

^

— 19 —

nXrj&og Ixavov xci?/LiaT«i/ xai Xoyov dnattov(ievog eig dQQ(a- atlav ivineaev ov Svvdiievog tMV nentatevfiivcov dnoSovvat tov dnoXortatidv. - Vocem dQQCoatlav im- pugnat Hertlinius (1. 1. II p. 9), subtilius, ut mihi quidem vide- tur, quam verius. Concedendum quidem est vocem apud Dio- dorum alias significare aegritudinem corporis et hoc loco hanc significationem minime esse aptam, nam nusquam neque apud Plutarchum (Alcib. VII squ.) neque apud Thucydidem (I 67) de morbo Periclis quicquam traditum invenies. Sed quamquam non agitur de corporis morbo, tamen coniectura ingeniosa Hert- lini: eig dr(ovlav supervacanea est. Nam aegwoT^a non solum usurpatur ad corporis, sed etiamadanimi aegritudinem aut, si mavis, aegrimoniam significandam. Pseudodemosth. p. 1459, 26: fi dv niiiQ^ trig Xlav dQQCoatlag dnaXXarn^B, tavTfi TOVTovg oiJd' bQcovteg dvi^ea^e. Thuc. III 15: xaiol ^iev nQO^vncog tavta euQaaaov, ol Se dXXot . . . naav xai aQQ^o- (Ttl^ tov atQatevetv. Thuc. VII 47: olSktcbvli»n^alcov atQcc- tnroi iv tovtc^ i§ovXevovTo nQogte t^v rsrsvm^^i^nv ^VfKfOQdv xai nQog tnvnaQOvaav iv tM aTQatoniS(o xatdndvta dQQcoatlav. Quae cum ita sint, servandum est vocabulum dQQOoaTla. ^

15. XII 42. 0 liEv neQixXfjc dnoSoxn^ eTvrxoive naQa totg noXltatg, cog Svvdfievog atQatnr^i^ »^«^ ^^^^ AaxeSat- fiovlovg xatanoXefxetv (Coisl. SianoXeiie7v). Inesse viden- tur in verbis atQatnr^iv usque ad xatanoXefietv menda, quam- vis a nullo editore sint animadversa Imprimis verbum atQa- tnrsiv suspectum est, nam ars imperatoria et virtus bellica Periclis (Svvdfievog atQatnrsiv) saepius et magis erant spectatae, quam ut tum demum perspicerentur et laude dignum redderent Periclem (cf. XII 7, ubi victoria Periclis deEuboeicis reportata narratur, ibid. c. 17 et 18, ubi Periclem scriptor tradit Samum insulam sub Atheniensium potestatem redegisse). Immo hoc eximia laude ab omnibus efi^erendum erat, quod a Lace- daemoniis victoriam reportaverat. Itaque legendum mihi videtur (hg Svvdfievog xataatQatnr^iv xai toi)g Aa- xeSatfiovlovg (cf. XI 43: 6 Se QefitatoxXng . . • ndXtv inevonae xataatQatnrn^"-'' tovg AaxeSatfiovlovg) xai Sta- noXefietv, quippe qui posset etiam Lacedaemonios astutia (atQatnrW'^'^^) vincere et bellum conficere. Quod Lace- daemonios superaverat, idoneus esse existimatus est ad bel-

- 20 -

Inm coMf\c\end\xm{Sia7iol€fi€7v). Dedoloautem,qaoiIlecontra Lacedaemonios usus erat, Diodorus uarrat antecedentibus verbis.

16. XII 51. 2iTdXxTig nv^ofievog Tovg"Ellr}vag . . dv- vdfjLSig (Tvvfi&QOixipai xai tovg (TtQattMxag vno xov xenkCavog ivoxXoviievovg. Recte monet Hertlinius*) ad verbum ivoxXov- fjtivovg minime quadrare nv&ofievog, banc ob rem lacunam esse statuendam. Sed vereor, ne non recte eam expleverit scribens oQtov. Nam Doehnerus (1. 1. p. 13. sq ) summo iure dicit neuti- quam ita vitii apparere originem. Sed multo minus eiusdem sen- tentia placet scribentis ivox^ovfjkivovg dtavoovfievog;n3Lm diavoet- (T&at nou tam 'videre', 'aspectu percipere' quam'agitare, consilium capere aliquid facere' significat. Praeferendam erit id voca- bulum, quod similiter atque ivoxXoviiivovg sonans librariorum socordia omisit: ivvoovit,evog\ Sitalces cum audivisset Grae- cos magnas coegisse copias et secum reputaret suos magnis in angustiis esse, pacem cum Perdicca fecit.

17. XII 76. tolg %e cv^iJLdxoig imeixiateQov nQo^retpiQOvio xai raig (ptXavd^QConiaig tovg dXXoTQtO(pQOvovvTag (codd. dXXo^ TQiovvTag) avTdSv i^eQanevov. lam Rhodomannus lectione dXXo- TQiovvTag oflFensus scripsit dXXoTQKa^ivTag. Wesselingius autem repudiata coniectura, quippe quae non codicum auctoritate niteretur, existimat pronomen reflexivum eavTovg esse supplendum. Male, nam nosquam haec ellipsis pronominis apud verbum dXXo- TQtovv invenitur. Dindorfius scribit: dXXoTQto^pQOvovvTag, quod vocabulum Diodorus usurpat XVII 4: ^ o^vTtjg tov veavl(Txov xai ^ iviQyeta Tovg dXXoTQto(pQOvovvTag fieydXcog i^inXijTTev et saepius. Nos Tovg dXXoTQtovvTag corraptum arbitramur ex Tovg dXXoTQlovg ovTag; sunt ii, qui hostiles erant; cf. XVII 80: intXe^dfjkevog ix tcov Maxedovcov Tovg dXXoTQlag xaT avTOv nQOte^ivovg (pcovdg, hostiliter voci- ferantes, XVIII 75: xQivag avTov (sc. Nicanorem) dXXoTQta (pQoveiv. Polyb. XXVIII 4: xaXcog eiddig dXXoTQtov ovTa avTov ^Pcofiaicov. — ^ dXXoTQla yri opp. ^ ohela usurpatur pro noXeiila (cf. Xen. Anab. III 5, 5: a .. StenQdTTOVTO, /ia^ xdetv Tfiv fia(TtXi6og xw^av, vvv avTol xalov(Ttv «g dXXoTQlaVy wie Feindesland). Praecipue conferatur Diod. XX 4: nQodfiXov yaQ ^v, wg 01 fiivovTeg Iv Taig ^VQaxovcatg, xdv dXXoTQto)TaTot Tvyx^vftio"» nQog tov 6vvd(TTfiv, ovdev dv nQd^etav aTonov.

V

y

1) Neue Beitriige znr Eiitik des Diodor, Wertheim 1871 p. 16.

.^•f

h \ ^

— 21 —

18. XIII 27. rig (sc. T^g Tvxtig) t^v iXev&eQlav dv&QCO' nlvcog ^fjbag vneveyxeiv nQO(T^x€t xai fi^ ^dQ^aQOv (afJhOTfiTa nQog bfjboe^veig dv^Qconovg ivdeC^aa^at. Quid est ^ iXev&eQia Tflg Tvxfig'^ Desideratur hoc loco vocabulum, quo exprimitur favor, benevolentia fortunae. Madvigius (1. 1. p. 493) primus mendum animadvertit, sed non sustulit coniciens evfjfieQiav; hoc enim vocabulum minime coniungi potest cum genetivo TvxflQ, quippe quod nusquam sic coniungatur. Quod ut demonstrem, afferam nonnullos locos. Diod. XV 22: TfjXtxavTfig evfifieQiag yevofjbivfig, XVII 11: fj iv AevxTQotg eifnieQia, XVIII 17: dtd xdg nQO(Tyeyevf}fiivag evfjfieQiag, XVIII 37: to fjtiye^og t^c evfifieQiag, fr. XXIII 20: iv Tatg evfifieQiatg xai evnQa^iaig et saepius. Quod cum ita sit, Madvigii coniectura vix defendi potest. Doehnerus (1. 1. p. 21) legit: eveTfjQiav, ad quam coniecturam nobis probandam locum praebet ex Plutarchi mor. p. 824 c: OQa yaQ, oTt tcqv fjbeyio^Tcov dya^oov Tatg n6Xe(Ttv^ ei- Q^vfjg, iXev&eQiag, eveTfjQiag, evavdQiag, ofiovoiag, nQog fiev etQi^v^v ovdev ol diifiot tcov noXtTtxcov ev ye tco naQovTt diovTat. Sed multo minus haec coniectura expedit quam Madvigi. Nam quid est eveTfjQia? „Ubertas fructuum" (germanice: ein gutes Jahr). Minime aatem vocabulum vim habet translatam. Ipse legendum puto: ^e T^v evQOtav dv&Qconivcog fjfidg vneveyxeTv nQO(Ti^xet. cf. II 45: av^Ofiivrig 6s t^5 neQi avtfiv (sc. ^aaiXiaGav) dQerrg T€ xai 66^fig (Tvvex^g ini ra nXfi(Tt6x(^Qc^ i(vv i&vcov GTQaTevetv xai Tfjg TVXV^ €VQOvv(Tijg (pQoviifjbaTog ifininXaad-at, XX 33: ov firjv ^ Tvxv ye elace Tfjv evQotav fiivetv ini Tfjg avTijg xd^ecog, XI 69: oqcov avTco Trjv int^ovXriv evQOov- (Tav. Saepissime Polybius usurpat hoc vocabulum, II 44: iyiveTO Ttg evQOta t(Sv nQayfidtcov, III 10: Xiyco de Trjv evQOtav tcov nQayfidTCov , III 15: Trjv ytvofiivr^v KaQXfidoviotg evQOtav, V 14: T^e neQi t^i' ini^oXriv evQoiag.

19. XIII 35. fit(Tun6vriQ0g (sc. o JtoxXrjg) (paiveTat . . ntxQ6- taTa nQ6(TTtfjba &€tvat, dixatog 6* ix tov neQtTT^teQOv tcov nQO avTov xaT d^iav exdGTco to intTifitov vnd Q^at. Quamvis omnes editores vocabulum vndQ^at receperint^ equidem ver- bum desidero, quod respondeat verbo antecedenti d-etvat nQ6(T' Ttfjta et verbo sequenti d^t(rt(Tat. Mea quidem sententia Dio- dorus non vndQ^at sed Td^at scripsit. 1 78: xaTa tcov Trjv Ta^iv Xin6vTCov rj to nuQayyeXi^ev fjbij notovvTOw I't«tt6 nQ6(TTtfiov ov ^dvaTov, dXXd Trjv iGxdTrjv aTtfJbiav. Polyb,

"\

^^mm

^*^"

_ 22 -

Xn 9: Ttdvtug r^Q xcci to7q dvdqanodiGtalq inttlfAicc tetdx-

^ai naq avtoiq. ^

20 XIII 94. Xqetav ydQ h^tv to (idre&og tov noXifiov totovtov atQatnrov, 6i ol dvyatov dva, einoQelv tolgnQar- aaai. Hanc lectionem non rectam esse primus Madvigms (I. 1. p.494) monet, qui evQoervstxMsMM. EinoQelv est aut abun- dare aut 'rationem agendi habere' (Mittel und Wege wissen) aut 'affatim praebere% velut evnoQtiaai xQVl^^^^^ "^^^^"^' evnoQfiaev i^^dia xal atol\v ^aadixn^ fr. Diod. ed. M. XXX 16, einoQovCiv dnodell^eig, minime autem „bono eventu uti" Verbum autem, quod Madvigius commendat, mvenitur quidem apud scriptorem, sed nusquam cum alio vocabulo con- iunctum. Ceterum legendum esset, si Madvigio obsequeremur: evQoelv td nQdri^ccta. Haud scio an scribendum sit: xQ^^^^^ rdQ ex^iv to i^ere^og tov noXii^ov toiovtov otQatnrov, dioi dvvatov elvai evatoxely t(«v nQari^ata>v. Polyb. 1 14: tovg ev nQdriiacTi, dvaatQe(f)Oiievovg ovt evatox^i^v aei dvvatov ov^' dfiaQtdveiv avvex&^ eho g, XY^iO: xata tdg avii^ovXdg oitiog eiatoxelv, Diod. II 31: ev anaat toig ^Qn^elal 6o.ova.v elatoxn-iva., frg. XXXHI 10 Praecpue ad locum, quem tractamus, quadrant verbaPolybii II 45: av6Qa 6vvdt^evov ndan^ evatoxetv neQtatdaea>g. alias legi- mus evatoxslv twv xaiQcov, tdiv neQiataaeiov. M\- gendum censuerunt eum ducem, qui temporibus bene uti Bciret(x«*/tii neQiikiveiV, dxQ^^ «»' »* noXei,.iOi tolg tei- xeaiv iniael(aa iv).

21 XIV 11. UXxi^id6nv 6e 6id tivcov aia^o^evov tn^ Kvnov nQoalQeaiv . . dl^iu^aai 6^avt6v 6ovvai dva^dae^g 666v nQ6gUQta^eQ^n^. Sic legunt omnes editoresj Rhodo- mannus : 'ut commeatum sibi ad regem traderet. bed quid sit dva^daetog b66v? nam 666v idem valere ac ^facultatem quis dicat? Estne praeferendum: dva^daewg 6<Ji?yo»^? Nam infra legimus ov 6i66vtog 6e tov OaQva^dlov tovg naQa- nei^xpovtag eig td ^aalXeia. Verbis b6nrog et 6di?r6?i. sae- piusDiodorus utitur; XVII 85: t« nQea^vtri xQn<^diievog o6nm XVII 86: t(a iJLev 66nri<^ctvti tdg (aiAoXomi^ivag 6(OQedg dne-

6(axev, ^ ^

22. XIV 13. evQOv X6rov r^rQ^^^l^^^^'^ noXvteXmgj ov ijiQariiatevaato nQog td nXn^r, 'sermonem accurate scriptum' Ycrtit Rhodomannus; mihi noXvteXmg suspectum est. Certe

>

I

•/ — 23 —

quidem Diodorus vocabulum usurpat, sed nusquam hac signi- ficatione, quae hoc loco desideratur. Itaque aut (fcXotifAoag aut inifieXcog Diodorum 'scripsisse existimo; (piXotiiila cura et dili- gentia est, de adverbii ^iXot([i(ag, quod saepissime a Diodoro ad- hibetur, vi atque usu cf. I 69 : (ptXotlfjLoag i^n^axoteg ix&nf^ofied-a, XVHI 20 : tov Xifiiva (ptXotlfi(ag itnQet ; alias (ptXotl[i(ug i^etd- aat apud Polyb. V 27 legitur. Ad coniecturam intfjieXMg tuendam cf. Plut. Lys. c. 25: X6rov i^efjteXita. Diodorum saepius usur- pare intfj^eXng et intiJt>eXcog velut t^QOvvteg trjv td^tv, oig riv r inifieXig, XX 33 : intfieXwg i^etd^eiv, vix est quod moneam. Ad

sententiam autem confirmandam vide ea, quae dicit Cornelius Nepos (Lys. III. 5.) : 'Quam vere de eo foret iudicatum, oratio indicio fuit , quae post mortem in domo eius reperta est . . . s i c scripta, ut deum videretur congruere sententiae.' Valde mihi probaretur, ne hoc omittam, nisi longius a codicum lectione abesset: Xorov r^rQcft^t^^vov ncQl t^^ noXtteiag; cf. Ephor. fr. 128 ed. C. Mueller: evQ6vta 6VArn<^^^<^ov to ^t^Xiov, iv (p r^TQ^^f^f^^^og 6 neQi tfjg noXtteiag X6rog, (ag XQh • • noieta&at vnv aiQeatv sc. t(av fiaatXiiav ix t(av aQiatcov.

23. XIV 21. KatanXevaag etg avtnv neQt t6v avt6v xat- Qov xai 6 at6Xog 6 tiav yiaxe^atfiovicov i^i§n<^civ xai avvtv- < XOVtegt(a Kvqc^ t^v tcav 2naQtiatcov eig ai)t6v evvotav dnnr' retXav. Non dubito equidem, quin hic locus sit depravatus qui- dem, sed facile corrigi possit. Lege xatinXevae 6'etg avtnv xte. xai (pro avvtvxovteg) oi atQatnrovvteg i^i§n<^ctv xai t(^ KvQc^ . . . dnnrr^tXav., cf. Xen. Anab. I 4, 3: naQfjv 6e xaiXetQiao(fog Aaxe6atfi6vtog ini twv vecov, fietdnefib- ntog vn6 Kvqov, kntaxoaiovg ex^av bnXitag, (av iatQatn- ret naQd Kvqc^. Apud Diodorum autem legimus: xai tovg fketd XetQta6(pov ne^Qovg oxtaxoaiovg ixfitfidaavteg naQi6coxav. 'O (TVQatnr^iv autem saepius absolute, ut dicunt, usnrpatur pro (nQatnrog* f( 24. XIV 21. Infra legimus: oQn r^Q nX^aiov dXXnXcov

xeitat, to fjbkv tQaxv xai xQnf»>vovg exov d^toX6rovg, in avtng d' aQxetat t^$ b6ov eteQOv oQog (Coisl. fjbiQog) antXco6eata- %ov (Coisl. fiia 6* iati) ttav neQi tovg t6novg ixeivovg, xai xa- Xettat fiev ^Afkcovog. 'Alter ab ipsa via (quae unica per ista loca ducit — fj^ia 6^ iati) incipit et Libanus (Coisl. Xi^avog) vocatur.' Sic Rhodomannus. Ai^avog corruptum esse primus Palmerius demoDStravit et lectiouem, qaae nunc in editiouibos

1

\

- 24 -

est, protulit Wesselingius in Addendis. — Madvigius (1. 1. p. 495) scribit vX(odi<Tzatov. Et recte se haberet illa coniec- tura, si Libanonis mons in loco laudato posset defendi. In illo enim nnonte describendo — XIX 58 — legimus: avtoq de Jiavta- Xod^ev aiyqolcaq vXoTOfiovg xai n q((Tt ag, eTi 6e vavrtfi- yovg xaTex6iAiX,e Tfjv vXfjv ini S^dXaTTav ix tov Ai^avov, t«/h- vovTtav fiev avT^v xai nQt^ovTcav dvdQcov oxTaxKTxtXlcav . . n XfJQeg . .^vXcov xedQlvcov xai xvnaQiTTlvcov. Sed pec- cavit baud leviter DiodoruS; cum id, quod Libano convenit monti, Amano tribuit. Amanus enim a Pylis illis naQexTelvet naQa Ttjv Ootvlxfjv. Melius aniXcodeCTaTov Dindorfius scribit in editione maiore, quod Bekkerus recepit. Vocabulum invenitur apud Polybium X 20: tcc de Xoind neQiexe^cci Xo^otg, dvai fiev oQetvotg xai TQaxefftv, dXXotg de TQtci noXv fiev ;f^aju-a- XcoTeQog, antXco deat Se xai dvafiaT oig. Et Diodorus usurpat substantivum antXdg III 44: vno de Tdg Q£^ag antXd- dog o^eiag. Fortasse legendum, quod ad lectionem codd. propius accedit, heQov neQt ( /ac^o$ Coisl.) (faveaTaTOv,montem maxime et undique conspicuum, qui regionibus circumiacentibus imminet et magnum praebet conspectum. Polyb. X 42 si non ad verbum, certe quidem ad sententiam contirmandam multum valet: oQog ev(pvcog xelfjtevov nQog vdg tcov nQoetQfifie- vcov Toncov neQt(pdaetq.

25. XIV 25. «5 dv neQi iificov xaxov Tt fiovXevfjTai^ dtd TOVTcov nQog avTov dycovtovyied^a neQi tcov dya&cov tcov xoi- V cov. Sic omnes editiones. At mendum in tcov xotvcov inesse suspicor. Nam ubi sunt bona communia et qualia sunt, post- quam Proxenus legatis regis pronuntiavit se suosque perdidisse omnia? — Nvv xa (jkiv dXXa ax^^ov dn o^e^Xrixaiiev. Respiciens locum Xenophonteum, ad quem se applicasse Dio- dorum apparet, conicio: dycovtov(ied^a neQi twv dya&cov tcov ixelvov. Xenoph. Anab. II 1 12: riiiiv ovdiv iartv dya&ov dXXo et (i^ onXa xai dQeTfj — (ifj ovv oiov Td fjbova ^(j^tv dya&d (haec verba valde eontraria sunt illis verbis td xotvd dya&d) ovTa v(jbiv naQadcoaetv, dXXd avv tovTotg xai neQi Twv V(ieT eQcov dyad^cov (jt.axov(ie&a.

26. XIV 32. TOVTcov 6e nQaTTO(ievcov noXXoi tcuv (pvyd- dcov avveQQeov nQog Tovg neQi OQaav^ovXov. Omnes editores consentiunt hoc loco vitium subesse, sed non recte lacunam sive maiorem sive minorem statuere videntur. Palmerius dicit multa

>

/

o\

> l<^

^ 25 -

inter QQuavfiovXov et (paveQwg deesse; verborum autem, quae desint, sententiam hanc fere esse: quosdam e triginta tyrannis adisse Thrasybulum. Assentiuntur ei et Rhodomannus et Wesse- lingius, qui sic expleri volunt: nQog ov xai na^d tcSv TQtd- xovTd Ttveg dneaTaXfiaav. Equidem non tam lacuna quam cor- ruptela locum vitiatum esse censeo. Quam in (pvr<x6oyv latere mihi valde est persuasum, nam hanc lectionem facillime oriri potuisse et ex antecedentibus verbis td tcov (pvydd^av (pQovetv et ex sequentibus to avveairixdg (pvyadtxbv xtc. nemo negabit. Emendandum igitur puto: noXXoi tcov dvvaT(av (Macht- haber). Haec coniectura referenda est ad verba antecedentia: Ttig T(Sv TQtaxtXlcov noXtTelag. Ex illorum enim numero legati ad Thrasybulum convenerunt, ut eum invitarent ad domi- nationem pro Theramene captandam, cuius in locum succederet. Multi autem ex illis tribus milibus a triginta tyran- nis erant mandati. Vocabulum dvvatog autem hac signi- ficatione instructum invenies apud Polybium IX 23: ttiv evav- Tlav tfi (pvaet noXXdxig i(i(palvovatdid&eatv evtot tcov dvva- Twv (Hultschius: dvvaaTclJv) nQog Tovg ixTog . Act. XXV 5: 01 ovv iv v(jkiv (sc. Totg lovdalotg) dvvaTol (proceres ludaeorum), Thuc. I 89: ev aig avToi iax^vriaav ol SvvaToi T(av HeQacov. los. bell. iud. I, 12, 42: rixov 'Iovdal(ov oldvva- Tol. Ceterum av^t^ovXevetv avTM — quae verba sequuntur — mutandum in av(i§ovXevaovTegj quod respondet alteri parti- cipio dtaXe^^o^ievot.

27. XIV 40 edol^ev ovv avTOig, n^iv TeXioag iaxvQov ye- via&at TcV TVQavvov, aTQaTevetv in avTov xatd Tdxog, naQd TMV 'Priylvcov Xa^ovTag nQog tov n6Xe(iov ovx iXdxtaTa xai ol (pvyadev ^ivTeg tcTv IvQaxoalcov vno Jiovvaiov. Cum omnes negent haec verba recte se habere, inter se dissentiunt de via, qua ad locum sanandum perveniatur. Rhodomannus post xaTd tdxog scribit: ngoai&evTO 6" avTOtg; reliqua autem verba incolumia servat: 'coniunxerunt cum ipsis, cum a Rheginensibus non parum essent adiuti — Xa^ovTeg \iXoXa^6vTag — exules. Wesselingius autem textum 'luxatum et corruptum', ut ait, permutatione singulorum verborum sanare vult: xaTd Td^og xai ol ^vyccdev&ivTeg xTe. naQd %cov 'Pririt^cov Xa^ovTeg ovx iXdxtaTa— TOTerdQ SieTiXovv xai neQi tovtcov dtaXer6(ievot — idldaaxov (cod. omnes: dtddaxovteg) oTt avvent&riaov- %ai, quae mutatio — libri enim tradunt avvenelad^ijaav — con-

3

— 26 —

iectura hand inepta appellanda est. At haDC immatationem et transpositionem necessariam esse equidem nego et Dindorfius idem existimasse videtur. Ille enim scribit: TraQcoQfioov d^ anavTug, reliqua autem non mutat: 'omnes incitabant ad bellandum".

Cum eo consentiens Madvigius conicit: naQcoQncop de TMV '^Pfjy Ipatv Tovg TiaQaxa XovPTag. Ni fallor, haec con- iectura verbosior est. Nam vix animum inducas ut credas dixisse Diodorum exules inflammasse Rbeginenses, qui alios inflammarent {TiaQOQ^iap et naQaxaXeip non adeo inter se differunt). Dindorfii autem coniectura hanc ob rem aberrare a vero mihi videtur, quod Rheginenses, ut qui ardore pug- nandi flagraverint — edo^ep avToeg CTQaTevcTat xard tdxog — f non ab aliis incitandi erant. Ego sic restitui locum velim: (TTQaTeveiP in avTOP xaTa rdxog, jraQaxQ^fict de (TvpefidXopTO xTe: confestim autem ad bellum multum con- ferebant. Non tam consilium belli adiuvabant exules — si hoc esset, naQOQfiap recte se haberet — quam magnum momentum afferebant ad illud consilinm perficiendum, id quod sequentia verba demonstrant.

28. XIV 73. Twp 6" dpdQtop ixxoXvik^oopTcop did top dno Tijg npiyog (fo^op. In manuscriptis legimus nkijy^g. Mad- vigius (1. 1. p. 407) ita mutat: dno t?c (pkoyog-^ Dindorfius et Bekkerus scribuut: dno Tfjg npiyog. — lam Wesselingius vocabulo nXrjy^g offensus commendat, quod Madvigius iterum in lucem protulit, ^Xoyog-^ nam nXriyfiP spectare ad ruinam arma- mentorum, id quod Rhodomannus suspicatur, vix probari potest; de illa enim ruina mentio antecedentibus verbis non facta est. Wesselingii coniectura nihil habet, quod abhorreat a loci sen- tentia; sed existimem in nXfiyrjgsMemm praeterea inesse verbum, quod significet pavorem, exnXfj^ip. Scribam igitur: did Tr^v dnb T^$ (fXoyog exnXfj^ip xal (f)6^op\ exnXfi^tg xai diog XVn 34, XVII 58: exnXfil^ip xai (f>6§ov, quae coniunctio haud ita raro legitur. Lectio autem Dindorfiana, quippe quae sen- tentiam loci vix reddat, a Madvigio iure reicitur.

29. XIV 83. ^AyriGlXaog fisp ovp dtd Maxedoplag xai GexTaXlag noQev^elg, dug dtfiX&e ra neQi Tdg QeQfjtonvXag GTepdj Tjjv noQeiap inoie7to. Verba, ut nunc se habent, aut corrupta esse aut manca et mutila nemo negabit, etiamsi legatar secundum codices (neprip. Nam quid sit aTepriP noQelap noi-

\

■<

-r

ll

'I

«<

I

I

— 27 —

et(T&ai, vix intellegi potest. Wesselingius quidem hanc lectionem recepit; sed non iure. Haud scio an pro (Ttevrip scribendum sit svTOPOp. Agesilaus postquam peragravit regiones circum Thermopylas iacentes, iter acceleravit; cf. XIV 77: evTovov Trip noQelap inoQeveTo et alias saepissime. Si autem hoc displicet, complura verba excidisse existimem: «g dtriX&e Ta neQt Tag &eQ(jLonvXag (TTepd, rjxep eig KoQtopeiap r^g Botoo- tlag (cf. c. 84) aut similia.

30. XIV m. "Ep de t^ KoqIp^co Ttpeg twp ini&Vfiltjt xQaTOVPTCop GV(TTQa(fePTeg dycovcop optiop ep tm ^eaTQO^ cf)6pop inolri(Tap. Verba manca esse et orationem hiare negari non potest, nam quid est inti^vfil(x xQaTetp? Versio Rhodomanni: 'cupiditate dominandi omnes superantes' non solum nihil lucis affert loco obscuro, sed etiam novas dubitationes movet. Qua- nam cupiditate dominandi omnes superantesV Et si bene se haberet interpretatio, nonne scribendum esset tJ ini&vfil^? Mad- vigius (p. 49?) scribit: tcop Ttig drifioxQaTlag int&VfAOVP- Tcov; nimirum ii, qui contra eos, qui a Lacedaemoniis stabant, se coniuraverant, populi potentiiim appetebant. Sed mihi melius esse videtur: tcop intxQaTovpTcop tov dr\fiov, qnae verba in traditis abdita esse concedendum est; nam qui fiebat, ut illi tantam stragem ederent et tot cives ex urbe expellerent, si non erant a plebe adinti? Hi quia eis erat persuasnm homines 6 plebe sibi esse fidos et suornm consiliornm qnocnmque pos- sent modo, adintores esse, (p6vop inolrj^Tap xai (TTd(Te(ag inXriQco(Tav Trjv noXtv. "EmxQaTetv autem non raro in- venitnr, I 73: tcov nXelGTcov i^vcov inexQdTrjtTav \ Polyb. I 20: Trig &aXd(T(Trig trjg 2txeXlag intxQaTelv Tovg 'Ptafialovg., ini- xQaTetv Tov d^fiov est 'plebem sibi subiectam habere\ Corin- thum in duas quasi partes discissam fuisse docet Xenophon (hist. graec. IV), qui narrat optimnm qnemque belli Corinthio- rum in Laecedaemonios suscepti pertaesnm fnisse — ol nXet- (TToi xai ^eXTt(TToi etQrivrig ine^ifiri(Tav (c. 4, 1) — ceteris antem a Persis corrnptis e re visum fnisse, omnes illos e medio tollere aut ex urbe eicere. Hanc ob rem Madvigi coniectura non praeferenda esse videtnr meae, quod non tam de dominatione plebis, quam de interitu optimatium agitur.

31. XIV 107. Tovg de '^Prjylvovg ine&vfiet TtfjbcoQri(Ta(T'9ai did Tfiv neQi Trjg olxeiOTtiToc dlxrjv. dixi^v male se haberc

• 3*

}

— 28 —

nemo negabit; quis enim in Rhodomanni interpretatione acquie- 8cat 'necessitadinis denegatae causa'?

Non pauca allata sunt alia ab aliis ad locum corruptum emendandum: X(o^f} ab Hertlinio (Tom. II p. 16), v^Qtg et dtifila a Wurmio, aixla a Doehnero (1. 1. p. 20.) Vocem aixia non raro invenies: XVII 83: nciaav v^qiv xai aixlav nQOffevsrxdfievoi, XX 30: deivalc aixlatq xa% avx&v XQV^^' [iBva. Omnes hae coniecturae, quae magis minusve ad codicum lectionem accedunt, per se non improbabiles sunt, sed quae- rendum est, utrum mutanda fuerit scriptura an corrigenda. Hoc equidem faciam scribens ddixlav^ ddixla enim non raro eandem vim habet quam ddlxrma, est igitur 'iniquitasin alium'; n 40: xal ovSeiq dv noXifAiog nCQiTVXMv reo)QyM ddtxri- (Teiev dv, dXX (OQ xotvovg eveQretag rirovfievoi ndarig ddt- xlag dnixofvat, ddixla hoc loco idem valet atque ddlxrjfia.

32. XV 6. noiiifiaxa rQ^f^^^ vneatriaato xai tovg iv tovTOig do^av exovtag fietenefineto xai nQorifiwv avtovg avv- diitQifie xai t&v notrifidioav intatdtag xai diOQd^oitdg eixev. '^Entatdtag omnibus editoribus probatum mihi suspicionem movet, quamquam me non fugit verbum simili significatione usurpari XVI 2: tov 'Enafietvwvdov JIv&aroQetov exovtog (ptXo- aoipov intatdtriv. Haud scio an praestet intxQttdg^ cf. infra: inriQcotri^ri nCQi t(bv notrifidtbnv , tlva xQlatv e^ot, Concedendum quidem est illam coniecturam exemplo e Diodori scriptis deprompto confirmari non posse, sed a Polybio illud voca- bulum usurpatur XIV 3, 7 : XQ^^V^^^^^ intxQit^ t&v Xerofii- v(ov xai avfi^6X(o Maaaavdaari xte , Verbum autem int- xQlvetv 2L Diodoro quoque adhibetur XI 75.

:')3. XV 10. neQi de tdov XQV^f^^^ ^^Vn^^ M XQnt^^^^^^^ tov ^eov xa&oXov neQi tov ^avdtov xai toitov fjkdQtVQag naQelxeto ndvtag tovg naQoviag "EXXrivag. Quamquam Wesse- lingius lectionem ^avdtov, quam minime respondere criminibus contra Tiribazum ab Oronta confictis apparet (c. VIH), defen- dere studet, Madvigius (1. 1. p. 4!)9) eam impugnat, recte qui- dem, nam non de morte regis, sed de seditione et de defectione ab illo oraculum adisse Tiribazus arguitur (neQi inavaatdae(ag). Sed quod Madvigius ingeniose scribit to7g vneQ^aXattloig, num hoc vere se habet? Nonne Croesus rexLydorum a Pythia accepit oracula (Herod. I 53— ofl), nonne alii principes gentium

V

^

^

f

— 29 —

'transmarinarum' oraculum consuluerunt? Haud scio an legen- dum sit: neQi 6e tc5v XQn^t*'''^^ etpi^ae fit} XQVf^^'''^^'^^ ^^*' &edv xa&oXov neQi tdav atdaetov: minime deum de seditionibus respondere, hanc ob rem Tiribazus negavit se oraculum con- suluisse de his rebus.

34. XV 80. o de to fiev nQcatov inexsiQet Xoroig (lacunam notat Dindorfius) tov tvQavvov ixxcoQeiv ix trg noXeoog. Sup- plendum erit nQotQenea&at, quod cum sequente infinitivo haud raro invenitur; XVHI 34: nQotQiipaa&at tovg dXXovg ^yeftomg xai (piXovg nQoaiivat totg detvotg, XVIII 94: nQo- TQeipOfiivovg eavtca avfifiaxetv.

35. XV 41. ooc <J' rjxov nXrialov tov NelXov , xati- Xa^ov tovg Airvntlovg (faveQdog (?) naQeaxevaafiivovg td nQog tov noXefiov., 'probe nianifesteque instructos' vertit Rhodo- mannus. lure, ut mihi quidem videtur, Hertlinius illo (pave- Qcog offenditur; nam quid h. 1. sibi vult (paveQcog naQeaxevaa- fiivog'^. (po fieQoyg scribere vult vir doctissimus (tom. II. p. 20), et scribit sic Diodorus : xatanXrjxt txcoc naQeaxevaafxivog ; cf. XV 3: tavtac de xoafirjaag nQog vavfiaxlotv xatanXrjxtt- xe3c,XVII4: ijyfi t^i/ diVa/i^i/ xexoafjLrjfiivrjv xatanXrjxt txcog. Sed fortasse et ad codicum lectionem et ad sententiam loci pro- pius accedit navteXcog naoeaxevaafiivovg. Haec coniectura confirmatur verbis sequentibus: noXvv xQ^y^^ idedthxet totg noXefilotg eig t^v naQaaxevrjv. navi eXcog {-rig) enim non modo significationem habet 'omnino, prorsus', sed etiam *^plane, perfecte.' XVII 70: nQog v^qiv xai navteXfi (p&OQav, XV 5(j: navteXrig (pvrfi iriveto^ XV 17: tQonrjg de navte- Xoig (an cum Coisl. navteXoag?) r^y^^nt^^^V^i loseph. Anti- quit. I 18, 5: rnQ^^^^ ^^ ^*' '^"^ ^"5 bifeig eig ro navteXeg ri(pav tafiivog.

36. XV 52. In praeconio illo, quod Thebani seniores malum esse portentum opinati sunt, tradita verba quaedam muta- tione egere videntur. Legitur xriQvl^ tv(pX6v dvdQa dnode- dQaxota xofil^l^cov (quod Coisl. omittit). At nonne tv^Xov et dnodedoaxota vehementer inter se repugnant? Scribe tvxdov dvdQa (aut dvdQdnodov dnodedQaxog?). Eodem ipso tempore, quo exercitus Thebis egressus est, ei obvius erat praeco, qui mancipium fugiti vum reduxit (dniivtriaev, og etvxs xofill^cov). Madvigius tv^Xog xjjqv^ scribit (1. 1. p. 501) et id

/

•/^^.

^

— 30 —

ominosum foisse existimat timoremque exeuntium excivisse. Sed Thebani non e praeconis habitu aliquid mali prae- sagiverunt; immo ex praeconio ipso. Scriptum autem est (i^T i^ccyeiv e^^ri&ev /u^r a(favilsiv, ccXH androvTa ndXiv avafTOil^eiv. Pro dva(jo}i;,siv , quod non cum antecedentibus con- venit — non enim de servando, sed de reducendo mancipio agitur — scribe dnoxo^ilsiv. Praeconium ita se habet: ne quis mancipium Thebis educat neve occulat, sed abducat (dnd- yovTa 8C. a loco, in quem confugerat) et ad dorainum reducat. Ex hoc autem praeconio Thebani superstitione imbuti aliquid mali suspicari poterant. Sub suam enim dicionem Lacedaemonii Thebanos redigere animum inducebant, cf. c. 51: kxgivav rag Q^^ag il^avdqanoditTaa^ai. Et Thebani prioribus temporibus contra Lacedaemoniorum mandatum fugitivos abdiderunt (XIV 6 : xai Qrj^aioi de iipfjCfiaavTO vndgxsiv nqomniov tm &€a(Ta- libivb} fiev dyofAevov (fvydda, fi^ ^or}&ri(TavTi de xaTa to Svva- tov), Cuius facti memoria et timore Lacedaemoniorum et suae infirmitatis conscientia commoti milites e praeconio mirum in modum, ut iis quidem videbatur, ad se spectante mala concluse- runt ad se ventura. dnoxofAi^eiv autem invenitur apud Diodo- rum {dnoxofiileiv ne^fCvyoTag, dnoxofii^Qeiv Tovg Te&veonag eig 2vQax6(Tag fr. XXI 28), apud Polybium (IV 51, H: naqedcoxe %6v l4vdQ6fiaxov avTolg dn o xo fjbiletv dog tov vlov) et alios; cf.Thucyd VII 82: tovTOvg fiev evHg dnex6fjLilev elgTrivnohv.

Paulo infra legimus: nvevfxaTog de yevofievov (Tvvi^fj T^v Taiviav dno<Tn a^T&rjvat neQl Tiva (TtriXrjv i(fe(TT(S(Tav %d(f>(a. Equidem hac lectione rem, ut erat, satis declarari nego, nam in verbo dnoand(T^at inest sola vis abstrahendi, minime autem vis verbi neQt(Tnd(T&ai aut neQtdi(T^at. Conicio dno- (Tna(Td^et(Tav neQtTa&fjvai:, hoc ante ne^i Ttva facile ex- cidere potuit. neQneiveiv a Diodoro quidem non usurpatur, sed a loci sententia vix abhorrere existimo.

37. XVI 8. dtd To nXri^og T(tiv TavTrjv ivotxovvTcov. Nusquam apud Diodorum ivotxetv eadem constructione adhibi- tum invenies qua xaTotxeiv, sed ubique absolute dicitur. Hanc ob rem delendum est TavTriv, quod ex articulo praecedente eo facilius oriri potuit, quod utrumque vocabulum per compendium scribi solebat. ol ivotxovvTeg idem valent atque 'oppidani' ; XV 42 : XQaT^(TavTeg tov (fQOVQiov tovto fiev xaTe(Txa\pav , Tovgd^ ivotxovvtag i^rivdQanodiffavTo, Poljb. IX 7, 4: ixnXrj^ag

V

V __ 31 _

T(S naQaS6^(a Tovg ivotxovvTag, XXIV 6, 5: ^vyovTiav twv ivoixovvT(ov eig Tag dxQcoQeiag.

38. XVI 10. dxaTa(TxeTOV de Tfjg oQfirjg ov(Tr}g t&v oxXoov dnorv6vTeg (mss. intyvovTeg) Tovg fita^o^fOQOvg xai Tovg td Tov dvvd(nov (fQOvovvTag ^&Qot(Tav. Wesselingius et Bekkerus intyv6vTeg retinuerunt existiraantes verbum intytrvoj^Txetv ean- dem fere vim habere atque i^eTd^etv aut doxtfid^etv, recensere (eine Musterung veranstalten). Sed nusquam hanc significationem invenies"). Idcirco scripsit Dindorlius in maiore editione dno- "T r^ovTeg. Sed mihi haec coniectura duabus de causis minime

probatur. Structuram si spectes, invenies verbum dnortr^M^rxetv aut cuni voce iXnida coniungi [dnorvovTeg Tag Trjg (TutTrjQiag iXnidag, dnervoixevat Tag iv avTOtg iXnidag, iv dnervta^T- fievatg iXniat Trjg naiQidog ov^Trjg fr. XXXII 22 al.) aut ubi vocabulum iXnig non adiectum est, illud facile intellegi vel ex vicinia repeti posse {dnervcox6Teg Trjv aoixriQiav idem valet atque dnervcoxoxeg Trjv t^c aonrjQiag iXnida, Ta xa& avTov dnorir^^M^Txetv et sic saepius). Loco autem, de quo quaerimus, obiectum, quod pertineat ad participium dnorvovTeg, ex ante- cedentibus aegre repetitur; an iu verbis inetQ(avTo fieTa- xaXeta^at . . dno Tfjg dnoaTdaeoig inest? absolute quasi dictum ccTiow^^oJo-xai/ apud Diodorum non deprehendes. Nec magis coniectura Dindorfii convenit rei, quae narratur; nam tantum aberat, ut duces desperantes animo caderent, ut omnia pararent ad impetum faciendum {dd^Qoiletv — Tag Td^etg nXriQovv — intS^ea^at Starirt^M^Txeiv). Haud scio an scri- bendum sit tovt ovx intd6vTeg. Duces, qui impetum populi in dies crescentem nuUo modo retineri posse credebant — oQfj^ng dxaraaxiTov ovarjg — , hoc non aequo anirao per- ferre poterant (germanice: ruhig geschehen lassen); cf. XVII, 30: avvTOfiov e^etv Trjv xoXaatv intd6vTa Trjv xardXvatv tijg ^aatXeiag . . . (wenn er ruhig geschehen lassen milsse); fr. XXXIV 11: Tov vluv nQo Tijg dxfi^g ineide TeXevTrjaavTa (musste ins Grab sinken sehen); Isocr. IV96: iToXfirjaev ini- detv iQmv fjtev Trjv n6Xtv rsvofievrjv , Trjv 6e x(aQav noQ- &ovfJLSvriv.

^

1) iTnytyvfaaTciiv significat cognoscere; irrtyvovTs? Tivkg (to OMfitt) fr. XXI 28, iniyvoi/g rov Tor tiSiov vfov Xnnov fr. XXII 24, int- yv<oa&r}vai to loyiov fr. XXXII 11.

32 —

y

V

- 33 -

39. XVI 21. iv Toig ctvm xqovoi^, Diodorns hanc fere Dormam sequitnr, ut ad locum exprimendnm nsurpet avM, ad tempus signandnm inavm. Tempora praeterita ubique sunt o\ indvfo xqovoi, XV 2, XV 31, XV 37, XV 48, XV 140, XVI 42, XVI 52. Contra leges al aV« aatqanelat^ rd avco liiQfj tfi^ X^Q^^f ^o^' dvcatsqov fiigog. Hanc ob rem hoc quoque loco scriptum velim fjcrav nqoansaiaXxotsq iv roJg indvat XQ^' votq. Nolumus autem id praetermittere , tovq dvMT^Qca xQovovq XVI 40 inveniri. Sed hoc non valet contra ea, quae explicui.

40. XVII 36 aig xd fiEv nQOCrjxovta xal fieydXa

liaxQav dni^Qtfito, td d^ dXX6(fvXa xai noXifita naq^v (TvveyYvg. Ikiya est 'admirabile et memorandum', id quod supra appellat Diodorus nsQtPofjta (td ttfitootata xai neQt^ofjta); sed respon- detne vocabulo noXifita"^ Attamen opposita sunt dXXo- ifvXa et nQoaiixovta^ existimem igitur (xeydXa aut ex duobus verbis conflatum aut depravatum esse ex (plXta^ XIX 7: ov dtixQtve, (plXov ri noXifitov^ et saepius oppositum est (pl- Xtog verbo noXifjiiog', fr. XXXII 2: noXifitog ri (f)lXog\ Polyb. XVI 19, 3: tlg t&v vnontntovtmv (plXtog ij noXi- liiog i(nt ; XXIX 27, 4 : notSQu (p IXi og «/ n o Xi fitog i(Tttv,

41. XVII 38. 01 nX€7(Ttot yaQ Sid triv ev^&etav (sic Dindorfius; codices praebent evtvxlav) inalqovtat fisv tatg ev- nqnl^latg, vn€Q^(favoi cf iv talg evtvx^aig yivofievot trig dvd^Q(a- nlvfjg xai xotvijg da^evelag intXavd^dvovtat. Evtvxiav , quod Wesselingius et Bekiserus retinent, Rhodomannus autem vertit 'per fortunae indulgentiam', vix defendi potest; nam quid inter- est inter evtvxta et evnqa^lai (aut evnqaylat)? Aut promiscue adhibentnr haec verba aut ad formandum fV dtd SvotVf qnod vocant. Desideratur vocabnlnm, qnod respondeat ante- cedenti ^Qovfi(Te(og. Hoc intellecto Dindorflus scripsit evf}&eiav, quod vereor ne probari non possit. Nam evi^x^fig est 'stultus, insipiens', (paveqov ydq fjv xai totg evfid^e(Ttdtotg, otttocv teix^v . . xateQQVfjxotcov . . . e(Ttat trig noXecoc evxatoQdcotog ^ noXtOQxla fr. XXXIV 17; uno autem loco, ne hoc praeter- mittam, 'simplex, a malignitate prorsus alienus', V 66: tovg ini Kqovov yevofiivovg naqadedo^Td^at . . . evfi^eig xai dxd- novg navteXutg) cf. Pl. rep. p. 400 E: evXoyla . . xai evQvS'- ftla evfi&e{(jt dxoXov&et . . ei^&etav wg dXri&cog ev te xai xa- X(jog to ri^og xateaxeva^Tfkivriv didvotav. Existimo autem non

T-

^

II

>

tam de stultitia qnam de socordia et inconsiderantia agi, qnibus verbis oppositum sit (pQov^(Tei. Itaque hand scio an legendnm sit: ol nXeT(Ttot ydq dtd tr^v Qad^vfjklav inalQovtat\ XVII 79: 0 de OtXdotag dtd Q(jtd^v filav tov Q^^ivta Xoyov dqyccg iSi^ato, fr. XX1V3: (pd(Txcov avtovg Q^d^vfAoog (ratione non adhibita) xexetqtxivat tov noXefiov, XVII 79: tov de OtXoo- tov Qa&v filav nQoaofioXoy^^ravtog, XIX %b: ovteg xatdxonot xai Q^&vfjbcog exovteg td neqi tdg (pvXaxdg, fr. XXXVI 5: dtd tfiv Q ^x^Vfilav xai (pavXotfjta t^? dycoyTJg, fr. XLV 65: fjQetto t^v Q^&vfiiav xai Q^(Tto)vf}v. Ad sententiam autem con- firmandam aflfero frg. XXIII 15 D.: r/g ovx dv Stxalcog fiifixpatto t^v dq)Q0(Tvvfjv (ego supra legi Q^d^vfi(av) xai t^v vneqij^a- vlav triv^AntXlov '., trjv ydq evtvxlav &GneQ ^aqv (poQtlov ivey- xetv intde^lcog ov dvvri&elg . . Hoc loco eadem fere sententia declaratnr, quae illo, de quo qnaerimus, loco. Optime autem con- iectura mea comprobatur loco ex libro undevicesimo (XIX 95, 6): taJg ydq evtvxioitg eiooSev (Lg inlnav dxoXov&eiv q^&v- fila te xai xata(fQ6vf}(Ttg.

Easdem fere seutentias non solum, sed etiam narratinncnlas easdem per singulos Diodori libros redire non eum fugiet, qui in eis versatur. Saepissime invenies eandem rem bis esse re- latam. Pauca repetitionis sententiarnm exempla afferam. ludicat de Agathocle (XIX 1) eisdem fere verbis, quibus de illo utitur fr. XXI 17. Existimat historiam rerum et incitare ad recte faciendum et depellere a male faciendo I 1, XV 1. De Liguria idem indicat IV 20 et V 39; de cerevisia I 20 et I 34. Sed etiam de diversis hominibus idem dicit verbis tam similibus, ut censeas errorem et neglegentiam scriptoris esse in cnlpa. De morte Charondae (XII 19) idem dicit, quod de exitu Dioclis tradit (XIII 33); XII 19: evdg etnovtog '^xataXiXvxag tov tdtov v6fA0v , XIII 33: tovg idlovg avtov xata- Xvet v6fiovg'^ XII 19: fidJC, dXXd xvQtov noiri^Too, XIII 33: fid Jla ov fiev ovv, dXXd xvqiovg notriGoo^ XII 19: xai (Tna- adfievog to ^t(fldtov. . . . XIII 33: xai anaadfievog to ^i(fog'^ XII 19: kavtov dnia(fa^ev^ XIll 33: eavtov dnixtetve. Diodorus ipse profitetnr se de morte Dioclis eadem verba usur- paturum esse. Praecipue in libro decimo septimo tales ite- rationes deprehendnntur^).

1) cf. libellus L. Broekeri, qui inscriptus est: Moderne Quellen- forscher und antike Geschichtsschreiber (Innsbmck 1882. p. 64—75).

/-

— 34 -

41. XVII 43. ol de Tvgtoi alistg exovteg vexvitag xai [irixctponoiovg. Hac codicum lectionc oflFensus Wesselingius dicit mirnm esse, cur Tyrii ali67g appellentur. Erant sane eorum plerique rerum nauticarum studiosi, sed piscatores minime. 'Mari adsueti' vertit Rhodomannus, ingeuiose quidem, sed non ad verbi vim accommodate. De la Barre (cf. supra p. 122), qui Wesselingium adiuvit in Diodori libris edendis, scribit ^Xelg — una littera omissa, — optime, si ageretur de Hero- doti textu restituendo. Herodotus enim hoc adiectivum saepius usurpat cum significatione multitudinis. Sed proprium est illud sermonis lonici, neque receptum est in serraonem Atticum. Itaque improbanda est haec coniectura quamvis acuta. — Wesse- lingius mutat akieig xai texvlTag. Sed hacc quoque mu- tatio vix cuiquam satisfaciat, nam quid piscatorum ars hoc loco velit, non video nec pnto piscatores fuisse artifices et mechani- 008. Hanc ob rem Madvigius (I. 1. p- 5()G) scribit aXtg. Recte quidem, si Diodorus hoc adverbfum aliter usurpasset atque his locis: XX 2: dXXd neqi fisv tovtmv aXtg ^}itv ixetatj XX 26: neqi twv iv Boanoqu^ ngax^ivTMv aXtg fi(Atv ixiT(o. Doehnerus (1. 1. p. 14) scribit oi Tvqioi aXl^ovteq rexvhag xai fAt}xccvonotovg, aut si quem hiatus offendat, ffvva- Xl^ovTeg, quod verbum ab Herodoto et Xenophonte eadem significatione usurpatur, q\iam hdibeicrvva&Qo l^etv. Exempla, quibus confirmatur opinio eius, desiderabis; equidem nuUum in- veni. Suspicor dXvoprag exovTeg,Tyr\i multos artifices habe- bant otiosos; frg. XXIX 35: neqifiet ttiv noXiv dXimv, alias dXvovreg (XTQaTtooTat, dXvovTeg iQ/aTat.

42. XVU 59. fi di (irjTriQ tov JaQelov 2t(rifrtxfifitg , . i(p^ '^(Tvxiceg eiietve (ftXocpQovcog (?) ovre tw naQaXoyo^ Tijg Tvx^ig ni(TTev(Ta(Ta ovtc nQog l^X^^avdqov «vx«^*- (TT lav Xvnatvofiivfi. 'Benevola quadam affectione' vertit Rhodo- mannus. Sed iure offenditur hoc adverbio Madvigius (1. 1. p. 506); nam ^tX6(pQoov est benignus; XVII 81: (ptXo^pQovaog nQO(T' dexe(T&at, XVIII 18: (ptXo^pQovoog vnodexscr^cct, XVIII 49: fieTa (ptXo(pQO(Tvvrig dnavTav, fr. XXVII G: OTt fieTa to ipi^^t(T&fj' vat %d xttTa JlXrifilviov (ptXo(pQ ovcog nQog Tovg AoxQOvg., fr. XXI 34: (ptXo^Qovoog dvaXri^&evTeg. Vir doctissimus scribit (ptXoxooQov^Tttj ingeniose quidem, sed vix recte; non enim amore loci perducta est Sisygambis, ut maneret, sed quod nec fortunae fallaci confidebat nec pietatem violare volebat. Accedit

A^

y - 35 -

quod (piXoxtoQelv , quod apud Diodorum non invenies, cum obiecto coninngi solet; cf. Polyb. IV 46, 1: avTov de xaTifietvav Std To (ptXoxMQn^fat To7? neQi to Bv^dvTiov Tonotg. Ego con- icio (piXo(TT6QYf^(;- memor necessitudinis cuiusdam, quaeinter ipsam et Alexandrum erat; nam matris instar eum adamaverat, ut eius morte audita sibi mortem conscisceret (cap. 118). OtXo- (TTOQroog autem respondet sequenti sententiae: ovTe Triv nQog UXi^avdQOV ivxccQtf^tiav Xvfiatvofjhivri., cf.l7Y:TdnXri»fi Ta7g eig Tovg vrov^ivovg evvoiatg naGav (TVYY^^f^^n^ (piXo- f (TTOQYiciv vneQe^dXeTO, XIX 33: dfKpoveQag de (ptXo^TTOQ-

Yoog nqog a^Tov dtaxeifiivag; fr. XXXI 19, 2: qtXoOTOQ- Yrj^Tat Sta^peQovToog tov ddeX(p6v', Polyb. XXXII 11, 1: etg naTQixnv xai (TVYY^vtx^v nX^ov alQe(Tiv xai (ptXoaTOQ- Yiav nqhg dXXiiXovg, XVI 17, 8: Td fiev dt -dYVOtav Y^YOve, x6 de neQi Tf^v vavfiaxiav dtd Ttjv nQog ttv naTQiSa (ptXo(TTOQ- Yiav. Praeterea ifi(pQ6voog quoque in tradita scriptura (ptXo- (pQOvoog existimo inesse, ita ut duo adverbia (ptXoGTOQYto^ et ifi(pQ6voog in unum quasi conflata sint (ptXo(pQ6v(ag\ XVn 85: 6 cJ' "AXil^avdQog ifi(pQ6voog (prudenter) nQO- td6fievog t« fxiXXovTa, XVIII 60: a xai rorf diavoovfievog Ev fiivrig ifKpQOv Mg ra xaif eavTov ri(T(paXi(TaTO, fr. XXV 13: ^ ndaiv edolav ifjb(pQ6voog neQi tovtoov ^e^ovXeva^at, fr. XLV 20 : nqovorjaivTeg ifKpQOvoog. Loco autem eo, quem tractavi, e^ye»- voog bene respondet sententiae alteri: ovtb tm naQaX^Y^ Trjg Tvxn^ ntaievaaaa. Sic duae causae, quibus commota est regina, ut fugere nollet, oratione magis exstant.

43. XVII 94. fikiav elxev iXnida Tr^g int&vfiiag, ei tovc aTQttTtooTag dtd Trjg eveQYeaiag elg evvoiav fieYdXriv nQoaaYd- YOtTO. Etsi im»vfiiag ab omnibus editoribus retinetur, tam^n mihi suspiciosa est lectio. Interpretantur spem expl^ndae c u p i d i t a t i s ; at ubi talis brachylogiae exemplum apud Diodorum exstat? Fortasse Diodorus scripsit fiiav elx^v iXnida tov ini-

V Tvxstv. Hoc verbum aut sine obiecto usurpatur aut cum eo

(l Tcov nQaYfndToov, t^ig int^oXng) et idem valet ac 'quod quis petit, assequi^ Polyb. XXI 3, 8: iniTVXB neQi toJv dhovfiivoov', Diod. XVII 38: ra xa^d tov n6Xefiov nQOTeQrifiaTa ra nXeiova

dtd Tvxfiv «i St dQeTfiv intTVYX^^^^^''-

44. XVIII 33. neQdixxag..(povtx6g nv xai twv dXX(av flYefiovoov neQtatQOVfievog Tdg i^ovaiag xai xa&6Xov ndvToov fiovX6fievog aQxeiv fiiaioog, 6 denToXefiaiogTOV

— 36 —

>

^

- B? -

. >

f \

\

Vttvtlov BvSQyetixog xai iTrieixfig. Mihi (povixog su- spicionem movet (Dovixoq est ille, qui sitit sanguinem, qui san- guinolenta caedium cupiditate irabutus est; XIX 71: tovvavtlov (povtxoq MV xai twv tvqavvMv cofiOTeQog', fr. XXXII 10: ^^evdo(f)lXi7inog e^eTQcenfj nQog (anotrita xai naQavofilav tVQavvixfjv , ovx oXiyovg ttov (plXoav ifiiai^6vfi(T€v. r^v yaQ (f>v(F€i ^fjQKodfjg xai (povixog, XI 53: ^laiog fjv xai (povtxbg xik. Sed hoc loco minime neque in antecedentibus neque in sequentibus de siti sanguinis agitur; sed in describen- dis moribus Perdiccae Diodorum apparet Ptolemaeum eiusque mores cum illo contulisse; ille omnem aliorum potestatem sibi vindicavit {nSQiatQOVfievog rdg tS^v dXXayv fjy€(j,6v(av i^ov(Tlag), hic omnibus ducibus liberrime sententias pronuntiare permisit {fistadidovg ndtTt toig ^y€(i6(Tt tijg naQQfj^Tlag). Hanc ob rem mntari illud (povix6g velim in (poQttx6g (arrogans) opp. int- e«xijs; I 48: ^OtTVfiavdvag . . xaS-' vn€QfioXriv dvdQ€7og xai (poQttxog (D. dSc), quae verba Rhodomannus ita vertit: fortis et insolens; XIX 8G: iXotdoQticre {sc.^^vdQovtxog) (poQttxcog Tov UtoXeiJiaTov (in derber, anmassender Weise) ; Polyb. V 49, 4 : fJQ^ato XoidoQ€Tv tov etQfifiivov, afia 6e (poQttxdog fA€v avtov iyxtofjitdl^iov • . . . Existimo meam coniectnram praestare con- iecturae Madvigii, qui scribit (1. 1. p. 509) xata(pQ0Vfittx6g. Nam eius coniectura, praeterquam quod longius a codicum lec- tione recedit, neque apud Diodorum neque apud Polybium exemplis comprobatur, quamquam xatan€(pQOVfix6tcog haud raro invenitur; XVIII 34, 6: tovg dtd trig xXlfiaxog dva^alvov- tag xatan€(pQ0vrjx6t(ag tvntcov, XIX 92: xatane^Qovijxo- tcag xai Q^S^vficog, XIX, 95: (TtQatonedevtTdvtoov xatane^pQOvrj- xotcog, fr. XXV 13: xatan€(pQOvrix6tcog dtriycovl^ovto.

45. XVIII 45. l4Xxitag de fietd tcov Idlcov vna(mi(Ttuiv xai twv naldcov €(pvy€ fieid tcov Ut^Ttdwv tcov (TvcTtQatevofii- v(ov eig n6Xtv IIt(Ttdtxrjv. naid(av spurium esse arbitror; nam neque de liberis Alcetae in sequentibus capitibus mentio fit, neque de servis; itaque ex lIt(TtdMv cOrruptum puto et quae seqnuntur '^fietd tcov lIt(TtScuv glossema esse in textum postea receptum. Verborum quoque collocatio, ut nunc se habet, su- spicionem movet.

Hae fere sunt coniecturae, quibus ego pro mea parte ali- quid conferre animum induxi ad Diodori libros emendandos; quamquam me non fugit 'periculosae plenum opus aleae' esse, ei scriptori operam dare, cuius oratio permultis scatet mendis.

Reliquum est, ut grato animo profitear me cum omnibus in rebus tum in hoc opusculo perficiendo ab Iwano Muellero prae- ceptore carissimo summeque reverendo magna benevolentia esse adiutum. Qui primus me incitavit scholis, quas de litteris Grae- corum posteriorum habuerat, ut accederem ad Diodorum.

>

-^

\