wp Das Pflanzenreich. Regni vegetabilis conspectus. Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der "Wissenschaften herausgegeben von A. Engler. iv. 163. Aceraceae mit 49 Einzelbildern in 14 Figuren und 2 Verbreitungskarten von F. Pax. Ausgegeben am 7. Januar 1902. Leipzig Verlag von Wilhelm Engelmann 1902. b A 6 QK ST Pjf.1» Heft 8 ACERACEAE von F. Pax. (Gedruckt im November 1901.) [Acera Juss. Gen. pl. (1 789) 50. — Acerineae DG. Theorie element. de la bot. ed. 2. (1819) 244. — Aceraceae Lindl. Nat. Syst. ed. 2. (1836) 81). Wichtigste Litteratur. Schnitzlein, Iconogr. III. (1843 — 1870) t. 227. — End- licher, Gen. (1836 — 1840) 1055. — Lindley, Veg. Kingd. (1847) 387. — Bentham et Hooker f. Gen. I. (1867) 409. — ßaillon, Hist. pl. V. (1874) 427. — Eichler, Blütendiagr. II. (1878) 350. — Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 5. (1893) 2.63. — Das Weitere siehe unter Acer. Anatomie: Solereder, System. Anat. (1899) 270. Character. Flor es actinomorphi, andromonoeci , androdioeci vel dioeci, pentameri vel tetrameri, sepalis petalisque praediti, rarius apetali. Discus annularis vel lobatus vel ad dentes reductus, rarius nullus , extrastaminalis vel intrastaminalis. Stamina 4 — 10, saepius 8, hypogyna vel perigyna (saltem in floribus masculis) vel disco medio inserta; fila- menta libera. Ovarii rudimentum in floribus masculis saepissime evolutum. Ovariuni biloculare lateraliter compressum; styli 2 liberi vel basi connati. Ovula in loculis 2 ortho- tropa vel anatropa basi lata sessilia raphe dorsäli. Fructus samarae postice in alas chartaceas margine inferiore incrassatas productae vel ala latiuscula membranacea circum- datae, indehiscentes , demum a basi secedentes. Semina exalbuminosa in loculis aborlu saepe solitaria, compressa; testa membranacea. Embryo anatropus; radicula elongata prope hilum sita ; cotyledones foliaceae vel crassae integrae, irregulariter plicatae vel planae. Arbores vel frutices. Gemmulae multiperulatae. Folia opposita, petiolata, esli- pulata simplicia integra vel saepius palmatim 3 — 7-loba vel pinnatim 3 — 1 5-foliolata. Inflorescentia terminalis foliis 2 — 4 fulta vel e gemmis propriis lateralibus aphyllis lerminalis vel lateralis, foliis coaetanea vel posterior vel praecocior, racemosa vel corymbosa vel fasciculata. Vegetationsorgane« Abgesehen von der hypogäischen Keimung des A. saeeharinum L. keimen die Ahornarten oberirdisch, wobei die Erstlingsblätter einfachere Gestalten aufweisen (vergl. hierzu auch Lubbock, Seedlings. I. (1892) 360). In der Knospe bildet die Ober- fläche der Laubblätter bei den meisten Arten auf dem Querschnitt einen spitzen Winkel; derartige Blätter sind im ausgebildeten Zustande meist reich gegliedert. Convex erscheint dagegen die Krümmung des sich entfaltenden Blattes z. B. bei den Arten der Section Campestria. Von den ungeteilten und ganzrandigen Blättern des A. oblongum Wall., die in ihrem Bau der »Lorbeerform« entsprechen, führen mancherlei Übergänge zu den reich geglieder- ten Gestalten des A. pahnatum Thunb. , dessen Blätter in noch höherem Grade sich cymüs weiter verzweigen als dies bei A. pseudo-platanus L. der Fall ist. Im Gegensatz hierzu stehen die unpaarig gefiederten Blätter des A. negimdo L. u. a. und der Gattung Dipteronia (Fig. 2). Stahl hat an der Hand meiner Monographie (Ann. Jard. Buitenzorg XI. (1 893) 136) sehr überzeugend den Nachweis geführt, wie innerhalb der Gattung Acer die Blattgestalt die A. Engler, Das Tflanzenreicu. IV. 103. \ 2 F. Pax. — Aceraceae. klimatischen Verhältnisse des Areals der Art durch die Ausbildung einer Träufelspitze wiederspiegelt. Die Bewohner regenreicher Gebirge besitzen eine derartige Ausbildung der Blatt- oder Segmentspitzen oft in ausgezeichneter Weise. Der Übergang von den Laubblättern zu den Knospenschuppen, die besonders reichlich bei den Arten der Section Lithocarpa ausgegliedert werden, ist meist ein unvermittelter. Die Knospen selbst erscheinen von den Knospenschuppen überdeckt, nackt bei A. negundo L. und Verwandten. Bei den meisten Arten stehen die Knospen frei, ja bei A. pennsylvanicum L. gliedert sich unterhalb der Knospe selbst ein kurzes stielförmiges Internodium aus. Anatomische Verhältnisse. Die jüngeren Zweige mancher Ahorne scheiden an der Oberfläche Wachs aus, wodurch z. B. die weißgestreifte Rinde des A. pennsylvanicum L. bedingt wird. Der Kork entsteht oberflächlich, nur bei den wachsabsondernden Arten 3 bis 6 Zelllagen unter der Epidermis. Bei A. campestre L. tritt die Peridermbildung vielfach unmittelbar unter der Endknospe ein, wodurch schon junge Zweige mit einem dicken Kork- mantel sich umgeben. Durch das Dickenwachstum des Zweiges wird dieser Kork in radialen Rissen gesprengt, und es entstehen die auffallenden Korkflügel, wie sie namentlich an trockenen, sonnigen Standorten die strauchig wachsende Form des A. campestre L. charakterisieren. Rinde und Holz bieten wenig auffallende Merkmale dar. Die Markstrahlen sind höch- stens vierreihig; ein gemischter Sklerenchymring tritt nicht überall auf. Das Rindenpar- enchym enthält Einzelkrystallc oder Drusen von Kalkoxalat. Die Perforation der Gefäße ist einfach. Bemerkenswert ist die Ausfüllung der Gefäßlumina mit Kalkkarbonat im Kernholz von A. rubrum L. u. a. Das Blatt erscheint bifacial gebaut; für A. negundo L. giebt Solereder centrischen Bau an. Spaltöffnungen liegen nur auf der Unterseite. Die Be- haarung besteht aus einzelligen Deckhaaren, aus mehrzelligen Trichomen mit 2- bis 3 zelligem Stiel und wagerechter Endzelle und mehrzelligen Drüsenhaaren. Charakteristisch endlich sind die für beide Gattungen der Familie nachgewiesenen Sekretzellen mit milchigem Inhalt, die in der sekundären Rinde liegen und im Blatt die Nerven begleiten, seltener im Mesophyll eingebettet sind. Wie weit sie in der Gattung Acer auftreten, ist bisher noch nicht bekannt. BlÜ'tenverhältniSSe. Die Blütenstände der meisten Ahorn-Arten und der Gattung Dipteronia stehen terminal an wenigblättrigen Zweigen; dabei verhalten sich End- und Seitenknospen gleich. Bei einer zweiten Gruppe [A. barbinerve Maxim.) bleibt die Endknospe vegetativ, nur die Seitenknospen tragen Inflorescenzen , denen Laubblätter vorangehen. Eine dritte Gruppe von Arten (A. diabolicum Miq., tetramerum Pax) zeigt bereits eine Reduktion der Laubblattregion an den seitlichen Knospen, und hiervon leitet sich die Section Rubra ab , deren seitliche Knospen terminale Blütenstände entwickeln mit Unterdrückung auch der Hochblätter, indem die einzelnen Blüten aus der Achsel der Knospenschuppen entspringen. Wesentlich anders verhalten sich die Arten der Section Negundo. A. negundo L. entwickelt vegetative Langtriebe, an denen seitlich Kurztriebe stehen. Diese tragen die Blütenstände ; sind sie weiblich — der Baum ist diöcisch — so stehen die Trauben terminal an den Kurztrieben, sind die Inflorescenzen männlich, so haben sie eine seitliche Stellung an den Kurztrieben. Letzteres trifft für die Inflorescenzen beiderlei Geschlechts zu bei A. cali- fornicum (Torr, et Gr.) Dietr. und A. mexicanum (DG.) Pax. Die Inflorescenzen selbst sind bei Dipteronia (Fig. 2) und den meisten Acer Rispen von traubenähnlichem oder doldigem Habitus , seltener echte Dolden oder Trauben oder Ähren ; die relative Hauptachse schließt stets mit einer Blüte ab; es sind demnach die Aceraceae einachsig. Hinsichtlich der Blüte ist zu bemerken, dass aus dem Typus if5 Cb Ah + 5 Q(%) durch Reduktion hervorgehen l) die apetalen Blüten von A. carpinifolium Sieb. etZucc, grandi- dentatum Nutt. u. a. ; die Apetalie erscheint bei A. saccharinum L. und A. tetramerum Pax unvollkommen; 2) die monostemonen Blüten von A. rubrum L., argutum Maxim., tetra- merum Pax mit episepalem Staubblattkreis. Andererseits erfolgt eine Vermehrung der Gliederzahi gelegentlich in allen Kreisen; besonders auffallend erscheint sie im Gynoeceum, wo dann 3-, 4- bis 8 flügelige Früchte entstehen. Eine Verwachsung der Kelchblätter F. Pax. — Aceraceae. 3 charakterisiert die Section Saceharina; die Ausbildung des Discus (vergl. Fig. \) ist für die Systematik von hoher Bedeutung. Die Samenanlagen verdicken ihr äußeres Integument an der ventralen Seite, und die äußerste Zellschicht wächst hier zu langen, unter sich freien Papillen aus. Bestäubung. Sämtliche Arten haben die Neigung durch Reduktion eingeschlechtliche Muten zu entwickeln, wodurch Andromonöcie bedingt wird; das jedesmalige andere Ge- schlecht ist dann meist rudimentär entwickelt. Rein diöcisch ist die Section Negundo. Im -1-3 Flg. \. Blüten von Acer-Arten im Längsschnitt. A <$ und Q Bl. von A. negundo L. C u. D von A. pseiidoplafanus L. E von A. Hoolceri Miq. F von A. campestre L. (Original aus Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 5. 266). Übrigen sind die Geschlechtsverhältnisse noch nicht genügend beobachtet, wie aus der ver- einzelten Studie von V. Br. Wittrock (Botan. Centralbl. XXV. 55) hervorgeht. Dieser Forscher konnte für A. platanoides L. folgende Geschlechtsformen unterscheiden : Etwa 40% aller Bäume entwickeln zuerst weibliche Blüten, später männliche; eine zweite Form (etwa 22%) verhält sich gerade umgekehrt. Bei einer dritten Form (etwa 12%) sind, alle Blüten männlich und endlich kennt Wittrock auch Bäume, bei denen in der Inflorescenz die Gipfelblüte männlich, die übrigen teils männlich, teils weiblich sind; am seltensten sind solche Individuen, deren Inflorescenzen nur weibliche Blüten tragen. Der vom Discus ausgeschiedene Honig wird von kurz- und langrüssligen Insekten geraubt (vergl. Knuth, Handb. d. Blütenbiologie II. (1898) 216). Bastarde sind in der freien Natur sicherlich äußerst selten. Mir ist nur eine einzige Kreuzung [A. campestre X monspessulanum) aus der Herzegovina als spontane Pflanze bekannt ; dagegen spielen Hybriden in den Baumschulen zweifellos eine große Rolle. Obwohl exaete Untersuchungen noch fehlen, dürfte die Deutung, welche den im Folgenden beschrie- benen Gulturformen zugeschrieben wird, höchst wahrscheinlich zutreffen. Interessant ist aber die Thatsache, dass einzelne dieser Gulturformen gegenwärtig wieder verschwunden sind oder doch mindestens äußerst selten noch vorkommen [A. Boscii Spach, hybri- dum Spach (Fig. 4)). Frucht und Samen. Die Lage des Embryos im Samen ist bei den Ahornarten nicht gleichmäßig und für die Systematik ohne größeren Wert. Bei A. monspessulanum L., palmatum Thunb., pseudo-platanus L. u. a. liegt die Mediane der Gotyledonen in der Ebene der Fruchtflügel ; die Cotyledonen selbst sind spiralig gerollt, doch so, dass die Spitze außen liegt. Viel häufiger steht die Mediane der Cotyledonen senkrecht zum Fruchtflügel. Dann ist der Embryo fast gerade (A. tataricum L.), oder häufiger gekrümmt. Die Biegung liegt bei A. negundo L. und A. eissifolium (Sieb, et Zucc.) G. Koch in der Mitte der Gotyledonen, die selbst wieder an der Spitze zurückgeschlagen sind, oder häufiger noch an der Spitze des Hypocotyls. Im letzteren Falle bleiben die Gotyledonen flach (A. pennsylvanicum L., sikki- mense Hook.) oder sie sind sichelförmig gebogen [Dipteronia) und erhalten dadurch 2 Falten (A. platanoides L., campestre L.) oder sind mehrfach gefaltet, wie bei A. rubrum L., saoeharu/m Marsh.). 4 F. Pax. — Aceraceae. Geographische Verbreitung und Geschichte, im Allgemeinen sind die Aeeraceae Bewohner der Gebirge, die in den südlicheren Breiten, im Himalaja und den centralchinesi- schen Gebirgen, als Waldbäume bis 2300 — 3300 m emporsteigen. Die beigegebene Karte II zeigt das Areal der Familie, zugleich auch das der größten Gattung Acer. Die meisten Arten besitzt das Gebiet, welches vom Osthimalaja bis Gentralchina reicht; ihm zunächst an Artenreichtum kommt Japan. Im Mittelmeer gebiet liegt ein Entwickelungscentrum im Osten, in den Gebirgen der nördl. Balkanhalbinsel und im Kaukasus ; von hier reichen einzelne Species bis Spanien, Nordafrika [A. monspessulanum L., obtusatum Kit.) und anderseits bis Persien und Turkestan. Die nördliche Grenze des Mediterrangebiets überschreiten 6 Arten, denn A. ohtusatum Kit. und Heldreichii Orph. können kaum als mitteleuropäisch gelten. Von ersteren sind 2 (A. italum Lauth, monspessulanum L.) nur auf den Süden, A. tataricwmh. nur auf den Südosten Mitteleuropas beschränkt ; 3 weitere Arten reichen erheblich weiter nordwärts : A. pseudo-platanus L., platanoides L. und eampestre L. Im Himalaja bewohnen nur wenige Arten (A. oblongum Wall., laevigatum Wall., acuminatum Wall.) das ganze Gebirgssjstem und strahlen zudem bis Gentralchina aus; die meisten Species besitzen im Himalaja eine isolierte Verbreitung. Der Westhimalaja zeigt deutliche Anklänge an das östliche Mittelmeergebiet, der viel reichere Osthimalaja ist in seiner Ahornflora mit Centralchina und Südjapan auf das engste verknüpft; der Artenreich- tum steigert sich namentlich in den chinesischen Provinzen Hup eh und Szech'wan, wo auch die monotjpische Gattung Dipteronia auftritt. Die Section Integrifolia (Karte II) reicht mit einer Art [A. niveum Blume) bis in die Gebirge von Java, Sumatra und Celebes. Im Amurgebiet lässt die Ahornflora "eine Vermischung der Charaktere des östlichen Medi- terrangebietes und Japans deutlich erkennen. In Japan endlich erscheinen die nördlichen Inseln artenärmer mit Beziehungen zum Amurgebiet und Amerika, die südlichen Inseln sind artenreicher und knüpfen an den Osthimalaja und Centralchina an. In Nordamerika reichen Ahornarten nordwärts bis in das südl. Canada, Oregon, Albcrta, südwärts bis Mexiko und Guatemala (A. mexicanum (DC.) Pax). Das atlantische und pacifische Gebiet haben keine Art gemeinsam. Ersteres besitzt relativ wenige Sectionen, aber verhältnismäßig zahlreiche Arten , das pacifische Gebiet ist reich an Sectionen , aber relativ arm an Arten. Selten eignet sich eine Gattung für die Bestimmung fossiler Funde so gut wie die Ahorne. Ihre Blätter mit den Charakteren ihrer Stellung, Form, Consistenz und Nervatur sind im fossilen Zustand längst bekannt und gehören zu den häufigsten Pflanzen tertiärer Schichten. Dazu kommen auch Blüten und Inflorescenzen und vor Allem die charakteristi- schen Früchte. Zwar sind etwa ein halbes Hundert von den Autoren zu Acer gezogener fossiler Reste von mir früher als zu anderen Gattungen gehörig ausgeschlossen oder unbe- rücksichtigt gelassen worden, weil sie eine genauere Bestimmung der Section nicht zulassen, trotzdem bleiben noch zahlreiche Funde übrig, welche einen Blick in die phjlogenetische Entwickelung der Gattung Acer seit der Tertiärzeit gewähren. Diese lehren vor Allem das Auftreten der Gattung im unteren Tertiär, ihre stärkere Entfaltung im Miocän und ihre Erhaltung und Fortentwickelung bis in die Gegenwart (vergl. Karte I). Auf das Bestimmteste erweisen die fossilen Funde den circumpolaren Ursprung der Ahorne in der Tertiärzeit. Ältere Schichten enthalten keine Reste, die ohne jeden Zweifel als Aceraceen gedeutet werden könnten. Dagegen erscheint im älteren Tertiär in Grönland, Spitzbergen, Island eine Ahornflora, die sich aus Verwandten der Sectionen Spicata und Rubra zusammensetzt, während annähernd zu derselben Zeit in Mitteleuropa Vertreter der Campestria und Platanoidea vegetierten. Gegen das jüngere Tertiär hin erscheinen die »arktischen« Sectionen auch in südlicheren Breiten. Der gemeinsame Ursprung der Ahorne in Ländern des heutigen circumpolaren Gebietes macht es erklärlich, dass durch die ganze Tertiärzeit hindurch, bis zum Pliocän, die Verteilung der Sectionen eine gleichmäßigere war als gegenwärtig, obwohl Verschiedenheiten schon im Tertiär existiert haben mögen. So isl es höchst wahrscheinlich, F. Pax. — Aoeraceae. 5 dass die Sektion Ncyundo schon im Tertiär in der alten Welt fehlte, während die Plata- noidea und Gampcsiria dem amerikanischen Continent höchst wahrscheinlich stets vor- enthalten blieben. Die Südwärtswanderung der Typen erfolgte offenbar nicht gleichmäßig. Die Eiszeit verwischte den gemeinsamen Charakter der Ahornflora in der nördlichen gemäßigten Zone. Der günstige orographische Bau des amerikanischen Con- tinentes bedingte dort eine vollkommenere Erhaltung tertiärer Typen, d. h. verschiedener Sectionen. Mitteleuropa dagegen, das ganz im Bereiche ' diluvialer Vergletscherung lag, verlor zum größten Teile seine reiche tertiäre Ahornflora. Das Mediterrangebiet, der Hima- laya, die centralchinesischen Gebirge sowie Japan, sind für die Erhaltung tertiärer Formen vorteilhaft gelegen, und daraus erklärt sich der Reichtum an Arten in diesen Gebieten. Der Endemismus der einzelnen Länder ist demnach in erster Linie auf eine locale Erhaltung älterer Formen zurückzuführen; eine recente Neubildung von Sippen nach der Tertiärzeit ist für die Gampestria im Mittelmeergebiet und für eine größere Zahl von Sectionen mit nahe verwandten Arten (Spieata, Platanoidea, Palmata, Indivisa, Macrantha) in Ostasien höchst wahrscheinlich, zumal in den centralchinesischen Gebirgen und in Japan, während in Nordamerika an der pacifischen Küste Anzeichen eines fort- schreitenden Endemismus fehlen und im atlantischen Gebiet nur in sehr beschränktem Maße für die Rubra und Saccharina sich zum Ausdruck bringen. — Nähere Angaben suche man bei den einzelnen Sectionen. Verwandtschaftliche Beziehungen. Die Familie erscheint nächst verwandt mit den St/jiindaeeaG und von diesen durch die gegenständigen Blätter, die regelmäßigen Blüten mit medianer Symmetrieebene und vielfach durch die Form des Discus verschieden, der bei den Sapindaceac stets extrastaminal erscheint. Ein geschlossener Sklerenchymring , wie er die Sapindaceac charakterisiert, ist nur einzelnen Ahornarten eigen. Die Hippocastanaccae weichen durch die fingerförmig zusammengesetzten Blätter, die unregelmäßigen Blüten und die Dreizahl der Fruchtblätter von den Aceraceac ab. Nutzen. Das Holz der Ahorn-Arten ist weißlich, fein im Gefüge, glänzend auf der Spaltfläche, hart und dauerhaft, wenn es trocken gehalten wird, leidet aber bei Feuchtig- keit; es nimmt leicht Politur an und wird von Tischlern und Drechslern vielfach verarbeitet. Die deutschen Ahorne sind Splintbäume, eine Kernholzbildung tritt bei A. pennsylvanicum L. und saccharinum L. ein. Bei vielen (?) Arten ist die Rinde zuckerreich, doch ist der Procentsatz ein so geringer, dass die Gewinnung nicht lohnt. Nur in Nordamerika werden A. saccharinum L. und namentlich A. negundo L. und saccharum Marsh, auf Zucker benutzt. Der Gehalt beträgt 2 bis 3°/o. Zur Gewinnung des Zuckers wird der Baum Ende Februar bis Ende März angebohrt. Der ausfließende Saft wird eingedickt (Ahorn-Syrup) und aus ihm der Zucker gewonnen. Ein stärkerer Baum soll jährlich 5 bis 6 Pfund Zucker, in einzelnen Fällen bis 33 Pfund liefern. Von hervorragendem Nutzen erweisen sich zahlreiche Ahorne wegen ihrer Bedeu- tung als Zier geh ölze in Gärten und Parkanlagen, sowie als Alleebäume. Um die Kenntnis und Verbreitung dieser Ahorne hat sich im letzten Jahrzehnt große Verdienste erworben Graf von Schwerin in Wendisch-Wilmersdorf bei Berlin, 'auf dessen diesbezügliche Schriften hier verwiesen sein mag: »Über Variation beim Ahorn« in Mitteil, deutsch, den- drol. Ges. (1896) und »Über Einführung und Akklimatisation ausländischer Ahornarten«. Ebenda 1900. Systema familiae. A. Mericarpia divergenüa basi tantum connata ala latiuscula mernbra- nacea circumdata 1 . Diptcrouia Oliv. B. Mericarpia uno latere ala elongata praedita 2. Acer L. F. Pax. Aceraceae. i. Dipteronia Oliv.*) Dipteronia Oliv, in Hook. Icon. pl. XXIX. (l 889) t. 1 898 ; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 5. (1893) 269 flg. 147. Flores polygami, pentameri. Sepala ovala vel elliptica. Petala rotundato-reniformia, nnguiculata. Discus extrastaminalis, lobatus. Stamina in flore (j1 8 exserta, glabra. Ovarii rudimentum hirsutum. Ovarium biloculare, bilobum, hirsutum; loculi biovulati. Stylus apice bifidus. Embryo incurvus, cotyledones planae, falcatae quam radicula longiores. — Arbor. Folia opposita, impari-pinnata. Flores paniculati. SpeciQs unica sinensis. D. sinensis Oliv. 1. c. ; Pax 1. c. — Arbor 6-metralis. Foliola subsessilia vel petiolu- lala 4 — 7-juga lanceolata vel ovato-lanceolata, acuminata, acute et grosse serrata, glabra A wr D B C Fig. 2. Dipteronia sinensis Oliv. A Flos. B et C Germen in C longitudinaliter sectum. D Fructus maturi. E et F Embryo. (Icon sec. Oliv. 1. c. ex Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 5. 269 reiterat.). vel glabrescentia, 7— ;12 cm longa, 2 — 4 cm lata. Panicula terminalis multiflora; bracteae caducae; flores parvi, flavescentes, breviter pedicellati, pedicelli florem 3 — 6-plo superantes. Mericarpia %1/2 cm longa paullo angustiora, obliqua, obovata (Fig. 2). Gentral-Ghina: Prov. Hupeh und Szech'wan (Henry n. 5696, 6505, 7259). 2. AcerL.**) Acer [Tourn. Inst. (1719) 615 t. 386] L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1054; Gen. ed. 6 (1764) 546; Lauth, De Acere (1781); DG. Prodi*. I. (1824) 593; Spach in Ann. sc. nat, 2. ser. IL (1 834) 1 60 ; Maxim, in Melang. biol. X. (l 880) 589 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885)287; VII. (1886) 177; XI. (1889) 72; XVI. (1892) 393; Schenk in Zittel, Handb. Paläontol. II. Abt. (1890) 554; Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 17; Dippel, Laubholzk. II. ( I 892) 407; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 161. — Negundo Ludwig, Gen. pl. ed. 3. (i 760) 308. — Rulac Adans. Farn. IL (1763) 383. — Negimdiwn Raf. in Desv. Journal de bot. IL (1 809) 1 70. — Euacer Opiz, Seznam (1 852) 42. Flores andro-monoeci vel andro-dioeci vel dioeci, heterochlamydei, rarius apetali. Discus annularis, lobatus, rarius reductus, rarissime nullus. Stamina 4 — 10, saepius 8, disco saepissime intus rarius extus vel disco medio inserla, hypogyna vel perigyna. Ovarium 2-lobum, loculi biovulati. Styli vel Stigmata 2. Fructus a latere compressus. Testa *) Nomen e vocibus graecis dig (bis) et nreoou (ala) formatum. **) Nomen Aceris specierum classico-latinum. — Cfr. Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 255. ** Acer. n membranacea. Embryonis radicula prope hilum sita, cotyledones foliaceae vel crassae, planae vel irregulariter plicatae. — Arbores vel frutices. Gemmae multiperulatae. Folia opposita, indivisa vel palmato-lobata vel-fida vel pinnatim 3 — 5-foliolata. Inflorescentia in ramulis 2 — 4-foliaiis terminalis vel e gemmis lateralibus aphyllis propriis terminalis vel lateralis. Species ad HO, Europae, Asiae temperatae, Americae borealis incolae, perpaucae in monlibus regionis tropicae. Gfr Tab. II. Clavis sectionum. A. Flores cum foliis nascentes vel paullo tantum praecociores. Discus bene evolutus. Gemmae perulae interiores elongatae. a. Sepala libera. Petala evoluta. er. Stamina saepissime 8 disco medio inserta vel discus extra- staminalis. I. Folia rarius indivisa, saepius 3-loba, margine db serrata vel dentata. \ . Folia 3 — 5- rarius 7-loba. * Inflorescentia in ramulis 2 — 4-foliatis terminalis, racemosa vel corymbosa. Flores andro-monoeci, hypogyni. Ovarium saepius hirsutum. Discus crassus, extrastaminalis Sect. I. Spicata. Foliorum lobi obtusiusculi, saepe integri. Inflores- centia terminalis in ramulis 2 — 4-foliatis, corym- bosa. Flores andro-monoeci. Stamina disco crasso prope ejus marginem interiorem inserta. Flores q1 perigyni. Fructus loculi duri Sect. X. Campestria. *** Foliorum lobi grosse sinuato-dentati. Inflorescentia in ramulis 2 — 4-foliatis terminalis, corymbosa. Flores andro-monoeci. Stamina disco crasso medio inserta. Flores q? perigyni. Fructus loculi pla- niusculi Sect. IX. Platanoidea. 2. Folia 7 — \ I-loba, lobi argute serrati. — Inflorescen- tia pauciflora, corymbosa, in ramulis 2 — 4-foliatis terminalis. Flores andro-monoeci, hypogyni. Discus crassus, extrastaminalis. Fructus minores . . . Sect. II. Palmata. II. Folia non lobata. \ . Folia ternata. Inflorescentia in ramulis foliatis ter- minalis. Flores andro-monoeci, hypogyni. Discus crassus, extrastaminalis Sect. III. Trifoliata. 2. Folia indivisa, integra, coriacea. Inflorescentia in ramulis foliatis terminalis. Flores andro-monoeci, hypogyni Sect. IV. Integrifolia. ß. Stamina 8 vel 4 — 5, extra discum inserta vel disci margini exteriori insidentia. I. Folia longiora quam lata, indivisa vel subtriloba. In- florescentia in ramulis foliatis terminalis. Flores andro- monoeci vel dioeci, hypogyni. Stylus brevis. Discus intrastaminalis Sect. V. Indivisa. II. Folia aeque longa ac lata, 5-loba vel 3-partita. 1. Inflorescentia in ramulis foliatis terminalis, corym- bosa. Flores andro-monoeci, q? perigyni. Petala quam stamina longiora Sect. VIII. Glabra. 8 F. Pax. — Aceraceae. 2. Folia saepius 3-loba, lobi argute duplicato-serrati, acuminati. Inflorescentia in ramulis foliatis termina- lis, racemosa. Flores andro-monoeci, (J1 perigyni. Fructus loculi planiusculi Sect. XI. Macrantha. 3. Folia 5-loba, lobi grosse dentati. Inflorescentia corymbosa vel racemosa, secus ramos elongatos in ramulis abbreviatis, aphyllis terminalis. Flores andro- monoeci vel -dioeci, (J1 perigyni. Petala quam stamina breviora. Fructus loculi cristato-carinati, lignosi . Sect. XII. Lithocarpa. b. Sepala connata. Petala nulla. — Folia 5-loba, subtus saepius glaucescentia. — Inflorescentia terminalis, foliis paullo prae- cocior, umbellato-fasciculata. Flores andro-monoeci, q? peri- gyni. Stamina margini interiori disci inserta Sect. XIII. Saecharina. B. Flores longe ante folia nascentes. Discus valde reductus. Gemmae perulae interiores non elongatae. a. Folia 3- vel 5-loba, subtus saepe glaucescentia. Inflorescentia fasciculata, secus ramos elongatos in ramulis abbreviatis, aphyllis terminalis. Flores andro-dioeci, q? hypogyni. Disci glandulae nullae vel evolutae, alternistaminales. Stamina 5 — 8 Sect. VI. Rubra. b. Folia ternata vel impari-pinnata. Flores apetali , dioeci, (jj1 fasciculati, hypogyni, Q racemosi. Inflorescentia lateralis. Discus nullus. Stamina 4 — 6 Sect. VII. Negundo. Sect. I. Spieata Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 326; VII. (1886) 182. A. Folia nunquam distincte 5-loba. a. Folia indivisa, rarius subtrilobis sparsim immixtis, irregulariter biserrata. a. Folia basi cordata. Fructus alae angulo acuto vel niinimo divergentes \. A. tataricwn. ß. Folia triangularia, basi truncata. Fructus alae angulo recto majore divergentes , 2.-4. bdulifoliwn. b. Folia triloba, indivisis sparsim immixtis. a. FoJia adulta integra vel integerrima. I. Folia membranacea, concoloria. Fructus alae erectae, saepius invicem se obtegentes 3.-4. trifidmu. II. Folia rigide coriacea, glauca. Fructus alae angulo fere recto divergentes 4. A. Paxii. ß. Folia adulta margine dt serrata vel dentata. I. Folia dense serrulata, imperfecte biserrata vel grossius dentata. \ . Lobus medius folii elongatus, cum lateralibus attenu- atus , grosse serratus. Inflorescentia corymbosa. Alae subparallelae 5. A. ginnala. 2. Folia grossius dentata, i'olii lobi breves 6. A. trinerve. 3. Lobus medius folii triangularis, acutus. Inflorescentia simpliciter racemosa. Loculi horizontales .... 8. A. Boscii. If. Folia paucicrenulata vel paucidentata vel partim sub- integra. \ . Folia basi rotundato-cordata. * Lobi subaequales, obtusi vel brevissime acuti. Sty- lus brevissimus \0.A. creticuni. ** Lobus medius lateralibus major, omnes acuti vel acuminati. Stylus elongatus 9.-4. hybridutu. Acer. 2. Folia basi rectilinea truncata Folia 5-loba vel rarius simul subtriloba. a. Inflorescentia corymbosa. a. Folia ad trientem laminae vel minus partita. I. Folii lobi caudato-acaminati. i. Folia subtus adulta glabra 2. Folia subtus adulta pubescenüa II. Folii lobi acuti vel acuminati. 1 . Folia chartacea. * Foliorum lobi lau, vix longiores quam lati. In- florescentia multiflora ** Foliorum profundius partitorum lobi manifeste longiores quam lati. Inflorescentia pluriflora . . 2. Folia coriacea ß. Folia profunde, fere ad basin partita Inflorescentia elongato-racemosa. a. Foliorum lobi acuti vel leviter acuminati. 7. A. püoswm. \ i. A. caesiwn. I 3. A. molk. I "'). A. imigne. 1 0. A. Trautvetteri. 1 1 . A. Duretti. 1 7. A. Heldreichii. II. Fructus loculi glabri vel parce pilosi. Flores minores. 1 . Folia subtus pubescenüa. Fructus alae ad 2 cm longae 1 8. A. spien tu in. 2. Folia subtus saepius glabra. Fructus alae ad 4 — 5 cm longae Fructus loculi liispidi. Flores majores . >j. Foliorum lobi caudato-acuminati. I. Foliorum lobi inciso-serrati II. Foliorum lobi apicem versus vel toto serrati. \ . Folia subtus pubescenüa 2. Folia subtus glaberrima vel glabra. 9 . . [.pscudo-plata uns. i().A.niacr<)plii)lh(ni. I 4. A. acuminatum. argute Foliorum lobi trianguläres ........ Foliorum lobi ex ovato caudato-acuminati. f Folia chartacea, concoloria. Ovarium juvenile pilosissimum. Q Petala orbicularia, apice plicata. Flores t {.A.multiscrratum. ii. A. Olive i'ui ii um. pentameri QO ^etala late ovata, hinc inde apice truncata. Flores tetrameri ff Folia coriacea subtus saepius glaucescentia. Petala oblonga. Ovarium parce pilosum . . C. Species verisimiliter ad § Spieata spectantes sed adhuc quoad affinitatem dubiae 2 3. A. Gampbeüii. 2 i. .1. crittittlutiii. 2 5. A. sinense. 20. A. isolobtiin. 2 7 . A. pmtaporn icum . 2 cuspidato-acumi- nata, basi truncata vel subcuneata, inciso-serrata. Racemi fructigeri penduli. Fructus graciliter (3 — 5 cm) pedicellati, loculi patentes, carinato-convexi , alae circ. 3 cm longae, fere rectae. Centralchina: Prov. Kansu (G. M. Potanin), Prov. Hupeh (Henry n. 515 nach Maximowicz). 3. A. trifidum Hook, et Arn. Bot. of Capt. Beechey's Voy. (1 841) 1 74 ; Sieb. etZucc. Fl. japon. II. 81 t. 143, excl. f. I. et 1 —4; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 87, II. (1871) 320 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 186; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 427 flg. 199; Unger in Möllers Gärtner-Zeitung (1899) 90. — Folia mox glabrescentia, viri- dia, membranacea, 5 — 8 cm longa, 3 — 5 cm lata, triplinervia, triloba, indivisa plus minus immixta, basi rotundata vel cuneata, lobis brevibus acutis. Inflorescentia umbellato-corym- bosa, multiflora, tomentosa, flores minuti ; sepala lanceolata, petalalongiora; stamina exserta; styli distincti. Fructus loculi carinati, convexi, alae erectae ; samarae ad 2 cm longae. Japan: in Bergwäldern der südlichen Inseln, Kiusiu (Maximowicz, Oldhamn. 180, U. Faurie n. 3150) und Nippon. Nota. Varietates a cl. Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 258 distinctae (var. Bucrgerianum et elobatum) meo sensu tantum formas leviores sistunt; folia forma valde varia- bilia in uno ac eodem ramulo occurrunt. Var. ningpoense ad speciem sequentem spectat. 4. A. Paxii Franch. in Bull. Soc. bot. France XXXIII. (1887) 464; PI. Delava.vnn. (1889) 144 t. 31. — Arbor sempervirens. Folia 5—6 cm longa, 3 — 4 cm lata, tenuiter petiolata, rigide coriacea, glauca, triplinervia, e basi cuneata vel rotundata lanceolala \r\ obovata, acuminata, integra vel triloba, lobis acutis. Inflorescentia corymbosa, coaetanea ; stamina vix exserta; ovarium pilosissimum ; styli distincti. Fructus glabri loculi carinati. (Fig. 3). Acer. 11 Var. «. genuinum Pax. — Alae angulorecto fere divergentes. Folia subtus argenti ;lauca. (Fig. 3). Gentralchina: Yunnan, in Bergwäldern, im April blühend (Delavay n. 1, 290). Fig. 3. Acer Paxii Franch. A Raums. B FJos $. C .Sepalum. D Petalum. E Stamen. F Ovarium. O Fructus. (See. Franch. PL Delav. 1. c). Var. ß. ningpoense Hance in Journ. of Bot. XL (4 873) 168; Pax in Engler's Bot Jahrb. VII. (4 886) 187. — Alae angulo 55° circ. divergentes. Folia interdum subtus vix argenteo-glauca. China: Ningpo (Swinhoe, Faber). Japan: Insel Clmsan (Kamphövener), 12 F. Päx. — Aceraceae. 5. A. ginnala Maxim, in Melang. biol. II. (l 857) 415; Pax in Engier's Bot. Jahrb. VII. (l 886) 185; Dippel, Laubholzk. II. (I 892) 41 8 f. 194. — A. tataricum van: ginnala Maxim. Primit. fl. amur. (1859) 67; Regel in Gartenflora (1877) 308. — A. tataricum :■ var. lacini- atum Regel in Rull. Acad. St. Petersb. XV. 217. — A. tataricum var. acuminatum Franch. in Nouv. Arch. Mus. hist. nat. Paris 2. sei*. V. (1883) 228. — A. tataricum var. aidzuenac Franch. in Bull. Soc. bot. France XXVI. (1880) 8 4. — Arbor vel frutex. Folia atroviridia, nitida, chartacea, multo longiora quam lata, 3 — 8 cm longa, trilobata, rarius subquinqueloba, basi leviter cordata, inciso-serrata vel crenulato-serrata. Inflorescentia corjmbosa; flores albi, ab illis A. tatarici vix diversi ; Stylus elongatus. Alae rectae, introrsum falcatae, angulo semirecto fere divergentes, 2Y2 cm longae. Var. a. euginnala Pax 1. c. — Folia triloba. Alae angulo acuto, semirecto minore divergentes. Ostasien: Amurgebiet (Maximowicz), Süd-Mongolei (Przewalsky, David), Ussurigebiet (Maack, Regel, Goldenstädt); Japan (U. Faurie n. 230 5), Nippon, Prov. Nambu (T schon oski), Kiusiu, Hiyäsan (Rein). — In Parkanlagen als decorativer Strauch, auch unter dem Namen «A. azinatum», vielfach kultiviert (Koehne, Herb, dendrol. n. 1 75). Auch Formen mit panachierten Blättern sind bekannt als f. aureo-varicgatum Späth, Katal. 1894 und f. puhcrulentum Graf v. Schwerin, in Mittcil. deutsch, dendrol. Ges. (l 896) 98. — Die var. angustilobum Graf v. Schwerin, 1. c. scheint mir als besondere Form nicht abtrennbar. Var. ß. Semenowii (Regel et Herder) Pax 1. c. — A. Semcnowii Regel et Herder in Bull. Soc. natural. Moscou (1866) 550. t. 1 2 f. 3, 4. — A. tataricum var. Setnenowrii Nicholson in Gard. Ghron. (1881) I. 74. f. 12. — Folia et fructus minora. Folia 3-vel sub- quinqueloba, vix biserrata, saepe crenulato-serrata. Alae angulo recto fere divergentes. Gentralasien: Bergwälder im Alatau und Ili-Gebiet (Seinen ow, Regel, Krassnow), Ferghana (Koopmann) und anscheinend in Turkestan weit verbreitet (Gapus, A. Regel). — In Parkanlagen kultiviert. Nota. A. pusillum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894} 75 est Aceris forma in hortis adhuc rarissima, A. ginnala simillima, ab hoc foliis minoribus tanluin ± 3 cm longis, rigidioribus, profundius viridibus distincta. An forma hybrida? Charactercs A. mompesmlani L. sec. autorem parentis unius plantae laudatae non video. A. hybridum Bau- drillat mihi non notum sec. autorem cum A. pusillo congruit. 6. A. trinerve Dippel, Laubholzk. II. (1892) 428 f. 200; Pax in Engier's Bot. Jahrb. XVI. (1 892) 393 ; Koehne, Dendrol. (1893) 376. — A. pycnanthmn C. Koch in Miq. Ann. Mus. lugd. batav. I. (1863) 250; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 591 ? — A. Burn/r- rianum Miq. Prolus. Fl. japon. (1865)26? — Folia membranacea, glaberrima, supra lucida, viridia, subtus glaucescentia, 6 — 10 cm longa et lata, basi rotundato-truncata vel subcuneata, trinervia, profunde triloba, lobi acuminati, grossius dentati, hinc inde biserrati, laterales fere horizontales ; petiolus gracilis, 3 — 7 cm longus. Flores et fructus ignoti. In europäischen und japanischen Gärten in Kultur, in Europa als Kalthaus- pflanze unter dem Namen »A. trifidum». No1 a. .t. trinerve Dippel est species valde incomplete nota, ad A. pilosum Maxim, proximo accedens primo intuitu ab A. trifido Hook, et Arn. diversissima; seeundum Koehne (Dendrol. 376) et Späth (Mitteil, deutsch, dendrol. Gesellsch. (1896) 25) fortasse Status juvenilis J.. trifidi Hook, et Arn. 7. A. pilosum Maxim, in Bull. Acad. St. Petersb. XXVI. (1880) 436 t. 27 f. 1—5; Melang. biol. X. (1880) 590, 604 t. f. 1—5; Pax in Engier's Bot. Jahrb. VII. (1886) 187. — Arbor sempervirens. Petioli patentim pilosi. Folia tenuiter coriacea, lucidula, promi- nenter reticulata, subtus luteo-viridia, imprimis secus costas pilosa, latiora quam longa, basi rectilinea subtruncata, 3-nervia, 3-partita, obtuse et inaequaliter pauciserrata vel subintegra. Inflorescentia coaetanea, fasciculata, paueiflora; flores longe pedicellati ; sepala ciliata; sl.iiiiina exserta. Fructus loculi convexi, dense gilvo-pilosi, alae oblique arcuato-adscendentes, fere subparallelae. China: Prov. Kansu (Piasezki). Acer. 13 Nota. Specimina japonica ab Hilgendorf in Japonia lecta in monograpliia mea p. 4 88 ei lata ad A. trinerve Dippel spectant. 8. A. Boscii Spach, Hist. nat. veg. Phaner. III. (\ 834) 88 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1 886) 1 86. — A. barbatum Loudon, Arbor. brit. I. (1 838) 452 f. 125. — A. lobatum Bosc ex G. Koch, Dendrol. I. (1 869) 519. — A. tataricum subsp. Boscii Wesmael in Bull. Fig. 4. Acer hybridum Spach. A Ramulus Höriger. B Flos $. C Flos Q. D Fructus. (Tcon. origin.). Soc. bot. Bclgiquc XXIX. (l 890) 30. — Arbor vel frutex. Folia membranacea, adnll.i glaberrima, 8 — 9 cm longa, 6 — 7 cm lata, triloba, lobis acutis, rarius indivisa immixta, basi rotnndata, leviter cordata, crenulato-snbbiserrata ; petiolus gracilis, 4 cm longus. Racemus abbreviatns, 4 — 5 cm longus, simplex, laxus, paueiflorus, demum pendnlns ; sepala obtusa, petala parum breviora; Stylus brevissimus, Stigmata revoluto-circinata. Friuhis glaberrimi alae arcuato-adscendentes, subparallelae. 14 F. Pax. — Aceraceae. Kulturform, jetzt kaum noch in Baumschulen anzutreffen, sicher hybrider Herkunft, höchst wahrscheinlich ein A. tataricum X pennsylvanicum, aber wohl kaum monspessu- lanum X tataricum, wie Köhne, Dendrol. 376 will. Nota. A. Boscii Dippel, Laubholzk. IT. (1892) 420 f/195 est planta omnino aliona ab A Boseii vero diversissima. 9. A. hybridum Spach, Hist. nat. veg. Phaner. III. (1834) 88; Lodd. Bot. Gab. 13 t. 1221 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 195; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 421 f. 196. — Arbor. Folia chartacca, 6 — 8 cm longa et lata, 3-loba, basi rotundata, lucidula, subtus lutescenti-viridia, glabra, lobi arrecti, trianguläres, acuti, crenulato-serrulati. Inflores- centia foliis posterior, thyrsoideo-racemosa, subpubescens; sepala petalis subaequilonga ; filamenta exserta; ovarium pilosum; stylus elongatus. Samarae 2 — %i/2 cm longae alae subparallelae. (Fig. 4). Kulturform, vielleicht gegenwärtig nicht mehr vorhanden, obwohl der Name A. hy- bridum Hort, in vielen Baumschulen begegnet. Sicher hybrider Herkunft und ein Bastard, an dem A. pseudo-platanus L. beteiligt ist; die zweite Stammart ist wahrscheinlich A. ita- lum Lauth. Die Deutung K o e h n e 's , Dendrol. 376 (A. pennsylvanicum X pseudo-platanus) scheint mir irrig. ■ 10. A. creticum F. Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) 16 t. 15; Tratt. Arch. I. (I812)t. 45; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 433 f. 204. — A. coriaceum Tausch in Flora XII. (1829) 550; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 197. — A. parvifolium Tausch, 1. c. 552. — A. polymorphum Spach, Hist. nat. veg. Phaner. III. (1834) 107. — A. Orien- tale X pseudo-platanus Koehne, Dendrol. (1893) 376. — Frutex. Folia coriacea, supra nitida, glaberrima, subtus pallida, ad axillas nervorum barbulata, latiora (5 — 9 cm) quam longa (i1/2 — 6 cm), 3-loba, basi rotundata vel leviter cordata, crenulato-denticulata, lobis subobtusis vel breviter acutis. Flores majores, lutescentes, cum foliis nascentes, in corymbos laxos dispositi; Stylus subnullus, Stigmata longissima. Fructus ad %i/2 cm longi loculi carinato-convexi ; alae angulo acuto divergentes basin versus contractae. Kulturform, in den Gärten als A. lobatum, hybridum oder trilobatum bekannt, wahrscheinlich ein A. pseudo-platanus X monspessulanum. Nota. Speciei satis polymorphae sagacissimus Spach 1. c. distinxit varietatem macro- phyllam et microphyllam et utriusque varietatis formam stenopteram (alis angustis conniventi- bus) et platyptcram (alis latioribus divergentibus). 1 1. A. Buretti Pax in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (1892) 397. — Folia firme coriacea, 6 — 1 0 cm lata, 5 — 8 cm longa, supra nitidula, subtus lutescenti-pallida, glaberrima, 5-loba, basi leviter cordata, lobis 3 triangularibus acutis, 2 basalibus minoribus, omnibus crenulato- serratis vel repando-dentatis ; petiolus validus, quam lamina saepius brevior, 21/-2 — 4 cm longus. Flores et fructus ignoti. Kulturform hybrider Herkunft; die eine Stammart ist sicher A. pseudo-platanus L., die andere eine derbblättrige Art der Section Campestria, vermutlich A. obtusatum Kit. Geht in den Gärten unter obigem Namen, aber auch als A. barbatum, creticum, hybridum und Boscii. Von buntblättrigen Formen unterscheidet G r a f v. S c h w e r i n f. aureo-mar- moratum (Gartenfl. XLII. (1893) 2 32) und f. aureo-marginatum (Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 98), erstere mit feiner goldgelber Zeichnung, letztere mit unregelmäßig schwach geschlitzter, gelb berandeter, sonst gelb bestäubter Spreite. 1 2. A. caesium Wall, in Brandis, Forest FI. (I 87 4) 1 1 1 t. 2 I ; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. Indial. (1875) 695; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 196. — Arbor. Folia membranacea, 18 — 20 cm lata, 12 — 14 cm longa, basi 5 — 7-nervia, adulta glabra, 5-loba, subtus caesio-pruinosa, basi profunde cordata, lobi caudato-acuminati, obtuse crenulato- biserrati. Inflorescentia foliis posterior, corymbosa, erecta, glabra; sepala obovata, petala aequilonga, alba, obtusa; stamina (ex Hiern) brevia. Fructus juvenilis parce pilosus, mox glabrescens. Fructus loculi nodosi, alae angulo rccto vel minore divergentes, angustae, longissimae, 4 — •"> cm longae. Acer. \ 5 Westhimalaya: in Bergwäldern, stattliche Bäume von bis 25 m Höhe; von Kaschmir bis Nepal undKumaon, 2 — 3000m (Hooker f., Clarke).- — Neuerdings in Kultur genommen. 13. A. molle Pax in Engler's Bot. Jahrb. XI. (1 889) 74. — A. luteolum, Borbäs in Termeszetrajzi Füzetek XIV. (1891) 77. — Folia 5-loba vel subtriloba, adulla subtus dense velutino-pubescentia, lutesccnti-pallida, supra viridia, basi cordata, lobi caudato-acuminati, irregulariter biserrati; petiolus crassus. Inflorescentia foliis posterior, corymbosa, sublaxa, glabra. Fructus loculi globoidei, alac angustae, paullo introrsum falcatae, angulo fcre recto divergentes. Westhimalaya: in Bergwäldern in einer Höhe von 2300 — 3300 m, ohne nähere Standortsangabe. 1 4. A. acuminatum Wall, in D.Don, Prodr. fl. nepal. (1825) 249 ; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 424 f. 198. — A. caudatum Wall. PI. as. rar. II. (1831) 4, 28 t. 132; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 695; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 197. — A. sterculmceum G. Koch, Dendrol. I. (1869) 521. — A. laevigatum Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 364 f. 6 8. — A. papilio King in Journ. As. Soc. Bengal. LXV. 2. (1896) 115; Ann. Bot. Gard. Galcutta IX. 1. (1901) 17 t. 24. — Arbor excelsa. Folia membranacea, adulta glabra, 5 — 7-nervia, subaeque longa ac lata, cordata, 5-loba, lohn medio et lateralibus superioribus longissime caudato-acuminatis , inciso-serratis, serraturis duplicato- et cuspidato-serrulatis. Inflorescentia foliis coaetanea vel posterior, racemosa, pendula; stamina valde exserta; Stylus elongatus; Stigmata brevia. Fructus circ. S1/^ — ^ cm longi glabrescentis loculi carinato-convexi , alae subparallelae vel angulo acutissimo diver- gentes. H i m a 1 a y a : Bergwälder, 2 — 4 0 0 0 m; von Chumba bis Sikkim (H o o k e r f. et T hom s o n , King). — Als Kalthauspflanze unter dem oben angegebenen Koch'schen Namen in botan. Gärten in Kultur. Nota. »A. caudatum foliis vix acuminatis« Franch. in Bull. Soc. bot. France XXXIII. (1887) 464 alt autore i[>.so descriptum »un peu different du type de l'Himalaya par ses feuilles brevemenl acuminees plus velues en dessous; jeunes fruits pubescents« vix ad A. acuminatum pertinet. 15. A. insigne Boiss. et Buhse in Nouv. Mein. Soc. natural. Moscou XII. (1860) 46; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 947; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 194, XVI (1892) '395. — Folia chartacea, magna, ad 25 cm lata, basi cordata, 5-loba, lucido-viridia, subtus pallida vel glaucescentia, lobi lati, acuti, grosse et irregulariter serrati. Inflorescentia sub- ebracteata, subereeta, multiflora, corymbosa; filamenta glabra. Fructus glabrescens, alae angulo acuto vel recto divergentes, 4 cm longae. Var. a. Van Volxemii (Mast.) Pax 1. c. 395. — A. Van Volxemii Masl. in Gard. Chron. (1877) 72 % 10; (1891) II. 9 f. 1, 2; (1891) II. 188; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 432 f. 203. — A. msigne var. glabrescens Pax 1. c. 194. — A. pseudo-platanus subsp. Van Volxemii Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 35. — Folia subtus glabra. Corymbi plus minus pubescentes. Ost-Kaukasus und nordpersische Gebirge: in den Bergwäldern mehr der untern Region, namentlich im Talyschgebiet (Medwedjeff, Buhse, Weidemann); auch in der nordpersischen Landschaft Gilan (Bunge). — In europäischen Gärten wegen seines schnellen Wachstums und der bedeutende Dimensionen erreichenden Blätter ge- schätzter Parkbaum. Die als f. perekense Graf v. Schwerin in Gartenflora XLII. (1893) 2 67 beschriebene, als »A. Kakheti Van Volxem« verbreitete Pflanze weicht, vom Typus durch spärlich erhaltene Bekleidung der Blattunterseite nur wenig ab. Xiw. ß. velutinum Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 948; Masters in Gard. Chron. (1891) IL 189 f. 24. — Folia subtus velutino-pubescenlia. Kaukasus und persische Gebirge: nicht nur im Gilangebiet (Aucher n. 4293), sondern auch weiter südwärts vordringend (Kots oh y n. 893), bei Schiras noch bei 1 600 m Höhe (Bornmüller n. 3370). — Bisher nur in englischen Gärten in Kultur. 16. A. Trautvetteri Medwedjeff, Mitteil. d. Kauk. Gesellsch. d. Freunde Naturw. isso ex Trautvetter in Acta Horti petropol. Vif. (1880) 428; Wolf in Gartenfl. (1891 263 16 F. Pax- — Aceraceae. f. 58 — 61. — A. insigne Nicholson in Gard. Chron. (1 881 ) II. 75 f. 14; Regel inGartenfl. (1881) 120; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 431 f. 202. — A. insigne var. Trautvetteri Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 195. — Folia subchartacea, 10 — 12 ein longa, paullo latiora, aperte cordata, subtus subglauca, mox glabrescentia, profunde 5-partita, lobis irregulariter grosse erenato-serratis. Inflorescentia foliis posterior, glabra, longe bracteala, corymbosa, ereeta; filamenta glabra. Fructus 5 cmlongi loculi pilosi, convexi, alae 2 — 2 lU cm longae, ereetae, angulo fere recto divergentes, nonnunquam corallinae (f. erythrocarjtum Dieck, Katal. 1892). Kaukasus: in der subalpinen Region an der Baumgrenze, zwischen 1800 — 2450 m, characteristisch für das colchische Gebiet (Kusnezow, Brotherus n. 322, Markowicz n. 107). — In Parkanlagen eultivirt, bisweilen unter dem Namen A. velutinum, winterhart. Nota. A. insigne Bot. Magaz. t. 6697 non ad hanc speciem spectat, magis A. Trautvetteri Mcdwed. affine, fortasse etiam ab hoc speeifice diversum. 17. A. Heldreichii Orph. in Boiss. Diagn. 2 .ser. V. (1856) 71. — Arbor. Folia chartacea, supra lucida, subtus pallidiora, glabra, ad nervorum axillas barbata, basi cordata, profunde, fere usque ad basin triloba, lobi laterales profunde bilobi, lobus medius basi euneato- angustatus, supra medium latissimus, grosse et obtuse serratus ; petiolus limbum aequans. Corymbus foliis coaetaneus, erectus, tandem leviter pendulus, glaber; stamina exserta. Alae arcuato-divergentes . Var. a. euheldreichii Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 194. — A. Heldreichii Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 949; Pax in Gartenfl. (1885) t. 1185; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 429 f. 201. — Folia minora, 5 — 8 cm longa et lata, subtus intense glaucescentia, lobis infimis ceteris multo minoribus. Flores medioeres. Fructus alae 2 — 3 cm longae. Griechische Gebirge: in der Tannenregion am Parnass (Orphanides, Fl. graec. n. 409, Heldreich, Herb. norm. n. 701), am Kyllene bei Flambouritza (Orphanides). — In Parkanlagen seltener Strauch. Var. ß. macropterum (Vis.) Pax, 1. c. 194. — A. macropterum Vis. in Mem. Ist. Venet. IX. (1860) 175. — A. Visiani Nyman, Consp. (1878) 135. — Folia majore, 1 3 — 14 cm longa et lata, subtus pallida. Flores majusculi. Fructus alae 4 — 5 cm longae; Nördl. Balkanhalbinsel: Bergwälder von Süd Serbien (Pancic), der Herzego- vina, Montenegro (Szyszytowicz, Pancic) und Bulgarien (Velenovsky). 18. A. spicatum Lam. Encycl. method. II. (1786) 381 ; DG. Prodr. I. (1824) 593; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 406, 435 f. 1 15, V. t. 30; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (I886) 188; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 422 f. 197; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 435. — A. pennsylvanicum Du Roi Harbkesche wilde Baumz. I. (1772) 22 t. 2 ; Wangenheim, Beitr. teutsch. holzger. Forstwirthsch. (1787) t. 12 f. 30* — A. parvifloru^m Ehrh. Beitr. IV. (1789) 25. — A. montanum Ait. Hort. kew. HI. (1789) 435; F. Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) t. 1 1 ; Traft. Arch. I. (1812) t. 42, 42 a; Guimpel et Hayne Abbild, fremd. Holzart. I. (1830) t. 48. — Arbor minor vel frutex ad 7 m altus. Folia 6 — 12 cm longa, 4 — 8 cm lata, membranacea, basi plus minus cordata vel cordato-sub- rotunda, 3- vel 5 — 7-loba, grosse mucronato-serrata, subtus velutino-pubescentia, lobi longius acuminati. Flores pro genere minimi, viridi-lutescentes, in racemos densos, spici- formes, erectos dispositi ; Stylus elongatus, Stigmata brevia. Fructus 1 i/2 — 2 cm longus, loculi nodosi, alae angulo acuto vel recto divergentes, reetae. Var. a. americanum Maxim. Primit. fl. amur. (1859) 66. — A. spicatum var. rugosum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 268. — Folia basi leviter cordaia, 3— 5-loba. Atlantisches Nordamerika: lichte Wälder, gern auf felsigem Boden, von Neufund- land (Robinson und Schrenk n. 184), Südlabrador und Neuschottland bis Nordcarolina (Biltmore Hörbar, n. 118a) und Georgia, nordwestwärts bis zum Saskatschewan (Bourgea u) und den Südufern der Hudson Kay. — Häufig in Cultur (Ehrhart n. 60). Var. ß. ukurunduense (Trautv. et Mey.) Maxim. Primit. fl. amur. (1859) 65; Franch, H Sav. Km pl. Japoii. I. (1875) ss; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 594; Nicholson Acer. \ 7 in Gard. Chron. ( 1881) I. 1 72 f. 29. — A. ukurunduense Trautv. et Mey. in Middendorf, Heise I. (1856) 2., 24. — A. drdyle Maxiin. in Bull. Äcad. St Pelersb. XV. (1856) 125. — Folia basi profunde cordata, 7-loba, subtus canescentia^ lobi magis attenuati, profundiue inciso-serrati. Fructus minor, vix 2 cm longus. Ostasien: In Wäldern. Sacchalin (F. Schmidt), Nippon (Tschono ski, U. Faurie n. 2307); Mandschurei bis zum Fluss Li-Fudin (Maxini.) und westwärts bis in die chinesische Provinz Szech'uan, liier in einer Höhe von 3 — 4000 m. (Pratt n. 69). 19. A. pseudo-platanus L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1054; Fl. dan. 9 t. «575; Duhamel, Traite des arbres 1. ed. I. t. 36; Smith et Sowerby, Engl. Bot. V. t. 303; Schmidt, Oest. all-. Baumzucht I. (1792) t. 1 ; Tratt. Arch. I. (1812) t. 32; Schrank, Fl. monac. IV. (1818) I, 391 ; DC. Prodi». I. (1824) 594; London, Arbor. brit. I. (1838) 414, 448, V. 1, 33; Hartig, Forstl. Kulturpfl. (1851) t. 97; Reichb. Icon. Fl. germ. V. (1842) t. 164; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 947; Pari. Fl. ital. V. (1872) 404; Willk. Forstl. Fl. (1875) 734, 735; Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. (1880) 560; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 191 ; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 425; Grat v. Schwerin in Gartenfl. XIJI. (1893) 258. — A. optdifolium Thuill. Fl. de Paris (1790) 538 ex DC. Prodr. 1. c. — A. procerum Salisb. jrodr. slirp. in Hort, ad Chap. Allerton (1796) 280. — A. montanum Lam. Fl. franc. II. (1778) 553. — Arbor. Folia chartacea, 10 — 15 cm longa et lata, 5-loba, plus mmus Irregu- lariter grosse serrata, subtus glauccscentia , adulta glabra, in axillis nervorum tomentosa, basi cordata vel rolundalo-truneata, lobi acuti vel acuminati. Inflorescentia 5 — 15 cm longa, pendula, pnbescens. elongato-racemosa , basi composita ; filamenta pilosa, exserta ; Stylus elongatus. Fructus 3 — 6 cm longi alae arcuatac, saepissime angulo fere recto divergentes. Var. or. villosum (Presl) Pari. 1. c. — A. vülosum Presl, Delic. Prag. (1822) 31. — A })Sf)i(h)-platanus var. A. siculum Guss. Fl. sicula II. (l 844) 6 42. ■ — A.pseudo-jihituims L. var. couvergens Nicotra in Malpighia VII. (1893) 84. — A. macro'pterum Guss. Exsicc. — A. itrbrodense Tin. Exsicc. — Folia chartacea vel subcoriacea, basi aperte cordata, grosse incisa, subtus sub anthesi pubescentia. Alae latissimae, ad 2 cm latae, apice rotundalae, angulo fere recto divergentes (= f. latialatum Pax 1. c. 192) vel apice zh subacutac sese invicem obtegentes (= f. nebrodense (Tin.) Pax 1. c). Loculi et adulti plus minus villosi. Mittelmeergebiet: Bergwälder um 1500 m Höhe in Calabrien, Sicilien und auf den Nebroden (S tro bl) ; auch in Dalmatien (Visiani), ohne näheren Standort. — Ob in Ungarn (Borbas, in Termesz. Füzetek XIV (1891) 71), ist mir zweifelhaft. Var. fi. typicum Pax 1. c. 192. — Folia chartacea vel submembranacea, basi ± pro- funde cordata vel rotundato-cordata, irregulariter serrato-incisa vel serrata, sub anthesi tantum secus nervös pubescentia. Fructus adulti saepissime glabri; alae minus latae. Mitteleuropäische Gebirge, von den Pyrenäen und nordspanischen Ge- birgen (Flor. Lus. n. 977) durch Gentralfrankreich bis zu den Alpen; von hier durch den Apennin bis Sicilien; in den deutschen Mittelgebirgen (Sieber n. 117; Gallier Flor. Siles. n. 33 IJ nördl. bis zum Harz; fehlt dem deutschen Flachlande; ferner längs der Karpathen und deren Vorlagen (Reichb. Exs. 2592, Puring n. 163) nordwärts bis Preussen und dann nach den Gebirgen der nördl. Balkanhalbinsel (Bosnien, Serbien, Thessalien, Sintenis n. 649); in der Krim, den pontischen Gebirgen und dem Kaukasus (Hohenacker n. 3855), hier namentl. im colchischen Gebiet. Horstweise oder einzeln eingesprengt als Baum im Mischwald, Buchenwald oder Tannenwald und dann als subalpiner Strauch an der Baumgrenze. Durch Gultur vielfach verbreitet und dann anscheinend wild, so in England, Nordfrankreieh, im norddeutschen Tief land, Skandina- vien und Russland. Subvar. 1. quinquelobum (Gilib.) Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 259. — A. quinquelobum Gilib. Fl. lituan. II. (1782) 198. — A. Wortdraceki 0|>iz, Scznani (1852) 9 (nomen). — Folia distinete 5-loba. Hujus subvarietatis formae in hortis oecurunt sequentes: a. Folia viridia. a. Folia fere usque ad trientem laminae divisa. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 1G3. 2 18 F. Pax. — Aceraceae. I. Folia aperte cordata. 1 . Fructus vix corallini. * Folia inter se zb conformia, non cucullata. f. normale Graf v. Schwerin 1. c. 259 — var. acuminatum Tausch in Flora XII. (1 829) 548 p. pte. — A. robustum Opiz, Seznam (1852) 9 (nomen). — A. longifolium Hort. — Folia enascentia leviter brunnes- centia. f. jaspideum (Lavalle) Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 98. — Gortex lutescens. f. euchlorum (Späth) Graf v. Schwerin 1. c. 259. — Folia supra intense viridia, subtus manifeste pallida. f. latifolium Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (l 896) 9 8. — Folia permagna, subtus pallida. f. laxum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 98. — Petioli apice abrupte incurvati. {'.pyramidale Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 300. — Habitus pyramidalis, f. serotinum Endl. Gatal. hört. Vindob. II. (1843) 372. — Fl. seroüni. ** Folia inter se difformia. f. heterophyllum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 98. — Folia asymmetrica, forma valde variabilia. *** Folia plus minus cucullata. f. neglectum Graf v. Schwerin 1. c. 261. — Folia grosse incisa, dentes revoluti. f. coneavum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 98. — Folia margine involuta. 2. Fructus corallini. f. erythrocarpum Carr. in Revue hortic. (1864) 171 ; Graf y. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (189 4) t. 1. II. Folia profunde cordata, sinus clausus. f. clausuni Graf v. Schwerin 1. c. 259. ß. Folia profunde partita. f. serratum Graf v. Schwerin 1. c. 262. — Folia profunde triloba, lobi laterales bilobi. f. palmatifidum Duham. Traite des arbres t. 1. — A. pseudo- platanus var. Fiebert (Ortm.) Pax 1. c. 192. — A. Fieberi Ortman in Opiz, Seznam (1852) 9 (nomen). — A. laciniatum Loud. , A. longi- foliwn Loud., A. lobatum Nicholson ex Graf v. Schwerin. — Folia pro- funde 5-partita. b. Folia colorata. a. Folia viridia, enascentia intense rubra (subvar. splendens Graf v. Schwerin I.e. 263). f. cupreum (Behnsch) Graf v. Schwerin 1. c. 263. — Folia enascentia cuprea. f. metallieum Graf v. Schwerin 1. c. 263. — Folia juvenilia lutcs- centia, deinde dilute cuprea, demum viridia. f. opulifolium Kirchn. Arbor. museav. (1864) 184. — Folia juvenilia purpurascentia. ß. Folia lutescentia, locis umbrosis viridi-lutescentia (subvar. flavo -marginal um Loud. Encycl. (18 42) 86). f. Worlei (Ohlendorf) Graf v. Schwerin 1. c. 263. — A. lutescens Hort. — Folia aurantiaca, demum aurea. — An huc pertinet f. elegantis- svmuiH lVrkins in Möller's Gärtner-Zeil g. (1899) 351 ? Acer. j g f. flavescens Graf v. Schwerin 1. c. 263. — Folia dilute luteo-viridia. f. luteo-concavum Graf v. Schwerin 1. c. 263. — Folia aurea, mar- gine leviter involuta. x y. Folia aureo-guttata , enascentia brunnea (subvar. auratum Graf v. Schwerin 1. c. 264). f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 1. c. 264. — var. bicolor Dieck, Katal. — Folia grosse aureo-maculata. f. aucubifolium Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 299. — Folia gnttis aureis minoribus notata. ö. Folia sulphureo-guttata, enascentia :ir rubra (subvar. pallidum Graf v. Schwerin 1. c. 264). f. albo-variegatum Kirchn. Arbor. muscav. (1864) 180. — Folia densissime guttis minoribus et majoribus notata. f. LeopoldiiLem. Illustr. hortic. (1864) t. 411. — Folia coloris idho- rariegati, enascentia inLense rosea. f. tricolor Kirchn. Arbor. muscav. (1864) 181. — Folia majora, minus dense guttata. e. Folia enascentia dilute viridia, nee purpurascentia nee rosea (subvar. smaragdirwm Graf v. Schwerin 1. c. 265). f. luteo-virens (Simon-Louis) Graf v. Schwerin 1. c. 265. — Folia minus dense sulphureo-guttata. f. bicolor Späth, Katal. 1880. — Folia dense sulphureo-, demum albo- guttata. L. Folia subtus purpurascentia (subvar. purpureum Graf v. Schwerin 1. c. 265). * Folia non maculata. f. purpurascens Pax 1. c. 192. — Folia enascentia viridia, demum purpurascentia. f. atropurpureum Späth, Kat. 1883; Gartenzeitung (l 883) 513. : — Folia intense atropurpurea. ** Folia simul aureo- vel luteo-maculata. f. pseudo-Nizeti Graf v. Schwerini. c. 265. — Folia subtus dilute purpurascentia, aureo- guttata, f. Handjcryi Späth, Kat. 1883; Gartenzeitung (1883) 513. — Folia subtus vinoso-purpurascentia, supra pulverulento-luteo-guttala. f. nervosum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 265 t. 2. f. 5. — Habitus pyramidalis, humilis ; folia parva, inter nervös albido-vittata. f. Nizeti Graf v. Schwerin 1. c. 266. — Folia subtus atropurpurea, intense aureo-guttata. Subvar. 2. subtrilobum Graf v. Schwerin in Gartcnfl. XL1I. (1893) 261. — Folia majora, fere triloba. Hujus subvarietatis formae in hortis oecurrunt sequentes: a. Folia viridia. f. vitifolium Tausch in Flora XII. (1 829) 549 ; — var. suhoMiixinn DC. Prodi*. I. (182 4) 594? — Folia basi profunde cordala. f. trilobatum (Lavalle) Graf v. Schwerin 1. c. 2 62. — A. praecox Opiz, Seznam (1852) 9 (nomen). — Folia basi subtruncata, lobi sub- integri. f. crueiatum Graf v. Schwerin 1. c. 2 62. — Foliorum lobi basales fere exaete horizontales. 2* 20 F. Pax. — Aceraceae. b. Folia colorata. a. Folia viridia, enascentia sanguinea. f. Rafinesquianum Nicholson in Gard. Chron. (4 881 ) I. .300. ß. Folia lutescentia. f. Albertsii Graf v. Schwerin 1. c. 263. y. Folia enascentia dilute viridia, nee purpurascentia nee rosea. f. laetum Graf v. Schwerin 1. c. 265. — Folia non guttata, f. Spaethii Graf v. Schwerin 1. c. 265. — Folia maculis paucis dilute luteis notata. Subvar. 3. trianguläre Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLH. (1893) 262. — Folia fere triloba, lobi acuti, trianguläres. Hujus subvarietatjs formae oecurrunt in hortis sequentes: a. Folia viridia. f. Opizii (Ortm.) Graf v. Schwerin 1. c. 262. — A. Tauschiamim Opiz, Seznam (1 852) 9 (nomen). — A. Opizii Ortm. in Opiz, Seznam (1852) 9 (nomen); — var. subintegrilobum Pax 1. c. 192 e. p. — Folia leviter cordata, margine distanter crenulata. f. argutum Graf v. Schwerin 1. c. 262. — Folia basi truncata, dentes protracti, acuti. b. Folia colorata. a. Folia lutescentia. f. corstorphinensr Graf v. Schwerin 1. c. 263. — Folia valde prae- cocia. ß. Folia argenteo-guttata, enascentia subrosea (subvar. argenteum Graf v. Schwerin 1. c. 264). f. Simonii (Deegen) Graf v. Schwerin 1. c. 264. — A. Webbimium Nicholson ex Graf v. Schwerin. — Folia maculis magnis notata simul- que albo-pulverulenta. f. Annae Graf v. Schwerin 1. c. 264; in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 896) t. 2 f. 3. — Folia maculis albis notata, nee pulverulenta. f. insigne Späth, Kat. i 883- — Folia parva, albo-pulverulenta, im- primis secus nervös, f. discolor Graf v. Schwerin 1. c. 265. — Habitus pygmaeus; folia parva, alba, secus nervös viridia. f. pulverulentum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol Ges. (189 6) 99. — Folia dense pulverulenta. Subvar. 4. crispum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (l 893) 262. — Folia margine crispa. Subvar. 5. ternatum Graf v. Schwerin 1. c. 262. — Folia usque ad basin tripartita, f. viride Pax. — - Folia subtus viridia. f. purpureo-digitatum Hesse, Kat. 1 898. — Folia subtus purpuras- centia. Nota. A. pseudo-platanus spontaneum est species characteribus foliorum satis constans, vix valde variabilis, tantum directione et magnitudine alarum plus minus ludens (= var. anoma- lum Graf v. Schwerin 1. c. 266). Tales variationes hinc inde sparsim oecurrunt et descriptae sunt sub nominibus: 1) f. complicatum Mortensen in Bot. Tidsskr. 3. Reihe II. (1878). — A. melliodorum Opiz, Seznam (1852) 9 (nomen). — var. subparallelum Borbäs in Termesz. Füzetek XIV. (1891) 72. — Mae subparallelae sese invicem tegentes. 2) f. Dittrichii (Ortm.) Gelak. Prodr. Fl. Böhm. (1867) 539. — A. Dittrichii Ortm. in Opfc (Nom. bot. (1831) 42. — A. Ortmannianum Opiz, Exs. — A. bohemicum Presl in Opiz, Seznam 1852) 9 (nomen). — Alae angulo obtuso divergentes, valde introrsum faleatac. Acer. 21 3) f. obtusangulum Borbas in Termesz. Füzelek XIV. (4 891) 71. — var. divaricatum Reinecke in Mitteil. Thür. bot. Ver. XV. (1900) 44. — Alae elongatae, angulo obtuso divergentes. 4) f. brevialatum Graf v. Schwerin 1. c. 266. — Fructus parvi, vix 2 ein longi, alae angustae, lere horizontales. 5) f. subalpinum Beck, Fl. v. Niederösterr. (1890) 582 — var. grandicorne Borbäs 1. d. 72. — Alae majores, angulo recto divergentes. 4y2 cm longae ad 1*/2cm latae, vel majores. — An liuc pertinet var. platypterum Borbäs in Erdeszeti Lapok (1885) 1046? 6) f. stenopterum Hayne, Dendrol. Fl. (1829) 212; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLV1I. (1898) 121 f. 31. — Alae angustae, loculis vix latiores. 20. A. macrophyllum Pursh, Fl. Amer. sept. I. (1814) 267; Nutt. North Amer. Sylva II. (1842—54) t. 67; DG. Prodr. I. (1824) 594; Hook. Fl. bor. amer. f. (1833) 112 I. 38; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 408, 438 f. 117, 118; V. t. 40; Loudon, Encycl. trees and shrubs t. 38 (18 42); Wittmack in Monatsschr. Ver. Beförd. Gartenb. (4881) t. 8; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. ( I 886) 1 90; Sargent, Silva II. (1891) 89 t. 86, 87; Bobinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 436; Trelease in Annual Beport Miss. Bot. Garden (189 4) t. 15 f. 14 — 16. — Ä. palrnatum Baf. New Fl. North Amer. I. (1 836) 48. — A. Murray- emurn Hort. — Arbor procera. Folia magna, 25 — 30 cm longa et lata, basi cordata, pro- funde 5-loba, lobus medius 3-lobus, cum lateralibus acute grosse dentatus. Flores pro genere majores, in racemos pendulos, multifloros dispositi, foliis posteriores ; filamenta pilosa. Fructus ad 7 cm longi loculi setulosi-hispidi , alae subglabrae , medio latissimae ; Stylus stigmatibus aequilongus. Var. a. normale 0. Ktze. Bev. gen. I. (I 891) 146. — Alae angulo acuto divergentes, hinc inde quam in typo breviores (f. brevialatum 0. Ktze 1. c). Var. ß. imbrieatum 0. Ktze. 1. c. — Alae ereetae, partim imbricatae. Var. y. tricolor Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 267. — Folia albo-macu- lata, maculis primo dz roseis. Pacifisches Nordamerika: Von Alaska (Bobinson 1. c.) bis Süd-Californien, namentlich auf fettem Boden an Flussufern ; besonders üppig in Oregon, hier Bäume von 30 m Höhe und \i/2 m Durchmesser bildend. Oregon (Lyall), Washington (Allen n. 1 14), Cali- lornien (Cour ran n. 68, Hansen n. 182, Jones n. 3306, Palmer n. 2055, Parish n. 496). — In Kultur (Koehne Herb, dendrol. n. 75), nicht ganz winterhart. 21. A. multiserratum Maxim, in Acta Horti petropol. XI. (1890) 107. — Arbor. Petiolus lamina saepius brevior vel aequilongus ; folia membranacea , ad I 0 cm longa et lata, opaca, subtus (ad costas densius) pubescentia, basi profunde cordata, 5 — 7-loba, lobi deltoidei, caudato-acuminati, argute inciso-serrati. Bacemi ad 8 cm longi, erecti, villosi, multiflori ; flores minores ; Stylus elongatus. Fructus loculi valde convexi, alae ad 1 1/2 cm longae, angulo obtuso divergentes. Westchina: Prov. Kansu, Pass (3000 m) zwischen Mör-ping und Wu-ping (G. N. Potanin). 22. A. Oliverianum Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (1889) ad t. 1897. — Arbor. Folia 7 — 9 cm longa et lata, membranacea, imprimis subtus nitida, concoloria, glaberrima, graci- liter petiolata, basi truncata, 5-loba, lobi trianguläres, acuminati, argute serrulati. Inflores- centia foliis subcoaetanea, corymbosa. Fructus glaberrimi loculi prominenter nervosi, alae 2^2 cm longae, fere horizontales. Gentralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 6512), Szech°uan (Bock u. v. Bosthorn n. 2266). Nota. Species descripta medium tenet inter %Spicata et %Palmata. 23. A. Campbellii Hook. f. et Thoms. in Brandis, Forest Fl. (1874) 109; Hiern in Hook f. Fl. Brit. India I. (1 875) 696 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 1 96. — Arbor procera. Folia 9 — 12 cm longa, 12 — 15 cm lata, mox glabrescentia, basi rotundato-trun- cata, vel aperte cordata, 5 — 7-loba, lobi inter se subaequales, longe caudato-acuminati, apicem versus argute serrulati, basin versus subintegri. Inflorescentia foliis posterior, race- mosa, composita, glaberrima, multiflora ; flores minuti; sepala triangularia ; petala breviora ; 22 F- Pax- — Aceraceae. stamina inclusa; Stylus stigmatibus aequilongus. Fractus ad g1^ cm M»gi alae horizontales, basi contractae. Osthimalaya: Sikkim (Hooker f. et Thomson, C. B. Clarke, Anderson n. 408, Griffith n. 926), Bergwälder zwischen 2 — 3000 m , bis 20 m hohe Bäume; Yunnan (Henry n. 10495). 24. A. erianthum Graf v. Schwerin n. sp. — Arbor. Folia 9 — 10 cm longa, 10 — 12 cm lata, glabrescentia , basi rotundato-truncata vel aperte cordata, 5-loba, lobi caudato-acuminati, inferiores quam intermedii minores, omnes argute serrulati. Inflores- centia racemosa, composita, multiflora ; sepala ovata, obtusa, intus albo-villosa, petala paullo breviora, glabra; stamina inclusa; discus densissime albo-villosus. Gentralchina: Prov. Szech'uan (Henry n. 8989). 25. A. sinense Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (1 889) ad t. 1897. — Arbor glaberrima. Folia nitida, subtus pallidiora, glaucescentia, 9 — 1 1 cm lata, 6 — 8 cm longa, aperte cordata, 5-loba, lobi basi integri, apicem versus serrulati. Inflorescentia foliis coaetanea, glaberrima, composito-racemosa, multiflora; sepala triangulari-oblonga; petala oblonga; Stylus elongatus, Stigmata quam Stylus multo breviora. Var. a. typieUm Pax. — Alae angulo fere recto divergentes. Gentralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 5641, 5831), Szech'uan (Bock u. v. Rost- horn n. 793). Var. ß. eoncolor Pax. — Folia paullo majora. Fructus alae fere horizontales, cum loculo fere 3 cm longae. Gentralchina: Prov. Szechcuan (Henry n. 7081). 26. A. isolobum Kurz in Journ. As. Soc. Bengal. (1872) 302; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 694; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 253. — Folia profunde triloba, glabra, lucida, acute serrulata, basi subcordata; lobi lanceolati, acuminati. »A large glabrous tree. Leaves 3 — 4'/2 by 3 — 5 inch. wide; petioles 1 — 2 inch. Flowers and fruit unknown.« Pegu (Kurz). Nota. Speciem non vidi; fortasse ad affinitatem A. trifkli Hook, et Arn. .spectat. 27. A. pentapomicum Stewart in Brandis, Forest Fl. (1874) 111; Hiern in Hook. f. Fl. Brit, India I. (1875) 694; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 254. — Folia 3-loba, glabra, ad axillas nervorum barbulata, basi truncata vel cordata, lobi ovati, obtuse serrulati. Pedunculi fasciculati. »A tree. Leaves 1 J/2 — 4 ßy 2Y2 — 6 inch., pale on both sides ; lobes about half the depth of the leaves, petioles |i/4 — 4 inch., thinly tomentose, when young, afterward glabrate. Flowers unknown. Peduncles in short, little branched, corymbose cymes, vvhich measure 2 — 3 inch. long. Fruit glabrous ; carpels 1 inch. long; wings venöse, slighlly diverging, widening above, back nearly straight; cells somewhat nodose.« Nordwest-Himalaya: Von Kaschmir bis Kumaon, 800 — 1400 m (Hiern). 28. A. sericeum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894) 75. — Arbor parva. Folia chartacea vel coriacea, 5-loba, 1 1 cm lata, 9 cm longa, cordata, lucida, subtus lutescenti-viridia, dense albido-tomentosa, secus nervös villosa, lobi lati, irregulariter biserrati; petiolus vix canaliculatus, 7 — 8 cm longus, gemmam non occultans. Racemi abbreviati dz duplo longiores quam lati. Kulturform hybrider Herkunft, an der sicher der sehr nahe verwandte A. pseudo- platanus L. beteiligt ist; winterhart, aber bisher noch nicht verbreitet. 29. A. ramosum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894) 75. — Arbor parva. Folia ad 9 cm longa et lata, chartacea vel coriacea, 3-loba, biserrata, lobi« laleralibus arrectis, basi lobulo parvo auctis, basi rotundata, rarius subcordata, supra pro- funde viridia, secus nervös canaliculata, subtus pallidiora, glabra, nervis prominulis praedita. Flores illis A. pseudo-platani minores, intus dense albo-tomentosi. Fructus alae 4% — 5 cm longae, rectae, angulo obtusissimo divergentes ; ovarium mox glabrescens. Kulturform hybrider Herkunft ; der Autor [vermutet j eine Kreuzung zwischen A. pseudo-platanus L. und A. campestre L., was mir nicht wahrscheinlich erscheint. Acer. . 23 Palaeospicata Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI (l 885) 351 ; Schenk 1. c. 559. Folia et fructus formationis tertiariae, forma et textura illis A. pseudo-platani L. vel J. spicati Lam. similia. Folia 5- vel 3-loba, basi cordata, lobi subaequaliter crenato-dentati. Fructus loculi nodulosi, non elongati, quam alae multoties breviores. Alae medio latissimae, basin versus angustatae, angulo fere recto divergentes. I.A. ambiguum Heer*), Miocän. Fl. Sacchalin, in Mem. Acad. St. Petersb. 7. ser. XXV. (1878) 50 t. 13 f. 5—7; Schmalhausen in Palaeontographica XXXIII. (1887) 213 t. 2 2 f. 8—10. A. arcticum Heer, Foss. Fl. Spitzberg, in Kgl. Svenska Vetensk. Akad. Handling. XIV. (1875) 86 t. 22 — 24 f. 1—2, t. 25 f. 1—3; Schenk 1. c. 560 f. 316, 1. A. thulense Heer, Foss. Fl. Spitzberg, in Kgl. Svenska Vetensk. Akad. Handling. XIV. (1875) 88 t. 24 f. 3. 2. A. brachyphyllum Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 56 t. 117 f. 10—13; Ettingsh. Foss. Fl. Bilin, in Denkschr. Akad. Wien XXIX. (1869) 20 t. 45 f. 3; Schenk 1. c. 560 f. 316, 3. A. Ponzianum Gaud. Mem. sur quelques gisements des feuilles foss. en Toscane (1858) 38 t. 13 f. I, 2; Contrib. ä la fl. foss. ital. II. (1859) 52 t. 1 0 f . 11; Stur, Jahrb. geol. Reichsanst. Wien. XVII. (1867) 194 t. 5 f. 4; Schenk 1. c. 560 f. 316, 2. A. pyrenaicum Rerolle, Rev. sc. nat. Montpellier 1885. 368 t. 13. f. 2 — 6. A. vitifolium Weber in Palaeontographica II. (1852) 197 t. 22 f. 4. 3. A. crenatifolium Ettingsh. Foss. Fl. Bilin, in Denkschr. Akad. Wien XXIX. (l 869) 20 t. 45 f. 1, 4; Velenovsky, Tert. Letten v. Vrsovic, in Abh. böhm. Gesellsch. Wiss. Prag, mathem. naturw. Kl. VI. Folge Bd. XI. (1881) 38 t. 7 f . 4 ; Windisch in Zeitsch. Naturw. Halle 4. Folge Bd. V. (1886) 258. A. otopteryx Göpp. in Palaeontographica II. (1852) 279 t. 38 f. 4; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 199 t. 155 f. 15; Urwelt Schweiz (1865) 361 f. 228; Fl. foss. arct. I. (1868) 12 2 t. 50 f. 10, 152 t. 28 f. 1—13; Miocäne balt. Fl. (1869) 93 t. 29 f. 1—4, 16; Schimper, Traite paleont. veg. III. (1874) 146 t. 100 f. 19. A. triangulilobum Goepp. Foss. Fl. Schossnitz (1855) 35 t, 23 f. 6; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) t. 155 f. 5. 4. A. pseudo-platanus Gaud. Contrib. ä la fl. foss. ital. IV. (1860) 24; Heer, Urwelt Schweiz (1865) 28, 485, 533, 545; Sordelli in Atti soc. ital. sc. nat. Milano XXI. (1878) 895; Saporta, Glimat des environs de Paris. Assoc. franc. pour l'avanc. sc. Clermont- Ferrand 1876; Wettstein, Foss. Fl. Höttinger Breccie, in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. LIV. (1 892) 485 t. 4 f. 3, t. 5 f. 5; Staub, Fl. Kalktuff v. Ganöcz, in Földtani Közlöny XXIII. (1892) 59, 64, 66; Wehrli, Kalktuff v. Flurlingen, in Vierteljahrsschr. *) In der Gattung Acer sind mehrfach lebende und fossile Arten mit demselben Namen bezeichnet worden. So existiert z. B. A. Paxii Franch. (1887) und A. Paxii Natli. (1888), A. ambiguum Heer (1878) und A. ambiguum Dippel (1892) u. a. Es steht nun außer Zweifel, dass z. B. die von Franchet aufgestellte Species berechtigt ist und ebenso der Nathorst ^che fossile Fund zu Acer gehört. Es müsste also in diesem Falle A. Paxii Nath. einen neuen Namen erhalten, und ebenso müsste A. ambiguum Dippel umgetauft werden. — Allein die Sachlage ist liier doch eine andere. Wenn auch in viel höherem Grade die tertiären Reste von Acer Anspruch auf sichere Bestimmung machen können als es bei den allermeisten Dicotyledonen der Fall ist, ja recht oft sogar die Zugehörigkeit des fossilen Fundes zu einer Section der recenten Gattung durchgeführt werden kann, so reichen doch die Reste der Tertiärzeit auch in der Gattung Acer bei Weitem nicht hin zur Aufstellung von »Species«, die den jetzt lebenden auch nur annähernd gleichwertig wären. Fossile Acer- Species giebt es meiner Meinung nach nicht, wohl aber fossile Reste, welche die Existenz der Gattung, ja der einzelnen Sectionen, während der Tertiärzeit unzweifelhaft erweisen. Hiernach würden also die fossilen »Ahorn arten« auf die Nomenclatur der recenten Sippen ohne Einfluss sein. 24 F. Pax. — Aceraceae. naturf. Gesellsch. Zürich (1894) 282 f. 2 a— f; Baltzer in Neues Jahrb. f: Mineral. (1896) I. 177 t. 4 f. 7; Tliche in Bull. Söc. geol. France. 3. ser. XXV. (1897) 959, 961. A. insigne Baltzer in Neues Jahrb. Mineral. (1896) I. 177 t. 4 f. 10. Geographische Verbreitung. Im Gegensatz zur reichen Gliederung der Section Spicata in der Gegenwart, treten im Tertiär weit wenigere Typen auf, die sich, wie oben geschehen, in einzelne Gruppen vereinigen lassen. Diese Gruppen entsprechen selbstver- ständlich nicht etwa einzelnen Arten, sondern bringen nur die vermutliche Verwandtschaft der fossilen Funde zum Ausdruck. Die Gruppe des A. ambiguum Heer ist aus dem Oligocän bis Miocän der arktischen Länder (Grönland, Spitzbergen, Sacchalin, auch am Altai) bekannt; die des A. crenatifolinm Ettingsh. reicht im Oligocän von Grönland und Island bis an die Ostsee und in das Rhein- thal und ist im Miocän Mitteleuropas verbreiteter, auch im Pliocän Südfrankreichs nach- gewiesen. A. brachyphyllum Heer ist mitteleuropäisch und lässt sich vom Oligocän (Rhein- thal) durch das Miocän (Schweiz, Böhmen) bis in das Pliocän des Val d'Arno verfolgen. A. pseudo-platanus L. endlich ist aus interglacialen Ablagerungen verschiedener Fundorte bekannt, auch aus recenten Tuffen nachgewiesen. Hiernach ergiebt sich, dass das Areal der Spicata während der Tertiärzeit eine Ver- schiebung nach Süden erfuhr. Vergl. Karte I und II. Sect. II. Palmata Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 326; VII. (1886) 19 8. A. Petioli et pedunculi juniores densissime pubescentes. a. Flores minuti vel mediocres. a. Folia argute serrata vel biserrata, basi aperte cordata vel subtruncata 32. A.Sieboldiaiiuni. ß. Folia inciso-serrata, basi cordata, sinu angustissimo . . . 31 . A. eÄrcumlobatit wn >. b. Flores majusculi, purpurei. Folia inciso-serrata 30. A. japonicum. B. Petioli et pedunculi juniores subglabri. a. Folia profunde, ultra medium lobata. Flores purpurascentes . 33. A. palmatum. b. Folia fere ad medium lobata. Sepala purpurascentia , petala alba . 34. A. circinatum. Nota. Adest in Herbario Berolinensi specimen sterile, ex imperii sinensis provincia Szechcuan a breviter (1 1 — 1 3 mm) petiolata, chartacea, utrinque nitida, oblonga vel obovata, basi cordata, trinervia, apicem versus acuminata, minute serru- lata. Inflorescentia fructifera glaberrima. Fructus 2 cm longi loculi vix carinati, alae angulo obtuso divergentes, latissimae, 1 cm latae, extrorsum falcatae. Gentralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 7721). — Vergl. Fig. 6. 45. A. Schwerinii Pax in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (1892) 398. — ■ Folia coriacea, mox glabrescentia, nitidula, subtus opaca, glauca, reticulata, petiolata, e basi cordata oblongo- ovata, acuminata, indivisa vel triloba et majora, lobi laterales breves, medius productus. Gemmae 10 — 1 2-perulatae. Flores et fructus ignoti. f. typicum Pax. — Folia viridia, 1 5 — 1 6 cm longa, 6 — 8 cm lata vel majora. f. marmoratum Graf v. Schwerin. — Folia dilute viridi-marmorata. f. microphyllum Graf v. Schwerin. ■ — Folia minora 5 — 8 cm longa, 3 — 5 cm lata. Himalaya ? Im botan. Garten in Kew in Kultur, neuerdings vom Grafen v. Schwerin weiter verbreitet. Nota. Floribus et fructibus ignotis non absque dubio speciem hanc macropliyllam ad Sectionem Integrifolioram retuli, sed consistentia et glabrities foliorum et gemmae multiperulatae species affinitatis illius manifeste revocant. 46. A. discolor Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 589; XI. 350 t. 27 f. 6; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 253. — ■ Arbor vasta, sempervirens. Rami graciles. Folia tenuiter coriacea, nitidula, subtus glauca, reticulata, breviuscule (2 — 4 cm) petiolata, e basi rotundata ovato-oblonga vel lanceolata, sensim caudato-acuminata, saepius integra, rarius triloba intermixta, ad 1 2 cm longa, 5 cm lata, lobi laterales, si adsunt, brevissimi. Flores et fructus ignoti. Gentralchina: Prov. Shensi, am Flusse Han und in den nördlichen Teilen der Ebene der Prov. Kansu (Piasezki); Prov. Szechcuan (v. Rosthorn n. 601). Nota. A. discolor Maxim, certissime A. Schwerinii proxime affine est. Palaeointegrifolia Pax. Folia et fructus illis Integrifoliorum comparanda adhuc ignota sunt. A. subproductum Ettingsh. Tertiärfl. Austral. in Denkschr. Akad. Wiss. Wien math. naturw. Kl. LIII. (1887) 125 t. 1 4 f . 2, 2a, 3 et A. subintegrilobum Ettingsh. 1. c. t. 14 f. 13, e formatione tertiana Australiae vix ad genus Acer referenda videntur. Folia ambitu illa A. Schwerinii Pax vel A. discoloris Maxim, revocant, sed fructibus deficientibus folia illa fossilia ceterum incomplete nota haud rite recognoscuntur. Cum A. trilobato A. Br. et A. integrilobo Web. europaeis, quibuscum comparavit cl. Ettingsh aus en, nulla affinitas vera. Sect. V. Indivisa Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 327, VII. (1886) 213. A. Folia adulta subtus dense pubescentia 47 . A. stachyophyllum. B. Folia adulta subtus glabra vel glaberrima. a. Folia obovata, multieostata 48. A.carpinifolium. b. Folia cordata, paucicostata. or. Fructus brevissime pedicellati vel subsessiles 49. A. sikkimense. ß. Fructus distincte pedicellati. I. Fructus alae erectae 50. A. distylum. II. Fructus alae angulo obtuso divergentes 5 1 . A. Hookeri. C. Folia juniora secus nervös rufo-pubescentia, deinde plus minus glabrescentia. Fructus alae subhorizontales. a. Folia margine serrulata, nunquam dentato-lobulata . . . . 52. A. Davidii. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 163. 3 34 F. Pax. — Aceraceae. b. Folia dentato-lobulata vel lobata. a. Folia dentato-lobulata vel leviter lobata, simulque argute serrata, longiuscule caudato-acuminata 53. A. laxiflorum. ß. Folia lobulata, saepius 3-loba immixta, vel triloba, simulque irregulariter serrulata vel serrata, acuminata. I. Cortex ramulorum brunneus. Folia subtus tenuissime reticulata §i.A.crataegifoliiim. II. Cortex ramulorum albo-striatus. Folia subtus nervis prominentibus reticulata . 55. A Veitchii. 47. A. stachyophyllum Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 694 ; PaxinEng- ler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 217. — Arbor minor. Folia ovata, caudato-acuminata, argute serrata, membranacea, opaca, supra glabra, 9 — 10 cm longa, 3 — 4 cm lata; petiolus gra- cilis. Inflorescentia elongato-racemosa. Flores ignoti. Fructus ad &l/2 cm longi loculi erecti, carinato-convexi, alae introrsum falcatae, angulo acuto divergentes. Osthimalaya und Centralchina: Bergwälderum 3000 m. Sikkim (Hooker f. n. 5), Bhotan (Griffith), Szech'uan (Henry n. 8799). — Vergl. Fig. 1 A, B. 48. A. carpinifolium Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (1846) 154; Fl. japon. II. (1870) 81 t. 142; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 89; Maxim, in Melang. biol. X. (188 0) 596; Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 564 f. 105; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 217; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 408 f. 187; Späth in Gartenfl. XLl. (1892) 174 f. 31. — Arbor. Folia obovata, acuminata, argute biserrata, membranacea, opaca, breviter (1 — 1 i/2 cm) petiolata, 9 — 12 cm longa, 4 — 5 cm lata. Inflorescentia foliis coaetanea, pauciflora, racemosa ; flores apetali ; stamina inclusa ; Stylus profunde bifidus. Fructus 2 l/2' — -3 cm longi loculi planiusculi, erecti, alae introrsum falcatae, angulo fere recto divergentes. Südl. Japan: Bergwälder der unteren Regionen bis zu subalpiner Höhe (Göring, Hilgendorf, Warburg n. 7763). Nippon (Bürger, Maximowicz, Rein, U. Faurie n. 2301). Kiusiu (Maximowicz).' — In Gartenanlagen in Kultur und (z. B. in Breslau) völlig winterhart. 49. A. sikkimense Miq. in Arch. neerl. II. (1852) 471 ; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 694; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 215. —Folia 10 — 18 cm longa, 8 — 9 cm lata, coriacea, juniora jam glaberrima, ovata, basi profunde cordata, caudato- acuminata, breviter (3 — -4 cm) petiolata. Flores foliis coaetanei, dense spicati. Fructus circ. 2 cm longi loculi globoidei, alae angulo fere recto divergentes, basi angustatae. Var. a. subintegrum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 229. — Folia inte- gerrima vel tantum apicem versus serrulata. Osthimalaya: Bergwälder zwischen 2300 u. 3000 m, vorzugsweise in Sikkim (Griffith n. 930, Thomson n. 2, Lister, Gamble); Darjiling (Schlagintweit, Glarke n. 35209); Mishmi Hills (nach Hiern 1. c.j. Var. ß. serrulatum Pax 1. c. — Folia toto margine serrulata. Osthimalaya (Griffith n. 936) und Yunnan (Henry n. 10640). 50. A. distylum Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (I 846) 154 ; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 89; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 595; Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 499 f. 93. — Folia 12 — 14 cm longa, 9 — 10 cm lata, firme membranacea, utrinque glabra, subtus lucidula, ovata, profunde cordata, subito acuminata, irregulariter serrulata ; petiolus 3 — 4 cm longus, pubescens. Inflorescentia foliis posterior, nutans, composita; flores apetali; styli fere liberi. Alae erectae apice conniventes. . Japan: Insel Nippon, Bergwälder (Tschonoski, Maximowicz). — Nur selten in Kultur. 51. A. Hookeri Miq. in Arch. neerl. II. (1 852) 471 ; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 694; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 596; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (18 86) 215; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 408 f. 1 86 (icon mala). — A. sikkimense subsp. Hookeri Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 44. — Arbor excelsa. Folia 8 — 12 cm longa, 6 — 8 cm lata, chartacea vel coriacea, glabra, ovata, caudato-acuminala, Acer. 35 Fig. 7. A. staehyophyllum Hiern. A Ramulus fructiger. B Fructus evolutus. — A. laxiflorum Pax. C Ramulus floriger. D Flos (5 verticaliter sectus. (Icon. origin.». 3* 36 F. Pax. — Aceraceae. dense et argute biserrata. Inflorescentia foliis subcoaetanea, puberula, racemosa; sepala petalis aequilonga; stamina vix exserta; ovarium glabrum. Fructus vix 2 cm longi loculi rotundati, alae rectae vel extrorsum falcatae, angulo recto vel majore divergentes. Var. a. normale Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLH. (1893) 229. — Folia dense et argute biserrata, chartacea. Osthimalaya: Sikkim, Bergwälder, 2600 — 3300 m, Bäume von 20 m Höhe bildend (Thomson n. 3, Kurz); Bhotan (Griffith n. 928, 929). — Seltene Kalthauspflanze. Var. ß. majus Pax 1. c. 216. — Folia majora, coriacea, imperfecte biserrata, serra- turis minus cuspidatis. Osthimalaya: Sikkim (Anderson n. 407). Nota. A. Hookeri Miq. e Kiangsi, Kiukiang (Journ. Linn. Soc. London XXIII. (4 886)^40) verisimiliter non ad hanc speciem spectat sed melius ad sequentem referendum erit. Ceterum A. Hookeri Miq. et A. Davidii Franch. species arcte affines videntur. 52. A. Davidii Franch. in Nouv. Arch. Mus. hist. nat. Paris 2. ser. VIII. (4 884) 24 2 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (l 886) 2 4 6. — A. sikkimense subsp. Davidii Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (4 890) 44. — Arbor. Folia 9— 4 6 cm longa, 4 — 8 cm lata, coriacea, ovata, acuminata, basi leviter tantum cordata; petiolus 2- — 3 cm longus. Racemi penduli, folia aequantes, parce rufo-lanuginosi ; sepala petalis aequilonga ; stamina inclusa ; ovarium rufo-tomentosum, mox glabrescens. Fructus 2 Y2 — 3 cm longi alae angulo recto vel majore divergentes. Var. «. tomentellum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (4 893) 230. — Folia subtus secus nervös rufo-lanuginosa. Centralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 5827, 69 4 0) und Szech'uan (Henry n. 5643, David). Var. ß. glabrescens Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (4 889) ad t. 4 897. — Folia adulta glabrescentia juniora tantum rufo-lanuginosa. Centralchina: Mit der typischen Form zugleich Waldbaum, Prov. Hupeh (Henry n. 7085), Prov. Kui chou (v. Rosthorn), Prov. Szech'uan (v. Rosthorn n. 4 37, 530, 2263, 2270, 2274). 53. A. laxiflorum Pax n. sp. — Folia membranacea vel demum coriacea, basi aperte cordata, ovata, 8—9 cm longa, i- — 5 cm lata, opaca, mox glabrescentia ; petiolus quam lamina brevior. Racemi foliis coaetanei, glaberrimi, laxiflori, folia vix aequantes; sepala obovata, obtusa ; petala paullo longiora, obovata, obtusissima ; stamina inclusa, in flore (^ perigyna. Fructus alae loculo duplo vel triplo longiores. Var. a. genuinum Pax. — Racemi ± 8-flori. Fructus immaturi 2V2 cm l°ngi a^ae angulo recto majore divergentes. Centralchina: Prov. Szecliuan, in der Umgebung von Tachienlu, 3000 — 4500 m (Pratt n. 838), Omei, 2300 m (Faber). — Vergl. Fig. 7(7, D. Var. ß. ningpoense Pax. — Racemi elongati multiflori. Fructus immaturi 2 — 3 cm longi alae extrorsum falcatae, fere horizontales. China: Ningpo-Berge (Faber). 54. A. crataegifolium Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (4 846) 4 55; Fl. japon. II. (4 870) 84 t. 4 47; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (4 875) 89; Maxim, in Melang. biol. X. (4 880) 596; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (4 886) 248; Dippel, Laub- holzk. II. (4 892) 44 6 f. 4 93. — Folia subcoriacea, opaca, glabra, subtus pallidiora, basi rotundata vel cordata, indivisa, ovata vel leviter 3 — 5-loba, lobis lateralibus valde abbreviatis, medio longe producto, acuminato; petiolus gracilis. Racemi foliis coaetanei, 5 — 8-flori, glabri, in ramulis lateralibus terminales; flores lutescentes, glabri. Fructus 2 — 3 cm longi loculi planiusculi, alae angulo obtusissimo divergentes vel subhorizontales, quam loculi vix duplo longiores. Var. a. typicum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (4 893) 455. — Folia viridis. Japan: Hilgendorf, Bergwälder auf Nippon (Maximowicz, Savatier, Rein n. 63, U. Faurie n. 2300, 3 148, 34 49) und Kiusiu (Maximowicz). — Kultur- pflanze, im mittleren Deutschland nicht ganz winterhart. Acer. 37 Var. ß. Veitchii Nicholson in Gard. Ghron. (l 881 ) H. 75. — Folia juvenilia roseo-, demum albo-marmorata, imprimis secus marginem. Kulturform. 55. A. Veitchii Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894) 77; (i 900) 125. — Folia coriacea, 7 cm longa, 4 cm lata, utrinque viridia, mox glabra, ovata, acumi- nata, indivisa, vel simulque triloba, lobis lateralibus abbreviatis ; petiolus validus, brevis, 2V2 cm longus. Flores foliis coaetanei, virides, in racemos 8 — 10-floros, erectos, juveniles pilosos, 4 cm longos, in ramulis lateralibus simulque in ramis elongatis terminales dispositi. Fructus ignoti. Kulturform, angeblich (nach Veitch) aus Nordchina, wahrscheinlich aber hybrider Abstammung. Die Deutung als ein A. rufinerveX crataegifolium, die Graf v. Schwerin giebt, hat vieles für sich. Nota. A. crataegifolium Sieb, et Zucc. in Monographia mea citata inter species secüonis Macranthorum militat. Jam cl. Koehne in Deutsche Dendrol. (1893) 379 hanc speciem omni jure ad affinitatem Indivisorum retulit, ubi A. Davidii Franch., laxiflomm Pax , crataegifolium Sieb, et Zucc. nee non stirps meo sensu hybrida, A. Veitchii Graf v. Schwerin, transitum prae- bent a speciebus typicis Indivisorum ad seriem Macranthorum. Palaeoindivisa Pax adhuc plane ignota sunt. Sect. VI. Rubra Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 326, VII. (1886) 179. A. Flores petaligeri, rubri. Ovarium glabrum. a. Folia saepius longiora quam lata, dsz 8 — 1 0 cm longa, irregula- riter acute serrata, subtus mox glabrescentia . 56. A. rubrum. b. Folia majora, fere aeque longa ac lata, =b 15 — 20 cm longa, grosse crenato-dentata, subtus ± pubescentia, saepius albida 57. A. Drummondii. c. Folia longiora quam lata, zt 6 — 7 cm longa, acute serrata, subtus dt pubescentia 58. A. tomentosum. B. Flores apetali, viridi-lutescentes. Ovarium juvenile dense pubescens 59. A. saccharinum. 56. A. rubrum L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1055; F. Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) t. 6; Michx. f. Hist. Arb. for. Amer. sept. II. (l 810) 210 t. 14; Tratt. Arch. I. (1812) t. 39, 39a; Ann. Mus. Hist. nat. VII. 413 t. 25; DG. Prodr. I. (1824) 595; Watson, Dendrol. brit. (1825) t. 169; Loudon, Arbor. brit. I. (1 838) 424, V. t. 38 a, 39 ; Emerson, Trees and shrubs of Massach. ed. 2. II. (1 875) 551 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 181 ; Sargent, Silva II. (1891) 107 t. 94; Grafv. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 166 ; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 437. ■ — A. rubrum subsp. normale et semiorbiculatum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 28, 29. — A. carolini- anum Walt. Fl. Carolina (1 788) 251. — A. coeeimum Michx. f. 1. c. 203. — A. sangui- neum Spach in Ann. sc. nat. 2. ser. II. (1834) 176. - — A. dasycarpum var. glabrum Aschers. Fl. Prov. Brandenburg (186 4) 116. — A. semiorbiculatum Pax 1. c. 181. — A. saccharinum var. glabrum Aschers, u. Gräbner, Fl. nordostdeutsch. Flachl. (1899) 481. — Folia longe petiolata, chartacea, basi leviter cordata vel rarius rotundata, supra nitidula, subtus zb intense glaucescentia, 5- vel sub- 5-loba, lobi acuminati, non incisi, sinus inter lobos acuti ; flores secus ramos fasciculati, purpurei, foliis praecociores ; stamina in flore q^ exserta, in flore Q inclusa. Fructus fere 2 cm longi alae angulo acuto divergentes. Atlant. Nordamerika: fruchtbare Wälder und Swamps von Neu-Fundland bis Florida (nach Robinson), nordwestlich bis zum Winipeg, Ostdacota und Nebraska ; vor- zugsweise in den nördlicheren Staaten der Union und hier gewöhnlich mittelstarke Bäume bildend, aber auch solche von 40 m Höhe, durch die prächtige rote Herbstfärbung der Blätter ausgezeichnet. (Engelmann n. 806, Krebs n. 485 und viele andere Sammler.) Häufig kultiviert (Hohenacker, Arznei- u. Handelspfl. n. 908). Die hier beobachteten Formen sind folgende ; 38 F. Pax. — Aceraceae. f. eurubrum Pax 1. c. 181. — Folia 3 — 5-loba, leviter cordata vel rotundata. f. Schlesinger* Sargent et Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 896) 97. - — Folia majora usque 12 cm longa, basi subtruncata. f. semiorbiculatum Pax 1. c. 181 (pro specie). ■ — Folia basi rotundata, semi- orbicularia, subtus viridia. f. WageriK. Koch, Dendrol. I. (1869) 543. — Var. palmatum Graf v. Schwerin 1. c. 167. ■ — Var. pendukmi Lavalle, Arb. Segr. (18 80) 29. — A. Wagneri vel Wageneri Hort. - — Folia majora, profunde 5-loba; ramuli penduli. f. sanguiheum (Spach) Lavalle 1. c. 29. — A. coccineum Hort. ■ — Folia sublus intensius glauca, basi profunde cordata. f. albo-variegatum Graf v. Sehwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Folia albo-guttata. f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Folia aureo-guttata. Nota. A. rubrum var. clausuni et var. pallidiflorum in Monographia mea pro variela- tibus sumptae nunc omittuntur. 57. A. Drummondii Hook, et Arn. in Hook. Journ. of Bot. I. (1834) 200; Nutt. North Amer. Sylva II. (1842—54) 83 t. 70; Sargent, Silva II. (1891) 109 t. 95. — A. rubrum var. Drwmmondii Torr, et Gray, FI. North Amer. 1. (1840) 68 4; Späth in Gartenfl. -XLI. (1892) 337 t, 1374; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 437. — Folia longe petiolata, chartacea, 3- vel sub-5-loba, basi cordata, lobi acuti vel acuminali, sinus inter lobos acuti. Fructus alae ad 6 cm longae. Atlantisches Nordamerika: in den Swamps der südlichen Staaten von Texas bis Florida (Nash n. 872) und nordwärts bis Missouri (Bush n. 73) und Georgia. — In Kultur, aber nicht winterhart. 58. A. tomentosum Desf. Tableau de l'ecole de Bot. ed. 3. (1829). 136. — A. glaiwum Marsh. Arbustum amer. (1785) 2. — A. rubrum, var. tomentosum Kirchn. Arbor. muskav. (I 864) 186; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 182. — A. rubrum subsp. ftiicrophyllum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 29. — A. microphyllum Pax 1. c. 180. — Frutex. Folia coriacea, supra glaberrima, lucida, subtus intense glauces- centia, chartacea, tarde glabrescentia, basi cuneato-rotundata, triloba, vix sub-5-loba, lobi subaequaliter serrati, acuti; petiolus limbo brevior. Flores atropurpurei. Fructus vix 2 cm longi alae angulo acuto divergentes. In europäischen Gärten in Kultur, vielfach als A. fulgens Hort. (Koehne, Herb, dendrol. n. 173). Nota. A. tomentosum Desf. est species fruticosa foliis A. sacchariniL. floribus A. rubri L., ab utraque specie jam omnibus partibus multo minoribus diversa. 59. A. saccharinum L. Spec. pL ed. 1. (1753) 1055; Sargent, Silva II. (1891) 103 t. 93. — A. dasycarpum Ehrh. Beitr. IV. (1789) 24: Torr. Fl. New York I. (1843) 336 t. 1 8 ; Emerson, Trees and Shrubs of Massach. ed. 2. II. (1 875) 556 ; Nicholson in Gard. Chron. (1 881) I. 1 37 f. 24 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 1 79 ; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 162; Rehder in Möllers Gärtner-Zeitung (1900) 395. — A. rubrum var. palli- dum Ait. Hort. kew. III. (1789) 434. — A. rubrumi Lam. Encycl. meth. II. (1789) 380 excl. var. ß. ■ — ■ A. rubrum mos Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) 20 t. 7. — A. collinsonia Thunb. De Acere (1793) 6. ? — A. eriocarpum Michx. Fl. bor. amer. II. (1803) 203; Michx. f. Arb. for. Amer. sept. II. (1810) 205 t. 1 3 ; Tratt. Arch. I. (1812) t, 38, 38a; DC. Prodr. I. (1824) 595; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 423, V. t, 39a, 40. — Arbor. Folia chartacea, 6 — 12 cm longa, 5 — 10 cm lata, 5-loba vel 5-fida, subtus intense glaucescentia, basi truncata vel cordata, lobi acuti, irregulariter et grosse dentati vel incisi, sinus inter lobos obtusi ; petiolus firmus. Flores foliis praecociores, majusculi ; pedicelli crassiusculi ; petala interdum 1 — 3 ; stamina in flore q? exserta ; Stylus subnullus. Fructus glabrescentis 3]/2 — 4 cm longi alae angulo acuto divergentes, introrsum falcatae. Atlant. Nordamerika: fruchtbare Wälder und namentlich Flussthäler von Neu- Braunschweig und Süd-Canada bis Florida, nordwestwärts bis Dacota, oft mächtige Bäume Ac Folia lutescentia, juvenilia aurantiaca. f. lacteum Graf v. Schwerin 1. c. 163. — Folia albida, secus nervös viridia. f. aureo-variegatum Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 137. — Folia aureo- guttata. f. citreo-variegatum Graf v. Schwerin 1. c. ; in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) t. 2 f. 6. ■ — Folia dilute viridia, citreo-guttata. f. bicolor Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 60. — Folia maculis magnis dilute viridi-lutescentibus guttata, f. albo-variegatum Späth in Gartenzeitg. (1 883) 51 3 c. t. f. 3. — A. dasycarpum Jühlkei Hort. — Folia albo-guttata. f. pulverulentum Späth in Gartenzeitg. (1883) 513 c. t. f. 2. — Folia albo- pulverulenta. 40 F. Pax. — Aceraceae. b. Fölia anormaliter evoluta. f. dissectum Pax 1. c. — ■ Folia parva, albo-marginata. f. crispu.ni Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 96. — Folia secus nervös plicata, lutescentia. f. dilaceratum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 60. — Folia dilacerata, margine lutescenti-striala. Palaeorubra Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 348 ; Schenk 1. c. 558. Folia, inflorescentiae atque fructus illis A. rubri L. vel A. saccharini L. similia e for- matione tertiana. Folia 3- vel 5-loba, lobi inciso-serrati. Flores foliis praecociores. Fructus loculi elon- gati, alae angulo semirecto fere divergentes, basin versus sensim attenuatae. 1 . A. brachyphyllum Cappellini, La form. gess. di Gastellina, in Mem. dell' Acad. Bologna ser. 3. IV. (l 874) 58 t. 6 f. 1 — 3, 5—8, 10, 14. A. Heerii Massal. Fl. foss. Senogall. (1859) 345 t. 12 f. 3, t. 17 f. 1, 2, 4, 6—8, t. 18 f. 1, 2, t. 19 f. 2 et aliae. - A. magjnum Velenovsky-, Tert. Letten v. Vrsovic, in Abh. böhm. Gesellsch. Wiss. Prag. 6. Folge XI. (1881) 38 t. 7 f. 7—9. A. megalopteryx Unger, Chloris prot. (1847) 135 t. 44 f. 8 ; in Denkschr. Akad. Wien. math. naturw. Kl. XXV. (1866) 47 t. 15 f. 6. A. patens A. Br. in Stitzenberger, Übersicht Verstein. Badens (1851) 84; Unger, Gen. et spec. pl. foss. (1850) 451. A. pegasinum Unger, Chloris protog. (1847) 135 t. 44 f. 2- — 4; Gen. et spec. pl. foss. (1850) 452; in Denkschr. Akad. Wien. math. naturw. Kl. XXV. (1866) 47 t. 15 f. 7. A. productum A. Br. in Neues Jahrb. f. Mineral. (1845) 172; Unger, Chloris protogaea (1847) 131 t. 42 f. 1 — 9; Unger, Gen. et spec. pl. foss. (1850) 451 ; Massal. Le piante foss. del Vicent. (1851) 188. A. protensum A. Br. in Stitzenberger, Übers. Verstein. Badens (1851) 84. A. pseudocreticum Massal. Fl. foss. Senogall. (1 859) 339 t. 1 5 f. 9, 1 9 f. 6, 20 f. 5. A. Sturii Engelhardt in Sitzber. naturw. Gesellsch. Isis Dresden (1880) 83 t, 1 f. 19, t. 2 f. 1, 4, 5; Velenovsky, Tert. Letten v. Vrsovic, Abh. böhm. Gesellsch. Wiss. Prag. 6. Folge XI. (1881) 50. A. tricuspidatum A. Br. in Neues Jahrb. f. Mineral. (1845) 172. A. trilobatum (Sternb.) A. Br. in Neues Jahrb. f. Mineral. (1845) 172; Unger, Chloris protog. (1 847) 1 30 t. 41 , f. 1—8 ; in Denkschr. Akad. Wien math. phys. Kl. VII. (l 854) 1 80, t. 5 f. 10; XXVII. (1867) 73 t. 12 f. 21,29, 30; XXX. (1869) 1 1 t. 4 f. 1, 1 a, 2; Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien IX. (1852) 48; XI. (1854) 808; LV1I. (1868) 873 t. 4 f. 1, 2, 4, 6, 7; LX. (i 870) 79; Denkschr. Akad. Wien math. naturw. Kl. XXIX. (1869) 18, t. 1 f. 1'4, t. 44 f. I — 5, 7—9, 12, 15; XXXVII (1 877) 27; Weber in Palaeontographica II. (1852) 195; Koväts in Arb. ung. geol. Gesellsch. I. (1856) 6; Heer, Fl. tert. helvet. III. (1859) 47 t. 2 f. 3, 4, 6, 8 et multae aliae; in Mem. Acad. St. Petersb. 7. ser. XXV. (1878) 48 t. 1 3 f. 9, 1 0 ; Fl. foss. arctica VII. (I 883) 1 25 t. 9 4 f. 1 ; Sismonda in Mem. Acad. sc. Turin ser. 2. t. XVIII. (1 859) 14; ser. 2. XXII. (1 865) 59 t. 1 8 f. 2, t. 20 f. 2 ; Ludwig in Palaeon- tographica VIII. (1860) 127 t. 50 f. 1—5, 51 f. 4—10, 52 f. 2, 4—6, 53 f. 6; Engelhardt, Fl. Braunkohlenform. Sachsens (l 870) 28 t. 8 f. 1, 2 ; in Nova Acta Acad. nat. cur. XXXVI. (1872) 30 t. 6 f. 2; XXXVIII. (1876) 364 t. 3 f. 7 — 10, t. 7 f. 17—19; XXXIX. (1877) 38 4 t. 5 f. 1, 3; XLVIII. (1 885) 348 t. 1 9 f. 13 — 24 et aliae; in Sitzber. naturw. Gesellsch. Isis Dresden (1879) 143 t. 8 f. 9—12, t. 9 f. 1 a, b; (1880) 83 t. 1 f. 19, 2, f. 1, 4, 5; in Abh. Senckenberg. naturf. Gesellsch. XX. (1901) 285 t. 4 f. 3, 8—11, 17, 25—27; Lesquereux in F. V. Hayden Ann. Rep. (1872) 338; (1873) 385, 387, 408; (1878) 261 t. 48 f. 2, 3a; Capellini in Mem. Acad. Bologna. 3. ser. IV. (1874) 58 t. 6 f. 1—3, 5—8, 10, 1 1 ; in Atti R. Acad. dei Lincei. Mem. IL (1 878) 284; Schimper, Traite paleont. Aeer. 4 1 veget. III. (1874) 130 t. 100 f. 1—8; Wentzel in Sitzber. Akad. Wien math. naturw. Kl. LXXX1II. (1881) 259; Sieber, Sitzber. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. LXXXII. (1881) 94 t { f. 7, 8 ; Velenovsky, Tert. Letten v. Vrsovic, in Abh. böhm. Gesellsch. Wiss. Prag. 6. Folge XL (1881) 37 t. 7 f. 1—3, 8 f. 26, 9 f. 2 4; Beck in Zeitschr. deutsch, geol. Gesellsch. XXXIV. (1 882) 764 t. 32 f. 19 ; Schmalhausen in Dames u. Kayser, Paläont. Abh. I. (1 883) 36 t. 1 1 f. 3 — 5; Pilar, Fl. foss. Sused., in Op. Ac. sc. et art. Slav. merid. IV (1883) 96 t. 12 f. 8; Staub, Fl. d. Zsilthales, in Jahrb. ung. geol. Anstalt. VII. (1887) 341 t. 32—33 f. 10b, 36—37 f. 6, t. 38 f. 4a; Schenk 1. c. 559 f. 315. A. vitifolium Unger, Ghloris protog. (l 847) 1 33 t. 43 f. I 0, 1 1 ; Ludwig in Palaeonto- graphica VIII. (1860) 131 t. 52 f. 1. Acerites deperditus Massal. N. Ann. sc. nat. di Bologna (1853) 197 t. 2 f. 7. Phyllites lobatus Sternb. Fl. Urwelt (1 82 4) 39 t. 35 f. 2. Ph. trilobatus Sternb. Fl. Urwelt (1824) 42 t. 50 f. 2. 2. A. Bruckmannii Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 859) 54, 1 98 t. 11 6 f. 6—1 0, t. 1 55 f. 1 1 ; Ettingshausen in Sitzber. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. LVII. (1868) 874 t. 4 f. 3 ; in Denkschr. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. XXIX. (1869) 20 t. 44 f. 6; Velenovsky in Abh. böhm. Gesellsch. Prag. 6. Folge XI. (1 881) 38 t. 9 f. 1 ; Engelhardt in Abh. Senckenberg. Ges. Frankfurt XVIII. (1 895) 1 93 t. t. 6 f. 2. A. crassipes Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 55 t. 117 f. 1—2; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) 134 t. 100 f. 10. 3. A. gracile Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. VIII. (1867) 104 t. 13 f. 5. 4. A. grosse-dentatum Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 54 t. 112 f. 24, 25; Ludwig in Palaeontographica VIII. (I860)l31t. 50 f. 1,2. A. Bendirei Lesquereux in Proceed. U. St. National Mus. XI. (1888) 14 t. 5 f. 5, t. 6 f. 1 , t. 7 f. 1 , t. 8 f. 1 . A. trilobatum Lesquereux in F. V. Hayden Rep. U. St. VIII. (1883) 253 t. 54 f. 1—4. 5. A. angustilobum Heer, Übers. Tertiärpfl. Schweiz (1854) 60; Fl. tert. Helvet. III. (1 859) 57 t. 11 7 f. 25 a, t. 1 1 8 f. 1 —9, 1 8 ; in Kgl. SvenskaVet. Akad. Handling. XIII. (1874) 24 t. 5 f. 7; Ludwig in Palaeontographica VIII. (1860) 131 t. 52 f. 3,% t. 53 f. 2—4, 7: Andrae in Heer, zur Kenntnis sächs. thüring. Braunkohle (1861) 27 t. 1 f. 1 ; Engelhardt, Fl. Braunkohlenform. Sachsens (187 0) 27 t. 7 f. 6; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) t. 100 f. 15, 16; Sieber in Sitzber. Akad. Wien math. naturw. Kl. LXXXII. (1881) 8 4 t. 2 f. 1 3; Pilar,' Fl. foss. Sused. in Op. Acad. Sc. et art. Slav. merid. IV. (l 883) 95 t. 12 f. 4 ; Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien math. naturw. Kl. LIV. (1888) 340 t. 8 f. 7, 8. A. muenzenbergense Ludwig in Palaeontographica VIII. (1860) 131 t. 51 f. 3. A. pseudocampestre Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. XXIX. (1869) t, 44 f. 10, 11, t. 45 f. 5. A. Rueminianum Heer, Fl. tert. Helvet. III. (l 859) 59, 1 99 t. 1 1 8 f. 1 1 — 1 6, t. 1 55 f. 13b; Unger, Sylloge pl. IV. 48 t. 1 5 f. 1 8, 1 9; Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien math.-nat. Kl. XXIX. (1869) t. 46 f. 8, 9 ; Staub in Jahrb. ung. geol. Gesellsch. VII. (1887)' 346 t. 36—37 f. 7. 6. A. dasycarpoides Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 198 t. 155 f. 6—8; Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. XXIX. (1 869) 1 9 t. 44 f. 1 6, 1 7. Geographische Verbreitung. Die fossilen Funde lehren, dass in der Tertiärzeit die Rubra eine weitere Verbreitung besessen haben als gegenwärtig und formenreich entwickelt waren; es handelt sich also um einen Verwandtschaftskreis, der seit der Tertiärzeit in seiner Weiterentwicklung zurückgegangen ist; insbesondere ist seit der Eiszeit sein Areal in der alten Welt und auch im pacifischen Nordamerika erloschen. Von Grönland bis Sachsen, Böhmen, Schlesien, bis Volhynien und Siebenbürgen, bis Oberitalien und Griechenland, von Sacchalin bis ins pacifische und atlantische Nordamerika reichte die tertiäre Verbreitung; in Oberitalien erscheint die Gruppe noch im Pliocän und Quartär. In der älteren Tertiärzeit (Oligocän) lag das Areal weiter nördlich, von Grönland 42 F. Pax- rr Aceraceae. bis Mitteleuropa reichend, im Miocän hat eine entschiedene Südwärtswanderung sich voll- zogen, insofern das arktische Gebiet keine Palacorubra mehr besitzt. Vergl. Karte I u. II. Sect. VII. Negundo*) (Ludw.) K. Koch, Dendrol. I. (I 869) 513; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 327; VII. (1886) 210; XI. (1889) 74. — Negundo Ludwig Gen. pl. ed. 3. (1760) 308. — Negundium Raf. in Desv. Journ. de bot. II. (1809) 170. — Bulac Adans. Farn. II. (1763) 383. A. Folia adulta subtus glabra vel pilosa. Rami juveniles saepissime glabri, pruinosi 60. A. negundo. B. Folia adulta subtus dense pubescentia. Rami juveniles pubescentes. a. Foliola irregulariter inciso-serrata. Stylus non usque ad basin partitus. Rami juveniles densissime cinereo-pubescentes . . . 6 1 . A. califomicwm. b. Foliola regulariter dense serrata, caudato-acuminata. Stylus usque ad basin partitus. Rami juveniles parcissime pubes- centes 62. A. mexicanum. 60. A. negundo L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1056; Wangenh. Beitr. teutsch. holzger. Forstw. (1787) t. 12 f. 29; Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) t. 1 2 ; Michx. f. Hist. Arbr. forest. Amer. sept. II. (1 81 0) 247 t. 18; Tratt. Arch. I. (I 81 2) t. 40 — 40b; Duhamel, Traite des arbres 2. ed. III. t. 7; Watson, Dendrol. brit. II. (1825) t. 172 ; Guimpel, Otto u. Haync, Abbild, fremd. Holzart, (l 830) 118t. 95; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1 886) 211 ; XI. (1889) 74; Sargent, Silva II. ( 1 891) 111 t. 96; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 200; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 440. • — Negundo aceroides Mönch, Method. (1794) 334; A. Gray, Gen. Fl. amer. illustr. II. (1849) 202 t. 175. — Negundo virginianum Medik. Pflanzenanatomie (1800) 439. — Negundo fraxinifolium Nutt. Gen. North-Am. pl. I. (1818) 253; 1)C. Prodr. I. (1824) 596; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 430, V. t. 41, 42. — Negundo trifoliatum Raf. New Fl. North Am. I. (1836) 48. — Negundo lobatum Raf. 1. c. — Negundo negundo Karst. Deutschlands Fl. (l 883) §§§.— Negundium fraxinifolium Raf. 1. s. c. — Bulac negundo Hitchcock, Spring Fl. Manhattan 2 5 ex Ro- binson 1. c. — Arbor dioeca. Folia impari-pinnata, 1 — 2-juga, foliola membranacea, ovata vel elliptico-lanceolata, 8 — 1 2 cm longa, 2 — 4 cm lata, basi rotundata vel euneato-angu- stata, integra vel zb irregulariter serrata vel dentata, summa cum impari saepe confluentia. Inflorescentia foliis praecocior, lateralis, (j1 dense fasciculata, demum pedicellis capillaribus, elongatis praedita, Q laxe racemosa; flores minuti, apetali; fdamenta 4 — 6 valde elongata; ovarii rudimentum in flore q* nullo ; ovarium mox glabrescens ; styli secreti. Alae introrsum falcatae, cum loculo fere 3 cm longae. Var. a, latifolium Pax I.e. XI. (1889) 75. — Foliola late elliptica, adulta subtus leviter pubescentia, foliolum terminale paullulo vel vix longius quam latum. Ramuli gla- berrimi. Atlant. Nordamerika: in den mittleren Staaten der Union, Tennessee (Rugel), Kentucky (Hooker), sowie in Mexiko (Andrieux n. 489). Var. ß. tomentosuui Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 89 4) 73. — ■ Ramuli minutissime pubescentes. In europäischen Gärten in Kultur und zwar in folgenden Formen: f. glaueum Graf v. Schwerin in Mitteil. 1. c. — Folia viridia; ramuli pubescentes. f. serotinum Graf v. Schwerin in Mitteil. 1. c. — Folia viridia; ramuli juveniles glabri, pruinosi, deinde pubescentes. f. aureo-vittatum Graf v. Schwerin in Mitteil. 1. c. — f. aureo-variegatum Späth. — Folia luteo-guttata. f. luteo-pictum Graf v. Schwerin in Gartenfl. 1. c. 205. — Folia medio luteo-pieta. Negundo< est nomen indicum (malubaricuni) Verbenaceae {Vitex negundo L.j, Acer. 43 Var. y. vulgare Fax 1. c. VII. (188 6) 211. — Var. normale et trifoliatum 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 146. — Foliola manifeste longiora quam lata, subtus nervis exceptis glabra, decrescenti-serrata vel integra. Ramuli glaberrimi. Atlant. Nordamerika: vom südlichen Ganada bis Florida und Mexiko (Schaffner, Parkinson, Botteri.n. 1062)', ob im pacif. Nordamerika, wie Robinson I. c. angiebt, ist mir fraglich. Im Gebiet sehr verbreitet und Bäume bis 20 m Höhe und mehr bildend. (Haie n. 66; Busch n. 137, 139; Matthes n. 85; Krebs n. 179; Butler n. 96; Pammel n. 368). — Häufig in Kultur (Hohenacker, Arznei- und Handelspfl. n. 38; Ehrhart n. 130; F. Schultz, Herb. norm. n. 455). Die beobachteten Kulturformen sind folgende: Subvar. 1. nudum Graf v. Schwerin 1. c. 200. — Ramuli epruinosi. Gortex ramu- lorum viridis. f. quinatum Graf v. Schwerin 1. c. — trifoliatum Dieck, Katal. 1885. • — Foliola 5 viridia. f. dentatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. - — Foliola atro-viridia, profunde dentata. f. aureo-notatum Graf v. Schwerin 1. c. — Foliola aureo- guttata, f. aur c o-limb atum Graf v. Schwerin 1. c. — Foliola late aureo-marginata. f. aur atum Späth, Katal. 1 891. — Foliola toto limbo aurea. f. argentco-cinetum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Foliola argenteo-marginata. f. insigne Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Foliola viridia, medio dilute viridi-lutes- centia. f. laciniatum O. Ktze. Fl. Leipzig (1867) 200. — var. heterophyllum Späth, Katal. I 883. — Var. angustissimum Pax 1. c. VII. 211. — Foliola inter se valde diversa, margine asymmetrica. Subvar. 2. californicum Kirchn. Arbor. muskav. (186 4) 190. — Var. pscudo-cali- fornicum Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Ramuli virides, dense albo-pruinosi. f. pruinosum Graf v. Schwerin 1. c. 202. — A. californicum Hort. — Foliola 5, rarius 3 vel 7, viridia. f. subintegrilobum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Foliola fere integerrima, dilute viridia. f. Rozineckianum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol Ges. (1901) 61. — Foliola fere rotundata. f. densiflorum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 97. — Racemi valde abbreviati, fasciculati. f. argenteo-variegatum Bonamy, Gatal. 1852; Van Houtte in Fl. des serres XVII. 117; Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 896) t. 2 f. 4. — Var. variegatum O. Ktze. Fl. v. Leipzig (1867) 200. — Var. bicolor Pax 1. c. VI. 211. — Foliola latissime albo-marginata, medio irregulariter anguste viridia. f. aureo-variegatum Booth, Katal. 1885. — Foliola aureo-guttata. f. versicolor Dieck, Katal. 1885. — Foliola viridia, margine late et dilute viridia, leviter lutescentia. f. gutta tum Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Foliola dilute viridia, medio lutescenti- viridia. f. argenteo-marginatum Deegen, Katal. 1888. — Foliola angustissime albo- marginata. f. argenteo-limbatum Graf v. Schwerin 1. c. 204. — Foliola late albo-marginata. f. aureo-marginatum Dieck, Katal. 1885. — f. elegans Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Foliola aureo-marginata. f. nanum Dieck, Katal. 1 885; Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Foliola asymmetrica, satis latiuscula. f. angustifolium Dieck, Katal. 1885; Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Foliola asym- metrica, satis angusta, longe acuminata. 44 F. Pax. -* Aceraceae. f. cristatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1904) 61. — Ramuli aestivales internodiis brevibus praediti; foliola lutescenti-pulverulenta. Inter formas hujus subvar. verisimiliter inserendum est A. californicum aureum H. Low in Möllers Gärtner-Zeitg. (1899) 377. Quoad fructus formam Gomes de Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 97 distinguit: f. rectangulatum, alae angulo recto vel obtuso divergentes, f. parallelum, alae parallelae rectae. f. falcatum, alae falcatae sese non tegentes. f. Koehneanum^ alae subparallelae, falcatae, sese tegentes. Subvar. 3. rubifolium Pax et Schwerin in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (1892) 399. — Ramuli pruinosi. Folia 2 — 3-juga, pro specie maxima, foliola 1 4 — 1 6 cm longa, late ovato- elliptica, infima 3-loba vel ternata. f. giganteum Graf v. Schwerin 1. c. 204. — Folia viridia. f. chrysophyllum Graf v. Schwerin 1. c. ■ — Folia lutescentia. Subvar. 4. violaceum Kirchn. Arbor. muskav. (1864) 190. — Ramuli intense et demum violaceo-pminosi. f. robustum Graf v. Schwerin 1. c. 204. — Folia viridia. Ramuli atro-violacei. f. rubescens Graf v. Schwerin 1. c. — Folia juvenilia rubescentia. f. petiolatum Graf v. Schwerin 1. c. — Petiolus pro specie longissimus, ad 1 8 cm longus, folia ad 20 cm longa, f. lutescens Graf v. Schwerin 1. c. — Ramuli parce pruinosi. Folia vix longiora quam lata, dilute viridia. f. discolor Graf v. Schwerin 1. c. — Folia juvenilia lutescentia, demum viridia. f. argenteo-notatum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia albo-guttata. f. pubescens Graf v. Schwerin 1. c. 205. — Folia adulta subtus pubescentia. f. crispum Don ex Graf v. Schwerin 1. c. 202. — Margines foliolorum involuti. f. pseudocrispum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Folia vernalia normalia, aestivalia partim margine crispata. 61. A. californicum (Torr, et Gray) Dietr. Synops. II. (1840) 1283; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 213. — Negundo californicum Torr, et Gray, Fl. North Amer. I. (1838) 250, 684; Hook, et Arn. Bot. Gapt. Beechey's Voyage (1842) 327 t. 77; Nutt. Sylva II. (1852 — 54) 90 t. 72. — Negundo aceroides Torr, in Pac. R. Rep. IV. (1856) 74. — A. negundo var. mexicanum O. Ktze. e. p. et var. Parishianum O. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 1 4 6 ; var. californicum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 43; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 440. — Arbor dioeca. Folia 3-foliata, rarius 5-foliata, juvenilia utrinque adulta subtus albido-pubescentia , foliola 4 — 8 cm longa, petiolulata, ovata, acuta vel acuminata, medium saepius trilobum. Inflorescentia q? capitato-fasciculata, pedicelli breves, pilosi; Q laxe racemosa; flores apetali, minuti. Fructus glabri circ. 2V2 cm longi alae rectae. Var. a. typicum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 228. — Foliola fere ae- que longa ac lata dense pubescentia. Pacif. Nordamerika: Flussufer, von Californien (Gurran n. 67, Jones n. 2300, Parish n. 647) bis Utah, Arizona (Mac Dougal n. 1 34) und Neu-Mexiko (Fendler n. 1 02), nordostwärts bis zum Saskatchawan (Bourgeau). — In Kultur (Koehne, Herb, dendrol. n. 176); in Breslau winterhart. f. albidum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia juvenilia albido-tomentosa. f. rubescens Graf v. Schwerin 1. c. — Folia minus vestita, juvenilia rubescentia. Var. ß. texanum Pax in Engler's Bot. Jahrb. XI. (1889) 75. — Foliola late elliptica, irregulariter serrata, adulta leviter tomentosa. Texas (Lindheimer n. 360); Indian Territory (Bush n. 885). 62. A. mexicanum (DG.) Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 212. — Negundo mexicanum DG. Prodr. I. (1 824) 545. — A. senatum Pax 1. c. VI. (1 885) 296 (nomen). — Acer. 45 A. negundo var. mexicanum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 43; 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 1 46 ex p. — Arbor dioeca. Folia 3-foliata; foliola inter se aequalia, firmiora, viridia, subtus pallidiora, 6— 8 cm longa, %]/2 — 3 cm lata, elliptica, basi cuneata. Inflorescentia q1 fasciculata pedicellis capillaribus demum longissimis albo-pilosis praedita, Q longe racemosa; flores minuti, foliis praecociores, apetali; stamina exserta; ovarium tomentosum. Fructus glabri 2'/2 — 31A cm longi alae angulo acuto divergentes, saepe introrsum falcatae et sese invicem tegentes. Mexiko (Schaffner, Hegewich, Schiede, Uhde n. 1 140, Linden n. 1649). — Guatemala (Türckheim n. 19, Bernoulli et Gario n. 2926). — Vielleicht gehört hierher die in Goimbra kultivierte Pflanze (Flora lusit. exsicc. n. 978); sonst nicht in Kultur. Palaeonegundo Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (l 885) 356; Schenk 1. c. 562. Folia et fructus formationis tertiariae, illis A. negundo L. comparanda. Folia impari-pinnata , foliola lateralia inaequalia, breviter petiolulata, grosse dentata, terminale longius petiolatum, dentatum. Fructus loculi adscendentes, elongati, alae tenues quam loculi vix duplo longiores. Negundo triloba Newberry in Ann. Lyc. Nat. Hist. New York (1868) 57; Lesquereux in F. v. Hayden U. S. Geol. and geogr. Surv. Territories 1878 t. 23 f. 5; Schenk 1. c. 562 f. 318. N. decurrens Lesquereux in Bull. Mus! comp. Zool. Harvard College XVI. (1888) 54. Geographische Verbreitung. Im Tertiär Nordamerikas sind demnach Verwandte von A. negundo L. sicher gestellt. In Europa fehlen zweifellose Reste, die den Palaeonegundo zugeschrieben werden könnten, durchaus. — Vergl. Karte I u. II. Sect. VIII. Glabra Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1 885) 327, VII. (1886) 217. Species unica: 63. A. glabrum Torr, in Ann. Lyc. New York II. (l 828) 172 ; Paxl. c. 21 8 ; Sargent, Silva II. (1891) 95 t. 89; Graf von Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 650; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 436. — A. Douglasii Hook, in London Journ. Bot. VI. (1 846) 77 t. 6; Pax I.e. 219. — Frutex vel arbor parva. Folia membranacea, subtus pallidiora, subaeque longa ac lata, 6 — 8 cm diametientia, basi truncata vel subcordata, 3( — 5)-loba vel -fida vel -partita, lobi breves, acuminati, irregulariter et argute inciso-serrati. Gorymbus 5 — 10-florus, cum foliis nascens; sepala obovata; petala elliptica; Stylus brevissimus. Fruc- tus loculi glabri, carinato-convexi, alae angulo recto vel acuto divergentes. Var. a. monophyllum Graf von Schwerin 1. c. — Folia lobata nee partita. Pacifisches Nordamerika: felsige Abhänge, Flussufer- und Gebirgs -Wälder, Sträucher oder Bäume bis 10 m Höhe bildend, in den Rocky Mountains und der Sierra Nevada Galiforniens, von Alaska südwärts bis Neu-Mexiko. Alaska (Krause n. 71), Vancouver (nach Bre wer und Wats.), Washington (Sucksdorf, Howell), Oregon (Lyall, Geyer n. 606, Douglas), Idaho (Sandberg n. 81, 182, 277), Wyoming (Nelson n. 5786), Montana (Riss), Californien (Gurran n. 64, Hillebrand, Jones n. 2477, Hansen n. 81 1, 860, 2000), Utah (Poster), Colorado (Allen, Baker n. 457, 472), Neu-Mexiko (nach Bre wer und Watson). — In Kultur und völlig winterhart. Var. ß. tripartitum (Nutt.) Pax 1. c. — A. tripartitum Nutt. in Torr, and Gray, Fl. North Amer. I. (1 838) 2 47; Nutt. Sylva II. (1842 — 52) 85. t. 71. — Folia primaria lobata, posteriora profunde partita, demum ternata. Pacifisches Nordamerika: in den südlichen Gebieten der Rocky Mountains, in Colorado (J. Bull) und Neu-Mexiko (Fendler n. 101, Wooton n. 345, Heller n. 3525, 3698). Nota. In Monographia mea 1. s. c. ab A. glabro Torr. A. Douglasii Hook, speeifice disünguitur, et Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 46 et Comes de Schwerin 46 F. Pax- — Aceraceae. 1. c. me sequuntur duas species pro subspeciebus tractantes. Nunc A. Douglasii itcrum exami- natum mihi ab A. glabro non diversum videtur. Palaeoglabra Pax e formatione tertiaria adhuc ignota sunt. Sect. IX. Platanoidea Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1 885) 327, VII. (1 886) 233. A. Fructus alae quam loculi 1 Y2 — 8-plo longiores, angulo recto vel obtuso divergentes. a. Folia 5-loba, 7-loba sparsim immixta. a. Foliorum lobi aristato-acuminati. Folia glabra. Alae loculos paullo vel vix superantes . 64. A. truncatum. ß. Foliorum lobi acuti, non aristati. Folia subtus pilosa. . . 65. A. ambiguum. b. Folia 7-loba, 5-loba immixta. Alae quam loculi fere 2-plo longiores 66. A. pictum. B. Fructus alae quam loculi 2 — 3-plo vel pluries longiores, horizon- tales vel erectae. a. Folia 5 — 7-loba. ct. Foliorum lobi integri, rarius pauci-dentati hinc inde immixti. I. Folia 5-loba, margine repandula, basi rotundato-truncata vel aperte leviter cordata, lobi apicem versus directi, acu- minati 67.-4. Lobelii. II. Folia 5- vel saepius 7-loba, margine plana basi rectilinea truncata vel cordata, lobi cuspidati, basales retro-directi. 1 . Folia subtus glabra tantum in nervorum axillis bar- bulata. * Sepala hispida. Alae horizontales vel angulo obtuso divergentes 6 8. A. laetwn. ** Sepala glabra. Alae subhorizontales, paullo ex- trorsum falcatae. Foliorum lobi hinc inde dentibus 1 — 2 parvis praediti 69. A. Dieckii. 2. Folia subtus tota lamina pubescentia 70. A.turJcestanicum. ß. Foliorum lobi sinuato-dentati, rarius indivisi immixti. I. Dentes loborum acutissimi. Folia membranacea. 1 . Ramuli juveniles glaberrimi 7 I . A. platanoides. 2. Ramuli juveniles cinerascentes, brevissime tomentosi 72. A. fallax. II. Dentes loborum obtusi. Folia subcoriacea 73.-4. neglectum. b. Folia 5-loba vel 3-loba, coriacea l&.A.quinquelobum. c. Folia 3-loba vel sub- 5-loba, indivisa immixta, membranacea. a. Folia glaberrima, tenuiter membranacea, lobi integerrimi . 75. A. tenellum. ß. Folia ad costas dense villosa, lobi obtusi, sinuato- 2 — 3- lobulati 76. A. Miyabei. 6 4. A. truncatum Bunge in Mem. sav. etrang. St. Petersb. II. (1831) 84; Maxim, in Melang. biol. X. (1 880) 601 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (\ 886) 23 4. — A. laetum var. truncatum Regel in Bull. Acad. St. Petersb. XV. (1857) 217. — A. Lobelii subsp. trunca- tum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 56. — Arbor. Folia chartacea, 9 — 12 cm lata, 6 — 10 cm longa, basi eximie truncata, nitidula, reticulata, fere ad medium 5- vel rarius 7-loba, lobi integerrimi. Corymbus erectus; flores majusculi, sulphurei; pedicelli velutini; petala quam sepala longiora; Stylus stigmatibus brevior; ovarium viscidulum. Fruc- tus glabri alae angulo obtuso divergentes, basi haud angustatae. Nördl. und Gentral-Ghina: Waldbaum. Prov. Tschili (Möllendorf, Bret- schneider, David n. 2363), Schantung, Kansu (Piasezki), Hupeh (Henry n. 5410). In Kultur und winterhart. Acer. 47 Nota. Comes de Schwerin (in Mitteil, deutsch, dendrol. Gesellsch. (1896) 99) a typo speciei (var. nudum Graf v. Schwerin) distinguit var. pilosum foliis subtus secus nervös pubescentibus et hujus varietatis formas duas: barbinerve foliis viridibus et albo-varie- gatum foliis albo-guttatis. Fructibus adhuc ignotis vix rite determinandum est, an formae hae in hortis anglicis cultae revera ad A. truncatum ducendae sint. 65. A. ambiguum Dippel*), Laubholzk. II. (1892) 457 f. 218. — Ä. pictum var. ambiguum Pax in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (1892) 401. — A. Dippelii Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 460. — Folia chartacea, basi ± cordata, 9 — 14 cm longa et lata, supra viridia, subtus pallidiora; lobus medius major, ceteris magis productus, sinus inter lobos 3 anteriores fere angulum rectum formantes; lobi omnes trianguläres, integri, basin versus manifeste decrescentes. Flores et fructus ignoti. Angeblich aus Ostasien (Japan) stammend, von englischen Baumschulen verbreitet und bisher noch seltene Form ; vielleicht nur Kulturrasse und nicht eigene Art. Vergl. die Anmerk. bei A. truncatum Bunge. 66. A. pictum Thunb. Fl. japon. (1784) 163 ; Icon. Fl. japon. Dec. V. (1805) t. 1 ; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 87; II. (1879) 318; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 599; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 235; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 454 f. 2 I 6. — A. Lobelii subsp. pictum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 56. — Arbor. Folia chartacea, glabra vel subtus imprimis secus nervös pilosa, basi truncata vel aperte cordata, 9 — 12 cm lata, 6 — 10 cm longa, lobi subcaudato-acuminati, integri, ad mediam laminam incisi. Corymbus erectus; flores mediocres, sulphurei; petala quam sepala longiora; Stylus quam Stigmata brevior. Fructus loculi planiusculi, alae basi vix vel non an- gustatae. Var. cc. typicum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 458. — Folia subtus glabra vel tantum secus nervös parce pilosa. Subvar. 1. eupictum Pax 1. c. 236. — Fructus loculi erecti, alae angulo acuto diver- gentes, basi paullo angustatae, loculos 2-plo superantes. Japan: Bergwälder auf Nippon (Tschonoski, Maximowicz, Rein), Jezo (Maxi- mowicz) und Sacchalin (Maximowicz). Subvar. 2. mono Maxim. 1. c. 600. — A. mono Maxim, in Bull. Acad. St. Petersb. XV. (1857) 126. — Ä. laetum var. parviflorum Regel in Bull. Acad. St. Petersb. XV. (1857) 219. — Fructus loculi horizontales vel suberecti, alae angulo fere recto divergentes, basi non angustatae, latissimae, loculos 2-plo superantes. Japan: auf Sacchalin (Glehn), Jezo (U. Faurie n. 3154a) und Nippon (Maxi- mowicz, U. Faurie n. 3152), sowie in der Mandschurei, von den Grenzen Koreas bis zum Amur und diesen aufwärts bis zum Sangari-Fluss, namentlich im südlichen Teil des Gebietes (Maack); ferner in China, Prov. Tschili und Sching king, sowie in der Provinz Szech'uan (v. Rosthorn n. 2264, 2265). Subvar. 3. Savatieri Pax, 1. c. 23 6. — A. truncatum Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 87; II. (1879) 320. — Fructus loculi subhorizontales, alae angulo obtuso divergentes, loculos fere 21/2~pl° superantes, saepius extrorsum falcatae. Japan (U. Faurie n. 3154): auf Jezo (Maximowicz, Wilford) und Nippon (Savatier, Tschonoski). Var. ß. Paxii Graf v. Schwerin 1. c. — Folia subtus et adulta pilosa. Kulturform europäischer Gärten, mit grünen (f. eupaxii Graf v. Schwerin) oder weiß panachierten Blättern (f. albo-maculatum Dippel 1. c. 455). Var. y. dissectum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 56. — var. angustilobum Makino in sched.? (Herb. Berol.). — Folia ultra medium lobata, lobi angusti, basin versus paullo angustiores. Japan: Yamakita (U. Faurie n. 3722). 67. A. Lobelii Ten. Gat. Hort, neapol. App. alt. (1819) 69; Atti Acad. Napol. III. (1831) t. 1; Fl. Napolit, V. (1835—36) 291 t. 199; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 444 *) Vergl. Anm. auf S. 23. 48 F. Pax. — Aceraceae. f. 120; Dippel, Laubholzk. II. (1 892) 453 f. 215. — A. Lobelii subsp. Tmorei Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 237. — A. platanoides var. integrilobum Tausch in Flora XII. (1829) 548. — A. platanoides var. Lobelii Pari. Fl. ital. V. (1873) 401. — Arbor. Ramuli juveniles violaceo-pruinosi. Folia subcoriacea, 6 — 13 cm longa et lata, petiolo cras- siusculo quam lamina breviore suflulta, juniora subtus pilosa, mox glabrescentia. Flores corymbosi, cum foliis nascentes; sepala extus pilosa, petalis aequilonga. Fructus glabri 3 xji cm longi alae subhorizontales, extrorsum falcatae, loculi planiusculi. Südl. Italien: Bergwälder um den Golf von Neapel (Tenor e, Philippi, Zuccarini). — In Kultur, bisweilen als A. aetnense Hort., aber nicht völlig winterhart. Eine seltene Form mit gelblich gestreift panachierten Blättern ist f. striatum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 459. 68. A. laetum C. A. Mey. Verzeich. Kaukas. Pflanz. (1831) 206; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 949; Zabel in Gartenfl. (1887) 433 f. 109; Dippel, Laubholzk. II. (l 892) 456 f. 217. — A. pictum G. Koch in Ann. Mus. lugd. batav. I. (1864) 251 ex parte. — A. Lobelii subspec. laetum Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 237. — Arbor. Ramuli epruinosi. Folia membranacea vel chartacea, rarissime coriacea, 6 — 12 cm longa, 8 — 14 cm lata, pe- tiolo gracili lamina paullo breviore suffulta, glabra nervorum axillis exceptis; lobi basin versus decrescentes. Flores corymbosi, cum foliis nascentes, petala sepalis aequilonga. Fructus glabri alae mediocres vel maximae, cum loculis 3 — 5 cm longae. Var. a. Colchicum (Hartwiss) Pax 1. c. — A. Colchicum Hartwiss in Loud. Gard. Magaz. (1840) 632. — Folia membranacea, 7-loba, saepius aeque longa ac lata, basi ± cordata. Fructus alae angulo recto paullo majore divergentes, cum loculis ± 3 cm longae, saepe paullo introrsum falcatae. f. viride Hesse, Katal. 1888. — Folia viridia. Östliches Mittelmeergebiet: in den Mischwäldern und Buchenwäldern von der Ebene bis 1700 m aufsteigend, von den pontischen Gebirgen bis zum Elbrus. Pont. Gebirge (Bourgeau, Balansa n. 1453); Kaukasus (K. Koch, Brotherus n. 324, Virchow); Armenien (Tournefort); Talyschgebiet (C. A. Meyer, Hohenacker); Elbrus (Bunge). Die Ostgrenze der Verbreitung lässt sich zur Zeit nicht feststellen; wahrscheinlich noch weiter nordostwärts gehend als angegeben. Das Vorkommen im Yunnan (Franchet, Bull. soc. bot. France XXXIII. (1886) 463) erscheint mir nicht ganz gesichert; vielleicht ge- hört diese Pflanze zu var. ß. — In europäischen Gärten in Kultur; winterhart. f. horticola Pax 1. c. 238. — f. rubrum Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1 893) 459. — Folia juniora intense sanguineo-purpurea. In europäischen Gärten in Kultur, winterhart [*A. Colchicum« Hort.). f. tricolor Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 459. — Folia juvenilia roseo- deinde albo-marmorata. Kulturform europäischer Gärten. Var. ß. cultratum (Wall.) Pax. — A. cuUratum Wall. PI. as. rar. II. (1831) 4. — A. sterculiaceum Griff. Itin. Notes (1848) 148. — A. Lobelii var. indicum Pax 1. c. 237. — Folia saepius chartacea, 5-loba, latiora quam longa, basi trüncata. Fructus alae fere horizontales, cum loculis 3y2 — 5 cm longae, saepe extrorsum falcatae. Von Persien durch den Himalaya bis zum Yunnan und Gentralchina: Bergwälder bis 3000 m. Persien (Bunge); Himalaya (Wallich n. 1228, Hooker f., Fal- coner n. 344); Yunnan (Henry n. 10872); C. China, Hupeh (Henry n. 5347), Szechcuan (von Rosthorn n. 2267). — Nicht in Kultur. Var. /. Kegelii Pax nov. var. — Folia 5-loba, coriacea, dense reticulata, basi trün- cata. Fructus alae angulo obtusissimo divergentes, cum loculis 5 cm longae ; 2 cm latae. Türke stan: Sarafschangebiet (A. Regel). Nota. A. laetum var. Regelii Pax adhuc incomplete notum fortasse specicm novam sistit foliis coriaceis, manifeste reticulatis, fructibus pro genere maximis a forniis typicis A. laeti valde distinctam. — A. laetum e provincia sinensi Tschili (Forbes andHemsley, Journ. Linn. Soc. London XXIII. (1886) 140) non ad hanc specicm pertinet, sed ad A. truncatum Bunge. Acer. 49 69. A. Dieckii Pax in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (189 2) 402. — A. Lobelii var. Dieckii Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 238. — A. platanoides var. integrilobum Zabel in Gartenfl. (1887) 431 f. 107, 108; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 450 f. 213. — A. Lobelii X platanoides Koehne, Dendrol. (I 893) 3 82. — Arbor. Folia chartacea, 1 0 cm longa, 12 — 13 cm lata, basi aperte cordata, lobi late trianguläres, breviter acuminati. Fructus glabri alae cum loculis 4V2 cm longae. Kulturform, wahrscheinlich Bastard von A. laetum C. A. Mey. und A. platanoides L., wie ich schon früher und auch Koehne vermutete. Selten in Kultur; die typische Form ist f. integrilobum (Zabel) Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) -5 60. Eine Form mit unregelmäßig geschlitzten Blättern ist f. monstrosum Graf v. Schwerin 1. c. 70. A. turkestanicum Pax n. sp. — Arbor. Folia longe (8 — 10 cm) et tenuiter petiolata, membranacea, 1 0 — 12 cm lata, 8 — 9 cm longa, basi leviter cordata vel fere sub- truncata, 7-loba, lobi basin versus decrescentes; lobus medius saepe utrinque l-dentatus, fere trilobus, rarius integer, laterales latere exteriore unidentati vel integri, basales integri, omnes acute acuminati. Gorymbus erectus; sepala glabra, triangularia subobtusa; petala alba, quam sepala manifeste longiora, ob- longa, obtusa. Fructus juvenilis glabri alae angulo recto vel paullo minore divergentes. Turkestan: Gebirgswälder bei Mumy- nawad (A. Regel, 1884). 7 1 . A. platanoides L. Spec. pl. ed. 1 . (1753)1055; Reitter u. Abel, Abbild, deutsch, wildwachs. Holzart (1790) t. 1 4 ; Schmidt, Ost. allg. Baumzucht I. (1792) t. 3 ; Schkuhr, Bot. Handb. (1803) t. 351; Svensk Botanik t. 86; Tratt. Arch. I. (1812) t. 34; Guimpel u. Hayne, Abbild, deutsch. Holzart. (1820) t. 211; DG. Prodr. I. (1824) 595; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 408, 412 f. 1 1 9, V. t. 35; Reichb. Icon. fl. germ. V. (1842) t. 164; Fl. danica t. 25 86; Hartig, Naturg. forstl. Gulturpfl. (1851) 543 t. 96;^Boiss. Fl. orient. I. (1 867) 948 ; Willk. Forstl. Flora (1 875) 740 f. 67; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 239; [Graf v. Schwerin in Gar- tenfl. XLII. (1893)' 559. — A. pseudo-pla- tanus Falk, Beitr. topogr. Kenntn. russ. Reichs. II. (1786) 279. — A. platanifolium Stokes, Bot. Mat. Med. II. (1812) 3 82 ex Ind. Kew. I. 20. — A. rotundum Dulac, Fl. Hautes-Pyrenees (1867) 241 f. 26. — A. Dobrudschae Pax 1. c. 2 3 8. — A. laetum var. cordifolium Uechtr. et Sint. in Kanitz, Plantas Romaniae (1880) 188. — Arbor. Folia 9 — 12 cm longa et lata , basi aperte cordata, rarius subtruncata, 5- rarius 7-loba, Yig. 8. Acer platanoides L. Inflorescentia. (Icon subtus nervorum axillis barbulatis exceptis reiterat. e Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 5. 264). glabra (vel pubescentia?), lucidula. Gorymbus glaber, erectus, foliis coaetaneus; flores majusculi, glabri; stamina inclusa. Fructus alae divaricatae, angulo obtusissimo divergentes vel subhorizontales, cum loculis planiusculis 4 — 5 cm longae. Mitteleuropäisches und vorderasiatisches Gebiet: von den Pyrenäen (Bordere) und nordspanischen Gebirgen durch Mitteleuropa (Sieber n. 118, Hausmann n. 1098) ostwärts durch das nördl. Kleinasien (Ida: Sintenis n. 741) bis A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 163. 4 50 F- Pax- — Accraceae. zum Kaukasus (Medwedj eff), Talyschgebiet (K. Koch) und Armenien (Szovitz)*, fehlt wildwachsend in England und Nordfrankreich und auch im westlichen Teile des nieder- deutschen Flachlandes; wild wieder im ostbaltischen Gebiet, in Preußen und Skandinavien. Von hier sinkt die Polargrenze von 61 — 62° n. Br. bis zu 54° am Ural (Flora polon. exsicc. n. 716). Die Südgrenze des Areals verläuft in Europa durch die Krim, Dobrudscha (Sin- tenis 919), die griechischen Gebirge (Tannenregion d. Kyllene [Orphanides], Epirus [Heldreich]), Dalmatien (Visiani), Oberitalien und die Gevennen. Einzeln eingesprengt im Mischwald und Buchenwald gewöhnlich bis 1000 m aufwärts, Bäume bildend von bis 30 m Höhe. Sehr häufig in Kultur, namentlich als Alleebaum, auch in Amerika (Pammel n. 353). Planta spontanea satis constans culta inter limites latissimas variat ; hae formae sunt : Var. a. typieum Pax 1. c. 2 40. — Folia evoluta viridia quoad formam et glabri- tiem normalia. — Huc pertinet f. recurvum Reinecke in Mitteil. Thüring. bot. Ver. XV. (1900) 14. Subvar. 1 . rubellum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia enascentia dilute rubra, f. normale Graf v. Schwerin 1. c. — Folia quoad formam normalia. f. brevilobum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 100. — Foliorum lobi abbreviati, dentes minus prominuli. f. acuminatum Graf v. Schwerin 1. c. 539. — Foliorum lobi angustiores, angustius acuminati. f. incumbens Pax 1. c. — Folia basi profunde cordata, lobi basales se obtegentes. f. nannm Nicholson in Card. Chron. (1881) l. 565. — Habitus columnaris, ramuli dense foliati ; folia enascentia vix rubro-tincta vel tantum secus marginem. f. columnare Carr. in Revue hortic. (1878) 347, a f. antecedente colore rubro foliorum enascentium distincta. Subvar. 2. maculatum Graf v. Schwerin 1. c. .560. — Folia enascentia rubro- guttata. f. adspersum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia magnitudine formae typici. f. latifolium Dieck, Katal. 1885; Gral' v. Schwerini. c. — Folia majora, macuüs majoribus praedita. Subvar. 3. rufum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia enascentia rufa. f. rufescens Graf v. Schwerin 1. c. — Folia tota lamina rufa. f. globosum Nicholson in Gard. Chron. I. (1881) 564. — Folia saepius tantum secus marginem rufa; arboris coma globosa. Subvar. 4. pratinum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia enascentia dilutissime viridia (f. laetum Graf v. Schwerin 1. c. 561). Var. ß. coloratum Pax 1. c. 2 40. — Folia evoluta albo-maculata vel plus minus rubra, quoad formam et glabritiem normalia. Subvar. 1. rubrum Herder in Gartenfl. (1867) 163t. 545. — f. Schwedleri K. Koch, Dendrol. I. (1869) 530; Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 565 f. 106; Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) t. 2 f. 7. — f. Reitenbachii Nicholson 1. c. — var. purpurascens Willk. 1. c. 741. — Folia dz atropurpurea, aut imprimis vere (Schwedleri) aut autumno (Reitenbachii). Subvar. 2. multicolor Graf von Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 100. — Folia albo-rosea deinde griseo-roseo-guttata. Subvar. 3. variegatum Loud. Arbor. brit. I. (1838) 409. — Folia albo-gullala vel ±: alba. f. albescens Dippel 1. c. 451. — Folia enascentia alba, mox viridescentia. f. bicolor Graf v. Schwerin 1. c. 562. — Folia grosse albo-maculata. f. albo-variegatum Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 564; — f. quadrlcolor Dieck. — Folia grosse albo-maculata, maculis primo roseo-tinctis. Acer. 51 f. Pückleri Späth, Katal. 1 885; Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (l 896) t. 2 f. 1. — Folia evoluta albo-maculata, enascentia polychroma roseo-, purpureo-, griseo-, brunneo-guttata. f. pictum Hesse, Katal. 1 892. — Folia aequaliter roseo-, deinde albo-pulverulenta; Subvar. 4. auratum Graf v. Schwerin 1. c. 562. — Folia evoluta aureo-guttata. f. aureo-variegatum Loudon, Arbor. brit. I. (4 838) 409. — Folia enascentia vix rubro-tineta. f. Buntzier i Wittmack in Monatschr. Ver. Beförd. Gartenb. (4 880) 321 t. 5. — f. Buntzeli Graf v. Schwerin 1. c. — Folia enascentia purpurascentia. > Var. y. bullatum Graf v. Schwerin 1. c. 562. — - Folia inter nervös bullata. f. undulatum Dieck, Katal. 1885. — Folia profunde cordata, lobis basalibus se tegentibus. f. roseo -bullatum Graf v. Schwerin 1. c. 563. — Folia vernalia normalia, aesti- valia bullata, roseo-tineta. Var. ö. palmatifldum Tausch in Flora XII. (1 829) 548. — Folia fere ad basin partita, lobi profunde inciso-serrati, sese tegentes. f. disseetum Jacq. Hort, vindob. ex. Graf v. Schwerin 1. c. 586. — Var. palmatum K. Koch, Dendrol. I. (1869) 530. — Folia atro-viridia, enascentia brunnescentia. f. Lorbergii Van Houtte, Katal. ex Graf v. Schwerin 1. c. — Folia dilute viridia, lobi e lamina arrecti. Var. £. crispum (Lauth) Spach in Ann. sc. nat. 2. ser. II. (183 4) 1 67. — A. crispum Lauth, De Acere (1781) 23; Tratt. Arch. t. 5. — Folia margine valde crispa. Subvar. 1. cucullatum Lauche, Deutsch. Dendrol. (1880) 457; Graf v. Schwerin 1. c. 586. — Folia basi rotundato-truncata, tantum leviter vel vix lobata. Subvar. 2. euneatum Pax 1. c. 2 40. — Folia basi euneata, lobata. f. laeiniatum Ait. Hort. kew. III. (1789) 435; Loudon, Arbor. brit I. (1838) 445 f. 1 21 , V. t. 36. — A. laeiniatum Lauth, De Acere (1 781 ) 23. — Folia profunde . lobata, margine cum lobis valde revoluta, lobi angusti, dentibus angustis praediti. f. argutum Graf v. Schwerin 1. c. 586. — Folia formae antecedentis sed tantum margine revoluta nee lobis. f. plicatum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia inter 5 nervös primarios plicata. Var. C. heterophyllum Nicholson in Gard. Chron. ( I 881) I. 564. — Folia irregula- riter evoluta, asymmetrica. f. irreguläre Graf v. Schwerin 1. c. 587. — Folia altero latere normaliter, altero anormaliter evoluta, viridia. f. dilaeeratum Dieck, Kat. 1885; Graf v. Schwerin 1. c. — Folia profunde dilace- rata, lutescenti-marginata. f. Wittmackii Graf v. Schwerin 1. c. — Folia lutescenti-marginata, hinc inde ultra hunc marginem irregulariter evolutum in dentes vel denticulos fere normales producta, f. aur eo-mar ginatum Pax 1. c. ; Graf v. Schwerin in Gartenfl. 1. c. — Folia lutescenti-marginata. f. albo-dentatum Graf v. Schwerini. c. — Folia vernalia normalia, posteriora triloba, eroso-denticulata, indivisa immixta, albo-marginata. Var. rj. hederifolium Graf v. Schwerin 1. c. 587. — var. Stollii Späth, Katal. 1888. — Folia 3-loba vel sub- 5-loba, ceterum inlegra, basi truncata vel leviter cordata. Var. #. minimum Graf v. Schwerin 1. c. 587. — var. pygmaeum Hort. — Frutex pro specie minimus. Folia maxima 3'/2 — 5 cm longa. Var. i. pubescens Willk. 1. c. 741. — Folia subtus pubescentia, ceterum quoad formam et colorem normaliter evoluta. — Hanc varietatem nee in hortis nee locis spontaneis observavi ! 52 F. Pax. — Aceraceac. 72. A. fallax Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (4886) 2 3 8. — Arbor. Folia sub- chartacea, 1 0 — 1 7 cm diametientia, basi profunde cordata, 7-loba, glabra, in axillis nervorum barbata, opaca, subtus lucidula, lobi basin versus decrescentes, infimi minimi, omnes ex ovato cuspidato-acuminati, paucideniati vel subintegri. Flores et fructus ignoti. Dalmatien: ohne nähere Standortsangabe (Visiani). 73. A. neg'lectum Lange in Bot. Tidsskr. XIII. (1882) 30; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 452 f. 214. — A. zöschense Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 23 3. — A. campestre X Lobelii Koehne, Dendrol. (l 893) 382. — Arbor vel frutex. Rami juveniles Fig. 9. A. tencllum Pax. A Ramulus Höriger. B Flos <$ vcrticaliter sectus. C Flos Q, magis evolutus. (Icon. origin.). velutini. Folia 8 cm lata, 6 cm longa, obscure viridia, subtus pallidiora, glabrescentia, pro- funde cordata, 5-loba, lobi ex ovato acuminati, medius subtrilobus, intermedii utrinque et rariufl infimi margine inferiore unidentati; petiolus 3 — 4 cm longus, basi incrassatus. Gorymbus erectus; pedicelli et sepala breviter pilosa. Fructus loculi juveniles velutino-pubes- centes, alae angulo obtusissimo divergentes, basi vix angustatae. Kulturform europäischer Gärten, bisweilen unter dem Namen A. aetnense Hort., sicher hybrider Herkunft, für die ich schon 1888 (Engler's Bot. Jahrb. VI. 319) die auch von Könne gebilligte Deutung gab. Die f. euneglectum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (189 4) 78 verkahlt namentlich auf der Blattunterseite weniger als die f. xÖschense (Pax) Grafv. Schwerin 1. c, die im Alter eine fast kahle Blattunterseite besitzt. Acer. 53 74. A. quinquelobum K. Koch*), Dendrol. 1. (1869) 540; Graf v. Schwerin in Gartenfl. (1 898) 1 06 c. icon. — Ä. divergens Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (l 886) 234. — .1. lasicum Graf v. Schwerin 1. c. 107 c. icon. — Frutex dumosus. Folia 3 — 6 cm lata, 21/'2 — 5 cm longa, utrinque lucidula, glaberrima, obscure viridia, subtus pallidiora, basi truncata vel leviter rotundato-cordata, lobi trianguläres, integerrimi, apice obtusiusculi ; petiolus glaberrimus. Inflorescentia ereeta, pauciflora; flores ignoti. Fructus loculi glaber- rimi planiusculi, alae angulo obiusissimo divergentes, reetae vel introrsum falcatae, basin versus sensim attenuatae, cum loculis 3 cm longae. Östliches Mittelmeergebiet: im Rionflussgebiet der Kolchischen Flora, Tscho- rukthal (K. Koch). Armenien (Szovitz). Nota. Com es de Schwerin 1. c. speeiminibus authenticis Kochii examinatis A. quinque- lobum adhuc propter descriptionem nimis incompletam dubium recognovit. Nomen A. diver- gentis in Monographia mea datum removendum est. A. lasicum ab A. quinquelobo speeifice differre mihi non videtur. 75. A. tenellum Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (l 889) t. 1897. — Arbor glaberrima. Folia (5 — 6 cm) graciliter petiolata, 5 — 6 cm longa ei lata, opaca, subtus nitidula, basi cordata, lobi laterales breves, acuti vel obtusi, terminalis acuminatus, magis produetus ; folia indivisa, cordata, acuminata hinc inde immixta. Corymbus suberectus; sepala ciliata, ceterum cum petalis aequilongis glaberrima; styli fere liberi. Fructus glaberrimi (juvenilis) alae sub- horizontales. Centralchina: Prov. Szecnuan (Henry n. 5612), Bäume von 7 m Höhe bildend. — Vergl. Fig. 9. 76. A. Miyabei Maxim, in Melang. biol. XII. (1888) 725. — Arbor. Folia longius petiolata, ad 8 cm longa, 9^ cm lata, basi truncata, 3-fida basique utrinque 1-loba, lobi ovati, obtuse acuminati ; petiolus villosus. Corymbus paueiflorus; pedicelli filiformes, pilo- suli; sepala et petala majora ciliata; stamina exserta. Fructus alae horizontales, cum loculis planiusculis gilvo-tomentosis fere 2]/2 cm longae, extrorsum falcatae. Japan: Yezo, Prov. Hidaka (Miyabe). Japan. Name: «Kurobi Haya». — In Kultur erst kürzlich genommen, aber völlig winterhart. Palaeoplatanoidea Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 361 ; Schenk 1. c. 565. Folia et fructus e formatione tertiana, illa A. platanoidis L. vel A. laeti C. A. Mey. optime referentia. Folia 5-vel 7-loba, basi 7-nervia, chartacea, lobi longe acuminaü, integri nee dentati. Fructus loculi planiusculi, alae subhorizontales basin versus paullo tantum angustatae. 1. A. quinqelobum Saporta**) in Ann. sc. nat. 5. ser. IV. (1865) 180 t. 9 f. 11 (folium, non fructus!) 2. A. acutelobatum Ludwig in Palaeontographica VIII. (1860) 177 t. 69 f. 1, 2; Schenk, 1. c. 565 f. 321. A. integerrimum Viviani in Gaud. Contribut. ä la fl. foss. ital. VI. (1 859) 20 t. 4 f. 7. A. laetum Sordelli in Atti soc. ital. sc. nat. Milano XXI. (1879) 891. A. Sismondae Gaud. in Mem. gisements feuilles foss. en Toscane (1 858) 38 t. 1 3 f. 4; Engelhardt in Abh. Senckenb. Gesellsch. Frankf. XVIII. (1895) 194 t. 9 f. 8. A. traehyticum Koväts, Arb. geol. Gesellsch. f. Ungarn I. (1856) 32 t. 7 f. 1, 2. 3. A. laetum pliocenicum Saporta et Marion in Arch. Mus. bist. nat. Lyon I. (1 875) ; Saporta, Le monde des plantes (1879) 335 f. 105, 3; in Ann. sc. nat. 6. ser. XVII. (1884) 100 t. 9 f. 1 ; Schenk, 1. c. 564 f. 320, 1. A. Lobelii Schmalhausen in Palaeontographica XXXIII. (1887) 212 t. 22 f. 5—7. A. nervatum Velenovsky in Abh. böhm. Gesellsch. Wiss. Prag. 6. Folge XI. (1881) 39 t. 7 f. 5, 6. *} Vergl. unter Palaeoplatanoidea und Anmerk. S. 23, **) Vergl. Species 74 und Anmerk. S. 23. 54 F- Pax. — Aceraceae. A. pictum Nathorst in Kgl. Svenska Vetensk. Akad. Handling. XX. (1882) 60 t. 12 f. 2 — 8; in Dames u. Kayser, Paläont. Abh. IV. (1 888) 3 8 t. 1 3 f. 1—2. A. subpictum Saporta in Bull. Soc. geol. France (1873) 221. 4. A. platanoides Fliehe in Bull. Soc. geol. France 3. ser. XII. (1883/84) 25? 3. ser. XXV. (1897) 961; Keilhack in Bot. Centralbl. XXVI. (1886) 53, 54; Fischer- Benzon in Abh. naturwiss. Ver. Hamburg XI. 3. Heft ( 1 891) 58 ; Krischtafowitz in Bull. Soc natural. Moscou 2. ser. IV. (1891) 538; Kurtz in Jahrb. preuss. geol. Landesanst. XiV. (1894). Abh. 15; Weber in Abh. naturw. Vereins Bremen XIII. (1896) 416, 431, 456; Hartz in Danmarks geolog. Undersögelse. 2. Räkke Nr. 9 (1899). 5. A. sepultum Andrä in Abh. geol. Reichsanstalt Wien II. (1855). 3. Abth. Nr. 4. 21 t. 2 f. 9, 10. Geographische Verbreitung. Die Palaeoplatanoidea bewohnten annähernd dasselbe Areal, welches gegenwärtig den recenten Arten dieser Verwandtschaft zukommt. Wichtig aber ist die Thatsache, dass weder im arktischen Gebiet, noch in Amerika Reste gefunden wurden, die man den Palaeoplatanoidea einreihen könnte. Es scheint somit dieser Zweig der Gattung nach der neuen Welt nicht eingewandert zu sein, vielmehr seine Entwicklung in den Landgebieten Europas und Asiens genommen zu haben. Die Palaeoplatanoidea lassen sich vom Oberoligocän durch das Miocän,r aus'dem die Fundorte sich mehren, bis in das Pliocän verfolgen; aus Japan sind Formern bekannt, die mit den recenten, dort vorkommenden Species eng verbunden sind; vom Altai bis Südfrank- reich wuchsen Formen, welche den recenten A. Lobelii Ten. und laetum C. A. Mey. recht nahe standen. — Vergl. Karte I u. II. Sect. X. Campestria Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 327; VII. (1886) 219. A. Fructus alae horizontales. a. Foliorum lobi lobulati rarius integri. Corymbus dz pubescens, erectus H.A. campestre. b. Foliorum lobi subintegri. Corymbus glaber, laxus. A. campestre X A. monspcssulanum. B. Fructus alae angulo acuto divergentes. a. Species typicae macrophyllae. Folia 1 0 cm longa, vulgo majora rarius minora, lucida vel opaca, 5-loba vel subtriloba. a. Foliorum lobi breves vel brevissimi, saepe rotundati. I. Folia saepissime et adulta subtus pubescentia, rarissime mox glabrescentia, lobi obtuse dentati 78. A. obtusatiim. II. Folia minora subtus gl abra, lobi subintegri 79. A.rotundilobum. ß. Foliorum lobi distinete acuti 80. A. italum. b. Species typicae microphyllae. Folia dt 3 — 7 cm longa, saepe minora, 3-loba vel subquinqueloba. er. Fructus loculi planiusculi, juveniles altiores quam latae . . 81. A. pubescens. ß. Fructus loculi planiusculi, alae latissimae 2 — 2'/4cm latae, 3 cm longae 82. A. Regelii. y. Fructus loculi nodosi, carinato-convexi, juveniles ferc aeque longae ac latae; alae multo longiores quam latae. I. Folia non sempervirentia, chartacea vel coriacea, subtus glaucescentia, tenuiter reticulata. Petiolus laminam aequans vel superans üZ.A.monspcssulamim. II. Folia coriacea, subtus papilloso-cinereo-viridia, tenuiter suberoso-reticulata. Petiolus laminam aequans vel ea brevior 84. A. einem saus. III. Folia sempervirentia, glaberrima, concoloria, undulato- spinuloso-denticulata, reticulata. Petiolus laminam aequans, superans vel ea paullo brevior 85. A. syriaetnn. Acer. 55 IV. Folia sempervirentia, glaberrima, concoloria, saepius in uno ac codem specimine inter se difformia, tenuiter reti- culata. Petiolus lamina multo brevior 86. A. Orientale. 77. A. campestre L. Spec. pl. ed. 1. (l 753) 1 055; Reitter u. Abel, Abbild, wildwachs. Holzart. (1790) t. 25; Smith and Sowerby, Engl. Botany V. t. 304; Tratt. Arch. I. (1812) t. 7; Svensk Bot. t. 409; Schrank Fl. monacensis (1818) 3 t. 250; Guimpel u. Hayne, Abbild, deutsch. Holzart, t. 213; Fl. dan. t. 12 88; DC. Prodr. I. (1824) 594; Loudon, Arboi\ brit. I. (1838) 428, V. t. 32a; Reichb. Icon. fl. germ. V. (1842) t. 162 f. 4825; Schnizlein, Iconogr. t. 227 ; Hartig, Forstl. Kulturpfl. t. 38, 39; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 948; Willk. Forstl. Fl. (1875) 746 f. 68; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI (1886) 221; XI. (1889) 75 ; Borbas in Termeszetrajzi Füzetek XIV. (1 891) 75; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 326; Karsten, Fl. Deutschland 2. Aufl. (1895) 135 f. 409. — A. trüobum Gilib. Fl. lithuan. V. (1781) 198. — A. suberoswn Dumort. Fl. belg. (1827) 113. — A. eollinum Ten. Syll. Fl. Neapol. (1831) 194. — A. sylvestre Wender, in Schrift, naturf. Gesellsch. Marburg II. (1831) 250. ■ — Frutex dumosus vel arbor. Folia chartacea vel sub- coriacea, longe petiolata, 4 — 7 cm longa, 4y2 — 10 cm lata, basi cordata, obtuse 5- vel subtrilobavel-partita, subtus pallidiora, lobus medius obtuse trilobatus, rarius integer. Corym- bus foliis coaetaneus; flores viridi-lutescentes. Fructus alae cum loculis 3 — 4 cm longae. Mitteleuropa und Mittelmeer gebiet: hinsichtlich der Nordgrenze von ähnlicher Verbreitung wie A. platanoiäes, aber auch auf den britischen Inseln, ostwärts nur bis West- Russland und ferner bis Nordpersien. Vorzugsweise als Strauch Anteil nehmend an den Formationen der sonnigen Buschvegetation, seltener im lichten Mischwald und hier bis 1 5 m hoher Baum ; im Gebirge nur bis ins Vorgebirge emporsteigend ; in Mitteleuropa nicht allzu variabel ; sehr formenreich entwickelt auf der Balkanhalbinsel und im östl. Mediterrangebiet, doch lassen die einzelnen Varietäten eine localisierte Verbreitung nicht erkennen. Subspec. I. hebecarpum DC. 1. c. — Var. villicarpwn Läng, Sylloge soc. Ratisb. I. (182 4) 187. — Var. eriocarpum Opiz in Flora VIII. (1824) 1 . Beil. 82. — Var. lasiocarpum Wimmer et Grabowsky, Fl. Siles. I. (1827) 364. — Fructus loculi" velutino-pubescentes. Var. «. marsicum (Guss.) K. Koch, Dendrol. I. (1869) 534. — A. marsicum Guss. PI. rarior. (1826) 375. — A. marucum Walpers, Rep. I. (1842) 408. — Folia coriacea, triloba, lobi trianguläres, breves, acuti. Östl. Mittelmeer gebiet. f. subtrilobum Uechtr. et Sint. in Kanitz, PI. Romaniae (1880) 188; Graf v. Schwerin 1. c. 32 6. — Folia subtus pubescentia. — Sintenis, Iter Orient. (1892) n. 4997, 5033; Heldreich, Iter thessal. n. 81. f. brachypterum Borbäs et Pax 1. c. XI. 77. — A. hungaricum Borbäs 1. c. 76 t. 4 f. 2. — Folia subtus glabrescentia. Fructus parvi alae loculos aequantes. Forma transitoria ad var. ß. f. obtusangulum Haläcsy, Consp. Fl. graec. I. (1900) 287. — Alae angulo obtuso divergentes, f. corni forme Borbäs in Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 62. — Fructus alae introrsum falcatae. Var. ß. lobatum Pax 1. c. XI. (1889) 77. — Folia chartacea vel subcoriacea, 5-loba, lobi obtusi, lobulati. Im Areal der Art. f. affine Opiz in Flora VII. (1824) Beil. I. 83. — Var. quinqiielobum Graf v. Schwerin 1. c. 326. — Euacer affine Opiz, Seznam (l 852) 42 [nomen.]. — Folia subtus glabrescentia. — Sieb er, Exs. n. 119; Todaro, Fl. sie. exsicc. 401; Gandoger, Fl. gall. exsicc, 350. f. palmatifidum Tausch in Flora XII. (1829) 847. — Var. palmatisectum Celak. Prodr. 538. — Folia subtus glabrescentia, profunde partita. f. m olle Opiz in Flora VII. (182 4) Beil. I. 83. — Var. quinquelobatwn Masner et 56 F. Pax. — Aceraceae. Opiz 1. c. — Var. mollissimmn Tausch in Flora XII. (1829) 847. — AI tomen- tosum var. seroiinum Kit. in Linnaea XXXII. (1863) 552. — Folia subtus dense pubescentia. — Bourgeau, Reliq. Maillean. n. 962; Fl. exsicc. austr.-hung. n. 2039; Sintenis, Dobrudscha n. 918. f. hirtivalvum Borbas 1. c. — Fructus loculi villosello-hirti nee velutini. f. falcatum Reinecke in Mitteil, thüring. bot. Ver. II. (l 892) H. — Fructus alae extrorsum falcatae. f. convergens Reinecke in Mitteil, thüring. bot. Ver. XIV. (1 899) 119. — Fructus alae introrsum falcatae. f. albo-varieg atum Kirchn. Arbor. muskav. (1 864) 1 79. — Folia albo-maculata. Var. y. tauricum Kirchn. Arbor. muskav. (1864) 180. — Folia 3- vel 5-loba, subtus pubescentia, 5 — 7 cm longa et lata, lobi longe acuminati, integri vel acute paueidentati. Kulturform. Var. ö. aeutilobum Pax 1. c. XI. (1889) 77. — Var. oxytomum Borbäs 1. c. 78. — f. angustilobum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 62. — Folia 5-loba, lobi longe acuminati, integri vel hinc inde lobo uno alterove praediti. SO. -Europa, östl. Mittelmeergeb. — Siebern. 409. Subspec. II. leiocarpum (Opiz) Pax. — A. leiocarpum Opiz in Flora VII. (182 4) Beil. I. 82. — Fructus loculi jam juveniles glaberrimi. Var. a. pseudomarsicum Pax in Graf v. Schwerin 1. c. 327. — Folia coriacea, 3-loba illis A. monspessulani L. similia. SO.-Europa. f. trifidum Borbas in Bekesm. Fl. (1881) 94. — f. leiophyllum Pax 1. c. XI. (I 889) 77; Graf v. Schwerin 1. c. 328. — A. heterotomum Borbäs 1. supra c. 75. — Folia obtuse lobata, subtus glabrescentia. f. ptscudomonspessulanum Bornmüller et Pax 1. c. XI. (1889) 78; Graf v. Schwerin 1. c. — A. hajüolobum Borbas 1. c. "/5. — Folia acute lobata, subtus pubescentia. — Sintenis et Bornmüller, It. turcic. n. 1217. f. obtusum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. ( 1 9 0 1 ) 62. — Foliorum lobi brevissimi, obtusissimi. Var. ß. normale Graf v. Schwerin 1. c. 32 8. — Folia chartacea vel subcoriacea, 5-loba, lobi obtuse lobulati. Im Areal der Art. f. glabratum Wimmer et Grabowsky, Fl. Siles. I. (1827) 364; Graf v. Schwerin 1. c. ; A. macrocarpum Opiz in Flora VII. (182 4) 546 (?) ; var. sanieulifolium Borbäs in Hirc, Fl. Okolice Bakarske (188 4) 36 (?). — Folia subtus glabra. — Todaro, Fl. sicula exsicc. n. 402 ; Gandoger, Fl. gall. exsicc. 108; Fl. austro- hung. exsicc. n. 2036; Brotherus, Kaukas. n. 325. f. hederifolium H. Braun in Borbäs 1. c. 78. — Folia subtus glabra, lobi 3 supe- riores fere aequales, integri, terminalis ceteros non superans. f. deflexum Beck in Ann. k. k. Hofmus. Wien X. (1895) 190. — Alae ad pedi- cellum reflexae. f. Bedöi (Borbäs) Pax 1. c. 78. — A. Bedöi Borbäs in Vasmegye növ. földr. es flor. (1887) 267; 1. supra c. 79 t. 4 f. 3. — Folia subtus glabra. Fructus alae valde introrsum falcatae. — Fl. austro-hung. exsicc. n. 2037; Schultz, Herb. norm. 2522. f. orthopterum (Masn.) Pax. — A. orthopteron Masner in Flora VII. (1824) Beil. I. 82. — Folia subtus pubescentia. Alae angulo fere recto divergentes, f. collinum Wallr. inDC. 1. c. 594. — var. A. polycarpum Opiz in Flora VII. (1 824) Beil. I. 82 ; var. lasiophyllum Wimmer et Grabowsky, Fl. Siles. I. (l 827) 36 4. — Folia subtus pubescentia. — Sieber Exsicc. n. 4 09. f. microcarpon Masner in Flora VII. (1824) Beil. I. 82. — Folia subtus pubes- centia. Fructus alae brevissimae, cum loculis vix 2 cm longae. Acer. 57 f. pulvcruloitum Kirchn. Arbor. muskav. (1 864) 1 79. — Folia albo-pulverulenta. f. albo-maculatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 6 2. — Folia albo-maculata. Var. y. austriacum (Tratt.) DC. 1. c. ; Loudon, Arbor. brit. V. (1838) t. 32. — A. autstriacwm Tratt. Observ. bot. fasc. I. (1811) 5; Arch. t. 6 (1812). — Var. acuülobum Tausch in Flora XII. (182 9) 5i7. — Folia 5-loba, coriacea vel subcoriacea, lobi subintegri, acuminati vel lobulati, lobulis parum tantum prominulis. Südosteuropa, östl. Mittelmeergebiet. f. trichopodum Borbäs in Bekesm. fl. (l 881) 9i. — Folia subtus glabrescentia. f. Bicrbachii Graf v. Schwerin in Gartenfl. (1898) 106. — Folia subtus pubes- centia. — Fl. exsicc. austro-hung. n. 2 038. Formae sequentes fructibus ignotis quoad subspeciem dubiae remanent: f. oblongifolium Raciborski in Spraw. Kom. fizyjogr. Akad. Krakow. XXIII. (I 888) 5. — Folia oblonga, triangularia, 1 J/2 — 2-pio longiora quam lata, triloba, lobi obtusissimi, subintegri, saepe obsoleti. f. pendulum Graf v. Schwerin 1. c. 32 9. — Folia viridia. Rami penduli. f. comp actum Graf v. Schwerin 1. c. 329. — Habitus Cupressi, rami erecti fastigiati. f. laetum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1896) 99. — Folia dilute viridia, enascentia non rubella. f. variegatum Nicholson in Gard. Ghron. ( 1 8 8 1 ) II. 376. — Folia maculis albis majoribus notata. — Gfr. f. albo-maculatum et albo-variegatum supra descripta. f. puncticulatum Graf v. Schwerin 1. c. 329. — Rami penduli. Folia albo- pulverulenta. f. po stelen seR. Lanche in Kat. musk. 1896 ex Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch. dendrol. Ges. (1896) 99. — Petioli rubri. Folia aureo-variegata. f. Schwerinii Hesse in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1897) 14. — Folia atro- sanguinea. Nota. A. microphyllum Opiz in Flora VII. (1824) Beil. I. 82 certissime ad A. campestreh. spectans et A. campestre var. integrilobam Tausch in Flora XII. (1829) 547 quoad formam vix rite recognosci possunt. A. campestre X monspessulanum Pax in Engler's Bot. Jahrb. XI. (1889) 79. — A. Bornmülleri Borbas in Termesz. Füzetek XIV. (1891) 75. — Ramuli glaberrimi. Folia graciliter (4 — 6 cm) petiolata, 5 — 6 cm lata, 3 — 4 cm longa, basi cordata, 3-loba, 5-loba immixta, chartacea, lucidula, adulta glaberrima, tantum in axillis nervorum barbata. Flores ignoti. Fructus alae horizontales cum loculis 2V2cm longae, basi valde angustatae, loculi nodosi. Hercegovina, Mostar (Bornmüller). Angeblich auch bei Neuropolis oberhalb Klinova in Griechenland (Haläcsy, Gonsp. Fl. graec. I. 287). Nota. Co mos de Schwerin nuperrime (in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (19 » I j 5i>.) stirpem hybridam e A. monspessidano L. et A. italo Lauth ortam descripsit sub nomine A. Pcronai ex Apennini fauce Masso del Diavolo prope Vallombrosa. Planta haec mihi ignota est; secundum autorem medium tenet inter specics parentes. 78. A. obtusatum Kit. in Willd. Spec. pl. IV. (1805) 984; DC. Prodr. I. (1824) 594; Loudon, Arbor. brit. I. (1 838) 420 V. t. 38; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 2 23; üippel, Laubholzk. II. (1892) 442; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 359. — Frutex vel arbor. Folia 10 cm diametientia, utrinque opaca, supra glaberrima, basi zt cordata , 5- vel subseptemloba , lobi nunquam acuminati, margine repandi vel denticulati ; petiolus crassus. Corymbi sessiles, penduli, pedicelli pilosi ; flores majusculi ; petala sepala paullo superantia. Fructus ad 3 cm longi loculi durissimi, alae angulo fere recto vel minore divergentes, basi valde angustatae. Subspec. I. euobtusatum Pax 1. c. 224. — A. obtusatum Kit. 1. c. ; Tratt. Arch. I. (1812) t. 44; Tenore, Mem. sugli Acere (1846) 12 t. 13; Reichb. Icon. Fl. germ. V. (1842) 58 F- P&x. — Aceraceae. t. 163; Dippel 1. c. f. 208. ■ — A. opulifolium var. tomentosum Koch, Synops. Fl. germ. I. (1 837) 134. — A. neapolitanum Guss. Fl. Sicul. Synops. II. (l 844) 643. — A. opulifolium var. obtiisatum Vis. Fl. dalm. III. (1852) 221. — A. opulifolium var. velutinum ßoiss. Fl. Orient. I. (1867) 950. — A. opulifolium Schloss. et Vukot. Fl. croat. (1869) 386. — A. obtiisatum subsp. tomentosum Graf v: Schwerin 1. c. ex p. — A. aetnense Tin. Exs. in Tod. IM. sicul. n. 701. — Folia subtus pubescentia, lobi obtusi vel subacuti. Pedicelli adulti gla- brescentes. Alae potius introrsum falcatae, apice saepissime acutae. Var. a. genuinum Pax 1. c. 224; Graft. Schwerin 1. c. f. 2. — Var. anomalum Pax 1. c. — Alae angulo recto vel acuto divergentes. Balkanhalb insel und Italien: in Buschformationen meist strauchig, aber auch Bäume bildend. Von Groatien (Sadler, Vukotinovicz, Borbas) durch Istrien (Tommasini, Freyn, Pichler, Fl. austro-hung. exsicc. n. 46), Dalmatien (Visiani), Bosnien (Blau, Sendtner), Serbien (Pancic), die Herzegovina (Pantocs ek) bis Rumelien (Frivaldski); der südlichste Standort im Pindus Tymphaeus (Haussknecht). Die Verbreitung in Italien scheint auf den Süden beschränkt? Calabrien (Huter, Porta u. Rigo n. 300), Sicilien (Citarda). — In Kultur verbreitet. Var. ß. africanum Pax I.e. 22 4. — Fructus alae ereetae, sese invicem tegentes. Algier und Marocco (Kralik n. 1 09, Gosson , Bourgeau). Subspec. II. neapolitanum (Ten.) Pax 1. c. 224; Dippel 1. c. f. 210 (icon mala); Graf v. Schwerin 1. c. f. 5. — A. neapolitanum Ten. Fl. napol. II. (1820) 372 t. 100; Memor. sugli Acere (l 8 46) 1 3 t. 4. — Foliorum subtus dense tomentosorum lobi brevissimi. Pedicelli adulti pilosi. Alae breviores, latissimae, potius extrorsum falcatae, apice rotundatae. — Cum subspecie euobtusato formis intermediis conjunetum. Neapel: lichte Bergwälder (Tenore, Philippi, Zuccarini, Levier). — In Kultur. Subspec. III. malvaceum Pax 1. c. 22 4; Dippel 1. c. f. 209. — A. obtiisatum subsp. gldbrescens Graf v. Schwerin 1. c. — Folia saepius mox glabrescentia, profunde cordata, lobi semiorbiculares, infimi se invicem obtegentes, omnes margine crispuli vel plani. Kulturform europäischer Gärten. Nota. A. neapolitanum Willk. et Lange, Prodi*. Fl. liisp. III. (1880) 561, certe non ad hanc speciem spectat, potius ad A. italam Lauth. 79. A. rotundilobum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894) 76. — A. barbatum Booth, Katal. 1859; Kirchner, Arbor. muskav. (1864) 182; an Willd. Wilde Baumzucht ed. 2. (1811)9? — Frutex. Ramuli novelli mox glabrescentes. Folia enascentia sanguinea, 8 cm longa, 7 cm lata, coriacea, subtus pallida, triloba, lobi vix semi- orbiculares, obtusissimi, leviter undulati; petiolus 5 cm longus. Flores et fructus ignoti. Kult urform europäischer Gärten, vielleicht Hybride von A. obtusatum Kit. mit A. monspessulanum L. 80. A. italum Lauth, De Acere (1781)32; Willk. et Lange, Prodi*. Fl. hisp. III. (l 880) 560; Pax in*aEngler's Bot. Jahrb. VII. (1 886) 225 ; XL (1889) 80; XVI. (1892)400; Dippel, Laubholzk. IL (1892) 4 45; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 360. — A. italicum Lauche, Deutsch. Dendrol. (1880) 458. — Folia chartacea vel subcoriacea, supra glabra, lucidula vel opaca, subtus opaca, pallidiora, glabrescentia vel pubescentia, basi cordata vel truncata, 5- vel sub-3-loba, 1 0 — 1 2 cm lata, 6 — I 0 cm longa, rarius minora, lobi obtusi, dentati vel repandi. Gorymbus multiflorus, subsessilis, saepiisime pendulus ; stamina exserta ; Stylus brevis. Fructus glabri 3 — 4 cm longi loculi nodosi, alae angulo recto divergentes vel conniventes. Subspec. I. variabile Pax 1. c. 226. — Subsp. oecidcntale Graf v. Schwerin 1. c. ex p. — Folia ± breviter lobata, subtus valde glabrescentia vel glabra, lobi ambitu magis ro- tundati. Var. a. opulifolium (Vill.) Pax 1. c. 226. — A. opulifolium Vill. Hist. pl. Dauph. I. (1786) 333; Tratt. Arch. I. (1812) t. 43, 43a; DG. Prodi*. I. (1824) 594; Gaudin, Fl. helv. VI. (1830) t. 3; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 421, V. t. 31 ; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) Acer. 59 949. — A. rcrimm Rejnier in Moni. hist. phys. et nat. Suisse (1788) 221. — A. opali- folium Ten. in Mem. sugli Acere (1846) 7. t. 1 . — A. opalus Reichb. Icon. Fl. germ. V. (1842) t. 163. — Folia basi truncata vel leviter cuneata, lobi acute dentati, acuti. Corymhus pendulus. Im Rhonethal der Südwe stschweiz und Frankreichs und längs des Jura nordwärts bis Neuchätel (Reichb. Exs. n. 698, Muret n. 36). Var. ß. opalus (Ait.) Pax 1. c. 226. — A. opalus Ait. Hort. kew. III. (1789) 436; Wals. Dendrol. Brit. 2. t. 171; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 453 f. 126; Ten. Mem. sugli Acere (1846) 14 t. 2. — A. rotundifolium Lam. Encycl. meth. III. (1789) 382. — Folia basi cordata, lobi subacuti, obtuse dentati. Gorymbus suberectus. — Transitum fere praebet ab A. obtusato Kit. ad A. italum Lauth! Appennin des oberen und mittleren Italiens (Tenore); Vallombrosa (Piccioli). — In Kultur. Subspec. II. hispanicum (Pourr.) Pax 1. c. 226. — A. hispanicum Pourr. in Mem. Acad. Toulouse III. (1788) 305. — Var. valentinum Pau in Willk. et Lange 1. c. Suppl. 268. — A. tomentosum Dulac, Fl. Hautes Pyrenees (1867) 2 42. — Folia minora, coriacea, supra saepius nitidula, acute dentata, subtus =b pubescentia, lobi medii margines inferiore parte paralleli. Var. a. granatense (Boiss.) Willk. Prodr. Fl. hisp. III. (1880) 561. — A. granatense Boiss. Elench. pl. nov. (1840) 19. — Folia subtus dense tomentosa. Fructus longiuscule pedicellati. Sierra Nevada: Gebüschformationen bis 2000m Höhe (Jimenes, Bourgeau n. 105, Winkler, Fritze, Boi ssier, Willkomm n. 21 1), Sierra Tejeda (Boi ssier). Var. ß. nevadense Boiss. in Pax 1. c. 226. — Folia adulta subtus glabrescentia. Fructus brevius pedicellati. Spanische Gebirge , von Aragonien und Gatalonien bis zur Si erra Ne- vada (Paido, Loscos, Fl. exsicc. Aragon, n. 1 6, Bourgeau n. 605, Winkler, Hut er, Porta et Rigo n. 3 ex p.). Mallorca (Willkomm n. 352). Subspec. III. hyrcanum (Fisch, et Mey.) Pax 1. c. 226. — A. kyrcanum Fisch, et Mey. in Index sem. Hort, petropol. IV. (1837) 31 ; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 930; Dippel, Laubholzk. IL (1892) 446 f. 212; E. Hartmann in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1900) 84. — Folia majora, rarius minora, longe petiolata, longiuscule lobata, lobi oblongi, subacumi- nati vel acuminati, obtuse sed grosse dentati, 3 intermedii saepius trilobi, rarius lobi elobu- lati et folia 3-loba. Var. a. euhyrcanum Graf v. Schwerin I.e. 361. — Folia chartacea, lobi ambitu triangulari-oblongi, fere aeque longi ac lati. f. tomentellum Pax 1. c. 2 27. — Folia et adulta subtus dz pubescentia, char- tacea, 1 0 cm longa, 1 1 cm lata. Kulturform europäischer Gärten. — Koehne, Herbar. dendrol. n. 177. f. int er medium (Panc.) Pax 1. c. 400. — A. intermedium Panc. Öumsko drvetje i siblje (1 871) 19; Borbäs in Termeszetr. Füzetek XIV. (l 891) 72 t. 4 f. 1 ; Born- müllerin Österr. bot. Zeitschr. (1 89 4) 1 26. — Var. cordisectum Borbäs 1. c. 73. — Var. serbicum Pax 1. c. 227. — A. Martini Jordan, Pugill. pl. nov. (l 852) 52 ? — Folia subtus glabra, chartacea, 5-loba vel subtriloba, ad 7 cm longa, 9 cm lala, basi euneata vel subrotundata vel leviter cordata. Nördl. Balkanhalbinsel: Gebirgswälder von Croatien (L.Richter), Serbien (Pancic, Bornmüller), Bosnien (Blau n. 935), Montenegro (Szyszylowicz) , Bulgarien (Velenovsky, Fl. Bulgar. Suppl. (1898) 60), bis zum Athos (Bornmüller n. 972); ein (bis jetzt] isoliertes Vorkommen in den Bergen um Amasiabei 1 600 m (Born- müller). Endlich gehört hierher die von Perrier unter n. 342 als A. Martini Jord. ge- sammelte Pflanze aus Savoyen (St. Marcel). Var. ß. Reginae Amaliae (Orph.) Pax. — A. Reginae Amaliae Orph. in Boiss. Diagn. I. (1853) 109; Pax 1. c. 22 8. — A. monspessulanum subsp. Reginae Amaliae Wesmael in (30 F. Pax. — Aceraceae. Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 50. — Folia coriacea, minora, 4 — 5 cm longa, parum latiora, ceterum ambitu illa f. intcrmedii optime simulantia. Griechische Gebirge: subalpine Region am Chelmos (Orphanides n. 408) und Parnass (Heldreich, Fl. graec. exsicc. 2959 und Heldreich Herb. norm. n. 702). Besser hierher als zu Var. a. gehört die unter n. 1218 und 19 05 am thessalischen Olymp von Sintenis gesammelte Pflanze, von Halacsy als A. monspessidannm und A. campestre bestimmt. Var. y. paradoxum Bornmüller et Sintenis in Österr. bot. Zeitschr. (1894) 127. — Folia chartacea, 6 — 7 cm longa, 8 — 9 cm lata, triloba, basi semiorbicularia, glabra, lobi trianguläres, integri, rarius folia subquinqueloba et lobi obtuse denticulati. Athos und Hypsariog ebirge der Insel Thasos, um 1200 m (Sintenis n. 973). Var. d. crassifolium Pax 1. c. 226. — Folia. firme coriacea, glabra, minora, 5 cm longa, 6 cm lata, 3-loba, basi semiorbicularia, lobis triangularibus, obsolete denticulatis. Alae basi vix angustatae. — An species propria? Östl. Mittelmeergebiet: Talysch (K. Koch). Var. e. acutilobum Graf v. Schwerin 1. c. 362. — Folia 7 — 9 cm longa et latiora, chartacea vel subcoriacea, lobi longiores quam lati, longius acuminati. f. Keckianum Aschers, et Sintenis in Pax 1. c. XVI. 401. — Folia aperte cordata vel subtruncata, subtus dense pubescentia, lobi grosse pauciserrati. Fructus alae subparallelae. Troas: Ida (Sintenis n. 583). f. tauricolum Boiss. Fl. Orient. 1. c. — A. tauricolum Boiss. et Balansa, Diagn. 2. ser. V. (1856) 72. — Folia subtus glabrescentia , basi subtruncata, leviter cordata. Gebirgswälder der Krim, Alusehta (Callier n. 566), derpont. Gebirge (Born- müller n. 1527, 2719), Kataoniens (Haussknecht), Gappadociens (Balansa n. 982), Giliciens (Kotschy n. 342, Siehe n. 668) und Armeniens (Szovitz). f. Reygassei Boiss. Fl. Orient. I. c. — A. Reygassei Boiss. et Balansa, Diagn. 2. ser. V. (1856) 71. — Folia glabrescentia, basi eximie truncata. Libanon (Reygasse nach Boissier 1. c). Nota. A. vclutinam Graf v. Schwerin (in Mitteil, deutsch, dcndrol. Ges. (1894) 77; (1 896) 99) est forma A. italo subspec. hyrcano proxima foliis chartaceis, 7 cm longis, 9 cm latis, subtus pubescentibus, lobis obtuse et subobsolete dentatis praedita, floribus pendulis, foliis coae- taneis, fructibus vix 2 cm longis. Secundum autorem proles hybrida ex A. italo f. tomcutello et A. monspcssidano, meo sensu potius ad speciem priorcm ducendum. 81. A. pubescens Franch. in Ann. sc. nat. 6. ser. XV. (1883) 246 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 228. — A. monspessulanum subsp. pubescens Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 50. — Petioli breviter pubescentes. Folia utrinque pilosa, 4 cm longa, 6 cm lata, chartacea, basi suborbiculari-rotundata vel leviter cordata, vix pro- minenter reticulata, triloba vel subquinqueloba, lobi ovato-triangulares , obtuse denticulati. Corymbus subpendulus; flores lutescentes, majores; sepala ovato-rotundata et petala ob- longa in fructu diutius persistentia. Fructus alae erectae. Var. a. genuinum Pax n. var. — Fructus loculi velutino-pubesccntes. Turkestan (A.Regel); nach Franchet I.e. fernere Standorte: Tengi-Charam, 900 m, Pass Akrabat, zwischen Sairab u. Artschamaidane (Gapus n. 285, 286, 287). Var. ß. glabrescens Pax n. var. — Fructus loculi glabri. Turkestan: bei Mumynawad (A. Regel). 82. A. Regelii Pax n. sp. — Folia longe (5 cm) petiolata, utrinque glaberrima (ner- vorum axillis barbulatis exceptis), 5 cm lata, 4 cm longa, coriacea, basi leviter cordata, utrin- que prominenter reticulata, triloba, lobi trianguläres, integri vel crenulato-dentati, subobtusi. Corymbus pendulus; flores ignoti. Fructus glabri ochroleuci loculi in marginem exteriorem alarum angulo acuto divergentium saepius sese invicein obtegentium exeuntes. Turkestan: um Kschtut (A. Regel). — Vergl. Fig. 10. Acer. 61 Nota. Species haec fructibus valde insignis A. pubescmti Franch. proxima in Herbario Berolmensi sub nomine A. monspessulani var. turkestanici Franch. aderat. Rcvora ioliis trilobis exacte cum A. monspessulano convenit, sed fructus toto coelo diversissimi. Geterum cl Franchet ipse vanetati suac »Samaras angulo fere recto divergentes« adscripsit. 83. A. monspessulanum L. Spec. pl. ed. I. (1753) 1056; Schmidt, Ost. allgem Baumzucht (1792) t. 14 ; Tratt. Arch. I. (1812) t. 46; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 4<»7 V. t. 27, 27a; DC. Prodr. I. (1824) 594; Reichb. Icon. Fl. germ. V. (1842) 162' (iren et Godron, Fl. France I. (1848) 322; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 951 ; Pari. Fl. ital. V. (1872) 414; Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. (1880) 562; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. Fig. 1 0. Acer Rcgelii Pax. Ramulus fruetiger. (Icon origin.). (1886) 229; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLH. (1893) 362. — A. trifolia Duham. Traite des arbres I. (1755) t. \0 f. 8. — A campestre foliis trilobis Poll. in Hist. pl. Palatinat. II. (1777) 663. — Ä. trilobatum Lam. Encycl. meth. II. (1786) 382. — A. trilobum Mönch, Method. (17 94) 56. — A. rcctangulum bulac, Fl. Hautes Pyrenees (1867) 2 42. — Folia latiora quam longa, ± 6 cm lata, triloba, supra nitida, basi semiorbiculata vel cordato-ro- integra vel rarius repando-denticulata, aestivalia saepius more Corjmbi laxi; flores lutescentes ; stylus usque ad basin partitus. tundata, rarius subeuneata, A. campestris ±z lobulata. Fructus alae ereetae, cum loculis 3 cm longae, basi contraetae. 62 F. Pax. — Aceraccae. Im ganzen Mittelmeergebiet, von Spanien bis zum Kaukasus, auch in Marocco u. Algier. Die Nordgrenze dieses Gebietes wird überschritten an der unteren Donau im Banat und dann sehr erheblich im westlichen Europa, wo das Areal aus Südfrankreich bis in's Rhein-, Mosel- und Nahethal reicht. Meist als Strauch sich an ßuschformationen sonniger Abhänge beteiligend, seltener Baum bis 8 m hoch. Allgemein in Kultur. Im Ganzen wenig variabel, die einzelnen Formen stark in einander übergehend und auch nicht scharf pflanzengeographisch begrenzt. f. genuinum Pax 1. c. — f. gallicum Graf v. Schwerin 1.. c. — f. microphyllum Boiss. 1. c. — Folia integra, lobi obtusi vel obtusiusculi, integri vel in eodem ramulo denticulati. Im ganzen Areal der Art : Sieber, Exsicc. n. 137; Reichb. Exsicc. n. 793; Schultz, Herb. norm. n. 839 ; Wirtgen, Herb, plant. Fl. rhen. n. 3 13; Reliq. Maillean. n. 42, 42 a; Herb. d. Fl. de France n. 35, 187; Todaro, Fi. Sicul. n. 1301 ; Petter, Fl. dalm. n. 3; Kotschy, Iter sjr. n. 240. f. liburnicum Pax 1. c. 230. — A. denticulatum Hort., littorale Hort. — Folio- rum lobi obtusissimi, dentati, hinc inde folia subquinqueloba. Kulturförm europäischer Gärten (Ehrhart n. 70); wild wachsend ziemlich selten, so auf Thasos (Sintenis und Bornmüller n. 583); Übergangsformen t zu f. genuinum häufiger. f. illyricum Tausch in Flora XII. (1829) 551. — Foliorum lobi anguste triangu- läres, acuti vel acuminati, saepe fere horizontales ; folia basi euneato-rotundata. Balkanhalbinsel und Vorderasien: Bornmüller n. 781, Sintenis n. 311, Siehe n. 659 ; häufiger noch Übergangsformen zu f. genuinum Pax. f. maroccanum Graf v. Schwerin 1. c. 364. — Folia basi euneata, lobi anguste trianguläres, integri vel leviter denticulati. Marocco: Gebirgswälder zwischen 1400 — 20 0 0 m (Ball, Hooker, Maw). f. ibericum (Marsch.-Bieb.) K. Koch, Dendrol. I. (1869) 53 3. — A. iberieum Marsch. -Bieb. Fl. taur. caucas. II. (1 808) 447. — Folia pro specie majora, integra vel obtuse denticulata, basi rotundata. Vorder asien und Banat: Kolenati n. 1327, 1592; Blau n. 188 4. f. turkestanicum Franch. in Ann. sc. nat. 6. sei*. XV. (1883) 246. — Foliorum lobi inaequaliter crenulati. Petioli et nervi foliorum subtus puberuli. Alae angulo fere recto divergentes. — Cfr. Notam post A. Regelii Pax. Türke st an: Daschti Kage (Gapus). f. athoum Bornmüller et Sintenis in Ost. bot. Zeitschr. (1894) 126. — Var. divergens Coutinho in Bolet. Socied. Broter. XII. (1895) 13. — Folia glabra. Alae angulo recto divergentes. Athos, 500 m (Sintenis u. Bornmüller n. 974?); Portugal (Coutinho 1. c). f. commutatum (Presl) Borbas in Termeszetr. Füzetek XIV. (1891) 74. — A. commutatum Presl, Deliciae präg. (182 2) 31. — f. rumelicum Griseb. Spicil. fl. rumel. I. (1843) 154. — A. rumeliacum Borbas in Akad. Közl. XII. (1875) 78. — f. cruciatum Pax 1. c. 230. — Fructus alae ineurvato-cruciatae. Balkanhalbinsel: Istrien, Serbien, Banat. f. cassinense Terracciano ex Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 896) 95. — Fructus intense corallini. Kulturform. f. villosum Laguna in Resümen de los trabajos por la comision Fl. forest II. 127 ex Willk. et Lange 1. c. f. hispanicum Graf v. Schwerin 1. c. 364. — Folia adulta villoso-subtomentosa, ramuli et petioli tomentosi. Spanien. — Von mir nicht gesehen. Nota. A. monspessalanum var. quinquelobum Pau, Not. IV. 26 ex Willk. et Lange 1. c. Suppl. (1893) 269 »foliis omnibus quinquelobist verisimilitcr ad ramulos acstivalcs descriptum est Acer. 63 84. A. cinerascens Boiss. Diagn. 1. ser. VI. (1845) 29; Fl. Orient. I. (4 867) 952; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 188; Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1898) Hl. — A. canescens Bornmüller in Journ. Linn. Soc. XXX. (1891) 140 (nomen). — Arbor vel frutex. Rami cinerei. Folia magnitudine et forma valde variabilia, 1 — 5 cm longa, glabra vel pilosa, latiora quam longa, triloba vel subquinqueloba, lobi rarius integri, saepius dentati. Flores cum foliis nascentes, in corymbos paucifloros dispositi; sepala ciliato-pilosa, obovata, truncata vel obtusissima; petala sepalis aequilonga, longc unguiculata; stamina exserta. Fructus 1 l/2 — 3 cm longi alae erectae subparallelae vel angulo fere recto divergentes, obtusae, basi contractae. Var. a. Boissieri Graf v. Schwerin 1. c. 113. — Folia parva, =b 2 cm longa, utrinque praesertim subtus pilosa. Südpersische Gebirge: um Schiras und den persischen Golf, 1800 — 2000 m. f. typicum Graf v. Schwerin 1. c. 113. — Foliorum lobi fere integri. — (Kotschy n. 37, 37b, 37c; Bornmüller n. 3372). f. cruciatum Bornmüller in Graf v. Schwerin 1. c. 113. — Fructus alae incurvato- cruciatae. Var. ß. Bornmülleri Graf v. Schwerin 1. c. 11 3. — Folia minora vel majora, 2 — 5 cm longa, supra glaberrima, subtus cum petiolo et ramulis juvenilibus dense pubescentia. Nordpersische Gebirge von Kurdistan bis Afghanistan (Aitchison). f. medicum Graf v. Schwerin 1. c. 113. — Petiolus laminam aequans. Folia 2 — 3 cm longa. — Mehr im östlichen Teil des Areals (Haussknecht n. 170, S trau ss n. 1 78). f. longipes Bornmüller in Verh. zool. bot. Ges. Wien (1898) 572. — Folia ad 5 cm longa. Petiolus 8 cm longus. — Mehr im westl. Teil des Areals (Sintenis n. 1001; Bornmüllern. 1001 — 1006). f. acutilobum Hausskn. in Graf v. Schwerin 1. c. 114. — Foliorum lobus medius triangularis, productus. (Strauss n. 77). Var. y. Paxii Graf v. Schwerin 1. c. 114. — Folia parva, zb 1 ]/2 cm longa, utrinque glabra. Südpersische Gebirge. f. subglabrum Bornmüller in Verh. zool. bot. Ges. Wien (1 898) 572. — Foliorum lobus medius brevis, obtusus, lobi integri vel dentati. (Bornmüller n. 3374, 3376, 3377). f. acutifolium ßornmüller in Graf v. Schwerin 1. c. 114. — Foliorum lobus medius longe et acute triangularis. (Bornmüller n. 3473, 3375). 85. A. syriacum Boiss. et Gaillardot in Diagn. 2. ser. V. (1856) 72; Fl. Orient. I. (1867) 95 2; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 232; Bornmüller in Verh. zool. bot. Ges. Wien (1898) 570; E. Hartmann in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1900) 82. — Ä. monspcssulanum subsp. syriacwm Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1 890) 50. — Arbor vel frutex. Folia lucidula, 4 — 7 cm longa, 4 — 5 cm lata, basi eximie rotundata vel levissimc subcordata, triloba, lobus medius triangularis, productus, laterales breves vel brevissimi, hinc inde subobsoleti, omnes acuti. Corymbus nutans, pauciflorus; pedicelli breves, glaberrimi. Fructus 2 cm longi alae angulo acuto divergentes. Var. a. eusyriaeum Pax 1. c. — Folia longissime petiolata, manifeste longiora quam lata, lobus medius lateralibus multo longior. Alae apice obtusae. Libanon: Gebüsche der unteren Region, 6 — 700 m (Gaillardot n. 963; Born- müller n. 299, 300). Var. ß. eyprium Boiss. 1. c. — Folia longe petiolata, latiora quam longa, lobi omnes fere aequales, latissimae, brevissimae. Cypern (Kotschy n. 829, Sintenis u. Rigo n. 12). Var. y. hermoneum Bornmüller in Verh. zool. bot. Ges. Wien (1898) 571 ; E. Hart- mann in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 900) 87. — Folia longissime petiolata, minora, basi cordata, triloba, lobi lobulati. — An revera huc pertinet? Syrien: Hermon (Bornmüller). 64 F. Pax. — Accraceae. 86. A. Orientale L. Syst nat. ed. 10. II. (1759) 1300; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 231. — A. creticwn L. Spec. pl. ed. 2. (1763) U'.i 7; DC. Prodr. I. (1824) 594; Loudon, Arbor. brit. I. (183 8) 430, 459 f. 132, V. t. 40a; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 950; Halacsy, Consp. Fl. gracc. I. (1900) 288. — A. heterophyllum Willd. Wilde Baumz. 1. Aufl. (1769) 10 t. 1. f. \. — A. humile Salisb. Prodr. Hort. Chapel Allerton (1796) 281. — A. monspcssulanum subsp. Orientale Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (189 0) 50. — Frutex dumosus. Folia saepe fere sessilia, lucidula, varie trilobata, lobi saepe obsoleti. Infloreseentia coaetanea, nutans; Stigmata quam Stylus brevis multo longiora. Fruclus ± 1 cm longi alae subparallelae vel angulo acuto divergentes. Fig. 11. A. Orientale L. Ramuli fruetigeri et sterilis: A f. rotundifolium Spach; B f. eunci- folium Spach; C f. sempervirens (L.) Pax. (Icon. origin.). Griechenland: sonnige Berglehnen. Argolis, Laconien, Arkadien, Messe- nien; ferner auf E u b o e a , den Sporaden (Skopelos, Jura), Cycladen (Syra, Naxos, Keos, Andros), sowie auf Kreta u. in Lycien. In Kultur, aber nicht ganz winterhart. Die nachstehend unterschiedenen Formen gehen stark in einander über. f. rotundifolium Spach in Ann. sc. nat. 2. ser. II. (1834) 174. — f. semiorbi- culatum Boiss. 1. c. — Folia basi rotundata, saepe leviter cordata, triloba, lobi acuti. — Beverchon n. 26 (Greta). — Vergl. Fig. I 1 A. Acter. 65 f. obtusifolium (Sibth. et Smith) Spach 1. c. — f. sublobatum Spach 1. c. — A. obtusifolium Sibth. et Smith, Fl. graec. Prodr. I. (1806) 206; Fl. graec. IV. (1828) t. 361. — Folia basi rotundata, breviter triloba, lobi obtusi, integri vel repandi. f. cuneifolium Spach 1. c. — f. mneatwn Boiss. 1. c. — Folia basi cuneata, breviter lobata, lobi obtusi. — Orphanides Fl. graec. Exsicc. n. 51. — Vergl. Fig. 1 1 B. f. sempervirens (L.) Pax. — f. ovale Pax 1. c. 232. — A. sempervirens L. Mant. (1 767) 128. — A. virens Thunb. De Acere (1 797) 3. — Forma pygmaea. Folia minora, vix 1 '/2 cm superantia, indivisa, integra vel crenulata. — Kulturform. — Vergl. Fig. 1 1 G. f. trichocladum Bornmüller in Verh. zool. bot. Ges. Wien (l 898) 571 . — Bamuli et petioli juveniles tomentelli. f. Willkommii (Wettst.) Bornmüller 1. c. — A. Willkommii Wettst. in Sitzb. Akad. Wien (1889) I. 384. — Ramuli tomentosi. Folia triloba, argute serrato- dentata, lobus medius major, obtusus. — Lycien. Palaeocampestria Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 375; Schenk 1. c. 562. Folia et fructus e formatione tertiana, illis A. campestris L. vel monspessulani L. vel itali Lauth optime congruentia. Folia subcoriacea vel firme membranacea, triloba [A. monspessulani) vel 5-loba (A. campestris), lobi integri vel grosse paucidentati, nunquam acutius dentati, dentes obtusi. 1. A. creticum pliocenicum Saporta, Monde d. pl. (l 879) 345 f. 109; Schenk, 1. c. 563 f. 319, 6, 7; Boulay, Fl. pliocene de Theziers. (1890) 43 t. 6 f. 12. A. decipiens Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 58 t. 117 f. 15—22, t. 155 f. 12; Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. LX. (1869) 80; in Denkschr. Akad. Wien LIV. (1888) 340 t. 8 f. 2—5; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) 140 t. 100 f. 13, 14; Engelhardt in Sitzber. naturw. Ges. Isis Dresden (18 80) 83 t. 1 f. 20; in Abh. Senckenberg. Gesellsch. XX. (1901) 286 t. 4 f. 13; Schenk 1. c. 563 f. 319, 4, 5. A. Gaudinii Schimper, Traite paleont. veget. III. (1 874) 141; Gaudin, Gontrib. fl. foss. ital. VI. (1859) 19 t. 4 f. 5. A. inaequilaterale Saporta in Bull. Soc. geol. France (1866) 20; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) 142. A. monspessulanum Viviani in Mem. Soc. geol. France (1833) 130 t. 1 0 f . 1 ; Reid in Annais of Bot. XII. (189 8) 247. 2. A. crassinervium Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. XXIX. (1869) 22 t. 45 f. 8 — 16; Windisch in Zeitschr. Naturw. Halle 4. Folge. V. (1886) 260. A.. integrifolium Weber in Palaeontographica II. (1852) 196 t. 22 f. 5 ; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 859) 58 t. 11 6 f. 1 1 ; Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. XXIX. (I869)22t45f. 2; Engelhardt in Nova Acta Acad. nat. cur. XLIII. (1 881) 311 t. 17 f. 17; in Abh. Senckenberg. Gesellsch. XX. (1901) 286 t. 5 f. 19, 20, 22; Pilar, Fl. foss. Sused. in Op. Ac. sc. et art. Slav. merid. (1883) 96 t. 12 f. 7. A. Nicolai Boulay, Fl. pliocene Theziers (1890) 44 t. 6 f. 13, 14. A. oligodonta Heer, Mioc. balt. Flora (1869) 93 t. 29 f. 5, 6. A. pseudocampestre Unger, Ghloris protog. (1847) 133 t. 43 f. 6 — 10; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 59 t. 117 f. 23, 24; Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. IV. (1865) 180 t. 9 f. 12; Le monde pl. (1879) 265 f. 68. A. pseudomonspessulanum Unger, Chloris protog. (1847) 132 t. 43 f. 1 — 4; Gen. et spec. pl. foss. (1850) 449 t. 3 f. 2, 4 f. 3; Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. XI. (1 853) t. 3 f. 2, t. 4 f. 3. A. ribifolium Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 34 t. 22 f. 18, 19. A. sextianum Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. XVIII. (1873) 92 t. 13 f. 7. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 1G3. 5 66 F. Pax. — Aceraceae. A. triaenum Massalongo, Stud. Fl. foss. Senigall. (1858) 330 t. 15 — 16 f. 6, 20 f. 2, t. 38 f. 6. Platanus cuneifolia Goepp. Fl. Schossnitz (1855) t. 12 f. 1 (?). 3. A. obtusilobum Unger, Ghloris prot. (1847) 134 t. 43 f. 12 — 13. A. palaeocampestre Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien. math. naturw. Kl. LX. (1869) 80. t. 5 f. 1 1 — 1 4; in Denkschr. Akad. Wien. math. naturw. Kl. LIV. (l 888) 339 t. 9 f. 1 ; Schenk, 1. c. 563 f. 319, 8, 9. A. subcampestre Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 34 t. 22 f. 16, 17; Ludwig in Palae- ontographica VIII. (1860) t. 69 f. 3, 4. 4. A. campestre Gaud. Contrib. fl. foss. ital. IV. (1860) 2i t. 1 f . 7 ; Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. XVII. (1884) 404; Fliehe in Bull. Soc. geol. France. 3. ser. XII. (1884) 24; Pohlig in Zeitschr. Naturw. Halle 4. Folge IV. (1885) 258; Keilhack in Bot. Gentralbl. XXVI. (1886) 53; Reid, Pliocene Deposits of Britain 1890; in Annais of Bot. XII. (1898) 247; Fischer-Benzon in Abh. naturw. Ver. Hamburg. XI. 3. Heft (1891) 58; Weber in N. Jahrb. Mineral. (1891) II. 62, 228; (1893) I. 94; in Engler's Bot. Jahrb. XVIII. Beibl. 43 (1893) 5; in Abh. naturw. Ver. Bremen. XIII. (1896) 415; Staub in Földtani Közlöny XIII. (1893) 64. 5. A. massiliense Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. III. (1865) 129 t. 6 f. 6; Le Monde pl. (1879) 335 f. 105; Schenk 1. c. 563 f. 319, 3. A. obtusatum Baltzer in Neues Jahrb. Mineralogie (1 896) I. 1 78 t. 4 f. 9. A. opulifolium pliocenicum Saporta, Le Monde pl. (1879) 333 f. 105. A. opuloides Heer, Fl. tert. Helvet. HI. (1859) 57 t. 1 1 7 f . 3—5. A. primaevum Saporta in Ann. sc. nat. 4. ser. XIX. (1863) 64 t. 10 f. 6; Le Monde pl. 265 f. 68. Liquidambar affine Massal. Fl. foss. Senigall.' (1858) t. 3 f. 5. L. Scarabellianum Massal., 1. c. t. 2 f. 1 . 6. A. vitifolium A. Br. in Stitzenberger, Übers. Verstein. Badens (l 851) 85; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 899) 55 t. 11 7 f. 1 4. 7. A. Cornaliae Saporta, Le Monde pl. (1879) 327 f. 100. A. granatense pliocenicum Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. XVII. (1884) 404. A. latifolium Saporta in Ann. sc. nat. 5 ser. XVII. (1884) 404. A. recognitum Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. VIII. (1867) 1 02 t. 1 3 f. 7; Le Monde pl. (1879) 285 f. 80; Schenk, 1. c. 563 f. 319, 1. 8. A. opulifolium Fliehe in Bull. Soc. geol. France. 3. ser. XII. (1884) 25; 3. ser. XXV. (1897) 961. Geographische Verbreitung. Die Palaeocampestria stellen eine reich gegliederte Gruppe tertiärer Pflanzen vor, die vermutlich eine ähnlich starke Variabilität besassen, wie sie den recenten Campestria zukommt. In der obigen Aufzählung sind die Reste in acht Gruppen gebracht, um dadurch ihre näheren verwandtschaftlichen Beziehungen auszu- drücken. Gruppe 1 entspricht dem recenten A. monspessulanum L., Gruppe 3 dem ebenden A. campestre L. A. crassinervium Ettingsh. und die sich ihm anreihenden Funde stellen Formen dar, die systematisch zwischen den beiden genannten recenten Species stehen. Die unter 5, 6, 7 und 8 zusammengefassten Ahorne zeigen deutlich verwandtschaftliche Beziehungen zu A. italum Lauth. Das Areal der Palaeocampestria deckt sich annähernd mit der Verbreitung der lebenden Campestria) deren Hauptglieder also, wie das Vorangehende lehrt, bis ins Tertiär sich deut- lich zurückverfolgen lassen; sie stellen also eine alte Gruppe dar, eine der ältesten der ganzen Gattung. Wichtig ist ihr Fehlen in den jetzt arktischen Ländern; der nördlichste Punkt würde, wenn die Bestimmung des A. crassinerviwm durch W indisch sich bewahrheitet, in Island liegen. Noch bedeutungsvoller für die Geschichte der Section erscheint das Fehlen der Pdlaeo- campestria in Nordamerika. A. Bolanderi Lesquer., den ich jetzt als nächstverwand! inil Acer. 67 A. grandidentatum Nutt. halte, würde ein Glied der Palaeosaccharina sein, nicht hierher gehören, wie ich früher irrtümlich annahm, als ich A. grandidentatum zu den Campestria stellte. Das Areal der Campestria hat also seit der Tertiärzeit keine Verschiebung erfahren; dem amerikanischen Gontinent waren sie wohl seit jeher völlig fremd. In Europa erscheinen sie im Eocän Englands, werden im Oligocän häufiger und gehören im Miocän zu den ver- breiteten Typen. A. campestre L. und italum Lauth lassen sich durch die quartären Schichten bis zur Gegenwart verfolgen, beide sind auch interglacial durch Pohlig, Weber, Keil hack, Baltzer und Fliehe nachgewiesen worden. — Vergl. Karte I. u. II. Sect. XI. Macrantha Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 328; VII. (1886) 244. A. Folia serrata vel biserrata. Fructus medioeres, dz 2 — 3 cm longi. a. Folia 3-loba, longiora quam lata. Flores medioeres, 4 — 5 mm longi. «. Folia setoso-serrulata 87. A. pectinatum. ß. Folia argute biserrata. I. Folia juniora subtus glabra. 1. Pedicelli elongati, quam flores multoties longiores . 88. A. capillipes. 2. Pedicelli longitudine floris 89. A. tegmentosum. II. Folia juniora subtus secus nervös rufo-pubescentia. 1. Fructus loculi alam dimidiam aequantes .... 9Q.A.pennsylvanicum. 2 . Fructus loculi quam alae multo breviores . . . . 9 1 . A. rufinerve. b. Folia 3-loba, fere aeque longa ac lata, subtus toto pubescentia. Flores vix 2 mm aequantes 92. A. parviflorum. c. Folia 5-loba, aeque longa ac lata 93. A. erosum. d. Folia aeque longa ac lata, valde reticulato-rugosa, adulta leviter 5 — 7-lobulata 94. vi. crassipes. B. Folia 5- rarius 7-loba, profundius partita, inciso-duplicato-serrata. Fructus alae cum loculis 1 — 2 cm longae. a. Pedicelli zfc 4 mm longi. Alae cum loculis 1 — 2 cm longae . 95. vi. micranthum. b. Pedicelli ± 1 cm longi. Alae cum loculis 2 cm longae. a. Folii lobi inter se fere subaequales 96. vi. Tschonoskii. ß. Folii lobus medius longissime caudato-acuminatus . . . . 91.A.Maxiniowiczii. 87. A. pectinatum Wall. PI. as. rar. II. (l 831 ) 4 ; Nicholson in Gard. Ghron. (1881)1. 365 f. 69; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 249. — A. caudatum f. pectinatum Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1875) 695. — Arbor. Folia 6 — 9 cm longa et lata, chartacea, glabra, basi profunde cordata, lobi laterales breves, acuminati, terminalis trian- gularis, caudato-acuminatus; petiolus limbo longior, gracilis. Racemus simplex; flores medioeres; sepala cum petalis aequilongis, obovatis, obtusissimis glabra; stamina inclusa. Fructus glabri loculi planiusculi, alae horizontales, paullo introrsum falcatae, cum loculis 2— 2V2 cm longae. — Fig. 12. Himalaya: Sikkim, Bergwälder bis 3300 m (Hook. f. et Thoms., Gammie, King). 88. A. capillipes Maxim, in Melang. biol. VI. (1867) 367; X. (1 880) 597; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 88; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 246. — A. pennsylvanicum var. capillipes Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 62. — Arbor. Folia membranacea, 8 — 12 cm longa, 6 — 8 cm lata, opaca, basi rotundata, lobus medius quam laterales major, acuminatus, laterales patentissimi, brevissimi. Racemi glabri, laxi; pedicelli filiformes; sepala spathulata; petala majora, obovata; stamina inclusa. Fructus alae angulo obtuso divergentes, cum loculis 2 V2 cm longae, 1 cm latae. Japan: Nippon, Bergwälder der Provinz Senano (Tschonoski). — Erst neuerdings in Kultur genommen. 89. A. tegmentosum Maxim, in Bull. Acad. St. Petersb. XV. (1856) 125; Melang. biol. X. (18 80) 597; Nicholson in Gard. Chron. (1881) I. 74 f. 13; Pax in Engler's Bot. 5* 68 F. Pax. Accraceae. Jahrb. VII. (1886) 246. — A. pennsylvanicum var. tegmentoswn Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1 890) 62. — Arbor. Gemmae longiuscule pedunculatae. Folia mem- branacea, 8 — 12 cm longa, 6 — 8 cm lata, opaca, basi leviter cordata vel rotundata, lobi breves, acuminati, infimi 2 accessorii, si adsunt, brevissimi ; petiolus limbo brevior, cum folio juvenili glaber. Racemus pendulus; flores majusculi; sepala obovata, acuta; petala Fig. \ 2. Acer pectinatum Wall. A Ramulus fruetiger. B Infloresc. mascula. G Flos masculus verticaliter sectus. (Icon. origin.). elliptica, obtusa, sepalis longiora. Fructus loculi longiores quam lati, alae cum loculis 2 — 3 cm longae, subhorizontales vel angulo obtusissimo divergentes. Mandschurei: Bergwälder im unteren Amur- und Ussuri-Gebiet (Maximowicz). — Neuerdings in Kultur genommen. 90. A. pennsylvanicum L. Spec. pl. ed. 1. (H53) 1055; Tratt. Arch. I. (1812) t. 41 .; A. Gray, Gen. Fl. Amer. illustr. II. (1849) t. 174 f. 1—4; Buchenau in Bot. Zeitg. (1861) 1, 2 f. 24; Emerson, Trees and shrubs Massach. ed. 4. 566; Baillon, Dict. II. (1886) 537; Acer. 69 Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 245; Sargent, Silva II. (1891) 85 t. 84, 85; Robin- son in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 436. — A. striatum Duroi, Harbk. Wild. Baumz. I. (1772) 8 t. 1 ; Wangenh. Beitr. deutsch, holzger. Forstw. (1787) 29 t. 12 f. 28; Michx. f. Hist. arbr. forest. Amer. II. (1 810) 242 t. 1 7 ; DC. Prodr. I. (1824) 593; Watson, Dendrol. brit. II. (1825) t. 170; Loudon, Arbor. brit. I. (1838) 407, 437 f. 116, V. t. 28. — A. canadense Marsh. Arbust. americ. (1785) 4; Duhamel, Traite arb. Lt. 12. — A. tricuspifolium Stokes, Bot. Mat. Med. II. 370 ex Ind. Kew. I. 21. — Frutex vel arbor parva cortice albo-striato. Folia membranacea, 13 — 18 cm longa, 12 — 15 cm lata, adulta glabra, in axillis nervorum subtus barbata, basi subcordata vel cuneato-rotundata, lobi tri- anguläres, acuminati. Racemus foliis posterior, pendulus ; flores breviter pedicellati ; sepala lineari-lanceolata ; petala paullo longiora, obovata; stamina inclusa. Alae angulo recto fere divergentes. Atlant. Nordamerika: schattige Stellen oder als Unterholz von Neu-Braunschweig und Süd-Ganada bis Minnesota und Georgien (Biltmore Herbar. n. 114). — Allgemein als winterhart in Kultur, wenig veränderlich (Ehrhart n. 50). Die Kulturform mit weiß bez. gelb gefleckten Blättern ist f. albo-variegatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 62 und f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 1. c. 91. A. rufinerve Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (1846) 155; Fl. japon. II. (1870) t. 148; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 89; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 89; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 247; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 415 f. 192. — A. pennsylvanimm var. rufinerve Wesmael in Bull. Soc. bot. Bel- gique XXIX. (1890) 62. — Arbor altissima. Folia membranacea, 8 — 13 cm longa, paullo angustiora, hinc inde lobis 2 basalibus minimis subquinqueloba, opaca, adulta subglabra, lobi trianguläres, acuminati. Racemus rufescenti-tomentosus, erectus ; flores breviter pedi- cellati; sepala oblonga; petala obovata, paullo majora; Stylus brevissimus. Alae angulo fere recto divergentes. f. normale Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 454. — Folia viridia. Japan: Faurie n. 516, 2306, 3146; Bergwälder auf Nippon bis 2500 m (Savatier n. 182, Maximowicz, Rein) und Kiusiu (Keiske, Oldham, Maximowicz); wahr- scheinlich auch auf den Liu-Kiu Inseln (Döderlein?). — In Kultur, winterhart. f. albo-limbatum Hook. f. in Bot. Magaz. (1869) t. 5793. — f. marginatwn et marmoratum Pax 1. c. — Folia albo-pulverulento-marginata. Kulturform japanischer (Maximowicz) und europäischer Gärten. 92. A. parviflorum Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. II. (1879) 321, 323 ; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 593; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 247. — A.pennsyl- vanicum var. parviflorum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 62. — Arbor. Folia petiolo brevi pollicari suffulta, subcoriacea (?), ambitu reniformia vel ovata, basi cordata, usque ad medium 3-loba, hinc inde lobulis 2 valde diminutis sub- 5-loba, lobi late triangu- läres, acuti, duplicato- et argute serrati. Spica densa, longa, pilis rufis crispula, foliis coae- tanea; pedicelli brevissimi, flores aequantes; calyces semi-5-fidi. Fructus ignoti. Japan: ohne nähere Standortsangabe. Einheim. Name: »Tetsu Kaede«. — Von mir nicht gesehen! 93. A. erosum Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (1889) ad t. 1897. — Arbor. Folia firme chartacea, 7 — 9 cm longa et lata, supra glaberrima, subtus secus nervös rufo-tomentosa, longe (8 — 10 cm) petiolata, basi cordata, lobi laterales quam terminalis minores, omnes breviter trianguläres, acuminati, eroso-serrati. Flores ignoti. Fructus breviter pedicellatus, loculi glabri, adscendentes, alae angulo recto minore divergentes, medio latissimae, obtusae, quam loculi duplo longiores, cum loculis 2 cm fere longae, 1 cm latae. Gentralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 6937). 94. A. crassipes Pax n. sp. — Arbor ramulis crassiusculis praedita. Petiolus crassus, basi valde dilatatus, 7 — 8 cm longus. Folia subcoriacea, basi cordata, juniora 3 — 5-loba, lobis brevibus acuminatis praedita, subtus pilosa, secus nervös rufo-tomentosa, adulta 70 F. Pax. — Aceraceae. subindivisa, leviter tantum 3 — 5 — 7-lobulata, lobis satis brevibus praedita, glabrescentia, valde bullato-rugosa, 1 2 — 1 4 cm longa ac lata. Kult urform hybrider Herkunft, vielleicht einer Kreuzung zwischen A. pennsylvani- cum L. und A. obtusatum Kit. entsprechend. 95. A. micranthum Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (1846) 155; Fl. japon. II. (1870) t. 141; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 89; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 398; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 398. — Arbor vel frutex dumosus. Folia membranacea vel chartacea, 5 — 6 cm longa et lata, utrinque glabra, tantum in nervorum axillis barbata, basi cordata, profunde lobata, lobi ex ovato acuminati. Racemi spiciformes, multiflori, foliis posteriores; flores minimi, 4 — 5mm diametientes, glabri ; sepala oblonga ; petala paullo longiora, elliptica, obtusa. Fructus glaber ; alae angulo obtuso divergentes. Japan (Zollinger n. 476, U. Faurie n. 3147): Bergwälder auf Nippon (Siebold, Bürger, Maximowicz) und Kiusiu (Maximowicz). — Noch sehr selten in Kultur. 96. A. Tschonoskii Maxim, in Melang. biol. XII. (1886) 432. — Arbor. Folia mem- branacea, dz 6 cm longa et lata, juniora secus nervös cum petiolo rufo-pubescentia, pro- funde lobata, lobi ex ovato acuminati. Racemi pauci-(6 — 1 0-)flori, foliis posteriores; flores 5 — 6 mm diametientes, glabri; sepala quam petala paullo breviora, obovata. Alae angulo fere recto vel obtuso divergentes. Japan: Bergwälder bis 2500 m auf Ni ppon (Tanaka, Ts chonoski, Rein n. 61 , U. Faurie n. 514, 2315). — Erst ganz neuerdings in Kultur genommen. 97. A. Maximowiczii Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (1889) ad t. 1897. — A. uro- phyllum Maxim, in Acta horti petropol. XI. (1890) 105. — Arbor parva, glaberrima. Folia chartacea, 5 — 9 cm longa, petiolo 3 — 10 cm longo suffulta, subtus in nervorum axillis bar- bata, basi cordata vel truncata vel rotundata, 5-loba, lobi omnes caudato-acuminati, argute duplicato-serrati. Racemus coaetaneus, erectus, multiflorus ; sepala oblonga, quam petala similia breviora ; stylus brevissimus. Fructus breviter pedicellati, glabri loculi globosi, hori- zontales, alae angulo obtusissimo divergentes, basin versus paullo angustatae. Gentralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 6857 u. 6857A), Prov. Kansu, zwischen Mör-ping und Wu-ping (Po tan in). Palaeomacrantha Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 364; Schenk, 1. c. 566. Folia et fructus sine dubio Palacomacranthis inserenda e formatione tertiana nondum nota sunt. Sect. XII. Lithocarpa Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 328; VII. (1886) 2 49. A. Ramuli crassiusculi. Folia 5- vel subseptemloba. Inflorescentia composita 98. A. villosum. B. Ramuli crassiusculi. Folia 3-loba, rarius indivisa. a. Inflorescentia simplex, spicato-racemosa, elongata, multiflora. Fructus alae cum loculis ad 8 cm longae 99. A. Thomsonii. b. Inflorescentia umbellato-racemosa, pauciflora, breviter pedun- culata. Fructus alae cum loculis ad 5 cm longae 100. A. Franchetii. c. Inflorescentia capitato-racemosa, pedunculo 4 — 5 cm longo, bracteato suffulta \0\.A. Schoenermarkiae. C. Ramuli graciles. Folia 5- (vel rarius 7-)loba. Flores pentameri. In- florescentia umbellato-racemosa. a. Folia basi leviter cordata. Alae erectae, subparallelae. a. Flores lutescentes. Fructus loculi longiores quam lati . . 102. A. diabolicum. ß. Flores purpurei. Fructus loculi latiores quam longi . . . \03.A.2)urpurascens. b. Folia basi cordata. Alae angulo obtuso divergentes. a. Fructus alae cum loculis ad 3 cm longae 104. A. barbinervc, ß. Fructus alae cum loculis ad 2 cm longae 105. A. argutum. Acer. 7 1 D. Ramuli graciles. Flores teirameri. Inflorescentia 5 — 6-flora, um- bellato-racemosa 106. A. tetramerum. 98. A. villosum Wall. PI. as. rar. II. (1831) 4; Fl. des serres VII. (1851—52) 211; Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (l 875) 695; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1 886) 250 ; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 412 f. 190. — A. sterGuMaceumW&W. PI. as. rar. II. (1831) 3 t. 1 05. — Arbor procera. Folia chartacea, opaca, 1 5 — 20 cm lata et longa, juniora utrinque densissime tomentosa, supra adulta fere glabra, basi cordata, lobi trianguläres, acuminati, remote et grosse serrati. Inflorescentia foliis subcoaetanea ; sepala elliptica; petala minora, spathulata, obtusa; stamina exserta. Westhimalaja: Bergwälder von Kaschmir bis Nepal, 2300 — 3000 m (Wallich n. 1227). — In Kultur als seltene Kalthauspflanze. 99. A. Thomsonii Miq. in Arch. neerl. II. (1867) 470; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 214. — A. villosum var. Thomsonii Hiern in Hook. f. Fl. Brit. India I. (1 875) 6 9 5. — A. inlatanifolium Griff. Itin. not. (1848) 200 ? ex Hiern 1. c. — r Arbor magna. Folia chartacea, opaca, 1 5 — 24 cm longa et lata, juniora ad nervös puberula, deinde glabres- centia, basi cordata, integra, triloba, simulque indivisa, lobi laterales brevissimi, sinus inter lobos obtusissimi; petiolus glabrescens. Inflorescentia foliis coaetanea, subglabra, suberecta; sepala et petala fere aequilonga, elliptica, obtusa; stamina exserta. Fructus glabri alae rectae, basi contractae, angulo acuto vel acutissimo divergentes. Osthimalaya: Sikkim, Bergwälder, 2300 — 3000 m (Thomson, Griffith n. 928, Watt n. 5875). — Nicht in Kultur. 100. A. Franchetii Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (1889) ad t. 1897. — Arbor 4-mc- tralis. Folia chartacea, opaca, 11 — 12 cm longa et lata, supra glaberrima, subtus tomen- tosa, (6 cm) petiolata, basi rotundato-cordata, lobi trianguläres, acuti, remote serrati, sinus inter lobos acuti. Flores ignoti. Fructus loculi pilosi, alae angulo fere recto divergentes. Centralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 6456) und Szechcuan (v. Rosthorn n. 336). 101. A. Schoenermarkiae Pax n. sp. — Arbor 5-metralis, dioeca. Folia (satis juvenilia) tenuiter membranacea, longe (6 cm) petiolata, 9 cm longa, 7 — 8 cm lata, supra et subtus secus nervös pilosa, ceterum glabra, basi rotundata vel cuneato-rotundata, lobi trian- guläres, subcaudato-acuminati, serrati. Gemmae perulae dz 20, exteriores coriaceae, in- teriores elongatae, sericeo-pilosae ; flores pentameri; sepala oblonga, subobtusa; petala paullo minora, lanceolata, subobtusa, cum sepalis ciliata; stamina 8 — 9, exserta. Fructus ignoti. Südwestchina: Yun-nan, Bergwälder um 2300 m (Henry n. 10497). — Fig. 13. 1 02. A. diabolicum Blume in Miq. Prol. Fl. japon. (1 865) 20; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 87, II. (1879) 320; Maxim, in Melang. biol. X. (1880) 593; Nicholson in Gard. Ghron. (1881) I. 532 f. 100: Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 251 ; Dippel, Laubholzk. II. (1892) 411 f. 189. — Arbor? Folia chartacea, 10 — 12 cm longa et lata, supra glabra, opaca, lobi grosse pauciserrati, ovati, acuminati, apice ipso obtusiusculi ; pe- tiolus limbum subaequans, subpubescens. Inflorescentia foliis praecocior; pedicelli elongati, pilosi; sepala elliptica, obtusa; petala aequilonga, lanceolata: stamina exserta; Stylus brevis- simus, Stigmata elongata. Fructus loculi pilosi, glabrescentes, cristati , alae cum loculis 3 — 4 cm longae. Japan: Bergwälder auf Nippon (Tschonoski, Savatier n. 181) und Kiusiu (U. Faurie n. 3155). — In Kultur erst kürzlich genommen, winterhart. 103. A. purpurascens Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. II. (1879) 320; Maxim, in Melang. biol. X. (l 880) 593 ; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 251. — Arbor? Folia longe (8 — 10 cm) petiolata, utrinque ad nervös puberula, basi subtruncata vel leviter cor- data, 10 — 12 cm longa et lata, lobi lati, trianguläres, acuminati, grosse et remote crenato- dentati. Flores foliis praecociores, in pedunculo brevissimo pubescente dense corymbosi; pedicelli glabri; sepala glabra, obtusa; petala breviora; stamina exserta. Fructus loculi cristato-nervosi, alae cum loculis 2 72 — 3 cm longae, saepe invicem se obtegentes. 72 F. Pax. Aceraceae. Japan: Insel Nippon, Niko-Gebirge (Savatier n. -189) und aus den Gärten von Yedo (Savatier n. 2642). 1 04. A. barbinerve Maxim, in Melang. biol. VI. (1867) 369, X. (4 880) 593; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 252. — A. diabolicum subsp. barbinerve Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 63. — Frutex. Folia 8 — 10 cm longa et lata, juniora velutina, adulta subtus secus nervös pubescentia, membranacea, opaca, longe petiolata, lobi subcaudato-acuminati, duplicato-inciso-serrati, serraturi mucronati. Inflorescentia pauciflora, foliis subcoaetanea; petala spathulata, quam sepala linearia longiora; discus ad lobos 5 Fig. 1 3. Acer Schoencrmarkiac Pax. A Ramulus Höriger. B Flos masculus vcrticaliter scctus. (Icon. origin.). alterni-sepalos reductus; Stylus mediocris. Fructus loculi cristato-nervosi, alae rectae vel paullo introrsum falcatae. S. 0. Mandschurei: in den Thälern des Li-Fudin am oberen Ussuri, des Wai-Fudin (Maximowicz), des Suifun (F. Schmidt). — Erst neuerdings selten in Kultur, vielleicht nicht winterhart. 105. A. argutum Maxim, in Melang. biol. VI. (1867) 368, X. (1880) 594; Franch. et Sav. Enum. pl. Japon. I. (1875) 91; Nicholson in Gard. Ghron. (1881)1. 725 f. 132; Acer. 73 Pax in Engler's Bot, Jahrb. VII. (1886) 252. — A. didbolicum subsp. argutum Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1 890) 63. — Arbor. Folia longe petiolata, 7— 8 cm longa et lata, 5 — 7-loba, adulta subglabra, juniora pilosa, lobi deltoideo-ovati, longe atte- nuati, argute duplicato-serrati. Racemi penduli, foliis «ubcoaetanei ; pedicelli filiformes, bracteati; sepala ovata, obtusa; petala minora, late spathulata; stamina 5, sepalis opposita, exserta; discus in flore (J1 rudimentarius, ad dentes alternistaminales reductus, in flore Q bene evolutus; Stylus brevissimus, Stigmata elongata. Fructus loculi reticulato-exsculpti, alae horizontales. Japan: Bergwälder auf Nippon, Prov. Senano (Tschonoski) und Nambu (Maxi- mowicz). — Erst neuerdings in Kultur genommen, winterhart. Nota. A. argutum Dippel, Laubholzk. II. (1892) 413 f. i 91 nee ad speciem Maximowiczia- nam pertinet nee ad A. barbinerve Maxim, ut suspicatus sum in Engler's Bot. Jahrb. XVI. (1892) 404. Ex icone mala cl. Dippelii species vix rite recognosci potest. 106. A. tetramerum Pax in Hook. Icon. pl. XIX. (i 889) ad t. 1897. — Arbor 5-me- tralis. Folia juvenilia (vix e gemmis orta) subtus incana, rugosa, plicata, brevissime petiolata. Perulae 4 glaberrimae, exteriores coccineae, interiores virides, elongatae, lanceolatae. In- florescentiae e gemmis propriis 4-perulatis, aphyllis, secus ramulos breves apice folia produ- centes sessilibus Orientes; flores cum foliis nascentes, lutescentes, glaberrimi, dioeci; sepala floris q? orbiculari-ovata, obtusissima; petala quam sepala breviora, spathulata, saepe de- ficientia ; stamina 4 episepala, inclusa ; disci glandulae 4 alternisepalae ; pistillodium nullum. Flores Q et fructus ignoti. Centralchina: Prov. Hupeh (Henry n. 5313). Palaeolithocarpa Pax. Cfr. Schenk 1. c. 568. Folia et fructus formationis tertiarii illa A. villosi Wall, referentia. Folia triloba, basi euneato-rotundata, lobi trianguläres, acuti, obtuse dentati. Alae angulo recto fere divergentes, quam loculi 2 — 3-plo longiores. A. narbonense Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. IV. (1865) 176, t. 11 f. 8a et b; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) 138 t. 100 f. 17, 18; Schenk, 1. c. 568 f. 320, 4, 323. Geographische Verbreitung. Das von Saporta im oberen Oligocän von Armissan entdeckte Blatt mit Frucht zeigt eine große Übereinstimmung mit A. Thomsonii Miq. und Verwandten, doch erscheint die Zugehörigkeit zu diesem Verwandtschaftskreis nicht ganz sicher. Trifft diese Annahme aber zu, dann hätte sich das Areal der Lithocarpa zur Tertiär- zeit bis in das südl. Frankreich erstreckt. — Vergl. Karte II. Sect. XIII. Saecharina Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 328, VII. (1886) 241 ; Trelease in Missouri Bot. Gard. 5th Rep. (1 894) 88. A. Galyx sub fruetu persistens 1 07 . A. grandidentatum. B. Galyx mox deeiduus. a. Ramuli juniores glabri vel subglabri. a. Gortex trunci badio-griseus vel fere niger. Folia membra- nacea vel chartacea 108. A. saccharum. ß. Gortex trunci fere albidus. Folia firme membranacea vel coriacea. I. Foliorum lobi breves, obtusi 109. A. floridanum. II. Foliorum lobi acuminati . . 110- A. leueoderme. b. Ramuli juveniles hispido-pilosi 1 1 1 . A. hispidum. 107. A. grandidentatum Nutt. in Torr, and Gray, Fl. North Amer. I. (1838) 247; Sylva II. (1842—54) 82 t. 69; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 220; Dippel, Laub- holzk. II. (1 892) 440 f. 207 ; Trelease 1. c. 99 t. 12, 13; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 440. — A. barbatum var. grandidentatum Sargent, Silva II. (1891) 100 t. 92. — 74 F. Pax. Aceraceae. A. sacckarum var. grandidentatum Sudworth in Rep. Dept. agricult. (1892) 325. — Frutex vel arbor parva. Folia 3 — 6 cm longa, 7 — 9 cm lata, subcoriacea, subtus zb pubescentia, pallidiora, supra lucida, 3- vel 5-loba, lobi trianguläres vel oblongi, obtusiusculi, acuti, pauci- dentati. Flores foliis posteriores, in corymbos breviter pedunculatos, paucifloros dispositi ; sepala longe ciliata; stamina in flore (J1 paullo exserta; Stylus brevis, Stigmata 3 — 4-plo longiora. Fructus glabri circ. 3 cm longi alae angulo recto divergentes. Pacif. Nordamerika: bewaldete Thäler der Rocky Mountains von Nord-Montana bis Arizona (Lemmon n. 2550), Texas und Nord-Mexiko. — Noch selten in Kultur, aber winterhart. 108. A. saccharum Marshall, Arbust. amer. (1785) 4; Trelease 1. c. 99; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (1897) 438. — A. saccharinum Wangenh. Nordamerik. Holzarten (1787) 26 t. H f. 26; Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 241 ; Dippel, Laubholzk. II. Fig. 14. A. saccharum Marsh, v. pseudoplatanoidcs Pax. A Folium. B Inflorescentia. G et I) Flores masculi. E et F Flores fcminei. G Fructus. (Icon. origin. ex Engl. u. Prantl, Pflan- zenfam. III. 5. 271 reiterat.). (1892) 438. — A. palmifolium Borckhausen, Fl. Catzenelnbogen (1 795) 107?; Graf v. Schwerin in Gartenfl. XLII. (1893) 455. — A. saccharophorum K. Koch, Hort, dendrol. (1853) 80. — Arbor. Folia 8 — 15 cm longa et lata, e basi zb cordata vel subtruncata 5-loba vel subtriloba, supra opaca, subtus glabra vel tomentosa, glauca vel concoloria, lobi acuminati, grosse sinuato-dentati vel subintegri. Flores foliis praecociores, umbellato-fasci- culati, pedicelli zb hirsuti vel glabriusculi ; sepala ciliata, intus barbata ; stylus Stigmata longi- tudine aequans. Fructus glabri, 3^2 cm longi alae basi contractae, subparallelae vel angulo acuto divergentes. Var. a. pseudoplatanoides Pax 1. c. 242. — A. saccharum Trelease 1. c. t. 4. — A. saccharinum Schmidt, Österr. allg. Baumzucht I. (1792) t. 8; Tratt. Arch. I. (1812) t. 33; Michx. Silva I. 101 t. 42; Dippel 1. c. f. 205; Emerson, Trees and shrubs Massach. ed. 2. (1875) 558. — A. barbatum Sargent, Silva II. (1 891) 97 t. 90. — Folia membra- nacea, supra viridia, subtus glaucescentia, lobi grosse sinuato-dentati. Pedicelli pilosi. Acer. 75 f. gl ab rat um Graf v. Schwerin 1. c, 455. — Folia subtus glabra. f. pubcscens Pax. — f. barbatum Graf v. Schwerin 1. c. 456. — Folia subtus pubescentia. Atlant. Nordamerika: Waldbaum von bis 30 m Höhe, in den nördl. Staaten der Union um die großen Seen, von Canada und Neu-Schottland bis Virginien, Illinois, Ohio und Michigan. — Als winterharter Baum in Kultur (Hohenacker, Handels- und Arzneipfl. n. 589). — Fig. 14. Var. ß. barbatum (Michx.) Trelease I.e. 94 t. 5 u. 6. — A. barbatum Michx. Fl. II. (1803) 252. — A. saccharinum v. glaueum Pax 1. c. ex parte. — A. barbatum v. nigrum Sargent, Silva II. (1891) 99 t. 91. — A. palmifolium var. nigrum Graf v. Schwerin 1. c. 456. — A. Rugelii Pax 1. c. 243. — A. saccharinum subsp. Rugelii Wesmael in Bull. Soc. bot. Belgique XXIX. (1890) 61. — Folia chartacea, obscure viridia, subtus giauces- centia, lobi trianguläres, acuminati, brevissime et obtuse dentati vel subintegri. Pedicelli dense pilosi. f. gl au cum Graf v. Schwerin 1. c. 457. — Folia cordata, subtus glabra. f. villosum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia'cordata, subtus pubescentia. f. truncatum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia minora, basi truncata, subtus pubes- centia. Atlant. Nordamerika: Waldbaum der mittleren Staaten der Union von Connecticut bis New-Jersey, Tennessee (Gurtiss n. 497), Missouri und Michigan. Var. y. nigrum (Michx. f.) Britton in Trans. New York Acad. IX. (l 889J 9; Trelease 1. c. t. 7. — A. nigrum Michx. f. Hist. Arbr. Amer. II. (1810) 238 t. 16; Bailey, Populär Gardening (1887) 24. — A. saccharinum var. nigrum A. Gray, Manual ed. 1. (1848) 80. — A. barbatum var. nigrum Sargent in Garden and Forest IV. (1891) 148 f. 27. — A. saccharinum var. glaueum Pax 1. c. ex parte. — A. palmifolium var. concolor Graf v. Schwerin 1. c. 457. — Folia concoloria, 3 — 5-loba, lobi integri vel subintegri. f. eueoncolor Graf v. Schwerin 1. c. — Foliorum lobi distinete dentati. f. integrilobum Graf v. Schwerin 1. c. — Foliorum lobi integri. Atlant. Nordamerika: mittlere Staaten der Union. — In Kultur. 109. A. floridanum (Ghapm.) Pax in Engler's Bot. Jahrb. VII. (1886) 243; Trelease 1. c. 98 t. 8, an t. 9 ?; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. (I 897) 439. — A. saccharinum var. floridanum Ghapman, Fl. Southern U. States (1860) 81. — A. barbatum var. florida- num Sargent in Garden and Forest IV. (1891) 148; Silva II." (l 891) 100 t. 91. — A. sac- charum var. floridanum Sudworth in Rep. Dept. Agric. (1892) 325. — Arbor minor. Folia longe et graciliter petiolata, 4 — 6 cm lata, %l/2 — 41/-2 cm longa, supra glaberrima, lucida, subtus albo- vel canescenti-tomentosa, subcordata vel truncata, 3- vel 5-loba, lobi triangu- läres. Flores foliis praecociores ; stamina valde exserta. Fructus 1 1/2 cm longi alae angulo recto divergentes, basi contraetae. Atlant. Nordamerika: südliche Staaten der Union, Flüssufer und Swamps von Nord-Carolina bis Florida (Curtiss n. 497, Nash n. 2392), Louisiana und Arkansas. Nota. A. mexicanum A. Gray in Proc. Amer. Acad. V. (1862) 4 76 mihi ignotum est; e diagnosi satis brevi manifeste affinitas cum Saccharinis optime ellucet. Vcrisimiliter ad A. flori- danum (Chapm.) Pax vel ad A. leueoderme Small reducendum erit. HO. A. leueoderme Small in Bull. Torr. Bot. Club XXII. (1895) 367, XXIV. 64; Robinson in A. Gray, Synopt. Fl. I. ( 1 897) 440. — A. floridanum var. acuminatum Tre- lease 1. c. 9 9 t. 1 1 . — Frutex vel arbor parva. Folia firme chartacea, 7 cm longa et lata, 3- vel subquinqueloba, subtus concoloria, pubescentia, basi subrotundato-truncata vel leviter subcordata, lobi 1— 3-dentati vel integri, undulati. Fructus glabri 2 cm longi alae angulo obtuso divergentes. Atlant. Nordamerika: südliche Staaten der Union, Nord-Carolina bis Florida und Alabama (Biltmore Herbar. n. 4265). 111. A. hispidum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1 894) 77. — Arbor. Cortex brunneus. Folia 1 0 cm lata, 8 cm longa, utrinque concoloria, hispida, 5-loba, lobi sinuato-dentati ; petiolus dense hispidus. Flores et fructus ignoti, 76 F. Pax. — Aceraceae. Kulturform des Berliner botan. Gartens. ■ — Vielleicht nur Varietät des A. saccharum Marsh. Palaeosaceharina Pax in Engler's Bot. Jahrb. VI. (1885) 363; Schenk, 1. c. 566. Folia et fructus e formatione tertiana, Ulis A. sacchari Marsh, vel specierum affinium congruentia. Folia 5-loba, lobi grosse paucidentati, sinus inter dentes obtusi. Fructus loculi horizon- tales, alae angulo recto divergentes, medio latissimae, basi subito contractae, apice obtusae. A. Bolanderi Lesquereux in Mem. Museum comp. Zool. Harvard Coli. VI. (1878) 27 t. 7 f. 7— 11. A. dimorphum Lesquereux in Proc. U. St. Nat. Museum XI. (1888) 15 t. 9 f. 1. A. Jurenaky Stur in Jahrb. geol. Reichsanst. Wien XVII. (1867) 195 t. 5 f. 5 — 7. A. palaeosaccharinum Stur in Jahrb. geol. Reichsanst. Wien XVII. (1867) 197 t. 5 f. 8; Schenk, I.e. 566 f. 322. Geographische Verbreitung. Obwohl die oben zu den Palaeosaceharina gestellten Reste wohl richtig untergebracht sind, geht daraus doch nur soviel hervor, dass dieser Ver- wandtschaftskreis bereits im Tertiär existierte und nicht nur auf Amerika beschränkt war, wie Lesquereux gezeigt hat, sondern auch in Europa auftrat, wo ihn Stur aus dem oberen Miocän Ober-Ungarns nachgewiesen hat. Species quoad affinitatem dubiae vel incomplete descriptae, haud recognoscendae. A. abschasicum Rupr. in Mem. Acad. St. Petersb. 7. ser. XV. (1870) 279; Boiss. Fl. orient. Suppl. ( 1 888) 150. — Fortasse ad A pseudo-platanum L. vel ad A. insigne Boiss. et Buhse vel ad A. Trautvetteri Medwedjeff pertinet et vix speciem propriam sistit. A. affine Hoffmannsegg, Preisverzeichnis VIII. 38 ex Walpers Repert. I. (1842) 410. A. javanicus Burm. Fl. ind. (1768) 221. — Vix Aceris species. A. Mayrii Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 58. — Arbor glaberrima. Ramuli juveniles pruinosi. Folia chartacea, orbicularia, 7 cm diametientia, antice breviter triloba, rarius lobulis 2 minoribus basalibus aueta. Flores ignoti. Fructus corymbosi, 3 cm longi, alae apice et basi angustatae, introrsum falcatae, cruciato-ineum- bentes vel subparallelae. Japan: Insel Jezo (Mayr, 1886). Nota. Secundum autorem species haec mihi ignota in affinitatem A. picti Thunb. per- tinet, meo sensu autem folia atque fructus nullo modo cum Ulis Platanoideorum congruunf. Affinitas mihi plane obscura evadit et melius fortasse prope species Spicatorum quaerenda eril, A. microphyllwm Kirchner, Arbor. muskav. (1864) 189; Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1894) 76. — Verisimiliter ad Sect. Campestrium pertinet. A. neglectwm Hoffmannsegg, Preisverzeichnis VIII. 38 ex Walpers Repert. I. (1842) 410 A. platanus Burm. Fl. ind. (1 768) 221. — Vix Aeeris species. »Species«*) fossiles ad genus Acer pertinentes sed vix acuratius collocandae. A. campylopteryx Unger, Chloris protogaea (18 47) 134 t. 44 f. 2. A. eupterygium Unger, Chloris protogaea (1847) 135 t. 44 f. 7; Sylloge pl. t. 15 f. 12 — 17. — Verisimiliter ad Palaeocampestria referendum. A. Hilgendorfii Nathorst in Kgl. Svensk. Vet. Akad. Handling. XX. (1 883) 85 t. 1 5 f. 11 . A. indivisum Weber in Palaeontographica II. (1852) 198 t. 22 f. 2b. A. macropterum Heer in Kgl. Svensk. Vetensk. Akad. Handling. VIII. (1869) 37 t. 9 f. 7—9. A. majus Casp. in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg. XXII. (1881) Sitzber. 23; Conwentz, Fl. Bernsteins II. (1886) 74. •j Vergl. Anm. S. 23. Acer. 77 A. oligopteryx Saporta in Ann. sc. nat. 7 ser. X. (1889) 90 t. 2 f. 1 2a. A. paidiniaecarpum Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. LX. (1869) 63 t. 5 f. 6, 7; in Denkschr. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. UV. (1888) 339. A. pseudocampestre Unger, Sjlloge III. 46 t. 15 f. 3 — 5. A. rhabdoclados Heer, Fl. tert. Helvet. III. (l 859) 59 t. 111 f. 3, 4. A. rhombifolium Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. LX. (1869) 80 t. 5 f. 4, 5; in Denkschr. Akad. Wien LIV. (1888) 340 t. 8 f. 6. A. sacchalinense Heer in Mem. Acad. St. Petersb. 7. ser. XXV. (1878) 49 t. 13 f. 8. A. Schumannii Conwentz, Fl. Bernsteins II. (18 86) 74 t. 8 f. 7 — 9. A. sotzkianum Unger in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. II. (1 85 1 ) t. 50 f. 3. Lignum fossile pro Acere descriptum, sed vix rite recognoscendum. Acerinwn Ung. in Endl. Gen. Suppl. II. (1842) 101; Schenk, 1. c. 899 f. 431. Nota. Gfr. A. borussicum Gasp. et A. terrae coeruleae Gasp. infra citata quae vix ad genus Acer pertinent. Radii medulläres a cl. Gaspary 5 — 6-seriati describuntur, quod in spe- ciebus recentibus nunquam oecurrit. Nomen nudum. A. ricinifolium Boiss. et Orph. in Atti Gongr. Firenze (1876) 214. Species e genere exeludenda. Negundo cochmehmense DC. Prodr. I. (1 82 4) 596. — A. pinnatum Lour. Fl. cochinch. II. (1790) 767. — »An potius Sapindacearum genus?« (DG.). »Species« fossiles certe vel verisimiliter non ad genus Acer pertinentes. A. aequidentatum Lesquereux in Mem. Mus. comp. Zool. Harvard coli. VI. (1878) 26 t. 7 f. 4, 5. A. aequimontanum Unger in Denkschr. Akad. Wien. math. naturw. Kl. VII. (1854) 180 t. 5 f. 8, 9. A. ampelophyllum Saporta in Ann. sc. nat. 4. ser. XVII. (1862) 273 t. 12 f. 4. A. Beckerianum Goepp. in Palaeontographica II. (1852) 279 t. 37 f. 2C. A. büinicum Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien XXIX. (I869)21t. 44 f. 13, 14. A. bolcense Massalongo, Piant. foss. Vicent. (1851) 5. A. borussicum Caspary in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg XXVIII. (1887) 38. A. caudatum Heer, Fl. foss. Groenland. II. (1 883) 38 t. 65 f. 1, 2. A. cytisifolium Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 35 t. 24 f. 5, 6. A. dubium Weber in Palaeontographica II. (1852) 198 t. 22 f. 3. A. edentatum Heer, Fl. foss. Groenland. II. (1883) 39 t. 65 f. 3. A. Garguieri Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. III. (1 865) 129 t. 6 f. 5. A. giganteum Goepp. in Palaeontographica II. (1 852) 279 t. 38 f. 1 — 3. A. graeüescens Lesquereux in F. v. Hayden Report U.-St. geol. Surv. VIII. (1883) t. 49 f. 6, 7. A. hederaeforme Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 35 t. 23 f. 7—10. A. Heerii Massalongo, Synopsis Fl. senogall. (1 858) 96. A. inaequale Heer in Kgl. Svensk. Vetensk. Akad. Handling XIV. (1 875) 89 t. 24 f. 4—6. A. inaequilobum Koväts in Arb. geol. Ges. f. Ungarn. I. (1856) 32 t. 7 f. 3. A. ineisum Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 8 59) 60 t. 1 1 8 f. 1 9. A. indivisum Weber in Palaeontographica II. (1 852) 198 f. 2; Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 60 t. 110 f. 15, 116 f. 12; Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. LVII. (1868) 875 t. 3 f. 6. A. Klipsteinii Ettingsh. in Sitzber. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. LVII. (1868) 874 t. 2 f. 3. 78 F- Pax- — Aceraceae. A. leporinum Heer, Fl. foss. Groenland. II. (4 883) 127 t. 9 4 f. 3. A. rnicranthwn Gasp. in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg XXII. (1881) Sitzber. 23; Conwentz, Fl. Bernsteins II. (1886) 74. A. novalensis Massalongo, Syllabus pl. fossil, (l 859) 91. A. obtusilobum Lesquereux in Amer. Journ. sc. arts XLVI. (1868) 100; in F. V. Hayden Report VI. (1874) 9 6 t. 20 f. 1, 4. A. Oeynhausianwn Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 34 t. 24 f. 1 — 4. A. parschlugianum Unger, Chloris protogeaa (1847) 132 t. 43 f. 5. A. Regasinum Unger, Chloris protogaea (1847) 135 t. f. 5, 6; Sylloge IV. 47 t. 15 r. 8—ii. A. platyphyllwm Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 859) 56 t. 1 1 6 f. 5. A. populites Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. XXIX. (1869) 2 I t. 45 f. 6, 7. A. pristinum Newberry in Ann. Lyc. Nat. Hist. New York (1868) 15; Lesquereux in F. v. Hayden Report 187 8 t. 5 f. 4. A. pseudocreticmn Ettingsh. in Abh. geol. Reichsanst. Wien II. (1853) 22 t. 5 f. 3; in Sitzber. Akad. Wien mathem. naturw. Kl. XI. (l 854) 808 t. 3 f. 1. A. rhabdoclados Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 59 t. 1 1 6 f . 4. A. saskatchewense J. W. Dawson in Transact. R. Soc. Ganada III. (1885) 16. A. Scharlockii Casp. in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg. XXVI. (1886) 7 (Sep.-Abdr.); Gonwentz, Fl. Bernsteins II. (1886) 75. A. Schimperi Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 313. A. säerophyllmn Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1 859) 55 t. 117 f. 6— 9; Schimper, Traite paleont. veget. III. (1874) 134 t. 100 f. 11, 12. A. secretum Lesquereux in F. V. Hayden Suppl. 5th Ann. Report for 1871. 12. A. sibiricum Heer in Mem. Acad. St. Petersbourg. 7. ser. XXV. (1878) 46 t. 10 f. 4b, 5U, 5b, t. 11 f. 2, t. 12 f. Ib, 1c. A. siifolium Goepp. in Ztschr. Deutsch, geol. Gesellsch. IV. (1852) 49 4. A. Sismondae Gaud. Contrib. fl. foss. ital. II. Mem. 51 t. 5 f. 1. A. sotzkianwii Ung. in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. II. (1851) 175 t. 50 f. 1—2. A. sterculiaefolium Massalongo, Fl. foss. Senigall. (1853) 318 t. 13 f. 6. A. strictum Goepp. Fl. Schossnitz (1855) 35 t. 23 f. 1 — 5. A. suhtrilobatum Ettingsh. in Denkschr. Akad. Wien, mathem. naturw. Kl. LIII. (1887) 1 70 t. 5 f. 7, 7a. A. succinmm Casp. in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg. XXI. (1880) 29; Gonwentz, Fl. Bernsteins II. (1886) 75. A. tenuilobatum Saporta in Ann. sc. nat. 5. ser. VIII. (1867) 103 t. 13 f. 6; Schenk, 1. c. 364 f. 320, 2. A. terrae coeruleaeC&sip. in Schrift, phys. ökon. Gesellsch. Königsberg. XXVIII. (1 887) 38. Acerites menispermifolius Lesquereux in Amer. Journ. sc. arts XLVI. (1868) 101. Negundo acutifolium Lesquereux in F. V. Hayden Report VI. (1874) 97 t. 21 f. 5. N. europaeum Heer, Fl. tert. Helvet. III. (1859) 60 t. 1 18 f. 20—22. N. radiatum A.Br. in Neues Jahrb. Mineral. (1845) 173. N. trifoliatmn A.Br. in Neues Jahrb. Mineral. (18 45) 173. Negwndoidcs amtifolia Lesquereux in Amer. Journ. sc. arts XLVI. (1868) 101. »Species« fossiles mihi ignotae. A. andegavense Crie in Bull. Soc. d'etud. scient. d'Angers. 1885. A. minutum Hollick in Transact. New York Ac. XII. — Cfr. Just, Bot. Jahresb. XXI. (1893) II. 435. — Verisimiliter non ad genus Acer pertinct. .1. plewtoomiewn Dowi. et Penhallow in Bull. geol. Soc. America. I. — Cfr. Engler's Bot. Jahrb. XIV. (1892) Litt. Ber. 17. Acer. 79 Addenda. P. 10: A. tataricum L. a. genuimim subvar. 5. aureo-variegatum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 61. — Folia aureo-guttata. P. 15 inserc: 1 2a. A. Giraldii Fax n. sp. — Arbor. Ramuli pruinosi. Gemmae multiperulatae. Petiolus 8 — 12 cm longus; lamina firme chartacea, subtus pallida, nervis exceptis glabra, reticulata, 5-loba, 9 — 11 cm longa, 10 — 13 cm lata, lobus medius late triangularis, acu- minatus, intermedii breviores , basales minimi, obtusi vel rotundato-obtusissimi, omnes crenulato-dentati. Inflorescentia corymbosa, pruinosa; flores ignoti. Fructus glabri 4 — 4^2 cm longi loculi nodosi, alae erectae, inter se parallelae, ad 1 ]/2 cm latae. Centralchina: Berg Thae-pei-san in der Provinz Schen-si (Giraldi n. 2115, 2136). Nota. Specics affinis A. caesio Wall, ab hoc divcrsa foliorum lobis brevitcr acuminatis basalibus minoribus, obtusis fructibusque minoribus. P. 17 inserc in diagnosin A. spicati var. ukurunducnsis: Folia adulta tandem saepe glabrescentia. P. 18 et 19: A. pseudoplatanus L. ß. typicum subvar. quinquelobum. Post f. concavum inserendum: f. rugosum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 62. — Folia tenuiter et dense rugulosa. Post f. tricolor inserendum: f. limbatum Graf v. Schwerin 1. c. 62. — Folia albido-marginata. Post f. tricolor inserendum : f. zebrinum Graf v. Schwerin 1. c. 62. — Habitus et folia illis f. nervosi similia, sed folia subtus non purpurascentia. P. 22: A. erianthum, adde: Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 59. P. 26 et 27: A. palmatum a. ThunbergiL Post f. rosco-marginatum inserendum: f. roseo-pictum Graf v. Schwerin in Mitteil, deutsch, dendrol. Ges. (1901) 63. — Folia juvenilia rosea, demum griseo-viridia. Post f. flaveseens inserendum: f. aureo-marmoratum Graf v. Schwerin 1. c. — Folia aureo-guttata, imprimis secus marginem. Post f. rubro-latifolium inserendum: f. rufescens Graf v. Schwerin 1. c. — Folia ambitu f. elegantis , rufesccntia nee sanguinea. P. 28 insere: 33a. A. robustum Pax n. sp. — Arbor glabra. Folia graciliter (5 cm) petiolata, 9 cm longa, 1 2 cm lata, membranacea, 7 — 9-loba, basi aperte cordata, lobi ex ovato cau- dato-acuminati, argute serrati. Flores ignoti. Corymbi glaberrimi. Fructus loculi nodosi, alae cum loculis 31/2 — 4 cm longae, fere horizontales, medio ad 1 cm latae. Centralchina: Provinz Schen-si, am Berge Huan-ton-san (Giraldi n. 2116). Nota. A. robustum affine videtur A. palmato Thunb., sed ab hoc et ab reliquis speciebus Palmatorum, primo intuitu magnitudine fruetuum manifeste distineta. — Cfr. Notam p. 24 datam de distributione geographica Palmatorum. P. 36 insere: A. Davidii Franch. var. y. horizontale Pax n. var. — Folia adulta glabra, 14 cm longa, 8 cm lata. Fructus alae fere horizontales, valdo hyalinae. — Cum var. ß. formis intermediis con- juneta. Centralchina: Provinz Schen-si, am Berge Hua-tzo-pin 'Giraldi n. 2109). 80 F. Pax. — Aceraceae. 67 insere : 87a. A. Grossen Pax n. sp. — Arbor glaberrima. Petiolus limbo brevior, 31/2 cm longus ; lamina chartacea, 5 — 6 cm longa, paullo angustior, basi cordata, ambitu rotundato- ovata, breviter acuminata , utrinque lobulo brevi, brevissime acuminato aucta, tenuiter et dense argute biserrata. Racemi penduli. Flores ignoti. Fructus breviter (7 mm) pedi- cellati, glaberrimi loculi planiusculi, alae angulo obtusissimo divergentes, cum loculis ad 2 cm longae. Gentralchina: Provinz Schen-si, Kan-y-san (Giraldi n. %\%\). Nota. Ab A. pcctinato Wall, sikkimensi differt foliis majoribus, non setoso-serratis, petiolis brevioribus,. Register für F. Pax-Aceraceae. Die angenommenen Gattungen sind fett gedruckt, die angenommenen Arten rg.it einem Stern (*) bezeichnet. Acer L. 6, n. 2. {'6). abscliasicum Rupr. 76. ♦acuminatum Wall. 15, n. 14. (4, 9). acutolobatum Ludwig 53. aequidentatum Lesquereux 77. aequimontanum Unger 77. aetnense Hort. 48, n. G7; 52, n. 73. aetnense Tin. 58, n. 78. afline Hoffmannsegg 76. ♦ambiguum Dippel 47, n. 65. (46;. ambiguum Heer 23. ampelophyllum Saporla 77. ampelopsifolium Hort. 27, n. 33. andegavense Crie 78. angustilobum Heer 44. arcticum Heer 23. argutum Dippel 73. ♦argutum Maxim. 72, n. 105. (2, 70). austriacum Tratt. 57, n. 77. azinatum Hort. 12, n. 5. barbatum Booth 58, n. 79. barbatum Hort. 14, n. 11. barbatum Loudon 1 3, n. 8. barbatum Michx. 75, n. 108. barbatum Sargent 74, n. 108. barbatum var. floridanum Sargent 75, n. 109. barbatum var. grandidcnta- tum Sargent 73, n. 107. barbatum var. nigrum Sar- gent 75, n. 108. *barbinerve Maxim. 72, n. 104. (2, 70). Beckerianum Goepp. 77. Bedöi Borbas 56, n. 77. Bendirei Lesquereux 41. *bctulifolium Maxim. 1 0, n. 2. (8). bilinicum Ettingsh. 77. bohemicum Presl 20, n. 1 9. Bolanderi Lesquereux 66,76. bolcense Massalongo 77. Bornmuelleri Borbas 57. borussicum Gaspary 77. A Engler, Das Pflanzenreich. Boscii Dippel 1 4. Boscii Hort. 14, n. 1 1. *Boscii Spach 1 3, n. 8. (3, 8). brachyphyllum Capellini 40. brachyphyllum Heer 23. Bruckmannii Heer 41. Buergerianum Miq. 12, n. 6. buzimbala Buch.-Ham. 31, n. 42. ♦cacsium Wall. 1 4, n. 12. (9). californicum Hort. 43, n. 60. *californicum (Torr, et Gray) Dietr. 44, n. 61. (2, 42)'. 1'. albidum Graf v. Schwerin 44. f. rubescens Graf v. Schwe- rin 4 4. var. texanum Pax 4 4. var.typicum Graf v. Seh wo- rin 44. californicum aureum Low 44, n. 60. ♦Campbellii Hook. f. etThoms. 21, n. 23. (9). campestre Gaud. 66. *campestre L. 55, n. 77. (2. 3 Fig. 1, 4, 54). f. albo-maculatum Graf v. Schwerin 57. f. albo-variegatum Kirchn. 56. var. acutilobum Pax 56. var.acutilobum Tausch 57. f. affine Opiz 55. f. angustilobum Graf v. Schwerin 56. var. austriacum (Tratt.) DC. 57. f. Bedöi (Borbas) Pax 56. f. Bierbachii Graf v. Schwe- rin 57. f. braehypterum Borbas et Pax 55. f. collinum Wahr. 56. f. compactum Graf v. Schwerin 57. f. convergens Reinecke 56. f. corniforme Borbas 55. f. deflexum Beck 56. var. eriocarpum Opiz 55. IV. 163. f. falcatum Reinecke 56. f. glabratum Wimmer et Grabowsky 56. subsp. hebecarpum DC. 55. f.hederifoliumH.Braun56. f. biilivah um Borbas 56. f. Iaetum Grafv. Schwerin 57. var. lasiocarpum Wimmer et Grabowsky 55. var. lasio})hyllum Wimmer et Grabowsky 56. subsp. leiocarpum (Opiz] Pax 56. f. leiophyllum Pax 56. var. lobatum Pax 55. var. marsicum -(Guss.) K. Koch 55. f. microcarpon Masner 56. f. molle Opiz 55. var. mollissimum Tausch 56. var. normale Graf v. Schwerin 56. f. oblongifolium Raci- borski 57. f. obtusangulum Halacsy 5". f. obtusum Graf v.Schwerin 56. f. orthopterum (Masn.) Pax 56. var. oxytomum Borbas 56. f. palmatifidum Tausch 55. var. palmatisectum Gelak. 55. f. pendulum Grafv. Schwe- rin 57. f. postelense R. Lanch 57. var. pseudomarsicum Pax 56. f. pseudomonspessulanum Bornmüller et Pax 56. f. pulverulentum Kirchn. 57. f. puneticulatum Graf v. Schwerin 57. var. quinquelobatum Mas- ner et Opiz 55. 82 Register. var. quinquclobum Graf v. Schwerin 55. var. saniculifolium Borbas 56. f. Schwcrinii Hesse 57. f. subtrilobum Uechtr. et Sint. 55. var. tauricum Kirchn. S6. f. trichopodum Borbas 57. f. trifidum Borbas 56. f.varicgatum Nicholson 57. var. villicarpum Lang 55. campestre foliis trilobis Poll. 61, n. 83. campestre var*integrilobum Tausch 57. campestre X Lobelii Koehne 52, n. 73. campestre X monspcssula- num Pax 57. (3). campylopteryx Ungcr 76. canadense Marsh. 69, n. 90. canescens Bornmueller 63, n. 84. *capillipes Maxim. 67, n. 88. carolinianum Walt. 37, n. 56. *carpinifolium Sieb, et Zucc. 34, n. 48. (2, 33). cassiaefolium Blume 3 1 , n. 4 1 . caudatum Heer 77. caudatum Wall. 15, n. 14. caudatum f. pectinatum Hiern 67, n. 87. *cinerascens Boiss. 62, n. 84. (54). f. acutifolium Bornmüller 63. f. acutilobumHausskn. 63. var. Boissieri Graf v. Schwerin 63. var. Bornmuelleri Graf v. Schwerin 63. f. cruciatum Bornmüller 63. f. longipes Bornmüller 63. f. medicum Graf v. Schwe- rin 63. var. Paxii Graf v. Schwe- rin 63. f. subglabrum Bornmüller 63. f. typicum Graf v. Schwe- rin 63. ♦circinatum Pursh 28, n. 34. (24). *circumlobatum Maxim. 25, n. 31. (24). var. insulare Pax 2 5. var. Pseudo-Sieboldianum Pax 25. cfr. circumlobatum Nathorst 28. ♦cissifolium (Sieb, et Zucc.) C. Koch 29, n. 35. (3). coccineum Hort. 38, n. 56. < 'Hiincum Michx.f. 37,n.56. Colchicum Hartwiss 4 8, n. 68. Colchicum Hort. 48, n. 68. collinsonia Thunb. 38, n. 59. collinum Ten. 55, n. 77. commutatum Prcsl 62, n. 83. *cordatum Pax 33, n. 44. (31, 32 Fig. 6). cordifolium Moench 9, n. 1 . coriaceum Tausch 14, n. 10. Cornaliae Saporta 66. crassinervium Ettingsh. 65. crassipes Heer 41. *crassipes Pax 69, n. 94. (67). *crataegifolium Sieb, et Zucc. 36, n. 54. »34.) var. typicum Graf v. Schwerin 36. var. Veitchii Nicholson 37. crenatifolium Ettingsh. 23. creticum Hort. 14, n. 1 1 . creticum L. 64, n. 86. etic (8). creticum pliocenicum Sa- porta 65. crispum Hort. 26, n. 33. crispum Lauth 51. eultratum Wall. 4 8, n. 68. cytisifolium Goepp. 77. dasycarpoides Heer 41. dasycarpum Ehrh. 38, n. 59. dasycarpum var. glabrum Aschers. 37, n. 56. dasycarpum Jühlkei Hort. 39, n. 59. dasycarpum pavia Hort. 39, n. 59. ♦Davidii Franch. 36, n. 52. (33). var. glabrescens Pax 36. var. horizontale Pax 79. var. tomentellum Graf v. Schwerin 36. deeipiens Heer 65. dedyle Maxim. 17, n. 1 8. denticulatum Hort. 62, n. 83. ♦diabolicum Blume 71 , n. 1 02. (2, 70). diabolicum subsp. argutum Wesmael 72, n. 105. diabolicum subsp. barbinerve Wesmael 72, n. 104. *Dieckii Pax 49, n. 69. (46). f.integrilobum(Zabel) Graf v. Schwerin 49. f. monstrosum Graf v. Schwerin 49. digitatum atropurpureum Hort. 27, n. 33. dimorphum Lesquereux 76. Dippelii Graf v. Schwerin 47, n. 65. *discolorMaxim.33,n.46.(31). dissectum Thunb. 27, n. 33. *distylum Sieb, et Zucc. 34, n. 5 0. (33). Dittrichii Ortm. 20, n. 19. divergens Pax 53, n. 74. Dobrudschae Pax 49, n. 71. Douglasii Hook. 45, n. 63. *Drummondii Hook, et Arn. 38, n. 57. (37). dubium Weber 77. *Duretti Pax 14, n. 11. (9). f. aureo-marginatum Graf v. Schwerin 1 4. f.aureo-marmoratum Graf v. Schwerin 1 4. edentatum Heer 7'. *erianthum Graf v. Schwerin 22, n. 24. ((J). eriocarpum Michx. 38, n. ".9. *orosum Pax 69, n. 93. (67). eupterygium Unger 7fi. Fabri Hance 32, n. 43. *fallax Pax 52, n. 72. (46). Fieberi Ortman 18, n. 19. *floridanum (Ghapm.) Pax 75, n. 109. (73). floridanum var. acuminatum Trelease 75, n. 110. formosum Garr. 28, n. 33. *Franchetii Pax 71, n. 100. (70). fulgens Hort. 38, n. 58. Gargui eri Saporto 77. Gaudinii Schimper 65. giganteum Goepp. 7 7. *ginnala Maxim. 12, n. 5. (8). var. angustilobum Graf v. Schwerin 1 2. f. aureo-variegatum Spaeth 12. var. euginnala Pax 12. f. pulverulentum Graf v. Schwerin 12. var. Semenowii (Regel et Herder) Pax 12. *Giraldii Pax 79, n. 1 2a, *glabrum Torr. 45, n. 63. var. monophyllum Graf v. Schwerin 45. var. tripartitum (Nutt.) Pax 45. glaueum Marsh. 38, n. 58. gracile Saporta 41. gracilescens Lesquereux 77. granatense Boiss. 59, n. 80. granatense pliocenicum Sa- porta 66. *grandidentatum Nutt. 73, n. 107. (2). *griseum (Franch.) Pax 30, n. 39. (29, 30 Fig. 5). grosse-dentatum Heer 41. Grossen Pax 80, n. 87a. haplolobum Borbas 56, n. 77. hederaeforme Goepp. 77. Heerii Massalongo 40; 77. Heldreichii Boiss. 16, n. 17. *Heldreichii Orph. 16, n. 17. (4, 9). var. euheldreichii Pax 1 6. var. macropterum (Vis.) Pax 16. *llrnivi Pax 30, n. 40. (29). Register 83 hi'h'i'ophyllum Willd. 64, n. 86. - hcterotomimi Borbas 56, n. 77. Hilgendorfii Nathorst 76. hispanicum Pourr. 59, n. 80. *hispidum Graf v. Schwerin 75, n. 4 41. (73). ♦Hookori Miq. 34, n. 51. (3 Fig. 4, 33). var. majiis Pax 36. var. normale Graf v. Schwerin 36. humile Salisb. 64, n. 86. hungaricum Borbas 53, n. 77. hybridum Baudrillat 4 2, n. 5. hybridum Hort. 4 4. ♦hybridum Spach 4 4, n. 9. (3, 8, 13 Fig. 4). hyrcanum Fisch, et Mcy. 59, n. 80. *japonicum Thunb. 24, n. 30. var. aureum Graf v. Schwerin 24. var. macrophyllum Graf v. Schwerin 24. var. Parsonii Vcitch 25. var. typicum Graf v. Schwerin 24. japonicum var.Sieboldianum Franch. et Sav. 2"), n. 32. javanicum Jungh. 31, n. 41. javanicus Burin. 76. ibericura Marsch.-Bieb. 62, n. 83. inaequale Heer 7 7. inaequilaterale Saporta 65. inacquilobura Kovats 7 7. incisum Heer 77. indivisum Weber 76, 77. insigne Baltzer 24. *insigne Boiss. et Buhsc 4 5, n. 4 5. (9). var. glabrescens Pax 4 5. f.perckenseGrafv. Schwe- rin 4 5. var. Van Volxemii (Mast.) Pax 15. var. velutinum Boiss. 15. insigne Bot. Magaz. 4 6. insigne Nicholson 4 6, n. 1f. insigne var. Trautvetteri Pax 4 6, n. 4 6. integerrimum Viviani 53. integrifolium Weber 65. intermedium Panc. 59, n. 80. involutum Hort. 26, n. 33. *isolobum Kurz 22, n. 26. (9). italicum Lauche 58, n. 80. *italum Lauth 58, n. 80. (4, 54). var. acutilobum Graf v. Schwerin 60. var. cordisectum Borbas 59. var. crassifolium Pax 60. var. euhyrcanum Graf v. Schwerin 59. v.ir. granatense (Boiss.) Willk. 59. subsp. hispanicum (Pourr.) Pax 59. subsp. hyrcanum (Fisch, et Mey.) Pax 59. f. intermedium (Panc.) Pax 59. f. Keckianum Aschers, et Sintenis 60. var. nevadense Boiss. 59. subsp. occidentale Graf v. Schwerin 58. var. opalus (Ait.) Pax 59. var. opulifolium (Vill.) Pax 58. var. paradoxum Born- mueller et Sintenis 60. var. Reginae Amaliae (Orph.) Pax 59. f. Reygassei Boiss. 60. var. serbicum Pax 59. f. tauricolum Boiss. 60. f. tomentellum Pax 59. var. valentinum Pau 59. subsp. variabile Pax 58. eundum Garr. 2 Jurenaky Stur 76 Kakheti van Volxem 4 5, n. 4 5. Klipsteinii Ettingsh. 77. laciniatum Lauth 51. laciniatum Loud. 18, n. 19. *laetum G. A. Mey. 48, n. 68. (46). var. Colchicum (Hartwiss) Pax 4*. var. eultratum (Wall.) Pax 48. f. horticola Pax 4 8. var. Regelii Pax 48. f. rubrum Graf v. Schwe- rin 48. f. tricolor Graf v. Schwe- rin 48. f. viride Hesse 48. laeturn Sordelli 53. laetum var. cordifolium Uechtr. et Sint. 49, n. 71. laetum var. parviflorum Regel 47, n. 66. laetum pliocenicum Saporta et Marion 53. laetum var. truncatum Regel 46, n. 64. laevigatum Nicholson 15, n. 14. *laevigatum Wall. 32, n. 43. (4, 31). var. angustum Pax 32. var. typicum Pax 3 2. lasicum Graf v. Schwerin 53, n. 74. latifolium Saporta 66. laurifolium D. Don 34, n. 42. laurinum Hassk. 34, n. 44. *laxiflorum Pax 36, n. 53. (34, -35 Fig. 7). var. genuin um Pax 36. var. ningpoensc Pax 36. leiocarpum Opiz 56, n. 77. leporinum Heer 78. *leucoderme Small 75, n. 4 1 0. (73). littorale Hort. 62, n. 83. lobatum Bosc 4 3, n. 8. lobatum Hort. 4 4, n. 4 0. lobatum Nicholson 1 8, n. 19. Lobelii Schmalhausen 53. *Lobelii Ten. 47, n. 67. (46). f. striatum Graf v. Schwe- rin 48. Lobelii var. Dieckii Pax 49, n. 69. Lobelii var. indicum Pax 48, n. 68. Lobelii subsp. laetum Pax 48, n. 68. Lobelii subsp. pictum Wes- mael 47, n. 66. Lobelii X platanoides Koehne 49, n. 69. Lobelii subsp. Tenorei Pax 48, n. 67. Lobelii subsp. truncatum Wesmael 46, n. 64. longifoliurn Hort. 18, n. 1 9. longifolium Loud. 18, n. 19. longifoliurn Späth 39, n. .*9. luteolum Borbas 4 5, n. 1 3. lutescens Hort. 18, n. 19. macrocarpum Opiz 56, n. 77. ♦macrophyllum Pursh 21, n. 20. (9). f. brevialatum O.Ktze. 21. var. imbricatum O.Ktze. 2 1 . var. normale O. Ktzc. 21 . var. tricolor Graf v. Schwe- rin 24. macropterum Guss. 4 7, n. 4 9. maeröpterum Heer 76. macropterum Vis. 4 6, n. 4 7. magnum Velenovsky 40. majus Casp. 76. *mandschuricum Maxim. 29, n. 37. marmoratum Hort. 27, n. 33. marsicum Guss. 55, n. 77. Martini Jordan 59, n. 80. marueum Walpers 55, n. 77. massiliense Saporta 66. Maximowiczianum Miq. 29, n. 38. *Maximowiczii Pax 70, n. 97. (67). Mayrii Graf v. Schwerin 76. megalopteryx Unger 4 0. melliodorum Opiz 20, n. 19. mexicanum A. Gray 75. *mexicanum (DG.) Pax 44, n. 62. (2, 4, 42). micranthum Casp. 78. *micranthum Sieb, et Zucc. 70, n. 95. (67). microphyllum Kirchner 76. 6* 84 Register. microphylluni Opiz 57, n.77. mlcrophyllum Pax 38, n. 58. minutum Hollick 78. *Miyabei Maxim. 53, n.76. (46). *mollo Pax 4 5, n. 4 3. (9). mono Maxim. 47, n. 66. *monspcssulanumL. 61 , n. 83. (3, 4, 54). f. athoum Bornmueller et Sintenis 62. f. cassinense Terracciano 62. f. commutatum (Presl) Bor- bas 62. f. cruciatum Pax 62. var. divergens Coutinho 62. f. gallicum Graf v. Schwe- rin 62. f. genuinum Pax 62. f. hispanicum Graf v. Schwerin 62. f. ibericum (Marsch.-Bieb.) K. Koch 62. f. illyricum Tausch 62. f. liburnicum Pax 62. f. maroccanum Graf v. Schwerin 62. f. microphyllum Boiss. 62. 1*. quinquelobum Pau 62. f. rumelicum Griseb. 62. f. turkestanicum Franch. 62. f. villosum Laguna 62. monspessulanum Viviani 65. monspessulanum subsp. Ori- entale Wesmael 64, n. 86. monspessulanum subsp. pu- bescens Wesmael 60, n. 8 1 . monspessulanum subsp. Rc- ginae Amaliae Wesmael 59, n. 80. monspessulanum subsp. sy- riacurn Wesmael 63, n. 85. monspessulanum X tatari- cum 14. monspessulanum var. turke- stanicum Franch. 61 , n. 82. montanum Lam. 17, n. 19. montanum Ait. 16, n. 18. muenzcnbergenseLudwig4 1 . *multiserratum Maxim. 21, n. 21. (9). Murrayanum Hort. 2l, n. 20. narbonense Saporta 73. neapolitanumGuss. 58,n.78. neapolitanum Ten. 58, n. 78. neapolitanumWillk. et Lange 58. nebrodensc Tin. 17, n. 4 9. neglectum Hoffmannsegg 76. *neglectum Lange 52, n. 73. (46). f. euneglectum Graf v. Schwerin 52. f. zöschense (Pax) Graf v. Schwerin 52. *ncgundo L. 42, n. 60. (1, 2, 3 Fg. 1, 5). f. argenteo-cinctum Graf v. Schwerin 43. f. argenteo-limbatum Graf v. Schwerin 43. f. argenteo - marginatum Deegen 43. f. argenteo-notatum Graf v. Schwerin 4 4. f. argenteo - variegatum Bonamy 43. f. angustifolium Dieck 43. var. angustissimumPax 43. f. auratum Späth 43. f. aureo-limbatum Graf v. Schwerin 43. f.aureo-marginatumDieck 43. f. aureo-notatum Graf v. Schwerin 43. f. aureo-variegatum Booth 43. f. aureo-variegatum Späth 42. f. aureo-vittatum Graf v. Schwerin 42. var. bicolor Pax 43. subvar. californicum Kirchn. 43. f. chrysophyllum Graf v. Schwerin 44. f. crispum Don 44. f. cristatum Graf v. Schwe- rin 44. f. densiflorum Graf v. Schwerin 43. f. dcntatum Graf v. Schwe- rin 43. f. discolor Graf v. Schwe- rin 44. f. elegans Graf v. Schwe- rin 43. f. falcatum Graf v. Schwe- rin 44. f. giganteum Graf v.Sch wo- rin 44. f. glaucum Graf v.Schwerin 42. f. guttatum Graf v.Schwe- rin 43. var. heterophyllum Späth 43. f. insigne Graf v. Schwerin 43. f. Koehneanum Graf v. Schwerin 44. f. laciniatum 0. Ktze. 43. var. latifolium Pax 42. f. luteo-pictum Graf v. Schwerin 42. f. lutescens Graf v. Schwe- rin 4 4. f. nanum Dieck 43. var. normale O. Ktze. 43. subvar. nudum Graf v. Schwerin 44. f. parallelum Graf V. Schwerin 44. f. petiolatum Graf v. Schwerin 44. f. pruinosum Graf v. Schwerin 43. var. pseudo-californicum Graf v. Schwerin 43. f. pseudocrispum Graf v. Schwerin 44. f. pubescens Graf v. Schwerin 4 4. f. quinatum Graf v. Schwe- rin 43. f. rectangulatum Graf v. Schwerin 44. f. robustum Graf v. Schwe- rin 44. f. Rozineckianum Graf v. Schwerin 43. f. rubescens Graf v. Schwerin 44. subvar. rubifolium Pax et Schwerin 4 4. f. serotinum Graf v. Schwe- rin 42. f. subintegrilobum Gral' v. Schwerin 43. var. tomentosum Graf v. Schwerin 42. var. trifoliatum O. Ktze. 43. var. variegatum O. Ktze. 43. f. versicolor Dieck 43. subvar. violaceum Kirchn. 44. var. vulgare Pax 43. negundo var. californicum Wesmael 44, n. 61. negundo var. mexicanuin 0. Ktze. 44, n. 61. negundo var. mexicanuin Wesmael 45, n. 62. negundo var. Parishianum 0. Ktze. 4 4, n. 61. nepalense Hort. 31, n. 42. nervatum Velenovsky 53. Nicolai Boulay 65. nigrum Michx. f. 75, n. 108. ♦nikoense Maxim. 29, n. 38. nikoense Miq. 29, n. 35. nikoense var. griseum Franch. 30, n. 39. *nivcum Blume 31, n. 41. (4). Nordenskiöldii Nathorst 28. novalensis Massalongo 78. oblongifolium Hort, x 1 , n 42. *oblongum Wall. 31, n. 42. (M)- var. concolor Pax 32. var. . glaucum Graf v. Schwerin 31. var. horizontale Pax 31. var. latialatum Pax 31. var. microcarpum Hiern 32. Register. 85 oblongum var. laevigatum Wesmael 32, n. 43. obtusatum Baltzer 66. *obtusatum Kit. 57, n. 78. (4, 54). var. africanum Pax 58. var. anomalum Pax 58. subsp. euobtusatum Pax 57. var. genuinum Pax 58. subsp. malvaceum Pax 58. subsp. neapolitanum (Ten.) Pax 58. obtusatum subsp. glabres- cens Graf v. Schwerin 58, n. 78. obtusatum subsp. tomen- tosum Graf v. Schwerin 58, n. 78. obtusifolium Sibth. et Smith 65, n. 86. obtusilobum Lesquereux 78. obtusilobum Unger 66. Oeynhausianum Goepp. 78. oligodonta Heer 65. oligopteryx Saporta 77. *01iverianum Pax 21 , n. 22. (9). opalifolium Ten. 59, n. 80. opalus Ait. 59, n. 80. opalus Reichb. 59, n. 80. Opizii Ortm. 20, n. 19. opulifolium Fliehe 66. opulifolium Schloss. etVukot. 58, n. 78. Opulifolium Thuill. 17, n.19. opulifolium Vill. 58, n. 80. opulifolium var. obtusatum Vis. 58, n. 78. opulifolium pliocenicum Sa- porla 66. opulifolium var. tomentosum Koch 58, n. 78. opulifolium var. velutinum Boiss. 58, n. 78. opuloides Heer 66. Orientale L. 64, n. 86. (55, 64 Fig. 11). f. euneatum Boiss. 65. f. euneifolium Spach 65. f. obtusifolium (Sibth. et Smith) Spach 65. f. ovale Pax 65. f. rotundifolium Spach 64. f. semiorbiculatum Boiss. 64. f. sempervirens (L.) Pax 65. f. sublobatum Spach 65. f. trichocladum Born- müller 65. f. Willkommii (Wettst.) Bornmüller 65. Orientale x pseudo-platanus Koehne 14, n. 10. orthopteron Masner 56,n. 77. Ortmannianum Opiz 20, n. 19. otopteryx Goepp. 23. palaeocampestre Ettingsh. 66. palaeosaccharinum Slur 76. palmatum Raf. 21, n. 20. *palmatum Thunb. 25, n. 33 (1, 3, 24). f. albo - marginatum Ni- cholson 26. var. amoenum Carr. 27. var. Aokii Späth 26. f. atro-lineare Graf v. Schwerin 27. f. atropurpureum Van Houtte 26. f. aureo-marmoratum Graf v. Schwerin 79. f. aureum Nicholson 26. f. bicolor K. Koch 26. f. brevilobum Graf v. Schwerin 27, f. caudatum Graf v. Schwe- rin 26. f. crispum Andre 26. f. cristatum Graf v. Schwe- rin et Hesse 26. f. euneatum Graf v. Schwerin 27. f. dissectum atropurpur- eum Hogg 27. var. dissectum (Thunb.) K. Koch 27. f. elegans Nicholson 27. f. eudissectum Graf v. Schwerin 27. subvar. eupalmatum Graf v. Schwerin 26. f. euseptemlobum Grafv. Schwerin 27. f. flavescens Nicholson 27. f. Friderici-Guillelmi Carr. 27. f. Hessei Graf v. Schwe- rin 27. subvar. intermedium Graf v. Schwerin 26. {• laciniatum Graf v. Schwerin 27. f. lineare Graf v. Schwe- rin 27. var. linearilobum Sieb, et Zucc. 27. f. minus Nicholson 26. f. Nicholsonii Graf v. Schwerin 27. f. normale Grafv. Schwe- rin 26. f. ornatum Carr. 27. f. palmatifidumVan Houtte 27. var. polychromum Pax 27. f. pulverulentum Graf v, Schwerin 26. f. reticulatum Andre 27. f. roseo-marginatum Van Houtte 26. f. roseo-pictum Graf v. Schwerin 79. var. roseo-pictum Lern. 27. f. rubellum Pax 27. f. rubrinerve Graf v. Schwerin 26. f. rubro-latifolium Grafv. Schwerin 27. f. rubrum Grafv. Schwe- rin 27. f. rufescens Grafv. Schwe- rin 79. f. Saintpaulianum Graf v. Schwerin 27. f. sanguineum Carr. 26. f. scolopendrifolium Graf v. Schwerin 26. var. sessilifolium (Sieb, et Zucc.) Maxim. 28. f. sinuatum Graf v. Schwe- rin 27. subvar. subseptemlobum Graf v. Schwerin 26. var. Thunbergii Pax 25. f. tricolor Nicholson 27. f. Van Houttei Graf v. Schwerin 26. f. versicolor Van Houtte 26. f. volubile Graf v. Schwe- rin 26. cfr. palmatum Nathorst 28. palmifolium Borckhausen 74, n. 108. palmifolium var. concolor Grafv. Schwerin 7 5, n. 1 08. palmifolium var. nigrum Grafv. Schwerin 75, n. 1 08. papilio King 15, n. 1 4. parschlugianum Unger 78. parviflorum Ehrh. 16, n. 18. *parviflorum Franch. et Sav. 69, n. 92. (67). parvifolium Tausch 1 4, n. 1 0. patens A. Br. 40. paulliniaecarpum Ettingsh. 77. *Paxii Franch. 10, n. 4. (8, 1 1 Fig. 3). var. genuinum Pax 1 1 . var. ningpoense Hance 1 1 . Paxii Nathorst 28. *pectinatum Wall. 67, n. 87. (68 Fig. 12). pegasinum Unger 40, 78. pennsylvanicum Du Roi 1 6, n. 18. ♦pennsylvanicum L. 68, n. 90. (2, 3, 5, 67). f. albo-variegatum Graf v. Schwerin 69. f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 69. pennsylvanicum var. capil- lipes Wesmael 67, n. 88. pennsylvanicum var. parvi- florum Wesmael 69, n. 92. 86 Register. pennsylvanicum X pseudo- platanus 14. pennsylvanicum var. rufi- nerve Wesmael 69, n. 91. pennsylvanicum var. tcg- mentosum Wesmael 68, n. 88. *pentapomicurn Stewart 22, n. 27. (9). pictum C. Koch 48, n. G8. pictum Nathorst 54. ♦pictum Thunb. 47, n. 66. (4 6). f. albo-maculatum Dippcl 47. var. angustilobum Makino 47. var.disscctum Wesmael 47. 1'. eu-Paxii Graf v*. Schwerin 47. subvar. eupiclum Pax 47. subvar. mono Maxim. 47. var. Paxii Graf v. Schwerin 47. subvar. Savatieri Pax 47. var. typicumGraf v.Schwc- rin 47. pictum var. ambiguum Pax 47, n. 65. ♦pilosum Maxim. 12, n. 7. (7) pinnatum Lour. 77. platanifolium Griff. 71 , n. 99. platanoides Fliehe 54. ♦platanoides L. 49, n. 71. (3, 4, 4 6, 4 9 Fig. 8}. f. acuminatum Graf v. Schwerin 50. f. adspersumGraf v.Schwe- rin :>0. f. albesecns Dippcl 50. f. albo-dentatum Graf v. Schwerin 51. f. albo-variegatum Nichol- son 50. f. argutum Graf v. Schwe- rin 51. subvar. auratum Graf v. Schwerin 51. f. aureo-marginatum Pax 51. f. bicolor Graf v. Schwerin 50. f. brevilobum Graf v. Schwerin 50. var. bullatum Graf v. Schwerin 50. f. Buntzeli Graf v. Schwe- rin 51 . i. lUintzlcri Wittmack 51. var. coloratum Pax 50. f. columnare Carr. 50. var. crispum (Lauth) Spach 51. subvar. cucullatumLauche 51. subvar. euneatum Pax 51. f. dilaceratum Dieck 51. f. dissectum Jacq. 51. f. globosuni Nicholson 50. var. hederifolium Graf v. Schwerin 51. var. hetcrophyllumNichol- son 51. f. ineumbens Pax 50. f. irreguläre Graf v. Schwe- rin 51. f. laciniatum Ait. 51. f. latifolium Dieck 50. f. Lorbergii vanHoutte 51 . subvar. maculatum Graf v. Schwerin 50. var. minimum Graf v. Schwerin 51. subvar. multicolor Graf v. Schwerin 50. f. nanuin Nicholson 50. f. normale Graf v. Schwerin 50. var. palmatifidum Tausch 51. var. palmatum K. Koch 51 . f. pictum Hesse 51. f. plicatum Graf v. Schwe- rin 51. subvar. pratinurn Graf v. Schwerin 50. var. pubescens Willk. 51. f. Pückleri Späth 51. var. purpurasecns Willk. 50. var. pygmaeum Hort. 51 . f. quadricolor Dieck 50. f. recurvum Reinecke 50. f. Reitenbachii Nicholson 50. f. roseo-bullatum Graf v. Schwerin 51 . subvar. rubellum Graf v. Schwerin 50. subvar. rubrum Herder 50. f. rufescens Graf v. Schwe- rin 50. subvar. rufum Graf v. . Schwerin 50. f. Schwcdleri K. Koch 50. var. Stollii Späth 51. var. typicum Pax 50. f. undulatum Dieck 51. subvar. variegatum Loud. 50. f. Wittmackii Graf v. Schwerin 51. platanoides var. integri- lobum Tausch 48, n. 67. platanoides var. integri- lobum Zabel 49, n. 69. platanoides var. Lobelii Pari. 4 8, n. 67. platanus Burm. 76. platyphyllum Heer 78. pleistocenicum Dawson et Penhallow 78. polycarpum Opiz 56, n. 7 7. polymorphum Sieb, et Zucc. 25, n. 33. polymorphum Spach 14, ' n. 10. polymorphum pliocenicum Saporta 28. populiles Ettingsb. 7 8. Ponzianum Gaud. 23. praecox Opiz 19, n. 19. primae vum Saporta 66. pristinum Ncwberry 78. procerum Salisb. 17, n. 19. produetum A. Br. 40. protensum A. Br. 40. pseudocampestre Ettingsb. 41. pseudocampestre Ungor 6.';. pseudoereticum Ettingsb. 78. pseudoereticum Massal. 40. pseudomonspessulanum Unger 65. pseudo- platanus B'alk 49, n. 71. pseudo-platanus Gaud. 23. ^pseudo-platanus L. 1 7, n. 1 9. (1, 3 Fig. 1, 4, 9). var. acuminatum Tausch 18. f. Albertsii Graf v. Schwerin 20. f. albo-variegatum Kirchn. 19. f. Annae Graf v. Schwerin 20. var. anomalum Graf v. Schwerin 20. subvar. argenteum Graf v. Schwerin 20. f. argutum Graf v. Schwe- rin 20. f. atropurpureumSpätb 1 9. f. aueubifolium Nicholson 19. f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 1 9. var. bicolor Dieck 1 9. f. bicolor Späth 19. f. brevialatum Graf v. Schwerin 21. f. clausuni Graf v. Schwe- rin 18. f. complicatum Mortensen 20. f. coneavum Graf v. Schwe- rin 18. var. convergens Nicotra 17. f. corstorphinense Graf v. Schwerin 20. subvar. crispum Graf v. Schwerin 20. f. cruciatum Graf v. Schwe- rin 20. f. cupreum (Behnsch) Graf v. Schwerin 18. f. discolor Graf v. Schwe- rin 20. f. Dittrichii (Ortm.) Celak, 20. Register. 87 var. riivaricatum Reinecke 21. f. elegantissimum Porkins 18. f. erythrocarpum Carr. \ 8. f. euchlorum (Späth) Graf v. Schwerin 18. var. Fieberi (Ortm.)Pax 1 8. f. flavescens Graf v. Schwe- rin 19. subvar. flavo-marginatum Loud. 18. var.grandicorneBorbäs 21 . f. Handjeryi Späth 1 9. f. heterophyllum Graf v. Schwerin 1 8. f. jaspideum (Lavalle) Graf v. Schwerin 1 8. f. insigne Späth 20. f. laetum Graf v. Schwerin 20. f. latialatum Pax 1 7. f. latifolium Graf v. Schwe- rin 18. f. laxum Graf v. Schwerin 18. f. Leopoldii Lern. 1 9. f. limbatum Graf v. Schwe- rin 79. f. luteo-coneavum Graf v. Schwerin 19. f. lutco-virens (Simon- Louis) Graf v. Schwerin 19. f. metallicum Graf v. Schwerin 1 8. f. nebrodense (Tin.) Pax 1 7. f. neglectum Graf v.Schwe- rin 1S. f. nervosum Graf v. Schwe- rin 19. f. Nizeti Graf v. Schwerini 9. f. normale Graf v. Schwe- rin 18. f. obtusangulumBorbäs21 . f. Opizii (Ortm.) Graf v. Schwerin 20 f. opulifolium Kirchn. 18. subvar. pallidum Graf v. Schwerin 1 9. f. palmatifidumDuham. 1 8. var. platvpterum Borbäs 21. f. pseudo- Nizeti Graf v. Schwerin 1 9. f. pulverulentum Graf v. Schwerin 20. f. purpurascens Pax 1 9. f. purpureo - digitatum Hesse 20. subvar. purpureum Graf v. Schwerin 19. f. pyramidale Nicholson 1 8. subvar. quinquelobum (Gi- lib.) Graf v. Schwerin 1 7. f. Rafincsquianum Nichol- son 20. f. rugosum Graf v. Schwe- rin 79. f. serotinum Endl. 18. f. serratum Graf v. Schwe- rin 18. var. siculum Guss. 1 7. f. Simonii (Deegen) Graf v. Schwerin 20. subvar. smaragdinum Graf v. Schwerin 1 9. f. Spaethii Graf v. Schwe- rin 20. f. stenopterum Hayne 21 . f. subalpinum Beck 21. var. subintegrilobum Pax 20. var. subobtusum DG. 19. var. subparallelum Borbäs 20. subvar. subtrilobum Graf v. Schwerin 19. subvar. ternatum Graf v. Schwerin 20. subvar. trianguläre Graf v. Schwerin 20. f. tricolor Kirchn. 1 9. f. trilobatum (Lavalle) Graf v. Schwerin 19. var. typicum Pax 17. var. villosum (Presl) Pari. 17. f. viride Pax 20. f. vitifolium Tausch 10. f. Worlei (Ohlendorf) Graf v. Schwerin 1 8. f. zebrinum Graf v. Schwe- rin 79. pseudoplatanus X monspes- sulanum 1 4. pseudo-platanus subsp. Van Volxemii Wesmael 1 5, n. 15. *pubescens Franch. 60, n. 81. (.54). var. genuinum Pax 60. var. glabrescens Pax 60. *purpurascens Franch et Sav. 71, n. 103. p0). pusillum Graf v. Schwerin 12, n. 5. pyenanthum C. Koch 12, n. 6. pyrenaicum Rerolle 23. quinquelobum Gilib. 1 7, n. 1 9. ♦quinquelobum K. Koch 53, n. 74. (46). quinquelobum Saporta 53. *ramosum Graf v. Schwerin 22, n. 29. (9). recognitum Saporta 66. rectangulum Dulac 61, n. 83. *Regelii Pax 60, n. 82 (61 Fig. 10). Reginae Amaliae Orph. 59, n. 80. reticulatum Champion 32, n. 4 3. Reygassei Boiss. et Balansa 60, n. 80. rhabdoclados Heer 77, 78. rhombifolium Ettingsh. 77. ribesifolium Hort. 26, n. 33. ribifolium Goepp. 65. ricinifoliumBoiss. etOrph.77. robustum Opiz 18, n. 19. *robustum Pax 79, n. 33a. roseo-maculatum Hort. 26, n. 33. roseo-pictum Hort, 27, n. 33. roseum Hort. 26, n. 33. rotundifolium Lam. 59, n. 80. *rotundilobum Graf v. Schwe- rin 58, n. 79. rotundurn Dulac 49, n. 71. rubricaule Hort. 26, n, 33. ♦rubrum L. 37, n. 56. (2, 3). f. albovariegatum Graf v. Schwerin 38. f. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 38. var. clausum Pax 38. f. eurubrum Pax 38. var. pallidiflorum Pax 38. var. palmatum Graf v. Schwerin 38. var. pendulum Lavalle 38. f. sanguineum (Spach) La- valle 38. f. Schlesingeri Sargent et Graf v. Schwerin 3S. f. semiorbiculatumPax38. f. Wageri K. Koch 38. rubrum Lam. 38, n. 59. rubrum var. Drummondii Torr, et Gray 38, n. 57. rubrum mas Schmidt 38,n.59. rubrum subsp. microphyl- lum Wesmael 38, n. 58. rubrum subsp. normale Wesmael 37, n. 56. rubrum var. pallidum Ait. 38, n. 59. rubrum subsp. semiorbicu- latum Wesmael 37, n. 56. rubrum var. tomentosum Kirchn. 38, n. 58. Rueminianum Heer 41. *rufincrve Sieb, et Zucc. 69, n. 91 (67). f. albo-limbatum Hook. f. 69. f. marginatum Pax 69. f. marmoratum Pax 69. f. normale Graf v. Schwe- rin 69. rufinervexerataegifolium 3 7, n. 55. Rugelii Pax 75, n. 108. rumeliacum Borbas 62, n. 83. sacchalinense Heer 77. *saccharinum L. 38, n. 59. (1, 2, 5, 37). . f. albo-variegatum Späth 39. 88 Register. f. arbuscula Reuter 39. f. aureo-varicgatum Ni- cholson 39. f. bicolor Graf v.Schwcrin 39. f. citreo-variegatum Graf v. Schwerin 39. var. coloratum Wesmael 39. f. crispum Graf v. Schwe- rin 40. f. euneatum Pax 39. f. curvatum Graf v. Schwe- rin 39. f. dilaceratum Graf v. Scliwcrin 40. f. dissectum Pax 40. f. genuinum Graf v. Schwe- rin 39. f. heterophyllum The Gar- den 39. var. laciniatum Pax 39. f. lacteum Graf v. Schwe- rin 39. f. lutesecns Späth 39. I'. macrophyllumDippel 39. f. monstrosum Graf v. Schwerin 39. f. nanuni Graf v. Schwe- rin 39. var. normale Pax 39. f. palmatum Graf v. Schwe- rin 39. f. pendulum Nicholson 39. f. pseudotornatum Graf v. Schwerin 39. f. pulvcrulentum Späth 39. f. pyramidale Späth 39. f. rubellum Graf v. Schwe- rin 39. f. sanguineum Graf v. Schwerin 39. f. serpentinum Graf v. Schwerin 39. var. subtrilobatum Graf v. Schwerin 39. f. trilobatum Graf v.Schwc- rin 39. f. tripartitum Graf v. Schwerin 39. f. Wicrii Graf v. Schwerin 39. saccharinum Schmidt 74, n. 108. saccharinum Wangenh. 74, n. 4 08. saccharinum var. floridanum Ghapman 75, n. 4 09. saccharinum var. glabrum Aschers, et Graebner 37. n. 56. saccharinum var. glaueum Pax 75, n. 4 08. saccharinum var. nigrum A. Gray 75, n. 4 08. saccharinum subsp. Rugelii Wesmael 75, n. 4 08. saccharophorum K. Koch 74, n. 4 08. ♦saccharum Marshall 74,- n.4 08. (3,5, 73,74 Fig. 4 4). var. barbatum (Michx.) Treleasc 75. f. barbatum Graf v. Schwe- rin 75. f. eueoncolor Graf v. Schwerin 75. f. glabratum Graf v.Schwe- rin 75. f. glaueum Graf v. Schwe- rin 75. f. integrilobum Graf v. Schwerin 75. var. nigrum (Michx. f.) Rritton 75. f. pübescens Pax 7.". var. pscudoplatanoides Pax 74. f. truncatum Graf v.Schwc- rin 75. f. villosum Graf v. Schwe- rin 75. saccharum Trclease 74, n. 408. saccharum var. floridanum Sudworth 75, n. 4 09. saccharum var. grandiden- tat um Sudworth 74, n. 4 07. sanetae crucis Stur 28. sanguineum Spach 37, n. 56. saskatchewense Dawson 78. Scharlockii Gasp. 78. Schimperi Heer 78. *Schoenermarkiac Pax 74, n. 4 04. (70, 72 Fig. 4 3). Schumannii Conwcntz 77. ♦Schwcrinii Pax 33, n. 45. (34). f. marmoratum Pax 33. f. microphyllum Graf v. Schwerin 33. f. typicum Pax 33. sclcrophyllum Heer 78. secretum Lesquereux 78. Semenowii Regel et Herder 4 2, n. 5. scmiorbiculatumPax37,n.56. sempervirens L. 85, n. 86. septemlobum Thunb. 25,n.33. sepultum Andrä 54. ♦sericeum Graf v. Schwerin 22, n. 28. (9). serratum Pax 44, n. 62. sessilifolium Sieb et Zucc. 28, n. 33. sextianum Saporta 65. sibiricum Heer 78. *Sieboldianum Miq. 25, n. 32. (24). var. microphyllum Maxim. 25. var. tortuosum Maxim. 25. var. typicum Maxim. 25. Sicholdianum var. mand- schuricum Maxim. 25,n. 34 . siifolium Goepp. 78. *sikkimense Miq. 34, n. 49. (3, 33). var. serrulatum Pax 34. var. subintegrum Graf v. Schwerin 34. sikkimense subsp. Davidii Wesmael 36, n. 52. sikkimense subsp. Hookeri Wesmael 34, n. 54. *sinense Pax 22, n. 25. (9). var. concolor Pax 22. var. typicum Pax 22. Sismondac Gaud. 53, 78. sotzkianum Ung. 77, 78. *spicaturn Lam. 4 6, n. 4 8 (9). var. americanum Maxim. 4 6. var. rugosum Graf v. Schwerin 4 6. var.ukurunduensc(Trautv. et Mcy.) Maxim. 4 6. *stachyophylluin Hiern 34, n. 47. {h, 35 Fig. 7). sterculiaceum G. Koch 15, n. 4 4. sterculiaceum Griff. 48, n. 68. sterculiaceum Wall. 74 , n. 98. sterculiaefolium Massalongo 78. striatum Duroi 69, n. 90. striatum Hort. 27, n. 3 3. strictum Goepp. 78. Sturii Engclhardt 40. subcampestre Goepp. G6. suberosum Dumort. 55, n. 77. subintegrilobum Ettingsh. 33. subpictum Saporta 54. subproduetum Ettingsh. 33. subtrilobatum Ettingsh. 78. succineum Gasp. 78. *sutchuense Franch. 29, n. 36. sylvestre Wender. 55, n. 77. *syriacum Boiss. et Gaillaidof 63, n. 85 (54). var. cyprium Boiss. 63. var. eusyriacum Pax 63. var. hermoneum Born- müller 63. *tataricum L. 9, n. 4. (3, 4,8). subvar. aureo-variegatum Graf v. Schwerin 79. subvar. crispatum Pax 4 0. f. euslendzinskii Graf v. Schwerin 4 0. var. genuinum Raciborski 40. var. hebecarpum Graf v. Schwerin 10. subvar. incumbensPax 4 0. f. nanum Dippcl 4 0. f. oblongifolium Raci- borski 4 0. f. orbiculatum Graf v. Schwerin 4 0. f. rotundifolium Raci- borski 4 0. Register. 89 t rubrum Graf v. Schwe- rin 4 0. var. Slendzinskii Raci- borski 10. subvar. torminaloides Pax 4 0. subvar. typicum Pax 4 0. tataricum var. acuminatum Franch. 12, n. 5. tataricum var. aidzuense Franch. 12, n. 5. tataricum subsp. Bosch Wes- inael 4 3, n. 8. tataricum var. ginnala Maxim. 12, n. 5. tataricum var. laciniatum Regel 12, n. 5. tataricum x pennsylvanicum 1 4, n. 8. tataricum var. Semenowh Nicholson 12, n. 5. tauricolum Boiss. et Balansa 60, n. 80. Tauschianum Opiz 20, n. 1 9. ♦tegmentosum Maxim. 67, n. 89. ♦tenellum Pax 53, n. 75. (46, 52 Fig. 9). tenuilobatum Saporta 78. terrae coeruleae Gasp. 78. *tetramerum Pax 73, n. 106. (2, 70). ♦ThomsoniiMiq. 71 , n. 99. (70). thulense Heer 23. ♦tomentosum Desf. 38, n. 58. (37). tomentosum Dulac 59, n. 80. tomentosum var. serotinum Kit. 56, n. 77. trachyticum Koväts 53. *Trautvetteri Medwedjeff 15, n. 16. (9). f. erythrocarpum Dieck 16, n. 16. triangulilobum Goepp. 23. triaenum Massalongo 66. tricuspidatum A. Br. 40. tricuspifolium Stokes 69,n.90. ♦trifidum Hook, et Arn. 10. n. 3. (8). var. Buergerianum Graf v. Schwerin 10. var. elobatum Graf v. Schwerin 10. trifidum Hort. 12, n. 6. triflorum Komarov 29, n. 37. trifoliatum Dieck 43, n. 60. trifolia Duham. 61, n. 83. trilobatum A. Br. 40. trilobatum Hort. 14, n. 10. trilobatum Lam. 61, n. 83. trilobatum Lesquereux 41. trilobum Gilib. 55, n. 77. trilobum Moench 61, n. 83. ♦trinerve Dippel 1 2, n. 6. (8). tripartitum Nutt. 45, n. 63. ♦truncatum Bunge 46, n. 64. f. albo-variegatum Graf v. Schwerin 47. f. barbinerve Graf v. Schwerin 47. var. nudum Graf v. Schwe- rin 47. var. pilosum Graf v. Schwe- rin 47. truncatum Franch. et Sav. 47, n. 66. ♦Tschonoskii Maxim. 70, n. 96. (67). ♦turkestanicum Pax 49, n. 70. (46). ukurunduense Trautv. et Mey. 17, n. 18. urophyllum Maxim. 70, n. 97. Van Volxemii Mast. 1 5, n. 1 5. *Veitchii Graf v. Schwerin 37, n. 55. (34). velutinum Graf v. Schwerin 60. velutinum Hort. 16. vernum Reynier 59, n. 80. villosum Presl 4 7, n. 4 9. ♦villosum Wall. 71, n. 98. (70). villosum var. Thomsonii Hiern 71, n. 99. virens Thunb. 65, n. 86. virgatum Raf. 28, n. 34. Visiani Nyman 16, n. 17. vitifolium A. Br. 66. vitifolium Unger 41. vitifolium Weber 23. Wageneri Hort. 38, n. 56. Wagneri Hort. 38, n. 56. Webbianum Nicholson 20, n. 4 9. Willkommii Wettst. 65, n. 86. Wondraceki Opiz 4 7, n. 4 9. zöschense Pax 52, n. 73. Acera Juss. 1. Aceraceae Lindl. 1. Acerineae DG. 1 . Acerinum Unger 77. Acerites deperditus Massal. 44. menispermifolius Lesquereux 78. Ahorn 5. Ahorn-Syrup 5. Aoba 26. Aoba-fuke 26. Campestria Pax (sect.) 7, 54. (4, 4, 5); Goelocarpa Pax (sect.) 29. Dipteronia Oliv. 6, n. 4. (4, 2, 3, 4, 5, « Fig. I). ♦sinensis Oliv. 6. Euacer Opiz 6, n. 2. affine Opiz 55. Glabra Pax (sect.) 7, 45. Hagoromo 28. Jezo-Nishiki 27. Indivisa Pax (sect.) 7, 33. (5). Integrifolia Pax (sect.) 7, 34. (4). Kurobi Haya 53. Lithocarpa Pax (sect.) 8, 70. (2). Liquidambar affine Massal. 66. Liquidambar Scarabellianum Massal. Macrantha Pax (sect.) 8, 67. (5). Matzugae 26. Negundium Raf. 6, n. 2; 42. iraxinifolium Raf. 42. Negundo Ludwig 6, n. 2 ; 42. aceroides Moench 42. aceroides Torr. 44. acutifolium Lesquereux 78. californicum Torr, et Gray 44. cissifolium Sieb, et Zucc. 29. cochinchinense DC. 77. decurrens Lesquereux 45. europaeum Heer 78. fraxinifolium Nutt. 42. lobatum Raf. 42. mexicanum DG. 44. negundo Karst. 42. radiatum A. Br. 78. sessilifolium Miq. 28. trifoliatum Raf. 42, 78. triloba Newberry 45. virginianum Medik. 42. Negundo (Ludw.) K. Koch (sect.) 8, 42. (2. 3, 5). Negundoides acutifolia Lesque- reux 78. Okushimo 26. Palaeocampestria Pax (sect.) 65. Palaeoglabra Pax (sect.) 46. Palaeoindivisa Pax (sect.) 37. Palaeointegrifolia Pax (sect.) 33. Palaeolithocarpa Pax (sect.) 73. Palaeomacrantha Pax (sect.) 70. Palaeonegundo Pax (sect.) 45. Palaeopalmata Pax (sect.) 28. Palaeoplatanoidea Pax (sect.) 53. Palaeorubra Pax (sect.) 40. Palaeosaccharina Pax (sect.) 76. Palaeospicata Pax (sect.) 23. Palaeotrifoliata Pax (sect.) 34. Palmata Pax (sect.) 7, 24. (5). Platanoidea Pax (sect.) 7, 46. (4, 5). Platanus cuneifolia Goepp. 66. Phyllites lobatus Sternb. 44. trilobatus Sternb. 44. Rulac Adans. 6, n. 2; 42. negundo Hitchcock 42. Rubra Pax (sect.) 8, 37. (2, 4, 5). Saccharina Pax (sect.) 8, 73. (3, 5). Shigara-Jama 26. Spicata Pax (sect.) 7, 8. (4, 5). Tanabata 26. Tetsu Kaede 69. Trifoliata Pax (sect.) 7, 29. Tsuru-Nishiki 27. Washino-o 27. Druck von Breitkopf