( I Xibrarn of tbe XXbuseum COMPARATIVE ZOÓLOGY, | XT HARVARD COLLEGE, CAMDRIDGE, MASS. djounvcu bp private subscription, (rv 1861. DR. L. pc KONINCK'S LIBRARY. m Lu. E. I Dar i MEMOHRBRIAM LÀ BAESTAURATAE , UNIVERSITATIS | CAESAREAE LITERARUM |CASANENSIS ANNIVERSARIAM p, XVII. MENSIS Jaxvanrz MCCCXXV., RECOLENDAM. INDICUNT Huius ÜNIVERSITSATIS BREGTOR hue EUN ACD Ug. s. APRBRIABRRRRNEREEINANTE FPE II E SIIEINIISIEINISIIISIT CASATNI is OFFICINA TYPOGRAFHICA MINE RAPID INE POPINPB DIT C Ex UNIVERSITAT Facronz Canoro E. WEYNER [alls imb e n E — — o mm me nir cdi. d i" mu m m up p e IIo onpeakaenirn Cosma H wn EPATOGOPCHKATO Kasanckaro ynmsepcuamema. bosnbdi. nb. eli. i UE n Inn m am ea Pup a e a ca m a a. -— D. EDUARDI EICHJIVALDI, Pub. Ord. apud Casanens. Profess, Acad. Caes, Nat. Cur Leop, Carol mult, Societ, Liter, Socii, GEOGNOSTICO-ZOOLOGICAE PER INGRIAM MARISQUE BALTICI. PROVINCIAS NEC NON DE ThSILOBI'TTISs OBSERVATIONES, am 7 ap am ag a a ap Pal Lugo Lug ul gy agp ag el a cual a al go agp ag a Re ape PP gp €& JAUUSCA NUT T*31:9 UI Ne vERSITATIS CAÉESARAREXIS "MDCCCXXY, ^r JA A nott "AUT 39) ^ad b Yo d M dM. me ed UXOR 4 a nat a ar at a aps ap. P a ap La alm uam agn am P algo amm ug lm ume uis car PT st al P al a als NR Terrae pars; quae fennico sinui balticoque mari ab oriente àd- jacet, longe lateque ex montibus arenariis et calcariis, aliis tamen stratis intercedentibus, componitur, Ubi orae maritimae montibus gaudent, horum successivus ordo ac relativa aetas aperte patent; qua vero ?regiones iis carent, planities ]latissimae vel ex cal- cario lapide vel arenario constructae dominant sibique strata coor- dinata vel gypsea vel margacea superimposita habent. Ut harum regionum formationes earumque vicissitudines melius intelligantur c inter se et cum aliis extraneis comparentur, accuratior, quous- que eam instituere nobis licuit, descriptio praemittenda, dein autem aetas formationum invicem cum aliis conferenda ac animalium prae- primis fossilium in iis obviorum vestigia ulterius exponenda sunt. 6$. a2. Lapis arenarius et ad oras maris baltici et in terra continente a montes satis altos constituit eamque sistit formationem , quae om. nium antiquissima, ubi regio adscendit, calcario lapide superstruitur, Maximae ejus altissimaeque moles oras maritimas | Revalenses occupant , quae in terra . continente obviae et. colore et densitate mutantur, at strata arenaria solutiora fossilibus testaceis stipata, ad ripam Lugae fluvii prope Jambursiam sibi imposita habent, $. 3. Haud procul scilicet: a. Hevalo urbe ad oram balticam lapidis arenarii formatio amplissima | praevalet, Mons, quem dicunt Laksbere , a. sinu maritimo FHevalensi circa hortum vallis a St. Catharina dictae longe lateque excurrens, syrtem pridem e mari emerpgentem constituit, Exinde tota ora ipseque fundus maris, quousque perscrutari potuit , ex eodem lapide componitur, Densus ac quarzeus facili tamen negotio conteritur ac frangitar, nullaque animalia fossilia fovet; modo-excolor est, vel ex albo flavescit 5 tamen et griseus fit ac caerulescit, vel rubicundo variove alio, quo propius.terram continentem accedit , colore excellit. $ £ In T ivonia ac Curonia lapis arenarius montes , saepenumero al- tiores format, nt in Treydensi regione et. Cremonensi, ubi tamen adeo mollis evadit, ut digiti impressi vestigia appareant ; cohaesio igitur ejus sol.itior facta es, In Curoiia, ad ripam fluvii Abaviae. solutissimus, fere terrenus, lapis arenarius strata argillacea caerulei ruhicindive coloris sibi imposita gerit; —velaliis in locis friabilis, colliculos constituit, Altiores vero montes, licet vix majoris densitatis, ad urbem P»Aoviam obyeniunt, in quorum recessu s " — 3 — monasterium ibi constructum est, In universum fossilibus ani- malibus destitutus , passim autem cavernis sat amplis abundat , quarum magnae ad ripam fluvii Lugae prope Jamburgiam | depre- henduntur;. ceterum lapis ipse in Curonia passim porosus evasit, $e 5ó Memorabilior autem est formatio , ad ripam Lusae prope Jam- burziasmi, lapidi arenario superimposita, quae ex variis stratis con- flata, testacea fossilia, quod vix alio quovis loco obvenerit, fovet, * . * L I Je L * Infrapositum lapidem arenarium ex griseo albescentem subtilissimis granulis quarzeis. conflatum stratum aliud solutissimae arenae tee git, ex. oceano pristino depositae, ex deformibus animalium testa- ceorum reliquiis haud rite distinguendis compositae. Quod quidem sedimentum maris ex pellucidis majoribus granulis quarzi et illis testarum bivalvium concharam fragmentis minutissimis ac tenuissimis conflatur , ita, ut ex his strata undulata exorta prope ripam Lugae localem formationem minoris extensitatis constituant. —Iüfraposi- tus lapis arenarius fissuras frequentes continet, quas fragmenta majorum bivalvium absque ullis granulis quarzi replent. Qmnium horum testaceorum. species fossiles maxime fractae nec ullam de- terminationem accuratam admittunt, ita; ut si pro Tellinis: eas de- claraveris, lis semper sub judice maneret. Testae in fissuris accue mulatae.crassiores , majores ac rubicundi coloris sunt,. $, 6. Simili modo localia strata densiora in hoc imposita sunt. Super- jacet scilicet lapis . arenarius densioris stracturae satisque magnae cohaesionis ex brunneo rufus, qui ex innumeris testis bivalvium - Ld Ld tenuissimis quam maxime fractis ac minutissimis flavescentis colo- loris, nec non pellucidis granulis quarzi saepius majoribus, inter se invicem caemento rubicundo conglutinatis, constat, Ne discerni quidem potest, an genera bivalvium iis, de quibus modo diximus , similia sint, cum multo minus quam illa determinari possint. Cui deinde ex parvulis granulis quarzi conflatum superjJacet stratum ex griseo flavidum, in quo fragmenta minutissima calcinatarum testarum . tenuissimarum bivalvium concharum horizontaliter sita occurrunt , eique ad latus aliud stratum ex flavo brunneum — so- lutae cohaesionis ac facile conterendum , parvulis granulis quarzi ac majoribus testarum fragmentis ex toto compositum ; qui tamen tes- taceorum genera definire possit, magnus nobis esset Apollo. Tegun- tur haec strata Sedimento calcario-margaceo rubicundo va- xiove colore insigni in quo saepius fossilia animalia, ut Tri- lobiti, "Terebratulae obveniünt, ex quibus certe sequitur, infra sita strata arenosa antiquioris esse aetatis, quam suprapositum calcarium sedimentum, licet illorum cohaesio pene terrena sit ac solutissima, $ 7. Ad ripam Narovae fluvii prope IN arvam arenarius lapis similem exhibet formationem $5. longe lateque ripam percurrens, ex griseo albidus, dein vario colore oblique striatus ac rubicundus ex toto horizontaliter stratus est. ^ Cui ab uno latere denuo griseus ac albidus lapis arenarius, ab altero autem calcario — margaceus super. struitur. — Nulla animalia fossilia, neque illa quidem , de quibus supra diximus, strata superiora, testaceis fossilibus scatentia, in eo obvia sunt, Nonnulla milliaria deinde ab urbe Petropoli ad ri- vulum Pawlowskensem , prope vicum Koschlevam , .lapis arenarius — 5 —- parvulis stratis tenuibus, vix ex solo egressis, obvenit ex flavo albidus, licet, strata quo ordine gaudeant, nondum sit determinae tum, cum in locis quidem nonnullis cum calcario lapide alternare videantur, ubi potius strata calcaria in illa vi immersa fuisse as- sumendum estj nullibi tamen alter alterum aperte tegit; at modo hic, modoque ille altius stratus est. $. 8. Altera formatio , quae longe lateque his in regionibus dominat ; est lapis calcarius immensae amplitudinis; cui tamen aliis in locis alia multo minoris extensitatis coordinata est. Cam ad oram praesertim maritimam Revalensem tum ad Imperialem villam Pawlowsk schistus aluminaris obvenit, In Livonia et Curonia qui- dem penitus deest, at per Esthoniam adeo frequenter occurrit, ut sulphureis partibus fpenetrata strata saepenumero inflammata, ve* poribus sulphureis :elisis, combusta sint, Ad Revalensem oram, qua lapis arenarius ac calcarius dominant , strata haec schistosa nonnullas orgyias quoad altitudinem replent, quae dein coloris ni- grescentis, vel ex griseo caerulescentis vel brunnei saepius com- pacta sunt, at parum inter se cohaerent, cum maxime fissilia in folia subtilia tenuia findi possint. Inter.ea deinde aluminis nativi particulae et sulphur nativum obveniunt , pulveris instar subtilis, omnem omnino superficiem stratorum nonnullorum implentis, quare subterraneae ustiones toties occurrebant, $. «9 hepetitur schisti aluminaris formatio ad villam PajlowsA, ad ri- pam rivuli prope vicum Koschlevam , qua passim strata parvula — 0 — margacea cum majoribus calcariis alternant, Schistus ibi majora strata magisque inter se invicem cohaerentia. format, ita ut diffi- ciliori negotio findantur; alias vero color idem. est, licet. nigrior; sulphureis. partibug. praegnatus passim.et. pyrite crystallisato mag- nis ac longissimis. renibus. margaceis.accumulato abundat, ita, ut parvulae crystalli. pyritis. dodecaedricae intus, majores vero cubi extus. coacervati. sinr; omnes hae crystalli nitidae massae: caerulescen-: ti margaceae insident, facile conterendae. Forma vero. conglome xatorum renum in. longitudinem tractorum ovalis est ac hinc inde conversa quasi tuberosa adparet. His denique exceptis, in schisto Pawlowskensi , globuli modo minores, modo maximi extus schisto aluminari ex brunneo nigro laminato obducti, qui fracti structuram excentrice. radiatam. calcis. carbonicae manifestant, obveniunt. Fre-- quentissimi.sunt et globuli et renes pyritis in hoc schisto; cum contra animalia fossilia, praesertim Tilobiti in. schisto. aluminari. suecano frequentissimi, omnino desint.. ^ Sub calcario lapide positus. cum hoc slternat, quo affinitas eorum permagna patet 5 aliis.in locis , qui superstructus est, lapis vix cognoscitur, N.onnunquam immo strata schisti. aluminaris inter calcaria deprehenduntur. Patet deinde , Bon pidem calcarium supra. in. solutum . margaceum lapidem transire. — Passim denique deest lapis calcarius superne positus, griseaque marga vel caerulea schistum aluminarem, qui in fragmenta. ut plurimum. cubica dissilit, tegit. S, 1D» Altera deinde formatio, . inter arenarium ac calcarium lapidem intercedens ,. est psammites transitionis. quem dicunt. Grauvacke, et qui ad oram. maritimam. Bevalensem. aluminaris schisu instar, parvae extensitatis.spatium supra. eum implet, — Caementum pellao- — r4 — cidorum quarzi granulorum — parvorum ac rotuudorum chlori- ticum, cujus. granula. minima. ubicunque in massa obvia huic ipsi viridem. colorem tribuunt. Granula tamen nimis parva sunt, quae accurate differri possint ;. eodem. nimirum jure forsitan ea pro cry- stallis pistaciti.declaraveris. Cum vero crystallorum nimis exiguarum forma. nullo. modo rite. discernatur, natura earum hucusque in du- bio manet, Ex. ulterioribus disquisitionibus forsitan patebit, gra- nula esse schisti argillacei viridi colore insignis, quod psammitem transitienis. conflare solet. . Rarissimus est autem psammites transi- tionis, cujus granula subtiliora quaevis caementi ope intime inter se cohaerent,. LT 1 Lo: Calcarei vero lapidis formatio, ubivis per Ingriam etbaltici maris proe vincias obvia, formam saepenumero et massam mutat, licet semper ejusdem temporis depositum maris habendum sit. Color ut plu- rimum griseus est , et mox in. obscuriorem vel lucidiorem. transit, mox caerulescit; quo magis in. margaceam naturam. inclinaverit. Quo inferiora strata. sunt; eo magis: crystallina estejus forma.et'com- pactior; quo magis autemr superiora accesserit strata, eo: solutior ac terreno statui propinquior in margam excurrit, Rarior ex brunneo ^rufi. coloris. in spatiis vacuis. nidulantes crystallos spathi calcarei brunnei, quod Braunspath dicunt , rhomboedros. scilicet parvulos innumeros, magna copia accumulatos. continet ; vel lucidior. facta majores: crystallos calcarei spathi carbonici .. ex. columna hexaedrica tribus planitiebus rhomboedricis. acuminata: compositas: fovet, Ir-- terdum tamen ejus. massa grisei coloris. parvula granula viridia. chloriti crystallos,. ut' svepra in psammite vicidi, vix — tame» rite cognoscendas, ac pyritem crystallisatum. sibi assumit: simulque 1i et — 8 — Terebratulas fovet, Unde nimirum patet, calcareum lapidem unius esse aetatis. cum infra sito psammite viridi, in quo fragmenta schisti forsan chloritic, signa. izitur destructorum primitivorum montium, obveniunt, '€$. 12. Ad oram maritimam Revalensem lapis calcarius éx caeruleo gri- seus lucidi saepius coloris modo psammitem viridem, modoque, quo hic deest, schistum aluminarem tegit, magnaque enormis sae- pius extensitatis strata format, quae per se ex solo prosiliunt, Ani- malibus deinde fossilibus sibi peculiaribus et immanibus abundat, ita ut hic imprimis illorum, quae per provincias maris baltici in montibus occurrunt , quorumque nullibi major numerus, neque melior conditio observatur, studium ineamus oporteat. Sunt prae- cipue Orthoceratitae permaximi, qui innumeri in durissimo quoque lapide obvii siphonem saepius intus nitidis crystallis spathi calcarei repletum prae se ferunt; neque magni Mmnmonitae, vel pedem fere longi minus frequentiores obveniunt, Deinde Trilobiti, in stratis prae- sertim supremis, terrenis Jam et margaceis, licet ipsi lapidi calcario crystalliino non desint, se offerunt. Terebratulae vero, .Helices ac Turritellae iisque similia genera varias species ac formas enormes, conchis utplurimum destructis vel saltem maxime laesis, exhibent. Ex Polyyis denique .4straeae frequentius obviae hucusque pro AI- cyoniis habitae, corpora rotunda extus stellatis areis pentagonis notata, retiformi quasi superficie, formas igitur penitus paradoxas sistunt, Neque rariores sunt /Madreporae, columnis hexagonis excentricis, Awgteniporae porro, columnis hexagonis parallelis, ac Sarcinulae , quae tamen minus frequentes sunt; — Celleporae denique rariores et Hippuritae cornuum instar curvati internisque foliis excentrici lamellosis praediti aliis generibus adnumerandi sunt. i 187 A Hevalo urbe ad. Narvam, quo via publica mare balticum pro- pius accedit , calcarius lapis massas horizontaliter sitas permagnas, fundum scilicet maris pristinum, format, Cui passim fossilia ani- malia, ut Terebratulae et Entrochitae, | vel Pentacrinorum ct Ei.- erinorum innumeri pedunculi inhaerent, Prope Narvam deinde ad ripam Narovae fluvii calcarius lapis ubivis obvius in arema- rio situs est ; infra compactus et crystallinus, superne in calcem "margaceam ex caeruleo grisei vel albescentis coloris transit, Quo compactior lapis calcarius, eo magis inclinatur; dein vero hori- zontali situ gaudet. ^ Superiora praesertim strata — Orthoceratitas saepe enormes et crassiores ac Terebratulas offerunt, ^ Uterque Narovae aquaeductus supra griseam et flavescentem calcem, fos. silibus tamen animalibus carentem, delabitur. $. Ad ripam Lugae prope Jambursiam lapis calcarius | compactior deprehenditur , qui tamen supra solutior margaceam naturam in- duit; flavo rubicundove colore variat et quarzi granula in se sus- cipiendo arenosus fit; constituit dein strata, quae Terebratulis nonnulls ac immanibus saepius Trilobitis abundant, et supra illa arenosa, testaceis fossilibus insignia, quae antea commenmioravimus, sita sunt, Est igitur intermedia massa unius ejusdemque aetatis cum infra sitis stratis arenosis , quorum maturam et induit et fossilia animala, licet altioris ordinis, continet, ^ Ripa fluvii opposita [^ m. 10 a— calcarius lapis densus nulla fere fossilia, si Terebratulorum quaedam vestigia exceperis, continet, majora autem strata ac densiora, quae passim inclinant, format. — Quo magis vero ripam Lugae adscen- deris , «&o frequentiora animalia in calce caerülescente compacta , plures Terebratularum imprimis species nec non. Encrinorum innu- meri pedunculi occurrunt, nti $. 15, Haud procul a villa Imperiali Zarskoje Sselo vicus Humelasari rivulo gaudet, cujus ripa ex infra sito lapide calcario cum supra sita. marga, alveus vero fragmentis graniti, lapidis calcarei et arc- narii constat; marga scilicet, ibi longe lateque obvia, calce com- pacta innititur adeoque saepe et ipsa compangitur , ut veram calcem sistat, Trilobitas foveat et ad viginti pedum altitudinem adscendat, Strata dein calcaria sequuntur, quae cum margaceis alternant ; Trilobitae iis desunt, at Orthoceratitae adsunt, Quo altius rivulum adscenderis , €o magis calcarius lapis, margaceam naturam supra indutus, Trilobitas in alveo seorsim frequentissime fert, Calx deinde margacea magnis altisque massis occurrit, ac marga rubri coloris supra solutior minus copiosa fossilia animalia continet. Duo vero millia passuum abhinc omnis haec formatio disparet magnaque incipit planities , per quam rivulus, cujus ripae ibi ex nigra arenosa terra constant, decurrit, — Ad HKoschnlevam vicum rivulus in ripis passim ex compacto calcareo *) lapide, supra margam — ——— n *) Is ibi cum schisto aluminari alternare atque passim infra id stratus esse videtur. In ripa deinde Psammites transitionis, ut ad oram fievalen- sem, obvenit, licet ab hoc differat ; ex quarzi nempe granulis genuino argillaceo caemento conglutinatis conflatu3 fragmenta schisti argillacei of- fert 5 color ejus caerulescit, vel ubi sulphur nativum eiadhaeret, flaveseit — 11 - ealcaream modo flarescentem, modo viridem, modoque caeruleam vel rubicundam , per varia strata horizontalia distributam oblique sito, constructis decurrit, — Ad hortum denique Imperialem prope Zarskoje Sselo marga denuo calcarea altis magnisque massis eminet, magnamque aquae vim, lacus instar, in recessu sat amplo includit j modo viridis vel rubicunda, modoque flavida vel obscure albida variove colore insignis est; infra compactior in calcarium lapidem, supra vero solutior in genuinam margam excurrit, ac fragmenta schisti aluminaris pyritemque crystallisatum cum quarzi granitique granulis nec non Trilobitas, Orthoceratitas ac. Terebratulas continet, $3 16; In aliis regionibus Petropolitanis, quae sequuntur *), observave- runt? Pulkovae rivulus vario modo flexus per altos recessus, quorum ripae memorabilia strata manifestant, decurrit, — Supe- riore vallis parte argilla **) caerulea, terra nigra tecta praevalet ; calcarius deinde lapis recurrit; eodem modo supra argillam situs, Viridis posthac vel obscure colorata argilla inter caeruleam et la- pidem calcarium exsurgit, cum strata inter se invicem flexa varie- que sita sint, —Viridem argillam tenuia strata arenae albidae per- migrant, unde striae exoriuntur, Calcarius lapis in cubos transi- lit; unde ejus peculiaris forma enascitur, Sic porro rivuli Li- *) GStrongways, über die Schichten in Bache Pulkova; vw. Lis f, 1823, 4 tes Heft, p. 182, **) Potius marga, vel calx margacea dicenda, — I9 — gofcae *) seu Duderofcae , quindecim milliaria a Petropoli, ex lacu ejus nominis exorti et in fennicum sinum immergentis littus, superiore ejus decursus parte, ex lapide calcario, summas regiones Ingricas et Esthonicas constituente componitur, cui substrata est viridis argilla, — Inter illum vero et hanc stratum schisti subvi- ridis obvenit, Quo magis strata calcis invicem sibi imposita schi- stum appropinquant et in eum transeunt, viridem assumunt colo- rem , cum contra schistus sub calce modo nigerrimus evadat, In hoc magnae illae massae globulares excentricae structurae calcis carbonicae obveniunt ; - in calce vero Orthoce:atitae et Trilobitae. In universum inde **) a balticis insulis per Esthoniam a boreali parte. Livoniae et Ingriae ad Fitesram et lacum usque Onegam continua Series et insignis rupium formationis dominat, — Infima est argilla ex viridi caerulea, in qua arenarius lapis stratus est, qui prope Petropolin ***) cum stratis concharum fossilium alternat, Supra bunc deprehenditur maximum calcarei lapidis stratum, | in quo eadem animalia fossilia, quae calcarium Suecanum et Norve- gicum concomitare solent, conspiciuntur, : $. 15. A calcarei lapidis formatione in Curonia et Livonia obvia fossilia animalia omnino aliena sunt, nisi forsan quaedam Polyporum " E) l c. p» 183. **) lc. pe 217. ***) Quo tamen locorum me hucusque latet, q c 13 - species, ut 7Madreporae ipsorumque Trilobitoruin vestigia, in alveo fluvii JFindaviae reperta, hic essent referenda, quae in calcario lapide, ad ripam passim obvio, certe pridem adfuisse, hodie autem ab eo soluta ibi occurrere, verosimile est, Omnia strata in Curonia propter amnes majores, ut //indaviam, Dünam calcaría semper horizontalia sunt, ac gypsi fibrosi, quod hic et in Livoniae regionibus pluribus frequenter effodiunt, nidos sane haud raro includunt. | Nonnunquam aéris influxu decompositum gypsum corruit, quo cavernae subterraneae, quas terrae labes dicunt, exoriuntur, — Solum deinde, quod sulphureae gypsi partes pene- trant, aquas passim sulphureas exhibet frigidas, unde in Curonia praesertim Baldohnenses et Smordanenses, etiamsi minore sulphuris quantitate praegnatae, occurrunt, $, 38. Quarum denique omnium formationum aetatem definere superest, Lapidem arenarium et calcarium, qui praevalent, ad montes transitio- nis spectare ,inde jam patet, quod inter eos schistus aluminaris et ille psammites intercedunt, Quae scilicet utraque formatio montium tran- sitionis antiquam illorum, ab eastipatorum, licet interdum in ter- reno minusve compacto habitu deprehensorum, aetatem prodat Opor- tet. Nullibi autem schistus aluminaris ac psammiites, nisi in Esthonia ad Hevalensem | oram et ad. Petropolin, ad ripam rivuli prope vicum Koschlevam supra lapidem arenarium et infra calcarium clarius appa- ret, quorum deinde prior in regione Petropolitana vel infra cal- carium situs est, vel cum eo alternans immo supra eum stratus esse videtur, unde uni eidemque aetati utriusque originem jure A— 14 -—À assignamus. Psammites in universum ex destructis primitivis montibus exortus vel eos ipsos tegit, vel cum montibus tran- sitionis alternat, ut in Herceynia cum schisto argillaceo transitionis alternans, in primitivo schisto argillaceo vel in granite stratus est, In genere caementum ejus ex fragmentis schisti argillacei, ut in regione Petropolitana, formatur, in Revalensi autem ora ejus locum schistus chloriticus , ex eadem aetate derivandus, occupat ; nihilo- minus tamen inter granula quarzi pellucida alia nigra obveniunt , quae schisti argillacei esse possunt, In regione Zievalensi in schisto deniquealuminari, ex eadem transitionis aetate derivando, stratus est. $. 1g. Magnam analogiam inter montés Esthonicos, Ingricos, Suecicos et Norvegicos intercedere , cum ornnes fere septentrionem versus praevalentes ejusdem formationis eorundemque stratorum sint, ve- rosimile est, — In universum nempe ibi montes transitionis prae- valent, ac formationes, quae austrum versus ad primitivos spectant, ibi passim transitionis sunt. Sic jam in septentrionali Germania , in lercynia scilicet, psammites transitionis, qui rarior est reliqvis, et lapis calcarius transitionis occurrunt, Sicuti ille ad — Bücheberg, haud procul ab Elbingerode, hic ad Blankenburg, | Hercyniae urbes, ubi magnas illas constituit cavernas, a Baumanno et Bielio dictas, Frequentiores autem sunt ejusdem nominis montes transitiones in Suecia ; ut puta Jünnekullae mons in IWestrogothia horizontalia strata praebet lapidis arenarii supra gneussum Strati , schisti dein aluminaris, cum lapide calcario et suillo alternantis, lapidis porro calcarii, Ortlhoceratitis abundantis, quos denique schistus argillaceus — 15 — ac lapis viridis, quem Grünstein dicunt, tegunt, Jam cel. Haus- mann ex obvio schisto aluminari et argillaceo nec non ex calcario lapide Orthoceratitis scatente, strata haec ad transiuonis formatio- nes referenda esse, conclusit eaque cum | montibus ejusdem aetatis Norvegiae , ad Christianiam urbem obviis contulit. *) $. ao. Eadem deinde ]lex stratorum montium reliquorum Sueciae **) obvenit, Formationes nempe, quae longe amplissimae pleraque etiam nec non maxima petrificata offerunt, ex calcario strato, situ intermedio, constant , ubi scilicet omnia. tria strata simul adsunt, Continet quoque petrificata , omnium maxima, praecipue Ortloce: ratitas, respectu ceterorum petrificatorum revera enormes, Stra- tum deinde schisti aluminaris , lapide suillo mixtum, infra prae- cedens stratum positum maxime ostendit petrificata, sc. Entomo- stracitas illos caecos, qui hoc stratum nunquam excedunt, nec sibi ulla petrificata ; nisi 4manonitem parvulum; admixta habent, Stra- n 1 a E REESE e Y ER tee E *) Argumeáta, quae cel, ab Engelhard , (über das Urfelsgebáude in Finn- land), contra hanc sententiam profert, minoris igitur momenti sunt, Itaque etiam opinio ejus de aetate relativa montium ZsrthLonicorum haud magis rei congrua ac justa est; licet ipse scilicet in regiones Revalenses disquisiverit , tamen nec psammitem viridem observaverat , nec schistum aluminarem rite perpenderat, at perperam lapidem arena- rium cum jnniore illo, quem Quadersandstein dicunt , et calcarium simili modo cum recentissimo, qui cretam tegit, contulit. **) v. JT'ahlerberg, de petrificatis telluris Suecanae, in nov, act. reg. soc, sciente Vol, Vill, — 16 — tum denique schisti argillacei, supra stratum calcarium positum , nunquam ad aluminarem naturam accedit, nec ullum lapidem suil- lum aliamve calcem in se excipit, Petrificata ejus quasi e strato cal- cario egressa sunt, sed tam imminuta et extenuata, ut plerumque non nisi picturas referant. Quod quidem licet in Ingria marisque baltici provinciis non obvium, tamen in Suecia calcarium lapidem, eundem nimirum cum Esthonico tegit, ac ille ex serie montium transitio- nis, hunc etiam iis adnumerandum esse demonstrat; uterque deinde lapis calcarius eadem fossilia animalia continet, Inter quae tamen strata in Suecia nulla arenaria obvia esse, memoratu dignum est. $. 21 Multo vero memorabilior-est formatio ejusdem lapidis calcarii , ad Christianiam zt) in Norvegia obvii, quem Porphyrius, Sienites et Granites transitionis tegunt, quod eo paradoxius est, quo rarius oc- currit. Schistus argillaceus frequentior cum lapide nmigrescente griseove alternat calcario , qui cum illo ad Rübeland, Hercyniae, et ad Hoff, Thuringiae urbem, obvio, quam maxime conferendus est, In illo Norvegico magna Orthoceratitarum enormis saepius formae caterva cum conchis, Pectines referentibus j et Jrilobitis obvenit, unde mutua eorum affinitas eo magis patet. Memorabile tamen est, calcarium nunquam admodum praevalere, cum strata pede uno altiora, rarioribus adnumeranda sint. Schistus scilicet ibi argillae- pon nn ^ *) vw. L. von Buch, Reise durch Norvegen u. Lappland, Berlin, 1810, I, p 93. ceus praevalet et in strata calcarea immittitur, Porphyrica massa per calcarium lapidem schistumque argillaceum venas format, hose» que antiquos montes transitionis adnumerandos, se ipsam vero iis juniorem esse, ostendit, Alio loco, *) quo calcarius lapis deest, psammites transitionis , antequam porphyrius sese adposuit, obvius est, granulis parvulis quarzi subtilissimisque micae fragmentis com- positus, qui certe ei, de quo in ora Revalensi obvio antea disserui- mus, simillimus est, Aliis denique in locis, ME) ut in monte Colaas haud procul a Christiania idem psammites in stratis cinereis et ru- bris alternantibus trecentorum et ultra pedum altitudinis sub porphy- riolate longeque dominante, et in calcario lapide transitionis stratus est, quibus ex omnibus et analovia illarum omnium fore mationum eademque deinde aetas deducenda esset, $. 2. Argumenta denique ulteriora, quae calcarium lapidem Ingriae ma- risque baltici provinciarum ad montes transitionis spectare confir- mant, ex fossilibus animalibus, Trilobitis nimirum, Orthoceratitis aliis- que similibus desumimus: Mon solum in calcario lapide transitionis Sueciae et. Norvegiae iidem Trilobiti ac Orthoceratitae obveniunt, sed etiam aliis in regionibus, in quibus haec fossilia obvia erant, sem. per in montibus transitionis occurrebant, Sic jam in antiquis *) Ll c. p. 100, ES lc pe 109. c— 18 u- montibus transitionis, *) in schisto nimirum ardesiae Trilobiti, ut sygia Guettardi et. Desmaretii Calymenesque — 'Tristani degunt, prima fere animalia antiquissimorum horum montium ; in schisto deinde argillaceo transitionis Hereyniae, cum ardesia alternante, Ca!lymenes iderà obvenit, neque minus deest in eodem fere lapide Franco-gallico, ad Nantes urbem obvio , et in alia schistosa for- matione, cum granite alternante, prope Cherbourg urbem, ^ $. 23. Ad Landrindriod-I/ells deinde in psammite schistoideo' Znglico, cum psammite transitionis alternante, «et in psammite calcario, huic subordinato , apparet 4saph4s Buchii, alias frequentissime obvius in schistoideo psammite Norvzegico. In Znglia etiam strata calcaria areillacea, cum schisto argillaceo transitionis alternantia, Trilobitos , Orthoceratitos . Terebratulas ac Madreporas continent, Lapis porro calcarius, in quo ad Dudley urbem, Trilobii, Caly- menes nempe Blumenbachi et 4saphus caudigerus obveniunt, ex sententia cel, JBucAlandii calcario transitionis analogus, cum re- centissis stratis psammitis transitionis ejusdem aetatis est ; in alia vero 4ngliae regione s histum argillaceum transitionis 4saphus caudatus habitat. In monte denique Pragensi Calvario in schi- stosa massa, calcario griseo compacto mixta, transitionis A4saphus Hausmanni se offert, Sic et in z4mericae variis regionibus Tri- * *) w. de his Histoire naturelle des | Crustacées fossiles, savoir les Trilo- bites par Alexandre Zirogniart etc, à Paris, 1822, — I9 w- lobiti ex formationibus transitionis effodiuntur, *) Memorabiliores autem sunt Triobiti, a cel. Scllottheim bituminosus, tentaculatus et problematicus dicti, quorum ille in schisto margaceo bituminoso Hassiae, hi vero in calcario lapide conchaceo et cavernoso Thurin- giae, antiquioribus igitur formationibus secundariis, obveniunt, et sane aliquam a regula exceptionem faciunt, ^ Quae tamen forma- tiones satis antiquae eadem animalia, quam illae transitionis, ut sal- tem Terebratulae, eorum sociae, in calcario lapide et transitionis et secundario frequenter obviae sunt,. fovere possunt ; ex descriptio- nibus porro minus accuratis illorum "Tri/obitorum nondum satis patet, eos generibus jam notis adnumerandos esse, unde forsitan alia lis affinia, peculiaribus formationibus propria, constituere possunt, $. 24. Fossilia in universum animalia, stratis illis. calcariis obruta; va- riis quidem speciebus et numerosis excellunt, quorum deinde non- nulla hic seorsim commemoranda sunt, Genera alia perpluribus regionibus communia, alia vero singulis peculiaria ; sic Terebratulae; Orthoceratitae,. Trilobiti in omnibus fere, ubi lapis calcarius, regio- nibus adsurtj .4straearum vero major numerus in Petropolitana, Cateniporae ac Surcinulae in. Revalensi, in qua et Hippuritae et Ostracodermorum genera aliqua peculiaria obveniunt. ^ Haec scili- cet rarissima sunt in Petropolitana regione, cum tantum procul ab urbe, ad vicum Airassnoje Sselo in calcario lapide unum speci- » *) v. Zroguiart l, c, p. 51 — 59» - 530 — men JJelicis inveniremus, Ceterum verosimile est, easdem saepius unius generis species in Hevalensi et Petropolitana occurrere, quod quidem de Trilobitis, Orthoceratitis et Terebratulis perhibendum est, licet eorum specimina nimis mutilata vix aliquam definitionem accuratam admittant, — Memoratu dignum est, eadem genera in Petropolitana adeo detrita esse , ut vix, quod de .straeis praepri- mis valet, discerni queant. $. 95. Sunt autem Astraeae fossilium animalium formae admodum pa- radoxae ac peculiares; forma earum globosa duabus ut plurimum partibus oppositis eminentias parvulas calcareas exhibet, superficie undique stellis pentagonis sat marnis obsita ; quilibet stellae ra- ius latior in quemvis pentagoni angulum decurrit ; in Petropc- litanis speciminibus frequentissime obviis raro una alterave stella in superficie conspicitur, cum ut plurimum massa ex toto crystal- lino-calcearia laevis sit; in Revalensibus contra saepius undique stellae aperte conspicuae sunt, Megnitudine variant; passim minores, parumper ovaies , plerumque maximae obveniunt; aliae media vel tertia parte compressae sunt, ita ut quasi jam inde pa- teret, testa tenui gavisas intusque cavas fuisse; iisque passim eminentiae illae per compressionem detritae desunt, Omnia haec specimina ad unam speciem, quam .Jfstraeam biapiculatam nomi- nare libeat, pertinere, verosimile est; mnamforma nmnonnullarum ovalis vel compressa ex vi quadam externa deducenda, neutiquam peculiari speciei adscribenda est, - 21] | $. 206. Ab his porro sejungendae sunt aliae formae , quae semiglobosae infra planae, supra convexae Milleporas quodammodo referunt ; nam superiore parte convexa innumeri pori approximati, inferiore plana vero concentricae lamellae adfuisse videntur, licet et haec lae- vis porisve iisdem tecta fuisse possit, cum semper detrita ulterius examen non admittat; in regicne Petropolitana frequentissime ob- viam Milleporam hemisphaericam cognominare lubeat, Fragmenta deinde alius speciei, relatu hujus giganteae dicendae, at nullo modo determinandae, cum adeo fracta sit, obveniunt, superficie undique poris pertusa; magnitudo ejus saltem ad qninque pollices definienda est, Aliam deinde Milleporam fastigiatam cognominare licet, quae in altitudinem tracta poris pertusa, gradatim adscendens, fastigiata est, Porro huic approximanda est Millepora fungiformis, quae latiorem pileum superficie poris pertusum in brevissimo crassoque trunco gerit, subtus poroso. Aliae denique species Orbulites a cel. Lamarckio dictas accedunt, minores, undique poris pertusae, ut Millepora or- bulitiformis, quae tres fere lineas alta, quinque lata, superiore parte convexa, inferiore plana medio parum eminente gaudet; Milepora porro apiculato, quae in uno margine quasi scisso parvulam emi- nentiam recurvam unciformem exhibens , supra innumeros po- .yos minimos gerit, infra laevis et parum concava est; Millepora denique quadrangularis formam quadrangulam, et supra et infra ubi- que poris obsitam sistit — superficies detrita striis quadrangulo- concentricis notata est; vix duarum linearum magnitudinem offert. f $. 27. Memoratu deinde. dignissima sunt duo specimina fossilium ani- malium , quae, in collectione Mineralogicae Socictatis Petropolitanae servata, pro ZEncrinis declarata, Madreporae diceuda sunt, Nam in regione Petropolitana, ubi haec reperta sunt, nec Encrini, nec eorum pedunculi; qui vero, in calce ad Lugam fluvium et prope Zlevalum obvii, alias sunt frequentissimi, obveniunt. Illae vero /Madreporae peculiarem omnino formam praebent, ita ut altera earum peduncu- 1o gaudeat, in parte superiore peculiari figura notata sit et rotundius- cula, at angulosa; anguli scilicet exoriuntur ex areis absque ullis in- terstitiis obviis hexagonis, q"ae lineis tribus medio non coi;junctis in sex triangula divisae singulae duo minora triangula includunt, ita ut iota superficies striata sit, nullibi autem nec pori, nec stellae ob- veniant, Forma adeo paradoxa est, ut nil simile in aliis regioni- bus obvenerit, Alterum specimen non pedunculatum amgulosius areas quadratas offert, in quibus minora semper quadrangula obvia sunt, In aliis denique Rcvalensibus Madreporis hexagona obve- niunt, quae lineis tribus ex quolibet angulo exortis medio divisa hexagona semper ninora continent, unde forma peculiaris aranei exoriatur Oportet. 9. 28. Multo major est Terebratularum numerus in lapide calcario Revalensi, Narvensi et Petropolitano. — Variis certe speciebus excel- lunt, int.r quas plures novas occurrere, nullo premitur dubio ; eas - 13 — autem definere, hucusque nondum licuit , cum auctorum hac de re opera nobis desint. Inter species laevibus valvis obveniunt aliae, utrinque convexae, valva superiore apice pertusa, ad marginem transverse striata et prominula, concavaj inferiore excisa. Aliae elongatae longitudinaliter et subtiliter quidem striatae , margine dentatae, at ut plurimum cavae crystallis spathi calcarii repletae, Aliae dein longitudinaliter grosse striatae sunt, —valva supe- riore ad marginem parum concava et prominula, inferiore vero excisa, utraque dentata, In aliis majoribus omnino teretibus valva $uperior apice pertusa inferiore minor , utraque vero subtilissime striata et dentata est; striis curvatis ; magnitudo ad quatuor lineas accedit. Aliae porro planae apicem valvae superioris per- tusum admodum prominulum offerunt, ac modo elongatae modoque dilatatae, illae ex toto convexae, hae vero medio margine utriusque valvae concavae sunt, — hariores satisque majores longitudinalibus sulcis profundis formaque valvarum omnino peculiari gaudent; superiore nempe medio excavata, ita ut marginis, permagnis den- tibus fortibus praediti, media pars quadridentata longe prosiliat, inferior vero convexa media parte marginis recedentis quatuor exhibeat excisiones, pro quatuor illis dentibus superioris valyae re- cipientibus. 9. 29. Reliquae autem species ab his omnino differunt, peculiaribus idcirco generibus inserendae; valvis nempe ut plurimum semicir- cularibus longitudinaliter striatis, planis, et cardine longitudinaliter -— 24 striato gaudent, Transeunt quidem nonnulla in illas; cum utrinque convexae margine dentatae sint, Alae vero transverse dilatatae longitudinaliter et subtiliter striatae, superiore valva con- vexa, inferiore plana gaudent 5 vel his superior valva ad cardi- nem triangulariter elevata , inferior parum convexa est, Aliis ex toto planis dilatatis grosseque striatis margo semicircularis serratus est, cardine elongato , angusto, ab una valvae parte extrema ad alteram decurrente ; vel relative latiores aliae subtilius striatae sunt, Aliae porro valva superiore convexa vel grosse striata, vel subtiliter striata, inferiore vero plana, immo medio concava gau- dent, Cardio quodammodo similes, earumque nonnunquam minimae lineam fere aequantes obveniunt, Sunt denique aliae parvulae , dilatatae, grosse striatae, quarum extremae partes valvae utriusque in apicem prosilhunt, quasi alatae, Harum autem aliae media parte valvae superioris laevi, lateribus longitudinaliter striatis, majores in calcario lapide ad Lugam fluvium cum illis Encrinorum pedunculis innumeris multisque aliis T'erebratulis, ab omnibusillis, quas jam commemoravimus, diversis, obveniunt. Memorabile est, eandem calcem in baltici maris insula Gothlandia Terebratulas et ipsas varias, innumeras, cum ZVilleporis et Trilobitis, cauda articulata instructis, offerre, ex quo patet, et numerum specierum earundem enormem, et variarum regionum maxime varias species fuisse. $.. 30. Quae denique Trilobitos, fossilium animalium longe paradoxa spectant, omnium reliquorum dignissimi sunt memoratu, — Ortho- — 25 —- ceratitorum ad modum ubivis in calcariis formationibus Ingricis et Esthonicis deprehenduntur; pluresque species , ab aliis regionibus alienas, constituisse videntur, licet et iis affines aliae , ne easdem dicamus, in calcario lapide Suecico et Gothlandico occurrant, Fre- quentiores obveniunt in calce margacea Petropolitana, quam in compactiore Revalensi, cui praesertim Orthoceratitae immanes irrhae- rent, Levis jam Trilobitorum adspectus docet, eos ob formam articulatam ad animalia non vertebrata, articulata, Crustacea perti- nere; nam corpus eorum ex capite, seczmentis abdominalibus cau- daque nonnunquam articulata, vario modo conflatur, ita ut eorum affinitas cum Crustaceis isopodibus statim eluceat, Quare et ani- malia haec, quae minore hujus classis evolutione gaudent, omnium frequentissin.e in formationibus montium transitionis obveniunt , cum reliquae Crustaceorum decapodurm formae recentissimis calca- reis formationibus obrutae sint. Neque deinde CTrilobitorum formae immanes, ut plerumque inter antediluviana animalia, qui- -buscum in oceano adhuc viventes minimae concinnere solent, de- sideratur, $ Sls. Antiquis jam temporibus auctores mire quam exercuerunt ri- lobiti, quorum tamen formas et affinitates alii alio quodam modo interpretati sunt. Opinionem scilicet illam, Conchas ob triplicem . corporis divisionem triloóbas cognominandos esse , jam relictam , recentissimis temporibus strenue sub variis speciebus denuo de- fendere conati sunt, cum cel. a Schlotheimio excepto, cel. Latreille eos Chitonibus adnumerare haud dubitaverit, licet antea Insectis o - 265 € associatos pro generibus, quae hiatum inter Insecta myriapoda et Crustacea explerent, declaraverit. Qua sententia eo magis inni- tendum est, cum jam QC. Linnaeus et cel, viri Brünnich, Blumen- bach et. IY ahlenberg eos Crustaceis, minore quidem jure branchio- podum ordini adnumerarent, |]licet ob genera affinia, quibus sub- jungendi sunt, nondum nota vel saltem non satis accurate descripta, ulterius definere non potuerint. $. 32. At cel. Brogniart, historiae Trilobitorum novissimus *) auctor, ex forma eorum generali, ex corpore in caput cum thorace conjun- ctum, in abdomen et postabdomen, (sic caudam cognominat,) di- visum, ex sessilibus deinde oculis, praeprimis vero ex corporis divisione in articulos transversos , ex facultate sese conglobandi, quae tantum Crustaceis iens branchiopodum conveniret, eos haec appropinquat. — Adjicit tamen, antennarum pedumqvue defectum atque corporis caudaeque in tres lobos longitudinales divisionem Trilobitos ab his Crustaceis amovere. Verosimile enim ei videtur, **) et antennis et pedibus destitutos fuisse, unde inferioribus potius animalium ordinibus approximandi essent, cum QCrustaceorum ni- mirum naturam exucrint. $. : 33. r Passim partes adeo subtiles, ut antennae pedesque; licet in Trilobitis pan *) Histoire naturelle des Trilobites Paris, 1822. **) lh cp. 42e — 17 — non certe obvii, occurrere possunt, UN jam C, Linnaeus *) antennas, in Sphaeromate aliisque isopodibus semper duplices, tantum simplices in uno specimine observasse contendit, Fieri autem oportebat, ut hae, certe maxime elongatae, sed subtiliores, animale in lapidem con- verso, interitui obnoxiae, sub capitis deinde clypeo semper abscon- ditae, rarissime servarentur, — Inferior corporis pars licet iisdem segmentis, tenuioribus quidem praedita, nunquam adparet, unde nec antennae, nec pedes obvii esse possunt, — Eo facilius corneae hae partes et tenerae interirent oportebat. Si denique pedes in ordine branchiopodum functionem branchiarum in se suscipiant, tamen semper natando inservire et adesse debent$ quare et pedes et antennas, cum in.omnibus Crustaceis deprehendantur, illis de- fuisse, nullo modo **, probabile est, $. 93. Aliud deinde, scilicet divisio lengitudinalis abdominis et caudae, in nullo alio animali tantopere conspicua, cel, Bro»niart Trilobitos a Crustaceis secernere affirmat; attamen horum nonnulla simile quid praebent. Neque dein in omnibus Tiilobitorum speciebus, quod bene animadvertas, 'haec corporis segmentorum divisio obyia, ————————M—— — À—— —Ó .*) Acta Acad, Holmens, **) Zogniart l. c« p» 42. je crois méme pouvoir aller. plus loin , et dire, que toutes les présomptions raisonables se réunissent, pour nous faire admettre, qu'ils n'avoient point de pattes proprement dites, Enfin on peut dire ici, mais en se fendant sur d'autres principes, qu. ils ne dévroient pas en avoir, eaeque recta via ad Crustacea transeunt ; aliis vero et capite et seg- mentis cum abdominis, tum caudae divisis manifestantibus., Quid, quod licet minore gradu quodammodo jam in mnmonnullis Crusta- ceis decapodibus idem obveniat ; in Palinuro nimirum quadricorni articulatae partes mobiles in margine transversalium caudae squa- marum, si majores et convexiores fierent, caudam trilobam siste- rent. Jam in Gamrmaris deinde et Talitris ad latera corporis ex multis segmentis conflati, partes articulatae, a fe.noribus distinctae deprehenduntur , quae magis evolutae maximam cum T'ilobitis affinitatem exhiberent ; sic et Ligia oceanica ad utrumque corpo- ris latus lineam longitudinalem impressam, divisionem in tres lobos corporis Trilobitorum indicantem , offert, In Sphaeromate denique margines segmentorum postici apicem versus geniculati suat, qua re Trilobitos magis appropinquant, $9. 35. Perperam denique cel, Brogniart depressiones ovales in?margine caudae Ogyziae pro loco habuit, quo ovula fixa erant, eamque igitur cum cauda branchiopodum contulit. — At res aliter se habet, In Trilobitis, quod ex atfinibus Crustaceis isopodibus concludendum €st, ova non sub cauda, cum branéhiae ibi sedem occupent, Sed sub corporis segmentis figebantur; cauda scilicet dilatata utrinque ad latus inferius branchias gerit, pedes vero spurii, ovulis figendis in dccapodibus et branehiopodibus adaptati , iis plane desunt, Tempore autem, quo ovula ponuntur, is podibus ad insertionem pedis cujuss libet in segmentis abdominis prioribus squamulae nascuntur , quae sensim adauctae et altera ad alteram approximatae se invicem tegunt, - £40 - ovaque sub iis condenda fovent, et ad maturitatem perducunt, quod quidem nobis in Idothea entomo et Onisco asello observare conti- git. — Inde consequendum est, et Trilobitis cum sub cauda latiore branchias adfuisse , tum sub segmentis abdominis sensim squamas ilas exortas esse, ut ovula, ab animale jam posita, ulterius evol- verent 'r. $. 396. Ut tamen affinitas Trilobitorum cum QCrustaceis isopodibus, ex quibus Sphaeroma praeprimis ad comparandum elegimus , melius pateat, forma eorum externa brevi accuratius describenda est. Caput scilicet — Trilobitorum vario modo formaturg ut plurimum magnum est ac latius quam longius, planum et convexum, vel ip- tegrum, vélin tres partes duabus lineis ita divisum, ut duae late- rales partes. minorem mnediam includant ; nonnunquam vero et lateralis capitis pars linea per oculos excurrente iterum divisa est, mediaque capitis pars crenato margine gaudet; accedunt porro ad anticam partem aliae laminae , ut in Sphaeromate, ad maxillas conversae, hucusque tamen nondum in ullo specimine observatas, Occurrebat quidem nobis specimen, quod in collectione Societatis Mineralogicae Petropolitanae asservatur, cujus caput ab omni calce denudatum soleae equinae ferreae instar intus eminenter prosilit, antice succenturiatis duabus partibus praeditae, ita ut vel maxillis inserendis inserviret , vel intus pressum labium superius sisteret, quod in Sphaeromate similiter fere formatum est, $. 37. Oculi vero in. Crustaceis isopodibus nimium quam exculti frequen- h -—39 — tissime in Trilobitis bene servati obveniunt; protuberantiis duabus fortioribus insident ut plurimum pedunculati et immobiles, cum contra in decap.dibus longe pedunculati mobiles sint ; tarnen passim adeo detriti in. Trilobitis obvii, ut vix appareant, etiamsi eos adfuisse nullo premitur dubio; forma eorum et magnitudo variat; modo ovales snnt et in longitudinem tracti, modo vero rotundi ; polygona passim oculorum conspicua fuisse *) dicunt , quod tamen minus verosimile est, cum areae hexagonae tam tenerae potius interirent ; quam alia pars ulterior; ceterum etiam in Trilobitis anglicis totum caput formatum est variis areis, quae for- tasse in pedunculis oculorum ab auctoribus pro polygonis illis de- claratae sunt In aliis speciebus , in quibus caput postice in duos longissimos processus excurrit, oculi vix pedunculati plana, elon- gata, angusta , semicircularia sistunt, In aliis omnia oculorum vestigia desiderantur, nam testa capitis detrita vel destructa dispae ruerat, ut in Ozygia Guettardi, Paradoxide laciniato, scaraboide, et gibboso , Entomostracite punctato , granulato **),. Quod in his autem oculi partium instar tenerarum facile destruendarum, evanes- cant, nondum argumento inservire potest, eas vel non fuisse oculos, vel non in omnibus speciebus adfuisse ; nam siuni vel duabus speciebus adfuerint, omnibus adesse debuerant, Qui vero pro- tuberantias illas pro oculis non habent, in errore versantur, quod ex sola cum alus Crustaceis analogia jam sat superque patet, *) Zrogniart, le c. "Tab, II. f, 4, À, et B, 7Zahleunberg |l, c4 p« 18. jam ex solis oculis rite notis et consideratis, quos compositos esse reperimus ex papillis vel areolis copiosissimis, omnino ut in veris insectie, Hos ipsos oculos immobiles et fixos corpori innatos fuisse ulterius constat, **) v. Zrogniart l. c. Tab. III. f. 3. 4. 5. 6. -— JI — 6$. 39. Truncus porro ex pluribus segmentis abdominis, saepius in tres partes divisis, vel sulcatis constat; numero variant, quod ex ge- nere et specie Trilobitorum pendet ; adsunt ut plurimum octo vel novem, numerus certe, qui Splhaeromatis segmentis, nonnune quam et ipsis incisis proximus est, licet et plura obveniant, praes sertim si caudalia adnumerantur, Modo. intermedia segmento- rum pars lateralibus , modo hae illa majores sunt; illa nonnun- quam angustissima a latissimis lateralibus longe superatur, In genere segmenta si integra sunt, media parte latiora, quam apices versus, quibus postice flexa semper tenuuiora facta in subtilissimam extremanr partem acuminatam excurrunt. Aliis sejunctae sunt segmentorum laterales appendices, vario modo flexae, a media parte convexa, ita ut lineae hujus divisionis per oculos excurrentes et ad anticum capitis marginem continuatae id ipsum in tres partes divi- dant. Nonnunquam inter mediam segmentorum partem et latera- les lineae divisionis desunt, earumque locum sulci in caput excur- rentes occupant. Illos, quorum laterales partes à media sejunctae sunt, inter isopoda quam maxime acced't Idothea entomon, cujus segmenta abdominis itasunt dissecta , ut media pars latissima cujus- libet segmenti margine parvulam appendicem lateralem, apice postice converso, exhibeat, qua in relongitudinalem corporis, Trilolitorum divisionem ad assem refert, Inferior segmentorum abdominis pars intezra. hucusque nondum observata est, quam ob rem et pedes Tiilobitorum adhuc desiderantur, In aliis conglobatis hi obvii esse non possunt, in aliis vero expansis pedes haud dubie tenuissimi retracti ex toto perierunt, Quot vero segmentorum abdominis occurre- bant, tot etiam pedum adfuisse verosimile est, in his igitur septem vel octo, in illis decem et ultra; in isopodibus autem omnibus septenus numerus constans est, ut in Onisco, Idothea, Sphaerorate. quarum septem abdominis segmenta septem pedes suffulciunt. '$. 3 o Omnia segmenta abdominis Triobitorum ommino fere similia in- ter se erant, primo tamen passim parum crassiore excepto, ut in isopodibus, in quibus primum etiam segmentum crassius et majus reliquis, antice tamen utrinque ad marginem excisum est, pro majo- ribus Sphaeromatis oculis.condendis. ^ Memoratu deinde dignum est in hoc genere, Trilobitis alias adeo affine, posteriora segmenta abdominis «alio prorsus modo quam anteriora esse fabricata, ut hoc ex descriptionibus cel. Tristani *) patet; sextum scilicet segmentum anterioribus crassius media parte postice in apices duos parvulos, utin Sph. mieracantho, xnodo crassissimum in duas spinas longissimas, ut in Sph. didymo elongatum, septenum angustius tegit, Latitudine vero omnia inter se aequalia sunt , capite tamen caudaque ahgustiora, cum contra in isopodibus, utin Idothea, Onisco, media latiora , antica et postica angustiora, cauda capiteque angustissimis , in Sphaeromate om- nia similis cum cauda majore latitudinis, at parvo capite latiora sunt, A mad *) Jules de Tristan, sur quelques insectes crustacés trouvés sur les cótes du Poitou, in Annal, du museum d'histore naturelle, Tom. XIII, Fig. 1. 2. 9. Numerat quidem semper octo segmenta abdominis, at octavum potius segmentum caudae decendum est, nam nullus pes ei inseritur ; adsunt scilicet septem tantummodo pedes, Margine, quo inter se articulantur. antico segmenta depressa sunt ét quasi sulcata, ita ut antecedens segmentum ab eo recipi possit; expanso animale sulcus lateralis partis clarior emergit , conglobato vero disparet , ab illo tectus. — Media segmentorum pars Sphaeromatis similiter postice elevata, antice depressa, lateralis autem ex toto laevis est. 6. Zo. Trilobitorum denique cauda varia modo integra, modo articulata est. In illis cauda laminam magnam «onvexam , ad branchias in- fra tuendas, antice rectam, ad latus anterius utrinque sulcatum, ad recipiendum abdominis segmentum postremum, postice rotundatam vel semicircularem, vel attenuato-ovalem sistit, — Tamen aliqua ar- ticulationis caudae vestigia, impressiones scilicet vel sulci utrinque ad latus mediae partis obveniunt, argumentum nimirum haud invali- dum, caudam ex conjunctis singulis segmentis exortam esse, Qua in re ad isopoda accedunt, ex quibus Sphaeroma caudam similem fere, licet articulatam , tamen articulis singulis immobilibus conjunctis offert, Caudae autem articuli aliorum Trilobitorum penitus sejuncti segmenta abdominis aemulantur; in his cauda propriis segmentis, in illis vero ipsis segmentis abdominis continuis formatur, ita ut nulla sejuncta cauda adsit, Quot pedum his adfuerint, dici vix potest; cum abdominis caudaeque segmenta inter se invicem non differantur ; tamen verosimile non est, illis caudae pedes adfuisse, cum branchiae sub ea sedem occuparent, $. t. Tiilobitorum species cauda articulata variae occurrunt, ita ut in alis simul caput longissimis interdum processubus postice ornatum sit; sicet inter isopoda genera alia aliam caudam articulatam manifestant, Jam in Sphaeromate lateralis caudae pars transver- sis sulcis in primo articulo, ut puta segmentorum ejus vestigiis, praedita est , at in aliis , ut in Zdothea, vera jam segmenta caudae quatuor adsunt, quinto longissimo tertiam totius corporis partem auferente, quam quidem 4sapli maxime accedunt, Aliorum Trilo- bitorum cauda veriis appendicibus ornata est, ut Asaphi caudigeri, (Brogn. l.c. Tab. II. f. 4), 4s. mucronati , (Brogn. l. c, Tab. III, f. 9g, Entomostracitis caudati a cel. JVahlenbergio dicti) , vel den- tatam caudam exhibet Paradoxides scaraboides , (Brogn. l. c. Tab. III, f, 5), qui omnes plus minus ad ejusmodi conformationem caudae Sphaeromatum transeunt, Quorum tamen cauda*) multo magis variat, magisque variis appendicibus ornata est, cum contra Trilo- bitorum caput, in Sphaeromate simplicissimum, sulcis variis, incisio- nibus, serraturis ac longissimis processubus insigniatur. MEAE MARONIS T TIERE NIE LEES Le USC. *). Hoc inter alias praesertim in duabus atlantici oceani speciebus novis, a nobis observatis , paiet; videlicet in I. Sph. aculeato m. Cauda biarticu'ata, utroque artículo conjuncto, primo postice in longum processum | aculeiformem excurrente , secundo concavo latiore, utrique ad marginem lamina tereti molili biarticulata iutus flexa praedito, Cauda igitur admodum complicata, primo articulo ad latus utrin- -—35 — $. da. . Species Trilobitorum innumerae variis. regionibus effossae plura genera constituisse verosimile. est; quorum omnium expositio que sulcis duobus transversis , segmentorum. vestigiis, notato, secundo infra aculeiformem — processum utrinque ad latus eminentia mammillari insigni, margineque. postico tridentato, I1, Sph.. biappendiculato m, Cauda biarticulatz, utroque articulo: conjunctó , primo simpliee, ad latus utringue bisulcato ,. secundo latissimo convexo, ad marginem utrinque appendice. elongata tereti mobili praedita , postico margine tridentato. Tota autem: corporis Spkaeromatum superficies rugulosa est, sege menta abdominis antice laevia, sulczta, postice rugulosa , elevata ; ad latus utrinque incisionibus, divisionem Zrilobitorum longitudinalem indicantibus, vix conspicuis aliquantulum notata, Primo segmento abdo- minis maximo, antice ad latus utrumque exciso, pro oculis condendis, Ociij sessiles, (ut in omnibus isopodibus, cura contra in pluribus Trilobitis pedunculati sint, ut in decapodibus), majores, ovales, laterali parte lae- vi ex eadem coriacea testa, ut caput, formata , media vero nigriore poe lygonis parvulis innumeris conflata, tenuissima, Caput-peculiari modo , ut in Zsaphis fere , sntice conflatur ex teretibus duabus laminis , sub angulo obtuso sibi invicem approximatis 5 cujue- libet apici externo parvula antenna, articulo majore exorta, dein setae cea, at basi major altera, duobus articulis magnis exorta, dein setacea, fixa 2s; haec altera potius cum parte fere triangulari sub laminis illis sita, co- haeret; quare una antenna exterior, altera major'aclongior interior dicenda est. Sub triangulari parte plana labium superius conspicitur, et sub co duo maxillarum paria, apicibus duobus brunneis osseis ornata, sub quibus dein duo labia inferiora, vel ei mavis unum diremptum, inseruntur , ita nem ul «orem in libris a cel. Brogniart l, c, et cel a Schlotheim *) editis , invenies 5 tamen negari non potest ; cl viros saepius Triljbitis adnumerasse animalia, quae nullo modo ad eos spectant. Sic cel. Brogniart **) ex parvulo animalculo , in lapide calcario Sueciae et Norvegiae obvio, Agnostum pisiformem, ***) nullam pro- rsus omnino afíinitatem cum Zrilobitis manifestantem, difinivit, Segmenta scilicet abdominis transversa, in omnibus Trilobitis obvia, in his corpusculis plane desiderantur , eorumque igitur forma non articulata nec crustaeea, nec insectg accedit. ^ Cassidae quidem for- mam referunt, atelytra et thorax ejus in illis non cognoscuntur ; ****) affinitas-est, cum caput ho- nec major eorum cum JAcaris rum alio modo formatum alio corpore gaudeat, Haec autem cor- puscula millena in calcario lapide obvia in aliis regionibus alius imagnitudinis ac formae sunt, at quodlibet scamnum ea semper MM M — M formata , ut quodlibet lamellam mollem elongsatam cum fimbriata late- rali appendice transverse ei extus fixa sistat, Memoratu denique dignum est,cel, Péron ex ora Novae Hollandiae (v, Tristan l|, c.) plures Sphaeromatum species attulisse, ut in universum affines animalium fossilium formae regionum calidarum esse solent, *) E. F. Baron von Schlotheim , die Petrefactenkunde auf ihrem jetzigen ^. Standpunkte, Gotha, 1820; ejusdem Navhtráge zur Petrefactenkunde, zweite Abtheilung, Gotka, 1823, **) Ll, c. 38. »**) Entomostracitis pisiformis 77Z'aAl. «***") Senlotheim, Nachtràge, zweite 4bth. p« 47e unius magnitudinis, vel omnia parvuscula et granuliformia, vel majora jam specimina continet, *) quam ob rem potius perhiben- dum est, ea ovula conglobata magnorum animalium marinorum, ut Orthoceratitorum , dmmonitorum, frequentissime ibi obviorum , sistere, — Vix denique assumi potest, in lapide calcario innumera unius speciei ejusdem magnitudinis animalcula occurrere, quod immo in ostracodermis, quorum plura saepius variarum specierum speci- mina apgregata deprehenduntur, non obvenit; illa denique corpus» cula, ovulorum instar Sepiarum coriacea testa praeditorum apiceque impressorum, congregata ac inter se convoluta lapidem obsident. $343. Aliae deinde animalium effigies, quas cel, a Schlotheim **) Trilo- bitum problematicum et bituminosum cognominat, ad horum tribum non spectant. Jam supra, cum nondum recentissimas ejus observa- tiones evolvere nobis contigerit, persuasum habuimus, eos ex secun- dariis montibus effossos, peculiaria genera constituere debere, duod quidem ex iconibus eorum nunc quidem iu lucem editis, multo clarius patet. Scilicet Trilobitus problematicus animalsistit, quod ad Oniscum *) Cel JVahlenberg, l. c. affert, ea in calcario lapide suillo schisti alumi- naris per omnes Sueciae regiones occurrere ac modo seminum sinapeos, modoque pisi magnitudinem exhibere. Lapie brunneus vel niger odorem spargit empyreumaticum, ac animalibus substantiis ex toto penetratus est. eX Ls ce Petrefactenkunde p. 40. 41. Nachtrüge, zweite Abt. p. 38. 39. 'Tab. f, XXII, 9. ae. b. 'Tab. AXII, f Oe 8c b, k asellum accedit, cujus aemulae in recentissimis stratis margaceo gvps seis Parisiensibus occurrunt, cum Trilob3 omnes ex antiquis huc- usque formationibus effossi sint. ^ Cauda illius animalis, in icone lata depicta, striis transversis notata potius abdominis segmenta , ut in Onisco sisteret, ita ut parvula cauda ei hujus instar adfuerit. Itaque forma generalis eum ex toto a Trilobitis amovet, ne quid de recente lapide, in quo occurrit, dicamus, — Quod deinde Trilo- bitum bituminosum, formam admodum paradoxam , spectat, eum potius ob haud parvam similitudinem cum cono arborum conifera- rum regno vegetabili inseramus oporteret, cum squamae singulae, ut in illo , invicem se.tegant, —ZTrilobitorum autem corpus , alio prorsus modo segmentis divisum, et caput et caudam, quae in eo desiderantur, exhibet *), $. 44 Idem fere valet de Trilobito tentaculato , **) qui certe, si huc z pertinet, proprium genus constituere debet; nam caput aliter for- *) In vasto regno animali, nisi cum 7Zanide, v. Oken , Isis, V. 1ge4 p. 534, eum contuleris, vix aliam invenires affinitatem ; eoque memora- bilius est, animal inferioris certe ordinis quoad externam formam supe- riora quodammodo accedere, **) Schl theim, Nachtrüge, zweite Abth, p. 38. emendare studuit. errorem , lapidem calcarium, quem habitat, non formationem secundariam , sed tansitionis, licet recentioris aetatis sistere, quapropter, si 7rilobitis adnumerandus est, in eadem montium formatione obvius, eos hac in re non turbaret, Ve SJUprG pe IQe i matum annulato corpore, eoque multo latiore, gaudet, quod vix in Trilobitis occurrit, Memorabiliora autem sunt corpuscula alia elongata, cornuum instar passim curvata et apicem versus attenuata, annulata, quae una cum illo Trilobito obvia, cel, a Schlotheim pro ejus tentaculis declaravit, eaque lateralibus eminentiis insedisse, ei proba- bile videtur. Tamen ea ab illo sejungens, Tentaculites scalarem , an- nulatum et Cornulitem serpularem *) cognominavit. Quae vero nullo modo illas T'ilobitorum partes , imo potius testas calcareas armu- latorum, ut Dentalii, exhiberent; cujus quidem species testa lon- gitudinaliter et passim profunde sulcatae sunt , cum Tentaculites illi transverse sulcati, quasi annulati vel tota longitudine regula- riter coarctati sint, Quod autem ii una cum ZTrilobitis et Dudley- anis et Gotlllandicis semper obveniant, nullius momenti in iis de- finiendis est, cum et alia animalia illis associata esse soleant. $. 45. Tamen in specimine calcarei lapidis transitionis insulae Gothlan- diae, in Museo zoologico Caesareae Universitatis Casanensis servato, aliae partes, Trilobitorum procul dubio dicendae, obviae erant, quae antea in conscribendis his observationibus nostros oculos eífuge- gerant, — Inter plures nempe Terebratularum species ac Milleporas Trilobitorum duorum cauda articulata pedesque duo articulati, quo- *) Schlotheim , die Petrefaetenkunde l. c. p. 48. p. 377. Tab. XXI X f. b. f, 8, a. b, f£, T* ^ -— £40 — — rum unus praesertim conspicuus, offeruntur. nteger, ut videtur, hic, 4 "longus, ex quinque articulis constat, primo minore, dein majo- xe secundo, tertio iterum minore, quarto omnium maximo et cras- sissimo , cui demum quintus articulus acuminatus inseritur, ita ut sine ullo dubio pes animalis articulati , — erustacei, Trilobiti igitur, cum illo obvii, dicendus sit. ^ Ad alius certe ordinis animal per- tinere non potest, cum nulla, pedibus instructa , ibi obveniant. Quapropter verosimile est, humc calcarium lapidem satis mollem, si ulterius disquireretur , pedes Zrilobitorum corpori adhuc fixos passim fore manifestaturum. 4 $. 46. Alise dein partes, quae TYilobitorum esse videntur , in hoc calca- rii lapidis specimine obviae sunt ; eaeque calcareae ac tenues plana majora haud procul a margine sulco notata sistunt; in una parte extrema, fovea circumdatus, oculus — vix aliter rem explicares — occurrit, qui parum supra illam testam eminens, satis magnus et rotundus ex innwmeris polygonis approximatis componitur, Cum tamen inter singulas areas particulae calcareae accumulatae sint, hnarum forma polygona non conspicua est, eaeque potius teretes adparent, Quae itaque pars procul dubio pro oculo Trilobiti, nam alius animalis vestigia non adsunt, habenda est, cum oculi CTusta- ceorum , ut Sphaeromatis , his simillimi sunt ; quos scilicit testa capitis ita obducit, ut media tantum oculi pars, ea orbata , poly- gona parvula exhibeat 3 in oculis Trilobitorum , saepius peduncus — 41 — latis, a capitis testa obductis, pars tantum media superior ut plu- rimum semicircularis et angusta polygonis gaudet, Unde igitur ex his novissime institutis observationibus denuo liquet , Tri- lobitos et pedibus et oculis praedita animalia fuisse articulata, mini- moque jure cel. a Scehlotheim *) nostro tempore adhuc de affinitate eorum cum aliis animalibus in angustiis versari, € $. 47. Genera ac species Trilobitorum primi exposuerunt viri cel. Brog- niart, et Sehlotheim , at nimis parum accurati erant in iis singulis *) l c Nachtrüge, zweite Abth, p. 5. Nescio, quo jure cl, vir dicere po- tuerit: vor allen Dingen haben wir auszumitteln , ob die Z7ilobiten wirklich zu den gegliederten Thierarten und insbhesondre zu den Cru- staceen gehüren. Würe dies der Fall, so muss ihre Gliederung nicht nur ausreichend nachgewiesen, und nicht blos aus den faltigen Einbies gungen ihrer fleischartigen , weichen Theile (quis has partes vidit ?) geschlossen, sondern auch dargethan werden hónnen, dass sie wirklich mit Füssen versehen sind. Das letztere verliert bei den vielen vor- handenen Exemplaren, welche sámmtlich auch nicht die mindeste Spur von Füssen wahrnehmen lassen , fast alle Wahrscheinlichkeit, (?) und auch gegen ihre gegliederte Beschaffenheit überhaupt lassen sich, wie mir scheint, noch sehr bedeudende Zweifel erheben. (?) Quare cl. vir eos cum (hhitonibus denuo conferre studuit, — At magis miramur , oculatissimum OAkenz, virum in anatome com.parata versatissimum , de affinitate Trilobitorum similia fere dubia prodere ; 1l, c. p. 533. Be- kanntüich, inquit, ist die Noth, wohin man die Trilobiten stellen soll, noch immer nicht überwunden, und man weiss in diesem Augenblick noch nicht sicher, soll man siezu den CAitonen oder zu den Zsselu stellen 3. lis certe me judice facile componenda ! --— 42 — definiendis ; quocirca omnes species denuo examinandae aliisque passim notis characteristicis distinguendae sunt, Nostri autem erit, hic tantum species; in calcario lapide transitionis Petropolitano et Revalensi obvias, accuratius exponendi , cum auctores illi eas, ex speciminibus quibusdam satis incompletis sibi cognitas, ulterius definire non potuerint. Itaque quod primo 44sophum cornigerum Schloth., a cel. Brogniart haesitanter receptum, spectat, vixeeum ex descriptionibus ejus et iconibus non accuratis collegimus; nam varias in illo species latere, admodum verosimile est, praesertim cum ipse auctor jam plures novas, sub eo antea comprehensas; de- terminaverit. *) Cum mihi autem desit figura ejus **) originalis, ac illae, quas cel. Brogniart ***) delineari curavit , inter se diversae 3 diversas species prodant, eum vix rite determinare ausus sunt 5 tamen quadrat ejus descriptio in plures, a me statim ulterius de- finiendas; inter quas fortasse genuina species, vel inter alias ni- mirum minus completas , quocirca nec hic descriptas , nec delinea- tas, licet frequentissime ad Hevalum urbem obvias, quaerenda est. An denique Entomostracites expansus JFahl, huc pertineat, in medio relinquimus, cum ejus opere careamus ; at in calcario lapide Prae gensi eandem speciem obviam esse, nullo modo probabile est, wir TO RE FE PUE T: *) v. Naehtrüge, zweite Abth. p. 18. **) in Leonharás "Taschenbuch für ZMineralogie, Jahrg. 1810 p. t, Taf. x. f r. 2. 3. ***) l, c. Tab. IL. f, 1. A» By Tab. IV. f. xo. -—-— 4380 — $. 48. Idem fere.valet de aliisspeciebus, quas cel. a Schlotheim novissime in lucem edidit. Nempe ^4saphus Schróteri, *) cujus caudae majoris vestigia, ambiente limbo insignis, tantummodo descripserat, adeo pa- rum characteristica est, ut vix peculiari speciei inserendus sit. Caudae Trilobitorumn, in lapide calcario Aevalensi et Petropolitano repertae, et illa adhuc majores, mihi.occurrebant, in quibus fere omnibus limbus ille marginalis, ac intermedia pars transverse sulcata, at non brevis, sed. longissima aderant. Has ad. varias species adtinere, verosimile est, tamen eas ulterius definire ac describere, operae pretium. non est, cum reliquum earum corpus adhuc desideretur, Quae vero Asaphi ve- lati **) caudam ex calce Revalensi spectant, vix ejusmodi divisio seg- mentorum caudae bifurca obvia esse potest 3 mihi saltem. ea nunquam occurrebat , licet tot speciminum, et omnium quidem cauda integra praeditorum, copiam disquisiverimus, Caput denique Asaphi Hausman- ni Brogn., in eodem lapide reperti, cel, a Schlotheim ***) descripsit ; tamen id duplice modo delineatum, illum attinere, vix probabile est, $. 49. Omnes illos autem. Trilobitos ad genus 4saphi pertinere, cct, *) Lc. Tab. XXII, £, 3. p. 3:7, **) ] c. Tab, XXII, £65. p. 4. "ode l c. Tab. XXII. f. (s.d. b, p: 294. * Brogniart primus definivit; attamen jam intellexerat, eos potius peculiare aliud constituere posse, quam ob rem etiam ex his genus CnaxrroxYwi *), sequenti modo determinandi, condere in animo estt Capite linea; ab antico margine per oculorum tubera saepius eminen- tissima ad posticum decurrente , in tres partes diviso, Segmentis trunci octo ad decem **) utroque media parte | sulco longitudinali in caput et caudam excurrente. notatis, Cauda integra , intermedia parte prominula vel transverse sulcata , vel laevi, : Crnxeroxizwi in Revalensi, - Narvensi, Jamburgensi et Petropolitana regione obvii, rarissime in aliis, ut in Suecia, deprehenduntur. Magnitudo eorum varia est; modo pollicares, modo vero ad di- midium pedem et ultra longi 5 plurimi conglobati, alii vero ex- pansi occurrunt, $,. 5o. Alis CryProwxArs laterales segmentorum trunci partes antice depressae; intermediae instar, postice autem elevatae ac margine angulato——excisae, aliis vero illae aequaliter planaesunt, Illi deinde oae ETUTIDSTNEREHMERTURVDI SEE *) i. e. ignoti nominis. i) Cel. a Sehlotheim l c. p. 19. segmenta trunci varia vitae aetate nu- mero varia esse perhibet, ita ut provectioribus plura subcrescant, quod quidem ex analogia cum isopodióus concludi non potest. omnes octo segmentis trunci , hi vero decem gaudent ; illis adnume- randi sunt sequentes ; Spec. I. Crypt. Schlotheimii, m. (Tab, IF. f. 9. a. b.) *) Capite latissimo, at brevissimo, oculorum tuberibus longe pedunculatis, Cauda capite angustiore, interinedis parte ad apicein fere prominula, transverse quodam?»10do sulcata. f Caput vntice non ex toto rotundatum, sed medio in parvum api- cem excurrens 5 oculorum tubera eminentissima, non valde distan- tia, ad basin interiorem utrinque magna fovea notata, sulcis exinde duobus profundis ad marginem anticum descendentibus, linea au- tem divisionis vix conspicua, antrorsum extus conversa, medio mar- gine capitis antico utraque sub angulo connexa, postice non conspicua, Sezmenta trun ci minora, tenuiora, lateralibus partibus intermedia parum. longioribus, postice excisis, antice depressis, Caudae parte intermedia admodum prominula, vix transverse sul- cata, derepenter ante ejus finem evanescente , antico autem caudae margine ad latus utrumque sulco profundo notato, Omnium fere minima species, nondum pollicem unum lata, tamen et latior evadit, semper autem convoluta; frequenter in regione Petropolitana obvia ;. figura ejus altera explicata delineata est, Magna cum Cr. JVeissii affinitas , tamen illo duplo minor, oculo- *) Cum figuris, non omnibus accurate delineatis, descriptiones conferendae, un k - 46 — rum tuberibus capitis certe multo longioris haud adeo eminentibus praeditce 6. -51. Spec, Ih Crypt. Ieissii, 1. (Tub, 1L. f. 2. a. 5.) Capitis margine antico utrinque. sinuato —exciso , medio ücuminuto ; postico transverso sulco insizni , oculis postice sitis, pedunculatis, Caudae parte intermedia prominula transverse sulcata, apicem ver- sus parum attenuata. Capite duplo latiore quam longiore, linea divisionis margine an- ilico sub angulo cum altera conjuncta, dein extus flexa per oculos admodum eminentes percurrente ad posticum marginem transverse sulcatum extus conversa. Inter oculos utrinque ad basin foveae duae profundae et supra eas ad marginem posticum eminentia par. vula mammillaris obvia, Segmentorum trunci lateralibus partibus intermedia multo latioribus, elongatis, sensim maxime attenuatis, acuminatis ; antice depressis , postice elevatis, margine anguláto— excisis, ADR Caudae intermedia parte prominula illis trunci segmentorum multo angustiore, transverse profunde sulcata, ad extremam usque partem fere aequaliter decurrente. Magna cum Crypt. Scllotheimii affinitas , at multo eo major, Habitat calcarium lapidem Petropolitanum., In honorem cel, J7'eissii Profess, Jerolin., nominavi, $. 52 Spec. IIl. Crypt. Panderi, ie (Tab. II, f. 1. a. 5.) Capitis margine antico aequaliter rotundato , postico transverso sulco praedito ;, oculorum tuberibus eminentibus, mediae fere ca- pitis parti insertis. Cauda non observata. Caput latum, oculorum tuberibus linea divisionis, postice extrorsum conversa , notatis, et ad basin internam fovea utrinque insignibus, Interiori capitis parti eminentia soleae equinae ferreae instar, duabus pártibus succenturiatis praedita, insidente. Segmerita trunci intermedias partes rotundatas, latiores , postice elevatas, antice depressas, ac laterales tenuiores, sensim attenuatas, antice planas , depressas , postice vero elevatas medioque angulato- excisas exhibent, Affinitatem quodammodo affert cum antecedente, at antico capitis, eminentia interna insignis, margine rotundato differt, Observavimus hanc naturali, ut omnes, magnitudine delineatam speciem in collectione Societatis Mineralogicae Petropolitanae, $. 53. Spec, IF. Crypt. Lichtensteinii , m, (Tab. II. fig. 3. a. &.) Capite margine antico rotundato linboque parvo , postice vero transverso sulco notato 3 oculorum tubera haud adeo exserta medio fere capiti inserta. Caudae intermedia parte majore. profunde transverse sulcata, ad apicem fere decurrente, attenuata. Coput laterali parte sensim attenuata, acuminata, oculorumque tu- beribus potius rotundatis praeditum, linea divisionis vix conspicua, post oculos evanida, . Segmenta trunci antice depressa, sulcata, postice elevata, lateralibus partibus ad apices expansis, latioribus, margine postice non excisis, Caudae intermedia: parte elevata, pluries tranverse sulcata, ab initio lata, dein acuminata, margineque antico profundiore sulco notato, Expansus potius quam convolutus deprehenditur in regione Petropoli- tana, Major certe antecedente, quocum maxime conferendus, 6. 8£. Reliquae species Cryptonymorum , a nobis hucusque observatae , adnumerandae sunt illis, qui seementis trunci decem antice non sulcatis, et oculis non pedunculatis gaudent, nempe: Spec. P, Crypt. Rosenbergii, . 1n. (Tab. III. f. 3. a. b.) Capite inaximo , oculorum tuberculis vix expressis, Segmentis trunci latis ubique aequalibus, intermedia parte lateralis bus duplo longiore, Cauda non observata. Capite amplissimo, laevissimo , convexo, linea divisionis ab antico margine extus, dein intus curvata, oculorum vix cxsertorum cir- cumferentiam ambiente; sulco segmentorum trunci longitudinali in caput prolongato, oculis postico margini proxime sitis. Segmentis trunci omnibus aequali^»us, convexis, latis, antice nec de- pressis, nec sulcatis, ad latera derepenter deflexis, lateralibus par- tibus iis similibus, anticis sub angulo postrorsum flexis, posticis vero simili mcdo antrorsum conversis, non acuminatis, at lata parte extrema terminatis. Specimen observavimus in locupletissima collectione amjiciss. Cae roli a Rosenberz 35 simile tamen nostra collectio, sola autem ser- menta trunci adhuc latiora complectens, comprehendit, In illo expanso tantum novem segmenta trunci adsunt, at in aliis duobus collectionis Rosenbergianae, proculdubio huc etiam spectantibus, decem obvia, quare eum aliis affinibus, non peculiari sectjioni inseruimus, Entoinostracites laticauda IV ahl, ex Ostrogothia et insula Oclandia , specimen et majus et minus , magnam exhibet affinitatem cum Crypt. Rosenbergii , tamen linea divisionis in hoc non recta, sed extus decurrit, quo in medio capite postice pars exoritur, quam in illo, acutior, Oculorum deinde tubera in Crypt. Rosenbergii, postico margini, in Entom. crassicauda autem mediae parti capitis ins'- dent, elata megnitudine capitis ad segmenta trunci , illud in Crypt. Rosenbersii multo majus, quam in hoc est, Ent, crassi- cauda parvam denique caudam offert; quae nostrae speciei major adfuisse, verosimile est, — 5o -— $. 55. Spec, PI. Crypt. Wahlenbergii , m. 4 (Tb. WW. f. 182 a, ER) Capite inaximo , antice crassissimo , inftexo , oculorum tuberibus vix exsertis, planis; linea divisionis ab antico margine retta. ad oculos adscendente, dein parum flexa, extus conversa, Caudae intermedia parte laevi, brevissüna. Capitis margine antico crassissimo transverse striato, utraque pare te laterali elongatdá, rotundata, segmenta trunci tegente. Oculis semilunaribus extus fovea circumdatis, intus linea divisio- nis limitatis, Margine postico laevi, at inter utrumque oculum obvio sulco profundo, cum illo longitudinali segzmentorum trunci coniinuo, Segmentorum trunci partibus lateralibus, aequalibus, superioribus inde a tertia parte retrorsum flexis, inferioribus rectis. Cauda majore, satis convexa, capite tamen minore, intermedia parte non sulcata, segmentis trunci angustiore. Cauda ex duabus laminis, ut in re- liquis, conflata, intus striata, calce tamen inter utrumque accumulata. Habitat calcarium lapidem Revalensemi , ut plurimum explicatus. Antecedente multo minor, tamen major reliquis duabus speciebus. 6. 50. Spec. Y HH. Crypt, Rudolphii, m. ( T'a6. LI y. I. a. b, )) Capite mojore, margine cntico non incrassato , linea divisionis vix ] ] 5 conspicua, oculis vix. exsertis — 51 — Cauda capite minus convexa, plana, antico margine laterali inflexa, interinedía parte vix proiminula , lacvi. Caput duobus tantum sulcis, satis profundis, inter oculos notatu, cum longitudinalibus segrmentoruz: trunci sulcis continuis 5 antico margine transverse Striato, capite supra segmenta trunci eminente , ad latera rotundato. Segmenta trunci latiora, antica sensim postrorsum flexa, postica recta, in apices tenues excurrentia, Cauda cum capite fere aequali, parum convexa, parvulam partem intermediam vix eminentem, laevissimam offerente, Ad frequentiores certe , interdum majores, species Petropolitanas spectat, Major est sequente, quolibet respectu teneriore, Spec. P III. Crypt. Parlánsonii , n. (Tab. IF. f. s. e. 5.) Capite 1najoré, minus convexo, antico margine depresso, oculis par- vulis vix cxsertis , linea. divisionis fere recta adscendente, dein sub aneulo per oculos postrorsum et extrorsum excurrente, Cauda capite minore ac plana, intermedia parte brevissizia vix ad dimidiam partem excurrente. Caput latissimum, ad mediam usque pártem antice striatum, postico margine laeve. Oculi semilunares, minores, laterales , ita ut inter Ed dE utrumque magna adsit distantia, linea "divisionis internum eorum marginem ambiente ; sulco in eo majore utrinque, cum illo segmere torum trunci continuo, exculto. Segmenta trunci angustiora maxime approximata, laevissima, aequa- lia; ad latera in apices tenuiores excurrentia, Cauda laevissima antice ad latera inflexa, intermedia parte minore prominula. Habitat calcarium lapidem Petropolitanum, $. 58. Quibus speciebus exceptis, aliae adhuc maxima et longissima cauda pracditae .obveniunt , quas describendas ulteriori tempori derelinqui- mus; nunc quidem ad alterum genus Asaphorum Drogn, quorum una alterave species calcarium lapidem Petropolitanum habitat, transeamus, ; Spec. I. Asaphus Fischeri, 1n. ( Tab, JL fie- 2. Os b. ) Capitis parte intermedia, utrinque ad latera et antico margine sul- cis duobus profundis incisa, a lateralibus partibus divisa 5 linea di- . visionis per oculorum tubera vix exserta sub. angulo flexa decurrente, has denuo dividente. Seginentorum truneb intermedia parte lateralibus triplo fere brevio- ribus. Cauda articulata , intermediis partibus brevissimis, lateralibus longis- simis, tenuissimis, Caput maxime memorabile formatum; antico ejus marveine medio ex lamina terete sursum crenata aliisque duabus teneris medio sub angulo conniventibus composito ; postico margine sulco profundo, transverso notato; intermedia capitis parte a lateralibus divisa utrinque ad latera et antice profunde incisa ; linea divisionis ab antico margine ad oculos adscendente ,' dein sub angulo retrorsum flexa. Segmentis trunci tredecim (?) brevissimis, antrorsum flexis, fere tere- tibus , a lateralibus triplo longioribus ex toto sejunctis, aequalibus ; lateralibus retrorsum flexis tenuissimis , acuminatis, omnibus a se invicem, et lateralibus segmentorum partibus ab intermediis, pro- fundo sulco divisis, late distantibus. Caudae segmentorum partes intermediae, cum illis £runci fere conti- nuae, quadruplo breviores lateralibus longissimis, tenuissimis, nue mero undecim (3); tamen vix caudae segmenta ab illis trunci sejungi possunt, his adeo similia, ut fere nulla distincta cauda assumenda sit, $. 59. Sequentes species , licet non ex provinciis maris baltici, tamen in Rossia repertas, mecum ab ill; G. Fischer benevole communicatas, hic cum ejus descriptionibus adjicere, non abs re erit, Qo Spee, II. Asaph. Brogniarti, Fisch, (Tab. 17. f. 5.) Capite non observato, Segmentis trunci in calce absconditis non observatis. Cauda depressa subtriangulari , segmentis undecim ad duodecim notatis, margine laevi, declivi. Cauda ad quatuor linearum longitudinis, Segmenta ejus et partis intermediae et lateralis in hac et sequente specie cohaerent, necut in antecedente sejuncta sunt, ita ut cauda costis quasi sulcata adpareat. Halitat granularem calcarium lapidem JMetschkovae, —Mosquerssis gubernii, Metschkova ad fluvium Mosquae, Wereja vero, vicus ed Rotbam situs, unus ab altero satis distat, $. 60. Spec. III. Asaph. Eichwaldi , Fisch. ( Ta&. IF. 4.) Capite non observato. Segmentis trunci in calce absconditis, non. observatis. Cauda depressa , subrotunda, segmentis tredecim ad quatuordecim , margine angustato, sulco infra profundo. Maximam habet similitudinem cum 4fsapho avtecedente, at minor, trium linearum longitudinis est, Caudae pars intermedia apice per- 552fI—^ forata esse videtur, margine minus declivi, minus lato, infra sulco notato, qui tota circumferentia incisus est, In calcario lapide granulari J/erejae, Mosquensis gubernii, Cujusnam aetatis sit lapis , vix definiendum est; ipse quidem granularis et solutae cohaesionis nidos format in alio lapide duriore, animalibus fossilibus in utroque obviis, In locis, quibus A4saphi occurrebant, cale carius lapis statim süb terra margacea, arenaria diluvii, ad JVerejamn tamen et pyromachis tectus, obvius est. Sub quo dein aqua, canali- bus subterraneis accumulata , et sub ea denuo calcarius lapis depre- henditur, Lapidem transitionis esse; admodum verosimile est, Pag. 10 11 13 240 9 lin, 1 EB DA loco $ excentrici alisque locis — 5 14 22 2 1 — — Trilobitae,-tas ab inf. in definere clarius inveniremus definere frequentissime desideratur hac novem ab inf. decendum cauda 11 et 12 rugulosa ^ characteristica 6 — utroque lin. ult, brevioribus lege 3 excentricis Trüobiti, - tos im definire clarior invenerimus definire frequentissima desiderantur. haec decem dicendum cum cauda rugosa characteristicus utraque brevicre, (Explicatio Tab. F.) Haec tabula exarata est ad analogiam Trilobitarun cum hisce crustaceorum generibus ostendendam. 1 ldotea Entomon Latr.i Corpore elongato-ovato ; segmentis lateraliter prominulis ; cauda conica elongata, Oniscus Entomon, Linm. Syst nat. ed, 13. 1. 2. p. 1060. Cymothoa Entomon, Fa b r, Ent. syst. II. 505. 2. Sphaeroma aculeatum , m. Caüda biarticulata, utroque articulo conjuncto, primo postice in longum excurrente processum aculeiformem, secundo, con- cavo, latiore, utrinque ad marginem lamina tereti mobili biar- üculata intus flexa, praedita, a, Sphaeroma aculeatum, magnitudine naturali b. a latere magnitudine auctum. — - c, a dorso d. ab infericri, e. caput ab antica parte visum adhuc magis auctum f. caput à latere. Tota autem corporis Sphaeromatum superficies rugulosa est, seg- mentis abdominis antice laevibus , sulcatis, postice rugulosis , elevatis, ad latus utrinque incisionibus, divisionem Trilobitarum longitudinalem indicantibus, aliquantulum notatis. Caput peculiari modo, ut in Asaphis fere, antice conflatur ex tereti- bus duabus laminis, sub angulo obtuso sibi invicem approximatis, msc m - 58 — Explicatio Tabularum, Tab. I. Sectio idealis formationum | geognosticarum per Ingriam marisque baltici provincias, Tab. II. fig, 1. a. b. Cryptonymus Rudolphii, m, fig, a. a b. Crypt. Weissii, m, fig. 3. a, b. Crypt, Lichtensteinii, m. Tab. HIE, fig, 1. a. b. Crypt. Panderi, m. fig. 2. a. b. Asaphus Fischeri, m. fig. 8. a. b. Crypt. Rosenbergii, m. Tab, IV. fig. 1. a, b. Crypt. Parkinsonii, m, fig. 9. a. b. Crypt. Schlotheimii, m, S fig. 3. a. b. Crypt. Wahlenbergii, m, fig. 4. Asaphus Eichwaldi, Fisch, fig. 5. Asaph. Brogniarty Fisch, Tab. V. fig. 1. p. 31. Idothea Entomon, fig. 2. p. 41. Sphaeroma aculeatum , m. a, naturali, b. c. d. e, f. adaucta magnitudine delineatum, Adjecta est haec tabula; ut affinitates horum animalium cum Trilobitis melius eluceant., 3 — — IET TAL TTPAJBUIZ4M SI&CTlIOIWI:3 9IJ.4AIIS : dis. geequeeateeeet ZUM e Lo gattet n € € 4 € . , a 2 * " . . Neuevadec MEoe fron 22 Haul » - T F p Za. tb n. phe up. ctt cott pptet A. E n e Prtppotll s Pippi one : ERU IO AK m — IEEE T v . eat | dez. eeepro tL e lopptetras, nae ert fe. " 2 y 3 * LÀ. eei. ptg. ttg eot pant 772 pns £p». P 2 2 9. t2 DC RN PBCR T UL settle eae, Je erat. Eia E dum quu — —— — occ ——oeog- ——g— (NE 1r E MT TI M RE e c0 e c o 0- ' || ám deri CA ES MC Vo -" |—cec o o——250e — —o0o^o I pu! cR m c — —— — | p DONEC MCA DIO cm bzd oc oa 7 " E : 4. cett. vulp pho Obra tpe tro pet Ac. : s - eet ppt leetepe. soe yere PELLI Jp ppl (a E AM "s votre bt trol fprevineeeae . JL etapseoreelben Petpasefeost et, oes oma e M ereed erue arenarte- eupe cop ela Yea. Coe - deum ne e etos btt EN Metab nta clamp too tnb, Fronto, HL opeedf. A. ere ptetpt. faepe D gui eneerenqgeee 2277 2 TER zi Ex é 2 í ferortet e . eebraeee . A DR | MCZ LISRARY | WE ora ^! HARVARD UNIVERSITY. | 2 CAMBRIDGE. MA USA » [ A L M ARN Cc v x f PLI ] j ( 4 " * . n d E i ] AUN " LU] WA au nt -— h3 " » -j 3 . " Y * p uA: "W - is ] L * | ; * à : , Le hl. I Af ogr. v. €. Telter. Vii A MCZ LISRARY BARVARD UNIVERSITY CAMBRIDGE. MÀ USA cu 6. JT. MCZ LiERARY HARVARD UNIVERSITY CAMBRIDGE. iMA USA Rz MERARY EARVARD UNIVERSITY CAMBRIDGE. MA USA: Zu. V KMCZ LiSRARY HARVARD UNIVEPSITY CAMBRIDGE. MA UBA z u p 4 Di "t à