urgeon Generars Office \ D E N AT V.RA F OE T V S D I S P V T A T I O* Au(itore lOANNESISINIO -p |f M A B I L I. T^ 0 M AE, Ex Typograjhia ^ndrea Thtti, \M. T)C. XV. SVPERIORVM PERMISSV. Mii^ Imprim. fi videbitur Rcuerendifs:i?. Mag. Sac.PaLApoft. - Ca^arTidelisVmJg* De Mandato Reuerendiis.D.Mag.Sac.PaL ApM. hunc Librum de Natura Foetus dirputatioinrcriptumaui^ofe-io. Sifmia Amabili perlegi diligenter , Nihilq j S.R; E. bonisve moribus contrarium in eo in- ueni in quorum iidem &c- Hac die de- cimaluni; i6t j. £go Profper Martiatius Mcd.PhyC manupropria. F. GregorimBonatus Rom.Mag*^ Rsfii" rsndifs.P.S. P, Afoii. Mag. Socius* Md MO ILLTSTRISS. ETKEVER, D. CARD. M ALTO- , lO. SISINIVS AMABILIS. Llujlri/?., & %e- uerendijl, Wr^ful antitjuijjimif^ mos fimpfrJfuiti^uSJo- ribus ciim primu aliquod opusin-^ lucemedereniyali" queynei i^ifignem defenforemy& eximium proieBorem pr^' jicere j ne vulgi ificuria , d^ errore obun% brarentur . Ego igitutyqui Vaharimj Ti* berimqj bibiy te pr^ aliis operi meopr^po* fui vti eumj qui Sacra Purpuraypiisybeni* ■ gniscjy moribus injignitus o?iusy curamq\ Farfenjis littoris , c^ hominum fupremo tibi locotradita femper iibentifsime fufce- pijiiy& tenuiJH\ Te igitur fupplex rogn^ %A % vt xj-t^il:^::::::^^:::::^ ^ut hoc de formatione hominis compeftdio^ lumy licetinfimum infpe&o eius aulfort^ hiUri fronie conjpicias i inuenies enim ihi penitioris medicinte docu?nenta a me^ dicorum Frincipe Hip. aliisq; grauiffimis fele&a auBoribuSy ex quihus facile difci* tur eognitis humana 'vit pro temporum,&climatum diiferentia-* varios aftra fortiuntur efFe£l:us , vc de frugi- bus in primis patet, cum nec omm anni tempore^ nec omm cimiate eedem asquq A 4 gin- $ De Natura Fcstus gingantur , & crefcant ) fubdit poflea , acr ctiara immutatur 5 & alteratur ratione ali- cuius aftri Orientis , vel Occidentis , cum-j enim fol appropinquatinflammatis ftellis » incendit,& inflammat aerem^hoc flquidem verum eft, in tanium etiam , qupd cum in*^ flammata elongantur aliquo modo a fole , videamus aerem aliquantulum infrigidari • Si etiam ftella^ , quae dicuntur^infortunatx fuerintin exaltatione fua, fignificabunt fu- per corruptionem animatorum : fi vero , quas fortunata^ dicuntur ; fuerint ibidem , fignificabuntfalutem eorundem omnimo- dam . Et lib.^.fen. i . tradt.4. cap. i . vbi de febre peftifera verba facic,verfus medium . Peftilentiales vero fiunt ex aere turbido , & humido:& febres in aere humido funt plu- ris euentus , fed funt mmoris acuitatis , & longioris fpatij. In asftate vero ficca paucas pluuiae funt minoris euentus , & maioris , acuitatis , & velocioris feparationis, & me- iiora tempora funt,qux feruant naturaai_* fuam, &principium omniumharum alte- rationum lunt formas ex formis coeli fa- cientesefl^e necelfarium illud, cuiusaduen- tus ignoraturjlicct fint quidam, qui dixerut in eoaliquid non proportionatum ad cau- fam eius,immo oportet,vt fcias,quod caufa |)riraalongmquaadiliudfunt figurx coe- leftes^ Difputatio. 9 leftes, & propinqus difpofitiones terre*» ilres » Et quando faciunt neceffario vir- tutes agentes coekftes , &virtutcs patien* tes terreftres humedtationem vehemen- tem aeri, cleuantur vapores , & fumi ad ip- fum, & Iparguntur in ipfo , & putrefaciunt eum cum cahditate debili , & quado fit aer fecundum Jiunc mbdum,venit ad cor, qua- re corrumpit complexionem ipiritus , qui eft in ipfo , & putrefit , quod circundat ip- fum de humiditate,& aecidit cahditas egref faanatura, & fpargitur in corpore caufa^ fluxibihtatis fuae, & fit febris peftilentiahs , dccommunicat multitudo hominum , qui iterum habent in fe ipfis proprietatem pr^* parationis : agens enim iolum cum perue- iiit5& patientinon eft pracparatio^ non ac- cidunt adio, & paftio : & prsparatio cor- porum ad illud , in quo fumus de paftionc eftjVtfint plenahumoribus mahsjnam mu- da non forfitan patiuntur ex illo, & corpo- ra dcbiha iterum patientia funt ex ea,ficut ilia,qu9 multiphcant coitu,& corpora dila- tatoru pororu humida muitae balneationis. EtGal. hb. /7. de vfupart. quis igitur adeo eft demens,aut operum naturae immi* cus , qui non ex cute ftatim,& ijs,quae pri- mium occurrunt, artem opificis intelhgat? quisnon ftatmji animo concepit mentera-» quan- lo De Natura Fcrtus quaadam efle , qu^ vim habeat admirabt- le^qaaeqj terras omnes prf uadens m omnes €ms parces extenditur. vbiq^certe animalia procreari videasj qu^ conftruttione habent admirabilem . Quanquam quasnam vni- uerfi pars terra eft ignobilior : Attamen— 5 niens quaedam cernitur ad ipfam a corpo- iibus fuperioribus peruenifle, quaeflquis contemplatusfuent, ftatim fubftantiae pul- chritudmem aamirabi tur, primum , ac ma- ^imt Solis 5 poit ipfum Lunae , deinde flde- rum,in quibus par efl,quanto corporis fub- ilantia eis eft purior , tanto etiam mentem inhabitare corporibus terrcftribus melio- rem , ac perfe haec tyifptitatih. ir fexc mente reuoluojnon exigua quasdam-i mens huiurmodi per ipfum etiam aereiTL_> iios ambientem videtur tKt extenfa j iieri enim non poteft , cum lucis ipfius Solis fit particeps, vt non etiam vim ab ipfo affu- mat • Nec dubito,quin mihi iis fubfcriptu- rus, fi modo artificium, quodanimalibusin efljdiiigeterjac iufle cxaminaris,neq^(quod dixi^ contrarix de ipfius vniuerfi elementis •opinioni,quam temere quidam pofuerunt, inhaeferis ^ nam fi quis nuUi fedlae addjftus , fed Jibera fententia rerum cofiderationem inierit , confpicatus in tanta carnium , ac fuccorum coUuuic tantam mentem habita- jre : confpicatus item , 6l cuius vis animalis conflru£tione(omnia enim declarant opi- licis fapientiam ) mentis,qux homini inefl, ^xcellenaam intelliget, tum opus de par- tium vtilitate , quod prius exiguum fibi effe videbatur perfediffimas Theologiae verum principium conflituet , qux Theologia_» multo eft maior, ac perfectior tota medici- jia. Nonigitur foli Medico opus de vfu partium eftvtile; ^zd multo certe magis Medico^Philofopho, qui totius natur^ fcie- tiam ftudeat fibi compararejeumqi oportet ijs facris iniciari,& c. Accedit Hip. audtori- tas e^t lib.de aeres, aq & loc. vbi multa de-> fou Vj:i)ium3ent,non cocipiunt, efffn- guitur eniminhis genitura , & qusecunque ficcoSj&magisadurentes y ;nam ex defeftu alimenti corrumpitur femen • Qu^cunque ver6 ex vtriusq; mediocrem habent tempe- muram, has foecundiores funt :& text 6?« €iufdem . Similiter aute,& in maribus, aut cnim propter corporis raritatem ipiritus €xtra fertur,vt femen non tranfmittatur ad ©s , vei propter Ipiilitudinem humor non €xit foras vel propter frigiditatem non co- calefcit ita,vt ad hunc colligaturlocum,vel ^pr caliditate hoc ideaccidit,& haec de his latis.Nunc adl€cundu quae^tu accedamus, D£ 14 De Nafura Vtstus DE CAVSA EFFICIENTE, Cap. II. EFFICIENTEM foetus caufam, c^teraqj eius eirenciam conilituentia, facilms ciignofcerausjfi f^tus definitione at- tulenmus : vtqj a nominis notione incipia-? xnus, per foetum intelligimus quemcunque conccptum in vtero mulieris cxiftenteiTL^ genicum ex virili muliebrique femine {imul mul:is,& alteratis :Reaiem autem definitior nem, elfentialemqi afTerentesdicimusfoe- tum elfe genkuram fcecundam vin, & mu- lieris m vtero fimul miftam,fuoq; fpiritu iii- flaiBfttam , a teperata diip6|itione vteri, ac fcmmis facultate coaceruatam , craffe fa* ftamqj , menilruoq; fanguine au(51:am,& iri animalformatam. Quae videtur efle con- ibna Hip.di6tis lib.de natura foetus in prin* cipio,, Auic. lib. u fuae medicinas fen. 21. tra£l. I. cap.2. &Gal. inlibeilode foetus formatione vbi femen opificis ratione ha? bere ait,ac in lib. de femine paflim,& iib. r, prxfertim cap. i. vbifemen, & ppificis , & materias rationem liabere afiirmat ex Hip. fentecia. Dico igitur exfuppolitis efSciens, & agens efle ipfius feminis form,atriceiri_* vteriq^ poteiitiam^ vt Gai. aitiib.i. de fenx.f cap. ' cap. i^his verbis. Verum iuxta primam ex femine generationem coaceruatus cil: hu mor,exquo va(a ipia formantur opifexau- temipfius duplex eft tum facultas , quae m ipfo lemine elt^tum quce in vteri vafis , &c. non enim fcscus folius feminis opus eft tan- quam agentis,fed etiam vteri vt adiuuantis, recipientis,& alterantiSjex quo nec omnejt femen ibecundum, nec omnis vterus y <& quanquam foecundum femen in fteriiem vterum immittatur,tamen in animal exma- la vteri difpolitione non concrefcit , ftcuc nec etiam femen infoecundum in vterum-* bene temperatum immiifum ; cum enini_* agens nonagatfuprafuampotentiam, fe- men carens fua iufta cemperie infcecundu exiftit , ficut etiam vterus ; agens enim agit in difpofttam materia , & generationi pro- ximam:femen ergo cum iecundum fui for- mam agens fit, fecundum vero materiam-. patiatur , il vel vis formaiis , vel materialis aliquo modo vitietur, foecundum non eft , ficut etiam nec ipie vterus eo modo difpo- fittis^vterus enim & agentis quoque, & pa,- tientis rationem habet, ficut(^; femen habef materiam foetus , ita & vterus nempe me* ftruum ianguinem foetum nutrientem , & augentem j habetq; formam agentem,quce eft eius tempericsj& IJeut plantarumfemi* m i6 DeNaturaVostus na in fterilem terram proiefta infaecunda fiunt, & inutilia,fic , & hominis femen itl^ ilerilem vterum immifTumjySc e contra licet foecunda fit terra , fi vitium feminis adfit, non nafcitur^fic 6^ in ffcundo vtero femen corrumpitur.Quf quidem fimilitudo in hu iufinodi reru explicatione videtur ab Hip. indicata in libello de fcetus formatione-» , vbi a plantorum in ter ra incremento multa argumenta depromit . D E F O R M A. Cap. III. FO R M A M autem plafinationis foe- tus ex diftis coUigimus effe ipforum_-ji agentium modum operandi , diximus enim genituram fimul mifceri, inflari,coaceruari, craHefieri, & augeri ; nam hoc modo fcetus in animal cofiirgitj inquit .n. Hip. in princ. lib. de natura pueri . S i genitura ab vtrisq; permanferit in vtero muheris,primum qui- dem fimul mifcetur, vt pote muUere non quiefcente , coaceruaturque , ac craffa per calorem euaditrdeinde Q>iritum concipic nempe in calido exiftens, & poftea matrc-» fpirantc. Deindevbi fpiritu repleta fue* rit,viam hic ipfc fibi foras facit , & per me- fjiamgcnicuram ipiritus erumpit : cum au^ tcm Vijputatio, ' . jj tem fpiritui calido via foras faf^a eft; ruflu^ alius frigidus amatre inipirat^atqi hoc facit per €)mne tempus j calcfcit enim vt poto in caiidoexiftens, & fpiritum frigidum-» <;oncipic a matrefpnanteomniaauteirL-», quas calefcunt,fpuitum habent : fpiritus autem erumpit, difioi ipfi viam facic5& fo- r.as procedit . id auccm, quod calefcit, rur* fus m ie ipfum aiium fpiritum frigidum tra* hit per fiituram , vndo nutritur. -Atq; hoc concingit etiam in lignis,& ia folijs, cibisqj ac podbus, fi fortiter calefiant : eius rei no- tionem iigna ardentia exhibent omnia-* cnim iigna hoc faciunt,maxime vero (ubui- ridia : fpiiitus autem , cum forasprocedit, circiim caefuram volutatur id,quod femper fierividemus . Manifefta igitur eft ratio- cinatiodc fpiritu quod calidus exiftens in ligno attrahic alterum frigidum , a quo nu* tritur,& a feipib dimittit , nam fi non alte- rum pro eo,quem a ie dimittic, attraheret , non volutaretur fpiritus foras prodiens^om ne enim calidum fngido moderato nutri- tur , & vbi per calfadum ftierit humidum t quod efl in ligno , in fpniium mutatum fo- ras piodit, & qua parte foras cxit , ea ipla-. calidus ,quiine(l adhuc in ligno , akeruna frigidumfpiiitum eiusloco attrahit , a quo numtur . Idom faciunt, & foiia viridia cum B ennu enim incenduntur/piricuni concipiuntjdc- inde erumpic ipintus, & viam facic, forasq; prodit, & circum volutatur,.procedensau*; tem ilrepitum facic , qua parte infpirationc< praebet- . Quin, & legumma, & frumenta,- & arborei fruftus nucii generis caiefafta-. ipintum ibabent, qui filTura fadla foras pro* dit , 6r fi'humidafuerint , ampliorem fpiri- tunii cmittunt , & rimam maiorem faciunt. Et quid raultis opused ? Omnia,qucECunqi cakfiunt,fpiritum cmittunt, & aiium frigi- dum viciflim eius loco attrahunt,a quo nu-* trimen tum fumunt . Atq; ha^ neceilitates «agratiaame prodita; funt, vtcognofca- turquod genitura in vtero calcfaila fpiri- Cum habet,^ emittit/imul autem, & a ma- tre fpirante genitura fpiritum habet ; cum« cnim mater mgidam actraxerit exaereini' fe ipfim , fruitur eo etiam genitura : calida autem eil vt pote in calido exiftens,& tunc fane ipiritum habetj& emitcit,atq; ip (a ge- nitura inflata pelliculam acquirit , circun- tenditur,quod forinfecus circum ipilim eil, cominuumq; euadic vc poce viicomm exi- ftens, quemadmodumin pane, dum torre- tur , tenue qLiiddam pciliculae ipecie in iii- perficiem abfceditjac extatVcalefcens enim |)anis,& iniiams eleuatunqua parce vero iniiatur illic pdiiculx ipecies excitatur, & confiftiu • Bijputath^ ip coiiMit., Geniturae autcm calefaftae , ^ infiatx cx toto pelJieula fonnfecus circun*' daturvcrum circa medium geniturx fpiri* tui traniitus extra, ac intra.fit per peltica- lam, & hac parte tenuitas pelliculas a gents tura diftat,& paucidimum quid de genitu- ra inelt j ipia autem reliqua genituraro* tunda eil in pellicula, (S^c. Etpaulopoild^ genitura fex dierum loquens • Qualis au- tem eratiCgo referani,y;eiu.ti ii quis ouo cru do externam teilam circumcirca adimatjiil int^rna vero pellicula inclufus liquor pel-- lucefcat. Modus quidem talis erat ( dcvt abunde dicara ) ruber eratliquor,& rotun-* dus, in peilicula verofibj^.qu^dam aibfls.^ ac craif^; ineife videbantur. cum cruorc^ craifo , & aibo obuolut^ rcircum autenuj» p^lliculas foris cruenta veiligia initar fugil'^ latorujiuxta mediu vero tenue quid emine* featquod.mihivmbilicus eife videbatur , & per lilum/ane fpirationem extra , & intro pnmum facere apparebat: quin,&pellicu* Ja genituramambiehs, ac compledens tota ex illo tenebatur , &c. Etpaulo infra, Atq; hxc mihi de h,uiufmodi difta ilint , quod ^mtura in pellicula eit , 6c fpiritum habct introj&.foras, & augefcit ^ matrefanguin^ in vterum delcendente , &c. Ibidein . Et augefcit v©iucris in ouo,. & coarticulatur B a modo iO De NatUra Tistus tnodo eodem,acifputMi9. if ccm,^u3 folidior clVurfus autem cortex irt terra putrefadlus progieiTu tcmpons eua« uicLus fit,.& qusEciam foliaramos piodu- cunt , &c. i^nfra. Vbi vero rolidior tadta cft, & progiellu temponstadiccsegent, cu iam & vcnas habet umj las, tLmao fuper- namjtum ad infeinam partem:5^ tunc fanc Tion amplius aquofum ex terra trahit ali* metum, fed ciadius, & pinguius^ac copio- fius , <;uod caliacium a fole eifeiuefcit m_^ extremitates, & fit fruftus luxta cognatio- nemexqualietiamgeneratus eft. Multus autcm ex modico propteiea fit , quod fin- gula ex terra nafcentia maioie vim ex ter- ra^quam ex eo,vnde generata funt, trahut, & eiferuefeunt non iecundura vnum , fed fecundum muka cum autcm fru6lus pro- dierit , a plantafua nutritur , planta enim a terra trahens fruflui tranfmittit : lol autem fru£tum coquirj& foiidii facic, quod aquo» fius in ipfo cil,ad fe trahens . i^tq, h ^c mi- hi di£i:a funtde his, qux ex femmc nalcun"* tur a terraj^ aqua^&c. & mfernus . Quod fi quisconfiderare velitea,quie de his difta funtabinitio viqj in finem , inueniet natu-t fam omnem confiniiJem effe , & ex terra-. nafcentium,5i: hominum,<&c. Ibidcm poft quam iam articulatus fueritpuer fpeciebuS iTiembrorum ipfiu;> augdcemibus , tunc^ 11 De Natura FostUi oiTa duriora fiunt , & cauantur, atq; hsec ^ fpiritufiunt. Ibidem. Cxtefum caroau- gefcens a fpiritu articulatur , & abit in..hac vnumquodq; fimile ad fimile, denfum ad dentum^rarum ad rarum, humidum ad hu^ midum.5& vnufliquodqj in propriam regio- nem abit iuxtareognationem ad id , a qua genitumeft , &quaecunq; a denfisgenita.^ iunt,denfa fant,& qua^cunque ab humidis , humida , & reliqua mxca eandem rationera fiunt in incremento: & offa durefcunt aca- lore conglutinata, & fane ramiiicantur ve- lut arbor,& tum interna , tum externa cor- poris adhuc melius articulantur, ipfumque caput dillantiam acquirit ab humens , & brachia , ac cubiti a iateribus, & crura inter fe difparantur, & nerui cxiiiunt circum na- turas articulorum,6i os per fe diducitur, & nafus, & aures eminent m carne , ae perfo^ rancur, & oculi implcnturhumorepuro,5i pudendum confpicuumi fit, vtrum tandem fit, & vifcera coarticulantur , &iam etiam fupernis partibus fpirationem facit tum ore tum naribus,& venter inflatur , & inteftina inflata fuperne per vmbihcum ipiritum af- fumunt, ac dilpcrdunt, & in podice via fita ventre, ac inteftmis foras , & in veficam vu- foras. Atqj h^c oia a fpiritu coarticulanturj mm inflata difparancur omri\% iuxta coff .1. -. gna* gnationem. Auiclib. i.fen> /.doiElrXcap.i^ verf. tin. cap. h^ec confirmare videtur, & lib.3. fen.ii.cap. 2. de faetus agens fori^a- tionc haec habec. Cum matrix Goiligituf, fuper fpeirna, tunc prima difponfitionum « .qu3s aduenit iliic, eil fpumoiitas fpermatis, 6^ eft ex operatipne virtutis formatiuas : & yeritas quidem fpumoiitatis ipfius. eil ex hoc, quod virtus formatiua mouet illuc, quod eft : m fpermate ex fpiritu animali , naturaii , <$i vitaii ad mineram vniuscuius* que eorum , vt figatur in ipfa . De his piu* ra Gal lib.i. de nat.facult. cap.5, & 6,6c dc anatomiaviu.de anotomia matricis agens iic inquit. In principio enim admifcentur ipermata, & fit fpuma in eis mediante ven- tofitate eieuante ampuiias ^ in ipfis enim funt ti'es fpiritus ,;fciiicetnaruraiis,{piritua» lis, & vital^is, qui mouet materiam quoiibet generc motusjquorumquilibet mtcndit ad generationem prGprics caufs materiaiis, fciiicet fpiritus vitalis ad generationem cpr- dis , fpiritus naturaiis ad gencrationem he- patis, & animaiis ad generationem cercbri. Subintrante ergo in profundum fpermatis ventofitate,a£tione trium ipirituum in me- dio nafcitur veficuia quasdam, fuperius au- tem prope aiia veficuia, a iatere iuxtainfe- norem alia: ex prima veficuia formatur ip £ 4 fum 14 ^^ Natu rs Fcstus fam cor ; cx fecunda fupenus pofita ccrcr brum : ex tertia hepar. & lib r. de fem.c.^, Quantumquidem ex femme iplb vtcrum contingit , hoc ftadm membrana fit , -quc- madmodum paulo ante eft commoftratu : reiiquum vero totum habuit quidem3& ip* fum mfitas facultates attra£!oriam quidem familiariumjperquam attraci:urum5& alte* raturum alimentumque iibi fadliurum erat : expulforiam autem alienorum,Sf fuperfluo rum : habuit praetcrea & m iterias familia- res,quas actrafturum erat ab vtero, iangui- nem videlicet , &fpiritumperorcula, qui- bus cit coiinexum :& fanehaec ftatim a principio per ambientem membranam iio dum duram faftam attraxit : fimul igitur ferebantur , quae ab vtero attrahuncur ex vafis , 3i membrana femper magis fiebat dura, atqj ad finem quidem posnitus dura»» crat , & coh.tirens, tocumq foetum orbicu- latim ample£tens:folx vero iliac partes per- foratae erant,perquas materiae ferebantur. Liquetigitur ex di;f]:is forma, & modus fce- tum generandi, fequicur vt de matena ver-j t^3L faciamus • DE ' Difpuutlo* ij D fe M A T&m A. Cap. i V. FOETVS igiturmateriam femcnf^* cuadum poiuimus m dclinitione vna cum fanguine men(tfuo:non enim poflibi- le eft, vtfemen folum materiamfoecuifub- mmiitret , vtanimal tam magnum euadat , fed alia adiuuante materia cpus habet : ip- fum enim tanquam fermentum totam ad- uenientis materi^e malilim difponit,6i ebul- Iire facit,vt Gal.ait lib cit.de viuorum ana- tomaei femen enim ex fe folo tanquam ma- teria nonpoteft animal perdcere, ficut nec ctiam feminain terramproiedta/iQtegra-* plantarum materia funt . Vnde ipfum fan- guine menftruum potiiiimam fcetus mate- riam fatetur Gal. lib. * de fem. cap. x. fic inquiens.. At vero inanimalibus-fubiefla ad generationem ipforum fubitantia mQnitru* um folum eil, veiut AriHpteles dvdt , prin- cipium vero motus ex femirte accedic : & fane ctiam ipfe Athasneus fimdicer vt Ariil» jnateriam generacionis animaiis in men- ilruo collocat facuitatenri yero mocpnam in mafculo femine. V^^bi Gal nbn videtur jiegarc feipen etiam raaterice vim habere v fcct irukxiienftrua tanxju^am abufldancicnra-» "' magi* x6 DeNaturaTaetitf magis foetui iam aciulto , & animali fafto clTe materiam nutrientem , & augentem : quod fi dc primo principio generacionis foetusloquamur/falfum eit femen non eifc etiam nutrimemumj& materiam^cum ian- guis fit potentia femen, & ipfum femen eic fanguine magis digefto fiat; & gGneretur,vt Auicaitlib.j fen.iG.traft.i.cap. r, Et idem Gal.in princ. lib>. defem.fatetur feraen ma- terije5&: opificis ratione habere,g) euidetif- IJme patet in neruis, arterijsjvenis, alijsque. corporis partibus , in quibus feminis mate^ ria remanet, adco vt nunquam difciffa reu- niantur^vel in puerisrariflime,licetcoxnpa- ratiue quidem ad menltruum exjgua.fe- hicn materia fjt . De femine igitur , & fan- g^uine mcnflruo vberiusagentes, tanquam f^tus potiflima caufa5,& materia,qu2eremus primo de feminc quid fit , & quomodo gc- iieretur , deinde dc menftruo fanguine ma- teriamprofequemur . D E S E M I N E. \ Cap. V. FOE C V N D V M igitur femen aliud nil efl,.qul viri^& mulicris fanguis nu^ tritionifuperuacuus, fpiritu miflus, dealba- lus|Vifcidus, ic ^rafTefaftusin vehi^ grimo^, ac kt prsEcipiie in flexuolis alteratus, bencquc codtus,in teftibus demum pcrfeftus, in vtc- loq^ mulieris mifto , & vnito • SpiriturrL.* proponit Arirt. lib. 2. de generat. anima- lium cap. 7. Hip. lib. de natura foetus , vbi femen Tpintu plenum affijmat , ac prnsfer- tim vitali , ex quo facile argumentum fumi poteft acimodum Veneri indulgentes non cfle multum vitales ; feminis cnim emiifio^ nevitalis fpiritus diflipaturj vt Gal. aitcap. 1(5. lib, % de fen?, ^ cap, 5, eiufdem de fpi- ritu feminis contra Arid.ioqyens . Nequc cnim , quod fpiritii vitali plenum eft , te la- tet; tu enim vnus es,q^ii femen fpumae pro- be afllmilafti multas bullas,parMit^te inuifi- biles iingulatim in vnupi conucnientes ip*^ fi m operari tradens . Tu enam fabulam ronreprchendifti , qu^ Vcnerem ck ipfov natam efle tradit, Ht cap, r 6 Neq; vero fo- lum fcmmariani hymiditat^m afc omnibus animalis p^rtibus auferri cominget hoc te- porc , fed etiam fpiritum vitajem ; nam nou i>-rmittit cxire fpi- ritum-interiorem, ferconftnngit eumad foueiidum iri^^^^i^J^J^j^ cal^faciencfura:po» flea, v^ veriit in matricem quidam alius Ipiritus exiftcns ex fubtiliori natura iangur- Dis^,qui iungensfe fpeimati vertitui natu* ram carnalem per matricis calorem, ficut Jieparvertit plilegma in fanguinem in duo- bus vafisj iiiiquiby^ op^ratar fortiter operS fuani cum virtutefeiiis . Et ibidemcap. dd fpiritu quid fit, tertia ori gamim r neeeificatis duQ funt opera , nam calorem cu(loditj& fpiritum amm^lem nu* tnt : virtus vero eft eom 'dementum ^orga- num vero difcernii"omma ex opere^ammae: fpiritus autem illc, cmus origo eft a cordCf porrigit fe per arteiias, <& venas dans in ve* uis&nguinem , mutando fe in caiorem na- ttir,alem,& fpiritualem vitam:fumus autem progredieas ex calore finsuinis eft nucri- mcntuni ipfi ipiritui , qui fumus fpuitualis • •.; mittit JDf/putath. 31 mittit feaivenisin arterias cxiftens aninia* tio totius corponsy6c nutrimcntum . Qux' Auiclib. j.fen.io.trad.i.cap.i.p^nitus co-' firmauit, vbi pluries mixtionem fpiritus, & ferainisfatTuseft. Alteraparticula , qua fanguinem pofui- mus eo modo difpoiitum , codlum, & alte-» ratum iplius femmis partcm, & materiam ,^ partim patet ex diftis , partim ex dicendis euidentius demonftrabitur . Ad cuius eui- dentiam GaLlib,2.de femine cap.4 . fangui- fiem'0'ptime coftum ipfum fenlen appclla- uirhls verhis . 'Ne igitur fi^uftra generatum effefemen muiiebre dicamusV meliusenim cratipfbs caftigato ferinone diccre impoi^ fibiie ciTe foeminam , & fangainarium ha- bcre€x<:rementum^& femcn gcneratiuum^ ipfis enim ob temperamehti frigiditatem ianguisfuperuacaneuscoarceruatur^ forti autem caliditate opus cftad generationem' feminiscK afte elaborati,& pcr co£ti:& hu- midiot quidcm eft foeminajac frigidior: ca-' lidior aiitem , ac iiccior mafculus . Ratio- riabilitef igitui^^aiteri quidem deeit quid ad cx aftani femihis per coftionem alten vero* impoffibile eft fanguinarium excrementum' habere pm- caliditatc , & ficcitatc id ipfuni totum feiiccartte . Obid igitur,& animalia, qiije ficciori tempcramento prasdita funt j^ velut 1% De Natura Fcetus velut plurimse gallinae , 6^ ex pifcibus non pauci oua generare folent citra mafculi conuerfationem; deeft autem etiam his quippiam ad perfe£l:ionem,fi non aflumant ex lilo caliditatem . Non tamen impoffibi- k eft animo eoncipere tale temperamentu animalis corporis, vt pcrfedbum knimal ge- nerct absqj akerius permixtionc : animal tamen perfedlum in fe ipfo concipere verc difficiL^ cft,& fortafrisimpofribilc. Etlib. I. de fem. cap.6. aperte afferit venas , & arte- rias femen operari^quod alias fierinon pof- fetjniii ex fanFuii^e optime elaboratofemc fieret , & ia teftibus affirmat maion copia-» generariquiaipfis iineeriilima exafte infic feminis qualitas. Etcap. [ 2. de gencrario- iie feminis loqucus . Apparet igitur arteria, & vena in ytrumqi teftem non refta via (i- cut in alia omnia procedere , {cd rnuUifor- sniter ad pampinorum vitis, aut Jiedcrarum Cmilitudineminuolui.Vnde fane putoetia tpfis artis dillecandi corpora pentis in^ mentem vcniiTe , vt aliqui quidem hederi formem , ahjsq; pampinoformem iplarum naturam appcllarent , In multisitaqj hu- iufmodi vertiginibus , quas faciunc pnus , quam ad tefticuios perueniant, licet tibi vi- dere fanguine paulatim albeiccntem, & ad finem, ^oft «^uam i^m teftem cofttigerit vas ipfum, T>ifputatio . j j ipfum , fcminis fubllantia ia ipfo manifeflc apparec . An vero !k ex tedium natura al- terationcm aliquam aflumat, alias impoili- bile lit ipfum perfici , in priefens coDlidera- re prstermittamus: fequamur autcm,i! yis,, prunum Ariitotclem, quod teiles ad femi- nisgcneratioiiem nihii conferunt . Qu.ar.e non piurmiam , ^td totam feminariamhu- miditatem tum arteria, tum vena operatur.: Natura itaque eft ipfis generatiua femmis , verum ex fanguinc ipfum generaruntper multum tempus in eisyerfatoj hasG enim cft vtilitas vcrtiginis,& obuoiutionis ;alte- ratur autcm vtiqj fanguis tranfiens in feme; omne autem alterans in fui naturam ducit id , quod alteratur^quod fane ctiam appa» ret ', album enim , & craiTum i 6c vifcofujn cft feme,aptum,vtarcerice, & venae nuxriat corpus . Etcap.S.Semen equidem trahitad fe per vaia ad vtcrum pertingentia fangui- nem,& fpiritum . Ex quo colligi poted fe- men ianguine nutriri,& per confcquens ex fanguine produti,cum vnumquodqj iimile; appetac,vtPiii]ofophusait, &Gal. quidem didto cap. 12. & in iib.de nat.facult. paiTim aif.rmat vnamquamq^ corporis particulam haberc familiarium , 6l confimilium attra* £lricem . Et clariuscap. i6. Vnaquasqj ani- maiis p^rs humQrem ad fe locaalimenti ia^ C flueflcem J4 ^^ Natura Fostus fluencem in fui ipiius naturampermutatxft autem vmcuiqi pdrciculas hmc elle , quod vid^ilicec cit nun fecundum humoruni,qui ei mlanc , naturam , fed fccundum folido* ram corporum iu bltantiam,a quib us etiam concencu iam humoribus alceratio contin- giC . Verum fi quidem hoc icahabec, eon* tmeturautein t:ftibus feminanushumor, ab huiufmodi vtiq; corpus ipforum nutri-. tur: vnaquxq; autem particuia fibi tamiiia-. ritrimum operatur alimeatumimonftratum porro ci\6c arterias,& venas femen opera^ ri . Arterias autem , & venas ex femme ge- nitasafreruit tum aiibi , tum iib. de foscus formatione, Sclib, citatode femine cap. j^ & 10. vbi hasc habet. Prmcipium autem pianeatiuum omniumprimum habet,quod noa exfangjine,fed ex ipfo femine arteria, venam^cSi n;:ruum,os item, & mcmbranam producit. Et cap.i2.omne vero alteransin luam natura ducicid,quod alteratur , quod faneetiam apparet; aibum enim , & craf- fum,6i vifcoiiimeft femen aptum , vt arte- riaSj^Sc vens niitriatcorpus . Exquibus iir- mu manei noftra coclufio eo vnumquodq; gingi,& nurriri,& confequenter cum feme fiinguine nutriatur , eo vtiq; genitum t& . Goiirmat id Gal.lib.^.de vfu part.c.4. 6chh, l6.c.io.& li X ^.ciOific inquics.Caufa ver6 §eae- Vsfputath . j j generationishuius hxc eft ; cx ijs valisjqu» ad mitrices accedunt,(qux ad iateia ipfaru diltnbui dixia)us)qu« pars fertur deoriui*», inuoluitur modo perfmiiii ijs vafis, qiaas m telticulos raalculorum perueHiunc, vena-. enim fuperucet , iubiacet autem arteria^ vtraque iiexus mulcos , num^:roqi aequales cfHcientes inftarcapreolorum quorundam varie impiexorum,quo implexu fanguis, & fpiritus , qui ad teites fcruntur, dmtiffime-* coquuntur,clarsq; cernas liumorem,qui in primls flexibus habetur, adhuc fangumtm , in fequentibus demceps magis , magisqj al- befcere, quoad in omnium poitremis totus albus ommno fueritredditus,qui ilexus po- ftremi in teftes terminantur.teiles vtro , cu fmt Lixi,& cauernoii,humorem,quiin valis coeptus erat concoqui , excipientCi &ipii rurius percoquunt perfedhus quidemad fdetus procreationem mafculorum telles » maiores cum fint,& calidioresjac tum pro- pter interuallilongitudinem , tum propter vafbrum cocoquentiii robur exadhus lam daborat jm iit id^quod fn eos deicendit:im* perfeftius autem teiks foeminarum id effi- ciunt,vtqui humidioresfint, ac fngidiores, minufq; exaiSc co6bumhumore excipmnt. Cur autem fangui^ kam m vafis diutius mo ra'tur,albe(cat5fi quii» eorum memment,qu5 G 2, m j^ T>e Natu ra Vostus in lib. de nac. facuk. dcmonftrauimus^cutn fpero facile inuenturum j deaiQnftrauimus cpj^in iliis parcem omneni aiimentum fi- fii ip(ia{Iiaiilare . Quid igitur mirum ert,fif cum tanieas vaforum (inc albx , fanguinem in formam fibi ipfis fimilem tranfmutent l An forte quseret aliquis , cur in nuiio alio vafe id accidere cernatur ? Cui promptura ed refpondere , quod in nullo vafe fanguis ita diu moratur^neq; enim vlli alteri vafiyno dicoil:xas tam mukiinfuntalij akjs cumu- lad, fed ne vnicusquidem omnino ineft . Quod ii moraretur diii, nec prccter flueret , ac repente vacuaretur5licerct& in alijs qui- bufdam animalis paitibusfuccum huiufmo-» direperire j quamquam & vafiscuiusque-* humidam natiuum , a quo ipforum tunicje nutriuntur jcflhuiufmodi. Quare nil mi- randum eli , fi in prc^didlis ficxibus fangui- ne velut flagnante fuccusfpermaticus con* geratur,quem c um tefles excepcrint,perfe- dequidem in mafculis, imperfe£tius vero vero in foeminis conficiunt. EtHip.lib.de gcnit . Genitur a viri prouenit ab omni hu- mido , quod m corpore exifiit, vt quod ro- budifllmum eft,feceinatur . Argumertum autem eiusjquod robu/l.ifrimum feccrnitur, hoc ell , q? a Venens viii paucula adeo rc^ emifra imbeciiks reddiqaur . ibidem . Tor- ro T)jfputatzo . |7 ro gcnitura dico a toto corpore rcccrni & a folidiS5& a moUibus partibus5& ab humido ommin toto corpore. Auic. Jib.^. fen.20, trada.c.i.Sublimis Deus creauit duos tefti culos,ficut lcjuiftijqui funt membra princi- palia,in quibus geaeratur fperma ex humi- ditate deiata ad eos in venis , quae eft quali fuperfluitas cibi quarti in corpore toto , & eil fanguis magis dige(lus,& magis fubtilis . Et hcEC de his fatis. Sed quia di£tu eft femen eife fanguinera nutritioni fuperuacuumjtir- mius id probandum eft, ac de nutritutionis ciodo , & fpeciebus aliquadicenda . DE NVTRITIONE. Cap. VL SE M E N effe fuperfluum alimenti do« ccnt allata ex Auic.vltimo loco, & di- €tz ab HipJib.de alimentOjduminquit, Jac, ^ fanguis alimsnti funt redundantia , vbi per fanguinem ipfum femen potiflimum intelligere vifus eft , cum fcmen perfedlifli» mus fanguis fit, fanguisqi ipfe fit potentia.* femen, & femen in fanguinis ipfiusvafis generetur . Quod ctiam experientia certif* fimum eft ; nam videmus pueros nondura puberesabsq; femineviuerc , & probenu- triii , picut etiam veiifimile eft fsnes ali- C j quos }8 D$NatHraFoetus quos femen non emictere ex §ms penuria , & nihilominus nucrimentum perfedle fu- munt: iuuenes autem, ^ in fiorentiastate-> conititutilicet femcn alicjuando tempera- te emittantjnutrimentum fibi non adimut , iramo ipfa natura per fe aliquando in.^ fomno emittic ad fe exonerandujcx quo lu- uamentum aduenit,Ck Hip.dicebac feminis emiilionem morbis a pituita vtilem effe^ : modum autem tradendo dixit fomnum, ci- bum, V^enerem, ac exercitia mediocria-. clfe debere . His igitur miflis de nutritione agendum eil , quam definientes ad ciariore dovlrinam dicimuscum Gal. lib. r, de nat. facuit.cap.i i. elfe eius, quod nutritad id , quod nutatur,afIimiIiationem . Quam de- iinitionem etiam cap, S.indicauit his verbis. In nutritione vcro ei,quod iam faflum eft, id,quod afj[luit,efficitur fimile . Et lib. j.de temperament. cap. i. finem verfus. Neqj cnim aliud nutritio efl , quam aflimilatio perfefta. Et lib.i -de nat.facult.cap.5. Er- go naturas opera , dum adhuc m vtero ge- ftatur, ac fingitur animal , omnes funt cor- poris particulx r edito vero m lucem com- mune in omnibus nacurce opus eft earum ad perfeif^am magnitudinem perdudlio,po- ilea vero etiam vt omnes , quantum fieri poteft, perdurenC; molitio • Acuones, quie tribus Dfjputatw. J9 tribus his operibiis refpondent , ncceilarid tres funt, vna (cilicet cuique generaao , au- 6lio, nutritio : verum generatio (in^plex quasdam adio naturae non cft , i^cd ex alte^ ratione/ormationeque compofita, vt efiimi os fiat , item neruus , vena, & reliquarum qucElibet,altemam e(Te oportet fubiedtam^ vnde animal fit , fubftantiamivt verocon- gruentem figuram , ampliatioq; in longum , latum, 6c profun- dum eit . Nutritio autemiifdem partibus appofitio quaedam eil,fed fine diflentione. Et cap.f^. de generationc animalium verba faciens alterarricem , ac formatricem pro- ponit tanquam eius adiutriccs . Etcap. ?♦ de auflrice loquens eam vna cum facisltatc nutritiuain his, qux in vtero geftantur,ad- CilGailirmat tanquam alteratricis,<^ forma* tncis miaiftras : poit quam vero perfe£tam iTiagnitudiaem animal adeptu eft,toto poft editionem tempore vfqjad xim^ vigorem aufhicem doiniinarij & auxiliatncesj ac ve- G 4 Im 40 De Natura Toetus luti miniftras eius aitefle alteratricem , ac nucritiuam^eiusq; proprium elic m omnem partem profcrre , quae lam nata , genitave fuatjiicqj folidas corpons particulas appei- lat : auaricisq; modum cwarrans veiicas fuum extentas , & infiatas proponit , qus^ quantum augcntur, tantum etiam extendi, & tenuiores reddi afBrmat: quod ii eam te- nuitatera farcire pofTemusjquemiadmodum natura facitaiimento , lisec yera audfio dici polfetj naturam enim foiani contmuitato feruata , mmimeq; diuuilam m tres dimen- fiones contmuum extendere poife afferuit. Etcap.8. ciufdem iisciiaiiet . Quod enim in nutrimcnti afiiuit fpecie , quum id cor- poris eius,quod nutritur, cmni parti afflgi- turjadlio ipfanutritio cft : caufa vero hu- ius ipfa faciiitas. Et aiteratio quidem iiic quoqj ipfms aftianis genus eit , non tameii taiis^qualis erat in generatione.ibi namque, quod os non erat , poftea fa£tum eft os : iii imtritione vero ei,quod iam faifium eft, id, quod affiuit,efficitur fimiie: ica non mime- rito aiterationem illam nominamus genera tionem,]ianc afTimiiationem.Et paulo pofi. Quippe fumma rei fic iiabet. Generatio, au6tio , & nutritio prima naturae opcra , ac veiuti capita funt . Itaque etiam efteifh ices horum facultatus primae , principesque tres, funt. Difputatio . 41 flint. Dcfideranc tamen(vt iam didum eft) tLim ipl^rum int:r lejtum a liorum miniik- rmm.Ac qux quidem generatrix, auiflrixq; deiiderentjdidtum iam eft. Quaeautcm fa- cultasnutnxrequirat, nunc dicetur, videor cnim monftraturus tum indrumenta ipfa., quae adnaturalem nutrimenti moiitionem comparata funtjtum eorum facultates pro- prceterhancefle codicas.Et infra faculcstis huius aftionem demonijrans aiteamelle-^ aiTimilacionem , cumq, ipfafierinequeat, niiiaiiquafitfocietas, acqualitatum con- formitas , idcirco nec quodcunque animal quocunqj cibo vti , nec quibus nutriri po- ^eft , protmus nutriri , huiusque neceifitatis cauia piuribus alterationis nutrimenti in- flrumencis cuiqj animali opus eife, vtq; al* bum nigrum reddatur , vel nigrum album, omnes.qu^in medio horum funt, alteratio- nes requirijquodqi molliflimum eft,non-j poife vno ftatim impetu durum fieri , nec quod duriffimum, illico moilidimum • Ec paulo poft . Quippe caro ex f^nguine non xnagno negocio lic)(i enim eatenus naturae ope craifefcat , vtconftancem fubftantiam habeat, nec etiam lic fiuuida , prima, &re- cens concreta caro iam exiUet . Et mferius alteram infcrumentorum neceilitatem affi- gnans,nempecxcreraentorura naturam, fic (ubdic . 4^» DeNaturaFcetus fubdit . Altera eft cxcrementorum natura; iicuti enim herbis nutririplane non poflu- mus , tametfi pecudes ijs nutriuntur,ua ra- dicula quidem nutrimur , fed non ita vt carne, hancenim totam natura noftrapro* pemodum vincit5mutatqj,& alterat, ac fan- guinem falubrem exeacreat: in radicula vero^quod quidem couenienseft, & tranf- mutan potefljquamquam tcgre plane , nec fine plurima concoftione, omnino id mini- xnum eft , fed tota paulo minus excremen- tofa eit5& pertranfit quidem concodtionis inftrumenta : cneterum exiguus ex ea irL^ venas afllimitur fanguis,ncc is in totum vti- lis • Quare alteram rurfas fecretion .m eo- rum,qus in venis funt , excrementorum-» defiderauit natura, quibus etiam alijsopus erat vijs, perquas ducerentur ad exitunrL-., quo lcilicet falubribus fuccis minime offi- cerent : praeterea quibus exciperentur ve- lutireceptacuiis quibufdam, in quibiis poft quam facis magna colledta vis elTet ; niox excerneretur.Ergo hoc fecundum particu- larum m corpore genus , quod nutrimenti excremencis iit deltinacum,muenimus. Bft eciam aliud certiam genus pro bonis fuccis vndiqj psr cotum corpus deferendis mfti- tucuaijeftqiid velutiviaequedam numero- fispcr totum cyrpus feftas ; vnus namque omnibus Difputatio . 4 j omnibus cihis introitus per os cft :atnon.^ vnum ell , quodnutritur , led plurima , ac plurimum mter fe diftantia . Ergo admira- tioni elTe vnquam non debebit mftrumen- torum numerus, qu« nutritionis gratia na- tura condidit ; alia namqj idoneum cuique particula? nutrimentum alterando pra^pa- rant,alia feparant excrementa, alia tranfmk tunt,alia fufcipiunt^alia cxpellunt^alia falu- brium fuccorum in omnem partem feren- dorum funt vias • Et in princ. feq.cap.aife- rit vnum finem tot inilrumentorum IbJam cife nutritionem . Subdens . Oratio vero ems nominis eft ad id, quod nutritur, eius , quod nutrit, ailimilatio : porro haec vt fiat, agglutinantia , fiue adhasrentia praecedat , oportet r ficut etiam vt iila fiat , appofitio y poftquam enim fuccus is, qui omnem ani- malis particulam nutriturus eft, a vafis ex- cidit , in totam eam primum difpergitur , mox adiungitur,deinde agglutinatur,demu afiimilatur.Et de his plura Auic.lib i.fen.r. do£tr.6. & Hip. de alimcnto,vbi tres alime- torum fpecies proponit , vnum ^uod nu- trit, aiiud, quod quafi eil nutriens^aliud dc- mum,quod nutriturum eft , quam homoni- miam Gal. explicans ad finemlib. i. de-> fan.tuen. fic inquit. Quippe ei^quod prima fignificatione alimentum, fiue nutnuoeft, fubftan- 44 ^^ Natura Fcstus fubilantias ipfius fluores rcdte opponas : ci vero , quodm fecunda iignificatione acci- picur , tum hemorragiam , tum vno verbo omne fanguinis inanitionem : ei vero^quod tertio fignificato dicitur, vomitum, & lien- teriam. £t clarius cap.r r. lib.r. de nat. fa- cult. eundem Hip. locum explicans . Ac proprie quidcm nutrimentum eft, quod nutrit : quod vero veluti nutriens eft , non- dum tamen nutriuic , eiufmodi fcilicet eit , quod agglutinatur , vel quod apponitur , id proprie nutrimentum non eft , fed squi- uoce : quod autem in venis eft j atque lioc ctiam magis quod in ventriculo eft^id tan- quam nutrimentum aliquando fit, fi probe concoftum fuerit , nutrimentum appelia- tur • Ad huric modum edulia qu^eqi nutri- menta vocamus, non vtique quod lam ani- mal nutriant, neq; quod talia fmt , qualia-. lunt,quaE nutriunt, Ccd quod nutritura fmt, 11 probe fmt concofta j id namq; eft , quod abHip.dicitur.Nutrimentum, quod nut.it, Nutrimentum,quod nutriturum eft j fiqui- dem quod iam aifimilatur, nutrimentum_^ appeliauit , quod vero tale eft , quale illud nempe appolitum,agglutinatum vegenus, velutinutrimencum. Reliquum omne,fiue idin venis continetur, feu ventre , futurum nutrimentum, His ergo ica firmitatis ex- pli- Biffutatio . 45 f)Hcandum videtnr, quod alimentutn intel- igamus, cum dicimus feme efTe ranguinem nutritioni fuperuacaneum . Cui obiedlioni refpondentes afTerimus nos intelligere per ea verba fanguinem magis pinguem , ac fe- minis natura: magis familiarem , non enim intelligimus humiditates alimentalcs, vel roridas,(iue appo(itas,vel agglutinatas; hcEC enim coitus temporc nequeunt regredi in- tra vaifa, quod de affimilatis minus dicedu cft , praefertim cum in feminarijs vafis circa principia fanguis euidenter appareat poftea snfemen mutandum,inimmodicoqi coitu etiam fanguis eiaculari videatur . Quf coa- fona funt Gal» tum alibi , tum prasfertirri^ lib. r. de fem. cap. i x. vbi arterias , & venas femen ex fanguine operari manifefle aifir- mat . Subfequitur modo , vt de menfiruo fanguine verba faciamus , vfumque cius ad foetum,,totamquemuliebrem aaturam ex- plicemus. DE SANG VINE MENSTRVO, Cap, VIL /^ VANTVS quidem fit mcnftrui V^^fanguinis vfus tum ad procreatione , ^*^ tum ad augmemum fimul , & fcE* tus nucritionemaluce mcndianadanus efl ^ 46 De Natura Voetus ^ Hip.quidem lib.de nat.foetus hanc veri^ tatem confirmans fic argumentatus eft • Atq; Jixc mihi de hoc didta funt. Quod ge- nitura in peiiicula eli, & fpiritum habet m- tro, & foras, & augeicit a matre fangume-^ 111 vterum deicendente j menfes enim non prodeunt, vbimulier conceperit intra fe^ ipfam,!! puer fanus fuent,& permanere de- bet ,iiifi in quibufdam primo menfe modi- cam fui indicationem faciant: verumfan* guisa toto corpore mulieris defcendens in orbem forinfecus peliiculam circumftat, fi- mulque cum fpintufanguisintra per pelli- culam trahitur,qua parte perforata eft, & d geintura diftatjcongeiaturqj, & futuro ani- ssiaii augmentum prxbet: cum autem tem-^ pus acceiferit , rurfus alias pelliculae intra^ priniam pelliculam tenuess& multx circu- tenduntur eo modo , quo prima pellicula»-. ia£i:a fuit:fuiit autem 4& hx abvmbilico cxtentss,& inter fe mutua ligamenta habet. Cum vero iam hoc faftum eft , ex defcen- dente a matre fanguine, & congelato caro fit :iuxta mediam autemcarncm vmbilicus diftat.periquem Ipirat, & alimentum^ac in- crementum capit : at vero mulier cum yte- rum gerit, amenfibus non prodeuntibus propterea non dolet,quod fangius non c6- turbatur aceruatim abire folitus fingulis' menfibws jnenfibus , fed procedit rendm , & modice cicradolorera m vcerum ipfum, & quod in- eft incusin vtero , augefcic: finguiis autem diebus ea gratia procedit, & non femel per menfem, quodgenitura in vteroexiftens lemper k corpore crahit , prout vires , tum ipfa,tum fpuacio habet: 6c prmium quidem modica fpiratio fit , & fanguis modicus a matre procedit , cum vero fpiratio amplior redditur,magis ianguinem trahit,(Sr vberior isinvterum defcendit; atqui vterum non geilantibus,vbi menfes non prodierint,pro» pterea dolor oboritur . Primum quidem-» fanguis in corpore fmgulis menfibus turba- turab huiufmodineceilitate, quodmeniis amenfe multum difFert5& fecundum fngi- ditatem, & caiiditatem , atq; hoc pcrcipit mulieris corpus ', humidius enim eft , quam virile: vbi autem turbatus eft {knguis,&: ve- iiasimpleuit, ab ipfo defcendit , qualisab initio naturae fuit . Quare fi quidem «ua- cuatur a fanguine mulier , in ventre conci- pic, ii vero repleta fuerit , non ; nam vacuis vtens,& venis a fanguiae fa£lis mulieres m fe foetusconcipiuntj etenim poft menftrui fanguinis purgationem mulieresm ventro concipiunc ; caufa iam difta eft:quando au- tem conturbatus , & fecretus faiiguis toras non procedit, ied m vceros, vten autem n5 hiauermt^ 48 Df Natura Vostus jhiauerint, tunc faiie a fanguine diutius im-* morante vteri calefcentes reliquo corpori calorem tranfmittunt, quandoqj etiam fan- gumem in venas corpoiis diftribuunt, vt & vencerepletx doleant, & tumores laxos producant : quandoq; etiam periculum eftr ne claudicatio ex hoc mducatur: aliquando «S^^veficam obfident^prngmuntqi ac claudut veficam,& vrincs itillicidium inducunt:ali- quando pleni quoquefanguinis cxiftentes vteriprocidunt aut ad coxendices , autad lumbos, &doloreni exhibent : aliquando vbi ianguis quinq^ aut fex menfes in vteris moram traxit,putrefa£lus pus fit5& quibuC- dam pus per pudendum exit , fed & alia^ multa huiufcemodi mala mulicribus tiunt, vbi lunares ,purgationes non procedunt • Sed quid opus elTca hic recenferePrcferen' tur enim in muliebribus morbis . Verii iam repetito eo, quodreliqui.fermonem abfol- uam. Cum autem generatur caro,tunc pel- licul^augefcence m vtero fanguine etiam ipfcc augentunac (inuantUr, & prccfertini-* externx , & iano-uis i matre dcfcendens , quem fme caroXpirans attraxerit , in mcre- mentum cedit , & fi vtilis non fit , in fmus pellicularum iecernit'a' : 3^ vbi finuatae fa 0.2S, fuennc.ac fanguinem falceperint, tunc iam fecunda appeilatur . Et tantum d.c hoc mihi Vijputatio . 49 mihi diftum lit . Cxterum caro augefcen» ii fpiritu articulatur, 6c abit in hac vnum- quoclq; fimile ad iimilcjdenfum ad delum ^ rarum ad rarum , humidum ad humidum » «Sr vnumquodqj in propriam regionem_* abit iuxta cognationem ad id, a quo genitu cft, & quaecunqj a denfisgenita funt, denfa funt, & quaecunqi ab humidis , humida, & reliqua iuxta eandem rationem fiunt in in- cremento , & oifa durefeunt a calore con- glutinata: & fane ramificantur velut arbor, 6l tum interna , tum externa corporis ad- huc melius articulantur, ipfumqicaput di- flantiam acquirit ab humeris , & brachia.^ j ac cubiti a lateribus: & crura inter fc difpa- rantur, & nerui exiliunt circun^ naturas ar- ticulorum : & os per fe diducitur, & nafus, & aures eminent in carne , ae pcrforantur, & oculi impientur humore puro,&puden- dum confpicuum fit , vtrum tandem fit : & vifcera coarticulantur : & iam etiam fuper- nis partibus ipirationem facit tum ore,tum nari[:fus:& venterinflatur, & inteitinain- flata fuperne per vmbilicum fpiritum aifu- munt , ac difperdunt : & in podicem viaiit a ventre,ac intellii)is foras, & in veficam_* via foras . Atqj hiec omnia a fpiritu coar- ticulantur , nam inflata difparantur omnia luxta cognationcm fuam . Etenim ii velis D iidulam ^o De Natura Fostus fiftulam vcficaealiigare, & per fiftulam ims^ mitteie in velicam terram , & arenam , & plumbi tenuia ramenta , infuperqi infufa-* aquain fiftulam inflare,primum quidemil- la aqua^ permifcentur , deinde vero tempo- ris progrelfu inflata fecedent, & abibit piu- bum ad piumbum , arena ad arenam , terra ad terram . Et fi quis ipfaarefieri permittat, & diffradta vefica contempletur , inueniec fimile ad fimiie progreflum efl"e . Sic fa- ne eciam genitura5& caro coarticuiatur, & vnumquodque in ipfa fimile ad fimiie abit • Et pauio poll . Et fadlus iam efl puer,& ad hoc peruenit foemeiia quidem m quadra- ginta » & duobus diebus, vt iongifi[ime pri- mam coagmentationem , & coarticulatio- nem accipiens . Mafculus vero vt i ongifl^i- me in trigintadiebus y vt piurimum enim-* hoc tempore,aut paulo breuiore , aut lon- giore articuiatioipfis contingit;nam & pur gatio fit a partu vt plurimum infoemeilis quidem diebus quadraginta,& duobusratq^ haec tardiflima eft, & perfefta . Vacauerit autem periculo , & fi in viginti quinq; die- bus purgetur. In mafcuio vero purgatio fic diebus triginta : atqj hasc tardiftima eft , & perfefta : citra tamen periculum fuerit,etia fiin vigmti diebusmulier purgetur. Poftre- ino autein tempore purgacio quam pau- ciffima Dijputatio • 5 r ciffima proccdit,& in iuniorib^paucioribus diebus purgantur , in fenionbus vcro pluri- bus • Cxterum maxime Jaborant,ac dolent inpartu , &partus purgationibusmulteres pnmiparas^ & qucE rarius parmntjmagis do- lentjqu^m quas faspius . Atqui purgationes a partumulienbus ea gratia fiunt^quod pri- mo tempore vfq; ad dies quadragmta duos in foemella , in mafculo vero ad dies trigin- ta pauciilimus fanguis in augmentum pue- ridefcendit: ab hoc autem tempore copio- fior,donec pariat . Oportet itaqj purgatio- nem reddi in toto puerperij tempore,&fo- ras exire,ac refpondere pro dierum ratione, ac proportione . Prmcipium autem huiui^ modi purgationis tale mulieri fit . Dum ex partu laborat, conturbatur fanguis mulieri, & a forti pueri motu vehementer calefcit :l concurbatus auteni primus quidcm foras prodit, deinde puer,poftpuerum vero mu- cus craflus fanguinolentus , & dedu£lio co- tingit huic quemadmodum aquae eiFufae in menfa: poltea poft illum per omnes dies purgatio procedit vfque ad pra^diftumtc- pus copia Atticas hemmas vnius,& dimidif primum ,• 6c pauio plus , minusve pro eius temporis ratione , donec definat : procedit autem (anguis velut a vi61ima,fi fana eft, & fana futura eit mulierA' itatim congelatur. D 2. id 5^ De Natura Fcetm Id vero hoc modo habet : fi mulier vtcrum geftansmorbumhabuerit iion cognatum, m puerpuerij purgatione perit : ii vero non purgetur m prionbus diebus vterum gerens ilatim fana exiitens , aut etiam non , com* moueatur autem ipia purgatio liue a phar- maciSjiiue fua iponte de repente,mxta die- rum rationem procedet^quibus non vna vi- ce procedit , fi enim non purgetur mulier a purgationibus partus , morbus magnus ipsa corripiet5& periculum vite mcurret^nifi ci- to curetur , & quis conuenientem ipfi pur- gationem inducat . Et mferius . Dico enim talionem rependi , quod genitura^ in vte- ro exiftenti pauciffimus fanguis a macrem vterum venit , fi foemineam gcnituram ha- beat,in quadraginta,& duobus diebusjin his enim coarticulantur puerorum membra , ab hoc vero tempore copiofior fanguis ve- nit;&in mafculo rurfum iuxtarationcm dierum triginta . Quod vero h^c vera fnit, & altcrum teftimonium adeft hoc modo habens . Primis diebus,vbi genitura in vte- ros iilapfa eft^pauciflimus fanguis a muliere in vterosvenit, deinde copiofior j fienim aceruatim, & multus femel veniret, genitu- rafpirationemhaberenon poffet, fedfm- guine multo accedente iiiftbcaretur:repen" ditur auteni in purgatione vice veria_. j furga- Difputatio* yj purgatio enim pucrperij in primis diebuf plurimaprocedit, deinde paucior , donec definat:multas autem mulieres puerum ma- fculum iam perdiderunt paulo ante trigeli- mum diem , & inarticulatus apparuit : qui vero pofterius perditifunt, aut fimul cum trigefimo die,omnes articulati apparuerut. In foemella itidem iuxta rationem quadra- ginta , & duorum dierum habent j nam vbi his abfolutisperditur , articulatio membro- rum apparet , fiue autemprius , fiuc poftc- rius perdetur puer^iuxta hanc rationem ap- paret ; nam & fecundum rationem , & ne- ceilitatem articulatio contingit in fcemella in diebus quadragintaj& duobus^in mafcu- io in trigintajteftimoniij enjm prasbet abor- tus puerorumj&a partu purgationes.Quod autem foemella pofterius conformatur , & coarticulatur^caufa haec eft, quod genitura foeminea debilioreftj achumidior, quam mafcula, & iuxta hanc rationem necelfe ell pofterius conformari foemellamjquam ma- fculum 5 atq; ea gratia etiam purgatio diu- turnior eft in fosmellajquam mafculo , HU affentiri videtur. Auic.lib.^. fen.xi.traft.i. c.2. de gcneratione embrionis fic inquiens. Etfcias, quod fanguis menftruus in prae- gnante diuiditur in tres partes , fcilicet par- tem, qucs conuertitur in nutrimentum , & D 3 partem 54 ^^ Naturii Tostm partem,qua2 eleuatur ad mammillas,&par- tem , quas eft fuperfluitas ftans, vfquequo veniat hora partus,& expellatur . Ibidem, Et fpatium quidem fpumx eft fex dierum , aut feptem, 6c m hisdiebus operatur infor- matiua iu cmbrione non fugendo nutri- mentura ex matrice,& poft illud lugit. Et verf fin. cap. £t cu permifcentur duo fper- mata, fit ebullmo prasdidta,^ creatur vefi- catiOj &panniculus primus, <& fuipenditur fperma totum tunc cum additamentis ori- ficiorum venarum fecundmae, & inuenit il- lic,quodalit ipfum,dum permanet fperma, vfquequo fumatex fanguinc menitruo per vmbilicumquantitatem fibi fufncientem ex foraminibus , feu orificijs venarum , cum quibus continuatur . (^odque menftruus fanguis foetui 'aiimentum praeitet teitatur, etiam Gal. lib. de vteri diiTcdt:, his verbis • Secunda ipfa vafa*multafunt tum venas , tura arterice ex propinquo inter fe fitasjfpa- tia vero intermedia membranis explentur: cx membranis vero altera quidem totum foetum ampledtitur, altera autem incumbic duplicata circa eminentes ipiius partes , ca- put videlicet,& clunes,ac pedesi funtq^ no- mina ipfius y altera enim angina , altera fiir- ciminafis appellatur , foramini enim fmilis cft , viide a figurae fimilitudine nomen ha- bet; Difputatio. 5J bet : AmbrB autem albae funt, ae tcnucs fcr- nie ad aranei telae formam.Adnafeitur por- ro fecunda vtero hoc modo. Vaforum vte- ri ofcula , qux intra ipfum perucniunt, &: per quas mulieri menfes purgant urjaperiun tur,quando mulier eft conceptura : contin- gitautem hoc tempus incipientibus fluerc menftruis purgationibus , aut definentibus: aperiuntur equidem 6c reliquo omni pur- gationis tempore haec vafa , Itd non conci- pit intra fe tunc mulier ^ neq; enim potefC in vtero femen manere, vt pote quod mul- titudine infiuentis fanguinis eluitur : quan- do vero celfant menfes, & quumincipiunt aperta funt vafa , & purgatio ipfa lunaris neqi multa , neqj coaceruatim effunditur , £td modica , & paulatim fanguineo humo- re veiut exudante : quare ob afpredinem quidem femen vtero adhaeret, fufficiens autem alimentum habet paucitatem fan- guinis in ipfum confluentis ; prius quara cnim fluere casperint menfes.mulier non-» cocipiet, proptxrea quod nutriente priua- tum fit ipfum femen,& vnde adh^reatjuon habet . Lasuis enim tunc vterus eft ob con- cluiionem vaforum,quare defluitfemen,& tunc tunica ipfius non vnitur , aptius enim ad conceptiqnem afperum , quam Iseue • Etlib.2. ciefem.Nihil verorefert in pra?- D 4 feps ^6 De Natura Fcetus fensmateriam^autfubflantiani vocare; ma- nifeftum eft enim , quod cum fubftantia multipliciter dicatur , vnum nunc ipfius fi- gnificatu materiam vfurpamus. At vero in animalibus fubiedta ad generationem ipfo- rum fubftantia mendruum foium eft , velut Arift. dixitjprincipium vero motus ei ex fe- minc accedit . Et lib. i .de fem.cap.9. Qua- lis enim eft radicatio plantis deorfum,& m- fra tcrram^talis eft foetibus infitio arteriaru, & venarum fecunds in vterum : qualis ve- ro furlum vergens truncus in plantis , tales funt in fcetibus a tribus principijs exortus • Rurfus quemadmodum plantaeduplicem cx fcminibus habuerit cxortum,furfum qui- dcra trmicum , &ramos vfque ad extrema germina producentes , deorfum uero radi- cationem diftribuentes : fic & infcetibus • multifids funt arteri^5&: ueng^ uelut trun- ci quidem in totum foetum , uelutradices uero in uterum definentes . Et infra . Opus namq; habet plantas femen terra, ut ex ipfa nutriatur , & augefcat , indiget & noftrum femen utcro ob eafdem caufas : radices fibi ipfi gcneratplanta , quibus trahat alimentu cx terra,fecunda itidem uafa foctuum radi- ces . Et cap.8. Semen equidem trahit ad fe per uafa ad utcrum pertingetia ianguinem . & fpiritum utrumqj ad fuam propriam ca- uitaten) Bifputatio. 57 uitatem . Et lib. eod.paulo fupra . Nani^ vera acetabula finesluntvaforum,per quos in fmgulis mcnfibus fupcrfluum fanguuiis cx toto corpore in vterum deriuaturjquod- cunquc autem horum ofculorum femen_^ contigeritjid ipfum fibi in alimentum attra- hit nimirum membrana ad fe fe perforata , vt pote quas mollis adhuc, &recenscoa(aa icxiftitjd^nde temporis progreflu,velut an- tea dixi^vas fit abfolute coerefcens , fimulqi vteri vafi fimile reddituf . In promptu por- ro eft tibi circa prasgnantium animaliuinL-j diflfeftiones videre externam foetuum mem branam vna cum arterijs,& venis : appella- turautem membrana hasc externa fecun- da^quam pertranfeunt arteriae,& venae ma- terias ex vtero ad fcstum ducentes. Et c6t^ de femine loquens. Habuit praeterea & materias famihar es, quas attradturgs erat ^b vtero, languincm videlicet, &fpirittim per ofcula , quibus eft connexum, & fane hcec ilatim a principio per ambientem mem- branam nondum duram fadlam attraxit : fi- mul igitur ferebantur,qua2 ab vtero ex valis attrahuntur, & membrana femper magis fiebatdura, atqj adfinem quidem p^nitus iam dura erat cohaerens , totuq; foetum or- biculatim ampledens : folx vero illas par- tes perforatit erant,.per quas materice fere- bantur 58 t>e Natura Faetus bantur . Subdens . Perfluic autem fempcr alimentum non femper pari copia, propte* rea quod neque ipfum , qu d alicur femper sequalem magnitudmem feruat , fed crelcit aifidue augelcens, vt neceflarium fit iuxta». proportionem augmenti illius materiarum copiam mfluere, ianguirjcmquidem ex vc- nis , fpiritum vero cum fanguine tenuium partiu modico, & calido pcr artcrias : quin ^ temporis progreflu neceflarium eft hanc viam m fiftul^ modum cauari,& perfedtam abfolui,ac vas fieri. Mip.lib. i .de morb.mu- liebr. Ferme autem omnibusmuita cura- tio cadem cil excepta mefium detraftione ; pam quibus nihil prodic , hos detrahere-» oportet , immo quicquid in menfibus mali incft,hxc auferre opportet , cum videlicet pituicofi fint,& pelliculofi, 6c faniofi, & te- iiues,autalbi,& grumofi,aut caliginofi, aut acres,falfi, turbati, purukntijh^ omncs cau. fae tollendas,prohibent enim in ventre con- ceptum,<&c. £t lib.eodcm infra . Si vero ex partu nonfueritpurgata, venter intume- lcit,& fplen, ex crura, & febris habet, & ri- gor corripit , & dolores profiliunt ad lum- ^s,aliquando etiam advifcera,& perfrige- ratur,&: febris habet, & pulfus debiles funt, &aIiquando acuti, & alias attoluntur,alias dcficiuni;httc patiuntur mcipiente morbo, &fic Vtfputath. jf9 & fic habet : teraporis autem progreflu ca* uxfacieijpartesrubefcunt. Et circa initium lib. Quiburdam mulieribus mefes bimeftrcs in vtens exiftentesmultiadpulmone pro« cedunt : & vbi recepti fuerint , omnia pa- tiuntur, quxin tabedidafunt, & non eft poffibile ipfam fuperefle , & c. De quibus plura videre poterit ftudofmsleftorlib. cit. vbi raulta Hip. Et 5. aphor. text.66. fic in- quit.Simulieri ceflfent purgationes ,neque febris, neq^ rigor fuperueniat, & faftidia ci- biincidant , iudica ipfam in vtero habere:& 6q. Si mulieri vtero gerenti purgationes cant , impofl[ibilem eft foetum eflTe fanum » Et^6. Muliierimenlesdecolores, necper idem femper tempus venientes purgatione indicant eflenecelfariam . Ettex.xS. Mu- liebria fuffitus ducit aromatum^faepius vera & ad alia vtilis eflTet, nifi capitis facerctgra- uitatem. £157. Menftrua fi plurafiant, accidunt morbi^^ fi n5 fiant^ex vtero mor- bi contingunt.50, Mulieri fi velis menftrua cohibere, cucurbitulam quam maximamad mammas appone. $6> Jn fluxu muliebrifi conuuifio,aut animi defeftus adueneritjma- lum. ^9.Si mulier,quas neq: grauida cft,neqj pcperitjlachabet, huic menftrua defecerut. 3 ^. Menftruis deficientibus fanguis ex nari- bus fluefls bonum . Etlib d.apnor. tex.2^^ Mulier oo De Natura Vostus Mulier podagra non laborat,nifi menftrua ci deficiant. Etlib.5. tex.ji.Mulicrifan- guinem euomentimenftruis erumpentibus fo lutio morbi fit.Atqi haec de his fatis^con - fequens efl,vtde fftus fitu verba faciamus . DESITVFOETVS, Cap. VIII. HIPPOCRATES quidcmdcf^- tus nautra , & fitu fic locutus efl lib. de natura foetus . Casterum puer in vtero cxiftens manus apud genas habet, caput au- tem prope pedes : & non daturprobe , ac certo cognofcere^etiam fi puerum in vtero videasjVtrum caput furfum habeat,an deor- fum : verum ex vmbilico pelliculae tentae funt ipfuni continentes . Et Auic.lib.^.fen. a i.traft.i.c.2. Et egreffio quidem foetus no completur nifi per fciffionem panniculo- rum humidorum , & efFufionem humidita- tum eorum facientium ipfum lubricaii : & quandoqj conuertitur fuper caput fuum in partu naturali, vt fit facilioris feparationis : partus vero fuper pedes vtrosq; propter de- bilitatem eius , qui nafcitur,qui non potuit fe conuerti,& eft timoratum^ non enim vi- uit fecundum plurimum '■, & foetus quidera ante motum fuura ad exitum cft fubflenta- tus Bifputatio. 6i tus cum facie fua, & nafo ipfiusinter ambo genua , & oculis fupra ea ambo,&: colligit ea ambo ad antenorem partem ^m^^ eft m- clinatum coUum eius:6.: facies eius declinat ad dorfum matris ems defendendo cor : Ck hasc quidem fituatio conuenientior eft ad conuerfionem faciendam , iicet quidam di- xerunt , quodfacieifcetus foemineifituatio eft fecundum contrarium huius iituationis, & quod haec fituatio non eftnifimafculi: & adiuuant ad conueriionem grauitasfu- periorum foetus , & magnitudo capitis eius proprie : & quando feparatur^aperitur ma- trix apertione talijcuius fmiilem efficere.^ non valet in alia hora : & neceflarium eft , vt feparentur quaedam iunfturas , & fuften- tentur mdicio Dei exceifi . Etpauioinfra. Comprf henfio igitur , feu conciufio huius eii, quod caufa partus foetus naturaiis eft , quod ipfe indiget aere piurimo,& cibo piu- nnio , cum excitantur virtutes anim^ eius qua^rentes iatitudinem fpatiofitatis , &: at- tradlionem aeris copiofam, &cibum abun- dantem : & ad fugiendum a ftriftura, & a penuria attradtionis aeris copiofi , & pauci- tace cibi . Cum autem nafcitur foetu s , non apprehenduntur ab co fomnus,& experge- ficao. Cum ergo apprehenduntur ab eo , ndec poft quadrAgiiita dies. Et idcm Hip. fupra 6t De Ndtura Fostus fupracitatuslib.de nat.pueri. Vbcrius itaqj pr^fente aliinentum puer quaerens calci- trando peiJiculas dirumpit , & a vinculo cxolutusfimul forasproditjatqi haec vt lon giiTimc in decem menfibus . £t infra . Et qux quidem paucius alimctum pueris prae- bentjCitius pariunt : quas vero vberius , po- fteiius : atque haecmihide hoc difta funt. Porro diruptis pelliculis fi puerimometum in caputinclmatumprxdommabitur, mu- lier facile parit : ii autem obliquus, aut in_-» pedes procedet ( coritingit enim hoc faepe^ fi momentum huc inclinaritfmeprae vte- rorum fpaciofitate , fiue fimaterinlabore €x partu primum non quieuit, & fi fic pro- cedetjmulier difficulter pariet . Multae au- tem vel ipfae perierunt , vel puer , & fimul matres vna cum foetibus . Casterum cx pa- rientibus,ac puerperis maxime laborat pri- miparae propter in experietias dolorum , & dolent quidem totum corpus^maxime vero lumbos,accoxendices ', nam coxendices ip- farum difparantunverum experte iam par- tus minus primiparis dolcnt . Et de foetus vario fitu , & non naturali , varijsq; extra- hendi modis videndus eft Hip. lib.de foetus cxe£lione,vbi de his piuribus egit . D E Diffutatio* 6} DE LOCO FOETVS. Cap. IX. FOETVS locum effe ipfum vterum niilli dubiam efle cenfeo^cum in eo ex femine genitus & nutriatur ? 6c crefcat. Cumigitur locum pueri vterum firmauen- mus,aliqua noftro more ex optimorum fcriptorum fententia de vteri eflentia, & natura dicenda funt5& primo ex Auic.lib. j. fcn. X I .traft. I xap. 1 .Dico,quod inftrumen- tum generationis mulieris eft matrix, & eft in radice creationis fimilis inftrumento ge- Bcrationis^quod eft in viris, & eft virga , 6c quce cum ea funtrfed vnum earum eft egre- ^iens procedens ad exteriora,&alterumeft diminutum , &retentum in interioribus,& eft quali conuerfum inftrumentum viroru ; eft enim quafi ofeu liphac matricis,& qua- fi virga collummatricis , & duo ouamulie- risiicutviris: verum ipfain virisfuntma- gna apparentia extcrius elongata ad rotun- ditatem tendentia , & in mulieribus funt parua,rotunda , tendentia ad vehementiam compreflionis latitudinalis , intrinfeca iiL_> fpatio continente matricem, pofita m dao- buslatinbus eiusin omni latere concauica- tis eius , ieu partis eius oppofitx gibbolicati extitit 64- De NaturaFoetus extitit vnum5& funt diftindLa , quorum vni- cuiq; appropriaturpanniculus, quaeambo ciftis vna non aggregat , fed pannieulus cu- iusque amborum eit neruofus : & ficut viri habent vafa fpermatis inter ouum , & eua- cuatorium radicis virgasjfimiliter & mulie* res habent vafa Ipermatis inter duostefti- culosjcS^ inter id, quod expelht adinteriora matncis : uerum illa, quas funt uirorumjin- cipiunt ab 0UO5& eleuantur ad fuperiora.., 6c cadunt in foramina , ex quibus defcendit coopertonum cullodita, & perfedta : dein- de fiedluntur defcendendo tortuofa trans- uerfahabentiainuolutionesjin quibus com- pletur digellio fpermatis , donec redeat , 6c perueniat ad meatum , qui eft m radice uir- ga a duobuslateribus : &in proximo eius illud , quodperuenit ad ipfum,etiam eftex- rremitas colli ueficae,& eft Jongumin uiris, & breue in mulieribus . In muheribus uero extenduntur ex duobus ouis ad ambo lUa-* iicut duo cornua arcuata incedentia , uel afcend^ntia uerfus poros uritides , quorum duo extrema continuantur cum duobus in- guinibus,& tenduntdr ut chorda apud coi- tum, vt coasquent, ueldifponantcollum matncis ad recipiendum ita,quod trahit ip- fum ad duo latera,quarc dUatatur, & apcri- tur , & deglutit iperma , &: ipfa ambo funt breuiora, Difptttatio . ^^ breuiora , qiiam longitudo fibi fimilis in vl- ris5<& diuerfificantur in hocjquod vafa fper- raatis in muiienbus continuantur cum duo* bus additamentis , qux funt vt duo cornua quoddam oriens exvnoquoq;ouo, quod expellit fperma ad vas, & nominantur duo expulforia fpermatis . Et non continuan- tar vafa fpermatis in muliehbiis cum duo- bus oi^isjnifi quoniam membra fpermatis ia mulieribus propinqua funt in lenitate duo- bus ouis, & non fuit neceflarium induraro ea,^ ad Dijputath, yi ad crura, aci hepar , ad CQxas , ad pedes , ai ledem , ad fepiLim tranfuerrum , ad floma- chum,alij.sq; huiasmodi , corumq; curatio- nibus furiflimc tradlat tum in lib.de morb. mulicbr. & de nat. mulicbr. tum etiarn lib. 5. aphorif. paiTim . Et hsec dc his difta fint fatis . ConfequituT nunc, vt de foetuj» tem- pore agamus . ^ DE TEMPORE FOETVS. Cap. X. DE tcmpore formationis foetQsAuic» praealijsfuflilime agitlib. ^.fen. zu iradl.i.c.i.Cuiustextum adduco.Cum ma- tnx colligitur fuper fperma, tunc prima di- fpofitionum^qujp ad.uenit iliic, efr fpumoli^ tas^ipermatis, &eftex operatione viitutis formatius. Etinfra .Et difpofitio quidera alia apparens,feu exifkns ci\ pundlura fan- guinis m fiphac, & extefio eorum in fiphac cxtenfione aliqua : & in hac difpofitione-# funt veficae aliquje ex eis fanguinea^ , qusc iam conuertuntur ad fangumeitatcm , & vmbilicus conuerfus eft ad formam vinbili- ci conuerfione fenfibili , Tertia autem di- Ipofitionum cft conuerfio fpermatis ad fan- guinem congelatum , fcu coagulatum , & f)oft ipfam eft conuerfio ad carnem mafti- E 4 catara? 72- De Natura Fatus catam, feu adfruftum carnis mafticatac , & illis fcu tunc membrisprmcipalibusappa- retfeparatio fcnfata,& quantitas fenfata,& polt fitdusconueriio, vlqucquocompiea- tur generatio cordis, & membrorumpn- inorum : & incipiunt ipfafeparaiiadinui- cemj&mtereafuntmeatus noti,feu mem- bra intermcdia communicanria nota , & funt extremitates iam lineatx, ^cd non funt a ic ipfis^ feparatx feparatione mtegra^ . Deinde non ceflatconuerfio , aut tranfmu- tio , quo vfq; generentur extremitatcs . Et paulo pofl i Et fpatium quidem fpumx eft fex dierum^aut feptem,<& in his diebus opc- ratur inform.atiua in cmbrionc non fugen- do nutnmentum ex matrice , & pollillud fugit. Et incasptio lincarum rubcarum , & pundlorum eft poft tres alios dies , 6: funt nouem dies ex prmcipio , & quandoque iit anteceftio die vnQ,aut poftponitur die vno. Demde poft fex dies alios , & funt quindc- cim a conceptione,penetrat fanguineitas in toto,& fit fangnis coagulatus , & quandoq; antecedit die vno,aut duobus,& duodecim dicbus poft illud £t humiditas caro , & iam difcernuntur fruftacarnis', &difccrnuntur .membfa tria manifefte , & iam feparantur quaedam eoruma contaflu quorundanu- j& extenditur humiditas nuch» : & quan* doqi Difputath. . 7J doq; poftponitur,aut anteQcditduobus dic- bus , auttribus. Deinde poft nouemdie^ fcparatur capat ab humcns,& cxtrcmitates a coilis,& ventre,vt difccrnat fenfus in qui- busdam eoru, & celctur in quibufdam eoru ita,yt fentiaturiilud poft quatuor.dics , qui compknt quadraginta dies, & poflponitur raro vfq; ad quadragefimum quintum die , aut minus in hoc eft vfq; ad triginta quinq; dies, Et dicitur iK do£lrinis pnmis , quod quando poflquadraginta dies : fcinditurab ortu panniculus fubtiiis , in quo foetus con- tinetur , &: ponatur iile fostus expoliatus i paniiicuio diflo in aqua frigida,apparet rcs parua difcretarura cxtremitatu : &mafcU'- lus ci\ yelocior in illo toto, quam foeminaj yidctur enim , quod fit minus fpattum for- mations mafcuioru triginta dies, & minus parturitionis eil medietas anni, & qupcj di* cemus de proximo. Et infra.Et apud quos- dam cum fuperuenit formationi embrionis dupluttemporis cius, in quo mouctur ita vt lit a primaincaeptioneconceptionisvfque ad motum eius triplum temporis , tuncna- fcitur : & lac quidem accidit cum mottt cmbrionis:& iam dicitur, quod tcmpus asquale medium ad formationem cius cll trigintaquinq; dierum,quare ipfc mouctur in fcptuaginta dicbus, & nafcitur 210.& il- lud 74 ^^ Nattira Foetus lud cft feptem menfes , & antecedit quan-; doq; diebus aliquot,& quandoq; poftponi- tur^quoniam fortafle cadit in 35. diebus di- uerfitas parua , feu additio , feu diminutio parua,6£multip]icatur in duplicatione , & quando eft illud , quod eft plus, eftd^. die- rum,& mouetur in (^o.diebus,&: nafciturin 270. & illud eft nouem menfes . Et quan- doque cadit in hoc etiam diuerfitas in die- bus, ficut diftum eft,i& hoc eft res, in qujL.. non eftiudicium firmatum cum ratione de- monftratiaa . Et motus in odauo menfc,{i ndn eft completus , tunc primum iudicium eius eftjVt no viuat, fecundum quod faciara te fcire poft : ille autem , quiiam cft com- pletus integre fe<^undum proportionem_j praediftam,& nafcitur apud compiementu faum , tunc ipacium eius eft quadraginta-. dierum,deinde 80. dierum;deinde 140. die- ru1nV& oftauo menfe.& minoratur , & ad- diturfecundum,quod fciuifti. Etdixerunt, non inuenitur in abortu mafculus comple- tus ante jo.dies , & foemina,quae compka- tur ante^o. dies . Et dixeruntj^quod natum in- feptimo menfe ingreditur virtus , ^ for- tificatio 5 poftquam peruenerintnatiuitati cius fcptem menfes, & natum in nono poft nouem menfcs, & natum indecimopoft dccem menfes/Et dehis plura infra traihz. *- • • cap. Dffputafio. 75 cap.r.Ec Auicenncc quidctn concordant ca quae habet Gal. lib. dc anat. viu. cap.5 i. 6C 5 i.& lib.de foec. format.cap.3. 6clib.i .d-c^ lemc cap. 9. ^ Anlt.lib.7.denac. animal, cap.^. & Raf. z2, conc. tra£l. 6. cap. i . Et "Hip.latiffimelib.dc nat.pucri,cuius verba-» fupra rctulimus , vbi eciam habec mafculos in cerciomenfe,fceminasin quaico moucri. Ec lib. dc feptimeftri, & etiam dc oftimciiri partu , vbi &: vndecimeftres foetus nafci afv firmat , odimeftresq*, non fupci'uiuere . Et 'Gal. de fcptimeflri partu.ac de fgtuura fcr- mat.in princ.vbi neqi vnum ftatum,ac cer* tum terminum foetibus cfle aut manifeltaB * formationis , aut motus aut partus . Etlib» de feminecap, 9. haschabct. Cxterum-* rurfus ad primam animalis c5ftitutionc fer* moncm reducamus, & quo nobis bono or* dinc,iimulq; manifefte res tradatur,omnem foetuum gcnerationem in quatuor tempo-» ra diftribuemus . Primum quidem , m quo circa aborcus , &circa diffedtioncsfcmids fpeciesexuperatj& dominatur,quo tempo-» • re neq; Hip.qui in omnibus admirabilis eil| foetum vocat cam animaiis conftitutioncra, fcd vt nupcr ab eo audiuimus in gcratura-*, quae fex iam dierura fuit clapfa. Poft quam vcro exprctus quidc fanguine fuentfGetus, ^QX vcro,& cerctrura> achepar adhuc irL-> arti- 76 De Nptura Fcstus articulatafunt , ^ iiiformia, firmitatem ta- men iam aliquam , & magnitudinem mc- morabileni habent , hocfecundum tempus erit . cain.iformis auteni & non am.piius fc mini fbrmis efc ipfa foetus fubftantia . Igi- tur neq; genituram ampiius huiufmodi fpe- cicm Hip. appeJiare reperias,fed(v; didum eft ) foetum . Tertium deinde tempus eft , quando tria ( vt didum efc ) principia ma- nifefte videre iicet : reiiquarum vero par-^ tium omnium defignationem per iinea- menta, & quafi adumbrationem^euidentio^ remqi namqi videbis ciica tria principia-. formationem , obfcuriorem vero oartium circa ventr€m,(Si muito adhuc his obfcui io- rem circa artus^ hi enim polleriusramifi- cant(vt Hip.dixit) proportionem^quam ad ramos habcnt,per hanc appeiJatione often- dere voiens • Quartum dcmde,& poftremu xempushoe e(t , cum iam omnia in artubus fant iam plene articuiata : &:nonfcetum foium , fed iam etiam puerum nominat id, quod in vtero concarptum efl, admirandus pip, qiiando & pedibus caicitrare, & veiut perfe^bum animai moueri dicit . Caeterum iiihii nunc opus habeo foetus veJutanima- lis mentionem facere ; veiut pianta enim omnem tum g^^nerationem, tum formaiio- nem a feinine habuit, dupiexqi princ;ipium motus Difputatio , 77 motus, & formationis ftatim a principio , quemadmodum ille iudicauit ] qualis enim cft radicatio plantis deorfum , & infra ter- ram , talis eft fcjetibus infitio arteriarum , & vcnarum fecund^ in vtero,&c, DE PARTIBVS PRIVS, vd poft genitis, Cap. XI. /^ V^ verp pattes prius in foetibus ge- V^ nerentur , controuerfia eft inter fcri- ^^^ bentes . Et Auic. quidem xVifto^^- li aflentiens i.degen. animal.cap.4. ait lib. ^.fen.ir. trafl. i. cap.n. Cor primogingi , quamuis primum manifefte apparens vm- bilicam contendat, eumq; cordis, hepatis, cerebriqi veftcarum creationem prjecedc- rejlicet ppftipfum compleantur,cuius ver- bahaecfunt. Cum matrix coUigitur fuper lperma,tunc prima difppfidonum, quas ad- uenit illiceft fpumofitas fpermatis, & eft ex operatione virtuiis formatiu?e . Et veritas quidem difpofitionem ipiius fpumofitatis eft ex hoc, quod virtus mfprmatiua mouet ilIud,quodeft in fpermate ex fpiritu anima- ii,naturali, ^ vitali ad mineia vniuscuiusq; ^orum , vtfigaturin ipfi , & creeturillud membrum ex eo fvcundum modum, quem expo- 7*^ J^^NataraFtrtus cxporuimug , 6c dcclariiuimusin lib.princi- pioi tm 5 & proptcr illud reperitur cxuffla- tio tota impclU ad medium humiditatis ^ vt pricpai"ctur iocus cordis : demdc fiunt a la- lere ems dcxuo , ^ a latere cius fupremo dune veficx quafi ramificatac ab eo tangen- tes ipfum vfq; ad iioram, deindc feparantur ab eo,(S: dircernutur, & iitprimaiocus pro cordc, & dextra iocus pro iiepate,& impie- tur alia iangumc ad aibedmem decliui, & ,pcnetrat ad exteriorem partem immiditatis ipeimaticx poil ventolitatem fpirituolam perforantem eam , vt ex ipla recipiat a ma- trice reftaurationem fpiritus , 6^ fanguinis, & creatur vmbilicus,&: cft primu, quodge- neratur manifefte. Veruntamen veiicae cor- dis, & hcpatis, & cerebn creationem vmbi- iici prasccdunt , quamiiis complementum horum trium poftponatur a complemento fubftantiae vmbihci,& hoc quidem lam ve- nticauimus , & declarauimus diuerfitatem in eo in iib.principiprum fcietiae naturaUs . Et cum fpcrma figitur, & Ipumat, & pcne- netrat fpuma ad profundum caufando vefi- cam pro cordc , generatur pannicuius ex motu fpermatis mulieris caufato a fperma- te mafculi, & eft feparatus. Deinde non-j fufpcnditur cum matrice nifi cum forami- mbuj, feuorificis.venarumproptcr attra- dtionem . ViJputatfO . 79 -ftionem nutrimenti . Et embrio quidem no nutntur ex hoc panniculo, nifi dum panni- culus e(t fubtilis , & nutrimenti parum cft neceirarium : cum autem induratur , tunc £t cibatio per iUud.quod generatur in pan- niculo5& meatibus manifeftis venofis . De- inde diuiditur poft tempus in panniculos-. Et veritas qaidem ell y quod pnmum mem- brum , quod creatur , e(t cor , quamuis de Hip.dicatur, quod dixerit (Gal. lib, de^ anatom. viu.cap. ^i.jquodpnmum^quod generatur eft cerebrum , & oculi, proptt- rea quod tellificarur illud difpofitio pullo- rum in ouis , cor vero non eft in primis , cumcreatur,in omni difpofitione, vel in^ omni re apparens manifeftum . Et iam_* poftea infurgit flibulans , «S^ vana loquens ( dc Gal. ait lib. de fcet. format. capit. 3. 6c4.) qui dixit, quod reflius eft , vt fit pri- mum,quod creatur, hepar,quoniam prima operatio corporis eft nutricatio, quafi iit res fecundum appetitum eius,& fecundum quod videtureieireconuenientius; Etfer- n:io iik eft corruptus ex via experimenti, quoniam ftudiofi in hacre non teftificantur rem efrejfecundum qu od exiftimauit , om- liino. Etexratiocinatione eft, quoniam^ fi res eft,fecundum quod ipfeexiftiHiat,fci. licet qupd creatyr in primis,vCuius operatip ■ ' m 8o DeNaturji Fostus in priniis prcemittcnda efc, tunc (ciat,quod non nutritur membrum vitale, dum norL-» in ipfo innititur , vel fundatur vita cum ca- lore naturali,& fpiritu vitali . Cum crgo ita fit , neceffc efty vt crectur niembrum,a quo proccdit calor naturalis , & fpiritus vitalis antc crcationem nutrientis ipfum . Etvir- tus qiiidem informatiua non indiget in di- fpofttione formationis nutrimento, dum non accidit refolutio fcnfibilis fenfibilc-» faciens nocumentum,quare fit nccelTarium refcauratione eius, ^ fit ncceflarius fpiritus vitalts,5w'- calor animalis , vt fubftentctur cu co,& exiftat. QH^^ ^ dixerit , quod ipfo adueniat virtuti K^rmatiuae: ex patre , tunc fimiliter etiaii virtus nutritiua aifociata vir- tuti informatius generatiuae eft cx parto patris . Qualiter ergo ifta nutritiua prxce* dit,cu iam illafcilicct virtus vitalis fit magis prxcedens fecundu e(re,& hoc efl &c.Qiu bus fimiliahabct Gal. lib. dc anat.viu. c.5 1 . 6c 5 j.Ex alienalocjuens fententia,ei tamen acquiefcens vti rationi, & experimcntis co- fonas magis. Et equidem cum fcmen fit potentia animal,ficut plantae femcH planta cft , elfcntialcs corporis partcs fimul gingi , &procreari fatis vcrifimile apparetex Hip. etiam fent. cum Iib.de alimaflRrmctomnia in corpcrc confenticntia effe ijs verbis, con- Tiifputatio * 8r confluxus vnus, conlpiratio vna, confea-» tientia omnia : quxdam tameii cicius,qux- dam poftcnus pcrfedtionem,^^ compleme- tum accipere , adeo vt etiam poU perfcf ftum, & natum animal qua^dam partesge- nercntur, vt pili m capite, & aiijs corpons partibus , ficut etiam dentes , aiiaq; ad vi- tum non neceiTaria . Et GaL quidem fibi met contrarius t\Xc videturcum iib. de fot:- tuum format. cap. 5.&4. ( fi modo hic lib. Gal.eil) ailirmet hepar primo procreari , ^ verfus finem libri contendere videtur arte- rias , venas, & fecundam vna cum hepatc-/ primo generari , fic inquiens . Eten im pii- ma formatio in arterias , ac venas , fecun- damq; , ac hepar, tion autem in cor nos du - citjiiue ratione rem ipfam confideremus^ iiue ex his, qusein refedionibus apparenl:, sedimationem faciamus. Et ibid. Rurfu^ igitur , quod etiam ante diximus , femea-* opificis rationem habebic , vala vci o , per qu ae fang u i s a pi asgn an tc attrah : tur ad vi- fcerum generationem , omnium pnma ge- nerabuntur : fecuiuiaautem ab hishepar^S*: cor . Et fupra contra Stoicos , & Pei ipatc- ticos loquens cordi primam generacioneiii affignates his verbis contendit. Arceiius igitur, & venas neceile cfr primas omnium ex ieniinis lubilantia gtneratas clle , quc- F mad- 8i t^e Naftirct Fatus madmodum 6c in lib. de fem, eft demdn* ilratum . Quare eciam fi alms quispiam-. , fimilicer vciili,qui de corde pronuciaueruC, auc fecundarn , auc hepar principium q{^^ dixericomnium animalis aftionum , mint- me credemus,cum alia generacionis princi- pia vnicuiq; corporum generi elfe fciamus , aiiaicem gubernationis. Etfupenus .Dein- de alius illam fequens de arceriarum , ac pulfuumin ipfis vcilicate , in quibus fi quis legendo fe exercicaueric» cognofcet foecum in principiogenerationis neq; arceriarum , neq; pulfuum, neq; cordis neceiTariam vti- litatem Iiabere ,quemadmodum neq; plan- tas^S^c. 6i paulo ante. At vero in abortibus fc^mam fupra 50- dies prope incer fe fita manifeile apparent tria hxc animalis mem- bra hepar,cor5& cerebrum> aeq, maius qui- dem vtriiq; alijs hepar , inferiora vero ipfa longe faat tum corjtum cerebrum, nec ve- ro ;aoLTibile ciiinumire , quando cor prin- cipium form\tionis habear , &c Quo loco Gal. feipfo tamquam CKpertior Cvt ait) re- tTattat , qu.x dixerac in Iib« de ["em. vbi 6z cor,'5c hepar primo gingiaiTeruilfe teft.uur, & hepar cordis generationem prxcederi^ atnrmac, heparqi prius gingi vna cwfn arte- riisipfisu-spius ibUem repetjc . Ek quibus man;fcri:e apparec quam fic dubia Qal. fen- tenda> tentia, cum libei. an omnes ccrporis partcs fiinui tiant,libere fateatur ndcire,quiE par- les prius gingantur/ed folum Deum noilc, qui eas plaihiauit, vbi non omnes limul co- fiitere enixe contendit • D E S I M I L I T V D I N I S, Et diiTimilitudinis caufis . Cap. XII, DE fmiilitudine, & diffimilitudine foe- tuum(qus trjplex e(i fecundum Gai» lib.i. de fem. cap.z. 6c 5. tum fecundunrL.^ fpeciem^tum fecundum fexumjSi effigiem') nunc dicendum efl, de qujbus confulendus eit Hip lib. de.genit vbiiixc jiabet. Etex cjuacunq; corporisviri parte plus prodierit in genitura,quam mulicris,partus ille magia iimilis erit patri : vndecunq; vero acorpo remulierisplus venerit* magis affimilatur matri : eft autem impoffibile partum per omnia matri fimilem eirejCk patri nihil , aut vice verfa neq j alteri quicquam fimilenu» efle, fi quidem ab vtrifqj corporibus femen in partum procedit : vter autem tandenfu^ plus contulerit ad iimilituainem v & aplu- ribus corporis regionibus , illi magis fimilis €il, Et mfra . Quciadoque partustenucs? i 2- & S^ De Natura Vcetus 6c iebilcs generantar ex macre , 6c patro craliis, ac robuihs; <& liqmdcni maltis lam gsiieratts paens tale quid concingac , mani- feitum eii, quod foecas m vtero iegrocauit , 6c ab vtero quid de fuo ipfms incrcmento foras prodmiCjVtero nimirumamplius hian- ts , & piopcerea debilis factus eit . Vnum- qiJodqj aacem ammal iuxtaproprium ro- bur xgrocat : fi vcro omnes pueri nati de- btles fui,:nric , vteri ipfi m caufa func angu- itiore> ,quainoportec,eKiftencesj fi emm_> noa habueiuK fpacioficatem , m qua foetus fiu:nn po'1tt,aeceir.i cit ipfum tenue fieriY vc poce qm non habeat fati.> amplum locu ad mcrem^ntum capiendumifi vero habeac ladsaiiiplumlocum , & non aegrotet, vcn- limtie eft ex magms parcntibus magnaiTi-* ibbolem generan. Habet autem res hoc Biodo,quemadmodum (i quis cucumerern , «^uiiiamdeflaruit , fi aucem adhuc tenellus, 6c m cuclimerario adhuc adhxrcat, poivac, ac iiiaaiittat m v^ angudum, xqualis,ac fi- iniiiis euader cauitati ipfms vafis-fi vero qui> euademm vasampium indet, quodvenfi- miie Ot cocumeris capax cfTe , ikd non vai- ce miilto maius,, quam pro cucumcris ira- tura, isqualis itidem, acfimilis erit eucu- mis vatis amp!i cauitati ; nam in augefcen- do cum vaiiscauitatc contendit, & ferme^ omnia Dsfputath . ^5 omnia nafccntia lic habent, quo modo cjiiis iprfa cogat : fic fanc & cum pucrofcu-s jiabct i fi enim fpatiofitas ipfi contigerk m augcfcendo , maior cuadet, fi vcro angu^ja minor . At vero mutilura in vtcro puc- rum fentio aut contufum ex matris \^nym geftantisplaga,auteiufdcm Japiu , autalia quopiam vioknto affeftu matii accidcnto mutilatum clfe : qua vero paite maccr pla- gas acccperitjea puer mutilatur: fi veio -^m- plius contundatur fcerus , ita vt pe[]iciila_^ ipfumcontincrsrumpftturjperduiiJ 'ocrus : c[uin &: alia huiufcemodi cau(a pueri muti- lantur • Cum in vtero iuxta Jocum , m ^uo niutiktus cfi fcctus, anguftia fuerit, neceilc cft corpus 5 quod m anguftia mouecur,m!i- tilariiuxta ilJum locum, qucmadmodnnx^ etiam arbores qujeciimq; in terra ilint , 6c non habent fatis amplum Jc cum , vcmm a lapide , autaliqua aJia rc impcdiiintur,cum cmergunt , obJiquae , ac tortuofx (um , aut liac parte crafTce , altera ttniics • Sic accidic etiam circa puerum , fi in vtero iuxta ali- quam corporis parccm angiiftior aJteia^ fuerit . Ca:terum quod ex miitilatis hfjmi- nibus fani,& integri gingantur pueri.vt 'plu* rimum contingcre k^ltt ; habet enim JTuri* ] atum numcro omnia qua iantm : vbi vc- IQ morbus aliqiiis ipfis, ^S: humido ipfcauni F I acci' 86 De Natura Foetus scciderit , ^ quo femen prouenic ( quatuor fane cum fpecies fmthumidi , qus natura^ liter in corpore exiftunt ) gcniturum noih^ totam exhibent , debiliorem auteraiuxt inuenit fcccus dilatatioaem in eajfkut acci- dit fruftibus immaturis , qui ponuntur ix)^^ vafe^leu in ioco angudo, cum iuiit adhuc immutari ,.quare non iit additio iupcr eos» Hc his confonant, quce habet Ariil, iib.4. dt gen. anima cap. i. &Gal.lib. 14. ^^\(\i part. cap.-^. ^ cap. i^, vbi plura de vi ima- ginac* muiicris ad foetus formam. Et idem Auic.lio. f. fen ?• doclr.^.cap.i.^S^fen.?., do6tr.i.cap.>?. &iib ^.fen.i. tradt.4. cap. 23* & fen. r j, tradl:. 5. cap. y. & fen. 15. tratt.t. cap.g 6c lib.i. fen.i.doar.z.fum.i. cap 14. Gal.de Thcriacaad Pifo. cap. 1 1.& \\b. de raot manifefl. 6l obfcu. vbide mo- tuvirgas. £c lib. deopt.corp. conil. cap. vitimo: vb: de maiori , vel minori corporis mole, e:u "|ue caufa inquirit . Et de caufa-- maiis,<5fc mminx Hip. lib. de gcnit.cit.hsc ^ ^ addit. 8S VeNaturafaUu addic . Quandoqi quidem ibrtius cft rcmeri d muiiCic emuium, aiitjuando vcio'dL'bi- lius , limiliter ctiam quoa vir emiiic : Et eft tum m viro foemmeum , itemq; niaicuiinu icmen , tum itidem in muiiere : tortior uu- xem maiculus foemma eii, neceflfc igitur eft iplum a forciorc lemiiie generari, habetquc rcs hoc modo • Siab vmulq; iemen loitius prodieru: , malculus entpartus , fi veiooe- fcilejfoemina naiceiur . Vtrura autem mul< ticudme , ac copia praeuaiuerit , luxta lilud . ipium partus naicecur , ii emm multo pius fueric debiiis iemmis, quam fortioris , lupc- ' murforte , &: debile permixtura infoemi- nam traniit j quemadm.odum fi quis ceram> & adipem mUceat , (k de adipe tamen plus comjciat, eaq; ad ignem liquefaciat ; quan- dm quidem' liquida fuermt , non apparct, vtrum undcm horum ruperet i vbi vero congelaca fuerint , tunciam conipicuuiTL^ elt , quod adeps ccram copia cxuperat . SichaDetetiamma.culi, acfamincc geni* ttirarquodvero Ck in fcemina, &mvira gemtura fcem^nca fir, ac maicula , ex mani. fciii» faftis conictitare licct ; multae cninrL-> Diulieres iajii fceminaspeperciunt cx pro- pnjs viris : verum ad ahos viios ingrelfx malculosgenuerunt,>3c viriilliipfi, apud ore,(!k a debilibus debilis,'3i a forribus for- tis,& neceffe eit fic in partum diliribuij6dc. tt ad iinem iib. In muljcre, & in viro, piincipioruratcmperamemo("vtraq;aucem pnncipia appeliomenftruum , ^ :tmcn_. • Brpaulo fapra.Hrec igitaramedidra funt, ^ manifeitum lam fadtum c(l in cahdiorc , «& ficciore fostus tcraperamento mafcul'. m animul generari : in frigidiore vero 5 «St hu- midiore rauliebre : fpeciem autem, liue ge- imsanimalis (,vtiumqueenim dicere licet) hominem videiicet5& equum,5^ bouem ad naiuram maceria& in ^n malisgcneiatione fabieftae confequcntem efe : qiiemadmo- dumfane& formrc fimihrudine advtruqj paix ntem cif gientis^ac foi mantjs facultaris Cile^quce in femine continerur . Et cap.eod. Oaufam inquircns, cur mafculus matri ailiT miietur, fc inquit . Neq; cnim cuti in ge- niiahbus panibus domirium cortingit , 6b id etiam totocorpore maftu-us d fam na diSeitineque cucj penuu;> vKeiitalrciu^ Dijputatio» ft Vcmtnymnki cnim mafculi matri ilmiles funt,& fcEmcllas patri . Quae eit igitur alia praeccr has caufa? Dixititacfj Gal.rpecici limiiitudinera amateria produ-e, & b^ti^ 9 quia cum foetus fiat c femine maris , ac foe- Biinae, 6c fans^ume raenftruo^cumfltnguis menftruus in pluri iit quantitate,quam ipsu r^nacn , rairum non eft fi pkrunque aiiimal fcx;minac naturam fequattn* prjefertim iru» brutis: vndc exoue, &]iirco nafcitur ouis^ cx capra,& ariete caper j & alquando quid mediuxDjVtex afino,& equa, & ex equa^ & afino mulus . De maris autem, ac foemiiigs^ indicijsloquitur. Hip.lib.y. aphor. cap.4^«^ fic inquiens . Mulier fi marem concipic > benc colorata eft : fi ycro fcjeminam, malCip eoiorata . Et ^8* fcetus mares quidem irL^ dextris-, foeminaEj vero in finiftris magis» Et j 8 . Mulieri vtcro gcrenti fi al tera mam*^ ■ ma graciiis fiai: geminos habenti , alteium^ j abpnit , de nat. faculc cap, n quk fcemina ia^oku quodam modo pra&' liintit wter um OQauelii , ^ reirahi , quia fit attia?51io , ^.retentio ftminis , quod etiam raas cognofceie poteil ^ quoniam puden- dijm letnihitur veluta cucuititujaabipfp vtcro . Et ofletrices os fentiut claufum citra duritie. Etex apfor.4 .^dl.^.fi pofl aifum- ptamnfiulfam foemin^ fr. vetre tormina fen tia% faila eft coccptio;quia ob vrcrum clau- liirn fiatusa mulla excitaiu^ exitum non in« u^nit. »ndicati]i eti;:m^x angufiia oris vteri Hip.lib.^.aphor. ,>^* Etc^uidcm cmnesfatc- tur ne quide ucus nrun cn in vtcri os pofTc ingrcdi^quando muUcr conccpit. Tciiantur eiiam Difputath. 9f ctiam id dignotci ex dolorc luml>orum •' jnauiea,cibi ia;hciio,vomicu,pica, vmjs ven- triculo aoxijs tanquam ingeilatione foetus conipatienci, c ilippreilione menfmm, gra- . 'uitate corporis , languorcjdefidia citra IVor • rorem^ac febrem Hip. ).aphor.6r. Gal. de fympc. ca. cap.7. de iympt.difr.lib.^.cap.^. Addit Hip. lib.de nat. pueri motum in vte- ro citra dolorem , & flatum, ac vberum tu- morem ■ Ee iib. de fuperfget. oculos albidos aducit vti Hmgume ad vcerum confluence . Auic. prascerea inquit vrinam iu principio de colorem , in vltimis meniibus coloratio- re n , tanquam calore augeiccnte ob foetus mignitudinem valli comprimentis , & vi- fcera, & calorem vnientislib. 5. fen. 19. traft. t . cap. r r . ad finem cap. Scd npn ab rc fuerit,u Auic. tex. aliquos praedifta cor- robrances addacam . £c quidem lib. j , hn. 2.. ium.i.doflr.j.cap ro. haec habet . Vri- nae prasgnantiumfuntclarx, 6c fuper ea-* rum fuperficicm e{lnebula,(&quandoque trahunc ad colorem aqu^ cicerum,aut aque pedum citrin^, & in ipla eit Zarach , & fu- pra fummicatem earum eft nebula y fed quocunque modo fucrit inmedio , videbi- tur ficut cottum carminatum: & eft cum m cis funt velut grxna , qux afcendunc, &de- fcendunt . Camq^ irinus manifcftior fueric, enc 94 T>e NpturdFcetus emimpracgnationis principiutn,& cum lo* co ip fms fuerit rubedo , erit in fine imprs- gnationis, & proprie fi turbantur,cum mo- uentur . Paricntium vrina fecundura piu- nmum cfl xiigra, & in ipfa eft velutatra* m£ntum,& ficut fordities . Et lib. j.fcn.i^. traft.i, cap. i i.Ioquens dc praegnatium fi- gnis , Significant ipfam iilud, quod ante ceiTitde conuenientia duarum emiiTionum fpermatis, & difpofitioquafi tcporfuccc- dens coitui:& eft caput virg^ quali fuftum, cum eniittit fperma,& eft, cumegreditur, ad ficcitatem aliquantulum dccliue, & fuc- ^edit ei vehemens adunatio eris matricij?, m vt non ingrediatur spfumftiJus, Ec fi- milicer eius eleuatio ad fuperiora , &:ante* rioia ,.& coiligitur abfque duiicie , & vehe- ni^^ntia ficcicacis iiiius partis , & retineiitur ?nenfirua,quare non menftruatur vfq; ad tempus,autmenftruaturpaulatim , &acci- ditdplorparuusin eo , quodeft intervm- billicum , & receptricem . Et quandoq^ fii difficultas vrinas, & accidit ei, vt abhorreat coicum poft iliud,& odio habeat ipfum : 6i quando cum ea coitur,non emittit fperma, <& accidit ei apud coitum doior fubvmbi- Iico,& naufea. Et prs;gnans habens ma- fculum vehementius odit coitimi , qu.^m pi^gnaas hwbcns fosmii^am j ipia enim o^iaijcloqi quancfoquc non ibhorrec coitum. Dein- dc illad,v{uod facceiic eide angaitia, & pi- gricu, ^^grauitace corpori%& malitiaaai- mre/sk paruanaulea,& eruftatione acccafa, &horripilauone,dolore capi£is^&: vcrcigi' he, & tenebrofitace oculorum, 6c ex puifu cordis^deindecamnouentar appetitus ma- li poft menf; iBxaui duos raerjfes . Ec cicri- natur albedo oculorum e^arum , & fic vu:i- dis . Et quandoiiv profundancur oculi eius, & mollificantur palpebrs eius , & acuitar afpeclus eius , &: clariiicantur eius pupillac, & ingroSatur eius albedo , & non citrinan* tur fccundum plurimum > & ncceflaria eft alceratio coloris , & euentus impreffionutn egredientium a natura , quamuis lit in pr^- gnante ex mafculo minus, & in prnsgnante ex foemina plus. Et quandoque impraegna- tio fedat dolbres dorfi, 5^ ancharum, prop* terea quod calefactt cainatnx, «5: cum pa* ritjredeunt . Et quandoq; akerantur mam* millce eius ab eojquod fuit, & dilatantur, & citrinanturfiiperipriimvenaseius, et vii> dcs tiunt.Et in pluribus difpofitionihus accidit praegnantibu^, vt mollificentur eo- mm mamrailla^ in principio retentionis mGnftriiorum5& augmento eius, quod do ipfis retiiietur vltra illud 3 quo iudigeceiii- biio , propter paruitacem embrionis, ct de- biU- 9^ De Nafura Fostus bihutcm ciusa cibatione» Deinde cum^ma- gniacatur embrio, cibiitur illalupcrfluitate^, cc viuificatur^ et ledantur acciientia reten- tioniseius. Etcum imprasgnatur puella^i quxnondumconi*ecuca cft quindeciman- nos, tiuietur ei mors propter paruitatena matricis,etc. Etcap. 12. Loquens dc caufis marcuhnic^tis. Caufa mafcuhnitatis cft Ipcr ma viri , eccah.iitas eius , et abundantia ip* fius , et conuenientia coitus m hora mundi- ficationis ems , et prouocatio fpermatis ex dcxtro, qui eft cahdior,et altior,^ propm- 3uior hepati . Et fimiliterquandocaditin extro mathcis . Etfimihcer fperma muhe- risin propriecatibus fuis , ec in parte fiia , ct regio fngida,e£ tempus frigidum , ec ventus feptentnonalis adiuuat ad mafcuhnitatem, ct con.irariurn ad contrarium . Et fimihtcr 3et\s adolefcentiaeabfque pueritia, et fcne- ftute . Et dicunt quidam , quod i\ curnt a dextro vin ad dextrum eius,mafcuhnat : ex diobus fini-^ris fceftimmit : etficurntex liniilro eius ad dextrum pfius , ^rit foemina^ maicuhna,et ex dextro cius ad finiftrum ip- f]us,eritmifculusfcemminus. Ec dixtrunt quidam de fihs, qui loquuntur fiue ratione, qiioi prrcgnacio a die ablucionis eil ciim m fculo vfq; ad quincum,et eft cum puclla, vfqv aj ofuuuoi : deinde e:t cum iriafcuio Dijputatio . 97 vfq; ad vndecimunijcleinde eft cumherma- phrodito . EcranguispriXgnantiscumma- fculo calidior efl plurimum, quam prse- gnantis cum foemina. Et cap.i 3. Praegnans habens mafculmum eft melioris coloris , & pluris leuicatis,& agilitatis,& mundioris fa- cierij&fanioris appetitus5& quietorum ac- cidentium , & fentit grauedinem lateris dextri ^ plurimum enim generatur mafcu- lus ex Ipermate expulfo ad dextrum duo- rum laterum colli matricis:&non acciditil- lud ni(i aut propter defiderium iUus lateris = ad recipiendum , aut quoniam expulfio eil ex tefticuJo dextro. Et quando mouetur fcstus mafculus, mouetur ex latere dextro y plurimnm enim cum incipit mammilla_* augmentarij^Sir aiteratur color, fit in ea,quas habec mafculumjex latere dextroj&propric papilla dextra , & ad ipfam currit Lac Vll^ primis5& pw)uocatur m primis . Et eH lac, quod mulgetur ex vblre eius , grolTum , vi- fcofum5& non tenuejaquofum^ita quod lac mafculi deilillatur fuper ipeculum, & con- fideratur id ipfum in fole , & remanecquafi ipfum fruflum argenti viui, autgranuiTL-> margaritx , non currens,neq; protenfum . Et augmentatur pupillainhabentemafcu- lum in rubediirejnon nigredine vehementi: & fiuntven^ pisdum eiusiubrae,non nigrg^ G Ec 93 De Naiu ri Foetu$ Ei; dixerunt ciuiiam , quod quando moue^ uetura (lacione, mouet prius pedem dex- trum^& eft expertumi&cumerigitur, fub- ikncatur fuper manurn dextram:^ eft ocu- lus eius dexter leuiQn5,& velocioris motus» Et mafcuius mouetur poft tres menfes, 6l fcemina polt quatuor menfes . Et dixerunt quidam, de mgenijs eit in cognitione il- lius j vt iumatar AriflolochicE aure. i. & teratur5& conliciatur cum melle, & fuppo- natur cum lana viridia mane vfq; ad meri- c|j/imj& iri iemnio : tunc li dulcefcic iaiiua__» eiusjeil concipiens maiculum: O^ fi eft ama- ra,tunc elt pr^gnans cum f(smina,& fi non alteratur, tuncnoneilpr^gnans. Etia_-5. hac caufa eR confideratio , & indiget expe- nmento, vel multa pericrutatione in fcien- tia fua . Signa autem foeminis,& qux prae- gnaas eftcuniiilia, funtcoritrariaillis. Et ex eis ,. qu5 fi quis fecet , fterihtatem inferat . Cuius rei caufa eft ex eo.Hip.quia a capitis vafis plu- rimum fcminis adueriit,^^ excicatrice tran- iitus obftruitur. In principio vero hb.de fte^ riLplures aifert caufas,nempe vteri aueffio- nem a pudendo , & eius diftortionem , ni- miamqj conciufionem , nimios menfesjvel pauciores, vteri etiam leuitatem flue ex na- tura 5 fme ex vlceribus cicatrices rehnquen- tibus , nimiumq; yteri hiatum . Cuius hxc funt verba . De his quidem , quaj accidunt G % mu- ioo De Nattmz Fcetus mulieribus in fingulis afFedlionibus, pHu.< dicendum eft . Nunc autem oftendam ob quas caufas muliercs omnmo fteriles iiunt , ^ curnon pariunt, antequam fanentur. Cauiam vero haac eCe dico, fi os vterorum oninino auerfumfaenta pud^ndo, norL_? concipiunt^ non enim fufcipiunt vterige- nituram , fed fiatim foras exit : contingit autem hoc etiam fi parum diilortum fucrit os vterorum pr^ter naturam a pudendo . Et fi omnino conclufum fuerit os vtero- rumjneq; fic fuicipiunt : neq; firecens con- clufum fuerit magis^quam oportet . Singu- Ja vero relata manifefta funt; etenim fi om- nino auerfum fuerit^aut conclufumjmenfes non prodeunt omnino , aut prodeunt vio- lenter cum mprbo , fi fanguis coegerit vte- ros pro more conuerti. Et 11 purgata fuerit mulier, aliquando os vterorum ipfi apu- ^iindo auertitur : fi vcro parum diilortum , aut recens conclufum fueritjprodeuntqui- dem menfes,prodeunt autem violenter , & paulatim per multos dies . Hjsc autem.-* omnia manifefxa fiunt,fiiichabent, con- tingenti mulieri,& fi horum aliquid fuent , non enim-j compingitur f^men a fangume morbofo, fed fanguis, qui a corpore raorbofo delcen- dit , genituram feiofam facit: ferofa vcro fa£tagemtura tempore modico , aut multo foras progreditur vna cum fanie Atq; hoc ex corporc muheris , & ex menfibus mani- feftum fit^ prodibunt enim diai menfes,ve- lutdiftum eft^ fmebibiofa j fiue pituitofa»., fme aquofa fuerint . At breui curata foe- cunda iit , iin minus ^ non * Si vero muheri menfes n5 prodeant onlnmo, aut ab omni- bus relatis ^ etiam fic non concipit ; venx cnim fangume plenae genituram non iuici- piunt, & mvterisahquidniueterattfangui- nismelTe neceife eft , quod gemturam nu- triri prohibet . Si vero pauciores ^ quani_» debeant i menfes prodeant , neque liC pras- gnans fit rcaufas vcro in priore morbo re- latas funt : fit autem hoc mamfeftum ex m- terrogatione , & fi quidem a natura pauci menies prodeunt, incurabilis eft : fi vero at> affeilic^ne aUqua ex relatis.breuicurata tce- cuiida Difputatio* lo^ fcUnda erit i Etfi pluresjquam debentmen- fes mulieri prodeant , neque fic m veniro concipit j vteri enim fmguine euacuato genituram non concipiunt prx dt bhcate : iivero etiam conceperint, fanguismultus de repente irt vteros mulieris defcendcns genituramfufFocac:manifeilum autem 6c hoc eil cx menfibus , qui multi prodibunt. Et fi quidem natura mulier mukosmenfes demittit) fteriiisfit : fi vero non natura , f^d ab aliqua exrelatisaffeftione , breuicurata foccunda erit * Et fi os vterorum ex puden- do CKcideritsneque lic concipit j nam os du- rum fit ^ & gcnituram non f lifcipit, 6c intu- mefcrc, 6t •propteream totum in faecunda-,» fit : maniieiia efl autem hxc affeflio ex eo, quod contingit . Et fi non prodeant men- fes, velut debent , fed deorfum procefTerint in fedem,neque fic m ventre: concipit^ ma- nifefluin cii enim , quod os vterorum a pu- dendo aucrilim eil , aut concluium, & fl quidem ad iedem auerfum fuerit ofculum, autconclufum^curatafgcuiidafit: vtrumq; vero ex inferogatipne , 6z refponflone ir.a- nifeflunl iit> fi enim menfesfemper fic pro- dierint^clafurri efl, quod his morbus caufa^. cft . Atque tot, ac taha mulieribus coatiii- guni, propter quas non pariunt , antequdin curentur,^^ propter quas omnino itcnies G 4 iiunt. T04 , Be NatiiraVcetus fiunt . Quarc mirari mulieres non opor- tet,quando coeunt quidem,non autem fas- pe pariunt . Et de his plura tum lib.de nat. muliebr. tum de morb. mulie. 6c de aerc-» aq. & loc. vbi de lcitharum impotentia_. loquens ii habet . Scithx Eunuchi5fiunt,& muhebria officia obeunt,inftarqj f oeminaru omnia faciunty& loquuntur vocanturquc-» hi effoeminat . Et regionis quidem incolac caufam ad Deum referunt , coluntque hos ipfos homincs5& adorant fibi ipfi timentes, ne quid talc accidat . Mihi vero hi aifeftus Diuini qaidem effe videntur,ficut & reliqui omnes , neq; vllum aliquem alio eife Diui- jiiorem , aut humaniorem,fed diuinos om- nesrverum vnusquisq; eorum fuam propria habet natura, neq; aliquis citra natura acci- dit . Quare quomodo hic affeftus contin- gat,vt mihi videre videor,narrabo.Ab equi- tatione ipfa diuturni eos corripiunt articu- lorum dolores , nimirum propendentibus femper ex equis eorum cruhbus , deindo claudi iiunt , contrahunturque coxendices, cum inualuerit morbus . Medicantur au- tem fibi ipfis hoc roodo . A principio mor- bi vtramq; venam retro aures incidunt quo fafto fanguine multopromanante fomnus €os corripitpras imbeciliitate , ficq; obdor- mifcunt, quorum qmdem aliqui depulfo fomno Difputatio, 105 fomno fani exurgunt, aliqui vero mmime, Atq) mihi iiine videtur ea medicatione fe-» ipfos perdere j venas enim retro aures (unt quasfi quisfecet, fterilitatem inferathis, quibus fecantur, Quare id etiam ipdsex earum incilione accidere eertum eft.Quan- do igitur poftea vxores adeunt , impoten- tesqj fe fadlos vident cum iilis coire, primu quidem nihil moleflius cogitantes quie- fcunt, cum autem bis , aut ter , aut amplius fruftra opustentarunt, neqi quicquam pro* iiciunt ,moxputantfe Deum offendilfe, in quemcuipam reijciunt , induuntq^ fe vefte muliebri paiam fe cuiratos eife confitentes, ad muiierumque contubernia tranfeunt ea- rum opera tra£tantes, Hoc itaque maio di- tiftimiScytharum afficiuntur, minime vero infimi: immo qui maxime & genere,& po- tentia pr^uaient, ex nuiia aiia, quam con- tinuas equitationis caufa hoe perpetiuntur, pauperes vero minus,cu non multum equi- tent, &c. Etinfra. Simiii autemmodo& reiiquis hominibus euenit , vbi enim fre- quenter5& continue homines equitant , ibi piurimi a diuturnis doioribus articuiorum , coxendicumque maxime , & pedum corri- piuntur,ad coitumq; iiunt impotentes^qu^ omnia mala Scytharum genti adfunt . Atq; propterea ScythcS omni.um hominmn mi- nime io6 De Natura Toeius -Uime funt ad coitum valentes . Et quod Anaxyridas(brauarum, fiuefoeminalium id .genus eft ; femper habent , & plurimum_3 tem.porisinequisdefidesdegunt^vtneque manu traiftare pudenda Jrceat,atquepr^ frigbrej&Jailitudine voluptatis , ac lucun- ditatis coeundi obliuifcantur , nequeprius aliud fibi faciendum putent quam vt euiiari fiant. EtidemHip.lib 5. apiior.tex t. 6-. ilerilitatiscaufam ad vteri frigiditatem , ac 'fpiiTitudinemjficcitatemj &iiumiaitateiru* nimialii referelat tanquam gehituiamex- tinguentia . Ettex.63. m maiiumcorpo- rum f pifTitudmem , veJ raritatem j nimiam frigiditatem etiam, ac caliditatem . Et tex. 44i m iiimiam mulierum craff.tiem , quo- fum omentUm bs vten compnmeret . Et tex.^Oi docuitmodumdigrofcendi, aru> mulier ex fefteniis fit,nempe vtpanniscir- cumiUoluta fuffumigetur, >S<: fi odor per cbrpus ad nares eat,^^^ os , ex fe llerikm no effe affirmat . Quibus f milia iiabet ^.apJior. tex.59. & 62, & Jib.de luperfet Ecfemi- ham primum Jauandum effe ait poft men- itruas purgationes , & galbanum igne co- Clum. vcero appJicandum,fcemineoq, vcntri iiliiguandLm , ». fen. I . tradl.i. cap.9. cuiustext. ad- duco . In fignis ftenlitatis ex quocunquo duorum fpermatum fit, dicuntur res , qua- rum ventas non verificatur , neqj m eis ali- quid mdicatur 5 ficuteftillud, quod dixe- runt , quod oportet, quod experiantur duo fpermata & proijciantur fuper aquam y & quodcunqj iUorum notatin aqua , tunc ex parte iUius eft defe6tus,&dixerunt,fundan- tur duae vrinc€ fuper radicem la£lucx & ex illo eft defedtus , cums vrina exiccaueric eam . Et ex hoc dixerunt,vt fumantur fep- tem grana tritici,^ ieptem grana hordei,& feptem fabas, & ponantur in vafe tefteo, & ^mgatfuper ea vnus amborum , & dimit- tantur feptvm diebus^tunc ii grana nakun- tur,non eft fterilitas erparte ems Etdixe- runt , quod eft longinquius hoc iterum: & mehus cft illud,quod dixerunt in experien- tia mulieris, fcihcet, quod oportet,vt fuffu- migetur matrix mulieris,&c* Et infra.Sper- ma quidem fanum eft album , viicofum , fplendidum/uper quod cadunt mulcse , & comedunt de eo , & odor eius eft odor flo- rum paima2,& fambuci * Quibus affentitur Raf x2.cont.tratl. j,cap. i .& Gai.de pafli© muli. To8 De Jslatura Fostus muli. & idem z^uic.fen. 20. traft*!. cap.4. 5.&6. Paul. lib.3. cap.74. Etde fterilitatis caufis multaetiamhabet Auic.lib. cit. fen. 21. trad. r. cap.7. cuius hasc funt verba-* • Caufa fleriiitatis aut eft in fpermate viri,au t in ipermata mulieris,aut in membrismatri- cis ) aut in membris virgas , & inftrumentis ipermatricis , aut propter caufam in princi* pijs) ficut triftitia, & timor,& dolores capi- tis , &debilitas digeflionis , & fatietas nau-* featiua , aut propter errorem accidentem . Caufa vero , quaexll infpermate , eft ficut malitia complexionis diuerfificantis virtu- tem generationis calidaSjaut frigidas fcilicet frigida^ ex frigore naturali,aut frigore acci- denteexlongaremanentia, & retentione aut humiditas , aut ficcitas . Et caufa illius funt cibi nbn conuenientes5& acetofa etia ; ipfa enim funt in fumma eorum, qus infri- gidantj& exiccant . Et quandoqj eft caufa, quas eft in fpermate , ficcitas complexionis non prohibens generationem,fed quas facit ipfam diificilcm,aut corrumpit illud , quod aduenit matrici de alimento infantis . Et quandoqj eft caufa in fpermate , vt fit fper- ma viri diuerf lit generatio, eft fperma infantis, & patien- tis naufeatiuam fatietatsm, & ebrij,6i fenis> & fperma eius , qui plurimum vtitur coitu^ & cuius corpus non eil fanum y fperma_^ enim currit ex ommbus membris , & eft cx fano fanum,& ex infirmo infirmum fecun^ dura quod dixit Hip. & iit aedifpofitiones omnes inuent^ funt in vtrifque fpermati- bus iimul . Et dixerunt quidam quod de^ caufis corruptionis fpermatis virieilcoire cum illis,quae nondum funt magnas,& hoo currit curfu proprietatum . Caufa autcm, quse eil in matrice , aut eil maiitia comple- xionis corrumpentis fperma , cuius pluri- mum eit frigus congelans eam, iicut accidit ex patre aquas frigidas mulieribus perhoc quod infrigidat,& iimiliter viris,& per hoc quod alterat partes fanguinis menfirui , & per hoc quod ftringit foraraina fanguinis men- Ito DeNatura Fcetus fnenftrui,quare non effunditur fanguis me- ilruus ad foetum . Et quandoque eft cum materia . Ethumiditatescorrumpuntfper- ma iterum per commiftionem fuam cum co , aut exiccant,aut refoluunt , authume- ftantlubncantes, quare debihtatur retenti- ua, & eftplurimum, aut debihtantes virtu- tem attrahentem fperma , quare non atrra- hit fperma cum fortitudine : aut propter conftrifti^nem meatuum nutnmeti ex fri- gore,aut calore^aut ficcitare,ita vt fimiletur corijs ficcis , aut corrumpens nuitrimentum infantis , aut prohibens ipfum a peruentio- ne,vel tranfitu per adunationem matricis vehementem proptcr ficcitatem.,aut fngus, aut confohd^tionem vlcerum , aut carnem additam verrucofcm : aut ficut ficcitas do- minans fecundinse , quare oppilantur mea- tus nutnmenti:& accidit fpermatnn ma- trice fngida,& humida, quod accidit feminii in terris humidis paludofis : & in comple- xione cahda.&.ficca, quod accidit femini iii i terris,quibus eft calx fparfa,feu permifta-» , aut per abfciffionem materiei , quas eft fan- guis menftruusjcum matrix defecitm attra- hendo ipfum , & apphcatione eius : aut eftt propter dechrationemin ea,aut eonuerfio- nem , aut vehementiam adunationis oris matricis ante partum proptcr oppilatio-| ncm ^ DiJ^utatio. III nqtuyautpropter durinem , aut carnem ad- dicam verrMCofam, &non ycrrucofam, aut eoniolidatipneni vlcerum j & frigus con- ftringens , & alia ex caufis pppilatipnis , & ficcitatem, quarq doq penqtrat ad ipfuxn fperma, aut debilitas adunationis poft pras- gnationem, quare nonretinetipfum , aut multitudQ adipis lubrificantis, Et quandoqi litcum comjiuniope corporis totius, alTumitcaro plurimum eiusj aut ex pingue- - dine ipfius mulieris, quare elongatur ab orc inatricis, & non ^quaiur in ea virga . Et dc cis eft amplitudo oris matricis , & non_> sequatur in ea virga , aut ex eis ambobus-fi- mul, autpropter tortuofitatem eius , aut propter abbreuiationem chordas , quare-> declinat virga ab oppofito, quare non eijcit Iperma ad guttur oris matricis , Caufam vero in principijs iam numerauimus; necef- farium eft enim,vt fint membra digeftionis, & membra fpirituum fortia, ita vt fiat con- ceptio. Errorautem accidens eft,cum fper- matis fit emifiHo ante complemcntum , aut pofl complementumiante complementura vero cum fperma emittitur, cft, vt fint mu- lier , •& vir diucrfi in tempore coitus , & cmiffionis fpermatis, quare non ccflatvnns corum Dijputath. rr^r eof uri), antecedere cum emiflione fperma- tis . Si ergo fuerit antecefTio viri , dimittat eam, & non emittat fperma : & fi fuerit an- teceflio mulieris , emittet vir , poft quani_« emiferit mulier , & expellitur m os matricis ex moiibus, & attradtionibus fpermatis , ad quod ata-aliendum osipfiusmatricis le ape-y-^ jJi^Mionc vna poft aliam cum attradlione ve- '' hementi , quo fentitur , cum fpermaipfum emittitur. Et noniitillud nili aut propter attraftionem aqus viri cum eo , quod cuj^- rit ex ea ex vafis fpermatis eius intnnficis inmatrice effufum ad interiora eius apud quofdam j aut propter attradionem aquae, vel fpermatis fui ipfius , ii verum efl , quod dicuntquidam alij , fcilicet quodfperma-. eius quamuis generetur intra ipfam , tamen eflunditur ad exteriora oris matricis, deinde deglutit ipfum os matricis , & lic motus eiusadattrahendum Ipermafui ipfmsde^ foris , ftimulans ipfum apud motumfper* matis fui : quare attrahir cum hcc fpefraa^ viri; non enim appropriatur illud emiffioni fpermatis vin . Error vero accidens poft complementum td ficut motus laboriofus cx {altu,aut obuiatione,quae fit cum cafu,& veiocitas eleuationis poft emiffionem fper- matis, (Sr fimiliaiilispoftconceptioneiTLj , quare lubricat : aut ficut timor accidens , H aut IJ4 DeNatura Fastus aut aliquid ex reliquiscaufisaborm^quas dicemus m fuo capituio . Inquit Hip. non eit vir omninofngidiormulierefcilicetm complexione membrorum fuorum princi- palium, & complexione fua prima , & in_» complexione fui fpermatis fani,nifi accidat J:^x complexione accidence . Et fcias , quod * muiier, qu^parit, & imprsgnatur, minus infirmaeil , quam ilenlis : veruntamen eft. debilioris corpons, quam ipfa , ^ velocius fit anus . Stenlis vero eft plurium asgi i- tudiiium , 6c tardatur eius fenedlus , 6l efl quaii iauenisin plurimo fuae ceiatis. His fouet Gai. lib, dehido. philo*cap. lo. Aet. Iib.4. ferm.4, cap.i6. Raf. i-i. cont. tra6l.6. cap. i . & 24. cont .traft, ^. cap. 2 . Hip iib. de iteni. lib. de nat. pueri,de acre aq.& loc. de genit. & alibi paiTim . Et idem Gal lib. j.aphor. tex.6i.& 59. Hisigitur ita firmatis dicers poilumus ad conccpticnem facien- da necclfe eflTe , vt mas cum fcemina non_^ Jine voluptate commifeat , 6c ab vti'oque-* fcecundum femcn eiaculetur, & ab ipio vtero trahatur^retineaturjosque claufum li- lud feruet, ^£ coramixtum vi conceptncis yteri exciietur , vt foetum formet . Ex qui- bus patet ad conceptionem requiri qu^- dam commuuia foeminie , ac raarijVt gene- ratio feminis , ad quam opus eil bona cor* poris DifputAth, ir^ poristcmpcratura ex Gal.5. aphor. tex»(^j, ac etiam florenti atatc Gal. Jib. i.defan. tuen. cap. 2. & lib. 14. de vfu part. cap.^, pueii cnim femen non emittunt, quia ni- rnirum ex augcfcentia ilJud non habent, fi* eut nec piantx : in lenedtute vero calore,^ cgent, qui foecundum femen efFiCiat . Vn-r de Plato in Itb. de Republ. fuadet, vt mas cum fcemina ab anno jo.ad^o. copulctur, Requintur etiamfeminiseiaculatio (ad qu5 fatis conducit virgs proportio ) qu quareAuic.lib.^.fen.ii. tradt.r. cap.?.fic teflatus eil. Et caufa quidem in geminis eft Eiuititudo fpermatis , ita vt non fpargatur adduos ventres matiicis fparfione replen- te quemlibet ipforum ventrium fecundum fingularitatem . Et quandoqj accidit pro- pter diuerfitatem expulfionis duorumeie- ttionum , quando peruenit iili diuerfitati motus matncis in attraftione ; nam matrici apud attradlionem acccidunt motas fub- fequentesjficut illi , qui deglutit buccellam pofl bucceMam,^ ficut refpirat pifcis emit- tendo refpirationem poft refpirationem ; quoniamipfa etiam expeliitfperma fuum ad fundum raatricis cum impulfionibus plu rimis, &eft vnaquaeqjimpulfio cum attra- iStione ipermatis deforisjCum qua attradio- ne matrix defiderat aggregationcm inter duo fpermata , & illud cft res . quam fentit illc, qui cx cocuntibus eft indagator follici- tus : & fciunt illud iterum ipfic met mulie- res . Et illx impulfiones,& attradliones fin- gularesnonfuntpura^, immofunt cuni.^ motu Difputath* ttj' motn iftigatiuo , quafi vnaquasq^ carum ilt compolita ex motibus , fcd lilae non com- plencur nifi apud numerum ie£tigationura,. immo fentitur poftomncmfummamiedti- gationum quies quasdam, deindereditiir-» quietem fmiilem ei , quae eftintereiedio-. nes , cum virga eijcit rperma,& efl: omnis; viciflitudo iecunda debilions virtutis, 6c minoris numerationis iedligationum,& for^ tafle funt vices vltra tres ., aut quatuor , 6c propterillud muldplicatur deleftatio ipfa- rum muiierum , iplW enim deledtantur ex. motu fpermatis,quod eft in eis,&: deledlan- tur ex motu fpermatis viriinore matricis eorum defccndendo ad ventrem matricis ; immo deleiftaiitur propter ipfum moturaj qui accidit matrici . £t non verificatur fer- mo dicentis,quod earuni deledtatio,& com. plementum conilat in defcenfii fpermatis ; viri , ac fi quando non deicendit fperma vi- ri,tunc non deleftentur ipfae fui ipiius fper-^ matis emiffione: & quod fi vir emittit fper- ma,&matrici earum non accidant motus. ifti, & non quiefcant ab eis , tunc ipfa: non inueniunt deleiftionem aliam adele(5tatio-r as parua,cuifimilis ell etiara yiris ante mo- tum fperraatis ipforura, fimilis,vel propor- tionata motui, & titillationi, & commotio* m f quse fn ia cmiffionc alguadi . Nequt # . H ^ Tcrmo n« De Natura Fcstuj fermoeft verus diceiitis(contraHip. dicit iib. de genit. )qu^d curn fperma vin lupcr Biamcem fundicur, extmguit eius calidita- tcm, ^Srfedatipfmsinfiaramatioiicm , ficut aqua iligida , qiix etfunditur fuper aquam caiidambuiiientem^hoc enim nonlitnifi fecundura raodum,quem diximus,cum ipl^ muiicres emittunt Ipernia fuum , & deglu- tiunt ipermavin , cum deicendit ; m aiia.. cnim iiara non fit veiicmentia deiedtatio- jiis, de qua fit Gurandum : iS^ quandoqu(L^ ctMiuenit proie<^io fpermatis mafcuii cum cfiufione fpermatis muiieris : quare per- miicenturambo, Sc ad liiam fubiequuntur proied:iones fimiJes lili vice vna poit aiiam - q^iiare impr^gnatur muiier ex ventribus nu- mero piuribus , cum vnaquasque permi- ftio feparatafitperipfam. Etquandoque funt permifliones vtrorumque ipcrmatum fimul, demdc abfGinditur , feu feparatur iiiud permiftum in partes , aut abfcmditur ynum antecedens caufa ventofjtatis , aut ieftigationis , aut aiterius rei excaufisfe- parantibus : quare diftinguitur vnaquxquc lilarum lecundum finguiantatem fua tl_* Etquandoque fit iliud pofl texturam pan- cicuii, & fitmultitudo embryonum m rc^ vna , & hoe cl^ cx eis , quorum gener.itio non completur , neque coniequitur vitam: & & quandoque fit^ante illud, &quaecur'- runt hoc curfu , vehfimile cft , quod fit parux %'tilitatis , feu paruae vitx . Et vtile quidem non eft, fcu non viuit, nifi iiiud^ q uod eft , feu cadit in radice diilindtuni-* • Et adhuc fperma virile folum e{| non exu* berans , neque implens matricem , nequo» perueniens ad partes eius ^ita vt continuc^ tur cum eo iperma mulieris ex duobus ad- ditamentis , quc& funt duo cornua fimilia^ biTis da£tilorum. Etcumpermifcenturduo fpermata , lit ebullitio praedifla , & creatur veficatio, & panniculus primus ^ & fufpen-^ ditur fp^^rma totum tunc cum adduamentis ©rificiorum venarum in panniculo fecun^ dinjie , & inuenitur illic, quod alitipiurn_., dum permanetfperma, vfque quofumai cx fanguine raenftruo per vmbilicum quan- ftiatcra fibi fufficientem ex fbrammibus, feu orificijs venarum , cum quibusrontf- iiuatur panniculus generatus. Etfecundiim Gal. quidcm ifte pannicuius eft ficutimi- mentum,quod ereat fpcrma muiieris , cum ipfura clTunclitur illuc, vbi effunditur aei ad ipfum fperma vin : ^ {i non permifcetuf cum eo , tune tamen feparatur , vei defcer- nitur apud permiftionem . Et quandoque recipitmulier, &equa fperma fuper iper- ina5& deleftantur ambie fimul . Partus vc- H 4 m tiQ DeNaturaFcstus ro non fit, nifi cum foecui non fafRcitjquod ci emitcicfecundina ex fanguine , & quod peruenit ad ipfum de attradtione aeris, cum membra eius iam completa funt • Moue- tur ergo tiinc apud feptimum ad cxeun- dum , cum in eo cqmpletur virus : vSccum deficit, aduen t ei debilitas quaedam, & non redit ad iplum cum ea virtus vique ad nonum . Quod Ci egrediatur in oftauo , & eft debdis , tunc non flimulatur ad egref- iionem a virtuie faciente nafci: immo ex caufa alia ftimulante ad egreflionem lae- dente non debili,&c. Et his fouet Gal. tum lib. de opt. corp. conftit. tum lib. i. de ca. fimpt. cap. 6. <5c 7. & lib. i. de fem. cap. 7. lib. 15. devfupart. cap.4. & de-* anatom. viu, cap. 51. Raf. 2.2. cpnt. traft. 6.cap. r . Hip.lib nat.pue.vk Arift.4. de gen. animiil. capit. 4. & >• &lib. 9. de animaL cap. ro. & lib. 7. cap. 4. Et idem Auic. in- firalib. cit. cap. 17. de fuperfoetatione , & gemino foetu loquens fic inquit. Caufa.* carum eflmultitudo fpcrmatis,& diuifio ipfius in duo, <& quod eft fupra , & eius ca- fus in duos ventres . Et incolumitas duo- Jrum filiorum etiam geminorum non eft plurima : & parum funt inter geminos dies piurimi j ipfi enim fecundum plurimunrL-. fiunt cx coitu vno,& parum contingit, quod Difputatio. 111 quod ex coitu fuper praegnationera fiat conceptio \ nam (i tit conceptjo , fit m mu- lienbus, qune corpora carnofa, & pinguia-» habent, ic funt multorum pilorum,6i,mul* ti fanguinis propter multitudinem cahdita- tis earum. £t funt illas , qux fortaffis vi- derit fanguinem in impraegnatione , & non curant de eo propter virtutem earum , & fortitudinem matricis ipfarum , & nQn_j abortiuntur cum men(lruis,& cum apertio ne eius , quod emittitur in matrice-» . ^Ec quandoque menftruantur fuper imprfgns^- tioiie numero duarum menftruationum>i &fupra. Quod i\ cadat imprcegnatio fu- per impraegnationem in nonvalde fbrti, & in ea, qux non concipit nifi proptcr apertionemorismatricisfuas , nonpropter fortitudinem fuas matricis ,timetur ^ quod fit filius primus iam debilitatus ^ quare cor- corrumpitur fecundus . Et iterum in for- tibus timeturlatus cafus litigij, & compreC- fionis inter duos filios . Et illud quidem plurimumperducitadfebrem, & inflani- mationem faciei , & aduentum aegntudi- num, ad hoc vt abortiaturvnumeorum* Et de fignis quidem geminorum , & qui fuprafunt, fecundum quoddixerunt , & expertumeft,eft,vt confideretur vmbili- cus nati primi continuus cum fcetu: tunc fi itx De Natura Fcetus nonfaeritinipfo fuga,neque nodus , non ^iic-poit natum-primum filius : & ii fuermt Hi ipfo rugas, tuncpr^egnatio entfecun- durn numerum rugarum. His concordat G'aL tle defi. med.^i^ii, Arift. de gen. animaU t:ap;M?.^5* Raf. at.-cont. tratt.6. & 7. cap. I. 6c Hip,.]ib. de nat. foetus, vbihaec liabet. Gemelli autemfiunt abvnocoitu hoc modo . Vterifmus frequentes, & cur* •uos habent , alios rcmotiores, alios propin- quiorcspudendo : & animaha , quae rnul* ta ginguntjplures finus habcnt , quam ea-*> .qujs pauca . Simiiiter autem hab€nt4& pe* #ora, & ferae , & voiucres . Vbiitaq^con* f igerit genituram findi, & in duosliriusper- ucnire, &vterrgeniturain fufceperint , & iiims alter ad alterum non htaucrit, nec di* miferit , fegregata genitura invtroquefinu pelliculas inducit,& viuificatur eadem mb- do, quovnus foetus : quaproptervero id fiat, dixiraus . CJuod vero ab vno coitu ge- melli gmgantur, hoc teftimonio conftat . *Eft canis , 6c fus , & alia animalia , qua; ab vnocoitu pariunt & dao,& plura)<& vnurn -quodque animalin vtero in finu , ac pelli- 'tula exiilit : atquehaec ipfi fieri videmus ^ &h<'ec omnia eodem dievtplurimunip^- riunt. Sic aucem & muheri ab vno coitu gemellifaiti vrerque in finu, & peJiicuJa^ eft, eft , <& codem die vtrumque parit , & aiter pnus foras procedit,& peilicuia ipfius , fiue iecunda, Quod autcm gemeilifoemella-> generanair, hoc caulk eife lentio . Iri-j muhere , & in viro , 6c in omni animuii, in fingulis 6l dcbilior, & fortior genituraia-j cfi^ 6c non femcl , at fimul genitura proce- dit , led & bis , (S^ ter ebuilit, ac eiacuiatur , & non eft poiTibik omnem efle fortera , lum qua2 pnus exiuit, tum qux poiterius : In vtrum autem fmum crafiFionem , ac for- tiorern genituram ingredi contigerit , illic rnafculus gingitur:in vtrura vero rurfus hu- midiorem , ac debiliorcm , illic f(£mella-. generatur, Si vero in vtrumque fortis in- gredietur , ambo mafculi fient : fin debilis , ambo foemellae . Atqiie hic fermo (ic rela- tus totus finem habet. Qux adeo vera funt, vt non dcfint auftores tcilantes aliquanda vltimam eiaculationem adeoeiTe debilem , vt ex gemims alter mafculus aliquando oria tur , alter vero monftrum 5 & quandoquc-> ctiam molam ,teftantes de expcrientia mu^ iiercm pepcriffe fimul foetum integrum , & monftrum , & alteri poft fetum integrum manufie molam , ijs id euemre arbitrances , qui nimium veneri indulgent . Et de foe» tu duplici diuerfo tcriiporis interftitio orto teftaturSolinus lib. memorab. €ap. de ho- mine^ 114 Ve NvturaFoe^us mine, vbifichabet, Compertum & illud eft, quodinterduosconceptus cuminter* ceffent paululum temporis^vterquerefidct,. ficut in Hercule , & [phicle apparuit frap;e eius, quigeltatieodem onere, interualUs tamen,quibus concepti fueraat,nati viden- tur . Et de Proconiifa ancilla,qu^ e dupli- ci adulterio geminos edidit vtrumque patri fuo fimilem, &c. vbi multa mira habet d^ fcstibus, &hominibus, referens Zoroaitem cadem horarifi(Ie,qua natus eft,&: alios nec riftaffe vnquam, nec fpuiffe^nee fudaire,aut fitiife , qualem Syracufanum appellat . Ec iterum Hip.^.de morb.vulg.teftatur in La- rilfa mulierem peperiife iiliam,iVquadra- gefimadie apartu fuperfoetationem exci- dilfe nempe carunculam quandam,& iib.4« refert Acheloi vxorem fexta die abortiuif- fe , «& mafculu aliu ad dics viginti peperilfe;. Et lib-de fuperfoet.cu fuperfetaucrit mulier, fi primum puerum in medio vteri habuerit , fuperfcetatio elabitur a primo, ac veteri ex- pulfa . Si vero in altero cornu fuperfoeta- tionem habuerit, pofterius ipfum infuper paric non vitalem , nimirum vitalitate, vbi vteruslaxatus, &hume£tus fuerit, exolu- ta : fi- vef o non ftatim fecedat fuperfoeta- tio, dolores exhibet,& fluxum fo£tidunrL_> , ac febrcm,& facies intumefcit , tibijque-» , ac Vifptttatio, 115' ac pcdes , & fi pereac , cibutn auerfatur, do. nec exciderit: luperfoetant autem mulieres, quarum ftomachus, id eft vteri os, poft pn- mam conceptionem non clauditur ita val- de , idque apparentibus ilgnis conftat;clau- diturautem poft ruperfoetationes,quajpo- ilerius infuper pariuntur. Si fuperfoetatio nondum pvirtium difcriminationem habeat, fed caro fit , non quidem intumefcit , fed putrefcit, donec ex vtero exeat. Si cui exeat fecunda pueri in vtero , prii^^ .quam puer foras procedere incipit^segre parif& adhuc magis periculofe , ficaput non prjEcedat. Si vero aiicui vna cum lecundapuer foras exierit,& ad ftomachum,id efljos vteripro- greiTus rupta fecunda emerferit, magis faci- le parit . ftemq; fi puer quidem foras pro* dit , fecunda vero adhaerefcit , & fe ipiam retrahit^atque iftic manet . Cum puer non vitalis futurus nafcitur , caro ipfiusvngues fuper eminet:vngues vero tum in raanibus , tum in pedibus deiiciunt,&c» DE PARTVS DIFFICVLTATE» Cap. X V. PA R T V S diilicultas nunc expenden- da eftjCuius traftationis magnus eft vfus tum ad partus 5 tum ad pariennsconferua-. tioiicm. 1 16 De Natura Fostm tionem . De qiia re Paul. lib. ^, cap.-'^?^. Pa-* riendidifficultiis vel parturientis, vel fcecus, vel loculi , vel a fons euenientiura vitio ac- cidit : parientis quidemjfi nimiurn eraifa, 6i, prspinguis, aut vulua tota iufto arftior fit » aut dolorura imperira , aut pauida , auc in- flamraationem circa vcerum , aut alijs parti* busexperta^autquQCunque aiio modo affe* fta^aut fuapte natura imbeciiliorjrninusque adiGetum propellendum lirma, aut quia partuntionem mtempeftiue accelerauerit . Foetus autem vitio , fi mufitatx magnitudi- nis,aut paruitatis, & modicae grauitatis , aut amplifTmii fitcapitis, aut monftrum : verbi caufa biceps , aut mortuus,aut viuens quidem , kd imbecillis , neque potensia-j» lucem progredi , aut numerofi foetus i qui iiosenimfimuledjtos aiferit Herophvlus; aut fi naturs contrariam habuerit m vtero • figusamjnaturalis enim nafcencis ftgura eft % primaquidemmcaput vergi, manibusque in foemora proteniis , procliui dire£te ad orificium capite : proxima vero,fi foctus re- ftain pedes conuerfus eft . His exceptis re- liqua^omnes parturiendiformas prasterna- turam funt. Vitio autcm locuii partus red- ditur difficilis : fi propter craff.tatem non auellatur^vel fi ante quam c5ucniat,pr^ ni- Hiia tenuitate abrump^uur^euacuato namq^ humore VtfpHtath . 117 humore foetus propter ariditatcm cegerrir ime delabitur . Ex his, qux foris occurlant, a2gra tit parcuritio,vel frigorc,quod vterum condeniauit,vel calore immodico,qui vires deiecit , aut aiioquopiam euentu fortuitp incurfante . Auic. lib.?, fen.ii.traft*i.cap/ z I . Diffkultas partus aut fit caufa praegnan'- tis , au£ caufa matricis , autfecundmas , aut caufa vicinantium ,^ & communicantium, aut caufahoras par£es,aut caufa obftetricis ^ aut propcercaufas primitiuas. Faftavero caufa prcegnantis eft,vt fit debilis paffa f gri- tudines , aut famcn , aut fit timida, autnoit confueta impraegnationi,aut partui : immo tunc eit primum,cum parit,quare ed tiniQr eius maior : & dolor ipfius vdiementior , aut eft anus debilis, aut eft plurimce adipis , aut eft vehementis pinguedinis habentis ftriftum almazen , cuius mazen non dilata- tur , & non fortificatur , vel non eft poten^ fuper compreflionem, & expreftionem ve* hementem ad macricem cumlacertisven- tris , & eft paruas toieranti.x m dolore , 6c eft vehementis permutationis , & inquietu- dinis:quare perducit lilud ad caufam aham, & cft alreratio figuras infiintis ab eo , quod conuenit . Fafta autem caufa fcecus auc eft propter gcnus eius (fcernma enim pcn-tus i^il difticUionspartus 3 quam mafcuJus^ aui Cit ii8 De Natura Fcetus cft propter magnitudinem eius, aut raagni- tudinem capitis eius^aut grofTitudmem cor- poris eius,aut proptcr multam eius paruita- temjautkuitatem ^ quare non defcendit cu forruuiune , aut propter aJterationem crea- turxab asqualitatc,quaseft facilis lubrici- tatis/icutfi fit ficut iJle^qui habet duocapi- ta.aut qnemcomprimit numeratio embryo numifortafFe cnim in ventre vno funt quin- que,mimo quandoque numeratio maior illajqui parui funt, 3^ diuerfi . Etquandoq; cftnumeratioplurima valdein cifti vna. Et quandoque eft difficultas propterea quod eftmortuus , quare non fitei adiutorium proptcr motum eius : aut eft debilis , & fit paruum adiuroriiim propter motum eius . Et <|uandoqj fit difficultas propterea quod cius exitus eft nou naturalis , ficut fi egredi- tur fuper pedes fuas , aut fuper latus fuum , & manus fuas, aut egreditur curuatus,ita vt pedes declinent verfus faciem , aut egredi- tur fuper genua, & coxas : & illud fit prop- ter corruptionem motus embryonis, aut propter multitudmem inquietudmis partu- rientis . Et ex eis , qux fecuritatem faciunt eius eft, vtfintaccidentiaparcus , & dolor decliuia ad inferiora,& fit anhelitus bonus. Fadla vcro caufa roatncis ^ft , vt matrix fit parua , in qua coanguftatur metus foetus , aut Dijputatio. ti^ aut fit ficca valde,!!! qua noii fit lubricitas ; aut iit os ftriftum valde in creatione , auc propter confohdationem ab vlcerbus,& re" liquis fpeciebus conilridionis : aut fitin ea aliqua xgritudmum malarum , ficut pMeg- mon^aut vlcerajaut rhagadije , aut hxniGri' rhoidesin matrice, Aut fuit iam claufa_. * quare fciffiim fuit fiphac ab ore. matricis fcilTioiie non completa , quare eft eius di- fpolitio iicut dilpofitio conftriftionis oris matricis in creatione . Fada autem prop- ter fecundinam eft,vt fecundina non difru- patur propter groilitudinem fuam , quare-» iion aperiat foetus euafione^ : aucipfa_^ rumpatur veiociter, &egrediantur]iumi- ditates plurimx ante compiementum fce- tus ) quare non iuueniat lubricitatem.Fadta vero caufa vicinantium 5 ell , vt fit m vefica apoftema,aut nocumentum aliud ex reten» tione vrinag, & alijs : aut fit in inteftino i^% ficca plurima^aut apoftema,aut colica alte* rius generisjaut hf morrhoides,aut rhagadif ani, 61 ftcut ft flnt ilia mulieris fubtilia . Fa- fta autem caufa ioras partus eft,vt fit foetus velox ad conatum partus,& fit fortis in eo , & non acciderit ei nocumentum, 6t fiat res difficilis eijficut faepe contingit illudjimmo accelerat,quare accidit,vt difticultetur par- lus i quoniam virtus quamuis fit fortis fe- I cun- I jo De Natura Fcetui cundtim neccffitatem , tamen eft debilis ft- cundum accelerationemjvel conatum:fa£ta autem propter caufas-primuiuas eft, Ikut ft forte dat trigus, qu.are fortis iiat conil:ri£liQi membrorum parcus^ & propteriiludmul- nplicatur in regionibus feptentrionalibus, & m ventis feptentrioiialibus,& iit in regio- nibus, & temponbus frigidis difficilior • Et quandoque perducit huiufmodi difRcultas ad difruptionem ventris , ^ rupturara mi- lach . Autfortis fiat calor , quare fortis fit moliificatio virtutis : aut aduemat ei trifti- tia. Et ficut fi mulier fit plunmum vtens aromaticis , & adoramento aromatum , & fiat matrixeiusafliducE attradlionis ad fu- periora : quapropter non oportet apud dif- ficultatem partus,& cafum virtutis, vt olfii- ciat aromatica fupra exigentiara neceflita- tis in reduftione virtutis , ^i cadat . Et m.ul- toties perducit difficultas partus ex caufis praedidtis , & ex frigore conftridtiuo, & in- ipiiratiuo ad hoc , vtrum.pantur venas ieu> Jjeftore, & pulmone, quare perducit ad putum fanguinis, & tufTi .n,& pthifim , Et quandoque perducit ad mcifionem neruo- rum, &iacertorum propter vehementiam cius,quod acciditde tenfione cum paucita- te conuenientiae ad exitum propter defe- ftum Icmtatis , &lubricitatis : quare perdu- cit Vijputatk. IJT cit adfpafmum. £t quandoque perucnit res in quibufdam earum ad hoc,vt findatur mirach ventris , & illud eft , quando fuper- fluit infpiffatio^; Hsc Auic. quibus fauet Aet. lib.4 feim. : . cap.i^. Hip.de nat pue. & de morb. muiiebr. Raf 2 2. cont. tra£t. 7. cap.T. Alzar, lib.praft. traa.^^.feft.i.a.io, Scr.traft.^.cap.jd. D E A B O R T V/ Gap. XV L ABORTVS caufas multas adducit Auic lib. ^, pluries cit. capJ. duirL_- inquit. Caufae abortus autfuntpnmmuas ex percuflione^aut cafu,aut exercit?o fuper- fluojautfaltu vehemcnti, &propne ad po- fleriora,vel retro; ipfe enim multoties facit defcendere fpcrma conceptura viHbiliter: aut aliquid ex pailionibus animalibus, fcut ira vehemens,auc timor, aut tnftitia . Et ex frigore aeris,& caliditate ems fuperfluis . £t propter hoc genus aborretur prs^gnanti proiongatio balnei ex hoc , quod magnifi- catur anhelitus eius i balneum enim licet abortiri faciat proprer lutricitatem , facit tamen abortiri, proptereaquodfacitf^tum indigere aere frigido • Et quandoque pro- uenic ex debihate eius propter defeclum, &' I X molh- t$i De N*^ura Fastus mbllificationem ipfius v proptercaufamre- folutionis, & ex noeumentis corporeis , & ex cEgritudmibus , & afcham) & fame vehe- menti5& euacuatioile humoris, aut fangui- ms plurimi per medrcindm , aut phlebota-* iniam , aut ex fe ipfo , & ex fluxu fanguinis menftruorum plurimi, Et quanto magis filius eft maior,eft nocumeatum cum phle- botomia in ipfo plus : aut ex repiecione ve- hementi : aut ex fatietate naufeatiua pluri- toa corrumpente nutrimentum fcetus , & o^)pilante via ad eum : aut ex mulcitudine^ eoitus mouente mamcemadexteriora, & proprie poft feptimum . Et multitudineji balneationis , & ablutionis lubricante , & moUificante matricem, & faciente abor- tum , licet balneum abortiri faciat caufa^ niollificationis virtutis, & quia facit foetum egere aere frigido,fecundum quod diximu^. iSi ergo funt ordmes caufarum primitiua- rum . Et quandoque fit k caufis propter foetum, ficut eftmors eius propter aliquam caufam mortis eius : quare expellit eunrL^ Datura, & proprie quando currit ex eores virulenta,quac mordicat matricem,& Ixdit cam,vel ficut eft debilitas eiusi quare noa-» firmatur: aut propter panniculos, &inuo- lutiones , quibus continetur . Cum enind-* abrumpuntur , & noUificantur, & effundi* tur BifputatiO. tjj tur ex eb humiditas corum lccdit matricemcr. & mouet eam expulfiua, & adiuuat iteruia ad lubricitatcm . Aut propter caufam ma- tricis de amplitudine oris eius , & paruitate adunationis eius , cx humiditatibusinma- trice, aut in orificijs venarum lubrificanti- bus , & grauantibus, Et quandoque fit propter reliquas fpecies malitiae comple- ^^ionis in matrice ex calore , aut frigorc-' y ■ aut humiditate , aut ficcitate , & paucitate jiutrimenti foetus. Et quandoque fit ex ventofitateinmatrice, & ex apoflenxate, & erifipela, aut duride, autGancrp. Et quandoque fit ex vlceribus in matrice . Et;. plurimum abortus fafti in menfe fecundo » & tertio fit ex vcntofitate, & humiditatibus fuper orificia vcnarum , qu^e funt matricis 9 qusB nominantur foramina, ex quibus con- texuntur venae fecundinas • Cuni evgo hu- me£laittur, mollificancur ipfae, & illud, quod ex eis texitur : quare fit abortus foetus cx quolibet motore , aut cx ventpfitateu» , aut grauedine. Et quandoque eft eaufa.. mahtia complexionis calidae exiccantis, auc firigid^ congelantis. Etitcrum ex eis, quse ; abortiri faciunt in initio rei , eft tenuitas ipermatis in radice ,,quare non creatur ex co panniculus primus nifi debilis praepara- , tus ad difi:umpendum,cumhQC.quodipf€: I 3 attrahit xi4 De Tiatura Vcstus attrahit fariguinem , Et in fexto,& qui funt poftipfum exhumiduaubus difperticis ia_» matnce, lubricantibus foetum* £t dixe-* runt quidam , quod fit plunmum lilius tt vcncofitate, & ventas elt ifte fermo . Poft fpatium vero notum plurimum abortus no fitnifi ex debilitate Isdente . £t diciturt quod illa , qnae eft vehementer extenuata « cum impra^gnatur , abortitur, antequanu» groflefcat ; quoniam cbrpus recipit de-* cibo ad fui redificationem , & reditionera fuas virtutis , taliter quod non fuperfluit «mbrioni , quod ipfum nutriat , quaie de- biiitatur . Et in regionibus quidem valdc-» frigidis abfqueaequalitatej & tempohbus irigi^is valde multiplieatur abortus,fimili* tcr difficultas, & fimiliter raors prasgnan- tium. Et fimiiiter in regionibus meridio* nalibus,&: temporibus meridionalibus mul- tiplicatur abortus , & fimiliter in aetibus nieridionalibus » Et minoratur in fepten* triottalibus, nifi iiiit frigidi vehementer lae* d^tes cmbrioiiem . Et quando praeteiijt fciemsauftrinacalida, &fequituriliam ver boreaie frigidUra,abortiuntur praegnantes ^ quaepariturae funtin vere, ex quaiibet tau- ia, &panuiit debilem • Et dolores quidem accidentes apud abortum vehementioics iyntdoloribusaccidentibus apudpartum y quo* T)fjputath> 195 ijUoniam illse funj: res non naturales • Simi-' lia habet Hip. 3. aphor. 12. & lib.j. tex.45. 31. 34. 5 3. & 44. & lib,44. Halv. 9. the. cap. 30. Raf. 22. cont. traifl.^. cap, i. Al- zar, lib. pradh tra£l. x^.fedt. 2. cap,6. Et Auic. iterum libo citat cap. 10. Embrionis fufpenfio cx matriee eft ficut fufpenfio fru- dus ex arbcre : & licut maior timor , t|iii timetur fuper frudum , quod cadat,eftjaut cum incipit cius apparitio, aut cum ipiius cxiftitcomplementum/eu maturatio. Si- militer quod yehcmentius timecur fuper embrionem , quod abortiuus fiat, eft apud principium conceptionis,&ante appiopin«» quationem hor;£ partus; quare oportet, vt caueanturin his duabus horis caufas abor- tus praediftas . Et pharmacum quidem fo- lutiuum cft de fumma illarum caufarum- : quare oportet , vt caueatur eius difpofitio antc menfem quartum, & poft feptem : 6c ineoquod eftinter illa iterum, verunta* mcn in eo,quud eft intcr illa , eft falubnus , &ad ipfum peruenitur , cum necciTarium €ft . Mt fortaffe non erit excufatio in qui- bufdamharum horarum, quin foluatur , 6c mundificetur fanguiseius , & non corrum- pat embrionem proptermalitram ccniple- xionis : quare oporte t , vt fiat cum facilita- Je, & fubtUitate * Et quando ctiamirien- I 4 ftrua 1 16 De Natura Fcetus ilriia ante conceptionem non funt meii^^ ilrua ueceflaria, vei conuenientia : 6c reim- , nent in ea fuperfluitates menllruorunfL-i * eius indigentesmundidcationc, &:tuncfi': npnraundificantur 3 recipic eoruni Gorrup- tionem embrio • Oportet ergo , vt mundi- ^ ficetur illudcum iubcilitatc cum mundifi*]! catiuis fubtilibus , nonpotando, fed fup'*! ponendo , & non fupponant poft os matri-, cis , immo fupponant in collo matricis : 3^' non imindificetur cum eo , quod mundifi-^ Cftt vice vna , immo vicibus pluribus , &c^ Et cap. 1 2 . Quando que ab or tus in quibus» damhoris neceilarius eltj de quibus eft illa, qugs eft , cum prcsgnans eft puella parua-., fupra quam timetur morsexpartu. Et de iliiseft, cum in ore matnciseft nocumen- tum , & additio carnis ftringens fuper fce-? tus egreffionem, quare interficit . Etde-f* illis eft apud mortem foetus in ventre prx- gnantis . Et fcias, quod quando fit difficilis partus quatuordiebus^ tunc lammoritur foetus : quare occupatus fis in vita matris , Sc non occuperis m vica foetus , immo ftu- de m extra&ione illius . Et abortum qui- dem quandoque faciuntmotus , & quan- doque faciuntipfum medicinse: 6z medici- nx quidem faciunt , qurniam interficmnc f jsmm j & quia proaocauc menftrua cum lorti-^ fortitudine : & quandoque faciunt cuai-* lubncitatc. Et interficientia foetum funt amara , & prouocantia menftrua it€rum_> funtamara, 6c acuta: 6c lubricantia func humida viicofa , qux adminukentur bibi* ta, & fnppolita . Et ex raotibus eit phkbo- mia 5 6c proprie fuper magmtudinera fod- tus 5 & fupci famem : &: exercitium,& fal-t|^ tus plurimi 3 & delatio oneris grauis, ^vor mitus , & fternutatio , Et- deregimine b.o- no in iillo eH: , vc intrpmittatur in os matri- cis prasgnantis charta muoluta m modum Jicinij , aut penna , aut lignum abrafam_* , vel politumi & fadtum acutum in modum licmij cum menfura quantitatis fruili , vel rami ex.vfnen , aut ruta , aut artkanita , aut feiachs . {pfa enim abortiri faciunt procul dubio, & propjie cum Uniumurex aliqu^ medicinarum abortiri facientmm , ficut aK kitram , & aqua , feu fuccus pulpas colp^ quintidas , & fimilia . Et de medicinis qai- dem abortiri ficientibus aliae funt fingula- res,aliie compofitas, fingularesiam diximus in tabulis medicinarum fingularium, & co^ pofitas m AntidotariQ , Hic vero dicemus de vtrifq; ordinibus eas, qux magis opera- puce. fu nt in intentipne^ &c. Qui vuk dc liis plura,legut mtegrumAuic. tex. ck.U Raf.2^x, cont. tr^ft.^.caj).^^ f |8 De Nafura Vosfus D E M O L A. Cap. XVIL SVBSEQJITVR modode mola dicere , qu^ fecundum Aecium^ideo id nomenfDrtitaeft^quod fic dilficiie mobi- lis : per quam quidem intelhgimus fruftum carnis prxter naturam vita prxditum, vt eommuniter dicunt . De qua re Hip. lib. r . de morb muli. Caeterum molas conceptus hcec caufa eft. Cum multimenfesmodi- cum, & morbofum femen conceperint, neque concepcus certus fit , & venterple- nus eft velut prxgnancis : nihil autemirL-» ventre raouetur , neque lac in mammis ge- neratur : mammiK autem turgidje funt . Hasc igitur ad duos annos , fa^pe etiara tres fic habet : 6i fi quidem vna caro fiat,muher perit ; neque enim iieri poteft , vt fuperftes nianeat : fi vero plures,erumpit ipfi per pu- dcndum fanguis carnofus piurimus, & fl Jioc moderate fiat , feruatur, fin minusa fluxucorreptaperit, & morbus quidem ta* lis eft . ludicare vero oportec ex plemtudi- iiis mole , & quod in ventre non mouetur , nammas timeftris, foemina quatrimeftris motumhabet. Poft quam igitur tempore hoc praecer grefTo non mouecur , nimirum hic Dijputatk, IJ9 hic morbus eft, Eft autem hocmagnum • jignum 5 quod lac in mammis non genera* tur. Hanc igiturmaxime quidem necu- r^to, aut certc cum prxdiiflione . Ethis fimiliahabet lib. de fterilibus, eiufque mor- bi curationem aggreditur . Et Auic. lib. ^. fen, 1 1 . tradt. 2. cap. 1 8. Quandoque acci- iiunt mulieri difpolitiones fimiles difpofi- tionibus pr^gnantium ex retentione men* ftruorum,& alteratione coloris^iSc cafii appctitus, & adunatione oris matricis , & quandoque eft in ea aliquid duritiei in^ matrice tota , & accidit infiatio ambarum mammiliarum,\& repletio earum : & quan* doque accidit earum apoftematio, & ientic in ventre fiio motum , qui eft ficut motus embrionis , & magnitudiaem corporis , & qux eft ficut quantitas embrionis 5 quod, permutatur dextra,& finiftra • Et quando- queremanent fic annis quatuor,aut quinq; Et quandoque proteditur vfi^ue adfinem vitse, & non recipit curationem . Et quan- doque accidit ei ficuthidropifis, & infiatio venoris , fcd tendit ad duritiemjnon ad tim- pamtem fi^nantem fono timpani. Ec r^jan- doquiiaccidic dolor pariendi, 8c anguliia..? & cum hoc non parit, immo quandoque-^ eft caufa in eo tenfio , & inflatio in veni? J3xenfti-uj? : quare non deponit aiiquid . ^ 16 ' Et T40 De Nvtura Fdstus Et quandbque deponit fruilum camis^j cU- ius eft forma quxdam , cuius fpecies no!i_> comprehenduntur . Et quandpque e(t il- ]ud ,quod egreditur, tantum A^entofitas, & quandoque funt fuperfiuitates aggrega- tx,quare egrediunturcum (anguine plu- nmo ex eo , qui retinetur • Et mola cx omnibus iftis c(t diuilKi fccunda , & ea- dem nommata mola , & alia abilla nbtv^ d^citur moia , *k nominatur Perfice nadu- ccn. Et caufa in generaticne huius fru(ti carnis, fecundum quod exi(timatur , funt duseres, quarum vna eft multitudo ma- teriefum effufarum ad eam cum vehemcn- tiacaliditatis. Et fecunda e(t coitus, in_» quo matnx comprehendit aquam mulieris, & extenditeam cum nutnm.ento, & prop- t£r defe£tum mafculinitatis non concipit. Et de fignis decernentibus inter molam harum fpecierum , & inter praegnationem veram eft , quod res iJIa mouetur nif irL_j horaquadam, deinde poit illud r.on m.ouc- tur: & e(t duruies ventns cum ea vehemen- tior duricie ventris picisgnartis cum con- ceptipne vera . Et funt mulicris manus , & pedesmoiles vaide cum iubrilit te eorum. Et iigna difcernentia mterfpecies alias , & inter molam e(t exiltimatio. quod eft em- brio , & fentitur corpus adunatum iruj inatii- DifputaUd. 14 1 matrice . Et inuitocies accidit ex motu il- lud, quod accidit exapoilemate matrici:? cx accidentibus colicx propter conilri£tio- nem eius fuper orbum : quare accidit dolor vehemens, licet multotiej> habens molani patiatur aliquid ex dolorecolica^. Et qtian- doque fit iuuamentum m colica molaiicn_^ eum eleftuario de dadlilis , &- ele£ruano di-^ fto alferiaran , & fimiiibus , ipfa enim. re- foluunt ipfam dolorem,& cum hoc ex- trahunt molam. His afientitur Raf. zi* aut deficieus . Et monftrum quidem fe- cundum fpeciem fieri poteft vei feminis, vei fanguinis, vei vteri vitio , externis cau^ iis comitancibus , fed feminis quidempo- tiffimum , vt fi foeroin^ attraiiant b eftia- rumfemen , vel fi attrahant humanum, fed beftias imaginetur,in ex quo femini per fpi- ritus taiis iiatimpredia, vt beftig formetur. In eadem fpecie autem fieri monftrum cer- tum efc,vt de hermaphrodito patet,de quo poftea.Secundum compofitionem iit mon- ftrum ob errorem vei conformationis , vel magnitudmis,vel nuraeri vei litus : & quo- ad maiam conformationem aiiquando in^-- quaies funt partes ex nimia feminis craffi- tie , & intemperantia iuxta ea , quae habet Gai. cap.14. ^ f 5- ^^^' i^ed, vbi arbitratur figuram ob materias vitium , ^ potentijs imbecilitatem vitiari j nempe ex defeftu neceflk* i'44' T)e KiiturA F- mum, fecundum fubftantiam • Fitque er*. ^Qi ui= m.agnituci>ne au.£ta, cjuando mateBai* abuA^dat : m dinMnuta , quando dcficit : vel ctiam caufa vteri magis , vel miaus extenfi, ^ capacis : aliq.uando autem foetus cft par- uus , vel magniis fecundum totum 5 vel fe- < cundum partem:&: fifecundum totunri-* arguittotalem materia? defedLumrvel abun* dantiam>: ft fecundum partem arguit defe-^ ^um , & impotentiam , vel e contra-* i-n jlla part.e, ficut etiam diciip.Qteli de-> nuraero imminuto , vefau£i:o , licet quan- doq; fo^tus in vtero ^egrotans. oftauo men- fe vel claudus,vel mancusjvel aliquod aliud malum habens nafci valeat,vt teftatur Hip* iib. de feptimeftri part. quod vitiupi forma- tionitnbuendumnon eit , quas ad quadra- gefimumfecundum diem , nc amplms pro- greditur.Situs vero vitiofi caufam (vt quan- ~do lienlocaturin dextrajhepar vero infmi- ftra j Ariil. cap.^.lib.^. de gen.anim. putat eifeimpetum materix,vt fi portio femmis , vel fanguis, ex quo hepar confici deberet in finidrumlatus feratur, & fimilia . Supereft nuncjVt dc hermaphrodito verba faciamus* DE Dijputath* 145 DE HFRMAPttROIilTO. ; Cap* XIX* HERM APHRODl Ti caufaead- modum obfcurae videntur : conabi'- mur tamen pro viribus ex GaL & alijs illas adinuenirc. Et quideni veririmile videtur id contingere ex eo , quod fa;tus materia , ^feminis vis partim debilis » partim forti§ cxift at , ita vt ficut ftiateria inter fe pugnat ^ ita & fexusi dicebatehimG^. lib.^.dG-r fem.cap.y. & 14.de vfupar.cap.V). mulie- rum genitdia in eo diflferre a |enitalibus vtrorum > quia vir tus fortibr viii expuierat cxtra membrum,quod mulieres ex virtutisf & caloris impotentia extra mittere nequie» runt* Et matricem efle quafi conuerfuni inftrumentum virorum , vt etiam inquit Auiclib.^ fen.ir.tratt.i.cap.r. Etidemi, Gal. cap. 5. lib. 1. At fem. huius rei caufam inquirens fic inquit. PoiTibile eft auteuaj etiam fi diflimilarium partium fit tale fe« men , potens eflej vt ex omni fui ipfiu^ pax* ticula omnes animalis partes efficiat j hac namque rationc femina ipfa differunt,quod id , quod primum elapfum eft , aut craflius cft : quod vero poftea fequitur circa fecun^ damjaut certiam eiaculatione ^ aut tc .uius '% tdiS DeNatufaFcetus aut frigidius 5 aut imbecillius^ aut fublian- tix infiti rpiritus minus particeps: Que- madmodum etiam vice verfa ^uod pri- nium imbecilhus,aut frigidum, autfpiri- tofum exiitit: contrarium vero ipfi id,quod jprodit circa fccundam , aut tertiam , auc quartam eiedtionem : deindc fic in permix- tlone praedominatur in aliquibus quidem partibus femcri mafculum , in aliquibus ve- ro foemineum: vbicunque vero dominetur, ca pars dominantiadimUatur , etemmin— » omni particula m^tei-iae opifex fitnul adefti neq; enim diicretueftfeorlim quidem mo- tjens , rurfumque/eorfim , qubd mouetur : fed fe ipfurii mouet i & continiiat fcmea-j, &fane'etiain auge&it, velut antea diceba- tur,alimentum ex vtero geftarlte trahens. Kihil igitur miri eft Vtrique parenti nato^ affimilari circa diuerfas partes. Numigi- (ur , & fic de genitalibus partibus eanderrL_* caufam poncmus , quod partim mafculas fint , partim muliebres ? Et quod mafculos toto cbrpore a foeniina differt non folum interhormnesjfc-d etiam vniuerfa anima- lium genera^&C. Et Auic.lib. j.fen.io.nadt. l.cap.4^. llh, quieilhermaphroditus, non cft membrum virl , nec muheris , & de ilJis t fl , qui habet vfrumque , fed vnun^ eorum tft occultius^ & debilius, & aliud eil e coa- trano: Bifputatio . 147 trario : & cgredicur vrina cx vno eorum abfque aicero. Ec dc illis eft , in quo ambo funt aequalia : & peruenit ad mc, quod dc-* iilis eft^quiagitjiS^paticurjredparum veiifi*. catur hoc * Et multoties curantur per mci* fionem membri occultioris ^ & regionem vulneris eius. EtPauLlib^d. cap* 69 ^ Her- maphrodiiorum vitiu ex hermesj 6t aphro* dites,hoc cft, Mercurij^ & Veneris conapo- firione appellationem fortitum eft valde-» vtiqi fexui indecorum ; cum enim q,uatuor fint iuxta Leonidem ipfius differeticix i tres quidem in maribus,vna in laulieribus conli Itit : In manbus quidem alias fub fcroto iuxta intcrfoemineum , alias in medio fcro-\. to genicalis foeminei pilis obfitiformain* Ipicitur: tertia vero hisaccedit^ in quaqui* bufdamper eiufdem fcroti quafi muiiebris pudendirimam vrina deftiliat. In fGemimS vero fupra pudendum iuxta pubemmeii* tuiaefubinde fpeciesinueniturj quaetribus quibufda eminetibus corponbus vno quaJt cole reiiquis duabus quafi teftibus^Terua li-» hyqa^ viris accidit deformitaSjqua per fcco* tum vriiia excernitur,conciamata^& imme» dicabiiiseft* Tresreliquac oirationemre* cipiunt partibus fuperuacuis h medio fubla* tis, &c aiiorum vicerum modo curatis ♦ Atql, hxQ de propofita materia difta fufficiant ♦ F I N 1 S* t N D E X C A P I T V M. ||^l33?f^j| Vifficultaspartus/ iiy jM A §^ DmmiUtudo. 8j ^^l-^i*?;^®*^ ^xiemataufafustus. 7 fcscunditas. . 99 Torma , i^ iJemini fogtus ^ li6 Mermaf^h^oditus* 145 Locusfostus» 4i Materii. ay Menjiruuns* ^^airu:: 45 Mola^ • .;v;?i.v:;:-J a. jjg Monjirum. J4i Nutritw. 37 Fartes prius^vel poJlgmitM^ ly fartus diffictUs 0 - 325: Semen^ 26 SifniUtudo . , ^3? Situs . :.q frjpgg^HmiOi ^o ^im^us Jvitus^^ii^i 71 •lii.^itii ;b11t Errata »9tfabilhraJ$i eorrigii Fag. ^. lin.iS. poteft pofl. ij 11 vtrmfque vtrifque. x$ ^ fen.ii addecra^.1* %$ lo lUucIIIud. X7 Ki lib. adde u 31 s5 Alijsq; aliqui . x8 %i circuatendituraddeenimt $j 18 padu Partu. 9t 4 caufaaddemthi quide vnaroUreli» qua efTe videtar cofequens ad re e« ramentum qualicatum a^iuajr^Aci 94 8 feQ.19. fen.2i. 97 a8 Pupiila Papilla. , lo^ %^ huandumlauandam* lo^ 28 A^oo<^o. II f 24 conftringicKrconftringnatttf; HS ao Sicfit. 114 if fouet fauct, liy 30 ficfit- p