*th'nesepyarpa: PULO ^n" Vi 8 à heme tul nA y sls nM * LIES CODD? PPP ' e D " D DOCCT non nen o T , DCOCnhnn VF oH FUTT RC rta A ZGDI(O D n L 4.4 «lu MA QC yn MCI ' VN Un Ir deat e a eo , , DOPO DANI "Yi md ee hl : "DEP nnno iU h V M de Pr Hos f E ) (rsitsbeserdeiret dicht WULREEBMTMIITnB $ ILICE et "RI WR HM CHUA AU I V OE eA Yuan P ol o VU y D LOODOD Cen j FU an Yo Modelo al ee AW PL dO LAO E ULU RE EY rl "o k M D D LC] 9i "£" nnn Y [. ' Vera 1 D Va v My red acea er . NC PO ; OC DEUS DEATC BPO ; Mr AIC Tas P / I IN 00M i "n ei MX M DUC vivere My UULTUS Aer C DOOR ! Hy i ; , nts yt raa e OR ane VE PEU VMREMEEN, nre TUE ey yr si V vd Apa au 1 P oue t n "ra DODOI À PA Pa nf f (3 ,» ( ) ' Jun Vo MP e f UTR OU 9 PER CY I ROCHE hz An ' OOUDODL CODO DOUDOODC OO HOOK l Por Pr j e as "neon ; ^H Ww * D DODPNEPP^ Eg DUE CIOHEROS 3 Monnet Vonele Hoy DAE PIDE DOO S PRnmen uh ' ] ] hj PV t reborn doe e I e PELO PT SV AS VS Net et aM i ATH AZ P M PS LU Maite [ DOO EU UDOLOGK nw epwnbrinl dr rb fna. UCDODIU Pee y. í DoD ANJA [ FE EEK Ferne y dis DDD Dooconnmo AL i» ry urr ie JLODODCDC E DOPnP? SCPHS DLOCOCDOPDe ^ ' »nnonn à ARE Y M PP LKE ERR) Y LE Á ALPE RW VUES , d e » nodele du» » qo , pn, , I Mona , JOD TP am A t PPP AU DOC DOR PP FW LMTLAUORIELAU ) DOPO N ANH Ya hr ear AAT NN FIRST LLLDRORD "n NONAS YN Prep, PAN UH MUN a er rac near y " v QURDC DORDOGNE LRLO DG CU Y rtg IU PS RA " j Va urs rv SPA PUE BAHNIA ENTIA AT D ] ] Wr Mey Vi rid v , à QUIS ^ l m " D nonu D r[ HU] LALLILL e MV nr » QUID ORLEE au " AP , j P e "OE à ? T SNR a. i "mn hh TAM Y. FR M) nn Denm e TUE ER HV v yes tef FL V» Kr Wi m d a IY * [ i ] Donc nep ne OD M^ ! ( Orid PLA à ev le DO Y j MSS n ] E hrs ey DOUDDELEPEC [ ' bw LE DOLUTI ' Li * UDGCCI y my n LEE CTI )j d OR COO OE " Lo) UD VA c y OR UA YS) ure »ts i HOntd , N 1 PN NR OA RO y MM OP M ER 0) OE DO D They MAE R E E EL - i DN A ORG LITE EUCADA OC Yr Wel d Á MMRKM VOTE MOM E A Myracrn LEAN M a LO krieg ws LDDED ALICE ) à Eve Verus $ erts , YA Ve REM UR pr yy SP ' MM ut ! ) ! / Í Yen TRI Y vv j DE |i eH Fynh"Vb ? WX EYE nee * Á H ' k v L4 3 "a DUODITOD " " E, ! ? Yay ARS v ) My P4 Air m entia a yt! y en » » 1 rw d hr, Li , in, DIPSA I amat PR T REI : j YAT MUN : d OTT docertoera d preso rra " j AS LU n OD OELO t d TE u , * , c mm SVP YYYI 1 » , - 155 3ardosod Sr TE CI EE E SL ICA COD - MS te p a- POL Vitale rry quy Tw j nte Wu rhe 1] "ub PP fret, EPA DC PDT Hes [ HE Vivi PM iw d ] " ! AY VIR P Eod y b JO M ED ATP Hate ' Mn VY DLP ECT , * UE PAPE DS A A YEROTA TCR XD EV DO » MOS y MY MERE OLD PH Poftea on DOPO . X r4 VP y / d j 1 TIC £g a " , n htt Ao HM, P EREH : : ^ ote , PRO TERCIO JOD RUP aea y , T $ / TRO TC VN MA SII VPE Uv bp OVPPROUI H A OM Tga Me P OB AI Y LE s "on , EAM) AA AD Wu P St du i" EA pP ' Env, nio *Ybn J ' ME. / Metu ; QUO MORI row d HN V OH no ODE ZA P ERYM y s (4) DESOOAOR TOGOP ) OG DOT yn 4 ji Hn Ma j| D x» 3 E Je. Pew OO Ine ; T3 FPE rd E reel d uu i DOPO POP [ USO I D , DODDCER GOULUEA D [ DP "m Id Vm Sa) $ n Ü XY z ài, LIT : TACERONO ] s DEDE hil JO CMS * HUE 2U xy OUET HUTUGTU LTECEHT "i DOE ! ] i Jv ASPEN i DEC : ' PRESE , d EE ns CEDE y A DOLCE ! n DEC EHTEHMA YS ) "r bx Y Ww) Mn » , DJ Tal Vy duy oi 5) DOO Y A 1 i") PULO VVME ERE VIMRHA TIS, p d ya AO RA d " hats [; Yr " TV , AAA PIN) nr u ] DEA irte T A APO o E »r ATI ihe 397 SAGELTAMA UAM pr n POR Tops hat )) Pn pana LA a e de hnaR LEE QA Sa EX Me Li j MM a "n TUI V DOLI ERR INTE VW AE PP ENT HOS Í ] bles of Mti OH EEUU EE EU xxt Montusf: y PADMPCpnpe d Su B ho cera : UH 3. $ ECT [L9 1 9 Y CIUS XO | "e j CEP / F^ n nd DOOR! Du ] Jj ) H FrECCS PUDE GOL PD My LL CAD " 1 CEPPOPOE Y, V 11 EbHOD: » : ra Hed e y Put y ! LS N 4 ny ASAP EE PE ; P E d MIO MA v UR i /2 ri mir y Marr FC IR AYORY RC j PLORA DER ETATS FT PUR old Fi d ta 20 hf Jl DW VEA ol Y v M " POPULAR DE DOOR ; 8470:174 4 (A RE ISTA 15 ' WE rd deal ^ n CUT ENUYAM VY VAQ S V Y WC KL 1d b DUDDUODC DO 1 VET a ag rd P AR VULP VK 4/3 4 A : J hay ] ! ' JOE Meg ho H3 ay 2d D PE pbi EY 1 * 79 4 AN n. JUUTU FO OCnnn CO D UA PAEA ii , Pv AMET " HO OEELEE EP PY] EP MEE s? re. 4 J A Vat m PY YA y ERnEOPEPEÉPSHSES 13 : Er rm. Pre i $ di», j D nOD 1 PEPET V WR) 39 2 a gy - 3 uU L H F9 dra MU UY H Uta LOC COPPA 1 APR ca, t j ] "Pei. EF VRÜA TOILET AR j j E . nhu AU TIT e ea pur ? "Y "yy s i " E IUE Y AAOGM PLUS » J Uu , D Y AT) uh hg oe ode sf HG » l 1 ! / n' Un vedi MOVES OCDE nmn fo "n n l Mu DECIDE orn t AUULLERECOMF TY z DOPO Jj DODGE * JETER ' PLEBE d uro ial 7 URP ER ut it Sr teat) DAMAGE RR ede aa e a) y VUODe OGnmmemy? PLOPDN , CIEL PLI gra ges Qa EY M EY uen hdgl t Pt eru EA XE ada Jo Abs HERR i Un NURRCEEC prt [e e ^w v» E ! VAT VM eon Fury / v Ve DEEP v VA yhotv y vy ) " Eg Y v » EDO e i jt af P PSAL pr ht 44 P RO 2 Mo LA V RAMUS a ER o Uo PCR Re HA ^, Y un any OUO ALICE Jw DEED ES ra ap" Rowe M f HE ted b je) grani. n » aea i aat a fet PA OL ' iila VE e ar LAE Se Ue Pris ) ML VY P Dra fj: ore A E FE MAY PULS LEVER Reb E) ar Dai Ji egy) VAR M Y Ü P3 ATA E ARUM EX Maa i ky DOODETA wx CA nl A DIL Vuoi GE inse ss t ' l ] , Loren LE WWE CET P MEUM. DOCET ula t On I A Xt og y naonmm yv Dn peers 866 Oen uei iate A14 VADE TIER a aei P. d DOC LDLN af MEA Fg utt) j ^ ' nh AM Uti 5 y jr Yh AM it ng LIP) y dg Lon EP FPES ; CoL n ! TO En "jy iet t inm LU DW » f rn teri io NP Vy rr bEcd d eua [j DOCU QOO nei Mutua Oe nhan j ? j 1 Vo E Ecetar gr a qa d D h VA Ease o e an ut jud, fia AC OIN TAM RY ALLE OD OCRELV JACI Fo MEM ea Ge des ACT re d Ea E f p. "ny DC HAT j ADIRE à !i h FAUT MAII yotry Doer ' y EE 1 OU! Don Fond d ny YAN j! / Cor RU ob n 3 UR ^ ^ ds e E TA) FLA NY PTT RA a Y afr ATARI 4 IUE GNE GUT OE PPP EE iS A Et, M19 d Ji JA Yi nal J A PE Ie S UNT URLILAT A Ra LUCR EE IE aa dat TWR ME tad MA UAR RI CRE , j As Vua IA VIC bl re attt nct f Wiris ! BEAT Ue P qiu MCI IE E at ^: J UU AU MUS AW AP E n A3. at P A PUR. eiu : / wA Pags RM dee M riwat ui Pots "es MAL e astu UD IHE f dpi vif j DA ALIA Pe j nena VR MEA da P D dslete y m, » ] osiaat " t VY LA da b D L nite» dotar ne n f D " slav) : DD DOE OPE ^ POT been E" - dd a DOG Voetéiat i UNE E m " OU TO UA PATTIIR Tom Uus DUC eerie taleetac uiu dn aad pedis cm gi Vr OU MIS TAREA Xen DEI LU M ROLLE cte DL OPI: DOLLER ERR GOLA: [ULT (or TA T MA * Ie pa uL eat Pot tá P» Y (à e RIDGE ES C9? ve HAN n a prios) DM " ERA NS UL LL PAD AR LOS ' tt P. "t Sl er audien rsen ea Ies End DUDAS PES PODPO rw t Uere Iesu via lo en eden ZODoO Fpsew ^ acie uia Pc D ry H —— o RTI VS RI A EI P ILI P vois * ; f , ODIO men r 1 ; Fg in b ua ORE AM Rf EA d UO PAPE ERR ERR CODO S PESADO Psrerter dod ran H 3 ei Irxlr fy n n «gs . ; yy AR HE ORT 4 aM VT uy VER D A) FA ny " Vihtisddtus ? A OI Myehvh n Ah nur) RU EU A A RE t v Eee Do cope nem Veg Par drain mr MI Cy pa DoDEPERnon *at aC Ut TE L 4 fr) FA Vr AEFEEHYF ete Pun Edu C e IIT UUTN DODOUEED f. er eri ee eiTe RES eer rir Dr Ra e ar e LO M yr 7 nbn DOO DOPO PRESTO DOO DO OP PP oon da Dr eL LUFT la vati tty S en V rà DE OM 1o ne EL CY UN «yat TUIS ve On Pha iu Se auri] ati D SE URS ome ACA i V pe e Ü DOC 2 dar ee? td tp v mon AER ! iut , : cn i Vut 4 j! ^ » "UL DODGE CAMILLI RANZANI DISPOSITIO FAMILIAE MOLARUM IN GENERA ET IN SPECIES S. qua sunt inter viventia, quae pro anomalis haberi pos- sint, nemo sane jure redarguet Kleinium (1), quod anomales dixerit pisces illos, qui aut Molae, aut Lunae , aut Tamburri appellari solent, quique totius corporis figura, necnon stru- ctura partium quarumdam ab aliis piscibus multimodis discri- minantur. Ín iis foramen oris est angustum, corpus admo- dum compressum, ac in parte posteriori veluti truncum, pin- nis abdominalibus carens, pinna vero analis parti extremae abdominis insidet. Horum piscium sceletus est fere omnino cartilagineus, stomachus exiguus, ipsique carent vescica nata- toria. Molae non paucae descriptae fuerunt ab Ichthyologis il- lusioribus, quorum libri in lucem prodierunt saeculis de- cimo sexto, decimo septimo, decimo octavo, nec non annis, qui jam eflluxerunt, saeculi decimi noni. Sed quisnam ille fue- rit, qui omnium primus Molam attente, ac diligenter ifispexit, Salvianusne, an Hhondeletius, definire non possum; uterque enim evulgavit opus suum anno millesimo quingentesimo quin- quagesimo quarto(2),ac uterque silentio praeterit tempus, quo nactus est occasionem opportunam inspiciendi Molam illam, cujus iconicam effigiem descriptioni adjunxit. Id unum certum est, Lucam Ghinum nostrum ante annum millesimum quin- gentesimum quadragesimum quintum , dum adhuc Pisis Bo- tanicam doceret, docuit enim usque ad annum millesimum ld (1) Jacobi Theodori Klein Historiae Piscium Naturalis promovendae Missus tertius pag. 23. Gedani 1742, in 4 (2) Hippolyti Salviani Aquatilium animalium Historiae liber. I. Romae 1554 im fol. Gulielmi Rondeletii libri de Piscibus marinis. Lugduni. 1554 in fol. Division [9]. U. S. Nàiona, í u 64 Opuscura quingentesimum quadragesimum quartum, et non ultra (1), cer- tum, inquam, est, Lucam Ghinum e Pisis ad Salvianum misisse iconem Molae, de qua haec scripsit ipse Salvianus — Cartilagi- neus piscis est et Mola, non tamen longus, ut Galei, neque planus, ut illi, de quibus proxime egimus. Non enim, illo- rum instar, in dorsum, et ventrem, sed in latera valde com- pressus est, ejusque figura piscis potius utrinque valde com- pressum caput, quam piscem universum repraesentare vide- tur, Unde cum Lucas Ghinus medicus celeberrimus, qui mul-^ tos annos jam tum in Bononiensi, tum in Pisana academia maxima audientium utilitate simplicia professus est medica- menta, ejus iconem ad me ex Pisis mitteret, perrara adeo , ac praeter aliorum piscium morem visa est,ut veritus, ne va- fri alicujus pictoris collusione esset conficta, eam aliis meorum piscium iconibus temere adjungendam non esse statui. Verum cum multos post menses quidam Ichthyopola per famulum mihi significasset, apud se in foro piscatorio incognitum, et numquam alias ibidem visum piscem reperiri, eo advolans piscem ejusdem prorsus figurae, quam sub nomine Molae de- ictam ad me transmiserat Ghinus, intuitus, piscem talem, qualem hic ad vivum pictum exhibemus, vere reperiri certior factus sum , eumque quindecim mercatus argenteis domum referri jussi etc. — Salviani, ac Rondeletii descriptiones , at- que icones Molarum neque congruunt inter se, neque cum ilis, quae postea ab alis lIchthyologis evulgatae fuerunt. Duae vero Molae, quae adservantur in Musaeo, cui praesum, quarunf una est mediocris magnitudinis, altera e majoribus, uae in Adriatico, ac Mediterraneo capiuntur , multum dissi- militudinis inter se habent. Quapropter Zoologi, qui de Molis tractant, in varias, ac sibi invicem oppositas sententias abeunt, atque dissentiunt de speciebus, de genere, nec non de familia, in quam hujusmodi pisces adscribi debeant. Quamvis Ulysses Aldrovandus indubitanter affirmasset (2) — 7Molam sui plane generis piscem esse, nullique ob inusitatam corporis formam assimilandum , et, quamvis Janus Plancus satis aperte osten- derit, molas, quas ipse in. Commentariis Instituti nosui de- —— (1) Fantuzzi. Notizie degli Scrittori Bolognesi. Tom. 4. pag. 138. (3) Ulyssis Aldrovandi de Piscibus lib. 3. pag. 110. Bononiae 1638 in fol, OrPUscULA 65 scripsit, et inter se, et a Molis Salviani, ac Rondeleui specie differre, (1) nihilo tamen minus Linnaeus Molas omnes in spe- ciem sepimam generis Tetrodonüs congessit, quam appellavit, Teuodontem. Molam.Gmelinus vero Molam aculeatam Kohel- renteri (2) Diodontibus annumeravit, eamque cum Pallasio (2) Diodontem Molam nuncupavit, ac reliquas Molas, vestigia persequens Linnaei, collegit in septimam speciem generis Te- iodontis, quam partitus est in Tetrodontem Molam, qui est typus speciel, et in hujus varietatem D, quam dixit trun- catam. Artedio (4) et Gronovio (5) persuasum fuit Molas, quarum unicam speciem admiserunt, habere genus commu- ne cum Ostracionibus. Kleinius (op. cit.) in genus bray ra- cionum coegit Ostraciones, Diodontes, "lTewodontes, Syngna- thos, ac Molas, et harum unicam dari speciem tamquam ra- ium habuit. Anno millesimo octingentesimo primo in lucem prodiit Systema Ichthyologiae a Blochio inchoatum, et post ejusdem mortem absolutam a. Jo. Goul. Schneidero (6). In- ter nova genera constituta sive a Dlochio, sive a Schneidero, non enim satis constat, quisnam sit eorum auctor, est etianr illud, cui nomen Orthragoriscus, quodque Molas complecti- tur distributas in quatuor species. Hae sunt. :. Orthrago- riscus Mola. Corpore scabro longitudine, et latitudine, fere aequali. 2. Orthragoriscus oblongus . Corpore oblongo, lon- gitudine. duplo majori latitudine, laevi figuris hexagonis, par- vis. 5. Orthragoriscus Fasciatus. Corpore sphaerico , glabro, fasciato: pinna caudae rotundata. 4. Orthragoriscus hispidus. Vertice canaliculato, mucronibus acutissimis in quatuor series à capite ad caudam digestis. Notandum hoc loco est speciem tertiam unum idemque esse cum illo pisce, quem Duhamelius (6) Pore de Mer appellavit. Shawius anno millesimo octin- ——AÓÓ————————————— (1) Comm. Inst. Bon. Tom. 2. P. 2. pag. 297. (2) N. Comm. Kcad. Petro. Tom. X. Descriptio piscium. rariorum. XI. Mola acu- leata pag. 337. (3) Spicilegia zoologica fasc. 8. pag. 39. "Tab. 4. fig. 7. (4) Ichthyologia. Lugd. Batav. 1738. Gen. 61. Syn. pag. 83. ed. Linn. (pag. 118. ed. Reizii.) (5) Zooph. Grou. Fasc. 1. pag. 5o. Mus. Ichthyol. pag. 55. num. 125. S (6) M. E. Blocbii Systema Ichtbyologiae ed. Jo. Gotel. Schneider. Berolini 1801. in 8. pag. 510. (7) Duhamel. Traité des Péches. Tom. 3. pag. 3o. pl. 23. T. III. 9 66 OPUSCULA gentesimo quarto genus piscium constituit, quod Cephalum vocavit, et in illud Molas sibi notas collegit (1). Notae prae- cipuae hujus generis sunt 1. Maxillae ossae. 2. Corpus ovatum in parte postica truncatum, caput piscis simulans. Huic ge- neri subsunt quatuor species, nempe Cephalus brevis ( corpore orbiculato); Cephalus oblongus , Cephalus varius; Cephalus Pallasianus. Georgius Cuvierius in utraque editione eximii o- peris, cui titulus — Le Régne animal — (2) admisit genus Or- thragoriscum , quod Schneidero tribuit, et una cum generi- bus, Diodonte, Triodonte, Tetrodonte adscripsit in familiam Gymnodontum. Haec autem familia pars. est familiae Osteo- dermatum Dumerilii (5), in quam ipse praeter pisces Gymno- dontes , etiam Ostraciones, ac Syngnathos collegit. Rissous tam in Ichthyologia Niceensi (4), quam in Historia Naturali Eu- ropae meridionalis (5) admittit genus Cephalum, sed in ipso definiendo parum sibi constitit nam primo docuit maxillas Cephalorum esse vel indivisas, vel bipartitas, deinde genera- üm affirmavit easdem esse bipartitas. Raffiuesquius distribuit Molas, quae vivunt in mari Siculo iu genera Orthragum , et Diplanchiadum, atque genera haec una cum Cephalis Shavvii, Diodontibus, Tetrodontibus, ete. adscripsit in subfamiliam O- dopsiorum, quae pars est familiae Osteodiorum ejusdem Zoo- logi (6). In Orthragis unaquaeque maxilla ex duobus denii- bus constat, in Diplanchiadibus utraque maxilla est indivisa; in his utriusque branchiae foramen externum est duplex , et pinna caudalis est libera, in illis, nempe in Orthragis foramen uniuscujusque branchiae est unicum , pinna caudalis cum a- nali, ac dorsali connexa est. Anno 1827 Dominicus NardusD. vir de Ichthyologia optime (1) George Shaw General Zoology Vol. 5 P. 2. pag. 437. London 18of£. (2) Le Regne Ánimal distribué d'aprés son organisation. Ed. 1. Tom. 2. pag. 148 Paris 1817. — Ed. ». Tom. 2. pag. 369. Paris 1839. (3) Zoologie analitique. Paris 1806. (4) Ichthyologie de Nice. Paris 18:0 pag. 6o. (5) Histoire Naturelle des priacipales productions de l'Eurepe meridionale. Tom. 5. ag. 172. À. Paris 18256. (6) Iudice d' Iutiologia Siciliana. Messina 1810 pag. 4o. : f Caratteri di alcuni nuovi generi, e nuove specie d'animali, e piante della Sicilia. Palermo 1810. pag. 1 7 Analyse de la Nature. Palerme 1815. pag. 9o O»puscurA 67 meritus legit Imperiali, ac Reali Scientiarum Academiae Pata- vinae opusculum ichthyologicum,in quo disseruit etiam de Mo- lis, quas in unicum genus collegit, dispertitus vero estin tres distinctas species, quarum nomina sunt: 1. Molaaspera, 2. Mo- la Planci; 5. Mola hispida. Hujus opuscoli compendium edi- tum fuit in tomo decimo decadis secundae Diarii, cui titulus —PBrugnatelli giornale di Fisica, di Chimica, e di Storia Na- turale. Ex iis, quae hactenus a me fuerunt exposita, satis patet, quan vanae, ac discrepantes sint doctissimorum Zoologorum de Mo- lis sententiae. Cum autem. nemo adhuc, quod sciam, rem satis diligenter, et accurate perpenderit, et in singula quae- stionis membra, ut par erat, subtiliter, atque enucleate inqui- siverit, id ipsum 1n hac mea lucubraüuuncula praestare con- stitui. Sed nihil eorum, quae mihi proposui, assequi possem , nisi prius Molaram dissimilitudines insiguiores non modo per- censeam, verum etiam expendam, atque aestimem. Quamo- brem primo dicam de dissimilitudinibus capitis, deinde de reliquis. Maxillae erant ambae indivisae in Molis descriptis a Salvia- no, Rondeleuo, Redio, Willugbejo, Blochio, Pallasio, Kohel- reutero, ac Schneidero, in minori Mola Jani Planci, et in illa etiam, quam Raflinesquius Diplanchiadem Nasum nuncupavit. Indivisae pariter sunt. in utraque Mola Musaei nosui. Tam superior, quam inferior maxilla in duos dentes partita erat in Molis inspectis a Cepedio (1), Bonnaterrio (2), Rissoo ete., et in illis, quas Raffinesquius collegit in genus Osthragum. Ma- xila inferior integra erat in Mola descripta a Retzio in Actis Holmiensibus. (5), Superior autem erat leviter bifida. E/ con- ira in majori Mola Jani Planci (4) maxilla superior erat indi- visa, inferior duobus partibus constabat. Sed maxillae Mola- rum sive integrae sint, sive partitae, obducuntur crusta qua- dam coloris eburnei, solida, ae quasi lapidea, quae in mar- ginibus, a quibus non modo secatur, ac dividitur, verüm e- E à I à a r$ a € MÀ M — ——— (1) Histoire naturelle des. Poissons. Tom. 1. pag. 509. (2) Encyclopedie methodique Ichtbyologie. IX. Genere Quattre dents sp. IE (3) N. Act. R. Acad. Sved. 1785. p. 115. tab. 4 (4) Comm. Inst. Bonon. Tom. 3. pag. 331. 68 OPUsCcULA tiam imperfecte molitur cibus, plus minus denticulata est, ac wansverse sulcata. Crusta haec nullo modo differre videtur ab illa, qaa vestitae, ac septae sunt maxillae Diodontum, Trio- dontam, ac Tetrodontum. Cuvierius (1), Cloqueüus (2) in hujus crustae partes diligenter inquisiverunt; eamdem ex la- minis simul coalitüis veluti conflatam esse docuerunt . Hinc uterque affirmare non dubitavit dentes constructos in ore Diodontum, Triodontum, ac Molarum pro compositis habe- ri posse. In fronte utriusque Molae Mausaei nostri, ac Ce- phali elongati Rissoi prominet tuberculum, quod in minori nostra desinit in discum osseum 'pelle vestitum . In Mola illa, quam Raflinesquius Diplanchiadem appellavit, nasus valde pro- minens est, in reliquis nulla pars conspicitur, quae nasus di- ci possit. In plerisque Molis frons, ac vertex sunt plus minus declives, et oculi a vertice ipso exiguo intervallo distant: in majore Musaei nostri nonnisi summus vertex aliqnantum de- clivis est, et ab hoc oculi fere aeque distant atque a gutture. Nares parvae, ac. duplices sitae erant inter os, et oculos in Mola Willugbei: narium foramina utrinque duo contigua, ab antico orbitae margine vix distabant in Mola aculeata a Kohel- reutero descripta. In Mola Willugbei — praeter foramina na- rium alia quatuor in capite foramina patebant, anteriora duo ab extremitate rostri digitum unum cum dimidio remota in superiore capitis parte ab acuminis latere utrinque rotunda; posteriora in ipso vertice, quatuor digitorum ab extremo rostro distantia, anterioribus majora. Quatuor haec foramina in angu- lis parallelogrammi rectanguli consistebant . Quis horum fora- minum usas sit, inquit Willugbeius, nobis non certo constat. Superiora fortasse sunt meatus auditorii; inferiora aquae ex- cipiendae, quam per branchias iterum emittant, inserviunt (4), Oculi pro piscis magnitudine parvi erant, ac rotundi in Molis Salviani, Rondeletii, Commersonit, Blochii etc., fere rotundi, et ampli in Molis minoribus Jani Planci, et Musaei nostri , necnon in Mola aculeata Kohelreuteri etc.: magni et oblongi —— — — MÀ —— — ——— —á——ÀÀ (1) Cuvier Lecons d' Anatomie comparée. 'Tom. 5. pag. 114. (2) Dictionnaire des sciences naturelles 'T. (2. art. Poissons. pag. 225. (3) Si hoc verum esset, Foramina ista inferiora haberi possent pro Fistulis pror- sus similibus iis, quae patent ia capite plurium piscium e familia Selaciorum Cuvierii ( Vide Dict. Classiq. d' Hist. Natur. Tom. 6. art. Events.) OPvscuLA 69 in Diplanchiade Raffinesquii. Branchiarum spiramenta duplicia erant in Diplanchiade Raffinesquii, anterius minus posteriore, utrumque lineare, ac fere lunatum. Unicuique branchiae alia- rum Molarum spiramentum est, simplex, ejusque figura, ac magnitudo non est eadem in omnibus. Basim pinnarum pecto- rali oblique deorsum , ac reworsum thoraci adhaerere in Mola aculeata affirmst Kohelreuterus ; 1 in reliquis ita annecti- tur thoraci, ut fere parallela sit lineae, quae ducatur ab ore ad medium pinnae caudalis. Ex hoc Blochius infert hujusmodi pinnas Molis inutiles esse ad. progrediendum, aptissimas vero ad servandum equilibrium totius corporis nimis compressi, et alü: addit etiam Molas hisce pinnis uti, quando corpus ita sternuunt, ut in latus dormiant, necnon cum fessae latas mu- tant. Tunc enim ex pinnis pectoralibus una erecta, et immota manet, altera crebris ietibus aquam pulsat, atque, ut ita di- cam, verberat. Sed haec pinnae alium usum habent, de quo siluit Blochius, scilicet si Molae ambas erigant, maris ima pe- tunt, si vero ambas quatiant, hi motus magno adjumento Mo- lis sunt ad ascensionem e profundo in aquarum superficiem ; praeterea pinnae pectorales sunt. fere rotundatae in nonnullis Molis, in aliis sunt oblongae, apice acuto. Marginem totius abdominis Molae aculeatae a jugulo ad anum usque auctum esse limbo semilunato, producto, crassiusculo, ac simili pin- nae sic dictae adiposae "Truttarum. affirmavit Kohelreuterus. Ta Blochiana vero non modo abdomen, sed et caput, el dorsum limbus obibat, qui in fronte humilis erat, sensimque usque eo altior fiebat; quoad cum basi pinnae extremi dorsi conne- cteretur. In niuon Mola Musaei nostri non abdomen, sed. ca- put, et dorsum tantum aucta sunt limbo, qui non augetur ; immo aliquantum imminuitur, ubi ipse pinnae dorsali con- jungitur. Pinnae analis, et dorsalis figura, magnitudine, ac crassi- tie parum inter se discrepant; in pluribus Molis bases hujusmodi pinnarum fere sibi invicem respondent. Eaedem erant longae, augustae, apice obtusiusculo in Mola Rondeleui; triangulares apice acuto in Mola minori Musaei nostri; crassae ovato oblon- gae apice plas minus obtuso in majoribus Musaei nostri, et Jani Planci; mediocres aut crassae ovato-oblongae in Mola Blo- chii. Pinna analis, uti jam dixi, sita est in extremitate ventris vix post anum. Fere in omnibus Molis piuna dorsalis ab ex- tremitate declivi dorsi assurgit in altitudinem prope aequalem 70 OPUSCULA alüitudini pinnae analis. Sed in Mola Redii pinna dorsalis pe- ne medio dorso infixa erat ( piantata quasi nel mezzo del dorso). Jn majore autem Musaei nostri haec pinna dorso in- sidet, antequam ipsum curvum, ac coarctatum fiat, atque a capite minus distat, quam pinna analis, quae parti extremae jam contractae, et curvatae ventris se adjungit. Pars postica corporis veluti trunca quidem est in omnibus Molis, sed non in una similiter atque in alia . Scilicet ejus margo fere rectilineus est in Molis minore J. Planci, oblenga Schneideri, varia Cuvierii, sicut et in Mola Redii, plus mi- nus curvilineus in reliquis. ITuic margini adhaeret basis cujus- dam pinnae ab Ichthyologis caudalis dictae, quae aut medio- criter longa est, aut brevis, aut etiam non raro. brevissima , libera aut in una tantum Mola, aut saltem in paucis, in a- lis plus minus colligata cum dorsali, et anali Redii ; hujus pinnae saepe conspicuae sunt. Rariores erant, ac simplices in Mola Willugbei, rariores et in penicillum veluti desinentes in Molis oblonga Schneideri, varia Cuvierii, minore J. Planci. In minore Mola Musaei nostri sunt quidem simplices, sed: eo- rum octo extremitate sua veluti fulciunt quaedam ossicula pel- le vestita, quae cum sint tantummodo septem, ad firmanduns omnium majus duo radii fere in angulum coeuntes simul, ut ita dicam, suas vires conferunt. Mihi autem haec ossicula in-- spleienti statim in mentem venit, fortasse ea esse rudimenta vertebrarum caudalium , quae a sua sede deturbata. quidem fuerint, sed non omnino expulsa a corpoze- hujus Molae. Hu- jusmodi opinio, ni fallor, bene congruit cum iis, quae Geof- froaus a Santo Hilario Zoologus longe clarissimus docuit in e- ximio opere, cui titulus est — Anatomie philosophique — Pinnae caudalis radii inconspicui erant in Mola majori J. Plan-- ci, neque mirum, nam ejusdem crassities par erat duobus digitis transversis. Inconspicui pariter sunt in brevissima pin- na caudali Molae majoris Musaei nostri. Monui jam Molam. aculeatam descriptam füisse a Kohelreutero, et a Pallasio, qui nullo modo conveniunt inter se, cum de cauda disserunt . Prior affirmat huie Molae non modo caudam, verum etiam pinnam caudalem omnino deesse. Pinnae caudae, inquit ipse, ut et ipsa cauda, nulla. Pallasius vero describit partem exter- nam trunci his verbis — Margo corporis posticus argutus, in- treger, in medio lacinia carnea, obtusa, mutica, deorsum di- OPUSCULA 71 recta productus, quae cauda est, supraque eam (margo) in- tegerrimus , et versus laciniam dorsalem ciiatus, infra cau- dam leviter excisus — Ex his satis intelligitur 1.? Pallasium errasse, dum. caudam tribuit Molae aculeatae; etenim ad ve- ram caudam constituendam minime sufficiunt partes carno- sae, sed insuper requiruntur vertebrae, quae illas veluti ful- ciant, 2.? Kohelreuterum negasse laciniam illam carneam pin- nam caudalem esse, quod in ea radios, fortasse nimis exiles, non detexerit, quos tamen credo minime defuisse. Pundém Redius de Mola sua nihil haesitans asserit et cauda, et pinna caudali omnino caruisse — JVe//" estremità posteriore, inquit ipse, che termina larga, quanto é la larghezza maggiore di tutto il ventre, non vi era pinna veruna , né, per cosi dire, conirassegno di coda. — Sed doicladycricuduim hoc loco est, Molam Redii, ac majorem Musaei nostri, quamvis specie pro- cul dubio differant, tamen esse, ut ita dicam, cognitione pro- ximas. Cum autem Mola Redii penderet centum libras, nostra saltem octies major illa fuerit, cumque in nostra longitudi- nem partis mediae pinnae caudalis finiat unicus pollex, mihi facile presuadeo, eandem pinnam in Mola Redii nonnisi duas, vel tres lineas longain fuisse, et ipsum Redium tam exiguam iaciniam vel omnino neglexisse, vel judicasse nihil aliud. esse praeter marginem extremum, ac compressum ipsius abdominis. In Mola oblonga Schneideri, et 1n minori J. Planci cutis laevis erat, et per rimas in particulas hexagonas divisa, reli- quarum Molarum cutis asperitatibus scatet non secus ac cu- üs Zygenorum, ac Squatinarum. Fere omnibus Molis dorsum fuscum est, latera illita sunt fuco quodam argenteo, qui post mortem horum piscium, ut animadvertit J. Plancas, brevieva- nescit. Mola major Musaei nostri fusco, ac lutescente colore est varia; minor est tota fusca, sed fortasse fücum argenteum amisit. Mola Commersoni fusca est, maculis, ac zonis pallidis varia, atque fere omnes zonae distinetae sunt punctis nigrofu- scis. Si figurae nonagesimae systemaüis Ichthyologiae Blochii aceurate, et ad naturam colores inducti fuerunt, Mola oblon- ga Schneider in fronte, vertice, et dorso colore laete viridi nitet, In lateribus, et in ventre rubro, ac luteo colore est va- ria, ejusque pinnae colore fusco inficiuntur. Ulumo loco dicam de ratione inter longitudinem, et alti- tudinem corporis Molaram. In Mola aculeata Kohelreuteri al- titudo est major longitudine, in aliis parum, aut nihil differt 72 OrvscuLA inter longitudinem, atque altitudinem; in non paucis etiam longi- tudo est duplo major altitudine, tandem in quibusdam aliis lon- gitudo superat quidem altitudinem, non adeo tamen, ut bis tan- ta sit. Laude digna fuit sane solertia Cepedii, quem non piguit plurium Molarum altitudinem, atque longitudinem metiri, qui- que animadvertit, rationem inter utramque admodum variam, ac multiplicem esse. Nunc de Molis duas quaestiones afferam, easque solvere pro viribus conabor. Prior est, utrum hi pisces adscribi debeant in peculiarem familiam, quae illos tantum complectatur, an non. Molae affines quidem sunt Diodontibus, Triodontibus, ac Tetrodontibus structura maxillarum , Ostra- cionibus directione pinnarum thoracis, Balistis compressione corporis, sed ab his omnibus differunt defectu verae caudae. Le Poisson-lune, inquit Geoffroaus a Sancto Hilario (1), es? prive précisement de l'organe dont la nature s' est montrée tellement prodigue envers les poissons, qu^ elle en a porté Jes dimensions au plus haut point, et en a fait le principal instrument du. moueement progressif, c'est a dire, de la queue, et méme de tante vertébre coccygienne . Molae discrepant a Diodontibus, Triodontibus, ac 'Tetrodontibus defectu vesci- cae natatoriae, necnon stomachi exiguitate, qui in Tetrodonti- bus etc. est amplissimus, globuliformis, et quando distentus est ab aere glutito, replet fere totam cavitatem abdominis. A Balisus, et Ostracionibus, idest, Sclerodermis Cuvierii discrimi- nantur Molae numero,ac structura dentium; hi enim in Scle- rodemis sunt plures a maxillis omnino distincti, atque illis ca- vitatibus inserti, quas Ánatomici alveolos dentium nuncupant. Cuvierius rationem habens texturae ossium Piscium, hos di- vidit, in osseos, in fibro-carülagineos, et in cartilagineos, seu chondropterygios (2) . Tetrodontes , Triodontes, Diodontes, Molae, Belistes, Ostraciones, etc. sunt equidem omnes Pi- sces fibro-cartilaginei Cuvierii, sed ipse aperte, atque ingenue fatetur, in Molis fibras calcares esse per membranas illarum partium, quae firmum reddunt corpus, ita. sparsas, atque dis- jectas, ut Molarum sceletus sit fere omnino cartilagineus, et e contrario, Tetrodonta, Triodonta, Ostraciones, Dalistos etc. — —À—À (1) Philosophie Anatomique des Organes respiratoires. Paris 1818. pag. 469 (2) Hist. nat. des. Poissous. Tom. :. pag. 294. OPUSCULA 75 duritie, ac textura ossium vix discrepare ab iis piscibus, qui vere ossei dicuntur. Ergo Molae mollitie sceleti multo proprio- res sunt chondropterygiis, quam Sclerodermi reliqui, ac Gy- mnodontes. Addo etiam in Molis 1.» Singularem esse structu- ram medullae spinalis, quae cum admodum contracta sit, me- ra prominentia conica encephali videtur, a qua, uti crines a cauda equina, nervorum paria originem ducunt (5). Quapro- pter minime mirandum est, si Cloquetius affirmavit veram me- dullam spinalem deesse Molis, (4); 2.*^ Tantummodo in hisce piscibus oculos obtegi palpebra ( quae structura a pelle reli- qui corporis nullo modo differt) , cujus foramem clauditur ope veri sphincteris, et pro opportunitate aperitur: actione quinque musculorum, qui dispositi radiorum instar fundo orbitae in- fixi sunt (5); 5.» Nullos omnino lapillos reperiri in vestibulo auris Molaram (6); 4.» Narium cavitatem earundem vestiri pelle densa, quae papillis ac lamellis prominentibus omnino caret (7); 5.» Tubum intestinalem longiorem esse, magisque circumvolvi in Molis, quam in Tetrodontibus etc. Quae cum ita sint, satis superque Constat, plurimum differre inter Molas, ac reliquos pisces plectognatos. Quamobrem sine erroris for- midine constituo familiam, quae Molas tantum complectatur; hanc autem inter familiam jam contractam Gymnodontum, et alteram. Sclerodermatum interjicio, atque familiam Molarum appello. Venio nunc ad quaestionem alteram, quae est de genere, scilicet utrum omnes Molae sint ex eodem genere, necne. Genera illa familiae Gymnodontum , quae ab Ichthyologis ap- pellata. fuerunt Tetrodon , Triodon, ac Dicdon, ideo porissi- mum differunt inter se, quod in priori ambae maxillae siut biparütae, in secundo una sit indivisa, altera bipartita, in ter- tio utraque sit indivisa . Hae autem dissimilitudines, uti jam dixi, etiam in maxillis Molarum a Zoologis repertae fuerunt; reprehendi ergo jure poterit ille, qui omnes Molas in unum pn (5) Cuvier Hist. nat. des Poissons. tom. 1. pag. 435. (4) Dict. des Sc. Nat. art. Poissons. (5) Cuv. Hist. nat. des Poissons. tom. 1 pag. 449. (6) Blainville Principes d' Anatomie Comp. tom. 1. pag. 5€z. Cloquet. (Op. cit.) (7) Cloquet (Op. cit.) T. III. 10 74 OruscuLA tantum genus congreget. Sed primo nisi mea me fallit op inio, familia Molarum partienda est in tres sectiones, quarum no- tae sumantur ex praedictis maxillarum differentiis. Inter Mo- las, quarum ambae maxillae sunt bipartitae, eae dissimilitudi- nes hactenus repertae fuere, quae tantummodo ad species, ac varietates distinguendas inservire possunt, hinc et iis unicum genus constituo, quod cum Rissoo Cephalum appello, quod- que contractius est genere, cui a Shawio hoc ipsum nomen inditum fuit. Hujus generis sunt duae species ab eodem Ris- soo satis accurate descriptae in Historia Naturali Europae me- ridionalis, nempe Cephalus Orthragoriscus, ac Cephalus elonga- tus. Ne autem idem nomen et speciei hujus generis,etalteri gene- ri familiae Molarum commune sit, priorem speciem voco Cepha- lum Lunam. Notandum est genus Cephalum Rissoi nullo modo differre a genere Orthrago Raffinesquii, et Orthragum Molam unum idemque esse cum Cephalo Ortragorisco, Orthragum o- blongum congruere cum Cephalo elongato Rissoi. Una tantum Mola adhuc innotuit, major nempe J. Planci, cujus maxilla in- ferior bipartita esset, superior indivisa. Hanc Molam in distin- ctum genus adscribendam esse duco, quod appello Tympano- mium a zouzavoo Tympanum, italice ZZzmpano, Zamburo, et ab ópuoc similis; ejusque speciem adhuc unicam voco Tympano- mium Planci. Cerüssimum mihi videtur, non omnes Molas, quarum maxillae sunt indivisae, eidem generi subesse; atque illam a Willugbejo dissectam, atque descriptam, in cujus facie praeter quatuor spiramenta narium duo alia foramina pate- bant, et duo etiam in vertice, peculiaris generis esse judico, quod Trematopsidem dico a zpzuerec foramen, 9J;c facies; at- que speciem adhuc unicam Trematopsidem Willugbei nuncu- po. Genus Diplanchias Raffinesquii procul dubio niütur dua- bus notis magni momenti, cujusmodi sunt pinna caudalis nul- lo modo cum anali, et dorsali connexa, ac proinde libera, fo- ramen utriusque branchiae non simplex, sed duplex. Quam- obrem admitto genus istud cum specie adhuc unica, quem Raffnesquius Diplanchiadem Nasum dixit, eo quod nasum prominentem gerat. Mola vero minor Musaei nostri, cujus pri- ma caudalis veluti redimita est serie ossium, quae fortasse sunt rudimenta vertebrarum caudae, ab omnibus aliis discre- pat nota tam insigni, atque in familia Molarum tanü momen- ti, ut consilium coeperim, hanc novam speciem adscribere OrpuscuLA 75 in novum genus, cui Ozodurae nomen indo ab o649w; no- dosus, et Ovp2 cauda. Cumque exuvias speciei adhuc unicae ac- ceperim ab Antonio Orsino Pharmacopola Ascolano, Historiae naturalis universae eximio cultore, ac de meis studiis optime merito, eidem speciem hanc dico, atque Ozoduram Orsini ap- pello. Tandem reliquas Molas, quarum ambae maxillae sunt indivisae in unum genus colligo, quod Orthragoriscam voco, species vero eidem subjectas primo distribuo in duas sectiones, quarum prior continet unum illad Orthragoriscum, qui a Ret- zio descriptus fuit in Actis Holmiensibus, cujus maxilla supe- rior erat in apice leviter bifida, ipsumque nuncupo Orthra- goriscum Retzii. Sectio altera complectitur Orthragoriscos, in quibus sicut maxilla inferior, ita et superior ne in apice qui- dem bifida est. Insuper partior hanc sectionem in duo distin- cta membra. Prioris sunt illae species, quae in pectore gerunt pinnas rotundatas; alterum | constat speciebus, quarum pin- nae pectorales in acumen desinunt. Pinnae pectorales sunt ro- tundatae in Molis Salviani, Rondeletii, Redi, DBlochii, et in majori Musaei nostri, ast hae Molae in hoc similes, in aliis admodum differunt. Priores duae sunt equidem finitimae, sed cum in Mola Salviani pinnae dorsalis, et analis sint laüores pectoralibus, et in acumen veluti desinant, et e contra strictio- res pectoralibus sint, nec apicem acutum habeant in Mola Ron- deletii, adduci non possum, ut credam, hasce Molas specie mi- nime differre, ac proinde Orthragoriscum «&hini illam voco, cujus effigiem Ghinus noster ad Salvianum misit, et alterum appello Orthragoriscum Rondeleuii. Dixi alibi Molam Redi, ac Molam majorem Musaei nostri esse cognatione proximas. Át- tamen cum pars postica Molae Redi, sit abrupte truncata, in nostra sit ovata, ac pinna dorsalis Molae Redi sit infixa fe- re medio dorsi, in nostra vero multo magis a capite distet, quam a- parte extrema dorsi ejusdem, Molas istas pro specie- bus distinctis habeo, atque illam vero Orthragoriscum Redi, hanc Orthragoriscum Alexandrini nuncupo, scilicet ipsam in- seribo hodierno Academiae nostrae Praesidi meritissimo, qui Molas a majore Musaei, cui praesum, in hoc solum differen- tem, quod esset aliquanto: minor, dissecuit, texturamque sce- leti, ac viscerum. ejusdem piscis solertissime, ut solet, ac di- ligenüssime perquisivit. In Mola Blochii et venter, et dorsum limbo augebantur, pinnae dorsalis, et analis latae, mediocris 76 OPuscurLA longitudinis, apice rotundatae erant, iisdemque eonnectebatur pinna caudalis mediocriter longa, ac fulcita radiis rarioribus, simplicibus. Ex his satis constat Molam hanc a quatuor aliis, quae pinnas rotundatas gerunt in pectore adeo discriminari, ut nullus possit jure me reprehendere, si affirmavero ipsam esse Orthragoriscum a reliquis satis distinctum. Hunc autem Blo- chio ipso dico, cujus et multa, et praeclara esse merita in I- chthyologiam universam cuique notum est, atque eandem ap- pello Othragoriscum Blochii. Quatuor Orthragorisci adhuc in- notuerunt, quorum pinnae pectorales non rotundatae, sed po- tius triangulares sunt, et in acumen veluu desinentes. Eorum unus est Mola aculeata Kohelreuterii, quae et aculeis, et a- lis notis jam supra memoratis longe differt ab omnibus aliis speciebus familiae, de qua dissero. Quamobrem hunc piscem dico Orthragoriscum aculeatum. Orthragorisco oblongo Syst. Ichthyolog. Blochii, et Molae minori J. Planci communis est divisio cutis per rimas in particulas hexagonas. Nihilo tamen minus quicumque horum piscium descriptiones, ac figuras ac- curate inter se conferat, atque animadvertat, Molam Planci fe- re ex toto argenteam esse, Orthragoriscum oblongum laete vi- ridi, luteo, ac rubente colore varium; insuper attendat pin- narum dorsalis, et analis marginem posticum in illa crenatum esse, in hac vero integrum; pinnam caudalem in Orthragorisco oblongo Syst. Blochii margine crenatam esse, et ubi dorsali an- necütur, profundegsinuosam, et e contra ejusdem pinnae mar- ginem, integrum esse, et fere nullum sinum habere in Mola minori J. Planci, intelliget profecto hos Orthragoriscos uni, eidemque speciei non esse adscribendos. Quapropter priorem nomino Orthragoriscum elegantem, alterum vero Orthragoris- cum Battarae, inscribo scilicet Joanni Antonio Dattarae Ari- minensi Zoologiae, et Physiologiae cultori eximio, qui se ad- jutorem praebuit J. Planco in expendenda Mola illa, quam Tympanomium Planci appellavi, quique ipsius effigiem ad. ve- ritatem graphice reddidit. Non arbitror mihi in hoc immoran- dum esse, ut ostendam Orthragoriscum varium Cauvierii, qui fuscus est, maculis, ac fasciis pallidis fusco punctaüs, atque pinnam caudalem gerit a dorsali fere omnino sejunctam, ab aliis specie differre, in hoc enim hodie fere omnes consentiunt Ichthyologi. Ad extremum, Sodales praestantissimi, vos moni- tos volo, me adhuc ignorare veram sedem illius Molae, quam OPUSCULA 77 in systemate ichthyologico Blochii Schneiderus appellavit Orth- ragoriscum fasciatum. Fuit haec Mola primo descripta a Du- hamelio in Opere cui titulus — Ttraité des Péches Tom. III. pag. 06. Tab. 25. — Deinde nullus, quod sciam, praeter Schnei- derum ejusdem mentionem fecit his verbis. Orthr. corpore sphaerico, glabro, fasciato, pinna caudae rotundata. Cum ve- ro frustra in bibliothecis nostris tomum terüum praedicti o- peris, ac proinde et descriptionem, et figuram hujus Molae perquisiverim, eidem sedem decernere nondum mihi licuit. Sed jam finem dicendi faciam, atque, ut quisque illa, quae hacte- nus disserui de familia, generibus, ac speciebus Molarüm, uno in conspectu videre possit, eorumdem synopsim huc addo. 78 OPUSCULA MENSURAE ORTHRAGORISCI ALEXANDRINI QUI ASSERVATUR IN MUSAEO ZOOLOGICO PONTIF. UNIVERSITATIS BONONIENSIS n EE Qe Lousas tota ab apice rostri ad medium marginis po- SIerlorIs dOrst. 524 652 c6 uode pe nte M D Le DOS CC] TIT UP DESET UE UIROS RUN GNIS REDIT OO trunci s yeuDE SM ex vp reis . . 00 Aluütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, uae ita ducatur a dorso ad pectus, ut dividat in diss partes aequales basim pinnae pectoralis Dd m ytuas - 2 - - , quam metitur linea perpendicularis, quae duca- tur a margine anteriori basis pinnae dorsalis ad ab- domen s. 54 tee ob Uus creo se eR cna Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci. . » - - ejusdem lineae a margine posteriori trunci . . . » Alütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a margine posteriori pinnae dorsalis ad basim pinnae apausoc c di A o dele sdqe uL nEL a2 Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci . . » ejusdem lineae a margine posteriori trunci . . * » Alütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a basi pinnae dorsalis ad marginem anteriorem basis pinnaecdnalis iro nm edes sed s re 99 Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci; . . » ejusdem lineae a margine posteriori trunci . . . » Alütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a dorso ad marginem posteriorem basis pin- nae anale... SUPR Igi ven cep AP MIN Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci. . . » ejusdem lineae a margine posteriore trunci . . . » Ambitus oris . . . - d un JOE» Distantia marginis anterioris orbitae ab apice rostri. . o» 6:9! 2. — 20-02. 5.. 8. 12475. 2-5: 3. 15 2. IO. 55) 2. N5, n. do. 2. — 9. "p: Do) — 7- 1: 1025 —. 10. OrPUvscUcLA marginis posterioris orbitae ab anteriori margine spi- rament- branchialis ir do o Co IRA e e marginis superioris orbitae a vertice . . . . marginis inferioris orbitae a gutture . . . . Distantia marginis posterioris spiramenti branchialis a gine anteriori basis mr pectoralis; |. Diameter orbitae . . . SLTHAT SN Nest. ae 33 21:33 » mar- P) .» Distantia tuberculi frontis ab apice maxillae superioris. » Longitudo pinnae pectoris . . . . . . . Latitudo basis hujus pnnae. . . . . . . . maxima. ejusdem. pinpae, (2.02. | faeta fa Rie Alutudo pinnae dorsalis... 22 099 e Latitudo basis hujus pinnae ERU DA ORE Pautudo maxima es nene euer e Pise Alütudo pinnae analis. . . . . . . Latitudo basis hijus pinnae... . . maxima ejusdem pinpde . . . . . «. . Longitudo partis mediae pinnae caudalis . . . . Crasutes truncr ID;pectore) (3 2 doce s oe iier -. 133 29 33 .0» TONS A Ungy 4 333 vs 1233 $1133 212493 MID P EY CMM OUO UMERHO OXO BA M EV ol lo coooo PI ETE | 9o OrUvscuLA MENSURAE. 0O20DURAE ORSINI QUAE ASSERYVATUR IN MUSAEO ZOOLOGICO PONTIF. UNIVERSITATIS BONONIENSIS | poem ab apice rostri ad medium marginis posterio- HS DOESb spe e eros Mel eg en SEEN POENIS COTON NA RU E MEAT Re Wigs udes wet Se^ T SM i trüncpo SD Ere Ape TULERUNT EUR E533 Alttndo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ita ducatur a dorso ad pectus nt dividat in duas par- tes aequales basim pinnae pectordis . . . . . » - - - - quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a margine anteriori pinnae dorsalis ad abdomen . ; » Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci. . . » - — ejusdem lineae a margine posteriori trunci . . . » Alütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a margine posteriori piunae dorsalis ad basim pitinae'analis*- «WT 20i NET TUUS EE Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci, . . » eiusdem [ineae a margine posteriori trunci . . . » Aluütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis, quae ducatur a basi pinnae dorsalis ad marginem posterio- rem puuae analisi s oo E MCUE loe 0 Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci. . . » ejusdem lineae a margine posteriori trunci . . . » Alütudo trunci, quam metitur linea perpendicularis quae ducatür a dorso ad marginem posteriorem basis pin- nae-canahsiie licut uote MN LED i. 232 Distantia hujus lineae a margine anteriori trunci. . , » - - ejusdem lineae a margiae posteriori trüncl . . . » Amintus-oris:$. s 7 sirve Ris T ERE o M D Distantia marginis anterioris orbitae ab apice rostri. . » marginis posterioris orbitae ab anteriori margine spi- ramentibPanchialis.; 5 Lis 3) . vf siad [5 e dz Ql -EMM) OQ» 2g ot - VN) e Q0 O1 OPUSCULA marginis superioris orbitae a vertice . . . . . » marginis inferioris orbitae a gutture... . . . » marginis posterioris spiramenti branchialis a margine anteriori basis pinnae pectoralis. . . . . . . » Diámeter/orbttae 0. 5. estre Pe BE ANA e ie ie UMS STi» Distantia tuberculi frontis ab apice maxillae superioris, ore- hüanters aee etate o ao ose Ri E ME UPS et ide ine rg) 1030 Diameter disci ossei tuberculi frontalis .. * . * . . » Altitudo limbi dorsi paulo ante pinnam dorsalem . . » Longitudo pinnae pectoralt: cod uL De ieu pihr eo 3a Wautudo basis hujus; pinnae v» ow dac in d LIN.) gua Tautudo: maxima ejusdem. pinnae. i50 eee e eL Alumdo piunag dorsalis; LUE P I o uer 199 Eatntüdo?basis)pinuae ejsdem .. 0. 9420 1o qs Md 23 Alttudo/pinnaesanalis/ suse rs E ES Ue. 135 Eatitudo: basis; pinnae. ejusdem ^ 0 pede US dr gs Longitudo parts mediae pinnae caudalis . . . , . » Tatitudo, ossiculi) majoris caudae... 0.0. S lsiis s 92 bonsuudo: ejusdem s o o e UN Ss AD a) Altitudo pinnae caudalis ad marginem posteriorem trunci » Grassities; trunci In. pectores x (ee VU SS e im, etbli Co Q2 O10) U 0 I 0); 1M 8 CO E m O1- P5 - UO 10. 0 QM - [e] Tab. VI. T. II 11 ILI : [uni 108, caud ati wif ,ac d rfe J d woninen[ 4m fronte u. JL it: A amni mend - j Tab. VT. »odica TMoeconi O llycag scire d VEPEOUTIDETITI i (t... Cfficula jin as, ceurd'ulij aima: caudalij LG imbif caplif ae deife [d Di] offe! preminen[ in ponte Jit arta | IN SPECIES. | | lniecitsnes in abdomine argenteum ; latitudo ejusdem aequalis lon- illa apice nigra ; caudalis mediocris — oti anis aded Jongas.- Jim grise D Cuvierii. m maculis ac fasciis pallidis fuscopunctatis ; pinnae dorsalis et analis hargine crenatae, caudalis mediocris margine crenata, fere omnino a at in mari oceano — Orthragoriscus varius Cuv. Lac. 1. tab. xxir.. f. ion. De piscib. tab. 9. fig. 1.? im , fuscum ; supra maxillam. superiorem tuberculum in discum osseum | auctum; pinnae pectorales rotundatae, ad partem posticam basis sinuo- irsalis in extremitate trunci sitae; caudalis mediocris fere membranacea, pineis rarioribus , ossiculis transverse triangularibus cute vestitis ad p. — Habitat in mari adriatico. — Tab.2. —P. 12. D. 16. A. 14. C. 14.— EERENIEUADISUMERUMNGYNSIANSBIRUOELUNILMUNGUSEQUURNE thragoriscus fasciatus Bloch. Schn. Corpus sphaericum glabrum, fa- $ rotundata. — Porc de mer Duhamel. Pech. ::. 306. t. 23. Habitat i m OETSURUMIPETUUETTE e affinis est prae reliquis Molis Piscibus Chondroptery giis. ——— — —ÓM— — — $a — — — — ^g duo inferiora ex his quatuor foraminibus inservire aquae excipiendae, quam Hant» Id si verum esset, foramina ista inferiora haberi possent pro fistulis | patent in capite. plurium piscium e familia Selaciorum. Cuvierii . ( Fide tur. tom. 6. art. Event.) hexagonas affines reddit hos Orthragoriscos quibusdam ostracionibus. ERR ui GAINILLZABANAZANZ DISPOSITIO FAMILIAE MOLARUM IN GENERA, ET IN SPECIES. Sp. 1^ Cephalus Luna Nobis. Corpus scabrum in dorso nigricans, in abdomine argenteum ; latimdo cjusdem aequalis lon- SECTIO 1.» GENUS 1. gitudini ; pinnae dorsalis, et apalis admodum longae, illa apice nigra; caudalis mediocris — cA ru rea p c Mabitat in mari mediterrano — P. 12. D. 18. A. 16. C. 18. — Cephol Ortbrogoriscus Wiss. Orlhragoriscus Luna Raffinesq. Sp. 2. Cephalus elongatus Rissoi. Corpus leve coloris argentei ; longitudo ejusdem duplo mojor latitudine; frons supra oculos Habitat in mari. mediterranco — Var. A. Orthragus ob- Moxillae zo Cephalus Ainsi bac bipartitae prominens, pinna caudalis brevissima SECTIO 2. longus Raff. Unicolor. — P. 12. D. 90. A. 16. C. 24, — Masilla. supe- GENUS 2. jos soos os osos. Sp. Unica. Timpanomium Planci N. ES GOCUEUS ? Corpus oblongum coloris argentei ; pinnae pectorales amplae rotundatae ct in morgine postico ui sinuosae; pinnae dorsalis, et analis magnae, ovatae, crassae, caudalis mediocris margine crenato ; basis pinnarum caudae, dorsi, ct ani fascia rugosa circumdata — Habitat in mari — — GENUS 3. adriatico. — Mola altera Jani Planci. Comm. lostit. Bonon. T.3. pag. 331. Tab. 3. Diplanchim Hofnequi (&) — 4 oorr o t t t * * Sp. Unica. Diplanchias Nasus Roflin. Foramen uniavojaque branchlae du. lex, nallam foramen t in vertice. Pinna caudal |ouiculis ca Longitudo corporis major alitudine: color supra fuscus, subtus albescens , nasus prominens Habitat in mari siculo. E GENUS 4. Doe] os m 4 8 os n s. Sp. Unies. Trematopsis Willugbei N. Trematopsis. N. Foramen uniuscujusque branchise Corpus breve, dorsus nigricans, venter argenteus; pinnae pectorales subrotundae , radiis duo- unicam preter foramina marium a decim ; pinnae dorsalis, ct analis pracaltae , in extremitate trunci sitae; pinna candalis sc- preacalon dao ie Re eed BY Fus micircularis radiis rarioribus. — Habitat in oceano — The sun-üsch Willug. De Piscibus. caudilis non libera, osiculis carens. [scare Lib. 4. cap. vi. pag. 151. Maxilla sup rior apice levi- ter bifida ; in- ferior integra. - Sp. 1? Orlhragoriscus. Retzii N. Corpus rotundatum , scabrum ; pinna caudalis brevissima , rotundata. — Tetrodon Mola Ret- zii. N. act. R. Ac. Svec. 1785. pag. 115. tab. 4. — Linnaei Fauua Svec. edit. Retz. pag. 320. [Sp. 2.5 Ortliragoriscus Ghini. N. Corpus oblungum supra cinereum , subtus subalbidum ; pinnae dorsalis, et analis in extre" mitate trunci sitae. pectoralibus latiores, et in acumen desinentes, caudalis mediocris omnino li- bera, basi fascia rugosa circumdata. — Habitat in mari mediterraneo. — Mola Salviani. Histor. Anim. Aquat. pag. 154, Sp. 3 Orlhragoriseus Rondeletii N. GENUS 5. Corpus oblongum coloris argentei ; pinnae dorsalis, ct analis in extremitate trunci sitae, lon. Ortbiragoriseus. Dloch-Schneid. , Biores, et strictiores pectoralibus, apice obtusiusculac; caudalis mediocris omnino Jibera. ? hu- Ponaeeetiuee ame] en chiM jus basis fascia. rugosa cincta — Hobitat in mari mediterraneo — Orthragoriscus , sive Luna haul daplex; nullum leramen sopra : Rondeleüi. De Discib. lib. xv. pag. 424. Ebr RS RH ENG Pinnae pecto- | Sp. 4 Ortbragoriscus loch W. rales apice ro- Longitudo corporis paulo major altitudine , dorsum griseum, lateribus, ac ventre coloris argen- Inndsuios venter, ac dorsum limbo auctis ; pinnae dorsalis, et anolis in extremitate trunci sitae, latae mediocris longitudiois, apice rotundatae , colligatse cum pinna caudali, quae est mediocris , margine integro , radiis rarioribus . — llabitatin mari oceano — La Lune Diodon Molo — Bloch: fehthyol. part. 4. pag. 83, tab. 128. — Shaw. gen. zool. tab. 173. fig. 1. — Short- CLASSIS 4.4 ( ORDO 6.» FAMILIA 3.4 , sun-fisch. Encyclop. metod. Planc. 17. m Sp. 5: Ortliragoriscus Alexandrini N. Pisces Piscognoues Morir Nobis Corpus oblongum, scabrum, in parte postica fere ovatum, colore fusco ac latescente varium ; EL E terlalveolia Hut fronte altissima. prominent; pinnae pectorales in margine posteriori ad basim sinuosae; pin- prorsus nulli. Ossa ma dorsalis ab. extremitate dorsi. haud. parum distans, anolis extremitate ventris. insidens , utra- masillaria,siveintegra| remi que magna apice obtuso, basi fascia rugosa cincta; pinna caudalis brevissima, integra — Ha- Gru GE s - bitat in mari ad ab. 4. P. 10. A, 15. D. 13. crusta veluti eburnea, 9 T : Sunenreison:| e REND Sp. 62 Orthragoriscos Beli N. i ER RN siat. Corpus valide | Pars. posterior corporis veluti abrupte truncata ; pinna dorsalis fere in medio dorsi sita ; pinna compressum, non —— Masillae. am- caudali nulla. — Habitat in mari mediterranco — Redi osservazioni intorno agli animali vi- Babies nsparte posts bae. integrae - venti , clie si. trovano negli animali viventi. pag. 167. ineurh enilba ls —— Sp. 7.4 Orhrogoriscus aculeatus I. GR pins CHR Corpus supra nigricans, subtus alboargenteum , longitudo ejusdem minor altitudine ; vertex praealta , longitudine canaliculatus mucronibus ocutissimis in quatuor series a capite ad caudam digesti; pinnae, ESAME. dorsalis et analis angustac apice aculo, venter limbo carnoso auctus; pinna caudalis nulla Cesena eee ( Koclreuter ) brevissimo, mutica ( Pallas ),— Orthrag. hispidus Dloch-Schneid — Diodon mola CEHIDRSES Pallas Spic. fosc. 8. pag. 33. tab. 4. fig. 7. — Mola aculeata Koclreut. N. Com. Ac. Petro p. minales nullae. Tom. x. pag. 337. tab. 8. fig. 2. 3. — P. 13. D. 15. A. 16. — Mola hispida. Nardi. Sec deis fers omni- Sp. 83 Otliragoriscus elegans N. (C) seii Este ae | / Corpus oblongum , dorsum virescens , latera ac venter coloris rubrolutescentis; cutis rim particulas hexagonas divisa , pinnae fuscae , pinnae caudalis et analis in extremitate trunci s Piumse pecto-| tae mediocres , inargine postico integro, apice obtusiusculo, pinna caudalis mediocris , mar- vales apice in X gine crenato; ac ubi dorsali annectitur. profunde sinuosa. — Habitat ia mari atlantico — Orthr. »cumen des oblongus Bloch. Schneid tab. 97. — P. 43. D. 18. A. 18. C. 30. uem sSp. 9.3 Orlliragoriscus Battarae N. Corpus oblongum leve, coloris argentei, in utroque pectoris latere quinque seriebus punctorum nigrorum notatum ; cutis rimis in particulas hexagonas oblongas divisa ; pinnae dorsalis et a- nalis in extremitate: trunci, sitae apice acutae, margine posteriori crenato ; pinoa caudalis me- diocris , cum anali ac dorsali omnino connexa, margine integro , radiis rarioribus apice veluti in penicillum desinentibus — Habitat in. mari adriatico. — I. Plan —tom. 2. part... pag. 297. tab. 17. pag« 304. — Mola-Planci-Nardi- Sp. 10. Orthragoriscus Varius Cuvierii. in Comm. Inst. Bonon. —— À — Corus oblongum fuscum maculis ac fasciis pallidis fuscopunciatis ; pinnae dorsalis et analis mediocres in posteriori margine crenatac, caudalis mediocris margine crenata, fere omnino a dorsali scjuncta. — Habitat in mari oceano — Ortliragoriscus varius Cuv. Lac. 4. tab. xxi. f. 2. Mola. peregrina Jonston. De piscib. tab. 9. fig. 1.2 GENUS 6. WM Yos eos o s Sp. Unica. Ozodura Orsini N. Oiodara N. Corpus oblongum scabram , fuscum ; supra maxillam superiorem tuberculum in discum osseum Earsmen eeiurojeue brmelise desinens; dorsum limbo auctum; pinnae pectorales rotundatae, ad. partem posticam basis sinuo- aud duplex; pinna c nitu- n vA t Te - Es Ms rtraopelaciL or ad merglucor qu sae; pinnae analis, ct dorsalis in extremitate trunci sitae; caudalis mediocris fere membranacea, redimita. pellucida radiis cartilagineis rariorilius , ossiculis transverse triangularibus cute vestitis ad —— marginem veluti redimita. — Habitat in mari adriatico. — Tab.2. — P. 12. D. 16. A. 14, C. 14,— Srzcies ixcenzar seis — Octhragoriscus fasciatus Dloch. Sclin. Corpus sphaericum glabrum, fa- sciatum, pinna caudalis rotundata. — Porc de mer Duliamel. Pech. nr. 306. t. 23. Ilabitat in mari septentrionali, — —À ——————— — —M———————— (A) Genus lioc duplici foramine affinis est prae reliquis Molis Piscilus Cloniroptery giis. (D) JY illuglejus suspicatus est « duo inferiora ex hir quatuor foraminibus inservire aquae excipiendae, qüam per branchias iterum emitant». Id si verum estet, foramina ista. inferiora haberi posent pro fistuli prorsum similius iis quae. patent. in capite. plurium piscium e familia Selaciorum. Cuvieri Dict. Clasiig. d Hit, Natur, ton. 6. art. Event^) 'isío corii in particulas lexagonas affines reddit hos Orthragoriscos quibusdam ostracionibus, "EEIIMAS 01717 x atio eA ^ 2d d EU 4 j 2» -— Tm tm p EDT, e RA e sx i m " : ns E DS i D — dint — P. a À M. « 2 m — 4. e [ "a * 1 d u |l. DE UR ] [ ] 2 MOS -—- * mm É— mm— c gy c- d: » 9 ub fe a MÀÓ9 À— - M UGG " ^X: - * uv. TOGUEETTTETLL PIDE E- s wet nocori: volaqu. soa dtp uixreisd day il en du ey aor * du. Eun. eire el suy prof ine 2x ael arbor o voddal agi di P" -- - B WOPDEST A e c al «e , 1 ü - H D , " . : ' é Hn u , | | * / M , n ud cox a 5" ] £ : , ! L| - » " T4 x B i B E [xz , | s 1 , ! t Y e E " [ s B LA « f M E H A. - p 3 n i s .- E "na B i 4 n^ ^N 1 " D j E: A^ m — M. UP LA ^E "eecccteeRAPPRP z 2 ———e eA S SENE AES ES VM LM gm m PRA A l f 7 wl- Y | u |J E AL REDE Y-Y XA AEST d m e yc Ar ZAAALOYY Wu Ci MD Epp wp IN ^ ! f£ E m m z EE v Vm em pmi AA DAPEE ^ — gm m PAPA 1 gr m p f PPS PSATD rmm PRINS I J ] | pP VS menn. ] I ] I ANA ce, S Se p ES — M mm — ZA fn, ZR, tms Ha YY*i " NAVAL D — " uA TS mm mI n ! ! . e - — ! ! ^em E 40s -— aJ /Th. zm v ——— — d | : ard : vYWW " V — : j LN x [€ Lan PV mmm mA mmm a a NIA eA Z——1—34—1 Sem AS [2 A -——- m fm fn SR f i 9m ER m m ABA s ASSESEVESAAAPAoA aane ERR | ym mV A V-A—A ! ACE ^ RA ^ MAARARA M AAA e ENAAAENANAN m ^ A^ mm mm^ : z. ARA m B2 544 | ! nnsoo S r Y RAM m S E E c^ ISI m^ / ! / - R8 e La m 2 l / | : ( (C m S CR E — -— - [ | ( [ [( [ ( (€ l( ec wu e ( ! 4d [7 z [6 Wd LüplIN