Digitized by the Internet Archive in 2016

https://archive.org/details/dissertatioinaug1740nebe

DISSERTATIO

inaijguralis medica.

Db

CORTICIS PERUVIANI

MODO OPERANDI, ‘

JSJ/AM

DIVINA FAVt NTE CLEMENTIA

DECRETO GRATIOSISSIMA:. FACULTATIS MEDICA.

IS PERASTI^A ET CELEBERRIMA ELECTORALl ACaUEMIA HEiDELBERGENSl,

PR^SIDE

viro Excellentiam} Experientifjimo DOMINO

D. WlLHEl.MOBEKNH. NEBEI.,

Ph lofophis ac Medicina: DocSIorc.cjusdcmquc Profeflorc

PublicoA: Ordinario, A: Serenifl'. Eled. Palat. Mcd. Aulico

rrh-rmiri.i.o, acejuc A. ad. Nar. Cur. Soc.

PRO GRADU DOCtORIS

AC SUMMIS IN ARTE SALUTARI HONORIBUS

INSIGNIBUS ET PRIVILEGIIS SOLENNI MAJORUM MORE OBTINENDIS.

PUBLICO eruditorum EXAMINI SUBMITTET.

JOANNES ADAMUS HOFFMAI^NjSchcenfcIdcnfis.

Hens Iscodjtie confnetu Ad diem 20* Septembris MDCCXL.

a^o:r=--=- T==zT==x===.T:T==z-:=r:z-.o'^

HFIDELBERG.E,

Ex Tj^pographejo Elcd^oiali Academico, per Joannem Jacobuin Hxaer,

B. L.

Ihil eft in arte Medica difficilius quam remediorum operationes in humano corpore explicare , ei- rumque rationes reddere ; ficuc enim m ASTRONOMIA Corporum cxicftmm ftupeoda magnitudo 6c immenfa diftahtia, in- tellectum humanum ab accurata coram cogai- _ tionc arcet ; Ita in MEDICINA particularum in corpus noftrum agentium incomprehenfibi- lis parvitas & nimia vicinitas ( dum in ipfo no- flro corpore operantur ) modum agendi nobis occultat. Imerim videmus ASTR.ONOMOS invenilTe methodum corporuna coeleftium etiam remotiffimorum motus adeo accurate determi- nandi, ut eorum Ecclipfes aliaque phsnomcna futura ad minutum temporis infallibiliter pro- dicere valeant.

Hoc mccum perpendens cogitavi , an non in arte Medica oque ac in Aflronomia talis adhi- beri polTic methodus , qua veritates maxime ab-

A fcon-

z

mt°)m

(condita: , dttegantur •, ASTRONOMORUM autem methodum inveni cfl'e talem , quod I; Omnia pIia:nomena corporum cxlcftium mul- tis & accuratis obfcrvaiionibus explorent. II. Hypothefin qutcrant, qute omnibus & fingulis pharnomenis femper & ubique fatisfaciat , cam- que pro vera ftabiliant. C^uid fi MEDICI in Microcojm idem facerent, quod ASTRONOMI in Macrocofmo? Ego Dijfertationem inau^

guralem conferipturus periculum facere volui; Et quia decantatus ille cortex PeruVtanus mihi ad hoc tentamen aptiffimus clf vifus, hunc elegi j Hujus igitur effetius ^ five fhmome?2a y pofl cor- ticis ufum obfervata , primo recenfebo , dein hypothejin qua:ram his omnibus & fingulis qua- drantem , & hanc. certam & veram ellc, non fruftra ftatuam. Faxit Deus ut omnia vergant in fui Nominis gloriam &

proximi falutcm

DISERTATIO INAUGURALIS MEDICA

DE

CORTICIS PERUVIANI

MODO OPERANDI.

§ I-

CORTEX PERUVlANUS vel CHINA CHINFT e(l cor- conkis ctx arboris cajusdam in America ^ fpeciarim in ejus Regno Per;^ ,hujiisque Provinci’a,g^>/i?,in montibus non procul ab urbe LoxayZi^ictnns & ab incolis vslGannaferis vocatae^

§• II.

Variis bic cortex gaudet nominibus, (cilicervocaturChina synonyra™ de China, China Chinae , Kinkina , Kinakina , Kinaquina,

China Kanna, Qiiina quina, Corux Indicus, Cortex America- nus, Cortex Sinenfis , Cortex Febrilis aut febrifugus, Cor- tex Antiquanius 5 Cortex Patrum , Pulvis Cardinalis deLugo, lignum de Lima ,Carcarilla de Oja, Pulvis Comitiilk , Hifpanis Palo deCalenturas, hoc efl: lignum febrium, Germanice Pe- ruvianifcljC^ Americani jcl}CTndiani[cl)eS'Kbcr^9tinDvV3ubcrChina

§'. III.

Ut hiftoriam hujus corticis etiam paucis tradam, harc c. p. MftoiU eft : Virtus ejus Febrifuga jam pridem o!im Indis , Regni Peruani incolis innotuit, verum, quamvis Chrifloph* Colum- bus hanc mundi plagam 'Anno 149^; jam .detexerit, hos ta- men remedium ab' Indis, ex odio erga Europaeos prn:fcrtim

A 2 Hirpanos

4 m (^)m

Hifpanos conceptoi ufque ad annum 1(^4«. Je induflfria fure occuicatutn* Tandem aurem Hispanus quidam urbis Loxac Pr«fc6lus fn ejus notitiam venir> qui comicis dei Cinchon tunc Proregis in Peru, uxori , febre tertiana pcriculofe decumbenti, remedium hoc milic & commendavit, quo alfiirnto ftupemi- bus omnibus , d«6lo citius convaluit j Hinc fama hujus arca- ni, fub tituio pulveris comitilTac , per totam Amerkarn Hl- fpanic* dicioni (ubjrdfam brevi multum inclaruit; Difcederac autem Prorege ex India, ubi in Hifpanlam reverfus eft, illico percrebuit ubique rumor de novo hoc febrifugo per lotat» Hirpaniam , dcin Romte quoque R,R.P,P, Soc. jefu corticem hunc religfofis <5c pauperibus gratis largiebantur ; Hine edert grelTu fama ejus per totam Europam fpargebatur, & ipfe cor- tex ubique gentium a ProfefJoribus fere quibuscunque inufum recipiebacur. Paulo poli tamen hic correx fuos etiam habuir olores, quorum alii ferio vim ejufdem adflringentcm , ftypti- cam , obdruencem , exbccantem > calefacientem , narcoti- cam 6cc. Accufabant & exempla citabant eorum , qur poli: nfum corticis in recidivas gravioiCs , vel hedicam , hydropem, aliosve morbos plerumque lethales inciderunt; AHi vero do* lofe Conlrlium ceperunt , de hujns febrifugt fama praemature fupprimenda, nc fcilicet hac fuccinda methodo, febres obtrun- candi , tEgrotantium crumenas emulgmai occafio tolleretur. Alii medium tenuerunt 6c adhuc hodie plcriquc cum ILLU- STRI HOIT MANNO Hatuunt , quod hic Cortex optimum » efficAciJjfimum ^ tutifflmum jtt rcmedmm , f% epuis eodem re^e uti fciat, vtd^ IU, Fr, Haffmauu, differt, de relio corticis Chiudt ufu in fehrthui ; Quoniam autem inflitutum meum non cft prolixam hujus Corneis hilloriam ex aliis Autoribus exferibere , fed fo- lum ejus modum operandi, e coiiatis inter fc obfervationibus prat^icis eruere , propterea benevolum lei^orem, qui hac dc re plura fcire cupit , ad Rich^ Mmon PyretologU cap, vij^ remitto,

§• IV.

c.r.dliferen- Antcquam aurem ulrcrius progredior ,oper« pretium imo necdTarlum eft , 'Tionrulfk^e differentia & feiedu corticis Boftri piacmktcre; Audiamui hac d® MGKTONUM , qui

( O -f

in Fymohg, Caj>. f, tam ipfe queritar quam multas querelas variorum Medicorum e diverfis regionibus dc adulteratione corticis allegat,* qua: f. c.. videri ponunt. Propterca CORTI- CEM PERUVIANUM merito diftinguo in GENUIMUM S. VERUM 8i SPURIUM, Quoniam autem in praxi Medica maximi momenti res eft> corticem genuinum 8c utilem a fpu- rio ik noxio bene diftinguere » necelfariam efle duxi , diffe- rentias utriusque , quae in plerisque aliis Audoribus frudra quae- runtur gx Morfm Pyretologia allegare , proftant autemGip, S, /. c, bis verbis : „ G€nuinus Cortex colorem Cinrf^momi vifui refert, NtgricAKs colorem fuam ab aloe aut aliquo alio ejusmodi }, proculdubio mutuatus eft : Gennims fapore latis grato ac » aromatice amaro eft: Injucunde Amarm ac intenie acerhm ^ pro ruppofiticio habendus eft : Genuinus Olfafini odoxem (pi- ,, rat peculiari modo Mucidum^ attamen (uavem , gratum ^ ,p aromaticum ; Atque huic fenfui in Corticis genuini finceri- „ tate deprehendenda, prae caererfs amnibus, ego credere fo- leo & corticem , cui gratus hic a peculiari modo Mucidas ,, odor deeft , qualemcunque f^porem & colorem referat, « feraper rufpeClum habeo. Denique Genuinas dentibus ac- triteus, veFquocunquc alio modo fractus, eft, non ,» vilcidus dc glutinofus , quem urpore liquore aliquo tenaci ,, imbutum & faturatum rejiciendum duco. Corticem etiam ,, male ekEium fenfu facile deprehendeams, num ,Sc. fit cralTus 5^ (k ligneus , quippe lenuis ille, qui a ramulis raditur, eft „ maxime vegetus, quia iucco recenti faruratus, Ejfosttu ac „ annofus fere omni fapore pneferrim amancie privatur, Fh- ,, tridus etiam , modo frangatur, fefe palam oculis prodic , ,, cum multa tamen diligentia hoc ferutinium fieri oportet, ,» quippe ex vafriric & avaritia Mercatorum ac Aramatariorum , „ mercimonii caufa, farpidime ad parvam quantitatem genuini ,7 ac vegeti Corticis pars multo major fpuiii efioeti ac male ,, c’ edi adjicitur qui fucus haud ita facite deprehenditor, ubi „ fn pulverem redigitur Cortex, videantur quoque WERL- ,, HOF .oblerv. de febribus pag. g i. &. gj. Ex his IgKur omni- bus maniffcftum efti i. Corticem Peruvianum vix in Euro-

A }

C. p. efle^us Yarii.

« mio)^

pam fuifTe delatum, quin ftatim Aromatariorum aut \ferca- torum fraudibus corruptus vel adulteratus, vel aliud nefeio quid ipli fubftirutum fuerit, i. Hanc adulterationem cor- ticis adhuc hodie, quod dolendum cft, valde frequentem clTe, Qiiibus fignis &c characteribus verus a fpurio fit dignofeen- dus. 4, Qui corticem in officinis noftris Pharmaceuticis fe- cundum charaCleres a Mortono deferiptos examinare cupit ge- nuinum interdum quidem & purum plerumque tamen fpurio mixtum inveniet; Quod vero 5*. Etiam genuinus nofter cor- tex fub dofi Jij« tantum non praeftet, quantum olimin Italia, Anglia &c. pracftitic, fine dubio fit, quia non eft adeo recens ac in modo didis regionibus olim erat.

§• V.

Accedo nunc ad pri muriam meae Diflertationis partem , quae eft Corticis EFFECTUS VARIOS in corpore humano, non tam a priori , quam per obfervationes pradicas demonftrarc , ut collatis fimul ejus elementis*, eo certius de modo operandi judicare queam ; lunc autem effedus corticis, experientia teftc fcquentes ;

1. lehres intermittentes quascunque cito & certo tollit , adeo ut inter innumeras obfervationes paiiciffimi dentur cafus in quibus fpem fefellit ; Hxc ejus virtus febiifuga omnibus adeo cft noca&: experimentis innumeris demonftrata, ut tem- pus &L charta deficeret, fi omnia ex Authoribus fide digniffimis allegare vellem. Sed objiciunt non pauci , corticem quidem febres fugare, (ed vel graviores recidivas, vel periculofos imo let hales morbos producere. Hanc vero controverfiam dirimere nondum cft hujus loci ; quare fufficic corticem noftrum habe- re vim antifehrtlem^ Interitn hac de re legi merentur, AB:, Med. Vratulav. An, 172S, p, 102^. (3 R* Morton, pyretologiA,

2. Febrium intermittentium non rede curatarum vel ipfo cortice Peruviano fpurio , aut genuino non debite dato, cor- ruptarum recidiva aut relic^uiAS periculofos , hydropem , tuffim fere phthyficam catdialgias Ipfc Exccell.D, PRAESES hoc cortice faepsE curavit, qusc obfervationes in Eph^ C, vol. s, cbf, ///, lattfis deferiptd videri poftunr, Fid, (yuo^ut Morton,pyretol.p,

3. Ia omnibus periodicis ^ etiam fine febre manife-

fta ,

m(o)m T

corrtceiTi hunc utiliter exhiberi ,.teftantur ohrervationes pra- £licae a Mortono in ^yretologU defcriplae >. nec non hiftoris mor- horum , in Epk. N. dec^. ill^ Ann^ pag^. yo* d. 111,

7„ ^ (f* />• 3^6, cnArratJt i Confer,, v,. Riedlinl enr^ Med^^Mtllen,. obferv, 27,.

4, In febribus Gihm petechizantibie^ opem praedare dbcene experimenta in commere,. Iu,. Nor imh,, Ann\ 1736. p^ig, ^0^, 4./^, relata»

p. Amhelrhinticam ejus efEcacFam prodldfr hfc cortex in obfervationibus ,quae videantur in Eph,. A\ C, dec, 11,- An, f \ app„ pag, 24.,^ //, An. /o.p, 22p„d, 111, A, 2,. p, 6e-.(3 fSS,.cent. /» 4., pag, 38 s, Hifior,. morb, UratisLw, p. 38^ Erane Redt in obf^ animal, viv, p, pS»

6,. Antartbruicum Bc antipodagricum tlTe norr foliim re- flatur SYDENHAMUS p. 370 Jtd Sc hoc evincunt obferveuioner in Eph N. C cene, 3, & 4. p; /4/. 383^

7. Antihypochandriacum eju5 effc(fluTf3 videre Itcer in SY«* DENHAMI prax,Med p.f ip. & Eph, N. C^Cent,- 3.ES 4, p. 4.30, dec, 11. A. 8, p. 4-6, ut & in memoires de tAcad. d‘e.^ fiiences An, 1713;.

g. Emmenagogam ejus virtutem mde in Eph. N, C, dec,. IIE A. 2, p, 69. APIN. tr,defebr^ Epidem.p.py. p4-, ^nifimnl MORUHOIDES SUPPRESSAS hoc cortice revocari reflatur»

9» Sudores Colliquativos- (iftere tradunt Eph, N, C*. cent,. 3\y ^ 4. p. 3S3,

1 o* In hxmorrhagiis variis ^ fluxu menflum nrmio , h^mopty- fl, vomitu cruento utilis inventus fuit in Eph. N,C, cent, 3,^- 4-.p,3^3.

11«. In fluore albo fuam ejflcaciam^ comprobavit:. In Eph, N^ C, cent, 3. & 4,p, 383,

iz. In dyfenteria proficuum tSc daetnt cemm^ Iit, j\o^ rimb. An, 1 73 3 ^p^ 223^

ij» Ad cephalAgUm eundem valerer non folum In me ipfo r ante tres annoi graviflima cephalalgia Ophthalmia perio^ diea laborante » hoc tandem cottice curata, (um expertus, fed & hoc tradunt Eph, N. C, cent, 3, (S 4-p> 383,Mort, Pyretol. p, 78<^

14, Hydropem curalfe legimus tn Eph, N, C. vol. l,p, 274,. iS voL F. p, 3p4r^ commere. Ut, Norimb,. A^ 173 2, 323^

I f » Ad

* ) o (

I kiahortumprAcavendum utiliter exhibitum fuiflc , vide in commere, lit^Norimh, i6^,

/^^r«wfanalTc legimus/» comm, lit,Norimh, An, i7S^* p, J9,& 20, Alex. Camerar, differt, de ufn corticis a febre ad iEle~ rum extenfo^ ubiplurcs obrervationes ideri cortice /anati refert.

17. In dj> furia tolUndti fuam efficaciam oftendit: In com- mere,Ut, 'Norimb, Ann i79(>» pA9*

18. ^d gangrAnam fphacelum fiftendum in/ignem & ma- nifeftam efficaciam habere nuper detedum , & variis obferva- tionibus pradicis dcraon/lratum fuit. Fid. AEl, Edimbnrgenpa vol, 111, comm^ iit. Norimb, A, i7Sl>p* ^74, S^S,4i7, A, 173 X, p- 4* (3 t7s6,p.92,ntc non Expericnri(T. 'WERLHOFU abferv, de fe- bribus, idem etiam expertus eft & non nullis obfervationibus comprobavit Clariffi HEISTERUS/» Eph, N, C, vol.F, p, ^2$,

19. Puella: adulta: , qiix circa mcnfium tempus hAmerrha- giam narium fubitam & ingentem elabente fanguine limpido &: .tcetido , una cum vomitu cruento fanguinis /piffi , nigerrimi , pada fuit, accedentibus circa collum in hx.^z\\\\s maculis partim nigris, partim violaceis, cum fubitanea virium predratione, deliquiis, pulfu parvo & frequentiffimo , facie livida &: qua/i nigricante, Celeb* WERLHOFFIUS exhibuit quovis bihorio corticis Peruviani drachmam dimidiam , optato cum fucce/Tu & brevi ac feliciter redituta fanirare, Talemque morbum macu- lofm htmorrhagicum fingularem fe faspius obfervade tedatur in Comm, Ut, Norimb, An. 17 3 X, p,Xt,

zo. Corticem quoque nodrum plerumque diaphoreticam Sc interdum etiam diureticam exercere virtutem odendunc ob- servationes multae pradica:, quas videre licet in Eph, N, C. V, A p. 276, Memoires de /’ Acad, Roy. des fciences A. i7i3,p»4X, & APiNi traEi^ de febr, Epidem, pag. 9/, Ubi quis objicere podet corticem , quem APINUS in illis rrjoibis adhibuit, fuiffic cafea^ rillam non Chinam (quamvis ipfe APINUS eum corticem Peruvianum appellet , & l.c. p, 93. vim corticis fui alvum laxan- tem ex obfervationibus MORTONI cum fuis ptopriis collatis comprober , quem tamen MORTONUM China Chinx ufum fuide, certidimum ed )contrarium autem raanifede demondra- vit Celeb. ‘''X' ERLHOFIUS i» obferv. de febribus , ut (3 in com- cmer. Ut, Nor, A, i 7 14* p% ^X 4' C# 4*h ^ ^ ♦ Cor-

^ ) O ( ^ ^

2 I. Corticem Pcruvianum etiam eximias mirandasque vires w fungnine fpiritibtu confortandis invigorandisque habere, ejusque (crupiilum anum mane & fero ad feptimanas aliquot de- glutitum, fanam firmamque corporis crafin ( tum viris hypo- •

chondriacis, quam hyftericis fesminis diu multumque aegrotan- tibus, dejed:aque jam quafi corporis oeconomia jreftrtuifTe ob- iervavit SYDBNHAMUS, uti reflatur in [na praxi Med, p^

Idem obfervarunt HEISTERUS in Eph^ N, C voL y, p. f20^ MORTON. PyretoL obferv, 29. conf Excellent. F. HOFFMANN, differt, de reEto corticis Chtna nfu m febribiu §, S^.ftt C^NVERL- HOF, t^Hi in fuis eh(erv, de febribus p. zss. recenfet ioifioriam.

Alicujus viri febre tertiana cum haetropryfi & tufli violenta la- borantis, qui per integros menfes, quotidie quinquies corticis , afTumpfic indeque optime & longe melius , quam diu antea habuit, corporis etiam habitu magis vivido^ pinguio- ri fado* /

Tandem in purpura fcorhutica pertinaci & irradicata per utilem hunc corticem deprehendit ipfe Exccll. PRy^SES.

Idem tcflaturExperr. D. Dr. KRAMER in egregio fuo cradiaru de feorbuto , quod fcilicct ipfe (exaginta milites esefareos pofl fe- bres intermittentes feorbuto laborantes cortice curaverit, ad- hibita fimul debita diajta i quod vero alio tempore, in aliis dia?- XX regulas negligentibus non (uccefTit* KRAMER. tra^.de feorbuto. p. I4-.

§. VI.

Expofitis igitur obfervationibus pradlicis efFedus corticis c.p. modus varios admodum & falutares oflendcnttbus , inquirendum nunc cfl, quomodo cortex noflerhos ededus exferat i Loquor au- tem dc cortice toto, in fubflantia, uti vocant , fumto , non vero de URO vcl altero ejus elemento indereparato. Examina- bo variorum hypothefes diverfas ,casque cum obLervationibas conferam, ut appareat quiEnam optime quadrer , 5c propterca lanquam vera fit admittenda , quae vero ranquam minus con- •grua Iit rejicienda. Plucimi corticis vim adflringentem , alii narcoticam , alii incraffantem accufant 5 Alii mitius fentientes jcjus vim refolvcntcm, diaphoreticam , balfamicara dc roboran-

B tem

10 5«^ (• o ) m

tem laudant, Alii cx his virtutibus aliquot combinant , corti- ci uibuuDt &c inde (uos effedus explieanr.

, §. VII.

Adftringens Primo loco ad examen vocabo vim adflringentem ^ quae ^uid. cortici? noftro a plurimis, ceteroquin Excellentidimis Medicis adfcribitiir : Antequam autem hoc fiat , praemittenda eft defi- nitio remedii adfiringentis : Adftrmgens in fenfu ftridiori vo- catur, quod canales corporis humani contrahendo , eos angu- fliores reddit, quam in ftatu naturali elTe folenr, vel plane oc- cludit, ficque humorum tranficum vel retardat, vel impedit.

Jam quaero , an febrium ,malc curatarum reliquiae, hydrops, id:erus , iphacelus , arthritis , malum hypochondriacum, aut feor- butus adeo feliciter &: promte curari queant unico remedio adfiringente, ficut hos morbos frequenter cortice curatos fuilfc legimus (5c quotidie videmus ? An quoque fanguinis & (piri- tuum vigor totiusque corporis robur egregie refocillari queat fola largiflima aditringentis cujusdam remedii aflumtione ? Quae tamen omnia pr^eflat cortex nofier* Ego quidem adftri- dionem five canaliculorum in humano corpore contradionem ultra naturalem ftatum,cum fupra laudatis effe^ibus concilia- re nequeo. Imo potius praedidlos morbos ab adftringcntibus inferri & praslentes augeri notillimum eft. Quare non amplius dubito ftatuere, corticem Peruvianum non agere adfttingendo. Sicut enim in fy^fironemiA ad rejiciendam falfam quandam hy- pothefin , V. g. lunam efTe pellucidam , unicum fufficit phaeno- menon ilii contrarium , fc. umbra lunae in Eclipfi fokri obfer- vata ; Ita multo majori jure fidfam corticis Peruviani vim firingentem nego , dum cum nullo phaenomeno, vcl ejusdem effcdu quadrat. Quoniam tamen hacc vis corticis adfiringens plurimorum animis adeo alte infidet , ut vix eradicari quear , operae pretium imo ncceflarium efi, ad omnes objediones af- ferri folitas prius relpopdcre, quam ulterius progrediar j fune autem fequ?ntes :

I, Cortex PerHvimus aufterum & ftypticum habet fapo- ttm,€rgo adftringit. Ad quod rc/pondeo ,diftingucndo inter corticem verum 6c fpurium ; Hic plerumque eft aufterus &

%pti-

f

^ II

flypticus, ille uero !non ; Fateor quidena multos Am5tores d® cortice Icribentes adfttingcntem imo ftypticum faporem ipfi ad* fcriberc , alios autem amarorem ipd tribuere cum aliqua fa I- tem adftridione, fine eximia auftera acerbitate •> alii denique cum j^H^lore des adrutra^lcs effets ducjpiincjHina. Sapores plurimos hinc Talia multiplicis generis in cortice convenire ^notant , cosque eo magis agnofei , quo diutius pharmaciun rnarticetur : primo enim id repetiti infipidum , deinde acre , pofiea ama- rum , 6c deinde plures femper emergere faporem diverficates, haud penitus explicabiles; Ted guda certe cognofeendas , quee optima fit bonitatis nota; Adftridionis plane mentionem non faciunt Fid. WERLHOF, ohferv, defebnb, p,

Quid igitur in tanto, dc (apore corticis, dilTenfu judican- dum erit ? Ego quidem non dubito quin plurimi corticem il- lum fpurium, adeo frequentem , ut fxpe verus prs illo vix in- veniri queat, deguftaverint ; Aliis forte aliorum auftoritate fedu- diis , accidit , quod ERASMUS Colloa. de fpeBro : de foetis Poli drncofsem voLwtem videntis narrat. Videntur quidem omnia ficca, lignofa vel terrea, linguae impofita, facultatem quan.

- dam fubadftringentem in eam exercere , quse tamen potias ab humiditatis attradlionc , quam veta adllridione dependet ; (luis enim omnia lignofa & terrea corpora vere adltiingentia vocabit ? Sed de gullibus non efl dif|3acandum \ Quare ioliim hoc unicum addo , me frequenter corticem verum genuinam gufialle, fed cum nec apifiemm , nec adjlringentew multo minus deprehendilEe-, Qui dubitat, degullec ; H^c eft potentiifima probatio, z. Cortex Peruvianus , ficut alia ad- flringentia vegetabilia, cum foiurione vitrioli mixtus , nigielcir, ergo adihingit , . uti qiioiundam efb lententia, Refpondeo: Corticem quercus , fuiucione aloes tinclum & fucatum at- que pro Cortice Peruviano venditum hoc facere bene novi ‘ tor- te etiam alius (purius cortex hoc faciet, fed cum vero dc ge- nuino cortice ipfcego experimentum feci , illumque cum variis vitrioli foliuionibus mifciii, neqas ullam unquam coloris mu- tationem obfervavi. Objicitur plutes dari observationes

piadicas , conicis vim adilringentem <Sc noxiam manifefie de- monflrances; Hoc a.rgumentum certe maximum habet pondus;

B X Quare

^ ) O f

Quare nccciTarium cft, illas obrecvattones , quas folent allegari paulo accuratius examinare t St vel in unico cafii corticis no- ftri vis adftringcns evidenter oftenditur, vidas dabo manus > (In minus fidas effe dicam corticis vires addringerues : Qiiia vero juftam habeo (uipicionem quod in multis obfervationibus- pradicis ufura Chinoechinae concernentibus* vel /. Cortex (pu- rius loco genuini uforpatusjvcl a. Genuinus perverfa methodo adhibitus, vel denique i* EfFcdus ab ipfa materia febiilt depen- dens infonci cortici fuerit adferiptus Propterea necedarium eft , ut methodum, corticem nodrum adhibendi debitam & ufu probatam paucis exponam, antequam ad fupra didum obferva- tionum pradicarum examen, accedam confidit autem me- thodus corticem adhibendi in fequentibus, St nullum pe- riculum ed in mora, corpus ad curam prxparetur, potidu mura fi opus ed emeticis & purgantibus conveniendi moda datis nc fc, cruditates primarurrr viarum novum morbo fomi- tem (emper fubminidrent ; Huc quoque pertinet cum debita circumfpedione & cautela adminidrata venafedio.. z. Si Fe- bris cd levis aliis remediis facile fupcranrda, hac demur &c a cortice abdineatur y non quod noceat,, fed quia prxconcep- tus plurimorum ractus & naufea corticis,, ejus effedum inter- dum impedit , imo faepe agri , nefeiente Medico , corticis. uFum negligunt, clam alia fumunr,&: tamen podea omne ma- lum inde redundans cortici & Medico adferibunt v. Storch. not nd StM, prax.p, loo^,. &c. Si vero^ neceflitas corticis ufuni; diadet, eligendas ed verus, & genuinus fupra defcripius ex Mor- ton. Pytol. 4. Optime datur tn f ub danti ?,fubci ii ffi me pulveri la- tus, cum vehiculo quocunque apto & grato* f .. Prima dofis*. praElertim larga nunquam detur brevi ante paroxysmum,, alias, ob efficaciam fuam haud adeo cito fanguini communicandam futurum paroxyfmiim nequidem imminuit multo minus tollir,, intciim tamen ventriculum ab imminente paroxyfmo raox; irritandum» gravius afficit , praedrtim fi cum naufea quod plerumque fit , dcglucitur ( quod a cibis etiam quibuscunque co tempore fumtis fieri notum' ed ) proptereaque cotum pa- loxyfmum exacerbat \ Neque durante paroxyfmo detur > nc ventriculo |am; facis patienti plurcs mokdias crecc y Corticii

fgitiir ufus ftatim acparoxyfmus deferbuit eft incipiendaf. Quod dofin Corticis attinet , attendendum eft ad morbi gra- vitatem , ft febris eft perniciofa, v. gr. foporofa, apoplcdica, aliifvs periculofis fymptomatibus ftipata, vel fi debiles gra- vidas &c. affligit, vel fi fphacelus, aliufue morbus inorae impatiens , cortice tamen domandus adeft , non cundlandum eft, fed tempore inter duos paroxyfmos intermedio , integra, fi fieri poteft , corticis uncia, in partes arquales divifa, & per horas a febre liberas aequaliter diftributa, propinetur ; vel in fphaceie quovis bihorio drachma dimidia detur j fi vero mor-^ bus mitior eft & periculo caret, fufficic fiogulis quacuor ho- ris , extra paroxyfmum gi. vel JjS exhibere. 7, Superato apparenter morbo , non ftatim ab ufu corticis abftinendurn- fed adhuc ad minimum per odtiduum continuandus eft , ita tamen ut quotidie paulo parcius aftumatur, fciliccc ut fic om- nis caufa morbifica totaliter eradicetur neque recidivie- vel alce; ius gravioris worbi metus relinquatur, fmo Ii mor- bus gravior eft, vel alciores in inaffa fanguinea radices egiffe videtur , uti fphacelus, feorbutus,. &c. Corticis etiam u(us debet efte diuturnior, 8* Quia febres intermittentes, etiamft bene curatae videantur , z, vel' tertia poft emanfionem pa- roxyfiTii , feptimana facile rccidtvare (olent j Confulcum cft,- corticem eo tempore, & quidem antequam ingruat recidivi repetere , cumque ad vel Jj. partiris vicibus denuo pr«- bere , talcmque methodum , h circumftantiae (uadent, etiam aliquoties adhibere, ut fic febris cum omnibus (uis reliquiis funditus exftirpetur*. 9, Quia fubinde febribus aliisque mor- bis, quorum C(ntex nofter eft rpecificum , accedunt (ympto- mata fipe valde molefta dc noxia, nihil impedit quo minus illi remedia :'ymprornatibus his quadrantia commhceanrur modo talia fint, qua? nullas nimias evacuationes efficiant, dc ipfius etiam Corticis fufficiens tS: debita dofis , sb aliorum ad- mixtionem, non imminuatur. Ita ex. gr^ fi alvus eft v^l tar- dior, vd obftiuda vel cruditatum in primis viis haerentium^ fiilpicio adeft , commode rhabarbarum aut 0ia fixa cortici: permifeentur. 10, Tandem poft ufum corticis primis tribus, tmo quacuor (eptimanis ab omni medicatione hereica:, fe.. v.,

B ^

J4 _ ^ ( o )

(cd. purgatione , emch , Aidatione coafla abftincndum cH: , dum prasterea conveniens diaeta fervanda & a refrigeratione corporis potiffimutn cavendum cA ; alias facile , ficut experi- entia tcftatur, paroxyfmi febriles revocantur.

Qui prolixius has regulas etiam obfervationibus pradicis corroboratas legere cupit ,« evolvat Mortoni fyretolog, S Werl- hof^ ebferv. dt febrtbtis. Nunc itaque me accingo ad obfer- vationum fupra didarum examen,

h Si ,"quas legitur/;^ £p|j,A7. lo, ebferv. log^

Ubi narratur Anno i^^9, prope Mannhemium , quadringen- tos pene milites febre tertiana correptos, omnes brevi poft aliquas faltcm Chinse Chinae dofes (c. hydropicos evalide, febre quoque mox recrudefeente ; quorura plurimi pofl: ufum pilularum hydragogarum , praecipitantium ablorbentium 6c ape- rientium convaluerunt , multis Chinac Chinas ufum vita lu- entibus.

Sed quid mirum adeo male cedilTe curam illam; liqui- dem I, Eo probabilius eft chinam in hoc cafu datam fuiilc fpuriam, non veram, quo frequentior olim erat & in multis pharmacopoliis adhuc eft illa fpuria quam vera.

II. etiam genuina fuidcrGIiina Chins, duplex

tamen & gravis in hac cura fuit commilTus error , alter , quod non fufficiens ejus quantitas fuerit exhibita, alter quod brevi pod ejus ufum folis hydragogis certatum fuerir, ^/d. (upra Method. adhibendi corticem regula, 6. ^ lo.

Hic igitur non cortici Peruviano vero fed vel fpurio, vel maceriae febrili non bene curatae, damnum cft adferiben- dum. Quis nefeie , quod olim etiam , antequam cortex in Europa notus erat, & adhuc hodie fine corticis ufu non raro febres intcrmirtences hydropem comitem habeant. Similis cafus, snte aliquor annos , obtigit Excell, Domino PLly£SlDl, qui ad nobilem a:grum hydropicum vocatus, poftquam comperit cum antea tertiana laborafle & ad hanc curandam , plures cor- ticis uncias devoraffe? ftatim hanc corticis fpcciem examina- vit, camque fpuriam deprehendens , mox verum ^ genuinum corticem cum 0 amaro Sediicenfi mixtam in far larga quan- titate propinavit, in.ccrpofito dmul ejusdem falis aqux Sed^

licenfis

^ ( e ) 'If

licenfis ufu; Quibus remediis, benedicente Deo | plenarie con« valuit arger,

II. AbrccfTum in capite Icthalem, poft profligatam China chinac febrem , memorant £phtN. C,Cent. ehf. 2j, Sed qua- lis china & quomodo fuerit adhibita, nulla mentio fit, quare hate obfervatio ad rem noflram nihil facit, prasterea notum eft materiam febrilem etiam fine cortice , varias frequenter ablceflus producere.

III. Diabetem a febre cortice fugata recenfent eaedem Eph.d, 2.^n.^,obf, 204., Sed cum & hic de corticis qualitate, quantitate & u(u nihil dicatur , inde quoque nihil concludere poflumu?,

IV. In aElis Medicorum VrAtisUvienJium • An. 17 so»pug* iSi. proflat exemplum juvenis cujufdam,qui erroribus in diae- ta Gommiflis febrem tertianam contraxit , quare fuafu balnea- toris, per tres dies confecutivos , mane&vefperi chinae chinae drachmas duas pro dofi aflumlic, hinc a febre quidem libe- ratus fuit , led in cachexiam , febrem lentam & hydropem tandem lethalem incidit. Sed quis non videt balneatorem il- lum imperitum contra regulas fupra traditas , potiflimum I. 6. 7. forte etiam graviter peccaffe: Quare malum non chinas veis, fed vel fpuriae vel perverfle medendi methodo propterea materiae febrili & primarum viarum cruditatibus non faris eliminatis adferibendum efl,

Plurcs quidem ejufmodi obfervationes aflerre pa/fem,m quibas partim incertum cft, quae corticis fpecies fuerit adhi- bita, partim etiam in quantitate & modo remedium hoc pro- pinandi peccatum fuit. Ne unicum autem invenire poflum eafurn, in quo cortex verus ulium adftri^ionis vefligium re- liquerit , quare confentio cum Spdenhamot qui in cpiftola rc- Iponf. i*pag. 577. Ita feribie;

Qtio AHtem pabio deprehendemus corticem vi (ua adftriEiorm febres fugare ? Q^ni id probare velit , neceffe erit , m prius alia adjlringentia pari virtute praddta in medium afferat ; Mihi certe vel eerum fortiffima adhibenti in experimentum nondum e voto eeffit.

§. VIII, Pro^

bonans.

16 m >0 c

•§. VIII.

p.c.non acit Progrcdtot nunc zd y\rcs narcottcaf, incrajfdntis zm ex» vi narcotica Jiccant'es v\on nullis immierico cortici noftro adfcriptas •, quod- ii enim hx facultates omnes auc (ingulac cum fupra §. 5. cita- tis v,ri conicis tffedibus comparantur, congruunt uti rotun- da quadratis 5 Quod prolixe demonftrarc Tupirduum clTe duco,

§. IX.

C. P. vis tO' Refutatis igitur Corticis Peruviani viribus a,dflringentihu4^ narcoticis , incrajfantibtu ^ expccanttbm , quoniam oblervatio- nibus pradicis minime quadrant *, Inquirendum ulterius cft, an forte roborando^ refolvendo^ vel balfamica. vi fanguinem & humores omnes inficiendo fuas egregias vires exierat; Ro» borans cft , quod fibrarum folidarum tonum & clafticitatem , proptereaque readlionem earundem in humores vel reftituit vel auget.

Prolixum nimis efTet elafticitatis Cive coni fibrarum cau- fas, modum quo fuiec augeri vel imminui, nec non ejusdera eftedus exponere , atque tam experimentis quam rationibus illuftrare. Sufficiat igitur examinare an corticis cfFed:us cum facultate robcMrandi confpirenr*

Omnium fluidorum in corpore noftro circulantium mo- tum debitum & naturalem , a debito fibrarum tono depende- re, proptereaque vitam Sc fanitatem fine tono fibrarum (ub- fiftere non polle, fed potius, illo alterato , mox labefatftari* res eft inter Medicos certiffima ; Prxtcrea conftat quod mor- bi diuturni partium folidarum conum maxime debilitent >quic- quid igitur multos morbos chronicos fanat, corumque reli- quias feliciter tollit, abortum praecavet &: pr^rterea fanguinem & fpiritus confortat , tocique corpori robur eximium addic» illud iiVv rito roborans vocatur ; Haec au^em omnia laepiftimc prs- ftat vertu cortex PerHVtanpu ^ ficut ex obfervationibus §. f, ci- tatis abunde patet •, unde roborandi facultatem ipfi non dene-

gandam cfte concludo.

§. X.

c»P. VIS re- - Quod refolventem ejus vim attinet , haec pariter effetftus corticis examinantia vel leviter attendenti facile patet ; Iifte-

rurn

^ ( 0 ) _ «I

rum , Iiy.^lropem , malum hypochondriacum, plurimorque ali- os morbos chronicos humorum vifcidotum refoluwonem rC' quirere nemo nefcir, Prxterea vis corticis diaphoretica , diu- retica & alvum laxans , quas frequenter exferiti hoc teftan- tiir; Confer. §♦ No. 14* &: zo.

§. XI.

Balfamicit denique virtus corticis noflri prae reliquis om- nibus videtur ede luculentior ; Quomodo enim arthritidem , fudores colliquativos , fluorem album, fphacelum & feorbu- tum fine vi balfamica fanare pofic , non video; Imo fapor ejus amaricans , quo virtutem anthciminticam poflidet, hoc fatis oflendir* Qiiare neque de hac elFe dubitandum exiftimo^

■§. XII.

Gaudet igitur cortex nofter vi roborante, refolvente &: balfamica, quibus conjunctis omnes illos egregios §♦ f. cita tos efF.tStus exferit. Hoc tamen adhuc manet dubium, cur pr.Tcife in febribus intermittentibus earumque reliquiis , ut & aliis morbis periodice recurrentibus fpecificam magis cx- ferat efficaciam ; Ad quod refpondeo ; Febres intermittentes omnesque morbos periodicos peculiartm caiffam materialem agnofeere , cujus quidem natura & indoles a priori demon- ffrari non poteft, eam tamen cortice debellari teftatur expe- rientia, unde non folum in febribus fed &c in omnibus mor- bis periodicis fpecifice fe gerit, non exclufis tamen vaiiis aliis morbis non periodicis , ex. gr. feorbuto , fphacelo , quorum forte plures adhuc deteget ultcriorMedicorum induffria & experientia.

In mentem -adhuc venit aliud dubium non reticendum, fed folvendum; Scilicet ExperientiffimusSYDENHAMUS ese- teroquin Corticis Patronus, in fua praxi Medica pag. ^ f i ira feribit : Ille etiam c]Hi largum ^ repetitum corticis Peruviani ufum experti Juut ^huic malo f fciiicet rheumatifmo fcorbutico , de quo hoc capite agit ) fuut obnoxii ; Quod quidem unicum efi incommodum , quod ex hoc remedio illatum novi unquam ; Haec igitur obfervatio pratffica corticem noffium maligrftatis alicujus arguere videtur. Comparemus autem ipfius metho-

C dum I

c. P. vis Bd“ famica.

C.P. vis {peci- fica in pexio- dicis morbis.

*8 ^ ( o ) ^

dum , corticem exhibendi , cum ea quam Nequeas 6c dfutur« nus ufus docu t modernos Medicos ; IpfeXu^ni methodum in praxi Mcd. p, ii^. feqq. verbis 'dclcr.bit: PcrHVinni c^rticU ^ j! cnm fyruf, rofar^ ruhr. mifccatur ; vere (juantudtcm fnucU mofchau njajeris mane jere ejuetidfc devoret^ diebus 4 genuino paroxjffme vacuis y donec confeSltonem emnem isbfumpfs^ rn ; Repetatur porre ad tres alias vices , interjetUs ftmper diebtee tjuatuerdecim^ Haec ccrce non conveniunt cum regulis Tuprt §. 7. traditis, imprimis cum regula & 7. - Hoc enim modo materia febrilis plerumque non in totum fed in tantum tollitur, ut quah caput erigere ficque febrem producere qui- dem non valear, datis tamen induciis 14« dierum fenfim ite- rum augetur, & quamvis (ingulis tribus (epeimanis parciori corticis ufu denuo debilitetur aut imminuatur , nunquam <t- men funditus eradicatur , quare paulatim humoribus inti- mius permixta quali Icorbucicam eorundem intem- peiiem efficit.

FINIS.

■% -• mmm y\u ^ .-

:■ r -I

^ 'fli'

■ •-*' -»» i A

%

■M • •

' : A

, • «k

.v. *'

0^%

'■ ,- ■' •«-...; .. , -■ 5, •.,

* t'i- -‘ ,- '’y ‘'^^l.'‘ *'« "-t'' ^ ‘ ^

‘>» el vitii, ;. ,.! ' ,;wv .

■ rij^iWth I-. ..>r r^r;“>r^»7t45>

r. ‘iJinjf/Mjt? IT'P4ty?' l »* .;'v||i»

' ' . ,^K

'm: i .,

s •.

■ n"

V:t' 1^. *

iy*.^ - .

L. , ■ , v'

»A» ;'*v

‘<i

<■

4,-