^

Digitized by the Internet Archive

in 2010 with funding from

Boston Library Consortium IVIember Libraries

http://www.archive.org/details/elementaphysiolo07hall

ELEMENTA

PHYSIOLOGI

CORPORIS HUMANI

ALBERTO V HALLER

DOMINO IN GOUMOENS LE JUX ET FEUDI IN ECLAGNENS.

PrSEfide Societatls Reg. Scient Goetting. Sodali Acad. Reg. Scient. Parif,

Reg. Ghir. Gall. Imper. Berolin. Siiecic. Bononienf. Arcad. Bavar,

Societ. Scient. Britann. Botan. Flor. Upfal. Helvet. Batavic.

(Econom. Bernenf. In Senatii Supremo Bernenfi

Ducentum-Viro &c. &c. &c.

TOMUS SEPTIMUS,

LIEN. PANCREAS. HEPAR. INTESTINA,

EDITIO PRIMA NEAPOLITANA

Ob expulfos enores , prapofitnm CL. MATANI Prafationem , noyum v4iSorum

& Ltbrorum Indicem adjeBum , & ^AuBoris additiones fuis locis appofitas ,

Tranfalpina editions msndaftor , hcupktior , miHQr j cemmodior ,

N E A P O L I MDGCLXXVI.

Apud VINCENTIUMURSINUM
Expenfis STEPHANI MANFREDII

SUPEJilOIiUM F ACULT JT E,

U^ '

^>

ELEMENTORUM PH YSIOLOGIif^:

T 0 M U S S E F T I M U S.

L I B E R

XXL

gaTOg^^aaaaMaymtmiMBK^feJM^saa^feaja^jyj^

S E C T I O I,

L I E N (a).
§. I. Qutbus in animalibus reperiatur.

pff^^^s^r^jr^VLTVM a conflantla ventriculi lien abqft. Sola m qnadm-
feM-^^^i^S^c^-i^ P-^^ ^'^^^^ animalium calidorum veri nominis lien reperi-

Ih '?§^'^.^tf~^ tur, & in ea quidem clafie tota , etiam in amphibia illa
S^ 7^/1' 18 8 tr'^'^ cetorum (^), turfionis exemplo (c). Exfanguia non

4^ *|Vo:2:;iT? f § Avibus («') , quadrupedibus ovipans (e), pifcibus (/) Iien
f^^^SG^-^^^H eft, fed minor, aut aliquid certe fimile lienis , ventricula
?vi)"_K,r,,v«^ r^o adnatum,in aquila (/*), cffifraga (/**), accipitre (^),gal-
^x^^.ie*>5S^^^ lopavo (^*), perdice (^*"), coiumba (/) , pica (/*), ftru-
thione (/-'), pbaflano (0, anfere (4), aidea (/).

Inter ovipara in vipera (m) ,eft, & in ferpente (??) , teftudine (o) marina (o*),
r»ina (p), lacerta (<7), chama;Ieonte (»'), crocodiio (>*).

H^//er FfyMoIe^. Tom. VU. A Int^P'

(a) Aut Lienis Celfus IV. c. ip. V. c. iS.
SttX);:' & cr-!TX>iViOi PoUuci p. 159.
Cb) Rondelet p. 71.

(c) Globulofus Ssriholin c. a. hift. iS. Sed
ejus locoic. 51. in oiT,ento glandulas' habet T//c»
p 19 An lienes fuccenturiati ? E-k analogia tamen,
probabile videtur , verum ineffe iienem .

(c*) Plfnius.

(d) Habent Parifini t. a. p 141. Cojlins p.
,4)j. NuHum efTe haxitr apiar p. 61. Nullum
reperiebat Cc/ter p. jjj. Quje vefica carent , iis
llen parvus Arijlot. pirt. anim L. VII. c. i.
Ovlparis exiguus , nonnuUis , ut aegocephalo^nul-
lus Idem .

(e) Serpeniibus parvus AriP. hifr. anim. L. 1.
<,. 17. & lacertis c. 15 & quadrupedibus, o^pjris
part. anim. L. 3 c 7.

(f) In univerfum iiill. vocat triangiilum re-
vlew p. 114.. Habet lAcnro compar. anar. p. 117.
Richter icfhthyolog. p. aoz . RondeUt p. 71.

(f«) Parif. HI. p. 195-

({**) Rotundus Coiter apud Aldrov- t. i. p 127.
(s) Parvus rotundus B*3J auat. anim. .p. Jji.
(»«) Charlet. 'r.antiff. p. 84.
\ i^*^] E»t. ibid. p 7.

Cg+) Minimus, ut jam .<4y//?tff/ejdocuerat apud

Ent, apolog. circul.

<gtt) !bid.

(h) Aliquid fpleni funiie phil. C0lle£l. j69Zi
Parvus lien phil. tranf. n. j8-5.

(i) Stukeiey .

(k) Cordiformis Aldrev. Orinthol. L. 19. p.1070

(!) Collins tab. 12.

(ir) l'fsling. apud Severintim p. 134. & Ep, 4,
Coiter p 116 !?£,'// anim. viv. p. 93.

(n) i?/5/ anat, aniir. p. 33?.

(o) Stukelcf p. 4. pbafeolj figura . Parvus Cal'
de/t p. 65. Habet Bnt. Blafius p. 338,

(o*) Redi anim. viventi p. 93.

(p) Stukcley , Jacobeus MuC c. 3. Mur.tlt vft-
demec p. 591. Rondelet L. 2. p 119.

(q) Piinius L. XI. c. 30. yalifner. oper. 11.
p. 4?! Jacobaus p. J09. Coiter p. 11. In Sala-
mandra Jacub, p, iii,

(r) JwJwwf'':*.^?» p. 4i8. phi!. tranf. n. 37.
Falifntri. CoHins p. 411, Aliquid fimile Pechlin.
obf p. ;8.6. 'Nullus .'?»•;/?. hifl. L. a. c. ir.
Peirefc in vita p. 146.

(r*j Fesling, Epiit. V. Hsmwien de crccodilo .
Bovricl-):us p. 276. Parijtni Mem. de Mathtm, &
de Phyfiqug .

2 L 1 B. XXI. L I E N.

Inter pifces in raja (i), rana pifcatrice (/), fquatina (/^), torpeoine (x), ga-
do (/), afeilo (t^), farda Or), barbo 0/),pa{rere flutfiatili (^t) ,angailla («ft) ,
xiphia (c), lucio (c*), perca & lucioperca (d) , cernua (^), trachino (/), cy-
prino, filuro (^»), acipenfere (/0, falmone (/), trocia (/^), mur^Ena (/).

In avibus equidem non undique cum liene vero confentit . Rubrum efi:, ob-
Jongum , in centro mefenterii politum, cis finem finiftrum , paulo craffius qui-
dem corpufculum , (ed ventriculo vix quidquam nexum , hepatis inter lobum
finiftrum & inteftinum anterius, quod a ventriculo advenit , Sc pofterius, quod
proxime caecis augebitur appendicibus additis, adeo parvum , ut nullam ad ven-
triculum aut hepar rationem habeat, granum non pendens in avicula,anaIogum
omnino corpufculo lieniformi quadrupedum oviparorum .

In pifcibus fanguineum colorem , fed totum fitum habet veri lienis quadru-
pedum , etiam figuram (m) in iis quos vidi , hinc ventriculo attenfus, inde he-
pari Sc inreftino, longus , anterius planus, gracilifque ., In- frigidis quadrupedibus
pro liene habetur ea quse in centro mefenterii rubra glandula eft ( w ) , magnis
vafis impofuaj ut pancreas folet <A^eH'ii (o),

§. ir. Numems.

Jam. in caftofe (a) 8c m byftrice (/■) duo lienes di(5li fuerunt, ut tamen ipfi
(c) aufiores varietatem accufarent, & ab aliis in caftore fimpiex di6ius fit (d) .

Inde in pifcibus anguilla (e) , mullo (/), aliifque (g) vuo dicli funt .

In homine etiam faspiufcule vidi, in omenro, fub liene veriori , glandulam
olivK figura , lividam, multo minorem , csEtera fim.ilem veri lienis , qux ne-
fcio quam inter giandulas lymphatici generis , & inter lienem analogiam face-
ret. Vidi a vafe de lienahbus decedenti fufptnfum : viderunt plurimi ante nie
Viri ///. (h)s

Si-

Cs) Stukeley . Collint t. iS,

(t^ Ent. p 3.61.

(li) Collins i.iq. p, 417 Bnt,

(,t.J hoyeiizjni p, 35.

Cy) Gronuv. k£t. lit. UpfaL 1741- p. 9$.

(r) Schonevsld p. ao.
; (a) Br.t. 1. t.

(a*) Idem .
- (af) Ibid.

Catt) Ibid.

(c) Schelh.nmfnef auat, Xifix. HafSTMit hunia-
siO dicit fuppartm .

(c*) Ent. p. 1(51. /Hd^ovand, paralipottien.p.S^.

Cd) Klein miir. V. p. 34. Triangulus.

(e) Rotundus ibid. Bnt. In minori oblongius.

Cf D Gronov. 1. c. p, 99)

(g^ Vifcus triangulare rubrum ex Gronov.
Tnufc. p. 7.

(h) Collinx p. 4o7>

(i) Gronov. Aft. Ht. Upfal. ann. 1741. muf.
iciuhyol. p. 10. Atro truori fiinilis koberg ^Kc&t.
Salrn. p. ji.

(k) Triquetrus , acinofus , infra Ventriculum
-|ioiiius . Habet etiam aliquos pifcium lienes Haf'
Jelquifi 1>. 519. ■ '■' •

(l) Severin. Zootom. ■p i6^.

(m) T*ingularenfi fere effe & nigric&re MilL

review. p. 114. puto in marinis pifcibus .

Cv-) Roefel t. 5. & 19-

(o) Pancreas vocat in vipera Charss tab. u
F. tab. %■>.. tab. 3. F. p. 43.
'•- (&) Parif.

(b) Idem .

Cc) De hyftrice.

(d) Saraz.in. Mem. fle TAcad. 1704, f. 51,,

(e) CoHins p 16.

(f) Ibid.

(0) CoUins t. 37. f. 6. In psfce plaice f. 5»
turboc. 3 Kingfton tab 27

(h) Duo lienes Blas p. 4. cb<. 12. trifcen.
p. 198. 300, C. Bauhinut theatr. anat. C. Ho/wii»
de liene C. 10. Cabrol. obf. 25. Panarol. Pentec.
I. C. 3. Bofcus p 13. Chefelden , Pvflhitii zA
Collin. p. 506. Gemma ccfmeCrit. p. ao';. Bafder
Exerc. p. a7S- apiar. p. 200. BarthoHn. Epift.
6x. Cent. 1. hift. 80. Cent. !. Dyelincomt apud
Man?^et. Theatr. p. 411. Zod. Gail i. p. 155.
Boiirdon p. S8. Man ad difp. Heitersbac. n. I-
l^erheye;t p. 85 Lieutaud Eff. p. 309. Stukelev
p. 5. Schtt.3rfchmidi Eerl. Relat. 5738. n. 4. 3»
Mo'gai>ni adv. ^. p. 75- . Sed. & cauf. 2. p 84.
icj. Fahric progr, 1759. Pene oxr.nes ffiajorem
dixerunt & minorem .

i^ECT. J. FABRICA. , .5

Siniilis lien fecundarius in cane vifus eft (0, & in aliis anjmalibus (k), in-
que marte ipfe vidi . Sed etiam tres (i) lienes Clar. Viri dixerunt (/)

Numerofi denique , quatuor (m), quinque, ad duodecim ( ^O in turlione vili
funt ; numerofi etiam nonnunquam in homine (o), ^

Contra nullum fuiffe in animalibus (o*), & in homine, aliqua exftant tefti-
monia ip) . In purulenta hydropica (^>, & in iderico homine (r ) defuit, a
jnorbo forte confumtus ,

§, III. Figura «

Omnia in liene inconftantia funt^figura {a) vel maxime, tum in diverfis ani-
inalibus , tum in ipfo eodem. homine ,

Homjni quidem brevior lien (;^) eft , quam plerifque , non omnibus tamen qua»
drupedibus ( ^* ) , eftque fegmentum de corpore eiiptoide exfetlum ; ut fedio
axis habeat iongitudinem , fitque ad eunidem fenfum convexa , in quo fuperfi-
cies ovi . Porro univerfus ambitus quidem^ peae ovalis eft , cum duobus verti-
cibus , axique longo , brevique . Solidym vero corpus, cujus pars lien eft , ita
eft diffedum , ut lien habeat triquetri quid : faciem nempe majorem , modice
convexam (c), ut eadem fecundum medium fe efferat , ad latera minuaturj
inque aciem terminetur. AUera facies lienis in univerfum excavata (<-/) eft,
kd ut in ea duic. fint femifaciecultq (^), per iineam axi parallelam divjfcE ,
aliquantum cavae , ut major altera fit , altera minor (/) , quas linea depreffa
pinguis dividit (^), cum qua vafa adveniunt ^h) & omentum . Apex uterque
obtufus eft ; alter fuperior, vel pofterior , craffior eft & obtufior (/) ; inferior
alter anterior eft & renuior.

Verum etfi hxc ita fe habent , rnultis tamen modis etiam in homjne figura
variatur. Rotundum lienem clari viri viderunt (^), & tjriangyium (/).

A 2 Frfi'^

(i^ Fanton. p, -117 phil tranf. n. laa,

Ck) /Irtflot. gener. anim, L IV c 4.

Ci) Lienes tres minores Medjcus Wab'nehm^-p.9.1.

Cl) Fallop. obf. p xyg. Fabricius progr. ann.
1750. Chefilden phil, tranf. n 337 anat. p. -,67.
Dtelir,court Pacchitn.Oipu^c. 3. p.89. rfeJ Nougs.
Unns mggnus , duo parvi l>trheyen. p. 85.

(m"i Fanton. p. 117. Chefelden 1. c.

(n) Tyfun p. 19.

(o> Glandi-ilas nigricantes rirca lienem , fpu-
riofve lienes hi>.bet M. Rofman apud TiHng anat.
lien. p, 104. DusE , tres , qualuor glancJulse, five
lienes fecundarii in omento , Duvfmey 11- p 245.
Q.uinque \\exM$ Patin. Epift. 117. Numero incer-
to plures tamen Wsnslo-w .IV. n 334 Sape dari
fuccenturiatos lienes Bertrandi de hepace p, 11.

(o*) Ariflot. l c. & hift. Lib. 3 c. 7.

(p) Holler morb. intern. p. ^84. C. Bauhin in
edit. Rouffetiartg hy flerotomolccia? p. »38. ubi
tamen credas , con natorum vifcerum confufam
njaffam incifori impofuifle .

Cq^ Pohlius pro^r.

Cr) Zacut, prax. admir. obf. 137.

Ca) Sflv. Difp. V n. 7.

Cb) ^efalius p. 6ni>. negat , lierem in hcm-ne
longum effe add f. 19 L. V. Bent- Erflach. t u.
f 8 9- Vidit Stuke'e}/ p. 7 t 4 t. 1. Neque
ArilUteli huiT.ana fahnca nota fuit , n^que Rii-fo,
cum longum & niultifidum faciaar , •!!;' tufi. an.m.
L. 3- G. iJ L. 1. € '7 Bic in rped'o p.ng-jftio-
rem & vefilgii human' fimiiea, p.^;i. L. i p- 59«

(b*; Rotundum rupicspta; & cervi henem ex-
cipimus ,

ic) fefrj. p. 616 Winslcw fl. 330. Euflaih.iS.

Cd) Buftach, f. o. refal.

Ce) Loves imprvffiones vocat FefcUus 1. c.

(f) l/V:nslo-M n. 334. 331. Eufljih. f. 9. fefal.
f. 19. n. X.

(g) Alba H'fma» l. c. Wlnslovu n. 331 Habet
Vefal. f. 19. 20.

Ch) Evfiach. f 9.

(i) hiem i. 8. 9. ut inferius quafi acutum ad-
dat verticem Caffer tab. 9. L. 8. Fingiiur a D»
/ewf/ l. 1. f. 3.

(k) J B. Fanton ad cbf. 15.

CO Ibid.

4 X 7 5. XXf. L T E N.

Frequenter in primls ora incifa cft (OT),modice , ut ferrata dici poffit ; deinde
profundius etiam (i^O in varios lobos (o), ut denique appendices ( /) ) videatur
educcre, unam_ plurcfve, aut bifidus effe (^^), aut trilobus ( ^' ) , quadrifidus
('?t)j etiam quinquelobus (r), & feptilobus (r*), lobifque digitatis (i-). Tuber-
culata fuperficies (?) efl , & nonnunquam coflarum veftigiis (?0 infcribitur.
Sed etiam in homine, uti magnitudinem, ita figuram mutare animadverfum

In animalibus maxima efl varietas ; mulris quidem quadrupedibus longus eft
$i anguftus, cani, lupo, Mi (at), fui , tigridi (y), lynci (^), catopardo (^) ^
civetfs (^), etiam lutra^ (0* caftori (^), hyflrici (e) , porcello iiadico (/),mu-
ri montano (^), erinaceo (/'), elephanto (/).

Longiqr humano & tamen latus eft bovi , ovi (/), camelo (wz) , alci («).

Vomeris forma efl: in equo (o) ; cordiformis fimiiS (?) ; pene quadratus rupi-
«aprs ($-_); ovalis dorcadi (r), cervo (x), rorundus vefpertilioni (t).

In aliis claflibus omitto figuras, fkpe valde fingularcs, ut in galeo pifce In
quo prselongam habet appendicem (u)-

§. IV. Shus ,

Sed neque certior (a) fitus efl, neque in homine , neque in animalibus.
_ Et priinum jam monuimus (6), homini quidem aliter & aliter lienem pn^
iii , ut ventriculus vel inanis fuerit , vel plenus . Oportet vero eam adnotatio-
mem hic repetere .

Perpetuus quidem _, in fano homine 5c re£le fttflo , lienis fitus eft , ur in la-
terali & in pofleriori parte finiftri hypochondrii fit , caveac^ue abdominis fupe-
rioris, & inoitaiur ligamento (c) fuo mefocolico , in qyo nidum habet impref-

fum :

(m) Fanton. \, c. v. Winslcw n 334. Duvirnef (&) lidem.

n p. la'^. In icor.e Caffer L. V. tab, i. Lien (^b) lidem.

magnus ferras fimilis Gmnd phil. tranf. n. 58. (c') lidem»

(.n) Higmor difqiiif. p, 60. (c) iidem.

V^o) Duvevney pofthum. II. p. 1415= DusE fitTur» (e) lidem.

Loefsrke obf ex honv n. 7. (f) Enf .

(p) BaYiholin Cent. a. hift. 76. (_%) Parif.

(q) Schnsider de liene Thef. 35. Tiling de (h^i Ptfv;"/.

liene p. m. Woyyj Eplfi:. p. 447. Lorfel ren. p 61. (i) Partf. GiJl, elephanr. defcript. p. 503. Cur

Panavol Pentec. IV. obf. 11. luriatum pin^it Stukeley p. 8.

Cq*) B.vitbol. Hift. Si. Cent. 3. Paw obf. 13. CO StuksUf t. 4. f. 4. Bifulcis rotundum effe

Journ. de Medec. 1758. M. Maj. excepto hove Arifi. Part. anira. L 3. c. 12.

(qt) Heuerrr.an Phyfiol. t. 4. p. 37. (m) Pi^rif.

(t) Bariholin. anat. p, 159. Eph. Nat. Cur. (n) lidem.

Dec. i. ann. i. obf. i. Harder apiar. p. 2i(J. (o) Bnt. Lunatum Sttikeley p. 8,

"Cv*) Fehr Eph Nat. Cur. Dec. a. ano. i.obfi. (p) Parif <

(s) Ellrr de liene p. 10. (q) Sttikeley , Rotundus Parijlnis <,

(t) Hcfrmn de lien. c. i. refaL 1. C. (r) P^r?/.

Ca) Linden PhyfioL p, 68. Cs) lidetn.

(w) La Sone Mem. de l' Acad- 1754. P- 19J- Ct) Hir.

Adcle Disdier Splanchnolos. I. p. 178. C'j) ChjirUton manliif. p. 84. Pj»s/.

Cx) Besler gazophy!. Cum pede comparat. (a) Variabilis Livden phyfiol. p, 73. 1;? JcJ.-c

ly) P^^^f- & in iccne lesenae . Eidem rraximus Mem. de 1754. p. 193,

feptem iibrarnm lien eft Nat. Cur. Dec. l ana. Qh^ L. XIX. p. 8j.

2, ot)f. T. 5-unatMrr. efft? ieor.i Stukeley p, 8, C*^ L. XX. p. 537.

C?) Ptfri/sni ,

S E C T. l T A B R i C A . ^ 3

fum: cfeinde de omento QJ) , & de ligan-.ento phrenico (f ), in^ p.ii'i.e cavd lir-
matur hadlenus ; ab illo ad ventriculunl ,etinm ad cefopbagum & feptum tranf-
verfum;ab ifto ad id ipfum feptum in femifaciecula porTeriori . Convexa parte
coflis refpondec, iifque continetur (/"),ut in cadavere aperto non appareat (,§),
nifi prcdu6ius. Pefpondet coi\x decimse & undecinrcE.

Verum, cura lien valde raobiiis fit, & unice fere ad ventriculum anneaa-
tur, fit ut ab ejus facci pofitione plurimum lienis fitus pendeat. In ventriculo
adeo pleno, tranfver^us (h) pene lienis fitus eft, ut convexa quidem fuperficie
fua diaphragmati coftifque refpondeat ; concava altera & inferiori, quidem an~
terius inteftino colo, reni pofterius (^*), fuperiori ventriculo & capful^ renali
adaptetur: verticem vero obtufum pofteriorem , acutuni anteriorem habeat,
quorum ille fe fecundum venrriculum anterius in abdomine paulum oftendit ,
ifte ad capfulam renalera redit (i) .

\Jt ventriculus inanitur , ita hsec omnia_ mutantur . Nam raagis & magis
obliquus fit lien,ut anterior ape^ fimul inferiori fir loco : femifaciecuU Inferior
nunc pofterior 62:, fuperior a"nterior fit,& vertex pofterior fit fuperior , q^uoad
denique bunc firam perfeclum occupet (k).

Rarum id tamen eft , 3c etiam cum vacuo ventriculo , in pueris ,_ etiam m
juvenibus, lienem tranf^/erfum vidi, ut tantum paulum obtufo vertice adfcen-
deret (/) .

Altera caufa moti iienis eft diaphragma, a quo, una cuni ventriculo., totu5
in fmgulis infpirationibus deorfum (m) & antrorfum pellitur; aque contrsna vi
mufculorum abdominis repulfus vicilfim retrorfum furfumque redir. Taoca vis
eft in eo moru , ut vomitua lienem funefto conatu reperit (wz*_), 8<. verbe»
ra lienis ad latus ailidentis adftanres exaudere potuerint , cum indurdtus ef-
fet (wf).

Deinde,cum lien folis de ligamentis fufpendatur, & tarrlen fa^pe craffior fiac
graviorque, non rnrum eft ipli , cum extenfis fuis vinculis defcendere , fub linea
aiba (j«tt)> in hypogaftrium (»), in inguen (»*) ubi herniam fecit (0); in pei-
vim denique (p) . Vidi fmiftrum veficse accubuiffe in puero annotino. A dia-
phragmate ad pelvim produci vidit ///. xAlbinus {q)\ quod quidem ita fe ha-
bere vidi , ut oblique iien per totum abdomen ab hypochondrio ad ufque illa
alterius lareris per tegumenta ventris tangeretur,

Omit-

(d) P. i46. ^n\%t hoc fridJo defcribebatar .

C^) P. 23(J. Sj7. (Vj Ita fere fieittrmann phyfiol. t. lll. t. 5.

"(f) Celfas L. IV. c. (. (m) Oper. min. t. 1. p. i99- L- 8. p. 34©»

C?) Conf. Euftach. tab. 9. £>i$lineouM canicid. 7.

Ch) WinHova ExpoL t- 4 n,3J0. feq. Gafefigeoi (m*) jllberti med. le*. L. V. t. 45.

i"planchnol. t. 1. p. 19 f, 2. t- i. ^.'304.!;? So- (jn-f) Tulp L. 1. c. 53.

fie Mem. de 1745. p. 193. Petit in Pfflfyn II. p. Cmft) ^^/« ingreff. int- ?• S.

113. Reifiev fil de perit p. lii. Icon tamen Ca- (n) Riolan. fachirid. faihol. |>. 1^7. Duvernep

rengecti nOn borta eft . H. p. »48.

(h*) Reni arcle adnatuS t". B'.mhcl. Hift. Sr. (n*) Matthgs p. 171.- Ad os ilium Mors* ^d.

Cent. 3. nonnihil Plater tab. p. 155, Winrlow & cauf. i p. 113.

Xi. 331. Chefeld, t. ai. utcurrque . (^o) Faudac^ P 473'

(i) Ccnf. Chefeld. t. ai. Fafc. anat. I. tab. (p) Schra^er obf. Dec, 3. ri. 4. SchlichtingtrsLn-

•menti i. matcgr. p, u. in Fiytfugge p. 39 Aihin. apud

(k) Ita pingit Fefallus L. V, f f to.Bvfineh. Meslcn de liene p. 1. G. V. Swieten p, 34S.

t 10, f. j, Ca ^tr L. VLt. 1. & ante Winskwium (^) Schlichting'\b\i.

^- . L I B. XXI L r E N.

Omitto, una cum reliquis jnverlls vifceribus in dextro latere vifum effe (r^
aut denium m thoracem commigrafTe { s) .

Uxc ad pathologiam utilia t^Q poffunt : ad phyfiologiam autem memoria
dignum e(t, iienera quidem in quadrupedibus conftanuer fmiftro in latere repe-
^j'"L,(/^)i ? ^^^ ventriculo longe neili («): Non ita vero in aiiis aairaalium
clafTibus fe habere {w) , fi omnino veri nominis js iien eft . In eorum nonnuilis
etiam dextrum latus tenet {x).

In lucio prope anum fedet (/).

§. V. Magnhudo .

Nihilo hsc quidem conflantior eft, quam prfores lienis qualitates {a). Et
prjmo quidem perpetuo moiem mutat, ut ventriculu.s plenus erit, aut viciffim
inanjs {b) . Non poteft enim non comprimi a pleno ftomacho,& contra coftas
urgeri ; cumque fit moliiffimus, & ianguine plenjffimus (cO, venamque habeat,
quo fanguis fe recipiat, peramplam , & laxiffimam (d), non poteft, non Tan-
guis de iiene verfus hepar premi , atque lienis moles diminui . Viciffim , quando
ventriculus inanis eft , tunc quidem laxum in vifcus (anguis arteriarum licna»
lium tanto facilius fe diffundit {e) ^ quanto plus de priori pleni ventriculi pref-
fione nunc demtum fuit . /.ddit ///. Inciror,& Clinicus (/),ideo in homiinibus
derepente mortuis lienem fe minorem reperire, majorem vero in iis, in qui-
bus diuturnus languor mortem prEeceffit, etiam experimento in canibus (h) fa-
^o. Olim Hippocrates eodem die (/) lienem mi^^gnum , & iterum parvum fieri
adnotavit. Tumor iienis per feceifum diminutus Xk).

Sed ex variis caufis magis perpetuis lienis volumen fspe infigniter augetur,
rarius vero minuitur. Homini in univerfum magnus ik") eft,& duplo pro por-
tione quambovi major (/),major etiani inanimalibus voracibus (w) , leoni (w*),

por-

CO Heuevman phyfiolog. t, 3. p. 455. Olim
Jlviftot. hift. L. 1. c. 17. & in ifag. anat. &
Piinius L. Xf. p. 630. lienem prodigiofe fitum
jnutare • lo cuniculo Sfigsl p. 117.

{%) Becker obf. 1. pofl L. de piorte fine aqua
Drelincourt de lienofis .

(t) Ariftot. ], c,

Cuj Ei adjacere Stukelei p, 31. In quadrupe-
dibus : porcello jndico , «uniculo , echino vefper-
tilione , mu!k!a, bove , ove , apud Ent.

(w) In avibus, ut in perdice E^it. & in car-
«^ueii & aliis minutis aviculis coram video . Ne-
que in q!J?.0';;pedibus oviparis , ut in teftudine.
Nequs in pifcibus , raja , fsrda , paffere , afello ,
rana pjfcatrice .

, (x) In t,?fiudine , rana pifcatrice,^
'■■-Cy) Aldrov. paralip. p, 89.

(a) Rioian. enchirid. p. 333. j^crel cm frhka
for p', 191. Sylv. Diflr: V.

(b) Ueutaud hi/}. de 1738, EiTays p. 311,
piiyfiolog. p, 145. BoYdgu fur les glandes p. 431.
Cum magno venuiculo 3ien minimus Mem. de

CO .Lien J4, ur.cias j-ecens pendet , ficcu?

drachmam unam Stukeley p. 7.

(d) Cujus robur fii. ad vens iliacae robur uti
jo- 3 7- Wintringhan enquiry Exp. 37. ad arte-
rise focis robur ut loco. 4812. & ut 1000.4336.
Exp. 95- Cum ven» ili.acje robur ad arteria' fo-
,dalis robur, fit tanto m?jori jn rationem , quam
eft inter vafa fplen-s., quanto S^d. majus eft quam J71.

(e) Liii:taud phyfiolog. p. 143. Lien recipit
fanguis exundar.tias JDuvevn^y \. c. Facile lienem
jnflari la Sone 1, c. Con-preffis venis inflatur ad
pents modum Ccmm. Acad. Petrop, t- 4. P i5<5.
Brevi mire inlumefctt III. Anon. de febr. inter-
mitt. p. 130. In bibone intumefcens Barthol,
Hifl 43. ^ent I.

(f ) Lieutaud p. 3 u.
Ch) Ibid.

(i) Affei>, intern. Foef. edit. p. 110.
Ck) Biumi fcrulin. p 217.
(>L*) Birch t, 4 t. p. 537.
•y\ ; glvkelsy p. 7.
\_m1i Idem p. 40.

Cm.') Librarum fepteca Eph. Nat. Cur. Dec.J.
^nn. a. ^bf. I.

S E C T. IJF A B R I C A. .7

porco (wt), caftori, civetraz (wtt). Sed iii fetu parvus eft (w) , cum fit ad lie-
nem hominis adulti uti 7. 104. feu fere 1. 15. (0) ferjs vero univeffijm corptss
fit ad corpus hominis adulti, uti 8. lib. ad 160. lib. iive uti^ i, 20. Solent ne-
nis pondus in fano homine inter fex uncias & femiffe (-/''),<?< dccem (r) , duo-
decim (^), & quatuordecim (r), demum fedecim (j) uncias definire. Verum
jonge fupra id pondus fiEpe , neque fcirrhofus , neque morbidus , in«:umefcit .

Vidi in homine fano pedis magnitudine, uti_ nuper dixi, abdomine non bre-
viorem. Dupio iegitimo volumine majorem vidi excitari (j-*) , & triplo (s**) ,
In puero magnus & mollis Ui*) , Grandis ut ventriculum anterius tegeret (^t),
& ut inreftina compr''raeret , vomitumque faceret perpetuum (^tt). In fana
femina maximus (0. In fcorbucico fanus tamen lien lib. unius cum unc. 5 ^.
(u) . Hepati squ-lem in fano homine (w) nonraro Clar. Viri viderunt (1). Ita
intumefcere, ut & dexcrum iatus 5c pubem occupet t^Iexandri BenedtBl eftad-
notatio iy). In puella 22. menfium atrophica pendebac 9. uncias, fanus tamieii
{y*). Librarum trium lien peculiari funicuload ventriculum adnexus (^'t). In
biniulo puero (?) vidi femipedalem , parem adulto, fanum tam.en. In puero
decem annorum bilibris {a) lien fuit, & in quadrienni , fubito occifo, cui lien
ruptus effet, iterum bilibris (^): inpuero vero decem annorum trilibris {c).
Tum in horaine per vomitum fubito occifo {d) . Librarum 06I0 cetera fanusin
milite {e) . Grandis, durus & in hypogaftrio {e*).

In morbis nuUus incrementi modus eftjfcorbuto (/),morbo fcrophulofo {g)

hy-

(mt) (>u'nque lib. & remilTe Comm. Nof.i^^o,
hebd. 16. Librarum fepcem Peyer obf. 41. Rarum
utrumqiie ,

(mt+5 Stukeley I. C.

Cn) yFelfch tab. 5J,

(o) Sauvages embryol. p. ir.

Co*) Sauvages pathol. I. p. ^96.. cum hepar
eflet 45. unc. & corpus univerfum unc. 114O3

(p^) Chefeld. p. 169.

(q) Barthol. Hift. V. Cent. I.

(r) Stukehv 1. c.

(s) Heuermaft HL p. 687. Spielmann chem. p,
171.

(s*) Journ, de med. 1758. M. Maj,

(s**) Cum diarrhcea flava Morg. fed. & Cauf.

(st*) Id p. 187.

(st) l^efnl. p. 617.

(stt) Barthot. Hift. 47- Cent, IV.

(t) Collado adverf, p 73.

(u) Mead. monit. p aaj.

(w) Horflius Epift. p. 477. Etiam Fr/tnken.de
hep. p, 7. 48,

(1) Lienis Jn rragnitudine verietates pUirim^.
iJen librarum a. Medicus FFahrnehm p. 81., &

9

»- p. 75, , & 3, lib, p. 70. Lien. 3. libr. unc.
4

II. Jn dyfenterico Pttingle p. x6^, Lienlibf.j-H

cum calculis felleis Journ, de Med. aa. 17^^7.01.
Novembr. Lien 4. libr. in febre intermittente
Monro difeas of hofpit. p. 198, In febribus in-
termittentibus lien eir ea , quse dicitur , placen-
ta Idem ibid. Sic in Surinam , vel lien , vel he-
^ar poft febrem intumefcit Fermin malad, p. 85.
In porcello Caffovieofi lien durus , tenfus , fan-
guine plenus , Adolphi de eo morbo .

(y) L Vllf. p 4S1, adde Exempla Beverwyck
fchat aer ongezendb. p. ipj. Raimond malad.
danger. a ^uerir II. p. 197. Craus de luf. natur.

(y«) Nouv. de !a Repub. des Lettr. 1687. M.
Jul.

(yf) Morg. Ibid, II. p, 13^.

(z) Ks:kring obf. 65.

(a) Bccket curat. & obC p. 78.

(b) Seheid h!fl:. lien. rupt

(c) tancif. poft. tr. de rr.ort. fubit. obf. 3.

(d) Frank Anmerk III. p. 530,
(e") Lanzjsn an\m X. p. 54.

(e*) Eph. Nat. Cur. Dec- I, anti. 4. 5. obf.
30.

(f ) Bl^s P. f. obf. 14 Mead. I. c. Pvrard t.
3. p. 37, Locis paluftribus iien major eft Spigel.
P- 240. & in Frifia Ltnd de fcorbuto p. <58, Lie-
Tiofi milites , qul fub terra cuniculos egerant
Mappus de liene

(g) Decuplo major Cccchi bagni di Pifa p.

8 L T B, :^Xl L 1 -E N.

bypoclionciriaco (/-), i£lero (/), cacbexia (k) , hydrope (l) , tabe ( /* ) . Vcii fe-
bres intermicteiites (m) , & ali.is maligniores (n) febres cum vonjitu fanguinis
(o), aut alioquin poft morbum perperuum (p), pariter major vifus eft .

Ita !ego jieaem. repertum eife librarum duarum. triurnve (d*), iibrarum qua-
tuor (q); librarum quacuor cura femifTe (^*); librarum quatwor ampliilimum
pendulum, qui totum hypochonvirium occupaffet (r) . Librarum quinque 8c du-
rus in hydropico (;*) fuit . Librarum quinque & unc. duarum (j). Librarum 5.
unc. quatuor in feorbutico (.^*) . I., fex cum femiife (if), Librarum feptcm(?"),
Sz o^locum novem unciis (u) Librarum duodecim (w) » Librarum. quindecini
(x). Ljbrarum 18. (^) Librarum viginti (z), Librarum 2^. (a) . Librarum ^5.
(^). Librarum 45. (c), Horum magnorum lienum plerique fuerunt cusb fcirrho
(c-I) mterno,fteatomate (e),cum hydatidibus (/),aiit cum aqua m ipfum henem
eftufa conjundi (/*).

Frequentiffimus autem fcirrhus eft, ex antiqua adnotarione ^^'ret^i (P*).
Vidi duriifimum iienem ex albo & rubro ad Faarmoris modum varium. Etiam

cal-

(h) f^ifaJius rad. chin. p. 140. 150. In inania-
ca quadruplo major t-Teiff Progr. V, p. ji Lien
& hepar grandia , cuiti crederet agra fe puerum
gerere Port. opufc. h fragm p, 185.

(i) Gall. Q\ Minerva t. Vli. p. jicr. 130.

("k) Kulmus p. loi.

(0 Bccket obf. 34. Vrcfper M.irtianus . Motie
olif. 1^4. iit diaphragma repeileret Vetz.old. obf
6-j. 77, Barbeirac med. form. p. ii. 23. AtnlL
p. spi. Plerumque hepate mBJorem tffe Eph.Nat.
Ctir. Dec I. ann. 4. 5. obf. 148. Arld, Collado
p. 73. Knltfchmidt de liene jndurato C. B. p»
34'-

(1*) '^ater de iienis prolapf.

(m) Febr. interm. p, 130, A diaria febre tre-
decim librarum lien Helwig obf. 48. A febribus
multiplicibus & longts fspe magnus eft Morgkd.
cauf. II, Ep. 31.

(n) A tertianis maljgnis Cteghorne minorca p.
165. Pofl febres acutas Fanton. pbf. 27. Curn u!-
ccre funsfto tibia lien lik 3. & fernis . Lien Iib.
5, iinc. 4. Stukeley & lib. 5. unC. femis Recket
p. %76.

Co) Mtitzel obf. p. 18. Horf,. Tiling, digrpff.
p. ^82, phil. tranf. n. 109.

(p) B.inhol. C. IV. hift. 47. comprefiis inte-
ftiiiis .

(p*) Plenus fangusne putrido , eum hEemoptoe
phil. tranf. n. 209.

(q) Blas L. 1. obf. %i.. "Nov. Eph. ♦lat. Cur.
E. 1. n. 70. Ir> iftero f-To// obf. xz.

Cq*) Franck. Anmerk t.3. p 530. Bccket traits
p. 6. corrupto fanguine plenus .

(r) Blas obf. 14.

(r*) Stcrk aiin. i, p. 131.

{%) Cbejsldin p, I65. SihHchlir..g \n F(rhu§^e

p. 39-

(s*) Mead monit. p. 223. cum hepar effet lib.
4. unc. 4.

'sf) Fph. Nat, CiT. Dec.I. snn. 4. 5. obf. 30.

(t) Fasihioni opufc

Cu) Kvenig regn. anim. p. Jio.

(w) Melvaig \. c.

(x) Eph. Nat. Cur. Dec. I, ann, 4. 5 obf.i^g,

(y) Duverney t 2. p. 145. cum vomitu.

(z) Col".imb. p. 165. Mnrc. Don, p. di;.

Ca:; CoUado .

(b) Bofcus p. 14.

(c) Flamerdsngh de tum lienis.

(ti) In idlero Valifn. oper. t. 3. p. 197. 593.
In harmorrhoidario Fefal. in hydrope la Motte
I. c, Fabric, programm. 1759- Gall. di IWinerva
l.c.Kerkring obf.33. cum diffi.ili fpiritu Durus ad
pelvim ufque protenfus Stotk ann. 1 p. 113.
Ambitu 13. po!!Cum ut ad ile finiftrum, defcen-
deret Richerz, ad obf. 2. Ad pubis os defcende-.^
rat HHd. 1. c. n. 53 Quatuor librarum cum
fcirrho Blcs L. I. obf 11. Duriffimus Ffclf. obf.
41. Lapideus , ut eliam fenfus eilet Japidis Ro!-
fink difiu anat, p. iSi. ?€ jn hydrope Tilfng p.
409. ut ejus verbera exaudires T«."p. L. II. c. 18.
In sp.hmatico P^tzold. obf 58

(e) Earthol. Hift 80. Tcnt. I. Rocderer pro-
^jam. p. 4- Vf^inker vuln. ventric.

(f) In frtcculos mutatus , cuni triplo & qua-
druplo maior effct Eph. Nat. Cur.vol. IX. n 68.
Librarum trium cum hydatidibus in membrana
coniurehenfis Cksfeld. p. i';^.

(1*) Kift. de i' Acad. i^^ii^ p. {33. ut contine-
r£t pintas fKCecim .

(f'*) Cauf, DJuturn. L c. 14, Gnlen. nWth ined.
U Xill.

S E C T, I. F A B R I C Ai 9

calculi iisi reperti funt (/t). Et membrana externa (^) fsepe mfTefcIt , ut li-
neae craffitie vife fit, aut piena fcirrhis, etiam cartilaginea (^), & offea (/) &
fere lapidea (k). Vidi utrumque ; & huc refero ftriam cartilaginofam in dorfo
Jienis (/) vifam , & cicatricem (fw) . Alias in ea-membrana morbofa^ glanduiae
aafcuntur, quibus lien obducitur (w). Aiias granis fabulofis adfpergitur (o), vei
adipe duriffimo (/>).

Eft tamen ubi contrario vitio iien fMiguine quafi putrido pleniis fuit (^ );
quo pertinent cafus lienis rupti (r): &. una molliffirai, ut a febribus (x), & in
hominibus atrabilariis (0. A febre acuta lien putrefadus, abfumtus, & in eju?
fsde materia picea nigra (u). Lienis loco materieE putrida («). In ehronicis
morbjs id frequens eft (a:*).

Rarum eft grandem iienem fuppurari (jf). Reperio tamen, qui feptem pin»
tas puris continueric . Ulcerofus a repercuffa feabie -{=^). Non facile id maiun*
percipi polfe ,y-fret£us . Rarifllmum.effe Tilingiuso . . '

Rarius eft, nimis parvum Teperiri ; fuit tamen duabus -unciis non major ia
hsmine, cui ampliftimus erat ventriculus {a) . In vetula cum hepate fcirrhofo
parvus {b). In fcorbutico non major pomo borfdoriiano (c) ( q^jod eft int-er
minima ). In diuturno morbo lien parvus, durus (d) : &. parvus, putridus , cir-
tilagineus (e). Splen p.arvus cum ventricuio confumro- (/), ejufqiie vifccris
iongo morbo (g) . Parvus cum coijcrementis in aorta & in bronchis (Ij). Par-
¥us in h-ydrope (i) , In idlero (k). Unciaii-s (/) cum hepate vaftiffimoj aut fcir-
Haikr Fhyfwlog. TQm,.VlL zjcj^ B rhofo

(:ft) Arenarius 35. grana pfRdens Rosdergr
progr- ann. 1738. p. 4. Lapidibus plenus lien
Fontan. anal. p. 90.

(^) MUbon de obf. rar. in cadav. C Bauhi».
p. 141. Bafthol, 1. C. Uel-wig obf. 98. hift, de
i' Acad. des Scjenc. 1733. ?■ ^ii\ Ladwig^ de
riis bil, cyftic. fano euin vifcere . Frequens effe
Bofeus p. 13.

(h) Mau^han lutnbric in duft, pancreat Jc^en/^
Exerc. p. 435. Mem. de 1' Acad* 1714. p. i6s.
Fanton. Obf XI.

Ci) Spigel p. a4p. Quelnalt. de li«ne . Movg,

I. c. p. 145.

(k) Pechlin Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann. 9, 10.
obf. 31 Grufta cartilaginea obduftus Hafman
movh. lien. n. 5.

CO Vyeiff Specim I.

Cai) Idem Comm. Nor. J740. p. 35,

(n) Manget bibl. p. 372. theatr. p 551.

Co") Corpora dao cartilaginea Wepfer apopl.
p. 3»i. OfTicuIum adnatum Sino^. p. 69.

(pj refal. l. c.

(q) Alberti Med. Leg. t. 5. c. 45. H. v. Uesrs
obf. 15. Becket traft. p. 6. Lienis fphacelus Si-
no^. p. 6g. Cuenotte difp. In virgine phil. tranf,
n. 194. Frequenter quafi -gangrsenofa materia re-
pleri Duverney pofth. t. 4. p. 248. & piceum
vidit Simfon p. 154. Lien duarum librarum , ple-
nus fanguine coafto Frank. Anmerk. III. p. 4»7.
Lien pramagnus & raollis Morgagn. fed. & cauf.

II. p. 187. Lien 4— lib. corrufto fanguine

plefliis Becket tti£i. p. €. & fimilis cafus cum
«ffet a. V lib. phil. tranf n. 109.

(.r^ ro.mm Nor. 1736. heba. 16. Schesd. Ja
propria diiT. 1. c. Albeni I. c.

Cs) Cleghornt p. i^;. Stork ann. % p 31 Ih
iis ca.fibus quatuor & quiuque iib ppndus actigii;
Cleghorn.

Ct) Walther de atra bile Chifflii obf. 37-

Cu) Loff L 3 obf 4?'

Cx) H. de Heers obf 25.

(x*) Loefecke obf. p. }i. •

(y) Hift. de l' Acad, 1733. ''• s Schooing^y ad
Hildanum G. v. Svaieten t. 3. p. 154, de Uafn
diffic. p. 81. 81. df. hifioria Eph. N=it Cur. c. 8.
cbf. 67. non pronuncio , uti neqae de inflaanna-
iione lienis apud ..Tjccum couf. 91.

(z) Bresl. Sam!. ^736. p. 118.

(a) Lieutaud Mem. de 1731. I. c.

(b) F-j^«>, progr. ann. 1759.

(c) Mann L c.

Cd) Heusrman phyfiol. t. 4 p. 39,

Ce) Tavgioni ofT. p. 92.

(f) Richerz obf. 3.

Cg) Guarinoni conf. 38!.

(h) Roedcrer I. c.

Ci) /^'f/»/. p. 627-

Ck) Ibid.

CO Salmutb c. \. obf. ai. Barthol. Cent. I.
hift. 43. Cuin liepate fcirrhofo ^'«/«Z. China
p. »52.

io Ll B, XXL L I E N.

rhofo (w), & puruiento (w). In melancbolico parvus (o)' Tn morione minimus
C/j). Int^lligitur comprimi poffe & elidi, denique confumi (f ).

: , ,: . -. %,Vi,Cohr. MQllitks, ■ ' -

In Tiomine fanb iien {a) fpongis quamdam habet naturam , quae plurimo
fanguine ebria fit , ut cedat fub digitis, facillime vero violetur, & rumpatur,
etiam ab exiguo iiTru (i^), aut a: lapfu (c), etiam integra per tegumenta, quae
mortis fubitje non infrequens caufa eft. Aut denique ex interna caufa (ri'),
nbfque violentia aliena, lien diifiluit, pariter funefto eventu , a faltu (e) , agra-
vid.E feminsE vomitu (/).

Color ipfi in fetu rubicundior {g) eft, tum in avibus, pifcibus, quadrupedi-
fcus frigidis i§c carnivoris^ calidis {h). Adulto in homine lividus eft , cjeruleo
quodam colore ad rubedinem fanguineam admifto, quaiis eft magnarum vena-
rijm in cadavere color . Eft tamen, ubi & tunc floride rubet (/). In fcirrho
albo & livido maculofum, quafi marmoreum vidi , uti modo di<2um eft. Poi^*
dus ad aquam eft ut jo^o. ad looo- (/'*).

§. VII. Membrana exterfia lienis .

Nihil eft valde, cur de hoc yelamento difputetur . In homine certe unicum:
(a) eft, firmum, (implex, filis confpicuis deftirutum (<^) , pertinaciter lieni ne-
Kum , teU ope cellulofse , a peritonso continuatum (c), eique fimiie .

In vitulo utique duo (d) funt involucra , quie etiam cultro feparare poffis *
i^b eo animale ad humanum lienem funt translata (e).

Poros in hydropici lienali involucro vidit Vir ///. (/), & certum eft per-
fpirare, qux conie(2ura Boylei (g) experimentis confirmatur, a Kaawuio faclis
(b)^ & a nobis iteratis. Nam & arteriofus ro^ & venofus de ea membrana fu-
dat, quando ejus vifceris vafa aqua, aut pifcium t^Iutine repleta fuerunt .

§. VIII.

(m^ Fah/c. progr. ann. 1759.

(n) Bhs L. I. obf. 11. callofus , In eodem
safu fanus Lctich. L. IV. c. 3. obf. 3,

(o) CoiTtm. nor. 1740. hebd. 11. Cbifict cht.
38. Stork ann. 1. p. 115. Parvus in eo morbo
Sylv. Diff. s-
■ (p) KUuni^ obf. 10.

(q) Ut giobuli untum fupereffent Blas L. I.
cbf. S5. A febre acuta Loff L. 3.n. 4j.
Ca) Ofihaf. p. \'.o. Sylv. 1. C.

(b) B€hn c-fFic. nnedic. dupl. p. 591. Cotnm.
ror. 175';. ^■tbii. \6. Schaarfchmi"d Berlin. Ns-
chricht. 1738. n. 4. Goekd Cent. 1. Conf. lo.
Cnlenpin. Chir riied. p 901. Parid. Jl. p. 40S,
Alhcti Mtd Le^. t. i. saf. 16. & procul du-
bio Fontan. zi fefji. p, 2i. hcbfiein de nerv.
accelT. p. 4.0.

(c) Scheid de liene rupt. p. id, Pohl de pro-
flat. cslcul. affeft.

(d) Fefal. p 6i8. Jlcfmsn apud Trepaneggtr
praef. X. Swensk, Wetensk, Acad. Handl. 1741.
p. Jdi. A quartana negUilla Senac febr. interin.
p. 130. ■

Ce) Schaarfchuid Berlin. Nachricht.if^o. n.i^.

Cf) Aiherti med. leg t. ;• c 4j. Comm, nor.

J740. hiff. 30. ut videtur.

(g) Moth. ad Worm Epifi. p. 575. CoUi«i p.
411 Fix.sf de liene p. 107. Stukeley p. 8.

(h) Leone Stukeley p. 8. & aliis .

(i) Fehr. Eph. Nar. Cur. Spigei I. c.

C»*) Mufcbenbr, introd. p. 536.

(a) ^rtnslow n. 33^, timide tamen ; firmius
la Sone p. 194. rerdier, H p. iii. Garengeot.

(b) Fibras radiatas mufcularas vocat Stukeley
p. 7. Aliquid fimile nonnunquam in homine vidit
la Sone Mtm de 1754. p. 194. pHcas forte , nojt
rarifliiiias .

(c) Ketie Ka^iM perfpir. n. 573. Cur ab
omento deducunt Disdier , Tanaron Pratiq. de
Chir. t. I. p. <53.

(d) Malpigh. de liene p. 101. Edit ^nzi-

Cg) Fantcn. p. 117. Fiz,es p. 105. Disdier
fpianchnolog Stukejey p. 8.

(f) Fanton, obf. ult.

(g) Plus perfpirare quam cutem de porofitat.
eorp. p. iS'

(,h) N. :<5j. n. 10.

i- £ C r. /. F A B R I C A.

II

5. VII r. ufrterla Llents (a),

Pleraque in defcriptione arterise cceliacje didla funt (^*). Multa cft variet^s
(^) truncorum, quibus numerofioribus , aut paucioribus, arteria lienalis, per
rotunda, fibique parata foramina (c) iienis interiora fubic , mult^ ubique omen-
to quafi fuftentata, dum ab imo liene ad fummum fe circumflseait . Magnus eft
utique truncus, etfi non tantus , ac quidem vulgo legimus . Diameter in puero
trienni mihi fuit qaatuordecim centefimarum, in otolecimeftri r^ in trime-
ftri 12. Hepatrca tamen aliquanto in junioribus major (^),in adultis potiusmi-
nor (4*) eft , ut certe vidi . . . ^ .

Magna tamen hic lienis eft prsBrogativa (e),cum hepar ejus vifcens fitquin-
tuplum, & arteriam habeat paulo majorem . Mefentericac , cui fpleniGam xqua-
lem fecerunt (/), lumen qaadruplo (s) fere majus, at lumina fplenicai & majus
lumina ceeliacae in ratione 24*. ad 221. 241. ad 19». 171. ad 13?. Pauio rai-
cor ejus ad venam fuam eft proportio, fere i$6. ad 6j6. Serpentinam (/') ad-
venire di£lum eft, potiffimum quando arteris cera funt repletae (>^*).

Robur fatis infigne eft, & multo quam in aorta majus , in ratione 1^12. ad
1000. (/■), fi de aorta prope ramorum emutgentium originem fermo fuerit,aut
148. ad 100. (/4), fi de aorta ad iiiacas. Ad venam fuam,ut oftendimus , robur
habet ut 4812. ad 1000. (/), & ut 4^36. ad 1000. («»>.

Tulit impulfas in viro fex atmofphaeras eum t> ^^^^ preifionem ad 41.
lib. uncias o6io Vjr CI. aeftiraat ( « ) .

Prxter hunc prascipuum truncum lien vix quidquam accipit , neque enim ra-
jnuli fere nominari merentur, quos artena phrenica fmiftra (0), lumbalis prima
(/•), & fpermadca fmiftra ad ligamenta iienis & ejus proximam fuperficiem
niittunt. Aliquando fex raro y fecundus truncus mrnor a cceliaca ad fplenem ve-
nit, prius ex cceliaca natus , quam fplenica vulgaris (/>*).

Pulfatio lienis videtur ad arteriara ejus pertinere ( f ) •

§. IX. Vena fplenka (<^).

Unica , grandis, in univerfura arteri^e focia veai \.h)y eft alter prajcipuus

B z eft

(a) Ante Cclumhum C. Stephanus p. 141, &
yefalfui habet p. ^iS.

(a*) L. XIX. p. 99. feqq.

^b) Varietaces vii^e falcic. 8. p. 34.

Cc) Caffer L. 8. t. 9. f. i. Siukehv t g.

Cd) L. XIX. p. loc

(d*} Kafcic. 1. tab. coeliac. i.

(e) Mulcas ia liene arterias effe Harvei gene-
rat. p. 140.

(f) Borell. rnot. anim. L. IL prop. 198.

(g; Rationes in adverfariis habeo 136. id^j6,
lii. 361. 136 719. 100 400. &c.

(h) Arant, e. 35. Cajfev L. 9. tab- 9. f. i.
Bidloo t. 36. f. 1. Stukilef tab. i. Cawper phiL
tranf. n. a8o ( jn adulto homine etiam ma-
gis ) fTiitringham enquir. Ruyfch. Ep. IV.
t- s- f 3.

Ch*) Abfque fiexu Tridit Marg, Ced, cauf. moisb.

IL p. »00.

Ci) yP^/ntringham ibid. Exp. ^6, - f

{kO Id. Exp. 48.

Cl) Id. E-<p. 17.

Cm) Id. Exp 35.

(n) Id. Exp. 34.

Co) Fafcic. Ic. IIL p.y4. Viciffun aiiae a tiena-
libus in feptum tranfvfcrfurti excurrunt . Ruyfch
Epift. IX p. II.

(p) Fafcic. l. c,

Cp*) Tab- arter, caliac. II f. & not. k. Usis
eil forte arteria lieni propria Bergeri , quaia
rejicit Schdnammer phyfiolog. p. 219.

(q) Difta Trf/p/o L. z. c. a8. Stuksley p. 4J.
Littden phj-^fiol. p. 98. Ad 30. pedesexaiidirj Tulf.

(a) EuJ]ach. t. 27. f. a. 4. ..: .S,

(b) Idsm 1. c. '.-.•

12 L I B. XXI L I E N. :

eft trancus venae portarum, paulo quam mefenterica minor (^*), <Sc cum ea
conjungitur in ora pancreatis , paulo fimfterius. quam yalvula pylori .

Diametrum reperi 15. centef. in puero trimeftrij 19. cent, in ododecim.eftri,
\6. in trienni, & 9^. In feptenni.

Paulum ex ortu a vena portarum defcendit (c), ceterum tranfverfa eft , &
pone {dy pancreas, & fub arteria fodali, in fulco pancreatis id*) pofteriori ,
fupra mefocolon, ex conjunfiione fua, fmiftrorfum tendit redior , & minus
ferp^ntina (e).> quam artena ejufdem nominis .

Edit noDnunquam venam hsmorrhoideam (/), etfi ea aliquanto frequentius
ex mefenterica nafcitur. Rarius eam truncus vena portarum dedit , fecundum
fmiftrum Jimitem lobuli, Aliquando eriam fplenica duodenalem aliquam exori-
gine fua generat , " ; '

Dat perperuo , non longe ab origine fua , ad ventriculum euntem venara
coronarlam //nrjiram (^), raagnam , qu^ pone pancreas ad cefophagum venrt,
jcU]US, aiter ramus , circa finem cefopbagi , pene in circubm confleditur {k) ;
aiter per curvaturam minorem excurrit ( / ) ; dextr^e coronariag fe immiftfu*'
rus i k) . ' : ^ , -

Porro ramos dat ex ordine numerofos pancreatkos (/^'> ; & gajiricas ps/licas
(/) venas fimiles arteriis fodalibus, in planum ventriculi pofterius,. inque fac-
cum caEcum : denique gajiroepipioicas (w) numierofas ; quse ab ultimo cjeco fac-
€0 venrricul: finiftrorfum per omentum, cum fuis arteriis ftomachum- adtunr ,
& deorfi^m pariter «piploicas emittunt .

HarLm, qua: infima, dexterior, major , dextrorfum contra curvaturam majo-
rem ven Ficul» redit , furfum ventriculo (n), deorfum epiploo impenfa (0) , &
pkrumque circulum cum Gaftroepiploica dextra abfolvit (/>).

Inrer er.s princeps aliqua , Epiploica finijlra , vel ex lienalibus etiam nata,
per on-!icntum.^,ftrocoIicum dextrorfura duda , cum dextris vafis in retia uni-
tur {n) .

SuprfcmaE vero gaftricirum finiftrarum , ex lienalibus fere natarum , etiam ex
ipfo liene (0, omnino ut arteria:- , /rfi;'^ (r') vafa audiunt ,ea^que funt, quarum
ramos atram brlem vehere didum eft (j-)..

Truncus lienalis plufculis ramis , ut arteria focifij lienem adit, in foramina
ej.us vifceris demerfis (i*-).
;■ . ' ' " ■ Dua5

(b*) Major Nicoljt oMiecl. vaf p. o^- SeJ ml-
9>or efi: in Bertrandi sitnfuris \n ratione 309. h
316. ad 317. p. 13. reftius smnino . R.eperio
diametros fuiffe 16, & 18.

CO Euflach.

Id1 Idem .
■'C^*) Bertrandi p. ly,

(e") Caffer L- 8. tab. 9. f. S.

(f) yyepfer phil. tranf. n. 180. Loefel^ reti. f.
61. Euflaih. t. 27. f. 4 Spigel L. VI. tab. 1.
Marchets. Pareui 11. c. 11. Saspe F^inslow n.zs^i.
Conftanter (-"f^alther verr. port p. 10

Cg) Eufiach. utri«que Stukslep tab. a. 7. fed
nimis parvarn .

Ch) Euflack. f a. Stukeley ^efal. h. V. f. li.
t. IH.

(i") Euftacb. f. 5. 4. Stu^e,'ey tabv i. 7. VFins-
low n. 154. ^ifslitis Leoiicen^ .

(k) Suflaeh. f. 4.

(k*) Habet Ettflach. Stukeley tab. 7. FFinslow
n. 156. yefa^l,

(X) Habet Euflach. Stukeley tab. i. 7 Fcf.il,
1. 3. K. L. V. f. i. s-

(m) Setnper Unam Ettflach, Siitksley .
Cn) Caffer L. 8. tab. 4- f. i. Stukeley tab a.
f, VFinslovv n 58.

(0) Caffer ibid. Stukeley tab. 1. 7.
(p) VVir.slovv n 157. Conf. L. 19. p. 99.
(q) Stukeley tab. s. fVinslovv n. 160. ^^f'?/.
Z. Walther p. 10.
(r) Ruyfch ibid.

(r*) Eufiach. f. utraqu-e Stukeley ex reB^e tab.
7. yyinslovv n. i6\. Ruyfch Epift. I V. tab. 4- f- »•
(s) L. XIX. p. 104.

(s*) Siukeley tab. 7. .8. VVinslow B, i<fj. add,
Rujffik, I. 3. T. /?^

\f£CT. I. FABRICA. i?

. Buas fplenica* fuiflTe rarum eft (f) =
Surcu' exigui venofi, olim re^e di^i funt , phrenicas venas cum lienalibus

connedlee (m). .^ '. , ^ t n-

Etiam a renaJihus venis ^urculrs ad lienem venme kgirur (vv). InceUioo
ex vicinia utrumcue iocurn babere potuiffe r aliafque ab intercoftaljbus , capr!>
laribus, & rrnanbusj &: lumbaiibus accedere potuiffe.

Ut laxa (i^*) eft veaa lienabs, ita facillime ex arteria in veaam quifcutique
immiffus liquor (x) ^ aut hydrar^vrus (/ ) tranfit , eriam cera, potius facilius ,
quam affis in vifceribus ( ^ ) . Magna autem & confpicLia a?teri^ fplenicajcum
vena anaftomofis (a) equidem fabulofa eft .
Ligata portarum vena, lien turget (^).

Valvulis in.homine deftituitur, nam in anim^Iibus dieitur habere (i>*)^
Ab ejus vena; hiftoria ergo removere oportet , valvuks primo , quas nulla«
iiabet (0 : deinde ramos ingentes colicos^ (/), quos vetufti aliqui anatomici , ut
puto, a mefentericis vafis ad fplenica traduxerunt ,quorum furculi exigui funr ;
porro mefocolics venae ortum ex vena lienali propria vifum (e) i & mirum na-
turse inftitutum, quo dicitur vena fplenica in fuum cavum arteriam fodalem re-
eipere (/), ut in q.uoque ramo venofo-, arteriofuS' paralellu^ contineatur: Sed
denique etiam foramina (^> illa admitti nequeunt, quibus in vitulo^ & in ru-
picapra ea vena fanguiaem dicirur in cellulofa fpatia lienis , abfque medio ramo-
rum commercio,» emittere : neque enim aut in hominey aut in iplO' vitulo ea
fabrica vere obtinet , etfi molliflGmas venx rami poffunt foraminibus fimiks m
truncum infertiones habere . Scd neque fatis novi cellulas , prope extremam fple*-
mcam venam in homine didras Covvpero- Qby^,

^. X. Sanguh lienalht

Cum vste?e5 atrsm bilem (a) m liene nafci & habrtare fere (cripferint ,. now
inutile fuerit, fanguinem infpexiife, qui liene continetur. Fluidum eum fem^
per reperi C^),, ut nujiiq,uam viderlm CGaSum, q^ualis q,.uidem ffequenter m

^afis

CO Blaf ohf. P. IV. p. ij. Aibrecht obf. 8.

(al Viakieo-t p, v -J=-cft, a-. --

(w5 Sylv. Ifag. p. 70, Jenty t. s. f. a.

(w*) P. 403.

Cx) Ruyfcl) Thef. 3, n. 13. Perrauh Eff. fr 3.
p. iji.

(y) yituffens obfervat. d^^anatom. & de medec.
prati<}. p, J07.. 1C9.

(z) Facillime tranfire in lienem Covv^er phii.
tranf. n 180. eti^i Sffke/ey p. 10. 17^

(a) Caffer L. 8. tab 9. f. 1. 4, Spfgel p. 2^.
Diev^rbrneck p 81. BarthoUnus tab. IS-

Cb) O;tlob dJolepojes negot n. la. .

(.b*) Tres Snops ., aljquas Highmor.Xzh. 6.^ 6\,
flabet etiam Ent. p. 101 Tilling vaf. brev. 144.
p. 117. Negabat jam D. ^e Marchett. p. 19.

(cj L. 1. p. 97,

(d) f^efal. L. 3. S. L, V. f. 4. >" f' 5. C.
S;uke/ey t. 2. 7.

(«) Stu^ehy~1:. 7".

(f ) Stu-^ley tab. J. in vkulo,' tab. 4.,- f, !..$'■
in hcmine .

Cg) Hiifhmor. L. K p. 3-- c. 3. tab. 7. f. i»
E«f. Sa/rwj^? obflT. ^nt. 1. c. S<?<ke/cy tab: 3.
tab. 4 f. I 1. St^aragli ment. & ociil. vigil. 9.
141. Montt in vitulo folo- locum haoere , aut in
anitralibu3f, quibus arteria , & vena ,. unico trurr-
co lienem fubit La Sone 1. c. p. ioi. In ove &
e!ephan-te Duvernoy Comm. nov. Acad Petr. t, 4.
J3. mS. In equo & oVe S«». p. W4. &c

(h) Phil. tranf. n i8c.

(a) Fltiam nuper fcriptum eft , i'n liene ftacns-
re fanguinem , & uirsuentV nigrl fimilis fiat ; quffi
fit acra biiis veterum Mem. de 1' Acad. de Chi-
rurg. I. JJ. 139. Dudum ofteftdit Clijfonius , non
effe melancholicum p 445

Cb) Fizes l C. Senac i. G. Kolof de lisne p.5<J'
Behn circul. p, 158.

t4 L l B. XXL L I E N .

vafis vivi animalis reperitur; neque exemrijs in homine {s&o cogitur (0, co-

lore vero potius triftiori (e)? quam alibi foieat (/).

Deinde accuratius Cl. i^o/o/ carus nofter olim auditor,eum fanguiiiem analyfi
cbemics (s) fjbjecit, cumque fanguine aliarum venarum comparavit . Reperit,
& aquae plus habere , in ratione -f-t a^ tt, & pr^eterea, qux mea (/0 coniedu-
ra fuerat, falis volatilis aliquanto plus, olei vero empyreumatici minus, a quo
credas fanguinis vifcidam naturam au^eri. Minus enim nigrs raaffse in fundo
vafis fuperfuit, in ratioae ^. ad 6. Cl. qmdem Hei-iermannus ex vena lienali mi-
norem cophm & aqua; & olei eduxit, quam ex cavs fanguine (/6*), fed eam"
credam unicam fuiflfe analyfin ._ Neque unico experimenro fentemiam noftram
confirmavit Roloffius^Vh candtdus & egreg'ms^(td multis omnina, quse^in va-
riis animalibus, & in eorum quoque iterato,fimiliter ceciderunt: ut inter data:
recipi pofTint, quibus porro theoriam fuperftruas .

Etiam ///. Mekelius fiuidum in liene & vena portarum fangtrinem reperit ^
cum in tota vena cava coaflus ib\) effet .

De liene pendente uncias duodecim deftillarunt fpiritus urinofi uncise 8. oiet
empyreumatici tantum drachms du^ (/').

Lien fanguine valde plenus eft, ut vel ex colore videas, Libram in fano
fplene contineri Cl. Stukeley {k) , fed ex conjedura . Per experimentum Iden%
lienem humanum ficcatum a 14. unciis ad drachmam , caprillum ad dmchmam-
femis, porcelli guineei^s lienem ad graaa duo rediiffe vidit (/),ut ftaicfiS parti?
snagna fit portio,

§. XL Ac-m/.

Nervos alias diximus , ex ganglio femilunari finiftro , plexufve potius fini-
fteriori parte ( <? ) , atque ex intermediis plexibus natos , & cum odlavi paris-
plexu pofteriori {b)^ conjuniios . Arterias lienalis comites (c) funt, eadem pin-
guedine obvoluti , exigui utique (f/) , ut non poffis Gl. Viros probare,qui ma-
gnos iieni nervo'; tribuerunt (e).

Hinc parum omnino (/) lien fentlt {g), vel in vivis hominibus & anima-
libus . In aegris , abfceffus in liene latentes SEgre percipi , quod obfcurus ejus
vifceris fenfus effet, olim jiretaus .

Cum lien craffo pure plenus reperiretur, praecefferat obtufus {h) dolor . In
vulnere iieni^ nulla inflammatio (0. Ita neque irritabiiis (^) eil, nifi ex ve*
laeno chemicc

§. XTL

CO P'Zei Rolof. Rohn circul. p. 1-8. (.1) P 7«

(e) >3on bene coccmeum dicit FiZ.es p. i-o. C^) L. X. p. 174.

III. Bobn duumvir hypoch. n. 7. & FFalshirus (b) P. 136. Fl^mslovv III. tr. des nerf n. 4C7.

tk Henis prolapf. floridum fpumantem . (c) Sittkf/ey tab. 8. p. »3.

CO Refle RoUf. ibid. (d) Gakn. atil. past. L. XIV. c. 13. Fiiujftnr-

(g) De lienis iabr. n. 4. p. J7. 5S. tab. 13. n. 64.

(h) Prim. lin. ph.yfiol. n. 418. (ji) Stukeley p.si. aj. 14. Multos Ent. p. 103.

^,.,,3 , Bsllin de Rullus orpan. p. S/.

Ch*) ~. aqus cum pauco oleo cmpyreuma- ^-^^ Senfilem t^c Raulin vapeurs p. 335.

tlco, in vens vero cavae fanguine-. aqus Phy- W Boerhaavii praeleft. L. 3. p. 60. 6\.

8 (h) G. V. Svvtaen Comm, t. 3. p. 134.

iiol.^t. 3. p. 735. (i) Mauchart infpetl med. leg.

(Kt) Mem. de T Acad.de Berlin 1748. p. 40 41 (k) Fecerunt Paulin. Lf»ry Journ. de med.

(i) SpHmann Chym. p. 179. cowpar. cuni 1756 M. Decfiiiibr, Perfacpe vjdi non eflfe coa-

1.. V. p 71- traftikai.

(k) 9. 63. . r

S E CT, J. F A B R I C A
§. XII. Vafa lympbatka.

IS

In vitulo facile efi: experiment.um *

Inflatur fub membranam lienis aer, & continuo plurimi trunci lymphatici
vafculofi & nodofi apparent , undique de tota fuperficie vifceris nati , qul cuin
magnis vaforum fanguineorum truncis porro verfus originem lumbalem {a) ci-
ftern£B chyli tendunt . Maceratione fola confpicuos reddebat Malpighms (^*)«
Addit Cei. Hunterus, adjuvari experimentum , fi ita arteris venaeque repleve»
ris, ut crepent,fic aquam vel liquorem impulfum in iymphatica penetrare(^).
Sic olim F. Ruyfchlus {c) , ligata vena lienali,& contre<Sato vifcere, vafa lym-
phatica demonftrabat . Per arterias replebat C. Bartholtnus (.«'),& Nuck'tus(/),
Per venas inflabat Cowperus (/), aut aqua replebat Monro (^).

In animalibus dudum abunde innotuerunt , a primis hujus angiologia; primor*
diis, atque defcripta reperiuntur, apud ipfum J.Veslingium (_h)j8c apud Olauni
Rudbekium (/'), tum apud alios Cl. Viros {k). In homine rara eft memoria ,
Subinde ufium alterumve fe vidiffe in pofthumis Cafjehobmius ^ Sc pauciora effe
Ruyfchius fatetur, & Nuckius (/): & J. B. Winskirv {r/i). In fue externa func,
& interna. Interna in homine non fubeunt («), aut parum (o) , & fuperficiem
fere fequuntur (/>) . Secundum totam arteriam fpknicam , ad liniim ufque lienis
glandal^ c»nglobat3E abundant, quas adeunt.

§. XIII. Du&us exeretorius ,

Analogia lienis cum hepate , aut rene , quae vifcera per du£lum excreto-
rium generatum humorem efferunt , fecit ut ab omni tempore a iiene natum
iimiiem canalem quxfiverint . Primus Ceecilius Folius (a) parvum dixit , foda-
iem venas lienalis . Eum repetiit ^Antonius cie Marchettis (h) , 8c aquam per
yenam fplenicam in lienem miffam inteftinum duodenum fubire (c) addidit, ut
is effet ejus duclus finis ; fic ex pifce Plaice alterum lienem in cloacam tende-
re Samuel Ccllins (ci) ^ & pariter in redium inteftinum a liene dudum deduxic
Erminuel Koenig (e) .

Horum nihil a recentiori induftria confirmatum eft . Videtur jam Wirfungii

tem-

(a) L. JI. p. 137- Ad plexutn hspaticum Z*//^'''
(a") Conglob. p. 3.

(b) De gland. p ii.

(c) De va!v. lymph. c. 3.

Cti) De ciiaphragin. S. IV. p. 91. Etiaiw hydro-
pe juvamur; in fue Eph. Nat. Cur. Dec. III.
ann. a. obf. 190.

Ce) P. 51.

CO Anihropolog. ad tab. 3<5. f. i. Mcr£. ady.
II. n. 47.

(g) £pili. de vaf.lywp^iat. p. id. Elhm Hunteri
difcipuii I. c.

(h) Tetigifle videiur Epifl. pofthum. n. 58.

(i) MeiT. aur. f. nov. b.
. Ck) Banholin, a,n&t. p. iij. Idem 1. c. C. fillus
{liaphragm. 1. c. LoJJ'.\3n%Aym-fh..a-\o. Mslpigh.
-de li^ne p. ioa. de gland. conglob, p. 3. Nuck

edenograph. p. jj. 143. Panton. p. 117. Ruj/fci»
-de valv. !ymph. p. 12. f. 6. Morgag>t. adv. 11.
n. 47. Duverney pofthum. II. p 5+8. in mem-
ferarsa extcrna . Kauvu n. 6jl. 6j». Monre vaf.
lymph. p. 15. feq. Hunter 1. e.
'(1) P. 144. '

Cm) N. 340- Di^cilliitne oftendi Drew ds lie-
ne n. u. Fieujfens fyftem. vafor. p. 115.

(n) Fiz.es p. 104. & feie Maip-g;hius &. P/tufr
feiis 1. c

Co) Ruf/frh. ibid. :

Cp) Malpighi I. c.

(a) Epiff. ad Barthol 6%. Cent. I. p. »54.

Cb) Journ. des favans ann. 168*. ti. IJ.

(c) Des Nou^s -ietr. p. J?.

(d) Tab. 37. f- 5-

Ce} ilesa. anira. p 138. •

i6 L 1 E. XXL L I E N.

fernpore de duflu lienis excretorio ifermcnes ja^os fuiffe ^ mn neget Yir Cl,

(/) duiium fuum lienem adire^

§* XIV. Fabrtca lienis interwf .

Primo loco ea dicemus, de quibuscerta fenfuum fide conftatj delnde de lis,
quS €x conjedjura, aut ex analogia adduntur.

Lien ergo humanus fpongix fimilis eft, adeo fucculentus, ut elutis vafis &
ficcatis fer^ in nihilum abeat . Repletis autem vafis apparet , & arterias & ve-
ras C rf ) in iienem fubire , & tenera cellulofa tela {b) , ab omento conclnuata ,
& multo quam in hepate moUiori , revinSa^, in interna iiems de iuis forami-
nibus progredi .

Ramos ibi edunt, nuila certa lege (c), lat tamen muito minus minutorum
ramorum fit, quam grandium ; iique rami porro diminuti , denique in penicil-
los {d) abeant, ramulos nempe multos fibi vicinos.
. Quo meiius autem vafa replentur , eo m-ajo^r pars pulpas iienaiis in vafcula

Tenerrima (e) cellulofa tela nunc hos minimos furculos (/) comitatur , ns-
que eft quod ultra videat incifor. Ipfos nervos segre oculus perfequitur ig),
Vtux { h ) iiicredibili moUitie funt, ut facillime aer.em aut humorem impul-
fijfn in celluiofam telam dimittant / neque asgre quidem arteria; ('^*). Idem
aer per vulnus lienis iterum exit ( / ) » aut per venam , fi per vulnus fu-
foiit ik).

Alia ceiiulofa tela eft , mifta vafis ( /^* ) , quse exteriorem peritonaei faciem
ubique veftit, & quae ex communi corporis humanifabrica introrfum converfa,
lienis carnem propriam cum velamento extimo connedit {k\).

Effidem in lienem demerfte fibrae celiulofam (0 naturam aliquanto firmiorem
faciunt, quam tenuiora illa fila, arteriis circumnata . Hse funt fibrs & cellulie,
<juas poffis in liene humano (jn) admittere, nifi , craftiori errore , aliqui clari
Viri abrupta vafa' pro fibris {n) habueruntj aut cellulas, quae deftruda lienis
part-e inter vafa nafcuntur. Vnmus Svvarnmerdamius («*)ati humano lienefibras
& ceiiulas reraovitj inde Ruyjchiits (o), etiam Vieuj[eni*is (/>)= >

Im-

(f) Ad Riolanvm p Sti.

(a) Qj.ise arterias in hotnlnje non deferunt .

(.b^ Disdier fplanchnolog. Fiz.es p. 107. fi^im-
icw n« 345 Sur.ilem ^jlijfoniana capfulse facit
111. Lieutand p. 309.

(c') La Sone I. c. p. %o6. > •> ■ r

Cd) Ruyfch Epift. IV. tab. '4. f. 3. Thef. 7.
tab. I. f. i. Albin apud Meilon p. 13. Elhr
prcgr. 6

(d*) Drevv de v«f. n. 8. Eller.

(e) Duverney t i. p. 246. Caffebohm la ^one
|>. 197. TilTu cotonneux W»'ni/ovv num. 338. 339.

(f) Meslon p 14.

(g) tiabet Stu\^eh^. p. ij. 14. la Sone p. i.06.
Ch) la liene interno faabet Bller.

(h*) Caffer, Covvptr 1. c, .Sigrius la Sone,
(j) Petfche \h\d.
(k) L« Sone p, u5,

(k*) Quffi evulfa ftigma rubrum relinquunt
Fanton. anat. p. 117.

(kf) La Sone p. 195. Fiz.ef p. 107.

(1) La Sone p. s^j- in fcirrho cellula; Valifner.
Oper. t. 3. p. 197. 198.

C.m') Barthel. hift. ^3. Cent. I. Wepfer a^nd
Barthol. djE pulmonib. ,p 18. Fiz,es p. 107.

(n) Conf. Blas inifcelL p. 107. Vieujfens uow.
decouvertes p s* 6. 7. 8. fed ifte veficulas admittit.
'^atcY muf. propr. p. 61. ex Ruyfchio , & Ruyfch
Thef. 1. aff. a. n. 3. Schaaf de liene . Drevv de
iifu lien. n. 9. Meslcn. num. 13.

Cn*) Coroll. ad diiT. de refpir. n. 13. Etiaffl
Schelh.immer phyfiol. p. 123.

(^o) Epift IV. p. 9 Refponf. ad vindic &
Bibl. p. 12. Thef. 7. n. i>. Thef. 9. n, 18,
Thef. 10. n. 90 Phyiiolog. Bajav. p. 118^

(p) Nouvelles det-cuvettes 1. c

S E C T. l F A B E I. C A . _ ^

rmpuirus nunc per viilnus potifilmum membranse externaj lienis (^), aer ea
cdlulora fpariola perambulat, totumque lienem in fpongiam convercit. Arte-
riis (r) etiam aut venis demum Jnflaris , totus lien cellulofa fit teb- , fpatiis
tiiftinclaj qus. aer replevit . Facile vero apparet celiulas, quas natmra minimas
fecerir, nunc ab imrulfo aere nwle fuiffe audas (i)..

Non male adeo Cl. Viri fenferunt , qui lienem ex %'afis , & membranis vafa
connedemibus dixerunt conftare Cfi-

§, XV.. Xiien vindims ^

In tioc animale, & quantum video in plufculis aiiis herbivom {a) quadpupe»
dibus , manifeftior, & facilior iienis efl: fabrica .

Nempe in his beftiis fibrce evidentifTimse 8c robufts (i>) & lamin^-, ex mem*
brana (c) lienis externa natse , in vifcis interiora pcnetFaat , inque vaforum
tunicas fe immiftu^it (rf) , & denique in pulpoiam nataram lieois undique fe
demergunt (s)^ fenfun diminuta magnitudine . Ira efficiu^nt (/) cellulofum tex-
tum , multo quam in homine laxiorem , ut omnino faciie fit , impulfa in ve*
nam lienis aqua , 8c preffo vifcere , arque eluta pulpa C/*) , quando nunc
aqua pura redit , per venam , lienem inflare , inque urrdiitudinem evidetitifli-
mam pulmonis (/t) convertere . Liberrima etiam hic ex eo textu in venam.
(^) via eft, ut qu^ breviirimris ramis, quafi per foramina (/^), in cellulofunst
textura pateato. Ceterum ex fibrae neque mufculofs (i) funt, neque vafculofas,
fed cellulofi generis , quas ligamentoias , ob firmitatem in majoribus animalibus
aliqui dixerunt ( /* ) .

Ex fibrs a Vefalio (k) m anatomicos (/) faflos introdufise fuerunt , & aci
Balley Fhyfiolog. Tonu VIL Q llU-

Cq) Senac Eff de phyf, p. i8o. Jtnti hiftor.,
compend. p. CLXXIX. Eff, of a Societ. at Edimb.
II [. p. 11 la Sone p. 114. 115.

(r) Injefto in arteriam vei venam flstu P^Jffy
de lienis prolapf. p 11. Ccffeh.

(.1) Porro a lienis cnm hspate eonfenfum. Lkn
grandla cum grandi hepate , Morgagni Sed. II.
p- 105. In hypochondrkco Portius opurc. &
fragment. p 185., ciim aneuryfmats Badev obf.
18. Lien parvus , ciim magno hepate id cbf. 11.
Nov. Aa. Nat. Cur. Vol II. obf a8 , Zt fieo-
loaiatico Morgagni Sed. cauf. II. p. 13. Liea
durus , cum hepate duro Bader obf. 4o Hcsehftet-
ter Dcc. X. caf. 7. Bader obf. 4 Lien tumidus
& durior cum hepate maximo Camer. eftip
_ CO Nicholh p. 19. Lieutaud p, 310. Meslon ds
liene p 19. Sckaaf de liene ,

Ca) In ove heeuwenhoeck Phil. tranf. n. 307.
In clefhante dunffime Parif. Etiam in carnivo-
riiS celluls funt ; fed his teneriores & fericeffi ,
u';. in urfo Comm. Litt. Nor. 1734. hebd. 3S. ia
panthera Parif.

(h) La Sone p. i^7- Cum penis ceHulofo textu
CGmparat Merv prog. de la nr dec. 1697. p. 38,
tum Duveraay Conim. Acad. Petr. t. 4. p. 136,

(e) Leeuvvefthccck 1. c. El/ey p, «7- Bfit. Jiij-.
ragli vigil, p. 60 Malpighi de liene p.104. Stu-
'k.eley p 17. Warthon adeno^r. p. 17. La Sona
p. 197- Ruyfch Epift. IV. p. 8. Siulukp L C. p.
10. 18.

(d) Stukeleff p, 10.. j8.

(e"} La Sone p. 107.

Cf) Ruyfch \. c. f 3. Bidloo tab. 3/5. f. x.

(f*]) ^vvammertiam bibU p, 431 Eff of a So
ctet. ai Edirrb. t. 3. p. lij. Ru/feh p. 9. Ellef
p. 18,

(ff) Duverney II. p. 62. Stukeley t. 3. & in
©ve tab 4, f. 4. Jsnty .

(g) Queirnalz. de liene n. 9. qui vult vafa fo-
raminibus patula in lieHe apparere.E«t ia equo»
Perrault Eff III. p. S37.

Ch) Vefal Stuk.eky tab. 3. Highmor. difquif.L.
I. p 3. c 3. tab 7. f 1. Monro 1, c, Winslovv
II' 337 347- Duvernoi .

Cij Facic mufcajiofas Malpighius pofth. p, 9.
58. Duverney 11 p. 541 Stuk.eliY p 10 j8.

Ci*) Ei|e ligamentofas la Sone p. ioo.

(k"; P. 627,

(1) C Bniihin. theatr. anatom. p. 143, Rolfink.
p. 1152. Warthon ., Highmcr hift pail p, 84. 94.
Ve.rhe:^£n p. 86. Em p. ioj. Gttjfon hep. p. 430c

iS Z 1 B. XXL L I E N.

humsmm fabricam fere ab omnibus translatse. Eafdem ?e]ecit Ruj/fchlus (^)
uf de hominis liene diximus .

Nuperiores eciam eas fibras, quse in vitulo , diO.se funt , pro meris vafis (m)
ha' uer unt , quae abruptis fitiibus ceilulas aere repletas trajiciant (n): foia^ue
YiOkaria ceilulas parari {o) monuerunt..

§. "XVI. v^.mi Itenis-.

Ut in aliis vifceribus, ita in liene 'Malprghhrs glandulas rcpetlt. "Nempe in
miulris omnino animalihus quadrupedibus , ut in c?ne (^), fele (^), virulo (c) ,
ove (r) , capra (e) , mure (/), talpa (^), erin?ceo "(/'), fjmio (/), in primis in
'elepbmro {k)\ prrro in pj^cibus etiam , fequaio (/), delphino (w), torpedine
(w) , acini rorundi in liene reperiunrur.

Denique vir ill. addir , &: in hominis liene (o) acinos reperiri-, -ovales (^),
confdcntes , ne Rtylck'x} quidtm diff^mulatos (^ ) , neque a Wrnsh-tnjo ( r),
Fernn'o ( j ), ^^ Ftuem.ahno (t)j Senaco ( ^^ ), Fantcnc (tv) ■, aut Leewvve-
nhceck'o (a) prsprermiffos .

Eos cavos effe , docuerunt Viri J//. veros acinos ifimplices.» Tacemofos {y)-,
in morbis (?) variis priEter naturam humoribus, tirjm g^^pfo ( ^* ) plenos,&
ir.ole au£los {a).

Addebant non effe vaTculors na^urae , cum -ab arteriis In eas jslandulas liquoT
non tranfent (/;), neque eos tingat,& demum ab /«/V(??/VKe anatomica acinieva-
nefcant (/>*); ceterum in cellularum lienalium areoIis,in ipfo cen^^ro federe (c),
ab arreriis & venis racematim fufpendi ■(<'/), & in eas glandulas fecretum abar-
teriis humorem (^*) deponi .

Et cum nuper Ruyfchtus hoc glaTidularum fyftema refutalTe crederetur -, ita
^eliiturum eft a Cl. la Sone {?);, uc x:aro lienis |)uIpofis folliculis (/) , per ma-

ce*

C!*") Refponf. ad vindic. 3'dloi p. i?. Epift.
^V. Thef. VII, n. ii, Tbef. IX n. %%. Thef X.
■num. 90. tum Schslhonmer phyfiol p CCXXIII.
& alii ; & princeps Svvammerdam ccfroH. 13 ad
^tifert. de refpir.

Cm) £//£>' p 17. 18. "ad«!. Mt^i/arj. de liene p.
■••41 7.

(n"! Dridier aflat<, raif. p 3<54, F>:;;w p. 'aoi.
'Conf Comm noflr. t. 3 'p .-jy.

(o) F!t.ei Vbvi..

(a) Pe\eY -Gof. i J.

Cb) Idem abf. 17. h 7.

fc) M^tlficbius de licne p. j H. Vo^s "p- ^7.
I^*ij/ftx>v n. 349. ?^ hoc-anJnaak 'pouf&.iiSJn ,
'«tiarn Caffihohin in poflh.

<d) m^dtigb. ibid,
' (e) ibid.

'{i^ G^iw cofrr.olog. facr. vp. ro,

{f. Pf v^ri^-obf. if>

(ii") 'Malfigh. poflh. p. 4i.

()) Dwefi^ey il p. '544.

i{k''' MuHifis p. 2?.

(^l) M-i1pigh. p. -ii"2.
- '(m"^ Collinj p. ^ri^

Cn; 'Lorcnzi-ii .

pio 'copfpici Winslovv 'n.'34'5>.

Cp) Malpigb. p. 413.

(q) Conf. p. 413.
'CO N 338. leq.

(.s". Mem de p^hyfiolo^. p. 66"^-.

(u) -Eff. de phyf p. 180.

(vv) P. s;i8 in homine .

(x) Phii. tranf. n. 307. cum JS.

(y) T^lalpigh. p 11 "..

(z) Id p. IM.

(2*) Mery Hifl. He T .Acac?.. rTCfS. Tfntrg-rs
'?hH. tranf. n. 349, >!n ;phthifjy.o 4jmis> Aac.MsniT^
1. 404
• (a) Ibid

'(b) M,Tlpisi-b. f. TTO 'Eriam /<? 'So^Je p. 'irs,
'Mrm. de ■i"7S4- f^in*Jfi^^f mercurium bultarufe
qutdcm fprcie in liene arparere ; ^ed a ruptfS
\afis id fitri flruC^ure des vatfs.
-fa*) La ^one p 128.

Xc) Mafpi^h p. ! n. Adde /*; 5.31.?^ 'p.ai4.-as8=
'■Winshvv n 348. S*»*? 1. "c.

(d) M9/;»;g* :|>. iii ti«.

(d') iJesjp. Jia. cnm it5'££S hrtnt,-

•(e) L. c. p. 507. 111. 1*4, iio. a.M.

(f.) EtwiB jft-fanis •beminibus >? <*'?»♦

^ECT. l F A B R r C A. ?#

cmtiGnem confpicuis , conftare videatur ; tamen ut farerenir , fuhtnde njillos
fsbi occurriiTe (§) acinos , cellula-fque ipfas lienis ex pulpa- villofa fieri (^y) ,

Po^ iniedionerrv RuyJchiaHam magnam partem' pulpgpperire (0,. mm^t Uem
Vir ///. floccorum fpecie ,. & una glandulas. deftrui {k) .

Additum eft ,. ut puto ex conjedura , ex unoquoque nodulo lienalis acini
exire duo vafcula (/) ,, alterum; breve in. cellulas lienis. apertum , alterum quod
fit arteria lymphatica.

Adftipulatores numerofiffimi (w) huic' opinioni non; defuerunt . Et potiftl-
mum C\. Eiier non quidem Malpigbianas glandulas , fed alias in bovis liene
microfcopio undiqua confpicuas j^ admictit y ex q^ujbus, i:adiorum, modo vafa ^^
fpergancuj: {n),.

§. XVir. Qim contra ijfa dicantur,

^uyfcbius equidem particulas lienales figura acinorum fimili. adopfavit {a) ^
tantum ut fabricam eorum aliam faceret (b) .. Nempe neque communi aiiqua.
membrana (c), ejufmodi acinum involvi raonuit , neque omaino! cavum efife ;,
(td arteriofarum ( venarumque ) efle glomerem ^paulo magis cohajrentem (/<')?.
qui tamen repletis ex arte arteriis colore inieda humoris tingarur , & fenfira
in aqua explicetur (e) , ut in penicitlum (/) abeat , qui acinus fuit . Per mor--
bos veram omnino naturam non patefcere (g) monuit .

Eadem fere, qua? Ruylchti (h) etiam nJibini (?) eft animadverfio, ut in liene
praeter v,ifa & celiulofam fabricam nibi.I fit.;

Oiim /.. Bieronymus Sbaragli {k} contra eas glandulasr fcripferat & R. Vieuf'
fens (/). NervoFum effe plexus G. Stukeley (m) maluerat ,, & fibras abfciffas ia
vitulino liene ^' I. Eiier (ti)y quas Maipighius. glandulas dixiffet . In elephanto.
regat reperiri nofter olim {c) Praeceptor, m equo Snape- (/?)., ^

Qnx ego vidi , ea omnino. propius ad fententiam Rujrfohianam acceffe--
runt . Vafcula pulpofa vidi , noduioftjue , fed uti perfe^lior erat injtilio , ita
vaforum majorem ad reliquum lienem portionem , & extremos fines in m.i--
nutiora vafcula exiilTe reperio . Macerationem. aliquando multoruiu menftun^

Q 2. adhi-~

CO P. 107. iir-

Ch) P. 130.

(i) P. ai6. iitf.

(k) P- 111.

CO Wtnslovv n» i^?- Sebaarfehmjdt- fpfanchno^

loS- P- 53

(m) Tiling. anat. lien Chefelden. Phil.. tranf..
Binnchi hiftor. hep. p. 154..

(nj P 117.

(a;) Epift. IV. p.7. Thef. I afT. 3. n. T3. Refp.,
ad vind. Bidl. p u. Thef.I!. aflT j. n 17. Thef.
IV n. 7. Thef. X n. 90. In vitulo Thef. i. aff.,
I n 1.

Cb) Ab anno \6q6.

(S) Epift IV. Thef. X. n. 90.

(d) Tenaciora quam in beftiis vafs Thef. IVfc
n- 7-

Ce) Thef. VII. tab. i. f. x..

CO In homine Epift. IV. tab 4- f- 4- ThefJ;.
aff 3. n. 10 Thef III n. 71 Thef. VII tpb i„
i, I. Cmvenov. n. 67, In vitulo Thef If. afl". 4..
n. 4. Thef. V n. ii. 71 Tht-f msx n 71.

Cg) Thef. IX. n. 55.. Conf. hujus noftri. operis

L. vn. p. 271..

(h) E.^. ki.yfchto Schelhifmmer ansi^iH'. F.'zet
p ao5.. P^atei- niuf. p. 6\. 8fC. In iis aCMiulis ar-
teri» & venae uoiuacur , & minimos, ramuios
edunt Hcucrmin t j. p. 667..

(i) TMedon., n. ij.

(k) V'>/7. p.. i'2, a ceUulis- non differre .

(!) Vaforum efte glomeres nouvtlles cfecouvse^
tes p. 14-

(m) P. 24.

(n) P. 18.

(0) Duvernoy f. c. p. 1^«*,

(p) Tab. 7. f. a.

'2<5_ ^ , /•■ Z I B. XjCL 'L 1 E T^t;

adhibui. Neque finit certe analogia giandulas fimplices adoptare , ubi nulla fie-
ret fecretio, ubi nullus effet excretorius duflus . Neque artificia , qu<E nuper
ad iienis fabricam explicandam adhibita funt , iis videmur potiora , quibus airt
Ruffchlus ufus fitj aut ^Wtnus .

S E C T I G ir.

L I E N I S U T I L I T A S.»

§. L

IN meras hic conje^^uras demergimur : obfcunores , quam fere alio in vi-
fcere . Solus enim fere lien neque du£lum excretorium habet , in quem
liumorem fecretum deponat .• neque vim mufcularem , quse fanguinem alium-
ve humorem urgeat . Denique extremi fines vaforum nondum fatis plane inno-
tuerunt , neque ultima. fabrica iienis , & difficile eft , machinaj exponer-e mo-
tus , cujus ftructuram ignoraveris . Cum tamen aliquara partem veri teneamus^
eam primam proponemus , Calorem omittimus, ^uem lien ventriculofutfundir,)
slibi iaudatum {a).

§. n. Sangntnis sn Ikne pro hepate py^faratto-»

In omnibus , uifi plurimum fallor, animalibus , fhnguis lienis in hepar ve«
nit, uti in omnibus pariter bilis in hepate nafcitur . Nunc cum nullus pecu»
liaris humor de liene exear , nihil poteft certe hepati {a^) tribuere , nifi fjum
fanguinem, -neque enim lytnpha de =lienc magis quara a puimone, tefte^aliifve
■^ifceribus redit»

Nunc fi lienis utirrtas ^ft in f&f5gufiTe, ^quem 'hepati fubmittit , fupereft , ut
oftendatur., quid Hen ~in eo minifterio peculiare habeat . Invenio in natura fan-
guinis habere, & in motu , inque mo^cus demum temporibus.

Et primum fanguis ven^ portarum multo ex omento {b) Sc ex mefent«-
xio (0, reduce adipe gravidus (c^) , lentor-em experturus ex divifione arte-
riofa in hepate , exque ramofum luminibas 'multurn lumen trunci fuperanti-
bus (^) , obftrudtionum & fcirrhorum periculum infuperabile faceret (e) ; nifi
eum fanguinem fluidiori aliquo faaguine l^^afura canteinperaret , 3c incitato
•motu urgeret .

In liene adeo fanguis fluidier -eft (/) , quam fere ullo in Vifcere : -eftque
prsterea indole lixiviofa falina (^), "oleum diffolvente uberiori imbutus. Appa-
rer , iienem fervire diluendo finguini iiepatieo ., ir^pedienda^ concretioni , foi-
'vendo , quafit4im fufficit , adipi-,

Quat-

Ca) L XIX. -p 197 id') L. VI. p. ui.

■:(a*) Eosfhaave praeieds. t. 3. 5. 80. Winsf^v-"^ (e) Schmidt de iifa lients p. 116'. Eo referas ic

IV. n. 382. (eqq. ifterico hepar graiuk , bilem coagulatatn , cum

(bVL. XX. p, %i6. liene (cirrhof? VW*/«?r. 'oper, t, ,3, p. 157. 198»

Cc) ibid. _ '(f)-?. 1:4.

(c*) Sanguis tena'^ in vafts iiypochttndrieck ^g) IbJ4,

'iE«£;ini«l8t?!s Troiichin, colic, piit. f, ioa« ^ - •■

S E'C T. TL V r ILir AS. ^ , - A '''^
^Qmxti nunc poteft , ut eam peculiarem mturam fanouiS m hene induat .
Si in cellulas iienales vere fanguis effunderetur , bab^remus caufam itagnatio-
nis certam , fanguinem nempe in lacus aliquos diffufum , m quibus tamdiu
^aiefcer^r , ufquedum a caufa aliqua expediretor ; omnmo , ut m fcmihbus cel-
iulis adeps quiefcit . rr r ^ •

Nondura aufim (^) in vivo homine fangainis in cellulas etfufionem admitte-
re. Unicum, ad peculiares fines fadum, efifufi fanguinis exemplum in peneeit;
ireque ccra per arterias (?) lienales^adeo facile in cellulas effunditur ; ut quideni
facillim.e in venas tranfit, non tranfitura, ut videtur , fi patulum iter m aper-
tas, laxas, non refiftentes cellulas haberet.

Supereft, ur major inter ramos vafculofos lienis & truncum , quam aliis
in vifceribus fft ratio : Magna quidem eft arteria lienis , cum bepaticas arte-
rias pene ajqtiet , vifcus aditura quintuplo minus . Renales artenas cum lie-
nalibus non compaiamus , cum ex iis maxima fiat , & celerrima fecretio , ^o:
'ob eamdem rationem venam portarum hepati noa imputamusj qu'^ Iit iecre-
xioni bilis deilinata ,

■Et tamen credas/nos non abfque ratlone majoremhic ramorum ad truncum
rationem fum.ere Ck), quam ea eft , qux alibi obtinet. Lien nempe, pr^ster te-
neram in homine', & sgre confpicuam cellulofitatem, totus vafis ht {anguineis
</). Neque adipem habet admiftum , neque radices duauum excretonorum.,
neque copiam eam cellularis tiaturs , qnx eft in aliis vifcenbus, neque muicu-
Jares fibras, neque acinos -glandulofos . , r i r

Nunc fi major hic, -quam alibi-, luminis ramorum afterioforum hmul kimtO'
rum ad totum vifcus eft ratio, lentefcet idem (m). Sed m venis poiifhmum
■lienis retinebitur, quiE infolita ratione arterii?^ iaxiores (w^^facilhme fangumeKi
accipiant, expediant dif^cilius, ^ . . . .

Sed omnes humores humani, ftagnandt) acrimoniam concipiunt (o ) lixivio-
■fam ; eo magis, cum in loco calente hic henis fanguinis lentefcat ; cum prs-
terea inteftino colo proximus (z?) infideat, cujus putridoshabitus per_ poros mor-
-ganicos non recipere"^ nequeat. Ut autem acrefcit (^) idem fanguis, ita perhmi-
4es caufas, naturam coagukbilem deponit (r), fietque liquidior, colore vero
3nini3S intenfo, cum fut-^dinofus fanguis fponte fua ia fufcedinem triilemque
colorem tranfeat . . • • • j n.

Aliquid etiam ad.fluiditatem tnajorem facit, quod nullus fit in liene du.tas
fxcretorius , qui humorem avehat , femper & neceffario fanguine tenuiorejTi .
Horum fimilia plurimi fcriptores (s) protulerunt j ut tamen plerique alias bujus
*lenuitatis caufas darento

T-T

iu i-

~(h^ Malfighius p, iiJ. Qnelmalz.. de Ilene 4i. (uypnm. lin. phyf. n 666. Itolof ip. 60.

•7. &c. (q) D^evv n. 36. Velthuyfsn c 3.

CO P. II. ir) L. VI. p. 316. G.?^*- Mifcell. Taurtn ^.70.

(k) Comparat Keilius lienem cyVmiTO dJame- (s^- Attenuari in liene fansuinem ■CBvvper In-

Ui unciarum duGTum arteriam fplenicani vfrro fa- troducl. to the anthropobg Deuftng fanguihcat.

t\t o. C08. Secrtt. anim. p. 43. ip ifa Tauvry anat. raifonn. c.9- Wt»s,ovv iV.

CO P. 17. *Boerha.ive n. 316. Bohn p 257- Berger p. 157.

Cm) L. VI. p. jii. ■&c. Rftaidando fanguini -Geovgi .^e homine p 133- ^'^^^^ ^f 1'^"« ?■ '^>-

liienem .deftinatum *ffe A:e///«J 1. c. & abrigdm. 130. E/Z.-r- p. 23. 24. S««^f Eff- ed. 173";- V.^^-y

-j,. 80. Dt-evu n 33. Meke//. 1. c. Ca!idiorem_ (an^ui-

Cn) P. -13. nem, cb arteriarum^copiarh ad hepar mitti Hir-

^/,0) L. .Vll. ^. ;ji^ -Sisi..'

zz LI B. XXL L r E M*

§» II [. Motus favgmmsi lienalfs,.

Jn qusdrupediF.us verior & infignior (a) lien eH: , & in ea claffe oportet ejfes
atiliratem qusrere^ qtiam cfe homine afSrmare liceat.

Bilis major eft neceffiras, quando cibum oporter fubigi. CommodiflTime erg*
concingeret , fi eo tempore piurima generaretur, quo ejus neceffitas immine^t .
Generabirur autem uberior, fi eo tempore maior copia fanguinis ad hepar ve-
niet; veniet aurem maior, fi lien , extra tempus codionis ,. fanguinem uberio-
rem reteperit , & fub id tempus abundius ad hepar remiferir.

Nunc fimplicifrimo artificio hic finis obtinetur. Lien ponitur inter faccum
carcum {b) ventriculi & diaphragma : nort poreft ventriculus grandefcere , quin
lien comprimatur , neque viciffim inaniri , quin laxetur lien . Quando ergo
inanis eft venrriculus, tum fan^uis per grandem arreriam in laxum vifcus ,
inollefque venas {c) magna copia irruit , idemque diftendit , manetque copio-
fior in liene , quod lien nunc nuUa a vi valde prematur , & per laxam ve-
mm fanguis lentius ad hepar redeat. Hadenus poffet iien dtverforium {d) dici
jangu'in\s Ne penitus tamen ftagnet j, fepti tranfverfi facit preffio (e) , & fan-
guis qui fuccedit.,

Quando vero ventriculus cibis, (S: in primis aere , diftenditur , non poteft
fmiftrorfum moles increfcere, quin lienem urgeat contra diaphragma , ita ut
inter oppofitas poteftates medius prematur , perperuam ftomachi , alrernam:
diaphragmatis. Quaffarur (/) adeo id vifcus , & inanitur , ejufque fanguis per
venrs novis femper di^iphragmatis prefTionibus ad hepar urgetur . Ita liberatur
quidem lien fuo fangume {g)i Sc una hepar plus fan^uinisaccipit, exquo paulo
poft plus generatur bilis (^),

Hinc lieni fcirrhi frequenres (0 hi redentariis artificibus ,. non in agilibus
ruflicis. Hinc m2}or Iien in domefticis animalibus (/*) , quam in feris • Hinc
rede Hippocrates ^ \n lienis morbo jubet Iignare, fecare, &ambulare(0. Hinc
iienolis venter prsdurus^ ob inertem bilem'(/).

Jn yomitu vehemenrer quaffatur. Ah eo iien minimus (/*) .
Qui e;.m vim conquafTantem cellulis (m> tribuerunt mufculofis , & lienem
jr-Gfcu'ofum fecerunc, qui modo ftnngat vafa fanguinea , modo laxet (w> ad
anima' nutum (o), & ut quadam pulmonis vice fungatur , ii plus lis celiulis,
meueruat, quam Natura^

S. IV'

Ca> P. 1.

Cb) Sea. 1. §.4.

(c> P. II.

Cd) S.chtlhammsv pbyfioh p. CCXXIV, Sft/kf/fy
p»33. Duverney 1 c. p. i6r.

(e) Lctuvvenhoeck Phil.tranf n. 307. Ep.noftr.
de rcfpir. 44. 50. 51. 52. 55. &c.
^_ (_i) Schelhr.mmer. Splenem in omnibus anima-
libus poni in fede ad conq^uaffationem apta Mon^
re tcmpar. anat, p 117.

(^) BorJeu recherch,. p. 431.

C,h) Stukeley f 33. cujus hoc , ni fallor, eft y

mventum . Lieut/ivd Mem, d&- 17 iS' tift' !• Phy-
fiolog p 146. Effays p. 311.

(i) P. 9.

(,1*) Bu.ffon t 6. p. 17...

(k) Aff intern text. 33. Lieutaud 1. c. Qjfel^
r/ialz. 1 c. n. 13,

(1) Ariftot. part. anim. L. III. c. 7.

(1*) Morg. Sed H. p- 13

(m) Cokburne cecon. apud Manget bibl. p.njo*
Malpighi . Highmoy !- c. p. 94.

(n) Wiilis de cerebr. p 196. Ed 8.

Co) Highmof hyp.och. affeft. p. 99.

S E C T, IL U T I L I T A s .

^3

§. lY. i^//<f utUitates ut tnvenm poffint,

Isfon tianc dices totam fuIfTe caufam faciendi lienis : cum dentur prxterea
^animalia, in quibu^ lien ventriculo non adfideat {a).

Nunquam facile fperavero TSlaturw fapientiam me totam perfpexiife . roffera
Teponere, non videri fatis vero avium pifciumque lienes (/^), qui utique ven-
triculo non accumbunt. Minutiffima effe ea organa, nulla ad hepar portione,
nos de liene dicere quadrupedum. . ,

Poffet iterum a nobis pofci, ut alias lienis utilitates expifcemur, duplici ar-
tificio, per morbos nempe, & per vifceris «xcifionem. !n morbis quidem he-
nis, funcljones ahquas corporis humani iri vitiatum ; effe adeo probabile , has
ipfas, fundliones eife, quod lien corpori univerfo prasftet.

Tentavi eam viam , neque perinde profeci . Inveni , lienem In -umverium
faeplfifjme grandefcere ( <: ) , frequenter, ut monui , fcirrho (.0 tentari , neque
a cskulofis concretionibus alienuni -tlfe ( W* 3, non infrequenter quafi putrido
fanpuine repleri ( /*) .

Referas grandefcenrem lienem , iSc fcirrhum ^ ad diminutam corporis exer-
citationem , demto de moru fangumis lienalis altero inftrumento , concuffio-
re nempe incitats Tefpirationis . Putridos lienes ad eamdem retardationeni
referas, a qua etiam in fano homine , ahquid iii lienis fanguine nimis alcali-
Jium (^) fit .

Neque potui ajiquam perennem ratlonem reperire, in qua lien effet & ne*
J)ar. Grande reperio i:um parvo liene ( z!? ) , & cum magno (/) : idem & cum
araagno liene icirrhofum (^3» & cum parvo (/); & cum moxbQfo (w)^ & cum

(a) Adjacere fere Stukchy 'p. 3*. de quadrupe-
dibus locutus .

.'(b) ?. 6.

.(c) P 7.

(d) P. -9.

(d*) ME^um in liene concrementum offeo caf-
culofum , feptem digilos lonsium Marga^n. fed.
cauf. ninfl). II. p. 67. 6S A!ia ca'cul-rum in
liene -Exempla II p. '67. Varorum lienis tunica.
cartilajinea verhand van de hoii maatfch. t. 3.
p «^15. Arteiia 'fplenica Istior & ofTea fere tota
'Mori>agn. I. c II. p t^x Tn ea diverticulure
=©(Jlii m concreto .&ngnine iplenum l, p. 16.

(2) P. II.

(h) Barthol.^Cevt. I. liift. 5. Hhtan. p. lil.
1-ex errt ^> ij^ rytelts , cum liene parvo aut nuHo,
ffut rrraffnum liepar reperiri . aut omnino duplex
iijfl X. li! c. 7 Cum mofbis jecoris •magni lie-
ines frequen'es 'refat. L. V.

0) Mesii monit p rij Zod. 'Mecl. 'GaU. U.
';?-^S'' iHepaa^ ad .li.eneiii ^rotenfuaa magnum, ilefi

araximus '^ifidus Horjl 'Epift. p. 4?J. SJc -fere
Mnr?. Sed. 11. p 105. In hydropica hepar &

iiien prsemagna Barbe>rac 1. c In hypochondriaca
immane hepar & pra^randis iien Port pag 18;.
In fcorbuticis *epar & lien maxirai , etiam uke-
rofi Pyrard VeyaE; P. IIL p.37. 1« "SO "<"'•' cutn

tangrana lien 5- hepar 5. Tib. 4. unc Mead,

.monit. p. 11?. In fubito mortuo 'hepar \'<h.%. lien
Iib. 5 Frank Ammerk 11 f p. S3o> '" ^^^^^
■acuta hepar & "tien magna .Fariton. obf. i^.

(k) Salxw.ann oh^ p. 37 lcierus eum_ tumorc
'Jienis Wolf obf. az, Hepar fcirrhofum bvljs fpiffa,
lien mapnus Tetzold obf 77 in hydropico . P«-
fati marb naron. p ;aiS. Cum .3as.gno iiene., fed
4r.fi l'i Vefal. p 628.

(1) Fahie progr. atin. 17 9- thlfflet 'obf 3?.

•(m) Cum abceffu hep.itis Lifri corrupto /^n 1"^;
ne plenus & ma^nus Eetket tract. p- 6. Sic iient
fimiiis cum amplo hepate Phil tranf. n. to^
H^gar .ukerofum, lierv aj^jor iCoitsr ~p. itiOr

2^ ^ . L I R. XXL L I E N.

f::!-iq_ 00 5 ^ iternm cum magno lieiie parvura \tcui (o) , (5c vkifKim cum fclr^

rhofo magnum (/>).

Sed eciam_ byclropes cum fano liene (^) , cumque parvo t^} conJunguntur,et{i
fepe cum vJtiofd (r'^):& hypochondrincus rnorbus cum 'parvo liene (f),^ cum
fcino. (;*) adeo frequens eft, ut raro afiiei Ctar. Vir affirmet (w), atque viciffim
icirrbus lienis abfque fufpicione ejus mali (w) reperitur.

In univerfum nondum ex csdaverum morboforum mcifionibus plenum frii'«
£}um decerpfimus : rum quod plerumque jn prascipiti tempore tot-a res pera-
gatur ; adeoque fabricae vifcerum vera corruptio minus innotefcat : tum quod
rnorbi poffint earum corruptionum & caufa effe Sc effeflus («). Ut in exem-
p!o fubfiftsmus . Poteft fcirrhofus lien ad hydropem conferre , quod bilis
minus acris tx eo yirio genererur: arque adeo ciborum codio !a?igusat : ut
crudi 8c aquofi fucci nafcantur : VicifiTim perfpiratio vifcerum , quaj etiam
lienis eft , avifcore illo gela-tinofa irapeditur , qui ex aquis hydropicis natus
orania abdominis vifcera obungit . Ex eo vitio , ut dura cutis fit, ita poteft
in liene lymphaticus humor rerineri, ftagnare, indurari . Et tamen perfuadererj
fi viri veri cupidi,in opportunitate nofodochiorum hepatis degenerationes cum
lienis vitiis conjundas longo labore rimarentur, denique majorem hic nobis lu-^
cem adfulfuram?

§. V. Lknts evul/io .

Nefcio cur de hoc liene evellendo magis, quam de ullo alio vifcere , anti-
quitas cogitaverit, inque eo uno tenramine dudum incifores (^), etiam in hu*
niano (A) corpore, audaces fuerint ?

torte dolor eft in caufa, quem homines, in coli fiexu lieni vicino a flatu
diftendcnte paffi , jam vetuftis temporibus lieni imputarunt.

Credas irerum , fi qua^ eft lienis in adjuvsnda ciborum co61ione poteftas ,
eam coClionem evulfo liene, iri diminutum, aut omnino periturum effe : ita
qux detrjmenta animal palTum fit , eorum elfe fumm.am a^qualem vercE lienis
utilirati.

Ne ita quidsm tantum cft profedum , quantum poterat fperari . Primo

qui-

(n) Fehv.. Eph, Nat. Cur. Dec, II. ann. i. obf.
a. Leigh Exerc. V. p, 125.

Co) prarken de hepate , Kaatfchynidt dle liene
rar. tuagnit. Cum crafTo liene fanum jecur Pet-
Z.cld obf. 6k. in hydropico. S'C tere Morg. l. II,
p, 107. Ke^rkisng cbf 65.

Cp) Volifner. III. p.197. 158. Camerar. ex ftip.
hi;pat. def.

Cq) Fehr. 1. c. fioriflus & ruber Boniekoe thef.
p. 107. Vater hepar infons .

(r) Tiffot Epifv. ad Hall. p. i6.

(r*) Etiam a liene hydropem fieri fcripfit Cel-
fis L. III. c. 21. Cum aiagno liene Schneider de
liene Thef. 37.

(s) Co.Tim, Nor. J740. hebd, 21, Chiffiet obf.

(t^ Btcker \. de morte fubmerf. fine aq. ofjfa.
Alhtn. tam. canin n. XI. ^lv. diiT. V. n. 7. 8.
Gliffon ventr. int. p 348 ed. bat. & ?e^er me-
rycoi. p 148. Seheid de liene n. 17-

(u) Schwiedel de pericard. &c. p. 14.

(vv) Littre Hift. de l'Acad. 1700 hifl.7. Journ.
de Trev, 1717. m. Janv. Stork ann. i p 131.

(x) Sfirrhos hc^ati'- & lienis eife hydropis non
caufas , fed efliet>us Dionij.CQurs d' Operat. p 9*»

(a) Eycmto liene anuralia V;vere ?hn. L- 3s.I.
c. 30. Exfecto liene vivi poife Tahiiudiil.ie apuJ
Ginz,hur,-^tr medic Taln. ud. p. 11.

(b) Apud heoti. Ftn^av'in i tcforo della vita
umana L. 11 c 8. Adnj.mftravit in femina au-
dacem (ej^ionpm Adriarjus Zaccarella : Si ds
omento feparavit ,

i" B C r. 17. U T T L T T A S. 25

quidem innotuit, potTe urique lienem ex homine ( c), & ex quadrupecfe (^),
eximi, ut vira, & fatis falubris fuperfit : evelli (e) tamen melius elTe , forte
qucd protradas arterise, dum in fe elarere redeunc fuo , melius fe claudant.
Neque, fi aliqua animalia non diu (/) vitalia fuperfuerunc , id oportec ipfi
vifceris jacluraj rribuiffe , fupervixerunt enim plurima . Non ideo hanc opera-
tionem in homine adminiftrare fuaderem (>?)•..

Iq univcrfum per hsc experimenta conficifur, animalia vulnus abfque vitas
jadura paffa porro vixiffe abfque confpicuo incommodo (^), per annum (/),
& ultra (-4); etiam homines (/). Catellas porro peperilfe {m) , pingues fuiffe
eanes (w), IJE^ofque (0), & voraces (p) ; etiam plethoricos (q). Addunt aiiqui,
falaciora fuiffe animalia (r) , & miduriviffe frequencius (y).

:-i Baller P^fj^olo^, Tom. FII, D ?au-

Cc) Fioravanti I. c. in formofa femlna ■ lien
per vulnus eiiiergens feliciter ref(^ftus Eph. Nat.
Cur. r.ec II. ann. 3. obf. 195. & Kome fa£ts ^p.
3. & phil. tranf. n. 43'. In homine , cui per
hiatum fpontaneum lien prodierat , innoxie edu-
£lus eft Pamon ad Manget Epift. 1. & VF. Feli-
citer hypochondriacis excifum fe vidiiTe C. SiSKX)//;
theatr p 143.

(d) Sseculo XVI. refalius p. 810. & ipfe &
emnes fere in canibus Sseculo prseterito teftes
funt Birch t. 1. p 416. 315. t. 1. p. 17^. 175.
ut asjftores experimento effent Kingius & Clarkius^
& G. Ch.irleton. Porro Scarborovgh phil tranf.
n 18. Eph Nat. Cur. Dec. I. obf 138. Ent.
apolog. nov. ed ip 106., Jolfffe apud Bartholinum
Epift 51. & 92. Cent. 4. & apuH Boyle utilit.
phii. exp, p. 109. Raequard apud Barth. Cent.
3. Ep. 50. 64. anat. p. 158. qui ter lienem ex-
cidit. Borich. hermet. »gypt. fap. p. 419. Bar-
tholjrt. he^at^ defunft p. 64. Agricola apud Dea-
fing de fanouific. p 119 J. Michael apud Majo.
rem Chirurg. infuf p. 5S6 & apud Rivinum ,
Th. Keykring obf Xf. Geuder de ftrment. p.190.
J. C. Brunner de pancreate p, 8 J Bohn circul.
p. 24S, duumvir. hypoch. n i'. H. Meibont ,
qui fe>cie<; repetiit , apud Sehelhamraer phyfiol.
p. 114 D nis Conferfnce 3. Duncan Chym. med.
fpec, p 19(5. 197. Milfighius de liene c. 6. p.
114. G Bi^livi Exerc. IX. p 677 Henricus Balff
apuJ Mech.rn obf. 43. Birbette prax. rred. p.83.
qui & fexies 'ienem eicimit Decfer in Barbette
p 121. Z'P.tus compend. p. 85. R. de G^aaf
apud D-emerbroeck p. ^6 87. & fucc. pancr p.a8.
P. (■'erheyen p. gg 89. DreHnccuvt z^uA Schelham-
frter de liene , •Ruyfch Centur. obf n. 66.

Sa?:uIo noftro Zambecf/iri . Eph Nat. Cur.
Dec 3. ann. 4. app p. 08. & apud M.org adv
» p. 34 Ant: Fahfncyi Ciorn, de' letter. d' Ital
t. 11: p 359. Gr!1. di Minerva t, (?. p. 71. Oper.
Ili. p. ij8, Idem & Morgagntts Eph. Nat, Cur.

Cent 3. obf. 30. p. 55, Morg^gnur adverf. IL
p 54. adverf. 3. p. 3i5. Bon.izzj*olus apud J.
Poz^zjum Coa-.m. Epift. p. 7» Fanton, dilT. anat.
p. 11(5. J. B. Bianchi hift. hep. IL p. 1138.
J. F. Orthb hift. part. p. 114. &• prasf ad
Tiuvry Jufti Vefti oecon anim. L Heifier Eph.
Nat, Cur. Cent. III IV. obf 197. Dnfch in
diff. prsfide Schulz.io Hal!» ann. J7J5. propofi-
ta . Vater apud ralentinum Chirurg. med p. 312,.
phyfiolo^. p. 670 Myiiiis & Quslmalz !• c. n.
jj. Chefclden \. C. p. 167. Gtiijn. & Mead. tum
Georgius Thomfon apud Stuketey p 27. Mead.
ibid. p. 46. J. D. Schlichiing traumatogr. p. 76.
in Vcbrugge p. 36. FfKes de liene p. 137

Ce) VaUfneri 1. c. add. Birch 1. c. t i. p. ^aif,
t a. p. 173'

(f) Moriebantur iRtra triduum Matthsi anim.
p. 136. Poft aliquot menfes Dnnif, Cours d'oper.
p. 178. Mortuus ex a! fcsflu Birch. t, 1. p. 283.
£x fanguine in abdonieii tHvSo Feiheyen p 8X.

Cg) Diifuadetur in Magat. rediviv p. 175 Ita
C£lit'S Chron. L. II. c. 4. dici de excirpatione j
fed non fieri .

(h) Fere cmnia pag^ns prioris experimenta .

(i) Schlichting. Verhfyen 1. c.

(k) Birch. t. u p. 3^5. Ent apolog. Q.uinque
anriis Vffitf-eri.

(1; ■F^*'''icin. Ep VI. ad Maitget- Hor/ie. Berker,

[m) Schlichting 1. c. Va.ifneri Fph. Nat. Cur.
Dec. I. ani. 1. obf. n8. Zambeccari phil. tranf.
n. 18. Graf.

(n) Vflifr.eri, Clarkf apud Bi^ch t. i. p 173.

(o) Clarke ibid Zambecc.-wi . Mc-'?iis.n. ! c.

(p) B^hn. M.>!pi.ghi. Denis R.- jl^r Bi^ncbi
p. 1'". P ■■'tuf ,

(q) Geudcr 1. c

Cr"'' Joliffe apud 501-/? Purcell in BlakrAora
effays .

Cs") Melpigh! Bohn. Denij. Brunner, VaisJnerL
Heiflsv. De:fcb, Ortioh.

^6 ^ 1 /B. rxi L 1 E N.

Pauca omnlno funt, qux reperimus , ad hepatis tnunia vitlanda aut td*-
i£iionis diminutionem pertinentia ; borhorygmos ia nonnullis canibus (^) ; he-
par ruraidum -, qubd ad fanguinem referas nunc tenaciorem {u)\ etiam oh-
ftructum , ulcmtum , decolor (w*) ; bikm corore alieno , fufco aut coffeas
( 'vv) fimili ; eamdtm lenriorem , obfcure virentem , coaftam (at), cafeofam^
parcam , imnrieabilem , minus flavam {y)-, aqueam & pallidam in ahis (^);
& purrida demum in venrricuio alimenta (^) , atque appetitum dejedum
(^) . Nond^m tamen inde audeas ahquid firmioris theoriae fuperftruere . Nam
biiis illa t^alifneviana fufca tamen , Sc amara erat (<:), & acerrima in Po-^^ii
&: BonaXrjioli experimentis (//), & hepar potius aridum in Juftt V^sjij Sc Datt'
cani {,e) canibus . Nihil valde mutatum vidit Verheyenius in cane -, quem poft
fex ab evulfo liene menfes necavit ie* ) . Neque falaciorem cum infomnio
fuinfe hominem, cui excifus iien , teftis eft Franctfcus Hotne {/) <, &. omnino
fterilis fuit alter a CI. Beckero ciratus (^)» .

In univeffum tamen credas , plus alias, minus in aliis, motum fanguinispef
hepar paflTum effe : vitiatam inde bilem : & ciborum codlionem ; unde crudicas,
flatus-, & urinae augmentum , male cibum coquentibus familiare. Oporret autem
haec omnia numerofiSj <& ^bfqui hypothefi fufcepds |>eficulis-, aut confirmare^
auc conigere^i

|. VI. 'Hypothefes . Secretio lienalh,

Succum aliquefn etlam illuftres Viri in lienis gianduns parari (a) 'doctftt ,
^ui fanguini venofo (h) addntur, ejufque vires utrumque intendat {c) aut bi-
iem affufus temperet (^).

Id humoris alii per vafa lymphatica in receptaculum cliyli reduxerunt (e),
lit chylum dilaat (f), aut ad hepar, ut ejus fanguinem (/*) attenuet .

Alii omnino eum fuccum acidum fecerunt (g): five per venas in cor (h) re-
fundarur, fermenro futurus (/) fanguini , five per vas breve (k) m venrriculunfi
«manet, aut alio modo chylum juvet fubigere (/).

fiinc etiam lienem cum pafta Eiaceratum fermentatiGnem «xcitare (m).

Mii

-i^Mto

tO ffcFrt.

Cu) ^lalfigh:. 'Ortlol. nofms" nied. phyiioL
y. 138 h in priinis Poz.Z.' •) Dei-diir .

tu*) Didier.

Cw") Vnlifn'-yi. Morgagni ,

Cx) B"^« duunnvir n. ai. Ejufm&Jl fuU bilis
Valir «f. III p 197 198.

(y Ortiob cum Titi & bilis vomitu .

(j.j yjter phyfioTog. 1. c.

(a) Meaci apud StukeUf P 4<5.

(b Duncan. Tzxdz digeftioferpsntibuSj quibus
jaulriis tiea Stukeley p. 41.

Cc) L. e.

XA) L. c.
Ce^ L. c.

(e»rx. c. p
(f:) L. c.

'88.

(3"; Q^uod ma^na "vafa fanguinea & lysaiphatica
>jn iiene fint Morgan, ^riHcip. i. |>. iSo.

(b) Ruyfch. apud Wefioven p. 4'a.

(CJ Fr.nton. dilT. VI

(d) Salivalem vocat PozjZ.'i*f j & e» »d «lun^i
'ris tribuit -

(e^ Tar''hus p. 15^.

{f ) T. Georg. a Bergert.

^f*) brdincourt C. 4.

Cg. Perrvult p "138, Tiling '; etiam Falifneri
'Cor.r.i. 'p 490. 'r',?:'?)!^» p. 650. (56o. Creffenzio
^p aoi. Fhfer 'praeietnatural. ftate bf humours
ip. li. 136. Siibacidos vifcidos vocat humores
lie-rri?.

• a) Permult 'EflT. t. 3. p. ^39. Tilins -^ai".
breve , 'rriaw^".

(i) Jj'/i^. diff V. n. tS.

Ck) T//ii"»5 tincluram "nobilem acido falvaini
■facit ,

'(1) R/M?»? canaletti c- 18. p. 191.

(m) Tilmg vas hreve p. 161. addi: motleftus
'sautufij^ue , maxiinc, fi acetum -addid^ris .

S" £ CT. n. U T I L I T A ^. *T

Alii ruccum atrabilarium m lienem receptum ( » ) coqui , & 3d bepaf^ fcrrt
sralu^runr, per venam portarum, ut co6iio fanguiuis in eo vifcere adjuvetur
(n*), & confeaio ciborum (wf). Alii etiam per ipfos nervos tenuem CK
fiene fuccum forberi, qui fit vebiculum veri fucci alibilis (o), vel omnino.
fpiritus, qui in fanguineni effufi (/>) fermenti fmt Joca (^), aut certe; ali(^uo
snodo fanguinem perficiant.

Olim etiam Francijctts lllmus \n liene ex fucco ventFiculi fanguinem per*
fici fcripfit, qui per aortam in ventriculum cordis fmiftrum rapiatur , & inde
in arterias cfetur cum aere miftus (r) ^ quem hadlenus fublevat G. Stukeley ^
quod Henem fpongiofum faciat, ex qua fpongia pro arbirrio fanguis in arte-
rias, vel in venas premi poffit (j).

Idem ait, fienem aliquem genitalibus fanguinem {t) dare^ atque haclenus aci
venerem (;;) pertinere. In falaee lien maximus (iw). _

Denique mucilaginem articuiorum in liene parari , viri alioquin bene meriti
fuit conjedura {x}. Lympham per poros fudare, qu« vicina vi^cera pbiiniat &
humefiet {y) atterius Viri Cel.

Hsecomnia, parrim omnino abfque ulla demonftratione dicuntur, partim
manifeftis experimentis comraria funt. Lien (i) non eft acidus (^). Vafa bre«
via nihii poffunt a liene ( ^ ) , in venrriculum fani hominis vehere ; & longe
minus aliquidin arteriam remittunt {h). Nervi lieni paucifTimi (c) funt & mi-
nimi, inter vifcera nobis nota, ipfeque GlllXonius fuam conje^uran} antiquavit
(c*). Succum ex arteriofo fanguine in liene parari , & continuo in yenofurai
ejufdem vifceris cruorem reddi , videtur inutilis natur« labor : cum,quae in ac-
teria funt, alioquin in venam tranfeant • Nihi! a liene ad vafa genitalia venitj^
& foecunda funt animalia, quibus licn ademtus {d) . Nulla in XkSU^ mucilago,
via nulia, qua poffit im articulos univerfi corporis ferri.

§. VII, %/fli(e hfpothejei^

Sedem effe animsB fenfitivsB (/?), (qui vix omnina fentiat).
Veneris in eo fedem effe, & primordium feminis {b)\ fomni demum , dum
fibi , non publico, operatur (c) ; faturniri regn^ lienis effe {d).
Rifus in fplene ^uamdam effe fcaturiginem , ut ridere faciat \ ^tque audla

D ^ lie-

(n) Galenui . C. Bauhin. p. 147. &c. Piceai
materie plenus lien Simfon dlff. p. 134.
^ (n*) Linden phyf. p. 117. Primirofe de ufi«
lienis .

in+y Cornet. Confentin^ p, aij, Mafow p.35»,
Conf. p 16.

(o) Gliffon de hepate p. 431. feq.

Cp) Cre/fenz.0, Sylv. diflT. V. n. 18, Prax. 1. c,
4J. Mayow p. 344, Malpighi c. 6. p. 117.,
"Boerkaave n. 32*.

(q) Cotlins p. 4.10,

(r) De iiene p. iz. feq. lc C. Bauhin. Reufney.,
f^arol. Parifanus . C. BartboUn. &e. Hoechfletter
p. 476. feq. Sanguinem in iiene in naturam flui»
«iorem converii ,

(s) P. 21.

Ct) P. 53. 54.

(u) relthuyfen p, 31. feq.

(w) Fontan ad f^ifal. Epit. p. ij.

(x) Clopton Havers ofteoiog, p. a 1 1,

(y) Rivinus de genuino lienss ufu.

(1) Lien non eft acidus , coni. Spietman Chtma
p, 179 Sanguis lienalis elir fiuidior Fides p j.

{j.") L. XIX. p. 106. Sal msrini fimilis in lie-
nis buSulj infufione Bohn duumvir. hypoch. n.jOo.

(a) L XIX p. 103.

(H) Ex lege circuitus ,

(c) P. ij.

(c") Veotr. int. c 8. n. 7. p. 1^3,

(d) P, is.

(a) Hetmontius Jus duumvir n. ia«

(b) N. 41.

(c) N. 14.

C^) Blas human. n. 29,

28 , L T B. XXL L I E_ N. ^

iienis mole hnmtnes rr? u^que ineptiam ad rifum incitari (e).^t fspe eofdem
homines & ridiculos elTe & atrabilarios (/) : & rifum adimi , exemto (g)
liene .

Chylum aq?jofola£}eum de inteftinis ad lienem attrahi , coqui , eo id vifcus
a!i , excremeiita mitti ad fudorem , ad renes (/7),quale quid ^rijioteies (/) olim
ftatuerat .

Demum defperabundi aliqui , & pro inutili habfturi , cujus utiiitatem igno-
rabant, eflfe inurilem & ignavum (^), efleque quoddam qurfi ad ^quilibrium
liepatis (/) obje^ium pondus . Ea vetuftaeft theoria , quam hominibus a pri-
tnordiis fuis fplene (m) carentibus & animaiibus , abfque magna noxa iienem
(n) amitrentibus , confirmare ftudebant (o),

Ut brevis fim , rifus in liene fedes videtur ex effe£lu titillationis nata , quae
in plurimis mortalibus rifum excitat, quando ilium curis leviter foliicitatur ,
at nulla tamen fmiftri iateris fuper dextrum praerogativa fit .

^quilibrium inter maximum avium hepar, & minutiflimum lienem, nullum
cogitari poteft .

Inutiiem aliquam partcm corporis animaiis efie, tam late per diverfas fpe-
cies regnantem , indignum eft diflu .

Etiam majorum. , & ufu quam maxime confpicuo prazditorum vifcerum jadu-
ram , robufta animalia aliquando abfque confpicuis fymptomatibus tolerant , u£
inagnee partis pulmonis, aut cerebri (p), nou certe ideo inutiliam.

(e) Serenus Savnmonicus Ei. Burai. p. 175«

Cf) Boefhaave Prselet^. p 73.

Cg) Plin. 1. c. Serenus .

Ch) C Hofyfisn Vir eruditiffiitiys , <3e lieRC »
Sdem apolog, U. c. 106.

(i) Part. anim,. L. 3-. cap. 7» Vaporem es
Ventriculo ?,ti:rahere & concoquere .

Cb) Efa--lifattis . Rufus li p "j^.

{l) Arsjiss. pcirt. anjfn. JL. 3". <. |. .^qmlibre

iiepati Aret. cauf. diut. i. c. p. 13.

(m) /l/fRoteles . Roujfer de partU Csfar. L. 4-
c. 5. C. Gemma. Drelincourt de liene . Pobt dc
abfentia lienis » -

dO P. 24-

(o) Conf, multas hypothefes Drelintmrt C. 3,

Cp) Etiarn renis V4^'l- ?• 8ao. Hteri G/n^^^Krgtf

L C. &G.

n.^9

L I B E R. XXIL
PANCREAS.

§. I.

Ntt/juh non ignorata fuit glandula . Wppocrati (a) certe Sc ^^y(/?0"
teli ib), Eudemo (c) , Rtifo (d), Gakno {e) apprime cognita , & fe-
quacibus (/), donec a Jacobo Syhio fere error incepit , quem alibi refutavi-
^us (^). _ , .

Plerifque in animaiibus pancreas reperitur : in avibus fere duplex,ut in aqui-
la (,/), falcone (/*), noaua (/**), fcope^^t;, anate (^tt). Tum m
quadrupedibus omnibus , & cetis (/^) , non perinde in omnibus pifcibus (0; ta-
men in plufculis, galeo (^) , hufone (/), paffere (w), raja (;0, torpedine (o),
inque frigidi fanguinis quadrupedibus ; ut in cr-^codilo (p), lacerta (<;), rana
(r), teftudine (j-) , ferpente (0- Inter conchas in purpura {u) di<2um eft,neIcio
an rede. Ipfis infeflis aliquid pancreati fimile efl {a),

Homini aliquanto -, quam quadrupedibus , rotundius , brevius , capite craf-
fiori , minus bicorne , quam cani { b) y leoni (c), feli (^), lynci (t?), martr
(/), urfo (^y, caftori (^), hyftrici (O, erinaceo (^) , muri montano (/), tal-
pas 0«), equo (w), gazells (o); eeterum , ut analogiam cum pancreate ani-
malium facile invenias , quam puto ad proprios ufus maximam Eujlacbrus

.•-*b V iecit

(a) Tlipi alvi)*. n. liAd glandclas intefilnofum
detorquet Almsloveen novant. pag. 174,
0>) iTag. anat. c 13. p. 13,

(c) Galenus de femine L II, p. 171.

(d) Riifui p. 3$i

Ce) De ufu part. L. V. c. a.

(0 Oribaf. p. 108. ito.

Cg) Lib. XX. p. 241.

(§*) Wepfer ciciit. p. j/j.

(?i**) Muralt vac^einec. p. jjg. 339.

(§***) Q.uadri!plex dJcitur Eph. Nat. Cuf. Dcfi.
21. ann. 4 obf. 34.

(gt) Parifini.

{%^j\ Slas anat. anitr;. p i(5s.

ChD Delphino Rondelst p. 449. turfione. Ui»»
phil. tranf. n. 76. Phoca Nov. ComiK. Pet. II.
p. 37(J. Manati ibid.

(i) In aliis nuUum , «n quibufdam duo Gmelin
apud K/e/» miiT. V. p. 35. Sed ea quidenri pan-
creata , cum non viderjm , non fasis certo novi,
' Bum veri fint nominis .

(k) Pari/ini. Cbarleton mantiiT. p, 84. Colliits
tab. 3i.

(1) M3*ftg!i Dsnub. t.6. tab 9 folii vitis figura

(m) Turbot. Collitss %zh. 37, f. 3*

^n) Idem tab. zf.

KfO Lorenz^in, p. a,^

Cp) Maximum & multifidum Hajfe/quiji refa
p. iP^ 601. tum Jef. Siamettfes. f^esling £p._ V.

Cq) Harder apiar p. 86. Longiflimum vidi in
viridi lacerto majori . In falamaadra Parif.

(r) Jtiyijn^Bifri/aw» p. 817. J.:csbms p. 48.

(s) P^>'</. Jerft-r^. p. 372-

(^y-Blas anat. anim. p. 333.

Cu) Phil. tranf. Vol. L. P. i. p, 58S.

(a) In pediculo Swsnmirditm blbl. p. "tf. iti
eruca p. 477. in bo^Tibice Malfi^h. porth. (.. 57.

(b) Graaf p 11. Brunmr ubique . Collins p,
403. Blas anat. canc. p. 103. 304. Higrnor. tab.
4. f. 1.

Cc) Ctim ferro equino compafat lCe7//nj , cam
liens Sf/T^f» t. 8. p 55. adde 5/tfJ p. 412. .,

(d) Collins p. 403. ')

(e) Anulum facere Suffon t. 9. p. 447«

(f) Idem t. 8. p. 347«
(^g5 Idem t. 8. p. J.70.

(h) Mem. de 1' Acad 1704. p. 51, Bc^ffbnt,^,

(i) P41'//;

CkO ff/.« p. «?. 5«/ro« t. 8. p. 41* -

(1) !bid. p. 43-3. Parif.

(m) Buffon t. 8. p 93. « .^.«.-f •»; >^ •

(nj J'7.?;'e tab. 7.1.3, ,'■"■ ..' f'* -.'

,.. io-)^arif. ,; x^\A liZ ^ ,'/

30 X / 7?. XX;: P A N C R E A S.

fecit (p)y forte mmiam (q). Sxpe fe duplex , ut in beftils, vidlfTe ait Bta-»
;/ius, inferiori tamen lobo non perinde longo ( ^* ) . Appendicem verfus pylo-
rum naminftC RLilef (y) , Duo pancreata Collins (s). Peth pancreas , Winsloim
it)\, aluque Galli . Sed res vix tania eft , ut nomen mereatur proprium (u)z
8c pierumque pancreas cralTum poriuf^ , non lunatum , neque ferrum equinum
exprimens c^put habet (u*); cum ejus glanduls pars tranfverfa multo craf-
fior & iongior , quam in Eujlachii igone ^ majorem ad caput rationem ha-
beat .

Nempe pars dexterrima pancreatis replet (vv) totum arcum finiftrum duo-
deni, quem fuo loco dicemus, proxime a pylori vaivula incipiemem, & a de-
fcendente & tranfverfa altera fede ejus inteftini comprehenfum , ad exirumufque
jejuni . Ea ^<idt duodeno eft pro me^enterio ; pariter nempe vafa fanguinea ad-
ducit (x), & pariter quidem tum anteriora alia , alia pofteriora : Ceterumuitra
limiteni duodeni produclum , & anterius & pofterjus, ei inteftino, aliquantum
incumbit, & quafi innafcitur (y.).

Inde pancreas finiftrorfym tendit, & gracilefcit eundo (^); porroque pene
ad finem fuum latitudinem fuam tenet (^); antrorfum vero migrat, ut con-
fcendat vertebrarum corpora, inde finiftrorfum ad pofteriora fe recipit, & po-
fteriori loco lienis partem infimam attingat, ad quem finitur, qua iamina me-
focoii fuperior ad inferiorem adjungitur (b) , Ante lienem aliqui parte produci-
tur, ut iien capfuldC renali, pancreas iieni , pancreati ventriculus, huic hepar
Jnfideat. Tota ea fede pancreas cavea mefocoli continetur (c)^ inter laminam
fuperiorem , & inferiorem , quas diximus convenire hinc ad dextra defcendentis
duodeni , inde denuo ad iienem. Id mefocolon diximus a membrana externa
pancreatis oriri : nempe mefotolon voiumus magnas parti pancreans pro mem-
. brana e>;terna (d) effe, quam iion habet, nifi anteriorem fuperiorem , pofterius
ad vertebras nullam , nijfi cellulofam ,

Quando yentriculus inanis eft , pancreas retro eum ponitur, ut etiam parte
fua finiftra , quafi depreffa , planitiei ventriculi pofteriori fub cefophago puivi-
num pr^ftet (e), Plenus ventriculus a pancreate difcedit, & arcum minorem
ei obverfum habet ,

Neque penitus triquetrum eft (/) , neque planum cum duahus fuperficiebus
ig ) . Sub lobulo hepatis in dextro latere eft , & pone idem jn finiftra pofte-
riori facie fua capful* renali finiftra! infidet, media aortiE : ad finern craffioris
capitis ante vafa magna mefenterica procedit^ eaque tegit , in media fere ver-
tebrarum convexitate.

Longitudo per limites definitur, & pene eadem eft, quas ventricuii ut Ek"
Jlachius partem tranfverfam, jufto breviorem (h) pinxerit.

Po«-

Cp") Tab. 10. f. j. tab. i8.

(ql Martme p 35. (z) G/aaf ic,

(q*) P. 4. obf. 14. CO Ideir. & noftr. tab. cceliac.

(r) Obf. p, 110. Cb) Lib XX p. 138.

{s') 9. 399. (cj !b;d. & rab, art. mefent. d, HenJJftg. n.i?.

0) Winslcw n. 314. Winslovg n. 310,

(u) Ettam monet Clr.ufen de duodeno p. 18» (d) Ibid.

(u*) Ut jn tabula Gra.ifif . (e) Effiaibius ibid.

(w) Euftachiuf tab. lo, f. 3. Fafcic. II. tab. (f) Litutaud p. 307.

art. coeliac. II Monro I.c. p. 67. Claufen t. 1. d. (g) Superiorem , inferlorem Winslow n. 310«

U) Tab. cceliac. II. Ih) L. C
(y) Ibid. Winslevu n. 310, In fitBie CoUins

F A B R T C A. , . _3^

?ondu5 etiarti varlum eft, unciarum duarum cum femiflfe ( h* ) tnum (O &
quinque (A), ad fex ufque (/).

Pondus ad aquam ut i, 1029. ad 1. 000 (m) .

% II. Fabrtca,

Omnino leadem ei eft natura cum glandulis falivalibus . Totum nempe fit
t% lobis, parum diftinais , qui & ipfi ex minoribus fiunt lobailis ; iique mi-
nores lobuli 8r ipfi m acinos {a) difcedunt, aqua in pnnnis mjedta conlpicuos ,
neque oculus finem invenit divifionis . Omnes acini , lobuli > oc lobi , cellu-
lofa tela macilenra , & fibrofa conjunguntur , tenaciori , ut majores lobi
funt ; ut in univerfum pancteas duriufculum fit ^ tamen ut nonnunquam adi-
pem recipiat . Ipfe fapof idem qui glandularum falivalium eft , ut etiam
a vul^o {b) & a coquis eosdem ad ufus adhibeatuf . De fabrica acmorum
■sXm X c ) difquifitum eft , quos ex vafculis conftrui id) , cum cellulofa tela lu-
fpicamor. ^

Si celluls in pancreate funt (e), humorem credas m celluloh textus caver-

nulis ftagnaffe. , x- /- x- r t

Freqnentes ( f ) in pancreate , "ut in parotide & afiis glandulis lcirrni lunt :

neque rari ablcelfus (/*), etiam cancrofi (/**.) . Utrumque malum ipfe vi-
•di is)'

f. lll. Fafa. vS-terla^

in non maxlmo vifcere numerofiflimi funt trunci arterlofi , ut fere t;«dio
Marranti fint , & magis etiam legenti . Multas nempe , fed plerafque mmores
arterias habet. s ? r

Caput, five pars craifior, & anteriorem habet circulum artenofum (a),6^ 11-
milem pofteriorem (b) , a quo ad pancreas & ad duodenum rami eunt.

Anterior fit ex ramo arteriae duodenalis , fub valvula pylori nato ,^ Pa^
€reAtko\ fe circa cavum arcum duodeni defcendeiitis circumfiedente (c^ ; oz.

(h*) fauvages noiblog. I, p. 499,

C>) Chffeiden p, 16;.

tk) Wharton p. 71,

(I) Heuerman t. 3. p 8ia,

{vi\) Sauvages embr3'ol. MuTchenhroet^ ^"itiXxoi.

(a) Winslow n. 311. Graaf \c.
Cb) Bocca &porita Carp. Ifag, -p.ia, in 'Mundi'
num p izo, b.

(c) L. V!I.

(d) Ruffch Thef. IV. n. 94. ^ieujfens nov. vaC
fyftem, p. 45 r,

ie) in crxic&dilo Uaffelqu;fi p. ^91.

*(f ) l^reqUentes effe eosfcitihis ^artctktti p,
'i6y. & fedem tnorborum d iin rnoram Temel
pathol. L- Vr, c. 6. Exfmpla habent Pavv
obf. 14 Militia p. 74, Bchn exper. iall. n ^8.
■Petermaji» Dec II. obf. Chefelden p. 66. B}.n.le^
'<SihL jp, 1J7. xtx, ■t^afer. -divert p. aS, 'Kerkring

^obf. «5. Effel de gland. p. 13- JSudJavs 1. (£.
p. 35 Nietner de gland. iiatur. p, ij. Charleton
Exerc. patholog, p. ii6, D/7t*e>' obf, 8. Journ.
'de Trev. ann r?^?- Jarivisr J?«g/>v. J*/s:iH.?«de
miro abrceffu G. u. Svvieien t, 3. p. 151» P''-"-
creas tumidum pure plenum^ ut corpus converti
Tine dolore Tion ^ofTet Tu^p. 1- IV. c. 3 3- ^ene
■cart^laaineum pancreas : unde vomitus Mor^. Sed.
xaul" morb. H Ep 30,

({«^ Phncv.s Acad. conjeflur. p. loi. Pondere
13. (ibrarum r^/^v^ II. p. 148

(f**) Ur veniriculum adroderet 'H/tfenoehrl p.
'<5o. 61. Saniofum nioian. ,p. 110. Hepatis mole

ia Thuano. r r c '/i

(g^ Steatomata Ipnntanus ad ^V^* Epift. p. ai.

(Xi "Tab. art. coeliac II.

<b) Pars in tab 1

Cc) flrt. creliac. not 's. ciimtamo c. tab iccehac,
-11. ©uodenale Winslovv 3. n. 186 .4. n. .325.

^i ^ II B. XXri P A N C R E A S.

ex cohtrarTo'ifarno'arterisEmefenrenic£e CV^^tranfVerfim fecundum duodeni imum
finem circunndudlo ; deinde in defcendente duodenocurr! priori m unum truncum
coaJefcenre. EtiQm cum irsn^verfo pancreati^ comsiunicat {e),

!'o(lerior arcu"^ iHTiilem fere orioineni habet , fuperius ex arteria duodenali
pofteriori five fu oeriori (/) , infenus, aut ab ^jufdem rami mefsnterics arte-
riffi sltero furcuio (^), aut ab alio ramo arteris mefentericsE . Eadcm tota
no'mtutTqaam a mefenterica prodiir , aut & a cceliaca & a miefenrerica ejufmodi
du^rdeni prima adfuir (/?). Accedunt ad euin circulum ramuli pyloricarum fu-
periorum , infericrum {i).

Eadfm pancreatjca inferior dat etism plerumque ?rteriam tranfwrfam (k)
pancreatis, pofterius (iniftrorfum per duas terrias glanduIcE redeuntem . Eam
•etiam.mefenferica generat (/). Exiguos ad mefocolon ramos fpargit ^ & cum
coromrjae, fplenic.«, mefenterica! ramis pancreaticis coit.

Ad crafTam eamdem pancreatis partem etiamfpJenica (m) ^ fuprem.um ramum

-sr^iTtit, eriam ante- divifionem ortum (n) ^ vel ex mefenrerica (o), vel ex aona

demimi (/>). E"a & defcendit ante pancreas , & cum phrenica etiam convenit

(<?). Sed eticim heparica (;) eo ramum dat , auc coronaria magna (i-)proprium

rarnum. deorfum mittit .

Frimus eriam ramus mefenterica; in pancreas abfumrtur (t), aut plufcuii pro
uno funr ( a) . ^

Iterum exigui ramuli eo veniunt a capfulari, a phrenica .

Fars rehqua pnrcreatis ramos inenridem recipit ex trunco lienali (x;i;),eriam
ex ipfo liene (a,-) & ex gaftrocpiploica finiftra (f).

YeniE ex truncis fimiiibus nafcun^-ur ; gaftrocolica (^), mefenterica , fpknica
(.r), duodena (vi»), ■arrmarum in unjverfum fimiles.

Non valde fanguineum vjfcus eft vel .coloris argumento. Nam albet .

Bivifio vaforum eft , ut in falivalibus glnndulis , ut trunci per cellulofam
tunicam incedant, rami majores lobos pariter majores, rami minores lobulos,
minimi ramuli acinos adeant.

Num pancreas lymphafica vafa habeat ? isnoro, & dubito (c) . Qux adeofre-
quenrer (^) apud fsculi prioris fcriptores nominantur, .ea fere ad fpurlum illud
iMjellii (e) pancreas (f) pertinent ,

Ner-

(d) Tab. Ccel I. s. lab i. art. i. & in ic. f. (q) Farc- 8 ]. c. p ji.

tab. mefer.t. p. 44. Etiam ex colica media p. 49. (r) Conf. Fafc, 8, not. C p ?i.

Fafc. 9. p. 36. Wtr.shvv a. 323. III. n. 197. (s) Tab. art mefent. p 45. Fafe. 8. p. jl,

(e) Ic. I!. Coel *). (t) Art. mefent. tab. p 44..

(f) Art Coe!. ac. tab I ad P. ft: M. not. p. (u; Ibid

(a) Tab. j. not. p. tab, 2. not. d, & in icone (w^, Not. e* ic i.

tah. 1. f. & tab. Eit. mefect. p.' 44. 43.- Fafc. 8. (x) Coeliar, tab 1, not^ c.

P 3^. ^ - <y) Tab, 11. not. g

(h) Fafc. 8 p.' 33. 4(5. (j.) Winshvv \\\ n J45.

(i) Tab I. cc?!:ac. (a"^ RHj^fch Epift. IV. tab. 4. f l,E E.

(k) Tab. Ccel. 1. not. q. tab. 2. ad not, b, , iW^Lc-nicen p qt.

Fafc, S p. 33 34, (c) Necat J, Mju-icius Hnjrr.an Idea p. 44.

(i) Et colica finiftra Fafc. 2. p. 36. (d) Hahet Pecquet contra Rioianum p. xiiJ»

(m) Tab art. ctg!, I. nct {. tab, j. Y. e. M-irchett. p 40.

(n) Art coeliac. tab. a e. not. c. Fafc, 8. p 31, (e) resling. Afellius .^ de Cru}ce apud BaHhcl.

to'1 Ibid. anst. p 113

(p) !bid. -& art. mefent. T-b. p <4 Fafcic. (f) De iis monet Gva.ifius p 83. 1. c J.

8» p.. 35. Cum fpleni?is ,& duodenis priailt coit. v. Horne in dilf. de duftu chylit. pag. i^g.Tran-

feunl

D U C T U S P A N C R E A T I C U S. 55

Kem non magni, nondum , ut puto, plen,^ ijefcrjpti , a plexu paftenon
ventriculi (g)^ ab hepaticis ib) . n rnlenicis (r),
Obtufi adeo fenfgs eue crediderim^

§. IV. DuBus excremlus^

Sed in priiriis celebre vafis nomen eft , quod pancreati propriurn , gd duode-
.lium fuccum in ea glandula fecretum defert.

Antiquiffimis temporihus BGtum ftiifle invenio . Nam ex vtlQxihu^ Galenus
glanduhs humorem vifcidum falivae fimilem affimdemes , ad mteltjna litas
clixit U), de quibus lis inter Eudemvm & Herophilum nata fit ; & ahbi , glan-
-dulas ad inteftina pofitas ad fervandam vifcofltateJn < ^ ) ^^-"^"f^t , Eujtachi9
(c) nuper inv€ntu5 ( d ) tribuitiir, qui njmi« eft manifeftus dudus choledo-
chus (e). . . VL -

Inde longo intervallo demum circa annu^ ^M^- ^^ animalibus e^us memona
renovata eft. Maurhius quidem Hofma-nnus ( f ) Patavi) eum duCtum , m galia
indico vifum,/. GeorgJo Wirfwng, m.edico bavaro oftendit , adque Wm^www;
a plurimis Germanis (^) novi inventi decia? refertur ; ut etiam folenni quot-
annis convivio ejus inventi gloria concelebretur . _

Pierique tamen ad Whfungum ipfum referunt , qyi paulo poft , anno 1642.
jconem fculpram hujus dudus ex hcmine dedit , quam J. B. Morgagm , viri
fummi, beneficio coram video : & qu-im ajat, in eloRio , effe ad multa corpo-
ra humana faftam , cum pr^^terea Vir CI. in numerofifiimis animajibus novuni
du6iu!?i {-d perfecutus (/;-) , in ^o verus inventor. Nihii enim ed^dit Hofmannus,
Keque tamen ex invidia (/) tanti inventi (^), neque a fcoto medico (/); {^6.
^ Dalmata ( m ) quodam egregius juvenis paulo poft glande plumbea trajedus
occubuit {n). Anno 1644. Fr. S^lvlus ( o ) ejus cfuftus iconem dedit , eumque
nova hypothefi ornavit (^},uti porro ab ejus difcipulo Regnero de Graaf e]ns
biftoria in primis exculta fuit ,

Late regnat autem hic canalif , tam late , quam ipfa glandula , eftque nu-

iTierijfnTimis incifonibus connrmatus : inter quadrupeda, in fimio { ^ ), pyg-

Hallcr Phyfiolog. Tcm. '/IL E -;., ^ ._ ^^. j../ xr^Q

feunt verum pancreas, T^tCindrwntui DfeUncouYt
Canicid. p. \6,

(£) Ex intercoflalibus L.. X. p. 174. E» vagis
p. 157-

Oil Winslcw n 4o<5. L.X p. 174.

(') f^^inshw n. 408.

(a) De femJRe L- II.

(b) Ibid, Xc de utilJt. part, L. 14 c. a.
CO Tab Xi.

(J) In apolo^ia Caj. Petrhli p. 59.

(e) Conf Cl. Girardi p ao, 11. cum duflus
pancreatJcus non per fuperficiem panf reatisinte-
gri decur^-at , & in eo pTofunde lateat .

(f^ Ba-/tholtj%. nnst. reform. p. nj. Auftor &
ipfe e/l , ante vyirfiingurA effe ab Rofm^nre de-
teftum . Luculentus praetetea teflis eft Schenkius
exerc. anat. p. 343. qui diren.e fcribit , anfani
inquirendi Vytrfungo dediffe curjofitatem dirdptjH
fai Bofmanni ,

{&) Rivina : Frank bon. nov. anat. n, 41.

t^Telfchio tab. p. 4>T. Goelickio hift. anat. p. 217.
J. M. Bofmsn in idea p. 42. 8j/sre biograph.
altorfin. p. oB. CK Barthoiina ! T,Urc!ino de fell-
ciori nunc medicina p. 4.

(h) Ricl-m p. 831 _

Ci) D' l^Tirfungo quidem conquefrus erat prs-
ceptor eiu; Feslingius , quod noluiffet iconeiu
novi dufVu!; fibi demonftrare Bsrtholin. prsf. ad
Lvferi cultr. Nihil tamen in vlta fci^ir.gii eft ,
tanto (celere dignum -

(k) Gya,7f in pri:icip.Gat//r^e . Bosrhaave Prs^-
lecL t. T. p 54.

(I) Leonlcenus metamorph apoll. & afculap. p.Sj,

(m^, M/>rgagnus ibid. p. 85.

(n) Anno 2643. ^«^' Augufi. d. 12. Morgagnus
Epift. p. 8j.

(o5 Qj:ae efl in pricria edit'one Grnafli %. i. &
apud PUyf^iiam fundam. nud. p. 13,

(p"> Lindtn plyfiol. p. 1^7.

C<l) P^'if'

34 ^ J B, XXll V A N"t: R E A § .

m.-EO (f), elepliante (j) , equo (0, vitulo («), ove (w) , cervo (at) , rupicapra
(^), gazella (^), cane (^*), vulpe (^) , fele (i') , civetta (c), ieone (i/), d-
gride (f) , catopardo (/), panthera (^) , pucorio (/:') , lutra (/') , caftore ik) ,
urfo (/) , hyftrice (/w), iepcire, cuniculo («), mure (o), erinaceo (/>) , fciuro
volanre (^) , porco (k) , phoca (j-) , delphino (0, manari (u) ,

Inuer quadrupeda frisida, in reftudine (w) , cham$leonte («) , crocodilo (/),
falamandra ( ^ ) , rana (.?) , ferpente (i?) .

Inrer aves in ftrurhiocamelo (c), cafuario (^) , hutauro 1^0, ardea (/) , grife
{^), ave regia (f), fcope (), ibide {k)-, ciconia (/; , pelicano ( w ) , phceni-.
cop.rero (n) , aquila (o), vulrure nudi colii (/>), faicone (y) , pica (r), cornice
O) , corvo (f), corvo marino (ti), anfere (inj) , anate (;^),t:arahuro (;v*), arquata
p^vonctiio- (^' ), sallina (^), etiam sgyptia (a) , gallo indico (^O ? phafiano (c),
tarda (r/^, columba (f) .

Inrer pi^ces eiim dutlum dicitur habere torpedo (/), raja (^), fquatina (h) ,
galeus (■} , liaren5,us (4), rhombus (0. Eorum aliquibus , aut omnibus forte ,
iaic pancreaticus dudus fueric appendix pylorica.

i Vo

Cs) Atnplus Mullitts p. ij.
■ (t) Snape tab. 7 f- j. W^Jvne prKf.
(u) Gr^fj/ Highmor f. 71.
Cwj Higmor.
(x) Parjfini^
(y) P^r//.
C^) lidem .

(z») .■?«/?. p. S5.
(a') Pfj-ef p 53.

(b) Schrader anini. carniy. dlgeft, p. i^.Graaf.
Wyirfuns?
(c; P'^'^/.
CJ)P^v/T.
(e- fi/iJ/ p. i2i.
t,f ) Davfjfjo/ comm. Aead. Petrop VcI.I. ?.34»»

Ch) C;»//ify? tab. 5 i-6.

Ci) ftlem tab. 5. f. 8. & m Nov. Cotnme
Petrop, t a.

(k) Aft. enid. ann. 1681. p. 363. Me.11. de
3' AcaJ. »704 p 5 s.

CO Comm» Hti nor. aRn, 1734 n. 3I,

(m; Duverney \l p, 545, Parif^

(n) Graaf p 14. S/5/ p. 63,

|o Schradtr p. 53, yVirfung.,

Cp) Pfj/fy obf. p, 80,

Cq) Aft. pecrop, t 5. p. »3.3.

Cr) G^-.-Jzf, VtArfung.

O) Ecrh. Nat. Ciir," Dec. I. ann. J. I^o obtjS.
ferfm.irt in enat. phoce ,

Ct V Fanton, p. 116,

{u) Comm nov. Petrop. t. 2, p. ^75.

(w) CtJde/f p.-.'5i. Parif.

(x) V^iifnevi t. s. p. 416.

Cy) P-tf'/- ii.'^ffsiqutft p. ^or^ ,.. ..

(a) Jacol£Uf p, 7?. \*/irfuag.
(h) 5/2f p 353. BKJijjiJer pancr. p. 85. •-'
fc) Hift de r AcaJ. 1754- n. 6. Valifnevi x^-
tom. d' uno ftruzzo p 143,
(J) ?:ivif
(e , Gi^-i^j/

(f) Collins tab. aj. Jf^Mcfgr.
Cg^) Cffldefi tab, s- f° 3°
(h) Fa.f/.
Ci) lidem.
Ckl fidem.
Cl) Hdem.
Cm)Iidem. ■ -•'
Cn') lidem
(0: lidem ic. BorriB, _,.

(q') Vefnv p. lofb

(r) Graaf. . - v ■

(s) ?ever ohf. 44.

Ct) SchriHev p, 17, Pf^e»- p, 101. 30^.

(U) Varif. Graaf.

Cw) Grnaf. Rsdi tab. 7.

Cx) G-a.if

^x*) C^/a^e/J ibid. f. 4.

(y) Rer^/ anim, viy. tab, 7,

(z) Gr^sjf.

(a) Varif

(b) H^ifmann Graaff>
^c\ Grxdf.

(^)

pjr//.

(e)

<5'-<13j^v

(0

\wenX^»*

p. 24

.

<g)

Collim p

400.

Steno

mQ&.

glaaii.

p.

4a<

ro

Idefn .

Charleton.

-

■.

(k)

OEconfm.

Nrthricht.

t, 9, ?:

. XJI^,

11)

Qii^ins tsb^ S7''

f.,?.

D U C T U S P A N C R E A T I C U S. ^

§. V. Fa!/rka, in /jcmine»

Cum m bos canales fj^pe inqDlf^vef-im, ero pnulo in dicendo fuaor.

In univerfum, ut gbndula , ita duaus . fdiva lum (imil.s eft > & Pf> ^
alicuanto tenerior, membranaceus , compreffus , albus (a), parum vaicUiOius
nifi^injeaio anatomica accefTent , diametro calami majoris , minoritve c^ ).
Surculi primi ex minuriffimis acinis narcuntur , cumque aliis lui iimiiibus m
ramulos majores (i,) venofo more confluunt , quales , cum longus iif ductus »
plurimi ab mroque limite pancreatis in principem duflunT conHuunt , dum
fenfim a liene verfus dufdenum eundo diametro sugetur . fcorum vero nulius
memoria dignus eft , nifi ille quidem (c) , qui ex pancreat^s parte , mteitini
duodeni transverfim fecundam parrem fequente , nonnunquam grandior adve-
nit , ad paucas cis oftium lineas ; nam fepe , ut ea porno non ionga eit
neque bicornem fi^urpm pancreati impertit , ita & jfte pmus minor est {aj,
Idem feorfim nonnunquam , & proxirae oftium duodenale , in mteltmum ape-
ritur (d*). ^^ j «

Duaus jpfe anteriora alicuanto glandul^. fua^ tcnet nufqunm nudus , CC
trans vertebras , anterius cuam vafa mefenterica , tranfv-erius , ied cum ai-
cernis flexibus , accedit deirum nd fedem defcendentem duodeni , a trious a
pyloro unciis ad fex ( e ) . Ibi mutato dudu , defteait , ut cum choledocha
confluat ; cumque eo duftu conjungitur in canalem maiorera (/), mtus tame»
levem ; muco^um , fimilemque inteftini , qui per cellulofim telam lecundam
is) aliquot lineis , deinde per tertiam , pergit obiique , demumque m ima cc
pofteriori ( 6 ) parte flexus fecundi & defcendenris inteftini duodeni ( t), m e-
minente (k), tranfverfa (/) , longe caudara inteftini ruga , rima ( w ) lua pa-
tet , oblonga («), & altero in fine anguftiori . H^c eft pelviformis dilatatio
choledochi dudus , in quam aiunt pancreaticum dudum aperiri (o ).. INam ec
eco vidi nucis juglp.ndis c?pacem fuiffe . Duclus au:em pancreaticus elt ,
funerius brevior , infra longior , utique (p) latifTimus , qua patet , ablque
ffhinaere (^) & valvula (r) , neque unquam depofito levore , qui ei pr o}jius

E z

(a) rnmlcw n. jij. (H VV'»flcvv n. i?S. Back p. io6. Sanmtrt.

(a*) Chefelden p 166. Dislti a ITlorte capax €. 9- n- » Moy.^a^n Epift I. n j/
VeyiY parerg. p. 182. (m) Re^e ^.nl! & Wc^jn Papiliam non bene

Cb) f^i^thvv n. 3ai. Gyaaf tab. !. Excarna- fe vocant k pin^unt .
tus Chefelden tab. i^. Bidioo tab. ^6. f. 1. 00 VV/;».'5vy n aSS,

Ktrkvins ohl 7 'S. (o) ^trt^-andi p. 2J. rater de bihs d.vert,

(c) Vlemp. fcndam. p. J30. cum 5c. maf^o». VV aith.y i^h. cceliac
p. 7=. r^4w n. 3.4 Ortlob p. 120. (P) Habet G/./.« p. ^^6. 147. ^fcr curt. p.

(d^, Grjaf 1. c. F. .Hiehmor. tab. 4- f- »• 49- B/r//jo tab ^6. i i.

Cd*) m«x/.^,v n 314. ^'l^ VV/«x/^t^i; adde M.y^^j«. . c. .

Ce) ProDe pylorUm in pygrrfeo T//o,7 p. lo/.n (r) Mult, d.xerunt adefie va.vulam , ut ^rdur

tertium ventriculi faccum turfioni phil. tranf. n. p. 265. 0./-^«/. p ii5- 1-^««^««^.. p. i^o. Bar-

76. Celerius coire F,i,ric. progr. ann. 1750 ^^«^'■''- Epift. ad W.m. p.^oi. & anat p 130.

Cf) Chefelden t 25 Lote^?:. fin?,ul. ad vefuu!. iel!. p. ic. Duasmem-.

(2) Onbaf p. ,14/1. Gm»5 Scel. Francf. t.3. branulas propendentes fac-entes ne quid rtsurgi-

p. 370. Chefcld. tab, 13. / tet, h.Set Fef.lius p. 6.4. & >M^'^«r p _ 53.

Ch) In icone VV/r/.W . ^ Frenulum adeffe Ltet,ta-ud p 27 j. & J^«fm««f

(i) E«i5^.A. t. 10. f. 3. P- icS. Valvulam Morgagn. Ep. 1. n 31 Pro-,

(k-. Duvaney pofih. t. t. P. %z6. KidUy obf. tuberantiam , non valvulam , ohm Fabsr ad

p. 157. "^ Htrnande^ & Dtemerbroeckius .

5<? L T S. XXIL PANCREAS,

eit^ cvm dufius bilarius (s) totus reticulatus fit . Stilus etiam eX inteftino re-

fe^ius Si faciiius in pancfeaticum , quam in bilarium dudum fubit (t).

Aiiquantum a regreffu cibi ex intefcino defenditur ipfa mobilitate moliis &
cminenris collicuH, tum quod preffio , ab interioribus nata , tunicas inteflini
propius ad le jnvicem urgeat , 8c interceptum ducium comprimat (//)• Inflato
inteftino non infiarur; neque potefl fieri , quin in motu periflalrico , quandoin-
teilinum ardlarar, dudus perinde cJaudacur (x) , Quare laxo inteflino, & neque
ciftento, neque contraflo, fe evacuat . Vermes , qui In feipfis motU5 habeant
principium, fubiiiTe vifi funt (f). Adjuvat etiammotum legitimum fucci pan^
creatici preffio jncumbentis bepatis , ventriculi , fuhjed}^ aortas , arteris mefen-
tencx; innata^ fplenicas.

Jsixinc quidem dudus uterque non communicat , nifi per confluencem , in quo
.•eriam valvulam aliqui Cl, Viri pofuerunt (!^). Neque tamen ita accurara efl
cuflodia, quin frequenter fafis bilis in du61um pancreaticum tranfeat (a) . Idem
du61us cum ramis fuis per pancreas difperfis (^) aliquando bile plenus fuit,ipfo
rem ita declarante au£iore , oui dk^ertkuhm (c) bilis ramofum defcripferar ,
cavernorum , quod per cyfticum duclum repleviffet 8<. per cboledocbum , & in
<quo Vir Cl. cum pancrerrtico fucco bilem credebat mifceri, multifque ramis
utrumque dudum conjunp/i ,

Ita fe plerumque in homine habeat (ri), ut & fimplex «lutlus fit, & cuns
dudlu choledocbo communi ofculo aperiatur. Simplex eriam in plufculis ani-
malibus eft, fimio (e), bove (/), ove (^), elephanre (/^) , lepore (/), cuniculo
C^), fci^uro volante (/) , mure (w), etiam monfano («) , hyllrice (a), cane (p) y
fele (;>'), catopardo (/7), leone (^), tigride (^) , panthera ^O, urfo (d), lutra
<^*), civetta (0, porcQ (f), pboca (g).

Inter av«5 in grifone (/;), peUcano (/), i^ruthion§ (A), cafuario (/), cor-

vo

> :^^iMkMK«to,HiM*.

(5) Contra hsec faciiius fubire ir, cholectochum
quafi a ligamento adRfi^us . Hlem de i' Acad.
des fcienc. 1749.

(t; Canaliculurn communem «trique non ma!e
y/epfer cicut. p. iio. & Ckefd^icit tab. 15. Sic
'iil elef)han:c BHfinger varia t. 3. p. 196.

(u) Ortl;af.

Cx) A tungis mors : duftus chokdochus qtiafi
a ligamerto adftriclus . Meai. de TAcad da
•fcienc. 1749.

Cy) Matichart de lumbric. in du£la pancreat.

(z) Primit. Polor.. 1. c. Sect nuila eS , quod
«efto vidi .

(a1 Eph Nat. Cur. Dec. IT. .iDn. 5. obf. \6%.
Morg-agn. aiv. 3. p. 55. Barthol/ts. anat. p. T14.
Jn elephantc Mullins p. aj. Huc Craanenii ohitr*
7atio , Bauuoj eff*e p. 673

Cb) Adgnofcit t-'atir muf propr. p. 4.9. a.id,
Bre^i. Ssinl. ann. 17.22. M. April. Unicara efie
obfcrvaticnfin , nccjue fatis fidam , Jam in progr.
ii clivcrticuio p. a-f? faffus erat vir esregius .

Cc) ?vc.i^r. anfl. 1720. & in ijtepaJ. infont. tlltn
sn proprio iibeilo p. ai, a,j,

Cd) Gva.if p. j6

<,«.') ?syif. II, p. 5^,

^") Graaf Uigbmar. tab. 4. f, 3.

Cr) F.igmor 1. c. f, 4.

Ch) Mullins p. »j. Pjr//. P. 3. p. IJS,

Ci) Graaf.

(k) Idem.

(n Duvernoi I. C.

Cm) Grnaf. Schrader p, SO,

(n) Duverrtey poft. II. p.545. F^r//!n. p.di:^.*-

(0) farif. P, j. p. ?8.

(p) Schraciir p. ij. nempe aliquaado .

(p*) SchraJer p. ij. ^4. Graaf,

(q) Duvcrnoi l c,

(a) P.t»//.

(b) Pdir//. P. 3. p. II. currt valvuls .

(c) Parif.

(d) Comrn. Iitr, nor. I. cr
(d*) Cj/rfe/? tab. 1- f. 8,

(e) Idem III.. p, 10.

(f) Gra^f

(g) Uartmann anat. p. 9<-
(h) P/Jf//; 3. p. »ij.

(i) P.'?^/; 3, p. 197. ibic!.
(k) Hift de 1' ACad. ann. 1754, n. 6. &" ih
diff. des anim. ic. 11. p. 140,
{^V) Uien: ll.p. i($4.t

D U C T U S P A N C R E A T I C U S . 57

vo marino (w), ciconia («). Inter frigida ovipara m vipera {0), teltudine {p).y
rana (^), falafnandra (r). , .

In pifcibus, in luci« (j), anguilla, cyprino (j*), mulla barbata (O, raja »
fquatina (f*), galeo («), harengo (x;i;,). Sed hic iterum dubius lum, num rie
vero pancreate fermo fK «

§. VI. Duplex duBus pmcveattctis ,

Varietas in b<5c canale multipiex efl. Et in homine qmdeoi aiiquoties du-
Plkcm vidl, ea quidem ratione, uf dudus princeps ranriura minorem per ihuct
quafi caput pancreatis, emitteret ,, feGifim , & aiio loco mteftmo mferlum,con-

iianrer minorem . r • •tt- ■ r • Sj>-

Alias vidj, hunc r?mum minorem du^us principis , fupenus ilti mleri &i
pyloro propius ad poUicis diftantiam , & in alio cadavere ad felqui pollicem ,
eum major ilic confueto more cum cboledocbo duftu uniretur {a),

Similiter Cl. Viri viderunt, fecundum duflum , a capite lilo pancrearis t^-
tum, ftoriim iiifertum ;. ut duo effeiit dudus {b) pancreatici .

Aiterum fupra vulgarem infertum vidit III. Targwrws («) • Krevem lolito
lt)Co , longiorem & pauio inferius apertum Viyfungus (e) . Duos pancreatjcos
dudus fibi parallelos , & pariter tamen uno oftio apertos ( / ) U. tLeueY"
matm .

Et in unlverfum dupiicis in- bomine dudus numerofa extmpla ex-
ftant {g). ^ - a

In animalibus, qu-ibus longa funt pancreata , res adhuc frequentior elt , ut
duo {h) dudus fmt , qui tamen aliquando ante infertionem uniantur ( O ; abas
& frequenter, diverfis oftiis ad inteftina pateant»

Ita in cane vidi (-^), & alii Cl. Viri in erinaceo (/), equo (w), rupicapfa
(»)) panthera (n*)^ catopardo (/**'^), iotra (0).

Cm^ Idem p. p. iio.

Cn) Idem 3, p. 70.

(o) Gfjj/ p-. 17. Serpente Blss-^. jsj.

(p) P^rj/. II. p. iSs- Caldeft p. 5r.

(q^l Jacob.sus p. 48» ciira notabilr duftu *•

kr) ?jrif. II I. p. 80.

is) Gfj.?/ p. j,<;.

Cs*) Cothns tab. 37. f. 3*^

(t) --ji/ p. 17.

O*) ChsiUton m;intiff. p. 84,

(u) Pj)//,

Cw> OEconom. Abhandi. t. 9- pv '»■'.

i^a) Ita P.»a// in pTaaf. ad J. u. Horne micro-
cot%. V^trfchs diff. d 81. tantum ut mirtor duftas
Jnfericri !oco fofst.

(b) B/i7r obf, 14. Part !V. Oniob spud Heuchir
a?s mag, anat j». 61. Witnlovv n- 3-14. Hfi.-er-
mar,n t. 3. p. 810. Virdief ; puto etiam Boihmsr
prsef ad fafc. obf. pa§. ij,

Cd) Obf. p. 139.

le> ^d Riolanum in eju; ii>per. p. 8?**

l*) Biutrman» L «. Ita feie ^'anholin, Centv.

(g) Miifchett. p. 40. Rhodius mantiff. obf. 30,
Tdcinichen Epift. 70 CenE. If. 15:1)^*5/. Bar^ <Vff,.
ad B-T.t**/ Epill. s>- Cenc. IV. BA-if ob''. i5. p 4.
& p. 3. ohf. 4. Collins p. 399 Eph. Nat. Ci.ir.
Dec. n. ann. 3. ohf. 165. de Graaf. Scbilhammtf
pro^r.' anat. li. i^ Ruyfch. in otif. poft de val-
viilis n^ 11. Schyadev Dec. II n. 2. Bi.'f/"!?r mi-
fcell. r.m. x7J7. p' iSJ- jD>-^A(' an-shropol. L. I,
c. !<;. p. 94. Frequens efla Uenftng de periton.p.^,

(h" De brutis univcrfis Muvalt p. 381.

^i) EiFarcus Veyer merycol. p- S4- ^^■''^ 3'"'2t.
c'ani3 p. 1C3 104. Highmor. l. c. f. 7. In cane
locus coniunctionis brevis eft .

(k) B/-7X obf. 14- P- 4 G*-.7<3/ p. 17. P«/fr obf.
p. 6S, 76. VVepfer cicut. aauat. pag. aoi.

(I) Peyef obf p. 80.

(tr~'i Jo. t>. Horng 1. c.

(n) ^.•»f/f. P. I. p. 210.

(l*^y P.7»'»/. P. 3- P- i^'

(o) Moihyi^z E^jib Nst. Cwr. V-cl, V. obf, 44«

^S L LB. XXU. P A 'N C R E A S.

°'-In avihus {p) ^ ut praelonga pancreata, ita fere perpetuo duo dudus fiint, nt
m gailo calecurico (^), i.cgyp!:io (0, phafiano (.0, tarda (0, anfere («) , arqua-
ta (w), pavoncello (:t) , butauro (y), ibide (/*), phoenicoptero (^), fcop.e
(^), averegia ■(/;»), corvo aquatico (c) , corvo terreftri {.d).

Frequenter tamen & fi duo funt duclus, cis infertionem uniuntur ( ^* ) ; ut
jn prioribus (e) diximus .

In crocodilo duo funt (/) .

Demum triplex eft dudus in gallis cortinis (^), columbis (>^), picis (/),
aquila Xk) , ardea heron (/) , peiicano onocrotalo {m) , Exempla. funt etiam
Kumerofiorum , etiam in humano genere dutiuum («), inque cane (o), §c ca-»
ftore {p)'

§» VIL ConjunBio cum duBlbus bllarlis ,

Majoris in phyfiologia momenti h^c eil confideratio ; nempe plerumque equi-
ckm duclus pancreatici Sc bilarii conjunguntur , aut fibi funt proximi , eft ta«
men ubi longe diftant.

In homine multo vulgatius eft utrumque duftum conjungi (<?), aliquandoca-
nale medio {a^) : non tamen vaide rarum eft , alio ioco bilarium fe in duode-
num inteftinum aperuiOe , alio pancreaticum (b).

Inter quadrupeda , quibus unicus plerumque pancreaticus dudus eft , con-
JLTi(flum habet cum bilario pancreaticum elephas (c), ovis (^), cervus (d*)^
rupicapra (e), gazella (e*) j pygmg^us (/) , felis (^); etiam zibethica (/^) ,

tigris

(p) In iiniverfumvT^rasin/MX tnufc» & giafd. p.37.

Cq) Gr^af p 17,

(r) P.iyif. III. p. 5^.

is) Graaf.

(11) Gra/tf.

(w) C^/rfe/? tab. I. f. 4. .Rei/.

Cx^ Redi tpb. 7.

Cy) P^»-»/. III. p. 47. G*"/?^/.

Cy*) lidetn ibid. p. 70.

Cz) lidem ,

Ca) lidem II.

(b) !id. P. 3
£la func .

Cc) lidem.

(d) Schrader p. se?.

(^d") iTi^rfo;? p. ji.'

Ce) P.iu!o fupra.

Cf) Parif. \\l. p. 165. 170,

(g) Gv.m/ p. 17.

(h) Idem.

(i) Idcm.

(k) P.w/ II. p
duos facit .

(0 Ce///»/ tab. jj

p. 9-

p. 504.

huic panereata djfiin-

95. Sed faldiji tab. 5. f, d,

(fn) /^i-r// tab 7. cum Parilttii uniciim faciant

(n) Fseuffens 1. C. p 119. Wimlow n. jlj.

Co) Sehrader I. c p. 19-

Cp) Mem. de T Acad. 1704 p. 51.

Ca) §. 6.

Ca*) Brunner -de pancr.

{h') Br.rtlio!in. Fpift 5^. & 70. Cent. II. ^et-
litg. Epift. 57. Scbrnder Dec. 1. obf j. 7. Pf^er
obf. ». 7. Brunner pancr p. 117 Blas p 3 obf.
4. Schelhammer pfogr. valedift n, j6 Aiyinus
apnd H^ymaii Ccmm t. 3 p. 409' /i''^/«'>' 1 c.
Eresl Salm Suppl. IV. p. 61. ibid ann. 1730,
p. ?74. Ridley Duobu'; d!|itis fuper choledochum.
UummcJ in diff. de perfor ventr. obf 8. Duobus
digitis f'jb bilario Behr de pancreate p. lo.

Cc) Movlins Parif 3. p. 31.

(S) Hiqhmor.

(cl*) Farif J. p 7^.

(e) lidem I. p iio.
Ce*) lidem I. p. 106.

(f) Tj'/o« p. 31-

C^) Schrader p. 14 P£/^>' obf. ai. Graaf p. 18.
Ch) /?/iW anim. p. 160. Amfiel. p. ai. i''»»';/.
L p. 167.-

DUCTUSPANCREATICUS, 59

tlgris (/) ( fubinde ) , leo (/'*) , catopardus (k) , vulpis (/) , lutra (w) , urfus (n),
phoca (0). , ..^ ... ^ , . _.

Inter pifces harengus (o*), galeus (0**), torpedo (<?***) ahi (ot) : Si certe
funt veri du6lus pancreatici .

Proximos, fed diverfos tamen , habent, tigrls in aliis corporibus (p),equus
ip*) ■, marmora (q) . , v r \

Inter aves corvu*? marinus (r) , gallus indicus (s) , cafuarius (t) , ^thcanm {tO,
butaurus (u\) , hko (u*) . Inter quadrupeda frigida ferpens (vv) teltudo {vv*) ,
falamandra {vz**) . » .

Diverfuna a principe du^lum bilarium habet Cmia (x) , porcus (.v ), canis^/)
Cad duas unciaf ille ), erinaceus (/'), vulpecula ifatis (^), ciconia (a), cor-

VUS (a") .

Longe demum diftantes pancreatis duB\is 8z fellis , & ad tres quartas ulnas
in caftore (^) : longe in hyftrice (c) . In vacca fpithama (c*) ; longe in cuni-
€uIo & lepore (c**) . Sic in ftrurhione (d) .

Inter animalia , qua; duos habent du(flus pancreaticos , ea plerumque vel al-
terum cum chokdocho conjundum habent ( e ) , vel proximos etfi dtftmaos
Qn^ines, Ita rn panthera (/), cane (g). .

Inter aves in phoenicoptero («*), ibide (/^) , fcope (/), grue (^) , ave regia
(/) , gallina segyptia (m) , tarda («) , corvo ( 0 ) , ardea (p), anate platyryncho
t^), vanello (/•) > numenio (.r), arquata (t).

Jnter frigida quadrupeda in crocodilo (f*).

ti) g/a; p. 121, Parifi

<i*) ?««•/ I. p. iS.

Ck) Duvernoi 1 c.

Cl) Peyer cbf 55.

Cm) Caldsft tab. 5. f.8.

Cn) Ccrmm. L\u Non I. c.

Co) Hartmann \ c. p. 9.

(o*) OEcon. Abhandl, 1. c p. iiy.

(o**) Charleton mantiif. p. 84.

(o***) Loren^ini .

Cof) C^ifftf/ p. 18.

;Cp) i*rf>-//. 3. p. 16. II. alks coojunflural j
Slias proxiitium .

Cp*> Snape tab. J. f. j^

Cq) Pirif. 3. p. 38

Cr) lidem I. p. 218.

Cs) lidem ic. I.

tt) lidem P. 2. p. 164. & In ko

(u) lidern j, p. 196.

Cut) Hfi^^' tab. 13. {. 4,

Cu*) P^^-?)- p. 108.

(vv) Brumter p. 85.

Cw*) Caldefl p. 51.

tvv**) Pjki/. 3. p, g^,

<k) Gr«<:/ p 18. n.

(x*) Idcm ibid.

(y) Chefelden p. i6^5. nighmor. tsh. 4. ^- t>
p. 71. S/4i anat. canis p. J95. i^f/sr obf. n.
Schrader p. 10.

Cy*) Schrader n. 14.

42) Ccmm, Kov. Acftd. Pmcp. tol, V.j». 36S.

Ca) P/*»-»/. 3. ic. & p. 7O' non ^»^^« '^"S^
diftantem .

Ca*) Peyer obf. p. loi. lo^.

Cb) Aft. erud ann. I<^84. 0. ^S^.

Cc) &d 18. uncias Ditvernejf II. pag. 349=
^arif. 2. p 41. 42.

(c*) Uighmnr p. 41.

Cc*«) G*-/?.«/ conf. p. 18. & 19.

(d) Parif. »/ in icone VaHfneri p. 14?.

(a) In homine Boihmer 1. c. Schrader Dec. I.
fi. 2. & bis ita vidi .

(f) Parif 3 P 20.

(g) !n cane Miiralt f 38. P(i/fy obf. 76.
jreryccl. p. 34. femper diftin^os . Tum Brunntt
pancr. p. 61.

(^*) lidem 3 p. 70«
(h) lidem 2. p. 106.

Cil Psrif. z. pag, 9. hi in eadem papilla. ,
(k) Calde/i tab. 5. f. S-
CI) P<»>'T. J. ic.
(m) Idem 3. ic.
(n) Idem 1. p. lojf.

(0) Schrader p. ap- ■ >

Cp) i^^'^' tafa I. f- ^- vocat garza bianca .
Sthrsdet digeft. carnivor.
(q) Idem f. 4.
6) Pavoncello £3.
(s) F. ^.

ft*i Caldtfi f, 4. vocat T*zr.7i«/3 ,
(l«') f<3r;/, 3. p. a6§.

46 / \ L I B. XXll . P A N:C R E.A S.

Ita tre-; ilU aquilis _(s), duQus .pancr^acici raifti inter bilarios aperiufltur, tuiiv
in ardea (x"iO > & pelicano (.•v).^ '

Unus trium unitur cu-m bilario , m pica (y). Duo m gallo ca.ieeutico (^)i
phaiiano (a)f columba (/7), anate (c) ; oranino tres in columba (d) ,

Deniq.ue plerifque animalibus du£lus pancreaticus in viciniam pylori. , inque
iduodenum inteftinum inferitur ; longius tamen diftant m avibus (e) ; longiliiiiie
in cunicuiis , kporibus (/), caftore, hyftrice (^) , jftruthiooe (^) ..

§. VHI. Succm pancYeaticKt p

l^cm va^e facile fult, naturam bujus fucci difcere , cUm Bn du6Jus pancrea-
ticus pleramque vacuus (a) reperiatur-, nunquam a m.e in homine aliter vifus ,
& ab alieno humore alias occupetur , neque potuerit in vaftis animalibus Ci.
jRaJi ., cum a ,me rogatus ^expenmenta faceret, a bile feparare,ut de ejus natu-
ra cognofceret . Pecit tan:;}en ^tiiis contentio,, prseterito fscuio jara vergente ,
ut fatis certa nunc dc eo fucco dodi fimus. Nam etiam eo proceflit fe6iae fer-
-vitiUra induftriaa ut in canalem difficiJl {b) loco pofitum calamum, vivo in ca-
ne , dare , inque appenfam phialam generatam lymphaci coihgere didicerinr ,
amati Pneceptoris fui defe^ifores Gra^fius (c) & Schuy/ius (d)^ SpoSte nonnun-
quam , cum fcirrho laboraret , limpha plenus fuit (d*) .

Saliv^ (e) nempe, ut glandula & canaiis, ita humor pancreaticus fmiilis eft,
colore fubalbido ( /") , fapore fubfalfo (f) , etiam infipido (-6). Etiam in calculis
nonnunquam repertis naturam faiivaJem prodidit (/). Globulos m eo , ut ubi-
que , reperit ^jchius (k) .

C^opia ncni exigua eft, tum in Graafii experimentis , tum in .Scbuylii . Ille
(/) drachmas duas & femuncem , in cane intra odo horas collegit , & demum
inf egram .unciam * lile .duas ( m ) , & txes ommm ijjtra duas horas . Quae m

<u) lidem II. ic p. 95. C.^ldsfi tab. 5. f. 6.
■Cor.vemreHar^er apiar. obf. 18.

t^vv^ Collini tat». ai. duo pro-si-nii , tertias re-
motas .

(x) Rec^i tab, 7 f. 1. vocat grotto .

(y) Graof p. 18.

{;i) F, 5,0o

(a) Ibid.
(b> Ibid.
(c) Ibid.
Crf) IbJcf.

(e) Idem p. 19.

(i ) Scfq,'j!peJi: Idem,

(g; In ileon Duvermv p. 540.

Ch) ibid. ' ■ '

Ca) Sylvf'i difl". 2. p 14. Weffer cicuh p. lio^
D^crnerbrccck p. 43. 44.

(b) Difficile efe , & fnspe canes perire fatetur
c. 3. & Jn primis hifloiiis .

Cc^ ?. 39. ad 4'5.

Cd) Srkuylius p. 04.

Cd*) Fan}on. obf. S.

(e) Sylvii diff, II. n, io. Brunmr p, Js9,

Stahl p. 370. Bianchi p. 91, Ceq. 1««^. I. «•

(t) Etiam in purpura phi!. tranf Vol 50. Pa-rt.i»
p. 588. m crocodilo flav«fcens Uiffdquiji p. &01,
C^) BruKn&r de paF,cr. -C 3. p. 19 10. 3». Ps-
chlin. de purgant. p. 511, J,. Leoniceni metamor-
pho<l apoll. & »fculap. p. Jta, 113, ^eedham
form. fet c. 4. fin. So^»» Prog- X. \i. M^o.Wepfsr
de cicut p. ae>4. I.^?wy difc. anat. Verheyen L. i.
p. '75. I/f^r/j/oi'. .medici de exper. p. io. Morg/Z"
gr.us adv. 3. p. 35- & >pfe denium Gf^^/. Subdul-
cis cum cdcre alcaii volatilis cornu cervi . B.
Rnhinfn'1 operat. of medic. p, i'?*- Alcakficre
Deididr de tumcrj,

(h) r/^r?»- pbyfiolog. p. 667 Mur.ilt p. 4-^ ex
ovibus & vitulis IVharton p. 76. &c. Plerumquc
L. Capusnuf incert. de' medicamenti p. *!• A.
Lans. phyfiol. p. 95 . .

(i) Ccllins p 407. In hottentotta Rhyne. itiH.
cap. bon. fpei. p. 34 f. Arceria offea sn pancreate
Morg. fed. cauf I. 38.

(ict Difp. de femin, &c. obf s^-

Cl) P. 65. .

(sn) Schmig. de veteri medic. p. 94°

SUCCUS PANCREATICUS. ^r

liominen-j tmnslaEa, etiam ;id minorem Whm Graafi/ jihnndhmhm , tamen iri
homhie facils triplo, quam canis ponderofiori , in viginti quatuor horis non-
cupium , & uncias fecerint novem . Neque id nimium fuerit , cum falivae co-
piam etiam majorem effe oftendcrii-nus . Pancreas autem , fi quinque eft un-
ciarum (w) & parotis (o) qu^eque drachmarum quatuor cum femiife , maxilla-
xis (/>) vero quccque drachmarum duarum cum femiffe , fada fublinguali fefquji
drachmas, erit fumma falivalium giandularum drachmarum xy. quod ne dimi-
<iium quidem pondus ( ^ ) eft pancreatis. Sed .etiam ejus du£lus Jineam facile
Jatus eft , & alias latior (r) .

Perpetuo cur non fluat, rationem non video ( j- ) , etfi facile dederirn, inci-
tari a motu diaphragmatis , ut m bile vidi { t ) , Fiuentem Ci. Viri vide-
runt iu).

§., IX, Hypothejes Sj/Jvtana ,

^ Etfi nunc hxc omnia deferbuerunr , neque ea hserefis noftro arvo metuetida
videtur, nimis tamen frequens eft cjus vergent42 jam i.^cuio XVII. memoria •;
neque poteft diffimulari, quam late fit dominata.

Cum nempe Frandfcus Sfhms.y vir minime vulgtiris , fpiritus , & glandu-
larum fuccos acidos effe fibi perfuafiiTet , & acidam falivam , non potuit fieri ^
quin etiam pancreaticum fuccum acidum (a) faceret , & fpiritibus impriEgnatuni
acidis (b).

Sed equidem ex acidi;; fscibus biieque serdgipofa , & flatubus rudlibufque
( c ) corollaria iibi faventia deducebat . Magni autem hunc acorem faciebat .
Nam & inteftino cum biie ludari ( d ) ; ita chylum feparari a fscibus , &
priEterea eofdem fuccos in fanguinem venire , atque iterato in corde ( e ) dex^-
tro confligere, vitalemque focum ejus praecipui organi alere, non iine plaufa
docebat .

Deinde , ut gratiofus erat Sfl^vtus , inque florentiffima Academia prscipuus
per triginta fere annos Do^or, ita non paucos reperit difcipuios , qui fua in-
duRria prsEceptoris caufam fubievarent. Ergo prior Florentriis (/) Schuyl (^),
ligato fupra dudlum choledochuni & pancreaticum inteftino , eodem infra
eumdem dudum lino intercepto , vidit in vivo cane manifcftam ludam , fpu-
mam , penetrabiiemque vaporem , cum inteftinum apertretur . Porro coiiT-
preftb dudu choledocho , inde laxato , reddito pugilum altero , inteftinum in-
tumuiffe {h).

Haller Phiftolog. Tcm, VIL ^ - De--

(n) L, XVIII. p. 18,

(o) Ibld. p jo.

(p) Ex C0!i'edura.

(q) duatuor Hb. cum femifle aftitnat Nholai
mat. med. p 177. 139.

(r) Digitum in cachexia Pej/er pancr. p. iSa.
183.

(s) Negat jn fetu fluere . Buffon IT. p. 45^.

(t) Exper. derefpir. oper min, n. 55.

(u) Vi-.lit Boln, 1. c

(a) Method. med c. 8. n. 4
L. I C. XI,

(t) DifT VIII. n
53- P -31«?.

(c) DiC VIII. n

feq. Prax. med.
41. 53. Prax. med. L. 1. c.

- - 44. X. n. 33. 34.
(A) S)/lv. loc, cit. Bontekoe I. p, ai, ( tan

tum quodam modo ") Coward de ferment Vol- p.
71. Jenty p. a6o. Bogliv. Dejlrocritus Chriflia-
nus vit. anim. p. ^'^, Bnyh . E tia m Dg«V?«r , una
cum bi!e , cum cibis acidis 'erveTe j paulQtamen
aliter de tum.

(e) Diff VIII. n. 63. DifT X n. 5 5- 'S6. Md.
jiow oper. p 340. Svuammerd. de refpir. Utram-
qiie effervefcentiam Sflvium a difcipulo fuo Har-
zjngio habuiflt; , DrupngHs c.h]\cM . Sylva CKdiia
jacer.s .

(f) De veteri med p. 38 & feqq & (imilem
quidem vapnrem , q!ia1is e fpiritu fuJphuris cum
tartari liquore coniligpnte nafcitur p 00.

(g) Laborem effe S//vj; equidem cbjecit/f Faf^
ftur Sylv. confut.

<yr) ?, 91. •

42 l T B XXU. PANCREAS.

DeniGDe , cum fuccum pancreaiicum colligerenr , perfuafefunt fibi CI. Vin ^
fe acidum ( / ) reperiffe, fapore fuo manifefluni , etiam uc fuccum heliotropii
(^) tingeret, & argen^ea fpeciJIa (?>;), & lac cogeret (o).

J^afTim adeo b<ec opinio rerepta fuit (^), & ipfam medicinam faciendam di-
rexit , ut frieu? febrile effet acidi fucci pancreatici effeclus , quem oporteat
falibus alcalinis vincere (p). Keque dudum D-ppeljtis , illo Dewocr:t'' Chri-
filanl nomine notior autior, acorem fucci pancreatici pene ex obiivione revo-
cavit, aufufque efi: pronuntiare , deflilhrum pancreas plurimum acorem dare ,
alc li nuHum. Fieri au^^em febrem intermittentem a fpafmo conftringenre oftia
dudus pancreatici 8c hilarii , & identidem remittente . Rfcmittente eo fpafmo
prirnum pancrearicum fuccum prorumpere , inde bilem, caloris caufam C ^ ) :
oriri autem id malum a pancreate , quod tumens ventricuium comprimat,
Si bilis defuerit , pancreaticum fuccum intellina erodere, dyfenteriam face-
re(0;

Denique de omnihus experimentis de]e6li Syhli affeclis eo fe receperunt, ut
ia^-entem tnmen fuhefle aciditatem , 5c t?;citam effervefcentiam peragi (x) defeu*
derent : lenem enim effe , 5c vix vifibilem Gvaapus {:) fatebatur .

§. X. Contra kas hypothefes ,

Qnx a fenfuum teftimonio refutatitur , ea non poffunt diu regnare . Ipfa
primo icmulatio Caroh-.m Brcllncourtrum {a) in collesam arm.avit , ut vulnera
cauf^ rim.aretur : idem acris ingenii difcipulum /, Nicdapm Pechlin {b) , cujus
aobiliiTima profapia tioftro tempore ad fumm.os honores pervenit , ad everten-
jdam Syhti caufam fufcitavit . E.^perimenca difficiliima juvenis tunc quidem ,
deinde celeberrimus archiater ],Coriradus BrunrteYus {c) fediE i^y/v/^w<p oppofuit.
In ea porro refuranda confenferunt Joannes Bohn (^), FrUevicus (a*) Hojtnan ,
& fucceffor Syl-Vfi Herraannus (e) Boerhaanje .

Et primum merito negarunt , acidum C?) effe , de quo qu^rehatur, fuccum:
auc ab eo iac coagulari (A). i .

. - . ■ ' ' "^' £x-

fi") Sspe acidiim , plefdmque ^aiohUv.ta
iBraaf p 49. In nauta fe acidurq reperjire Ande-
^avis p. 71. SubacidunS Bayle corp. an\m. p.i6o*
Lwviftrr fubacidum btemerb*oick p. 33. jo vacca
acidoralfiim . t^erheiien p 85. in pue.ro ir.orbofo
^c-duiti K'rkrin§ cbf, 65. In canc fcablofo hTai-
thici anini. p. 57. & jn cervo Tauvf^ p. 13J.
■Konnulla acidi veftigia adrr.irtit Hrhtyea JL.. H*
|). 75. ?fcnnumqijam L a Capoi I. c^

Ck) Fii-jdet prim. coB. L U c. 3.

(m) Eitrnuller -med hipp. chym. ^eslin^ Ep-7«
J, Maurie. Hofmann in Horn. p, 191.»
,.-(n} Schuyl, p. 94

-A°y i Ta-ck chryfogon. Hafder pirod. pfcyCd-
log. Divme^-broeck, Bsfliv. p 430. gens in (yro-
«n. p 331. Bontekoe L p. 19. van de ziek-
\€n en d»'!od. p. 174. Hc»Jo/^e« pbvfi-o]o§. H'?»'*jn.7«
ahthropoio.g. p. 68 'Ceisj-ird d^ fei-ment^ Duccini
de humor. Du<r:an chym. nat. fpec. p 14^-

(p") Sylv pra^". med L. 1- c. a^. p, aiS. Satl-
^HHinem ientum reddere -admTtum , ita febreHi
l3csr.3 Bortt-ckos aiektea &c. DudUiii ■^uidtm fe-

dsm febrium eo loeo Perneiiur pofoerat , & fi»a*
4anus 8t Plempsux iundament. p. ijo.

(q) Vit. anim. morb. & medic. p. 75.

(r) P. 63.

(5) Democrit. Suppkrsi.

■' 01 ?• 79. ■ , . ■

(a) .*?t<h nomitie l.vdovici te t^affeur fcriplit L,
^de triumviratu Sftvii ann. i«<5S. & la. alteruiii,
<qui Sflviu-i confutatus ann 1673.

(b) Jani Leonicer.i meiamorphofis apolionis
-Bc arcalapii Par. 1673. 8.

(c) Toto L. de pancri

(d) De duumviratu h-yp&chondriof. Lipf. ann.

rd*) De acidi & vifcidi pto caufis merborlJB»
infufficientia Francof ann. i68f. 8.

(t) Praleft. t. i.

{z) Byunnev toto L. Toh. An^^.nte & R. Ari..
-dr^as Caffius Gronm^ anri. xSS^. ^ettus de faB«
guJne p- 18. H ■-"-■' ■'y^-r.^na t. 3. p. 8»7*

4I1) ^'^'«r piiyfiolpg. 2" ^^7*

SUCC US P ANCRE ATJCUS ^r

Experlmentum etiam Graafii , Andegavis in rfauta faaum, fairum efle teltey
produfti Conier (0 & ^ Vur^ttus ( k ) evicerunt , fuiffeque mfipidtim humo-
rem, cujus acorem Graafius Inudaverat : Etiam J- B. du Hafnel demonftratum
a Graafio acorem vix fenfu percipi amdidus adgnovit ( / ); & cum difcipulus
Cornelii Bonte.koe (m) bene potus fuccum noftrum acidum pronunciaret ^ alter
fobrius confirmavit, infipidum clfe. . • j _ r

Potuit autem Clar. Viris aut folus fe^^ amor impofuifTe : aut acidum U-
quamen mteftino retrogradum, cumque fucco pancreatis commiftum , cau.am
dediife errori : vel , in lilis experimentis tinaorum fpecillorum , morbi vioien-
tia. Certe Cl. Deidier fyrupum vioiarum a fucco noftro^ virorem concepillc
fcribit (n) ; etfi etiam id putredini tribuerira. ' .

Porro quod fervorem attinet cum bile fubnafcendum , monuerunt ill. viri ,
fuccum utrumque confufum nihii oftendere fervoris , cum neque pancreatis hu-
mor acidus fit, neque bilis urinofa {p) : Neque fieri pofie , cum tot in anima-
libus uterque dudus confluat < ^ ) , ut in vafculo perangufto fervor hDcum
iiabcst

Sq6 ixperimentum Schuylii alias non fucceffiife ( s ) , ex audoris didatu:
alras perinde eveniire^cum alio (/) penitus loco inteftmum ymcuio comprehen-
deretur ; etiam cum vinculum oranem utriufque dudus bilarii « pancr^atici
confufionem intercepiffet { u ), Manifefto argumento, fpumam & inteitini tu-
morem ab aere fieri , per motum periftalticum cum bile , vifcido humore, oc
cum pancreatis /ucco ; & cum mafta cibaria interrrito ('vrj) . • . .

Neque poife ejufmodi fervorem pro caufa late patentis phaenomeni habe-
rl 5 cum ia non pauciflfimis animalium pancreas remotimmis ab hepate lo-
cis fuum bumorem inteftino tradat , ut cum biie ne commifceri quidem lic
probabile, ,

Denique ut oftenderet , vitx momentum a fucco pancreatico non pendere ,
labore fummo Brunnerus pancreatis canum maonam partem exftirpavit (x) -. xit
certe dudum pancreaticum aut lis^avit, aut refiscuit (y). .

Nunc etfi forte perierunt (^) aliqui canes , ut in adminiftratione difticili €x-
fpecles , in qua facile inteftinum , aut vafa mefenterica lazdi potuerunt , etfi to-
tum pancreas in cane exftirpari (a) nequit (b) ; etfi porro aliis in canibus por-
tiones difTedi dufius fe comprehenderunt (0 , aut novus nafci vifus eft , quem
ego credam effe fecundum ( -^/ ) , canibus familiarem. dudum , poft deftrudum
principem canalem in vitiofam magnitudinem audum, tamen etiam alii canes

F 3. fu-

--...^i

(i) Apiid Leonicen p. Iift. L- II. ^. 80.

(k) Vademec. anatom. p.4(J. (w) Lepus , cunicufus » hynris , c?.{!or, firu-

(1) Corp. affect. p. 355. thiocajnelus .

(fn) Utratislavienfts de exp. p. IC (k) De pancreate Exper. 1. z- 3. 4- 8. p. 18«.

(n) De hu.-nor. Exp 9- P- i8i.

(p) Alias ofleadetur L. XXIII. Seft. Ilf. (y) Exp. 1. a. 3 S- ^- 7- 8- p. i-s. feq^

(q) P. 39. (z') Graif p. !4'4. B^untier pag 16. ^erh^yen.

(s) Le Vaffem Svlv. confut. p. 13. I31. BDhn, Ca) Monet Je»3C effay de pti.ynq. Ed. 173 5- ?•

ciFC, pronr. X. p j^i. \(o.

O) ?ichUn purgant. p. 509. tab, 4. (M F^tetur Brunnevus p. J74.

<.u) In cuniculo, cum duodenum ligalTet , vin- (c) Vrcpfer cicut. p. 105- Bruiifjer Exp. 4. <J-

culumque atriaue duiftui iRterpofuiffet Vetbeyen (d) Exp. 7. Conf. Pej/et obf. p. 68.

44 1 I S. XXII. FANGR1AS/-7'

rtiperfuemnt , & muitis menfibus (e) &: abfque ejufiTiodi regeeeratione ( / ) .
Ul cerre ir.axima parte hujus lymphcX ab inreftino averfa , vitalem illam ef-
ierreicentiam , ciborumque pctiffimum codioaem tequum foret dimiiiui , aut
perire, cujus caufa abiata , aut vehementer debilirata foret . Eorum contraria
«Yeneruat-, canefque , quibus ablatus erat pancreatici fucci commeatus , etiam
JDagis quam inre.sri , famelici fuerunt (,?).

• Hifce & aliis ejufmodi rationibus fadum eft » ut jam cosvi aliqui Sylvn
.{ If ) , fecltsque Syhlana { i ) y deincle tota pofteritas ab ea hypothefi di-:

'-ieefferir .

§. XI. Vertov fucci pangreatlci utUitas,,

tn plurimis nnimaiihus pancreas reperitur , quadrupedibus utriufque fanguinis-
'{a)^ avibus {b) univerfis, &: pifcibus nonnullis frigidis (0 ■ Quibus deeft , iis
certe appcndices iils ccecs locum tenent pancreatis. Hjsc oftendunt , nobilem
aliquam efie huju^ vifceris uriliratcm.

Deinde m omnibas penc? animalibus , pauciiTimis exceptis , pancreatici canales
■vel eodem {d} oftio cum bilariis in duodenum inteftinum aperiuntur, vel quod'
pene eodem redit, vicinis {e) . Sufficit enim ad theoriam , fi facilis fuerit fucci
pancreatis cuni bik cornmiftio. Videtur ergo ejus fucci aliquam effeutilitatem,
quam cum biie communem habeat , fiquidem «odem loco ad cibi maffam
aftunduntur.

Porro cyftica hilis plerorumque animalium acerrima (/) eft , & eadem appri-
sifie vifcida {g). Ex illa dore vehementiffime inteftinum ad motum periftalti-
cum ftimularet : non abfque vomitus forte periculo . Ex ifta parum commode
cum cibo mifceretur, cum vjfcor repugnct , Si aliqua abfque fellea veficula
animalia funt , eorum certe nonnu-Uis , remoto ioco ab hepatico dudu , pan-
creafrcus (h) inferitur.

Eft aurem in duodcno inteftino , wt in vejatriculo , fenfus ad kritationem
scer ; hinc raotus periftalticus vehemens . Eft fepti tranfverf] ibi motus , &
ijicumbentis hepatis . lis viribus lympha pancreatis cum bik igterteritur.

Quare ominibus computatis , pars certe utilitatis fucci noftri erit, diluere bi-
lem (/) cyfticani & mitigare - Ex illo quidem beneficio biiis latius per intefti-
na cibique maftam poterit dilui , & cum mafta ciborum melius mifceri.

Ex ifta acrimonia temperabicur - qus alioquin iter cibi praecipitaret ^ quem
hic maxime oportet coqui.

Inde

(e) Menfe inte»ro Exp. 5. Duobus menfibaj Phyl. Ferheyen II. p. 8x. feq. & L. « Capoa ,

S-sp. ;. p. 19. Exp 6. p. 41. cum bona anima- qai rariim efle aeorem faffus eft ragion.II. p tfi,

lis valetudine : Tribus menfibus Brunner p ij. (a') §. i. hujus Libri-^

Sapra quatuor menfes Exp. 3. Supra fex menfes ih) Ibid.

£xp. 8. p 177. Supra annum Exp 7. Cc) Ibid.

>(vf) Nullo cum inteflina commercio reliquo Qd) P. 39.

Exp. 5- 8. (e) ibid.

Cg) 3rtin>iey Exjx. j 5* p, 19. & Exp 6. &c. Cf) Vide L. XXIIF. Seft. Ilf^

I^Fs-if.^ vom. Oebr. de Thiere una Pflanz. n. 74. (O Ibid.

ex chirssgi leftimonio p. 143. (h) Sthruthiocamelo , equo ; Hiftrlcr parva j

(h) Diuiingii Sylva csdua cadens . In Sylvam aut nulla in canadenfi fpecie Mem. de 1717. p».

Echo : Sylva e^tiua jacens ;■ tres dlff, antifylvia- 387. Parva in lepore P.wli», lagograph p. 74'

nse^v Ifie qaide.Ti Syl-jii aiioquin icmulus. (i) BruMnr p.. isor .

,C0 Q-J taoKw gliquantum acoris admiferat ,c1 .^-.r^: ...^ . ^^....-..j .. ,::'.,^

S U C C U S* P A N C R E A T I C U S. 4f

Tnde poflis interpretari famem animalium (/*), poft deletum pancreas potms
anaam , quam acriori bili in ventriculum refumtx tribuas : Si omnmo conftans-
aiiauid in eo eft eventu . . .

Hinc canes qui ex ^ancreate deflru£!o perierunt, 5c etiam eorumj qui vita-
ks fjperfuerunt , aliqui biliofa vomuerunt (k) .

Hinc magnum crocodilo pancreas , cui bilis acerrima (0» ,

Poffis etiam in univerfum recipere , a fuccu pancreatis cibariam maliam di-
lui (m), & diffolvi, ut a faliva, fuccoque ventriculi. Voracibus nonnullis ani»
malibus in ventriculum effunditur (w*). Hinc magnum pancreas, multique du-
6lus avibus uncunguibus , qua: potu abftineant («).

Alvus ficca homini , cui fcirrhus dudlum pancreaticum comprimebat (ojt
Inter canes Brunneriatios fuerunt , quibus , ablato pancreate (p) -, alvus du-
ra fuit .

Facere,. cum aliis falivaijbus fuccis, ne vafa laflea inania otientur & coale»
f^:anr , non repugno ( ^ ) .

Plura pofifunt efle officia liquori? nondum iatis noti».

JLI-

(j«) P. 45. - (n) Artjlot. hift. anim. L. VIII. cap. 3. p.

Ck) Brunnsf p. 17. 37 55. Tjo. !7?. J017.

*C0 Hajfelqusjl p, ^oi. majcr quam bovi . Du- (o) riridet bon chyle p. i-J^*

plex famelico duiSus pancrealjs Blat obf. p. 58» Cp) Brunner p. 175- 17<S. Non tamefi nlmJmSl

Cm) Loviny p sa'. huic experimento tribuo .

l«i') Bombyci B.slf>gh, pfertvsm. p. 57. C^) Bian;:-bi hiH. hepat. p. ^f..

4^

L I B E R XXIII.

HEPAR. VESICULA. BILIS.

S E C T I Q L

H E P A R.

§. I. Communta hepath ,

LATE per snlmale regnum hepar dominatur, etfi paulo anguftioribus fini-
bus continetur, quam aut inreftinum aut cor. Reperitur in omnibus qua-
drupedibus, utriufque fanguinis, avibus & pifcibus, conftanter ira fitum, ut
fuum liquorem ad ventriculum, vel fub eo in proximum inteftinum mittat.
Infcclis non paucis aliquid datum eft, non quidem totum fimile hepatis , ca-
vum.que & cellulofum potius , 5c fimilius appendicum {a) pyloricarum , ut ta-
fnen a CI. Viris fit cum hepatis nomine defcriptum, ut in cancris (<^), inque
conchis nonnullis, oftreis (c),, cochleis (rf'), etiam aquaticis (e), limacibus (/),
mytulis {g)\ etiam in fepia (^), grillo, gryllotalpa (/'). In bombyce {k) vafcu- "
ia in ventriculum bilaria ire magnus auclor eft .

Omnium vifcerum hepar femper maximum eft, aut certe ponderofiffimum ,
fi pulmo mole cum hepate pugnaverit . Eft autem primum vifcerum fecre-
toriorum , quod in fetu nondum confirmato diftinguitur , magnumuue , quo
tempore pulmo vix uilus apparet , & in avibus (/) , & in quadrupedi-
bus {m),

Quare etiam in fetu , quam in adulto , majorem {n) ad reliquum corpjir'
rationem {o) habet , qua; perpetuo minuirur , ut homo ( vel animal ) adole-
fcit . Majus homini effe , quam beftiis di<^um eft (/>) . Ad 77. totius corporis

' ■ . - ^fti-

Ca) In cochleis 'Lifler p. 79, in cancris Roherg. (i) Malpighi ^land conpiob p. 6.

Diff de afiaco. De erucis , & czn^xhMalyighius. Ck) Idem in diar. TimaJJi ann i<570. pag.170,

(b") i^Villis de anim. brut. p ao. t. 3. f i. U- CO Pe la formation du poulet 11. p. 123.

_/?«♦• <Je coch!. Mfry Mem de T Acad. 1710. p. (m) Sic in oviuni St caprarum embrionibus

418. Habet h Heyds de inytul. f. 7. Sachs Ga- yidi.

marol. p. 515. (n) Gslen. de utii. part. L. XV. c. 6. Ghigi

Cc) FFil^ts ibid. tab. 7. f. a. Sezione dei Maffacurati p. 18.

(d) Lifter de cochleis p. 73. 77. 78. Severin. (o) Vetfiir hom. & anim. gener. p. 17. de
Zootom. pag. 351. Hnrder ov. cochl. f, 8. quadruptdibiis . Hepar fetU5 ad hepar adulti ut

(e) Spirale glandulofym Svvarnr,zerHam p. 113. 48. ^J. Sanvnges Embryolo^. p, \\. In vacca
363. bepar ad un!\'frfuni corpus eft ut 7791^4.(5461376.

(f> Lifter foliaceum & venis albij plenum de in vitulo abortivvO , ut 996J. 417488. p. 120. qua-

E.f ?o/* '^' ^''''" '"''• '■ '■ ^- '■ ''''"^'' rum rationum illa e0 ^ h»c i Duplo ergo ia

(g) Huic funt ^rana glandulofa liquore flaro fetu majus.

plena, qucm in inteftinum depnnunt . ^p) Hero^hflus apud Otibitfium p. »U,

\h) Svvammerdam bibl. p. 8S8. 889, ■■. '

■/' • .'

/ ' . ■

5" ^ C r. 7. F A B R I C A . 47

«ftimabat jBarthollnus {q) & eft fere -j-j-. (^*). Sed in aquila eft xt* (^)j ^^
cane ^-j. in pifce cane, ■^~. (s) , fey f,

Pondus in homiae, ut facile intelligirur, variura eft, ut £Btas , robur vit<c
genus tuferit, majus (i) in hominibus 8i animalibus quietis (t) laute paftis (?0,
in chronicis morbis (x), in rachitide (/); minus in ferocibus, & exercitatis
(z)' Mediuni pondus in fano homine asftumatur circa 45. uncias. Nam repe-
rio fuifle unc. 28 (^), L. 2. unciarum tredecim (^* ), L. trium i. (^), Unc.
25. (/^*), L. 5, cum femiffe (c). Lib. 5. unciar. 12. (ei) . Lib. 4. & unc. 5. (e).
lib. a| (/"); denique lib. 5. cum fem. (^), fex cum dimidia (^), feptem (/"),
odo (kj^ novem (/), duodecim (m*) ,quatuordecim (m) & ulrra Cw),quindecini
cum femi{fe (^?*), & fedecim. (<?), & triginta fex (p) lib. fed hac vitiofa . Poft
lon^as febres vegrande (^).

Nulium fuiffe ( r), qiiod frequenter veteres arufpices renunciarunt , 8c de
nnnnuUis hominibus iegitur : aut vicifTim diiplex adfuiffe { s ) , non valde
credo .

Duo fuiffe hepata , & alterum per difcedentes mufculos de abdomine €xi"
vjlfe, rarjffima eft adnotatio (*).

4. II.

Cql Anat. p. 15:7. etlanj ad

3 5

In galllfiil

Schmk de monfir. p. 66i. Loefet p. 6^. ic. Li-
bra" unius hifl. de l' Acad, 1730. p. 45 In anfe-
re bilibre RYaffavola ! &• trium , & qua-tuor li">
brarum Bradley farmers direiil.

Cq*) Unc. 45. inwcih iij^o. S/iuvagef l.^.Z99*

(r) Borrich , herm ae^ypt. fapifiQt. p. 2^3.
Aquila pendet 1., lo. hepar 34. drachmas .

(s) Animal libr. 16. hepar lib. 5 ^tenon. inyol.
ipecim. p, 115.

(1) Hepar 5n obefo grande , fex libr. N(^v.
Eph TvSat. Cur. Vol. i obf 28. & in febre irt
Cardinale (Gualthieri hepar 7 Hbrarum futt per
aova publica . Tn febre ceterum fanum . Lihr.
quinque Medlcus beobacht p. 74. In atropKica

puelJa hepar Hbr, -6^ cum csIcuH's felleis Mieg

z
thef. anat. bot. Sebaceum libt i<5. 'Cum catcrlis
in ComitiiTa Maffei . Ortefcbi <3iorn. di Medic.
3. p. 92.

(t) Rcifnfon p 109. no L^ol^o/^. Optifc decon*
p.. 501. de anferibus : Sradky farm. diretl. p.
37. rfe iifdem .
■ ^■ii) Cheyne difeaf. of bod. and mind, psg. i^S.

Cx) Roh'-:fon p. 1.2.

^y) J^cif^ Kinderkr.aofch, t. 5. p. 1^7. £ph.
Nat Cur. VoF VT. Gliffon rat;h't p ii.

(ji'] la fylverifibiK; avibi :; , & mariLus ut laj.
■ad 614, 4 in femeUis ut 119. ad sa";. ^ in cor-
^nis -maftuHs ut 414. ad 1694, ^ in femellis ut

44(5. 14418. ftohinfon iotd. and. difcharg t. i. ?«
Tamen grande carnivoris , ut ut(o Sirhmdey digsd'
<arnivor. p. 9. Si urfuS vere cafnivorus eft .

(a) Chefeldtn p. 175«

Ca*) Sj«v<i?si- nofolog, I. p. 499»

(b) Banholf^n. Hift 5 Cent. I.
(b*) Spietman» Chem. p. 179.

Cc) Eph Nat. Cur, Dee. i. anrt. a, obf. Xig.

(d) Chefelden p. 165.

(e) Heuermann }. p C^-f.

(f) B«c*«i?»* mifcell. i7if. T». <ij.
Cg5 B^rtAa/. Cent. I. hift. 31.

(h) In puella Beck de palpit. cord. ^. 54..

Ci) Chefelden Bresl. Salit). 1710. p. 653.

("k) Ckefelden p. 154. 16$. Franck Anmerk.
t. 3 p 330.

Cl) .rf(7»r^ansm.l p. i(5i. fed rteatomiata habebat.

Cm*) Reneaunte des hern. p. 144«

(m) Materia intus furtincular^m .fimili Fran-
kifche Anmerkvinger! t J. p. 340.

(n"i In hydropico 2ac^t. & unc. 4. Chefeld.

(n*) Mtes.. ihd. anat. botan. in ifterico .

(o) fn cachcftico purulentum . (^f^off. obf. 22.
"(p) Ghtgi Iftoria d'una fezione .

(q) Ariffoteles hift anim. L. 3. C. 7.

(r) Onellus ,ipud P/swp. fundam. p. 13.1.
pa'-o ob connata intefiinS , -tum C.^auh. ad

Rcuffrt p, 13^.

Cs) A>;flotelet .

Ct J Mpr^^g. fed. & tauf ffiorb. a. p. .147.

4§ . ZIB^ XXIIL H E P A R. "^ ' ^

§. II, Color .

Levis momenti videtur hac obrervatio,& tamen diuturnum errorem omnlam.
•fcholarum etiam fola evertit. Hepatis nempe coior flavefcens in plerifque pi-
fcibus, in nonnuUis etiam albus (?*), flavus (w), cseruleus {x) , viridis {y):^\vi
aljis tamen purpureus (^) eft. In pullo , qui ovo continetur, cinereum (^) pri-
^mum, deinde pallide rubrum (^), abit inde in flavum (c) puic4irum , non fme
virore. Jn homine adulro obfcure rubrum eft, non tamen abfque admifta fia-
vedine (<»'), ^^uas in morbis diuturnis augetur, & non raro foia regnat, In pin-
-guibus gallinis album eft {e ) .

Nunc fi album , flavum , viride , csruleum datur hepar , non ab eo 'adeo
vifcere ruber fanguinis color eft (/). Is enim humor omnino ruber eft cum
pellucido hepate , aut -flavo , & iii omnibus iis pifcibus , quibus tot diverfi ia
iiepate funt colores .

% III. Shus. - - c—

Tn univerfum hepar abdominis partem fuperiorem , coffis definitam , dex-
tramque & in avibus tenet , & in quadrupedibus , & in homine : tantum ut
ad finiftra eo magis fe extendat, quo animal junius eft , inque avibus perpetuo
liniftrum eriam hypochondrium teneat, quibus ventriculus, & lien, magis in
rr.cdio corpore fint .

. Ita in fetu humano hepar utrumque pariter {§) hypocbondrium occupat {h) ^
& ultra liencm anterius & fuperius producitur , etiam in annotino puero , ut
lieni adhsreat . In epigaftrio mediam pariter totam fedem tenet ; & ad infe-
riora ultra coftas exporrigitur , ad umBiiicum 0) ufque, & ultra (4). In nuper
nato (/) feru eamdem tenet magnitudinem ,& dimidium (n) abdomen replet3&
paulo brevius eft umbilico.

lade fenfmi in adolefcentitus hominibus fe fub coftas recipit (o) iifque fatis
accurate continetur (/■')> ut tantum de hepaje nudum ft^ quanto fpatio coft^
•deficiun!:, vel certe paulum uitra coftas emineat^ut aiiquoties in tabulas retuli.

JsJeque tanien etiam inter homines adultos rari funt^ quibus amplius hep^r

tr^ns

(.t*^ Harvei gener. p. 155. RonieUt , & cine-
reus Idein .

(u) Ronieht ibjd. crocejs .

Cx;) Idtm ibid.

Cv) In ip.iripetra 'Brunner ^ & apuc^ B/w ar»at,
sr.im. p. 179

(z) Mullus Santcrin. obf. pag a- Murex
pbi!. tranf. Vol. 30 P, 1. p, 588. Crocodiliis
fiSling. Epift. 3.

Ca) De la form, ckj pouiet p. 123. Ent. spc-
log. p. 133. Candiduitr quadrupedi ?eij}er I. Co

(b) ■De la form. du pciilet i'b:d

Cc) ?. 1x4. Jsm bene plumato Boy !e de util.
phy\oC Exp p, t\6. in quadrvipedis fetu ?fip,er .

(d) Wtnslcw n, 150,

(s) Hervei ,

(S) Bronz.er de hepate lampetr. B»t.

(g) Jam Moth. ad Wormium p. 373«

(h) M^rchett.

(\) F^hic de format, fetus ic. ij.

(k) Inf^a Lm!)ilicum Rislan p. 411. ad cffa
ilium B*rsin Memoir. de i' Acad. 173 J. p. 363«

(1) Fe^^dier 1. p 93.

(j\) Fene totum Riolan. p. 411.

Coj Eufiachius infigniter majus hepar pene ad
umbilicum deducit t. 9. longe remotum a Fefaliano
1_. V. f. t. 6. ao. 21 qiiod fit adulti hominis .

(p) l'efal. p. 618. Morg.i^n. Epift. I. p 17»
Conf. Luiiwig I. c. p. 10. Ita reperi in puella
19. annorum , delnde in fufpenfo , & in alio
viro -, & iterum in venatore , in^ue tertio vixa .
' ftre ■GifJJcn .p 50. „.^ .. ■■:

S E C T. l V ABRIC A: ^ ' ; 40

ti^ans osfopliagum , in fmiftrum hypochondrium (^) lobum finiflfom ad iienem
ufque mittit (r), & cum eo confervet (j), uc etiam trans lienem ad finifterio-
ra (t) tranfiifle viderim. A vidu lauto ita demum grandefcit , ut totum abdo*
men repkat («) . In adulto etiam homine pariter fxpe infra coftas eminet (x)^
& ad umbilicum ufque (/), & infra eum (^).

In cane tantum h^par Mangetus (a) «lemorat , ut detrado diaphragmate ani«
mal fubito occiderit.

Vicinias hepatis omnes difeere non eft facile, in q^ua re etiam varietas ali-
qua fit .

Convexa certe pars hepatis tota fere feptum (b) tranfverfum contingit , ut
modice, & in junioribus aliquanto ulterius, infra id feptum producatur , in
medio epigaftrio (c), pone mufculos abdominis, refios in primis.

E-eple^ autem in dextro latere totum diaphragmatis fornicem (d) , earnef^
que ejus fepti lumbales , coftales , alam tendineam . In medio denuo ( e ) a
gula ad carnes coftales , tendi^nem totum . In fmiftro latere partem juniori in
corpore non exiguam , anteriorem (/) cofta-lium carnium , tenQinis alseque fini-
ftrs, ut tamen ea fede lien fibi partem fumat. In adultioribus, aut fe ad dex-
trum limitem guls recipit, ut certo vidi , aut paulo oiltra gulam in alam fmi"
ftram pr.oducitiM' (^).

Pars cava magis multiformis eft, lo dextro latere primum, hepar per emi-
nentem lineam divifum (h) anteriori parte imsfus faciei colo incumbitdextro
& tranfverfo, ^ in fetu etiam inteftinis (i)\ pofteriori reni (^), & capfuls re-
naii dextrsE , cui per cellulafam telam adne£litur.

Jnde porro lobus dexter duodsnum inteftinum tegit,.cujus tranfvcrfi dexteriof
pars veficulam fellis urget : & pyloro vena umbilicalis (/) refpondet , quam ta-
men etiam multo finifteriori Igco , & ad medium vidi ventriculum .

Porro hepar ventriculi partem majorem operit ( w ) , minoremve ( w ) , fua

^uidem parte finiftra ventriculi pianitiem anterior^epn , c^jus initio (q) vena

Maller Phj/fiGlog. Tpm, FJL .', ,, G um-

Cq) VefaL f^yislow n. ijo. Morgag. fed. &
cauf. morb. II. p. 105. Loefel de renib. Eph Nat.
CuT. Dec. II. ann. 1. obf. iiS. Vol. I. obf. 75.
Jlarum effe Oribaf. ,p, 114.

(r) Marc^e». p.i;. 26. Mcrgagn. Adverf. II. p.
13. refal. f. 10. & L. V. f p. 504. tum p, 6x2^
'Kaltfchmidt in proprio progr. la hydropico Pet-
■Z.cld obf 88.

Cs) Riolan. Diemerhroeck p. 6^. ',7<). Bertrandi
p. 8, Hiftoire de TAcad. 1717. n. 9. rejfede in-
greC inteftin. p. 35. Ghigi Storia d' una fezione»
Beck de palpir. cord^s In hydropico Stork Ann.
I. p. 145. Prarer naturam Ludwig. Sit. part. in£
ventr. p. X Et ipfe bis vldi .

(t) Blas L l. obf. 1 9. Gun^ de hepate pag. 6.

Cu) Cheyne 1. c. Vidit funeflo evsntu in duo-
fcus pueris Raymond Malad. danger, a gmr. II,
p. 29J.

Cx) Cowper tab. 38. f. 5,

(v) Fahric. progr. 1759. jn liydropico^]

Cz) Gliffon. p. 50.

Ca) Bibliotii. p. ajs.

Cb") "^efal. \n fig. pag. 504. & pag. 6iS./snty.
(c) id^inslovu n. 150. ysfal. L, V. f. ix. mi-
nus f. 6. & p. 618.

Cd) Vefal. 1. c. & p. 6iS.

(e) Idem p. ^18.

(f) Ibid.

(g) Euftaekius t. 10. f. i. Vefa!. L. V. f. Ju
longius in f. 20 & f. 4, p. 504. Jenty, Tab, cce»-
liac. I.

Ch) ^ertrandi p. 9.

(i) Fabric. format fet. in ic. cit.

Ck"; yefal. f 10. G f 25. f. pag;. 504. Bff}'»
srandi psg, 9. Chefelden. Tab art. coeliac I.

(1; Conf. p. 80. Jentj t. i.

(m) Euftach. t. 9, t. 10. f. *. VFainewrigtk
de hepate p. 3. Chefelden t ai Jent^ .

Cn) Vefal. f, n. 6. 6. & p. 61%. Hinc ventri"
culus plenus hepar comprimit Ch-efelden p, 164.
Sc cardialgiara feciffe vifum eft Beck. de palpif.
«ord. p. 34.

(o) Pylofo Euflach. Jentyt Dexterior appeadlr
ce Hrafie uhf i, ,,.., j,,.«.t ••«-■-■ ■'

^o ZIB. XXin. H E P A R.

^mbilicalis refpondet , «t tamen alias fmifterior fit , & medio demum ventri-
culo im^ineat. Donec^ li tantus eft, lobus fmifter fuperior & anterior lienem
contingat (/>); eaque fede ante gulam proredus, eam pofterius pofitam urgeat
roargine averfo, qui pro gula exfculpitur, ad dexteriora lobuli. Idem lobulus
inter oftia ventriculi immiflfus , pancreas tangit & urget .

Prsterea in homine eredo pars convexa in dextro latere partim pofterior
cft , partim fuperior , partim defcendens & dextra : in medio partim hori-
zontalis, partim anterior, & perpendicularis ; in finiftra parte iterum fuperior,
& anterior.

Margo acutus totus anterior eft {q)y & inferior, idemque tanto fuperior,
^iUimto linifterior (0. Msrgo obtufus pofteriora tenec .

Facics cava in univerfum inferior (j), in dextro latere pr<£terea partim in-
fcrior , vcrfus renes , partim pofterior verfus duodenum i in fmiftra fede - tota
infcvior ,

Veficula, ut alias repetetur, fere tranfverfa {t) eft. Quando in latus dextrum
decumbimus, lobi dextri Jateralis pars dextra ima eft, finifter mucro fupremus,
& ventriculus & duodenum a preftione hepatis liberiora fiunt («),

Ita fer« fe in homine fano habet , multis^ tamen modis mutari poteft,ut he-
par ex morbo mole audum ma)orem partem abdominis fibi fumat, aut quod
rarius, vidi tamen , infolitam in parvitatem limites fuos contrahat. Sed etiam
a tumoribus (rc^) variis loco moveri poteft,

Vifum eft etiam in finiftro latere {x) fuifte, commutatls ejus cum liene par-
tibus. Vifum eft perpendicularem {y) fitum tenuifte, ut finifterior effet pars
cava (i). In thoracem etiam migravit (^), & dextra abdomen, & ipfe vidi
(^), tum alii CL Viri (,b).

Sed etiam cum diaphragmate perpetuo adfcendit & defcendit , ut reliqua
abdominis vifcera , non parvo raotu ( c ) , ut ad duas coftas fpurias imas de-
fcenderet {d)i ceterum eo in motu nihil mutatur in vifcerum mutuo fito &
contadu .

A repletis inteftinis,&: a colo potiftimum , margo anterior furfum repellitur,
ut qui inferior fuit, fit nunc anterior (e), & pars convexa , quae magna parte
aaterior erat, nunc tota fit fuperior,

§. IV. Hepar fimplex & muluplex,

Hepar humanum fimplex eft, minufque quam in plerifque animalibus di-

vi-

(p) P. 149. fta fuerunt, ut nuper in Vethandel der hollandz

(•q) In omnibus iconibus^. piastfchaap t 8. P. I. In VVarneri cafu cum

Ci) Pariier. palmonem purulentum fe putarent pertundere ,

<.s) Conf. Chefelden p, ui. hepaf fuit , quod per exefum diaphragma in pu-

(t) Ibid. ftus adfcendera»: . Caf. j8.

Cu) C^edit lajjatl tunc veficulam Dttvernef (z) Becki^ ad L- de Morte fubmerf. fine epo-

pofth. t. 1. p. ajj. ■ ' ta aqua obf. j.

(vv") Gtiffon \. c; (a) Opufc. pathol. obf. 19.

(xi Cocchl anat. p. 13. "Daubenton t. 3, p. aoj. (b) Heuerman. 1. c. &c-

Takntonius Cbir. Irt ariete Heuerman 1.3.^.709. (c) Oper. anat. min. Exp. 5©. 51. S**

(y) Eph. Nat. Cur. Vol X. obf. j. (d) P^efiiier 1. c.

O) Mepatis jn petitus migrantis aliqua exem- (e) Rsfte Difdier fplanebnol. I. P»S« J3^»

f la cum ventriculi pgriticr vitiofo uiner« conjun-

5" E cr. I F A B R r c a; sr

yi(um ; etfi enlm iinditur paffim , fuofque habet colllculosf , hott tamen pe-
rinde in Jobos ^ (a) profunde diffecatur . Vetuftas , cum rarius humana cada-
"vera inciderentur , & tamen nonnunquam , conjunxit hominis &: beftiaruin
fabricam , & diverfam eflfe recepit in diverfis cadaveribus figuram hepatis , a-
liafque Totundum elfe , alias in duas , tres , quatuor fibras dividi fcripfit (^),
AliquantD deterius Rufus (c), atque Celfus (d), in quatuor omnino 5: quin-
quefibras dividi diferte reliquerunt . Neque fubito verior fententia prxvaluit ■»
Etfi enim Vefalius (e), Columbus (/) , & procul dubio Eufiachius mehora do-
cuerunt , & plerumque unicam in hepate fiffuram Mrjf/ir^ vidit <-?), & fim-
plex plerumque Fareus {h) fecit ; tamen adhuc Puteus ( / ) , Galeni defenfor ,
in Principe fabaudo quatuor PinnvJas hepatis fe vidilfe r.ffirmabat , & C,
Cemma (k) hepar in fibras divifum, equidem inter rariora refert, & quadri-
fidum Jafolinus dixit ( /) , & fatis nuper <)uinquelobum Clar. Grandi (w), &
nofter olim Schreiberus ( « ) . Paulatim tamen vis veri prasvaiuit , & Putei
hepar quadrifidum fabulofum efle Gabriel ( o ) Cuneus monuit . Etiam J. i//-
vius duos (p) tantum in hepate lobos vidit , ut tamen faspe quaternos eflfe af-
firmaret (^) , ne a vetuftate difcederet. Liceat paucis hepatis varietates tra-
didiffe .

Inter quadrupeda fimplex fofidumque , vel certe humano modo bilobum he-
par habet, Pygmazus (j), bos (?)» camelus (u) ^ elephantus (vv), cervus (x),
non tamen conftanter, alce (/), -gazella (^), rupicapra ia)y -caprea <^*), ca-
prea ftepnofarai (b) , porcellus braiilianus (c), turfio (^), manati (e).

Animahbus quadrupedibus, quibus divifi funt pedes , plerifque «tiam heparin
multos lobos dividitur, in fimia (/), hy^ena (^) , lupo (^), cane (/), vulpe
ifatide (/) , panthera (w), leone (w), fele (o), tigride (p), lynce (^), catopar-

G 2 do,

Ca") Aff/ijf parteis hepatis cxtrem» : \v$e< m
arufpicina fignum in hepate Suiiias II. ,p. 45 j.

(b) Oribaf. p. ui Gunther. P' »l6. Carpus in
J/iundinum p. CXLV. C. Stepbanus p. 183.

(c) Part. .appell. II. p. 58.
Cd) L. IV. c. I.

Ce) P. 619.

<;f) P. 364.

Cg) Introduft. p. 17.

C^) Adminif^r. ^nat. pag. 15. h, Mdd» L. II. c.

(0 Apolog. p. 3 53<J.

(k) Cofmocrit. p, 105.

CO A fe vifum de adipe «ord.

Cm) Phil, tranf. n. 58. & apud Fantonuwi.

<n) Comm. Acad. fetrop. Vol. VIL pae. aiS.,

<:o) P. ^8. ^ ^

Cp) Ifagog, anat, p. 70.

(q) Caium. depulf. ad.

O) Tyfon. p, 34.

(t) Fefalius. Parif. Compar. anat. p. ^6.

(u) Comni. petr. t. 30. pag. 3J0. TriloBum
VaviJ'.

(vv) Blair. phil. tranf. p. 3 1(5. Simplex & bl-
lobum Moulim p. 11. & Tarifini ,

Cx) P«r<7. nam in cerva ajunt multilobum

■fuifTe .

Cy) P^r»/.

Cz) BiiDbum cuTT. tertio parvo lobulo ?3rsf.
(a) P(7f//'. trsloburn .
Ca*} Coltins tab. 44.

Cb) Bilobum ut hominis Na*'. Comm. Petr,
t. 4. p 391.

(c) Buffon t. 8, p. o, Lobi dao m.agni , ter»
tius parvus .

(d) Ty/o»i anat. p. 14. Sed bilobum faciunc
phil. tranf n. -76. Rortd. p. 460.

(e) Duo iobi & tertius quadrattis Comm. Petr,
>Iov. II p. 318.

Cf) Blas anat. anlra. p. iij. Sex Eph. Na:.
Cur. Dec II. ann. i. obf ^i.

Cg) yerling. Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann. a»
"Obf. 5. Trilobum Buffhn t. 9. p. 284.

(h) Sex lobi Fabet' p. 814.

(i) Septem Blas mifc, anat. p. 25^.

CO In Nov. Comm. Acad. Pstrop. t. 4,

(m) Quinque Buffon t. 9. p. x8i.

Cn) Oilo lobi Bftrtholin, c, 4. n. 103. Quiequs
^uffon. t. g. p. 34.

(o) Sex Sfi«er/>i. p. 314.

Cp) Sex lobi Blas anas;. anlm, p. .t5.ic

(q) Septem P^r/i/'<.

Ht X I B. XXni. H E P A R.

do, (r), marte (j),urruIo coati (?) & coati mundi (ff),fele zibetliica rw),?.nr-
mali cibetho (at) , urfo (/), mele ( ^ ), genetta (a), mure indico (/>), forice
aquatica (c), glire aquatico (^), fciuro (e), mure (/), glire (^), talpa ( /^ ),
tnure montano (/), vefpenilione (k) , ratto fibirico (/), caftore (fw), lutra (n),
lepore (o), erinaceo (/>), opoffum (^) , viveVra (r), mufteh (s) , putorio (Oj
agouti (») mani (vv). Sed etiam.& equo n/ultilobuin eft (j/}, & porco biful-
to (^), atque apro tayacu (a).

Inter amphibia calida phoca (^) multos hepatis lobos habet, tum urfos ma»
rinus, quod aliud genus eft phocse (c).

Aliis pifcibus frigidi generis mihi quidem integrum (d) vifum eft, & bilo-
bum (e), ventriculo & inteftino ei obverfo adtenfum . Simplex: efoci (/), cy-
doptero (g) , hirundini m.arinae (/;'), lampetrs: (/). Bilobum afello (k), galeo
(/), pleuroftomo («), orbi (o), blenno (p).

Plures tamen lobos habere dicitur in aliis pifclbus ^ tr£s (^) in prilnisin raj;j
kvi (r) galeo acanthia (j), gymnoto (?),

331.

c. Conf Buffon t.

natur. t, 5. p.

(j) Sex Parif,

Csj Sex Banh, c. 5. h. 14.

f.t) Mem. de Berlin. t. i2. p. 181, Q.uinque
Buffon t. 8. p. 367.

(u> Septem Parif.

(vv) 5/3i mifc. p. 159. S€X P«f»/. Barthoiitta
t. 4. h I.

(x) Buffcn t. 9. p. 310.

Cy) Odo Comm. nor. 1

p. 360.

(z) Sex lobi Arnauld hift,
p. 141 a4^. 188.

(a^ Euffon t 9. p 350.

Cb) Septem Severin. zootom. p. 318.

(O Quinque Buffon t. 8. p. 65.

(d) Sex !obJ Suffcn t. 7. p. 534.

ie') Quinqiie Eph. "Nat, Cu?. Eec. 2. ann.i.obf.^j.

(f) Sex BaYthol. Ep. IV. n. 51.

(g) SepteiH Viirif, In gfire vero quinque Buffon
1. 8. p 176. 48. in ratto fex p. 188.

(h; Gatitisr cbf. perio.-}. t, 1. p. 18. 29. Septem
harder spiar. obf. 24. Tres Buffcn 8 p. 91,

()) Novem lobi P/jr//'. Sex Jobi Ph. tr. 355.
Q^Liinque Buffon t. 9. p. 93 3. Septem Severinus
33$. ^/f*(j 3. p 135. Q_uatiior fi^jrflffi^apiar. obf.ia.

Ckj Trildbiim jkooke Exp. p. 81. Fere quadri-
lobum huffon t 9.

Cl) UU.ra quinque lobos Nov, Comm. Fetr.
i. 4- p- 383.

(m) Septem lobi Mem. de I' Acad. 1704.^.51.
iSex lobi Aft. Erud 1684. p. 361, £ph. Nat, Cur,
"Bec, I. ann. 2. obf, 351.

(n) Sex lobi Tarif Septem lobi Mar/igli taj.
Mem- Etrang. II. "p. 201. Quinquc Buffon t. 7.
p. 143< Quinque & feji^ in jnarins lutra Nev.

Comm. Acad. Petrop. t. 1. p. 377.

_ (o) C^uatuor lobi Buffon t. 6. p. 273. Tres

Ba^-sho(. e. 1. h, 86.

(?) Q.uinque Bh{ anat. anim, p. 6j.

(q) Tres lobi phil. tranf, num. 139. T//o« p. 54.

(r) In furet fcx lobi Euffsn.

(s) In beletta Buffon ibid. p. 232.

(t} Fovine Buffon t. 7. p. 171".

Cu) Quatuor lobi Eaffon t. 8. p. 385.

Cvv) Q_uatuor lobi K, Svuensk. Acad. HandL
X. p. i67.

(y) Buffon t. 4. p. 316. Quatuor & quinqus
lobi Gibjo^i.

Cz) Quaiuor & quinque Fefal. p. ^19.

Ca) Huic quatuor lobi phil. tranf. num. 15^»

(b) Sex lobi phil. tranf. num. 469. Ad ofla farif.

Cc) Nov. Ccmm. Aft. Petrop. t. 1. pag, 344*

C«i) Collins p. 4;i. H;//, rivievv, p. 115,

Ce) «r//. ibid.

Cf) Gronsv. mufc. ichthyol, p. lo.

Ca) Grcnov. ibid. p. 36.

(h) Idem ibid. p. 9,

(i) Ce///«j t 38.

Ck) Schor:eveld p. JO*

0) Longiflimum RondeJet L. 3. c, 39. CoUmJ
t. 33. Maxirnum Merc, de ftanee 1737. IJee.

(n) Gronov. muf. p. 27.

(o) Bartholin, c. i. h. i.

(p) «'.f/cr. K. Swensk. wetensk Acatf. Handl,
J748. trim. I.

(q) tiill. 1. c. Plerique Fari/sni . Sehaffer pifc,
Eavar. p. 31.

(r) Aldrovand p. 452.

Cs) Kleia mifT. IV. p. fii, Galco Icvi P4J';/,

0) Crenev, p, £9.

^ E C r. J. F A B R I C A . 5?

Bilobum fed ulterius divifum eft in hufone (u) . In rhombo multi funt lobi
(vv) . Etiam in eodem genere (impleK & divifum (x) repericur.

In avibus emm continUum , grande , utrumque pene hypocbondrium (y) re-
plet, & bilobura (^) eft, non tamen fine laciniis,'ex quibus plures facias lo-
bos. Bilobum in aquila (a) ^ accipitre (i>)j buteone (c), Pfittaco (d), cornicibus
variis (e) , cafuario (/), ftriithione (g), anfere (^), colymbo (?) , fulica (k) ,
kro (/), vanello (w), himantopode (n), fcolopace (o) , ciconia(/>), fcope(p*),
butauro (^), ardea (^*) , meleagride (r), tarda (s) . In nonnuliis trilobum eft
(0» etiam quadrilobum (t*).

In quadrupedibus frigidis pariter bilobjjm , trilobum, quadrilobum, ut ne m
eodem quidem genere fatis conftans fit . In vipera (u) bilobum , etiam in caij-
difona (vv), tum in crocodilo (^) , lacerta(f). In lacerta tockaye trilobum(^)
eft , fic in rana (a) . Quatuor lobi funt in falamatidra (i?) .

Ex his omnibus nihil fatis certi , aut alicujus in phyfiologia momenti dedu^
ci poteft, cum neque cum alimenti genere propria hepatis fabrica conjungatura
neque cum claffe animalis. Homo enim omnivorus eft, animalia, quibus hepat
fimplex, pieraque herbivora : trufio plane camivorus . Lepori , cuniculo , muri
jnontano, potiftimum herbivoris , muitifidum hepar eft. Ut pene curn Fefalia
crederes , hepatis nullam certam figuram effe , fed ad viciniam fuam id vifcus
fe accommodaffe , nifi fatis certum effet , vicinas partes potius poft hep?.r gran-
defcere ( c ) , & ipfas adeo potius ad hepar fe contemperare (d) , In avibus ia.
corde tamen divifio in lobos nafcitur .

§. V. Hepath in untvsrfum figura .

Hepatis hamani figura verbis vix poteft defcribi . In dextro tarnen latere
crafliffimum & comprelfum tuber (a) id vifcus orditur, quod,uti diximus, dia-
phragma repletj & hypochondriam ejus lateris ,

In-

Cn) May/fgli opus clanub. t. 6. t. 1$.

(vv) Collins t 37. f. 3.

(x^ Saimoni Nov. Comm. Petrop, t* 3. ^.410«

Cy!) C. Bmbin theatr. p. 148.

Cz) Collins p. 449.

(a') Harder apiar, cbf. 45. Faiif.

Cb) B,'as anat. anim. p. 131.

Cc) Alhin. avium hift. n. 1.

(d) Collins t. 13.

(e) Albin. t, a, a. ai. 33. 34,

(f) Pavif.

Cg) t^alifner. oper. t, a. p. 34^

Ch) Collins t, 20. f. s,

(i) Albin. I. n. Si.

Ck) Idem, J. n. 8s,

iO Idem II. n. 87.

Cm) Idem I. n. 74,

(h) Idem 1. n. 78,

Co) Idem I. n. 70.

(p) Harder apiar. p. %,

Cp*) Pafi/inf .

(q) Eph, Nat. Cur. Dm. II. Imn, », obf. 31.
(q*) Sekradtr.

CO ?"»■'/

(s) Havder obf. 1 ^-

(t) Tres lobi in cygno BdHhal. Anat. Cygnl
p. 36. in gallo pavone Collins J. c. in cori-oaqua»
tico ?auf Bilobum in eo Albin. II. n. 81.

(t*) In rtruthione Werreri.

(u) Charas t. 1. F. F. In ferpcnte praflongum
Cellins t. 41. f. a- Simplex in vipera Coiter p^
335, Sifnplex, fed tota inteftina legens 'Parif

(vv) Phil. tranf- n. 144-

Cx) Mem. de phyf. & de mathem. p. u.

(y) Jacobaus p. 109.

(z) Mem. de phyf. & de mathem. p. 31.

Ca) Harder apiar. obf. 3. Rondelet. II. p, aiiy,
Jocohteus qui rana quatuof lobos facit p. St-
Bufoni tres Jacobaus .

{h) Q_uatuor lobi Jaeob^ttt p, lio.

(c) Form. du pflulet. p. ia3- fub finem diei IV.

(d) Vide, fi placet, philofophantem de figur»
feepatis Glijjfoaiunt p, lo.

Ca) Fefal. f. j8. ad dextra vense cava BuJiacH.
t. 10. f. X. t. 11. fi 4. Chtfttden, %> as, Conf«
Je»// t. i.

54 . L IB. XXUl H E P A R.

Jnie finiftrorfum gracilefcit (^), tanquam de ovo majorem partem per apl-
cem (c), obliqua, non per.itus ad bafin penetrante , curva feftione abftuliffes :
& abit jn lobum iiniftrum hinc convexum inde cavum,donec & graciiior fem-
per & tenuior pene plano apice finiatur (^), in aiiis obtufior {e) ,

Pofterius omnia obtufa funt, anterius pars, quam dicemus , convexa hepa-
tis, cum concava in aciem coit , qui margo fenfim furfum (/),& finiflrorfum
tendit , Sc eft utique inferior , inque cultri pene modum acutus , dum crafTi-
ties hepatis antrorfum continuo diminuitur. Is margo in lobo dextro incipit
ad renis fedem ; afcendit inde mutato du£lu, finiftrorfum fe confert , in uni-
verfum, lunatus. Eum marginem nonnunquam quafi aliquse digitorum impref-
fiones ig) interrumpunt, quarum prJnceps eft pro ventriculo (^*), alia venam
umbilicalem admittit {h) , Pro emittenda etiam veficula finus exfculpitur, non
perpetuus.

5« VI. Tars g'bba,

^ Simplex ba^c pars bepatis eft {a) , & parrim diaphragmati refpondet , par*
tim , ut in epigaftrio , mufculis abdominis . In dextro latere , craffo tubere
jncipit , cujus lateralis facies ad hypochondrium dextrorfum fe admovet ; dein-
de & fuperjor , gibba , fepti tranfverfi ala; dextrse obvertitur , atque ccfti-
Jibus & lumbalibus carnibus. Ea fxpe {tde. hepar craffius eft , & accefforium
quafi gibbum habet {b),

Inde media pars gibba pene pofterius plana eft , cui cor infideat, folo fepto
tranfverfo ab hepate divifa. Ea ipfa {ed.t ad diaphragma adhxret (c).

Quse pars antrcrfum defcendit {d), coftalibus carnibus anterioribus obverfa ,
Ml vel colon tegat vel duodenum , vel ventriculum , ea modice convexa verfus
jnarginem deorfum extenuatur.

^ Ceterum per ligamcntum fufpenforium ( e ) , ab accelfione venae umbiiica-
iis , retrcrfum ad dextra vens cavas , convexum hepar dividitur , dextev'
^ue lobus dicitur , qui dexterior huic limiti adjacet , finijler , qui finifte-
rior.

§. VII. Pars Jlma {a).

Multo m.agis h;sc tompofita eft , & multiformis . Ut enim convexa facies
foli dirvphragmatis & continuis mufculis abdominis , ita fima ifta diverfiJTimis
partibus applicatur, reni , colo inteftino, ventriculo , iterum colo , lieni , Sc
ab omnibus fere figuratur , uc convexam eonim figuram fua concavitate expri-
mat. Deinde ha'C potiftimum pars vafa recipit , & ob ea variis fiffuris divi-
ditur.

Er-

(b) Vefal, f. 18, 3a, &c, Eujlach. t. 9. Cheftl- {K) Vefal. i. 6. iz. Euflach. t. 10. f. 1. t. il.
itn t. II. etiam Jcnty , f. 4. Chefelden tom. 21. ii. Jenty 1. c.

(c) GUffen p. 110. Ca) Vefnl. f. iS. Evjlach. t. 11. i. 3. Jentf I. C.
Cd) Vefal. f. II. 18. 20, ij, Qi') MoYgagnus Ef. I. n. ij. ij. Bsrtrandf p. *.
CO Et^ftach. t. 11. f. 4. Cc) L. XX. p. 135-

(f) Vef-J. L. V. {.6. 11. iS. ai. Euflach. t.9. (d) Vefal. f ii. 15.

Jtnty t. j. f. 3. Ce") Euftachii t. 9. Chefeldcn , Jentf ,

(g) Vefal. f. 18. Jentji t. 3. C») ?o'.lux p. aji^.
Cg') Conf. Hunz. p. 5-

S E C T. L F A B R I C A. 55

Ergo pritnum lobUs dexter duas habet facieculas modice excavatas , quarum
aijterior maior, colo inteftino (^) , uti diximus, mfidet. . . . ,

Pofterior ( c) feni refpondet , & magis furfum capful^ dextr^ , ad dextra
tranLntis ven^ cav^. Utramque facieculam linea evidens dividit,qus a cauda
lobuli poftici continuatur. . . . •

Sinifterior lobus molliter excavatur (d) , & facie anteriori, magna, ventncu-
Jo* minori & maxime anteriori colo imponitur .

kSia pars hepatis , inter has , quas defcripfimus , fed quaj tamen lobo
dextro accenfeatur , eadem maxime multiformis eft . Ordmem a lulcis lu-

Ef^o ab acceflione ven^ umbilicahs, qu* eft m parte anteriori,paHlum dex-
teriori, hepatis, retrorfum ad ufque venac cavae in hepar adventum , tulcus
(e) exit, in univerfum continuus, quem hon-^pntalem (/ ) dicemus . m puero
tenero afcendit , & duftus venofus etiam magis . In adulto homine hepar ore-

^^Ejus fulci pars anterior venam umbiricalem continet (^), P/« P^^^^j^^' -^,^'
guftior duaum venofum ( /^ ). Media parte cum huufa tr^ntverfa committj-
tur, fatis direde ( / ) , ut tamen faepius duftus venofus paulo dextenor ut
(/!),& magis finiftra ( / ) petat : vidi etiam foflam umbilicalis venaj ferpen-
tinam fuiffe . Vidi venam umbilicalem finifteriorem fuiffe . Eft ubi tota h«c
rima aperta eft ( m ) : eft ubi vena umbilicalis vel ejus certe particula , ponte
quafi ex ipfo hepate (w) fado tegitur, & per tubulum (o) incedit , huic fub-
ftratum ponti /a dextro lobo in fmiftrum continuato. Vidi duos fuiffe ejuf-
tnodi pontes . Rarius autem eft ejufmodi pontem (p) in du£lu venofo con-
fpici .

JHaec fiffura in parte (ima lobum dextrum a finiftro dividit. ^ ; . j ,•
Nunc a media , {t6 tamen potius paulum a pofteriori , parte hufus fulci al-
ter ad re<flos angulos dextrorfum procedit fulcus tranfverfus ($»), arapIior,pro-
funde in hepate exfculptus , nunquam ullo ponte hepatico contedus. Is recipit
finiftrum ramum vena» portarum . Idem in dextro fine fuo in gracilefcentem
rimam finitur, qua» ramum ejus venae dextrum continet . Tenet tertiam par-
tem, aut paulo minus, iatitudinis hepatis : ut vifceris portio hoc eodem fulco
anterior multo major fit.

Iterum , ante partem hujus tranfverfae rims dexteriorem , ovata fere val-
lecula in hepate modice excavatur, non penitus dimidii ovi capax ( ** ) ; ea-
demque modo in hepate manet {s) , ut folet in junioribus , modo ipfo in mar-

gine

(b) fefal. L. V. f. u. 'Bertrand p. 3. Chefel- nuda eft Gunt^ p. 4.

ien t. i-i, Drake tab. 1. Junioribus n\i']QX Duver- (n) Parvus pons Euflath. t. 10. f. 1. t. 11. f.j.

ntji II. p. ai4 Trevv f. 73. Comm. 173}. t, 3. f. 1. Arant. dc

Cc) yefal. ibid. fetu p. 18.

(d) Fefal f. 11. ao. Chefelden t. ai. (o) Tubulus Fahric. progr. n, 1759-

(e) Grande fciffure Winslow n 156. (p) Nunquam etiam Gunz. p. 4 Sed videtur

(f) 'Rettin. Mem. de 1' Acad. i^-^j» pag. jji. teftum pingere Buftach. I. c.

(g) Ubi vena ab umbilico prodit , jntervallum (q) HeifleY. t. 5. f. 11. Garengeot. Bianchi tab.
eft rupium fimile Oribaf. p. iia. j. ad P. tab. 3. Second. infoncemento Winslovv

(h) Sillon Winslow n. 157. n. »57. Fiffura tranfverfa Gunz. p. 4-

(i) Trew different. fetus f. i. n. aj. 54. (r) F«/»/. f. ai. iS- Winslovv n. 190.

(k) Bianthi t. a. 3, nimium & f. i». Paulum (s) Garengeot. Fefal. L. V. Orake. Rsolan. p.

Trevv f i. 56. 74. 409. Fabric. in iconibus 1. de form. fet. Jentjf .

(1) Chefeld. tab. 34. Fahrk. form. fet. f. ao. Negatur in Eph. Nat. Ciir. Ann. IX. }>. loi,

€liffon c. 33. p. 191. & in tab. Bertin. p. 334. fed fsepe vidi .

Cm) Nudara Gartngeot BiancJ). tab. a. Rarius

id ^ IIS. XXni H E P A R.

gine hepatls^ pbrro exfculpitur (^^, quando veficula de hepate eminet , quoc? m
adultis hominibus frequentius eft Cii) . In hac vallecula fcllis eft vfficula , duidu
horizontslj (vri), retrorfum (x) , 8c finiflrorfum (f) tendente.

Rariffimum eft , & tamen vidi ^ in finiftro lobo feliis veficulam fuiffe , &
trans foffam umbilicalem , quam tegebat , dextrorfum oblique iviffe . Rarum
eriam, quod pariter vidi ^ in eodem cum vjeficula feilis hepatis fulco appendi-
cula coli fcdem habuiife .

Denique ad .dextra lobuji , qutm ftatim dicemos , fimilis fer^ femicylindrica
Yallecula .exfculpitur j quse hiric papillam habet eminentem lobuli , inde pofte-
rius advenientem procefTum c^w^^^f/w , qui dextrorfum in lineam quam dixim.us,;
de^tri.lobl hepatis abit . Jiiter hes c.oiliculos celeberrima vallecula intercipitur,
& in anatome & in pathologicis magni nominis . Portas aut dixfrunt ( ^ ) ve^
teres aut certe dixiife potuerunt,ii hominis jecur iis notum fuit . Nam venam
cejte .ad ponas .dixer.urit , fed ea p.er eorum co.llium intervallum ad hepar ad-
venit. Deinde manifefto >Aretaus , melioris Wlx notx auclor fcripfit , a. portis
ve,i2am {«) reda io hepar Jngredi,qus in muka tenuia .& demum in tenuiftima
per hegar findatur. Inde QyiMxfiu' portas eum locum dixit (b) , ia quem venas
a mefenterio veniuHt, qua^ certe fant noftra^ . Nam ab iis foHs una vena porri-
gitur iriinultas fiffa , quibus caro vifceris interjacet . Et Pollucisfc) irvKoci funt.,
fecundum q.das fsnguis advcnit , ut per unicam dividatur . Denique ne de fimi
hepatis colliculo cogites, .^rifioteles venam dlxit, a majori ortam , qua port^s
fcabentur (cl) . Hsc addidi ob l\\. Cvn^ii dl^a (e) & BertratTcii (/). .

Venit is -fuicus furfum paulum dextrorfum in rimam tranfverfsm pofterius ,.
quam veficula .

Diximus caudatum procefTum , obliquum, paulum curvum , eminere a lobu-
!o poftico . Ad ejus caudae dexteriora alius fuccus ( ^ ) in hepate exfculpitur ,
qui jam magis (h) , fere ad convexam partem fpe6lat, obli.que antrorfum , dex-
trorfum ducens . Ex eo fulco vena, porro infigni fatis flexione (^) ,finiftrorfum
(/), verfus medias vertebras emergit ; modo continuo nuda , non raro a carne
h^patis tamquam a ponte contct^a , etiam ut integer cyiindricus tubulus fit (w).
Bft vense cavSK a corde , aque foramine ciaphragrratico , verfus vertebras ten-
dentis nidus : qua vaginam a periton^o habet , reliqua tota parte fui extra ejuf^
faccum p6fita (»)•

Ccecs! & regula carentes rimse etiam alia; in dextro hepate apparent ,

firanfverf^ {o). Oportet autem meminiffe , fuicum horizontalem in hepate fuo

"^ - • " • ,. J0-

"■f^u-.-? ; .r.v. . , ■ -

<.f) Submde PFjWcmj n.i^S.Habet Bewrawr^ip.i. Cd; Hifl. anim. L. I. c, 17«

Cu) Rfolan p. 409. Euftach. t. 10. f. 1. tab. (e) P. S-

n. f. 4. Bianchi ubiqu« Chefeld, t. 3.1. Media {O P. lo. , ■ • t

piTte Fefalius p. 613. (^) Solus fulojs '^ianchi t. 4 S«d mmis lon-

(vv) Qhcfelden t, ix. "Sus Morgag». n 18. pag- 29. Add. Bertrandi p.

Cx) Wtnslovo n.291. ^o. Vena Euflach. ibid. Biancht tab. a.. 3.

(y) Ita etiaffi Gunz. p. 4» (''''l ^"'Oygagn. Ep. I. p. 14- "• i<>-

(z) Hipfocraticus Auftor de atiat. Qelfvs L. O^) l^deni ibid.

V p. 26. Galen. de difT. veuar. ab init.. Venas (0 Euflach. t 10. f. 4- Mcrgagn.

ita vocaffe Rufus IL p. 3S. I. p. 39. Om) Eufiach, ibid. Negat refalim L. 3. p. 4S»-

(a) Acut fign. .cauf. II. c.S. . <'") Kaavv n. 607.

(b;) P. 114. {o') Morgagn. rcfal. 1. C. Bematid* p. 11-

- S E C T. l V A B R l C A, 57

15.1 Titu re!l<?lo Hon apparere , neque ulbs mt& patulas ni liepnre valles : fed

fulcorum hepatis oppofitas quafi ripas -fc c.oacingsie , eafc^tjfi inuerpofitos qua^
fluyios penitus abfco.ndere,,

■§. VIH. Loifulh

LDbulos volumus, pofticum., anteriorem, & aliquos erraticos ,

Pofterior celebrior eft Hippocratico (a)^ forte audori dic^us , certe Vefalio{b)^
&: J.-cobo Sylvio (c) ; ab Eujiachio piiius ( t-/), neque adeo bene a Spigelio no-
sninatus ( e ) .

Is lobulus a margfne pofteriori hepatis incipit, fub trunco ven^ cavje, iM
firaplex, & latus, Eo loco vertebris innititur, inter venam cavam & oefopha-
gurn. Inde adfcendir in partem vifceris cavam, antrorfum (/) eundo , & con-
tinuo in duos colliculos dividitur. , . —

'Eorum [uperior pofterior {g) obliqu€ , '& cum curvitate, oblique pone vefi-
culam dextrorfum migrat , a lobuio in dextrum lobum (/^), & limitem fa-
-cit jnter venam cavam , portarumque venam (/) . Idem dilatatur demque ,
fulcumque fubtendit , qui ex tranfverfa rima continuatur porroque Imeam ordi-
'tur (k) , qu£e renalem feciccuiam hepatis dextri a colicafaciecula feparat. Cau*
■datunt dicas .

Major colliculus , qui folus vulgo lobulus SpigeUi audit (/) , antrorfum pergit
& deorfum, & in magns papillse fimilitudinem , obtufus definit (m).

In cjus latere dextro, finiftrifque eminentise caudata^ ^nlbus fulcus eft, qui
venam portarum adducit (w).

Ceterum bsc papilla infulpe habet modum , ad cujus dextra vena , quam dixi
portarum, ad finiilra du£lus venofus , anterius fulcus tranfverfus hepatis fic^
ipfe lobulus tnter ventricuii oftia (0) qu?fi urgetur, contiguus pancreati , eum-
que infidens inagnus & finifter lobus preniit. Omentum hepaticagaftricum ante
fe habet, & denique liber definit (/>).

Lobulus anterior (^q) anonymus , peiie parallelogramrnus , ovato colliculo (r)
taraen intumefcens, ante fulcuni tranfverfum ad marginem hepatis anteriorem
pervenit, idemque a finiftro iobo foffa umbilicali feparatur. Ad dextra habet
atcumbentem veficuls fulcum .

Alii lobuli ab hepare aliquando producuntur , cuorum aliquis vei lieni in.

cumbit ; vel ante ventrkulum defcendit , proprio ligamento ad diaphragma

Haller Fhyfi^log, Tom. VIL H ne-

Ca) ns;< amr. Se£t. 6. duas etiam ncminat t/j, Sylvii k. Rlchni .

-eminentias ; fic duos parvos lobos in fima parte Ci^) Tab. art. cce!. i.

SyUu coliimn. 16. (i) Euflsch. 1. c

(b) Portiuncula ad ortum ven» portae protube- (k) Tab. ccel. I.

rans i^.fjl. p 610. (1) An hic aker colHcuIus _ dicxus Sylvio Rio-'

(cO Lobulus minimus ad portJB ■cxortum Varior. fano p. 748. Eminence triangulaire mnsSo^

COip diff, p 71. Ex eo Pare L. Il.c.17. 254' ^SS-

(d) Eujiach. t. 11 f. 4. . Cm) Euflach. t. 31. f. 4 femiovatum .

Ce) A r.emine di£lum efle Spigelsar L. 8. c. (n) Tab coe!. L

11. p. 134. t. 8. f. 1. Habet & Kiolanus p. 738. Co) t^e junicribur Ghigi cfTery. fuHa fezione

& alii . del Maz^acuratt p. 18. Sed ptrpetuum eft.

Cf) Etflacb. (p) Morsagn. 1. c.

(2,) Appendicula Cur.st. p. 5. I.f?hmus Mcreaga. (q) Ferhcyen p. gs..

?p. i. n, 19. A!t;r , puto , colliculus Hipfccra- (.0 Jasn habet Sfigilhis L- 3- tab. 8. f. i. N N,

58 ^ LIB, KXIIL H E P A R.

nexus. AIius ad dextra & pofteriora veficulyE capfulx renali incumbit, omnes
quidem non perpefui . Lobum minimuni petiolatum, alibi eitatum lego is),
Hepar muitilobe fetus (t).

§. IX, Vafa hepatis, I. iAdducmtta »

I. t/frteria hepatica,

Solum hepar id habet lingulare, quod fanguinem non ab arteria fola, fed a
duabus etiam yenis habeat , certe dum fetus atero continetur. Quare merito
inter prima vifcera evolvitur (a) , & grande jam efi: , uti diximus quo tempore
pulrao, renes, ventriculus , inteftina, ocuios fugiunt (h).

Ut insens autem vifcus cft, ita numerofiffimas arterias accipit, magnas qui-
dem a coeliaca pene fola : funt tamen alisi, non quidem perpetuse , fgepe tamen
magnae , a corcnaria, a mefenterica : tum alis , femper minores, a mammaria,
ab epigaftrica, a phrenica, a capfulari, a fpermatica,

.Qijs a cceliaca (c) , ea ma-cim.a etft , eamque diximus ad eaffi ufque fe-
dem , in qua vennm portarum ?tting!t . Eft autem, ne fepetam , major in
junlori homine CQeIiac£e ramus , trnnlVerfim per portas ad venam advena , in-
que vena ejus nominis duodenaiem emiffura , & coronariam. Ex aorta hepa-
ticam prodiiflfe, inter ccieliacam & mefentericam , rara eft Cl Bertrandi adno-
itatio (d).

In funiculum vaforum hepaticorum. , venit proprio in fulco lobuli, ut prse-
terea ejus aliquo incurvo qurtfi proceflu nonnunquara ambiatur {e) . Piurimis
vafculis exiguKS lymphaticis Sc rubris , tum filis in primis celiulofis cum vena
portarum & biiariis duftihus irretita , pergit furftim , dextrorfum , propior
lobulo , & finifterior ( /) , & confpicua , dum vena portarum latet , a du-
i£libus hjlariis & ipfa fspe partim te£la ( ^ ) . Eo in itinere ramulos edit mi-
nutos a_d fafciculum vaforum bilariorum , adque glandulas conglobatas vicinas .
Dat etiam nonnunquam hepaticam finiftram , 'etiam prus , quam duode-
nalem .

In ipfis porris, antc venam ejus nominis, fep^ratur in ramos duos (/),. aut
tres (^), frequentius tamen , ut puto, duos , dextrum finiftrumque : vidi etiam
^uatuor fuiflfe.

Dexter major,etfi minus confpicuus (/), profundior vafis bilariis te(flus, ipfa-
que vena portarum , trans venam portarum quam alias contegit , dextrcrfum
adfcendendo (w) , in eam parvam partem tranfverfi .fuki abit, qwse abaGceflione
trunci venaj portarum. dexterior fupereft.

Minores autem prius , quam hepar fubeat , ramos edit ad vafa bilaria («)
€um finiftrarum furculis , aliifque hepatici trunci propaginibus & duodenaiium
ramulis irretitos . Nonnunquam etiam pyloricain hic edidit , & furculum in

paij-

CO PhiK tranf. n. 464. (g) m^inslow n. 187,

(t) Mudum idem K, Swensk. wetensk. Handl. C' ) Tab. cce!. 1. Euflachim t. la. f. a. t. 17-

3763. Trim. 1. f. j. Eiytrandl p 31. Sfigel. L. 8. i. 8, f. ?e-

(a) §. 3 cblin. o!-,r. 59. Cent. I.

\\i) Conf. J« h form. du poulet II. pag. uj. (X) Lcfuet. de art. bep. n. 6^

Cc) Jam S}lvius h^bet Ifag. p. 70, 1». CH Tab. ccel. I in ventriculo .

i«^) P Ji (m) Efi/ijT 1 c.

(e) Euftach t, 10. f.i„ t 17, f.t. ^n) Tab. Cffll. h
(S) ld«a ibid.

i- E C T. J. F A B R I C A . jf

piincreas fetrogradum, comitem venx portarum (o). Inde porro dividitisr mra-
mum anteriorem Sc pofteriorem.

Ilie fspius dat cyjilcam^ lon?,e plerumque (p), ut raro a fmiftra nafcatur :
cyfticam dico , quod longe frequentius unica fit , etfi umen fubinde dua

funt {q). r • • j

Ea dextrorfum ad cervicem veficuls venit , & cohftanter fa^is m duos ra-
mos abit , fuperiorem, occultum, ad partem veficuls in hepar demerfum, fed
in primis in vicinum hepar, & inferiorem , manifeftum (r), fimilem, paritee
proprie hepati (x) datum , etfi etiam veficuls profpicit . _

Ifti rami veficulae cum arteriis hepatis plurimis furculis inofculantur (0 fun«
dum fulci veftientibus , pro veficula parati. Earum furculi esigui etiam cyfti-
cam adeunt.

Arteris cyfticse in veficuke tunica nervea prsecipuum & perelegans rete
( u ) faciunt , fteilatifque finibus ( w ) terminantur ; ut multi ex uno centfo ra-
mi exeant .

A cyftica etiam arteria ad vicinos bilarios du6ius peculiaris eiegantior arteria
ad cervicem venit.

Quando duae funt cyfticae, ut aliquoties vidi, earum aiteram fmifiram (x)
ccelisca dedit, alias mefentericas propago cum hepatica dextra conjundla, alias
ramus dexter arteriae duodenalis.

Reliquws truncus anterior adit lobum anohvmum & dextrum.

Truncus pojierfor hepaticse , tedlus plerumque vena portarum , tamen etiam
manifeftus , dat ramum dex^eriorem lobulo Sp''geliano ^ etiam anonymo (^) ,
& alium magnum per fif^uram colliculo caudato fubjedlam, dextrorfum euntem.
Dat etiam nonnunquam cyfticas, & trunco fuo, pofteriori loco , totus per he-
par dextrum dividitur.

Numerofi autem ab eo ( & ab aliis bepaticis ) ramuli in fuperficiem (^)
hepatis em^rgunt , perque eam fub externa membrana confpicui ludunt , carne
hepatis perforata , reteque faciunt, quo hepar ab omnibus aiiis yifceribu? a\-
ftinguitur Hi funt procul dul^io furcuii, qui de fuperficie hepatis tenuem hu°
morem exhalant {a).

Sinifier ramus hepatic^e arteris , plerumqu.e minor eft , & valde exiguus
(<^), quoties coronaria arteria major magnum ramum per du6ium venorun» ad
hepar dat . Ceterum ante venam portarum incedit . Eadem in magis conrbe»
ta fabrica dat coronariam minorem ventriculi (c) ; dat ramulos ad vafa bilaria,
cum prioribus inofculatos : fequitur venas portarum ramum finiftrum (<^) , per
fuicum hepatis tranfverfum.; ad aliquam tamen diftanciam : & tribus fere trun-

H 2 cis.

(o) L. XXir. p. 3a. (0 Loqtiet. n. 4. Ruffcb. f. 4.

(p) Oriiaf. p, 111. ITefat. p. ($aj, Spigel L. S. C") i?"//-^*- ''c clt.

t. 8. f. 1. Peehlin. obf. 59. Cent. I. Ruyfch. (w) Segef. p 13.

Ep V. t. 5. f. 4, Covopev app. t. 3. f 34. Bian- (x) Walther ven. port.

ehi tab. 2. ab u ad i. Wahhsr de coeliaca . He- (y) Tab. coei. I.

lenfireit confin. venar. Lieutaud p. 490. Bertrandi ix) Morgagn.. Ep. I. n. 11. adv. afiat. 3. p.jf.

P- 31. Tab. cceliac. I. Ruyfch. Epift. V. p. 21. t. 5. f. 5. t. 6 Thef.

(q) Buas habet Fefaliut p. 490. ic. p. 484. lo. t. 3. f-

VVinslovu n. 189. Heifterus ^ Kulmus ka. (a) Bofle de porof, corp. p. 18. Kauw n.563,

Cr) Tab. ccel. I. (b ) Tab. art. ca-I. I.

Cs) Ibid. Ruffch. tab cit. f. 4 Thef X. n. (c) L. XIX. p. loi.

^51. Thef. I. aff, II. n. 7. Hift. «le 1' Acad,. (d) E-uftaih, t. s?. f. i.
'705. a. 9.

^o ^ L ] B. XXm, H E P A R .

cjs, hd cnm varietate aliqua, adit lobura anonymum (e) , lobum , Spigeln
( exque eo in foffam eriam dutlus venoii ) fifiui-am umbiiicalem j &: venofi du-
Cius foffam ,_ perque eas riraas iii lobum fmiftrum ,■

Ab eo finiftro ramo elegantes anaftomofes Dafcuntur , cum truncis minaEi-
bus hepatis . Et a ramo quidem foifs umbilicalis alias tamen a trunco potius
lilextro , aliqai rami oriuntur , qui per eam foffam cum vena ( / ) ad epiga-
Hrium ig) & umbilicum veniunt , iuofculati eum epSgaflricis {h). , & mam-
JTiariis ( i ) •

Alius ad idem ligamentum {k) , fed anterius & verfus umbiiicum fe addit ,.
jsarJter & priori inofculatus . Idem dat ven^e umbilicali .

AIius (/) ad Jigamentum fufpenforium venit , ex ipfa carne hepatis , legit ra-
«icem ejus h'gamenti , & hinc cum mammaria {m) y inde cum phrenica (n) nu*
Hierofis furculis coit ,

Denique ad pofteriora hgament! fufpenforii ex carne hepatis ramus accedit ,
«jui Si retroifum radicem ej^us ligamenti fequirur , & antrorfum cum arteria
anodcdida, in arcum continuatur , qujE de foffa umbilicali exiit , aliamquecum
phremca iiniftra coronam faeit retrorfum redux .

A ligamento etiam iiniiiro ramuli bepaticte Cniftrse eunt m lienem (o) ,. &
diaphragma, per ligamentum Cniftrum {p).

Quando tres funr arteri^ hepaticas ramr , tunc de.xtra eft , finiffra , &
media .

^ Media ifta , qus minus frequens fit , eft etiam minor , magifque in fuper-
Iicie vifceris manet . Hdit ramos pyloricos , coronariam parvam ,ramulos ad
«Judus bilarios , ad^ue cervicem veficul^ , denique ad duodenum , adjt lo-
bum ancnymum , & foffam. umbilicakm , pcrque pontem huic inftratum in ii-
niftrum lobum exit.

Alter acceliaca hepaticus truncus pltrumqye parvus eft, 8< a coronaria rna-
jori advenit , datque omento hepatico ^; llrico , & in foflfam dudus venofi
C '7 ) perque iigamentum ?d (iniftrum lobum . Idemi tamen nonnunquam ma-
gnus cfttruncus (r), & dextrie hepatics par . Quando ejufn-iodi eft , tunc
rami finiftri lohl omnes , & plerique rami Jobi anonvmi, &:. Splgelianl , & illi
cum phrenicis & mammariis communicantes ,. funt ab hoc trunco, quem nunc
tijcimus, medio .

A duodenali , qua? eft a cosnaca , & ad duflus Bilarios ramuli veniunt,immi-
ftl hepaticis, & aliquando ad proximum hepar.

Ceterurn hepatica , etfi forte pro vifceris portione non maxima , non { s)
'tcm.en exigua eft , neque ejufmodi , ut redle eum bronchiali {t) compares .
InaJjo enim cadavere puerili dextram lo. finiftram ii. centefimarum pollicis
seperi ,. ut fumma diametrorum quadratorum effet 121, in alio cum tres ef-

fent

(e) Tab ccel. I. (n) Conf. Ruffch. 1. c.

Cf) BiMihi t. a. Ritifjch. Epift. V. f. 5. f. 5. (^6) F.i/Zi^. p ixj. h.

^^^ ««!• !• Cp) TsW. ccfei. I. f.d e:

(g) Tab. art. bra:h, I. 34 (q-) Fafc. 3. p. 53, Habet HiUermannt ^. ■p.^uh-

(h; Jbid. 35 Kuc r-efero , quse Moygagnus ha- (j) Vi'.iiiheY' S:hmie-dil de inflzm. intelT. p. 8.

iet Epiil. I. n. 4. ^. tab. coel. I. Huc viditiir ttiam fpedare

{\) Trtb &n. brach. 16. p. 8. & 9. Wimlovv n. 181.

(k) An ifte Lcqueto (Jiitys n. 8. aut Eeriran' (s) Monef Pechlin. I. c l.ifur de hum. c, 3S.

*" r' 3'. . (t.Y OttUib. a-e uf^ot. cholep. a. 16. VV. viif,

(0 Tab ccel, T. , gji^p.. vife.

(m; T^b. art. br«ch. 8. &$>; -^ • • ^

S E C T. L F A B R I C A . ■ ^r

■imt trunculi 7. 9. & n. ut fumma' foret 251. qu^ erat q^jarta pars lumjms
vcn^ portarum , cujus diamerer foret 32. & quadratum 1024, ( u ). bmes di-
ceiitur, cum reJiquis vafis ipfms h&patis..

§, X. w^//.e arteriiS hepaiis\

Perpetua {a) primum eft , qux ex mefenterico trunco , ommum prima , pro-
dit. Ea cum arteria pancreatico duodenali fafta anaftomofi , focia venas port^-
rum , pone pancreas , & pone eam venam , per dexteriora valleculs portarum ,
t^aa ipfa magna ea vena^ ad bepar dex-trum venit , & arcum cum' aiiqua iie-
paricarum habet , quas dat coeliaca . • j •

Plerumque exigua eft , non tamen raro ( b ) adeo grandis , ut rami dextn
eceliacge abfentiam funpleat , ejufque folitos ramos ipfa edat ,^ hepaticos de^-
tros, in fulci traiifverfi hepatis frnera euntes', & m foffam dueius. venou , &
in umbilicakm {ba); & in*Iobos adjacentes : tum coronariam ventricuh dex-
tram, cyfticas {b*\, & primam (^t) duodenaiem, cum mefenterica loxito mo~
re inofculatam, etiam pancreaticam ( ^** ), duodenalem fimftram , qute cum
shis duodenahbus arcum facit , etiam alias- . Quando ramus a ccedaca dexrra
una adeft {c), ea a mefenterica propago locum tenet truncr poikrions .dextri
hepatici. Rem fa-pe fatis vidi ; & alii ante CL viri («')• Vidi djaraetTum n.
centef poll. habulffe. - r x

Proxima claffis eft, quam mammaria ad' Hepar mittit. Earum princeps ^( e )
non minima eft phrcnico perlcardiaca , quae non ranfTmie perforato diapnrag-
mate in gibbam partem hepatis defcendit , prope poftenoTem terminum hga.-
menti fuipenfori.i , atqus cum ramulis hepaticis ad fuperficiem vifcens emm-
pentibus inofculatur.

Porro alia (/), ad quintum coftarum intervallum tlata, ad periton^un:! fu-
per umbilicum & anteriora Jigam.enti fufpenforii , & cum duplicibus arterii.<^
ab btpatica inofculafir , & cum vensB umbilicalis fodaIibus_, & per ejus veniii
folfarn advenis ; eadem cum ea vena in eam foffam & in hepar dat ramum
aliquando.

Ultimi furcuii funt rami mufculo pHrenici i g) y q^i Sc ipfi Iigamentum
fufpenforium adeunt ,- fimiles fadluri anaftomofes . Nonnunquam majores
funt . . . , . ■

Porro ex ipfo trunco mammaris' abdominali (^) alii furculi peritona^o dat! ,
in vena umbiiicaIi-& in ligamento , quod dixi , ramuios habent,.ciim hepaticis
irretitos.

Art£riis.j!'/^mz/<:/j. multiple.x cum hepate comme.rcium eft ,. Dextra- phrenica (/).

mi-

(u) Majorem hoi.rr.i effe , quam brutis oirent. Albt»us z-pud Lamhrechts obf. p. ij.

'WainevuYJgth liver. p' 84, (ba) Etiam Eenrhi .

Ca) Fafc. 8. p. jj. Cb') Etiam Sckmisdel. Nenrici .

i'oy Glileruf , cum arteriaai eamdem mefente- ' CM") Ratnum ad' diiodenum Jc^jwrWe/»-

rium a;at adiiffe & hepar de arter. & venar. ih*^) Ad pancreas SchmisdsL

(fiileil:. t> de Marcketti corrip. sn£:. p. 17. S. (c) Pctfche. WaUer.

CoIir.is k Vyillis apud- CnlJins (\{iem. ^icol-ai \iV) Gu',it.,Wa!ter.

Coinir.. Lit. Nor. 1751. hebd. ??. Ch e fel d en zr\i.t. isfFJdc. .6. p. 8. Habei: Hen/ing I. c, &'

Ed. lll lab. ao, f 7, Edi^ Vi. p. 188. Winsloiia mairimaria- arteHas ad hepar.

f. 1S9. K^jwcer snat theodidacros p. \o. [^'^'"^lther (f) Fp.fcic. 6 1. d.

de- intrrh- angiift obf. 5, Petfche diff. n. 45. 51. (.z^ F.^fcic. 6. \. c. p. 9.

Uenfir.G de periton n.. 41. Mofeder de vefic fell. (h) F^fcic. 6.

p. 8. Gt-T.* i; c=; n. 10. Reuermnnn \\l. p. 7141, C')- ^a^^cic. 3. p. 5% 3^-
Sximiedsi ds infiamm, intelt. p^. 8. 9. Hinricl de

6%^ L I B. XXm. H E P A R.

inHlas cuiT» capfularibus liepaticas emittit , quas cum vena rava ad lobulijmj 5:

ad dextra & pGfteriora hepatis veniunt.

jAlius ramus , poft priorem ortus, proxlme {k) e^ftium vmx cav;B, ad dex-
teriora ejus veng, poileriora iiepatis adiit, cum hepaticis foiitis varie inofcula-
tus . Duas etiam fuilTe vidi ad finiftrum vens cava3 latus propagines: alteram ad
foffam pro vena cava exfculptam , eamque fedem hepatis : alteram in partem
hepatis, qus efl pone eminentiam obliquam. Ab ea ad ^iuflijs bilarios , & ad
f)ancreas ramum vidi iviffe..

Hi a fmiftro ramo arterise phrenicse de^ctTSB, a dextro alijB , inter capfulares
mfs. , ad ligamentum dextrum , & per idem ad hepatis fed^m convexam pofti-
cam veniuat .

A Hniftra porro phrenica fere ex origine (/) , ramus ad finiftra vena; cavae
fedemque du<Sius venofi t^ndit .

A ramo ejus phrenics finiftro (w) cum ligainento hepatis finiftro duo fur-
culi adverliunt . Eorum alter ad lobum finiftrum & ad lienem tenvilit ; alter iti
fulcum dudus venofi venit, cum arteriis iigamenti fufpenforii , ejufque falci,
inofculatus .

^ Sed a dextro ramo ilBiftrse phrenics ramus ( « ) , Jegit radicem ligamenti
fufpenforii , qua id ligamentu«i hepati ifinafcitur, & contrarius occurrit arterije
ab hepaticis , ab anterioribus fecundum eamdem radicem advenienti (o) . Eadem
cum aliis hepaticae furculis, huic lignmento datis, & cum •mammariis, & cum
epigaftricis inofcuiatur.

Et a mediis five anticis capfvJarihtis (o^) rami minuti ad partem hepatis ven»
cav^ proxi,mam veniunt, & cum hepaticis communicant .

A capfularibus imis(p) five renalibus,ad lobum Spi^elii ,a\it ad lobum dex-
trum veniunt , cum hepaticis varie miftie .

A Jpermatica dextra duo rami hepar adeunt, comites vena: ra a^^anterior 8>c
pofterior, in fukum ejus venae dati , varie cum hepaticis fuperficialibus,& cum
aliis conjundi, qui profunde per ejus vifceris par,enchyraa ad venae cavx ftdem
•veniunt .

Ah epigafiricaiq) farculi in regionem umbilicalem fedemque venx umliiicalis
jTiinuti veniunt , ejus vena; focii,in hepar & in ligamentum fu%"iirorium, cum
liepaticis ex fulco umbilicali advenientibus {r) inofculati.

§. XI. 11. Vena nmbilicaHs {a) .

Etfi hsec vena pariter poffit in fetus hiftoria de^cribi ( b ) : i<n longo tamen
opere , incertus vkx , tempore pracfente uror ; ne abrupto forte opere , hac
tota magni momenti contemplatione jecinoris hiftoria deftiruatur.

Ergo princeps vena funiculi .umbilicalis ( c ), quando ex eo exivit , furfum
tenditj & finiftrorfum { d ), impofita peritona^o , 8c teda alba Ijnea, aliqua

etiam

{k) Fafcic, 8. <r) P. 60.

(1) Fafcic. 8. (a) Secundam veRam umiiiHcalem vuiit «Tey^f/sj

«Cm) Fafcir. 3. p. 53. aJ mefaraicam pertinentem , qujlis efl: jn anima-
(,n) Ka torte diaae Ruffchio T. c. Epifl, IX. libus obf 37- 1« vitulo habeJ; Ruyfch. obf. poft

>. 10. £c CI. Hebenfir^it de vgrCcr. conijn. va^v lymph. 7. Dicetur in fetus hiftoria .

(o) ?. 60. (b) Ut in Comtnent. Boerh- t. 5 p. a.

Co*) Fafcic. 3. p. 57. Cc) Trevv. Comm. Lit. Nor. I73l' ^^^' 3- f»»»

(p) L. c. ' Fairic. f 16. 18. 19. 10.

(q) Fafeic. V. p. 8. ... (i) Comm. Nor. 1737. uh. u

S E C T. I. F A B R I C A. 6^

«tiam cellalofa tela obnupta , quam non bene falcem (cf) dlcas . Brevis in fetu,
cui hepar proxime ad umbilicum defcendat , in adulto longior ( e ) fubit , uti
diximiis , imam paftem ligamenti fufpenforii ( / ) , inter dextram finiftramque
laminam, & per foramen peritonffii in fulcum, fibi paratum , horizontalem ,
qui non raro tuhulus.eft, fe demergit (/*)•

Dum per eum fulcum retrorfum it , intumefcit eundo ( ^ >, &: ex eo tu-
more ramos infignes ( i' ) ad anguios finiftrorfum acutos in hepar emittit, ad
lobum anonymum', & finiftrum ; hos majores ( / ), & in direciione ven^ um-
bilicalis . Multum ceterum in eorum numero & magnitudine varietatis eft .
Viginti ( k ) omnino numeravi , & vidi inter eos , qui venam portarum
^quarcDt.

!n alio exemplo primus ramus , anterius quam pons haepaticus (/), adiit lo-
bum anonymum', mediocris ifte , fnifter alter grandis : porro alius magnus',
bifidus , Qu6\u dextrorfum contrario ad venam portarum (w), aker maximuSy
mulrifidus, in eum. ip^lsm ponrem ivir: a!fjm ad lobum Splgdii mifit , & tunc
demum dudum veno'um edidit (w).

Is nunc tumor pergit ad ufque conjun6Iionem cum yena portarum &/ de
mum , qua fulcus tranfverfus cum horizontali coit , infiexa vena umbilica
lis {o) cum venas portarum fmiftro ramo ita continuatur ( /? ) ut is magis
ad umbilicafem venam (<7), quam ad eam pertinere videatur , qu^e per por-
tas advenit ; cum & multo major fit , & umbilici vens e direilo^ in pnum
tranfverfum coniinuetur, vena vero portarum vix da£Iu yenofo major, impar
fit tantis ramis producendis (k). Et omnino vena umbillcalis bifida videtur y
ut alter ramus fit vens portarum finifter truncus , alter venofus ductus (j->.
Utlque vero nulli erunt vence umbilicalis ad hepar ramijfi excscata parte eam
finias. Nihil in ea vena valvulofi {x} eft, & eera & aer utrumqae iter facilli-
me legit.

Sed e dire(fio vena? umbilicalis , uti diximus, aut paulumi ad latus dextrum
(a:*), ex ipfa tamen v?na umbilicali (a;**), educitur ramus prscinuus vena
umbiiicalis, qui per fofiam fibi paratam (/) duBus uenoft {x.) nomine, abfque

ra-

{d*") Solent lamen v^ginam (ficere & a ftvnicu-
lo deducere Bianchi tab. 2. 4. Trevv Comm. Nor.
ann. 17JI n. ij. Falcem dicit Barlfsuf,

(e) /enty t. i. Eujlach. t. 9. Fefalim f.
ii)? 234-

(f) Peritonaco nosj coniinettir Hen/ing perit.
vu- 1 j. 4+ non bsne .

Cg) Ei'ft^ch. tab. 17. f. T, qui duos hsfeet.
Mo^g. Ep. r n. 15. Chsfclden t ^^%.FabricAGrm.
fet. f- 16. 17. &c. Trevv de ditlfer. fet» f. i. 56.
Bertin. p 332. &c.

(^h; Negarunt ex vena UKnbilir.an ramos esire
Keedh.tm , Tauvry p- 130» Trevv p. 73, Gunz
diff. p. i^. Albiit. cjrplic. tab, Eujisch. p. 2-43.
& 16-^. 1^.7

(i; Etiam Cl fievif?» maroresefr<? finiftros p.jji?.

(k!) Numerofi rami Chefcld. Fsbric. f. 16. 17.
j8. 19. 20 Hardtr apiar. n. 8 H^^^^wken fecundin.
viiul. Habet & ili. Trtvv , (i:^ alio refert & .^d
portarum yen?m , ti:m Hehinflveit f, 22. ij 35.
56. Neque di-ffitetur Gunt^ius n. 13.

0) P ^7

Cm) Re£i€ eos rair.os tustar Cl. BtvtY&ndi

p. 17. & in priiiiis Bertin, p. 3:31, feq, 335. Ij6'
B37 3 3 9- '" 'c* ccc. &c.

00 Unum in fofla Trevv Comm. Nor. 172 3^
D. unum ex finu £ranfvei*ro d.

(c) Trevv Comm. l. c.

(p; Tror.e de reunion Bertin. p. JJ9' 34"i'

Cq) Bertin. totolibello.

(r) Berti» p 34 J. feq. 358.

(5) lcon. Tre^-a in Comm Nor. 173J' 1 c.
Be^tin. p 33-3. Bipertiri & aitero ramo in fl-
num pi-jrtarum inferi Euflach. 1. c. Spige!- fonn.
fet, L. II. c I. Araitius de fetu p. 40. Riolan.
&c eiiam Fahricius in icon b.

(x) Piicam pene circuhrem ad con>un<flionetn>
cum fuui veaofo Tj-^t/v f. \. Non inultuns ei
trJfefuit p 44.

(y*) Ad dextram Bianchi 1. 1 4.

Cx**) Ex vena portarum Heuerma» t.JV. t 4. f.j.

(y) Trevv Conim. Lit Nor 1733. 1. c.

(7; Ifflventar dicitur A<antius de fetu p 40-
Sed iranifef^o habet Eujlifchtus 1. c. & ecdejn
tt.-Tipore defcripfit Fefaiiss Exam. t)i>f- fallop.

p. 90, Q. fi.

64 l I S. XXIIL H E F A R.

ra^nos quem unquam viderim (a), paulum finiftrorfum, m cavam venam,)am

jam hepar fubituram , aut in venam hepaticam (^), qu'<s fir inter cavK radices,
panilus & paulum dilatatus (c), & proxime venam phrenicam, ret!e in iftam ,
.apentur , ut anguium cum cava furfum acutum , deorfum obtutum 'faciat .
Vidi in oftio fuo , quo ad finum vena^ portarum patet , futura quafi tranfverfa
fuiffe (fi') terniinarum , qus effet in diredione finus vense portarum . Etiam ad
cavam venam fim.ile quid Cl. Viri dixerunt (e). Vidi femei omnino , du*2uni
venofum nullum fuiffe •(/) .

Addi debet , neceffario , venam umbilicaiem multo ( /* ) , quam venam ad
portas 'Kiajorem (^) eiTe . Duplo alias major mihi vifa eft , alias diametrum ha-
buit 27. centeC cum vena portarum eifet 20. qu2 ratlcnes lumina faciunt 729.
&. 400. In alio fuit 2-7. centefimar.

Deinde venofum dudum multis vicibus minorem ( /6 ) e{fe umbilicaii vena ,
nimis eft manifcftum . Vjdi ei du<^ui diarnetrum fuiffe 11. cent. cum vena um-
bilicalis effet 27. tiempe ut lurnen fextuplo minus effet ( i ): alia<; diameter
cuclui fuit 10. cent._ cum umbilicalis vena eO^et 25. nempe lumen dudui quin-
tuplo minus (^). Vidi diametrum fuiffe 14. centef cum vena» umbilicalis dia-
nieter efHet 22. quaj rationes funt 484. ad 156. ut veno{us dufius fubtriplus
lit (/). Vidi ..dudam ^venofum eequakm vena3 portarum (m), vidi multo ma-
jof^m (n) .

QunYe , cum manifefti ex umbrlicaii rami in hepar veniant , atque multo
minor fit du^us venofus, quam qui omnem fanguinem per eam vexnam al-
Istum avehat, dudum rr.ihi vjfum eft .( p), in fetu urnbi-Iicalis venx fangui-
nem , noti per folum dudum venofum , fed utique per hepaticos (^) pariter
ramoSj perque ejus .vifceris carnes in cavam venam venire . Et fanguinem a
■vttts. umbiiicali per finum tranfverfum pergere , & per ramos finus tranfverfi
ttiam lobum anonymum & Sp}gelii adire . Et deBfum venam portarum m
fetu, eas tantum dexteriores ( r ) venas hepatis replere , quibus pro fija dia-
fnetro, fu^que fanguinis copia fufficiat (x). Inde Cl. Eeninus etiam partem
- . , iobi

C^") Ilabet Gunz. n. ij.

Cb) Sic fere Trew diiTer. fet. f.-aj. Et.iam Ser-
£!f7. p. 334. & m ic Ad.i. Flurant. t. a. p. 114,

(c) Q.uadrupIo Gunz n. 13. Ampoule Bertin.
'f' 334- _ _

Cci) Aliquid firr.ile Tvevv f. 1. 18. 19. 6i,.
Eperon dixit Bertin 35J. Hahet Ta^uvry Uu^bers
de valvtdis n. 14. Heff. in fpecimine anat. botan.
q4i fl-atum mcrari vidit .

(e) Tr.evv t. i- f. 8. Tauw.-y trocfer p. 4,
Huybers ibid. p. 44. ( Non vidi . Negavit Sef/g-
yus verss effe valvulas p. 19. )

(S^ Etiam G«n^;«/ K. Svv^nska wetensk.
Acad. Handling. j^ji. Triin. I. ciuE loco rarujrj
vena portarum vidit, in hepar divif^im .

Cf*) Ad venam p ortarw.^i eft uti 9. ad 4.
.Birtin p. 358,

Cg) Chsfelden Trevv p. 45. f. 1. 21. aj. s5.
7S. 74- Bertin. p, 339.
Ch) Trevv Cornm. Lit. 1, C Lumidio />/«//««.
(i) 719. jai.

Ck) ico. ad 519.

(1) Et-iam variam rationem fecit Bertiit. p.334.
351. Sed lamen effe fere ad venam umbilicalem
ut 2. 9- p- 3S§. Valde parvHw pinxit Eujiacb.
I. c. C^uSrtje parti finus a?qualem Ridiey p, ioo..
Minorem Trevv.t 1. JJ.7J. 74«

(m) Pene squalem Fabricius f. j5. 17.

Cn) Majorem Idem f. 10.

Cp) Ab anno!738 M. Januar. , indedeomente
tab £. edita ann. 1744. dainde CQmm. in Prasl.
Boerha. t. 5. P. I. p. 310. edita anao 1744.
Phyfiol. prim- lin. edit. 1747. n. 832. Eadem
efl fententia Bertirto Mem. de I' acad. deScienc»
1753. A; apud III Ser^ac tr. du Coeu-r. t. 1. p.70.

(q) Etiam Trevv p. 4^. Wdley . Chefeldeno
Eam copiam nimis parvam facit Lemcrf Mem.
de J' Acad 1739. p. ISJ. Tres quartas Bertin. p,
3 31- 3J5- Maxiraam partem no,i bws HihnJireiS
ven communic.

(r) Ita enim Bsrtinus p. jip.

£s),P. 483. , . ,

S ECT. l f ABTIIC A: 6f

lohi destri a vena umbilicaii ramos habere maluit (t). Qii&fe^tit finiani,{i bi-
lis ex veais nafcitur, fi du6lus bilarius radices habet a lobo finiftro ^anonymo,
& Sptgel/ano, etiam in fetu pars bilis a vena umbilici nafcetur. Ven^e vera
utriufque fanguinem mifceri, nemo negavit(**). Vena umbilicali heparin fetu,
componi dudum didlum eft («)•

§, XII. Vena umbilhalis tn adulto,

Etfi nunc contlnuo , nihil porro ad venam umbilicalem venit , quando *
partu de funiculo fetus folutus eft, atque adeo ea tota penus fanguinis hepa**
ti fubtrahitur , non ideo continuo vena umbilicaHs clauditur , quam 21. die ,
k. quadragefimo (^) , menfe fexto & feptimo , o^avo {b) apertam repere-*
rim , & in annua puella in hepate plenam , ad umbilicum inanem ; demum
feptimo anno dimidiam cum ramis perviam , & fanguine plenam Cl Dwuer^'
ney {b^), AliquGufque per venam portarum aliquot anais rcpieri (^t) aiius
Vir CJ.

Certum etiam videtur, fanguine pknam fuiflfe in hominibus annorum viginti
(0 j triginta (<s'), & triginta quinque (^*) , in quorum multis cum periculo fan-
guinem fponte (f), vel cum ised^retur (/) effudit,ut menfes etiam ea via fiue-
rent (^) . Demum in fummo fenio cavitatem fuam retinuiffe {h) exempla exftant.
Tuffioni adulto, aperta (>6*).

Pierumque tamen inanita ciaudltur, ex compreffione , ut puto, quam a mu-
fcuijs abdominis contra grande hepar, & contra diaphragma fe contrahenribus
intercepta patitur. (^uare & ipfa exc2catur,& abit in quamdam iigamenti fpe-
ciem, quae teretis nomine innotuit (/^**), & fanguis in hepar porro unice per
porrarum venam adv^hitur, Qiji ergo ejus vifceris rami ab umbiiicaii venafan-
guinem accipiebant, ii nunc a vena portarum repientur, & ejus fanguinem ,
pro umbiiicali fanguine, nunc ad cavam venam convehunt . "Et manifefto vidi
collato pueri anniculi hepate cum feminse non juvenis& cum fufpenfi viri jeci-
nore, parrem v^nse umbilicalis , quiB eft inter oftium magnorum ramorum (0»
& inrer ramum finiftrum vens portarum, apertam manere (^^), & nunc efte
ejus rami finiftri partem .

Dudus venofus inter lobum Spigelii , & finiftrum interceptus , in foffa

p^rangufta ab ead^m contra(9ione hinc diaphragmacis , inde abdominis cofta-

Haller Phy/iclog. Tom, VIL I runi«

(O P- 337. hebd. 6. Hifl, d« l'Acad. des Seienc 17J7. \.t^.

(t*) Lemery Mera. de 1739. p. IS*' addito 7. Menftruatim in hexagenario Schurig. heiTia=

fine. tol. p. 293-

(u) Venam lioibiiic&leoi hepar facere Galen, (f) Hildan. Cent. I. obf. 53 ubi funefta hs-

form. fet. Harvei p. 6i. morrhagia fupervenit , cura umbilicus lajdereturj

<a) Secundo menfe ex umbilico fanguis Hoech' tum in fereniffima perfona Plem^. in Cahohuns

flettiv . p. 90.

(b) Jam craflior erat . (g> Cl. Mieg. ea aute fanguine coafto plenam

(b*) T. II. p 1.38. vidit , qus fingulis menfibus fanguinem fudave»

Cbt) f^aser muf. prop. p. jg, rat.

Cc) Duverney oper. pofth. t. t. pag. 138. Ch) In femina 96. annor, Cofchvviz:. valv. ure=j

Cd) Eph. Nat. Cur. Cent. X. app, obf. i. San- ter. p. »3.

guine plena. (h*) Hofman ren. portar. p. 7.

(d«) Etiam Coiter p. 117. Ch**) Tyfon p, 31.

(e) Hildan. Cent. III. obf. 37. Ridley cbf. p. (i) P. 63.

174.' ut videtur . Lanzflr:. Eph. Nat. Cur. Dec. (k) Etiam K^^eitheckt fynslefmol. p. aj#,
Ul. ann. 9. obf. 143. Ceinm. Lit. Nor. 17^7.

^^ L I B. XXJIL H E P A R .

Tumque acf invicem accefrione , juga hepatica ad fe mutuo apprimcnte, fenfim
H^liditur & inanitur , cum prasterea vel redo fub angultf,vel etiam ad angulum
acutum cum finu vense portarum coh^reat , & fub eo difficilius fanguinem

accipiat. ..... . ^ . ,,.

Ea etiam (ede is duilus exciBcari mcipit,dum ad cavam apertus fupereit(/).
l/idi in fetu 70. dicrum ( /* ) & in homine trigelimo anno eum dudlum ple-
sium (w) fuilTe. ^ . . . . „.

Quare in hepate non valde hadtenus riota tanguinei circuitus fit commuta-^
tlo , ut a funiculo primum finifteriores venas fanguinem habeant , deinde a

porf is . /« . rt

Eademque caufa facit, ut tiepar (0) m fetu fflaximum (/>) , poft partum per-
petuo minus fiat , breviufque, magna nunc parte ejus fanguinis intercepta prj-
vatum, qui in ejus cafnes ante partum veniebat . Primus autem & magis dimi-
iiuitur lobus finifter (</) , qui fanguinem fuum omnem a vena umbilicali habue-
Tit, & ad quem fanguis vena^ portarum longiori via perveniat, quam ad dex-
trum . Quinto (r) aimo , aut ferius hepar ad eam magnitudinis fus alia vifcera
arationem feditj quam in adulto cohfervatir

§. XI II. 11 L Vena portamm » Pars prJor /ive radicef ,

Vena ad porias (a) auf portarum, quam etiam portam poflfis ex: Rufi (b) au-
£loritate vocare, cum vena umbihcali, ut alia multa,ita hoc habet commune,
quod utraque & radices habeat & ramos, abfque corde interpofito. IUa quidem
cx funiculo radices fuas in unum truncum colligit ; ex quo porro fanguis per
ramos decrefcentes tamquam ex arteria per hepar difpergitur ( ^ ) ; & fecundo
per venofqs radices denique ad cavam venam inferiorem , & ad cor revehitur •
Ita portarum vena ex omnibuS vifceribus chyli elaborationi infervientibus, fan-
guinem, quem tres grandes arteris cceliaca, mefenterica & mefocolica advexe-
runt, una reducit, in truncum, qui per hepatis pariter fulcum fmgularis ad id
vifcus venit, pariterque in ramos decrefcentes ramofque divifus, hadlenus ar-
teria; fimilis, in venofas radiculas fuum fanguinem reddit, qux ad eamdemve-
iiam cavam redeunt. Utraque exemplo eft , fanguinem , ut arLeriofo more pee
ramos decrefcentes didi queat, cordis alicujus vi non ita egere , quin vis arte-
a-iis impreffa, cum poteftate refpirationis conjunda , eum fanguinem per eas
difficukat es urgere queat .

Ergo vena portarum pfxcipuas habet radices ; mefentericam venam ; gaftro-
«oiicam ; colicam mediam ; hcTmorrhoideam internam, five mefocolicam, fple-
mcam % reliquaj parvae funt , ui gaftrica mmor , & cyftica , duodenas , pan-
creaticas .

Mefenterica vena vera eft h contiaua ad portas vena (^), fed re£lius cum

inte"

(!) Ita fanton. diff. p. 139. Vldi m puero 40. (q) 5«rfm. ibid. p. 364. Neque tamea arteris

dierum . hepatica in fetu parvs lunt ,■ neque hepar infor-

0*) Undecitha hebdomada claufuS Trevv f. 39. ^^ '^'^* . ,

I CO Covvper I. c. Betttrt, p. 3(5},

Cm) In puero j'-- ann, apertus Morrius diff, (^a) Ett' irvXai Galeno diff. ven.- ecjra TCifV

3, 5 ^K\ft)y aiittori Hippocratico de venis.

(o") Bertttt. p. 363. Cb) I- Pv39- Jeeoris porta vena eft._

(p) Galen. util part.t. XV. c. 6.Vhter. c^uxfi. (c) Oriiaf. f. 114. uiretaus L. IL Sign. acut.

phyfiol, p. 154, Diemmtrbroek p. ai7.j Verhepn C. 8.
L. II. p. 377. Covv^er ad tab. 6». &c. Cd) Euft^et. t. »7, i. 2. 4. vrtnfiovv n. ajj.

J JB G r . /. F A B R I C A . ^ /7

inteftinis defcrihitur, a quibus fanguinem revehit . Truncus ejus ad mefentericas
arterix dextra & anterior (e) recipitur, inter mefocoli tranfverfi laminas (/),
ad dextra tranfeuntis inteftini jejuni,primum eo loco ex duodeno nati;&in eo
jntervallo, prefTius tamen ad laminaminferioremjimmilTam fub pancreate gran-
dem venam gaflrocolkam accipit {g). Ejus ramus {g*) dextrorfum antrorfunfi
euns fodalis «ft arterias colicse dextras, & cum ea defcribetur,

Ramus pofterior adfcendens dat infignem ramum (^), qui circumit cavum
arcum duodeni,cum arteria pancreatico-duodenali : & pariter ad pancreas tranf^
▼erfos aliofque ramos , & ad duodenum furculos radiatos mittit , & minores ad
pylorum ; eum tamen ramum circumlegentem cavum arcum duodeni vidi ex:
colico trunco veniffe.

Dat eadem pene ex ortu confpicuam eplpfoicam dextram (/) , ad laminam pq»
fteriorem omenti & ad colon, aliamque majufculam ad colon , quando ventri-
culum iam adiit. Dat porro gaftroepiploica ipfe alias pancreaticas , & duodena-
les, dextras & finiftras, & denique pyloricam.

Eadem denique dextrorfum reflexa eft vena gaflroepiplotca cJextra ( ^ ) , cu)us
vens ventriculares (/) , & omentales {m) , & anulus (n) cum vena gaftroepiploica
(iniftra fa<Sus arteriarum -fimiles funt,

Eft ubi haec gaftroepiploica feorfim a colica nata in venam portarumfe con-
fert (0), fupra <:oIicam, fed id rarum eft.

Poft €am editam gaftrocolicam venam , aliquando tamen prius, truncus me-
fentericus colicam mediam (p) recipit , fodalem arterije cognominis , quae alias
ctiam ex h^morrhoidea nafcitur (q). Eft ubi tres recipit colicas, duas, quas
diximus , tertiamque mediam (r) , Etiam hx colicaj pancreaticas alias edi-
derunt,

Inde porro truncus mefentericus ante duodenum (/) pone pancreas adfcendit,
recipit ibi ramos minores pancreaticos (?) , numerofos , recipit etiam duodena-
les dextras, & finiftras («), & illas inofculatas duodenis fupremis, has reliquis-
inteftinaiibus (w).

Deinde , dum pone pancreas «ft, adrepentem circa originem jejuni inteftini
grandcm venam habet , & accedentem fibi colicam flniflram (x), five h«mor-
rhoideam , a craffis inteftinis reducem , a redio , & a colo finiftro ; <]ux alias
in fplenicam (f ) , paulo tamen rarius , fanguinem fuum «ffundit , aut in angu-

1 2 iuni

^^■11 I fHiiiii

Ce) Euflach. 1. c,

(f) L. XX. p. Jj9.

(g) Euflach.t. 17. { 1. 4. Saltiimann de vena
port. p. 16 ^'Finslovv num. 144- feq. Gaftroepi-
ploicam a colica nafci Marchett, p. 16. Sic Wal»
ther progr. tab. 1. p. 4. 9-

(g*) Euftaeh. I. c. Vinstovv n. a4<>,

Ch) Puto «tiann Euftach.

(S) Salt.Ma» obf p, 34. VVinslovv n. »47. ad
mcfentericam refert.

(k) P^f^tnslovv n. J4S. <onf. L* XIX. p. 104,
& Euftach 1 c.

0) L. XIX. p. 104.

(m) Ibid.

(n") Euflach. t i?. i. 2.

Co) fefal. p. 444 Spigel. L. V. tab. T.

(p) Euftach. f. 1. ffHnslovv n. »43. Sfi^el I4

V, t. I. a. Salzman p. itf. VPalther II. p. 8»,
Tab. noflr. art. mefent.

(q) Euflach. f. 1. 4-

Cr) Salrman p. 16. J^/^e/ p. 149.

Cs) V^inslovv n. 131.

(S) Salzrnan p. 17. Winslovv num. 2^6.VVal^
ter p. IX.

(u) Sa/?:»*"?»» ^ 17- Bsanchiy rVinslovv n. 147.

(vv) l^Vinslovv ibid.

Cx) Euftaeh. 1, c. f 4. Leoneena . Gli(fon pag,
113. Riolan. p. 113. SoA». Fahricio tribuit ra«
mos ad renes euntes Baron. oper. mejend. p 14J.

Cy) Euftach. t. 27. f. a. Spigel. tab. i. L Vlt.
p. 150. M^yf^^^*^. 1. c. pro pene perpetuo Bohn^
p. 183. Rhod. raant. n. 49. Covvper phil. tranf»
n. 180. Walther p. X. VVinslovv. n. idi. ajj»
^iantbi . Ex ipfo Ueae Hemman p. du

o8 ^ L t S. XXni H E P A R .

lum (^) fplehica» cum trunco interceptum^ vidi etiam duas faifTe. Ejus unl-
cum ramum hic adduco, qui ex angulo cum fplenica natus profunde {a) ad
pancreas adfcendit ; dat mefocolo parvos ramos, & trans venam portarum ar-
cum facit cum ramo ven^ gaftr-oepiploic^B . Omento furculos dediiFe vide*
«ur ( ^ ) .

Paulo poft , in fuperiori nianc (td pancreatis fub duodeno taraen , fecipit
fplenjcam (c), venam paulo fe ipfa minorem , quam alias diximus (r/), & m
^uam fanguis omcnti finiftcriofis , lienis , vent-n<:uli fmifteriwis & fupsrioris fa
conjungit ,

Et nunc tranfit pone duodenum primum veiia rroftra , & ad portas aecedit ?
jhinc lobulo Spigelii^ inde caudato lobulo terminata , Turfum euns , paulumque
ramen in eo fulco dexterior, quam in fede coronariam (e) minorem, a dexte-
yiori , pofteriori parte ventricali , habet !'nfertam,(& duodenam fuperiorem (f ) ,
ibciam arteri^E (^), circa eonvexum duodeni arcum flexam,& pancreati' pariter
dantem , quse ipfam alteram etiam retis venofi origiMem edit. i^ed etiara non-^
nunquam cyfticam {Ij) \n truncum fuum recipit5& minorem duodenalem venu-
lam , qus numerofis fu-is ramulis rete (O facit , quo vena portarum , arteria
hepatis & du6ius bilarius obnubuntur : Dat etiam duodeaam primam & ram^s
ad cyfticas glanduks, & parvas , Pyloricas (^),& nonnunquam coronariam par-
vam , & cyfticam . Etiam coronariam magnam eo loco ded-it (7)5&yquod non
vidi (w), gaftroepiploicam rriajorem .

Unicus nunc truncus eft, grandis, tamen quam vena cava mincF. Irt fetu 5
€ui parva <;ft (w^) , diametri fuerunt 15. & 24. cent. Etiam 20. cum vena ca-
"va inferior t^tt 57. In nuper nato infante vidi fuiffe ^j^. cent. eum arteria
fnefenterica fuiffet 17. colica 1 1. coeliaca 19., & vena cava fuperior 40. aam
ad cof neglexi metiri . In alio puero 7. menfium fuit vena portarum 32. cent^
arteriiE hepatica^ 11. 9. & 7. In aduito homine fuit eadem 25. cum vena ca-
va ad hepar effet 35. Aiiau imi ad eam venam at 48. ad 55. , & ut 25,

^^ 55- . . .

Incedit autem in- fafeiculo vaforum hepaticorum pofterior, occulta, ted^a
glandulis cyfticis, & -reticulo arteriolarum , at^ue venuIaruBi ^ tum arteriis &
feiliariis du-^ibus, omnibus utique maJKjr. - 5 - .

§, Xlt.

^z) Salz.fftsA p. 13. ?t pene BidnchS tab. 8. &
Pyi-nslDvv n 2^3. %6i. Msrcbeti 1. c. & phil.
Sranf. n 307.

(a) Duodenam "^^j/iniiovv n. 263.

(.b) Salzman obf p. 34.

Cc) Eufiach. l. 17. f. i. 4. Cajfer. L. VI. tab.
J. L. Nefal. L. III. c. 5. p.444' Chefeld. tab.
•18; f. a.

(d) P. 11. feq,

(e) Evjiach. t. 27. f 3. natB in f. 4, nullam
labet. Spigel. pag. i>g. Valther 1. p. 4- f^ui py-
loricam vccafrt . Bianchi t. 8. f. 20?. Rarius effe
"yVinslovv n. 243. Pyloricam jam Spigelius di-
xit.

(f) Leoncena 6. Verheygn d. Bianchi I. c C.
,il. Jj/?;»?.^?: 1. c. iValter p. 6. yyimlovv n. 234^.

3.39. Priffiius dixit Cerfenfis K»g p* i^8i

(g) P. 31- • ■'

(h) Duas facit Salf^an tena fort. p. >5. DJiaj
VVinshvv ri. J55. Diias IVJ.-rrfA^yf, pag. 41. Su.nt
eyftics Lojjuet. n. 4- Unicam raaicsfam habtt
Spigel p. 149. tJnam Bsrtrandi p. ij. l6. Unan»
Verheycn t. 39, f. a.

(i) S.7lzf^aii p. 5. & W.Thhsr f. 24.

(k) VV/«//flfv n. 234. 288.

(!) Parr^ L, II. c ii. VValfer p. V. Salt^.'!»
ad Hofy? ep. p. 448, Sfigel. L. V. t. J. N,B«««-
r.^/. Ex finu venje poTtarum Hmw)»»?/ apud VV£«f-
^e»- de vuln. ventric, p. 15. Addit VValtherus ^
aliquando ex fplenica oriri^. Verum ea pene een-
ftans ejus origo eft , quam diximus .

(m; VValter p. IX. Biartchi i, j'nferilJS «

Cm*) ^idlef obf. p. Joio

SMC T. J. TA^RICA, Sg

§. XIV. Rami vena portamm .

Yruncus ven» portarum integer eft , dutn portarum vallecula continetur .
£am ubr emenfus eft , in parte pene dexterrima fulci tranfverfi hepatis , in duos
{a) perpetuo grandes ramos , nunquam in quinque {b) , rariffime in tres (c) di-
viditur, quando duo funt firiiftri rami .

li rami ad maximum angulum a fe invicem fecedunt, ut fibi fmt pene e di-
reflo {d) , & truncus , perinde ut folent arteriaz , ad fedem divifionis paulum la-
tefcere videatur (^*). Dexter aliquanto major (e), brevi fpatio confpicuus eft
(/) , cum fulcus tranfverfus ad dextra ingredientis venas portarum pene conti-
fluo finem fui faciat {g) , & ven^ , quae per eum fulcum incefferant , hepatis
carne operiantur. Recipit frequenter venam cyfticam , quae non facile duplex
{h) eft vifa , & a media fere veficuia advenit : etfi praeter eam numerofa; fant
venul^ ab hepate , ex ovali fulco , ad veficulam adrepunt (/') .

Ceterum duobus (Ji) fere magnis ramis, eorumque numerofis ramulis , per
hepar dextrum totus dividitur . Vidi , cum accurate requirerem , tres (/) fuif-
fe, transverfalem in foffam pone veficulam felleam & lobum dextrum ; antc-
riorem in lobum dextrum ; pofteriorem in confinia lobuli & lobi dextri {m) .

Celebrior eft finifler vena portarum ramus . Is enim majorem nadus fulci
tranfverfi longitudinem (w) , eam replet , modice tedlus du6iibus bilariis , &
arteriis, & eundo alias contraflior («*) fit , in adulto , puto, alias laiior ut ia
fetu.Ejus fulci longitudinem emenfus, incurvatus (o) , foffam umbilicalem fu-
bit , qua olim incurvus pariter truncus umbilicalis in ramum vens portarura
finiftrum adveniebat . Vidi fuifle ejufmodi ramum in medium lobulum quem
alias truncus dat ; alium minorem ad foifam dudus venofi & lobuium : duos
mediocres in lobum anonymum ; ramos plufculos illos (p), quos dabat olitn.
umbilicalis vena , in lobum anonymum & finiftrum : in foffam tranfverfam plu-
fculos parvos ; duos grandes in lobum finiftrum : Vidi finiftrum ven^ porcarum
ramum coronariam minorem accepiffe {q). Ceterum numerum (^*) vix iueas ,
qui in aiias corporibus alius fit, muiti tamen femper funt. rami,

Hi

(a) fefat. tii. chin. p. 177. Kalir-.ng. Lisu' Ssxta p"ars ririiht fupereffe videtuf .

lauH p. 301. Guaz n. 5 p. 13. Bertrandi p. 1 6. (h) Duplex t^efal. p. da^. Magnum efi? Orihaf,

Albin. ad Euftach. p. 163. p. izi. Sed fscile credo Majfts , qui non fsnfiper

(b) Quatuor , & qirintus ad venculam Avicsn- jnvsnire potuit introdu£t. p. 26. Kede a portis
«fl p. 24. Quinqife Spigcl p. 148. Gliffon ad p. e^t , non a cava Geleaeius Comm. Aead. Bonotl,
193. Cavp Ifag. p. 14. r/yinslcjo^ nuxf\. 273. t. 2. P. 2. p. 337. Loquet. n. 4.

(c) Tres conftanter Eufiach. t. 27. f. i. *. 4. (i) Multas effe Gm»?; n. 10.
Aliquahdo effe tres Aibini ibid, Earum duas fum (k) Kerkring .

liniftrje , quarum minor cum umbilicali c&nn-ectt- (}') Gareiigeot.

tur , major foia finiftrum lobam adis. (m) DuoS tantum habet Gm^ & fiibinde tres,

(d) Ita fefe Kerkring duos Kerkring.

(d*) Albiti. ad Eujiach. p, i6;. (n) Trevv f. 73. 74* Gavengeot^ Keykr4ng .

(t) Ft^.rlther progf, 11. {n"') Aibin. ^. i6i.

Cf) Nimis longus Leencsna: & nimls parvnS » Co) P. <53. add. Morgag». Ep. I. num. 13. & 75..

Kimis longam etiam faciunt Cliffon ad p. 292, (p) GunK n, 5. p. 13.

& Bianehf I, c. (q) Dextrum Schradef obf. Dec. I. n. 7.

(g) Add. Gunz p. 13. Bertrandi . Morgagn, (q*) Duos , tres naagnos , multss minares, m

n. aj. Qmngeot fplanchnolog, u j, p. a88, f, 3. prinits in fem snattit Aliiflsts ibid, pag- i<^4-

70 L 1 B. XXIIL H E P A R .

Hi rami per carnem hepatis diftributi (r), perinde , ut arterize , etlam ad
fuperficiem veniunt, & de hepate exeunt per ligamentum fufpenforium & (ini-
flrum (s)j in peritonajum (t): & per ligamentum finiftrum etiam in lienem («) ;
denique ut videtur , nam non vidi , ad ventriculum (vv).

Ita cum ramis phrenicis ad azygam , adve cavam venam pertinentibus (x) ,
vena3 ad portas anaftomofes habent .

Etiam alibi id venarum fiftema, quod fanguinem ad portas revehit , cum
venis fpermaticis per mefocolon dextrum & duodenum advenientibus & ad C2e-
ci inteftini ligamentum (y) y cum renalibus (r), cum ha^morrhoideis porro me-
diis (a) & externis (/>), cum uterinis aut veficalibus (c) varie communicat, ut
ex ordine alias dicemus. Parvae vero funt inofculationes , quales ubique inter
vicinos trunculos locum habent .

Vena portarum hadenus etiam arteriarum fimilis eft , quod perinde de fu«
perficie hepatis jnjeflum humorem aqueum exhaiet (d),

•v." ' §. XV. ^a •vena pQYtarum peculiarla habeat ,

_ Habet primo naturam , quam diximus arteriofam , ob quam dudum ad arte»
rias (<?;, hadenus relata fuit. Pariter enim , ut arteris , fumma luminum ra-
morum hujus ven^ lumen trunci vehementer fuperat , inque eadem ratione
neceiTe eft fanguinis pcrtarum motum tardari ex iis , qux alibi oftenfa funt (^).
St<\ etiam ideo magis probabiliter cum arteriis conjungitur, quod infigni ro-
bore omnes alias venas corporis humani (c), & eo niagis arterias una vena
portarum fuperet . Accurata experimenta oftenderunt , vens portarum tunicas ,
ad fanguineiE cylindri diametrum comparatas , minime craflas (d) effe ; cura
ca ratio fit in ove pene ut 25. ad i. in cane ut 17. ad 15. Robur tamen
cuin ea tenuitate infigne conjungitur . In ove enim eadem vena tuiit atmo-
fpha^ras quinque & preffionem lib. 159. unc. 10. & ultra (e) , habetque robur
computatum ad robur vens cavas ut 5. ad 5. (/) ad aort« vero robur ut 7.

i£;

(r) In icoxiibus Kerkrtngii ^GUffonii Chefeldenii
lc aliorum . Vidit Aretaus fign. acut. L. 2. c. 8.

(%) Gunz. n. 6. 7. f. 1. 1.

(t) Gunz. n 8. Fallop. p. 117. b. qui addit ,
dekendere ad dorfuin , & cum Aliis venis a por-
tis uniri , extra hepar natis.

(u") Falhp. 1. c. in fele , non in homiae
j^ertrandi p, itf,

Cvv^ Puvv obf. 16.

(x) Flatum coirimunicafTe Schrader 1. c. Ber-
tr^indi pag. 16. & venas fepti tranfverfi cum ve-
ris ad portas snafiomofes habiiiffe Euflach. de
renib p. 133. tum de vena brevi & dlaphragmati-
cis Rfolanu!^. 115, Habet etiam cumvenis abazyga
ratis anaftomofin. Negat Duverney t l. p. nj.

Cy^ Eertrandi p. 15.

(z) Inter venam ganricam linidram ,, & rena-

lem {jriftfsm , ramus efi: communicans Schmiedei

n. 19. A liniftra ha;morrhoideam externam natam.

dicit Barthnl. Hift. 31. c. i.

4a) Comra. Boerh, t. 5. P. 1. p. 400. fafcic. %%

not. 17. fafcic. j. p. 50. fafcic. 8. p. 37.

Cb) Fafcic. 3. p. 50. fafcic. 5. p 1. c. Nempe
hs cum mediis, medise cum internis .

(c) De femina Stahl & de vagina Schmiedei
var. vaf. n. i;. Negat Bertrandi p. 15. Sed vidi
JR fafcic. 8. de arteriis . De venis veficae & vefi-
cularum feminalium & penis admittit Berfc. p 14,.
not. e. De utrifque fafcic. 3. p. so.Yafcic. 8. p.j7,

Cdl Gunz. n. ii Kaauvv n. 561.

(a) Pecquet difl". anat. I. p. 31. Lifler de cochl,
p. 101. Boerhaave Prffileft. t. 5. p. 182. Semiftrte-
riam vocat Bianchi p. a3«

Cb) L. VI, p 111. ftqq.

(c) Clifton^ (^Fmtringham vlri praeftant , enquir/
p, ao4. 130.

(d) Tenuiores non bene Gunr p. lO- Craffiores
«ffe Peequet. D«p!icem habere tunicam nt arte-
risE Glijfon p. ijj. BarthoHn, p, Jjl.

(e) 4. 98. P- '7?'
(.t> P. i8o._

J^E C r. /. F A B R I G A. 71

ad "?. & paulo ultra (^). In cane eadefti pene 6, atmorphserar tullt (^), &
prerfionem d^. libr. & ultra ( O j roburque habuit , ad aortam comparatum ,
iterum ut 7. ad 5. ik) ad cavam venam ut 5. ad 2.. (/). Splenicam etiam ve-
nam fuperat in ratione pene 51. ad 10. five decupla (w) venam renalem vero
in ratione 47. ad 10 («).

Sed primarium , ut quidem creditum eft , vense ad portas priyilegium , efl
in capuila propria , quam a Gliffonio nominant (0), quem pro inventore ba-
buerint : etCi Joannes Walaus {p) ejus paulo prior meminit,& pofterior etiam
WaUo Pecquetus { q ) Gliffonio antiquior . Nempe vena portarum multam cel-
Julofam telam ex mefenterio & liene fecum affert . Prsterea membrana flava
lubrica , externa hepatis ( y ) , a fulco tranfverfo hepatis , & a fellis veficula ,
ad duodenum & colon tranfit , & ejus pars , quai eft in fulco tranfverfo , di-
citur omentum minus, pars ad ejus dexteriora pertinet ad mefocolon (s) . Cum,
ca fuftentante membrana, & cum arteria hepatica ( ^ ), poroque bilario, ven»
portarum fuftentatur plurimis filis cellulofis , longis , abfque adipe , quibus ea
vafa omnia inrer fe mutuo revinciuntur : & quam augent ramuii nervei (w) ra-
inuli retis venofi , jam defcriptis (w) ; 8z ramuli arteriofi ab arteria hepatica
nati & a duodenali, & vafcula demum lymphatica (x) . Ea omnia vafa, esque
membranx , inter fe invicem colligatx , cum cellulofa tela conjunguntur , quae
vensE portarum parietes conftituit .

Similis porro cellufofitas, cum eodem omento minori , in fulco tranfverfo
vena: portarum , ramum dextrum , & potiffimum fmiftrum cum bilariis vafis ,
cumque arteriis hepaticis conjungit. Similis etiam venam umbilicalem, du61um-
que venofum, ad fuos fulcos reiigat . Ipfa etiam veficula fellis (/ ) celiulofisf
fibris ad fuum fulcum revincitur .

Sed etiam ramos venx portarum , & arteriarum , & bilariorum dufluum
cjufdem naturse cellulofa tela per hepar comitatur ad minima (^).

Ea porro cellulofa tela utique peculiare robur vafis hepaticis addit , cum
venas portarum rami diflfedi non perinde concidant ( a ) 8c complicentur , ut
zVix venas folent, fed arteriofa cum firmitate fe fuftineant , lumenque fervenc
circulare .

^ Ita hiEC vere fe habent ,. reliqua hypothefis addidit. Vaginam nempe arte-
riofoB (^) tunicje proximam , debiliorem tamen , dixerunt, fadiam ex fibris car-
neis (<:), intricatis .
Eam dixerunt venae portarum, 8z ejus ramulis irt ipfo h^pate, circumponi ,

ce-

(g) Ut 14. 4. loa. p. 181, (u) Ob id j-ete fila niercurio plena in ca^fula

(S) S- 73> p. »89. Clsjf. vidit Vieuffens obf. p. \%6.

Ci) P. 190, (w) P. 68. Hatet Vieugens obf. p. ijj. Huhef

(k) Ut 1407. looo. p. 191. epift. p ii.

0) \}t 544. 1000. Cx) rieuffent U c & p. J57. Externam tuni-

Cm) Ut 3187. ad 1000. p. 181. cam a peritonao efle exfanguem ,• internam vafcu-

(n) Ut 4751. 1000. Exp. 46. lofam , in qua funt lymphatica Loquet n. n.

(0) Jan. anno 1541. etfi demum a 1^34. liber (y) Gliff^on p. 158.

prodiit Anat. iiepat. c. a8. p. ^$6. (z) Fieujfem p. 134. Tenuis ell intra jecur

(p) In hift. ann. 1640. edita eum J^f/ge/Zo p.84. Pozx,* P- 7'-

Cq) De fang. & bilis motu c, x, f 31, Prodiit (a) Collabi Winslovo n. a8o. Sed fuftineri vidi.

certe ann. 1650. (b) GliJJon p. 157. 306. Bureharf de bile p.51»

Cr) Tab. Oment. I. Corter mot. vital.

Cs) Gunz de hep. p. 7, ' Cc) Glijfon p. 157. VFammigtb of the livw

Ct) Pfchlin, Wimlow . p. 46.

72 l I B. XXIII H E P A R.

cetemm pollere vi contradliii (/^) , & ad cordis fimilitudinem pulfare , nihilo
defeilius quam aorta ( e ), non tamen eo pleno robore (/) quo cor . Alternis
a<ieo vicibus lax^ari & adftringi (^), venifque iargiri {h) robur affine arterio«
fo, bilemque propellere (/).

(^ijarc cor abdominitle {k) non pauci dixerunt partem vena» portarum , quam
fin-um (/) vocant qui vel f6lus finifter {m) eft ramus venae portarum , vel cum.
continuato dextro (m*) . Id cor dixerunt fanguinis iter per univerfum hepar
adjuvare, alioquin lentifTimum futurum . Neque defuerunt , qui etiam noftrGr
faeculo carneam naturam ejus , capfuls reftituere funt conati {n) .
. Magna fuit hujus hypothefeos celebritas, unus tamen alterque au<5lorum hu-
]us fiEculi puHationem aut impugnavit (c),aut ad arterias ttiM\\i{p) .G.Corwper
i g ) etiam de mufculofo capfulas robore dubitare cepit , quem alii funt fe-
cuti. Arteria! munus ab ea rem.ovit Schelhammer ( i- ), fibrafque carneas parvi
fecit ( X >^. In fabrica non arteriofa & in pulfationis defedu adjutorera habec
Stahlium (t) & parum ei tribuit III. Morgagvus (u), Primus tamen, ni fallor,
Fantonus ('vv) , deinde tAugu.ftinus Fridericus Walther (.v) naturam cellulofani
liujus textus detexit ; quem. & ipfe fecutus fum ( / ) , & plurimi nupero-
itim ( T ) •

Rubedinem, & fibras in codio hepate facile ad arterias , venas , nervofque re-
feras .
_ Denique , quod vena portarum valvulis careat (a) , de natura arteriofa parti-
cipare videtur (i).

In plerifque claftibus animalium vena portarum reperitur , peculiaris nempe
vena fyftematis chylopojetici , etiam in avibus (^) quadrupedibus amphibiis (0>
& frigidis (^).

^ XVI.

(<^v Mufculum cffe Sellini prop. 30.

(e) L'fley hum. p. 253

(f) Gliffon p. 387, Nsedham form fet. c. 5.
Pene pulfare Salzmi'»''^ ven. port. n 6.

(g*) Confiringi a pltxibus fibrofis Stabl. oh^tM^*
n. 35-

Ch) Gliffon p. ijj.

(X) Duvermy II. p. 136.

(,k) Needham. Tinryierman luf. natUf. p. »4.
Mnerhaave praeieft. t. 3 p. uj.

(1) Boerhaave ut videtur

(m) Lieutatid p. 301. Sed nuilum effe finum
Overkairp ven. port. Efle ramum dilatatum r/n/t
van bloedvaten. p. 104,

(m*) /llbin. 1. c. p. 161.

(n) Pozxi p. 70. in t.o€i& capfula fibras appa-
Tere p. 71.

(o) Reverhovfi csrcul. bil. p. 13,

Cp) [^Tinslovv n. 281.

(q) Ad Bidl. t. 75,

(r) /}naie£i, anat.

C";) Ptiyfiolog, p. zo6.

(t) Stahl! ven port. mal, p. 5>,

(u) Adverf. ill. p. 48.

(w) Nihil differre ab aliis arteriarum vaginis,
& nihil.in ea effe virium csntraftilium . Fanten,
anat. p. joo. Ed. 1711.

(x) De ven. port progr. I Ad omentum re«
fert Guttit & HenfiTyg de periton n. 46. Non pe-
nitus re&e . Nam fila vera cellulofa funt , etiam,
ubi nuilun* orr.entum eft , circa venam umbilica-
lem , jnque fulco vfficulae fellis

(y) !n Comm. ad Boerh. t. 3. Ed. J741.

(z) G'ttiz.yLitutaud p. 299.

(a) L. ir p 97

(O Etfi vetia pcriarum valvulas non habet, m-
tnium tamen foret , fluxum & refluxum in ca
vai.a admittere ( Rcher trpeut verole, injefta ve-
ram venofam nafjram ejus magni trunci demon-
ftrent §. 17., & Lib. 3 p. I45- > ft'd neque aliae
internie venz cerebri . pulmonis , renum , uteri ,
valvuli.s donantur , Morbcrum effeClum vitiofura
non totum repudiaverim . Verum etiam in mor-
bis venas folent verfi.s ^ep:^r intumetcere .

Cb) Struthione fahfn^ri opler. t, J. pag.J44 145.

CC} phoc4 Sevain. p ji,

^d) In rana Bmrttndf p. 18. ■-, f.

S E C T. L F A BR IC A. 75

§. XVI. Sanguis vens portanm .

Magnum etiam venx portarum privilegium eft , quod fola venarum omnium
fuccum aliquem feparet de fanguine. Sed id quidem demonftratione indiget .

Hoc Joco autem liceat de natura fanguinis quasrere , quem ea vena ad he-
par advchit . Credibile certe videtur, diverfum eflfe a fanguine aliarum vena-
rum. fca» enim , ut ab uno vifcere , & uno membro , fanguinem revehunr,
ita videntur unius ejufdemque ingenii fanguinem continere . Non ita vena ad
portas . Ea enim a diverfiffimis vifceribus fanguinem revehit . Oleofum qui-
dem ab omento & mefocolo, nam , etfi noiis recipere Malpighii experimenta.
(^), certe tamen olei partem in fanguinem regredi neceffe eft fatearis: fi au-
tem regreditur , non alia ei oleo , praster venam ad portas , via patet. Eft
etiam in bile tanta vis adipis ( ^ ) , ut non videatur fuperfutura ejus in vena
mareries , niii per venam ad portas fufcepta rediret, poftquam certe arterise
omnes , & potiffimum omentales, mefocolicse, & mefenteric^ , lantum depo-
fuerunt adipis.

Quin eH inteftinis tamen mefenterics venje aquam , (td halitu putrefcibili
plenam reforbeant , vix dubitari poteft (c). Qui homo faeces fluidas percepto
ftimulo egerere neglexerit , & curru vel equo vertus naturse inftindium mora-
^tus fuerit , is poft plufculas horas faepe duriffima egeret . Ea omnis aqua , quaa
deccffit his excremenris , ut durefcerent , in craftis jnteftinis vel potiflimum,
non per vafa Ia<^ea acefcente plena chylo , Ced per venas mefentericas ad fan-
^uinem rediit : prsegnans utique putredine, & fa^tido haiitu , quanta enim fit
ejus ad febrem incitandam potentia, vel ex morbis apparet, in quibus conti-
nuo ffftus fanguinis efiervefcit, quando alvus ceffat , & fubfidet idem , poftquam
clyftere eluta eft ea quafi putridi humoris fentina ..

SJc enim vapor ille ahdominalis , fjEtidus , pariter & voJarilJs , qui de omni
fuperficie vivi animalis confpicuus halat, is omnis per venas reforbetur utiqjue
(<r/), & fanguini ad portas. redituro fe addit.

Q^7e de Jienalis fanguinis peculiari indole diximus, huc oportet revocare {e).
Jit de bilis ad hepar reditu alias eriam videbinuis. Neque defunt, qui chyJum
ipfum venis mefentericis rccipi vidermt , & ipfum muJco pjngui fetum .

Quare in fanguine ven^ porrarum plus erir adipis , quam in ulJo aJio totius
corpcris cruore fecretioni deftinato. Erirque in eodem fanguine multum putre-
fcjbilis & fubelcalefcentis vaporis .

Nunc hxc omnia non videntur refutari poffe , fi per ipfas rerum caufis refu-
tare teritaveris. Num per experimenta vero fanguinis venarum ad portas con-
venientium peculiaris indoies perinde confirmetur, id eft expendendum .

ChyJo cintreo (/) mifceri venarum mefentericarum cruorem , & ejus chyli
flrias in his ipfis venis vivo in animaJe ligatis confpici (.^) , ceterum diverfa
indole effe ab aliarum venarum fanguine, neque perinde cogi {h) lego .

Halier Phyfwlog. Tcm. Vll. . ^ K In

(a) De Oaient. p. 41. (f) Berfius Epid. diff". p. ai. aJ.

(b) S'.£\. III, Etiam pifciufii hepata riaeiO fiunt i^^") Jo. Svvemmerdam not. ad. f. v. Uovr.i
*d'pe . prodr. p. 18. 19. ttiRin <,GhJfon , cum cafu vin-

(c) Dici-tur L. XXIV. culum prope hepar injeciffet , ventric. & intsS.
{^) L. XX. p. ijo. faq, Attenuat fanguinein p. 180.

liepaticum Kaauvv perfpir. n, tlij. (h) Hslmont fextupl. digeft. n. 3?.
CeJ P, ai. feqq.

>4 . „ ITB, XXIIL H E P A R*

In ipfis ponls fanguinem amarum effe ( /^*), Inque vena portarum ligata ^
poftque duas horas aperta^ amarum appaifuifie (/) , fiuidumque & mobilem (I)
diJurum magis & quafi biliofijm (/), alii audores funt^ Utcunque hj«c proba*
biiia funt , non ideo continao funt vera. Nempe fxpe ea eft noftra infelici-
tas, ut experimenta negent confirmare, qute tam.ea ex ipfis rerum caufis ne-
ceflfario fluere videantur. Non quod ideo non vera fint, ied quod experimen*
torum nondum fatis captum fit ; quod omnino capi non poffit , Qp^re idem
iiic repeto , quod fsepe oportuit repetere, non me negare, qu£e fenfiaum tefti-
«lonio nqn confirmantur : tantum non recipere -

Ita quidem cinereum illum fanguinem venarum mefentericafum contraria
cxperimenta magnorum virorum refellunt (m) .

Sed neque adraittunt illam majorem (n) fluiditatem , negafque Bobnhis , dif-
ficilius hunc fanguinem cogi , eo quera ex jugularibus venis fumferis .

Et poiypum fol?duffl ramos vense portarum replenfem idoneus teftis vidit .
JVIinu;'que aquae, plus vero olei & alcaJi habere , audor exftat (o). Neque iti
fanguine ad poftas veniente magis confentitur, & omnino eum fanguinem fie-
gatur , quidquam a vengB cavse (.p) fanguine diftare . Subfalfum alii &: fufa-
dulcem vocant ( ^ ) , (^d. e)ufmodi eft fanguis de quacunque venat' fumtus .
Kigrum efle alius Vir IlL (r), ab amifTb feroj ex quo non colligas fluiditate
excellere ,

Repetitis experimentis in fanguine vensB portarum fani animalis , ut vituli ,
Jiasc oportet definire^ Kon uno, neque paucis. Si enim in viginti experimentis
plus in eo fanguine fueric aut aqujE , aut adipis , vix falletur , qui perpetuo
f lus inefle pronunciaveric i femel fi experimentum fecerit ; poterit alia caufa
fubeffe .

%. XVil. Vafa ave/jentia .

'■ -- t, Vena cava (a)-a

Vem cava quando prasteriit lobulum pofteriorem(<^) hepatis, tangit diaphrag-
ifta , & per aptum fibi (c) foramen j in parte non coutra^lili (^) tendinea iEi-
terceptum ^ fubit thoracem , & nunc eft in auricula dextra. Homini enim ,
cui cor tota fua bafi fepto tranfverfo infidet (^'t), nulla eft vena cava thora-
cica inferior , ut quidem beftiis j quarum cor folo mucrone id feptum attin-

git .

(h*) GUffan, p. 395. Corn, 'tonfefii. Clof^ Pa- PJol. p. lao. Needhsrn. phiJof. tranf. fl. 85. J/^-

f>/J de hufnor. p. iii. Bianchi t gel p 8i. Sisnonrus 1. c. BarthoL I. C. ot bepai"

(i) Fanton.. ad Morgagn. Ep'\i\. II.p, sog. L.7«- d.efun£l p. S4. Dimerhroek p. 489. Ti»«i;)'/ liied.

eif, ad Fanton. p. 114 raif. pag* 47. 48. per expefime«ta .

(k) Ex IJ.l, Mt:kelii experimento Memoir de (q) FiK^ de lierle p. »78.

P Acad. de Berlin. t. Ji. p, 40. 41. Beusrmart C) Senat. 11. p» ';o. Kufcum Barhette id Banff,

Phyfiol. t, 3 p. 7ji5. CJof Fafsiius de lartg. ven. difp hep. cauf- f 1.

port. p. 19, ^a^ Altefa vena ad eonvexa ufque in fpi.ia4«

CO Bohrs. <1e laft. yiis n .4^. euns Jreiaui fign. aiJut. IJ. c. 8.

Cm) Stenonius apud BarthoL Cent 111. Ep. (b) P. "i^-

5(5. p. u8. Bihn, progymii. xil, -p. J95. Ent. (O L. VHI. J> 55*

?• 363 (ii) Ibid.

Cfl) Ch^eld. p 1^5. (£!-}.>, L. IV, p. ic6. £ujlatk t. a<S. t. l4. L

(o) Hczjevm/?»» lil. p 7j6'. j. iJ^fi/;»/. ic, an= vena?.

(|l5 Ji«>-i;f^ leitcftt p. 141, Barthol. MiRL in

5" E C r. r. F A B R I € A . ^ 7T

glt . Sunt etjam duo &Jia foramina (^*; , quorum alternum eft pro bepaticaruna
venarum alrera (ii**). r l i.

In eo brevi per hepar itinere vena cava anguftior e!t , quam lub tiepate-
verfus renes , & fub ipfo diaphragmate rami de bepate venofi m venam cavam
fjbeunt , de iobulo multi , parvique , (cKy feptem (e). Demde de umverfo
hepate grandes vens , qu.^E fenfim verius coaveom hepati? partem coeunt ,
& in truncos duos f /), vei tres (^) colliguntur: eorum dexter maximus ett,
(jnifter minimus , & "in lobulum aliquando tertius etiam (iniflro major . yidi
alias finiftrum majorem fuiffe . Hi trurici in cavam venam aperiuntur, etiam
cum phrenica vena commiffi , Eft in tanta diftanti<£ 3 corde brevitate , ut ta-
men in ipfo hominis pectore ia cavam venam fubierint (^) . ^ r> «

Ad earum grandium venarym in cavam infertionem valvulas eflfe diaum elr.
Id nunquam vidi , & sgre plics aliquas adfuerint, aut extantes hmbi , quos
obiiqua infertio faciat,tot quot funt venge ad cavam tendentes, neque moraturi
fanguinig quodhber iter . Primas dixerat inter valvuias yenofas Jacobuf Sfivius
(/'), repetierunt plurimi (i'), refutaverunt dudum Q. ^iri (0»

GrandifTimam eo loco effe venam cava-m (m) & mereri nomen lacus (n) noa
tamen video, neque adeo multo majorem efte , quam eft fub hepate,

Nunc, fi de fanguinis itinere qu.^res, vena portarum faam penum tradit ra-
mis ven£B cavcB hepaticis , ^\c cordi . Nam & mefenterica vena (o) , oc Ipienica.
(/»), & ipfa portarum {g) vena, vincuio injedlo turgent ad id vifcus , a quQ
adveniunt : & ad hepar,interc€pto nunc fanguine, inaniuntur. Soia vena cyftica,
cum nuUa alia fanguinem ex veficula fellea ad venam cavam ducat, neceffe eft
fanguinem per ramos fuos in truncum vense portarum rcvehere . Eam etiam
viam & facile quidem legit hvdrar^yrus, arterias hepaticse injedlus (0 & a vena
portarum in cyfticam {s) fubire {t) negatur. Mihi , quoties venam portarun:!
febo repieveram , vena cyftica femper repleta eft . r -t p

Porro aer iu) aquofus Jiunaor (m') , hydrargyrus (;t), cera (/), facile Sc

K 2 expe-

Cd"') yiorgagn^ fed. cauf. II. p. 381. 491.

(d"*) Usm ibid. p, 387 Epift. 1. n. 16.

Ce) Habet Euftaeh. 1. c. Morgag». 1. c, t^efalt
1. c, C. C ^f-inslovv Expof. IV. num. 310.

Cf) Habet Euflach. tab, 17. f. i. Fefal.L.UU
c 6. p. 4)8 cum ic. Giiffon. de hepate p. aoi.
f 1. a. pene tres . Morgagn. Epi/l. I. n.19. Conf.
j^retteus 1. c,

Cg) Morgagn. Epift. I. n. 1(5. Bianchi tab. 3.
Ktrkring tab. ig. f. i. Kulmus p 8p. VFffdcvv
IV, n. 309. Verdier II. p. 98. etizin CaffehohmiuSf
ut pro lobulo unicus truncus numeretur.

Ch) Morgagn. 1, c. & de fedjb, & cauf. morb,

(i) Ifag. Anat. c, 4.

(k) refaL 1. 3. c. $. f. 13. B-irtholinut anat.
p. 137. Reifel Eph. Nat. Cur. Dec. I ann. 9.10,
obf. J4!. FFinslovv 1. c. Wintringham p. aai.
pournier . In vacca barbarica Parilini .

(1) Kemper de valy. p. 19. Fahricius oftiol. tab.
3. Riolanus p. 546. III. Senac conf L. II. p. 96.

(m) Wintringham p. 134.

Cn) Lacum fuperiorem ifltec hepar Sc cor dixe-

tat Fournier anat. pacifiq^ p. 13.

Co) Conf. L. III. p. 145-

(p) Ibid.

(q Ibid. Pecqtiet. difT. anat. I. p. }1.

(r) Vieuffens oljf. p 103.

(s) I F. Ortloy choiep. nesot,

Ct) Idt-m de venis membrana externa adnotat
Lcauet n. 7 quod nunc experimentum non pof«
fum iterare.

Cu") V«/".s/. p. 443. Riolanus anat, pneum. p.
165?. Baj; de corde p. 168. Earhette pag »7.
Galleacitn Comm. Bnnon. t. i. p. a p- 3J4

(vv) V-erger nat. hnm, p. 211. Marchett. apud
de5 Noves p. 19. Francks» de hepate p. 19- B(5>'-
^cffe , HtKeVKJa" 3- P- 7aS. Gliffon p. 187. L/-
fchvviz.. Thrufton. refp. p. 15, Of?/c^ n. il.
Covvper ad t. 38. f. i- Mkv;?/? vadem. p, 9?»
Roederer apud .ff^ee/ de hepate p. \6.

(x) Prius quam in duftum bilarium Vieuffenii
obf. p. 156 129,

Cy5 Ruyfch apud Bo£«^jwe de fabr. gland»
tthacher adnviniftr. anat. p. 3»* de cera.

7!^^ t I B. XXiri H E P A R .

expedife ex portarum vena in cavam tranfeunt ; &, nanl oportet fateri , vi-
ciillm per venam cavam in truncum porrnrum regurgitant (^). Et tanra eft
eicperimenti facilitas , ut Ccz^z^psms ob eam rcm laxiores effe 8c ampliores in
liepate quam aiibi anaftomofes (a) concluferit ( Z» ) . An eadera fuit eauta , cur
L^urentius {c) & Piccolhomineus (a)^ f-normes inter cavam & portarum venas
anaftomofes pinxerint , quas feverius judicium refutarec (e) .

Si ,ergo fanguis venai portarum in htpar fluit , fi ab hepate aperta in venam
cavam via eft , non oportet dubitare , eum de hepate fanguinem in venam ca-
vani & cor venire .

Sed etiam arteria hepatica fanguinem fuum 'vev,x cavaj reddit . Nam in ra-
snos quidem minores ex artericfa indole fanguinem fuum dividit , & ex ea ar-
teria in cavam impulfi aquei humores (/) penetrant, & hydrargyrus ( ^ ), &
«era (/j) .

_ Comparata humorum adducentium mole cum revehentibus : reperitur plures
(/) omnino & grandiores ramos venx portarum eiTe,& quemque ramum magis
ramofum (k) , & majorem adeo partem hepatis ad vsmm portarum pertinere ,
minorem ad cavam venam (/), etfi alirer Ch Viri fenferunt (w) •

Minores adeo & pauciores rami funt vena^ cavs , quam venas ad portas .
Illos majorem partem gibbi hepatis tenere , hos cavi probabile eft ( n) , etll
& ad gibbam fedem a vena portaruna-, & ad fimam a cava ramos venire non
negatur (o). lidem venx cavx rami extra ccllulofum raraorum ad portas ten-
dentium textum pofiti , folitarii , angulos cum ramis venaj portarum magnos
faciunt , & pene re£los .

Quare, cum venae cavae ra^ices folse , & arterias non minimie & venx fe
ipla majoris , fanguinem revehant , manifeftum argwmentum eft , celeriorem iii
ea vena, quam in portarum venis fanguinis motum effe ; atque adeo vi deri-
vationis fanguinem ex hepate refluum accelerari.

Neque immerito, cum ex legibus dudum didis fanguis venai portarum tan-
tum de fua celeritate amittat (/?), quanto majus eft ramorum fimul fumto-
rum lumen trunci lumine . Et viciftim vena cava tantum celeritatis fui fan-
guinis incrementum ( ^ ) acquirat , quanto lumen venrE cavze diaphragmatics
minus eft conjundis ramorum hepaticorum iuipJnibus , quibus oportet addi
venam cavam renalem .

(z) In cyfticum Galeacius Comm. Bonon 1. c.
"Vieujfens obf p. 119.

Caj ContlnuatioBem rarfiorum vena portarum
cum rarnis venffi cavae Gliffon habet pag. aaa.
246. 274, & Ruyfch Thef. VI. num. 8a.

<.b) A(l l. 38. f. 5-

Cc) P 131. f. I. C, Baubin. jheatf. pag. 151.
S. 55- f. 4-

Cd) PrJEleft. p. II-;.

(e) ^arthol p 591.

(f ) Covvpcr 1. c. Oythh L c. n. 9. Vieuflens
tr. des !iq. p. 55-1. Haiss hsmaftat F*ci!iorem ,
^uam a vena pcitarum viain efle Biancbi p. 144.

Cg) Vicujfcns obf. p. 115.

(Ja) Albin. apud Vsffcher de cholepoies. n. 16.
" Xi^ Tnflo Spigel p, 135. add. Riolan. in Sls-

gel p. 301. J. V. Hcrrte ad M!Croco'm. p. 69.

(k) Banhol, p, 131.

CI) Ruyfeh. Thef. 1. aff. 3. n. i. Thef. V. .'-..
37. Thef. VI. f. 3- 4.

(m) Malfighius de hep. p. 61. nuper natis
ufus animalibus , quibus vena portarum exigua
eft ; Glijfonius qui pauciores cavse ramos videfi
fcripfic , quod effent ampliofes , quod ieneriores
forcnt , quod facilius abrumper^ntur , cccerum
fumrnam luminum sequaiem fccft p 119. 253.

(n) Spigel. p. 1.5 1. C. h/:uhtn. 1. c. Hinc du-
rior pars gilsba Carf. ad Mundin. p. J41. Ne§at
GHffoiiius p. la^.

(0) Gliffon p. i»2.

(p) L. VI. p. laSi

(q) ibid. p. 13?.

y

S E C T. L F A B R I C A . 77

Ita fit, ut venas portarum fanouis lentius motus (k) , majorem partem he-
patis occupet , cum per motum in vena cava acceleratum aiigurtiora vafa fui-
iicere poiTmt .

§. XVni. 17. Fafa lymphattca .

V.zc vafa in hepate adeo promra ia) (\.ml vifu, ut eo ipfo in vjYcere , inqu^
porcis, primnm a FaliGpio (6) fint detefla , vifa deinde ab ^fellio & a Feslin*
^o (c) : fed etiam J.^^cobi de Back (d) vas iaaeum in hepate vifum buc perts-
ijet, & THemanni filamenta qus flilum reciperent (e), Etiam m hep,ate vafa
p€ilucida Pecquetus vidit & Budbekii-^.s . Eorum hiftofiam ita dividimus,ut cavi
primum hepatis vafcula lymphatjca defcribamus , deinde gibbi .

Oriuntur in ipfo cavo- hepate, undique ex intima carrie (/),ut taraen mrra
hepar difticilius oftendantur (,§'). . . ^

Repunt fub membrana heparis exteriori (h)\ in qua undiqu€ apparent^ m cei-
lulofis c^ruleis lineis (i), quas alias dicemus : jnfi:ernuniur capfuljj GlijjGnii^^
ct in ea non contineantur (k): ^a demum ex fulcis hepaticis cum vafis rubris
prodeunt ( / ) .

AEeunt in fafciculum vaforum num.eroforum , qui adit glandulas con?,iooati
generis (w), qua; in fafciculura vaforum hepaticorum per portas (n) euntium
fe imm.ifcent , & veficuk felles («*) cervici etiam adfident . In cane _(•?)&
in capra manifeftum plexum pelluciduni vidi , in gazella Pafifini ^ alii in aliis
animalibus (p) .

Eadem tres pancreas arteriam mefentericam ad aortam ufque (q) fequun-
tur, & iino (y) pluribufve dudibus ( j ) , inferuntur veficuls chyii (0; duclui-
ve thoracico- ( « ) ,. coramifLa cum vafis la£leis fecundi generis (mOr aut fupra
eadem (x) „

(O Q^eJ^tinl EfT. fur T ceccni p. ^34. 135. -^ei 315. Brwhmf pancr. p. f-i,

de ea re uberius . . (n) C. /^fdlius de laf^. f. s. 5. h in primis

(3^ Hoc loco magis corsfp"cua Barthol. lymph. Picquet exper. nsv. anat. p. ii5. T. BaithoHn.

p. 18. ■ ,.^ ... , . , vaf. ivmphatic. p. \6. '-S. Cerit. II. Ep. 19. -ladY.

(b^ De trenls obf 3. .:..■•. -.r "7 ' thbrac p. 48. lymph. hum. ■ p 17- VesHng fyn-

{<0 In Epift, podh. multis losis & vicJe not. ta^m, anat. c 8. t- 2. a. 3. a. Ruyfch de valv.

(d) P. io6. lyniph'. f. 1. Rudbik duft hep. aquof. t. i.

(t) Tthmannvfcoijs p. 15. Hi^^ht-or. p?.g. so Bi:inchi tab. 3.

(f) Hift. de l' Acad. 17:1. p. 30. in hydrop?- C"') '^isuffens obf. p. idj'.
cd . In centro hepatis morlsafi Dsidier phyfiol. Co) Hirder apiar. p. 20.

p. 41- 4a Confult. t, 3. p. 121. Cp) Ii echino Seger apud B/<»/anat. anim. p.^j.

(g) Winslow.Giiffe^ p. 2159, Ex cellalofo rete Cf]) GliJTon p. 2^8. 417,

txterno nafci Vieujfef^s cbf. pag 167. (r) Zeller admin. vaf lymph. c. i Mur.ilt

(h) Revenhorfl t. 1. f, J. \VinsIovv num. 289. p. 43. hhs anat. can. p. 199.

Bianchi t. 3^ CO Riidbek. Ruyfch. Nuck p 144- Reverbcrfi .

{V) Ipfas iineas effe lyrrphaticas Petfche n. 83. (t) Rndbeck ibid. Pecquet. Gliffon pag. 457.

(k) Verdier ll. p. 09. Bianchi p. 20. tab. 3. Bnrtho!. la£t. thorac, p «i. & Amfleiodamenfes

Scc. Plexum in ea fuife Het.erma^n ill. p. 718. obferv. p. 35. Id glandulam vicinam Bia^icki t.j.

Tamen in membran?. , quam vocat interiorem (ul !n du£lum thoracicum Fkt/erw>/j« III. p.710.

capfulE , lymphatica ponit Loquet, num. 11. (w") Rudheck p. 270. Swammerdam A£i. Hitjn.

(1) Afil. f. 4- Bianchi. , I[. cbf. 97

(rn) Hsifier Compend, t. z, a. 29. GHffsn p, fy.) Hcnnincer de mefenier. n, 13.

7S ^ L I B. XXm H E P A R ,

Vafa Ivmphaticfi veficyla; felle^ (jf), fub ejus tunica extern^ repunt , vel
ab ea ipra, yel a «/icino hepate { ^? ) , orta , pauciora ; fequuntur iter dudlus
cyftici (^) & biiarii pori cojiveniunt cum priori fafcjcujo ad portas (c) & uaa
cifternam adeunt («').

Convexi hepatis vafa lymphatica fub membrana externa (e) uberrima repunt,
abfque valvulis (f) raniorum minorum : dum fe in fuos truncos colligunt {g)
equidem va}vuIofa . Eadem in iigamentum fufpenforium {h) eunt, & inter ejus
laiiiinas apparent (/'),

Finis nondum facis notus eft. Per intervallum triangularc fcpti in thoracem
adfcendere {k) Clar, Viri • Alii ad glandulas vens cavae iimpofitas ducunt (/)fub
diaphragmate , hinc in cifternam {m); alii in cavam ipfam (w)« Sed lisec tota
aquoforum vafculorum hiftoria hatlenus in fragmentis fubftitit.

Revehentium vaforum genus effe lymphatica, & aliunde apparet, & quod te-
nuis liquor, ipfeque aer, ex v&na portarum (o) in ea vafa fubeat , non facilli-
ine , (td fubeat tamen: fed etiam ab arteria {p) hepaticaaer ia ea vafa tranfiit,
6c oleum terebinthinae rubrum ,

Etiam vinculum venofis truncis rubris circumieflum , quo una lymphatica
vafa {q) comprehenduntur , iter ejus fucci oftendit, denique & valvularam du-
£ius rem totam deciarat {r). Sola maceratione Malpighlus utebatur (i") Ut ea
vafcula oftenderet, ut credas etiam a rnorte aquam combibere.

§. XIX, 111. Du^fus bilartl m unrverfum ,

Priora vaforum genera hepar cum toto corpore humano communia habet,
hasc fibi propria. Nuilum eft animal, cui hepar fit , & quod ejufmod! du6libus
careat (.7), neque vifcus haberetur pro hepate,fi biianis dudibus careret , etiam
in cocblearum {h)genere.

In homine quidem undique de (c) hepatis ambitu, & de ipfis per nuperiora
experimenta ligamentis (^/) , adveniunt radiculs bilari», quae etiam ex intimis.
hepatis ubique nats,in trunculos fenfim majores ad venarum modum confluunt,
comites vens portarum, Sc pariter, cellulofa teia {e) comprehen(«£ , ut denique
fere duo (/) trunci finc dexter & finifter.

-,„.,i,..,„ Vidi

CyD Btytholin. anat. p. '5i- Epift. S8. Cent.
III. lyttiphat. ^.1%. ■ii.Rudhecll. \h\d. Reverhorfl^
t. 1. f 2 t. a.f 4. Courtial Journ. des fav. i^!}8,
n. 5.4e in .cane ." Fieuffens obf. pag, 104. Heuerman,
Eidloo t. 37. f. i. Bianchi tab. 3, Giijfon. p.
16 8. Kerkring obf. 5.

(a) Nuck. Epiil. p. 145«

(b) Courtial f Eianchi ^
,Cc) Reverhojh

(dj Heuirman III. p. 719.

(e) Heuerrnon p. 7»8. [''ievffenf p. 130. Jchmie-
dsi in proprijO progr. Ruyjch. Epift. V. p ai.
tab. 5. Winilow n. 184. Rcvtrharji t. 1. f. I.
Bianchi X i.

(f ) Sckmiedel. Gunz, n. ji.

(g) S.chntifidel ibid.

(W) Rudbetk , t. 4. Ruyfch. t. 5. f 5. Bianchi^
Meutyrr>an t. 3. p, 719,

(i^ toquet n. 8 Caffebohm. psfih. &c.

(^k) Efchenbach p. 672.

^l) Tarin. anthropol. II. p. 149.

Cm) Petfche n. 83.

Cn) Rivcrhorji p. 17.

(o) Loquet n. 7. f^ievffens p 1«?9. & 13O*
Winslo-w in fcholia M. S .quas meciim commu-
nicavit C!. D, Schobiftgerus auftor difp, de fiftu-
la ]acriFnaii *

(p) Covvpev ad t. 3R. f. ».

Cq) Rudbeck vaf. hsp. aquof. c. J, p. 194.
Drelincsurt canicid. II. Dier/ierhroek L I C ij»
Barfholin. nov, vaf. limph. c. 3. p. 110. edit»
Mernflsrhus Bianchi p 911.

(r) Ic. Ruyfch.

(s) G'snd conglob. p. 3.

<.a) Nifi forte mola.m e"cipias , cui ne^at Vlr
lU. effe ductum hepaticum Comm. Bonon. t. |.

P- 333-

(.b) Jwi^iJfMTOev^awJ bibl. p. ilj.

Cc) Bianchi t. 5 *

,(d) Ferrein 1. C. •' ' , " »,

(e) Wznj/ovu n. 31;. 177,

(f) Giijfcn. p. >5S- ic°

i^ jgcr. I F ABnic A. n

Vidi fattium de lobulo exii^Te; alium anteriorem rmiftrum ex foffa ."'Tfibiii-
cali veniflfe ; alterum pofteriorem majorem ex foffa duaus venofi & Imiltro io-
feo acceffiflfe, eos in unum confluxiffe. Vidi alios (iniftrum truncum dudlus^ bi-
larii confluxilTe ex ramo lobi anonymi , ramo lobi fmiftn , m extrema tolta
tranfverfa, ramoque duflus venofi . Deinde alium de obulo adyenitie ; &
alium ramo majori ante veficulam etiam antenorem , aiio mmon poJtenore
pone veficulam in ramura dextrum coiviffe. Vidi etiam^ quatuor ramos tuilie <
dextros duos, totidem fmiftros ; vidi tres (g), Plerumque certe pnus con)un-
guntur, quam dudus cyfticus accedat, aliquando tamen aliquis pnor m cyiti-
cum aperitur. la animaiibus id frequens eft , ut tres quatuorve ex hepate ciu-
aus fe cum cyftico conjungant, ut in cane (/0, eciimo (O, tigride (^j, cato-
pardo (/), Imra (w), urfo («), fele (o), putorio (/>), porcello gmneenli (7),
hyftrice (^*) , gllre (^t), fimio (O, mele (^-t), etiam in lacerto , torpedme
(r*). Alias ramus aiiquis hepaticus in choledochum duaura fub concurlum
cyftici fe immittit (s). ^, _

Exeunt adeo de hepate, fodalef venarum (?0, numeroc^ue pares , perque lulcum
tranfverfum («), in ipfo trunco vena^ fmiftro fere medio coeunt, qua iede br-
iarius dudlus latefcit (vv). , i 1 1 i

Denique in unum confluunt dnBum hepatkum bdanum , aut cboledocbum ,
nam & olim ira didus eft, & qui nunc ita vocatur communis duttus, is vero
cum hepatico continuatur (x)^ tantum ut eo major fit (jf).

Communis nunc truncus bilarius in trunco etiam venx portarum maniteltus
dexterior (^) quam arteria , ven^ parallelus (^) & plexu ceHulofo iive capiula
irretitus, apparet, perque portas exit; inde ad pancreas tendit ea lede duode-
no circumfufum , a vena portarum recedit , & porro dextrorlum , retronum
defcendens , aliqua parte pancreatis , per fefcuncem {.b ) tectus , ad potteriora
duodeni, inter laminas mefocoli, cum dudu pancreatico coit, & eodem Imu
in ejus inteftini aiiqua eminente ruga aperitur (c). Longo fpatio, quo cumdu-
^u. pancreatico unitus eft, inter raembranas inteftini intercipitur aliquanto mi-
nus quam uncia. Sunt qui duo viderint oftia^ bifidumque (d j ductumj quaie
quid mihi quidem non occurrit. I

(O Ita fere Siancht 1. t.

(h) Harder apiar obf. 20. tre§ 5 & tres etiam
apuJ Wepfer cic. pag. aoii aiiquot ^^\xi Schrader
p. 19. Add. W,at anai p. 6%.

Ci) Miilti dutlus hepatici cyflicd uniuntur.
Caldcft t 3, f. g.

(k) B/ur t. 31, Pafif. Q.aatuor C;:/^/?/» tab.S.fl»

(l) DuO Duvernoi Comm. Petr. I.

{m) Lorenzini p. ij-. 14.

Cn) Quatuor Comm. Litt. Nof. 1734- ^- 3^»

(0) Schrader p. 14.

(p) Caldeft t s. f 6.

(q) Duo hepatici Calde/t t. 5. f. 10»

(q*) iv-lem ibid

Cqt) Irfem ibid.

CO Parif.

(rt) tj.uatuof CaUeil t. $. f. 7.

(t*) Unus hepaticus cum Cyfiico Conjungitur,
f eiiquii du© iater fe Lorenzjni p. aa. tab. 3*

(s) trt vipera Morgagrt. adv. !II. pag. .54.

(t) Tot ramos quot vena poftarum ramositebeC
Svvamrnerdar/i prodr. p. 40.

00 Gl^iffon \c. p. 131

(y/> Idem ibid

(x) Cum cyftico Vt^imtovv n, 303. Difdiet
fplanchnolog. p. i74«

(v) Pechlin purg. p. 300. Coflf. Cbefdden tab.
i^. Gllife» 1. e.

[z) Eafiach. t. to f l. Ic. art. c-cel. I.

(ft> Eufiach. ibid. Ic. art. coel. ibid.

(b) Eufiach. tab. 10. f. J.

(C) Conf p. 35-

(d) Oribaf. p. \t6. Jafelin. gsepe fe rppenfTe
Vster de divert. p. 45- Bartholin. p. 253. B/iJf
.part. IV. obf. II. DupieX undique hepaticus Ba>"-
tholin. anat. p' 15?. I>uo funt ftruthioni Duvesn.
II. -p. 543. Bifidijs in gallo afritano Sternon,
gland. f. 46.

go L I B. Xmi. H E P A R«

In ventrictilatti aperitur in multis pifcibus (e)^, aat certe proxlme fub (/)
flomaco , nonnunquam etiam in homine (g) , (i ficfes eft aucloribus .

In colon terminatum fuiffe (g* ), aut dudum ab hepate ad renes tetendilTe
(g**)j nuperior induflria non cenfirmayit .

Natura bilariorum du6luum pcculiaris eft , nifi veficulas feminales aliquid
haberent fimiie. Exterior nempe membrana ftrida fit ex tela celiuiola robufta,
8c craffa (b) .

Sequitur textus cellulofus laxus & inflabiiis , in quo vafcula arteriofa repunt
(0: tunc nervea tunica, cum villofa fuperinduda , ix inteftino contjnuata utra-
que , hiee eleganter reticulata, jugis t-eneris (k) vario dudlu intricatis & inter-
ceptis fcrobibus (/) foffulifque , in quibus funt,qui cryptas fe vidifle perfuadean»
tur (m). Valvulam in hepa-tico du£lu nuliam vidi (w).

Mufculofa fabrica obfcura eft ; irritabilitas ad venena (o) aliqua , ad ferri
aciem nulla (p ) , neque certus motus . In animale tamen viderunt Cl Viri
(/7), ab ea vi bilem promoveri (r), & in bove fibras motrices (s) fuiffe, &
introfufccptionem , quain credas ahfque aliquo periftaljjco motu oriri (t) non
poffe .

Vslde dilatabilis eft , & ad magnam mokm ( u ) diftenditur , digiti capax
(tm^^Sc poilicis (x),Sz vena portarum tandem aliquando iatior (y) fuit , etiam
duplo (^) • ,

Acriter fentire credas ob dolores acerrimos , quos xgn patiuntur , quibus
Ccilculus bilarius major per eum dudum ad inteftinum rnigrat (c) . Inde de-
lirium (d) , & fenninaj fuerunt, qu<£ minus acres parturientium dolores puta-
rent (e),

■§., XX. Humorura per eum duBum iier,

Iter ad inteftinum alio loco redius confirmabimus ; fed redu£lorii vafis ge-
ms effe , quem defcripfimus , dudunij apparet ex tranfitu humorum tenuiq-

rum j

Ce> Anguillse Calde/t t. 5. f. 11. cyprino Petlt.
Conf. L. XIX. p. 205.

W) Sirr.isE Parif. hyftriei Wd. c\iXi]cu\-o Rartman
de bile erinaceo ib, Aher ftruthionis i-.orus Du-
i.etney X, 2. p 547. <3uo pfutaci CoUins t. 23.
Xiphise Haytmati.

(a) In pylorura Gahn. art. mei-iic p. 89 Conf.
L. XIX. 'P 205. %c6. Uncia a pyloro R/^/r/ o"bf.
|>. aio. Gisyifjg Seleft. Francf. t. 3. p 359.
i'^') Barthclinus ex Severino p. 155.
^c.««) Mdrr^efr. Journ. Sav, 1681. n. 1?.
(h) Crs/ffiorem quam vefls portanun Barthol.
p. 33a.

{]') Loqust n. 34.

(.k) 'Qianchi tab. 5. tab, 7. f. 1. acid. ISioxgsn.
Epift. 1. n. 32.

0) Bertyafidi p. 28.

(m) joiirn. Sav. 1688. n. 24. ^Bianchi \c. c\X.
Malfighi de liene p. no. Htife;' phil. tranf n.492.
Ccurtial- Duverne^ II. p. 219. Credit ita fe ha-
bere Lc-juet, n. 35. Negaf hirtrandi ^, -i^.

(n) Kabct copiofas Jnfluf vcfti obf. J. in h-e-
patico . Negat Plsmp. fundani. p. 132.

(o) 'Zir,-;yiirman p. 46. Esp, noftr. JH oper.
minor. I. n- i.66.

(p) Tranfverfas fibras habet Gliffon p. 134.

Cq;) Fc/.-*- Exp. 6

<r5 In columba Fanton. "diff. snat. p. 262.

(sj L'jqvet n. 15.

Ct} B^.ff L, II. obf. 3. Mc^ifTO. obf.

(u) B-ihmer prsef. ad obf. fafcic. p. 18. du
Hizmel p 264

Cvv) Phil. tranf. n. aSi. in ic^erico. Miir^. Sed.
II. p. 187. Duplo foiito latior Petfold cholel.

(x) Bianchi tab. 6.

(y) Jetity Courfe of anatomy t. 1 pag. I2<J.

(z) Loquet n. 15. In faccum dilatatus Opufc.
Bonon. r. 4. p. 33.

(c) Vieuffem cbf Sthurig. lithoL p.239. lorr/
Journ. de med. 1755. noT.
fd) Co^ bil co.ncr, p, 14?.
(e) P. 15».

S £ C T. 7. F A S H I C AV _^ 8t

fam, ex vena portarum, exque arterk hepatica, qui in du£lu§ biiarii radiculas

tranfeunt. . « -. . . • • ,n o

Ex ilia quidem vena humor tenuis (a), & fpiritus vini C^),& ceracea mate»
ries (c), & hydrargyrus (^), & aer (e),in dudus bilarios tranfiverunn , ut faEpe
vidi , Etfi funt qui difficiiius (/) , & aliqua demum parte in dudius bilarios
tranfire (^), & alii omnino tranfire negant (h) . Sed alii etiam facilius viam
€am legere teftantur , quam ad cavam venam (0 .

Contrario du6lu ex hepatico poro humor in venam portarum urgeri pcteS
(k)i Sc ipfe fxpc urfi (/). ^ . _

Sed etiam ex arteria hepatica rami profunde , quos diximus , in membranam
pori bilarii penetrant (w)> demumque injecfia ceraeam viam fequitur (n) .

Negant alii (o), fed etiam facilius repleri Gun-^ius confirmat ( /> ) , & negan-
tium argumenta accuratiffima & numerofiffima requiruntur, ut affirmaatium £-
dem evertant.

§. XXI. tAlU ayiajlomofes »

Quas haflenus diximus , eas facile cum receptis opinionibus conciiies, cum"
que iegibus circuitus fanguinis : difficilins quie fequuntur.

Primum non valde inrelligitur , quid commercii eflfe poffit inter venam pGr<"
tarum & arteriam hepaticam : quoriim utrumque fit de genere vaforum effe-
rentium , & quafi parallelo fimilique dudu fanguinem avehat .

Et tamen hquor in venam portarum inicdus in arteriam hepaticam (<?)
tranfit .

Et viciffim liquor tenuis in arteriam^(^) hepaticam impulfus venit in venam
portarum , in cujus runicam vafculofam alioquin diftribuitur (c) . Num etianx
perforat , & tenue quid in eam venam exhalat (r/) .

~ Altera, certiffima , anaftomofis eft ex dudibus bilariis in cavam veHam(/^/*),
quam Cl. ante me viri viderunt , & mea experimenta confirmant , uti viciffim
ex vena cava mercurius (e) in porum bilarium tranfit, aut gluten , ut vidi pi-
fcium , aut aqua (e*) .

Id iter etiam morbi demonftrant , oam biiis ipfa in fanguinem(/) frequenter
Hal/er Phyjlolog. Tom. VII. L r€-

(a^ Muralt p. 99.

Cb) Lifchwiz. de princip. venar. p. ji.

(,c) Boerhasve de fabric. gland. pag. ^6. Fran-
ksn de hepate p. 19, Htuerman t. 3. p. 7x8. Over-
iamp vena port. n. 35.

Cd^ ^ieujfans obf, p. 119 155. 35^.

Ce) Galleacius I. c. p. 354.

(f) Covvper ad tab. j.8. f. 5.

Cg) Franken.

Ch) Schrel p. 16.

iS) ^ieuffens 1. c.

(k) Heuerman t, 3. p, 718, Vieujfens ftruft,
des vifcer. De aere negat Ferheyen a, p. 80.

(0 Comm. Boerh. t. 3. p. 188.

Crn) Pauli in v. Horne. Loquet n, 14 Pro-
fundius quam vense ad portarum truncum perti-
nentes VVei/f. de arter. vifcer. progr. pa^. 19

(n) Vifcher de cholepojefi n. 16. Gunsi, K.
Svvensk vvetensk. Acad. Handl. »751.

Co) Vieuffens 1. c. p. 115. Overliamp xu ^6,

(p) K VVetensk. Acad. Handl. l. c.

(a) Fieujfens oof. p. 129. difScilius tamen «
Hebenjirsit ven comm ^

Cb) Ortlob. cholepojsf. negot. Vieuffens trait.
des liq. p. 354

(c) Loquet n. ii. etiam de vena cava .

Cd) Flatus es duftu hepatico in eas venit Sft-
vius difs. VI. n. 51. & Sofgelocs oeconom. corp.
Thef. 63. CoppenoH de motu bilis n. 7. Aqua ,
lac Ueed'bam apud Bircb t. 3. pag. 133. Cera
Seucman t. 3. p. 718.

Cd") Segerus de motu bilis cyfj. n. 4 Sangui-
nem arteris hepatica in venam p«rtarum trans-
fundi putat. Add. Ruyfch Comm. Lit. I7j8. /«=■
folin. &c.

Ce) t^teuffens obf. p. 153.

Ce*) Ortlob. n. 9.

Cf ) Seft. III. n. x6. xj.

l2 tlM. XXIIl H E P A ft.

redeat, quam oftendemusj amarore integro & flavo tindorlo colore per uni-

verrum cbrpus dominari .

IDifficile nunc fuerit, de anaftomofi inter duo revehentia vafa cogitari , quo-
yum contrarii du6}us fint . Credas potius vens portarum ramum in cavjE vens
yadicem non longe ab ea fede continuari, in qua de eadem vena portarum du-
€ius bilarius fecemt ; ut per exiguam particulam vense portarum ^ tamquam per
27iedium ramum, communicationi inter venam cavam & dutluln bilarium via
pateat (^).

Sed neque id facile intelligitur ; vx lympbatica vafa cum duflu bilario con-
fentiant ; & tamen f\ aquam & lac (h) & aerem (/), ih poros JDilarios impule-
ris, dutlus lymphas replebuntur, eamque methoduin CaUebobmlus in pofthamis
c\ priEfert , in qua aer in venam portarum impeilitur. Etiam aliorum duduum
cxcretoriorum exempla confentiunr {k) . Ligatis demum bilariis du£iibus cun?
duodeno nodofa hepatis vafcula pellucida replentur {k*) .

Denique, fed hoc facilius eft , liquor injedus venx portarutn ( / ) x^enze ca»
\x , dudlui bilario , in cellulofam telam hepati^ exfudat , vidique , cum casru-
leum eifet gluten, totum dudlum & omnes ejus in hepate ramos , t^eruieam
teilulofarh lineam aliqiiantum latam , comitem & paralieiam habuiffe . Credas
per poros ihorganicos liquorem exfudalfe . Verum fi paterit in cadavere , cui?
non in vivo, calente animale? Ah forte ad biiem vapor de arteriolis fecretus
fe addit ? an h^c eft via , per quam a du(^u bilario in lymphatica vafeula ii-
quor tranfit? Ita Huniems putaverit Monrons.

§. XXII. AVrT'/ /jepniici <,

NumeroH fatis 0?) ad hepaif advehiunt , cdnjUnfii ex o£lavo parie , exque het-
Vo magno fympathico.

lllorum quidem aliqui anteriores ( b ) cum coeliaca arteria & hepatica , ad
fbHam umbilicalem , fulcum trahfverfutn hepar dextrum, veficulam ituri.

Alii pofteriores , & pone venam portarum ( c ) , & ante eam , ad fulcuin
tiranfverfum , lobum anonvmum , dextrum , veficulam fellis , lobum Spigelii.

Siniftri {d) nervl a plexu anteriorl ventriculi hati , trans minus omentum ^
& foffam duftus venofi , ad lobum finiftri lateris accedunt , ut tamea cuin
prioribus conjungantur .

Etfi rtunc hepar nervos habet cuin capfula Glijjonit (e) irretitos, cohiites ra-
ntbrum vens porrarum (/), & paritcr in intima vifceris dedudos (<§), tamen
€um parvi fint, & in experimentis vivorum animalium ( /j ) hepar vix quid-
quam feritii-e videtur , & iri vuineratis hominibus { i ), Si demum in mor-

bis

(g) Ex artena hepatica In porum deiriura bi!^- (0 I^itl-

Tium ceraih ire , quando Oer hepaticas veiias Cd) L. 11. p. lj<5. a^J. Bertrandi p. 35.

tranfivit Vijfcher ! K. («) Conf. Bertrandi p.36. V\tnslovv n. xil. n.

(h) NetdhaT^ apud Birch t. !II. p. 133- 40<*- Cardan Lett. III. p. 9-

0) Aere Covvter ad t. 38. f. u Primit Po- (f) Vieuffens obf. p. 13 5'

lon. t. a. p. iij, Cg) VVi»s!ovv ibid.

(k) L. II. p. 112, Ch) Experimenta noflra funt in oper. mioor.

(k*) Pieujfetis p. °i<J9. lio. ui. lii. HJ- neque diffentit. Jaujferand ^

(!) Hsc putem effe fila mcrcurlo p!ena , per reqi^e de membrana externa Lvrry Journ. de

Venam portarum injefto, qua capfulaJn Glijfonii med. p. 73<5. .

faciunt apud Vieuffens obf. p. 156. 0) Muller biga o!»f. chir. p. 19. Omnino fcn-

(a) Minimi Calen. util. part. L. XIV. C. j;. fH cartl /« tiQtH Chv. COfll^l. obf, %f.

(b) L, X. p. 157, 37^.

S E C T. l V AtniC A: _ «9

bis (k)^ in quibus fffpiffime occultum ulcus hepar depafcitui? , Sc »gro ignaro,
& medico .
Nervis tribuas, quod in fede cardiae ab uno i6lu homo prollernatur (/).

§. XXIII. Fabrka hepatis . Membrana exfJma,

Membrana hepatis communis a peritoneo C^). eft, & ejus naturam fequiturj
pariter alba , vafculis pida minutis, folida , abfque fibris confpicuis , & undique
Jevis. De hepate , cui per ligamenta advcnit (^), fecedit in foffa tranfverfa &
in foffa du6lus venofi , facitque omentum minus (c). In foffa etiam ovali fu-
per veficulam fellis fe conjicit & eam continet,qua fede nulla eft in ejus foffas
fundo membrana hepatis extima, nullaque inter duas laminas ligamenti fufpen-
forii , & qua fede omentum de hepate decedit .

De interiori facie, qua ad vifcus ipfum refpicit , cellulofa telaundique efflo-
refcit , ex communi peritonsei natura, tenera, macilenta , brevis in qua vafcula
ilia fuperficialia (^/) hepatis rete faciunt,& cujus ope membrana extima hepatis
adhasr.et (e) . Sed intervalla funt in hepate rcticulata (/) , fubcsrolea, in quibus
rims qusdam hepar dividunt , & cellulofa tela profundius fe de extima tunica
in vifcus demergit .

In ea cellulofitate corpufcula fedent, qus pro glandulis habita fuerunt (g),

§. XXIV. Fafckull vaforum & iobult .

Commune eft omnibus vifceribus, fafciculos vafculofos , fenfim diminutos ,
ramofos, cellulofa tela obvolutos , per eorum intima dividi ; ita vifcus in lo*
bos majores, mediocres, parvos, minimos , demum microfcopii folius auxilio
confpicuos diftinguitur.

In hepate hsc omnia potius evidentiora funt . Fundamentum cujufque fa"
fciculi prjebet venx portarum {a) ramus : & dudus^ bilarius affidet ; circa eum
arteris ludunt {b) ^ & nervi (c): ebnubit omnia reticulum cellulofum.

In experimento repleti du<ftus bilarii facile mihi fuit diftinguere , ca^ruleam
materiam folam cellulofam vaginam ei dudiui propriam repleviffe , ut reliquis
vafis nihil tinfli circumfunderetur . Credas eo facilius iis , quae citavi ex C*?/=
febohmw & Winslovvo (<r/) , cuique vafi fuum eflfe cellulofum tenerum textura,
continuum forte cum reticulato illo externas tunicze fubftrato (0 ; deinde Cliffo-
nianam telam , nunc tenuiorem , involvere omnia .

Vena cava extra eam capfulam eft folitaria ( / ) , cum paucioribus arteriis
ig) , per ejus tunicas diftributis {h) . Ad ramos vena; portarum, rami vens ca^
vag in decuffim feruntur,

L 2 Ex

(k) Soerhaave morb. nerv. p. ^9^- obtufe fen- p. 131.

tlre Valcarenghi Med rat. p. ji. Exiguus fenfus Cg^ Saviard p. 495.

cum maximo hepatis abfceflTu Rolfink de hep. Ca) Winslovv n. jio.

CO Art. de faire les rapports noUv. ed. p. 59X. (b) Vieujfens obf. p. XIJ. 133. VVi»slovV i.C»

(a) Lib. XX. p. »34. (c) Ibid,

Cb) Ibid. & feqq- Cd) VVinshvv n, 515.

Cc) Lib. XX Seft. I. $. 14. p. 144. Ce) /?^« apud Valentin. p, 9»,

Cd^ P. 60. Cf) Pozx.i p. 71.

Ce) Duverney pofthum. IL p. 215. (g) Vieuffens obf. p. jjj,

(f) Reiiculatum habet Duverney 1. C p. lld. Qi) Loqust a. IJ«
HsBc funt lymphatica membraaa extieia Vietiffeos

g^ L J B. XXIII H E P A R.

Ex his vafis, cum cellulofa tela, fit peculiaris hepatis caro . Duritas celiu-
iofse, brevitas, & copia ad vafa comparata, faciunt duritatem peculiarem he-
patis. Fartes folidae, non difflabiles, in hepate funt 2898. (/'), 24^5.(4), 2304.
(/), 1955. (w), quando in cortice cercbri funt 2148. (n), 1940. («*) , 1550.(0;,
3477. (p), earum partium, quarum hepar integrum & recens pependit loooo.
Fondus fpecificum io8^ (r), majus quam in aliis glanduiis (i) , accuratifTimus
Muffchenhroeckius reperit , m homine 1= 05203. icoo. in bove i. 0744. patslo

majus (i"* ). • r

Firmius etiam vei ad digitumi eft , quam^ aha vifcera , & fero putrefcit .
Hepata per multos anfios ab arufpicibus affervata fuiffe legimus , & a fe ipfa
vifa diutiffime confervata Petitus (t) habet. Centum ^annis duraffe, per obfidio-
nes compertum eft (^O^ut pene lapidea fiant {iv). Non ita in aliis animalibus.
Equi fatigat! hepar fuhito pufrefcit & diffolvitur { x ). Pifcibus moUiffimum ,
oleofum (/), pene -faniei modo diffluit (^).

'§. XXV. ^4cim hepatls,

I^afciculi ifti vaforum fuis ceilulofis telse vaginis hep;^tis lobos in minores
& m.inores lobulos dividunt , ufquedum denique carnis hepatis mmims quafi
infuls {a) fuperfint) quas nullae porro confpicua: cellulofa; linese dividant ; &
quarum propria fila ( ^ ) cellulofa cum fuis vafis firmius coha^refcant , quani
cum cellulofa circumfufa . ^Tchws vocant , & in nonnullis beftiis, ipfoque in
homine (c) , angulofos , hexagonios {d) elTe fcribunt , in fue (e) , mure mon-
tano (/), fciuro (^), talpa (/') , erinaceo (/) , dorcade (^) , eiephanto (/),bove
(w) » capra (w), catopardo (0) , fele (/>) , tigre, leone (^) , civetta (r) , coati-
mondi {s) 5 ciconia , fcope {t) : in pifcibus («) , lampetra {vv) , garfifch {x) ,

an-

(i) llawhevgir p. \%U (<11 Ccllins p, 437- Mem. de 1749- p. 497-

(k) P. 183» Bartbol Fig. nivis MVinshvv n. iS^j.Parif. in

(1) P. 190^ ciconia , in dorcade .

(m) P. 383. (e) In fue Biervvirth ftruft hep. f. a. Angu-

(n) P i8s. 'f>fi '" f^s Bianchi p. 1160. Naduli ex alvo ru-

Cn*) P. J90. " fa?ntes Boehmer efFefl. rub. 1 c.

(o) P. 188. (n P^r'f-

(p) P. i8j. Cg^ Mjlpigh. p. 59.

(r} Sauv:jgsi ciiff. fiir 1' aft. «3es med. Ch) Mal^gb. pofth, p. 5,;.

Csj In glanilula maxillari 1590. cum hepar fit CO ^eyer p. 80.

39S3. Hamb. p. 185. Ck) P.trif. " /

.(s*) Introdua. p. 55^. (0 Moulins p. ii.

0)'MifceIl. L. I. c 7. C'T)) Malpigh hep. «0.

fu) P//«««j Lo XI. p. 619. add. R/o/:»». p. Cn) Lang. Phyfiol. p. 13.

fw") Bof/^wie/ effea. rubiae n, n. Cp) VVf/'/«»- cicut. p. j8s- Malpigh. p. <fo.

Cx) Kerkring obf. 77. ■P«f^'' P- 70- 35. Varii anguh Collinus p. 437., .

(y) Rondelet , L. IH. c. sg. de cartilagineis Cq) P*»-'/.

plfcibus : de crfae pifce Barthol. C. II. hift. x. (r) Parif.

(2) In Xiphia Hartman anat. ejus pifci». Cs) Ibicl.

(a) Ruyfch. refp. ad Boerh. p, 71. VVeffer ad (t) Pfl»-;/.

J. H. PtfK// diib. p. 98. Duverne'/ t. 11. p. H?. Cu) Malpigh. p. 59.

VVinslovv n. i86 Malfigh. p. 6u (vv) Co///»! p. 43«, Trifolii effe imihtudiiie

(b) VVinslovv n. 385. 286. p. 437-
Cc) Malpghi p. 61, Cx) ll^i^i»

J E C T. J. F A B R I C A. . ^5

angmlla (y) galeo (^): inter frigida quadrupeda in lacerta (a) ; demum in co-

clilea ( b) *

In eorum aeinorum quemlibet ramus a vena partarum fe diffunditj ramis
radiarim undique ex trunculo fparlis (c).

In eum eriam porus biliarius advenit, & ramus arteriae hepaticaE, etli eam
quidem aliqui fcriptores exclufam voluerunt (^) , qucS non effet , nifi broncbia-
lis arterix quoddam irritamentum, inque cellulofa tela gHlfoniana confumeretut
(?), nullo ad verum ( f ) hepatis parenchyma ramo dato {g) . Sed arterias nuf-
Quam ionge credas abeffe.

Nam arteria hepatica & in omnia punfla ( Z» ) fe diffijndit inque aci-
nos ( O , & inflata acinos inflat i k ) , perinde ut vena ( / ) aut bilanus

In his ipfis acinis venas a caya venas ad portas attingunt , & in iifdem illas'
humarum fuorum inter vafa veiaofa arteriofa & bilaria funt x:ommunicatioaes ,
quas per experimenta evicimus im),

§. XXVI. Num hi acinf canji Jint ,

Acinos nemo rejicit , ne Ruyfchius quidem , fed de intcriori fabrica difpiH
tatnr .

Manelhs Malptghms ex ea lege, quam univerfo corpori prsfcripferat , cum
in hepate & rotunda tubercula videret , & fecretionem noffet peragi , cavis
gkndulis hepar conftare docuit . Prior equidem Wepferus (a) anno 1664.
hepar glandulofum fecerat ; fed III. Viri glandulas meros effe lobulos minores
Malpighius repofuit (b) .

Docet ergo Malpighius j aciaos ( <r ) fieri gkndalis fimplicibus in racemum
colle^is, quem propria membrana obvolvat . Eas glanduias cavas eOre,nam in-
fedorum hepate facculos effe cavos , in eruca , gryllo (d) , gryllotalpa , cancro,
In fue utriculos ampliores a reticulo vafculofo comprehenfos , fponre fua (e)
apparere. In gazeila (/) fimillimos videri , glanduIcB fimplicis acinos cam fuo
foramine, & fimilem effe in civetta fabricam {g) »

Eam cavitatem demonftravi , quando per morbos hepar vitiofa materia ob-
farcitur . Tunc glandulas hepatis in rotunda receptacula niateria illa morbofe
pl&na converti. Aqua repietas abire in hydatides (^) , qui adeo rulgaris eft

he-

(y) G!obuH ren. Rhyne vct. med. p. iii. Aci- Hiax, n. 8^.

ni Malpigh. p. 59. [\) Fieuffens obf. lOl.

(z) Malpig. ibid. C^) Wtnshv» n. 186. Jent^ t. 2. p. \X6.

(a) Idem ibid. (1) P^^^ff >" fcope Berger p. aii. Winslow n.

(b) Swammerdam bibf. f. iij. Malpighit de 2S7. FP^inslovv num. ai? Malpigh. p. 61.
hep. p. 61. (m) P. 508. 509.

(c) Penicilkim diclt S. Bierwirth f. 1. Pedem (a) L. c. & ipfe fibi vindicat. de apopl. p. 374.
anferinum lyieuffens obff. p. 139. qui de vena (b) Pofthum, p. 31.

cava fimilia affirraat. (c) De hepate p. 61.

(d) Loquet n. 9. 14. i5. Or»/o^. cholep. negot. (d) Pabr. ^land. conglob; p. 6.
n. 1(5. (e) Bianchi p. 1160.

(e) Glijfon. c. 19, p. S59. J. v, Horne apud (f) Parif. I. p. loa.
Sylvium diff. VI. n. 51. Loqust. (g) Ibid. p. 170.

(f) Loquet. (h) Conf L. VII. p. »(58. & vide Ruyfch. Cevtt,
i%) Ita veteres Oribaftus p. 114. obf. n. 65, Thef. I. aff. i. n, 11. Thef. 8. n. ic
(k) Peterrnan fcrutinsu™ ifter. Ruyftb. Thef. C/;;^off p. 8j. .BiW/sa Eserc. 11. ds hydat. p iS.

:«tf Z I B. XXm. H E P A R .

hepatis morbu5, ut exempla excitare labor fruftraneus videatur ( i ) . Allas
gypfeam materiam (Oj aut veros calculos, aut fcirrhofum concrementum in
iis glandulis eflfe . OiTineque genus vitiofe grandefcentium in hepate tubercu-
lorum ( /4 ) ad diftentas valvulas pertinere. Multi etiam amici nuperi ejus fen-
tentise adjecerunt , veficulas minimas {k*) bile plenas » fe in reticulari textu
hepatis vidifle. Bile (/^t) evidenter in leone tumidas fuiffe,tum in hydropico,
cum grandiori elTent mole (/). Et in pullo hepar fieri veficulis ad dudus hepa-
ticos appenfis. Vifa fuiife morbofi hepatis veficulas, in duftum choledochum
refumtas (w) , & per venam portarum vel per choledochum du<flum eminen-
tias cellulares hepatis inflatas intumuiffe («)• Totum demum hepar veficulis
iieri bilaria: affinibus, qux bilis fint receptacula (o).

' Denique & villos radiatos, concentricos , in iis acinis apparuiffe , & in cen»
Iro depreffam foveam (/> ) .

Addi poflfet tenacitas bilis, quae in humoribus dominatur per cryptas excre-
tis : fimilefque polfis citare folliculos, in veficula bilis certos obvios .

Hifce rationibus moti multi Cl. Viri in Malpighil fententiam tranfierunt
{q)t ut acinos hepaticos pro glandulis fimplicihus haberent, in quas liquor ab
arteriis ( aut a vena portarum ) depofitus , haberet dudum choledochum pro
«xcretorio canali . •

Venam portarum in ceilulas membraneas ovales abire (r), & vaginam Glif'
[mii in cellulas definere (j-), ut in pulmone fit, celebris incifor monet.

§. XXVII. Qua contra ifta dicantur,

Cum ipfe in juventute Ruffchius {a) glandulas , ut in aliis vifceribus , fic
jn hepate admifilfet , poft nuperiores tamen adminiftratione* fententiam mu-

tavit.

J>scchtofti de dur» matr. Diff. iX. p. jjj. Couf'
tial obf. 1, Zcd. nied. Gall. ann. i. p. toi.
Bianchi hift. hepat. p. 139. Valfalva apud Mor-
gagn, Epift. 3. n. 7. 8. 9. 10. Fanton. diff. anat.
p. 68 Barthol. Cent. III. hift. 81. ralifner. Call.
di Min. VII. n. 55. Lancif. differt. III. Chtfelden
p. 1(53. m. Liltre Hift. de TAcad. 1704. n. 18.
Senac II. p. 686. Morbus inde bubulus epidemi-
cus Aft. Hafn Vol. III. obf. 76. & ovium pe-
flilentia Linden phyfiol. icS.

(1) Hydatides per aniim egefts Loff. Lib. j.
ebf. 44. Nov. lit. mar. Balth. 1703. p. 187. Ma-
gna copia Valifn. III. p. 136. albumine plenaj
"Btdloo hydat p. 19.

0) Sphajrulae gypfea Reneawme des hern. p,
J14. 'KuYchart glaiiu. fcirrhof.

Ck) Glanduls manifefta Plancus monftr, Gra-
n?. miliacea Seleft:. Francof. Vol. iV. in iaero
^^'ocdyvard cafes p 196 157. Etiam glandulas
kepatis morbofas habet Malpigh. pofth. p. 30.
■Brcvvn. Phil. tranf n. 178. Littre hift. de 1701.
«bf. a. Eurggrav. Comment, Lit. Nor. 1735.
hebd. 31. Ridley obf. 1. p 8. in hydrope . In
eodem glar.dulofi lobuH evidentiffimi Morgagn,
fed. cauf. II. p. 103. Manget. hM. anat. npv-

prslim. p. 63. Theatr. p. 370. Gihfon Edimb.
Eff. II. p. 357. Pefer obf. 6. Aft. Lit. Suec 1713.
p. 373. Covvper t. 38. f. 5. ia hypochondriaco
acervo globutorum fimiles. Ipfe ejufmodi punfta
alba & duriufcula vidi . Hepar foetidis crafiis glan-
dulis conftat Manget. theatr. p. 370. In pifcibus
globuli duriufculi Schteffer pifo. bavar. p. 80,

(k*) Duverney t. a. p. 621.

Ckf) Collins p. 447.

CI) Leigh. nat. hift. of Lancashir. II. p7l.add»
JTaffalva n. 9. Nanni p. 318. Poz.Z.i ?• 70«

(m) Valfalv. n. 10.

(n) Senac du coeur. II. p. 6%6.

{q) Helvet. oecon. anim. p. 14'. ex Chiraee ,
Etiam inter Nanniana exempla fiierunt foiiiculi
fimiles veficulje felles vel piri Comra. Acad. Bom
non. t. I. p. 318.

(p) Winslovv n. x%6.

(q) Petrus Nanni . Jo. Fantoni cifT. 6. Keil
anat. abrigid, p. 71. Poz.Z,i P- 70« Jf^tff. du coeur.
L. II, p. 68(5.

(r) Vieujfens p. lao.

(s) Rau p. 91. apud Valent.

(a) Centur. oh(. med, chir.n. 51, Muf,far* thef»
B. repofit. 4. n. is>

fE C T, L F AnniC A. 87

favit, Ut acjtios quidem negaret propriam membranam habere , ceterum effe
(if) fafciculds venarum , & ramorum pori bilarii , in fafciculos indiffolubile?:
& penicilli fimiles , conglomeratorum . Qua in re ita cum bono fene confen-
tit ///. t/flbinus^ ut eos acinos vafcula faciat efle, quse verfus fe invicem. in-
curvata , fere conniventes rofas hierichuntinas referunt (c) . Porro in hepa-
te acinos minutijOfimos Ferrenius { d ) detex-it , in unius line« fpatio mille-
nos , qui tamen omnes abirent in vafculum , in fpiram anuli , aut in dimi-
dium anulum curvatum : & (imijia in rene avium , ut in alauda vafcula ( e )
Ifeperit .

Satis etiam mihi ex. mels curis certum vldetur, illos animalium hexagonos
acinos , non elementum , fed agmen elementorum fiiiffe , lobulum nempe he-
patis (/) , ex mwltis minoribus particulis compofitum , fola claufum cellulo-
fa tela . Quare etiam manifefto & caret communi ( g ) membrana , & flatura
impulfum ih cellulofa fpatiola circumpofita dimittit, ut veficas fub externa.
iiiembrana excitet {h).

PlurimUm potefi: apud me illa, o!im propofita, confideratio ( /' ) : tranfire ex.
vena portarum , etiam ex arteria hepatica,in acinos hepatis m.ateriem c^aceam.
Nunc fi inter venam , interque duftum bilarium interpofitse forent caves, ma-
tiifeftum eft, in eas fe diffufuram materiem injeiS^am , & cavam glandulam iii
Hodulum tumefaduram , neque prius in vias bilarias tranfituram , quam follicu-
lum ei vi^e prspofitum diftendiflTet. Nihil autem fimile, neque claufos nodulos
in ejufmodi hepate vidi, quoties impulfa materies ex vena in porum bilarium
Viam invenerat , neque longitudo du6lus choledochi , cujus aliqui rami femipe-
dem aquare poflTunt, videtur cum fabrica glandulofa polfe Gonciiiari. In proxi-
tnum cavum mUcus de crypta efifluere poteft, per brevem du(^um: per diftan-
tem canalem, ut fluat, non videtur fatis rctinere celeritatis, quam fabrica cry-
pt£B neceffario deftruat {k) .

Offert etiam meditanri fe alia fpeculatio . FoIIicuH fimplices omnes , vera
fide noti , in membrana plana difponuntur , cui circumpofitum plerumque eft
aliquid mufculofi . Ita mucum fecretum exprimi polTe i»telligitur . Non perin-
de, fi ejufmodi folliculi in maximos glomeres, vifcufque hepatis fimiie con-
pingerentur. PrefTio nempe quscunque,qiialem hepar certo experitur , foUicuIos
cdntra folliculos ita urgeret , ut & ipfi intercepti <IuQus miiie modis a vicinis
folliculis premercntur , & eliderentur ; fiquidem foUiculorum maffa nafcente po-
ro maxima ratione major eft.

Ad argumenta fumta ab hydatidibus alias refpondimus ( / ) : f5unt eae in
cellulofa fabrica , & ideo vafcula habent , plurefque membraaas , & alise alias
continent ( w ) .
Quare nuperiores fcriptores fere opinionem Malpighiamm deferuerunt.
Non ideo continuo admitterem Clijfomi ( w } capfulam telam effe vafofum

lym-

(b) Thef. I afl". a. n. 7. tiim Thef. 9. n, 59. Parif. in aliJs animaHbus ColUns p 437»
Sc t. 4. f» I. 3. 3. £c Thef. a. aff. 3. n. i. air^. (g) Bitfvvmh f. i.

r. 15. Thef. a. n. 3. Thef. 6. n. 8i. 88. 108. Ch) Winslow n. 187. Jenty p. Ii5,

Thef. 7. aff. 1. n. 17. Thef. 10. n. 77. 80, & de 0) L. 7. p. atfp.

fabr. gland. Biervvirth f. i. (k) Ibid. p. ^74. Jlt.

(c) Franken. de hep, p. 18. SiC ferc P^ieuJJens O) Ibid. p. a^a. feqq.

cbff. p. 139, Cm) yieujfens p. 139. Lieutaui p. jot, FiZflt

Cd) Mem. de i' Acad. 1749. p. 497. de liene p 143. Sertrandi p, 44. 45,

(O P. S19. in) ^ievfffnf obf. p. 157.
Cf) Etum Femin p.497« Vidc b civctta apud

m L I B. XXIIL H E P A R .

lympbaticorum , & organum fecretorium bilis . Nemo enim ha61enus demon-
ftravit, vera fila cellulofa cava efTe.

S E C T I O

11.

VESICULA FELLEA-

§. L Quibus animalibus noilla fit^

^jAntHr animaiia, & ex omnibus claffibus , qusB non aliam bilis babeant
^ officinam , quam id ipfum hepar , in cujus defcriptione verfati fumus ^
ifiter quadrupeda dociiia , & berbivora multa huc pertinent, potiflimum ele-
phas (^), camelus (^) , quem Parifini dromedarium dixerunt, equus (c), afinus
(s^) , cervus (e), caprea (/}, dama (^), alce {h) .^ rheno {.''),manati i}*) ; deinde
mter herbivora, & pene oranivara, aper. indicus in dorfo p.mbilicatus { k) 8c
aper ^^m, idem puto priori (/). I-nter omnivora animalia qucedam («w) .de mu-
rina clafre,mus rattus (n) ^ mus fuvmulot (o),hyftrix eanadenfis (|>) , rattus cauda
^uamofa (^), glis minor (»").

Inter aves veficula carent princeps flruthiocamelus {s), deinde pavo (f),
gallina montana (u) i pfittacus itv), columba ix) , palumbus (^), cuculus
(t)j grus {a).
Imev |>ifces myrus ( c ) , gadus (d) , iampetra ( e ) y farda ( / ) , mul-

lus

(a) Afiflot. Hi{l. anim. L. I. c. 17. L IL c.
S'5. in iraKiniis animalibiis hepar abfque felle
tffe . Et de elepbante GiUius defcr. eleph.^p. 505.
Calnsfi p. 45. Mullins p. 21. Blair phil. tranf.
326. SS-ikelep p. 96 Pavif. ic. i?a>' fynopf. qua-
firup. p. 138. In China coram Imperatore Jncifa
tellua , neque ulla reperta eft veficula Reaiiel.
d'obf. cur. t 4, p. 89. 55.

(b) Caldes, Plin. L. XI. p. ^18. Parif. t. I.
p. 75. Fel venis quibufdaia inefl Ariftot. part.
»5iim. L. IV. c. s.

Cc") Ariflot. hift. anlm. L. n. c. 15. P. anini.
L. IV. c. a. Snape p. 31. Aft Hafn. Vol. I.obf.
ji. Habere veficulam Sancaffan. dilucid. p. 80.
Kundman Selthenh. p lap. Sed nullatn reperit
Cl. Daubenton t. 4. p. 116.

(d) Aft. Hafn. Vol. V p. 172.

(e5 Ariflot. II. cc. Calde/s Plin. Ntmeft^us L.
S. c. 4. p= 13. Buffon, t. 5 p. 119. Joi. in hin-
nulo Harder .apiar. p. Si. Conf. Parif. P. i. p.
61. 74- Etiam ;ervus brafilicus Pife hift. natur.
ind. p. 93.

(f) Caldefi Plin.

<g) Ctf/ie;^ p;w. ir. CC«

(h) Parif. P, i. p. 175.

(i) hinn. Cervus Rheno p. 19, Sthx^» lapon,
i!l. p. 33.6,

(i*) Nov. Comm. Acad. Petrop. X. 2. p. si^-

(k) Tayacu Barth. c. i. hift. 96. Phil. tranf.
n. I5J

Cl) Worm Muf p. 349.

(m) Plin. Ariflot. part. L. IV. n l. hift. anim.
L. 2. c. i';. Barthoi.

(n) Bufon t. 7. p. 375. S/iJ/ p^ 370.

(0) Buffon t. 8 p. aii.

(p) Phil. tranf n. 196.

(q) Buffbn U 8. p i8^.

(r) Mem. de 1' Acad. 1717. p. 387«

(s) Phil. tranf n. 3 85. 394. Parif. II, p. 140,
Valift. Oper. p. 244.

0) Aft. Hafn. II. p. 1S9.

(u) Phil. tranf n. 307.

Cvv) ColHns t. ij.

(x) OEconom. Abbandl. V. p.8o. Fanton.AiS.
anat. p. i^i. Aft Hafn. I. obf. 96. Gm<j/ paacr.
p, 20. Caldeft Cnllins p. 456,

Cy~) <:<?/rf«y? ibid. /

(z) Collins .

(a) Collins. Barthol. Cent. IV. hifl. la.

(^c) Rondelet p 408.

Cd) Gronov. Acl. lit. fuec 174S, p. 05.

Ce"' Caldefi . Blas p. 279.

Cf) Charlst. MantilT. p. ij.

SECT. IL VESICULA FELLEA. _ %

ksX^), faber (Z). Legas etiam paiTit-n hommes veficula deftitutcrs fuifTe ('*).

Apparet inde , hepar folum generand<s bili fufficere ; Si , fi fides eft diffe-
^ionihu?, fatis eife natutde , dum in du61u choiedocho dlv^erticulum ( « ) , &
lacum aliqtiem recipiends biii paraverit < / ). In delphino enim duGlus chole-
dochus iti ovalem amplitudieeni di4atatur, rugis & cellulis variara ( m )» Vefi-
culx plures erant, ad fex, in homine, ver^ veficae It)c®, quse nuila £derat(«),
In lucra duclus cvfticus appendicem habet (»*) . In alils hominibus veficula fel-
iea carenribus duQus choledcjclius certe major (o) eft:fic in hinnulo (p) manati
(<7) , hyftrice (v)«

Quare autem aliqua animalla abrqae veficula fmt , dlflScIilimum faent didlu .
Fel teabere, quibus fanguis minus pLrrus , & centra , Mftotdes { s ). Se-d cur
•bovi ma-grs quam eqtwjpurus fanguis faerit? Ec in murium genere alii veficula
carent , dum alii ea deftituuntur'.' (iiter cervos equidem nullus veficuiam habet,
tit mofchus ,<0, ^ caprea feepnQifarai <f^), & rupicapra (w), non videantur ad
cervos pertinere .

Fort^e etiam rera ipfara adnotatlo mln^cis accurata difEciliorem fecerlt . Par-

vam certe veficulam fsepe pro nulia liabitam fuifTe certum eft ., ut in ovibus

{ X ) ponticis , chalcidicis ( f ), qu.E dicuntur felle carere ; in fuibus ( ^ ) ,

quie notiiTimam habent veficulam , & tamen didcg funt abfque ea fuiffe ; in

meleagridibus ( ^ ) , quas legas non omnes veficulam habere , cum vix tan-

tam oaturae incenftantiam liceat imputare ; in mure montano ( ^ ) , forice,

aquatico ( c ), ratto aquatico < ^ ), mure domeftico ( e ), in glire ( / ), tal»

pa ig ), lepore { h )^ cyprino ( / ), phoca ( ^ ), nodua (/), in quibus ani«

malibus aliqul fcriptores veficulam fellis defcripferimt , & qu£E tamen accura.-

Halkr Fhyfiolog. Tom. VIL M UM%

Cg) Rondelst p. jpj.

Ch) Idem p. 319.

(.i) Fuiffe nonni.illos Ari/lct. Parf. aninn. L IV.
c- i. h Plinius . Habet etiam Tavgioni obf. p.
Jj8. Schurig, hgewziol. p. ^31. Huber chil. tranf.
n. 49'. Hift. de L' Acad. 1705, n. 9. hift. de 1701.
p. 54 Bertrandi p. 19. '

Ck^ Hsvtman ck \>\\"S c 1. Etlsm in "vipera
bulbus adeft duftus choledochi Fanton. p. lo.

Cl) Fanton. 1. c, Ampliflimos canales bitirios
hattt i?erf« 1. c p. 111. 113,

tin) Bertrandi p. 28. 19.

Cn) Targicni Hift. de 1' Academ. 1705. n. 9.

Cn«) ■Cjtldeji .

(oj Tsrgioni Htft. de 1' Acad> 1703. n-umer. 9.

Cp> Harder 1 c.

Cq) Nov Comm. Petr. 1. c.

Cr) Sarat^in. 1. c.

(s) Fart. aaim. L. IV. C l.

(t) Nov, Cotr.m. Petr. t. iV. p, 405.

(u) Ibid. p. 391,

Cvv) P^rif.

Cs) Mluin. L. ^I c. if. & in univerfum de
oviLuG t>igir'arum regionum L XI. c. ai.

(y) Arifi. part. *aim. L. IV. c. a. Hift. L. I.

■«. 17. Plinius .

Cz) Matthist anim. p. 174-

(a) Non omnes habuiffe veficHlamUPiJr^/^

(b) Bujfoa t. 9. p. 133.

(c) T. VI lU p. 69.
Cd) T. VII. p. 354

Ce) "Negat Borrichius apud f,iirtholtnum Ep-Jf*
Cent. IV. Pey^r obf 15. Coldeft t. 5. f. u. Sed
iiabet A)nr.uld. Hifl. des anim. tom. 6. f. 4.

ii) %las p. 170. nhnthi &C, Conf. Morgagb.
Ep. It n. 56. Calde/i ^ Bufvn. t. 8. p. 170 Reif»
oper. t. 5.

(g) Ne^at Gavtier obf.t, 1. habet Hardvr apiar*
obf"i4. Bu^oK. L. VIII p 91.

(h) Negat Redi anim. viv. p. 71. Bartol.
Cent. II. n S(5 Habet Fanton. diCanat.p 157,
PauHn. lagograph. p. 54- Bk/?o« t. <5. p. »75.
Etiam ciiniculo innata hepati veficula eft & pa-
rum crafpicua .

<S) Negatur Bresl. Saml. 1713- April. Sed ma-
nifelTa fft .

Ck"^ Nesat Ariflctehs 11. cc Reftituunt nuperi.

(!) Phil, tranf. n. 4^. Hitrtwntn an«t. ejus
pifc.

^p . . L I B. XXIIL H E P A R .

tius re inquifita felle non carent ; in turfione ( m ) , quem plerlque fcripto-
res negant fel' habere , & tamen fijbinde eo pra^ditum elfe^ nuperus nudlor
exftat ; in galeo ( n ), cui negant alii tribuunt .. Sic eriam in. homine ve-
ficula fellea nulla videbatur, qux accuratiori facla inquifitione apparuit ( o ) .
Et potuif hepati immerfa veficula latuiiTe ( p )i potuit conrra^ta fuiffe & exl-
gua (,/) , & dudtu cyftico non btior (r) . Potuit denique confumta fuiife (r*) ,
utj confumtam vidi .

Tot?m etiam ovlparorum quadrupedum tribum (s) ea veficula carere admitti
nequit ; vidi in ranaj- in lacerta (0, in: falamandra ;^ aljt in chama^leonte (.") ,
crocodilo (vz) -efludine (x) , lacerta tockaye (y) ..

Quare fi rejicere licet turfionem ,, galeuraque pifcem , eo res fere rediret, ut
felle carentia animalia fint de claJTe herbivora , poreritque nafci fufpicio , ea
animalia, qua^ nunquam adipe vefcantur,. non eguilTe tanra in bile acrimonia ,
ut carniyora quidem animalia, quse pirrguedinem inter cibos reclpiant. Effet &
alia coniedura, in animalibus parci viftus , certe inter quadrupeda , illam ad
tempus paftionis adftrielam neceffitateni copiofioris bilis- noa eam e(fe , ut pro-
prio receptaculo egeat..

§o II. Figura . Situs\.

Quadrupedibus ergo carnivoris & herbivoris (» plufculis com:mune eft bilis
^'eceptaculum , quod veteres ferc fel dixerunt , nuperi •vejixulam fellis.

Ponitur in fulco, quem diximus ( i» ) hepnris- , tranfverfa retrorfum'& Cu
aiftrorlijm ; aliis minus , aliis tantundem ffniftrorfum ac retrDrfum inclinata ,
iionzonti in adulto homine, & in puero ,. (xpe etiani' inannuo infante(^*) , pa-
lallela ( c ) , ut tamen cervice ( ^ ) , fua paulum= adfcendar , parallela etiara
vena3_ portarum . In feru tora adfcendir ( e ) . Decumbenti defcendit ad per-
pendiculum ( / )- . Vidi veficuI.E fundum paulo fuperiorem fu-iffe , ut verfus
ductum cyfticum defcenderet , vidi in fetu ( ^ ) ex perforato pro ipfa vefi-
cula iiepate eminuiirev- Vidi in lobo finiftro nidum habuiffe , & cervicem obli-

que

(m") Ariflot. part. anim. L. IV, c. i. Kifl.
.anim. L» 11. c. 15. Fanton. anat. p no. Rcduf
1. C, p. III. nj. Rondelet p.. 460, Tyrorr ir. 29.
Klsin. mifF. I. p. 13. Barthol. Cent II. hi(l. 15.

(n) Charleton m.intifT. p. 86. 1n Galeo acan-
tbio Klein Miff 11 1. Sed habent Parif t. J.

[o) Lieutaud eflay p. jri^. Cai. Tacccnui five
■Janus Ptancus apucl ^ianchum p 950. poft Mor-
gagni Epift. IL p. i^g. Minimam etiarr. Bian-
(ki admittit t. 6.

(p) In mure Schrader I. c. p. 13. in pifcibus
^Ji^if' de paleo , & ia univerfum de pifcibu^ CAr-
tilagineis Hitl. revrvevv p. 115. in telludine ter-
jeftri CaldeCs .

(q) Jenty courf. ofanat. II.p. 1^9. add, Ruyfcb
Centur. obf. 31.

(r) Schmtedel pericard p. 18.
- (r*) Kerkring obf. 8i.

(0 Ariftct. hift. L. II.c. i'; Sed fere in omni-
bus repsrit Redi anim, viv. i>. 4.

(t) Etfam- HiryJef apiar. obf. ai. Fanton. 1. c.
(u> f^jlifneri .

tvv') Raffel^itifl p. a95.r horrich. herm. iEgypt.
fapient. p- 179»-
(x) Coldeft p. 3<5-
. Cy') Mem. de phyfiq. & de mathem, p, 51.

(a) Bovi', ovi , runicaprje =.

(b) P. 56 Aliquando nullus fuit Morga^n^
Sed. cauf. I. p.. 151". Soltt tertiam par^em vefi-
cuIk continere P^erdier II. p. 100. etiam uUr»
conf. pah-fc. form. fet... ic.

(b*) Trevv i. i.

(c") Cottins t 7. f. 2. Chefeldan .

(d) Etianr Yiertrandi p ai.

(e) Ruber Eph. Nat.- Cur. 9, obf, lol.

(f) De fitus varietate rFinslovv , FerBier 11,
p. 100.

(p) Sic in vulpe Anc. Mem. t. a. p. 144.. in
tigre Farif. Vidit etiam , ut nunc le^o, Morga'
gnui fed. & caaf. morb, I. p. 57,

SECT. II VESICULA FELLEA. ^ 9;

-que dextrorfum in dextrum lobum venifle . Dicitur ^ibbo hepati .innata fuii-

Duodenum contlgit finemque fere ( l ) tranrverfi e)us duclus^, raro pylorum
(/t) . Finis cjEcus colo imeftino incumbit (/*) , & pentonxo refpondet , & non-
nunquam adnafcitur {F) . ^ x, ■

Figura ^liquid habet piriforme ( / ) , ut tiempe anterius cjeco -, t^ene hxmi-
fphierico., facco incipiat, inde in -maximam feftionem fubito ^ucta, iemim &
lente retrorfum decrefcat . Eft tamen ubi omnino ovahs ( ra ) fuerit , elt ubi
prcEter inodum longa («) & gracilis; eft ubi finem caecum longum & acutum
refieiiit, & pene bifurcatum (0) habet. a' r a \

Raro aut nunquam axi fuo fecundum longitudinem redto procedit , ied ple-
rumque cis cervicem, duflufque cyftici principium a tela cellulofa antrorlum
repiicatur ( p ), iinde , fecundo flexu, furfum in dudum cyfticum contmuatur,
& fmiftrorfum primo, deinde deorfum, ad duos angulos redos^m eum du(^tum
abit (^). Viderunt ahi Cl. Viri ferpentinam {r) , Haec autem omnia delentur ,
quando purgaturus incifor cellulofam telam deftruit {/) .

Eft ubi in app^ndiculas & diverticula exuberat (t). i- / \

Duas fuiffe paffim lego , etiam in homine (ii) , & duas m ghre ivnj), vulpe
C^), fde iy), ardea (r), cyprino (^) , fparo {b), In Naxo mfula oves efle
duplici felie (c) veteres '. Ohm ita in vidima vifum {d) ; ego quidem nunquam.
vidi .

Magnitudo incerta eft, & in diverfis hominibus , & m eodem, cum a pleno
ventriculo inaniatur , eodem inani repleatur . Inteftino «quajj^s in herniofo {e) .
Duas uncias in mediocri corpore conrinet {{) etiam tres (/ )• _ _ . .

Adeo tamen per morbos augetur ( g ) , ut duas libras { h ) ^ fefqui pin-

M 2 tan*

0\) B/^j- L.. TI. obf. 3.

0) ^efal. f 11. Monto Eff. of a SoC at Edimb.
4- t. T. Enfiae. t. lo. f. 3.

(if) Cdlins t. 1.

(i") Aliquando adnafcitur Vogel AnmeTk. p.7o.
&. in colon. dat calculos .

Ck) Petit Memoir. de P Acad. de Chir. I. p.
iB6. Seleil. Francf. Vol. IV. Journ. Tned. i7%9-
«lenf Maj. Vogei Anmtrk. t. 4. ?x in Hambur-
ger Ma,azin t, 14

(Ij Sic fere Euflachius t. 10. f. 1. ^. 11. f. 4-
tum Glifibn. &c.

Cm) Garengeot fplanchnolog. t. i. p. i88. f
3. 5- &c.

Cn) In fetu cylindriea Roederef fet. perf. n.

(e) Ruyfeh Centur. obf. n. 90. catal. rar. p.
161. Comni. Lit. Nor. 1738. hebd. 47. tab, 7. f,
10. 1!. hic ex vitulo .

(p) fncifionem habet Ruyfch Ep. V. t. 5, f. 5.
Sc Vechlin L. I. obf, 59. replicaiionem vix quif-
quam . Inflexa in pygmaeo Tyfon p. ^4. ic.

(q) Sat bene Chefelden t. i'. C Bauhin t. 38.
f-i.nullar3 mutata Jafol. de por. choled. Ruyfch
Epift. p. 5. 1. c. Thef. max. n. 170. Reverhorfl
t. s. f. 4. Capiti aviculse comparat Vn»slovv

n. 297. 198
(r) Ruyfch cut. nauf. p. 181. Fanton. anat. p.

(s) Ut 'lajcoaihaiBuflaehii i Bianehi,GltJjonit,
rsfalii .

Ct) Ruyfch. catal. i. c. p. ii«r. Mofgaj». adv,
III. p. 74. nofman Inftit. med. pag, 9j. 94-

(u) e/jj L. !V. obf. 10 Gfi^/. Comm Lit.
■Nor. T73« Epb. Nat. Cur. ann. IX. obf. lox, -
phil tranf. n. 107.

(vv) Qaldift lab. 3- f- l- P- 4^*

{yO Caldefi p. 46.

Cy") G>aaf p. 16. 18.

(z^^ Garza bianca Valdef. ibid.

(a^ Comm. Nov. 1738. hebd. 47.

(b) Jevef/f!. Zootom. p. 118.

(c) Aelianus anim. L. XI. c. i?. Grande v^jvV
j^or. L. I. c. 17. ^

(r, ^hitarchus in Ara:o .

(e) Fanton. obf. 18.

Cf ; Seleit. Francof. II I p. 58».

(f*) In tertiana febre Morg. Sed. I!. p. iS7'

(g~; Ruyfcb obl". 13.

(h) Cum duftus bilarii . calculis clauiJerentur
Raymcnd des raaiad. dangercuf A gucrsr. U. p.
244.

1»2 L I B, XXni H E P A R.

tam C^"), & tres pintas (/) , & quinque menfuras {k){ demifeptms ) (/), Sr
otto iibras ( »2 ) & decem cum duabus unciis { n ) omnino receperit . Bovi-
uncias odo ad undecim eapit ( 0 ), in lue 12, 15. uncias ( 0* ), etiam 8. ii-^
bras ( /> ) .

In morbis etiam magna ejus copia fubito fere excernitur . Libr.T tres in fe-
bre petechiali ( q > vomitu- ejedae, & in idero de a-no , puto hoe ex fonte
egeftcE, tres pint» poft iaerum (k), IJbnE decem micis ducB (r*) , Jibrs quinde
cim urro mane {s) . Turget etiam in- fameiicis, non vefcentibus (j*). Quatuo
djgitis ultra hepar eminuit {s\) .

\n univerfum pifcibus graade eft fel (?) ,. & ammaiibus, c.arnivoris (u) fameli'
-cis, etiam caftori (jw) ^ - '

§. !If. Fabrka vgJicuLe felleie^

Membranaceum , & tunicatum hoc eft receptaculum , m uwiverfum ejurde2»
eum ahis faccis in corpore humano fabrica^.

;^xtima rnembrana in rnajori , & m inferiori parte veficulce eft, nata ab he-
pstis membrana externii (^) , qua veiiculis quafi fuperjicitur : dum pars minor,
5n fulcum jecinoris recepta , abfqu£ ejufmodi membrana ,, fola celiulofa tela-
ionga & laxa ad hepar revincitur. A veficula prope collum oftendimus , mem-
branam hepatis externam ad duodenum <?c colon tranfire {b) .
^ Ijitra hoc velamentum coKimune ceflulofa teia^ (c) laxa eft, fibris fadk va-
riiV , in qua non rarum eft adipem colligi ( d ) etiam fteatoma . la ea vafa
iimphatica repunt , & elegantia iila vafa\ubra Rikyfchit {e) .

Sequirur quam mufculofam vocant , k<^ eft m ea varietas.. Vidi , aliique an-
te me CI. Viri videruni , m ea fibras non rubras quidem , fed fplendentes (f)
potius , vario du6iu , tamen ut pene longitudinem ( ^ ) veficulse fequerentur ,
^ ad valde insauaks angulos k fecarej|C. Qir.cul^res etiam i h ) y etfi infre-

i%ueii-

(h*) Ruffch ab£ iji

(i) Phil tranf. n; 449.
• i'sr) Mem. de 1' Aiad. de Cbir. L p, r^di-

(1) Eff. cf a Societ. at Edimb. 11. n. 30.

(m) Phi!. tranf. n. 333.

Cn) Bitffon t. 3 p» 49J. Unc. 10. dr. dnas
ftiti. ftrup. duos Cherardefc. ^iorn-, di' Parma
^687.

Co) Biifforf t. 4. p. 493.

Co*) Engeiman Verhundi.

{■prj Buihvvald de lue Eoum. Q^uadruplo raa»
lor & pedis diametro Manget reflex. p. \6^.-i96.

iq) F.;!c.:rsn^hi nied.. ration.. p- 168. Tantutn
32." 1 J.rfunc.

(r) ■Petit Mem, de !' Acad. de Chir. I. p. i6a\
361.

Cr*} Phil. tranf. n. 333. ia hydropica .

(,s) R-!}mor}d. jaalad. danger- a guerir. p. 47.

O*) L. XJX. p. 199. add. Rhlan. p. sis.Zod-
Gall. ann. 4- Febr. In " '

aniro. li. prcp, 147.
j(sf3 Miiitra p. 74.

fetpeDtibus- BareU. mot.
^s^. Zs Siluro Manav.Wi

(a) In leone S^rtJ. Ceotvir. IV. n. 100. Eph»
Nat. Cur. Des. I. ann. %, p. 0. In L^aci Buffon
t. 9. p. 547. ia urfo Schrader p. 77.

(vvj Bu^on t. 8. p. 315.

(a) Fefjl. p. 5ij. kyinshvv- n. ijis. add, £i«»
^^ff? tc II. f. 4.

Cb) L. XX. p. 144.

(c) Duuei-Jt. II. p. 134. W^/«j/ovy'n. s 94™ I/tff-
9»a^ p. 304.

Cd) Hartraan Eph. Nat. Cur. Dec. 1. ann. 7,
oBf. 13. /^'fir^^/frt p. 93. Barrich A£i. Hanf. lU
obf. 5J. Mi)*-g/7gJi. Epift. anat. i, n. 6s. Duver-
ney 1. p. 134. in bove Oftloh cholep. negot. u,
9. Lciuet R. 4.

(e) Kp, V. to 5. fi 4. H^c eft lamina interna
vafculofa Loqueti n, 4. Duas etiam hafaet Pauli ^

Cf) Heaemi?'?- £. 3. p» 7^0.

(g) Duvernsy p. 234. P«a// de Cphon. Frolf,
VfJnslovv ibid.

(h) DuvsYney ibid. Fjk// ibLJ. fP^ittflovv n,
193. facit duas laminas . Admittit eriana fibras,
muCculatas CL Ladvvi^ de ?!:s bJlis e>'ff>

J^CT. j/. VESICULA FELLEA. ^?

quentius vldl . Eft ubi nuUx apparuerunt, nuUaeque a nupecAS , iid neque a ve-
fuftioiibus (^*) harum rerum gnaris admittuntur .

Trritabiiitas (/') eft ejufmodi , ut a venenis veficula fe contrahat, non permde
m. quantum ego memini (/), ab aliis verioris nozx imtatiombus . Conitrmgi'
equldem, u: bilem Cl. Felids On) e{i adnotatio . Circa calcuios etiam fspe fe
ita anguftat (n) , ut articuhtam filiquam (p) raphani referat , ^5c inter duos cai-
culps arriffimtis ifthmus fit. Alias pigrafuit, neque contradiiiis {p)rOC cene
ininus alacris eft quam urinaria vefica (q)- ,. • i * ■ r

Cellbiofa altera in primis, ut folet , vafculofa (r), eiegant© reticulo arteriOfa
percurritur .

Senfu fat acri gaudere aliqua fuadent (i"). • / \ 9 •]

Nervea fe habet , ut in inteftino: tum tenerior ceilulofa tertia (?_}, d^^ vii-
lofa (u), {l-m-per- ut in inteftino, pulchre reticiuata («^), jugis emmentious ,
brevibus, inrer fe invicem intricatis, fcobibufque intermediis. Moccos propen-
dantes non freqaenter ,. ied tamen vidi . Verfus cervicem puciS- longituaineni
inagis, fequunrur (*• ) . u r "^

Lt animalibus carnivoris, lecne , rigride , fele ,. lynce (/0 ',. ^^^^ rn/ ^^^ '
catopardo (^)' plicse ingentes veficulam quafi fepto ( if ) alipuo diitinguunt
( c ) . Etiam hx plicse- deftruaa cellulofa tela abolentur ( d ) . In homine
non funt rariffim^ ( e ). . Etiam contrada' vifa ( / ) ^ft' , & ^^^ «loao ^^-
nor (^). , ^

Non Derpetao- reperiuntur , fe^i tameff , cum aliquando adfmt , poliunt pro
perpetuis haberi , foUicuIi veri glandulofi (<^*), qui in medu parte vdicul^.,.
Si circa cervkem (i:**), confpicuis poris- mucum rubrum effundant , de quo
alias dicetur ,

(h*) Riolanus in Lauventitim f 6$g Schelham'
9»er phyfiolog. yieuffens tr. des liqueurs p 355'-
CnjfeMm, Lorenst fmgularj a<l yefic, fell. Parum
iis tribuit ?erfoi* dilT,

(i) Irritsbiiem effe GJiffon p. 584. Bohn. p.
3T\Z' Bofdew fur les glandes' p. 426. Fa^ani 2i
honioli p, 193.

Ck) Exper. noftr. 16$.

(I) Neque Gerard in celebn thefl , etfT id iTo-
eat fenfibsle .

(m) Exper. 6. 7. 8. T-agani & Boniolf- p. 1^3.
Add. noflra ex^perimenta de parf. irritab. 151.
S5-J. 15 i- iS*- 157- s")8. i6i.i6s 26i*.%6$.z66.

(nVOpufc. patholog. obf. 35; hifi:; t. 11. 13.

(o) Habet etiam Ruffeh. obf. 31. Cl. tU Haeri
T4r. rrad. IV. p. 14 Addjoorrs' de rfied. 1759. nov.

fp) Sprcegel 1 c p. 4?. Exper. noftr. 154.
1^9- s6o^ i?5i. j8'9. Parum tribuit Glifforiius haic
fuae irrJtabilitati 1. c.

(q) De part irrit p 3S0.

(r) Ljrr^/ Journ. de Itied.' 17'5^- ftl. NoV.

(s)*i?«//(r*. Epffl. V. t. 5. f 3.

(t^ H?bet I^e/lp//s/ exfift- dua. Kep'. cyll. p.ll.

(u) Fictolhowi. prxleft. anaf. p. 150.

ivv) Bianthi t 3. tab. 7.^! i.-

(f.) Bwverwe/ p. ijS- Winslow. n. as|i
(y) PLicata Buffon t. 9. p. »47-
(z) Sttfl^t-» t 9. t. \6.

(a) Comm. Petr. t. i.

(b) ?srif. Buffon t. 9 p. 34- EpR. Nat. CuP;
Dec. L ann. ir- obf. ■;. Merf apud Fantcn, p.
11:5. Collins p ^-^S- In n^ola pifce Vlnncus . ^

(e^ [n saleo fcliaoes intus vali/ulae ?arif.rH .

Cd) Z?»?f(;,-r-.

(e1 Ruyfch obf. 31.

(fO Morgagn. fed. cauf. L p- l8i

(s) !dem H. p. 33i-

Cg*") Habet Malpigh. de liene p. 140. Fantan'.
u^, Diiverney t. 2. p; 135. Ridlsy obf p 174.
195. Santorin: c Q. n. ii. Berger, natur. hum.
p. 230. Difdier fplanchnolog. I. p. 173- Biancki-
t. 7. f; 3.- Ruffch. Spift. V.tab. 5. f i. 3. Thef.
V. n. 59. Ewaldt de fomno , Bertrandt p. 2-4.
WinsloTji/ n. 295. t]ui lacunas vocat,-tura ?erfon.
Lieutaid p. 305- Habet Tym Chylof. ftt. oSf. i.
tab. 2 f. i. •2. Journ. fav. 1688 in aniaialibus .
In lettne ?arif. Pori tnuCiferi Fantoni diff. anat.
Ed. nev p. 14S. .

(g**) Jiiofg.-rg». Eplft. I"! n. 96, Mofedir dilT.
de-" v^efit. fell.' p.' VOi-

94 , . LIB XYIJl H "E P A l^.

Sed etiam arterjs hepaticai ramuli minores pcr ultimsm cellulorim membra-'
n?m diftnbuti, fuccum tenuem (^t) m veficuiam exhalant , etiam hvdrargyrum
(b), denique aerem (0, etfi non femper fucceditexperimentum (k). Et vicifTim
venx porrarum radiculas aliquid de ea veficuia forbent (/) ; cerre aquam , te-
nuemque liquorem, in venas impulfum (w) Tiriemus in ^juscaveam dimitti, &
in tunicam intcriorem Ber^ey^ s ■^uxerat (n).

Pori etiam inorganici ( o ) frequentes funt , ut bilis per "integram veficu»
lam perfpirans colon late tingat (p) , 8i flavedo in thoracem penetret </>*),
8z alam avium fapore fuo (^) , & ventriculum gelatina ■biliofa inquinet (r),
& hepar amarore . Lympham flavam & fubamaram alii circa reficulam vi-
derunt ( s ) . Aqua in veficulam injeaa paritej: exhalat (O » ut de ven-
triculo .

'§. IV. Du&Hs cyjlicus..

'Veficula fellis in omnibus animaiibus inihi notis du6}um excretorium educif,
quem cyjlkum nunc ab origine dicimus; veteres enim (^) , ,minus accurate his
vocibus funtufi. Is in homine (i^)& in omnibus quadrupedibus mihinotis cum
duftu hepatico convenit ; ferius aliquando (r), demum in finu duodeni , etiam
phoca (d) . Ita in oviparis quadrupedibus plerifque crocodilo (e) , lacerta ( f) ,
chamiEleonte (^), falamandra (h) , teftudine (/'), rana (k)^ ferpente .( O, vipera
(m)^ tum m avibus nonnullis porphyrione, ,qui poule fultane ( » ), anate , ut
nccuratior docet ,5o^«/W (o).

Inter pifces uterque du6ius conjunf^^itur in raja pifcatoria Xp), ^nguilla (q)^
torpedine, trodla, ut coram video , &: puto in multis (r). '

Ejus in homine fabrica eft ejurmodi . Vc-ficul^ felies finis poflerior conlcus
bis_(x) replicatus, in dudum gracilefcit (O , paulum .decrefcentem eundo ,
qui finiftrorfum ad hepaticum accedit . Eam cervicem vidi furcam arterise he-
patics a duodena fecedentis jepleviffe . Idem dudus multis cellulofis vinculis

m

■(gt) Ovev^amp ven. port. n. 75.

Ch) l^ieuffens obf. p. 105, jo(5.

(i^ Aer Sylvius diff. VI. n. 53.

(.k) Aerem non tranfire Ferhepen JI p. 3o.
nempe in humano cadavere.

(1) Uiique refiuit G^/e^fw/ loco «itato p. J37.

(jvC) Overkamf. n, 67,

(n) P. 211.

(o) Etiam Hvnter Comm. Med. t. i. p, 41.

(p) Tulp. L. JI. c, 17. Blas L. IL obf. 4.
G. V. Svuieten t. 3, p. 500.

(p*) Moygagni fed. cauf. morb. II p. 34,

(q) £xamrn du L. de M. Tronchin p 42. 43,

(r) In febre putrjda Journ. raed, i^di. m. Mars.

(S) Kerkring obC 5. Pechliii. L. I. obf. 60.

(i) Kaattuo n. %£%.

Ca) Mor^agn. de feds & caufis morborura II,

V' 85-

(b) Caldeft f. 5. f 8.

\t) Vidit tainen duftum «yfticmn in homine

ab hepatico ad ufque duodenum divifum f^at»
.cat. muf propr. p. 93.

(d) Hiremjn p^ 10,

(e) JParif. p. 3. t. ij.

(f) Marder apiar. obf. Ji.

(g) Parif P. I. ,p. 49,
(h) Bianch: p, 990.

(i) Terreflri Caldefi t. 4. f. ir. marina f. 12.

(,]<.)'Jacc!f. c. 3. Hatder apiar. cbf 3, Bias
p. 191

(1) Mff-r-^agn Adv. 3. p. 14. Blas anat. p. 333.

{m) Morgagn. ibid. Boh>%. p, 133.

(n) Parif. Nempe cum altero hepaticoruBi-
p. 3- t. 11.

(0) L c.

(^p) Chavieton mantiff. p. 78.

(q) Caldeft t. 5. f. 11.

(r) Lorenz.ini p. ii. t. 1. f 3.

(s) P. 91.

Xi) Conf. Weji^bal. p. ij. j,,;. >.

J-FCT. J7. VESICULA FELLEA. . 9.^

in (e ipfum retraaus plicis per cellulofam telam_ conjundis i-vu), Ipirale {x)
quid habet, alias evidentius , minus manifeftum in ahis . • o

Advenjt ad hepaticum in ipfis portis, dexterior mter vafa ejus partis , &
longe ei agslutinatur, ad eum multa cellubra tela revmaus, & parallelus (;}/),
& quafi biiocularem (^) du^um effeaurus , demumque in eum ita aperitur,ut
altera dudus communis fit radix, qui ex heparico contmuatur OO. L)elei:a cei-
lulofa tela angulus acutus nafcitur (^), aut omnino reflus . Hepatico dudu ple-
rumque multo minor eft (0,vidi fere lEqualem fuiffcjvidi majorem (^). i-on-
gior elt , & pene dupla, choledocho dudu .

Valvulara Jn coniundtione utriufque dutius multi' pofuerunt ( e ) , quae equi-
dem nuUa eft , nifi eminens non maximum calcar ,. quale etiam m venarum.
concurfu foler. . ,

Fabrica hujus du£lus in univerfum eadem eft , quse yeficula: , & membranas-
haber eafdem (/), cum aIiqua,.non manifeftinima irritabilitate (s)- .

Qua vinculis- cellulofis extus in fulco? coHigitur, ibi intus rugae, tunicse vil-
bfse & nervese eminent , quas poffint aliquam fpiralis ( ^ ) fabrica imapinem
referre, t'^/'z;/^/^$'we nomen ferre: (/), ut tamen^ molles , alterns (^),. tranfyerfs
aut obliqus plics (/),, Cngulares, deorfum, five ad inteftinum, concavs ( « )
fmt, neque tamen iter bilis valde- morentur (o), etfi videntur raoran (p). 1 ri-
ma valvula (p*) m.axima^ eft, &. fa:pe pene. totum oftium veftcul.T claudit, re-
liqus ex ordine minores.

Reticularem^ fabricam idem duflus haber , & depreffas , ut ni choledocho
du£iu, fcrobeso. Sphintierem in: oftio^ mufculofum ($-) non- repeno ( r) .

Ita

{vv) Ligamentum proprium vocal: Jf^sr p: lO^

(\) Etiam in phoca conlortus Catdefi , & in
panthera Buffo» IX. tab. 16, p. 180. 181. in
mola Planc. Comm: Bonon. t. 1. Pi 2. p. 501.

(y) f^efal. L V. ic la. ao. Viduf t. 64. f 11.
Sauhinus t. 30. f. 5. hic optimell-Vwf/otfl; IV. n.
soa. Garengeot tab 10. f. i. Coe t. i. Lorenz,--
n. 10. Gtering Seleft. Francof. t. 3. n, 5»

^z) Baubin. Ludvvig progr.

(a^ Chefeld. t 1;.

Cb) Eiiftachiut GUffon. Bianchi 8cc.

Cc) Pef//»' piirgant. p. ^oo. Jafolin. c 5. & in"
ic. Chefeld. t: 2^„ it.

Cd"! Fabrica liidere Teichmeyer anthrop. p. 1300

(e^ Laurentius hiftor. p. 315. td. Parif. Lau-
vemherg p 159. 'Marchett compend anat. p 18.
IVinslo-Ju- num' 30 j. Cum tuberculo Lovveri Fatt-
tcnuf comparat, differt. anat. p. »49 153.-

(f ) Huj. Seft. §.3;

Cg) Habent Pagani & Bonicli p, 19J. Z/m--
merman p. 46.

(h) Heifler compend. f. 9. f^ater divert bil. p.
20. Fahrie. Frosr. n. 1759; Aliquando reperiri
Jeichme^er anthrop, p. tjo. Strohlein p. 8.

iy") J^hlt». c 5. p: 115. 116. Back p. 131.
Jalli hjii oLf. 1. Rjohn. p^ lap. Schrader obf.

Dee i: n. 4. Calde/t p. 40^ *; i. f. 10 Ruyfch.
f. 3. Bianchi t. 7. f. 1. Coe bil, concret. tab. a.

(k) Duverney p. 13J.

(1) Duac , tres Spi^el p. 138, 5fl«^>-««/ p. 15.
t. 6. C. Barth: anat. p 84. P;<?«f«x plures , quin-
que &: ultra Ruyfch. Thef. X. n. 78. Lauyemberg
p. 156. Tres raajares prope oftium , feptem &'
octb in duclu' VieufT. obf. p. 207.-

(n) Etiam FieuCf. 1. c.

Co) Ne?at fuiffe valvulam fpiralem Caffebchm.
a omnino valvulas adeffe non vult Caldefs p.41.
Ruz.fS dicif, qu» faiftse fint , uc duilus conftringi
& dilatari poffit Cl. Lorenz.. n- Ja & vaivulas
effe neoavit:. Defuiffe eas valvulas , raro tamen,
Caldsfi p. 4>;

(p') Valvulas effe , 8c iter ita' regere , ut ne
flatus qt-idem contra eat Laurent. p. 19 Suiline-
re iter bilis ev veficula expreffs Spigel I. c. Sti-
lum facile in duftum ire , non conira Schelhnm-
mer phvf. p. ai4

{p*)'Trevv chylof. fet. a.- f. y 4- Buchner
niifcen. i7i7 P- 6\.

(q) GlifTon p. 139. In falmonC Pf/^^»- Eph Nat.
Cur, Dec. IL ann. r. p, 203.

Cr:) Cl. Bcrtrandi p. 14. t^ater divertic. bil.
p. 16.

^6 ZtB. S^Xm. H E P A S .

Ita fiUJTC in homine fe bahet , avibus autem bene irtultis t -f ) f^u(5ius cyfH-
cus feorfim , a^fque ccniundiione cum hepatiGo, aperitur ut inteftinum ., Eo
pertinet pavo ( ^* ) , gallus ( i** ) , etiam indicus (t), tarda ( z^ ), cafua-
riu'? (■'w), ana= (x)^ fulica (y), grotto ( r), numenius (^) , pavoncelio (6),
iciconia (c) , ibis (d) , p!atea,.(^) , phcenicopterus r/) , fcops (^^) , regia
(/') avis, pelicanus </).3 ardea (kX^ grus (/), aquila (m), falco («.)., corvus (o).,
Vultur (/>)-

■Sic in pifcibus frequgns eft, ut in alofa (^) , perca (r), lucio (x)., rhombo
(f), hippogloffo («), xiphia (rr)? & i" teftudine marina (^), ferpente (y) ^
falamandra (?), qux teftimonia, ut adverfa .fant prioribos-, aut de alia fpecie
vera, aut omnino falfa effe oportet,

In colon ivifte (a) pariter ut videtur , parum accurata eft obiervatk) : & ab
adbafione vitiofa nafbj potuit .

§« Vo DuSiits hepatkj/Jlki pifctum -& anjiim ,

Kullum , quod fciam , animal veficulam abfque hepat^ naiSum -eft , nullum
-etiam . cul veficula ab hepate .libera fit , & diftans ,, Videtur quidem ve-
ricula ab hepate ^oluta (^) , uti du61u non communicat , ita neque cohare»
re aliis modis , in nonnuUis potiffimum pifcibus ( /; ) alofa (c), perca, iucio,
.hippogloflb , xiphia { d ) ^ rana pifcatrice ^ e ) , falmoiie (/) ,, mil.vo ., do-

(s) Movss$r>. Adv. TH. p 54. Stenonius de
n.iifi'. s!snd. p. 39- Rerfus aniro. viv, p. 5.
(s*) Ut vjdetur B/.7J p 169.
Cs**3 Hfiider apiar. p. 7?.
it) Varif. Mein. ,pour i' hifi;. ies ,?,niiru p. l.

(u) -?^rff. 11, p. J05. t. 5».
. (^.v.v) V-jrij. p. 2. p. 57-

Cx"} Bo/'«. p- 133. Cclleg. priv. .Amflelod. cbf.
-p ^5. B«f^' apat. anim. p. 281. R?di u 7. f. 4.
^y) Fs/«^»- p. 105.
fz) i<crfj !. c. f. I.
(a6 R«<^» f 6- ^''^''»- 1- n- 79.
Cb5 Redi 11)id. f. 5 Eft VaneUus .
(>c) .Eph. Nat. Cgr. Dec. -11. ann. 5. -ol>f. 10$.
■EvJf/if. f. 3 t. ?4'

t. 14.

t. 6.

t- 9.

p. 8.

t. jo.

.t. i7.

Rl';i// t 7' f- 3- a^*Wrs-

,\

(d) P^»//. P. 3

(e) P^v,-/. P. 3.
Cf) P^n/. ? 3-
(?,) F.'7r//. P. 1
(h; Fiiy//. P. 3
Ci) P^"-'//. P. 3.

i!(7«(/. III- p. 51. 'B.

(k) Eresl. Saml. 1715. Cef. Ccll. t. aa. 13.
i?frfi t. 7 f. a. B/ffj p. 14-7.

(l) C^lclift X. 5. f. 3.

K.va) Brrich. Hsrmet. ^gfpt. Sppient. -p. 160.
Vartf. ?. 3. t. s- Bardsi- apiar. ohr. ij. Cal^^ft
U S. f. ^.

(n) Muralt v-adem. p. 3^4^; Pfycr ohr. p. 107.

(0) ?cyer Obf p. ico, Schrader csTsTiin. P- 27..
CpD Bresl. Sami. 1736. p. 86. Vartf. P. j. p.

115. ut vjdctur..
Ctj) B/.7/ t. 49,
Cr) E/;?/ p. a-8i. ut viS.
Xs) T 5-. f ji.

(1) T 5P. f 5.
(uj Ibid f 8.

(w) Hartni.Tn Eph. Nat. Cur. Dec. III. ants.
1. p. 13. app^nd. Ssheihammer apud f^alentin.
p. 1(5(5

(s) P.7!»/: !. c. P. 1 p, J84. t. 59. Tefludo
aqusB dulcis Cafdef. t. 4. ,f 10.

(,y) Sel>,t rhef. T. 1. tab. 109. f. ii. Severin.
2oot. p ^o';.

Cz) .p^m/ P. ?. t. i.<5.

Cfi) Dhmerhrerk p 74,

(a) Pifciunr muitorum fel femotum a jecore
fc .adjundum efl intefiino Jrifotr part. arjim,
X. IV. c. j.

(b) Aliis pifcibus fe! in jecore , tliis fejunflufifj
fc dependen!: /Ivifiot, hifi* anisr. L. H- c. 15.
W.'>cio ab h?pate pendere , modo ad inteflinuei
adhaerere Ror-delet. L'b lil. c. ac.

(c) In icon!iii!S BUfsaKts .

Cd) Fe^ membranas tamen adharet Hartman,

Ce) ^■iyarleton 1. c.

Cf) £pt. Nat. Cur. Dec. II. aon. i. &bf. 8$.

SECT. 11 VESrCULA FELLEA. H

to (s), inque ferpente C^), vipera 0"), interque aves m tarda (k) , cgtvq ftia-

""^ Non^.Jamfn^^fd^ei^^^contimjo licet pronuntiare nullum effe in iis animalite
liepKis cum veficula commercium : nam uti plenfque avibtis , ita ^ mj^-
fpeciebu5 , panim puto perfpeais , aliud geaus cGmmunicatmnis locum habere

^""Et nimia q^idem fere funt , qu^ de hepatis a veficuja diftantia dicuntur
Nihil fimiJe vidi in pifcibus , quos diffecui, etiam m troaa, qus de lalmonis

genere eft. .• • i r •.. q^a

Deinde duaus quidem cyfticus in inteftinum peculian loco 1e aperit. seoi
oriuntur de hepate radices , qux in unum duaum ccnfluentes , eriam m duos,
plurefve, aut in veficulam fe immittunt . Alias non ex hepans quidem pa-
renchymate, fed ex duflu hepatico nati rami in veficulam fe inaRiverTjnt .

Frequens id eft in primis in avibus . Ex ipfo hepate dudus in cyftidem im^
niittitur in phcenicoptero (w) , fcope (o), anfere ( p), coroice (?}, tulica ^r },
falcone (j) ; aut duo du^us in platea (/), ibide (u) , ciconia (irj) , corvo {^xj,
8c incerto Eumer® in ave regia (v) . n r • a r ^ >i

Ex dudu hepatico in veficul^ cervicem apetti duaus funt in ardea ^ Z U
grue (a), butauro (b) , iaro (0, aquila (^), bubone {e) , avibus pbbiai & mu«
gna ( / ) ; inter quadrtipeda ovipara in teftudine ( g j, <;rocodilo ( v^ ; , vipe-

ra ( ?' ) • • r \ • •

Sic in pifdbus ego tetieros meatu ; ( /1 ) ex hepate in veficuiam vemre , m
Taja</), acipenfere (.>;), dentice, murarna , gladio : adde falmonem («) , garhsti
(o), torpedinem ()> ), milvum (q), . ri • -j ^ acc ••

Omnibus comparatis, nihil hi dufius z commum fabrica videntur ditterre.
Nam per continuos gradus , hepaticus porus cum cvftico dudtu , vel proxinrie
inttftinum (t ), vel pluribus ramis ( r* ) & fuperms , u£ la hQmuie, (5c m
Halhr Pbffiolog. Tom. VIL N <^er-

tg) Redi p, 4, <;.

Ch) Seha 1. c. Bhs p. a8i.

C>) Visling. Epift. IV. Severin. p. 2J4- I" """
dirona phil. tranf n. 144.

(k) Parif. II. p, ,05.

0) Parif. I. p. 1,9.

0") Coites apud Aldvov. \. p. iiS,

(«) Parif. P. 3. t jo. p. 47.

(.0) P. I. p 8.

Cp) Aldrcv. L XIX. p. 107.

(q) ?efer p. ioo. Locum infertionis non no-
minat .

U) Idena p, 104 peHnde .

U) P. 107.

Ct) ?auf p. j. t. t.

(u) P- -5. t. .14.

Cw) Ibjd, ?atif.

Cs) Pe^-er p. 101. \z6.

(y) Pa^'/. P. 3. p. 104.

Cx) Fanton.

Ca) C^/^ff^ tab. 5. f. j. Tnnton.

(b) f^/t^ ibid. f. 4, duo rawi in eollum in-
ferti .

Cc) Faitton difT. anat, p. 164.

Cd) Duo Caldeft t, 5. f. 6. Unus Paf//. I'. p.
i^tf, Jn fHndum veficuls lafertus , magni & multi

Barder ffpiar. ©bf. 1%. . .

Ce) Caldeil t, i. f. i- '0 cervice Ri . Hepaticy-
fticum duaum habet ?eyer p. uj. Wiffer cicutr

p. 175-

Cf) In «orpus veficulse Caldef

Cg^ Giorn. di Parma 1687. P- 6S. Calde/i U 4,

p. 37.

(h) P<»»-»/. P. 3 t, 45. 'n cervicem.

(i) Vi^leng. Eoift. p- 7i.

(k) Bi!em a jecoi-e per meatum proximam
attrahit Severin- 1. c In cervxem Collins p. 4Sf»
f 11, II. In teftudine terreHri & marina jn

L a^ c. 15. Jnde Rondelit

cervicem .

Cl) Arifi. biil. anim.

'(^'E^h Nat Car. Bec. lU ann. l. obf, Sj,
Cn) C<J///'«J t, 38.

(o) Tres in cervicem Lounz.tm p, a^
Cp) /?«</«■ c, 4. 5»

(p) In !utra . ^ i j r * ~

(r) In teftndinis diiabus fpeciebus Qaldeft t. 4,

f "• '-• . V.,

Ct*) P 79. Leviter nexa m ennaceo cum ne"

pate veficula. Sed duftus hepatici SHQ Jn cy^:*

cum inferti C4/rf«^ p. 43-

9» IT B. XKUl H E P A K .

cervjcem veficul^ C-f), & dcmum in ipfum ejus corpus, aut ipfa convenit, aut

immirtit ramum , plurefve ramos .

Jpfi dudius , qui in veficulam inferuntur, funt ab hepatico meatu, quoties in
yninima inquiritur .

Erfi nunc paucas aliquje avium aut pifcium funt fpecies , in quibus nemo ha-
^ienus hepatici dudus commercium cum veficula feliis profecutus eft , valde ta-
men probahile fit , ex analogia numerofi/Timarum fpecierum , ex eadem claffe
•fumtaruni , 5c univerforum quadrupedum , etiam in iis animalibus ejufmodi
commercium iri repertum , fi periti inciforis curiofitas acceiferii .

§. VI. DuBus hepaticyjltct quadrnpeclwm ,

In tefludine, vipera, crocodilo , anate , torpedine duplex efl dufius hepati-
d cum veficula CQmmercium ; prius , per dudlus cyftici cum hepatico conren-
fum , alterum per dudus beparici ramulos cervici , corporive cyilidi^ felles
infedos .

Ha-c nunc eadem in plurimis quadrupedum eft fabrica , tit & cum cyf^ico
dudu choledochus ccnjung^.tur , & praeterea alii canaliculi mi-wres numerofi de
liepate prtxleant , feque in veficulam immittant .

Frimaria experimenta funt in bove fadla, cujus maximum hepar inquirenti
fe facilius prgebet. Similem ut in avibus du£lum reperit in bove Societas xAm-
Iftelodamenfis ( ^ ), & poft eam CI, Perrauh ( O > grandem utique , & in
ipf^m veficulam apertum , ut oftio pra^fixam valvuiam ( c ) haberet : altero
Jfine in dudum hepaticum aperiri Perraultus addit i d ) ' Unum altcrumve du-
£lum in bove ex hepate in veficulam patere Pechlhius audor eft ( e ), mul-
tos in corpps veficulas , & majorem valvula munitum in ccrvicem infertum
Blafius dixit ( / ) . Bohntus vafculum in^^er du^^lum hcpaticum 5c veficulajn
snedium habet ( ^ ), fic in bove Verkeyenlus (h). Similes inter du£lum hepa-
ticum & ayfticum communicationes Bldlous ptnxit ; & unum majorem & plu-
fculos minores dudus ab hepate natos in veficulam duxit ( / ) , & ex ove &
boye Duvernej/us ( k ) ^ nam huc ob memorabilem magnitudinem refero, etfi
©ftio cervici funt propiora . Numerofa , & in veficulam & cervicem in bove
©ftiola CaldeJJus pinxit ( / ), & dixit Wepferus ( nt ), Fantonus m bove du-
(£lus ab hepatico plures in cyfticum canalem vidit produci (w), magnos etiam
vjdit Segerus ( o ), & omnino Caldefius in vituio , ligato cyftico du6lu , per
bepaticum aerem in veficulam adegit , cujus in vicinia cum coilo per confpi-
cuum oilium exiit (p) »

Dein-

(s) Caldefi icon. t. i. & 5. Tariftni . (^) aO. Lipf. SHn. 358. t. a. quJC non funt

(3) Colleg, pri'/. AEift. obf. p. 16. 17. f. 7. ad raanus .

Slas mlfccll. p. 187. 288. (h) Quatuor D. D. f. 6. % XI. p. 94. ^j.Adde

Cb) Defcrhption d^ un nouveaa conduit de 1.^ poft L I. p. aj.

bik . Effays de phySque , t. 3. p sjs^. 348, (i) T, 38. f. 4.

iab. a. Journ. Sav. j68. n. 26. Mem. avant (k) MeBi. de 170I. p. Ijtf. S, 2, }•

1699. p. 47(5. t. 10. Soc>us iav^ats Ys^^etus e^ , CO T. a. f. 3.

cui hoc loco tribuitur, (m) Cic. aquat. p. 176,

(c) Perrauh G. p. 343. (n) P. iit.

(d) L. c. F. (o) P. 17-

(e) ?urgant p. 498. 499, (p) CaJdeJi p. 4-*. 45»
(J) Aiaat. Anim. j>, so»

SECT. 11 VESICULA FELLEA. .^

Deinde prior Gliffcn { q ) , 8c poft eum Cl. Peirault (r), minoretn d\x&um
aciculae fere capacem ex hepate natum pro re nova, eeiam duos Glfjjonius vi-
dit (j), & cum hepaticis dudibus 'communicare_ reperit ( t ). Habet ejurmo-
di diidum in ove Covvperus ( u ): habet Gltlfonii fere verbis in bove Bohnlus
(vv). In bubulo duclu cyftico Loquetus decem oftia duoque majora vidit cer-
vici vicina { x). Unum in collo IV^pferus { y ). Unum in cervice , piara in
veficuia Fantmus ( x.)j Ruyfchtt figura pertinet ad vulgarem illani fabncam ,
fecundi hepatici dudus in cyfticum inferci { a ) . In ofte quatuor, in cervicem
Rpercos du6}us pingit Calthfius (^), unum in lepore (c), inque erinaceo (^)^
idemque multis in animalibus eamdem fabricam lobum habere addit (e). Vidifi
in lupo J. M. Hofmanus ( /), neque in cane ddiderantur ( ^ ), cum hepate
preffo bilis guttuli? per ofcula in foUiculum elabantur (h).lu. lutra nuirteroros
poros & m cervicem & in dudlum cyfticum apertos ( / ) , idoneus au61or
dixit.

■> Inflato du(51u choledocho, cyftico ligato , aerem in veficulam irrumpere, 5c
Hi vivo ammale , dum calet , biiem de revulfis radiculis effluere Schache*
rus (ik) .

Etiam ha?c fabrica cum ea confentit , in qua plures duflus hepatici curtt
unico dudlu cyftico conveniunt . Apparet enim etiam in quadrupedibus h-mc
Gonjunftionem, modo pene in exitu cyftici canalis ( / ) , modo alibi per ejus
longitudinem , aut fimplici canali { m ), aut dupiici ( « ), modo in cerviceni
( 0 ) , modo in veficulam pernci ( /» ) , quse fit cyftici du61us caput & ini-
tium .

§. VII. In botnine ,

Galenus de meatibus in veficulam ducentibus primus fermonem fecif (. a ) '.
demde Julius Jafolinus ( ^ ), in cervice veficulde hum'in<e, cis incur«rationera ,
aiiquot ofcula pinxit , & manifeftius vafcula tgnuifTima veficu!^^ dixit fe ia-
veniffe, ex hepate ( c ) nata. Eadem fede repetiit Spigelius ( d )y neque im-
probavit R'olanus ( e ) . Et Highmorus ( /), fimilia vafcula pinxerat, & rotf
veficulas & cervici inferta, & dudui cyftico. Inde A. de Marchettis (g)-, po-
ros in fundo vefic£B fellsB vidit , qui bilem fudant , dum de hepate fepara-
tur (h).

N 2 Jo-

Cr} EfT de phyfique t. 3, p.34».

Cs) P. 138.

Ct") P. 180,

Cu) Ad Bidl. t. 38. f 4.

iw) Circul, anat. p. 131, »3^.

CO N- 15.

(y) Cicut. p. 176. apopl, p. 353.

Cz; Diff. anat. p. idj.

(a) 0)f 31. f, 31.

Cb; T. a. f. 4. p. 45.

(c^; F. 7.

(d) T. 5 f a.

Ce) P. 44-

Cf) V. Home p. I^a.

(g) Defiderari Pohn. Afl:. Erud. X(58j. p. JS7-

(h) Pechlin. progr. p. 438.

(i) Lorenz^ini Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann. 9.

Xo. obf 57<r. Cfamp^sh p. 13,

(k) Adminiftr. vafor. p, 38.

CO P. 94.

(m) In homine .

(n) P. 97.

(o^ P. 94. 97'

(p) Ibid.

(aj Loc. aff.a L. V. c. 6. Hepstis pars CaVa
Veficul» feli-s bilem dat Pollux p. 2^6.

(b) F. a. inter u. & x.

(c) C. 5 & ic. cit. a. a. a. a. f i, D D. p 57»

(d) P. 138

(e) Tcones laudat Riolanus p. 74. & ii(5. Ad-
dlt veficulam tcnjiorem bilem per membranas dc
hepate fu^erft p. 130,

(f ) P ■;§ t 5. f. 1. a. e. e.

(^) Ph'l. tranf n 307.

Ch) Sic .Frank. diapedes reftitut.

soo L I B. XXUl H E P A It .

loannes Bohn ( / ), du6tuni GHITcntanum bis in cadavere humana ^bl v\(um
cfte aui^or eft . Dnverneyus junior ( O rnuita ofcula vaforum bilariorum, obii-
que vefjculam ^ perforatitia in humana cadavere , {Iti valde morbofo vidit
CI. Brarahuvait ^ inflato poro bijario, aerem per multa ofcula in veficu!a:n pe-
#3ietrare, demonftravit auditorr Drakio ( I ). Neqire tamen hominem ait fjiiTey
quem incidiffet (i).

Joannes Fantonus ( m ) quem adeo mrper amifimus , cum fufpicatus effet ,
ttiam in bomine ejufmodi dudum reperiri-, & irr bove facile repenffet ( w ) ,
frultraque faspe in eos per humana cadavera inquifivilfet , deniqu€ in ifterica
'i 0 ) credidit , fe vidiffe du61um ex bepatico in cyfticiim comm.unicantem , uc
tamen ipfe fateretur, rem ambiguam effe . neque fe fuo experimento multum
tEibuere . Idem alio loco peramplos in dutlu hepatico hominis meatus excre-
torios ftyh capaces defcribit (p).

Inter nuperiores Cajetanus Tacconus ( q ) admittit equidem eos du^us , mj^-
«is tamen ob phyfiorogicam aliquam neceffitatem , & quod obflrufta a calcu-
ais veficuJa tamen amaram bilem continuerit. Eodem fere moda ligato cyftico,
snflato ( r) choledocho, veflculam tam.en tumuifTe kgimus , SiC- lofephus. Papa
ductus ejufmodi admifit {s).

/Vere in homine reperros eiTey inter hepaticum duffum & cyftidem commu-
^jcantes, Winsloirjus refert ( t ) , non proprio, quantum videtur, ufus expe-
jimento. Fofl eum 111. Senac ( u ), ahi ( tw ) , & Cl. Galeacw.s (x), dudum
reperat a veficula bilaria ramis fuis ortum , & in' du^ium hepaticum apertura ^
jed fatetur, in caveam, veficuls non patere .

In cada^eris humani monflrifica veficula du61um hepaticyflicum oflenflim
If ) efie lego . Ofcula aiiquam ftiii portionem admittentia non rejicit Moyga-
gnus (^).

^ Manifeflias CI. Bemandl ( a ) dudus air , a poro hepatico- ortos , divifas
in duos , trefve minores ramos , euntes verfus veficulam , eique infe-rtos^
Oiculis fetam recipientibus , neque habuiffe valvulas : in homine fe vidifle non.
addit .

Dudus ab hepate in colium veficuls abeuntes Garengeoms a C5. P^erdie;'
/often^os e{{Q afftrmat ( b ). Refert Cl. Wejlpbal ( c ) experimentum , in quo
de roto hepate inferiori exiliffimi dudus in principio filo' non latiores, in pro-
grefTu diametro majori aucSi , ad veficuiam accefterint , & in tres ramos bi-
ie plenos colledi in collura veficulaj fe immiferiat ^ ut per eos cyflis infiari
l^otuerit ..

-" ^ ^^' '. . In

0) Circul. anar. p. 1^5. (o) PifTert. anat. p. 249. 150,

iki Mera, de 1' Acad. 1701. p. 150. (p)' Ibid.

(,0 L I. p. 330. (q) liefat. adfeft. p. 335. Coasm. Nor. J74?.

Ci) Ve(]Cu'aB fellesE abfque bile repert^ paffim hebd. 11.

e^iempla reperio , a!ia a ventricub didentiffimo, (r") Bresl. Sarr. 1723, Jan.

m vid-tiir , per venena H.:feneji vift. I. p. 143. (s) Humor. c- 8 p. 107.

Mcfm.m Med. Cent. 3. Dtc I. c o. , & in expe- (r) N. 296.

nmento HliUfsld p. 4. Cum grandi Irepate Ba- (u) Ed. 1735 p. 174.

^\ *''^'- '^ . . . (vv) yeydier t. i. p. 105. Elem. cTe PfiyfioK

In rachitide cum ob vitiofum liepar nulla bilis p. 76. 71. Barh^iut fpianchnolog. p. i^r.

ger.«raretuv Buchr.ef de rachitide p, 10 11. In (x) Comm. Bonon. t. J, P. a. p. jjj. 335.

mcrbis lerit^^frmili , u: puto, ex caufa, K. Svuensk (v) Pbil. tranf. n. 449.

Wetenst Acad aun. 1751. Trim. I Ex incerta (z) Adverf. ITI. p. 57.

cauia Si*in Lithogen. p. 17. jn ifterico . (a) P. 28. feqq.

Oj-') A'iat. p. lii. ^b^ gplancbonlog. t. 1: p. i^jy^

SBCT. II. VESICULA FELLEA. ror

Tn homine duflus er. hepatico m veficulam c'ucentes & apertos repertos
«fre C N. /fw^/ (^), Cl. Dttharding aliud quid , huc tamen pertinens , prO-
fert, duos nempe dudus bilarios proximos ramulis inter fe mutuis communi-
caiTe (^). Ex his^ ^ ut puto, ex brutorum animalium hiftoria, /, Bapttjfa
B'anchi fvflema orncivit, produai^ etiam fuis in homine faftis expenmentjs .
Dudus effe alics cyjiihepatkos ( f) fecit qui ex pr^cipuis hepatici pori truncis
oriantur, & inferamur circa veficulcs cervicem , qui iidem dudlus bilem ex ve-
ficula ja porum bilarium efferant. ■ • r j

Alios Gontra hepathyJHccs (g) dixit, qui & ipfi ex dudus hepatjci , fed ex
minimis ramulis nafcantur , exiliffimi , inque corpus igfum fundumque veficul^
aperti-, ex hepate biiem ia- foUiculum deferaot ,-

§. VIII. Ds iis duBibus dubia,

Frimur, puto, PechUnus (^) venas effe monuit, quas HlghmoYUS^\m\^tt .■

Deinde Frldericus Ruyfchius, idoneus in iis audor, quas fola induitna profe-
6loris nituntur, in prioribus jam operibus ofcula perpauca, fi ulla, in veficula
admifit, ut de iis eum duhitaife manifeftum fit {b) .

Deinde e duclu cvftico ( c ) radices advenire dedic , omnino quales ter qua*
tepve vidimus; nempeduflus ab hepatico prster communem confiueritem _ni
cyflicum miffos. Qnx vero in funduni ire dicerentur cyflidis (^), ea vafa re)e-
eit, & demum veficulis radices iil univerfum refutavif ( e). r -f r

Ccvvperus (/) etiam , cum BiMoi tabulas ederet , in homine' mhil Gmile fc
reperiffe memoravit . P. /. Hartmannus (g), dudus Gliffonii negat fe mveniffe .

Rejecit inde Bergerus ( h )•, Ru^fchii difcipulus , & major Duverneyus (t) ;
& in univerfura nuperiores fe in iis viis admittendis difHciliores oftenderunt ,
Morpagnus (k)y HeiJIerus, Janus Plancus (7), Ludwigius' (m-) , PeYjonyLiew
taifd{n) , Bifdisr(o) , & ]un]or Peferus (q) . Addidit Chefetdenus (y), re-
vindlo, vel obftrudo-, du61u cyftico non intumuiffe veficulam, ut quidem in
bove (t) : eo major autem ejus vi audoritas eft, quod eos dudus a fe in-
ventos fuiffe putayerir. Qui peculiarem laborem in viis bllariis hnpendit CI:;
Giering («) , eofdem omnino rejecit , eademque eft egregii viri Segert opi-
nio (vv).

Vafa fuiffe, rubra, qus pro bilariis duftibus habita fuerint, poft Pechlimm,
Ruyfchius (a), & Gun-^ius (y) monuit3,&; Parfon: duttufve hepaticos alii ,
fupra veficulam repente* (O-

{&) Cours of anatomy %i p; nSi
(e) Anat, jucund & util. dem. 3.
{i)T. 5, d. i. p. 961- & c. 10. p. If,
(g) T j; a. a. a. p» 115. &c.
(a) P. 497.
(10 Obf. 31.

(c) Muf. rar. p^ 183 & Thef. IV. numer. 87.

(d) lb':d.

(e) Refponf. ad Bidloi vindic p- 38. &c.

(f) Tab. 38. f. 3 etfi in ove adfmt & in bove.

(g) Perit. anat. veto fpec. p. 591
(h) P. j7^-

(i) roflh. t. r, p. a'33.

(k) Epift. I. n. 4». etiam (ed. caaf. incrfc I.

f^* »5ii . . ...

(I) In hi(!. CathannffiVizzanio'

(m) De viis cyflic. bil.

(n) Effays p. 305- ,. , . r

(o) Negat fe de iis duftibus- fibi fatisfacw
potuitTe 1. p 171.

CqVObf p. 31 in rana .^

(s) P. i6i. 166.

(t) Cildefi I. c.

Cu)'L. c. p. 374«

(w) Differt. cit. p. 14« »8, 14. &'C.

(<) Epift. V. p. 19- Th«f; IV. 1. «»

Cy) De hepat. n. 3i.

Qz) Seger p'. %y

1^2 - l I B. XXIJl H E P A R.

Ego qtiic?em fa^pe in bumano hepate fum expertus, neque unquatYl vidi,aria
v]?. ,' quam per dudum cyftkum , bilem ex hepate in veficulam venilTe : neque
vidi inflatum duflum choledochum 5revin<5i:o cyftico,tamen aerem in veficulani
dediffe ; uti du6lu hepatico avium , aut boum inflato veficula rurget . Sspe etiam
dudum hepaticum tenui marerie rcplevi , quae in cellulofa fpatia circumpofita
exfudaret : nihii ivit in veficulam .

Sollicite denique veficulam felleam (a) de hepate folvi , ut fingula vafculanu-
merarem, quz refecarem : vidi ramos arteriofos plurimos ex hepatico veficulas
alveo in ejus membranas tendentesr vidi venulas : yidi cellulofa fila, omnia ifta
fiavif!ima (^), ut facile pro biliariis canc-Jibus habuiffem, fi placuiflfet mihi im-
'poni. Sed originem naturamque veram foUicire rimatus, Kunquam reperi , bi-
larios effe meatus, aut in cavura cyftidis patere . Non repugnat , ut a mem-
brana externa hepatis (c) alibj , fic «x ea fede, qua veficuiam tegit, -dudlus fei-
Jarios nafci , & eo Galeac>i referas adnotationem .

K^que vidi , cum veficulam aere plenam , aut bile, de hepate folverem, ul-
lam parricuiam ejus humoris aut de vuinere hepatis flillafie , aut*de veficula
lente revulfa (fl') .

Jafoiinum , Sc Clar. Viros Brantk^ivaitb , Bertrandi & Schacher nihil repu-
gnat animaiia incidiffe.

Pro ofriolis in veficula vifis , follicutorum du£lus excretorios , ant fcrobiculas
inrer retis villofi areolas credo habitos effe .

In morbofis cadaveribus potueruKt de hepate vi;^ non naturales in veficulam
fe aperuiffe . Contra Wejiphalianam adnotationem a teftibus prsfentibus dubia
mora percepi .

Quare omnibus computatis , non credo eas peculiares bilis in veficu-lam fel-
leam vias, in hifloriam conflaiitioris fabricae humans recipi poffe . Si unqutm
vere adfuerunt, pro mmrietate habuerim , quales a communi modulo receden-
les vafqrum diflributiones mu rarilTime eti^i i^ aliis & maximis vafis repe-
f imus.

aaimiiaaiBM^^^ftsssMgflBgiBagst^ttiU'!^^^

S E C T r O IIL
B I L I S.

^ ' ^. I. iNum duplex bilis^

PRimum oportet flatuere , quis liquor bilis jiomine venire debent .
Vulgo omnem humorem ita vocamus, qui vel in veficula bilaria conti-
r.etur, vel in vafis illis de hepate ad duodenum patentibus . IntercefTit nuper
Vieuffenif.s (a) , qui id omne lympham vocat, quod efl in faepate , ut hepar
princeps lymphx colum {h) fit.

Sta-

Ca) Sic Morgagn. Ep. I. n. 44. que aerem, neque biJem effluxiff* vidit .
(b) Etiam lymphatica circa veficulam vafa fla- (a^ Obf. d' aiiatom & de medec. grat. p. 171,

va funt & fubamara Kirkring obf. 5. 173. Paulum biljs a cyfticJs raniis accipere dat-

■ (c) P. 83 p. 171,

(d) Ita Ortlel;, cholepojef, negot. num. 11. ne- (.b) P. 118.

s :e c T. m. B I L I §. , ^ Tcj

Statim apparet, fi eam rdtionem teniierimus,bene multa animalia ahfquebile
effe, ea nempe omnia, qux veficula ab hepate diverfa deftituuntur . Non bene
tunc quidem, cum eorum animalium aliqua veram, amaramque bilem in he-
pate habeant, ut cervus (c), elephas (d)»

Bilis ergo eft , quse de hepate" per du-flus bilarlos exit , fupereft ut quaera-
tur , nura ejufdem cum cyftica generis fic .* nunit ogoftear duas facere bilis
fpecies . - ;

Equidem non infrequenter in humaKO bepate fufeflavum, non fpiHTum ,pafum
amarum , modice mordacem liquorem reperi , cum cyftica bilis amarifTima, &
vifcida & obfcuri alicujus Goioris eifet (e). Renoni nullia" veficula, fed hepar
dulce (f). Q\i£ felle carent aiTimalia, iis hepar dulce (^); & in equo credas
«febiliorem bilera effe, cum Plinius inter fella medicata ammalium equinum
damnari ajat (b). Columh^e^ bilis viridis, fed non amara (0*

Videntur ha-c cum Jafolini ( k ) placitis confentire , qui obfcuram «Sc permi-
ftairi de hepate bilem advenire docuit, in veficula claram & finceram. Ita
Malpighius (/), hepaticam bilem fiiavara & minus amaram reperit,cum veficu-
la deftruf^a effet, & heparicam puram haberet. PechlinurS (m) m svibus inqise
rana nigricare hepaticam bilem, cyfticam virere reperit .

Melius,, fi noftris adnotationibus credimus , /o^^wfj^i- Bohn (n) ex hepate canis
bilem aqueam , modice amaram , pene falfam effluere vidit ; & in veficuia viri-
defrentem , obfcuram pofuit. Biiis in' duodeno flava, cum in folliculo viridis
t^tt R'diej/ (o) . Dulcior hepatica biiis, cyftica amara (/»),, (cum dulcedine ) &
viridior (^). In nodua Peyerus Jumor (r)^ in hepatico poro amarore viridera
& tenuiorem, in foliiculo atram & araariffimam collegit. Et hsc fere recepta
eft fententia (s), ut duas biles fere fcriptores admittant (t). Sulfuream magis
bilem hepaticam , & contra falinara atque terream , qua? in foliiculo eft Gaka*
eius (u).

Neque tamen defunt contrarias fententise fuae rationes ; nam &: cyftica bilis
f^pe abfque amarore fuit , aquea, & fluida; & ia fetu (vv) coflftamer duicis
€ft , mucofa j. rubra y infipida .

Etiam

^c) InteiHnra cervi amarlflima Ariflotelei hiil.
&nim. L. i. c. 13. Amariiifculam hepar Dsebel
Jager prat. p. »3.

(dj Moulins.

(e) Dulcem oiim Aihinur.

(f) Linn. eervus rh^n, p. 19,-

(g) jJrijiat. part. anim. L. 4. C» 3.
(h) PHn. L, XXVIII. n. 40.

0) Cum veficula careant aeconotn. Abhandl. t.
5. p. 80.

(k) Epidoch. y c. ». 4.

(1) De liene c 6. p. lao. feq. poflh p. jj.

(m) Purg. p-. 494, Barthol. anat. p. 181. Selie'
Ihammer 1. c.

(n) Circ. anat. pliyf. p. 333. 1^6. I^erducuhg.
ies pan t. i. Fij«»o««,anat. p. ifj.

(o) Obf. p. lao, lai.

(p) Kerhe/en a. p, 79. Nort amaxa Roederer
pro^r.

{%) Otthb, ckolej. &, 17,

(r) Obf 50. p. lij.

(s) 'Qrancbi hift. iepat. 2. p. 94. Reverhor0

(t) Bnrthcl. laft. thorac. p. <5l. Pecquet diH.
p. 91, 5o^« 1. c. Bayle corp. anim. p. iS?. Ke;7
ztiTrsdm. p. 76. Junkev p. 1S8. F^tfi' phyfiol.
confpeif^. p. 27. ^£»-^e/e« a p- 19. Scbsii^-immer
phyfiolog. p 3)1. aij p. 19, Jvw/njjjsrid:»» phy-

fiolog. p. 112. 2JJ.

(a) Comm Bonoa. I. t, p. JS^.

(w) In fetu non emara eft Swammerdava refp^.
p.^ 113. yFidman corpulent. nim. f^iridst boa
chyle p. 2'^4 Sancaffani Gall. di Minerva V. p.
297. aihumine plena in puero Eph. Nat. Cur.
Dec. Vo; IX. obf. 102. adv. Riiky p \9(>- Ego
in fetu i\ in nuper nato homine , & in pueroj^.
dierum infipidam reperi : femel in mocio nato
fubaraaram In calculofis peile conilanter iHfipida
eil . In febre Bianchi p. 94». In hydrope Ridief
f. i74r. de Ham t< 4. p. laj. &«• In cache-

xia

Ethm in nminculo (x) ^ inque pu!lo avium teneriori (y) innpidam reperi
X <: )■• Hadem hora 505. bilis in pulio ( a ) acris fuit , & hora 336 ., ama-
jra C ^ ) . ^ . . . . ...

Et viciffim diverfitafem liepaticffi bilis a cyftica idonei iudices nullam repe-
rerunt (c) , Amaram in minimis dudibus hepaticis magni teftes viderunt j &
jpfe non frequentBr , (ed tamen in fana & ftcanguiata femina, iteramque in
fure fufpenfe amaram reperi , ut in veficuia tamen furis cyftica bilis amarior
& viridiseffe!-. Ex hepate vulnerato bilis flava & amara fluxit (^), & ama-
rlflima fjit in du61u hepatico ., cum veficula a calculis obftrueretur ( f) Ho-
rum fimllh Guiliefmum ,Coie ( ^ ) vidiffe neceffe eft , qui acriorem hepaticana
foilem , cyiiicsm mitiorem fecerit , cum a cyfticarum glandularum fucco miti-

In elephanto etiam, cui nulla veficula (it, fed choledochus duflus peraaiplus,
tamen in poro flavam tenuiorem & gelatinofam, in eoreceptaculo vero, quod
hcsc bellua folum habet., viridem biiem bonus au61or vidit (^O- Sic in fcirrhof®
hepate, cum reliqui rami aperti haberent biltm fluidam, in fcirrhofa parte vi-
refcebat (i) eadem ; & m dudu choledocbo,cum nulla veficula effet, fatis ama-
ram ///. Huberus (k) reperit. Cum veficula inutiiis efret,.multa & amaratamen
ad duodenum fluebat (/).

HtEc omnia colleda oftendunt, Ln hepate .quidem bilem minus amaram effe,
poffe tamen per moram folam in -rohufto animale,& denique in fano homine,
amarefcere, dotefque confequi , qus funt in cyftica bile . Contra bilem quidem
cyfticam in fano & adulto bomme amaram : neque tamen hunc faporem ei pro-
prium effe, cum ad cyfticam fetus bjlem nondum quidem accefferit : de bile
iriorbofa .denique frequenter decedat,

■§. 11. Bilis indoies pyopria,vifcor.^ pondus^

In hec toto rermone bilem dicemus , <\ux de cyftide fumitur . Amarorem
enim, & reliquas dotes bili proprias perfedliores poHidet , & facilius ad expe-
rimicnta colligitur.

Prima fere dos bilis eft , vifcidam effe i eam enim naturam in fctu praj fe
fert, quando neque amaror natus eft, neque color.

Eft autem inter vifcidiiTiraos humores, ut calida bilis o£lies plus fuftineat^
ponderis ,q.uam aqua (a) . Cum albumine comparat Cl. Vij[cher (b).

Ea vjfcedo augetur, tum per statem , nam bubula, quam vitulina (c) , vi*
fcidior eft , tum per morbos " abit .enim & in oiei ( d) fpeciem 3 & in gluten

vix

jiia Lietitaud p. 91. In vetula ichor coagulabilis (e) Hifl. de 1' Acad. 1730- p. 40=

jn fcilicuio Lanci ft difT. 3. In slio cafu Coe bil. (f^ l.udvuig de viis bilis cyft-

eoncret. p. 157, In i£^ero Gall di Minerya t. 7. Cg) Secret anim. p. 140^

p, itg. Vidit etiam Qon acre,m ^Vitni^ ad H«7- Qi) MoulUn p. 12.

da»um. ' (}) Fsihn. p. a45.

|x) SvvarrmeTJ^m bibl p. 824. "(k") Fhil. tranf. n. 491.

Cy) Frrm. du poulei. t. 3 p. ii';. (1) Ludwig ds viis bijis cyflicas .

Cz) Maitreiean forai. du poulet. p 205. -(a^ Sauvages Ad Hales hamartat. p. 4|..

(a) ;L. c p. lai. (b) L. c.

(b) Schenk exerc, p 400. Die^neybrceck p. 71. (c) Robinfon on the afl. of medlcam. p. 200,
Rf/fch obf. 3!, (d) Brdiu recherch. fur lcs glandes p^. 300 le.

Cc) Ffi_min Hift. de PAcad. i7js- Po«;s;f Epiil. fcirrhofuin psncreas, poft frcquentem vomitu»;.
P- 77'

-^

S E C T, 111 B r £ T g. Tos

v\x s. membranis detergendum ( e ), & fimilis in boum lue tepevta. eft ( / ) 5
fic in pefte bilis vifcida fuit ( ^ ), & in febre leipyria (i»), & flava illa Ame-
ricani (/') morbi bilis vifcida eft, & in variolis fuit (^), & in mania ( / ) .
Picea , fpiffa, & f^tida in femina poft magnos moerores (w) . Et in podagri-
co fimiiis ( » ). 1« iftero velicula atrabilario fucco plena (0) fuit fpiffove fe-
diraento ( p ) , inque fluxQ hepatico (q) . Poft colicam materies picea per vo*
mitum , & alvum egefta (q*).

Demum omniuni frequentiffime , ut alias dicetur, in calculum cogitur.

De pondere ejus aliquantum ambigitur : graviorem quidem , quam aqua eft,
omnes fecerunt ( y ), & bilis bubula in aqua fundum petit ( s ) 1 fed levioE
quam lac (?) aliis , & certe quam fanguis (u) eft.

Sed Hanmanniis bilem etiam fanguine ponderofiorem reperit ( vv ) ^ Sc CL
Payen ( a; ) , omnino tota fedecima parte fanguine ponderofiorem . Foteft ia
jpfa bile varietas fubeiTe (i) .

Giobulos, fed mioimos dicitur continere (y),

§. III. lAmaror,

Quadrupedibus adultis , & homini , bilis fana eft amara , uC maxima aquac.
portionem fuo fapore imbuat admifta, & fex guttse aqus unicam vehementer
amaram reddant (a). Amarior tamen eft animalibus adultis , tum carnivoris ,
fi cum herbivoris comparaveris (b) . Falconi amariffima .

In quadrupedibus oviparis acerrima ( c ) eft , & pungente fapore : fic in pi-
fcibus , in quibus non adeo amara ( d ) y acerbo tamen 8c diu durante fapor©
eft, ut in cyprino . t

Hal/er Phffiolog. Tom. VIL O Aci-

(e^ In vacca morbora coafta in fuis vafis ad
coralli morem phil. tranf n 358.

(.f) Frank Anmerk. II. p. 105. Sauvsges Mem.
fur )a malad. des boeufs , p. 16.

(g") CovzJcT tr. de la pefte p. 398 401. Sou-
iter ibid. p. :78. a Caflro pefl. Rom. p. 10. u';
vix detergeri poffet . Vifcidiflima , fila trahens
R^edel yerfuch von der Viehfeuche . Pici fufcs
fimilis Mansst reflexions p. i6a.

(h) Barrere obf nov. p. 133. feqq.

Ci) EiT. of a Societ. at Edimb. t. 1. p. 384,
Ed. nov.

(k) Hofman bi!. med. venen. n. 12.

(l) Idem ibid.

Cni) G. V. Svv-.eten Comment. t. 3. p. 500.

Cn) H^i/w^n Ccnfult t. 1. Dec V. c j.

(o') VaUarmghi n)td.riX.\on. 1737- p 94. Veficula
turgjda palnum lon:?a , Bilis coagulata fciffilis .

(?) Srhol. ad Sps.tdUr obf 3.

(q) Mcf.ipcritus Falifner. t. 3. p. 167 tenacif-
fiir.am , co!oris picef, femper fe reperire .

((i*) raient Chir. med. p. 119.

(r) FFifchir de cholepojef. n. 37. in ratioHe
302. ad 300. & 810. ad7p3. pauloaliter Hww<?«-

nui coroll. i. a. Ut 38. 37, l.arKUYsiQi fecret in fin.

(s) ToTti therapeut. fpec. p 32. Bohm p 147.

(t) Ut z7%. ad 177. Silberling ponder fpecif..
humor. p. 15. ut 2004 ad io86 Ad Fridsr.
Hofman nov. hypothef. phyfiol. p. 5.

^n) Ut 171- ad 281. Silb. ut 303, ad 405 —

£

Hav:herger in vacca p 190 Ut aooi5. 2071. Arf,
F. Hofman I, c. Graviorem etiam faciunt B.Uavi,
ut njfc^ie;' I. c. p. ^6. Narcilf. de recepc. Chyl,
n, 8, ex Jmino., ut ratio fit 100. 102.

Cvv) Ut lag. ad 125. ibid.

Cx) !n Thefib. ann. 1735. Parifiis propofitis
& prius Bianchi f p Sj.

(1) Pondos bilis bubula fuit i. 054^. ad
aquam , vitulina» i. 0071. , ovillas fere tantum-
dem Muffthemhroeck Introduft. pag. 558. , fangui-
ne adeo f.ravior eft, aqua gra"jor .

Cy) Lehh. p. 140. /Ifche in Difp, fspe cit»
abf. 60 «5 1.

(a") Eph, Nat. Cur. Dec. 11. ann. 6. obf. 125,

(b) Rcbinfon Aft. of medicam p. 200!

(c) In crocodilo Haffehuifl p. 295. 6ox.

(d) Aoiariffimwn Seh^ffer pifc, bavar. p. 3*' '

io6 LIB. XXUl H S P A R.

Acidam fuiflfe , & heliotropii fuccum tinxiflfe in galeo ( e ) pifce, aut m
Caudifona (/) yipera , id explices ab admifto alieno humore , & in IVooiiwar'
^i ( g )■) aEgroto non quidem acida , & amara bilis os deglubens fibi alterne
fucceflit , fed bilis vicem ncidum ventriculi liquamen { h ) alternis vicibus te-
:nuit . Eo acidam biiem veteruni ( i ) refero , quam ajebant cum ipfa terra
fervere. Acida cum ftupore dentium reddita fuit , fed cx abufu limonum {k),
Minima enim acoris particula , qu.i^ in bile latet , in fapore non eft manife-
fta. Maifa; quidem fariiiaces pro fermento eflfe poteft ( / ), fed idem & earo
facit.

Per morbos infipida fit ( >w ) , qualia exempla produximus.

Una fere crefcunt hinc vifciditas & acrimonia, inde per morbos tenuitas &
aquea debiiitas .

§. IV. Color .

Color in plerifque animalium viridis ( ^ ) eft , tum in pifcibus ( ^ ) , qua-
drupedibus oviparis ( c ), avibufque.

Carnivoris animalibus obfcurior eft color { d ) \ S(. flavedo piurima admi-
fcetur, ut in homine bilis extenfa, inque minuta vafa translata , aut in fucco
aliquo diffufa,.flava appareat (e). In lepore rubra nigricat (e*).

In morbis pene ad nigredinem accedit , ut iu pefte (.()■> inque febre fla-
"^a ( <§ ), & morbo nigro ( /6 ), & in atrabilariis hominibus ( /^* ) , in pefta
boum ( / ) .

Ab admiftis contentis ventriculi & inteftinorum color mutatur, ut idem ho-
mo , ex ordine, pallidam , viteilijiam , «ruginofara , ifatoden demum revo-
muerit (w).

Craf»

(e) Partf. P. I. p- ns. Etiam vermlbus diu-
■ urnus acer fapor In bile fupereft, ut in cGchl!.a
■^everin. Zootom. p. 331.

Cf) Miiter. phi 1. tranf. n. 339>

(g) Cpfef. p. aiS.

(h) Lib XIX. p. 2J0.

Ci) Galen. de atrabile meth. ined. L. XIV.
Conf. Sennert inflit. med, L. s. p. 3. c. 6.

(k) Huxham de colic. Damncn. p. 10

(D Borell. Cent. a. obf. i. Ortloh Cholepoj.
'Zy^isus p. 81. Negat quidem Sbaragli vigil.
ment. & ocul. p. 117. Sed confirniat Falifviri
cum pane acetofum fplrare & panem fermentare
Call. di Minerva VL p. 87. Oper. HI. p. 141.
&; lac cogere Tejii ibid. p. 148. & fwmentatio-
^em auaere Pringle p. 398- 413. de biie ovilia .

,(m) Bilis iners cum fecimda ad quintum an-
Jium in abdomine manfiffent Ptterman t, 1. obf.
.5.. In febre acuta tenuis nec amara bilis Bianchi
p. 942. In iue boum aquea Manget 1. c.

Ca) In herbivoris , ove , capreolo , vacca , cu-
Hiculo Floyer prseternat. ftate of hum. p. 115.

Cb) Dulcem ex amara effe in fluviatilibus , &
minus aiHaram q,aam ^uadrupedum Floj/ev f.

118. Sed non ita reperio : acerrima eft , etfi noti
vere amara .

(c) Rana y chamasleonte H.iffelquifl p. 297.
298. teftudine Welfch hecatoft. I. n. 47. Azurea
caudifonae viperje Ma4er.

fd) Nigra leoni Barth, Cent. 4. numer- too.

(e) Flava eft in cane , porco , homine Floyer
p. 116. in muftela flammea Ideoip. 118.

(e*) Bujfon t. 6. p. 275.

(f ) ^^ouyjer I. c. & ibid. p, aoi. 178. a Caflro.
l>eidier p. 513,

(g) L. c.

(h) Tiffot Epift p. s8. 19- W.iJthcr ^ ut etiam
tingeret. In homine deliquiis obnoxio bilis vefi-
culse aterrima Morgagn. fed. cauf. morb I.pa'^i.
Cum paacreate fub fcirrhofo nigerrima Idem I. II.
Epiii. 30. Sangurni nigro fimilis dejefla PaJ}a
in aphor. bipp. Ep. 6<}.

(h*) Waltber. de atrabile .

(i) Luteonigra Frank Anmerk. I. c. Raudot
f. ai. Fufca Sauvagts Mem. p. 16. Manget rs-
lex. p \6i, Scripta Soc. Danic. p. 393. feq.

(m) Cober Silefiac. V, p. 48.

S E C T. TII. B X L f S. 167

Craffiores effe particulas bilis, <iuando flavefcirt , teniriores quando caerulercir,
lego ( n ) .

Cum amarore & vifcedine inrenfior color conjungitur ; aquofa 8c infipid^r
expallefcit in cachexia , hydrope , i61ero : etiam in fetu sd bilem viredo die
iecimo (o), & undecimo ( p ) accedit, & prxcedit am.arorem (^), ut credar
tingentes particulas prius generari , ferius amaras . Ita per morbos, colores m-
duit varios, ut tamen in fyftema vix confentiant . Sic alias viridis in pefte
(t)j Sc flava (m) fuit . In pefte boum nigra (tw) nigro viridis (*), fed alias:
fplendens & fluida (^), & flava (a)y alias a:rugInofa (^); alias picea , alias^
aquea (c) fuiffe legitur . lu hydrophoJDia viridis nigricans ( d ) : m hyfterica
aliquando ifatodes ( e ) apparuit. Ssd hazc omnia , <§c quse alia his cohazrent,
nihil habent cotiftans &: perpetuum .
A rubi^e ufu vifa eft rubro colore tingi (/).

§. V. Vapor,

Exhalans portio bilis recentls odore eft fatuo (^), fere rncifi abdominis : m
nonnullis animalibus acrior . Urfi marini hepar odore fa^tldo veratri ( /^ ) eft ,.
fstet muftel^, &: putorii bilis ((;),& bilis in lue^ boum fgetebat ( d ) . Ut
in mofchi odorem tranfeat , continuo dicetur . Sic in femina poft longos moe-
rores ( «f* ); & in hydrophobo (d**), Eaedem particulae exhalant, qua: colore.
funt imbuta; , & fapore (e) .

§. VI. Phanomena mijlionts cum alits corpcrihts.

Bilis primum recens , facile cum aqua mifcetur , cum oleo ( a ) diflficilius^
( b ) : mifcetur tamen intertrita ( c ): etiam calculus bilarius colorem & vim
fuam aqusE impertit , fere ut gummi gutta ( d ). Cum aqua fubada vires ge-
rit faponis , & folvit oleum ( e ), ut aqua; mifceatur ( / ), & maculas omnes
eluit , qux ab adipe funt ( g ) ■ Refinas etiam diffolvit & cum balfamis mi-
fcetur ( /^ ). Et cum pariter in aqua diluatur (/), etiam gummi fpecies varias
diffolvit 5 ipfam myrrham , bdellium ( k ) , & aloes vifcoreni optime de-

Q z ftruic

Cn") 'Rohinfon \. c, p. 198.
(0) Form. du poulet t. 2. p, 115.
Cp) ISialpigh. form. fet. p. 11.
(q) P. 104.

CO Soulier ibid, p.i^i. 164.
(,u) Schi-cibey obr ii.
(.w) Vide not. Ci) •

Cx) Gofliihe de lue contag, !>oum. Plao^ue
211. p. 30.
Cz) Rild. p. i8.
Ca) Planque .

(b) PLinque bib!. t. J.

(c) Manget. reflex. p.

p. jt.

161. Mem. 1748.^, «37,

Cd) Lieut. precif. p. 475.

(e) Flofer p, 117.

Cf) Boehmer effeft. rub, tinftor. p. 14,

(a) Aromaticum vocat Ramfay de bile p.

(b) Ste/ler Nov, Comm. Petr, 11, p. 344
Cc) Floj!£r I. c. p. n8,

(d) Goelicke 1. c Man^n I. c. p. 19J.

(d*) G. V. Swietia t. 3. p. 300.

Cd**) James p. 64.

(e) P. 94.

(a) Fijfcher n. 48. ^ohn, p. 247. cum oleo Ju'^
niperi C, I. Lang. Floyer p. 114.

Cb) Ramfay p. J.

(^O Bo*«. p. 147« P^iffcher n. 4S.

Cd) Pomet dift. des Drog. II. p. jr. Joarn.
des Sav. 1690. n. 10. Kundman p. 229. & de
felle Tauri Plin. L. XII. p. daS.

(e) F/oyey pr«ternat. ftat. p. 124. Doffts ia-
troduft. 1. p. 4»8.

(f) Bagliv. p, 428, yijfeher I. c.

(g) Hofman med. fyft. p. i8j. Vermiculos.
eutansos diflblvie Homherg, Mem, ds l' Acad«.
17»9. p. 163.

(ii) yiffcher.

(i) Le FexiKfi pbyfiolog, p. 54.

(^i (Jf/rjer. q^mdruped. de Tauro .

loS L IB. XXlIh H E P A R.

ftruit (/), 5c: cdram , ut vitellus ovi colliquat (/*) . Ad fuum vernicem Ghinen-
ks admifcent {m) ,

Demuiti humores humanos creditur fundere (»), cum iderus fanguinis denfi-
tatem m aquofam tenuitatem mutet (.0) ,

(^uare vires diffolventes bilis in primis in oculorum morbis omni tempore
celeberrims fuerunt , & apud Grgecos (p), 8c apud Arabes (a)^ & apud nupe-
ros (r), demum & apud Chinenfes (s).

Adverfjs albuginem ( t )y & ungues (u) corneag eo tem.pore , quo I. Tob':a
fcriptus fuit, vulgo folebat adhiberi, & avium (vv ), oc pifcium ( x ) quidera
etiam magis , &: crocodili ( f ) . Crudo gallins jecore c^citas vefpertina ( -z^ )
fanata leg^itur ; etiam affam hepar ( a ) y & fel ad pupillfe dilatationem (b) 2.
veteribus"laudatur , Ipfe vapor co^orum hepatum , ad earndem csecitatem (c),
ad amblyopiam, ad morbos" ocularios vetuftum eil remedii genus , Ad coryzam
& oculos fellis tauri iapis (d ) .

Sed etiam fcrophulas bile bubula Fulvhts Gherli fanabat ( e ) , & gangliura
if) tendinis extenforis friciione cum ea bile adrainifcrata fuperatum eft : ea-
demque & flatuofam cohcam ( g ) difpulit . Bonum emeticum medicamentura
eft tindura fpirituofa fellis bubuli { h) .

Ad iderum demum foivendum biiis bubula (/), &_ calcuii bilarii ipfi ( ^ ),
laudati fuerunt . Ad rachitidem fel anguillas Boerh^^avius commendat ( / ) .

In feptentrione falmonis ficca bilis (ni) ^ ad varios morbos , &: ad ulcera &
tumores adhibetur»

Ca-

(0 Pharmacisn motlerrie p. 98,

(l") Ar't. Acad. Mogunt. H. p. 193-

(n>) Mem. c?£S favans etrang, t. 3. p. i^T.

(jf) QM^fyiai cecon. anim. p. iSi. G. v. Sviietin
lll. p. 500.

(o) Coaftione.Ti impcdire Uetievnan t. ;. p.79'?.

Cp) Suffufio.nes Jpdllonivs Pitaneus felle feIi.*io
Slirabat ?lin. L. XXIX. n. 38. & MiUtus ibicj.
i. XXV. n. a. de felle humano : Galen. &i Pi-
fenem c. 9. de hy^Ens fslle . Ad amblyopiam fel
hyjcns , perdicis j & aquilse laudat Akxandex'
JTraHianits L. a. c. 5. Pii-^ius ^ &. fel leonis P/«'?.
L. S9. n. 45. & MarcaH. Empir. L. iS. n. 40.
(q) /an. DamafcenUs L. IV. c. 9. Ad oculos
'^ebiles' fel avii Hoobaara Sbais) traveis p. is^'-

Cr) De felie vipers l/Vedel Eph. Nat. Cur,
3De«;. !. ann i. obf. 126. Batthol. raorb. bibl.
ai. 15. Forejius L. 3L obf. 9. Heiflev de cata-
asOa p. 2oi. Manutii iierme s , p. 78/j. de felle
•aquil.-s Mvntiir, med. lap. Lule enf Ejufdem &
cygili ^ lupi bilem in ungueri tum ocularium fa-
«iunt liaymens med. iap. n. 15.
Cs) Fel elephanti .

(t) Fel caninum Demstrius cur. aecjplt. p. 55?«
vtJituris Idem p. «533.

iu) Bwihus de felle hmniano .

(yv) Aquila, aut vu!tur:s fel ad fuffufionem
Plinitis L XX:f?t. n. 3(5. Rapaciumayium .■3-j/rj«-
n3 L. s. tr. 1. c. i-^^.

Cs) Hirundinis feiad .'"uffurionfs Rondelef ■^.xiij.

Cy) H.iffelquijl p. a96'.

(z) Jpo»"* Reifebefchreib. p. 9. C. Aug. a Bergen
in difp.

Ca) Kratner i. p. oj. ?j anguillse jecur P;?>ji7f 5/,
Pentec. III. obf. 49.

Cb") Avicsn-na I. e.

Ce) In China Sauvsges medic. finenf. p. 4. I3m
Halde 'Lambert obf. L. X, p, iis. E.ecusii d' obf.
eur. p. 361.

(d) ^v/f. L. n. tr. a. c» 400.

Cej Obf. p. 102, koncalH hift. morb, p. 43,

Cf) Kaltfchmidt de bilis intern. & e-.aerR.
ufu. n. 4^.

(g") Zflcut. prax. med. mir. obf, 30. L. 3T,

Ch):^'/-»^»*/^ hifr. natur. des anim. t. 4. p. 69.

Ci) Fhlifner, L.3. p.S??. adi^, & ultra guttas.

(k) Schmidt de ufu bilis Sachs gammarolo^.
Kramir Med. Caftr. I. p. 76. Ad viginti & qua-
dragjnta grana Falentin. de pedra del porco p,i8.
& polycrefi. exot. p 43. Scbnr/g* iithol, p. 750,

(1) Prax. r p. 164.

(ta) Braades Pifcatw,

S E C T. II!. B I L I S. TC9

^ CalJdiiTimis in regionibus nimia fua acrimonia in venenum abit, ut ex pifce
guamajacuatinga {n) : tum fel bufonis cururu (o) apud barbaros inter fumma ve-
nena habeatur (p) ; fed nsque ego dofin majorem feilis cyprini facile deglutiri
fuaderem, in tanta acerbirate faporis.

. Ita bilis cadaverum pefte mortuorum in venas canis injedla (q) occidit in
aeuta (r) febre , etiam in maligna (s) non perinde funefta fuit .

§. VII. Ut fe habeat ad actda .

Pleraque horum experimentorum cum bile bubula ( ^ ) , aliqua cum ovil-
la ( ^ ) , nonnulla cum canina (c)^ paucilTima cum humana (d) capta funt .
Neque perperam : cum enim bilis a putredine infigniter mutetur, pra:ftat , ut
recens fit , ex beftiis domefticis habere, cum earum prcEterea bilis fapore^, co-
lore , aliis dotibus parum ab humana differat . Et etiam tunc metus eft ali-
quis , ne putridae bilis ph;snomena fe in ea immifcuerint, qus proponemus ;
plurima autem fide digna funt Gaubtana , defcripta apud fummi viri difci-
pulos .

Initium faciemus cum mutationibus , quas bilis cum acidis fubit liquori-
bus ( I ) .

Prsmittemus fyrupum violarum, cum quo virefcit (0? deinde cum tinciura
malvbB (f).

Lac didta eft coagulare (^), non bene {h) ^ cum etiam attenuet, acefcentiam
arceat, etiam coa£ium lac folvat (O.

A contentis ventriculi porcini acidis cogitur (k),

Acidi fales Ccci , ut alumen (/) bilem coagulant, fere ut fpiritus acidi . Ad-
ditur etiam eos cum felle effervefcere ( w ) .

Acidi liquores vegetabiles parum mutant , neque a vino fei cogitur , neque
cum eo effervefcit , ne cum rhenano (w) quidem acidiori . Sed neque putre-
do bilis a vegetabili acore impeditur ( o ) . Cum fucco limonum non feryet
(i>) , cum aceto etiam parum mutatur (q) » Subfidebat tamen grumus viri-

dis"

(o") Pif. hiil. nat. braf. L. 1. p. 253.

(o) Idem p. 297. 298

if) P. 171.

C<j) T>iidiir exp. fur la pefle Esp. J? 3. 5. des
tutr. p 388. 389.

CO Jouro. des Sav. Decsmbr. 1711,

(s) De/<i/£r Exp. 10 ut tamen bsftia sgrotaret .

Ca) G.tubiana , Bagliviana p. 439, Eoijnian^ ^
^cheucbzeriana , Verh^yenians ,

(b) Eagliv. p. 436, fetj,

CO AT)ud Ortlobium ,

{d'} Bagliv. p. 439.

Ci) Ad bilem bovis & equJ nupera eXper)ni.9n-
ta Cl. Bourgelat . Ab acore concsntrato vitrioli
cogitur abfque fervore : cum fplritu nitri vire-
fcit .- cum fpiritu vini meraco addenfatur ut
albumen : fic etiam cum aceto tadicali ; fyra-
pum violarum tingit colore viridi , mat. med.
pag. 19. In hydropico cum fpirity viuicli jPrf»-
gle App, IV, p. CXXVIJ,

Ce) Hofman med. fyft. I. p. aSj. t^srhcj/en L.
II, p. ag). Floysr p. 11$. Stief Hamb. Magaz. t.
6. n. 4. CLim grumo nubeculofo viridi . Negat
Ramfa^ p. j. Sed confirmat de bile cyftiea Cl*
Spishnann in literis ad ms datis .

Cf ) DeidieY tum. p. 5S.

Cg) Tefii Galler. di Minerva , t, 6. p. 14J.
feqq. Valifner. galler. di Minerva t- 6. p. 87.
Oper. t.3. Oir.var. psJ4i. Ortloh. cholepoje.negot.

(h) Non cogit Mofedsr negot. p. 14.

0) Viffsher I. c. n. 49' N.ircijf. p. 9.

(k) Floj/er p. IS4-

0) Fhyer p, lit. ut gruml fiant flavi .

(m) Hombcrg Mem de 1' Acad. 1709. p, ^tfft,

Cn) Birch t. a p. 21. Ab eo dihiitur Ortlo'^.

(0) Bagliv. p. 459.

(p') Leoniceni metam. p. \o6.

Cq) Viffcher cholepoief n. 49. Sclvi potiuS
Schaper corp. p, 37. EfTervefcere Robinfan oper*
&Ki> p. m> a^»* aljter quiiBa reliqai .

Tio l I B. XXni. H E P A R.

dis (r), 8i nonniinquam bilis coada eft (j). Canina bilis cum aceto inftillato
jn filamenta abiit (^), & a fpiritu aceti deftillato, etiam de ^rugine , nihilo
magis mutatur ( u) ,

Cum orani acore minerali cogitur (7^^;), dum fatis meracus fuerit (.v) , & m
durabilem olfam tota abit, d is acor fuerit generofior (j^)^ ut cerse fimiiis ftet
(^), &: ad ignem demum colliquefcat (^), etiam quando feptem totis diebus
fervata (A) fuit , & demum in arenulas conteratur (c) . Neque tamen id experi-
mentum femper perinde fuccedit (^),neque cum felle nonnullorum animalium,
nt tolps (e), fciuri, erinacei,_& pifcium (/). Cum eodem foffili acore inuni-
verfum viridem (g) colorem induit (^)j quaj flava fuerit. Fzetet acriter curri
acidis liquoribus mifta (/').

A fpiritu falis , qui reliquis liquoribus ftillatitiis acidis de gente foffili debi-
lior fit , etiam bilis minus efficaciter coagulatur ( O ? neque valde ejus phx-
nomena differunt ab iis, quaj cum aceto (/) nafcuntur . Grumus tamen fub-
fidet viridis . In canina bile nequidem fiuida natura mutata eft (m) ; bubula
bilis , aliunde fpiftior , magis cogitur (n). Efferbuiffe Baglwius (0), fed ne-
gant idonei teftes ( /j ) , & experimenta ejus viri in bile putrida fada viden-
tur , qu2B utique cum ejufmodi acore ferveat ; non ita fana & incorrupta (q).
Si idem falis fpiritus meracior fuerit , utique bilem in offam coagulat (r)«
Auget idem amiarorem ( s) .

Spiritus nitri bilem efficaciHS cogit (0> ut virides & duri grumi in fero fub-
fideant . Viridem fecit, qua^ flava fuerat (u) . Amarorem auxit (vv) . Cum bile
hominis ante viginti quatuor horas mortui efferbuit (x) y non ita in aliis expe-
rimentis , cum bilis beftiarumi adhiberetur (y).

Cum aqua forti alias arbufculze virides ( i^ ) natae funt ; & grumus in fun-
do fubfisdit . In aiiis puto meracioris acidi exemplis , bilis in coagulum ama-

rum

(r) Stief. Hamburg. Magar, t. 6. n. 4. Ram-
fay p f. N.ircfffus p. 8.

(s) r:ffchcY n. 50.

(t) Ortiob. n. 18,

(u) Ra:vf.iy p, 9. Coaftum fujffe Cavtheufer l.c.

(w) P^tffchir n. 50. Narcijfus p. 8. Ramfay p,
6, Harrnan .

(x) Non cogitur fi debilis fuerit Hartmsn ,

(y) HartrAan de biie . Bagliui p. 439. Caldefl
p. 49. ycrkeyen II. p. 90. Viffeher n. ^o, Narciffus
p 8 Netrman p. 1553. Prscipitituf fedimentiioi
Ramf.iv p, S.

(z) Hsrtman .

(a) Idem ibid.
- Cb) Ibid.

(c) Ib;d.

(d) Idem ibid.
(c) Iderr. ibid.
(f) Idem.

(5) Idsm .

(h) Vieujfens traite Jes liqaeufS f. 5,57. Bagliv.
j». 429. Viridem eaErtiisym ■^roinr^ dupi. bil. vet.

(i) HartmJn .

(k) Floyer p. Iio.

(1) Stief I. c.

(m) Rohn p. 147,

(n) Idem ibid.

(o) P. 437-

(p) yerheyert IT. p. go. Nareijfus . Bbhtt. ]f.r^^,
Paulum fervere Neuman p. 1253. Ovilla cum
chyniico acore non fervet Rttfi,

(q) Hofman acid. vifcid. p. 35.

(r) Fiffcher.^ &c. Bruno de bile ^ohn. p, 13 jr.

(s) Floyer p. 1x5. Bagliv. p. 437.

(t) Floyer p. 110. Bohn. Fiffchtr n. 30,

(u) In meis experimentis» etiam Fhysr p. nj.
310. & Bahn.

(vv) Floyer p. 115.

(x) Mifc. Taurin. t. I. p. 77. Grsvvparts of
anim. p. 150, etiam cum vetufta bile Baglivi p.
438. Etiam apud Graaf fucc. pancr. p. 8x. Pau-
lum fervet Neuman 1153.

(y) Verheyen t. x. p. 98. Neuman op€r. ckeHt,
p. 1132. N.ircifft( f^Bohn. p. i j j.

(e) J'»;?/. 1, C.

S E CT, III. B l L I S: III

rum (<?), viridis refinje ( ^ ) fimile, abiit,aut in refinam inflammabilem ( c ).
Etiam efterbuiffe vifa eft (d).

Cum fpiritu vitrioli (0, & etiam (f) magis cum oleo, efFervefcit , ut calof
rafcatur (^) , & fumus (b) . Cogitur ( / ) etiam , grumofve duros deponit (k) 9
deinde eo magis cogitur, quo ipfe acor eft meracior (/).

Virefcit ( w ) , etiam bilis hominum pefte extindlorum ( « ) • Amarorem a
fpiritu fulfuris admifto amittit ( 0 ) , & cum debilior fit ejus acor , tantum fi-
lamenta in bile nafcuntur ( p ) . Cum fublimato hydrargyro foiuto mifta
coit (q).

Spiritus vini , qui in fanguine & fero vim exercet fimilem efficacias acido-
rum fpirituum , neque cum bile effervefcit , etfi id diflum eft ( y ) , neque
coit (i-) , nifi aliquando (t) debiliter (u). Putredinem arcet (w). Sapa &
praecipitati fellis fedimentum ad partem maximam in fpiritu vini falvi-
tur ( A^ ) .

§. VIII. Cum fallbus meciils, cum lixJvio/is, ctmi imnojis ,

Parum eft, ouod cum eiufmodi falibus, aut liquoribus , bilis patitur. Ama-
rorem a lixiviofis frangi {a) video, ut etiam rhei amaror ab admifto oleo tar-
tari debilitatur.

Non effervefcit cum falibus mediis (b) ^ 8c placide mifcetur . Non cogitur
cum fale marino ( c) ; neque cum faie ammoniaco (^), aut_ nitro ( e ) , fed
utique cum tartaro vitriolato ( / ) . A iiquore terrse foliata tartari dilui-
tur (^).

Cum Jixis falibus non effervefcit ( /» ) , neque mutatur (/) , & clarior po-
tius fada eft ( /^ ) , & fiavedo intenditur ( / ) , ut fit in rheo cum ejufmodi
fale mifto . Aliquando bilis twrbatur ( w ) , & nonnihil de ea fubfidet ( « ) .

Ma-

(a") Neuman oper. chem. p. 191.
(b) Cartheufer mater. med. p. 147.
^c) Sehaper 1. c. p. 28.
Cd) Hofman 1, c.

(e) Scheuchzjer ad Drid. p. 41. Oir.nino non
'Bohn. p. 139. Debilites Bagiivi p. 438. magis
p. 439. A debili , puto , fpiritu fulfuris non co-
gitur duHamel hift. p. 7$.

(f) Caldefi p. 50.

(g) ^{ffcher n. 50. Jiofman. Etiam fpumaBo/jrt.
Ch) FiJJcher. Bohn. Bagliv. la butyri fpeciem

Fahera. aq. Nucerin. p. 40.

Ci^ In flavos grumos Floyey p. i%<:),Scheuchz,er
p. ij. Bagliv.

Ck) Hartman . Schtuchz,sr ,

(1) yiffcher. Bohn. &c.

(m) Scheu(hz.er. p. 13. Bagliv.
(n) Deidter Exp. I.

(0) Floyer p. iz^. Acida fit 'BagUv.

Cp) In canina bile Ortlob

iq) Bchn. p 357. Scheuchz.et ad Deidier BH'
SHv. p. 439, Ortlek. Ponjt fedimentum »lbefcens
i. c. n. iS.

(r) Rohinfon 1. c. p. aoi, aoi. Projet pour l*
hift. des anim. p. 133,

(s) Ifartman , Bagliv. p. 418.

Ct) Coire Bohn. p. 146.

Cu) Narciffuf 1. c. Nebulas faclt Neur/ian p.
153. Mucofi quid dejecit. Ramfa^ p. j»

(vv) Bagliv. p. 43 #.

Cx) Ramfay p. 8.

(a) Flofer p. laj.

(b) l^iffcher n, 30.
Cc) yiffcher .

Cd) Flofer p. iil.

(c5 (^iffcher .

Cf) Idem . Aliquid dejecit Ramfay p, 10.

Cg^ Hartman .

Ch) Ferhefen 1. c. Narcijf. Rsmfa^ p. 5. F/<;-
^'f»- p. 111. Hartman . Habet jam L. Tefli 1. c

(1I Ramfay. Hartman.Tantum fpiffari Broen l.
c, Bagliv. p. 436. Burcard de bili .

Ck) Scheuchzjer

CO Dcider Exp. I.

Cm) Psf/t Epift. 11. p. 30. 31. Valifner. I. c,

Cn) Neuman , J»>#/. Muci fijr.iUs €t Ofthk'

IT2 L T B. TWL n -E P A R.

Magna tr-men copia afRifis ejurmodi falibus j;ogitur ( o ) , fed levitef ( p) y
Hut nihil quidquam (^) . Odorem urinofum cum eiufmodi fale mifta fpar-
git (r) .

Cum fpiritu falis ammoniaci diluitur (s) , & commode unitur (?) , <Sc co-
lor intenditur (u)^ ut olivaceus fiat . Cum bile a fpiritu vitrioli coada idem
alborem facit (•vj).

A fpiritu cornu cervi bilis v\% mutatur (x) , aut (/) colore intenditur, ne-
qi\e a tinflura cantharidum (i^). A fpiritu fanguinis humani folvitur (a) .

Quando cum acidis coafla fuit , folvitur ah addido alcaii (/?). Etiam fapa bi-
lis, qose per exhalationem nata eft, folvitur in (c) falibus lixiviofis. Sanguinis
etiam coagulationem impedit (d) , Cum aqua abdominaii , puto urinofa , cona-
mifta rubrum colorem induit (e) .

A iimatura martis turbatur & virefcit (/), aut omnino n.igrefcit, in lue
certe pecorum (g).

§. IX. BHis putrefctt,

Experimenta Cl. virorum bac de re Ita fibi funt oppofita , ut vix polTint
conciliari .

Sunt qui negant bilem facile fponte putrefcere (^), ne in fufpenfa quidem
veficula fervatam (b) . Cum caro hora fexta f2teret,in eodem calore bilis tan-
tum poft 48. horas odorem mofchi induit (c), ( quem alii Cl. Viri demum
ionga^ putredini ajunt fupervenire ). _

Alii utique bilem facile putredinem concipere fcribunt (d) , etiam celeri-
ter (e) , celerrime inter humanos ( /) humores , & humanam celerius quam
bubulam ( ^ ) , & etiam intra hominem vel animal ex morbis ita mutari , ut
cum acidis liquoribus ftillatitiis ferveat , ( i ) ut in idtero (/:^) , tum in morbo
boum epidemico (i) , inque lue pannonica (k) , 8<. in omni morbo maligno

fere

Co) BJglh; p. 430. Sthf. in n"iellis fpeciem.
Boh:}. p. 147. !ion tamen canina .

Cp) Fijfcber t Ferhejien p. ju. ut agkando fol-
vatur .

C^) Ramfay p, 5.

Cr) Ftjfchif .

(,s) Bsrtman ^ Bohit. p. -246. t^iffchev .^ Mofei
p. I. Non iTiutari Onlob. Non cogi FabeYa aq.
nucer. p, 40. Ramfay ,

Qt) Nsuman .

(u) Siisf \. c. Rubinea fit Baglivi p. 438.

(vv) Fhyer p. 114.

i j.) Stiep. PrsEcipitarl porci bilena , fed parum
FJoper p. iia,

{%*) Bagliv.
. {%) Bagliv. p. 437.

(a) Boh» .

(b) Cavthiufs^ , Ramfay p, 8.
Cc) Ramfay 1. c

(d) Kettermaiz lil. p, 769.
(e} Frank Anmerk. V. p. 375.

Cf) Ortlcb. .

Cg) Fiffcher p. 201.

(a) Lovver pyretol. Willis defenf. p. 199«

(b) Quefnni oecon. anim. t. 3. p. 50.
^c) Ramfay p. Ti.

Cd) Boehmer dt tSsVt. mh.Narciff. >p. ^[^iffcherl
phi!. tranf. n. 495. Bagliv. p. 451,

(e) Cito fponte rsetere j^lfion on quiklimep.35.

Cf ) Eoerhaave Prasleft. I. p. 43*= t^tffcher n.34.
Narciff. Senac. Etf. de pbyfiq. I. p. 311.

Cg) Gaher p, 78.

CO In febribus Americse tropico , acerrima efl,
Biffet . In lue boum fsetida bilij Verhand der
holrandz. maatfchapp. VI, 2. Goelieke .^U in hy-
drophobia James canine madn. p, 64.

(h) Pringle difeafes of the army . p. 4-?'\

Ci} Salchovv von der Viehfeuche , cum' fpiritu
vitrioli .

(k) Hofman acid, vifcid, p. 35. cum in fantS
hominibus non fervsat.

S£€T. m, % l 1, l S\ tri

fere (/) vitiatam effe. In lue boum aerem generat, ut vitfetai?, hinc t^eRculaim
eo magis diftendit , uti morbus eft acutior ( m) ,

Accuratius Cl. Gaber bilem humanam frigido loco Intra duas a morte horas»
(k), jam faetere teftatur, & cum aqua forti effervefcere (o), aut cum aliis aci-
dis liquoribus ejus generis in calore 25. R.intra vigefimam quartam horam(/>),
effeque inter humanos humores eum , qui omnium citiffime efferve^centem na-
turam induit ( ^ ), ut etiam cum aceto pugnet (r). Tardius & intra triduum
putrefcere alii Cl. Viri (j-). In morbo a longo moerore, putridiffima fuit cum
fummo fstore (t).

FsEtet autem , dum putrefcit (u). Sed eum fEBtorem tandem deponit , inque
odorem non ingratum tranfit (iw), & citius quam natura lixiviofa fietor ori-
tur, & diutius durat, nam vis efiervefcendi cito perit ( « ) , & vifa eft: natura
acida renata fuiffe (/).

A putredine utique mutatur, & odorem mofchi (^) induit & ipfa (^), 8c
ejus aqua (^), & extradum (t), ipfas demum fxces aivi (^), & eorum aqoat
decies diftillata (e).

Sapor cum putredine fit acerrimus (/).

Salem alcaiinum digefta ante aquam ( ^ ) dat copiofiorem ( /j ) 8c acerri-
mum C /).

Ceterum natura per acorem mineralem coagulabiiis in putrida bile fupe-
reft (k).

Demum fibi relida abit in liquidum fupernatans ( / ), & id quod turbidum
fubfidet .

iVon eft tamen balfamum, quod a putredine fanguinem fervet (m) .

Putredinem adjuvat addita terra abforbens (w), avertit rubia (0), fal medtus
Neuiioltenfis aquac (/>).

Ualkr ^hypiolog. Tom. VIL

P

(1) Schreiher de pefte p. 87«

(ni) Phi!. tranf. n. 45(5. Expandi, ut vafe fuo
Bon ccntineatur. Uebenflreit de calore p. 45. In
eo morho fetct Manget reflex. p. 196.

(n) M:fce).l. Taurin. p. 76. fic Mofeder p. 14«

Co) Add. rijfcher .

(p) Ibid.

iq) P. 78-

(r) Ibfd.

Is) ^iffchsY n. 39.

(t) G. V Svvieten t. 3. p. 500,

(u) Gaher p. 79. Soe^haave t. I. p. 43 1. Bit'
glivi p. 436, G. V. Swieten .

(,vv) Ibid

(x) P 78.

Cy) Pringle p, 398, 419. Sed addito pane.

(z) Grulich. cholelog p. 48.

(a) Ramfay Exp 15. z6.^ celeriter ifle & bi-
duo . Lente & longo temi^ore Boevhaavt p. 431.
Pofl aliquos menfes jlljion p. 35.

(b) Cartheufer mater. nied. p. 4^4. Mead, of

poifons . p. 34. De tin£tura fellis lupinl Schroek
de rrofcho.

(c) Bjinifay pag. 18 Ccrvin de olfaft. p. <5r.

(d) Poft abaftam aouam niofchum olet Hom'
herg Mem. de xyu. p 44.

(e) Vechlin obf. p. 115.

(f) Nryciff. l/iffcher.

(g) ^-ffcher.

(h) Renninger de bile.

(i) Mofeder p. 14. Magis vo!atilem . Brunk de
bile n. 8

fk) Rivnfaf Exp. 17. Hartman. Alias debili-
tatur Idem

(1) P^iffcher ^ NarcifT.

(nO Uelmont fsxtupl. digeft. numer. ^i^.Gliffon,

(n) Gilhert putred. in corp anim. p» j8. Uti-
que adeo in vivo homine alcaii generari poteft ,

(o) Boehmer l, c,

(p) Rutty fynopf p 307. Etiam cum ea aqua
miila feptimo demum die putrefcit Idem •

>i4 IIB. KXIIL H E P A R,

§, X. ExfraBum btlts,

Vel lenis ille calor , qui in atmofpbsra ( a ) fere regnat, vel paulo major,
qui tamen non fuperat gradum ebullitionis , abigit de bile aquam ad -f. to-
Cius ( ^ ) .

Pai^Iatim filamenta in arburculag fpeciem conjunfia; fundum pefunt ( c ) , 5c
coeunt in maffam fpilfam (^), amaram (e)j cum dukedine ( / ). Ea in aere
deliquefcit { g ), in aqua ladefcit (A), inque fpiritu vini aquofo folvitur (O,
etiam in alcohole (I). In igne liquefcit (/), & in calore ( m ) ,- inque fa!e
lixivo («); ignique expofita flammam concipit (o), & partim defiagrat (p),
tora vero quando terra pincuis admifcetur (^^^r Porro non putrefcit e?dem (^.
Craffsmenrum ab acore minerali coa£lum inPiammatur (j), idemque cum multa
aqua in bilis recentis flmiliradinem redit (f).
.. Cdor, dum. deflagrat , eft capitlorum ambuftorum (w)»

Cum fabulo in calculum coalefcit ( r-v ), aut cum argilla («•). Porro non
pKtrefcit (5* ) fapa biliy.

Ex putrida bile fmiile msgma (j^ ) poteft parari , quod in aqua frigrda io-
duratur ( -^ ) mofchumque olet . Aqua, in qua folutum fuit coagulum ab aco
S"e minerali fadum , in cryftallos abit acicularum limiles, acidifl.imas C^*)*

Sicca biii? cum fpiritu nitri fervet (^t).

§„ XL Calculf bilartt^

Ejufmodi Runc coagula non raro in bile nafcuntnr, non folorum animaliumy
^u^ fplene deftituuntur (^), {^d omnino fanorum (^b).

In pifcibus etiam globuli albi duriufculi ( c ) reperiuntur : in homine corv
crementum febofum cum calculis miftum ( <sf ) & grumi (e) . In iflerico cal-
«ulus m dutlu cyftico immobiiis» & una bilis in veficula granulofa (e*).

Bi-

ifi) -l^ar/ifay Erp. j. Cos p. 100. Struvs Exerc. IIT. p. 159 Strohlein

(b) Davidis calc. bilar. p; 3» Rnmfay , Davtd: calc bilar. Gbiarefchi , Vijfcher.. Ba^tiyi

Cc} Sticf L c. p. 4i8„ Hofmnn p. 181. Ramfay ,

fd) Terebinthinse fimiHs Chiarefchi . Pices Cp) Davids ibicf.

StrohteJnf . Skca \n frigore^ & fragrlis Rarsfay (ql Coe l. c.

3Exp. 7 Qt) njfcher.

Ce) Fiffiher n. 45, Ramfav , Rohrnfon: p. 173,, (s) Rartman ; MofiJer p. I^,

Ainaridirna fartheufcr , (t) Ramfsy Exp. 12»

(f ) Giayefchi Gicrrr. di Parms 1687. p, 194. Cn) Ghiarefchi .

Jofl defti!!ationem Fiffcher ^ (vv) Mofeder .

U) f^iffcher , Narcijf. Cerae cum terebinthina (x) Davidy ^

inifisf comparatur Ep^f. Nat. Cur. Vcl T£. o-bf. 91. (x*) Fiffcher.

(h) /../;« fhyfiolog, p. ai9. Davids Fifcher^ (y) '^iffcher. Ramfay Exp. a&»

JJtimJj;' . (z) Ramfaj Exp 11.

Ci) Jf/oJj:*/»; calc. bifar. p 8 Davids Viffchef Iz* . RamfaY Exp. a8.

Ck) Strohhin-^ Viffcher. Nfgat D.ivids' & C;?r-. (^^t) Gi-fvv parti of anifiT. p. 2jd

theufer : & difRciiius liquefcere^ nei^ue totun* Ca 1 Fo/?«. p 249»

«rj«/jy p. ^. (|y) idem^ ibsi.

(1) Hariwj??, Narcilf Vijfcher^- (c) Schaffer pifc. bavar. p. 80,

(m) R^mfiy Exp. 7. (tt^ Roed^yer progr.

<n) Rr.rnlay Exp. 14. (e) 5"»-'^. Cent. f. hift. 8a,

(a) Mujedti! ji„ 14. Jf«rj-/g.Tn DoiSe L pv 4dl. (^*) Stork ann. t. p; ij«t>

S E CT. 111. B I L T S. 115

Bilem in globiilos coadam poft i^.erum ( /), & coagulum albumin dudi-
bus hilariis cum globulis in cyiiide durioribus { g ) legimus . Moiles intus glo-
bulique febacei natantes { h ). Molles erant quos in oieum dilTolutos vidit
Valrjnerhis (/1), cuni sgrotus oleuni amygdaiarum bibilfet . Molles viridefqus
pilas alter excrevit idericus ( / ). Calculus unus & cum eo concretiones ia
biie molles { /* ). I^ericus calculum exeravit quem pils yirides molles fecu-
tae funt (/**). Egefti ab idlerico calculi 72. inter quos aliqui molles ( /t ) »
Tres m veficula molles caiculi ( m ). Unus gummeus ( » ) iapilius, & gum-
mei calculi redditi { 0 ). Concret'ones nigricantes pilulares { q ) . Calculi ex:
puero annuo : pifi mole, moHiculi multi { r ). Bilis glutinofa in morbo iento
i s ). Veficula plena bile coagulata fciffili { t ) . Per anum redditus calculus
mollis pen« femuncialis { u). Calculos Bevverwyktus vidit in aqua fundi , &
ad naturam bilis redire (vv), E^^iam hyftricis calculus in ventriculo mollis eft
(vvi'). Ea concrementa funt caLuiorum primordia {vv* } (^)-^

Sed eadem bilis multis modis inque multis aHimalibus m.agis induratur : i«
bobus etiam frequentius, per hi^>-rnos { x ) maxime menfes , quibus & Cicco
(f) foeno alumur, & motu carent: addunt, in Hungaria (^), ^ Turcia {a)
frequentius malum effe, etfi neque ia Dania ( I? ), rarum eft , neque in Ger-
mania ( c ) . Frequens effe { d ) credas , quod omnium primum inter calcuios
felleos medicis innotuerit (e)^

Eft autem duorum genenim : prius (/) pene bobus proprium^ crufta eft fla-
va, fubfufca, reticulata , qua dudus cyfticus (^), & hepatici pori (^) , in eo

P 2 ani-

p. 5(?2.&

in aere .
I. p. 108.

Cf) Hofman bilis med. & venen.

Cg; Comm. Nor. 138. hebd. 18,

Cli) Schenk Exerc. p. 478.

(k) T. 3. p 131.

0) M(erman apud Sehuvig. thylolo»
Idem p. 141. 143. fed ifti durefcebant
Alia exempla habet Petit Acad. Chir.

(1*) Morgagn. fed. cauf. I. p. 38.

Cl**) Meerman apud Schur!g chylolog. p, 5(5s,

(If^ Peterman fcrut-n \£ier.

(m) Zod. Med, Gall. I p. ia8.

Cn) ibid. p. 78

^^oj Coe p. 83. una ex eodem jegro arerhofi .

Cq) Phil. tranf. n. 173
_(r) Adolphi de co!o inteflino multor. morbor.
»ide .

(s) CamsraY. exflirplc.

(t) ^cHifn.o^tr t 3 p. 197. J98.

(u) Petit Acad Chir. I. p. 308.

(yv) Schaz. der Uyjgefundh p. 1\6.

Cvvt) Bont ad Girc ab Orta . c. ^6.

(vv*) Mem. de I' Acad i7ii. p. 161.
_ (1) Initia calculorum felleorum haftenus niol-
iia Aft. Helvet. n. 5. p. 1155. Gloojer biliofu; de

ano dejeflus Imhert \n titili libello decalc.bilar.
obf 6. quem legi fero nimis , & fcripto Lib 53,
accepi . Mecum calculos informes a po'yj^oni:s
feparat Cl. Imbert p. 70 Calculus foluarius i'.um-
quam angulofus efl- , Idem png. ji. rtde •

Cx) ^liffon p. 89.

(y) Chefelti. p. 167. Bettar de fan^uine p. 27;,

(z) Kramer medic niilit. II. p. 177.

Ca) Bellon iln'E,u!. II i, p. 46.

Cb) Dethsrding .

(c) In Saxoaia Epk. Kat. Cur. Dec. 11. ann.
Jo. obf. 44.

Cd) Ita Ruffrh cbf. ji. Malpigh. ■poRh. p, 31.
& Detharding 1. C p. 390 Multos eiufmcdi cai-
culos a laniis habi.it Matth'o ut . Habet etiam
pro re frequente Giiffcn p. 88 89.

(e) Rhazei fac. anim c m.

(f) Anuli modo in feile boum repetitur Rh.a'
Zs ibid.

Cg) Riiyfch.

Ch) H?-bet R^syfch obf. 5? Rsvethcr/} , GHf-
fon. p. 8S 89. Colleg Amfielodani. p. 18. !.<?-
^»«r. p. 5. Rr^y/j.jj-y? t. 3. p. 185. Cum ccrtici-
tus ccrrparat Lefgh, aatural. Hift. of Lancsih.lx,

nS llB, XWl H E P A R.

animale itA obcJucuntur , ut exemta arbufculse ficcce & ramofas ( / ) imaginem
jreferat. Ea crufta aquam tinglt, coloremque dat .

Altera fpecies, humanis calculis fimilior , unice in veficula bubula reperitur
i k ). Grandis etiam ( / ), &: fxpe lamellata ( w ) rotunna figura aut angulo-
fa ( n ) , amariffima , in aquam colorem fuum ditfundit : eadem levis eft &
aquiB innatat ( o ), flammamque plerumque concipiE ( p ). Sponre vifa eft lo-
eo humido in liquorem contabuilfe ( f )'• in aceco etiam ( r ) , & in fpiritu
vini mollefcit. (i) Ufta ambram oluiffe dicitur (s).

Etiam elephas ( t )^ cum veficulam non habeat , calculum i» poro habuit .
Et in equi alvo calculi inflam_mabiies ( u ) triangulares , levefque reperti , de
t)iIario genere funt . Et ex veficu^a equi ( puto ex du<Sl;u eboledocho ) Kund-
manmts calculos flavos habtiit laminatos (n;v), non infiammabiies (.v). Neque
tarum eft, epidemice in equis cakulos reperiri (/ ) .

Hvftricis celeberrimus cakulus eft ( ^^ ) , ctiam medicis notus, tunicatus, ad
taftum unguinofus (^), amarifTimus (^), aquam tingeiis- amaro fapore colore-
^ue- v!ridi_ (c ), & vi , ut creditur , medica (c^)>

Quem F. Slars defcripfit, fiftularis ( d ), idem videtur de priori bubulorum
claffp effe .

Diverfi ab hyftricis cakulis funt porcini , fimiles humanorum, angulofi, na-
tantes ( <-/* ) , qui & in noftratibus fjibus reperiuntur . Qpi vero ex apro in-
dico (e) calculus intus pilos & fibrilks habet ( /), is noneft de^ bilaria claf-
fe , necue ad cyfticos pertinet , & a pe^^ra del porco debet diftingui .
' Teftudinis veficula (^) lamtilatum cakulum continet.

CO (^liTon , Reveyhoft. ne sgqualis S/J^fv otf. I4. & ejufmodi orIcuIus

(k) Kift. noftr, lo. &o. Ruyfch otjf 17. Maiof cum jaero de ano egefius Imb^vt p. 7.
progr. p. 10. Ephi Nat. Cur. Dec. I[. ann. 10. (s) Bresl. Saml. 1. c.

ebf. 44. Malpigh. \, c. Boylt util. philof. exp. CO Seba Thef t. 11. talj. 113.

f. 140. Kundman p. uo. Bresl. Saml. lyH- f"- C") Bfomd Ait Llt. Suec. J715, p, 35.

Mart. Sir^x GammaroL p. 195. qni etiam in veh- C^v) Seltenh p. 219.

tricu!o eorum feciem ponit . Mcehius de ufu he- C^) ['alifn. III.

pat, & bilis . B.irthol. Hift. 31. Cent. i- Jam Cy) ^rflme»- II p. 176.

yf^iffung apud Moehitf.m de bile auftor efl , veli- C^) Garc. ^^ OKf.3 L I. c. J6. Seh.J T. i. t.^a.

JCulam \n lue boum lapiiieam fiiiffe . f. 1. p- 8x. Spensr de muriSus marinis Non in

(1) Drachfiiarum fex V.ilentin polj^^chfifl. exot. omnibus hyflricibus Djslntsnn p. 15';. Efle ex hy-

de pedra del porco p. i§. f^rice contra Rsvenhorjlium p. 48. ob pondu5 ni

(m) yP^elfch ex hepate bubulo Grevv muf rar. aqua fubfidens ne^anrem confirmaj Vaknt;n. po-

■^. 2(5. lychrefi:. exot & K.enipfsr .

(n) ^FeJfch heucatofl. obf. .3. Leigh. Lancash. (a") Se^i? . Etiam rrioilis B.ynt. t. 46.

11. p 47. (b) Valentin. appenci. IH. Epif},

(0) Dethardl. Afl:. S^ciet. I)an, t. 1. p. 385. (c) Phil tranf. niim. 305, Linn. fyfiem. natun
387. Subinde fundu.m petit Act. Lit. Suec. 1715. ed. Belg. t. t. p. a. p. 368 Seha , Valentin.

p. 75. (c*) Deckerus qui caro vendebai .

(p) DethardSng p. 387. W) Bez.oar p. 37- f^q-

(q") Chirleton litho^en p. 14. Cd*) Mergl Rsvehcrfi.

Cr) Dethard. 1. c p. 387. &c, (e) Sji;T t. 13,

(1) Etiam prx^ranJes calciili bilarii , mofcha- Cf ) Camelli phil. tranf r;. 305. Vielat Tbe£.
Ik nucis mole Imhirt p. 6. Bader obf. 45. Ovi ceilan. p. 0^6. Blvervvyk litho^enef. p. 14..
colufDbini maatiirujine Gmelin cholel. p. 8. Ju- (g) Hift, de V hcti ijip. n. %,

glaodis Robinjon ftone p. 6%, gallinaceo ovo jie-

S E C T, IIL B 1 L I S. 117

Intcr carnivora occurrit tjgridis lapis (^) , & canis moIofTi trianguli , crynial-
lini (0 calculi,& in ibide (k). Inter omnivora fimiae lamellatum concrementum
(/), cyfticum'idem & humano fimile eft. In caftoreo, quod multa cum bile
communia habet, etiam lamellati, inflammabiles , felleorum fimiles calculi vifi
funt ( «? ) .

§. XII, Calculi fellet humani^

Faaca de plurimrs decerpo, cum innumeras pene hiftorias (<?) hujus morbico^
yam habeam, neque paucas ipfe viderim, aiiquas etiam poft editum libellum .
Invenio eum morbum {b) vulgarem effe (c), multo frequentiorem calcuio uri-
narise {d) veficse, etfi plerumque fub colicae nomine latet. Juniores (e) ei minus
obnoxii funt,fenes magis (/),tum feminas (^). Frequenter in ucraque veficula
calculus eft ( ^ ) .

Multa varietas eft eorum lapillorum, in quos bilis concrefcit , neque facile
daffes conftituas, cum pra?terea hiftoris plergeque non valde plens fint. Gra^ct
fcriptores, nifi fallor, hunc morbum non habent,qui fub tempora renovatarum
Sjtterarum innotuerit . ■ r »

Poffis tamen atcunque duas claffes facere . Grandes alii ( O ? iidemque iuo»

rotuE-

(h^ Seha t. %. tab. 115,

CO Plancus in Excerpt. Lh. I7S9. ^- %•

(k) Pavif.

(1) Ory£^o!og)e p. 37S.

(m) Memeir de T Acad 1711 p. sio.

(a) Etiara ducentas in inimitabili Morgagnt
d« casfis fe fede mortronim opere .

Cb') GsntiUfn , inde Nieolnin id malum dixiffe
liofgagnus II. p. 77. Globuli in veficuia fellis
Peirefc. p. 5?. E & D Clarie reliquiis exemtus
mole olivSB Csel. Rhodigintts . Inde Ahx B?»e-
dilius p. ji. Beaivenius nigrum de veficula fcmtum
«alcu!utn habet c. 94. Vsfalius duorum puenoriim
jEqualem veliculam vidit , plenam calculorum
Exam obf fa!!. p. 124. Caydantts - cz\tn\\\m ir^
leprofo vidit fubtil. L VII. p. 110. & de venen.
p. 47. Eo laborabat HieYonfmus S(hyeiher op?rum
Montani editor Crato Epifl. ad Gefnerum Cordi
^jfpp. pramiffa Melch, Adami Elo?r. p. 83

Ce) Frcquens effe C. Stephanus t^. ■s,^6.SanBor.
jseth vit. error, p j^r^. Riolanus p. 131 Beifler
Ann. Jul 171(5. A^]g. EfT of a Societ. atEdinib.
1. p. a/55. Bagliv. p. 433. Morgagn. fed. morh,
JI p. 77. Non rarum Wier ap. Hild i. obf. 54.
Ad alios morbos in univerfum, fe habuit , etiam
ad fuppHeia, uti 14. ad 530. Opu''^. pathol. obf.
33 p. 70. In peripneumonicis frequcntes funt
Mefli. des favans «irang. 111. p. 443.

(^) Ut 7d ad I. Opufc. pathot.

Ce5 Coe p. 67. Ne femel quidem in luvene V3-
di : habet tamen calculos pifi mole in veficuia
infantis VaUntinus polyc^r. exot, p 41.

Cf ) C. Steptanus .

(O Cce p 67. phll. Cc»»*. Fabricius progr.
1759. p. aj, Detharding 1. c. p. 386. Noftra non
repu^nant .

(h) Bagliv. p. 434. Exemptum habet Welfch
Epifagm 6"^, Morgagn, Epift. I n. 78 phii.tranf.
n 336. Schurig. lithal. p. 143. Giorn. de'Letter.
t. 19 p. 107. Berger p. 12. Helvoig obf. 17,
phil. tranf. n; 183. Meket p, t^j. Connor Hift.
of Poland. t.i. p. aoo Titfingh ruftuuren. p.iSg.
Gockel If. p. 99. Berger p, 110. Weickman de
marte . Hvechfietter Dec. X Lancif. DifT. X. (^iti
dialo^h, IV. p. 109

Ci) Pondere gr \i6, tranf. Vol, 30. P. 2. p,

545. Ambitu 3~ unc longitudine z. pondere gr.
a

130 Eetzold cholelith. n. 1. Calculus trrpartitus

pcndere drach ij. gr, 4.5. Comm Nor. 1741.

bebd, 32. Ad ^rana 150. Aft. Med. Hafn. Poci'

dere unc. 4 drachm. duar. cura fem. Mem. Chir,

III. p, 55. 56. Drachmarum fex pondere in refto

inteftino retentus Journ. Med. ann, J7S6, Uncia-.

rum quatuor Schaarfchmidt ad Cl. D. CotherAur^

Duo maximi Coiuf p. 1%^.

Mg XI ^. tXHl H E P A l^.

rotanHi (h) funt, olivjE (/),nucis- («-;), ovi (n) , aut alia ejufmodi elliptolde figti-
ra («*):etiam tefferarum (o) fim!le?,quando plures in eadem vefica fe confricue-
Tunt (]?), ut planse furerficies levefque natas fmt, fefe ut in carpi {q) ofTiculis,
atque convexkas cavitatl refpondeat (r). Eos fspe quafi capfula aii^^ua veHcuia
conrraaa cotitinet (j), alias toram replevit unus (j* ) .

Hi calculi plerumaue , ut de meis loquar , non it) funt lamellati , & alias
ex calce aliqua albifque {v.) , aut flavisC^'^^), aut viridihus (;v), gSebulis com-

obfidet {c) .

Alias cryflallini quid liahent (^), & cenrrum, ex -qyo radii aliqui tion vai-
de bono ordine , nicidi , m ambitam exeunt .

Ck) Flavefcentes ovaks aut rctundi Bianchi I.

p. 47 5-

(1) Olivs mcle Schitrig lithol. p. 143. Cf/.
Rhodiginus CcncuH Ispid. & pod p. 64. Mem,
de Berlin. ^T. n. gx. Olivaris Contuli p. <?4.

(rn) Jualande •^major Robinfon of the flone
p, 6a. Heifter Ann. Ju!. 1722. p. '.29. H//c/ I.
obf 66, Gsll» turcica cqualis in ele£\ore F.
yFilbilmo Bierwirth ftruOur. hcp p 17. 'Ovipulli
sequales ex femina proc'euntes phil- tranf. n. 1S2.

(n") Ovi colutrbini moie J. a Caftro peft. Rcm.
p, 78. Aft. Philexotic. Fifchef 6s calc. p. ^.Ovi
gallinacei rriole Journ. Sav. 1697 n. ^^o. Falifner.
!II. ?■ 9i5 Et ejufmodi per anum e^fflus calcu-
lus Hooke Exp. p. 79 Veficulam replens Storcf:
Ann. I. p 119 Sehaarfchmidt 1740. n. 2.5. Redi
Lett. t, a. MagnJtudine ovi aallo pr-voni Coe
p. iij. Cucurbitse figura cum appendicibus Mo-

fed. Magnus 5—. iincias lonfus pondere J4. dr.

J^ekel t. 10. p, ^^;.

(n*) Nucis rnofchats m.asni tu3"r!e 'Ruffel tab.
p. \66. Mofchstfc nucis moje per vomituni red-
ditus Ortefchi diar. p. 1S3 S'niilem Solenander
es veficula fellea excidit : fimilem , cnm pan-
create fcirrhofo habet Dan^eu ad Esriiv, p. i7!.
In dyfenteria epidemica Joiirn, Sav. ann. 1756.
ra. Nov.

Co^ Obf noftr. 1, <5. -s f- la- Tifling vsn
Steenfnyden p. 17. qni "per alvum e^eflus efl .
Septem lapides cubici hancif. DiLl. X. Tres magni
iiigricantes ex viridi Sch-uvig. p. 14?. 29*5. duin-
tjtie pentagonii, nifi hi funt clafiisfequentis 5.7//*^
c X hebd ^4.

(p) Hildan. Cent. IV. n.44.

(q^ Mofeder p 54

<r; Mofed. ibJd. i^e H^re» IV, p 11.

(s) Obf. noftr. 1. 1. Morgngn. fed. cauf mor!).
II p. 79 Ruyfch, n 31. Lieutaud Effiys p 306.

(s*) Srultet obf gs.

(») /^/^;«. adnot- L I. IH. c. 13. Hei/ier
Annal. Jul. 1716. Au^. Mofedey p. ii. Fanton.
p. 1T4 Schi^arfchmidt , ut puto.

(u^l Obf iioftr. 13.

(vv) Otf 4 G. -y. ■Swieten 1. 3. p 107,

fx:) Obf I.

fx*) Journ. med. ann 1756 m. Nov

(y) Obf %. Extus flavus intus virklis Mo»"^ (?,?».
adv. p. 60. Altern;; flavi & virldis ibid. Albican-
tes fubflavi Schemhjchmsdt I. «.

(z) Coe p. 83. 00,

(a) Coe p. -4)7 Sabuli Welfch Epifagm.

fb) Geilfus de mioxa p. u. C. Bauhin theatr.
p. 114«

(cj F-nfon. p. 114. Posizi P- 70- In celluli
S^uvfcb muf, rar C-nalos. p. i-6u

Vd) Peierman. Cryfiailinus in pyramides diffi-
liens Schinz. de cslce n. 39 Fanton p 114. de
Haen V. p. -ii. Hrgedorn Cent. 11. n. 8. Bagliv.
43^. Intus talcofus journ. Med. 1760. Aout &
t. 3. n. I. Add. Bresl. Saml. 1719- Mekel t. 10.
p. <7. Trew. Comm Nor. I743- p» 18 Pellucidus
Betzotd Scuit^t. obf. 6\. Helwig VI. p. 58 Cal-
culus in veficula cryrtallis incruflatus phil. tranf.
ni!m. 3.09 CryftaMiformis , peilucidus , felleus
P^terman Scrut. iiHrer. Ptllucidus ille grandis Jrtt/-
tet. obf 61. Afperrimus fufcus , cui mif^a frag-
menta kicida Panton. p. 114. Extremis finibu'; le^
vis , ceterum afper Contnii p 64. Nign
cryftallinij ut fale facli Bagliv. p* 433 =

S E CT. IIL B I L I S. 119

Eft ubi tunicati (0 ceparum ad morem fuat, ut hezoar illud animale lolet ,
%erficie plerumque glabra , nigra bile pi£ia . ,

Afpera taraen alias fuperficies , aut his, aut cryftalhms caiculis elt , ut cum
aliqua mori fimilitudine ^ranulis tota hirta (it (/). ' r -u ■

Pkrumque (^) ad ignem colliquefcunt, & funduntur fere ut cera (igillaris ,
flammamque etiam concipiunt, etiam qui cretacei & ealcarii videbantur. Nem-
pe in iflis bilis abundat (^). . .. ,.

Eft tamen ubi ardere recufant (% ex magnorum virorum teftimomis. Inhis
plus terra; eft ( -^ ).

Natant perfspe (O, merguntur alias (m).

Penique freQueatifrmii funt Cn} caiculi minores unius , alteriufve grani ,

fere

(e) Merji Mem. de 171 j, p. ns. iij. Alhtn.
i5cin©t. L. III. c. 13, Mem. de Chir t. 3.p 55-
56. Morgagn. ki. & cauf. 1. 1. n. 47. 48. Bofcus
facult. anatom. i-iyG. Bianchit h\(i.he^. 1 p 47«^.
de fiavefcentibiis caIcuIis una mollibu; tophaceis
Taccni bepat, a^tft. p aj^. Bftz.o!.l f y. 4. In
caiculo ochreo, nucleo cryftallino . Betrotd n, l.-
Jn cyfticis T.jfgff Metn. di fif. H- p. zo6. Irt
vtficula iam£[larus calculus Bgtz.old Chilolirh. f.
3. 4. In Fl^aifolio: phil.- tranf In magnis iltis
Miid IV. n. 44. In variis Bild. \\. p. x.^./ilbirt.\x.

(f) Coet. 1. p. 97 Moriformis Frafnk. Armerkr.
t. 4, p. 480-. Daubemon j p. 299 p C. Fabric.
progr, 1759V phiL tranf. n, 509. Mofeder p. 15.-
Sre?l. SamL c. Reverhorfl t. j. f 4.

(g) Plerjque ardent Coe p.q? Morgagn.^f.l . rr.
49 In unjverfum Poftie. factum p 39. Reverhor/i
p. ^S. ATtf^^/ '^-.S- Omne? noflri if;nem concepe-
runt : fic magni illi per alvum egefti Friderict
Slaee ad KoYnig p, 10. ji. Falifner III. p. ■^95.
l.amdlati Mem. de Chir. 1 c. Fufcus Coe p 9.
Itlaximi Mekel p ^■j, Non lampUatus ille f/e/-
fieri . Leviores maRK inffamm.ibiies funt M^kel
jbid. Tk vcfmitu redditus Bekeri , tu<n Cryftalli-
nas & inf.ammabilis P.res! Saml. Trevv. Friabt-'
ies Taconi grandes Act. Erud- Hafrt T)e alva
egefli journ. de medec. t. 3. n i. Heijier I. c,
Mem. (fe Chir. t. 3 - p 55, 5<J. Affembl. de T?e-
zisTs 6. Dec I7>;i. Ffavos flagfare & guttatim
d^fF.indi EiancSri pr. 479, Hepaticos melius ardere
Jdem ibid, Flavi ardent le Roy I. c. Etiam ob-
feuri inflammabiles funi Dsvidt p. 4. & virides
Teichmeyer p ij. Etiam duri JWo/fif. p. 34. Flam-
raara etiam concipiebat ilie Journ. meJ. annt.
J739. ■& tubuli fimiles corticatr Brendet. Pleri-
qoe ardent Joum. med. ann. 1758-. menf. Nov.
Aibos ardere Mt^el BroL t, 10. p, 98. eo magis
^uo leviores ,

(h) Coe p, 81.

0} Virid«5 difficuUer afdere ft Rfff Q.uaft.

To. Add. M«;5f/ t. 10. Marf^^'?. p. S4. & non
inflammari Bsanchi p 479- ^'f*« »• 4- P- 79 «:
cyfticos minus bene ^ianchi Idem ibid. & T5fo«»
r. c p. 306. nec cryflallinos ignem concipere
Mekel. Non ardere albos areaofos Coe p. 99 Ma-
gni illi non ardebant I. Med. 175«. Nov. Albos,
cinereos , gypfeos- vix ardtre , & cers modoflue-
re Davids. Nigri non inflammabiles Morg:}gn._ l.
p. 151, MffgnoS nigros non^ inflammari Berlin.
Mem. t. Jo. p. 98. In febribus mefentericis ni^n
plerique nort arferunt Richa Epift» 3- P- 7^ 7f.
AHus per anum egeflus non inflammabilis Journ»
med. ann 175<5. m. No^r.

(k^ Idem ibid.

CD Tophacei Bianehi I. c, Flavi plerumque
Morgagn. Ep I. n 45 46- etiam nigri n. 4<5'
Natarunt radiari van der Monde l. c. In univer-
fum natare, qur per anum reddebantur Journ.
med ann \7s6. m. Nov Sl.^e ad Koenig. Re-
venfwrji , Lameliati ilH Brendelii . Fere natare
Chefelden. p. i66, Sspe Fernel. pathol hep. c.zs.
Monragn. Adv. j. p. 59- tum aliqui apud Cs)s p.
94 & criftallirti Treva in Journ. l. c.

Cm) Flavi paulum macerati merguntur B/.iw-
er;2 I. p'. 47 j. Ma?,netera fequentes Schurig Ma-
gnus ille Journ. de midec. vi^S^. Nov, Utique
polt tempus fiibfident Coe p. 95 Walpoli tres
fubfiderunt quafi politi , & laminati phil, tranf.
V. n. 49, P. I. p. 107, De ano egef^us Euchner
mifc. 1730. S^pe merguntur Morgagn fed, morb.
ir. n. 8i, etiam n^ari magnt p. 84. Non omnes
natant Schurig. lithot. p. 148- Non ilU in epj-
demica dyfenteria Journ. med. 1. c, Non fphaen-
cus ille Mcrgagn. cauf. fed. 11. p, 443- Magni
fex non inflam.mabiles nigri p. 84,

(n) Fernelr. corp. h«mao delin. pathoJ. L. Vt.
c. 10. Bauhin. bezoar. CGemma cofmocriu p. 9^.
refal. chin. p. ijr. Mekel p. 96 ^irch. t, 3. p.
48;. ^orell. Cent. 3. obf ii, WisHcenu! , Siet».
Bromel. Berger. v. aao, Sachf. Gammarol. p. 100.

phil.

120 ^ L I B. XXiri H E F A R,

fere fempei? nigri ( <> ) ; etiam pellucidi ( o* ) , angulofi , figurafum pofyliedfa-
rum (o**) , quae videntijr aliquid cum granatis fimile habere (p) , in quibus
fepe agnofcas rotundos ( f ) fuiffe , & hedras per fridiionem natas ( r ) effe .
S«pe lamellati funt (f-*) . Eft ubi multi in unum quafi congiutinantur ( j ) .
Numerofi funt ( t } , de hoc genere calculi , non ad viginti , fed ad centum
(u), ad 150. (w), ad 200. (a;), ad 500. (/ ) ; etiam ultra milie , & ter mil-
le(^)(i).

Plerique eo pertment , qu£ per tilcus ahquod exeunt quales fxpe vi*
di (^).

Hi mihi femper vifi funt arfiflTe ( b )» Non ita aiiis clariffimis vi-

ris

phil. tranf. n. 30G. Peterman ds iftero . Chsfjlet t
Bejfe Thef. app. i8o, Giorn. de'Lett. t. 19. p.
307. Tacon. Mem. di fific n. 1. Adt. Erud. II.
n. ai. Strohlein calc. bil Obf. nofir. i6. Journ.
Sav. 1723. m, Jan. Barthol. med. Danor. p. 4j,
Vaiifner. (11, p. 338. hctz.old de cholelith. Befge»-
phil. tranf. n. 141.

(o) Fernel. C. Bauh. Mekel &c.

(0*) Belwig obf. 81. Cryftallini aliqui inter
500. Mekel.

(o**) G^mw^ , Fefal. Chin. p,isi. Journ. med.
III. n. I. Gutdeti , Gmelin ., Billelrault Journ.med.
irj-?. m, Apr. 1757. m. Novembr, Hclwig obf.
81. Morgagn. p. 117, & Opufc. t. 1. Vogel.
Bromel Aft, Lit. Stiec. I7a<5, p. 133, Berger p.ii.
Becker. Gmelin phil. tranf. n, 141. C. B.Tuhiit.
bezoar. p, 157. Triginta tefferum referentes Rol-
fink de calc- In hydropica trig;inta per anum ex-
creti trianguli lithogenes . Angulofi ja. in folli-
culo Gemraa p. 95.

(p"j Guideti l. Non vero corpore regulari Mor-
gagn. Ep I. n. 44- 45-

(q) Etiam flavi Strin , etiam rotundi Idem.
Heyde difc p \6o.

(r) Tefferam referentes triginta i?c>//iff)5 de calc.
Ccnnor, Hcfman muf p 95 96,

(r*) Phil tranf. n. 141. Berger Billebault. Ex
centro radiati Joiirn. med. III. n. 1. (^ogel An-
merk p. 68. Ortioh^ C. Bauhin.

(s) Coe p. 117. Fanton. anat, p. 114.

(t) Flurimi Ortlob. Muiti nigri Edimb. 11. n.
»7. Numerofj ex a!vo egefli . Journ med. III.
n. 1. Calculi j6. & innumeri in duftibus bilariis
Matani. Excerpt, lit. 1761. t. 4. in i£lero Cal-
culi 33. yiti dial, p 109, Calculi 67. Helvj g.
Calculi 70. qusfi ciibici intus bile madidi ,cruila
alba Morgagn. Sed. I. p. 117. Caicuii 60. nudeo
refmofo, fplendentes, extus fufci Ludwig pro^r.
Uno die 70, egelh de ano Coe p 154. Poli ide-
rum egefti 72. Petermsn Calculi 8s. CoUot. p. 6.
Manipuius ex Legato Lufitanico extraftus phil.

tranf. n, a8x.

(u) Centum in iftero ten. Rhyne vet. med. p.
121. Centum per anum egefti Birch. t. IV^ p.311,
Super centum congefti Coe p, iio. Centum & ul-
tra Broraell. Afl. Lit. Suec. 1716. p. 133. & ul-
tra Trotter de lethargo p. 114. Heyde difc. &
130, Boehmer praef. obf p. 17. Calculi 340. iJff--
vorhorfl p. 16. In ifterico Iap'ili 145. Taconi
316. feq. Recker poft. I. de fubmerf, mort. fine
aqua . Obf 1.

(vv) Lupilli i;r. fubflavi , duri Eph. Nat.Cur.
Vol. X ©bf. 36. iSi. Stein lithogen. 135 Sforft
ann. 11. 165, Ad 18©. Gmelin cholelich. Ad i8x.
butyracei non amari Gmelin .

(x) Plus ducentis in iracundo P^bric. progr.
ad Hofrnan. Ducenti in veficula Eph Nat Cur.
Vol. X. obf. 36 Senfim ad loo calculos egeftos
habet Fogel 5 Anmerk Ducenti feptem in vefi»
cula Journ nied 1757. m. Nov Ducenti G. w.
Svvieten III. p. 131. 135 ex vetuia Chiffiet obf.
41. Stf»k ann, p. ii6. Eph. Nat. Cur. II ann.
j. Calculos 300. Rhod.lW. n. 1,

(y) Ad S''»' Mekel t- X, p 97. Conf Morgagn,
fed. morb. H, p 79 Centum in iftero excreti ,
inde aiii joo- Ruffel. tab. p 163.

(z) Morgagn.

(i"' Innumerabiles hiftorias calculonim de gc»
nere polygonio non addo , quae mihi fuperfunt ,
Fabricam dat Cl. Betzhotd cboled. Omnes calcu-
Ics , praster fubvirides ignem concipere , Imbert
p. 16, plerumque natare p. 16. , et-am fubvirides
fundum petere . Flavi tamen , butyraceos, non
inflammabiles habet Graelin Cholelith. p. 5. &
103. Fundum petentes , non fine ferro efte ,quod
magnetis obfequio fe proderet Deleui Epift. IV,
pag i^

(a) Littre ann. 1704. nift. 15. &c.

(b) Taconi Mem di fific II. p. 301^.
yisUcen lapid. biliof. lymph. Strohlein. Fa-
bric. progr. ad difp. Hofman [''anderraonde
II l. P, I. PoK.i:J Epift. p. 69. Eromel. Pe-

tet*

S E C T, IIL B I L I S. 121

ris ( Ij* ) ' Fundum petunt ( c ) , fazpe non fempe? C d ),

.Neque a dudlu cyftico abfunt . In eo calculus 20. granorum immobills («'*),
Du^us cyfticus , quafi tartaro obftrudus (d**), Inter ejus valvulas calculos
vidi (d\) .

Superfunt calculi hepatici (e),qui in dudlu hepatico aut choledocho reperiun-
eur (e*), inque ejus dudus quafi facculis. Inde oftium digiro capax, puto , a
tranfmiffis calculis (f). Varia figura funt, fubrotundi (g)\ etiam anguiofi (/^),
Sc numerofi (Q? ut in fellis veficuia, inflaramabiles (^), flavi, (/), alias rameii
terrei & non inflammabiies (m). Alias, ut in bubulis duflibus, ramofi («), ut
bilarii dudius nonnunquam materia calcaria claudantur (0) . Concrementa in du«
dibus bilariis ievia (/>) . JDuo avellanae mole in chokdocho (q) . Et in veficula
fellea calcuii & in dudibus bilariis (r).

Etiam arenula: in hepate reperiuntur is) , ut segri pro pulmonicis haberen-

tur (^). Calculi per hepar in arthritico («)• Hepar fpbseris gypfeis pienum

ivv)^ In Barbadico patritio calculus in hepate (x), Quatuoi: caiculi in gibbo

■Ealler Phyfwlog. Tom. VIL Q, he-

terman. Bfrger^ Mekel. De fufcis Beffe Tkef. app.
p. j8o. 281. Plenque inter 120. minores Mor-
gagn. Adv 3. p. 60. Calculi 4. fubcubici fed, &
cauC p. 187. & '.6. alii 2. p. 48. Per atium ese-
fti Journ. med, 1756. m, Nov, Ducenti & tiltta
Fabric. ad Hofman pro^r. Alii 70. MoJ-giJ^n. Hift.
I, p. 117. Calculi 110 BfCMelii .

(.b*;> Non omnes Mcrgagn. 1. c. Non qui cry-
ftallini Mekel. t. 10. p 07. Non unguinofi illi
Gmeltn, Non nisri 15. Morgagn. Sed. 2 p. 335..
Von jl!i in Opijfcul. Morgagn. duri fundum pe-
tente5 , liqutfcebant tamen . Non illi 100. acu-
leati funoum pptentes N. Eph. Nat, Cur. Vol. i,
obf I.

(c) Fahtic. Pecsrrnan. Berger Eph. Nat. Cur.
"Vol 10. oiif 36. Utroque loco Tacconi. Fabricii
dncfijiti . Migii 19. Morgagn. Sed. i. p. 3<>5. &
aiias Oiuf . t. i. Ferrei Dolai Epift. IV. aculeati
aeo N E h, Nat. Cur. Vol. 2. obt*. 1. Non pe-
ritusinatabant Fridct bcn chyle p. 631. Pars ex-
terior fundum petebat Petermnn.

(d) Natsntes Hift. de T Acad, 1704. n. 15.
Journ. de med 1!I. I. 7735. sn. Nov. 173^. cn.
Au£.uft. phil. tranf Vol. 11. p. 549. Supp. 191.
Gmelin P. I. Morgagn. n. 43.

(d*) Stork ann i p. 150.

Cd**) Pcz.z.l-~ p. 69. '^

(dfj Etiam Ludwfg de viis bilis cyftic.

(e) Jam Benivetiius habet c. 3. In bibacil>US
Raynard. p. 381.

(e*) P..sveyhcffl t 1. f i. In venis hepatis r«-
mei^icenus ard Mitth p 324. In facco a duodeno
fafto vigirti intus micantes Hifl. de 1' Acad.1710.
n, 3 In diiftu heparico offefceBtia dentata Aft.
Bud^flin. p, 376. & innumeri calcull Matani Ex-
cerpt, Liit, 1761. t. 4, Calculus in ofUoduodem

ductum obftruens Scultet obf. 61. Calculi 1315.1«
duclu hepatico Orthb. n. 17« Du£>us choledo-
chus dilatatus in faccum , in quo 20, calculi
non inflammabiles Comm Eoiion. IV. p. jj.

Cf) He;y?^»- annal. Jul. 1712 p. 129.

(g) Duo avellanse mole ^■'ieuffens obf. p 449..
Ovi mole in funiculum contr.Tctus Aibin. apud
Savajl. lithogenes . Moriformes obf noflr h. 7.

Ch) Barren Nov. obf. .anat. p. 133. feq D/V-
thev obf 8.

Ci") Centum Lentil. jatrotnnem. Centum tri-
ginta fex Ortlob. I c. n. 17. Add. Matani E%~
cerpt. 1-t. 1761. trim. 4 Duftus choledochns ple=>
nus calculis bilariis Trafelman,

Ck) Barrere Tauoni p. 307, Bianchi p. 479.

CO Bianchi p. 479.

(m) Com«). Bonon. t. 4. In facco duclus cho»
ledochi dilaiati . Morgagn. Ep. I. n. 49 Came'
rar. extifi.ic hepat. defun£lor. In animalibus fre-
quens Contuli p. 60.

Cn) Bianchi^, 480. Plaser. obf. ij.

(o) Pc%,z,* p. 7°. Fanton. p. 114, RayKsond 2.
p. 244.

(p) Chefelden p. \%6. add. Comm. Litt. Nor=
1738. hebd. 18. In animalibus frequent^r fabuia
in hepat'? Contuli p. 60.

(q) Vieuffens obf p 449-

(r) Comm. Nor 1738 n j8.

(s) Principis Poloniae Connor, 1 c. In blbsce
Viridet bon chyle p. 9. In animalibus Contuls
lap. & pod. p. 60.

Ct) La Mettrie obf, (58.

(u) Chiffiet obf. 4<5.

Cw) Reneaume des hernks p li^.,

Cx) Cardao variet. p. 334.

i2t L I B. XXIIL U E P A R,

hepate (y)- -Hepar argilla pene plenum (^). Huc refero fere fex cyliiidros

cartilagineos, ex cava parte heparis in convexam penefrantes (r,).

Denique poteft in hepate caiculus exrupra veficula adveniffe (^) . In hepate
faccus, in quo feptem calculi angulofi inflammabiles (b*).

§. XIII. Bilis analyfis . ^4er m i/ile\

Etfi non abfque cauto judicio corporum naturam ex iis mutationibus' defi-
nire licet , quas ignis in corporibus excitat , habent tamen prudenter adhibitcg
aliquam utilitatem . Aer in bile prodirur in fpuma ( i ) quam in vacuo ( a )
ipatio agif ; in caiore prius etiam fpumat •, quam aqua communis , & gradu
fere 1 04, Fi^l^r. (b) .

In caicuiis etiam felleis maxima copia aeris eft , ad 108. uncias_ repiens _ia
lapillo fexra parte uncia non majori , adeoque ad 648pla'n molis prioris portio-
aem 3 qus; totius caiculi fuit (c).

§. XIV. ^4qua. '

tJt in omrJbus humoribus humanis maxima portio aquae eft,fic \n bile, Ea
ex: recente bubuia (a) fere bile , iento igne & leni abada inilpida prodit , non
acris (b)^ odore fmguiari, fub mofcbato (c).

Portio in Caubianis experimentjs fuit 112. part. iQS^iarutri ( d ). Cl. Stief
habuit earumdemi partium 88. (e) . Caffius partes iio. (/) . P. Verheyen 111.
& pene 11:. (g) ,- J. -C. Bavchufen parres 117. (h). Ghiarefchi ex bove 109.
(/') , ex vituio pene 88. quod non fatis videtur refpondere (k) . F. Hofman-
iius partes T14. (/). Pancratius Bruno partes n6. (rn) . P. C„ Hartman par-
tts 108. (w) , & alias 94. (0) . C. Dvelincourt 106. (p) . J. N. Pechlin, 117.
(q). Parifni tantumdem (r) . Cl. Schaper partes (s) 116. Muitum non addito
pondere alii (t).

Di'gefi:a biiis dedit aquam magis urinofam , ut quag fecerit viridefcere fyrupum
vioiarum , ad partes 88. (w).

Et biiis ex pecoribus iue .confumtis zqux dedit partes fere 10:. ((vv),

Foft

(yO Fontan. ad Vefalii Epift. p. ax.
Cz) Lancif. fubit. mort 1, c. XI. Iri eo to-
phacea fabulofa materies Camefafius exriifpic.

(a) Stork ann i. p. iio.

(b) Coe p. 77,

(b*) Barrere obf, d' anat. p. 133. leq.

(O In bile aer fixus parcus eft , Mashrids p.

301.

(a) Havtman de bile.

{b) yiffcher n. 44.

(c) Haki vegetab. ftatik. p. 190.

(a) Omnia pondera reduxi ad libram laS. dra-
«hmariim .

Cb) Henninger &C, Spigelius ad Hild. rijfchir.

Cc) Cartbeufer lc, ^.^69. Meaii oi poif. p- 34«

Cd) l'iffcher n 45. Narciff n. 8. Habet etiam
^Heucrman ^. p. 783. & Haj/ntan Comm, 3. p 485<

Ce) Hamhuvgir Ma»a2. t= 6= p. 309.

Cf) De triumvir. inteil.

(g) L. 1. p. 88.

(h) Poft acfoam. E:?p. 6.

Ci) Giorn. di Parma 1687 p. 193-

Ck) Ibid.

(i) De bile med. & veneno.

Cm) De bile .

Ch) De bile.

Co) Ibid.

(p) Epimetr. de IJtne.

Cq) Metam. Apoll. & /Efculap. f. IfJ-

Cr) Anc. Mem. 2. p. 17.

(s) De corpufc. fan^. p. j8,

Ct) Fijfcher Narci^as .

(u) P 1134.

(vv) l,e C. p. 19.

s E cr. ni. B T L I §. 123

Vo^i C1. VJjTchrt experimenta fapa , five extrailum fuperfuit, quale diximus
ix) . Ejus dofis fere fuit (^uarts partes totius bilis .

§. XV. Sphhus,

Putredo aqus falem volatilem prJEmittit ( i ) .

Recens poft bilis aquam dat aquse mulfo fale volatili ( a ) impr^gnata! ,
feiid<5E & iixiviof^ portionem aliquam , ignei coloris . Ejus iiquoris pondus
pauci dederunt . Habuit tamen Barchufen ejus partes 2. Hartman ( ^ ) ; fed
cum oleo mifti fpiritus partes 4. Cajfius partes pene 5. ( c ) . D. Knigfk pene
3. (^). Cl. Spklmannus fpiritus alcalini non minus quam 40 & fpiritus me-
dii 32. partes ie) Barchufen . Viffcherus cum fale volarili parres 6\. (/). Brti-
Yio pene 7. Hofmannus pene n.CIar. Schaper 14^ Olei cum faie voiatili^
puto & fpiritu miftis 5^. Drellncourt ( £ ), Verbeyen pene 17. Bartman alras
pene 32 ( /^). ..

§. XVI. Okum.

Mukis modis oleum in bi^e oftenditur , qaod in eo liquore abundat , nam
& extraBvm debile infpifTatum ardet (^) , & calculi fellei plerique flammam
concipiunt {b) atque deflagrant , & Hombergtus alumine cum biie concuffo (c)
folidum de ea adipem ad fundum vafis dejecit . Sic ex unciis duabus bilis cuni
drachrais duabus tanari eliyatis habuit fcrupulos duos amari adipis _(..j^ ) . Loco
veficulfe fellis, qua^ nulla ^Lder^Lt ^Hartmannus in fuibus plufculis adipis globum
reperit (e) .

Porro quando humor de bile pene omnis abadus eft , adfcendit oleum (/) ,
levius primum fpiritu, & flavum , rubrum , lentum : deinde alterum gravius
quam fpiritus eft, piceum, nigrum , empyreuraaticum (<f )• ^

Gaubius oleura leve feorfim appendit & invenit fuifte partium qu^tuor (/0 •
Oleum vero grave Gaubins partis {h*) , non integrse & fere ad ~. Parum
Taconus (/). Reliqui commifcuerunt : Barchufen olei fajnidiffimi , ut vocat ,
habuit 5^. & olei crafTi Cajfius pene 10. O. Knigth partes fere ^i {k).
Verheyemus non penitus 3. fed petierat plufculum , pr^eter id oleum , q"uod in
fpiritu hasret. JPariftm 47. Drelincourt fupra 5. Cl. Spielmann 4. Olei cum fpi-

Q_ 2 ritu

Cx) P. 114. ^ Xh') Per retortam.

CO Bilis putridjg fpiritus obfciire alcalefcit , (a) P. 114.

Macbfide p. loi. joa,, parte , ut puto , Hrinofi (b) P. np.

volatilis falis per ipfam putredinetn aba£la . (c) L. c. p. 360.

U) Edit. Dem. Chrift, \. c. Cum falem tartari (d) Schaper p. a8.

addidiiTet extraclo fanguinis fpiritus alcalinus (e) Eph. Nat. Cur. Dec. II. ann. 7. obf. aj.

prodiit Hofmm 1. c. QO t^iffcher n. 46. Dajjie I. p. 4^o HaYtman.

(b) Peralembicum . (g) Fifpcber 46. Hntman^ In altera analyfi

(c) L, c. totum oleum in fpiritu natavit .

Cd) L. c. Ch) r^iffcher n. 4<?. Rubrum non faetidum Eph.

(e) Inftit Ciiim. p- 17^ TCat. Cur. Vol. X. obf 91

{{') mjfther n, e,6. Ad fanguinis fpirltum (h*) Ni^rum fffitidiflimum Eph Nat. Cur. 1. c.

nti 10. la. Ci) Opufc. med. phyf. II. p. 311- ex femina .

(g) P. 805, Unciam in 14. unciis. (k) Idem femidrachmas 49. ex uHciis xio.

124 L 1 B. XXllL H E P A R.

ritu mifti Scbapev partes 5. Etiam in putrida fupereft bile. In felle ariimafiuni
a lue occiforum nondum 2. Cl. Stief minus , quam \n fanis armentis. Suilk
bilis dedit 11. idomas five fere 8. (,/) . Hartmannus non feparavit .

§. XVIL Sal volatUis,

Plufculi au£lores,qui bilis analyfin funt aggreffi, omnino falem volatilemfe-
parare non potueruwt {a). Pauculum alii admifcerunt (-^), & abundius audlores
ColleB. Chym. Leidenf. (c) . TSjeumannus invenit \. Bruno non fupra j,

In bile animalium lue enedorum habuit Ci. Stisf, fere ad -^.

§. XVIIL Carl^9.

"Poftqiiam abadluni eft oleum , carbo fupereft, uti de fanguine folet , niger-
rimus (/z), fslfo fapore . Copiam JSleumannus fecit 47. Viffcherus 4. Schapev
fere perinde . Ex eo incenfo fuligo (/»), fere infipida ad collum (c) retortae
aliqua furgit . Is carbo incenfus deflagrat , cineremque relinquit , in quo eft
falis fixi exigua portio (^) , cujus lixivium cum acidis eftervefcit (e) . In-
■venit Y"^, fere Neumannus ( e* ) . Cl. Stief a-ftimavit ad |-g-. (/)..C. Drelin-
court pene ad ~. {g). Minus dimidia parte {h) Pariftni (/). F. Hofman omni-
fio ad integram partem (k) : fic Barchuftn . Tantumdem Bruno & paulo ultra.
Sic etiam Hartmannus (/), non tantum, fed tamen ultra i. Schaper ad i. & ~.
Knjgth fere i^. {m)'

A putrida bjle nullus carbo fupereft (n) , cum ea degeneratio omnes faiesvo-
latiles reddat. Ex fale marino ortum effe nuperi {0).

Cum eo faie etiam terrae (/>) aliquid de lixivio fupereft. Eam ad 2. aeftimat
Barchufen . ■- , - , ' . '

§. XIX. jfnalyfis calculorum vejicul^ felle^ ,

Cum ii, certe qui funt de claffe infiammabili, biiis fere fint infpifTata , notl
putavi id praifidium detegendi veri negligi debere , quod poteft a calculorum
analyfi colligi ( i ) . Infipidi fere funt ( ^ ) , tamcn etiam amari , certe nu-

cleuS

• CO ^« Hamel Hift. Acad. p. 147.

(a") Hartman , yerheyen II. p. 90. Barchuftn ^
Teconi , Gaubius Comm. Nor. 1. C.

(b) Dojjte ^ f^erheyen p. 88^

Cc) P. 131. 131.

Cs) Democr. Chrffl. Vsffcher n. 4(5. Uertning
51. n. 4 Taconi . Dojpe . SpieOnann Eph. Nat.
Cur. Vol. X. obf, 94.

(b) Hartman , Taccni ad— — '.

(c) Hartman 1. c. Heuerman .

Cd) yijfcher n. 46. Narci/fus 1. c. tieuerman t.
3. p. 785« Comm. Litt. Taconi Abunde Dtmocr.
Chrift.

(e) Eph. Nat. Gur. Vol. X. obf. 91.
Ce*) P. 1134.

(f) Drachma sn 192. partibus p. 805,

(2) Vtrheiien p. 88. iinpuri vero duplum .
(n) Anc. Riem. 11. p. 17. nempe 5. dr. ejc
L'ib VI.
Ci) L. c.

5

Ck) Unc. 18 gr. 73. Alias tantum — nem-

pe gr- 7- ex drachaiis 77- & gr. 7.

U) Drachmas jo, ex drachmis 8S0.

Crh) Viffcher n. 47. UarcijJ.

(n) Struve Exerc. 3. p. 159.

Co) Ibid.

(p) Comm. Litt. Nor. I. c. Tacont Scafer .

Ci) Pondus calculi bilarii facit ad aquam ut
ad I. iio. & I. 34<). id 1000. Mufchenbroeck p,
5S7. Multo terte urinofi lapilli pondere minus.

(a) Mem. de Chir. t. a, pag. 586. Non ama-
ros effe Hartma» c. 5.

^ jBCT. jr. B I L I S. 12=;

cleus (b). AHqui in aqua folvuntur , non quidem omnes (0 . Solvuntur etiam
a falibus lixiviofis, quale tartari oleum eft (^).

In fpirltu terebinthinaj optime coUiquefcunt ( ^ ), etiam in oleo, certe ali-
qui (/). .

In fpiritu vini aiiqui folvuntur (^), aiii oon mutantur ( ^ ): ahqm tamea
dederunt tindluram amaram (/), fere ut fuccinum . In fpiritu nitri tenerefcunt
(^), & folvuntur, & nonnunquam eum acore faturato fervenc (/). Cum oleo
vitrioli non fervere lego .

Etiam in raphani rufticani fucco (>>?), crufta exterior mollefcit, & in fucco
cochleariae ( w ) , atque nafturcinarum plantarum hi calculi folvuntur , ut arena
(it in alvi excrementis ( o ) .

Etiam in univerfum fuccus vegetabilium tecentium i6lerum fanat (/>),&
fecit , ut calculi fragmenta prodirent ( ^ ); & in hungaricis bobus , adeo cru-
ftis bilariis infeftatis, uti diximus , recens & vernale gramen malum ita folvir,
ut ViennsB nullus calculus fuperfit (r), quo aguntur .

Porro , qui calculi inflammantur , folent carbonis aiiquantum cinerifve ( s )
relinquere.

Igne fubjeflo calculi mollefcunt & liquefcunt , ut cera figillaris ; deinde
phlegma adfcendit (^), ad paucas guttas, & oleum flavum (w)j porro rubrum,
denique nigrum empyreumaticum , oleo tartari fimile : & manfit carbo ater
{zn)) 8c fplendidus .

Plus omnino olei contineHt , quam urinarii calculi ( .v ) . Id oleum ab em-
pyreumate repurgatum gratum odorem fpirat (/). Idem cum fpiritu acido mi-
nerali coit (^), inque cryftallos abit .

Bilis in veficula fellis reperta , cujus du6ius obftrufti erant , infipida , nau-
feofa, ad ignem coagulabilis , ab admifto oleo deftillato deponebat terram cal-
cariam, dabatque fpiritus falis odorem (a).

Totum hepar cum veficula deftillatum dedit fpiritus alcalini partes 1-7. olei
flavi non tenacis y-^t» ( ^ ) ^

§. XX.

(b) Eph Nat. Cur. Vol. X. obf. 91*
Cc) Mofedex p. 14.

(d) Hales p. 191. WisUcen.

(e) Giorn. de' Lett. t. ji. p. 145. 147*
Cf) Taeoni p ^io.

(g) Strochtein Comm. Litt 1737. h, I, Fervc-
re cum eo fpiritu Grew p. is*-

(h^ ValifneY.

(i) Knoile,

(k) Taconi Mem. di FiCc. II. p. jo8.

Cl) De nucleo f^ieuffens obf. p, 113. de calcato
Gnw p. i-ji. qui de fpiritu vitrioli negat Etiam
cum aqua forti fervent le Roi . Negat folvi de
fuis , nitidis , per anum ejeftis inflammabijibus
calculis mifner. IH. p. 593. Negat Comm. Lit.
3743. hebd. »8. Negat Q\, Betx.oi(i.

(m) De Uriff. p. »7«
Cn) P. 18.

Co) Boerhaav$ de calcuf. p. 8.
Cp) Chcfeldei* p 167.
(q) G. V. Swieten p. 11 1. 134.
Cr) Kramer 1. C.

Cs) Mekel p, q6. Coe p. 99* Betz.old.
(t) Strohlein & ex eo , ut puto , Knolle ceco-
ndm. Anmerk. p. 578.

(u) Eph. Nat. Cur. Vol. X, obf. 91.

Cvv) Stfehlein.

(ic) Hales 1. c.

(y) Eph. Nat. Cur. 1. c,

Cz) Pumici comparat WesHcinus»

(a) Ludteiig de viis bilis cyil.

(b) S^islmann p, 179.

N

J26 L I B, XXIIL H E P A R,

§, XX, Horum experlmentorum corollaria *

Supereft, ut quantum ejus fieri poterlt , ex iis,quje produximuSjexperimen-
tis indolem bilis definire tenremus.

OjJJd non fit, primum dicemus { a ). Nempe non acida eft bilis , & adef*
vehementer ab ea indole recedit , ut nulium acoris ( b ) veftigium , in ea fola
jiiter bumores humanos, reperiamus, ne in oleo quidem , cujias elementum fa-
linum acidum eifs folet. Qjjod cum terra fervet in atra biie (-^*), videtur ex
cibis in acorem. converfis effe .

Neque eft alcalina. Qni Ci. Viri magnam in bile falis volatilis (c) copiam.
dixerunt, vehementer aberrarunt ab experimenris . Cum enim ex fanguine ^
DrJna, aliifque parribus humani corporis manifeftus adfcendat , & copia , de
fanguine , non exigua ( d ) prodeat , ex bile aut nullus obtinetur , aut nulii
proximus {e) .

Etfi nunc porro de bile fpiritus volatilis adfcendit , in quo volatilis fal cuni
oleo miftus contemperatur , etiam a fansuine bilis vincitur ; funt enim in bi-
~Ie, fecundum optiraa experimenta, partes fimiies decem (/), quarum ex fan-
gume partes fimiles prodierunt duodecim {g).

Contra bilis olei copia vincit, quaj fit , per eadem experimenta 7. partium,
quod in fanguine quatuor partes paulum fuperet ; cum tamen Gaubiance ( h )
rationes fint inter eas , qu$ olei in fanguine copiam parciffimam faciunt . Biiis
eft adeps lympha miftus Vieujjens (/),

Neque in fanguine is odor mofchatus ( y^ ) eft , qui in bile: fc-d neque ea-
dem terrs copia . Etfi enim non valde certa de ejus elem.enti ex bJle edudi
portione experimenta habemus, manifefto tamen calculi in bile adeo frequen-
tes , in fanguine vero ejufque polypis nunquam vifi , oftendunt portionem terrae
In bile fuperare .

Inde etiam pondus , quo cum fuo multo oleo tamen fanguinem aliquando
excedit (/(•*).

Acrior eft fanguine , cum fapore fit vehementiffimo , qui in cruore modice
faifus fit . Etiam magis penetrabilis eft, cum fanguis raro ex fuis viis exfuder,
bilis facillime .

Habet adeo id pecuiiare inter humores humianos , quod cum «adem fere
aqus copia portionem olei amari & penetrabjiis majorem admiftam poffideat ^
cui fal volatilis urinofus admiftus eft.

Cum pra;terea per experimenta bilis olea aqu^ reddat mifcibilia (/), etiara
ea dote ad faponem accedit^ cum qua a CI. viris numerata eft (w) , etfi uti-

que

ce fumta cum fpsntu vunoi! Jaaefcat f^feujjenf v"'' "" "'^""^ 52 2

phil. tranf. n. 241, Sed id experimentutri nullum y{] fumus L. V. p. 73.

acorem demorftrat. Tindcriam partem acidam r^s p_ j^^

efie cum oleo , FlDjier , ^q r^/rcher p. n. do, Conf. L, V. p. 73.

(b) Democr. Chrijl. p. 52. Spiritum tatnenme- ^g) Ibid Viffcher.

diu.m Spielmanr.us vocat , '., ; (h) FijTcher I. c.

(b") Galen. method. medend. L. XIV. '•>■ (^j) obf. p. 115.

Cc) StltJ diff. II. c. IX, n. 30. dc Iflero (^]^-\ p_ uj^ n^,

p. 591. CoIIeft:. Chem. Leid. Bonnuekor l. p. ;7. (k*) P. 106.

Sola continet alcali Coriatch. doitrine of acids /q ged. III §.6,

aarerted. p. 443. {m^Boerhaavehc.

S E C T, IIL B I L I S. 127

^ue fapo, qui ficcus fit, m eodem pondere multo plus falls continet ( n ) ,
Oleum eriam, quod in fapone falis lixivi portionem sequat , fuperat in bile ,
Habet enim fe ad fpiritum ut 7. ad 10. ( o ) . Sed fpiritus maxima pars aqua
eft , ut ea portio vix appendi poffit, quaj ad faiem pertinet .

Cum acor concentratus caiculus felleos refolvat , non credas ab acore eos
nafci . Ob vinum. acidum certis locis abundare legi ( p ) ; 8<. \n bibacibas frs.
quentes effe . Sed oftendi ( ^7 ), in regione cerevifia pene fola utente max-rne
frequentes effe > tum noftris in feminis ^ quse tamen vuigo folam aquam
bibunt c

§, XXr. Motus blVis . L Per duHum cholsdochum m duodenmn .

Cum de hoc motu diverfiffima; fententiaj fere a primis medlcins temporibus
per fcholas regnaverint , oportebat caute in his litibus progredi, neque admit-
tere quidquam, nifi quod fuerit irrefragabile .

Et primo ex hepate bilis per dudlum hepaticum in choledochum , hinc ia
duodenum fluit.

Etfi hsc valde evidentiora videntur, tamen, cum & ormi (^) , & nuper (h)
fit propofitum 5 bilem de hepate omnem prius in veficulam divertere , quam
ad inteftinum veniat, oportet addere aliqua ex communi lege fluentium corpo-
rum fumta .

Canalem hic habemus, ab hepate ad duodenum continuum ( c ), abfque ul-
Jo angulo { d ) y aut ulla valvula , viamque redlilTimam & deorfum ducentem
in duodenum ufque. Hsc via eft , quam proponimus . Eam cur bilis de hepa-
le non fequatur, adverfarii noftri tenentur oftendere ^

Difficilius ( / ) , equidem bilem ex hepate in veficulam fluere credas , per
viam furfuni ducentem , valvulis impeditam , anfraduofam , ad anguium omni
fere alio angulo minorem (^). Damus tamen fluere, fed certe per hepaticum
facilius fluet in choledochum,

Porro dudlus hepaticus cyftico quidem mafor eft (h), at minor choledocho,
qui eft communis utriufque truncus . Id argumento eft, & hepaticam bilem &
cyfticam in choiedochum convenire ^ cyfticum vero du6lum hepaticam bilem
non omnem recipere.

Denique, fi reponas (/), dudlum choledochum in vivo animale ab inteftino
certis temporibus ftringi , quod continuo admittemus , non ideo in veficulam
omnis & perpetuo fluet . Id , fi fieret , equidem & hepatica bilis & cyftica ,
nullam haberent viam , per quam id receptaculum inaniretur , quod quidem a
vero abludit . Si adeo tempus eft aliquod , in quo bilis cyftica libere in duode-
num inteftinum effluit , eodem tempore etiam bilem hepaticam fequum eft ,
viam in inteftinum habere facjlem.

Neque experimenta diffentiunt . Quoties enim dudus choledochus in fine

fuo

(n) Idem EletH. Chem. II. prop. 73. e. 18. 19 Seger a. 5. Lieutaud phyGoI. p. 141,

(o) In Gaubianis. EfTay p. 30;.

(p) Journ. de nriedec. t. 3. n 5. (c) P. 7 9-

(q) Obf. patholog. (_d) Conf. p. 80.

(a) GaUn. uf. part. L. I. C. 3. Facalt. nat, L- (^f ) Vide p. li?.

JI- C. 5. Ca> F- 95.

Cb) Launntius ^315. G- Cole fecret. anim. {h\ P. 96.

c. 14. Lijkr ie humor. p. 169» Siarfihus p. i. Qi) Lieutaud & aUi Cl« Vifl .

128 ' / LIB. XXm. H E P A R.

fuo contra£^us fblt (k); aut a fcirrhofo ( / ) pancreate coar^latiis ; aut ab alla
qu^cunque caufa angufcior ; aut demum a raanu inciforis ( m ) vinculo ( w )
conftriclus , aut tota veficula excifa (o), aut ea alioquin inutilis eft ( ^ ) : to-
ties etJam & du61us hepaticus intumuit , & quidquid choledochi fupra vincu-
lum fuit. Etiam aer in hepaticum porum impulfus choledochum facilius fu-
hiit ( r ) . Interceptus denique a calculo dudus choledochus fub ea fedt in fu-
niculum abiit (t),

Iteruni in vivo animale iter biiis ad duodenum ad oculum apparuit , quan-
do duftus cyfticus vinculo interceptus (k), aut veficula feilea evulfa fuit ('vv) .
Bilis enim fub oculis inciforis choledochum du<Sum tumefecit (a;), & in duo-
denum defluxit, idque replevit ( y ), aut in phialam, du£lui choledocho ap-
penfam (^) ftillavit. Cum callus porum choledochum conftrinxifiet, fuit am-
piiflimus {a) .

Cum denique adverfarii objicere poffint , adftri^la legitima in veficulam via
lion aliam fuperfuiffe , etiam abfque eo vinculo in aliis experiraentis hepatica
bilis, per fuas dotes facile adgnofcenda (^), de dudlu choledocho vivi anima-
lis in duodenum inteftinum effluit , aut in abdomen ( c ) , quando id iter in-
terceptum fufrat , aut dcraum in phialam experiundi caufa appenfam ( d ) .
Pfeffo etiam hepate bilis in idem inteftinum effluit ( e ). Cum hepaticus du-
fius dilatatus effet prster morem , choledochus pari ratjone diiatatus fuit (/).

Recle ita Rufus(g), Fallopius (b), &: Julius Jafolinus (/), & plerique (k)
Buperorum , bilem per du.«Sum choledochum perpetuo excerni docuerunt , tum
qui nuper de induftria inquifivit Cl. Giering (/) . Sed etiam Vejalius (m) admi-
ratus eft,, cur bilis non reda ex jecore in duodenum veniret»

§. XXIL IL Ex ve/icula fellea ^ fiuit in ^uodenum ^,

Minus eft dubii in hac thefi. Preffa certe veHcuIa vel in vivo animale (^),
vel in cadavere ( b ), bjlis in dudum choiedochum & duodenum ( c ) intefti-

jium

(k) Mem. de T Acad. 1704. P* 157.

<1) Chejdden p. 166.

(m^ Cabroe. obf. p. J6.

(lO Bahn p, 231. Mal;^igh de liene p« uo. JV-
ger p. ai.

(jA Verhsfen II. p. 80. Fiz.ei de llene p. 145.
Ccuder de ferment. p, 111. Eyfel de morb. reg.
Bohi%. p. zji. & inprimis Evuald ds foiTino , ubi
biiis multa fuit,

Cp) Ludvuig.

{t) Giering p, 360. 36I. 361.

(O ^iyin. a.pud Savaft, fpecim. lithogenes .

(u") P'erheye'2 l, c. Malfigh. 1. c. So*«. p. 131«

(vv) In cane Barthol. Cent. II. hift. 8i.

Cx) MrlPigh, de hep. pag. 71. Verheyen^. 8e.

Cy) Vevhe^en , Malpigh. hep. p. 71. de liene
p. 110.

(i) Teccop apud Fechlitj^ purgant, pagj;* S^»*
50J.

(a) In cane Barthol. Cent. II. hiil. Si.

(b) Bohn. p- 136. Segevui ipfe n. 5« Metam»
apoll. & ajfculap. p. 15.

(■c) Malpigh. hep. p. 72. Bohn. p. 232.

(d) Reverhorji p. 31. Muralt vademec. p. 78,

(e) Giering 1. c. p. 360. Caldefi p. 39.

(f) Ludwig 1. c.

Cg) Part. hom. II. p. 58.

Ch3 Obf. anat. p, 377-. & Sal. yi/^erfwi<, ^.74«

0) c. s.

(.k) Rtolan. in Lauvent. p. 660. Ghffcn c. 17«
ao. Bohn pag 143- Aft. Erud. ann, 1683. BelU'
nus Hetfier Primit. Poion. II. p. 11 s-

(1) <^e\eB. Frarcf. t. 3. p. 371. &c.

Cm) L. V. c. 7.

(a) Barthol. anat. p. 150. yirs ejus Bthn p«
141. perfacile Peyer p. 33. 70»

(b) Ssmper vidi fuccedere, %. facile*
{,ij Gtering p. 361.

S E C T, 111 B I L T S, ii^

fiu-m exit ; segriufcule nonnunquam , ob valvulorum du61um cyfticum (J) , 8c aee
etiam veficuIsE impulfus inteftina fubit (e) : vicifTim flatus de duflu choiedocho
(/), aut aer de inteftino redux (^), etiam fpjritus vini (^), veficulam fubit ,
neque id facillime (0. Ssepiffime eam , fuo viridiffimp colore confpicuam , m
ventriculis avium , pifciumque vidi (i).

Hinc a fcirrho dudum choledochum (k) comprimente, vefieuia retenta bile
turgidiffima fuit : & fimilia fiunt du£lu choledocho filo intercepro (/). Et cum
glandulas cyfticae fcirrhofiE effent , veficula pleniflfima (m) fuit . Cum oftium du-
5us bilarii ad duodenum fcirrho claufum elfet, veficula feliis ampla (m'^) Ad-
dunt aiiqui, ftylum facilius ex veficula in cyfticum dudum duci (n)^ & valvu-
las ejus du(5tus apertas effe verfus duodenum , non ita in veficuiam (o).

Neque penitus contemni debet choledochi dudus diameter major diaraetrd
dudlus hepatici . Ejus enim prferogativae caufam oporret in cyftica: bilis afflu»
xu quserere, cui jundas cum hepatica major canalis debecur, quam quidemhe"
patics foli.

§. XXIII. III. E^ hepate in veficulam .

Poffit id iter improbabile videri , folas rationes aquilegum audienti . Cunfi,
enim du6ius cyfticus cum hepatico parailelus ( a ) fere fit , & ad angulum
rninimum cum eo coeat , poflfit videri , infiBities faciliorem .& ex hepate (5c
ex veficula in duodenum iter effe , quam ex follicuio in jecur aut viciffim.
Videtur etiam dudum bilis ex hepate advenientis adeo parvum angulum cum
cyftico du(5}u facere, ut in ea parte bilis, qu£B hunc cyfticum dudum fubeat ,
vix quidquam fuperfit virium (b).

Et tamen hepate in cadavere humano prefTo , bilis facillime (c) in veficulam
venit, ut ipfe lepetito vidi (c*)

Aer in du6lum hepaticum miffus, & ipfe eam viam non difficulter fequi-
tur ( ^ ) .

Sed & bilis in vivo animale ex hepate adeo certo veficulam fubit , ut ea
Hailer Pbffiolog. Tom. VII, R . re-

(d) Idem p. jfii. (k) Harder apiar. n. 6% Mieg. Thef. arvat. bc-

(e) SanEior- jn I. Fen. p. 469. tan» Ckefe/den 1. c Ketkring obf 65. Ridley obf.
(f } Giering p. jfir. p. 137. Vater divertic bil. p 28 & Btai mifcell.
(g) In rschit cis Buehtier de eo morbo p. 10. anat p. 197. obf 4. p 11. Pene manifefto enira,

II. His bilis nuila . quem dixit cyflicum, fuit choledochum .

(hy Tubuli hepatis concreti in homine , qui (1) Seger p.n.

folo fpiritu vini vixerat Behrens dialet. p. 394. (m) Btrtrandi p. 14.

ex Dreiincourtto . (ni*) M:eg. thef. anat. bot. Sc in ea,puto,o!>

(i) P. 364. moram calculi i8.

(i) Ad iter bilis ex veficula in duodenum . (n) Sehelhammer phyfiolog. p CCXIV.

Duftus choledochus conflrictus , anguftus , iixlue (o) Lorenzjni p. 2j 24. Calde/i p. 40 Natu»

vaccarum , & veficula diflentiffima Turfen de lue ralis hajc ex veficula via eft . Gliffon p. 184.

boum. Duo(*eni oftium 3 fcirrho claufum , vefi- (a) P 95.

cuU perampla , Mieg thef. anat. bot Pancreas (b) L. VI. Utebatur eo argumento Cl.Palfytt

tumidum , vtficula pleniflima Ridley obf. p i6i. anat chir. p. 146.

Pancreas induratum, veficula triplo mz.')OT Clofff. (c) In putorio &c. Caldefi p. 39. in srinaceo

Nuper in voivulofo puero , quem mori vidi , Fanton, diff anat p 5.6$.

Veficula viridiff ma , b;!e pl.:-niflima,quam incertam (c*) Negat, non bene Caldefi p. 39.

ob caufam,premendci fson polfes de veficula exptllere. (d) DifficiliMS Giering p. 36»,

230 , L 1 B. XXIIL H E P A R .

revjn£la cyfticus dute verfus hepar mire intumefcat ( e ) j exqiae eo , qua
parce ad hepar pertiner, intra fex horas uRcia una bilis effluxerit , & femun-
cia m una hora (/) . Vifa eft etiam bilis in laceratum foliiculum apertum fe
cffudiffe (^), eumque repIeyifiTe (/y). Cum in veficula fellea calculi elTent , dila-
tatus fuit dudus hepaticus (/'), & cum veficula deftruda foret, & dufius cyfti»
cus filo interceptus, choledochus , qui folus nunc bilem hepaticam efFerebat ^
niajor fuit (k), & cis vinculum cyfticus intumuit . Contra,cum veficula abfqiie
bile contraf^a effet , duflus tamen cyfticus liber erat, ut bilis ab hepate adve-
nire poffet (/) . Cum duflus cyfticus coaluiffet ^ hepaticus latior fuit j & redk
via cum choledocho continuus ( /* ) .

Sed m primis bilis de hepate in veficulam venit, quotles via ad inteftinum
xion patet. Poteft autem intercipi ob dudum choledochum finum:que in primis
cum pancreatico canali communem compreffum , dum inteftinum flatu diftendi-
tur (w). Neque enim de duodena inflato aer in dudlum choledochum venit(>0.
Duduni vidit Fallopius (o), ea ex caufa bilem ad hepar venire . Cum fungis
comeftis (/»), duodenum mire diftentum effet, du6ius choledochus quafi ligamen-
to ftrangulatus fuit . Et cum dudlus choledochus inflaretur , primo diftentum eil
jnteftinum, denique aer in cyftidem fubiit (q).

Porro poteft inteftinum contrahi vi periftaltica , ut anguftum , durumque
£at j & circulares fibrae undique viilofam tunicam ad mutuos contradlus uf-
geant : maiim enim hac ratione uti , quam fubtiliori ( r } illos dudus per
tiiatum fibrarum carnearum tranfltu . Quare in diaftole ( j ) , bilem in duode-
sium evacuari , non in fyftole ^ in f^/ftole autem veficulam adire ( ? ) , fcri-
ptum eft . Conftridione certe inteftini , quocunque modo ita interceptum vi-
di vix du£ium choledochum , ut neque bilis effluere poffet , neque pancreaticas
fuccus .

In ejufmodi cafu , ut in colica pidlonum (u), in quo inteftina mire ar<fian»
tur , bilaria veficula bile turgec : fic in morbo boum ( m; ), cum duodenum
i?iflammatum eft , & a pharmaco quafi graviori ( ^ ) , tumet eadem ; fic a cro-
ci metallorum ufu ( ^' ) ^ & a venenis ( ^ ) , qus IVepferus ( a ) fuis beftiis
©htrufit .

Huc etiam iderum infantilem referas, qui rheo aufertur. Du£lus choledo-
«Isus videtur a coaguio cafeofo obftrai («*)»

Qua-

(e") Bohn, p, 245. Blanchi £, i, p, S05,

If 3 Seger p. sj. £4.

Ig) Bohn. p. 134. Bianchi,

^h} Lang. phyfiol. p, f,

Ci) Ludvvig.

(k) Evvald de fomno.

CO Schmiedel 1. c.

(i*) Ortejchi diar. venet, L p, loa.

iTR) Giering p. 364. Conf. de «luflus efidledc
slii cosnpreiRone Hamlfeigsr phyfiolog. p. 310.
313.

(n) L. c. &/sring p. 369, 370.

(o) £t slii , ut Lieutaud phyfjol. p. 142» £/)^.;/5
y. 30 3r.

(p) Mem. de 1' /icad. J749.

(q) Gievir.g p. 3^4. neqae taroen faclllime.

is) Duos anuiss, dilstrjits.Ti a iibris inn-irQ.

dinalibtfs, flrings.atera j a sircularibus faflumJ'^-
gerus habet p. as> i6.

(s) Gisving p. 371. Sager p. 9.

(t) Gtering p, 373, Cajfebehm^ Lcnnz.^ !. c,
S>. ai.

(a) Jourfi. med. 1761. m. Mai-s »

(vv) Lan^guih de morbo boum .

(x) ncfman Med. Conf. t. 4» Dec, 4. C. 7.

Cy) H////. Cer.t. IV. n. 79- 80.

(z) De cieut. p. 118. 145. i55' 139- i^i. 3§o.
185. 101. »4^. J45- SS^^.

(a) Fallopius , g«>-^e/ I. e. p. asj. Riolams p.
6*3. Ludvvig pro^r. Hi ob idipfura Ja exitu ob-
fiacdum.* tiii. JnfoHnus . Fetit apad Palf^n s,
p. 7:59. Thef. Paris ann. 1744. edits .

(a*) StQ^ch KirJerkran-kbiis. p. 37?'

S E CT. m. B I L I S.^ ^ i->i

Quare c<3mmuni fcriptorum anatoTnicorum confenfu bilis ab bepate in Tefi»

cuism venit : tantum ut multi , eofque inter 5c nos , partem aliquam eo ve-

nire ftatuant , iis temporibus, quibus impeditus eft bilis in duodenum exitus .

Credas autem tantam bilis portionem ad veficulam venire, quantam cyfticus

diidus (^) admittat .
Aiii perpetuo , & omnem bilem ea via ducunt , contra quos diximus .

§, XXIV. Num alias per vtas btlis ex hepate ad njeftculam ventat ,

Oftendimus alio loco (^), anatomen nuUos duclus admittere, qui ab hepate
iti veCcuIam bilem ducant, prseter cyfticum, quem diximus ; ne tamen obfici
polTit, ignoratas nobis, & nimis forte fubtiles vias aliquas occultafque latere ,
per quas hepar in veficulam bilem fuam mittat, oeve, ut fspe fadum eft , re«
fpondeant nobis adverfarii , non ideo non adeffe eos canales, quia oculis noR
patent, audiendas funt^ quas proferunt Cl. Viri rationes.

Primum ergo ajunt, piurimis in exemplis , cum dudus cyfticut a calculis
daufus eftet, tamen veficulam bile j^lenam , & permagnam (^) fuiffe : & cuna
eodem •impedimento , bilem de ulcere prodiiffe (c), quam non alia via credunt
advenifTe . Nam, & liceret quidem Ci. Viris eo argumento uti , in folliculo
ipfo nuUa bilis generatur. Plurimis exemplis confirmo , biiem abfque amarore
cfife , quK in veficula cum calculis felleis nonnumquam fupereft .

Ad h^c reponimus , nunquam fabricam aliquam debere ad necefTitatem hy-
pothefeos fingi , oculifque fidendum effe in iis , qus oculi detegere polfunt .
Deinde ligato, quod dtidum citavimus , du61u cyftico (d) , veficulam inanem
reperiri , & perinde inanem, quando hepar ob duflum cyfticum obftru61um ,
aut certe jnuco (e) plenum , aut ob proprium fcirrhum bilem non poterat fub-
SPittere (/). Ita neque fiatus per dudum hepaticum in folliculum penetrat ,
quando cyfticus (^) ligatus fuit.

Et bilem , quae dicitur in veficula fuifie (h) , cum cakulus du(flum cyfti-
cum clauderet, eam quidem iners fuiffe feri (/) infipidi genus , mucive (k)
puro , quale procul dubio veficulas glandulse mucofe (/) generant , & cura
du^us cyfticus a cakulo obftrueretur, cis lapillum verfus hepar idem bile pie-

R 2 nus

(b) Vifheyen II. p. 79. Cor.f. Gliffon g. 159,
I©i.

(a) P. 541.

(b) Reinhart de i£^ero . Roedsrev pro^r. ann.
1738. Senac. in Heijler. p. 172. Fanton diif anat.
p. i6|. Duaruir. librarum capax Rayraond 1. c.
II. p. 141. 144, Septern uncias lon^a Ludwig 1.
C. Blat mifc. p, 198. Perampla Mieg. Thef. anat.
In ea fefquipinta bilis Ruj/fch obf. Etiam cum
callus dudtum cyfticum comprimeret BagHv. p.
579- Ciim duftus cyfticus connatus efiet Hsnksl
Vll. Saml, p. 12. 13. Bias L. II. obf. 4.

(c) Taconut Comm. Bonon. t. 1. p. i. p. 116.
(i) Seger p. 14, 10. quod egregium experi-

Bientum eft , Onlob. p. 133.
(e) Seger p. 14.
(f^ Ktrkrins. ^^^' S2. Luilvvfg, Horji obf. 7,

(g) Pfimlt. Polon. IL p. iix.

(h^ 7. 12. 14.

0) Ad ignem ceagulabile Bennet ^.^^.Ludvvrg.

(k) fTasnevvrfgth p. 71 Obff. noftr. jj. h. i„
1. 3. 4. Coe p. 90. 91. Taconi tnemor. di fif. a.
p. 314. Hofman Med. Confult £. t. Dec. 5. caf.
9. Subfalfus vix amarus liquorad Wht&m Swieten
3, p. 10!. Cum rob comparat Reinhart. Amurca
mera Banh. Aft. Hafn, t. 3. obf. 38. Aqucus hu-
mor Ruyfch Centur. n. 87. Lieut. p, 306. Seruiu
Rafmond !. c. Liquor a bile alienus Ludvvig,
Pituita Act. Lit. Soc. Suec %7%6. pag. t^6 Nul-
la bilis Juch. de fero & bile Journ. med. 1755.
Novenib. phil. tranf. n. j. Vis quidijuam Peter"
mat.

(.1) Fantott. anat, p. 111.

1^2 L 1 B. XXIIL ^ H E P A R,

sius fuit , veficula inanis Qn) . Cum veficula fellea nulla appareret in cadavere,
reperta eft contrafta, inanis, limpida, aqua plena , calcuio in cellu'a iatente
(m*). Cum calculi obflraunt oflium veficul^ , intus non bilis, fed ferum fuit
(w**). Cum calcuii eflent in vefica feiiea & in dudibus, nulh bilis (mi) aut
paucsE in ea guttx (w) fjerunt. Pallidum etiam probabile ferum fuiffe , cum he-
par induruiffer, inanemque veficulam (o) , aut bilem inertem reperio (p), qua-
Jis etiam eft in veficula vermibus plena ( ^ ) .

Et non negamus quidern, poiTe a calculo du6!ura cyfticum exquifite claudi
(r). Noa ideo tamen fuerit demonftratum , perfede ciaufum fuiffe, in iis esem-
pljs, Jn qujbus biiis in folliculo erat (s) . Vcram bilem in caiculofa veficuia re-
peri, quoties aditus per dudum cyfticum» apertus erat (t).

Blafii cyfticus du£lus , ut •femel repetam , videtur choiedochus fuiffe ( u ) .

Fantonus fatitur {'w) obturato dudiu cyftico in bove potiffimum, veficulam
grandefcere .

§. XXV. %^n njeficula fellea propviam blleyn generet .

Altera prieter cyfticum du£lum via , qua pofTis fufpicari bilem in follica-
lum venire , ipfa eft veficula , in qua magni viri propriam bilem generari do-
cuerunt {a).

Eam Cl. in Belgio {b) viri ita ornaverunt, ut omnis omnino bilis in folli-
culo nata, tunc in hepar tranfiret , inque duodenum, etfi poftea Vir ///. (c) ,
in hepate particulam bilis feparari faffus eft,

Exemplum anguills: produci video {c*) , in qua non aliam biiem ajunt efte ,
nifi cyfticam : tum argumentum exhalationis injeda: in arteriam hepaticam aqu^p
aerifve impulfi, quaj lit in veficulam {d).

Omnem quidem in veficula bilem generari , opinio eft dudum deferta . Tot
«enim tum animalia fint, qus folo ex hepate (e) bilem feparatam habeant ,
omnino repugnat , aliis in animalibus fimillimis & congeribus (/), hepar bi-

km

(m^ Palf^jn Ital, II. p, 19! Peti? Mem. ChJr.
1, p 2,86. Fontan. ad yefal. pag. ar. Cum hepa-
te ir.a-xinr.o Famon. obf. 5. hieutaud Mem. de
3735. n. \ F.jfays aag, 33 J. Strohiein p. 17. Fere
fimilia habet Chefeld. p. 116. tancif. Epiil. m
Galler. di Minerva t. 7. p. -198.

Cm'*) Lieutaud efTays p. 305.

(n»**) Taconus mem. di fific 1. p. 313= j!4-

(m-|-) Phil. tranf. n. 142»

fn) Beiz.old K. Svvensk. Acad. Handlins; 175»-
Trim I. Pauca & lcnta SauhbeHch, Bayf%avd cnm
hepate duro veficu'?. alba parva Buchvvald quadr.
©bf. a. Nietner de gland. natur. p. aj. & cum
in eo feptem effcnt calculi Dilthsy obf. 8,

(o) Heuerman t. 4. p. 33.

(p) Eph. Nat. Gur. Vol. obf. J43. Planem de
snonftr. Confumta in fcirrho hepstis vefieula
Keykving obf. %x.

(q) i^r/«y ad Hildanim .

<r) Reverhorji jn ic. & Ccs, Mek?l, p.^i.Bar-

thol. Hiil. 54. Cent. II. Roederer .

(s") Henkel.

Ct:) L. c. Hiil. II. 33.

(u) L. 2. obf, 4-

(vv") L. c.

(a; Franken de hepate ai. Alhinus pater apud
Afdinois fund. med. anat. Aliquam Galeaciuv
Comm. Bon. t. 2.. p. 136. aliquam perpaucatn
BergeY p. laj. Bchn. pag 241.

(i)) Back. de corde f. 11. c 6. Sylv Diff.med.
6. p. 17, a8. tum Vieujfens Ir. des liq. p, 355»
Obir. pofi. yerheyen p. 36.

(c) Prax. Med. 1. i. c 44. p. 19<5. & fimili-
tcr aliquam bilem in hepate concavo parari i'ie:t]Jr
poft Ferhsyen t. l. p. 36.

(c*) Ten Rhyne art. ined. p. is,i.

(d) Sylv. Difp. med. VI. n. 53. Orthh, n, :a,
Franken 1. c. Uales hemaft. p, uj.

{q-) P. 88.

S E C T. IIl. B 1 L l S. i^^

Jem non gignere . Neque foUkulo naturam egere, ex eo oftenditur,quod verc^,
amariffima , bilis abfque ejus adrainiculo generetur, vel in nonnullorum anima-
lium hepate (^), vel in hominis dudiibus bilariis, dum mora acceflferit (/^).

An vero aliqua bilis portio, eaque amr.rior , in veficula generetur , magis
quzri poteft ; cum folliculos in ea videamus , & facile exhalantes arterias ad-
mittamus, etfi Galeacto ( /) ea exfudantia oftiola non contigit videre .

Sed neque hanc partem hujus liceret admittere bypothefeos , proxime prio-
ri capite propofits : vindo nempe cyftico duiftu in fano animali : aut in ho-
mine morbofo obftrufto , non alius nifi infipidus mucus ( /^ ) , in veficula re-
peritur, quum oporteret copiofam & fincerifTimam bilem in folliculo efife ,
poftquam blandior hepatica bilis a veficula averfa fuit .

Ita nobifcum ClGierhg (/) , Segevus ^ aliique (w) . Mucum certe molleni le-
nemve in glandulas depofitum , & exhalabileni ab arteriolis aquam in hanc ye-
ficulam credo deponi , ut in urinariam . Quam rationem ipiam olim protuli ,
dari animalia veficula bilem fundente, abfque canali , qui ab hepate eam bilem
afferat, eam nunc antiquo redius,ex comparatis animaliumexempIis(n)do(fiior.

Manifeftum contra mihi videtur , etiam collato veficse urinarix: exemplo ,
bilariam veficulam receptaculi loco efTe , in quo tamdiu per jejunia animalis ,
in laxum folliculum colledlus , is liquor affervetur , donec uberior copia, qua;
fufficiat, fub ipfa neceflfaria coquendi cibi tempora effundatur

Neque dubito, moram , exhalationem venofam , calorem , vicini inteftini
coli putredinofum halitum , humorum humanorum ftagnantium ad putredinem
naturalem inclinationem , hepaticam bilem aquofam , tenuemque in amarum
( 0 ), acre , vifcidumque fel convertere , quale utilitates vits animalis requi-
runt. Nam eas dotes ipfa bilis ftagnando acquirit (p), & affine cerumen,

§. XXVI. IV, ^veficula ad hepar .

Hoc iter & ipfum parum probabile videtur: ob angulum acutiffimum ( ^ ),
quem cyfticus duflus cum hepatico intercipit : ob refiftentiam , quam credas cy-
fticam bilem reperire, quando per canalem ininus latum adveniens fuperandum
habet momentum majus bilis hepaticas , & per majorem canaieni advenientis , &
accelerats ex venofa ratione, & cum totius vifceris preffio ex innumeris , con-
jundis , multo latioribus canalibus , biiem in unum anguftiorem dudlum urgeat.

Et tamen prelfa veficula ( i^ ) , bilis in cadavere asque facile in hepar redit ,
ut in duodenum effluit . Idem iter in lutra legit ( c ) i neque neceife eft ii-
gafte duftum choiedochum («^) .

In

(g") P. 104. (n) P. 9(5. feqq.

Ch) Ibid, Ludvvig progr. Co) L. VIL p. 315«

Ci) Comm. Bonon. Cp) Ibid.

(k) Wainewrigth , Bianchi p. ^78. lOS?. Ma- (a) P. 95-

cus fubniger, Caldefi p. 41. cum valvuls delsts (b) Bohn. p. 141.

effent . CO Mem. des fav. entrang. t. 5. pi aoT._

U) P- 374- C<^) Ut Caldefi p. 450 inque putorio aliifqite

(m) Wainewrrgth &c, aninnalibas p. 38, 39,

f ^4 ^ ^ ^- ^^^^^- H E P A R .

In aljis ctiatti atiimalibus hepaticus dudus cum cyftico ita imltuf , tit buc lc
jiiuc, ad hepar & ad duodenum , pari libertate bilis fiuat (.e),

Impulfus etiam veficulae humor 8z per duodenura & per duftus hepaticos
■jeffluxit (/).

Non ideo credo m fano homine bilem cyfticam ad hepar venire . Nonvideo,
ut fuperare pofTit bilis advenientis de hepate per redam viam flumen , a quo
verfus duodenum depeHitur.

Quando vero pertinax obflrudlio dudum choledochum claufit, calculufve iter
ad inteftinum obfedit, videtur de ipfa cyftide fellea bjlis in du6}us hepaticos ,
perque eos , in venam cavam , & in univerfum corpus fe diffundere . Id etiara
iter liquor injeftus in choledochum dufium legifTe vifus eft (g).

Bilem enim cyfticam effe credas,quod ea muito quam ab hepate exfpeilarc"
tur, magis amara , magifque tin^oria appareat in venis & in arteriis ( /^ ) ; iis
fanguine (/), fero (,k)y urina (/), in faliv-a (m) , fputo (n), m fudore (o), ia
squa abdominali (p), in adipe (^), & cellulofa tela (r), in femine (j), in in-
teftinis (f ) , & membranis; in adnata in primi-s (u) oculi tunica, qua fede pri=
ma f^avedo apparet (w): nonnunquam ia ipfa cornea oculi tunica(A;),& in te-
nuis meningis cerebri parte cellulofa (/ ) : demum in jpfis ofTibus (^).

Non ideo omnis ivlerus eft a cyftica bile . Credas omnino longe ^Dlerumqut
effe ab hepatica , retrorfum revoluta , quoties eadem oftaculum habeat in dtJ-
du ehokdocho (a), Huc iflerus nuper riaterum (^*) pertiaec , quem vulgo ,

& re»

(e) Fantcn. diff. anat. p. 163.

(f) Segsr p. 10.

(S) Sfv. diff. VI. n. 51.

Ch) yefal. Chin. p. aj^a.. Stork ann. pag. 150.
151.

(i) Abfqa({ rubore VVol^ obf. la. Pallens viri-
dis Daviiis pag. 40. Flavus Petcr^nan , Schult. de
iflero p. 17.

(k) Schwenke p. 181. etiam ainarum Bianc-hl
p 76. Cheyne method. p. 116. Tingens Q_uefnay.
Flavum fe reperiire amarafli nunquam Stutbe
pbiebotom. \„ ji6o

Cl) Prima nngitur Swieten t. 3. p. 141. Ffa-
viflima rieujfenf obf. p. 25!. Coe p. 14 j, Cevat-
hri de morb. nolan. Viev.ff. obf. p. 351. Plemp.
munit. fund. p. 97. Amara Mead. poif. p. 54.
3S- Amariflima Woodwavd cafes p. 189. Tincto-
r!a Stork. EC cf a fociet. at Eciimb. I. Beyger.
Willis urJn. p. 350. Schulz.e de iftero -p S. Biaft-
chi p, 181 Qufjn.ty . Acerrima , lintea erodens
Salmuth II. n 4. Neoabat tineers Malpighius
pofth p. 153. PvEtle f^atey uromant. p. 13 non-
nunquam tingere . Niger iclerus a bile aigraEph.
I^at. Cur. Dec. 8. obf 30.

(m) Amara Eff. of a focift. R.t Edimts. t. i.
p. 3'o. Swietcn 1. c. Crocea rakar. med. ratjen.
p. 141.

Cn) BraffavoJa in aphor,

Co) Effay of a fociet. at Edimb. t. i. p. 310.
BoreU. Ctnt. I cbf 68. Hue odor i£lcricoru:n
violatus Mead. poif. pagin. 34. 35.

(p) Eph. Nat. Cur. Dec, I. a:in. 4. 5. obf.
193. Et ipfe vidi ,

(q) Mtad. monit. p. 16%. Facile i^avefcit ab
iftero^ adeps Morgagn. p. 74, Fus fiavefcens ex
hepatis uicere Defieu p. 475.

(r) Ediffib. EfT. I. Ed- 4. p, 159. in ftbrifeus

malignis fiavus liquor .

(s. Peterman Dec. 1. obf. 9. Non in ladte^ ut
liumore exof.eo G v SwLsen t. 3. p. 141.

Ct) Guarinoni .

(u) Lifser aq. med II. 4ngl. p. laj,

(w) Coe p 186 1S7

Cx) Non vid t Mo^gagn. \\. p. 7 T. Sed ex
aliis exepipU r-efert . Inde , puto , flavefcencia
vident , fed raro iiflerici Salea fympLom cauf.
L. I F. Hofnan.

Cy> Mo^sagn ibid ,p 74. Serum. cerebri Sfoc^
Cerebrum fiavum Fanton obf XI

(z) Kerknng. de Haen rat medend. IV. p.iir.
P^ft5ff-/j«« StO'ck I. c. p. 150 eiiam oartilagines
Peterman Storck ; & oflium membranas Falifner,
oper. t. 3. p, 197.

Ca) Bo;inet obf, li. iz. 13. 14. i;. £ff. of
Edimb. t. i. p. 5i4- In eo du£lu tumor & calcu-
lus Peterr/tan . A fteatomate ampleflente du6ius
bilarios a coUo vefscula ad inteflinum ifterus
Henkel II. Saml. p. az, Oftium fcirrho claufutn
Mieg. Thef anat. bot. ad finem adftriftum Cabrol.
cLf. 10. Scirrhus comprimens oftium Eph. Nat.
Cur. VI H. obf. jo. A ftricfura dudtus choledochi
ej: fun^o venenato Mem de 1' Acad. 1749. A
pancreate cartilagineo comprimente dufl:um cho-
iedochum Bartcletti f. 197. 198. A du£tu cho-
ledocho obftru^to toto Eph. Nat. Cur. Voi. 8.
ohf^o. A calculis duftum choledochum obftruen-
■iibus Coiter p. iii. A pancreate , duodeiio & j-s-
juni parte induratis, hinc oftio intefliaali duftuj
choledochi obftru6lo Eff, of a Societ, at Edimb»
I. Ed. 4, p. i<55. 1(5(5.

Ca*) Sflvius . Hecquet Med des pauvres 11.
p. 27 1. Monro Edimb. Eff. II, p, »43, Bagliv,
Ffax. med. I. u g. 83,

S E e T. Ill B I L I S. 155

&. redie puto, choledocho du<5lui per cafeofa concrementa obfliruSo tribuunt
(a**)f m calidis infulis frequens (^f) . Nontingit oculos ob bilem forte blan-
diorem (^tt). Aut in hepatico (i») , aut in ipfo fcirrhofb hepate (c) , aut in
ejus ulcere (<j/) , aut demum ipfa in veficula mali caufa eft, in quam fecundum
naturse legem bilis hepatica divertit. Nam etiam in equo, veficuia deftituto ,
iderus eft (e) .

Frequentar certe (/) : etfi non femper (^) , cum ejufmodi lapiUis iderus
coHJungitur (/j), & iis calcuUs edudis fanatur (/) , aut per anum expulfis (y^) ,

quos

(a*«) Monro ^agHv.

Caf) Barbados HHlary p, 61.

Catt) Edimb. Eff 1. Ed 4. p. 139.

Cb) Morgagn fed. & cauf. »orb. II. p. gtf. I.
c. Finis conflriaus Cahol. obf. i.

CO ^ret. diut I. c. s. c^l. tard. affeft. L. 3.
e. 4. 5- Letgh. Exerc. V. p. jij. refal. p. 168.
Schaarfcbmtdt 1740. n. jr. Dodon. prax. p, 591.
-&oerhaav. ex -y. Siarefe« i. p. jj^. La„f.y: Djfl-.
3. P//<7«/ fpicil. p. 149. Woodward cafes pag.ip^.
197- Seleft. Francf. Vol. IV. Camer. hepat. de-
iuntt. exftifpic. Lancif. Gall. di Minerva t. 3.
p. 198. Jfer^.'««g obf. 8i. In i^ero nigro Sel.
Francf. Vol IV.

(.d) La Motte obf. 134. Do^o« pcP. hlft. vki&
*• \5' Ab hepate inflammato ^ret^ui , F^«?o».

(e) Gil^fon p 297. in oculo confpicuus .

Ct) Frequenter SanHor. meth, vitand. error.
p. iS4' Hefman bilis , med. & venerr.B/7g//v. p.
43 j. Add. exempla Guideti apud Bianchim hift.
hepat. 3H. t. a. p. 318. c*f/e/rf p. ,6^. c« p.

li* \^l-y^f^^m»^ veram efTe caufam ifteri
Eil. ot Edimb I. p. 265. Davemey .

Cg) Mcrj^gn. I. c. II. pag 4^. 84. Sed. cauf.
11. p. 117 355. 443. PecMin. I. obf. 58. Falca-
venght mti. rat. 1 c. p. 1,37 «,„/««. p, ,17.
V S//V/&J i>,jfy„j^^ j^eque ;„ exemplis Bet?o/<^
de choiehth. W'.^/,, cicut. p. ,76. apolex. p. 356.
Ruffel p. i6j. phil. tranf. Vel. 50. P. 2. p. 545
547. ^^/*/«er/ oper. t. 3. p. 595. Stor/I ann I.
p. 119- Rafmo»d. n. p, 141 144. ^/'/^/. Journ,
" ^rv^''*^- J*" ^'^ f"« iftericus V.Wilhel-
Kvs eleaor, cum fuo calculo felleo galls aquali
Bierwtreh {iru&:.. hepat. Neque sum 180. calcuHs
alius umeltn. p. 7,

Ch) Fere femper Coe p. 113. Add, Pox.Z.i p.69,
G. v, Swteten t. 3. p ,07, p;,„gro/. Pentec. V,
ebl. iz.BtlUhuit Journ. med. ly^^i?. Bo««ef fep,
t. 3. S. a n. 36, s. ig obf. 4. 8. 25- Addir,
Gbl. II. B/eg«,- zod GalL I. p. 05. Borell. obf.
4' CeHS, I. Msnhetti p. 37. pjjii. tranf, u, 142,

30(5. H?/</. cent. I. obf. 60. Rolinfon of the ftoHC.
Coiter p. 121, Geuder 1. c Kundman p, 508. T.3-
w« p. 316. Peterman Journ. de med, 1736. m.
Nov. Journ. Sav. 1697. n. 3°. Meerman Eph.
Rat Cur. Vol. 8. obf. 70, Eff- of Edimb. t. 2.
n. 28, 39. Sehneider catarrh. L, 3. Grtefchi di»r.
venet. p. 213. Preffeux oblT. med. p. 69, 70.
Trotter de lethargo . i^K/fe/ tab. gland. p. 163.
Bagliv. p. 433 ralifner. oper. t. 3. p. 197, 198.
Timsus L, 3, caf 18. Sro»-^ ann, I. p, 150. ^ucb-
ner mifc 1719. p. 51. Cum calculis veficuls
ifterus . Coe ccncret. p. iia 113. ^if^l- Chin.
p. 151. Petit Mem de 1' Acad. de Chir t, i. p,
i6o, 161. Ifterus furreftus , cum calculis in ve!i-
cula, G. V. Svvieten III. p 107. Calculi in ve-
ficula , & in duftibus bilariis Matani excerpt.
lit. 1761. p. 4.

{i) Farnier Joum, med. t. J. n. l. Chefeld,
p. 166.

CK:) Sal. Alherti Orat, II. Lentil. apud Bianchi
|J. 189, 190. Eff, of a Societ. at Edimb. II n.
18. phil. tranf n. 306. Ruffel. Sorbait Peterman
fcrutin. ifter. Jt^e Esp. p. 79. Eph. Nat. Cur.
Vol. X obf 25 Jogrn, des Savans 1715, m.
Janv. Petit Mem. de 1' Acad. I. p. 308. Allem-
blee de Beziers 173»- 6, Dec. Schurig. lithol. p.
167. Fifcher de calc. p. 5, 4- Chefelden p. \66.
La Metrie obf. 66. Comm. in 'Boerh. L. 3. p.
391. yieujfem obf, p 151. Tae^n Mem. di fific.
t, 1. p. 314. 315. Geuder fermen^. p, 108. S£*<7-
cht a^e? iaericus phthifi laborans ^itaold n. 2,
journ med i7<?o, Aout. Venal Journ. Sav.1715.
Jan. Eph. Nat. Cur. DeC I. ann. 9. obf, 190.
Comm. Nor. 1740. hebd. 19. G. v. Svvieten III.
p, 131. 133. Scbulze in fe ipfo apud Hefter Pri-
m'it. Polon. II. p. 115. Hornung. in cifta . Phil.
trasf. n. 30^. Tacott. p. 314. 3'S* A med?ca-
mento 'Biancbi p. 311, Hornttng. Rujfel p, 16^.
Per vomituni . Qonim, Liu. »737- hebd. 315. Ck^
P- 74-

1.6 L I B. XXIIL H E P A R;

quos libera nunc bilis fequitur (/), aut alioquin bile per alvum fiuente ( m),
Iderum cum calcuiis veficulsE felleae fgepiffime reperio. Periodicus , ab ea cau-
fa natus , fanatur egeftis lapiliis ( w* ) , neque aliter ejufmcdi ideri conquie-
fcunt ( wt ) .

Hepaticum eo in cafu du6lum cum cyftico obftrui credit Cl. »Ainslie ob vi«
ciniam parallelam («). Cyfticu^ cerre dudus obftrudus folus iderum fecit (o),
Frequentififimus etiam cum fcirrho & cum abfceffu liepatis iderus . Exempla
lion addo, quod nemo repugnet.

Alias ftridura in concurfu cyftici & hepatici du^lus fuit ( /» ), aut demum
In cyfticbs, calculis pleno (^), angufto {q*)> Magnum autem efle oportet cai-
culum , qui iter intercipiat ((?**). Eft ubi cum fcirrho hepatis calcuius felleus
conjungitur ( r ) , aut hepatis fcirrhas veficulam & dutius bilarios compreilit,
ut in ea 145. effent lapilii (/*).

Denique neque bilis iter obftrudum { s ) folum ( ? ) , eft caufa j£teri ; non
certe ejufmodi , quem oculi medici poffint oftendere . Nafcitur enim iderus ,
& biiis adeo retrograda in fanguinem refluit plurimas ob caufas , quarum ali-
qu32 vix corpores funt , ut ex ira ( « ) , qu£ etiam in chamseleonte cutem
vitiare {iv) videtur. In lampetra ajunt veficulam fellis mole augeri {x) quan-
do irafcitur. Huc mcsror profundior, terror ( / ), vulnus cerebri {z^) , febris
acuta , vulnus a ftloppo illatum {a) , tumor in pleura nacus { b ) i comefti fru-
£lus folani (c), demum ipfe viperas morfus, a quo cutis cum periculo flave-
fcit {d)^ quod fubitum malum (e) eft.

In harum caufarum nonnullis, ut in febre acuta , a vulnere cerebri , pofTit
fubsHe latens hepatis infiammatio , c^uam abfceffus ex ejufmodi m capite lae-

Tio-

(1) Hooke &c. Sola bilis ad tres pintas Petit
Mem. de TAcad. de Chir. t J. pag. 261.

[jxO ?etit p. i6c. i6i. cum fluttuatio fuiflet
ad kdzir, veficuls Ptchlin obf. p. 138.

(m*) Imbirt calc. bilar. p. 7.

Cmt) G. V. Svvieten.

(n) l£ler. p. 10 ii.

(o^ Cavalhre de morb. nolan. in morbo Con-
r.atus Henkel VII p aa 13. Pene claufus ad
cervicem craffa membrana Gall. di Min. VII. p.
2,19. 230.

(p) Mead. monit. med. p 162. Eph. Nat. Cur.
Vol. X. obf. 91. Veficula feliea ob eam caufam
njhil emittebat .

Cq) Morgagn. 1, c. p. 67. IVeffer apoplex. p.
3 5«-

(q*) In eo immobilis calculus , & parca in ve-
ficula bilis Stork i. p 150.

Cq**J ^'alifneri t 3. p. 197. 198-

(r) f^efal. Chin p. 151. Tacoms Mem. di fific.
II. p. J13. 314 ii6. rFclf obf. aa, p. y6, M«-
tani Excerpt. Lit. 1761, J,V«

(r*) Tacor.i p. 3K?. feq.

{%) Areteeiis diuturn. u. c. 5 ■ Eff. of a So-
CJet. at Edimb. 1. p- a6o. Duverney t. a. p. S29.

[i) Pechiin i, obf, 58. Eff. of Edimb. I. p.
a6i.

(u") In iracunda calculi veficuls 210. FahriCo
progr, ad Difp. Hofmanni .

(vv) Uaffelqufj} p. 297- 2,98.

(x) Richter Ifchthyotheol. p S67-

(y) Morgag. fed morb, 2. p. 71

(x) Fraftura cranii Mem. de Chir. 3. p, ^oS.
Morgagn. 2. p. 288. cum pure interos & duram
vulnera cerebri Arc£us I.5. c. 6.

(a) Baytholinus Hift. 85. Cent. VI.

(b) Hift. de 1' Acad. 1722. p 18.

(c) Watnevvrigth p. 27. In ifto cafu ftrifturs
duftus choledochi potuit fubeffe .

(d) Galen. Marcell. Empir. 1 C. 6. Mead. de
venen. p 9- Cardan.z^^hox. 312. PoMfe/jw melang.
p. 15;. rercelloni ad Btanchi T. II. p. 7^6. le-
thali ifte eventu . Frank. Anmerk. II. p. 244.

• (e) Intra horatji Miiad.

S E C T. llf. B I L T S\ ^ i^f

fionibus fupervenientes prodant ( / ) j atit refluxus fanguinls , cujus caofa non
fatis nora cfl: (/*) . .....

In aiiis malis bilis motus videtut incitari , Nam etiam ad mteftma , adque
ventriculum ex -ira confiuir (,^), per experimentorum fidem .

In aliis credas tardari b!lem,& ejus motum lentefcere , ut anguftas & rugofas
vias cyfticas fuperare nequeat, ut in dolore animi.

la nonnuliis fufpicari poffis, dudius chokdochi txitum ar<Slatura fuiflfe (b).

§<. XXVII. Ea vta ejl pvieter natufam ,

Non ideo poteft aut cum veteri^bus ( <? ), aut cum Francifco SfhJo recipi,
partem aliquam bilis in faao hom.ine per hepar in fanguinem vcnofum re-
fluere (b) . __ ,

Nunquam enim fine morho , plerumqtte cum veliemente convuKjone bilis
«am viam fibi aperit . Nimis fispe vidi , & etism nunc video, homines, qui-
bus bilarise vigc obftrudlie funt, & c?lculo quidem potiffimum . lis hominibus ,
aliquamdiu abfque ullo dolore ( ^* ), cfilculi in vellcula habirant (c) . Veruni
denique biiis coilefta vias fjas nimium diftendit , & colici dolores ( e ) vehe-
mentifrimi , & fanguinis ad caput compulfto ( f ) , & ad mortem ufque dirs
anxietates fwperveniunt , quae cuni' vomitu repetito ( g ) freqiientes _ vices re-
perunt . Colica: felleae a calculis natse innumera exempla , & in iibris , & m
Civibus etiam meis reperio . Ecce aliqua , & foluti per eje6ios calculos ma-

- Ea fymptomata in nonnullis a'f-rJs tacite evanefcunt , forte , quod m fuas
^ces non curiofe inquirant, dum retenta bilis erumpit (-^)»

Haller Fhyfiolog, Tom FIL S lil

Cf) Mcm. de Chir. Tll, p 4?^. feq. '■07. feqq.

(i*) Cum apop!ec\ici fanguini^ effiitian^ , ht-
p:ir inflatum , turgidruTi , ?,anKr??nofum . In phre
n.-tico hepar infiamir^.aturn , & i£tcius F-/«tcK. cbf.
n Nupcr cum viu opi.irri€ meriti trepano csl-
vam tereSrarent , ut man^acis tr:ec?erentur , pe-
5-ierunt omriss ex infianrmatione , uti relatumeft,
vifcerum abdsminis.

C2) Felke DifTerr. p 58, Tn iracunda fiipra 100.
veficulss ca!cu'i ppbric. Progr. ad Eofm.irt.

Ch) Ut a fruiflibus folaiii .

(a) Avictnna L I. Fen. do6tr. 4-

(b) Diff. VT. p 35. &c.

Cb") Non er^o ptrpetuus circa carti^asiincm
mucronaiam dolor aJeft , ut Cl. Taconi i c. p
324. Eff. of Edinnb. II nuro. 18. Negat in latus
finiflrum poffe decumber-J Coe p. 14.4.

Cc) De Vyies calc. biiar. p« 14. Stein litho-
graph. p. 4s.^

Ce) Eum dclorem & ejus acceffiones jam CxUus
vidit tard. L. II!. c- 4. Inter nuperos exemp!a
habent Hofman me-1. fvft IV S ' II. t. ?. bil.
nied. k venen Med. conf. V IX. Dcc. 11 c.io.
Morfo» -phif'Olog. L. III. c. i^ Glfffon. p, i.^-^,
Boevhaavs Prslecl.t 3. p. n^j. K<3li[ch-/nidt progr.
Gotkel Ccnt. 2. obf. 99. ralifnsr. confiK n. .7. &

oper. t. 3. p.. "59 5. 596. Rhcd c. 3. 1- c. Schursg
lith. p, -167. S39' Jdo. Petifyytan , Li/lsr ]. c. Coe
introduci'. p. 46. Viefi/Tenf p. 4^9. Ruffel tab.
glend. p. 16^. \66. Vieufferis obf p. 449. &c Dk-
vsrncy t. a. p. ^a". pifcher de caicu! o 43. Journ.
mcd. 1756. menf Nov. Oriefchi diar. venet. p.
aSj. Me?.£r«- de !itho?,ene.s . Sabatier Journ. msd.
1738. m. Nov Taconi p, 315. Aci- Edimb. H.
n. 19. Obff med. fafcic. obf, 11. Rkod. Ctnt. IIL
Eph. Nat. Cur. Vol. L, P -a. p.. 54-. & n. j8i,
Bianchi hi{}, hep p. 484- Ridiey obf. n. Z4 Kar-
rjVi- ap. &i?r 'i^ Jcurn. Sav. 17x3. janv, Comm.
"Nor. S7J5. h. 5(5. Funeflum exemplura \alentiri,
Chir tned. p. 129.

(f) Inde h?fmorrha°i-s nariiim funeftse Cee p.
aa-z. Ha?morrha^ia obnoxJus , cui calculi 82. m
Vvficiiia Collot. p. 6.

(g) Coiter 1. c Greulich , Taccni , Hahn. Pe-
tit p. 32. Neifelii Nuci mofchatje jequalis Ori^-
/fi; jbid. & ovi gall.nacei mole lieifier anat,

573 6. mcnf. Auj, Raro tamen majores ea via
ca'cu!! prodeunt Oriefchi diar. p. 187

(^*) 7m'.ert p. 7 10. 2.0. 21. 51, obf. 6. OrtS'
fchi Oiorn di Med 2. p. Sq 90.

- (h) Pstit Acad. Ch'r i. p i-^o. 2di I^m-
vsrnej/ 11. p. 223. Per vorrntum Elf. of a Societ.

1.8 LIB. XXIIL H E P A R.

In aliis calculu? per anum eduaus ( ^ ), "ti diximus , finem facit paroxyfmi
( k). Neque pauci funt ,. quibus per hrus veficuia ab ulcere aperta calculos
,( / ) emittit, pari cum orthoaadJa. Calculr felle! ex tumore umbiiici ( «^ ).
Calculus. moriformis exiguus per ulcus prope umbiiicum- ( n ^ . Velicula teUis
adhsrens in abdomine fecit fonticulum , per quem ( o ) , lympha tiave.cens
ftillavit. Fofl: excretiones biliofa veficuhs adhairens , plena calculo paricer ad-
hsrente abfquc bile ( p ) . Calculus felleus rupit tegumenta in abdoramis 5c
per hvpochondria exiit ( <? ) «, Per ruptum /abfcefrum abdommis exioant angu^
lofi caiculi ( ?* ). Scirrhus in hypochondrio . bulmde, fponte aperta' vcficula,
bilis effluxit ,. & per intervalla recidivae redjerunt fiduls , alterne aperrs 5z
claufjB ( r ) . Abfceflfus epigaftrii , per queirt fenfmi numeroli calculi exie-

^"Prim^um legi apud Chefeldenum ( O , & erupiffe calculos & falutarLter fulffe

CXC! lOS

Multam, hic laucfem merult J. Lud, Peth ( u ), qul vidi^t poffe chirurgum
naturam imitari , dirifrim<Dque malo asgrum liberare ; dcdit idem ligna ex litu,
fluduatione ( w ) &c. & monuit , ut veficu^a madi poffit necefle elie, ut
tumor ( X ) circumfcriptus fit & adhsereat . Neque imprndenter primum xgrum
dimifit , noii aufus novumi inventum in homine penciitan ( y ) . Inde propo-
fuit apenuram veficula^ , tum ftyli ( t ) introdudionem. ( a ),ik demum cai-
culum exemir, non periculofo eventu ( <^ ). . . ,,.

Eum nuper alii CL Viri ( c ) funt imitatL 3. & potiffimum; etiam Ci». Vir
J„. Zackarias Vogel (d) ^ j

at EditTib I p. %i6, CoheY. GreuIlcH. Q.i.ia(^ra-
ginta tibras bilis per voraitunv & clyfieris ope
egeftse Palentin. Chir. Med'. pa^ itg,

'(i) Eph. Nat. Cur. Dec. I. a. n. 9,. 10. obf. 90.
¥ol. X. obf. i6;. M^zg^*' de licbn^enef. Ntifdci-
p. 203. Betz.old n. 1. Vie.ulfens obil p. 74J- journo
de medec. 1760. m. hv% Comnn. Lstt. i737- ^-
3(5. Pettt Mem. rie TAcad. Is p Ji-8: Fifcber \.
C. G. V. Svieten p. 134.. Journ. Sav. snn. lyaj-
Janv. Obfi-. nned XI. Jaco^. p. 314- 3J3- P-'^"-
ir.an Sabatier. G- Horfi Coe p. 108 Arnouli in
aft. Trivult. p 1110. phil. tranf. 1. c Scfwrig.
Ruffei p, 6y. Editnb. Eff t. i. n: 28 Ruiley
Caicuii ioo'. in longo morbo falLitriri eventu per
aivunv edufli Fogel v. r^mmerk, & fnpra 400.
Rujfel p. 153. adde Billehault Journ de medec.
3756. m. Nov. & 176C. ni. Aouft Tit^in^h fteenf.
n-yden p, i6i 17. qus map,ri3S vcicat tefferat Ex
vefjcula lapillos elJc , quos inteftina emittunt
Hrch t.. 4. p. 371.

Ck) Bet%_old. Svvieten Eph. Nat. Cur. philVtranC
J» C. Peierman. Schuring. RitffeL

(.1) Taccni Mem. di fific a. p. jiS- Mem. de

Chir. r. c. 1. p. 198 3*10. Nebel coagul. bil. m/-

■ licsn lapid. biltof. lymoh. Seleft; Francof. Vol.

4. KnifitB. on catholic p. 121 12'.. ralifner off.

"Sar» t. ^. p» 333,. Frank. Anmerk., 4^ p- 480«

Jcurn. de med. 1757- m. May. Comm. Nor. 1743.
n. . Anel. malad. extraord p 64. Mem. de Ber .
XI. p. 31. Eph Nat Cur. Vol. 6. obf. 69 Vol.
8 obf 10, Ex mteftino , cum una c.b!.- exsrent ,
Littri hift de 1704- nu.is- E^ ventriculo phil.
tranf T. L. H. p 349

(m) HaP,edorn Cent.s. Ad 130 P.S/a«ftfarrfoper.
p; 300. Sic Falifner. olTerv. 3. p. 338. ^. p. 33'

Cn) Frank Anmerk. t. 4- ?=■ 480.

(o) "^el. Francf. Vol, 4^

Cp~) Mem. de Chir. 1. p- i8<5.

CoY EHer M.em. de Eerlin. t.. u. p. 3i.-

(qo^, Vfnsliccn: lapid. hiliof. lymphar.

(r) Mem. ne T Acad. de Chir l. p. 198.-

Cs) Eph. Nat. Cur» Vol. X. obf. 9»=

(tl P ^66-

CiH Mem. de Chir. t. I»-

(vv) P'. -^^6' i<^7'

(x) P. a^S"'

(vO r 137,-

Ci) P'. ^99'-

(^a) P. i9><.-

Cc) JoiiTnrn'ed.°i7S7. m. Mars. 1759- «Mf.i.

& f 3. n. 1. C ni fallor ).

tA\ IV .'VniT.irk- Hambiirper Msgazin t 14.
add.N, fcgb; Nat. Cur. Dec. a. obf. ii. 68.69.

J E G r. T/7. B 1 L I S . i)i

Iterum in aliis, qul huc potiffimum ;pertinent , iderus erumpens eft pro ie-

MirerJs fepe ut poffint ovi columbini ^quales calculi per anum , adeoque
per duf^um choledochum , defcendere (f ) . i .• r -

Sed neque ionea plerumque pax eft . Nam feUis canales denuo repleti iimi-
lia tormina reducunt ( ^ ) , 6c allquoties ^gri fimihbus crifibus hberantur , ut
omnino non abs re has periodicas colicsrun-. ^^c fupervenientis maiaci^ vices
pro fignis certioribus ( h ), bilarii calculi Cl. Viri habuei-mt . Solent ad finem
erofa forte veficula, aut hepate in partem mah traao, ex diuturna phthiU (^>
febrique pcrire ik\ ut non raro vidi . „ , ^ , j

Dolorum fedem credas effe in primis in ipfo ( / ) tranHtu per ^duodenum ,
deinde in toto eorum calculorum dudu (m) : illud prsferas , quod etiam par-
vl caiculi, pifo non majores, dum tranfibant, dolores fummos iecermt («).

§. "XXViri. Bilfs in hepate ex 'uena pvrtarum ^eneratur.

Fer fubtraaionem ad verum hic conati fumus accedere . Siquidem ergo bilis
ex veficula non nafcitur { a) , neque ab ea in hepar fam hommis convetii-
tur (^) ; fiqiiidem porro ab hepate ad inteftinum , aque eodem ad_vehculam
venit ( c ) , ut per duflum fuum in idem inreftinum redeat ; fuperelt ut_e|us
in hepate unicus fons fit , univerfo quidem , etiam ex membranis ( d ), Cum
porro advehentia vafa fanguinea in hepate rria fint , vena umbilicahs ( e ) ,
vena por^arum i f ) 8^ hepatica arteria ( ^ ) , qu^ri oportet , num ex arteria
potius, num ex venis bilis decedat . ..

Ex arteriis bilem nafci anaiogia ( h ) fuadere po^t, cum ubique ex eo va-
forum genere proprii cuique parti humores in vafa excretoria ie.cedant . Addi
licet, ex arteria in du(5lus bilarios apertam viam efife ( \) - Et _cerumen , qui
fuccus bi!is eft fimillim.us , ex arteriis omnium carotide parari . lia lenien-
tia olim Syf-vio placuit , pro ea particula bilis , quam hepati reliquerat : cici-
tur etiam nunc masno viro placere, cujus merito fumma au<2;oritas luent .

& ^ 5 2 ■K.es

(je^ Baythol. Hift. 61. Cent. 5. Cent. 3. liift.
4. Rid/eff. Lifter aq. med. i. p. Ji8. G. di Par-
ina 1688 p 68. Bruno de bile p. 3;. Duverffey
pofth t. 2. p. J15. RhoTi Gent. 3. n. 19. Psm-
man. Schuriq. RufTel Kahfchmidt Eff. of a So-
ciet. at Edimb- IL n. 18 Pajia in aphor. p.
ai4. Pon: colicam ifterus Jihod Cent. 3. n. 19.

(f) Vi^uffini, Fif heY Heifter ann, Jiil 175(5.
Aug. Ovi melf Afi Philexotis , ^. ovo colun-.bi-
no major Journ. med. 1756 Grandis lamellatus

pondere drachmarum 18— de ano eduftus Mem.

3..
de Chir. t. 3. pag. 35. ';6 Ovi gallinacei mole
per v-mitum , Ifi alius per alvum Tferfter, Aliud
exemplum Meerryian 3 "Per anum , fequente muU
ta bile Hooke E^p. p. 79.

(g) Fffcher. Bianxhi I. c, ?rc. Brfman. Peter-
fnan Scrutin. ifter. Journ. med. t?^''- Kaltfchmidt
progr. Ortefchi p. 183. Quarta die Duvernef I, c.
Matani 1. c.

Ch) Bagliv. Prax. T^ed. L. I. p. 83. Guidetti
■apud BianchumW^i. hep. p. 311. G. u. Svvieten
3. p. iji. 133.

(i) A Cafro peft. Rom. p. 7S.

(k) Jtosi: ann. a. p 7 33- phil. tranf. n. 30O.
Frank. Anmerk. t. 3. p. 3*'". feq.

CO I'^i '^o''''' *^"'^ Hift. -dtii' Acad, 1710. num 3.

Cm) Vieuffens obff. p. 449. Valifner t. 3. p.
395, 595.

(n^. ro^ p. xo? Sihurig I. c.

(a) p. 13»' feqq-

(b) P. '34 .
(e) P, 1*7. li?-

(d) P. 7S.

(e) P. 61. ■

(f) P. 6^.

(O f- 57.

(h) Sflvitif eo argumsnto r.fus eft ,

0) F. Si.

140 , L I B, XXIII H E P A R ,

Kcs ilemonfrrationem quioem non admirtit. Ceterum rationes proftrre [iceaf^
cur venaj portarum caufa videatur probabliior.

_la vena multa habet pgcuiiaria ^ eaque omnia ad bilem generandam idonea
TJdentur .

Sanguinem habet ,, etfi experimenta Fiondum nos convincunt , tainen p^er
fuas caufas ejufliem indoiis particuiis pieniorem , quiE in bile abundant . Oleo
primum , qaod non poteft: noii ab omentis (/0, mefenterico, & mefocoiis (/},
.abunde revetii.

Deinde fub putrido humoFe , qu-i videatur eam ad alcallnam naturam adqae
putredjnem concipiendam aptam indoiem ( m ) adjuvare poffe , qux eft jn bi-
le. Nam , ut alias oftendjmus,. ven% ad portas euntes de ventriculo (n} , de
jnteftims, & de craifis quidem potiffimum , denique de abdominali cavo ( g ).,
2ubfs:idu.m , & vehementer denique alcalefcentem humorem referunt , Djm
enim fxces alvi in craffis inteftinis ficcantur , fsdda & putrida (/>), aqua per
venas hiEm&rrhoideas in po^tarum venam venic.

Dudum autem dt animadverfum, amara ( q 1 reddl ofea , qu^cunque initia
.putredinis fenferuirt , ut de butyro, de oleo co<fio, de aiiis eft notiffimum.

Nunc porro biiis vircidior eft,. quam plerique humores humani . Eft autem
€tiam e\us proprietatis in vena portarum peculiaris cauia . Notum eft , eam
venam fanguinem fuum, ab arterioiis minimis , latiffime fparfis , habere ,. ut
sdeo in principiis fuis ien-re moveatur. Non quidem 14615. (r)^ lentius q.uam
fanguinem aorticum moveri putem , ut in aiiquot horis vix unciam progre-
diatur. Nam etiam injedla in vivis animalibus vincula , & potiffimum micro-
fcopiura ( j ), ad intuenda vafa mefenterica ranarum adhibita , oftendunt, de
eo lentore nimis m.agnifice CI. Viros fenfiffie .

: Nunc quiciem , dum is iate colledus fangais in venam ad portas confluit ,
recuperat aliquam p.rfftem lux celeritatis ( t ') ■, tantam quanta ratio eft vtnx
portarum ad fmul furnta arreriarum lumina ( n ) j quorum fj^nguinem adve-
liit, mefentericje utriufque , & ceeiiacs . Debet ea ratio fe habere ut 5625.
ad 2316. ( w ), non penitus uti 5. ad 2. adeoque fons celeritatis in hepate ,
& fupremus gracfus plufqu^m duplo miTior eftjquam in aiiis vifceribus , is enim
fons eft in venx portarum trunco .

Sed nuTJc immenfum eft,. quod de ea celeritate in hepate decQdlt ^ qaando
ea vena ex portis per univerfum hepar in ramos innumerabiles dividitnr .
Menfura iniri non poteft . Si vero divifioncs totidem effe tibi fumas , ac funt
in arteriis , fi in quaque divifione luminis conjun6^i ramorumx rationem tibi
fumas , qujs cft in arceriis ; fiet , ut in 20. divifionibus ceieritas vense porta-
rum , qu% erat velocitatis arteriofs" minor quam fubdupia , reducatur ad por-
ironem (_f )j certe- perparvam, dignitatis 20^ nume.ri ^. ad dignitatem 20. nu.-

meri

(ky P. 73. fr") Kni! (iCTit. a-nim. p^ pj^ in ecikione eb-

iJ) P. 74. ^iica iy^^i-s '< ?■ 41. 4-2' 43' nempe 66. x.

Cmj p. nj. FIz.es p, 152. Losficke phyficl-. p. 177. aiJ. Qjieft^i secon. p. 234. 233.

373. (s^ L. VI. P i^'^. ^^6 Opufc.sntit. I. p, *9i.

Cn) L. XVIII p. 215. (t) L. VI. ■(> is!>. 2x7.

Co) p. ai7„ .'■ (li; L VJ. p 140.

Cp') L, XXiV. (vv) P. nS.

(q) L. Wn. p 3SI. GlijTo;7 &c. Ol t, VI. p. Uf.

S E C T. [71 B I L I S. " , ^"^*

men ^. iua^m in celeritatem arteriofam. Cl. Davul.qm fangumem m hepate
per friaionem arreriofam calefcere & decomponi rcnpfit, quod ego ir.e.ligo
pro rutredine, non oftendir, friaionem effe m ratione celeriiatis- transfluentis
liQuidi, adeoque Jn hepate exip^uam (^). . . „ ^

Neque hs mers rheori^ funt. Ah omni tempore aniniadverfum eft , fuper
emnia alia vifcera hepar fcirrhis effe ahnovium (^), ut & oifea m eo coiicre-
menra (I?). & faxea durities non rnra fit (O- . ., ., .^ . „<.n^„K

Bilem m bepate g.enerari . Cum fcirrho hepatis mhil, mfi mucu^ m yeficuh
fufcus, & dudus bilarii connati (c'). Scirrhi m hepate frtquentnTime i61eruni
faciunt, quos non repeto. ^ ,, ^ ., . ,- o ^^

Sed & fteatomata (d) m hepate frequentia funt , co! edo ibi adipe , ^ re-
aagnante ; & hydatides ( e } fa^piffime vifs i & membrana craira carti-lagi-

IlCa

Cz) De Ja faignee p aii.

(a) Galen. meth. med. E. 13. D. Smop. pa-
rs''?- P- 33- 150- Skpe RirthoL c^iib. in lymphat.
ftilur. cfefenf. \n R^ol. pa?. Tai. 14T. In cache^cia
fcirrhus hepatis Id, Wolf o'6f. 11. LhutauS Frax.
p. 91. Hepar magnuni , duflim , pleMum tuber-
culis etiam lapideis RuYch.tvd de bile p. Sj. In
hydrope fcirrhus hepatis Pau obf. i8. l5o4on ^nLyi
p 591 Panarol Pentecof^. IV. obf. -84 H<ld.\U.
p. 53 ZactiP. la Motte cbf ird y^fre/. lib. propr.
p. 45. H.7n-/fK apiar. p 118 n^Tem r^e Berlin. t.
i-r. p. 31. Becket obf 34. Petr^old obf 77. K"/jk-
w?g obf II. Buddeu; caf 3^. rfe H.t?« rat. med
t. 4, p. 90. Fhbyic. progr. 'ann. 17^9 p, 14. Bresl.
Samlo i7ai. m. Jan 1714. p, ni- 4??. Stork
ann I. p. 145 131 jiomg f^^^ q ^ Swietenl.
p. 855. Efl". of a Societ. at Edimb. IT, niim. jo.
Leigii Exerc. V, p 12,^, poft iclerum ni^rum .
P^foni fpjcil. & ipfe demum vidi ,. & fjcpius, &
Journ. de Trev. ,707. m. janv. Stovk ann. p.
33J Hepar in hydrope cotiipaOum rfe f/aei V.
p. 51. Magnum BetiCold obf. R"=? F.j^"/V. prb^r.-
if59= In- hydrope necloris Petzold obf SuNardl
hort, Genisl. L. VT. Hvdropem pro jecoris mor-
tn ha.httE'ap.fircitas apud- Ceirw.n IIT. e 11 S:
'^"•"''-■'a'"'f?f* p. iT. Tn aicite t)!erunique aS^cfttim
effe Lteutavd' precif p M6. Poft dolores colicos
bepatis fcirrhus, puto biliofos Riolan p. 110. Tn
cliarrh-osa alba Bierlin^ adVerf. n 51, In mel^n-
chol-a Chifflet obf 3S. In rachitide hepar grande
ZslUr. ftrift, alandul in atrophia Goelike Obf
Phyf Med. ni. ^iild Niiz, der Anat. r/Zrof
Epift. p. 18. 19. ubi Ispideum . Biuerman t, 4.
p. ?T. ^ef'^ Q'e pnlpit. cord. p, 34- Pcft febres
MsdrJ Wechfelfieber p 70. & vena port^trum tu-
JTridiiT^ma Scnac febr. intertt!. O. iio. Potl per-
pettros vomitus Eph, Nat. Cu.r. Dec. 1. ann. i.
obf. isy. In f|.uxu hepath-GO epidemico Aft.
Eahh. ann. 1701. p JiS. Add. ad eos- fcirrhos

Bildan. L. 3- ob^- 3». S«.fc«,^M quadriga obf.
n. a. F,?^n-r. progr. Kerknn^ obf. 8i. «x in itia-

"(b)S^/.v Conf. t. 3. P. -- los. pbyfiol.

^'tc-)r)ffot Epift. p. 23. 1?-. 6-^/ tard^L. 3.
c <;. Hepar plenutti calcariis tumor'bus Tn.i.^b
ruft. uuren. p. 189. Hepar fabulo 'ndurato^p e-
num Cimerar. estifp. hepat. defund. In^ equis
Subercula- Gihfon p. 301.

Cc*) Bresl. Saml. 1714. P- 43 ^-

Cd) Jf^^r^^ P. 13®. 134- "-.P- ^i''- "'• 9- ''^'
penderet F^.u.«, obf. 73- O^' "}°'^ "^,,,^^?''''^
fteatomata f^.«/^^- de vulo. ventnc, In III. Viro
T Puiato iecur fleatomatibus abfeflTum erat,abfque
feero Onefchi diar. p. 7*5 Tumor ad hepar cy-
fticus quafi melle plenus parte m os putata Ul-
falv. L. ?■ n 9. I" diabete frequentia effe ftea-
tomata . Mead. poif. p. 33. , ^ x t ^ ..

Ce") Ssepe reperit G.ilenus meth. med. l, 7- n.
,, In exteriori ambitu M.^nget bibl. p. 614.

anat p. ^S In ipto hepate B^anch^ ? iS-^^Bres

^ue c^ve^Courtial Journ Sav 1688 n.a^ rf.
H...« •.-at, meden:i. VII. p. 116. Maxnr.n: hvda.i-
des Ga!! di Min. VII. p. 198. i'""^ ^f d«

mto.^ct!^tinentesP.r.*/.. Epift.p. i9'.Ah.
quot f.bi ordinibus incumbentes bul,.^ .:.... -k.'.
J. 130. S'^hsrica3 d.pHci rnembrana f..a^ .-■...

Humore biliofo replet^e fW^.nitm. 8._ & ivu m a
n. 7 Parrm-ifs raceniis propna memor.ina f."." ^-
j^,.;^ 3,;> Hafn. Vol. 3- " 76. Ad anum c.' 1-
dLmt ^^"hepate ■pr- duaam choledochunw^-;:/,-- v.
n 10. & P'-ito Vnden (slsi^. V- '-S^.

In" bove hy.^atides hepatis ^.//^v. D.iT. :i p.

47'

14* ^ l I B. XXIIL H -E P A l^ .

m3 (f) : & fanguis in hepate coiledus (^) , ,8c plena .^afa .mefenterlca cam wt-

Md. cava V2cua effet (/^). ^"

Notum eft pr^Eterea , quam facile in fiepate hominis (tj , & animalium
( -^ ) , faginatorum adeps enorml xopia colligatur ,, ut inde bilis vires miauaa-
tur (/).

Quare fi motus fanguinis in hepate lentiffimus eft , fient , quae alias often-
dimus , trahent fe particul^ ( w > pingues , qux bilem generant , & is lentor
conjunclus cum circuitu tardiore , aptifiimus erit generaodo vifcido humori (n)
qualis eft in bile.

Multa ergo prsEcipua vena portarum habet , ex quibus perfuadearis , ab ea
bilem fecerni, _quae omnia non funt in arteria , cui fanguisjdem eft, qui ia re-
nibus, & idem pari celeritate movetur . \

Sed etiam experimento conftitit , .cum .arteria hepatis vinculo intercepta fuif^
fet, bilem perinde natam fuiffe (o).

3' XXIX, Vires qua fanguints per hepar motum accelen^nt .

'Si lentus in hepate fanguinis motus etl (^), fi impediti canales, & reticul®
(t-) fcrobiculofo pleni : fi veficula bilem recipit , in qua motus omnis perit , &
bilis in quietern reducitur: fi vifcida ( c ) ipfa , & minime forte int.er fluentes
humoris meabiiis ; fi periculum obftrudionis maximum,, fuit certe ex Greatoris
fapientia, vires moventes allas prfieter cor hepati largiri .

Earum alis conftantes funt, ali^e ad certa tempora reftrlnguntur .

I^erpetuus eft motus refpirationis . Hepar, uti dudum monuimus , -pene to-
tum diaphragmate continetur, tamquam cavo modulo. Td diaphragma in omni
infpiratione defcendit , urget hepar .( <r/ ), deorfumque pellit , -deque pleniffimo
vjfcere humores ommes exprimit , vi quidem in refpiratione vulgari m.odica ;
majori quando per curfum , laborem , vel nixum eadem incitatur, maxima ia
yomitu , in tufli , PrefTionis in veficulam argumenta .muka funt . .Ab ea po-

47- fed intus febum . Maxima novem librarum Hepar avibus cortinis , quam feris majus IcJ.

Fa-^ton. Diff !n !ue boum Aft. Eafn j. obf 76. majus feli domefti-csE , quam feras , corpus naagis

Bresl Saml. 1715. m. Aug & ovi ftruthiocameli exercenti Buffon t. 6 pa^;. 17. ha ergo hepar

aequalis in bove Caldefs^). '^^, In ovibus morbofis .mnagnum carnivoris Schr.idev p 9.

frequentes Linden j.KyfioL p. 108. Hydatis plena (1) Floyer pa^ ijs. BsHs macslentse ovis acrior

verrnibus Wainewyigth p. 34. In equis ranunculo .& profundius coiorata Robinfon of medic. p.198,

partis hepar veficulis plenum le J>iobh ,p. 11. |n (m) L. 7. p. 3 i-a. 314.

cqui hepate Bartholin. p. 130. (n) L. 7. p. jai. Prim. Polon. III. p. 40.

(.f ) G. V. Swieten 3. p. 88. Xhefeltten p. aii- Spoleti \n opufculo Venetiis an 1685. edito,quod

In hydiopico mefenteriunn , pericardium , intefti- .numquam vidi .
ra crafliora Sinopei progr. p, ■^o. 51. (o) M-iIfigh^ de liene p. lio.

(g) Cum calculis fclleis Eph Nat, Cur. Vol. (a^ P, 140.

8. cbf. 70. Cum hydaridibus , & fan^uinisin eam (b") P. 80 95.

efi"ufi 5, gallons ■Chefeldsn p. 2.12. ' (c) P. IC5.

(h) Spigel femitert. (d : Spigel -p. i-<7 Ci/fon p. $6 DreUneoHYt

(i) Cum viftu lauto sugetur -moles hepatis & canicid VII. VFaincwrigth p. u. Exper. noftr.

totum abdomen replet Cheyne difeas of hody and. Opufc. minor. 15. 31. 34, 37. 41. 44- 50. Sl.

mind. p. 188. Ex adipe fuffocati C. Gemma . 5^" 54; 55,

(.k) Rubinfon of food and. difch. p. 109. 110.

S ECT. JTl B I L I S. , 14?

Ty^oni^ ^ourx,8i FolIta> ficiecula; calculorum felleorum . Ab ea hern!^ veficu
te, in Quibus calculi (■*), & denique calculi veficufem perforantes (//t).

Quare apparet, ut motu mufculofo demto, r.nimaiium hepata m immenrum
CJccrefcant (?), & in csrceribus per noftram obfervationem (/), & m deiioiohs
calculi (^) bilarii copJefcant,- ut viciffim motu mufculari excitato obftrudiones
fecoris folvantur (/) & hepar reddatur mmus. , , - , r;, j -r r

Hue referas, quod ne^at bilem in pueris ad mteftma defcendere III. de Bnj-
fon (/J. Huc etipm, quod apertis mufculis abdominis vafa mefentenca mtume-
fcant & varicibus (w) varietantur. . , ^ ^^. n - , • ,

Non au^em oportuerat banc rotentiam refpirationis adeo- maniteltam in ]U-

vando circuiru per portas rejecifTe (n), . ,

Per exfpirationem hepar pariter ur^etur , dum- colts _ ?.d le mvicem acce-
rfenteshvpocondria araant : & veficula fellea ab expiratione manitur • VPa-
re etiam , dato emetico medicamento , heoar fcirrho fum depletum '«erum
fubitum fecit («') : in allis vera^^ris , vel a medicamento (wt)rcalcuii <x
bilis iaericorum promoventur ; vef ner vomitum ab ipfa natura prodactum ,
quo fere- femper paroxyfmi bilio^ colicx folvuntur . Tanta in vomente {.0 ),
in veficulam e{t preffio, ut veficula rupta vifa fit (/>) - In expiratione cerre
bilem effluxiffe vidi ( ^ ) . Dum mufculi abdominis hepar retrorfum pellunt ,
veficulam eerte exprimunt . In nixu rapidius fiuit , tunc etiam diapnragma
refiftit.. In homine , periodica convulfione pulmonis laborante,in ipio paroxyi-
iro magna copia bilis efFundebatur- ( r ) « Laxatur idem m utrmlque- attioms m-
tervallis o- - rr r

Videtur refpirationis effeaus in hepar, quam In veficulam promtior e«e. in
omni vomiru ventriculi primum contenta projciuntur, tunc n^J^ J^^"^ ' ^^"^P
autem noviffim.a, qus faturato colore, & amarore,& vifcore le demonltrat ^
cyftide fluere. Ita in navibus videas, ita in morbis . Ex ordine reddebatur pai-
lida, vitellina, sru^inofa bilis & ifatodes (^). Impedita via cyxticr duttus, ea»
demque augufta, hujus- phsnomeni caufa fuiffe poteft . Celerius eadem proiiuir,
quo cyfticus du6ius anguftior eft, quam veficula » .^- .,

Habet autem- veficula fellea fuam pecuiiarem^ compreffionem a vitcenbus
cifum recipientibus ; a ventriculo potifiRmum flatu turgente (O , ab inteltino
duodeno, quod proxime veficulam contingit, & a colo (w) cui eadem incum-
l)ic , Hi enim tubi dilatari nequeunt , quin veficula" exprmiatur • Non quod

<^

(d*> Msrt p. 39.. £ Ruffch. In abff. iol A vomltu bilis uer vehementer acceleratur

(df ) Imhert p. n. 51. ejufqiie enormis vis fubito egentur ," ad tres U-

(e) P. 47. bras in febre petechiali ralcarenghi med.rat p.

(f) tJt ipfevIdS. i6S: etiam ad 15. libras cum bonis aegri rsbiis
Cgl Adolphf oper. ptiZ 667. Robinfon (ood at)£ Kaymf),rd m?.h(i danger. M. p 47.

difchar-. ^ F f . / ^p^ Sa!ry,uth l. obf. 43- Deu/i>rg Ae^ ufu bil.S

(h)"senes, femins , homine^ fedentarir Script.- apo: p. 37^ Etiatia riu.ta ciim in duftu cyftico

Societ DaniG. II. p. ^26, ^(^^i introfufceptio M<:fle-m obl 73- .

(!) Hifl. natur. s. 2. p. 45.'. (ql T^e refpir. p. T^. tum^ Seser p". 30. & m

(nO Jv>,^mmerdam refpir. p. .04. duodenum ut ego , & in veficulam , cum ve.ur,^

(n) Kamberger phyfiol. p. 303. feqq. culus a vi diapHragmatiS defcenderet .
(n^) Senac. ElT, de- phyf. p 170. fr) Simfon p 166.

(nt) r^«j'»Je difeafes &c. p 180. Hinc in iftero' (s) Coher Silefiac V. p. 18.

ftnerica- laudat Hofman Med. Conf. t. 5. Dec. (t^» P. 9» G/^«e//^ orat. p. i<5. non letnper.

IV. c, 7. (u) P. 90.

'J44 ,_ .^ L I S, XXriL H E P A I^ .

hepar nihil ab iis caufis paii.^fur, narn certe & ipfe ventriculus (sy), & calon

dijlt^nrum hepar urgent.

Hx vires non funt perpetusE (v)- ita bilis & t-empus m&a eft , quo in vefi»

cuia pernciatur, & tempus, quo ex ea prodeat meiiar:extra tempus- ejus com»
preiTionis quiefcit eadem, & videtur reforprione fvgnofa (j/), calore , fotu fub-
putrdo, infpilTlir!, alcrdefccre , amarefcere (^).

Etii adeo non {^) velim unice per digeftionis tempora veficukim evacuari,,
tamen non poteft negari , -quin a pleno ventriculo (^) , & quidem tantum bilis
adveniar , quantum copia ciborum recuirit, ut eiiini premitur veScySa, ita bi-
km dat (f).

ISon certe inficetum eft monitum, bilem acriorem, cvfticsm , tunc affluere,
quc-.ndo malfa ciborum inieftinum repler , alias ex fua penetrabili natura tormi-
iia fadturain (^).

Quare in aiiimalibus fimelicjs (e) -bWis veficula non inanitur (fv o
v']deo fecufidum alios CI. Viros bilem, quando veficulam replevit, fuum re-
ceptaculum ad comradlionem ftimulare (^), ka crifpari fundum , hinc morurix
m reJiquam veficulam fe diifudrlTe, biiemque prodiiTe , cum butyro antimoiife
tangejetur (^). Sed etiam vim contra(fiilem (■"), duaus chQledochi (k), & />;-
trolujceptwnem (/) duclus cyftici huc referunr (m ) .
jQjjibus ego («) parum utique tribuo, cum du^us & x^eficula a folo veneno
ad morum cieanrur (o), cumque fibn-^s confpicui^s nullas poiTideant. NenriO certe
J!i quadrupede, sut foJliculum fe conftrinxifte vidit ,aut eos ducius • Et oninino
aliquj bilem expriaii negaveruDt.

^'. XXX. Ccp'a biiis fecretce^

in his menfuris nihJl quidquam eft perpetui . Q:ai portione dufluum bilis ad
venam portarum ufus eft Borelius (a), non bilem (ed fanguincm invenit, qui
riueret de ranio vense portarurr, ^ejufdem cum cyftico dudu diametn . Eam men-
iUram_ fecit hbrarum 54. quod vehementer nimiura viderur.

V.UI experimenta aut fecerunt , aut adnotarunt , poffint vidcri propius ad
v.e-rum acccffiiTe, & in cane quidem Petms Tecicpius (d)^ brevi tempoi^e ( fed
non definiro ) uncias tres quatuorve hepatics bilis folius obtinuir; Gra.ifius ex
cane pr.riter fex drachm?3 in o£lo horis (c).; Porro J. Keil ex moloffo drach-
ma5 duas {d) in hora ; deinde Mauriiins van Ke^verhorjl (?) , ex choledocho

du.Qu

Cw) 1^'^'cirtcssL-rfgik p. 3. (^) B'jhr:. p. 24-. Bardm p. 410.

Cx) Br,hi% p. 143. Ferdicr II p, icj. Bis de (h) P.ierni & BonioH p 193.

-die veficuiam replcri , bis inanin JapJin. c,d. (-:) Boideu.

Cy) P' 94. (^k" Fanton anat. p. i6i. in coiumba^.

i^) ^- lOS' ' -' (_{) M Lr.i obi'. 43.

Caj Sc.^;:, p. J43. ^ni) Ne^i;e Ses^rus p. i^.

Cb) Giering p. 37^, Biench^ p. J. C. 19, GtJrls/ (n) P 91.

de fonic p 18, (o) ibid. p. 517.

CO Lii'.it.7ad effa-ys p. 314, (a) L !!. C 10. prors. 4§. f. oj.

Cd) CiVr/jjg p. E82. (b) Apud Pechlin. p'. 501, '

Cf) P. 91. (^c) o^i^iTc. pancre.-tt p 65.

CO FrcqueliS efr , etfi non perpetuum , ut vidij Cdj Sec^et. anim. p. 71. compeiid. p. J^.

& Mor^'.-!'j.';:« sdv. IL p. 53. (e) Ds circul. bil.' p. 31.

S E CT. in. B I -L T S . ?-.41

du-£lu prima & fecunda hora ad femuncem : Sc paulo mmus trib-as hons_ pro-
jcimis, ut a^ftirr.arer ad fex in 24. boris uncias J. G. i-.fj<em;^j; ( / ) quinquc
vel" fex uncias ex cane in 24. horis collegit . Cl. Seserus ex folo dudu cy-
f^ic<5 r ^ ) , intra fex horas plus uecia , intra femihoraoi _ drachmas duas ba-
bult, cui experm-ienro pIus tribuit , quam reliquis . In homme , cui latus aper-
tum bilem ex veficula emittebat, Cajetanm Taconus ( h ) cyitics biHs iOiius
4. uncias vidit eodem, tempore fluxiflfe • , , •

Parcus admodum BJanrhius ( / ) fuit , qui mtra 24. horas ijnciam unam
duafve numerat; uncias aliquot Nkolai (k). Paucas drachmas LJtems (/).

Keae certe & ad experimentorum normam Malpigmus copiam non exiguam
effe docuit, cum Segems bilem celeriter fibi de tubulo m cyllidem immifio
fuccedere viderit : & veficulam in cane inanem altero die bile repletam /4/^p-
ferus ( m ) . Efin homine , cui periodici dolores colici qumto die redibant ,
per iaerum iinem inventuri , videtur totum fyftem.a va:orum bHariorum mtra
eum diem ad fummam & intderabilem diftenfionem retenta bile mtumuiflfe(?7).
Scd etiam magnitudo hepatis , tanto renibus fuperior, aut fahvahbus glandulis,
iiberem fecretionem promittit, eriam fi omnia lenriora feceris . . ^,

Fropius nequeo ad verum accedere : fi tamen canis pondu'.' humani iub qua-
druplum ex ReverhorJlJ experimento ad hiima^os caicuios craduxeris , poterit
bilis copia in 24. horis nata ad 24. uncias pervenire , cujus credas lextarn {0)
partem in cyftidem recipi, quinque reliquas ad^inteftinum deponi . Colica bi-
liofa libris 24. bilis vomitu rejedis fuperata ( 0 ) • ,

In morbis abundior generatur. In febre petechiali biiis meracs tres hbr^ re-
\td.x (p) leguntur, .& enormis bihs copia in febre flava egeita. _

Acceleratur autem is motus potiiTimum ex ira, <\ux fubita-s quandoque alvi
laxationes & diarrhceas f>.Iubri effefilu facit . E.x ira mors , & rupta veficula
bilis ( p* ). Morfus viperse eamdem fere vim exercet , <k biliofos vomitus
fccit ( q ). Oftendi, cuam celeriter & quanta copia m morois vomitu eda-
tur ( ^* ) .
^ Eft in fitu univerfi corporis difcrimen. Homo , ereao trunco corporis, auC
ftans, aut fedens , habet veficulam tranfverfam ( r ), collo pauluni adfcenden-
le ( s ) : & eo magis inferiorem funcium , quo fetui propior eft . ti ergo ho-
mini veficula fe paulo difticilius deplet . Contra homini fupino (, t ) vehcula
ex fundo defcendit, ut facillime fe evacuet . ...

Ita etiara in homine in finiftra (u) decumbente meilus inanitur, cum etiam
tunc fundum habeat fuperiorem, '

Contra- laxari credit CI. Diiveryief , & duBum etiam laxiorem elle , quanda
in dextrum latus decumbimus (x).

Haller Phyfiolog. Tcm, VIL T §. XXXF,

Cn Phyfiolog. t. 3. p. 776- (?) ffeucher p. 373«

(g) P. 13. 24. (?*^ P- 143.

(H) Mem. de fifica II. p. 309, Cq) Pouteau ftielang. p. I3S«

Ci) C. 41. (q*) P- '43-

(k) Mat. med. p. 177, 179. CO ?• 9i. So.

(Ij Fund. med. II. p, iiS. (s) Ibid.

(m) chut. p. 152, (O Quia retrorfum tendit ,

(n) Ex Tacono. \ («) Q.uia finiftrorfum .

(o) mcarsnghi 1. e. Cx) T. a. p. »33»

(0*) Diar. Venet, II. p. S^. 90,

14^

L I B. XXIII. H E P A R

§. XXXL Qiw bllis abeat.

Ex duodeno inteftina , aut femper, aut Ispe tjmen, portio bilis in ven-
tnculum {a) redit , perpetuo quidem in nonnuliis animalibus {b), Major ve-
ro pars ad inteftina fe convertit , eorumque totum du6!um fequitur , ut &
inteftina undique tingat , tenuia quidem magis , & fsces ipfas alvinas fiavo fjo
colore imbuat , infantibus k^tiori ,. faturato in aduitis , perque totum fyrma in-
teftini fequatur,

Etfi enim de ea bilis vi tingente aliqui dubitarunt (c), ob fsecum alvi dul-
cedmem , aut fatuum porius faporem : res tamen ex antiquiflima illa adnotario-
n_e manifefta eft, per quam fecej iflericorum alb;s ( ^ ), argillacese , aut certe
cjneres {e ) fimt. Cum calculis veficul^ albse efte folent ( /), fellis enim tia-
ctara carenc .. Hinc edu61o bilario calculo fsces prius alb^ (^), nunc naruralem
coloreni recuperant Et infintum; alba^ fceces, rheo dato apertoque du61u chole-
oocho. tinguntur { h) .

In nonnullis equidem corporibus rdericorum flavjB {iint (/), nihil enim im-
pedij , quinjn exemplo, bilis heparica ab obftruda cyftide averfa, partim ad
duocienum inteftinum veniat , partim in fanguinem redeat. Etiara in pueris ,
juibus acor abunda^t, & per vomitum viridia ( k. ) rejiciuntur, & virides fjnt
feces alvi , quje quidem cum experimentis fatis confentiunt (/)..

iJuIcedo fatua per ptitredinem ex omnibus omnino ftporibus nafcitury & ta-
Hien veftigia bilis in ftercore humano nianifefta Leewcvenhoeckius reperit {rn)^
cc ipfum amarorem , fi qunndo acrior erat, Boeyhaavlus C n } , Cum pane &
carne confufa , tardius quam faliva, bilis fermentationem ciet , fed diuturnio-
rem ( n ) . Vitiata ciborum eodlio a bilis vitiis .. Ab ea pene deficrente diar-
ihoea chylofa ( w** ) „ Alvus dura , fapor aniaruy „ averfatio cibi , ab hepate
snole audo cum pancreate fcirrhofo ( «t ) . Cum cakulis veficuite Mkx coion
quintuplo amplius ( nff ), Cum iifdem. alvus duriffimaj ficces albs ;, morbus
Siiftencus, hvdrops (^2*t)»

De inteftinis pars utique cum excrementis^ difperit.. Pars a magnis virij cre-
mtur per venas patiffimum mefentericas ( o ) , etiam; per vafa lafle^ ( j> ) , re-

for-

Ca) Lit. XIX. p. ao5..

Cb) Ibid.

Cc) Helmont in virgine furlofa , & in puero ,,.
«um ppopria excrementa devorarent fextupl. di-
geft. n. 35^ 37. Addidjflec ex Lampridio CommO'
dum ,. ex nuperii parfUum crmrot^xyyvg- .

C<3) Hit>foc. Coec. L n. jS'. 70. Jret£u! diut.

1. c. 15. Rttfus a. p. 38. C£Utxs tard, L. III. c.
5- Rhaz.e divif. p. 49. Munit. fund. Plemp. p„
97. Kerkting obf. 8s. Eif. of a Societ. at Edimk

2. p. i6i. Geudsf ferment. p ic?. Hifl. morb.
aratislav-. 1699. p.. \6, Bonich Cent„ IIL EpiiL
57' Reverhorfl p 40.

(e) Fieuffms obf. p. laS. Morb-. nratislav.i 699»

(f) Taeon Coiyim; Litt. Nor. 1741.. hebdo jjo-
add. 1740. hebd. 19. Geuder. Cos. p. 143.,

Cg) Comcn.. Litt. Nor. 1740. hebd. 1?.

Ch) Seinert infant. curat, c. Ji. &e.

Cr) Riolsn. enchirid- p 132=» Meact. pois p ji.
qui eo in cafu dialTrhcearrt- conjungi monet , dt
Maen t. 4. P- i5-f

(k) Add. Floj/er p; 319; Buxham de colica
damnon. p. 'o.

(1) P. iio.

(m) Ep'ft. Phyffolog. p. 37%, 375.

{yO Difp. inaugur. p. m. 193.

(n*) Mathride p. 33. 5«.

Cn**) Effel de gland. ?»■ %z^

(nt) Badev Obf aj.

(nft) Imkorr p. 13»

(n*f ) Phil. Tranf vol'. 55. C/o/// p. 7*. P^/j?».

(o) Soerha^ve J. R. M. n. 10(5. M. v. Eevet'
horfi p. ?6. Zendrini de cortice ctln. p. 13. fcq.

^p) Zendrini.

S B CT. IIL B I L I S. , '47

forberi, 8c ad fang;u3nem redire, cum aliqua quafi natune parfimonia ,\it lenie»
nm bilis Cxplus ufibus humanis inferviat , acnor ex conraetudme cum fecibus
alvinis, & ex fetu perpetui caloris . , n. j c • • r\

Res in controverfiam vocata eft {f ) , neque fatis certo poteit dehmri . Oc-
curnt ftatim iicrem elTe bilem, & fi verum eft, mteftma ad excretionem. fti-
mulare , ftimulaturam eriam villos contraailes, ia quibus yaicula lunt refor-
bentia, quos oftendemus ^utique acrimonia: impatientes propna vi le claudere »
ne fubeat,

Etiam hic liceret reponere , bilem , quae reforbetur , nunc non acrem elle
vjmque fuam nimiam amifiiTe .

Mefenterium iiavum vidit Llehrkuhnius ( r ), vafa iaclea bilc plena Gaka'^
chis Cs) .

§. XXX 11. Bilis utiJitas,

Tantum Vifcus ( ^ ) , 5c vena propria ad hos unice fines deftinata ( ^ ) , pe«
culiaris fabrica:, in pene omrslbus animalibus repetica (c), hon poflfunt non ad
magnas utilitates a natura deftinari . .

Prima videtur, infervire diftblutioni ciborum . Tntrita nempe cum cibo bil^
per alternas motus periftaltrci vices , accurate & cum muco , & cum oleo , &
cum aqua mifcetur (^), eaque omnia alioquin hoftiliter fe repulfura, in unum.
homogeneum magma folvit . Lac in ventriculo acidum & coaflum perfeae
colliquat, ut fubduflus bilarii infertione nullum coagulum fuperfic . Sed etiam
facit, ut ex aqua & adipe emulfio nafci poflTt , qua; chvlus dicitur . Pifces ,
quibus neque diaphrastnatis Virts ulls funt , neque Tnufculorum abdommis _,
neque calor, neque robur mufculofum ventriculi , tam.en ( e ) difficillimos ci-
bos coquunt; fed iis ma^na hepata funt , iSc bilis eft acerrima ( f ). Ipfa offa
putat Cl. Doffie a bile diffolvi , in -cane, cujus fel ab acor^ admifto minus de-
bilitatur (f*).

Scd etiam experiendo conftitit , fupra bilis accefTionem materiem inteftino
contentam magis grumofam , inferius conftanter fluidam cffe ( g ) . Eciam in
limacibus panis devoratus digeritur, qua hepar ventriculo <:6h^iret { h ) . Et
bilem peculiaricer oleofa folvere , tum ex prioribus illis ( i ) apparet , tum ex
pecuiiari morbo .

In aegro iderico fa^ces albx erant , fuper natante pinguedine ( cui folvens
liquor defuerat ) : cum vero medicamentis exhibitis calculus per anurn deceffif-
fet, porro faces oieofa; effe defierunt {k) . Diarrhceaj chylofie a calculis (/)• _

Porro in cane, cum inteftinum duocienum lino interceptum fuiffet , intefti-

T i num

(q^ Lifler aq. medicat. angl. II. p^ il5. Biart' (f) P. io5.

(hi c 1(5. Cf*) I- P- 488.

(0 De villof tun. intell. (.%) Mem. avanfc. i6qf IL p. 44. du Ham§

is) Comm. Bonon. t. 2. P. I. p. IS7. XjS^ p« i49-

(a) P. 4(5. <.h) Gautter obff. t. 3- P- 484»

(b) P. 73. (0 P- '°7 108.

Cc) Ibid. Cic) Geuder de ferment, p, loST.

Cd) P. X97. CD Biirling adv. n. S'-
[<0 Lib. XIX. p. aot?

I4S ^ L I B, XXIIL H E P A R -

rtum (m) fupra vinculum grumis grifeis plenum ftiit , jnfenus inaiYa homofe-
Tiea. ILt cafe^jfas elfe puerc-rum feces , quibus alb<-s funr, a non fubado oleo ,
iiotifrimum eil. Et in idericis argillacea funt teaacicate . Neque dici debebar,
in duodeno iaciea vafa effe ante admiftam bilem , cum adeo frequenter ea
eriam in ventriculum veniat (w).

Non credo adeo abfque experimento CI. Vlros oleofa a bile dixiffe ciim-aqira
mifceri (o).

Villos Ia<51eos abftergere, ne obftruantur, Cl. Viri eft opinio , qusi noa valde
a priori difTidet (.«>),

Altera pars ofifi.cii bilis videtur ad acini fubadiioneni pertinere , quod in cibis
animalium herbivororum , etiani f«pe in carnivoris , dominatur, canibus ( 5^ )
etiam & felibus , & cujus tamen vix veftigium in fjEcibus alvinis fjpereft ,
Hclmontu haec fententia fuit, non abfque experimento fagacis viri (r). Minime
hic decet diffimulare, nuper virum Cl. Phtlippum GeoYgium Schrceder per pro-
pria experimenta (^r) aliqua Boerhaaniana de bile placita haud parura labefaclif'-
fe. Eikm nem.pe in primis bubulam , tsmen & aliam , cum variis iiquoribus
eoinpofuit, calorem pddrdir, bacillo, qus mifcuerat, agiravit . Inde confeciurn
eft, cum ladie commiftam biiem , neque cremoris feceifionem impediviife (£>),
neque acorem , qui latli fpontaneus fupervenit {c) . Cura oleo miftam minimo
tempore confufam manf (fe , aut paulo poft oleum fumma peteret , feque a h\h
{(■!) iiberaret , neque m.aiorem vim fuiffe biiis humanis : neque fale admifto diu-
turniorcm fuiffe miftionis conftantiam (^ ); neque demum , cum fpiritum falis
ammoniaci adjeciifet (/). In oleo rerebinthins aliquanro majorem , non tamen
plenam bilis poteftatem apparuifte (^) . Cum faliva & oleo tritam ne tunc qui-
dem oleum fideliter folviffe (/0, "^'^"^ butyrum (/). Myrr.E partem cerre-foi:-
Tiffe {k) y ut polfes fperare , majori dofi affufam plus de eo amaro gummi fol
luturam : iac coaguiatum imperfede cum bile coliiquefcere (/) ; Eamque aliquan-
-do potius ad oieum- extricandum aliquid conferre ( '^w ) . Saponis adeo virtutibus
TiOn giiudere ( « ) •

Sic etiam puerorum fseces acidum fpirant , qiiando albs funt & cafeofajo

Dominabatu? acor in cadavere , cum nulia bilis adelfet (x).

I\on ideo continuo, etfi utique alcaiinse natufis proxima eft , deftruit totam
ad acidum cibi propenfionem , nam in chylo ea fupereft.

Denique antiquifTimi jam medici docuerunt, biiem inteftina ad contraflionem
Himuiare ;^ & clyfteris naturalis ioco elTe {t) ,

Ccr-') Aft-me digeft. p. 245. (d) P. 19.

(n) Pefsev de flux. chylof. p. 5. Negat J. Eeii' {<t\ P. 30.

^icus Srhulze fupra infertionem ejus duftus reps- (f) P. 32»

riri dt itrtro 13. & Schmidt de bile n, 10. (g") P 33.

(0) i\d Cl. R^r.ifay . (j\) P. 34.

Cp) Cih of fecrction p. 152. C') P» JS» ..

(q) Lib. XIX. p 110. Flo^tr prsetetnat. flatg C^) P- 40-

of hum p. las. CO ?'• 42.

(r) Sey:i;pl, n. 13. Acidum rn fimilam bili (m) P. 43-

hVivn &. volatilem naturam comerti, inde Boe- C") P- 4S.

rA.r^-;^, F.ryry [, c. (s) EpEi. Wat. CuT. Vol. 8. fibf. so.

' ^ (a) E; ;>erimentcrum ad veriorem cyflicfe bilis CO Qalenus de ufu part. L. V. c 3- 5- <Siaf.

incol^m Ci-ptoransiiai captoruia i^St. I. Gattirrg. scut. p. 241. Rk.^z.e ad Manfor. L. I. c. 21. !>'£'

ann. 176^. ^ fat. L V. C. 8. Greulkb , JW/Zi phiDTE. .rat. p.

Ct'; P. j:^. _ : 43, Pecquet Di'.r. p. fi.
- 0^1 P' -^.

S E C T. irj; B I L I S. 1-49

HsEc Iterum e^ morbis demonftrantur. Pertinaciifime alvus pigrefcit , quanda
€X cuacLinque caufa bilis vel nuUa advenit, vel jufto certe debihor.

Ex calculis bilariis («) , aut obftrucio duclu (vv) bihs, ex hepatis lcirrbo
^xy y & abfceffu { x*) : ex i^ero (y): ex vulnere demum vericule teiiea^ ,
iiulla clyfterum vi alvus liberari potuit ( ^ ) , & ex averfo ad vom.itus bihs
itinere ( ^ ) •

Etiam tvmpanites a deftrudlo motu periftaltico nafcitur. Sed in eo hydrope
calculus in veficula mofchats mole vifus eft (^), 8i hepar HTaximurn 3^-- j^^-
cum abfceffibus ( ^* ) . In elephanto , cum bilis deftceret , _alvus ficca fuit (^).
It contra inteftina valde contrada , cum biiis plurima ( Z?'^ )_ foret .

Cvfticge vero bilis hoc potifiimum officiura videtur. Nam aperto ductu he-
patico, cum cyftuicus claufus eftet, cb bilis fatuam dulcedmem alvus non tuit
liberata (0- Inde exphces , ut iderici pofTmt efie alvo laxa (^/).

Gontra bilis nimis acris, fiuida, & copiofa fuit in diarrhcea (e ) ,. dylentem
C/), cholera (^) , febre fiava (/^), lipyria (O lue maligna_ ( ^ ), petechiah (/>,
pefte (w): etiam pifcium (>?), in morbo gangrsenofo fecaiino (o) ; in morbobo--
vino (o*), in hydrophobia (p) • • r d.- "k

Non ideo ha:c unica caufa eft motus periftaltici , qui Ot in infeais , qmbus
nuilum eft hepar, neque bilis uila . Sed m.otus onines infeflis vividiorss iuni: ,
quam majoribus animalibus, & ftimulo minus indigent._ _

Quare videtur ad coclionem ciborum oranino bona bihs- requiri . Etiam ad
®ccidenda infe£la , aut a cute arcenda^ & ad impediendain evoiutionem ovia-

iO-

(^uj Hafma* med. fyll, t. 4 Se£l. a. c. 9. Pa!-
f/n anat. chir. Ed. Italic. t. 1. p. 198. Eff. of
Editr.b. 11. n. 30. OnloL n, 17. Bromel ^ct.Lit.
Suec. 17J-6- P- '3 3- Ad oflavum dkcn LtidTivig 1.
c & fcybsla duriffirna Id. Eventu fuuerto Comm.
Lit. Nor. 1738. num. 18.

(w) Fxces congeftss ab obflruciO duftu cyfiico
Coiter pag. ii4^ Barthol. Hift. 43, Cen!;. 4.

{yCj Alvus rarifiima Keikring. osf. Si.

(x*) Aft. Lit. Suec. 1733 p. uo

(.yjl Fanton. diiT. anst. p. 39. Ad mortem ufque
Cf'S-nm NoT. 1738. n. 18.

(z) S't".s:'t phii. tranf. n 414. & eum veficula
nulla fuiiret Schuri^ p. aja. hamatol.

Cz.*! Falcaren^hi med. rat. 1737. p. 103,

(a) Oangeau. ad B^gliv. p. 171.

(a*) Z-jfMf. prax. med. mirabil. I. 1. cbf. 45.

(^b) Stukeley p. 96.

Cb*) Mes-gj^». fed. cauf. 2. Eplft. 30.

(c) Taconi hep. affecl. 1. c. p. 310.

(d) Pifoni fpicileg. curat. p. 157. qui abeaofe-
fervatione contra receptsm opinionera ratiocinetur.

Ce) Malpigh. pofth. pag. ii. Diemerhroeck p.3!.
£tian? duftus pancreaticus eo in cafu bile p^enus
Crsaf p i'5. In fl\!xu hepaticb i^alifn, 3. p. 1^7.

Cf) Sfigel. p. 58. ,Eum morbum bili tribuit
^e^mms : adde Banhol. hift, So Cent. 3. Mul-

In febribus
abundantif-

toties fe ipfa major veficula S^igel.

f^') Pe^shiin pnr^. p. 109.

(h) Eff. of Edimb. ai. p. jS^-
biliofis americs tropicse acerrima &
fima Bilfst m^dic. conilit. p. m.

(i) BarreYe nov p. 13 3- feq.

(k) Jeurn med. 173». Terliana maligna Cls'
ghorne p iiSj.

CO BilJs meracae tribus libris rejsais fanata
Pakarenghi I. c.

(m) Sculier de la pefle p. aiS^. sfii. CoiiHte^f
ibid, p, 401 Sihniher obf. iz. ut veficula rum-
peretur p. aoi.

Cn) Scheuihiisr ad Deidi^r p. 934.

Co) Difp. P. D Longolii p. 32.

Co*) Fstida seruginofa Goslicke de ea lue.Ni-
gra Sccorrupta Rauioti p. 21. Veficula fellis
maxima Gianella phil. tranf. n. 336. GaU, c
Ivlin VIL p. tao- Borrom. epidem. pag. ij^Sal
fW. Rlem. de 1' Acad. 1748- p.^ 137. i^^-^^^Jf'.
3, p. 3i.f*ro 8. & 13. unciis uncis 12. 15 «fif^j
Hamb. Magaz. I c. p. 598. ad 0^0 libra". Bu-
chwald Aa. Can. a. pag. 3 9J- (iuadruplo r.ia.of
M.7!5;?ef reflfx. p. !<5i. TripJo JflMyag^J mera. p.
\6 t^riplo, quadruplo Godike .

(p) F;j«fon. Diff. anat-pag. 39' C hifjiet obi. ^i.

T-o _ ^ LIK XXUL H E P A R.

loruii), fellis aliquam utiiitatem effe putes, cum m ea «ffeta adeo frequenteff

per du61us biiarios animalcula fubnafcantur, quod ovium vitium vulso notum

fit(pt).

Credas etiam ventricuJum ab ea ftimulari , ut famem percipiat (p*). Nam
ab jdlericis plerumque appetitus abeft,& naufea -nafcitur ('7), & digeftio debilis
(r), & peculiaris languor (x), quem in nullo alterius vifceris morbo tantumad-
notavi. Idem eventus eft calculorum bilariorum ( j-* ) .

Et contra famelicis ^nimalibus magna veficula , bilis acris & amariffima (f) ,
Ab ampliffimo hepate appetitus egregius (u), & bulimus (vv).

§. XXXIII. Num fangmnem dijfolvat ,

Vixc fere funt , quas certa fide de bilis utiiitate innotuerunt . Inde fit , pro-
cul dubio, ut deficiente bile vel inerte, vel ex hepatis ulcere (i?), vel ex
calculis felleam veficulam replentibus , -cibis hunc parum re6le codlis , aquofus
primum corpus languor occupet (^) , deinde plenus & perfedus hydrops (c) .
A calculis veficulas fellea; plurimos enatos hydropes coUegi , ,& a bile utcunquc
deficiente (c*).

Kon quod bilis acrimonia fua fanguinem , & humores omnes folvat (^) ,
ut quidem creditum eft . Eam enim violentiam ab amara &. acri bile exfpe-
^es . Sed in hydropicis & cachedlicis eadem pierumque iners eft ( e ) , aut
pauca (/) 3 aut omnino nulla (^), etiam idericis fa-pe fubfalfa & vix ama-
ra (h) •

Redius exiftimes, cibis minus codis, oleo cum aqua non rite mifto, non
compado in gelatinofam iympham muco, difcedere partem tenuiorem, in cel-
lulofas telas, in urinse vias (/), denique in caveas .corporis humani ,

Non

(pt) Falifn, a. ,p. 48.

(p*J Nam etiam tnedicamentft amara .appeti-
tiim excitant , ut a!oe , aiia .

Cq) Lantff. Diff. X. in Ho. Alhano ririiiet bon
chyle p. 632.

Cr) A «alciilis felleis Eph. Nat, Cur. vol. 9.
obf. 106.

Cs) F> tdef han chyle p. 6^7. Satrig. lithol.

{%"*) Prtfftux cbf. med. p. 69 70. hic quidem
euin ttliere hepatis . Poft naufeam cruftse lapldese
per foces Contuli !ap. & podragr. p. 60.

(t^' P. 91. &c.

(ii) Sp'gs{ p. J17. Falconi BaytoL .diib, «ontr.
Lymph, Sol, p. 137

(vv) C-orrlius Gmma .

iz") Leiib Exerc. 5. p. 131. i;i. Pontan. Ana-
Jcft. p. 90. rtft Lit. Suec. 1733 p. 310, Zod.
:Nled. CA . 1. p. 117. ^nrthol. Cent. IV. hilT.i).
Kepar jn hydrope afcite fere .affectum eft Lieut.
precif p. 4s6.

Cb Cachexia i^J^/»/e*- apopl. p. 341. Lieutaud
ibid. p. 9s.

(O Hydrops comm. Lit. 1741, faebd. 31, pkil.

tranf n. 2.99. Fontanut ad Fefal. pag. ai. Sau-
berlich A£\. £rud. Swf^^- t. 10. S. 9 Sachs lapid.
p Joi. Hofman Med. corif. t. *• D -V. C. 9. Hift.
morb. ur.-itisl p. iii. Viagliv p 577. in Card,
Norif. EfT. of a Societ at Edimb. 1 n. 30,

(c*) Bresl. Sarni. •Ti^. p. 43*. K. Swen^^k.
•Wetensk handl. 1751. Trin. I.

(d) Anc. Mem. H, p 91 Di-ppel. p. 6%. Se-
ger nuwi. 19. Caninam bilem cffa folvere DoJJie
p. 488.

Ce) Hnf-man. Lieut.md precif. I. C. Frequcfiter
phil. trar.f. n. 133. £ff of a SocLet. at Edimb.
II. n. i8. Fater hepar infons . Tenulis Ideni
ibid.

(f) Sauhrelich. A^. -erud. Suppl. X. S. IX,

Cg3 Fontan. Hofman acid. vifcid. p. 9. 10. K.
Swensii. VVetensk. Acad. Handl i7";i. Trim. I.

Ch) De cyftide fermo eft G. v. S-wieten^ 3. p.
107 Muciis Bresl. Saml. 1714. p. 431' vide p.
103. to4 &c.

Ci) Diabetes «x vltio tllis fere fit Mead. of
poif. p. 3J.

S E C T. IIL B I L I S. 15'

Non ideo non all^e hvdropis (k) caufa; funt , idemque morbus cum fano ( / )
hepate conjungitur , ut ipfe non femel vidi ; five quacunque via fangumis ni-
mium amiffum fuerit (w); five fcii-rhus aliud prcEcipuum vifcus occupavent ;
five nimia venus, five convulfiones hyftericas corpus debilitavermt ; five vafa
lymphafica a quacuncjue caufa (w*) impedita fuerint faccum reforptum reve-
here («)•

i XXXIV.. ^n alU ftnt bUis dotes'.

Non penitus improbabilis conjeftura fuerit , p!us effe in bile , & propiorem
afd vitam fuftentandam utilitatem . Vulnera nempe veficulas , cum non aha
parte corporis Ixfa , funefta fuerunt , aut celeriter' omnino (a) , aut aliq.uot
poft dies (^) , & pleraque animalia (c), quibus incifores veficulam experiun--
di caufa exciderunr, & ipfa interierunt .- Infomnem etiam fuiffe lego (^) , cui
veficulam vulnus aperuerat. .^ . . ,

Videtur autem ad adeo velocem mortem fblant rncoquendis cibis diminutio-
nem aliquam non- fufficere : neque fudore? frigidos & animi deliquia, ex eacaula
fupervenire, quse poft veficuliE vulnera a CI." Viris adnotata funr (e).- ^

Ea phsnomena ur expiicenr Cl. Viri , fuas offerunt hypothefes : i>/t;/wi- qui-
dem (/), in fenauinem refumtam bilem repetito' in corde dextro^confligere,
alereque' adeo vitalem cordis ignem : hinc fanguinem fetus (^), ob bilem mer-
rem non effervefcere , effeque biiem oleum pro lampade cordis (^). Vel etiam
ahfque eo fervore bilem in fanguinem" redeuntem corpon univerfo animahs len-
ium, calorem, vigorem impertire (/),- caufam elfe pene omnis in eo corpore
motus,. etiam cordis, & fomni, & qus alia. , ,.

Verum h.^c omnia nimia funt, cum in fano animale biiis m iangumemnon
redeat, & lenta, ut narraviraus, ab obftruao hepate , aut inutili veficuIa,mors
fequatur, five calculis obfeffa nihil ad inteftina dimiferit (^),five ulcere" aperta
bilem fiverit de lateris vuinere elabi . ,. ,

Quare eas a vuFnerata veficula mortes a fumma' acrimonia putrids bilis ( / ;
forte repetas,, quam ///. Au£lor citat, & hiftoria chirurgi confirmat, cui ma-
nus infumuerunt, & mors epiieptica vitae finem fuit , cum biiis, de laefa veii-
cala. effuf^,, aiiquantum in; digitr ful vulnufculum recepiffet (m),.

^' ° Qua-

(ky<?^;/«r tard. t. 3. c. 8. (b> Qytloh. 1. c. n; 17. Arnman prax. p. iS4.

.0) Budai L. IV. c. 5- Willii- fiupend'. abdt Stuarr ^hW. tranf. n. 4i4- S.-e/M;?»-fA Itruft. hepae.

tum Petr^old obf. 65. Bagli^V. Diff, pag. 577<,. p; 1'9- Albertr Jurifpri.id. med. leg. t. 6. p. 309.

Cocchi bagfli di Pifa p 161. Leiglr. natur. hift. Biancht p. 491.

of Lancashire ir. pag. 76 Kraunig obf. 15. ut (O Bohn. L .^/^em' , quem contiouo citavimus.

tam«n nimis magnum eiTef Schneider rie liene' Cd^ Stuart ibid.

Thef. 37. B<mtekoe Thee p. 107. Sevirin.zbktff. (e) Bierwirth:

noviir. Maurocordatvi p, 334. FluKus- alvii cruen- CO DJff- X n. 5S- 5<J. vide t. noltr. Vl. p.

tus f^arer hepar inf. aTor. Duccini p. 241.

(m) L: ir. p. loi- (g) Svoarflmerdam refpir. p. J33.

(m*) Ssepe in.fiydrop-e vifcerafotidicra J;7T)«jr^l. Ch) Duccini .

Obf 93. Es hydatidum immenfo nunleroperomnia^ CO IVod-uuard czki p. aor. & conf. Bjiefislii

Tifcera Zinguardin Anmerkingen p. 3S«- letter; to Wod^ard Lond. 1719. 8.

Cn) In L. II. p IJ4, (k:^ P. iti- &c.

Ca) Arnmari hora a^naa . Intra paucas horas (I) C a;. Swieten t. 3. p. 300»

.i$i ^ Z I ^. KWL H E •? A -R.

.QuTire animalia veficcla -^^cllis excifa omnino aliquando fuperfuerunt ( « ) s
'&: cum Bohnio duo canes ab exftirpata veficula periilTent , tertius per aliquot
bebdomades fupervixit, cui dufius cyflicus lino interceptus fuerac , neque bilis
.effiuxerat ( o ) .

Baifamicam naturam Helmotitianam oinitto , quas cum putrefcibiii biiis indo=
ie nequeat confiftere.

§. XXXV. Num biUs ftt excvemenium .

Nimium aliqui bilem laudaverunt ; fequuntur qui nimium deprefferunt . Eo
omnes eos fcriptores refero, qui bilem dixerunt ef!^ €xcrementum (^) , de
cliylo feparatum, dum per hepatis vires in fanouinem coquitur.

Nuper etiam aliqui huic humori omnem utUitatem negarunc (/?).

j^liqui etiam caufam morboram fecerunt ,, ut a bile morborum acutorum
(c) , podagrae C^), 8c calculorum (f^-origo, & Gorruptela fanguinis (/)
xepeti poifet.

>Jeque penitus improbabile videri poffit , fanguinem per bilaria vafa aliquam
particularum ad putredinem vergentium partem deponere.

Et tamen non aufim , eticim hanc admittere accufationem . Retenta enim
bile , ut diximus , fanguis ncn ideo aut putrefcit aut alcaiinus fit : fed iongi
iequuntur morbi _, quales .a .coagulo , a lentore , ab acido aufto demum exfpe-
<^es (^).

ExcremeHtum vero id folum refte d!xeris,quod excernitur. Bilem,-fi natura;
voIuilTet de fanguine expurga-r-e , eiTudiftet in vicinia inteftini re6ti (/6)* ne chy-
lum fua admiftione temeraret . Sed in omnibus animalibus bilis in principium
inteftini aftbnditur, ut nihil fere alimenti ad fanguinem veniat, quod cum .ea
uon miitum fit, In vipera non (/-»*) eft venenatum X O^*

SE-

(n) Cr^mer •apiid Hamer medic. renunciat n.40.

Co) Bohn lethalat. vuln. p. i5'i.

(a) Auctor vipi v.va-av L. IV, p 59. Ariflott'
hs part. £nim. L. V. c. 5. pag. 77. liag. anat.
s. so. Gaktius iif. part. L. V. c. 3. etiam ParS'
celfu! , qu! floribus cheiri hoc excrementum ja-
het lollere ; & de altera parte bilis , qiise in duo-
dentm! ablegatur Nenter phyfiolog. p. 170. Co/-
baecb doftrene of acids affert. p. 443.

Cb) Lsjler font. med. Angl. H. pag. xi6. qui
etiam ad chyluju feciendum «lutikm dixit »

(c) Arifwelet I, c

Cd) pinelli de podagf. p 54.

(e) !dem ibid

(•f ) Beringer \n difp- Heidelb, defenfa 3740..

Cg) P. 150. &c.

(h) Perrault EC III. p. i^o. Boerhaave .

(h*) Venenatum putabat Aldrcvandus Pracon.
& ferpent. & p. ti8.

(i") yoeling Epifl. IV. Bodierna ad Severin, vi.
per. p. 358. Sevmn. exp<;rimento fa^o p, a88,

155

S E C T I O IV.

HEPATISUTILITATESo

§. L

PRima , qux inqulrenti fe oflfert , eft omnino generatio bilis , tamqu&m fucd,
abfque Quo cibi coqui nequeunt. .

Facile etiam apparet, hepar diapbragma replere , & fuftentare , ut ^ m
exfpiratione plenus fit ejus fornix, & inter infpirandum diaphragmatis detcen-
dentis preffionem excipiat , adque fubjeiSa vifcera , ventriculum, colon, renes^
alias perferat . • , e i

Sed etiam calore (a) fui fanguinis, qui eft plurimus, ventnculum, & coloE
inteftinum fovere diximus . „ . - .

Neque tamen penitus in his quafi minutioribus officiis mens acquieicit , qus
tantum vifcus , tam late per animalium diverfas clafiTes dominans , lubenter
credat, ad maximas vhx humanse utilitates natum eife . ^ ; r •

Ergo Galenus {h) totaque iintiquiras, ad ufque Rudbechtl & Bartholmi tem-
pora, nobiliffimum officium vifcerum niaximo detuierunt . Chylum nempe de
inieftinis per venas mefentericas , cum nondum viee h^ex innotuiffent ad he-
par venire (c). Ibi a facultate propria chylum quafi coqui, & partem excre-
mentitiam bilis nomine ad inteftinum ferri . Partem utilem a ruberrima vifce-
ris carne in fanguinem perfici (^);quem porro hepar in Galemca hy.pothefi,6C
cordi traderet per venam cavam , per diaphragma penetrantem ; & deorfum per
inferiorem venam cavam vifceribus mitteret, membrifque rehquis . Hepar ergo
venis fanguinem dare (e), & radicem effe venarum (/).

Neque fubito ea opinio everfa fuit , etfi vafa ladea deteaa faerunt, qux
chylum forberent . iAff^llius eadem ad hepar more majorum duxit .

In eo difientiebat Mfloteles (^), quod venarum , perinde uti arteriarum ,ori-
giaem ex corde deduceret , qus etiam Erajijlrati, 8c inter nuperos ^ndre^
Cafalpini (,b), & C. Hofmanni opinio fuit (/').

Verum interim Guilielmus Harveius partem ejus theorise diruit , cum fangui-
nem quidem de hepate ad cor per venam cavam venire admitteret, ceterum
fanguinem partium infrahepar pofitarum ita negaret ab hepate venire , ut often-»
deret , ad hepar porius confluere .

Ncqwe longa mora fuit, quando Pecquetus oftendit , vafa lai^ea, qu^ in he-
par crederenrur chylum ducere, ea quidem in du6ium thoracicum & in venam
llibclaviam tendere. Chylum adeo ad hepar omnino non venire.

Denique Banho/imis (ik) inveiiit , & Rudbeckius^ qusB vafa in hepate pro
Halkr Fhyfiolog. Tom. VIL V la-

'•■'T

(a^ Lib XIX. p. 195. Bifp.jrepi rpc0>,'; Sanguinlseft fens jecur Aretatis

Ih) Hipp & Plat. decret. L. VI. c. 4, Cur. diuturn. I. c, 5«

(c) De ufu part. L. IV. c. 15. 10. C?,) Hift-' a.mw. l 3. c. 4.-&C. Pollux p. 26U

<d) Ibid. c, 11. (h) Qjixd peripatet, L. V. c. 3.

{&) Afct£v.s Acut. cur. II. c. 7. Ci) Thorac. L. II. c. 13. i6 &c.

Cf) Aret^tis ibid. diuturn. 1 c 13. G^/tf-«. feipp. Ck) I" ''''''' ^'^ ^*^'^ lymphaticis ,• hepalis de-
& Blat. decret, L. VL & alibi Orihsf. p. \i6, fperata caufa : Exfequise : Epitaphium ,

J54 , . ^ I B. JXIIL H E P A R.

lafleis habita fuiffentj ea vere lymphatica elTe , & ab hepate lympham avehe-

Te, in bepar aurem omnino nihil ducere (/).

Ita hepar, cum ab inteftinis fuccum alimentarium non accipiat , neque co-
^uere pot£.ft_, neque in fanguinem convertere.

Reftitit aljquamdiu BJlftus (w) , qui vaforurn lymphaticorum itinera invertit,
^t pars chyii a du6iu thoracico ad hepar, perinde ut ad ahas partes iret.

Alio modo» S-vvammerdamius (w), utique chyli partem, neque eam exiguam,
per venns mefentericas ad hepar tendere contendit, ut quidem haflenus vete-
rum fententkm fublevaret ,

Verum cum fympham. ad hepar »on venire dudum fit oftenfum , & cum
per venas mefentericas aiii nihil de inteftinis forberi malint , alii certe non
■chylum : cum prasterea fabrica jecorls nihil habeat, quod pecuiiariter ad fan-
guificationem videatur idoneum effe : cum rubor hepati non magis proprius (o)
fit, quam alteri vifceri , & abfit ab hepate fetus , & nonnullorum animalium
(/!'), quibus fmguis pulcherrime rubet ; ob has caufas nunc quidem hsc veterum
opinio tota dereiida jacet.

Magna ceterum hjEc fuit rerum converfio , & late per ipfas mQrborum caufas
& curationes omnia comisiutavit .

§. II, iAn non fanguinis circultum hepar moderetur .

Quando mecum reputo, nullum bili» in fetu ufum effe , cum cibum vei
nullum capiat , fi CI. Viris credimus {a) , vel certe ejufmodi , ut nulla vi dige-
rente indigeat ; quando »orro in eo tamen fetu hepar video grandiffimum , non
ut puimo quidem futuris deftinatum nati hominis ufibus exiguum : non pofifum
non fufpicari , prjEter bilis fecretionem efle hepatis peculiarem utilitatem , quae
ad fetum propius fpedtet .

Et continuo occiirrit meditanti, fangulnem ab uterina placenta redeuntem ,
cuni fanguine inteftinorum , lieais, ventriculi , pancreatis, & omentorum om-
iiium , ingens certe fanguinis flumen efficere .

Id non licebat conjundum in cavam venam immittere: nimis inde amplam
futuram , ut vel tantum torrentem male contineret , vel viribus eam venam
donari oporteret, quiE non fint venofi ordinis, & moraturas fuiffent fanguinem
de pedibus reflLium.

Neque oportebat fanguinem vifcerum chylopojeticorum feparatiim ad venam
cavam mittere,quod in adulto homine bilis melior perfedio ejufmodi pofceret
fanguinem, in quo horum omnium vifcerum fanguis conjungeretur.

In fetu adeo fatis certum eft, bepar fervire frangendo fanguinis ab umbili-
cali fune redeuntis impetui , ut per hepar, arteriofo more diftributus , multa
parte fui impetus per fridiones {b) neceftarias amiffa , lentior per venas re-
duces in venam cavam rediret , fitque hepar tutels auricula» dextra; praepofi-
tum , qus tant£e f^nguinis innitentis preffioni male refifteret , nifi eam hepar

de-

(0 Conf. potllTimum Gliffonium p. 314. (s) De iis agetur L. XXIX. Aliam hepatis uti-

(iti) Conf, L. III. p. 172, iitatem effe , quod in cochleis non amarum Cc

(ii) Not. in prodr. J. v. Horne p, 30. 19. Re= C Svvammerdam p. 113. ) olim ©onjetlura fuiC

pete L. XXIV, Martini Lijier cochl. p. 50.

(o) Gli/fon 5. c. (b) ^' VI- ?• JJJ-
(p) Bronzjsv de Lampetra .

SECT. IV, HEPATIS UTILITAS. , , i5S

debilitaret ,. Neque credo , male huc pulli €xemtum refern , in quo pericuiutn
ejus preflfionis confirmatur. Frequensenim in avibus (c),dum ovo continentur,
& funeftus morbus eft, nimia ejus auriculas diftentio . ... . .

Ab adulto homine magna pars neceffarias hujus m fangumis mipetu dimi-
nutionis abeft , cum totum illud maxim.£& venae umbihcaiis £umen nunc fic-

cum fit (^). , , - r • r • •

Siquidem tamen etiam vena portarum multum de ^ celentate tui ianguims
smittit, dum per hepar univerfum ramos fuos difpergit (?) ; fi oftenfum eft/,
vere ejus vcnse fanguinem lentius fluere (/) , etiam ejus tentoris fua erit
utiljtas; eadem, ut videtur, quam in fetu , ut nempe fanguis fyftematis vifce-
rum chylopojeticorum minori cum impetu in venam cavam , proximamque
dextram cordis auriculam nitatur .

Alias utiiitates hepatis pr^tereo, ut lymphse eflfe coium (^).

V 2

LI-

(c) Format. du poulet a. p. IJ5.

(d) P. 64-

(e) P. 63. ieqq.

Cf) P. 140.

(g) YieuJfeHt obf. p. ai8.

5<i

L I

E R XXIV.

INTESTIN^.
S E C T I O I.

T E N U I U M ^N^TOME,
§. L

^^^«^a^^^l^ Ntefkinum latiori fenfu dicimus receptaCuIum membrana-
^^:SD5«^^-^^ ceum, in quod animai cibum fuum recipit,quod idem eum
'l^oczz;^]^ ^l cibum coquit, mutatumque per univerfum corpus didit .
' "" T 'fiw (I Diximus (^), quanda egimusde ventriculo, animalis pro-
^i P prium maxime & indivifum membrum inteftinum effe,
t\^4frEf£f^^ ^ eoque pertinet BoerhaavH vox, quando plantas docebat ,
P^^^:^!E®^^^^ fadices extra fe ipfas habere, animal intra fe . Latius certe
r^'^' quam cor ipfum regnat inteftinum. Omnes enim polypi
merum funt inteftinum (c) , periftaltice agitatum {d). In
bolothurio inteftinum abfque corde eft (e). Habet inteftinum hydra (/), men-
tula marina Cf ) , lepus marinus (^*), teftacea fere omnia (/^), vermes lapidum
terebratores (O , bero^ (/') , animalcula vaforum bilariorum (/^), animalculami-
crofcopice (/) fimplicia , animal rotiferum ( m ) .

Diximus etiam in aliis animalibus hunc canr.lem alimentorum in latius ini-
lium dividi , qui fit ventriculus ( » ) ; in aliis uniformi du<5tu per univerfum
corpus continuari .

Porro hoc inteftinum eft cylindrica cavea, tantum ut in aliis animalibus fe-
£lionem habeat ubique eamdem : in aliis ex cylindris continuetur , quaruni
alis aliis latiores funt • In firaplicioribus animalibus, etfi non perpetuum , ta-
men frequens eft , inteftinum unicum undique fimplex reperiri , & sque la-

tum,

(a) L. 19. p 73. feq.

(c) Bonnet corps organifes 2. p. 134.

(d) Schieffsr blumen polypen.
(s') Vaiidelli de hoSothnr p. d. .

(f) Bohadfch anitn. marin.

(g) Haec etiam ventricukim J'an^#//jdifl", p. J4,
(g*) Bohadfch p. 7,

(.h) Dargenville conchyliologie .
(.ii*) Bnime VflHfnsr,^. 5*.

(i) ^rnfi de tsnia Platen . Vandelli tJiflT. 3.

(k) Valifner.t, 3. paio. cum ore & ano Adat'
fon coquillages p. 3.

(0 Hile Effays p. 161.

(m) Baker employm.p.ag^. abfque cordep.aSj.

(n) In prima clafTe limacum totum corpus unj-
cus mufculus eft , cum ore & ano Adanfoa co=
quillages p. i.

• J^ECr. J. TENUIUM ANATOME . 757

tum , abfque ventriculo, ut in lumbrico humano (0), terreftri (p), & renum
lupi (f), in oftreo (r) , culice (j), locufta {t).

Deirrde in quadrupedibus oviparis & affinibus uniforme iterum inteftinum eft ,
ut utcunque aliquam latiorem ampullam diftinguas , quam ventriculum nomi-
nes;ceterum inteftinum undique fibi fit fimile. Ita habet fe in lacerra Tockaye
(v)y falamandra (a:), chamasleonte (x*), rana {y), bufone (z) -> teftudine (a) . ^

fn pifcium genere, qu-os ego non quidem plurimos incidi , ventriculus equi*
dem latior inteftino, & longe conicus , ceterum inteftinum cvlindricum , &
undique fui fimile eft, & in iis, quos vidi , duas folas plicas habet , in pyloro
unam, ubi adfcendit, deinde fecundam, a qua pene ad anum defcendit. Semel
flexa funt in cyprino lato ( breame ) (^) , falmone (c) , lucioperca (d) aliifque.
Ea fabrica etiam eft in tinca (e), fturione (/), & aftine hufone (^), inque
raja (^*). In aiiis etiam fimplicior natura eft ; ut in pifce fepia (/^) , loligine
(/') , & cyprino argenteo (k) , congro (/) , lampetra (m) , folene ( needle fish )
(«), cobitide (0) . Alii tamen pifccs multiplici funt inteftino , quo xiphias (p)
pertinet ; etiam lepus marinus (^?) .

Quadrupedibus calidis comaiune eft, ventriculum habere, inteftino memora-
bili portione majorem : ceterum alia fimplex etiam inteftinum habent & cy-
lindricum, alia in anguftiorem tradum, & in latiorem divifum .

Uniforme eft abfque crafTbrum,& tenuium inteftinorum difcrimine,quantuni
cx fcriptis Cl. Virorum conficio, in urfo(r), in affini animali coati mundi (j>,
in m«flela (0, marte (u) , ut ipfe vidi , in gulone (t;), in lutra (x), 8c altera
illa nigerrima Kamtfchadalenfi (x*) lutra, in erinacco (j), talpa (^), vefper-
tilione (i^*)j turfione (<?), „

Pau-

Co") Tyfon phil. tranf. n 147. Falifneri p 175^

Cp) Redi anim. viv. tab. 8. f. %. Fandelli DifT.
a. p. 1x5. l^ViUis anim. brat. p. 14 15. t. ^.f.i.H.

(q) Phil. tranf. n. 413.

(r) yVillis anim. brut. tab. i. f. i. p. 17. ut
inteUigo.

Cs) Hooke exp. p. 8k

(t) Treuner' Redi infett. p 8l. qui Cava!Iiicci
vocat. Sed Zinanni ventriciilmTl reddit cavallet-
te p. 6.

(t) Mem. de mathemat. & de phyfiq. p. 51.

(x) Bianchi tab. 7. f. 4.

(x*) Pe/refcus p. 345. Tamen aliqaid cseco fi-
SBile habere Valifner. t. 1. p. 4.17.

(y) Jacebeus p. 104. abfque latjcri ventrisalo.

(z) Ibid. Sevtfin zootom. p. 326.

Ca) /iJfo^. jbid. Peirtfcus p. 113. Coiter 0.117.

(b) Hill. I. p. 5,

(c) Idem & Gronov. a£t. UpfaK i74-i.

(d) Conf Sehoneveld p 44. Marfigli ,
Ce) Blas anat. anim. p. 305.

(f) Collins ■^. 363.

(g) Idem p. S59. Ei inteftinum latura & fini-
plex Danub.x.. 6. mifc. t. 9,

Cg*) Oper. Danub. t. 6, tab. 18.

(h) Svvammerdam p. 89B.

(i) Lifier conchyl. biv. tab. I. f. a.

(fc) Cujus inteftina corpore animalis
giora fint Linit. K. Svvenk. VVetensk.
6.

nort loR-
Handl. u

P 3 9?.
(}) Hill. revievv p. 114»
Cra) Idem ibid.
(n) Idem ibid.
(o) Idem ibidj
(p) Haerman .
(q) Boleadfch 1, c. p. f.
(r) Parif Schrader digeft. cairniv. p. II.
(s) P^fif K. Svvensk Acad. Handl. 1747. p.
a86. Iq costi latiora . Mem. de Berlin. t. is,

p. J3J.

(t) PeyeT obf. ti' Grevv p i.

(u) Barthol. Cent. V hift. »4-

(v^ Idem Cent. IV. hift. 30.

(x) Blas p. 90. Severin. ZQOXom. p. jiS. Cans-
na effe Sue mem. etrang. II. p »01.

(x*) Nov. Comm. Acad. Petrop. 2. pag 379,

(y> Blas p. 63.
-Cz) Buffon t. -8. p. 138.

(z*) Severin. Zootom. g- JCf.

Ca) Tjlfon p. 33.

nS L I B. XXIV, INTESTINA.

Pauca hxc exempla funt , & in animalibus carnivoris , quibus etiam commu-
D2 eft, fetere & corpore & excrementis . De vulpe, ut cane , non credo.

Inter minora animalia plurima eo pertinent, ut limaces ( ^ ), polypi (c);
etiam avibus , nifi quod cseca adnata habent, inteftinorum vix (o-*) eft difcrimen.
lifdem prsterea fere primum inteftinum latius , ultimum anguftius eft (^).
_ Quadrupeda longe plurim.a, etiam pboca (e), & inter ea omnia , qus herbis
vivunt, ferpentes plerique, pifces aliqui , & nonnulla demum infe^ia ad alterum
genus perrinent, cui altera , anoque propior inteftinorum pars iatior eft.

Teftudini certe americans craffum (/) inteftinum eft, & vipers (^), etiam
ferpenti (/^), & inter pifces rajs levi (/') , ■& pifci tamburo {k) . Erucis inteftina
non uno tumore interrumpuntur, quos anguftius fretum excipit {k*)^ tum li-
bellis (/) . Sic etiam vermis apis crafifum inteftinum habet (w) , & hemerobius
(«) , & bofnbyx (^?*) , & pediculus (o) , & coffus (o*) ; etiam , fi fas eft crederCj
animalculum perfimplex, & ad microfcopii ufum defcriptum (/>).

Homo ad hanc claffem pertinet , qi'?B inteftina crafta a tenuibus vere diverfa
habet : etfi enim utique diameter inteftinorum multum a copia cibi pendet ;
hinc in ferocibus animalibus (^), fubito plurimo cibo fe replentibus , quam in
cicutibus ejufdem generis ampliora inteftina funt : etfi vere in fetu(/) humana
colon inteftinum neque cellulatum apparet , neque , ut vidi , tenui inteftino
multo latius, eodemque fere modo fe in lynce habet (r*), & in fek (j); fa-
brica tanien differt utraque claffis , & contenta materia {s*)\ & in univerfum
plus eft in laxiori inteftino fibrarum longarum, tranfverfarum in tenui .

Rurninantibus ampliora funt inteftina ( j-* *),quam carnivoris, cervis tameE
sxccptis. Pl-urimo enim cibo indigent, qui parum nutriat.

§. IL Menfwa inteJUni ,

In phyfiologicis hx contemplationes palfim fua utilitate mm carent. Infeflis
variaj & nonnunquam longiffima funt [a) inteftina. '

(h) Redi anim. vivent. tab. la. f, i.

(c) Idem tab. ij, f. 2.

(c*) Cygno uniforn-je inteftipium Aliirovand t.
^.p. 1». &c.

(d) Acuils» potius angul^iora fub finem intefli»
na Danub. Pan. vcss^L t. 6 h Grevv ubique . E^-
-dem de crocodilo narrat Cl. Haffel^uifl p. 295.

(e) Eph. N.it. Cur. Dec. I. ann» 9. w. obf.fS,

(f) Peuillee Journ. t. 2«

(g) Charas p. 46,

Ch) Blas anat. sniri. p. 333.

CJ) C^cum latum AUlicv. p. 451.

Ck) QLiatuor in eo ampulls Redi tab. »0. f. 3.

(k*) De Geer Mem. pour rhift. des jnfeft.p.8.

(I) Rsaumur t 6, p. 399.

Cm) Svva^mASfdam bibi. c, 34, A, s^*

(n) Ibid tab i-:. f, 5^ p, 149.

(n'') Sauva.ges I. c.

(o) Ibid. p. 77.

(0*=) Ibid. tab. 18. f 5.

(p) Cseci fpecies Hill, Eff. p. i(5r.

(q) In felc Btiffon t. 6. p. «o. Contra longio-
ra in lupo , cum cane comparato Idem t, /.p.jjt,

(r) Etiam latiora Riolan. p. 411.

(r*) Parie L, 2. c. 7. Parif,

(s) SeveTtTU p- 3ia.

(•s*) Ariflot. hirt:. anifli. L, a. c. 7. C«mparat«
anat. p. 17.

(s**) Detharding Centar. Thef.

(a) Q.uinque unciarmn ia verme afili . Svvam'
merdam bibl, p. 660.

SECT. 1. TENUIUM ANATOME'. .15^

Brevlffima contra funt inteftina 'n aliis infedlis {a*) animalibia, quibus pro-
prio corpore breviora funt ; ut in multis pifcibus, galeo (^), etiam acanthia(c),
raja (^), raja aculeata (^*) , torpedine (O , tanipetra (e) , cobitide aculeata(/),

Proxima a brevitate funt, in quibus corpore fuo animalis non funt. longiora,
ut in pifce aureo , argenteo (^), cyprino lato (/;>).

Brevia etiam in pifcibus , in quibus paulum omni»o corporis menfuram ex-
cedunt : in iis , quos vidi omnibus {h ) •

Brevia in animalibus quadrupedibus oviparis ; ut in chamaeleonte (i), croco-
diio 'k)^ teftudine (0 . •

Avibus , quas vidi , perbrevia funt inteftina ; ut etiani ea aota ad pilces fe
accommodent . Longiora tamen inteftina funt avibus longiciuribus aquaticis (/*),
& fcolopacibus (;») , breviffima carnivoris , & rapacibus (w) , aquils (0) , pygarga
(p), grifoni (^) , cygno (^*), lanio ((?*'), ululae (y), pico nigro (^), graculo
bohemico (0, cuculo («), phcenicoptero (t;), plates (x), ardese fteiiari (/), ci=
conias (^ ) , tum cafuario {a) , gallo indico (b) , ftruthioni (c) .

Inter quadrupeda brevia inteftina habent animalia carnivora ( d\ ) ; breviffi-
ma gulo (e), mufteia (/), viveiTa (^)^ §lis (^), glij iQofchatus ( h* ), ve-

(a*) Coffo fcarabai naricornis Ibid. t. 57. f. u,
la. Erucse fericeae Sauvag. verf a foie Ili p.64.

(b) Sevcrin. p. 357, Goyeau in merc. de Fran-
«e Decembre 1757. pedale cum fpirali valvula .
Jn cane requiem Tacchart p. 14.

(c) Novem pollicum Klein niifT, IV. p. 6t.

(d) Huic convolutum in it \^{um Derham^hyL
theolog. pa^in. 20. Stin. mufc. gland. p.47«

(d*) Tornbak Derbam p. 109.
(d**) Redi efper. p. 2».
^e) HHL review. P'ii4.

(f) Stittlebaok Hill. 1. s.

(g) Linn. I. c.

(h) Hill. p. 114. abream.

(h*) Huc puto niullus. Hill. l c,

(.i) Parif

(k) Paalo corpore fuo longlora Parif.

0) Tefludo habet inteffinaiO". ulnis longa

faldeji p. la. Tripla & 13. pedum Parif.

(1*) Danuh, Pan. msef. t. 6. obf. p. 13.

•'m) Alhin. t. 1, tab. 70.

(n) Duverney t. a. p. 447.

(.0^ Pflr;/. Ulnarum duarum cum femiiTe Hat'
ller apiar. p. 61.

(p) Habeni fe ad propriam longitudinem ut
331. ad 29. Willoughef orinthol. p. 31.

(q) Parif, dupla .

(q*) 14. dodrantum Aldrovartd L. 3.

^««) UndecJm poHicMra ad pollices corpo-

ris 7— Alhin. & n. 14. is>

2

(r) Oftadecim poUicum ad 15. Alhin. t. 2.
tab. II. & in alio ao. pollicum ad 14. t. i. tac?.
10. Duorum pedum cum dimidio Grew p. 31.

(s) Septemdecim pollicum ad 18. poll. longt-
tudinem Alhin. t. 2. n. 27.

(t) Bis dodrantale Aldrov, ornithol. L. XII,
p. 799-

(u) Sefquipedis Grew p. 33.

(v) Parif. feptem pedum .

(x) Septem pedum.

(y) Tantum trium ulnarum Eph. Nat. Cur,
Dec II. ann. 1. obf. 31.

(z') (Juinque pedum ibid.

(a) Parif. quatuor pedum unciarum 8. Ita fere
Grew p. 32.

(b) Ulnarum duarum cum femifleHWerapiar»
p. 61.

(c) Valifner. p. 145. Pedum n. phil. tranf.
Coll. ann, 1682. A pedibus a?. ad 30» Parif.
Sed vafra efl: avis Nov.,

(df) Moneo 1. c.

(e) ./^/^*«. de fam. canin. n. l.

(f) Ulnam longa Grew p. 1.

(g5 Fitchit Grevv p. 2. duobus pollicibjjs fu-
perant .

(h) PolHeum 11.

(h*) PoUicum i». cum ipfc effet un. 15. Nov.
Comm. Petr, t. 4. p. j8^.

i6o ^
fpertiiio (/)
omnivorus ( ,
(j), lynx (s*).

L r B. XXJK TNTESrrNA.

I, marrupialis (^) , urfus (/), urfus coati mundi (w) , etlam fimlus
n); tum lupus (o), eanis (^?), panthera (<?), tigris (^) , catopardus

Ci) Pollicum 6. Eooke p. 8t.
Ck) Oflo pedum ad 19. pollices T>'/o« oppoflum.
(1) II. ulnarum Comm Lit. Nor. -ann. 1734.
Cm) Parif. feptem pecium . Sed phil. tranf. h.

377. 4^-^ in eodem animale metiiintur.

(n) Quinque pedum & unciarum duariim , &
ofto pedum Parif. Sed 44- unc^as habet Eorri/ih
p. a.60.

(o) A pyloro ad cactjm {^uindecim p-dum ,
€um lupus effet 64". Bujfon VIII, p. 60? Triplo
longiora Faber p 813.

(p) Pedum 17. cum ipfe ca-tiis -ei^et 3'. j.-i^

Bmj^o» t. 5. p. 264. a<55. Tripla Ptfr//?». in L^^n-
cis liiiloria .

(q) Quinque pedum Payif.

(r) Quindecim pedum , five tripla Psvif.

(s) Non quadnipla Parif.

(■s*) Tripia Parif. Mem. pour fervir a 1' hift.
d»s anim. P. I. p. 133.

(s**) Duarum ulnarum frayr/«- apiar. numer.i^.

(s-f) Supra duas uinas iSrevv p. 7.

(sf-i-) Pollicum 11. Hooy^e 1. c.

(t) Mo»g3^fc. Epift. XIV. n. 15.

(u) Undecies Tffon p. 23. duodecies Epii. Nat.
Cur. 1. ann. 3. obf. 10. Bresl. Supplem. IV. De-
cies quater longiora Redi anim. viv. p. in.
Vigefies c. 3. ann. 78. app. p 10, conf. Kulmus
an 1717. p. 1%.

{v) Phil. tranf. n. to6. add. Eph. Nat. Cur.
Dec. I. ann, 9. 10. obf. 98. Hartman.

(x) Nov. -Comm. Auad. Pelrop. t. •*. f. 34».

(i) Marfupiali , carnivoro animali , inteftiniKTi
fui corporis quintuplum eft Tyfon . Vefpe-rlilio-
ni , carnivoro , inteftina ad proprium corpus

ut 5~ ad I. Daubenton . In didelphide altsro

inteftinum etiam brevius, fere triplum Idem . in
Armadilio Tatou quadruplum Idem . In ratto
mofchato eadem feliabent ad fuum corpus pene

ut 4. ad I. Idem . In mococo quadrimano quin-
tupla funt ij. & fere in Monjous : in quadriaia-

ro varl fefe ut 4— ad I. ij. Sic in quadrima.-

fio phalanger 13 in fede caracal iHteflina 7'. 5"»
corporis non penitus quadfupla funt 11. In fu-
rikate quadrigito animale triplo cum dimidioij.
In quadrimano Lori paulo longiora ij. In pigro
Unai paijlo tripiis longiora 13. In Ai omnium
brevilTima ut i6. ad ii. XIII. ruminante ut?o-

que, Contra in fiuro velante ut ^ — & ultra ad
^ .3

I. Daubenten . In ove Mouflon .vigecuplo lon-
gior^ funt Idem . In bove bufle duodecuplo idfim,
In camelo perinde Jdem . in Dromedario ut

117. ad 7-^ fere , vel iK 15. & uitra ad i. Idefli.

2

In La.mantiRi fetu fexcupla 13. fic in phoca mor-
fe ij. In zeora 8pla & ultra la. In rennis fetu

ut 13-^ to 12. in mure cabiai intefliiu pcne

2

i4p!a 11. Sic in hyflrice ibid. In phoca aipla «3«
In capra R. Juds plus 2.5plis ii,

(y) Grew p. 9. ad -• ulns .

4
(.y*) MuUins p. 19.
(x) Ccmpar. anat. p. 17. Grevv p. 28,

(a) Tenuia pedum 114. craffa pedum 34. Buffh»
,t, 4 p. 494. Pedum 78. Parif in vacca barbajics.

(b) 6$ — pedum Buffon t. 4. p. 508.

(c) Ulnarum 30. Coiter p. 113.

(d) Ulnar. 21. Grevv p. 18. Qiiindecupla Mar-
gagn. 14. n. 20.

(e) 12^1. pollicum Comm. Petr. t. 10. p. 544»
Pedum io(5. Parif.

(f ) Pedum 70. ft 65. ,ipud Buffo» t 6. p.IJ^..
cum craffa fola eftent 21'. Pedum 96^ Parift

Cg) Q.uadragir.ta Yarif,

SECT. l TENUIUM ANATOME. i6i

faTai ig*) , Jnofclio (^t) , rangifero {h) , alce (>^') , equo (/) , afm» {k) , porco
(/); etiam americano tayacu (m) , c.uniculo (w).

Longillima funt in manati, vigefies & ultra longiora (o) fuo animaii. Hy-
flfici 17. peduin ad pedes duos (p), o£lo ulnarura caflori (^) , aut pedum 28^
(r), marfupiali fextupla (r*).

Homini vulgo diciintur efiTe proprii corp©ris fextupla (s). Reperiuntur ta-
men, quibus brevia funt,neque fupra triplam (0, quadruplam , aut quintuplans
(«), ^ui corporis longitudinem {i)). Denique quatuqr fpithamarum ( * ) & lon-
gitudine proprii corporis {y) non majora fuiffe legimus.

Alias tamen longiora fuat , feptupla ( t^) , & 22. {a) ulnarum , etiam odupla
(.^), noncupia (c).

In fetu , ut in brutis, potius iongiora funt , pedum {d) «tiam 20. & novies
&: decies fuo corpore longiora {e) . Eciam in puero i8. uncias longo reperi
inteftina 15, pedijm , & m alter-o 2, pedibus longiori pedum 16. cum fe-
rriiffe .

Non crediderim a ftatura (/) rationem inteftinorum minui ; niO quod pedes
itnperfedti fetus , & pueri , corpus imminuant.

PygmaEo ^a fere eft longitudo, qus homini {§) ,

^. III. Tenulum tntejlinorum divifio.

Inteftinorum tenuium in omnibus animalibus major eft kngitudo , quam
crafforura .

. ilalUr Phyfiolog, Tem. VII % Paj2«

(g*) Pedum 55o Comm. Nov. Acad. Petrop.
W. p- J9.I.

(gt) Ulnarum 18. Nov. Comm. Petr. t. 4.
p. 403.

(h) 88 pedum Borhieff hermet. p. 41.

Ch*) Pedum 44 Vretgand 1. c. Pedum 48«

(i) Sola tenuia 56. pedum Buffon t 4 p, 309.
311- Ulnarum anglic. 37. G'evv pagin. 14.

(k) Pedum a,6. Buffon t. 4

(1) 14. ulnarum in porcello ; trjplo longiora
in porco -Grew p ?■;

(m^ Pedum 40. phil. tranf. n, 133. Pedum 34.
Barth. Cent. II hift. 96-

(n) Grevv p n. ii. undecies fuo corpore lotj-
giora Ainftei. colleg. priv. p. 14. 13

(tO Nov Comm. Petr. t. t. p. 314.

(p) Mem. de l' Acad. i7i7- P- 387»

Cq") Eph. Nat Cur. Dec. I ann. a. obf. 1-51.
Sextupla Mem. de i'Acad« 1714. p. 51;

(r) Parif

(r*) 8 pedum ad uncias 19. Tyfon opofif.

ts) Spi^el L. VIII. c. 9 Major anat. I.

(t) In vetula Fabric. progr. 1759. p. ^

Cu) Ita vult Ckefeldin p. i5o. Pedum 30. !.»««-

taui p. 573. TantuEi ulnar. 9— foluta EuleY m

I "*•

10. & 14. — cum fuis membranis reli£la . Ad

I *•

ulnas i6-< Diimerb p. 35, & 17, rerkeyen ,p.7©,

(v) Uabicet Journ. a. p, 51. Fantan diflT. anat.
p. 116.

(x) Alhin. fam. canin. n, XI. ex rir5ro/«oobf.i<j.

(y) Mery apud F^nton. p. 85. Dionif. Cours
d^anatomie pag 190 add ^;V«i^ef rim. coft p. 149.

(z) Riolan. encliirid. p. 101. Pare L II. c. 7«
Jeffen anat. progr p. 356. Laurent. hift. p 191,
ulnarum 19 Barthol, Cent. I. hift. jr. cum cor-
pus eflet j. ulnarum . "^extupla facit Glijfon de
in.ten:. pag. i8j. & ri^inslovv Expof. t 4. n. 89.

(a) Sennert de inteft. n. 17.

Cb) Sicca l. I. med Etiam V^imhvv ibid.

Cc) Riolan. in Laurent. p. djS-

(d) Ridley obferv.

(e) Fabric. progr. 17%^- pag. 18; in infante ,"
Cf ) Chefelden 1. c. p. 160.

(g) Pedum 13. unc. 3. in longitudkie itf.Bae/
Ty/o» p. 3*.

16^ L I B. XXJy. I N T E S T I N A.

Paura exempla produco, elephantem («), cervum (^), equum (c),. bovem
(«/)y canem (e) , ftrutiocamelnm (/).

In homine rationem tenuium inteftinorum ad craffa ut ii., ad ^-f. &■ 7. ad
2}. habet Euler (g ) ^ Tenuibus 25. pedes , colo quinque alii Cl. viri tribue-
runt {&)..

Tn his exemplis ratio maxinia eft pene feptula, in cane; minima & fere
fefquialtera in cervo. Humana inter triplam & quintuplam.

Duodecim cubitos fuo inteftino tenui dabar Hippocrates (/).

Nunc fi quidem noviter anatomen defcribendam acciperemus-,utique naturam
fecuti (^), & non contemnendos aufiores (/)> unicum faceremus inteftinum te-
fiue, cum & fimilis ei fere undique fabrica fic , & diameter parum diverfa ^
eamque diverfitatis notam , qu^e in homine poteft mefbcoli tranfverfi peculiares
litus fuppeditare, eam in quadrupedibus Natura noa admittat ..

Cum tamen novis vocabulis inclarefcere non cupiam , duodenl ( /* ), certe
llomen peculiare retinebo, quas eft inteftini tenuis pars a pyloro ad mefocolon
tranfverfum (jn) produda, q\X2Z eadem pene tota inter duas mefocoli laminas
coatinetur ; alteram partem tenuis inteftini alias dicemus , quaj infra mefocolon
tranfverfum eft, nulloque velamento teiila late per abdomen oberrat. Neque
enim aut digitis duodenum («) dimetiri licet, aut ad infertionem dui^us chole-
dochi (0) definire, quse & ipfa aliam & aliara ad diftcintiam eft a pyloro. Sed
veteres, quod diffimulari nequit, voce iyi((ivaices & SoS^ixixS^uK^ruxon non conftan-
fjilima (/») cum fignificatione ufi funt*

§. IV. Dmdenum m umverfum^

Tncipit tenue inteftinum a ventriculo , fic ut pylorum inr cavum anulum pro-

traclum {a) amplediatuf, eique adhccrefcat j
remoca y anulus extus {b) apparet .

quo loco^ etiam nulla membrans

j

f&) Huic tenuls5 6— pedum, cra(rs iS.Moulinf

Cb) Craffa %7. pedum, tenuis 38. Buffon t. 5.
f. 115.

Cc) Tcnuia s^- pedum , craffa iu Buffon t. 4«-

Cd) TenHi» 114. p. craffa ^i^. Buffon t. 4.^.494.
(0 Tenuia 14— p. craffa a— Buffon t. i. p.^

3<f4. i6%.

0 ) Tenuia lo. pedum » craffa duorum « PhiL
<£olL ann. i6Ss.

Cg) De mefenter. n ics.

Ch) Lteutaud p. 173.

iV) Lo c.

(k) Fatetur Columhus p.iiS', VFinshvv IV. n.
los- Tffon pygray p. 33,

Cl) Unicum jnteftinum tenue fecit au£4or Hip«
pocraticus iripi «^«ts/ojs . Tertue praftat dicere
kiteftmum , quaim tenwia SsMhamnif phyfiologo

P. CXXVII. tum hontekeo oper. t. i, p. 79. &
prior Riolanus enchirid. p. loi

(l*) Pylorum veteres paffim dixerunt Ctelius
Chront L. VI. c. 6. Pollux p 114

(m) f^efal. L V. p. 668. rmperfeclu? , & me«
lius Santorin. obf. c 9. n, 7^ y^inslovv IV. rr.
105. Claufen de duodeir. p. 16^

(.n) Effe duodecim digitos, fed apice promen»
fura fumto Frinslovv 1 c. Nomen inde habet
Herophilo apud Galen. admirt. anat, L. VI. c. 9,
Inde Rufus appell. i p. 6i.

{o) Gliffon p 180. Hinc 4. unciarum Ion»'tu-
dinem tn homine ei dat . Tantum quatuor digi-
torum Loefer de renjb. p. 61. & RabicotX)\ss II.
p, 46. Vix fex digitorum effe Riolanus . 0£lo
numeraf Fanton. p 70, etiam novem Lindea phy-
fiolog. p. 5«^-

(p) Hofman apologe c 110. Fahric. pa?. 144»

Ca) L XIX. p. gi. Sic in caftore Buffon t. 8c
tak 3 9- f !•

Cb) E*ftach tab. 10. f, |,

SECT. l TENUIUM ANATOME, 169

Inde pergit , prlmumque dudum fuum perficit in univerfum tfanfverfum
(l>* ) ut dextrorfum tendat , & modice retrorfum (c); tamen ut una alternis
imperfeftis flexionibus (d) , antforfum emergere & retrorfum fe recipere , ad-
fcendere furfum , & deorfum redire videatur (d*); quo ad veficulss feilis cer-
vicem attingat (e) . Ha:c pars fluodeni mefocoli lamina tegitur a porta oni.entt
defcendente (/).

In pleno vtntriculo potius paulum defcendlt (g).

Quando nunc cervicem fellei folliculi attigit ( ^ ) , & aliquando etiam paulo
lultra ad dextra progrelfum eft , tunc mutat iter , & ante renem defcendit j
ad infima ejus vifceris, & ut una dextrorfum Sz paulum retrorfum inclinetur,
etiam ea {ede a lamina fuperiori mefocoli tranfverfi teflum (^*). Pars fupe-
rior du6ius bilarios habet incumbcntes , inde pone colon defcendit . Ima fcre
in parte hujus fecundi dudus choledochum ( / ) canalem fibi immiflum recipit.
Paulo prius capfulam jenalem dextram contingit, Ad c£ecum pene inteftinum
pertingere (k) vidi.

Inde tertius du6ius fequitur Sc nunc ab inferiori lamina mefocoli fulcitur ;
eam inter & fuperioreiTi interceptum (/) , Tranfverfum ergo finiftra repetit ^
pone pancreas , pone venx portarum principem truncum , Sc pone arteriam
mefentericam (m), focium fere ven^e renalis, fed anterius, ante aortara arte-
riam venamque cavam , m una ,tamen adfcendat ( m* ) . £tiam hic akernas ha-
bet fed exiguas flexiones .

Quando nunc ad eorum magnorum vaforum pervenit , qux diximus , fini-
fteriora , tunc fiexu fado (n) emergit antrorfum , & infigniter furfum , &
per foramen proprium , in quo mefocolon tranfverfum , & nafcens mefente-
rium conv£niunt (o), defcendit in partem abdominis: qu» eft infra mefocolon
tranfverfum.

(^uando €x eo foramine prodiit , jam mutato nomine, dicitur ye/^w^w.

Duftus primus, fecundus , tertiufque fere duas parallelas lineas exprimurit ,,
x>blique a tertia fedas , ad angulum cum fuperiori obtufum , cum inferiori
acutum . Ita cavum arcum faciunt , qui undique pancreate ( /» ) , repletur .,
<3uod duodeno ea tota fede eft pro mefenterio, quas cavitatem eius arcus re-
fpicit (I ).

X .2 _Re-

(h*) Elem. t. 6. f. i. H.

(c) ^yinii.ovv n. 105.

\i) Conf Clauffcn p, n. 20. Tn arcum flexutn
J^onvo Eff ot Edimc). Vol. IV. Nullam hanc li-
neam fKcit Bona.zz.olus , & nulla eft in Claujfen
& Garengiot icon.

Cd") Elem. :. 6. f. i. D. E. F.

(e) Claujfen p. 11. 17.

Cf) L. XX. p. 138.

(g) Efijiach, t. 10. {. X. idd. Schfeiber Comm.
Petrop. t. 7. pag. jjj. Gafengeot t. io. Claujfett
icon. I. 7..

Ch) <iaYcngeTst tab. 10. f. i. B. G.

(h*) Elem. t 6. f 1. F. F. f. 1. I.

Ci) L. XXI 1. p. 55.

(k) Etiam Beuerman t. 3. p. 589. 590i Etiam

(1) Ccnf. Vf^tnslovv n. ^107, Fanton. difT. p.

119. & Laurent. Bonax.KoH in Cqmm. Bonon. t.

2. p. I. 139-

(m) rFinshvv n. IJ;. Claujfen p. ii. 21. qui
adfcendere dit:it , & tab. t. ad 3. 4 3. & tab. i.

3. Paulum etiam furfum in Monro 1. c. K. L. &
Garengeof l. c. In principio , tab. ccel. 2. Tranf-
verfum adfcendit Santorin. c, ^. num. 7. Vidc
icon. 2. Elem. t. 6. O.

(m*) Tab. eceliac. n.

(n) Levem vocat flexum Claujfen p. 13. tum
Frinslow n. 105. Flexum pingit Monro l. 5»
Majorem reperio tab. coel, 2.

(o) t/t perfor-et Clauffen tab. i. ij.

Cp) L. XXil. p. 30. & tab. coeliac. 1. & E-
lem. t. 6. f. 2 K. Eujlach. tab. 10. f. 3.

(i) Duodenum in camelo jejuno amplius eil
Dauhenton. XI. p. 117. & ampluca in altere di»
delphide Idera .

Jf54 L I B. XXW. I N T E S T I N A.

Reftum iq) nullo modo dici poreft (r), ne tunc quidem , quando ejus finis
ad infertionem duflus choledc<:Iii ponitur .

Cum tantum exteriori in parte fui arcus mefenterium adnatum accipiat ,
laxius eft minufque firmam , idemque , quam reliquura inteftinum tenue am-
|5lius {s): uti in avibus prior pars inteftini folet amplior effe (t): & in noxi-
nullis ampliffima.

Ita faflum eft, ut nonnulli fcriptores vicariam ei vemriculi naturam tri-
biierint {u).

§. V. Intejltnum tenue ?eltquuM,

Poftquam \n cavo peritonseo nunc inteftinum eft , in homine, &: in qundru»
pedibus , & in numeroriifimos riexus ccntinuatur (t?), qui abdomen infra mefo-
colon, & iliacum flexum, &: pelvis id omne, quod praeter veficam cavum eft
ijterumque , late occupant.

Finis ejus eft in ilium dextra cavea , quam dicemus.

Kefcio ut faflum fir, ut fubtiiiter admodum fcriptores anatomici hoc inte-
llinum in ducs tracius diviferint.

Eorum priorem /ejunum {b) inceftinum. dixerunt , quod antiquum nomen eft,
sieque omnino malum ; fi quidem fiuidum fere (c) eft , quod in hac inteftini
tenuis regione reperirur.

id inteftinum feparabant his noris ; ruhrijm (r/) effe , vafculifque numerofiori-
feus (e), valvulis (f), qusB dicentur, frequentioribus : glandulas contra illas ag-
minatas pauciores habere ; denique fupra umbilicum magis colligi {g).

MiQvum inreftinum nuperis Itson dictum, habere membranas, magis albas,
Vafcula pauciora (Z») , valvulas pariter non adeo frequenres (/),agmina veroglan-
dularum numerofiora, & circa ilja magis habitare {k).

Verum ^ etfi hscomnia haflenus vera funt ,defiderabatur tam.enlimes. Nem-
J5e prima origo jejuni inteftini, & ultimus ilei finis, diiferunt quidem infigni-
ter ; ftd ukima pars jejuni, primaque ilei , adeo fui funt fimiles , ut nulia nora
^ifcriminis adfit , qu^ fufficiat ( w ) .

Qua.

(q) r^ahrs' iif. part. L. V. £ap, 3. Dlxit kuffch
Adverf. II. p. 45. Carp. Ifag. p. la. Spigel p.

(O Claujfen p. 75.

(s) f^ef.il. L. V p. ^09. fionnunquam .• Ves-
Ung. fyntagm. c. 3 S.wtortn. 1. c Byunner c'e
dudderio . Ke'.fler rot. 80 Duvefr.ey 2. p. 187.
Monro \. c. Ff-^siulovv num. I19. Barhnt p 519.
Angifftius & clafTiUs aliqui Carp. }(3.g. p. li.
P!emp. fundam. med pa^. is-;. L/^^en phyfioiog.
p. 51. Fanfon.p. 70 & difT p. 119. Nort bene .

(t) In ciconia FFepfer cicut. p. 1^6. Etiam in
cquo Snape tab. 3. Brunner 1. c. p. s8, ig. 30.
In caftore Buffon u 8. p 314. talpa ibid. p. 91.
hyftrice Parif Leone BufTon t. 9. p. ^a.

(u) B^sron. Thef Parif. ann. 1730. prop. Bis
«aturah latms , eum ventricufos parvus effet
Msuerman 1. c.

(a") Vide £«;'?.'??*. uh 9. &c.

(b) Hippr-X. fnpl Opy^Klf -X^l (TKfAiCOV . Rufus
L. l Pollux p 154. Ciei. Chron. 1. 4 c 4^5 &c,

Cfi) Hinc vacuum dixerunt VVfnflovv n- iio.
GliiTori qs i?i. jg^

(d) Vefal p. 609. F:ihric. de inteft. Ed. 1618,
p 146.

(e) Idem p. 141^. 147. OUffoa p. iSt-

(f ) R'iyfcb muf. rar. cat. p.171. Gliffon p 181.
(^) Lieutattd p I73 Winslovv n. lii. Tamen

-et3sm intra eum Lieutaud p. 151. Circa umbili»
cum Spigel. p. 218

(h) Fahric. p. 147. Gliffon I, c.

(i) Ruyfch iiuUas effe . Incertum videri VVitiS'
lovv n. ui.

(k) L''eutaud 1. c. Sptgel. p. 218.

(m) Fatetur Vefalius p.609. VSinshvv n. isi»
ctiam fere Lieutaud 1, c.

SECT. l TENUIUM ANATOME . ^ U^s

Quare Wlnslotjvms adeo defperavit de veriori difcrimine , ut omnino a fola
menfura maluerit utrumque inteftinum diftinguere . Totius nempe renuis in-
teftini parres priores duas pro jejuno (w), tres pofteriores (o), cascoque inte-
ftino viciniores , pro iieo . Qus eft manifefta confeffio , totam eam duorum
inteftinorum tenuium diftin6tionem ex mera inciforum voluntate notam cffe .
Sed ne hanc quidem arbitrariam divifionem lil. Archiater J. B. Senac (/)) iinit
veram effe . Nam iejunum ileo modo longius effe, modo brevius reperit, & a
13. ad 16. palmas aut excurrere, aut retrahi .

Quare nos, non. abfque exemplo antiquorum, id omne , quod eft inter rae-
focolon tranfverfum , &: inter caecum y inteftinura tenue { q ) communi nomiae
dicemus i

§. VI. Fabrtea tnteftlnl tenuls ,

Communia funt , quse nunc dicere aggredimur , totl inteftino tenui : con>
jmunia ipfi craffo , paucis mutatis , & demum ventriculo communia .

Cylindrus eft raembranaeea , quod inteftinum dicimus , hadenus elUptica fe-
flione , ut aliquanto anguftior vertex fit,« qua mefenterium ( i? ) ad inteftinum
accedit ,& latior in parte averfayiiberaque. Variabiiem ceterum fedionem efte,
alias dicemus .

Firmitas in ea cylindro non exigua eft, ut mire diftendi pofiit ( ^ ), Heque
ta-men diffilire .

Rumpitur tatnen aliquando, ex nimia refiftentis materiei colledione, & duo-
denum (c) , & jejunum (^), &: ileon (e), & colon (/). Molliffima vidi redGii
€x varioljs , ut neque iHjeilam materiem colore cocci tiofiam abfque diftblu-
tione tolerarent , neque fere m.anum paterentur, quin tota , ad madid^e chartae
modum, lacerarentur (/*). Similia a variolis (/**) alii.

Inteftinum tenue hominis nulla, certa ionge in volumina convolvitur, ad ro-
tundos angulos mille modis flexum . Sic in quadrupedibus fe habet , etiam m
fpiram convolutum , ut in porco . In avibus ( ^ ) , minus convoiuta inteftina ,
in pifcibus ( ^ )^ uti diximus, fere refta funt . Inter infedla aiia reda habeat,
alia etiam in fpiram convolura (/) ; fic pifces aliqui (/*) .

Totum inteftinum ex quatuor i k ) tunicis iibi fuccedentibus compingitur ^
quas tres ceiluloil textus interpofiti conjungunc .

f, VIL

(ri') Tantum novem , cum jejuno Ciiijon ,■ (d) Klamig nofodoch. obf. 14,

(o) Winslow xi. iij. VigJTiti pedum ^iaffa p. (e) In nsorbo nigro Hofraaa de morb. lien. 5.

30. Yiginti quaiuor GHjfon p. 183. Longiilimum 14. Ex volvulo Kaltfehmidt progf. de ileo ab

C. B.iuhin. p. 6s. ofculis veficul.

(p) Ed. 1735- ?• 119. (S^ In eqvso Glijfon p, 177'

Cq^ Ita etiam Rufus & Pallux p 555. (f*]) Ex veneno fumto penitus lacerum Valt^t-

(a) Winslovu n. 89. rsnghi ad Ebntfit. p. 104. 105.

_ (b) Journ. de med. ann. i7<5j, Mars. in cclica (f**) Idem sbid.

piftonum . In tympanite Littie MeiB. de 1' Acad. (g) Conf. Aldrov. L. la. p» 7=

3713. p. 138. CogrogTt Saggi p. 99, Ex sbufu (h) P. a. 3. <i

trifolii Chgfeld. p \6\ Triplo maiora Ha^mond (J) Roefei Infeft. Beluftig. t. 3. tab. gi.

malad. danger p 300. (i«) Raja tornback Derhsm Phyfiotheol. p. jcj.

(c) Comm. Bonon, t. 4. p. 58. 39. Hamhergtr (k) Leeuvoenhoeck phil. tranf n. 314. Novem

in pro§r. de duoden. ob fcirrhum rupto . Tenuia in balaena , feparatae aliquo adipe interpofito Aii"

in.teftina erant inflatiflima . Phil. sranf. n. 373. dirfon f. 191,

^66 L I B. XXIK I N T E S T IN A ;

§. VII. Membrana txtma .

Peritonasum , ut ventriculum, ita inteftinum tenue totum obvelat : in <iue<*
■deno ^uidem imperfrde , neque undique , cum & anterius nudum & pofte-
rius , & inter utramque eam fedem , pancreas fuper nudum inteftinum pro-
ducatur, & multus inrer peritonasum & inteftinum ceilulofus textus fit : me*
focolon vero non ubique duodeno incumbat : neque id ejufmodi duplici ( ^ )
pagina incJudat , ut reiiquum quidem tenue inteftinum folet , fed Irans illud
anterius, apt ad latus , aut infra idem tranfeat.

Reliquo inteilino tenui communis eft fabrica . Mefenterium duo folia habet
ib)^ a periton^Eo propagata, -quse celJulofo textu feparantur.

Eorum foliorum akerum anteriori convexitati inteftini fe adaptat ; alterum
pofteriori , ut in media convexitate a mefenterio remotiffima anterius folium
curn pofteriori continuetur. Ita inteftinum in vagina mefenterii continetur.

Natura ei membrana:: fimplex eft, & abfque fibris { c ), & quas aliqui Cl.
Viri in ea viderunt , videntur fuiffe pellucentes per tunicam extimam fibrs
membrana: mufculo^a;. Vafcula exigua habet, fenfum nullum {d) ,

Nunc cellulofa tela , quam Tnefenterium ( e ) adducit, ad arcum inteftini in-
ter utrumque foJium interceptum accedit, ea {Qd& latior ( e* ) , indeque intet
( / ) tunicam extimam, atque nerveam , porro ita propagatur, ut continuo,ut
fecedit .a prima mefenterii acceffione , ita diminuatur craftitie (^^) , & denique
in parte inteftini a mefenterio averfa, libera, omnino carnesE librs ab extimo
involucro feparari nequeant {g*).

Fere incredibilis .eft hiftoria ( /^ ) , feceffifte aliquando de ea, adeo fibi intime
adnata vagitia , univerfum inteftini tenuis fyrma , nudumque per abdomen flu-
duafte . Etiam ideo magis incredibilis, quod omnia vafa inteftini , nervique
«mnes per ceJluIofam mefenterii telam ad jnteftinum adveniant, atque adeo de
inteftino avulfa fuerint,

In ceilulofa prima & adeps (i) colligitur, & concrementa {k) nonnunquatn
iebacea ^Jandularum ( / ) fimilia^ quas pro veris glandulis tiabita funt. Inde &

adeps

(a) P. II. vitam Ruffchit p. 41. Vix ullam facit Heuerman

Cb) L XX, p. ij8. t. 3. p, 55 j. PoiTe tamen feoarari Druth. dif.

(c) Longas Ruyfch £pift. XI. tab. 11. f. i. p. 18.

Si. Varii duftus Willis Fharmac ration. (^«") Etiam Monfo I c. p. 78.

(d) Fatetur Cl. LovYy Jcurn. med. ann. J756. (h) Haen rat. medend. t. 6. p, ii5i. feqq.

tn. Novembr. & Jaufferand p. n, (i) Ruyfch Thef. VL n. 9. Morgagn. Epifl. 14,

(e) Henfmg de ^iUX.. ^g.xo.Ksatiw 6<il.Ruyfch n. 8. Duii^ermi \. c. p. iga. 193.

Thef. V?. n. 118. (k) Poft atrocem colicam Hafmohel p 67. Ver-

(e*) Quarta: parti intefiini id intervallum aquat rucs morbofae Ad. Med. Eerol Dec I. Vol. 9.

Moms 1. c p. 77. Conf. B. S. Aibin. adnot. L. n. 7. Tutnores veiiculares , gelatina aut lapide

a.tab,4-f- »■ ?■ 30. pleni Ingrafpas tumor.

(f) Habet 'Duverney x.i. p. 388. Albin. z^not. (1) Ccrwfef tab. 34. f. 5. Peyer gland. intell.
L. II. c. 7. Duvcrn&v Comni. Petrop. IV. p.i^i. Eserc. II- p. 84, Aft. Bafn. Vol. 3. n. M- p.105.
Ruyfe^iianarn vocat Duverney, txternam Mhinus yeratti Comm Bonon. t. j. p. i. Eph. Nat Cur.
^""'O'"' Vol. 8. B. 100. a fcabie introrfum repulfa . In

(g) Euffch catalog. muf. p. 14«. f. i. -ttiam .niuriena Severi>r. Zootorr» p. 369. In fue p. ig^,
Thef, VI, tab. 5. c. j, fed sque latam ; ad<!. nifi hic glandulas veras voluit .

SECT\ I. TENUIUM ANATOME. 167

aJeps m morbis per alvum egeftus , quem dicemus . Nonne huc , 5t ad adi-
pem , pertinent inteftina raedia aeftate gelu quafi obfita (/*) .

Pori funt in hac membrana , qui & extrorfum perfpirant , & introrfum vi-
dentur inhalare . Sxpe materies vifcida de inteftinis fudat i m ) : ut anfradus
inter fe connafcantur (i).

Etiam de cavo inteftino aqua per hanc tunicam perpluit (n) ^ itinere fad©
per tunicas villofam , carneam , nerveam & extimam .

Nam etiam inteftinum ita inverfum ( /^ ) , ut villofa tunica nunc fit exte-
rior , extima vero interior, aqua, qua repletur, perpluit, qux adea per exti-
niam , carneam , nerveam & villofam tunicam fibi iter fecit. Eamdem eriam
viam adeps legit, qui non rarifTime de alvo effunditur (^), & quem ob fuam
naturam confervatam , non credas effe a cibis , Grana butyracea rotunda cum
focibus per alvum egefta ( r ) . Diarrhoea pinguis celeriter emacians in bobus
(y*)e Adeps per alvum & veficam in fene excretus: ( r** ). Denique aer, qui
nonnunquam fub tunica nervea ( yf ) repertus eft , alias ^ & a me ipfo , fub
extima ( yft ) , is quidem ex cavo inteftino eam viam , fed conrrariam fequi
debuit .

' Ita viciffim vaporem & aquam de abdomine neceffe eft refbrberi ( r*\ ) ,
Sed etiam fiphonis Wolfianl vi aqua abunde inteftinum fubit (^).

§. Vlir. Membrana mufculofa .

Simplex ejus, ut ipfius inteftini, fabrica efl ,. craffities exiguay vafcula parvaj,
eolor tamen rubellus , nervi exigui .

Duo funr in ea fibrarum ordines . Exteriores, longitudinem inteftini me-
tientes ( <* ) , ex ventriculi fibris reftis continuatae , vicina; extimas membra»
nae, pauciores (4), & tenuiores, per univerfum quidem inteftinum fparf^ (c) ;
tamen pkrumque uberiores 5 qus iiberum inteftinum. a mefenterio longifTime

diftat

(1*) R«//f* muf. p. 18».

(m) WeithYscht Comm. Petrojr. t. %. pag. 171.

(1) In hernis fphacelats exfudat undique &
abunde materies mueofa , quaj tutjicaS^^ obungitv
2c folent ea intef fe & ad cutem adnafct Mem.»
de TAcad. de Chirurg. III. p. 5iS» si^- infeftina
Ixiter fe invicem coalita Blas miftelL p 196.

(n) Kaauvv n- 56 j. Sinopei parerg. p. 18. 19.
Fa»ton. ad Manget, Epift. IV. Eph. Nat- Cur.
Vol. 8. ob£ 109. Poft hydropem; aglutine, puto,
siorbr focio- Anel. morb, defc. p. 41. A pure Hf-
vtrman chirurg. opcr. t. a. p. 133.

(p) Deidier l. c, p, 94=

Cq> Stalpaart van der Wiet obf. 6\. Cent. I.
Tulp: obferv. 18 L. 3. Hildan. Centur; IV. obf.
47. Moehius ioft. p.216. l^iridet bon chyle p.246.

ir) Eph- Nat. Cur, Dec. II, ann. t, obfc >4i»

(r*) Sauvagef maladles de& boeufS pag. la. &c<.

(r**> Tulp. t. 3- c« »9.

(rf) Ita intelligo flatum inttr valvulas RiJlef
obf. p, J76.

(rff) Cum gangrani poft febrem' roalignant
Mem des Savans etrangers III. p. 161,

Cr«t) Deidier phyfioF. p. 94. 9S-

(s) J- G Pauli progr.

(a) Habet Galen. de ufu part. L. IV. ef. 17.
Fallop. obf. p, I7S- Willis PhariK. rat. p» i. tab,
6. B, B. ^^inslow n. 115-

(b) Fabric. p is<5. Pieiolh^ p. 90.

(c) Covuper f. 39. append. Htlvetiui pag. io^.
Manifeftiore& qua mefenterium adhseret _ Helvet,
p. 304. Momo 1. c p. 77' Nihil certi iti ft»»
rum fibraruni fede ell yyalther an&uft, int, ». %-

■m L I K xxir. I N T E S "P^ r N A .

djftat (<^); esBdemque brevi cellulora tcla ad extimpm tunicam { ei* ) accufate
nexa3, etfi eam extimam pro tencfine non red« poffis habere (,?), raris cetera
latercuiis & diftantibus fadlx.

Pariter omnino , ut alia! fibr.T «lurculoriim longjs & re£is , ex fnultis fiu-nt
libris ( / ) minoribus, quarum fines & hinc diftorti & inde inter viciaas fibras
reflas , aut anulares fe afefcondunt .

Homini , quam omnibus fere animalibus tenuiores funt , infeflis ( /* ) , &
verrnibu^ ( g ) robuftiffimjs , quibus tantum vaient , ut totum inteftinum fe-
cundum iongitudinem in cellulas complicent (-^).

Etiam sves aliquss -ejufmodi fecundum longitudinem piicas habent ( / ) >&
talpa (k").

Priecipue tamen , & multo validiores ex €brx funt , quas iuteriores , pro-
piores cavo tubulo inteftini, per totam inteftini longitudinem , a ventriculo a4
cKcum inteftinum, anulorum fimiles ( / ) , in univerfum ad anguios cum axi
re6tos , circa inteftina (m) circumducuntur .

Earum fibrarum dudus eft ejufmodi , ut in fpiram ( w ) quidem una conter-
queantur , paffim tamen anulus aliquis vicinum anulum oblique fecet ( o ) c
Kon ideo pecuHare & a tranfverfis diverfum genus fibrarum obliquar.um da-
tur (/j).

Quilibet anulus ex multis portiunculis fit five arcubus brevibus { q ) t qui
liinc & inde finibus fuis diftorti , fubque vicinos arcus fubdu£li, circulum coH'
fjXiSii abfoivunt .

Cum fibris longis brevi ctliulofa tela ar6ie oohjErent (r).

Tenues cum fint , non uno ordine inteftinum ambeunt ; aiiag aiiis im'
pofit^ .

In om-nibus animalibus dominantur j inque vermibus { s ) ^ mytulis ( t ) j
.-srueis {u) .

Inrerfe£iianes tendineas , jquse fibras anularef jnterrmnpant ( ^» ) , non latis
jutell-igo ,

Cd) Winslow ibid. phyfiol. Batav. p. 71 Al-
■hin, fpec. de int. tenuib. n. 6. Heijley zn&t.com-
pend. nat. 11. Ligamentum vocat t&ndineum
f^yimlcJ!} & Fabric. anat. praft. p. 91.

(d*) PTinsJovv^n. 125.

Ce) Ita fyillifiuSi Eoerbaavius ^ Pejer merycQL
p. 114. &c.

(f ) Alkin. 1. .£.

(f*) In eruca Lyonnct p- 489.

tg) Habet & lumbricus teres l^alifners p. ^75.
SrafidelU p. i-aj.

(h) Etiam in tefludine FcuiUee t. X,

(i) In monedula Grevv p. 36.

(k) Idem tab. 24.

(n liabet GaLenus ufu 4)art. JL IV. C. 1,7. Tu-
nlcam ex iis conflituit V[^illis Pharmac. ration.
£„1. c. 1. n. i8 tab, 6. C. C.

(m) Covvfer app. f. 39. D.

Cn) Ita k habere Coie phil. tranf. n, taj. &

in tr. de febrib. intermltt. sppend. tum •Fantm.
anat. p. 66. Bellinus & alii . In cane pifce elTe
ejiifniodi Sevevin. Zootcm. p. 337. Stenon. aiyol,
fpec. p. 143. In ilephante Moulins.

(o) f.JoYgag, adv. III. anini. 5. FFinsIovv n.
94. 95« Helvet. Mem de V Acad. ann. 1711 p.
304. tab. «5. f 1. qui nimis quidem oblis.uas pingita

(p) Fabrit. de inteft. p. J40. Gliffon pag. ^49.

(q) Vrinslovv n 95.

(r) LWuv/^ phyfiolog 0.405. VFinslov n..i}6,
J^lhin. 1. c.

(sj In Jumbrico terete Valifneri p. 17?. Rf^^i
tab. i<5. f. 3. In lumbrico terreftri Redi anim.
vlv. tab. 8 f. 1, Willis .anim. brut. p. 24 25.
tab 4 f 1. Vanielli pag. 125 Dift". II.

(t) Mef/ Mem. de TAcad. ann 1706. p. 59.

(u) Ce Qeer p. ao. Ueaumv.y Mem. tom, i.taba

(v) Difdier fplancfenolog. I. p. 80.

SECT. l TENUIUM ANATOME .

i6f

§. IX. Celhlofa [ecunda . Nervea ,

Intra carneam inteftinorum tunla.m cellulofa tela fequitur , ex laminls fa-
da fibrifque; laxa, qua cartieas fibras refpicir {a): fenfim deafior , quo vil-
\o\x propior, ut denram inttrnjE laminse verse membran^ fmiilitudinem ha-
beant', albae , & tenuis . Ea eft ex veterum confuetudine dida nervea {h)
tunica.

Ab ejus folida natura tota firmitas inteftinl pendet, ut vulnufculo in eam
incifo, tum fiatu in inteftinum impulfo , aer neque a villofa, neque a carnea
tunica contineatur, herniaque fiat inteftlni .

Pars ejus carneis fibris obverfa vafa recipit (c), quorum primarium , & ma-
Jorum ramorum rete, in his ipfis cellulofis fpatiolis eft. Eadem vafculoja di-
da eft (^/).

Pars interior perforatur ab iifdem vafculis, tertiam cellulofam telam adeun»
tibus, ipfa alba & exfanguis. Nonnunquam alicui<: adeps (e) j rarius (/) ta-
men ineft . ExiguajTi •particulam & brevem pTodu^lionem ad efficiendas vaivii-
las addit (g)»

Mirum eft autem quanta mutatio fuperveniat huic tam valenti membra-
nx , fi inteftinidm inverteris ( /^ ) , ut aer per cellulofam priniam , fecunduni
vaforum (/) itinera in fecundam penerret , eamque tumefaciat , quam_ etiam
viam aer in morbis fibi parat , & in extimam cellulofam relam erumpit . In-
flato ergo tubo interiori inverfi inteftini , five vulnere inflido, vel inverfo in-
reftrao (k) , vel fuo in fitu reliflo , fi tubulum inter carneam tunicam &
nerveam dederis , & inflaveris fimili ab urraque admlniftratione modo primo
cellulofa tela laxior & carne« tunics fubjedla inilatur : deinde folvitur fen-
fim nervea , qua; videbarur firmiftima tunica , Sc intumefcir , multoque fit
feipfa amplior , totaque abir (k*)^ m bombycinum textum (k**)^ laminis fa-
dum cellulifque, fpumx fimillimum , qui textus villofam inter & carneam
tunicam totum inteftinum peram.bulat, facileque, injecftis vinculis, retinetur 5
ut confervari poffit.

Hal/er Phyfialos. Tom. VIL ¥ Cuf^

(a) CelluIeuCe entre les fibres charnDes & T
apoiievrofe Helvetii p. 305. Contcxtus fscundus
& minor t^^alther inteft. anguft. n. 4. 5. Habet
etiam Ruyfchius cur. poft. n. 155. & 89 Cur.
renov. n. 41 Eadem eft cellulofa nervea Albini
in fpec. de int. tenuib n. 8. feqq. Non reperit
f^ater de chordapf. Thef. ni.

(b) Nervea l^f^illi/ii , yfinslov^f & alior. au-
ftor. Apcneurotica Kelvetii 1. c. p 305. qui ts-
aien ei longas , in fpeciem telae decuffatas , fibras
tribuit , -nobis ignotas ibid. & f. a. Eas citat
W«j/ovv IV. n. 97.

(c) ffinslovv IV. n, 99.

(.d) Fefheyen tab. 7. f, i. ibid, & glaHduIofa .
(e) Duverney 1 c. p. 193, ^ Adipofos effe puto
5*obu!os, quos pro glandulis pingit Evertz,en or-

gan, chyl, p. 10. f. 1. 4. AJeps fecundura vafa
inieftinorum Leeuvvenh. phil. tranf. n. 314.

(f ) Nunquam Atbia. n. ii. 13. p. 19.

Cg) Kabet yFinslow n 100. 110. Ruyfch E-
fift. XI. p. 7. 12. Albin. adnol. L. Ill c. 4, p.
15. tab. '5. f. f. Lieutaud p. 271. Non facere
valvulus Duvemoi I. c. p. 191.

(k) Jllbin. fpec n. 9-

(i) Etiam Albin. n. 10. p. I3. 14^

(k) Idem .t. 10. p. 14. B.ujffch Cur. renov., B.
4'. in balasna Vater 1, c.

(k*) Ut tota nervea evanefcat Chriftian. Ber-
nardus Aihinus a 11. p. \6. 17. n, ii. p. 18. B.
S. Albin. adnot. II. p. 29.

Ck**) B. S. Albin. adnot. anat. L. II. c. 7. p,
28. tab. 4. f. I. a.

370- L I B- XXIV. I N T E S T I N A.

CFcifliiTima- ef! eadem celluloficas in daodeno (ji) ^ ea tamen tenuior, quas eft
in ventri.culo-, & fenfim minuirur, ut in ultimo ileo fit tenuifllma.

In cane (o),, urfo (/>) nervea tunica. robuftior non: poteft: iii celJulafani:
jnutari.

§. X. Cellulofa tertm.-

_ rntervanum* partis- cavjE nervese- tunics , & convers- villoraE , repletur pa°
ritcr textu cellulofo (^ ) , fimillimo , fed teneriori quam fecundus . Etfi /cnim
vir, quem plurimi facio, craffiorem dixif {b) j, ego- tamen conftanter tenuio-
rem reperi .

Paracur incifa viilofa membrana (c), exiguo' vulnufculo , tunc immiffo tul^ulo.
Ita aer lonoe mrervallum ncrves tunicae & villofas' perfimbulat, inque gofTypil
fpujTiaique fimilirudinem mutat. Minus verofacile aut integra paraturjaut" con-
fervatur, ob villofs tunicse teneritatem, qu^ facile aeri cedit.-

Jn ^'Ihrnuina defcriptione , 5c experimento , pars eft prioris* cellulofa; telae
id)\- In veram enim eiufdem fpongiofam naruram^ cellulofa, fecunda , & dilfo-
Juta nervea' , & celluloft tertia abit , Confufionem- id vocabat Ca{{ebohm'ms i
non nocet ramen ,, dum fimus memore^ ejus^ fabricse , qua^ prius adfuit. , quani
Hianus inciforis accefilt. ...,

Valvuiarum naturam raulto profundius & integre ingreditur' ,. duafque earum
paginas , tamquam. medulla aliqua diftuiguit . Ipfos villos. fubit , ut fuo ioco
dicetur ..

In hac cellulofa tela- ultimum ^ & fubtilius vaforum- rete eft, quod denique
■vjllos ingreditur,, interque viliofsB; cuticulaa duplices laminas in. ultima elemea-
za refolvitur.

In ea tertia cellulofitate glnndul^ inteftinales fedent , ampulkque' ladleae ,
St nervorum puto uitimi furculi , cum^ intima inteftinl facies fenfu fit acutifr
§fno'.

In eam potifllmum , puto & in reliquas , fanguis per morbos effunditur , ma-
culafque (e) facit, quas perfrequenter in morbis acutisreperi . Eas imitaturglu--
len, in arterias inteftinorum impuirum, quod ubertim in hanc celluiofam. effu?-
fum j viilofam. tunicam. reddit ruberriraamo

§, XL Tunica 'vlllofa ^

Fpicfermis per os ,. 5r gulam in ventriculum prod.u61a^ , demum in^ intefti-
^um ( a ) propagaturj, eftque ejus tunica. intima , ur quidemJn. craffo inteftJnO'

fecit

(n)" Albin. r\. «,. p. iSi De. carneai F^n^o»»- CO \tai tx\9m- F^^lther & ]pfe /llitinus p. 17.

«iff. p. 179. ^ rd) L. c. B- Alhinus^ p. 16= \J'. 19. B» S. Ah

[py Vater muf. prop- p. 55»' / hinus- \.c. i: 2. p, jo,-

(p; SchYniier \. c. p. 11. '^ G) Conf. n.- 1 1. & ai„

Ca) Primus eum dixis Helvetius f, 2=.e. p". 305; Ca^ Rwi^/r/^- Thef. VJL n. 40- qui' epithenutn

alii fere vulgo tacent , negatque fe reperifle Fa- voc^t : Ha;:fs n. 19. Prlcs Philof tranfaO'- Vol..

nrus i. c. PieniuE d^ eo testu; egit FFaltherus- XXXV RaaUvv n. 105, Nhholls p. 10. Monra

Lc- R. 4", 5. £ff; ofE-ditnb. ^ciuai.^.y^ Lisberki^hnl.c. ^. \6.
V.^)r CoiU extU5. ma-Kisnuj ^'^^a/f^sr miraaro' 4..- ,

SECT. 1. TENUIUM ANATOME. ^ 17^

facillimum eft oftenfu , fi epidermidem per ani Dfliun^ continuavtris , qua eadem
opera apparet, nerveam effe cutis propaginem ,

Etfi nunc villofa (^*) mdllior , obque viilos alio p^icdita liabitu i,|5arum vi-
tJetur de epidermidis habere natura , multas tamen & pt^cipuas eju^ notas reti-
net. Ut enim amiffa epidermls reftituitur, ita plurima runt-^^femph hommuni
(^), quibus iate de ano villofa membrana decefTit, qui iidem tamen fenfim con-
valuer^nt (c). Ejurmodi membranjB aliquando ipfam cylindricani figuram mte-
ftini retinuerunt (/). Etiam infedis dum -cutem mutant , decedit (e) interius in-
teftinoTum involucrum . Aphthas inteftinorum CI. Viri dixerunt (/) fquamulas
decedentis tunics villofs •

Pariter etiam ut cuticula 'fenfilem nerveam nervofque & vafcula tegit , & le«
viter exGoriata, dum ea vafcula nudat , facit ut fanguis defluat (^).

Geterum cellulofam tertiam undique coercet, & continet.

Flatu adado inter utramque , aut aqua per fiphonem WolfianKm impulfa , l-
nervea tunlca difcedit (<?*), tum maceratione (g**).

Etfi ipfa , puto , infenfiiis tft , qux fit ab epidermlde , t&men cum nervis
tenuiffimum munimentum prxbeat^ acria corpora -^i adaiota dolorem sxcitant
yehementem (^^t).

Y 2

§. Xlt

(a*) Primus turiicam dixit vnHts Pharm. I. c.
S. I. c. 1. p. 32. etf) rem ipram Fallopius vidit.

(b^ Aynaulci des hern. p 367.

(c^ /]yet£us diut. JL. II. Tiilp. Jo, Damafce'
nus^ Un?fe &c.

Cd) In dyfenteria Hefde difcours pag. u. ad
duos trefque digitos longa . Sic (/'iridet bon chy-
le p. 606, & aliud «xemplum hatet Hofman Med.
Confult. t. II. Dcc. 5. c. 9 funtfto eventu . Pars
jejuni inl€filni cum fibris carneis , & ^landuiis
rnefentericis excreta eventu non funeflo Lemhke
in diip. Integra inteftini portio cum mefenterio
excreta Eff. of a Societ at EdimK.t. 1. pae. 3^52.
JiS?. Poft langum morbum , quafi inteftinum de-
cefferat , facile tamen aeger fervatus eft Fernel.
pathol. 1. 6. c. 9 Tulp, 1. 3. c. 17. Jo. Dnma-
fcen. I. 5. c. 1(5. A-etieus Haafe renov. tJjnic.
vill. n 41. In hypochondriaco Vatef concrement.
p. 34. add. Fallrp. de venis p. 11. "Zeller mol.
viril. p. 7. Difficilem ad haec credenda fe prabet
Morg.iginis , & concrem-enta efle fufpicatur , qus
pro membranis fint habita Sed cauf. morb 1 0.31.

(e) Erucis Reaumur Mem. pour fervir a 1' hift.

des Infeftes p 144 zdd. Svvametd.^ym p. 670 685.

;, (f) Ulcufcula nempe , tsila epidgrmide Lie»-

taud precif. p. 330. G. v. Svvisten t. ?.p, 199. 100.

(g) A veneno fiismata iiigra Vrep/V»- cicut.
aquat. p. 144. 14J. &: erofa tunica iiitima Moy-
p,.->s'n. fed. cauf a- p. 373- Ab cadem caufa fria-
bilis & erofa tunica intima jejudi & duodeni in-
teftini Art. de faire les raport^ p. 404. A febre
maligna villafa tunica plena macuHs purpureis
in tenuibus inteilinis phil. tranf. ann. 1751, A
colica piftonum Tronchin. p. 119. Cruentata al>
^metico villofa tunica ahfque la-fa vena l^^illii.
Gliffon. A djfenteria abrafa interna lunica . Pic-
colb. pa^. lo;. Bontii medicin. ind. 1. 3. cbf. 5,
p. 76. Pringle p. ^6i. Adoiphi tunic. vid. pag.
33.'phil. tranf. Vd 49. P i- n. n. /^ Metris
oper. med. p. 447. Gliffon de ventric. & inte-
flin. p, 179. 44.3. de reifto inteftino A fucci citrl
Tiimio ufu Adolphi p. 33.34. 1« gansjjena intefti-
ni Ovtlob. reconom. anim f. 60. add. la Mettrie
oper. d.447. A phthifi Eff. of a Sotiet. at Edimb.
t. 5. p. a. numer. 67.

Cg*) P^t/li progr. ?,nn. 173 1.

(g**) Fihric. anat. pr?.ft. p. 91-

(gt) Add. Lorrf Journ. de raed. ans^. I7j5. jn. .
Mars Jc.::ffciand !. c.

3-72 l l B. XXIV. I N T E S T f N A ,

§. XII. Valviilit intefliniileT ^

Hac villofa tunica etiam id de epidermide habet , quod fit multo , quam
cutis {(i) (ive nervea tunica amplior: raajori tamen in ratione i^b) quam cuticu-
ia exterior .

• Quare fupereft (t), ut plicas id) agat ,. inque cavitatem intemani intedmi da-
piex promineat .

Eft autem ea in. univerfum harum plicarum natura, ut villofa tunica duplex
aiHurgat , 5c cellulofam telam tertiam inter duas fuas paginas eontineat.

Hinc remota tunica villora valvulse evanefcunt, ut foJa veftigia (e) fuper-
ijnt . Inflata hinc cellulofa tela , diftentis iis paginis , inteftinum exaequatur ,
■^i/alvulisque pene loix evanefcunt . Nerves tunicae brevis appendix earum ori-
ginem. fubi.t (/) .

Sibi rel;c}<E valviilj^ molles funt , ut ex cellulofa teneraque cuticula faCl^ \
&: .binc & inde faciie impelluntur: ut tranfitum quidem ciborum morentur, Sc
jfmpediraeLui {g) loco fint, teterum nuUi duclui cibaris mafife aut faveant,^aut
opponantur .

Non^yideo enim magis aut furfum fped^are, aut deorfum (h).
Inteftino demum inflaro ficcatje , abeunt in circulos duros , eminentes , di:i-
pbragmatum opricorum fere fimiles , lunatofque , Theodorus Kerkrin^ pro re
-iiova_dedit, dixitque connii-eMes "jalvulas (/).

Initiiim ducunt a duodeno inteftino (^) , ad poliicis fere a pyloro diftan-
tiam . In ea parte inteftini , & fatis frequentes funt, & fsepe inordinat^ , ut
ctiam longitudinem fequantur. Vidi fub pyloro ejufmodi plicas in orbem di-
fpofitas in duodenum excurriffe .

^ Deindg per jejunum continuantur frequentiftima: , ad femuncis diftantiam (/),
aitiores (w) quam aiibi, & magis tranfverfse , & parallelic .

In ileo magis atque magis rarefcunt ( « ) , & mirws fibi funt parallels , &
minus alte eiferuntur, etiam nulla, ut certo vidi.

Bafis in nervea fundatur , acies per inteftini caveam fluitat . Arcus circuli
(o) in uniyerfum exprimunt , & dimidiam , duafve, tertias (/>) partes am-
bitus inteftini percurrunt, tranfverf^ plersque iq) \ integrum ambitam num-
quam . Saspe aiterne longiores circulum conjundia: periiciunt (r) , & mino-

res

(a) P. 1(59, (i) Spicileg. obf. jg. cum ic,

(b) Diiplo , triplo Fallop, p. 171. Buplo Fa- (yS) M?^Kirrws ea feJe effe Qovvper ad Bidloi
Iric p. 147. Sextiiplo Kaauvv p. 91. tab 39. f. ^. Kabet etiam Gitjfon 1. c, C. H.

(c) Fallep. 1, c. HeifiiY n. ,80. Duvemey II. p. 1S7. Negabat in

(d) Inventum eft Fallopii obf. p. 171. feqq. duoJeno- Ruyfcb. iiiuf rar. p. 14-3. ut certe rario.
3nde ^idim p. 254 & reliqui , res fiut .

(e) Ruffch Epiil. XI. tab. la. f, 3. Thef. IV. '.; G.ilTon \b\.L ^. 181. RtiyfcB maf.,nu.'iier.i7!.
«• 76. (nO ntiverney .

Cn P. 169. (n) Gliffon ibid. DuverneY p. 189. Rtt/fcbl.C

(g) Perrauii. Fshric. Barthot. InRit.- anat p. (0) -Conf. Rurfch Epift. XI. tab. la. f. ♦.

64. Grevv p i3. ' Cc) Ps.rrav.it p. 3.17

(h) Fieiiffent cbflT. pag. ioi. vocat furfum con- (cj) Fallap. p 171. b. Spigel. L. VIII. tab. %.

vexas , deorfum cavas effc . Contra ea lege Sic-^ f 4. F;-""f. p- '-^7* R-^-yfch. 1. c. f. 3- ^»
f*i'>- de vaiv in teft. n. 3. (r") pt;tr(jji-/p_ £ff. tom. 3, p. 117. i. I. tab. »5.

SECT. L TENUIUM ANATQME,.^ -i?,?

tes inter malores intercaiantur ; fjspe eriam ad latera inclinantur , & oblique
terminantur; aut a jugo ad jugum ( r"* ) oblique defcendunt , ut decuffari vl-
deantur; aut demum iGngitudinem inteftim fequuntur (x). Solent plexus gfan-
dulofos evitare , ut ad eorum occurfum etiam findantur , mediofque compre-
Eendant , In media- fua iongitudine fere aitiffima ad fines fuos humiiiores fruat
( f )' Tres lineas altas vidi . Margo liber non re^us eft, & perpetuis undis &
huc jducitur , & illuc (/0 .

Extus fere vafculum- habetit impofitum ( 'y ) , neque tamen ab eo vafculo
generantur . la junion homine valVulas minores ( x ) fun? ,, & per sstatem in^
crefcunt .

In plerifque animalibus reperiuntur, etiam in avibus, ut in- lagopode ( / ) :
tum inter quadrupeda, in capra africana (^), haedo (^), baliena (if) . Sed etiam
In pifcibus (c) ^ inque frigidis quadrupedibus, adfunt in^ rana (^), teftudine (0 r
ferpente (/), lumbrico (§), hirudine (h).

Sunt tamen animalia,. a quibus dieuntur (. / ) abefTe , ut erinaceus ( k )y tal'
pa (/) , marfupialis (/*) ,. vervex (m) , phoca (n) ^ ftruthiocamelus («') .

Conrra in aiiis animalibus multo altiores , majores , & oblique alternse , fere
ut in cyftico du6ki, fpiralem intus laminam efficiunt, quae per totum mtefti-
num excurrit (o). lis autem animaiibus perbreve inteftinum efi^ ( i )• £^e ca^co
inteftino alias .

§. Xlir. Vlin, aBfque mkrofcopio nylfi-,

Tenuia int^ftmt manifsftiores villos Kabent , quam aut ventrieulm habeat,aut
craiTa» lafles.

li flocci undique de tofa faperfi<:ie inteftini ex epidermide proveniunt , tum
in plicaram utroque latere , tum id vaUeeuIis interje<3is ,

Res

(r*") Stigtl I. c. f. 5. Peiklin. purg. p. 314-
Rujifch. I. c, f. 3.

C?) Ruffch Thef. I. AfiT. I. n. 8. pro re rara .

(t) Perrault p. 117. f. i.

(aj Wintlciai n. iii..

Cv) Jam (Siijfon.

(x; Ruyfch cur. renov. n, 90. Tr> puero bien-
n"i R-ujfch catali rar. p iE6. In juvene Thef. X.
n. 145.

(y) KJeift de avlb. p, 116. Jiardiriphv.ohf.^^,

(z) 81af. p. ^tf.

(a) Coiter p. 113.

(b) Ruyfch Thef. VII. n. 6.

(c) In {^irtione Eph. Nat. Ciir. Dec. IT. ann.
1. ohu S-;. Grew p. 42. in lampetra & plerlfque
pifcibus Collins p jtfj,

(d) Roffei p ai.

(jO In duodeno r^tsculatae Pays^/tni .
(f) Tyfon PhiJ. tranf. n. 144. Seha Thef. tab.
169. f. «.
Xs) Certe «ellulatum undjque inteftinura Redi

anim. viv. tab. 10. f. *. 3. tab. 35. f. 4. tab,
16 f. 2.

00 Phil. tranf. n. 133. Redi anim. viy. tab.
14, p, 55^ 4.5-

(i) Non habere bruta Chefelden p. j;^.

(k) Morgagn. t.'^. XIX. n. 25.

(3) Ideni .

(1*) Tf/o» 1. c. •

Cm) £. c.

(n) Schelhammer . In ove viJf confpicua? funt .

(h*) In tenuibus inteftinis phil. tranf. n, 413.

(o) In raja Stenon. mufc. gland p. 45. fturione
Bl3i anat. anim. p. 159. Groncv. Muf t, 2. p.43.
torpedine Lorenzi^i pag. 29- Redi efper, p. 28.
acipenfere Gronov p. 45. galeo Parif. Perrault
p. ii8 t^b. 15 f 3- & in alia fpecie Stenonius
poft myolog. fpecimen.

Ci) in ove inteftinum tenue pene abfque val-
vulis eft ; cellulatum vero in formiclvoro animale
Dnubenton , in Ar^adillo Ide.n & in marfupiali
Idern in Unai Idem & ii^ phalanger Idem t. 13.

CT74:- ^ . LIB.-XXIV. T N.T E ST I N A.

Res a Falloplo (a) vifa eft . Eriguntur undique flexiles membranulae < i; } ^
babent enim aiiquam latitudinem j^iiberazque per cavum jnteftinum fluitant ^
Vafculis repletis , etiam inanes, fericum viljofum tonfum fatis bene «xpri-
iriunt (c): Simplices viKi reperiuntur , & compofiti {4) ex minoribus . In Je-
juno inteftino, quam in ileo frequentiores funt (d*).

Fiuntepidermide, 8c ( e ) interiori .cellulofa lela , quse .eft .tertise cellulofs
propago .

Habent etiam manifefta vafa ( /) , & facile , aut per arterias repletae .colo-
rem induunt injedli febi , vel per venas ( g ) ■, per has tamen evidentius , ut
utroque genere vaforum repleto , venofus color prxvaleat ( <5* ) . .Etiam per
inflammationem rubent (.^^t).

Credas hifpidi quid ( v ) habere, non quod videas , (ed quod ad eos -villos
pulveres -varii (/), jpfeque, ut vidi , chyjus vehementer adh^refcat .

Denique oftia horum villorum patula ( f^ ) ^ & ipforum villorum cum vaOs
lafleis continuatjone prioris f^culi detexit induftria ( / } .

PvTollifrimi qui fmt, & abfque iibris., nuUo modo debent ad fibras mufculares
referri ,( w )^

In omnibus quadrupedibus reperiuntur, grandes in porco j &. urfo (n)^ etiam
m avibus (o), Si pifcibus (/?).

§ , XIV". "Fa b rica m tc rofcopica ,„

In arte replendorum vaforum fupra om.nes /. Nathanaelis Lkberkuhn indu-
ftria eminuit , cujus unicum^ magna cum phyfiologi^e ja6!ura , hoc fpecimen

exftat (a).

Villos ergo cum penitiflime rper ytrumque ^vaforum genus repkviflTet , reperit
effe membranuias ib) conicas , ,etiam ^latiufculaSg Imbricatas (<:),

(a) FuUop. .conf. ic, Swammerjarnif apud pe-
chiin. purg. tab, 2. f. 3.

(b) Helvstius l. c. "■'■'"'■ ' '' ■■■"' '

(c) Invenit Faliopius p. 173, b. iHatent «x ,so
etiam J. v. Home snicroc. p. 34.

(d) Cylindros vorat Ra^mva n. 39;?. 197. In
brutis veros villos effe tieberkuhn n., i. Jn jeju-
vo ira^is cylindricos , in ilto .niagis xapitatos
G^lescius Comm. Bonon. t. 1. p. 365.

Cd*) G'4e/}cius p. 368.,

Ce) Tubos meinbranaceos dlsit ByfinntYks I. <.
_Cf) P.?tfpicax Brunnerus vaW utriufqiie gene-
ris vijit de duodeno p, 60 N«=que ienoravjt va-
fculum , quod ad corons modum villum circu-
niit Bhvnnrdus Brunnsr vill. inte.fc. n. 11. ii.
Inde villos dixerunt Ruffch Thef, IV. n. 37.
Thef. VI, n. 33. Epift. xi. tah. ii. f. 4. Thef.
spax. n. 114. Kaauvv n. 19!$. 197. Winslovv .n.
114. 315. C. ^ Albin. n. 18. LesuwenhoeckE];i\R.
59. p. 54. Boerhaave Epiil. de fabric. g!and. p.
37. Eaj/man p. aja^

Cs;) Disit venas Alhinus 1 C. p, 13.

■Cg*) Conf. K.iauvv lll. Bohlius via lafl. p.14.

<gt^ -Ruyfch Thef. JV. n 37.

Ch) Pin2,it Helvesius Mem. de I' Acad. anai
3711. tsb !•;. i. 1 -3. 4. qui papillas vocat .

(i) .Zingiber Deodati .panth. Jiygiaft. pag. 8/,
#ubia du Hnmel Mem. de 1' Acad. ann 1739.^.8.

(k) Ehrh. Bytinner \a epift. edita cum Cl.
Sarbek difT. de vill. inteft. ann. 1701. n. 10.

CO N 4.

C-Ti) Eo referebant /Int. v. Leeuvvenhoeck Ex-
per. h contemplat. JI. p 61, Contra ewmCAmerar.
■fpec med. ec!e£tic 8-

Cn) Comm. Litt. Nor. ann. 1734- h. 38- add.
Gottfched. circ. chyl. p. 61.

Co) Duverney poflhum, p. 538.

Cp) Danub. Pann Mffif. VI. tab. ai. f. J.

Ca5 De fabrica & adione villorum inteftlnorum
tenuium hominis Leid. ann. 1745- pag. 4-

Cb} N- I.

<,c) Conf. tab. i. ic. 2, tab. 2.

J-FCT. r TENUIUIVr ANATOME 175

Frlnce-ps: villi particula amptdla ( r/ ) eft ovalis, ex Cl. Viri prscentis,. qus
m ceilulofa tela vilii continetur', & unico- ( e ) plerumque ofculo in cavcam
inteftini patet . Id oftium alii viHerunt , n^uram i^norarunt , ut haberent pro
arteriola ,. aut pro^ venula produ61a ( e * ) . Ea ampulla , quod notatu^^dignum
eft, ceHuIofo- textu^ videtur renleri (f); nifi forte circumpoiita potius tuit rela.

Ad quemvis:^ porro- villum plures" (■?)' arreras veniunt , nervuius^. ut creditur
(^),.>fe. vena,plerumque fin^ula (/). Rete faciunt per vilium, ierpenrmum (*.)>.
sdmmibilr, in quo grandiores Vena?' & pauciores , arteriols numerohores lunt
(./).. Non rarum eft,. vafcuium: aliquod fecundum oram viili circumduci eiulque
limitem confirmare (w). Tn vivente Bomine h£EC viliorum vafcula vha iuoXim).

Eorum- vafcurorum, utriufque cbffi.s, aliqua in ampullam diitrrbuuntur (^w ),
& in eam' aperiuntur {n) . Hinc materie? cerea penitus adacta iir arterias , m
venas, ampuliam reolet, & per eam de villo in inteftinum effunditur {0).

Multiplex erga ,eft ejus oftioli natura' . Eft enim prmio oftium laCtei vatis ,
ignorata plerifque fcriptoribus particula , de qua Ru.yfchius (0* ) delperaverat,
& Llftems C 0*"^' ), & ipfe' demum microfcopicas' artis magifter ^«^ -u. Leeu-'
1-uenhoeck ( of ) . Joannis tQmen Gottfched olim induftria oftendit ,- Iigatis valis
la^eis^ villum chyio turgere , ut exprimi poffir ( p )• In^ t^omine chyluni ex-
primi Boblms ( ^ )' , vidir nofter olim fodalis & amicus o- Vi los latte plenos
f.Muraltus dixir (r).. Filamenta in villis albicantia- J, H. PauU (r )„ hilamen--
ta alba per villofam tunicam properantia Winsfonjvus (j-). In valvulamm_cre-
pidine inferiori olim 1. G. Dwvervot mQm' prjEceptor- oftia lacteorum le vidilie
reliquit (f ^ ; fed & ego, inque homine, villos albicantes & chylo plenos vidi ;
& cum fcirrhi effenr {u) in mefenrerio ., vafaque ladlea cafeo quah plena , po-
tuit vafculum ad quemque villum Tuum deduci . Er alias villi in obelo homine
adipe pieni ( ^** ) fuerunt. Vas laaeum cuique unicum ^ft » ^ valvuiolum j^-y).
,In eamdem ampuliam , cum arrerias' pateant, etiam aqua ( a' )? hvd^rgy-
m^ {^ )-j terehinthinse: oleum 5. ut fspe experior j febum (. K. ) r de^i^^e <x ce-

Cd) n: 3. p, 4. s. .

(s) P. 3. raro plura ibiJ,-

Cs*) Albinus \x\ hominJs elapfo snteftino' vldir
ccrnicula inteftiGorum , qMffi mera' vafcula funt
X.e&mf'oe! difp. p» 39. Haftnan p. 122; Pertinere'
ad ampullam HeuermaK III. p 565.-

Cf) N: 8. pi 13;

Cft) N i. p. 4. , .

(h) Ex theoria Liehrkuhti n. i. ^. 4o-

(i.) N. i. p. 4.

Ck) TS. 7. p. II. tab, I. ic. s. tab. 2. J»-

0':) fab. 3--

Cm^ Tab. 1, ic 2. tab 2,. conf pag. i6. not.f»

(ra*y H/7)'M.sn p. aii.

<m**) t-ieberkuhn n. 4: p. g, num.' 5. |!«gr<.7»-

(r) N- (5. p. 9 jc n. 7; p. la,- - ■"'' '■•■

(.0). Ibid,. B. 7.

(0*) >?^u. anat: Dee. V.' n. 4 p. i^»
Co**) Phil. tranf. n. i43- P ^»
(ot),^rc««. natur, Vol. II. Ep. 59- P- S7«
Cp) In urfo de circulat. chyl. p. 61,
Cq) De via laftea n. 10. p. 14.
Cr) Murah- vademec; pag. 7- vocat tricus pi-
datos c-
Xr*') Bils. anat; p. so-

CS) N. ITo-

(tl Comm, Petrop. t. i.p.a^<5,

(ij") n; 1. pl a. 3»- ,

(u*} Apud Loefecke Arzneymittel p. lll.

(v) p: ?•

(x) Kaauvv n. 194. i9S. H.7/sf haemaftat. p.uo.

lii. 113; Walther n- S:

Cy) ^Uuffens ohff. p 19^ des liqueurs p. s?».
(_z). Boerhaav. hbr: gland. p. 36.

i-j^ L J B. XXIV, T K T E S T i N A.

ra {^ ), &; aer ( ^ ) penetrat , & in cavum inteftini producituf, cyTindri fi-
milis {b) . Per poros , non per vafcula exhalationem ixeri mavult magaus ar-
tifex Huntems {b*).

Decolor { c ) febum batavjs incrforibus didum , vereor n€ f\t ex aliqua -ra-
ptione (^); nam eo in cafu color in centrum maflfa» fe colligit .

Similia per venas fuccedunt, ifijedo liquore (e)^ aere (/), (ebo {g)^ oleQ
terebintiiinae .

Hac eadem vafcula , quando tunica villofa iffcfa eft , fanguinea punda fu-
dant { h ) . Inde ftigmata rubra & nigra ab inflammatione , a veneno ( h* ) ,,
& ex iifdem abfque morbo , falutari eventu, fanguis deponitur^ in lienofis (/),,
idericis {k), cephalea (/), alJis morbis {m)^

, ■ , ■§. XV. FolHculi minlmj,

Alia via, qua pariter aliquid tx arteriis deponitur , crypt^e funt inteftinales^
Nam etiam per eas materies impulfa { a ) , in cavum inteftini perpluir , tum
per minutiffimas illas noviter detedas cryptas , tum per alias dudum cognitas .

Et primum in villorum intervaflis oftiola funr numerofifTima foiiiculoram (^^),
favorum fimilitudine , muco plenorum ( c ) , in %uae & vafa numerofa termi-
nantur ( «^ ) , & in eorum fijndo corpufcula albicantia ( e ) , rotunda apparent ,
ut ad compofitarum glandularum numerum pertineant.» Ha2c enim m.inutiirima
corpufcula verse funt glanduis (/).

Numerum ipfum folliculorum inivlt folus Fnventor,ut 80. effent adiS. villos
(^), corpufcula vero oflo ad firrgnium {b) folliculura.

Eo poros ( i ) refeio , quos pafTi-m per univerfa inteftina reperio , fatis con-
fpicuos, quorum tamen crj'-ptas ignorabam . Eorum pororum vim maximam ,
& pra!terea tubulos ( >^ ), cum iis continuos ad nerveam ( / ) tunicam. produ-
dos, ita defcripfit Galeacius { m ), ut cum noftris iidem videantur, & muci
psriter organa (w). ■

|. XVI.

(z*) Kaauvv n. iq6,

(a) Hartman. ■Is^eque eft ntceffe venafii p&rts-
ri.Tn ligsri »

K.h) Conf. Kasuvv n. 476 jg6.
<b*) Mcd. Comm. p. 40.

(c) Phyf. BatEv. p. 76. Ka^attvv n. i-^6. 197.

(d) Conf. Lhherkukn pag. 9. & iterum p. 11.
Ce) Spec. ^jerit. anat. veter. I.

(f) Hartman ibid. Wtld, Comm. A-tad. Petrop.
Xil. obf 6.

(a") Kasuvv n. 5 97.

(h) P aa.

Ch*) Vl'tf^fev cicut. aquat. p. 144. 145,

Ci) M.:y$el. Donat. L IV. c. 9. ad c. 10, add.
Coh-rr.h. p. 161.

(k) Banholin. Cent, V. hift. 41.

(1) UHd. Cent. a. obf. 9.

(m) Adde varis exempla KhoAit obferv. 85.

93. Cent, II. Smetii mifccll GHJfon pag. 44,2.
La Metric cbf 80. NigTsz dejeftiones ad 10. lib.
Cardan. in aphor. p. 155-

(a") LUherkuhn n. 14. p. 17. Kaauw n. 155.

(b) Liebcrkuhn n. 10. p. 14. tab. x. fuperius .

(c) P. 17-

(d> Ibid p. 14.

(e) Ibid. & p IJ. tab. g.

(f) P. 15.

Cg) M 12. p. itf.

(h) p. 17. r

(i) ^u^fch. Epifl. XI. p. 10.
Ck) P. 363. 364.

(m) P. 361. 361. 3^S. f- «■ s. 3. Plura eaSe
foraminuia quam villi p. 363.
Cn) P. 3(5(5,

SECT. 1. TENUIUM ANATOME.

177

^, XVI. Gla-nduU majores Simplices ia),

N©n poffunt eiedem effe , quas Lieberhuhnius dixit, funt enim fere femiii-
nejB diametro , & ultra , in tenuibus inteftinis ; quae majores , & in homine Bc
in variis beftiis.

Reperiuntur per univerrum fyftema inrtftinorum non infrequentes , in cellu-^
lofa fertia pofirje, rotund*, vel ovales, rn caveam inteftini prominuIiE ('^^jpo-
roque proprio & confpicuo apertae . Per totam fedem (c) inteftini occurrunt ,
neque valvulis omiiTis .

Cera in earum caveam non difficult^r penetrat < c* ) , «afque diftendit , uC
etiam magis tumeant.

Ejus generis glandulas difgregatas in duodeno reperi , vidi in ileo.

Ad eamd^m «tiam claflTem Bmnnerian^e glandulx plerseque pertinent , Etfi
enim aliqucE pene confiuunt , plersque tamen diftin^las, & foiitaris (<r**); etfi
yicjn^, funt .

Sedes earum eft in nervea Sz celluiofa t^ertia , ut a villofa tuflica tegan-
t-ur (ci). Figura par, rotunda, & in cera pienis inteftinis convexa , ut de vil-
lofa tunica fe prominulas efferant (e). Inconftantes fatis funt. Vidi nullas (/)
fuiffe confpicuas, & agminatas , ut {uh pyloro earum ofcula lacunofum quid
referrent (g) .

in fenio evanefcere Everf^en (£*).

III. Brunnevus ita defcripfit (h) ^ ut fub anulo pylori maximjE, fenfim moie
minuantur, & in jejuno demum inteftino in minimas, pororum fimiles , evane-
fcant. Eum ordinem non memini me conftantem adnotafte. Succum (?) continet
parum notum , puto mucofum (k)^ ut omnes cryptae folent, & per proximum
porulum effundunt (/).

Primum a Wepfero (m) indicats, tum a Peyevo (n) & ab Hardero (o); a /,
Conr. Brunner (0*) conftituts fuerunt. Habent etiam Peferus]m\iOj: (p),H. Bajf.
iq) & 7. B. Winslow {;•) 8i alii.

Haller Pbyftolog. Tom. VIL Z lo

CO Ruyfch Eplil. X. p. 10. tab. li. f, i. 6.
Fahr. flaad. p. 57. Thef. I. alT. I. n. 6. Thef.
V. n. 14.. Cur. pofier. n. 49. Eidloo vel Evintien
chyiif. Ofsan. n. ^9. Galeat.Covtwn. hcnA Bonon.
t. 1. p. 1.66. VVepfer p. aco. f, l. k. j Morgagn,
Aiv. 1 anim. 7 Covvper f. 40. Corpufcula glaii-
dularum fimilia in jeju.ao , & ileo Verati Com.
Ac. Bon. t. 2 P. 1. f. a e e e. add. Kaauw n.
153. feq. Gunz. de hiemo p. %6. Muf petrop. I.
pag- iji. Saviar-d. ohS p. 496.

eb) Ruffch fabr. gland. p. 57. Thef. 5. n. 14'
Thef. Id.x. n 49.

(c) Ruyfck Epift. X. p. 10. f. tf.
Cc*) Kaauvv n 155.

(c**) In porco Peyer obf.

(d) VVinslovv n. 117.

Ce) Tubercula vocat Bvnnner p.io. Prominufas
«fle Ruyfch Thef 4 n. 91.

(f) Interdum eas glandulas vidit Morgagnus
Adv. a. p. 14. Confpicuas Fahricius progr. ann.

'75©.

(g) Santovin. p. 16%. la teJiuaine Feusllee a.

(S*) L. c.

Ch) P. 11. iS- ^7. ic. I. & apud VValifchmidt
Epift XI. in hoxnin* . Etiam VVinslovv n. ii^.

(i) Brunner p. il.

Ck) Evertz.en 1. c Add. in equo Brunner ^19.
Wepfer Brunner n. 47-

(1) Brunner p. 21. aj, VVinsJovv n. II7,

(m) De cicut. aquat p. np- ad Pe^er p. 89.

(n) Agmen exiguura de inteft. gland. p.i^.icr,

Co) Apiar. obf 53.

(o*) Poft tr. de pancreate p. iS4- Difp. de
gla.nd. duoden, Heidelberg ann. 1687. Eph,. Natc
Cur. Dec. a. ann. 5. Demum in libdlo de glan-
dulis duoderi Francof. ann. 1715. 4-

Cp!) ^n homine obf. 7. 8.

(q) Dec. III. obf. i.

(r) N. ii<J. U7. Barhaut p. \i6. Pahridui^
progr,_ann. J730. , ,

j-j% Z TK XXIV. INTESTINA.

In animalibus pariter reperiuntur. Incer aves in ciconia (s), gallina (?),inter
quadrupecla in bove (n) ^ cervo (t'), equo (;^), caftore (/), porco (^)» cane
(a).. vulpe (i?)j lepore (c), cuniculo brafiliano (d) , talpa (e) , Tamen ut non
!jt facillimum a Peyerwnls diftinguere . ^

De;}ique huc refero glandulas majores, folitarias, illarum fimiles, quae funt
in craffis inteftinis, perfpicuo poro aperras, fed compofiti generis,ut in cavum
folliculum multi minores confpirent. Nam. eas & in jejuno inteftino vidi , &
3n ileo, neque negaverim , firailes inter duodeni glandulas reperiri, qualesetiam
BrunneYUs (/) dixit j 6c Dwverney (g).

- §. XVII. GlanduIiS hneJlinoYum agmtnat^e .

Frequenriores iftx funt glandul^, quibus proprium eft, & in denfum agmen
confluere, longum plerumque (^), & fecundum longitudinem inteftini exporre-
£lum : parvum alias & breve (^). , . '

In jejuno minus frequentia agmina, augentur in ileo, & denique finem ilei
(c) nonnunquam totwm tenent. Locum in inteftino certum non habent , valvu-
ias tamen conniventes amant evitare (t/), & fedem mefenterio nexam (e). Nu-
-jnerus plexuum incertus eft (/).

Glandula: ipfas (g ) de cryptarum genere , 5c in cellulofa tertia ( ^ ) po-
nuntur , tamen ut potilTimura vafis cera repletis in caveam inteftini promi-
neant ( ^* ) .

RotundjE funt (H) & ovatse , membranaque fiunt robufta , vafculofa ; cavae
exdem ex inje^iionis fide, & de cavea fua , per porum (z), proprium mucuni
ik) effundunt, qui dum nuper excretus tenuior (/) eft.

Vera? funt glandulaj ( w ) , etfi materie ceracea repletaj , confervatis vafcu-

iis ,

tii- '*

(s) Rrunner p. 14.

Ct) Harrler apiar. In ea plexuOf^ .

(u) Brunner p. 34.

(vO P. 3?- J4- , ^

(x) I*. aS, 29. 30. 31. 31, ic. S. iiarder Dec»
3, ann. 1. obf. 96.

(y') Brunnef p- 33-

(z) Idem p. 35. SontariaJ Peyer otf 34«

(a) Idem pag. 35. 36. Pechlin p'. ^\o. Praurvert
it veiia portarum p. 25. 16.

(b) Pe/er obf 3.0. Harder ad Pefev Ep. 33.
(e) Peyer obf 18.

(d) Muralt vadeiBec. p. 457»

(e) Idem ibid. p. 439. Hardef obf. 14«
Cf) P. 31. &c. '.•. .,
(s') Pofih« i. f, 190. ^ ^ _

(aj Ovales Duverney a. p. 190, 4S9. & fotuti-
dsE. Ibid.

(b) Duorum ah quatuor folliculorutn Guns^ p.
3 68- Paucorum Galeactus ii) ic

(c) Pever .^ F^epfer p. 119. flttxiev/Jey t. l.p.a^d.
Jb tigride Parif. jn cervc Harder, \n ans Wepfer
pag. J46. etiam in fimia Hunitulti Jn pkrif^ue

..-».>.-.* *tu

animalibus i^e/ff parerg, I. f. iii.

(d) P. 14.

(e) Movga^«a.f Adv. 3. p. u. Covvpeir f. 400
Peyer p. 8. in pcrco Crevv p. 15.

(f) Ad 26. Harder exerc. anat. p. 213.

■ (2) kuyfch ad ?,oeih. p. 57. Boerh. ibid. p. T!.

(n) In nervea tunica radicari Ruyfch Epiil Xf,
p, 8, 9. WYepfer cicut. p. 165. »19. P^yer p. 8.
Duverney 4. p. 489.

(h*) Conf p. 177.

(h-f) Acuminatus effe Duverney Journ. deS
Savans ann. itf^S.

(i) Duverney , Kaauvv ^ Wepfer cicut. p. 14^.
201. ao8. Pfffv 1. c. p. 19. Ruyfch Ep XI. p.
9. t. li. f. 1. Thef IX. n. 81. Kaauvv n. a35'
Caleaciui p. 360.

(k) Gyeuw pag. 19. Humorem turbidum yVe^-
/er add. Brunner duod. c, 7. Harder esercit. p.
93. Duverney 1. p. 190. JJberkuk p. 19.

(1) Limpidum fuceum in canis duoden. Hjrr-
</fr- exerc p. 117.

(n) Lifier htimor. p ic8, Spurias Ruyfchiut
dicit £p. XI. p. 8. Thef. 3. fl. 31.

jsmT. i TERTiuM anatome; ^ ^ m

lis , deleta tenera villofa tunica , a qua clauduntur , in penlcliios Vaforum
abeunt ( o ) .

In variis quadrupedibus perfecutus (imiles reperi . Earum agmina eminent
in cavum inteftini , & fulco circumrcribuntur . Glandulse in eo agmine , in
nonnulJis nudiores, ut in homine , in cane vero ob abundantem villorum, qui;
eas ocultant, copiam obfcuriores , villis remotis tamen manifeftse funt . Ro-
tunda:-"exdem^ crafTliIs ( in cane ) piiaryngeis {imiiIim£B , per celluJofam den-
fam telam conjundls . Remota mufculofa tunica apparent;fed tamen in nervea:
facie interna fundantur, ut ea detrafla alias integrse fuperfmt, alias dimidia te-
fta cavsE glandulsB , ut in cane coram video, in nervea, dimidia in villofa fit.
Manifefto cav;^ funt , inque ceilulofa tertia pofitse . Ha;c addo ob Ruffchli <S;
aliorum xlarorum virorum dubia. Etfi enim in homine, cui tenerrimum inte-
ftinum eft , ha:c non perinde poffum-us imitari , tamen cum tota facies fit cani-
narum & felinarum glandularum fimiilima j & cum caninzE cryptaE; {3ariter ante
inciforis operam obfcurs fint, non credo dubium fffej quin fadem in homine,
inque beftia fabrica fit,

In plurimis anirnalibus reperiuntur , vera glanduiarum pharyngis repetitlo^
Inter quadrupeda vifae funt in firaia ( /> ) , «quo (^»), bove (r), cervo (i^), ove
(0 , capra («), cane (i;), lupo {x) , vulpe (/), coati mundi (^) , marte {a) ^
molefta (^), putorio (c) , zibetha (^), fele (e), tigride (/), leone (^), phoca
iS*)^-> porco (/^), talpa (/j, ratto (^), marmota (/), hyftrice (w) , erinaceo (n) ^
cuniculo (o), cunioulo brafilico (p), lepore iq) *

In univerfum incarnivoris abundare videntur , Hahent & aves,ut gallina(r)3,
phcenicopterus (j), ibis {-t). "

Inventum fenfim audum eft . Theodovus Schenck (u)^Si. Jeremms LoJ/ius {vy^
aliqua de iis verba habere dicuntur: deinde Pechlinus {x)^ Sz Lijiems (/) ;

^o^ BiYger natur. hutnan. p. 117. Ruyfch Ei^iA.
XI. p. 9- &c.

Cp) Bftn^uU Mem. de 1' Acad. 1735.

Cq5 PsiiCSB Gnvv p. iij

(r) Peyer p. 11,- Crevv p. 19, .^■-.■.,.,i^;.<i. Wii*':%

(s) Rarder aptar. obf. 6l,

(t) Peyey p. i^. obf. 55.
- Cu) Pey-etr p. 11.

(v) Grevv pag. 5. VV«pfer pag. 34^- Fe^et
pag. 8

(x) Morgagn Adv. 3. pag. iz. Weffer p.164.
36$. 180.

Cy) Grevv p. 15, Veyer p. 9. 10.

Cz) Duod«ck« aginioa JMeiTi. dc Berlin. t. 1%,
p. 153- . .

(a) Ipfe vidi .

Cb) Gvevv p II.

Cc) Fifchet U. p. 3.

(d) Hardef -extTC. p. 89.

Ce) Grevv p. 4, 5. Peyer p. S.

Cf) Parif

(s5 Idem. ■

(g*) Beliin. apiid Calde/t p. 31.

(h) Grevv p. 6. Peyer 6b(. 44<, Morgagn^ E^ilL
XIV. p. 11.

(i) Grevv p. 9. ^«ye»- p. Ii.

Ck) Idem ibid.
"- Cl) ?arif. --; -v^^..',-^';»;:^;,.,.^-.^.,»»».^^.-.'---.^

Cm) Idem .

Cn) ?arif. Muralt p. %&%,

(0) Grevv p. iii. & ic.

(p) Harder Exerc. p. 135. f

Cq) VVepfer fcicut. p. ;i8o. P^y*»' obf. s^,

Cr) Harder apiar. fi eo pertinent . ?

Cs) P<T»/f. ■

Ct) Ifte plures piexus habele

(u) Exerc. p. 334, VelicuJas gfundulofas 4kit
yerforatas & feriatim adhsErentes vermes .

(v) Conf. Geuder de fermene. p. 99. qui noa
eft ad tnanus . Defcribit in Diff. de glandulis ,
fed ea €ft anni j88j.

(x) De Purgantib. anno id^i. Leidas tdit. p.
510. tab. 2. f. 4.

Cy) PKil. tranf. n. 95 Vocat miliares & fua-
giformes ; tum de fonti Msd» Angl. s. p. II©*
gbi fibi tribyit inventas , ■ ■

j?.>o L I JB. XXrV. I N T E S T I N A.

fufius Gvewlus eas dixit ( ^ ) , ■ plenifrime tamen /. Conradus Peyer (*r), cujus

€tiam nomen in jis manfit. Mature etiam a Bellino {b) tadlae funt .

Nullas fuiflfe rarum eft (0 , ctfi in ipfis pene omnia varia funt , magmtudo ,
fabrjca, locus .

§. XVlfl. Humor intejltnalis >

XJt plarima nobis in re phyfiologica fuperfunt ignorata , etiam hufus humo^'
fis natura inter defiderata eft . Veniam tamen- haic ignorantia meretur , cum
diverfi humores in inteftina confluant , quomm mifcek amiyfin irapedit . Eft
enim in iis commifta bilis {a) ^ qu^ tenuia inteftina plerumque tota interius
fuD flavore tingit: & cibus ipfe : & pancreatica {b} faliva, & mucus ex iis cry-
ptis genitus , quas diximus, per villofam tunicamy & per totam inteftini fu-
perfieiem ubique efiiifijs, mitis, & fubfluidus (c) ; & denique humor arteriofu?
{d) exhalabiiis,- cujus indoles quaeritur.,

Copia quidem reliquos humores videtur fuperare. Immenfum eft organum ,
in quo fecernitur , toti ccirporis humani fuperficiei ad minimum aequale . Ea
«nim ad quindecim quadratos pedes (e) aeftimatur ; fed pedes inteftini tenuis
Jicet fumere ^^ $ eftque diameter quifque interior villofaj tunicae minimum
uncialis , circulus adeo 5" . 4'"* ut limus breves . Sed villofaj membranse am-
plitudo tripla eft inteftini {e*) , erit adeo circulus inceftini ^edionem expri-
mens ( /) lo", Sn univerfa adeo area inteftini pedum quadratorum 27!. (/*)
Villos IIK Lieberkuhn {g) numerabat 500000»

Magnam etiam ejus humoris ubertatem ab arteriarum magnitudine expe-
£les . Nani aliqui non minimi rami cceliacas eo pertinent , ut duodena utraque
:ant€rior & pofterior : & prxgrandis mefenterica, tota carotide major,aut atra-
^ue renali , Neque facilitas , qua aqua in arterias injefta per inteftinum de-
pluit , minor ea eft , qua per renes in ureterem percolatur ; & revinelum in-
teftinum vivi animalis celeriter humore per arterias repletum fuif {h). Si adeo
fecretiones effent in ratione arteriarum , addita duodenali , fecretiones utique
^efentericarum arteriarum & renalium iterura parum diiferrent . Quod cum
prioribus convenit . Nunc fecretio renalis fecretioni cutanea?. fere par eft ( i ).
In menfuris Helvetianis fuperaret mefenterica . Ejus enim lumen eft ad lunii-
Jia conjunda renalium Tere ut 22. ad 18. {k)i quod noftris cakulis refpondet,,
Qui feeretionem inteftinalem faciunc 4

(z) Diiit panereas intefttnaie f>ag. 3. & addie I)u£ta ea bafis \ti longitudinem 3 9<5'*^. dabit ure-

arsEltftam effe defcriptionem anno i6~6. ,-- , , i- ^ . ■ j „ ^

Ca) De glanduliT! inteftinorum anna 1677. Sca- ^ia^ 39«o. fi^e pedes quadratos i7^_

fhufiK edit. Addit ^. \\. , antK) 1673. is deCcn- ^f«^ Quindecim ped?bui apftimat Sautfagei tn-

Ki*^^ • flamm. p. a88. .ffiqualem cylindro padem lacs; ,

(b) Aptid Caliefi . g^ quindecim pedei longo , adeoqne majorem t'a-

(c) Nulhs faiffe FahrltJus progF. anrt. 175«*- eit Sen^eus Sff de pbyf. nov. ed. p. 13^.

(a) L.
(b^ L.

xxni. p, 146. (g) M. 43.

XXII. p. 44. ,1 (bS Pechlin purg. p. 509, 510. tab. 4.

(c) Frigidiffimam pittiitam vocat Gahn. loc ^j^ j^_ xll. p 49.
affeft. L. II. (y\ Helvtf. lettre au fujet de la critique &c.

(d) V. infra. ^ ' . ,'",

(e) L. VIII. p. 100. p. iSi. feqq. Mefantericam fuperiorem facit 4—
Ce*) Num ipteftinum fUtu difientuin triplo ei^ , ,„ ,. ^ .

amplius Raymond mz\zi. danger. p- 300. , ^«"^^«"^ * = 4iametn ,

(f) Villof» circuius erit 3. 4. X. 3. ^ |o''.

SECT. L TENUIUM ANATOME. . i8r

Quare non mirum eft , ab irritatione fadia, fecundum experimentum nuda-
ti inteftini & fale adfperfi , quod in viva femina me fecilfe alias repetam, im-
menfam vim humoris exhalantis per inteftinum fecerni. Cum prxterea calida
fn inteftini fuperficies, & laxa , & omnes membran^ multo quam cutis &
epidermis molliores : conftantia fecretionis fumma fit , quae etiam poft mor-
tem fupereft ( / ) , fuperabit ea facile duplo copiam perfpirationis cutanea; ( w ) ,
Erit r;deo circa o6lo iibras , r • l- •

Incredibilis aqua; vis (w) eft , quae in diarrheea ( o ) a repreflfo perfpirabiii
cutaneo per inteftinum defcendit . Quadraginta ( p } m fedrbus^ per morbum
mihi fub prima frigore familiarem , aliquot fingulis vicibus uncias depofui .
Aquofam & incruentam diarrhoeam legimus Hbrarum quadra£>inta ( ^' ) . In hy-
drope immenfa ( r ) aliquando vis aquae a forti draftico deceffit , ut totus mor-
bus una, ftd nimia, dofi fuerit fublatus ( r* ) . Intra 12, horas diarrhceam 16.
1. paffus eft vir fummus ( rt ) . In cholera morbo poft 24^3™ horam Juha-
nus ( j- ) Ofrai fe 50. lib. leviorem percepit . Ipfe fanguis , tanto , quam aqua
exbaiabilis, crafTior , tamen iti morbo nigro ad 20. ( j* ), & intra duas hora»
ad 58. lib. per alvum egtftus eft , etiam abfque malo ( ? ) ,. ne vafa rupca
accufes .

Nunc hsEC aqua inteftinalis de natura ejus vaporis effe videtjar , qui in pe-
^us , in abdomen , in pericardium demum cftunditur.

Per pauca enim , fed idonea experimenta, ab igne { u )- cogi fe padtur, qua.
ex dote agnofcas reliquas i raitem nempe effe, fubfalfum ( f ) , paulum vi-
fcidum , in fibras , laminafque figurabikm , ad putredinem facilem , aptum coa-
f&landis teneris inteftinorum nervis , quando ab acrimonia aliqua violantur .
Eritque , ut hoc verbulum futuro fermoni prasripiam , hic ipfe humor prsci-»
pua penus, de qua vafa lafiea fuum , praster cbylum , humorem fugunt, IiEBh
|)ham nempe cefumunt j qus Ct lymphatica Ci).

§. XIK

(1) Kaau-m n. S4J. CO Oper. p. 447.

(m) Superare etiaoi Manine aainV.-fnnil. p-.sr. (j*) Nigrae rrtatetia ; eventit noir lethali Cat^

(n) Ex vainere intedini ilei mi>ltum prodiit rfa». aphor p 253.

"Mutieiius p. 15. CO R*»'^ Cent. 11. oW. 85.

(c) Dyfenteria a^aofa Willis ?V&rtn. R-at. S.j, C") A fervida Pechlin p. 5fi. in porco. Albii'-

c. 3. p. 119. iMinis fpeeiem in equil Ifabet B?unntr duodeo»

(p) Centum & ducent» fedes & decem Hbrs p. 54.

fanguinis Bresl. SamK 1719. Mart pag. t^g. (v) In cane falfum , qni animali omnes humoJ»

(q) Poter. obf. 6i. L. II. add. Marcell. Donat. res quarti homini acrioTes fiist Pechlin p. sio-

p^. 417. Ad lib. 48. in 14. horiy , fumflro evenru (1) Humoris inteflinalis pars magna a-quea *j-

Stork II. p. 136. detur , & perfpirationiansloga. Subitae enim diar-

(r) Eph. Nat. Cur. 3. anh. 9. Ky. rhesea ex perfpirabili parte frigus jntrorfura con-

Cr*) Per vomitum incredibilis copia aqus , ad verfo oriuntur, & frigido batneo , fwnilibufque

j8. pintas , furfum deorfaai ejefts Journ. med, artibus, alvi eiiam pertinaces obftruftiones rol-

3761. Juiil» VHntur Eff^ of a feciet. af Edimb. t. *^ p. 40S'

irf) Mor^agn. fed. «auf. i»orb, 11. p. »?» -5>i».

:l82

L I B. XXIK I N T E S T I N

§. XIX. x/frteri(e irtteftmt temh,

Cceliaca arteris ramos duodenales , pofteriorem ( ^ ), & anteri^rem C h ),
utrumque mefentericas arteria ramo duodenali dextro immilTum ( ^ ) , non
repeto .

Reliquus inteftinorum tradus a mefemerica (d) fuperiori ^ majori (e),\?*araos
liabet , tum duodenum , tum inteftinum tenue .

Ea ergo arteria, abfque ulla fere varietate (/) , oritur €x arteria aorta i
dum inter appendices diaphragmatis defcendit,in vertebra fere prima(^) lum^
borum , vel inter 12. dorfi & lumborum primam , fub cceliaca,& fupra venam
renalem finiftram (i'), ex facie anteriori , paulum dexteriori (/'), aortae; ipfa-
c|ue dextrorfum defcendit ,pone duodenum tranfverfum primum & pancreas (>^).
Perpetua vena? portaruiti comes eft , modo fubjedia ejus ramo mefenterico v
modo impofita (/) .

in eo itinere dat hepaticam ( ?w ) , frequenter parvam , nonnunquam maxi-
mam ; dat pancreaticas plufculas, cum ramis coeliacae inofculatas , & ( » ) ad
lienem etiam trsnfverfim produftas (/?), quae eadem etiam coiicas minores (/>)
in mefocolon tranfverfum medium mittunr.

Dat porro duoderw fmijlro { q ) ramos duos , aut tres , inter fe , & cum ^0«=
quentibus jejunalibus in arcus conjun^os (r).

Dat dtwdemis dextras unam ( J ), duas ( f ) ; qus hinc quidem cum jejuni
primis arteriis inde , cum duodena inferiori & anreriori , <Sc cum duodena fu-
periori & pofteriori , arcus faciunt, ^am defcriptos, ita magnos nonnunquam ,
ut gaftroepiploica arteria melius ad mefentericam referatur ( « ) . Afias is ra-
mus ex hepatica venit (i>) . Ha£tenus arteria mefenterica eft fuper mefocolon
tranfverfum .

Inde porro ante duodeni flexum tranfverfum alterum cum jejuno , dexterior,
per tranfverfi mefocoli (a-) portam (/) tranfit , qus fit ab ejus lamina inferiori
circa oriens jejunum curvata & adha^refcente . Edit vero , ubi laminam iftam
attigit , arteriam colicam mediam i\)i &i plerumque ^tiam dextram, quas alias
ferfequemur.

Et

ta) L. XXI. p. 31«
ih') iWid.
Cc) Ibid.

(d) Arijlotsk dicla part. anim. L. IV. e. 4.
5Hift. amm. L. 3. c. 4.

(e) Pritna botia icon «ft Eujlacbii ; primabona
^efcriptio Winshteii .

(O ^'fi quod caeliacam perraro educit, Dt ne-
^ue Riolanum cportiiiffet ita defcribere ( conf.
fafc. 3. !) 3 neque Petyiolum apud Gibard p. i^.

ig) Tab. art. corp. hum. ant.. Sie fere Eufia'
thius tab. 16.

Ch) Etiam Eufia^chius tab. \6.

(i) Ibid.

(k) Tab ceel. II.

tO Sfigel p. 180.
V (tri) L. aj. p. <i.
Jfafc. 3. 8. p. 36.

2c iG. art. fflnefent. p. 43^

Cn) Fafcic. ^. p. 44,

(o) Fafcic. 8.

(p) Ibid.

i.q) yFinslctS III. n. loj.

Cr) Fafcic. 3. 1. c Winslcm n, aoj. aoj.L/es*-
taud p. 491. &c-

(s) Fafcic. j. p. 44. ic. coel. II. f. & fafcic^S.
p. 36. 45. VVinslo^ HT. n. 197.

Ct) Fafcic 8. fuper colicam &c.

(u) Fafcic» 3. p. 45. fafcic. %. tab. cctl. II.
fafcic. 8, p. 3<5. V^inslo-w num. 186. & aliter
apud Eufi/ichium ^ ut ex colica media .potius pro-
■deat tab 17. f. 4. &a.

(v) Etiam fafcic. S.

Cx^) Tab. ccel. 11.
- Cy) L- »0. p. 138. Elem. Pfiyf. t. 6. f. 1.

Cx) L. c. p. 45. 45. Winshw num. 104, fe^.

SECT. r TENUIUM ANATOME 183

- Et nunc efl: in abdomine , cumque mefenterio , ibi raaxime de mefocalo
produ£lo , inter ejus laminas oblique dextrorfum ( <?: ) defcendit , arcumque ma-
gnum facit, fmiftrorfum modice convexum , cavura dextrorfum (^).

Ex eo arcu unica arteria dextrorfum abit , fere fummo, qux ileocolica dici-
tur (c), «Sc prxter ramos ad ileum inteftinum remiffos , pedis iere longitudine
(<^), redius cum colo defcribitur .

Contra ex finiftra illa arcus mefenterici convexitate , rami exeunt sgre nume-
rabiles', quorum primi breviffimi (e), ad nafcens jejunum dati, cum duodenali-
bus finiftris circellos faciunt (/) .

Inde longiores fiunt rami, & memoria digni , quos etiam incifores nume-
raverint ( ^ ), ad jejunum porro dati, & ileon ; donec , ad aliqwam , cis ilei
finem , diftantiam minuantur iterum longitudine: & demum fint breviffirai ;
truncus autem ultimus cum ileocolica continuetur (^)»

Trunci ad hos ramos incerta eft ratio , ik varie propofita , ut clfet trun-*
cus !==: 15129. rami c==: 37418 (O. , ,

Repleri , non vaide aliter , in puella trienni , demta nempe colica trun-
cum c==5 529. ramos t:=; 988. In puella feptem annorum diameter trunci erac
centefim. 22.

Neque rami , quos fuis truncis grandiores dixi , integri ad inteftina veniunt;
fed eorum quifque hinc divifus & inde cum utroque fuo vicino in arcum con-
tinuiim coit ( ik ) . Ex ejus novi arcus convexitate iterum rami minores ve-
uiunt , qui & ipfi , & hinc & inde cum proximis , fuique fimilibus , in ar-
cuum fpeciem uniuntur. Ita unica non interrupta arcuum inteftinalium feries
a ventriculo ad anum continuatur ; Gaftricas primo , cuni duodenalibus a cos-
liaca arcus faciunt , tunc ifts inrer fe , & cum mefentericae ramis duodenali-
bus ; h« cum jejunis ; iftae cum iliacis ; eae cum ileocolicis ; inde per craflfa
inteftina inter ileocolicam & colicam dextram : tum hanc inter & colicam
mediam : iftam inter & mefocolicam , hujus demum inter varios truncos. Pri-
mus arcus cceliacam inter & mefentericam incedit tranfverfus ante venam por-
tarum , & unit ramum cceliacse gaftroepiploicum cum ramo mefentericae pan-
creatico , etiam mefocolo ramos exhibiturus.

V.'di hanc fabricam ira multiplicaram , ut quartu*^, quintus,& fextus demum
arcus reftos ramos ad inteftinum daret anteriores, & pofteriores (/).

Inter ramos arteriarum majores ares in mefenterio nudse intercipiuntur ,
quarum maxima eft ad utrumque ileocolicse latus ( w ). Eas areas minores
rami arteriofi percurrunt , qui truncos uniunt . In itinere ramos iidem dmt ad
glandulas mefentericas : adque mefenterium ipfum, & ad peritonaeum.

Omitto rariffimum ramum , in brutis vero conftantem , quem arteriae me»

CO Euflach. tab. »7. f, a, 4, VVinsloiu lll, omiffis primis & ultimis p. so.

Si. 198, (h) Tab. art. meferit. p, ii.

, (b) P. 47. tab. »rt. mef. Winslow . C») Keil de fecreu p 39- 40-

(c) Fafcic. 3 p. 47. tab. cit. u. Ck) Fafcic. 3. p. 47- Bujiach. Ftf«fo« diff. anat.

Cd) Ibid. I. i. p. %S6. Chefelden tab. 14. VViailovv t. 4 n.zrq.

(e) P. 47. ibid. 2. 2. fafcic. 8. p. 37. VV/a//(Jvw t. 3. n aoog ii. In ic. noftr, art. mefent. abfcifli

t. 5. n. 399. funt .

^ (f ) P- 39. Cl) Chefslden tab. aj. 14. VVinslovv t. j. a.

(g) V\inslovv . Sedecim vel oftodecim III. 2. t. 4 n. 129. Lieutaud p. aSa. Aliin. adnot»t.

199- Keelius viginti & unum dfi fecret. anim. L. 3. c, 11. p. ja.

Q^atuordecim Euler p. ao. ego nuper qulndecifB, Qxi) Faftic. 3. £i ic. poitr. ^xi, m^UtkX,

r^4 . . .-^ ^ ^- ^^^' T N T E f T I N A , ^

fenterica ad umbilicum («) nonnurjquam mitrit. Vidi tamen ia humatio fetu,

iibere per caveam abdominis ad umbilicum properanrem .

Et contra omitti pofTunt minutas illae a fperraaticis (»'*), ad peritonazum,
verfus imum duodenum , & iiei finem dcxtrum , cuin ramulis equidem me-
■fentericaB inofculationes : aJiaique a capfuiaribus pariter ad duodenum veniea-
tes (n**). - _

Peculiare mefentericae arteria eft , ple?cu nerv«o copiofiflimo ionge obvolvi i
dkitur etism membrariam internam laxiGrem ( o ) fcabere , & celiuloram' inte-
riorem copiofiorem . In equo contortionem & tiimGrem perpetuum aneuryf-
mati fimilem habet (p).

Diametrum reperi 25. c^nt. poil. in puero trienni , in puella feptenni 22. &
in alio infante centum dierum 17. Ci. Hekjetius in adulto liomine 4y. lin, C^').,
Senacus ( r ) ad aortam fecit, ut if^goo. ad 900CQ. Cum vero noftra fuerit ad
^cortam ut 2704. 404. pofTit i.n Sen.aci oienfura mef^nterica fuiffe 2 iqoo. ut ea-
dem ratio maneat,

§. XX. Rami inpefltnales ,

Anterior , ut incepi dicere (a ), Si pofterior re6ius ramus ultimi arcus me-
faraici ad inteiftinum advenit, uterque fimilis fere & a^qualis . Accedit ad in-
teftinum uterque , inter mefenrerii laminas , dat minurum furculum ad mem-
branam extimam , & ad carneam (^) , arbufcularum pariter fbbtili forraa {b*),
Sed truncuio fuo perforat tunicam carneam ( c ), & i,n celiulofam fecundam
venit . Ibi anterior circa convexitatem inteftini in pofteriorem continuatur ,
ut circulo quodatn inteftinum ambeat . Uterque «udus primo, deinde cellulo-
fa iamina textus , porro fub laminas ceiiulofas nervea: tunicse magis magif-
que demerfus dividitur in ramos , fpeciem fere arbufcularum habentes { d ) ,
qus & cum fuperioris & cum inferioris vicini trunculi furculis ( e ), & cum
oppofiti (/) fui focii propaginibus iniinitis ramuiis inofcuiantur.

Ab eo rete rami ad carneam tunicam parvuli i g ) \ etiam extima^ furculos
daturi , redeunt . Trunculi ipfi per nerveam in cellulofam tertiam veniunt , ut
villofs (^*) tunicae incumbant, faciantque pulcherrima retia ; & porro in glan-
dulas Peyeri sliafque {h)y inque ampuiJam Licberkuhnii furculis fuis terminari
videutur.

OmQi-

Ch) Fafcic 3. p. 49. Fontana Epift. i. p. lao.
(n*) Fafcic,. 3. p. 48. add. Winsiow n. aii.
(n**) IWd.

(o) Weiff. arter. vifc. progr.
\p) Bourgeiat hippiatr. t. i. P. i. pag, 379.
U) L. c.

(r) Du coeur. p. 147.

(.a) P. 167. Winslovv n. «9. Ew/er p. a8
\\3) Ratnus pritnus Alhin.. art. ven. snteft, p.4.
Bdnot. p, 5^. ni m. tab. i.

Cb*) Ruffcb Thef. l, aff. s, n- 16. Thef. 8.

R, 60.

Cc) Albin. adnot. t. x. f. f. Ruyfch Thef. 3.
aff. 3. H. 13. EpLl. XJ. tab. \%, i. i. ibid.

(d) AJhin. art. ven. inteft. p. 4. & ic. addo
adnot. 1. c. p. 51. tab. 1. tum nuda , tum pel-
lucentia per fibras mufculares vafcula . Ruyfcb
Epift. ii. tab. II. f. 2, Thef. l. aff. 11. n. i-6.
Thef. 8. n. 6.

(e) Albin. ic. & p. 6. Adnot. p. 5»« & tab.i»

(f) Idetn ibid. Chefeld. tab. 7. f. 6. tab. 18.
f. 4. Stuart mod. mufc. tab. 1. f. i. i.

(g) Albin. art. ven. inteft. p. 4- ac^not. p. 53.
t. I. d. d.

(g*) Ruyfch Epift XI. tab. la. f. 3- Jcnty t.i,
p. 26. Lieberkuhn f. a. 3.
(h) Albin.. ibid. p. 3.

SECT. l TH.NUIUM ANATOME. rS^

Omnlno patula bnbent oftiob, per qua3 aqua, gluten, hydrargyrus, rebum&
■cera demum facilem fibi in caveam inreftini vjam aperit (/^t): neque neceffe
eft, ramos vens portarum ligare (/').

Arbufcularum fabrica pauiatim degenerat . Latius brachiats funt in_ jejuno
inreftino, & confert?e ; in ileo parciores («'*), maioribus cum areoiis; in craf-
iis jnteftinis anguli truncorura cum ramis multo funt acu^iores, & rami magis
trunco paralkli (i**). Diximus trunculum fere arteriofum cu^fque valvuise
convexifaci incumbere (k).

Tora hscc fabrica videtur fuum ad finem fada effe , at f&ngiais ad inteftina
facjle & perpetuo venist . Quando enim , in trunculo aJiquo , controdo (/)
peridakice inteftino fanguis inhibetur : aut vicilTim flatus ( w ) inrtftinum di-
itendtns late arteriolas venafque elidit , tunc. vicina vafcula per conrinuos ar-
cus , novam in compreJTi vafculi ramos f.^.nguinis penum uberrime fabmittunr,
eo celerius fubituram , quod ia vafcuia inania fubeat , quam primum preffio
remifii.

Denique hx ipfae forte anaftomofes faciunt («) , tit reparabilis inteftini amifli
ja61ura fit , etiam magnarum ( o ) particularum , eriam femipedalium ( /» ) ;
mukum enim huc procul dubio confert uberior penus alibiiis humoris , quara
arrerire afferunt.

Ea commoda , t^uffi anaftomofes habent ad coliifionem & retardationera fan-
guinis (-7), & ad folvenda impada (r), ea quidem hic non repeto.

Non repugnat nonnullis in cafibus , a vehementer conrraclis inteftinis, fan-
guinem verfus cor repelli . In ranis vulgo fir . Credas eo modo inteiligi , uc
diarrhosa fubito coerceri, Sc in fudores converti poiTit .

Omitto ceterum retardationem horum vaforum alias diSara , neque credo
multum hic proprii «(fe , quod ia omni divilicne arteri^e non perinde reperia-
tur (s) .

Videtur autem potifSmum acris inteftinorum irritabiiitas facere, ut co prs-
fidio fspe opus fit, cum vuigatiflimse fit obferx^ationis , a fumro veneno aiiif-
que miile caufis , inteftina infiammari . Eam faciera horum membranaceorum
tubor«m (?) toties in corporum incifionibus vidi , ut in omni genere fe-
brium (u), & in ftrangulatis, perpetua fere fit, in omnibus aliis morbis fre-
Haller Phyfiolc^. Tom, Vll. A a quens ,

Clif) Repletur ampulla , & febum vermis fpe- (s) Dupio retardari ob trancl arterla mefenta-

cie exit B.cuesrn.!in III. p. 36;, ticas minorern ad rarnos rationsm Keil Secret, p.

(i) Ut fuaJet Hartman petit. enat. vet. fpec. 38. 41. Sed conf. L. VI, p. 116.

I. p. 18. CO Es acrj niateria \a tencllo Harder apiar,

(i*) Late brachiata Ruyfch Adv tab III.i. f 45. otf. 99.

Ci**) Fafcic 3. p. 50. (u) Opufc. pathol. I. c. paii. tranf. ann. 1755.

"(.k) Fafcic 3. p. 48. Duvevnoi Comm. Acad. Jriurn. de med. aim. 1737. rn. Fevrler &c. Ex

Petr. I p. 193. ea caiifa gangrKoa Mcm. des fav. etrang. t. 3.

CO Ut vehementer isteftina contrahantur , p. 4151. In bobus Kgris cscon. Sanil. n. iir.

alias dicetur . Seft. II. Fritfch fehs gefch. t. 6. p. 333. In colica equo-

(m) ibjd. Tum Gibfon pag. 181. In fcorbuto fphacelus inte-

(n) Conf. L. VI. p. 194. ftinorum Sinopei parefg. p> ^6. in primis in vi!-

(o) Mev)/ Mem. de 1' Acad 1701, p. aS(5. Eff., lofa & • nervee tunica g. 33. In febre maligas

of a Societ. at Edimb. t, 2. Ed, nov. p. 362. phil. trani. Vol. .ag, p 5 n. ii. Journ. med..

363. phi'. tranf. n. 183. 1757- m Febr. In dyfenteria fphacelus inceili-

(p) Schmidt de ileo &c. norum Fnhric. fciagr, p. 31. adcl. Ciegbsrne p,

(q) L. VI. p, 131, 152, 24/. aa8. Ineruditiffimo C5ff*/o difc. prof, p. 5$/

CO P. 193'

28^ ^ L I B. XXIV. I N T E S T r N A .

quens. Tn cohca pi(51onum ( i; j excoriats papillK , tunica villofa excomfa,
vafa inteftmorum varicofa {x) , Eft vero eiufmodi fere inflammatio, ut linea
iy) fanguinea longe arteriofam arbufculam fequatur, quam fanguis tingif,duni
cx arteria exfudans in celluiofam telam effunditur. Alias numerofsE m^cul^i,-^)
rubras in_ cellulofis inreftinorum telis apparent, aut villi toti , quafi miniara ce-
ra repleti, rubefcunt (a): partim denique, nam & hoc a venenis {b) vidi , &
ab emeticis, iate finguis in cellulofam telam effunditur, ut integri tradus-con-
tinuo rubore pannum referant (i),

A v&nQuis (c) rubra inteftina , nuce vomica (y ) ; a gummi gutta (e), fe-
mme ftaphif.^gri^ (/), a cantharidibus (.^), a iithargyrio (^), ab arfenico ('),
a fublimaro argento viva(|) inteftina iaflammata, & cruor inter tunicas effu-
fjjs atrorubra a fuhJimato mercurio (/). Nigra veneno inteftina (^m). Ab acri
.fiiaterie gangriEna ilei {n),

§. XXI. Ven£ intejltnt tenuts »

Onrne? venar hujus ckfTIs ad venam portarum pertment, Sz. in hepar fangui-
jaem fuum m/irtunr ; exigu?E enim funt, qus a fpermaticis adveniunt.

Quas vero pofterioribus fui fenii annis optimus Ruyfchius (a), ad inteftina
<3ixit venire ex cava vena , & etiam in renui inteftino depinxrt, ex quidem a
nullo nuperiorum inciforum repertas funt (^) . Neque foUicite fcrutattrs vel cera
plenum , vel aere, ven^e cav^ truncum a corde ad iliacas, «nquam ramum re-
peri , qui inteftinum adiret .

Sufpicior autem , felici fucceflu ufum bonum fenem , per ea ipfa fpermatica
(c) dextra, non ita parvf" vafa, inteftinum repIevifTe , ut cera ex irs in mefen'
«ericum fyftema penetraffet ; ita fibi perfuafifTe C^), a cava eflfe vena ramos j
%uos pex cavam venam febo replevifTet.

Si

(v) In flatu hepstico VaUfn. j. p. \6j.

(x) Tronchin colic. pi£V. p. nc^, Ab eadem
«aufa tunicsE intims con-fumts , & erofas Citef^
p. aja.

{y} Opufc, pathol, cbf. 4J.

(a) Conf. Ruyfch Thef. 4, n. 37.

(.b) In cane ab ea caufa phil. tranf. num 33J.

(i) Innuroera exerapla inffammatorum intefti-
norurn nan repeto . Nihil freqaentius eftirrmor-
feis acutis , inpiinnis qrjando venter intumuit .

Vsn«na etiam ad inteftina penetrant , etiam ,
quod jniror , fubHmatum argentunrj vivum Eojmam
paiholog,, p, i6S.

<c} Art. de faire les Raports p. 55S. 4cs,

(d) H/7;«^/ri p. 6.

(e) P 18.

if) p. 21.

Cg) P. 65. «5.

Ch) Fffcctas parad X. p„ %^r,

(t) Zvvin^er prsf, ad fTnpfer Bresl, Ssml, m._

(k) Wetfsf cicjt, p. 301. 301. Mmc? p. 9J,

fj) [/'1^'^pfsr cicut. p. 3j5

Cm5 Art de faire les rspports pag. 515» Peann
caf.

(n^ Harder apiar obf! 95^

(a) In ileo thef. max. n. 117, jjj. tab. 3.cur.
renov n. 45^- Olim d^Ker.^it Ariftoeelej , venas a
ma^na ad mefentericam ire part. anim. L. ! V, c.4,

Cb) Confirm.it fe vidifTe ; fsd irr Ruyjeiano
imeftino , Boklius Epld. ad RuyJ^h p. 5 7. de
via kclea n ixj. & venae portas ramos mefente-
ricos aiiquos in cavam venam feimm-.fiiTe fub he-
pate. In eafdem cam inquirerem , reperi venas
pofteriorfs , quas dixi , ponaruai ; fed inaneni
vidi cavam . quae nihil recepiffet

(e) Line^ diamecrcf Fafcic. 111. p. 49. Ex ve-
na cajculi Bertfandi p ij.

Cd) Rejiciebat /Jlhinus , etiam irunc rejicif »
ut ex phyfio! batav. auguror. pag, 113 Rejiciunt
diri:.ipuli Hr^man t. j. p. 340. I. c. HsuernHin
£. 5> p. 756. Oltro rtjalius rejecit p. 616.

SECT. L TENUIUM ANATOME. .. ^ _ m

S\ tamen tria genera vnforum diftinda vidit Ili. ^Kaau-wlt;^ yidoneus quid^m
leftis, difficile certe efl: negatu , tuiffe cadavera, in quibus vena cava ramos
portaiium semulos dederit .

Magna ceterom venoforum truncorum cum arteriofis eft fimilitddo (e) , ia
pancreaticis , pvloricis fxpe (ei) minoribus, duodenaishus, mefentericis . Arte-
riam vena mefenterica princeps dextra coraitatur (/) & ancerior.

Tantum Duockno fuperlor (/t) pQfierior vana in truncum ipfum ven^c porta-»
rum^fe immittit. Deinde a facie poftica & vertebris obverfa ramos fub vafiis
bilariis occulros ad duodenum mittit dexterior anterior.

Ceterura vena rnefenterica defcendit pone duodeni(^) flexam priorem,& pa«
ne pancreas (h).

Vena gaflrocolka ( / ) , cu)US fodalis arteria eft collca medla , hic perpetuo-
gaftroep;ploicam dextram (k) educit ; Nam coio vidi nihil ded ilfe . Ab eo trun-
co funt pylorka ad vaivulara iplam, duode.no pancreatica anterior ( / ) , qucg
arcus duodenales cavam faciem reiei^it , ab origiiie fua ex magnis vafis ad
f)ylf:frum ; rum pancreatica alia , pofterior , a curvatura duodenje fuf>eriori ex
trunco vena: portarum nata ; denique fere ex crru epiploica pofterwr , quas
etiam colo dat . Eam epiploicam alias truncus ipfe edit (w) . Anterior etiam
duodeno pancreatica a colieo ramo gaftrocolicaj alias nata «ft , & alias a me«
fenterica .

Mefentericam porro fequitur venae mefenteric^ truncus , & exit per portam
mefocolicara in abdomen, habetque, ut arteria, fuum arcum (o) & fimul ileQ-
colicam edit (p), & ramos inteftino jeiuno nafcenti dat (^), & alios perinde de
arcu convexo finiftros, non quidem accuratifTime arteriarum fodales , in univer-
fum tamen ad totsm inteftinorum feriem produ^os. Potius pauciores venaruai
mefenterii truncos reperi ( r ) .

Denique in ipfo inteftino ramuli venofi arteriofos in univerfum comitaj>
tur is).

Diximus in villis pauciores venas effe , & majores .

Pariter folent radici valvuls fuis incumbere (u) trunculis.

VensB mefentericae diameter ad arteriam fe habet ut 95. ad 17. in triennl
puero: in feptenni ut ^^^. 22. etiam in infante ut 59, ad 95

Rami ejus ad arteriofos fuerunt ut 24. ad ii. ut 15. ad 9. ut 40. ad 24 ut
19. ad 13. ut 17. ad 8. ut 18. ad 10. ut 19. ad 9. ut 10. ?.d 9. ut 10. ad ii.
iterum. ut 14. ad n. ut 1:5. ad n. ut nihil hic fingulare fubfit (v),

Cum arteria cellulofo textu longe fibrofo revincitur.

Valvulis deftituitur, ut tota ad portas (x) vena.

A a 2 §. XXII.

(e) Eujiach. tab. 17. f a. 7. Vena cscalis VVinslsvv n. 145.

Cet"! mnslovv t. j. n. ajS, (q ibiJem .

(f Ic. an, niefejnt. Eufiach. I. c. (r} Etiam VVtnslovv n 148.

(fj) Vfr-.ilcvv t. 3. n. 138, (s) Aiiin art. & veno iriteft. ic. Adnc^. L,,

(g, y-ymshvv t. 3. TraJte des veinef. n. S41. III. tab. i.

(h') T?b. coeliac. II, (u) Alhin. adnot. L. j. tab, 4 f. 1. Ab iis

(i) Vr-nsiovv n. 144, Eujiach. tab. 17. f 1. 4. venis ratnuli in valvulam eunt ibid. Rsrnu!' irs

(k) F(^in:4Dvv n. »43. ^ villofam ibid. f. a8.

(1) Idem n. 139 ^ (v) Ketlius rationem fecerat u£ aj. ad 9. S©»

(m) Winslcvv n. 147. cret. anim. p. 69.

(0) Tab. arr. mefenter. (x^ L. X::^lll, p. 73.

Cp) Habet & Eujiacf/m & tab. art, mftfeat,

l I B. XXir. I N T E S T I N A .

, §. XXII. Forl ^eferbentes ^

Venae mefenterica; cum arteriis fuis kxe contiiiuantur (^), at perfacile, aut
'arteriiB a venis inje^km nquam , aut gluten , aut ipfum febum accipiant , aut
'viciffim in venas {b) redciant.

Facilis etiam & patuk via ab iifdem venis efl: in inteftinum • Incredibilem
fepe copiam inje£ii olei terebinthins (c) » glutinifque pifcium per anunrf"vidi
cffiuxifie, quod per truncum v^ense portarum impaleram ; ut nihil in tenuiuni
Siiteftinorum villis maneret ; nam in craffis (ut alibi redlius dicetur) non pe-
nitus eadem eft facilitas, & facilius in villis tinclura colorans habet .. Sed ipfs
Ktiam aer eam viam legit {d) & atramentum (^t).

Idem experimentum in quadrupedibus (e) fuccedit , & in avibus (/) , &
via procui dubio eadem eit , per quam arterife humorem deponunt , laenipg
Tilli (^) quidera ,, mamfeftiffime, eum vermiculi ceracei de villis emineanr ,
pofiqu^am vense repletjg fuerant {h): deinde & glandulx . Adde Cl. Viros fa-
ciliorem per venas , quam per artefias , in cavum inteftiaum: viam in.^enif-

Facilia hxQy & analoga , omnes eaim eavese corporls humatii , nuila excepta^
replentur aqua per venas immiffa .

Uifficiliora funt , quss fequuntur. Facile intelligas difficile effe , m cadaverej
quando omnia flaccent, coUabuntur, corruganrur , & ficcantur, & minimi un-
dique pori contrahuntur, cum hrs obftaculis, de lato inteftino in tenuiffima
.«orcula bibula hum.orem urgere , quem sulia prefliQne poffis adjuvare . Difficilii-
fnum denjque eft, inflatum per inteftin^jm aerem in venas tranfire, quem cre-
.«das interiores tunicas ad diftentam & perfede renitentem exteriorem membra»
'Ham elidere, & inter medios adeo. oblique carneam tunicam perforantes tru-n-
cos vafculofos comprimere .

Et tamen in avibus {k) numerofiffima exftant teftimonia gnarorum hominum,
qui aerem int.eftino impulfum viderunt in venas mefenterii venire. Et aerem
ex chemia inter acorem vitrioli & tartari deliquefcentis falem lixiviofum intra
inteftinum natum Ci. Vir \-tr^s vidit replevifle (/ ).

Neque facilia funt , quse fequuntur ; in ciconia lac de inteftinis venas fu-
feiiife (r/2) , & iii iynce. humorsm tenueni gx inteftinis ia venam portarum pe-
mraffe (?0-

(ay l.hheYkuhn n. %$.

Cbj Albin. vaf. inteft. p. ?. Vsbeyktihn n. 7»
Hydrargyrus Vieujfem obfT. p. 89. Aer Riclan.
an&to- pneuaiat n. 168.

Cc) De aqua Knauvv n. 56, 471. De cera Al'
iin. snt. ten. p. i8.

(^i) De aere VVagner Epb. Nat, Cur. Cont I.
IT. obf 171. RevsrBorfi p. 37, J« lianel p. ^6j.
In avibu^s Fsyev purg. p. 33, K&rtmannQ quideci
non fuccsSit perit. anat. tiJ. fpec. I. p^- ao.

(df) Barbeck dt vi6V. inteftln. n. 11.

C^) In cane BrsimiST ducdsn. p. 59.60. Raibece
n. ,i2.

(f) In ciconia P.nif, in anferi3 Bvunnsr p 61.
PeYer , Barbea .

(g) "Qrunmr .

(h) Albirt. p. ag, Kamvv n. 4^7.
(i) Wagner 1. c. Add. Earman perit, anat.
vet. n. u.

Ck) In anfere Pe^fer I. c. ^runner de pancrea-

te p. 144.

Ci) Graaf dfe clyfter, p. sn,

(ni) Parifini „

(n) Du RameS p. 244. Fnnton: aflSlt. f. 91' CU*
fpiriiu- yini .

SECT. I. TENUiUM ANATGME. _ 1.89

Sed etiam liquorem ea^n viam fecutum , & in inteftinis quidem craffi? (0) ,
Bc denique oleum sethereum (p).

Parum eft quod hi Viri viderunt : ipfum iter bumoris ab inreftino in venam
tranfeuntis feGurus eft 'Vir ///. ^brah. Kaauvu Boerhaave , & aquam , quara
iiiteftino infuderat, per venas mefentericas refumxram {q) ad porras GonEuxifTe,
&: in crafUs inreftinis (r) vidit, & in tenuibus {s) . Quse experimenta, cum ab
idoneo tefte fada rint , fidem omnino merentur , neque poffunt per ea refutari,
^UJe Tiliis minus felicirer evenerunt {1).

Viam iftam a fucco inteftini cavo contento legi , noiidum affirmo, id volo
viam aperfam effe.

^. XXIII. Nswl mteJtJnomni .

Numerofi potius inteftinorum, quam magni nervi farst , nonduiii ita piana
defcripti , ut rei dignitas mereretur.

Tenuis inteftini prior pars, five duodfenum , nervos habet ab hepaticis, aque
nervis ventriculi (^), quorum pr^cipua origo eft in nervo o61avi paris .

Reliquum inreftinum tenue numerofos furculos habet a plexu illo magno (i^),
qui inrer duo ganglia femilunaria abdominis medius arteriam mefentericam nu-
merofiffim.is truncis mollibus amplediitur .

li furci^ii adh<Erent cellulofe telx primae arteriaj mefentericse , ut quali addi'
titiam n©FV«am tunicam huic trmco addant .

Primi furculi cum arreriis a mefenterica duodenum adeunt & ipfi (c). Inde
ad mefenterium veniunt , inque aibos funiculos divifi (^), redi , longi , parum
r-amofi , ad totum tenue inteftinum veniunt.

In eo ultra primam cellulofam- telam nemo ,nervo5 eft perfecutus , acris
autem fenfus ab iis , quse intimi^ raembrana; intellini applicantiir , & obtufus
ab iis, quibus extima irriratur, oftendanc , nervos ad Gelldofam (e)- certiam ,
atque in convexitatem^ vill-ofs tunicge ufque continuari .

In ipfa quidem viilofiE tunicse fuperficie, qu«e inteftina refpicit , olim Harde-
ms (/) papillas nerveas ftatuerat, qu<c nunc Bnmnerl funt glandulas.

Inde Ruffchtus { g > , ut in ventriculo , ita in inteftinis, papillas oblongas
modo folitarias Sz modo confufas dixit , quarum gratia toti tunica; villopapil-
lofce ( h) Sc nerueovillofte nomen impofuit ( / ) . Papillarum etiani nomen Hel'
"vetfo placuit .

Pofteri nerveas papilias a viilis diverfas non repererunt,& id , quod Ruyfcblo
papiliofum vifum erat, ad viJlos retulerunt.

Igfe Ruffchitis ( / ) in pofterioribus fcriptls faifus erat , in humano inte-

ftino

(0) Lique^ htft;. de TAcad. ann. 1717. p. 14. (b) Ibid. p. 17?.

(p) J. M. Hof-mati ad J. v. Hcrne p. joj.add. ^€> Ibid. I. c.

Males p. isj. (^d^ Ibid.

<q> N. 471. 474. 478. 155, (e) In viUofam venirc Hajimm Comrti. t 3.

(r) N. 474. f. 345, Nsfcio nuni perexperimentum .

(5) Ni 471. (^i^ Epi». Nat. Cur. Dec. 3. ann^ i. ofef. 55,

(t) De aqua esr inteftino in venas euhte HaleF (5) Tiief. 7. n, 40. Tfaef. n. n. 6i.

hsmaftat. p. uj, de aere howst de COlde p. C^) Thef. max. n. 84.

aiJ. 11?. (i) Thef. max. n. 85. Adv. 3. n. XO*

CO L. X, p. 157. ly^ (!) Adv. a. n. j. 3. n. 10.

300 ^ z r B. xxrr. t n t e s t i n a .

f[inG ob^curlus, quam in ovillo, papillas spparere , & aiias ne apparere quidemi
Ufcuncjue frt , acris certe inteflinorum fenfus eft,ut ab inflammatione eorum
epilepfia (/f), & cita inors (m) fuccedat , & quotidie indo6ii hominss , datis
«rafticis medicamentis , jEgrotos jugulent, quos faiiandos fufceperunt (n) . Com-
""■aratJs tamen fymptomatibus colics intcftinaJis cum gaftrica , minus mihi vifa
fiint dolere, quam ventriculus ( i ).,

S E C T I o ir.

INTESTINI TENUIS FUNCTIO.

§. I. Mu,tatw jz/menttf

UT de utilitate inteftini refie definiamus , eumdem , quem in ventriculo
Jumus fecuti , fequemur ordinem , atque primum quid per experimenta
cibis m percurrendq inteftino eveniat, enarrare fufcipiemus : deinde qu^remus,
cux iim jn tubo inteftinali caufs , ob quas £x mutationes in cibo nafci vi-
deantur.

Erunt autem ornma duorum generum ; prima quse cibo accidunt ad craffa in-
teftina promoto; & dotes demum , qu^e tenuiori in iiquore novae enafcuntur ,
quem mteftina in venas varii generis dicunt .

Ergo iila (a ) in ventriculo ex cibo fuccifque humanis mifta puls mucofa

cecoior; & vifcida, flava fspe, nunqusm vero alba (^) , in duodenum venir,

..^^^P^o^^^^c inteftino ]am albefcit (c), perpetuo vero flaveixit ( c* ) ab

-.drniita bile : & fi quid figurs proprise fuperfuit , grumive , quod credo eife

arjliimum , id plerumque deftruitur (d).

in jejuno inteft:ino flavefcit quidem ( e ) mafla de cibo fuperftes , eo plus

:>men habet admifti alboris (/),-quo longius per jeiunum fpatium percurrit .

In ileo mucus quidem femper, magis autem mngifque pellucidus eft ( ^ ) .

Xdco vero penitus in cane & validis .animaiibus ciborum iiatura peculiaris de-

letur

(It) Hndef apiar. .vobf 99.

(m) Id.ibid, /lcrell K.Sw wetensk. Acad. 175^.
^xuv. -ii. oftava desiir.a hora Xff of a Societ.
ii Ediinb. Edit. IV. .t. =. p 365. Ab arfenico
■ Vahhet Thef.obf <^(5 A colchico Srcv;^ colch p in,

Cn) AlheYti /r.ed. leg. t 3. c J28. A tithvtna-
•0 , inlra 30. mimna Buchodsi plantes ds Lorr.
il. p. 3J3-

Ci]) Eft ubi & fenfiis inteftlnorum perit , ut
-tiain calidi falilque dyfleres nc quldetti fenfuin
*iii iinpritnaHt : Eriam in paralytico , inteftina
nbfque dolore inflammata fuerunt Morgagn. fed.
?auf. I. p, 1-4. 15. Sed pe^ue in morbis illis acu-

,l5s inteflina cum dolore Inflammantur .

(a) Uh XIX p ii6.

(b) Lib, XXIH. p 148.

(c^ Dttvernef pofth. t. %. p. 482. $36.

(c*) Wcpfer cicut. aquat. p. 208.

Cd) In cuiiiculo ventTicuium lafte cafeofo ple-
;?ium reperi , grumos -vero in inreftino folutos in
fluidatn muci iTpeciem . Etiam /tftruc digeft. p 243.

(e) Feii^ de motu periftalt. n. 7. 8. 10. H.
etiam in ileo ?eyef obf. 3;. in fue .

(.f) Aid. Wepfey 1. c, p. 298.

(g) Idetn ibid. Succum chjlofujTJ turbidum
lai^eum vocat. Idem p. ii^.

SECT. II INTESTINI TENUIS FUNCTIO . , , igt
letur , ut Intra duas horas etiam olei terebinthincB ( /^ ) odor de canis inteftinis

cvanuerit , . ^. , . • i- /■ -v i- *

In i!eo odor aJimenti 8c magis atqiie magis fatue dulcis fit (O, qUahs etiam
odor putredinem pra^cedit : & una cralfior eft fex (k)- , . ^

Neque eft abfque exemplo , in ipfo ileo inteftino ( ^t ) , etiarn m jejuno ,
fetorem reliquamque ftercoris fimilitudinem sdfuilfe, tum in camivoris aniraa-
libus (/), tum in ipfo homine (m)^ tura in herbivoris (n) beftiis . _

Huc meconiura non refero; etfi id quidem frequenter in tenui (o) mteftmo
reperi , etiam in ventricbjo C p ) . Id enim genus pultis non ex cibis aliunde
petitis , fed ex humanis propriifque generatur humoribus , cum in tunica
vaginali fetus firailem viderim . v • o-

In puliis avium mucus ( f ) pellucrdus ; deinde candidus ( r ) reperitur, oi
in ventriculo ladis limilitudo ( j ) * ex alimenro utrumque lymphatico, quod
de alburaine ovl pullus haufit ( O . In pedicula fanguis albefcit , dum per
inteftinum (tf) tranfir; . ^ rr

Dura corpora & viribus bum.anis mafors confervant fere figuram, ut teltera
a cane devorata (u) ^ & nummus seneus, qur tamen nigrum colorem mduit(x^).
In aiio nummo cupreo tamen figurje delets erant, cum quarto ,die per alvum
exiret (»;),& pene confumtus fuit , qui toto anno in alvo hsferat (/).•

Citavi quse reperi , Sc qus feci experimenta . Non ideo continuo licebit fibi
fumere, in homine fimiliter hasc fe habere , aut perinde cibum mutarr.

Quando enim inteftinum vulnere aliquo apertum eft , videtur ipfum duode-
num cibum crudiorem admittere . Eo enim in cafu cibi particul^ non rite
manfi ( /f ), folia plantarum , etiam tenera, panis ipfe , lac coactum (x )j
frudus horsi ( a ), caro ( ^ ), & quse alias citavimus cum fua integra figura
confervata per vulnus exeunt , potus vero vix mutatus^ ( hf ) . Multo rninus
tenaciora alia mutantur . Quam- difficuker enim cuticula? fruduum , anima-
lium vero pelTes ( ^ ) , etiam in cane , valido animale, folvantur, jam mo-
Buimus, In homine etianri minus. Nam corium ( e ) comeftuni fexto mQnft ,.

(h) Felix n.7-

(i) Idem ibid.-

Ck) Exper. u.

ikf) In canis ileo' FFepfer cicut. p. 144. Iff
eane etiam reperi . CraflTa excrementa in fitnise
ileo Drelincourt apud BiaS anat. anim.

Cn In vulpe Peyer obf 20.

Cm) Stercus in i!eo Piccolhint. p. 85. Verum'
Stercus Haea rat. med. II. p, 91 De vulnerato
ileo , foetida , femichylof» materses manabat Efi-
ploi ulcus int. fanac. add. Morgag*i. de fed. cauf.
jnorb. It. p. 119. jjo

Cn) In mofcho Gmelin Nov. Comm. Acad.
Petrop. t. 4, p. 401. In equt Bertin. Mem. ann.
1746, p. 19.

Co) Etiam in Ep, 575. ad f^Formium Hsnrici
de omento.

Cp) Ibid.

t^) Form, da poslet p. 13*,

Cf) Malpigh. form pulL pag xU Serius qui-
dem in !ib noftro t. a. p. 133

Cs) Form du poulet p. 138. 139.

Ct) IbiH p. 139.

Ctf? Rnoke phil. tranf. &c,

(u> Birch r. 4. p: 304.

Cv) ^Lancaard Jaarregiji. Cent. V. niioner. 33.

(x) S:ork Ktnderkrankh. t. 4 p.^^^^»

Cy:> y^r/tat L II C. 69-

(yf) Moebius inftlt- p. I9?-

Cz) C'bus potufvetronmutacusphll. tranf. n.i7^.

(a^> A^bin. adnot. L. II. C. 8. Eph. Nat. Cur.
Vol. X. obf 4-

(b) Ibicf.

Cbt-' Phi!. tranf n. i7<*-

Cci) ''sYcelioni gland. conglob. oefoph, Se£t. 11.

'(,€} Hitd. Cent, r, obC 31.

102 _ L I B. %Xir. I N T E S T I N A.

de ano redditum legimus : lardimi (/) P^!^' t^tios annos in ventriculo ha*fit ^
jnt.eftina animalium devorata per quatuordecJm (^ ). Hyorcyami femen totis
•duobus menfibus maniam , convulfionem , choream S. Viti fecit , qui morbi
non cefferunt ^ quoad purgantibus medicamentis id femen de ano expellere-
tur (^t).

Eo perf^6lius tamen officio fuo funclum effe inteftinum credas, quo magis
cibi peculiaris integra figura, & cohsefio deleta eft : eo crudior autem homo
dicetur,, quo magis cum his conditionibus ret^ntis cibi in cra0um intertinum
traduntur . Ea certe etiam at) ejufmfxli homine diximus de inteftino exclu-
di , qus pylorum ob jfiguram & magnitudinem fuam nimis ^ar£lum inve-
niunt ( 1 ).

■§. 11. T^utatio etementcmm c

Etfi magna, obi-ter intuenti , videtur mutatio panis in exemplo , <\no fola
miferi ad triremium ufum damnati , aliique pane felo vivunt : non eft tamem
tanta, ut quidem videtur.

Et priiTjum alias oftendetur , etiam in crailis inteftinis fibras carnium pi-
fciuraque fupereffe , & fatetur tAnhihaldus Pitcarne (a)^ poftquarn vires coa-
terentes fecit maximas, cJbos non in elemenro refolvi .

Pleraque etiam femina vim germinandi retinent , ut alibi dicemus (^).

Deinde etfi in putredinem hic omoia vcrgere videntur , inreftinorum tamen
quamcunque potenriam plurimam partem acoris ciborum vcgetabilium infupe-
ratam reliquifte, facile oftenditur. Acor enim & in infedlis acutus fupereft (c)
& in cunicuio , qui tamen terram abforbentem deglutiverat ( d ), & in calidi
animalis canis lupique inteftinis .

Et primum fa:!ces frcquenter infantibus ( ^ ) ; tamen etiam in aduhis male
coquentibus , etiam cvm vi61u carneo, acidam naturam retinent . In fcorbuti-
co acida» feces ( ff ) , & ab acore chemico f;Eces ni^rs , & virides , alieno
odore deponuntur ( / ) & oleum aroygdaiarum in globulos febaceos a vi aci-
da congeftum eft ( ^ ) . In excrementis podagricorum acorem reperit Pinel-
lus ( ^t ) Deinde & inteftinum rcflum pauperibu'5 ad cafeum coagulum fup-
peditare au£lor eft Bagflrcm ( ^tt ) ; & feces gaiiinacea^ ( ^ ), & dyfter la-
6!eus coagulatus egcitus ( l\ ) eft . \n pueri fa^cibus cafei globuli ( / ) .• Porci
antimonio crudo ufi fajces ( k) acid^ fuerunt. Humor appendicis (/) vermi-

(f) Idetn Cent. IV. obf. 33. <^t) Albin de atherapeus p. 13.

Cg) Bthrens digetet. p. 1S9. (f ) Arcijjevvskv de podagra c. 9. pag. 70. 7<.

(g+) Journ. mect. 1763. Jul Cg) Ludvvtg patfaol. pag. 64. laa. Add. Eph.

_CO Vide ut globuli Canj;uiDe-! in pediculi ints- Nat, Cur. Dec. II. ann 11. p. 141.

ilino aliquandiu integTi , jnce evanefcant, & iVius Cgt) De podagr. p. i8.

luber liquor fuperfit. Ai>. helvet- t 5. p. 342« (stt) JamtSands beskrifning p. 93.

Ca) Elem. L I. c. 5. . Ch) OEconom. Nacbricht t 1, p.890.

Cb) Munnik escoa. corp. &c. Cht) Bav.nv mo\. inteft t^iridet bon cbylc p,7ij.

(c) SYStJiter inteiHnum atido fucco tur§er£ ^ \V\ Barthol. Hift. i8 Cent. II.

(d) Aloyf. dslla Fa&er/} terr. nUbSr. ' ik) Pichlin. purg. p. 58.

Ce) llgema^ coljc. fatuiu. (.1) riridei fermeut. L.. II. c. 4. '

SECr. iJ._ INTESTINI TENUIS FUNCTIO. 1^3

ft)tmis fjcciim heliotropii ruhefecit. Cafeorum lac ex ulcere Ilei exivk (m) „
Chyius scid^m naturam manifefte retinet ; & lac, quod ex chylo paratur, fibt
relidum acefcit pariter, ut vegetabilis aliqua ernulfio.

Sed & m humores ipfos animalium acidi natura tranfit, qua: in adipe ()?) 8c
fanguine (0), evid^ntiffima fuperfit, & in lympha demum mufculorum' five ca?-
oium iure (/>).

Oltendimus etjam,ut infeciorum acres humores veftigia acoris retineant (^)o

Ipfum kc afniiium in utcntis urina naturam fuam integram retinuit , ut iii
ea grumi cafecfi fubfiderent, cum odore recentis cafei (^'t).

In fudore acidus odor ( r ) non rariffime fupereft , & pungentes quaii cufpi*
des (s) undique fentiebat fe co-mpungere homo, qui acido vitriolico uteba-
tur , & funt , qui in fontanellis ( qus dicuntur ) acidum pruriens a cibis per»
cipiunt (? ) ; fuicque femina adeo acida perfpiratioae ut omnis farina , quara
pinfebat , vitiofum acorem contraheret {u) . Ex oleo vitrioii adfumto exco-
riationes & cruRs per corpus univerfum ('vv) natse funt , & ipfe , qui acore
chemico multum utor , memini , cum , ad emendandam humorum lixiviofam
corruptionem homini ex herpete laboranti £jus ufum pr^cfcripfifTem , ad mu-
tandum confilium rae coa<5ium fuiffe , cum ex eo medicamento manifefta ia
cute irritatio perciperetur .

Senfim etiam acida cacochymia fubnafci poteft, tanta utique, ut omnes hu-
mores & fudor ipfe eam referat {x) . In fcorbutica femina faliva , & fcsces
acidse ( ar* ) . ■

Omnium vero minime fal marinus {y) fuperari poteft, qui in fale fixo de
quadrupedum & pifcium humoribus edudo cubicam naturam fervat . F^ces a!-
yinsB animaiium quadrupedum plurimum faiem marinum continent (^). Idem
in fanguitie eft (^*) , inque ipfa lente cryftaliina (^** ) . Ita , poft tantsm
putredinem , tamen in phofphoro acor eft vehementifllmus , qui & in n-gffa
refidet, qusz a deftillato phofphoro fupereft (^) , idemque in aquam tranfit
{b) & in fpiritum vini (^*), in quo phofphorus confervarur, & pofl: confum-
tum phofphorum iii aqua fuperftite percipitur. Non ergo deftruitiir fal marinus,
dum arina putrefcit (c).

Non ergo fupernri acidam cibi naturam {d) evidens eft ; etfi m fxcQ nij-

nus maniftfta fe prodit , quse in chylum potiffimum tranfiiffe vjdeatur . Sed

jieque neceffe eft,fixos fales puells datos in voiatilem naturam mutatos fuif-

Haller Fhyfiolog. Tom, VIL B b fe .

(tn'5 Klein Rachitis congeait.

(n) L. f S. IV.

Col L V. p. 7J.

(p") Ibid. p. 65.

(q') Lilhr de calcul. p. 35.

Cqt) L. XXVI

Cr) Bomberg Meni. de 1' Acai. 171«. p. 474.
Addit riiulto fulfure ufura effe . add. L. V. p. ^J.
L. XII. p 36.

(s) Craton. Eplfl. L. V. p, 30?.
■ Ct) Neuman oper. p. 110. M-ofmafs de rcsned.
Lenign. abufu

(u) fyiridet bon cljyle p. 9J.

Cvv) Tulp. L III. c. 43.

(xj Ludvvig pathol, p, 6^ laJ,

(x*) /llhin. I. c. '

(y) Macqusr Chern prat. p. 45J,

CO 'Brovvnrigg of Salt. p 6.

Ci*) L. V p. 78. Leeuvvenhoeck arcaa gstut*
detea. Ep. I. p. 8,

(z**) Idem ibid.

(a) Elem. de Chym. t. 2. Part. ^'^,

Cb) Neuman p. 1308.

(i)*) Homberg Mem. de !' Acad. 1711. p, 177.
Acor phofphori cum fale tartari connigit Boyle
riG6liIuc. acr.

(c) Neuman p. 1301,

Cd) Mac^uer p 441 Boerhaave Prax tried. T.
p ift7. qui poft plurimum- acidorum abufum^ta-
mea nihil acidi in urina reperit , & pintUi p,
73. qui nulUim acorem credit fupereffe in nion-
tis apennini incoHs, cum tamen aridis caftaneis,
8ut pase , cum fucco limonum & oleo unise vi-
rant .

394 . . ^ L I B. XXIK I N T E S T I N A .

fe, cum nihil fixi falis in. lotio fufiric (e). TraRfiit unice in; raiem medium ,

fulilem , urinas .

Sed^ etiamaiiaE- qualjtates alimentorum in fan^inem immutatx' trair^eunr .
Potiffimum in ladte, qui chylus fuir, airiorum (f) rancor tam vslidus hxret,
^n.^^j-^'"^^''^'^-^''^"^ ^" cafeo, fuperfit inteoer (^)-,, & in perfpiratione, ut alias
oitendimus, eminus gentium eo ciBo abutentiani popularis nora fir.. Galiinarum
allio pafVarum adeps (/^), folus equidem , faporem allii retinet. In cadeveris
demum humani carnibus hxfn 0). Ceparum odor ex fiftula coftarum exhalavit
(k), & odor o!ei nucum iuglandum, quo anfer faginatus fuerat (/). Petiverix
odor, & ipfe ailiatus (w), lac & cames in Jamaica intolerabiii: fapore & cdore
perfundit.. Tuberum fapor in gallinis percipitur (n).

Pifculentiam virus tranfit in aves paluftres , notifTimo vitio, & in lac vacca-
xum norvegicarum (c) , & in lardum fuum britannicorum (p).

Raphanorum odor apud Japonenfes malus eft, quodexcrementis humamspro^
Ixumme utantur (p*)^

Viciffim odor mofchi tranfiit irr vafa faaea (^)c^
Cuniculus odore falvi^ totus imprsgnatur (q*).-

Color etram rhei (r) in fudorem & urinam penetrat r Ex viola fudor cx-
ruleus (x) fucceffit , & ex fru6ru genipse violaceus color in animalium carnes
^Ak' ^^^^ color, in vittnum ipfum ovorum- tranfit, quje eo flore paftae (jf**).
iib opuntia y urina rubra„-Ab indigo, cremor . lac, & urina vaccarum- cjerulea
fuerunt ( ?t* ) .

Rubiaj paffaf color in btJCvrum C«f) & in ipfa offa penetraty & a ranunculo-
fum flore adeps boum fiavus fit (u^.

Purgans vis rhamni tranfit in turdos , fcanimones in ficedulas (vv) , gra-
tisla Jir vaccarum lac , tirhym^Ii in lac ( ^ ) , & cafeos ilios nuper per vene-
jatos efftdius celebres (/> . Sapor ingratus feri fanguinis arheo (y") . Se-
bum ab alimento ficco melius . Lardurn ab efu gfandium ficcarum fit firmium,,
sb_amurca molle (_/**'). A florum perfics fyrupo & a manna acris liquor ia
htXtis vafis fuk ( ^). Vini & cerevifiiE, odor &. fapor ia fudorem; tranfii (z*)y

Ce) Bayman T. V. p, 308..

Cf) Maxime u^fini conf L. XIF., pag. 4i-. &c.

Cg) Cifner d6 laftar. oper„ p. 36.

(h) Riaumur art. de faire eclore t. a. p; 433»-
Jn avibus rarnorcanis Clegbvrne pagini 51.

(i) Hift. (?e Tiftcad. 17^. n-. 15.

(k) Kerkring o\>f. 15.

(1) Sehmider catarrh. t. j. psg. lof. add. (?tt/i
itt anim,. gener p. 18.

im) Linn. Svvensk. Acad. HandK pi744.H(7rf,
CHff. p. 141.

Cn) Reaumur 1. c. p, 414. Bohn menftr. anim.
p. 476. In pinguedsne inprimis- Eranfe AnuaerJc.
12. p. 448-.

(o) Kalm. Americ, refa I. p; 129:

Cp) Boyls^ poffib, of refur.

(■p*) Hift. des Japonn. iSj.

(d) Hmt^» Med= Coinm. I p 47;

(q*) Dt(- Bamel phyf. des arbres t. a. p. 110.

Cr) Duverney i. p, 540. Bartboi. Hift. fia^
Ceiit IV

(s) HelvvJg Obf. 4 p. 151.

Ct) Vaccaruin JamaicsnaruBt Soyle \. t„-

(t*'") Guidet 1. c, p- 18.

Ctf *) Phil. tranf, Vol. 49. p. I. n. J4.

CUf) Fcvgeroux in me p; 19.

Cu) Berefordshir. orchards p. 2T=

(vv) Deila ^alii voyag. t. 8, {►. 153.'

(x) Arnouki t. 4 p. 148. de lat^e caprillo t
sdi valida inde fymptomata apud Lorrx alim. ».
p 177» 178.

(y) In ragionametiti "Tafgioni,

CjH")' Matthxi anim. p_. 50»

Cy*') .Art du chandelier p. H

(2) MatthiSi p. 4f.

C^.?*)- fi^& palpit,^ eordis ► . ■., j

SECT. n. INTESTINI TENUIS PUNCTIO. ^ 19I

3c color ruber (a). Palumbum carnes a frudlibus , quos m Amerlca deyoranc »
fiunt amariflTim^, & inedules (<?*). ^

Etiam acerba aliqua in iadea vafa recipi videntur . Ab atramentq (a *}
poto., atrophia, & cafeofa materia ,in glandulis mefenterii (i). A vitriolo <ie=
vorato ftruma (^). -....,..

Et demum a vini fpiritu abfcelfus mefenterii (r). Afpintus vini abufu omnia
vifcera glandulis fcirrhofis plena (d). Et ab eodem vitio pulmones fcirrhofi^
fami^fiore genus afthmatjs in faxonia inferiori.

Balfamorum, ut vifcida fint, odor in urinam penetrat (e), & fapor maftichis
jn av^ibus redit (/). Lac capr^B adftnngentibus & balfamicis medicamentis nu-
trifs ad cceiiacum morbum oVim 'Caltus (^)laudabat. Lac vacc^ parietarii
herba prifts medicarum eft ( b)^

De venenis dubitatur : Aliqua fubigi certum videtur , per repetita experi-
menta , quibus confirraatur , venenum viper^e ( O ad drachmas integras ebibi
pofle , totiufque cum fuo veneno viper» carnes . Aves rapaces ipfique porci
abfque damno viperis pafcuntur ( k ) . Et ramen tam acris eft ejus i^eneni na-
tura , ut exilifTima gutta in fanguinem inftillata s»"ignam 'beftiam ( k* ) fubito
enecet .; tantum quod nunc inregra vi ad fangui^nem veniat , qaam alioquiii
natura ati-jmalis viribus ventriculi & inteftinorum temperat . Macaffarici horridi
veneni infufio abfque malo bibitur (/). Eodem modo & hellebori albi fuccus
fagittis iilitus prxfens eft venenum , etiamfi exilifTima guttula ad cervi fangui-
nem venerit (y/i). Acre femper, fed xam^n Hippocraticum eft remedium , quand^
per os propinatur .

Sed etiam vcnenum peftilens nequ^ per ventriculum fumtum , Ti^que per in-
teftina («); deteftabilem fuam efficaciam retinet, & canes emplaftra (0), pefti-
fera tabe imbuta abfque noxa devorarunt^ cum tamen eofdem bilis pefte exftin-
6li hominis per venas infufa necaret . Cepam , qua; buboni peftilenti admota
fuerat , abfque malo comeftam fuiffe (p) ^legitur .

In antiquo etiam pfyllorum experimento (o) a quolibet cordsto viro imitao
hiil^ quod a nigritis tnoftro .xvo frequenter ^repetitur, venenum viperarum Gyf)

B b % etiam

(a) Duverney Helvvig ibid, Jalmuth 1 i. n.aS.
'ysrduc ufages I. p. 118.

(a*) L^^nge rat, morb per ebr. cur. p. 3.

(a**) GExmetin hift. des avanturiers t. 1, p. 15.

(i) Caninum lac a viftu alcaliro & i(?rum al-
calefcit , neque cogitur ; a vei;f:tabili vero f*ia?ta
acefcit , & caprilli fimile fit Toung. de lafte p.
53. &c

Cb) m// obf. p. 78.

(c) Henrici de abfceir. mefent.

Cd) H'ft. de r Acad, ann. 170^. n. 5» p 13.14.

Ce) Negat fubire PT^alnevvrigt oiconfUiTit ip. 6 1.

(f) Clegisorne 1. c.

Ci) Chromc 4. c. 3.

(h) Rofter de lad, effic.

(i) Severi», viper. p. 7. & ollm Celfus ., LuCe=
«Bj . Redi de viper. p. i66.

(k) Mulitan. Chirurg. p. 8t. Boyle uti!. phil.
Exp. 141, 143. &c-

(k*) Ex viperse caudifone veoeno canis pri-
mus intra fecundum minatum , alter intra quin-
decim periit .

Clj Bsdi lettere . Non perinde venenum indi-
ctJm , quo ufus e(l Cl. Srocklesby . Id eninl aves
etiam per os fumttjm necavit phil. tranf. n, <^8j,

(m) Crato a Cvajth. Epifl. 51. pag. %i6. Thora
ilHtas fagittas effe venenatiffimas Gejher quadru-
ped. p .073.

Cn) Schreibsy de peite cbf. 6.

Co) Drtdisr de pefte , des tutn. pag. 38S. 3S9.

(p) Comm. Ncr. 1737- n- 39.

(q) R!i:in. L. XVI- C. iSl

(qt) K. Svveusk. VVetensls, HandHng. 1753.
Trim. 3.

ig^ , _ L I B. XXIV. ! _N T E S J I N A.
etiam prjncipis caudifonije , abfqae periculo exfugitur, dum cutis fit integra ;
continuq enedurum , fi quam minimo vulnufculo violata , virus non fubadunni
ad fanguinem admifit (r).

Omne bufonum , & aranearum , aliorumque animalium venenatorum genus
abfque ulla noxa m cibum cedit . NuIIus metus ab animalibus vensno paftis (s) .
Pollus a fcorpio (0 enedlus tuto editur , & a vipera (u) morfus ,

Denique in variis £Egris potiones vulnerarias ('vv'), & jus carnium de vena
incifa (x), aut jufculum calendul^ floribus (/) medicatum dc profundo u'cere
pene abfque muratione effluxiffe legimus .

Contra reperimus cafeum , in quem loc ufta Gecko venenum depofue.rat , omni»
jio veneni effedum edidiffe (^), & animalia mancenilla pafla & ipfa veneni
vim poffidere (^), & de heileboro a coturnicibus depafi:o (^) iimiles effcdus
editos alibi iego .

Etiam cantharidum vis indomita eft , 5c deglutita notiffimam in urins viis
intiammationem excitat. De cane rabido didum eft, lac vaccse ab ejufmodi be-
ftia demorfaj integram familiam extinxiffe (0- Et plerumque boum lue extin-
^orum caro, & mytulorum certo anni tempore in cibum receptorum proprium
venenum (^7) eft, & boum quidemcarnes periculofe in cibum recipiuntur, etiam
funefto eventu (e) : plerumque inquam , nam etiam abfque malo ufos eife homi-
nes exft^ant exempla (/).

Alia ergo venena vegetabiiia & animalia fubigi certum eft , aiia neuti-
quam.

Mineralia venena vim noftri corporis fuperant, neque mitigantur , exemplo
arfenici 5 & mercurii fublimati , nifl minima dofis fuerit, quam affufus ubertim
buraor diluat . Ita facile credo, periculofe vivi gallinjs arfenico paftis (<?)•

Oleum per vafa inhaiantia vix mutatum forbetur, & ad mitigandos dolores
fumtum in morbis viarum lotii crudum f<£pe in urina (/?) apparet, oleofarum
cuticularum (/) foecie, neque de alvo exit (k) > Ciyfter oieofus per urinam red-
ditus (/) eft .

Sic hydrargyrus, nihil a fua natura degener, alias ad offium cellulas venit
im) y & exiit de veficatoriorum vulneribus (n) 8c per urinam {o) & demum fa-
Jivationem movit (p).

Ipfa denique ferri terra (j), quani crederes & acerbani effe , & afperam ,

tran-

Cr) Du Tertre !, p. yj-S,

Cs) laKg, L- 1. Epift. 6^0

^t) Redi Infett. p. 46.

(u) Icle.Ti p. 19,,

(vv) Cornel. Conftrtt.^XO^ytnn. p. S3J3

(5) Lovver ,

(y) Guidot proleg. p. 44.

<z) Uaffelquifi pul^eft. p. 308.

(a) fFajer p. 308. Du Tertre i» p. los- Csn-
cri Lemery des alim. t. 2, p. 371. Dampier tra7.
t, J. p, 39. t. 2, p. 31. Pifces Oexmelin p. 14.
l6- Pifces becunes Frez.ier I. p. 47.

(b) Czien. Epid. VI. Seidel incurab. p. loi.
l>3egat de infula Ifchia Hofman inft. p. 671.

(c) Behrens dijEtet. p. 171.

Cd) Giorn. Letter. t. io. pag. 41. L3ncif.^o&,

1. de lae bcvill. t. I. c 7. Prirait Pglon. II p»
ao6. Journ. de med. \76\. Mars .

(e) Bresl. SaRilung. 1716. p, 5^0.

(f) Kunjman Seltenia. p, 779. Sshsuchzer Zim'
genkrebs p. 58. Sed in alio morbo .

Cg) Bitchner mifcelian. t. 28. pag™ ioos.
(h) Boerhaave a^ui Hayman 3. p. 516.
(i) Mem. de T Acad. t^^o. p. 186.
(k) Roncall. Med. £ur. p. 300.
0) Bagliv. diff. var. argum. p. 385.
(m) L. XII. p. 61, Narm eadem fiunt eo me-
tall© per os adfumto .

Cn) Lond. Magaz. ann, 1755- Suppl.

(o) Hoechflstter Dec. 3. caf 4.

Cp^ (^elfe ds inteftin. ingreff. p. z?.

Cq) Comiu. Acad. Bonon, x. p. 3- P- 475» leq.

SECT. 11. INTESTINI TENUIS FUNCTIO. , _ 197
tranfit tamen abunde in fanguinem , ut accuratis experimentis conftitit , n!!:iil
mutata ,. & triplo plus ferri calcinatus fanguis dedit , cum a^grota ferrum in
medicina recepiffet ( ^* ) . Vitriolum ( r ) quidem immutatuni per alvum de-
fcendiffe legimus. In f^cibus idem diffolutum nigrorem facit (s).

An ali^ terra; fubigantur, dubitari poteft . Modo enim nihil in anirnalibus
immutantur ( t ), modo in fiuidam tamen naturam ( u ) diiuuntur-. Credas
exemplo terrse ferress , non totas {vv) repudiari ., cum ad alendum corpus ,
prjRttV tantillam terram ex fetu fuperftitem , piurimum folidae materiei accef-
hffe neceffe fit . Ex efu margse fubdulcis. in America frequenti , omnia vafa
obftruuntur , & fiunt languores lympbatici ( w* ) . Adde ajaimalia manifefto
terra pafta, lumbricos ( x ), ephemera ( / ), aut iapides C z)t ^^ vermes ti-
pularum (a) , balani (^), cancelii (^') .

Cinnabaris chylum non tingit.

Denique , ut fateamur , quae vera funt , hic , ut paffim in phyfiologia , in-
venio de hac tota maxime ad rem diaeteticam neceffaria quasilione non poffe
tuto definiri , multifque nos ante experimentis egere , donec vere & confi-
denter liceat difcernere , quge facile, quz difficulter, quaj cito , qux raro per
inteftina rmitentur^y & qua: in noftram naturam, aut mutentur , aut renuant
mutsrl.

V

§. III. Piirs , qu^ In njenas laBeas reforbetur^

Succum de inteftinis nutritium in ha;c vafa forberi nemo quidem negat ,
eamve effe principem viam , per quam alimentum ad cor & ad humorum niaf-
fam veniat .

Eft autem in chylo la£lis natura ( ^ ) , etfi paucioribus experimentis inquifivi-
mus . Color certe idem , & gratus fapor (b) , fubfalfus ( c ) quidem in cane a
lympha admifta . Levis eft , ex oleofa natura, cum aqua intrita & fanguini in-
natat (d) & ipfi fero ; fluidior tamen ; fed ipfe cremorem habet innatantem (e) „
Facile ut lac cogitur, veL experimenti caufa (/), vel rupto dudlu exceptus^^),
€X morbo dsnique (h).

' . In

Cq*) Idem ibid.

(r) Peehlin purgant. p. 54,

(s) In ftruthiorve Falifner. p. 54').

(t) Fabbra de arthritid, p. »4. Non fablr§ Moj--
gagn. med. pra£t. p. 13.

(u) Fabbra de terr. nuser. p. 6^. 66.

(w) Ludvuig de terr. p. 291. feqq. Contraria
Vide apud Cl. Tralles exarn. terr. p. 83.

(w*) Brovtine Hift. Nat. Jamaic. p. 64.

(s) Redi anim. negli &vnm. p. 53. Kalm refa
II. p. 105. la l^oye in journ. des Sav. iv. 91. Add.
ad hsc L. XX. p. 141,

(y^ Sveammerdam p. 149,

(z) Anc. Mem t. 10. p. 459.

Ca) Reaumur Hift. des Iiife£les t. 5. p, Ji,

(b) Bonanni p. 36. 37. BotelU mot, anim. t.a.
Prop. 191.

Cb*) Cancellus l' hermite iateftina habst arena
plena Swammerdr.m p. apj.

Ca) Lo-wer , Michelotti de feparat. fiuid. c. %.
p. 180. feqq. Hofr/i!tn Med. fyft. I. p. 102. Loauer
p. aiS. 119. a3o.

Cb) Moebius inftit. p. 194. Subdulcis Slare ora
fugar. p. 34. Duleis in du£lu thoraciso Le<Wtf«/*'oy5
de aflfect. rariff. Grati faporis Bajf,

Cs) Baff. Lowsr p. 237. £«r/^o/. Cent. II. Epift."
39. Bruner pancr. p. 10. Nitrofus , fubamarus
Moebius p. 194.

(d) hifter hurn. c. aj. p. aai. Lovver pag.i^S,.

(e; Weffer cicut. p. X97'

(f) heeuvvenhoeck exper. & contempl, p, 11.
la. 13 Sponte Bourdon p. 70. In receptaculo
grumi laftei coafti Pecqnet ibid. p. 105. chylus
coa^fulatus Barthoi. chor laft. c. 6.

(g) Cogebatur chylus apud Leidenfrofi . Ex rupt©
duftu thoracico Monro de hydrope p. 17. 18.

Ch) Cafeofus chylus in glandulis mefentericis
Jitemeibroicji pag. 40. Sbaragli Vigil. p. aa»

19^ LIB. XXIV. INTESTINA.

In eo chylo aqua eft, & multa pinguitudo butyrofa , globulorum ( i ) Sgs-
ra ; & cafeofae , quae fundum petunt , .particul^E ; & terrx abundantia , cam
adeo frequentes in recepraculo (k), alibique in chyli via ( / ) calculi reperian*
tur. Eft enim in chylo farina vegetabilis, & animale oleum ( /* ) & 4ysip'ha
animnlis.

Acida natura m chylo dominatur, ut fibi permiflus fponte acenrat ^ & ali-
quando in an^m^libus acido fuerit f^pore(m); -Et tamen is acor hadtehus pin-
guedine obvolvitur , ut fuccum heliotropii nuilo tingat rubore («) . Fuit tkmen
cum -rubefaceret (o) . ;^tiam fuper ignem codus chylus rubefcit (p) & ab affufa
vini fpiritu (f ).

Facije ali;nentorum dotes reciprt,ut ab indico ventriculum intruf©, caeruleum
colorem, quod experimentum poft 14^. Mufgrwue ( r ) & Martinum Lijhr ( s )
jpfe eodem fucceffu iterato repetii (t) .

Flavum aliqui a vitellis ovorum chylum viderunt (u) , & acrem faporem ex
fyrupo florum perficorum (vv), qu.iiia noti dudum citavi .

"Non tamtn ipfe nunquam aut -rubrum ( a: ) , aut Fiavum colorem -in chyio
reperi .

An vafcula laflea omnia -genera alimenti recipiant., dubitatur., & negatur
de ferro (j/) . ;Non nigrkat chylus cum gallis , etiam .quando fal martis fumus

Nafcitur in inteftino chylus diverfis temporibus, ut vires digeftrices valids

fuerint , & ut ipfe cibus ad ladleam naturam propius acceflerit , intra duas

horas (^) , & tres (a)i & quaruor (/;), & quinque (0 , & fex (t*) . Jntra

eas fex fere horas tantum chyii ,de inteftino extradum .«ft , quantum a vcib©

poteft fperari.

(i) Bohn. p, 141. I4J. Berger p. 147, Afche
Difp. ob. 51, 51,

Ck) In receptaculo Scherh jj oropria Difp de
calc. in recept. .ihyii . In ductii thoracico le
Dran, Bohn. via !a£i. n. 4?.. In chylo -in petius
effufo Hift. de r Acad. 1710. In glandulis .me-
fentericis Anc. Mem I p 404.
- (1) In vajis lafteis Goelicfs mefent. affe£l. n.jj.

{!•) Conf. L. XX. p. 241.

(fn) Bohn. pag. 133 cum canis pane fermen-
tato pafcfretur Barth. CenC 3. Ep. ?7. p. 41 j.

<.n) Negat ^iridet.

(o) B>fch. 1. c.

(p) Kulmus anat p, 75,

(q) Duvernoi Comm. Acad. Petr. I. p. 1^9.

_(r) Biuh. t. 4. p, i85, -phil. tranf. n. i^j.
etiam in du£iu thoracico Gouid. Ibid. p. 190.

(s) Binh t. 4. p 89. Lifler humor. c, 13 p.
aao. Aq, medic. II. p. 95. phil. tranf n- S70.
poft fruftranea tentajnina faftatinfturis inintefti-

rna injeflis Birch t. 3 p. 90.

(t) AdJe Feli)c Exp. 8. Hunttr Medic, Comm.
I %\?.. 44. Aqua imitatus eftK^/J^Mt^T/ n. 486. Aere
Baybtk apiid J. M. Hofman in v. Horne p. 104»

,(u) Viridet.

(w) Wr.tth^i a beta rubra p.49.

(■x) Neque Js^ffyft fun(\. microcofm. •«. |.

(y) Menp,hini !. c.

(y*) Phil. tranf. Vol. L. P. i. p, ^9(5.

Cz) 5/*f. apud Z/??:. daauw der dier. p. 84.
I^ato lafte , vulnerato inteftino etiam citius Moe-
.hiijs p. 19S.

Ca5 Bavthol. Lymph brut pa^. 57. .S;7j ibic?.
pane & la^e dato L?7?er apud Birch 1. c. decae-
ruko colore . Felix obf 8.

Cb) Barthcl laft. thorac pa^. 57. 6q. anat. p.
344. ventriculo nondum a ::z€is cibis libero.

(c) Barthol. lati. thorac. pag. 69. etiam 5/Vf*

m. p. 139-

Cc*) Bmhol. ibid. & p. 58.

SECT. II. INTESTINI TENUIS FUNCTIO. m

§. IV. P^eforptto venarum mefenter'icarum\,

DUigenter oportehit in hac quseftione verfari , ciim fumm^ auaoritates au-
doritatibus contraris refiftant , & experimenta experimentis. , , •• i

Veteres, cum vafa laaea vulpo- (^ ) ignorarent, id omne , quod de cibo act-
venit alibile, per venas mefentericas (^) , adeoque ad hepar venire commum
confenfu doctierunt . Neque defuerunt receptx hypothefi fua experimenta , qui-
bus confirmaretur. Amarum in iis venis chylum (0, ftnafque- chyli (^), m iis
venis vinculo interceptis equidem nuperi fe vidiffe fcripferunt . Valvuias m ve-
narum mefenrericarum ofculis ahi repererunt (^). . .- , ...

Cum ^oxvo Cafpar ^ellius vafa ladlea ita conftituififet , ut viri veri cupidi
non pofTent ei vaforum eeneri fidem nesare ; tamen Gwlielmus Havvems hatte-
nus humaniquid paffus eft fibi elabi (/). Cum venas enim mekntericas otti-
cio (^) forbendi de inteftinis alimenti pares reputaret , _etiam chylum ea via
cum fan^uine pergere docuit , & laftea vafa , tamquam luperfluarepudiavit C^j.
Et ^drlanus v: Falkenbuyt- (/^*), cum ea vafa chyio piena videret , munus ta-
men referendi ad fanguinem alimenti noluit iis tribuerco

Cum vero dudus thoracicus nunc inventus efTet, & chylum ad hepar non
venire conftaret, plurimi Cl. Viri , priori f^culo ( ^ )» ted etiam noitro, par-
titas vices laaeorum vaforum fecerunt , venarumque mefentericarum . Keiti-
terunt alii- (^) , negaruntque venas mefentericas ad fanguinem; chyium revetiere:
fchols: tamen medicse fere in recipiendo eo venam mefentertcam munere con-
fenferunt . St^ nuper foIerrifTimus in incidendo vir exftitit (/) , qui denuo venas
jnefentericas a munere recipiendi fucci alibilis removeret . - • c

(^ui pro venis mefentericis fteterunt , argumenta propofuerunt varia, innr-
miora aliqua, ma^is probabilia aiia. r -

Infirmius' dixertm , quod repetitur a venarum ( w ) meientencarum ma)ori
scf faas arterias ratione , quam non putabant explicari polle, nih prster lan-
guiaem aliud quid reveherent. Spienicam enim arteriam mefentericas parem
eSe aur vix ^uarta parte minorem . Venam vero fpienicam quadruplo^ mmo-

rem

(a) l^aiTi Heropliihis & Era/iflraturnm i^fitti' S-ovavifimerdam l. C. Peftr l- C Branner . ]. A.

non JgHOraverunt , officium autem eorum vafo- 'Borellus P. I. Hartman Cl. Perrault eil. t. 5.

rum neuter vJditr. p: 114. B//y7«f ad Andri pag'. 7- », Zas Wellea

Cb) Hippoc. iriPi- etpym JCaf cap^up Arifio- des Waters p. 34. Fantonus anat. p. 91. p. F.

»^^^^ Part. anim. L. IV. c. 4. Galenus uf. parK Stahl de vena portar. S. II.- pag. '7-Jj^'T'

1- IV. c. ,9. jo &c. gn%m facic eam reforpt.onem^ ) . JVe«fey phyfio-

(e) Bils Epift. p. a,. feg. p. ^iS. Fr. RMcb. Heifier .utU. aaat. fubt.

Cd) SvvJmeJam not. acT podr. Hornii p. aS. ?• 42. M. v Reverhorft. BoerhaaViu, Ltebcrkuhmus

(&) Columbus I,. Vr. p. 165. «• 19- , ^ „ T Ti D^«/;

ii) Apud J. Dan. Horfi Epift. p. 66. & apud (k) Bartholin. Uc thorac. p. 9- J- ^' P^"'

S^rtfrolin. Ctm. II. -^0.66. 67. exp WaUus ^. 76f. Dttmerbroeckp. S^r. Cole

Cg) Exerc. II. p. i45f i8r Secret. anim. p. n. mniur Prog.^Xf. BW/«r.

(h) Apiid Hor/f & de gener; anim. p; •«<??. G^ft/^^f^ de circul. chyl.pag.S9 Btancotui ciS

Ch*) Apud Hcrjf p. 6. tum If. Cattier oh(. i?, ^<^^/?^^- tunic. villof. p. 18. /er. M^;»fni;:;r;£//*

Ci) BacM de corde p. 144. Sthneider decatarrh.- of the liver. p. 91. 9^.

Iir p; 5<5. Hfginus THalaJpus Sangermanni<s fwe- (1) G. Hunter Med. Comment. I. ^

B. AuK.out apud Pef^Kefa». . WillifittS X.v Horn. CfS) Bore//. Mot. anii». II. jrop. 197' ^9^'

*» duft. faliv. Dec. 3. Com. Confentinus . J. li^. Rtverhorji.

^Do I I S. XXIV. I N T E S T r N A,

rem efle vena porrarum : quadruplo ergo plus humoris per poftarum venam

redire , quam per venam fplenicam .

S&d arteriam mefentericam vix fplenica maiorem e0e : Sequi ut vena por-»
tarum alium humorem , prster arterise raefenterics fanguinem , revebat . Effs
etiam { n ) aortcC rationem ad venam cavam ut 325. ad"^^., feu ut 5. 7. Ra-
mum vero vmx portarum ad focium ramum arteFise mefentericcE eife , ut 25.
ad 9. atque adeo iieceffe effe, ut alium humorem reducat, quem arteria fodaiis
non advexerit »

Infirma h*c voco, cum neque arteria fplenica (0), iieque ipfa coeliaca (,^),
a qua nafcitiir , _ mefenteric.s arteris cequalis fir, inque ratione venarum me-
fenterii ad arterias nihii omnino infoliti reperiam { q ). Rariones enim , qua-
Tura multas circino fum dimenfus,funt ut 576. & 529. ad 900.& ut 169.8^361,
& ut 81, 169. & ut 12 1- ap 225. qus omnes rationes non fuperant communem
venarum ad arterias rationem , qunm invenimus 9. ad 4. (r).

Pariter omitto arcus peculiares ( j ), & fabricam venarum mefentericarum ,
Nihil enira ad forbefidum facere , nimis efl manifeflum , cum arteriarum ii-
Hiiles fmt arcus.

Omitto pecuiiarem naturam fanguinis venarum mefentericarumjquam idonei
'«d experim.enta c^pienda viri veram efle nolunt (^).

Aliquando plus eft virium in reforptione celerrima , quK loctim in inteftinis
habet. Muitum enim proprii humoris reforbetur , bilis ( w ) ad 24. uncias ,
fucci pancreatici {irv) unc. novera fucci enterici librs odo { x ). Muito plus
etiam eft potus adfumti. Qui ( j/ ) \6. libras vini quotidie bibebat , a nobis
didus , & aliqui etiam majores heibones , nuilam aquam per lotium emi-
ferant .

Maxima vero eft potatio (^) aquarum mineralium , quas intra per paucas
lioras yidi ad 200. uncias {a) exhauriri ; alii viri etiam ultra eum numerum ;
aliqui inti'a horas duas 40. menfuras cerevifise biberunt (/?*). Eas menfuras ,
li feceris 30. unc. quod parum eft , tamen funt in hora unci« 150. Nunc du-
S.\xs thoracicus non multum lines diametrum fuperat , & non chyium folum ,
{td omnem abdominis , ^ inferiorum artuum lympham { b ) revehit , quam.
€X comparata magnitueJine vaforum lympbaticorum , quse dixi , & ladieorum
vaforum ultim.-E ciafTis , facile credas chylum copia fuperare ,

Nunc {i ponas chyli, ut venofi fanguinis , eam effe celeritatem ; ut intrs
niinutum primum percurrat -j- pedes ( c ) :== 66. pedes , poterit chylus ,
qui intra horam reforbetur , haberi pro columna 66. pedes longa, & lata ii-
neam , five pro lineis cubicis 1 14048. ( fumendo line^e quadratum pro circuio
mfcriptOjCum prsterea diameter duflus thoracici aliquantum iineam fuperet ).

Nunc

Cn) Keil. (yT) Seft. I. §. 18.

(o) Lib. XXI. p. 2. Cy) Bnerhaave prax ir.ed. I. p 117.

Cp) ibld. p. 93. (i) Conf. Comm. in ^oerhaave t. j.

Cq) Seft. L §. 21. (a) Etiam 140. & ultra Linden {oliit. p. 31?«

(r) L. II. p. S9. C»*") Ueb;rkuhn n. 14.

(S) Bcsrhaave n. t.o6. prsBleft. t. I. pag- 491. (b) L. 11. p. 117. &c.

Ct) P, 496. 497, Negat etuin P. J. Hanman Cc) Sumendo 14». ped \n min. i. pro celeri-

peric. anat. vett. Spec. I» tate fan^uinis aortici ccnf. Elem i pa?, j.49,

(u) L. aj, p. 145. Sanguinis venofi ceieritatem fumeado paulo nil-

Cvv) Ibjd. p. 41. «r noretu fub dupla t. *, p. 344.

SECT. 11. IKfraTrHf TENUIS TONCTtO. 201

Nunc hx lines 114048. non faciunt nifi ^j. pedis cubici , neque adeo dimr-»
dia parte lymphae trihuta, ex his quidem datis, intra horam ultra ^. ( d ) fe-
re librae aqu^e per duflum thoracicum tranfit , quod non fufficit ad experimen-
tum •• id enim requirit libras medicas quatuor: & longe minus ad bibonum.
hiftorias interpretandas , qux ad minimum 75. uncias requirunt.

Nihil tamen ctiam hoc ex argumento firmi fequitur. Cum enim vaforum la-
^egrum maximus numerus fit : cum celeritatem aquse reforptgs nihil impediat
magnam effe, non evincifur per hos calculos , non fufliicere Isdleorum oftioIa«

Avibus nullum effe ladeum fyftema, neque lymphaticum i & ) , 8c quadru*
pedibus frigidis , & frigidis pifcibus , plus id quidem habet fpeciei . Naturai
enim fatis conftanter analogiam tueri folet, fimiiibufque organis ad fimilia of-
iicia uti. Nunc jn omnibus prater quadrupeda & cete animalibus venarum me-
fentericarum reforbens officium neceffe eft admittere, (iquidem alia via ati-
inenti ad fanguinem non datur . Si vero ex venge in avibus & frigidis ani-
malibus cbyium reforbent , valde certe probabile fuerit , etiam in quadrupe-
dibus forbere , quibus fimillimsB ven^ fint . Ipfa enim rana contmuos eos cir»
culos venarum m.efentericarum habet , qui funt in homine.

Nunc quidem aliqua veftigia funt vifarum in avibus venarum peliucida-
rum ( / ) , etiam albarum ( ^ ) , fed quse nondum audeas inter data phyfiolo-
gica recipere. Videtur inter lac & chylum vinculum effe , ut eadem animalia
aut utrumque humorem poffideant, aut neutrum .

Aliud argumentum eft Ruyfchii ( h ) . Vidit bonus fenex glandulas mefen-
tericas in fenibus adeo exiguas effe & exfuccas , ut la^Sieum chylum tranftnit-
tere non videanrur. Et tamen fenes cibos appetere , ali , vivere , pingues ef-
fe, generare, cum fint , qui poft feptuagefimum annum , non fufpedum cer-
te principium fenii , femifiEcuIo fupervixerint . Nunc omnia vafa Ia61ea eas
glandulas adire: sis adeo obftru<Sis, aut effetis , ceffare ea vafa , neque alibi-
!em fuccum ad fanguinem vehere , & tamen vitam fupereffe & fecretionum.
materiem . Eo etiam referas homines , quos continuo dicemus , cum dudu tho-
racico rupto diu fuperfuiffe .

Non difphceret prius argumentum , nifi in fenibus duflum thoracicum noii
raro chylo aibo plenum reperiiffem , manifefto argumento , viam cbyli nom
fuiffe claufam . In iis ergo mortalibus neceffe eft fuiffe alias , prieter ladea
vafa , chyli vias .

Neque nihil eft vlrium in eo argumento , quod urfit Rcverhorjlius . Bilem
primo reforberi neceffe eft , cum ejus copia totum excrementi alvini pondus
ionge fuperer { k ): 8i addi poffet, bilem maximam copiam aquas fuo amaro-
re tingere . Et tamen nullum unquam in chylo amarorem fuiffe , aiiud adeo
jter bilis videri { k*).

Ealler Fhyfiolog. Tom. VIL C c Poffis

(d) Sumendo 10. I. pro pede cubico ; cujus (e) Borrieh hermet. fapienr. p j^i Peye^

•^ . per ductum thoracicum intra horam fluit . yr- . r \. ■ ■ ^ • a -l .. /•

Zz ^ ii ) In mefenterio cicOmas Ac^. Uafn. 5. p a+S,

Paulo aliter Cl LUberkuhn : qui villorum 5000O0, (s) A. de Marchett. a^fwdi Bimchum p, $iq.

capacitatem facit 4. digit. cubicorem pag. 17. ■ (M) Adverf. III. n 7 ■ p. 23 -

& ex contraftionibiis in una hora iio. laftis re- Ck) De circulat. bilis p 34.

cipit advenire in hora 15 1. Sed; jnotum cbyli Ck") Bilem tamen in lafteis vid.it GsleatitH

»anifcr:o nimis cieierem f«cit . " " ' * • Comin. Bonoa^t.a. P, i, p. 157 158. >'■ ^

so* ^ 'X I B. XXW. I N T E S T I N A .

PofTis etiam huc referre exempla non infrequentia , in quibus deftruflo du-
eiu thoracico, effufo etiam aliis modis chylo, homines diu , & multo diutius
fuperfuerunt , quam expedlari poffet , fi haec via unica alimentum in fangui-
jiem duceret .

Ligatis ( / ) venis , quibus du6ius thoracicus inreritur , canis 15. diebus fu-
perfuit. Cum vulnere du^lus thoracici longa tabes ( /* ) . Diu omnino tolera-
tur hydrops chylofus ( kz ), 5c tabes chylofa (»), & in univerfum tarda morsr
(0) ab intercepti chyli commeatu fuccedit.

Qpare , fi canes Lo-vueriani ( p ) , rupto dutflu thoracico , celeriter interierunt,
tantumdem videtur fuffocatio potuilTe , quantum alimenti defedus .

§. V. I>luper(€ objeBiones,

Cl. Hunterus in vivis animalibus experimenta fecit , qu^ videntur fuade*
re, ab inteftinis in ladlea vafa patulam viam efle , non perinde in venas ane-
fentericas .

Mofchi odor in chylutn tranfiit , non m venas mefentericas (. a ). Colorata
heliotropii i b ) tinftura in venas ladeas penetrat , in venas rubras non tran-
fit. Neque lac in vena portarum incifa canis , unquam , reperit Vir Cl. {b*),
Lac in venas mefenterica^ impulfum non exit iti inteftinum (c).

§. VI. Quid verum ejfe viiieatur}

Multum tribuo Cl. Viri experimentis , in quibus candor cum induftria con-
}ungatur . Sed contraria alia adeo numerofa argumenta habemus , ut non pof-
fim a Pneceptoris fententia recedere .

Jam dudum expofui , ut facilis ex venis me^entericis in inteftinum via fit
( a ), &: aqus, oleo, glutini pifcium , aliis humoribus pateat . Nunc, fi oftia
venarum mefenlericarum oleum & gluten pifcium admittunt , non videntur
lepudiatura chylum , qui utroque tenuior fit.

Ipfa etiam aquae in eas venas de inteftino animalis vivi fuccelfionem III.
teftis coniirmavit { b ) . Denique lympham albam in vafis inteftinorum veno-
Hs alius certus teftis reperit { b* ) .

Nunc quando dire6ta experimenta fibi contraria exftant , credere foleo iis
qus2 affirmant . Facilius enim experimento fuccelfu a cafu aliquo negatur :
fuccelfu vero demonftratx) non facile caufa aha ejus eventus invenitur , quam
ipfa partium fabrica»

•- -*»fc»\»»w«-' jt • 1« ■'- i*- ■ .

(0 Duverfiei aftc. mem. ^aftholin. hep. def. p. 5J. Col. de rillars des

fl') Baftholin. Centur. Epift. Ilt. Epift. J7. playes . Leidenfrofl.

{m) Hift. de T Acad. 1710. obf. 7. phil. tranf. Cp) P i*8. 219. xiOi. .[ -

p. 19. Morton. phthigQlog. L. I. c. XI. Weilf. C») P. "^88. ' !, ■ .^/

iPfcgr V p. II. Ba/f. Dec. II. obf 7. Hift. morbi (b~) P. 184. rS6. •" - 5 - r: '

Lichtfcheidiani in Aft. Carolin. Dec. I. Cb") f^ater de raotw fang, ger ven. port.

Cn) Schenk exerc. p, 586. Maueha-rt confpeft. (c) P. 188.

med. leg. p. 4. la iVJa«eobf. 387. Rift. dePAcad. (a) ?• ibid.

1700. p \i 17,10. p. 47. (b) Kaati.w perfpir. n. 471. 474. &c.

(o) Eph, NawCM?.-Dec, II. iinJi. «< oUf. i©5, ih*) III. Mtktl in epiftola ^ me data p. tj.

SECr. II. INTESrmi TENUK FUNCTId. 2«3

Intelligo etiam ex fabrica villofum , ut pofTit hunior paulo craffici* a venis
Tubris repudiari , ut fubtilifli/^us ( c ) folus fubeat . Gtim enim ampulla !a<flea
chylum fugat ; in eam vero ampullam vafcula minima bibula & numerofa
aperiantur , & pariter vafcula exhalantia , facile apparet , fingulum vafcuium.
reforbens maxima in ratione minus effe , quam ladea ampulia .

Objicias, cur adeo potius in venas rubras, quam in albas (d) ferri terra for-
beatur? Neceffe ergo fuerit,eam terram , dum in venas inteflini bibuti forbetur,
in Tummam tenuitatem redadam , & immerfa vi humoris dilutam fuiffe.

Credas etjam multum particularum putridarum in eas venas reforberi, Noti
videntur ea3 chylum fubire, qui dulcis fit, & fubacidus" . Et tamen faEtidiffima
f£EX, in iis hominibus quibus alvus obftruda eft,perfe<3e exficcatur , quje fluida
fuiffet excreta^nifi retenta fuiffet. Et contra animalia, quibus breve inteftinum,
&: velox tranfitus cibi eft , minor ergo putredinis potentia , tamen faeces folenc
faztidas excernere, miagifque fluidas,de quibus nempe particulse fxtidx non fint
reforptSE. Exempla notiflima funt, in vulpe (e), muftela (/), guione (g).

In arterias ( /^ ) mefentericas aliquid forberi , non debec pofl circulum fan-
guineum detedum doceri «

§. VII. Summa r^utafwntm clbi in tntejlinis*

Quare de alimento quidem partis aquese magna portio reforpta fuit ( ^ ) , &
cum aqua oleum , ita intritum, ut fit in emulfione (<^), ut nempe alvum colo-
rem dulcemque faporem induat . In co albo liquore continetur fere quod alit .
Quando materies chylofa alba de inteftino decedit , lenta tabes fere corpus de-
ftruit(<^*), Deinde, cum eadem aqua abiit de inteflino id fere omne,quod pe-
culiarem odorem habebat(c:), volatile ergo, & de fpiritus redloris indole. Abiic
pars acoris {d)\ abiit non dubio Jympha alibilis . Nam in experimentis , quibus
fuus erit locus, oftenditur, praeter tempora, quibus chylus ladieus vafa fibi de-
ftinata replet, pellucidam lympham cadem vafa perf^uere (e). Abiit etiam de
inteftino pars fellis , & major pars ferri , etiam terr^e ( / ) . Id omne de reli-
qua, quam dicemus , mafla feceifit , & in duplex genus vaforum inhalantium
reforptum eft. Neque repugno, quin aliquid per ipfos poros inteftini inorgani-
cos penetret, ut fe admifceat vapori abdominali.

Manfit in ileo inteftino maffa fubfa^tida , fatui faporis , in qua fibrarum con-
fpicua firmitas deftrufla eft', mucofa, fibi concolor , de qua olei major pars ,
&; iyraphje extra<^a fuit , ut tamen aliqus vires nonnullorum alimentorum

G c 2 fuper-

;''?««lJrW'j^:'''/'r^-»»->.-*^-^»-*»c^)rS*S^-.'»'-*^ 3fcWW*»V

(O Ludwig phyfiol. n. 411. {h) Jehneitiar catarrh. t. 3. p. 6;. ^

■ (d) Menghini Cornm. Bonon. t. 5. p. J, I. c. (a) Cum mucus in iko inteftino fpiffior fit .

Acinis fuis fplendidis confpicuum ferrum in vena (b) BoeYh^tave element. chem. t. ». proc. iXk

ad portas apparere . Crafliorem partem per venas (b*) Saccus confil 50. 74. Bemtst p. i:i.

rubras reforberi Cl. Auz.out Epift. poft Pecquet (c) Cum olei terebinthioffi odor difparuerit»,

p. 209 ante hsec hiipera experimenta , divinavit. (dl Siquidem chylus acefcit.

(e) P, 160, (e^ L. XXV.

(O Ibid. li) p. 19$.

204 Z I B. XXIV. INTESTINA.

illperfint , & potiffimura acor , & ferrum , & pars mofchum poft dlgeftionem
xedolens bilis, & olei non exigua pars , & terra^ aliqua . Ea non in craffo folo
inteftino elementa , fed in facibus faperfunt .

Ineft in ileo, ut manifefto reperi,non mediocris adhuc pars veri chyli(/*),
©lei nempe cum aqua inrriti , quale difcripfimus .

Sequitur , ut in caufas inquiramus , quarum poteftate ventriculi contenta
^anc ipfam naturam induerunt . Erit autem hsec quiEdam eorum repetitio ,
qu^ de ventriculo diximus . Nam omnino inteftinum , etiaui in animaiibus ,
in quibus difcrimen a ventriculo manifeftum habet, tamen eft anguftior ven-
Iriculi connnuatio.

§, Vlli. Calor jlve fgnis & aS^ -

, Calor inteftinofum idem fere eft , qui fmguinis (<*), nempe 9<5. gr. fahrenh. &
afiquanto potius {b) eo major, quo ovum incubatur & excluditur. Eo calore
aer internus inter muci ^ & lymphas, & olei , elenienta , & in fibrarum poris
latens , rarefir, & vinculis ruptis ex fixo ftatu in elafticum redit (c). Ita qui-
dem a conatu repulfivo aeris (c*) elementa ciborum diFJiciuntur, & vincula par-
tiumfob un^ur {d)^ ut putredo omnia, carnefque ipfas , & offa, ligna in pa-
nam molJem reducit : putredo vero motum ab aere agitato habet.

Conjungitur etiam per eamdem vim attenuata nunc pars indamraabilis, cum
ifalibus , & qui fixi fuerunt , eorum pars magna volatilis fit ( e _) : neque fufe
qu^ri oportet , an volatiiium ( /) particularum adh^efione volatilia fiant, quaj
fixa fuerunt, uti credas leviftimum ignem adhsfione fua omnia corpora vola-
tiiia reddere ( ^ ) : an leviorum adhsfione ut aeris ( A ), qui putrefcentibus
corporibus manifeftus adhxret , facitque ut cadaver de aqua adfcendat ; an uni-
ce levioribus particulis a vinculo inertium per additum novum corpus lihera-
tis ( / ) an au6ia fuperficie volatiiis natura nafcatur , ut corpora in minores
partes redada ( ^* ) , levia fiant , quod in iis particulis gravitas decrefcat , ut
radiorura cubi , fuperficies tantum ut quadrata , minorque adeo nunc ponderis
ad molem ratio fit , quando corpus in minores molleculas difceftit , adeoque
Jeviores {mt particula» , quam tota maffa fuit : an contra bull<£ aqueae natent ,
quando ab interno igne rarefcunt ( /^ ) , & earum materies in amplius fpatium
expanditur : fed in his exemplis aeris refiftentia augetur, cum amplior fit cor-
Jioris in vol.umine au<5li fuperficies (/) .

(f*) Seiiikhylbfa rfiatenes rf* ulcere ilfei vid.
p. 51. Cafeofum lac #f/em rachit. cortgen.

(a:) L. V.

(b) Qui fit gr. 9i.

tc:i L VIII. p. 112.

(c'') Boyh 1. Co

(d) fCrugtr pathol. p. %l6,

(t) Bosrkaave Elem. t. 2. proc, S8. Nam
etiam ex nitro, adjeflo phlogifto , fal urinofus
j^afcitur Poti.

(f ) Pechlin. purg. p. 400, Add. Uambergef 1,

e. Boyle !. c 6. 5. ferri exertiplo , cv.i fal am-
moniacus additus eft Boerhaave prsel. I. P. n.410,

(s:) ibid.

(h) Petit Mem. de T Acad. de ScleriC. ann.
J731. p. 69.

(i) Boyle mechan. tjualit. prod. pag. as<J. aS7«
Sed tots maflffi volatiles fiunt .

(i*) Adde Boyle ibid p. 113. a»4. Freitid praele^l.
chem. 151. Hafnbergsy de adfcenf. vapor. p. 6. 7,

Ck) Hamburg Magaz. t. 15.

0) Phil. tranf. ann. 1755. p. 128. 129.

SECT. 11 INTESTINI TENUIS FUNCTIO. 20^

Quare hxc phyficis experienda relinquimus , fufficit nobis folum calorem.
facere , ut integrae: balena^ , & elephanti per aerem diffipentur , folis offibus
relidis . Sufficit iterum , ac^uam eo calore , qui in inte(linis eft , celeriter ex-
halare : & particulas , qus modor^ fuerant , rxunc fastoris nomine de corpori-
bus fecedere ( i ) •

Non ideo per hazc explico, ut ehylus de inteftinis (w) adfcendat ; nequa
enim credo in vaporem ( m* ) refolvi , quem chykim album, vifcidum , & \n
viilorum fuperficie h<2rentem viderim , & in cavo alii . Id autem volo , ut
mobilia reddantur,quaB in cibo firma,glutinofa,cohajreatia,ad fluendum inepta
fuerunt .

Ut demum vere omnino numerus particularum fixarum in alimento minua»
tur, & augeatur numerus volatilium molecularum , quae fuper ignera in falem
urinofum mutari nunc apts fint, cum prius non fuiffent. Vegetabilium recen-
tium («) fales plerique fixi, poft putredinem pene omnes funt volatiles- Mul-
tum autem hic diuturnitas facit admoti caloris. A ftagnatione in bile cyftica
natura volatilis oritur (0).

Esedem caufs homogeneam naturam maftae chylofae faciunt , cum putredo
peculiares vires corporum deftruat (/>);& acorem delent , cum pinguedo ad
particulas acidas adhsrens eas reddat volatiles iq) - Eo magis vero fimilaris
maffa nafcitur , poftquam pleraque corpufcula de cibo deceflerunt , qusecunque
ad fugam aptiora fuerunt.

Imperfedius ifta in tenui inteftino geruntur, perfeftius in craffia, ubi putre-*
do major eft , potiffimum demum in redto inteftino .

Aer in humore intritus eam fpumam facic, quam aliqui pro figno efferve-
fcentium faiium habuerunt (>-)•

§. IX. Succus Inte/linalfS ,

Quum magna copia (^), hujus humoris ad inteftini tenutis contenta affunda-
tur, magnam ejus utilitatem effe pra?videas .

Intelligimus , hanc aquulam depellere de villis adhaefuros pufveres , vifci-
dafque particulas, eafdemque diluere, ne aut ante tempus maffa chylofa in
craffam naturam abeat , ad fuum inteftinum colique valvulam male idoneam :
& in primis , ne aliqua vifcida , aut fabulofa corpufcula ad inteftinum adh^-
refcant . Nam etiam cum hoc prsefidio & calculi (^) per inteftinum nafcun-

tur,

(i) Vaporem de fermentibus cibis aufugere , & Philof prlncip S^yt/cr phyf. du corp. anim.p,405.

fanguinem fubiie , atque putredinem impedire (ni*) Penrofe Effay p. 25.

Machride p. jj. iteriimque chylum fubtili anti- Cn) Phil tranf. n. 101.

feptico fpiritu faturari p. 19 & denique humo- (o) Quefnay Effais d'ceconomic anlm. t. 1. p.

rem miftum eite , plenum fubtili penetrante fpi- 17 ji

ritu , & in ftatu effe fermentationis p. 161. Ve- (p) Nevoton cper- p. rooo.

rum chylus in vivis anitnalibus nihil oftendit 11- Cq) Macquer chem. prat, p»g. 441. Co.^f Quej'

sriile , totus craffus , etiam in muribus , albus , nai u i. p. 164. &c,

& dulcis , vehementer coagulabilis Monro de hy- (r) L. XXI. p. 41.

irope p. »4 25 (a) Seft. I. §. i8.

Cm) Zas VVellen des Wattrs p. 34. Mor^agn. Qi^ Setl. IV.

ic6 L I B. XXIV. TNTESTrNA.

tur, quos alias repetimus, & nonnunquam ad internam membranam adhsfe-

runt (/6*), aut certe membranjB inteftini inter fe coaluerunt (c).

Diluit eadem aqua gluten quodcunque fuerit, 5c fibi intritum reddit fluidius,
aptumque reforptioni . Carnium potiffimum gelatinam, fibi ad finem , fufcipere
credas , aptamque reddere reforptioni .

Eadem iympha , cum multo quam cibus fit uberior , humanam indolem
pafticulis aliraenti addit ; ut omnia etiam acerrima corpora folent fuas pecu-
liares dotes minores retinere , adque diluentis humorls naturara redire , fi ' is
uberior fuerit . Nam etiam vitrioli oleum , in plurimam aquam diffufum, de-
pofita fua cauftica indole , in falubrem potum tranfit . Poterit autem peculia-
ritef fubalcalefcens lympha acorem, magns parti noftri eibi innatum , fenfim
frangere .

AcTimonix etiam ciborum effe(51um mitigat , & inteftino ab acri {d) quo-
cunque ta6lo, cum muco affluit, inque aliarrhoea & hypercatharfi eHormi copia
fecernitur .

§. X. BUls,

Eam cum oleofis (^), balfamicis (^) , ipfa cera {c) intritam , ea omnia
alioquin adha&rentia , fibi mifcere , jam monuimus , eamque maximam ejus
fucci utilitatem videri , ut pinguedinem fubadam aqus immifceat , qu^e chy-
Ji fpecie forbeatur . Urinofam fuam indolem eadem acori opponit , eumque
fubigit {d).

Sed in primis motum periftalticum fufcitare videtur (e),per eas, quas citavi-
mus , infuperabiles alvi adftridiones {f)-> qu« biiis defedum fequuntur.

Intime cum cibo fubigi,vel ex alvi excrementis apparet, coIore,& mofcha=
to odore bilem referentibus .

§. XT. Siiccus panereatlcus .

Bilem cyfticam , equidem ab hepatica haiienus dilutam , ipfe tamen pancrea-
tis fuccus proximo loco interfufus folvit (^), ut depofita tenacitate cum mafla
inteftinali facjlius commifceatur.

Sed & ipfe, qui fit falivalis indolls , fimilia faciet in diluenda cibaria maffa,
iti frangenda acrimonia , in detergendis viilis .

. Huic, & fdceo inteftinali , debetur , quod poft cekrrimam & copiofifTimam

re-

{X*j In colica pi£lonum ?pfa fax adhseret Ci. Hift. 36, Cent. VI.

us p. -832. Algem. rvlagaz. t. p. 533 Ziiigiber (d) Mem de Chir, t. 5. pag. 515. le Cat

adhsrens Deodtfti pantheon. II. p. 37. Fecula phil. tranf. n. 460. Leidenfrofl volvul. Exp. noftr.

rubiae iunt!\o etietlu adha;fit Hamel Mem. de 1' 571. 373. 375. 578. 403. Ex vulnere slei copio-

.^csd. 1759. p. 8. fa materies Iiquida Mez.elius p. 15.

(c) Inteftina caUofis tiTiinentiis invicem conna^ (a) L. XXIII. S07. 108. 147.

ta pene cartilaginea phil. trarri". n. ioi. Vulnera- (b) Ibid.

ta inteRina ka adhxreniia , ut minima apertura (c) Ibid.

fupereflet Heuerman t. 3. p 591. Poft dyfente- (d) P. 14-8.

riain coalita Rhoci. ohf C. 2 n. 77. 82. Intefli- (e) P- ibid.

num reftum fibris transverfis coalituai Glijfon Tf) ibid.

ventr. & iateft, pag, 407. Inde mors Bsrtholin^ (a) L. XX. p. 13*.

i^JECr. J7. INTESTINI TENUIS FUNCTIO. 207

rerorptionem maffa cibaria fub finem ilei non multo, quarn fub pr^cipia jeju-
fiii craiTior fit {b).

§. XIL Mucus*

Non una ejus eft utilitas. Nam villofam quidem tunicam , cui mixime (ta"
tie,ntes nervi fubfunt , defendit ab acribus raedicamentis , cibifque , & a me-
chanica afperitate ramentorum terreorum , neque ars melius quid in excoria-
tione inteftini excogitare poteft, quam mucum artificialera ex arabico gum-
mi aut alio miti fucco {a) paratum . In america oleum cacao ad dyfenteriam
feliciter adhibetur {a* ) ,

Eo copiofior adeo mucus eft, quo longius inteftinum proceffit , ad cjecum
adeo inteftinum uberrimus , acrior enim ibi faex eft & afperior .

Circa fineni adeo ilei inteftini & ipfe mucus congerirur { b ) \ 8^ una ejus
organa fecreroria . Et pro eadem portione, irritato inteftino , affluit , ut acrior
eft irritario . Cum a vomitorio duodenum nudum effet & paucus in ventricu-
lo mucus, convulfio {b*) fupervenit. Ea eft pituita albuminis ororum fimilis ,
quam Stalpaavt van den Wiel admirabatur (fi) ; hi globuli cryftallini {d) ^
quos J. ^ntonides van den Linden egeri vidit . Muci ad duodecim libras ex-
pulfae (e) .

Quare non vitium eft inteftini , ut vulgo olim credebater, & inter maxima
Utique naturse beneficia reputari debet (/).

Idem ligat inter fe particulas terreas aliafque, & figuratam facit maffam , ia
craftb quidem demum inteftino.

Nuper etiam detedum eft ( ^ ) , mucilaginem oleum cum aqua optime
unire , ut in emulfionem fiat . Quo ipfo mucus bilem in nobilifiimo officio
adjuvat .

Ad promovendam quidem fermentationem ita inutilis eft , ut eam fjppri-
mat (^).

§. XIII. Comprsjfio abdominalls .

Supereft praecipuum inftrumentum & mutationis &: promotionis ma{f<E ciba-
riae, nempe motus mufcularis .

Eum aliqui Cl. Viri a mufculis abdominis repetierunt (^) & a diaphrag-
mate . Et ii quidem lati mufculi inteftina hadenus urgent , & contra fpinam
dorfi pelvimque premunt , & vehementer aliquando abdomen ar6Iare legun-
tur, eum inteftina inania elfent {b) : fed etiam eruptio inteftinorum , qu;E

de

(b) P. 191. dat Glijfon c. ij. n. lo. 34. p. 4^0.

<;a) Jure carnium Syunnef pancr. p 74. (g) Ob(. of a Societ. at Lond. Vol. I.

Ca*) Oexmelin Hift. des AvaRturiers pagin. 70.. (h) Ptyer de liquore fuarunfi glandularum de

Cb) P. 191. gland. inteft. p. aj cum Grew p. 19- Duvernejf

(b") Heide obf. 91, Mem. avant. l' ann. 1699. t. 10. p. 61.

Cc) Obf 71. Cent. I. C») Pef^we» diff. anat. p. 78. Hagtienot Mtrru

(d) Selea. p. 184. de V Acads 1713. fin. Buthuyft praleft. p 170.171.

Ce) Viridet bon Chyle p. 184. ib) S. Andre phil. tranf. n. 331. Duros fuiffe

Cf ) In fano quam in «gto homine magis abun- eos inufculos poft volvuluw ; f^ater Qordabf Ce!f,

ioS _ L I B. Xnv. I N T E S T I N A.

de ahdominis vulnere cum magna vi profiliunt , preffionem rerpirationls 6.t'
monftrat o Parum tamen iis viribus premeniibus tribuas , cum cerruin fit , de-
ficiente motu periftaltico, nulio voluntatis imperio , nulla ambulatione , nixu
nullo poffe aivum adPcricTtam folvi . Et videtur iubrica muitiplexque natura
inteft:ini huic preffioni fe fubducere , ut parvam experiatur. Sed etiam vulgo
diffedis mufculis abdominis iter cibi per inteflina fupercft , & egeftio fscum
apparet integra . t.t denique utrumque motum in inteftino una vigere , &
probe diftin£lum t^Q , certo vidi (c) . Sanguinem vaforum mefentericorum
eo prsfidio promoveri non repugno , ut inteftinorum vafa in exfpirantibus
contrahantur ( c* ) , laxentur inter infpirandum , conrra quam in pedore fir.
Inde illa Svvammerdamir {d) obfervatio, fub oculls inciforis vafa aperti in ca-
-ne abdominis turgere j ^ varigofa fieri , <juod experimentum repetii ^ verum-
que reperi,

§. XIV. Jntejlinorum natura hrltahilis.

Etiam hsKC pars phyfiologis inteftinorum accurate fradari debet , poftquam
de ea recentiffime dubitari ceptum eft . QujEremus autem primo , num intefti-
iium tenue irritabile fit.* inde ut irritetur: tunc num vere ia vivo hominecoe-
trahatur; demum quibus legibus ea contradio regatur.

Primum ergo in omnibus animalium claffibus , & in ipfis pifcibus , ut nu-
peris experimentis confirmavi , inteftinum acri aliquo medicamento exterius
tadlum, contrahitur (e), fenfim , continuo motu , ut valiecula in fede irritata
nafcatur (/).

Eft autem adeo accurata vis contraflilis, ut inteftinum quafi filo conftridum
Q) ardetur, & nulla omnino cavitas fuperfit (^*).

Similia fiunt, fi interius inteftina irritata fuerint a veneno chemico (^), a
rudi attredatione (/;*), a vermibus (/), aut a ferro.

Neque a morte minus valide inteftinum irritatum contrahitur (k), ut omni-
no cum corde (/) de durabilis irritabilitatis prjerogativa certet . Terminus eft:,
rion quidem frigus, nam Id fuperat aliquando motus inteftini , fed perfedacoa-
gulatio adipis ( /* ) .

Sed etiam eduda de proprio corpore inteftina ab acu irritata conftringun-
tur : & inteftinorum demum particuls (w) . Imo poft 24. horas elapfas in-
teftina canis aperta in femicanalem fe curvarunt , felina vero inteftina alter-

nis

Cc) Exp. 368.

(c*) £xp. noftr. de refpirat. p. 300.

(d) De refpirat. p. 104. Eoerhaave prsleft. t.j.
p 183. G. V. jtw^ffen p 514.. HeMCf/Mtffj j. p. 739.

(e) Non bt:ne id negatur de inteftino irritato
a. Cl. viro P Hsgueaoi Mem. ds V hc&d. 1713.

(i ) G. V S%uieten p. 636. a. pag. 135. Lcrrf
Journ ce nied. 1757. Juin. Mem. pref, t. j. p.
%9l. Zrinmerman p. 4S. Oper. min, t. I. Esper.
36I. 3(S4. 365, 3C9. 371. 377. 379. 396.

(^) Lorry Swieten Exper noftr. 377.
■ Cs",- Exper. noftr. 367.

00 Expej. nolir, 378, 403. meclicacnenJ» anti-

moniali Biumi p. 568. Royen de inteft. crafT p.
9. ab acri pulvere Staipaart i. a pillula purgan-
te Hamburg. Magaz. XI p^g. 419 rnagis tamen
ex acri in aqua dihito Stork ann. a.p.j88.Fref/f»'
cicut. p, 102.

(h*) Schwartz. ?• 30« -•.;

Ci) La Mettrie obf. 97.

(k) Royen. Pej/er parerg. p. 49. Pecqvet Broc-
kksby i-hil- tranf. XLIX. p. i.

(!) Opuic. t. I. p. <joi. 401.

(l**) Etiam Houjjet Mem. fur V irrit. »- p.

358- 359-
Qm) Exper. 414. 4il.P<jg(i«/ & Bontoit p. loi.

- Sj^CT. IL INTESTINI TENUIS FUN(!tlO.^ ^ 209

nis vallecuiis & eminentiis fe diftenderunt , quas una per medium major fer-
pentina vallecula diftingueret , in nuperioribus noftris experimentis . Mirum
phsenomenon videtur anaiogiam inter vim infitam & mortuam demonftra-

re ( I ) •

Et etiam in vivo animale , h^ec contraflio frequenter conftans & diuturna
fupereft ( w ) ; & poft mortem etiam integra reperitur ( «* ) , ut aiias fingulae
inteftini {edes conftrids fint , quam ftriiluram diu ante mortem natam effe ,
ex colkifla fupra eam ficce , aut ex aere inter ftriduras congefta colligas
( 0 ) . Etiam volvuli prseter naturam eo modo nati funt (o*). Aiias intefti-
«a , repetitis ftriduris, in nodos coliiguntur ( p ) , & vidi etiam in pifcibuSo
Sed late etiam univerfum inteftinum anguftum craflumque ( ^ ) fuiffe exera-
pla fuHt in aaimalium vivorum , & mortuorum incifionibus , ut in acipenfere
(y), crocodiio ( i" ), lupo ( ? ), fele («), coatimundi . J'oft fumta venena fi-
milia vidi , & alii a radice fculke ( 1; ), a colchico ( v* ) ; denique in mer-
bis (v*").

Reperitur etiam in medicorum faftis , poft diuturnam abftinentiam a cibis
in homine , inque beftiis inteftina valde diminuta , craffiora fuiffe , & angu-
fta (;v}.

Etiam in coftb fcarabsi jejunante , antequam in nympham abeat, contra-
huntur organa codionis (x"^) ciborum . _

Merito inde elicias , perpetuum in vivis animalibus ad contradionem ni-
xum eflfe , cui vel alimentum dilatans re<iftit : vei in primis aer , de cibis ex-
tradlus (/), & a calore expanfus : qui fuam in inteftino fedem & in longi-
tudinem extendit (^^), & expandit in iatitudinem , Ci via fuerit iibera.

Halkr Phjyfwlog. Tom. VIL D d Sufci-.

CO Iii t€tano inteftina tubulorum anguflorum
fimilia Medicus Bsob pag. iS. a9- Duodcnum in-
teftinum ita fe conftrin^it , ut cavum nullum fu
perfit . Levelino de pylor.

(n) Oper. Eiin. t. i. Exper. i6g. ^77, t^repfer
cicut. p. 91.

Cn*) Ab acido vitrioli Loryfi Journ. med. ann.
1757- Januar. add. Royen de int, craff p, 9. A
purgantibus corrofivis FPipfer p. 9. Felix obf. 8.
a fucco heliotropii . A vermibus la Metrie . Ab
arfenico Felix Exper. 9 a mero fpafmo phiK
txanf. n. 476. Add BafT Dec. III. obf. 9.

Co) Sehacber progr, ad Schujier phii. tranf. n.
112.

Cp) Exp. 3<Ji, 3^i, J89. Stuaft mot. mufcul.
t. a. f. 3. l^Vipfer cicut. pao. aoi. in pifce Comm.
Litt. Nor ann. 1738. hift 7 Felix Exp. lo.
Svvari/imeYdam tab. 2. f. 6 in psdiculo .

(q) Poft torjTiina inteftins rigida , incralTata
D«». Sinop. parerg. pag 71 A valida conftrictio-
ne coli pafTio iliaca Biff. obf 9. Dec 3. Lftha-
lis inde cachexia Walther ang. int. p 39 Inte-
fiina homini contrafta , nodofa Stork II. p. 250.
Contrafta & arftata in femina 'Haucher p. 307.
In colica piftonmn parva fiunt Jousb. di med.

!7<J2. Avril. Jejunum inteftinum vix fpecillum
tranfmittens Bimni canalett add. Reneaulme des
hern. p 82. Linden med. phyf. p. 51. Schelh.im-
mer pro^r valed. n. 23 !^ater cslc. obferv. I^oge^
voh Bruchen p. 38. DreliHCOurt apud Behrens
diatet. p 394.

(r) Qronov ichthyolog. a. p. 43' calamo nora
majora.

(s) Hajfel^uifi palffiftin. p. 294 i9S «^oi. Buff^ott

VI n. p 347.

(t) yVepfer p. 161. de csco inteftino.

(u) Oper. min. t. \. Exper. 371* 388. 4.20,

(v) Hillefeld venen. p. 13.

Cv*) Stork de colchic p ai.

Cv**) Sinop. parerg, p. 49 Roedefer p. 31. Boerh.
Prax. H. p. 214 fub tumore comprimente.

ix) In Card. Borromeo Carcanus in append. ad
Corte de med. mediol. Poft vomitum ptrpetuum
Journ. de med 17^6. m. Decembr Conf. Mor^jtfj».
de fed & cauf. morb. 2. p. 15.

Cx*) Svvammerdam tz.h. 28. f. J.

Cy) L XIX. p. 198- In equis inteftinum incl»
dunl Chefeld. anat p. 161.

(z) De Eaen rat. medend. t. 4. p. ^j»

^210 LI B. XXIV, INTESTINA.

Sufcitata enim ab eo ftimulo vis contraflilis inteftini , paufo poft aerem m
aliam hxam inteftini fedem expellit, feque liberat (a).

Immenfse vero , cum fummo dolore, &: cita morte inteftinorum diftentio»
ms fiunt ( ^ ), quando aer inter ftri^luras C '^ .) •» quafcunque captivus fe ex-
plicavit , five mera mufculofa & fpafmodica ftriflura ( ^/ ) fuerit , aut a vene-
rro nata ( <^* ) , aut a fermentante potu ( ^/*^ ), five a morbo (df) orta, in-
que volvulo ( djf ) , five inteftinum a tumore externo ( e ) com.pre(fijm y
aut in hernia elifum fuerit , aut retentus ( e* ) ex vi valvulx ( / ) aer , aur
a colleda f«ce ( ^ ), aut inter vincuia coerceatur ( ^*), aut demum ex im-
pafiis corporibus acutis (^**). Non rarura eft , rupta fuiffe ex aeris conatu in-
teftina (/0, Quod 8c ipfe vidi . Quare , incifo inteftino , edutlo flatu, jumenta
Juvantur ( ^*).

Ex miembranacea nempe natura 8c cutanea inteftini magna eft ad diftenfionem
facilitas , vel a folidis caufis (z)i vel ab aere . Incredibile eft, quantam diften-
fionem patiantur. In fatuo homine nuper re£li inteftini fscibus pkni ambitus
17. unciarum fuit.

Cedmit adeo retento 8<. expanfo aeri inteftina , & diftenduntur ; & eft fla-
tus a debilitate inteftini ( ^'* ) ; fed ea ipfa diftenfio fibi remedio eft . Nam
irritata! fibrs inteftini , & cum dolore, aut cum incommodo diftraflse , nitun-
tur in contraflionem , caufamque ftimulantem adeo removent : eftque perpe-
tua luda inter vim inteftinorum contradrilem , quam diximus , & iDter difteia-
dentem aerera .

Quare flatus faciunt ea omnia ,, qua vim contradilem intfftini debilitant ,
squa calida, & prirjceps opium (/), quorum illa ad crepaturam fere debilium
feminarum inteftiaa diftendit ., ^

CoS>

Ca") Erper. ncfir. 450.

(b; Fernel pathol. 1. 6. c. :3. Panarol. Per*
tec 4. obf. ao. Sevcrin. sbfcelT. ncviff. p. 176,
JDoJon poft hift. vitis vinique. Cc^grojfs fagsi <ii
ir.edic. p $9 Journ. de inc(} ann. 16^1. in. Mars^
phil. tranf. n. 175. R^ymond mahd. dan°er a
guer. p 3<".o. LittYs Mem. de 1713. \-t.%i^. Schiie^
ger dt tympan. p. 15. i6. h^endel dilT. n. 9.
Lieutaud precis p. j6s. Diar TinalS ann. 166S.
ps.g, 140. De- Uaen p.. 78. ftq. Moygagjj, fl-d. &
eauf morb t. a. p. 99.

(c) ^fepfeV' apoplex. p. 334. ds cicut. p. 91.
Conf. exper. nofir. In crafTo inteftino B^cit mifc.
p. 18.

(d) Tralhs Oper. pag. 153. Uofrasn de flativk
p. 8. Stork ann. 2. p. a68.

(d*"! Ab arfenico yyalther Thef. obf. 6i!J. nuce
vomica Rillefeld p. 4. purgante djaftico- , ut
ipfe vidi ,

Cd**) S. Andri phil. tranf, n. 351.

(dt) A colica pittenum Cites pag. %^,i Journ.
jffied 1761. Mats. a dyfenteria Pringle p. a6i.

Cdtt) Phil tranf. n 175,-

_Ce) Svvieten p. 859 phil. tranf. n. 446. 11. ^.
^ittfmodi niorbus in heoiine a bellaionaa ^pgr-

ftite hsfic Journ. de med. t. n. p- 499. feqq.

Ce*) Phil tranf. n, 459. in craflb intsfhno
Ruvfch catal. rar. p. 159. &c.

(f) Phil, tranf. n. J75

Cg) Officulis Kalifchmidt progr. ann. 1747. add".
Et-tmullcr progr. ad Scicker vffjjAev. Sed.int. mur.
p. 9 Binninger 1. 2. obf ao. Santorin. du A
coli coLitraftione Boerh.-tave Prax. x. p. 244.

(S*) GlijTon p. 538. Sc S^./r^

(g**;, Rer.eaume Qusefl. XVlf.

Ch^ Phil. tranf n. S7i Schlteger , Etnninger,
Inde tymparntes Bresl .<^aml Supplem. 4. p ijy
add. Kahfchmidr Kiaunig. 0,[ 14. phil tranf n.
a8i pag 242. de Haies oW. p. 36. 37. fjoj^ olyf,
p, 16. 17. G. l^f. {^redel de ileo . p. 244.

(h*) Equj a trifolii abufu diftenti Ckefelden
p. 3-6).

(i) Tranftniferint fcutatum novufii , cuju' dia-
meter facile duorum pollicum cft Hift de 1' Acad.
ana. 1751. n. 1, Vipesa p&llj«« non craflior paf-
ferem vorat Severin. p. 133.

(,b*) del. Chron 1. 4^. e. 4. & nuper eamb^iu-'
fier pneumatopaihoL

Cl) GUffun p. 44.9.

SECT. JL INTESTINI TENUIS FUNCTIO, . -/tt

Contra ea omnia flatus. reprimunt , qux vim inteftini infitara augent , iprum-
que frigus ( /* ) . Vidi cum colica hyfterica nulli medicamento cedere, ctniC"
fe clvfteri aquze gelidce ; quod idem confilium chirurgorum eft , quoties inre=
flinum elapfam flatu ira turget, ut neque reponi queat , neque fe ad afia me-
dicamenta fubmittac . Eodem arti&cio ohm San^torius colicam fuperari vidic ,
fixpulfo fiatu ( /t ) . o

Si nun-c ponas, aerem variis loci« inteftinum diftcndere , multa erunt puncta
confradionis, & poteric fieri , ut viciffim fibi fiatum remittant (fw), ut qu^csque
fedes laxata contradrE c^dit . . . • •

Si flatu^ ioco aJiam caufam irritantem pofueris, ut ipfum cihum , qui mte-
ftinum difteiidit , aut bilis acrem ftimulum , fimilia omniao fient .

§. XV. Motus perijlaltkus .

Ejufmodi motus , in quo late magna; ijjteftinorum portiones a^rtantur, fre-
quenter apparet in vivis animalibus . Qui negarunt apparere ( ^ ) , etiam per
corneam bradeam ( ^ ) in abdomen adaptaram : qui demum , aperto abdonii-
ne ( c ), fub mortem , motum periftaiticum , convuifivo more fubnafci (rt')
objecerunt , atque adeo ex moleftia nafci , & ad paipitationes a more mva-
lefcente pertinere, nequ^ cibos promovere (e) ; aut a contadj fupprimi (O ;
ii viri , fua ceterum iaude digniffimi, non fatis frcquenter naturae labores fpe-
culati fuRt , & cum in tempora quietis incidiffent, nulia motui tempora tne
fibi fumferunt .

Et primum nullum genus anim.alis hadlenus innotuit, in quo, apto tempore,
js motus non fit confpedus . Liceat breviter nominare, in quibus vi*u^ IH •
Animai microfcopicum (/), aliudque fatyro fimile (^): & rotiferum amma!
(^) , & polypus (/), & animalculum lenticuls aquarice adhsrens (^), & afcaris
(k'^) & vermis aquaticus (/) , & iumbricus (w), pedicu'us pulfatorius (t'), pulex
(/»), pulex ferini (^), mufca (r) , vermis culicis (x), culex (0 s apus («) , fquilla
aquatica ivv).

D d 2 H^c

(1*) Conf. CogYoJJl Saggi 1. c. p. 99. 3^4.

(.If) In 1. Fen. Avic. p 715. (,i) Tremhhf p. I?4.

(m) Conf G. V. Svvieten t. a. p. 140. (k") A v. Leuvvenkock phil. tranf num a^j,

(a) Elem. di phyfiol. p. 245. & fere c!. Bor- (k*) Valde contradile ei inceftiuum Pheljum

dcn ^ etfi recipit pene invitus chilif. pag 48., & p. 39.

Maguenot Mem. de 1713. p. 357. & prior /0. (l ) Bonnet Infeft. i p. t4 ph'l. tranf n. 470^

Pecquet diflf. p. 77. (m) Redi anuu viv p-5> Svvamvr.erdam bib!.

(.bl Bevtier mecb. du corps anime p. 390. 391, p. 77. phil. tranf. a

tefte Reaumurio : Shebbeart pral. pag. i6j. loi. 184. p. 39 UT.tfocker extraits critiq p J9»

(c) Bertier ibid. p. 391. (o) E^ker micro.c niade eafy p 18 ••

(d) Bertier Hift. de 1' Acad, ann. 1731. p- 76. (p) Bcake p. 1S6 217 phiL tranf. num. 284»
& pbyf. da corps anim. p. 392. Cq) ^^'^^ Bc-tol. t 4. p. iu.

(e"; Bertier p. 389 Eltm. de phyXiol. (r; Bake*' p j8.

(e*) Hartley of man. p. 171. Cs) SwammevAant tab ji. f. 5- P 55*'

[i') Joblot p. 54. ^j, (t) Hooke p i8(^. obf 144«

W) Joblot add. 5^;5e*- ibid. pjis- '?v (u) Sih.effcr l/V fff/fioh p. ^a.

^) Baksr employm. for the niJCrofc«p. p.aSif ivv) B(*ksr cniibloym. p 357«

212 ^ L I B. XXJF, I N T E S T I N A .

Hxc eft infedis . Inter pifces anguilla (x)y falmo (x*) cyprinus. Inter ^ua»
drupeda oviparaj rana (/). Inter aves aquila (i^), cornix (^), pullus gallina-
ceus (/>). Inter quadrupeda ovis (c)., vitulus («?) , equus (O5 mulus (/), hasdus
(^), dama (A) , cuniculus (/') , glis (k), mus (/), erinaceus(m), canis («), vulpis
(0) , lupus (p) , felis (q) .

Denique in homine numerofa exftant teftimonia : primum , ni failor, Helmonttl
{r) , tum /. Rlolani (s) , /. /. Wepferl (t) , S. CoUlns (u) , JF. Ruyfchii^ijv), Joari'
nis Mery (x), Cl Holt (y) , J. Fantoni ( ^) , S, Blancaard. (a)y Boucard ^(b)^
Manget (h*), Leidenfrofl (c) , Vacher (d) , J. B. Morgagni (d*) , Claudii Nic, le
Cat (e), B. S. ^lbini.

Frequentius in beftiis vlderunt , funtque fidifTimi teftes Guiliel. Harvei ( / ),
/. B. Morgagnus(f\ ) : /. Nathanael Lieberkuhn (g), Gl. ^Andrea (h) , Cl. Elwing
(0> CL Schwarf^.^ .Aurivillius .^ Caldanus , Pagant & Bonioli ,

Ego quidem in re facili & oculis obvia id unum mihi fumo , quod perfre-
quenter, & pene in omnium animalium claffibus , eum motum fim contem-
platus : abfque ulio aut affirmandi ftudio , aut refutandi .

Vidi adeo , quantum fatis eft , in animalibus vivjs quiefcere quidem ali-

q,uan-

Cx) Exper. noftr. 395.

Cx") Harder apiar. obf. 3;,

Cy) Peyer p. 47. Duverney . Mem. avant. V
ann. 1699. I. pag. 459. Expr. noflr. 387. 389.
S94. 400. 417. 418. 419.

(i) Fy^ffsr cicut. p 171,

(a) EKper. noftr. 380.

Cb) EKp. 4SI. & in tr, de la form. du poulet
t, j. obf. 119. 257. 158. a69.

(c) Duverney Exper. noftr. 384.

Cd) F.i!^er p. 636.

(e) J^ancif. de pefte bovilla .

(' ) Ltngguht mot. perift. p 107.

(g) Exper nofir. 359. 383. 392. 393.

Ch) Harvet gen.?r. anira. exerc. 67.

Cij Schvvairtz de vomit. p. a. p. 17. a8. 39.
fin. Sproegcl p. 4S Grevv p. n. Exper. noftr.
346. 3<5i. 364. 363. 371. 381. 409. Felix Exper,
1, I. 3. 4-

(k) Keniper .

(l) Idem Exper, noftr. ^76. m-

Cm) Exper. 379.

Cn) Schvvanz, Lavater enteroperiftole n 44.
Pag. & Bonioli p. 181. 182. Peyer obf. 23. FFep-
fer cicut. p. 399. 15!. Exper. noftr. 343, 348.
3^'f- 3'5- 356. 357- a-^J- 367« 36?- 370. 375-
378 386. 403. 407. 408 412. 413. 414. 415. 4l<5'
Felix Exp. 5. ad 12 SfhvvartK P- *'

Co) Du Hamel Hift. Acad. p. 69.

Cp) FFepfer p. 162. 199.

(q) Kemper de valv. p. 10. Peyer oh(. si. ^^/^s/»-
fer cicut p. i8j. 109. 151. 453. Espef. noftj.

346. 350. 353- 354. 360. 361. 37i- 373- 374- 381.
38S. 390. 391, 396. 398 401. 420. 421. pelix
Expsr. 13.

(r) De flalib. n. 13. in hernia umbilicali .

Cs) In Spigel. p 748. add, refp. ad exp. nov.
p- 77. vivifeft. p 41.5.

Ct) In femina apud Peyer gland inteft. p. 76,

(n) P. 347. cum inteftina elapfa eflent , fic
Ruffe Zod. Med. Ga!I. ij jun. pag. 124. 115.

Cvv) Obf anat. Chir. p. 71. 73.

(x') Hift. de r Acad. ann. 1699. hift. i.

(y) Phil, tranf n. 275. cum intcftina in pe£lus
adfcendiffent . Etiam in phii. tranf. n. 4(50. in
elapfis inteftinis .

(z) in puella anat. p. 68.

Ca) Si in eo aliquid ferium eft p. 39J. in
exomphalo nuper natas infantis .

Cb^ Eph. Nat. Cur, Dec. i. ann. 3. obf. 8. in
ano fecundario , penduloque colo .

Ch*) In omphalocele biblioth. anat. pag. 17.

(c) In progr ann. 1730.

Cd) Mem. de Chirurs; t. j. p, ^16.

Cd*) Sed. & cauf. morb. p. i. Epift. 31.

(e) Epk, Nat. Cur. vol. ic, obf. 4. & in ad-
not. anat. Adde nuper Seleft. oecon. I. n. 6, in.
ano etiam fecundario .

(f) Gener. anim exerc. 67.

(ff) Sed. & cauf. rr.orb. a. 53. 54.
Cg) N. 17. .ia-
(h) Irritab. p. 21.
(i) De raot. ^erift, ^6.

SECT. 11. INTESTINI TENUIS FUNCTIO. 215

quando inteftinum (^), aut certe languide moveri (/), & fponte a motu ad
quietem redire (m), etiam ad motum pigre fufcitari (w). Pierumque tamen
invenio, vivi animalis inteftina repere & volvi (0). Neque rarum eft, fpon-
te ex quiete ad motum redire (/>). Neque neceffe eft aerem admittere , ut
motus inteftini fufcitetur . Nam etiam in bene teftis inteftinis , aut per peri»
tonseum (^) integrum , aut certe per omentum ( r ) , aut per pedus apertum ,
integris omnibus abdominis tegumentis , & integro pariter diaphragmate , eum-
dem' reptatum obtinere video .

Sed neque neceffe eft , mortem animalis expedlart . Etfi enim utiquc ui-
teftina & in moriente beftia agitantur , & in mortua diu pergunt etiam va-
lidius moveri {s) , diutius faepe , quam cor ipfum (^) , faecefque & aperto
abdomine , expulerunt & in mortuo animale ( u ) , ipfoque de corpcre evulfa
pergunt moveri (yv) ; etfi etiam portiones inteftini de corpore avulfiE pariter
periftalticas agitantur (*•). _ . . .-

Non ideo non etiam in vivo & in animale integerrimo perinde , & vividif-
iime , fspe moventur .

Conjunge nunc omnium animalium confenfum , ut legem naturs agnofcas .

Etfi enim pifces, & quadrupeda ovipara, & aves aliquantq minori ad eum
motum .alacritate funt , tamen in iis omnibus & motum periftalticum & non-
nunquam valentem vidi (/). Quare ex analogia totius natur» , omniumque
animalium , etiam in homine , poft frequentes in eo ipfo iteratas adnotationes ,
jrede certe motus periftalticus inteftjni inter data phyfiologis recipitur.

Redte olim Ckero alvum adftringi dixitj& relaxari (t). Et fnnilia Caknus^
totaque fchola medica docuit {a).

§. XVL

(k) Exper. 344- 344*- 345- 3<5<5. 397- 399-40J.
404 405, 406. 411. in carnjbus , & fere ab opio
dato » Pag. Bonioli p. i8j.

(i) Wepfer cicut p. \6%. i<)7. Exper. nollr.
35>. 352- 371- Ita SchwaYtz. p. aS.

(m) Exper. 38S.

Cn) Exper. 371. 397. 359. 404. fec. Hagvenot
P- 357- 359.

(oD Exper. 343- 34<5. 347- 348. 349 330. 355-
35d. 357. 3S9. 360. 362. 363. 364. 365.367-370.
371. 383, 384. 386. 388, 394. 393. 417. 418 419.
Wepfer cicut. pag. 185. 190, ao9. a^i. 153.

(p) Esper. 409. Schwartz p. 4». Grew p. ji,
Langguth per plures hsras. Pag. Bonioli 1. c.

isO Exper. 368. 381. 391. 393. Felix Exp. 5.
Elfiuing mot, perilialtic. intefl. p. 3(5.

(r) Exper. 370.

(s) Caldan. p. 317. 335. Viginti quatuor a
morte ijoris Morgagn, Ep. 31. t. a. Sed morb.
add. Felix obf. 7- Schwartsi, psg. 35, 47, In
komins Iderj/ . Mir^agnus ,

(t) Exper. 353. 354. 371. 373. 374. 375. 377-
380. 381. 38X. 390. 391. 398. 416. 411- Jai^
Tulp^iui o^ervavit L II. cap. 41. tum WoodwaYd
1. c. Andres irril. p.i^. StahLx.\MOT.v.\al.l^l^epfer
cicut. p, 89. 179. 185. J91. 199. Faber 1. c. Fan-
son. 1. c. Drelincomt canicid. V, & alii .

(u) Exper. noftr. 367. 381. 388. 410« ^^"^}
theor. mot. FFepfer cicut. p. 151. as3' fe''-'*
Exper. 6.

(vv) Exper. 3<5S. 404. Sproeel p. 80. 81. 8».
VFooctvuard Supplement p. 76. add. Andrex 1. c.
Pag. Bonioli p. 181. 181. Fandelli Epift. II. p.
342. Felix Exper. i. i.

(x) .Exper. 411. 4'3' 4I4. 415' ^^g- Bonioll
p. 182. Schwenke hsematol. pag. 66. ex irrita-
tione .

(y) !n rana Exp. 399. 417- 418. 4'9. Pag. Ba-
niali pag. i8z. In anguilla Exper. 395« '" W^^^
obf. 157. 169. in pediculo phii. tranf. n. los»

(z) Nat. Deor. II. p. <5ca.

(a) Senmrs L, 3. c. 117«

2t^

£ I

XKIK I N T E S T r N

§0 XVI. Motus periJlaUkus fig^l-lathn . L Motus lndlbundus , Jive

•inceyti du^us,

Hoc motus genus pierumque offendimus (a), quando vivum animal incidr-
iTius, aut nuper morruum. i)jffi,cile eft defcripcu, etiam obfervatu ob muitos
&: contrarjos m.ocus difficile.

Videas totum inteftinorum agmen reptare , & varios fecundum du6lus at-
•trahi, & coafttingi paflim Cb), & laxari alibi (^*),& indurari viciffim (c)^
& dextrorfum duci a finiftris (rJ) ^ & viciffim a finiftris ad dextra trahi, & fur-
fum duci cum fua fsEce (e) & deorfum , & breviora reddi inteftina (/) &exten-
di, & antrorfum emergere (,?), & retrorfum fe abfcondere, & in fpiram fe
contorquere (/^), efteque pun<Sia contradi varia , & inconftantia,ut pars eadem,
qusE quievit, nunc moveatur, qua^ ftrida fuit, laxetur , modoque nodi fiane
(0, ex Gongeftis fiEcibus quas conftric^io moratur (/1), & viciffim evanefcant
(/), dum partes conftridse , qus nodum intercipiebant , propius ad fe invicem
adducuntur (m ) .

Manifefto fibras utriufque generis (n) agentes cernas,ut modo ex inteftinum.
reganr, qu^ longitudinem fequuntur (o), & fuam fedem inteftini decurtant ;
mcdo tranfverfs, qus in^eftinum ardiant & adftringunt (/>).

Alias utrumque genus fibrarum una (^) operatur, ut una & brevjus fiat
inteftinum, & arciius. JDum aguat ex fibrs ( r ) manifeftiores fiunt , & di-
ftindse .

Ad locum conftri6lurn inteftinum attrahi falet, & brevius fieri (^), & fuam
fecem eo mittere, «& furfum (t) 8c deorfum (^O. f^ars eadem conftricla anguloi
inteftmi ad fe trahit & dilitat (rf), brsvefque facic. Pars ultra attr^dlionem
diftenditur, & latior fit longierque (x).

(a") Defcripferunt eiim tno-turn Uelmonttus ,
■Glijfonius ventr. & inteft. p. 150. 151. 151. Fe-
iix pene in omnibus eKpcriment. AurivUliui Ijef.
-snot vermic. p. 4. Eenjamin. J-ehvvaHt:, de vo-
mitu & motu inteft P. 1. p. 55. Paganus & Bo-
»/0/* p. 181. In polypo Trembtey p. IJ4 In pe-
diculo Svvanjerdani ^^ jj. In animalculo micro-
fcopico Johloi tab. 6, t. 10, p. J4. 55. In ani=
male rotsfero ^aker employm. p. a94.

(b') Exper. 34<5. ^ifio. 361. 367. VVef^fer p. 171.
Schvvartz. p- 40-> Psgan. & Eonioii p. i&i. le Ca^,

(h^^ G. V. fvvieten P. j. p 240.

CO Exper, 388, Vl/'if^t:Y cicut.p 185. Schwant.
P- 3S.

(d) Exper. 343- 34<5. S'?^-

(e5 Exper. 356. 357. In ano fecimdario , per
«juartam ulnar partem inteftinum exibat, iterum"
que forbtbaturi Seleft cecoo. I. n. 6.

(f) Sci,vvattx, p. 40-

(g) Exper. 34d. 347.

(h) Exper. 347. le Cat 1 c Esper. 345. 349J
350. 360. -361, 177 389. Ifl pediculo Svvammer'
dam tab i. f (5.

(i) Sehvvanx p. 47.

(k) Exper, 360. 361.

(l) Exper. 389.

(m; EKper. 361,

■^n) Exper. 360. 395.

Co) Exper. 36'. 374.

(p) Exper. 348. ?74 395. Helmont,

(q) Exper. 40J. Vrtffer p. 1S5.

(r; Exper 5-74

(_s) Scbvvartz p. 40.

(t) Exper. 361 369. 377. Pagatii p 18 a. £*;»/=•
da»- p 316. Helmont.

(u) Schvvartj:^ p. 41. f^f^epfer 109. Caldani p,
316. 318 Pagani pag. i8j. Exper. 369. 377»
392. /« Ci»«.

(uf) Schvvartz ^. 41»

(x) idera p, 40.

SECT. IL INTESTrNT TENUtS FUNCTIO. \ 215

Aerem eadem (y), aut feces, inter duas ftridluras (^;> coliigunt ,fic intume-
fcunr, & paulo poft didudi anuli evanefcunt, & aer aufugit (a).

Aliquando tamen conftriaio fortior eft, & fascem repellit (^), aut aerem
(c)y ut incarceratus aer eflugium non reperiat (cf), & etiam a rnorte fasces m-
ter conftridi inteftini anguftum utrinqus anulum retineantur («).
Jncifa inteftina aiterne f^cem expeilunt , & reforbent ( <? ) .

^, XVII. A^Tgtus perljlahicus vems ^ qul deGrjwm ductt »

In- hac apparente confufione, ut in univerfo rerum mundanarum fvftemate ,
ordo tamen regnat optimus : & id ipfum, quod videtur admiftun* eiie contu^
lionis 7 id ad utilitatem animaiis fpeto . ,

Nempe ita pr^valet motus, qui deorfum , a ventriculoextremum mteitmum
cibum ducit, ut eam viam accuratealiquanto (^uidem ientius defcnbat , etfi con-
trarius motus refiftere videtur. ., ,. . „

Fes adeo vulgaris eft, ut vix msreatar exponi; Viderunt Cl, Yiri & peri-
ftaiticum motum & iter fscum in pedicuio (^), pulice (^), vermiculo culicis
(c), culice (^), polypo (e), animaie rotifero (/), verme aquatico (^), fquiila
ib), falmone (V): Tum in cuniculo {k)y equo (/)» glire (r/^), mure, cane (0),,
fele (/j). In homine denique (^).

Ab eo motu cibi deorfum promovetitur {r) , & fsces per extremum inte-
ftinum ejiciuntur (j), donee totum inteftinum inane {t) fit. Eadem ratsone
ea , quj2 inteftino continentur, per vulnera abfcilfi h aperti inteftini («) ex-

frimuatur. Vel certs congrf.2antur cibi m locum obftaculi (w) j quo^ i^P^:

^ ^ ra,ri

(y) Exper. 450. Pag= Boniofs p. 181. Pfe^fer

(z) Vel ciuas celblas Exper. 407.

^a) Esper. 410.

Cb) Sc.ifvvartii. Itj jleo phil. tranf. num. 47^.

(jc) Exper 377.

Cci) (^C^epfeT p. 199. B/^x obu 5. p. I.

(d) Ettmuller progr sd Schujier. eoaf. p. 109;

(e) Exper. 403. MeM. de Chir. 1 c

(al Hartfoeker 1. c. p. J9. pbi!. tranr n. loS^.
Ab ore ad anum phil. tranf- nvm. 2S4. Svvam'
merdam pa^. 77. Harvst gsner. p. »49*

(b) Phil. trar.C ibid.

Cc) Svvamr/ieYdam bjbl. p. 355?. tabj 51. f. 51
f^iam ut fsces expeJ.l9t,.

(d) Ucoke p. 186. obf, 144..

(e) tremhley p. 124.

(f) B«i5«»- p. 194.

(g) Bonnef infeftol. t. 5. pag, 14, phil. tratif.

B". 470.

Ch) Baktr eBipIc7S3nent. p. 357. ut et-iam fs-

ce? ejicialf.

Ci) Harder obf. 35« & >« noflri?.

Ck) Spyoegel pagin. 48'. Morgagn. fecl. moj-b.
PI. pag. 53' 54.. yye?fer. Schvvartz. • GrevV.

(1) !n ejus aniwalisinteftino jejuno L^«f«/". l.c

(nn) Kcmperc-

ro) F^^-sw^ ^onioli p. 181. I^refjer p. 199- «C»

(^O Ff^epfer p. 185. 309. &C.

(q) Mem. de Chir. I. c. Scc^

Cr) [^yipfer p. »99. 109. Helmont I. 6. Exper.
3'59. Schvvartz, p. 4«?.

Cs) In vermiculo culicis Svvamnterdam I. c. Iri'
fquilla Baker in lupo &C. p. 8i. ^7-

ft) Vacua & inflata in homine Kefkring obf,
%Q. in mure morttano Altman p. 107. quando
bieme effodiiiir ■

(a) y^/^/n. adnot, L. II. c. 8. Mem de Chir, I.c.

(,vv) Glohuli duri Schacbsr fed. int. mut. p 9.
SciVrhus Svvieten p, 819 ftriftura nephritics phiL
tranf flum, io^. Conf, pagin. au»

2i6 ^ l I B. XXIV. I N T E S T I N A,

rari nequit, ut ad fedem inteflini lilo conftritSam, ad inteflinum fe<£lum m

inorbo claufum (xf), aut a fomni diuturnitate (/), ut in urfo .

Eodem modo aerem fuum inteftina congregant, quacunque ftriflura eft.

Regnat enim motus periftalticus per totum inteftinum , in duodeno ( !^ ) j
jejuno, ileo, crailis demum inteftinis (a), quod alias confirmabitur.

Credas tamen, priorem partem inteftinorum aliquanto magis irritabiiem ef-
fe, vel experimentorum fide (^): vel etiam, quod minor certe in craffis fen-
fus fit. Fa^cem fiEtidam & figuratam toleraot, ventricuio & primo inteftino
intolerabikm .

Accurate vero inteftinum eontrahitur, non tantum ad tertiam partem (c),
mn unice, ut valvuls prominentes (d) m cavum inteftini defcendant , idque
occupent: Sed ut nullum omnino cavum (e) fuperfit, & afperrima (ei) & mi-
nutjftima ccrpora, fpinas pifcium (/) fecundum longitudinem progrefTae, acus
Hiajores (^) , minores (^), alia vana (I), ab ore ad anum defcendant. Etiam
qux ejufmodi corpora per urinse vias exiverunt (k*), ea per alvum defcendiffe;
inde ex re6lo inteftino in veficam veniffe, omnino probabile eft.

Iter totum cibi , quo tempore abfolvatur , non eft didlu faciliimum . In ho-
snine quidem fano quovis mane, ut expergifcit , alvus fe evacuat , & adeo
videtur intra vigefimam horam tantum fscum in redium intellinum colligi ,
quantum fufficit , ut alvus ad egerendum ftimuietur, & tantumdem fere quo-
tidie . Quare credas ,'intra eas 24. horas cibos ab ore ad anum promoveri ,
eftque id iter ientibus ( / ) connrmatum j quse poft id tem.poris fpatium de
alvo decefferunt . Vigelima quarta hora Wieriana illa acicula exivit . In ca-
pone (m) poft 24. horas, teffera a cane reddita eft (m\). Neque repugnant
itinera ciborum , qui de inteftino vulnerato prodieruat , diverfo quidem tem-

pore ;

(ji") Strlftura infuperabilis Ettmullev ad Schu-
fier Stnac. eff. de phyfiq. axin. 173 s« P- "P- ^*-
£uenot MejTi, de 1713.

(xf) Connatum vidlt Gliffon p. 405. arftiffi-
BTiiam Morgagn. II. Sed, p. 37.

(y) Roberg de urfo p. 13. & in cafu , qui dl-
«imus, fatui hominis , & apud Reneaume qujeft.
ined. p. i9- k. Santorin. ftoria d' un feto n. 57.
Mors a congeftis faeclbus in obflruftione rupti
refti inteftini Comm. Nor. ann. 1740. n. 38 Si-
milis hiftoria H. v. Hiert obf. p. 36. 37. Redi-
bunt ali» Se£l. IV,

(z) In cuniculo Schwartz n. 27. p. 40.

(?.) Se£l. IV.

(b) Schvvartz. Superior pars i^teftini fortius
movetur le Cai .

Cc) LoTY^ Journ. de Biedec. 1757. menf. Janv.

A 7. ad 3". Mazja. Infiit. ad mechan. p. 75.

qui non efi: sd manus .

i,d) Etfi ea contradio vera ed , &: a 100. ad
19. inteftmi caviim reducit Coxnm, ad Boerhaav.
t. >. p. 378.

(e) Exper. 367, &C-

A118.S. hordei Jourra, de med. t. ii.p.^ad.

Cf) Q.uales ipfe vidi in cbco inteftino conge-
flas . Adde Bikker ad verfionem fuam operis
Tijfottani p, 331. Spinam de re^o inteftino ck-
traxir .

(g) Acus crinalis devorata & per anum edufta
Birch t. a. p. 371. A£\m poft annuni cum de alv<s
exiit Rodd&r apud Alberti med !eg. obf. X.

(h) Acicuia in caci appendicala , funefto even-
tu Journ. de med. 1759 m. May Du2 aciculs
de ano exiverunt f[''ier p ic6. & multie Zod.
Med. Gall. 11. p. 88. Du£b acicul?e reftum inte-
ftlnum perforabant Hift.de l'Aczd, ann. '.17^-3.
p. 137 Scrotum perforabant Nouvelks de laRep.
des Letres ann. 1686. m. Nov & ani abfceffum
Ortefchi Diar. I. pag. 174. 175. add. Banholino
infolit. via» c. 15.

(k) Filum per urinam Dsfault de la pierre
p. rstS leg. 16;.

(k*) Qui acum per urinam reddidit Schurig
«hyiol. p. 194. 295. Stalfaart v.der Fl^irl \\. c.i%.

0) Tantum 21. horas Zimmermi^n p. s^- Ter-
tio demum die G, Cheyne fanit. infirm. p..i44o

(m) Redi efper, intorno le cofe natur. p. 31.

Cmt) Birch. U 4« V' 304»

J^£Cr. rr. INTESTINrTENUISFUNCTtO, . m

pore ; tamen ut a nona hora ad duodecimam ( n ) panis & caifO de vulner^
exirent ^ cum tanfien magna pars itineris fuperanda liapereflTet .

Celerirer quidem fiuida (?jt), aliqua & vtVit abfque mora hydrajgyrus («tt)*^
tum molliores cibi eo perveniebant ; horis duabus (o) ; etiam dimidia & quarta
hora (c't).

Contra oteofa longo tempore egebant , diebus tribus (p), quatuorve { p* )i
aiia iraflTa, infolir?. corpora die tertia {p^*) quinta (-7), oftava (r), fexta de-
mum hebdomade (j), menfe tertio if) & fexto («) de ano exi^ruQC Diuturtia
mala ab hyofcyami (emine retento (iw),

§. XVIII. Motus anttpertjlaltkus ,

In defcriptione motus incerti (^) jam tetigimus hoc geaus motus , in quo
inteftina ( ^ ) , aut contenta inteftini ( c ), furrum. contra ventriculum re»
deunt .

Ejus diredionis alicjua etiam cum perfefliiTimo motu periftaltico mifcela eft,
neque unquam ionge aut aer procedit, aut cibus, quin aliquo ufque retrorfuaii
redeant Xj^I) .

Neque animalia, in quibus periftaiticum motum diximus, funt abfque anti-
periftakico motu . fn homine idfra perinde apparuit , cui iateftinum ileum de
vuinere eminebat {e) .

Sic in pediculo manifeftus eft (f) motus antiperiftalticus, inque animale ro-
tifero ig)-, in culice {h) ^ in verme aquatico (/). In polypo cibus ex ventricu*
lo in brachia agitur, qu^ videntur cava elTe , & ex brachiis in ventriculam
conrrario irinere redit {k) . Locufta fpumaria aerem attrahit , & viciftim de
ano fpumam expeliit (/). Et dadtylus per caudam aquam. marinam reforbet, uC
ea ad os traducla lignum humedlet, quod comminuit (w).

HaUer Pbj^fwlcg. Tom, Vil , E e Seci

(n") Eph. Nat. Cur. Vol. X. obf. 4. Albin. l.c.
Hora tertia Hasn VIT. p. 167. 168. ex ileo .

Cnf) Pofi: femihoratn Moehius p. 198. phil.
tranf. n. 176.

(ntt) Heerf obfT p. 38. Alias tamen die demum
^uarto EIT. of Edimb. t. 6. Ed 4. p. 409.

(o) Eph. Wac. Cur. Vol. X. Alhin. 1. c.

(of) Phil. tranf. n. 176.

(p^ Eph Nat. Cur 1. c. Eiftula tertio di« pei*
anum dece-ffit f^f^orm Epift. 840. & globuli plura-
bei Rivin. & niimmi Helvvig obf. 61.

(p*) Etiam nummus Sterk Kindsrkrankh. t. 4.
p. 4<^4-

(p**) Fiftula deglutita BarthoHa. Cent. II.
faift. 59

Cq) Hift. de I' Acad. ann. 1751. n. i. num-
mus coronatus ma;or . Cerafa Btnninger Cent. 4.
obf. 65.

(r) Muralt Medic Gefch. n. 94,

Cs") Acus crinalis Birch 1. c. Omenti portio
Aiex. BenediB. L. XIX. c. 3. '

(t) Nuclei ceraforum copiofiores Mattget thcatr.

anat. p. i6g.

(u) Globulus, qui per os i-rruperat BarthoUnc
Hift. 13. Cent. 6.

(vv) Sanata expulfo . Journ. de tned. 17153. m,
Ju).

Ca3 P. i''" *I4' ilj«

(b) Ca.ldan. p. jkS.

Cc) Exu. noftr. s77- 4iO.

(d) Schvvartz. ?• 40< 4i- feqq- Zimr/ierr/sitn
p. 49-

Ce) Vl^epfer apud P^y^r I. c. Mem. de Chir. 1.
c. le Cai phil. tranf n. 460. Helr/iont 1 c. Selec^.
cecon. I. n. 6. in ano artificiali.

(f) Phil. tranf n. loi. Svvar»merdam bibi. p.
•pj. Uartfoeker 1. c. ^

(g) 5j;5fr empleym. p. 294., ' ,
(h) Hooke p. 186.

(i) Bonnet I. c.

Ck) Trembley p. IJ4.

(1) Journ. fav. ann. iv5gj. n, jl

Cki) ^alifneri offei^. inCorno alle brume p. 5?»

2i§ , ' ^ ^ ^- ^i^' T N T F S T r N A .

Serf etiam in rana motus uterque intertina agitat, ut fepe vidi , & m faU
nione ( « ) • Crocodilum cum fuis anguilis iateftini^ cibum credunt remove-
re ( »* ).

In quadrupedibur mofus retrogradus eft notifllmus ; vifas. in. cuniculo ( o ) ^
snure (p), cane (-7), vulpe 0-), ftle (j-) .

Verura hx pavvx funt hujus motus particulse . Etfi enim cedit forte robore
motui periftalrico ( f ), tamen perinde totam longitudinem inteftini percufrit,
& de ipfo ano f^Ecem per contraria coli , & tenuium inxeftinorum volumina in
ventriculum, porroque per os ipfum repellir.

In brutis animalibus hoc contrarium iter a fxcibus legitur , quoties intefti=
num aiicubi ligarum ( «^ ) f^eci infuperabile- obftaculum opponit . Aqua canis
vivi redo inteftino inje(fla ad pylorum penetravit («*).

In homine nimis etiam frequens malum eft ,, proprkimque & miferrimum
tiomen inter morbosnadum Orirur & ipfum plerumque ab obftaculo ( i ) ,
aut a compreffo in hernia inteftino (w), aut a fcirrhis comprimentibus (w*)
oc cancris inrernis & externis ( x ), a fiBcibus compaftis (**), a cibo indige-
^o (y)r a corporum durorum in aiiquod' i»teftinum incuneatione (t^) ; a fu-'
lceptione ( a ), quam^ continuO' expiicabimus ^; imeftini ;, a conftrida per fpaf-

mos

CnT HayJer I. c.

(n*'? H-iffel^uifl' I,. c. p. J95.

Co) M.iygagn: Sed. morb. ir. p-; tj. 54. G^-t^vu
5^ 11. Felix Exp>. u a. 4 Exg» naftn J47. 364.
3*5 5»-

(p) Exp. 377.

(q) ^Fcpfer p. a^i, 199. Pa^nnl Bonioli pag.
s8j. Expcr nfiftr. 345 336. 357. 369; 408.

(r} Du Hjmel p 69.

(s) Ssper. noftr. 346. j-;?. 354. ^69 4.10..

Ct) Alibi melius Pag Bonioli . Dionijl

(u) Haguenot dt ileo p. ^j-. J^cwar pa^. 11 9„
Ifil ann. 1735 LavaUr enteroperiilol; n. 44;

Cu*) Hnhs de Haen 8. c 5. p, i>j5. 615.

O) Volvukis a gyro co!i Blai obf. i. P I. A'
jnefenterio fpirals' infeflinum torquente, Mim.de
r Acad. de Berlin. XIV^. pagin.. 66.

(vv) Miitian. Cent. VI. obf; 70. Benevoli due
Telazioni , Schurig. J, e. Noiiv. de la Repub'. des
lett. ann-, 1686. m. Juillet. Ruj/feh obf. 91. &c.
iiaen rat. med. f^Thytt Efll of a Societ. at Edimb,
il. p.^ij6,

Cvv*0 A- colo contr.ifto cum fcirrhofo tumore
Soeibaave prax. II. p. 124. Add. Peterman. I «bf.
7. Vsridet p 657 A inemBrana coH in cavum
Produaa & ^landulis tribus tumefaais^ Hift. de
l^Acad, 172.7. okf 5. A fcirrhis die 7: j. 8. vo-
ffiitus Jvvieft;! t. a. p. 159. 3. p, 167,

Cx") HilHan. ]. obf. 61 So/fwj p. 94 R«/r«^
lab. glaQd.4. 4,0. a.{V. Htf/«. p 8(5. G. v^ Jvvierf^

I. c. & 2.'p 159; Vieuffent rep. a Ciirac. p. 741.
Firidet hon chyle pag. 6-; 5 637 Comm Lut*.
Nor ann. 1742. hebd. 45. Hi.l. de 1' Acad. 1717.
n. K.- Pet&rman- Dec f. obf. 7. adde- Fanton.
obC 1.

(x*) Dihhey obf. 17.

(y) Hslvvig Schacher pra?r ad Schufler .

(7.) Reneaume hern, p. US'- & qua;fl. p. I7-
Kaltfchraidt progr. ab ofTiCuliS' . Sic Bofehui p
a4. ci!m fcirrho!^ LofT. ' , ?, obf 11 A plobulis
jeneis deglutitis : A 5l'>l3'is plum-beis- inter val-
vulas ilei retentis Eph Nat. Cur VoL X. obf. 5.
A- nucleis devoratis Journ. med: 17^7- m Juill.

Ca) Riolan- in yalin^ p. 810 SchoMer insreC
inteff p 36. Bartholrn.Kp: Cent 4. p. 528.519,
D.m. Sinopei parerg. p. 7 5 phil' tranf n. 181.
Panarol. Pent. ob(, 50. Bartholin. Cent. 4. hr.fi,
47' Saviard p. 159. 160 F^eilf Progr. 4 r. 10.
Eph. Nat. Cur. Dec I. obf. 103. Breniie} Eph,
Nat. Cur Dec. 3, obl' 7: Stork ann. a. p. 164.
Eff. of Edin b. t, 5 p. a. p, ^7 Heuerman phyf.
3; p; 59'5 Heucher oper. p. 308. GHffon p 406.
/gfjfj' courfe- of an..tom. 2. p <5j. Ho.fje. obf p,
"36. '7. flfiftr".?''- Sed., ». pag 55. Cloffif^: iii.
Eam fere ilei caafam cffe . EfT of a Societ. at
Edimb a. pa?, ^^^S. tum^ R-jyfch obf. 9» & Thef.
1, ,\flr, a. n- 4 Thef 4. u 14 V: n. 34- Fabris,,
Rutisbac. pa^ 7»' ^>^lfe ingrefT inteft. p. la Nob-
nunqua«i' adinitik Mori^agnus fed. & «3i*f- niorb^
p. 5i.

SFCT. 71. INTESTINI TENUTS FUNCTTO = ^ ■: t 9

-irrns inteftini appendice ( a* ); ab eodem reduplicato Sc connatSs portioiribijs
(^•*): ab inteftinis totis ad peritonxum adnaris ( ^t ) : ,ab ileo cum colo cofi-
nexo , uc facci inde tiafcerentur { ai\ ) ; a llrido utcunque inreftino (($'}, ab
.inteftino redo impervio ( c ) ; a callo aliquo inteftinum artante {i^); ab irri-
tatjone fola & a vulnere ( e); ab inflammatione ( f ) & a 'Sangr^na < ^ ) in-
teftini ; «tiam ricinarum partium ( <?* )> a vi facchari faturni (^**), ab al/o
incertam ob caufam obftru6ia (/&>; a foio flatu refiftente ( / ), ^.uo coloa ple-
niftimum ^ffet .

RedduTitur autem mifero fpeflacalo, per vomirum ( <5 ), t^s narefque {I ) t
fzx olida (m), clyfteres (» ), ex fuo odore aut fapore noti <(?),& fuppofit*
glandes(/>).

Quare re6le dudum hunc motum Galenus iq) recepit , & ejus fcboia, cum-
43ue fluperi Cl. Viri confirmarunt (»').

Ut periftalticum motum , ita antipenftalficum ( ff ) CI. aliqui Viri Tejece»
.runr ^ & experimenta ad eum confirmanda fidla , vomirufque animaltum %
vin^is inteftinis «xcitatos , ita interpretati furtt^ ut intellinunai laecibus lon-

U*^ Ph''- tranf 47«. n. s-

(a**) Phil tranf n. 175.

(at) C.ofTv cbff. p. 118 119.

Catt Fabyit butshac p 7«.

(bl Da P»e de la S'novie . Ab cmftito T»%'T,
traijf. n. )t:. Sic Kiai-rig obf 14. cum ileon ab
on.ento flrangularetur , 8t cum ileo ab a^brupta
inteHini tiutclem ■psrte quafi a fune ccnftringfre-
tirr Albe^ti 'Med. !eg. 3. caf 40. Ab ileo per
proctffum vermiforrrem nrangnlafo Eff of a So-
ciec at Edimb. s. p 3/58^ AdH. Mem Chir. 3
p. 4^8 A coln angiiflato . 5/^j olif. 5 p 7.Ho?^
obff. pag. ai. De Wafw rat. med. 2. p 91 Uuffrh
obC -91. f. 73, Vfy-det boa chyTe p 6/1(5. phil
Iranf. num. 141. Ex gutris acidis Viridet bon
ehyle p. 131

(O ^»'»'<» Epift. a^ Haller p 17, Tanarol. Pen-
tec 1. obf. s. A calculo inteftinali Journ med.

(d) A dvfenteria vomitas omnium per oflo
annos Loefeke obff p. ^7.

Ce^ Inde vomitus phil. tranf. Vol. XLiy. p.
3<S. J7.

(f) Kerkring obf 41 Collins p. 379. 3''i. i?'o»
/^ff. p, 810. In valvula coH phil. tranf n. 3070
In lue boum oeconom Saml. nim. im.

(O -De Haew 1. c pag. 9;?. Pab^^ie. f ift. nafr.
feutisbac. p. 71. Rodder apud /llberti 01 f. ji.
.^^A;'»? !. c.

(g*) Uteri Pfl/?d in aphor. p. 190. A c lculo
«rinario Petetman ]. n 7.

(^**) Klaunig obf. 14.

(h) «ttf/ir volv. fang. ^/^mi Mec5. Leg. IIL

€»f. 49.

C») Doiion 'pof^ li-ii. vit vlniq.

(k) Panarol 1 -C. ^'■'Itni apijj Rfinefsrd J3r«
re?"'ft C VI. n. s. R;/y7i?/ .f Tfay coni. 79. B^r-
tholin. Cent H. liift. .i7- Ccilins p 471 Hjjwe»
fjof Pj/?.? io aphor. p. ^"8

(1) 'KLrunig. Thcner obff. p. irc. ce:onom.
Saml 1. c.

Cm") Panarclus ..Journ Mid. 17^". rfi. Juillet
& 17?'.

'n^ M.-ff*. de nr^dHut , HHiT. Cent. Vf.
obf. 10. Pletrrp. fuad. med. p. i,'". Mem de 1'
Arad. 1701 p. itj de Ha^n Rar. nie.1 F F. -,
83. 93» Tti^er a£>. labor. chi-m I ft de m.!ch'n,
funiJuft Sflfurfg chylol. p. -^j^^ A£>, W.?/'? i. c.
Koenrg litho^enes p ;. F. Lof°. 1. 3. obf. j. G.
V. ^vvieten j. p. 1(^7. Malvscjns col ett p. 61?',
Tf^oner obff p. i(5o Manget Bib'ioth. p. J04,
Chefelden pag ijg /?niwi7« mei. crit. C 4' Pfi«
rf//. C. T O^f. 17 Trioen obf p. 14 Kr^^en'^
obf. 3t. Fhiiet brn chvie p. S37. D-e^^fvfr.of/^
p 5^. Livafer enteroperift. num. 6. dt Haen h
c. de aqiia .

(o) Sapor 'H eo falis msrini ds Jlse^ ?, '^.ro^,
& fapor clyfltfris in ore Barthnl. Cent. 4. h.it.o?;
fo TVi sliirini M. de Cradih Diiweibroetk .

\i\) CoirtTa ■H hinp. morb. scut. 3 n jo. J^c.
Th.cDhilus Imx'''!';/^' c. 1 1. Lauren'. p. 30(7.
fsUffon. p. jo/i c. 15. cni plurimum debemu?

(r) Pfyf«- Eph Nat. Cur. Ccc. II. a^-n. 4 cbf,
100.

(i) R-chef^an apud Pefer X C. ff^-^f ?»!?« «e
'' o p. j6. »7. &Ce Senac. Eff. ann. ^rii p. i^?»

.210 L I B. XXIV. I N T E S T I N A .

^e ( ? ) plenum effet ad ufque ventriculum ( ^* ) , tunc demum vomitus na«

fceretur.

Verum homines hoc diro morbo enefli plerumque eam in Tjis inteftinis ple-
siitudinem non habent, & fola irritatione per anum facia, a clyftere nicotianae
vomitus excitatus legitur {u).

Neqiie bene dicitur, rarum effe fsces per os ( i;x; ) rejici , cujus morbi tot
sxempla produxerim . . . .

. j ■' §. XIX. EffeBus motus perijlaltki extus corifptcut ,

Infer mutationes a motu inteftinorum utroque fadas funt introfufceptio , ap-
pendix , revolutio , eredio. Liceat de iis mutationibus breviter dixiffe.

Sufcjpi dicitur inteftinum , quando pars ejus anguftior ( ^ ) , in ambeuntem
wndique proximi & iaxioris inteftini portionem ita fe fubit (^), ut fedio to-
tius cylindri duos femicirculos exterioris inteftini , cylindrum interioris inteftini,
i^ intervallura contineat inter utrumque inteftinum (c*).

.V, Incredibile videtur , & tamen cerco vifum eft , mefenterii portionem ad
tfes , ad quatuor (c), fex (^), oQ.o'{e), ad fpithamam (/),ad pedem {g)\
ad duas paimas ( ^* ) , ad tredecim ( ^ ), denique longam uncias inreftinuni
fequi , & mirifice ejus vafa extendi , & tamen nullani inflammationem ( i )
funervenire, aut fscum colledionem {k.) . Etfi enim Cl. Viri conftantes ( / )
fufceptiones, cum fixo in ea fede dolore ( w? ) , conjungi vjderunt , & cum
jnteftino connato ( m* ), cum vomitu ( n ), cum infiammatione ( o ) , cum
gangnrna ( /> ) , cum volvulo (^ ), & cum morte (r); etfi denique fidem non
j>eco CL aucfloribus-, nulium tamen unquam veftigium inflamimationis tot in
fufceptionibus inreftinorum vidi , neque in hominibus , in quorum cadaveribus
frequentiffimam vidi ( j" ), neque in aninialibus , Credam caufam gravem , ut

.'■■■■"' ve-

-Reu

(0 i^eF quinque S: fex pedes Mdguemt p. 56% (g*) Swef. n-nfcell. i. 10,

~ Ct'') Ser,ac !. c Haguenot Mem. de 1' Acad. (h) GlijTon. p. 49o-

,j^,,^ jj^, j^g. 559. (i) Non vidit Perev ^ nec Yslfe p. :2. nequt

' (u) -Mem. de Chlrurg. ed. in 8. t. 1. P. i. p. Edimh- ElT. l. c. Earder apiar. obf. 64. Eph.

., ■ " Nat Cur. Vol. 7 obf. 3. Ita fsepe fe reperire

\\v\ innes de ileo p. li. Ch^felden. Fificocrit. i. p. 133. Vater inte-ft. add,

(a) Peyer exerc. p. 85. Glijfon. Velfe pag, 9. IWo»^^^». Sed. & cauf. morb, i. p. 33.

ifwi». de ileo . Exp. noftr. 407. Ck) Z/wwfrjnj;; p, 31.

fb) Vide ut fufcepiio nafcatur Exp. 1^6-;. 418. Cl) Kv.hn. .

.jg« (m) Schoder ingreiT. inteii. pag- 36. Add. f;«//<r5

Cc*) Intefiinum inliar chirothecs reduplicaturti Thef. V, n. 34- ^

feabft Riolan. in f'W«>ig p. 810. Duplex fe in- (.m*) Edimb. Eff. ibio.

tef?inum convolvere, ut gladiuS irt vaginam re- C") Saviard. I c. Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann.

pofitus Bartholin. Eplft.' Cent. 4. p. 5^8. 519. l- Pbf. 103. Jenty, Morsagn. Sed. cauf. .uorb. 2.

Dnplicatum i\Ueilinum in fe ipfum retraftum p. 55- . .

Eph. Nat. Cur. tiec. I. ann. i. obf. 103. Co^ BrerJe!. Schrader obf. 9. _

■ (c) Ut ipfe vidi. -j ■ 'V' ■ " "^^^ Sinopeus parerg. p. 7j. >«*/ a. pagin. «f j.

(J) i^a Firicocritich. t. I. '' ■•.; Cq) 7^«''y- Riolan.&c. Heucher pag.joS. Heasr-

(e) Scbacber fit int mut. »»a« 3- P- 59'-

ii) Zvvinger. Kovem pollices iHQi Jentjf %. CO /^'»f/ i- a.- P- 204. EJimb. Eff. 1. c, Fo;i?<?a.

(>l-

'Htuerman

"(e) Edimb. Eff. (s) EUaffli €hsfiUin p. j5. ■ Kvyfih obf. 9.

SECT. IL INTESTINI TENUIS FUNGTIO. ^ ^2.1

.venenum (^, glandulas internas inteftiai detrahentcs (?.'), aliafve caufas rubfuif-
fe in iis , quos Cl. Viri defcribunt , cafibus , Et denique ,- ut alia mteftini par-
ticula , ita & hxc poteft inflammari , qux fufcepta eft ( 1 ) •

Flatus etiamimmifius celei-rime furceptionem difpellit (vv}yq\ix fponte etiam
in vivente beftia evanefcit (x). r r ^ n tt-j- •

Fit autem ab inteftino aut deorfum iilapfo (/) , aut furfum (?) . Vidi m
tenuil^us inteftinis ( ?* ) ; quiK pierumque ejus mali fedes eft ; vidi etiam la
colo (a), quod in redum inteftinum illapfum erat t Ex caeco m colon fufce-
pto Chr. Je^^tj' (a*) vidit . Ex ileo in colon per valvulam illapfum- mtefti-
num /. Benignus Winslcruv (b)\ ileon , cscum & appendiculam in colon fa-
icepta & mefenterium in pelvi Cl. CloSy (b*)\ demum in du61u choledocho
\c) fufceptionem alii . Eodem in cadavere etiam plures una fufceptione repe-

rias (d) . ? /■ -s

Vifa: funt in cane (0, cato zibethico, fimia (^), cuniculo (/^), rana (/). _
I-li ceterum videntur effe nodi (^), in quos veteres medici inteftinum m

Volvulo gyrari fcripferunt . • ,1

Prolapfus fere eodem modo fit , ut fufceptiq , tantum quod inteftmum nullum

fit , in quod protrufum redum , colonque recipiatur .

§. XX. ^ppendices (a),

Non perinde certum eft, quomodo nafcatur frequens hoc inteftini tenuis vi-
tium, neque enim nunc mihi eft opportunitas inquirendi , num mufculofa tuni-
ca in appendiceTi tranfeat , num vero rupta fit C i ) .

Nemoe plerumque, quantum vidi, in tenui inteftino ; inque ejus parte no-

vit-

f. 74. Thef. I. aff. a. n. 4. Thef. V, n. 34,Thef.
VH. n. ao. Thef. X. num 6a. Adverf. 3. n. 5.
Cur renov. n. 116. 175, Eif. of Edimb'. li p^.^j.
364. 299- ^■^''^ '^^ ^744- n 3. C volviilus abfque
colica ). Frequsnter in pueris Backer raadgeving

(0 Arfenico Zwinger Praf. ad WetfcY cicut.

(u) Hift. de 1' Acad. ann. 1709. n, la. ann.
3717. n. 5. Fieujfens reponf, a Chiyac. p. 141.
Manget. bibl. p. 166. add. Haguenot de ileo
P. 4'- 41-

(O Ilson in colon illapfum , &inveirfum Mem.
cit p 67.

Cw') Fontan. Facile deletur traf^ando Fabrit,
yrogr. ann. J759. etiam in vo\v\i\oMoYg.7gn.{.c,

(x) Exper. 407. 418.

(y) Schoder p. 17. Plemp. pag. liS. Sincpeus,
Kuhn de ileo. Brendel.

(z) Blas. Brandel.

(z*) lleon in colon Edimb. V. P, 2. p. 1(57,

(a) GHJfon p. 470, Heuerman I, c.

Ca«) Jentf II p. 63.

Cb) Apuji R.ens(iulme p. iq6. add. WsijJ prog?.

V. num. 10. & la Metrie obf. p. a(54«
Cb'J ObiT. p. izi.

(c) Blas L II. obf, 3.

Cd) Du3s H.ien II. p. I34- Tres Havder rate^
Brendel Dec. 3. obf. 7. Quatuor vel quinque
Ruyfch. Thef X. num. 6i. Q.uinque Zwingetf
Prsf, ad Wepfer. Sex Blas mifc. p a95- Septera
Bourdon p. 60. Multse IT<7/?J- convulf. p. 114=
DHodecim Per/f. Palfin II. p. 66.

Ce) Fontan. ad re/«/. p. 10.

(g) 5/(JX. mifc. p. 1S3'

(b) Exper. 407.

(i) Exper. 418, 418*.

(k) lEvolutio inteftini in infante Phil. tranf.
n. 181. Convolvulus C- Barthol. _ Cent. IV. hift.
47. Hogg. obir. p. \a 17. 21. Vidit tamen etiam
colon in ^yriim flexum Blafius p. i. obf. -;.

Ca) Habst jam Riolanus oper, p. loj. tum Uil"
dsmis , & Bartholinus adJ^f^orm Epift. ^^87.

(i) Ad appendices adde in ileo mcefliuo Journ.
Med. ann- 17(55, m. febr. In Cffio fecunda apj-ieji»
iis. vermiformis Medicus Beoh. Ji, 79. .

•212 ^ . ^'^ ^' ^^^^- I N T E S T f N A .

'^■nima in primis , .qu£E ileum (i^ ) .dicitur, valde frequens eft, inteftinum Timc
Cjuidem cylindrum fuum continuare , aliquando etiam ea parte foveam impref-
hm gerere ; inde vero appendicem brevem (c) , tuberculi iimilem exigere, lon-
giorem (^) fenfim, demum cylindricam, ut ipfum inteftinum efi:, ad redum
angulum de ileo exeuntem.

. Ssepe ejufmodi appendix in herniam ( e ) peritongei fubit , Sc fola comprl-
mitur , dum princeps inteftinum iiberum fupereft . Ita poteft .& gangm.a in-
tfftini ab hernia nafci , Sn tamen iter per inteftinum ad anum patere. Po«
teft etiam inteftini portio, nempe appendix , Tefecari ^ Sz. inteftiaum facile fa«
mri (f).

Valvulam quafi circumdudam vidit So«w/?j^o/«j (^) . Eft ubi plures ineoder]|f"
inteftino vifse funt {h).

Eft ubi re(fio (/') in inteftino apptndix apparuit , rariori fpedlaculo , inquc
xolo {k). Etiam in brutis aniraalibus reperiuntur (/).

Externa rmembrana in eo digitabulo eft , & nervea , & villofa , & glandul*
(w7j, & fiEX {n)\ nam de mufculofa tunica nihii .certi :habeo. Duae novs her«
niae ex illa |/I/e/?^rec'^/^/^n^ pullulabant (o) .

Apparct , laxata alicubi mufculofa ( p ) ^membrana , -aerem 8<. fecem , -a vi«
cinis fibris tranfverfis promotam , incumbere in hanc partem minus refiften-
tem ., ,maxime dum fimul inteftinum breve (<? ) fit , & duo ejus fines ad f«
invicem accedunt , «aque ,ad .fe invicem .comprimunt , qua inteftino conti-
nentur..

{§. 'XXI. ^Revdlutto ,

Ctfi omnino a natura aliena ha:c eft a61io , -neque locum habet , «ifi in dif-
fedlo inteftipo, brevibus taraen verbis iiceat tetigiffe, cujus utilitas iit aliqua
in chirurgicis, & in vulnetum fanatione jntelligenda.

Inteftinum vivi animalis difteflum non manet quale fuit, ut externa a me-
ienterio data membrana totum irrfiftinum inveftiat, Revolvitur continuo in-

t€=

Qi) R'olan> Vfeithrecht ■Ccmm. .Acad. Petrcfo
IV. p. a(53. Ruyfch. catal. rar. p. 141. .149. 170.
Thef. 7. n. 15- Thef. 4. f. 2. 3. cur rennvat.
BarthoUnus Acad. dcs Seienc ann. 1731. Hift. i.
Mem de 170J, p. 174. Mafenoehrl p. 6j, Eonaz.-
Z.oli Comm. Bonon. t. i. p. 1. Delius ad fuas
Amoenit. IL Prsf. Eph. N.?t. Cur. Cent. V. obf.
5. p. 1 Vylhorn in Heifter p. 915. pabric. progr.
ann. 1750. Eph. Nat. Cur Dec. l mat. 1. ohf.
»9. Cent. '8. obf. 50. Secu.ndiiin <«cuna inominai!:
.Fanton .obf

(c) Morgagn. ]. c.

(d) PcnJ comparat Bart^hoHnus : Conf, P'Feit-
hricht Tres uncias iongam phi|. tranf n. 476.
Q^uatuor poiiicum Gunz. hern. p. 6. c£l-o'digito=
TUm Cocchi apud Bensvoli .

(e^ Nicclai pbf 8. Rvyfch. Thef. 4. t^Vahber
de aneur, aort, p. S. Ainjmd phil. iraf-f. n. 443,

■Ffilhoom. p. 915. ^Jovgagn. Adv. 3 n. 9. Sed. &
cauf. morb i p. ■50 Benevoli due Telaz.

(f) Hift de fAcad. ann. ijii. n. 7,

CO L c.

(h) Dus /'<«£»' de paflion. colic. & iliaca. Tres

■RiolanUf .

CO Morg.'}gn. Adv. 3. p. 9. Initium in craflb
anteftino vidJE felfe p 4.

Ck"; Globofa appendix fub liene S.^jf/'. Dec. 3.
.obf. 9 AppendiceS in colo Heuerm.^in p. '>9i

(1) Conf Bresl. Saml. ann. 1721. m. Novembr.
p. S40. feqq.

(m) Acad. des Scienc. 1. C.

Cn : Meibom vaf. palpebr.

Co) F. I. 2.

(p) Externa Ruyfeh muf. p. 341» j

Cq) 5. k5. Conf. ftlft j». 9.

SECT. II INTESTINT TENtJrs FUNCTIO , . 22?

teftinum, & membrana inrima ,, five villofa^ r utrinque contra partem inteUini
integram redit ( ^ ), ur ipfa^ nunc villofa tunica extimve loco fit, & labia-ons
liumany cuticul». deftituta azmuletur : magis tamen- fe revolvit pars fupe-
rior ( ^ ). ....

Tegit autem hxc inteftini revoluti' particula anulum inteftini adftriaum, qm
fe^ioni utrinque provimus eft (c). r n.- -

Sin?Jiia fiunt in' inteftino a morte evulfo ( ^ ), & ia particula refeai mi^

ftini (O- • r j

Inrelligiturv quam facile humida (e') tunica intima, aliunde villofi^ad pen-
tonaeum, adve obvia vulneris labia adhaereat , & quam non fir difficile, uti ne-
que rarum eft, inteftinum ad latus adnatum per vulnus patere, novumque &
arrifitiofum anum pro* vero ano fubftitui (/) . Difficulter autem ad levem pe-
ritonaei mem.branam adh^refceret , fi- externa fua pariter glabra tunica oporceret-
confervere.

f„^ XXir. Motus peYlJlahkt moJus-o^

^umma^ tantum rerum' capita hadienus fumus fecuti , fupereft , ut eum modum
accuratius qusramus (^), quo cibus a ventriculo ad anum promovetur. Pone
vero ex venrriculo in- tenue inteftinum^ tradi. ^ „ . ,-

Contrahitur ventriculi finis five pylorus, propellit particulam cibi. Una in-
teftini duodeni initium ad pylorum accedit (6) & adducitur, ciboque advenienti
©ccurrit , aque eo accepto dilatatur,- Sc paulo poft a pyloro' recedit ( c ) .

Id ut fadlum eft , contrahitur {edes inteftini latiffima, & cibum_quidem
utrinque (^) difpellir , ut parcim verfus pylorum redeat, & partim verfus inte-
ftinum reftunr promoveatur . . .

Fars quar promovetur , pariter ab inteftini fede proxima reduda , & brevion
reddita excipitur, & quafi inviratur; Accepto cibo, fi craffiufcula fajx, vel aer
fuerir , nodus ( e > eo loco nafcetur,. infra fedem quas contrafta , 5c arda eft .
Eum nodum paulo poft contradum^ inteftinum- excequaf, dum fe, ut prius cibo,
aut aere exonerar (/) .

Qux cibi portio contra pylorum: rediit, ea' paulo poft a contrado inteftino
iterum deorfum promovetur.

QuiE progreffia eft j. a fecunda: particuia inteftini^ ardlata & Terfus pylorum

pro^

CaO Exper, noftV. 359. j«o, 37». 373< 578 4»®- p. 47- r /■

Conf Caidan, Exper. 34. t. 3» Memo fur ji'irn- (a) Esrpcrinientis meis" potlffimum uUis fum j

tabil: p. 249/ quorum partem ,- & tantum cdidi , quantum ad

Cb) Exper. 411. raturam irritabilem pertiaet , Addidi ex Cl.

(c) Exper. 359. 360. 4Jio- SfAirra/»ti"o aliqua 5 quem Ci. Virum tamen no5

Cd) Exper 41J. ubjque afitquor.-

Ce) Exper. 4H, (b) Sclivvavtz. ?• 4o. Hoc" motu^ reforbentur in-

Ce*> Exper. 359. Ut adliffirefcat HeuefmaWllll teftina , quando de vulneribus abdominis egreffa

p. 59s: funt . Mem. de" Chir, I. c.

Cf) Boucfiart^i. c. Rau Oraf. Proteclor Ga'-- [c) Srhwartz. ('■ihohkare >

reneeot Oper. I. p k)^,' Albiw adnot. L. II. c. (d)' fixper. 369. 377- 4iO-

8. Eph. Nat. Cur Vo!. X. obf. 4. Memoir. de (e) Exper 343- '330. 3S?« ^"5- Bonioli f, idi-^

Chirurs. I. c ie Cat phil tranf. n. 460 Leiden" (t) Exper. 389.
frofi Prcgr. ann. 1750. Schacher fit intsfi'. muv

^24 . L I B. XXIV. INTESTINA.

proniovetur, & verfus snum, minus tamen nunc ad pylorum {g) ^ccedlt. No

dum fupra coDtra61ionem facit {b).

Totum fepe inteftmura longe cum fece contetita aut adfcendit^aut defcendie
(/). Ir.ter duas contrndiones vicinas inteftinum attradum decurtatur ('*)»

Djfficilius {k) fuperaiitur anuli , quales in coIg funt , & anguli , adeo in teiiui
intefLino frequentes .

Hinc, potiffimum in coli utroque anulo , fsepe diutiifime aut aer reixfct, aut
(x^Ki qucd incommodum hypochondriacis notiffimum eft.

Dolores curforum. Cl. Vii- in plica panebat , qua duodenu^m fub mefenterio
■prodit (/).

Mechanifmus, quo plicas a cibo fuperantur, tamen idem eft, quem diximu^s»
Contra-6ii pars inteftini , eft quafi punc^um firmum ; ad id pundum inte-
ftinum curvum redit, & in reflitudinem exporrigitur (m) . Non unico id fit
tentamine , fed repetito ( w ), dum qusque coniradio pr.rticulam de angulo
inteftini demit , ut ade,o potiffimum inteftinoruiTi undulata figura iter cibi
moretur.

Ncn ita yero tenere oportet , ac fi uncia cibi ex ordine ( o ) a ventriculo
ad anum migraret . Intereedit quies ( p ) : & multa! ( g ) particulse inteftini
diftin61a3 ecdem. tempore hic & illic contrahuntur , & cibum promovent, dum
alia: laxantur , quiefcunt alise.

'Ut tamen ha difficultates fuperentur , & motus periftalticus admifto manife-
fto raotiii aTjtiperiftaltico pra^valeat, plufcul^ cauft fmt.

yentricuii robiir fuperat duodeni refiftentiam, & anulus tumentis inteftini_()^),
qui_ in ventricuium ducit, multo difficilius fuperatur, quam progredientis duo-
deni fllexio.

Et contra inteftini tenuis fsx ultimo in laxius ampliufque coion facile de-
ponitur , ut rivus in lacum foiet, vaivulaque coli , quam dicemus, admittit a
ventriculo' miffa , & renuit eadem f^eci reditum (.0 , qute a colo in ileum retro-
gredi rMtJtur .

Ita apparet , motiam periftalticum habere initium firmum in ventriculo, a
quo vcrfus anum cibum facilius ducat;, quam contra fieret , fi zb ano ad flo-
machuin redire niterettir,

Et habere icerum finem facilem decedenti frcci , i-etrogreffionem nullam .

Redum nvteftinum in aerem -non refrftentem fu^cem dimittit , quando fphirt-
^er fe remifit .

Gmnino tamen experimenta varia confentiunt , magis irritabilia effe prima
(?) inteftina, §c jn quoque inteftLno tajnen pars fuperior (^),quam inferior,

mo-

Cf,) Sihwiinz:'-^. 41. (n) Idem p. 42.

Ch) E/per. 361. (o) Ruffel l.c.

(i) EKptr. 335. 337. 333, 354. Eph. Nat. Cur, (p) P. 183.

Vcl. X J. c. Mem. de Chir- 1. c, (q) ^chvvr.rtz. p, 4S. Exper. noiir. 34<5, 35s,

Ci*l f.sper. p, 3ti. 389.

(k) Sckvvavt!:, p, 41. Cr) P ^^^'

[l) Gy.aaJ y^v.cr. p. ii6. £tiam in e&ne ad fe- CO S 3.

dem inferti dudus choledochi mcra ccovpar. (.t) P 116.

ianac. p \6. (^u) Eph. 'Nat, Cur. Dec, l.c.ie Cat ib. Aihin,

(m) Schvvm!Z, p. 41. 42. ;bid. p.'37.

SECr. 11 INTESTrNI TENUrS FUNCTfO. 525

WiobI!ror eft , 8c motus periflalticus omnibus comparatis deorfum for-
tior ('vu). ...

Cum ergo fuperior pars inteftini omnibus Gomputatis facilius conftringafur ,
inferior mmus fortiter, atque cedat adeo advenienti aeri,aut cibo, fiet utique,
ut poft multas librationes & ofcillationes tandem omnis. motus fscis & aeris ia
re61i inteftini finem ducat . Quare uti ftimuius vehem^ntior & obftaculum mo-
tum «ptciftalricum invertit , ita fponte reftituitur idem, remoto ©bftacuio. Ster-
coris vomitus, aperto ventre, folutus ivv*) eft.

Contradiones & prolongationes alternas intra dimidium rainutum fibi fucce*
«lere lego (at), nullo meo experimento : neque fere fidem adhibeo perpetuas
inenfurae. Quies enim nonnunquam intercedit;, .& funt contra£lionum celerita-
£es, ut irritationes (j'),.

§. XXIII. Jntemce mutathnes a motu perijlaltko faBa,

Tn contraflione int^ftini, Jumen ejus diminuitur , aque fibris carneis nervs-
fa & villofa tunica intra cavum inteftinum adigirur , ut profundius intra maf-
fam cibariam valvuJas fe immittant , feque chylo admoveant ( ^ ) . Id in ano
artificiali etiam in colo manifeftum fuir ( a^ ) . Una emun(3g gjandula? , &
compTefta vafcula exhalantia , fudorem mucumque effundant (/_),. Eas muci
& humoris effufiones funt , ut irritationes , & a fale infperfo vidi in viva? fe-
Hiinffi elapfo colo inteftino , mucum cum fpuma de villofa tunica prodire,
qualem animalium inteftina irritata fundunr , &: qualis a purgantibus medica-
irientis fequitiir . A fale ex pica fumto diarrhtsa biliofa (c). Etiam fanguini
injedus liquor irritans humorem de int-eftino prolicit . Tenuis de ano liquor
fiuxit , cum gummi gutts in axillarem venam injeQum fuiffet («') . Etiam
a viper^ caudifonje morfu (e) j ^ ab infperfo in vulnus cutis arfenico, intifti-
na, ut vidi, inflammantur.

Villos <iuod attinet , ii (/), tit totum inteftinum in contradione , compri-
muntur, fuumique chylum tradiint vafculo ladeo proximo, porroque cum val-
vula" reditum negent, verftis duiSum thoraci-cum ig) pergunt urger^, etiam pee
experimenta. Cfedibile eft, ut humor exhalans de ampulla expriraitur, ita &
chyli particulam proximam exitui .

Viciftim laxato inteftino villos diduci videmus {h)^ ut totum inteftinum am-
plius fit, & a fe invicem recedere, & fanguinem in yillos laxatos irruere , ut
rubeant magis ; ita liquorem tenuem chylo mifceri (0 , chylum vero in diJata-
tam nunc ampuliam recipi {k) .

Credas etiam motum fanguinis per vafcula inteftini ea contra<5iione accele?
Haller Phyfiolog, Tom. VIL F f ran ,

Cvv) Paga». Bontoli f. i8i. Dhnif, pag. 191. Mem. de Chir. Leidenjrnfi de voivulo.

(vv*) Pafia in aphor. p. s8. qui non eft ad (O Zircut prax. admirab. obf. izo,

manus. (d^ Birch t. 4. p i°?-

Cx) Mem. de Chir. Lieherkuhn p, ai. n. 17, Ce") Ranhy -^hW. tranf n. 401.

& ttiam celerius Idem ibid. (f) Lhberkthn p. »4.

(y) Lieberkuhn ibid. (g) Idem ibid. p. aj- aiS.

(a) Brunner duoden, p. 58. Ch) P ^z feqq-

(a*) Swieten p. 334. (i) P. 5 3- ,

(b) Experimenta 371. 378. 403. le Cat l c. C^) P. »»■ sd Bmnner duoaen, ?. jJ

22^ L 1 B. XXJK INTESTINA.

rari Varjcofa vafa fuerunt, cum morbus pidiavicus inteftinorum motum peri-

ftakicum deftruxiffet (k*).

^P colo- eiapfo aJiqua alia Fegimus adnotata fuiffe . Cum a tufficula de vulne-
re inreftJHum exprimeretur , tumuiflfe idem , rubuiffej quafi erigeretur (/), &
viciflim rerradum pallidum fuiffe 8c flaccidum.

Credas fias vicifTicudines fadlas effe a fanguine in expulfum intei^inum per
eafdem vires comprimentes impulfo , ut finis liber fanguine turgeret (^-j .
'^^Addiderunt alii , papillas (m) adfuiffe , quse , applicato vino, exfereremur &
erigerentur.

HxCy cum plus femel in nofodochio Bernenfi cubitaleni coll inverfi per
anum elapfi pr.rr<=m contemplarer , equidem non vidi , perpetuumque potius vil-
lofp tunicjE faturarum ruborem Villi equidem ei inteftino vix ulli, certenulli
xnihi vifi funt . Ci. Virorumvifa non refutOjfed prelTionis effedlumja breviori
Hiteftino credo evidentiorem efle..

§:.. XXIV» Caufie motus perijlaltki , Irritatio-.

Motus quidem inteftinorunr eft ex genere infito (^), cum & a morte fu-
perfit (^), & in fruftis incifi inteftini (c) de corpore late remotis ; cum exi-
guus inteftini craffi fenfus fuerit cum motu valido (^) : cum denique firmiiTirae
a ftimulo inreftinum conftringatur : horao vero , cui elapfum eft inteftinum ,
cum fuis fibris tranfverfis ad^motum aptifTimum fi accefferit ftimulus, tamen
&. ipfum inteftinum voluntatis" fus imperio' neque expellere de abdomine, he-
^ue refumere, neque contrahere pofTit, ut fsex confineatur (e), ea parte inte-
fbmi qu^ oculis fubjicitur : cuni denique , qui alvo funt obflruda, nullo fu(7
conatu eam levare poffint.

Quare quiefcunt inteftina, quandb abfque ftimulo funt, ut incifis in anima-
libus /reqnens eft . Quiefcunt ab inedia , ut ipfe vidi & CI. Lkberkuhn ( f) ,
tum in animalibus dormientibus (^), neque enim alias (^), urfus fuum fom-
sium quiete caperet, quem dolor ab irritato redo inteftino follicitaret ,- fi m.o
tus periftaiticus cibum per hibernam quietem perinde promoveret . Quiefcunt
£tiam_ inteftina oleo ebfita , eaque videtur caufa efTe , quare' adeo tardum (/)
pinguium fit per inreftinum ker (k) . Sopiunt enim: irritabilem inteftini na-
iurarrr . (Juiefcere etiam credo m febribus acutis , a peculiari corruptione in
primis viis nata ,- putredinofa forte , qus' irritabilitatem inteftini ( / ) deftruit.
Quare pkrofque gravilBmos moi;bos &- maligfios , ut nunc coram in peftifera

putri"

<k*) Trcncbin. p. 119. (f-^ p_ j,^

CD Al^in. pag. 3^3. 34 Leidenfro/f volv. Eph. (g) L. XVlTo p. 413.

f\^T^'^' ^°-' ^" ^^"^' ^^ '^^"' ^' ^' °^^- *' ^^) ^^^ abfque motu periHahlcc BHleyfleom

K.I) |ntefiin) laceffiti motus magtjus fiebat: cum; Jantlancls diur. fang p. 15. ad FieUjhom lappar-

parvo fenfu Leidenfroft de volvul. nes Biorfang . Qiiare redet5i:ite vere primus urfo

Y^^^ Letaer.frofl „ labor eft , inteftina vacaare .

' \ ik-j^^ ^' **3' ~ ^^^ Adeps poft quatuordechn menfes demum

Ya>. r-j r a tisfim Tulp-. lil. C. l8.

p; Leidenfroft . Schacher fit. Int. mut, O) Qji tuent i' efprit vital. ^enaei eft phrafis,

_ \ij Igf? vidi 5 & jo Ijteris coH&rsisvlt CL cujus eadsm eft frgaificatio . Principiuo» nempe

^*"""'- motus exftinguit.

SFCT Jl TNTESTTNI TENtllS FUNCTIO. 12:7

tiutrida febre video, iu2u]amus,dum mature acidis potiffimum & alvum tamea
laxantibus medicamentis eam farra^inem educlmus. Et ec^o nunquam febre acu-
ta fum tentatus, (ed paffus fum plurimas, miliarem, eryfipeiaceas duas -, alias
fynochas multas, quin alvus pridie officio defuerit. Ab opio nor. fe«iper mo-
tus periftalticus fupprimitur (w), forte quod aut dofis cani non fufficiat , robii-
ftiffimi inteftini animali , aut quod eius veneni vis m ventricuio frada fuent
(n^.^f-Jumbi infeufta vis videtur motum periftaiticum abolere . Wam in coiica
pidonum vix uiio medlcamento aivus aperiri poteft (0) . - ,/.

Stimuius inteftinorum pene perpetuus aer ( /) ) eft , quo fere femper inte-
ftina plena reperimus , quando cibo funt vacua . Eum & deaiunvmius , «
cibi generarunt : quorum ille elatere fuo inteftmum diftendit .& irritat , ilte
prsterea acrimonia aiiqua inteftino moieftus effe videtur, quam Tiabet . ex ci-
bis , ex quibus genitus eft , fiquidera ad refpirandum meptum efte conltat (7;.
Oftendimus autem aiias , quam fit aer ad excitandum motum tuborum cavo-
rum (K)idoneiis. . «• j-n. j- f

Aiter ftimulus cibus eft , quando vel mole fua inteftinum diftendit , vel
edito aere , vel acrimonia aiiqua foilidtat . Plena cibo mteftina ad motutn
alacriora funt (j). - o j rr- j

Tertium locum biiis (0 obtinet , cyftica potiffimura , acns , & ad lulcitandura

inteftini motum perapta. „ . .

Horum uterque ftimuius non eft perpetuus, & tunc m primis motum peri-
ftaiticura ciet, quando nuper pafti fumu«.

Reiiqui ftimuii babent aiiquid morbofi,& pr^ter naturam fe a<imilcent,

Eo vermes refero, frequentes quidem "humani inteftmi tiofpites , quos credas
vehementer inteftinum irritare (f*), fjquidem plus femel eos erolo inteltino m
cavum abdomen elapfos vidi . ^.

Eo etiam acria medicamenta pertlnent, qus, quod alvum ducant^, purgan.ia
dicuntur, & qute pierumque per tenuem eoidermidem nudos inteftini nerv'OS
follicitant {u), vt inteftinum ad conrraaionem ftimuletur (^'v) & contentalua
expeliat (tv*) ; & una humorem exfudantem, & mucum alliciunt,qui enormi
copia per acria medicamenta educitur, vuiso fhleqmaqoga (^)- ., '

Non dubium enim eft , agere , ut fal foiet aut jalapa {y) nudato inteltino
infperfa, quorum utrumque'& motum valent^m ciet , & mucum facit de yil-
iofa tunica pluere , & ex naturs benis^niffimo inftituto nimram alioquin irrita-
tos nervos folatur. Ceterum non omnia tamen acria alvum ducunt^^etfi omnia
motum periftalticum (^) au^ent, etiam extus ad cutem admota (^ ). Viden-
tur aliqua ita ftringere inteftina, ut potius motum futtiaminent {a).

F f s *^o

(ml Exper. 397. 399- 404. 40?. 406. 4". nam ventncu!us & inteflina ^pS aqu^ vit^ abuT^

Cn) S Exper 398. 400 409 inflarrmantur mmlci de abfccfl. mefentcr.

Co5 Huxham colic. damnon. p. 2(5. Tronthin (y') !•« Cat .

colic. pia. p, 61. Cvv*l P. =15-

frl L 4 p. 311. ' 2tr. vide p. 215-

(t*) Ab iis epidemica tnortes ^ativages clafl-. per. 39^. 407. tum a "'''«'^«J'^.^- *^J-

jnotb. p. 177. . W E^Pef- 377. i-ori. SNe^j» p. 91.
(u) Zimmerman p. 3», Tenera funt inteftina,

21?! ^ L I B. XXm r N T E S T r N x4[ .

Eo abiincfrus 5utem hic humor affluir , quo aerjora funt purgantia ; magls
£deo a jalapa, minus a.fenna (/;').

Eft equidem vis purgan.s medicamentorum omnino in rafione irritabilitatis
jnteftini . ^Hinc in quibufdam tempsramentis & genribus ( c ) muho maiores
dofej requiruntur, & ftint , quorum alvum nulium pharmacura emoveat (t*),
Fuit qui gc?mmi guttas drachmam ferret ( <'/ ) , 8< euphorbii ( <3'* ) , 8< fcam-
aionei drachma non moveretur (r^^**). Qui aloes frufta magna ab^ue^t-^urga-
tione devorabat (ej. " '

Ex mera debifitate alvus 14. diebqs nonnunquam ceffavit (e*), & ex vulne-
re cerebri alvum ftipatam fuiffe lego (e** ^j. & demum inteftina paralytica , fea
una abfque dolore infiammata (ef).

De eqisis diximus (/) , quantas dofes poftulent.

Nempe & nervi minus fenfiles efTe poflfunt , 8t epidermis nervo injedla
©raflior .

Hmc alii homines contrarias ob caufas a parcilTn-na dofi , & ab innocentibus
etiam eibis alvum laxnm patfuntur (^).

_ ExGitata aurem irritatio ^ quoties major eftr, totam ex uno loco inteftlnum
m locietatem motus excitat . Fumo tabaci vomitum excitatum citavi (/j) &i
aqvx cliftere (/6*) ; five nunc fibr<E mufculares inteftinorum vicinas fibras ob
conjur.dionem cellulofam attrahant (/) , & motus ab una tranfeat ad o.mnes
Z3ve per nervos irritatio propagetur . De nervis fere eredas , quod fortior quxf
cunque inreftini irritatio (k) ^ integri adhuc cordis motum fufcitet . Id phje*-
fiomenon ad Ghylum per dudum thoracicum in cor lapfum relatum eft . Cum
tAwe.n & alis quascunque irritationes (/) , & frigoris vis concutiens (m) fi-
mnn facianr ,, videntur- aervos undiqus connexos in confenfum cieri, qui de*
inum ipfum cor ad motum revocat , etfi experimentai hic natura: miracuLa noa
poliunt jmitari (n).

Huc pertinere videtur, quod a cibo manifefto calefcamus, pulfufque deceni.

KJ '" "^'P"^® primo idiibus augeatur (n") & una fortior fiat (n*").

Null^ hic mentis partes effe poffun-t, cum irritatio qusecunque & a morte ,
©c jn evuifo inteftino, & jn ejus particuiis nata, fimiles motus excitet . Si e:5
m&za. imaginationc aivLis laxata fuit (0) ,, pertinet id phi£nomenoa ad. idearum

■ ' aifo-*

Cc) Anglis dofes majores phil. tranf. n. ait.
I5e Curonibus & Ruffis L. i8. pag. j';^. i6q.

Cc*l In homine alv© maxime obflrufta Eph.
l»J^at,' Cur B«. I. ann. i. obf. 98: Femin:v, qug?
miillo phartnaco pargaretur Loefecke Arzneymitt.

(rl) Pf-chlin. purg. p, 51.

(d j Hift. de 1' Acad. 1703. p. 51.

f fi**) L. a Capoa incertezza de'medieanj. p;97»
M^^anta methoci. p. a6i.

ee) Jpic.el cauf p!. L. IL c. 13.

Cd") Clojfy p. lij,

Ce**) Biancaard Jaarregift. Cent. VIL n. 84.

<et) Morgagn. Sed cauf II. p. 14. 15.

.y ^ \' "IX. p. ic8s & boves hepatis anti'To-
mi UMCism & ftx drachjT.as leruKt Maufbm iup

vacc. Tirhins;.

(g,) Schelha-mraev phyfiblog. ^. 430. A' melle
rofaceo & fyrupo folutivo per liypercatharfin ene^
£ti excmpla babet Cajiell Chryfop. p. aS.

(h> P. 110.

(h") P. ai8.

(i^) L. XI. p. 319,,

(k) L. 8. p. 167.

(I) lb';d.

Cm) Bcsrbsave II, Prsleft.
Sfdenham variol. regul. ann.

(n) L. IV. p. 317.

(n*) Ibid.

(a**> Rchinfon Eflays H.
lucubr. II. p. 13.

(.0) L, XVll,

p. 503. 5og. Cosf.
1667. feqq.

p. 419. SmtanslU

SECT. TL rNTESTlNl TENUIS FUNCTTO; . . • ^

affociationem . Si terror alvum aut laxavit , aut aliquando per triduura (^o* )
ccnftipavit ; fi ira & indignatio appetirum 6c coflionem cibi opprimit ( o ) j
id pertinet ad involuntariam affe6luum animi fequelam (p)._
- Et cum , demta irritarione , inteftinum quiefcat , a ftimuro ejas monim
©maem elfe perfuademur (^).

,^, %.Y.XV,Cattfaeffi.cienshteJlinorummotus^

NlBil habet obfcuri . Fihraz funt tranfverfs (a) & lori?3;a3 (5) . _

Princeps eft officium tranfverfarum . Hae faciunt illas a ftimulo contraClid-
"nes (c), quss funt totiu? motus periftaltici fcaturioines (^) ; esdem cibum pro»
jnovent sd deftinatum locum . Esedem mucum affundunt {e) .

Faciunt etiam ba^enus antiperiftakicum motura, eumque perpetuum ,quamlo
e-aufa conftr"aionis tanta eft , ut ab ea follicitata inteftina facilius cibum icC-
cemque fbrfum asant ( f ), quam ftri£luram fjperent. Ponderls enim m tanta
Gonfufione alternarum plicarum nulla vis eft .

Fundamentum prsbent ea:dem fibris longis ( .^ ) j a^ ^iuod fe coHtrahant »
l^ufceptionem (h) faciunt , tum ar^ando inteftinum , tum protrudendo ; ut ia
alteram , vicinam ,- laxiorem pafticulam fubeat .

Faciunt appendices (/) , dum faeces in debilem fedem inteftini premunt , ^

Expellunt inteftinum itt artificiali ano (/*"): in revoJutione ik) contrahunt iri-
teftinum , & anulum faciunt, qui defcendit, ut partem ultra anulum forbeat ,
eaque , tamquam diademate, cingatur . Neque enim video , ut poftit extremus
inteftini liberque finis effe longis fibris pro pundo fixo". . , . ,-^

Fackint denique ea omnia, qus a^ contrado inteftino initus nafci diximus (i)
phacnome-na, ehyJumque propellunfr.

Fibrae longts inteftinum brevius ( m ) reddunt , & contra partem eontraagm
ducunt , fic obviam eunt cibo. Inter nodos inteftini faecem coacervant ( n ) .
Exphnant (^ ) exdem angulos inteftihi , nodofque , poftquam conftri6Jio abla-^
fa eft. Curvum enim inteftinum , dam breviores' fiunt, neceflTario re6lum fa*
ciunr. Villos diducunt (/>), Sa laxant , ut in ampullam chylus fubire poffic.

Nolo repetere, inrerfedionibus tendineis inteftinorum fibras non egere, cum
vere breves fint , & quse una videtur, multis conftet ex ordine ad iatus de-
tortis {<?)' , ' a.

Utriufque generis fibrarum motus p.oteft diftin6lis fieri temporibus (r^^j.poteft
iifdem (j-) =

f; XXVI.

(O'*") Hift' dts Voys^" L. X!T. p. <J9; (S) f. to: ., . \

f,o*'') Etiam in marte aaimale , ut GeudcYus (i*) Henkel Saml. 8. cum ileon per ofllum coli

vidit ferment. p; f6. ut poft 48. hol-as Cibi non jnverfum exiret .

digefli eiTent. {\t) Exper. sio. &c.

fp) Ibid. (1) §.19.

{^ Coiit Curncse d!fp,' (m) Exper. 374. Hakt & GUffon^- )

(a) P. 169: ' (n) Ekper. 363. ;) '

(b) P. 167.- ^ Co) §• ai-
Cc) § n. ' (;)) P. 215-

Cci) ilbid.' fq") p; i/Jg. ...

(O §• ^^' (r) Exper. 39(5. Chyfne pli'il. p-r-inc. of RiJtg'

(f) liid.' p. ^^y. Beffe ana!. I. p. 194.

Cg) P. aJ4f fi) Exper. 403 & fupra Ludwig n. 405.

(^) §• IV. ■ ■ ' . . . ;

:230 Z I B. XXIV, I N T E S T I H A;

§. XXVI. Uttlttas hujus motus,

Magmm effe ftatim intelligitur, fi quidem is -motus per «>mne animaliMm
■genus dommatur ( a ), latiufque adeo patet, quam cordis poteftas , cum m
poljpis fit ahifque beftiolis, quibus nullum cor eft.

£t primo cibum per .omnia inteftinonim ftadia ducit ;in :exedranH"^oIus
omnmo \b).

Demde, etfi mitis eft , cibum tamen comminuit, magis quam in ventricu-
lo, cum mteftina ardiiftime {c) conftringantur, fintque longiffima, eamque adeo
adtjonem diu experiantur. "Hinc & ooium, & plumbum , qua: motum periftal-
ticum delent, cibos reddunt crudos (c*) .

Bilem ergo, abfque tritu non facile fe cum aqua &: oleo concili^turam ,cum
utroque elemento fubigendo mifcet id): xibariam Duitfm conterit, ut in mu-
cum elaboret {e) .

. Valvulas intra .caveam inteftini educit ( f ) , ut & paulum , quantum finit
jnteibni Qffida, cibum fuhigat ; & in primis ofcula ^reforbentia (^) mediam itt
iiiaifam .alimenti mtroducat .

^l^';'^"'?^ ^ ?"ecipit (/^), & promovet (0, etiam in mefenterium.

Obducit acribus, afperi/que cibis mucum (^), aquulamve, doloris remedium^j
oc caiculorum ita generarlonem , etfi non femper, plerumque tamen impedit ,
& reddit mfrequentem _(/).,

Motus antiperiftaitici , etfi videtur naturs deftinato lini obftare , tamen
lumma eft utilitas ; ab eo enim mora nafcitur , ut lentius multo cibusiter
iuurn defcribat ; plus patiatur tritus ; plus admifti recipiat humoris humani ;
diutius bilis vim folventem experiatur : reforptioni fucci alibilis diutius fe
ofterat. '•

Eadem quidem haftenus longi inteftini ubique vis eft, Quare eo pra?fidio
narura femper eft ufi , quoties' animal ficco & difficili cibo uritur , ut in ru-
mmantjbus. Inter aves, ni fallor, Jongiffima inteftina gailo miOntano funt {m)\
led ei vidus ex erica eft .

Ita, ut dura fint ftrnmina , molliuntur tamen & in pultem abeunt: & minori
viyjtur, &r',dulcia omnia, carnque fuaviffima , & mire lac nafcunrur. In equo
debiles mufcuiofss fibrs inteftinorum & ventriculi , & minima vis codionis ,
hjnc cruda fere ad alvo egerit (w).

Qu^ vero anjmaha fucculenriori cibo utunrur, carnivora nempe, ea brevius
habent inteftinum , ex ipfo forte naturs inftituto, ut celerius , digefto cibo ^
faraes promtior redeat , cogatque ,ea animalia deftinatam a fummo rerum
Modevatove prsedam quarere.

Subvenit aliquantum motus.antiperiftalticus. ""^

Etiani in homine (<?) breve inteftinum famero fecit perpetuam , cum fietidis
fluicjifque fa^cibus , quas .breve inteftiuum :malignius exhaufifiCet .

■» ..-.: .2 -ir, ^ ■ - In

f V /• ^°7. • (!) Ibid.

(c; §.17

^■^^ 5- 17. (k) p. ai;.

(c^) De oplo L. XIX p. 175. -de -faccharo fa- (1) Sea. IV.

turn^ WUefeld venen. p. ,7, (m) ^iH^in. tab. i. 11.

Cri; P. 206, &C. ^n) Bertin. Mefn, de 174;?. f. i<f.

yA ^' 7" Co) Cours d' anat. p. iqo. & ^ihn. fam. ca»

f/) f. .'^3. ' ■ jiin. n. II.

(g) ii>id.

J-ECr. J/. INTFSTINl TENUIS FUNCTIO". 23 1

Tn^ graculo bohernico ( /> ) , inteftina- bis dodrantalia fimplicia . & ablque an-

ffaaubus funt . His- cibi vix digefti continuo per alvum exeunt .

Brevitatem plicaj ( q ) compenfant ;; qus celeritatem & mechanice frangunr,

& ob motus diminutionem a quofuperantur. • , .. ,^ . ^ ^,
Quando' breviffimum inteftinum fuit , tunc valvula fpirali fadta l^atuva

moram obtinuit ,. ut cibus diutius viribus animalis fubigeretur , &: aleret me-

Fius <^''* )'.

Et longum^ inteftinum , & ampli fines , & ipfe motus' antiperiftalticus ^ ege-
ftionis: neceffitarem ( r ) in horaine minuunt , ad focietatem nato adque labo-
res, quorum iftos non oportebar nimis crebro interrumpi, illam fcedo adlpetta

fion" dehoneftari . , ; , '..., . , ,.

Vires ift^ in fenibus videntur deficere , ut ©mne= quidem irritabilis mdolis
fateilitium furdius redditur ad ftimulos. Hinc alvus tardior ( j- ) , & eadem
f^tidior, qu*e pueris , plena irritabilitate gaudentibus , laxa fuit, led una mmus
plitrida. .,

Eftque hsEc inter caufas mortls naturalis,. dum minus depuratus cibus, acrio*'
jes faciat humores »

S E C T I O III.
I N T E S T I N A C R A S S A,

§. I. Ccecum intejllnum',

Jximus in univerfuna , pleraque animalia aliquod hatere craffi ( a ) inte-
' ftini a tenui difcrirrien ; quadrupeda herbivora quidem omnia, carnivo-
ra, ut puto, pleraque , mihi certe incifa omnia ; ut tamen urfum excipiant
( b ), & adfine animal , coatimundi {c ), tum teftudines ( ^ ) , & turfio-
nem (e).
De avibus non^ repeto ( /) , aliifque ( ^ ) c j -

Caecum inteftinum , circa fines crafTi tenuifque inteftini quadrupeda etiam
pTeraque Habent, & herbivora omnia.
Excipiunt iteruna . carnivora aliqua- orfum ( ^ ) ?- coatimundi ( / } turfic2-

nem

X.-"

^Mrt^

(p") AlJrov. ornithol. L. XII. p. y^^ii

Cql I- VI. p 130. feqq.
- l^q*) In refto inteftino hufonis Danub. Mlfc. £.
"VI. tab. 19. Galei glaucs Merc. de france 1757.
Dec

Cr) Galei^.. uf.' part. L. IV. c. 18.

Cs) Conf. S. IV.

uv^- 557.

(b) A!bm, SchYadsr p. 11. Movgagn. Ep. XI V!
n. 15. Pej/er oht sc». Severin. p. 316. Morgagn.
Ep. XIV. n. %6. Vf^eygani Bresl. Saml, Supp!.

iv: r\. %6:

(c) ^u^on t. 8. p. 347«-"

Cd]) Petrefc.

(e) Tyfo». .., ^

cf) p. 157" ; ':. V

(h) Ibid,- ,..L .^ ,^ : . -^

Ch) Albin. fam. canin. n; XI. Schrader ani-
mal. carnivor. digeft. ^ujfon t. 8. t. 34. Trevv.
Comm Litt» Nor. 1734. n. 38

C') Linn. K. Swen. VVet. Handl. 17/^7* Buffon
t. 8. p. 367, phil. iranf. n. j<59. 377-

e-;^^ ^ 1 I B. 'XXr/. T 'N T E S T I N A,. "

■neir\.(k), {nem (k*) , erinaceum (/) , talpam (w), verpmi}ionem(??),^ii-rem (o) ^
ftiem zibethicam (/)), martera (q), muftelam <r), m^lem (s), !utram(t). Un©
verbo animalia ,_qu22 laxa alvo ftint ,dicuntur aut cscum inteftinum. ncn habere
aut habere breviflimum (t*) . Duo breviffima alter Tamandua (tj) , " *
Avibus duo plerumque cajca funt ( u ) , paulum fupra re(9um inteftinum
^pofita. Unicum tamen aliqu;^ carnivorse habent, iariis ( w ), ardea (x), avts
kejMl (y). ^ ^\„

Negant tamen de nonnullis rapacibus (x) ■> falcone (a), torquilk (i^j, pic©
■nigro (c) , pfittaco (^), picss (e); omnino caeca habere. Malim brevia effe^Oi
,ut aquils;^/), cafuario (^), ardes (/^) fteilatio

Amat Natura hujufmodi appendices , redeunt enim, & in frigidis (>^* ) qua-
drupedibus, & in iionnuUis pifcibus (0. Haljet enim lacerta (/^),, 5c pene cha-
msleon (/), tum teftudo terreftris (m),

Jnter pifces rhombus (n) , habet, & raja (o), & falmo (/>),& fquatina (^),
& porcus marmus (r), ^c aquila pifcis (s),^.^ xiphias ( t ); parvum quidem

.5ed

f ic) Rai phil. tranf. n. 75. Tvfon p. 13,

(k«) Aprum T//0W phil. tranf. num. i(59, Craf-
lym breve in tajacu Bu0hn t. 10.

(0 Eph. Nat. Cur. Dec. j, arsn 1. pa^. 204.
tftri. tranf. n. 169, 5^/?/ anat. pag. 63,' Se-j«/n.
zoctrm. p. 3j:9, Grevv p.^8, M£?>?agM, Ep. XIV.
n. 15.

.(trj) PhiL tr^nf. 43. i6^. 3^5. H^j-^i»- apiar.

. 00 S«i^o« t 8, p. 138. F.ntton diff. anat. p.
T55- Hoo/^e p. 81. .

;(o) SeverJn. zootom. p. j-jr^. i?/c*^ t. 3. p. 35.
Redi Giorn. de'Let£er. Supplem 2. p, 48.

(p) e/jj f. 75. Feli perbreve effe , & ci-rvum
T*/t« pkii. tranf. n. s.6-g.

(q) BarthoL cecon. corp, haman.

Cr) Bttf^o» t., 7, ,pag. 171. Ty/s»; phil. trsnf,
n. 1(59. Soli qviactrupedum ut putabat Grevv p.i.

(s) Buffcn t. 7. p. 115.

(.tl Tffon.n. 169. addit etiara .canem ., lupum
v.ul.pem , non bene „

Ct*) Phi!. tranf. n 155. §ed habet , brevequi-
dem Buffon t. ic.

Ctf) Dauhenton t. 10.

(u) jSrijlotelej Kift. s. c. I7. Gic«i»v pa^g 9.
Pfrr.-j./f. tff t. 3. pa^, 5.ji. F.3iw. de gula &
inteft. p. !39. VFHlughbY P- 7-

(vv) ^4;^^«. t. 1. p. 14. J5. nullum Coiter &,
133.

Cx) .i^/^/«. t I. n. 67. PTlllou^hhf p. 7.

(y) cmiins p, 357,

.(.z) Compar. anat. p. 219. Redi anim. p. %6.
Morgagn, XIV. n. a^.

Ca") Eph. Nat. Cur. Dec II. ann. j p. 104.

Cb) j^lhin, t. 1. n. 11. ^revv

(c) Albin. t. 1. ji, 37. t. I. n. i8 ao. VVii-
lcughhy p. 7.

Cd) F^nton. drff. anat. p. 33-5, Valf^.lv

Ce) r-'^//5v.

<e*) BreviditTja elTe Williighiy ornithdl. p. iS.

Cf) Parif, Gf-evv. .^lhin. Ei negat cscum effe
Mavfiglius oper. Danub, VI. mifc. obf p. 38.

Cg) P.irif.

Ch) Eph. Nat, Cur. Dec. -a ann, i. pag. »04.
j^/^/'?. n. 18.

(h*) Nulla quidem funt in crocodilo Parif^
■Scrpente ^las aniai p. 333. tefiudine Elas p.
a74. Jacoheus ran. p. 109. Peirefe. p. 113. Cal'
dift p. 33. Severin. p. 311. bufone Severin zoG-
tom. p. 31^. Salamandi-a Bianchi t. ^. f. 4. Si
huic fides.

(i) NuIIa in ptfcibas Fahric. d« gula p. 4. cte
inteft. p. 139.

(k) Mem. de mathem. & de phyf. p. 52,

(1) Grevv p. 9. PefYauit EfT. lil. p. 111, Fj-
^r»V intefl: ^. 139. yFiUughhj/ p. 7.

Cm) FfuHke difp. p 43. Caidefi ir.itium cacl
aliquod habet Valifner. oper, oern. t. a, p. 418.

(n) Ccllins p. 360.

(o) Bartholin. oecon. ccrp. hum.

Cp) Eph- Nat. Cur. Dec. H ann. i. obf. 85.

Cq) Fanton. 1. c, p. 164. ex Reda .

Cr) Ibid.

(s) Ibid.

C-t) H&rtrKan ia ejus pifcis anatome.

SECT. IIL INTESTINA CRASSA ; ^ 235

Sed infeflis' familiare eft , faccos caecos habere, qui aliqmd ad " inteilinum
kifundunt, ut inifombyce (u), afilo (w), locufta (w*). .: j ^

Kedeunt etiam in teftaceis (x) casca inteftinula, & in vermibus (/>.

Etiam in microfcopica beftiola fpecies eft c«ci (^).

Inter aves grandia csca habent gallinaceum genus (a) , gallus montanus (i?) ^
indicus (c) , gegyptius (^/), perdix (e), coturnix (^), tum genus anatinum (/^) ,
anfer (<«),' cygnus (k) , fulica (/) ; etiam ftruthio , ifte cum valvula intus fpi«
rali (m) .

Hae granivorge, fed etiam nonnullis carnivoris longa caeca fuat, ululae (w) ,
cornici (0), grui (p), tinnunculo (.7), moneduls (r), pelicano (s).

Contra inter granivoras aves brevia c^Eca mc\z fuot columbse (0 , loxis (11%
pafieres ( w ) , lutea ( x )^ merula , torquata ( / ) , ficedula ( ^ ) , caryocata-
tla (.?) .

Quare non poteft tuto dici , rapacibus cajcum breve efte prxter nodlurnas
(^) ; neque granivoris longum , neque adeo hic phyfiologicum coroliarium faciie
eruas .

Inter quadrupeda magna Cc^ca funt , & abfque exempia , in genere , cui

longi dentes incifores , ut caftori ( c ) , hyftrici ( ^ ) , lepori ( e ) , & cunicu-

Jo ( ^ )i etiam fibirico cauda longa ( /^ ) , tum affini porcello guineenfi ( i ) ?

agouri (^), muri m.ontano (/); etiam domeftico muri (m), fciuro (»), mu-

Haller Phyfwlog. Tom, VIL G g . ri

(u) De Gyes Metn. poiir fervir a 1' hjrr, des
iRfeft. p. II, Sauvages III. pag. 64. In eruca
faeci C3Eci Lyotinet p. 491.

Cvv) Casca qu^tuor Svvammerdam p. 693,

Cvv*) Zinanni Cavallette .

(x) Buccino Lilia Exerc. anat. p. yiS.

Cy) Hirudini duo phil. tranf. num, 133. Journ.
Sav. ann. 1697. n. 18.

Cz; Hill. Eirays p i«?i.

Ca) Grevv p 95. M^illughh^ ornithol. pag. 7.
Chahhton p, 81. add. Fanton. p. 76.

Cb) Phil. tranf, n. 307. dimidise ulnas longitu-
iine cum fphintlere Morgagn. 1. c. n. iS.

(c) Parz/

(d) P/Tf//:

Ce) iisii/ anim. p. 96.

Cg) Sevsrin. p, J40.

Ch) Gce-jv p. 9s. Aldrov. ornithol. t.59, p.191.
L I-;. ,p. 347.

(i) Aldrov. \. 15. I. c.

Ck) Barthol. cygn. p. 35.

(1) Severin. p. 341. ^/^/>j. t. I. n. 83. Novem
unciarum longitudinem facit .

(m) f^aliffier. oper. t, i p. 146. t. 30. f. i.
Bartholin corp. human. oeconom. phil. tranf. n.
3815, Viginti gyrorum Parif.

(n) Alhin. t. i. n. 9. T. 1. t. 10. add. t. 11.
.Severin. p, 336. Add. Eph. Nat. Ciir. Dec. i.ann.
4 cbf. 34 Grevv p. 33.

Co) Severin. p, 340.

(p) S. Paui. flor, ouadrup. Barthol. cygn. S/^f
p. j6a. ' '

Cq) Alhin. T. J. tab. 11,

Cr) Idem T. i. tab. 14.

Cs) Parif.

Ct) Turtur Alhin, t. 3. n. 47. Jffvmw.p, 343.

Columba Severtn.

Cu) ^/ii/w. T. I. n. (5l^

Cvv) Ibid. XI. 6i.

(x) N. 66.

(y) N 39.

Cz) Sevsrin. p, 342.

Ca) ^/ii/w. t. z. n. 28,

(b) Morgagn. 1. c. n. 5^.

(c) Tffon n. 269. Buffon t. 8. p. 314 phiL
tranf. n. 196. Fantcn. p. 76. Mem de l' Acad.
ann. 1704. p 51. Uina longius Acfc.-Erudit. Lipf,-
1684, p. 363.

(d) ?arif, cum ic L\ifer.

(e) TyfoK Fanton p. 131. BarthoUn Cent. 11.
hifi-. 8z. VVe^fer apud Ps/er Parerg. i. p. 10.
Buffon t. 6. p 163. feqq. t. 4 f. 3- Pe^e»- mery-
col. p, 60 Colo maJLiS Rai phil trani". n. 307.
Spirale ut & valvula cochieata intus percurratur
Biiffo» ibid. p. 174,. t. 41. Fanton. Ruyfch Thef.
8. n. 6i.

(g) Cellulatum Severin p. 318. cum valvula
fpirali Grevv. add. 5/;?/ p. 29'.

(h) Comm. Nov. Acad Petr. V. p 355.

Ci) Buff^on t. 8. p. 9. Severin, quadruplo ven-
triculo majus .

(k) Buffon t. 8 t. 51

(1) Hildan. Cent. Obf. 6, n. 97, Scheuchz.eY
phil. tranf n. 357. Euffon t. 8 t. Jj. i?/c*di I.
c. Severin. p, 315. Parif. etiam intus cellula-
tum .

(m) Severinj^ p. 314.- B/« p. 91. Hoo^e p. Si.
Falfalv. apud Morg^^fJ. Epjft. 14. num. 3.

Cn) Ff/?/. Chin rad. p. 113 ^v^on T.
VII. p 2(5i t. 33. f I. 1. G/evv. pag. 8 9.
Tyfon n. 269 ventriculo majus phil. tranf. n.
,196. In fciuro volante Buffon t. 10.

-94 . . ^ 1 ^' ^^i^' INTESTINA.

?i morehato (o)? muri ratto (p), muri agrefti ( mulot ) (^)jmuri aquatico(r),

snuri gliri (j) . Sic in Paca (j*) .

Magnum etiam eft in equo (0, manati(w), magnum fatis ov\{x)^h^do{x*)^
cervo (;»/), capreolo (^); alci (^), rangifero («*), dam^ (^t) , caprjB afrje (^) ,
Tupicapr^ i c ) '^ generi bubulo ( ^ ) . Minus pro portione camelo ( e ) , ele-
phanti(/).

Simise ( /* ) ejus fere figurs eft 5 quae in herbivoris , latum^ & coni-
cam (4'): . . .

Animalibus carnivoris in univerfum eadem , quae homini fabrica eft . Nem-
pe fub infertione ilei colon producitur in cscum finem , cylindricum ceterum >
obtufum, & plerumque recurvum , ut prseterea id cascum breve fit , & reli-
quo craffo inteftino sequale {h). Ita fe habet in leone (/), tigride (^), pan-
thera (/), catopardo (w), lynce (w), fele (0), ginetta (/?), zibetho ( 17 ) ,
cane (r) , vulpe (x) , lupo (f)? hyaena {u)^ marfupiali Cv^jdidelphide akero (/),
i)hoca ( ^ ) .

§, ir.

(o) Mem. de 1715. V- 33'- Septem unciarum
Viuffoti X.. 10. p 18. Nullum in Sihirico Comtti.
IJov. Acad. Petr t. 4. p. 386. ut credas , etiam
€.? aliis notis, diverfum ab Americano efTe ani-
inal Sibiricum .

Cp) Buffon t. 7. p. 188. t. 37. phil. tranf. n.
196. 165. Blas p. 261. Grevv p. 9- 10. Vf/'7/. p-
«510.

(q) Lonj^iffimum Buffou t. 7. p. 333. t. 42.

(r) Buffon t. 7. t. 44, • . ■

(s) Loir Parif. ' '' ''

(s*) Daitbenton t. X, magnum , fpirale .

(i) Buffon t 4. p, 310. 311, t. 4. f. 1. ic 3.
|P*'fvt; p. II. Trfon phil. tranf. n. 269. Vafiifo
fimum Viridet bon chyle p. 638.

Cu) Nov. Cjmai. Fetrop. 2. p. 313.

Cx) Tyfon Severin. p. 303. cum valvuia m
eftio : Pedaie Gr^vv.

(x*) tn parvulo quatuor unciarum reperi sraffo
iateflino nihilo tenuius.

(y) H.irder apiar. Tyfon ,
'^ {t-) Capreolo Stepnoi Sarai pedale , cum gran-
di sppsndicuia Nov. Comm. Acad. Metrop. t. 4.
p. 391. In Gazella Tyfon ,

^a) ?aYif.
i^ '(a*) Banbol. Corp. buman. «econ.

(at) Ibid.

(b) Blas p. 42.

(c) Ofto unciarum Parif.

(d) In varca barbarica fefqui pedis sft longi-'
ludine Pflrifk Ja vitulo j. pedam . Qr?vv, p. 19.

(e) Comm Acad. Petrop. t. 10. p, 344. Bipe-
dale Parif. Viginti unciarum Datihenton t. 11.

(f) Duorum non piane peJum Mullias p. 19.
^f*) Magnum & breve Tyfon 1. c.

(g) Pi7n/. icon. Faltop. Inftit. anat. p. 5.
(h) Bartholin, Cent. 4. hift. 900.

(i) I^em 1. c. Cellulatum Parif. conf, I. p.i§.

(k) 6uarum unciarum Parif. longum Eph.Nat.
Cur. Dec. L ann. a. obf. 7.

(1) ^arif.Buffon t.9. p. 179. curvum & conicurrji
ut felj .

(m) Sefcunciale Varif.

(n) Undulatum P.jr//. t. 18.

(o) Craifum , ut colon , conicum. & curvufti
Bnffon t. 5. p. 18. t. 7. f. !. B/af anac ffi. zi-
beth. p. 159. Olim Ariftot. gener. anim. 1. 4. c.
6. & SevsrinuT p 3015.

(p) Bufton t. 9, p. 349. curvum .

(q) Idem t. 9. pag, 5%©. breve , curvum .

(r) Blas anat. canis p. 199. fffal. pag. ($io.
Curvum Buffon t 5. p 264. 263. recle quidem .
De ejus fpirali valvula Vater Muf. p. 55.

(s) Ad tr&s quartas uncise partes Grevv p
Curviim Buffon t. 7. t. 5. p 89.

(t) Buffon 1. c. & t. 7, p. 39. t. a. f. i. 3
eurvum .

(u) Longum , curvum Buffon t, 9. pag liJj.

(x) Daubenton. t. 10. canino fimile .

(y) Breve fpirale Daubentoti t. 10.

^z) Brevsj craigufculum Hartman phoc. p. 7

8.

SECT. III. INTESTINA CRASSAe a.?|

^, ir. FabrJca in homlne, In fetu.

Eadem primordialis hominis fere fabrica eft, qus quadrupedum . Inteftinum.
nempe crsfiura mfra ilei ingreflfum incipit , graciii particula, cylindrica, & lente
craffefccnte (a) . ■ -, , c ■

Ea 45articula fenflm denique in fpeciem infundibuli dilatatur (^) ,ntque m ve-
rum Inteftinum (O, quod porro adfcendit , & cum colo progrediente angulum
quidem pene reQum intercipit (^), cetcrum cum eo continuatur, & ileon reci-
pit , & nunc colon eft.

Hanc fabricam Cl., ante me, viri (?) in fetu viderunt , ego vero conftantem
reperi , nonnunquam etiam poft eam aetatem eadem fuperfuit ( e* ) . A crafft
carnivororura inteftini febrica differt , quod coli initium longius fit & grar
cilius.

Ceterum in fetu appeiidicula major eft, quam in adulto bomine (/) , & ali-
quando etiam dimidiam partem latitudinis ilei habet ( i ) • AdhcEret eadem ad
jnitia vaforum iliacorum,

Pene femper in fpiram fetui contorquetur (^), renique incumbit , aut infra
renem ilium ofTi , pone cascum inteftinum . Mefenteriolum habet , proprium , &
brevius (^*), a quo contradlum, in fpiram (h) curvatur .

Dudius varius eft . Etiam redum vidi (/-'*). Vidi in paucarum hebdomaduni
puero furfum reflexam appendiculam in fulcum hepatis adfcendifle, ut veficulce
felle^e parallela adjaceret .

Non infrequenter fscibus in ea a;tate plena eft ( / ) , meconio certe , ut
vidi (k).

§. 111. In adulto homtm . x/fppendicul.a ,

Fabrica viri adulti vehementer & a fetus humani fabrica diirert,& ab omni»'
bus animaiibus , qus ego quidem inciderim .

In adulto nempe homine pars nafcentis inteftini crafTi , qu&e lata eft , mag^a
incrementa capit,. exigua quac tenuis (a) .

Abit ifta quidem in longum tubum vermicularem , duodecies nafcente colo

G g 3 angu-

(a) mifler ccmpend, f. 19. 30. Trsw diff, fet. L. VI. t- 1. f 7.

p. 77. 78 (g) yoffe n. 24.

Cb) Heiiler f. 30, Ruyjch. I. c. id vocat f^ojfe (g*) Sfsgd L. 8. t. J. f 6. Ruffch. Thef. r,

in centrum cjeci fe immittere p. 33. &c. Arc. II. Annon hoc eft ligaaiencum triangalare

(c) Ruyfch. inuf. pag. J46, Thef. I. Arc. II. NichoUs p. ii.

B. p m ji. Thef. 3. loc. I. n. 3. Trew ibid. (h) t^offe ibid. Ruyfch. catal. muf rarior. p.

Conicuni effe yoffe n. 19. 346. f. 2, Falcatam. habet Heijler & Trev» .

(d) Riiyfch. Heifler. Trcw f. 77. 78, "Heifler. . (h*) In puella in partu enetta .

Heucher . ., (i) rojfe p. 36. l^afol L. 3. c. 3. Non femper

(e)'Pr)m. lin. n. 730, Morgagn. Epift. XiV. n. 19.

(e*) Lrjdwig de fitu vifc. abdom. p, 1. n Jt. (k) Non erar Eph. Nat. Cur. Dec II. aan.

(f) Tfiplo latiorem Fojfex1.11 parvum Hei/?sr, . 4. obf. 155.

Jcngum Triwiisi. Non bene , non majus effe in (a) Margagn. Epift XIV. num. 39 hinc adiif-

fetu j^lex. de Marchett. phil. tranf. n 307. to, quam fetui niinor Ruyjxh. Xhef. I. Arc. II.

(i) Coli in appendiculam continuati , hujufque S^',g£'/ de fetu c. 2. p. j8.

fpiralis bona figura eil cx puero A}bin. adp9t. <

£,-^ , L I B, ^XW, INTESTINA.

anguftiorem (^) , qui de latere (<^*) fmirteriori (c) ejus inteftini , & pofteriori (^),
& imo, exit oftio latiori {d*) , & vario omnino dudu , modo furfum (e), aut
are£ius, aut flexuofus, pone cascum (/) inteftinum,alias una furfum & dextror-
ium , fmiftrorfum alias, alias retrorfum , modo deorfum (/*) introrfum , mu-
crone retrorfum pofito, inpelvim {g) cum pfoa mufculo defcendit ; modo fur-
fum , primo per interiora , inde deorfum (^) , modo deorfuni primum, deinde
furfum (/'). Sxpt ad cscum inteftinum, aut ad peritonsuni mufculorur^ abdo-
sninalium, adnafcitur (/'*). Varia- elt longitudine ( ^ ) ; glandalis mucofis (/) &
jnuco {m) plenus ; ut tamen fsces etiam in eo vifs fint Qn) . In avium (o) C3-
cis, quaj ad appendiculam proxime accedunt , f^ces funt mult^ , tum in herbi-
voris {o*) animalibus.

Valvulam aliqui (/>) ad hujus appendiculs oftium viderunt , nonnulli etiam
m progreffu (/)*). Rugam {.q) in principio neceffitas facit , & obliquus de cse-
co exitus.

Defuiffe vifa eft in homine {r) appendicula , ut tuberculum minimum fupe-
mftt {s).

Ego bis cacam vidi , ut nuila cavea pateret .
>»-^ Mirum videri poffit , potuilfe non gaiiinis {t ) folis , (td homimi («), fed
canibus ipfis i^uV) , quibus grandifTimum c^cum eft,abfque noxa abfecari ivi/)^

<4uo

(b) Foffi n. 23. DJgits tarnen etlam capacem
vidi .

,rb*) Ruffch. Thef. 8. n. 30.

(c) Eufiach. t. 10. f 4. 5. Vefiilius .
Cd) '-'-(Te n. 52. p. 31.

■(d*) Etiam grclius fuiffe ^offe p. 37.

CO Septies in 18. cadsveribus ita reperi. Ss;pe
{■urrum ire Santorinus . Morgagnus Adv. 3. pag.
a6. Plerumque ita fe habere iJem Epift. XIV. n.
g(3, Habet etisra Eufiachius tab. 10. f. 5. S^igel
X. 8. t. ■;. 9

(f) KJe n. iS.

(^^t*) Sexies vids ,• tum Vefalius i. 8

L. VEw-
& habet Vo,^'"^ P- 37' '^J ve-

fiachius I. c. f. 4.

Cg) (^uater viJi
■iicam Plemp. funJam. p ii5.

(h) Bis reperi . Ira Vef^l. f. 7- S.

('0 Ter vidi'. Habet Heifler valv. col. f. I.

0*) -Sincpes parerg p. i8. 19.

Ck) Q;jinque unciis vulf;o metitur Cl. Vojfe n,
43. Senriipedalem facit Collins . Spithamalem T^-
toni 'hepar. affefl. p. 348 Oclo di*itcri:!m Fsnton.
tliff. anat. p. 125. Poliicem craiTam , fex lcngam
Xph. Nat, Cur. Vol. I. obf. 71.

(1) Pei/ef parerg. icon, 3.

im) FabiT ad Hernandez pag- Sij. in lupo .

(n) Negst Vojje n. 14. p. 37. & fere Chefelden
p. 256. Schelhammef progr. valedift, n. 20. Mor-
gagn. Epift. 16. n. 37. Adv. 3. anim. 14. Spigel
p. 119. & olim Fabficius inteft. p. 139. Viditta-
men Cl, J. Ffiti. Crell, progr, ann. J74i. cum

appendicula ampllor efiet add. Eph. Nat. Cur.
Vol. IX. obf. 53. S.tntprin. c 9. n. 9. Grana jn
ea plumbea Senac nouv. ElT. de phyf, p, 141.
(o) SiJ!).ir,rmerdam bibl, pag. 41-3. Ruyfch. Adv.

III. t, 3. f. 4- Morgagn. XIV. n. 59. In grue
Blas anat. anim. p. 16%. In fulica p^y«r obf 49.
in tarda Fsnton. la anfere chylus Birch. IV.
P- 53'^-

(0*) In lepore vidi , & feiuro , & cuniculo .
In fciuro fsecibus plen. Vefal. /p. 610 In mar-
niota Scheu:hz.er phil. tranf. n. 39J. In tamandi-
ca : Dauhnton L. X. In civetta Eaytholiti. Cent.

IV. hift. I. '

Petrop.

17.

t. 13. p. 315.
p. 140.

61, Bartholin. Cen-
poft orat. p. 167.
lla appendicula Delius
K.^ltfch;7iidt de variis

(p) Weitbrecht Ccm.Ti
In cane Schrader 1. c. p,

(p*) Comm. Bonon. t. a.

(q) Voffe n 14.

(r) Morg::gn. Epift. i/j. n,
tur I. hift. 63. S^.-f. /f;5f»-j<
phil. tranf. n 439, Nulla
prsef. ad acon. fafcic,
pn. io SeQ. rep.

(5) Sal. Alberti .

(t) Birch t. 4. p.104. phj!. tranC n. 151. Za»?-
becari ad Sancaff.%num . Fanton. p. 77. Mof£«£».
Epift. XIV. n."6i.

(u) Herniofo Zamhecrari apud Fsntonurn .

Qvv) 'Zamheccari . Nullum in cane excremen-
tum in appendicula fuiffe '^ivch.

Cvv') Nullus fupervisiic Liekerkubn de valv,
«Ol, B, 40*

"\

SECT. III. INTESTINA CRASSA . _ . 2^7

quo argumento vir Cl. putat oftendi pofle, in folo fetu aliquam hujus parti-
culac utilitatem efTe .

In nonnullis quadrupedibus herbivoris & grande cascum eft, 8c appendix (x)
angufta, & plena mucofis cryptis (x*).

Hasc nunc appendicuia vere cseca , & avium c^eco inteftino perfimilis , &
olim a nonnullis Medicis (/) caeci nomen adepta eft, etii veteribus non notif-
fiq^ (^) reftituta eft a Jacobo Carpenji (<3r),a N. Majfa (/^),a /. Dryandro{c)^
iterurtl a Vefalio (d) caci nomine infignita, quod nomen apud Fallopium ( e ) ,
& apud plerofque ejus fucceffores ( e* ) retinuit .

Cum tamen ea appendicula asgre tituluni inteftini craflfi tueretur , cumque
jmanifefto in aliis veterum (/) locis TU(pKoy & Tu^pxonpoy alrerum eorum inte-
ftinorum fit, inter qus ileum fe immittit (^), exftiterunt alii egregii (b) viri ,
qui inteftini crafli particulse, quae eft inter appendicuiam & ilei ingrelfum , no-
men caci reddiderunt.

Cum eadem fit fummorum virorum fententia (/) , nolim novas voces io-
ducere , etfi utique colon a c^eco in fetu manifefto continuatur (k), & in
adulto homine folam plicam , anterius vero ne plicam quid habet , qua fepa-
res ; etfi eadem utrinque fabrica eft , & quod mihi praecipuum videtur , etiam
ligamenta coli ab ipfa appendicula per id grandius cscum, in colon exporri-
guntur, & intus fimile funt cellulas. Sed mihi nunquam vifum eft, in nomini"
bus efle contentiofum .

§. IV. Ctecum intejlinum laxius , qui imus coli globus,

Perpetuo , nifi omnino vifcera inverfa flsrint , & in dextro latere hoc in-
teftinum fedet , & longe plerumque in Jeni cavo , quo ilium offa , fuis mu-
fculis tedia, renem fuftinent , cujus inferiori parti & peritonjco ilia tegenti per
cellulofam telam adha^ret . Incumbit mufculo iliaco , accumbit Pfo<^ . Refle-
xum & fine fuo fuperius Morgagnus vidit (a) \ inclinatum , ut finis cazcus
dexter eflet , iinea fmiftra inferior Eujlacbius (a* ) . In herniam aliquando il-

la-

(x) Ha.bet appjndicem cuniculus , etiam fibiri-
cus iepus .

<x*j Conf. n. i6.

ky) Tv:p\OTi^^v , quod nos c^cum Ctelii Cbron.
X. 11. c. I. Alibi numerabat tenuia inteftina pylo-
rum , neflin , typhlotera : deinde craflTa colon &
longaonem Chron. L. IV, cap. 6.

(z) NOn ergo veteribus tota ignorata fuil S/Zu.
calumn. depuif. 25.

(a) Cjeci loco flriatum additatnentum I/^ij.
p. 11(5. in Mitndin. p. 105. n^.

(b) Subilantia pendet drgitalis Majfa introd,

P- *!•

Cc) Prima icon e,1 Dyrandri in Mundinum .
Cd) L. V. c. 5. Hsnsr. p. 53. Conf. S^lv^lja^,
p, 71-

(e) Inft. anat. p. 5.

Cfc*) Fahse. inteft. f. 149.

(f) Gilen. uf. part. L. IV. cap. iS. qui cum
ventre comparat , Auftor Ifag. Anat. Aettoc ad
ru:p\oir ufque Aret£us diut. 11. c. 9. H?bet &
Rufiis , & Celfus L. IV. z. i. Eraflius enim dicit,
& Arabes Rhaze ad Manfor. 1. c. 10. Conf.
Rqrtman perit. anat. vet. Spec. I. II. Bartholin,
vindic anat. pag. 41. feqq.

(g) R'4fui App. J. p. 38. & 6i. ?ollux p.2S5-
MoQuit Smitius mifce!. L. X.

Ch) Ut N. Uabicct Dies II.

(i) Morgagn. Epift. XIV. n. 24. Winslow n.
138. Heijier .

(k) Voffe ri, 15. Winshw num. 146. Colo ac-
cer.fet Fahrici«s p. 130. Prjmam cellam colidicit
Rofma» inftit. p, 84. nec vul£ pro c»co haberi >

Cs) Adv. III. p. i5.

Ca") T. X. L 3.

^^S L 1 B. txm I N T E S T I N A.

lapfum efl (d) . Vidi tamen 8c mediam partem csci , totumque cxcum intefti-

num in pelvi fuiffe . Sefcuncem fere iongum eft, aut ultra.

Reformatur autem cascum in aliam a fetus fabrica naturam poft partum ,
Sc paulatim omnino : credas in fitu corporis nunc plerumque red]:o , feces ip«
fo pondere fuo caecum inteftinum deorfum urgere, latiufque facere , fimul 8c
celiulofam telam , qux cajcum ad ileum revincit , _& mufculofis utrumque
inteftinum unientes fibras , & ligamcntum mefocolicum , caecum globun? ad
fuam fedem verfus ileon attrahere ( ^ ) , appendiculam vero ad iden'i latus
fmiftrorfum adducere ( c* ) . Ita fieri ., ut fa?ces inter refiftentia ligaiiienta de-
fcendant in faccos , circa appendiculam pofitos , laxos & apertos , appendicu-
lam vero ipfam ad latus detortam definant replere. Inter eos faccos anterior,
qui facilius ab iieo faicum habet (d) , id magis reliquis repletur f^ce 8i difteii'
ditur .

Ita paulatim appendicula quidem a craftiore fxce repudiata minorem ad reli-
quum caecum ratione induit, eademque, qux de centro csci exibat, nunc exit
de latere finiftro (e).

Conica vero figura caeci inteftini abit in rotunde triquetram, quae fine ulti-
mo in tria (/) tubera intumefcat. Non femper seque difrindia dextrum (^) fi-
niftrum anterius , & infimum maximum (/»), qui verus ca^ci nunc finis eft.

Id autem effe opus ligamentorum contradilium,& urgentis fa^cis ,experimen-
tum oftendit, quo in vetula femina, refeflis iis vinculis & cellulofa tela plica-
rum , inteftino vero inflato, fabrica conica fetus fe pafia eft reftitui (/').

Ligamenta alias dicemus, nunc unice monituri (k), in fetu nuUa apparere ,
fubnafci vero paulatim, ex conJun<51is denfisque redis fibris collecla , exque ap-
pendicula longe plerumque nata, aut certe circa ejus originem inter fe conjun-
€ta, per cscum inteftinum & colon adfcendere (/).

Superior ca;ci finis eft in valvula, quam dicemus, coli , & plica (m) quam
prope ilei ingreftum ligamentum mefocolicum facit.

Cellulas (w) aliquas intus, ut colon continet, fed minus ordinatas.

Laxum in fetu , per actatem magis magifque ad peritonaeum renale & iliacum
per cellulofam telam adh;crefcit (o).

In hoc nunc ca-cum inteftinum fzx de ileo delapfa (p) , recipitur , dum-
que in eo diu fa?pe ob fitum ereflum refidet , hic potiifimum fctere incipit ,
Sz figurari: Non ab aliquo fermento ftercoreo ( 5" ) , quod in appendicula ha-
bitet : fbla enim mora , per manifefta experimenta , etiam in jejuno (r) in-
teftino fetidas fa?ces fecit , in, reliquo tenui inteftjoo etiam frequentius (s) ,

AqO'

(h) Yalfyn Anat. Chir. p. 10 r. CO Vo/Te p. 23.

(ej Voii'e pag. 35. 315. vrd. icon. Spigsl L. 8. 0") Klem p. xi.

Jt. S. f. 7. C») Volfe . Habet etiain Al^in. L. 3. t. 3. £1.

Ct*) ?. 36. (o) Vofjfe n. 21.19.

((i) P. --!.. (p) Ibi coUectiJS vidi pifciuin fpin.as & cerafg-

Ce) Morg3gn. Adv. IH, p. 15. rum nucleos . Sic Manget. bibl. 1. p. 98 Boer/f^a-

Ct ) Vcffs p. 21. n. 57. p. aj. n^ 18» Trla tu- ve & Haym7:i &c.

bercula vidit Dslius, {r{) Sextupl. digefl-. n. Si. FJabet etiatn L.

Cg) "^ojfs p. 34. a Capoa incertezza de' medicam. pag. 64. (idera-

Ch) Idem ibid. que tacit in craliis intellinis.

(1) Vojje n. aS. (r) P 191.

ik; Jdem n. 18. ' (s) Ibid.

SECT, IIl INTESTINA CRASSA. 2,^^

Acorem ( ^ ) in humore appendiculiE fuperftitem, rubor ab afFriflo fucco rie-
liotropii obortus declaravit . Denique multa animalia ^nt. abfque casco ( « >
inteiiino.

§. V. Ihf ad colon & c<ecum accejfio ;

I5i .''jnite coli cum ca^co celebris illa valvula eft, qu» & olim {a)y 8c nuper
{ b ) , multis litibus occafionem dedit . Quare in ejus defcriptione oportebit
effe diligentiorem . ^

Et primum quid ultimum inteftinum tenue ad finiftrani partem ( c ) coli 8z
caeci ita fe applicat , longe plerumque , ut verfus hsec inteftina , quae unum
funt equidem inteftinum , infigniter adfcendat {d) .

Deinde ita fe ei applicat , ut cum cseco quidem peracutum angulum ( e ) ,
cum colo vero redum fere intercipiat (/) , & fuperior femicylindrus ilei fere
tranfverfa ad colon veniat , inferior ad cxci finem vehementer adfcendat .
Eadem fuperior pars ilei ferius quam inferior , craffum inteftinum attingit { g) .
Ita dus plicae fiunt (^), altera fuperior, quse arcum circuli facic minorem fe-
micirculo , inferior altera , qus profundior ( » ). Una magis a pofterioribus fe
ad craffum inteftinum admovet . Rarum eft aliter admoveri ; vifum tamen , ali-
quando ileon produdius pone colon fe ad cajcum applicafte ut dextrjE ejus (/'}
fedi polfes {k) infertum vocare.

Deftrudis vinculis utriufque inteftini exit de craffo tenue , & angulum nunc
cum eo redlum facit (/) .

§. VI. Valviila coli,

Hsc extus apparent ; fcquuntuFj qua inteftino incifo confpiciuntur , nullo
ceterum artificio adhibito.

Apparet ih limite coli cum ileo, ejufque nragis pofteriori pariete (^) , quani
anteriori , magis etiam a finiftra , quam a dextra fede , valida eminentia { b )
mollis , tranfverfa, longe elliptica, quam credas ex ipfis coU raembranjs du-
plicatis fieri , cum valvularum eminentium, & jugi potilTimum fimilis fit, iti
^uo dudus choiedochus aperitur . Cum i.m\o pylori Riolanus comparabat (^*;«

Accu-

(t) Viridet fermentc L. 2» c. 4-. (i) Tum ut oblique sntef coloii & appendicis

(jlO Geuder ferment. p. 3. Initium ileon fe applicet .

(&) Inter Bianchum nova promittentetit , Sc (i) Bianchi jn Mangeti theatro Vol. I.

jMorgagnura atque Heijierum . (k) Negavit ita fe habsre Morgagnuf Adv. j.

Cb) Vide lil, Albini adnot. L, IV. V. p. 19. & HeifteY de valv. coli n, 26. Si de fre-

Cc) Euftacb. 1. c. & fere omnes . quentiori fabrica fermo eft .

(d) Tulp. Bidloa t. 3>?, Bl.is anat. hom. P159. 0) Vefal. L. V. f. 8. Euftach. \c. cit. qui prs-
Biifier m omnibus iconibus. terta f. 1. imo cseco adraovet5|>/^e/. Ita Winslow

(e) Ibid. etiam Albim ic. cit. Morgagn, Adv. n. 163. Garengeot fplanchnolog. p. ai4' Morgagtt.
3. p. 19. Hunter Comm. I. p. 351. Adv. 3 f. x.

(f) Progr. noftr. ann. 1741, d« valv. CO]i edit. (a) Heifter t. 1. Morgagn. Adv. 3. f. 1.

ti. 2. & AJbin, ic. cit. Morgagn, ib, (b) Heifter ibld. Morgagn, ibid. Albin. p. 15.

Cs) Ibid. WinslDW IV. n. 158,

^) ibid, (,b*) Enfhirid. p. u8. In C B»«N». p- 692,

240 , L I B. XXJV. INTESTINA.

Accuratlus infpicienti h^c eminentia, ad finiftra rotundo magis fine ( /^'* )
terminari apparet ; dum ad dextra in iongam caudam { c ) educitur • fubinde
etiam ad fmiftra , fed brevior ruga continuatur { d ). Labium infenus hujus
quafi, oris utique longius eft.

^ Denique rima tranfverfa ( e ) faoc jugum dividit , per quam , qus in ileo
inteftjno funt , in craffum viam anguftam ( / ) habent . Molhffima cum fint
omma , ofculum fibi commiffum in eiiipfm ( g ) mutatur , & intus in pricas
coiiabitur ih).

Gianduias foiitarias in hac vaivula fsepe vidi (/).

§. VII. Fabvica •val^vulce.

Eam, vel incifo fimpliciter utroque inteftino {a) videas , fi eadem fe£lio &
colon & iieon diviferit; vei etiam intelliges, nexubus celiuiofis & fibrofis dif-
loJutjs, quj utrumque inteftinum conjungunt {b).

Utrovis rncdo apparet, eminens jugum fieri ab utroque conjun^lo inteftino ,
ut tLinica vjliofa ( c ) coii , & nervea , & mufcuiofa , fibris fada traiifverfis ,
introrfum replicatie omnes, tamquam vagina aliqua , ccntineant {d) mufcuio*
iam Jterum naruram ( e ), & nerveam , & villofam inteftini iiei . Ut omnino
otriufque inteftjni carnex fibrs (/), abfque cellulofa interje<aa ; deinde ceiiu-
D a^^ exterjor {g)^, utrumque inteftinum uniant .

Kette tamea infpe^ium inteftinum non penitus ita fe res habet , 5c omnia
luiTt hmphciora . Nempe viiiofa inteftini ilei tunica, &: pariter nervea, pro-
■ 1 ! r ^^^"^^ ^" coion , & ex ipfa acie valvulae contra fe ipfam repiicata in
villolam & nerveam coli abit • Inter nerveam vero tunicam ilei , eamdem-
que, qu^ nunc coli eft, ftratum fibrarum carnearum in homine continuatur o
i-ongs dei fibras pauca; , aliqus tamen , in colon producuntur in angulo iii-
ienori ( /? ) , tranfverfarum vero fibrarum carnearum , quae fol^ valvuiam fu-
fceunt, es qua radici vaivulx propiores fatis femiiunares funt , profundiores
magjs obljquiE , & denique fibrs utriufque inteftini fe decuiTant . Sola vero
exteriof ( / } iiei tunica ad vaivuiam nihil facit , & exterius circurapofita ab
Jieo jn craiTum jnteftmum continuatur .
Apparet porro, iianc valvuiam elfe ipfum inteftinum ileum ( /^ ), in coni

tu-

(b**) Ita etiam vult Harman Ihid. & habet
Jie'jler t i. f. i. j

VC) Tulp Heifler t. i f. i. 2. t. 2. f. \. 2,
Eufiach. Deux avances Duverney pofih, p. 191,
Albin. L. 3. t. 5. Morgcign. \c. i, anim. 13.

Cd) Heijier iitrinque Morgagnus 1. e qui , cum
Tulpio , vocat retin^cula /libin

(e) Hi;:J}sr Fig. a. MorgaBn.

{i') Albin.. 1. c.

(§:) H^ifter f. u
,v (h) £tiam Wimloiiu n.

Ci) Pefer parerg !. f.

(a) Movgagn. hdv. 3,
Albtn. t. 5. f. 5.

(b) Albin. Adnot. 3, '
7. Lieberkuhn &c.

p. 15.

f. 2,

158.

p- \$. Winslom n. 161.
?- ao, Progr, noftr. a.6r

(c) jHhin. Adnot. 3. t. 5. f. r. Conf, p. 19.

Winsloii' n. i6c. 161. Progr. ncftr, n. 8.

(d) Albin. ibid. progr. noflr. n, 6.

(e) A!b:n, ibid.

Cf ) Albin. p. 19. Morgign. p, ao. Suverney
t. i. p. 192. Peyer ., Wt/islow n. J57. Conf. Dif-
dier folanchnolo^. p. 108.

(S) N 6.

(h) VVinsio-w n 157. add. Barhaiu p. 133. qui
de longis negat.

(i) FVinslovv n. 159.

(k) Varcl. p. 70. C Bauhin, Gliffon. p. aio,
Harder apiar. p. 41. in cervo . Schelhammer phy-
fioiog. p J23.» Morgagn. p. 19. Winslovv n. 137.
Bercher. Lieutaud pag. 273, Verdier II. p. 61.

SECT. IIL INTESTINA CRASSA:

24.P

tumentls (/) fp.eciem_intra craflum inteftinum produaum , anguftjus, iit magis
in coion fubiit, cujus nervea, & villofa tutiica cum nervea & villofa craffi in-
t^ftini in ipfa valvula continuatur (w) . Imraergitur autem inparte inferiorilon-
gius ()7) , in fuperiori brevius .

Si nunc inflato utroque inteftino incideris membranam extimam ilei , cum
coli & csci membrana extima ( o ) continuatam ; deinde cellulofam telani
extim!fcm (p) ; tunc mufculofas fibras (g) utrjmque inteftinum unientes ;
■tum demiSm inteftinum ileon exit de colo , pollicis longitudjne , & ulrra , &
<iiminuirar paulatim valvula , & demum anulus e-x ibris tranfverfis folis
Mlus fupereft ( r ) . Si ulterius carneas fibras utrumque inteftinum unientes
deftruxeris , tota denique valvula evanefcit (s) , ut ileon ampliffimo cylindrico
oftio in cfalfum pateat. Una foiutis plicis inteftinum tenue nunc (t) ad angu-
los redos craffo fe adaptat«

J. B. Btanchi hxc fuit adminiftratio , qua effecit , ut & fecundum fetus fa-
bricam («), & ad oocmullarum beftiarum exemplum (^v)^ vaivulam coli pra
fphinflere habuerit (_x).

5?.pientius tAlbinus (y) iteravit quidem experimentum , vi tamen, & mutata:
natura valvulam in fpbinclerem deforraari monuit . . _

Idsm Vir ///. fibras mufculares incidi, dum valvula_ folvitur, reile monuit
(x) ,, quas ego pro fibris cellulofis habueram , cum iiTfantibus ufus decolores
iibras viderem . Ipfius vero tAlbini difcipuli pro ceilulofa habuerunt (^), pu-
to sd priores aJiquas magni viri indagines , prius quam carneam earum natu-
ram ipfis oftendifl-et . Eum nunc errorem meum lubens antiquo , in variis
animaiibus fabricam hujus valvu,l£e fcrutatus ; ia homine etiam ab KAchiilt
Micg^ Vir.o Clar. adjucus.

Muki , ut hoc breviter addam , veteres ante Bianchum orbicuii nomine funt

afi (b)^ puto ad. eam fabricam , qu^e fpoiite £e offerebat . Sed etiam Ruj/"

Hajhr Phyfiolog. Tom. VII _ H h Jchim

(0 Prcgr. noftr. n. 6.

(my Phyficlog. Patav, p. 07. Alhin. 3. s. p.i?.

(n) Interiori vocat Hartmsn .

Co) /^iiin. adnot. L. 3. p. 20. t. 4. p 73- '^^'^-
Bap-Aan Comment. t 4. p. 94. de Baen rat- med.
il. pag. 85. Liebefkuhn Q. 19.
'• (p) Fro^r. n. 6. nam vere inteftina conjungit,
non fola quidem .

Cq) /^lbin ibid. Lieherkuhn.

(O N. 7.

(s) Jlhiii. ibid. p. 20. progr. noftr. n. 7.
- (t) Prosr. ncftr. n 6. Aibin. p. aa.

(u) In i!ei infertione ad colon anulus confpi-
cuus ex fibris circularibus & extima jnembrana
eo[i spparer Wriffeet-g embr. p lo.

(vv>In equo fphinflerem eiTe Mem. des fa-
vans entranaers t. 3. pag 4. 7. & nunc coram
video , dtfifcVenres de anr,b'tu ilej fibr?5 carneas,
& in circulum faftas , ambeuntes nafcejittni val-

vulam , qujE fit ex i!ei in colon .continuati vil=
lofa & ncrvea tunica . In ove fphinfter & anulus
tumens eft Cl, R-ifl in epiftolis . In xiphiaanulus
craffus , carneus , rugafus Hartman. In colo extre''
mo in^^eOi fphinfler de Gser. p. 13.

(j) P. 3C0. Tab. extraord. H. f 3.

(y) ^.}.not L 3. p. ao. tum ego progr. n. tf.
7, 8. ad Prseceptoris exemplum .

(z) Adnot L. V.

(2) Huybers de valvulis p. 18. i9- citato ex-
perimento Alhini . Ita eti.im dpfcribit Sty^^frnoii
ergo a valvulis int. hc. P^rif. enn- 1739.

(b) Paw ex Bevervvyck "chat, der ongezondh.
p. 5.01. R!oL':n t^. 6<)r. Fc!cnh'.:rgit'.s s.'fuA Barthol^
p. 95. Fsw ad Bildan. Epift 87. 9P> LoefH ren.
pag. 5;. HaKman perit. anat. -vet.' in fpccie I.
pp.g. S. flerrp. Cum fphinctcre comparaverat Ric
lanus L i. C 14. & Righr/icrus p. aj. Sphinfte-
rjs fimilem facit Dijdier^. loS,

-242 L I B,. XX1K I N T E S T I N A .

fc/jws (c) valvulam fibi reli^aam circulum effe m.onuerat. Alir orbiculafem (dy

vaivulam dixerunt , qui aliquanto longius jugum viderant ..

Ita fadum eft, ut aliqui valvulam refle dici, negariut (e) ; confirm?¥rint alli
(j );; denuo alii naturs incertitudinem acGufarint (^')j qu« modo anulum. face-
retj, modo- valvulam ..

§.- Vlir. Ut a flatu adaBo mutetur^, Sr

riluftres equidem viri {a) , & quorum plurimum mecum pcteft aufloritas ,
aeris ufum, & exficcationis , ad hujus vaivulse naturam cognofcendam negarunc

urjliter adhiberi ..

''^'^k ri^"*^-^"^' verum anice oporter qusrere, aliter videtur . In aqua enini
mer.o & nflfo inteftino , omnia laxa , mobilia , cbfcura funt , ut valvuiam
num unam voces , num duas , nul!a fuperfit ratio , ut utriufque labii magni-
tudinem & figuram. igaores ; de ipfo demum officio valvulsB- non. facile^^iu-
dices.. '

Si vero objjciunt r/V/ fummt , figuras utriufque' inteftini flatu mutari , &
liabitus rriUtuos ,. id utrumque- credo omnino poffe negari . Nam & flatus ipfi,,
vitiG nati , frequenter in caco inteftino vivi hominis dominantur, ut id tunc
jnaati fimiJe fir ; &. crai!a fece diftentum inteftinum , raulto fit fimiiius in-
tiatj , qusm incifi &. laxi ,. quale per CL Virorum confilia praeftat oftendere.
Jta vero fabricam partium corporis humani nobis expedit innotefcerCj ut fe in^
■pjvo nomme habet .

Quare aliis, non iis quidem obfcuris ,. auflorlbus (^) , & ipfe frequenteradul-
torum honiinum, frequentius puerorum ileon j colonque. &. caecum inflavi, &.
exljccavi . Nova tunc apparet rerum facies .

•^F ^^). """c videntur valvulse, inferior & fuperior ; hx perpetujs, quas
equjdem etiami uno iiomine poffis infignare , fi ad. conjundionem^ utriufqiie re-
ipexens-; qus jn fjniftro fi.ne. frequens eft {d)...

(O Thef. Vr. n. 70. Thef. rrax. n ii6.
(d) Circulus membranofus Schenk exerc. p:294.
T. Eanholin. hjft. «4 Cent, I. C. Barthol. in-

p. ?. Wepfer cicut. pag. J19,. Valvula circu-

iiit _

laris Risl, p. 101. Tauvyy anat. pag. 23. & huc

ic. in Spigel L. 8. t. 5. f. 8.

(^s) Pnor etiam Hartmannus negavit valvulam
cffe . NeRantot etiam Falcobini!jus apud J. Ant.
V. der Unden phyf. p. 55. & ir. Laureme proces
tr. anat. pag. ao<;. Vaix apud Bever-wyck 1 c
Anatomicus parifinus apud Fantomtm p. 74,
Schelhsmmer ia analeift.

(f) Valyulam efle alii , ut Hildanus in Epift.
Sc Fantoniis.-

(g) Fshriciiis unan, craffam , latam > membra-
nam dixit pa^. 150. Is eft obex Plempio p. ii6.

Xfi) Wtnshvu n. 155. Alliin. L. 3. pag. az. L.

V: fufe.

(b) Poiiflimum Heijiero & Ruffchio ,

(c) Duas Hetirnius apud Beverwyck qwsefl, epi-
flolar: p: 128. aio. Muralt vadsmec. pag 355,
Kerkring fpicileg.. num. 31: t".> 15. {.-3. Duas
Hartman pagin; js Flando' duas fieri Ruyfcb.
muf rarior. catal. p. 161. Thefi VI n 70 Cur.
poft. n 143. io(5. Duas Blailus palpebris compa-
rabiles p. 160 Duas Duvemey pofth. t. 5. pag.
iQi fic in hlfi. Acad. ann. 1717. p. 11. Duas
Bidious Heifttr t. 1. £ 1. 2. 3. Chefelden' p. 159.
Duas Lcprtttuf Comm. Bonon. t, i. p. 351-. Tres
iit in corde Ficcolhomineus- ^ 26. in iimh Bla/iets
p. 154. Hartman 1. c. p 9. Adnumerari videtur
ad coiyiplendum numerum aliqua coli celluh .

(_d) Oflies vidj in tredecim corporibns 1. c.
n. 3. Heifier f. i.

SECT. IIL INTESTINA CRASSA. ^ 245

7nferJoy valvula major (e) eft, parabolica (/), dexrerius longior (g), antror-
fum (h) oblique produiSci , fine maxime anteriori , labio eminente,quod eftaxis
conjugatus parabola , minus tamen reiaus, fed ita alterne curvus, ut dexterius
ad anteriora , fmifterius ( h* ) ad pofteriora cavus fit . Prxterea finis dexterioi!
anterius minus fe efFert & occultus eft , pofterior facies libera . Finis finiftet
raro , dexter frequenter in longam caudam exit 0). .Sed & dexter, iCtfi paulo
rariu5^ in^brevius retinaculum continuatur.

Valvula* fuperwr & du6lu & figura difFert, Multo ^quidem minor eft (/),
ut defiderari vicJ^rim ( m ) , & fegmentum circuli hemicyclo minus refert ,
etfi graduum numerus incertus eft . Finis , qui inferioris , eminens in ticiem ,
inque caudam fmiftrorfum edudlus , alteram etiam iaminam, retinaculo ad-
dit(M).

Dudlus hujus valvulsB fere horizonti (0) parallelus eft , ut tota antrorfum
producatur .

Inter has duas valvulas oftium nullum faepe eft , quando flatus per colon
adigitur (&*).

Quando vero aer ah ileo advenit , tum lacrymse , 'quam vocant , hollandi-
caz ( p ) , fimilis ri(^us eft , cujus clava fmifterius obtufa & latior definat;
dexrrorlum autem fenfim extenuata abeat in illam prxlongam ledlamque
caudam ,

;§, IX. Utilkas hnjus valvulte,

Praevidetur infi^nem efl^e particul^e utilitatem, quae tot in animalihus Tepeta*
tur, ut ab iis folis videntur abeffe (^), xqua» omnino ne cscum quidem inrefti-
num nadla funr. Nam «&: camivora quadrupeda habent, ut canis (^), lupiis(c),
leo ((^J, felis (0, civetta (/). Tum herbivora, elephas {g)'. cervus (/0, came-
lus (0, equus <1) , mus montanus (/), mus agrarius ( w), hyftrix (»), caftor
(0) , cuniculus (p) ; & inter omnivora fus iq)-

Hh z Sed

(e) Prog. n. 5.

(f) Ibid. 'Ridloo t. 39 f. 5, Bauhin. t. 15. £3.
Breviorefn utrinque Heifter t. l. f. i. 2.

■ U) Ibid.

(h) Ibid. Heifter f. u

(h*) N. 5.

0:) Ibid, Heifter I. c.

(1) Semel tnajorem vidi , rnagnaill lleifter^

(m) Ihid. Conf. Bidloo 1. -c.

(n) Ibid. Heifter. f. 1. i.

(o) N. 5. B/rf/00. Ueiftjr.

(o*) Mirabatur hiafle in infante Wldanui t

(p) N. 5. Ueifter f. i.

(a) Urfo Albin. de fam. can. 1. c Coati mon-
di Mekel Comm. Acad. Berol. t. li. p. 153. 161.
Huic per breve craffum inteftinum nihil remif-
lurum .

(b) CircuIarJs Veper obf. 19. Lieherkuhn p, 40.
C. Bauhin. p. »35. poft Roulfet va-tipTnf.^crTOK.
Blas anat, anim. p. jco, Ruyfch. Thef. 8 n. 13.
Cani brevis , ut video , & vix fupra lineam e!e-
vatus eft circulus, & amplum oftium , ut non
pollis pro valvula habere .

Cc) Faber p. 813.

(d^ Bartlfolin. Cent. I. hift. loo.

(e) Liebrrkuhn n. 40. Huic valvula hurraniB
firaillima, & inteftinum ikum longe prodii6>( ni ,
& in oftio valvu!£E argurtatum , & carnt-H fibrs
validrE inter duas paginas valvulse immerfa? ab ileo
in colon & caecum continuse, ut coram v-deo.

(i) Bartholin. Cenit. IV. hift. i Blus p. a6o.
Colleg. priv. Amft. obf. p. 19. qui circulartia
facfnnt .

(g) P^^''f'

(h) Barder p. 41.

(i) Comm. Acad. Petrop. t. 10. p. 344.

(k) Bourgelat I. c S>iaps t. 2.3. Kuic , eujus
interanea prsE me habeo , modicus menibranaceus
circulus eft, ad moretn ofciiH eminens ,rex mera
villofa & nervea tunica faftus , cuius bafinfphia»
fler mufculofus ab ileo natus ambit «

(0 Schevchre .

(m) Muralt p, 544» •

(n) Parif.

(o) Alberti I p 40'.

Cp) ?ever obf. 18.
(<3) G>fu» p. tS»

244 1TB. XXJV. INTESTINA.

Szd etiam aves habent , ut galiinse (^), gallopavo (j-), ftrutbid {t)^ aquila
{u) , ardea {w) . .-

Etiam inter frigida quadrupeda lacerta (x), teftudo (/); gryllotalpa demum
inter irxfedla ( t^).

Pifces in princjpio re61i inteftini valvulam.babent anularem, qus retrogrel^
fum ftecis intercipit, in falpa (^),_ lucio ( ^ ) , rana pifcatrice {c)y tro6ia (i^),
Valvula coli vera , ut ca^cum inteftinum , xiphis data e(l (e). ^ ^^

Non ideo tsraen ad eam fabricam natura (e*) ita fe sdftrinxit , ut abfque ea
:pon poilit animalium commodis profpicere . Etfi enim pleraqu% habent, nulla
Jamen cft coli valvula in erinaceo (et),fciuro (/); interque aves in anate (p),
columba (/^) , gallo montsno (z).

Huius porro valvulae utilitas Kon obfcura videtur contemplanti, tuncque de-
anuni dubia flibnafcuntur , quando experimento opinionem confirmaraus. Tunc
enim nimis fazpe fit , ut aer , aut aqua, ex craffo inteftino fibi viam in ileuni
aperiat , & videatur receptam fententiam evertere (.4).

Sspe tamen repetito experimento, & in homine ; & aliis in animalibus (/) ,
plerumque ita eveniffe reperi, ut nunc exponam •

Si aqua fuerit , qua e^cum inteftinum repleveris (»?) , eamque aquam cogas y
p.remendo, adfcendere in colon , iticlinabit equidem ad mutuos contadus labia
valvuIiE, & eo meliuSj quo erit copiofior, & fibi viam prscludet : sgretamen
cvjubitur, quin aliqu^s guitas in ileum relabantur {n). Valvula enim inferior
in ileum retrorfum impulfa non- perinde rimam claudir.

Si aquam_ a colo deorfum verfus cscum ( <? ) inteftinum pulerls , nunquam
:^£t , cerre la meis €xp€rim.entis ,, ut quid(iuam in ileon. regrediatur (/>)• Cum

m\m

CO Kempir. valv. p. 21. Mcrgflgrv, Epi^'XIVo
a. 27. 18.

(t) V:>lifnsr.

Cu) VJe.pfer cicut, p. 173::.

■4w) B/(W. anim p. 147,

Cx'j Valifner, II, ^.43^,

(7) VariJ Bh.} p, 274,

<2) Epli. Nat Cur. Dec. IT, anr.. 3, oM, fOa

Caj Se-aerin Zoot. p. ja.7. 374.

O) Idem p, ij%.

|,c) P. 349.

(d) Far.tnn,^ difl". anat. p, \6o. in craffi iatg-
liini. principio .
(ej Fxnrtrnan . In. ejus pifGss anatome .-

(e-r) Mcv^r.pn.^ !. c. n. 19.-

(i) Fanton. f. c. p. ijj^.

(g) Mergsgn. n. 28.

(h) /<?«,»«;•,

Ci) ?.'ifr5.jg>i. ibid.

C«) H. FakriMtts. sb A^^JS^snd', pag., fjo, Bjo^

ian. iTt Laarsnt. p. 658. H, Eopfner apud fJory?'
Epi-ft. p. 453. Kerkring obf, 31, CelTiC aeri apud
Majorer/i anat. I. p. 17. Variabilem eventiim er-
pertus eli Hj/e* hffi!T;aflat= p. i8i5, Sic o!im P/«»3-
|>j«j p. 126.

0) I-n' eane , perfefte vrdi retineri . Sic infele
zibathica Foitanus L c. In niarmota Scheuchz.er,
Aliquamciiu in phocssna Eresl. Ssmi. Supplenn
IV, p. 51. In lacerta pertinaciter obSitit , Jr
Valifnei'. ! c Accarate in gryllotalpa Eptr. Nat.
Cur. Dec. z. snn. a. obf. .30.

(m) L c. n. 9. p-. 584. Kihil tranfiiiTe Mof-
gagn. Adv. II, p. 50,

(n) Tardari liq^jores , quando non prsEclLiduntar
Leoprottus Comm, Bonon. t. i. p. 3.52.
(.0) N, 9. p, 383.

(p) Huc refero vivornnt E%'perrnienta Cl- Al^
hini Adnot» L. 3. p. 16. Phyfiol, Batav. p. 97»
Fantcni !, c. S^igelH p. 130. Tulpii Lffer- cult,
p, J.6. 3.7. qui conditionem addilionera- sddifiit ,,
Hifi valviiia fJaccida fuerit.

SECT, m. INTESTINA CRASSA . _ _ 245

tmm rdperior vaivula horizontalis fic , a tota vi aquis ad perpendiculum inni-
tentis deprimitur, & denique defceiTdir, & oftium clnudit .

Aeris frmiles funt aftediones ; vidi accuratiffime oftium fibi prdsclufiffe , vidi
in ileon tranfmififfe .

Contra ; fi fcybalon ( f ), craffamque fseeem ab imo e^co inteftino furfum
prefferjs , nunquam redibit in. ileon Nam inferior quidem valvula retrorfusTi
ce^et r^fed retjnaculum dextrum illud nnajus a fcybalo furfum pulfum , de-
trahic val^lam fuperiorem , oftiumque claudit . Eadem , _ cum horizonti iit
parallela, fcyS^alon in colon promotum aliquantum fuftinebit fubjefla ^ neque
^net relabi . Ad eam valvulam nummus pene erofus ha^fit , & gangr^nam.
fccit pO- . '

Evideiifius haec in ficco . Sed in vivo etiam- inteftino , quam in mprtuo ,
redius eadem peragentur , quando cnnia plena funt , & fibraj contradili vi
animatai ( /* ). Etiam nova per ileum fuccedens fjex regreilufcT refiftit . Ne-
<|ue repugnat , fibras tranfverfas ipfius valvulse, irritatas a tranfitura , 8cm:i-
ligno . in fpatio haerente fsce , aut fluida , aut folida , vi infita fe conftringe-
re , eaque pra;ftare , qu.-B mortua valvula non pofflt. Neque plara, aut per-
feciiorem obicem j natura etiam in ahis valvulis qusfivit ; ut m ventrl^
culo ( i ) "

Qua3 ex globo czci adfcendunf , funt fere fcybala ex ftagnationis prsecipua
quafi regione advenientia , rariffime aqua ; fcyhala autera facile refutantur .
De ampliori colo plus poffit variss materiei repelli : fed ad eam conftans eft
valvulx cuftodia.

Adeo accurate- refiftit , ut rumpi vifa fit iil cane , valido aniraali , cui recium
inteftinum ligatum fuerat (s).

Valde vero his noftris conveniunt , qu^ de clyfteribus ( t ) , ore redditis ,
aM ftercoribus (w) & utrifque' (^'1') didta funt . Neque cnim gangraen^am (x)
femper fubefte ^grorum reftituta valetudo oftendit ( y ) . Pdffe vero in funl--
mis torminibus molles valVubs adadas per fortiorem motum periftalticum
Ifeees- aliquando tranfmifiife , nihil habet a confuetudine naturs alieni 0 De-

ni>

(qy In utiiverfiim retihere Fejjrefufa Sal. Ather'
■Hii Ed H p, 49. Archan^elus Piccolhomine.us p.
t'6, Faroliiis L- II !■ c- !. de fajcibus Fahicius
inieft. p i^io. Spige'itii pag 130. Hildanus 'E'f\?t.
8&V Glilhniu-s p. i86. Zoci. Gall U S. p. i^. Lit-
■tre Hjft. de 1' Acad. 1717. Famon. anat p» 104.
^Vinslovv n. 165. Alhinus &c.

(r) Bresl. SamL ann. 1711. Menf. AprlL

(i*) Ab Jtifiammatione' valvulae ileosphil.tranr.
n> ;Ti>7.

(i) Iterum squa in canis intef^inum ultimum-
smpulfa , jejunum inteSinurti difrupic Rain IX.
p. ii?. & vorr.itu efi: reddita p. 130.

Glylleres vomitu rejefti G. v. Svvleten^. p.
i6j: & fiercus in puelk imperforata Srizelfe t. 3.
p. 5n5.

Qim colon conftrtiftum effet , fuper eam feder
^cibus diflsntum fuit , & ipfum iison fscibs

Plsnum Boct^ ds ileo pf. 12".

Nuper in generofi fanguinis puero vidr , cuOT
cclon per i^. poUices in fe ipfum fufceptum re"
diilfet, fanguinem , quaiis per anum demitteba-
tur , etiam per 03 excretum fuifle funefio eventu,

(s) l^avater enceroperiitole n, 44.

ft) Loff. !. 7. n. i. HHdan. Cent. ."?. obf 70,
Sii<^e-. S&. laoor. chem. I. Sehurig cKylif p.64'5.
M.in:ret. biblioth. pag 16^. Trioen. obf p. 34.

{vO Blancaarii' Jaarreg. Cent. VI. n. a.

Cvv) M. di <Srado apud M> Donat. hift. med.
p. 31:1.

C'k) De Waen rat. med. IJ. p'. 03.

Cy") Loff HHdanus . Stijferus fa?pe fe VldiiTs .y
SchtnTg , qui plura exempla collegit . Blanca.^rd.
M de Gr.td. pag" 93. M.7;-3/?ff. Triosn. Hur.ter
Coixsn. 1. p. 5'i. ds Hcen YII!. c 5,-

2^6 ^ L I B. XXIV. I "N T E -S T I N A .

rsique & iti cane vivo (t)? & ^^ cadavere humano { a ) ^ Sc demum in v1-
vo homine nuper mediolani { b ) inventum eft , aquam plurimam in anum
infundere . Ea tunc non diu morata valvulae coli viam videtur relegere ,
cum de ipfo ore vomitu reddatur { c ) . Moram tamen pati fatetur idem au-
61or , in craffo inteftino { d ) ^ certoque tantum fitu ex colo in ileon redire
. ( e ) j & plurimam aquam valvulaxn ;iaxare , deni^ue tyiolare poffe jiofls
repugno. . *• ^'

§. X. Hljlprla inventonm ,» r^'

I. Pojlhius ( a ),medicus Heidelbergenfis , primus videtur ante annum i<)66o
novam valvulam Monfpelii vidiffe , ubi Rondeletium audivit, qui obiit ann.

Internam membranam , quas dejeflionem impediat furflim reverti , dixit
Vtdus Vidlus flor. { b ). Obiit anno 1565. & pleraque -fua a Faliop''o habuit,
ut cum Fojih',0 poffit de laude inventi certare , nifi id inventum a magiftro
habuit, etfi in Yiri III. fcriptis nulla eft ejus rei memoria „

Deinde Co>7y?^?2^/W F^ro//W (r) operculum ilei dixit protuberante membrana
faflum : qui quidem vir anno demum 1570., diem obiit , quo anno pofthumura
opus eminentiffimo Buoncoynpagno reiiquit.

Tertius demum ad iaudis partem acceffit Cafpar Baubinus(d)^qu\ anno i^^yg.
rem yidit , fibique afferuit inventum (e), magnis ufus tcftibus H. Fabricio zh
^quapendente 8c J. Cafjerio (f) .

Salomon ^Alherti ( g ) anno 1589. valvulam fimbriatam in ileo extremo
Vvittebergs repetit , inde Noribergs , 'Sc in homine & in caftore , & regurgi-
tantibus fordibus obftareyidit,
_ Pofterior eft aliquanto i^r<;/'^w^?//^j' (^) Piccolhomineusi multo denique nupe-
rior Nicolaus Tulp (/') , qui retinacula addit .

Inde, cum /. B. Bianchi TaurinenOs valvulam effe negaret , fphinderemque
effe mallet , fadum eft , ut /. B. Morgagnus , & X. Heifierus .majori ftudio
in deiegendum verum Jncumberet . (^uibus acceffit B. S. ^Albini .defcriptio .&
/. B. M/ins/ow: mea alii addiderint,

§, XL Inte/iinum ,colon (a) ,

Homo adultus cellukKum fuum & peramplum coion cum paucis animali-
bus commune habet , iifc^ue herbivoris . Adultum dico .hominem : fetus enim

Cz) Jiaen rat. med. S. c, 3, p. 155. 35^, p. 274.

(a) Ham ibid c. 5. {e"j Contra RioJanum ne^antem p. 6gi.

{W) Curandi caufa mediohni ibid, (f) C. Bauh. 1. c. Theatr Beverwych de cal-

Cc) Ibid. p. 335. 2,56, cul. p. 87.

(A) P; M4- Cg^ Epit. Ed. r. p. 40. Ed. 1. p 49.

Ce) Ii>'d- (h) Pr»!eft Anat. Roms ann. i'.86- edit.

(a) Po(i Columhum p ,504. (i) In obff. med. anno i_<54t. editis 1. j c. 11.

Cb) Anat. ,p asd. Ed. Flor. (a) K£2AON Rufus ^. 6x. ^oKoy Pollux p. 133.

(c) Anat. 1. 3. c. 3. p. 70. Sed id opus poft- Jta (navult Riohnus -p. joj. Conf. Bartholinus
huiTiLim anno 15 91. prodiit. vindic. p. 46. Colum jam C<elius habet Chron,

(d) Theatr, anat. 1. 1. p.6j. 64. & pofi Roujfet L, IV. c. 6.

JECr. jrr. INTESTINA CRASSAo ^ 247

colon minus habet, & aliquando quam ileon porius anguftius ; fed & obrcure
in fetu (O, cellularum eft (^*') , & ligamentis (^t) nondum confpicuis , ut ea
atate fabrica ad ruminantia propius accedat animalia = Adulti vero colon con-
venit cum equo^ quidem (^) , etiam pr^ter reliqua animalia homims fimili,tmn
cum cumciilo (c),>lepore (^), hyftrice (0, caftore (e*), mure montano {j)r
fimia(^), efephanto (*) . ^ _ „ . , , ^ ...

*iiter aves ftruthio colon' veri nominis cellulatum habet ^fi) .

Tlunfm^i^q^^animalia equidem, poft c^ecum longiffimum habent mteftinum ,-
fed parum lalum (^*), neque cellulis infigne. Ita camelus (/) , cervus (w) , ca-
preolus (n) ,- caprea ftepnoifarai (o) , caprea gazel (/>), alce (^) , bos (/; , ovis (j),
hxdus ( O > & ftjs ( u ) glandivora , etfi non parcit^, certe cicur , carnibus , 6C
porcellus etiam guineenfis (i;x') 6c marrupiaiis (vv)^

Contra inteftinum craffum breviffimum habent, & abfque cellulis , ut colon
nullum habere vuigo fcribatur (;v), canis (f ), vulpis^-^), lepus(^), hya^na (^),
urfus (OyGoati mundi (^O , melis (e), muftela (/), putorius (^), zibethicum(/.7^
animai,-,fehs'zibethica (/■), lutra (^) . Inter pinnata turfio (/) .

!5^eque?inihbfelinum genus-differre videtur-, &= breve emm & carnotum r^

Ca*) P^^risherg etnhr.' p. lo? sBquale abfque cel-
lulis-.

Ca**) Voffe n 19. Aliquando & in adulto Mov-'
gagn. fed. & cauf- morb. 1. p \6

(af) Levia , parum proftmda Roodevcv fet. per-
feft. n.' 45. Nondum veftigium Foffe num. 10.

(b") Buffon t 4- t. aj. 4. Grevv p. 15. cum-
tabula , & in afino Buffon t. 4.

(c) Grevv p. u."

(d) Buffon c 6, tab, 40,
(e") Parif. 1. p* 40.

(e*) Aft; Erud. annr 1684. p, 355. Buffon t
8."p 313-

(f) S«^o» t. 8. t. 19.

(h) Parif. 2. p. 58. 59. Jf/u. p. 81. b-

(j) Et cellulas habet & Us,^meutum Patif. 3.'
p. 129. & amplitudinem bipedalis diametri .^//if».
J^lullins p. 19„

(k) PiJ*-//- 2. p» ija. Hift. de 1' Acad. 1754. n (i.

(k*) Compar. anat, p. 85.

(1) Parif: I. p. 19.- cum ic. Camelo pedum'
56; Bujfon 11; Droiuedario pedum 42= crafTum ,
anauftum ibid. p.' 258.

(m) Pedum^ ao. Parif. 1, p^ 71. In Axi 18.
Btiffon ir;

<n]) Btiffon t. 6. p. jio; t." 34, Convokftum es
eoion. In canadenfi fpirale co\on Parif. a. p. 76«'

(:f>) Septem flexionss coli Nov; C.omm. Acad=-
Petr; t= 4." p. 3?i.

(p) PariJ'. I. p. 104-

(q) Va^rif. 1. p. 185. ^ .

(r) Grevv. Pedum triginta Ba#o» t. 4, p. 49»-
In Bufie cylindricum Bu ffon li.

(s) G>-ei;v. Longum pedes ■ 10, Buffon t. 5. p.
41. Tn mouflon 16. ped. 6. pollices Buffhn 11.

(t) Cujus anatome ovills' tota fu fimilis .
, (u'^ Tayacu phil. tranf. n. i-;?. Vulgaris Stt#i>«
t, 5.'p. 138. Grevv p. 15- Gyri cellulofa tsla
conjunai Buffon. ibid. . .

(vv) Certe colon longums & ultra pedes SMjrf"»

T. VITL

(vv*) Prselongum Dauhenton 4, 6.
(•x.^ .Ttlv. var. corp. diffect. p. 730-
(y) SylV' Grevv p. S-

fz) P- '5- . . .,

(a) Buffon't. 7. t. a. colon non maius ileo 0

(b) Triura pedum Sk^"o« 9. p. 298.

(c) B"/?-"» t- 8-

(d) P3K//". J. p.- 10- ^ ,
(c) Nullum habet colon Buffon t. 7. p. 116.
(f) G/evv pag. I. Fouine Buffon t. 7- P- ^70-
(a) Gf£wu p. 2- . . , !

(h"^ Buffonr.9' paein: 318 Perbreve colon.
(i) Tdem p. 351 Colon. 5. & 6. unciarufn
Parirfni faciunt <'.. unc. i. p. ^6g.

(k) Inteftina jsque craffa Euffon t. 7. p. 14?«

' (!) r//o» p. ^s-'

24^3 L 1 B. XX17. f N T E S T I N A .

& pnram iatmn , &: KGuabile inreftinura habent , -quod poffis colon dicere . Ita

fe J£0 {ni) haber, tum tigris (>0 ( verior leoparcfus ), lynx (o) , catopardus(p),

panthera ($') , feiis domeflica (r) ._ Qtti adeo cani (^) , lupo , leoni {t) inteftinuni

colon tribuunt , eorum redlum intelligi oportet , de ejufmodi carneo brevique

inteftino..

Inter herbivora , tamen potius omnivora , colon etiam breve habet genus
Jongis inciforibus donatum , pene totum , talpa {u) , erinac^us (mO , glis (^) ,
mus inajor (f), mus montanus (!^),_mus agrarius ( mulot ) ( ^^ ^)_,. .aus aq-ua-
ticus (^), didelphis alter (<:*), vefpertilio ('^) • . . , /

In avibus pierifque., aut omnino nullum laxius inteftinum datur , a.ut certe
celluhs iion habet .

Inter quadrupeda ovipara teftudo ( J ) laxius inteftinum na-ta eft , cellulas
nullas. Crocodilo ultimum inteftinum etiam anguftius eft (e). Hic iterum non
oportet ita furaere colofi lacerts (/), ut de inteftino fupra redum pofito in-
telliga^,

Sed neque in pifcibus aliquid eft colo fimile,&: faspe^ut oftenfum eft, unicum.
inteftinum cum fpirali valvula ig),^ ventriculo ad anum extfeoditur.

Inter infe£la funt aliqua , quibus nodofum & cellulofum colon eft, vermis
p.fh (//) <& nympha ejus(0, & ?-pis (0« ^" bombyce facci duo & contraftiones
IKS inteftini (/).

Prisiceps ( /* ) autem hjEC inteftini craffi regio { m) incipit omnino , (i no-
jis audlores audire , ab appendicula : fi mavis cum fcholis fentire, a valvu-
la coli .

Inde in univerfum abdo-minis limites ambit, dextrum ,& fuperiorem fub ven-
triculo , denique finiftrum , mediaque lenuia inteftina undique continet ( n ) .
Fscit autcm rei dignitas , ut figillatim de coli regionibus dicsm , dextra, tranP
verfi ,finiftra, iliaca : etfj enim unum & continuum inteftinum eft,facit tam,en
biEC divifiOj .yt accuiatius .ejus natura iniLot..efcat^

4, XIL

(m) Buffon T. 8. t. 3. f. i, Kqne latum cum le. & in ?.Iio liiiearum lo, ibid.

re.ftG p. 39. iO Biiffon t. 8. p. 138.

{■n) Parif. 3. p. 10. (d] -Fafif. a. p. i8i.. Conf. Hushes barbad- p,

y-y) Pavif, 1, p. 133-. Cclon .p^erbreve Buffon t. jic. qr.i ait mollibus fpinis obfitum elfe .

9. p. 248, __ (e) Hijfelquifi.

(p) Parif. I. p. Iii". (O ^'iltfner 2. p. 434. _^

(q) Parif 3, p. io. (g) P. uo.

(r) Euffcn t. 6. p. iS. t. 7. f. i. Severin. Zoc^ C^O Svvassr>msYdam p. 661. add. t. aS. f 5.

tom. p. 312. - (X\ P. 677.

Cs) Butfcn t. s- p. 5.64. %6z. {yf} Svvnmmeriarn p. 434.

Ct) PUn, L. II. p. 630. (I) S.7uvages Vers a Soie p 6^,

(u) Grevv p.. 7. Ricba Epid. Taurin. 3. p. 33. (1*) /:?»•■;»•. diuturn I. i. c ,6.

(.^v> ?. 8. Vartf. z, p 48. (ni) Q.uod (olum 5. pedes loncum fit ^ Uni-

(x) Vnrif 3, p. 40. cum craffum maluiffet admittere Cornelius Bofi'

(y) Huic. inteftinum nriufcuicrujrf! , non tam-sn tekoe .1. p 79-

cellulofiJm . Grevv p. 9. (n) C. Steph. ic p. i^a- -^fffach. t. 10 f. 4-

Cz.) ?/:rif, 3, p. 36. 5. Fefal. p 6,11 ic. 8 1 5. Sp;gel.- 1 8, t, 8. f.

(a) B;</;<c« t. 7. t. 4J. 9 & I. B.-ff. obf. 11. Dec. 1. Etiam Car^enfts

~ Cb) T.' 43. non mals defcripfit ifag. p. 1.

Cc*) P6lii cum 5. cuin 4. iin. Dmhenton

SECT. JII. INTESTINA CRASSA; 249

§, XII, Dextrum colon ,

Ergo dextra portio coii , laxo principio (^) & ampiiori ; a dextra iiiuta
concava fede incipit ; inde adfcendit { b) fecundum & ante renem , & dum
adfcfi^dit ; retrorfum fe demergit (c). Brevius aiiquando , alias iongius eft,
cum cxcrfi^.jilia^^ando reni infideat , alias infra eum ponatur , neque dudus
hujus coli feml^i^r reflus efl , Nam imam partem reda adfcendiffe vidi , cuna.
fuperior ad iniignem angulum finiftrorfum flederetur . Ita hepar attingit ,
cui (<?'), & duodeno (e) , & reni (/) , pet piicas peritonaei adiiaerefcit z
alise etiam nonnunquam piicsB peritonjEi ad eam inteftioi fedem eievantur ,
etiam ad ileum .

Hepati propria cava {g) anteriori fede fubjedura , fub veficuia , fitum ia
tranfverfum mutat , & r.onnunquam eo ipfo ioco in nodum ( h ) contorque-
tur , ut dextrorfum , tunc retrorfum , inde iterum antrorfum & finiftrorfum
incedat .

Plerumque breviffime hic cum peritonseo conne£litur , ut abfque confpicua
mefocoii iatitudine duo folia peritonaei coion medium comprehendant , magna-
que fatis latitudo coii nuda, & abfque extima membrana fit.

Piicam hepaticam moram facere faeci aliquando vidi , cum colon , meconios
cs:co furfum fartum , non uitra eum flcxum repleretur ; deinde doiores a flati^-
bus in dextro iatere refidibus nati eam moram confirmantp

§. XIII. Colon tranfveyfum (a).

Ut de mefocolo diximus, ita etiam colon inteftlnum de mefbcolo fufpenfum
(^*), ex hepatis anteriori imprefTione , tranfit antrorfum , finjftrorfum , in tranf^
verflim (<^) , fecundum veficuiam fellis , fibi impGfitam (^*), & a perfpirante
bile fiavedinem late conrrahit. Inde fub ventriculi magno arcu, rarius per ali-=
quod tenue inreftinum aliquantum ab eo receptaculo femotum , porro fub lie-
nem pergit, quem fubtendit, iterumque in pofteriora fe abfcondit, ut appare-
re, nifi, dimotis partibus reliquis, nequeat : finifterior enim,&: pofterior, quain
lien , ifte coli angulus eft (c).

Id eft tranfoerfnm colon ^ frequens flatuum fedes,qui vicioo ventriculo impu^i
tantur (c*), homini quantum vidi proprium .

Etfi nunc ea conftantior fabrica fit, quam dixi , cum tamen iaxum longum-

que ea {t6t mefocolon fit , frequenter aut ab hepate , aut a ventricuio de-

Baller J^hyfiolog. Tom. VIL I i pul-

(a) Etiam in dextro latere amplius eft MoY- Ca) Zona coli Lutivvrg de vifcer abdom. fitu
gagn Epift 14. n aj. p, is

(b) fifali Euftach. Spigel. (a*) Eufla^h. t. la f l. 4 5. t il. f. i. Tab,
Cc) Ut omnino non appareat, quando inteftina noflr. art mefent. f^efaf p. 6n. fig. clt. mns^

tenuia in fitu fuo reli£\a funt (■'efal. L 5. f. 3. lovv n-*iS4

6. Bufiach. t. 10. f. 2. (b) Euftach. ibid. refah ibid. Chefelden t. ar.

(d) L. 20, p. ij5. &s

Ce) P. 238 (b*) Chefeld. ibid.

Cf) P. 157 »38. Et adoexum Fakictus f. i^u <c) Euflach. ibid.

VVinslovv 4. n. 153. (c*) Cum colo dextro & csco connexum , cuoi

(s) P 13 9» »4 pancreas adfcendilTet Heuimm 3. p. 5,90.

Ch) Solus habet Euflachius f. j.

250 L I S. XXir, I N T E S T I N A.

pulfom, aut a propria f^ece , defcendit colon ad umbilicum (J)y 8z ultra (e),
ad pelvis (/) initia, vel ad dextrum iie (^), ut arcu furfum convexo fadla
0)j iterum verfus iienem adfcendat . Vidi, cum ventriculus valde exiguus eflfet,
colon in arcum furfum cavum flexum . Vifum eft a ventriculo ad diaphragma
adfcend.iffe (i) Vidi incer ventriculum & hepar fe infmuaffe (k) , illuradeorfum
de fede puiifTe. Vidi defcendiffe ab hepate pene ad cascum, inde adfcendiOe ad
veiiculam : porro pone priorem flexionem iterum deorfum ivi^fe,, ?■* anterior
portio coli cum pofteriori multa cellulofa tela conjungeretur. ^rj; colon , tranf-
verfum^ in univerfum dufium fecutum , tamen alternis flexiorKous fuiffe anfra-
£luofum fgpereperi. Vidi terfibi parallelumimpofitum , cum a finiftris dextror-
fbm, hinc firiiftrorfum rediret (/). Vidi vehementer ab hepate defcendiffe , inde
fe collegiffe, & alternis plicis unduiatum demum ad lienem pervenilTe . Varie-
lates alias noo repeto ( /* ) .

Non repugno, quin veficulam feilis inflatum poffit exprimere (ni) . Cum ea
snembranis lubricis conjungitur ( » ) .

§. XIV. Colon ftnjftrum»

In hoc angufo lienis non quidem femper , frequentius tamen , quam in
dextro iatere , anfradus ( ^ ) eft nodufque , ut ulcerius finiftrorfum progref-
fum inteftinum dextrorfum redeat, & ante priorem regionem porro defcendat.
Ibi frequenter flatus retinetur {b) , ut tranfverfum colon ampium , finiftrum ina'
ne fit & ftridum . _ * _

Porro colon inteftinum per finiftrum iumbum defcendit, ante renem (c) fui
lateris, etiam pone eum , & finifterius , pierumque anguftius ( c* ) , plerumque
& in anulo, quem dixi , & porro deorfum, ardle ad peritonaeum nexum, uc
nuila fere eo loco mefocoli fit iongitudo.

Ad peritonaeum renaie frequenter adhsereto

§. XV.

(d) Riolan. p. ioi5.

Ce) MoYgagn. Sed, & cauf. morb. i. p, 29.
Qunz. hern, p. 68

Cf) Morg-ignus Sed, & cauf. morb. pag. 133.
Adverf. anat. II. pag. 13. & bis ipfe vidi .

Cg') Ubi cum colo dextro & casco coaluit Hetter-'
man 3. p. 590 Etiam ita fe habuiffe vidi . In
hernia dextri lateris incareeratum Ludvvig \, c.
p. II.

(hT Tta Baff. 1 c.

(i) Richerts obferv, quadrig. n. I.

Ck) Adhsefiffe ad diaphragma Henjing U c add.
i,utivvig p. 9.

(1) Liidvvig p 9,

G*') Schacher fit. int. mut. pag. 6. Hen/fng. de
©Kicnt. coL p. jo. Ludvvig. l,c. pag,sj, Bjihsrts

quadrig. obf. i, De Haen rat. med s. p. 134^
Heuermari r. 3. p. 390. Roederer Satur. p. 43.
f^elfe obf. 6. 7- Tocum peritonaeo alligatum &
abfconfum fuiffe Fabric. progr. ann. 1750-

Cm) Reuerman t, 3. pag. 77%. 77^- ""■ R°yi'*
int. Craff.

Cn) Etiam Baff.

Ca) Habet f^efai. pag. 6ii. Euflttch. 1. f. 4. ?•

(b) Baff. 1. c. In' fecunda plica coli Zeviani
flat. p. 40r Jam Hildanus de dyfenteria & obf.
58. 77. Cent. I.

(c) F^inslovv n. 154. Enftach. f. c.

Cc*) Ludvvig p XI, XII. Ad S. Romaoum
anguftius fieri Barbatit p, 130. add. Morgagnum
Epift. XIV» p. ao. aip enm ^itato Ftrmliv ^

SECT. JIL INTESTINA CRASSA.
§. XV. Fiexus iltacus *

251

Sub rene finiftro ex offis ilium iinifteriori cavo emergit iterum colon inte^
ftinum , & contra fe ipfum aifurgit ia) ^ exque laxiffimo mefocolo fuftenratum
ad umbiiicum ufque , etiam ad veficulam fellis {b) , aut demum altius ( c ) ad-
fceii4Jit , alias tamcn vix multum ad fjperiora procedit, etfi unam alteramve
plicam eiB^il . ^/idi in dextrum offis ilium finum venifle .

Inde defcenHit iterum , h vel redius , vel magis anfraSuofum , in pelvim ve-'
nit, ibique ultiiiio dextrorfum {d) reclinatum, aiias finiftrorfum (e), denique in
fine fuo redum, jn inteftinum abit ultimum.

Ea fede nonnunquam peranguftum fuit (/).

Nullum fuiffe ejufmodi flexum aiii {g)>

Meconio faac fede frequenter plenum , vidi ,
cibus . Fseces non raro retinet (^*).

Huic toti ceterum inteftino famiiiare eft _

nis diftingui (<5**) , & a vehemente ftri€lura partem flatu diftentsm termina-
ri (^).

cum alibi nullum effet, aiiasfsB»'
anguftis latifque partibus alter<>

- §. XVI. Colt appendkes eplploka & ligamenta,

Colo peculiaria funt omentaminora , quae de extimaejusinteftini timica efflo-
refcunt , alias defcripta ; peculiaria {a) etiam ligamenta .

Nempe in fetu quidem colon teres eft {b) , & inteftino tenui fatis fimile ,
tum crafTius & carnofum majus , cum aiiquo iigamenti veftigio .

Verum in liomine, qui in lucem (c) editus eft, diftinguuntur in hoc intefti-
no paulatim {d) fibts longas, tendinearum fimiles ; eaeque fenfim in tres fafcias
colliguntur (<**), iigamentorum nomine diclas, fed vere carneas (e), & fubru-
bellas , feries pianas fibrarum fibi parallelarum , longarum , denfe congeftarum
& craffiorum (/). Ad tunicam extimam vehementer adh^erent , tum cum tranf-
Terfis fibris carneis .

Reliqu^ iibra^ reclge coli tenues funt {§) , & aliquando omnino nuilse .

I i 2 Ha«

Ca) C Stephan. n, 185. Vefal. L V. f. 8. p.
6\\. EitHaeh. f. 4. 5. Spgel 1. -c. Id S. Ronia=
iium Gallorum eft FVinshvv n. 154,

(b) Puto iimilia vidiffe Euflachtum f. a. 4,
Spigel {■ I. 2. Schacher 1. c p 6. & Hebenflreit
progr, ad Mahn p. 7. ab offe facro redibat ad
ventriculum ,

Cc) Ad diaphragma Ludvvig p. 9. cum mora
fcybalorum .

Cd) Add. Fiyimlovv n. 555.

(e) Conf Hebetiftreit dextro leco in reftum
abiiffe . Euflach. f. 5.

(f j Di?,ito non craflius Schelhammer phyfiolog.
"t. s, p 30. adftriftum in S. Rom&no Hsusrman
3--P. 59X.

Cg) Ludvvsg p. ij, Richerts , ut intelligo .

Cg*) Inde tumvor totius abdominis G<?K^f.«- prax,
ration. obf. 1.

(g**) Lt/dvvig p. II.

(h) Sec^. 4. n. 8. Blas obf. 5. p. i.

Ca) L. 10. p, ai8.

(b) P. 307.

Cc) Ad finem primi aani Foffi p. 15.

Cd) Foffe p. 15.

(d*) Galeac. Comm. Boncn. t. s. p 1. 541.

Ce) roffe n. n. Morgagn, Adv, 3. anim. 19.
Epift. 14. n. II. p. 16. Covvper t. 3 9. f. 5. FF/«x.
lovv n. 144 Duverney pofth. a. p. 193.

(f ) Duvernev •

C§) Moy^ngrs, Epift. 14. n. 8, Duvemej/ .

352 „ 'Z I B. XXIV. I N T E S T I N A .

Harum taenlarum, qu^ ligamenta dicuntur, princeps nuda (h) eft,hinc omni
tempore nota (^*) , eademque latior, maxima ad cscum .

AJtera omento gaftrocoiico ( / ) velatur , qua de coli membrana extima
prodit 5 maxime in colo tranfverfo , hinc omentalem voces , in colo finiflro
siuda .

Tertia per totum coJon obfcurior {k) , eft in merocoll ad colon acceffio-
pe . Ad originem ex appendicula anguftius , fed craflfius eft ( /^* ) . Ejus^^ pars
311 ileon (/) fe immittit , Prope appendicuJam aJiquando s\iia/^.:o priorl
confJuit . ^'f

Res quidem vetuftaeft (ni). Et tamen interciderat duorum Ifgamentorum me-
moria, quando /. Baptifia Morgagnus (;-0 ea revocavit.

Nunc hsc jigamenta perpetua fua attraclione, dum robur reJiqui inteftini cg^
li fuperanc ; idem ia brevitatem (o) reducunt , ut ea (tdie^ qua decurrunt , bre-
"vius fit inteftinum, & pJanum . Intervalla, autem eorum iigamentorura , quse
tria effe neceiTe efi , in tria lunata tubera , cuneofque fplia^ricos protuberant ,
quorum acies eft in linea a ligamento ad Jigamentum duda , convexitas exterius
apparet , atque adeo, quod teres fuerat abfque iigamentis colon,nunc ia obtufe
triquetram (p), & tribus vaiiecuJis depreffam figuram abit , tamen ini?qualem ^
ut facies anterior Jatior fit .

I3uo fines horum Jigamentorum. fuiit, hinc quidem inteftinum vermicuJare
((?), aut cerre circulus circa ejus bafin inteitinuii : inde finis eft in redo intefti-
Bo, inquo didudje fibrs Jongjs , quae tres per inreftinum Jineas tenuerant ,nunc
totum inteftinum arabeunt (r). Non in eodem femper circuJo in redum inte-
ilinum fe immittunt, pJerumque quidem ad fex poUices fuper pJicam femiiuna-
rem . Sed eorum aliquod alias ferius advenit .

In flexu iiiaco nonnunquam duo tantum Jigamenta vidi , cum duo minora m
unum confiuxiffent , vel omentaJe cum majori, & fimiJia oportet Riolano oc-
curnffe, qui , cum in vetuftioribus (j) operibus tria feciffet, in poftremis duo
(?) numerat. Negat etiam in fine coii ligamsnta fupereffe Ruj/fchius («^^&eadem
Jiobifcum Morgagnus vidit ( w ) ,

In

O") ^o#? "• 3*. Anterius ligamentum Morgngn.
p. %6. 37 Epift. 34 n. 9,

Chi*) Habet Buflach-us t. 10. f. z. refalius f 3.
6, S, !. 5. Sp:ge!i:i; \. c. f, 9.

(i) FojTe. PofleriiJs Morgagn. Habet Duverney .
I^FiKslovv &c,

fk) l-^offe . Latefale Morga^n, ^. %j. DuveTney,
tJne bande VFinslow n. 14 j.

(k«) Fojfi p. 16.

(i) Morgagn. p, 114. f. 3. Eplfl. 14. n. 10. H,
^offs n. j8,

_Cm) Tria in piierpera ligamenta invenit S//-
tiius p. 11. Videtur & Euflachius ea nota habair-
fe ex t. 10. I, 4. 5. £)uas zonulas & vinculum
l^aufemius dixit n. 293. Habet etiam tria liga-
menta Ruyfch inuf. rar. pag. 149. & Rau \n am-
phitheatr. Vakntini p. 91. & buvsrney poft. i,
p. 43. & Covvper, & Peyer obf. 7. & audtordif-
iedionis fimiffi in Mem. avant. 11599. t. 3. p. 3.

Duo fefnUm psg, 6ia. & anat, l^alver^o p.iS.fo

Coliimhus p. 219. Grevv p. Ji. Eartkol. anat. p^
91. Linden phyrioi. p. 196. Riolan, anthropoiog.
ed» ann. 1649. p. 103. enchirid. p, 105. Fanton.
anat. pag. 73. ^srhef/en ,

Unieum fupersrai: fajculo 17. apud Baythdinur^;
D. de Marchest.}^, ci. C. Bjuhinuni Highmgf, j,
29 GUifonium p. !88.

(n) Adverf. 3. & Epifl. 14.

(o) Foffe p. 17. Segner &C.

(p) Foffe p. 15-

(q) Morgag'1. p 17. f. 3. Falfalva ,EpJn. J. p,
49. f I. a. Ft^inslovv n. 141.

Cr) Principiufn ibi ponit Morgagnus p. ad. &
Voffe p. 15. Euflach. ic. citt,

Cs) Anthropolog. anti. 1618. Adnotavit iam
Fantonus diff. anat. p. is8.

(t) Dii6 in editione anil. 1^49. pag, 103. Ea»
chirid. p 103.

(u^ Catal. muf. rar. p, 137, In €qui estreni©
colo duo ligamenta Grevy,

Cvv) Epift, 14. p. I!.

SECT, III. INTESTINA CRASSA, ^ , 255

Tn animalibus rara funt coli iigamenta . Habent eadem animalia,qud2 cellulas
(x) equus (|/), cuniculus (z), mus montanus (^), fimia (<^), lepus (c). Unum
fus (d), & ftruthio (e) ; nullum bos (/), ovis (^), erinaceus (h). Nulia funt
iigamenta cani ( i )y vuipi ( -^ ) ; & uno verbo , neque ciaffis ruminantiura,
neque caninum genus , neque feiinum , neque alii mures eiufmocii iigamenta
habent. ;

\-,.

§. XVII. Cellults coli

Cum a iigamentis ceiiuls pendeant ( a )^ non debet amborum hiftoria fe-
parari . Pendere vero muita -oftendunt ; nam & in hominis fetu utrorumque
leve adeft veftigium ( ^^ ) : & iigamentis ab impuifo flatu ruptis , aut cum
cura diffedis ( O » exdem ceiiuis evanefcunt , totumque inteftinum coioii
abit in cyiindrum . Si in aduito homine aiiqua veftigia celiuiarum poft de-
ftrudla iigamenta fuperfuerunt , apparet , ionga confuetudine laxatos giobos
ejus inteftini non potuifte fe in reditudinem reftituere , aut fuperfuifte cei-
luias , quas, prster iftas ternatas , aiiqus in colo funt ( «' ). Denique cadem
( e ) animaiia & ligamenta habent & celiulas ( / ) , aut utriufque viciffim
carent .

Inflatum colon , tunc ficcatum , uti tres feries exteniorum quafi hemifpbs-
riorum eminentes habet ( /* ) , ita interius , cum ea hsmifphsria cava {int ,
in tres feries cellularum abigit (g) , ejufdem figurge , quas iigamenta feparant .

Ejufmodi ceiiuicE limitem facit piica intus in inteftinum vaide eminens ,
qux exteriori vaileculs refpondet , a qua hemifphvXrium fuftentatur . Has
valvulas ( k ) dixerunt, multo quam in tenui jnteftino aitiores, fimiiis cete-

rum

(x) Idem Epifl. 14.

(y) Q.uai;uor Sevorin. Zootom. p. %gi. Snaps
t, 17= GmvtJ p. 13. Tria Mut-alt p.117. & otJinino
trJa funt , nurlum uniim , dao meRibranis obvoluta.

Cz) Tria ScbvvaYtz, p. a. n. 25, Pifer obf. p.
74. Amf^elod. p. 15.

(a) Parij:

(b^ Tres tamen fe rles valvularurn ^avif. 111.

p. s8« tria ligamenta Bhs p. na. Duo tantuin

Eph. Nat. Cur. Dec. II ann. i. obf. 61. lat oiirn

Sjflvius p. 71(5.

^ Cc) Ad reclum intefiinum non venhe Palfalva.

(d) Morgagn. Epift. »4. n. 17.

Ce) Pavif. III p. 119.

(f ) Galeacius 1 c. Movgagn, Epift. 14. n. 4.

(g) Morgagn. Epif^. 14. »4. & Falfitlva .
(W) Morgagn. ibid. n. 19. p. 33.

~ (i) Idem ibid. n. 20.

(k) Ibid.

(a) Grew p. 11, Ruvfch. cat. rar. p. l6l, 166,
Morsa^n. Epift. hj.- »• 3 9» JR^i* ?• 91»

[o) Morg.-qn. Epift. 14- n- IJ- Junioribus mi'
nores Ruj/fch. Thef. 3. Afl' I. num. 3.

(c^ Riolan. p. 103. Gliffon, p 216. Highmor
p. a9. Ru}ifch. catal. rar. p. i<i(4 Moyjff^». Epift.
14. n. 19. Ex morbo nuHae Fanton. obf 10.

(d) Morgagn. n 14. & Winslow n, 131.

Ce) Moj-o-.^^?». Epift. 14 n- i3-

Ct^ Suat in equo Grew t. %y Rtiyfth. cataf.
rar. p. 149. Cnniculo Btas ibid. Grevv t.«i4..
Mmalt pa^. 438. afino E-uffon t. 4 p. 46i. hy-
iifice Par//. Simia Collins t, 18. pygmso T^/ofS
p. 31. mare ratto Blas pag. 169. ftruthione PtfW/,
f.tliher. H. p. 14!5.

(P) Globos Fff/^/. P- ^ii» In vivo homine
taagebsntuf Vechlin, L. I. obf. J7.

(g) Habet Mundinus . Carpus Ifag. pag. 11,
Gamerata involucra dixit FaUopius ^pig. 171. Inde
Fabricius. J. A. van der Uden p, 96. GHffon p.
288. Hofman Inftit. anat. p. 84- alii .

Ch) Valvuls erainentes Kerkring obf. 39, D. D,
f, 3,'piDgis etiam , ne^i5« male . BidlooU sp.f-S-

154 L 1 B. XXIF. I N T E S T I N A .

rum hhr\c£ , ex carneae (/) tamen , & nerveas membrariis parte , & ex cellulofa

tertia , atque villofa fada: .

Eft ubi ha^ trQS (k) feries cellularum &: valvularum fatis accurate funt ; eft
ubi minime, ut etiam in fedem ligamentorum producantur (/) .

Tn finiftro colo , uti duo tantum ligamenta , jta duas tantum fxps fjnt
celluls ( tn ). Eft ubi.omnino evanuerunt ( w ) . Etiam Morgagyius obfcuras
vidit (o). ,^

Major effe folet cellula , qux inter riudum , anterius ligamencum /^i%^ & me-
focolicum . " Y^"

Quando vero in recente & integro inteftino e^edem cellulcE' infpiciiintur ,
TTiultum & iftas a fe ipfis ficcis diftant , CoUiculi funt ex tota natura dupli-
cis inteftini fa61,T , in quos & carnea membrana fubeat, ut ejus fe6iio fecun-
dum iongitudinem fadJa undulata fit & alterne emineat , alterne valleculis de-
primatur.

Quare, & fi ifte fermo ad utilitatem partium fpedat, cum taraen difficulter
a fabrica hic pofTit feparari , quare, inquam,ab his & ceiluiis,& valvuiis mo»
ram quidem ciborum exfpeiSiamus . Neque repugno , addu^Tias a ligamento val-
vulas concuti ab iifdemj & fgeceiT! infidentem promoveri . Quse ita a Cl. Viris
funt exornata, ut ceiluls hauftra (/?) aliqua effent , qure a iigamentis contra-
^iilibus elevata, quafi de gradu in gradum fcybaia tradant , & modo ievata fe
evacuent, modo depreffa faecem recipiant : denique, dura terna fimui elevantuF^
totum inteftini cavum occupent & deleant . Cujus officii fimile aliquid in cu-
niculo vifum efi: ( .7 ) . Aqua certe infufa Ili. ^dfinis fuam theorjam confir-
Tnavit ( y).

Ab his grandibus cellulis oportet omnino feparare rugas illas eminentes vil-
lofs & neryeae tunica, muito minores , neque diffiiniiles earum , qu« funt in
tenui intefrino , imbricatas ( r* ), unduiatas, ramofas , in una ceiJuia plures ,
qus etiam in {q6q funt ligamenti , tantum ut ibi fint minores (j), & piurimee,
ceterum pariter moiies, inclinatas, variabiles , magnas, parvas , abfque ordine
& regula,

§0 XVIIL ReBum mtejlinum ,

Nomen retinemus, etfi non bonum efl . Antiqui ( ^ ) id impofuerunt, &
longacnem{b) &\xtrnnt., & extaiem (c), & U'Sr/^ccS'cc:iTuKcy (d).
Ah ultima lumborum vertebra , & a fiexu femjlunari iliaco , colonj nunc

in

05 A'l}fn. adnot. L. jf t. 5, f. i. Winslovv (q) Grevv p. II.

« 150. Morgngn, XIV n. 15. (r') N. 14-

( (k) Ruyfch. p. 154. m'««ox)V n. 349. MoYgagn, \t'^') Albin. 1. C

Cl) Mof^agn. XIV. n. 15, (s;) Movgasn, E.pifl. XIV. n. 14.

Cm) Minu! ea fede Vefal.-pag.Siu KerkYtnglc, Ca) PH"' L Xl^ p. 630. Eofi»? eft /f«-e*^o diu-

Cn) Rujifch. ixuf. p. 157. 158. iurn. II. cap. 9. ei-nrj^UafliVOV PoUuci p. 'iJ-

<o) Sed. & «auf morb. L. I. p. 16. Rufo II. p. 6a.

tp) J A. i^^ Segner, Acc^d. Halenfis VicecanceJ- (b) rW. CBron. c. <5 L. 4.

Jarias oe valv. coH n. 24., a^. HamhYger p. 419. ^g) /^«.^ef. L. 3. c. 11.

Iffe/"/^* phy.ficl. p. 6jk. ^dj /i«>j Paru L. II. p» d*.

/'l^-'i

, SECT. m. INTESTINA CRASSA. 255

jn redltudinem exporre£lum, defcendit fecundura os facrum , retrorfum (, e ) ,
in pelvim . Pauiatim una ligamenta didu6la fe attingunt , fupra redium inte-
ftinum 5 etiam quatuor unciis , & latius diffufa inteftinum totum carneis fi-
bris iongitudinem tenentibus ( / ) ambeunt ; ^quae porro , ut in cefophago , ita
jn hoc ultimo inteftino undique regnant . Una etiam cellula evanefcunt .
Poae veficam reftum inteftinum ha<Senus fertur, & peritonrcum quidem an-
terius haiaf-, arStiori femper fpatio (, g ) fibi applicatum quo inferius . Pofte-
rius celluiofai^i^ telam habet applicatam , viciffim latiorem , ut qusque fedes
mferior eft : in ea glandulaj funt mefocolics . Habet fuas appendices epiploi-
cas (h) "

SqA ad cartilaginem inter fecundam & tertiam facri olTis vertebram aque fe-
de veficularum feminalium(/), peritonaeum a vefica redeunt duplicem plicam(/^)
ad inteftinum redum emittit femilunarem ; fub ea inteftinum de cavea perito-
nsi exit, & angulo fa^lo , fub vefica, quam fuftinet (^*), aut fub vagina , an-
trorfum (/) & deorfum ducitur . Ad veficam cellulari tela laxa revincitur,& ad
veficulas feminales . Cum vagina etiam totis tibris carneis confunditur , ut fepa-
rari nequeat .

Ita prima pars inteftini refii , cum altera , angulum intercipit ( «^ ), Heque
adeo unquam redium eft , etfi alias etiam inagis contorrum vidi , 5c his in fe
rpfum replicatum . Solet finifteriorem ( n ) fedem pelvis tenere . Ante imum
os facrum , & ante nunc coccygem , multo adipe cingitur , in quo glandul^
funt mefocoIiciB. In fetu amplius capacitate pelvis in lumbos eminet («*).

Denique inteftinum ita finitur, ut tunica villofa in epidermidem, nervea ia
cutem ambeat , mufcolofag fibrae tranfverfas in fphinderem terminentur , reflas
vero circa eam fedem albidge evanefcant ( 0 ) . Externam tunicam pridem exfuit
(/)),5c quas a fummo viro extima dicitur ,e]ufmodi eft, qualis eft in mufculis,
cellulofi generis .

Oftium in cute patet ar£lum , rotundum , plicafque habet cutaneas undique ad
ftellae modura in inteftinum fubeuntes . In viris pilis abfconditur , caivum ia
feminis .

In eadem area cutanea ano circumpofita glandul^ funt febacese {q) »

Multis animalibus commune eft , ejufmodi mufculofum ( r ) ultimum inte'
ftinum habere , in quo fibrse rtCix { s ) dominentur, quadrupedibus , denique
infedis : avibus vero, & pifcibus , & frigidis quadrupedibus (t) ampia ad anum

cioa-

Ce) Re£ie prior Blas ad Fisling. tum l^^inslevv
n. 171-

(f) FFinslovV n. 174. Covvper tnyotom. ann
3714, tab. 10. Euftack lab, 10« f. 4. 5. Conf.
f^efal. p. 6ia.

(g) Renfing. perit. n. 45. '
th) Du-uerney II. p 194,

Ci) Hen/ing ibid.

Ck) L. XX. p, 13 j„ Garengeot t. 7,

(k*) Art. pelv. tab j.

(1) Blaf &d resling. l^Finslovv n. 171. tab arr.
pelv, I!. Hinc clyfleres retrorfum dandi Morgijg»;.
XIV n. 21.

(,m) In arcus modym flsfti ^anminus flori»

d' un feto num. 55. Nunqiiam r?clum 2Je/«n iar,
crair. p. so.

(n) Oiim Majfa y & Morgagn, Epjft. i*?- n *!•

Cn*) Hunter. Comment. p- 75»

Co^ Morgagn. XIV. n. 8.

Cp) Morgagn. 1. c.

(q) L. VII. p. 284.

Cr) Mufcuiofum ovi , bovi Grevv p. 19. &c.
Jn cane , fele , &c.

Cs) Ephemero Svvammeidam 1. 14. f. 5. Amplum
eli in pediculo Aft. Helvet. t. $■ ?• 343-

Ct) In teftudine Caldefi p. 32. in vipera CA^-
vas p. 4<5»

25^ ^ . L ^ ^- ^X/r. I N T E S T I N A .

cloaca eil, m quam & inteftinum fe aperit , & genitale organum , $c ureter
uterque . Etiam in quadrupede natatili, phoca ( f< ), & in caftore (x) anus &
vuiva in eumdem locum aperitur.

§, XIX. Valvula intejllm uBt,

Inferior fabrica inteftini non eft abfque ornatu . Diximus, cei!ulas..^:ie nullas
fupereffe. Ssd eft fuper fphindlerem inrernum anuius (^) paulo finriTot* , cutaneus,
varia latitudine, ultra membranam redi inteftini elatus , quafi hymen aliquis .
Ab €0 anulo furfum plicse {b) in inreftinum sdfcendunt , ut prodeunt a fe in-
vicem divaricat^, curvuJ» . Semilunares dixit Clfffonius (c^.k Morgagnus (c*)»

Inter has penitus alterius a vaivulis naturx plicas,a viliofa fadas, & a ner»
vea , aque carnea demum tunica , caeci funt receffus («') , furfum aperti , cxcl
deorfbm, five verfus circulum generatorem plicarum ,

In avibus lineis longitudinem fequentibus redum inteftinum tamquam palis
dividitur (e). Etiam vermes aiiqui ejufmodi iineas habere videntur (/) .

In eorum receffuum oftia magn^e glanduls mucofs ( ^ ) humorem fuum
afrundunc.

Qu?'drupedibus muitis & carnivoris (/^), & herbivoris(/'), aiiifque(i°*) , & avi-
bus ik) in ani vicinia duz glanduIjE funt, in quibus pinguis & plerumque oieo-'
fus humor confervatur , & cujus peculiaris fator (/) animalis fingularem paEdo-
rem efficit. Homo his giandulis caret , forte quod manubus ad neceffariam
munditiem fit inftru^us. Nam eum adipem credas cutem ano vicinam a fgecum
acrimonia tueri . Adeps enim eft, & flammam (m) concipit .

§. XX. Intejlini reSii mufculi . SphinBer internus »

Etfi fibr^ longitudinem inteftini fequentes magis fub oculos fe efferunt , ta-
.m^n etiam eirculares prsevalicias in eo inteftino funta

Ea-

Cu) Alhin. adnot. L. 3. p. 69.

Cx) Buffon t. 10. p. 5.

Ca) Bis vidit Morgagnus adv. 3, pag» le. nos
pene perpetuo .

Cb) Mihi longiores repertae funt . PlsCas fecun-
dum longitudinem Duvernsy 1. pag. 14.5

(c) Kabct etiam Ruyfch Thef. 4. n, 79.^,104,

Cc*) Adv. 3. p. 11. f. i.

Cd) iVinslovv n, 177. Morgagn. ibld.

(e) Form du Poulet II.

(f) Svvammerdam bibl. p. 173.
ig) Morgagn. Adv 3. p. ji,

(h) Vidi in carnivons quadrupedibus Gfevv &
Phil. tranf. n. 155. & in univerfum Tyfon apud
Plot. naturai, hift, oxfordsh. p. 311. In leone
Buffon t. 9. p. 3i. in cane t. 5. p 2^4. 165.
In lalpa Retii anim. p. So. Su in mele Euffcn

t. 7. p. iip, in muftela ( fouine ) inque marte
Idem ibid. p. 265.

(i) Inter herbivora , in lepore Sal. Albevti
poft orat. p. 166. Buffon T 6. t. 42. 4S- P^i''
tranf. n. 307, In mure alpino Fanton. diff. anat.
f 18. in cuoiculo Tyfon. in porcello guineenfi
Bttffon t. 8 p 9

(s*) In quadrupedibus frigidis & ferpentibus
phi!. tranf. n. 153. Ir? crocodilo Peuillee t. x.

Ck) In avibus Ray VVifdom p 138 Sal.^/^e»--»
ti . FFillughby ornith p. 3. in anate , anfere,gal-
lina Tyfon^

(1) In putorio Buffon t. 7. p. aoi. in animale
mofcato , de murium genere . Mem. de 173'«
p. 138. in variis animalibus Tyfon apud Bircb
t. 4- P 95.

[fxij la mele Buffoti .

SECr. m. INTESTINA CRASSA . 257

EaruiYi numsfo autSarum & cGHgeftarum teres tjamenfque {a) ultimus circo-

ius ovalis, robuftior & lumsns ^ fphmBeris /wfffrw/ nomine pro peculiari mufcu-

io habetur ( i ).

Huic primarium officium eft, contra£lioTie fua meditscri , inteftinurn perpetuo

<:laufum tenere, ut ne in cadavere quidem facile aliquid effluat , in vivente nun-

qu^m. Accedente demum voluntutis imperio valida vi oftiummtremi inteftitti

ftrmgit 5 -^ f^cem iigtiratam eKprimit .

^. XXL SphlnBer anl e^nrms {a) cutaneus.

Hic cuti, ut labiorum fpbin^er ful^jiokurj multo adipe intertextus : pallens
plerumque & mollis .

Hujus mufct^ii dua; funt column» (^), utraque femielliptica, quarum medis
srcus fecundum extimum inteftinum arcum faciunt, fibris ib; pene re6lis. Vidi
ad fphini^erem internum fafciculum dediffe. Pars pofteri©r per duas fere tertias
fibi infertas iibras levatoris Tecipk-

¥mis anteriior partim fafciculo fiHitur, qui cum fodali conjun61us, fere m
tTianguli fpeciem edu<Sus iti bulbum urethrae (c) medium, inque ipfam , quaii
futuram., ijiter acceleratores .mediam inferitur'.

Aliie fibr^ eodem loco ex medio fafciculo abeunt in cutem perfnsei (^s?),duo-
bus fafciculis ad fe invicem inciinatis . Has vidi defuiffe. Eriam in femina (e)
reperiuntur. Denique duobus fafciculis majoribus latera tenentibus ejns bulbi,
& tranfverfo mufculo tedis, in accelefatorem (/) fphinder fe continuat , &
e-jus maximam partem coFiftituit .

In femina fimili modo omnia f-Q habent, tantum ut duo ifti fafciculi in va-
gins conftriclorem abeant (^).

Finis pofterior eft in cutem (h) prope coccygem, inve callofum adipem (/)
Haller Phjfficlo^, Tom, Vll ^^ «Jf

^) Riolan. p 349. Euftacb. t. 10. f. J. Albi^.
hjft mufc. p. ^36 tab. mufc. f. 31. 31. Lieutaud
p. 166. Sphinfler Douglas c. ij. append. p. 10.
Bidlco t 47. f.5. C- D. Sphirifter inteftinaU l^VinS'
lovv n. 180. Non eft fphinifter internus veterum.
Eum enim Oriha/sus & ad coccygem ducit , &
ad pudendi ortum p S40.

Qi') Sphinfteris interni & externi figuras cx
Cl. Camperi t. a. confer. Externum ex ipfo coc-
cyge deducit.

Ca") Sphinfters catanes Vrinilcvv n 185. Ex-
ternus Orihf. & internus Ei. Externus Riolan. p.
319 Vide Covvper t. 19,

Qh) Refte Petfche Sylios- oWT. n. 15. t6. nul-
los mufculos circulares dari . Add. Tab. noft.
pelv. 3. 4. Santorin. t. 1. ft 3.

(c) Alhitt. p, 317. Bidloo t. 47. f. 5. Morgagn.
Adv. 3. p 37. Tab. art. pelv. t. 4. Eft dilatator
'Liitirs M«m. de 1' Acad. ann. 1700. rf^altber mtifc.
tencr pag. 19. Habet Covvper t 19. n. 14. &
Santerin. t. 5. f. V. S Ad pudendi ortum fphin-
£^erem terniinari Ofihaftus p. 240.

(d) Uabet Covvper 1. c. ^Jhimis t. 11. f. ?(?.
Santorinui . Pingitur in tab. pelv. 4. K. & apud

Fouhert de !a taille t. 4= olim Pefalius habet
Galenu! admin. anat. hifl. VF. c. 14. & Eufis-
thius t. i7 Forte & Lindenius p. 181. EvanefcC"
r« in perinsEO. Albinus p 327. 318.

(e^ fn vaginam Santorin. tab. ii. f. i. F.

(f ) [/Finslovv n iSi. Lieutaud pa?. 377. A
folo fphinftere acceleratorem oriri Riolan. enchi-
Tid. p. s^^o. Etiam roi^v^ef?*/ habet myotom. ann.
1(594. p 38. & Santorinus tendinem vocat tranf-
verforum .

(O Snntnrin. t. a. f. i. H. H. an vult Evfia-
thius t. !4' f. '•

(h) Tangere coccysem Oriha/tus pag 146. Ha-
bet EufiiTChius t. ^6 37. Albinus p. 317- f- 35.
Utrique inferi yFinslovv n. 187. Pinxi tab. art.
pelv 3. f. Eft azygos ex coccyge ano infertus
CakrnHi p. 177. In mulieribus fffipius reperin , 13
hunc vult , admittit Riolanus p. )65. Primum
vocat pa^ 319

(i) Ligsmentum vocant FVeithricht fyndefmo-
lo^. p. aji. Santoyinvs p. 17S Eo inferl Albi-'
nus o. 317. Kuic ligamento potius qu:?m levato-
ri tribuit , quod sni prolapfus noa fiat Tafftn. p>

%<,% L I B. XXIK I N_T E S T f N A ..

ex eoccvge- pendulum , & nonnunquam in coecygem' ipfum ,, duobus? fafciculis^

figittatis ..

Circumducitur autem dextra elliptica columna ,. m finiftram" , fibris tranfverfis
Sc circamftexis ,, pofterius quidem inter coceygem & anam : anterius inter bui-
bum urethrs & pariter anum , ut totum adeo inteftinum idem fptiinfier conti-
neat. In feminis totum intervallum ani & vulv« tenet { k).
_ Et ipfe urget anum & comprimit, dum dextra^ columna ad: finiftt^m v ante«
rior' fafciculus ad' pofteriorem accedir. ir--^"

Urethrnm retrorfum ducit , & eontradus cum' acceleratore pundlum firmum
prsfrar, ad quod in conrurienda eadem ,, & in expellenda urina idem feconrra-
liat . Quare & in ujrims/ urinaj particula eiicienda',& femine expellendo y fphia»
&.tr ani contrahitur ^ durefcit. Una perinajum tendir (/)«

Cutem cum inteftino videtur attrahere , ne inteftinum: folum ardatum a'
Gute divellatur , & ceiiurofa tela nimis extendatur ^, qu.^ eft inter. cutem &
intefrinurn .

Amplus cum fit , etiam incifus ^w),. aut aliqua fui: parfeper morBos" mutila-
tm («), faris reriner virium, ut munus fuum tueatur . Vel certe fphindler in-
fernus fuperftes , 8t rugae anum -rdl^nres , & ariSitudo oftii cum fcybalorum;
snole comparara ,. partem.. ejus officri prsftare pergunto. Valens autem efc &ap-
prirae irritabilis (o).-

§,. XXir. Levatores am ^

Ampliffimi fijnr mufculi ,- & multiplices-, quos modo in pelvi explicare' ne°-
cefife fic ,, rnodo pofterius nudare, ut aiiqua bona eorum fpecies animo reiideato
Sed ipfe etiam fermo difficilis efc^, quo hi mufculi exponi debent (i )\

Origo prima eft ifchiadica, a fpina G;) ejus offis & a proxima facie inrerna.
Mse. frbrs pene horizonti parallels incedunr. Exigua nuda parte' a coccygeo mu-'
fculo diftar.

^Secunda pars' leyatoris , perampla (b) , fequitur magnum^ foramen offis pu-'
fois , & obturafaris internis fuperiorem oram ,. viamque vaforum- magnorum!
i.c) ^^ <& oritur a membrana etiam poriflimum hos mufcuibs velante(^),
partim etiam ab offe iiiurn {cT) ; anterius demum- a pubis offe , haud longe
■Si- fyachondrofi ( s ) & ab- urethra; j &. noD' longe etiam^ a tuber^ ifchii^ cur.

(fe) Eujiach. t. 14. f. s; Alhtn. p. jaS:- 1/5. Euflach. t. 37» Morgagn; p. 8^. Vl^fnslovv

0) Albin n-: 188.

Cm) MajfTtf introduft, p. 39,5 Covvper ad t.47'. (b) Albin. ib:d. f it. b. f. ja. a. C. f 33. b.

(n) F*/fl/. L. II. c. s!, Mem.- de l'Acad. de- c. d f. 34. b. c. d.

CBirurg. «cc q^-^ ^r?. pe!v. t. s. 4'.

(o; Petfih? n. Js. (dV Saepe vidi , & Morgagnus A4v. 3. n. 44^.

CO Levatorem a fphinaere' uretKrae', & a. ]U p 89. & yFahher.

gamento tri^:n2iilari, Idem vir Cl. derivat , ejuf- (d*l Santorin, p.' 175, Ferdier p; 73. n/inslovv

que fibrss aliquas acceleratorr junsic. n. J89

Ca) ^«'^/«, f. 31. f f. 33, e- f 14. c. t. 6. e, (e) Albin. p^ 331. ibi finit , tum Wimhvv

F- ili> qM' eo loce mufculum finie.. Santoriu. p. Jbid^

snCT. m. INTESTINA CRASSA . . 259

InfidemuS. forteriores, fuperiores fibraj retrorfum, mtrorfum (/) indmaHtur ;
anreriores magis tranfverfaj incedunt ( ^ ) • ^ . ^ -

Fafciculum addit ^Uhus ( /^ ) , quem fufpicor me cum tranfverfo numera-
re, ex olfe pubis circa conjunaionem corporis cavernofi & oarethras , & «acon-

iunaione natum. r r \.-- -. - . r-

Ita p^eramplum cavum velum (/) nafcitur, quod late fe fub)icit mteftmo re-
fto ik) anre coccygem ; tum veficulis feminalibus (/) , veficx urmanae (w) , pro-
ftatje («) ^'Kifcenti urethrae ; in feminis etiam vagins (0).

Finis fibrarum levatoris %^t., fupremarum quidem , a fpmaifchu natarum, m
ipfum coccvgem (/?), ejufque imum officulum . c • r \r

MagnsB partis, quas a circumferentia oflis pubis ontur, finis elt , Honnullis
fibris in coccygem ig) ; parte vero majori in tendinem medium , qui ek mter
coccygem & anum, & in quem hx fibrs fagittarum modo fubeunt,

Earum inferiores , anteriores , aliquamdiu fphin^erem fequi videntur , cui
accumbunt . • r r \ ^

ImiE & paulo anteriores fibrs demum in fphin^lerem jplum ( r ) tlege-
nerant . .

In femina fibrjE inferiores vagin^ {s) adhaerent .

Fibr^ coccvgi inferts id os antrorfum curvant. , • - u - *,.

Fibrs lar^i in feminis vagin^ fubftratas & redo inteftino, in vjris huic Cc
vefic^, & veficuiis feminalibus, & proftatas , levant hsec omnia, & m corpore
pleno ha<9enus exprimunt , femen emulgent , fscefque , qus ano proxims lunt,
tum humorem proftaticum {t) & urinae guttulas ( u ) refides . Hsc •maxime ta-
ciunt fibrx inferiores . _

SupremsE inteftinum attollunt, expulfum a vi fcvbalorum reducunt , & con-
tra defcendentes fsces levant , neque finunt ajaum faede propendere .

Peivis imum lacunar magna ex parte fulciunt & x:laudunt {vv) .

^. XXIIL Coccjygei {a) ,

Levatori cum coccygeo, cumque tranfverfis uretlira:: , haftenus commune quid
{b) eft, ut utriufque mufculi hiftoriam non credam feparari debere.

Kk ^ To-

(f) Etiam VVinslovv n. 191.

(g) Albin. Santofin. p. 173. 175.
Ch) Albin. f. 34. e f. p. 331.

(i') Santorin. t. 3. f. 5. Lieutaud pag. 178.

(k) Art. pelv. I. F. Q.. Tab. II. P. P. Santa.
vin p. !77-

Cn Santorin. t. 3. f. 5. p. 177. Re£\e non ad-
harere Walther mufcul. p. 591. edit. mese .

(m) Santorin, 177. MValther. anat. irufc ten.
P 19.

(n) Santgrin. p, 177.

C.6) Tab pelv. I. Morgagn. p. 89.

(p) Alhin. in omnibus fig. & t. 6. pag. 331.
Santorin.\\i\d. O. Tab. art, pelv. 3. Eujiach. t. ^7.

(q) Santorin. jbi I. & p. 17''. Douglas .VViiif'
lovv n. 191. Lietttaiid p. 178

Cr) Albmui p 3 33 f^pe id fieri Walther.

Cs) ^/6'« pag. 3 34 puto & Mcig^^jj, p. 90.

(t) Santorin.

(u) Idem p. 177"

Cvv) Tab. Delv. I. IV. Lieutaud .

(a) EuP.ach t. 36. Duveyney U. p. 19-5. S/rf*
/00 t. 73. G. Dcvglas pag. 140- append p. 14.
J^ijttfo»/'! p. 176 Mufculus levator ccccygis 2Wcf-
gagn. in. p. 04.

Cb) Pene pro levatoribu'; hEberi pofTe Litutaud
p. 278. Auxiliares efle MViniloT^v iV. n. 191.

2^o l I B. XXir. INTESTINA.

Totus trinngulum refert (c),& ex fpina ifchii W),aque ligamento (pimTo fa-
cro (e) , in marginem lateralem coccygis ad ufque officulum penulrimum (^*),
proximamque particulam offis faa-i (e**) fe imniittit. Vidi a folo oiTe facro
siatum, ut coccygem non moveret. Vidi potuiife^ dut)s vel tres numerari ^. uti
duo plana hQxtDuvemeyv.s junior, unum ad latus duarum vertebrarum fuperio-
rum coccygis 1 alterum, remoto ligamento confpicuum , in latus primi offis •
eoccygis & extremum facrum (ef). _ ^ ^ ,

Ligamento fpinofofiero tegitur, & parfs etiam ligamenti' tube-rofo-facri . Ad
levatorem nonnunquam ita prope accedit,. ut feparari nequeat.

Coccygem antrorfum curvat ( / ) . Inteftinum resflum , quando plenum Q?t
fece, sq.ue ac levator fuftinet, pelvimqae perficitj iedumque redo inteilino^
fternit, ad latera coccygis.-

• :. §. XXIV. Tranfverfi {aj,.

Difficilis mufculus & m-ulriformis , ut segre meas defcriptiiones curn optimis
£u£Ioribus comparem (i).

Meus quidem tranfverfus duas ,, etiam tres habet origines , fupra originem
credoris { b ) ^ qui dicetur penis , a ramo ifchii {b'^) ,• qui a tubere defcen-
dit , & ex involucro. eredoris ; etiam a ramo oflis pubis provenic . Ejus fibr^
fere antrorfum adfccndunt . Fafciculus pojlerior^ five propior coccygi', in fphin"-
€ierem (c) , eftque loco kvatoris ,, & paciter cum eo circumducitur , circa
ani exitum .

Media pars 5c anterwr amp^a dilatatur {d) . Ejus pars ex dextro latere in
fmiftrum tranfit , inter anum , ante glandulas Co-vT^/jm {d*) & urethras bulbum,
coitque curn fodali (p) in mufculum azygon.,, anterius quam pars' fphindleris cu-
tanea, & dilatatores (/), Quibus tegitur. Pars ipfi bulbo inferitur {g) in me-
dium , inque afbam ejus lineam . Pars admjfcet fe fafciculo ex fphindtre ami
eunn in acceleratorem , in ejus fafciculi cum bulbo concurfum , pariterque cuni-
fphinfterc acceleratorem conftituitj vel fola etiam. antrorfum inclinata in acce-
kiatorem. degenerat ( £" )-»-

(c) E'uf}acb. r. e.

(d) Ibid,

Cs ) Etiain Lieutgud,

(:■:*) Tab. art. pelv, IV:

Cc**) Alhin. p. 3J5. Tab. art. pelv. IV-.

Ot") Duveynef Hiyotcra. p. Iio.

Cf) Albin. Lisutaud.

(_, ) Habc-t Car Ste^ban-us p. 211; stiarrr Car-
pcnfss Kas; p. ao Fnfalius ., Maffa '^3.%. j8. b 39.
J<.lvius Ila.^. p. ji, b. Pinieus noC virgin. p. 54.
St^tLS eft extenfer graeilis Rioh», p. 5^0 Piftua
«fl a Caff^rio 1. 8. t J4. diflus a N. Eabicot d.
II i. de Mc.rchett p 41. Linden pbyfioL refurm. pi
387. Bidioo X. 47. f 5-. qui pragrandem facit.

(m). Traiif'-'erri:m ttiaai & nnaicrem habet t, 1.
f. 1. & cor.-curfum e)us cum acceIer?;:or£ & fphrn-
ftere ibid. & ailterum transverfum nofiri fatis fi-
milem t. 1. f. i. & 3. tantuni quod aliquas fibras-
biiiLbo ur^thrsE , a-ias corpori caverrsofo inferi ajat,

Cb) Virfiis tnargincm iofsrioresn magni t'cr*=

nrints t. 4. pslv. Allin. t, ix.zM.V '^alther coVu^
vefic. p, i6.

(b^) Lieutaud p. ^77.

Cc) Habet Cowi^er t. 19. an Beijlsr pag. jao.
Sp!5in£\eris p^rs ab-offe pubis p. 199. ? Atf fue-
r-unt levatores parvi ani Riolani 1. C. p. 319. 330.
360. Omnino creJas , cunn ajat acceleratcrem a
tubere ifchii venirc'.

Cd) Art. pelv. t. 4.

(d*) Covvf>ir ibjd.

(e) Santorin. t. 3. f. $. p. 18^2. Conf A!b'in.'^,
319" ( pari' fui ) Liiutaud pag. ^77. VVinslow
n. 373. Rutty urin. wayf. t. 4. f. i. Covvpet
ibid etfr norr p«nitus dextrum finiftro unit.

(f ) Santerin. t. 3; f. J.

(5) .^lbin. { 37, Linden psg. 487. VValtbet
anat. mufc. rep;t. p. 615.

(r*) AnnoH Covvper t. 17. C Atccleratori at'
fgnfet D.Hvert}eY' myotojnolog.. p, 313,.

S£CT, W. INTESTINA CKASSA . 261

In ftmina pars ejus mufculi in fphinflerem {g**l & conftriflorem vaginee fe

fldmircet , dudu in eorum mufculcrsum du6lum mutataj & pars etiam a tlextro

m finiftrum continuatur (^) .
Totus mufculas iatus fQraminrbus intercipitur , magna vafa traSmittehti-

fcus (/). . . .4

^ Vifus eft mihi f^ciife in duos feparabilis. DefuiflTe non vidi (/ ).

Inteftinum ultimum & anum fuftinens exprimir^ bulbum urethra:- urget > Sz
partim concutk, retrorfumque ducir . _ \

Tranfvevfus alter { k ) ortus ab' offis ifchii ramo ( / ) , ad mediam altitudii
2iem originis eredoris , altior multo quam priores , inferitur ia urethrse iftl>
mum, ante ejus- bulbum ( m ). Hic non^ exiguus , ob fitus artionem vifa di-illi-
eilis eft .

Videturifte tranfveifur ^otms ^ quam reliqui , urethram diducere.

%. Y.YNa Fabrka^ &' tunk^ cv-affi inteftlni memhrana extima,

In univerfam quidem eadem eft faBrita , quae tenuis inteftini ; idem numerus
^iiicarum j & earum natura fimilis : funt tamen aliqua & cralli in univerfum'
inteftini , & peculiarium ejus regionum difcrimina.

CraflTior eft & fimiior tota craffi inteftini natura , uti diametef- in homine
adulto infigniter ampiior eft.

Membrana extima pariter oritur a mefocolo, 5c ex- peritonajo- abfque medio'
mefocolo, in ktere dextro & finiftro, inter cscum inteftinum & hepar,& m-
ter lienem & fiexum. iliacum . Ea enim fede, fere abfque confpicua latitudine
mefocoli y peritonsEum ipfum colon, ut diximus, ampleditur.

Cellulofa tela prima paulum aliter fe habet ; nam peritonsum iigamentis
coli valide adhasret . Tanrum in locis illis coli a mefocolo nudi , & in rc6ioin-
tieftino , pars inteftini infignis cellulofam telam exrerns membrangE circumpofi-
tam habet (a) . Sed etiam inter ligamenta ionga, in colo, & csco, fijb mem-
brana externa , cellulofa adeft fabrica , ut tamen externam difficulter feparej ,-
Iti re6lo inteftino. adeps eft, carneEe tunicae undique circumfufus (^).

§•. XX-VI; Carnea tunica & reliqua ,-

Non defunt, & craflag quidem, fibr^ tranfverfae {a ) per totura inteftinum
^eiflum .

^e-r-

(g**) Walther anst. raufc. rej>etrt> pag. 6if. XVinsIew. Arrlevatores proflat» Fi''alsher colt.

zditl mesr. vcfic. pag. 17. Nbva pa?3 tTmfvetCi PTalsber tnu(cr

(h) Santorin t. a. f, i. tener. p, s« ^-

(5) Art. pelv. tl 4. W T 3-

(>*) tieutaud. Raro aci^fTe' Csffehohr^. M'. S.' (m) F[^althtr. Samorin.

(■<) .'llbin. t. 4. f. I. p. 330. EiT ejaculaior* (a) Carnofae connata ^ye^fet^ Cscut, pag. ii3.

Santov. t. 3 f. 5. h, p8«». 184. in urethram in- (b) Wtnslow n. 173

fertus . Separat tamen , quod extra ligamentum (a^ I^uyfch. Epift. Xf. tab. 11. f. i. i ^Vins-

tranfverfum ponatur , ejaculator intra idem Gunz /o-uy IV. n. 1}?% In • ep*hemera ■Svv,i!>i3m?rrf>;r; '

de «lcal. p. i6i J7= An proftitiquss-infsrieiJrs-, ■ t. 14. f. 5. ♦■■ -- u'

■ ^^?^^ . 1 I B. XXIV. I N T E S T I N A ,

Kervea tunica nihi! hahet reliqui inteftini diffimiie, robuftior tantum , <}uaM

in tenuibLis. In redlo inteftino interius reticulatis jugis infcribitur , quse fimiii

fabricsi villofa; tunica: incumbunt.
C-elluloja tela Jecunda multo laxior eft ^ tunc tertia , yt facile intimam rfe-

pares ,

Intima (a*) abfque (^) villis (c) eft confpicuis ; fed rugis reticulatis , 'm

're<51o inreftino potiflTimum plena , & eodem loco pertufa undique poris ( d )

mucofis, mucum in craffo inteftino expulfo fundentibus { e ) . Ruberrima ( f )

cft eadera. Neque tamen aut colon (^), aut c^cum {h) ejufmodi poris defti-

tuitur. '

Foliiculos minimos his poris refpondere (/') lego, mihi non vifos ,

Eadem eft de epidermidis genere , cum qua, de natibus adveniente^ manifefto

continuatur.

Esdem vafcula tunics cellulofs terti^e ita defendit , ,ut ea deralli ( a ) fan-

guinea pundia appareant & macul^ , & ulcera ( ^* ), & vafa .denique aper-

ta ( b X.

_ Plerumque certe jn ,cra(ris inteftinis dyfenteria {c) habitat (i), eftque eorum
jnfiammatio(^), ulcerofa (e) & gangr^gna (e*), & villofa tunica muco fanguineo
obduila, plenaque tuberculis fungofis (e**).

Abfque magno malo frequenter pars ejus excreta fuit (/).
; Sanatus cui clyfter calidus longaonem ambufferat (^). In dyfenteria re£li
mteftini interna membrana ( h ) exiit, & refe6ia fuit ( / ) ; ut refecari iuffit
Ve^etius (/■♦). Exierunt vafa fatis craffa , in fafciculum ^conjundla , & fr

?\;t;ibfi

fa*) Rtiyfch. Epid. XI. t. la. .f. i. i,

(b) Negavit craffis villofam' tunicam datamefTe
Bninner gland. diiod. p. 6i.

(c) Duvernei' t. %. p. 195. Gjleacius 1. c. p.
363. Llrdpigh. gland. conglob. pa^ 10. Brevio-
i£s effe Hafman IV. p. 100, ,de Rofck de inte-
ilin. craff. Ego etiam in viv.o hotnine nLillos vidi.
rauciores Haafe renov. vill. n. 13 VVepfer ci-
cut. p. 147. Mininia effe corpufcuia VVinslovv
n. 176.

(d) Ru^fcb. Epift. XI. t. 11. f. 5. Thef. 3,
n 71. Thef. 4. n. 79. Thef 7 n. 66. t. 3. £4..
Thef 9. n. 81. Cur. pofter. n. 33. Galeacius
Ccmm. Bonon. 1. c. p. grfj. jdj. f. 3.

(e) Uebsnfireit anthropolog. p. 's^S.'

(f) B^cut^et educat. des enfans II. pag, iii.

(g) Ruyfch. Thef V. n.ioi. Thef. I. aff. 2,
SI. 4. Galiacius p, 362. 3*^3.

Ch)^ Rtiyfch Epiil. XI. pag 10. Galeacius ibid.
(1) Gateacius p. ^69. f. 3. & p. 363.
i^') Pfsngle ibid. Bont. J4ed. ind. L. 3. c. 3.
(a*) In ileo cseco & colOi,, in fiuxu hepatico
Kiaunig obf. a?. ' " 1

.Cb) iff^vvij»-??: von Clyftieren p 157.

(c) PanavoL Dec. 1. obf. 9- Pyifigle. Brokhshf^
Non quidem femper Morg.'??':*'^ .

(i) Numercfa exempla funt .<:rafforum intefti-
norum in dyfenceria inflammatorum , fc exfudan-
tis fan^uinis, & detritarum membranarum , &
fubnatsE gangrjenae .

(d) Phil. tranf. Vol. LIl P- s. p. 650. Birn-
haum de dyfenter. Brokiesbf oh^ pag. 179. i97.

Ce) Barthol. Cent. II. feifJ- i- phi'- tranf. Voi.
XLIX. p.i. n. 12. Gehema .QhU 6.Mcrgagn.S<d,
morb. II. p. 19,

(e*) Pringle dife&f. p. 26J.

(e**) 5.3/&e*' dyfent. p. 44 & in ic

(f) Fontan. ad Epit. Vep/. p. i?- T«//'. L. 3.
c. 17.

(?) Severin. Chirurg. effic p ^6^.

(h) Piccolhom. p, 91. Hartman pag. i^i. Joung.
opium p. 51. Mem^ranola & carnofa corpora de-
cedere Morgagn Sed. cauf i.. il p aa. 23.

0) Guizard II. p. uz. add. KW. Cent. II,
■C. 75-

0*> L. 3, Cent. XI. in dyfenteria elapfara.

J^rO-. m. INTESTINA CRASSA. ^ 16^

^i«- C /** ) . Ab hypercatharfi plus pedem longa membrana C ^ ) craffi intefti-
ni egefta . Saepe redi inteftini tunica ej^foliatur ( / ) . Craflfa membrana fex
digitos longa^ de ano exiit ( m ) . Refeaa , cum fphacelata penderet ( w ) .
Confirmat, re rite examinata ^ veras membranas irtteftmi elabi Morgagnus (0) .
Nerveam & villofam , cum parte mufculofsey decefTifiTe , ut fola extima fupe--
reffet j. audlor, neque igmrus adeft , fanati etiam tanti morbi (p ) .

§. XXVI r. GlandtiU [olhariie.

In craffb infeftino nullas novi glandulas" agminatas repertas effe ( i ). . Fre-'
«}uentiffima2 vero funt in appendicula (^),in cseco inteftino\ in valvula coIi(Oj
in colo (r;),. in redo inreftino (e), diverfs- a poris glanduls folitaris, grandes,
fybrotunda:, pofirs in cellulofa tela tertia.

In hemifpbsrico cavo ex arteriis depiuentem mucum colligunt , cujus iter
etiam injeaa materies imitatur ( / ) • Eum per confpicuum porum effundunt
{ g ) 5 quoties a contrado inteftino urgentur . Mucum plorantes vidit Gun--

!^luS (^* )o' . ' ■ ' • - 2L ^

RepierjE tenui materie , abeunfe in maculas" morfuum' puiicum fimiles ( /^ ) ,
ireque ideo fafciculi funt vaforum (0«^ ...

Aliud genus lacunarum eft , quas ego nuifquam vidi , commutiis cryptae , m
quam multi foUiculi minores aperiuntur (k). Ex funt vel Ruyfchiantc lacunu!ae,>
fef glandiils folitariae (/) , vei cellulas inter valvulas (w) c£Ecae .

Muci; (W^)' vim in- redo inteftino parari , vei ex poiypofir^ ( « ) concrenien-

(i*«) Eff of & Societ. at Edimburg; t. 5. p. 2,
^.67. . , .

(,k) Dsonif. p 544. A colchici ufu Stork p. aio'
fixcretio inteftiniformis \i\na.m longa. Hofmsn Med,-
Ccfflf. t. 11. Dec. V. n. 9.

(m) Mofgagnl Sed & cauf IL Ep. 10»

Cn) Lavnter enteroperiftoi, n. 5.

(o) Sed. & cauf. li. p 3J.

(p) Aref. diut IL pag. 61. Aynauld on hef«
iliat. p. 3(57. Reftum gangrEenofum feliciter /e-
fetlum' Journ. Med, 1763-. Odc'.

(?) Glandulas' folitarias coli &: appendicu!»'
habet m. Albinus adnot. L. VI- t. 3. f. 7 &
addit in craflis inteninis magis ad nerveam adhs-
rere , in tenuibus ad intimam.

Ca) P^uffeh- Adis H. t 3. ft 4. Psfef k. G.'

(c) P. iij:

(d') Ruifch. Thef. T. aflT %. n 4. Gtmz. humor,-
p'; 16S. DuverneY. Wirtslcvv n. 1 js. Peye»" ?!and,
inteft f; fn colo vulpij Grevv t. 13. In lacerta
Yalifner, 11.^ p. 434»'

(e) VVcffer cicut. p, iiS' apud Peyer p. ii.-
J. C. Pe^ev gland." inteft. ic. 3. Lepvotti Comm»
Acad> Eoivon. t. ». P. i. p; 145; VMinslovv n.

17^. Gunz. Duverney IL p, 19?. Ruyfch. Epift.-
XI. t II. f. 5- 6. Thefo 4- num. 74. Thef, 9.
n. 81. In cane Severin. Zootom. p. ^06. In fele
p. 311.

CfD kuyfch. thef 9- n. 81. thef, L aff. 1. ^,4.

(g> Comparat phialis Stukeley p. 95«

(s*) r. c ,

(h^ Vidit in Ruyfchianis praparatis Boerhaave
fabric. glandul. p 37« . •

Ci Ita thef 4- "• 74- thef, 9. n. 81.

Ck) Giieadus f 3- P 1^9- An de fohtariis
giandulis fermo eft ? quartiui non meminit G.ilea'
eius Habet tafjen lacuaas inter villofam tunicam
& cellulofam amplas in reclo intellino Gunt, l.c»
Et in cane Peve-^ obf. 3 5'

(I) Ruyfch thef. i. a^' £• "'4."

(m) Forte thef .%. ^, 67. .. - , . .

(m*"i Pituita alba , craffa , ccnfiflens , leporis
marini-fiBiilis Tea^hM, iripi^iuy^^piliiaT: M\-
r?.h!it\xr Stolfart van div '^Siel albumini ovorum
firrrilem Cent. I. obf 61.-

(rt"j Kempf. infara. ventr; Puiatr o\i<X. IBoih-
r/jer' polyp. p. }9 'o dyknteTia.' Bauermol. inteft.
f. tr;,i6. Hsc funt corpufcuia adifof^ vCa-rnofa,
quK de inteitlais in dyfenteria dsKdcbant 2-»^«^-
dyfennp.si.

^

^ L l B. XXir. I N T 'E S T I N A . - -

tis jeftimss, quffi per anum excreta vifa funt . Ea fuit pituita -concfeta , ut foll-
^um quid videretur (o). Aii non hsc eadem eft crufta patavii egefta, palmum-
quehta, C.Hofmanno(p) diaa?& pituita inteftini formis a Vp./to{q) excreta .
Multarum ulnarum longitudine .ege.ft$ (r) coiicr^tiooes . Decem palmarum , ex;
ianguin€ mero 5(c. (j-). ..■■.'-■

§. XXVlrr. Vafa^ mtejltnomm crafforum . I. i.4'rteria.<,
1. Mefenterka fuperior . I. Coiica med'ta .

ArteriJE ad craffum inteftinum venientes priins funt a fneferjterica , deKtrg (^)
& medis ; finiftrs a mefooolica. Reaum inteftinum & ab ifta arteria vafa ha-

A ■ ■ ^'^vpogaftricis , mediis ,^tque externis , nempe ha^morrhoideis .

Omittimus exilifTimos iJlos a fpermaticis arterils ramos ad dextrum colon &
cfscum (b) datos ; aque capfularibus dextris (c) , & ab iifdem (^) , ad fmiftrum
^2''^^'-> ^um qux ex epiploicis, pancreaticoduodenalibus,aut fplep-icis de c^liaca
2d tranfverfum colon <t?) venire .poffunt , aut ab intercoftali (/) undecima ad
liniltrum colon.

Varii etiam rami mefocoliCcT, colic^que finifir^ ; ad peritonEEum glandulaf-
que lumbales emilTi , cum ramis frermaticis & lumbalibus communicant (^).

LuKce medta (h) dixin.us (/) originem . Infolita fabrica adit lYiefocolon tranf-
verfum fere medium , & plerumque in duos ramos ^finditur , dextrum & f nl-
lirum. Divjfos autem ab imo truncos aliquoties vidi (k) . Vidi ramum dediflTe
lodalem venas hajmoj^rhoides , & infertum ^nefocolicse. Eum peculiari trunco
tTu^ • j'^^ ' "^ '^'"^ ^""^ media arcum faceret , inde minorem cum mefocolica.
iJabat idem pancreaticam tranfverfcm . Eujlacbius varletatem (/) pingit, in qua
cohca media exigua eft, & mu4to ferius orta.

Sjn]fter(w) ramus fecundum finiftram tranfverfi coii partem ad finiftra fiedi-
tur, adque^ aiiquam nonmaximsm ab inteftino diftantiam ramos ex arcu fuo
^it, qui brevibus furculis iterum ramofi , inque arcus flexi funt ; eorum ma-
xjmus (n) f^pe m medio (o) eft : li multo minus iteratos arcus (p ) educunt ,
quam in tenui intefti-no,& denique longi & refii inteftinum furfum & deorfum
fequuntur , & ad id ipfum multos ramos duplices , anteriores (q) 5c pofteriores
cdunt, quos porro fequcffiurp

TruO'

.(o) FerneL patholog. L. VI. c 9.

.(?) Apolog. p. ijn.

Cq) Apud Heurnium . Similia hi-.bet Vater de
urofcop. ac^nain.

(r) Spindler oh(. 45.

(s) Vahniin Juniorohff.
^ («) Q.usm vaif^G hje prsclpus? coli arteriae
ignorata fuerint idWinslovim ufque, vide fafcic.

(b) Fafcic. 3. p 48. rFfm!r-^m n. S19. Ciini
cscah cqmtTiunicare Bsrtrandi p, i<:.
(£) P. 48. r i

00 ibid
(e) Fsfcic. 3, ».49,

Cf J ibid.

(g) P. 48. Conf, Duverney t. ». p. 184.

Ch:) Fafcic. 3 S

(i) ?. 368. Colica dextra a mefefiterica Behen'
fsYiit ven. comm. Colique fuperieure [■''Fiailovv
n. 104. Colique droite fuperifur-e Petit ad palf.
P- ^5S- 3 56. Habet Covvfer ic. ill. Drake tab.
%o, Eu/r.irh t 17. f 4.

(k) Fafcic. 3. p. 46.

C) T. 17. f. 1.

(m) Fafcic. III. 3. b.

(n) Ad 15.

(o) Ad 13.

(;}■) Ic. ead.

Cq) P. 47. Chefelden
H. fi?.. &c. Eufiatkj,

tab. 13. 94. VVinsIovV

SECT, 7/7, INTESTINA CRASSA. . 2^5

Troncus liuius colkx finiftrae denique in finiftro coli nngulo amplilTima ana-
floniori , cui zquzlis m homine adulto non reperitur (r), cum trunco uitimo
rami fuperioris arrerisE mefocolics unitur. Eam anaftomorm ( s) Eujlachrus
non ignomvit (j*), deinde angli potiffimum ornaverunt ( f ) .

Ad utrumque iatus hujus colicaj mediae ( u ) infignis §c vacua area eft ia

*m«focoio, in qua gi,indul;e funt vafaque exigua , redlilinea , inter cgeliacam

& mefentericam media, decurrunt , nata ex ramis i'vv), quos diximus . Ejuf-

modi glanduIiE aliquanro, quam mefentericse minores {w*)^ neque «que nu«

merofaj , aiias tamen frequentia fuperarunt (w**).

Dexter ramiis ( x ) colicaB media2 perinde per dextram Tnedietateni mefocoli
tranfverfi fe conjicit , ut ille finifter ad fuam fmiftram . Eodem etiam modo
dividitur, & fuum inteftinum adit ,

Quoties propria colica dextra ex trunco prodit ( / )* quod eft frequentlus ,
toties in eam obviis truncis inferiiur , aiicubi circa iiepar , in anguio mefocoli
dextri ,

Quando nulia ei^ dextra colica ( ^ ) , tunc ramum ipfa mittit in anguluni
hepaticum , ejus colicas fimilera, cujus ramus finifter & fuperior in truncum
dextrs coiics redit { a ). Inferlor, aut inferiores aiiqui , fecundum {b) coioti
dextrum defcendunt , & in iieocolicam patuio du61u inofcuiantur , Ob mefo-
coii brevitatem ipfi inteftino fsepe incumbit ( c ) . Inter eam & ileocoijcam
grandis area ^ft & nuda {d).

Colica dextra peculiaris plerumque, oritur ex trunco mefenteriae , qui dedit
mediam : vidi etiam una plures fuifle .

Quoties adeft , adit fere anguium Jiepaticum , atque hinc furfum cum me-
dia , inde cum ileocolica afcum facit , .& reiiquos ramos habet quos dixi .

§. XXIX. i. 17. Ileocollca (a).

Infra mefocolon nafcitur , paulo citius , vel ferius , & dextrorfum verfuS
cascum inteftinum declinans , aream magnam inter ( ^ ) mefentericum trun-
cum , & colicum dextrum oblique dividit . Elegantia^ rei facit, ut ramos ac-
curatius fim perfecutus . Non conftans eft fabrica, vidi autem tjufmodi fuiffe <•

Edit non rariffime colicam dextram (c), aut certe ramum (^) , qui fecun-
dum colon dextrum ab ingreffu inteftini ilei furfum tendit , & in lucuientum
cum colica dextra arcum redit (e),

Porro non raro in mefentericam obliquum ramum emittit . Inde appendku'
^. HaUer Phyfwlog. Tom. VIL L 1 larem

(0 Fsfcic. clt. ad 6. p. 4^. (a) Fafcic. 3. sC.

Cs) Fafcic. cit. (b) Fafcic. 3. ic.

Cs*) T. 17. f. 4. {c) Fafcic. 3.ic.

Ct) Covuper append. ad Bidloo t. 3. Draket.io, Cd) Fafcic. $ ic. p. 4?.

Cu) Fafcic. 3, ic. p. 48. (a) Icon. anat. {?a'c. 5. pag. 45. Ic in ?c, K»

(vv) P. 164. , Troifieme branche W^micvv n. 106. Uabet Walther

(u'*) Duvevney II. p 198. de vena portar. p. 9. & forte Eujlachius .

Cw*") Fanton. diff, aiiat p. 167, (b)- Ic, noilr.

(x) Ic, nofir. t. (c") Fafcic. 8. p. 37.

(y) P. 46. Second rameau Winslova nuir. 105. Cd) Ic, Fafcic. 3. y,

Cz) Fafcic, 3. ic. Euftacb. f, 4. I. C. (e) Fafcic, 5. ic,

i66 ^ ^ L I B. XXm I N T E S T I N A .

lirrem ( t* ) dat ,_quae datis ad ileon & colon inteftinum exiguit rsmis, tmnco
fuo , per proprium merocolon , ad extremam appendiculam excurrit 5 cui toti
providet .

Forro _caca/em anteriorem emittit (/) , quae in plieam ilei cum colo anterjo-
rem veriit , inque hoc ipfo inteftino ciim ramo cscali fui trunci arcum facit ,
aliumque ramum in anteriora cxci valvula^que fedem daf ; in ileon alium . , -

inde fecuta eft cacalis pofterier ( ^ ), per plicam pofteriorem ilei cum colo
trunco fuo exporreda _. Hujus anulus in colo fuit , ex quo varii anuH mi«
iiores curn iliacis ramis ileocoiics coiverunt : alias cum colica anteriori , cum
appendicali alius . Dedit ileo inteftino ramum, inque cscum , & ita in coloa
& appendires ileocolicas confumtus eft .

Rarai illi plicarum fuperficiem fequuntur , &: foli furculi valvulam ipfam
sdeunt ,

Reliquum de art-eria ileocolica fuit quidem ilei inteftini arteria,quse cura me".
fenterica magna (A), ut diximus, in arcum abiit, ceterum ad colon ramum re-
^jii fit 5 qui & cum ileocolica , §c cum cscali pofteriori anulum perfecit (/)•

§. XXX. IL Ex mefocelica /inijlra.»

Ita forte reftius ea arteria diceretur , quse vulgo vocatur mefenterica mferioi-
(a): Sid mefenterium enim , fi aliud eft a mefocolo , omnino nihii dat (l^).

Oritur perpetuo ex aorta, nifi forte raro aliquo fpediaculo , quod.mihi non
contigit videre , ex fplenica (c) arteria nonnunqaam proveBit, ut quideiH vena
comes perpetuo ad fplenicam venit .

OritLir ex anteriori facie aortfs , paulo finifterius, inter renalia vafa & iliacaj
propior plerumque prioribus (^) , ut tamen etiam renalibus fuerit vicinior (?) ,
Defcendit fiiiiftrorrum ( f ), & vicina nunc cHviSoni aorta; (^), ramum edit
adfcendentem (b) . Tranfit is ante renem (/), fere medium(/^), & iato unco fa-
&o fecundum colon finiftrum (/) adfcendit in angulum coli fmiftrum(w),inque
coli tranfverfi partem fmifteriorem , & arcu illo magno cum mefenterica coli-
so ramo fmiftro coit^ quem diximus (w)j duplici euam trunco (<?).

Ab

y"

Ce«) FafcSc. 5. & g. " CO Fafcic. 3. ic.

0) Fafcic 3. p. 2. fafcic. 8. l, c» (5) Fafcic. 8.

(g) Fafcic. 8. I. c^ (h) Fafcic. 3. BrancEe fuperieure Winslow

Ch- F.ifcic. ?, I. Witskw n. ioi5. n. 119. Habet Cow^er append. t. iii. Euler de

0) Varietates vide fafcic. 8, p 37. $c fafcjc. inefenter. n. ij-

3- P 4

(a; SfJvfi \h%. p. 39/?. & recentiorum . -

("J^ Sch' Ihammsf progr. n. 17.

(c) RkodJtfs cbf. 49. Sch-.nieiisl vATiet. vaforutn.

Cd) Fafcic. 8. tsb- arc. t.ot. corpor. anter. &;
fafcic. 3. Cevvpey. Chefeider.i z^. mmhvvn.SoH.

(e) Eufisch. tab. sj, %&.

Ci) Fafcic. 8,

Ck) Ibid.

Cl) Winslovv n. »09.

Cm) Fafcic. 3. 5.

Cn) Ibid.

(o) Fafcic. 2. 6, Wltiilovv n, top, Eufiaeh

Csvv^er,

SFCT. m. INTESTINA CRASSA . ^ 1^7

Ah eo tTunco adfcendente maior aiius tranfvenus ( p ) per medium ( g )y

aut fupremuj-n renem , non abfque rarnulis eo loco editis , adit colon tini-.

ftrum , fjrfum cum ^dfcendente rrunco ( r ) , deorium cum defcendente ino-

fculatus. Me ramus ob brevitatem mefocoh fere inteltino mcun-.bit .

Unicus porro, aut duo rami ( x ) , aut quaruor , adeunt iyo imo rene tle-

^um coli iliacum finiftrum , fuis infignibus inter fe arcubus copiuntti , qua-

tuor a.ut <iuinque, longis ( O , ut in colo folent , & ad fuum mteftinum pa-

rollelis. Illi arcus bis, etiam ter, & quater iterantur («). l-x x^oc trunco ana-

ftoiTiofes cum fpermaticis nafcuntur. jr j a n:

Denique truncus ipfe mefocoliccB dextrorfum ( n^v ) fenlim 1e defiedtit, rni-
)ribufque ramis editis ad colon inteftinum {x), venit m pelvim [ y) '-y ibl

non

redi inteftini pofteriori faciei ( ^ ) in plurimo adipe fe adaptat , duobus nune
truncis (.0, de-xtro & finiftro, ejufque inteftini longitudmem (squitur.

Hi duo rami femper pofteriori ( b ) ioco pofiti ad fphmaerem uique peneo
trant, inque rete cum vafis hsemorrhoideis mediis m cellulofa inteftinum am-
beiinte tela coeunt (c). -cc '

Vidi ramos ab ea noftra arterla _ad vaglnam ( d ) muhebKm venitie ; UU
perpetuo etiam cum arteriis vaginje inofcuiantur .

§. XXXI. Ill Ex hfpogaflrlcis . L H^mortboidea medla,

Situs ratio facit, ut inteftinum reaum prster ramos mefentericos , plurimos
aiios ab iis truncis accipiat , qui in pelvi ex bypogaftnca nafcuntur.

Earum pr£Ecipua eft, quam dixi hmncrrhoideam medtara (a), quod neque ^aa
jnternam pertineret , qux fit a mefocohca , neque ad externam,qus eft ex a.io

inieftinum excurrit , ad fphinaerem ufque , exteriora & pofteriora nada cellu-
lof^ tdx huic inteftino circumpofitjE , & fiffis ramis longis m cellulofam iecun-

(p) An le fecond. W!mIow n. 200. Habet £«- (y) Fafcic. 8. 1. c. & fafcic. j.

(lachius. Dnos Co'J»Per. (z) Fafcic. 8. tab. poft. & arU.

(q) Fafcic. 3. (O Tab. ant.

Cr) Fafcic. 3. (b) Tab. pofi.

Cs) Conf. Covvper t. 3. Quinque t?.b. art. me- (0 Tab. art. poft. tot. corpor. la. n,

fent. Premiere & feconde branche moyenne Cd) Ibid. ^i u»^ ^.-^r^ rii t.«,„

Winslovv n.2,0. 2!.. BrancheinferieureM«W.i»v (a) Fafctc. TV. not. 17. Habet etiam 111- 7>^v^

3XJ. 1,3. Tres Euftach. t 27. f. ». Comm. Lit. Wor. ann. 1738' t. 1. t. iS. m. &

(t) F.ifcic. 3. tab, art. mefent. ^* ^at recueil. tab. 5- . ,...:„ .-:,o

(u) IbiJ. ad 9 iS. Euftacb. 1. c, C.t.v;!>cf ramo Cb) Z. fafac. 4. t i. m femma. Z. t. n. ,n viro,

defcendere JW«x/ovv num. 213. Nos trunco. Cb*) R"-yfc^ Thef. anat. IV. n. 74-

(vv) Tab, ead. Euftath. CevvPer. tO Fafcic. 4. t. i

2<5S _ L I B. XXIV. INTESTINA.

In feminis fequitur vaginjE cum re£lo inteftino confiniaj & illi ramos ( ^ )
dat, & veficdB , & uretbr^E , & inteftino- ( ^ ), fimili cum virili fexu exitu .
Fuit , ut aker ejus ramus vaginalis fieret , bsmorrboideus alter . Aliquando
etiam tertius veficalis ex ea prodiit . Etiam extra pelvim' ( / ) ramos: dedit ad
ani levatorem & obturarorem , externis ha^morrhoideis inofcuiatos .

AlidS ab hoc reti funt inajores anaftomofes ^ qua? funt inter ha^morrhoideani .
mediam & inrernam, & qua? nafci folsn: ex ramo defcendente haEmerrhoidW'
internas , & in medi^ adfcendentem ramum inofculantur-

AWx plurimaj in pelvi arteriolse redum^ inteftinum minores adeunt, a facra
media ( g ), ab biemorrhoideae- ramo extra pelvim (/6) nato j, ab iliaca pofte-
riori , a pudenda cnfnmuni (Or a vaginalt,

Ejufmoui ^Fjaflomofes internas inter mefentericas^, & exteriora redi inteftini
vafa, neque vereribus ( k ) ignorats fuerunt , neque medici^ anatomes minus
ftm-iiGlis ( / ) ,, cum & mulr^ fmt , neque m.inimae ^

§» XXXIL IL Hcemorrhoidea' externa\-

Parv^ funt , neque in phyfiologico opere locum invenirent ^ nifi fodaliuirr
Yenarum magna , & in ifta 'medicinse parte , & in pathologia, & denique in
chirurgia celebritas eifet .

i lerseque funt ex pudend^r communi, qaam etiam hsmorrhoid^eam externam
dixi . Adeunt levatarem ani , vicinamque cutem & adipem (w), dum truncus
fecundum originem levatoris pofterior circumit.. li rami levatoris carnes per-
ibranr, &: in pari"e extrema- inreftini,. proxime anum,, cum mefentericie & ha^-
iRorrboide;^ medi^e furculis inofcuhntur .

Etiam coecvgea («), ifchiadicas propago^ aliquos confert ramulos ,, prloribus
iMoiculatos .

§. XXXni. ^Arterics tn tntejlml crajjt tnincis ,

Diximus obiter (^), patrciores effe arcus, quos mefenterici rami & mefoco^
lici fibi occurrentes efficiunt .

Plcrique etiam- ii arcus piani ( ^ ) valde, five maximorum' funt circulorum ,-
& inteftino pene paraileli , atque longiores , quam in tenui inteftin».

In^eftinum adeunt per plicas pariter, refliores ( <: ) tamen , ramis brevibus ,-
ad m.inores angulos natis , ad truncum magis parallelis. In tenuibus inteftinis
laniorum anguli fimr rnajores, quales plantarum caules botanici brachiatos vo-
«ant . lidsm ficxuofi funt j ut diftenta valde inteftino- pofiint obfequi »

(d) Fafcic. 4. r. i^ comm circa; extrema fpliKVenff itii. Bertrandi

(e) Ibid. (Je hepate p, 14.

Cf) Ibid. (J) stahl ven. portar. p. ij.

(g) FifcSc. 4. t. s. '• (m) Fafcic. 4. t- 4- not. ii. yFtnilovv n. 947.

(h) F{.f;ic. 8. I. (n) Fafcic. 4. t. 3. not. 11.

(i) Fafcic. 4. t. I, & nof. IS. ig. ibid. (aO P. i6S-

(k.'t Fallop.. inliit. anat, pag. a». Habet etiam (b) Fafcic 3 p. 50. conf. ia tabula praeter

Wtnilayv \\l. n 213. SttrAeley jv li:. Buttnev fi£Ki:ni liiaciUTr .

<Je vaf. hsEmorrhoid. p. 17. Eelitnfireif ven. (c), ibid. & in tabula ,

\

sfct: iil intestina crassa . ^ , 269

Mufculofa tumca, ut craffior eft , ita ramos maiores (r/) acapit, _

Reiiqua fere fimilia funt ; nempe rete exiguum eft m celiulora prima: trun-
cus vafculofus mufcularem tunicam perforat , rete vero & arcus cum oppoiito
trunculo funt in celluiofa ferunda (e). Uttimum eft tenerum rete , terti^ ceiu-
lofitatis , quod ad villofam pertinet (/) . • rf- ■ n. • j?

In redo inteftino trunci decurrunt (^) per partem inteftmi poiteriorem , 6c
'bi faciem anteriorem ramos emittunt, qui cum ramis hypogaftricarum velicali-
bus externis, vaginalibus r/.-), in rere inordmatum aheunt . .

Pariter ut in tenui inteftino, bumor in crffa inteftma exlialat , quem miite-
ris e^Lifn-iodi iiquore inieao in craffioris inteftini arteriam ^O, vel cqnfpicuum
reddas, i^fperfo in vlvo animsle fale (^); demum foilicitato elapfo vivi tiomi-
nis inttftino, quz omnia vidi (/) . Inde \i\x enormes jadur^ liumorum, qu^
in dyfenteria ad inteirina deconuntur, tiominemque emaciant (w) . muliaris eit
vis, qua ex metu,. aut frigore, perfpkatio ad inteftina repercutitur , cumque^ ea
liumore effluit ^

' §'. XXXIV. ren<e,-

Venx- inteftini crafTi in univerfum. arteriarum comites funt (a) , neque' pecu'-^
liari hiftoria indigent.. Tantum in truncis paulum di{fentiunt_. rr r i

Adhotavit J. B. VVinslo-vv, ramos ex trunco venofo pauciores elie tolere^
eorum ramulos vero numerofiore?, qup.m arreriarum (^). _

Hx vens, ut alibi , fuis arteriis aiiquanfo majores funt , in varia ratione.
Truncos vidi , quorum fuperior effet ad artenam, ut y).^ ,^^' ^"^^"^J "^
27. ad 25. Ramorum rationes erant i$. ad ii: 13» ad f: i8. ad 10. oc lo: 14.
ad 8. 12. ad 5 r 9. ad '^ : 1 1. ad 7 : i(^. ad ^. ^ ,

Qui ramus Golon" medium sdit (c), aliquando duplex, is ex vena gaftrocolica
fere prodit , quse eft princeps propago m.efentericas , & mefocolo tranlverio pro-
fpicit. T.imen etiam a mefenterica nafci vidi, ut gaftrocohca nihii colodaret.
Aiias vidi duas fuiffe, utramcue exT mefocoiica, aut unam , a meiocoiica, aut
duas , quarum finiftra ex mefenterica prodiret.

Colka iiena dextra ex mefenterica nafcirur,alias tamen ex gaftrocqiica , etiam
fola, ut non aliam darer colicam . Ea ad dextra exeunns jejuni continuo prodit
Id). Ejus pierumque ramas eft ileocolka (e), tamen etiam ex trunco aiiasnata,
aliaj hinc cum dextra connexa, inde cum mefenterica.

Vena mefocoHca (/), five interna hamorrhoulea , eft' fere ex mefenterica (^),.
alias fuperius, alias proxime coiicam mediam nata^alias tamen ex fplenica (/^) .
Etiam; duobus truncis (/) provenit.- t

Cd5 IhlS^ (a^ V. rafcie. 111. In Iccn.

(el Ruyfch f. i, C. Tlref. IV'. n. 74- i^') N. 148- . , . . «r,.^,,,,«

Cf) Rayfch E^a X!. tab. 12. f. i. a. A. (c) Fafcic. cif. f. Rameau mfeneur mnslow

(S) Fafcie. Iir. Ibid. t. 3. tr. des vein. n. 246.

(h) Ibid. (.^) e. 5„

(i) P., 41. Etiam uberiiis fieujfem obff. d'anat^ Ce) K. Veine ceiale VMovv n. 249»

& de pratiq. p. 191. " (f) n- n.

(k)P. 215.. (%) L. XXI. p. 13^-

(1) Ibid. (h) Ibid. - '

Cm) Degner de dyfenter. p. 18, (i) £-/«'' "• **•

ST-o^ ^ L I K TXIV. I N T E S T I N A ,

TiVinfit eatrem trans abrtam fuper exeuns iejunum , ramofque liabet arterio*
forum fimilcs, tunc etiam ( k) folitam pancreaticam inferiorem . Vidi magnum
famum dediffe, valde ramofum , qui per pancreas fecundum cavum arcumduo-
deni circumfiexus a tranfitu magnorum vaforum ad pylorum iverit, alias tan-.
tum. fini duodeni (/) dederit.

Dat nonnunquam colicam mediam fecundam ad colon tranfverfum , cura,.
media prima a gaflrocolica fit aut a imefenterica . Arcum cum colica media',
qualem arteria perficit {m ).

Verz pelvis paulo aliter quam arteria? ex hypogaftricis truncis prodeunt : ne-
que tamen rami a ramis ■-recedunt ; f^pe dux venx eamdem Erteriam fequuntur,

HsEmorrhoidea media arteris fimilis eft (»)•

HsmorrhoidesB externai funt a pudenda (>/*) & circumflexa (o),5c communi^
quarum varices (6*) hsmorrhoidum nomine innotuerunt, ut certo vidi . Utraj-
que cum mefentericis internis communicant , tum alis minimis arteriolis ana-
logia , quas diximus.

Similes tamen nodos poffe in mefentericis (p) iritumefcere , non nego, etfi
mihi id exemplum non occurrit.

_ Ab his venis in cavum inteflini, reforbentes fiftulas continuan (imi!ibus expe-
ririnentis oftenditur, qualia produximus in tenui inteftino . Tm,pu^Ifa enim ia ve-
ms aqua, aliufve tenuior humor, confeftim per anum effluit.

§. XXXV. Fafa laSea.

Lympbatica vafa inteftinorum eaccm cum Ia61ei5 effe oftendimus • Ea vero
non contjneri intra tenuis inreftini limites, atque toto craflo potius inteftino
fimilia etfi forte aliquanto vifu rariora, Isflea vafa oriri , & olim in animaJibus
Cl. Viri (a) & ego frequenter vidi , demumque in homine (b). Frima etiam
lymphatica vafa, qu^ pr^ter hepar in homine vifa funt j ea in redo inteftino
apparuerunt ( c ) ,

Ciini

(k) \h\i.

{\) Fyinslovv n. ii5j,

(m) Eule-f n. aj. Ic. nofir. Butiner de vaf.
hfftnorrhoid.

(n) P. ^67.

(n*) FFinslovvus n, 383. tnmcum non definit.

(0} Habet eas varices Hofman de iiumodico
LTemorrh. fluxu n. 4

(o*) Habet acavse vens rr.rris iT^morrbcides
Cev^. Ifag. p. ai. b Rejiciebat Fefal de humor,
i. c. 'UiTafqije adinittit Ji^A/ rcot, fang. h^morrh.
ut tamen internas fr^q-ijentiorss lirtc . Externas
uberiores facit EaythoHnus p 635 Addit utriufque
IsQunas rec^i inteftini Go«ts- Chir. j^S.' 157.

(pO Has veteres habent Galinus ip. hipp. aphof.
S. Vf. n. II. 12. ij. f/sfaiius de veii. humeral.
p. 5i. Falvfirdus L. VI. c. 5. p. j68 A. de WlaY-
chett. \\-\i\, tranf. rs. 307. qui ramos ad cutem
ak tiare . Fl^ifsman Oper Ctiir. p. 212.

Ca) ^^;'3/^f<i p. 68. apud Spigeiium edit Blaeuvv.
fFharton c $, add. Manhen. philpl. tranf. n»

307. Needham form. fet. p. 6. 10. Frsind. hift,
ined. Bokiu menfrr. uni.;. p. 4o7. N«c^ adenogr.
p. iiq. 130, J. H. Pauli refponf. ad FFepfer pag.
ic6. Fandelli d;iT. p. 549« Beifier Eph. Nat. Cur.
C. VI. In redo inteftino Bohn. p. 160. Bresl.
Sami. £t;.pp:eOT. IV p. 61. In colo Gliffon ven-
tric. & snteR. c. XI. n 19. ?• 189. In lutrae co-
lo Sue 1. c. II. p. aoi. In csco Dauhent. In co-
lo car-to fe reifto Highmor. pag. 18. Lifler hu.mor.
qui addit pauca elTe .

(b) Es colo hominis Sehelhammer Eph. Nat.
Cur. Dec. 3. ann. 3. obf o^. Beuevman 3. p.
579. 841 ( tranfverfo ). Habet etiam in homi-
vc' FFiiuhvv n n8. Denys vroedvrouvven p.293.
In colo Fahric anat. praft. .p- 94 9j« I" casco
colo & appendicula FFilds Comm. Pitrop. t. 12.

P- 5 14- , ,

(c) Rudheck vaf. ferof. ap Hemfterru Nudo
ocuio in elapfo iriteliino vifa Auerhacb procid ,
ani p. 13.

SF.CT, m. INTESTINA CRASSA :' ,271

Cum V\\\\ hic niilli fint ,' necefTe eft, etiam alio modo & abfque arapuUa ,

ibvlum de inteftino poffe fnrheri (d), ^ .. r ■ 1 j-rc \

Qui nesaverunr (e) . craffis inteftinis ladea data effe, u non latis ad dithcul-

tatem negatioiais imiverfalis attencferunt.

§. XXXVI. NeYvl mtejlinonm craforum.

Nervi nondum faris pro cHonitate expofiti habentur. Quos egd novi , funt
I.. comites arteris colicie dextrse, & medL-e, ad mefocolon tranfverium & dex-
trum (a} dati , 2. comites arteriaj mefocolics (a*): Ii onuntur a plexu melen-
terico maano , de quo luculenti trunci defcendunt f^) ; tum accedunt alii a ple-
xu renaliV); alii a trunco intercoftali , dum per lumbos defcendit (^); aiii
etiam in thorace ad decimam coftam nati (e). . r r r •

Hi rsmos fequuntur arteris, quam diximus, ad coh tranfverfi partem lini-
ftram ; demum ad recli inteftini fuperiora. , n -

(Jui in pelvi nafcuntur , eoTum ahi a pfexu" Cf). hypogaftrjco , in rettum m-
teftinum defcendunt. Eum generat piexus mefocolicus (^), & lumbaies atqus
facri nervi, ab intercoftali, (h) eo mifTi , & facri aliqui ex medulla Ipmali (0
nati . Hi inteftinum redum magnis ramis adeunt (y^). Alias, non a plexu, ied
a ramis intercoftalis^/) trunci fecundumos facrum natiSjaque nervis lacris (m) ^
de medulia fpinali ortis prodeunt. . ,^

Credas crafTum inteftinum minus fenfile effe ventriculo , qm Dunquam ablque
vomitu ne cdorem quidem fjEcum toleraret.

Neque tamen abfque fenfu., etiam fatis acri efTe, vel ex doloribus vmcas ,
quos flatus in coio retenti , aut craffa inteftina in dyfentena excoriata , aut
coIIeasB m redo inteftino fseces faciunt . A taflu meihti clyftens anum cum
fummo dolore pertinaciffime (n) fe claufifTe lego , neque ego unquam, pene
abfque deliquio animi , turpis hujus medicins tadum ferre potui . Dyfentencis
phlonium injeaum utile ( a } . Alias nullus etiam acnum clylterum lenius.
fuic (p).

SE-

(dD Ad p. t.5. (f) P. 17^.

Ce> Brunner gland. duoden. p» ^i- Drtlineouri Cg) ?• Jbid. ^'-^' , ^_^^_

Canicid. ii. Leprotti Comra. Bonon, I p. 123» Ch) P, 177« » "-- '

feqq. £vertfe devih chyliT^. 3. Santorini l.e«p.I7. (i) Ibid. p- l^f. • ■*

(a) L. 10. p. 175, Ck) P. 177.

Ca*) H&hn FeUo^ius p, ij6, 0) P. ibid.

Qh) P. 175. Cm) P. 167. , „ o ■

(O P. ibidr Cn) Morgag». Scd. & cauf. morb. II. 5»»

(d) P. ibsd. (o) Fontan. p,- 81.

Ce) P. 173 V J75j Cp) Journ, Med. t. I, p» a»

372

LIB, XXIV. INTESTINA;

S E C T I O IV,

§. I. FunHw craffi intejlinl»

(pai:i^

FVnB.\o craffi inteftini fpeflat ad iter fxcum , ad reforptionem utilis humo*
ris, quas de ipfis fit fa2cibus,,ad earumdemum expulfionem. ^ftimatur ea
fundio ex fspcis, qualis in exe<iram ejicitur, comparatione cum fsce, qux eifc
in ultimo inteftino ileo: & ex natura humoris,<jui de craffo inteftino reforptus
ad fanguinem mittitur. Effedum , ut foleo, primum exponam : deinde vires ,
quibus pr2Edi<aa inteftina poffunt eum effedlum prazftare: denique in modum in-
.^uiram , ut prsftent ,

• ■§. II; Fach al-vmce natura »

Mucus erat,aut nondum fstens,aut mediocriter ,quod ileo inteftino «xeunte
continebatur (^), Contra , quod de alvo exit in fano homine, & aduko,iongc
eft aliud : nam puero fasces multo minus a natura inteftini tenuis diftant, magif-
que chylofs funt & fluid^ ,

Sed adulto fanoque homini craffa eleduarii fpecies in extremo inreftino re-
6!o eft, qusp. dum per ardiorem fphinderem trrfnfit, in cylindrum figuratur :
aliter in aliis animalibus (^*). Utut enim aliqui medici de aivi ^uidioris com»
modis fperaverint, hanc tamen in reeia valettidine naturam faecis efife jam anti-
quitus rei medi,caE peritiores confenferunt {b'). Quam primum minus bene cibos
coquimus, jam mollia excrementa decedunt (c).

Excedit tamen pariter & tenacitate, & duritate .

In mucilaginem vehementer inteftino adhserentem abit in pidonum coli-
ca (^). _

I^imis diu retenta induratur, .quscunque caufa fit , &: in fcybala rotunda ,
nigra , denique caprillorum (e) fere fnnilia figuratur.

Ita paffimlegas fcybalorum duriflimorum globos congeiips (/), funefto demum
fventu (^) inteftinum diftendiiTe..

(al P. J90,

Ca*) Pendet ea figura a craffo inteflino fphin-
flrere . Globuli ^n j.fdicuIo SfavamYnevdam bibl.
pag. Ro. In cochlea 1//^'/ anat. exerc. 2, p. %6.
buccino Scle£l. 3. p. 10. In srucis fcybaia fulcis
jnclia Lyonnet \n(t€t. theoi. 2. p. 93. & faepe fe-
sies divifa 3 ut in boinbyce Malpigh. Sauvagts
vers a Soie Mem. IJI. p. ^4.

Cb) Modice fpiffje Chefne fanit. infirm. p. 141,
^^.ercurialis excrem. L. II. c. 8. p. yi.SanBotius
de ponderat. n. 30. de exerc, & quiet. n. iS.

(c) Chejne l. c. c. 5. Singul'iri ex;empiO pofl:
deletaai. tenuis inteflini par.fem Mery IWem. de 1'
Acad; J7©j. p. 286. Fluidse parum fano Saniior.
jonder. n. 14, aa, 304.

(d) Cltefius p. 131.

(e) In colica piftonum llfeman colic. Saturn.
4e Raen rat. med. 3. p. 88. Journ. med. i^^i.m.Maj.

(f ; Schacher mater. cflific. & fit. inteft. mut.
pag 9. A fpiritus vini abufu Ortefchi diar. i.pag.
■iic. Dilthefi obf, 7, Lieutaud precif p. 341. Re-
r.eotiliYie hern. p. 119. Panarol. L. 111. obC i8.
Salmuth L. ill. nu. 6. SaiiioyinJst. n. 5774Iipf.
Rofcus p. 24. Sonnet fepulchret. L. III. Setl. 13,
obf 7, 8. Journ. med. 175?. Mars. Fsces bacillo-
rum fimiles Zaechias mal. hypcch p 35. Calculi
putati per anum exire, erant oflicula prunorum
duris jnclufa fsecibus phi! tranf. n. 325. & jSj.

Cg) Fontan.&i t^efal. Epit p. 19. Cotnm. Lit£.
Nor. 1740. n. 38. Kaltjfhmidt progr.

SECT, ir, CRASSI INTESTINr FUMCTfO. ^ 27?.

In ca fxce eft deteftabilis fastor , etiam in fanifTimo homine » in c^uo -iktore

vis putredinis a peculiari degeneratiane ,^ cuique animaii propria ( />),^fa t^'"'^"

Jn irorbis putridis (k) fxtor etiam magis ingratus accedit , & contagiofus
fimilemque morbum reeeneraturus .

Nafcirur autem f^tor, ut ia animalibus (ri) ^ in ipfo primuni csco inLeftinOj
uti in univerfum perfeth fcybala, & fxK alvia^e fimilis, in ea quafi appendice
coli frequenter reperitur.

Coior fiavi quid in fano habet, ab) admifta biIe,eo plus autem de fufco admi-
fcetur, quo diutrus fdsces rerinentur, nifi fellis commeatus interceptus fuerit :
tunc enim slbefcunt (n).

Sapor ex Helmonuanis (0) , exque porcorum & nonnullorum mortalium. ridi-
cula pica, duicis eft, potius, ut puro, fatuus. Nsm putredo & aroma deftruit
(0*) , & acorcm , & omries proprias cuique corpori dotes (0**) . Acorem liipe-
reffe aliquem ; aliquando etiam vehementem (?) alias oftendi .

Quantitas a quatuor unciis ( p* ) cum femuriv-e ad qumque uncias (q) , aut
paulo ultra pervenit ; fi fxx bene codla fuerif , pondus emm augeiur , ut tiui-
cia fit ( r ) . Ex vegetabilibus, quorum pars magna aqua eft, f<£ces defcendunt
uberiores (>'*).

Etfi omnia mollia videntur, funt tamen in fsece fani hominis fibrae cnrnium
(j), & membranaj uvarum (?), neque vis germinandi de feminibus-perit , quae
equus (w) & elephanrus ('ct^) ingeffit , neque in iis , quai homo integra deglu-
tiit. In granivoris animaiibus ramenta corticum (^^i;*), in herbivcris ftramina
(x) fuperfunt.

In tin-arum excrempn^is lanse color (y) fupereft, & in. gallinarum coccifrero
polygono (^) paftnrum fiCcibuE , forgique ruber colorin rufticorum' Itaiorura (^)
excrementis, & nicotianae odor in flercore elephanti . Tn iilho gneco j\xt ridicuie
vocatur, oftiuni fragmenta friibilia fuperfunt (b),

Balhr Phfjiotc^. Tom, VIL M m Me-

QC) Stahl theor med.

<i') Bohn, 1. C.

(k ■ In febribus m?fentericjs Burchard de iis
febribus p. 18. 59.

(m*) HamnaYfn rocifot.. Quinque homlnes intra
13. dies eo veneno infecti .

(n) L. XXIll. p. 14(5.

(0) Ibid.

Co*) ?utati p. 5J.

(c**) Cantharides patrids veficss non excitant
Puiati ibid.

(p) P- 5'« I^feman .

Cp*) Rye p. a8o.

Cq) L. XII p 47. 48.

(r) Liquida graviora StnBoriui de ponderatio*
ne n. ij. Sariie faeces humans , aqua innatant
Ggrier perfpir p, i^o

(r*) Uncise 8, ad i^, Ryi ,

(s) P. 191.

(t) Ibid,

(u) Cepea Muydje nafcebatiir . Eam , ibi pafti
equi , TJUrajeftum detultrunt, ubi nunc abundat
Munnik oecon. corp. I Chryfanthemum fegetum
ab equino fimoinalios aaros deportstur Mucteos
in alvo germinantes ciyfteris ope eductos habet ,
diu retsntos Schenk de tribus cotiionibus.

(vv) Koler Cap bon. fpei I. j. p. 13.

(vv*) Ro^« menftr. \xniv&t(.'^. ^7^. Lisuwenhoek
cpift. phyf. p. 37^. _' .

(x) In ovillo fiercore Lavotsnce agric. p. 70.
in equino, eiiam in fuillo ibid. Palearum libra
tres , & quatuor , in vaccse excrementis ex libris
46. graminis Boevhaave Prax. med i. p. 171-

(y) Reaumur Mtni de l' Acad. 1718. p. 153.

(z) OEcon nach. V p. 757. Kolhe 1, c

(a) Fabric. de cculo 3 p. 54.

(b) Bohn. OfTa canibus data minora,& corrn-
ptis 6guris infarne ejiciuntur . 2Wj/p»S*. pofthuM,
p. 3. conf. p. 314.

%-,^ . . ^ ^ ^' ™y' I N T E S T I N A .

Metalli nigra materies efl: in ftruthionis(c) alvina f$ce,& in illis metallario-
*um^ quafi piitilis crufta fplendens plumbea {d) ^

§. II r. Fach humance analyfis »

Gratias debemus viris tanto veri amore captis , ut omnr cadavere liorridlor^
ftercora humana fuis experimentis fubjicere non detreftaverint : & fi fpes aii-
qua melioris metalli {a) conflandi fubfuit , etiam in eo exemplo fapientes fines
cupidinum admirabimur , quibus horaines ad fines publice utiles ducuntur, &\^
commoda fua fola curant •

Stercora varia , etiam ruminantium animalium , cum fpiritu nitri commifta
parum effervefcunt ( ^ ) , magis tamen album grascum , & ftercus gallinze aut
columbjB , ut eum fervorem tribuas albs i^c) calcaria: parti , qus eft in fter-
core , in equino etiam piurim.a . Sed etiam fponte ex columb£6 fimo {d) fal
volatilis generatur. Humanae tamen fsces ad calorem aquaj ebullientis non-
dum falem urinofum fundunt ( e ) , neque adeo poffunt pro plane putridis ha-
beri (/).

Et ab interno ufu acidi ( g ) vitriolici 5 &: ab extus affufo (^h) oleo nigre-
fcunt .

Halitus ftercoris humani, quod vix nominare licet civili homini , imprjEgna»
tus eft & faitore , & oleo volatili , ut ignem objefium concipiat (/) . Sic etiam
cloacje (/4) vapor inflammatur, & aqua^quse putredinem fubiit (/).

Denique vitris mundis exceptum ilercus humanum y aqus copiam , leni ca-
lore admoto , emittit , & ad decimam partem {m) fere redigitur . Ea aqua
infipida eft , limpida ( ^ } , fajtore tamen: proprio humani ftercoris imprs»
gnata .

In refiduo eft oleum copiofum (e) , cujus eadem eft portio , quae falis & ten-se
conjunda (p), adeoque \-^. Primum oleum flavum prodit , alterum empyreuma-
ticum (^), tum fal volatilis (r) ad -jr' Sed in craffamento marinus etiam fai _
fubeft (x), & fixi aiiquid {t). In porcino firma falfixus {u) eft, in humanovix

Suidquam (?**),

Ter-

Cc) Valifneri oper. p. 145.

(d) llfeman.

(a) Argenti vivi in argentum firmandi Eomherg
2Wem. 37n. p. 39.

(.b) Grevv p. 151. Alcati in corpore humano
;^on nafcitur Eoerhaavs Chem. t. x, Prcoem, 9^.
54. lOO.

(c) Grevv .

(d) Home agricult. p. 8j„

([e') Macquer Chem^. prat. x. p. 49?»

Cf) Ibid. ^ ^

(a) Arcijfevvsky de podagra .

Ch) Jahn phyfiolog. p. 249.

(3) Riolan. p ■j.oa,. Tachen. morb. princ. p.40»
ll«/»KO»r para:lox, difc. on man. pag= ^j,Lctnz,oni
anim. a. Liflsr de calculo pag, 50. 31.

ik) ^ie^jfe de putred. p. 6s Sennert* Hattoi^

Seltenh. 1. P- 83 7- ^cqq.

CI) Lsjier de calculo p. 50. 51.

(m) Homberg p. 40. fxtidum lad^um ferum
Roht chym. p. 121.

Cn) Homberg p. 41.

Co) P. 41. In porcino fimo plus uncia ia li-
bfa Anc. Mem a. p, 17.

(p) Homberg p,. 41.

(q) Lemery .

Cr) Lemery Anc. Mem. 1. p. aJj. In podagrl-
CiS Pinelii p. ii6,

(s) Brovvnrigg p. 6. de herbivorisc la homi'
num podagricorum fsce Pinelli t

Ct) Lemery -

(u) Anc. Mem. II. p. 17.

(u*) Barehus pyrofoph*

SECT. IV. CRASSr INTESTINI FUNCTIO, ^75

Terrse in eodem refiduo tantumdem eft , uberioris { in) ) in jftefcore cani-
no {'vu').

Carbo ftercoris veheraenter ardet {x) ^ iSc cum alumine in pyrophorum abit,
feu in puiverem , qui ex ipfo aere ignem concipit .

Alio modo, diluta in multa aqua alvi fgece , hxc aqua de fubfidente cralfa-
^\ento (/) feparata, dedit in frigore fakm nitrofum, etiam detonantem ^ len"
tius tamen , cryftallis quinque ■& fex angulorum . Is fal acidum iiquamen (^),
igne admoto, reddidit,

Acor in canis , carnivori animalis, ftercore nuilus (^), in humano paucus,
in herbivoris , & vacca , -capra , & ove uberior , uberrimus eft in granivora co-
lumba {b),

Ex ficca fsece cum aqua propria per 40. dies in modico calore fot^ ( c ) ;
cadem aqua (c*) nunc infipida, fatua , cofmetica ( ^/ ) , cutem deaibante aba-
61a , remanfit ficca materies odoris aromatici , etiam ambrata (?) . Ea contu-
fa, igne fubjedo , dedit oieum primum , limpidum, grati odoris (/) , tunc
rubrum empyreumaticum (^ ) , ad cujus colorem & odorem. aibum illud fpon-
te rediit.

Aquam cofmeticam Uombergn alii negant {h)\ ^t(}i etiam porcins fsces in
aqua maceratse & ficcats faponis loco adhibentur (0. Et bulalina vuiva exiic-
cata mofchi odorem fpargit ( z* ) .

Empyreumatici oiei caput mortuum fponte ignem concipit {k) , & cum aluji
snine calcinatum in pyrophorum abit (/), qui ab ipfo aere inflammatur.

Salem ex ftercore humano fixum Tachenius jam elicuit ( w ) .

§. IV. Facis origo»

Fjex alvina, de qua dixlmus, non unice ex ciborum lit reliquiis . Multum
•accedit propria; humansque materia^ . Etfi enim , qui omnia removebat , inte-
ilinls fuit vacuis^ & nulla alvus in alia , quas pariter revomebat t)mnia {a) ^

M m 2 etii

r^

{vv) Dojfte I. p, 488,

Cw*) Cretacea in canibiis ^iu offibus paftis
Merfjfant Mem. de 1' Acad. 1758.

Cx) Hoinhtvg p. 42.

(y) P. 41. Habet «tiam Roht , quem paulo
alio modo in igne etiam debili fufilem , & grato
fapore elTe , & in frigore in cryfialJos ait aliire ,
tum Kunrad. Non vaide credit Dojfie p. 480. de
nitrofo fale .

Cz) Hcmhsrg p. 41. ftnc. Mem. I. pag. aSi.

{&) Mem.de TAcad. 1711. ip. 277. 278. Ad-
aiiittit etiam PincHi p 76,

Cb) Ibid. & Anc. Mem. ibid.

(c) P Ao,. pcjfte exper» chymifir. i. pag. 485.
. Cc*) Eam iHflanftnari jam Cardsnus variet. p.

377-

(d) Homtferg,

CO P. 43.

{() Conf. l\1aequey Chem. prat. s. pag. 49S.
Sacker & alii . Spiritum fuaveolentem libi de-
monftraffe aliquem Valifnsrius 3. "p. 424. qui &
alios auiftores citat . Aliqua flercora fponte ben-e
olent, ut imrtiS Doheln jadger. ptatic. p. 4f.
caymani five crocodili ,■& ferpentum nonKuiIorun£
€ardan. fubtil. 1. 9.

Cg) Homberg p. i\6. »

Ch) Dcjfe p. 489.

Ci') Phil. tranf. n. 22J.

(i*) 'Neapoli ideo adfervari Bartholh, Centur.
I. Epift. 49. p. 20(5.

Ck) Homberg p. 47.

CO Lyoneita tribuitur Joum. Sav. 1715. ni.
Janv. Lemery Cours de chymie p. 3. c. i.

im^.Tachen Hippr Chem. p. 172-

(a) M.ari:. ponaf. hjftj, med, mirab, pag. 311*«

27^ X / B. XXW. I N T E S T I N A .

€tfi & fgo, & alii clari viri (c) homines fame enecios reperimus inanibus efle

inteftinjs; et(i lumbrici, quibus renata pro capite cauda eft, cibi adeo ignari ,

Jnteftinis funt pellucidis (c*), alii tamen, in ejufmodi fame perem.torum cada-

veribus, faces repererunt (d). In hominibus acriter febrientibus, qui abfqueullo

cibo vivunt, alvum non fluida folum dejicere, fed d^jras faeces, multis ab ulti-

ana ccena diebus vidi . Meconium in fetu non eft a cibo, nifi is cibus ejuiaem

naturas fuerit , qus eft in lympha humana exhalabili . Nam in tunlcs vaginaiis '

teftis cavo {jmillimum meconium reperi .

; Accedit adeo ad fsecem aivi primo bilis (e), cujus natura ea eft, ut vehe-

inenter durefcere apta fit .

Tunc fucci pancreatici (/) , puto , psrs terrea, quam credas in eo fucco ,
ut m faliva abundare . Certum enim eft five ei fucco tribuas, five inteftinali
exhalationi, tunicam villofam iapidea crufta obduciam fuiffe {g\ 8c frequenter
omnino, qus per inteftma lentius tranfeunr , ejufmodi crufta obduci. Circaglo-
bulum pltimbeum calculofus cortex ad faiinarum cryftallorum morcm (-^) , adhas-
fit, ut totus ea tegererur. Similiter calculus circa officulum devoratum (Ojcir-
ca pruni ofricuium (4), circa lignum (/), circa grana plumbi (w), circa granum
avense in equo, aut circa alia femina {n) ^ aut clavum {o)j8i circa calcuium de-
muva bilarium coHedum fjiffe (y) legitur.

Integri etiam caiculi in inteftinis nafcuntur, diverfs a bilariis naturse (r),
neque infi?.mmabiles , laminati (i), bjiariis majores , etiam anferini ovi mole
(:>*), cretacei (t) , enam afperi (.'Oj in colo inteftino {'vv)^ in cgeco (x), 3c in
eppendicula (>-), redo- etian^i inreftino if*)] denique per alvum fuat excreti
(>'")5 ut etiam colica, inde nata,reddita tophacea materie foiuta fit (t^), Ab
sfiis veris caiculis iilices feparo, Ciafu dsvoratos C^)»

' la

(c) SchuYig ehyioL p. 75. Kerkrin^ cbf. I. AJ-
yus nu'.la ia eibo abftin^ntibus .

(c*) Bonnet corps ors^anife; , t. p 20.

Cd) AurivilL l£?f mox. vermic p. 9. In sfita
(eiyilere; abunde flavam & sjruginorain triateriem
fiducebant Vmiifner. a. p. 501. & fcybala apud
Fanton. di(T p. 39. Alvus non erat niilla hyfleri-
es pef 33. dies dibo abflinenti Journ. dc rnede-
eine . t 17 ?• 4-35'

(e) Gliffcn, hz. Ad eam (cybala fua virginrs
refert Fanto^ius 1 c In cxco materies dura bili
infpiffats ffmihs j-ourn. med. i?6a. Avril.

(f ) GltfTur» .

(g) /L-iolfh tunic. villof. p. a8.

(h) ?>inh t. a p. 411

(i) Eif. of a Soc. at Edimb. i. p. 34'5 feq.Ed.
4. Coe bii. Concret. pag, ij8. feq. Uooke Exper.
f' 17-

(k) Circa eam pila fponsiofa natatilis . Ejjaj/
J. p. ui, phit. tranf. n aSi.
• (0 Ed. SoC. % p 350, 351.

(m) Hift. de 1' .'^oad. 1754. n. 3.

Cn) Ruyfch Thef. a art. 8, n. 76. phil. trsaf.

^o^ V^lifaer. i. p, 361. i. ^. 37,

Cq) Coe biL concret. p. 137,

(r) Mem. de Chir, 3 p. 57 fea*

(s) Journ. (fe Medec. 1756. Gr^evv p. asa,"
Schneider Catar. 3. p 139. Journ. Med. 17515.

(s*) Jst^^rm. noviff. obf. abfc. c. 28. phil.tranf.
n 304 OvJ mole Vimtte p. 20. ex Bootig, Se-
fcuKcis pondere T^/f. obf. ! j. c 59.

(t Mem. de Chir. t. 3. p. 25. Rujfel tab,
§!and. p 63-

(iO Phii. tranf n. 458.

(vv) Add. Mckil Mem. de Berlin. to. p, 105.
t. Barthol Cent. 3, hift. 13.

(it ; Ex materie adhjercnie Ispideacirca cscuni
Fontaa, p. 84

Cy) In ptoceflTo vermiformi corpufcula lapidea
Rvj/fch muf. p. 14*.

(y*) Jouro. mrd. 173*5.

(y**) Ek puero ad 31. libras Daehef de Efthe-
ra jobns dotter p. 73. De ano eximius Grevv

p. ii*.

fz) Bartholin. 1 c. Ejufmodi materles egefta
Schcnk p. 3<5($. »dd. Buckmr mifj&Il. J730. j).
5094.

(a) Coe p. 4«*

SECT. jr.CR ASSr INTESTINI FUNCTtO. 277

Tn colo inteftino equi 0) frequenter reperiuntur; etiam maxima mole lami-
nati calculi i b* ) .

Ea fere in iftis calculis nifura eft, qux in oflTibus, ut aqua tamen parca fir^
ad viaefimam partem , rpirirus volarilis alcalinus ad vigefimam quartam , oiei
rubri fa;cidi in frigo^e confiftenris aliquid, demum carbo,qui caicinatus meram
terram reiiquir (f ) . Gum acidis parum evidenrer efferbuerunc (c*).

Ex terra & lanugine alius calculus componebatur (d).

Equini caiculi fimilia fundunt, alcalim fpiritus copiam, oleum nigrum , 5c
earbonem, qui in terram dilabefcit (^)« . . .

Gredas adeo ex humanis bumoribus terrei aliquid ad fa^ces addi .

Mucus quin ad fcEces admifceatur, non eft dubium , cui moUitiem, buic ma-
teriei naturalem fribuas .

Mucum clyfteres educebant, cum colon fpafmo conftridum effet (/).

§. V, C/jylus, Humor rejorptus,

Diverfiflfimus a ftercore fjccus eft , qui in vafa Indea refumitur , fubacidae
naturae , dulcis , inodorus , fiuidus , ab acore cos^gulabiiis ( <? ) . Neque enim ,
cerre in animalibus , chylus inteftinorum crafforum a chyio tenuium vifus eft
differre .

Sed etiam alia elementa de fxce in craflfo inteftino reforbentur, etiam per
alias vias , ut comparara cum chylo natura , atque experimenta alia<; produtb
demonilrant . Neque enim feror cei:eftabilis frECum in cbylo fupcreft , quErum
tamen quafi expreifam aquam , in ladea vafa reforberi eft necefie , fiquidem
fex ex pene fluido muco in fpiftitudmem lajpe inftgnem exarefcit ., Neque ve-
nas bibuJas fignuiii exdudQre Meryana (^?) pericula , etiam noftra . Toti clyfteres
fspiffime per anum non redduntur, ut reforberi neceffe fit (c).

Varii generis autem particulas ea via reforberi credas (i ).

Opii venenum es. enematibus opiatis in fanguintm venit , folitamque id)

iil

{h") Eph. 'Nat. Cur. De«. I. Ana. IV. V. fttjf,
J67. phil. iranf Vol. L L p, 2 h. 67. Ibid. n.
481. fedecim unciarurii diattierro . Ad libtam &c.
Mofnung Med cift. "pag. i8o. 18 j. & Falifner.
©bf. rar pas. ^17 Q.U3ta6r librarum & altra Journ.
des Sav. 1668 n 4. Quinque librarurn BinJiel
de a&.gre^at. & apvropriat, p 118. QuinfJeeim
demum pbil. tranf. Voi, 4,8. P. i. p. 800. fnfe-
ftinum ab ejufmodi cafculo rapturn Sachi gam-
maroK p soi

(b'-; Valde leves , uc aJ aquana fe habeant ut
170. loo phiJ tranf. ti. 481

C«> Mem de Chii-. I. c. 3. p. 13,

(c*) G*evv p. 151.

Cd) Phil tranf n. 191.

te) Phil tranf. n. 481.

Cf) Btiyehart febr. mefeat. ^. f*

(a i Canf. p. 6\. 62.

(c) Goriev de fit! pag. i^. FjHtOfJi anat, p. 9»«

(3) Ad humorem reforptum . Fsetidum effe,
qui in fanguinem redil fuccum , ex fascsbus non
fjBtidis inttliisas , qus in lon^iff.ma cDn!lipatio=
ne alvs per niorbum fomnolentum nats egere-
bantur , in rnorbo ftelwicenfi , cujus hiftoria de-
fcripta habetur .

Ciyfterufh corticis peruviani vi medicata im-
preenatorum in febribus efScaciam coiifirmat Cl«
Donald ," Monro , AUx, F. in difeat. of milit,
hofpit p.?8^. tuem etiam veneream perclyfteres
idonsos fe curare nuper Rope-f in letre fur le
paraliel. &c.

Cd) SmsUie cafes p. 198 Cl. V Lorrf/ Journ.
de med I. p. 77. phi!. trailf n. 37 Viyidet bcti
tiiyle p. 671. Inde coma Salfnuth II n qy pa-
ralyfes artuum Lo^-ry Apoplexia Gatenaria p.ij^»
Periculo plenos effe Trallss dc ogio p« xo9.

1Z7S i I ^. ^I^' I N T E S T I N A .

in fopiendo efficaciam exrerit:& vinofi clyfteres inebriant (e), & fpirltus vlnl
camphoratus (/) . Ex hyofcyamo in clyftere delirium (-?),& mors ex clyftere
nicotianae (^*).

Terebinthinata eneraata urinam* violce odore tingunt (^).

Vis corticis peruviani , quam credas in terra elTe , tamen per clyfteres (t)
ad fanguinem pcnetrat , febrefque tollit ( /^ ) , eoque eventu *Acirianus Helye''^
tius ( /) plurimos , in primis pueros fanavit . Si aliquando ii clyfteres febri
fugandag non fuftecerunt ( w ) , aut dofis fuit intra juftam , aut tnorbus medici-
na major. ///. certe Vl/erthofius hanc corticis peruviani efficaciam fua au^lorita"
te ftabiiit (w).

Etiam alibilis illa & vlfcidula lympha per has venas ad fanguinem ea copia
venit (o), quae vitse alendae fufficiat, etiam 40. diebus (/») , & duobus {q) &
tribus (r) menfibus.

Etiam in equo experimentum fucceffit (s) .

Qui negaverunt veritatem experimenti (?), parciori indu6^ioni nimium trl-
buerunt .

Sed in primis etiam materies faetida fcybalorum reforbetur ; hinc ab alvo

dura fitis , aeftus ( «O ■» & in febribus morbi incrementum , quem ejufmodi put-

trida cauf^que morbi fimilis fentina non poteft non accendere . Eam praeci-

puam materiem credimus in bile effe {w ) ^ quod ad naturam alcaiinam proxi-

me accedat {x),

Uberrimam hanc reforptionem efife oportet ., cum de fex libris cibi potuf-
que , non multum fupra quinque uncias mollis ftercoris fuperfit ( x* ) : cum
praeterea etiajn in craflfo inteftino j perinde m m tenui 3 humor arteriofus ad
fecem accedat i}f ) ,

'vJ:-'"^

VI.

Ce) Bofle pprof, corp. p. la. 'R.hod, Cent I. obC
■38. phi!. tranf. l.,c. Comh/ilufier' obff. fur la co-
lique de poitu p. 7i- Sa^nonn. pag. 123.
^, (f> Mem. €le P Acad. 1700. obf. 3.

Cg) Diofsorieies .

U*) Aa. Helvet. Vol V. p. 330.

(h) Guidet diff p, 156.

Ci) Rofen de cort. p«ruv. p. 15. Cocthhj vifa-
dic. cort. pernv. &c.

(k) Tertiana duple-x B^gUv. Prax. L. I. p.
,346. Febris puerperalis Efl.of a Societ. at Edimb.
JI. p 419. ed. nov.

CO I" traft. de nov. fua method. fanand. febr.
& Gi. V. Svvimcn 11. p. 567. In pueris SeneCc
febr. interm. p. 231.

Cm) Dubitat ^"trJj tl^erapeul, fpec. L, V. l(J.
Nsgat pQijfon 5n tbefib. anno 1696. editis .

Cn) Obf. de febrib. p. 48.

(o) Celfus , Aitias . C. Stalpart vart der Wi^

obf. 55. Cent. I. Default des malad. vener. p.
54(5. & de ia rage p. a8i. per exempla . Triller
de clyffer. nutrit. Morgjgn. Adv. 3. ann- 17.
Smellie cafes pa<;. 13(5. iiJj. Garengeot oper. L
p 190. Raufchcrt de carie p. 20. in vulnere
p. 10. in vulnere oefophagi .

Cp) HHdan. Cent. IV. obf. 30. in gravida ci-
t>is abftinente.

(q) Hift. de V Aead. 1744. n. 6.

ir) Phil tranf. n. 493.

Cs) Gibfcn p. 16 S-

(t) Graaf de clyfler. p. 510. -511. Zettre Mem.
(de TAcad. 1717, add. T2</f. obf. 42. L. L

(u) Gorter de fiti p, 16. 17.

(vv) L. XXIH. p. 145.

Cx) Ibid.

t^x*) Ibid. p. Ui. 113.

(y) P. X69.

J^rcr. ir. CRASSr INTESTim FUNGTIO. 279

§. VI. Caufa peculiarls indolis facum .

Princeps non dubie efl putredo yqux etifim extra inteftina humana ex putrida
byafTica, faetorem pene fimilem generat. In agarici quadam fpecie fimillimus
• %Lor efl" .

Licet enim ea putredo non ad fummum ftatum (a) perveniat, quem poffit
attingere, neque naturam cibi penitus deftruat , & fit in eo ftatu,ut in eo per-
gere pofTit & progredi ; tamen quin ad putredinem fxtor, & proxima alcalins
natura pertineat ; nemo refutaverit ► Neque objici debet (b) , peculiarem in quo-
que ftercore faetorem fupereffe (c) ; nam etiam carnes , abfque corpore animali,
aliter putrefcunt, & aliter herbx- r quas in pultem redigi nullo cum notabili
faetore frequenter fum expertus , quando cafus aliqua injuria ftirpes ad me mif-
fas in claufa ciftula humedaverat , ut putres advenirent .

Quam potens tamen vis putredinis etiam ia homine fit , apparet ex fajcibus
fstidis & alcalefcentibus , quae ab hominibus aut folo laQe ( d } , aut folo pa-
ne (e), aut farina ( / ) in aqua diluta nutritis , tamen perinde fere , ut a car-
nium ufu, fzudx egeruntur. Amara & aromatica. medicamenta in vivo ho-
mine fascum fa?torum non minuunt , etfi jn vafculis ( /* ) affufa minuerunt »
Neque ideo non verum eft , carnivororum animalium f^ces peftilentius fiete»
re, ut felis, mufteliE , putorii .

Et , ut memini , infantum Ia<fle viventium faEces minus faztent .

Adeo pcnetrabiiem autem vaporem in fascibus nafci vidi , ut per integerri-
mum peritonsum, & per multum adipem,& per cutem vivi fanique hominis,
is peculiaris fscum odop, mitior quidem, tamen fatis per fua figna adgnofcen-
dus perfpiraret »

Neque hic putredinis naturam renovo. Notum eft,acidam ab ea indolem (^),
& cohaefionem fibrarum deftrui , oleum attcnuari (-^), quoad exhalet , lenique
cum calore adfcendat , hinc putredinem cum urinofas naturas ortu hadenus (/)
eonjungiy ut tamen putredo diutius fuperlit , & alcalina natura dccrefcat ( k) ^
poftquam ad fummum pervenit ( / ) , inque fatuam falibufque caffam naturam
gutredinis operatio finiatur (w), fstido illo oko per exhalationem diffipatc

§. VIL Humores indigena,

Ad putredinem , quam diximusr,adque fstorem bilem credas conferre. Fetus
bilis infipida (a) , pueri minus amara ; illi meconium abfque fa^tore , huic excre-
aKieata curji fsetore exigua.

Ea-

(a) Ferfici \a cane putredinem , ut fola de ci- (^h) Rome agrlcuk. p. 83. DoJJts p, 404. 4cS.

bis terra fuperfit BoJJie p. 479. In liumano fter" tiavhr p. 39. 40,

core non perinde fe habet . (i) Frscedit natura lixiviofa j fsetor fequituJ

Cb) OEcon. phyf Abhandl. IV. p. 816. Guher p. 8a.

(c> Stahl theor, med; p. 3;j. (k) Putrida caro dedit falem volatikm , fed

(d) Ob podagram, phthifin. minorl copia quam recens Navier obff, fur ramo-

(e) In triremibus. liffement des os- p. 39

Cf> In carceribus, certe noftris . CO Gaber mifc. Taurin, I. p, 79.

(f) PHrtgle p. 412. (fT,) p. 1,1.

Cg) Beerhaave Elem. Chera. ^, proc 88. {&) L, jj.p. 105, 104.

2So L I B. XXir. T M T ^ S T I N A .

EadeiiT cum muco faccem inrpiflat , & m ele^arium colligit. Qiji mero laSe
vivunt , iolidas tamen fecss egerunt.

Mucjs leve facit fcybalon , ne afpera inteftina irritet,& tuetur idem intefti-
num , ne ab acri fa^ce patiatur. Eo mneo abJato, ut fit in {jiRpiiciiTima purga-
tione , qux fale fonrano cietirr (^), urit miriffima f^x, duni per recium iate-
itinum exit. Hinc in dyfenteria ichthyocolian^ (c) CI, Viri laudarunt , ego muj^
tum utor foluto in aqua gummi arabico .

A venenis fumtis nihil certius Ia6le, etiam oleo . Ea methodo arfenlci pe-
ftilens venenum expugnavi .

Eum mucum morbi , ut eolica pidonum (^') , 81 purgantia (e) medicamenta
profligant, tanto uberius, quo plura ( f ) & acriora fumuntur, funefto eventu»
ut in tenefmum {g) &i rnorcem abeat (/^j.

ExhaJabile illud arterionjm ( i ), alcalefcentis oc vifciduls indolis , ad fctcis
fa^torem & fpifTitatem videtar conferre .

Pr^cipua tamen eft reforptio . Omnis enim alvus cita , eadem etiam fluida
eft: fluida alvus hominis (/4) & animalium (/), quibus brevia funt inteftina .
E^dem fseces utcumque rerents, etJam ab opio , in fcybala inri.:>ifiantur .

Confert etiam abftinentia a potu . Femina; minus bibutJt (»;), iiWemque alvus
plerumque eft ficciorj& rarior, ut earum muka; abfque clyftere vi inceftina fua
depkant . •

§.; Vlir. Motus perfjlahhus . ■

Qua3 ad inteftina tenuia diximus,ea hic paucis neceffe eft repetere. Mufculos
nenipe abdominis vehementer univerfum peritonajum {a) ftringere, ut in partu
apparet : inque inteftini etiam depletione, quories duriora fcybala difficilem per
iinura tranfitum inveniunt. Jn fingula infpJratione elapfum inteftinum redum
extrorfum truditur ( a* ), & in ano fecundaria inteftinum alcerne ad quartam
ulna^ partem & exiit, & viciffim rediit { a** ) .

Neque tamen ad eos mufculos vim refero , qus fsces per craffum intefti-
num promovet (i). Voluntas mufculos abdominis regit ( ^ ) , in motum pe-
riftaltjcum eadem , aut iii excretionem eriam alvi nihil quidquam poteft ,
quoties a vi contndili fibrarum. intefrini crafii ncn adjuvatur . Qui a nimis
pmguis cibi ufu , vei a febris acutx primordiis, intefdna habet quafi fopita ,

is

.^s.

fb) Vulgo fipfomenfis,

(c) P C. Fahficius .

(d) Spermati rauarum fur/ilis Joura. de med.
1761. m. May.

Cel Binninger. Salmuth.

C^) Salmuth. a. obf. ii.

CgJ Binniager Cent. 3, obf. 8.
■ Ch) Ibid.

C») L. 14. p. 1(59.

Ck) Dionif. I c.

CD In ^ulone BarthoL Cent. IV. hift. jo.

(m) \n fele hift de 1' Acad. i/^jj pag. J38.
139. cui animali ia^es non ficcae funt .

(a)' Et jpfa adeo inteftina . Peccjuet diff. anat.
J. Haguenot Mem. de 171 j. p, 554.

(a*,, Dvelincourt canicid- V.

Ca**) Seleft. ceconom f. n 6.

CO Etiam mufculi fphinfteres , & levatores ,
convulliva vi ftringuntur : illi in tetano Medicm
beobpcht p. 18. 29. hi in colica pi£lo num , in
qua anus introrfum agitur Camper de pelvi . Ab
arfenico alvus quatriduo claufa Sauvagef nofol.
t. 3. P. 1. p. 113.114. A ftritlura etiam fpafmo-
dica inteftmorum alvum duram dedacas , SU*
op:o laKatur Garter pcrfpir. p. 394.

Cb) P. toi. &C.

SECT. ir. CRASSI INTESTINI FBNCTtO,_ tit

h nlmis cefte experjetur ,^quam riihil fiitendo ad jnteftina liberani^a poffir,
Quare etiam 2pmo abciomine, deftru6lis mufculis , fasces alvina; expurgantur
( c ) , ut fspe vidi , & alii ante me viderirnt » Ipfum motum periftairicuni
cralforum inteftinorum vidi : vidi autem & in fele (d ) .3i in cane <e) , cui
craffum inteftinum valde robuftum «ft , & in iherbivoris , ;cui mmus carno*
^ym , ut in hsdo (f), ove (^), bove (^*), m cumculo (^), mure (/). In
Vitulo (k), lupo (/) alii Cl. Viri : m infeclis alii, inque verme cuhcis (m) ^
& pediculo (.«).

In homine demuni , cum inteftinum per vulnus penderet, plufctili tekes id
fpe6iaculum ufurparunt (o). Qui cretam fumferar, ut fibi moderatu^r, is eam-
dem egeflfit fignis motus periftaltici impreffam (o*).

Motus autem fere eft , qui iii tenui inteftino , tantura ut potentiores funt
fibriB, qux longitudinem inteftini fequuntar, ita majores earum partes funt ia
promovenda fa?ce .

Initium motus fi ab appendicula feceris, denfa & robufta particula, ligamen-
ta (p) tria cjscum & una colon proximum contra appendicem deducunt , & k-
xanr, & brevius reddunt.

Panlo poft contraclge fibrjc tranfverfs ^ fi ab imo re^o contrahi inceperint,
fa:cem per id iiiteftinum furfum premunt & promovent, idque impulfo fcybalo
dilatant .

inde fsKX quidem furfum promota inteftinum dilatant « Sedes dilatata con-
ftringitur iterum irritata ; & faecis partem , ut in tenui inteftino , retrorfum
pellit , contra principium inteftini (q) , partem promovet , nodumque facit a
colledo ftercore (r) . Conftridio etiam in cra.ds inteftinis tanta eft, ut ium-
bricorum fimilia iint (r* ) .

Ad eam fedem inteftini conftriilam, iterum fibrse longss, tamquam ad pun-
Sum firmum conftringuntur , inreftinum iterum contra ficcem furfum attrahunc
(x), laxantque, & fequenti conftridioni aperiunt .

Ita alternis motibiis , fuperante femper motu , qui deorfum urget , fsces ,
poft itus & reditus (t) moram facientes , pc^ moram in fiexionibus aliquan-
to longiorem, idenique in redum inteftinum depeliuntur (u). Antiperiftalti-
cum motum & ifta demonftrant , & clyfterum , & fuppofitarum glandium
vomitus ("uv) . ^ •

In redio inteftino amplo , & incurvOj & pene horlzontali , fa^cum vis Infi-
HallerPhyfiolog.To7n.VlL Nn gnis.

<c) Fdix Exper. 6. Esper. noftr. 3<57. 3?i. 388. CO In c^co ^VipfeY p 161. I

410. m/'/e»- cicut. p. 151. 133. CrrO Fa-ces propelleiis & expellens motus Jwi^assj

(d) Exper. 360. 361. 391. 410. PTcffcr cicut. fyiertiam tab. 31. f. 3.

p„ 109. (n) Svvammerdam bibl. p. 77-

. (e) VVepfer p. 199. Exper. noftr. 353. 363. {o) Eph. Nat. Cur. Dcc. I. ann. 3. obf 8.- a

367. 369. (o*) CatJ;eYvvooci apoplex, p. 61, :

{(.) Exper. 3S9. 383. 3 9*. - (p) P- =^5i- ^

i%) Exper.. 384. Riolan, \n Spigel pap. 748. (q) Exper, 369. 377.

(g*) In re£lo inteftino boum sgrorum Goelicke (r) Exper. 361. 369- 377- '^

de lue contagiof boum. (r*) Eyper. 388. 410

(h) Esper. 347. 3154, 407. \n c£ECO Schvvartz. (s) Exper. 33i5.-357- SihvvavtZ nuiTi.i?. p. 43-

& nc; Exper. 3<54. 407. In reao Idem . In colo (t) Ut miri voliitalione fterjus cunicuii in g^!«-

Idem & nos Exper. 407. 409. Lulos fipuretur Scbvvam^ ibi.d. p. 43.

(i) In cseco Exper. 377. (u) E:^per. 391.

(k) A morte Faher p, 636. (vv) F, 245.

s82 ^ L I S. XXlV. I M T E S T r N A .

.%ms , ad aljquot uncias , per viginti quatuor horas colligitur . Quoad & id'
ipfum inteftinum (a^) a fece irritarum in motum cieatur, ut vidi flatum pro-
movifTe, quem fubfequens a colo fcybalon fequeretur,, f^cemque contra ani
fphintierem impellat.

Motus ifte ab irritatione nafcitur , ut in tenui inteftino , per experimenta
(/), & irritante caufa fopita conquiefcit , neque credo perpetuum effe .. Cer*c
poft prandium motum aeris huc & jUuc promoti hora fere quarta percipio,
infirmior in primis , per horam duraturum ; poft id vero tempus omnia con-
quiefcunt, mane in primis, poft alvum inamtam . Ha?c forte caufa fuerit , cur
normaJh CI. Viri motum periftalticum crafforum inteftinorum omnino' admitte-
re recufiverint ( ^).

C onftantia in eo motu fumma eft, iterum ut in tenui inteftino, ut a morte
v>) , etiam qoando cor requievit, omnefque mufcuH (^) immoti languenr, vaii-
dus fuperiit : ahquando etiam poftquam inteftinum refriguit-

§c IX, F!atus\

_ Quf huic inteftino contradirem motum tiegarunt , ii quidem non videntur
intelleYjlfe, qu^uua fit eius poteftatis neceffitas. Si enim aHquando, ranori
exemplo , m tenui inteftino flatus coiliguntur , milhes numerofiora funt exem-
pia mcommodi,, quod' in craffo {a) inteftino Pb aere fe dilatante nafcitur. Val-
de emm fe paritur colon dilatari, in arcu fuo potifrimum (A) ; fed etiam undi-
que, ut brachio (c),. aut femori- ^quale {d) fiat ,. & triplo- fe ipfo maius (e),&
duodecies (f>, & csecura duodecim hbrarum^ capax (^) , & capite maius (h)^
eciam diu, & chromce (/.'^). f 6^, e j v v,

Its. denique inteffinum coion crepuit ( / ) 5. ,aut certe ligamenta. rupta

- ■ ' -" funt

_(x) ,Dc- eO Schvvartz. num. ju p. 45. fere fi-
jriil-a h n. a/. /^/^ef/cK p. 509.

Cy) Exper. 361. 364. J77. 407. Ab aere frigi-
00 fVipfer p. 109.

(z) Langgui^ir Aemox. periflaltic. Bocthaave .

(a) Exper. 381. 388,. Faber 1. c, We^ftv cicnt..
J. J99.

(b) Exper, 371. 381. 410.

(a) Blas cbf. P. I. Vechlin. 1, I. obf <;7. Fer-
nel, 1, Co CoJier pag, 114 LieuT.^uti' precis p 361.
morgagK. Sed. & cauf, niorb. IF. p. 99. Tinajp:
3668, p. 140. Add. Panarol. Pentcc. IV o')f. i&,
Ruyfch obf. 91 cat, rar, p. ^39.

(b) Ratdin, malad. vap.' p, 160. Enormiter di-
latatum Lieutaud Drtcis p. 3^2. Hift. de 1' Acad.
1725. chr. 5. Tinajfi diar. 1668. p. 140.

^{,c) Fernei. Schenk eKerC pa^ 29^,. 0^0 vm-
cias latum a fermentante- oerevifia S 'Andne ^hW.
tranf n. 351. Eifpithamaie a retentis f.vcibus
Heers p 35. 37. Horride ad ctcum d,lav.:.<um »
.& djaphragma sd quartani coftam premtreiur,&

cbSa5 furfum pelleret de Haen rat. med. II. p,
79- 80.

(d) Littre Mem. de 17JJ. p. 138.

Ce) ^irendel difT n 9;

Cf) Boerkaave Prss. II. p, £14;

Cg) fif5i-« 1. c, Lieuijud precis f^s, 362. Cs-
cum in equo ampiifiinSum ; ibi fifatiium fedes
yirirlet bon chyle p 638. In dyfcnterico flatu
dif^entiim Baker dyfent. pag. 47. Capifce humano
majus Comm litt- Nofo 1745. ^- 40. In colica
pifi^onum extenfum cum angufto colo- . Journ,
med ivez Mars'.

(b) C<5mm. Liit.- t^&. ann,. i^^T- hebd. 40.

(h*) Porc.;l!us caffnvleBfis colon eft , & quati-
doque cKCurr. , cbronice- flatu reptttuoi Adolfhi
c. 59:

(i) Comtr; Litt. L e, Bakey. de colo transver-
fo ! c, Heers. Scbleger de tympan. pag. 15 'tf.
Com0i Litt. Nor. l c. Tn porco Bresl, Salwi»
17S9. m. Febr. in equo Gilpfort pag. 377.

I£Cr. /r. CRASSI TNTESTINI FUNCXrO. . 281

funt (k), aut inteftinura p,angrana correptum (/), aut volvulo (m),aut aIioqun-4
mors fuperveHit (w*) . Eftque hic fere tympanites (w) hydrops .

Hujufmodi aurem ad molem intpftinum diftenditur, quando compreflum ^h*
cubi a fcirrho (0), aut adhsefione (p), aut ftriaura (^) praeter naturam con-
traclum , aut inter duas ftriduras araatum ( ^* ) , etiam a fola confuetudme
reprefforum flatuum diftentum (r), aut fiecibus pknuni (j), aut m herniamter-
c^ptum (0 eft.

Facile inteliigitur, cum contra omnia naturx praefidia, tamen tanta fit aens
congefti vis, fa^pifTime eam funeftam nobis futuram , nifi inteftini vis contraai-
iis, eaque robufta, intercederet . Tympanites fanatus frigida (f*):

^que autem frequens eft ftridura crafTi inteftini, ut peranguftiim repenatuf
(w), ac quidem prajter juftum expandi .

In colica piclonum colum in cylindrum anguftum (x) contraflura ,

Coli finis anguftus, cum craffa plena eflent faecibus (y).

Colon & ca;cum contradum , ut tenuis inteftini fimile effet (z)-

Colon &: csecum fub valvula perangufta in nuper nata puella (a)^ ■

In dyfentericis colon contradum (^).

Colon ad funis angufti modum contradum in calculofo (c).

Sed etiam in fmgulari aliqua particula inteftinum arftatur »

A fpiritu vini contradum circa fsces duras (J).

Dolor in uno abdominis latere ab inteftino contradlo (e) .

Colon contradum, ubi in recium inferitur (/). Colon conftridum
calamus tmnfiret, fub colleflis fyscibus (/*).

Spafmus circa coli utrinque angulum (g), ~

N .n z

Mt VIK

Re-

(k) Stork arn med. TI p. 168.

Cl) Si:V(tin. atifceff. noviflf. p. 176,

(tn) Combahiftey. MenkeL

(ni*) Dodim hift. vitis , vinique .

(n.) Swetius mifcell L. X de Maen rat. med.
IV. p. 61. II. p. 79. Dodon. 1, C. B^er.dei \ C
Lieutaud ptecis p. 361. Scaayfchmid relat. I74O.
n. 38. Combaluftfr

In abdomine flatxim vidi , lacerato craflo in-
teftino. Sic Comm Litt. Nof. 5745.^1. 40. Mead.
monit. med p. 115. Bresl. Siml. 1719 m Ofto-
br. & puto Trevv Hauptwunde ,• etft de rupto
inteftino fileiur . Sic in Ben^alerfium colica fla-
tus in abdomine eft ten R^fne p, 131. & ab
acu cum fibilo educitur . Hic slter tympanites
Combaluzier .

Co) Rhod Cent. II. obf. j&. Boerhaave 1. c. A
rene tumido colon premente flatus fonori Ott.
Dlff. Colon contraftum cum tumore fcirrhofo
Bcerhaave prax. II. p. 1J4.
'(p) Senac. Eff. de phyf. p. 571-

(q) Coiter pag. 114. Bhi mifc. Stork T. ann.
med p. ij6. He»kel III. Salm. p. 4S. Nov Eph.-
Nat.-Cur. Vol. I. obf. 70. ds Hacn rat med. II.
p 79. 80, In fletu iliaco five S. Romar.o Lu-
dvvig fit. vifc. abd. p, 11. p. 11. In caco , cum
colon contratlum effet Journ, med. i7<5». m. Mars.

In eolo VV.^/raten p. 11.

(q*) ^tork Ann.ri. p. r(,9.
(r) Ferrel pathol. L. IV c 17.

(s) M.'!nget. bi'oli'Othec. Anat. t. T. pag. 98
Navier. Hift. de [' Acad 1730 Hifl. I. colon &
Ttdlum facci fimilia. Clrjfy obf. p. i»5. colon ab-
domen replens .

(t) Ruyfch catal. rar. .■.;.\i>

(t*) Saiivag, nofolog. t. 5- ?• 3 '8. '"■.'.;■

(u") Journ. med. 17^^. m. Mart. Sinopei pav"
rerp. p. 71. poft colieam Schather fit. intf ft. mut./
p. 9.' Blas 1. c. P. 1. obf. 3. & Jn vlvo VV-effeV-
p. 199»

(x) Journ. med. i?6i

(y) Oytefchi diar. I.
v!t. p. LVU

(z) Mor.?'7,?« Sed. St Cauf. a. p. 259.

(a) Loefeckc obfT. p. 37-

{Wj Pringle dinaf. Ed. IV. p. £53. -j

(c) Cloffy p. 187- V

(d) Etmfdler Pro°r. ad Schufler j Sehacher ws«
ter offif. FFnlther an? int. p. 19.

(e) Sr,iellius p. 148.

ff) Boehmer polypba». p. 9-

(f) Booth de ileo . p. ii.

(g) Buythard fihr, mefent. p. ?.

Mars.

. 200.

In Ant. Cocchis'

l I B. TXJV. I N T E S T r N A .
Re(^luin inteftfnum fuper fphindererrL anguftius , vix digitoiU admie»

§. X. Iter faciim.

Koti repeto qaag de tempore dixi (a) , quo credidertni ifer cibi per mtef^»
Sium legi . Incerta enim hjc mulra effe f?.ci!e apparer .

Multum aurera hic poteft diverfa irritahintas hominum : bilis robur varium ,
^tas, confuetudo, qua^, dum egeftionem fscum ex arbitrio rerardat, unanlvum
conftirpat (a*). Magis enim a fluicfa parte fxcum , quam a folida, inteftinuni
imtafur: fed a retardata egeftione fluida portio per reforptionem minirirur : quae
aiia eft ratio, quare feminis tardior alvus fir .

Non infrequens ceterum malum eft (S>). Et facile dedero (c), fenibus (d) ia
iiniverfum alvum duram effe & raram . Src feminis vix quotidiana alviis eft (0 .
Neque repuf^no, quin tribus (O^quatuor (^), fex (h) , feptem, o6lo (0,deceni
fj), duodecira (/), quindecim (»*), fed^cini (m*) viginri («), viginti quaruo?
(o)? tnginta (p)^ trigjnta quinque diebu? (-7)^ & quadrasinta duobus (^*)r &-
quadraginta quinque (-?**), & duobus menfibus (r),- tribufque (j-), & aiiquot
demum meniibus (t)' alvus firca fuerit .

Sunt & sariores cafus 3 & qtiibuSj S< per multcs annos , vix intra ali quot

mea-

(h^ Morgagn. Se<i li. o. 37»

(a) P. z6.

, C^*D M.Jjimsn I. c.

(b) C Bofman Inflit. p. 856. S.ii ?■/)/•« j , D^jlja/*,
<i'e- Ta. gpute p. 153. &c,

(c" Convenire' ei ffirati CAfyKe Jlf.af. p 309.

(d) Lieutaud precif. pag. 340. Hoechjlette:- Fi-
fchey de fenio . nemocriti' ChriJ}. vit. anim. p.445.
J/fifri obf. p 36, 37.

(e) /fdolprii morb. freq, grav. pro dJverf. fex
pg 608.' Vechlin Baythol. Cent, IV. hi<l. 40.

Cf) Adolphi . Lieutuud precif. pag. 340. Ti-
wsus L III. c. 14. BJs in feptimaua Minorcani
atvum experiuntur liberam Gleghorn p. <j6.

Ca) Tirn^us . Stmel aat bis iri feptimana

- cajTorj .

(ja) fJeUtaud \. C-

(ij Lf'e£(i..7f/flJ. I. c. M.-?,^;?/ VVeehfelfieber p. eo.
Ba-rvere p 153. feq; nov. ed Boerhaave confult.
p \\<). BLancaarii Jsarregifi. C VI. n. j. Semel
sn fepnr/iana S^indUr obf. 46. SdmuHi II. 0,63.
J^^p* v)t. pag. )8, Offavo nonove die digitJs
fcybala oportebat eximi Sfilmuth Cent. III obf.
46. Of^avo die dernum alvus libera Peehlin L, I.
©bf. 47. & Ruffchiits vit. p. 78. oaavo ciepaer
Ususman pbyfiol. t. 3. p?.g. sja.

(k) I-jJ". ouf. 35. L. Tir.

(I) Hoech/ictter Dec. IX. caf. 10 ■ ByalTavoIa-i-e
purg. de fe ipfo . FeraeL pathol. L. Vl. C. X.
Sylva confult. 18.

(m) i^LiinJecim Sch-jyig p. ^iS, Thoner.

Crn*) Peterm::n obf. Dec. III. p. 3*.-

(n) Duabus , tribufve dierum hebdomadibus
Sahnuth l\, n, 98. li L n, 2(5. Viginti diebus
l!.Unio-critus ]. T»ertia fsptimana Eph. Niit Cur.
Vol. VII. obC 17. N.tvier Ueers. Sar^i vit. p-.
j8 Vicjinti die & uno Clofff p. 115.

Co) i?*j;^. Cent. IL obC 81. Pianqu» bibliotk
ni. p. 499

(pj Zevianu: flato p. 155. Journ. imA. t. J.
n. 5.

(q") Stalpa.trt v. der VFirl. Cent L obf. 55.

(q*) G. V. Svvitten Comm. t. 3. pa^. 2^4 Sex
jn- melancbolia- Fer^tl. Qu^draginla qainque die-
bi!S T^lirc Dor.-it. hifl. med. p. 51.

(q**) Ortsfcbi diar. I. p. 15- hic aeger faaatUJ
fuperfuit .

(r) Non- abfqtte pharmaco Grainger febr. bat;.
p.. fia.

(s") Fanaral. Pentefi. 1. obf i. Trioe» p. a^.

Ct) Sfl/5}J*!,?! journ, ds Hied. »736. m. AviIIIr

SECT. If. CRASSI INTESTINI FUNCTfO. . 2^5

ffienfes (u), & intra fex feptemve nienfes (mO femel alvas deponebatut, HK]ue
inedia EJUeris fohns dotter {_x)\ fefqui anno in alio (jf), & duobUS ansis vf Jj
& tribus (t^), & fex (^*), & feptem (^); denique perpetuo(^) aivi iibercas
abftfit. Sexto menfe alvi f^ces in urfo colkaaj repenuntur (O •

Verum etfi pafTim legas , cum fatis bona {d) valctudine hanc dmturnam alvi
tarditatem conjunaam fuifie , & in fenibus minus videtur nocere , non tameii
iillo modo crediderim 5 ad reaam valetudinem lantam mreftmi pigntiam- pcr>

Nam (?) putrida aqua de fcybalis reforpta non pot§ft non fanguinem rancidis
replere particuiis , febrefque (/) aut facere, aut augere. H^moptoen tecit in
eertis exemplis (^), & atrophiam (/^),& maniam {h*) . Sed eas ipia^^temmas
toties audivi de fu« alvi fegnitie querulas , cohcis mde doioribus , 5c iudkis
fanguinis quafi accenfionibus- ( / ), & doloribus in excernendis fa:_cibus tamoque
nixui, ut fanguis fequeretur, & vaginai demum pfolapiui obnoxias (^)? "^ h^f
aliis malis expofitas , ut eas vits tsderet . Omitto mteftmorum miras diitentio-
nes^ (/) & voffiitus fjscuientos (w), non rariffime ab ea caufa natos , oc mteki-
num difliluiife (w), aut certe in heraiam peritonajum protruaiie (o)Vfnortemquc
ipfam fucceffi(fe (/>). • • t- r • •

Caufa primaria alvi fegnis videtur eflTe diminuta irntabilitas : hmc legnis i^
fhiegmaticis, (^) meianchoiicis ( *■ > femifatuis (x)^ mentem uon ^^"^^"^^^^^^^

(u) Hebdomadibus 19. & io. phi!. traEif. n.502.
(w^ Loefeke obiT. p. 37. a- dyfenteria .
(;x) In Hiftoria ejns inedia: p^ 10;
(y) SatmutS I. rf. 14..
(y'*) Journ. med. 175<J. m. Avril.
(z) rhnque biblioih. t. 3. pag 499 joarn.
Sav. 1693 nuni. ao qui convalui t .St/m/fy .
Cz*) Ortefchf diar. I. p. Jio.
Ca) Jcufn. nVed 3730 m. Jun.

(b) Morgagh. Sed. ^ cauf. morb. 11. p> ^6.
lioco' Elvi , voffliixis die quarto , quinto , oflavo.
GV V. Svuieten t. 3. p. 167

(c) aatacunda harad p (54.

Cd) Fernel. Braffavol. S[>iftdUi\ Defauh. Meers.
'M.td^ii. Zevisni . Salmutk. IL num. 65. Marc.
D"». Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann. 1. obf. 9?.
Pet.fman. Tricen. Dimocrit. StalpasYt. 'N^eque fa-
ra femina , nifi alvus dura cffet Barthol- 1. c.

Ce) Omnes inde n-.orbos deducebat au£lor libri
.\r nriedecin de foi-meir.e , k fere Hofmi:n phyfiol.
p" S/i Patholog. p. 40^, Kaiitias oris inde fae-
tens Phnarel- II l c. 18.

Cf') Coee. L. a. c 5. n: 5.

ts) tinden Seieft. p. "343.
. (h) m^dlf ohl 12. _ ,-

Ch*) Ctstn alVus per menfem confirifla Wiiu^-

Journ. dc medec t. 3. n, 3«

Ci) Conf. Tirnaum.

(l£) Gaz.ette falut. 1761- n. 38.

CD Hift. de i'Acad. 1750. n. i. Hafmatr i. ^.
p. 88. 89. mtrs. Rujfel. Stork Ann. Med. L p.
ii5 Navier 1. c. Ortefchi p. iio. J-j»fo««. teto
n 57. i?e«eaK!M? quaft- med. XIX. hern p- jj).

(m; ft:M?>/fr volv. fang. i?i#/ 1- c lo^i^J^sobfi.
Journ. med. i^S^. Tc^f"^ de trib. co6lion. _

(n) Phil. tranf. n. 44^- 281. Uleus- mde m^-
cgIo Hildan. Cent. I- obf. 5»- Nov. Afad. Nat.
Cur. Vo!. a. obf. Ji. HVm p. B'^- Binntnger c>2.
n. u. Kaltfcbmii progr. a nucleis ScaarfchmiHt
Relat t. 5. n. lo. . . »

(0) £x coinpaais pedibus poreinis & ceraio-
nucK^is hift. de TAcad. 175^- "• :*

fn) fcnrica de excrement p. 2.4. Trtoen p. ifi.
HecV^. Binni>^sef c. 2. n. 20 C/oiTf' • Reauai 111-
tEilinum difrjptum Co.Tim. Lit. N-or. 1740. «,38.

(q") Sflvs . . • - . _

(r) Eflhera Femina Swietenif . H>fierica Pa>n-
Kte vapeurs p. i^o* '«''"* '^^^ Monde' ann. 17;6.
m. AvriL .^ 1 •

Cs) Q.UOS m Aquilegienfj gubsrBio vocamiis

sr?tins .

i^^ ^ L I B. XXIV. I N T E S T I N A.

■bus (t) ebriofis (^*) a vehemente animi affedij(ii), demum quibus inteftina acfeo
cnllofa^ ufvix purgantia pharmaca pfrcipiant ivv) . Hinc in colica pidoaum
alvus durifTima {w*).

Hinc infolito addito ftimulo purgantis medicamenti malum fuperatur ix).

In iilis tamen gravioribus cafibus plerumque caufa aliqua organica fubeft , ut
devorata abfurda (f), impaflus calculus ( !^), colledls fxces (^) , coagulum ex
cibis natum offerciens (^*;, accumulata officula frudiuum (^**), inteftina a fpi-
ritu vini ardara , ,flexus infolitus coli (/>), glans piumbea pyloro impada {b*) ^
duodeni .anguftia (c), colive (c*), inteftina connata (cf) ,' inteftinum farcimine
pituitofo {d) claufum , pils calcar'^ (e), aut circa olTiculum -congeftae (/), val-
vula coli claufa & inteftinum ea kdc folitum (^) ,.colon inteftinum contraclum
cum fcirrhofo tumGre.(^*), inteftinum a dvfenteria coalitum(/^) aut a fubnata
vitiofa carne (0 , aut a^lioquin peranguftum(/*), claufus anus, & via ad veficam
aperta,,quod vidi & alii Cl. Viri (^) ; calli int^ftinum comprimentes(/), uterus
jn gravida femina inteftino infidens(/*), etiam vefica nimis extenfa(/t): obftru-
ds re6ii inteftini glandul^ (w), quod frequens .inalum olim Yiro Cel v^ Fn^mV^
Walther funeftum fuit.

^. xr.

(t^ Sappio magno viro . Hinc fo!a ex conrue-
tudine certis temporibus deddenjii obftipatio fu-
feratur, anima nempe ad levem ftimulum atten-
tione. Pechlift. L. j.obf ii.

(t*) Terrore Schurlg chylol. pag. 6iS. ira ibid.

Cli) Salmuth a. n. 65.

(w) Eph. Nat. Cur. Dec. I. ann. i. obf 98,
Eycmplum habet i. a f/J^fo^r incerte zza de' medic.
pag. 97. hom;inis qui drachmam fca«Tn!Oflii ferret,
tum Maranta pag. i^a. Conf. p^ 117.

(w*$ Journ. de med. i76i., m. Avril.

Cx) Plar.que bibt. 5. p. 498.

(y) Globuli aurei Lojf. 3 cbf ij.

(z) Journ. m.ed. 1756. i-n nclo infeftinOc

Ca) Pathol L <5. c. 9 phil. iranf n i8r.

Ca*) Nehl paff. iliac p. 5= ex cafeo , folutus
eft eo ejefto,

(a**) Schacher rrater. oflif Walther inteft an-
giift. Binninger c. 1. n. ao, Sch^cher jmater.
cfiific. ce-aforiim Mattget h)bl. I. pag, 38. Ab ufu
mefpilorum Vl'edel de ileo p. tS.

^b) Ludwig p. 9,

(b*) BareYe nouv. otfT p. 157. feq.

(c) Bresl. SaiTil. 1711. m. Jul.

(c*) Rojtn int. crafl". p. 9.

Cc+) Colon cum ileo Fshrie butisflTac. p 71,
(d) Salrnuth I n. 78 Feyml
fe) EH". of a Seciet. .at Edimb. Ed. nov. 1. p.
548 J49

(f) Ihid.

(g) IbiH IV. n. 31.

(g*) Bverhaave prax. med. 2. p. 114.

(h) khad Cent. 1. n. 81. & fnite Lo^feke 1 C.

(i) S^^haarfchmidt V.num lOjde cjecn RoerhTa-
ve prax. med. I. p. 141 M^arc Don L IV. p.io.
phil. tranf n 301 Eph Nat. Cur. Vol X. obf.
80. Wahavert tympanit p. 18.

(i*) Morgagn. II pag. 37- de re£^o inteftino .

(k) Morgagnus fed. cauf II. p. 36.

(1) Vl'enker ventric. perforat. hift.

(1*) Riedlin Lin. ann. 1.

(if) ronf. Santorin fet n 57-

(m) Morgagn. Std 1. pag. 37. Hijdani Cent.
!. obf- Si- Riedlin niillen num. 5j<5. Blcncaard
Chirurg. p. 39J0 phi! tranf n. 446. Rujfel tab.
gland. p. 40. Aitberti med t. >;. c 45 Swieten
t. 1. p. 159. Retlum inteft'num fungofum , an-
guftum Stork ann I. p. Ji? Scirrofum , convo-
lutum Eph. Nat. Cur. Vol X. obf 86. RiCtuin
fuper fpinflereni aritatum Morgagn, Sed. Il.pj7«

SECT. ir, CRASSI INTESTIKI FUNCTIO. 187

§. XI. Excretw .■

Etfi organa defcripfimus hujus aaionis, fuperfunt tamen, qux tenere necef-
fe fit .

> Irritatio & fenfus infeparabilis ad excretionem nos follicitat , qux tota vo-
luntaria eft { a ). lis ftimulus plerumque eft in excrementis, mole , aut aeri-
monia («*) mol.ftis . Poteft etiam alibi fedem habere, ut mens; errore ahqua
redum inteftinum' pati perfuadeatur, cum tamen' fedes ftimuli in vefica fic ^
Frequentilfimus calculofis tenefmus (b) eft, & dolor hcEmorrhoidum- ca-carum
fimilis (O, & viciffim a tenefmo ftranguria fupervenit (^), & ex dyfentena
(e), & ab hsmorroidibus (/).

Nempe-, ut olim diximus, mens noftra fedem ddioris non adeo accurate , fed
obiter omnino cognofcito'

Huic nunc ftimulo infantes , & pifces & aves , quamprimum perceperunr,
obediunt; quadrupeda, qujE cum homine vivunt, hominefque morati non con-
tinuo obfequunrur , noruntque pro decoris legibus faeces flatufque reprimere .

Credibile vero eft, fphinderem internurn , qui vi infita debiliori regatur ,
multo ufu voluntarii fphindieris extimi demum confirmari, ut folus officio fuo
fufficiat. Et eo fenfu fpbindieres funt voluntarii ( /^ ) .

Verum auda continuo & mole , & duritate, & acrimonia faecum , neceffitas
infuperabrlis" ingruit ; eft enim in eo incommodo gradus , cui nullum decorum,
«eque obftinata voluntas poffit refiftere .

Sphinder eft , qui in homine vivo perpetuo modice claufus eft , pr^ter jq
exiguum tempus , quo f«ces volumus emittere . Laxatur idem moribundis &
fumme debilibus, ut ^rlyfter injedhis abfque mora effluat (/) » Non mtelligenti
de alvo fiuere , peffimum fisnum (k) eft .

Internus fphinQer perinde videfur' ( / ) agere, ut fibrs inteftmorunl circu-
jares ; externus & ipfe undique contrahitur, neque anterius & pofterius minus
movetur, quam per latera ; eifi fibrae ad latera magis continus, anterius cir-
cumdud^E & pofterius decuiratje videntur . Nam corpus quodcunque ano inicr-
tum , dum conatum edimus, pariter' undique urgetur.

Mediocrirer vero ii fphinderes contrahuntur extra tempus , quo a voluntate
urgentur, & exemplo funt mufculbrum , qui- vi infita perpetuo , nervofa tanium
fuis temporibus cientur: etiam id confirmant quod alias diximus (»?), nempe
vim nervofam , quam infita eft , longe efte fortiorem, nifi ad iilum vehemen-
giffimus ftimuluj accefferic.

Tanta vero vis eft fphinderis utriufque ? ut contra6lio foia librarum intefti-

(aY Cuenotte in DiflT.; (0 Harder exerc. p. 62.

Ca*; Huc teneftiuis in oriente fc frequens & (O Amat. c. 6 cur 84.

funeftus dea druploop- Bont. Med. Indor. L- II. (h) Hjec ad L. 11 p. 359-

c 1(5. (i) Clciuch.f method. balf. p 5??.

(b) Robinfon ftone p. 1.J9; Denys de calculo (k) Prorrhct I. to. & Macandn , & NicoSrati
p. 47. Bagltv Pras. 1. p. \if. Tolet p. 51. uxor , & CUotimus Epid. 7.

Cc) Bagliv. !. c. CI) P. 2 ■^'5

(d) Benevoli Diff. »i (m) L. XI. p. 321,

iS"- LJ .B. X-XIK T N T :E S T I N A;

ni rcifl:! in fnno liomijje fphinflerem v\x unquam fupereft { n ). Nequa pofTu*-

nius pro volunrare eum cufiodem intefVim la^xare , et(i , quando vi nervofa
fumus ufi , eam fufpendere poifumus , ut vis infita fola fuperfit ., .Sa manife-
fto laxetur, quod ano immiffum eft . Quo iterum experimento utriufque mo-
tus voluntarii , & infiti difcrimen innotefcit ; nam > illo fublato , ift« fu-
l^ereft .

Quare , ut moleftia fe liberet ^, fphin^lerque retinens fupererur , voluntas^
nixum {o) edit : conjungit nempe vires diaphragmatis & mufculorum ahdominis,
^ deorfum inteftina urget , quafi fub preio . Ira qua v-ia patere poteft , per
jncifurs ifchiadicofacriE partem , ne<|ue ligamentis , neque oifibus confinria-
tam , {:£x m fphiiideris rimam urgetur , eamque paulatim dilatat , ut fibi
fiat via .

Etiam fluida autem f<EX , & demum -flatus ,( /j )^ ;per preifionem validam
fphinderis viam fibi aperit .

Coniungi vero neceffe eft & nefpiratlonis potentiam , & inteftini redi con-
t<cz€v.omm:{ q ): -Nam abfque vi refpirationis raro omnino fiEces viam inve-
niunt : cum ea fola in febribus, in colica pidonum & aho.obftruda ; etiam
pleno fscibus inteftino , quas tangas, nihil cbtinetur , :quod Dempe morus pe-
riftalticus inteftini auxiho non fit .

Una levator ani ( r ) & inteftinum contra fscem adducit , qui idem motus
v^ aliis ( s ) .inteftini rcgionibus locum habet, & elevat idem , ut eo poten-
tius urgeatur .

In homine ob eundem ut puto , kvatorem , & ar6lius aEi oftium , interna
X'Zdi\ inteftipi membrana .ra.rius per anum ,exit : in magnis animalibus magis , in
equis etism maxime.

Paulo poft liberi nunc ab incommodo, remittimus a nixu , & reliquum fse-
eis iter a folo motu periftaltico abfolvitur.

Denique expulfa , qu2-.nrum ad moleftiam delendam fatis eft , fi£ce fphin-
61er^ fe claudit, & redit, li quid.de inteftino expulfum eft, a fibris longis at-
traclum .

Quando fscum copia adeft, & una duriries , repctitis nixubus fenfim alvus
depletur.
_ Adjuvat re£ti inteftini dilatationem adeps copiofifTmius , etiam duarum ua-
ciarum crafTirie , qui eft inter gliirasura majorem mufculum & coccygem .
Una mucus aliquis de gitHiduiis & cellulis inteftini a vehemente preffione 2.^
fynditur (?).„

§. XI L Hteniorrotcles c

Eo minus liunc fluxum fariguineum omittere vifum eft , quod pro Hatu-
rali & aDtatJs coniirmataz innato pi^sefidio , a fapiente anima fubmilTo , nuper

iia-

(n) Cv.ni iri 20. dierum -?; longiori sIim iicci- Ct) P i^S-

tate tantam vi*m fxcis cotiiineat p. iS;. (s" P. jbid.

(o^ L. 8 p. 198, (^t) Ex ano , curn viilnere inteftinum pateret ,

(pl Homo ad nioduIo5 . mucus folus prodiit Eph. Nat. Cur. Vol X. obf.

(sO Riolaniis p. 104. enchirid. pag. lcrS. i5«fi///j 4. Sic poft longam alvi obflru^lioriCKi , cum fol-

I. obf. 57. Esvi'rmfck fchat, pag, 549, &c. veretur Planque 3. pag. 499.

SECT, IV. CRASSI iNTESTTNf FUNCTIO. 289
liabitus fittut omnino in pueriti» plethora per nares (a) , in media aetate pec:
menfes, & vitiofe per pulmonem, in atate majori per anum expurgetur . Da-
dum purgationem effe, non morbum Celjus (^) , & eam fanguinis jadluram fa-
ciliime ferri , etiam quando magna eft (i^*), aiii Cl. Viri.

In univerfum fanguis per inteftina non difficillimc effluit , & librse fex , fe-
ptem una vice ex ufu fcammonii (c) fecutas funt . Sanguinis atri & grumoffi
llbra decem per dyfenteriam egeftae , eventu funefto (d) , & ferum iotutse car-
nium fimile per biennium de alvo exiit (e),

Sed itiam eventu minime malo , hamorrhagias vidimus inteftinales, a lapftt
(/), in idero, falutari eventu (s) . Sanata ejulmodi jadura cephalea, camqua-
tuor, & quinque librse egeftae fuiflent (^*) . In hypocondriaco quinque vel fex:
librae fanguinis utiiiter deje6l« (^) .

Sed alia eft natura hasmorrhoidum : cx venis enim is fanguis defluit ; fiqui<
dem , dum fanguis fluit , nuUa micatio percipitur (i) . Eae in varices intume-
fcunt , aut circa cxtimum ambitum, quse frequentiores & externs ; vel altius
in inteftino (k) , qucC vel ad mefencericas venas videntur pertinere , vel potiur
ad medias hasmorrhoideas .

Ejufmodi varices , vel omnino claufsg, cum multo dolore , & aliis inconi-H
modis (l) ficcce funt : fluunt cazdem . Id dum fit, vel minores vensE, inconfpi-»
cuis oftiolis, fubinde hiant ; fanguinemque cum fzecibus emittunt modice , ad
duas tamen & tres uncias (/*),& quatuor (m) , Alias credas majores (m*) trun-
cos fanguinem fundere , qui majori ubertate fluat . Nam ad libram unam (n) ,
fex libras in biduo («*) , & in fingulo paroxyfmo ad 4- & 5. mtnfuras (0), &:
brevi tempore ad 20. & 25. iibras (/>) hasmorrhoides fluxiffe leguntur . E^denn
fubito rupfa: magnas faciunt haemorrhagias , etiam funeftas (g) .

In feminis etiam , quse menfes fuos habeaut , frequens id malum cft , certe
in patria mea , tum graviditatis (r) tempore , tum etiam alias , & in fenio ^
poftquam menfes ceffaverunt (s).

Viris, cercis in regionibus , Itaiia (0 5 Hifpania («), frequentifTimsB j minus
in frigidis (w) familiares funt.

Baller Phffiol. Tom. Vlh Q o Si-»

(a^ Stahl multis locls . Wclfled de adult. Aft.
(b) L. IV. c ig n. 9.
(b*) Lieutaud p. 587.

Cc) Hsyman I V. pag. 10. Conf, hsemorrhagiam
per alvum ta Mettrie obf. 80, p., 37.

(d) Hildan. de dyfent.

(e) Firer de liene p, 117.

(f ) Buchr.er mifcell, 1718. p. 971,

(g^ Barthol. Cent. V. hift. 41.

(g*) Hildan. Cent. II. adde Rbod. Cent. II.
obf. 85.

(h) Hoehftetter decur. II. cal". 1.

(i) Stahl mot. haEmorrhoLd. fang. p. 9.

(k) Nam in eo vafa turgida vidit f^efaliut
p. 663.

(0 HKmorrhoides cafcs Teichmefer pathol. p.
357. funt noduli per inteftinum reftum fparfi.

(1*) Lieu$aud precif. p. 587.

(m) Rhod.Cent. II. obf. 93.

(m*) PoUicis mole Fefal. Maximse & lethales
Trioen p. 56.

(ja\ Panarol. II. n. 4(5.

(n*) Smetius mifcell. L. IV. Epift. 9.

(0) Alberti med. leg. t. i. p. 1. c 41.

(p) Lieutaud.

(q) La Mettria Oeuvr. prat. Obf. XI. Zacur,
prax. admir. L. 5. obf. 60. In Joanne ab Aujiria
Rolfink p. I0J2. ex incifa vena .

(r) Phil. tranf. n. aSo. Smellie p. 148. Wedel
de viis nienfium infoiitis Gorter Chir.^p. 138.

(s) Hochfletter I. C.

(t) Gulieh p. 3.

(u) Minorca: Cleghovn pag. 70. Panarcl. Gu-
lich. ibid. Arciduces Auftri« fere hasmorrhoidarios
effe Valentinui Willi .

(w) Nulls in Livonia Kuffet volv. faBg.

i9o^ _ . f- 1 ■> ' L T B. XXir, I N T E S T I N A .

Slmilis alvi fluxus redit fubinde , maxirae fedentariis (x), bene paftis (y} ^^
acriore fanguine pra^ditiy,. alvo dura ufis (^).

Perinde plerumque inordinatas (a) funt hsmorrhoides . Non repugno tamen
homjnes dari , quibus menftruis intervallis fibi refpondeant (l;) ,

Nunc theoria faciTis fe oflFert.Frequentes funt fcirrhr vifcerum abdominalium
(c) i frequentiores eorimi vifcerum obftrudiones , aut aucla moles .

Sanguis per venam portarum redux per hgec obftacula difficulter ad cavani
venam penetraf ; intumefcunt adeo venge (d) ad portas ducentes , relabitur er-
go cruor, cum valvulas nulla? impediant, truncufque longius iit (f ) , & fanguis
in ramos venofos, fitu infimos, fuo ex pondere decumbens eas venas replet . In
gravidis preffio uteri in truncos venofos malum auget (/).

Faiice porro apparet , fanguine emiflfo , has varices fubfidere , & venam
portaruiT! hadenus liberari , & commeatum fanguinis ad obftruda vifcera dimi-
Bui , fic hypochondriacas congeftiones levari (g).

Additur ex hypothefi , eos motus a vena portarum per plexus fibrofos ad-
flri(Sos fieri , quibus ea vena Sc ejus magni rami obducantur (/j) . Ipfam porro
arthritidem (/) ; & renum cruciatum (^}j & omne fere morborum fimilium
gcnus ab eo- flexu mitigari.

Qtiare ab eodem fluxu impedito mala plurima fupervenire (/), valetudinem.
debiliorem (m) ; fanguinis in fauces (n), &; pulmonem (o) decubitum , eundem
circa lumborum^ mufculos effufum (p), & podagram, artfiritidem (q)y 8c epi-
lepfiarn (r), & fcirrhum hepatis (r*), & utiliter hirudinibus medicum naturam
imitari , quj^ venas ani depieant .

Cura hazmorroidibus mucus raro fl'uit (s)y fimilefque per penem (?) fanguinis
€xcretioaes non funt rariffimag ; etiam fanguinis cum muco mifti ( ?* ) .

§. XIII.

(x) Stahl gulden Adei" pa^. iio. Sarpt .

(y) Stahl Bofman Med. fyft. tom. 5. C. 4.

(z) Siahl p 344.. Sarfi viia p. 18. Clegkorne,
'Ledean. Oper. p. 149.

(a) Externas e(Te venas 8c hjEinorrhoidales Jf.^A/
gulden Ader. p. 35. Redire die 6. 8. 10. durare
34- 18. diebjs Aliiirti .

(h^ Hagtdcrn Ceiit. II. n. 34. Petz.old obf 51.
ie Monmer Libav. cruent. cadav. p. 215. etfi noii
eft ad manus. Eph. Nat. Cur. Dec. 11. ann. n.
obf. 70. ann. 3. obf 108. ann.*. obf. 97. Amat.
Cent. V. Ciir. 3. Comm. Lit. 1740. hebd. 34.
Jnternas magis elTe menflruas Stahl 1. c.

(c) Lienis L ai. pag. 9. Hepatis L. aj- p.J4>.

Cd) In hypochondriacis ven» ad portas intefti-
po sequales Lieutaud precif pag.136. Stahl. Vah
ad portas tur^idiffima , & ad fummum expanfa
Schlager tympan. pag. is» 16.

(e) Wiljeraan. Oper, Chir. p. 2xa. phil. traaC
n. aSa. '.^yjf. ■■- -f. ■.■:;>. ;. .> v...w,i •_.■■;:

(f ) Smellie ,

(g) Bagliv. Prax I. p. 14 j.

Ch) Stahl obftruft. vafor. fang. n. 35.

(i) Bresl. Sam!. 1718. p. 1871.

Ck) Qharleton lithiaf p. 114. Holler ad Aphcr.
40, Seft VI. add. Gorter Chir. pag. 159.

(1) Stahl theor.

(m) iVedel. Amat. HHian. de tuenda valet.
p. 71. de hs^morihoid. p. 91.

(rO Hift. morb. uratisl. I. p. a8o.

Co) Vomitus inde fanguinis JraW. haemorrhaid.
intern. mot. ij.

Cp) Bagliv. p. 496. in hypochondriaco .

Cq) Stahl.

(r) Rajimend malad. danger a guerir. II.

Cr*) Stahl morb. habitual.

Cs) Hift. morb. Uratisl. 1700. p. J9J.

(t) Welfck Epifagm. obf. 69.

{i*) Detharding hsmmh' mucof. p. ir.

SECT. IV. CRASSI INTESTINr FUNCTIO . 191

§. XIII. ;Qu(S nimia hic dicamur .

Non negavSro , hjemorrTioides plerumque effe venarum externarum , quas fa-
tis novi cum internis -committi ; neque repugnabo menftruis intervallis fangui-
nem (a) per haimorrhoicies educi poffe .

' Id primum volo, non effe ^jufmodi natursR opus , uti funt tnenftrusE pur-
gationes , neque generi humano pr«fcriptum , ex ejus communi fabrica - fequi ,
aut fani hominis effe funftionem (^) . Pauciffimi enim mortalium hxmorrhoi-
(^QS patiuRtur : longe ple-rique inter gentes laboriofas , & in ipfa Europa ru-
ftici , & qui corpus diiigenter exercent, eo flexu , uti non egent, ita neque
infeflantur . Sed «tiam inter litteratos & fedentarios homines plurimi eo malo
carent, & <\m patiuntur, videntur effe vifceribus abdominis obflruflis, quales
fspe vidi .

Nunc his minus validis hominibus, quibus fanguis in vense ,^ portas (c) ra-
mis colligitur, putes poffe effe alicui folatio, & incommodas congefliones ab
hxmorrhoidibus minui dedero.

Cererum trifle moneo remedii 'genus effe , quod plerumque vires frangat , m
majori astate hydropem arceffat, quam , ut memini , ea «x caufa «atarn nulla
Boerhaavii confilia potuerunt curare {d) ; fiflulas enini ani (e) inde nafci , itaiis
hxmorrhoidariis adeo familiares, & gangra;nas , ut vidi , hsemorrhoidum .

Ipfe demum Stahlius (/), magnus ha;morrhoidum laudator, faffus efb ig)^
non effe in confuetndinem recipiendas, quarum dubius fucceffus fit . Qu£E iani
invaluerint , eas quidem retinendas £ffe fuadet , Hippocratem fecutus ,

J K! l.S T 0 M I S E PT 1 M i

■:-^l i!Ji^V:\tP-'^ '■^^■^^■'^ "^'"^ ■■ ''"^^

O o 2 EX-

(a) Stahl mot hsemorrTioid. p. 8. 9. CO Helvetius partes de fang, p. 35.

(b) Geey. Epift. X. Haen rat. med. VII. p.130. Cf) De mot. fang. hjEmorrhoid. p. ig.

Cc> Conf. Carr. ibid. (g) Conf. Illuft. Richterum de moderandis hK-

iA^ Eft inter ion^Aii Boerhaavis ^ anobisedita. morrhoiclun) laudibuj, & nuper Utiemuvti,

292

EXPLICATIO FIGURARU

A D T O M U M VIL SPECTANTIUM.

m

F I G U R A L
Mepar m fitu tenens Epigajirti partem,

A. Lobus dexter .

B. Siniftei' .

C. Sedes ligamenti dati .

I). Pars cava , ejusque fovea renalis ,

E. Veficula fellis .

F. Ren .

G. Ventriculus fub hepate eminens.
r. Vafa Gaftroepiploica & arcus major.
H. Sedes valvuJa» pylori .

I. Duodenum oriens.

K. Pancreas .

L. Mefenterium refedlura «

M. Vena mefenterica

N. Arteria,

O. Inteftinum duodenum,

P. Vena cava . ■

Q: Aorta.

F I G U R A IL

Hepar ex facie cava , ■

A. Lobus dexter.

B- Peritonasum relinquens hepar ad

ambitum ligamenti coro«arii .
C. Finis anterior .
D» Fiffura recipiens venae portarum ra«

"^ ■

mum dextrum,

E. Veficula feliea.

F. Dudlus cyfticus reclinatus.

G. Lobuius accefiTorius

H. Peritonaeum conjicit fe fuper vefi-

culam .
I. Lobuii anonymi facies obverfa fif-

furas tranfverfse .
K. Lobus finifter.
L. Ligamentum .
M. Lobi finiftri crepido ad du(flum ve-

nofura fpeflans .
N. Lobulus lobi finiftri .
O. ProcefTus caudatus .
P, Pars integra lobi Splgelii .
Q_. Papilla ejus.

K. Vena cava te<f}a proceffu caudato .
S. Arteria eo loco erumpens ex phre-

nicis.
T. Vena portarum in portis .
V. Ramus dexter.
X. Sinifter.
Y. Pars tefla Iob«lo .
Z. Ramus ad eum lobulum .

a. Duftus venofus in fua foffa.

b. Truncus vgnas urnbiiicalis hepate

textus .

c. Ramus ad fmiftrum lobum.

d. Alius.

e. Rami ad lobum anonymum.

f. Vena umbiiicaiis pergens antrorfum.

g. Emerfa de hepate .

IN-

I N D E X "'

ELEMENTORUM PHYSIOLOGI^.

TOMI SEPTIMI.
L I B E R XXI. L I E N.

S E C T I O

I.

flSCERIS F^BRIC^.

!.

QUibus m ammalibus reperiatur
pag. I
^^uadrupedibus calidi fanguinis ibtd.
Analogum quid in avibus rbid.

quadrupedibus frigidis ibid.

pifcibus L

Ut diverfum a liene ibid.

2. Numerus ibid.
NonnuUis animalibus duo dicuntur

effe ibid,

duo in homine non rariffimi ibid.
etiam numerofiores ^ 3

3. Figura in homine ibid.
etiam ludit , lobis incifa ^ 4
in animalibus varia ibid.

4. Situs ibid.
in homine ibid.
cum ventriculo mutabilis 5
A diaphragmate deorfum premitur ib.
defcendit per morbos ibid,
in animalibus 6

5. Magnitudo ibid,
incerta tbid.
niutatur a ventriculo ibid.
coque tumente, lien minor cfl: ibid,
& viciffim ibid,
ejus pondus varium 6, 7
magnum aliquando 7
In morbis magnum 7. 8
per libras 8
fcirrhus frequens ibid,
membrana offea 9
Lien mollis & putrido fimilis ibid,
raro fuppuratur ibid,
Lien parvus ibid,

6. Natura fpongis ibid,
Calor 1 o
pondus cum aqya comparatum ibid.

7. Membrana lienis
Simplex eft
perfpirat

8. Arteriac lienis
major, fplenica

ejus diameter infignls
robur

Arteriae allas Iieni$
^. Vena fplenica
diameter
iter

Rami praeter lienem
AlisB vena: lienis

ibid.
ibid.
ibid.
ibid,
ibid.
ibidf,
ibid,
ibid,
12
ibid,
ibid,
ibid.

Iter humorum per eam venam la-
xum _ ibid,

Sanguis a liene ad hepar venit ]^

non habet valvulas ibid.

nec venae arterias ia fuum cavum re-
cipiunt ibid.

10. Sanguis lienalis ^ ibid,
plus habet aquas " 14
& falis volatilis ibid.
olei cralli minus ibid,
Plurimum fanguinem continet lien ih,

1 1. Nervi lienis ibid.
parvi ibid,
Lien parum fentit ibid,
neque irritabilis eft 15

iZi Vafa lymphatica ibid,

in vitulis ibid.

in aliis animalibus ibid,

in homine ^ ibid.

15. Dudus excretorius ibid,

non eonfirmatur _ ibid,

14. Fabrica lienis interior i<5

Vafa ibid.

Cellulofa tela ^ ibid,

Cellulofa tela alia , exterior perito-
naei ibid,

Hae fibrae & cellulae lienis ibid,

In eas aer per vafa penetrat ^ 17

;3. Lien vituU i^'^*

Fi-

294 . . . I K D

Fibrse manifeftiores " ibtd,

In eas , ex vena ap^rta , via ibtd.

Fibrse lienis vitulini ibtd.

rejedae ab humana fabrica . ?^

16. Acini lienis ibid.

in animalibus ibid.

effe cavos . l 7\'>, ;i /<5/W.

vafculofos jr/5/y.

renovati funt a Cl. nupero fcripto-
re ibid.

Eorum vafculofa fabrica 19

37. Qua contra acinos didla fint ibid.

JVIeros €{fe vafcuiorum glomeros ib.

S E C T I o ir.

F^RTIUM VTILIT^S,

3. Prooemium 20

2, Sanguis in Jiene pro hepate muta-

tur ibid,

tenuior eft ibid.

Sc magis Jixiviofus ibid.

Quare fit ejufmodi 21

A majori portione ramorum ad trun-
.<:os ibid.

hinc acrior ibid.

3. Lien, vacuo ventriculo, laxatur &

fanguine repletur zz

^ X.

Inrer plenum ventriculum Sc dia-
phragma conquaflTatur ibid.

4. An alias habeat utilitates 25
An poffit ex morbis aliquid difci il^,
non habet perpetuam ad hepar ratio-

nem ibid.

neque in hydrope femper magnus 24
aut fcirrhofus ibid.

neque in morbo hypochondriaco ib.
Difficultas argumenti a morbis fum-

ti ibid.

5. AnpofTit utilitas lienisdifci exvitiis,

qus ejus evulfionem fequuntur /^/W,,
frequenter evulfus fuit ibid,

m homine ibid,

(k in beftiis ibid,

non pereunt animalia 25

Qui inde morbi fiant 26

Videtur hepar nonnihil pati ibid,

6. HypotTiefes ibid.
Num tamen aliquis fuccus in liene

fecernatur ibid.

num acidus ibid.

num atra bilis ^ 27

alteriufve generis iJ^id.

AUx con]e&.UTX ibid,

Nihil habent firmi ibid.

7. Iterum alix 27. 28
Num lien inutilis fit 28

L l BT. R XXII' P A N C R E A S.

1. T rEteribus notum 29

V Ut fe habet in avibus ibid.

; ■ pifcibus ibid.

quadrupedibus frigidis ibid.

Si calidis ijbid.

homine gbid,

Caput pancreatis ^o

Situs ibtd.

inter laminas mefocoli ibid.

Magnitudo .>; - ^ - 1 : . ibid.

Fondiis ■ fbid.

2. Fabrica ^i
Glandula eft conglobata ibfd.
frequenter fcirrhofa ibid.

3. Va(a ibid.
Arterix variae ibid.
Pancreaticus arcus anterior ibid.

pofterior ^i

Pancreatica tranfverfa ibid,

fuperior ibid.

aliae minores
Vena»
Nervi

. Dudlus excretorius
notus antiquis
renovatus a M. Hofman
8c J. G. Wirjnng
a quibus porro ornatus fit
reperitur in quadrupedibus
etiam frigidis,
avibus

foTte & pi{cibus
In homine fabrica
Duflus principis hiftoria
duflus minor
infertio in inteftinuni
Sinus cum dudu chokdocho

nis
Rima qua aperitur
abfque valvula

ibid.
ibid,
ibid.

, ??
fbid.

ibid,

ibid,

ibid,

ibid.

ibid.
ibid,

ibtd,
ibid.
rbid.
COmmu-
ibid.

ibid.
' Quid

I N . .D

Quid fit bilis dlvefTiculuiii tbtd.

Simplex in liomine ibhl.

quadrupedibus nonnullis ibhL

avibus ibid.

pifcibus ^ - . 57

^6. Duplex in aliis ibicl.

in homine ibtci,

in quadrupedibus ibid.
\n avibus 38

triplex in iifdem ibid»

7. Conj'un6lio cum duclu bilario {bid.
\n homine ibid.
\n quadrupedibus ibid,
avibus ^ ^9
pifcibus ibid,
IDiverfa utrorumque odia ibid.
longa diftantia ibid,
IJt fe habeant tres du6lus pancreatlci 40
Qui lonfTe a pyloro inferantur ibicl.

8. Sujcus pancreaticus ibid.
«gre obrinerur ibid,
& tamen faiivje affinis eft ibid»

E X.: 2'95

ejus copia 4t

fluit perpetuo ^ ij^id,

9. Hyporhefis de fucco Syhiana ibid.
acidum efle fbiJ.
& cum bile fervere ibid,
Per experimenta ibid.
Qui putarint acidum fe reperiffe /}.2
Nuperrimi ejus hypothefeos aflfeclae ib.

10. Qui primi contra has hypothefes

fcripferint ibid.

Non eft acidus ^ 45

Quare neque cum bile fervet ibid,
Experimentum Schuylii nihil demon-

ftrat ibid,

Pancreas exftirpatur abfque magnis

animalis malis ibid.

11. Quaenam fit verior ejus fucci uti-

litas 44

cyfticam biicm acrem & vifcidamdi-

luere ibid»

Eriam maffam ciborum tenuare 45
alia ibid^

L 1 B. XXIir. H E P
S E C T I O L

H E P ^R I P S U M,

1. TN quibus animalibusreperiatur 4<5
jL magnum homini ibld.

Jion tamen maximum ibid.

pondus in homine varium 47

circa 45. uncias ibid.

Duplex hepar ibid.

8i nullum ibid.

2. Color varius in vafiis animalibus 48
etiam in ejufdem animalis fetu ibid.

3. Situs ibid.
in fetu ibid.
m adulto hamlne 48. 49
per partes ; ut ad feptum tranfver-

fum fe habeat ibid.

ad colon ibid,

renem ibid.

ventriculum ibid.

Porro de iitu 50

varietates in fita ibid.

per refpirationem ibid.

4. Hepar in quibus animalibus fimplex 5 1
homine ibid.
& paucis fere herhivoris ibid.

A R E T B I L I S .

Multilobum in carnivoris 52

ut in pifcibus fe habeat ibid,

in avibus ^ 5?

oviparis frigidis ibid.
Nihil inde poteft erui de finibus i_b,

5. Heparis figura in univerfum ibid.
pofterior maflfa ^ ^4
anterior margo ibtd.

6. Pars gibba ibid.
lobi magni ibid.
dexrer ibid.
finifter ibid.

7. Pars fima ibid,
Faciecula colica ^ 55
renalis ibid.
fiffura horizontalis ibid.
pars quai venam umbilicalem conti-

net ibid*

qu2s dutlum venofum ibld.

Sulcus tranfverfus ibid.

Foffa veficulae felleae ^ 5 5

Semicanalis venae portarum ibid.

YoTtx ibid.

Sulcus venaj cavse ibid.

aliae rimae ibid,

8. Lobuli hepatis . 57

pofterior '^bid.

pas

2^6

I

N_ D

pars ejus radiata

ibld.

pars papillaris

ibid.

infula eft

ibfd.

Lobulus anonymus

ibid.

Lobi varii aberrantes

ibid.

9. Vafa 1. adducentia

18

I. arteria; hepaticae

ibid.

I. a coEliaca ibid.

Princeps truncus hepaticus ibid.

ramus dexter ihid.

Arreria cyftica 59

finis trunci dextri ibld.

Ramuli ad fuperficiem ibid.

Sinjftra arteria hepatica ibid.

ejus rami 60

Surculi fuperficiales ibid.

Arteria fuperficialis media ibid.

Hepatica arteria non parva eft ibid.

10. 2. Ah'£e arteri^ hepatis 61
a mefenrerica ibid.
a mammaria prima ibtd.
altera ibid.
2. phrenica dextra ibid.
a fmiftra 62
a capfularibus tbid.
a fpermaticis ibid.
ab epigaftrica ibid.

11. 2, Vena umbilicalis ibid.
ad venit ad ligamentum fufpenforium 69
in fulcum hori^ontalem ibid.
ejus tumor in eo fulco ibid,
ex eo tumore rami hepatici ibid.
ad venam umbiiicalem pertinent^ ib.
I5u61us venofus ibid.
An aliquid valvulofi in principio &

jine fit 64

parvus eft ibid.

multo minor quam vena umbilicalis/i^.
Omnino fanguis venx umbilicalis in

fetu per hepar trajif;itur ibid.

12. Vena umbilicalis in adulto claudi-
tur ^ 65

Aliquanto ferius no^nnunquam , neque
ftatim a partu ibid.

Tum dudus venofus ibid»

Aliquandoa partu aliquandiu patet ib.
Ob eam hepar in fetu majus 66

Minus in puero & adulto ibid.

13. 5» Vena portarum ihid.
Nomina ibid.
E]us magnae radices ibid.
Vena mefenterica ibid,
Ramus gaftrocolicus 67
Ramus circumeuns arcum duodeni ib»

E X.

Epiploica dextra ihld.

Gaftroepiploica dextra ihid.

Colica media ibid^

Rami minores mefentericae ibid.
Colica fmiftra ibid,

Spienica <58

Truncus venae portarum ibid,

Ejus rami ibid,

Et diametri ibid.

14. Vena^ portarum rami figillatim 6g
Dexter ibid.
Sinifter iiid»
Ejus furcuii 70
Minores anaftomofes cum ramis ve-

jia3 cavjE ibid,

15. Qus pecuiiaria fmt in vena porta-

rura ibid,

Robur inter omnia vafa maximum 71
Capfula Glijjonii ibid.

Sive celluiofa tela venam ambeuns ib.
Nimium h^c ornantur ibid.

Neque eft cor abdominaie 72

Qui verum agnoverint ibid»

16. Sanguis venx portarum 75
Eft mifcellaneus ibid.
Pienus adipe ibid,
Vapore putrido ab inteftinis Teforptoib.
Vapore abdomiHali ibid.
Sangujne lienali ibtd,
Num experimenta aliquam diverfam.

hujus fanguinis indolem demon-

ftrent ibid»

Argumenta ftiarmantium ibid,

Per experimenta nondum conftat 74

17. Vafa de hepate avehentia. ibid.
I. Vena cava ibid,
Foramen in fepto tranfverfo ^ 75
Etiam duo ibia.
Rami hepatici ibid.
Valvulae ad eorlim oftia ibid.
itcr fanguinisper venam portarum ib..
In ramos venas cavsB ibid.
Et venam .cavam ibid.
Et cor "^6
Sic ex arteria hepatica ibid.
Piures funt rami venas portarum quam

cavas ibi/^.

Acceleratur fanguis in cava _ 77

18. IL Vafa lymphatica ibid.
Primum in hepate vifa ibid,
In parte hepatis cava ibid.
In parte gibba _ 78
Liquorem habent etiamab arteria ib.
Et vena portarum ibid.

■,i€

I _ N D
!<?. IIL Du£lus bllarli in univerfum ib.
Ad effefltiam pertinent hepatis ib.
Eorum trunci 79

Du(3u5 bilarJus hepaticus ibid,

Choledochus . ihirL

43ftium in duodeno Bo

' Fabrica ib''d.

Non eft irritabHis ibiJ.

Videtur acriter fentire ihtd.

20. Ex vena portarum humor ibid.
In dudum bilarium tranfit 81

'Etiam ex arteria hepatica ibid.

21. Aliae anaftomofes inter venam por-
tarum ihid.

Et arteriam hepaticam ibid.

Inter dudtus bibrios , & venam ca-
vam '- 82

Inter eofdem & vafa lymphatica ib.

Inter eofdem & cellulofam telam ib.
11. Nervi hepatis dextri ibid.

Siniftri ihid.

29. Membrana externa 8^?

Subjedla cellulofa tela ibid,

24. Fafciculi vaforum hepatis ihid.
Cellulofa vagina pecuiiacis ibid.
Communis ibi^i.
Caro hepatis 84
Firmior eft & fero computrefcit ib.

25. Hepatis acini ibid.
In homine ibid.

, Et animalibus ihid,

, Quibus partibus acinus conftet _ 85

26. Num cavi fmt ibid.
Sintve glandulofi ibid.
Ita Malpighitts ibid,
Effe glandulas per morbos plenas a-

qua ^ 8(5

G^/pfo • „ ihid.

Bile ibid.

Manifeftas glanduias ibid.

Bilis yifcida ibid,

27. Contra hepatis glaadulas ibld.
Acini. funt lobuli 87
NoduJi nuUi inrercepti inter arteriam

i& duduni ibid.

Crrptas non poffe utiliter in folidam

mafTam congeri . ibid.

S E C T. 11.

VESlCVLv4 F E L L I S,

i.Dtfideratur in nonnullis animalibus 88
■Subinde in horrine ^ ibid,

i\Jial!er Pbyfiol.Tom.VlL

E X . 297

Quare bilis abfque veficula poteft pa-

rad ' .89

Cur aliqua aTiimaria veficula careant ib.

■ Non omnibus deeft , quibus negatur go

Conje^iurx ibid,

2. Situs veficula» ^ ibid,
Figura pyriformis ^ ^i
In fe ipfam curvatur ibid,
Dus fueruiit ibid.
Magnitudo per morbos augetur ihtd.

3. Fabrica . Membrana extima 92
"Celiulofa tela prima ^ ihid,

Membrana quam mufculofam dicunt/^.

Irritabilitas modica ^ 93

Senfus fat acer ibid.

Cellulofa fecunda ib^d.

Nervea ibta,

Cellulofa tertia ibid.

Interna ^btd,

Reticulata \htd,

FoIIiculi mucofi ^btd,
Vafcula exhalantia ; ,1, ; m,. , 94
Pori inorganici > '^ ^bid.

4. Du61us cyfticus
Coniunftio cum hepatico
Fabrica humana
Contortio in duOus exitu ibtd,
Angulus cum hepatico ^ 95
Fabrica dudus cyftici ibid,
Valvuls '^^"^'
Ut in avibus fe habeat 96
Fifcibus ?>^^-

5. Vefrcula ab hepate libera ibtd,
Duftus ex hepate in cyftidem ibid,
Duftus ex hepatico in cyftidem f 7
Eadem per gradus paulum mutata

fabrica eft . ibid,

In omnibus animalibus 9^

6. Canales hepaticyftici quadrupedunri ib,
DlkSus ex hepate grandes in veficu-

Jam„ immiffi ibid,

Et ex duflu hepatico 98. 99

7. An in homine ejufmodi du<5lus fint 99
Qui admiferint 99- 100.

8. Dubia cur nondum admittant Cl.

Viri \oi

Neque ego 101. 103

ibid.
ihid.
Ibid.

PP

SE-

2^8

E C T.

B I L I S,

I N D

III.

1. Num detur duplex bilis 102
Hepatica mitis 105
Cyfticp amarioir iijid.
Experimenta affirmantium i&ld.
Negan'ium rationes 104

2, Bilis indoles 104. 105
ViM:ida eft 104
In rnorbis vircidiof 105
Pondus magnum i6id*

$■ AiP.ara eft 105. ig6

Non acida 106

Fer morbos infipida //»/W.

4. Color viridis ilfid,
Flavus iifid.
Expaliercit in morbis /^/W.

5. Pars exhalans 107

6. Mi'cela cum aliis humoribus //^/V.
i\qua ii;id.
Oleo • idid.
Solvit adipofa ihid.

' ' Inde medicata eft 108

>er morbos venenata 109

7. Ut fe ad acorem habeat ibid.
Cum to meraco cogitur ii^ic/.
Etiam in fpiritibus acidis 110

- Coit cum vini fpiritu rii

^. Cum alcali vix mutatur ibid.

. Sibi reli(?(a putrefcit 112

9.Sed fxtor in mofchi odorem mitefcit il^,

10. Sapor bilis 114

-II. Calculi bilarii 114. 115

Moiiia concrementa 1 1 ^

'■^ Duri ii;iJ.

'v Generaduo . Cruftacei calculi 115, 116

Calculi figurati, lamellati 116

In variis animaiibus 117

12. In homine iifid.

Frequentes funt /<^/W.

Novus tamen morbus eft , aut nuper

adnotatus 118

Claftes duie Glandes fubrotundi ibid.

Eorum dotes iiiiJ.

Cryftallina fpecies 119

Ad ignem , ut fe habeant 119,120

Calcuii minores anguiofi ^120

Numerofi ^- ibid.

In ductu cyftico ihid,

Et heparico 121

ipfoque hepate - ,' iSid.,

E X.

13. Analyfis bills 122
Aer in byle ii^id^
Copiofus ibid,

14. AqucB maxima ubertas ineft il?id»

15. Spiritus bilis .2^

16. Oleum ' ii)id,
Duorum generum ii?id,

17. Sai volatihs parciffimus 124

18. Carbo /^W,
i^.Calcuiorumfelleorumanalyfis 124,. 25

20. In bile iion eft acor ii5
Non tamen alcalina eft ibid,
Sed olei ratio fuperat ibid.
Et terr^e^ _ ibid.
Acrimonia vincic ibid,
Saponacea eft ibid,
Calculi non ab acore 127

21. De bilis motu ibid,
I. Venit de du(3u choledochoinduo-

denum ibid,

Per experimenta ibid,

Et morbos ibid.

Et vincula 128

22. II. Ex veficula fellea in duodenum
inteftinum 128. 129

25. III. Ex hepate in veficulam 129
Per morbos id oftenditur ibid.

Iterad inteftinum poteft ftringi 130

24. Num bilis per dudus occultos ex
hepate venit in veficulam ibid,

25. An veficula fellea propriam biiem

generet 131

2<5. IV. A veficula ad hepar 133

Bilis in fanguinem retrorfum redit 136

Caufae varias 137

27. Neque tamen fecundum naturam bi-

lis in hepar redit ibid,

Symptomata bihs a fuo vero itinere

averfae ibid,

demum eas aperientis ibid,

Veficulte ulcera fpontanea acalcufis 138

E.I incifio ibid,

Caiculi magni ad inteftina defcenden-

tts 1^9

Ubi doloris fit fedes ibtd,

28. Bilis ex quo vafe generetur ibid.
Num ex arteria hepatica ibid,
Potius ex vena portarum 140
Cujus languis bili fit propior ibid.
Num valde ientus fit fanguinis per

eam venam motus ihid,

Nimii hic lentor asftimatus eft ibid.
Tamen fanguis lentius per hepar

tiuit 141

■ Ut

N

^ D

ibld.
ibld.
ibid.

Vt ex morbls oftenditur

Scirrhjs

Hydatibus

29. Vires, qu« fanguinis iter per he-
par accelerant ^1^2

Refpiratio ibid,

' Infpiratio 14.?

Exfpiratio ibid,

Vomitus ibid,
Ut patiatur a diaphragmate hepar ib,

Et veficuia ibid,

Tum Ifta ab aliis caufis ibid,

Et ventriculo ibid,
An etiam a propria manbrana ftrin-

gatur 144

30. Qua copia fecernatur ib^^'
Calculi varii ibid,
Celeriter generantur ^i^S
Et in morbis ibid,.
Ab ira ibid,
Difcrimen a corporis fitH ibid,

51. Quo biiis abeat 14/5

In ventriculum ibid,

Inteftina ibid,
Ad anum ufque ^ ibid,

An reforbeaturpervilloslnteftinales ib,

Res fatis dubia videtur ^147

32. Ejus utilitas ibid„

Solvere mucum ibid,

— oleum ikid*

E X. 2^9

Per experimenfa in vlvjs anlmalibus ih
Acidum viderur fubigere ^148

per experimenta ibid^

& morbos ibtd,

Cyftica ma^is ^ 149

Motus periftalticus etlam abfque bi-
ie nafcitur ^ ibid,

An famem faciat In ventriculo i^o

55. Num dilfolvat fanguinem ibtd.
non videtur ^ ibid,

neque id morbi oftendunt i^£

34. Sufpiceris plus effe in bile ibid,
ob mortes fubitas a viis bilis laefis /^.
Forte pereunt ob acrimoniam bilis ih.

55. Num bilis fit excrementum i^s
non virfetur ibfd,

S E C T I O IV.

HEP^TIS UTILIT^TES.

1. Calor
Nura fanguinem coquat
qui docuerint
Contra quae di6la fint
Non videtur i54

2. Sed videtur fanauinis ad cof redeun-

ibid^
ibidw

ibid»

tjs jmpetum mmuere
in fetu potifTimum
etiam i« adulto homiae

ibfd»
ibid.

155

Vf

tlr

fOO

N D

X.

L I B. XXIV. I N T E S T r N A.

SECTIO I. T E NU I ^.

I. EORUM ANATOME.

3. TNteftinam animalis effenti£m in-

J. gredjtur i<^6

& Jatius regnat quam cor /^/V.

ADirnalia quibus inteftinum rimplex

^^ 157

Infeaa ;^/^.

Quadrupeda ovipera i^U.

Fjfces ;^;V/.

Quadrupeda fiabent ventriculum i^l^.
Aliis inreftina fimplicia funt ihiJ.
abfque difcrimine tenuium & crafifo-

etiam in vermibus 158

& avibus /^,V.
Aliis eft inteftinorum crafforum a te-

nuibus difcrimen /^/W.

Etiam in Homine i^U,

2. Inreftinorum diverfa lorigitudo /^/VA

Breyifrima fuat infeflis ii?i^/.

pifcibus 1^0

quadrupedibus oviparis wi^i,

avibus /^;^.

nonnuliis quadrupedibus 160

quibus longa, Quadrupedibos /^/V/.

maxime herbivoris i^j

Menfura in homine ibid.

varia /^/^.

in feru ;^/^7.

3'. Inteftinorum divifio ;^/V.

tenuia longiora funt 162

Non recle^tria numerantur /^/V.
poteft rerineri nomen Duodeni il?!c-i.

4. Ejus iter /^;V.

initium a pvloro idrj

Pars tranfverfa prima /^/^.

Pars dekendens ibid.

Pars tranfverfa fecunda ibid.

tranfit ad inferiora mefocoli ibid,

Arcus ejus cavus ibid.

iion eft redum 164

num reliquis amplius fit ibid,

-5. Inreftini tenuis pars reliqua ibid.

Jejunum \ ibid.

lieon ' ibid.

non vere dilTerunt 1/75

Tenuis inteftjni terminug ibid.

6. Fabrica ejus inteftini
eft cylindrus
robufta

fubinde tamen folvitur
in volumina contorquetur'

7. Membrana prima
A perirona!o
in duodeno nuUa
infenfibilis eft
Cellulofa pfima
adeps
glandulas
Pori

foras patentes
& intro

8. Membrana mufculofa.
fibr^ longae
in animalibus
fibr;« circulare^

9. Nervea tunica
convertitur in cellulofam

10. Cellulofa terria

11. Tunica villofa
eft epidermis
pariter decedit
& fenfu caret

12. Valvuls inreftinorum
funt duplex villofa tunica
mutantur per exficcationem
earum fabrica
vafculum radici valvulte imponitur ly^-
varietates in animalibus ibld.

15. Villi ibid.

eorum fabrica 174

14. quales ad microfcopium appareant ib.
ex Lieberhihnio ibid.
Ampulla ladea 175
Vafcula ibid.
Oftiolum ibid,
Chylus inde exprimitur ibid.
Arteris patent in ampullam ibid,
Sz vens ibid.
per arterias fmguis effunditur 176

15. Folliculi varii ibid.
minimi , microfcopici ibid.
Pori ibid,

16. Glandulas majoref 177
fimplices ibid.
per totum inreftinum rbid,
Brunhsrjante pyloro priores ibid.

ibid.
ibid.
ibid.
ibid:
ibid.
166
ibid.
ibi&\
ibid,
ibid,
ibid.

}^:^

ibid.
ibicL
ibid.
ibid.
^168
ibid,
ibid,

160
ibid.

170
ibid.
if^id.

ibid.

.7^
ibid.

ibid.

ibid.

I N D

a quil5us viris di£iae funt 178

iti atiimalibus *b^^.

Solitaris glandulae crafiTorum int«fti-

norum ^ ibtd,

17. Glandulac inteftinorum agminats [b,

€arum defcrlptio ibido

, m brutis animalibiis ^179

in quibus vifs fmt. «i^^V-

Inventores ibld.

iS. Humor inteftinaiis _ ^So

niiftus cum alienis hamerite^ ibid.
magnura Grganumjdequofecernitur tb.
& laxum 181

sftimatur ad 0^0 libras ^ ibid.
in diarrhoea major eft copia ibld.
natura €jus humoris Ibid.

vg, Arteriarum inteft.inaiiuni defcri-
ptio 182

i^x a cceliaca iint i^[^-'

a mefenttrica i/^zV.

hujus truncus l^[^'

rami duodenales liniftri ibid^

dextri ibid,,

colici ibid.

ileocolici " 18?

inteftinales ?^(^.

eorum magnitudo ihld^

Arcus repetiti ^ ibid.

Arteriola omphalo mefenterica ibid.
Arteriol^ minores 184

plexus artcriie mefentericae nerveus ib.
diameter ibid.

2C. Rami inteftinales ibid,

ut quamque tunicaili adeant ibid»
Oftiohi patula 185

diverfita^ in diverfis inteftinis ibid.
A rcus ibid.

caufa faciendarum anaftom4«^fium ib.
Inteftina facillime inflammantur ib.
qux fir ea intlammatio 186

a venenis ibid.

2i. Vena; inteftini tenuis ibid.

nuUx a cava ibid,

trunci venofi ibid.

duodena fuperior 187

Gaftrocoiica ibid.

pylorica ibid.

pancreatico duodenalis i^^id.

epiploica pofterior ib''d.

Ileocolica ibid.

Diametri ven^ mefenterica^ ibtd.
venarumi ad arterias ratio ibid.

a2. Iterabarteriain veriam facile eft 18S
Malkr Phffiolog, Tom, Vll.

E X. ' ^^

& a vena in inteftinum ibid.

etiam ab inteftino in venam ibtd.

certe in avibus ibid.
?5. Nervi duodeni ^ ^ ^ 189

nervi reliqui inteftiai tenuis ibid.

-de papjilis inteftinorum ibidf

S E C T I O II.

FUNCTIO mTESTINI TENUIS.

1. Ea eft in mutatione aliraenti i^a>
quale ex ventricuio veniat ibid.
Sc fit in jejuno ibid.
m ileo . ^'^'^'
ut fe habeat in homine, cui vulnera-

tum inteftinum i^t

duriora non digerentur ibid.

2. Num elementa mutentur ^19^
minime videtur ^ _ ibid»
iemina retinent germinandi vim iL
& acor fupereft in faecibus alvi ib*
iu humoribus animalium 19?
laae ipid.
fudore . ibidr,
fanguine "^ -t o '^ ibfd.
Non .mutatuT fal marinus ibid.
neque adeo cibi natura ibfd.
neque rancor aUii 194
pifciumve ibid->
odorve mofchi, faiviss &c, ibid,
color rhei ij^d,
coior rubia» ibid.
vis purgans affumtorum ibid,
Amara ibid.
adftringens ^ J95
fpiritus vini ibid.
Balfama ... iH'^'
Venena fubiguntur in inteftinis ibid,
certe animalia ^196
etiara vegetabilia ibid.
nbn om.nia ibtd.
neque animalia omnia ibtd^
n eq ue m i neral i a ibrd.
Cleum forbetur de inteftino ibid.
& hydrargyrus ibid.
& ferrum ibtd.
fcrte & terra ' igy
non omnia fatis nota funt qua: re-

forbentur ' _ ibid.

5. Chyli in vafa laOea forpti natura /^.

co3gulatur ab acidis ^g^

in eo aqua eft , ibid.

F p 5 okum

oleuM

jerra

scor

alimentorum colof , odor

I N D

ibld,
ibld.
ibid.
jbid.

nafcitur ferius , ocyufve chylus ibid.

4. An reforptio fiat per venas mefen-

tericas 199

affirniantes aaflores i/ ibid.

negantes ibid.

iirgumentum a venarum mefenteri-

carum amplitudine 200

: mhil habet firmi ibid,

a reforptione utique celerrima aquae ib.

ab avium analogia jQuibus vafa ladlea

.'' nulla funt 201

a glanduJ js mefeEtericis m fenioc^-

cis ibid.

a bile in chylo non apparente 202
a vita abfque duftu thoracico tolera-

ta ikui.

5. Hunferi contraria experimenca ibid.

6. Quid videatur verum ineffe ibid,
probabile eft^ venas mefentericas ab-

forbere ibid,

' 8c quid 203

7. Quid jn ciBis per inteftinorura vim

mutetur ibid^

quid jn i!eo inteiiino fuperfit xo4

S, Qiiae cauf^ cibum m eam naturam;

mutent ibid.

quas eft m ileo ibfd.

vis caloris ibid.

volatilis natura in cibo miicitar ibid.

etfi iion fcitu?5quo mechanifmo 205

. Homogenea maffx cibari.52 natura ^b.

f. Saccus inteftinalis ibid.

neceffitas ejufmodi fucci ibnt

impedit adhaifionem ad tunicaminte=

ftinorum ibid.

diluit maftam cibi 2c6

Aerimoniam deftraiȣ ibid.,

To. Bilis ibid.

folvit tenacia- ibid.

acorem fubigit ibid,

excitat motum periftaiticam ibid^

11. Succus pancreaticu3 ibid.
diluit ib^id.

12. Mucus inteftinalis 207
nervos tuetur ibid,
iiberior ad cra0um inteftintim ibid.
uait particulas afperas ibid.-
folvit intritus oleum ibid,

j^.CompreAlio mufculor-am abdomiGis/i^.

E X.

non promovet fxces 208

fanguinis iter per abdomen promo-
vet ibid.

14. Tnteftinorum natura irritahilis ibid,
conrrahuntur laceffita ibid^

€tiam a morte ibid.

& de abdomine edu61ar .i^^id^

conftrifliones a morte (uperftites ib^
Inteftina nodofa fiunt ibid,

— rugofa ibid,^.

— angufts: 209
ab inedia ibido
nixus perpetuus ad contraf^ionem ib.
promovet ftimulantem materiam ib.
Ilimuli ioco eft aer 210;
inflationes inteftinorum ibrd,
a variis eaufis ibid^
inteftinum facile diftenditur ibid,
fibi medetur irritatum ibid^
ilatus fita vi contradlili diminuta /i^»

2'It.

ibid.
ibid^
ibid.

TJ2-
ibid,-

iftd.

i'btd.

comgitur ea aucta
^5- Motus periftaicicus^
Omnino verus eft. In infc6lis
vermfbus
pifcibu3>
avibus

quadrupedibuS'
homine

apparet nalh' parte eorporis muta-
ta , 2i?^

in morte fepereft: ihi-d,-

& a morte ibid^,

fed etiam is vivo animale viget ibid^
neque debet rejici ibid,^

16. ejus miotus defcriptio 214
motus inteftinorum , qui incerti du^

(^us eft ^ . i^id^

fibrarum utriufque generis- lbid„

ftridurs inteftini ibid,

laxariones fbld.

ftrictura forTior ^ 215

17. Motus periftaiticus verus , qui deor-

fum ducit ibid.

ubi vifus fit ihid.

promovet cibos- " 216

facit nodcs ibido

regnat \iZT totum inteftinum ihi-d,
contrahit inteftinura at exigua cavi-

tas fuperfit ibid<.

conftat per iter fpinarum ibid,

acuum _ _ i^id,

quo tempore cibus itsr fuum abfol-

vano

I N 13

varlo pro natura cihi ihU.

i8. Motus antiperjftalticu?. ii^id,

utique locum habet iJ>Jd.

in animalibus ihtd.

iGtum etism fvrma intfftinorum re-

iegit ^218

', hic eft volvulus i^id.

mfcitur a variis caufis cibum morsn.
tibus 219

ut per eos fae-ces rejiciantur /^/W.

verus adeo motus eft antiperiftalticus

ihid.

ritque bene rejkrfar'. • ii?id.

19. Efte£lus varii motus periftaltici 220

inJjofufceptio f^.V.

prKlong,a ihid.

etiam aofque malo ibrd,

in tenuibus inteftini^^ 221

& craffis ibid,

Hi gyri veterum ihid,

zo. Appendices inteftinorum- fi^ido

in heraia 222

ubi reperiantur ihid.

ut generentur i6id„

21. Revolurio inteftini ibid.
ut fiat 225

22. Motus periftaltici pha:nomena //^/W.
i^nitium a pyloro 224
progreffus il?id.
alterns vices il?id.
ut anguli a cibo fuper^ntur ihid.
fuperne fortior eH ihid.
& quas ob caufas 2x5
quare cibus inuniverfumdefcendat /^.

23. Quid tnutetur in inteftino,quando
contrahitur ibid.

tument valvulst ii?id.

Biucus. e:<it ibid.

villi comprimuntur ibld.

aiia 226

24. Caufa motus psriftaltiei: ibid,
non eft anima ilfid.
{^d ftiiTiulus ibid.
quare fupprimitur a pinguibus ihid.
a narcoticis 227
St imulus inteftinoram quis ihid.
aer il?id.
cibus rhid.
bilis ihid.
Acrimonia varia ihid.
a^io medicamentorum purgantium /^.
varia pro irritabllitace varia 278
pecparva ibid.

& maxima - ; ^ il^id.

ut propagetur per inteftinum irrita-

tio ii^i/'

ad animam hk nihil pertinet /^/i.

25. Caufa efficiensmotusperiftaltici 229
fibrz tranfverfae i/^i/h
earum ratio ipif^-
fihras longEE '!^H'
earum ratio _ ,^ ^ /^-^'.

26. TJtilitas rnotus periftaltici 2^0
cibum promovet /^/^»
comminuh: if^id"
bilem admifcet ^ /^/^.
valvulas in cavum inteftini educit /^.
chylum recipit /^(«^-
promovet ^ _ ^^{'^-
motus antiperiftaltici.utrlitas- /^/<^.
accuratiof digeftia ^2^1
adjuvant plic^ if^Jf^;
vaivulae

longum imeftinuni

/^/^.

fenibus inteftinum minus irritabile ii^.
S E C T I o iir.

1. Inteftinum ca^cum ^2;ji
in quibus animalibus nullum fit ihid^
avibus bina i^id.
brevifTima in rapacibus 2:^2
habent c^cum inteftinum pifcesaji-'

qui ii^i^-

5c infefla _ 2^5

aves herbivors graildia duo cgeca ha-

bent _ /^'/-

etiam aliquaz carnivora2_ i/>'d.

& brevia qu^nam granivor.^ ii^id.
quadrupeda quibus magnum cxcum

eft .25-4

quibus breve ^'^/^*

2. Fabrica cisci inteftini in fetu huma-

no .2.?5

3. In adulfo homi^e- /^/^.
appendicula ^2:?(5
varietates ^'^^^*
tuto abfcda ii^id.
di£la eft cje^cum ^ 2:57
alii id nomen dant globo primo coli ih.

4. C^cum quid, eft coli globus primus /Z'.
ut ex fabrica fetus in fabrica-mpaiulci

liominis niurerur 2_^8

a liGamentJs fabrica coli m-ijtatur //?.

J04

I K D
ihid.

recipit fecem ibid.

fetor non efl a fermento 299

5. Ut ileon fe ad colon admoveat ib-d.

6. Valvula coli in fluitante per aq^uam

inteflino vifa ibid.

7. Ejus fabrica 240
quibus menibranis fiat ihid.
& mufculofis fibris i^id,
ut evanefcat iis difci^is 241
Ron fola cellulofa tela ibid,
ut poffit valvula reformari in orbi-

culum ^ ibid.

-ut deftrui ibid.

qui negaverint adefle valvulam 242

8. XJt a flatu ada(So miitetur ibid..
ilatu non male utimur ibid.
apparet tunc valvula inferior 245
■fuperior ibid,.
rima inter utramque ibid.

9. Iu plurimis animalibus yaivula rep€-

ritut _ 244

Eon in omnibus ibid,

ejus utilitas ibid,

vtt retineat aquam ihid.

fed in primis fcybalon 245

accuratius in homine vivo ibid.

tamen etiam cedit 246

10. Hiftoria inventorum ibid.
C?. B;Ondelet fbid.
alii «uperiores ibid.

11. Tnteftinum coion ibid.
<5'UK animalia habeantfimiie humaHii^^
.iaut diverfum ibid.
longius habent herbivora ibid.
breve cr.nes ibid.
etiam felis ibid.
^ mures 248

aveique
■ ,& pifces

initium coii
12,. Colon dextrum

ejus duviius

•breve ibi mefocolaa

Plica hepatjca
i^. Cokn tranfVerfum

ejus varietates

14. Colon finiftrum

15. Fkxus iliacus

16. Appendices epiploicse
Ligamenta coli

tria
inventor^s

ibld.
ihid.
i^id.

2^
ibid.
ibid,
ibid,
ibid.

250
ibid.

ibid.

ibid.

ibid,

252

utilitas ibU.

^^'^^^ ibid,
Veteres duo tantum ejufmodi liga-

menta fecerunt ibid.

nt {q in anirnalibus JiabeaHt 255

17. Celluls coli tbld^
fiunt a ligamentis ibid,
ternat^ ^ ibid,
earum fabrica , 254
ut fe habeant m cadavere recente/*^,
utiliras _ ibid,
rug<g minores ibid^

18. Redum inteftinum ibid,
ejus dudius ,2,55
primus ibid,
fecundus ibid.
■oflium ultiraum ^ tbid.

ig. Plicaj inteftini reSi 256

glandulcC mucofs ibid.

2lY\x exrus adfidente^ ibid,

20. Fibr«E longs ibid,
fibras tranferf^ 257
conftituunt fphinSerem inttFnura ib.

21. Sphintier externus ibid.
•fafciculus ad curem perinsi ibid.
ad buibum urethrs ibido
duo fafcic. ad acceleratores accefforii ib.
fafciculus ad curem cGccygis '^<)%
ad coccygem ibid.
Spbin^eris adio ib''d.

11. Ani levarores ibid

•pars prima ifchiadi-cs ibid'

pars aitera ibid*

velum quod facit 259

£nes iibrarum levatoris

ibid.

tendo medius

ibid.

in coccygem infertio

ibid.

in fnhintlerem ani

Ib^d.

25. Goccygei mu!cui-i

ihid.

eorum uciiitas

260

24. Tranfverfi perinaei

ibid.

origo

ibid.

tranfverli pars anterior

ibid.

reliqua

261

in ferrina

ib''d.

Tranfverfus aiter "■" ;'

ibid.

2^. Fabrica inteftini craffi

ibid.

m^embrana extima

ibid.

celiulofa tela exterier

ilid.

26. Membrana carnea

ibld.

fibrK tranfverfs

261. 2(52

nervca

262

eeliuiofa teia fecunda

ibid*

ter-

tertia

nnembrafta intima

ejus pori

eft de genere epidermidij

dvfenteriae fedes

N _D

ibld.
ibid.
ibid,
ibld.

intima tunica excernitur abfque ma-

gno m?.lo
etiam nervea

27. Glanduls folitari^
iitus

febrica

gktiiduls compo^tSB

concrementa mucofa

28. Vafa inteftinorum cralTorum
minora varia

majora

I. ex mefenterica
colica raedia
ramus finifter
magnus arcus
ramus dexter
colica dextra

29. Ileocolicd

ejus rami : appendicalis
C£ecalis anterior
pofterior
finis in ilson
^o. n. Mefocolica finiftra

16^
]b\d.
ibid.
ib'id.
ibU.
ibid.

264
ibld.
ihtd.
ij/id.
ibid.
ibid.

2^5
ibid.
ibid.
ibid.
ibid.
ibid.

Z66
i'^id.
ib/d.
ibid.

267
ibid.
ibtd.
ibid.
ibid.

ongo

magnus arcus

rami in flexum iliacum

in pelvim

ad vaginam ramuli

31. IIT. Rami inteftinales ab hypoga-

ftricis ibid.

hsmorroidea media ibid.

m feminis 268

alii rami minores ibid.

5^. Ha^morrhoid^e externs. ibid,

5^ Fabrica arteriarum in ipfo inteftino ib,

anguli fub quibus dividuntur ibiJ.

retia

269

anaftomofes

iBid.

exhalatio

ibid.

[. Ven^:e inteftinorum

ibid.

colica media

ibid.

dextra

ibid.

vena mefocolica

270

venae pelvis

ibid.

Hsmorrhoides

ibld.

t x/

eorum origines

alii nervi in pelvi nati

ex mefocolicis

facris

fenfus crafli Inteftini

tbid.
ibid.
ibid.
ibid,
ibid.

35.Vafa ia(5}ea crafTorum inteftinorum ib,

tamen aiiqua 271

56. Nervj ibidt

S E G T I O IV.

FUNCno CR^SSI INTESTINI,

T. In univerfum _ ^272.

2. Natura fecis akin» ^'^j^<
fano homini craffa eft ij{d,
& per morbum duriftima i^y-
foetor .27>
colof ■ '^^^-
fapor ' i^l^-
copia ^,^^,^'
miteries varia , i/^{^'
ciborum reliqui» ^^{'^-
parum mutatas f^'<"^'

3. Analyfis fsscis hominis Sc anima-

lium 2,74
fervet aliquando cum acore meraco ib.

non in homine _ ^ ^J{'^'

vapor flammam concipit i^^if^j

aquam dat limpidam ijif^-

oleum i^i^-

falem fixum nuUum i^'fa.

terram .'^■^^

Carbo f^cis ^^^'^-

Sal nitrofus {V,-

aqua cofmetica _ ij[^''

o!eum fuavis odoris ij{<^'

pvrophorus ^^'''"'

4. 'Ex quibus hi')7ioribus fcsces naHran-

tur •" _.^ ^'^^^-

cibo .^?f

bile . {t:f

fucco pancreatico fj^["'

Caiculi inteftinales _ ^ ijjf^'*

circa varia fcrucamina nati ij^f^-

eorum exempla ij'/y

in equo frequentes f^'^-

corum narura ^ '77

5. Altera m^teries in craffo inteftno

T5?,rata. Chvlus i/^//.

reforptio venofa *'<^?«'-

per experimenta deraonftrata 270

& per eventus morborum ij{d.

St per clyfteres nutritios ij'd.

reforbetur materies fcEtida ibid.

6. Caufae naturse fscum propris 279

pu-

^6 ; _ I N ; D

putredo inc*p'en5 ^ i&iJ,

efiam cum v Clu veget?.bili f'^//^.

. effeclus putredinis ibid,

7. Humores indigenae fasci admifti ii>fd»

bilis ilfid,

mucus 280

exhalario arterio^a //'/W,

Alia^ cau^aj fpiiTarum fscum /<^^.

'8, Motus periftaiticus craffi inteftini ii>.

motus diaphragmatis /'^/^.

&: murculorum abdominis /^/(3?.

parum poteft in fsece promovenda /^,

motus periftalticus omnibus animali-

bus eft 281

etiam homini ihid,

ejus hiftoria /^/<^.

faices in redum inteftinum peliun-

tur ^ _ /i^/^.

motus periftalticus nafcittir ab irrita-

tione. , 282

q. neque perpetuus eft i^id,

Flatus ^ i6td.

in craffo inteftino frequentes i^i(^,
& inde nata mala 283

neceffaria adeo vis irritabilis intefti^-

ni ii^id.

ftridlurs craflTi inteftini i^ici,

|o. Jbsecum irer 284

varium in variis tempus quo abfol-

vi^ur ii;i(i.

E X.

rardioris itineris eyempla ii>i^,

homines rara & tarda alvo ii^id,

enormia exempla 28^

non abfque malo • /^?V.

caufa tardge alvi /^;V*

mechanicjB caufe 285

11, Evcretio faecis ^g^'
caufa eft in irritatlone ihid,
fphin(f!erem oportet fuperari ii^fd.
id non fir a fibris carneis inteftini iL
fed ab exferto nixu 288
inde laxatur fphinder ihid^
adipis & muci utilitas ibid,

12, Hsmorrhoides ihid,
di^ura eft ex natura hominis fluere 289
utique fanguis fsepe abfque maio de

inteftinis fluit ii;id,

Hsemorrhoidum natura iiid,

ficcx ibid,

fiuentes ' ■ ibid,

quibus raraj 290

& frequentes ibid,,
caufa a vense portaruifl obftruflione ib.

an levamen praeftent ibid,

nimia aliqua ibid,

in unjverfum tamen nocent ibid,

l^. Neque funt naturje opus 291

& abfunt a ianis hominibus ibid.

flebile prasftant beneficium ibido

F I N I S

- JrJall^rJ^^J/siol, TonvV/l.r^.

'a.I

dc (^/^ac/o tnc

'^^^^Mr^"

X^'

Mal/eirJ^/j^swl Toni, VIJ.P '1

cle G-r£u/o /n.c.

V

^