retum

3 ™ 241 010

/

Digitized by the Internet Archive in 2016

https://archive.org/details/georgiusrudolphu1757bohm

"gratiosi

MEDICORVM ORDINIS

IN ACADEMIA VITEMBERGENSI

H- T

DECANVS

GEORGIVS RVDOLPHVS BOEHMER

PHILOS. ET MEDIC. DOCT. ANAT. ET BQTAN.

_ PROF. PVBL. ORDIN.

PANEGFRIN MEDICAM

AD DIEM XV. MENS. APRIL. CIO 13 CCLVH.

HABENDAM INDICIT DE

'M E L O C A C T O

E I V S E

I N C E R E V M TRANSFORMATIONE PRAEFATVS

iiaelibet Deum refert herba, omnesquc earundem partes, viliflimae etiam vifae, de fumma creatoris fapieiitia et potentia teftantur ; harum autem illae in primis curio- forum admirationem diu mouerunt, et adhuc maxime aeftimantur , quae fpeciofa fua cor(flla atque infigni eius pulcherrimorum colorum varietate reliquas antecellunt easque fuperant. Quales funt Palli- florae, Leonuri, Auricurae, Ketmiae, Commelinae, Colocafiae , Aloae, Mefembryanthema j Caryophylli, Ranunculi, Fritillariae et bulbofac plurimae Irides , Tulipae, Hyacinthi, Haemanthi, Amaryllides, Brun- fuigke et centum aliae. Aft qnaecunqiie his infit elegantia , tamen , vt nobis videtur, non comparandae cum illis, quae latillimum plantarum campum , veteribus incognitum , America exhibuit et fucculentarum no- mine vulgo infigniuntur. In admirationem rapuerunt curiofos horticul- tores Euphorbiae , Opuntiae , Cerei , et quae certe primum nominandae fuifient, Melocafti. Hae vltimae non quidem fpeciofiim , colorum va- rietate et odore fingulari praeditum, florem , fed curiofum et nunquam fatis admirandum habitum , planracque propriam faciem oftendunt, et hac ratione ab omnibus , quotquot funt , iHrpibus maxime diuerfae inue- niuntur. Veteribus vna, a clvsio in Exoticis depifta, et a c. bavhino commemorata, cognita fuit fpecies, quae ex quatuordecim angulis in fubroiundam figuram coalita adparet; Recentiores vero aliam adhuc, a PLVKNE Tio forte primo delineatam et in Germaniae hortis nunc vbique cultam, inuenejrunt. . Huius, priori omifla, in praefenti dabimus deferi-

X 2

IV

ptlonem, nonnulla de characteribus genericis affinium plantarum ct fin- gulari eius mutatione commemorarari.

In America, vt diximus, eiusque calidiffima parte, in primis infula Curaflauica crefcit rupibusque adhaeret, ct hinc, cum frigoris impatien- tiffima fit , apud nos toto anno in Caldario , pauco humore foloque con- tenta, colitur, ibique floret et fructum praebet noflra planta, q«ac dicitur :

Ficoides f. Melocactus mammillaris glabra fulcis carens, fruttum fuum vndique fundens plvkn. A'lm. 14^. t. 29. f. I.

Melocarduus mammillaris maior feflilis globofus fpinis breuioribus MORIS. H. Ox. IlL lyr»

Echino meloca£tus minor laftcfcens absque tomento cylindris ftri- ftioribus Far. Bat. Prodr. 931.

Ficoides occidentale fpinofum minus absque tomento h e rm.L. B. 670.

Echino meloca£tus minor laftefcens tuberculis feu mammillis maio- ribus HERM. Par. Bat. 1^6. c. f.

Ficoides feu Ficus Americana fphaerica tuberculata laftcfcens flore albo coMMEL. H. Amft. I. 105, t.

Melocactus americana minor boerh. II- 83-

Iricoides Africanum fphacricum tuberculatum la£lcfccns fniflupy*^

- ramidali imbro bradl. Pl. Succul. Dec. III. p. [ i.

Ca£tus fubrotundiis te£tus tuberculis ovatis barbatis : linn. H. Cliff.

UJi. Vpf. i9[.Spec. I. 4^5.[roy278.wach. 65. HALL.G0ett.i25'.

Radice tenui, fibrofa, ramofa ex albo cinerea fulcitur planta, culus ha- bitus et forma plane lingularis eft. Quando enim ad perfeftum flatum acccflitjfphaeram, vel parius maiorem hemifphaerac partem, repraefentat, quandoque vero , et fi per plures annos durauerit, oblongam, teretem, iiiuerfe conoideam, figuraip adfumit. Altitudo pro aetate varia eft, ali- quando o£tauam pedis partem vixfuperat, aliquando etiam ad lemipe- dis magnitudinem afeendit. Et dum ira exercuit, ereftum plerumque fitum retinet ; colimus vero etiam eiusmodi fcnilem plantam , quae fone, propter adnatarum prolium copiam et pondus ^ exficcatasque et contra-

V

« ') ❖ ( *

clas fibras, inferiori in parte deorfum incuruarur et horizontalem fitum ob- tinet. Bafin totius plantae confiituit cylindraceum , molle , carnofum quafi , corpus , cuius externa peripheria omnis copiolas mammillares protuberandas emittit, quae latiori fua parte corpori adhaerent, fe inui- cem fere attingunt, conoidem figuram referunt, .et obtufo apice finiun- tur , coque a fe inuicem didant. Apicibus his breuis tenuifiima albida lanugo et fpinaci rigidae', acutillimae, rubentes, brunae, accrefcunt, nu- mero incertae, decem faepe ad quindecim, quarum aliae, in medio hae- rentes, ereQae, fere longiores, laterales, fnrfum deorfumque direftae, ftellae indar cxpanfae et minores funt ; hinc dum fpinae vnius tuberculi alterum fere attingunt , tota fnperficics plantae horrida fit , et ab omni externa laefione tuta ac‘ intraftabilis redditur. Tota planta, quacunque parte vulnerata, lafteiim fuccum dillat, qui vero vix acris dici poted, dum, vt HERMANNVS 1. c, aluque referunt, ipfa pulpa, ex viridi pallida, cucu- meraceum faporem habeat, et fuh cineribus udulata comedatur. Tu- bercula externe, eorumque bafis, cui infidunt, viridem fplendentem co- lorem habent ; in nodra vero decumbente fenili planta , inferior pars ex- liccata, hinc angudior reddita, cineream lignofam faciem, et fpinae ni- grum colorem, odendunt.

Veros ramos nunquam profert, fed vt plurimum ex vno, papillas ferente, corpore condruitiir, fenilis vero planta hinc inde, et in lignofa €t viridi parte minores maioresque adnatas habet iuniores plantas , quae matri fimillimae funt , et cum eadem adhuc coniunclae dorent fruftum- que ferunt. Ex interditio enim papillarum , vbi alias, vt dein dicen- dum erit, flores emergunt, quaedam minima tubercula fimul enafeuntur, fubdantiam corporis perforant, et dum incrcfcunr, iiiimeroque femper angentur, circumpofira tubercula ad latus premunt, comprimimtque eadem, ex conica inferne planam figuram adfumunr, et hac ratione lente incrementum capiunt. Haec ramofa quafi planta non multum certe di- uerfa ed ab illa , quam mondrofam dixit walthervs in defignat. Hort. p. 3^3. et in qua ex vna fede ct radice pliires ad latera enatae erant plantae. Stolones enim prolesue ex inferiori parte , vt in Sedo maiori , pullula- fccntes vidit quoque moris onvs, et hinc vbiqiie eiusmodi nouas plan- tas oriri pofle colligimus , fimulque iisdem nos felicidime multiplicafle ftirpem monemus. Cauta fcilicet manu iiinior ab antiqua planta fepara- tur, per certum tempus extra terram in Caldario foli opponitur, er ex-

)( 3 ficca-

VI

ficcata paululum parte inferiori, vbi fetlio fafla fuit, terrae immitiifur. Vt enim aliae fucculentarum partes, ita ct hae, certo putrefcereiit , fi fta- tim poft feparationem et humidae adhuc terram attingerent.

Ex hac laflefcente Catio Cl. hermannvs duplicem fpeciem effecit, aliamque mammillas maiores erafiam minoreshabere afiumfit. Ea, quam haflcnus dcfcriprimus , primam eius fpeciem confiituit, alterius vero tu- bercula minora, minus protuberantia et prefiius inuicem cohaerentia efic, et aculeos longiores ^ tenuiores mitioresque habere , ac fimul tenuiorem fed copioforem lanuginem intertextam oflendere, refert. Qui omnes vero characleres n«c perpetui funr, neque ,ad fpecies definiendas, fufficientes. Immo forte pofterior, vt inflituta docuit comparatio, iunior modo planta erit. In noilra certe fenili tubercula maiora, et vbi illa cxficcata funt, rigidilTimos- aculeos, nullam autem amplius lanuginem inuenimus. Ideo- que nec fpccies erunt nec varietates, fed propter aetatem modo parum diueifae plantae. Hac ratione quoque duae, a morisoxo l. c. recenfitae fpecies , quarum altera elatior et caulefeens maior oualis fpinis longiffi* mis altera minima fefiilis vberior fpinulis imbecillioribus dicitur, diiu- dica;:! debent.

Ex tuberculorum interflitiis conflanti naturae lege, nunquam, vt hermannvs quidem refert, inter iplos aculeos, flores prodeunt folita- rii; ita vero, 'vt non vbique et omnes fimul, fed aliqui modo ct hinc inde , nunc in hac nunc in alia parte, originem ducant, et cum tubercula, ideoque eorum etiam interflitia, vlteriori vegetatione multiplicentur, nouis femper generandis floribus occafio et fpatium praebetur. Vbi autem fe- mel flos enams fuit, ibi de nouo eiusmodi propullulaffe , nunquam de- prehendimus. Prodromus gemmantis floris tenuis efl , mollis ct albida lanugo, ex qua tandem ille emergit et fucccfliue increfeit. Eius inuolii- crum exrrinfecns ex albo virefeens , interne albido colore nitens, calice conflat oblongo, tubulofo ventricofo , in fummitate in fex plerumque la- cinias dluifo, et corolla polypetaloidea , fiuc ex plurimis minoribus pe- ^talisinter fe inferius et cum calice quoque coalitis, ex latiori bafi in tenuem purpuream cufpidem attenuatis, compofita. Filamciira antherifera multa, corolla breuiora. calici adhaerent, et flylus fimplc:^, flaminibus aequalis, fligmate multifido terminatur. Eo tempore, quando flores in perfe£lo flatu inueniuntur, oiiarium vix adparetj flylus enim, per inuolucrum tranfiens, ipfi fere tuberculorum interflitio inferitur,dum autem, foccun-

datio-

vir

) ❖ ( sjs

ilatione peratla , marcelcere incipit flos , tunc inter tubercula fub calice emergit albidum , vei luteolum , plano connexum corpus , quod lente ex ipfa quali planta protruditur et in baccam tuberculis parum longi orem^ eleganter rubram, fanguinei coloris fplendentem, mutatur. Figura eiusdem fecundum interfiitionim magnitudinem comparata elL Dum enim tu- bercula inferius fibi propius adftant , et in apice a fe inuicem diflant, fit, vt inferius angulHor fit fru£lus, proportionatim augeatur, et hinc co- num inuerfum repraefenter ,* ideoque non bene cum capfulis Caplici mini- mis comparauit eundem hermannvs. Licet autem inter mammillares protuberantias haereat fruQus, tamen, dum perfcDam magnitudinem ac- quifiuit, tubercula, ante conica, nunc angulofiim figuram adfumunt. Bac- ca raollifiima eft, et tenerrima eius membrana humidam pulpam ac plura minutiflima oblonga nigricantia femina inuoluir. Iii Caldario eadem non fponte feparatur et decidit, fed, fi annexa relinquitur, fucceiTiiic, ali lente, exficcatur, omiilque pulpa confiimpta, vnilocularem, aridam, corrugatam, fordide cineream, capfulam repraefentat. Notandum praeterea, fru^bum noftrum femper vmbilicatiim efle; inuolucra enim, flores et ipfa liamina, ft)dusque non decidunt, fed marcefeunt modo, exficcantur, corrugantur- que et prominentem apicem conlHtuunt. Lanugo etiam, florem prae- ueniens, nunc quoque adefl:, et fi bacca a fede fua remonetur, partim eidem adhaeret , partim interflitiis tuberculorum adnata manet.

Naturalis huius plantae per femina fit multiplicatio, qu'bus non modo in patria folo, fed apud nos quoque peragitur. Tentaulmus ipfi, et ab aliis tentaram illam propagationem vidimus. Ex femine enim, quod parum madefaClae , bene cribratae, er arena fubtili remixtae terrae, im- pofuimus modo, vix vero eadem teximus, pilofum minimum tubercu- lum cnafeitur, quod tardiflime increfeit, et intra tres quaruorue annos ad me- diocrem magnitudinem secedit. Facile autem enatae minimae plantae putrefeunt et moriuntur, nifi in humeciarione admodum foliciti fimus; vix enim aqua afpergi et humeblari debet terra, fed linteum modo madidum eidem imponi ; porro etiam a nimio folis ardore facile deftriuimur ct quafi comburunair tenellae proles , hinc et foilicite ab eodem defenden- dae. In noftris ergo hortis huic , curiofae quidem fed admodum labo- riofae, propagationi illa, quae fit per foboles, ex adulta planta enatas, omnino praeferenda erit.

VaKi*

VIII

Varia noftra planta obtinuit nomina ; EchinomdocaO:us a clvsi® primum dida fuit «Itera fpecies, quod nomen retinuit h£rmannvs; alii vero,vt c. bavhinvs et tovrnefortivs, melocatlum modo adpcllarunt, qui fere omnes etiam, vt fingulare genus, has plautas confiderarunt; tovr- nefortivs vero et plvmerivs Cereos Mclocaclis annumerarunt, et lin- NAEVS eas cum Cereo, Opuntia, etPereskiaconiunxit,omnesque Caeli no- mine infigniuit; fecutus illum fuit royents , wachendorffivs, hal- LERVS, aliique, feparatim vero haec genera recenfuit lvdwigivs. Vix autem aliam, quam in habitu et facie propria, differentiam inter eadem inucnimus. Habitus vero in methodica plantarum difpofitione hisce temporibus adfumendus non efl, licet Cei. ivssiEv feribat : genera plan- tarum quandoque firmari pofTe exTola infpeftione figurae externae plan- tae, peculiari habitu differentis. Calix, Icorolla et foecundationi concefla organa, in omnibus diflis generibus conueniunt. Et licet hermannvs, Rvrrivs, BOERH A AVI vs aliique, Cerei et Opuntiae florem polypetalum, iidem vero Cei. Viri, et in primis tovknefori ivs Melocacli monopctalum effe affirmant, tamen Ccl. trewivs in A£1. Nat. Cur. Vol. III. p. 401. et Xo\. IX. app p. 20^'. de Peruuiano Cereo refle feribit: Segmenta petalo idea horis cum tubo arfliffime cohaerere, vt nec vllum fine violenta ab- ruptione feparari potuerit. Etiam hevchervs et i.vdwigivs in Cereo, knavthivs atque magnolivs in Opuntia, florem monopctalum effe ad- fumferunt. Calice Melocafti florem carere trewivs quidem putat, afl eodem iure hic, vt in Cereo congeneribusqne, efl: adfumendus. Fruflus fucculentus hirtus in Cereo et Opuntia , laeuis aurem in Melocafto, non diuerfa conftituit genera ; imo trewivs 1. c. in Cereo illum immaturum a fe vifum, non aculeatum, dfc aflerit ; breynivs vero in Aft. Nat. Cur. Vol. IX. app. p. 176. in maturo frudu fuperficiem eius ex meris papil- lis feu tuberculis conflare , et ex centro tuberculorum exiguos fafciculos paruorum pilorum fpinula vna alterauc intermixta , et hinc totum fru- flum villofumet non nihil fpinofum, apparere feribit; afl, licet id conce- damus, tameii'non vniueidalis efl proprietas. Sunt namque et aliae fpe- cies, quarum fru£lus villis fpinisque deflituuntur, vt Cereus erediis frudu rubro non fpinofo, ab hermanno in Par. Bat. p. i i 3. deferiptus. Hinc etiam Cei. i rewivs fmclus notam haud genericam, fed fpecificam modo, fuppeditare aflirmat. Neque illa, quam Cei. ivssiev Ati. Parif. 1716^ et trewivs itt immaturo fruftu viderunt, cauitas in maturo adefl; cx

brey-

IX

BREVNii enim obferuatione fcimus, illum non vacwiim, fed innumeris fcniinibus in pulpa alba nidulantibiis, prout in Meloca£lo, repletum efle. Aliam horum generum difrerentiam a pofitu ouarii defumferunt aufto- .res In Cereo et Opuntia idem a calice comprehenditur, in nohra autem planta ouario infiftit inuolucrum. Verum et haec res nondum plane euifta ed. Diximus enim florendi tempore inMelocacfo ouarium plane non adparere, illudque in planta quali adhuc contentum et externe modo a calice cinftum elTe. Neque, licet fupra fru£i:um calix marcefeens haereat, inde concludendum , femper ita litum fuilTe , infima forte calicis portio cum ouario concrefeit et integumentum fru£lus conflituit, reliqua et fupe- riori parte contrafta et exliccata. Semper enim inuenimus , ouario pa- rum au£Io, eius apicem plano conuexum, a calice indar operculi te^um, et ab eodem quoque iateraliter circumdatum, ede. Etiam in Cereo dubia adhuc res ed; quia trewivs tubum ouario inlidere feribir, et creynivs monet, partem tubi floris exliccatam extremitati fruftus adhaerere, et iure vmbiiicatum illum dicendum ede. Aliam denique Cl. linnaevs notauit differentiam ; etMelocaffum ad mongeotyledones, Opuntiam vero, et fecundum BOERH A AviVM Cereum quoque, addicotylcdones plantas per- tinere docet. In priori id per experientiam cognouimus, reliquas autem plantas, e femine enatas, nunquam vidimus. Ad fit ita, habeamus diflis ifidem, non tamen, vt recfe aderit linnaevs^ genus naturale inde fe* parandum ed. Nil ergo praeter habitum remanet. Qui tamen a recen- tioribus botanicis iure negligitur. Nonne aphyllae et fpinofae Euphorbiae fpecies ab aliis, et nodratibus maxime, diflTerunt, et tamen omnes vnum genus condituum. Etfi etiam habitum pro fundamento diuifionis adu- mere vellemus, Pereskia quidem, fruticofa fua datura, vero caule , ramis foliisque a reliquis feparanda edet, Cereus vero, Opuntia et Melocaclns vnum genus condituerent j in primis cum Opuntiae Cereique fpecies inter fc differant, et Melocaclns, lingulari naturae cafu, in Cereum quandoque, licet rariflime , mutetur.

Clementiflime enim demandata nobis horti Academici cura , inter Gerei fpecies vnam odendit hortulanus , quae fua indudrla ex femine, non Cerei, fed Melocatli, enata atque haclenus culta fuir. Mira relatio et fere incredibilis. In cultura plantarum varias quidem haflenus mu- tationes obferuauimns , etiam de nouo vegetabilium exortu diu conuif¥ fuimus, de hac vero fingulari mutatione nihil antea vel leglmys vel au-

X )C diui-

X

diuimus ideoque deceptum fuifle hortulanum primo exlftlmaulmus. Verum re accuratius perpenfa dc veritate rei amplius non dubitauimus. Ex ‘femine enata fuit planta, et ex illis, eodem tempore fatis, quaedam tenellae enatae ftirpes Melocafti faciem, vna autem harum alienam et Cerei fimilem figuiam,oftendebanr. Semina autem ex iplhis Cafti bacca, in horto enata , dcfumpfit hortulanus. Nec exilHmandum, horum femi- num vnum alterumue ex Cerei fruflu forte originem duxiffe ; fcimus enim Cereuni, omnesque eius fpecies, licet florem producant, nunquam, vel rariflime, maturum fruftum ct femina, propagationi apta, in Germa- niae hortis exhibui (fe , ideoque feminum mifcclam fa£lam fuilfe non probabile videtur. Neque, vt fanfle teftatus fuit hortulanus, aliunde ea- dem accepit, et fi forte etiam ex calidiori regione transmilTa fuiflent, illa, fimeto vel in tepidario calcfa£lae terrae mandata, vegetafic, adhuc dubita- mus, cum nullam apud nos ex femine enatam Cerei fpeciem viderimus, et illius, quae Scolopendrii folio dicitur , femina, faepiflime a nobis fata, nunquam excreuerint. Ipfa praeterea nouiter orta Cerei planta peculia- re quicquam et ab aliis diuerfum monflrare videtur. Conucnit illa cum Cereo fine Ca£lo quadrangulari longo ereflo, angulis comprefiis lixnaei, Spec. I. 466. Anguli fcilicet quatuor fibi oppofiti totidem alas conflitu- unt, profundos intercipiunt fulcos, vt in margine, per certa interualla, la- -nuginofum capitulum, et inde ortos fex, feptem, plurefue rigidos aculeos, radtatim expanfos, oflendant. Ramorum vero ortus et infima caulis pars a fimili Cerei fpecie quodam modo differt. Ex radice enim furgit fim- plex truncus, qui dimidii pedis altitudinem attingit et quadratam figuram refert; non vero anguli fulcos conftituiint , latera potius aequalia funt, ct obtufe quadragenam faciem modo habent; loca etiam, vbi fpinae exe- unt, propiora hic, quam in fuperioribus partibus, inueniuntur. Praeter ea rami non vndiquaque oriuntur, fed ex vno loco, dum fcilicet dimidium pedem attingit caulis , quinque fimul exeunt, qui fimul fumpti latam et flabelliformcm plantam conflituunt. Hi diuerfum incrementum et alti- tudinem monftrant ; duo enim, in vno latere orti, duos pedes longitudine vix fuperant, in altero autem latere vnus tres pedes aequat caiilemque al- titudine attingit, duo autem alii, ex eodem loco orti, muko minores funt, vix pedem longi, et debiliores. Nec hi rami, nec continuatus caulis, vt quidem in aVus quadrangularis Cerei exemplis vidimus, nonos ramos emittunt, fed fimplicisfimi, angulis reffo tramite incedentibus, alTurgiint,

omni-

XI

^ ) ^ ( ❖

dmrnque anno vlterlus elongantur. Florem nuUunri hucusque dedit plan- ta. Expeclamus illum anxie, et certe tunc noua admiranda erit mutatio. 'Ita comparata haec fingalaris MelocaO:i metamorphofis. Et licet multa fint, quae pro veritate_ eiusdem militant, forte tamen aliis, et nobis ipfis, adhuc fallax videtur obferuatio. Aft nonum veritati accedit robur. Non enim primi fumus, qui hoc naturae phaenomenon enarrant atque cum eruditis communicant ; verum potius Cei. lAc. breyn*ivs in Prodrom. rar. piant, ab eius CL Filio lo. philippo editis p 22. Echinomeloca- flum, in Cereum fpinofum transformatam, rccenfet, illamque contra natu^ ram enatam plantam in horto x^cademico Lugd, Batauorum fe obieruafTc refert. bIieynio certe fidem damus, et licet ipfe Clar. Vir ex relatione aliorum forte hoc enarret, tamen illum, non nifi de veritate conuiclum, il- lud memoriae caufa adnotaffe exiftimamus. Quod itaque in horto Lug- duno Batauo natura produxit monfirum, idem quoque in horto Witteber- genfi producere potuit. Ita obferuatio nofiraBreynianam, er Cei. brey- Nii noftram, egregie confirmat.

Sed conuerto me nunc ad ifiud negotium expediendum, quod mihi haec qualiacunque proponendi occafionem dedit : Scilicet iam commen- dandus efl

Nobilifiimus et Do£lifiimus Dn. MARTI NVS SAERNOVV Rigenfis.

Medie. Candidatus Dignifiim.us, qui de vita fua et ftudiis haec nobis exhibuit :

Fareijs mens lOH ANNES SAERNOVV^ chiis Rigcnps adhuc vivens. Mater mea ANNA M A R !A^ KRV E G ER cinis cuiusdam Dcrpadienps Filia ^ iam mortua. Ex his ego die XXVI menps Februarii anno clo I o CC XXX II 1 720 tus fum. Hi optimi paventes tanto me femper amplexi funt amore ^ tan- tamque in me educando coilocauerunt operam^ tamque egregia leneficia j vt €7nrmerave fi omiiia velk??3 merita^ verba certe de- '

)( )( 2 ficerefit:

xn

,ficerent: qua propter non p^Jfum^ quin puUice hic Deum ohfe, erem fupplex ^ velit prohm ilhm adhuc fuperftitem patrem ^ ma- tre iam defderattjjima inter coelites degente^ diutiffime faluum feritare ac fofpitem ^ eiusque valetudinem ^ qua per Jene&utem fir- ma fatis gaudet ^ ita roborare y vt indies maiora illius augmenta jentiat. lis igitur ^ quibus imbui tenera actas debet ^ difciplinis priuatim infiruclus ^ permiffu parentum ad cathedralem fc holam y quae Rigae floret ^ occeffiy quo ex celeberrimi Dom. lOS E P H f flLLESlf ESSENlf JVJ LLl SC HAI Conreaoris ^ et KINDLERII Re Ei oris inJHtutionibus doEii (fimis non parum profeci. Sed incredibili erga Chirurgiam amore duEius ^ Mita> Iliae Chirurgo cuidam non incelebri me in ea erudiendum tradidi. Quo fa Ei 0 infimul etiam creuit medicinae addifeendae cupiditas ; idcirco celeberrimorum ^ qui Dresdae in Collegio regio anatomi* co - chirurgico • medico medicinam profitentur , vivorum fama ex^ citatus Dresdam profeElus funu Ibi licuit mihi llluflris ConfiU- avii aulici et Archiatri Regii HAE NELII^ eruditijfimis prae- leEUonibus puhlids.y quibus artem medicam docuit ^ vnterejfe^ et pmul priuati collegii ^ de cognofeendis et curandis morbis vene- reis 3 fruEhim ex ore^ idius doEliJfimo capere, Demonfirationet anatomicas D, D, PITSCHELII publice vidiy et priuatim phyfiolfjgiam ab eo audiui. Etiam ipfe in anatomia me exercui fecando et perfcriitando cadauera, D, D, MONTANFM chirurgiam et artem obfietriciam docentem Mudiul eique cuvfiim operationum annuum inflituenti adfui. Neque minus mihi per-

XIII

inijfum fuit in nofocoinio vifitautem aegrotos H AEN E LIF M fcqui^ et huius Experientijjimi Viri de halitu aegrotorum in* dicia atque ordinationes tam medicamentorum ^ quam diaetae, percipere \ vti etiam operationes in hoc accidentes a Dexterrimo MON T ANO adminifiratas olferuaui^ Quibus laboribus Dres dae per aliquot annorum decurfum feliciter^ vt puto peraBis^ Vit‘ temhergam ^ ad fludia medica viter ius excolenda me contuli^ quae alma litterarum mater audiendi ViroSy ex arte Apollinea longe late que clarifjtmos^ facultatem mihi concejfit vhervifnam. Et qui- dem Magni f atque Experientifjhnus D, LANGGVTH. P. P, 0, et Facultatis medicae Senior GrnuiJJt mus ^ medicinam pva‘ Bicam et foyenfem me docuit^ Magnif, vero atque Experientif* fmus D> B 0 E H M E R V S Anatom. et Botanic P. P. 0. Semio' ticam phyfologicamy Pathologiam et Botanicam jnihi expofuit, Magnif* BOSIV S Phyfc. P. P, 0, Phy fica me inftvuxit. Ex* cellentiffimus H ILLERV S Poefeos P, P^ Pbilofophiae cogni- tionem mihi fuppeditauit.

)( )( 5'

Ita

XIV

sis ) ❖ ( 2^

Ita fclentia atque peritia inftruO:as Gratiofae noftrae Facultati defi- derium fiuini modeite expofuit, fummosque in arte falutari honores pe- tiit; itaque in numerum Candidatorum receptus confueta fubiit examina, in quibus laudatiflimorum in noftra arte profecluum pulcheiTima dedit fpecimina , vnde etiam fupremi in hoc genere documenti, difpurationis inauguralis de liegimine Grauidarim et Vuerperarum habendae 'ipfi fafta eft copia, quam totam Auftor cohfcripfit , et fub Praehdio Viri II- luftriSjExcellentiiTiml atque Experientiiiimi,!). danieliswilhelmi t|r i l l e r i Confiliarii Aulici, Medicinae Prof. Primarii, 'cetera Fau- toris et Collegae noftri honoratiilimi, d. XV. Menf. April. ventilabit. Ad quem folennem A£lum rectorem academiae magnificvm, illv-

STRISSIMVM COMITEM, ACADEMIAE PROCERES FAVTORES Ct CIVES,

pro officii noftri ratione officiofiffimc et humaniffime inuitamus.

P. P. Feft. Pafchatos M D CC LVII.

TYPIS IO. SAM. GERDESII.