CONRADl GESNERI medici Tigurini Hiftorise Anima lium Lib. L**de Qiaadru o P V s PhiIo(bphi's,Medi'cis,Grammatids,FhiIotogis,Poeti's,SComnibiis rerum linguarum^ uariarum ftudiofis.utihffimum fi* mul iucundilTimum^ fuciirum* AD LECTORE HABEBIS inhocVotumine ^optime leilortHon folumjlmpUcmmm<(liumhiflommifedetMmuetuticoms tnentarios copiofos^o" cafligationesplurimas in uetcrum ac reccntiorum de animalibus fcripta qut uidcre ha{leim nobis UcuUomni4:priecipue uero in ArijioteUs,Plinijy Aeliani, Oppiam^ authorim rei rufiicte^Alberti MagniyZ3‘c. de animalibus lucubrationes^ Tuum erit,candide Ledor , diligentij^imum cr laboiiofij^imum Opus^ quod non minori tempore qudnt quidam de elephantis fabulantur, conceptum ejfbrmatum^ nobis y diuino auxilio nunc tandem in lucem adimus , tm modo boni confulere,fed etiam tantis conatibus («f alterum quo(^ Tomum citius cr alacrius abfoluamus) ex animo fauere ac bea ne precaruzT Domino Deo bonorum omnium authori feruatoriq-, qui tot tantasq; res ad Vniuerji ornatum,0‘ uarios ho= ninumufus creauit,ac nobis ut ea contejnplaremur uitam, ualetudinemyOtium cr ingeniwH donauit,gratias agere maximas^. o riGVRI APVD CHRIST* F R O S C H O V E R V AMPLISSIMIS ET MA» • • GNIFICIS VIRIS. PIETATE, PRVDENTI A. omnfcp uirtutum gcnercfpedlatiffimiSjConfulibus & Senatoribus Reipub, Tigurina: , Domiflis fuis ucnerandis , Conradus GefnerusTigu»nus S, D, P, N I V E R s A quidePhilofophia, Ampliffimi uiri,undiquacp otafmv «u optima & pulcherrima, omnibus fui partibus amore cultutf crmmtmo, mortalium,ceu clientum Si amatorum, digniflimaeft, ut opti mi Si fapientiffimi quique omnibus feculis indicarunt. Sed quoniam ingeniahominum diffident, exi multas in nobis opi nionum uarietates,educatio,cenuerfatio,confuetudo. Si uitx uicluscp commoditas, & aliasforfitan complures caufa:, eftici» unqquae fuis pleruncp praeiudicfjs mentes humanas,non in lU teris tantum &religione,(ed fere nufquam no occupant : hinc adeo fit ut alrj aliam partem literarum fequantur,quam fcilicet uel omnino,uel pro occa« fioneSi ftaturerum pra:fenti commodiorem fibi ftatuerint. Sicfatftum eft utipiea puero, a cognato rei medica: ftudiofo educatus, profeffionis iftius amore ab adoleicen^ tiaimbiberim. Et quanquamprogreffu artatis uariarum rerum cognitionem degufta* rem,nonnullis etiam immoratus rem medicam plus quam par erat relinquerem, redn ta nienpoftca,requirente id etiam rei domefticje cura, ad medicin® ftudiu. Cum uero ma* ximam huius fcientia: cum naturali philofophia cognationem animaduerterem , necui» Ium egregium aut certe dotflum medicum haberi, qui non altius prima methodi meden» di rudimenta exiibris de natura tan quam fonte haufiffet, coepi &ipfe philofophorum qui de rebus naturalibus cotnmentati funt feripta cognofccre ; In quibus illa femper in primis me delecTtabant, qua: de metallis, plantis Si animalibus tractata reperiebam. Idcp duplicinomine:Primum, quia certio’rdeiftis fcientia haberi poteft, quam demeteoris,& aliis quibufdam,uel nimium fubtilibus Si argutis,ac procul a fenfu remotis, uel eiuimw di ut firmam eorum cognitionem nec ratione nec fenfu latis fperare liceat. Deinde quod non folum ad medicinam , fedrem familiarem quocp adminiftrandam & alias artes, mul to utilior Si propemodum neceffaria, mediocris faltem iftarum rerum contemplatio ui* deretur.Itacp plurimum hoc in ftudio temporis pofui.ita ut fuccifiuis horis (quibus uul» gushominu,&literati etiam multi, otiofeabutuntur,deambulant,ludunt,c6potant)& quoticfcun<5 ab alfjs ftudiis aut negotqs recreari defiderabam, ad iftos tanquam amores meos cupide multis iam annis Reflexerim. Et quanqua de plantis permulta obferuarim, aliis ante me non animacfuerfa,certc in lucem a nemine me priore prodita, (in dicio fuerit Cataloous plantarum nofter quatuor linguis , ueluti rudimentum quoddam Si progym nafmaffifti aliquando uoluminis parandi, ante decennium editusT&paffimhocipfe.ui Opere digreffiones) minus tamen neceffarium uidebatur in pr*fentia de eis confcribe» re cum multi hodie erudite & utiliter de plantis fcripferint &:etiamnumfcribant,utdc metallis etiadodiffime utiliffime^ Ge. Agricola, uiruel eo nomine multalaude dignif» fimus. Quamobrem ad animalium hiftoriam perpaucis noftri feculi, & fete per partes tantum tradlatam.animum adieci. Hic cum uiderem parum me pra:ftiturum, mfi do» mefticis ftudqs Si letflionibus peregrinationes quoque adiungerem.aliquot Germania: loca(non multa quidem illa) primum adi), mox etiam Italiae pauca, non hoc tantum no» mine fedinfuper Bibliothecie noftrae, quam tum in manibus habebam, ut omne fcripto rum genus enumerarem.locupletandae.Qubd fi Mecccnas aliquis contigiffet.uel maior fortunameafuiffet,muItaprofc(rto maris terracpremotiflimaloea,animaliuminprimis hiftoriK,deinde plantarum pariter aliarum^ reru cognitionis pofteritati tradenda: gra» Epiftola • tiS,et(i non firma; ualetudinis homo.Dco fecundante, lam peragrafTcni. Id quoniam no licebat, feci quod potui, aliquot in diuerfis Europae regionibus mihi comparaui amicos, qui benigne,candidc,liberalitcr,m ultas animantiu omne genus effigies ad uiuum reprae fentatas,quanmda etiam nomina in diuerlis Wnguis & hiftorias, mecum comunicarunt. Ego interira nonfolum auufgo,& quibufuis peregrinis, qui exuarfjs nationibus ad nos • uen titabant,auc hac forte tranfibant,plurimafubindequaefita annotaui ; &fimul omnia ueterum ac recen|iorum,qua:cun(5 de animalibus multis & diuerfis linguis, fiue ex proa fclTo, fiue etiam obiter edita poterSmnancifci, conferebam diligenter & in unum quafi ' corpus componebam. Itapaulatimcreuit opus, magno quidem & diuturno labore meo, nec paruo pro meis fortunis fumptu. Hoc cum ad iuftam magnitudinem tandem aliquando peruenifiTeiam uideretur (quamuis opus prope in finitu appareret, & cui fem* per accedere multa poflrent)excolerc tandem quicquid haberem & publicare decreui; ne fi diutius differrem , plura potius inquirendo quam qua: adeptus eflem perficiendo oc* cupatus,humanitus aliquid mihi acciderct,ac tot tanticp labores noftri perirent. V olui autem primo loco Librum de quadrupedibus uiuiparis (qua; non ouum,fed perfeflum animal & concipiunt & in lucem edunt ) emittere : qui fimul maximus, fimul caiterorum utilillimus uidctur,poftuIante id etiam ipforum animalium dignitate.funt enim hacccajs teris fine dubio digniora, perfeifliora, homini tu corporis partibus & affedibus , tum animi facultatibus ac moribus propin quiora. De reliquis omnibus (hoc eft quadrupedi bus ouiparis,auibus,pifcibus,ferpentibus & infedtis) alterum T omum huic,ut contjcio, magnitudine parem futurum, fi diuina fauerint, breui dabo, materiam enim omnem in promptu iam habeo. Haec de Operis prima occafione,incremcto editione^ dixerim, tnllia er ope ^ Sed mirabitur forte non nem£i,& quos ff udus, quantum opersepretium, tan tu uo Mpretim. lumen, tanti labores fecum ferant,inquiret. Cui refponderimiPrimum hanc naturalis Adrmme&i philofophig partem plurimum prodeffe medicina;,id^ uarqs modis. Vno, in genere fe« re circa plerafcpanimantes.quoniam plurimte uel integrae, uel exparte aliqua in cibo fua inuntur,aut ad medicamenta intra extraue corpus humanum requirunmr. altero, priuas tim circa quadrupedes uiuiparas, quae propter fimilitudinem temperamenti Sc corporis humani multos eofdem cum hominemorbos patiuntur, quos in pecoribus armentis itu mentisep pallores acueterinarp curant, fed & animalium quaeda feipfa, multa enim mor boruauxiliaabeisinuema conflat, hincmulta ad hominis quotp falutem medicus non indodus transferre poteft. Iam ferpentium & lacertoru fere genus, & infeda quaeda, & quadrupedes eriam nonnull*,prscfertim in rabie,nec non pifces,morfu fuo iduue, aut fi in cibo fumantur, feu quauis, feu certa aliqua partefui, homineautuehementer laedunt, autinterimunt.hicmaxima medicorum diligentia opus efl.netpenim paromniu curan* diratio.Prartereadrcacibum,potu,fomnu,uigiliam, motum, quietem & animi a Ifcdus, alias tp res naturales, quaru ufu deemte fanitas conferuatur, fecus corrumpitur, plurima paflim a brutorum exemplis in ufum hominis eflderiuare',Ego certe maxima medicinae parte inter prima huius arris rudimenta a brutis tranfumpta uideo,tum ab qs rebus quas illa per naturam faciefaant,aut fortuito patiebantur, tum illis quas hominesin ipfis cxpe= riebantur. Nam tuto & citra impietate periculum remediinoui dubijuein beflia facere conceditur, in homine non item. Poftremb cum uaria medicamenta ex plerifcp ( ut dixi) animalibus habeantur,qua; nos in fingulorum hiftori-js uno in loco ordinerecenfemus, hac comoditatefruetur medicus, ut cum aliquod animal ad manus eius peruenerit, quas nam eius partes prxeipue ad ufum medicu referuare debeat, infpeda illa ex partibus fin. kdjpptram gulis remedioruenumeratione, intclligat. Idem & coquus in uniufcuiufip hilloria Ic* gcnqqugnam ad cibu & quomodo, quo apparatu,& quam falubriter uenian t, 'C^od fi fingulatim confiderarehbeqpermulta: fe offerent ad uitam homini fuflincnda ncceifa* riaeartes,qu® omnes circa animalia earumue partes occupantur.Nempe cibi gratia pifca tores omneaquatiliu genus uenatur,parrim fibi.partim utucdant.Reipccuaripftudiofi omne pecorfi genus emunt,alunt,diuendunt;& quiLadari) uocantur,cafeos,butyr5,& alia giborum. Aduarias gftes itlitcrdau Nuncupatona. alraexlaflepecoruopera coficiunt.qui maximus montana? Hcluetia:fnionecc(rarfusnif* tflus &qua?ftuseft, hic fcicntia de curandis bobus,ouibus& capris requiritur, in alrjs qut dem regionibus alia?etiamanimantes,equi,afini,alces,rangifcri,camcli,ladis&qui inde fiunt ciborum gratia nutriuntur* Venatores feras capiunt diuerfas* Sunt qui corpus rau niencii caufa coria &pellcs elaboranqalutaribpelliones.cdriarq, calceolarii, & qui thora cesaliascppclliceksueftes,&; qui cphij5pia,marrupia,&huiufmodi coficiunt. Quidam u« , na cum pilis diuerfarum quadrupedu pelle^d ueftimcnta hyberna parant. Alrj lanas 8C pilos tondent curantcfjfimiliter ad iieftes & ftraguls,utouium, caprar”u, cameloru. Bo* bus & tumentis agricola? utuntur. lumenroru quidem ufus,pra?fertimequoru, latiffimc • patet,neccllarius agricolis, ut dixi,ad arandu? iifdem & alrjs hominibus adueefiuras, ad Itinera in pace belloqp coficienda. Eflcnim equitatus res in pace ciuitaiibusS^ principia busdecora,in bello neceiraria,terribilis,8il ubi camporu planicies patet,planemaoni mo nt enti. Sunt & in »dificrjs,& alrjs operibus multa.ubi nili iumenta uchendi alios^ labo^ res obirent, (equos dico,muIos,afinos,camelos,elephan tos, alces & rangiferos, ) nonne hominu opera, nec fatisfa (Sura tamen, pro beftijsrequircrcturrlam canum ^multiplex fit utilitas quis nelcitCDomos,pecora,homines,cuftodiunt, defendunt,amat. Venantur ijdem,& feras aut fugant,aut retinent, aut occidunt. Sed quid in lingulis ha?reo,inremi.s nimeobfcuraC^Sat fu erit in fumma affirma Ife, ad multas &diuerfas artes multoru anima lium magnuimonecelTarium ufumclTe, S^pofletraifiariunumquodcp melius, & ad Ium felicius conucrti,ab eo qui natura eius tum alrjs in rebus, tum qs quas naturales(ut di xi)mcdiciappellant,pleneperfpe(ftahabucrit. Sedinipfo Opere qui nam e fingulis animantibus homini ufus contingere poffinqad remedia, ad cibum, ad ueftes, ad iieiftus ram,ad prognoftica tcmpeftatu, ad uoluptate 8i:lu(los,adalia diuerfa, fatis in finguloru hiftoria explicatur, nec opus eft minutatim in pra?fentia perfequi omnia, & quali obtrus dereLedlori. Quineiia mores acuirtutes in homine formandi exempla 8c documenta Ad phibfojiha abanimalibusabundefuppetunt, quod quidem cumalq quidacruditi,tum longe doclif*'”''”!’"' Gmus ille Theodorus Gaz* ubiin Ariif otelis de animalibus libros a fe conuerfos pracfa tur.copiofe & eloquenter declarat. Vnde nos eius uerba pra?fationi noftrf ad Leiftorem fubqcicmus. Caeterum ad ccconismicainftitutione.quantum conferat animalium hi» AdacomMeZ fl:oria,(i pluribus demonftrarcm,merit6 prolixus 8i uerbofus exiftimarcr. nam cum iam antea agricu!tura?,rei rufticai,pecuaria? Sc coquinarise, ut ita uocem, quibus res familiaris coferuatur limul &C augetur, longe utililTimam hanc cognitionem effe docuerim, eadem opera oeconomise utilem elTc oftendi. Porro quanquam non magna? nec multa? utilitates ab animalibus ad homine redi» biyAiUf er «3 rent,ea?^ tanto maiores,quanto qui utitur eis natura? ipforum peritior eft .'non pania ta mimIu men in eoru contemplatione uoluptas, homini bene ac liberaliteriiiftituto , tam uana & mira animaliu diferimina inter fe conlideran ti oboritur; fiue ea in corpore, fiue animo & ^tdmirMdni utriufcpacTtionibusfpecn:®, Qifldailmirandu magis qiiarundamauicularucxtempora» apenimbcA neo cantui" cuius fuauitate ne numcrofilTimusqutdeMuficorum hominu uocibus fimul &inftrumctis quibufuis fumma arte utentiu chorus ne longo quidc intcruallo attigerit» Quantus eft in unius lufcinia? admiratione fummus ille Sdexquifitae in huiufmodi rebus dotftrina? uir PliniusC Quis formicularu mirifica & apicularu corpufcuIa,ingenia,opera, &in tantillis membris tantas animas, fatis digne uel admiretur ucl pra?dicetf Atqui nullS eft animal in quo non aliquid fuu,illuftre,raru:imb non aliquid, ut ita dicatg, diuinitatis fpetfletur.Quamobre ineptus fim,(i pluribus in pra?fationeca tracfte, quas paflim in ipfo opere copioGftime refero. Ariftotcles illephilofophoru princeps, inter casteragencrijili &liberalis animi argumenta,hocetiaponit,animalibus,pra?cipuerari,iucundiaiitadmi# randiquippiapra?ferentibus,obleiftari.Illiberalisbcrde8ifordiduseftanimus,quifquiS ubicj utilitate 6ilucrufpe(ftat. Quam plurima enim & pulcherrima nullum defeemolu* mentuafferuntpoiridenti,fedipfafui pulchritudincfolaplacent, Sdanimos fibidcuin* ciunt. Sic gemmipretiofifTimae, adamantes, topazij, hyacinthi, fmaragdi,chryfolithi,8C * t Epiftola * ali* iiinufflcrjc.non cjuod morbos geftat* aut alia quedam fjeficula auertanf,(quod qui dam fuperftitiofc ne dicaimpie credut.)fed fola illa fpkndoris & luminis in quocucp co-. lorcpuriffimapulchritudine.quain minimo eode^ folidillimo corpore illibata ppetu» {?ruare uidcntur,tan^ coeleffis materi* qu*daparticul* aut ftell* qucda terrcn*,m ho minum thefauros ueniunt,&’ipf* libi pretium funt,nec alium de fe frudtu pr*beiM.Inte<, ' rim faxauulgaria *dilicijs,molares piftrinis, cote?ferro acuendo, quauis non utilem aa tum fed necelTarii} uit* ufum prgftent,ftupidiffimus tamen habeatur & gallo Aefopi 15» milis.qui ea gemmis nobilitate aut fjr*tulerit aut etia*qUarit, Atqui hpc inanimata funt ■ corpora, immobilia , ignaua , inertia. Longe plus admirationis animalibus debetur : & inter animalia plurimu illis,qu* in anguftilfimo eorpore tara multiplex organorum ge^, nus,qu* admotus SiaiTtioncs corporis requiruntur.conclufum habent. Nam &pr*cla ri artifices inoenq uim in exigua magis quam ampla materia oftentant. Alexander Ma» gnus(ut SolSus refert) Iliadem ita fubtiliter in membranis feriptam habuit, ut tefta nu* as clauderetur. Myrmecid* Wilefij & Callicratis Laced*monij opera (ut fetibit Aelia» nus)propter nimia exilitatem in admiratione habentur. quadrigas enim fecerut qu* fub mufea poffent abfcondi.St: in fefamo diftichon elegeium literis aureis infcripferunt. Soli nus Callicrate formicas ex ebore ita fcalpfiffe feribit , ut portio earu a c*teris fecerni ne# quiuerit. Sic natura in paruis quibufdam & inutilibns(ut uidetur)animalculis,maiori ni» fu &cotcntionequantupr*ftarc poffit, & experiri ipfa nobis oftetareuidetur. Nam in omnirequ* ex materiaetformac6ponitur,pr*ftatiorhuius,uiliorillius dignitas eft. At corpus materi* ratione habet;animauerb eius^ fcntiendi,moucndi,&agendi facul» tas,form*, quare ubi e*de omnes fecundu forma & anima facultates,motus, a^lionesq^ fuerint in minimo & prope nullo c(irpore,quale {brmicaru,apicularum & fimiltu eftina» turam fe quantu fieri potuit a materia abfi rabere uoluilTe, & ueluti nuda oftentando for mam,(i n5 utile opus,dignu tamen admiratione cotemplatione^ efficere, omnino ueri» limile eft.Hi tanqua ludi quidam natur* n o cotemnendi nobis fed fpedfandi proponun tur. Quod fi homine miramur , qui paruo corpore omniu i* natura refu imagine geratj animo uerb patris & opificis Dei,.pximo certepofl homine loco in admiratione anima* lia uenient,qu* & corporis partibus & anim* facultatibus homine imitantur. Certe ns tura reru omnium parens,(ut inquit Plinius,non redfe natura pro Deo nominans)nnll5 animal ad hoc tantu ut pafccretur , autaliafatiarct,narciuoluit, artes^ falutares inferuit & uifccribus,quippe cum furdis ctia rebus fnferuerit, lam fi qu* animaliuhomini utilia funt,ut pccora,iumenta,& alia multa, in illis non tantu cotemplabimur natur* imb Dei fapientia ac potentia, fed infuper gratias agemus benignitati eius qui tam uarias animati tes in ufus humanos produxerit, earucp fpecies perpetuo conferuet. Si qu*uero inutilia nidebuntur,in illis tantu admirationi accedere, quantu utilitati decedit,exiftimare debe# mus.Non enim comunes folum animi corporis^ motus, uires fenfus,in minutis illis animalculis habetur omnibus.no minus ^ in boue aut elcphafito,quod ipfum per fefa» tis magna admiratione mereretunfedinfuperinquibufdaeoru longe excellentiora inge nrj epera,'^ in ullis mlignis rcperiaturbeftrjs. Vidc^ mirifice domiciliafua parentapes et fimilia eis genera,ct formic*. quantu indufi:ri*,quantu artis in illa coferuntCQu* ob» fecro eloquentia fatis infe, autfipfaru naturae ingenio,mira^foleniaconftitutaru contemplatione non magis per*,, fequamur atep exofculemur.modo caufas perfpicere ualeamus, Qiia ob rem uilioru ani» j, malium difputationc perpenfionemcp faftidio puerili quoda fpreuifle, moleftecp tuliffe » dignunequaepeft, cum nulla res fitnaturg,in qua non mirandu aliquid inditu habeatur. « Et quod Heraclifft dixifle ft^-unt ad eos, qui cum alloqui eum ueilent , quod forte in cafa t, furnaria quadii caloris gratia fedente uidilfent.accedere temperarunt, ingredi eninm eos » . fidenter iu(rit,quoniam,inquit,nehi»ic quidem loco dq defunt immortales. Hoc idem ini, indaganda quocpnaturaanimantiufaciendu eft. Aggredi enim qutccp fine ullo pudore,, debe.mus, cu in omnibus natura: numen, & honeftu, pulchrum^ infit ingeniu. Quippe „ cum natura: operibus iunduillud praecipue fit, ubi nihil temere, uicecp fortuita comitta* „ tur,fed alicuius gratia omnia agantur,finisaute,cuius gratia quicqjuelconftaquel condi,, ditu eft,boni,honefti^ obtinet rationem. At uero fi quis ca:teroru animalium cotempla „ tionem ignobile,abied:am^ putat, iam hic de fequoqp idem arbitrari debet. Non enim ,, fieri poteft,ut ea fine magna abominatione infpiciamus, ex quibus corpus conftathuma.,' num,ut ranouine,carne,oira,uenas,reliqua generis eiufde. Omnino ita cenfendu, ut qui „ dequauis corporis parte,»uc deflafe aliquo difputat,no dcmateria,aut eius materia: gra, „ tia doceatjfed forms totius ratione.ficut & cum de aedibus agitur, no delateribus, no de ,» luto,n5 de lignis, fed de forma ipfaru aedium docemus, Pari ratione, qui de natura ^git, a decopoficione,tota^fubftantiatradet,n5deqs,qua:nunquaeuenitutafubftatiarepa*,j ren turjHtcc ex Ariftotele,prolixe quide,fed non praeter inftitutu noftrum,qui omnia ib ,j lius de animalibus feripta in hoc Opus cogerenda,ppofui.quamobre ea etiam qux prae» fationislocoadcomendationem totiusHiftoriae pertinebant, nequa^omi^enda duxi, H»ccu ita fehabeiiqfingulas animaliuhiftorias,fingulos quafi hymnos sftimabimus di uina: fapientia: & bonitatis,a qua tanqua perenni & purifliir» fcaturigine,quicqd ufqua bene,pulchre,& fapieter fit emanaqper mentes primu cocleftes &: fpirituu angeloru^ oir dines,deindehominu animos, a praeftatiflimis ad infimos progrediendo, (nam in horni • nibus etia donoRt Dei & excellentiae non una ratio eft,) & ab hominedcfcedendo per di uerfos animaliu oradus ad zoophyta & plantas ad inanimata ufep corpora , itau t infericJ ra femper ad imitatione fuperioru tanquam umbra: qua:da quodamodo compo nantur, Epiftola • Sfffqiiide dminitas in res tum fupra natura fitas tum naturales defcendittnos uero ad eius contemplatione uiceueria per eofdem graduscofcendimus.Ipiainterim diuinitas perpc tua tina eademcp & fibi nunqua non (imilisperfeucrat,necin fcipia decrefcit;fedin cor* poribus tan^ fpcculis^ materiae formaru^ diuerfitatc magisminusue lucidis aliter at^ alita-refulget. Sicin corporibus noftris anima.Iicet tota toti infit corpori.nec ulla pars ea carcat,iltuftrius tamen facultates alias in alijs cxer&t partibus,V eruanima ita conexa eft corpori,id^mouctacperficit,utaliquidal4eo uicillimpatialur,& damna eius nonulla fcntiat,& corpore fuo ceu loco & domicilio circufcribatur.quoRt nihil in Deu cadit ; qui * ita omnibus fe c6municat,ut netp fubftanria neqp pars eorum ulla Gt, nec afficiatur ab cis quicqua.necp includatur, fed kaGt ubi(5 S^omnia in omnibus ut extra ommacmincat,et mundu uniuerfum ac coelos omnes fuperioripfctcrminct ac cocludat.Veruhfcnetpuer bis nc<5 cogitatione humana,fatisexpriraiautcogitari poffunt. noideo tamen ab omni cotcmplatideablterreri & abftinere nos coucnit. Quin potiusaliquoufcp cotemplando progrenbs,porcntiaciushumiliteragnofcerc,infirmitatcnoftram>boniConfulendo;fa» piencia eius admirari, noliraminfcitiam emendando tdenitj bonitati eius gratiasagere, malitia noftram deprecando oportet. Quod G ita affefti; circa inferioraifta &ueItttipo* ftcrioraDeijpio&Gmplicianimouerrereur.omniaharcdiuinitus nobis produtftacntn oratiaRta(ftioncagnofccntes,necimmoremurtamen,fedfubindeadipfumopiGcecriga* mur, Slrebusalris omnibus occaGonistantu & admonitionis loco aut tan^ftimulis SC calcaribus de authorc ipfaru cogitandi utamur, qniam tales fumnsin hoc mundi theatro ut admoneri &incitariad cotemplationererumdiuinarumlemperindigcamustrelidis paulo poflautcertepofthanc mortale uitam externisiftis & infcrioribus&pofferiori* bus,pcr oratiaDei patris ducedomjnonoftrolelu Chrifto,qni primus & unushancuia nobis mortcfua pra?parauit& offendit, ad ineffabilis illius intimi, fummi & primi boni confortiu admitremur. Attj hic eft finis &C fcopus tum rerum omniu naturaliu confide* .. .. ratianfs,tumuniuerfajhominuuitae. Sed ne forta (fis quifqua arbitretur, noftrahatc maiMjit, tar,tuautphilofophorugentiliumdi(ffaeffe,necullisSacraE/cripturart?ffimonijsdefen* di,paucaquardam exfacris literis mihi adferenda funt. Primum igitur in ipfo mundi ex* ordio,Deus hominem creaturus,qui in hoc mundcrquaG theatro quodam fpedaret om nia, omnibus uteretur, omne prius animalium genus produxit,utin domiciliomundi* qua<5 inftruflum 8itexternietiamhominesjquipietatemrpru. dentiam & fortitudinem ueftram mirantur, propertfum animum ueftrum in bonas hte. ras quoque earumip cuhores patrocinium non uulgare intelligant. Quod G feceritis. Si ' me amplitudini ueftr*commendatumhabebitis , ad reliq^s etiam animalium niltori* libros maiore animo Si alacritate abfoluendos accedam. V alete. T iguri anno Salutis M. D, n. Mcnfe Augufto, tvpographvs Lectori, Epitome huius Operis. 0 S D a b i m V s brcui,fi deo pIacucrit.Epitomen huius Operis, omiffis fcilicet iis qua: ad Philo* logiam& Linguas pertinenr.utillis etiam quorum tenuior cflformna,ac iis qui occupatiores horoh^” grauioribus fiudqs.quam ut in iftis obledari eis liceataut libeat, per nosconfulatifr. Et ut hoc obiter dicam^ediiTemus lorte etiam primi T orni Bibliothec* ex officina noftra fuperioribus an nis Epitomen. nifi lam a nefeio quo infcijs nobis id fieri audiremus, qui noflfis in compen dium redadis,aut potius plurimis qira in uolumine noftro erant, (ut funt prxfationes.cenfurs^ar* gumcnta,&rc,)omiffis.aliquot authortim nomina adiecit,que quidem per fe aedi & paucis foliis com prehendi potuerant. Verum nas eadem omnia feorfim cum alijs quamplurimis uLrum recentio* fluhSus '»«m dabimus.quod ad hoc ufep tempus di fluhmus ut eo copiofiorem Appendicemaiiam colligeremus. Vale, & fatte illis potius qui maenis lumptibus primi in publicum alicuius operis xdendi authores extiterunt.quam quilucri fpe behui. no more aliena inuolant.prjter hominis Chriffiani officium, (quo quidem inter nos.fi boni uiri elTe* mus.uei citra leges a: priuilcgia fpontenos uti oportebat : ) qtiafi in tanta rerum & literarum copia omnis alu honefti lucri ratio SC occalio defit, nifl quae cum iniutia Si damno aliorum fufeipitur. QVAE ANTE OPERIS INGRESSVM TRACTANTVB., ■ DB Operis ratione ad Leflorem admonitio, 9' » De prouidcntia Dei circa animalia.exhiftorialobi, j Defrudlu exanimaliu hiftoria pcrcipiendo,ex Theodori Gazae prxfatione in con« uerfionem fuam Ariftotelis de animalibus librorum, 4 Catalogus ueterum non extantium,qui de animalibus fcripferunt, 5 Catalogi librorum extantiumjquibus ad hoc Opus uG fumus, 6 Catalogus doiGorum uirorum noftri faeculi.qui aliquid ad animaliu hiftoriamfimi gines,nominain diuerGslinguiSjdefcripnones)nobifeUfflcommunicarunt,gra titudinis ergo inftitutus, 7 Ordinis ratio.quemperGngulasfereanimaliufflhiftorias in Capitum partitionere* cuti fumus, fi Enumeratio quadrupedum uiuiparoru,eO ordinC quo in hoC ubiumine defcributiA tur,cum numeris paginarum^ 4 Eorundem copioGorindexalphabeticus« • > dicis 8«:altjs fiepeplufcula attuli. In tertio, ubi de cibis animalium 5C morbis agendum erat, fiepe ad plantasiquibus illa uel nutriuntur falubriter,uel fortuito guftatis Iteduntur aut etiam necantur) cev pioflus defer ibendas diuerti:& fimiliter in quinto capite, fi quar tales erant ftirpes, ut ijs per uenato» res cum aliqua efca obieflis animalia perirent.Ex profeffo nero in ipfa philologia, plantas illas nomi nare 8f interdum multis deferibere folitus fum, quar quouis modo nomen futim ab aliquo animali traxerunt.lam capite feptimo, quod eft de remedijs exanimalibus, SI noxis quas morfu itSuue aut in cibo fumpta inferre folent curandis,non raro multa altius repeto,rci medica illuflrada Audio. Eft ubi loca autbortim depratiata Sf reftirucnda,digredicndi occafione pr^buerunt. Breuiter.ubicuni^ rarum aliquid,aut alijs indi fetSouel obtredlandi aliena,uel mea oftentandi animo, fed candide 8f fimpliciter,ut quantum in me effetpublica fttidia promouerem.Quod fi nemo improbat illorum libros, qui nullo ordine utquidtp «n mentem uenerit,uariorum authorum uerba & locutiones in utratj lingua enitcleant,ut apud ue, teres Macrobius, Gellius.CafIiodorus,&: quicuncp uaria fcripferunt, quorum pTui imos in fecunda Bibliotheca noftra parte recenfui:& apud recentiores cum altj multi, tum pracipue Gtiil.Budatis, Calius Rhodiginus Si Calcagninus,Politianus,Erafmus j^ot.Sfc.fed tanquam optimemeritis qui- cuntj uir bonus Si uel mediocriter dotffus, magnas agit gratiasrnon uideo quo iure uituperetur no^ fter hic labor,in quo multa quidem ab alijs di(ffa,fed contufe,multa a me primum prodita, ita digeflj & difpofufiut propemodum nihil non fuo locoredditum fit. Siquidem omnium non folum ftia funt capita.fed capitu etiam partes, certi ordines,priores,pofleriores,media, uno fere Si perpetuo per uniuerfum Opus ordine feruato. Et quoniam non rarenter incidebat, ut aliquid diueribs in locos cx illis quos inftitueram referri polfe uideretur,ne nimius eflem repctcndo,fere ab uno loco ad alte> rum lecfforemremifi.nifires tota paucis repeti polfet. Hac Sf alia quadam (ut diuerforumauihorS uerba, Kftili uarietas) inaquale,interruptum,& falebrofum ut ita dicam Opus, 8f(ut aliqnis forte obtjciet) fcopis fimile diffolutis reddideiBt: quod uititim egoetfianimaducrterem.committeretame non recufaui,dum ita prodclfem Erit autem hoc quicquid eft uitij multo minus,fi quis fecum reptr, tet.me illa omnia non eo inftituto compofuilfe, titcontinua leiSionis f«rie ccgnofcerentur a ftudio> flstfcd ita tempera fle, ut quicquid aliquis fuper quouis animante nofle defyderariqid fuo ftatim loco repertum, per fe etiam legere SC clare intelligere polfit. Itaij fi quis tantum ad inquirendum per in, term-lla hoc Opere uti noluerit, qui DitSionariorum Si aliorum huiufmodi communium librorum ufus eft, hocredle facere porerit.quod fi perpetuo fere nobis obferuati ordinis non meminerit, indi, cem alpiiabeticum confulaqqucmm totius Operis.id eft fine fecundi Tomi, utricp Tomo commu, nem ademtis, fi nihil interim aliud, uthemines fumus, acciderit . Idem fere Plinius in Natura hifto» riacauitmaminprafatione ad Vefpafianum, Qiiia occupationibus tuis(inquit) publico bono par. cendum erat, quid lingulis contineatur libris huic epiftola fubiunxi, fummacp cura ne perlegendos hos libros haberes operam dedi , T u per hoc Si alijs praflabis ne perleganttfed u t quilq) dcfldcraue. rit aliquid,id tantum qiiaraqSrfciat quo locoinueniat. Hoc ante melccit in litci ts Valerius Sora, nus inlibris quos EOTr^iVwf/ infcripfit,Hac Plinius. Qui in arte grammatica proficere cupiunt. Si alicuius lingua iifum fibi compararc,illi ab optimis grammaticis qui methodo compofiiiiia(ut uo v . ». »» a».aa» ■ » a*. ■ » ^»»»1 a\ n ^ n ■ V O /1 m I TIVl 1^.* I O f I T genta numero in his continentur libris, dcfcribit:pergitqux(^ cxplanans,quemadmodum oriatur, iiuc tcrreftria,fiuc aquaticatquibus nam confient membris, quibus ucfcantur alimentis,quibus affi* ciaiKur rebus, quibus moribus praedita fint, quantum uiuendi fpacium datum cuiij efi, quanta coj* poris magnitudo, quod maximum, quodminimumefi: quae forma, quis coIor,qu3cuox,quaeingeaa nia,quae officiatdcnicp nih*il omittit, quod in animalium genere natura gignat,alat, augeat, dC tueas lur.Ciuae omnia eo fpedant,ut, quod fandiffimus quoepauthor ille, quem deus fibi ueluti fuppelle* dilem quandam preciofam elegerat,admonet,ex ijs,quae a natura proueniunt, deum immortalem, ex quo ipfa pendet natura, intelligamusjadmiremur, at(^ coIamus:qua re nihil pulchrius, nihil gra^ mnutorm ani uius, nihil dignius homini effe poteft. Tantus frudus horum librorum eft.Nec audiendi funt,qui molium contm inquiuttMulta Ariftoteles de fiiufca,de apicula, de uermiculo, pauca de deo.PcrnuiIta enim de deo pktio nort^fT is tradat,quidodrinarer5 conditaru exquifitiirima,conditoreipfum declarat: necuero mufca,nec nenda. uermiculus omictedus eft,ubi de natura: mira folertia agitur. V t enim artificis cuiufius,fic naiur^ in Caufarii cogfik genium in minutiffimis potius contemplandu eft. ^uinetiam cum rerScaufas cognofeere puU tio qumnoA eherrima fitChac enim una cognitione,homo perfici,abfolui^ poteft, ut deo immortali fimilis, quo* adeiusfieripoteft,eiTadat)hisfanelibrisplenedocemuf>curquaEcp res in animalium genere ita fit; plane^ felicitatem affequimur illam nobiliorem,quse in adione animi confiftiqquam fapiens quocp * poeta poeta pratdiVans : Felfx, inquit, qui renim potuit cognofcere caufas. • Quid de anima loquar, de qua toties publice, priuaiim^ dirputaturf Ntifquam fuonmi librorum, tam aperte pliilofoplnis hit * fuam opinionem exponit, quam in Ilis libris, quid anima fit, unde^ in corpus recipitur. Ad Iikc VHShis K/ios mores illi, K uii tutum officia, quibus uirum appellamus bonum , laudc^profequimur , longe Itus hinc accipi poffiint, $ iiel a rhetore , quem Grteci fophiftam uocant , uel a pra-dicatore, nomiae mm, cr ma lam trtto Latinis auribus, Iis enim fatpenumero uita diferepata pr«ceptis,&: melius hortantur alios tmoguu quam ipli officio fungantur: ut interda fruftra illa uirtutis egregia laus recitatafit, prolixam eorurn pi Kceptio uacet, dC iaceat, cum exempla deliderentur uitac praeceptoris SC authoritas, quam quire. * fpicir, facilius & monetur ad uirtutem , &C ia officio tenetur. At itero in conteijplandis animalium moribus exempla fuppetunt omnium officiorum , & effigfes offeruntur uirtutum ftimma cum au. thoritate naturae omnium parentis , non fimulata: , non commentitia: , non inconftantes SC labiles' fed uere ingenua: atep perpetua:. Quis enim tam peruerfa natura hoffis fui generis eft , quin emen*. detur,8i mitigetur, cum nullum animal occidi a fui generis beftia uidea turtQiiis tam inparentes im pius, ne cum ciconia auis, aut meropis pietatem erga parentes intelligat, pientior efficiatur f Quis adeo inhumanus, illiberalis^ eft, quem offifragac benignitas in pullos aquilae non faciat benignio. rem cQuis tam pigcr,iners,a fegnis cft,quin excitetur ad uita: munera, cum formicarum,aat apum labores, atque induftriam intuetur cQuem non pudeat per metum peccare, cum non folum leonis animum inuitftum cogitat, fed etiam reguli auiculae , qu* cum aquila pugnat, certat^ de imperio? Quis principem bonum non colat at^ obferuet , cum fi rex apn in itinere aberrauerit, omnes etim inquirere, odoratucp fagaci perfequi.donecinuenerint.cognitum habeat geftari: etiam regem a ple= be.ctim uolare non,poteft,3i: fi perierit, omnes difcedere t Niinquid parum exempliad boni princi. pis fiue deflderium,fiue obferuantiam datur? Quis princeps non ad clemetiam facile inuitetur, cum reges apum armari quidem aculeo, fed eo nuquamutiintelligatfQia: fides, quis amor in canibus? Quanta in elephantis manfuetudofQua: in anfereuerecundia? Quantum ftudium ornatus, aepos liturae in pauone? Quanta opera uocis amcenae, fuauis^ in lufciniaf Quid de iuftitia apum dicam* quae colligunt quidem ex ijs, quibus aliquid dulcedinis inefl.fed fine ullo fruCluu detrimentoCQuid de caftitate elephantis, qui quam impleuerit coitu, eam rurfus non tangitf Aut columba, qua netp coire cum pluribus patitur, necp coniugium iam inde a primo ortu initum deferit.nift ui3ua,aut cce lebsCDifciplina autem SC eruditio elephanti, quem non faciat ftudiofiorem? Omnino nulla pars uitac humanae eft, quae non fuorum officiorum exempla commodilTime hinc accipiat. Nam, ut omit= luUtuMlUIH tam artes illiberales, qua: SC ipfe ingenijs animalia non parum iuuantur, ualetudinis exempla qti*. tumdm. fo unde commodiujpeti, quam ex animalibus poffintfLoca pro temporis conditione folentilla mu. tare: non plus edunt, aut bibunn quam fibi falubre fit: non diutius dormiunt, quam ratio ualetudi. nis poftulat.modS mouendi,quiefcendicp feruant: nouit fua qiiodcp medicamentaiuiuit ftia quodt^ forte contentum,?? gaudethaec late a medicis praecipiuntur. At uero exempla, in qliibus itis maior, quam in praeceptis eft,ab animalibus certiora praebetur. Addo utilitatem, quxin dicendi faculta- Addicendi fi, te ex hac animalium ratione afferri poteft. Comparationes enim, altimilationes^ illa, quas Grad ciilutem. parabolas uocant, quae plurimum orationem exornant, auditorem^ tenent, bine uarie, copiofe, ap. tiffime^ accipi poffuntiut fiue oras, fiueeomunem partiris cum alijs fermonem . eloquens, aptus, fuauis^ effe poffis. Poeta uero unde nam pulchrius fua illa rara 6c mira accipiat , quam ex his li. Adfu^iianf. bris.qui natur* arcana rimantur, eiiarrant.aperiunt? Medicus autem , quod fatetur, fe fua inde Adremmcdlu) ordiri, ubi philofophus definit, nufquam plenius, quam hic uiderittquod^ a Galeno medicorum pnptn-m, principe traditur, Ariftotelem primum anatomen , hoc eft, membrorum diftediionem fcripfifte. hic tomen. agnofeet: SC quod idem SC primus, SC optimus fuerit author, percipiet. Iam SC philofophi noftr* Adprimd phjia Statis, qui quadrifariam rerum caufam ex prima illa librorum naturalis aufcultationisinftitutionc,;?^ pari™ ile accipiunt quidem communfquadantrationeiled quemadmodum his natura utatur, in conftitutio= aujis, ne, generatione^ animalium,parum,authore Ariftotele,uident, inopia fcilicet exemplaris Ariftote lici quod legerepoffint.hicuidiffealiquandogaudebunqSf Phyfici,quos fe appellan', dignius deca tero profitebuntur.Rationes enim ideo qusrimus uniuerfales, ut demum res particulares, SC fe*li= les teneamus. Accedit ad hsc uoluptas, qua iuuari, ac perfici quamuis adlionem Ai iftoteles ait, yokphUi quam in contemplandis rebus naturs aiiidiflime capimus. Nam fi pieftor nos uehementer oblecftat, cum animal feite pinxerit ; quanto uehementius natura ipfa afficiet uoluptate, cum eius tam multa 8? uaria animalia, mira membrorum conuenientia.inaudlta^ moderatione 8? elegantia fadracerna musfGum hos legimus libros,c5templamurprofed6 quam uarius.ac pulcherrimus frutSUshorum librorum,?? utilitas amplior, qUam utuerbis exprimi poffit, Hsc Theodorus Gaza. e 4 Cataloe,! CATALOGVS V*ETERVM NON EXTANTIVM, QJ I de animalibus fcripferunt. ristoTELIS librum lySi/dij/, Athenaeus alicubi citat, non pe= culiarem ullum puto libra quo carea- Plutarchus in libro de fluuijs. ^ Epicharmus Syracufanus pecudum medidi nas diligenti(nmeconfcripfit,ColumelIa. ^Leonides Byzantius fcripflt depifcibus oratio , nefoluta, Athenaeus. f Numenq librum Theriacum citant Scholiain Nicandrum, ^ ^[Nuraenius Heracleotes de pifcibus poema com ^ mus intellteens.ied partem aliouam hi * didit.AAenaus. . o i, o NT ^ ftorte animalium, in qua de pifcibus tradatur, f Petrichi Ophiaca adducttScholiaftes Nicana Nam K libro feptimo Ariftotelis uerba de pifce anthia citat ex libro qusc tamen a- dri. pud Arifiotelem leguntur hiftoria: animalium li= bro 9.cap.57,quod caput Gaza aut alius Eatine infcripfit de ingenio marinorum fluuiatilium pifdum pro ratione commodioris uitac. Circa fi= nem quidem libri feptimi Athenaeu£,cx Ariftotc lis libro quinto hiftoriae animalium uerba htee re citatjOfreiwslj Hsa t oi jtAssfc* o:!TTJ:|7wiTovaJE, ci jiy-niyil ^ Jixivia i<©',&c.qu£c lierba eo in libro, capite nono apud Arifiotelem inuenio. Alibi tame eodem in libro Athenteus citat Ariftotelis uerba qus legantur i(, v alphefien pifeem efle KS* Kpflif, qua: nos apud Arifiotelem nufqua reperi- mus, ut fufpicemur qtisda ipfius de animalibus fcripta,pr:efertim de pifcibus,nobis amifla. Pii. nius libro odauo Arifiotelem quinquaginta g-af clara uolumina de animalibus condidifle affir. mat, atqui Theodorus Gaza libros de animali» bus ododecim efle ait, nouem fcilicet de hifioria animalium,quatuor de partibus,quinq^ de gene ratione.his Plinium libros etiam de anima, & par iia naturalia ( ut uocant ) adnumerafleapparet. fic enim omnes erut quinquaginta.Niphus. NI candri Scholiaftes in Alexipharmacisin aconiti metione, Arifiotelis ex libro decimonono de anis malibus uerba citat de panthera, quod fumpto a. conitoad excrementum humanum in arbore fu fpenfum a uenatoribus alTultando tanquam ad remedium exhaufla tandem extinguatur, Qtiod Ariftoteles no alibi quam nono libro cap.6. hifto rie animalium refert,quamuis etiam in Mirabili, bus meminerit. Diogenes LadliUs author efi fcripfifle Atiftotelem.etiam de compofitis anima libus libra unum, item de fabulofis animalibus librum 1.8C Anatomicos odo,& Seledum anato tor^cumunum.hiomiKS nobis interciderunt. Catterum' copofita animalia intellexerim, qup ex parentibus genere aut fpecie diuerfls nafcuntur. CAlexandriMyndi) liber de animalibus, SI hi. fioria iumentora, memorantur ab Athenato. f Antipatri hbrum de animalibus citat Plutar- chus in librode cautis nat.probl.;8. Antipho rhetor fcripflt de paqpnib. Athen^us. CArcheftratus de uarijs animalibus ad cibum aptis,corumcp ad gulam &C uoluptajem appa ratu carminibus fcripflt, quEcperfaperecitat Aahenacus. Cadus Argilius de pifcibus fcripflt carmine, Athenaeus. f Callifthenis librum tertium de uenationc citat ^ancratius Arcas Halieutica reliquit carmine: item Pofidonius Corinthius, Athenaus, Seleucus Tatfenfis Halieutica adidit profa, A. thenaus. f Sofiratus fcripfitde natura animalia, ut Athe. naus8CNicandriScholiaflescitit, Eiufdem fecundum de uenationc libra citat Stobaus in Sermonequo Venus uituperatur. Strato Lampfacenusphyficus feripfit de gene ratione animalia. Item de animalibus, de qui. bus dubitatur, 8C de fabulofis animalibus, Laertius. ^fTheophraftus Ereflius (Laertio tefte) fcripflt de diuerfliate tiocis animalium eiufdem gene rislib.i. De animalibus quafaperedicun. iur,unum, Dehis qua in. ficcci morantur, duos. Deanimalibus,l^tem, Debisqua colores immutant,unum. De his qua latf. bula faciunqunum. Deautomatis (flepu. fo uocat, qua non ex coitu, fed ex putredi. tie nafcuntur)anlmalibuj,unum. Compen* dij ex Arificftele de animalibus libros 6. De animalium prudentia moribus,unu. De frinSibusSi animalibus uerfus mille centum 8£ oifteglntaduos. Horum nonnullos etiS Athenauscitaqnempe tsi 91^ ij» xC&TT itirra&xfiyovTbiif item Aliata Ttry aga JlasTJstSp; ^ Xenocratis Ifiirfim de utilitate qua ab anima!» libUs capitur citatGalenuslibro ic.cap.^.de' iimplicibusV f Auguftlnus Niphiis ih pr jfatioiie commentati riortunquosin Arifiotelis de animalibus Ii. bros ^dTdit, complures alios authores ueteres, quorum libri de animalibus Icripti non ex. tet,enumeraf,mamafuscx Indice Plinij qui loco primi libri habetur. Authores enim alis qtiot quos ocfiatio praecipue libro Plinius nO. minaqtanqtiam omnes de animalibus fimpll Citer fcripferint a Nipho numerantur,cUm il- li obiter tantum in operibus fttis uel res gC. fias uelremrufiicam continentibus, anima, lium quorundam meminerint. luba, Hie» ron, Attalus, Philometor 8C Archelaus reges de ui natura^ animalium diligenter perferi. pferuntjGillius. Ego regum iftorum nomina citari quidem apud Plinium reperio, de ani. malibus uerd ex profeiTo eos fcripflfle nuii quam legere memini. Hiero quidem, Philo, metor, Attalus SC Archelaus de cultura agri fcripfe. Authorum. fcr/pfcnmt , ut refett Plinius 1 8, p Tuba uero tum alia, tum de Arabia fiue Arabica expedi tione, eodem tcUefe, 17, &: 11. 14. in quibus libris multa eos de animalibus fcripftlTe con« jjdiOjexprofeflbnufquam, , CATALOGVS AVTrfO» RVM EXT ANTI VM, QJV 0« rum fcriptis ad hoc Opus ufi fumus* C Plinius Secundus in fuo de namra Volu* *mineaiuhorumquos fequitur nomina, paffim adijcere, dC in fronte Operis ad finem ca» pitumciTiur(^Ijbriprxtci{:ere uoluit.Eft enim be nignum(inqiiit) utarbitror, SC plenum ingenui pudoris, faieri per quos profeceris, no utplericp cx{js,quos attigi, fcccrui. Scito enim conferente me authorcSjdeprchendiiTe a iuratiiTimis et pro» ximis ucteres tranferipros ad uerbum, ne(^ no» minatos. Obnoxtj profedo animi, infelicis iri" gcntjeft, deprehendi in furto malle, quam mu» ruum reddere, cum praciertim fors fiat exufura: Harc Plinius, quem nos etiarh fecuti authoru per quos profecimus catalogum adferibemus. EnU' merabuntur autem illi tantum quorum feripta extant.nam fi illos etiam nominare uellem , qui ab alqsjprscfertim ueteribus citantur, etfi non fi. nc exemplo id facerem , tamen catalogum nimis augerem, dC hominis ambitiofi ac oftentanxis fu- fpicioncm de me relinquerem. ♦ Afterifeono ratiimus illos, ex quibus omnia fluar de animali, bus habebat defumpGmus,fiuequdd toti deani. malium hiftoria conferipti ciTent, fiue miilfe paf» fim ex inftitiito, autetiam obiter de animalibus pauca continebantiita ut nthil amplius ad parti, culares animantium fingulorumhiGortas ab ijs petendum fit.NamcxhiGoricis,poctis&^aIns ait ihoribiis , non omnia quscunqj de animalibus apud cos haberentur excerpri,qu6d id prolixius quam utilius futurum uiderctur, (cum n57* SemeryonuelHarcn^meryon, abAlber* • to Magno in hiftoria animalia frequen» Serapio. (tcrcitatuf. IJ9’ Vincentrj Belluacenlis de animalibuslibri 7,nempe decimusieprimus Speculi na* turalfs cum fex fequentibus. Speculi do dlrinalis etiam libro decimoiexto rurftis de ijfdem breuiter agit. 14®« Liber de natura rerum autiioris innomina-' tf>pa(Tim a pud recentiores illos quorum impurus fermo Latmus cft citatur, Vin- centium,Aibertura: ex quibus nos om« nia quae non prorfus abfurda erant mu- tuati fumus. 14*** Andrear Bciluncnfis Gloflemata in Auicen nam, utilia lane 6C erudita, quaiiis ditfJio nis noadmodu pur*. fuit enim Iingiise Arabice peritus,ita ut orthographig etia {criptarum ab eo didtionum maior iitha J3enda fides, quam ab alijs quorum plca ricp miferevllam corruperunt. 142. Laurentius Rufius Hippiatrica peritinime feripf t.quanquam itilo n5 fatis Latino^ 143:. liiciorus Etymologici fui libro 11. de anima, libus quaedam fcripfifnoninutilia. me* retiir autem medium fere locum, ni fal- Ior,inter clailicos dC barbaros authores, 144* ut Monachi illi quorum commentarij in Mefuen ante annos circiter odio Ve- netijscxcurifunt, i4y.*Eiurdem ordinis fuerint & Petri Crefccn* tienfis de re rufl. libri. LIBRI RECENTIORVM MEDIO* cri aut etiam egregio ftilo Latine editi, quorum authores aut noitra memoria uixerimt uel etiam num uiuunt,autpaucisante noftramme. moriain annis e uita ex» ceiTerunt» 146. *AenexSylutj Afia? Qc Europa defcr/pfib* 147. * Alexandri ab Alexadris I.C.Neapo!.Dies geniales. 148. Alexandri Benedidli Veronen. de morbis curandisopus. • 149 . * Aloifij Ca da mu ft i n a liiga tio* i^a.+tAloiftj Mund^lypepiftolx medicinales* 151.* Americi V efpunj nauigationes* 151.'^ Andrear Alciati Emblemata. Andreae Vefalij opus Anatomicum* 154.* Angeli Poliriani opera* lyj *Antonn Mufe Brafaitoli libri de medica* mentis ufitatis fimplicibus dC copohus* Antonius Thylefius* Catalosii 157.* AuguRini Nfphi comtflentari^ in libros A. riflotelis dc animalium hiftetia, genera. tione,Si parnbus. ■« Eiufdem de augurijs liber, i^.* Baptiftae Fier* Mantuani ccsena, 159, Baptiflae Platinac Cremonenfis dc honefla uoluptate SC ualetudine libri, li •. Bafflanus Landtis Placentinus de humana hifloria. . * 161,* Belifarius Aquiniuns AragoneuS Neriti' norumduxde uenatione,ex Oppiano •«Eiufdem de aucupioliber. (fert. 161.* Brocardus monachus de Terra fantSa. i«j.*Caclij Calcagnini opera. i64.«Carii) Rhodigini Antiquarum letSionum uolumentquod frequentiflimein Opere noftro Caeli) {impliciter nomine citatur. 16 j. Calius Aurelianus Siccenfis,( hic pertinet ad ordinem ueterum.) if 6. ♦ Calij Secundi Curionis Araneus. it7.*CaroliFigulidialogi,aIter de muflelis.alter dc pifeibus inMofella Aufonij, ii8.*Caroli Stephani feripta de uocabulis rei hortenfis, Seminari) Vineti. 169. * Chriftophori Columbi Nauigatio. 170. «Chriftophori Orofei) Hiipani Annotatio» nes in Aetium Si eius interpretes. I?!.-» DefiderijErafmiRot, opera. , » Eiufdem Chiliades adagiorum. 171. * Erafmus Stella de Borufflat antiquitatibus. 175. « FrancifeiMarij GrapaldiParmenfisdepar tibusxdium libri i,Tra(Rat autem de animalibus libri primi capitibus.f, 7.8.9 l74.*FrancifciMairarri Veneti in nonum Plinij de naturali hiftoria Cafligationes Sf An notationes. 17'j. Francifei Nigri Baflianatis Rhaetia. 176. FrancifcusRobortcllusVtinenfls. !77. Gabrielis Humelbergtj commentari) in Sa monicum.in Sexnim de medicinis ani. malium.a: inApicium. 178. GafparisHcldelini ciconiae encomium. 179. * Georglj Agricolae libri demctalIis.De pon deribus K menfuris. ♦ Eiufdem liber de animatibus fubterraneis. 180. « Georgij Alexandrini prifearum apud au» thorcsreiruflicac enarratio. 18^ Guilielmi Budaet. Commentari) lingu* Graecae. ♦ Eiufdem Philologia. 181. ‘Gul.PhilandriCafiilionij GalK in Vitru. Ilium annotationes. l8j.« Guilielmi Tumeri Angli liber de auibus. , g4.»Gyberti Longolij dialogus de auibus. i8).'« FIctmolai Barbari Cafligationes in PliniS. Corollarium in Diofeoridem. * Phyfica. 18 6. * Hieronymi Cardani de fubtilitate libri. 187! * Hieronymi Vida poema de bombycibus. iSs!* lacobi Sylut) libri de medicamentis fimpli» cibus deligendis Si praeparandis. 189.« lani Comari) Annotationes in Galena de comp.pharm.fecundum locos. 19^ loachimi Camerarij Hippocomus, Rbeto. rica. 191.« loachimi Vadiani Commetari) in Melam# 191.* Io. Agricolae A mmonij de fimpheibus me» dicamentis libri 1. 19;.* lo.Bocmus Aubanus de moribus omnium . gentium. IS4. Io. Brodaei annotationes in epigrammata Graeca. 19J.* Io. Fernelitis Ambianus de abditis rerum caufis. 196. lo.Kufherus medicus Germanus. 197. lo.IouinianusPontanus. 198. «Io. Manardi Ferrarieniis epiRol* mediefc naies. 199. * lo.Rauifij Textoris Officina. 100. «Io. Ruellij hiftoria plantarum. 101. lo.Vrfiniprofopopoeia animalium camf» ne, cum annotationibus lac.Oliuarij. loi, «IodociVuillichij Annotationes in Geor^ , ca Vergili). loj, *IuIianus Aurelius Leflignienlis de cogno» minibus deorum gentilium. lo4.*Lazarus Bayfius dc re ueftiaria,de re natfc tica.deuafculis. lo j, Leonelli Faucntini de V idiorijs, de meden dis morbis liber. ae 6, * Lilij Gregorij Gyraldi Syntagmata de dqs, ao7.«Ludouici V artomani Romani patriti) Nac uigationum libri V 1 1. ie8, «Marcelli Vergili) in Diofeoridem Anno» tiones. 409. * Marci Pawli V eneti de regionibus Orien» tislibrij. 110. * Matthias a Michou de Sarmatia Afiana ab que Europaea. 111. Medicorum recetiorum cum aliorum tum qui parum Latine de curadis morbis iit» gulatim fcripferunt libri diuerfl. 111.« Michael Angelus Blondus de canibus SC uenatione. 11;.* Nicolai Erythrtci Index fn Vergilium# 114. Nicolai Leoniceni opera. if).* Nicolai Leonici Thomaei Varia hiftoria. 116. Nico'ai Perotti Sipontini Cornucopiae. 117. OthSnis BrKnfelfqPandetSaemedicinales, 118. « Paulus louius de pifeibus, 119. * Idem de Mofchouitarum legatione. 110. *Petrus Crinitus. 111. * Petri GalliflTardi Araquaei pulicis Enco» miiim. lii. «Petri Gyllij Galli Additiones ad Aeliani Ib bros de animalibus a fe translatos. » Eiufdem liber de Gallicis nominibus pi« fcium. llj. «Petri Martyris Oceaneac dccades.de nauiga tionibus noui Orbis. 114. «Philippi Beroaldi Annotationes in Colu» mellam. 115. Pinzoni naiiigatianes; Si Magellani ad in# filias Moluchas. 116. «Polydorus V ergilius de Anglia, «Idem Audio mm. ‘Hem de rerum iniientoribus, ■4l.7.*Raph. Volaterranus, ai8.*RobertusCenalis de ponderibus &:men= furis. ai9.*Roberti Stephani Appendix ad Didion^ rium Gallicolatinum, »jo.*Scriboniiis Largus, »ji. * Sebafliani Munfteri Colmograpbia uni» uerfalis. i5i.*Scbaftiani Sigmarij cicadteEncomium. 15J. Strozijpoetsc,pater&fi!ius. *54' Theodoiius 7 rebellius Foroiulieniis, con» cinnaior Diflionarij quod Promptua» rium infcripiit, ajV* Valerius Cdrdus de medicamentis compo» Ciis apud Pharmacopolas ufitatis, GERMANICI, iji, Balthafaris SteindeI DillingenCs Opfarty. rica, 1J7. Eberh ardus Tappius Lunefis de accipitrib. * Eiufdcm prouerbia Germanica cum Lati» nis &: Graecis collata, ijS. ‘Hieronymi T ragi hifioria plantarum. 159, loannis Elip feripta de uocabulis uenatorijs in libro eius de fcientia feribarum publi corUm, a4o.‘Io.Stumpf(j Chronica Heluetiar. a4i.*Michael Herus de quadrupedibus, »41, Olai Magni tabula & libellus de infulis Si regionibus^Sceani Septentrionalis Eu- ropaei. • 145, V arij libelli H/ppiatrici, Medicinales.et ali), parum excufi,partim manufcriptt, I T A E I c I* i44.Francifci Alunni(no Ariunni, ut fepeferi pfimus in hoc Opere) FerrarienfisFa. brica mundi. i45‘P®hdAndreae Matthatoli Senenfis comen» tarij in Diofeoridem. 146, Terrae fandae deferiptio authoris innomi» nau’, G A L EI crt. * 14% GuIielmusTardiuus de accipitribus ea» nibus uenaticis, 1484 Andreae Furnertj liber dedecOratiPnehui manx natura. 149. to,Goeurotus,de Conferuatione uitae, ajo. ^Thoma Eliots Didionarium Anglicola, tinum. iji, Sigifmundi Gelenij Lexicon fymphonu La» tina, Graea, Germanica SC Illyrica lin. gnarum. CATALOGvS DOCTOi RVM VIRORVM, qjr I V T O P V S hocnoflrum Si rempiibditerariam illuCrarent, uel aliunde imagines animalium, aut nomina SC deferiptiones miferuntiuel prafentes communi» carunt, HorSnonnulli fuperius quoij no» nrinati fune, quod infirper feriptis > eorum publicans adiu= • tus Cm, A Chilles P.GalTarusmedicus Germanus, ■ri-Alexander PeijerScaphufianus. AloiCus Mundella Brixienfis medicus, Andreas Martinus Roftochienfis. . Antonius Eparchus Corcyraus, Graea lingutg profeiTor Venciqs, Antonius IVffifa Brafauolus illuftrifflmi Ferra» ria ducis Herculis Eftenfis archiatros. Antonius Stuppa Rhatus. Arnoldus Peraxylus Arlcnius Germanus. Bartoleraaus tl Caflromuro canonicus Curieii» fis in Rhatia. Calius Secundus Curio Italus. Calius SozinusSeneniis. Cafpar Hedioccclefialies Argentinenlis. Chriftopborus Clauierus Tigurinus archiatros, Cornelius Sittardus medicus Germanus. Dominicus Monthefaurus medicus Veronefis, Florianus Sufz Rolitz a Varfhauia.Polonus, Francifeus Belinchetius mercator Bergomeniis, Ge, Agricola conful Kempnicij. Ge.Fabricius poeta, Schola redor Mifena. Gisbenus Horftius Amflerodam? medicus Ro» Gregorius Mangoit Confiantieniis, (ma, GuilielmUs Gtatarolus Bergomenfis, medicus. GUilielmusTurnerus Anglus medicus. HenricUs Stephaniis Roberti filius, Parifieniis. Hieronymus Fracafldrius Veronenfis medicus, Hieronymus Frobenius Bafiliefis typographus, Hieronymus Tragus Germanus, io. Altus HelTus. io.Culmannus Goppingeniis, lo.Derhfcliwam Germanus, io.Eflniycus Anglus. lo.Falconerus medicUs Anglus, io.Kentmannus Drefdenfis medicus. lo.OporinUsBafilienli^typographuSi Io, RibittUs facrarum literarum interpres feu» faniia. luftinUs GoblerUs I, C. Si principi NaifaUlenfi i coniilijs, LucasGynusmedicusItalUs. , Michael Alyfius Gallus TrecenCs medicus, Nicolaus Gerbeli^s Phorcentis I. C, PettUs DafypodiUs Gtacarum literarum profef for Argentorati.praceptormeus, Petrus Gyllius Gallus, Penus Merbelius Germanus, Carold v,aCdhfla lijs Mediolani. Petrus de Mefnil Gallus, Petrus PaulUs V ergerius , ohm epifeOpUs lufti» itepolieanusr ^ Ordo SebaBianiis Munficrirs Hett-a(ca: linguae profef ^ Lucas Schan pfiSor AfgentofatenBs aiics forBafrles. plurimas aduiuum nobis eyprcBir, & quai un. Sigifmundus Gelcnius Bohcmus. dam hiBorias quoij addidit, uir piiBurae fimul S£ SimonLithonius Valefius. aucupi) peritus. Theodorus Biblianderfacrarumlitcrarumapud , ^Hi fere funtquorum diligentiae beneuoleu nos profeBbr. tiaecp erga me pariter Si bonas literas,tu rpfe plu. Thomas GybibnAnglus, medicus. rimstm debeo, tum omnis Budioioru poBeritas Valentinus Grauius uirdoiBus Si Cenator Mi- debitura eB. Quodfifortealiruius per que pro« fen^. - *■ fecinomen inpracfenria prietertjjidiileobliuionl Vincentius ValgriCusGermanus.typdgraphus potius & ex iemporaneaefcriptioni,quam ingra» Veneiijs, titudini ut adfcribai etiam attj etiam oro. ORDINIS RATIO. QVEM PER SIN# OVLASrEREANIMAUVMHISTO' tias fecuti Bimus, DE PICTVRIS ANIMADIVM in hoc Opere, Bo M A N I imperij principes olim adhucmaximaeorbis terrarum partis domini, tnulta pe- regrina Bibinde animalia populo fpeiSanda offerebant,ut ita illius animos Bbi deuinciref. Atqui illa non nifi breui tempore, quo Btilicet durabantfpeiBacula, infpici eteonfiderarf poierant.Noflracuero icones, quas omnes aduiuum fieri autipfecuraui,*aut ab amicis fide dignis ita facBas accepi , (nifi aliter admonuerim.quod rarum cfl,)quouis tempote di perpetud fe fpeiBandas uolentibus,abf^ labore, abftj periculo,ofFeret. Nam animalia quadam uiua,propter periculum excrudelitateipforumautuiueneni, quis comminus infpicere BiBineatfut lauos leo- nes,urfos immanes, crudelifllmas tigres, rabidas pantheras, infefliiTimos crocodilos, SC in mari ca. nes,filuros,lamias,cete:dcnitp uenenara uiperarum,afpidum,cheIydrorum,ct alia ferpentium fera- rum^ gencra,quaE uel folo alpetIHi, cornibus, ricBu.dentibiis, unguibus,calcibus, aut aliter uulnera & mortes minitantia,protinus homini fe inimica declarant. Atqui eadem pitSa non modo fine terro re,uerum Sf iucunde fpedamustSi; tantomaiori quam innoxias animantes uoiuptate, quanto mi- nus uiua accurate sede proximo infpicere fufiinemus : Cuius rei Aufam Arifloteles etiam in pro- blematis inquirit. Optaffem equidem cum fuis coloribus excudi potuifle effigies: quod quoniam fieri non potuit, typographus pro ijs qui Bimptum facere Sliquanto maiorem non recufabunqcxem plaria aliquot piiBoris manu coloribus illuflranda ad archetypum noffrum curauit. Minora ani malia,inter aues,pifces,8<; infetffa praecipue,ea qua uiuunt magnitudine pleruncy exprefla funt,fi If bri uel charta: fpatium admittebat. Maiora uerd necelfarid imminuta funt ; quod fi non fatis certa proportione inter ca ferua ta ubiij faiffa eff imminutio illa,cxcufare me poterit, partim picBorum df- uerfitas quibus uii fumus,id^ diuerfis temporibus 8i locisipartim occupationes plurima:, qua: me tum libro conferibendo tum alias intricabant, ut pitffuris operam dare fatis non poffem, eam^ cu« ramfere in typographos reqcerem.Sed de magnitudine, Sii magnitudinum inter fe proportione nS admodum referi,dum ca:iei a bene habeanqin quo quidem curando pro mea parte diligentiae nihil intermifi, DB PRIMO CAPITE S. S I N G VI o R V-M fereanimaliumhiffqriam, (perpaucis exceptis ubiid commode fieri not» po?crat,ut ab initio flatim in Alce,propter multas diuerfas^ authorum de ea fcntentias)per ocBo ca ' pita,0(ffo prioribus Alphabeti Latini hieris maiufculis infignita partiti fumus, ut A . fit primum ca- put,B . fecundum,8f fic deinceps. VItimum uerd caput H.rurfus in totidem partes per minores hte rasdiuifi,ut Philologia quotj eodem ordine tra(Baretur,pera.b,c.d,e.f,g. & h, literas. quanquS g, qua: pars de medicamentis elt, perraro in Philologiam uenit,cum aliquod forte G. maioris idefffe- ptimi capitis paralipomenon fe offerebat.Sed fingulorum capitu argumenta ordine profequamur. A. igitur quamu(sca:teri{|Collatuni capitibus breuiffimum Bt, plurimum tamen plerunqj in eo laborandum erat, continet enim nomina diuerfarum gentium, Hebraica fere primum 5C Hebraicis finitima, (ut Arabcr, Chaldaica, Saracenica:)deinde Perfica,Gracca,ltalica, Hifpanica, Gallica, Ger manica, Anglica, Illyrica, ubi hsc omnia habere potui, quod in quadrupedibus facilius fuit. In aui, bus fane multis , Si pifeibus , ferpenttbus , ac infetBis , aliquando unius tantum aut alterius lingua nomina reperfiSf forte aliquando nullius, ut uel mnominatumfueritrelinquendum animal, uel no menei fingendum.Initio quidem flatim de Latino nomine confliiuendo laborandum erat, id quod per Capitum. . perdifncile eftJioc feculo. mfrn (lOc uidebi tur hominibus doflis , rtfm PflHlUi itfr ipfoUtcmeiinguarfi^florenams,fimiliterconqiieraciir,inha:cueiba:[lludfatismirarinon quco. intercidifle quarundam arborum memoriam, atrj etiam nominum , qu* authores prodidere notii fiam. Quis enim non communicato orbe terrarum maieliate Romani imperij, profecifle uitamputti comercio rerum ac focietate feftae pacis, omnia^ etiam quae occulta ance fuerant, in promifcuo ufi» fatSa f At hercule non reperiuntur qui noriut multa ab antiquis prodita, defidia rerum internitione memoriae indutSa. Huius quidem ignorantiae prtccipua uideri caufa debet linguarum mutatio, neq^ enim Italia iam Latine loquitur, Gothorum SC Langobardorum ut bellis «pprelTa, & coloniis occupata, fic uocabulis inquinata. Graecia T urcarum feruitio premitur, nec amplius Grtece fed bar bare loquitur, adeo ut non rerum modo, fed etiam locorum illuiirium nomina fint nouata. Quam obrem nemo nobis uitio dabit, fi aliquando uocabulis deflituti notia finxerimus, tum In liernacula lingua,tum Latina, aut Grgca,quod tamen nifi admonito letSote.ut par eft,nufquam fiet,in auium pifcium.ferpentium & infeflorum duntaxat hiftorijs,»: in illis quotp raro: in quadrupedibus nui^ quam aut rarillime. Hebraica uocabuIa,cumfuis interpretationibus praeceptor noder Theodorus Bibliander facra tum literarum in ^mnafio nodro profedbr, magnae doedrinas S^incredibilis diligenti* uir, pleracrt nobis iuppeditauit,Inquiliui autem &: ipfe nonnulla.cum aliunde , tum ex Arabum libris qui in re medica extant,8C multa animalium nomina continenqquac ex Graecis trandulerunqquamuis Grte. ca nomina perdepe retineant ita pleruntp detorta deprauata ut uix agnofeantur 'qualia plurima ex Aridotele Auicenna trandulit , ut apud Albertum legimus: quod indicium illius etiam feculi in- fcitia:eft,ut nondt mirum dofliflimos etiam ludteorum hodie nihil certide rerum nominibus, ut aa nimalium,plantarum,metallorum,uedium,indrumentorum,arc. docere pode. Certe R.Abraham abenEzra,qui claruit anno Salutis 1117. huiufmodi rerum nomina Hebraica prorfus obfeora eilb alicubi fcribit,qudd in rebus naturalibus diuerfae regiones diuerfa proferant , in ijs uet 6 qu* artes faciuntlonginquitastemporisplurimumimmutet. Reliquarum linguaruuocabulapartim ipfe ufu cognoui, Gallica enim SC Italica mediocriter intelligo , partim ex duSionattjs, partim ex amicis diuerfis didici, DE B, L ITERA, c A p V T fecundum docet quibus in regionibus anirnalia qustp repenatur,& quomodo fecun. dum illas differanoi&l fifpecies eius diuerfae reperiuntur, aut ali* quadam differenti*, ut in equis fecundum gretfum dC celeritatelb, Sfc.illas etiam cxplicat,Pr*cipue uerd corpus deferibit, & prima corporis magnitudinemtdeinde partes lingulas, fimplicCs primum, externas internas^, fol idas & Ii quidas, Ut funt, pellis, pili,(Kqui aceiditfis color, )ranguis,adeps,mcdulla,ofra,uen*,nerui,&r.de= inde compofitas a capite ad pedes, ut caput,cornua,cerebrum,oculos, aures, nafum,os, lingua, dcir. tes,petffus,dorfum,cor,pulmones,uentricuIum,hepar,fel,lienc,inteftina,genitalia,crura,pedes, un gues uel ungulas, Kc.Cquanquam cornua Si Ungues, alia quadam ex pradiiSisfimpIices cOe partes non ignoro.hocordinetamencollocaui propter fitum ) In quibufdamqu* ab hominibus aluntur, ut pecoribus, tumentis, canibusieleiSio.iis etiam notas in hoc caput inferui, D E c. H T E R A. TERTIO capite comprehenduntur naturales corporis a(Siones,qu*ucIaduit*conferu3tio3 nem, uel fpeciei propagationem pertinent, fingulatim uero , Animantis cuiufq;. Vox, Senfus, Cia bus,Potus,Somnus,Somnia;Excrejpenta aliti, uefic*, genitalium, fudor, menfes, lac : Loci in qui. bus uerfantur,ut montes,fyfu*,paludes,frigidi,caIidi,8ic.latibula: Afliones corporis quod ad mo. tum Si quietcm,ingrcirus,curfus,uolatus,ferptio, natatio, cubatio : Sanitas, Si eius figna, & confer. uatio,pr*cipuc circa pecora, Si ea qu* abhomine aluntur animalia, (quanquam hanc tuend* feni, tatis partem qii* fita eft in hominis cura, ad quintum fere caput reieci, ) Libido, Coitus, Conce *us, Geftatio Si piagnaniium cura, Abortus, Partus, Fcetarumeura, Fottiis eius^ educatio. Aetas, Si cius dignotio. V it* fpatium.Morbi,eor5^ caur*,ligna,pr*cautioncs,remedia Et ex illis comunes primum toti corpori,iiue quod uniuerfumoccupenqut febres, pellis, uenena , fiuequdd in quaiiis eius parte fieri potfint , ut uulncra, ulcera, fcabies, abfcelTus : deinde particulares a ctrpite adpedes, Qu* ad ornatum magis quam fanitaiem pertinent, fere ad quintum caput differuntur. • DE LITERA D. CAPITE quarto de animi alFecHibus , moribus Si mgentfs agitur, qu* fiiiguloritm animi botia Sllt uirtutcs,qu*mala aut uitiafint.tum inter fc,tumergafoetusfuos,crga hominem. Sympathi* K antipatlii*,hoc eft naturales qusdam concordi* Si dilTenftones finguiorum, primum ad alias ani mantes, deinde ad res inanimatas. DE ErTERA E. GAPVTquintumeft de tifti ex an.maUbus percipiendo, extra cibum tamen ac remedia, De f * uenatfone am'ma!ium,8^ quomodo capiantur.Quomodo domctifuf uel ciourerituf . Quomodo traa dentur fiue curentur, 6^ nutriantur, & fanitatis tuendae praecepta : dC m pecoribus qiiaeadpaitores greges dC flabula pertinent. De inflrumentis quibus ad ufum eorum homini prarfiandum opus eir, iJi in boue de aratro, in equo de re curiili,quamuis iWam in Equo ad e. id eft quintam partem Philo* logiae retulimus. Exhibitio eorum in ludis SC rpedaculis. Precium & pecunia quae ex ipfis ec^ rumue partibus uendendis habetur, Vfusdiuerfi hominibus utiles ex fingulis partibus, ut pelliti ad uefiesj cornuum aut ungularum fuiFitus ad fugandos ferpentes, excrementorum ad ftercoran' dam terram, fiCc, »Prognoftica tcmpeftatum,S^alia fi quae ex ipfis habentur commoda* DET. LITER A* SEXTO capitetradaturdcalirnetoexanimalibusjtumintegrisjtumperfingulaspartcsjfimrf pliciter primum quae in cibum admittantur, aut non. deinde medice quam falubritcr id fiat, dC quaa !e alimentum ex flngulis corpori accedar, & fi quid aliud huiufmodi medici feriptum reliquerunt* Tertio de apparatu &C condimentis fingulorum,ex Apicio,PIatinajAthcnaco,uulgo,&rc. Opfar* tytica,id eft cibos dC obfonia paraudi condiendi^ arte apud ueteres Graecos fci ipferiit, Acefias qui» dam,Mithaecus,duoHeraclidaeSyracuram,Glaucus Locrus,Dionyfius,Agis,Epaenetiis, Hegefip* pus,EraiiftratiTS,Eiuhydemus,Criton,Stephanus,Archytas,Aceftius,Diocles,6iPhiIiftion,enumc rati ab Athenaeo libro ii. Ide nspiiTime multos Archeftrati uerfus recitat, ex poemate cius quod Gaftrologiam uel Dipnologiam uel Opfopoeiam infcribunt,de uartjs cibis ad uoluptatem dC gulam parandis condito. Melefermiis etiam,Suida tefie,rcripfit MatyftoXH^iJiTrisohSifyid eft de re culinaria cpiftolarum librum unum. Sed hos omnes intercidiffe non eft quod magnopere doleamus. plus fatis enim huius uoluptuariae artis, dC multorum tum animi tum corporis uitiorum caufse,non locu* plctcs folum fed plericj etiam e uulgo periti fumtS^extant paflim huius argumenti libelliinuulga» ribus linguis, Italice, Gallice, Germanice, quos ipfe uidi, nec dubito quin aliae etiam omnes linguae hodie ufitatae fimiles habeant, cum plericp non edant ut uiuant,fed uice uerfa» De alimetis ex ani malibus multa quidem diligenter, fed parum Latine, confcripfit Antonius Gazius medicus, in Co^ rona fua florida, utmfcribit.fed magna exparte uecerum tantum teftimotua aftert, quatnos exipfis fontibus petere maluimus» CEtiTERAd. *' • SEPTIMVM caput remedia ex animalibus homini utilia comprehendit, id^ ordine, pffci mum ex integris animalihus,deinde ipforum partibus tum fimplicibus tum compofitis, eadem fere ferie quam in partibus enumerandis capite fecundo fequor.Et quoniam faepe ab una parte multa ua ria^ medicamenta fumuntur,in morbis etiam quibus refifiunt percenfendis, ordine certo utor, ut prius communes morbi, deinde particulares a capite ad pedes progreflTu fa(3o commemorentur, Auihores fermecitantur ifti,Plinius,Marcellus,Sextus,Raiis de fexaginta animalibus, Galenus Si fecuti eum medici tum Gratci tum Arabes,&ic. . Scripiit Si Xenocrates olim librum hii uteitat Galenus de fimplicibus 10,4. Catterum quod fuperftitioia nonrard pofue. rim,cum alibi faepe.pratfertim in Philologia, tum hoc in capite imprtmis,cxcufatione utar,(i quis re prehendat,partim communi, omnia omnium congerere me uoluiHetpattimquod cum quaeda eiuf= modifintjUt non omnibus,etiam eruditis forte,fuperftitiofa irideantur, fimpliciter omnia mihi rect. landa.iudiciumleflorirelinquiendum exiftimarim. Egoquiclem amuleta omnia Khuiufmodi fu. perfiitiofa in uniuerfum damno.ita ut retjciendo potius modum excedere uelim,ac limul etiam non inutilia quaedam fed fuperftitiolis fimilia excludere,quam exreuera fuperfiitiofi's(qualia certe innn merafunt.quatuulgus eiufmodi elfienon putat) uel unum aut alterum duntaxatadmittere. Se« cunSo poft remedia ex animalibus loco, de morfibus uel iflibus animalium in homine curandis tra tem commode referri poterant. Diuiditur autem fere in quintpfetSiones. Primahabet hifiorias tum ueras tum fabulofas. Secunda ad pr*diiSioncs pcrtinet,de prodigtjs,oftcntis, portentis, moti ftrls,(quanquam in c.etiam ubide partu, aliquando monftra pofijimus,) ominibus.aufpicijs, augu* rtjs. Tertia ad religionemtDeanimalitim quorundam fepulturis,qu* quibus dijs facra fint. de fa» crificijs ex eis,8<: fi quid huiufmodi eft,cum aliunde,tum ex Gyraldi Opere de dijs.& obferuationi, bus proprijs. Qtiarta enumerat prouerbia ab cis fumpta, ordine hierarum fere : ubi f*pc qu*dam adiecimus ab Erafmo nonanimaduerfa, qu*dam prolixius , qu*dam breuius quam ille reddimus, qu*dam caftigamus. His fubtjciuntur quandoij prouerbia quedam aut eis affinia,ex uulgaribus linguis autSacris defumpta literis. Qitinta Si ultima compleditur interdum paucas fimihtudii nes, Aldati emblemata, &: apologos fi' qui apud authores alios occurrilfent. Illos enimquiAcfopi nomine circunferuncur,ne prolixior eirem,omifi'. HatSenus enumeraui ftngula capita , eorum^ partes Si fediones triginta aut amplius fi minu* tiusdiuidas,qu* in magnis Si communibus animalibus, ut quadrupedibus fere, pler*cp reperlun= tur: quibufdam plures, alijs pauciores defunt, ubi nihil ad eas referendum occurrebat, funt quibus integra defini capita.qu*damfortafrisunumduntaxat&altcrum,ui de nominibus,& corporis de. fcrlptione caput habebunt, fi modo nomina mihi ulla cognita fint.nam corporis deferiptio femper aliqua futura eft. Huius uarietatis gratia literis ut capita eorum^ partes defignarem uti uolui po. tius quam numeris? abfurdum enim uidebatur, quartum caputnominare ubi tertium deeifet , nec placebat quod in uiia hifioria ^ertium fuifletde corporis adionibtis, id in alia dei ingenio Si mo» ribus aut alio diffimili argumento fub eodem numero proponere : cum ilatuifiem fub eadem Utera aiiteodem numero, idem femper argum*entum afferre. Sed neque capitum partium^ fingula= rum inferiptiones integras apponere libuit, ut uerbis parcerem in opere alioqui fatis uerbofo. In literis uerd aliquam ponere , pr*cedente omilTa , minus abfurdum quam in numeris uidebatur. Quod fi non ubitp propofitam hic partitionem exaefie fecutus fum , quod forte in prioribus quibut dam quadrupedibus.antequam prorfus hunc ordinem mihi confirmaiTem, non multis tamen com. miflum efitin nonnullis uerd propter uarias SC confufas feriptorum opiniones , ut ab initio ftatim in Alce, feruariredfe non potuit; eft quando uoluptas ftudiorum me quafi oblitum mei addigreftioa nes K philologiam, non fuoloco, ut prioribus feptem capitibus, admifccndam inuitauit: in omni* bus tamen aliquam ordinis rationem fecutus fum, ut facile a bonis SC eruditis LetSoribus, qui operis molem Si materiam adeo copiofam retSe diiponendi difficul tatem aeftiqjauerinqueniam mihi benigne datum * iriperfuafusacquiefcam, > t N omina ENVMERATIO QVADRVPEDVM VIVIPA** RORVH, EO ORDINE QVO IN HOC VORVMINE defcribuntur. Numerus adieflus paginam defignat. A. B Alcida fara fabulofa igiiiuoma i Afinus 5 Hinnus, innus,K ginnus i8 ■j. Onager 19 Afinus uel onager Indicus 11 Onocentaurus 15 Axis fera Indica, maculofa, hin nulipclic,ncc aliud 15 B. BoryesSf pantherae in Africa, nec aliud 1; IS, De Boue in genere , Si Vacca priuatim 14 Taurus Vitulus 114 Bubalus qui uulgd bufFalus 159 Boucs fert diuerfi 14^ 15. Bifon 14; Bonafus 145 Catoblepon, Libyca fera tauro uel uitulo fimilts lyi. Boues feri India 154 Libyci boues lyy 3LO. Tarandus 156 Vrus 157 C. Cacus 179 Calopus 1(0. recentloribus bar baris memorata fera,ignota. Camelopardalis 160 ly, Camelus i6j Camelus dromas 171 Canis in genere 175 Canes diuerfi ajy. Spinter cate ros de Cerbero quotj. Canes uenatici in genere IJ9 jo. Canis uenatictis robtiftus aduerfus magnas aut fortes feras « 147 Decane fagace, &: animalium inueftigatione ijo Canis uelox lyy Canes aucupio feruicntcs,& a' quatici • 159 Canes mixti uel bigeneres 159 jy. Canis focius &C fidelis iiqj poft mortem domini i6=> Canis defenfor hominis SiibeL licoftis Canes ctiftodes, SC primum de pafiorali i6y Canis uillatictis dC nauticus 167 Canes priuatarum & publicae rum adium cuftodestSC prie mum de cuftodibus quaeda invenere 40, Canis inutilis, 5C atdium priuatarum cuftos 169 Canis mimicus 17<> Capra ^7° Hircus Hexdus ?'4 4y, Caprae fylueftrestSi Ru- picapra figura 519 Strepficeros 5^5 Caprea,capreolus, dorcas 514 Pygargus 55° Bubalus caprearS generis 550 yo. Ibex , uulgd Capricornus ;?• Dama Plini),cornibus in aduer fum curuatis 554 Dama recentiorum, id eft don cas feu caprea platyceros Caftor feu fiber 55® Catus feu feles 544 yy. Catus fyluefiris yyj Certius 354 Colos 39; Cuniculus • 594 D. DiiSys 399 E, 60, Echinus feu erinaceus 40° Bale Elephas Equus Genetha 6y. Glis Gulo G. H. 599 41° 445 £19 ^19 tif 614 Hyatna Hyana partim cogeneres, par tim nominibus tantum diffe retes, Alxabo, Ana, Belbus, Lacfa, Lupus uefpertinus, Zilio,Crocuta, Lamia, Leu= crocuta,IVIantichora,6i9.Si deinceps. Ad hyanam accedere uidetur lupus aureus 717 Hyfirix 6ji I. 7», Ichneumon <53 L. Lamia 63S Leo 64* LepUs 6S1 Luca uel luci boucs, id eft ele. phantes 4’’^ 7y, Lupus 7i7 Lupo congeneres, Thos, Pan» ther,Lycopantheros, Lupus Armenius, Cicalus, Lupus canarius, Lycaon, Pathio, 766.& deinceps. Lupus ceruarius,Chaus,Lynx 769 Lupus Scythicus ?75 Lutra ^73 80. Lutra c6genercs,Latax, Satyrium, SatheriS,Porcos, 777 M, Mafolus,animal quadrupes irt India, uitulo fimile, nec a> liud ^ 77S Mclcs,uu!gd taxus 77S Monoceros 78i Mofchi capreolus 786 8f. Muluet • 793 •Mus 808 Mures diuerfi 81S Mus maior domefticus, uulgd rattus 81? Mus aquaticus 830 90, Mus peregrinus 850 Mures agreftes 830 Mus fyluaticus 833 Mus auellanarum 833 Mus napelli 854 qy. Sorex 834 Mus Noricus uel Citellus 855 Cricetus 856 Mlires diuerfi fecundum regio nes, ordinelitcrarum 857 Poficus feu Venetus mus,uul* gd Varius 859 los. Musalpinus 840 Mus Lalficius 844 Mus araneus 844 Muflela 8yi Mufiela lylucftrcs diucrfa : SC primum demufiela fylueftri feu ruftica in genere, mox de V iucrra, Furone, Ididc, 86a,6c deinceps, loy. Martes 86y Putorius.iltilTus uulgd 868 Mufiela Sohella,Noerza, Vor mela,Chiurca 869 Neades t N. NeadcsueINeides S70 O. Oryx 870 iio. Ouis 871 Aries ^11 Veruex 915 Agnus gi7. Midinon uel mufimon , fera no ^fimilis oui, caprino iiillo. Sic, 954, Oues ferat, Ibid, P. II j. Panthera feu Pardalis, Par dus, leopardus 9;^ Feles zibethi 948 Poephagus 9J0 R. » Rangifer uel raingus 950 Raphius 770 11«. Rhinoceros 9^1 S. Sciurus 9y^ Simia 917 Simis diuerfa: 96« Simia caudata , cercopithecus, 115. Cepus 9«9 (967. Callithrixiimia caudata barba. ta^ 969 De fimrjs uel cercopithecis Pra fianis Si alijs magnis 970 Cynocephalus 97 1 De fatyro limia, d^ Satyris ds monibus 974 Ijo, Monftrum in ditione epis fcopi Salceburgenfis in faltu Hanesbergio captum , anno Salutis lyji. 978 DeSphingelJmia 979 De Sphinge fabulofa Ibid, Simiuulpa 981 Subus 981 '51. Sus 981 Aper 1040 T. Talpa i°fT Tigris i«£a V. Vrfus io6y 140, Vulpes 1081 Paralipomena, in quibus co. tinentur. De alce SC uris qusdam, Caprs Indicte imagines, item Capreoli, Ibicis , Dam^ feu ca. preae platycerotis, Tragelaphi.cum hiftoria, Genethat pellis, Melis feu taxi figura. Appendix de cornu monocero Muris agreftis icon, (tis, S VMM A hiftoriarum , centum quadraginta. Latina. INDEX EORVN- DEM ANIHALIVM AD pliabeticus, & copiofior, infer, tis etiam »lijs parum Latinis nominibus , quat recen= tiores quidam u. furpant, A, I rRlCANA,idefi,pa. thera 956 il Agnus 917 Alce 1, 6<: quaedam in Paralipo menis, Alpinus mus 840 Alzabo,idcfl: hyaena Ana 619 Anabula i6a Aper 1040 Araneus mus 844 Aries 91I Armelini 851 Afinus 4 Aiini cornuti in Scythia A. frica 11 Aiinus Indicus 11 81:781, Axis B, i5 ijo >4? '41 14 141 '54 '55 'S8 '57 Belbus, id eft hyaena Bifon Bonafus Boryes Bos Boues feri diuerfi Boueffferi Indici Boues Libyci Boues Paonici Boues Troglody tici Bubalus de genere boum, uul go buffalus 159 Bubalus ueterum, de genere ca prearum ;;o Burdo 19, 8^794.103, C, ^CUS iy9 Callithrix fimia 969 Calopus 160 Camelus ilmpliciter.uel Badria na i6j Camelus dromas uel Arabica •71 Camelopardalis , uel Camelus Indica 160 Campe 175 Canftreps, idell cynocephalus, Canis 17; (97! Canes diuerfi ijy Canes aquaticijhoccilinaquis mergi SCnatarecofueti 1^9 Canes aucupio feruientes 1^9 Canes bellicofi 165 Canes bigeneres uel mixti 1^9 Canes cufiodes in genere it j Sdifig. Cuftodespriuatarfi Si publicarum sedium 168 Priuatarum 169 Canis defenfor hominis 16 j Canis fidelis uel poft morte do- mini lio Canis fluuiatilis,i,lutra 779 Canis inutilis 169 Canis mimicus 170 Canes mixti uel bigeneres 159 Canis nauticus 167 Canis paftoralis 165; Canis fagax, SC de inueftigatio. ne animalium lyo Canis focius Sf fidelis a6o Canis uelox Canes uenatici in genere 159 Canis uenaticus robuftus, ad. uerfus magnas aut fortes fe. ras 147 Canis uillaticus 167 Capra 170 Caprae Indicae imagines , in Pa» , ralipom. Capra: fylueflres J19 Caprea, capreolus 514 Capreoli figura in Paralip, Capreolusmofchi 786 Capricornus,uide Ibex, Cartazonus 7S1 Cailor Catoblepon Catus feu feles 944 Catus fyluefiris Catus paludis 77 j Cmtauri yyo, 8f deinceps Cepus 969 Cercopithecus 967 Cercopitheci Praiiani et alij ma gni 970 Ceruus j^4 Certius fubulp Ceruus Achaeines Ibid, Chaus 769 Chiurca muftelarum generis, Choeropitheci 966. C870, Cicalus ^66 Citcllus uel mus Noricus 855 Colos 595 Cricetus de genere muriu S;6 Crocuta 6io Cuniculus • 594 Cynocephalus 971 • Dama Plintj , cui cornua in ad. uerllim adunca 594 Dama receniiorum , id eil ca. prea platyceros 559 Dama uel damula proraullela, Didys 599 (8 Dorcas, id eft caprea 514 Dromas camelus , uulgd dro. y 4 mcdatiu! 171 E. Eale J99 Ecliinus tcrreftris 4° o Elephas 410 Emptra 840 Equus 44? Erinaceus uel echinus 40 o F. • Feles feu catus 544 Feles zibethi 94® Fiber feu caftor 556 Furo 861. alias fureitus,furun» culusjfretta. G. Genetha *19 Genethat pellis exprefla in Pa. Ginnus 18 (ralip. GiralFa 161 Glis 619 Gorgon 1 Ji 8C deinceps. Gulo 615 H. Hinnus '8 Hippardiutn 55“ Hippelaphus 511. 51I, 55». Hircoboues 554 Hircus 5=1 Hcedus 514 Hyftrix ^ *?! Ibex jji.Ibicis figura maior in Ichneumon 655 (Paralip. IrSis 861 Innus tg L. Ladfa Lamia g?o. 6?® Lardironi 87 o Laflicius mus 844 Latax 777 Lauzanum <>57 Leo 641 Leopardus gjy.Sfpriuatimde Lepus 6gi (eo 458 Leucrocuta 650 Lupus 717 Lupus Arabire , 615 Lupus Armenius 767 Lupus canarius Ibid. Lupus ceruarius 769, SI 767 Lupus uefpcrtinus tay Luga ‘ 775 Lutrs congeneres 777 Lycaon 767 Lycopantheros 7^8 Lynx 769 •M, Matfolus 778 Mantichora 651 Martes 86^ Meles, uulgo taxus 778. Eiuf= dem effigies in Paralip. Monoceros 781. Appendix de cornu eiufdc in Paralip. Monops 151 Monflrum in ditione epifeopi Salceburgcn. captum ' 978 Mofchi capreolus 786 Nomina Mulus 795 Mus 8®8 Mures agreftes 850 Muris agreffis maioris icon, in Paralip. • Musalpinas 84” Mus aquaticus 8?° Mus araneus 844 Mus aqellanarifm 855 Mus exetts , qui araneus, 844.accipitur etiam pro tah pa >“55 Mures diuerQ 818 Mures diuerfl fecundum regio nes ordine literarum 857 Mus Indicus Mus maior domefticus, uulgo rattus 819 Mus Lafficius 844 Musnapelli 854 Mus Noricus uel Citellus 855 Mus peregrinus 850 Mus Pharaonis ^55 Mus Poticus feu Venetus, uuF gd Varius 859 Musfyluaticus 85; Mus Venetus 859 MufmonuelMufimon 954 Mufiela 851 Muflelaruftica 86x Muftelae fylueftres diuerfe 86t Muffela Sobella 869 N. Nabis ^ 160 NeadesuelNeides * 870 Nitedula. i. mus agreftis 850 Noerzamuftelaru generis 869 O. Onager 19 Onager Indicus 11, & 781 Onocentaurus ij OraflusuelOrafius 161 Oryx 870 Ouis 871 Oues ferat 955. 8fi6i. ouisf«*a pro camelopardali, P. Panther 766 Panthera uel pardalis, pardus Paihio 7 68 (955 Pirolus 956 Poephagus 950 Porcos 777 Putorius uulgo ditUus 868 Pygargus caprearum generis Pygmaii 966 (550 R. Rangifer uel raingus 950 Rhinocephalus 9yy Rhinoceros 951 Rhizes 159 Rupicaprat figura 519, bifioria Ji' Satherium Satyrium Satyrus fimia Satyri datmones Scifmi Sciurus ■Serapha Sefquiuolus Simia Simia callithrix Simia caudata Simiat diueriac 777 Ibid. 974 Ibid. 867 955 161 978 957 969 . 967 966 Simia Praftan* 86 alia magnas 970 Simiuulpa 9®* Singularis pro apro ie4® Sobella e genere muflelatum 869 Sorex 854 Sphinx fimia 979 SphinX fabulofa Ibidem Spiriolus 95® Strepficeros 5^5 Subus 9®^ Suillus pro ichneumone 655 Sus 9®* T. Talpa 1*55 Tarandus ij6,86inRangifero 95" • Taurus i"5 Taxus ,uide Meles Thos 766 Thtiro lyd.inTarando Tigris >‘®« Tragelaphus 5ii.8ir5il.Eiufd2 piiSura cum hiftoria appen dice in Paralipom. V. Vacca *4 Varia, idellpanthera 956 Varius,idcftmus uelfciurus Poticus aut Venetus 859 Veruex 915 Vitulus 114 Viucrra ^ 86x Vormela uulgo ditSa egenere muftelarum 869 Vncia 957 Vrfus i«6j Vrus 157. Etquadamin Para lipomems. Vulpes i«8i X. Xandarus 157 Z. Zabo,id eft hyana 6 15 Zilio 6;o Zibethi feles 948 Zobella generis mufielatS 869 Zubro 15X Hebraica* INDICES alphabctici noftiinum quibus animalia in diucrfis linguis appellantur, Ntimcriis pagi* nam defignat,qua quaip hoc in Opere rcperiuntur. Non eft auicm ullus tam copiofus auiperie» (&US animalium catalogus QC index , quam Latinus iam prius a nobis pofitus. in Graecis enim uoca' btilis quanquam aeque copiofus effe poterat, no uifum eil tamen neceflarium eum adeo extendere, cum rariora ut poetica dialedis peculiaria, adlndicem toti Operi communem differre liberet. Itf caeteris linguis, partim infeitia mea,partim earum inopia, quod multis pracferiim peregrinis anima» libus nomina definqindiccs nominum imperfetSos facitGermanicus etiam, ut uernaculus, caeteris pratfcrtimbarbaris.copiofiorame confici potuitltyeliquis externi homines fuiquifep patrtj fermo» nis uocabula.fi quae omifimus adqcieqSf in ijs quae pofuimqs orthographiae errata emendabit. Hoc etiam quifep fecum acfiimabiqmultas cuiufip linguae dialetSos effe : Sf in eadem etiam dialeClo, bar« baros praecipue homines, hoc eil, alia quam Graeca aut4-atina lingua Utentes , alios aliter feribere: ideo^ facilius mereri me tieniam , qui a diuerfis £C maxime peregrinis hominibus diuerfa nomina conquifiuijfi non per omnia fatisfecerim. INDEX NOMINVM HEBRAICAE LINGVAE ET AEFINIVH, CHALDAICAE, ARABICAE, SARACENICAEt quae faepe articulo tantum, (al. articulum Arabes praponere folent) aut terminatione fo* Ia, (Chaldaei fere aleph in fine adtjciunt) aliaue exigua mutatione uariant. Apponemus autem difccrnendi gratia ChaldaicisCh. Si Arabicis Ar. Saraccnica pauca tan» Wm dC Latinis literis feripta habemus, (puto aut eadem Arabica effe,) Caetera Hebraica funt. Syriaca quotp linguam a Chal. daica in paucis differre audio. BENAVlsSyrls ,04 . .. — . 44J ^ idubul uel AdulbusjAr, 651 , 8yi. 968 851 161, 794. Chal. tmwnw »5 ay- J5?‘ 554. 87J. 9'» J14 87? 871 911 Alierhi Ch. Ch. Ar. Ar. Ar, n'« V”». TlV« WK Vsas 6ii Anit /i.Sarac.VoXorta,ut uidcttir.abHebr. V I?"* Chald.SV!; 556 kgJ 401 8d 844 641 ??' 917 35» 641 641 641 TtplS tipiKn nv-wn 70« 7p« «Mav« vt7« rt’'7«uel’’7« Ch. «'TS Ch. ^V7« Ar. Ch. Ar. Arclia Ar. Alberto pro rhinoce lote. (uox corrupta mihi ui' detur a karas ) quan» qua alibi uocem Graeam fa cit , ut fic animal dicat quaii archos.id eft ptinceps, fed ridicule. 681 Ar. 317« Arueph lepus Saracen. Ibid. 681 Ch, «017« 681 7317« loyj Ch. «DW« 9 Ar. ■(«7« 9 niiw 3 91I Ar. 77 «3 861773 301 911 7W33 409 Ar. V«73 TO373 917 7«W3 787 'wro 443 Ar. 16X. 3^5 7733 Bakcra Ar. i.6 Baccara Saracenis 9l6 787 794 Ar. ^«JJS 4'9 Ch. K7’>J3 »1 7p3 873 773 785 Ar. ^«7373 aoi Ar. 773 fcribitur8fn7«5 911 Beruet PerficUm aut Ar.uide. tur,766.pro thde apud Aui» cennam. 787 'Diws s GazeI,gazclla,Ar. 915. jjt Sed Arabice coijcio Vijr feti» bi, nam ain litcram aliqui per gamma pronuntiant, ut ab DJ.idcft capra, defccnderit, quonia capreoli genus eft, 16 Ar. 'D''W 3' 4' 9^7 ''■'S Gadcia Ch. 314 649 Algiazar 164 9 161 Vw 161 Ch, K'?’as 871 Ar, C«JS 7 yi6 Ch. «0«7 Dabha uel dahab Syris 690 778 • Ar. \E’«7«7 716 Ar. •=7 Adib Ar. 717 Ch. urfus, io6y. ex Hefychio.uox tranfpofita ui detur pro aldube. Aldub Ar. i86y D iibbc A r, & Saraccmce, i o 65 160.S67161 Ch. 95086789 811 Ch, 409 Ch, te 40186844 M V 1 Hanub Syluaticojliirciis ‘jci ncfdo cuius Ungue. Anubin quidem Aegyptij colunt ea» pite canino.Sunt qui lingua • Aegyptia anubin canem dici affirment, Alhauar, 164. Ar. puto. Bellus neniis camelum exponit. AlhameI,Ar.puto.6ellunenfis arietem interpretatur, Hefel Sarac. uitulus, fi tedelc' git ur. Hebraice quidem Vjy, egel,fcribitiir. 161 rWf His hyrzus , uoces Perfica: uel Ar. pro muftela,apud A» uicennam. 1 395 Ar, 55* Ar. bfn 401 Ar. 5 716 3K5 716 bsk; Alfebha Ar, 645 19 1 6^i6q« ’\•a^ 160 Ch. n r-BKnt 595 „ oih p8^ oC ioJ9« •5'5n 98J Ch. 98j / n”\5n 851 ntVt) S51 Ch. 851 3'7t5 3 1.55 V mnanan 514 Ar. •a\) J14 Cb. K'30. pro quo Adorum nono wMx legitur. 9<7 Ch. wo «75 rhv J9S Ch, 49 19.611^ 14^4 8^210* [acnmura Ch, '9 4ci bV- 401 bVi 1581:794 55» ft by' 55>8<55» Oh. a • 5 Katt Saracen ?44 871 9'» t-lt. 871 r- 'Jixi 794 .' - 794 0 " ■'ia Hebraica. 556 957 Ar. 17? I7J CI». Kepb uel kolb Sarac, 851 Ar. 895 Ar. <45 , * joi 86785.8^911 Alchercheden ( Ar.) id eft uni» comit, Bellunenfis 785 i£i 875 awa 544 <4» Ch. ■oV. 641 B^sb 641 PB^ab »5 Si <59 n’'b’'b 641 8^ ieXO 106». tigris, SsVo 1051 talpa, ISllWO 400 tartuga, id ell te. liudo, [taheum 26 Gallicum ell. BIV'? 7>7 P*'° Graco lycos, id ell lupus, kV®®!® 851 nTuftela. , 967 pro uulgri uoce Italica maimon, id ell fimia caudata, 851 marturo,pro mar- te muftela,uox Italica, 1^5 967 pauo. IITS aut ITMQ 851 furo , mu, llela, • k5t5’'S® 400 Gallica uox clue, ta,id eft nodua. lW'’'n 77S pro Gallica uoce teflbn.qua taxum, id ell me» lemlignificat. PERSICA. PRAEPONVNT autem Pera fa fapius an articulum, ut Arabes al. 85' nirn '»n raV® 1« His 86 hyrziis, uoces Perfica: uel Arabica pro mullela a. pud Auicennam, 160 715^75 871 i®'Tain W. Tigris 1060. uox Perfica, alij Armenifam, Indica aut Me* dicam faciunt, 681 W®"\3 J 9% 3® ^13 610 86808 ®'i'ais Nadgaueha 16. alias Madaga» ueha, 911 ®'''a'M 17? x> 501 86 911 ' 7; l'n3’5!ii 19 86 140 86 551 ■ »"' ■'n® 'pi;> 641 7® 161 70® f Guzden.irbea, babeniu , pe. Iagoz.colty,koky,io55. Per» fica uidentur aut Arabicae uoces, VOCES aliquot in diuerlis pe. regrinis 86 barbaris linguis. ?H 501 pnos 44? 778 , •(OOS Allir 164 171 TO 171 •''Vs 113 ??» ini3 113 Buskahalebufan ?i4 171 1113 5 «n nn3 409 ins 595 noj:i3 Beruet 766. Auicenathos,Per dica uel Arabica uox uidef. 785 n-is 641 iw ?f4 11® 87» ■11S501J AEGYPTII canem anubin U09 cantifelem bubaftum 544 A E T H I o pice nabis camelopar dalinfonat i6a Tigris uocabulum ell lingua Perfica : uel Armenica , uel Indica, uel Medica 1060 I ND is Cartazonus ell monoce» ros 781 86 fandabenamer, rhinoceros 951 HEdicanemfpacauocant 175 PArthisol(.o8t Afiwc 9^5 ^X'«#4V5 ^4«' ^ 77^* 5: 841 A^viop 9^5 ^«r«A«| I®15 * BjV&jjr 14? Bovxo^oS *45 bbBuAss 5Jo.S<^ 14“ hisBaMt >4°' b5e 16 *4^ TttA» »«trtixWM5 851 r<«Awaj^SW< 861 Tcwos 614 Sji.6^85; r«A#j^gcs Ibidem tims 18 «19 rAwcs 6^-4 rvA«& ^5? A» AaftaA/j ^xffVTnss ^^$tSiC6Sl Aa-^/KSff 595 AtKTVs 599 AOfWf 519. 6(^514 A0JX«f7TAiJCTVX6g*)P 555 Trihu^i 9^9 K:«j<»A»;TCg(y?«AJ5 16° KccfiwAs? 161 Ka/xsAw «^ooftees • 17* K«ff'J^'ct'joS 95^ KaTJjfl? 1040 Ka-^^sff 544 Kkto) j^fc9rt t/(5iK)J/) 1 5 1 Kfc^As? 969 KtfWTJl^SK&S 9^7 j^CcAsf 97® KfcgH9tf 856 KhHoS 969 KwTTTff Ibidem HoAss 595 Kezos 9*^ Keo2‘?®/^S 9^5 KfOHS-^KS ^5® KvVCKi^X^SB 97* Kviep 175 Kt/ft»i/7re7K/Wff 775 Accj«}/«§&)S A«}'aig A(c/xiV'«A| Vs ^sBiJ 614 Sij.SC 855 9*5 651 "KKsvhb 1040 Xg^f0^v^o5«;^«77 taOs x^^^cuob S;i Graeci hodie utuntuo 81S lAvshv^os 8;9 H, N. ^7e4“jdama 5?5 794 870 AAi>:T»,lUllpes Ic8i 0* • 0, A^KoiltMfos, al* n6j0/^cM/o;, fimia 7<6 Oii 875 . 958 Ovxy^ai '9 Afvi, agnus 9»I 861. 8 Riccio uel rizo 401 Schiriuolouelfchirato 956 Scrofa 98} Simia 958 Sorgomorgange 850 Sorgio mofchardino 850 Sorice alias forgio S08 Sourco 8(8 Stainbucc 551 Talpa ioj5 Talfo 77 8. Rh tetis tafch. Tigreueltigra 1060 Topo 8c8 Toporagno 845 Toro 104 * Troia uel troiata 985 Vacca Vefina Rhsclis ibex fozmina ??« Vitello 114 VIzoI 5'4 Volp^ 1081 Vmcerno 7S5 Rebelli uel zibelli S69 HISPANICA* » , Sno j ./^Buey 16 Bufano 141 Cabra i7i Cabrito 5'4 Cabron ^ 561 CabronziIIo montes J»4 Camello 164 Camero 9'5 CaiiallO 445 Cieruo i55 Comadrefet 851 Coneio 596 Cordero 917 Corza 555 Dromedario 171 Elephante 4=9 Enzo . Gallica. ■ Efquilo 956. fciurus Furam 86j. uiuerra Gamo 5;^ Gato 544 Gato montes j j j Harda 956. fciurus Huron 86;, uiuerra lauali io4a? aper Leon 64} L,eonpardo,uel Icon pard^I 956 Licbre 681 Liron 6n Lobo 717 Marta S65 Mona 958 Mulo 794 Mufeo 787 Niitria 776. lutra Orfo uel ofo,uelollb 1065 Oueia 875 Perro 174 Puerco 984 Pucico filueflro , uel Puerco montes 1040 Puerco efpin 6;j Rapofa ‘ io8t Rat 808 Raton ' 808 Raton pequenno 854. in So- rice, S6 845 Sorce 834 Tailigo 77S. meles Temera 114. uitulus Texon 778, meles Topo 105S Vaca 16 Vnicornio 185 Ximio 958 Zorlita J14 GALLICA. AGneau 917 Afne j Babion 971 Baccal circa Metas mullela uo« eant, .(Gallice puto.) 1^31 Bcdouo778. meles Belette,bclotte,balotte 85! Belier 915 Beuf 16 Bcuffl6 * 141 Biche Bfeure ;56, fiber Blaireau, alias blaureau 778. meles. Bouc joi Brebis 87; Caion 984 Cerf 555 Chameatt 164 Chat 544 Gallica. Germanica. Cheual 44? CheureueI chicute ayi Cheiiieau J'4 Clieureul 514 Chicn 174 Chiens angues 147 Chienlimiet »47 Coche • «84 Cochon 984 Connin J96 Dainueldaim j?J Dromedcre 171 Elephant 409 Efcurieuuelcfcureau 956 Fcina uel fouina 86 J Furon, furet, uel fufon, fufet 86; GnTart 778 Herminnc 8;i Leopard uel lyopard 936 Lcroc 8;; LcureSabaudis lutra 776 Loir 6n Loup 717 Loup ccrtiter 767 Loup dhatt, 770. ( V ide in Ad- distonibus Si caftig.fupcr ea dem pagina.) Loutre 776 Lieure 68 1 Licorne 18; Lyon 64; Lironuelrat tiron 611 Martre 865 MartcsfoubKnes 869 Mouton 9iy Mulet, mulus, fcemina, mule 794 Mullot 8;i Mufc 7S7 lVluferain,ueI muzerafgne 845 mus araneus Mufet.uel mufette,idem Sabati dis 845 Ours ic6y Pore chaftre 984 P jfc fanglier • 1040 Pore efpic 63J Porceaii 984 Poreelet 984 Poutoisuelpoytois 868 Pouttet • 868 Ran 91;, aries Rangier uel ranglier 9^0 Rat 808 Rac d' cau 8;i> Ratlironuelratueul 6ii Rcgnard 1081 Sanglicr 104. Sery Burgundis mus araneus 84; Singe 958 Sotiris 8 08 TalTon, tailTon, talxon, teffon 778 Taulpe • 10)6 Tigre lc6o Toreati 104 Truye 984 Vachj * 16 Veau 114 V errat 984 f^Celtica uetus lingua cereo, pithecos uorabat kH^iyits 968 GERMANICA. 2t. ^/Cfetmug ^laebee Zlp 21uw«t94)9 !8rtbi»it ;s^c«berb(er ^tber ^Stlcbmu^ 35ifcmtbiet »9lt iSeumntdrba :Seumcut(i; ^toeSett 8;i 984 958 97? "44 971 ic6; 984 9?« 8;6 787 501 911 104 • 867 ??? l;8.i;8 lioi fel 'l8 !&»4)md(bcr S6j ©• ©«m/bSmlw/brtm^ite/ bdS ©45» 778. u°? 99;ilf4»wew 6;j >£• )etcb*tn uel eyc^9tit 95* ACmbem "8? /CldJ/elletib • ^£1^ 158 ieilenb I )£rbmu^ 85' JStleobetvStle '984 futtebernutt 1.4 ^eebobetveeeb 839 Jclbmdtbit 867 felsmug 831 5ic(J)tm4rbcc 867 ^tetteobet ftcttel 86; 9»? ^ueb» '‘■8" 5uii'(54(f 981 furette _ 863 5)1 ;i^ebe)in)tbe; 9"? ..^«uptb^r "“Si jftuitb • "74 'sf^imbaictcl 4"» 4Aufm«tbef 86j 3* ^d^biiub 1)» a^bfeb «bet ybf4)dcig 55< 39el 4“* 3ltid 864. 868 3jfct«jV«C 4'" "Rdlb "14 TRumcelebetbSmeltbfa 164 lk45;44. TPilbetdB ?)5 'p.iQlcirt 5'4 iRnatrcbtt 911 ■RemfStIe 836 iRimele/ftim^Ie/fiinlcm 596 •Ru 16 ■Rllif ba Str l.»(bbfti"bl« 1)1 '9 G crmanica. 3.40$ 984 2.uci)«6^ctlug ‘767,770 Xuctmug 8?i 00. (?0rtt{i«t9tetm(trtei; 865 TDil&mfltbct 867 (Oeaia^qiS. TRUirttmwr. frtQot 970 (Occtf4)'^^rt ijj (?t)i(tbellerle 840 (DsU&crnwImug lo^t.Flan drice. (?3«llm«g S45. Hollandis. 9S4 |]5 44*4 3tiihctt 148,165.167 ©. 64!rta(f 875 ©4>St o&et f4>Stiiiug 1056 ©4)»wmug 851 ©^iettelc 975 ©iw5U/r4)n)Cil& febw^n 1040 ©diemmifcU&errtmmc 958 fimiaFlandris Sluepratte 855 Flandricum, ©partfStU 984 ©pt^mug 845 SpurbtiitP 15' @t4cbelfwC5t» 655 ©tetnb^t «'65 ©te(itb«c6 ©beinmdrbet ©tiee ©t«gmug ©UTO/fu/irt» ©twiael ^«dimurber C4cbs • ^454» 'C{)4ttnm4tb«& fent) 159. 144. 159. 0t4|fe vifctiti58 ■p^aclbiittb 159 ‘P^iffcitbbtttib 159 'VtA loSi.VulpcsFIandrice 865 77f. ii“5 45J 867 767.770 1*60 ■ptocj)» H ■nj4ibcra TP4(fcr()iinb IDuiTcimUg TttJcrce ITibct ■JDllpicdbt 855 • 'SPin&fpil 158. 956 158 '9 »49 SjO 859 9'F9»T ccrua ^urcEifcbe 158 8ji 717 869 wiiib ■Wifelc’ TP«lff irojmlefit T!?Bc!jer|Tier/b4dw64)ee 104 5> Sibctbfas 948 gyfd ebcisjeijel 855.845. gigmeug we 856, 845 114 SoJpel 869 5»(jbm4t&er 867 A N G L I G A* AP E 958 Afle 5 Babons 971 Badgeruelbagert 778 BaroWehogge 984 Baufon 778 Beer uelbeare 1065 Beuer 556 Boriielboore 984. Boreio4o Brocke 778 Bugill 141 BugleuelbufTe 158 Ano^liCci. CaTFe „4 Camcl ,64 Cat544. Caiiim montahum Angli pro leopardo dicunt 958. Cony 596 Cow Deer 778 Dogge • ,74 Dormufz 855 Erdfbrew.VideShre». Faloiiue deere 555 Feret uelferrette 865 Fitfche 868 Foxe u8t Geldid fu 9S4 Gotc 171 Gotebucke 501 Cray 778 Mare 681 Harte 555 Heflfar 114 Heggehogg 401 Hogg,hogge,hog 917. 984 Horfe 44 i Kydd 5,4 Lambe 917 Lybardeuelleparde 9^1$ Libdhog 948 Libdfu 9S4 Marmofet 968 Mmeuer 851 Molle Mows iTcl mbufe 8c8 Mide 794 Munkai 9(18 Mufkekattt 787 Olyfant 409 Otter 776 Oxe Pygg« 984 Porlc 984 Porkepyne 655 Ram 915 Ratuelratte 808. 8i9 Roo J14 Sheepe gyj Shrcw.^rewe, fhroW) erd. fhrcw Squyrrcll 956 Suuelfowe J84 Tup 9,j Vnycorne • 785 Vrrhin TPant 1056 TUatterratte gjo TPPefcl, uel «jefyK, uelvpeafyll, 851 TPetherfhcpe 915 "JPolfe 717 v' ILL YRICA.- EXtenditur aiicem hxclingua hodie per innumeras getcs. Bo hcini, Poloni 5C Molcouitae pe= cutiaria quaedam habent nomi* na in hac lingua, ut ple» run^ notaui» mus.^ BAbion 97> Bauwol I4' Beram Bobr 3;6 Cernito 77« GaynusBruflistnarteseft 867 Gednorozecz 185 Gelen J35 Gefs 4“' Gezwerz 77* lelijenij Polonicum 355 lunecz >'4 Keret Polonicum 843 Koczka 544 Kolczaoia 83» Koni) 444 Koza 171 Kozel 3“' Koziel Polonicum '314 Kozoroziecz 35» Kralikuelkroltjk 396 Krticze 1036 Kun Bohemicum 444 Lanij 553 LaniiCcerua)PoIotiicum 553 Laftca Polonicum 844 Lero 645 Lenrhart „ 956 Lifska. leSi toni 131. Bobemicum, tos f Malox 401 Mezeck 794 Myfs 808 Morska koczka 968 Nedwed Bohcmice »63 f^icmegka myfs 843 Nouogrodela PoIonicS 844 Opicze 938 Ofcl 3 Otzijfchax 401 Owcze 875 Pes uel pas '74 Pouuod Polonicum 1 Porcofpino Prafe $84 Rys 770 RoiTomak animal apud Lima» nosarMofcouitas 61? Sarna 3*4 Sczurck Polonicum 6ai Sczurcz 8t8. 819 Syfel Bohcmice 83^ Sfcop 873 Skrzeczick 856 Sion 4°4 Sniatky Mofcouiticum 593 Sobol uel Soboi 869 Srna 3*4 Swinie 984 Tchorz 86* Tur uel thuro Polonictim 136 Tzuuijerzatko 4”' Vijdra Polonicum 868 Vislijcanes robuftiUlmi Polo» nis 148 Vuelblud 164 TPeprz IC40 ■Wewer Polonicum ie63 TPewerkauelwijewijerka 936 Vuydra 776 TtPlka 717 TEPiil 16 Zagicz 68 a Zubr uel zubrffl 158 86 159 I> I H I 8. I CONRADI GESNERI TP GYRINI HISTORIAE ANIMALIVM UBER 1* DE Q^V A D R V P E D I B V S VIVIPARIS. DE ALCE* Io visuram hanc a piiffore quodam acccpi, quam ucranheffe tejlantur oculati tejks : ut etiam comd,quie gemina hi^et . Nof wiwii hic feorjim pinximus. L c E S,alcis:ucl aIcc,aIces:«Aw^,paroxytonum potius quam oxytoniim:Gcrma* nice uel Client» , aliqui 1 geminant, alij arpirationcm pr*ponunt , utapud Latinos etiam nonnulli, quod non proboJIlyriVe Los,Polonice limiliter, dC apud alios Pouuod , ut ex indigena quodam nuper acccpi. Illyrij etiam ceruum^Gelen iiocantj fieri poteft ut inde nomen huius animantis ad Germanos translatu iit, propter fimilitudinem eius cum genere ceruino . Nullum huius animalis nomen alixgenteshabentjcum peregrinum omnibus fit prxterqiiamScandinauiae, quod Teiam: proinde non aflentior ludsis illis, qui Deuteronomij cap. !4»“\'a^zamer alcen interpretatur :quaquam alij pro eadem rupicapram, alij camclopardalin reddunt : mihi ad poftremam animus magis inclinat* in tam rara igitur dC longinqui Toli feft authores inter Te uariare,minus mirabimur. Ego fingulo* rum uerba apponam feoriim,cum alioqui fatis commode conciliari non polTint . Inter Grxeos fo* Ius Paufanias (qui Antomni tempore claruitjinEliacis diflerens deelephanji uulgo creditis den^ tibus,quod cornua fint no dentes, haud omnibus enim eodem loco cornua nafci:argumento fun^ inquit, Aethiopici tauri, dC alcaf ferae Celticae , ex quibus mares cornua in fupercilijs habent, foe- mina caret . Sed forte lioc loco Paufanias alcen confundit cum quadrupede illa quam hodie ran. giferiim uocant,cui cornu c media fronte procedit, ut fuo loco dicemus. Eiufdem in Boeoucis uer* ba haec funt: Alce nominata fera,rpecie inter cenuim & camelum eft, nafeitur apud Celfas, expio* rari iniicftigari^ ab hominibus ammaliumfola non potefttfed obiter aliquando , dum alias uenan tur feras, haecetiam incidit. Sagaciffimam eifc aiunt, dC hominis odor^per longinquum interual* Ium percepto,in foueas dC profundiflimos fpecus fele abdere, V enatores montem uel campum ad mille ftadia circundant, dC contrad^o fubinde ambitu,nifi intra illum fera delitefcat, non alia ratio ne eam capere pofTunt.Haec Paufanias, qui ut pl^rit^ ueteres Germaniam totam QC Septentriona* les finitimas regiones uno Celticx nominecomprehendit, ^Cacfar lib. 6. Commentariorum dc bello GalIico:Sunt item in Hercynia fylua qux appellan*' tur Alces, harum eft confimilis capris figura, SC uarictas pellium : iedmagnitudine paulo anteces dunt,mutiIg^runtcornibus:8Ccrura fine nodis articulis^ habet:ne^ quietis caufa procumbunq De Qi^drupcdibus a; A r^n» -iiTi- riiMpiTarenofTlint.Hi; necB fi quo affliifix cafu cosciderunt, erigere fefe aut fiibleuare poffimt.His fum arbores pro cubi. libus.ad eas fe applicantiattS; ita paulum modo reclinata; quietem capiunt, quarti tx ueiiigifs cum til animaduerfum a uenaroribus,qUd fe recipere confueuerint, omnes eo loco, aut aradicibus lub. rutmnaut abfcindiint arbores tantum, ut fumma fpecies earum ftantium relinquattir: liuc cum le confuetudine reclinatierint, infirmas arbores pondere affligunt, atm una ipfa; concidunt, bub Gordiano Roma fuerunt Alces decem, Itilio Capfitolino teftetqui totidem quoque fcifle icribit m Gordiani fyluamemorabilipiiflain domo rofirataCn,Pompeij.C.Pliniusnatural.hijtori9li.8.cap. ic.Septentrio fert Alcen, ni proceritas aiiriu QC certiicis diftinguat,iumento fimilem.ltemnot^ m Scandinatiia infula,nec unquam uifaril in lioc ,brbe,mulris tamen narratam,machlin,haud diflimu Icmillijfed millo fuffraginum flcxuiideo^ non ctibatem.fed accliuem arbori in fomno, ea^ incila i» adinfidias capitur, alias uelocitatis memorata, Labrum ei fuperius prargrandeiob id retrograditur inpafcendo,neinpriora tendens inuoluatur. Ha;c Plinius, K apparet eum de alce &machlitan« quam diuerfis animalibus fcriplifle ea, quaeCacfar in unam Alcen coniunxit. Sunt qui coni)ciant machlin feram illam cllc,qua; uulgo cctner appellatur : de qua in Rangifeto dicemus : alq ucto ta> randum.In figura quam damus alcis etiam labrum fuperius perquam, cralTum apMret: & Olaus bfagnus Gotthus tiir propter eruditioiieac regionis uicinitate fide dignus , uelocilumas eue alces teftatur.ut paulo poft dicam.Qiiamobre ciim Iblus quod fdam Plinius machlin feram nominaue» rit nec deea qiVicquam fcripfcrie, quodalij authores alcibus non attribuant , animus mihi inclinat non animatis fed nominis tantum differentiam efre.-hifi forteledio corrupta ell.quod potius credi, derimiin quibufdam enim codicibus non machlin fed iterum alcen legituriquanquam propter prj lo cedentia uerbaficleginonpoflit.loanncsAmmonius Agricola legit, multis tamgnarratam alcen, hauddiflrimilcmbubusfyluefl:ribiis,8<:nullofuffraginumflexu.SolinusrimiaPlinijficfcribitcap. ij.Sunt &: alces mulis comparanda;,adcd propenfo labro fuperiore, ut nifi rcctfdentes in pofterio. raiicftigiapafcinon queant. Scandinauia infula eregione Germanis mittit animal quale Alces, fed cui fufffagmes.ut elephamis.fledH nequeuntipropterea hon cubat cum dormiendum cft . Ta. men fomnolentum arbor fuftinet,qua; prope cafura fecatur.ut fera, dum afluetis fulcimentis inni. titur, faciat ruinam. Ita capiturralioqui difficile eft eam manu capi. Nam in illo rigore poplitum in. comprehenfibili fuga pollet. f Nunc uetertim feriptis fubdam recentiora.Matthsus Michauanus in deferijf tione Sarmatia tumlApud Mofchos Bifontes funt Afces,quarum crura abfij articulis prslonga. Mofchi appel jo lant Lbzzos,&: Germani .^^ellenb . Erafmus Stella in libro de Origine BrulTorumilbidem inqiitt funt Alc{, non tamen ex afinorum agreftium generemam illi tantum in Africa 8C Afia reperiun. tur. Alce autem quafl medium genus inter equos dC ccriios , cornua quotannis amittit , dC popter timiditatem gregarium eft. Apud Albertum Magnum, uirum in rerum cognitione non infelicis ter uerfatum.nominibus uero imperitiflime abutentem_, libro hiftoris animalium ii. ubi quadru. pedum hiftoriam ordine literariim exponit, pro alce primum Alches feribitur, deinde Aloy.pofiea in E litera,Equiceruum duorum generum facit , unum quem Germani uocitant fClettt, cuius ta. mennomenclatursteftemnullum producit: Si alteruaSoIinodefcriptum, de quo infra dicemus. Csctertim libro i, eiufdem operis de Alce in hanc fentcntiamfcribit,& uere ut ego iudico ; Equicer uus nobis cognitus equo fimilis eft,fed altior, uulgo i£UnC, Sf ad equitandi ufum cicuratur : tan= tundem enim uno dic fpacij, quantum equus triduo perficit. Cornua eius folida ramofa funt. txilore De Alce. Lib. colore quo ccrui. Ab initio ubi cnafcumur ad tres uel quatuor digitos rotunda funt j deinceps Ia. ta Si tenuia alTeris inftar , Si circa finem multos producunt ramos . Farit hac latitudo ut fcahellis idonea fint. Pondus cornuum ingens . Magnus horum animalium numerus eft in fyluis Prufliai V ngaria.Silllyria.Maiora funt ceruis 8ihirfutiora,(imili tamen pilo , in cateris cauda folum cer* uis iimilia.Frontis latimdo ad duos palmos. Hac Albert. Videtur aut palmS pro dodrante dicere, C Nunc reliqua addam.qiiauulgo apud nos feruntur. Cornua lingula libras circiter dttode» cim appendunt,longitudine fere duorum pedum, non ramofa ut ceruorum.muaonibus tamen a* liquot diuifa, dodrantem lata, armi potius quam cornu figura , aduehuntur ex Lituania. Germas nicum nomen miferiam fignificattSi uere miferum eft animal, fi credendum eft quod fape audiuli IO mus, quotidianum ei morbum comitialem ingrue«e,a quo non prius leuetur quam dexui { fi bene lueminijpofterioris pedis ungulam auriculx finiftra: immiferit ; quod ego fi fit fortuito fieri fufpii cor,conuulCs diftortis morbi magnitudine membris, Vngulam habet ut bos bifulcam. Illam, uel partem eius.aut annulum inde fatSum.eiufdem morbi amuletum geftanuunde fit ut maximo pre. tio ueneat.Scio id non raro profuifie , fiepius tamen fruftra tentatum : caufam alij in morbi diferi. nienreijciant, ego animi perfuafionem fuperflitiolis rebus magisminusue aut nullo modo conffc fam effedlus rerum maxime uariare crediderim.Captauel modico utilnerelarfa.expiratftatim.prae timiditate nimirum. Pro ungula eius argyrta: nonnulli bouinam uendunt, probatur odore, raditur enim dC bene olet, ut fertur ,bouis fcetet. Alutarij pellem cius ad thoraces pifeium adipe(ad hunc ufum alumini praferendo)pra:parant, ut imbres arceat. Veneunt Cngulj, ut audio,tribus autqua 4o tuor denarijs aureis, A ceruina,cui fimilis eft,infpirata difeernitur , fertur enim tranfmittere fpirfc tum ut ab oppofita manu percipiatur, cum fit plena meatibus Sdpiliineaconcaui. Ego ungulam integram cum ima tibia: parte pilofa uidi, nec ullamin pilis catiitatem reperi : quamuis fieri poteft ut meatus quidam qui in uiuis eranqmortuis collabantur, praefertim longo poft tempore.Denfa Sd folida eft ade6,ut uehementes etiam idiis puntSim caelim^ fatffos auertat , Sii ferrei thoracis inftar hodie expetaturtquod Aelianus Tarando etiam attribuit,qui ex boum fylueflriS genere eft : quan quam Si Alces medici quidam SC feplafiarij hodie tarandulos iiocitent , ut loannes Agricola Am« monius feribit; qui etiam de ungulis huius ferat prodiditifufpenfas ita ut nuda cutem attingat, epi» lepfiam curare, Si ab acceffione eius liberare hominem, quamuis iam ore fpumantem. Audio prae, terea ramenta uel fcobem ungulae aduerfus eandem noxam in Polonia propinari.In Scandinauia, J® ut dixi, plurimae funt Alces, qua: gregarim degunt, Sifupra aquas gelu aftritftas, irruentes ineas montanos lupos excipiunqhanc pugnam uenatores obferuant, Si partem uidfam perfequuntur. Trahuntur a cicuratis homines in uehiculis per niues Si glaciem inSuediatquod in Gotthia non 11 cet, ne tanta uelocitgtejexploratores ff ui poffint, Alces uiua: capta: principibus aliquado inter mtl neramittuntur . Elegans & argutum eft Andreae Alciati e] Alciata: gentis iniignia fuftinet alce. Conflat Alexandrum fic refpondifie roganti. Nun^(inquit)differreuolcs,quodSi:indicatalce. Fortior hac dubites, ocyor annefiet. ALCIDA FERA FAEVLOSA, DIODORVS Siculus Iib.4, de fabtilofis antiquorum geftis; MineruS ferSt alcidam peremifle feram ftupcndam,ex terra natamiSi antea,ut qus natura plurimum ignis ex ore euomereuinfupe rabilem pugna.Ea primum in Phrygia appartiiqregionem quandam comburens,quahucul^ ex. ufta Phrygia didla eft. Deinde ad montem Taurum trafeendens, fyluas continuas uf^ ad Indos iti cendio uaftauit.Poftmodum per mare in Phoeniciam reuerfa, fyluas Libani incendit : per^ Aegy. ptum in Libyam profedla,adloca perucnitoccidUa.PoftremdIyIuis circa Ceraunia deftrudlis, om nicp incenfii regione , cum homines partim flamma abfumpti eflent , partim timore patriam lin. qUentes ad remotiora diffugqrent looa.Minertiam ferunt eam fera necafle , pellem pedori circun. dedifle. At uero alcidae morte terra commota, deorum hoftis,gigantes peperit. Hac ille, Liuius lib. i.Decadis j.Mineruam Alciden cognominatam feribit. DE ASINO. guM S I N V s , Gracis o.®- 8f 'ss,id eft mUlos uertunt,et Hieronymus afinos 1&' genere mafculino.InuenioS^ a pofterioribus ludatis pro tdino poni tria hac uocabula, gaiedor, tartak SC ^«3 caar.Eft Si TJ» air afini pullus uel afellus, GeneC;!. ubi tranfr latio Chaldaica ili habet, Perfica «n borah ha, Arabica atan,L x X. >r4a»s Cmplici. fo teruertunttSiludicum IO. aliqui pullos equorum etiam exponunt . Italis lafino, Hifpanis afno. G3Tl.sim.(/,«r«. 4 Dc Quadrupedibiis pfr contemptum ponatur.Narcitntiir aSt parui j uel uteri uitio . uel aliam ob caufam prater natu. ram,uel propter loci frigiditatem. Columella ab initio lib. r.Principiu (inquit) tenebit minor Arca dite.uilis hic uulgaris^ afellus.Minor Arcadia:, id eii Arcadico afino , qui SC maior & preaofus eft, J» B. Afiftus animal gerulum , pl agarum & penuriae inter iumenta tolerantiffimus , tardius reliquis armentis deficit, laboris SC famis maxime patiens,corpore macileto Si deformi. Frigoris impatiens eftiquapropter Pontica & Scythica terra & finitimae afinis carent, ut etiam Celtica ( Gallia fupra Hifpamam fita)propter immodica frigus.Parui funt inlllyria.Thracia,&i Epiro,cum catteras qua« drupedesEpiroticaterramagnasferat. ^ In mulis ctiatn,afinis communia quatdam dicemus. Afl ni fpcciofi Si mularum generi feminando commcdifsimi forma,in mulis infra deferibetur. Ab afpe lem terram, qualis inBatica lota^ Libye lit.leuibus aratfis profeindat. In Byzacio Africa illa cen tena SC quinquagena fruge fertilem campum,nullis cum ficcus ell arabilem tauris,poft imbres nili afello.Si a parte altera iugi anu uomerem trahente , uidimus fcindi, Plinius. Ad hac uehicula hon nimiopondere trahit Sapeeriam ut celeberrimus poeta memorat. Tardi coftas agitator afelli. Vilibus aut onerat pomis, Iapidem^ reuertens Incuffiim , aut atra malfam picis urbe reportat, lam uerd molarum & conficiendi frumenti pene folennis efthiiius pecoris labor. Qitare omne rus tanquam maxime neceifaria de^dcrarafellum: qui,ut dixi, pleraqj utenfilia, 8C uelicre in urbem, 6C reportare collo , uel dorfocommode poteft, Columella. Apud nosmolitores maxime afellis utun tur,8(: ritftici ad lignationem. Si rebus fuis.uehendis mendici, dufcqiiid per afellum fieri poteft tii- lifrimcconftat,Plin.Mulis,equis,aIinis ferianulla,nififi in familia funt, Cato.Qiiotiuga boa,mu- lorum, afinorum habebis, totidem ploftra efle oportet , Idem. Alibi quoqi afinos ploftrarios, K afi» niim molarium.-at iugum afinarittm apud Catenem nominari reperto. Afinum 4oij,numrAum em. 40 PW" QtAxio Senatori , autor eft M. V arro, haud fcio an omnium pretio animalium liiflo, Plin; CJtixftusexijsojiimapraediaexuperat.Notumeftin Celtiberia fingulas quadragenis milibus nii, moru enixasialias emi)Plin, Afini Arcadici in Grarcia nobilitati,in Italia Reatini.uf^ ed ut mea me moria afiniis uenieritfefterttjs millibus fexaginta, efunaquadrigatRoms conftiterint quadrin= gentis millibtiSjV an o.Et alibi, Optimum eft (inquioReatimim feminium, ubi tricenis ac qtiadraa genis millibus H s .admiffarij aliquot uenierunt. Qiiadragfnta feftertia ualent acre Gallico bis mil« le libras Turonicas,hoceftmille folatos bilibres.Tanti comparata referunt afinamRcatinamgem Iam,aratricem &C prolificam.Quo fitat fexaginta milia feftertiorum nummora, quibus afinum fita memoria emptum V arro miratur.folatorum mille quingentorum compleant £cftimationem,ut Ro bertiis Cenalis calcuIauit.Et quoniam afini propter mulorum generationem praecipue utiles ac pre }o tiofi funt,multa hic quae ad eam & afinos admiflarios pertinent.dici poteraift.nifi commodius ui#e retur in mulorum iifip mentionem ea differri.Ex onagro & alina genitus omnes antecelliqPlinius, Carmani propter equorum inopiam afinis in bello plurimum utatur : & afinum Marti facrificant,' quem folum Perfe ex omnibus dtjs colunt, & bellicofi funt, Strabo lib. ly. f Afininum lac mifcent ad Phrygium cafeum conficiendum, Ariftot f Stercus afinorum primum eft maximct)ortis:dein,; de oiiillum,&: caprinum, & iumentorum, Palladius. Brafficis fimum atininum maxime coniicnitj Plin.Qiiidam bubulo iumentorum fimum pracferunt,ouillum^ caprinoiomnibus uero afininumi quoniam lentiflime mandant; e contrario iifus aduerfus utruntp proiftinciat. Idem. ^'Tibisc ludi, erae nunc eloto offtbuscp.afini & argento fiunt,Plinius.-8C alibi, Afinorum(inquit;oira ad tibias ca.- nora funt.Tibiarum artifices ceruinis ofribus,quorum olim ufuseraqafinina proponunt, tanquani 60 argutiora:&f Aefopiisapud Plutarchum in fapientum conuiuio miratur tam craffum Sf a MufiS alienum animal offa maxime tenuia SC mufica habere. Niloxenus etiam eodem in libro : Bufiritm inquitNaucratitas nos accufanqquod ex afinis offa tibijs adhibere coepimus ; cum iplis ud tubany a 4 8 audire nefas fit, quod afiniuoccm afsimilet.quipropterTyphonem eis exofus eft.CqIyrahemas co enominatus eilEmpedoclas Laertio teileiNam cum Agrigentini uento mfeilarentur, illum aucr- nlTedicitur circumpofitis urbi pellibus afinorum innumeris. Apud Cumanos, midier in adulte. rio deprehenfa ducebatur in forum, ut illie lapidiinfiftens omnibus eflet confpicua . Deinde impo. fiiam afino, atm ita per totam duitatem circumdUdam, reducebant ad lapidem , ut ibi rutius ellct omnibus fpcdacUlo . His adis habebatur infamis per omnem uitam, 8C ignominiat gratia orufeTis dicebaturfquodafinumequitalTet.Lapis autem iiefaftus ac deieftabilishabebaturinquofteterat mulier Plutarchus in Problematis . Qitadrabit hac nomenclatura adagq mftar in quamtm prolti. tuta fa’ma,ln Varini Camertis Lexicoonoboftides SC onobatides eodem fenfu legimus. Oneaba. tes Stephano oraftirst.Acgypti urbs eli.Maxinja etia apud Parthos ignomimaducebatur^udum lo afino inuehi, Suid. «1 pondere in aqua, uel lacSis afinini he»ilna.Interdicitur uini potus quinis diebus ante SC poftea,Plin. Ad comitialoiut di i* ximuslcoagulumuituli marini bibunt,rtimla'^lin Ali) ulceribus exedentibus humidis utilem prat= dicant, Sideratis urina pulli afinini nardo admixto pei uniSione prodelTe dicitur, Plinius, Eadem ra. pilltim denfari putant, admilcent^ nardumlafi dij graua, IdeiTi. Vriiwmtili tielmute uelafinicum fuo luto illita, & clalios abolet.Sf callis medetur, Maicel, ^Fimum afini recens cum tofaceo in graul taie aurium tepidum inftillatur.Plin. Vlcera capitis fubito nata fanantur,fi afini flcrcoris fucco, & fcil la*ontrita quantum fatis uidcbitur.Sf bubul^adipis rantiindcm mifcucris, atep ad capitis ulcera iic- j,. luti ceroto iifus fueris,Marcel. Tam afinorum quam equorum fimum, iiue ct udum, fiue crcmaium, addito aceto, fangiiinis eruptiones cohibet, Diofeorid, Stercus almae aridum naribus inlruftumfangul nem fine intermiftione fluentem citocompefrit,Plin.Idem firer ens imponatur, profluuia fanguinis mirefedareiiiritur litem cinis exeo. Qui uuluacetiam prodeft impoliius , Plin. Ad fanguinem un. dectini^ fluentem adhibeturificnaribus profluar,fuccus expreflTus inftillaiur ac retinetur. St obftrii- antiir eo uenarum uel arienarum aperta ofcula , fanguis contineiur. Filtius afini calidus uino mifce. tur,cuiinrin(f5a ut affatim iuccum ectr bibant linamenta goflampina , ad fluxum farguiniscoercen. dum locis affecftisimmittDtur.Rafis. Etnpiaftrum ex eodem liontiimpoliium fluxionem aucrtii.Ra fis. Atmcntartj equi uclafim.qui herba pafciiur,ficcum fimum liquatum in uino, mox poium,conira fcorpionum iiSus magnopere auxiliatur, Diofeorid. Afinini fimi cinis ex uino coeliacis & dyfeniericis 6» confert, Plin.Fimum afmini pull .quod primum aididii a partu, polcan uocant Syri, dant in aceto nnil fo contra lienis wttwOwWem coeliaci* SC dyfemeticis confcrulnlapa decotfinni, colo magnopere pro- deli: DeAfmo.H. Lib. 1. defcDatum fabae magnitudine e uino medetur morbo regio intra diem t«rtium:Eadem et ex equino pullo nmiliter^ uis eii, Plinius. Eruptionibus pituitae afinini fimi cinis illinitur cum butyro, Plinius, bquwu uirus a coitu Anaxilalis ^didit in lychnis accenfum equinorum capitum uifusreprafentai e monurificeifimiliter ex afinis ,Plin.Membrana partus earum, ptacipue fi marem peperermt oliada accedente morbo comitialium reftftit.Pliniusi r ) > H. Philoibgiadeaiino. f a. Afinus Grateis ms dicitur iritjtt t«(/ «V«o-((>,quod hominum opera iuuet, unde iumenta Ll tinis didla. Aspitfi» oV»s, mulus eil.Cyrenenfes aitnurn %«()(/ uocitantCretenfes quidam Hmx- Aiui, quidam w»ui(/,alij(t4y«/«i«M(/animiauocisabrurd«ate.oV(tf«(i,«VitKrS<«t/,unde uocatus cantharus , id eft fcarabeus> qui ex afini fimo fobolem fibi pavattsiitt* , quod talUm quoqt fignificaKiiif»w(i apud Varinum , haud fcio quam redle fcriptum.Huraqut DCyrillus in Ofee propheta exponiqalij uerd magnam belluam, quae propter feritatem folitaria pafcatur.proprie tamen aptum fignificat, qui folitarius degit. Suidas etiam lupum folitarium interpreta tur.nawt, afinus rufcus,Etymologicon . nuTjoSij/ m lifoiy «Vij/ 1im\i »i*iW«,apud Varinum. Trgvras, afinus labore SC fenio cofeiSus: accipitur enam pro ho minefene&aitateexhauilo.osfijSuoafiniiSiUel aries agrefiis,Suid.A{i5itms etiam pulpita dicuntur, t^’»i(/(!i(ivA(iMH-iij/,'«&iri,Pollux:rotulamncndiinftrumetumintelligo.Licebitetiaml!w(/ uocitare, quem girgillum Latini, inftrumentum quo ffla reuoluuntur , too/yit/is apud Pollucem ludi genus eft,in quo pila ad pauimentum uel parietem ui illidebatur,& repercuffa manu ludentis fubindere. ijciebatur,cui plutes continui pilae faltus fuccefrilTcntjrcx appellabatur, &C imperabacuidus autem j® afinus,8i: imperata qufuis exequebatur. Alius apud eundem ludus puerilis oftracinda deferibitur, in quo deprehefus in fuga fimiliter afinus dicebatur. Telia erat ab interiori parte pice illita: ea aliqs ad lineam in terra dudii eminus proijciebat,fimul pronuncias,no5,dies,propter colores tefta: diuer fos.quorum alterum altera fibi fadio eligebattpcrfequebatur illa fugientem alteram,cuius in proie da tefta color eminebat. Plato in Theaeteto;Oi/f ccnxfiiiy K«kJ'a'T!u,5iaxri^ 5< i^orTts, ansA ix.ioitivo?yH ajnus rudens per efuriem, aut pabulum edens uel auenam, qiiani Grxcibromonappellant.PerfiusSat.^. Findor,ut Arcadixpecuariaruderecredas. Ouid. lib.j* de Arte: V t rudit a fcabra turpis afella mola « Abufiue etiam dc Iconibus dC de hominibus dicitur apud Vergilium. InPhilomela poemate obfcuri authoris hic uerfiis legitur, Qiiirritat iierresttar* dusrudiCjOncat afellus. Oncare uoccmGrxcam cilc dixi, nec apud ullum Latinorum legiffememi ni.NulIus in terra Scythica necp afinus net]^ mulus gignitur,ac ne ullus quidem uifitur propter fri* gora, lta(^ rudeces artni perturbabant Scytharu equos:&[ cum Scy tlie fxpenumero Perfas adoriren ”40 tiir, eorum equi exaudita afinorum noce, coffernati auertebantiirjarredis auribus ftupefadi, iitpo ceinfolentia tum uocis,quaprius nonaudiffent; ci[formx,qiiam nunquainipexiffcnr, Herodotus !ib,4. Onocrotali aues ab afinino clamorcnominatur. Ovo^xj&y de afinis proprie dicitur cum equas infccnduntjPoIlux.Homerus ut afini tardum SC neper uim quidem celeritatis capacem inceffum fi gnificarequcl ut Grxee dicam kj kri-ijHroiJ Tro^&ai/ tf/ to Kx§n^&i/ , hoc uerfu ufus eft , ns or CV05 Trar/ IBihQxto 7rcuopa,x?i^xK[«,dCKtiyiJ.xTx •? cyfii>j/,& qux eis imponuntur ex uimine contexta: SC ligna incurua in puppi nauis ad infirucndas at* 60 tcgias:S^ montes Bithyni^Varinus.Sagma/agmx.-udfagmafagmatiSjfellaquamuulgusCapudlca los bC Gallos)baftum uocat,fuper quo componuntur rarcinx:uel inftratum,quo mollior tiat Icffio: fed et pro farcina qiiandos^ ponitur, Cxlius libro 1 1 * Forte hinc etiam patrio fermone equqs bC aliW 14 De Qi^drupedibus nosclitenariosiiocamr»umro(r3&T<’»m£ra;utGrseciLatm.^pragmanos:Krarc^ foumC«tIta!ifcmam;Graedputoetiam>w)8<:fellamipfamcmfdUm|rtml. /-' ■ anthel/ Xe-' rdrgerirpatiumextcnduntur.&ponderedeprefefuperiuscuruamuruelu afim ^ nophon.Varinus canthelios magnos afinos interpretatur:^ ^ do tardi® ingentj homine.Polybius, £(,}-«? TWjtariArftiiOTu ™ifo«u«^Per ' ft&sTiyo «-■? ixUitxrt lis snZis, i y wtwe »-vref» irief a ?rxvms (to-tf «AtntTOi/ ywt r„i]' ,, canthelta clitellas intclligo.fwriV.»- soetort-, Variniis.o>'«ii i7ncrot|«, afintim ad iter pai are Iclla farcina impoflta Herodotus.Xenoplion de equo etiam hoc tierbiim tifurpauit,Pollux.B.tr/re|i«,6tr LjB;r«i5l^IiT«,-^Varinus.dr«-.|i,lhbulumafi»orum.Varinus. m Vari- lo’ nos ut agafo qui Iqtios curaqapud Goecos oV«AOT«s.oray«(r,©-,orKygo!, «vMf»f&!,«rMv«s,redte dici puto:ut Vannus QUO® errauerit>«»iir>cT»>tumafinarium tum uenatorem exponens. oraAKTBf-uerbum Polluci, a . num aeere. KAa.w«s,o M ns y^m7«s ^ t sf '/.o?©',S{' A(tK«cAa.ywW3t*,Varinus. ^f.Utyerfas rexCelatnarumfuit uirtioracifM^^^^^^^ de quo Sofitheus Tragicus apudAthenaetim, e.»7 A «“TW tjst»! «Assiforte M»(iUs. Ch.Simonides poeta perquam feftiuus pro diuerfis mulierum ingenqs alias ex alqs ani, malibus natas fingit, & inter cacteras ex cinere &afinonatarnhisfenarqs depingit: txTtttiro- JiUsmsrxfjrwiSi&mli, nVif/T «vay»«iev(/T’twn-«Vi(/(toy«, Eft|^si/a!r»TO,l^!n)r«ir«TO,_ AfWt,n- o,iis5 .g nfls tf y»!/ «:M.cof5«7'is5 «troriteTi. mhytfxcvrsms jo BuopfiUevTO AOTiipj/M pitTS,i(^ T* A»i?r«. At!ritfyo(/ interpre. tesexponuntiiw(/’:ritjiT mxifxym,id eft pingues Apsllinem obledtant afinortim iugulationes . Sed X de Hyperboreis Pin. darusinPythijs,Payoifi5roT£Ftg. firaillimam de Sileno eius^ afello et Lotide nympha fabella ^ recitat: DeAfino. H. Lib^ L ly fedtat-a; lib,, i, de Arte,Silcmim afino delabcnte inducit, cum Bacchii in Ariadnes raptu comitare tur, Afinos a Scythis Marti immolari, Apollodorus 5C alij prodiderunt, tcfle Arnobio, Phornutus fcribit propter bellicum clamore uociferationera^ aiinos Marti immolatos. Gentes qutcdaolim ut ait D. A thanafius, in dijs fuis humana cum brutis mifcebant,6f qua: in natura-diffimilia erant,deos fuos fecerunt, cynocephalos, ophiocephalos,onocephalos,criocephalos:hoc eft.qui canis , ferpetis, afini, 8C arietis elTent capitibus. Non eft hic fifentio prxtereunda mirabilis illa Bileami afina in fa eris libris Numerorum cap.ai, celebrata, cui &C angelum Dei uidere, dC dominum infidentem allo- qui diuinitus datum eft. An non etiam ipfe rerum dominus Chriftus , dum futim ipfe ingenium ab omnifaftu alienifljmum oftendit,8t: indomito adhi^c afello uehitur, ut ditius Zacharias olimfutUa Io rum pra:dixcrat,maximam huic quadrupedi gloriam adiecij ( Extat Luciani lilJer Lticrj uel AiinI titulo, &: L. Apuleij libri undecim Aftni aureitidem titrifep argumentum , fed Apuleius omnia co. piofttis tradat 5C multa intermifcet.Inftitutumeft natura mortalium SC mores humanos obiter de> Signare, ut admoneremur ex hominibus afinos fieri, quando uoluptatibus belluinis immerfi afinali ftoliditate brtitefcunt , nec ulla rationis uirtutis^fcintilla in eis elticefcit. Sic enim homo, ut docet Origenes in libris peri arch6n,fit equus K mulustfic tranfmutatur humanum corpus in corpora pe cuina.Rurftis ex afino inhominem reformatio fignificat calcatis uoluptatibus exutis^ corporali^ btis delicijs rationem refipifccre, dC hominem interiorem, qui tiertis eft homo , ex ergaftulo illo cce. nofo ad lucidum habitaculum uirtutibus Si religione ducibus re*igrafle,ita ut dicere pofflmus iti lienes illicio uoliiptatum poiTelfos in afinos tranlraiitari: mox fenefcentes.ociilo mentis uigente,cS 10 uirtiites iam maturefcunt,cxtita bruti effigie humanam refiimcre. Proeliis nobilis Platonicus moa net multos elfe in tiita lupos,multos porcos, plurimos alia quadam bruti ipecie circumftifos. Quod minime mirari nos oportet,cum terrenus locus Circes ipfius iit ditierforitim , in quo animae aut un= guentis delibuta:, aut pharmacis epotis inebriatg,transfigiirenttirin brutas animates.Pharmaca au tem funt oblinio, error, infcitia;Qtiibtis anima confopita brutefcit,donec guftatis rofi's,hoc eft fcien tiaCqiiae mentis illtiftratio eft,cuiuscp odor fuauiffimus)auide haufta in humana formam, hoc eft ra- tionale intelligentia, reiiertattir: HtecBeroaldus inApulcij Afiniim, Afini encomitimfcripfit Hem Cornelius Agrippa,in pofirema parte libri de tianitate fcientiariim. Aegyptij in Hieroglyphicis onocephalum pingtint,hominem rudem &ntinqiiam peregrinatum fignificates, titqiiinechiftori as cognoticriqnecp ea qtite alibi fiiit perfeniircat,Horus. Appion Pofidonij K Apollontj Molonis jo mendacia fectitus,ut lofephus fccudo adtierfus ipftim libro redarguit,Iudsos Hierofolymis in tem- plo aureum afini caput ingentis prettj coltiilTe fcribit.-idcp deprehenfiim eife ab Antiocho Epiphane cum templum fpoliaret. Atqui cum uari)cafiis{inquitIolephus)noftramcitiitatemuexauerint,8i Theos ac Pompeius magnus ac l^idnius Craffiis, & poftremo Titus Caefar citiitatem ceperint , ni= hilhuiufmodiillicinuenCTe,fedpuriffimam pietatem. Antiochus tiero pecuniarum inops,cum non e!rethofiis,fed fcedere ittnflus.focios SC amicos nos aggrefltis eft, nec aliqtiidin templo derifione di gnum inucnit,titmulti &: fide digni fcriptorestcftantur,PolybitisMegalopolitanus, Strabo Cappa dox, Nicolaus Damafceniis, Timagenes, Caftor Chronographus SC Apollodorus : qui omnes An= tiochiim pecunijs indigentem a: foedera uiolafrc,£<: templum auro argento^ plenum fpolialTe fcri= biint.Haic Aegyptius Appionc6fyderaredebuerat,nifi cor afini ipfeporius habiiiflet.&i imptiden. 40 tiam canis,qui in Aegypto aifoletcolfiHarc lofephus, Meminit liiftoriaihuiusNic. Leonicenus eti amiib.j.cap.jo. PlutarchiisSympofiacortim lib, 4, problemate Probabile uideturCinqtiioItid^os fuem colere,utpote feminandi dC arandi magiftram.tit afintim qtioty colunt, quod aqua: fontem eis aperuerit. Huc facit Petri Criniti ex primo libro dehoncfta difciplma caput 9. V erba funtiinquit)' Corneli) Taciti,quo loco hiftoria de Itidteorum origine SC moribus fcribit. AiTenfere ludxi Mofi du ci,[at^ omnium ignari fortuitum iter incipiunt fed nihil teqiie quam inopia aijtix fatigabat; lam^ haud procul exitio totis campis procubtierant.ctim grex afinortim agreftitim.e paftu rupem nemo re opacam confeendit. Secti tus Mofes,conie(5iura herbidi folfilargas aquarum uenas aperit. Hic uul gatiffimi codices depratiati funt; fed ita legendum eife conflat ex Apologetico Tertulliani , ubi ille,- RefertCinquioTacittisIudxos Aegypto expeditos ,fiue(utputauit)extcrres^uaftis Arabia aquaj^ •50 locis egentiffimos, cum fiti macerarentur , onagris , qui forte de paftu potum petituri exiftimaban, tur, indicibus fontium ufos.ob eamcp gratiam confimilis beftia fuperficiem confecra{re.Sedhacc me ra mendacia funt. Nos in facris legimus Genefeos 56. quod Anafocer Eiati dum paicit afinos patris fui in deferto,inuenerit 'Q''ia’'iemim,mtilos interpretantur rabini Saadias SC Salomon, ut edit Stetfa chtis SC Santftes ex noftris.Hieronymtis aquas calidas.fecutus qtiortindam ludaorumbpinionem. Sic enim icribitin Quaftionibus;Altj putant iamim maria appellata, Sftioltint illum aquarum cons gregationesreperifie.quxiuxta idiomalingtia: Hebraicae maria ntincfipantur.Et paulo poft;Nona nulli putant aquas calidas itixta Punica: lingua tiiciniam.qua: Hebr^^ contermina eft,hoc uocabu Io iignari. Sunt qui arbitrentur onagros ab hoc admifibs efte adafinas,6iipfumiftiufinodi reperifi, fe conctibitum;ut tielociftimi ex his afini nafcerentur.qui tiocantur iamim * Plericp putant quod e» quarum greges ab afi'm's in deferto ipfe curauerit primus inicendi, titmulorumindenoua contra naturam animalia nafcerenttir. Aquila, Symmachus, Theodotion SC Lxx.tiocem Ebraicani relia qtiertint,qux tamen a librarijs uitiata eft,du alij icribwnt i«fief;,alij Chaldaica translatio habet id De Q^drupedibus ^<'^>^55ffltaraia,^de(lfortcs^A.rabicaVw■:kcga!:PerficaMaranaftarta.R.DauidKtahl^ cuSoa exponit, quem dcaoreahodiefequuntur. Cauterum Rornaniueteresp^^^^^^^^^ ftianos xquc ac ludaeos afinarios uocaritm,obftinato uidelicet m Chrifti , , ,{5 j c mqaiametiamChreflumpcremetSappeUabam.Sedct%uriap.fluns9Chr.ft.an.a.H^^^^^^^^ doinfandoetiampiflurae genere Deum noftrum ' foret auribus afininis,pede altero inungulatus, librum gcftans & togatus . _ „„1 nuidem tent tali titulo Chrifti effigiem dedecorarunt: Deus Chriftianorum ««x»''®'! W 'P‘^ ™ i Saur^ure a rifu abftinuit.cum nomen ipfum & formam confpiceret, Harc Crimtus . Non 0^ mittenda eft ho^c loco Simfonis hiftoria , quar in fecris Bibltjs libro ludicum cap. 15. P''°P°*J[‘“''; (bn uh apud ludios omnium fortifflm«s,cum in ipfum inermen Philift^i irruerent, maxilla af.n. ar- , repta quLmis iam marcida hoftes mille proftrauitindecum nimia fiti laboraret, proieda maxilla p^- ceLdDeum fudit. Silaqua ex dente molari profluentis fcatur/ginem impetrauit.Sunt qui uocem He braicam WP^taTi hamatftefch.non uerum dentem molarem , fed faxum dentis Pp^^^ '"vf quod fuerit in loco illo tum reces a re geftaL^hqid eft maxilla, appellato. Notum eft laptdes quofdam molares uocitari.non folum qui iam in ufu mote funqfed quoniam illius funt generis, ex quo prsltail liores fiunt molares fiue catilli, quos afinos etiam Grxei nominant. Andre* Alciati Emblema in auaros. Arua fenex nullus quo magis ampla tenet. Nil prster betas,durafe rapa uorat. An neaiino^Sicefttinftarfficeius habet. Septititis populos inter ditifftnus omnes. Defraudans genium^ fuS,menfas9 paratas. Cui fimile dica hunc, inope que copia reddit!' Nan^afinusdorfopretiofa obfonia gcftat, ^ Se^ rubo aut dura carice pauper alit, Z.iK2svet tjlfi ©«lomone cfcl. Ab aflnis ad boues tranfeendere , eft ex humiliore conditione ad ditiorum partes tranlire,apud Plautum in Aul.ut fupra recitauiihus, Afini ho mines pro fiupidis Kftolidis apud eundem in Pfeud. Camelus uel fcabiofa complurium afinorum ge ftat onera.Erafmus. H xwsA©- '/•mg ra ra(alias Ksii '/■aif lira^noMtfp oVaip imllvim. if>iJ i*,at «yAaisp ^ySovi KerkiAtH,-^! Ait/J'©' wttif its,Suidas fitiVarinus.De Laide meretrice didum puto.quat iam uetula fpe culum Veneri cofecrauit, utAlciatusEmblemateperquamlepidoexpreflit. Si uel afinus canem mor deaqlitem mouebit, Canthelius.tardus ingenio,rudis,uel magnus afinus, Suidas.KneWAait,»;!», fo?,Varinusifortelegendum,K«efl«A,©.oi'©.,(«yfo?, Afini caput nelaues nitro.Similia nobis funt , f(t’ittt net 6(t« nwtt bic ffium f4)trt/nMn pflncEt eber fmgt ft i>e4) weL SC, dOan fel bie fcct nitt Itlit fcibert ltc()en. Afini cauda. Afinus compluitiiriCcphifodorus apu^ Suidam,EKiffT«!(,’,'Ej,io S troii Aoyoi! i/i)(,m;in eos qui maleditSis nihil omnino comouerentur. Nam affnus ob cutis duritiem adeo plituia nihil offenditur,ut uix etiam fuftem fentiat.Huic affinia funt apud nos.^ij) bllt fe nflfli «1« IcJ) ^crbcij mngt&l.TPcMJ iij> ben rect fcjiuttcl/fe faltct ce ollcs «b. Afinus Cumanus , uel apud Cu= manos,»!'©' at.Kvjiwuf/.Erafmus Sf Tzctzes in uaria hiftoria 4. 10.& 1 i.de rebus raris Sd inopinatis di.= jo citur,Apoftolius. Afinos noncuro. Abafino delapfus.Abequis adafinos.Equus ex afino. Afinus efu riens fuftenegligicHuicrefpodetGermanicti, ,j^ungctige ftugcn ebcrmuctcnbeiflr«»brijwrpflF. Fabulam narrare furdo afello, Horatius 1. epift, Suidas etia refert in prouerbio.dV©' to »t»c Afi num fub ff Eno currere doces,hoc eft indocile doccs.Namequusad curfum idoneus , afinus ad eque, lirem curfum inutilis. Horatius, Infelix opei am perdas.ut fi quis afcllum In campum doceat paren, tem currere freno. Vtere curru tuo de afinis nihil laborans, Amitiis'/ o-ssej^Klst, atifonni/iicrlyVsAii: hoc eft, Cura res tuas hisep fruere, nihil inquirens de alienis. Nam cui plauftrum eft domi.non opiis ha bet deportandis oneribus afinos aliunde conducere. Afini lana. Ab afino lanam, SC Afinum tondes, ’inmmuA-!ir'm lr«li^yd^a cVi^jSuidas.Eiufdem argumenti funt apud Suidam, Afinus ad tibiam, aI finus tubam audit, oi/©- fliAoi/, ows «k^oxtxa Malo afino uehitur, m wb I* v©-,in eum cui res funt parum fecundo : felices enftn eximiis equis iniidere gaurfent: nec infcite ia* cietur inhominem parum feliciter coniugatum. Simile eft iflud Vueflphalorum, tytttyn gCit perbt.Nps uulgo hominem ira temere commotum afino inequitare dicimus. Afini maxilla uel man dibula,oj/ov ).ra(/«,iocus inhominem uoracem apud Eupolidem.Eiufdenominis Laconio promon* torium eft,quod ftadijs ab Afopo ducentis diftat, Paufania tefie, a figura forfitan appellatu. Midas auriculas afini, Suidas VarinusmMidomentionetin ftolidos Ss: craffis auribus pingui^iudi* cio hominesruel cotrajqui aliquid eminus audiunt, quibus uulgo aures tenues efle dicimus: tyran> nos profertim , qui corycoos 8f aufcultatores quafi oblongas aures habent , qua prouerbij figura longo etiam regum manus dicuntur. Nullum aliud animal acriu^ afino audire ferut, mure tantum excepto. Lucianus in libello cui titulus , non efie facile credendum delatoribus , Calumnio depin* lo gens imagincm,Mido aures illi tribuit. Argo poeto complures oculos attribuunt, quodhomo foa iers ac perfpicax QC fuerit : fic auditioni procipue intentum afini aures habere didita» mus, Mido aures quomodo abierint in afininas Ouidius libro ii, Mctamorphofeongraphice dea pingit, Afini mortes, dr^uy ^xvixhovSi deijs qui narrarent abfurdaridicula^ didu, ut Apuleius in A* fino fuo. Muli afinis quantum proftant. Afinus niyfteria portans, dwf «^{///ys«g; re, fi quem confpexiffent in re quapiam elaborantem, quse nihil adferret emolumenti, Hic homo fu niculum Ocni contorquet. Pidurx hoc genus Delphis confecratum (^lit, Plinius inter Socratis pfl dforis argumenta,Et piger,inquir,qui appellatur Oenos, fpartum torquens quod afellus arrodit. Ef* rac Varro quidefidem&Tignauumhacpicfturaftgniftcari putauit, cum laboriofus potius 8i^indu>- ftriuSjfed cui uxor prodiga fir,defigiietur, qiiamobremaflna, non afinus, in pieftura eft : quodPaufa* 60 nias de induftria annotauit,auihores reliqui neglexerunt Idem argumentum marmore caelatum, Ro* mse duobus uifttari locis,nepe in Capitolio dC in hortis V atteanis Hermolaus Barbarus teftis eft. Hoc intcfini admirandum, non folum cur Plinius, ut Erafmus putat, fed Paufanias etiam dC a!ij,ipfum ho» b 5 Pando ucrenda dorfo habens myfteria. Pias® genibus concipit flexis preces, Sibi,a intumefeit admodum fuperbiens; Non cs deus tu(afelle) fed deum uehis. 18 Dc Quadrupedibus mfnem Ocnofl.id eft pigrum appcllauerint potius quam afimim.cui conucnit tum res Samm ncmcn.cumon*os Poenos una^antumliteradifreranuKPropcrUusnonOcnon^ qlcre fanem, fcd illum ipfi toqueri his uerfibus confirmetiDigmor obliquo fanem qui torq^at Cc no Aeternusfa tuam pafcatafelle famem. Plutarchusinlibrode ammi OheioCodumapudinferosdepiausisquifanemtorquet.permittitafmoutdcpafcensabfumat idquodtortumfaeritlitapleri^ rudes obliuiofi&lfiupidihomines.millaprattentotumrationeh^ bita faturaremperexpeii« „ • nonipfa aifaiitellera finqfed funiculi qtios abrodere &: qitafi tondere fingitur, Qpmetiam proiier^ bium TO si «*i/.id cfl, Qir* apud inferos, Ariftophanis interpres ad eandem fabula retei i : quali no in senere ad omnia pertineat, qua de inferis poeta nugantur, ut omnia mania fomnqscp limilia ap« te licnominemus. Mihi fane qui primi hac confinxerunt,Cratinus 5C Ariftophanes , ueterum poc. tarum SC Homeri maxime fabulas imitati uidetur,qui alias quoij apud infaos poenas iimihter per. netuas & infinitas celebrarunt , ut cribra Danaidum , Sifyphi faxum , Tityi icciir,a m Caucalo Promethei.ut hic ipfcperpetuiis in torquendis funibus labor,potna illius fuerit, qui uiuu^el inu« Xoremluxurioram,uel in meretricem prodigus faiffet.Extat Aldati Emblema hoc titulo : Ocm cm« Gies'Dehis qui meretricibus donant, quod in bonos iifus uerti debeat. Impiger haud ceiTat funem contexere fparto, Humida^ artifici iungere fila manu. lo Sed quanta multis iiix torquet ftrenuus horis. Protinus ignaui uentris afella iiorat. Foemina iners animal,&cili congefta marito Lucra rapit.mundum prodigit ir.cp fuum. Sed defino tandem Ocni fune torquere,!! prius monuero ocnon etia dici Grjds auem ex ardarum eeneremaximame«:pulcherrimam,teftePaurania,quamAriflotelesflcllaremuocati&:olimcferuo ' taauemtranfiiflefabuIamnarrarifcribit,quoniam ut cognomen fonat iners otiofa^ fit. Empufa mutabilior, prouerbrj loco ab Erafmo refertur. Ariftophanes enimmeminitintiarias ea formas mu. fari utbomXmu!i,canis,a:rurfusmuIieris formofte. Interpres fcribitfpedrum quoddam efte quod ab Hecate foleat emitti uidendum miferis St calamitofis.Quidam exiftimant meridianis horis appa rere folitum ns qui parentant manibus.Fit autem infacris etiam Pfalmis mentio meridiani datmonij. Sunt qui hanc ipfam Hecaten affirmant efleinarrant autem uno uideri pede, unde SC nomen additu j» putantEixmiirXi/ far» lrfa».n«H£ecErafmus.InEtymologico legimus Empufam elTe diflam rrafcija XtimMliif, « hri t5 t trif ofi Tro/l* j(!eaiiS(i fcxfc» o-xoTai-Ji/ rCTaij/ iifcunro Tojt ji«>ntwis . xvth «m m iriAs.Suidas habet fic didam ri ivi mJUlay t tTifOj/ vii/lx yxhxiy txsi';quieledio fimiliter inEtymologico reftituenda eft . Vocabatur etiam owiiiiA» ab afinMo pede, quem AaiTimi/ uocant; enim proprie afinorum fimus eft.Caeterum dsmones quofdam onofcelos didos fupra anno tauimus f Nunc Germanica qufdam adagia.in quibus afini mentio fit fubnedemus,& qua: eis te fpondent Latina, nulla tamen eiufdem animatis mentione. t£m efclbciffctbeit rtltbercit fncbtrrtcrer, id eft Afinusafinumfaccigerulumuocacquofenfuilludufurpatur.Loripedemredus deridet, ©f ffeln finb&eo eftl® («Ultticuter/id cft,Cardui afino acetarij loco funt; cui conuenit. Similes habent labraladucas. bllfccE finb&es efela tofet/id eft, Multifacci afinum opprimat uel enecant: Huiuf. 40 modi eft. Cedendum multitudini. «ti tftfft ben efel tltti» t fel btmn fecEe tr tem onagrum gregarium animalfolitarium uocari: nifiquis ita accipiat, quod licet gregatim in folt- tiidine tamen degat. Et forte diuerfa onagri genera funt. Ego pratter hoc genus monocerotem ona. grum legi,de qUo paulo poft dicemus. DieSio KiQ pere,ponitur etiam adietftiue pro fylueftrfiut «"la ■Q-iS pere adam,id eft fylueftris homo,Genefeos cap. 6. '''VS rt,ziz fchadafiPfalmo 8o.Gr®cus inter prestranftulitiwrws Cftaldatus tharnegul, id eft gallus fylueftris, Bbraeorum alij auem omnia maximam interpretantur, alij ferarum omnium commune nomen.■^'^■ntl^iachmur Deut, 14. animal eft fimile magna: capra:, tefteR.Iona, cui etiam apud Arabes nomen idem. Qhaldaica translatio ha. bet iachmura. Perfica kutz cohi. Septuaginta & lofephus.bubalus. Eft autem bubalus etiam de A- prearumgenere.Sunt ex noftris qui fuijiicentur afinum fera lignificari.n'i"iy arod coftanter omnes onagrumuertunt:8it^'^p ere etiam Iob;9.Dcuoceiemim, quam in Gencfi quidammulos ex onaa gris SC afinabus natos interpretantur,fupra diximus. meroda SC arda quoij a Seb. Mun ftero onagri nomine redduntur. Martialis libro j, • Dum tener eft onager,folacp lalifio matre Pafcitur,hoc infans,fed breuenomen habet. Noftra memoriarex Saracenorum,qui apud Tunim in Africa im periit, Ferdinaiido regi Neapolu tano alinumingentemiforma confpicua acuaria dono mifiqRaph. Volaterranus. Onagri in Phry. gia SC Lycaonia prateipui funt, fed pullis eorum tanquam fapore pratftantibus Africa gloriatur : hos lalifiones appellant,Plin.Onagrorum inPhrygiadf Lycaonia funt greges multi, Varro. Angermait 60 niat ducatus, tenet feptentrionalia ad confinia Laponteeius traiftus eft totus fyluofus, SC ibi in pra:= cipuis feris tienantur uros SC bifontes,quos patria lingua dicunt elg, id eft afinos fylueftres, lacobus Zieglerusui Schondia, Alces feras quofdam inepte onagros interpretari reprehenfum eft fupra* b 4 20 De Q^drupcdibus SC lorath quidam fcribunt onagrum squinoaio ucrno.ud Marti), per horas femcl rugircf dC indeatquinodium cognoIfci:item terram pedibus terere & lodere, atque inde i« ad fitim SC fugam prouocari, Apparet afitem iftos orygem uel cynocephalum pro onagro lomniat& Errant 8f alij recentiores qui fcribunt domarinon pofle hoc animal, Sf hominum conluemdinem a intolerabilem eiTe.Nam.urM, Varro teflatur, onagrus adfeminationem idoneus eft , quod ciero til tnanfuetus facile, Sf e manfueto ferus nunquam.Sed illi forfan Indicum unicorne onagrum cum tiulgari confundunt.Epitheta onagri reperiuntur afininus, timidus C V erg.lib. j.Gcorg. ubi canes a^ lendos confulit,Stcpe etiam curfu timidos agitabis onagros)2f iegnis. At fide digni authores , mini» me fegnem,fed uelociffimum faciumtut claret his Oppiani uerfibus , quos libentius propter alia e» tiam epitheta adfcribo, » , . , r , , , ^«'»5 1/M|/, «Vv*, orojf «(/, oVn nrUa ,pcu4=isylv«S «fiu&JS^svs Wl&tt, Aj.y Vf4©'pjoi/al, monia onocentauris,^ pilofus clamabit alter ad alterum : ibi cubauit lamia. Septu,aginta, j(gcc ues K caprae dicantur VW tzon,id eft gregestatmenta nero & iumenta, ■^V2bakar. «'-i^meria , ge. nus boum magnorum, bubalus. Sunt qui bene faginatas pecudcs,ut boues SC oues ,imclligann nam liox marah faginare iignificat,ut fcribunt rabini Kimhi 8C Salomon in conunentarijs Amos p. Hieronymus pinguia uertit. Abraham ex fentemia R.Saadia, animal efle dicit maius boue,quod in hifcc regionibus qpn extet: Arabica translatio hebet la^iattxEruditi apud nosmeria pro nomine ad> ip. icdiuo accipiunt,quod altile & faginamm ronet,ut etiam baria.wan tachafeh Exodi ay. animalis no tnenuarijs coloribus diftindum.Onkelus uertit fafgona.R.SalomonEzechtecap.ifrtaxumexpo» nit quod eruditi fere noftri temporis approbant: quanquam Hebrari quidam boucm expiMuerint. Cxterum egela nW Gene.ij.SC Ierem.46.iHuencam potitis quam uaccam uerterim.cumajj? egel iiitulum fignificetExodi ca.;i.pro egel Hebraico Chaldteus &C Arabs habent egela : Perfa gofalai: Septuaginta eft uitulum. Vaccat etiam nomen ab Hebraris dedudum non dubito qui bo uem bakar uocant, ut uaccam Saraceni hodie baccara, quae & para Hebraice dicitur, ut par iuuencus.aut uitulus,cum additur ben bakarifimpliciter autem bos in genere. Genefeos cap, ai.pro Hebraico parim,Chaldactis uertit tore; Arabs bakcra, Perfa nadgaucha, uel madagaucha, aut bos in genere. Bss apud Grat cos communis generis habetur,ut apud Latinos etiam. Italice buc, Gallice beuf,Hifpanicebuey,Germanicc »4)^ &rmt>inmafculino genere tantum.Anglice ope,U. lyrice wul.Baulbulis pro urina bouis apud Syluaticiim legi.ceu Arabicam uoccm. ^Vacca,ltalice etiamnum uacca, Gallice iiaclie, Hifpanice uaca , Germanice TkS uel TKub* , Anglice cow. Simili uoce in Italia quondam Altinat regionis incolacuaccas humilis flaturae Siladis abundantes ceuas appellabant.iefte Columella. iunix,iunicis,tenerae aetatis bos foemina,qiiae iam celfauit uitula eife, necdum tamen ad fummam magnitudinem peruenit.Perfius Sat.i. Tot tibi quum in flamma iuni. cum omenta liquefeat. Plautus Milite , Quam mox ad ftabulum iunixrecipiat fefe pabulo . hJjtus uitul*,qu* paulo adultiores fa(ftae cutille, qui ex planis, SC campeftribus locis , in montana 8C afpera perduflus efl, uel ex montanis in * campeftria : itaij etiam , cum cogimur ex longinquo boues acccrferc,curandum cft.ut ex fimilibus patrijs locis traducantur. Illud ante uniuerfa curandum eli , ut uitibus ad trahendum comparentur xqindes, ne ualentioris robur alteri procuret exitium. Dentes bimiis emittit bos, nec uniuerfos, ut equus. Nerui bubus prat exteris animalibus duri: tauro duriores quOT boui caftrato, Caro eis ficca bC atribiliaria. Cornua tauris robufiiora qu^m naccis, Ariftot. circa finem libri 4.dehiftor. anima- lium:quo in loco Albertus Magnus contrarium habet,his uerbis: Cornua uaccarttm fortiora bC ma. tora SC longiora funt cornibus taurorum: deceptus forte Plinij uerbis, qui tauris minora quam bu» bus tenuiora^ elTe cornua feribit, cum Plinius boum nomine non uaccas, fed boues exeflos intelli» gat. Similiter 8C Rafis errat cornu robuftius naccis attribuens. Gerunt autem boues eflomi* , id eft caftrati,cornua maiora, eadem ratione qua fpadones caluieffici nequeSt, Nam coitus cerebrum ma 4“ xime debilitat &; imminuit. Bubulo pecori caftrato Democritus ait tortuofa, gracilia, longa nafei cornua. Contra teftibus prsdito enafei fecundum radicem, craffa.refla, multo^ minus prolixa, eofi demcp latiori,quam alteros fronte effe; Nam hic ibidem cum multx ucnx funt, ab tjs offa dilatantur,- fiinui bC cornuum eruptio quoniam craffior exiftat , frontem huic in latitudinem proferunt. Caftta- to uero quod fedes cornuum bC initium enafeendi perparuum habeat circulum, minus dilatantur. Pars caua cornuum in bubus,ut alijs etiam fere omnibus, ex cute potius oritur, quam folidum quid» dam offe enafeens ftibit, implet^ totam.Cornua uaccx calefafla facile in quamuis partem fiefluns tur. Cornua iuniorum tepefafla in cera flefluntur, ducuntur^ facilequd uolueris,Ariftotel,Boum attritis ungulis, cornua unguendo aruina,medentur agricola: Adeo^ fequax natura efi,ut in ipfis uiuentium corporibus feruenti cera fleflantur , at® incifa nafcentium in ciiuf tfas partes torquean» tur, ut lingulis capitibus quaterna fianr, Plinius. Plura de cornuum natura , uidepaulo poft in bif» bus Nomadibus. Mutili dicuntur boues qui cornibus carent, Columella lib.y.cap,;. Lapillum ha» bent in capite.ut fertur,quem expuunt fi necem timeant. Dentes eis continui, & bis mutantur.Rii minant, nam fuperiore dentium ordine carent , id elf^ primoribus quatuor , ut oues etiam bC omnia qux ruminant.Oculi boum nigri funt, Ariftoteles: item lati plani^. Cor fine offe omnium, quxnos nouerimus,prsterquam equi, &generis boum cuiufdam,quod in cordecfficulum continere aiunt, Ariftot.In equorum corde bC boumoffareperiuntur interdum, Pliniu% Neruofam uero cordis bu» buli effe naturam,fignificatur uel eo offe quod in nonnullis gigniturimaxime uero taurora cor eiuf. modi eft. Palearia a pelle dicuntur, qux cum laxa prolixa^ a collo dependet, generofitatis fignum in boue eft. Seneca in Hippolyto,Mufco tenaci peflus ac palear uiret.Ouiditis Mctamorph,7.Pen, dula palearia dixit.Palearium uero locus eft ubi conditur palea. V accpmammas binas inter femora habenecapra etiam 5C cerua Sireliqua generis eiufdem mammas parte eadem gctunt:Cuius rei cau £i eft, q> hsc furfum uetfus 'capiat fui corporis incremeta. Ita^ ubi confluuiS SC copia excremeti faa‘ De Qj^drupedibas magnitudine omnium praftantiffimi. Vcruntamen mites.K adhominum genus manfocti, facile im cerioaudientesfum,Aelianus.Ariftoteleseuamboues in Aegypto maiores quamtn Graecia nalci la ferinfit Aoniorum iiarns coloribus diftindiorum perpetusindiuifatep ungula funt i eorundemcp unicum cornu, quod ex media fronte exiflit, Aelianus. Plurimum laiSis eft naccis Alpinis, quibus minimum corporis, plurimum Iaboris,capite non certiice iundis.Plinius.Columella idem fcribit de Altinis per t, quas incola eius regionis ceuas appellenti id ijuod magis probo. Altinum enim urbs oliminlittore Venetia florentiirimafuitiuxtaAquileiam,aquaAltinatespopulidi(!}i. Vacca A. rabica propter alentium humorum confluxum, qui permultum generofg propagationis nutrimen tum cornibus praftat,eifdem excellunt: qua uero cornibus carenqos humorem capere folitum, fo. lidiushabent,8Chaudquaquamhuncipfumfibihumoremreciperepoteft.Qiiare incrementi caufa cornibus exiflit influcntia,quam fane plurima et crafliffima uena humore,quantum ferre poffunt, crauidata infundunt, Aelianus. Armeni)s duplex cornu fic erraticis flexionibus tanquam hedera j, retorquetur: Ac fi mucrone appetitur,ob corneam duritatem , non fine damno ferrum retunditur, Aelianus. Inquirendum eft an genus hoc monocerotis fit(ut etiam Aoni) boues ) propter cornua in fe reuoluta 2? mucronem eorum dtiriflimum. Circa Boeotia urbem Pcemandiiiam,qua 8^ Tanagra dicitur,optimi boues nafcuntur, Varmus: Apparet inde fatftum-Potmandria nomen, Carici in parte Afiafcedi uifu, tubere fuper armos aceruicibus eminente.luxatis cornibus,excel!entes in ope re narrantur:cateri nigri coloris candiditie.ad laborem damnantur,Plin.(Similia uide moxin Scy thl cis.) Boues pradpue magnos fertEpirotica terra: quas incola Pyrrhicas uocant : paftum enim a- bunde prabeqSf loca fingulis anni temporibus accommodata habet, Ariftot.ln noftro orbe ( inquit Plinius)Epiroticis laus magna,a Pyrrhi(ut ferunt)iam inde regis cura.Id cofecutus eft , no ante qtta drimatum ad partus uocando.Pragtandesita^ fuere, &: hodie® reliquia 11 irpium durant. Atniinc 4, annicula adfcecunditatempofcatur.tolerantiustamenbima.Hinius.TheodorusexAriftoteletran llulit Pyrrhicas uaccas ab incolis per annos nouem intatftas V enere feruari: ego cum Plinio annos quatuor potius quam nouem legerimifacilis lapfus ex in J.Has numero quadringentas efte.et pro prias regis accipimus, nec pofTe uiuere locis alijs,quanquam tentatum ab aliquibus cft,Ariftot.Fue. reinEpiroPyrrhicaboues,qH3s atauros uocabant,intatSas Venere, ui incrementum ampliter ca* perenqquafi fetauras dicas. Sic uero creduntur ditfla ab ignea mobilitate,aut a colore ; funt qui di. minutiuumputentex forma Aeolica.Alij Pyrrhicas intelliguntEpirbticas, detegis Pyrrhi nomine, Ctelius. Scribunt Graeci Epiroticos boues Earinos dici ab Larino pallore, cuius meminit Athenjus quo9,qui ab Hercukredeunte ab Geryonis nece,exceperiteducauerit^:unde Epirotica mox ar. fhenwfintcelebrata.Etiamfifunt qui ab narium magnitudine dicilarinosuelint.uteftab interpre. ^ te Ariflophanis adnotatum,fi quidem ?ut particula intendendi uim habeat,/i«s uero nares fintCaite rtimCellrini quo® uocatur, qui LarimXaciius. Athenaeus libro 9.Larini boues ( inquit) didli funtsi ^«5iv/f/ii&K,quod A,triTi{tiSta,id eft faginati.Sophron,Bii5 Ji AxgirilViitTm.-uel a Earine Epirotico uicor uel a Larino pallore.Hinc aliqui abufiue fues etiam larinos dixere.altilcs nimirum 8f pingues. Epi. rotictcuaccte prae fua praecipua magnitudine, amphoras fingulasfingulaeimplentla(ftis,menfuraE® eius dimidium mammis diebus praeftant. Eretflus qui mulget, aut paululum fe inclinat ; quoniam fedendo ubera contingere nequeat. Caeteras etiam quadrupedes magnas terra eadem Epirus gigs nit,exceptoalino!fed praecipue boues &canes,attp etiam oues Pyrrhicas, a Pyrrho regeeognomt. natas, AriHotErythraci boues mobilia fimiliter cornua ut aures habenr, Aelianus. idcm altj de Phry. gijsfcribunt,ArgiuumHerculemmifrum ede ad Geryonem ut boues abigeret , Hecataeus fcribit, 6® non quidem ad terram Hifpaniam,nec ad Erythiam ullam infulam.fed loca circa Ambraciam ati^ Amphilochos Geryonem imperio tenuifleeinde^ abaiSas boues, quae mira fpecie in illis comperian Bos & Vacca. B. C. Lib^ 29 tur tocisiherbida regione Si pafcuis admodum l«a, Caelius. V aeexin Frifia.HoIIandia & Selan» dia,proptcr abundantiam pabuli in regionibus illis magna corporahab*entt&Dmnes fere quarum maculofaefuntpelles,ladeabundant,tefteAlberto Magno. Boues quidam carniuorifunt inftar luporum, Rafis. In India boues folidis ungulis unicornes Ctefias nafei feribit, Plinius. Aliqui eti. amtricornes.Bubus Indicis camelorum altitudo traditur,cornuainlatitudinem quaternorum pe. dum.Plin. Ptolemaeo fecundo ex India cornu allatum ferunt, quod tres amphoras caperet . Vnde conijcerepoirumus,bouemillum,a quo eiufmodi tantum cornu extitilTet, maximum fuifle , Aeli», nus. Inbubulo pecore, quod incitato curfu ualet, curam Indi ponunt: Si fimul deeorum iielocitate rex Si permulti principes decertaqneij turpe ducat pro huiufcemodi animalia genere auro argen. It) touefpenfionem facere. Currendi meta bobus haectonfiituitur,ut inter ic nexi litigati triginta fta dia currat, Aequales et pares boues equis currut,necp iielocitate boues ab equis internofeas : Ac fi quando rex de fuis bobus cum quopiam fponfionem feceriqin tantum contentionis ftudium proce dit,ut is ipfein curru fequatur,atque adeo aurigam incitet.Is fane quidem equos fliihulis cruentat, a bubus uero manus abftineqfiquidcm ij nullis admotis ftimulis incita tiilimo curfu feruntur: Ac ni mirum tam ambitiofa eft bubuli certaminis contentio.ut non diuites modd,fed inferioris flatus hd. mines in eiufmodi concertaminibus permultum uerfentur. Sunt item apud Indos alij boues , qui maximos hircos magnitudinenonfuperareuidentur.Ii uel coniiigatiiielocilTimc currunt, necmi. nus firenue quin Getici equi curfum conficiunt, Aelianus. Ar^ftctcles ait Leudlricorum boum cornua attp aures.ex una ftirpe cognata Si fimul contexta elTe, Aelian, Garamantum armenta ob 40 liquis ceruicibus pabulantur.Namfireied-airedafortejadpallimiora dirigant, officiunt prona ini humum cornua &: obnixa,Solinus:V ide inTrdglodyticis mox.In Africa regio eft ( Garamantuni aut tricina qu£cdam)ubi boues prxpoftere pafcuntur,quod cornua inflexa anterius habenqetob id celfim euntes pafcuntur . Nam offenfantibus in terra cornibus,progrediendo pafei nequeunt, alio, qui nihil differentes a cacteris bobus,pr3cter craflitudinem pellis atq; duritiam, Herodotus lib.4. In Libyaindis finitima rctrouerfuspafcentium boum elTe armenta auditione accepi. Caufacurfic pa. fcantur eft, quod ante oculos cornua habent, & qus ante pedes funquidere non queant. Ex quo fit ut ingrellionem ad caudam retorquentes, herbam depafcantur, Aelianus: ante quem primus fo. Ius opinor Herodotus in Libya boues illos opifthonomos reperiri fcripfiqid exprimetibus cornibus quae adnuunt proclinantur ip in imateius hiftoriam conuellit Athenjus fub aliena perfona, quonia a nullo praeterea hiftoricorum fit coprobata.Cjlius. Apud Myfios,boues cornuum expertes fiint, non item in Scythia,ubi minime cornibus boues mutili funt,Nec mihi moleftus quifpiam elTe debe biqqudd contra fer ibam atque Herodotus,cum aitbubulo generinon efle in Scythia cornua: Iccir cocp cornibus mutilum eft, quod uniuerfum caluariac os nullas commiffuras habeat, nihil^ humo= rum confluentium propter duritiem refifientem capiat, &uero uena per hoc ipfum os pertinentes, propterea graciliores SC debiliores.quia minus alanttir.-Item^ eorundem qui a cornibus nudi funt, ed ficciorem ceruicem,acminus fortem efle necelfeefljqudd ipfortim pertenues uenffint. In No= madibus,qui ad Mjoticas paludes hyemanqSi dies aeftiuos in camporum ^quoribus uiuunt, ex bo bus partim fine cornibus nafcuntur,partim fcrrula ideo exfccantur,quod hate pars uim frigoris fuf ferre non queat, Aelian. Pufilla; buculae quas Phafiana regio ferqfingufe abunde beneficio pabu. 40 li mulgentur, Ariftot. Phoenicum libri teftanturiindigenas naccas ea eiremagnitudine,ut uel pro ceriffimi pallores cum mulgent ftare,atque adeo in fcabellum afeendere habeant necefle , ubera ut poffint pertingere,Aelianus:idem Arilloteles de Epiroticis. Boues in Phrygia et alibi funt qui cor nua perinde ut auriculas moneat, Ariftoteles & Plin. Aelianus ide de Erythr|is tradit. Boues Phry. gijrubrocoloreflf flammeo, altaffifldtorofaceruicepraeftanq Eorum ab alijs cornua longe diuerfa funttneque enim conliftunqfed flexibilia huc illuc fledluntur, Aelianus, Scythici in quorum dor. fo gibber eft,& proceriflimi K ex omni parte albi,perparuis cornibus funq&l minime acutis: fimili. tercp ut cameli eminenti dorlSexiftunt: fimul SC cum dorfo cUccIIx imponuntur,perinde ut cameli gemi fle(ffunt,rurfumcp fufeepto onere furgunqquod ipfum hominum, qui ijs ad grauiflimorum o. nerum ue.ffiones utuntur,difciplina facere folent.Qiijrendum num quid diferant dCaricis,de qui bus paulo ante diximus ex Plinio.-nec diffimilia de Syriacis nunc adferemus, ut fufpicari quis pt* fet autliores confudiffe, Syriacis nonfunt palearia,fedgibbcr in dorfo,Plin, Nodos fcapularum fle. tffunt ut cameli. Aelianus abfcp ulla gibberis mcntionc,hac feribiuSyrij bellicofi funt, magno robo re,&: lata fronte, cornibus robuftis,afpe(ffu truculento,nonobero corpore,neque rurfus macilento, ad curfum K pugnam pracftant, Aelian. Troglodytarum armentis cornua in terram diretffa fimt,' qua de caufa obliqua ceruice pafcuntur.Plin.ldem Solinus de bubus Garamantum prodit. c. , . . , Boues dentibus fuperficiemtantumherbarum carpunt, radices nonlacdunt. Animaliuin foli 6il retro ambulantes palcuntur, apud Garamantas quidem haud aliter.Laudantur multi cibi eda- ces,ueru in eo conficiendo lentunam hi melius cocoquunnideoi^ robora cor porocitra macie cofer 60 uantjqui ex comodo,^ qui feftinanter mandunt. Sed tam uitiu eftbubulci pingue, qua exileboue reddei’e:humilis enim,& modica corporatura pecoris operartj debet effe,neruis^ et mufculis robti llatnon adipibus obefa,ui nec fui tergoris molc,ncc labore operis degrauet, V aceas pafei oportet ini 50 De Qjaadrupcdibus locis uir/dtbas 5C aquofistamant enim pafcna locorum irriguorum. Qiiamiiis butyrum, ut audio,cOa lore faporecBprzfiantius fit ex pafcuis ficcioribus.quam paluIlribus.Si regionis ratio patitur,nuUu3 melior cibus eft quam uiride pabulum. V bi ucro dccti.eo ordine minifiretirr,quo pabuli copia Si. borum coget accefflo. Maritima aprica hyberna hoc armentum dcfydcrat , quia melius Irutetis ec bis herba imernafcente iaiuratur: atftate in opaciffimis nemorum commonde pafcetiir , ubi uirgulta a: frons multa; SC in montium altis frondofisqj magis quam planis pafcuis. Nam melius nemoribus herbidis Si frutetis Si caredlis, quam lapidofis locis duramur ungulae. Nec fluuios riuost^ely- derant quam lacus manu fadosiquoniam fltiuialis aqua,qu:e fere frigidior eft, parium abigit, K coe= leftis iucundior eft, Columella. Qiiamuis circa fluuios redie propter amoena loca pafcantur; toemra tamen aquis tepidioribus adiuuatur , unde magts utilius habentur , ubi pluuialis aqua tepentes tor- i» mat lacunas, Palladius. Omnis extremi* frigoris toleramior equino armento uacca eft , ideo^ tacile fub dio hybernat. Boues autem rctfie pafcendi non una ratio eft_ ; nam fi ubertas regionis uiride pa- bulum fumminiftrat,nemo dubitat, quin id genus cibi cateris praponendum finqiiod tamen niliri EUis,aut rofeidis locis non contingiilitatp in ijs ipCs uel maximum commodum eft,quod fufficit una opera duobus iugis, qua eodem die alterna temporo uice uel arant, uel pafcuntur: ficcioribus agris ad prafepia boues alendi funt, quibus pro conditione regionum cibi prabentur, Columella. Boues fit fruge fit herba uefcuntur: pinguelcunt ijs, qua flatum cient, ut eruo, fit fabafrefa, ait^ etiam ipfa fabarum herba. Et feniores.fi cufe iheifa fpiritum adigas, deinde prabeas pabulum,pingues facies. Ad hac hordeo uel integro,uel pinfito. Si i gluma feparato pinguefeunt, fit dulcibus,ut ficu, fit paf= fatuino etiam fit frondibus ulmilfed pracipue fole,fit lotione calida aqua, Ariftot, 10 ^Cytifum in agro efle quam plurimum maxime refert, quod bubus fit omni generi jiectidum uti linimus eft, quod ex eo cito pinguefeit, fit latSis plurimn prabet ouibus: tum etiam quod otfto men. fibus uiridieo pabulo uti,fit poftea arido poffis: praterea in quolibet agro, quamuis macerrimo cele riter comprehendit: omnem iniuriam fine noxa patitur. Satio autem cytifi uel autumno circa idus OtSob. uel uerc fieri poteft. Cum terram bene fiibegeris, areolas facito, ibi^ uelut ocymi femen cy- tifi autumno ferito. Plantas deinde uere difponito, ita ut inter fe quoquouerfus quatuor pedum fpa tia diftent.Si femen non habueris,cacuminacytiforum uere deponito,a: ftercoratam terram circum aggerato. Si pluuia non incelTerit, rigato quindecim proximis diebus fimulat® notiam frondem age re cCEperit,farrito,fit poft triennium deinde cadito Si pecori prabeto. Equo abunde eft uiridis pon- do XV. bubus pondo uicena,cateris^ pecoribus pro portione uirium, PoieftetiamanteSeptcm- je brem fatis commode ramis cytifus feri, quoniam facile comprehendit, fit iniuriam fuftinet. Aridum fi dabis,parcius prabeto,quonia uires maiores habet, priusfe aquamacerato,fif exemptum paleis per- mifccto.cytifum cum aridum facere uoles , circa menfem Septembrem, ubi femen eius grandefeere incipiet,cadito,pauciscp horis, dum flaccefeat, infole habeto; deinde in umbra exficcato, fit ita con- dito,Columella.Serendain tenuiore terra qua non multo indigent fucco,ut cytifus fit cicer, Plinius. f^Qiiontam uero tam falutarem non omni folum pecudum generi, fed etiam homini fruticem, fit non medicis modo, fed poetis quocp Gracis Latiniscp celebratum, quinam hodie fit ubi eflet, nemo adhuc ex eruditis,quorum ego feripta legerim, nos docuit: comodum hinc digreffus ea dere ftudio. fis candide quod habeo communicabo : recitabo autem primum aliorum opiniones, Primum igitur Marcellus Vergilius (qui Florentia in Italia uixit) in commentarijs fuis in Diofcoridem,cytifum ho= 49 die in Italia nufquam apparere, fit in antiquum ac natale fibi folum rcuerfum , non paruum anuqua amantibus defiderium fuireliquifleiaut fi fit,incognitum fine honore iacere conquerittir.Poft hunc loan.Ruellius Gallus cyttfum hodie in fegetibus pracipue hordeaceis inucniri feribit, fruticem albi cantem,cui omnes cx deferiptione Diofeoridis nota conueniani;Sed alio in loco hunc cylifum fu- um meliloto tam fimilem facit, ut difficillime difcernatur:difiinguit autem hocmodo , Cytifi (inquit) folia digitis friata fubolent erucam,melilotus magis crocO iucundo feqiiitur odore . Guftus quo^ dl ferime facile prodef.nantj cytifus manfu cicerrefipii. Hieronymus Tragus Germanus trifolium pra tenfemaius,afpcriusc]3,folijsdurioribus,oblongis,fit mucronatistin Italia nonnulli trifolium lunatu uocanOpro cytifo accipit.Pofiremo Penus Andreas Matihgolus Senenfls,in Italicis fuis ad Diofeoti Am commentartjs,fic fcribit.tit nos tranftulimusiCytifus hoc tempore copiofiflimus per omnem Ita yo liam prouenitjDiofcoridis ac Plinij deferiptionibus undiquatp refpondens. Sunt qui uernacula liti gua trifolium caballinum uocant,alt) nibolum. Ramos primum cubitales producit , ac fepe maio- res,qui folijs ueri nifoltj ueftiuntur,cum cofta e medio fatis prominente. Frondes eius albicant, SC C manu fricentur,acrem ceu eructe odorem fpirantifi mandas ciceris recentis guftum repryfentat. Flores mufeofi racemafim hatrenqalias flaui , alias candidi. Hu notae cy tifum adeo exprimunt , ut quin ipfiflimus fit negare pi^t nemo. Caballinum autem trifolium uocat , cd quod plurimum eius pabulo deletSentur equi,qui liberi yftate paicuntunid quod fententite noftry confirmandae accedit: namfut Plinius inquitlcytifus equis tam gratus eft,ut pra; eo hordeum negligant.Fuchfius Si Mo» nachi qui commentarios in;Mefucn ediderunt, cum hanc ftirpcmuerumcytifrimeffencfcirentjtr i. folij odorati fpeciem fecerunqHatSenus Pet. Matthpolus . Praeter illos qui noftra tempcftate ullam cytifi mentionem faciat,reperio neminem.Eft autem communis hic Ruellij, Tragi Si Matthatoli er. tor, quod cy tifum arborefeete non animaduertermiqid^ non modo proceritate, fed materia qtiocp ligtioU Bos&Vacca. C. Lib. I, 51 adnumerare debuerat, RueUius quidem cytifum fuum fruticem nominat, fed cum laboret in d^iftin- guendo eo a meliloto herba, fruticis nomine eum abufum, ut fepe Rt,non eft dubium-Ebeni duo se- nera facit Plinius,unum arboreum, alterum fruticofum cydli modo.Sf tota India difperfum Anit fir- tem de cyti^fointer peregrinas arbOTesiFrutex eft, ‘inquit, inuentits in Cythno infula, inde tranflLus cafei pfouentu : jjpter quod maxime miror rarum effem Italia.^Hid eft ^itur quod Matth9olus per omnem Italiam copiofillimum elTe fcribit ^ Ego cu annoSaludsChtiftians 1 y 4 adialtamingrelTus Pjtauium uenilTem jinhorto Petri BembiOirdi. IO nato arbufculam nunquam priusameitifam.ec omnibus qu4mecumaderantign3tam,utprimum uidi guftaui^,mox uerum cytifum elfe intellexi. Procera eraqfi bene memini fex circiter cubitos fo liaiquacadhuc feruojitbicp terna , omnino loti fiue trifolij pratenfis , minora tantumigufiu dulcia K glunnofa,malu9propCmoduminftar:idquoddecytifoGalenus(a:pofteumAeginefa)prodidifCv tificmquitjfolu ulm habet difaitiendhfed aquofo tepido^fucco dilutam, quemadmodum euam maU uat.Deinde cum per alpes in Germaniam redirem,fion procul Tridento, idem omnino genus fvlue- ftrereperi, longe minus Kftuticofius fatiuo.Io.Quintinus,qui de infula Melite libellum ardidit cviP Ium m ea abundare teftatlis nullam eius defcrrntionem adiuxit.Nos,ut a ftudiofis diligentius pofthac animaduertatur,plura quae tum formam tum facultates eius attinenti ex ueteribus repetemus & nrh mum ex Diofeoride. Cytifus frutex eft albus in totum, ut rhamnus,ramDS ipargens cubitales’ maio= 1, resqs inrerdum.in quibus folia foenigrjci.aut loti uifolte, minora tantum , dorfo medio prominente,- ea digitis irita erucam olent, guftata^cicerCaliM cicer uiride)fapiunt.Foliarefrigei ant,tumorcs inter initia dilcutiunc,fi cum pane trita illinaturidecotftum eorum potu urinam ciet.f^onnulli quod apes al«ciat,propealuearia fcrunc,Hac Diofcoridesiin cuius etiam codicibus nonnullis nomenclatura cy tifoiftie attribuuntur, teiine, lotus grandisjtrilblium, dC apud Romanos trifolium maiusiomnes fcili* cet a foliorum fimilitudine diuftacinam telis fotnumgrjcum eft. Columella cytifum &: -^eas & cafnfa cin.Sttrifarin uocarifcribit:a:eiregcminam,hoce(lfaiiuam,a: alteram fuafpontis.PauiUs Aeginc- (acomamcytifiiubetpratcdrdijs priegnantium contra uomitiones ex uetere uino imponi. Plmius libro ij,C3p.i4.Frutex eft(inquit)K cytifusiab Ariftomacho Athenienfi miris laudibus predicatus pa buloouium.aridusuero etiam fuumifpondetmiugero eius annua Hs, MM.uelmediocrifolo redh 50 tus. V tilitas quse eruo,fed ocyor fatictas.perquam modico pingucfccnte quadrupede , ita ut iumenia ' hol deumrpcrnant.Non cxslio pabulo lacflis tnaiof oopi^jaut melior, fuper omnia pecorum medici) na a morbis omni ufu prjftante.Quin Sf nutricibus in defecftu latSis aridum,aK? in aqua dccodum, potui cum uino dari Sibecfirmiorcs celfiores^ infantes fore. Viridem etiam gallinis.aut fi aruerit ma defarftum. Apes quocp nunquam deforecytifi pabulo contingente, promittunt Democritus KAria fiomachus.Nec aliud minoris impendtj eft. Seritur cum hordco,aut uere femine ut porrum,uei cau^ le autumno ante brumam. St femine, madidum. Ec fi defmt imbres,fatum fpargitur.Planta cubitales ferunturfcrobepedali.Seriturpoftaquihotftia tenero frutice.Perficiiirruiennio. Demetitur iicrna Kqiiinofflo cum florere definit,ucl pueri,uel anus utiliftima (forte iiiliflima) opera . Canus afpedtrs breuiter^ fi quis exprimere fimilitudinem uelitianguftioris trifolij frutex. Datur animalibus poft bi. 40 duum femperiHyemc ticro quod inaruit, madidum. Satiant equos dena librte, &: ex portione mino. ra animalia,obiter9 inter ordines allium & cepe feri fertile eft.Non 9fiuum,non frigorum, no gran, dtnum.am niuis iniuriam expaiiefcit. Adijcit Hyginus,ne hoftium quidem, propter nullam gr^am lignl,Hucuf9 Plinius. Idem alibi; Glaux cytifo &! lenticulae folijs fimilis ( quod Diofeorides quotj fcribit) &;c.coquitur in forbitione fimilaginis.ad excitandum ubertatem tadis,eam^ qui hauferint, balineis uti conuenit.Et alio in loco: Glaucio quoijcinquioladis ubertas intermifla refticuitur; fumi, tur eius rei caufa ex aqua.Hic^go no glaucio,(ed glauce legerim.GIaUctj enim ufus eft extra corpus tantu applicatiCctimfit odore tetro,8i:gufluamara)ad ophthalmiam maxime aprincipio, ignes fa. eros no ualidos, Diofeoride dC Acgineta teftibus. Foliaramulofafuntulmo 8C cytifo,Plinius.QuiJ autem hJc fibi uelit uox ramulofa non fatis mihi confiat : nec iiideo quid iilnwis cum cytifo circa fc^ jo lia camune habeat; digcruntui*enim ulmi folia lingula alternis ad ramulorum latera . Cornelius Ccl, fuslib.4.cap.9.incurationelienis:intereaquicurinammouent&:fieniprofuni,uttrifolijfemcn,cu. minum,apium, ferpyllum,portulacam,& reliqua,cytitum quoij connumerat. A cytifo dulce pin gue lac producitur. Mulieres quidem,fi lacSis inopia premimtur,cytifiim aridum in aquam mace rari oportet, Si cum tota noifte permaducrit,poflero die exprelii fucci ternas heminas permifeeri mo dico uino,atcp ita potandum dari;fic ipfae ualebunr , & pueri abundantia laflis confirmabuncur, Columella 9,11. Fimum adagrostetificandosalij aliud proferunt: quidum cuiufcunij quadrupedis ex cytifo. Molefta arboribus eft & hedera adnafeens,& uinciens : moleftus Sf cytifus , nam omnia fermenecanfedeoiialcntior auro(alim6frutex)eft;hicenim iiel cytifum ipfum interimit, Theophra fius interprete Gaza.Et alibi, Spilfa 8C roboris medulla,quod atrum cognomiaantiatrj etiam magis 60 cytifi.quippe cumhsc proxima ad ebenum accedere uidcatur.Principatus quidem ei in pabulisda tur,propter ladlis inde copiam bonitatem^lincommodum tamen tantifper dum floret, ut inquit Aa tiftoteles, apium examina elidiinianquanquam Democritus prsdicet; nunquam de flore cytifipaa c 4 ^2 De Qi^drupedibus ' bulum continaere, Hedgra: modo uincit &: ftrangulat,RuelIius. Apparet caflonem ex Theophraftofumpfiffe, qui locoiam citato libn4.cap.ulnmoficfcribit: »|«^ iris ruptumm hunc de filiquis St feminibus locum fufpicatur.Ruellius 8C Matthsolus ita tranftulerunt; Medica iiliquas habet corniculorum modo intortas,in quibus femen lentis magnitudine dependet. Ex Hifpania(rcribit Marcellus in Annotationibus)integros herbp quam illi Medicam cenfenqciim fuo femine caules afferri nobis curauimus, Eft autem illius in Hifpania quotidianus in iumentorS pabulo ufustcaiiles cubitales geniculatos^ profert,a-ifolio undiif fimiles. Audiuimuscp ab ijs qui in Hifpania rem obferuaruntjqiiod de ea ab antiquis fertur,quicquid inctfule affurgit, in folqs con trahhniillo cibo prius magis^ laitari & pinguefeere iumentyiecus^ omne: parcius dati, quoniam inflct&(multumcreetfanguinem,quemduccrepofteanecelfefit:denicp nihilnonab antiquistra. ^ ditum de ea nunc etiam inueniri.Quodnon conuenit fcripiori huic,fcmen eft: quod hic lentis ma. gnitudine indicat, 8C intornim;in illa uero exiguum, panici minus, papatieris uero femine no adeo maius,cumrotunditateoblongum,coIoreflauefcentcuidetur:quorumnihilinDiorcoridisMedicg femine eft.Siliquam non licuit uidere , fed ut conijeere ex feminis quantitate facile eft , gracilem SC uitis filiqua graciliorem credere oportet, STc. Verba illa , v taiii/xTt&crTrhfvKitfasdv ittytS©', tibn eodem modo in cun hKC, maturius defedus muria diu refperfus, dehinc ftccatus in manipulos conuoluitur, atque ita profenobubus datur, Plin, Vinaceos per autumnu quoiidierecentes fuccerni te: Ledlosexftccato, ceftibua Bos & Vacca. C. Lib. I. 57 rcfiibus fubtentis, cribro illi rei parato.iiccos conculcato in dolia picata, uel in laaim trinarium pi- catum, id beneopcrito,iubeto9 oblini, uti habeas quod des bubus per hy%mem , Cato. Hordei fflpti lambubusgratil!imamferuant,Plin. Maxime illidendum eftiit competentibus rcdSdantibtism faturi femper habeantur dC pingues, Omnis enim Kgritudo exordium fumii ex macie. Exhauftutn animal celerius labor frangit,£ellus uexat, frigus penetra t.Kon foliim enimafliuis menftbus pafcu- um fufTiciqubt frondes diuerfi generis addantur^ minuat uarietas ipfa fafiidium. Hyemc non tan- tum paleis,fed fceno quoij dC hordeo, fepius eruo faginandi funtboues. Nullus autem uberiores ciborum repudiabit expenfas,qui confiderare noluerit boum per inopiam pereuntium quam cario. rafuntpretia,Vegetiusj.i.M. Varro turdorum fimo ex auiarijs ad agros Iftificandos principatum to danqtiod etiam pabulo boum fuiimcp magnificat, ne<^ alio cibo celerius pinguefcsrcafleuerat. Pii, Boues quidam luporu inllar carniuori funt,Ra(is. TheophrSilus prodidit boues quocp pifce uefri, fed non nili uiuente. Apud Parones qui Praiiadem paludem habitant , equis & fubiugalibtis pifces pro pabulo praebent,Herodotus,In Narbonenfiprouincia nobilis fons Orge nomine eiltin eo herb j nafcuntur in tantum expetitae bubus,ut merfis capitibus totis eas quaerant. In remotiffimis ad Sepa tentrionem Oceani Germanici infulis boues adeo pinguefcunt,ut periculum eis fit ne moriatur prae pingui!udine.Facilefaginantur,filaboreabftineant, Augentur iuuencar amplius cum plus tempo» ris expertes Veneris degUntjUt iam in Epiroticis diximus, Ariftot. ^BoueS K equi forbendo bibunt, ut K reliqua animalia quorum dentes continui fimt, Ariilot. &; Plinius, Bos contra quam equus nifi aqua fit clara , frigida attp rimpida,biberc nolit, Ariilot , A. io quam quidem iiiius generis animal non requirit nitidiirimam,nec uCj adeo laeditur fi fordidam bi. berifiSed tamen bubulci diligentis eil procurare,ut mundam femper 8C optimam bibat, Vegetius, Per arilatem boues aquam bonam SC liquidam bibant, femper curatO,ut ualeant refert,Cato. Theo. phrailus in Thurijs Crathin,candorem facere tradit,Sybarin nigritiam bobus ac pecoribus, Plin, Aellate ad aquam appellendum bis,hyeme femel, V arro, ^Bubus tantum foeminis uox grauior,in alio omni genere exilior (tenuior 5i acutiorjquam m ari. bus,quod maxime in homine patet, Ariftot.K Plin, V itulis etiam uox grauior quam adultis , perfe. tfristptquamobrem his callratis uox e contrario mutatur; tranfeiint enim qutc caftrantur in fcemina, Incaeteris animalibus uox maribus grauiof,fotminis acutior efl,Ariilot,Albertus Magnus uaccam ait eb quod corpore atribiliario.id ell frigidae Si cralfac coflitutionis fit,grauius fonare; tauros autem jo beneficio fexus magis ad temperamentum accedere, eius^ gratia uocem habere acutiorem. Cattera omniaCinquit Ariftot.lcum natu minora fiint, uocem mittunt acutiorem ; uituli autem bubuli gra- uiorem,ut 5C naccae quam tauri. Vituli enim 6i naccae pariem quam mouent non habent ualidam,al teri propter actatem,altere propter foeminei fexus naturam . V as nempe per qltod primum fpiritus fertur,amplum in tjs efl,multum^ aeris moUerecogitur.multum autem, pratfertim fi tarde moueaf; graue fonat.Catteris animalibus uas illud angullius efti ^Boues grauidas negant praeter^ dextero uUluae finti ferre,etiam cum geminos ferant,Plin,Tau rus quidam cum ftatim a cailratione intjiret,impleuit:quoniam nondum exedi effent meatus, Arill, Boues etiam fomniare palam efttut omnia ferequte animal parium. Impendentem pellem , SC ter- rte motum,8i cceli falubritatem,8i frugum fertilitatem prpfentiunt;Neij,tametIi ratione carent , ab 40 eorum qus fibi aut falutem,autperniciem afferre qucunt,intelligentia aberrant, Aelianus, Vita foe. minis quindecim annis longillimatmaribus uiginti:robur in quimatu, Plinius, Viuunt magna ex parte fcemina annos quindccim,atm etiam mares excifitnonnullis atas,|uel ad uiginti annos, ahj e- tiam plureSjfi corpore bene habito Imunamexcifos alfuefaciunqSC duces conllitutmt boum,utoui- iim,qui plus temporis quam cateri uiuunt ufu exercitij,8f copiapabuli. Vigent quinquennes maxi me.-quocirca Homerum quidam rede dixilie aiunt, Qiiinquennem taurum, SC bouis lullro flore, tis. Idem nantp fignifiicari arbitrantur, Arillotel. Aetas boum dignofeitur ex dentibus : mutat enim anteiiores anno euoluto dC d?cem uel odo meiifibus.-deinde poft fex menfes paulatim amittunt pro. ximos, donec intra triennium omnes mutauerint.Qiio quidem tempore optime habiti funt,a: in ui. gore ad decem ufip uel duodecim annos perfeuerant, Viuunt ad qUaiuotdeym ufep uel quindecim JO annos.In Ilatu dentes babent pulchros,longos Si sequalcs; qui per fenedutem eis imminuuntur, iS. grefcunt,&; corroduntur,Pet.Crefcentien(is. Nollri ex circulis quibufdam qui circa uaccarum cor nua nafcuntur fuperne fere, de atate iudicantiilli in quimatu fere terni funt , poilea plut es. Sunt qui quoties foeta fuerit, toties fingulos adnafei circulos exilliment. Bubulum lac fertilius Cafeo eft,quam caprinum. Cum enim ex amphoraladis caprini formaginesobolaundeuigimiconficiannir, bubus Ium eadem menfura triginta faciqut pallores confirmant, Ariftot. Bouis lac cralfilTimum ell: cur au- tem paucius proportione fui corporis f(t,in caprini mentione infra dicegius ex Arillotele. Pufillae bu culaquas Pliaiiana regio fert, lingula abunde beneficio pabuli mulgentur : & Epirotica uacca prafuapracipua magnitudine, amphoras fingulasfinguteimplentladis.menfurj^ eius dimidium mammis duabus prailant.Qtiantum ladis proucnerit primum concrefeens , perinde ut lapis dure. 60 fciitquod ita accidit,nifi aqua admifreatur.Lac a partu utile ell: antequam peperii,caretlade. Arill, Vacca purgantur menllruis menfura quidem amplius quam oues & capra : proportione autem' multo minus, Arillot,In uaccis interdum purgatio ipenlltua quinto quotf menfe apparet inr egio»' De Quadrupedibus nibus lialdc calid(s,rcIiquo tempore cum urina excerniturtctiuis rei indicium eft,quod urina fixmU narum omnium animalia fenuior eft cum grauida funt quam alias, Ariftot . Vacca; acriorem quam taurireddunturinam,Idem.Menfes Siuaccis fiunt, ut equabus, fedminus, Idem. Bos femina cum coitum afFe bis qu* uf® adeo falutaris eft, ut approbatu At integro anno boues Ac curatos nullius morbi cotagi cne tentari^egenin cap.de malide SC morbis cotagiofis bou. Non jrderit cibis fatiari pecora.niA Jo pmniadiuuenfdfligenAa.utfalubri Antcorpore.uires^ coferuennqu* utra^ ctiftodiunf largeda to per triduu medicamento, ^deoponitur pari pondere triti lupini, cuprefti^ &: cum aqua node u. na fub diuo habitotid® quater anno fieri debet ultimis temporibus ueris,*lfetis, autumnqhyemis, Columel. Idem ferme remedium V ege Aus Ac deferibit; Folioru lupini( Ac enim lego , non caprina) foliorS myrti fylueftris, foliorum cyprefli,fingulorum uncias tres diligenti Aime deteres , Sf infun- des in congium aqu* , SC una node fub diuo manere patieris , SC inde unicui^ tepefados per tri- duum Angulos fextarios dabis,idcp quater in anno, ut pr*didum eft, S*pe etiam langor SC naufea difirutitur.fi integrum gallinaceum crudum ouum ieiunis faucibus inferas, ac poliero die fpicas ufr pici uel alitj cum uino conteras SC innaribus infundas,Columel,Ouum crudum cum hemina falis SC fextario uini per fingula capitaCfcptimo)diffundi percommodum eft, Vegetius , Bos fi *grotare ‘coeperit, dato continuo ei ouum unum gallinaceum crudum , integra facito: pofiridic capu t unum ulpici conterito , SC id uafe ligneo terito , Sf cum hemina uini facito bibat fublimiter ; Bos^ ipfus, &: qui dabit.fubUmiter ftet.leiunus ieiuno boui dato,Cato. luuat etiam A allium tunfum hircino mi fceas fepo,herbam quo® uerbenam additam deteras , rutam herbam , etiam pollinem iniungas , SC cum uino per os digeram Vegetius. Boum morbis commendatur feuum, fulphur uiuum, allium fyluefti e, ouum codum: omnia h*c trita m uino danda, aut uulpis adipem, Plinius.Qiiidam mar rubium dederunt cum oleo K uino, Vegetius idmane infundenefum ait.Qiiidam porri fibras, alij grana thuris.alijfabinam herbam rutam^cummerodiluuntiea^ medicamenta potanda pr*. bent,Columella.Thiirispuluerem cum mero Aue per nares inieceris. Ane per os dederis prodeft, Vegct.Nec minores medicina bobus horum Copia(malim;per illorum inopiajfubminiAranf. Nam yo porros,rutam,apium,&:herbamfauinam, Aquislargedeteratetmifceatuino, ternas® heminas prj beat ad potande, agrotanti fubuentqldem.Multi caulibus uitis alba SC ualuulis erui bubus meden tur,Columella.Plurimi caulem uitis alba concifum,at(p ferpyllu SC fquilla parte in aqua macerant, ternas^ heminas per triduu digerut.qua potio uentre purgat, uires quocp cofirmat,Veget.Nebo, ues debilitenf.orobu (id eft eruujcominutum aqua diftemperans,propina Angulis mefibus, Coftan tinus.Bubus fi morbum metues , fanis dato falis micas tres , laurea folia tria,porri fibras tres.ulpici fpicas n-es,allij fpicas tres,thuris grana tria, herba fabina plantas tres,ruta folia tria,uitis alba cau lcstres,uini fextarios tres. Hacompia fublimiter legi, teri, dari^ oportet, leiunus Aet, qui da- bit. Per triduum de ea potione unicuique boui dato. Ita diuidito.cum ter unicuique dederis, 'omnem abfumas: Bos^ ipfus, SC qui dabit, facito ut uterque fublimiter ftent; uafe ligneo da, 6o tOjCato, Nonnulli pellem ferpentis obtritam cum uino mifcent, Columella, Anguina pelle SC f,i» Bos & Vacca. G* Lib. L 41 fale K farre cum ferpyllo contrWs uno dic.deiedis^ cum uino in fauces boum uua maturafcente foto anno eos ualere quidam firdpferunt ; Vel fi hirundinum pulli tres iribus offis dentur, Plinius! Similiter Cato,fedalijsuerbis!Vbiuua(inquit)uariaeccepcrintfieri, bubus medicamentum dato quotannis, uti ualeant, Pellem anguinam ubi uideris,tollit0, SC condito , ne qujras cum ouus fiet. Eam pellem.a: far,a:falem,ei ferpyllum.hzc omma una conteritd.cum uino dato bubus omnibu! ut bibant. Eft etiam remedio cum dulci Uiho trimm ferpyllum, concifa &: in aqua macerata fcil. Ia , Qtra omnes pratditfip ponones trium heminarum ( menfura ) fingulis diebus per triduum da! tae,aluum purgant, depulfis^ uitijs,recreant uires.Maxime tamen habetur falutaris amurca,fi tan. tundemaqua mifceas,a:ea pecus ihfuefcastquia prorinus darinonpoteft,fed primo cibiafpersun IO tundeinde exigua portione medicatUr aqUa.mox pari menfura mifta datur ad fanetatem.ColumcI ‘ Ia. V egetius,Paxamus, De eadem Cato fle fcribit:Boues uti ualcant,&: curatibene fient: &: qui fafti dient cibum,uti magis cupide appetant:pabulum,quod dabis,amurca fpargitO , primo paululum dum confuefcant,poftea magis: Sedato rarenter bibere,c6mmiftam cum aqua arquabiliter quartd quinto^die.hocflfeceris,itaboucs &corporecuratioreserunt,&morbus alierit. Vottimprobu bus,ut ualcant.fic facito.Marn Syluano in fylua intcrdius,in capita fingula bouiH ijotumfacitoifar ris adorei libras tres,& lardi pondo quatUor,pulpx pondo quatuor femis, uini fcxtaribs tres femis. Id in urnas liceto contjcerc,& uinum idem in unum uas liceto conijcere.Eam rem diuiham uel fer! iius,uel liber licebit faciat. Vbi res diuina fada er{t,ftarim ibidem confumito. Mulier ad eam rem di uinam ne adfit,ne ue uideat quomodo fiat. Hoc notum in annos fingulos , fi uoles , licebit uouere io Cato.Idem alibi,Dapem(inquit) pro bublis pyro florente facito . Eam hoc modo fleri oportet : lout dapali culignam uini quantum uis poluceto. Eo die feriat bubus K bubulcis . & qui dapem facient. Cum polucere oportebit, fle facies.Iupiter dapalis,quod tibi fleri oportet, in domo familiam mea cu! lignam uim' dapi dus rei ergd.Matfle uino inferiori cfto.Made hac iliace dape polucendaefio, Ma. nus interluito:poftea uinum fumito.Iupiter dapalis,ma(fleiftace dape polucenda efio. MacSc uirio inferiori efto. V eftac fi uoles dato:daps loui affaria pecuina urnx uini louicafte. Profanato fine coti tagione.Poftea dape fatSa ferito milium,panicum,lentim,allium, Ha:c ex M . Catone utcunen fu- perflitiofatranfcripfi:quiuoletobelifcum inducat. Non omittendum eft etiam illud ex Vegetio remedium,quoddiapenteuocaripoteft,quoniamunotantumpharmaco, betonica nempe, theria. cam diateflaron apud ueteres antidotum excedit; Tres uncias baccatum lauri , gentiante , ariftolo. 50 chis longae, myrrhat, a: betonica, diligentilTlme detere Sf mifee cum mero , ex quo trinas’ heminas triduo iugiter iumento per os dabis.Morbos agritudines^ depellit. Auris uulneratur.&: fanguis eius in os datur agrotanti boui» Sili uel fefeli Creticum quadrupedum qtiotp aluum fiftit , fiue tri, tum potuiinfufum,flue mandendo commanducatum cfale:Boum morbis trituminfunditur Plin. DruidaGallorumfamolum herbam hominauerenafcenteminhumidis: SChanc iiniftra manti legi a ieiunis contra morbos fuum boitm^ iuiTere.nec refpicere legentem, nec alibi quam in canali deponere,ibi^ conterere poturis, Plinius lib.a4.cap.i i.nec alibi ufquam hoc nomen haAenus repe ri. Hoc etiam Letftorem hic admonere opera pretium uidetur,FiauiUm Vegetium, qui boum re. media tradidit libro tertio Veterinaria per quatuor capita,omnia fere ad uerbum 8C eodem ordine (paucis ab initio exceptis)tranfcripfi{re ex libro fexto Columella,a capite quarto illius libri uf® ad 1^0 Hiccfimum,copiofius tamen fape quam apud Columellamlegantur, Codex VegetijBafilcaoIim excufus multis modis deprauatus eft. Curantur Sf fanguinis detratftione quandotp boues.inci. fis iuxta caudam 3C in roftrouenis.Noftratium quidam aridas iuniperi baccas dC urticarum folia te runt,8f pabulo aut fixno intermifcet,ad uifcerum incolumitatem, pulmonis $C iecinoris prxeipue, conducere perfuafi.Sunt qui pueri impubis urinam infundant. Abluuntur aliquando boues deco tfto ueratri albi in aqua cUm fauina SC axungia uetere,ut cum alijs fordibus ac moleftijs tum pedicii lis liberentur;Iuuencas tamen hoc decotfto tanquam uehementiore contingi uetant. Porro ne infe. flentur a mufeis, lauri frucfluBi contundens oleocp inCoquens,exeobouesinungito:aut bubula etiam faliuailline, Africanus. Bubus multa: xgritudines accidunt, tum occulta:, tum manifefta:: 8e laflitudinesjqua proueniunt ex nimio labore at^ calore, quK cognofeuntur ex faftidio cibi , uel 50 modo edendi mutato,& frequenti decubitu,8f lingua ob calorem exef ta,alijJ^ mutationibus.qua* facile animaduertSt illi qui fanos SC incolumes eos prius cognouerint. Cacterum boues fani, fortes, 8C agiles nofcuntur,fi facile fe moneant cUm tanguntur aut purigunturtmembra eifdem plena, SC auricula: ere cum orobanchen fibi notam profitcatur,nihil interim dicat in Theophraftum, cuius uerba citat, qui non rede de orobanche feribit quod circumhgado fe herbas adnatas ftraguletcMarcellus etia inep, tius efferqcirris quibufda circumligado fe,fcribens)id quod Plinius quotp Theophraftum , ut folct, 40 imitatus,libro iS.cap, i7,his uerbis fcribit,Eft herba qus cicer enecat 6C eruum circumligado le, uo catur orobache.Quauis Matthxolus fe aliquid huiufmodi apud Plinium Icgifle neget; qui 8C ipfe fu per hoc errore Theophraftum non immerito arguit. N am Theophraftus libro y,de Caufls , cap, ai, fic icribiqH ntAsttHv» TAy cj afity tw tCj tp n n yigi zrttftt^w/iSwy.Hxc Grxee apponere malul,ne quis non authorem,fed interpretem erroris in. cufaret. Orobanche certe, ut fciunt oculati teftcs,nequa$ amplexicaulis eft ; fed fola praefentia fua non attadas etia necat,ut Matthxolus fentinego radicis hoc maleficium effe putauerim,aut quia ali mentum omne uicinis fubtrahit,ut apparet ex eo quod fucci pleniffima eft. N afeitur autem non in, ter legumina lblum,fedctiain aruis frumento et cannabi confitis. Flores etia ut caulis adrubicundii florem uergunt,minustamen,magis^ albicat. Cynomorion apte uocatur, quod fumniitate quae jo flores continet crafltore,8i infra ea caule tenuiorc,genitale caninum referat, ut Matthatolus obfer. uauitiqui hxc etia addit,a rufticis in Italia hanc herba uocari lupa,co quod plantas uicinas deuora, reuideatur.alibicaudaleonis:alibi tora,quoniacertdconftecutprimum uaccx hanc herbaguftauc rint, tauros ab eis requiri. Alias herbas tora nominx in Lupo infra demonftrabo in mentione aco- niti.OrobachenffigidaSfficcaeffein primo ordineGalenus Aegineta feribunt A recenti Grx. cia ofprioleon,quafi legumen leoninum,autleonteos botane ( alias leontobotanon ) quod eft herba leonina dicitur. In Parifienfi agro tenia , a tenendo , ut arbitrortinquit Ruellius)quod tenaci noxa faba,cicer,eruum8Cuiciaobuoluat:cincinnis^ uel cirris tan^ brachijs ftridim amplexetur, ut ea penitus obftragulen uel quod pellis hxc pertinacius hxreat ,ut manantia capitis ulcera, qux utilgus appellat tineas,in pueris.ln aruisCut aiunonon prodibit,!! in quatitor eorum angulis, & medio,rho 6» dodaphnx ramuli pangatur.hoc eodem remedio putat legumen omne a noxa uindicari, Qiii uolBt banefrugumpeftemprorfus aboleri, quinque teftas creta depingunt, Herculis effigiem leonem ftrangu. BoscS*: Vacca C. Lib. I. 45 ftfangulantis referentes, &: in quattior agrorum angulis sttp in medio c9lIocant.Suntquidelineata; ' eo modo tcftam in arca tantum media, ut hanc amoliantur perniciem, iubeat obrui. Democritus af- firmat orobanchen herba confcftimabigi,fi mulier quat in menftruisefijfolutis crinibus Si nudo corpore, gallum in manibus tencns;arcam circumeat.Ita ualidiora coalefcere legumina teftantur qui hac fuperftitione funt imbutiiquippe cum herba gallinaceum uerens gallum delitefcat , Hac Ruellius.Apparetautem nonrecSe cognita ei orobanchenfuilfe, cum leguminibus eam obuolui fuisffi ea brachtjs amplexari, Plinium SC Theophraftu fecutus,fcribat: quod aut falfum eft, aut alia Diofcoridis,alia Theophrafti orobanche' fuerit, quod mihi uerifimile non fit- fere enim una unius rei eadem ubiffi noxa eft.ldem Ruellius libro i.cap, S.orobanchj folia pinguia tribuincumDiofeoridej jo eam fine fofijs faciaufed excufari poteft quod omnino breuillimacaUli^ haretia & alternis digefta liabeaqut nulla uideri poflint nifi quis de proximo intueaturjquod autem in fummo caule folia ali. quot ei conferd-a fint,ut Marcellus tellatur,nufquam uidi.Hoc infuper obferuaui guftu fubdulcem eire,ut non fit mirum in cibis recipi folitamtfloribus fuauitcr odoratis,cauis, oblongis, in cacumine ipicatim harentibus,ficut in cynoibrchheundem radici thyrfo ac floribus colore elfe eluteo candi- dum.radicem craflam, nodofam, plurimis capillatam fibris. Cyprios thyrfinen appellafle fuipicor, quod tota fere ihyrfiis fit,id eft fcapus plane redus. Ab imperitis quibuidam falfo hypocifthidis no» mine appellatam olimaudirememini.Qiiipiduram eius defiderat, in Germanico de plantis libro HieronymiTragireperiet.inter fatyria(utuocai) nono loco: in que mireris cur flores ei neget, cum cofdem imago adieda depidos exhibeat:Nafcinir(inquii)in humidis di umbrofis fyluis mefe Maio, ■ ao caule pingui fatyrio fimili,color€ligni aut fungorum in fyluis naicentium, radice multis intricata ff bris,ut in Phu & elleboro nigro; V itium omnino inter herbas jUt apparecHaec Tragus. ^Aconi. to nullum pecus, nullum animal pafeitur: etfi frudum Si folium nil nocere pracdicenquim mortife tam in radice tantum haberi. Boues,oues,ium.enta,omnem« quadrupedem necaqimpofita uerens dis fojminei fexus radice,folio quidem intra eundem diem, Ruellius, Ego in motibus circa ipfa uac 'carum ftabula Sd tuguria paftorum magnam fiepe coerulei praecipue aconiti copiam uidfinam cum a bubus non attingatur, copiofiflimum prouenit. Quemadmodum Si alia quadam herba mire fre, quens circa eadem uireqqua fimiliter boues abftinenr, bonam uel boitc Germanice uocat, cubitali aut altiore caule,eredo: foltjs incanis lapathi quodammodo ( fi bene memini ) figura, floribus luteis, odora tis,fed parum grato odore,calendulae fimilibus.minoribus tamen & anguftioribus in capituli jo circuitu folijs. Herbam lixiuio inijciunt.ut flauo colore id commendet : Hanc caltham alpinam uo. care licebit,donec alius aliud nomen adferat. Eft di alia qua boues abhorrent, amplexicaulis, an. nua,conuoluolo fimilis natura folijs^, qua eriam proxime ad paganicum frumenta hederj foltjs fit pra deferiptum accedlint, acutiora tantum nigriora^ funt : cuius Si femen refert figura triangula, fedminus eo ac nigrius eft:Hinc quotp lingua uernaculafcjtwttr^ wmben,id eft tiolucrum nigrum appellaturiab alijs fpin,ed quod coliculis fuis tanquam filis tenuibus proxima quam intricet. Si ir= retita in folum deprimat . Radix palmi longitudinem non excedit, fimplex,rotBda, Luxuria omnis in coliculos abit, quibus color fpadiceus,genicula ut in polygono. Flores plurimi, albi, exigui, in. odori,infipidi.Nafcitur cum alibfitum inter cannabin.eamcp inuadit, Hanc Hieronymus Tragus fibro i.cap.jporobanchen propter fimile maleficium effe fufpicatur, non affirmat tamen cum defert 40 ptio ueterum longe diflideat.Poftrcmo quadam blrtffcnGermanis ditfta.ut audio(perfonatam efle conijcio)folijslatis,cumroremadidaa bubus depafeitur, inflat eas adeo, ut aliquando rumpantur, nifi curfu agitati incalefcant,& per aluum reijciant. In Burgundia frequentius hoc malum euenire aiunqquod maior eitis herba illic copia fit. Cum rore non madet, obefle negant, K appeti alioqut ab ipfis, ^ Conuenit huic loco etiam machina defcriptio.quaquam communis omnium maiorum quadrupcdum,qua claufa iumehta boues^ curentur. Machina igitur(inquit Columella) fabrican, da eft,ut Si propior tutus^ actelfus ad pecudem medentibus fit,nec in ipfa curandne quadrupes re lutftando remedia refpuat. Eft autem talis machina forma:Roboreis axibusCafTibusJcompingitur fo lum.quod habet in longitudinem pedes nouem, & in latitudinem pars prior dupondium femiflem (pedes duos femis, V egetius)pars pofterior quatitor pedes. Huic folo feptanum pedum ftipites i£ ■JO (fti ab uuoqj latere quaterni applicantur: tj autem quatitor angulis affixi funt, omnes^ tranfuerfis fex temonibus quafi uacerra inter fe ligantur,ita uta pofteriore parte,quf latior eft.uelut in caueam quadrupes pofiit induci,nec exire ah'a parte prohibentibus aduerfis axiculis:primis autem duobus ftatuminibtts imponitur firmttmiugum ( tranfuerfiim tigillum ad modum iugi, ad quod equorum capita uel boum cornua religantur, Vegetius)ad quod iumenta capiftrantur,uel boum cornua reli- gantur:ubi poffunt etiam numelli fabricari, ut inferto capite defeendentibus per foramina regulis ceruix teneatttr.-caeterum corpus laqueatum, 8f diftentum temonibus C quicquid uitiofi eft inurere.attp ita liquida pice cum oleo linire:folet etiam ipfum animal uiuum creta figulari circundari:qux cum Hecata eft, collo boum fufpenditur.-ea res innoxium pecus a mor fu muris aranei praibet, Columella. Mures aranei,ut a rufticis noftris audio , apud nos quidem mi. nus uenenofi funt morfmfed diiudmalum inferunt,ungulas boum in ftabulis erodentes. Quodad morfum,magis conqucr5tur|demiiftelis:a quibus uulnerataspartes,pellemuftelina eum in ufum referuata demulcent. Vipera colubri iniuriasVergiliusin Georgicis exprimit, hifceuerfibus; ^0 Sa:pefubimmotispracfepibus,autmalata(Su Vipera delituiuccelum^ exterrita fligit; • Aut tetfto afflictus coluber fuccedere.et umbre. Pellis acerba boum.pecori^ afpergere uirus, Fouithumuicape faxa manu,cape robora pallor. Tollentem^ minas, 8( fibila colla tumentem Dcijce;iam^ fuga timidum caput abdidit alte. Cum medij nexus, extrema^ agmina cauda: Soluuntur,tardos^ trahit finus ultimus orbes. Si boue aut aliam quamuis quadrupede ferpens momorderit,melanthtj acetabulS.Sf quod medici uocantfmyrnium,conterito in uini ueteris hemi. na.Id per nares indito, & ad ipfum morfinti ftercus fuillum apponito:Eydem hoc (fi ufiis euenerit) homini facito,Cato. Non defunthodieqiii allium cum butyro cotftum in aqua pecori a ferpentibus morfo exhibeant, Infeftanf boues tum rediuis.et pediculis, Arift.Ricinus nuncy in iumentis gignit, in bubus fi-equens,Plin. ^Eft SC infefta pellis bubulo pecori, coriaginem ruftici appellant, cum 60 pellis ita tergorftdorfojadhaeret, ut apprehenfa manibus deduci a collis non poffit. Ea res non aliter accidifquamfibos aut ex languore aliquo ad maciem perdud}useft,autfudans in opere faciendo refrixit, aut fi ftlb onere pluuia madefatftiis eft,Qua: quoniam perniciofa ftinqcuftodiendum eft,uf £ fo D( Kl2i cum ab opere boues redierint, adhuc stftuantes anhelantes^ uino afpergantur, K offe adipis ( o& fula panis uino infufa, Veget) faucibus eorum inferantur. (^lod fi praidiflum uitium mhaiient, proderit decoquere lauru, K ea caldacS: cum calida, V eget.)fouerc terga, multocp oleo &: umo con feftimfubigere,acperomnespartes apprehendere, a:attraherepellem(etuelutacoftisfeparare,Ve eetius.)Id| optime fit fub dio fole feruente , (aut in loco calidillimo Veget) Cuidam fraces mno, &adipe(aiungia,Veget)commifcent,co9medi«amento(tepido,Vegetius)poftfomemapraediaa utuntur. «rScabies extenuatur trito allio defridoteodem^ remedio curatur rabiofac canis, uel lupi morfus qui tamen &ipfe impofito uulneri uetere falfamento,xque bene fanatur.Et ad fcabiem prx fentior alia medicina eft,cunila bubula, &fulfur conterunt, admifta® amurca cum oleo,aquaCahas atCK ') aceto incoeuuntur . Deinde tepefad-is fcilTum alumen tritum fpargitur. Id medicamentum^ ,o caninte fole illitum maxime prodeft.Columella. Glans largior ualetudinem infeftat, 5C uerna fere fcabiem efficit, ut fupra diximustnoftri lumbricos etiam inde generari autumant. Scabies at(^ exanj themata boumjurina ueteri atm butyro illita curantur* Alij ex refina dC humida pice uino Iimul uni tis un2unt,ac fic medentur, Florentinus, Sal pecorum fcabiem QC boum illitus tolliudatiir^ lingena dus oculis iumentoruminfpuitur,Plinius*Corchoro Alexandrini cibi herba boum fcabiem ce« lerrime fanari inuenio,Idem» ^ V ulnfera boum curabis m aluam arborefeentem contundens admo iienscRjDemocritus. Frutex quidam pericIymeno non diffimilis tum foltjs tum floribus , in fepibus locisSafperis&:raxofisnafcitur,ramuIis albicantibus.FIoribusacmirotundi omnes gemini fubna- icuntur, colore rubroihunc gemellum appellemus licctifolia eius contufa boum ulceribus, ut audio, rufttci imponunt, f VIceribus galte trte remedio funt,nec minus fuccus marrubij cum fuligine, m Columella. Si in ulcere fit pus colledum, ulcus ipfum eftabftergcndum,urina9calida prouedibo. uis latiandum, lana cp molli fouendum, ac deniqp ex tenui lale fi^pice humida imponendum emplaa ftrum.Didymus. Suppuratio melius ferro refeindif , qua medicamento.Exprefllis deinde finus ipfe, qui eam continebat,calida bubula urina eluitur,atcp linamends pice liquida.a: oleo imbutis colliga ttir. Vel fi colluiicolligari, Vegetius)ea pars non poteft,lamina candenti feuum caprinum aut bubti Ium inflillatur.Qiiidam,cum uitiofam partem inulTerunt, urina uetere(htimana V eget. )eluuni, at. que ita aquis ponderibus incofla pice liquida cum uetere axungia linunt,Columella. Malis farcimi nofa,quoties per totum corpus bobus tubercula exeunt, aperiunt fe, K quali fanantur, K iterum in alijs iocis excunt,diiSa fuperius,ut etiam ElephantialJs. ^Solent etiam negleda ulcera fcatere uer- rmbus,qui fi mane perfunduntur aqua frigida,rfgore contradi decidunt i uel fi hac ratione non pofc j, funt eximi,marrubium,aut porrum conteritur,& admifto fale itnpom'tur:id celerrime necat pradi. da animalia; (uel calcis uiuaf puluis infpergitur,aut cucurbita uiridis fuccus cum aceto mittitur, Ve getius. ) Sed expurgatis ulceribus.confeftim adhibenda funt linamenta cunipice, 8C oleo uetere^ axungia: &: extra tiulnera eodem medicamento circumlinienda, ne infelientur a mufeis, qua ubi ul ceribus infederunt,uermes creant, Columella. In Geoponicis Grateis rede legitur i(l;;uu pro uermi. bus ulcerum,ut Cornarius etiam reddidit : Andreas a Lacuna inepte legit, &C transfert r>(ts,id eft ci, catrices.Puluis ueratri intritus fuppurationibus cum oleo uel butyro, aut per fe etia necat uermes. Sunt qui hyofcyaraum imponant ut excidant uermes . Commendatur SC chelidonium eodem ufu, Kperficaria; Aliqui abfinthij,marrubij,a; phu decodo uerminantialoca ablu5t,Sunt quifolia Per. fici contufa cum fuo fucco uulneribus indant : Alij caftrangulam herbam urtica iimilem (Germani 4* appendunt. Aliud item genus mali noftri uulgo uermem uocant, ©et «JUtttt Vnb 6er Vlt9t)4mpt : eft autem genus ulceris ma= ligni, contumaciirimi,quod artus prateipue extremos infeftat,fed SC alias partes, & oflTa quotj ui. tiaCcuius plurimas differentias faciunt. Id in Equo etiam memorabitur ; hic fatis fit monuiffe in bu. bus contra hoc uicium herbas cotufas imponi,chelidoniam;uel clymenum,cui uulgo nomen gtiwe Itrt4)tfc|»rtttuel gentiana illam fpeciem quam paulo ante cruciatam a radicis incifa figura nomina, ui. Alij aliter medentur:quidam incantationes adhibent,ut ad paronychias etiam hominO.quas uul. gus codemuocabulo appellat, f Fere omnis dolor corporis, fi fine uulnere cfi:,rccens melius fomen tis difcutitur.-uetus uritur,8f fupra ufium,butyrum,uel caprinus inftillatur adeps, Columella, f Si yiccori fanguis per aiflim , aut uterum aut nares profluat , farinam triticeam cum ouo SC butyro SC lotio ex equili haufto permifce.&l maflam inde coadam in cineribus calidis coques ac pecori dabis. Sunt quiherbam, quam Germani columbae ingluuiem uocant in aqua decoquunt, ac infundunt. De fanguinefifi:cndo,qui cum urina autlade profluit, inferius dicam, Si qui boum artus luxati fue rint,in aqua natare compelluntur,ut commotione illa reftituantur, ffStepe etiam uel grauitate Ion gioris ( uel ab afperitate itineris, V eget.Jucl cum in profeindendo, aut duriori folo, aut obuiac radici obludatur conuellitarmos.Qiiod cum accidiqe prioribus cruribus fanguis mittendus eft;(i dexn u armum laclit,tnfiniftro;fil3?uum,indextro:fiuehementiusutrun(puitiauit,itcm(ctiam VegOinpo. fterioribus cruribus uenae foluentf Prgfradis (Perfradis, Vege.)cornibus linteola fale, atep aceto, oleo imbutafuperpoiYtntur,ligatism per triduum eadem infunduntur.Qiiarto demum axungia pari pondere cum pice hquida(arida, Veget.)&l cortice pineo, Icuigato^ imponitur : Et ad ultimum 6» cum iam cicatricem ducunt,fuligo infricatur, Columella. ^Si in opere collum contufum erit, prae» fentiflimum eft remedium fanguis de aure emiffusiaut fi id fadu non erit, herba, quae uocatur auia. Bos & Vacca. C. Lib. I. ciim falc trita, & impolita. Si ccriiix mota SC ddcfla eft.confydcrabimut quam in partem deciinet a ex diuerfa auricula fanguinem detrahemus. Ea porro uena.qua in aure uidetur efle ampliffima* farmento prius uerberaturideinde cum ad iflum intumuit , cultello foluitur.&poflero die iteru ex eodem loco fanguis emittituriac biduo ab bperedatur uacatio.Tcrtio deinde dic leuis iniungitur la bor,£Z paulatim ad iufta perducit. Qiiod fi ceruix in neutram partem dciedla eft.mediam intumuit ex utra^ auricula fanguis emittitur, qui cum intf a biduumCtriduu, Veget.)quam bos uitin cccpit el miffiis non cft,intumefcit colla,nerui^ tendunt, &: inde nata durides iugu non patitur . Tali uitio competimus aureum elbe medicamenta ex pice liquida, &: bubula medulla & hircino feud, 6«: iiete- rc olcoc V egetius axungiam quotj ueterem addit)arquis ponderibus compofita , at® incotSa . tfac IO compofinone fic utenda eft,cB difiungif ab opcre,in ea pifcina,ex qua bibit,tumor*CCTuicis aqua ma dcfadusrubflccatur(lauatur,Vcget.)pradi(fio9medicametodefi-icatur,&:iilimttir.Siextotopro pter certiicis tumorem iugum reciifet,paucis diebus requies ab opere danda eft . Tum ceruix aqua frigida defricanda,8<: fpttrna argenti illinienda eft.Celfus quidem tumenti ceruici herbam, quK uo caturauia(ama,Vegct.alias amati Karnatictim, Veget. )Utfupra dixi, contundi, &:imponi fiibet. f Clauorum,qui fere ceruicem infefl:ant,minor rooleftia eft.-nam facile operanU lucerna infiiUa» tur.(nam facile fanantur jjefardentem lucernam oleo inflillato. Veget.) Potior tamen ratio eft cii, fiodicndfnc nafcantui :Neue colla caluefcanqqute non aliter glabra fiunt, nifi cum fudore,aut plti= uia ceruix in opere madefada eft: itaque cum id accidit, ueteri latcK later conteritur, eo® intrito pr« us quam difiungantur(puluere lateritio trito priufquam dciugantur, Vegct.id eft a iu^ foluunf,) 10 colla confpergi oportendeinde cum id ficcum erit,fubinde oleo imbui, Columella, Ladittir colla nimio iugi pondere, Sf maxime fi pliiuia aecefierit. Interdum etiam colledis humoribus exulccrao tur locus affedtis.pharmacis quxeonfolident cutim^ generet curandus, qualia in equis etiam ufita la funequamuis & peculiaria qusdam habent qui bubus medentur, qualia fere funi ex quibus un gentum Agrippa: didum componitur, Petrus Crefcenticnfis. ^ Cum bos aures demittens non comedit , cephalalgia torquenir. Qiiare thymo tiino eommace rato,allijs^ SC fale.ipfa lingua fricanda eft.Hordeum etiam crudum ex uino fumptum opitulatur, Qttinetiam foliorum lauri quantum manu apprehendi poffiqin os inferens, aut tantundem corticis mali Punici,mire contuleris. Myrrham praeterea ad magnittidinem fabae cum duabus fimiliter hemi nisuini diftemperans, infundens^ per narcs,dolorcm exterminabis, Paxamus. f Mania bobus jo eripit fenfum,ut nec audiant more folito,ncc uidcant,dida fuperius inter fpecies malidis. Ndftra les infaniacquoddam genus uocartt cerebri uitio, cui uertigo fiue in orbem difeuifus adiungatur. luniores frequentius hoc morbo uexari putant, prefertim fi inter cornua fiepius alit ue hementius fcrianturtael cornua nondum confirmata nimium contredentur. Sic affedos fi mada» tierint lanij,carnem uendere non licet. Pltires moriatur, nonnulli ttero curantur terebello iuxta cor nua‘ frontem uerfus ad craneum ufip adado,ita ut fanguis effluat- funt qui uerme eriam uiuum ali. quando ex tiulnere illo egredi affeucrenqut ex paronychijs hominum: Mihi quidem neutrum ueri iimile fit, ^Oeftra fiue afili pungendo refonandocp boues in furorem adigunuminime autem ac> cedent eis, fi quis contufas lauri baccas SC aqua incodas.per loca in quibus pafcuntur boties eas di. fperferittmox enim diffugient nefeio qua natura: ui.Qtiod fi adhuc infcftare non definant,ceruiam 40 bubus aqualeuigatam inungunt, Sotion.Pluradecefirisinter infeda. ^Malis humida uocatur quoties per os SC nares humor effluit, & faftidium a:gritudo^ confequitur,de qua fupra didum eft copiofius inter reliquas malidis differentias. Pituita pecoris curatur furculo hellcbori nigri per ati rem mature traiedo,&poftridie eadem hora exempto, ^Oculorum uitia plertincp meile fanan. turtnam fiue intumuerunt, aqua mulfa tririceae farina: confpergi tur, imponitur; fiue album ino. culo efl:,montanus(foirilis V eget.)fal,Hifpanus,uel Ammoniacus , uel etiam Cappadocus minute tritus, Kimmiftus melli uitium extenuat: facit idem tritafepia: tefta,8f per fiftulam ter die oculo in. fpiratatfacit SC radix, quam Grteci nKtfion uocanquulgus autem noflra confuetudine laferpitium ap pellat: huius quantocunqj ponderi decem partes falis Ammoniaci adijciuntur,ea^ pariter trita ocu lo fimiliter infunduntur(cumfiftulainfufHatur,Veget.)uel eadem radix conaifa,&: cum oleo lenti. JO fci inunda uitium expurgat. epiphoram(fi gente humorem profundunt, lachrymis^ uifus cdnfun? ditur,Vegct.)fupprimit polenta (ex hordeo, V eget.)confperfa mulfa aqua , SC in fupercilia genas^ impofita:paftinaca:cp agreftis femina,8£ fuccus armoracea:,cum meile collinita oculorum fedant do loremCpaftinaca quocp agreftis,quam armoraceam tiocat.cum mcllc trita oculorum fedat dolorem, Vegct.)fedquotiescun(jmei,alitisuefuccusremedtjsadhibetur,circumliniendus erit oculus pice liquidacumoleo,neamufcisinfeftctur:nam8fad dulcedinem mellis,aliorum^ medicamentorum non hte fol{,fcd X apes aduolantfSf uefpae, V eget)CoIumclla. Itimeatorum et boum oculis Tra gafaeum SC Ba:ticum falem antiqui laudabant,Plinius. Interdum SC tumore palati cibos refpuit, crebrumcp fufpirium facit, Si hanc fpeciem prabequt bos in latus pendere uideatur : ferro patatum opus eft fauciare,ut fanguis profluat, exemptum iialuulis eruum maceratum , uiridem^ fronde, 60 uel aliud molle pabulum, dum fanetur prtebere,Columella . Hunc morbum recentiores hippiatri lampafcum,ut conijcio,in equis uocauerunt. Interdum duriufculus tumor, qui pofiea fuppura- tur,ruftici apud nos uocant niandentes impedit adeo utcmacien.- 5*^ Dc Quadrupedibus turproinde hancob caufa»n nonmmquam niaflanti.r,am lantjs ad cultrum f Solent etiamCpcriculofa addit Veget.)faft.diacibi afferre uinofa incrementa lmgu* ^tas r^ nasueterinarii uocLt.Ha^cferroreciduntur.&falecum allio pariter trito uulnera defricamur, do, nec laceffita pituita deddit.Tum uino perluitur os, (melius creditur (i ad acutam nulam.poft uino os lauatiir.&ic. Veget.)&: interpofito unius horae fpaiio uirides hcrb», icl frondes dantur.dum fada ulcera cicatrices ducant.Si necp'»'ans fuerint, netj aluus citata , of niliilo minus cibos non appetet, proderitalliumpinntum cum oleo per nares mfundere.uel fale uel care fauces.iiel eandem pariem allio tonfo (tunfo) K halecula hnire. Sed hate his Iblum Columella. Rans iiitinftit a noftris accipiolinftar lati ulceris linguam oceupat, fubnigi n , SC no. no die nifi curet i'hterimit:fignum efl faliua deHuens.Curatur cufpide bgnea qua rana rubeta tra^ .. fixa fit melius uero fi in eadem aruerit. Sanatur etiam ftercore canino candido,fale,tuta,hihgine, &C faliiia pariter contriti's,6i: exertac hnguac infricaris, Cxterum linguae puftulis ita medeberis;Boue ODortet collocare fupinum,fi^ capite reclinato linguam, an puftulas habeat, infpicerc : quas quidem candenti ferro aciuocp exurere conucnit.Dein uero agreftis oleae folqs contufisdal^^^^twm , ulcera inungenda font:autSletcnuiinmo&oleo:autbutyro&:fale:Aut cucumeris agreftis radix ficca contufaunacumficubusinpaftumcftapponcndajAutctiamfarinx hordeac^ , critici^ tonch* tftipollinis fingulorum heminas duas uino madidatas ofFerto,Florentmus. fPuenda onsulcera, bic muntlfaleTin quibus SC uen* fub lingua inflat* apparct,aceto &C induratis uini fecibusaiiquo. ciescolluuntiuide pauld ante in linguae ulceribus, f Abfccffus quidam feupuftulaem faucibus nafeuntur unde locus multo anguiiior fit, quidam noftra lingua uocant frap t(A flt.Eadem ratio efl cur non probem Antonium Brafauolam, cui Teucrion Diofcoridis pimpinella idilgo dida uidetur.cum illi plurimum aflridionis infitiTeucrion uero fecundu Galcnfi incidat ac attenuet.Noui quidem aflringentia plurima lieni prodefle.fed illis opus efl acrimonia aliqua uel a. maritudine cOnlunda,ut ad locum tam rcmonim penetrare ualcant. Horum uero neutru in pimpi nella deprehendas.Proindecum prius illud Plinij Teucrion, no aliud § Diofcoridis hemionitis fit, aut Plinius errauiuaut Fuchfius,qui lienis exinaniti hifloriamnon hemionio Diofcoridis ut Plini» us,fed eius Teucrio attribuit, Hemionion(inquitHcrmolaus)afpleno fimilis efl in tantum, ut difflet le fit internofeere; eadem fere Marcelli V ergilij fententia efl . Ego Si foliorum figura ( ut fciunt qui lo ueram afplenon uulgo ceterach apud Arabes et Italos adhuc didum norunt) & alias permultum in terefle uideo.Quan^ Plinius afplenon etiam hemionion uocari fcribat,lib.a7.cap.y. Afplenum( in quit)funtquihemionionuocant,folijs trientalibus, multis;radicelimofa,eauernofa,ficutfiIicis,can» dida,hirfuta:neccaulem,necflorem,nccfemenhabet.Nafcitur in petris, parietibus opacis, humi» dis,laudatiflimainCreta.Huius foliorum iure in aceto decodo, per dies quadraginta poto lienem abfumi aiunnqua; 3C illinuntur eadem ui(fic enim legendum, ex Diofeoride.) Sedant fingultus.NS danda feminis, quoniam flerilitatcmfacit,HacPU'n.Et libro i6,cap.7, Singultus (inquit) hermio= nium fedat,legendum hemioniS. Hoc etiam philologis annotatu non indignum uidebitur, ubi Dio fcoridis interpretes feribunt Teucrion nafei in Cilicia eius^ partibus quas Gentiadem & Ciflade uocant.in Graeco codice impreflb legi,;» KiAimtf ri tjf/ TvifiMu Rsa/s?* msairfiiwapud Plinium ue jo ro in Ciliciae 8f Pifidife montibus;unde apparet Diofcoridis locum elTe corruptum; ego Plinij Icdio nem praeiuIerim.Nam netp Cifladis neij Cepidis ullius loci nomen ufquam hadenus legere memi ni. De afpleno Diofcorides eadem omnia qux Plinius feribiuae infuper, folia ei efle fcolopendrae in fedo fimilia,polypodii herbae modo incifuris diuifa,infcrne afpera &C fubflaua,fiiperne uiridia ; Fo. lia ueficac ftillicidio , 6c fellis fuffufionibus fubueniunt . Calculos ueficac frangunt. Creditur flerili. tatem facere afplenos per fe, fi cum muli liene corpori adalligetur ; iubent® in hunc ufum node effodi filenteluna,Hsc Diolcorides, Theophraftus lib.9.cap. 19 hemionon iic uocari fcribit.qima Ii libenter ea uefcuntunamare eam loca montana & petrofaiRadice tenui eire,& ad faciendam ho» minis flerilitatem dari,additis mulina ungula & corioiuel ut Gaza uertit, femine; nam & tro-tj (i« Gracis finitima funt . Scolopendrion herba (inquit Franc , Malfarius) quam Diofcorides etiam 40 afplenon appellauit, gignitur in pctris,& umbrofis etiam montium,&l circa fontium riuulos maiore ex parte prouenit,AipIenonuocatumefl:,quodanimalibus lienem abfumat,hocmodo inuentum teftante Vitrtiuio circa Potereum flumen, quod efl: Crets inter duas duitates Gnofon et Gortyna; dextra enim Si finiflra eius fluminis pafcebantur pecora, fed ex tjs quae pafcebantur proxime Gno» fon fplenem habebantiquac autem ex altera parte proxime Gortynam . non habebant apparentem fpleneratunde etiam medici quaerentes de eare,inueneruntinijs locis herbam,quam pecora roden do imminuerant lienes: ita enimherbam colligendo curabant lienofos hoc medicamento : quam ob caufam afplenon Sifplenion tiecaueretnon autem, ut ridicule expofuit Marcellus, quod longitudine latitudine^ fua fafciolx Si emplaflelli formam haberet. Plericp omnes medici hadenus pro fcolopen drio aliam omnino plantam acceperunt, (quam SC alij uulgo & Germani linguam ceruinam uocant) 50 qua; prouenit foltjs lapathi, longioribus duntaxat adultioribuscp,modo fenis,iflodo feptenis,interiu% lcuior,auerfis annexos exiles ceu uermiculos pratferens.in opacis hortis^ nafeitur , aufleri guflus, . caule, flore, femine deficitur. Sed phyllitis hac non fcolopendrion uocatur a Diofcoride,qua redius Si magis proprie quam qua fcolopendrion appellatur, lingua ceruina a Latinis interpretaretur, ut Theodorum omnino taxem, qui fcolopendrion in Theophrafto linguam ceruinam improprie con» uerterit.Non defunt qui Sl hemionion (fcilicet Theophrafli) efle fcolopendrion affirment, Hac Fr, Malfarius , Ego in iam citato Theophrafli loco, ubi de hemiono,id efl afpleno Diofcoridis feribity Jt v (fiiTtjif! er^i^ hteutnit/belfft/fritUUJCItbi^ Sif4)uffEr(tUt:quodnomenpoftremumabouibus ei indi tum eft,quibus agris,in tulfi prxfertim,liac herba medentur. Mirum in ea quod ad latera tantuflo res aperiat,nunquam in medij caulis caciimine.Caule eft redo, fed altera fpecies cius in fyluis repe ritur «faxis.quod piilegij inftar per humum fe extendit. Qiiemadmodum & ueronica,una reda al tcrafupinaetUqua&lpfafortaflis alicui ad Aegineta: bettonicam proxime accedere uidebitur. Ego ex uibus iftis generibus ad nominis huius authoritatem primo loco a me deferiptum prte este ris admiferim.Chamsdryn fatuam fiue coetuleam Hieronymus Tragus a Teucrio Diofeoridis non excludiuinquafentenria Matthsoliis etiam fui{reuidetur,cumfcribit uulgaremquandamSdubitB nafeentem herbam, chamxdryi tam ftmilem ut eam mentiri poflit homini parum exercitatOjftepius aofecogicairepiofcoridisTeiicrionefre.Seddenommibusueterum quar quibus noftris plantis ac- commodari debeant,non ego cuiquam iialdecontenderimibiuoluptatis gratia magis quteex ifto ftudiorum genere mihi accedit , quam ferio tiel tanquam contentiofus in eis immorari foleo . Duo tantum necelTaria funt,primum ut qua de re fermo fit nobis conflet , quacunm tandem illa uetere aittnouo aut inter nos fido nomine ueniatialterum ut certam de uniufcuiufm facultate iudicandi methodum ex faporum,odorum,ac exteris qualitatum formis calleamus.Namplurimi prorfus ame thodi, imperiti SC audaciflimi homines de plantarum nominibus prolixe ac impudenter contendut* Qiiippe ut aliud nihil nunc adferam, tales omnino fiint qui fatuam chamxdryn,nonfolum nomine fed authoritate ac uiribiis cum iiera coniungunt, f Redeo tandem ad boum circa thoracem morbos, additurus prima reliqua de tuflf SC afthmate jo ut incoeperam. Recens tuflis optime faluiato farinxordeacex difcutitur,(Si recens fuerit, fextari» us farinx hordeaceae cum uno ouo crudo SC hemina pafli per os datur ieiuno. Veget. )Interdum ma gis profunt gramina concifattunfa^, Veget.)&: his admifta frefa fabaiLentes quo® ualuulis exem ptx,8<: minute molitasjmifcetur aqux calidx fextarij duo,fadacp forbitio per cornu infunditur . Ve terem tuflrm fanant duxlibrx hyffbpi macerati fextarijs aqux tribus. Nam id medicamentum teri, tur,& cum lentis minute,ut dixi.molitx fextarqs quatitor more faluiati datur,ac poftea aqua hyflb pi per cornu infunditur. Porri etiam fuccus cum oleo.uel ipfa fibra cum ordeacea farina contrita re medio eft. Eiufdem radices diligenter lotx.Sf cum farre triticeo pinfitx , ieiuno^ datx uetuftiflimS tulfimdifcutiunt.Facitidemparimenfuraeruumfineualuuliscum torrefado ordeo molitum, K faluiati more in fauces demiirum.Columella, Hordeum redaiftum in pollinem madefaciens.at® pa 40 learum partes tenerrimas optime repurgatas , cum illis^ farinx orobimifeens heminas tteis.diiii. dens^ totum in partes ternas,bubus tuflientibus tribus uicibus edendum dato. Quidam Artemfs fiam herbam purgantes, macerentes^ aqua.ex ea exprimunt fuccum,quem quidem ante aliud pa. bulum fpatio feptem dierum infundunt, Didymus. Pulmonariam qux arboribus adnafeitur, cum fale edendam bubus anhelofis 5C tulfientibus tiulgus noftrum commendat,maxime cum pulmo tiir gidior excreuerit,8^ ut ipflloquuntur collum fubiuerit, Nullam huius herbx apud ueteresmentio. nem repetimus: pulmoni exulcerato fanguinis fputo conferre creditiiriliccat enim SC aftringit, utMatthxolus teftatur.Suntquiinfuper facultatem ei adfcribantuulnera fanandi, &: ulcera geni, talium;& fluxiones uteri tum pituitofas tum cruentas,nec non dyfenteria SC uomitus biliofos iiften di, EftSf alteraeiufdemnominis,folijsfereborraginis,hirfutis 8fafperis,fed acutioribus figura, Jo maculis paflimalbis,guftu etiam borraginis. Natales ei fyluxSf montes, lo?i^ opaci. Primo uert cauliculi dodrantales fubcceruleos flores in corymbis proferunt ,cynogloflx floribus fpecielimiles. Radices ei plures,nigrx,8f glutinofx.Hanc etiam ad explenda pulmonis ulcera eruditi celebrant. In Italix hortis maculofa uidifolia.apud nos ucro femper abf^ maculis: extero nihil diflabant. Ea. dem aut eiufdem generis proculdubio eftPlinij pulmonaria,quam aliquicinquitjpepanumuocant, bugloflifolio,fedpromiflb magis atcplxuiori, colore infupcrdilutiore,albicantibusmaculis notato, inftar pulmonis,inde nomen: nafeitur in humidis. Volunt aduerfus morbos uifceris fui nominis pe culiarieife remedio, in cibo fHmptam,uel potam,Hxc Plinius.ln HelTia, ut audio , quidam Germa- nice uocantblitwcit tiugentrefl, id eft etiphrafiam coeruleam . [n Gallia quidam fecundum genus atiriculx muris apud Diofeoridemeflfe putant: Videntur autem falli ; nam folia oblonga &angii- i 0 fta non habet,quanquam quxfuperiiis cauli adnafeuntur talia|fereiint:inferiora oblonga quidem, fed palmi plerun® latitudine, circa extremitatem demum angufta in mucronem exeunt, fubtus al. ilurimaab bicant, plurima a una radice , pediculis oblongis, per quos neruus tranfit, diftradis etiam ipfis iiu e 4 De Quadrupedibus ScXrt;Vb;;maanoftris appellari audio yeUW« yclicb« tquanquam K chamarpityi nuper quidam nomen idem communicauerint,quod minime probomecp enim ratio nominis eadem ei conuenit.Quippe folani perpetui corticem aut radicem quo quis mandit diutius, eo dulciore lub= inde fcntiqunde nomen ei impofiiumichamacpitys uero ut ab initio amara SC infuauis eft guftu , ita nihilo fuauior fitquantumcunm immoreris mandendo. Audio etiam mortale a quibufdam cogno^ tninari,eum ueneni minus quam ullum folani genus habeat,ut ipfe perfuafus fum , nec unquarn ab eius ufu incommodi quicquam uei homini uel quadrupedi natum audiui* Et cum caetera lolani ge= jo nera qute Greci ueteres nobis defcriplere(hortenle,iielficarium,lbmniferum SC inlanum, ex quibus duo priora tantum nobis cognita funeomnia,tefle Galeno, refrigerent, ideo^ noxia fint, praefertim copiolius fumpta,ut frigida uenena folent: illud de quo hicagimus,cum duleiffimum fu , & pulmo, nis iecorism obllruiSioncs expediat, ac pituita: lentorem incidat, ejuod multis experimentis certum eft,ncquaquam refrigerare dicemus.Suceum uero acinorum refrigerare,cum fubacidus fit , Si diUe care,utMatthacolus refert,non negauerim: Additidem admaligna Sf contumacia ulcera, ac utilne. rum inflammationes, egregiam huius fucci uim fefe expertum, Damnauerunt in eo fortaflrs odoris grauitatem.qute in folijs Sf baccis percipitur, qui primi mortalis cognomen addiderunt . Acini qui= dem omnibus folani generibus communes funt,& foliorum fere figura. Qiiod olim hortenfe fuit, in hortis iam'colidefijt,fponteuero natum paflim circa hortos fatis copiofiimhabetur.Netp enim af= 40 fenttor Hieronymo Trago, quifolanum illud fylueflre,radice maxima, acinis halicaccabi,fed nigris SC nudis, quod inter cognita nobis folani generanocentiflimum efl(in Italia folanum maius uel bella donna uocant,nos f4)llifcl;6r(IUt:nec non gnaphalium her. bam,quam aliqui tfit6r lierculx quadam fupcrflitiofrtgCltb«m’) fpinam unam in terra defigunt eo in loco, in quem lotium cruentum defluxerit,fi cum primum cni enta elTeincipit id fecerint, malum delitura perfuafa. Praterea ad lillenda fanguinis mitfium ui» quicquatn efRcaciiis eile aiunt herbaRoperri iiel gratia Dei uulgo at (fla, quam eam ob cauiam* paa ftores in montibus noftris uocant fiamKtdUt, id eft urinalem, Qliamuis enim uerbum l)Mncn finu pliciter urinam reddere fignificet; ruftid tameh apud nos aliquando priuattm de cruenta urina eo iituntur.Inferlint autem herba Roperti manipulos aliquot contufos, Alij tormetilla herbam fimul fo SC radicem terunt acfali mifcent. Alij mufeum de nuce arbore in cibo prabenf.&l nili profuerit, bu= tyrum crudum admifeent. Alijdt bene memini)oxylapathi folia conttifa falita^ ori immittunt.Opor tet autem hoc morbo periclitantes boues.in ftabulo quiefcere,ne fubitaneusCut uocantlfanguis fu« pertieniat; SC foeno tum alio tum cordo falubri pafei. Si membrum coxendicis uitio , alimentum non fentiat,ai contabefcat,fape diucp illines hoc unguento, quod recipit ceram iuglanis magnitua dine, axungiam derulfbmaialfimedullamfabuci arboris, bubulam medullam ac feutim SC lalem, qua omnia ad ignem bullire &lmifceri debent. Alijdeopimabubulacarnc,poftquam diu bulliea rit,innatantem pinguedinem auferunt,mox iure quod reliquum eft, locum alFetSum lauant , dein- de pinguedinem perfricando illinunt ad folemiaut fi folis copia non fitjalTerem igne calefatSiS mem bro admouet. Alij inungi iubent,allio,axungia, herba fabina SC fuligine tritis mixtis^, bobus fimul (a equis utili medicamento. ^Eft quando lac etiam cruentum excernitur:quoanimaduerfo,muIiercH!s lac omne emulfun* aqux Bos&Vacca. C. Lib. I. 5-9 c.b, excrementum extenuatum per ileticam tranfm.ttebatUr.difTetfiusm anus denuo propeTe coale fccbat,necrcfecandoeutncereumumpoterant,AriftotcIes. BouesgregalescutArffiotelestobto morb.sduobustentantur,ftruma.dequafupradicSumeft;a:podagraaffecSu^recurabili:faShcc ut pedibus mtumefcMt: a: quamuis non intereant, tamen ungulas amittant ; tialent melius cotnu bus pice dlitis calida, Hac Ariftot.Et alibi, Vngulas cum dolore articulorum laborat bos non amit=i tit,(ed pedes tantummodo intumefeunt uehementer.Et rUrfus alibi,Nec pedum dolores fentiSt bo ues,fi eoru cornua illinantur cera,aut oleo, aut pice,Boa attritis ungulis cornua ungedo aruina me !o dentur agricote,Plinius.Non fubteri pedes boum fi prius cornua pice liquida pertingantur, reperl miis,ldem.Boues pedes ne fubterant,prmfquam muiamquoqtiam agas, pice liquida cornua infiV ma unguito,Cato. Per cornua hic ungularum fubftantiam inteI!igo,ut etiam uernacula lingua ap- pellamusllicet Plinius non ita accepifle uideatiir.Subtriti pedes eluuntur calefafla bubula urina-de inde fafce farmentorum incenfo,cum iamignis in fauillam recidit, fetuentibus cineribus cogitur in fiitere,ac pice liquida cum oleo.uel axungia cornua cius linuntur , Columella. Sanguis dimiffiis in pedes claudicationem affert: quod cum accidiqftatim ungula infpicititntaiff us autem feruorem de. monitratmec bos uiriatam partem uehementius premi patitur. Sed fi fanguis adhuc fupra ungulas in cruribus eft, meatione aflidua(ad triduum triti falis perfricatione , Veget,) difeutitur ; uel cum ea nihil promit, fcarificatione demitur. At ii' iam in ungulis eft, inter duos ungues cultello Icuiter (leni. 10 ter)aperies.(a:mundabisintus,Veget.)Pollealinamenta(ftuppa)faleattB aceto imbuta applicati. tur,a^olealpartea pes induitur, maxime^ datur opera, ne in aquam pedem mittat, & ut ftee^ ftabit letur,Hic idem fanguis nifi emifllis fuerit, faniem creabit, qui fi fuppuraiierit, tarde procurabitur: ac prinioferrocircuncirus,&:expur^atus{expurgaturaduiuum, Vegct.)deinde pannis aceto aifale & oleo madentibus inculcatisialias impletur, Veg.)mox axungia uetere, & feuo hircifio pari pon. deredecotftisCalias ferro candenti flillantibus,Veget.)adfanitatemperducitur.Sifanguis in inferio' re parte ungulas eft(V eget.addit,nec aperturam facit, & tantum claudicat animal,) extrema pars ip fius unguis ad uiuum refecatiir, K ita emittitur.ac hiieamcntisiftuppa ucllinteolis cum fale & oleo Si aceto infufis, V eget.)pes inuolutus fpartea munitur.Mediam ungulam ab inferiore parte non ex pedit apcrire.nifi eo loco iam fiippuratio faiSa eft. Si dolore ncruorum claudicat, oleo &: fale genua ■ ?0 poplites^, crura confricanda fimt, donec fanetur. Si genua intumuerunt, calido aceto foiicnda funt,ailinifemen,autmilium detritum,confperfum^(infufum^, Veget.laqua mulfa imponenda: fpongiasquoi^ferucntiaquaimbute.&expreifejat^melleliiasrcae genibus applicantur, acfa- fcijs circundantur.Qiiod fi tumori fubeft aliquis humor,fermcntum, uei farina ordeacea ex’paffo, aut aqua mulfadecoaa imponitur; a: cum maturuerit fuppuratio , refeinditur ferro/camemiffa, ut fupra docuimus,linamentiscuratur.Pofluntctiam(ut Cornelius Celfusprscipir)lilijradix,autfcyl, la cum falctuel fanguinalis herba, quam Grieci appellant, uel marrubium ferro reclufa fa. nare.Fere autem omnis dolor corporis, fi' fine itulnere eft, recens fomentis melius difctitituriuetus au tem urituriSf fupra uulnus butyrum uel caprinus inftillatiir adeps, Columella, Si ob partis frigidita tem(inquit FIorcntinus)bos claudicet, pedem abluere conueniqlocumcp affecSum (ubi fcalpello fud 40 rit manifefiams)fouere ueteri urina.Dein nero fale cofpergere,at(p ex fpongia peniculoue alio murt dare.His faeSis, adeps hircina, aut bubula, probe contufa.parti dolenti ex ferro calido inftillanda eft. Sin autem, 9 calcirit eredlum palum, aut aliquid fimile,bos claudicare uidcatur,ca:tera quidem oni niafimiliter facienda funqceram aut cum oleo ueteri,melle , & orobi farina , folutam rcfrigeratamcH ulceri imponere debes,Pofteauerd,accipiens incretam teftulam,ficus9 aut mala Punica tundens atcf permifcens,ulceri circumponitotac limeo aliquo deligato adeo curiofe,ut externarum reru ni. hil fiibingrediatur, donec bos tofe firmiter poffit ftare.Sic fiquidem percurabitur: tertia autem dic fi. mili medendi ratione fuccurriKi.Si claudicet ob materia: influxum,oleo Si paffo concoeSis, pars ipfa calefacienda eft,acdein calida polenta hordeacea illi imponenda. Casterumubipars ipfa tenera SC mollis eftreddita,aperiendaeft,extcrgenda^.Pofteauerbfolialiliorum,autfijuillam exfale,autpo Jo l^gonon,autdeni(^praflumcontufum imponere expediqHatSenus Florentinus. Si quidpedem a* liamue partem bouis penctraueriqcurandum eft ut extrahatur cum radicibus arundinis tritis,ud ra dicibus diftamni fuperpofitis Si fafeia alligatis , uel alijs medicamenris quie fpinis extrahendis adhi bentur in equis,ut in illorum hiftoriadocuimus,Peirus Crefeent. Si talum,aut ungulam uomer Ito ferit,picemduram,&:axungiamcumfulfure,S<;lanafuccidainuolutam candente ferrofupra uul. nus inurito,(a!ias iiuioluito,8i: candente ferro fupra uulnus imponito,&; ungito. Veget.) Qiiod idg remedium optime facit exempta ftirpe,fi forte furculum calcaueriqaut acuta tefta,ud lapide ungit. Iam pertudcriqquto tamenfi altius uulnerataeft,latius ferro cfrcunciditut,a; itainurifut fupraprg cepiideinde fpartea calceata per tridua fiiffufo aceto curat, item fi uomer crus fauciarit , mafina la- (5uca quam Gratci -nSiiixMati uocanqadmifto fale imponit . Minus claudicabunt armenta , fi operd 60 difiuneftis multa frigidalauenf pedes: Sf deinde fuffragincs,coronto,acdifcrimen ipfum,quo diuifs eft bouis ungula, uetere axungia defricef, Columcllar Cu fiffurto in pedibus dehilcat, pitufen oScE f<|)run&Cfi,fangtriiiem detrahi iubent. Hetrijriamyriophyllon(Hermolauslegitmillefolia)appellst 6o De Quadrupedibus montanis ficds SC afpcris , Diofcorides ferpenriutn ueneno potam radicem, uelillitam comam,refi> flere docet. Afclepion panaces et Chironion Heracleo calidiora funt,Cego cum Galeno potius minus calida lenerimjhinc floribus ipforum &: femine ad malefica ulcera & phymata utuntur, Paulus K Ga Icnus, Arnoldus de V illa noua uirgam auream apprime laudat a liiribus urinae ciendae calculi re« num fr angcndi:Italorum quidam herbam ludaicam uel paganam uocant. Auicenna per herbam Itl' daicameruumintelligitirecemiores etiam unam fideritidis fpeciem eodem nomine uocitant, quam alti tetrahit. Noftratescoftumhortenfemquoqf nominat willt&CWlIt, Tragus froUWCtt CriJUt Sic fit ut cum uel una res diucrfls nominibus appellatur, uel rurfus diucrfae uno, magria apud plerofcBrertiminfcitia SC confufionafeatur. f Boues fi intumuerint, calendute fuccum cum aqua lo potandum eis mifceto. Sanicula SC eupatorium ( quoduulgus agrimoniam uocat »mo decofla, boum uulneribus imponuntur. Si bos a ferpente morfus fuerit, butyrum de mefe MartiO cum lale ad focum permifcc,& illine, 'uel pelle muftelina locum demulce. Si ulcus maligna, quod uulgo ucr. mem appellamus,infeftat, carduos edendos apponito, tum bubus, tum equis praecipue; autradiccm Valerianae ore commanfam fuperilligato, quod SC hominibus prodeft. Boui pulmonario herbam pulmonariam arboribus adnafccntem,contrita,pani^ cum fale infperfam in fauces demittito, Ad= uerfus malum,quod noftrates fanguinem fubitaneum uocant. ( de quo fupra, ubi de inflatione dixi, mus ) urticarum radices ex tribus plantis colleclfae,in cibo medentur. Cum fanguinem ex ueficared dunt boues, quieti in ftabulo permittendi funt,ne forte fanguine fubitaneo corripiantur. Si boui aut uitulo altius nimium fluat, toftam auensfarinam faucibus immittes, 8f panem toftum infperfo fale: oxylapathi quoip femen in cibo iuuare certum eft. Contra, fi excrementa alui retineantur, mufeer- dam & cannabis femen in fauces infetito 5 uel naccinum lac calidum,uel coquinariam colltiuiem ue terem infundito. Boum SC uitulorum lumbricos expelles infufo fuccq quem exprefleris e folijs SC ra dicibus bets rubeat : Idem medicamentum pueris etiam conducit. Alij pollinem burfac paftoris didig aduerftis cofdem commendant ; quos ego errare iudico ; alia enim herba eft, quam uulgo Germani WUtmfcftUt appellanqnafturtij fylueftris genus,cui fimillima feminum conceptacula burfj paftoris funt,ad lumbricos maxime commendata. Cum uacca fottauerit, ex auena fomentum ftatim admo uetor.ut prorfus liberenir. Si poft foeturam uiribus exhaufla erit, adeo ut confiftere uix queat, flo= res fceni facco falario infariSi SC in aqua decodli, dorfo lumbis^ bene calidi imponantur : bis die fal offeratur,»: in folem progredi permittatur, ac cibus ibidem praebeatur. Si uaccam taurire uoles,fah 40 fam bouis carnem iuglandis magnitudine in os ei ingerito. Vel, Cum uitulus menfis unius aetatem attigerit,falem uacca lingendum tam calefacito, quam ferre calidiflimum manu potes, SC quater aut quinquies uacca offerto,mox taurum defyderabit. Pediculos boum 8C uitulorum hoc ungento as molieris,quod conflat crema ladis fefquifextario, butyri menfura qua duas iuglandes aquet,» re. fina pari,falem abunde addes,» pariter feruefacies; cum opus erit illines, f Si quid noxij aut ue- nenofi boues deuoraffe uidebuntur,quod cum ex alijs fignis,tu inflato corpore, facile eft conijeere; praflantiffimam antidotum » omnibus theriacis uulgaribus ( nam iflas quocp pecori uenenato qui- dam infundunt ) longe praferendam,» multis experimentis celebrem, ab amico quodam,dum hac fcriberem,excepi huiufmodilGentianaradix in pollinem reda(ffa,»ftillatitio liquori ex fecibus ui= y’onduplam,fedfefquialterat^ fere proportionem coIligimus.Cafei bubuh maximi (imtcibi,6(: difRctllime tranfeum fumpti, Varro. Bos ante oartum lacnonhabet quo tcmporeanoftrisdicitur3c3u(fjrt4„.per dies circiter decem,fubquodCpS lacdenfiusredditur.8egrauiusolet!,juasobcauras,8enefcetuiiamgrandiori a! men?3 fubS •™'f‘;"^"""“';?^P»;"°f=‘"P«ip3«“coloftrafiunt,niadmifc?afaqua.inpumicism^ tmt duritia, Plin. Coloftru, id eli primum a partu lac. Germani uocant bienfl , ruiiici quidam ein pr,)(feH.lmproban audio quod omniu primum eft, illud uero quod llatim fequ f inter dllicias ceT fcri,u pote pinguius. M^hiduacdnu(apudArabes)elllacuaccina,iquo propter multam S . utre aut alio uafc concufflonem extradu eft butyrum, Andreas Bellunenfis . Bubulci quidam flue Vaccarq apud nos,uaccas a medio Aprilis pleruntp ad autumnu ufm conducat, pro quo tempore tiofexc.rcitermenfiabutyriibrasftrefeptuagintaquintp(Iibramdico^uodecimunciarB)locatorte pendunt. Vaccas nonnulli emut,Se qldem rurfus aut alijs locant nutriendas, propter fpem fobolis qusaddpminuSecondudoremcxarquopertinet Qttod fi foboles quotanms non prouenit cerS pccuniaacondudorcnumeratur.Siquiddamninullacondudorisnegligentiainciderit,hocetiam exaiquoad utro% fpedat.Pecudes armenta» Se iiimenta, falemaximefolidtanf adpaftum m7- to largiore lade.multoq, gratiore etiam in calJo dore,Plin.EiTaf©- aut Hirvfoi-.fiue maris fiue neu irogenercpronundet,nihilrefert:epinguiflimaSeoleofaladispartefit.interdSunacumcaferr7 linquitur, leumdo foliim fcro;undecafei quandoc^ tam opimi,iu adipofiim hiimcrem dcftillent Rir tyrumabouenominatur,ccuiusladecopiofifl;imaconfit,utmirefDiorcoridem Galenus q, excin prino se ouillo confici lade dixerit. Ex caprino tamen fieri folere tcftis eft Plinius,Hermolaus Eon 50 butyri nomen quoties abfolute ponitur,de bubulo femper acceperim; quod Se nominis ratio Se cudishuiiis excellentia poftulanuoptimu enim plurimum^ ex naccino lade fit. Authores fi aliarn pecudum butyra intelligant,nomen illar8,ut caprinum aut ouill8,adtjciunt : Inula in oleo difeoda (inquit Marcellus Empiricus)8e contrita. Se cB butyro ouillo Se meile impolita, cacoethe malisma e mendat. Sed quan^j butyri nomen fimpliciter pofif a de bubulo femper accipienda mihi uidratur" non alitet tameninhoc Opere de butyro agam, nili per fingula aninialiaubi fingulorB nomen addi turuiKuam delade.icrOjCCcafeo.Namqux de iftis m umuerfum 8^ communi' quadam ratione di» ci pollunt,ea explicantin Libello noftro,qucm de lade 5: operibus Marfjs priuatim adidimus 8^ fi uitamperfit, aliquando dabimus audiorem. * ^Boum cornua,magna prateipue Se fenioru, apta fimt pedinibustolTa tefleris Se culteUorfi ma. 40 nubrijs,Petrus Crefcent.Bou cornibus ueteres pro poculis utebanf, utin Philologia dicemus Cor. nua dicebantur olim,quac nunc tubac,edq, ea quae iamfunt ex !cre,tunc fiebant ex bubulo cornu VarrodeLinguaLat.Raucoftrepueratcornuacantu,Vergil.Aeneid.8.Hinccornicinesdidi vl tinir hodiecp cornu in bello,mugitu terribili,Heluetiorum pagus Vria.^uibombardas ut uocant gerunt milites, puluerem accendenda in cornibus pulchre adornatis recondita habent, «f Boa co» rijs glutina excoquitur,taurota9prxcipuum,Plinius : id Grxd taurocollam uocant, utin Tauro dicemus.T ergo bubulo lentoi;quidam mucofus abunde ineft,ex quo glutinum facere folent Arift Gummi albelatcut Alchuinus Se Ebcnbitar feribBOres eft compofita ex glutinecquod e pellibus uac carum fitjSe marmore trito.Suntqui interpretetur pharmacum quoddam fimplex quod ex India afferaturtfed primaopinio uerior eft, Andreas Bcllunenfis.Confecftos cafi* fis-culos corio bubulo, f 0 pracfuunqut eo putrefeente enati uermes lignum erodant, Theophraft. Coria boum adultorum fo. leis calceamentorum conueniunt,Petrus Crefcent.Carbatinas Grsci uocanqut Xenophon, calce, os faclos ex rudi corio bubulo,!» rif/ rw/ttfriay^ai'!/, Varinus , Itali hodie calandrellos nom’inant, Pollux calceamentum rufticum exponit,cui nomen a Caribus inditum fit, Hermolaus Barbarus iii Corollario ad faxifragam Diofcoridis,Carbatinis ( inquit ) legenda in fecundo hiftorfa animalium uolumine Ariftotelis cap. i. (ubi camelos quae per exercitum' longiore itinere fatifeunt , carbatinis calceari feribiOnon carbafinis eft. Sunt autem carbatina, quas Catullus ad VitSium carpatinas cre pidas uocauit,calccamcnti genus e Caria translatum,quod hodiefp uulgd fic uocatur,detra(ftis uti qucpofterioribusfyllabis,& f litera principio adieeSa , utalTolet. Nam aicarpiTculus calceamenti gcnuseft,utFl.Vopircus ait in Aureliani Cxfaris uita. Quidam tamen carbafa etiamnum uocant (0 boum coria,quac Caeiar alutas appelIauit;na,utSuidas ait, ubi dcfcciftcntcalcei,carbatinis uteban tur,ex crudis boum tergoribus recens dctrac!}is,ut illud Vergilianum; Veftigia nuda Cniftri Infti tuere pedis, nudus tegitalterapero, Nofiri hodie tergoribus bubulis utuntur etiam ad conficien. f $ 66 DeQigdrupedibus dum pulucrem tormentorum bclIicorum.Nauigant Britanni uimineis allicis, quos fircundaittam bitione tergorum bubuloru(alias bubaloru)Solmus.Malthac frigidariae compofin^a is e^. angm« nem bubuia.florem cakis.fcoriam ferri, pilo uniuerfa contundes, & ceron inflar efficieSjM "ir^bis adlinire,ficubi frigida balnei inter rimas labetur.Palladius. qui etiam paulo ante ad maltham cali a riam fanguinem taurinum requifiuerat. Eft & limiriofa ratio uites ferendi , ut quatuor mal coli uehcmenti iiinculo colligentur in parte luxuriofaJat^ ita iiel per offa bubuli cruris,uel per colla h. tSilia traiccSfobruanf binis eminentibus gemmis,&:c.Plin, 17.11. Scabritia charwra ieuigatur den. te cochaue,fed caducte liters fiunt, Plin.Noflri boS praecipue dentibus ad charta polienda 1«“« w* B«f«»(/Grammaticiexponuntgaleamfat5amexcapitebouis. f AduerfusmuresagreftesApu leius afferit femina bubulo felle macerandaante^ fpargas.Mures abiguntur cinere mullelac, uel le- lo lis diluto, a; femine fparfo.uel decoflarQ aqua.Sed redolet(frumentum)uirus animaliu eoru , ena in pane : ob idfelle bubulo femina attingi utilius putant,Plin.Si radici arboris feluaccinn illinatur, non accedent ad eam formic£E,Rafis.Lycium adulteratur etiam amurca ac felle bubulo,Plm.bt ali« biiLyciumlndicu aliqui fellebubulo adulterant. Extinguuntiir cimices amurca « felle bubulo , le- flisautlocisperundis.PaUad.Boues neinfeftentura mtifcis bubulam faliuam illine, Africanus^ Corni arboris flore deguft ato,aluo concita moriuntur apes,remedium praebere eis minam homina iielbouiTS C Circumlini alueos apum fimo bubulo, utiliffimum.AIuearia hyeme ftramento operi ri conducit, « crebro fuffiri,maxime fimo bubulo.Cognatu hoc ijs innafeentes beftiolas necat, ara* neos,papilioncs,teredines:apcs9 ipfas excitat, Pliniiis. Per uernos dies , ut Higinius ait ( circa ca^ lendas Aprilcs,Palladius;)curandae funt apes adapertis alueis.ut omnia purgamema qUK funt hy- berno tempore congefta, eximantur, QC araneis-qui fauos corrumpunt detractis , fumus immitta* tur faflus inctnfo(&ficco,Pallad.; bubulo fimo.lsenim'quafiquadam cognatione generis, maxi. me eftapibus(apiumfalutOaptus,Columella.Tincac« papiliones plerum^ fanis adharentes deci- dunt,fi fimo medullam bubulam mifceas.a: his incenfis nidorem admoueas. Idem. Gaftrandis al. uearibus fumus admouetur ex arido fimo bubulo, quem in pultario fadJis carbonibus conuenit excitarCjPalladius.Quidamtegrisexaminibus apum, ne intereant, bubulam uel hominis urinam (ficut Higinius affirmat ) alueis apponunt. Campas nonnulli ficulneo cinere perfequuntur : fi per. manferint,urina bubula « amurca ^qualiter mifta conf€rueant,« ubi refrixerint, olera omnia hoc imbre confperge,Pallad. Apes quomodo ex iuuenco percmpto.uel(ut alij uolunt) ex uentribus bii bulis,uel(ut alij) offibus procreentur , explicabimus in hiftoria Apum . Fimus bubulus fiercoran= dis agris 5C arboribus ac uineis utilis eft, Petrus Crefeent. Acerrimus hominis fimus ell,ut « Chav todras,omniiim optimum eum effe affeueratffecundum fiiillum, tertium caprarum, quartum ouin, quintum boum,fcxtumiumentorum,Theophraftus:«Pliniusfcrefimiliter:quitame_his omnibus a Varrone praferri feribit turdoriS fimum ex auiarijs;cui proximuiinquiO Columella e columbarijs faciqmox gallinarijs,«c,Et alibfQiiidam etiam bubulo iumentoru fimum praferiinqouillum^ ca prino.Ne quod animal paflu melefico decerpat frondem , fimo boum diluto afpergi folia iubent, quoties imber interueniat, quoniam ita abluatur uirus medicaminis , Plin. Area ad meffem creta pr*paratur,Catonfs fententia amurca temperata, V ergilij operofius.Maiore ex parte aequant tan- tum,« fimo bubulo dilutiore illinunttld fatis ad pulueris remedium uidetur , Plin. Cato argillae uel cret* harenam fimiim^ bubulum admifceri,atcf ita uftf ad lentorem fubigi iubet, id^ interpo- 40 ni « circumlini, Plin, 17, 14. de inlitionc feribens. F. Bubula caro multum nutrit, « qui ab ea gignitur fanguis fupra menfuram craflior eft,proptcrea his qui temperamento funt melancholico, diuerfos « melancholicos morbos infert. Difficulter ena concoquitur « redditur. Sed fi concoquatur, abunde(« probe)nutn't;« fi' cum ouilla carne coni, paretur, frigida eft,fanguine^ melancholica gTgnit.Si quis uero eanjcomcdere expetat, uel cogaf, eius Isfioncm qua futura timef,fic modereturicum aceto allijs SC ruta intingat. Solis hac calidosC ee uakntesjuentriculos habentibus c5fcrt,«: his infuper qui ualde SC cotinenter exercentur, Symeon Setlii.Hirci « boues carnem quidem habent minimum humidam,pituitofam ac lentam: nocent ta. tnen admodum ob duritiem,« in alterando difficultatem,Galenus de attenuante uidu. Idem libro ya j.de alimentorum facultatibus cap. 1. Carnes bubula(inquit)alimentum corpori fuggerunt non me diocre,net5 diflipatu facilc.-fanguinem tamen generant,^ ccnueniat,crafiiorem.Quod fi quis tem. peramento naturali melancholicas magis fuerit, affetffu aliquo melancholico prehendetur , fi largi* us his uefcatur, Affeiffus autem melancholici funt, cancer, elephas, fcabies, lepra, febris quartana^ SC qux peculiari nomine melancholia nominatur. Lien item quibufdam a tali fucco intumuit ; qiiS remcachexfa,ideft prauus habitus,8f hydropes fepenumero funt confecuti. Catferu quaniti car- nes bubui* totius fuac fubftantiac craffitie fitilla fuperant, tanto fuillac bubulas lentore antecedunt. Porro quemadmodu ex fuibus,qui aetate funtfloreri,ijs iuuenib.qui bono corporis funthabitu,c6. uenianfic « boa,quinond2 florentem state attigerat. Bos enim temperamento eff ^ fus,mulid fic. ciore: quemadmodum « uir state florens,^ puer.Iure igif ijs animalibus, qus natura temperamen 6» to funt ficciore,adokfcens stas ad mediocritate ipfamconferuhumidiora uero natura.quod fibi ad probam acconuenientem temperiem deeft,ab*tatefloremiadfiimit,Nonmodo itatpuituli carnes babent Bos&Vacca F.G. Lib. I. 6f abundant.habitioraamt,acpinpia,nobis9alcnclisaccomniodattorafQuamobremilla,quibiishcr bas denfiores pafci eft iiaturale,hyeme, uere primo ac medio fiunt gracilia, ac praui fucci nitboues qiu pr^edente temporemanifefto fiunt obcfiores, fiicci^ melioris, cum herb* augentur ac denfe’ icunt, & ad femen producendum fefiinant. QuS uero eiSgua ac gracili herba nutriri queunt, ea pri, tiffim^^F^ Pf®<^3nt,ut ouesjatftate prima ac media capra,cum fratieS germina funt frequera “‘^i™"/^^"7^*“f,^™l‘‘?''°>Cf''°'^P°™'"‘%"g»ta«”qu«demgignitcrafnorem,redmd quam bubula SC omlla, Ite in aphorifmos 1, 1 8 . Caro bubula tardius 8C paulatim aliL Frigida ac ficc* lopatura hac caro eft,impurumacatribiliariumprallatalimentum,8£hiorboseiuf3e humoris aluma ‘'J5«>g^“^«‘“«®>f^=‘biem,lepram_ifplenis uifia 8C hydropem, in illis prafertim quorvi temperiem iltis aftetSibus aptam mueneritttarde a irentrieulo defeendit. aCaluum liftit, Ifaat 6C Platina PracF pueautembotim adultorumcarnesuitiofumruccumgenerant,tSCcontumacesruntco(3ioni,’idq!e(i magis quo feniores fuerinttluniorum enim temperata funt, corpus bene alut, roburm ec fanitaiem eius tuentur. Petrus Crefcent.ElixaelIedebet bubula eCuaccinacaro,P!atina.CauleTcaprifici fi ad dantur magno ligni compendio eam percoquunqPlia Quam ob caufam pleritp cibos craiTos atque ditiicfles concoquere facilius polTunqut carnes bubulas ; faciles ac fucci compoTes laudabilis ut pP fccsfaxatiles,egrcconcoquuntcRationemalijadconfueiudinemreferunt.alijadhabitumquendam ' naturalem ingenio humano inexplicabilem : alij uentris calore immodico cibos cocotSu faciles ultra 'ao modum pro fua facilitate concoqui, ita^perfiringicorrumpim ( fubito corripq deuri £C fumigari ut cruditatem pene quod accidit imitetur ) cenfencdifficilc uero ac quod modice immutatur.coScoqiil tantum,non praterea quicquam uitiaritNam 8C paleat quoniam perquam facile afficiuntur, in cine, rem uertuntur ab igne largo SC rapido, 'quod ligno querno accidere non poteft. Materiam enim pa, tientem caufaerefpondcre efficienti coniienit t aliter fieri non poteft ut effetSus is prodean quem uel natura.uel hominis ingenigfpeciat,Alexader Aphrodif.i.-ji.e<:i.i7. Bubula caro ualida eft,fiftit&. SC difficulter concoquitur,quoniam craffl SC multi fanguinis eft hoc animal, carocp &; fangiiis SC lac grane efttQuorum lac tenue eft.fic DC fanguis SC caro, ut Hippocrates libro i. de ratione uitfttis tefta tur.Celfus ex domefticis animalibus bubulam plurimi ahmenii&ftomacho aptiifimam effe dicit, &: inter ea connumerat quat minime intus corrumpantur. In uittilinam flue bubulam cum porris fucci jo daneis.uel cepis,uel colocafijstliquamen, piper, lafcr SC olei modicum, Apicius. Charis albachar Ara bice.ab Andrea Bellunenfi exponitur cibarium ex came bouina, fGenus farciminis eft.quod no ftri uocant J)tf nwurff ,id eft cerebri farcirhen,& hoc fere modo parant: Inteftinum retSumbouis aut uituli cum bona parte falis in aqua bulliqmox pulmo, lardum SC aromata minutatim conciduntur K includuntur inteftino.unS cum cerebro, & ouis quatuor, 8C laflis fextario & apio; Sic paranim farcimen 8C feruefaflum in craticula torretur, unde uel ficcum.uel cum dulci SC aromatibus condito iufculo apponitur, f Pingiiiflimum eft lac bubulum ; ouillum uero ac caprinum j habent quidem SC ipfa pinguedinis qtiidpiam.fed multo minus.Galeniis. Bubulum,afininum cquinumm lac,magis aluum emolliunt quam ouillum, quod dulce.craifum SC pingue eft.Bubulum,afininum,8<: equinum lac uentri magis idonea funt.fedipfumturbantjDiofcoridesi Lac arcafetis ex naccis non tam con- 40 ueniunt hominis nutrimento quam ex oiiibus, Petrus Crefeent. Lac quod maxime 'perpurget eft equinum, tumafininum, deinde bubulum, tum caprinum, 'Varro. Quod prKftat.'' Caprtc. Pofti . Ouis.lndefBouis,Bapt.FieraMantuanusdelacSe. Lac muliebre tcmperaliffimum eft, mox caprib lum,hinc afininum,ouillum9.portrcm6 uaccinum, Acgineia. Caprinum lac fubftantia temperatu, pargando quidem bubulo imbecillius: ad reliqua uero fatis idoneum. Lac bubulum pinguiiflmum, cratiiffimum^.nutriendo SC moderate penetrando idoneum. Quatdam exiguo gqftu famem ac fri timfedanqconfcruant^uircs^utbutyrum.hippace.glycyrrhizon. Cafeorummaximicibifuntbii buli,& qui difficillime tranfeant fumpti, Varro. Equinus cafeus multum nutriqe^ bubulo quodama modo fimilis eft. Ga • Jo Ex cornu bubuli fummis partibus cinis, tuffim fanat, Plinius. Bubuli cornus mucronem exu* fitim duorum cochleariorum menfura, addito melle.pilulis deuoratis, phthificis prodclle tradunt. Idem. Cinis de cornu iiacca cum aceto illitus, impetiginem ( morpheam foli contrapolitam ) curanSi naribus immilTus fanguinem profluentem fiftit.Rafis. Cornum bouis combures ex ea parte, qua ca piti adhaeret, in piiluerem tenuiffimum redige.atq; ex eo piiluere cochlearia duo, cum aqute calP da cyathis tribus, & paululo aceti.ieiuno fplenitico per triduum da bibendum, Marcellus, f Bo. Itis ungula cinis ex aqua (illitus ) ftrumas dilcufit, Plinius.Af ngula uacca ufta SC potaa muliere cui lac defecerit.reftituit lac,& corpus ladlantis corrobqrat.Rafis. ^ Coxa boum uruntur bibuntur^ ut fanguinem fluentem SC menfes cohibeant, Rafis:Galenus tauri femora ufta fanguinem fifterefcri bit.Vaccarumfemoracremata.fanguinis diialui quotpprofluuitim compefctint, Auicenna ; Galea nus de fcobe taur/hi cornu idem rclert. Scobs de t A L o bouis uino excepta SC dentibus mobi* libus appofita eos confirmaqGalenus : alij non fcobem tali, fed cremati cinerem, & detes gingiuas^ laxas eo con&tcari iiibentCut Plinius; 8< Rafis SC Haly, quotum interpretes pro talo calcaneum 8( esi ^ 4 68 De Quadrupedibus bouiIeimperiteuertemnt)dcntesltafirmandos&mitigandumdo!orempollicW.Eni^^ „yrrhadmtifriciiimeft.PIinXum cera etiam etrncdullaceruinaambuflfeniedemr.Scobsemscum mLlepotalumbricum rotundum educit, Galenus: Cum uino «meile perimit lumbrKos cucurbt. tx eranis fimiles.Rafis.Cum aceto mullb fcobs eadem(alias Os bouis in cinerem redaflum miLitturcidulum, Galenus, Rafis,Haly.ToHitpratiereaIeucas,td^impenginem albam , Galcm Lepr* prodeft,Haly. Venerem mediocriter excita^Galen.ft: Haly.Friuolum licet mm omittendum propter defyderia mulierum: Talum candidi iuuenct quadraginta diebus no^ busc8,donec refoluatur in liquorem, decocSum, & illitum linteolo , candorem culis^ erugationem crsltare Plin. j|fAriftolochiaoblongainfummagloriacft,flmodoaconcepm admota uuluis in carne bubuja,maresfigurat,ut traditur,Plin.lus carnis bubulae prxpinguis coxendici boiS «equo, , ^ rum alimentum non fentieti quomodo conferat,fupra in morbis explicaui. Ad hominis morfus car. nem bubulam decoflam imponi iubent elFicacius uiuili, fi non ante quintum diem loluamr , TItn. Bubula caro impofita tumorem fanat. Idem . Calida tmpofita panos « apoftemata difcunt , ut lan, euis etiam « feleiufdem pecudis,Plin.Caro uaceina(bubula,Plin.)rccens uereuo impofita, ulcera eius «epiphorasmireperfanat,Marcellus.Eademrancorem(rofiones,Plin.)ltomacht temperat ex iiini « aceti aequa portione difcoifla « cibo fumpta,ldem.Bubulac carnis ius uentris nitxus ex bile compefcit,SymeonSethi. Ius e carne uaccina,ut medulla etiam.ulcera i^is « rimas lanat, Plin. «rCorii bubuli cinis cum meile phagedaenas in ulcerum genere adrodit, Phn. Veteris Iole* cre. mawcinis calceamentoru attritus fanat, Plin.& Diofcorides, qui ambuftis etiam « inierlrigmlbus bunc cinerem mederi ait,fi illinaturiHermol. Barbarus ex lini oleo Illinendum tranftulit. Perniones „ fanat corium combuftn,mclius fi exuetere calceameto.Plin. De glutine ex corio bubulo ciuscp ufii medicinali uide infra in Tauro.nam Graeci laurocollamuocant. f Boummcdulla «feuum ner» uiscommo’tisronferunt,«molliHnt fi inungantur, Rafis. Medullabubula ex dextro crure p-|ore trita curn fuligine,pilis,« palpebrarum uitijs,anguloru^ occurrit icalliphlebari^ modo fuligo m bocufutcmperaturioptimeellychnio papyraceo, oleo^fe&mino, fuligine in nouo uafe pennis de- terfa.Efficaciirime tamen etiulfos ibi pilos co?rcet,Plin.Luccrnam fidhle de papyro « medulla uac- cinaconcinnato,at fufum,iuuat,Rafis.Permixto alumine Si myrrha fel bubulii ad craflitudinem mellis fubatSC Si illi, tum ea qua ucretris ferpunt, mira celeritate perfanat: fupra etiam beta uinocotftaretfte imponit, Marcellusiapud Plinium uero li.i8.rap. ly.fic legftur, V itia quaejn uerendis ferpunt , fel bubula fa. nat cB alumine Aegyptio ac muria ad craflitudmemellis fubatSB,infuper beta ex uino coiSa impofi ta,ut caro quom bubula. Panos Si apoftemata in quac89 parte fel bubula difcutit,ut fanguis etia Si caro bouis calida impofita,Plin, Strumas difeutit fel aprinum,uel bubulu tepidum illitn,Plin. Mar. cellus nonaprinu fed caprinu ad flrumas commendaqhis uerbisiFel bubulu uel caprinB ad incipi, entes ftrumas optimefacere experimenta docuerut.Nam penitus crefeerenon finetur,fi eo adfidue tanganf.Cicatrices nigras reducit ad candorem.cqm felle bubulo erucae femen, Plin . Bubulu fel c6 nitro Si Cimolia furfures amolitur.fi caput inde lauef, Auicenna.Intifu eft etiam ad collyria contra ungues oculoro.Fel uaccae nigr:e,fi eoiilinanf oculi debiles.fcripturam amilli non percipientes,pro. deft,Rafis:quid fibi uelit upx amilli non aftequortfenfus forfltan eft.iuuari eos qui Icripta remorio- j-a legere non polTun^qtiosGracci iiiaiTtxs uocant,lufciofos uel lufciriofos Latini; Plinius tamen ny. tftalopas lufciofos interpreiatur,eoru9 oculos felle caprae a qtitbufdam inungi feribit In felle bo. j» um Inuenif aliquid lapidi fimile,figura annuli,quod philofophi uocant alcheron,quod tritu Si nari- bus attra bulo inungi ad fole et confricari corpus tota,Rafis, Ex eodem arido, aceto opt>«"o ^ rio diligenter admixtis.cataplafma toti uentri calida contra aquam citrinamCid eft,hydropem) utihl. rimeimponitur,Rafis.ProdeftS(:uitulifim8,utinfradocebimus. Bouis fimum coxendicis crucia» tus fotu compefcit,Diofcorides.lfchiadicis fimum bubula imponunt, calfaflum in folqs cinere ter. uenti Plin Fimum bubula feruentem,quem in cinere ardeticalefeceris, coxarum dolori imponito, Dlurima prodeft , Marcell. Emplaftrum ex eo fit ifchiadi , Auicenna. Recens caliduniodagr am 1^ nit Marcel-Recens cataplafmaris inftar podagram impofitus leuat,Rafis.Priuatim fuffitu fimi quod a mafculo boue redditum eft, procidentes uulua reprimuntur, Diofcorides. Maximum beneftciimi nreftat fimus mafculi bouis,hyftericis muliera fumigatus propendentibus. Antiquus quidam, Amt 8d fuffitu fimie mare boue,procidentes iiuluas reprimi,partus adititiari, Plin. Hippocrates m libro 40 de naturamuliebrfiubimedicamentarefertmenfibus & fecundis detrahendis idonea, cum odora» menta quadam, (croca,calama,rofas, ftyracem, cneora pauco meile fubigcnda) recenfuiffet. Hac (inquiofufftantur ftercorebubuloiid uelut acetabula olearia formetur, habeat^ iunda tenue , lit ficce Ignis autem fit farmentitius,in quo ftercus iaceaqS.: ex illo mulier in{idens(srtf,J3«™) contecSa fuffiatur Etpaulo poft,Stercusbubula,cedriramenta,8(: bitumenfitffito.Btrurfus.Stercus bubula contufum ac cribrata,aceti dimidia mcnfitra,a:deco‘«»i'Uocatur,Ide,DebouepircepIanocara1aginco alius cftdmendilocus SaIpamquo® p.Tcem aIiqui£i(,u6cabant.Pl.mus libro 8. tradit elephfntes ItaS iud.(repr.mumPyrrh.bello,&bouesLucasappdlafre,inLucanisuifos.DeboueplaLtamoxfa- erprouerbtadi5emus.B«procoriobubuIo,totumproparte,uteIephaset.amGrjc.sprodemefo IO lo,buftathius.B<«s etiam,apudpoetas prxtipue,pro iis ponitur,a:agrammaticts expoLur fcutg p_elta,.^?a(,,corium,pifcisquidam.Bii,„{*fayapudHomerum,utalibiii«num.Menfemprmcip,sd.drat.oneDrpheus,.««J5««^,w’deftuni cornemuitulumnuncupaUit;cmusreimemmitfuperlliadosprtmumEuflatbius.Siqu.demmen' fis fimp iciter,ut generationis effe(f}cr,bos appellatur.Qudd uero habeat nmc primam fubftantia: domeacsi«$»x,,,mofchos^deftuitulus,uel(utmqUitEuftathius)=ftautj6«»«e?f/ cumcla= more accurrere tnifimalis a bu particula ob uehementem curfum, auesqusdam flint in Ixeuticis Oppiani. Dedit a noftra lingua auibus nonnullis nomen a bubus.-nam fturnos uocat tilt- WrltrtK», regulos «iifcnouglc, &: ardearum quoddam genus me0u uel vrtinb. bivwss apes a poetis itocari dixi tAriftoteles etiam Centauros uocat SiywSdC nUuica iiel graucdo immoderata: &i!ow®ft/5j,ftupidus, nimis imperitusiquem Sf *sio(.rfo(i eadem ratione di cimusjtit cui cerebrum muco ai^pituita occupatum fit. Bmtrxis eft grandis puer, adolefcens ( qui ex pueritia in pubert^e tranfit, que d^Trd^/Kx uocat : Germanica uox eius setacis etn bub proxima Grses cft ) 8f pifeis quidam, V arintis; item apicula, iic difla quod ex bubus nafcatur. Bii !r«Asi, almus. perifeelides, femoralia. BMgvns, amnis rapidus & ualdc fluens Varinus 40 b»i,7.?i«kc, magna prscipitia SC colles,ldem. Varinus; uox nufquam alibi mihi coni perta. Biv/fcgrmy xoigxvct timeirfiBj/.nauium ualde oneratarum principes.Suidas. capaciffl. ma:utB3yx,<«'itxoi'ni/^4xxxsfiii/ «tfoi/, xTpxTTc^y Varinus. BsTxgoSyO '^yys Idem, eovtwi'», pars nauis(longte)cui clauus alligatur ; uel flagrum, «TOTitftsT' CmaxsiSiixx» xiHxi ficenim Icgoapud Varinum ; nimirum kot mo xqc<(j^x tsA, quodpratdidis omnibus conuenit. Alexandri equum bucephalan uocarunt, Cueab afpedu tortio, fiue ab infigni taurini capitis armo imprefli, Pliniu^ Dehoc plura dicei mus in Equo. Bucephalum etiam inter tribuli nomenclaturas aptidDiofcorWem legimus. Buphaf 50 gus.tiorax.helluo, Cleonis epitheton,fiueper hyperbolen, tanquam qui boues integros uoret,ut de Hercule fama efl; fiue a bu fimpliciter intendente particula. Nam &: in alijs quibufdam compofi, tis apud Grscos dubitari poteft,ab ipfis ne bubus, an qua diximus tiocula, nominentur. Bupreftis fiue fcarabei genus boues inflantis.fiue alia uentris inflatio accipiatur, aeque ad ipfos boues ac mor. bi magnitudinem,uocabuIi etymon referri potefl.Sic bi buryncho pifei cetacco .apud Varinu.figu. rancroAi an amplitudo nominis caufa fuerit,dubites.B3uj.Ki’3iiIIiadislib,i5.Gramaticiexponut,bos tie operarium, uel tardumKcf aifo corpore homineiuel imperita & ftupidum ( qualem Galli quom fualingua appellantgrand ueau,id eftgrandem uitulum) uel denicp arrogantem & iacflabtindunq & fimpliciter V arinus.Samlj lafleuiAtantem bC imbecilla Hotiymy uocant. Apud Herodo^ tum hifloriarum fecunda obelifei btipori nominaturtquos Rhodopis quteflu ditata meretricio Del io phis dicauit.Nec ambigitur apud Graecos, quinmagnos intclligcreoporteat.ctiamfiaflandis bobus aptos Valla buporos accipit,ridicule,ni fa!!or,CaElius.Buflris Aegypti rex ( a quo ciuitati quot» no men ) ab auialo in naccam mutata hoc nomen forte Inditu habetjucl vrxgx v Uss a^fti,ut Etymologici 76 DeQmdrupcdibus autlior cGnHcit,id eft I conferendis et iimgendis bobus,ut qui uel folus duos bou« f^ fu^includi rpnoflcfud7r«f«v£ssKsaT«(/«v«©',an: « tantm magnftud nem exeunt, ut diuo Claudio principe , occfem Vaticano fol.dus inaluo fpe. aSS^ns-Alunturprimobubuliladis fucco. undenomen traxere, PIm.Apudeundcm boa fppelbturmorbuspanulLum,cumrubentcorpora:isfambuciram bulifoliis contritis K e uinouetereimpofitis. .... , r j • v Cb Homerus regiam a; eximiae authoritatisinhomineformamhocuerfudepingiq TarSdus fera apud Budinos in Sarmatia nafcitur,magmtudme bo ui7Eufttourrsi«W!(iiM».,ts, Callimachus dixit, membra bouiseUxantesjA?«Varmusexpo “ cap tbouisrquod 8f una uoce dicitur,Bucephalus appellatur equus cuius coxis inuftu eft2L«(i(diasf«sir»ii)ideftbouiscaput,Etymolos. f Si ocui piam & lati fuermtboum ocu. bs toite exiftimatUdamantiusJnlndicomariarbufculasnafci ferunt co orebubuli cornus, r^ « mof™ a:c Plin. Plutarchus in Sympofiacis Decade 7. Problem.a. docet homines pr^frados 6C XSmorifaus,«intraaabiles«f«n mafculino genere profertur. Gaza apud Theoiihraftum ^ teramnonincoaibileucrtit,yi orumtLir. Bos&Vacca. H. Lib. I. 77 brumtiir,Herodotuslibro4.VergiIiusfanemGcorgfcismemmft bouesm Scvtiiia nfmio perire, cum non in ftabulis fed campis nuiofis hyemem agant: Intereunt pecude flant circtindliea prumis Corpora magna boum. Cornu uox etiam ad ungulas propter fubflantia: flmilitudirem transfertur,!» m uernacula lingua circa boues & equos, fle apud UuLs, Solido grauto fonat’ un ^ poeris . Hoc non animlduerfo deceoms indetur Plimus cum fcribitiBoum attritis unguTis cornua ungiiendd ariiina medetur agricola • a! deomfequax natura efliumfpfisuiuentfumcorporibusferuenticerafles,«VKj.|va-tjaKafJfo:,ldem:ForteIinedtftindione legendum viSiJlMsiiiriijJiNufquaalibl hanc uocem inuem'o:conijcio autem efle partem illam carnofam.quam Latirglumbos, Graci JO proprie uocant, bet flt)lu4jbj4te(t.Noftri bubulum uentrem multiplicem ruminationi deftinaium nominant mcnfgfsxyliJHTiiiiiaTtti, eam-nyi/t orimivi,TvygfxxAi?imJiamjis, o^t fx -xTxipmxiiMy KTnlnxxn Alij Boeotiam didam malunt a boue.quam ex Apollinis oraculo Cadmus fecutus eft, & quo in loco illa moribunda procubuit,Thebas condidiucum regio illa Aonia 4» prius diceretur.Etymologicon. Huic fabufe qui prolixius immorari uoluerit, legat Ouidium libro tertio Metamorph. Bolbitinum Si Bucolicum, duo funt ex hoftrjs Nili, non genuina, fed effofla, EuftathiusinDionyf „ < • . -j n re. Biw(i«,loci paluftres uel alq bubus pafcendis aptitapud Suidam legimus Rwcitoy «xmy, id clt littus pafcuum, 5C Rnniymt fe/sj>o(f KS,loca in quibus boues pafcatur.MiiAo'&'»£ Reviius, In Epi grammate de Mycenis dirutis. BMmy, ■A.pafcuum; Strabo , RsRmotu EoaStff.V « Tiing (8ots flfcfsc nyovTXi^ Etymologicon, BBTjoox-w^.eruum, V arinus, malim per w.in penultima:cft enim cruS in boum cibo laudatum. Baveioc, J3oirK»T«gioi/,i(5ci yoyyvJix/lt 2iwrtp,Idem:pro pofteriore ftgnificato legen dumuidcturUsriV. Liituspratenfis apud Diofcoridem.dodorum omnium confenfu uulgare trifo. fium eft.quo in quibufdam Italiae locis.ut Brixiae Sf alibi, etiam agri conferuntur.cum pecort.bufaus f» prxfertim.plurimum optimum^ praeftet alimentum: eft enim fubdulce : SC femel fatum reftibili per aliquot annos facunditate germinat. Lotum arborem (ut obiter dicam) alij alia facie deferibunt, quamegoinProuinciaGalliaeficpriuatimnominatauidi circa montem Peflulanum. folijs refere- bat urticam maiorem fere.baccis nigricantibus rotundis, paulo minoribus qtifa ceraforum.exigua carne.dulciffimis:arbor eft fatis magna, uulgus illic ledonnier appellat. Gramen paflrm cognofei. tur.geniculatis ramulis ferpens.radiccs^ ab ijs geniculatas 5C dulces fpargens. Folia eius in tenuita- tem cacuminata Sf dura.ut arundinis paruxlata.bubusiumentis^ pabularium.Nec ullaiumentis herba gratior.fiue uiridis.fiue in fano ficcata, Ruellius. V ulgus noftrum graminis nomine plures ufu facie^ confimiles herbas appellat, P linius quocp tria facit genera, in quibus difcernendis no- ftri temporis medici contendunt: Diofeoridis autem & ueterum medicorum grame, unum SC unius 60 generis eft, quod cum alijs notis.tum denticulatis praecipue radlcibus.ftue radicum mucronatis ger» minibus difceinitur,2< loca amat arenofa, Petrus Matthaolus reprehedit Ruellium 8C Leonicenum, ■ qui Bos&Vacca H. Lib. I. 7p qm grammis genus aculeatuma Plinio defcriptum.coronopodem Diofcoridis eiTe arbitrantiir.Gra. men jn otticinis(mquit R-UclIius)nomen feruauiqrura dentem canis Sc olitores appellant Vulsa ris elt herba, nuncp fe ab humo attollens.flagellis teretibus articulatis, exilibus foliis , Scin cacumen tahigiatis, radice etiam geniculata , guftu non ingratae dulcedinis. Gramen aculeatum rura noftra «lam canarium dentem appellant.-aliqui c uulgo capriolam,Cxlius. . , , , ■ ■ r r Ce, Cunda legumina fiiic frumenta bobus merito aratrisi^ debentur : umearum iplarum ulus periret nifi eorum adminiculis fubuehendis carpenta fudarent.CJiiid de diuerforum onerum coma paratione referamus, dum inter mobilia SC quicquid grauius eft , abfip uehiculis pene reddatur inia mobilet' Reliqua quoqj animalia, ipfx^ cohortales aues,ex eorum capiunt labore fubftamiam, Vn de enim equis hordeum.unde cibum canibus , unde porcis pabulum domihorum folertia miniflraa f et , ni pararentur boum labore frumenta cEtne longum faciatn, bobus debet alimenta quicquia ali poteft. Apud alios genus mulorum,apud alios camelorum, apud paucos elephantorum licet exia guus ufus eft, nulla poteft natio efle finebobusj Hacc Vegetius in prologo in librum V eierinariac. Multatio olim non nifiouium boum^ impendio dicebatur, non omittenda prifearum legum bene- uolentia.Cautum quippe eft,ne bouem priuf^ ouem nominaret qui indiceret multam, Plin.Multa etiamnum ex uetere inftituto bubus dC ouibus dicitur, V arro. Aes quod anuquilTimum conflatum eft.pecoreeft notatum,ldem,Seruius rex ouiumboum^ effigie primus xs apudHomerS mulieres bene dotatMuf boues multos pro dote acciperet:nS&?8(/ etiAif «irsii fonat inuenire,acquirere:8<:«A?n,tt/{iinc,Tifc», Varinus, Nota eft illa lliados fexto armorum permUtatio, ubi Glaucus cum Diomede mutauit xffAuBMi/, : hoc eft arma aurea prett) centum boum, pro armis areis qua uix nouem bubus redimeremur.Hoc fenfii etiam /i/aelcxBiloKp repetitur, quod duodecim boues pretio aquet,Ba7iiifl(/,3iji('«T0f/,bouis pretio redemptum, V arinus, Bmmw.iSt miSoStt xyD^iKriMx « Kvnfitis Idem. Va^vRimt . diuites 6c qui multa armenta polfideant , Varro SC Varinus, Vrbscum condita eft, tauro SC uacca qui eflTentmuri defi. nitum, Varro. f Boues ad aratrum, Diodorus libro quarto SC quinto, ait Dionyfium fecundum ex loue 5C Pro- ferpinagenitum,uel ut aiij fentiunt.ex Ccrete , primum iunxiffe, cum terra prius manibus hominS coleretur.Plinio uero libro y.tefte, aratrum Briges Athenienfis inueniqut alij tradunt,Triptolemus, de quo Poeta in primo Georgicorum intellexiqcum dixit: V nci^ puer monftrator aratri. Quo in loco Seruius;Alij,inquit,Triptolcmum,alij Ofirim,quod uerius eftmam Triptolemus frumenta dl uifit. Tacuit aut de nomine, quia no unus in orbe monftrator aratri fiiiqfed diuerfi in diucrfis locis. Ex quo Trogus prodidit Habidem Hifpania: regembarbarum populum primo docuifle boues ara tro domare, frumenta^ fulcoferere.DcOfirideutoftendimus,fenut etiam Tibullus. Carterumo. mnia ferramenta ruftica, quibus terra uertitur, fimtil, ut puto, cum aratro Cererem compe. 40 rifle, Vergilius proculdubio hoc iierfu demonftrat: Prima Ceres ferro mortales uertef e terram In- ftituit. Quod uelSeruiusapprohat,dicens;Ceres prima omne genus agriculturshominibusindi» cauitmam quamuis uel Ofirim.uel T riptolemum aratrum inueniffe dicanqilla tamen omnem agri, culturam docuiuquia ferrum dicendo.omniaagricultura ferramenta expreffit . V eru aut illi quoi commemorauimus,nouinimi,uelalij alibihacccommonftrarunt:nam,utEufebtj atep Laflantij tefti monio conftat,ante multas tempeftates quam eflet Ceres.firumenti u jps apud mortales erat, praefer' tim apud Hebrsos fle Aegyptios, uti ex lofephocognofcere licet,6fc.Haec Polydorus Vergilius de rerum inuentoribus libro i.cap.i.Baccho cornua attribui quidam iudicant, quod primus coniun, rgendorumboumaudjorfuerit,Diodorus Siculus. Buzyges.Hercules,qudd bobus iuniffis terram arauerit.a quo familia Buzygia, V arinus. Alij Buzygen quendam heroen, arationem inuenifle.&fa y» milia nomen dedifle fcribunt.Iugatinus deus colebatur, quod coniuges coniungerequel quodiuga committebantur, Auguftin.libro 4.de Ciuit.Dei.Bmf(ti«ditffa Minerua iritjet v irvrafticVm xs« id eft quod coiunxeritin iugum 8C aratrum boues.Colitur autem hoc nomine apud Boeotos, Vari= nus, Pallas Bse!8itcognominatur,quia humana excogitatum prudentia eft,boum opera terram cole te,Caclius.Bobus terra aranda eft,8f nulla cum eis altera animalia iungenda funttfed proprium hoc genus Ut ad arandum. Semina fint munda Si impermixta, lofephus libro 4. Antiquitatum inter le- ges Mofaicas. Pharos aratio eft , 8i biipharos terra quae arari facile poteft, V arinus.EsKji©' arator,» ir8|/ Rtxri Kuroij/ Tjj uel meflbr a bu uocula augente & xm/u -n xctiJx Hga uel deniq; biibiilcus, Iugerumuocabatur,quod uno iugoboum in die exarari polfet. AiSus,in quo boues agerentur.cum aratur,uno impetu iufto. Hiceratexx. pedum, duplicatus^inlongitudincmiugerum faciebat, Plinius.Manfum nonnulli terram effe aflcueranqculiurae annuat unius aratri capacem ; circiter ui= ginti iugera continentem,8fc,Robertus Cenalis.Bos yiw©' dicitur ueluti colonus, a terra uidelicec aqua }• Bos&Vacca. H. Lib. L 8t «qua etiam Ca;Sr®®"^'“'‘‘'^l'‘^^‘P''‘°"S““li's>fecundumuerfumconuertere,utin diaulo cur Iu tit.l> frtxTii, Idem, Es^tij.oii,iti,bouisiugum,Lexicon fine autliore.Athenienfesfoli, tos ftgimus arariones n-eseelebrare,quas Sc^irm nuncuparent it{M-Barum tierd prima in Sciro erat uetuftifflmartim arationummonumemumifecundainRhariauertia fub Pelinto qui locus Bu-*ygi on TOcabatur.Omnium autem harum facraiiffima eftniiptialis fatio.id airis®*.atqrara. tio a* !r(u fiat ex fetis fuillis, unde S: vspil SC vspjx'» nomina tiir, Mviod- & infedum eft bubu s infeftum, SC ftimu= Ius quo urgentur ac punguntur limiliterutabinfeiftoillo; proutroip melius per t/diphthongum feribitur pi/m^flpro Itjfciolb autem, uel illo qui non nifi admota oculis uidct.pvsid- per ypfilon folum. Erat 8f prioribus acacna didla uirga, exagitandis bo btis accommoda ; fed SC eodem modo metiendis a- gris inftrumentiim dicebatur, pedum decem; tit feri bit Apolloni) interpres, ab Theflalis excogitatum. Ex quo 8C Callimachus:Aii(fortfflf/,«^yjooi/7s ptajooi, ijefss.Qimm ftimuliim fignat, dicitur etia btt ceniru. Acaena agros metiri in Aegypto exorfus eft primum Thcifalus quida,nomine ab re indito, quia cognofcentibiis fingulis agri fui modii fublatatfunt cacdesiunde nuncupata actena, quali xtjixx xiris ts «lurSi/.Hinc SC Pelafgida uocatiii acanam Apolloni us Argonauticon tertio,ueIutfab Pelafgis comper,* tam, id eft Theflalis, Calius. Multa hic de aratione adferripotetant, fed quoniam illa prater boues ab aliquib.quoi^ quadrupedibus, ut equis etaiinis per agit , difteremiis in alium locii, ad reliqua de btibtis narranda hinc progrelfuri, (i uetere aratri figura,et quale deferibit Heiiodus,prius appofuerimtis; nihil autem impediet quod SC alia quadam ruftica tnftru menta ftmul depitfta fint. Aratri partes a Polluce defcribijtur Ii, 1. cap. 15. Ex- tat Archia Epigramma in boues trahentes natiigia} Ov [ioygtf ^xfoiyioi/ Jins «Vif e/dh' cwfxaac Tt/rrn)/, A3\ ’ 1 A KXH TTCVXit VMXS U^yay^ «gsrss xv DeQi^drupedibus mamcmautdauciiidiiu.jT iiwv r- r • ^ ,. Ser uium, &: alios, bubulci hoc loco legendum effe.non fubulci.quibus tardis elle non licet per por- corum celeritatem, quos fequuntur.Qiiorum pallorum etiam negledla mentio confulto a uate ttii^ cum nufa eos etiam Theocritus introducat:&: tria tantum fint.quod Si Aelius Donatus fcribit.pa- florum genera.qux dignitatem in Bucolicis habeant, buco!ici,opiliones,8i omnium minimi tepoli, id efi caprarii. Quin Si ille ipfe Theocriti ucrftis.quem Vergilius aemulatus eft, nullam fubulci men 1« tionem habet uhSoy roi JUroa^-ni TrwftJlvtfjCUTrrAsf Nic. Erythraeus* Gergitius canis Ge« ryoms quibouesferiiabatfraterfuitCerbcri, Pollux. Titormusbuirequa fuit corpore flatiirofus, cuius hiftoriam in Tauro adferemus. Bs«9A©-,id ell bubulcus,nomen habet, tiel tanf ^wO-inam Si hippocomum dicimus qui equos curaOuel quoniam Graeci cibum etiam colon uocant : unde ^ colax.id ell adulator appellatus, BsJi/ iJiJJsKs'/!©' iw/is.pleonafmus eft apud Homaum, ut luinA©- at- 3,tf(/,Multa in Lexicis Gracorum bucoli fynon)rma rcperimus,qualia funt.l3a7j»t$©',&$»f^«5, J(ETO5,U!rtni'A©',Uttr»(x©',jSM<»a;l!ta>(os,13stM(tl&',£si'i™s,uel&!'iTiisoxyton.i3i» wT»!,jl!«»Aiw«s.Horumpollremum Pollux a bubulco dillinguit , Si exponit pro eo qui boues iugo fubmittit: Videtur autem pro aratore magis accipiendum; fed poteft pro utro^,ut Si btibidcus La. tinis.BS)«rainK.boues agere.BwsSjjSssoAe-.Ksa « ■nn&iimhm vk &tfow« it^ naetifu* fcul'uis j, in/m’to(*!«|/,Varinus.Bgo lic uerterim; Butes, bubulcus ell , Si facerdos qui in Dijpoltjs fello Bu. phonia celebrabat , id eft boue madlabat: quod in prouerbiu etiam abijt.de illis rebus quj fine appa ratuSifmpliciter(uetcrequodamritu)fieient, 6v iAimxmpinmmoxxTtRiTHS,piony{iusde IvIefopotamia.Hos uerfus, AvmfiRima Ar7i©-bc citat Suidas ex poeta innominato.Ite in Bs(tMj,iis,is ell qui uaccas mulget,Kij«j BafoAyts Toff ssAttov alij mcifore,altj aratore, allj denicp bubuicu accipiat.Diphilus in Nicandri Theria» cis nome .ppriu interpretat, V arin. AtcjtTrfis «y i bomt»s,>c| cu iityisu uul tst» tjjsfOTiTOi-ni, Demoli, cotra MidaBootes llella eft iiixta Vrfam maiore, fic dieSa Cf inllar bubulci plauftrS fequi uidef, Ci- cero 1. deNat.deorum: Ardlophylax uulgo qui dicitur elTe Bootes, Quod quafi temone adiuniSa prs fe quatit Ardlum. Ouidius, Ardlophylax formam terga fcquentis habet, luuenal. Frigida 4» circumaguntpigrifarraca Boo». Aratus, Tardus in occafum fequitur fua plaullra Bootes. Sunt qui Arcadem louisex Califtone filium in Booten mutatum dicanuPIuribus tamen placet Ga= lifioneminVrfammaiorcm,Arcadem in minorem conuerfum.Boi»TS(i;, idem quodUmAaTsi/.id eft boues agere, Bucolion filius Laomedontis fuit,telle Homero in Iliade , Guardalbia uel Guarum.id ell bubulcus caniniis.apud Matthaeum Syluaticum legitur , haud fcio quo fenfu.5:iTfl’o Atn«0©',ac clamatio ell bubulcis ufitata,a:limiIiter'fiVfiAi!r«0©',Varitius:rcperitur autem apud Theoert- tum.EanoABii eft boues pafcere,bubulcitari;Homerus improprie etiam de equis hoc uerbo ullis ell- Et Euripides, roA m Aegypto apud Hieronymum,ceii bubulcorum intelligimtiir loca, Cslius.Hippoftafttim elfe uW detuir eqiioru liabulu, ficud boum buftafiiim, CacUus. K9^ "n Suidas*fortc Wwf/ l^gcndunonWt/?wf/,Sat8<:aliafynonyma,W^Acoot/.i3a5n-;i»,,6ws»wi<,«A«wt/,i^ & iJ».»(/,utinfra dicam. AvA« Sio-anst proprie de caulis ouium Si caprarum dicuntur, authore Polluce* ied inuenio in genere etiam ufurpari,ut apud Varinum,ntu-4o tur,& in Cysico effigie taurina colebatur, Hinc fadum aiunt «ig«cr(Muerbum,quod eft aquam uind permifcere:&: poculum quafi xsy«T«j>.Eiufmodi pocula rhyta uocabant-Quale fuifle exiftima* tiir etiam Amalthea cornir,quod miliaris fabula caprx attribuit. Eiufdem generis poculum quod** dam ^iKUTiJs, id eft annus dicebatur,a magnitudine nimirum BC fumma capacitate, Ingetia enim cor niia quaedam praegrandium boum habenturjquales Pasonum BC Moloftbrum fuerunt, ex quibus po cula conficiebantjiabris eorum argento uel auro indutftis. Maxima capacitas, cogiorum Atticorum 60 quatitor, ut apud Aihenxum BC V arinum legimus. Ariftotelcs ab initio Mirabilium narrattonunt monopis fylueftrisjn Paeonia bouis corpore amplillimi cornua fingula dimidiati congtj menftirarrt coiitinerercnbit,Couiualium corniitim mentio fit paffim apud Xenophoatem, his iiiiocis, 84 De Quadrupedibus Sira wSfetEWsl/.itSK frM'A!aAlfsm.Kxi v xEf «! S oiwx»©' ““•K“ «f « {‘«“I' > W®'™« «■« . Bt anudAefchvlum.cuminquiK^jwSO^aws tiptm^^vmsiiuxir^trSiSMiiSlj/ois.Ptnd^tus.quocfcennu, ros inducit «£«'^4.!/ «raj-.Non eft autem quod quis fufpicetur pauperibus tantum mufu rorMapropo1ulLfuifecum®esijfdemuterentur:PhiIippt«nenm.rege_ma,m^^^^ cruSrudSc;i:rte^^ fieferibiu XLi,.EialibLKi?™»i,«E5«™«5ir«Tae^«, Sophocles inPandora,K=iEirt«£ES««or«Kv«.(-«^^^^ TO /’ «1 «£«5 «$ ctot’ aMii,ap_ud poetam quendam citante Suida , «ra ti!) hsjusjums, « e» tiSi xi£cw(«tT@' , , “^CASeWt^lmnrbubula,PIautus in Aululariatid eft fcutica quat ex corio bubulo fiebatjsst n flasrum aut i. f B,««i/T«s,quibouesimmo lat autmadat,»: fecuri ferit, Varinus.Iudji non feriunt,fed cultro adaiSo iugulant.Btltypos Argo i, nauticorum fecundo apud ApoUonium dicitur,qui inter facrificandutn fecurim bom impingit, Ti/7nso<«vir‘^Kriwi«(/.'proparoxytonum,utEtymologiconhabet,inquoetiamfacerdotishoc ottici- um fuifle legimus: Alij penuldmam acuunt, BunTr®- c «i SvoiMk f s! tw irsAExa Tt-!i7<»(' ^ iiehementiorera autem ille idum illidet fi ia fummos pedum digitos fefe erigat, Y arinus . B^f/ isjio. ■diBji,t5iKi'4) -nSi !iA«f <«(',% usa iTriiiSmy tregi Tois sraAnmis v ’fa)|uTO|/ , MamSs uSinsf (««ii Atyt- WI, Varinus.Eft autem truncus in quo coqui et lanij fecant carneslKSjiioj quiuis truncus eftieaJjcwt/ autem dici conijeio cbs 'nsi u^Jt/uBtu cdjv>ii ims Lanionia menfa apud Suetonium in qua Icindi tur caro mach2ra.Spartianusin Geta,Percufflthoftiam popa nomine Antonius. Propertius, Suc- cindicB calent ad nona facra(alias lucra)popae.Pops dicebantur qui uidimas habebant uenales, Si ligabant eas ad altare,ferlebant9.Suetonius in Calig. Admota altaribus uidima,fuccindus Caligu jo la poparum habitu,elato alte malleo, cultrarium madauit, Perfius Sat.6.Mihi trama figurae Sit reli- qua,!!! illi tremat omento popa uenter,id eft cralTus &: opimus.quales erant uidimarij . Lanius uel lanio, qui carnes in carnario uendit,q> pecora concidat,lanict^ didus. Lanij qui ad cultrum bouem emunt, Varro.Laniena, officina in qua fiunt SC uenduntur carnes . Qui fuccidiam in carnario fu= fpenderit potius ab Ianiario,quam ex domeftico fundo, V arro li.i, de Re ruft. Laniarium hic lanie> nam cxponunt,mihi uidetur delanio etiam accipi poffe.Culnarius idem qui uidimarius, is qui ui, dimam cultro immolat, f Apud Armenos noftro tempore ( ut feribit Bartolemxus Georgeuits) mulier adultera fuperafina uicatim ducit,K nudaflagris ca:ditur,a: tandem inteftina bouisincollo geftans lapidibus obruitur,CKterumuiradulter,im'eduscarccribus,poft aliquot menfes pecunia redimitur. _ 4® .£ Heluecfd boues commendant a teneritudine carnis, cum alibi, tum luxta Zofingam oppidii agri Bernenfis,In Sueuia quocp nobis uicina circa regionem Bar, pingues praecipue feuo habetur, Pinguiffimi Hungaricbqui hyemes etiam fub diuo tranfigunt,8f liberi pafcuntur , unde fit ut pariS manfuetifint,8^ minus tenera carne.Bubula abfolute,fubauditur caro,PlautusinAulularia:Agni« nam caram,caram bubulam. Pollux iSouMi/njiaE dixit carnem bubulam,utfuillamvai(Si/:egoSaoii VBII/ malim.Baf4A«,K£6it Hia*, V arinus.Lanij noftri bouem primutty n duas partes fcindunt, ante, feriorem uocant beti v«tbctcit fd^tlt:pofteriorem,bcit bih&CKtt Deinde anteriorem,liue tho. racem, trifariam diuidunttprimum feparant armos, carnem adiundam,ac in frufta aliquot fecat, eliqui thoracis par»em pronam Sf circa fpinam , appellant bdtru^^cn , hoc eft dorfum fuperius, irtTttifgtMt/.-fupinam uerd.qux os stgwy coprehendit, in catteris pecoribus,^ uitulis etiam, bic bf uff, yo id eft pedus,s;S©':ln bubus priuatim brtft fiberjlucE. Appetitur ea pars propter pinguedinem, quat folidior efucp gratior eft.sjijttA» ns xw<5=a*s,b''^'^*''^P"^l^‘“tarchum Antipater cumincidifTetmentiode Aon ° ‘ ffa4^^^ ao Aegyptq mhil ere domellica confumunt,fed eorum fingulis quotidie cibi facricodi prelio funt SC «rnisbubuls&anferintefatisabundem, Herodotus. Antiquiffimosboue aratore &: immolando 8i comedendo abftinuifre,paulo poft,ubi de facrifictjs boum, dicemus. Hercules cum inDryopia fi lio Hyla efur^nti pauxillum cibi a Theodamante peteret,nec ille quicf daret , iratus boucm ei per tiimabftulit,&:ma(SatumepulandocOnfumpiit. Hanc hihoriam fiue fabulam prolixius defcribit Vannus in Hjit«a»s yims. Milo robuftiflimiis athleta boucm aliquando in theatro geftauit SC eun- dem poftea deuorauiqMwritj, Herculem ea in re imitatus.EuftathiUs in Dionyf.Hinc aibimhasus altcrumHercuIiscognomen.01ympia;perftadiumingreiruseireMilodicitur,quumhumerisfiTlfi. neret bouemuiuuni,CicerodeSenedute. Tureas inmagnis epulis e^nupttjsboues integros affare audio !etbubusinfertamfuem fuigallinam,gall!n2oua.Vcruaran^maxima.inquibusetiambo ?o ues affari poffent,6imfsso&iss Gracis appellari fupra diximus. Varinlis etiam Ssoimss liabet.Ouod autem carnes bubulas uerubus transfixas ueteres affauerint,pauld poftin facrifiens boum ofiende mus.Boues caflratos,tie»(£i«Si Graeci uocannpofterius apud Galenum legimiis Oui bubulam carnem apud nos fale condiunt (quod fere idibusOdobris uel circa feftiimD Galiimi mum faciunt,S(: deinceps per hyemem tantiim)in plenilunio incipiendum putantific enim maibrc iiegctioremip carnem permanfuram .-ut magis fapidam,fifub interlunium fakatur.Si diutius feruas ri uelintiferuant autem multi integro annojper dies circiter uiginti in uafe falitam relinquunt ac in, fumandam poftea in camino fufpendunt,ubi donec bene ficcetur dies plus minus duodecim’ relin- quitur,prout altius aut humilius pependit,8i plus minusue ignis ac fumi paffa eft.Vbi primum fu= fpenfa eft,accenfis iuniperi ramis & mox extindiis platiim fumigant. Nonnulli carnis colorem com 40 mcndariputant.8i:rubefcercmagis,fi aridis urticatfafeibus fuffiatur. Qiiiferuare nolunt uno die cum fale relitSam fufpendunt,»: mox poli unum aut alterum diem elixam; fle enim plerifi tenere, fcerc acin cibo fapidior fieri uidetur. Ante^ fufpendatur quae diutius in uafe falita fuit , niuria fiia, quae ex fale Si carnis fucco confluxit,diligentcr abluuttfunt qui frigida lauare malint . Optima qua de iuuencis aut uitulis rumitur,uetulorum nimis dura 8dingrata,certe difficillima concotftti fit cum fuliis inftar durefcat-Hoc etiam obferuari folet, ut caro fallenda iuxta fornacem prius expolita ali, quandiu incalefcatiinde falita eperta^ in uafe in penus collocat. Carnes offibus adiuneSa cateris fuperponuntur.ut ad ufum fubinde auferantur.-feruata enim deteriores fiunt, « f Qui «aecas mulget , Bniahyi; Gracis efttnos uaccarium aut laiftarium appellare poffumus, ut fuperius etiam dixitquanf Lampridius inHeliogabalo latftarios nominault qui cibos ex ladfecS» ficiunt.Implebunt multSralia uacca,Vergil.inGeorg.BsTi/foj/is', butyrum eftcxcremala(!}is.-£wi/. 5©- autem herba quadam Dionyfio, Varinus. ffh.Abobusdi(ftaefiBubonadea,utabelloBellona,D.Augullinus.PauraniasinMeffeniciscir ca finem,quanto in pretio boues olim fucrint,his uerbis exponit: In Pylo duitate agri Meffenii fpc= iunca eft,in qua Neftoris Siante eum Nelei boues ftabulatas aiunt. Videtur autem genus hoc boum Theffalicumeffe,&ab Iphiclo Protefilaiolim patre defcendiffe.Has enim Neleusa procis filia fua dono petebattS: harum caufa Melampus ut fraui Bianti gratum faceret in Theffaliam uenlnubi uin dius a bubulcis Iphicli, cum illi roganti uatidnium aperiret, boues pro mercede accepit. Hoeicilicet maximo fuit antiquis ftudio,ut equorum et boum greges tan^ illius faculi diuitias fibi compararer^ Hinc eft quod Neleus de acquirendis Iphicli bubus folicittis fuit: Et Euryftheus Herculi Geryonis armenra.cx Iberia,quorum percelebris erat fama , abigere pracepit. Videtur SC Eryx Sicilia pi in. ceps tantopere boues ab Hercule ex Erythia abdudos amaffe , ut earum gratia cum Hercule lucfta- torus, uidoriliius boues acquirere, uidus uerd regnum fuum amittere uoiuerit, Homerus infuper h Dc Quadrupedibus in Iliade de Iphidamante Antenoris filio refert, cum inter praecipua dona Coceto centtmi betifs prd iponfa contuhire.Quamobrem ueicres plurimum bubus deletHatosfuilTeconimt ^Paicc^airturau** tem, ut ego conijeio, Nelei boues ut plurimum extra Pylium agrum: qui ubim fere arenouis eu, nec pafcuis tam copiofis idoneus: id quod uel Homero tefIeprobauerim,quiNeuorem toties Pyli are- noik regem cognominatjHaec PaufaniaSjUtnos^ex tempore conuertimus. B£.iiS':^s epitheton lunoa nis apud Homerum,q)boum inliarexcelfos Si rotundos oculos habcat:ucl ut altj,magnos, quodila muliebri facie laudabatur, Si inde etiam Europat nomen impolitum uidetur . Conuenit amem haec appellatio aeri , quem fub lunonis nomine tegebant , ut qui longe late^ pellucidus & uifui peruius circumquatp pateat Quidam a fono Si uoce deducunt, wKj* •#$ &«(' m imt, propter fonitus qui in ae re reddi folrat, Varin.Etymologus in Itmone exponiqformofam Si pulchris decoram oculis.Thra: cesDianamBsirJifni/appellantjVarinus. Qtiimyfteriagentilium tratSant, JSsysret intcrpietantur in generationem pergentes animas:Si Buclopum deum qui generationem latenter audiat , Carlius, Fluuiorum alios twSfuTrafcof ifss,id cft humana fpecie effinxere ueteres, alijs bubulam effigiem mdu= xerutVnde Acheloum inTrachintjs uocat Sophocles,id cllTm/jc)tfCT«('. In ijs Eralinus eft, Eurotas item apudLacedatmonios, Afopus apud Sicyonios ac Phlyaftos , apud Argiuos Cephtfus. Hominis figuram pr»fcrt Alpheus, Cephifum Athenienfes hominem monftrant titiqj , fed ita, titi promant fe nihilominus cornua, AutSor in Deorum natura Phurnutus.fluuios effingi pleruncp ut- i(^ TwgiSmtc.ex undarum uiolcnto impetu , qui mugitibus affimileinfonct quiddam. Nam £C de Scamandro Homcrus,»iiyw«s“s m Tdiif i^.Qiiin Si ratione eadem Neptunus Mycetas nuncu patur,cui Si tauros immolabant ant(«f»tAw*s,ob maris colorem.Taurinar forrnae rationem illam pro= mit Sophoclis interpres.qiueluti boues flumina terram profeindant, uel quod fluutjsfcre adiacent pafcua.Calius- Cur Eleorum mulieres Dionyfium prccenturutbouinoadfe pedeueniat, Plutar. chus explicat in Graicanids problemate 56, De ifidequam uacca: forma Aegypti) colebant , iam ftt. pra dixi ex Aeliano, ^ Ex bobus uidimx opimae. Si lautillima deorum placatio, PliaBotiem uel boues facrificare Grafci his uerbis efferunt, j8as V itflima ipla , Si uidfi* marius mu insfrajej/, «rsf, V arinus.Ego ilfarum uocum nuU lam alibi ufqiiam reperio.Bsirtajost apud Aetolos uocatur qui facrifiicijs pr jfetflus eff, Idem. Boues ab tiles ad facrificia publica faginati dicuntur opimi, Varro. Qiii Anathanmunimentum , quod flucn= tis Euphratis circumluitur, contra lulianum Si Romanos defendebat, cum Romanis fe dedidiflent, jo prKfebouem coronatumagentes,quode’flapud eosfufccptat pacis indicium , delcendere fupplici» ter, Ammianus Marcellinus libro 14. fOuemaliqui.altjboucmuitSoriapotitiimmolareconrue* lierunt, ut feribit Roberttis V alturius de re militari libro la.cap.i.De^ triumphato uifeera tofta bo ue,hoceftoccifo in triumphi factificio.Ouid.Faft.5.Prouerbium,Boucmfacrificauitncmo uncpbe nefico praeter Pyrrhiam ,inferius require . Ceres ab Hermionenfibus eximia colitur uenerationc,et felium eius Chthonium appellatum magnifice concelebrant.In his ferunt boues magnitudine uilen da Si ferocia ad aram ex armento facile agi immolandos a Cereris facerdote , quae uctula plaeruntp tll,ac uiribus praetenuis.Super qua re carmina circumferuntur apud Graecos , quae Si appofui, au> tSore eorum Arillocle: TirAvititgirtjin/ k Kcte TTKg’ 71 fiiya itgirtrcM, ffifQir?60£T«i/gdf', 0(/t «rtgtsoVc/f itkxsty Tstsi/ jpou/s SHyeea jiors lioruf' scct©' tAsa ToriTI ’ ^ Jiodiio^yO t/C ^ imitibi ttms tTnTtO, (hee|;ea7lg,(ro(/ ■3io^fcl'©',iAft©'sie, Keu aiKrT»t/ fitlAfli T aura,id ell Herilis uacca, inferis immolatur,ld^ merito propter infoecimditatem : fic Si ouis no nigra tantum (Sis fiiAitc,fortc aries niger ) fed nigerrima tjfdem, propter tenebras inferorum , V af ih, Pelle olimLacedsmona diuexante redditum oraculum,utPlutarclitfs refert, mali tiim celTaturam, flnobilem uirginem quotannis immolairent.Quum obtemperarentLacedaEmontj,ac fortematSan» da dticerettirfuo ornatu Helena.deuolans aquila gladium abreptum, Si ad armenta, qua: HshsA/uuo eant, delatum fuper iwuencam demifit.Qiio prodigio Tm^CinKitiiixiiyid ell uirginum immolauonem defiife.quod Arillodemus auilor tradit. Idem obuenilTe Romae in V aleria Luperca, ratione confims lijUoIuminc 19 . Italicarum rerO Arillides prodidit,Caelius:ex Parallelis Plutarchi minoribus,quam* Ilis ipfe non citet, ut netp alios authores folet.Si quis Mineruac bouem facrificalfet , oportebat eriam 4« Pandryfoouem una cum boue facrificare: quod facrificij genus CTsiScui/ ueliSiJi&j/ appellabant, eo quod poli bouem immolatum celebraretur.ut feribunt Lycurgus in libro de facrificando,8i Philo- chorus lib.a.(cuiusuerba funt quae iam pofuimus)8i Staphylus lib, 9. de Athenis, Varin.Ern.So©',fa crificium ex boue. Idem, Hecatombe (apud Varinum}nonquoduis, fed fumpuiofum facrificium €ft,Si proprie quod bubus centum conftacid quod quis retfle etiam Ustoj/ fecundum Tragica appellauerinquali fcilicet Clillhenes ille apud Herodotum filiae fuae procos Si ciues excepit . Sic Sf chiliombeamillenario numero dicitur.Improprie uerd hecatombe dicitur etiam de alijs animalibus fiue pecoribus prster boucm:interim tamen per excellentiam tancp folis bobus conflaret nomen re- tinuit.Numcrusquotpcentenariuspromultitudinclimpliciter ponitur, ut cum dicimus Kw^id ell multorum iugortim nauem.Hecaiombaeon menfls dicebatur, qui apud Latinos limius, edqudci 60 Bos&Vacca. H. Lib I. 87 coqiiodpIimmarincohccatomlbsfiercnt.Varimis. HicmcnfisapudAihenienfesSoIi faccr erae CUIUS quia tunc magnus fit ciirrus,inde tempori fadum nomeniquando numerus fignai emi gnmidmem aduertitur plerunq;;fiebat autem m eofolftmum *ftiuum. Idem «Cronion dicebam? a facrificijs yiaeSaturno flerent.Crfius. Hecatombxus Iiipiterin Gortyna.ut Hefvchiiis ait annei latus eft,&; a Caribus, & a Cretenfibus.Sunt qui putent primum Graicorum menfem Hecatombii nauocatumabIoue.utdocuimusinlibrodeanni4a:menfibus,&c.Sed&:hdcnomlneAoollonun cupatmab/^hcnicnfibus;quinHarpocration,altj9libentiusmenfemipfumApolIiniattribuunt LihusGreg.Gyraldus. Idem alibi hunc menfem a Lacedamonijs fic appellatum fcribit, Sc Hiacvn’ *ia fefia m eo celebrata. Igftur fuit hoc facrum(inquit idem;interdum centum boum : fed aToiiium I» interdum afcaprarum,&fuum. Fuerunt SCqui ex omni generehocfacrum peragerent qui etiam lyfcionpd eft opacum dC umbrofum nuncuparunt. Sunt qui cennim pedum uitfiimarum dixerint. Inuenimus K buproron facrificium quoddam, ex centum ouibus SC boue unoialtj dCJiaxtmdicunt ut notat Hefychius.Sane quidam non a uiAmarum numero, fed quod centum Peloponnefi urbes id lactum tacerent, dici noluerunt. Hae quo<^ ratione qua hecatombe dicitur, 6^ SC noetice tBKSisi£«B facrificia.exuiginti bobus dicuntur,HicGyraldus. Ego quidemhaiSenusHWilL aut alterius numen eiufdem terminationis in o«i- facrificium nullum legi ; fed omnia huiufmodi tit tK»- OT^J™i/,fic Tc^itW, (fi antepenultima reeSe per alpha legitur in Vanno) SC fimilia,de rebus illis dicuntur quae totidem fiuebdum fiue numorum pretia arqua , rent, V anno tefte,Nam aureos quofdam numos, boues appellatos Etymologus refert in Hecatom be. Sunt enim qui bouem in uocabulis iftis compofitis numum intelligunt,cui propter xqualc ore tium bouis effigies impreffk fuerit : alrj uerd certum pondus. Alij denim accipiunt non quod exade centum, fed quod multorum boum,id eft quorumuis pecorum.per fynecdochen partis pro toto,pretio conftet, Varinus.Hersa ciuitas eft.qus &: Hecatombaia uocatur. Celebrantur au. tem ab Argiuis Hecatombxa centum bubus deat ( nimirum lunoni) immolatis.Prsmium tunc cer «aminis fcutum atneum proponebatur,» corona myrtea. Vel ut alif.in certamine Hecatombeorum Argis,aes prarmium daiur,quoniam Archinus qui rex Argiuorum fuit » huius certamims author cum apparatus armorum cura ei delegata effeqarma etiam pratmij loco donari uoluit-Nomen Hcca tombsis,inde quod in magna pompa boues centum praecederent, unde uifceratio ciuibus eundis dari folebat. Pindarus Diagoram in Hecatombaiis uidorem Argis maxime celebrat, Vafinus. He ■50 fychius ab Hecatombaco Apolline Athenis dido Hccatombsa celebritatem SC certamen nominata docet. Boi/fcri* non folum facrificium ex bubus eft, fed quoduis regale » magnifica facrum: uel con. ' uiuiumopiparum, &magnificus apparatus, utErafmusetiammeminitinprouerbio, Nemo bene merito bouem immolauit.Sic SC Wi/Tdj/ uerbum proprie eft boues facrificare, per catachrefin uero uel a bu particula intendente, magnificos amplos.^ fumptus facere. Diuitumenim eft, uel regum potius,boues immolare, E Ariftophanes in Pluto: a. butitur(inquitScholiaftes)buthylite uocabulo,ut facrificij magmtudinem » perfedionem indica, ret,quod hecatomben uocant.Perfedum enim facrificium fue, tauro, hirco &: ariete conftat, quod trittyn appellant : A thenienfes uero eodem nomine facrificium ex reliquis tribus etiam abf® boue, Tfi^vK facrificium a tribus animalibus didumiconftabat enim duabus ouibus 8C boue, Epicharmo 40 tefte;uelboue,capra a:oue:uelhirco,ariete,» tauro, Hoc facrificij genusiiiiyafosctiamdicebatur, edquod bos prxcederequtproranauim. Videtur etiam trittyanquandaminfinuare Ariftophanes| cum Chorus inquit a Chremylo immolari fuem.hircB, & arietem. Sic ^xiAi“('s™fsnCt ^ Euviil/artlWiSaivifiitfiaiiiiriieWiis JUljpixiAsaytPoU itomiirei . Addit hic fcholiaftes Callimachum imperatorem Dianx uouiffe tot boues immolandos , quot banr baros occidilTet In Marathoneicum liero ingens eorum numerus cecidiffet , nec ille tantum boum haberet capellas immolauit. Epo-ioinA’ ATraMaiwOTABiKrastiatiJdiiiE a^sxijov vIto» Homerus Iliados lib. i. Videtur autem perfeflas dixiffe hecatombas,quai omnino centum pe. cora comp!e(Serentur,non (impliciter magnifica facrificiatNifi quis ad uidimarum potius $ nume ri nerfeflionem referre malit Oportebat enim perfeda animalia.id eft integra dC non mutila immo, lartEft dC aliatatiOjqua triityn fupra dixi plenum perfedum^ facrificiiim appellatum fuifle . Ho- ftia fi maior erat,auratis cornibus plerucp immolabatur, s . c .extat de ludis Apollinaribus primum faciendis quod Macrobius recitat primo Sat.in quo decemuiri prjceptum fuit, ut Grjco ritu hoftijs facrumfacerent,Apollinibouiaurato,S^ capris duabus albis auratisiLatonxboueformina aurata: Judos in Circo populus coronatus fpeaare iulTus eft.hinc Ouidius aitlnduta^ cornibus auro V» (Sima uota facit. Etalioloco, Blandis induta cornibus aurum ConciderantuSaniucaceruicciu uenca. luucnalis.Frontem^ corufcatjdixinjipier fcilicct cornua aurata. Afranius in decimo Ae. neidos apud Vergilium, Etftatuamantearasauratafroteiuuencum Candentem, pariter^ ca. ^ put cum matre ferentem, lam cornu petat , 8Cc. Quo loco Seruius qua loui conueniret uiiSima perbelleexponit,TantumGyraIdus. T.Liuiuslib.i.quintaDecadis,Q!.iodcaputiecinoridefuif frt tribus bubus perlitafTe nequiuii,fenatus maioribus hoftijs u% ad litationem lacrificare iulTinU tare uerd eft rite facrificare,& impetrare,ut authorum teftimontjs Gyraldus probat . Hocnimintm Graci dicunt ii(iaKjB(/,>«tAcSs ii itjit vr»ia(/: Arrianus ii itf « j-ijvuSk dixit cum exta appareret felicia. Xerxes in Pergamo Priami regia Minerua Iliadi mille boues immolauit , quarum libamine MagJ heroibus parentauerunt, Herodotus libro 7.Hecatomphonia ex lege immolari a Meflenijs folita.m Septem fapientum conuiuio ainftor Plutarchus eftuanf ex hoflibus centum interemiirem , u t ina quit Paufanias.ld facrum obijt Ariftomenes loui Ithomata , Calius. Epigrammatum Anthologij libro i.fetftionejj.cxtatPhilIppicuiufdam epigramma in iuuencam, qua cu Diana immolandapar- 4« • turiret,quomam hac dea parturiginum prafes cft,dimiira fuit, f Pythagoram proditur memori? cumnouiquippiamexcogttaflet'inGeometria,Mufisbouemimmolafie.quod(inquitapudCicero. nem Cotta)non credo.quoniam ille ne Apollini quidem Delio hoftiam immolare uoluerit, ne aram fanguine confpcrgereqCalius. luiiitiamaiunt propter iumentorum(boum)cademuiolentam de* reliiSis terris ad fyderumremcalfeconfortium. Veget. Ritus facrificandi uarios, 8^ quicquiddefa crifictjs gentilium afferri poteft.copiofe dodtiffimeq; profecutus eft Lilius Greg.Gyraldus in Ope, re fuo de dijsinos hic pauca quadam,non de facrificijs in genere.fedi^ua ad boues facriticandos prl uatim faciunt adiungemus ex primo Iliadis Homeri libro; ubi is hecatomben cum Chryfeide filia re , miirampatri,&; Apollini immolandam his uerlibusdefrribit; . • ACTOfW8f’?v|<«'7¥,l(5asA9X.VWS7>«>^8')lS|/711, Al/ tf !/((£(/ |uS» jor Kms 5^i{ss « if’ adcim oiwi/ A8ft.«w3 mtj’ «.t irwitu&aM Ai/ wg ITTS (J«f ti(K»,Kso larXiexx''’ urimv-n, IwicvMoji t if «tSmu, iiuf’ oftAsroij/ raegep, ^TrlwratJ n -mivivc* Ai/TWg la-ft is«ij(reufn n clouTir, Atam'T,ovJ'i n fli/pis tiV»!. Eifde uerfibus Odyflea libro ii.ab Vlylfis focijs Solis boues matffatos frribiuaddit ant praterea, !^i'f«f’4v(«(/)fluerdin. feris.ut defpiceret terram. Interim csfa uieSima alij fphagia uafa.ut cruorem exciperenneadenti ha ttia lupponebanitalq tiidimam decoriabant,alia9 peragebant.Mox arufpex, flamen, aut facerdos ■ cultro ferreo uifcera & exta rimabatur, & extifpidum fiebat.Et tunc exta reddi dicebantur, c6 pro’, bata aras fupponebanmr,ut notat Seruius, V ergilius Georg.i.Lancibus pandis fumantia reddi-' mus exta. Eadem dicebatur profe(Sa,cum aris dabantur ex fibris pecudum Aflefla.Extis porro im. Ipeflis.ex omni lufcere & membro primitias partes^ defeftas farina farris inuolutas, in Calathis fa- crificanri offerebant: &: tunc hoftia perfefla dicebatur. Has facerdos aris imponens accenCs igne cumburebat , addito igni thure &: cofto, alijs^ odoramentis,prout facrum ferebat Sf ritus. In rnari lo nmisfacriticl)s,qusdijs marinisfiebant.extainfludfusia(flabantur,unde illud, Porricit infludus Sane exta uero affa apponebantur,pr»terqj arietis quar elixare mos erat. Sed etiam coxas cum ini guimbus cniHa,td eft adipe operientes conburebant. Sic ultimarum quidem uifcera, licet nunquS abluta,elixa per fefe fiebant : uinum^ aris poftea fundebatur ^ « tunc porrici hoftia dicebatur Ex quo emanauit prouerbium illud,Inter cafa dC porreifta.Ex reliquis autem hoftia partibus feu mem bris cocnam apparabanqquibus qui facris interfuiffenquefei licebat. Hac ex Gyraldo compendio quodam decerpnmus* ^Apud ThufTas m Aegypto, ubi Venus cornuta colebatur, uaccailliim- moIabatur,ldcm.Mmeruam Graecorum quidam uocanqfiue tanquam ducem populoru fiuequod indomita fit ficuti boues armentins,quas etiam praicipue ei factificabant,Phurnutus In hoftijsquxdam fuere qu:cmiugesuocabantur,ideftqu:e nun^ domi® ac iugo fubdi® fuerunt 30 Harum & V ergilius meminit. Nunc grege de intacfto feptem madfare iutiencos Prsfiiterit , totii dem ledas de more bidentes, Etutiniuges euidentius exprimeret,adiccit. Etintada totidem cer- Ilice iiiuencas. Manilius Chreftus in libro dehymnis deorum,aitMincruxiniuges boues facrifica ri folitas,id eft iugum qira nun$ lulerunnilla uidelicet caufa,qubd bC uirginitas iugum nefeiat mari ta!e,S^ Hirtus nun^fit iugo prementi fubiedaildem Fulgentius in libro ad Chalcidium repetit. Ex bobus,uitulis, dC pecudibus, laudatiflima: uitula: ad deorum placamenta habebantur.ldcirco loa ui a flamine omnibus idibus bos candidus, & ex agro Falifco.aut Meuania immolabatunillos enim ad facra faginabant,8i deorum fupplicijs feritabant. Bos autem qui iugo fubadus fuiffet, purus n5 putabatur. Foetus bouis non antetricefimuni diem idoneus facris ac purus putabatur. Creditu quo que bouem quinquennalem, infignem loui uidimam effe, Aegypttj boues ruffas Typhonimadare foliti fuere . p^arxKvioy His <»rey«:t,PoIlux, Bidentes non oues folum,fed omnes beftias bimas olim ap pellabant,&: antiquiores eafdem bidenes , quafi biennes,quia neip maiores aut minores licebat ho, ftias dare,Macrobius.Nos &:bouem quinquennem loui immolari iam diximustS: pecora trima in facrificio quod trittyn uocauinius.Nullum etiam ex authoribus locum puto affciri pofle, undebi= dentem bouem didum aliquis intelligaude ouibus uero plerofip omnes: Vnus Pomponi) Attellana rum poetae locus Macrobio citatur,quo Marti uouetfefadurum bidente uerre. De bidentibus irri, tur in Oue dicam:nam fl ueteres SC quorum libri non extant,de ali)s etiam animalibus hac uoce uli funt, nihil ad nos.Lucianus in Isbello de facrificijs uaria effe facrificia prodit pro perfonte facrifican» tis qualitate: Agricola,inquit,de boue rem diuinam facit,opilio de agno.atpolus de capra . ' pud Suidam uocanir qui bubus ad facrificia emendis publice proficiebatur : quod quidem hone> 50 ftilfimum erat munus, &r imperatoribus procipue deferri folitum.Diu feruatum apud Athenienfes < bC Solonis lege interdidum,Ne bouem.cuius opera,uel aratro uel curru uterentur,omnino immoa larenqSaj «ci Svesss t K>ivmis:id eft,quoniam & hic colonus fit, ac laborum quotp noftrorum particeps.Bouem aratorium immolafre,nefas cefebatur fummiim, Athca nienfes autem primos hifce non abftinuifTe uel in cibis, audor eft nobis Theon. Vlyftis quocp fbcios non temperafle,cccinitHomerus:quo fit nomine indignatus Sol, quippe utSolem intueamur, cau. fam uideri hoc bruti genus,quia fit vjiecfas OTf/sJusf/, id eft alimenta fuggerat, Caelius. Plinius author eft. Omnia plenilunio maria purgari:quodam Si ftato temporeicirca Mefanam Si Mylas fimo fimi lia expui in littus purgamenta. Vndefabula, Solis boues illic ftabulari. Meminit Sfloci & bouni Apolloni)' interpres libro 4, Myla:(inquit)Siciliae Cherronefus, in qua Solis boues pafcebantur. Sed <0 &: rem quocj cum fabula recenfuit in Naturalium Q.ua;flionum libris Seneca, Has quidem Solis bo ues Homerus OdylEeacprimo uideturnouifte. Verum fcireconucnit, quando® prioribus recepti fuiffe moris, Soli animalia dicare;quod apud claffices obferuatum autliorcs eft.Nam Si Apolloni^ 90 De Quadrupedibus qu*mfinuIomVoeftJacrasSolioucs’fS,Gr«ifcribunt,CaIte.Memm^ 2s boiies a foetis Vlyffls deuoratos, annos fignificari: tunc emm obtjffedlos.cum ^ ’ l^^osdsuTucremfatiserat,exadHconfampd^eirentSolen.m«^ ftifulcisaratrodefignandts, bouesad certum progreffitermtnumretrogredmntur,ttabo^^^^ utruncB folftitiiim,canquam 6)ssfixfH(/liir,(\jum pera^t motum, ut ue (tx ^ Paufa fluram boues nro annis Soli tribuantur.Cattcrum Apolltncm bubus deleflattim hitile, mox S”rrSfaraS!supraetiamexEuftathiodoeulmcnfcmuituU.m«to^^^^ facit fomnium Pharaonis,aMofe defcnptttmUbrO Genefeos hus.ffoues opimas feptem interpretatur annos tottdemtacuaosaaDuuuau..sa.. „ ciuos mox alii feptem fteriles et inopiofi fubfecuturi eirent.B«! ?e£f,fenarius ^ apud Suidam.quo quxtiis de bubus fomnia inaufpicata cffeconijcitur. Apud Aegypttos quo^ » uem marem Soli facrum fuiire,pauld inferius in Apidis bouis litftorta dicam.prtc cum P ' pter cornuum fpeciem,(qua: uelutiminor Soleft,fed fiir-ratio poftulabat Soli tauros facros exiftimare: Quanqttam Homerus de Solis bobus infamint no genere loquitur, Hia nimirum Attico more utruncp ftxum tta compitus. Ir Apud Aegyptios SC Phoenices, ficut Porphyrius feribit, humanis carnibus potius ufi fuiifent, nuam naccam comediffenti&lquamuis tauris haudquaquam abllinerent, tame naccarum ufus non modo menfartim confuetudini, uerum etiam facrificationi interdtiSus fuit, Aelianus. Ab Ae^pto Td Tritonidem lacum Paftoritij Afri funt, carne uiflitantes ac laae,nihtl uaccinum MflantesCqttia i» nec Aegyptii guftant fuem) nec alentes quidem uacca.Nec Cyrenss foemtnat ferire ftbi fayiuiant, 2bI&iemyieftinAegypto,ci,ietiamieiuniaKdiesfeftosaguntftudiofe. At mulieres Barcaiar, non modo gufiu naccinae carnis,fed etiam fuillae abftinent,Hcrodolus libro 4, Inter exepla eft dam natus a populo Romano die didla.qui concubino procaci rure omafum ediffe fe neganti, occiderit bouem ; ac^usen in exilium , tanquam colono fuo interempto* Huc referenda Uint etiam Ciceronis uerba,qutefupra pofui in E.circainitium.. Animaloccidit primus Hyperbius Martis fflius, Prome- theus bouem,Plinius. ffBuphoniafeftumuetus,quodAthpienfespoftmyfteriacclebrabantper bouis immolationem,undc SC nomenclatura, Ariftophanes,flex“« Hsu me. tiM* «octKssflAi/BwifonVScdSClouisPoliei facerdos, inquit Paufanias. buphonus eft appellatus, Cxlius;8C alibi,Inuenio (mquitiin literis,E>echtheo imperante Athenis, a Buphono primum in lo= j. Ilis Poliei ara immolatum bouemiquo peracfo,fecuri relida, mox fe e regione Buphomis prortF*. At in iudidum uocata feniris eft, ac abfolutatid^ quotannis ut fieret,feruatum traiwr. Meminit etiam Aelianus Variorum libro 8.3»?«« Athenis agebantur feirrhophorioms, id eft Marti) menlis die quartodedmo,multis bubus immolatis,Btymologicon. Apud Varinum legimus Buphom^nti- quiffimum felium Athenis cffe,inde orlum,quod in Dijpolijs bos qui pkcentam facrihcio deftina. tam uorauerat a Baulone quodam,qui forte cum fecuri aderat, occifus fit, idcp ut deinceps tta ferua returinftituium. Vocabatur autem UsTstquiinhoc fefto buphonia peragebaq De Butarimuami. lia fupra diximus. VideErafmumin prouerbioCecidis Si Buphoniorum : 8C Gyraldum in Opere de di)s ubi facrificia deferibit. tuos His, bos loui facer, felium Milefiorum, V arinus. Boalia, ludi diis Inferis confecrati,Sipontinus.Fiebant autem cum bubus, quemadmodum nunc quo^ lieri lo= 4» letapuditalos Scpniagefimai tempore, quod tempus quidamCarniptiuium uocant, Bubetia fme bubetii ludi, quos ueteres a bobus pecore^ appellarunqqui SC boalia,boum gratia inftituti, teliePli nio.ln eo enim felio folennis boum SC taurorum uenatio fieri folebat.quemadmodum nunc quoque Ve'neti1s,8C fere per totam ltaliam,fieri folet eo die,qucm louedi graiib appellant. f Apides dij erant apud Aegyptios culti, uituli fcilicet qui per longum temporis interualltim ex fplendore Iunx ( tx nMtK nhims ) gignebantur.-quo faCio magna feiiiuitas agebatur,SC facerdo- tes circa bouem natum confecrati epulas publicas proponebant, V gtinus. Fuit SC Apis Aegyptio* rum rex Phoronei filius. SC eodem nomine infula ante Cretam fita.ldcm. Sed quoniam paifim apud authores Apidis bouis frequentiffima mentio incidIt,pleniorem eius hilloriam ex Plini), Aeliani.SC • Herodoti feriptis hic adiungemus. Primum igitur Plinius libro 8.cap.46. Bos(inquit)in Aegypto 50 etiam numinis uice colitur, Apim uocant.lnfigne d in dextro latere candicans macula, cornibuslu nxcrefcereincipientis.Nodus fublingua,quem cantharum appellant. Non eft fas eum certos uitx excedere annos,merfum^ in facerdotum fonte enecant.quxfituri ludu alium quem fubftiluanr,8C donec inuenerint moerent,dcrafi's etiam capitibusrnec tamen unquam diu quxritur. Inuentus de. ducitur Memphim a facerdotibus.Sunt delubra ei gemina.qux uocant Thalamos, auguria populo, rum. Alterum inttaffe Ixtum eft,in altero dira portenditRefponfa priuatis dat,cmanti confulenttS cibum capiendo.Germanici Cxfaris manum auerfattis cft,haud multo poft extintSi . Cxtero fecre. tus cum fe proripuit in coetus,incedit fummoto lidorum.grex^ puerorum comitatur carme honori cius canentiumtintelligere uidctur,SC adorari uelle. Hi greges repente lymphati futura prxciniint. Foemina bos femel ei anno ofteditur, fuis SC ipfainfignibus, quanquam alijsTemper^ eodem die SC i# inHenirieam,8CextingHi tradunt,Memphi eftiocus in Nilo, quem afigura uocant Phialam, omni, bus annisibiaureampateramargenteam^mergentes, diebus quos habet natales Apis: feptem hi funt. Bos & Vacca. H, Lib. I. pi |cribens.!5carabeum animal rerum duimariim (ndocSi abominantur, quod Aegyptii fummopere ucnerantur.animatam SoKs effigiem putantes.Lunaepraiterea taurum dedicarunt, qUem AninnS cupant, nigrum pra:ca;teris,6(:figna Tolis attplunat habentem, Mutuatur enim exfole luna lumeh bolis lymboliitn eft coloris nigredo ( nam & foliaardor, nigriora reddit humana corpora^aCqui fub lingua eft fcarabeus. Luna: uero coloris diuifio, Adijcit in Ifide Plutarchus,lta cantharos pilulam ex cremcnntiamfenriminaduetfum protrudere, ficuti contrarium mundo fol curfum agat dumab occafii m exortum fertur : Hsc ex Lodoiiid Cslt) Rhodigini obferuationibits Nuncac Aelianiuerbafubdamus.Apis (inquit)apud Aegyptios efficaciffimusideus creditur ex • uaccaqute fulgure afflata conceperit nafcitur, Epaphum Graciuocant. Atm huiusgeneris anti quamftirpcm repetentes, Io Argiuam Inachi filiam illius matrem fuiffe teftantur.Scd hunc fermo ncmAegyptijutmendacemreijciunqtemporislonginquitatemteftemcitantes.EpaphSenimmuL lis poli feculis extitiffe ferunt.Primum uero Apim permultis annorum milibus in homines ucnit fe.lnfignes eius notas Herodotus,&: Ariftagoras explicantiQuibus Aegyptij nonaffentiuntur-no uem enim Si uigimi eas huic facro boui aptas, et confentaneas effe dicunt, Qiranam fint tum qucni admodum per corpus fparfe,tum utipfis quafi floribus inflgnitus lit,aliundeintelligendum Cuiuf nam autem ex fideribus naturam unumquodij infigne per notas defignet, Aegyptii fans fupercR de claranr.Etenim Nili afcenrum,unum iniigne lignificarc aiuntialia^ infignia aliarum rerum fiSiift cationes effe.haud profecfto prophanis,8i diuina: hiftorfe imperitis intelletSu facilia. Cum autem fa ma emanauit, Aegyptiorum deum exortum effe; ex feribis Si facerdotibus quidam , ut documenni procreationi apatre traditum infignium notarum indicium accurate exquirant, ed ubi diua nacca partum cx lefeedideriqaccedunt, atque ibidem domum ad orientemfolem,ubifanealatur,quatuor nienfes,excitant,Poftea autem quam ibi nutritus eft exoriente luna,fcrib;e,facerdotes,& prophetx eodem proficifcuntur.afimul nauem huicfacram inftruunt, eacp ipfum Memphim nanfportant ubifedes huic funt dC commorationes fuauesitum eurricula,pulucrationes,exercitationes,&; uacca rum formae pr^ftantiainiignium xdes,tanquam thalami in quos ingreditur, quum quam amatfu^ peruenireappetiultem^ eft puteus,8<: fons aqua potabilis,Nam eiufmodihuic fem per conducere miniftri SC facerdotes alierununon item ex Nili potione, ne propter dulcedinem in immenfam mo- J„ Icm pinguercadam uero quas pompas, qua facrificia Aegyptij conficiat, cum noua alluuionis ad, uentum,tum dei exortum celebranies,quas etiam faltafiones tum agant,quos conuentus habeant tum quemadmodum omnes ui bes S: uiri immortaliter gaudeant, longum eftet explicare. Is autern ex cuius armento hsce diuina bcllia exorta fueriqbeatus habetur, fummamro Aegyptiorum admira tionem habet, Is bos prajfenlione ualecNecfane ucl puellas,uel aniculas ad tripodem fellitantes ha bcqneij facta potione implenfed pueri diuino afflatu concitatfextra ludentes , attf inter le ad nu= merum faltantes,confulentibus futura pradicunqHadenus Aelianus. Cteterum Herodotus libro i.de facro ilio Aegyptiorum boue in haec uerba fcribinSaccrdotes in Aegypto boues mares Epaphi effe cenfenqea^ de re hunc in modum explorant ; Si pilum in eo nigrum uel unum uiderent , ne, quaquam mundum cenfentExpIorat autem liaec facerdotum a!iquis,ad id conftitutus, linguam pe 40 f flantis cre h 4 o!2 DcQuadrupedibu^ ^a«wr, aut cultro, ucruue,uelolia!^rabou.VcLeGr=ecoc«ltromdfau™ demortuifunt,huncmmodumfepe!iunt:FcEminas quidem influmenabijcmn ,ma ^ urbanis (inguli defodiunt, uno aut altero cornu extante.figni gf computruerunt, t . . tempus adueniqpraflo eft ad fingulas urbes nauis, ex infula nomine Profopitide , quae eft m Del a Tuemm fcheenorum ambinis. fn qua cum alite funt frequentes urbes,tum naues a1oiratol!enda,nomineAtarbecliis, ubi teftiplum Veneris extrudum eft. Exhacurbealq permultiuacanturmaIiasurbcs.VbiefFoderunton:a,afportam,ea9imoinIoc0 cundi fepe in • Quem in modum boues.in eundem defuniSa alia pecora fepeliunt.lta enim apud eos circa htec legi ■ comparatu eft. Hadenus Herodotus li.i.Et rurfus in eodem : Pfammitichus pontus Aegypto, fecit in Memphitn tum Vulcano ucftibula ad uentum auftrum uergentia, tum eregione uefiibulo. i. rum aulam Api, in qua,cum apparuit, Apis educat, undim columnis cinflam, ac toris relertami in oua aula loca fiant columnarum colofti duodenum cubitorum . Apis autem, Grsca lingua Epaphuseft. Etrurfus libro j.CambyfeMemphimregrefro,partecopiarumami(ra,Apisapparuir. Aegyptmubi Apis extitiqueftimenta quam puleherrima ferre, Sf celebrando fello operam dare , Id tuncfacientes Aegyptios Cambyfes intuens,ratuscp ob res a fe malegeftas , prmfus illos eue in his gaudiis, praepofitos accerfit Memphis, & infoli tat ab ijs laetitia caufam requirit: Qui cum refponde» rent.quo tempore deus illis appareretftongo auteinteruallo apparere folitum)omnes Aegyptios fo lennem celebrare ItctitiamrmeniiriiulTos morte muldtauit.Mox facerdotibus eadem referentibus, dixit Si quis deus manfuetus adAegyptios uenireqfore ut fe non latcret:& A pim em adducere luf fitEft autem hicApis,idemm Epaphus e uaceagenitus,quac nullumdum alium poteft concipere te lo tum quam Aegyptii aiunt fulgure iiftam concipere ex eo Apim. Habet hic uitulus , qui appellatur A pis hac figna-.Toto corpore eft niger,in fronte habens canderem figura quadrata, in tergo ethgi em aquila.cantharum in palato, duplices in cauda pilos.Pofteacp Apim facerdotes adduxere, Catn byfes ueluti uecordior,ediufto mucrone cum uellet ferire uentrem,femur perculTit.cachtnnastp ad facerdotes inquitiO capitanequam,huiurcemodi dij exiftunt.fanguineatffi carne prgditi.&l ferrum fentientesf dignus nimirum Aegyptijs hic deus.Nos certe ludibrio habuifle non iuuabit. Hac locu. tus imperauit his quorum munus eraqtit facerdotes quidem flagris caderent, Aegyptios aiitemdic quencB feriantem adipircerentur)occidcrcnt.Ita felium folutum ell.Sacerdotes muldati : Apis faih Satus femur,in templo iacens extabuit.quemeuulnereextinflu tumulauere facerdotes, clamCam byfe.Ob hoc fcelus(ut A tgypttj aiunt)continuo Cambyfes infanij t,cum ne compos mentis quidem fuiir« exorftis primum perpetrare facinus necando Smerdim germ ana fratrem fororem qua ei & uxor erat in Aegyptum ufip fecuta.Hademis Herodotus.Porrd licuti Memphita Apim bouem facrum habuereiita SC Heliopolitani poli Solis templum Mneuin bouem pro deo coluerunt , qui in feptoquodamnutriebatur.AmmianusquotpMarcellinus inter multa qua de Apidefcribitlib.ar. hili. 8?hoc fere aiclnter animalia ab antiquis.confecrataNeumis K Apis reponuntur. Neumis qui detir Soli, Apis uerd Luna dedicatusiqui diuerlis notarum figuris expreirus,&:c. quare confideran dum an Mneuis pro Neumis legendum apud Marcellinum , apud quem SC longe plura intienies. Veneri Vrania uaccam facram cullodiebant in Hermopoli prafe(flura,in foco SculTa nuncupato, Gyraldus in Apideiidem alibi,in V enere. Legimus quotjcinquiOapud Thuflas ( fic enim ibi feribit non Scufla)in Aegypto cornutam Venerem cultam,cui SC uacca immolabatur . Fortallis etiam Iu= 40 dai ab Aegyptijs,cum recens ab eis migraflcntjhoc idololatria genus acceperunt ut uituli aurei ef figiem fibi colendam proponerencK fieri poteft ut inde occafio nata fit gentilibus calumniandi,aii rmm afini caput ab cis adoratum fuilTeifchor enim bouem lignificat: literis uero tranfpofitis rofeh, caput.Deboue lignea Mycerini in Aegypto culta.pauldpoft dicemus, Caterum an Serapis eade uocabuli origine nominatus fit, qua feraphim Ebraice angelorum genus ob ardorem amoris uel cla ritatem uifionis ita di(ftum,peritioribus huius lingua difeutiendum relinquo. Mihi quidem pulchre conuenire uidcf,non folii uox in utrifij,fed uocis etiam ratio-.cum alifa fulgure, altj Luna fplendo, reSerapinconcipiuolucrint.VideSuidam, quiSarapimuocat. Vfurpatur autem faraph uerbum apudEbraos pro ardere SC urere , Aeqnius fane ell Aegyptio deo Ebraicum SC congeneris lingua •nomen quam Graca*attribuere.^amobrem non lentio cum V arrone,qui Nymphodorum fecu= 50 tus,ut frequenter circa etyma nugari foleqcur Apis poli mortem Serapis appellatus frt, hanc ratior nem reddit.Quia enim arcaCinquiOin qua mortuus ponitur, dicitur Grace, SC ibi cum uencra ri fcpultum coeperunt, priuf^ templum eius elTet cxtruiSum,uelut Sorapis primo, deinde una lite, ra commutata Serapis didlus eft,&c.Ille autem bos (feribit hac Auguflinus lib. 18. deCiuitate dei) quem mirabili uanitate decepta Aegyptus,in honorem eius delictjs affluentibus alebat, quonia eum line farcopfrago uiuum uencrabatur, Apis non Serapis uocabaturtquo boue mortuo quoniam qup. rebatur & reperiebatur uitulus coloris eiufdem,mirum quiddam diuinitus fibi procuratum efle cre debant. Minus etiam probo Plutarchi conic(fturam,cui Serapis didlus uidetur m^xmirfiViSvci >> ffa&asfj 7!inrei'7«5a(tit>i»'sci(i, uehm ' Vb ' oftendatur. Videtur enim per feneftram quandam in fepto,&: Ltra etiam fi IO Imt . Vbi uero paululum lafciuient, rurfiim m propriam manlloncm recipimr, «Strabo libro it iTm tr”" “T v'^ r"” ‘■atione Aegyptius cultus oftendit.uel quia apud Heliopol Um taurum Soli confecratum.quem Netiron(alias Neuton )cognominant,maxtac colunt: uel quia bos Apis in ciuitate Mcmphi.Solis inftar excipitur: uel quia in oppido Hermunthi magnifico ApoL ‘ Imis templo.confecratum Soli colunt taurum, Bacchin ( alias Bacin ) cognominante! infignei^mi raeuhs conuenientibus naturae Solis. Nam Si per lingulas horas mutare colores alfirmatun & hir- fiitus fetis dicitur m aduwfum nafcentibus contra naturam omnium animalium: Vnde habetur ue. ' luii imago Solis inaduerfam mundi parte nitentis.Macrobius Sat. i.n. De alio boue Ifoneo in Sai ' in quo Mycmni regis Aegyptiorumfilia lepulta fuit.cui etiam odores omnifarii quotidie infereS tur.infcriusdicam^Bouein adorantetiam hodie m Lac regno idololatrae Habraiam, in ultima parte 1. diK uerfus meridiem f Eft frequens m prodigijs prifeorS bouem locutum : quo nunciato fena. Tempore loannisTzetzacuulgo ferebatur oraculi inftar hoc dnftum, B»s Ksa T«-«c/-«>-rtr»<«r>r«riTmnr»rtiTm.iifF,iinarhius habct in Dionviiu,, risciuuaiicil o • r^- r- Buthrotum urbs ell Epiri in ThefprotijsCprope Oricum portum, utEuflathtus habet m Dionyliu, uel ut StraboOrchimum,quod no probo )in qua regnauit Helenus Priami filius: uel Epiri colonia uclutotraDOtwjrcmmuinjquouiiLjpiwuw^imvjwa r non longe ab Ambracio finu.Huic nominis caufa fuit, ut Teucer Cyzicenus fcribic quod cum He. Icnus ex patria in Epirum ueniflet a bouem pro foelice ingrelTu immolare pararet, bos uulnere no letali affedus aufugerit, a finu quodam Epiri illic traiedo, in terram egreirus,mox collapfus obie. tit. Quo in loco Helenum aiunt religione motum urbem condidiire,a ab euentu Butrotum nomi« naire,Etymologicon:pl*ri(^ per Icribuntlled li aboue uulnerato didam uelimus,per t feribendii erit. Vide etiam in Stephano Gr*co,BBxa«c urbs ell Phocidis in Parnalb, fic dida ,'inde quod cum Deiicalio a Pyrrho diluuioingrueteilluc fugilPent feruati^elTenqincol* quotannis magnO boue in ftruem lignorum accenfam intrudanqpatrio moreifirt Bii acclamantes,a comburant, «;f/'^jS9f/,Etymologicon.BLicarteroniniienio montem elTc Afiaf^Bwitfflcpalus quondam ucdicra. E* lymolog.Et rurfus,Bs>itj(ti j fons ell Plat*is,fic appella tus.quoniam Polybus poft diluuium Denca, lionis fcculo ex Argis illuc uenilTe fertur, bouem ex oraculo ducem fecunis (ut quondam Cadmus quocR)qui cum procumbens terram cornu feriret, fons emicuit, ut feribit Theon incommentarijs in Callimachum,Etymolog,Bstif «015(1 regio ell Elidis StrabonitStephanus non regionem folum Elidis cfiefcribiqfed etiam ciuitatem,aHuuium,auicum(iBi'TO«<«(')non paruum,aBupralioquodapria cipe.Buplanodillos apud Ilium tumulos in Alexandra uocat Lycophron,quod ex Myfia bouem in lectitus IluSjibi demum urbem condiderit Ilium, ubi interquieuiflet ea, C*Iius . Bura , , ciuitas Achai* mediterrane* in finu Corinthi0,b^tifta a mari,alias Buris didatOuidius Metam, ly.Si qup* ras Helicen SC Burin Achaidas urbesGondidit eam Hexadius Centaurus, &: illic armentorum ftio • rum llabulahabuit, proinde dida ell Bura viii tos jSss i»5^|i,id ell a cuftodia boum, ut ex hoc uete= ris cuiufdam uerfu appareqBsgaTi Ai:|a(iJlra«I5oosaoi5 0aaK(/^«5, Etymolog. Videtur autem uel priore etiam loco Dexamenus pro Hexadio legendum.uel contra in uerfu pro MfxiMta, quod mi nus placet, Bsetr* apud Theocritum fons ell in Italia,a limilitudine cum naribus bouis.fiue arte exci fo lapide a Chalcone quodam ad bouini capitis fimilitudinem,ex cuius naribus aqua flueret: fiue lo co fponte ita formatotfiuequddmagna aqu* copia inde manarettnam aliqui Bafa«j/ feribunt,** aiSl JSS ioiTOTJxi.Ksa -nsi ;a(i;fiue aliam ob' caufam. Lege V arinum : qui a nonnullis etiam Biyy<(/ feribi aiq Eajf « TO(uel B!!j(t7i»(/ OT,ut Strabo uocaOurbs Epiri, cuius meminit Demoflhenes in Philippicis: Hac PhiloftephanusCalias Philochorus)lic nominatam putat eo q Themis in Deucalionis diluuio boue inueda, uAlJ!o«ox.!i(<*r«,illucdcuenerit,Hinc gentile Buchetius.EtymoIog.Terminiregionis Mega. lopolitarum SC Hcr*enfium funt circa fontes Buphagi fluuijicui nomen inditum aiunta Buphago heroe, Iapeti SC Thornacis filio. quem in Pholoe monte pudiciti* eius inlidiantem Diana fagittis co. foderit, Paufanias in Arcadicis.Eiwj©' idem quod bucephalus fonatell autem nomen fluuij in Sa. tamine Bos&Vacca. H. Lib, I Pf lamine apud Lycophronem.K«7i as IxhtKccy •nSi Bsnaiga 7reTOt.S,PoIybuis Buceuhalas n, Itis eft Achais ucl A tticsiBucephalea urbs Indis ab Alexandro condita, lomine cqm fui ilUc fe o r' oppidum fuit in Latio haud procul ab urbe Roma , uia qus Anciam duce= bat, Omdms.Ortafuburbanis qusdam fuit Anna BouillistltcdiiSum quali boius hilis cped uulne rata bos fua tr^iens imefiina deuencrit, Bouianijm , Sarnmtum colonia uetus,Plin. ?. tx.Bmaux m Pella poftea di(fla,Idem.Bunartis,Libys duitas, Idem.Eubcea infula Abantis olim dicebatur Nani u fcriptis affirmatAriftoteles profeflideAba Phocidisciuitate Thraces, infulam Incolue”^^ illius inquilini Abantes diduSunt qui ab heroe Abante ita nominatam primum dkant.ficut herbi, 10 ca indolis matronam Euboeam ci cognomen tradidiffepoflea.Fortaffls autem quemadmodum &: in httore lituni antrum quoddam in Aegeum uergens Aula bouis uocatur,ubi Io Epaphum pepci riffefertur eadem ex caufa hoc notnen adepta fuit m quam Hellcpiam quom nominauereab Ionis fiho Hellope.fiUe ab Ascli &: Cothi ff atre,ut alfj perhibent,qui aliam etiam condidilfe Helio» piam dicitur m ea qus noinin^ur Oria Iftisa terra, Strabo libro lo, paulo poli initium libri. CDe luuenca exBafan furibunda Kaeftro percita lo.Tzetzes mentionem facitChiliade lo cap 706 SC Bafan fecundum aliquos Scytharum duitatem interpretaturlSed uerfus eius aliquot recitabO' ‘ TT^ias J'g^ms Bxt9K Minotaurus cum hocepigrammate,antertorepartehumanum prsferatcorpus.pofteriorebo uinum, cu contra apudPhurnut. Si Varin.legaqerratumfortefuerit. Ariftoteles degeneratione a. nimalium libro 4.cap.;,Iam puertim(inquit)ortum capite arietis aut bouis referunttidem^ in cate ris membrum nominat animalis diuerfi : uitulum capite pueri , Si ouem capite bouis natam afieuc. rant. ^Motyc,M«Ti«,urbsuelmaritimumcaftellumSiciliat,aMotyemulierenomen habet, quat Herculi prodidit illos.quiboues eius abegeranqStephanus.BoKTi/as Hercules inde didIusqiGeryo nis boues loui adduxcrit,Etymologicon.Ouidius Faft. i. Ecce boues illuc Erythreidas applicat he 40 ros,id eft Hercules,qui Geryoni iuxta Gades regnanti eas abftulit . Dionyfius in Periegefi de Ery, thea Si Geryone fic fcribit: ^ ^ _ urvi vMuoi Bscrjooipsy ArAm/T©' Aflionstt, vitili «yvyonijCi trod ’ iHSttro Tfi^vov&' lj?l rfiryuy aywrijf ©-. Hoc eft, Aethiopes Macrobi) circa Erytheamdiel etiam in ipfa) bubus abundantem infulam habi. tanqiuxta Atlanticum mare,qui quidem illuc poft Geryonis mortenj uenerunt. Nani dum ipfe ui- iieretcut Euftathius fcholiaftes aiOinhabitabilis erat propter ipfius inhofpitalitate.Fertur autem Her cules boues eius abadlurus xreo lebete in eam naui^aire,ut Euphorion teftatur, ‘XshmttxtdHv HanA» Egvflsccs:item iWexander Ephefius,Xa:A««oi&,;Ipfum fiqtiidem Arcadibus quondam imperaffe, le gesffi cis dcdifle,uera ob nimiam earu feueritatem regno puirum,ad Theflalix regem Admetu con fugifle.ab C09 eam que circa Amphryfum eft regionem impetrafletinde^ fadum eire,ut eius pcco ra pauiffe creditus fit. luno in uacca mutata alicubi ab Otiidio inMetamorphofi defcribitur.fi be, ne memini; iuuencus in ceruum. Prottus Abantis regis Argiliorum filius fuit,ei^ fiicceiftt in 1 e, gno.Hic teftc Homero lib. 11. Odyfe ex Antia uxore filias quatitor habuit:qua;(tefte Pherecyde) quu in forma feu pulchritudine felunoni pratuliirenc,offenfa dea cis furorem talem immifit,utuac , cas fe efle arbitrarentur, &: aratra timentes fyluas peterent. Hinc V crgil. in SiIeno,PrcEtidcs imple, ° runt falfis mugitibus agros , HarS furorem emedata ferunt elleboro a Mclampode:a quo ellebori ge nus nigrum appellatur Melampodion, Eudoxiiis apud Stcpllanum, fontem quenda in Azania Ajt De Quadrupedibus mum illud nollrum eft, TP& ntt mag mit Uym mrtutett : K ^>ud, m»g mit feat pfctbeit pfliigctt t>I« mort Ixit. Equus in quadrigis,m arairo bos : Hoc clt, umilquil(j ad id ne» gotifadhibcatur.ad quod naius uelinftitutus eft. Pindarus, r$’ vi/' «joTjoa &t. Trajii rfd/f/ c/J’ i^vv'i'rt('jits«fAih^U^i&'7^ai jQsASIjWtj ipoVot' xwec (/'a TAaiiiy(«i/ «i/.Sic Germani, ^£llt }liunc|> ifl ntcrdcna bi(|cr bonfumEloffcr/ em&ieb niergcrtaboti» «m galgot- Confine eft iUi.Bos fub iu. sum, Bist-JwJvjroj/.Bos alienus lubindc foras pro^efcd aliquando guftattjra her. bana Bos&Vacca H. Lib. I. pp bam cnatam.Fimrimum illi, Et adhuc tiia meffis in herba eft. Boues melUs tempus expedantes bsJo ijMVj/ 'tTriTu^ivns, uel Bat m i(r»«(/:dici folitum.ubi quis ingentium emolumentorum fpe laborem fu tneret.Nam boues meffis tempore inter trituram pafcutur interim, & pabulum laruius annoninir Altjs liero teporibus moleffior eft arandi labor, quod nullo prf fente fruiftu leniatur.Bos in faUcibus' explicabitur inferius inBuphago. Bos Homolottorum, B,Cs Of«As’?£i/,|dicebaturin plurima diftra’ dius ac uelutidiiTeiftus negotia. Poterit&ad remreferri, ut fi quis argumentum minis minuta rfm diuidat. Zenodotus prodidit Homolottos populos,di(redlo in minimas partes boue, foedus iup-ere Quem morem Scythis fuilTe teftatur Lucianus inToxarideiHsc Erafmus, qui errat quod Homolot tos facitpopulos,qui nulli funt. Accipiendum autem de MoloffisiSd «articulum efle, clariffimum eft ,0 apudSuidam. Non probo etiam quoddehominemultisnegotijsdiftradloprouereiuminterprcta. tur ; de rebus emm folum minutatim fedlis femper ufurpandum exiftimo : Suidas exponit 7= s’t atqui hominem nemobni nor Gtece peritus dixerit. Immolare boues, de amplis dC magnificis ftimptibus ’iam ftipra copiofius explicatum nobis eft. Nemo bene merito bouem immolaiiit prster Pyrrhiam !!crpfetbeiiiffnitttfit pfjggct). Diuus Hieronymus ad b. Aur. Auguftinum feribens, eumre deterrere cupiens ne iuue jonisfenemprouocet'. Memento (inquit) Daretis ddEntelli, fid uulgaris prouerbif , quod boslaffiis fortius figat pedem. A ueteri triturae more diidlum apparet,cum circumadlis a bubus ftiper manipu' los plaiiltris grana excutiebanturipartim a rotis in hoc armatis, partim a taurorum ungulis Huiuf- modi eft illud Germanoru , TPgr fuji an Stc «Itm Ecflel teibt/btt befcbcrgt fidp gent;nifl hoc forte magis ad reprehenfionem,illtid ad laudem fenedliitis facit. Nccadmoditm hinc abludit illud, AtjjI, Ii«^»t,id cftLenteC uel placide) bos,fubaudiendum incedit,uel monet pedemmam fenfim quidern mouet,at grauius premit. Congruet in illos,qui placide ac patilatim,citracp tumultum,fcd tamen af. ftduitate rem conficiunt. In facris precibus tradit Plutarchus ( in commentario de Ofiride fid Ifide ) mulieres Eleas publicis aefolennibus uotis ad hunc modum folitas Bacchum inuocare, ut accederet BotMOTifi.ideftbubulopede, fiue quod huic animanti, cum fitiiiribusimmenfisprsditum, deinde jo tanta corporis mole, tamen peculiare uide.atur mollitcr,quafi^ pedetentim ingredi,nullomftrepitu; uel quod bouis pedes arua calcatu reddunt meliora, quum reliquorum animantium noceant. Boue uenari lepore, quale illud Homeri eft, Kiyiyj mia ; Sd Germanoru, Uti wht «tlt fcbimpffy bUB mrtlt cm bufeit mit 5>a trumiticn fienge. Lemnij bouis Ia tera A thos CKlat, Mi^vixs&ics: ubi quis officit, aut moleftiiseft,aut gloriam cuiufpiamobfcurat, aut alioquin obfiftit. Tradunt in Lemno bouis fuiffe fimulacrum ingens.candido fadlum lapide; Id Athos Thracia; mos' tametfi longo diffitusintcrua!lo,tamenobfummamcellitudinemobfciirat umbra ftia. Nam, utSte* phanus fcribit,adftadiatrecetaumbramlacit:utPItitarchus, per feptingentaferme. Theocriti Scho liaftes uerfieuhim hunc citat ex Sophocle, Altas ina«(4 mm «Aot, Athos obumbrat terga Lem. ni) maris, f Bos in lingua, Ks yAi-?«s,de rjs quinon audent libere qUod fentiimt dicere, Tfanft 40 latum uel a robore animantis, quafilinguam opprimens nonfinatCam loqui: ilei hinc quod Athe. nienfium niimifma quondam bouis obtinuit figuram . Hinc iadlatum nouimtis, ut quiciinffi pecu* niacorrupticaufamfilentioprodant(quodfecifte quum Oratores alios , tum uerd Demoftfienem, fubnotauit hiftoria ) dicamus, iSSs Itti yAmsH id eft bos linguam infccndit , Ex qiia loqiiendi figura facetifflme Ariftophanes , StTiiabriRva-xs «{(«coi 7?/»'3t{!af',id eft. Os rhetorum obturans ftipe, Cailiiis. Philoftratus in Scopeliano fophifta : Koi i a mmt/ltiiilm t»(/ -nns, Rifi tttfmlxsar WA»(itTO. Aefchylus in Agamenone, T«of ccMitoiycS, bUsxij/, Ita corruptos homines, eleganibr bugloflbs appellabimus,ut apud V arinum obferuaui, qui feribit, ra{«(«ctl^fc7tli(/!£ojBss,wo'myt7rij8ayAan«iy(/,fc(;TOi3Bf/tmy?i£«os»g^s{fs, Apud Athenienies nummus erat bouis fculptura £d nomine infi'gnis,a Thefeo inftitutus primum, Plutarcho tra^ete,uel ob Maratho. JO nium tauriim,uel ob Minois ducem,uel quod ad agricolationem perlicere ucllet ciues.Iulius Pollux * etiam libro 9. feribit olim apud Athenienfes numifmatis gentis a fculptura uiilgo boiiem ditflum; ideocp in fpcdlaculo apud Delios,fi cui mimus dandum erat,pr:cconem pronuntiare folitiim, tot bo ucs illi donandos effe.Bouem autem ualuilfe duabus drachmis Atticis : unde fuiffe qui cf cdcrcthoc niimifma Deliorum fuiffe proprium,no Athenienfium. Addit item in Draconis legibus extaremen tionem, injl msi oIwBmiij/jid eft de pendendis decem bubiis,id eft nummis decem. Necjj de* fuilTe qui fenferint, Homerum quoqs de numifmate locutum, non de animante, cum ait: Xf ma gtMaiaii.iygxiitRii ^yixRdxi/.V erum hanc opinionem alio in loco refellit luliiis Pollux, oftendens iL lam fuiffe commutationem rerum citra nummosiHac Erafmus ex Polluce, apud quem 'nmTvitRtt pro ifumtiRii, ciim w BCapoftropho corrupte lcgitur:iinde Cadius Rhod, deceptus,' nouem boum heca*' fo tombenexponiqignorans locum hunc effc de armorum Glauci Sd Diomedis permutatione. Pbiio- ftratusinuicaApollonij.rAftjTncyTUctTiyffliasKc^fwjr&iytrvrtj^i.iJa;/!-^ twT» «lajrss fci/fw(/ 4i.> » — r ' r. r temporum iniquitate, fcutum coronatum ea aiftimatione permutatur, paulocf amplius. tt rurlus a» libi triplicem olim aureum folidum fuilTe docet,unum drachmalem,alterum didrachmalem , tertiu fextularem.eft autem fcxtula, unciae fexta pars.His confirmatis, Aureus ifte didrachmalis Cmquty sequabatpondere Philippeum nummum, qui olim apud nos erat: cui fuccelTit apud Anglos num. „ mus Odoardeus.feu Nobilis ad rofamtnecobflat quod hodie pluris aellimetur. Cur autem b^ dt. dius fit nummus,triplex mihi ratio reddi polTe uideturtuna ab effigie, altera ab aequali preuo,cd ter. (ia forte a magnitudine nummi,qi is inter aureos maximus fuerit . Huiufmodi igitur bouem num. mum olim fuiire,nec amplius etiam bouis communis pretinm,hucu% dixerim.Redeo ad proitcrbi um.Bos inlingua.ut moneam fimilia a Germanis celebrari illa; einer fllbcrot bttcpfrit S(fcbe|Tc«:ietb«tt)ICS’t«/TOKSriaTttj, ubi yo quis ad fuum ipltus malum uolens lubens^ ducitur. Nam boues ut funt manfueti, facile fe prxbent uinciendos.neij grauatim obtemperant iugo.Kwm;. enim Graecis fignificat fellinandi lludio ciere pulucrem.Quidam accommodant in eos.qui prudentes ac fcientes, femet in pratuifum periculum inijciunt.bouis in morem, qui fibi patitur intjci uincula, quibus ad caedem ducatur.refertur a ZenO' doto,Erafmus:Ego xSwaj/ 66 «svisTtti.hoc cum circumflexo in pcnultima illud in ultima, Graice dici non putotfed npvhit paroxy tonum, 81 proparoxytonum. Quancp enim a futuru itsei. eiicu formari pofflqfcnfus tamen prouerbtj tempus prsfens requirit. Bos in quadra argentea , in eo» qui perfonam fuflinent officium aliquod egregium pollicentcm.nec ulli tamen funt ufui.nifi ad uo= luptatem aut faftum. Simillimum ell illi quod alibi retulimus Bos feptimus, Erafmus. Deinde recita, tis Suidat uerfibus.quos nos etiam fupra Graece pofuimus.rie .SSs Naactjjiaij/.Slc. fubdit. Meminit hu. (0 tus bouis lulius Pollux libro frcap.ii.tan^ 8lbos in quadra placenwaut cibi aliquod genus fit , li. militer ut bos fcpamus.Vnde apparet ipfum ucl non animaduertifle, uel non intellexiffe Suidae uer ba {lite Bos & Vacca. H. lol cum m tabella argentea (ftc emm potius uerterim,^ quadram)c£latos fiuefculptos . Quodfi ex euf . grammate uelapologo potws prouerbium facerel,bet.conuenietinotiofos,&/gnauos quSer na fpecte tantum,nonreipra munus fuum exercent.lulius Pollux loco citato nullam hmuslrn o- gi fed feptimi boins tantum, id eft placentae, mentionem facit. Regia uaccula uel btici b ' ' ^.%,deprodigiofafotcuncbtateferebamr.nattm,emiraculorei|efti^.AeL^ Bosfenexnonlugetu "Z“ hoceft, fenum mors q, tempeftiua uideatur,non lugetur ab amicisf i « /1 Bos confenelcit, at opera multa funt bouis,prouerLlis fenarius, .0 t.simbec.lhtatemal.qu.smutd,sredd.turadobeundummunus.Senarijfenfusclar*ius ita reddi Sf fe mihuudctur,Bos licet iamfeneaainuttlis,merito tamen illorum operum.qua plurima iam obm confecit, rcqci uel contemni non debet. Bos feptimus,ri!».-nimirumutindicaretexlaosplacentishuius gene» ris, alias uentroias & intus inanes fieri, alias uero iblidas. Empedoclem quocp ferunt, cumOlyma 40 pia uiciflet equis, qi animatis ex pr^icripto abftinerct,utpote Pythagoricus,ex myrrha, thure, & aro matibus alr}s bouem concinnaire,quem ad panegyrin conuenientibus difiribuerit;quod parcemias quadam imagine ufurpari a nobis poteft,in ijs qux de faccaro paftim coaptari coformarim animad. uertimus,Cglius ex Athenaei lib. i.Mx^ns £«,bos ex farina confedius, Varinus. Scruabis bouem, udbubulcuseris.BsnSiA»Vsj:hocuelut;enigmatciignificabantexilium.Siquidemqui per oftracifma eijcicbantur,inArgiuamexulatumibant;acillicboserat xnetis infigni magnitudine. Refertur in PlutarchiColledlaneis.-HefychiusteftaturextitiireinPhafmateMcnandri. Bosinftabulo,uidcfu. pra Bos adpr:Efepe.Erafrnus quidem in Suida fc legifie feribit Bis ^(cAi&',id eft Bos marinus. fufpfr cari tamen iiiatim elfe SC ■^oiAi©' legendum. A pud me uero certum eft, nctp ^kA;©', necp ^vm/Ai©-, fed f ou/AiV, id eft in ftabulo legendum.Nam fi'c habent excufa Suids.qute nosjioc temporeinfpexfr mus exemplaria,id^ bis repctuntfic Apoftolius Byzantius, fic alij auihores habent. PMoi * il'inyiis «jovija.Qui taurum ftimulent,multi,fed rarus aratonin eos qui uirtutis infignia aut famam habent, fed uera uirtute tiacant. In tergore bouis defedit,Ein inscSili-n , id eft fiipplcx implorat auxilia.Natum a confuetudineScytbarum,ut teftaturLuciamisinToxaride.Nam apud hos fi quis forte lafuseiret.netpfuppetcretulcifcendi facultas, immolato botie carnes minutimfe. flas coquebat, ipfe in tergore humi flrato fedebat, manibus in tergum reduflis.Idcp maximum fup. plicandigcnusapudilloshabcbatur.Acecdebatqiiicimcpuellet opitulari, &: carnium portionegua ftata,dextro^ pede tergori impofito, pollicebatur pro uiribus auxilio futurum . Atej hoc fcediis a. ■ pud Scythasfanfliifimum habebatur. Totodeuoratoboueincaudadefecit,P»vaiKij>!tj.iii/f iJsfi fisr\e^xij «a-6i(S!fii!i..-hoc eft,reliquo negotio peraflo, in extremo fine delalfattis eft. Boui trituranti os non obligandum, Mofaica Iex,Deuteron,iy.prouerbii locum habebic,cum ftgnificabimus dignfi efle mercede untimquent^ in quouis labore,^ illo pracipue fruflu qui ex eiufdem laboris genere' percipi polIit,priiiari non debere, V ide fupra in prouerbio,Bps apud aceruum. Boue uenari lepok 102 De Quadrupedibus rem Pliitarchtis in commentario de animi tranquillitate, ueluti de re uehementerabfurda.fluEi ta acprapoftera ufiirpat.his uerbis : a" NefibosquidemuocematdatAl^^hronmepi^ fiolaGlycers adMenandrum.AMi^TjSiw^AsofcwTpw^ (.KTOste,«a:(' Nara in annalibus frequenter commemoratur bos humanam uoceni reddidifle, Vo. lentem bouem ducito, iiMvm /biijiUOTruutere iUonim opera qui ex ammofacumt.Stultitiaeft «datura ducere inuitas canes.tit ait Plautus, f Sunt Si alia quatdam prouerbia.q^* in praceden tibus atuei.ut bulimia, buthyfia,budoro more. Si qux a bolito, id efl ftercore bubulo fumuntur . de quibus quileserecopiofiusuoluerit, Chiliadas Erafmi adeat. De buphagotantumnonnihiladi|aa „ mus oiianquam Si fupra leonis id effe epitheton monuerim, Si de homine uoraciffimo dici uide H, b.SC ArcadiKfluiiiumeffeaBuphago Iapeti filio nominatum, Si Hcrculcmbuphagon uel btuhee. n'an cognominari. Athenaeus libro lo. indicat larum attem Herculi attributam a prilcis, quod Si ille fuerit «riyts.atcB itidem elTe uocatam.Huc Si illud pertinet, Bouem in faucibus poi tat, Bwtw yv(t&/!ijtsf,in hominem edacem, mindicantZenodotus Si Suidas. Natum,uticont)cio(in« quitErafmus)uelaTheageneathletaTha{io,uelaiVliloneCrotoniata,quorLtinalterbouemfo!ida fclus comediqtefte etiam Graeco epigrammate, tum authore Pofidippo apud Athenaeum : narrat apud eundem Theodorus Hierapolites, in Olymptjs taurum quadrimum humeris luliuht, eumcR eodem die folus comedit;Cuius rei meminit 8C A, Gellius. Caeterum Hercules ut buphagus, quodmulti cibi effeqflc eipolyphagus,etaddephagus,Si ab Orpheo in eius hymno pamphagus uo « catur' 6i philopotes quod multum biberet,unde et fcyphum eidem dicarunt,ut gauiam propter eda citatem, Apud Lindios pium eft BHphagum,id eft Herculem execraritqitod in dei cederehonorem creditur fi in eum multa conuicia dicantur,Gregoriu$ N az. aduerfus lulianum. De Buphonijs etiam multa retro dixi. Erafmus in prouerbio Cecidis 8i Buphoniorum Ariftophanis tterba in Ne, bulis citat, A^^cucc A y A, ‘aroAiai4nir ©»tt n>ll fo f fllfcct *ll4) Wol cilt od^fetSi Deus uoluerit etiam bos uel taurus foztabit. Anus bacchatur : V ueiiphali j ©ie olbe toc wil byljeh, Vacca uetula mordere uel moriicatim Indere appetit,in praeter xtatem indecore lafciui. entes. Camelus falt^Germani, Vacca in grallis(ut quidam uocant) incedit. Dij bona laboribus uendunt: Gerinani, ©ott^ibt Cinem wolstnocbfen/rtberttit bep btirbothcr*»» Deus bouem ali. quandodonat.fednoncormbus apprehendendum. Noaipmere eti quod uulgd diditanttGerma. iii,(?prtit beiflet fcltcii cif» C6 blttmlmcobeir blumejf)» em punrcn flecSci» , Bos rard floris nomine appella tur,nifi macula uel una infignis fit.SoIent enim ruri maculofas uaccas flores appel. lare nolirfiut alias alijs nominibus, bWIJie/bomle/tn^tftble.Remodiofam £C moleftam , quam quis maximefug(at,deryderari dicimus ut uefpae a uaccis : Irtufft f m ntc«. ao Hominem qui immoderate 8(^uno hauftu plurimum bibat, «fn/yiTuVaf/cicunt Graeci, nofiriinflar uacc^jtri^cf eit Wie cilt tti:Sic dC Nicander in Theriacis de percuiJb a dipfade; Avnc^oy «uar Tcd/j’©- \aa£jn OTTor/xora rtrtflsws ^Hsc hadenus de boue SC uacca dixcrimtquibus immorari jrlixius uolui : quonia bos principai tS inter animalia homini utilia iemper obtinuifSC cum Heluetia noftra boum armentis abundet, co piofius de eis icribendum mihi exiftimaui. Multo enim utilius iudico ncftratiS animalia naturas ha bcre peripecftaSjCp ijs negledfis aiitparcius tracSatis,moram in peregrinis facere. DE TAVROr A VR V s bos eft ad procreandum referuatusjdux SC maritus uaccarum. Accipitur etiam :fimpliciterprofortiboue,VergiliusGeorg.i. Ergoageterra: Pingiiefolum primis ex- templo a menfibus anni Fortes iniiertanr tauri. Sed nos hic tantum de proprie dido tau ro loquemur.non de boue caftrato.Qiiatcunq) de boue in genere afferri poifunt.quorum plurima ad tauros etiam pertinent,iam ante diximus. Gratci etiam uocat,i3s.t/ liAmii wi svo;x»l'y i 4 io4 DcQmdrupedibus id cnbouem mafem.adultum(utauitulo ariiiuenco rantW.ahquibouemfimpliciKr interpretantur: VidcfuprainEbraWanommibusbcu^ thxus Syluaticus taur exponit taurum, nimirum ex Arabica dialedoinam & Chaldaei t r appellat, abir robuflum lignificat,8<: per excellemiam uel antonomafiam abir^im numero m^titudinis. protaur.isrobuftiseiponiturPfaI.ia.aIijcabalIosrejlduntJtaliccroro.Galliceto^^^^^^ uocanteWV4tie«i'elf4«:.forfanaparEbraicauoce,quiea:iuueneuma:bouemfimplic.terfigmf. cat;alij cltt boUmmam et Angli dicunt a bulle,ut Illyrrj wul boueni m genere.hdpn taurum lunecz quafiiuucncuin. B, Taurus ammal robuftifflmum,pra!cipuc colli SC capitis robore ualct; 5C fronte ualid^ pugnj ^ idoneam liabet.Cornua eis infefta natura dedit,Plin.Ea ^ tiaccis robuftiora funt , Ariftotcle tme; minora edam tenuiora^ ^ bubus, utPlinius feribit. Plura uide fupra in Boue in b .Homtoes caitra> ti ita commutantur, ut etiam caeterarum animantium quaccuncp caftrata.Nam dC tauri, a uerueees fua cornua e contrario gcruncqi fcemin|i quom eorum contra,^ mares armantur cornibus. Itatpip Ii maiora excifi gerunt, hi minora. Arift^les ietfiione lo. problemate jS.Et mox iterum eiufd^ ie.. dlionis problemate y6.eandem dubitationem Ibluit cur boues cadrati maiora cornua gerant . Tauri potilfimumneruofiliinq&idurioribus^cafiratineruis. Cor etiam eorum neruofum elfcin Boue di dium eft.Collopa Graeci uocant pellem inceruice bouis.undc colla,id eii glutinum fit, ut mox ex plicabimus capite quinto.Taurorum fanguis fibris refertus eftiquare omnium celerrime coit 6ddu= lo refcit,Ariftot.Etalibi,Tauro a:afino,inquit,inter ea quaanimal generant, crairiffimus SC nigerri. mus fanguis efl, Venenofameius naturam,& contra eam antidota capite y.referemus. Arnobius IP bro 7.ridens antiquorum fuperfiitiofa facrificia.Non enim placet,inquit,carnem (irebulam nomP nare,qu» taurorum e coxendicibus demitur.Str ebula authore Fefto.lingua Vmbrorum appeliaba. tur partes carnium facrificatarum.Taurorum colla &C truces in fublime iadius,tigrium rapinas, 6dc. miramur,cum rerum natura nuf^ magis ^ in minimis tota fit,Pli.In felle bouis inuenitur lapis , que ArabesGuersappellant,dequofupra'inG.diximus.Syluadcustaurifelpriuatimmamacur tioca= ri meminit; uide infra in G. ^MenfeMartio,cuicordieftarmenta conilruere , tauros compara. bit,aut his fignis a tenera tetate fummittetiut fint alti,membris ampli£rimis(ingentibus) moribus pia cidis,mediaactate(8dmagtsquaciuuentute minor eft,^quae declinet in fenium , cetera fere eadem j, omnia in his obferuabimus,quaeinbubus cligendisineepenim alio didat bonus taurus a cadrato,ni fiquddhuictoruafaciesed,uegetiorafpe(Sus,breuiora(parua)c6rnua,torofior ceruix,6ditauafla. «t fit maxima portio corporis,uentrc paulo fubdri(f}iQre,qui magis red}us,8f ad ineundas foeminas babilis dt,Columella SC Palladius. Addunt alij,generofum taurum probari,fi facies fitminax; ii an. teriores pedes fortiter figat ac terra fodiat: fi cauda eredfa.fed modice incuruata Ct;d cornua in proni ptu ad feriendum, Obleruandum ed.inquit V arro, ut boues mares feminis boni fint , quorum S£ forma ed fpe(Sanda,&: qui ex his orti funt, ut refpondeant ad parentum fpeciem.Et pretcrca quibus regionibus nati funt,refert.Boni enim generis in Italia, plcriij Galliciad opus. Contra iugatortj Li. gudici.Tranfmarini Epirotici non folum meliores totius Grieciat, fcd etiam Italiae , tametfi quidam de Italicis.quos propter amplitudinem praedare dicunt,ad uitSimas farciunt,attp ad deorum feruat 4« fupplicia;Qiii fine dubio adres diuinas propter dignitatem amplitudinis , &C coloris praeponendi, Qiiod ed magis fit , qi albi in Italia no tam frequetes § qui in Thracia,ubi alio colore pauci, V arro. ^Diuerfa boum genera propofuimus fupra in Boue cap.i.Caeterum Oppianus poeta Grscus li bro i.de Venatione, ubi de tauris feribit, non boum fed taurorumCtauri nimirum nomine tanquam digniore omne bubulum pecus complediensldiuerfa facit genera : SC primum Aegyptios comme» inorat tauros,non aliter^ nos boues fupra: mox etiam Phrygios dmiliter, qui colore Tijid ed dauo SC dammeo.Deinde Aonios, Armenios, & Syriiss dmiliter ut nos fupra ex Ae- liano. Syrios quidem etiam Affyrios 8fPella:osuocat, KinChcrronefonafcifcribit;atijhosipfos ede, quos Herculem Geryoni in Erythea abdulidc fama fit.Ed autem Pella ciuitas Syriae, quae alias ,Apamea,a Pella Maftdoniae fic difta,& Berenice podea,Stephanus.ldcm Cherronefum Syris ciui jq tatcm,eandem Apameae facit, Secundum alios, Pella Coelefyri® ciuitas cd,que SC Butis uocabatur. Paufanias tame fentire uidetur, Herculem boues ex Macedonica Pella abcgide,cum loca circa Am braciamatep Amphilochos Geryonem imperio tenuide tradat. Aethiopici tauri non alij^ rhino. cerotes funtiut boues luci,clephanti; Vnde apparet bouis & tauri nome ad quadrupedes fyluedres maiores diuerforum generum a ucteribus applicatum fuide, Cibyratici tauri apud Suetonium in Gordianis,nominatur a Cibyris.Stephantis Cabalidem urbem ede docet prope Cibyram, iuxta dor fumMa:andri,&; Cibyriatas a Lydis ortos ede, qui regione illa occtipauerint . Meminit etia Strabo, c. Vita bubus foeminis quindecim annis longidima,maribus uiginti. robur in quimatu,Plin. Gra: cis facrificaturis moris erat,tauros explorare farina appofita.Na fi gudare .abnuident, concipiebant t» inde,haud ualere fatis,Calius. Lafer e filphio cauernis dentium in dolore indi cera inclufum, Plini usnonfuadenquoniamtautos inflammet natibus ilIitum,6Cferpcntes auididimas uini admixtnm rumpat. Taurus. C. Lib. L lof himpatSi tauris oleo rofaceo nares inundat fuermt,obtenebrantiir, Africanus in Geononicis Co^ irc tum mares, tum foemin* anno statis primo perado incipiunt.quoad facultas fit procreandi • ue riim quod magna ex parte flt.uei anniculi, uel nadi odauum menfem Venerem adeunt Sedenini quod maxime confeffum habemus,bimatu generant, Ariftot.Qiii quadrimis minores funt (qui an- num fecundum non attigerint, Pidymus)maiores9 ? duodecim annorti, prohibentur admiiTura' illi, quoniam quafi puerili state feminandis armenus parum habentur idoneithi, quia fenic funt ef focli,Columclla,Idemdeuaccisintclligendumeft,Didymus.Generarioncmquadrimiimplent & fingulis dena eodem anno traduntur, Plinius.Taliriduo fufficiunt matribus feu matricibus fepma ginta,uide fupra m Boiie cap, j. Duobus ante congrelTum mentibus cum uaccis tauri pafei non dc« IO bentideindcadmitnndifunt.nec impetus eorum coercendus.SuntautemexplendTherba. Quod ti paftura non fatis cireuideatur,ciccra,autorobos,authordetim macerare eis otFerre conuenit Didymus,Tcinpus admi^fiiirs optimum.mediuhi ueris. Necp enim omni anni tempore Veneris \U bidincflagrat.fcd decurfo breulterlafciui ardoris fpacio,alias femper tan® ratione quadam & mo. do fea coeundo ahffinetSalax minime ihter mares bos eft,AriftotPotl conceptum uaces niinquS cum illa ceitQiiamobrem Aegypttj uirum fortem eundeina temperatum fignificaturi , taurum^in- tcgrsualetudmis pingimt,Horus.Tauri nonfapius § bis die ineunt, Plinius . Seniores nec fspius quidem feminam eandem,eodemfuperueniuntdic,nifiex intcruallo.Atiuniores.a: eandem fapi. IIS cogunt, a; pluries pctuntacfuperueniunt,uigorefuj:etatis,Ariftot Taurus tanto ardoregenita Icm neruum contendit ad uaccam adiundus,u t fine motu ullo femen emittatiac fi a muliebri lenita li ncruus in aliam corporis partem aberrauerit, uaccam rigidiflima intentione uulnerat, Gyllius ex Horo Apolline.Bos uno initu implet:id^merito,agitenim tam uehementer.utfemina uix toleras fuccumbat, Arifiot.Taurorum ccruorum^ fomins uim non tolerantiea de caufa ingrediuntur in conceptu,Plin,Boueslaboriofius epequi coeunt,Aritiot.Si forte conceptio pererraucrit, uicefimo poftdiemarem feminarecipit,Atiftot,uelrepctit,utPlinius.Qiiodfitauriad coitus torpefcat,cait dam ceruinam urens 8C conterens, att^ Isuigans cum uino, pudendum tauri atm telficulos ungito; confeftimt^ucl adinfaniam ul^ pruriet in V enerem.C^iodquidcm haud in tauris duntaxat, fede. tiam in animalibus csteris,m Ipfo^ hominum genere fimiliter ufu uenict. Soluit autem pruritum il Ium exorbitantem, oleum inunifrum.Iam ucro poiylpermos,polygonus^ uocata herba, animalia ip fa reddet multis numeris fecundiora.Quintilij.Ego unam & eandem hSbam utrifque nominibus jo iftis intelligo:Quan$ cratacogonon quo^^ diuerfam a polygono herbam , & polycarpoil appellari^ 8C fecunditatem augere inueniam. f 'laurus tempore coitus tantum cum feminis pafeitur, csel teros^ oppugnat maresuemporibus exteris mares inter fe coiierfantur : quod coarmentari dicitur, lam Epiri prouincix tauri fspius trimeftri temporis fpacio non apparent, Ariflot, Per libidine taq. ticffcrantur,utetiamarieies,a;hirci.Qiiienimfupcrioie tempore foctjiugi concordia pafcercn. tur, coitus tempore diffident, & alter alterum libidinis rabie inuadit.Idem. Coit qui uiceriticumm is Vencreiam debilitatus langueri t, aggreditur uitSus ille languentem, ecpierim^fupcrat.Arifiot, Hanc taurorum concertationem elegantiflimus poeta Oppianus lih. i. de Ventione pulcherrime defcribii,quem locum ut a Petro Gyllio translatus SC Aeliani hiftorix de animalibus hiftorix infer, tus cft,huc apponam.Sequitur (inquit)ut dicam, quemadmodum pro uaccis taurorum maxime ri. V^oUalis perpugnax natio, aceri ime inter fe certet. Vnus prxftantiffimus in minorum taurorum dC uaccarum armentum dominatur.Hunc magnum regem perhorret grex armentorum cornibus ar. matum, uaccx hunc maritum fuum impotenti ferocitate exultantem , eo maxime tempore timent, cumdiuerforum armentorum tauri ali) in alios mugiunt,& ab reliquis feparati, ceruicem iadantes inter fcminitantur.Tumfaneutrincp uehemes inftat pugna.PrImum infefto obtutu inter fe intuen tur,at(j agrefti iracundia ardentes.ignem naribus ipirant,&( terram pedibus fpargunt, pulueru, lenta iadlatione,Kmartiali fpiritu contentiflime uociferans uterqueprouocat alterum. Ac poftea^ tuba lignum dederunt, ad pugnam acerbam effreni impetu ruentes , inter fe mutuis uulneribus ex, dunt.Et quemadmodum in pugna nauali dux prxftantes naues permultis militibus armatis fulgen tes.Siuchcmenti uento remispropulfx,contratijs proris roftra inter femutua allidunt, concre yo pant armis, & ftrepitu uirorumific taurorum in coelum tandiu fonitus fertur concurrentium , dum • eorum alteruter ex certamine uidforiam retulerit. Vitfrus cum dolens de pugna a fe male pugnata, tum uerecundans in armento comparcre.in fyluam proficilcitur.ai feparatim a exteris pafeitur, ac in montibus aliquandiufe tanquam athleta quifpiam exercet, dum collegerit uires , quibus cum fe confirmatumfcntit,fl:atimuociferatur,aded ut fyluaad eius mugitus uehementer refonet; Aepo» fieacp ualidioremftiumii hoftis mugitum elfeperceperitjiam robori fuocofidereincipit, & ad prx lium defeendens, facile ante uitfrorcm uincit, ut qui paftionibus fe exercuerit , SC remotus abomni V enete uirium encruatrice uixerit, HatSenus Gyllius ex Oppiano ; Nos pauca circa poftremam partem Grxciscollataemendauimus. Rem eandem Vergilius Georgicorum libro j, tanta uirtute, poetica defcribit,ut temperare mihi nequeam.quinea quocp operi noftro afeifeam: Sedno ulla magis uires induftria firmat, (afferuat) Qj' Venerem, & cxciftimulos auertere amoris; Siueboum.fiueeftcuigratiorufus equorum, Atij ideo tauros procul.atij in fola relegant Pafciia,poft monte oppofitB,et trans flumina lata; Aut intus claulbs fatura ad prxfepia feruanfe io6 De Quadrupedibus Carpftenimmrespaijlatim.urftffiuidendo FceminamecnemorSpatifmeminiffenecherbsr, Dulcibus illa quide illecebris, etff pe fuperbos Cornibus inter fe fubigit decerncreamantes. Pafciturinmagnafyluaformofaiuuenca: Illi alternantes multa m praelia tni cent Vulneribus crebristlauit ater corpora fanguis: V erfa^ in obnixos urgenmr cornua ualio CB gemitutreboat fylugm et magnus Olympus; Nec mos bellantes una liabulare;led alter ■.T S.-.L.-. 1 x/. Multa gemens, ignominiam, plagas^ lupetbi EtftabulaafpeiSans regnis excefflt auitis. Dura iacet pernoxCaF pernix) infirato faxa cubili. Et tentat fefeiatcp irafei in cornua difeit, Idibus. K fparfa ad pugnam proluit arena. I» Holt uw collectum roour.uires.^ recepi*. Signa mouct: prateepsep oblitum fenur in hoftem. Fludla ut in(aFuti)medio coepit cfi albefeere poto Longius, ex alto^ iinum trahinutfe uolutus Ad terras,immane fonat per faxatnec ipfo Monteminor procumbittat ima exaftuat unda Vorticibus,nigramm alte fubie(Sat(aF,fubue(!}at)arenam. Plura uide infra in prouerbio, Abijc & taurus in fyluam, Qiiam acute tauri^s audiat uaccam tempore libidinis mugientcm,& longillimo accurrat, in Boue fupra diiSum eli cap, Graci affer unt, fi mares creari uclis,finiltrum Cauri in coitu ligandum efletefticulumifi foeminas,dextrum:tame tauros diu ante abltincndos (Ve« nere)ut cum tempus eft acrius in caufas dilati feruoris incumbat.Palladius in Martio ; SC Africanus in Geopon.Gracis:qui &C hsc addit: Vt mafculus nafcatur,fpirante Borea quidam congreffus prat parant;utfcEmina,Auftro. Si tauri poft coitum ad dextram partem abeant, generatos mares effe lo rradunt.fiinlauam,foeminas,Plinius:a:Horusin Hieroglyphicis, Qiiamobrem Aegypti], inquit^ mulierem qus filiam pepererlt,iignificaturi, taurum pingunt finiftorfum refpicienteifin filium,tau« rumquifeuertatdexn-orfum. In Gallia circa Gratianopolin muli uelinni genusnafei audio ex alina & tauro, quod uulgd iumar appelletur. Apud nos etiam iiiros fide dignos affirmantes audiui, uifum fibi equB ad pedem monas SpelugiCut nos uocamus)in Rhsiia ex equa SC tauro generatum. V iiSus abffilonge^ ignous exulai oris; Vi(floris,tum quos amific inultus amores: Ergo omni cura uires exercet:& inter Frondibus hirfutis,et carice paftus acuta: Arboris obnixus aunco,uentos^ laceffit Poft ubi colledum robur, uires^ receptat. Tauris in afpedlu gcnerofitas.torua frontc,auribus fetofis,cornibus in prociniftu dimicationem pofcentibus.Sed tota cominatio prioribus in pedibus flat, ira glifeente alternos replicas, fpargens^ in altum harenam, (infperfopulueread luiSam procinguntur,Plutarchus ) folus animalium eo ftimulo ardefeens. Vidimus de imperio dimicantes, SC ideo demonftratos rotari, comibus cadentes 50 excipi,iterum^ refurgere,modo iacentes ex humo tolli,bigarum^ etiam curfu citato uelut aurigas «nfiftere.Plinit^, Tauri animofi,iracundi,furibundi^funt,Sanguis enim eorum fibris refertior eft, quare omnium celerrimecoit SC durefcit,Ariftotel.Contra,quorum fanguis tenuis SC fine fibris eft, ut leporis SC cerui.timida funt. Cur taurus iratus coftas per caudam uerberet, in Leone qui idem fa cit explicabimus. Taurus nifl caftretur,ferocit SC infeftatcornibustad iracundiam facilis, prxeipue fi prouocetur.Extra armenta folitariusfere,norilongttamenauaccispafcit. Taurum color rubicun dus ad iram excitat,utamplius in Philologia dicemus.Non eadem in tauros ( qua: in uaccas ) cxer« centur imperia,qui freti uiribus per nemora uagantur.liberos^ egreffus reditus^ habenunec reuo« cantur,nifiadcoitusfoeminarum; Columella, cum dixiffet de uaccis crepufculo reuocandis fono buccinat. Animalia fortia grauiorem habent uocem, ut taurus &leo:timida acutam, Ariftoteles in 40 Phyfiognom.Nos in boue fupra,ex ipfo etia Ariftotele, docuimus tauri uocem acunore effe quam uacca:. Prpinde illam hoc in loco compararione aliorum animalium grauem dicemus, non item uac cg.Cui obiecftioni forfan ut occurrat.mox addit; Verum pratftiterit fortaflis non ex acumine autgra uitate uocis,animal timidum aut forte iudicareiled ualidam uoce fortitudinis,remiffam Sf infirmam timiditatis fignum facicmus.eviua//;,^ eft animola funt,quorum craffa SC plena ceruix eft:rcfetun tur enim ad tauros animofos,Ariftot. ibidem. Taurus animo incitatus,eo impetu cornibus appen t, ea impotentis animi effrenatione fertur,nihil ut eum, necp bubulcus,1ieque metus ullus reprimere queat. Atqui eum quidem ipftim homo flftit,attj ab impeni continet, fi dextrum ipfius genu fafeia deligauerit, Aelianusj^ Hinc eft forte quod Rafis fcribit,bouem ferum fi fune laneo ligetur,manfue •fcete. Caprificus taurps quamlibet feroces collo eorum circundata, in tantum mirabili natura com- J» pefcit,ut immobiles pr9ftet,Plinius. Huius rei rationem Crfius Calcagninus inquirit libro a.epifto, larum. Gyllius ex Plutarcho citat fi ad ficum (non caprificum ut altj)alligetur,manfucfcere.Ego de caprifico intelligere malim : Nam caules caprifici, fi carni bubula inter elixandum addantur , ut Plinius alibi fcribit,magno ligni compendio eam percoquunt. Hominem nouifflma calamitate calli gatum defignaturi Aegypti], taurum pingat, caprifico illiganim:hic enim cum mugit, fi de caprifico ligctur,reddiiur manfuetus,Horus Apollo. ^ Midiridates Ponticus cum fomnum caperet, fui cor poris cuftodiam non modo armis SC fatellitibus excubitoribus committebat: fed 8C tauro SC equo SC ceruo.quos manfuefaflos habcbauli enim ad cuftodiani eius dormientis aduigilantes,fi quis accede ret.illius fenfum ex ipfa refpiratione quam moxpercipiebant,atcp ille mugiar, alter hinnitu,alius fua propriauoce,eumafomnoexcitabant,Aelianus. ^Taurum uriiis aperto Marte aggreditur, con» f** ferta iam pugna,fternit fe refupinum,dum^ taurus ferire conatur, ipfe fuis brachtjs ampledinir cor nua,oremorfumarmisdefigit,profternit5aduerfarmm,Ariftotcles. Vrfi tauros, ex ore cornibuscp eorum Taurus. E.F.G. Lib. 1. 107 conim pedibus omnibus Mpenry,ondere fatigantrNec alteri an, -mahum in maleflcfo tior.Plin. Taunfokntdmerfi affiftere clunibus continuati, & cornibus facile propulfare lupL. Varro, ratmcattens animantthis fat.s manfuetos fe prtebent, prwer$ illis , qu* rapacitate a^S adonuntur.Has utribus comunAs fepetmpugnanue^ linguas in certainine cierunt! Author ob! fcuriis. Tauro dC almo aduerfarius eft coruus:qm'ppe qui aduolans feriat.et eorum oculos lacerer* Boum cortjsglutinum excoquitur, taurorum^pr2cipuum.Prsllantiffimumfit ex auribus tau rorum Si genitalibusiNecquicf efficacius prodeftambuftis.Sedadulteratur nihil a:qu^,quibufu,“ pellibus inueteratts.calciamentts(5etiamdecoAs.Rhodiacumfideliffimum,eocBpiaores8i„iedu 10 ci Iitunturjd quoq^ quo candidius,eo probatius.Nigrum S^:iignofum damnaturjRlfnius; Et alibf IchthyocollamdnqutOquidam ex uentre pifcis eiufdem nominis,non ex corio fieri dicunt, ut ulutk numtaurmum.Collan,,deftglutinum aliqui xylocollanuocant,q, in ligno ferruminando eis fit ufus,ali) taurocollan, Probatilfimum Rhodium eft.Ex boum cotijs conficitur, colore candido Sdlu cem tranfmittitmigrum deterius,Diofcorides.Dsdaloinuentoripr*ter ferram,afciam.perpendici. Ium, Si terebrum, glutinum quocp debemus(tellePlinio)quo tenaci nexu hwerent filul qu* alia ratione conumgi apnus nonpoterant.lneftcorijs omnibus mucofus lentor, aliis minor , alfis conio» fior,ut_inbubus:exquoglutinumfaciunt.FabriafRrmant.ubiconglutinatafunt ligna minus fran gi , quam ubi continua.Collopa Graici uocant pellem taurinae certiicis (uel partis inferioris in cer» uice)una cum pinguedine adh2rente,undeprifci collabos faciebant, Alq fuum SCbotim duriora co io ria circa collum inierpretantur,unde collabi fierent. Sunt autem vsMxSii fidium epitoniaud eft claui culi in cithara,quibus intenduntur 8C remittuntur fiides.K«»« pellis in dorfo bouis unde glu len conficiebant, Mw, coriorum qusdam fegmenta ex quibus glutinum coquitur.Syliiaticus tria» felaicum(nelcio qualem uocem,crediderim autem a laurocolla corruptam)gluten taurinum expo niuDegluiinandi ratione docet Plinius libro i6.cap.4;.Glutinum uulgare e pollinis flore tempera» tur feruete aqua.ininimo aceti afperfu.Na fabrile gummism fragilia funt,Plin,Et alibi, Scammonia (inquiOlaudatur Colophonium.Myfium,Prienenfe:fpccie autemnitidum SC quam fimillimum tau rinoglutini, fTaurorumfelleaureusduciturcolor,Plinius;HermoIausaddit,»ramentis atque pellibus, qualia cholobaphina cognominant. Xiifeip(if®',x»as.j«eira,aTO i, -A pji/Gso?» tii«:As&(/,Pollux.Et Plinius alibi, Taurino prscipua potentia, etiam in are, pellibus cb colore 5° aureo ducendis. fTaurca,fcuticaexcoriobubulo:IuuenalisSac.6.Taureapunit Condnuofle xicrimen facinus^ capilli. ^Maltha calidaria adbalneacompofitiohuiufmodieft, Sanguini tau rino SC oleo florem calcis admifce.SiT rimas coniunAonis obducito.Item ficum, S^ picem duram, Sd oflreiteftas ficcas fimul tundes.His omnibus iundluras diligenter adlines,Palladius libro i, Tit, 41, Ex eodem frigidaria maltha compofitione,qua cum careris fanguinem bubulum recipit, fupra po fuimus inBoue.Eftfpemalthis aptus bubulus fanguis, quod ^ caterorum animalium crafflor fit, ec cito coeat duretur^ipracipue taurinus, qui eo nomine etiam inter uenena eft: ideo& is calidaria maltha, ubi craflior et firmior materia requiritur, frigidaria aute bubulus fimpliciter Editur, f E,= pigrammatumGracorum libro i.feA;;.extatepigrammaPhilippiin tauros, qui trahebant naues, r. 40 Tauris Aegyptij uefcebantur.riaccis non item, ut fupra diximus.Hircortim caro tum ad coquen dum, tum ad fuccum bonum generandum , eft deterrima:hanc fequitiir, arietum: poft, taurorum. Porro inijs omnibus carnes caftratorum funt praftantiores:uetulorum autem pelfima , tum ad co» quendum,tum ad fuccum bonum generandum, tum ad nutriendum, Galenus libro 5. de alimento- tum facultatibus. G. Serpentium fenciftus in pelle taurina adalligata fpalmos fieri prohibet, Plin, T aurini cornu fcobs cum aqua pota,fanguinjm profluentem fiflit, Galenus SC Rafis. Similiter fumpta uentris etia profluuium fiepenumero cohibet, Galenus.Taurini cornus ueteris ex parte ima cinis, infperfus po» tioni aqus,aluum fiftit,Plinius, Tauri cornu combures eo loco ubi ferpentes fuerint, SC ftatim fugi» S° ent,Sextus SC Aefculapius, ^Sanguis taurinus difeutit mollitcp durities cuai polenta illitus.Dio fcorides.Panos SC apoftemata in quacunij parte taurinus fanguis aridus tritus difeutit, Plinius: qui idem etiam de bubulo fimpliciter eodem in loco tradit. Galenus de medicam, fimplicium uiribus Ii» bro io.cap.4, reprehendens curiofum ufum ex fanguine animalium quorundam,quorum loco faci» liora paratu alia 3C praeftantiora medicamenta habemus: Vrferum(inquit)fanguis,fi abfceflibus im ponatur,fieri poteft utconcoquat. Adijciam uero etiam caprinum, hircinum.taurinum.Licct^ tibi, fi uoles,prateritis fexcentis medicaminum parabilium.quibus concoquatur abfcefliisiurfos, tauros ac hircos maArc,quolibet fcilicet ufmNec enim quiipiam femel impolito in pariem medicamento, promifllim eius exigennec etiam fi refrixerit ut iam cogatur. T auri fanguis ferpentes necat, Aefeu lap. Maculas omnes illitus de facie tolliqSextus SC Aefculapius.Calidus olTa fraifta fomctaqrnnomi-. 0“ natus:foric legendum ferruminat. Si fanguis rei)ciatur,efFicacem tradunt bubulum fanguinem, mo diceet cum aceto fumptum:Nam de taurino credere temerarium eft,Plin,Taurinus fanguis aridus tritus contra parotidas prodeft,PIin, Magnificant quidam aduerfus podagras fanguinem tauri pef 108 De Quadrupedibus fe,PIim\ts.AridusciimcotylcdonehcibaphagedsnisKMufoimmitt.mn^^^^^^ ta«rm(fang.unmKncnum quens medicis iifus eft,quamobrem quo nmauedines idem apparatus ex tequo o: Diofcoride.praefertim cum ad aliorum f„iUus euulfiim pingue profluente pertineat.Priuatim(inquiOta«rorum pmgue ficcuraridebeuR^^^^^^ amnis aqua abluitOjdetradis^.tumcis, I iin ,p ^ ^ ueliementer cmarioportettclnGrteco additur, K apri.&cameli,a: equi,S;rimilia : qtisuerba tnterpretes omtc tunt eam nimirum ob caufam quod in titulo capitis non habeantur j Phnms tamen cameli adipem Cmiliter curari teftatur)H£cc Diofcorides.ex quo fupra ettam bubuli fetii curationem feorfim dedi mus Nunc e,dcm dere Plinium audiamus:Qt>* tatio adipis(inquit) eadem mh.s qme ruminant. h[smodisnonminorispotcntiie.Perficituromne.exemptisuenisaquamarmauelfalfalo. , «r mox ta pila tufum , afperfL marina. Crebro poftca coquitur , doi^c odor omnis aboleatur. Mox^ffidtio fole ad candorem reducitur, A renibus autem omne laudatiffimum eft , St uero uetus 19 reiiocetur ad curam, liquefieri prius iubenemox frigida aqua lanari fepius,dein liquefacere rfufo uino quamodoratiffimo. Eodem^ modo iterum ac impius coquunt , donec mrus euanefrat . Multi priuarim fictaurotu, Iconum^ ac pantherarum, S< camelorum pinguia curari lubent, Vfus dice. nir ftiis locis,Plinius.Ca:terum odoramentis imbuendi,taurinum &C intulinum nec non ceruinum pinatie dC citifdem animalis(cerui)medullam,ratio haec eft.Pingue quod odoram reddi debet, dem, Dtis°quo diximus modo,mcmbranis,elotum QC uino quamodoratiffimo,nulla maris aqua diluto/er uefacium.pernotflare finiturialteriim id genus uinttm eadem menfura infunditur.c^iquatur.etex quifitecolaturmouemcp eius heminis, iunci Arabici feptem drachma: adqciumur . Quod fi ipfam odoris fragrantioris fieri uoles,quadragint3 floris eiufdem drachmac,cum paribus pa!m»,calami, OC cafis modis addtmtur,&:xylobalfami,afpalathi fingtilat drachmat,cinnamomi,cardamomi nar- j, di fingul* uncie.Omnia exaftiiis tunduntur, Silaffufo uino odorato.in tiafe operto, quod fupra car bones firmiter collocatum fit ter efferuefeunt , SC femoto ab igni uafe mibi pernodat : poftridie ut- mimeffiinditui\aliudcR generis cmrdemadrjdtunterfimiUmodobeneconferuercat: demdematua "is exempto adipe uint m effundaturiK abluto uafe, fi quid imo fubfidehs hrft,detergatur: polire md eliquatum pingue&excolatum.adufusreconditur.Hoc autem modo odoramentis imbuitur,- ouod antea curatum eftiuerum ante ditSa prius infpiffari folent,quo facilius fibi odorametorum ui res adfcifcant.ItacR alfumens quodcunij horum uoles.cum uino feruefacito,impofitis una myrti ra mulis ferpyllo cypero, item aipalatlio plenius ttifo.-aliqui tamen adhunc ufum,nno dtintaxat hotu contenti funfcum autem ter efferbuit, exemptum leniter, & linteo colatum aromatis , uti expoli, . tum eft imbuitur, HacftenusDiofeorides. Nunc de adipis fiue feui taurini facultanbus in genere 40 primum agemus ex Galenoldeinde particulatim ex ditierftsauthoribus.Ga entis igitur libro 11. de fimpliciiimpharmac.facultatibuscap.4.Taurorumadeps(inqmt)fiullo multo calidior eft «licet. or,Hocinterimaddendum,marem femina eftetum calidiorcm.tum ftcciorcmimarem autem cafira tum adfimilari femins,uelut qiiicqtiid iuuenilis eft atatis. Et inter iutienilia fermna m^e humi, dior eft « minus calida,Sic « adeps uitulinus taurino minus tum calidus eft,tum liccus. Caterum quanto ficcior calidior® fuillo eft taurinus adeps, tanto fuperatur a Iconino.Itacp tanf in medio co, fiftens.metito utriqp medicamentorum mifcctur generi , 6c ei fcilicct^uod fcirrholis nicdetur ; a a quod phlegmonas concoquicctiiufmodi eft tetrapharmacum quod uocant,ex cera,refina, pice , « adipe conftans.Nam fiue in hoc taurinum.fiue uitulinum,fiue hiicinum,fiue caprinum , fiue ftiillu m indideris femper puN mouendo aptum, « concodlorium medicamen effeceris.! aurinus tamen loi foribus «meffbribus.Sf omnibus carnem duram habentibus, fiue ob naturalem temperiem , fiue ex rationeac forma uit;e,magis conuenit,Hacc Galenus:e<: alia quaedam de adipe in genere; quibus explicatis reprehendit illos qui aftringcndi uocabulo apud Graicos abtituntur.-ex quibus etiam Diofeorides nonrccSe caprinum adipem fuillo magis afiringere Icribicitem taurinum,bubultim,« uitulinum aliquantum afiringere ( quant^ pofterioris huius didli Galenus illicnonmeminit)cum potius aliquid caloris K acrimonix habere dicendum ei fuilfet; «caprinum fuillo acriorem elTe , « calidiorem ficcioremep.. f Vincit maculas in facie taurinum fenum uitiilinumue fel , cum femine cunilae,ac cinere e cornu ceniinojfi canicula exoriente comburatur, Plinius. Sepum tauri cumre, fina «creta Cimolia impone.omncm duritiem difcutit,Scxtus:Acfculapiusfimilitcr, nili q> pro cre la Cimolia ceram habetiquod magis probo.cum ad Galeni iam diiftum tetrapharmacum accedat, 0> Arborum relinar panos «fimilia cum fcuo taurino « meile fanant,Plin. Parotides miro remedio comprimit adeps «rfinus,pari pondere cum feuo taurino « cera permixtus, atej adpofitus, Plini^ Taurus. G. Lib. L lop KMarccHus. RuM«ncndatmnligmes,uerrucas, Brumas, KfimiUa.cumftrychno&adipcfuilIo ac taurino feno, Plinius. Ad fceminarum Brumas cinis afpidum cum feuo taurino imponitur, Plin, Podagris medetur urfinus adeps,taurinum9 feuum,pari ponderet cera* addunt quidam hypoci flhidema:gallam,Plin.lVIedicorum aliqui axungia ad podagras Uti iubent, admixto anferis adipe, taurorum^ fcuo,3f otfypo, Plin. f Taurina medulla terno loco poBceruinam Siiuitulinam lauda turtfequuntur eam caprina 5C ouilla.Diofcorides.Ex medullis optimam femper expertus fum cer. uinam, deinde uitulinam, At hircorum et taurorum, tum acrior eB,tum ficcior.Itatp durities fcirrho fas emollire nequit, fl qua etiam memoria manet eorUm,qu* in quihto libro de his funt prodita, Ga. lemis defimplicib.ii.y, Taurtmedullamuinotrita&potata,tormirtorosemendat,Sextus.AefcuIa le pius non torminofos habct,fed tremulos,quod forte magis probandum efi, cum Rafis etiam ad ner uorum contrafliones ea utatur,qttan^ foris illita,his UerbistMedulla tauri ad ignem liquata , fl mi. fceatur quarta pars myrrlitc rubentis, olei laurini tahtundem.manus^ ac pedes inungantur dilu culo SC ucfpcri.nerUOriim contrafliones foluit,lenit^ artus. Gliris pingue, &: gallinae adeps j 8^ me. dulla bubulina, ueltaurina,liqucfadatcpens^,infiiia auribus plurimum prodefl,Marcellus, ^ Taurinum fclDiofcoridesouillo, fuillo, hircino attp urfino praefern&poflea, Vrfinumfin. quioouillumue, eadem taurino potefi.fed minore elficacia.Galcnus de flmplicium pharmac. lib. lo, cap.ri.Taurorum bilis(mquit)calidior 3Cflccior efi,^boum caflratorum.Etquorundam ego tauro rum bilem uidi coeruleam, flaua nimirum fuperaflataC quod ob nimiam fatigationem, Kfltimfa. mcm^contingit)quam medicamento praeparando inijei tietui.Facile autem eB ex colore conijee. lo re,quodnam fel calidius acrius^fit.quod cotra. Taurinum fel mifcetur cum meile uulnerarijs em plaBris.theriacis^ medicamentis quae foris inunguntur,Piofcorid, Meile mixtum ulcera maligna fanat, Rafis, Vlcera extera fanantur fclle taurino cum cyprino oleo , Plinius cum de ulceribuscru» tum & tibiarum paulo ante locutus eflct,Contra phagedxnas cum meile utiliter inungitur , Diolc, Phagcdxnis fiflulis immittitur cum fucco porri aut laifle mulierum , Plinius. Ambuflis prodeft fel tauri, Plin.lllitum fuper flmfemorfum,perfanat,Sextus. Vlcera in capite tan^ proprius morbus praecipueinfantibus nafcuntur,fed SC uiros SC mulieres grauiter moleflant : hac ergo felle taurino cum aceto tepefado iniita, efficaci remedio fanantur,Marccllus,Mixtum cum nitroSf uino SC oleo, quod fatis fit, ulcera capitis tiel feniefeentem fcabiem fanat,Marcellus,AIopccias felle taurino cum AegyptioaluminctepefadlisillinuntjPIin.Cum nitro cretauecimolia, lepras furfures^ efiicaciflis jome exterit, Diofc.Fel tauri uelafini,utrum

’„wda diffolutum • qui. feroti dolores cum meile utiliter inungitur Pterygia d.g.torumIcuaUqua calida dam adijeiunt fulphur « alumen,pari pondere omnit^, Plm. ^“3 « ■S^tis taurino cum oleo evorino aut laurino perfricSa genua fanantur,Marcellus,Podagris (.proaeiie aiut maunfoinK hvam Jdnerem,cum lingua & dextro pede uitulimarim,addito fellc taurmo,omn a pa ritef coda atm illita hyana: pelle,Plin.lllimmtur felle taurino uuluat in doloi% Amcenna. Mulici ii —fonfs ?iuu^ fuccidaappofitumiOlympias Thebana addidithylTopum KmtrinmCor msferrnicEpotustitemuuluaslaborantes, illitu^ « bSs S Plin.Tauri fel trium dimidiorum obolotiim Atticorum pondere, m umo teiume biben. dumdato-k elFormata quom ex ipfo catapotia deuoranda.ut menfes detrahantur, Hippocrates de dumaato.cxe o .^(..^^yiieninpartulaboranti.citopartutn trormata quocR cx ipio <.aiapuu«i utuwi a i a natura muliebri. Cum aqiii colocynthidis recentis datum mulieri in partu 'abo^nti , cito partum ^ " ‘ Iterilitatemob partus uexationem fieri certum eft.HancemendariOlympiasTheba.v r Qr tnorl/rofis tnris ante coinij?- edudt,Raris.St€riHtatemoDparui5»ucji.duwii«i*x*'>*»— - ‘ .v. na affirmatfelle taiirino.Kadipeferpentium,&atrugme,additomelle.medicatislocis ante coiws, Plin cMembrum tauri in aceto maceratum df illitum, fpendidam facit factem, Sextus.iic df glu. tinum ex genitalibus tauri, utinfra dicetur .Genitale tauritubri aridum tritum, et autei pondere pro pinatummtilicri.faftidiumcoitus affert, Rafis.Recentioresquidamcontrautmmtis Venerem exci mnttaurimembrumcteterishuiusfacultatismedicaminibusadmifcent. ^fFemora tauri (ut cor. nua etiam)uff a fanguine cohibent.Galen. ^Tauri fimus tumores at^ duritias foluit, Acfculap. Cum aqua calida potatus, omnes dolores fanat.Sextus.Calidum alopecqs impomto, Sextus . Com- buftus &afperfus iiino aut aquaferuente.combufium fanat.Sextus. Fimo taurino malas riAefcc. re aiunt non erocodileam illini meliustfed foueri frigida SC ante dC poftea tubent,Plmius, Suffitu fi= mi quodamafculoboiieredditumeft,procidentesuuluareprimuntur,Diofc. f Lepras ac turtu res tollit urina taiiri.uel addito nitro afini circa canis ortum, Plinius 6«; Marcellus. Lotio taurino ca. piit fi laucris, porriginem uetuft iUimam tollit.Marcelltis. Ad porrigincm.iitcp non tjdia animalium capillis incrercant,felhircinum cum urina tauri prodeft.Plinius, Capitis ulceramanantia urina tau. ri dficaciter fanat: fi uero uetus fit, etiam furfures adiedfo fulphure emendat.Plin. V rina tauri fi cum myrrha inflilletur, aurium dolores lenit.Diofcor.Si maior fit grauitas aurium, urina capri uel tauri, iiel fulloniaCid eft humana)uetus calfatSa prodcft,uapore per lagenae collum fubeunte:admifcent ct aceti tertiam partem.df aliquid urina: uituH.qui nondum herbam deguftauerit.Plm. Bialcon ad Ve nerem flimulandam tauri a coitu urinam bibiiubet.luto^ ipfo illini pubem.Plin. Purgatorium fi mulier non concipiat.cx Hippocratis de natura muliebri libroiT auri urinam (inquit) collige trium heminarum menfura, Deinde artemifiam hcrbam.aut partbenium.Sf adiantum.ct laurum uiridem. &: cedri ramenta fimul contunde. Deinde in effolfa ferobe carbones accende.df impoflta olla urina tauri mfunde,8f contufa in mortario adifee : poftea feliam circumpone , dC artemifiam herbam , aut hy flfopum , aut origanum impone; df muliere fuper hac collocata , donec fudet.foue. V bi uero tuda. rit laua cum calid^Sf in lauacrum artemifiam df laurum immitte, Deinde fubdititium medicamen, tum adhibe. Aut artemifiam, aut bulbium in uino albo tritum lana inuolutum fubdat.Hac ad tres dies faciat, a: deinde cum uiro dormiat. ^fDe taurino glutino, SC quodnam optimum fit, K quo. . , modo adtiltcretur.fupra dixi cap. y.Ptaftantifflmu fit ex auribus taurorum df genitalibus, nec quic. quam efficacius prodeft ambiiftis.Plin.Ciim meile 6«: aceto ambuftis illini Auicenna iubet. Scabiem hominis abolet in aceto liquefacftum.addita calce.Plin.Cum aceto illitum impetiginem tollit , SiC fca. biem fiptofunda nonfuerit, Auicenna. Aceto rcmiflum.adieiftofulphureuiuo leni igne decodum, ita ut ad mellis craflitudinem perducatur, furculo® ficulno dum coquitur agitatum, ac bis per diem • ' -.-ij-nr —ntiuime fanatjMarccllus.Recentes plag: impofitum, impetigines agrias, id eftferas.potentilfime fanat.Marccllus.Recentes plagas ferro illa, las fanat.liquefadum 8f tertio die folutum, Plinius. Cum meile Si aceto mifcetur , ea^ lotione len* des tolluntur, Auicenna . Membrum genitale tauri in aceto maceratum Si illitum fplendidam red> ditfacicm.ut fcribit£cxtus:fiienim hocmodo glutinum candidanda: cuti.di: fcabiei tollenda: idone ’ um.Medetur dentibus fabrile glutinum in aqua decodum illitum^, & mox paulo detradum, itaur confeftim colluantur uino.in quo decodi funt cortices mali punici dulcis, Plinius. Glutinum tauri, num tribus obolis cum calida aqua bibitur in uetere fanguinis excreatione.Plin. Ad eundem ufum Marcellus Empiricus commendat glutinum quo charta glutinatur hoc enim (inquit) calidum in modum forbitionis hauritur:uel ex aqua calida fanguinem excreantibus datur . Glus taurina aqua modum lorbitionis hauri turtuei ex aqua calida fanguinem excreantibus datur . Glus taurina aqua calida refoluta.coeliaci uentris inflationi utiliter imponitur, Marcellus, -Ego magis probo Plinij ledio nem, qua huiufmodi eft, Infundunt dyfentericis K glutinum laurinum aqua calida refoliitum: in- flationes autem difeutit uitulinum fimum in uino decodum. Itiones autem uiicuut uiituiiiuiii iiinuiii iii umu uiw. ^■Sequitur ut de taarini fanguinis maleficio.cius^ fignis Si antidotis, collaris amborum locis do. ceamus.Hic celerrimecoit atij durefcitdit fupra diximusjideo peflifer potu maxime, Plin, Miror au tem cur aduerbium maxime addiderit.quafi etiam aliter quam potus ladcre pofiet, id quod authoru 6o ««fwrs trr,AiAit nf>rr^tic, indirar.Neos entm tota fubftantia fua iicncnofu-s eft htr fano-in»! not» maCTts tem Cui aullcrDlUiTi inaxiiiic V7ts Jk&aitHimM eft cruento colore infedi dentes: Aegineta &C Aerius perpe ramhabent &J3fi»tiilr 5“ traduillo in fublime relati, magis gulae inculcantur.ldem Aerius Aegineta praecipiunt. Cacteruni * Galenus libro i.de Antidotis cap,4i. Aduerfus taurinum fanguinem epotumiinquit,remedium eft acetum bibere et uomere.Mihi quidem Diofeorides alij uomitum retftc prohibere uidentur.illmn fcilicet qualis poft cactera uenena moneri folet,nempe ab ufu dulcium pinguium^.ut olei,hydrelsEi, hydromelitis,8^c,Galenusprobat,feda(blo accto,utquod grumos dilfoluatihetj (Impliciter educat & gulte infarciat. Certe a lade coagulato in ucntriculo, fimiliter uomiliones uitandas Diofeorides; Aegineta, & Aerius pracipiunt, ne hairens in gulae angufiijs coagulatum lac ad exitum eludando fuffocet. Hoc etiam obiter monuerim.eadem fere omnia quj lac in uentre coagulatum diflbliiunt, 5C quae fanguinem fuum cuiufi^ in uentriculo uel alibi concretum difeutiunt, contra fanguinem tauri ntim quoij antidoti locum obtinere , Statim autem ( inquit Diofeorides ) exhibenda funt medica* menta, qus concretum fanguinem difcuriunt,atuum fubducunt: Sertirfus paulo poft aluumrefol. uendam confulit, ut Galenus quotp loco iam citato ; bC Nicander hoc uerfu, Hi usii JWm« KttTttxfe tjMTB y*sj>«'t,id eft uel etiam exprimas onerati excrementa uentris, medicamento fcilicet purgante; k 1 m Dc QijaclrLipedibus _ -tf?. . j j/. t-inniTam nortade corticcficj Nam quod fcholiaffcs illic addiq^iaw-^ in'«M ? T^ora.tanquam poeta llSkm «aaccipine9fen(us&conftruaiolociilliiisadmittit.nemciimal.)sfcnptonbusconuemt IMcm fcholiaftes feribit K^i;G(-«l»)td eft, A luu foluercopor teTNam iis qui^feruantur ftercorofa «fetida per fedem egeri confueuerunt ; Ruell.us legit eft ftercorofa «fluida. Praeterea ftomachum « iientrem hordeacea farina ex aqua „ muftk perungerecw-nwineor^l/.id eft in cataplafmatis formam redacfta fouere)oportet,Dirfcor. Pro. deritquomu^entremfubducere,eundem9lupinorumfarina«nitroinoxymel.tedecodisc^ sere GalOTUsmimirum ut inde fluat, Ut (olet ab epomphalqs dicSis medicamentis, Forfan«apud Diofeoridem ilon mStm fed foW^legendumiNam « ad aliium ciendam, « ad grumos difloliicn. , dos quantiJ lupini hordeo praftent, medici omnes fciunt, Meminit huius uenem ena Ferdinandiis , Ponzettus cardinalis, fed nihil adfert egregia, ut necpalij recetiores quoru libros inpraefentiaadiui. Nunc remedia quse particuladm apud aiuhores inueni ordine literarum, mbnectam, ut inuenire e>C conferre facilius fit . Acetum per fe prodeft ad uomitum ciendum,ut ex Galeno dixi : ali^ id ne^i Quaquam ad uomitum exhibent, fed uel mero uel aqua diluto Cpofcamuocant)aIia medicamenta nu^ fansuinis si umos diflbiuere poffunt,admircent. Ad lac quot^ coagulatum .acetum per febibi Galenus confulit,non tamen ad uomitionemt Amarantus, Aetio, Dfbfcorides hanc herbam helio^^ ualenus comunt, non tamen au uwuuuuxitiii* ^ — -- - chrvfon uelhelichryfon uocat,Q.U£cnam uero hsecnobis fit,ucl quonomine Iwdic , medici contendunt, Eurycius Cordus fiC Leon.Fuchfius putant eandem effe qux hodie, uulgo Itichas «tri- na nominatur,in qua ego abrotoni folia derydero,&^ potius ageraton Diofcoridis eile conqcio jo* Ruellius cotulam non fcetidam,Ego Matthatoli Senenfis fententix magis accelTerim , qui helichry- fon apud Tufeos abunde nafei feribit, locis incuhiSydC pratis ficcioribus,collibus, c^arenolis numu num ripis, altitudine cubiti, folrjs abrotoni, per interualla digefiis in caule quem retftum folidum habet*umbella in cacumine aurea, quae uulgaris millefolrj auteupatortj Mefuei fpeciem referat: flo- res uelarididiutiffimeuigent,&:feruantcolorem,quamobrem initio ueris antecp ali} proueniant, ufus eorum ad corollas, Hac ex Matthaoli commentariis Italice feriptis , Rara apud nos hac herba j» eft aiitnuUatapparet autem athanafiac uel tanaceti uulgo di(fli generibus admimerandamcfie, ut etiam Meiliei eupatorium,quodMonfpefruliherbamD,Maria uocanqin Italia quidam herbam Iu liam contralumbricos utentes. Omnibus unaflorumfpecics,umbellauldelicet aurea, florum co« rymbi ficci,quod pulchre cum Diofeoride facit;« hac caufa eft, quod decerpti etiam longo tempo. re feruenturtnihil enim aut parum fucci amittunt. Omnibus fapor acris cum amaritudine quadam; omnibus odor quidam fiius eft, non ingratus, « qiiitiel mofchi aliquid rciipere uideatur . Qtiare minimam in hoc genere itiam mofchatam nonnulli appellant , quam ex agro Mefauci oppidi iiallis TelHna,ut uocant, amicus quidam ante annos aliquotadme mifit.llla quam deferibit Matthatolus, aut certe congener prorfus,Bafileacproxime urbem locis arenefis emicat, qua torrens influit . Nos tanacetum noftrum in aliorum locum non minore effeiftu, cum ad alia praeftanda qu* de helichry- 4», fo ueteres promittunt, tum ad fanguinem ubictinij refoluendum , fubftituemus . Hclichry fi Gale. nus meminit in amaranto tantum, ut Aerius quoque ; Aegtncta in Amaranto primum ex Galeno, deinde in Helichryfo ex Diofeoride, quafi unam« eandem herbam efle nefdret . AmarantumCin. quit Galenus)incidit « attenuaccoma eius cum uino pota menfes detrahittquod « Plinius feribit) Creditur « fanguinis grumos non in uentre foIum,fed etiam tieftca liquefacere , in quem ufum c3 uino mulfo bibendum eft.In fumma, fluxiones omnes potum exiccgt.fed ftomacho nocet. Hclichry fum Diolcorides etiam chryfanthemum « amarantum uocari (cribit, eo^ iimulacra deorum coros nari:{quoddiligentiflrimeferuauitPtolemacusrex Aegypti,Plin,)Virga(mquit)eft candida, uirens, re(3a,firma uel foliiia.Folia habet ex interuallo angufta.abrotono fimiliaicomam aureae lucis, in or. bcmnimbcllam circinatam, quae flccis iieluti corymbis conftat,(ad folis repercuirum.aurcx lucis in orbem ucluti corymbis dependentibus,qui nunquam marcefcunt,PItn.)radicem gracilem( « in fu pcrficieterrx,Theophr.)Nafcitur in afperis« torrentium alueistxKfitiiHiiilmiijaquofiscomiallibus, Marcellus Verg Pliniusinfrutedis nafei fcribit.)Coma cum uino pota medetur anguftijs urinar, ferpentium morfibus,coxendicis doloribus(lumborumuittjs,PIin.)«ruptis.Men(es eadem trahit, concretum^ in grumos in uefica « uentre fanguinem cum mulfo pota abfumit. Catarrhum etian» fiftit, trium obolorum pondere ieiunis data in diluta uini albi poiione.Mifcetur etiam ueliibus,ut in tegras ab erofiontim noxis tueatur, (Plinius addiqodorc non inelegantijHxc Diofeorides- Duritias etiam «inflammationes difcutiqPlin.Marcellus Vergilius in fua translatione iiirgam ei breuem non reifte attribuit, ubi nos in Graeco JuJiifiW A-iliiwd eft uirgam albam legimus.Theophraftus cer. te lib.^.cap.li. tribuit ei tyvMoj/ kJa t xtwhofi Ji it9« trKAsgoj/jid eft folium candidum , ca ule ('o uero tenuem« durum, Plinius lib.ai.cap.ii.Theophrafti uerba fic reddit, Heliochryfos florem ha- bet auro fimilem, folium lenueicauliculum quo^ gracilem, fed durum.Hoc coronare fe magi ,fi5i unguenta fumamur ex auro, quod apyron uocant, ad gratiam quocj uit:e glotiam^ pertinere arbi trantui?- Taurus. G. Lik 1. trantii^Hinc paKtPImuimmTheophraftone<5cauIemne

£o prehendiqquod amaranti potionecutno fluxus omnes liftifcripferint, qum quidem non illorum • fed Galeni uerba funt,ut fupra oftendi. Accedit tertius error , quod Aetium teftcm citat fluxiones omnes eo prouocari,cum ille non prouocari , fed contra flccari Icripferit , Galenum in hoc fecutus. k j II4 De Q^drupedibus Hieronymus Tragus amarantum purpureum Circcam cffe fufpicatur , helichryOim ucro Unariae fpcdem quandam,quos errores inpracfentia alijs refellendos relinquo.IVIihi fatis Utin unica p anta tam multos uariosm ueterum & recentiorum errores aliud agendo indicalie, Pergo tan em , ut cceper am.remediaTUa ordine alphabetirecenrere,qusccomracaurinumfanguineminuentrecoa= gulatum a iicteribus commendantur. BraUicaefemenconfert.DiofTOr.Nicanderidemcum aceto copiofopropinat.Brairicacfylueftrisfementoftumauxiliatur.Plin. Caprifici fru(3us(Latimgrof=. ’ fos,Grsciolynthosuocant)la(Seofuccoturgentes,expofca,Diofc. Marcellus Vergilius pro oiyii' ihis eo in loco reddit ficorum caprificortimue groflbs: quoniam Grxca uoxCinquiOutriufcp arboris immaturum adiiuc pomum fignificet, a: Diorcoride5lib.i.utriuf<5lacjqualem habere potcftatem tradiderinGroffl caprifici cum pofca nitro, Acgineja. Caprifici groffl aceto dilutae , Galenus , OC » NicanderiquigrolTos caprifici teirij uocat.arbor ipfa isinis dicitur-.fcholia teires exponat ol^thos, uclramos fici, quod minus placet.Groffl caprifici potx refiftunt fanguini taurino poto,ala«i eoa. euhto Plinius, Groffi ex ficomaximefylueftriliquoreplcni, cum nitro &pofca, Aetiiis. Authcf iticcus eodem modo, Idcm.Aut ramuli fici triticum nitro SC pofca, Idem, At uerofylueitrisfictiuc. cus etiam ficcus comeftus,eueftigio grumos diflbluit,ldem, Aggregator citat ex Plmij libro 15. «u am lignum caprifici fumptum prodell'e,ego eo in libro cap. 7, ubi de caprifico agit Plinius,ex groflii tantum remedium inueni.Ex fici lignorum cinere lixiuium,Diofc,Si Aetius. Prodeft autem etiam contra lac coagulatum llxiuij genus quod uocant,Diofcoride tefieiinterpretes «m uo cem relinquunqquidam luto traiedum aut uino fadlumreddit.Idem fic nominat Aegineta libjo %, cap.i. SC libro y. cap. 57. &: alijs multis locis; a: Galenus circa finem libri io.de compofitione medic^ mentorum fecundum locos, vif^w^arsAsamsoisdi/uocat; Item libro 6. fecundum genera, Sffaipc alias Gra:cis medicis hsc appellatio in ufu eft.Efl autem nihil aliud quta lixiuium , quale figulis in ufu cft. Galenus libro 6.Methodi,Cum nullum medicamentum ad manum habcrem,petiui coman fla- c}cn,id eft lixiuium liquidum.ubi tiidiffem pelopoeon,id efl figulum sgro uicinum.Eadem eft bkT» •r TtAumma Aerio libro 11.cap.41.HsEC ex lani Cornarij commentartjs in Galenum de compof.lc* eundum locos. Ego uerd nullum lixiuij ufum apud noftros figulos reperio: quod li quem Cor. narius nouerat,quale id lixiuium effet indicare debuerariSed quorfum elfet ( ad lutumne lauandnf friiftra nimirum,quod uel prouerbiummonet,quo laterem lauare pro inanem fumere operam di. cimus.Melius certe fecerunt, qui uocabulum hoc tanquam ignofum praiterierunt, 5C aquam ItxiuS nobis fimpliciter reddiderunt. Decepit ipfum(ut Linacrum etiam ante, libro 6.Methodi Galeni uer tendolquod paflim omnes codices mJemiiniif per « fcribunt,cum per iota deberent. Nam otaIs per « lutum ii'gnificat,underiraA«!rt(ifl»i/ a: aliqui figulos interpretantur: ■osAtOTulj/uero in ea fi. gnificatione.nufquamhaflenus legi. PiAsmiids autem per iota , di inde formata uocabula masowuwf, wjA»7m/ct,7!mo™i'>i»,legimus apud Pollucem libro 7.cap.;o.Eft autem pilopoeus hic artifex qui snAss uel •mAi«,uel id eft pileos aut pileolos coficit ex lana,illa prateipue puto quam Feltriam uoca nrus,uulgo ftlQ.Eundem artificem SC TnAouTsf/ uocant,Pollux:aIiqui etiam 9rtA«. TKeiElJtGctmanifiBttlKlctjet.llIorum opera snAMTOGrseci nominant, quod lana: inter fe confertSac conftipatte^ fint:mAii>m(; di iri/(4mA«m(/,denfationem huiufmodi.Q.uamobrem non capitis folum, fed etiam pedum tegmina, uel tibialia fic parata Graeci 'xfAss nominant. Nam cum reliqui ex lana pan. ni,a textoribus contexi foleant, hoc genus conftipando tantum fit.Pilotarij igitur ifti , pratfertim cS 40 rubro uiridnie colore lanas tingere uoluerint, lixiuio utuntur . ex cinere quem uulgo clauellatum uocant,noftri «>eihAfc{)Clt:qui combuftis animalium offibus fit, Audio alicubi pileos omnes iam fa» d}os,cuiufcunej) coloris fint,tali lixiuio ab eis ablui. Vtuntur eo & alij tintSores.ad certa colorum ge nera.Noftri prteferunt cinerem illum qui ex fa:ce trini in malfas coatfta cremata^ fit,HaEC lixiuij ge nera quoniam plusacrimonia:habent,8f dilTecantis abfiergentis^ facultatis funt, uulgari lixiuio non folum ad laiftis aut fanguinis grumos in uentriculo concretos, if d ad alios etiam ufus extra cor pus,a medicis prsferri debcnt,ut nemorum ulcera,fcabiem malignam, 8fc, Haec admonere operat, pretium uifum eft,cum fex aut feptem Diofeoridis, Galeni, & Aeginctat interpretes , hac in re om» nes hallucinati fintAduerfus lac coagulatum quidem lixiuium pilotariorum auxilio efle foIusDio * fcorideSjSi imitatus eum Aegineta fcripfcrunt.Galenus, Aetius Sd Nicander , ubi de eodem uene: jo no agunqnon meminere.Hoc omnino monendus eft medicinae tyro , non temere lixiuium ullum, prxfertim uehemens, intra corpus propinandam eire,cum erodendi di fepticam uim propemodum habeat-Et fi quando ufum eius neceflitas poftularit,recuratione utendum per pinguia, di abluentia uel obtundentia morfus,ut butyrum.Sf c. Coagulum omne cum accto,radice^ filphij feu laferis, aut eiufdem liquore, taurini fanguinis grumos difiipat, Diofeo, Ego Aeginetae letSionem pradero, qui coagulum ex aceto feorfim commendat, & rurfus filphij radicem cum liquore feorfim : fic enim habet, ifihcfa 'filxo-iy ra oVa.cAduerfus lac coagulatum quo^,coagulum quoduis cum aceto da. turtaut filphij radix liquorue cum pofca,apud Diofco.Galenus coagulum ex aqua propinat,uel Ia- ferpittj et nitri tcquas partes ex aceto mulfo.)Nicander coagulum probat capreae (w4«oj3ifh Ayes:. .fi^.Scholiaiuel hinnuli, uelhoedi.uel leporis.-id^ raro linteo percolari iubet dfmifceri, pofetenimi 69 rum.Coagulumhoedifumitur contra fanguinem taurinum, contra quem &: leporis coagulum ex aceto, Plinius.Calaminthx, id eft nepets arida folida,eorum^ fuccum Diofeorides aduerlus laccoa gulatum Taurus.G. H. Lib. L H. 40 armentidaxeft.PoIIiix.Hinccft, quodHomeriis Ii-broi. Iliados Agamemnonem Gi Kcorum imperatorem tauro coparat; hVti His icylnipi “tTsfA-n mt™ rm(ts,cyxs n Hkk!, xy^nvSjmm: Bss Tcdifos per appofitionem dixit, quafi^rs Jf». Accipitur etiam improprie, pro quouis boue, tum i Latinis, ut fupra dixi in A. tiim^ Grscis, ut in hoc uerfu lir7rayvie$««i«(ij,tneit,TTOj»,c/iVaiwi!j,. Ta;f©-,inquitElymoIogus,di(!iuseftquail«r«.ip©'.acau! dat exienfione:ueI quafi j,»f(^,id eftfupeibus . Ego a tor Chaldaica uoce appellatum pokisfupra dixi. Italia a bubus nomen habere exiftimata eft. Grscia enim antiqua ( ut fcribit Timsus ) tauros .uocabat .«Aas, a c(uorum multicudine &: pulchritudine & fetu uitulorum Italiam dixerunt. Alii fcriprerunt,ciuod c Siciha Hercules perfecutus fit ed nobilem taurum, qui diceretur Italus Varro, Etalibi, Italia ( inquit ) a uitulis didia eft, ut fcribit Piib, Tyrrhenorum lingua taurus dicitur Italus" r Proptereaab uno ex tauris Geryoms abdudlis ab Hercule, dicSa eft Italia: quum prope RhcgiUrn enataliet in Siciliam in Eryon campum, ac regnum Neptuni filij peruaftaftet, C*lius ex Grtecis in., terpreiibus ut ait. Italia olim armentofiflima fuit.Perottus, nf«i/,taurus exponitur Hefychio SC Va- rino. Siiidac SC nihilquam eminenuor montis pars eft, KmMSmAxt, tauri, Hefychius Si ■Varinus. T«/ei'A'«((/,ii'i5^i»(/,He fychius,Tcciig©^,5'eaijT) Etymologus.Hxc uerba non in. telligens quidam,in Lexico GrxcoIatino,Taurum Achaix locum ridicule interpretatur , cum non •,^'r«j^ct®f/,led-\^'wo5(Mt' legendumfit.Vided^fltt&l deinceps apudVarinum. .Redeo ad tau. i um,id eft penem uel interfeminium;ab hoc itTOi/f aii©' uox pro caiia uirgine apud Tragicos con fidla eft,Pollux.dt)iKoi’«T«/gi7tio:lfa3-j3i«i/.Suidas.Eft autem Ariliophanisuerfus in Lyfiftrata.Si. gnificauit eo(inquit Erafmus in prouerbio, Abtjt SC taurus in fyluam)uitam coelibem fceminae , ne. gligetis taurum,id eft maritum. Sic SC Horatius pereat male qux te Lefbia quxrenti taurum,mon ftrauitinertem.Qiiod autErafmus impudicam tauri fignificationem omittit, modeftiat caufa magis quam per ignorantiam fecifle uidetur.Eodem fcnfu,fed alia ratione,«T«i/{i«i uel xTrii-mioi potius Ari. ftotcli dicuntur Pyrrhicx iuuenex, Theodorus fetauras transfert , quat annis aliquot V enere inta» ubi fe inmare exonerant,remugiunt:Homerus , ris J'’ tKjixfhi nuxi/u)!»©- wn riwg©': alteram , quod boum inftar fulcant profeindunt^ tellurem:tertiam,quoniam pafcua circa ripas efle folent : polire md,quoniam curuis ambagibus cornua imitantur, Varinus,Taurus,utidem habet, Alpheo* feiuio immolabatur,utNcptunoquoij.lnuniuerfumenim taurus amnium naturi conuenit cum alias, tum quia uiolentum eft animal, & cornibus terram retjcit. & mx tMx hv&ixiCic habent impreL fi codices,Cllius reddit in LibyalMyi^tlirtt «pol xpa ■jipxyctydig 071 'nti'ny HyTrMtay 0 Tcd/g©-, 0 iv^my iyxyay,Poiliix i. <).Buropcn qui rapuit T aurus apud Lycophronem,non aliud fuerit q4am 7w/j0(i»fifiii/T(/iriy'T(w^ciiyy id eft a tauris qui fero. ■ cipres bC elata ceruice funt,Hefych. ^lo. Tzetzes Chiliade ii.cap, 595. genus taurorum Scyihico> rumyais uocari feribit. Si pai tur.Kif*! Bs(t»A},os lAxny i7)(t«j,tAt(,Citerum cur tauri a riualibus certamine liidli , grege dea ferto folitartj pafcantur.ut copiofe profectui fumus fupra cap.;, aliam rationem habet, neque retSe' quis illos i-nyxy,,}^sy dixeriuneqp enim uel uirium fiducia, uel gregis Si naccarum contemptu , fed meni SC dolore id faciunt. Ariftoteles etiam feribit tauros cum ipft inter fe tantum abfif naccis pa* ii8 De Quadrupedibus fciintiir a7fwevtAswdici:qiTamuocem Gaza coarmentari reddit, contrario planefenfu, OtreAc ob- fcruauit Erafarastdearmemari enim potius iiel abarmcntari uertendum crat:&: fic forfitan lit,peruerterunt autem librarij.Theocritus in Bubulcis, X «y*^ ^ ^ 6J^^ «7i^>vA’EiB£T«i/5ci}«ti'«K9““ii'>a<{»i'©'(alias ofJisfiafS-JiidifVla di/fsmfiwTO/iowi. Qitx uerba Rhemnius Fannius Cc reddit. Cornua nam ftimmusfcopulisimfta= C» ttiracutis. Suidas hunc montem tauro bouiperfimilem ait, ersijTOraj i-^nSiias m/lxt et W©- , 87K T niiyfrx wjtos -KssjKifSra ; id eft, faltanii « pofteriores pedes in altum reiedanti , « mox T: aurus. H. Lib. I. I2I mox collum incuruatum attollenti. Alms pratcrea Taurus mons uidetur de quo apud Etymoio^ gum a Varmumlegimus ex authore innominato, Taurus mons regionis illius glandes producit pabulum fuibusipendebant etiam ex monteillo tributa.qusredditUs Tauricos ap|el!abani Tau rominium, T«/jo(A-ii{/,mons efi Siciliae multis bobus abundans, &: fupra eum urbs eiufdem nam,' nis,Perottus,Diodoruslibroi6.inPhilippiregishiftoriafcribit,Andromachun^S!X?cin^^^ trcni,coadis in unmP qui cladifuperfueranqab Dionyfio Naxo etierfa, Taurum urbi uicinum coi Icm diutius mcolmfleiquare Tauromenq nome loco conciliatum, qua mox opulentior fuit ciuitas TaurominitanumliituscurCopriadi ftica cap,i4i,SimiIeeis facrificium Grtcci fittyn uocant,de quo in Boue fupra dixi. Trittys uel trias facrificiumcdnftabatcxhirco,ariete,6f tairo.Varinus. Populus RomanUs cumluftratur Solitau. rilibuscircUmagunturuerres,aries,taivus, Varro. Perfedum facrificium fue,taufo,hirco8C ariete conftabachoC hecatomben Graeci SC tottyn uocabant,ut fupta cxpofui.Solitaurilia facra fuere,qu5 finguloperfedoluftroperCenfores celcbrarimos fuit, ad hiftrandamurbem,fue,ouc,8f tauro: aut uerre, ariete, tauro, qUi circum u bem ducebantur, tumep multa religione luftrum condebatur; SolitaUrilia,Fcftus inquit, hoftiarun trium diticrfi generis immolationem fignant,tauri,arietis,ucf ris,quod omnes integri folidi^cci-poris fint: folum enim lingua Ofeorum fignificat totum, & foli» dUm:hac Fcftus,fed Qc Grxei dicUnt totum & integrum , Porro de Solitaurilibus meminit Li> t» uius,Afconius,QuintiliaHus,aljcp,GyraldUs, Tauri cuamKtaurilia ludi erant in honorem deoi rnm inferorum fadfiqui hac decaufa inftituti funt. Regnante Tarquinio Superbo cum magna in= tidilTet peftilcntia in mulieres STauidas,exiftimantcs Romani eam fadam ex carne taUrorS diutius De Qmdrupcdibus ue ubi Cadmi mentio inddit,de taurorum etiam hoftijs Apollini facris nonnihil Ia maris Perfici fpledide colitur Apollo TcwfOTnxO^^ucl eodem cognomine Diana, Eultathius in Dio nyfium, A pollini taurumjoui non item immolabant, uide paulo mox in tauris Neptuno facris ex Macrobio. Ex eodem fupra in Boue(ubi de Apide)taur5 ad Solem referri docuimus:& ubi armen* torum Solis meminimus* ^ Bugenes,jS»)^«s iuovvo-<^M eft boue genitus Bacchus ab Argiuis c(> lebatur.Hunc Graecorum plscricp T dit,qc4i primus bouesiugo iunxerit, Bacchus idem fit &: Ofiris, Idem tamen in quarto idcirco cornutum^^ionyfium prodidit,qu6d Ammonis filius fuerit, qui arietino capite cum cornibus fuifle dicatur. Suntiui cornua pro audacia fumunt,ut Phurnutus, quod audaces trucesq^ uinum faciat. Hinc.OnidiuSjTuncpaupcr cornua liimit. Sunt qui BC fcribant cornuacriftasuocari^^c. & cin= cinnosintcrpretemirrac ideo Mofen cornutum Hebraeis uifum putant, ut etiam Lyfimachum re* gem in eiusnomifma&us uidemusrfed Armenios adhuc BC Lydos facerdotes, cum huiufmodi citu cinnis & capillis Romae onlpeximus, Porro diT illud item legimus,ueteres cornu bouis pro poculo ufos fiiiiTei&inde fadum eTcjUt non folum cornua Dionyfio finxerit antiquitas , ftd etiam taurus ipfe diceretur SC tauriformis iiGysico coleretur : & xtpca©',id eft cornutus dicatur a NicandrOjGy* raldus, Bacchus Kififn firata pecftoris fanitate,circumplicatis uos anguibus.'at(^ at uos plenos dei numine ac maieftate do- ceatis,caprorum reclamantium uifcera cruentatis oribuidiffipatis , Suidas citat Ariftophanis cx Ranis uerfus, quibus Cratinum taurophagum uocat: Bacchum eadem ratione mofchophagum cognominat, ^De tauro quem uetula Cereris apud Hermnnenfes facerdos ducit BC facrificat , in boue fupra diximus in h, h, ^DianaTauricadicitur,Graecfi etiam TKi/g»(ut habet Varinus)quae siTauris populis colebaiur:eadem Thoantea uel Thoantis, Or€ftea,Fafcelis , Aricina BC Nemoren* fis apud Romanos ditfta eft. Nam Iphigenia iam immolanda, ut iipra narrauijnuminis miferatione fubtra(fta,6(r adTauricam regionem translata, regi Thoanti traditi efl,facerdoscp fadf a Diana : ubi cum fecundum ftatutam confuetudinem humano fanguinenumea placaret, agnouir fratrem Ore* ^9 ftem:qui accepto oraculo carendi furoris caufa cum amico Pylade Colchos petierat: et cum is occifo 'Thoante fimulacru fuftuIiffet,abfcon,du5 fafce lignorum, unde BC Fafcelis diciturCab ahjs Faccli& aut Facelina» Taurus. H. Lib. I. P^^MaeMzcccum^uapmgitur.propter . fitimnue eft a Iignorinii onere & fafce) Ariciam demhtAc.Gyraldiis amDianaaquibufdam cognominat4,non alia quam Taurica uidetur Tauror,nl.-,n - ® ‘ criamDiodli.5Jdema:Taurcp^Iiafacnfida^au.^ boquoyl,bro.4.a.cinlcarra.nfulaparoPerficimarfsmfula,DioriyfiusAfer)templumDlM fuinc,(btephanUsidexeodcmStrabonisl.bro,mSamofui(retradiOquodTauropoliUmidcadice rctur.id quodm deamofextorepdiqubifuit &:oraculum.T.Liuit^libr04.qufma;Deca^s Am! phipolim cum lam fama pughar perueniflet, concurfus^ matronarum in templum Diame quam Tauropolonuocant,adopemexpofcendamReret,&c.Varinus,Tauropolori(inquit)Dianamdix" ,0 runt, quoniam ut tauris circumeat ommatud qubd taurum Neptunus immiferit kppolycd furem temotftroperoimi^ fere terraimudquodlphigenia^Scythia fugiens, inAtticaflmulachrumDfa na: cohftituerit. 8C Tainopolon Dianam appellarit, quod a Taurica gente tum primum ueniffcL Dionyfius Afer in firu Orbis, non a gente tantum , fed a tauro, Tauropolon Dianfm denominatam aitiquia,utEu(iathius,earegioarmentisabundet,quibusprefitdea:feuquiaDranaLunacrcdat«r: quare&Tauropus,T«,j^m.!,dKSaeft,quodflt uttaurus afpedu.Gyraldus.Cslius Euftathij locum melrus ficreddir^id quia cum Luna eadem fit,qua tauris uedatur,&; TauropUs dicitur. Sane Hefy chiusnonmodoTauropolamDianam, fed&Mineruam uocat.AIij Tauropolan didam aiiint stocd» «£!. Tm/fttoQ-.-inde quod telum immiferit(tauro nimirS; unde Si. Talirobolos appellata eft quo nomine Mineruam quoi^ in Andro uenerabantur, S.uidas, Alf) non Tauropolon eam fed Tau 40 rophagon nominauerunt,quod taurus pro Iphigenia in facrificio fuppofitus iit,Etymologus. r«,qUKinTaurisScythia:colitur,(icdidatanquam greguma; pecorum prafes.perfynecdochen^ partc;uel_etiam tauros fcio appella. toS,CsliiisexAthenso quem tamen non citat. Euangeliis apud Macrobium libro j.cap.io. Et ex his(inquit}qu:cnotafuntnobis,Maroncmpontifictjdifciplinamiurisnefciireconiiabit. Qiiandoe» nim dicerer, Ccdicolfim regi madlabam in littore taurum, li taurum immolari huic deo uetitumc' autfididicilfeqquodAtteius Capito comprehenditlCuiusuerbacxIibro i.deiurefacrificiorumhec 40 funtiltaq loui tauro,ucrre,aricie immolari nen licet. Labeo nero libro 6S. intulit, nifl Neptuno , A. pollini & Martfitaurum non immolari. Ad hxc Pratexratus renidens , Qtiibus deorum immoletur taUro,fi uis cum V ergilio communicare,ipfe te docebit, Taurum Neptuno, taurum tibi pulcher A. polio. Vides in opere poetie uerba LabeonisC Igitur ut hoc dode, ita illud argute. Nam ofiendit i= deo non litatum,ideo fecutum Horrendum didit, SC Uifu mirabile monflrum. Ergo refpiciens ad futura hoftiam contrariam fecit.Sed&rnouerathuncerroremnondfeinexpiabilem. Atteiiiscnim Capito,quem in acie contra Maronem locafii.adiccit hxc uerba.-Si quis forte loui tauro fecerit, pia. culum dato. Committitur erg«-es.non quidem impianda, infolita taracn.Etcommittimr non inno. tantia,fed ut monliro locum faceret fecimiro.Hucufip Macrobius. Paufanias in Corinthiacis men. «ione Danai fada,eius^ lblij,Ibidem(inqUit)Bitonis imago eft,humeris taiiru ^fiinens: de quo Ly. J" ceas poeta fcripfiqquod cum Argiui facrificiiim loui in Nemeam ducerent, Biton uiradmodtim ro. * buftits,humeris fublatum gdlauerit, Taurus utfluutjstcaufam fuperius indicaiiijfic etiam Neptii no aptura facrificiiim indicatur, V arino teftc. Immolabantur autem ei, tauri TrKiint^xns, id dl niger, timi iiel undequatj nigri.propter nigrum aqua: coloremia quo poets mm dicunt, 8fOT>71(/ »i^a^ix,Si iearfl6ic,Varinus.Eft autem carmen Homeri in Odylfca , Tid/fsj rrajiuinonte mxS»! Kvuinjprii.In Pindaro ToiifM «fyKCTtj Neptuno facrificantur, id eft albi , quod quidem fieri po. KAit,id eft propter canum maris colorem. Sed ueteres «lycu/ms imdiigunt albos pin. guedineiiit cotra quxda pinguia p albis dicunt ; qualia funt xpijiyvx laa Aaa, Varin. Pindarus infiiper alibi Neptuno taurum immolandum cratiepoda uocauit , qui fuus fuit Delpho- rum mos,Calius. Homeri Scholiaftes,T auros (inquit)ei immolabanqpropter maris Uiolentiam : ni. groyiero.propter aqua: colorem.ex maris profundo. Idem fere feribit Phiirnutus, Varinus in itfis WAk taurum Neptuno immolari iolitu ait,c^ 7® 7^ trcpec^oTxTK «irsetto: TT^KKyiKoy , iti liga yvuijt 7KS ^ 7a iJlsn tatfimcjjcfinsj/ Pindarus in Olympijs ( forte ijjiwTir, uf 1 3 :r!i: ' !' vi ; '5 > , i De Quadrupedibus fuDra cx Varino ) ill( afcribit-quidam album interpretantur, propter mans fpiimastaltj non alburni cnominatos uidemustSed de hac uoce cimi alibi, tum in Argiphonte « •! __1l^ t-l<“ ^ITfin fiinoni de tauro albo antiqui rem facram faciebant. (ut in Boue fupra oftendi)uel de iimenca poti is alba ut dofli autumant, quod Gyraldus poetarum teftimoniis comprobat. Putatus in laudem AlcimedisAeginetg,Ef-jif‘'ew™V»i/ T«,g»$oV«,7j»«T«eirf?i r,iAxnFcmM= Interpres taurophonon trieteridem exponit, in qua tauri Neptuno fenrentm : Repetebant atitfra Hihmforumcertamentertioquocpanno. In maritimis facriftcqs extain flmSus ladlabantur.mnde illud Siit) hbro 17. Cui numen pelagi placauerathoftia taurus, laflacp coeruleis innabant fluflib^ exta GrEEci aliquot Neptuno de cruribus taurorum rem facram faciebant : Vlyffes ariete,apro,8i tauro litauit. Non folos tLen tauros uel Neptuno uel Apollini.fed 8«: alias quandotp uiflimas im. molabant. Heroibus tauro,capro,8i ariete litabat,Gyraldus. ^ De lupo qui taurum confecit, quo aufpicioDanaiisregnumobtinuit.inLupodicemus. j n ' ’ ' PROVERBIA, Tauricum uel taurine tueri, BAtWp T«if so^op, pro eo quod elt toriie, Ariftophanes in Ranis,de Aefehylo cuius irati faciem exprimit: sp T«rfstrtUeirt0cpft bcii ’ e..*. _t /sr ... -• /T I a,AmY <>■ ToIeV ^'o »T *•! TrM tT\l I Pf n I W ITI,. Sctufleifcilb^lfWtfWtkffertill: Tuetur inftar tauri, qui ab uSulanijenalit. 7 aurum tollet qui ui- tiilimi fuftulerit: adagium in fornice natum, uti uidetur ( inquit Erafmus ) fed quod ad 1 l ufum uere= ^ cutidicrem commode torqueri poflit,fiquandoli'gnificabimus maiora peccatura adultiim,qui puer uitiis minoribus airueuerit. In fragmentis Arbitri Petrontj, Qiiartilla mulier omnium impudiciffi- ma,Infans(inquit)cum paribus inquinata fum.a: fubinde prodeuntibus annis, maiorib.us me pue. ris applicui.donec ad hanc atatem perueni. Hinc etiam puto natum prouerbium illud, ut polle di- catur taurum tollere, qui uitulum fuliulerii. Haec illa.Catterum non abfurdum uidetur adagium ad Milonis Crotoniata facflum referri, qui quotidie uitulum aliquot ftadijs geftare folitus,eundem tau- rum fadlum.citra negotium geftalTe legitur: Atrp ita quadrabit in eos,qui paulatim rebus etiam ma ximis affuefcunqErafmus. Simile noftri prouerbium habent, mng^eytltib ftummett/Uoe cill gu«t b4^3 f»l wctbcit. Mature curuetur oportet lignum, quod commodus uncus euafurum eft, Tto/f©- vmfitWas T^Wyvmp i» TiSi Evfi»TOOTi6p,id eft, Taurus porrerSo ultraTaygetft capite ex Eua ;• • • • ..o .Y/>u.>«-.s»ni-s.r Itmtilimiim iHt OiTid fi ro?IiTm riiat f' Proucrbium natum cx rota bibit, de re uehememer abfurda, iimillimumiilt. Quid fi coelum ruat?' Apophthegmate GeradaeLacedtemonijiis ab hofpite quopiam interrogatus, qux poena foretadul. teris apud Laced5monios,negauit ullos elfe adulteros apud Lacedarmonios. At inftans ille. Quid fi quis exifteret,inquit,quam prenam darettis.inquit, taurum maximum dependeret, qui produdo ultra Taygetum montem capitc,biberet ex Eurota. Cum^ bofpcs arridens,Et unde taurus tam in. genst Lacedxmonius uicilfim. At unde apud Lacedamonios adulter i Refertur a Plutarcbo in uiw Lycurgi,Erafmus. Abijt & taurus in fyluam, 8f prouerbia, fuperius enarraui capite j, f Germanicum didum apud Hollandos, (IDrw&rybe «in Vdtrett gcit (Deirtpelicr/ "Rumpt er Wtber et bly bt Ciit (Itet, hoc eft, Bouem etiamft longiffime abducas,bos manet : Horatiani carminis fenfumhabet, Coelum non animum mutant qui trans mare currunt. ^‘Prouerbium,Nonfiteru,^, peris, ex apologo natum, ad Ranam differetur. DE V ITYLO- 1 1 T V L V s bos iunior dicitur. Difcernuntttr in prima atate uitulus Si uitula.in fecunda i iuuencus SC iuuenca, V arro. Nos iuucncum Si iuuencam fupra comprehendimus in ge. j nerali bouis uocabulo.hic de folis uitulis feorfim diduri. Attulimus autem fupra quoque ■ nonnulla^qua ut bubulo generi in uniuerfum lic uitulis quo^ conueniunt. ^ V itulum Ebrai uocant Vm? egel,uel “\Si par cum additur ben bakar: fimpliciter enim pofitum par, bouem in 5» genere fignificatjUt fupra expofui in Boue. Rabi Salomoni AbrahamEfra egel interpretantur unius anni bouem,nifi quis uertatprimi anni. GraciMni» uocant ks^ (iow(/ trds irajSaji, id eft bouem anniculam, Varinus, Saraceni, utlego, uitulum hefel uocant. Graeci (roj^oj/, quae uox ad utrumtp fexum pertinet.tefte Ammonioia quadiminutiuum extatiioeyo/eiof' Grxei tiulgo hodie uitulum (laexeei nominant. Itali uitello; Galli ueau : Hifpani temera, nimirum a teneritudine : Get mani etlt tfllb, Angli a calfe. V itulus in mafculino genere Tm/aafrof/ etiam dici pofte uide. tur, Germanice elti |f tctic : Vitula in fceminino,bucula Si Ebraice egela, de qua uo. ce pluribus fupra docui:quidam Germanice exponunt cmjCltSu, quae uox tamen adiuuencam ui. tulo atate paulo fuperiorem pertinet: Anglis anhelfaroryongecome, B. Vituli ungula fl in utero non abfpIuatur,moritur,author obfcurus.Cjtera quj ad partes corpo ris,fupra cum Boue requires. De Vitulus. C.E. Lib. 1. c, be cibo potii^ iiitulorum, nide mox quadam in E. De fotura Si partu uaccarum etiam in Bo. uedixi- f Vituliitemcurgrauiusmugiantquamboues.cumanimalia catera nouellauocema. cutiorem adant.iam fupra explicauimus. f Adfaac, remedia uitulorum non pauca , boum rernc» dijs pariter coniunximus.Pratercatera/oIetttuiluIis nocere lumbrici: qui ferenafcuntur crudita. tibus, Itam moderandum eft,ut bene concoquannaut ii iam tali uitio laborant, lupini femicrudi co. teruntur.ee ofe faluiati more faucibua ingeruntur; Poteft etiam cum arida fico & eruo conteri her. ba Santonica, formata in offam, ficiitfaluiatum demitti.Facit idem axungia: pars una tribus par* tibiis hylfopi permifta.Marrubij quotp fuccus Si porri ualet eiufmodi necare animalia, Columdla. 10 V ergilius in Georgicis pedem pecorum defcribens. Hinc latus uituli uulgo mori«ntur in herbis* Et dulces animas plena ad pratfepia ponunt, E. Poft partum cura in tutulos traducitur omnis: Continuo^ notas 8e nomina gentis inurunt, Etquos autpecorimalint fubmiitere habendo: Autarisferuarefacris.autfcindere terram, Et campumhorrentemfradisinuertereglebis.VergiliusinGeorgiejs, Podhsc primum de doinitu. ra eorum pracipit , de qua nos fupra etiam in Bouecap.y, deinde de alimonia ipforum his uerfibus: Interea pubi indomitae.non gramina tantum. Nec uefcas falicum frondes, uluam^ paludrem: Sed frumenta manu carpes fata.nec tibi fota: R5ore patrum niitea implebuntmuldralia uaeex: Sed tota in dulces confument ubera natos. Si qua ( matrix ) amifit uitulum , ei oportet fupponere 10 eos, quibus non fatis ladlis praebent matres. Semedribus uitulis obijeiunt furfures triticeos , Si fari, nam ordcaccam,& teneram herbam;6C ut bibant mane Si uefpcri curant, Varro. In alimonijs ar mentitium pecus fic contuendumjlatdentes cum matribus ne cubent, obteruntur enim. Ad eas ma. ne adigi oportet, cum redierint epadu:Cum creuerint uituli, leuandae matres, Si pabulum uiride obijeiendum in praefepijs.Item his.ut fere in omnibus dabulis.lapides fubdernendi , autquiditem, ne ungula: putrefeant. Ab acquinoidio autumnali una pafcunttir cum matribus, Varro. Menfc A. prib uituli nafei folent.quorum matres abundantia pabuli iuuentur.ut fufficere podint tributo labo ris SC lacSis, Ipfis autem uitulis todum molitum^ milium cum lade mifccatur faluiati more pra:ben. dum.Palladius. ^‘luniomcnfe uituli rtcSe.ut ditdum ed ante,cadrantur,PalIadius:Qiiomodo autem cadrari de. 5» beantjUerba eius ut in Maio docuerat, pofui fupra in Botie ca.y, Hoc in loco aliorfi etiam authorS dc cadrationc fententias adiungam, V ittilis tempus cadrandi anniculis ed , alioquin minores dc= formiorescp etiadunt, Aridoteles. Cadrare non oportet ante bimatum:qu6d difficulter, d aliter fe. ceris.fe recipiunt. Qui autem podea cadrantur, duri &: inutiles fiunt , Varro K Sotion in Geopon, Cadrare uittilostinquit Columella)Mago cenfet.dum adhuc teneri funttnetp id ferro facere, fed fif. fa ferula comprimere tcdiculos & paulatim confringere ( & paulatini confradlis refolttere.Pallad.) Id^ optimum genus cadrationum putat.quodadbibetur aetati tenera: fine iiulncre. Nam ubi iamin duruit, melius bimus.quam anniculus caltrattir.ld^ facerecuerno.utretde addit Pallad.)uel aurum no Luna dccrcfcente pracipit, uitulumcp ad machinam deligare: deinde priufquam ferrum admo. ueas.duabus angudis ligneisCdagneis.Pallad, forte danncis.fed neutrum probo)rcgulis, ueluti for. 40 cipibus apprehendere teditim neruoscquos Gratci ab co appellant.qudd ex illis genitales partes dependenDquibus comptehenfis.datim tedes(tentos tcdiculos, Pallad.;ferro refecare.&Tex. prcifosiPalladiusfimpliciter liabet,ferrorefecant,&itarecidunt)itarefcindere,utextrema pars eo. rtim adhaerens praeditdis neruis(capitibus ncruorum fuorum)relinquatur,Nam hoc modo nec erii ptionefanguinis periclitatur iutiencus.ncc in totum cffoeminattir adempta omni iiirilitate.forma^ feruatamaris.generandi tiim depofuit.quam tamen ipfam no protinus amittit. Nam fi patiaris eum a recenti curatione fominam inire.condat ex eo pode generari: Sed minime id permittendum , ne profluuio fanguinis intereat.V erum uulnera eius farmentitio cinere ( cinere fimpliciter , Sotion in Gcopon.Jcum argenti fpuma linenda funt:abdinendus^eo die abhiimorccpotu.Pallad.J&exiguoi cibo alendus. Sequenti triduo uelut aeger cacuminibus arborum, & defetSo tiiridi pabulo obletSan. diisCprf beantur ei tenerae arborum fummitatcs.Ss: fruteta mollia, & herba: uirRjis coma.dulciora fa ginarorisatttfluminis,Pallad.)prohibendus^multa potione.Placct etiam pice liquida, 6^cinerc,ca exiguo oleo (ut Sotion etiam habeptilcera ipfa pod triduum{a cadratiene fcilicet)linireCuiilncra dili genter ungere, Pallad-iquo Si celerius cicatricem ducant.nec a mufeis infedentur , Haec Columella Si Palladius. Sed melius genus cadrationis(inquit Palladius) fequens ufiis iniienit. Sic, quo fer. ramentis ignitis tediciili deciduntur.ut fupra in Bouecap.y.recitaui. Vitulis(inquit Aridot.lib.9. hidorisc anim, cap. 50, )tempu; cadrandi anniculis ed,alioqui minores deformiores^ etiadunt. Mo dus cadrandi hic ed.TratSos deorfum tedes,at(p obtentos, prelfos^ in imum fcoru, cultello adatdo^ extriidumtmox fibras fiirljiim, quoad maxime fieri poted.reprimunt,& plagam infarcitintcapilla. menEis.iit fanies effluere poffifK fi inflammatiir.ignem adhibent fcorto , Si refpergiinr,Si bos a rea centi cadratuineat,procreare potefi, Ha:c Aridoteles interprete Gaza.Gra:ca in codicibus imprcC, fis fic habent: o< tH wnnvov'nu l i nd Dc Q^drupedibus »r f k a>fAVU0UVH.HSt7ttK(wG tufcu ws i£ct)?jsaJ^'^'f6iAHijS^ifiJiwinu ’ ab interpretibus uariereddita:quibus ego pro uirili mederi conabor4Pn'm5 igitur pol haec uer a,€« ic20 H^l^KTfasyivovTtu ht J^ixiiKhfis,vc'r^vov'TW. c/S, S^c» De uitiilis maribus loqauur , quos Graci propriccfit/ictAas (aredo ^«t.KMs)itocant,teftc Ammonio ; quanquam a foemimno etiam Mcc, tus^K, fimilitcr c/'«(ictAss iri plurali formari poteft.Eij (i«,finminus,id eft finon caftreniur cum annicu Ii funt.fed poft illam atatem, minores SC deformiores euadet iuuencKqtiauis emm eandem fiqnificationem fere habeant, fepe tamen rfiitiwMS pro iuuenco accipiturlqu^ atas proxime uittilum excipit, Sf ita conuenit hic interpretari. Dixerat autem paulo ante,omtdaammalta , u dum crefctint caftreiftur, maiora 8C elegantiora quam non caftrata euadere; fed fi pouea$ adoleuerunq la & iam incremento conftiterunt,caftres,nihiI prteterea accedere ad magnitudin^ poteft. Proinde non aflentior Auguftino Nipho.qui ubi hunc Ariftotelis locum interpretatur,MinOias(mqUit)de. formioresm euadunt,fcilicet fi infra annum caftrcntur. Nam quod de caftratione poft anni primi j. tatem,fie quo tempore iam crefrere definunt,non ante illam fada Ariftoteles loquatur,manifeftum eft ex iam didis. Addit Niphus,fi autem fupra annum, non fine periculo agitur ; at nos ex Souone V arrone lam docuimus jUon ante bimatum cafirandos efle ; Sed cfto ut poflerius didluirt Niph/, pugnantibus inter fe authoribus,uel excufandum,uel etiam uerum fitt prius certe omnino Ariftoa telis fententiac aduerfatur,quod uel AlbertusMagnus ipfum monere poterat. Genus illud caftratio nis,quo uitulorum,dum adhuc teneri funt,tefticulos fiffa ferula comprimere, Sd paulatim confringe re, Palladius 80 Columella ex Magone docentiminus frangere uires.ideo^ tutius elTe in tenera acta teexiftimauerim,niinus etiam eftccminaretcum teftes eis non omnino demantur,fed atterantur tati , tum.Id quod teftibus iam gtatis progrelfu durioribus,utdifncilius,ita nimio eum dolore fieret.Ho= minem ita caftratum Grxei ^AjtnViuel quod minus placet)uel flA(J3iit(/appellant, a connitis contufiscB coleis. Hic modus quoniam fine ferro fit,nec tantum doloremaffett, nec fangirinem pro» frindit,non pugnatillts qui anniculos autbimos demum caftrari uolunt: imelligunt enim illi dcca. firatione ferro aut cauterio fada. Varia fpadomim inter homines genera, Alciatiis in libro deuerbo rum fignificatione proponit, Paulus Aegincta libro 6.cap. 68. duplicem caftrandi modum explicat, - alterum ii?(SA«in(/,id eftper contufionem.alterum usct isis(j»c,id eft excdionem.Pofteriorad Arifto telis etiam.iierba lucis nonnihil afferet,is huiufmodi cfliCaftrandus in fedili rcfupinatur,60 ferotum ciim tcfticulis finiftrx manus digitis premitur: 80 per ferotum ita extenfum duas lineas redas , per ja utrumtp tcfticulum unam,fcalpello incides: ubi exilierint tefticuli , cute detrada excidentur , ita ut tcnuiflimum folumnaturale uaforum commercium relinquatur, Atij hic modus, eo qui per contua fionem fit,magis probatur. Nam quibus teftes folum connifi funt,nonnunquam V enerem appetSc nimirum quod pars aliqua tefiiculorum contiifionem fubtcrfugerit,Hacc Aegineta.-qui de contufio ne etiam fcribit,eam in infantibus (blum fieri lblere,86c. Quod fequitur apud Ariftotele wtotiAimk, ■ns t&t huiinnms Sfe . fic uerto , V itulis refiipinatis , feroto^ incifo, teftes per inferiorem feroti partem exprimunt (80 abfeindunt uel excidunt , quod deeft in Gratco:addendum igitur , usi «TifivaOT.uel fimile uerbum; ) deinde nertrps i quibus pendebant , quam penitilTime fieri poteft fur. fum recondunt.QiTod Ariftoteles dixit,4»SAii!soi(t,id eft digitis uel inlfromemo aliquo extrudunt, Aegineta fic efferttMOTrfl.Ctmsj oi Proprie (ancWsoiKi/ dicimus r> t*jA core cohsrentibusjGermani ih Uitulo priuatim bus csticf.nofiri etiam gtltl: Appontitur enim aut fimpliciter elixa, aut condimentario itire cun»uino coda, ut de carneiam diximus 1 fed ius illud cum carne femper coqui fdlet donec modicum fuperlitl cum extis uero interdum relinquitur copioftim, et aromatibus cum croco adiedis pani/«^im./io(. diffedo in patinis infunditur(cilt grielfuppcnlidcp 4ti inter laUta etiam primatmenfaefercula numeratur. Ventrem citm infeftinis uitUli, Germani priuM fiminuitulis SCheedis nuncupant bua ftd^; quae itidem elixa 2C aromatibus condita initio menfe ipponunt. Lixatur &C uituli captit ad prima fercula prandiorura,id^ arietino longe prtefertur , pre flo fuperans fefquialtCrO, Cerebrum inde feorfim etiam in aqita modice codum, mox tunicis libera= tUm,inuino coquitur.SC infpergitur aroma tibus:Sunt qui cumlademixtum SC cepis mimitatim in. cifis,butyro frigunt,2C aromatibus cOndiunt. De uitulina carne falienda fupra in Boue dixilrelina quitur autem cum fale in uafis fere non ultra diem antequam fufpcndattir in caminum. Gelu in pa. tina fit tum ex pedibus uitulina, ttim metaphreni feu dorfi fuperioris carrtib.Pedes etiam elixi cum aceto 5t pipere eduntur; uel friguntur cum butyro inuoluti confradis tudicula ouis, Apicius Ib bro S.cap.y.uitulinarcarnis uarios apparatus praefcribit.his uerbis:In tiitcllina frida;Piper,Ligufti 50 cuin,apij femen, cuminum, origanum.cepam ficcam,uUam pairam;mc!,acetum,uinUm,liqu,ameri; olcum,defrutum. In uitulirtam fitie bubulam cum porris fUccidancis, uel cepis,uel colocalqs:liqua men,piper,lafer SC olei modicum. In uittilinam elixam:Teres piperjligtifticumjCareum, apij feme: fuffundes mel,acetum,!iquamen,oIeUm : Calefacies, amylo Obligas,& carnem perfundes. Aliter in uitulina elixa.-Piper.Ligufticum, feniculi femcn,origanum,nuclcos,caryotam: mei, acenim, liqua» mcn.finapi SC oleum, qf Elixum effe debet uitUli pedtis: DorfUm tamen feu fpina affaturam requi riflCoxas eiufdem in pulpamentum rediges,Platina. ^Artocreas quomodo paretur ex carne uituli, SCc. Platina librd 8.Cap.;6,his uerbis docet: Aiit uituliaut hozdi aut capi carnem clixabislelixam SC encruatam.minutatim concides, SC in mortario tundes.Huic deinde parum cafei recentis, tantundem ueteris SC triti, parum petrofelini SC amaraci 60 concifi,ouaquinqpbene diffrada, abdomen porcinum, aut huber uitulinum concifum, modicuni piperis.plufciilum cinnami, minimum gingiberis,tantiim croci ut colorem concipiac,addes. Cura, bis coquatur eo modo,quo albam diximus.f^oe edant Scaurus SC Caelius, qui nimiam macilentiarii De Quadrupedibus «T 1 /-rtmiTC nhp(af nam ca. 19. Carnem mtiilmam in fr ufta non maiora oiio ita concidito.ne alterum ab altero refeinda- ttir-falemcB ac coriandrum, aut fccniculum tritum flatim infpergito;afperfam, inter duas tabulas alr« qu5tulumopprimito. Veru deinde traieda cum teffella laridi, ne fe contingant,neHe nimium defic- centur ad ignem uoluito.donee coquantur. Multi hoc eli & groffl alimenti , tarde etiam concoqui» tur Kaluumaftringit. Etfubindecap.io.EfitIum ex pulpa: Ex coxa uitulina pulpam accipito, c, amfe uel cum adipe emfdem,uel cum larido minutatim concidito. Amaracum SC petrofelinum con tundito, uitellumoui cum cafeotritotudiculaagitato,aromatainrpergito,corpusunumfacito,aco= 5» mnia cum ipfa carne mifceto.ln omentum deinde uel porcinum uel uitulinum teirellatim incifum, hoc pulmentum ad oui magnitudinem inuoluito,ad focum in ueru lento igne decoquito. Morudeb lam uulgares hoc efititim uocant,quod certe parum incotSum quam nimium,fiiauius eft.Tarae ob hanc rem concoquitur, obftruit,calculum creat, cor tamen &: hepar iuuat. Rurfus cap. 11, Farci» minaiPulpte uitulins atij adipi fuill* bene tunfe, tritum cafeum tum ueterem tum pingucm.aroma ta bene tunfa,duo aut tria otia tudicula agitata; falis tantum quantum res ipfa requiret , croci quo crocea fint , admifeebis : admixtaque in inteftinum Ijene lotum , &C perquam tenuatim produ » ^um , inijeies, CodVuram in cacabo requirunt* Bona non nifi biduo durant,Seruari tamen in dies quindecim aut plures poterunt, fi plus falis &C aromatum addidetis,(iiie ad lumum deficcaueris. Et cap.jo.Caput uitulinum aut bubulum,inquit,aqua calida depilato,ut fuem confuefti , fi elixum uo» les. ubi codlum fuerit, in alliatum mergiio;fi alTum placuerit, repletum aromatibus , allio ac plerif^ odoriferis herbis,in furno decoquito. Et mox cap. ji. In cerebrum uitulinumtEx capite elixo ac co flo cerebrum erues,cum quo duo uitella otiorum tudicula bene agitata,modicum piperis,parum ^ grefltr.falisquantumfateriqmifcebis. Mixta haec omnia infartagine cum liquamine tantifper fri« ges,donec,quod breiii fiet,concreta fimiil fuerint. Comedi cito hoc pulmentarium debet: ubi reiri« xeriqnil inlipidius. Item cap.5j.In uentriculum uitulinum; V itulinum uentrem in angulo leniter perloratOjft ercus^ ac for des omnes eximito.'in lotum uentrem,h3ec quae dicam,indito: Ex caleo tie teri oua quatuor bene fafla(frafla)parum piperis leniter ttinfi, croci modicum.pallulas integras, pe trofelinum,amaracum,mentam concifam.Mixta omnia et in uentriculum claufa,in cacabo bene co , quantur. Etcap.iftPulmentariumincarbone.Carnemmacramexcoxauitulinainbuccellasnon jo nimium fubtiles concifam,cultri coftacontunditoifale deinde & foeniculi femine bene trito utrintp afperfam,inter duas tabulas per dimidiumhorac comprimito. Indein craticulaad carbones conco. quito, in utranc^ partem crebro uertendo, addendo^ telTellas laridi , ne igne inarefeat . Coqui noa admodum hoc pulmentarium debetcalidum item conuiuis apponatur,quo magis appetentiam SC defiderium bibendi excitet. Hoc Bibulus utatur, qui fitim in fe demortuam quairit. Idem j. ij. Non difplicuit mihi Palelli hofpitis noftri patina,qui pedes uitulinos bene lotos, &; coflos cum iufculo atq matibusinfperfo,inccEnam more Romano attulit. Inditum quo^ aliquid ex aceto putarim: adeo appetentiam ex citabant. Apponi h*c patina prima menfa confueuit.Boni SC facilis extat alimenti; peflori confert, tuffim leniqmeatus urinae exulceratos fanat, dyfentericis prodeft . A medicis tame anteriores magis quam pofteriores,animalium partes probantur. Efititim ex abdomine porcino.jij aut uitLilino parandum,ex eodem Platina referemus in Porco. Genus farciminis quod nollri no- tant cerebriiarcimcntcerebrum enim cum condimentis reiSo inteftino bouis autuituli infarcitur) fupr» Viculus. G. Lib. i. 120 W 0 Caro ufwli reccMia uuincra non patitur intumefcere.PIin.Caro iritulina recens cum aceto coiSa inadida9alisimpofita,foetOTemIiirdteterrimumtoIlit.Marccllus.Adhominismorfiiscarncm bu. bulam codani tmponunuefflcacius uituli.O non ante quintum diem roIuant,Plinius:&; alibi, Canis rabidi moi Iu radia uulnera cirCuncidUnt ad uiuas ufcp partes quidam, carnem® uituliadmouent ec ius ex eodem carnis decodis dant potuiiaut axungiam cum calce tufam, fcilicetadmouent.Cornel. 10 Cclfuslib.5.cap.i7, agensdecurationecommuniaduerfus omnes morfus ferpentium : Si ne® qui exugat(inquit)ne® cuciirbitula eft,forbere oportet ius anferinum,uel ouillum,uel uiiulinumj& uo mere.ViiuIims uulgariter datum, inter auxilia coeliacorum QC dyfentericorum tradunt, Plinius, Carne uiuili fi cu ariltolochia inafTata ed3t mulieres circa conceptu, mares parituras, ^mittut Plin, «‘tuli cinis fordida ulcera, Sdqu» cacoethe uocant, eladiemulierisTanat,PliniusI f MeduIIj animalium uim habent dura 8d fcirrho alFedia eorpora mollicndi,(iue mufculi,fiue ten dincs,fiuc ligamen ta,fiue denii^ uifeera induruerint, Semper autem optimam expertus fum ceruP nam, deinde iuuencorum feu ttitulinam.Hircorum uero 8d taurorum acrior eft magis® deficcaqim defit ut fcirrhofas durities dillbluerenonualeat.Csterum exuitulina SC ceruina medulla , peffi*etia am mollientes ad matricis qusdam uitia componuntur. &Tpharmaca ex medulla confedla molliena ,0 di^uiprxdita foris quocp utero imponuntur. Accipitur autem non tantum oflium medulla, quae uere medulla eft,fed ex fpina quoqj dorfi,qua: reliqua iiccior fqualidiorcp eft,ed eam ob caufam idor iimutraiipreponOjHatc Galenus lib, ii,defacult,fimpl,cap,5,plura mox inferens de Vecondendifid feruandi medullas ratione. Communis ratio medullarum eft:(Plinij uerbis utor) Omnes molliunt, explent,ficcant,excalfaciunt,Pro his uerbis in Diofeoride legimus , dWarmt) aci (.iiAitK7iioi,ijmiB7ia iffl(,%it!ref7no;,7rt»jaj7i)oi tAs<«i/.Pro SiixrrilTtvji legendum hgiuuTinsi cum Plinio : Diofeoridis intera pretes noftri feculi calfacere ex Plinio transferuntiuerum de Graeco textu emendando nullus memi nit, /Sf «BTiioi qdem rarefacere transferuntiaf redfe quidem meo iudicio fecerunt , quod non in hac etiam uoce Plinium imitati finqquilsfiwTiKpi legit, medullas autem ficcare,nc® ratione ne® authori tate ulla niti opinor,Qi.ianquam enim malad}ica,id eft mollientia ea proprie dicantur ^qus calfaciSt, }o exiccanqfed utrum® moderate,magis tamen calfaciendo ea quam ficcando primi ordinis modum excedere polTe icio.Nam Galenus mollientia conferens pus monentibus : haec squalem calorem ei qui in homine fecundum naturam eft.elBcere docer.-illa multo maiorem , Proinde ut mollientia ple. ra®, ita medullas maxime,calfacere ablblute dici poteflfquod meum eft iudicium)ficcare non itemt nificum additione quod moderate omnino Sd in primo ordine,Nihil enim eorum qus fcirrhiinmc» reminduratafunt(inqtGal,)uel ualide flccantibus,uel excalfacientibus ualide.curari poteft,Simi!i- ter i£iu4iTO(t,id eft rarefacientia Galenus calida moderate 6d tenuium partium efte feribit , ksu «xica fupoarfcid eft SC minime ficcare.-non quod non ficcent.fed quod minimum ftcccnqcuius generis cha msmalum efte aiqordine primo calidum 5C flccum. Verum Diofeorides , qui non raro Grscis uo' cabulis abutitur quod ad fecundas medicaminum facultates, hac etiam uoce rarefaciendi pro laxati 40 di abufus mihi uidetur in medullisimolliunt enim medulls qus dura funt, laxant® intcnfa , magis quam rarefaciant dcnfa, aut obftrtitfta aperiant , prsferrim cum pinguiufculs fint Si emplafticsfa* cultatis nonnihil habeant,recentcsprscipue.'accedunt enim medulls natura in ruminantibus ad fe uum,in csteris ad adipem, Quamobrem rede Galenus ubi de medullis agit, non calfacere , non lic. care, non rarefacere aut aliud tale eas prsftare feribit, fed mollire tantum : quanquam SC JixtMw , id eft diflbluere obiter eis tribuiqnon fatis propria iignificatione. In translatione Serapipnis.pro ip laa. smsi habetur refolutius,8d pro &f«inil7i)ts(,fedatius.'unde hoc faltem coftat olim etiam hunc locuin incerts ledionis fuiire,ut minas mirii fit PliniiS quo® SC Diofcoridem,qui ab alqs nimirii hjc defcrl pferc.no eode modo legifle. Porro §d Plinius medulla explere, Diofeorides ulcera explere dixiqnec ipfe rede didu exiftimo,nec apud ullB ex probatis inuenio medicis,Na qus farcotica,id eft carnem yo generare SC ulcera explere proprie dicunt, ficcare modice Si abftergerc fine morfu debent. ego uero nullam in medullis abfterfionem fentio,Fleri quidem poteft ut per accidens aliquando carnem indu eant, prsfertim cum altjs mixts,Multa enim per felsdunt, alrjs admifta eundem affedum fanant; Qiiod farcoticis etiam contingit. Oleum fordes colligit, fic SC ceraisrugo rodititria hsc mifta , carne regeneranqmagis etiam (i quid farcotici adiungas.Scio Plinium commendare medullam ceruinam aut uaccinam ad ulcera oris,fed cum refinaiitem uituli ucl bouis,ad dyfentericos,fed altjs admixtis; SC uitulinam priuatim ad exulceratas utilitas cum feuo, quibus tamen alia ratione quam farcotica ■prodeftiaut fi illa quo® interdo, per accidens tamc.Sed fatius eft hifce relidis, uera medullarO fa culta tem Galeni uerbis luperius recitatis addifcere.-quibus hsc addi poiTunt, Medullis (ut etiam adP pelrecentibus laXando,ueteribus infuper difeutiendo utendum efte, MedullarumCinqiiit Diofeo (0 rides)probatiirima eft ceruina,mox uitulina,poft hanc taurina.tum caprina SC ouilla, Laudatifli. ma(inquit Plinius)ceruina,mox uitulina,dein hircina SC caprina. Curantur ante autumnum recen- tes lotSjficcats® ia umbraper cribrum, Dein liquatsper lintea exprimuntur, ac reponuntur in S» DeQi^drupcdibus 1^0 flili locfe frfeidis. Vide etiam Diofcoridem quomodo^ad ufum parandae fint medullae. Vimiime. dulte cum pari pondere cerae Si olei.ucl rofacei , addito otio , duritiae genarum illinuntur. Phniu^ Marcellus paulo aliter ,McdiiIla(inquiO cum cera Si oleo rofaceo ^uis ponderibus liquefafla , Si permixta, Si ad cmplafiri modum impoiiia, duritias palpebrarum, Si fi qua illic in modum pdulara Lrcuntu?,commollitacdifcutit,Marcel. Vitulimedullaadmixtocummotritomfafaprodeftmatl rium dolore Si erauitate,Plinius.Simile remedium uidemox in feuo. Recens littuli medullacum cy mino contriia fafufacp.quamuis magnos dolores auriculae ftalimreleuat.SimiTatrtduumtolIit. Marcellusiex quo in Boue etiam dixi,bubulinam(fic legitur)uel uurmaiti medullam Iiquetaclara, tenentemcB infulam auribus,plurimum prodeiTe.Medulla uittili.uel fi uaccina fit, ulcera oris ac ri. mas emendat Plin. Vituli aut bouis medullae excoquuntur cum farina Si cera.exiguotfoleo, ut lor i, beripofiint pro coeliacis Si dyfenterlds; Medulla etiam in pane fubigitur.PIimus; Marcellus item uaccinani,cum farina tenui fubadam,8iinftar excotSi panis in cibo datam.mire dyfentetiam fana, refcribit maxime fi Si cafeiis bubulus recens manducetur. Manantia uerendorum ulcera fanat fe. uum cum medulla uituli.Plin. Medulla uituli in uino ex aqua decoda cum feuo exulcerationibus iiultiarum impofita prodeft,Plin. Componuntur ex ea medicamenta ad molliendum uterum , tum foris applicanda, tum pellis inditis, ut ex Galeno fuprarecitaui. ^ C ViiulinB pingue quomodo odoramentis imbui debeat, copiofeexplicatS eft fuprain Tauro ex Diofeoride. Ide quomodo a putredine confcruef.uidein Anferino cx Diofeor . Vitulinu adipem ali quanti! afiringerc Diofeorides fcripfit,uide fupra in bubulo adipe. Seuii uimii cg fale fubadu iitilif. fime adhibet pityriafi , Marcel.Cq fale tritu capitis ulceribus utiliffimu eft.Plin. Adipe uituli fi pal xt pebrascralTiores pcrunxeris,extenuabis eas,S<: adfanitate pcrduces,Marcel.Scufi uituli cg anferis adipe Sfocimffucco,genarg(palpebrarg)uitijs aptilfimBeft,Plin.IdemremedigaIibiadauriBdolo reni Si graiiitatemcommendat,Plinius:S«: Marcellus quoiJ,quitepiduminfundtiubet.Etrurfus ali bi in Plinio idem remcdium(nifi quod nihil differre ait.uitullne an bouis feuum capiatur) ulcera o. ris Sf rimas emendare docet. Eft SC alia mixmra(inquit)feuo uituli cum medulla cerui,Sf albat fping folijs una tritislldcm praeftat SC medulla(uidelicet uitulina)cHm refina, uel fi naccina fit. V imli a= dipemfiicco ocimi adiedo,fi pariter tepefadam auricula infuderis, amariflimo incommodolabo. rantem continuo liberabis.Marcellus. Cuminum fylucftre auribus inftillatur ad fonittis atij tinni tus,cum feuo iiitulino uel melle,Plinius;Qtiid fi legas ( uel medulla , ut fupra habuimus ex eodem autore,Sf Marcello quocp. Vituli adeps ex foeminaCid eft uitulaifed malim ex femine,ut paulo poft ja exinouinibuslfublata.cum aqua cotylis tribusdeco(fta,8fforbitionis more fumpta,co£liaco pluri. mum'prodeft,Marcellus. Datur SC feuum uitulinum aut bubulum.dyfentericis SC ccsiiacis,Plinius, Manantia uerendorum ulcera fanat feuum cum medulla uituli in uino decocfium,PIinius, Infiario* nibtis in fede feuum uituli aiixiliatur,maximc ab inguinibus,cum ruta,Plin.Medulla uituli in uino ex aqua dccotfta cum feuo.extilceraiionibus uiiluarum impofita prodeft,Plin. Teftium tunior,cum feuo uituli,addito nitro cohibetur, Plinius. De eodem remedio Marcellus, Adeps uituli ( inquit ) Si nitri modicum, una permixta, Stlccroti modo impofita lefticulis, tumores omnes SC dolores perfana re dicuntur. V ngiics fcabros feuum uituli emendat,Plinius. Sal prodeft contra incipientes uerrii cas cum feuo uitulino.Plin. Author quidam obfcurtis ex Plinio citat,feuum uitulinum podagricis 5C articularijs morbis prodelTe : quod ego apud Plinium non de feuo, fed fimo uitulino , nec eo fim. 40 pliciter,fed eius cinere legi, ut inferius recitabo. ^Leporino coagulo pares habent iiires , hcedi, agni,8fc, SC uituli coagulum, Diofeor . Lethargicos coagulum uituli adiuuat in uino potum oboli pondere, Plinius libro ji.qui totuseftde aquatilibus , proinde hoc in loco non uituli terreftris , fed marini, coagulum accipiendu eft. A recentibus SC calidis adhuc uituli extiscid eft arteria,pulmo ne,cordc £c iccore)minutarim concilis,liquor in uaCs chymifticis elicitur, cui aequales partes faluia mcliflbphylli liquorum fimiliter extratfforum,admifcentur:inde membra frigida,uel refoIuta,uel tabida,mane£iuefpcrialiquandiu perfricantur, & mox calidis pannis inuoluuntur. ^flecur ui* tuli mafculi,6i taniundem foliorum faluiac,minutatim pariter concidantur : colletftusinde flillatiti» us liquor potui datur tum uiris tum mulieribus,qui durum tumexem tranfuerfum in imo uentre fu . pra pudenda perceperint. ^Vincitleprasacfurfuresuitulinumfel,cumfeminecunilat, accinere }» e cornu cerHino,fi canicula exoriente comburatur,Plinius, Felle uituli caput perunflum lendes exterminat,Marcellus. Alopecias fanat urina hominis uetus,fi cyclaminum adijciatur,8f fulphur: efficacius tamen & uitulinum fehquo cum aceto calefadlo tolluntur £fIendes,Plin. Fel tiinili cale» fatffum cicatrices extenuatiMedici adijeiunt myrrham SC mei, & crocum , atrea^ pyxide condunt: aliqui &florem xris admifcent,Plinius libro aS.in fine capitis iS.imperitiffimcad cicatrices cutis re ferens, cum ad oculorum cicatrices tantum pertineat, quod uel ipfa medicamentorum ocularium materia monereipfumdebuiiretldem medicamentum Marcellus Empiricus inter oculorum rem e* dia his uerbis defcribiuFel uituli diligenter colledum ad cotylae menfuram in uas aereum mittitur, fenui^ igneadmotoita excoquitur ut fpiiretur,deindemellis boni tantummittitur, quantum fellis illius decoeffiremanferit: adijeiuntur poftea myrrhae tritae drachma duae , Si croci una , SC aeris flos 6t pauxillum, ac poftea fimul omnia diu coagita ta,ad tertias dccoquunturiquod medicamen in pyxi. de area debet teponi,faiis utile £C leucomaqs 5C cicatricibusj&l omnibijs uitijs oculorum, Ii adfidue inde Vitulus G. H. Lib. I. ijt inde KopporWhc inungantur. Cum felIeuitiilino&: aceto pati menfuraferpentfefenec^us ideft exum* dcco(3x,oi: lanula raadefada medicamentum auricula: infertum, maximte utilitatis eiTe crea dicur fi prius feruenu aqua de fpongia aurem foueris, Marcellus. Ex eodem malagma uentri fol- ueiido de felle taurino uel u.mlino parandum, iam in Tauro fcripfi. Vitulinum fel fiin purgatio- nibus fuerit fub coitu afperfum uulua, etiam duritiam uentris emollit, &: profluuium minuit umbi- lico pcrund}o,atm in totum uuliis prodefl. Modum ftatuunt fellis pondere denarii ad apii tertiam ammixto amygdalino oleo, quantum elTe fatis appareat hoc in uellere imponunt. Mafculifel uituli’ cum mellis dimidio tritum, feruatur ad uuluas, Plinius, f Lien uituli in uino decodus.tritusiB K illitus.ulciifculaorisfanat, Plinius. Adlienemfedandum,emilienemuituliquantiindicatusfliu IO bent magi.nulla pretq cuntltatione, quoniam hoc quo^ religiofe pertineat! diuifum^ per longitudi nemanneai tunica: utrmm.ec induentem pati decidere ad pedestdeincolledum in umbra arlface^ re : Cum hoc iiat.ltmul relidere lienem tegri uitiatu, liberari^ eum morbo dicitur, Plinius. CGlu, ten uitulinum aceto reminum,admixta modica calce uiua.ut craflitudinem mellis habeat, illines lo cis leprolis.atcp ilhc iiccari medicamenpermittes,efficariter proderit, Marcellus.Lichenas oris pr*. ftantiffime uincit glutinum fadtiim e genitalibus uitulorum, liquatum aceto cum fulphure uiiio ra. nio ficulneo permixtum,ita ut bis die recens illinaturiitem lepras, ex meile 8f aceto decodum Plin Simile remedium in Tauro ex taurocolla diximus, quae & ipfa ex genitali tauri fit. Auribus fradis glutinum e naturis uitulorum fadum.Sfin aqua liquatum medetur,Plinius. i([ Fimo uimli fuffiri percuTos a fcorpione prodeft,Plinius. Sanguinem fiftit fimi uitulorum cinis illitus ex aceto Plin. 40 Vlcera qua fordidata funt,fi'mi uitulini cinere & muliebri lade purgantur, Marcellus. Igni facro uitulinum fimum recens,uel bubulum illinitur,Plinius. Varicum dolores fedat fimi uitulini cinis cum hlrj bulbis decodis addito meile modicotitem^ omnia inflammata &: fuppurationes minantia! Plinius. V errucas aufert uitulini fimi cinis ex aceto, Plinius. Aeftates, & qua: difcolorem faciut cutem, fimumuicultcumoleoa:gummimanufubadum emendat, Plinius. Oefypumcum meile Corficano tritum ^ appoiittim, abolet de facie omnes maculas,quidam &: butyrum addunt : fi uero &: uituli fimus, &; fel caninum mifceatur,medicamen utilius erit, ita ut pariter temperata omnia de. coquantur,Marcellus. Melancholicisfimumuituliinuinodecodumremedioeft, Plinius, Fimum uituli recentem ii quis ex uino potui dederit his quos Gratci cholericos tiocant, manifeft o periculo liberabit, Marcellus, Hydropicis auxiliatur fimum uituli mafculi illitum : fimi uituli cinis cum fe= 30 mine ftaphylini,a:qua portione ex uinOiPlinius. Inteftinorum inflationes difcutit uitulinum fimum in uino decodum,Plinius, Teftium tumor cohibetur uitulifimo ex aceto decodo,Plin. Manantia uerendorum ulcera feuum cum medulla uituli fanat, in uino decodum, uel caprinum cum meile tubi^ fucco: V el fi ferpant, fimum etiam ( uitulinum intelligo, quod fupra etiam ad fordidata ulce- ra & Ignem facrum prodefle oftendi,quanquam & capra: ftercus cancerofos cum meile mixtum fa. nare apud Sextum legitur; ) prodefle cum meile dicunt, aut cum aceto, Plinius, Luxatis recens fimum aprinum uel fuillum,item uitulinum prodefl.Plinius. Vitulinum fimum recentem articulis laborantibus illines, ftatim fubuenies, Marcellus. Podagris medetur bouis fimum cum aceti fece; Magnificant uituli qui nondum herbam guftauerit fimum,Plinius. Articulorum attritis mede, tur uituli, qui nondum herbam guftauerit,fimum,Plinius, Fimi uitulini cinis.cum liltj bulbis deco. 40 dis addito meile modico, podagris prodeft & arricularijs morbis, e maribus pr*cipue tiitulis.Plinius, Si dolor fit & grauitas aurium,urlna capri medctur,uel tauri.tiel fullonia uetus calfada, uapore per lagena collum fubeunteiadmifcent Sf aceti tertiam partem,& aliquid urina uituli qui nondum her bam guHaucritiFimum etiam,mixto felle eiufdem,Pllnius, H. f Vitulus bos iunior efl:,a uituIando,id eft lafciuiendo didus:uel ut Ifidorus contjcit, a uiridi aa tate,ficut uirgo (aut forte quia Graci uitulos olim iW», & mmMa.itel rnTh^es dixerunt.) Sic & ui tiila uacca eft uiridioris atatis, necdum enixa : cum primum enim peperit nominemutatoiuuenca aut uacca dicitur. Sed hanc nominum proprietatem Latini non perpetuo feritant, Vergilius Aegio gatertia: EgohancuitulamCneforterecufes, Bis uenit ad muldram,binosqJit ubere fcetus) De pono. Et libro tertio Georgicorff,quos prius uitulos uocauerat,domitura iam idoneos, hoc uerfu; Iam uitulos hortare uiam^ infifte domandi, paulo poftiuuencos nominat. Iunge pares 8( coge gradum conferreiuuencos. Nec poeta folum.ied etiam Columella, T alis notj uitulos(inquit)id eft iuuencos uel boues indomitos & rudes, &c. Plinius alicubi uitulum mafculum dicit, taquam alias de uitula etiam intelligi potuiflet ; mihi quidem in exteris cafibus non opus uidetur fexus differen. tiamaddere.cum infledendi ratio uitulum a uitula ubitp diftinguat,prxterquam in datiuo abla» ttuo pluralibus, proinde rede alibi Plinius uitulis maribus dixiunecp enim ita uitulabiis ut equabus apudauthores repetitur. ApudGrxcos etiam generis communis eft, authore Ammonioa Apud Theocritum Daphnis Idyllio 9. L/lv uel propter carmen. Cxterum uituli nomen ufurpaturetia dealijs ic qu^fltupedibiis maioribus,ut elephantis dC balxnis apud Plinium. Sic S( damalin Gra:ce Photion omne animal uocari exiftimatin iuucnta.Stulte quidam in Didionartjs fuis Vergilium in carmine iam citato, Iam uitulos horiar e,8(c,uitulos de equis interpretantur,cum proculdubio debou uitulfti ■^2 DcQ^drupcdibus illic intellisatpocta.Esi/uocamus Si naccam, ST taurum,K uitiilum aliqiiarvdo.Io. Tzctzcs . B« anj itx a’«l«dj/, V arinus.B«it/}i>i/ ■n,€t apud V arinum et Hefychium,ad utriin^ comienire uideiur.de boue iicl per aetatem iicl aliter partio: Latini buculum uel bucolum (ut Colu, mella habet)demare,de femina buculam dicunt.Mdji©'! Etymologiis, d.dtus eli uelqiiod,.ai iioccm acdat:» mtja 771 oVi,c«<&a 7« (.«■rpi.i OTijic -ri (45 r. C»TO,it^ (lego “I' f*»”?*'* t<5i/ BdoSi/ 7k vt* (7»« latAsTTO, Poll- Diminutiua reperibjixojtieaii.&l 7n57Trm«|/(maIim 711157« K«7,ut 3 «X7)i.i««(-)apud Varimrm & Hefychium.AKniUaS « TnfTOs.uitulat funqncq, Venere necR iu20 domitaectit per antiphrafin tAKitkT^&t uocentur , contraria ratione quam (^«17«^ pro uxore) •TdLiS autem minores funt quam ci7«(<«Afcuitiili mares ladlentes adhuc appellantur. qdem adul ti tauri Varinift.Videfupra in Boue, ab initio odVaui capitis. Apud Varinum ■/!«(7«}-»uox corrm „ pta efl pro 7^ct|7itA«t. A TtdfTis feminino licet.uox diminutiua fit 7n>'s7tt| inmafculino genere.et ab hac rurfiis OTPTKMoji.ut iam dixi.nijTit pro rnifii abundantCT-litera . Dicitur autem metr, 5»«f« T\7«se«;,, O-KIPTSTJSI/ yi' 1 clitfTaAis. Varinus;uel potius ut Etymologus SC Stlidas habent, tiHj-tis « &is,« af|« ^ t?I rsi7«(/ 7ired«t,uel J'vmiMi.ego porin a par Hebraica uocc dedtixe rim. ythWtjs ted©-, «yxe TugTi©- it Hois, apud Hefiodu, V arinust Apud LycopIirohCm Tiryy/s legitur per "duplex rho.utSuidas SC Varinusobfertiarunt.Po6t!TK,!!-«57i5, oteicsS, non in alio quam V arini Lexico reperi. pogTw^ei.T/^pcftoiAi^tTrti.Herychius 8tl V arinusiaKitttAi^te&ox tiocem nuiqtiamlegi , uides tur autem idem fignificare quod uitulari aptid Latinos.id eft laetari.uel iuueniliter extiltare u t uitu, li folent, P»f 77is , bos annicula, (« (tore irds troe , mutato tin s) genititiumiirioliS-facit, uelliriO-lonice, ^ ^ Achaeus Erctrienfis in Aethone Satyrfco fues !n7aAt(/'«s dixit,cum uituli proprie orlwAo/ dican* tur a cornibus, oT«i/ tdr7«tK!rt7aA(ttx“7’i', Athenaeus libro 9. Caelius ecpetala interpretatur patula , uel partia exiliacpiego pofteriorcm interpretationem priori contrariam improbo , Nam ut a-tTsAsf. pro paruoreperiaturfquodnufquam fieri puto apudGracos, praeterquam insrtTrsAas, quas Hefychius exponit palmas paruas SC fruticofaslficut apud Latinos petilum.WsrtTwAsi/ tamen nunquam hoc fen fu accipitur:fed patulum SC planum SC in latitudinem exienfum femper fignificat, proinde plana SC latiora pocula, qitales paterae funt Latinis a patendo ditftar, SC phialae Graecis, mneix tio. ^ minant. Quin SC folia latiufcula letwAit Uel utTsAa dieunturtEt !rt7«Aiii»>(/,quod amplum uegetum^ fucrit.fnde SC fues linTKAiVle.himirum opim^SC petafus genus pilei lati.SC alia plurima, quae omnia a uerbo Ttimie formantur.quod eft extendere SC dilatare. Et quoniam plana lata^.eadem fupino fi. tu eireuidetur,in7aA9t9ia pro W7>S78j>(su7j=i/9'«(; exponitur HefychioSC Varinotcuius fignificatio. nis etiam vnf‘x](yi’7ra uerbum apud eofdem extat.quam feripturam egO non probo . ntaKAi/aj/, id eft fuumffic enim legendumjper translationem a uitulis.qui nrlrsAsi dicuntur, V arinus SC Hcfy. chius.Hs^ -7 d(W(et««(7 5r^7wAw(/ itsu TrexseAe fcKjrfc7«Aa,7«7jA«Tt«, V arinus.ntvwxrijf/, XktsvtuTsij ediip.iisa dem.Fufcwra to fcxirfcTaAie.Ksii 7j(Asec(i«(lego if(aA9«tri«)7reT«e7«, Hefychius SC Varim Sed hxc fuper ecpetali fignificatione fufficiantipraefertim cum ipfe Caelius alibi WewAa pocula Ia. tiora interpretetUr.quoniam mTwA* folia perampla fint. Debuerat fane eum res ipfa monere ne ec= jo petala parua exiliacp cornua redderet.aUtreddi polTe dubitaret, eum Athenaeus fues petalidCs , id eft praepingues faginatos^ a petalis, id eft uitulis quorum ecpetala cornua funt n anslato nomine appellare teftetur. Pingue uero paruo SC gracili contrarium cfiAufus eft quidam in LexicoGjrco. latino ecpetala cornua ramofa exponere, SC falfae interpretationis illius A thenxum teftem merifiri. At poterant hominem utciim^ Graeci fermonis indoiSum oculi fui docere , nunqUam fibifamofis cornibus aut bouem aut uitulum uifum. , Helychius SC Varintisjlocus mihi parum integer uidetur. ^Vituli epitheta. Ferox. Templis maiurus.ruuenal.Sat.ii. Imbelles, Staf.g.Theb. Latften tcs.Ouidius Metam. 10. Tener, Horat.4.Carffl. ^Apud Grarcos.ATraAde.MutASsNicandro, fly^xu Asi OTetw Homero Odylf *. ^ Menfem principis dieiCratrsrinslratione Orpheus nuncupat (Mcosije it 7« (703(0j/,id eft unicornem uitulUm.utinBoue iam explicauimuSinH. a. ^De mofcho odorato tiel aromatico, quem uulgo mufctlm uocitant , fiio loco uratSabo in M , litera, f iwoj^©- , xm/Ade i v Vitulus. H. Lib. I 155 $i^«ylii5T»7 mologico etiam iJi/to potius quam (fvrax legerim, & quam ifmrSii ex Suidaiut talis fit ledio, Tptif tTca, «veidis m « ■? «mnAiiii/ 'fx-ircH Verum pro etiam, |M^j(4iT«imallem:Verbumenim(<«ir)(4'f((,utinferius dicam, fatpe apud authores legitur, («irxWf' ^ niTnniTam.niiodfriam. Huc formationis etiam analogia accedit.Nam licutao®A9t,W'ijt,vaiA«,Stc. 1 |<0(r^iiU{t7Tuinaliem ; truum aulasv/a V,J av^aLua , r*”' A. »» _ nunquam.quodfciam.Huc formationis etiam analogia accedit.Nam licutao®A9t,o uerba intvoi fiunt,ftc SC a (iSo-x©' itoiryfju’, rarifltma funt in im a nominibus in os, ut a f^xiifis hxoofvva. ueroa intt/co iiuiiL,iic ce a lai 1.1....^ .u,.. i.i wr&i a nominibus in os, ut a Kx^os At^vrw, mr-C>T t, .Oilimtliiaa 1 1 UL UCl ClCtlCi tld J AXwC.lli K.I.AAAttAA |*Al»** in qua tamen fignificatione penultima per s.diphthongum feribi debet. ivi«ir;(i'Aa,germina recentia, &ruiminanoua ac tenera, item fici nouellae, id eft nuper plantatae, Varinus. Ntit irtiKiVej/, Ariftophanes in Acharnenfibus; interpres exponit iwrytlMitxm xmnn', iia Jt «jt AsiTea «i vixt trvxM, Fla gella dicuntur Latinis cymae arborum SC ipfarum fummse partes.qtij ad cuiufcunq^ uenti flatum mo uentuKtinde etia nomen traxerunt, ab eo quod flatibus petatur, V erg.Neue flagella Summa pete. Mihi Vitulus. H. Lib. I. 1‘^f Mihi inde dicSa uidentur,quod flagellofn inftar lenta flexilia^ fint. Hac quo® mofchos & mofchia Gr^ce dixerim. Qiiodliarbormutiliquadam fruticatione multos ucluticaudicesemittereuidea. tiir, cuiufmodi folent cerafus, prunus, corylus ; tantum is caudex iufte appellabitur, qui efl medius & robuftiortalij autem uicini ab eadem radice prodeuhtCs.qui quidem defecari 6c transplantari fo, lent.utarborcraffiorfit,Si:nefoboles luxurians parentem enecet, ftolones appellantur, a uulgo in Gallia reietSons quaft repetendi; Ab his ( inquit Varro ) Licinius Stolo primus coanominatui eft quod nulli in eius fundo reperiri poflent ftolones,quos cireS arbores c radicibus effodiebat. Huiiifl ccmodifioloncs uocantur etiam ibboles ab Olelcendo, Columellae; Jnuineis appellantur pampini; ■ unde pampinare uites,fupcrfltios ftolones refecare. ( In uite fobolem Si ruftico uojabulo fuffragil Io nem uocant,R.uellius, ) Eofdem Cato cap.yt. pullos arborum uocat : Ab arbore ( inquit ) abs terra pulli qui nafcentur,eos in terram deprimito.Pullulos quoij nominatiit Plinius libro i7.Hinc pullu. lare K pullulafcere uerba.quafi pullulos emittere, Carolus Stephaniis in Scminario.Egoiftos quo. queftolones Graece appellauerim,& mofchidia Kc-quanquam Si alias &: Tmpx, asxiiii Theophrafto dicantur.Pulli certe appellatio moichis pulchre colludit, Pageeotraj/, ftolones ad'* nafcentes cuellere. in literis facris interpretati funtuitulamen, cum Latine uiuiradix dici poflet, Hermolaus. Virgulta appellat Vergflius,quae quibufdamuulgdplantalia,altjs femina appei lari placuiunonnulli etiam palmites uocantmempe furculos eos qui terra committuntur, ut in arbo rem infurgant. Virgas interdum appellant Plinius Si Columella, interda etiam uirgas malleolares. His itidem nomen non negabimus. Arborum furculi qui in terram pangutur, uel feruntur, • 40 uocantur etiam femina, Sd planta,plantaria,feminaria,8d Gracis quotp axt^iucrx, quod Carolus Ste phanus(flne authore tamen)afretit.0^uanquam feminaria Si plantaria alioqui uocantur ipfi agri no uellis plantis nutriendis deftinati. viuixsJt-mixuTTytxvag ^ ySslms ixipinais^ xhHiiirxii -^c/ltv, ( for te legendum , T* ifizrino r> is a? ixifinais ‘r KrMitxmi>,Sium ) oi tro' vnis, «5 Umi! K(/ m^x&MxHjixm , » xam PAktwk !wxRAxs«itxm , m-niPcKm tutTmita, (wAiffi/i/ v irtaiTO! K5!^4V, B! ■n m : t(/ j.ej/ to A'?iaM rina rS ■unii ■? usirdy yiyfxpifxi, M» xul^xxi^lji/, tmJi (itAiVfcgisc/Sttftfir^Pollux libro 7. Et pauldpoft addit de arborum nutricatione dici, ( aut fi Grace mauis.ai xuxTjipfiy m tyvrx ) quod moneo,ne quis forte uerbum poAKUtJ/ perperam feriptum exiftimetpro (xoo-xM/'/;;, Automolias(id eft, ftolones, Si pampinos)ut Pollux uocat,nufquam alibi hac uoce reperio : Pro luiMiy uero poAs^j/apud Varinum, interpretatur autem iynspifiy ris m^xif vxJ^xs, 5« id ell pullorum fobolem recidere, pampinare. Ego KS^svjy uerbum in ea fignificatione malim, quod plane ufltatum eft pro amputare,mutilare,a: imminuere. Cacterum iuxyS\l^yidem lignificare mihi ui detur apud Theophraftum de caulisplant.lib,;,cap.;,ubi cum docuilTct phyteuteria, id eft furculos inferendos laues Si minime fcabros efle debere, nec ullos habere nodos, fiue cacos, fiud etiam fanos Si germinantes; quoniam Uis in germina abeat Si fruticando difpergatur: fubdit , Eandem enim ob caufam hh t Ji snetMf Sn -r^hlA^xy rSy «Aotfaiji, id eft arborum ftolones circa truncum infra Siradicem.aliqui refecant, alij etiam luxuriantem in ramis germinationem abfein. dunt,nempc in fuperiore parte arboris.Etpauld poftfeminis.id eft furculi inferendi,infirmitaticon fulendum monens;Ideo,inquit,qui inferunt curant, ut furculi ad eandem coeli regionem fpeeSent, quam prius in arbore fua,Sd ut in fimili uel meliore folo infitio fiat, deniij ut a robuftiore parte arbo 40 ris furculi auferanturttales autem funtquicircaimum truncum K itixta radices nafcunturcpullos & ftolones uocant ) quos refedtos inferunt,fic enim uerto Qtiafi diceret, eo tempore quo arbores a ftolonibus purgant, eodem mox aliquos de ijs plantat. Ed autem robuftio. res funt omnes fere arborum furculi quo inferiores in trunco nafcuntUr ; habent enim illi tanquam rudimenta qusdam radicum,aut uim ad crefeendum maiorem ob radicum uiciniam, (w t/jrt» Gaza nonre(fteuertit,qua fibris fufftilta funt) xaSBtnf yitury^tAiai/, id eft quemadmodum ftolo recifus. Cupio equidem ftudiofos cum Gazte translatione conferre noftra Si iudicare. Omnis au. tem illius errer inde mihi ortus uidetur, quod femper pro uiuiradices facere exponit, cum plattuntpfimpliciter ftolones recidere fignificet,Sed quid fi uiuiradix de fola uitedicaturf ( eft enim h»c uitis furculus cum radice exemptus, quo ipfo a malleolis SL taleis differt )«Jt non Gaza folum, 5“ fed Hermolaus, Buda£us,& alij recentiores hatffenus circa haC uocem decepti fint omnes ; quod ego quidem in prasfentia nondum aflTero , fed illis quibus ottj plus eft Si rei rufticK amor inquirendum propino : & hoc etiam inter ctetera an Budatus uiuiradicem recfte tfviihxuwy Graece nominauerit, cum Theophrafto libro j.cap. 6, de caufis, eyvninuwy uel ifvvy, Si alibi efir^yx, furculum inferendS fignificeqquem SC femen Latini dicunt, ut illic Gaza tranftulit; Qiianquam idem mox capite fepti» motubi lapides circumponi iubet n-igi ■n aTyiyny 7!i)^ii/TiJl/T»eis,transfert,circa ftolone plantse, retftius translaturus circa trUncum ( ut Palladius etiam uocat ) cui infltus eft furculus . Mihi certe rede no. minari uidetur ^vTHriemy in genere quicquid nonellum plantanda eft, flue id uiuiradix fit, fiue fur. culus,fiuc ftolo, fiue talea,fiue aliud quam proprie didum fcme,ut apparet ex fine captas 1. Si initio terti), libri a.hifloriat plantarum Theophrafti. Qiiin Si propagines forfitan tum uitium tum arbo (c> idem mofchidioru nomen admittentur,quod quis ex hilce Varini uerbis conijeiar. (inquiOapud rufticos eft palmites inuerfos in ferobem imponere ut radices mittant, &f poftea trans, platare : Aut fi Grsce mauis, mxy^iy Tm^xywiyais m tahyxm: iy a^yyxis y«jy m 1 [56 De Qmdrupedibus lego inra:cfv7^ihvca. N5 Theoplirafiiis libro primo decaufi* piant. cap.i.ubi palmam arborem non feminefolS nafei fcribitjUtreliqiiac arbMcs qua nrr* ^ fim« plici caule funt, &: circa imum traincum non pullulant, fed ct/am uirgis eam Eabylonios plantare, bis uerbis utitur: T«s Tcyc^’ _p«j6e?»s (fxo-i B«J3i/Awv(r tks aWKAfitwTWSj^iy eny iyjiixtrxin yinx^ iy ms trcf i •riy t^^ete7« -nmis, ixya-!n: o:wA |iAa latTOKSxwTis as (.ixjoil: hoc eft,auulfionc, ramo, furculo, ipfo trunco, ligno minuta tim concifo,interprcte Gaza. Hic licet ex profeffo SC copiofe de plantandi difFerentijs agatur, molcheu. matum tame nulla mentio; unde apparet,mofcheumaus proprie ditSi SI ex auulfione plantationem eandem efte. (Plinius 17.10.hunc Theophrafti de ligno minutatim concifo locum nonintellexiqfid manifefto errore ad infitionem illam tranftulit quaftifo arboris trunco fit. ) Eft autem eius quod auellitur,difFerentia triplex,aut enim radicis aliquid fimul auellitiir,aut feltem ftipitis,auc nec huius nec illius quicquamtquo poftremo modo punica et malus uerna exoriuntur,ut ibidem feribitTheo 4« phraflus.Et mox capite 1. Axo Tm^xasrxCl®- tfi nji ^i(»E seisp cpxoi x jiti TmfxRhxstcrovrmy . axkw ruy Ttf^es « y iwes, n «s 5rKJ«w«ei©', njit itj « 4« tntf «jvii/'©-, myisH rt i» Vitulus. H. Lib. i. 157 li^HS « me^xifvis ?.Qiik Gaza fic uertit, Amilflone aut radice nihii ex ijs, qua: ab imis plantiVera non fint, exoriri poflc arbitrantur . Cundorum autem, quorum generatio numerofior eft, ea qua aiiul. iionc,alcp etiam magis qua fobole perfici poteft,ocyfflma,ai auefii perfacilis ab radice foboles accipiatur.Conftat rgitur auiilfiones trium generum elfe, qtia licet omnes parafpades SiC mofcheu. mata Gracis in genere dicantur.illa tamen quf c3 radice fimul euuifa lit.priuatim nomi nari ( fobolem ex Plinio apte reddit Gaza: ; Si hanc folam Latinis uiuiradicem nominari, idm in ui. tibus ucl folum Uel maxime t Graci imfiilcy uel a&lai/ ■mftufvMx ( ut Theophraftus de cauf.i, 1, ) «(<05(i(1/(«edicunt,tuminuitibustumincateris arboribus: Caterum ea quaabimo plantigera non funijfcd ficca.fimplicitp ftipite {lH^x,iun(fvi,x7i«ijiS:hxsx ) nec auulfione, nec ramo atit furculo plan lo taripoire,docetTheophraftusIibroi.decaufiscap*i, DidymusinGeoponicis Gracis libro y, qui dc uitibus clljUiuiradices liocat cretea malleolos aute awcq? propaginem «Trla^vyx x>,«ltxxyix ; furculos qui arboribus immittuntur uel inferuntur unde SC uerbum ^kiixxiytj infefere: deni^ truncum in quem infitio fit, ifvny. Idem libro 10. quatuof modis ar. bores plantari doceqaut femine,aut4s wKfnamtWiaj/ t AiycAiiJv« nafei non poflent, 4» isj s/iw©- pofflinO quemadmo. dum Si alia qusdam aliter quam Theophraftus quod ad hoc negotium attinet, eodem in loco tradit; Qute nos letffori relinquimus:qui ifta a nobis rei rufticae ftudio cOllecffa utut fefe' offerebat, boniconfulet. fMoiryiHwiqirwjiTsTiHsi.HefychiusSdSuidasilafciui&lexilientesuituIorum inftar. ^^»irysil'iJ(i,in morem uituli,ut TiaijsoIof/iNicander in Alexipharmacis eum qui bupreftin hauferit, lac ex mamillis fugere iubens,itafcribit, hS^ i(5afe»s4n^».6fiif©' iumaiiwrt fioo-ys ) ■mvy titrffMy xy.ihyt‘- miryinAx apud Hefychium & V arinum exponitur tj«c )(su miMims, id eft continuo deinceps dueffu Oifineintermiflione,qualisforte&iuitulorumfu(ffuseftex uberibus ma- 4“ tr3,ut proprie ad potum referatur, quo fcnfu tamcnn»trx»i/'<)i/ libentius dixerim Si ifivsi. f Wirxws; aries triennis, Euftathius, Mofthite lepores ueftigia habent odora tiora, quorum odore canes in fu. rorem aguntur.Pollux. Violam idcirco ditffam ion Gra:ci putant, quod cumloin uaccama loue conuerfa eflet, terra florem illum pabulo botris eius fi.iderit,Noftri quocp uiolam quali uititlam, imi. tatione Grtcca uideri polTunt appellafte, Hermolaus. Miirym/Kms,- i S «ctl» tX<"P)Hefychius; Varinus SC Stridas non habent, nec mirum cum ttox fit corrupta, ^Pomponius Vitulus itiri nomen apud Varronem, Idem circa fine libri 1, Difcedimus (inquit) ego Scrofa in hortos ad Vitulum Nigrum Turannium, Mofchifophiftac hydropotte meminit Cstlius Rhodig.lib.6.infine capitis 4, exAthenari libro 6. Mofchus grammaticus Syracirfanus, Ariftarchifamiliaris,alter aTheocritoBucoIicorum poeta, Stridas. Antiquum tle atomis dogthaffl Pofidomo credimus) Mofchi eft, hominis Sidonij,quianteTroianasres fuit, Strabo libro r6, Mo- fchionisOT:j«. ■ a • v - ■' .• ’ L .«a Cicero libro 1. de Dium. An tu.inqrat.caruncii. «f, Caro uitulina nominatur Plauto in Aulul. C-- „ iKuitulintE maftis.quam imperatori ueteri crederet Idem Pattolib-^-lntegram famem ad ouum af» fero itaqjufcB ad aiTum uitulinum ( quidam hic uitellinum legunt, fed uetus exemplar mtulinum habet ) opera perducitur, Kp Ln y.i(rfmy Gratci dicunt: Apicius uitellinam dixit, K Irali hodie pro ui. tulo uitellum. Imperator Valens legem Orienti dixerat. Ne quis uitulinam efitalTe carnem uellet dum agricolationi confultum ctiperet, Ca:lius. Aegyptios Agefilao uitulos faginatos miliHeapud Athenaeum alicubi legimus. In uitulis prtecipuemufculofamSt fuperiore femoris partem, noltra^ cesuocanttotbt(JtCI1,quoniamosfemorisineacannacfpeciemrefert, ^h, Bacchus curTKi/go^K}'©'£'itwe7(()(pcejosdid'Uslit, ex Ariilophanis interprete in Tauro olien< di, Movfc^xyixj iarrificium quoddam celebratum in Salamine Cypri, He^chius Varinus . apud Suidam per T.fimplex legitur ; dubitauerit fane aliquis an /xiKrypifxyix fcribi debeat : MonophagorS ^ tn 1J ni'3»rio • Fifr fV alia aiuoa celebritatis apud Aeginefes Gyraldus meminit ex PlutarchiQuacftionibus Grxcis : Eli SC alia ^xyixdi&a. fVitulamdeam Vifloriam dici Pifo putauit : cuius reihoc argumentum protulit, i». quod poftridie nonas lulias re bene gefta.cum pridie populus a Thufcis in fugam uerfus elTet.unde Populifugia diflafunt, poftVidloriam certis facrific^ fiebat uitulatio. Q.uidam interpretati funt quod potens elTct uiw tolerandjihinc illi pro frugibus facra fiebanqquod obferuat Macrobius. Hyl his in lib.de Deis, Vitulam deam ait qualstias praeelTet : undeetiam Vitulauo 8^ Vitulari. Varro inlib.Rerum diuinarum ait.quod pontifex in facrisquibufdaiiitulari foleat, quodGratci ■sxixnlii/ uocant(Hinc illud Vergili), Lxtum^ choro pjana canentes.) Titius uero uitulari interpretatus eft, noce Istari.Qiiidam de hac dea Vergilium intellexifle uol5t,cum cecinit. Cum faciam uitulafpro uitulatione.facrificio ob laetitiam faifro)pro frugibus ipfe uenito, Hatc Gyraldus ex Macrobi) lib,j, cap,i.Saturn. Vitulari ueteres dixerunt pro laetari, teftibus Felio Si Nonio, Plautus in Perfaj Comrnodantilubens.uitulor^merito. ^Dc Apideuitulo.copiofeinTauro locuti fumus j ubi dC J« iiituli aurei a ludxis idololatris in Choreb confecrati mentionem fecimus, f Madatos crederet illic Ladientes uitulos, Amathufiacasq^ bidentes, Ouidius Metam.q. Dum faciam uitula profru. gibus.Vergil.SicSeruius uidetur legere, Sd Macrobius lib.j,cap,a.Sic Columella, Nili prius catu- lo feceris. Alij malunt uitulam quarto cafu legere.ut dicimus rem diuinam facere ; fed illi a dodiori» , bus non approbantur. Circa uitulos dutefacrificantibus didis leges .-Vitulum probari, fi articu. Ium fuffraginis caudacontingatibreuiorenonlitari: Vitulos item ad aras humeris hominum alla- tos,non fere litareificuti nec claudicante, nec aliena hoftia deos placari, nec mahente fe ab aris, Cac. lius ex Plinio. Ariliophanis interpres in Acharnenfibus ( ubi poeta dixerat x»*?»? oxi Ktfwj/ sKtxfjtdeli porcum norieffe idoneum facrificio, ebquod cauda careret) addit, colura, ideli mutila non licere facrificari. Bouis foetus facrificio tricefimo demum die purus eli.Plinius. Boues 4« mares.eofdem^ mundos Sd uitulos.uniuerfi Aegypti) immolant.Herodotus. V ide nonnihil etiam fupra in facrifictjs ex boue. Ex bobus,uitulis,8d pecudibus lauda tiffimac uitulae ad deoru placamen tahabebantur.Gyraldus. Veteres Grteci hoedorum.agnorum.uitulorum^ infpediis intellinis.fu tura prtedicebant.Gyraldus.exPaufania, In Lunae deliquio Aemylius Paulus aduerfus Macedo» nas imperator.uhdecim ei uitulos.id eft mofchos.immolalfe narratur.-etiamfi eo uocabulo tauros ac cepit interpres, Caelius, De immolando porco,agno,uitulo,menriofit apud Catone cap.i4i,ltaliatn, a uitulis didiam V arro fcribit.authorem citans Pifonem . Regionem tertiam Italiae tenuerunt priua. timdidiiltali.Plinius. Vitella, EmJaa, oppidum Italis, unde Vitellinus.Stephanus, Mofchouitas quidam interpretantur populos illos qui a Ptolemaeo Hamaxobij.a Pomponio Mela Hamaxobitae dictintur.populi Sarmatite in Europatqui aedium uiee plauftris utebaturihamaxa enim Grxeis piati yo firum efttquamuis alio hodie loco quam olim fiti uideantur. ^■p R o uerbium, Taurum tollet qui uitiilttm ftifttilerit.in Tauro explicaui, Msiry^aJ'{i!y BosxTKy, Mofrhus canens Boeoticum, in multiloquos &C inepte loquaces, Mofchus hic citharoedus fuit impe- ritus.qiiicitrarefpirationemuocem in longum producebat. Boeoticum autem uocantcantionisge. nus ueltiti Phrygia aut Doricum,Erafmus,Suidas Sd Apoftolitis . Arift.ophanes in Acharneniibus, vm yoxyai A6|iflt©- eitrHAS ’ eccaySU^ Boiuxtoyiid eft, Sedaliudeftquodmeoble* dlauiqcum fcilicet I-m liixyu Dexitheus ingreifus eft ut caneret Boeotium.Scholiaftes t-m expo nit poft Mofchum.qui ineptus citharoedus Agrigentinus fuerit: Alij propter uitulum.eb quod nido ri praemium daretur uittilus, Boeoticum autem melos Terpandrum inuenifle ferunt, fictitdd Phryi gium. Caeterum Dexitheus optimus fuit citharoedus, Sduidor in Pythijs: alij eundem frigidum 8d ineptum fuifle aiunt, Haec Scholiafies . Aliquid cito fadium fignificaturi V tieftphali , dicunt, brtmj brt6 Efllb fem «uge lectt, Antequam iiitulus oculum lambatjut Latini Citius quam afpa ragi Bubaltls'. A.^ Lib. I.' ijg ragi coquantur ; Lufciofum Latini lolio uiditare prouerbiali ioco dicunt , Germani quidam in eundem, TP»«rK4)tttl«tjj)rtu^ri4>t/6<« WCtbOJfe^ic trtlbablw&t, Si oculos in domuiSi con. uertatiuttulos excxcabii, DE BVBALO. A. V B A L I nomen omnino incertum eft, non bodie foIum,fed iam Plinfj ieculo confuRimi Alius enim GrEccorum bubalus ell,cui nullum aliud apud Latinos nomen contigit, ut pea regrinis plerif(j;de hoc alio loco intercapreas.quibus adnumeratur, docebo, Alius quem uulgo bubalum uocanqqui de boum fyluellrium genere eh.nec ullu pecu iare apud Grat cos.cjucd fciam, nomen habet.Cum inter fylueftres ali) quidam certa habeant nomina, fiue propria, fiue a regionibus fumpta,ut bonafi,bifontes, Indici, SCc. Accedit hoc etiam difficulatis, quod diuer' fos fylueftres boues ( ut Plinij tempore olim urosjhodie multi, pratlertim in illis regionibus ad quas aliunde adducuntur)uulgus bubalos appellat. Pauciffima animalia{ inquit Plinius libro 8.) Scythia gignicpauca contermina illi Germaniatinfignia tamen boum ferorum genera,iubatosbifontes,ex« cellcnti^&uiSiiuelocitate uros, quibus impieritum uulgus bubalorum nomen imponit ; cum id gignat Africa uituli potius cermue quadam fimilitudinCjHa-c Plinius, Sed quanquam diuCrfi bo ues fylueftres bubali nominentur a quibufdam, maxime tamen 2^ a plurimis bos ille, cuius effigiem -jo appofuimus a pratftantiflimo medico Cornelio Sittardo Norimberga ad me miflam, bubalus appeL latur.-qtii inter cicures SC fylueftres medius fere mihi uidetur , Hunc Perottus apud ueteres in ufit fuifle negatOf addit, ex Africa primum id animal allatum prodi. Ego Plintj uerbis iamrecitatis, qui btts proprie di Ium dico qui inter boues fylueflres omnium maximus eft.Si; proprie Urus dtcitur. Plinius bubalum uulaaremintenigereuidetur.ubifcribit^bouefyluefirinigro.fifanguinericinilumbiperunganmr mulieriCTdium Veneris fieri dicitOfthanes.AriliotetesapudArachotos(lndiacauitatem)bouesfy» ucftres elTe tradit, qui differant ab urbanis. quantum inter fues urbanos « fylueltres mtereWrcolorc auo, corporerobufto,ri(Su leuiteradunco,cornuageruntrefupinatiora.Hibubalis lortccongene- res fuerineconfentiunt enim color,robur,& cornuum etiam frgura.ut paulo mox dicetur. De rictu iiidicabiint illi cfcu praefentes habent bubalos, quibus noftra regio caret, ^Seo rcuctis caeteris,wm Africano bubalo, tum fylucfiribus bubits.de illo folum agamus hoc in loco.cuius imaginem adiuiu i, ximus Huius igitur nomen apud Ebracos nullum reperiri puto^ nifiquisfub^Sn tco comprehendi arbitretur.Nam DauidKimhiexpohitper-\an >\^wfchorhabar,idcftboucm ferum Deuteronomtj cap. i4.Chaldaica translatio pro to habet turehalah,( nam tor tiel tota taurum eiS fignificat,balah(n| fallor )feru:unde camelopardalis anabulah.id eft ouis fera Chaldaice ditfla tiidcri poteft.)Arabica taietal, Perfica badek. Septuaginta Hieronymus orygem.Sunt autem uerba legis eo in loco ; Ve- fcemini bubus.ouibus SC capristitem ceruo.caprea.bubald.capricorno, unicorne, boue fyluefiri, « alce ut Sebaftianus Munfterus tranftulit. Vnde apparet teo animal fuilTe purum, &: in cibis concef. funrquamobrem non poterit idem effe quod th6s,id eli lupus ceruarius,ut quidam coniecerutpro pter nominis affinitatem. Idem nomen tt-p to feribitur Efaiae cap.yi.Fili) tiii ( inquit propheta, inter- prete Munftero ) iacuerunt mcercre affetSi in capite omnium platearum.ficiitbos fyluellris reti (ca- ptus, ) pleni furore Domini, increpatione Dei tui. Hieronymus hicorpgem illaqiieatum reddit,Se, ptuagirita,«oyi'opT*i!o«yyra(.it.Mea hac coniedUra eft.qiii aliter cur id eft terrigena diCattir iuiienca.non uideo. nili forte quod ex terra dC herbis alatur,quod nimis late patet, ApUd Suidam le. gitur ytyeM jSofcf,rU i^](cuiu,nsu «ftrwtKwSyiy&os, Liceret QC jStiytrH if appellare , differentia caufa; cum damalis alioqui omne animal in iuuenta Uocetur , Photione tefte. Sed hic nihil ad uulgarem bubalum.cum de uitula uel iuuenca tantum dicatur.ueluti uox diminutiua : uulgaris autem buba« Ius etiam adulto boue maior atep altior fi't;In Etymologico tamen in didione Eaj0ie/f«!,IegimUs AiBip tsi/, ittyit Usiii OTAti.-Hefychius exponit (.tya.quod magis probo; fed quod addit i<^ iJww legen dum id eft afmus ex V arino : manifeftius ex Suida.Ba particula aUget, sreMfy concutere eft; magnum autem «flTe oportet quod ualdoSi Uehementer cocutitur.ut fi quis dicat, nemo de’ Bub. A.B.C.D.E.F. Lib. i. 141 d<-fanial)aftaim£l!igct.Afinusautem5«rt:*(ifapudAriftophanerti dicl mihuiidetur. cjj: -n irMx pmftsiSoa TOS f Poftquam igitur Latini bubalo pro boue fylueftri ufurpare coeperunt alia- tum etiam linguarum prouinciat idem nomen ab_ eis mutuata: funt : neij id mirum, cum perpauci» jnimalibus peregrinis alia nomina habeatur ^quam a Latinis uel Grscis accepta,licet illi plurima pri inum a barbaris, id eti quibufuis altjs gentibus aece perim . Gra:ci inquam, fitie fua fiue aliunde aca cepta uocabula Romanis SC Latinis communicauernnt,illi poftea nationibus cateris prafertim a fe deUiiSis. r Vifuntur Roma permulti,tit audio,bubali;uutgUs adhuc udeat bufalos, Galli beufflci Hifpani bufano,Gcrmani btifcl, Angli bugill.Illyrica lingua baiiwol, B. jf Bubalt imlgaris C fie enim appellabimus ad differentiam Afficanl,&: uri, 5( bifontis ) deferiptioi nem in libris Alberti Magni, Petri CrercentienCs,8i: recentiorum quorundam, huiufmodi repmo BubaU exgencre boum iylueftrium funt, perquam robufti,&: boue comuni maiore» aItioresm:corI poreualdecrairo,cutednriirima, membris macilcntis:pilisnigris,paucis6^paruiscminimis itautiti f auda fere nulli fint, Albertus ;) fronte afpera , crifpa Si intricata pilis : Capite ut ^urimum prono ad terram,paruo fi conferas ad reliqui corporis modum, Albertusietfl autlior libri de natura rerum iimplicitcr caput ingens eis attribuaqlntuitu fimplicitatem Si manfuetudinem prse Ic fert . Cornua cis !onga.intorta,nigra: Albertus barbara diflione ualliculofa eis cornua tribuit, et nigra ficut capre- Et rurfus,Cornua eorum (inquioparua funt,ficut cornua caprat domefticae. Si alias interius iuxtd collum dependent uerfus internam pedforis partemjalias eredla funt. Pr^tefta collum bubalis crafi 10 fiim eli.uel ut author quidam obfcurus habet, longum Inferior dorfl pars caudam uerfus decliuist caudabreuis.parua.Si nullis fere pilisicruracraira,robHfta,8ireliquicorporisrefptaubr£uia. C» . Bubalus ungulis terram fpargit. Mugitus ei terribilis, Vaets Siboiics fylucftres,quxruflice dicuntur bufala:,lac habent Si tempore coitus. Si in principio partus, Auguftinus Niphus. In hoc gcnercuacca alterius quam fui generis uacca: uituliim non admittit uberibus,fed odore agnitum re tjcicfin autem tiiiulus uaccino ftercore illinatur, odore decepta laifrat,et pro fuo educat, Albertus. In aquis morari gaudet, Petrus Crefc, ii. Bubalus quanquam remiflirs alias 8i fatis manfuctus,(i tamen irritetur j perquam Iracundus Si 5“ indomitus euadittPugnat autem prtecipue pedibus Si ungulis, quas magno nifu defigit. Si iterum iterumep conculcat ea quibus irafcitur.Perfequendo refla fertur, necp declinat, Albertus. Ira com, motus aquam ingreditur Si fe mergit ad Os Uf(j,ut fanguis xfluans reftinguatur: Nam Si csteri bo- ues aqua refrigerari per atflum oiHnes defyderant,PetrUs Crefeent. Pueri multis in locis ludendo molefti funt buba!is.qui iniidentibus illis eorum dorfo,aquam fi quae uicina fit ingrefli fe fubmittuti unde pueri quandocp periclitantur. Colore uario Si rubro prouocantiir: qua de re pluribus egi in Tauro in H.d, Bubalus crocodilo infeftus cft, eumcp exira aquam repertum conculcat, Albertus ex AuicennaiEgo Auicennam de Africano bubalo locutum crediderim, tum plerai^ omnia fua ex Graecis defcripferiteaccedit quod crocodilus Africae peculiaris efi. E. 40 Bubalus quoniam robuftus efi Si patiens laboris, pallim dticendo curfufiSi uehendif oheribus, ac etiam terra: aranda eo utuntur,Perottus, Ad plaufira Si aratra non fatis idonei funt,fed in tra« hendis per terram magnis ponderibus Cxerccntur,ligari artificialiter quibUfdam catenis, Penus Crd fccntienfls.Maximo conatu onera trahut, adeo ut ad primi impetus nifUm maiorem in genua fe de. mittant, Si rurfus erefli pergant. Vnus tantundem ponderis, quantii equi duo ferme, trahere ualetj Albertus. Quod fi nimium fit onus in terram decumbit. Si ne uerberibus quidem facile ad furgen= dum cogitur, nifi leuato prius onere, Author obfcurus. Ferreus aut arreus circulus per nares ei fra ijcitur,cui alligato fune uel habena ducitur ac regitur , qiio minus homini repugnare poflit . Coria bubalorum minus probantur quam aliorum boum, etfiualdecralTa, Petrus Crefc, NaUigant Bria . tanniuimineis alueis,quos circundant ambitione tergorum bubalorum,Solinnsiuide ne legendunt 1° fltbubulorum. In lege. Argumento funttSed firagulas Si bubolonicas, quK equis infterni folentt Sunt qui fentiat hoc in loco lcgendum,bubalinas,ut fubtntelligatur pelles elle non ueftes : tanquam ex bubaloru pellibus firagulis ad equos fieri folitis. Ego uero ( inquit Bayfius in libro de Vafculis j legendum puto Babylonicas, quam leflionem mox tefiimonijs fulcit. r. Bubalus hinc abeat.neuc intret prandia nofira, Non edat hunc qnifquam,fub iuga fcriipcr eaq Baptifta Fiera. Carnes bubalina: nimium melancholictc funt. Si ne boni quidem faporis, quare pa rum probanturterudae adhuc forma Si colore non adeo indecorae funt, coflae Uero omnino, Petrui Crefc, Cafeus de lafle bubali ualdc folidus SC terrefiris eft, Albertus, o. •0 Ex ungulis uel cornibus bubali uulgaris, annuli fiunt, qui fi in digifis uel manuum uel pedunt fubindegeftentur,mirifice a quibufdam laudantur aduerfus neruorum conuulfiones leu fpafmosj Sunt qui ijfiiem quaterna fila ex totidem metallis, auro, argento, SC ferro fabricata ianeflant| 42 DeQ^drupcdibus lanquaiii efficacioribus fic futuris, tum ad fpaftrios,tum ad alia quatdam uida. Aliqui tantunde fpe« rant ex annulo confetSo de folis iftis filis inter fe contortis. Non defunt qui infuper mentiantur ai^ nulos ex cornu uel ungula bubali in coitu diililire , quod alloqui puto chryfolithis 8C fmaragdis tri. buiiur,Reliqua ex bubalo remedia quacrecentiores ci'adfcripferunt,ad bubulum Africanum perua nent, de quo fuo loco. H, Vulgare conuitium eB,ut crafli 8C inepti homines, iimiores prxfertim Si ferui, bubali apud Gee manos appellentur, DE BOBVS FERIS ET SYLVESTRIBVS DIVERSIS» i. A. B| o V I s nomine ucterts multa percgrina&iyluellria animalia, magna cornuta prsci, puc,quorum propria nominalgnorabanqappellauerunt:utclephantos,boueslucas,rhi nocerotes, Aethiopicos boues : Cafar etiam alces SC rangiferos boum nomine compre- I hendcre uidetur , nimirum propter ammalium illorum magnitudinem dClatBis ufum, qfTauri agreftes differunt a fylucfiribus.Plinius hbro 8, Aethiopia, inquit, atrociffiraos habet tau ros fylueftres, maiores agrefiibus. Egofylueftres intelligoferos.utfunturi, bifomcs , SiTali), quos Grteci uocant.non tam a locis ab hominum confuetudinc remotis, quam natura flue ingenio fero SC lylueftri. Agreftes ijdcm «wiu/tos uocanqqui quanquam manfueti lint , SC ex mafuetis nati, fo liberi tamen foluti^ in agrorum,iyluarum,aut montium pafcuis relinquuntur,nec ad ftabula teiio. cantur ut uaccar,&c, ut iiipra in tauris «Tifwytaats dixi. Homerus, B n wr hjf caesio Riis mjac infii £imx, reddunt grammatici,in agris uerfantes aut pernoeSates. Proinde 8C pallores !isi cognominantur a poetis,qudd fub dio morentur.Oppianus tamen libro i,de uenatione hanc dif- ferentiam non feruaunam de tauris domefticis coitus tempore pugnantibus canit, tSitxo-rt imximutf e^iMjSoitj&fc.BoKjjiicfcutafuni ex pellibus boum fyluefiriumtitem Ipolia exbellorelata.TOixfMj Attifvf*, Varinus.Apud HefychiuJloi^iK, «atrii ; malim in «(/genere neutro,ut Varinus habet; & boagria numero plurali.Boa^i^ fluiiius eft.uel potius alluens Throni- um fitum in mediterraneis mi KmuM©- ; eft enim Locrorum qui Epienemidij dicuntur , Varinus, IMeminit eius Homerus & Strabo libro i, pluribus libro^.undefua Varinus transfcriplit.Vide- tur autem fic appellatus ab alluuionefubita : nam cum exiguus alias torrens fit, utStrabo teflatur, ’ quandoi^ ad bina late iugeta effunditur,ut redeimpetuofo SC fero boui comparetur. Keejpijtms, It UMjfM.Attaairic, Varinus Si Hefychius, ^DcEbraicauocetouelteo, quambouem fyluefitem exponunt,pauld ante in Bubalo dixi. Taurus Gracis 8^ Latinis de boue mare non caftrato dici. turtVarinus tamen in uoceA«(<«A»!,T«25«(/etiamfylueftrem boucm priuaum fignificare admonet, ^E boue fylueftri nigro fi fanguine ticinilumbi perungantur, mulieri taedium Veneris fieri dicit Ofihanes,Plinius, ^SuprainBoummanfueiorumhiftoriacap.i,diuerfaboum genera enume. raui, quorum aliquot fera effe non dubito.ut Aonios SC Armcnios,quos tamen ab alijs non fepara. ui,quomam authores fetf ne an manfueti cllent non fatis exprefferunt, ^Citea Paeonium agrum at(j Creftonicum fuper amnem Chidorum leones multi funt,8f boues agreftes prxgrandibus corni bus qui ad Gr^cos ueniunt,Herodotus libro 7. Hi mihi bonafi fiue monopes uidentur , ut infra o, ’ • ftendam. ^Taurilylueftrisepuheta,iwx“«s, r*rm(.i/«©-, Cynegeticis Oppiani. ^In taurum fyluellrem ^ui Macedoniam uaftabat ad pedem Orbeli montis Macedonis a Philip po rege iaculo((«ya«4a >n/r«}.tTi.i)Xonfoffum,cuius deinde pellem SC cornua efyvicucc oel wsctfxKiuJl: K«c/iai§«,in ueftibulo templi Herculis confecrauii; extant epigrammata dodiffima , Simmix duo , Antipatri unum, Anthologtj Grxei libro d.Pollux libro a. 'vtKiuAiittiSufxKifx exponiqqux palmos, uel ut ipfe uocat.palsftas quatuor digitorum,xquent numero fedecimefcd hxc nondum attingunt orgyian,id eft ulnam, Dora uero quinqp digitorumCpalmum maiorem uel medium recentiores qui. dam uocantlnumer^ fedecim, proxime ad ulnam accedunt.Sed non eft neceffe tam exade has men furas refpondcre,ciim orgyiyon etiam fimpliciter magnum exponatur; SC poetis maior inuocabulis 5" licentia fit.De orgyia SC palmo menfuris paulo poft in Bonafo copioiius agam. ^Taurus ille quem Phyllius uiciffe fertur,ut fuperius retuli inTauro ex Ouidij Metamorphofeon libro y.fyltieftris fuif fe uidetur. ((iDe bubus opiflhonomis,id eft qui retrocedendo pafcuntur,meminit Ariftoteles Ifr broi,dePartib,anim.cap.i6,de elephantis ffribens, quod nifi naris eorum mollis apta^ adfleden dumfuiffet,impedijffeteos in cibo capiedo logitudinc fua, ut boues opifthonomos fuaxornuanifl retrogrediantur:ubi autem illi reperiantur non meminit.Herodotus audor eft in Libya boues opi. fthonomos effe, id exprimentibus cornibus,qux adnuunt proclinantur^ in ima , &: oculos obum. brent,tametfi hiftoriam comiellit Athensus fub Vlpiani perfona, quoniam a nullo prwerea hifiori eorum fit comprobata,Cxlius,Dealce etiam diximus.tamcraffa ei prominerelabraut pafcendore uogredi opus habeattSed opifthonomos boues non puto fylueftres effe cum armentorum nomen C» a Plinio Si Solino eis tribuaturtai Herodotus excepta cornuum figura nihil a exteris bobus differre ait prsier ctalfrtudtnem pellis attp duritiam, Solinus in Garamantum regione armenta obhqtiis cer Ilicibus Boucs fylueftres. A. Lik I. 145 liidbus pafd fcribit propter prona in humum cornua 3C obnixatldem Plinius de Troglodyticis.He rodotus uero & Aelianus Libycos boues propter eundem cornuum fitum,opifthonomos, id eiire. tropafcentes uocant. Egoomnes deijfdembubuslocutosputo: Libyci enim omnes ftint, nec pua gnatobliquisiimulceruicibusairetrogrediendopafci.Sunt&lalij Troglodyticiferi, dequibusfta tim dicemus, f Boues quidam fylueftres habemur in Gallia iuxta mare mediterraneum prope Montcmpeffulammijin parte loci quem Paludem uocant, mutis cinda. Manfuetis longe maiores funt.ut audio, &: capiuntur a uiris qui celerrimis equis infident cum haftilibus,hl uel fiatim confici, iint boues,ueI in anguftum quendam locum adadios includunt: Sua lingua uocant beuf brau , per onomatopceiani. ^Aethiopicitauriijdemquirhinocerotesfunt Paufaniar in Eliacis , de quibus 10 fcribit quod cornua ih naribus producant. Errauit Angelus PolitianuS in Miicellaneis cap,y6. tau^ ros Aethiopicos quorum Paufanias in Bceoticis meminit, non ueros rhinocerotas eiTe aflcrens , fed per fimilitudinem tamtim a quibufdam ita uocatos. Atqui Paufanias illic non Iblum rhinocerotas didos tauros illos Aethiopicos fcribit, fed addit fingulos fingula in naribus cornua habere , 8f inftt» per aliud fuperne exiguum , quod omnino proprie ditflorum rhinocerotum eft, ut uel ex pidfura^ quam ad uiuum faflam dabimus,inferius patebinlmmerito igitur Domitium Martialis interpretem reprehendit Politianus,reprehendendus ipfe.Quanquam enim Si alij quidam Aethiopici tauri fyl- ucftres fint,a rhinocerotibus longe diuerfi,ut iam dicemus, Paufanias tamen nequaquam de illis in tellexinquod quidem ita manifellum fit collaris Paufania:S(: aliorum feriptis, ut neminimum qui= dem dubitare quifquam poffit. AethiopiaCinquit Pliniiis)atrociffimos habet tauros fylueftres , ma iores agrcftibus,uelocitate ante omnes,colore fuluos,oculis coeruleis , pilo in contrarium uerib , rfc du ad aures dehifcente,iuxta cornua mobilia, tergori duricia filicis.omne refpuens uulnus . Feras omnes tienantur.Ipfi' non aliter quam foueis captijferitatefemperCmaIim,fua)intereunt. (Eadem o* mnia fcribit Solinus cap. yy.delndicis tauris.) Detjfdem Aeliani Uerba in hiftoria animaliutti Petro Gyllio mterprete,h£cc funttFeri tauri Aethiopici, fi cum Grateorum bobus conferantur, duplam ha bent magnitudinem,ac uelocitate corporis fumme excellunt: tum rufis pilis ueftiuntur , tum catftjs oculis ornanturta; alias quemadmodum auresjfic cornua mobilia habent. Ateniminpugna ita ani mi feruore contendunt & erigunt, pugna ut nulla fletftt queant : Eius enim tergora tanto robore funqiit nullis necp fpiculis , neq^ telis penetrari poilint . In equorum boum armenta feras om. neis inuadunt.Itacp paftores ad tuendum fiium pectis , occultas foueas in magnam altinfdinem dea 5° preiras,machinantes,moIiuntur eis inlidias.Hi cum decidcrunt.acerbc ferunt , & atroci animi ex. candefccnria fuffbcantur. De eodem & ipfe Gyllius in Corollario , fic fcribit.FeruS taurus, ficut Oppianus aiqomnium animalium maxime carnibus uefcitur,&; domefticis tauris maior eft.ac cum equo in uelocitatis comparatione coniiingitur. Oris ritftus ad aures ufque pertinet tum rubro colo tenitefcit,K oculorum candore nodu fulget, iimiliter^utaures,cOrnua alias mobilia habet. Inpu« gna uero conftanter firmat, pili contra naturam aliarum beftiarum ad caput uerfus fpedant. Inui, do robore cum altjs animalibus belligeratur , quat poftquam deuicit , exedit & conficit , egregie^ paftorum uires & canum multitudinem contemnit: eius pellis ab idibus cife dicitur inuida . Non ui coniprehenditur,ac fi in foucam incidit, aliaue dolofa machinatione capitttr,priftinae libertatis re tinentilGmus,fibi mortem confcifcit.Troglodytac,apud quos huiiifccmodi belua nafeitur, prxftan. 4» tiffimam indicant, cui infit leonis uis,equi celeritas,tauri robur: qriod magnam admirationem ha beqferto non concedit , Ha:c Gyllius . Nil mirum autem ii idem taurus Troglodyticus appelletur, cum Aethiopia: uicini iint Troglodyia:. Qiianquam & alios Troglodyticoseic Plinio fupra com. mcmoraui,qui propter inclinata terram uerfus cornua obliqua ceruice pafcantur . Ea qua: Gyllius fcribiqnufquam apud Oppianum reperio , quem ipfe teftem citat, Phrygios tamen boues deferibit Oppianus,qui ut Aethiopici iam deferipti tum cornua habent mobilia,auricularum infiar , tum fi- milcm corporis coIorem.Nam n if m,ut Oppianus in Phrygtjs habet: fuluum,ut PIF nius in Aethiopicis, pro eodem accipio: Aelianus in Aethiopicis rufum facit , Gyllius in fuis rubru. Cornua quidem Phrygtjs mobilia etiam Plinius alibi tribuit,nec non Ariftoteles, Aelianus Erythrga is.-de quibus aliudnihaiegiirememini.Erythra urbs Ionum eft, alia Libyae, alia J.ocridis, aliaBoeo. 1° tiat,&: alia Cypri quae nunc Paphus, Stephanus.Phrygqs etiam prater mobilia cornua, dC altam to= rofam^ceruicem,nihil aliud attributum inuenio.Cjuod ad Aethiopicorum oculos,Plinius coerule os effe Ictibit, Aelianus glaucos, id eft caefios,Gyllius in fuis nodti fulgentes, qua omnia facile con» ciliantur,ut nihil diuerfum fit. f Boues quidam luporum inftar carniuori funt,Rafis: Idem Gylli usde Acthiopico,uel(utipfeuocat)Troglodyticofcribit.quamobrem merito ei ridus adauresuf. que dchifcit.ut Plinius 8f Gyllius teftantur: Aelianus etiam omne genus animalium ab eis inuadi. fl^SutSi rhizes apud Hefperios Aethiopes taurorS generis fyluenriu,dc quib.in fine capitis de uro» DE BISONTE. r s o N T E M bouem eifefylueftrem conuenitomnibus.qualis uero is flt,^ qtio hodie no mine appellandus,magna inter recentiores uarietas Sf infeitia eft. Confundunt enim bP fontem alij cum bubalo, alij cum uro,alti cum rangifero appellato , alij denit^ cum bonafoy uel tarandojuel uro , Ego quoad eius pofliim hac genera difiinguam. f bcy thia anim^ 144 De Qu^adrupedibus lia gignit patldffima.inopia fi'u(5uum:pauca contermina illi Germania, infignia tamen boum fero- rum genera, iubatos bifontes, excellenti^ & ui 8i uelocitate iiros,quibus imperitum uulgus buba< lorum nomen imponit, Plinius, In his Plinij uerbis Raphae! V olaterranus Si altj,pronomen quibus non ad uros folumreferunt,ied etiam ad bifontes, quod ego non probo,Si ad uros tantum bubali nomen a uulgotum temporis translatum opinor; proinde Martialis in hocueriir. Illi celTit atrox bubalus ati^ bifon, bubalum pro uroftit Domitius rede exponiOfeorfim nominat. Sed idem eui. dentiusconuinceturexSolino.cuiusharcfuntuerbacap.ij.Intradu faltus Hercynrj,5£in omni Septentrionali pIaga,bifontes frequentifflmi funqboues feris fimiles,fetofi,colla iubis horridi , ulira tauros pernicitate uigentes.capn affuefcere manu nequeunt . Sunt Si uri , quos imperitum uulgus uocat buba!os*Hxe Plinij fimia Solinus.Sed licet obtineamus uros tantum, non etiam bifontes ,0,13 limbubalosauulgodidos,hodietamen(utfupramonui)auda nominum confufione Si infcitia re, rumjbifontibus qUotp bubalorum nomen apud quofdam tribuitur:quemadmodum Si bifontu no« men in lingua Germanica tum proprie didis bifontibus tum uris, ut mox Alberti uerbis declarabi, tur. f Bifon cerui fpeciem fimilitudinem^ gerit, cuius a media fronte inter aures unum cornu in excelfitatem magis dirigitur, quam ea qua nobis nota funt cornua, Sic. Hac ucrba Petrus Gyllius in Aelianum fuum tranlcripfit ex libro 6 . C.Iulij Cafaris de bello Gallico , nulla authoris , ut foleq mcntionefada.EgoeoinIoco nihil prorfus de bifonte reperiodic enim habent exemplaria noflra, Eft (in Hercynia lylua)bos cerui figura,cuius a media fronte inter aures unum cornu exifiit exceift us,magis^ diredumhis,quanobisnotafunt cornibus:ab eius fummo ficut palmae, ramim late difftinduntur.-eadem eft famina maris^natura,eadem forma magnitudo^ cornuum. Hac Cafar. i» Hoc autem animal ego alibi docebo rangiferum hodie didum elTe.Nam quod non fit bilbn,ex uete rum defcripuone,Oppiani praEfertim,claret.ln eodem errore uerfatum deprehendo Si alios recen- tiores Silo.Pinicianum in Promptuario uerborumeius,in quo bifontem unum habere cornujicri- bit ex media fronte, f Apud Mofchouitas multi funt Iroues feri ( rtuwete4)fctt ) quos aliqui uros, altj bifontes uocitant,01aus Magnus. Albertus magnus etiam urum cum bifontejconfimdere uide- tur:namlibroaa,deanimalibus,VnXinquit:licet codices excufi habeant urni) quos nos Germani» ce »ifcntuocamus,cornua ingentia duo geftant, qua capacilfima funt, ita ut multi potum in ea in» fundantjSi referuent etiam in eis.Idem alibibubalosfylueftres magnos vifent apud Germanos uo carimeminit.Vrfontes etiam apud eundem in V litera,ubi quadrupedes literarum ordine enume» rantur, corrupte legitur pro uilbntes(uel ut recentiores quidam fcribut,uefontes)Si id rurfus pro bi J» fontes, AnimakinquiOeft boui fimile,collo fetofo Si iubis ut equus,fed pernicius Si truculentius, ut captum domari uix uel nunquam pofltcHsc eum exSolino tranfcripfilTe apparet, Caterum libro i,cap.i.Inueniuntur(inquit)ingenere boum nigri,magni,quiaquibufdamuocantur bubali, Sia- pud Germanos veefcnt (fic enim illic feribitur , melius IPtfcnt ut alibi habet) hi perquam robufii funt, adeo ut irritati equum fimul Si equitem cornibus uennlent, magnitudine aequant magnum de xtrarium(fic egregium Si infignem equum Itali uocant) Si facies illorum boum (utor ipfius uerbis quancpbarbaris,quoniam oblctiriorahocinloco uidetur)aliquantulum declinatinferius.-ita quod habent eminentiam fuper mediam lineam defeendentem inter oculos ; Si declinatio artus illius eft uerfus os, Si uerfus frontem declinatio alia. Si eleuatio in medio. Cornua eis maxima Si ad dorfum recurua,ut facilius cum eis eleuare Si uentilare feti reijcere poffint quod inuaferint , Plura eorum 4« genera funt.-quibufdam alta Si longa cornua;alijs breuia, cralTa 8C robufta . Nota hate genera funt Sclauis Si Vngaris, Si finitimis Germanis.Ex his Alberti uerbis manifeftum eft vifeitt diuerfafyl» ueflrium boum genera appellari, ex quibus ego minores bifontes dixerim,quod uocis etiam cogna tio declarat; maiores uero uros . Bonafi enim eflenon poflimqquibus cornua ad pugnam inutilia funt. Bifontes Si alces apud Mofchos repcriunttir,Matthteus Michauanus in delcriptione Sarma- tiarum. In Brullia etiam bifontes funqfed non admodum multi noftro feculo, tauris omnino adft. miles, Si iubas habentes proxime cornua.Erafmus Stella in libro de origine BruflbrO. Angerman, nix dueatus tenet feptentrionalia loca ad confinia Laponiae;eius tratSus eft totus fyluofus , Si ibi in prateipuis feris uenantur uros Si bifontes, quos patria lingua dicunt elg,id eft afinos fylueftres.tantp proceritatis ut fummo dorfo tequent menfuram hominis' porretfti in brachia elata. Sed htec altitudo 50 uris conuenit,non proprie diiftis bifontibus, qui minores funt. fBifontesfiuebifones,GraiceiirartsapudPaufaniam Si Oppianum,quanqtiam excufi codL CCS Oppiani Rkma habent, quod uel carminis ratione reprehenditur : manuferipti quidam Rimas, fcd omnino legendum eftiSiraras.nomen habet a Thracia,quac alio nomine Biftonia uocatur, unde 8i Bifloniam gruem poetae cognominant. Sunt enim Biftones Thraciae populi a Biftone Ciconis fi- lio dii}i,Philoftephano tefte, V arinus . Eft Si b/sotis nii^m , id eft Biftonius lacus Diepaproximns in Thracia, Herodotus lib.7.Biftonia cithara, a Biftone filio Terpfichores, (fic enim lcgenda,cumTer» pftehora Mufp cithara attribuatur) V arinus.Scribcndum eft autem per omicron.Ouidius, Felfacp Biftonia membra lauabis aqua.Et alibi. Tuta tamen bello Biftonis ora fuit . Sunt qui uelint 8S fta2 num &: prouinciam a Biftone rege nomen accepiirc,uide Stephanum . In Biftonio iuxta Abderam 60 ftagno cuncfta natantia demergi legimus, f T urpes clTcda quod trahunt bifontes , Martialis libro I. Tibi dant uartepeftoratigrcs, Tibiuillofitergabifontes, Latis^ feri cornibus uri, Senecain Hippolyto. Etrurfus in eadem tragoedia, Amaiinfani Bellua ponti, luci^ boues Vendicato- Bjsvyi^&‘(Ssmxmg^aysc^-n?x. }i^imix«^iyM!tKn,(nif At,Xtn^«AMOT,©a(«(> «TO^9r«Jl}^/eMs: OlcJ-nhx^^fnnti^TTf^lss.A&iYfn ■lixr^imisyfXii^oTinifiTreiaJwilcyxisfcmfi: Ati! syisi-niomii •^ctrmti ccTH^Usmii 10 N«lisn svyitii/ xiiami, «xw: V*7^<« cd’ «Cjosii/to ^ HsecGylliusita reddidit.Biftoncs ad faciendas csdes pronipti,horribilicerm'ce & pingui, rubro ol Io, &oculisterribihbus:cornuummucronibusaduncis,6<: hamatis, noninterfereflexis/edfurfum uerfus furgcntibus. Eos cum impegerunt uel in hominem uel feram, in fublime tollunt .Eorum lin. gtiaqmdem anguiia,fed aljperrima,tanquam ferrum limare potcft,ut cum lingit, fanguinem eliciat HarcqiiicumGratcis conferet, faciledeprehendet, primum omiiTapoeta; uerba, quibus bifontera iubam circa armos terribilem in craffa ceruice quatere ait,nec no circa maxillas aut mentum ut ita uocem,ut barbatus uideaturtDeinde ubi iubatis fiue hirfutis, ec fuluis, 8C terribili afpedu leonibus bifontem comparat, hoc totum a Gyllio in bifontem congeri nulla interim leonis mentione-rit poeta prjter iub5 reliqua non conferat.-Ego certe bifontes nonjnefe, id eft fuluos,et multo minus rubros JO utGyllius reddidiqeife puto,fed nigricantes: ut fupra ex Alberto retuli. Qiidd ad cornua OppianI nerborum fenfus hic mihi uidetur.ea non efle patula.uel extcnfa,ut in cateris bobus nec eregione indiuerfumadlateraabireuelextendi.Cepicarfionenimtranfucrfumeftlfed retSa furgere ita ta- men ut iint, id-eft dorfum uerfus inclinent : SC circa finem hami inftar tum recurua tum’ acuta effeiunde SC xynpx uocat ab acumine.Talis cornuum fpecies, ut pania magnis conferam, in capreis noftris alpinis apparet Gyllij uerba, non inter fe reflexis, nullam in Grxeis rationem habent. Quod autem ad dorfum recurua bifontum cornua fint.cx Alberti etiam uerbis paulo ante recitatis coliat, Sicetiam boues fylueftres apud Arachotas cornua gerunt id eftrefupinatiora, ut Gaza ex Ariftotele uertit Ad haec linguam bifontis Oppianus propter afperitatem limx confert,’non ante inftar ferri limare polTe dicitme quis forte intelligat,eam limarum quocp ufum proflare. ’ Ego me Jo ante paucos annos bifontis cornu uidere memintquod aurifeber quidam habebat, ut labra argento includeret ad ufum poculi:nigredinc fplendebat,duos dodrantes longum, aduncum inftar unguiiS in rapacium auium genere,unde imperiti quidam gryphis pedem efleconijciebat. capiebat uini plus quam duas libras. fReliquum eft,ut quo tienationis modo bifontes capiantur ex Paufania per, fcribatnus.Is igitur in Phocids ita fcribitiBifonis tauri Pteonici caput ex sre fatftum Dropion ( Ajk forte •/tic/ihas 7ir©-)rex Delphos mifit.Sunt autem bifones illi ferarum omnium difliciU limi captu,nec ulla ui retium detineri poffent. Locum igitur decliuem ac deuexum fepimentis pri. mumnenatores circunclaudunt.deinde totam decliuitatem.arid quod ad primum cius ingrelTum planiciem attingit pellibus recentibus detraeSis confternunttac firecentibus carent, ficca coria ut lu brica efficiantur,oleo madefaciunt: Poft uero qui maxime equitandi periu' funt, eiufmodi tauros in 4o loci illius anguftias undique compellunnii autem ad primas pelles delabuntur,atmper accliuitatem iifij eo praecipites aguntur, quoadin planiciem delati fuerint:quo abietfti primo non curantur:Dein de quarto aut quinto ad fummum poft die,cum iam fames 6C labor eorum prscipuum animi robur ffegerit,hominesquiad manfuefaciendas beluas praeftant,ijsadhuchumiftratis,pineosnucleosde- tradis inuolucris,ne(^ enim alium cibum ab initio admitterent, edendos obijeiunt, ac deni® uincit liscoftridos abduoStjHucufcp Paufanias,utPetrus Gyl, ferccouertit.RaphaeI Vola. li,7.eode pla= ne modo bonafos a Lituanis capi feri bit. ^Vros a; bifontes Grpeiin ex, perimentis nonhabiierSt, quanqua boue fero refert* Indiefyluisiporiio ne tamen eadem, eflicaciora omnia ( qua ex domefiicis Uel gregarijs bn bus)ex his credi par eft.uidelicet ad medendi uim, Plin. Fortaflis etia thuro Polonorum, quem moxin Ta rando defcribam,bifontis genus efti DE BONASO. n De Quadrupedibus laiis naiurMciipcv.itdiiuiioaiiiM**»*!'' — i - . ' , r r n • Sed priurquam fceium xdant, excremento alui circiter eum locum in quo pariant, fe quali uallo cir- cundanteCmuniunt:largam enim quandam eius excrementi copiam hscbcHHa egerit, Haflenus Arifloteles Defcribit autem rurfus hoc animal ijfdem fere uerbis ab initio libri Mirabilium narratio numego qua: conferendo utrobim differre obferuaui, paucis notabo.In libro Mirab.narrat.ipfa fe. ra non magnitudine tauri,fcd boue maior rebullior deferibitur ; pro bonafo , legitur bolinihiis; pro Meflapo monte, Heiracnus.‘pro prolixa ad oculos, additur a uerticc.Cornua adunca, i(lt7ur«(.dl!i;*.id eft deorfum uerfa.ig ne ii,TO,ita ul mucro inferne uixta aures fiticonira quam in hoc poetae uerfu, patulae camuris fub cornibus aures, etfi tum infra tum fupra aures cis habeatur.Et pro itihiwm i«ia« iqb Ai?rafic,nait(/ t£iif ;jiS(«t id eft,paroi dicuntur quidam equi colore rufi. Mihi animus inclinat parcos dici qui inter rufum 8£ cinereum colore fint equi, ut sjt negatio abundenfic enim multo comodius cohatrebit fenfus,hoc pa cfro.Iuba bonafi inter cinereum 8f rufum colore eli,qui in parois didis equis confpicitunhoc tamen intereft,quod fqualidior bonafis pilus eft iubat(Gaza rede addit fupra,id eft foris ) infra ucro , id eft intus,lantcinftar mollis. Vetus translatio pro wtTiiityuertiqpili cius in alijs membris lana aflimilan tur:& pro cruribus hirfutis,rari pili, contrario fenfu,quod cum negationelcgerit li ifiwtar. Item pro 4», tjracis uerbis Trv^fVjid eft inter cinereum riiffum,ut Gaza uertit , habet inter ni. grum K rufiimtquod forte probari poteft propter fcquentia,ubi necp nigros admodum nei^ rufos inueniri bonafos Ariftot.fcribitiquafi eofdcm colores femper in ds raifceri innuat, ^lam quod 7M (ityUa ao-dxiMux transfert magnitudine palmari,melius dodrantali tranftuliflet : nam per Ipiiha. oien eruditi dodrantem intelligunt.Et licet triplicem palmum faciant nonnulli , paruum , quatitor . digitorum,quem mOmsiti mafculino uel Tnramsiifit foEminino genereGraci uocant, Polluce tefte: maiorem, quin9,d6ron Grace didum,etri Pollux doron & palaftcn pro eodem accipiemaximum odo digitorumidodrans tamen tres minores SiC proprie didos palmos contineqid eft digitos duode cim.Polluci fpithamc extenfio eft a pollice ad minimi digiti finem,lichas uero ad finem lichani,id eft indicis. Quamobrem parum uitanda gratia homonymia, praftiterit fpithamiaon reddere dodran. y» taleipartim ut proprie loquamurinam pro duodecim digitorum menfura palmi nomen rariflimum efl,pro quamor ufitaiiffimB. Porro dubitauerit aliquis quo nSmodo cornua magnitudine dodran talia fint, Slad qua dimenfione menfura ea pertineat, longitudinmi ne an circumferentia, an circfife reniia diametrumiquod fi quis capacitatem confideret qua dimidiati congij eft,omninoad ima cir cumferentia diametrum, qua cauitas orbicularis maxime patet, dodranus menfuram pertinere intel ligetNccp enim alijs duobus modis bonafi communes boties excedunucum illis plcruncp tum lon« giora dodrante tum ambitu etiam ampliora cornua fint, diametro autem ima circumferentia do- drantali nunquam, ^Caterum in eadem cornuum capacitate pro Graea uoce «('■xaf', qua dimh dium congij fignificat,Gaza imperitiffime femifextarium uertit: cum chus,id eft congius fcxtariiim fexies capiat,unde SC fextario nome apud Latinos in Mirabilibus narrationibus legitur «Vx® ^ id eft plus quam dimidium congij. Eft autem congius menfura liquidorum , qua utni uel aqua li« fcras decem capiqtefte Paulo Aeginetatqui etiam fextario uncias uiginti attribuit • Alius eft ari- dorum DcBonafo. Lib. I. 147 iorum fcxtarius.UT^l-t apud Graecos , cufus dimidium «Vramj/.Huic nomen quod medimni Attici pars fexta finchoenices capit odotconftituunt autem choenices oiSo modium Aegyptium uel Itali- cum. Chotnix xcfias(id eft fextarios liquidorumjduas capit.Q.uod fi quis de illo imelligat femife’ xtarius choenices quatuor capiet, id eft fextarios liquidorum odo, qui uiiii uel aque libras tredecinf CC uncias quatuor caperent.lta femifextarius aridorum ad femicongium liquidorum duplus errf &: fupertripartiens quintas, ut uncias quatuor omittam . Sed chus liquidorum eft metifura SC Ari ftotelem de li^iidis intellcxilTe uerifimilius eft,quoniam cornibus huiufmodi pro poculis utebani tur.Scd forte Gazam defenderit aliquis D. Hieronymi authoritatc, qui commentariorum in Ez^ chielem libro i. choa Atticum.fextarium Italicum elTe feribit. At hoc authorum alii» nemo feribit (0 ut omnino memona uel reimfcitia lapfum Hieronymum aut librarium potius credam ; qua de re ad uerfus AlciatiimHieronymo patrocinantem,Georgius Agricola libro i. de ponderibus Sf menfu. ris dodiflimc difterit. ubi Plinium etiam erroris inculat,qui in uini nedaritis apparatu ubi DiofCorl des choas,id eft congios fex habet,ipfe fiue ex Diofeoridefiue alio Grffco authore transferens toti- dem fextarios reddit,quod itidem uel ipCus uel librariorum negligentia fadum conftat cum’ alibi femper pro Grscorum fextario congium reponat. Sed Gazam fortalTis offendebat nimia capad tas,li dimidium congq reddidiflet. Atqui alia legimus longe capaciora cornua, qualia Plinius uro, riim elfe feribit, ex quibus barbari fcptentrionales potant, urnas^ binas capitis unius cornua im- plcnt.Amphora duas capit urnas.urna congios quatuor, Volufiorcftc,Si:approbanteGe Agrico la.Vnumigitur uri bouis cornu congios quatuor caperepoterat. Aelianus Ptolemao fecundo ex 40 India cornu allatum fcribit,quod nes amphoras caperequt Aelianus tradit . Tres amphorx congi, OS uigintiquataor efficiunt. ^ ® f lam nequis mereprehendatquod/if(«t difflmulanterprteteream, quamuis cermni nihil habeo quantum hoc fpatium^ fit.proferam tamen in medium conieduras meas , 8f aliquot au, thorum loca,ut initium faltem dC aliquod inquirendi ftudioiis prsbeam,quod ante me nui Ius adhuc publice fecit,quod fciam.Qiianquam enim de triclinio &C fimilibus uocabulis, 6C triclinii forma, &: ueterUm accumbendi more,primus(ut profitetur ) Gulielmus Philander in Annotationi» bus fuis in librum fextum Vitruuif diligeter quafiuerit-de fpatio tamen quod uel triclinon uel peii taclino uel alijs huiufmodi uocabulis didum a uetenbus fit,quannim illud fuerit magnitudine,nul Ius adhuc ne inquifiuit quidem, Qiidd autem ueteres certam menfuram hifce uocabidis defignaue. r rint.non minus quam fi cubitos bf pedes nominaflent , apparet , ex iam citato Ariflotelis loro ubi pellem bonafi extefam fpatium occupare ait eis t'^«>taiM(;,Gaza uertit locum feptem accubantium: In Mirabilibus narrationibus de eadem pelle feribitur, excoriatam wriyBi/ -rbn-cy uWsAira, Ih eodeni libro fontem in Siciliat palifcisiPalicis habet Stephanus ; eft e feribit ibs , id eft qui circiter decem accumbentium obtineat locum. Veteres Grcci oiTup non modo domum, fed etiam domus par tes cocnaciila,uel ccenationes(quanquam diftingui hsc (cio)£C cubicula uocabannHinc Pollux lib. i.cap.8.AtyvT«i5o«©'7joi*Ait©',!rw«saii©-,i(^c/Iu(««aii'©',i(^«m\dsOT®sv'(.it7po(/'Wi(«yISss«'5=*;iii'i»p i5ie(i«..TricIinium igitur non quoduis eft conclaue aut quacuis ccenatio,fed certi fpatij tantum: po fteriores tamen hoc uerbo abufi funt non ad quafuis modo coenationes,fed etiam adificia quando, que, Seruius Aeneidos i.fcribit antiquos ftratis tribus ledis epulari folitos:errarefe eos qui tricli, 40 nium dicunt ipfam bafilicam aut coenationemiquam eius fententiam de triclinij flgmficatione Git- lielmus Philander non approbat,cum Vitruuij eo ipfo in loco.quem illic exponit lib. 6. cap.y. uerbd hac fint. Tricliniorum quanta latitudo fueriqbis tanta longitudo fieridebcbicAltitudines omniuni condauiorum qua oblonga fuerint, dCc.SC paulo poft,Sin exedra aut ceci quadrati fuerint , SCcxt. Qiiibus quidem uerbis ut triclinium, conclauium,exedram Sf cccon.fynonyma facere alicui parum animaduertenti uideri poteftinam «hsp ipixhimiieK Polluce iam diximus;De exedra uero apud ean dem fic legimustAt^^/cnaj iwi/j^iii,imiaiK(»,utconieaurae fit locus plures aliquando Aratos leflos pro conuiuarum numeroiNam in Platonis fympofio conuiua: uiginti celebrantur . Confueuilfe autem in leilfis ueteres diicumbere 6C accumbere,uel ipfa nomina indicant , authorum aliquot teAimoa riis Philander comprobat, Sape tribus ledis uideas coenare quaternos,Horatius,quem locum fic ia lerpretanturaliqui.utconuiuatorisauaritia notetur, qui tribus ledis noluerit coenare duodecim, lo potius quam quartum ledum 8«: menfamAernere. ceu non amplior effe deberet ledus quam qui tres caperet nifi anguAe, At mihi uidetur potuiffe quartus ledus addi , ut noua raenfa non opus cL fet nifi alteraforetbrcuior. Ledis accumbere Germani etiam folitifunt , fed mos ille paulatim fol. uiturtfunt autem illi fex fere pedum longitudine, ut Anguli tres conuiuas capianf.quanquam fingu Ii tantum huiufmodi ledi in Angulis zetis uel hypocauAis,ut uocant, noAris habeantur . Sedilibus tamen,qu:e uel Aragulis uel etiam puluinis aut ledis Aernantur, circa menfas , quas fere quadratas aut rotundas habemus,pluribus aliqui utUntur;Eorum nonnulla Ac fabricata funt,ut alTcrcs a dor fo modice inclinati accumbentes ac innitentes recipianuQiiidam fellis quoij profundioribus in Ara tiscB cum anaclintro.id cR parte qux dorfi reclinationem excipiat,accumbunl magis quam affident mmfis.Huiufmodi uidentur kAio-jcm bC KWrmfss Graecorum fuilfejde quibus apud Grammaticos le> Jo gimUS,KAii'T»{,tAmVl»(/ tyoymxK>^j(rjs,miivvvyK?^mta:lt<0=iay, Btymo\0‘ EUS 8c Varinus.K;u(r(iiJC,» i « xnkKhnipiy TtSinsu rxTrns 'Ji te» t-musToi, Sfto-«ii}. ysiAsaf «J}*5e,id eft cla udum grabatumjo-mtieifsf/, claudicare, Erudims inter Grpcos gram maticus fic finit, KhiviJliiy iumnsimti,id eft fcimpodion eft ledulus uilior in quo de» cumbat unus modo.KAira,’* Kj«f6i)7J3(/,Suidas 5C alij. /iritsiOT©' i ^«criAids h A)Bf©-,«7iff aoj/ Tpi aAii'»(/'5-yBAiextgm!,Ss(riJsn'o?iiVjo AyitsiOT*x(isAs^'7tt<,Sitidas.H!c7f>iitA(i'»i/,fubaudio(>wt/,ba(ilicamfi ueregilim aidificium intclligo : (quo aibufu etiam architriclinum dixerunt, qui quantocunqj conui» *o Ilio pr3eeiret)nam cum proprie dida triclinia diuites folum conftruerentjut mihi uidetur,in quibus epulabantur,integras diuitum domos poftea per fyncedochen aliqui inepte triclinia uocauerunt , i parte totum:contra fadum apparet in bafilicae nomine,qux cum palatium aut integram d6mum,uc iiiiii((/fubaudias,regiamautregtsfimilempropriefigniFicet:aliquiad partem domus tranftulcriint (ut ex Serui) fupra citatis uerbis aparet)fp!endidiorem fcilicet, qualem pleritj hodie in diuerfts lin> giiis recepto uocabulo fallam appellant, liue corrupto a bafilica nominetfiue a falutatione. Eftenim bafilica,ui Sipontinus fcribiqlocus amplus, ubi a diuitibus expedantur faliitatores, dC conuitiia fu unt maxima, 8C faltationes,8cludi.Poftcriores aedem facram priuatim bafilicam nomirtarunr. Ex noftris grammatici quidam triclinium interpretantur menfarn quadratam,ad cuius tria latera fingti li fternantur ledi,quartum uero uacuum relinquatur: quod ii tale triclinium eft , quid heptaclinon ■ J" cnneaclinon efte dicentf menfas nimirum odo tiel decem laterum, in quibus uacuum rclinquaa turunum.ScioScruium,ut fupra citaui, antiquos ftraris tribus ledis epulari folitos feribere : quod ut nulla audioritate munit , fic mihi ridiculum uidetur : nam pro conuiuarum numero uel tres uel plurcsfterncbant:8i: locus ipfe,qtiamuis nullos haberctledos autmenfas,promagnitudtnis tamen ratione triclinos aut tetracIinos,&c,dicebatur:funt enimhpc nomina adiediua,6Cmcnfurm, ac iipe dalcm aut cubitalem dicas.Proinde etiam menfarn triclinon dicere licebit, non ipfam menfarn , fed magnitudinem eius fignificantes.Item leditm triclinon,ucl tecraclinon.qui tantus fit ut tres uel qua tuor conuiuas capiat. Subftantiue uero ipfum locum triclinium Latini dixifie uidentUr, in quo tres hmufmodicltns commode ponerentur,ab uno fcilicet latere tantum. Rede igitur 8C Icdum unum triclinon appcllabimus,in quo tres difeumbant. locum uero au t fpatium triclinon , iiuc quod unum 4° maiorem ledum in quo tres accumberent cdtineqfiue tres minores & luvmmt. ttmiihins enim norr dumlegi.Erratigitur etiam Grapaldus , qui triclinium interpretatur in quo tribus toris , uel quod magis ridiculum eft, totidem menfis ftratis comedebant. Plautus in Bacchidibus, Inbicliniocum amica fua utercp accubitum eatis. Ita negotium eft,at(B ibi in ledis ftratis potetis cito : Qui locum ipfum biclinium hic accipere uolet,permittam:ego(ut Philander quo(p)lcdiim in quo bini difeuma berentintelligercmalotut etiam in Heliogabali triciintjs,qu:c apud Lampridium uerfatilia fuilfele gimiistin quibus(inquit) quando® amicos fuos ponere confueuir , eoscp uiolis floribus obrutos opprimere, fic ut aliqui animam efilauerint, Cicero ad A tti.lib. 1;. Villa ira completa militibus eft,ul uix tticlinium,ubicoenaturus ipfe Cacfar eflfcLuacaret.Plura apud Ciceronem locaj in quibus triclt nij mcminiqih Nizolij indice reperies. Ledos mulierum fcimus iam pridem totos operiri argen. 1“ to,&l uiclinia quardam,quibus argentum addidiife primus traditur Cartiiliiis Sollio eques Roma* mis,non ut operiret, aut Deliaca fpecie faceret,fed Punicatidem aureos fecit, Plin.jj. 11. Et paulo poli, Cornelius Nepos tradit ante Syllae uidoriam duo tantum triclinia Romte fuifie argentea . Hic ipfePliniiis triclinia ledos interpretaturtnamcoenatioires totas argenteas fuifie quis credatcltem It brojq cap. a, Tricliniorum pedes 2C fulcra Deliaco sere exornari folita feribieSf mox cap. j. Triclia nia arata Cn.Manlium primum inuexilfe.Et libro 9 , T eftudinum putamina fecare in laminas , le* doscp &: repofitoria his ueftire,Carbilius Pellio inftituitthinc eft quod tcftudineum hexaclinon di* xitMartialis.R,cpofitorium grammatici interpretantur id quodfuper antiquorum menfa repone* baturadferculacollocanda,quafubindeuna cumipfo repofitorio adferebantur Si auferebantur* Plinius lib.iS.Bibenteconuiua menfarn fic repofitorium tolli, inaufpicatiifimum indicatur, Videa Io tur autem per epexegefin addidiflTe SC repofitoriumdnnucns non integram menfam,fed repofitort* um tantum cum ferculis auferri folitum. Proinde cum ueieres afferri auferri menfas meminerSt, petfynecdochen de repofitorijs tantum inielligo.Solcntetiamnoftrimenfis repofitoria, id eft opeta a i t^o Dc Quadrupedibus cula lignea iinponcre, (quae commode eis demi reponi^ poffiint , unde ST appellata mihi uidento^ uel munimenti gratia.ut pretiofisiuel ufus, ut calculatio per cretam fijper eis fiatiuel ornato, ut cS «fitierfis coloribus florum alijs'ue inducuntur. uel denitp ut latiufculae menfa tiantilunt emm repou loriaipfis quas tegunt menfis latiora, ut conflat Plinijuer bis 5j.ii,Repofitorijs(inquit)argennim ad di fua memoria coeptum Feneflella dicit, qui obijt nouiffimo Tiberij Qfaris principatu.bed K teftu dinea tum in ufum ueniffe. Ante fe autem paulo lignea rotunda folida.nec muko maiora quam men. fas fuinc.Seqnldem pueroquadrata 8(compada,aut acere operta,autcitrocapiffe: mox additum argenmm in angulis.lineas^ per commifliiras.Qiiod fiquis nec ufu nec figura repofitoria uetCTum (quibus tamen nec ipfis certa figura fuit) noftris conuenire dicat , hoc certe conuenit (refpondebo) quod utracB menfis imponatima: pofTent noflra.fi moris eflet, eundem praflare ufum. Errat igitur i» grammatis qui repofitorium limpliciter exponunt loculos uel reconditoria ubi aliquid reponatur uel rccodatur; Qiiod & Bayfius ante nos animaduertit.qui in libro de uafctilis repofitoria ditSa pu tat non folum in quibus opfonia.fed etiamin quibus menfa collocarentur, citans uerba Plintj ex eo dem capite.quo nos alia iam fuperius citauimus,ram uero 8C menfas(inquitPlinius) repofitortjs im ponimus,&: ad fuflinenda opfoniainterradfmus lateraimenfarum intcllige,ut addit Bayflus ) 8C in. terefl quam plurimum lima perdiderit. Ego fufpicor legendum menfis repofitoria, cum hac illis ma. iorafuerint.RepofitoriumexAthenaoe»j8»|iappcllatum,ibidemdocetBayfius:a;idgenusrcp0fi'. toriaGallice chapeletz oocari,quot um ufus fi t ad fuflinendas lances & difeos ; in quo quidem ipfe fibi parum conflare uidetur.lnuenioJi'A>(/ per iota folum apud^ammaticos pro calatho ex folijsco texto in arca uel cifta formam. Tricliniarium, idem quod triclinium,uel quod ad triclinium perti lo net.Varroi.de Reruft.QuoelaborantutfpeiScntfuaafliuacricliniaria adfrigusOrientis.PIinius lib.19.Q11a purpura quis non iam nriclimaria faciuTricliniaris etiam adiedtiuiim in tiftt eft,presquci alij triclinarisdiceremalunt.PIin.lib.jy.Letflos tricliniares tres. Bellos conniuasSfctJnUidforesfa ciles in candida,non pulla uefte accumbere decet-T ametfi coenatoria SC triclinaria conuiuis dari ani tiqui moris fuit, Alexander ab Alex. Habentur & domeftica ac cibaria uefles,quales intra domefli cos parietes geflamus,quas triclinares &C coenatorias appellamus,Calius Calcagn . Periflromata cS ad triclinia SC coenacula accommodantur, triclinaria appellanturiqualia Plinius triclinaria Babylo, nica nuncupauit. Idem. In uiclinio choa apud Quintilianum , anigmatice didlum in bibacem arbi traturGalius Rhod,i9. Accumbere GraciiBr7a*s.33,i(i«wxot?ii uenalis,Tertia ne uacuo ceflaret culcitra ledo, V na fimus ait. Apuleius lib. 10. Iam deni^ coena. ti e triclinio dominidecefleramus.CJuintilianuSjV ix eo limen egreflb,uiclinium illud fupra conui. lias corruittCicero de eadem re. Hoc interim fpalio conclaue illud concidit. In triclinijs cateris^ coclauibus maximus eflufusluminum,Vitruu.ConflattricIinittm(inquitCalepinus,aut fi quis ad iecit) & ledos difcubitorios,8i; ipfam coenationem,id efl locum ubiccenaturidilcumbebanqfignifi 4* care. Sed poflea triclinium per abtifionem apparatus ad menfam fadUs dici confuetiit , 5C coada in' locum unum paranda paucorum coena fuppellex neceflaria.Idem triclinarium Uocari dicit, iii tri» clinio miniflru. ^[Hac funt qua dum folicite inquiro de heptaclino pelle bonafi,obiter fe mihiob. tulerunt;qualicetparerga,ledori communicanda iudicaui.ne labor hicnobisperireqin ea prafer» lim re, de qua pleriqp grammaticorum uel nihil uel perperam docenticum quintuplicem sp/eAirsuo' cabuli fi'gnificationem(dequauiscoenatione: de certa forma magnitudinis coenationetdeledo qui tres accumbentes capiat.de certa menfura cuiuslibet rei,ut fontis, ut pellisldeni^ dc toto conui. uij in triclinio apparatu)pauciflimi intelligant. Redeo ad bonafum. Non placet quod orgyias Gaza uertit paflus : quanquam K Valla apud Herodotum ifa neri terit,8( uenis hoc irfloco Ariflotelis translatio,ut apparet apud Albertum Magnum in Enchyto Ii, bro 11. Licet enim palTus didtis uideri poflit a pafliSjid efl extenfis manibus, fecundum grammati, costapud authores tamen in hac fignificatione nufquam inueniri puto; proinde a pedibus paflis, id ,eft quam maxime fine periculo poffrint diuaricatis extenfis^inome hoc porius fadum crediderim, Eflenim eamenfura circiter quinij pedes,uel paulo maior , Qiiod autem paffum pro quintp pedi, bus ueteres dixerinqfacile efl calciilarecxPlini) libro i.Stadium,inquit,cxxv.noflros efficit paf. fus.hoc efl pedes fexcentos xx V . Efl %itur paffus duorum greffuum, ut fit greffus cubitus unius pedis, hoc efl pedum duorum femis . Orgyia uero Graecis efl v pnm iii'iB(iyaji5(/ (it-jjouf/, ut Sui* das doceqid eflmenfura quie manibus exfenfis fiqqiis fuacui^ etiam flatura uel proceritas effe fo let. Efl autem cubicorum quatitor, id eflpedumfex : hinc uerbum brachijs extenfis metiri:' 8( i^yvi£®- pro magno uel longo fimpliciter . 05j,i;i*oxytonum,ueI fecundum ueteres Atticos pro. (n paroxy tonum,extenfio manuum efl una cum petSoris latitudine ( quod SC Pollux feribit libro 1. ) tliifla sreja tpef w UtbVsi/ Txyi/StjS Jij Varinus, Errant qui trium cubitorum orgyianf ■ «fle DeBonafo. Lib. I. hennonem ingemo mdear.In manufcriptis qiiibufdam codicibus Plinii Moenia pro Paonia repcri= wr.quah ledione forfan Solinus etiam ufus Maoniam intellexit. Porro qiidd idem bonafi cornua multiplici Hexu m fe recurrere fcribit.fine autlrorefacitiego in unum foliim circulum imperfedum, ea conuerti^puto, cuiufmodi in effigie apparent, quam adieci ; Mifit autem eam ad nos Norimbcrsra' jo, Cornelius Sitiardus medicus, una cum bubali uulgaris p/ctura fuperius collocata* CCxtera quod adMcdiam regionem licetduobusinlocisMW',a,i(,per «.apud Ariftoteiemfcribatur, nono inqiiara libro hift,anim,a: ab initio Mirabilium.-eandem tamen effe non dubito. qua Stephano per ta diphthongtim fcribitur.Media(inquit)ciuitas eft Thracia prope Macedoniam, a qua Madi populi* diuerfiaMedisAiiK, Hinc pratfetSura Maedica Thracte,uicinaPaoniar.HorumnonnulliadMaceI dones migrauerunt,Maedobithyni didi. Bft &: alius Ariftotelis locus in Mirabilibus.in quo fle feri, bimr, Circa Scytharum et MedortimCMitf!«(/,cum epflloin prima fyllaba & 6 circumflexo in ultima) , aiunt fluuium efle Pontum nomine,8ic. Hefeni, Hiralra, montis ut in Mirabilibus legitur, mentio, nem nufqua inueniotmalim Meflapi ut in Hift.anim. Gaza transfert, licet imprelTi codices MuwamV habeant. Apud StephanumMsi7ra*(/ Euboeae montem legimus, &Mrfapiam Apuliam olini aMefa. 40 P° didam; led haec nihil huc faciunt. 41 Bonafi Ariftoteles meminit etiam libro j.cap.a.depara tibus anim.Bonnafls(inquit,fic enim illic feribitur per n. duplex &: f fimplex ) quoniam cornua eis ad fefe reflexa funt, excrementi proftifionem natura pro auxilio dedit : hoc enim cum metuunt fe tuentur. Hac eadem profufione alia quoepieruari certum efl.In eo loco Gaza oblcurius uertit, qui bus pariaduncitatecornua reflexa inter feorbem colligunnpoflent enim accipi hxc tierba, tanqtra de alijs quoij flmiliter aduncorum cornuum animalibus eo in loco tradalTet Ariftoteles,quod tame non apparet. Nam bubalis 8C capreis, de quibus proxime dixerat, licet aduca 8f parum utilia pugna:' cornua forte fint,non pari tame aduncitate.fed longe alia quam bonaforum funt. Alijs item in locis,' bonaftim feribit fylueftrem elTe, bifulcum, capronarum equorum inftar, iubam habere, 6^ cornua bina orbem inflexu mutuo colligentia, ut Gaza uertit pro Graicis uerbis yxy-4« 7f&s zMsa* : qua: iti= 50 dem translatio obfcurior eft.intclligi enim poteft ac fi' cornua pariter incuruatalmbo in orbem coi. ligatur.ut fi quis brachia ante pedus extenfa in gyrum uertat;cum per fe utrumcp fubtus aures cur. uata eft adunca potius quam orbiculare fit.Rurfus alibi bonafum interiora omnia bubus' limilia continere tradit Ariftoteles. f Aelianus libro 7. interprete Gyllio , hoc animal a Pteonibus monopemuocari feribit, pilolb tauro magnitudine fimilemietfterciis eius, quod prf uexatione acre &igneumreddit,fi in uenatoremquempiaminfequentem inciderit, mortem afferre; cum Ariftote. leSjPliniusSCSolinus adureretantum fcripferint. fPaufamasinBceoticisPjoniostaurosRomg in Jcdactilis fibiuifos meminit, qui tum reliquo corpore pilofi(c/iairss) fuerint, tum maxime circa' pedus genyn.id eft mandibulam. Hos egonon bonaibs,ied bifontes effe crediderim; nam dC alP > Phocicis bifontem taiirum Patonium uocat ipfe Paufaniast&Oppianus iubam eumgeftare Icriblfj Av)(tj'(a(f,Sindas:raIes etiam lamix finguntur: Horatius, Neu pranfx lamia? puerum iiiuum extrahat aluo. AuftophanesmP«ce,nj>o<7-.^f«;*t6«5ij'£‘7Pi/7«fey, Sfiwj/ow fcholia exponunt Trxya-x^'®' ^vnhiiJL^, KcuytpyV ««7-{{/'off,Ariftophanes:Gorgonem vreef -^vuxy dixit pro H^gt^ivANf» Hoit^nyx irrotHiny xtifi«A«5,Suidas.Ego in AcharnenfibusAnftophanis carmen repcdo,Ttsyofyey'y^»y&fty\KT& myn»» T(^,ideft,Qii!sgorgonem excitauit ex theca uel lioplochccar' ut icholiattcs exponit: loquitur enim poeta deLamacho, qui fcutum gorgoneinfignitumhabuit Kca Ti^iTicmc dij yi<^yom 60 lego apud buidam)7n°oAo:Aflj/ Aelianus: uidc btiidam in Gorgonis mcnttonci rogyo5,^(ji3t^(35jSuidas: , igp Etymologiis, V ariniis . V identiir dC Gorgones dictae' -nyo-^ygy f' c^^ci;Afi»(f,id eft,a terribili oculoru inEuitu,£^y)'^gj^TaT(!t o|vt»t« t 15*4 DcQi^drupedibus J,».T«S. terribili enim acri obmm fpedantium cor pora in lapides uerteban^Etyinolo^is._ At _ ‘ * , t /-\ ' - y>»i- rattrmquMamrutS^^^^^^^^^ Rhod.non horribili fed formofa facie intuentes ftupore quodam alFeflos aiunt. Hi fententiam aGrg cis hauriireuidenf.&rsrrsrKpulthritudincmintcllexifle.quofcnfu apud authores no repentur. Nam ut wvJi/ adiedimim in communi dialedo horribile fignificat, Attica nero ^«tiksi/ ^ tMau id efi agile uel aeSuofum ut ita dicam, SC in aflione promptum ac uelox.fic etiam yafycTHS lub= ftantiuum ufrocp fenfu capitur.Hermogenes libro rV>LH Itimt ■**'**‘''^t>'-** — . .CT- /- / orationis,qua uiuida SC concitatior eft, K animos auditorum erigit at^ excitat , remiffae fupmacp a’®i«'T(i«7iKSy«'»(Kli»TKre,&'c.Apud Ciceronem tamen in Verrem legitur,GorTOnfe ( * ^ ' .1 T-".» . >-• ciTinnfafiTm pIt. CjOf i puUrherrimUcinfli^^^^^ annotatumeft. ^ . cus paroxytonum tiiri nomen eft,cuius meminit Suidas.Gorgias rhetoris nomen fuit.a quo w j,i« l<{y declamare, p«'7tg<^V£/.rug}'0t/quiciammterprecatur mLexico Graccolatmo fchema rhetoricum, quodetpariron&homceocatak^f^ondicatur.-nonrcaeputotlauusenimpatet^og/Tjje-forma.rop- y,^i, dicendi genus arduum K laciniofum. ut quidam fcribunt.a Gorgia rhetore .Fuit ««atuaru us Gorgias apud Plinium, Apelles pinxit Alexandri* Gorgofthenem tragoedum, Phn.Phli* lau. sGorgiasapudPlmuin.. a c, ^ datiffimi fuere Damophilus & GorgafiiSjtjdem^ pidores,Plm* Paftillos olet, Gorgoni: us hircum, Horatius. ^To^yuynsy yo^yi>7nylc(joxy,t/. uc uca (fiaax€y^opyss Hcft' .G^orrasiya . V eteres(inquit C*Iius R.hod.)pulchritudinemadeo ad mirati funt,ut Gorgonem propter eximium ucnuftatis decus,ftupidos reddentem fpeiSatores, in fa xaeosdeformarcfabulofoconfinxerintinuolucro. f r.syWptfirAsixse^ca^.GorgonemPcrfeus adortus clf.in Grarcorum colleflaneis tanquam prouerbium citatur, ubi quis egregium facinus im cceptat,Erafmus,ApoftoIius hanc paroemiam exponit de tjs qui rem magnam SCinfignem ftrenue confecerint: Si xsfSt' eft uincere ac fubigere, utnonfolumadeos qui adoriuntur aut incipiunt ali» quid pcrtineat,ficutErafmus interpretatur : eciamfi apudillos quotj dici pofltr, hortandi animan, dic» gratia, rojyitt.uel ya^yHx potius 8i javwc.ui Suidas SC V arinus habent, perfonat funt &:iar« ti^t^alcs hiftrionum in tragozdqs erant. Ariftophanes in Vefpis Choro loquente^ad Lamachum, Cvki/AiifLilthlfiii!n-r’!rSsiuftiiv&, Scholia addunt, mix o AeJizity®^ j, ; STias txl,'r««iTc- --iTxtrrl SiTfrJ-^rr» /•orrnominontr»!' ^^71 cipue fauifte in Gorgone uifa eft,Plinius. Gorgones Tithrafia apud Suidam cognominantur, ; thrafo fluuio aut loco Libya ubi habitabant. Gorgonia gemma nihil aliud eft quam corallium, no, minis caufa,quod in duritiam lapidis mutatur, Plinius: Ouidiuslib.4.IVleta.coralq uirgas impofito Medufa capite in littore primum induruilfe fabulatur . Afpungitani populi ex Maotis inter Pha, nagoriam 8i Gorgepiam habitant, quingetorum ftadiorum fpatio.Strabo.rojyiims ityam, id eft Gor gdpis lacus, in Corintho apud Cratinum, V arinus. Propertius etiam alicubi Gorgonei lacus memi' y« nit. Syndicus, urbs contigua Scythia cum portu, aliqui Goigipen uocant, Stephanus. Gorgippia, urbs India,Ide.Gorgyia,locus in Samo ubi Dionyfius Gorgyienfls colitur.Gorgythion apud Ho, merum Iliad.S. Priami filius ex Cafiianira, P E B O B V S F E R I S I N D I AE. HjUij. ,| ARAMANTVM bubus cornua in terram direda efte.idco^ obliqua cerulccpafci,u£ Solinus fcribiqKc.fupra dixi inter diuerfos boues feros, i N D i A fyluas boue fero refertas habeqPlinius. ^Magnus Indorum Rex quotannis diem unum proponit hominum cur= f* fibus K pugillationibus,tum ludationibus beftiarum,qua fane inter fe cornibus appeten tes, mirabili natura quadam eatenus ftrenue decertat, quoad aduerfarium funditus uicerint: Sic^ omni De bobus Indicis. Lib. L 15-^ omm' ncruorum contentione, quemadmodum athletae.ut aut maximo afficiantur prsmio , aut sIo:i liam capiant certaminis.nituntur. Rationis quidem expertes funt feri tauri, arietes manfueti, afini uno armati cornu,hyen3e,poflremi in certamen ueniunt elephanti;!) inter feuuIneranq&alterVape alterum uincit,attp adeo interimit : farpe etiam uterque tiulneribiis confeaus,fimul decumbit Hxc Aclianus.Cuiusfupra etiam alium locum recitauiinBouecap.i, de Indis qiii bubus iundis uebeif. limo curfu In certaminibus ferantunquoniam illic feri ne an manfueti effient hi boues non diffinxe= ratlHoc autem in loco omnino feros effieapparet;: &: res ipfa oliendit boues domefticos tanta uelo- citate minime pollere, f India generat boues folidis Ungulis ; unicornes, PliniusjEt proxime ante. Aethiopia Indicos bouesfid eft Indicis iirniles, nempe unicornes ) unieornes,tricdrneS& gignit. Soli 10 nus utrunt| locum coniunxiqnefcio qtiam retfle ; Boues ( inquit ) tiiiicornes Si tricornes (olidis uri gulis, nec bifidis.in India reperiuntur.Bubus Indicis camelorum altitudo traditur) eorniia in latitu.. dinem quaternorum pedum, Ptdlemato fecundo ex India cornu allatum ferunt quod tres amphoras caperet, Aclianus.Sunt item apud In^os ali) boues qui maximos hircos magnitudine rton fliperard uidenturlliuelconitigati uelociffimecurrunt,nec minus llrenuc quam Getici equi curfum conii, ciunt, Idem. Hos etiam fyluellres exiliimauerim. Rangiferum certe nofirum , & boue fylueftrerrt ceffiqSi omniu in hoc genere ucIociffimitmjSi ad certamina curfus^ apUffiimum.a: partim tinicora nem partim uicornem dici poffieinec in Scandinauia folum.fcd altjs etiam Adj regionibus inuenirii alias docebojut Indicosboues eiufdem generis credamus.Sohnus no retfle Indicos boues nominat; quos Aelianus Aethiopicos,8C Plinius etiam lib.S.cap.n.ut fupra in Aethiopicis dixi, quibus corI 10 nua mobilia, SCc.Decepitciun fortaffis quod paulo poli fcquitiir apud Plinium,Inlndia et boues fd lidis ungulis.&fc.quafi Si aliud antea quod in India nafeeretur commemoraffiet, quod fecit quidem fed iiox ell corruptamon enim eofdem legendum jfed Indos, in his uerbis. Apud eofdem nafei Cte; lias fcribiqquam mantichora appellattquod condat ex Aridotele dehid. anim.a.i t Errorem hunc Hermolaus SC alij no animaduerterunt. r Apud Arachotas(lego Arachotos)bOues fyluedres funt; quidiffcruntab urbanis,quantum inter lues urbanos & fyluedres intered.Sunt colore atro,corpo. rerobudo,ri(fIuleuiteraduncoCt7d)j'i/?rt!)cornuageruntrefupinatiora,AridoteIes. Arachoti,A,’*X“i Tti, Indiae ciuitas ed,ab Arachoto diutio fic didla,qai ex Caucafo profluit. Sunt &: ali) prope Maffa. getas,Stephanus.Sed Arachofia potius uocanir ciuitas illa Maffiagetis uicina , a Semiramide condi, ta, qua: etiam Cophenappellabatur,Stcph.Cornuarefiipinata,c^i/a^i'.tJii'7itr, qualia fint,inbifontc ex plicaui. ^[AnimaliaqtiaEAriflotelesBtufxuocaqideflmanfucta, Theodorus urbana uertere foa letiquodmihi parum arridet, Nam ut de plantis urbanum fyltiedri contrarium dicatur (ficut Plinfl us arbores urbanas dicere foletjanimal tamen urbanum ad o:j'5fc„id efl fyluedris difcrimen,an apud! idoneum authorem ullum reperiaiur,nefcio;manfuetum uero haefignificationeponi fcio ; Plinius lib.ii.Pratterea cum apes flnt nccp manfueti gencris.neqp feri,8fc. Cicero Philipp. j.lllud qutrrd cur tam fubito manfuetus in fenatu fuerit, quum in edidlis tam fuiffiet ferus,Plin.lib, 9. Lepores manfue fcuntrard,cum feri dici iure non poffiint. Complura nan(jfuntnccplacida,necfera,fedmcdigin ter utruntj naturtc,ut in uolucrthus hirundines,apes,in mari delphini. Cicur uero animal non tara manfuctumcfl,quammanfuefa(3um,quod prius icilicet ferum fuerit;undecictirare,manfuefacere: tiidetur tamen pro natura manfueto interdum abuflue accipi.Cicero i,deNat.deorum , Qtia! uero 4“ K quam uaria genera befliarum,uel cicurum uel ferarum:' Hoc obiter addam, cicur a Graecis mihi deriuatiiuiderijis T »>xef!»fls(t,undcetiaxse!»j' SiCsraxseoj/ pro cicure manfueto^.-fed hpc latius palent: nJxwoj/ uero ad animalia proprie,cui oppofitum Legimus etia domedicura animal apud Plinitim.Quamobrem miror cum uocabula propria Theodorum non deficerent, qui. bus redderet «fttjoi/.urbanum dicere uoluiffieiquodcerteetiamfi de animalibus fimpliciter manfue. tis dici concefferim, poterit tamen tam de illis qua: in urbe nutriuntur , quam de manfuctis,qua: ne ruri quidem deftmt,intelligi.In plantis enim(ne quis illas mihi obijciaDalia ratio efl. f Cynamolgi,qui ab indigenis Agri) appellantur,comati Si barbati funt.Hi canes maximos alat, quibus Indicos boues uenantur e uicina regione uenientes , flue a feris puIfos,fiue pafcuorum ino. pia, Strabo libro i6- Ctefias Cnidius in libro de rebus Indicis,apudCynamolgqs populos, innume- J ° ros boues feros degere fcribit,qui quidem ab atdiuo folflitio ad hyemem uf^ mediam, gregatim ho» mines inuadere foleat.Cynamolgi canes eis oppontmqquos ea gratia plurimos alunt , Hyrcanis ma gnimdine pares. Hi bubus feris immifli,facile eos debellant Si interemunt, Aelianus, DE LIBYCIS BVBVS. nis Y COR VM boum tanta efl innumerabilitas,tanta item celeritas, ut unum inIequenteS uenatores interdum fallantiir,quod nimirum in alios feros incidant, Si illeinterimfubdil meta,faltus’ue fubiens fe fubducat,altj autem fimiles exoriantur,8d uenatorum oculos faU lanuquorum quempiam fl quis ingrediatirr infequi,ne equo quidem, fed feffum longina <0 fluitate temporis comprehendet- Quod fi quis uitulumadhuc tenerum coeperit. Si non ftatim ocef. dcriqex eo duplici commodo afficietur ; Nam praeterquam quod Si iple commoditatem affert,mai" Item fijamin captiuitatem inducit, Poftea enim quam uenaior uiiulum fune alligauit, ab eofecedife' 15-6 De Quadrupedibus illa filh' dcfidcrio inflammata, tanqiiam afilo ftimulata fertur.cupiens dilToIiita rtfte eum abducere: ac nimirum cornua compingit, ut uinculum laxet 8C diftrahat. At enim cornibus m funis complica tionem infcrtis,una cum uitulo conftriiSa tenetur.Cuius uenator cum iecur detraxit, 8C ubera exci- dit, & pellem exemit, carnes relinquit auibus dC feris. Hac Aelianus. De Libycis bubus, quAus ter« ram uerfus diriguntur cornua. eam ob caufam retrocedendo pafcentibus, ex Herodoto «Aelia, no dixi fuperius.in capite de diuerfis bobus fylueflribus. Philes fcribit eos ideo retrogrados eire,quo niam cornua lata oculos eis obumbrent , ut ad progrediendum uifus eis inutilis fit , retronon item, , DE TARAN DO. Har AND o magnitudo quae boui.caput maius ccruino,nccabfimile;cornuaramof3,un= ” gula bifida.uillus magnitudine urforulnCurfino colore, « pariter uillo profundo , Solin.) Sed cum libuit fui coloris efle.afini fimilis eft.Tergori tanta duritia. ut thoraces ex eo faci* ant. Colorem omnium arborum,fruiicum,florum, locorum^ reddit metuens , in quibus latecideo^ raro capitur. Mirum elfet habitum cor^rc(id eft cute)tam multiplicem dari.mirabilius & uillo.Plinius.Et paulo ante.Mutat colorestinquioScyiharum tarandus.nec aliud ex ijs quae pilo ueftiuntur.nifi in Indis lycaon.cui iubata traditur ceruix. Ruborem,pallorcm,liuorem, homini et belliis cutem mollem habentibus,« minime uillofis.accidere.nihil mirum : Tarando uero animali, cui eft tergus impenetrabile,« uillus urfortim magnitudine, admirabile uideri debet: feipfum enim cum uillis fuis hic uertit.mille^ colorum fpecies cum fummo uidentium ftupore reddit. Scythicum animal eft.dorfo « magnitudine tauro iimile.eius corium ne fpiculo quidem penetrari poteft, Aelia nus.CwerumSoliniis capijj.cumlycaonem dixiflet Aethiopiam mittere, fubdit. Mittit « tarandS; cuius erroris occafionem prteter ofeitantiam « negligentiam ipfius,nullam uideoicum Plinius dilu cidcScytharum,id eft Scythicum tarandum appellet-lycaonem uero non in Aethiopia , utSolinus, fed in Indis nafei ibidem fcribit.Hunc tarandum,addit Solinus,affirmant habitum metu uertere:« cum delitefcat, fieri alTimilem cuicuntj rei proximauerit.fiue illafaxo alba fit.feu fruteto uircns, fi, ue quam aliam praeferat qualitatem.Faciunt hoc idem in mari pdlypt.in terra chamtcleontes.Scd « - polypus « chamaeleon glabra funt,« pronius eft cutis lenitate fpdculi modo proximantia amulari: in hoc nouum eft ac lingulare.hirfutiam pili colorum uices faccre,Sol/n,Tarandus , ■/«{«’fp’ Et Paufanias boues Paonicos circa pedus Si.jlJ(Ii/(/ maxime pilofos facit; bifontes autem ex Paoni» eorum boum genere effe alibi dixerat. Ego certe fufpicor,qiioniam ex diuerfis aduenis percundari folemus, alium de alio,quem ipfe uiderii uel audiueriqfylueftri bouerefpondere,Si ita in unum ani mal congeri quod diuerforum eft. fVrumlllyricalingua audio uocarizubr uel zubronem:EliotaAnglus uros fualingua expo. nii bugles uel buffes,tanquam hocnomena bubalodiuerfum fit, quem alibi a bugill intei prctaiur. In Angermannia ducatu Europa: maxime Septentrionali Si cofini Laponia:, in prxeipuis feris per fyluas uros Si bifontes uenantur,quos patria lingua dicunt elg,id eft afinos iylueftres.tants proce ritaus utfummodorfo aequent tnenfura heminis porredi in brachia elata, lac, Ziegler, uiSchondi» fua. D< Lib. I. lyp fua. Tiif ud thiif oncm Polonis nominariboucm fyliieBrem domeftico maiorem, minofem uro eti am fupra monui, f Zubrones.ut fertur , boum funt generis , longitudine aliquando quindecim cubitorumiCormbus maxtmis, trium cubitorum longitudine, colore fubnigris. tanta uelocitate ut (cum impetu) reiedam alui proluuiem conuerfum ( rettoadum ) ammal cornibus quandocs excioi at, antequam in terram cadat: (addunt quidam, Sii cornibus exceptam longius prondat in canes lln fyluis maxime feptentrionalibus degit, tanto robore ut equum cum equite (hominem Sc equumXor nibHsinaltumproqciat.iterum5excipiatdonecenecauerit.Capialiternonpoteftquamfoueis aut uenatore circa craliiffimi trunci arborem circumeunte, & fera infelfantis latera interim uenabulo perforantis. Alui excrementum tanto cum flatu eiaculatur, ut iniequentem canem^ut uenatofem 1« inquinatuminutiIereddat,uelutalij,excacet;(quoditemdcbonafoAriftotelesfcribit,fedadurere addit, KcornuaciuspugnaineptafacioHjcAlbertus circafinem libri ii.parenthelinmeisuerbis infenii.Ibidcm paulo fuperius , V rni (inquicfic fcribitur pro uri) funt boucs quos Germanice vi. fcnttalias «q|mt)uocamus:cornua ingentia duo geftant copiofi liquoris capacia: proinde nonnulli pro poculis utuntur;His iracundi hominem cum equo uentilant. Vide plura in Bifonte fupra ^Alba Ruffla fiue Mofcouia,qua iungitur Lithuania,uros in Hercynia fylua producit , Antonius VuiedintabulaMofcouia.Alibi etiam legimus in Lithuania multos efle uros, qui homineth cata* phradum etiam facile cornibus fublimem rapiant, Ifidorus arbores K armatos milites cornibus cos eleiiare fcribit.Ioannes Boemus urum in Polonia reperiri,author quidam obfcurus inBoemia. Ego Moguntia &: yuormaefe, Germaniae ad Rhenum ciuitatibus , ingentia boum fylueftrium capita, jo duplo(utmihiuidebantur)domefticismaiora,cumreliquijsquibufdamcornuum,a:difidjs publicis alRxa(ante faecula aliquoqut fertur)olim cum admiratione infpexi, Vrum aiunt quidam iuxta ar, mos alliorcmcfle,parte pofteriore magis depreflum.pilis fubnigris. Ex corijs urorum apud Polo, nos fiunt cingula cum ipfo pilo, qui nigerrimus eft (ut ex nobili Polono audiui:)8<: commendantur tanquam morborum quorundam amuleta,ornant ea nobiles auro SC argento, H I Z es uocantur,ut author di Iphicrates,belluae forma tauris periimiles , uita uero fld magni, tudine, pugnandi uiribus,ciephantes referunt, Nafcuntur apud Hefpcrios Aethiopes, Snabo Idrro 17. Hi fortaflis rhinocerotes funt, quia: tauri Aethiopici appellantur, magnitudine etiam 6^ uiri, bus elephantis fimilcs:fed praeftat diuerfos credere, quoniam rhinocerotum libro 16, feoriim memi. nit Strabo,uifum a fe deferibens, r DE CACO. [ ACVM recentiores quidam inepte animalibus adnumcrauerunt,occafioncfumpta ex I Aencidos Vergiliana: libro S.ubipoeta fic canit: Hicfpelunca fuit uafto fubmota receflit Semihominis Caci.facies quam dira tegebat Solis inaccenfam radijs.femper^ recenti Cgde tepebat humus: foribus® ?fFixa fuperbis Ora uirum trifti pendebant pallida tabo. Huic monftro Vulcanus erat pater,illius atros Ore uomens ignes,magna fe mole ferebat, &:c. Et paulo poli de cadauere e fpelunca ex tradiCaci, Nequeunt expleri corda tuendo, Terribilesoculos,uultum,uillofa9 fetis ^0 Pedora fcmifcri,at^ extindos faucibus ignes. Grammatici aiunt hunc Cacum Latium tmdiif latrocintjs SC incendtjs infeftafle: demum Herculis quo® exHifpania , occilb Geryone rede untis a apud Euandrum hofpitantis,boues nodu cauda traxilfe in antrum fuum . Has cum mane diminutas cerneret Hercules,nec quorfum erraflent fcire poiTet, forte fortuna ad hoc antrum perue nit.fcdcum ueftigia omnia foras uerfa uideret,cum reliquis abijt. Abeuntibus autem csteris, occlit febeues aliarum defiderio mugierunt,Hercules igitur audito mugitu, Caci fraudem cognouit,ra, pta^ claua iratus recurriefed Cacus ipelunca fretus in eadem fe abfcondiqclaufls foribus ingeti fa xo.Quod Hercules uidens,ad montis cacumen tendit, Sdad extremn dcieda maxima montis parte, in anna defiliens,Cacu flrangulauit,boucscp fuas recepit. Sunt qui afltrmet hunc Caca Euadrifuif, fcfcrua.quiin eo loco Itali» omnia latrocinio SiincediouaftaueriqSdob id Vukanifiliu appellatu, J“Ouid.fabulaturill8tricipitefuiflecainquit,Mjnalioiacuitfufus triatemporaramo Cacus,&c.Ve ritastame fecunda philologos SC hiftoricos hochabet, HBcfuilTeEuadri nequiHimu feruaaefure, Nouimusaatmalaa Graecis HScmJ dici.quem ita illo tempore Arcades appellabancpoftea translato accentu Cacus didus efl.utEAira Helena, Ignem autem didus eft uomere,quod agros ignepopula, batur . Hunc foror fua eiufdem hominis prodidit : unde etiam facrum meruit , in quo ci per uir, gmes V eflae facrificabatur,H»c Seruius enarrans iam citatum Vergiltj locum. In huius rei memo nam Petirij 8£ Pinari) Herculis facrificuli Romae conftituti funquide Macrobium Saturn. ;. cap. 6, Alberti Magni Sc imitatorum eius nugas de Caco,tanquam feranaturali, ualde ridiculas praetereo. Similis fete huic eft alcida fera fabulofa,quam ex terra natam,infuperabilem pugna , plurimu ignis ore uomuiire,a; PhrygiaCqug Inde nomen exuftg retinuiocombullifle ferunt, demiim a Minerua oc 00 eifameflejUtfupraexDiodoroSiculorecitaui, i6o DE CALOPODE. SI QVAE EST. A RECENTIO* RIBVS BARBARIS MEMORATA FERA, HALOP vs apud AlbcrtumMagniTnij&r cius imitatorcs,ucl anaIopos,iicIantap!on, ftcl aptalosfut nominum corruptorum nullus eft modus)ammal eft acutis , longis SC ferra- tis cornibus, quibus etiam arbores, licet magnas & altas,fccare ferturtffpius autem dura rami SC uirgulla cornibus adaiSis cedunt.eis inuoluitur,retinetur^:unde fit ut uoce £C clamore fe prodat uenatoribus.In Syria iuxta Euphratem inuenitur, cuius aqu* pom propter frigi ditatem gaudqf,aflutum SC mira uelociiate,ut uenatores facile effugiat.Hatcfere Albettus authore citans ndcio quem [orach,a quo tamen farpius tanquam parum probat* fidei dilfentit. Alrj antapIS fuum capreolo fimilem faciaqcorpore fiKtido,cui bina peracuta SC falcata cornua (int : quibus poft '• potum ex Euphrate alacrior tanquam ludendo, arboresftiel, ut alij,frutices SC dumctalfecare foleat e^fie autem genus quoddam fruticis.longis,tenuibus,tcntis^ uirgis fcu uiminibus.quac cum refeca re conatur,implicari inuolui^ eius cornuat&: ita ex uoce.quam indignabundus emittit, a uenatori. bus deprehenfum occidi, Ego apud ueteres SC idoneos audiores netp hanc feram, nc^ fimilcra ei ullam reperio,praitet unum locum circa finem epiftola: Alexandri Magni ad Ariftotelcm de mira bilibus lndia,cuius translationem inferiptio Cornelio Nepoti tribuit: Inillaftatim poft Gangis SC Euphratis riparum mentionem, ficlegimusiEuri ucmi flatus fccuti incidimus in malignas feras , de quarum capitibus uelut gladij a uertice acuta ferrata^ eminebant ofla.Et hat arierino more aducr. fushominescurrebantlTuminuiiSat plurimorum militum clypeos cornu fuo tranfuerberabant. „ Qiiatum occifis ad modum otfto millibus quadringentis quinquaginta , (ic inde ad Porum exerci. “ tus meus cum fummo tandem labore ac periculo meo peruenit. Hic procuidubio illorum calopm fiue analopos eft. DE CAMELOPARDALI. ammAMELOFARDA linfacrac literar uo ^^^Scant.>iar Warner, Deuteron. 14, ubi Chaldaica translatio habet Ha’’’Adeba, Arabica faraphah , Perfica rs*!! fera phah. Septuaginta !TOfi>(/:collum oblon. gum,am-es cxigua;caput etiam partium, ( 'fiai)rt)pedes longi,ueftigia (-wjo-a;) lata, fed crurum SC pedum inaequalis menfura eft, maior ( altior ) multo prioribus, minor pofterioribus, quihumiles SC ,^(1 ixaifimpjid eft ad terram fc fubmittentibus limiles funt. A medio capite iuxta aures utrintp in tempo ribus bins eminentis feu tubera, ueluti cornua exilia ( xigmu ) reda procedunt. Os ei me. diocie ( itf «oj/ ) 3C tenerum ut ccruhdentes parui SC albi utrin^;oculi fplcndidi.caudaparua ut ue. locibus capreolis (sJufmtAicftiwi.ceruis.Gillius ) dC nigris in extremitate pilis hirfutav ^[Heliodorus libro IO. Aethiopica hiftoriae camelopardalin elegantiflime depingit, nos ita conuertimus; Axiomi. tarum legati Hydafpi regi Aethiopum inter cstera peregrinum dC mirabilis naturs animal dona, banneui proceritas »: altitudo cameli cranpcllis color floridis uarius maculis.^oaiOT; partes pofterio res infra ilia, humiles »: leoninae forma:; anteriores uero circa armos SC pedus, & pedes priores, aldorcs multo quam pro csterarum partium portione. Collum gracile, »:liceta reliquo corpore craffo procedens, adeanini (asKi/raoi/ijitfii;y«, ut habentlibriimpreffi:PolitianiJsIegttxwao(i,quod jo pta;fero)uel olorini potius gutturis modum defluebat. Caput forma quidem cameIi(Politianus hsc nonredelegit)magnitudiiieuci-opaulomaiori quam dupla ad ftruthiocameli caput. Oculis tan- qua piflis ciflxhiiis v7nyiy^«iiiiXjiss jSaso-cfas ir»J3OTit,(Politianus uertit,fuBfcriptos^ uclut oculos tor. ue motans conniuebat.) Inceffus longe alius quam animalia ulli uel terreftri uel aquatico; neq; enim crura dextra »: finiftra uicibus mouebat alternis, fed alterutra firnubut dextra pariter ambo, inde fi' nmra ( £vj,Bj'J(,,id eft iundimific enim legendum, SC ftatim i/a-ijmsif ) ita ut utruncp latus cum fuis pedibus fimul totum loco moucrctur.T rabenti autem regenti^ magiftro tam facile »: man luetum fe dabat, ut tenui funiculo capiti circumuoluto.pro illius arbitrio quo modo & quocSij uel. Ict ageretur, non minus aefirobuftiffimo uinculo dudCi fuiffetjHrec Heliodorus: ex quo cranftule. runthunclocum,Angelus Politianus Mifcellaneis,»: Pen us Gyllius cum Aeliano fuo.utriqpin fuis » translationibus reprehendedi. Dion Prufenfis Romanae hiftoriae ]ib,4;. Csfarem hanc primo popu Io Romano fpedandam dedifle commemorat;»: addit, ex ceteris quidem partibus camelum uideri: «ra uero difparia habcre,nampofiei-iora prioribus breuiora funqut a clunibus.quafi confecnfio. o i i62 De Qi^drupedibus nis gradus.eius exccifitas Icuiter attoIlatiii,coi pus^ rcliqtiS excelfiim prioribus cruribus fuflinca» tur.CoIorefimilitermaculofoutpantheradiftinguitLir. Apud Hefperios Aethiopes tuni alfe fera tum camelopardales gignuntur, Strabo libro lydtem libro i6.Intjs locisCinquit, ^'rea mate rubrum puto) Camelopardales nafcunturj nullam cum pardali fimilittidinem habentes. Coloris enim uaric» tate hinnulo fimillima eft,uirgatis pilis dilfindlo ; poficriora quoc^ humiliorafunt anterioribus, ut a cauda federe uideatur,ad bouis altitudinem. Anteriora uero crura a cameli cruribus non iuperana tur.collum redum cft,2c:in altum atiedum, uerticem paulo fublimiorc camelo habet, unde propter hanc incommcnftiraiionem,nec tantam celeritatem habere eam puto, quantam dixit Artemidorus, qui eam excellentem facit. At nec fera eft, : fed pecas,Jliiriaitic, Camelos Indicas colore llmiles pardalibus Patifanias in fpedaculis Romanorum fibi tiifasicribit in Bototicis : ego non alias quam camelopardales intclligo. f Gyrapham, id cll camelopardalin Laurentio Medici a Sultano Aegy, ptio donatam,Italia longo poft tiidit tempore, Egnatius. Hoc animal paucis ante annis in Hetruria uidimus.quod a rege Tunis ex Africa Laurentio Medici dono miflum fuerat,Raph. V olaterrantis. Diuerium conftifa gentis panthera camelo, Horatius in epiftola ad Auguflum: qua enim uocamus panthcram.Grff ci pardalin. M * V arro in libro de lingua Latina ad Ciceronem , Camelus’ (inquit) fuo nomine Syriaco, in Latium uenit , ut Alexandrea camelopardalis nuper adduda , quod erat fu gura ut camelus,maculis ut panthera. Camelopardalin Lauretio Medici miflam mirati fumus habe, re cornicula, quanqtiam mas erat, quoniam de his nihil hadenus in ueteribus memorijs legeramus, donec Heliodori ftiper hac re uerba legimus.Centum Gordiani principis ludis exhibitas teras oties accepimus, audore CapitolinotPolitianus, Videtur autem feras oues camelopardales exponere: de i» quo ut dubitem facit partim ipfe Capitolinus qui alio loco camelopardales decem fub Gordiano Ro m* fuille feribittpartim quoniam alias oues feras nouimus, de quibus alias, Orafius anteriori parte altus, ualde eminet, ita ut extenfo capite uiginti cubitorum aldtudinem pofltt attingere.In pos lleriori uero pattedemiiTus eft inftar cerui . Collum habet extenfum , caput equinum, lieet minus! pedes 8C caudam ut certius: pellem uero lic omni colorum genere diuerfimode uariatam, ut homo fruftratentet artificio namralcm eius pulchritudinem imitari. Hoc animal noftris tempori, bus a Soldano Babyloniorum tranfmiiTum eft imperatori Friderico Romanorum attgufto , Htec lii. dorus:ex quo etiam Albertus Magnus defcriptiufed addit pratterea.quod licet multis coloribus im fignisfitoraflus(liclegitur)album tamen Sf rubeum frequentiores habeat . Sd cum fe fpedaDttbiis admirationiefleintelligit,hucillucfeuertcre,8fundiqua(pinfpiciendum praebere. Hoc animalfim j, quiOtemporibus noftris uifumeft,8f Arabiceferaph uocatur.Alrj quidam obfetiri authores anabu lam colore ualde rutilo, pellem eius propter ornatum in magno pretio efle feribtint , Qiiidam in deferiptione Terrae fandae, ex qua etiam hanc imaginemmtituati fumus ,giraphamcaprscompa rat,8^ pellem eius in uentre pifcatorio reti,ob uirgulas nimirum cancellatim digcftas, ^Florenti, nus inftiis Georgicis ait Romae fe uidiileolim camelopardalim,quod animal in Antiochia ego etiam uidi ab India translatum, Author Geoponicortim Graecorum. DECAMELO, A. 4* l|M I L B A M EL t nomen apud Ariftotclcm & ueteres abfolute pdfitum, non ad BatSrfanam folum I hodie/impliciter camelum nunctipamus.fed Arabicam etiam, quam Strabo carae, i tlromadem,recentiores dromedarium uocanqcxtenditur.Cum camelos quinqtiagin ta annos iiiuere percepi, tum Badrianos ad centefimtim annum, Aelianus;ex quibus ucr bis apparct,cameli nomen commune efl'e,ne(6 Badrianis duntaxat,quibus geminum in dorfogib» ber,proprium.Dicam igitur priore loco tum de camelo in genere, tum fimtil etiam de Badriana: po fieriorefeorfim pauca de dromade, quoniam figura dorfi praecipue differt, & cameli nomine a« pud rccentiores nop appellatur, 4fCameltis HebraiceViasgamabDeuteron. 14, ChaldaicenVlSJgamela. Arabice Viajgcmal, Per, l’ Cce^tmi; fchetor.Manifeftum eft fane linguas alias plerafcp hanc uocem debere Hebraicae. ca mclus uocatur a Chaldaeis, Hefychitis V arinns. Varro in libro de lingua Latina,Camelus inquit, fuo nomine Syriaco in Latium uenit achaftranim.Efther 8, IJauid Kimhi mulos interpre tatur,animalia magna Sf magni pretij ex equa & afino.-Septuaginta prratcrmittunt.Hieronymtis ue redarios: aliqui tefte Abrahamo Efra peradimpd eft mulos.R. Salomon ex camelis celeriter currentibus. nSiSbikra fcemininum:Efaix 6o,bikre plurale mafculinum reperitur : ubi ah Hieros nymo tiertitur, dromedarii MadiantaSeptuagintaaytAMiBefrsAsjj', id eft greges caraelorunna Kiralii, cameli parui,(ftint autem dromades camelis crateris minores.pChaldaice.l^WP, hogenain,id eft di o ■ medarij.Rtirfus uocem Kimhi camelum partiam interpretatur, Hieronymus capream :ab A=‘ quila Symmacho SC Theodotione e/htitais redditur, id eft ctirfor.pro dromade tiel dromedario nimi. ^ rum:a Septuaginta od-Md eft fero.Nobis ex Theodori Bibliandri fententia camelus dromas fccmina «idetiir, niiaia kirkarotjEfaira 66.Chaldaice kudanuuan,quod ludrai mulos imerpretan» tiir» i64 DeQindrupedibus tur itemSepmas;nta.AbrahamEfragenuscamclorumexcdIens;R.SaIomoncameIosautaIiaani- maliauelocifflmtiEGdem modo Kimhi explicat iniibro radicum. Sed magis congruit interpretatio noftrorumhominum,ut currus antcarrucasintcUigamus. Nam Hieronymus & Symmachus car. rucas uerteriint.alii uoce confona .joj ««Septuaginta (nuxJlmy, quae Hieronymus limbracula 5C ba. fiernas interpretatur, & dormitoria. fHisfubiungamnominaqusreperio in IibrK medicorum cx Arabica lingua, quanquam corrupta quadam ex illis bC inepte feripta uideantur. Uemel, came» Ius eft inde baul gemel,id eft urina cameli,Syluaticus: Antiqua expofitiouocabulorum Auicenna zemel habet per z. Camelus alnegib,td eft qui pafdtur in locis fylueftribustfecundum alios uero eft camelus ualdeaielox greflli 6^ curfu ftio.quem Latini dromedarium appellant, AndreasBellunen= fis in Auicennam,in Camelo SC in Alnegib.ln PandedisSyluatici legitur anegibus(corruptc pro al „ ncgiblid eft camelus. Alhauar,camelus,Andreas Bell. Algiazar,id eft camelorum, Idem. Ebenars, camelus,Syluaticus. Aftergar feu aftergazi quid fiqinter authores Arabes non conitenit. Legitur enim in libro Benagi Albian quod fit radix aniudenCid eft fllphijtia; in libello de ftmplicibus Alch» uin, aftergar efte uocabulum Perficum i quoniam aftir Cnos'MMl? fchetor fiTprafcripfitnusexPera fica translatione in Deuteronomion)Perfice idem fit quod camelus,& gar Ipina , ut aftergar fi't fpi« na camelorum: Alij corticem radicis aniuden exponunt, Andteas Bell. Bartolemaus Georgieuitz camelum Saracenice ihymel uocari fcribit.quac uox aecedit ad zemel fupra di(ftam,ea rurfus ad ge mei. f Camelus Italice SdHifpanicecamello.Gallicechameau, Germanice CSmelt^icr, Anglice camel,lllyrice Vuelblud,, B, Camelos inter armenta pafcitOriens,quorum duo genera,Ba(ftriani K Arabici: differunt |quod illi bina habent tubera in dorfo.hi fingula.ar in pedore alterum cui incumbant,PIin . Camelus pro. pritim inter cacteras quadrupedes habet indorfo.quod tuber appellanuled ita,ut Badrianac ab Ara. bijs differant. Alteris enimbina,alteris lingula tubera habentur. Sunt etiam omnibus fingula parte ima, quale in dorfo,tubera,quibus incumbat reliquum corpus, bC firmetur ^ quoties in genua indi* nantur, Ariftoteles interprete Gaza. Grjca uerba,4i«i?itfscri S^' tu-zhnpm AixBi<»y,xc my i&ssju- preiamento Geogr . libro 17. conicaare licet camelum efle Affyrium uocabulum : gamal enim di» cuntilli.unde uico conciliatum nomen Gangamela,uclut domus cameliiquod eftab Dario imnofl tum Hyfiafpis filio, ^lum fatigatas camelo abmentorum ratione locum contribueret j Ganaamela tamen pronundant Grpci, forte per infcitiam.quiagentium illarum proprietate, gan.locum dicunt n,uratum.McmimtlociacinterprctamentiinAlexandroPlutarchus,Calius. rCameliimGraci omnes, ni faIlor,fcEminino genere tantum proferunt,quanquam recentiores quidam generis com- munis faciunt; Apud Latinos euam foeminjnum frequentius inuenias,mafculinum rarius. Recen» tiorcs quidam in uet^rum fcripds foemmine polita cum mentione cameli nomina, pe^ imperitiam in 10 mafculina uerterunt,ut apud Pliniim ubi uetus ledio Ba(fh-ias,et Arabias camelos habet,id^ recSc (naraAritoteks etiam fichabct,KGazarimiliterreddidicBadh-ianos Si Arabicos fuppofiurunt- noti gencrefolum mutato/cdpoiTeffiuis etiam nominibus gentilium loco ufurpatistquorum utruc^ licet tieri poffe aliquis aifaat,malim tamen Si antiquum SC magis proprium morem feruare. Sic ca- melus dromas tceminino iolum genere a Grxcis profertur, pro more oxy tonorum irt as que fledim tur per adosiapud Liuium in mafculino legimus, Ante hunc equitatumtinqUit libro 7.bclli Maced ) falcat:tquadrigs,a: cameli quos appellant dromadas. f CamelinUs adiedfiUum, utlac cameli, num Plinio. Afinorurn etiam^ uetulorum,ut equorumbe camelorum quoquecarnibus nonnulli iiefcunmr, caSfmi 'fi/x"!' w "-“W ••'«cTiss n xait wi-sAi/st, Galenus. rCataelus hon tantum fignificat si iyfc? w (my, id eft quadrupedem dofruariam,uel iumentum clitellariumifed Si craifum ioilliim funem nauticum cui anchora alligatur, a fimilitudinecameli animantis tortuofijCKlius8e Theophyladlus in Matthaei Euangelium. Latini , ut Caefar libro primo belli Ciuil. anchorarium fu, nem,autanchorale uocant , Plinius libro decimofexto . Vfus eiits anchOralibus ftiaxime nauium pifcantiumif tragtflis. Limus libro fecundo belli Punici, Vixdum omnes confcCnderant quutn alij refoluuntoras, aUt anchoram uellunt, alij.nequid teneat, anchoralia incidunt. Ammianus Mar cellinus , Per anchoralia quadrupedo gradu repentes , in fcaphas fefe iniedabant. Jb sj,.,- WCT®';«ifi»^®'««ia«8i/,utinEuangelio legimus, Matthaicap. 19 . id efl camelum uel anchoralc per foramen acus tranfire aut tranfmitti (quod feruator nOfter facilius elTe pronunciat , quam diui, tcm in regnum Dei ingredi. Acus foramen Graeci uocant: ) prouerbiali fenfu de re impollibili proferiur: V t illud etiam Matthmicap. aj, 6j'»yoi Tt/ipasi ii Jivhiitms Jt KtsTOsnwr,. 7«, id eft, Duces cteci, excolantes culicem, camelum autem gUitientes; CJtiod prsceptoris noftri le, jo fu diflum eft in fuperftitiofos Si praepoftere meticulofos honiines, qui uel ignorante , Uel dillimu, lantes, quibus in rebus fita fit uera Chriftiana^ pietas, in nugis fibi nunc placent , nlinc trepidant, inmaximis fecuri , pleni ludaicarum fuperfiitionum , uera charitate uacui : In hos Chriflus huiufi modi torfit prouerbium. Culicem liquant, camelum glutientes. Ab hoc Uon abhorret cluod alibi re, tulimus, yntfyecAifsj/, id eft. Statuam colare gutture. Haec Erafmus. Videtur autem mihi liquandi uerboabuti,pro colandi: deindey»:fy«?,.'{e(-, quod titillare fignificat,utrcdle Gaza ex Ari- ftotele tranftulit, una litera deCeptus inepte tanquam idem fit quod ya^yxdlsij exponit. Nos sar yx^yxhi(eii , non faucibus colare ftatuam , fed titillare uertemus : quod conueniet in cum qui im. poflibile aliquid conetur , quO fenfu mortuo mederi , Si mortuo uerba facerC didmus , longe alio 4i>qiiam(itproucrbij Camelum glufire, colareculicem,cuiusoccafionehucdiuerti. Diuus Hiero* nymusMatthtei cap. 19, camelum de animante quam funeintelligere maluit. CalepinUs Camelum pro animali communis generis facit, pro fune autem mafculini tantum, quod tamen nullis teftimo* nqs comprobat ; nec equidem probari poffe crediderim , cum fethel tantum in factis literis cameli nomen pro fune legatur, nec alibi tifquam quod fciam. St illic quoque funisne porius quamani- mans accipi debeat incertum fiti EgO de animali potius acceperim, parum quia Domirius liofter In alio etiam prouerbio quod iam retulimus, cameli nomine tanquam animantis utitur , quod uel indcconftat , quia culicem aliud animans ei opponit : partim quia doClifflmi apud Grscos gram, Watici , Ariftophanis interpres, Suidas Si Varinus , per iota in penitltima , non per li cum rnnemlignificat.fcribendum docent, fCameli epitheta, Hirtus, deformis jfinens. luuenalis, J» Dciormis poterunt immania membra cameli, Perfiits Saty. y. Tolle recens primus pipere fitien' te camelo .nam quod fitim uel quatriduo toleret, fupra didiim eft, ^K«|i«AiT»siJsj axa> wtefiifr©-, Suidas: V arinus ^ Hefychius non habent : ConiecCrif autem ali. qws bonem,cui tuber in dorfo camelorum inftar promineat, fic appellari, quod de Caricis, Scythi. ca *’“*’“* tteteresquidamferibunt: St infuper Syriacos, nodos fcapttlarUm fledere, uf lln”^ ' IV camelafio paulo poft dicam in e. Carnei ftomachi(uetriculi potius) eft fuperficies ipfiits machuntrinfcca,crifpa, inftar fuperfleieipanni uel lana pilis eredis St crifpis, Andreas Bell, me a, genus uaris,cuius meminit Ouid. 4. Faftorum his iterbis, DUm licetappofita ueluticraa P°t^®jPttrpuream^fapam, Non prietercundum hic camelaucium eft e m ^ uicinitatem, Suidas St V arinus HffiiHAcwtuoy frribtintper s. in fecunda fyllaba. St Ro* ° ttocabulum efle docet, quod tamenaGr^cis etiam ufurparipoflit uel etymi ratione, sra:j>a rn' enjnipilei feu galeri genus lati, quo aftiuo tempore qui iil etlantur,utuntur;cuius forma: St ufus uulgo ex triticeis alijsue culmis contexi fblent, P' 170 De Qijadrupedibus . . . w • . ..m nr ^,»T«iT^i/«$*A«i/*W.AriIlophaZn^charnenfibus:tribuitautempoetaTeIcp^ Sn(quasLcesapudPollucemquo^kg.mus)q«odnunc,inqmtfcholiaftes,» uir ner Sfilon.Caliiis galericulum interpretatur. V t camelaucion fic K caufia.xiwi», nome habet, auod aenus pilei fit 5.?« y ««ifut.id cft aduerfus acftum, idonei : de i^uo Antipater ThelTalonicen. m t?J:Orus apud Etymologum. Ego camelauctj nomen apud Latinos nufquamle^ Caufiam uero KauSacedonum infigfe fuiffe grammatici tradunt. Valerius Maximus hb v Quemadmodum Antieonus caput Pyrrlji texit, caulia, qua tielatum caput moreMacedonu habebat, Plautus in Mi- HtfpSutueniasornatuhuc naucleriaco. caufiam Habeas ferrugineam. aliqui etiam *Sponun“&pileumlatumcontraimbrem. fCamelopodion pro marrubio. nter nomencl^ „ rrasheAarLlegimus;forteclinopodionpotit.slegendum:florumen.muertic.ll.smarrub.um3£ aha herba proprie clinopodion diaa,conueniunt. f Camelani Wi* popul' fexta regione, Nar S*us SC Nucerinis uicini, Plinius. Camelides, infulae du* ignobiles Mileto u.cmae, m ora nte.egionis,Plinius5.5.. Camelocomi,K«,.»AsKs,«.,populi Arabi* funt, a camelorum mttru.one8i cura,utapparet,nuncupati:mcminiteorumStephanusinChatramontesuocabulo. AlnfuntCa. melit* apud Strabonem libro 1 6. Ab Euphratis (inquit^ fluminis tranfitu Scenasufque, eft Iter di^ rum uigintiquinffii hic funt Camclitaciaic. Gamale, ruiacA», urbs in ludata udSyi ia,Siephanus K lofephus Antiqutotum libro 4.Suetonius inTito,Tarrhachiam ( inquit ) 8f Gamalen urbes uali, diflimasludsainpoteftatem redegit, Videtur fanehaec etiam a camelo appellata, quam Hebraei ga maltiocant. DeGangamelauicoPerfidispaiilofuperiusinhoccapitedixi. , . <[ b. Salluftium mirari foleo,qui Romanos fub Lucullo imperatore in Afia primum camelos ui- diflfe feribit arbitratum forte non eos primum qui cum Scipione Antiochum deuicere, netp iterum Olli cum Archelao ad Orchomenum 5C Chaeroneam nuper conferuerunqcognfcuilfe camelum, Plu tardius in Lucullo. Hippocameli nihil praeter nomen in Aufonij carminibus legi. Ariftophanes in Vefpis Philocleoni aiiribuiqcuius corporis partes ueluti moflri alicuius defcribit; fcholia «iW elTe docent : id eft camelum libidinofam 6f feruido ano efle: fneciem habet prouerbij inlibidinofos, fed plebeiae turiiitudinis,ideo^ honeftis auribus uitandi. «-e. M (161/ -m nttiiulwtfiJief (xow|/ tsi lirans, &:c.Xenophon de inftitutione Cyri libro 7. Nos ita uer timustCameli nihil quam terrori equis erant. Nam qui infidebant eis^ neij caedebam hoftium equis tes nec ab ipfisc*debantur,cum equus nullus propius accederet.Hocquanquamtuncutileuifum j, eft nullus tamen uir honeflus 8f ftrenuus camelum inequitandi gratia alere uellet, neij eas in hoc exercere &: inftruere eas ut pugnari ab ipfis poflit. Quamobrem priftino habitu refumpto, inter ia. menta impedimentis deftinata degunt, Haec Xenophon. Idem libro 4. rerum Graecarum, kA «a» iisAsi «ft' vtts tA»$fetr«|/, «s Aj.snA*©' ts T/iy EAAiif* mr«},«).6|/,id eft Cameli etiam,quas Agefilaus m Grs. Ciam fecH abduxerat, tum captae funt. f K«i.»A«T»,pellis cameli. Infignioris notat cenfebatur olim, fi quis camelo infidcns,ac per urbem circitmdudus.uifendum fe omnibus praeberet. Qiiod contu, meli* senus Byzantij in Arfacem Armenium,proditionis conuidlum, prompfit quando^ impera- tor Iuftinianus,C*lius. Similem irfami* notam in Afino fupra ofiendi. Caput Gebanitaru Thora naabeftaGazanoftrilittorisIudsse oppido lxxx. xxvil. M. palT.quoddiuiditur inmanfio- nes caraelorumLxii, Plinius II. 14. circa finem: Et mox. Sumptus in fingulos camelos denarium 4, DCLxxx. ad noftrum littus colligit. Manfio,inquitSipontinus,iter cft unius diei. Idem iam cita. tum Plinij locum fic legit, Abeft a Gaza Sic. M . D . xxx vi I. millia pa(rufi,quod diuiditur in raan fiones camelorum fexaginta duas.Hinc percipi poteft iter cameli unius diei efle circiter qtiadragin ta aut paulo amplius millia pairuum,H5c Sipontinusifecudum cuius calculationem bis mille quin, genta K trislntafeptem millia pafliium legendum mihi uidetur : aut minores manfiones facienda, riis «rd/ w«As MnViS-Mi/ Ariftophanes citante Suida : Medi enim in Graeciam uenerunt ca melis inuedi, f Camelarij dicuntur qui camelos equitant in acie,K!i;(/»Ainia Hcrodianolibr04,pof funt a:w»A«HsVcpidlci,ut Arabiae populi. KGnriA6«(/,IneGsquidumpercgrinafedantur,nefua qui. dem tuenturifumptum ab apologo de camelis, qui per oratorem cornua poftularunt a loue, qui of* ienfus Dc Camelo. H. Lib. I. 171 fenfus fluita poftulatione aures quotj refecuit. f Camelum BaAianam, usi id cftbieolorcm hominem , ucmlTe m prouerbium in Aegyptia hiftoria animaduertimusuduerrus cos quidem, qui ea promunt, qira admirationi putant futura, re autem ipfa uel meticulofa funt uel pla« ncridicula. Adagium rationem habet eiufmodi. PtoIema;us Lagi duo qutedam inufitata in AcctD' ftim induxit, camelum Badrianam infigniter nigram.bicoloremitem hominem.ita iit medietas qui dem ex squilibrio fumme foret nigra,reliqua porno albedinem prrferret eximia . Conuenientibus igitur in theatrum Aegyptijs, alia utitp non pauca fpedaculo digna exhibuittDemum ftuporem no uitate rei, ac inufltaw ipecie inuedurus,camelqm produxit SC iemialbum hominem.Caterum Ae gyptij cameli arpcduterrin,paulo minus profilientesmandaruntfugaeprsfidium,etiamfi auro ef. ,0 letornata cgregie,ac purpura inftrat3,freno quocp lapillis interlucentibus confpicuo" e thefauris Da tij tegis, uel Cambyfe.aut ipfius Cyri. Ad hominis autem illius ita coloribus diftindi,3i: (ut fic dixe, rimluariegati intuitum, partirn fufitis riferunt,partim ut monftrificum quiddam auerfati funt.Hinc Lucianus, w wimA©' ^ Aiynifiais s.Sum ueritus,inquit,ne libelli mei perinde fiat accamclus apud Aegyptios,HsccCacIius. ^ Camelus uel fcabiofa complurium aflnorum geftat onera, h‘w»a©' muy i(«TO3?i/a= pi;,t,quodcxponit,Afubeunteportumnaui,adrefertad celeritatem qutead qualium plurimum iiajeataradoprouerbio.ut ipfe ait,a negotiatorum dihgentia,qui merces ftatim emunt ab ipfis nau. tisin portum appcllentibus.-Non alium autem huius prouerbij authorem uel teftem citat, quam Sui J, daimcuius uerba commmorabo, ut Erafmi error intelligatur; fic igitur fer ibit, aot KstmiAviiiiSiiHs, As- (71 w A«&! Stf olis-.faf ■? iiiTTrjojp « (atWTfoji,»/ 1» wolMfiWsj 7? VWS 'iit «y ActlSxn «j.SrTTa,hoc eft utnos conuertimus: A naui ^ua fubmergi incipit,fubaudi,quicquid acceperis lucruni efl.duda me taphora amercatoribus,qui e naui iamiam fubmergenda,quicquid abftulerint, in lucro ponunt, Fe fellit Erafmum v»mS'vi&xi uerbum,quod appellere exponit, Sd portum fubire, quoniam aliquando fimpliciter fubire uel ingredi Cgniflcaucatertim de naui appellente plurima apud Pollucem libro i. uabz\egimus,«SimyxytSvc!,Ksc-nj!a,iW7W7!fiSl^7!&^sy,-7Te>!rSxAay,&Cc.t(Sf7aJ'viS«tnu(ck hoc fenlu, f Formica camelus,Mi/j>tt»| « , de uehementer inaqualtbus,8d modo minimis, modo maximisiquod jrerinde fit,quali repente camelus in formicam uertatur.Lucianus in prima e’ pifiola Saturnalium.sitr P i 174 De Quadrupedibus . ^ I-.*. J J C inDilOSreuuiluamjVi. ♦-•oipwo vywpwig«vL.i. V/. ’ » r . ‘ y • . n. v tuscorriimpitur,foztori aucfcabiel obncSxia, Alberius, ^Canisexproportiorie (ijeit ex arquo) utriufcR parcis incremeta capit, Ariflot, Hybernum pilum amittit, Idem SeAia.probie.i}. I-tona totius corporis hirfuta habet, Idem, f Medulla non eftnifi cauis offibus, nec cruribus tumcntorum autcanum.Qiiarefratfla non ferruminantur,quod defluente euenii medulla, Plinius. ^|Cani$cal ua nulla otfea commiflura conflat, fcd oflis perpetuitate continetur, Ariflot. Aelianus, Generofis canibus imat nares rotundae, folid^,8tl fere obtulk funt, Albertus ex Platone, Cani os refciljum eit, AriftOt.Serrati pedinatim coeuntes ne contrario occurfu conterantur dentes lunt, canibus, ferpen tibus,pifcibus,Plinius et Arifloteles. Dentes cani mutantur canini tantum appellati.ut etiam leoni, « Plinius, Dentes canes non mutant, praeterquam eos.quos uocant caninos, coscp quarto etaiis men fetamfceminj.quam mares. Vnde fiqutdiuerfa fit authorum femetia.Alij enim quod duos tantum modo mutant, negant ommno ullos mutari, cum eos paucos reperire difficile fitialij cum hos uide. rint,CEeteros quocp pari ratione mutari cxiflimant,Arifloteles.Etrurfus alibi. De canibus(inquit)di. uerfa fententia eff,quippe cum alij nullum ijs decidere dentem opinentur,alij caninos tantum ap^el latos mutare uelint,quos etiam homo amittitmern hoc latete,proptcrea quia non ante mutam, quam pares intus enafcantur.Quod idem uel in cacteris fcilicet feris euenire uerifimile eft.Et quidem cani, nos tantum mutare perhibentur. Aetatis tudicium ex dentibus fumituriquippe cum iuniores can didos habcant,&acutos;feniores nigroscfufcos croceos,Albefius) & hebetes, Ariflot, Sil Aelian, Cuntfla interiora canis fimillima funt leonis uifeeribus, ut quidam feribunt. Caninus uentrfl culus unus parttus Sf ardius eft,nccmultd amplior inteflino,lacuiscp intusihabent autem omnia fete UD-inm dentata uentriculum aut canino aut fuillo fimilem, Arifloteles. Canibus imeftinum qua uentti iungitur, laxius eft: qua definit, artflius : quamobrem uehementinixit, nec fine cruciatu eam partem leuant excremento, Arifloteles & Plinius. Alutis angufliffima canibus,Plinius. Pedius cani ar^tiflum acuminatum^ eft. Splenem habetlongum fictit homo bC porctis, Atiftot. Teftes men. tula cani foris dependent,intra pofteriores pedes,ut etiam leoni. Cattum degeneres ftib altium refle^ tlltint caudam, Arifloteles. Priores pedes fleiflut ut homo brachia: 8itiice brachiorum eifdemtittiii tur,Blondus.Pedes priores quinis diftindlos digitis habent, pofteriores quaternis, Arifloteles. Qtii. btis ex rapina tiidlus quadrupeda, quini digiti in prioribus pedibus, reliquis qtiaterniileones, lupi, canes, & pauca, in pofierioribtis quoque quinos ungues habent, uno itixta cruris articulum depen. dente, Plinitis.Rapacibus unci funt ungties.carteris redii, ut canibus,pr3rter eum quia crure plerifij dcpendeqPlinitis. ^Canes quoniam nttmerofo partu & multifidae funt, mammas plures per uen. erem duplici ordine utrotj de latere gerunt, Arifloteles, Quae ntimerofo fcectinda partu, & quibus digiti in pedibus,hacc plures habent mammas toto ueire duplici ordine, ut fues,- generofie duodenas, uulgaresbinisminus;fimiIitercanes,Plinius. Bipedes Sd quadrupedes qua: animal procreant, om. nes uuluam aut uterum.infra feptum transuerfum continenqut homo, canis, fus, Ariflot, Et alibi. Quae inn a fe 2d foris animal gener anquterum habent in a!uo,ut canis. Fimum cani ficcum efl,ut lii po. f Canis animal efl temperamenti calidi 8d ficci, fi ipfum per fe confideres : nam comparando alijs animalibus, coqjraria etiam temperamenta ei attribuerentur ; Qiiippc ad hominem fi conferas, Ccctis eft: ad formicam,humidus:Rurfus hominis refpedlu calidus eft, leonis frigidus,Ga!enus. i* Somnus 8C uigilia.incrementum SC corruptio, & uita 5C mors, extera^ accidentia ex fenfibus, funt in canibus.ficu t in equis bC hominibus, Author obfcurus. Cani uita producitur ad decimum» quartum annum, A elianus, V iiiunt Laconici annis denis.fotminte duodenisicactera genera qiiinde. cim annos, aliquando uiginti,Phntus. Laconici fanegencris forminar, quia minus laborant, quam mares, iiiuaciores maribus funnatuerd in caeteris,& fi non late admodum coftat, tamen mares uitii. ciores funt, Arifloteles. Et riirfus alibi, Cxteri canes ( inquit, exceptis Laconicis ) maxima ex parte ad annos quatuordecim,fed nonnulli uel ad uiginti protrahunt uitam, Quamobrem reiSe apud Ho merum canem Vlylfis iiicefimo anno mori aliqui iudicant. Canis cum uocem tedit altiorem, latrare dicitur:quod uarias ob caufas faciuEfl 5d gannitus quidam eius fubmiflior, ut adulando, uide infra inH. c. Canes etiam fomniare palam eft,id^fuo latratu declarant, quem per quietem agunt, Ari. ftoieles,£d Plinius, Cubile fuum luftrat canis bC Circuit antequam eubet:quod quide non alia caufe, facere DeCaiie. C. Lib. L faccrt ufdttiir.quam ut fle commodius in orbem fe coIIigat:pleri<^ enim ita fe componunt ad fom. num, minores &: iuniores pra:fcrtim,qui corpore tenero ac flexili liint. Canes, boues, alitei» beftis, impendentem peftem.Si; tetrat motum, coeti^ falubritatem.SC frttgum fertilitatem prafentiunt, Ac- liamis, Fere omnes quidem fagaces funt, quidam tamen cateros uincunt fagacitate SC inueiligatio. quotum ad uenandum ufus eft.de quibus feorfim dicam poftea, Leones mares canum initar u« tinam crurefublatoreddirnt.Plin. Exiftimantur in urina attolIcrecrusferefemeftres,ideftfiCTnutn' confnmraatiuirium roboris,&: initij coittistfaminac hoc idem fidentes j Plinius Si Ariftot. Verum ,x feminis eriam nonnulla crure elato mingunt, Ariflot.Ex maribus quidam ferius quam fexto ew lis menfe crus toIlunt,quidam maturius, Idem.Quandocun^ id faciuntj indicium cft atatem coeun di adeffe, Arifiot.Foemin* in urina reddenda fedent.id eft dtfponum fe ae fl federe utilent , Alber, iiis.Mas nunquam ante i8o.dies a natali crus eri*git,BIondus. Omnes fcrecanesiuuluas & pofterio ta odotanluqK forfitan ut fagacts funt, qualitates habitudinum in refolutionum corporis odore cd onoftiini,Albert. Canes a curfu uolutatio iuuat,ut ueterina i iugo,PIin, f Caterse canes (prxter Uconicasleiia femeflres coitu patiunt, PliiLTam mares f foeminae anniculi,magna quide ex parte cKunnfed nonun^ uc! menfe ocffauotquod magis foemina: euenit,^ mari, Arift. Huic quadrupedi ne^ fatminx.nccp mari, nili poft annum permittenda Venus eft.-qiiat fl teneris conceditur,earpit SC corpus 6.' uires.animoscp degencrat,Columella, Canum generibus annui partustiufia ad parienda annua atas,Plin. Qtiodadfoeturampnquit Varro 8dPhronco)principium admittendi faciuntue ris principio: tunc enim dicuntur catulire, id eft oflendere fe uelle maritari, Qua tum admifl£c,parL 10 iintcirciter folliitio.swfcj/ apud Ariftotelem Gaza uertit canire, luitio Februari] canes fere fecun, dumnaturam coitum appetunt,rariusIanuarii,Tardiitus. Canes flepius coeunKcoitum nunquam afpernamuDpariimtm propter teporem pabuli ubertatem,ut alia etiam animalia qua cum horni nc miiuni, Ariftot, Indicium in mammis etiam apparet, cum atatem coeundi iam habent , Fit enirti perindeae inhominibits, tumor iri papilhs mammarum, Sd cartilago quadam C , id eft folida qmdam ucl gnimofa denfttas.qua turgent mamillarquidam flmpliciter cartilaginem, ut Albertus: aliigluten,ui BIondus,ineptcrcddidcriint;)confiftit:fed difflcileid perceperis,nifthabeas ufltm rei,- carent enim harc indicia magnitiidinerhoc igitur foemina eucnire certum cft.mari nihil eiufinodi ac cidirrfcdqito primum tempore crus tollit,coircincipit , utfupra didium cft. Cum fe plurimum in currendo exercuit canis.multd effufioremadres Venereas exiftere ferunt, Aelianus; Ariftoteles ta menpccuIiareLaconicisfaciquccumlaborarint, coire meliirs quam per otium poflint. Auei tun» 50 tur in coitu canes, lupi, phoca,in medio^ coitu,inuici^ etiam coharent , Ariftot . Vt canes in terra coeimt,ficinmari leiiudines SC phoepomnes diu copulantur ,tanquam colligati pbftcrius , Dppta« misHaliein.i.Qriamobcaufam canes foli ex omniitm animantium numero colligari poft coitum Venereum foleanqinquirit Aphrodifleniis problem.i.7j,Impletur canis uno initit.quod in furti trjs maxime conflat initibus; implent enim qui femel inierint, Ariftot. Implentur omnes uno coitu , Plt« niits. Canis uterum gerit diebus fexagima Si uno, aut duobus, aut ad fummurn tribus ; nec minus quam fexaginta diebus; quod ft quid celerius prodieriqeducari ac perfici nequit. Cum peperit , ruf« fum fexto poflmenre,necpi'ius,coi tu impletur, Ariftot, lib,p.cap.i4.hiftoria anim, Ceterum libro dr. tep.io, Laconicam canem priuatim iexto menfe a partu coire feribit. Gaza tamen illic quoc^ de cas 4« nibus in uniircrfiim interpretatus en;id^ meo indicio redfe fecit, memor nimirum Ariftotelem fu« praquo;^ de canibus in uniuerfum id icriphfle:nccnonF'linium,cuius htecuerba funt,Ineuntur a patiufexio menfe, Vbi Gaza uertit coitu imp!ctur,in Grjco tantum eftoj(Sl;'iT«i,id eft initur. Sunt que parte quinta anni uterum ferant, hoc eft duobus SC fcpniaginta diebus (imprefli codices Latini, innitprete Gaza,falfo habent fexaginta:)quarum catelli duodecim diebusfqua tuordecim in Gra:^ co,lib,6,cap,io. Apud Pollucem corrupte 'yjoirNij aaa legitur;) luce carent : nonnullae quarta parte anni,hoc efl tribus menfibus ferunt,quarum catelli diebus decem SC feptem luce carent.Tana tnndem temporis canire etiam fixminae putantur(quantumfcilicetgrauidaefunt,Ht in Graeco addi» tut;)Ariftot,ex quo eadem Pollux defcripfit libro 5, cap. 7, Conflat igitur ex Ariftotele, canum alias far P^tte, alias quinta,alias deni^ quarta, geftare uterum: reliqui author js no diflinxerunt, 5* ''“'“npliciter altj duos,alij' tres mcnfes,canes gtauidas elfe fcribunt.Geruntin utero fexagenis die uSiPuniiis;qiii ex duobus fupra citatisAriftotelis locis, priorem folum legiffe uidetur.Nemefianus tliaminCynegeticis duos folummenfes cani grauidac tribuit. Praegnantes folent elfe ternos mcn. tS|Vato & Fronto de cane paftoral/, Obferuaui in canibus noflris nonullas catellas gcifllTe uterS prwile diebus fexaginta,n6nullas uno infuper aut duobus, Peregrina leporaria noftra excelles tu« ‘uitetum diebus 6j.AuguftinusNiphusin Ariftotelis hiftor,amm,Iib;5,cap,!4, Ibidem addit , ex» M a partu non ante fextu menfem impleri.ierius uerd in quam plurimis fe obfer “3 e, Multifi(|a,utcanis,&lupus,multapariunt,Arifiot, Canes,fcles,£f ichneumones, arquales ^iimero feius parium, AriftoqCanis cur numerofopartU fit, Ariftot.ScA 10, problemate 16, Gig. , quo largiore aluntur laifle,eo tardiorem uiflim accipiunt. Non tamen unquam ultra* t ice imum primum diem.nec ante fepiimum. Quidam tradunqfi unus gignatur.nono die cernere: gemini, dcclmo.ldem^ in fingulos adijcftotidemcpdretarditatis adlucemdics.Etabea quae foe. Hat cx primipara genita citius cerni, Optimus infoetvqquinouiffime cernereincipit,autquen» P 4 iy6 DcQi^dmpedibus primum fert iflcubilefceta, PlmiusXatell. cscinafcunt..r, i partu^ tredecim £safFc(!Hfunt;poftea acerrimum ocukx-umfenfumacquirunijAehanus.yifum . , ^ , bus uiginti, Fronto dC Varro. Qua: ante iufium tempus concepere, diutius caecos habent nec oiSnes totidem diebus.Plinius.Quomodo catulorum alq prius, alq tardius uifum acquirant , ex Anftotelis fententia paulo ante expofui. Parit canis duodecim, complurimum.fed magna ex pa^ te quincR aut fex-un^ etiam aliquam peperifle certum eft, Arifloteles.Cur &s « canisl nt tam fax cunda-,1: multipars, Democritus caiifam affert, quod multipliem uuluam,& feminis cellas recep. tatrices multas habeant.Eas omnes femen non uno initu explet/ed iterS 8^fatpiu.^x pi ofemina^ ■,ut frequentia feminis receptacula impleantur , Aelianus . Nos ex Ariftotde SC Plmio fupra » ndimus canem etiam uno initu impleri. Partus duodeni, quibus numerofiffimi,c3ctero quini, Ic , tur; ftendimi ni. ^nuimus cauciii curttii »****•'•» ****^’*'-*** *• - r * • * r» • i aliquando finguli,quod prodigiofum putantificut omnes mares^^aut omnes K‘gn> ■ P'*- ’ * • - fi ,t^tronrr\nrtnrrtTnn P/ rPf^^^onlCnle.Pll. Albcf tUS iCri mos quocp mares pariunqin cacteris alternant.fi ineant opportuno & redo menie, Pii Alba tus feri fnOS UI-IvJh? ***“* H*** ‘ ' * * . Q/ / / bit uifam iibi canem e genere maftinorum.qu j fimul nouendecim catulos pcpereritia ruriiis proxt mopoft partu oi3odecim,& tertio tredecini.er3tautcm(inquit)nigra,ctma^ocorpore.bingulos te re pariunt paruac illae catulx quas mulieres in delicijs alunt, propter uteri exiguitatem , A Quadrupedum multifida,ut canis, leo, fifc.omnia caecos generant, poli palpebr* dehilcunt, Ariitot. Multifidx qux pariunt impcrfcda.omnes multiparac fiinqQuo fit, ut partum adhuc recentem ait re polfint.audum iam adeptum^ magnitudinem nequeantiled cum corpus ad nutriendum non fufil ciat parum emittant, ut ea qux uermem pariunt. Quaedam enim ex tjs catulos inarticulatos prope» modum pariunt, ut uulpes,urfa,lexna,a:alia nonnullaifed omnia fere cacos,ut ea qua inodo dixi; i, atro etiam canis.lupa.lupusceruariiis, Ariftot, Capra Si oiies,ut & reliqua facundiora & multipa raanimalia.partus interdum monfirofos edunt,ut etiam multifida; multipara enim id genus amma lia funt.nec partum pcrficiunt,utcanis.cacosenimmagnaeoruparsfolctparerc,Aiift.ideSed.i';. probi, fco.caufam monftrat cur canes Si reliqua pania quadrupedes(fues,capi a,aues'moftra pari ant fi cquentius quam maiores, Canis etfi permultos cx fefe parit catulos , horum tamen e mima o primus prodiens iniucem patrem rcfcrt,omnino^fimilitudincm, fpeciem^ illius gerit: caieri ut cafus tulerit, nafcimtur Quod fludio Si prouidemia natura fieri uidetur,ciimroatri anteferentis pa erem, tum careris catulis prim igenium longe anteponentis. Coitus cani femper opportunus , A rift. Mares quarto anno gignere inc.pitintflego incipiant, opera fcilicet hominum admiitcntium tunc ■ "■ risgencrandafobolisgratiajfaminatertiotifcpin nonum , Vetiisquidam. Ca* primiimtobuftiorisger „ . nes non per totam coeunt uiiam,fed ufqi ad quendam atatis uigorcimad annos enim duodecim ma gna ex parte, 6i coeunt, Si implentur. V erum iam aliquibus, tum faminis, tum maribus , ucl annS oiSauum Si decimum, aiij etiam uigefimuit) nadis facultas non defuit pi olifici coitus : nam i)s qiio» que feneifius tiim generandi, pariendi^.ut Si cateris tollit, Ai iffotel . Non tota atate fua generant, ferea duodecim defincntcs,Piinius. 1 empusad conceptum Si profreatiomm,itt mare optimum cum quadrimus elTe iam cotperit.id^ deinceps,fednon ultra oiSauum annum ; famina a tiiciiii o ad fexenniiim ufep circa fobolem occupetur, Pollux. Mares ituienilitcr ufqj in annos decem proge neranepoft id tempus ineundis faminis non uidentur habiles quorum femorum pigra fotoles exi» fiit.Fcemina cocipiunt uftp in annos noue , nec funt utiles poli dccimum,Co!umclla.ln cane fami, na atasbima ad procreationem probatur magis quam minor,Tardiuus.Ciim mares appetunt coi. 4« tum,dies aliquot abftinendi funt, donec genitalia eis inflemur 6i turgeant, Idem, Ftsminain Si nia. rem domi retinebis.fi mazam nim pauco falc uelperi cis cbieceris, Idem.Simasad Venerem frigi, dus fit, fuillam aut ouillam carnem pinguem una cumiureeiappone,Tardiuus. CanesSi fiiesma res initum matutinum appciere.faminasauicmpofi meridiem blandiri,diligcntiores tradunt. Pii» nius. Canes a partu ualde ferociunt, Ariftotclesiqtii Si caufam cur tum temporis fteiiiant inquirit Seifl.io.problemate 57.Mares libidinis copia placidiores fiunqldem, Prominetgeniiale in faminis cum ad coitum ftimulantur,8i locus hiimcfciqArilldt.Et alibi.Menftrua(inquit) huius animalis die bus feptem moiientur,limuI^ euenit, ut genitale prommeatiueriim nondum per id temporis coitS patiuntiir,fed fequ^tibus feptem diebusitcmptisenim quo toto canis libidine tenctur,diebusqua. tuordecim magna ex parte defcribitiir. Verum nonnulla: etiam adfextumdccimum pruriunt, Put' j» gatio autem qua: coniimcSa partui efl , una cum catellis nafcentibus proucnit, craflb pituitolc^ hu moreiredduntur etiam tenuiores a partu , At iftot. <[ Lac ante diebus quinqj quam pariant , ha. bent magna ex parte; uertim nonnullis etiam feptem aut quatitor diebus anticipat: V tile fla tim , ut pcpcrint,efl,Ariftot. Craflius canum quam cacterorum animalium, laccft, excepto ferofe ac lepo» riSjldem. Canes mifcentur coitu non inter fe ibliim generibus diuerfis,fed alqs etiam feris, ut infra docebo,iibi de Canibus mixtis agam. Oportet autem ada:qiiarc naturam actetatem Sf mafcultSf famintciSd caue ne canes ex eadem matre prognatffimul coeant, V arro in Gracis Geop. 4[ Primus eftotte partus amouendusefi iquoniam truncula.nec rccfe nuti it, Si educatio totius lia bitusaufertincrementum,Columella:apparetfane eum loqui decane quae primum peperit. Infa, tura dandum potius ordeaceos quam triticeos panes:magis enim eo aliintur.S; laiflis prjbcnt mrio. ^ rem facultatem, Varro. Seroquodacafcomanauitquamoptimecanes niitriiintur; plurimum e. nim eis alimemum pt jfiat,Diofcorides,Si Auicenna, Veloces Spartj catulos,acremm MololTum Pafce De Cane. C. Lib. I. 177 Pilee fero pingui, Verg.Georg.j. Cancs,feles,ar ichneumones uefcimtur cifeiem cibis, Ariftor; Canis quoniam ficci temperamenti efi,humido nutrimento reficiendus eft, Albertus. Grauidas ca nes nutriemus non triticeis, fed hordeaceis panibus , ut quimaximi nutrimenti fint. OITa item ouiu exuta carne apponemus,fed co(Sa,ut eorum medulla temperet H pinguefaciat ius ipfumiQiiod eti am pqijibus comminutis poftea infundentes, tundentes^ rurfus, fimiiiter offeremus . Enixis autem hordeacea farina.caprillo bubulouB ladVi permifta, offtreda efttoflium^.ut diximus,elixorum , dc« codlB ipfum erit potus quo litentur, Ipfis uerd catulis recens ortis opitulabimur; matris enim mam= ' ma non fulFicit:ac proinde ladfe bubulo lurecp offluin imbuentes panes , in pabulum eis offeramus; 6cd apponenda etia illis fimt ofla.ut tum roborent tum confirment,ac fimul exacuant dentes , Hkc V arroin Geopon, Grateis. Cibatus canis propior hominis,quam ouis.Pafcitur enim e culina, & of fibus, non herbis, autfrondibus. Diligenter uthabeant cibaria prouidendum, Famesenimhos ad qusrendum cibum ducet,(i non pratbebitUr j8l a pecore abducet. Nifi ii{ut putant quidam)etiam iU ilic perucnerinqprouerbium ut tollunt antiquum UsAiiuk «uhij/ aperiant, de Atffaione, attp in domP num afferant dentes. Nec non ita panem ordeaceum dandum, ut no potius eum in lafle des intritu; quod eo conftieti cibo uti, a pecore non cito defeifeunt. Morticina ouis non patiuntur uefei carne, ne dutSi fapore minus fe abllineant.Dant etiam ius ex olfibiis, BC ea ipfa offa contufa . dentes enim facit firmiores, K os magis patulum.Proptereaqudd uehementius diducuntur malae , acriores cp fi. unt propter medullarum faporem.Cibum capere confuefeunt interditi, ubi pafcunturtuefperi , ubi (fabulantur, V arro in opere Latino de Re ruft. Vbi primum canis pepererit flatim reijciedi funt de. 5 generes,aut uitio aliquo maculati. Ex feptcm porro feru andi funt tres aut quatuor;duo autem ex trf Eus.Qiiibus quidem paleas fubflernunt,ut mollius incubent calefiant.Eft enim impatiens frigoa sis buiufmodi animabCatuli bimeftri fpatio cum matribus funt liquendi,Fronto in Geopon. Qtian quam autem de pafforali cane priuatim illic loquatur, ut etiam V arro in loco iam recitato: uideban. tur tamen hsec huiufmodi effe.ut commode communi decane tratSationi adfcriberentur.ficut & fe. quentium quardam.Subflernitur eis acus, aut quid aliud , quod meliore cubili facilius educantur, Varro. Catu!osfexmenfibusprimis,dumcorroborentur,emittinonoportetnifiad matrem lufus «clafciuitecaufa.pofieaSlcathenis per diem continendi, SiinotSibus foluendi, nec unquam eos, quorum generofam nolumus indolem confcruare,patiemur alienj nutricis uberibus educari: quo» niam femper Ol lac,& fpiritus maternus longe magis ingenrj,atq! incrementa corporis auget : quod > 'fi effoetalaiffe deficitiiriCaprinum maxime conueniet prxberi caiuiis.dum fiant mcnlium quatuor; Columella, agens de cane pecuario. Si plures funt catuli.fecundum partum ftatim eligere oportet quos habere uelis.reliquos abi|rere.Qtiam paucilfimos reliqueris.tam optimi in alendo fiunt prop. ter copiam latffis, Catuli ladfe fiue maza.uei aqua latffis alendi funfncc ullum aliud alimentum of ferendum:quia laxus(largus)ui(Sus folet effe maximo damno . Yetum adulti ficcis uefcantur ed ii libus:paneuiddicet,&;oflibus,& hoc fiat digeflis horis.ut concoffio peragatur, 6^ potius famefeat paululum,^ non exadlis horis pafcantur,Blondus.Ncmelianus etia in Cynegeticis catulos cum mu tribus lero.Sf ladfe.uel pane cum ladfepafcendoscanit.a tempore uerno ad folftitium ufip : nam c3 Sol in cancro fertur,confuetamminuifre faginam Profuerit,tenucscp magis retinere cibatus: Nc grauis articulos deprauet pondere molles. Nam tum membrorum nexus nodos^ relaxanr,8^c. ffic .0 enim legendum. )Mox cum iam fextum artatis menfem agunt catuli, Tuncrurfus mifccreferoCe. realia dona Conueniet, fortem^ dari de frugibus efcam, ^ Non permittendum eft ut nimium indulgeant fomno canestnam cum natura calidi iint.calor internus per fomniim etiam atidfior pra uos humores ad uentriculum attrahit.unde morbi fcaturiunt , Parum igitur a cibo dormiant , quo. ad cibus mediocriter concoquatur, Albertus. ^Canitanta fagacitas narium, utnunquam cani, nam carnem, ne uarietate quidem condimentorum fallaciffima temperatam.deguftet, Aelianus, Fel ceruo in cauda aut inteflinis effe putannldco tantam habent amaritudinem.ut a canibus non atrirt gantur,Plinius. Abftinent fraxini frutSu, licet fues eo faginentur,quod dolorem uet tebrte coxatS inde incurrant.SuntKcoprophagicanes:quamobrePlinius,Venenati mellis, inquit,mal3(quoho tno infedtus fucrit)certum eft per excremeta.ad canes etiam peruenii e,fimiliter^ torqueri eos. Cor 1“ ut a; canes inebriantur oenutta herba, Atheneus. Vinum auerfantur, unde canintim prandium dft tftum.ut infra explicabo:Panem tamen uino tintftum dcglununt. Canis atftate frequentius quam hyeme cibandus eft.tit aftiuis diebus longis 5C calidis durare poffinlnfringatur ei panis in aquam; Si tamen fepius quam par eft cibetur.uentriculus ei fubuertitur.Lac aut panis ladf e madidus opti, mealunt.Si cumini tunfi cibarijs cius modicum intjciatur.uentris flatibus non erit obnoxius , Caro ficcata in cibo ei conuenit. Olei parum aquae bibendj fuperfufum,habiliorem fimul uelociore^ rcd. dit.Si ciba faftidiat,panis atri micas aceto maceratas, in nares cius exprimes. In magna fame butyra recens cum pauco pane calido ei obijcies,pau!o ante reliquum cibum.Tardiutis, ^Bonum catula ladlentcm 8C prp caferis eligendtim.ita cognofces.Praeftat qui pondere uinett reliquos, proinde dili genter lacSandum curabis:Vel ille.quem mater primum ore fuo reportat: V el qui poliremus uome 0 re incipit. Alij prgftantiorem hac induftria difcernunt.Locum fatis amplum circumquaqi farmentis aut cremtjs includunt,K catulis impofitis accendunt , quicum totus ardet in circuitu.matrem foris detentam dimittunt quaEmoxinfiliens optimum quencp priore effert, poflremouiliflunBjTardiuustt 178 De Qimdrupedibus Vfdewr autOB NcmeOam Cynegeticis haec eligedi indicia ciTe tranferipta! nan^Iud a loco igne ambito fumptum,omnino flmiliter deicribit. Quod uero ad pondus, contra quam Tardiuus, leuio» rem praeferre uidctur,hisuerbis: Pondere nam catuli poteris perpendere uires, Corporibustple* ues granibus praenoicere curfii* Ego ita conciliwim,ut ad robur praeterendi unt,grauiores:ad cele^ ritatem,leuiores, DE MORBIS CANVH. rOfferes cani nonnunquam ius elixationis hederae: quoniam fl illud exhibueris falte per feptem dies, feruabis canis fynceritatemtquia et ouem paftus hederj feruat,Blondus; (per feptem dies, forte intelligit.feptimoquomdieOEIleboritenuifflmaeradicesbreues^acuelutdccurtatjctiamhaelegun tur.Nam fumtfla qua eft craffifflma.cepis fimilis.canibus tantum datur purgationis caufa, Plinius. „ Venter cani mollitur aut purgatur potu latHis caprini; aliqui falem contritum deglutiendum inge« runt.aut cancros contritos cu aqua mifcent,eam^ in potu exhibent: aut animalis alicuius uentre in ciboealij iiaphifagriam contritam cum pauco oleo in ouo prabent,etmoxa purgatione lacmulfum, Tardiuus. Canes humidis potius quam ficcis edulqs ales : cum enim natura ficcifini , accedete in. fuperab alimento ficcitate, alooallritfla periclitantur faepe ac pereunt. Obflrudionisfignura eil, quod fubindegemcndouociferantur,SClocomanerenefciunt,8C prae nimio deq ciendi conatu febri citantium inftar tremunt.Hoc frequens ell in catellis mulierum, quarum plurimae aluo moriuntur obftrudla.Detur ergo eis malTa auenacea ex aqua calida, ut inftar denfe pultis edulium fianuel pa? ne auenaceo molli Termentato pafcantur, BC fero latSis intadum ; fic ucloces BC bonae ualetudinis euadent,Albertus.Ego auenam,praEfertim in denfa pulte, aftringere magis quam mollire alliti con. j, tra Albertum dixerim. f Canes tribus laborantuirijs,rabie,angina,podagra:Ariftoteles,Pollux, Aclianus.Ego ex recentioribus longe plures infeftos canibus morbos cB remedijs luis enumerabo, ^Vulnerantur canes uel fuigeneris hoftium morfibus,uel alieni.a feris, ab hominibus. De uul. neribus eorum curandis Gratij ( Uel ut Blondus citat, Maximi ) elegantiflima carmina haec funK Nec longe auxilium,licet alti uulneris ora Abftiterint,ulro^ (lego utero^)cadatc6 faguine Inde rape ex ipfo qui uulnus fecerit hofte V irofam eluuie.laceri^ per ulceris ora (fibrae. Sparge manu.uenas dii fuccus coprimat acer. Mortis enim patuere uiaettum pura monebo Circum labra (equi.tenui^ includere filo. At fi pernicies angufto pafeitur ore, Contra pande uiam,fallenteis^ argue caufas. Morborum in uitio facilis medicina recenti. Sed taiSu impofitis mulret pecuariaC.i,canes)palmis, (Id fatis)aut nigrae circa picis unguine Cgnat Qiidd fi diftriiSo leuis eft in uulnere noxa, Ipfe habet auxilium ualidae natale faliuae, Blondus hunc locum paraphrafl reddens, uifcera 8C fibras reponi iubet,ac labra filo cofiii, SC de. tradlos pilos illius qui intulit uulnus fuperponfiaut uirofam eluuiem.donec linguis fiftatur:indeca ni lambendum relinqui, N aturam enim canem ita dotafle, ut lingua medeatur uuincribus :BC fe bre ui tempore uulnus latiffimum hoc modo confolidatumuidiffetldem feribit Aelianus, Strecentiores aliqui.Curare uulnera fua 8^ aliena dicuntur lambendo, & fi uulnus attingere lingua nequeat,pede faliuam ingerunt BC fanant, Albertus.Si uulnus ( inquit Blondus )lingua fua canis contingere non poffit.medicamentis BC methodo utilicebit,ijfdem quibus in uulneribus humani corporis, V ulnus iimplex uel cani tantum lambendum dimittes, uel infperges cinerem de capite canis, qui maxime prodeftiuei falem tenuem torrefacftum cum pice liquida impones.Blondus. Si canis a cane morfus fit, fquamte ferri pollinem pice, excipe Si inunge.T ardiuus;(qui errat picem liquidam Gallice uer. tendo poix fondue.)Canibus morfls anagallidem uenatores imponunt: quae etiam hominibus a ea, ne rabido morlis prodeft.Hieron. Tragus. Albertus anagallidem no ad uulnera.fed uermes in uul. neribus canum adhibet, ut paulo poli dicam. Canem a fera in uenatione morfum.cui roftrum ualde intumuerat,moribundum fere.dtilTime curauimus, primum extradlo fanguine( circa uulnus)cum incifioncjfic enim uenenum euocatur:poftea oleo de hypcrico illito.Blondus. Cimices profunt cani aferpentemorfOjPlin. libro 19. ^Remedia contra morfus quos canis rabidus homini inflixerit. Infra docebo cap.y.Sf mox anteilla.de morfibus canis non rabidi in homine curandis. Aduerfusri mas & ulcera remejjium Tardiuus praeferibit ex teila uel olla: fragmento, quod tritum aceto^ forti mixtumimponatur : uel cum adipe anferis terebinthina. Senecio (fic uocatfifymbrium alteram, y btunncit6tt(]l4) ) cum lardo recenti tritum SC appofitum, tumorem in cane fedat, SC faniem fundi, tus exuahit.a: ulcus ac uulnus confolidat, Albertus. Si canum uulnera intumuerint.butyro inun- gito:hoc enim tumores depelli creduntur:fi maxime lingere uulnera confuefeant: (melius, ficcon. luefcent,)quod pcrunle canibus eftifenationibus (id eftfirymbrio altero )praefertira tritis, eSaxun. gia uel hircino feuoappofitis,Aquiuiuus:qui ex AlbertodefcripfilTeuidetur, Albertiuerba de fe. necione herba fupra pofui : is butyro quidem illini iubet ulcera uerminamia, ubi uermes in eis per aha medicamenta iam enecati fuerint:Butyro,inquit,menfe(Martio,addiderim)fa(llo, inungantur; per hoc etiam ipfi tumores depelluntur : S( partes fic illitas canis lambet libentius, quod perutile eft. f Sifpina uel aculeus in pede aliaue parte canem lacferit,furfurefca cum lardo trita SC appofl. ta,extrahit,8(: faniem denudando aperifldem facit puluis hirundincllarum in olla noua cum parti, bus inteftinis combuftarum: quod medicamentum tanquam faluberrimum in pyxide referuandum eft, Albertus.Furfurefcam.ut uocat, herbam, uideo no aliam effe quam bechion, id ell tulltlagincm, uulgo De Cane. C. Lib. I. tiulgo|-«||3()tib:nam illam quo® nonnulli ex ucteribu* farfariam uocauerunt, forte oiiod folia al - bis qtiibufda,ceu furfuribus obditcatunhuius folia, ut apud Ruelliu legimus.tela omnia infixa cor* pori extrahunt.Qiiod ad hirundines , ( fic enim & Aquiuiuus etia ex Alberto legit ) hunc ciiieris ii pfarir ufum apud ueteres in prafentia nonreperio : ca;tcr3 harundinis, qua phragmiten cognomi* nat, radice concifam per fe.Si una cB bulbis illita, furculos SC culpides extrahere,D’iorcoridmradit • f Vlceribus quar nafei folentcx prauorn fuccorBdecurfu,maximcrodcntiS.medcmr quoduis cor! rodens pharmacui&ipfa lingua canis(lambendofcilicet,)Blondus.Accidit etia utuermesinnafeat» tur in poftci ioribus cruribus, quos ut enecesjpratter unguenta apolloloru flue Aegyptiaca cerata inijeies ulceri fuccu folioru perfichfic mortui confeftim exibuntueliqua cutS faliuK canis permiue! 10 Sic enim quodep putrido ulcus Si uerminofumcuraturjquamuisquidacofueuerunt^ falefparge re, 8i dulci oliuo inungere.Hatc nifi profuerint,utcnd6 ea rationequa in hunianoru corpora ulceri bus medici prsefcribunt.Blondus. Vulnera uel ulcera uerminantia canu fucco hippix,queuocatur tanaceta agrefte,perfundantur quoad exringuanturuermes. Venatores quida experti affirmant omnes huiufmodi uermes in omnibus brutis animalibus interire,ri fticas citriha collo cora fufpen! datur,ubi primu aruerit.Porro iam exttnflis uermibus,butyro de mefe Martio locd inuriges, quod 8C tumore remittit.K canes ad lambenda inuitat, Albertus. Hippia: nomine anagallidd inKlligodSc enim uel Arabes,uel barbaros quofda appellare inuenio) cui ca tanaceto nihil commune eft , quani quod uermes fimilirer interimere poteli.nimiru acri SC niuofa facultate fua,qua bet* fimilis atir etia fuperior eft, quod ipfe obfetuauiiquamobre idem ad apophlcgmatifmos uuiufi^ ufus. De hac parta , lo ante etia ex Hieron, Tragi fententia locums fum, Conira uermes ulceribus innatos: Vermi^an tes partes aqua calida ablue, ST pofcatdeinde pice,calce,8i fimo bouis inaceto mixtis,laaatoloca,ct in((rergc puluere ellebori nigri , T ardiuus. Vlcerain uentre canis oborta,pice liquida (de poix cie re, id elf pice pura uel purgata)inunge:&:puluerem infpergc qui recipit arquales partes opopanacis Si radicum flammula,Tardiuus, ^Si icabies infeftabit,cy tifi dC felami tantundem conterito, & citm pice liquida permifeeto, uitid fam^ partem linitorquod medicamentum putatur etiam hominibus efle conueniens:Eadempeftis fi fuerit uehementior, cedrino liquore aboletur,Columella. Si fcabics,impetigo aut lepra, qus tria pro uno connumeramus.caneminuaferit: primum fanguis detrahatur a quatuor cruribus e uena maiori, qus in externa cruris parte defcendittpoftea fiat unguentum ex argento uiuo,fulphure,'8£ o femine acalabis(urticamintelligo)uito:acquales parces deduobus (lego, tribus)cum duplo axungij nereris uel butyri mifce,8i inunge locos afte(Sos,curabitur. Confert etiam lupini decocftio , Sf aqua falfa, Albertus. Decotffione lupinorum ablue canem rcabiofum.Rafis. Gratius poeta aduerfus caa ntim fcabiem remedium praEfcribit,bitumine,pice,& amurca fimul ad ignem mixtis; Inde lauant te» gros, forte lintint legendum, nifi intelligas inungendos primum canes, indelauandbs. Hoc medica* mine illiti canes, pluuias frigora ititent: 8( locis tranquillis, calidis apricis^ contineantur, ut uitiS exudcntj&lmedicamenti uis poros fubeat.Sunt qui fcabiofos canes aqua marina merganr. In Sici* lia fpecus eft,ubi Stagna fedent uenis,olco^ madentia uiuo(petroleum intelligo:)Huc pecudes ma la tabe affedlar fajpeducuntur, cum alia remedia non fucccflerinufacra Vulcano fiunt.&c.Necmo' ra (lic lego) fi medias exedit noxia fibras, Hts laire prgftdijs. SCc. Qtiod primam fi fallet opem di> „ mifla facultas: At tu prgcipitem,qua fpes eft proxima.labem Adgredere,infubito fiibita eft medi cina tumultu.(forte,in fummo fumma eft,ut conueniat huc fententia Hippocratis, Extremis morbis extrema remedia tentanda.) Stringendae nares, fcindenda ligamin3(articuli)ferro Armorum, ge minacp eruor ducendus ab aute. Hinc(a fanguine)uitium,hinc illa eft auida: uchementia pefti. ilicet auxilijs feirum folabere corpus; Subfiduas^ fracesfid eft amurcam) diffufa^ Maftica prifed Sparge cado.Liber tenues e pedore curas Exiget; eft morbo Liber medicina furenti, Haec Gratiusr Sepe fcabies contagiofa plures fimul canes inficit,aut etiam perimit, Qtiin acidos Bacchi latices(id eftacetSjTritonideoliua Admifeeredecet, catulos^ canes® maritas Vngere profuerit, tepido® offendere Soli; Auribus tineas candenti pellere cultro,.Nemefianus. Scabiem adufta ferebilis^ aut falfa pituita generat, Comprimunt eam aliquando leiiiora remcdia,ut funt,decodio fumaria:,la« o pathi.lupi fali(ftarij,borraglnis,uel ferum ladis in quo eadem macerata fuerint. Prodeft ettani lauari lixiuiOjUel aqua marina,uelgarotcmperato,uel aqua fabrora ferrariorum in quo ferrum candens extinguunquel deni® decodionefumaris cum radicibus inula: Sf lapathi. Aufertur 8f fanguis no* ntmquaam,uerum moderatius. Praeftiterit autem ante omnia purgante medicamento bilem deijci, Blondus. Tardiuus ad fcabiem commendat unguentum, quod conftatpice nigra,fulfure,lithargys rio.oleo Sf urina.Locus fcabiofus(inquit)tondendus eft, inde panno uel penicillo fricandus donec fanguis appareat: poftremd ungentoiam dido calido inungendus, Sf loco mundo continendus do« nec unguentum decidatthinc iterum unges.fedabf® fricatione, Sfiterum dum decidat locomun. do continebis. Canum fcabies fanantur bubulo fanguine recenti, iterum® inarefeatiUito,^ pofte. ro dieablitto cinere lixiuio,Plim'us. Pix liquida prteftantiflitmim remedium eft ad canu & iumem j torum fcabicm.Plin.Diofcorides oleum lentifcinum Sf cedriam quo® commendat. Amurca fcabia fis canibus auxiliatur.Thcomneftus. ^6i tumor in aliqua parte oriatur.remedium cft.alcacam cura aqua tritam,mifcere cum paftafid eft malTa farinaelSf fimul fiibigeremanjbus,ac iam cerat inftar trtt i8o De Qmdrupcdibus cSabilcm imponereialij pannum cx cannabi imponunt, maxime cumino infperfum ; alij eundem a» qua madidum pilis circa tumorem prius rafisiLac acidum quoij bene agitatum d£ impofitum, dolo «m fedaqK reprimit tumorem:Item lini femen cum recenti fanguine coiSumiBetuIa trita 8iapplica ta:Seneciones(id eft fiiymbrium alterum)cum aqua lardo recenti triti appofiti , tumorem fanant, &faniem funditus extrahuntia: ulcus ac uuInusconfolidant.Albertus. Si tumor abftp ulcere aut uulnere fuerit, de oife fepif puluerem emplaftri modo impone. Quod fi etiam ueficactpapulae uel ex- anthemata)adfuerint,coques iimulgalbanirm,ftyracem, medullam cerui,ceram,oleum, falem ama* rum,&: mebhoc pharmaco dorfum &: locos affecSos canis per decem dies inunges. Tumori poil uul nus fado medeberis,ii furculis arboriS calefacientia in aqua decocSis, locum laucris ; dabis aute fta- tim poflea edenda butyrd cum meile, Tardiuus. ^Verrucas ita tollestprimu diligenter fricabis et i, purgabisdnde pinguedine aliquam illines ut molIiantur:deinde impones medicamenta inftar em= plalfriex puluerede cortice cucurbitaCjSffale minuto cum oleo aceto. Aut aloen trita cu finapij embammate mixta,applicabis,ut ercdatur.-Poftea decotSis in aceto folijs falicis cS fcoria ferri ( id ell micis illis qira inter fabricanda profiliunt, utTardiuusexponif,cumhaEcfquamapotius(it quam (coria dicenda)etiam uerrticas colluito, f Idem aduerfus clauos(cloux Gallice) remedia defcribit, quod componitur ex fimo arido,cortice cucurbitar,6f pane hordeaceotquibus flmul crematis adda tur puluis c plumbo, Sf aftundatur aceta, ut claui perff icenturtQuos etia pofca prius abluere iubet, ac deinde prjfcriptS pharmacu emplaflri inftar imponere, Gignuntur aliquando in canibus ri cini,ut pedes etiam & pulices, Plinius. f^Quidam nucibus Graecis (amygdalis amaris, Fronto, quas Columella etiam contra mufeas commendapin aqua tritis perungunt aures 8C inter digitos , ^ mtifcs,6<:ricini,&;pulices(8fpediculi,Fronto)foleantclihocunguine non fis ufus)ea exulcerare, Varro.Aduerfus pediculos ftaphifagria contrita infpergaturtuel tota corpus lauetur calido deco* (So radica aceris contufaraTtodeft radix cedrfifed mandragorae radix pracfertur.Cauendu eft in terim ne quid de his medicamen tis,utpote uenenofis,in os canis perueniat. Tutius abluentur dcco= dio radica cyperi, quod pediculos omnes extinguit,Blondus, Pulicofae cani remedia funt, cymina tritum pari pondere cum ueratroaqua^miftutfeu cucumeris anguini fucctistuel fi haec non funt, «etus amurca per totu corpus infufa,Golumella. Pulices extingues ac perimes, aqua marina atque etiam muria perfundens canem,pofiea^ inungens illum eyprino,cu elleboro,aqua,cymino,&: utia immatura; aut ex radicula fylueftris cucumeris aqua diftempcrata:(Remedium fimile contra alfar. den, id eft ricinos apud Rafin legimus,)Sed multo melius fuerit, amurca corpus inficere,quj etiam , fcabiofis canibus auxiliabitur,Theomneftus . T ardiuus decodlo ftaphifagrite , aut foliorum dC fru= ’ dtuum cucumeris agreftis loca pulicofa lauari itibettAlbernis oleo ungi: fic recelTuras pulices , nec cito redituras, ^Canibus proprium ricini uitium eft , qui inde etiam nomen cynoraiftae accepit, Ariftot.Noninfeftariricino locum amygdalis amaris illitum paulo ante dixi, Nemeflantis oxelato, inquit, fcabiem canum Vngere profuerit,tepido^ oftendereSoli, Auribus tineas candenti pel* !ere cultro, ricinos puto tinearum nomine intelligens.Canis qui habet alcarden ( id eft ricinos ) ab« luatur cum aqua marina,aut aqua falfa,et deinde ungatur aceto uini fid cymino,extinguentur alcar dcn,Rafis. Fere per atftatem fic mufeis aures canum exulcerantur, faepe ut totas amittant: quod ne fiat,amaris nucibus(amygdalis amaris,ut fupra)contritis liniendat funt.Ciudd fi ulceribus iam prat* ■ occupata; fuerint, codam picem liquidam fuillo adipi uulnei ibusfttllari c6ueniet:lioc eodem medi* ,, camine cofttadiricini decidunt, Nammanu non funt uellendfineut ante prtcdixeramfaciantulce* ’ i-a, Columella. Plura de ricinis uide in libro de Infedis.ubi euam de eynomyia,id eft mufea canina a* gemus, Amaris nucibus Grtecisillitaloca,aricinis,mufcis,alijscp uitqs tuta ene,paulofupra didura eft. Chamaeleontis fucco ricinos canum necant,Plinitts. ^Sapes aut ucfpae, aut fimilia infeda canem pupugerint,remedio erit ruta ufta,&(ex aqua impofita:Qudd fi pundura mtifcae maioris(ut crabronis)ftierit,aquam infuper tepidam adhibe,Tardiuus, fl'Cancs Sd alis pleretpbeftte impen dentem peftem,Sdccelifalubritatempracfentiunt, Aelianus. Si peftilentia ingruerit, ititandi conta- gij caufa canes adhuc incolumes in aliamregionemttasfcranttir.Experimento autem probatum eft praeferuari canem^ib hac lue , fi uel puluis uentriculi ciconiac,uel eiufdem partis in aqua decodum in os canis apertum infundatur, Blondus, Gratius etiam in libro de uenatione canum peftem defert 5* bit,8d primum effe ait ad eiiitandum contagium,mutare ccelum:fin illud fieri non poUit,iecundtim ut medicamentis utamur: Sed uartj motus,nec in omnibus una poteftas, Difceuices,&, quae tu* tela eft proxima,tenta. Muli 8d canes apud Homerum libro i.Iliados,ingruente pefle primi infici* unturteaufam inquirit Euftathius in commentarijs,8d Caelius lib.iy.cap.iS.Heraclides Ponticus(in quioputatiumenta pefte infici primum,quia deieda in terram Sd prona in paftum,tso wo-iifes Ixiiki/ BT(iss trahant procliuius homine,cuius eft furrediim corpus,8d purius fublimi infpirato acre, 8dc. Apocynum frutex eft folio hederx,molliore tamen,»; minus longis uiticulis,femineacuto,dt uifo,lanuginofo,grauiodore,canes8(: omnes quadrupedes necat in cibo datum,Plinius.Apud Dio fcoride apocyni alia nomina legimus,ab eodem effedu,nempe cynanchen, cynomoron,cynocram* ben,cynodonon.cynaricam,&: caninam : Sd apud Paulum Aeginetam cynodonon , ut Marcellus Ct Vergilius legit.-noftra exemplaria cynomoronhabent,8drede,cum apudGalenum quocp fic lega* tur.Csterum cur cynocrambe,quafi canina braffica.iiem braffica rufiica nominetur a quibufdam, non De Cane. C. Lib. L iBt non uideo nifi quod fliiquas profert, fimiles forte braffica: flliquis: ucl potius a fimilimdine braflVca marinae, cui fimilia habetfoIia,nempehederacea:fimiliter etiam fucco turgent, qiiamuis apocyuoii • luteo.illacandido.Habentinfuper ramulos fimiles,nam quales Diofcoridcs apbcyno tribuit, Ion. gos si lentos: tales ipfe in bralTica marina,id efl foldanella uulgo ditffa obfertiaui . Plinius femen acu ttim , diuifum , Sf lanuginoftim apocyno tribuit, Diofcoridcs imfimita Marcellus tranftulit,femina dura, exigua,nigram:R.uellius,femineintus albo,duro, paruothic (.lA* rit iiocem tanquam fuperfluam oml(lf,ille Siliquae eifinquit Diofcorides)quales in fabis, dN talcs,follicularifpecie:uiriculae parttae ( ut Ruellius uertit;long5,utMarcelIus.iHi«5i!(/cnim8tV»5?i< facile pcrmtitanturOAi/yil/sijid eft lentae SC uitilesipro qua uoce aliqui legerunt, id cft, lou 10 tid3e,quod admitti poteft,cumo?i/SfM>is5 uox fequatiif, idem fere Cgnificans quOdAcjo/af. Hoc a. pocynon qui hodie norit neminem efTeputO.quodquidenlfcriptis publicatum flt.Egoprorftts con genCrcm ei herbam illam exiftimo quam aliqui ridiculo nomine Noli me tangere uocitant,ed quod uel Icuiter attatSac eius filiqua: iam maturae mox difliliant SC femen eiaculentur,quod 8C cucumeris anguini frudfus facit.Semina in filiquis dutiufcula 8f alba producit : fuccum luteum continet ; non femel enim libros,quibus ramulos huius herbteimpofueram,hoc poftea colore tineSos inueni. Vim acrem SC erodentem habet,ut ftepe guftando cognoui.Flos ei luteus aconiti inftar cuctillatus. Vene nofam arbitratur etiam Hieron,Tragus,qui ultimum inter tithymallos locum.fed perperam, ei attri buit.Btquanquamfoliis Mercurialem uel atriplicem quodammodo referat,nonidcotamcnnullum apocyni genus efttNam Si Diofeorides cyniae herbae ( quam itidem cynocrambenuocat) folia uel Mercurialis uel hederae folijs comparat, Ego interim apocynon minus,noftram hanc herbam appeb labo,donec alius aliquid melius attulcriunec admodum refert, cum nullus in medicina eius fit ufusr canendi tamen gratiarefert:nam Si homini uenenofum apocynon eHe,quod Galenus ait, facile cre« do,cum lupos, uulpes Si pantheras interimar,ut Diofcor.fcribit, Si ut Plinius quadrupedes omnes. Hoc obiter monebo Letlforem, aliam elTe cynocramben apocynon ditffam, ac prorfus ucnenofam, quamDiofcoridcsdcfcribit libro 4.cap.79. Aliam uerocyniam,cui item cynocrambes cognomen, eodemlibro cap.184. Marcellus Vergilius tcftatur inuetullifflmis Graecis Si Latinis codicibus hoc caput non legiipraeterea fi nomen(inquit)folum expendatur, eadem apocyno eft,de quo non multo ante hoc ipfo uolumine egiufi uires, Mercurialis eliemerito credetur,pr£efertim ijfdem penitus tier. bis in hoc feriptore tratSata.qua: enim de ea feruntur, femen eam fecus folia habere, exiguum rotun lo dum^tpotam praeterea aluum foluere,Si olerum modo cocfam,bilem Si aquas corporis trahere:o' mnia paulo ante didlae Mercurialis herba:fHnt.Scd nec Plinius,quodhadenusdeprebenderim,aut Theophrallus,de hac cynocrambe ufpiam agtinulnclinatidco animus nobis , adulterinum feripto. ris huius elTe hoc caput,8i alterius Mercurialis herbae traditam ab aliquo fub hoc titulo hiftoriam ef fe,H3ec Marcellus. Ego flue ab alio adiuntflam , flue a Diofeoride primum deferiptam , hanc cyno. cramben, fui generis herba elfe cxiftimo.nempe Mercuriale fylueftte,qua ijfdem fere uerbis,quibus comunis Mei Curialis,defcribi nihil miru eft,quum Si forma SC uiribtis non aliter ab ca diferepet, ^ folentagreftia ab urbanis, De nominibus equidem neminicontendermr.reipfauero Mercurialis ge= ncra duo fylueftriacognofco; quorum unum in fyluis fere nafcirur,nigrius,8f reptantibus per tranf ucrfumradiculis,quod Leon,Fuchfius pro cynocrambcpinxit.maiusalterum,a candidius, hirfu» , . tumm circa oppida Si rudera palTim emicat.Foemina,quod fciam,in neutro fylueftrium genere re» * peritur: utrumi^ gemella femper feminum conceptacula inter folia geriqut rciflea Diofeoride Mer- curialis fylueftris mas cognominetur, Si ftatim poft uulgarcm ac locis tantum cultis nafcentem Mer curialem collocettir.MatthatolusRuellium reprehendit, quihanc cynocramben atriplicem fylue- ftrem elTe putauerit,quum atriplex ifta libro a. poft fatiuam ftatim aDiolcoride commemorata fit. Qua quidem in re cum Matthaeolo fentio. fed dineniio ab eodcm.quod immerito Ftichfium notet,ut qui depinxerit apocynon a Diofeoridis deferiptione prorfus alienum;cum Fuchfltis non cynocram ben apocynon,fed cynocramben cyniam depidam dederit. Perfuafit forte Ruellio ut ita indicaret herba: odor:eft enim genus quoddam atriplicis fylueftris circa parietes interdum nafcens, omnium fcetidiftimumidefcribitur autem apocynon quocp graueolens Diofcoridi,d«{vay(«i/:quod tamen ali « ud eft quamfoetidum,quamuisGalenusolt«rdtfltsdixecit.[demMattha:olus perperam Galeni uer. bade apocyno citat,quod maturandi ttim habcaqctim apud Galenum fimul Si Aeginetam diapho tetica,id eft difeutiendi facultas non maturandi ei tribuatur, id^ merito, quoniam { ut inquit Gale» nus)non inftrenue calefacit , non a:que tamen exiccat : huiufmodi enim difeutientia funt. Apud A c ginctam non placet quod lcgitur,cam ualde fetidam Si calidam efle,abfque flecandi tamen faciilta tetquam quidem Galenus ei non negauiqfcd minorem quam calefaciendi cfte dixiq Difeutiendi fa, ne uim Mercurialis etiam habet: Se haud fcio an apocynon Si cyniam Galenus alij^ fectiti ctirn coti fuderint.cum alterius folum mentione faciant. Hoc quidem Galeno frequens elfe uidetur,ut ex uiri btis plantarum, a Diofeoride pratfertim fcriptis.de temperamento earum Si qualitatibus primis pro nuncieqquod tamen perfatpe non flne errore fit,ne prorfus ftirpes quafdam ignorafle exiftirhetur. (0 Epicharmus braflicamfylueftremcontra canis rabiofi morfum imponi fatis efle tradit, melius ficu lafere SC aceto acrhNecari quotp canes ca,fi detur ex carne, Pliniustfentit autem de apocyno, $ Chamsleonis albi radix mixta cum polenta , uel ( ut interpretes reddunt ,in Gtaco tamen cft- q I82 De Quadrupedibus transfert. quoniam imer Diofcoridis nomenclaturas a quibufdam ftc appellar, chamtdeoncm ntgfa leaerafipfecommuneutritBnOmcnfecitHocfanealiquismfretur.curfohalfcochamskonttcanea alfasqiquadrupedesnecanSiuenenumadfcribatur,c«mnigrum)ongcpermc.ofioremGalenuscat.' tcriq;faciant. & inter illius qtiom nomenclaturas cynomazon (quafi maza cani obi)cienda)habca» tur St cynozoion propter grauitatem odoris, tefte Plinio : nam apud Diofcoridcm male Icribitur cy= g, noxylon.quo etiam iuuencac pereunt anginae modo, quare a quibufdam ulophonon iiocatui , Plin. CZinziber caninum uel aquaticum , olus eil quod interficit canes , folia habet falignis fimilia, led pallidiora (magis citrina ) ramulos rubentes lapore zinziberis,Sylua ticus fine authore: deferi» ptio adperltcariam uulgo didjam uel hydropiper Diofcoridis accedit. ^R.hododaphnes(recentio, res oleandrum appellant ) flos 8 tur e fpiritu fafeinantis. Sed fafeini eft ingreflus per oculos fafeinati ad ipfum cor ufi^ , Propterca cauendum eft ne catulus perfpiciatur ab inuidis hominibus donec adeleucrit.CJiioniam hate eft ma xima conferuatio falutis eiustquia remotis qua: inficiunt,falubcrrimus feritatur, Pleritp autem alij 4» ex corallio baccatum monile circundant collo, C^ttidam SC facris herbis praetegunt, & cingunt fron- tem bacchare. Horum tamen ufus eft minus proficuus.Concluflo uerum prohtbet fafeina, uelut far. mentorum ignis,H*cBIondus. ^Lippitudini uel lachrymis canis medeberis, fi afpergas aquam tepidam.a; mox farinam cum albumine ouicataplaflnatis modo adhibeas, Tardiuus. ^fAdalbugl nem oculorum canis.os fepip crematum tritumep mane SC uefpcri adhibeto.Si uero inueterata albu. go fuerit.illines medicamen compofitum,pari portione croci,fellis bubuti.fucci fojniculi, Sf mellis, Tardiuus. ^Adfurditatem, qua: deprehendetur ex pigritie canis Si tarditate. Si omni alacritate amifla, oleum tofaceum uino mero permixtum.ter die auribus immittes, Tardiuus. ^Inflatis ud tumidis auribus refliedium prtcftant cortices granatorum oxelato incotfti, quod auribus inftillabis. Idem. Vulnus poft tumorem apparens,acetolauabis,8( mox infpcrges fpongiam tritam. Tardi, pt UHs. Vermes etiam in auribus occides, fpongia trita albo oui excepta S( cataplafmatis inftar appli. caca, Idem, ^Cynicus fpafmus.id eft canina conuulfio in homine appellatur, oris prarter naturam diftentio.ita tit canis irati inftarringi uideatur.quod fercfltmufculis ab altera parte remiflis, Celfiis oris diftentionem, Auicenna torturam faciei uocauit. f[Si calor nimius palatum canis inuaferiq butyrum melli commixtum in cibo dabis.T ardiuus. Eandem partem fi durities aliqua uel cancer in. federit.falem Si myrrham teres.ac mifcebis aceto.ut locum affetSum perfrices, Tardiuus. ^ Anginam barbari fquinantiamuocant, corrupto uocabuIoaGrtccofynanche uel cynanche. Kcrayys morbus eft canum, ttficc V arinus: lege Trvtyitci ex Hefychio, id eft horni num fuflbcatio.Qitidam cynanchen interpretantur morbum faucium, a canibus quos infeflat. Cy. nancheeft pratfocatio notfturna.humore craflb Si tenace ad bronchum, id eft arteriam delapfc, ma fe xime in pueris,Pollux;qui anchonen etiam ( ) purulentum abfcellum inter epiglottidcm SC lingu* radicem interpretatur, SynancheCut ait Paufanias citante Hermolao Barbaro^ mni dreas a Lacuna maluit uertere.Ricinos aliosm morbos pecorum,quac infeftanttir xgrius aut diffici, litis, gCc.Ego cum Cornario fenferimjKvTOi/.id eft canum omnino legendiS effe.o^emnfls! uero quam, uis plerunw fignificet id quod natiuo quodam robore praditum difficulter a noxijs caufls uincitur, iiidetur tamen lioc loco poni pro male affedlo ut Cornariiis uertiunam in Grammaticorum Lexicis j, cxponitur:S( iflt/coraKj/jiatsais trejpiji, f^Canem detenturus ne fugiatjbutyro a capite ufef ad caudam illines, lingendum^ butyrum da. bis, aut humida arundine a capite ufip ad caudam eum menfurabis,Fronto in Gcopon.Gracis. Tar diuus alas tantum oleo illinendas feribiqut a curfu impediantur. Canis fcqtietur te,fi alterius canis fecundam obligatam panniculo, ipfi olfaciendam dederis , Fronto in Geopon. Canes non allatra, bunt,qui dentem canis nigri manu tenuerit, quamobrem fures 8C latrones eo uttmtur.Rafls.Bt rur« ' fus. Non allatrabitur a canibus fuper quo dens canis fufpenfus fuerit. Videtur hxc fuperftitio ex Diofeoridis uerbis non intelledlis nata, qiix funt; Ad praecanendum etiam utuntur (morfi fcilicet a cane rabido,ne in memm aquae incidant, de quo proxime egeratjdente canino illius qui momorde- rit canis, folliculo ex aluta claudentes, 81I ex brachio fufpendentcs.Marcellus etiam incommentartjs addit,Diofcoridem fibi uideri loqui depraecautione metus aqtiae,non rabidi canis impetu : fuura ta, menCinquiOrelinqiiatur legentibus indicium. Conftanrinus in libello de incantatione , contra mor, fum canis amuletum facit,citans Diofeoridem. ^Cor canis fi quis fecum habuerit, canes ei moleftt nonerunt,Sextus.Coftanbenluce fcribit,fi quis cor canis fupra fe habuerit , no morderi a canibus: fed quamtiis.accelierint 6C olfecerint eum,fiatim refugere, Albertus.Blondo non fatis uidetur fecS habere,aut ftipra fe canis cor.fed idem uorandum,aut(quod prteftantius fit ) tritum bibendum fua, det furibus Si illis qui notSu ad amores fiios accedunt, fica nullo cane aIlairandis:quod furibus (in, quioSiamantibus^redendum dimittimus.Ego quifquis haec credit, non caninum duntaxathabere cor,fcd totum clTc canem credo. Sed Blondum fefellit.quod cor canis potatum , pro portatum , ut c, goconqcio,apudAefcttlapiumlegitur, Canis latratum auertit, linguam canis in calceo fubditam J” pollici portare,Plinius lib.19.Item ex fecundis canis membranam habere, Plin. lib. 50. Et cor canis ficcum(fecum)habere tiel linguam eius fummam pofitam fub pollice pedis,Sextus.In ftniftra manu tenerelinguam in panno ligatam,canesobmutefcerecogit,Kiramides. Leporis fimumucl pilos te, nere.Pliniuslib.jo.Muftelacuiuentis caudam abfeiflam in pede portare, ficutdidttim eft de lingua canis, Plinius libro 19. Rana uiua data in offa,Plinius libro ji.FItec omnia ad cohibendos canum Ia, tratus,cx Plinio,Sexto,8(( Kiramide ab Aggregatote citantur . A quo htec etiam canes fugantia re, cenfentur.Cor canis portatum,Plin.i9.finiftra manu portandum Kiramides addit tam lingua eius in panno ltgata,Kiramid.Corpus inuntSum lapathi & cyclamini fucco, Theflalus.Nigidius fugere tota die canes confpedlum eius, qui c fue ricinum eueIlerit(S<( adalligatum gcftatierit nimirum) feri. _ ptum reliquit, Plinius. ^ Canum morfus aticrtentia,cap.7.recenfebimus. (i D. Canis caeterat rationis expertes animates cum alijs dotibus excellit, tum quod hominesj a qtiibus alitur DcCane. D. Lib, I. 155* alitur potf[nmum,amet,agnofcat,dscp feruiat, f Impetus canum &: feuitia mWgatur ab Iiomi» ne confidente humi, Plin, Clementis & excelfl fimul ingenij fignificationem canes prsbent ftatim iitfcdemifitis quem petunt, ardoremremittentes.Notum eft illud Homeri OdylTegf. di^sinA». joms d/i/mds ilvnn^foirwtfyfKml^ay J'tiitK7nnysiis. Necpenim quihiimife de, tjcitacfpeciemfupplicisprrfert,amplius inuadunt.Plutarchiis in libro Vtraanimalium.&c.Natu rale praefidium eft-ad auer tendos canes, federe, & baculum dimittere,ne poflint infidias (iifpicari ca ncs,Homcri Scholiaftes, Aelianus in Animalium hiftoria canem ratiocinatione quadam ac diale, dica uti fcribit.y enatica enim canicula qu5dam,inquit,cum leporis qui nufqUam uidebatur uefti. giis infiftercqeam perferutando ad folPam perueniflet, dextrumne potius an Isuum ad foflam iter 10 ingrederetur dubitando aliquantifper haerebat. A t ubire perperifa netp hac neij iftac leporem abijfs fe lecum conclulifleqcum nulla per folTam ueftigia apparerent, tranflIijt.Eadem derePlutarchi qud que uerba adiungam ex libro V tra animalium, aedd^ ed libentius , quoniam tadem opera diale, dicos ille refutat, Dialediciigitur,inquit, canem quoties ad illa uenit uiariim diuerticula multifida, eo quod ipli e pluribus diflundum uocant argumentationis genere uti, 8C hoc pado apud fe conftia tuere dicunt, aut hac fera abtjt aut iflhac,atqui necp hac ne^ ilihac , illae igitur ut abierit reliquurii ellieam^ ad rem nil fenfum quam apprehenfionem nudam conferrejrationem uero dC fumpta , 6C I fumptis ipfam mox concluConem efficere. Atqui ilio quidem Dialediccrum teliimonio falfo nimia rum &C adulterino canis non egeuNam fenfus ipfe.qua elapfafera fit,ex ipfius ueftigijs curfu de- prehendit,ualere longum tam diffundis quam conitindis iliis DialedicorUm dices, Alia tamen fiut lo dia funt officia^ & opera innumcrabilia,quac uifu nullo, fed nec olfadiqranone uero fola, fola men te cum fieri tum deprehendi certum ell,e quibus adlimare naturam canis licet, f Canes animofp, amatrices,&afl"entaulcesfunt,Ariliot,Canemmaximeomnium animalium hominis amantiffimu dicunt,Cum homini occurrit, eum declinat, rcuerentia quadam Sf pudore dudus , cum uero iniu, ria aftedum hominem ab alia fera pefpexeriqtum ei auxiliatur, Aelianus. Soli dominum nouere: & ignotum quocp,fi repente ueniat,intelligunt:Soli nomina fua, foli uocem domellicam agnofcBc Itinera quamuis longa meminere.Plin.Nihil fagacius canibusiplus enim fenfus cateris animalibus habent-Nam foli nomina fua cognofeunt , recognofeunt dominos fuos SiC diligunt,& eorum teda defendunt, ac pro dominis fuis fe morti obtjeiunt,Ilidorus.Difeernit canis dominum fuum ab extra neis.neceos quos infedatur odit: fed pro eo quem amat aemulatione folicito^ amore dudus inuigi jo lat, Author obfcurus. Sibilo uocem domini pleri^ dignofeunt . Venerijs canis quidam in medio fo ri poli triennium agnouit fuum dominum,BIondus. Bellias Si fures latratu produnt. Sunt qui pe culiare quoddam genus efle canum fcribant,quod odoratu fures deprehendat, & a exteris homini= bus implacabili odio difeernat, Author obfcurus. Fideliffimi ante omnia animalia homini canes atij equi,Plin.Hinc ell quod canem illum maxime probant,qui uerberibus quantumcBip afflidus,, non fugit:fedetiamrepulfus,mox ad dominum uertltur, ceu neniam petens , quamuis innoceUs, Blondus. Impartitxalimomat memoriam feruaqgratiam^ refert, Ambrofius. Maxime omnium animalium canes defixis oculis deorum liraulacra intuentur, Aelianus. ^Qiiiparuam& latam habent frontem,liolidi indicabuntur, ed quod caninam referant frontem, Qtribus frons quadrata eli,8id ell nubilam Si rugofam opponi indico, fed diuerfa ratione. ^Glaucam cithari» liriam a cane amatam fuilTe audio:alij dicunt non a cane, fed ariete : alij ab anfere : Apud Solos Cili, cix populos puerum, cui nomen erat Xenophon,canis amauit, Aelianus. lam uero caniculum Si= culum adulteris infeliiffimum fuiffe auditione accepi. Cum adultera mulier coniugem fuum pere« greredire audiflet, illum qui cum ea liupri confuetudinem haberet in latebras bene penitus, ut ipfa putabat,occultauit;uerum etfi ex feruis non lautifflmi modo, fed Sf ianitores pecunia corrupti, cura dominam adoccultaiionem adulteri) iuuabant, tum adultero confidentiam ad inferendum liuprS afferebant.Tantum tamen huic mulieri hxc allutia abfuit ad prxcauendum,ut certe perparuus ca« nis partim locum illum, quo adulter abdebatur allatraret, partim pedibus fores conliupratoris rece- <0 ptauices eouffj conuellere adoriret, domino ut non mediocris terror inijeeretur, ex eo^ fufpicare» tur ibi malum aliquod latere. Quareforeseffregit,adnlterum comprehendit, qui eo animo cindlus gladio nodem expediabat, ut primo dominum domus interficeret, deinde uero, quam ante dixi, q i ig6 De Qi^drupedibus uxorem duceret, Aelianus. ^Cattis animal eft adeo docile, ut ad uarios ludos inflitui poffit , M/re ualet ingenio: di per quatidam diiaplinai ac obedienti^ formulam,timidus folicituscp expedlationc furpendi folet,donec ad peragendi licentiam iigno mittatur, Author obfcurus, Qpi canes aut catii los domant ac erudiunt,obfequentes delinimento aliquo demulcentjteluiflantes uirga compellunt, Blondus. FrancifciisMarchio]VIantU3C,parens Federici Ducis,comprehenlam uocem habens, morbi defe(5u,inftr0xerat canem,ut uocaret quem uolebat eX curialibus.is tandem utebatur cane, in aduocandis hominibus quos prafcipuc defiderairet,qucmadmodum quis utitur officio optimi fer ui,BlondiiS. Plutarchus fcribit,fe non debere prteterire eam canis difciplinam, quam ipfc Ro» mx fpedaflet. Mimi docenris nimirum fabulam,in quatiaria &C multiplex perfona agebatur, no mo do appofite canis alios fubiedos afFetSus imitatione confecutus eft:fed etiam cum ueneniCquod qui= „ dem tanquam mortiferum poemati fubiedum elfetsueruntamen tum duntaxat uim conciliadi fom, nihabereOin eofpfo cane periculum fieret : is panem,ad quem uenenum admiftum cfret,fumplit,a: deuorattit, ac quam mox prafe trementis dC ebrietate oppreffi, animo^ deficientis fimilitudinem fpeciem^ geffitjac nimirum fe tandem ad terram abqciens, tanquam mortuus, humi ftratus iacuit, fe9 huc illuc.ut fabulat ratio ferebat, trahendum permifit, atque etiam cum ex didis Si adis intcl IcMt tempus elfe excitandi, fefe fcnfim primum tanquam ex ardifflmo’ fomno experredus mouit, &: alleuato capite afpexit, deinde ilhnc furrexit, fimul 8i ad eum quem oportebat, dC neceife erat cum gaudio profedus eft,ut omm'um fane fpeda torum, dC iplius Csfaris ( nam aderat V efpaflanus fenex in Marcelli theatro ) admirationem Sf affenfionem commouerit, f Canes fi exeidantur,cef. fant a relinquendis heris ; nec adcuftodiam autuenationem deteriores fiunt, Xenophon deinliitu, lo tione Cyri libro feptimo. f Inter canes cibi nulla cll focietas, ut perfaepe de olfe inter fe fic lace^, rent&ldiftrahant,quemadmodiim de Helena Paris 6C Menelaus, Solos uerd Memphificos canes in medium auditione accepi rapinas proponere, communiter uiuere, Aelianus, ^Canes hy, lena capit uomitionem homims imitando, Ariftoteles. Hyatnam traditur uOmitiOnem hominis imitari ad follicitandos canes, quosinuadat: pratterea umbrae eiuscontadu canes obmutefeere, Plinius. E. Canum,ficutaitCicero,tamfidacuffodia, tam^ amans dominorum adulatio, tantum^ odium In externos, K tam incredibilis ad inueftigandum lagacitas narium, tanta alacritas in uenado, quid Cgnificat aliud, nifi fe ad hominum commoditates efle generatost Sed de canum fagacitate, ac ue» j, natione,homlnum^ dC adium Sf pecora defenfione,pofIea dicam per fingula cana genera, ^Do ’ minorum ufiii canes feruire,8i res domelficas his plane feint adminifirare.&l pauperi fatis ad famu» latum eft,unmn pofI?derecanem,Aelianus. Canes diuerfi generis feris noftro tempore no mifcen tur, Pares iungendifuntparibiis:Btadmittendiquiprimilafciuierint, Blondus, ^Catulorum cau das poft diem quadragelimum,quam fint a:diti,fic caftrare eonueniet: neruus eft, qui per articulos Ipinac prorepiquf® ad ultimam partem caudtetis mordicas eomprehenfus, dC aliquatenus edudus abrumpituriquo fado ne^ in longinidinem cauda foedum capit incrementum, &(ut plurimi pafto res affirmant ) rabies arcetur letifer morbus huic generi, Columella. Equis Si canibus curatores illos praefecit Cyrus.quosexiftimabat reddituros haec pecora ad ufum fuum quam optima, Xeno» phon, ffCanis fimum cum urina putidilfima mifcetur,8i funditur circa plantas aut femina, quae a pecore tangi noIis,Democritus in Geopo, ^ Ex canino fimo gluten quodda faciunt, qui profitetur ^ artem coriariam, adgliitinandas pelles, Blondus, r. Quid loquar de canibus,quos iuuenes ac pfngues,8i potillimu cum fuerint caftratijapud quaC dam gentes ffequentiffime mandunt,cum muln' fint qui pantheris uefcanturfGalenus libro ;.de ali ment.facul. Canum dC uulpium carnem nunquam equidem guftaui, nee faneguftare unquam fui adadus,ne(j in Afia,ne^ in Graecia, ne

ci ^ fcd exi. ;guum Hirus habeant. Nuces iuglandes cum cepa Sifale 8C meile, canis hominisfe mortiii imponit tur, Plinius, Hic facile apparet eum fentire de morfu canis nonrabioii i quoniam hominis morfum fimpliciter ei coniungit.Aeginetaquocpidcmremedium,niii pro iuglandibus origanum poneret, ad morfus c*nis non rabidi commendat, At alio in loco,Nucleiiuglandium (Inquit Plinitislaieiuno homine commanducati illiti^jpraefenti remedio effe dicuntur contra rabiofi canis morfus. Mihifa ncita uidctur,quatcun(p morfibus canum rabidorum impofita iuuant,eadem fimplicibus etiam ca= num morfibus profundioribus pracfertim,ab initio prodeffe-quod SC Aelius tefiatur,libro ij.cap.i. his uerbis, Si magnus fit morfus,quemadmodS a magnis canibus infligi folet,praefcriptaln fextofer mone methodo curato,ueluti eos qui arabtdo cane funt fauciati.Fieri etiam potefi ut cfticaciora nq. nunquam applicanda praeferibantur pharmaca ad iimpliciter morfos : in caufa eli , quoniam nullis plcrunqj intra corpus fumcndis,ncc altjs fere foris illi remedijs curantur : Leuiora autem interdum ad morlos a rabidis feris, non quod illa per fe fufficiant,cum multis uarijs^ alijs intus SC foris medi, camentis illi exerceanturtfed caeteris SC maioribus omiflis.fiue per imperitiam, iiue potius tanquam a iiudiolis rei medicae per fe intelligendis,qui fua ex aliorum feriptis colligunt.leuiora interdum fola commemorant, ne toties uniuerfa curandimethodus repetenda tieniat, ^His ita confirmatis, re. media aduerfus canis nonrabidi morfus enumerabo, ii prius unitierfalem eis medendi methodum ex Paulo &; Aetio Graecis medicis praefcripfero. Paulus igitur libro 5.cap.4. Canis non rabiofi (ina qilft)morfus,quum & ipfi uirulcnta cuitifdam fubftantite iint participcs,ilatim aceto irrorans , lata manu morfum ferito:infuper nitrum cum aceto tritum ab alto ftiperinfundicotdeindefpongiam re. fo centem aceto, autipfonitrofoacetomadidamimponito,8Ceodemmedicamento uulnus per tridua foue,tandcrncnimcDnfanefcet.C:etcra quae Aegineta ibidem perferibit pharmaca ordine literariS paulo poft fubiungam,una cum cteteris ex Crrsccis & Latinis authoribus ad fimplices canis morfus 192 De Q^drupedibus remediis. Sed AetK prius tierba libro ij.cap.i-de morfu canis non rabidi in homine curando , ope. ra:pretiiim uidetur adiungere,quoniam pleracp Icitu d^na continet, prxiertim quod ad uniuerf^ km curandi rationeni,ab Aegineta omiiia.In his igitur(inquit)quos canis momordit , ftatim acetS irrorato, 8^ expaiTa palma morfum percutito. Deinde nitrum cum aceto tritum ex alto fupra mora fum deftillato & fpongiam nouam pofca aut aceto imbutam imponito,»: ad tres dies obligato , liga- mentom fuperne ex poiira aut aceto prout uifum fuerit,madefacito . Egregie enim auxiliatur . Poft hec uero ut commune ulcus curato. Aut perdicium herbam cum fale tritam imponito,quotidic eam alierado donec excidat crufta.Deinde ubi ad cicatricem perducere nolueris, ipfam per fe tritam im ponito. Qiiodfimagnus fitmorfus.quemadmoduma magnis canibus infligi folet , prscfcripta in ■ fextofermone methodo curato,ueluti eos qui a rabido cane funtfauciati. Si uero cauus & angu. „ flus appareat morfus.in principio cum aceto,ut didum cft,irrorato;Deinde nitrum itidem cum a. ceto tritum ex alto fupcrliillato,»: anetho ficco uiio morfum expleto,»: linteoliun conuolutum ex aceto madefadum indito,»: obligato.Poil triduum uerdfoluito, Si reperies morfum repurgatum. Idem facit K cuminum tritum morfuiinditum.Poftquamuerd ulcera fuerint repurgata, praedido pharmaco utere liquefado ad hominis morfum relato, (Id conficitur,Mellis, terebinthinae, butyri, a- dipis anferini,medulfecerui,autuituli,aEqualibus partibus liquefadis.)Siucro inflammatio fucce. daqlenticulam cum mali corio codam »: tritam imponito: Veirubi folia comritaemplaftri modo imponetaut panis medullam inbctae fucco maceratam, tritam^ pauco rofaceo admixto,pro cmpla. ftro adhibeto. Ad uulnera uerd iam fuppurata,crui farinam cum meile fubigito,»: morfum exple co. Summe enim auxiliatur. Aut irin cum meile SC linamentis indito: ac fuperne lenticulam codam j, tritam cum modico meile,»: rofaceo pauco imponito.Repurgatis uerd iam ipfls cum prgdido liqui do pharmaco expleto , ac deinde his quae cicatricem inducere poffunqutitor . Emplaftra autem ad demorfos a cane,ucl urfo,aut fimilibus animalibus, ftatim a principio commode adhibentur , ex fale a:cerufa apparata, Etenim uenenofum humorem in morfibus ex dentibus relidunt expurgant, K callofam ex impadis dentibus concretionem explanant,Hacc Aetius, dfForis imponenda aduerfus canum morfus, ubi rabidorum nomen authores non adiecerunqhatc funt, ^Acetum medetur canis morfibus, Plin, calidum cum Ipongia, Valerianus. Spongia aceto im. butalimpliciter,Aegincta.acetouel pofca, Aetius. Linteolum conuolutum ex aceto madefadtim j, indito uulneri,& obligato,fi caulis SC anguftus fuerit morfus:poft triduum foluito,»:reperics mor. fum repurgatum, Aetius.Mifcetur SC alijs diucrfis in hunc ufum mcdicametis acetum, ut deinceps dicemus. Vide Spongia. Acetifex,Pliniuslib.ij,Eadecummelanthio, Valerianus. Adianthon, Author obfcurus. Alabaftrum.Plin.jj, Alex in linteolis concerptis,Plinius: Valerianus addit cru da. Allium appofitum, Plinius dC Macer.Cum meile tritum, V alerianus. In uulnera ex canu mor. fibus cum meile imponitur,Plin, Allium illitum prodeft, SC intra corpus fumptum,Galenus de pa. rabii. Ampeloprafon,Plin. Iib.a4. Amygdala, Plinius lib.ij. Amygdalini nuclei cummelle triti, V alerianus. Amygdalae amarae cum melle.Diofcorides 5C Plinius, Apiaftrum,uideMeliirophyllon infra. Anetho ficco ufto morfum expleto, ii camis »: anguftus fit, Actius, f Ballotes folia,Galenus,Ballote,id eft marrubium nigrum cum fale, V alerianus 8C Aegineta:fo 4, lia ex fale trita.Plin, Bets fucco macerata panis medulla,trita^ pauco rofaceo admixto pro cmpla- ftro adhibita, Aetius, Bulbi cnm meile triti,Plin.Bulbi omnes cum meile »: piperis polline illiti, Dio fcor.Bulbus applicatus, Author obfcurus. ^Canis urina perjEufa,Diofcor. Captificus,uide in fico. Cepaefuccus cumaceto,ruta,»:melIc, Diofeor. Cepaetritpecummclle,Aegineta,Crudxcummelleuelaceto,uelcodae cummelle 8( ui. no appofitae, Macer, Virides ex aceto ilIitac,autficcaE cum meile 6^ uino,itautpoft diem tertiumfol iiantur,Plin.lib,io. Cerri pifciscaro,nonfecusatmfalfamentum, Diofeor, Cecufa,uide in Sale mox. Cinis uitium cum oleo.Plin, SC V alerianustEx aceto illitus,Diofcor, Cucumeris fatiui folia cum uino illita, Dtofcor.uide Pepones, Crocomagna.Plin.lib. 11. Cuminum tritummorfuiindi* tum, Aetius, Cynoglofli folia cum fuillo adipe ueteri,Dioicorid. f Ehulus,Plin,lib.i4.Ebuli folia recentia SC tenera cum polenta illita, Diofeorid, Sambucus uel chamataderefrigerat canis niorfum,cum polenta mollifllmis foliorum illitis,PIin, Erui farina cum oleo fubada, Aegineta, Eruum cum uino, Diofe, ^Ficifolia,Plin,lib.i5. Nigra ficus folia cauliculi^,Diofc.Ramorum fici tenericauliculi cuti im ponuntur,Plin.Cauliculitencribenetriti, Valerianus. Tum fylueftris.tumfatiu* fici ladeusfuc. cus inftillatus plaga, Diofeor. Caprificus aut lac eius,Plin.Groifi caprifici cum meile SC folijs,Plin, Frudus.fi-ondes,»: folia cum meile, Plin. Focniculi radices trita cum meile, SC cataplafmatis mo» do impofita, Diofe. Foeniculi radice in fucco, uel cum meile, contra canis morfum utuntur, SC con. tra multipedem ex uino:Hippomarathron ad omnia uehementius, Plin. Fungi fiiilli canum morfl* bus ex aqua illinuntur ,PIin. ^ ^Garumomne, Diofeor. Garum,PIin.Ilb. ji. Gobius ilfitus contra ferpentiumcanum&mor. fus,Diofcorides, ^ Helio. De Cane. G. Lib. I. iPT ■ ^ Hippomarathriim.uideFanfcuIS, Hippofclini femen cum uino.piofcorides apud Serapionem:in noftr/s codicibus non inuenio, ^ Iris ex oleOj Plinius* Iris gemma eremataj Plinius libro 5^. ut Aggregator citat* r,. j." Spongia. Lapathum cum meile 8C aqua, ThelTalus. Lafer cum aceto Plinms hbro ii. Lafer e filphio cum ruta,uel cum meile, uel per fe uifco fuperlitirm,ut htcreat Plin* ^ f Marrubium tunfum cum axungia uetcri imponitur.PlinIus SC Valerianus, Sic aute refertur a Plinio ut uideatur ad utrunqj marrubium pertinere, magis tamen ad candidum. Marrubium ni grum.uideBallot^ Melanthium cum aceti fece, Valerian. Melirophyllon,ideftapialirumimDO. fimm ucl ilhtum, Galenus de parabil. Diofcorides. Cum fale tritura,MaCer, Menta cum fale illL IO Diofcorid.&:Maccr.Cummellecontrita, Valerianus, Mitulorum carO unlillime imponitur Dio’ fcorides& Plm. Mnria acida fotti prodeft, Diofcor. Myacescrematimorfus canum hominumfB cum meile lanant,Phnius.Myacum carnes, Diofcorides. ^ fNitrum addita relina,inittjs cum aceto illinituriPlinius, V alerianus axungiam addit SC squis ponderibus mifcet , Nitrum cum aceto tritum ab alto fuperinfundatur : uel fpongia eodem imb^uta imponatur. Nux iiiglans cum cepa fale &C meile ad canum hominu^ morfus facit, Diofc. Plin. dC Valerianus.Nuces, Auicenna 8C Plinius libro a5,luglandium carnes ab homine ieiuno commandit catatj Valerianus, <|fOriganicomx,falis,cep»,paresflngulorummodi cum meile, Aegineta. ^Peponis cortex cum uino, Plinius libroio. Folia peponum (ut cucumerum etiam) cum uino »0 Plinius. Perdicium herbam cum fale tritam imponito,quotidie eam alterando, donec excidat cru- da': deinde ubi ad cicatricem perducere uoltieris.ipfam per fe tritam imponito, Aetius. Pifccs falli maxime fardin^,Serapio ex Gal. Polygonos,uide Sanguinaria, Porrum.maximefylueiire Plin libro i4.nigrum, libro 17, Plantago.Macer &: Author obfcurusiEx plantagine cataplafma cum fa le,Diofcorid. Pulegium recens cum uino bibendum, aut foris cum melleimponendum,Macer. ^■Rubi folia cum aceto tunfa cataplafmatis modo, Aegin, Aetius. f Exfale SC ceruifa.utfupra ex Aetio didlum eft, Salfamentum, uide Smaris. Sambucus uide Ebulus. Sanguinaria cum axungia & pane, Apuleius, Schiftos lapis,Plin, libro ;6. Smaridis caro non fecus attp falfamentum prodefta cane demoriis, Diofcorides. Spongia pofca aut aceto imbuta Aetius. Spongia recens,uel lana fuccida, aceto K oleo imbuta, Aegineta, Spongix minute concil duntur.a: imponuntur infufic,uel ex aceto,aut ex aqua(frigida,Plin,)autmeIle,abundefubindehtt Jo medIanda:,Plinius 5C V alerianus. Spuma nitri cum pinguedine afini uel axungia, Diofcorides &C GaIenusapudSerap.a:Auicenna,baurach nominans, Squillacumpiceilhta, Plin.Iib.n. StibiS tritum, Plin.lib.51. Succida lana,uide in Spongia, ^Thunni conditanei caro.Diofcorides, ^ f Virorum capillus ex aceto, Plinius. Vitium cinis cum oleo, Plinius libro 15. &: Valerianus Sua cuicp urina maxime prodeft.confefiim perfufo canis morfu, echinorumm fpinis inharentibus* & in fpongia lanisue impolita,Plinius. Vrina canis perfufa, Diofcorides. Ex uiticisfuel agni cadi’ ut uulgo uocant) femine,cataplafma, Auicenna. Vrtica cS fale trita Si illita,Plinius, Valerianus,’ Macer,Aiiicenna,Diorcorides apud Serapionem. Cum falecombufta,PIiniuslib,ii.utAggregaI 40 tor citat. Vrtica femen cmplafiri modo impoIitum,Galenus de parabilib. “ f Qiia potu aut efu intra corpus alTumi medicamenta pracipiuntur, ad canis morfum fimpli, citcr,pcrpaucareperio;ut. Allium tolium potui efui^ datum, Galenus de parabilib. Calamintha fuccus potus , Auicenna. Caro canis neruofa pota, Aefctilapius. Meliifophyllon ex uino potum Galenus in Parabil, Ego illa omnia qua contra xwlrfasia medici edi aut bibi iubent, ad retulerimtqudd propter periculi magnitudinem, intus foris^,hic attrahentibus, illic expellentibus ■ medicamentis impugnari defiderent. ’ ^fCaterum ad feruidosiam morfus ( JnaT/gwfi^tfdegeurwft/wfiJlrflc.id eft lupptiratds, ut Aetius ha- bet) erui farina cum meile fubaifta admoueturtpeculiariter enim his efficax eft. Inflammatione con fliifiantcs.argcnti fpuma trita ex aqua oblinito, Aegineta. fHac aduerfus cani» morfum fimpli. 4« citer pofita ab authoribus medicamcnta.hatUenus recenfuerim. Hoc non diflimiilabo' qua Aegre, gator enumerauit,ex Opere eius hic repetita effe.nam et ipfe remedia contra canis morius abfolute ■ £C contra rabidi canis morfus diftinguiuOtho Brunfclfitis,ut fpariim coIligit,ita confundit. ’ f Qitomodo curandi fint morfus canum non rabidorum, quos ipfi inter fe intulerint, diiflum eft fuperius cap.5. De rabie canum ingeneret 4lRabies uel rabia apud antiquo's,morbus eft canum, quum ueluti furore quodam aefli, huc atep’ illuc rapiuntur,nec ullum quietis locum inueniunt. Altj rabiem qiiafi fauiem dici putant.a raucitate iiocis.quam rabiofi habent iimilem latratui canis.Gf aeci hunc furorem lytfan appellant, rreji si avjii T vS(/.Legitur etiam lyfpa apud V arinum quod non placet. AvwtcfBSTss, id eft a rabido morfos, nori 60 quoins animali,fed cane folum Graci nominanctui non rcclle uertat interdum Ruellius , beftias ra. bie efrerataSj&c. Inuenio tamen de alijs etiam animalibus rabicinomcnpofittrm-MurEenat etiam ra^ bie uexantur^ut cammim’ genas, GolttmclIa»Camelus etum rabie tcritatar, Ariftot, Circa AbderS- f 194 De Q^drupedibus &:limitemquiDiomedisuocatur equipafliCnafcentibusillieberbiOinflanimantHrrabiejCircaPot SasuerdafUpiinius. Rabiem.mquit Albertus, aliqui camticm(quodbarbarum nomen eft)Gu* caninaminfaniamuocant, Exdtatrabicsincanibusfurorem:&:qiKmomorderme,ommarab.«, excepto homine!(quodpofteriomfairumciredeprehenderunt:namKhommesmotfifa:pe rabiat: quodSC fcriptores teftantur.K proucrbium . de quo in H. h.) Intereunt canes hoemorbo,&qu^morfafunt.ex;ceptohomine.Ariftot.lib.8.eapaa.Prouerb.spoflrem.s, excepto homme.Grsce legitur «irSjirt: SC rede quidem meo ludicto: Nam Pollux etiam Itbro ^ . cap.8. hunc philofophilocumparaphrafticercddit his uerbis,i>*(-r»»aat^«xer«tx»,^a/»x4,»'«f«™. ««pa.tr©- i) «r©- a* ^yiy,,-na.Hoc eft. Omne animal a cane rabido morfum interit: rolushomononfinepericuIoeuadit.Nonrede igitur fufpicaturLeonicenus7ij.:(:«r«f«.:ra,ideftprt=s IIS homine.potius legendum quam wdfims.Qiianquam homines quidam morfi longo poft tem Doremoriantur.AIbertusreferthiftoriameuiufdammorfiinbrachio,cuicum anno peift duodech mo cicatrix recrudiiiiTet, intra biduum obijt, Auicenna quocp fententias quorundam aduocat , ^ui dicerent, poti duodecimum a morfu annum in rabiem aliquando incidere nonnullos.Quod iiero fe rius quam catera animalia tabificam rabiendi uim fentiant bomines.efficit id natur* diffimilitudo. Nam &: in contagiofis morbis, homines ab hominibus Si fanguine coniundis atticiuntm tacilius, Calitis Petrus Matthsolus narrat de Baldoquodamiurifperito,quiTridenti cumcanefuo ludens leniter in labiis morfus efl,»: re negleda,cum rabidum fuifle nefcireqpoft quatuor menfes rabie Si aquse timore correptus.mifere perijn Medicus quidam in iam citato Ariftotelis loco legit aril»? ymis, id eft excepto anfere.qiii folus expedeftribus morfus, nec rabiqnec moritur ex morfu : Et licet hoe j, reipfa iierum fit fortaftismon facile tamen defendi poteft h*cledio,cum nulla uerborum inter fe fl. militudo appareat, Aug.Niphus.Non mirum eft autem, fi folus animalium homo a cane morfus 8C rabiem &: mortem euadai,non femper quidem, fed f*penumero;cum medicamentis ab utro^ prai. feruaripofflnqu* exteris animantibus nonatquecontingunqldem. Omneanimala rabiofo cane morSurn perimitur, Aelianus. Animalium quaedam nuUo pracedente morfu fua natura rabiunt, ut quibus dentes ferrati habentur.Michaele Ephefio tefte.ut lupi,uulpes SC canesialia nunquam ra. biunt nift morfa.uel raro Si non nifi ex magnis caufis, ut equi,8^ muli, Sf extera id genus. Obfcraa tum eft animalia quxdam acahe rabido morfa, rabiem non inddilTe.in caufa eft , quoniam ut rabies excitetur.canem eo folum dentc,uel ijs dentlbus,mordere oportet, ejuibus tiis ineft ueneni : neij e, nim id ex xquo omnibus ineft , Aug.Niphus. Homo morfus a rabido cane excitatur ad rabiem ab umbraforbi(corni,alias)quodnonnuIllmedictprOexpIoratotradunt,Idem, Cur foli ammantiS eanes rabiant per xftatem, caufam inquirit Alexander Aphrodif. lib. i. proble. 74. V ergiliu^ in eanes rabiant per xltatem, cautam inquirit ftiexanaer npnrouu. iio. 1. pi ouie. 74. y a gums n Georgicis peftilentem conftitutionem defcribens,Hinc(inquit)canibus blandis rabies uenit. Far re uel triticeo pani,quo canes pafcentur,admlfceatur liquor codx fabx; fed tepidus , nam feruens tc UCl triUCCO paiUjqUW (.aiiCa aavjww» VWW»— , ..A... rabiem creat, Columella. Pituitx 5C bilis redundantiam, canis herba quadam deuorata uomitu le. uanqux nifi tolleretur, rabiem faceret, Aelian. Rabiem canum fanguinis menftrui guftatu incipere fcriWtjPliniUs.kabies canum Sirio ardente homini peftlfera,8^ morfls leralis aqux metus , Plin. Tanta uis mali eft, ut urina quo^ calcata rabiofl canis noceat, maxime ulcus habentibus. Remedio eft fimum caballinum afperftim aceto, SC calfatftum in fico impofitum. Minus hoc miretur, qui cogi tet lapidem a cane morfum, uftp in prouetbium difeordij uenifle.Plin. Aggraitari uulnera conflat 4, introitu eorum, qui unquam fuerint ferpentium camsue dente Ixfi . lidem gallinarum incubitus, pecorum foetus abortu tiitiant.T anium remanet uirus excepto fernel malo, ut uenefici fiant uenena palfi-Rcmedio eft ablui prius manus eorum,aquatg illa eqs quibus medearis infpergi,Plin, Quan tam habeat uim afficiendx rei aptitudo.facile intelligitur in canibiisicum enim reliquorum animali um nullum rabie capiatur, Iblus canis eo affetSu corripitur , atq^ tanta fit in ipfo humorum corru* ptio.utfola eius faliua,fi humanum corpus contigerit, rabiem excitare polTit . Vt igitur ab exiguo initio, laliux uidclicetqualitate,autSa quxdam in corpore alFecftio.quando ad magnitudinem nota* tu dignam perueneriqdifcernl poteft, id^ poft fex raenfes,cum nonnunquam ante id tempus nui. la nota deprehen^aturtfic eodem modo uitiofo humore in animalis corpore genito , paulatim tra. ifii temporis,principalium partium aliqua confentit,a qua deinde uniuerfum corpus celeriw alte- jt ratur,Galcnus libro 6,dc Locis affetftis. Canis rabiofl fel lentis magnitudine fumptum,feptem die- bus interflciqquibus ftiperatis poteft efle falutis fpes,Bei trutius.Cum igitur tanta flt ueneni uis ex rabido cane, quis fanx mentis ad morbum regium rabidi canis caput contufum , mixtumm uino, quod remedium apud Sextum legimus,propinaueritf Multo tutius ex Plinio canini capitis fimplici ter cinerem exmulfo ad eundem morbum aliquis bibericlicct ne hoc quidem probemus , inter alia tam multa liberaliffimx naturx.homini familiariora remedia. Quam ob caufam aquam exiimefcSt hydrophobi,quos arabido cane morfos dicimus, pudendum cum hypochondrijs flmul illis in- tenditur:intremifcuntetiam,ac conuulflonem patiuntur.adeo^ delirant,ut canum ritulatratum x= dantf Caflius problemate 7;, ffAd timentes canum impetumiNerij radicem collo circundato,et iiberabiturtquod fi experiri uolueris,cum canis in furorem uerfus fit, illi circumponito, ftatlm^ fu- 6» forem deponet, Galenus de parabilib.cap,67. Qiii edit allium & fuperbibit uinum,iutus creditur a morfu rab.C.quta fugitodorcm,PonzettHs.Caninus dens incorio alligatus brachio, auertit morfus canis. De Cane. G. Lib. I. 195* canis, iid ut altj inteipretantur, aquae metum ut fupra in C.dixi, f Rabidas canes includere opor> tetjillis^ in unam diem interdicere nutrimentum.Subindeautem ueratri aliquid in potu milcenda cft. Vbi uerd purgata: fucrint,hordeaceopanenutriendac funt. Similiter curabis et eos quos rabidus canis morfu impeiierit,Theomneftus in Geoponicis.Ellebori tenuilRmxradices breucsm , ac uelut decurtatae etiam ha: leguntur.Nam fumma quae eft crafflilima, cepis fimilis , canibus tamum datur purgationis caiifa.Plinius.Ell uermiculus in lingua canum, qui uocatur i Graecis lytta, quo exem. pto infantibus catulis, nec rabidi fiunt, nec faftidium fentiunt,Plin.Sed hoc(inquit Ponzettusincmi nem hatSenus expertum legimus. Nancpfabitnodisqualinguatenacibus haeret. Vermiculum dixcre,mala attp incondita peftis,6ic. lam teneris elementa mali, caufas^ recidunt , deinde falem IO uulneri infpergunt ^ oleo permulcent, ut ftatim fanetur , Gratius. Catulorum caudas poft diem quadragefimum qtiam fint aedili, ficcaftrare conuenief.Neruus eft qui per articulos fpina prorepit, ufip ad ultimam partem caudjtis mordicus comprchenfus,5i ahquatenus cdutSus abrumpitur.quo fatSo netp in longitudinem cauda fedum capit incrementum; 8^(ut plurimi paftores affirmant ) ra« bies arcetUr letifer morbUs hulcgeneri,Columella, Columella author eft,li quadragefimo die quam fit natus catulus,caftretur morfu cauda,fummusffi eius articulus auferatur , fequenti nertio exem» pto,ncc caudam crefcere,nec canes rabidos fieri,Plin, Mulieris qiix marem peperitlade guftato, canes rabiofds fieri negant, Plin. Rabies letale periculum in canibus , feu coelefti corrupto fydere manat,cumSoluelinCancrouelLeonemouetur, Exhalat feu terra fmus,feu noxius aer Caufa maliifcu cum gelidus non fufficit humor. Torrida per uenasconcrefcuntfemina flammte. Qtiic, .a« quid id eft, medeberis canibus. Tunc uirofa tibi fumes, multum^ domabis Caftorea,adtritu filicis lentefcere cogens. Exeborehuc trito puluis,feaoue feratur, Admifcenscp diu facies concrcfce. reutruntp: Mox latftis liquidos fenfimfuperadde fluores, Vtnoncuntftanieshauftus infundere cornu Inferto poliis, furias^ repellere uiftes, Attj iterum blandas canibus componere mentes, NemefianUs. Sirio ardente rabies canum homini peftifera eft. Quapropter obuiumittir per iris ginta eos dies gallinaceo maxime fimo mixto canum cibistaut fi pracucnerit morbus, ueratro, Plin. Rabidi canes fi helleborum cum polenta comederint euomunt , ac ftatim foluti a rabie refipifcimt, Adtius. Si lymphaticus(inquit Albertus Magnu.s)aut rabiofus fuerit canis , ftatim ab alijs fepare. tur,ne in fanos quoqB peftis ha:c detinetur. Arinetia rex Valentis docet canem rabidum in aqua ca lida per longitudinem corporis mergendum efle diebus nouem,ita ut pofterioribus pedibus uix ter» ramattingat.anterioribusfurfumeredis.Pofthoctempus extratfto de aquacaputradatur, fledili- Jo genter deglabretur, adeo ut cutis etiam cruentetur.Sic rafum fucco beta: inungatur 8e perfundatur f:cpius:aicibi,fiquos admittit,eodcm fucco tingantttr.Danda eft etiam fambuci medulla, cuius ad» uerfus rabiem non exigua uis eft. Quod fi curatio intra feptem dies non proficiat, pro defperato oc« cidaiur.Htec Albertus, Sunt qui rabidum canem ueneno quam ferro necare malint; Mori autem ai» unt fi cibo immifceattir rifagalli parum.cum hyofcyamo Sd hermoda(f}ylis,Ponzettus . Cattera quae canes perimunt,fupra in c.recenfui. Tumorem quendam fub lingua canis rab.uermiculo albo fi» milem,aufcrtocaniutprimuminrabieminciderit; deinde dabis ei panem edendum cum chelido» nio trito Sf mixto adipi ueteri:& uulnus inde fatSum illine folijs rutK,fale contrito, axungia & mel= lecommixtis,Tardiuus. Rabies eftmorbus canis.ueliraaccenfa non differens a furore. Accendi, ajo ditur is morbus in uenis prope cor ipfum. Signum cft, quod canis agitur per fe 3C currit errado ceu furore correptus; ut igitur is morbus comprimatur.ftudedum eftquieti & fomno canis.Subducen. dus cibus,& liquida tantum aC forbilia offerenda funt: ne ha:c quidem ad fatUritatem ; quoniam praeftat ftudere uentris lubricitati,negando offa SC fanguinem gignentia biliofum. Poft tertium die «ena: turgentes tam in lateribus, quam in cruribus etiam fecandae funt-flue profjciendus cft in lacu in quo fuerit hirudinum copia , ut multum fanguinis poffint fugere. Poft hoc caput SC corpus uni. uerfum oleo rofaceo omphacino.fiue unguento populeonis illinendum cft, Per ds etiam cum opor» ruerit medicamen inijciendumeft,quodipram bilem educatPoft hoc lauabis eum decotfto lapathi acuti.rad.inulae dC furnariae, quoniam multum proficies. Cum ucrb canis iuuenculus patitur rabi» em, cani admittatur mafculus focminac, & foemina mafculo, quoniam fic educi folet rabies,Blondus. 50 Quid prifcasarteis,inuenta^fimplicis anni Si referam C non illa metus folatiatalfi Tam longam traxere fidem.Collaribus ergo Suntquilucifugaecriftasinduceremelis Iiiflere.aut facris confer, ta monilia conchis. Et uiuum lapidem, SC circa Melitefia necftunt Coralia,8C magicis adiutat can tibiis herbas. Ac ftC offetSus.oculi^ uenena maligni Vicit,tutela pax impetrata deorum.Gratius. ^Canes rabidi fsepe nec uerbera nec uulnera curant, & contra omne genus armorS hominem mor» dent; quod ne fiaqquiftj fecum geftct canis dentem. Nam Diofcoi ides exemptum cani dentem ca. ninum,St inuefictila brachijs alligatum, ad inhibendos canif impetus utilem facit, Bloridus.Nos fu pra ad praccauendum potius aqus timorem, Diofeoridis tierba ifta intcrpretatifumus.Molaresden tes canis rabiofl,quimomordit hominem,incorio adalligati brachio.prohibentamorfu canis rabidi,. Serapio apud Syluaticum: V idetur hac Serapio ex Diofeoride tranftulilfe , SC Serapionis interp. i ; £0 pro caninis dentibus reddidilfe molares. ^Ancanisquimomorditrabidus fueritcognofcireferumtilti enim quia nihil graueftatim fe. quebatur morfum,negledfis initio remedljs,£C uulneri cicatrice indutfta, incurabiles poftea obierat. r X ipd Dc Quadrupedibus Qamobfcm nuces iuglandes bene contiiias ^commanfas , Ponzettus: ) iilcerf impone; ^ poftridie (poft duas horas,Ponzettus)gallo aut gallina: edendas obijce;is uel ea, inido quidcni abmnebit : fu me autem urgente- fi deuorarit,obferua:nam fi canis qui momordit, non fuerit rabidus , uiuet auis; fecus, morietur poftridie.Qiiod 11 fiaqulcus aperire fellina;Et rurfus interpofitis aliquot diebus , fl. militer experire, ita ut cicatricem non prius inducas ulceri,quam auis deuoratis nucibus illis inco« lumis deaat, Aeginetaex Oribalio.Idcm ab Actio libro 6,defcribitur,&: a Ponzetto Cardinali.Simi le experimentum(inquit Ponzettus)haberi poteS ex medulla panis ulceri adhibita , & pofimodurti aliis canibus oblata. Micis ex triticeo parte morfum perfricabis, easm mox alteri cani porriges; qpas fi comederit, indicium eft non rabere canem. fin abftinuerit,rabere,Ex ipfo quidem uulnere digno- fcere non datur, cum id libi fimile femper fi t,nec ab altjs ulceribus & ferarum morfibus diuerfum, „ Tritici grana undecim appollta uulneri donec humore mollita fe impleant, 81 intumcfcant,ptoijci- to gallin!e,quae fi fallidiatt rurfus alia obijeito alias,quibus fi fimiliter abllineat,periculoium & leta. !e lignum eli: finelfe coeperit, periculifublati,Apuleius ut Aggregator citat,Diofcorides,utinfradi cam, tritici grana fimpliciter canis rabidi morfibus inferi laudat, C[ Diolirorides fermonem de rabiofi canis morfu catteris pratpofuit, quoniam id am'mal(inquit) domeliicum ac freques elfe confueuit:8i in rabiem fepius agitur ac perit, ab eo^ caueri difficile: in. - de periculum ineuitabile hominem manet, nifi multis utatur auxilijs . Plerunip autem flagiantiiri, mis teftibuscuel regionibus huiufmodi ) in rabiem efferatur ; interdum quoties fi igora incefferunt, Diofc.sr-nitafiarfiSViKSxsvar/.-meliusapudAcginetamlegitu^uutTtTOirlivws. Frequentius Simanife fiius quin cattera animalia rabiem patiuntur canes,quia uefcBtur cibis corruptis,cadauera & mul- j, ta putrefacfla lambunt;accedunt, penuria cibi, timor, lan atus frequens , iracundia, Sd alia undehu. mores ad rabiem excitandam exardefcunt,autumno praefertim, Quanquam ctetera animalia, utlu, pi,uulpes.8<:c.rabiema:llatepotiusquamhyemeincurrant,Ponzettus. fCams rabiofus potum K efcam auerfatuntorue 8C folito niflius intuctur,Diofcor.Corpus ei llrigofum £C folico compret fius confpicitur, Adiuarius.Largam fpumantem^ pituitam naribus SC ore protjcit, Diofeor . Hians quam maxime anhelat,linguam exeriqlanguidae ei aures,cauda demifla : incefllis fegnis , ac ueluti llupidusifi uero currat,celerius folito curtiqid^ intempeftiue Si inaequaliter, Aetius. Siticulofus eif, fed potu fere abftinet. Mutus ut plurimum,ac demcns,ita ut ne fuos quidem familiares agnofeat, Ae gineta.In omnes paffim fine lanratu irruiqaeque feras homines^, tam familiares quam ignotos mor decnecprotinus infellummiicquaminfligit,nifi,utuulnus,dolorem:Exinde morbus ille,quiab a= j, qu* metu hydrophobicus Graia eft uoce appellatus,contrahitur , Diofeor, Rabido cani caput ad terram nutat:lingaa exeritur,id^ adeo Interdum ut retrahi non poiljt: timore plenus eft, SC folitudi nem quaerit, Ponzettus. Oculirubcnttcaudaminterfeminainferinraucuseft.alienaturnonlblum a reliquis canibus,fed fuis etiam catulis;fugiunt eum cateri canes (&: allatrare folenOac imbuto fan. guine eius pane abftinent.Bertrutius, Aquae metu afficiuntuqut ea uifa pili pletunip inhorrefeant, 6C noiuiunquam ex ea formidine emoriantur,Textor:Mihi ad hominem potius a cane morfum haec pertinere uidentur.Canis rabidi cauda demifla eflehngua porre(fla,8£ tanquam bile colorata : citra rationem currit, deinde fubito rurfus confiftit, Galenus ad Pifoncm,Oculis uagis circumfpedat, et prstereuntesintuetur,Tardiuus, ^fCaeterum illis quia rab.canemorfifunt corpus inarclcit,&: conuellitur intcrdum,ac febri intus acri uritur, animus delirat, Galenus ad Pifonem, Si uel modicu aquae uiderint, tremunt Si conuelluntur ftatim,8^ uigilfjs delirijs® detenti uel breui tempore uitam finiunquel aliquanto poft,cum iam cuafifle uidentur,fubito rurfiis tanquam a recenti morfu peri. cIitantur,Damociatcs in deferiptione antidoti diacarcinonapud Galenum lib,i. de antid. Somnia eis accidunt tcrribilia,punift ura in corpore,lingultus & ficcjtas oris , Galenus in Parabil , In ijfdcm malum lignum eft,uox rauca , Quandiu uero intuendo fpeculum cognofeunt feipfos,lpes eft falu. tis. Cum per terram uolutantur inftar canum,nihil fperandum praeter mortem ; licet morfus adhuc mente conflet,Eft quando rident.Interdum aeger iplefibiuas uitreum uidetur , uel coelum metuit ruiturum, Bertrutiusaddiqa rabido cane morfum intelligi,li uulnusdoleat magis quam pro ratio. ne,afFet3us incidant atribiliartj.his accedere anhelitus difficultatem, aluum ficcari: urinam retineri, K emitti quandoc^nigram,uella(Seam,S<; adeo craflamutcatuliinefreuideanturequandoi^ contra tenuem SCaquofam;poftremo accidere fuffocationem cum fubita morte. Voces cteditee audiriin corpore morfj(quorum etiam Gariopontus meminit libro i.cap. ii,in anteneafmo ) liint rugitus ua. porum:qui etiam ex cruditate augeri folent in corporibus infirmis. Si ita conuerti in fonum quen* dam fimilem illi qui auditur in cauernis quando plures concertant, Ponzettus, Accidit eis aliquan. do gonorrhcea,id eft feminis profulio,Idem, Qui fanguinem in mortis ftatim congelari putanqfal lunturtnam ne parum quidem fuperuiuerenqldem, f A rabidis canibus morfi, inaquieformidi. nem carruunt,pratcipuequi prauis fuccis pleni fuerint,Aetius.Euenit autem cum diftentione ner- uorum,totius^ corporis rubore,pr:efertim facieficum fudore SC languore quodam; lar kiieis:s,Dio fcorides interprete Ruellio:qui aporiande eadem re apud AiSuarium uertit faftidium, Eft amem aporia hoc loco proprie, anxietas SC prae dolore ac fpei inopia,corporis praeter rationem iadatio. AliquiauratfplendoremfugiunqDiofc. Alij tenebras quaerunttalij triftitia mcerore^ contabefeSt, Aduar, Alij fine ulla doloris intercapedine uexantur. Sunt etiam qui canum more btra tus * dant. SC De Cane. G. Lib. 1. 197 te obuiam Facf^os morfu adoriuntur, ac mordendo fimili uitto Iabefad>an^ Diofcorides. FuCTumC' aquam, ut necp afpicere nec^ guftare fuftineanttaliqui edam omnes alios liquores, Acgineta. Exoi i tur autem hic aff'edus,nonftato definito^tempore, plurimum tame ad quadragefimum ui^ diem jtcgiedl-is differri confueuitjDiofcorides: C plurimum a quadragelimo die : fin negligences,fiuc reme dia differentes aggreditur, interdum cxacfVo femeftri,Aduar. ) Poft iemeftre etiamnonniillos inuas: ditiQitendam poft annum aquam horruiffe conftat,qua nobis uifu comperta fuerc,Narrant QC alia quos poft feptennium aquae metu fiiiffe tentatos, Diofcorides. Differtur aliquando metus aqux ad hebdomadem unam,uel duas,uelplures,Ponzettus. Noui hominem morfum, quife lauerac aqua marina:5^ cumliberatus crederetur, poft aliquot menfes contacftu lignicdrmii ( corni, forbi apud |o Aiig. Nipluim ) redijt morbus. Habet enim forte haec planta uim quandam occultam cOmmouend { uenenum, Scribunt etiam Arabes ( ex Diofeoride nimirum ) poft feptem annos aliquando recrude fcere malum, cum interim latucrit^nec aliter praeterquam ex habitu corpOris ad macritudinem per^ gentis cognofei potuerit, Ponzettus. Quidam fladm ac morfi funt, aquam extera^ humida formia dant : quidam poft quadraginta dies aut ferius:alij denicp alrjs ita prius aut poftcrius,ut prauis hua moribus plus minusueobnoxtj fuerint, Aetius. Aliorum faneTymptomatum rationes in promptu funt, toto fcilicet corpore ui ueneni infedo: caeterum affedionis quam aquam metuuntjCaufam ali- qui nimi^ ficcitati adrcribunt,tanquamomnis fubftantia humida prorfus eos dereruerit,(natiuus dC fubftantialis humor penitus demutatus fit,CaeIiusJ At Rufiis melancholiae quoddam hoc genus effe aitjUeneno melancholicum humorem imitante: fcimus autem melancholicorum alios alia metuere, ao Qiiae quidem ratio etiam pro illis facit, qui ftc aftedlos imaginari aiunt uidere fe canem in aquis, Ae-* gineta. Hi ubi aquam, uel aliquid aliud lucidum tanquam fpeculiim infpcxerint, propriam nimio rum ipforum faciem adeo rubentem, uifum^ tornum dC plenum irartirri Contemplati deterrentur, Caecerum philofophus quidam morfus a cane rabido, dC egregia iiircute animi palfioni refiftes,dunl fibi canis imagoappareretinhalneoCilli enim quo^jficuti dC reliquis eodem morbo affedris appa* rebat)diu intra remeditatiTS,Etquid,inquir,canicommunceftcum balneof quod effatus balneurri intrautt,a^ imperterritus bibit, at^ ita morbum fiiperauit, 6^ fanitatem adeptus eft,Aetius. Qiiias quam metuunt, fic afficiuntur, fiue quia canes in ea uidere fibi uidentur,fiue alia horribilia qusecilcp olim uel animo cogitarunt, uel ufurparunt oculis, uel ab alijs narrata audiueruiit, fpecies eoriim 2^ iieftigia rennentememona,puta daemonum, furiarum, inferorum,quibus etiam fan^ mentishOrhia 5® nes deterrentur, Ponzettus. Mentiuntur quidam, in iirinamorfi a rabido cane, non item ab horni* ne,apparei e imagines feu ueftigia catulorum:alij, ut mendacium augeam, catulos etiam uiuos p,er urinam ab eis emitti,PonZettus. Exijs quiaquxpauorcmfenferintjncminemfcniatum uidimiis, nili forfttan ex hiftoria unum aut alterum euafiffe aadiamusifiquidcm Eudemus fiiperaffequcdam aftirmat.Tbemifonemaliquidemorfum in hunc furorem incidiffc dC euafiffe fatentur, Alij ipfum cum amico aquam cxpaucfcenti morem gereret, officium exhiberet, quadam naturarum concor- dia fimilem cotraxiffe affec51um:fed poft multos tandem cruciatus feriiatum exticiffe, Grauiffimutn itacp malum aqu^ metus eft:red antequam illo tentarentur, multos 8^ ipft l eftituimus, dC complures ab altjs medicis feruacos nouimus, Diofcorides. Ex canis rabidi morfu aliquando fit anteneafmos (uox corrupta ) fpecies mania:, cuius meminit Gariopontus i.ii, iioftri uulgd choream S* Viti 40 appellant, ^Ratio medendi duplex eft; una communis, qua utendum in omnes morfus, quos uiriilenttc animantes imprefferunt,alia peculiaris priuata^, eorum dii taxat quos rabiofi canes momorderint: quae quidem fummam aegris opem afferre confueuir, illis tantum inutilis qui ex multo iam tempore idfum acceperuntjDiofcorid. Canis rabiofi morfus immedicabilis hadenus exdtit, &c.PIin . uide paulo poft in cynosbatOjintermedicamcntafimpliciaquarintra corpus aduerfus hunc afledumfis mimtur. Sciendum cfl neminem perperam curatum effugiffe,Adius* Vtinflidia rabido cane, fic omnes a peftiferis animalibus morfus, nifi per initia protinusrede curentur, codeueniunt lufum meperniciofi fint.Qiia: igitur reda curatio eft c’ an fcilicet uenenum extrahere, quod una cum idtz corpori percuffo inharfit:ideo^ ad cicatricem perducere, claudere^ue qiix huiufmodi funt, non ac* 5° celeranttfed contra agunt, ea^infuper minutimadmodumf^pe conciduntrianirjfdem quo® qiisc calida acria^ funt, quibus^ attrahi uenenum liccari^poffitmedicamemis ob eandem caulam u- tuntur, Galenus in libro de fedis ad tyronescap, 7. ^[Morfoacanerab.exhibeatur primo medi> eamen e cancris fluufatilibus,utprapcipit Diofcorides: (nos id ex Diofeoride dC altjs infra deferibe- mus, cum eseteris antidotis compofitis intra corpus fumcndis.)Sed ut alrjs etiamnum auxilrjs con- tra ineuitabilepericulum muniamur, nihil ca:teris uti prohibet.Satius autem multo fuerit,ectamfim iianum aliquando fortaffis recidat, medicamentorum inhumanos tolerare cruciatus, quam per iner* tiam ac defidiamin diferimen adduci, Diofeor. IjCanis rab.morfufada uulnefa,circUncidunt ad iiiuas ufe^ partes, Plinius. V iilnus confeftim amplius efficies,carne multo interuailo orbiculari fi- gura pr3ccifa,ne facile ad cicatricem perueniaf,Galcnus ad Pifonem. Nec ita mdernorfis a rabiofo ^ 0 animali maiora uulnera uereri oporter,uti minora,8^ ulciirculis(«fct/j(o25,id eft dilaniatiunculis) cu:* tis fimilia.’quippe maiori uulnere confertim copiofuscxfcvanns •!rK^x7rf>Hcnco'nfcc,meUiis Tr^&coy ut alias le* gitur)ranguis emanans, poteft nonibil uiriilenti liquoris exhaurire: quod in minoribus non accidif»- y 5 198 De Q^clrupedibus Qiiin a maioribus abfcedentes carnes auferreCfecarejSi labia(labiorum margines)acle rcafpeHi cir» cumfcribere,8i prehenfam hamulo aut uulfclla((»i/cfi£Tit,id eft biliofa) qui illum alTumpferintme- ijere folent, Sfcat.Nosquotpnonrardcum reliquis medicamentis eum mifeuimus. Similes uires habet Sd agreftis riimex aculeatus(K?i/'^iK«. tSs li ■n mefaBAvfJr immyay i/5i/ra™.nam bC Aegineta flchabes,^flii:/&rT©' nSi iSyffipJo-ot praj a Jix ^©',)Nulla utiq; harum rerum occafio aut utilitas,fed incalfum corpora doloribus fternentur . AI. ter uero curationis modus accedafdeiecftio magnum praebet iuuamentum , utpote cum monendo corporis habitum tranfmutet,crt;fi(«t7K7iw8;S<: quat colocynthidem recipit hieratitem lac fchiftum , ^ fimul deietSionem mOueaqSf uenenum domare poffit, (Aduarius hxc duo non lacSi fchifto folum, fed etiam hiera tribuit,(i reeSe habet translatio.)Cibi acres, Si meraculi potus,quibus uis ueneni ue hementer retunditur,quotidie fumi debent, Cacterum fudores ante cibos, Si poft etiam ciendi , dro. pacifmi,id eft picationesjfinapifmi^alternatim per totum corpus adtjciendi.cRuellius ex AtSUario uertindropacifmo Si finapifmo,untuerfo corporeSi particulatim utendum.)Sed longe omnium ef. ficacifflmum auxilium hdieborifmus cognofeiturtquo cum fiducia, nort femel attpiterum , fed fre- quentius ante quadragefimum diem,uel poft hoc tempus, uti licet. Taiitam enim uehementiam hoc auxilium habere fertur, ut quidam qui iam aqutc metum fentirenqfumpto helleboro,fimulac prima morbi impetumexperirentur,fuerintferuaci.Nam Si iamuitio tentatos,nemo unquam feruarepo. teft,Diofcorides;Egopaftrenium membrum ficuerio,Nameoiamuitio occupatos ei/t unis 71, pro ti lego yt)ne helleborus quidem feritare poteft, ^In libro quodam Germanico manu feripto praeter extera a cane rab.morfi remedia quxdam iam recitatis fimiUa.quadraginfa diebus co JO tinuis balneo utendum reperio. ^Apudlo.louianumPontanumin Antoni» dialogo, Neapoli- tanus quidam refert fe ab Antonio quodam audiui(fecarmen,quooppidatim uterentur Apuli, ad fanandum rabidx canis morfum.lnfomnes enim nouies fabbato luftrare oppidum , Vithum nefeio quem e diuorum numero implorantestid^ tribus fabbatis no■ 4 200 De Q^drupcdibus Diofcoridcs fcribit, nullum a metu aqusferaa tum fciri.&Tc.credidifft aliquos de hismteiligeftdtim eire,iiuinona rabido cane,fedrabientc & aquam iam timente homine morfi fuerint; DioiWes « men (impliciter tradidiiTeid uidetiir, Marcellus Vcrgilius.Clyfteris mentionem ad morfos a Crab, Plinius faciqut fupra dixitinec alius prarterea quam Galenus libro i.de antidotis cap. 68 . Abfinthi) decoa-o(inquit)x2rum euacua/alism tantS immittes.ut clyfter uehemens reddatur, f bi quis co munem uenenatis morfibus cuntitismedendi modum defyderat.a Diofcoriderequiratinos fatis pro lixi fuimus in peculiari ad canis rab.morfus curationc.tum ex Diofcoridis tum aliorum fcriptis coi. latis hadenus expofita. Aduarius fua omnia huius argumenti ex Diofcoride , fed bmiius defcrip. fit. Aegineta quxdam addidit, quj fuoloco uel iam pofui.uel ponam deinceps; ut Poiidonq etiam oC Rufi ex Aedo fcripta,&: aliorum. . , . . c j j- '• CNuncpoiluniiiCrfalcm huic malo medendi methodum,ad particularia deicendamremedia.eo ordine fcruato,ut primum ca quae foris adWbentur commemorem, deinde qu^ intro fumuntur : fiC in lurifcp compofiia medicamenta prius quam fimplicia;eacj omnia literarum ordine, ^Compoiita remedia quae morfui forinfccus adhibentur.h^c fiint. E Brutia pice medicamentum Menippi, quo ufus e(f PelopsiPicisBrudae libra, opopanacisuncig quatuoi (tres, Actio a: Aduario;86ipfi Galeno lib.ii.deftmplicib, cap. 50. ubi Aefchrionem prKcc. ptorem fuum hoc emplaftro ufum fcribiqpropinantcm interim per dies 40, antidotum c cancris , ) 3- ccti(acerrimi)fextarius(Italicus.)Opopanacem dilfoluein cyathis quatuor aceti , 86 quod fupcreft aceti una cum pice decoquitoiubi conftimpium id uideris, tum opopanacem addito , fed caueto ne 5, efferueatreum fatis inter fe commifta uidebuntur, plagellas bene magnas(longa SC grandia fplenia, Aduar.)inde conficito,loco^ demorfo fuperindito.Galenus lib,i,de antidotis cap.74 Aedus, ace. tc cum pice decoflo 8<:confumpto,(inquii)deinde contrito in mortario opopanacifiiperinfundcns ’ unito & colligito; atep ita iiulneri quadraginta aut fexaginta diebus applicato : prohibet enim cica. tricem. Vtendum eft anadomoticiSjideft apericntibus(inquit Aegineta ) ex quibus primarium cft, quod epice 86 aceto acerrimo 86 opopanace conficitur,in tradationc de neniis uulnerads diligen. ter anobis deferiptum: CJiiod fi morfus cutem habet teneriorem. dilui potefi irino aut balfamo , aiit aliquo fimili.Hoc Adf uarius etiam ex Galeno defcribiqftadm poli mentione antidoti diacarcinon. Loco morfo prius dilatato cucurbitula agglutinetur, 86 poftea imponatur cataplafmaex allio 86ce= pa fimul tritis fubadiis^ cum biityro.longe tamen praeftat emplalirum fadium ex opopanace, arilio= j, lochia,86pice,Ponzettus. ^Bfcharoticon.id eft cruftaminducens, aridum medicamentum effica ciifimum.abAetio 86 Aegineta defcriptum;Salisfoirilisdrach,odio,chalcitidis,fcillx,(ing.drach.fe decim.rutat uiridis.atruginis rafilis.fing.drach.quatiior.fcminis marrubij drach. una. Infoletur in pyxide renea,86 aridum applicetur.quoufqj ulceri crufta inducatur.'dcinde rofaceo temperetur, do neccrufta excidat, Aegineta infolationisnon meminit, ffEmplaftrumdialdn(quo locum dum ad cicatricem ducitur comprehendere iubet Diofcoridcs)nifi unum fuerit ex illis duobus . qus Gale. nus deferibit libro 6.decompof.fecundum genera, cap.8,adextrahendum,aliudiam non occurrit eiufdem nominis.Crediderim fane ea rede huc facere, utracp enim fale 86 cerulTa conftat,86 alijs qui bufdam; feribit autem Aetius libro ij.cap,2,.emplaftra ex cerufla 86 faleftatim a principio commo- de adhiberi morlis a cane,86c. Solent autem Grxei fales in plurali numero proferre etiam de uno tan 4, tum falis genere. Aliud emplalirum ad morfos a C.rab.Damocratis fenarijs deferiptum affertGa. lenus libro 1. de antidotis.cap. ii^.quod conftat ex terra ampelitide, bitumine, lithargyro, oleo, prO' poli,ariftolochia,86 alijs pluribus. Eodem libro cap.yi.defcribitur Album Bafulimcdicamentum, ad morfum Crab. quod 86 extrinfecus(inquit)ulceri imponitur, 86 per os intro alTumiutr , maxime ab ijs quibus iam rabies dominatur, 86c,quod quidem non parum aliquis miretur , cum 86 cmpla.1 ftri formam habeat,86 ceruflam 86 argenti fpumam uenena copiofe recipiat. Et mox cap.77, Bafill ca.qiis in aquarum formidincm(inquit)acgros incidere non permittit: hanc A ugufta apud fecom. pofitam femper habuit. Habetamem emplaftri formam, utMenclai quocp medicamentum ibidem cap,7t. ^Thcriaca e uiperis cumrofacco diluta, 86 ulceri appofita, confert, Aetius. Ego theriaca aliquando oleo ex »olis confedlo dilui, 86 ceu medicamentum , quod linteolis concerptis excipitur ^0 (emmoton Graci uocanOin tiulnus indidi, ut cuciitbitulte cuiufdammodo exugeret, 86 ex alto ue. nenum exirahcret,Galenus ad Pifonem, Medicamenta fimplicia ad morfum canis rabidi foris imponen. da, ordine literarum. ^ Acetum, Auicenna de agrella. Adamas,Plin.;7. Adianttim, uel capillus algol cum trino, A' uicenna.ut Aggregator citat; Ego apud Auicennam ncnreperio. Diofeoridesueroadianti herba: decotSitm fceioii'«iI™s,idcft morfibus uenenatis prodede ait:& riirfus. Cruda etiam, inquit, illinitur n&s fceteifsKait.pofteriorem locum Serapio omifittin priore reddiquentrem aftringitli bibatur cum uino,86 confert morfibus tienenoforum. Adeps anlcris,tiide Anfcr. Allium illitum foto prius til- 6» cere,Acgineta,Ifaac.Sylueftris rofat radix pota, allio pratfertim uulneri impofito, Aquiuimis. Trito allio rabiofa: canis morfus curatur, Columella, Allium fylucflre detritum, Diofeor, Amygdaht, praicipue DcCane. G. Lib. 1. 201 a jj^,i^iuicur.|^ruus(rummcueueiaccto,n(n.lib.io,ue! cocratcum mellei umo,Macer,Aeriiis ^pr\«c /-irrrt Ale» P/ »-irM n . tt i. i« . - ’ . ' / f I Q, \ r Tt " ' i»vvLii»i UlXiVjl.VJidCCrjrtCniIS«CX cepis cum fale &: rura cataplafma, Aegmeta, Auiccnna,Haliabhas,8^ Serapio fecimdiim Diofcori- dcm.VidemoxmNucibus.LociimfordiduJauantaqiiacepp.Ponzet. Cham^malidecoflo lauan . dus eit locus, Aenus. Cinisficulneuscerotoexcep!us,Aeginet.Cinisuin'umcumoleo Aegine a; Si ulcus adcicatricem fellinet.rurfus uitis aut Sciilneo cinere aperiesjAetiuS. Cucumeris fdia A* uicennaicgoadfimplices canis morfus cB Diofcoride potius retulerim, ’ ^ fEruumcumuino, Serapio fecundumDiofcor. cuius Graecicodices fimpliciter a cane morfis ipn/m commendat; [faaCjAuicenna, Colliget. Aliqui praeter uintim mei etia addunt . Oleuin deoro» JO bo,ide(leruc,Galen.deParabil. Euphorbium,Haliabbas:VidepauldfuperiusinCaniscapite B, qui fimus cum aceto caliduSjPlin. f Faba: cruds commanfe.Galenus in Parabil. Fici folio trito ex aceto C.rab.morfus refirinmit Plin.Nigrs ficus folia ex aceto, V alerian.Fici folia recentia, Auicenna, Ficuinclis cinis , uide inCil nere,Ficus immaturae cum aceto,Plin. ij. Ifaac Sd Diofeorides apud Serapionem ; ego in codicibus noftris non reperio. Fceniciili radix, AuicennaiDiofcotides iimpliciter ad morfus canis refert. Fru inenuim,uideTriticum, f Gallinaceum fimum duntaxat rulFum,cx aedto impofitum.Plin.Kiranfdes, Valerianus^ GalH criftacontrita,Plin.&;iKiranid, Gentiana, Auicenna,Habyx, f Hirci iecurimpofitum,Plin.i8.aqU!e metum auertit. Hirundinis pulli coffibuftuuel glebula 4o«birundinumnido,iliitaexaceto,Plin.DegIebulisidemfcribit Valerian.Hirundinisfimus.Pon, zet. Hominis capilli, uide Capilli, Hominis urina, uide Vrina. * ^Iris rulfa cum melle.PIinius. 4' Kakillc herba marina, Auicenna. f Lana fuccida morfibus inculcata poft diem Teptimum foIuittir.Plin. Lapathi , id eft rumicis^ tum acidi, tum fylueftris.ufus eft fouendo aut abluendo locum, & illinendo , ut ex Actio fupra do. cui in ratione curandi, Lafer uel filphrj fuccus (barbari aftam uocant) praeftrtim Cyrenaicus , aut quiMedicus,autParthicusappcllatur,DiofcoriAiracumoleo,Auiccnna.Silphiumcumfale, Acgi- neta. V ide fuperius in Braffica fylueftri. Limacum caro ^ teiia, Serapio citas GaleniJ , apud quem ego nihil tale reperio. yo fMarrubijfolia,Aetiifs,nj««,idcfiporri,feminaciimfaIe trita, Aeginetaimalim a-jittido. cet rabid&sne fuerit canis qui momordit,ut fupra diflum eft, Verbena uelherba facra impofita.Apulciiis. Vituli marini adipe inungatur facies timentis aquam.Plinius}!, Viriumcinis.uide Vitis. Vrinahominismorfigoffipium intiniSum, Galenus in Parabil. Vrina.cinereex eafubado.Pliniiis. Vrina cum nitro, Serapio fecundum Diofeoridem, £i Auicenna . Vrina pueri cum baurach ( id eft fpuma nitri) Hali. Vrinae fex cum carbonibus ui, it tis uiridis trita appofita frcqncnter.abluto interim quem extrahit humore, Apuleius ut citat Aggre- gator. ^ Haec funtremedia quatueteresaduetfusrabidicanis morfus forisftnponendacelebraue runcQuae fi cui non fatlsfaciunt,augcat ea ex praecedentibus ad fimplicem canis morfum comme, moratis.efficadoribus praefertim, HlHis fubqciemus amuleta quada,id eft fuperftitiofa pharmacaj quaegellata folum abfm ulla ratione a nonnullis conducere creduntur: 8f his fimilia,quae caufas qui dem aliquas in natura habent, foris tamen ad auertendumaliquid ufurpantur,alligantur,inungun tur,fubfternuntur. f Ad arcendos aqus pauores utimtur dente eo, qui caninus dicitur : hunc i cane qui momordit exemptum. Si folliculo inditum, pro amuleto, brachio adnedfunt, Diofeorides. Arabes Si qui eos fcquuntur,pro canino dente molarem reddunt, qui coxis alligatus, uel a brachio fu fpenfus, tueatur geftamcm. V ermem e cadauere canino aliqui adalligant contra pauoremaque, j, Plinius. Vermiculuscanismortuiincollofufpenfus,fanatmcrrfumaC.rab.Sextus, ^Genaana ’ dicbusfeptemcumhyMaepelleamuletilocogeftatur, Aduarius. Hysnac pellis utiliter fubfterni. tur moriis a C.rab, Actius, Lupi uel lupulculi pellis fufpenfa ab eo qui a Crab. morfus eft, aquae pauorem amolitur, Aggregator exHaliabb. f Lais SiSalpe canum rabioforumorfuslcniriaiunt, trcnftruoinlanaarietisnigri,argenteobrachialiinclufo, Diotimus Thebanus ueftis omnino ita in, fedx portinncula,ac uel licio brachiali inferta, Plinius. Inter omnes conuenit, fi aqua potus^ for, niidetui a morfu canis.fuppofita tantum calici lacinia menftruo tinfIt,in Lexico Grscolatino quida puer, perium reddidit,fine tefiimonio, ^Succorutx perundos,aut etiam habentes , negantferiri ab his iicneficijs ( apibus,uerpis,&'c.rane rabiofo ) Plinius libro jo. B uitice baculus a canis Si alijs mor, fibus defendit, ut quidam ex Diofeoride cita uego nihil tale in codicibus impreffis inuemo. Aggrega tor quidem ex Auicenna citat,cmplaftrum ex agno cafto morfis a cane prodefle, ^ Vrfi pellis, aut uituli marini, utiliter a C.rab.moriis fubfternitur,Aetius, Antidoti SC medicamenta compofita quae aduerfus C.rab, mor« fus ( id eft ne in rabiem aut aquf metum quimorfi funt.incidant) intra corpus fumuntur. y f Aelij Galli antidotus cum ad alia quatdam, tum morfis a C.rab, falubris, deferibitur a Galeno Iibroi.de antidotis capite 54. conftat uartjs aromatibus cum opio, qux meile excipiuntur.Itcm alia ciufdcm cap.yi.tiidetur autem Si ipfa ad morfos a C.rab.facerc, propter antccedenria Si fequentia, ^afuli Albii Biforis imponitur,8i intro fuminir,&rc,uidefupraintcrc6pofita foris applicanda, f^E cancris paratur optimum aduerfus rabioforum canum morfus auxilium, quod Si plerifij unum fatisfecit.eo^ cum fiducia utilicet.Eft autem huiufmodi. Cancros fluuiatiles in farmentis al, bat uitis cremare oportet, Si cinerem eorum quamminutiftime tritum habere reconditu: itidem gen- tianx radicem tufam cribratam^ reponere. quoties autem canis rabiofus morfum intulerit, in qua, ternos cyathos meraci uini,bina cineris cancrorum cochlearia,unum^ gentiana: conijeiantur .' haec in polentae dilutioris modum fubada,quatriduobibantur.lntcrprincipiamedicametum hoc modo}» dctur:atqui fi ab illato morfu bini terni ue dies fluxerinqctirationem aufpicabimur a triplicato pon, derc,fupra id quod ab initio, retulimiis,Diofc.Similis hiiic extat deferiptio Damoaatis fenarijs iam. bicis. De Cane. G. Lib. I. SO’5’ biciMpiid Galcfium de antidotis libro i.cap.iii.in paucis quiburdam K parui momenti rebus diffe f cnstCodices Graici tamen corrupti funt,&: interpretes quatdam male transferunt.Eadem cft etiam Mithrea deferiptio eodem in libro cap. yo.qtio loco cUm Damocratis uerfibus collato, qua doli mei dicamenti utendum fit illi, qui fecundo aut tertio diea morfu demuin iiti incipit.clarius patebiitnem pe triduo a ieiunis bibenda tria cochlearia((»»sj’* Damocrat, Martianus redelegit , id eil parua)huius medicamenti, in totidem plus minus uini meri & uetei is( dulcis, Damocrates) cyathis; ita ut quotidie fumant cochleare unum (ut Martianus retSe uerrit,licet Grsci codices noftri non ex primanofcilicet par uum,cum tribus uini cyathis : id^ facere pergant per tres dies : uel quatuor , Q maior fuerit morfus. Si quis uero fecundo die antidoto uti incipiat, duplum medicamenti capiat, 10 nempe cochlearia bina,& uini quantum prius, (tres enim cyathi uini, etiam duobus & tribus cochle ar^s medicamenti temperandis fufficiunnfi redVe legitur,bis in iam citato Galeni loco,» y<^ i:r&- «b- TOfMt.Tres quidem cyathi uini appendent uncias quintp .Sed res ipfa quantum itini mifcericonue niat ad commodam medicamenti potioncm,fatis docebioSfequentibus autem duobus diebus , hoc * . efl: terdo Sf quarto a morfu,fat fuerit lingula quotidie medicaminis cochlearia , id eft drach. tres , ut infra dicam, ex pratditSo uini modo haurire. At fi quis tertio a morfu diemedicamento primum utaa tur,triplum,id eft tria cochlearia eo dic bibat, & fequentibus duobus quotidie lingula: ita enim fiet ut tantundem hauriat,qui tardius bibere incipit, ac qui primo ftatim die incoepit,.Ex hac interpreta tione Diofeor. etiam uerba clariora fienf.MarcellUs interpres apud Diofeor . dubitat utrum cineris cancrorum cochlearia diio.gentiana: uero unum,meraci uini cyathis quatuor mixta,a prima die uCi 40 que ad quartam bibenda fint,ita ut quotidie hac menfura haurianturtan fingulis diebus ulq; ad quar tam,quoniam uini cyathi quatuor funt,bibendus cyathus unus tantum iit.Nobis(inquit) in priore illam rationem inclinat animus.Et merito quidem ille dubitat, cum neq» Dioftoridis hic locus inte« ger mihi uideatunnecp altj eum fecuti, fatis aperte medicamenti ufum dcfcripferint . Multis omnino modis exemplaria Grseca,tum Galeni diuetlis in locis, tum Aeginetac, Acttj , &C Arftuarij uariant: in- terpretes etiam Latini alij aliter transferuncita ut rarione & indicio magis quam collatione codicunT intelligeda ftnt omniatego in prafentia non omnia,fed ut fe obtulerint quatdam, partim conferam, partim emendabo . In Mithtcac compofitione genuana ad cancrorum cinerem dupla eft ; ut apud AduariS etia, contra quam apud Diofeoridem Damocratcm.In eadem, terebinthina etia adtjci- tur pari cum genuana pondere:Martianus interpres eam uocem omittit, cui ego alTentior , licet mx pratpolitio fequaturjqua: duo ut minimum ante fe nominata pharmaca poftulat : Videtur fane htec uox ab aliquo adieda,qui nfiMim perperam legerat; (apud nullum enim alias reperitur) pro mrhX iMks aut KiKS(<( ri) nomen non omnino certte femper fignificationis uidetur . Vbi Galens dicit sajiAraeioy idifirycStt, Actius cochlearium ftmphciterfiabet.lamcti cochlearis magnum (quamuis id aliud uidetur quani 40 ’<(lifi^ fla auod acanerab.morfos mirifice iimef.deinde eadem ci attribuit qua Diofcorides fuo aly lTo I, Galenus cidem,a quo tamen diuerfum eft.Hac uerba,i{9i m 5ntj(y7tf«,corrupt3 uidenti.r p p nuibus ex Galeno lecerim,sv«T mct(?er &: labcrErrtllt , quafi matrem fyluse,8£ hepaficam,uocant,In fyliiis Sd montibus,Iocis9 umbrofis prouenit,hreuior quamuulgaris rubta a, greftis.fcd uegetior afpeflu,caulibus reflis dodrantalibus, foli)s maioribus,minoribus tamen quam latiusc:candidis SC odoratis flofculorum corymbis;fcminibus,m fallor :gemeUis:raIutaris homini a pecoribus omnibus creditur, ad omnes occultos morbos,uifcerum prxlertim , ut pulmoms K ieco, tis.fi radicul* edantur,aut uino inijcianmr,quo ufu etiam exhilarare putant heleni) inftar Homeri- ci,Inde impofito nomine bcrefreib-Hatc habui de tribus alyffi' generibus, Anagallidis fuccus potus a C.rab.morfos tuetur,Tragus. Aprinum iccur recens aridum cum itino potum,contra ferpentium dC canum morfus proficit, Diofcor.Iib.i inGtKcis codicibus habe» tur,t{iTv^fitl<^l^»rl5^/ io. Apri iecur(inquit)inucfcratum cfi ruta potn ex uino,contra ferpentes laudatur:fimili modo uerti num iecur.&c.a: paulo poft de canis rabidi morfu agcns,Laudant hirci iecur,quo impofito, ne len- tari quidem aqua metu affirmant, fecur hirci mature fumptum,fiibuenit,Por,zet. Sufpicctur fane aliquis ascvii Graea uocem qua aprum fignificat, interdum a Latinis parS animaduertentibus pro fuo capro,id efl; hirco accipi. Artcmifla, Aetius. Ariflolochia,Idem. ^Bitumen ludaicum omnium utilifflmum cff.ex tribus aqua cyathis potuldatur pondere fcril- pull unius,alias drachma unius,Aet. Braflrica,8il eius decoflumin potu, Galenus de Patabil. cap. 68. Britannica, uide inferius in Lycio. f Cepa 8C porri in cibo,ut fupra ex Diofe, diiffum eft. Cancrorum cinis epotus, Actius,Pliniiis, Colligct,Albucafis:cum melle,Auicenna.Cancrorumfluuialium decoflum,cum quibus copia ane (i thiclixata fiqldem. f Caninus fanguis,Diofc,i.89,a; Galcn.Sanguis rabidi C.illius qui momor- dit,Auic«nna, Saliuntur dC carnes canum, qui rabidi fuerunqin cibo dandae, Plin.ij, Aggregator addit De Cane. G. Lib. I. iddft.c.-us^pri£qmmomord.t.VidepaulopoftiniecoreC.r3b.exPlmXapit.scanmic^^^ (ut fupra diximusjilliws uulneri.-idem & in potione profldt;quidam ob id edendum dederunt • tue. turapauoreaquae,Plm.Sextus hunc cinerem (impliciteracanc rabido morfos perfanare fer/bit Vermis qut fub lingua rabidi canis inuenitur excifus, &;circum arborem fterilcm ter latus & da. tus ilhciui ab eo morfus fuerit, fanabit.Pliniiis eundcm(exemptum infantibus catulis , quanoiiS eti am de alqs canib.exempto intelligi poteft)ter igni circumlatum dari feribit morfis i rabiofri. ne rabi di hant.Eft limus faliuar fub lingua rabiofi canis.qui datus in potu, fieri hydrophobos non patiwr Fhn Lanis rabidi id quod fub lingua habet acceptum &: potatum cum aqua calida uel ex uino hv’ dtophoboseperperam feribitur hydropicos)miriflcc fanat , Sext. Ego uermem uiuum in lineua uel fub Imgua canis reperiri liullum puto,fed uel limum.ut Plin.fcribimiel uenam aliquam uermis in. Itar turgetitemcT ardiiiuS tumorem uermi fimilem dixitiin homine quidem ranam appellant Graci batrachonitumorem fub hngua,qui maxime pueros infeftet ja quali figura in cerebro etiam’ mcatS qtiehdam iiermiformem appellantmedici. Apparet autem etiam ueteres certi nihil haede rehabuif fe,ideo9 alios aliter,uermem,limum ralius,uel fimpliciter id quodfub lingua eft nominalTe • quof dath lierd e cadauere canis uermem. Videtur faiie hac de uerme pcrfuafio a uulgo fumpta quod in bubus etiam genere quodam infania.quam noftri uocant&immiUlg.terebello iuxta cornua ada. (ta uermem uiuum aliquando egredi affeueraqut ex reduuijs hominum, lecur canis qui rabie exa g(tatur,toltum,«^ in cibo ab emorfis fumptuni,ne tententur metu aqua tueri creditur Diofeor He* par canis qui momordit aliqui edendum dederunt, Aegineta,a:Auicenna.Aetius addit aiTatu'; Se. xtus,coaum.iVlultoutihffimciecur eius quiin rabie momorderit,datur,fipoffitfieri, crudum man* dendumifi romus.quoquo modo codium,autius incodis carnibus.Scio certe quofdam,qui iecur af fumC.r3b.fumpfere, manfiirefuperftites.uerumnonillo dtintaxatufos,fed etiam alifs deinceps me dicamentts.qua huic uenenorefiftere experientia nouimus.Quofdamuero cum foli iecori fidem adhibuiirent,polleamortuosaudiui,GalenusdeSimplic.ii.9. Necanturcatuhftatimin aqua.adfe. xum eius qui momorderiqut iecur crudum deuoretur ex ijs,Plin. Ladentis catuli iecur, & eiufdem coagulum,PliniusValerian.quo^ commendat, Catuli coagula ex aqua propinatum, effleaciffima eliiquod uel femel alfumptum, aqua: defiderium protinus exciiaqita ut & reliqua humida uniuerfa affatim appetantunopor tet autem catulum non prouedioris astatis effe, fed nuperrime natum & ad hucladentem, Aetius, fCaprificicortexcontiifus&:cxaquapotus,Aetius. Caftorei drachma jo cum rofaceiahbi cyatho, Galen.de antid.cap.68. Centaurium minus potum, Aetius. Chamsdrys pota.Idem, Chamsmalum,uideLeucanthemis paulo poli, ‘ fCynOrrhodon. Ad canis rab,morfum(inqui[PIinius)unicum remedium oraculo quodam riu. per repertum eli,radix fylueftris rofac,qira cynorrhoda appellatur.Et alibi. Herbas alias inuenit ca. fus,ahas(ut uere dixerim)deus.Infanabilis ad hofce annos fuit rabidi canis morfus, pauorem aquas, potus^ omnis afferens odium.Nuper cuiufda militantis in prastoriomatertiiditin quiete, ut radici fylueftris rofar ,qua cynorrhodon uocant,blandita fibi afpedu pridie in ff utedo, mitteret filio bibeii damin lade.ln Lacetania res gerebatur,Hifpania: proxima partescafu^ accidit,utmiliteamorfuca nis incipiente aquas expauefcerc,fuperueniretepiftolaorantis,ut paraetreligioniiferuatus^cftex infperai0,&: poftea quifquis auxilium fimile tentauit, Alias apud authores cynorrhodi una medici, 40 na erat, rpongiol:e,quae in medijs fpinis eius nafeitur, cinere cum meile alopecias capitis expleri, Hjc Plin. Sylueffrisroferadix medetur emorfis a C.rab, allio prtefertimuulneriimpofito, Aquitiiuus. Huiusremedijexcellentia,S6impofitumacanenomen, diutius huic plantat immorari me cogunt. Cynosbatus idem 5C cynorrhoda,id eft canis rofa,qu6dam didus eft,quoniam flos eius rofeus'lit,86 rabidi canis morfibtis medeatur:Rura noftra paffiin eum nouerunt,maximuin inter rubos omnes, & qualem in eundis Diofeorides defcripfit, Marcelliis V ergilius. Reprehendit eum Petrus Matth jo lus,quod diuerfas(ut ipfe inquit)pIaritas,cynosbaton K cynorrhodon confundat, & pro eadem ac. cipiat. Sed antequam argumenta Matihacoli proferam 86 refellam, cynosbati ex tietcribus dea feriptionem perpendamus, Cynosbafon(inquitDiofcorides)funtquioxyacanthandicunt: frutex rubo loge maior eft,arboris inftar.-folia habet longe quam myrtus latiora. Spina^n uirgis robuftas, 5“ florem candidum, fi iidum oblongum,olius nucleo fimilem.cum maturefeit rubentem(a-i//j5ij(/ , fub uefcentcm,RueIlius;fulueicit autem intrinfecus maxime,foris rubetiquod in tofis turn fatiuis tum fyluefti ibus apparct:)qui flocculos,uel qutedam lanis fimilia intus continet . Aluum fiftit aridus ei» us frudiis in uino decodus SC potus,fic ut fine interioribus lanis illis fumatur; faucibus enim Sdar» teriac nocenqHjc Diofcorides,Canirubus('7i ni/ricriicTrti.malim inmafculino gcnere.namin neutro de frudu potius dicitur;) inquit Theophraftus lib. j.cap, 18. de hift. plan. frudum fubrutilum, ratf v, ^S^rCAdiensus lib, 1, citans h^cTheophrafli ue; ba, legit ifi/%ii(/)parit malo punico fimilem; eft inter fruticem at^ arborem, Punicat non abfimilis, folio amcrinac,'3r5 «yr(Z(ils.CoIumella cynosba lon uaftis fpinis paliuro rubis^ coniungit, cum in conferenda fepe praecipit femina uaftiffimarum fpinarum Iblo credenda effe; cuius generis etiam ftiiit cynosbati, quos fua actas fentem canis appeU 60 lauitjMarcel.Verg.Rubi alterum genus eft.inquoroianafciturigignit pilulam caftanca: fimilem, praccipuoremediocalcuIofis;Aliaeftcynorrhoda,dequa proximo dicemus uolumine, Plinius lis broi4.ca.ij,Etmoxcap,i4,Cynosbatum,alij cynofpafton , alij neuroipafton uocant: folium habet 2o8 De Quadrupedibus rmim habet, unde r.eiirorpafics dicI ireftiaio hominis fimile. Fert et imam nigram m cuius acino ner • _,j.-ri tur. Alia cft a cappari quam medici cynosbaton appellaucrum.Hmus thyrfus ad remedia plenis SC inflationes coditus ex aceto manditur.Neritus eius cum mafticheChia commandtmatus os puigat, = =;;^=axun^ae,nen.t,ac.^rum..^ hift.plant.6,7.fcorAm nominatae defcribit;Arpcriores(inquiOwmuirgis tum fatiux, K florem minus odoratum.minus^ coloratum ,.nec taniu magnitudine ferunt. „ynosbati fru(ftus(inquit Galenus libro y-de Simplicib.)non paru aftringit folia uero medioci Par'*» culans eius ufus haud ignotus eft. Canendum ab co quod in fr itdu eius lanae fpcctcm h..bet, ceu ar. teriamuitiante. Idem alibi cynosbata huius fruticis frudus appellat, adnumerans eos alqs agi clh. bus otii ut minimum alimenti habent, ita praui funt fucci,ut cornis, moris rubi,arbuti et halicaccabi friid-ibus diofpyriSjfi^c^MatthxolusSenenfisderubo canino feribens, cum hodie ignotum arbitra cynorrhodon uero rofam elTe ryiuelircm,quam Plinius adrab.C.morfus cdebrauit,Pnmam,ia aitit Lvnosbatiis eadem ro& fylueflri eiret,nihil opus fuiffet eam pluribus a Diofeoride deferibi. ■ T . * ^ . r ri .n ii_„ j,, hnr tjrcTiTmcntiim fcd uno uerbo rofam fylueftrem appellando fatisfeciffet ledoribus-Sed hoc argumentum leniu. Qiiam titrefelli dcbcauciim & alia quadam fykieftrcs planta, nominibits ueniam proprijsj^neciem. r adicaionefylueftrisdrcumfcribantunlicrpinum pro pruno fylneftri dicimus - m — per adicctioneiyineiiris cirt uiuiciiuaijLut.wt j,, ^ j,. ....w -j — - ipfas iy.uea fires rofas Germani fno nomine, quod de fatiuis nemo diceret, tXJScnbiimn uel banbutrcl nomma musiGalli efglantier. Deinde folia multum a myrti foliis diflFerrc ait,cum Diofcorides non fimphei. ter ea myrti folijs comparaiierit,fcd tantum multo latiora efle dixeritmihi fane quamuis ierrata , ta> menaliquo modo myrti foliis (imilia uidentur,& fimiliter per ramulos digefta,bina uidclicet e regi, ^ one-Friiflus quauis longe maior fit quam nucleus olitia, figura tamen fimtlicudo rcfpondet , de qua foliim Diofcorides loquitur. Plinius quidem alibi de cynorrhodo agitiqua rofam fylueftrem efle in- ter omnes conueninquan^ SC lilii genus, ut poftea dicS,fic appelleiur:)alibi uero de cynosbato ; led hanc ita deferibit ut prorfus ei ignota fuiffe uideatur,&: ipfe fdpfiim intricare. Sed non dificrre cy. norrhodon a cynosbato, id eft rofam' canina a rubo canino.uel litis uerbis ipfum aliquis conuincat, VtricK a cane nomennitricp Plinius rofam attribuit,utriqi fpongia ( licet in cynosbato pilula cafta- nes fmilem appelleOntritf uim eandem in medicina contra alopecias.Nam libroiy. Alias apud au thores(inquit)cynorrhodiuna medicina erat,fpongiolar,qu3cinmediis fpiniseitts nafeitur, cinere ctHu meile alopecias capitis expleri.Libro autem 14. Ruborum rofa(inquit)alcpecias cum axungia emendat. Et quan§ hxc uerba ad proprie ditftos rubos refert, in eo tamen errare mihi uidetur , cum j, hocremedium cynorrhodo debeatundequo paulo ante dixerat. Alterum genus rubi cft inquoro* fa nafciturtgignii pilula caftaneac flmilem, prateipuo remedio calculofis. Certe rofac fyluefiris fpon. gia,pilula propter figura reiSe dicetur, refle etia caftaneac echino fuo adhuc intcdtac comparabitur. Errat igitur Hermolaus qui cynorrhodon a cynosbato non flore rofeo differre ait , que ferat utrtiij: fcd fpongiolis,qiias cynorrhodon habeat, cynosbatus non habeat, Galenus circa finem cap.i. lib.i. de compofitione lecundum locos , KvvQi^^oy iiocem reperta in acnigmatico qiioda medicamento ad alopecia.cynosbatum exponit. A pud Diofeoridem rubum etia proprie diiftiim.Grsee Sial-ny, cynof baton cognominari legitur: ut etiam capparin cynosbaton & phibftaphylon. Attribuuntur auiem etiam cappari frutici apud Diofeoridem ,fpinac, ut rubi, in hami modum aduncaifrudliis oleae fi. milis,qui cumdehifcens panditur florem candidum promit , quo excuifo , nonnihil glandis oh, long* figura inuenimr.quod apertum grana acinis pimicorumfimilia offendit, parua, rubicunda. Ex iftis notis multae cynosbato etia proprie dido communes funt.quac Plinium indentur fntricaffe, ytcun^,certum apud me eft.Pliniurn cynosbaton ignorafle,&: qua apud Gracos inuenerat nullo judicio manftuliire.Paulopofiinitiumcap.i4.1ib,i4'Aliaeftacappari(inquit)qua medici cynosba. tonappellaucrunt.huius ihyrfus ad remedia fplenis bC inflationes conditus ex aceto manditur. Ner uus eius cum maftiche Chia commanducatus, os purga t,Hac omnia de cappari inielligenda funucu jus non friidus foliim.fed etia thyrfos & cauliculos ad remedia fplenis condiri fcimus. Eiufdcm fru. diim is$Aij.(<*7i{«(/,id eft per os purgare pittiitadetrahereDiofcorides aiithor cft.Plinius hocner uo attribuitjCum psilis non de capparis , fcddecynosbaii tan^ alterius plantat ncruo in acino eius contento, locutus eflet. Proinde uel illa omnia ad capparin referre oportet,cui etia una conuemet ^ (qiiacynosbato nemotribuiOunde&philoftapbylonGrarciuocarunt, ac Plinius ipfe alibi opbeolf a phylen; aut Plinium omnino erraffe fateri.Theophraftus,ut ccy^-UJis apud Athenarum, non placct)id eft agni uel uiticis folium cynosbato tribuit, pro quo Plinius ijcriSc/l! uel iyicaS‘ts IcgilTe liidetur.cum ueftigio humano comparet, V ifum aferubiim quidateftantur in fyinishac fpecie, ut qiiafl folea efle uiderctiir.Hermolaus.Mihi animus inclinat mutilum efle hunc Thcopl-rafti locum, SC ayyiSiAiS legendum, referendumep ad frudum non ad foliumlreuera enim «ym/iss d f cynosbatt, id cft rofte fylueflris.ut etia fatiutc fiiidus:hoc cft acerofus,&l floccis plcntis.quo fcnfu it y xCtS leiioiu Diofcorides dixitieeyyst/ Varintis exponit «yygoti.Hsci 11 cyyaia/ts, ayrsvcioy. Cfeterum ubi malo pimico fimilem cynosbati frudum eife Theodorus uertit,Grsce lcgitur,!(!t iirif/ -otij i/ff»fi lyj jtsa TOfuutiioMj/^i^i^yiiiascAthenaciisnonrcdehabetOTjioia;) d eft frudum, uelicmcn potius, rubi, j, eundum habet,&: mali punicacfeminifimilei&lficuertcnduni erat ne quis integro malo punico con ferri arbitraretunquod ut cailcretMarcellus Vergilius in alium errore incidit, transferendo, ptinicg' cyiiiis , DeCane. G, Lib. I. 200 cynn6 fimflem.Id licet quod ad rem ipfam defendi pofficcytinus enim non foium appellatur flos fa nuatmalt Punies apud Oalenum libro «.deSiftipIic.fed etiam prima poft florem poL ipflus nidL r p f compoffecundaioc. Theophraflus tamen omnino grana inttriora ^ificaflrc mdemr.qu;clicetalbafintinfritflucy«osbati,rucco tamen rubente circdmfunduntiir «m^itudme figuram ad mali punicargrana quam proxime accedunt. Eodem planefenfu Diol Icondes de cappan fi:nl3it,fru(3um eius apertum grana acinis punicorum flmilia oftendere narua rubicunda.Errat Ruellius in hiftoria fua plantarS,circa fine capitis de rubo canis.cynosbaton r ’ quanntatem refertur. Opinor autem infolijs etiam fimilitiidinem efle : ham & punic* folia , ut- pote gemina fibi oppofita dC angtiftajmyrtoconferumur.Capparis quamuis Si ip&cynosbatii5’apa pellatur.ptoptcrfpmarum maxime flmiliiUdinemilongediuetfsetamennatureell, quam noiirahec cyno$batus,nec ulla eius fpeciesexiftimaridebet,utneC^aconiti,quamUisboc etiam nomen ei tri- buatur. enim homonyma.id eli ea quibus idem riomen eft, ratio uero fubftantia diuerfa ad num genus rcferridcbent.ErratigiturduplicinomineMattliacolus, qui Pliniulib. 14. cap.id.’ duas Cynosban fpecies facere alTerit.unam ueftigij humani folijsialteram foltjs capparis. Non eninTfpecii cs duas cynosbati illic Plinius facit,fed praeter cynosbaton capparin quom fic appellari traditeappa ri uero tolio limiletn.prater ipfam capparin(quam ipfam fibi limilem elfe mhil mirabimur)cynosba je wm nullum iant.bed quid opus eft pluribusfcum uel unica iftanota.de floccis Si lanis in frticftu ftif hciatCquae nulli almri fruduum conuenit.quod ipfe legendo uel aliter obferuauerim)quam ut Dio. icondes lob cynrabato attribuit.iia nos in folo cynorrhodo,id eft rofa fylucftri.qiianffi in fatiua quo illiartcnam infeftent,fepe pencLrbmcoipfedidid.HorUm caitfa f6r« taflis flatu auerfo frudu huius IcgendB praecipiunt, alioqui periclitantur oculi , ut Theophraft.fcrii bitinhift.plant.9.9. Sed defcriptioneomilTa uires in medendo confideremustquas illi Diofo & Ga lenus aftringedi ac aluum fiftendi tribuat. Atqui rofas fylueftres noflras cum alijs partibus idcR ma. gis $ fatiuas, tum praecipue frutSu.ficcare.aftringere.fiftere.apud omnes hodie in confeifo cft^ gu itus ipfe manifefto oftendit.No eft autem quod miremur quo pafto tialide aftringentia ucnenis reli. fiant, cum Si alia no pauca ciufdc generis habeamus, ut pentaphyllon, tormenulla, terra Lemniam ' }• chalcamhum,8fc, fiiie tota fubftaiia id agat,(iiic quia partes corporis roborat,ita ut Si promptius uc nenrirepellat,&mcatibusclaufis minus ab eo afficiatur. Hieronymus Tragus etii dupliciter errat primum q cynosbatonacynorrhodo feparat; deinde q fpina fepibus noftris uulgarem; quaplci icB hodie fpina albam uocat.cynosbato facit.ln qua tame,ut reliqua tacea,aculeorUm fpecies ipfum do cete poterat,cynosbati nome ei no coueniretbatonenim Graeci rubum appellat, fruticem utilgd no tiflimum,cui aduncae & hamata funt fpinxia quaru fimilirtidine no in fniticu genere foium piatas diuerfas cynosbati, id eft rubi canini nomine uocauerflt Grsci. lU cynbrrhodon,capparin rtibu ip. fum, fmilacem afpera,cui rubi uel paliuri fpinas effe Piofrorides teftaftfed inter animalia ctia baton pifccm planu,quem taiam Latini iiocat, Spins alb» uero fle uulgd ditS* retfis omnino & minime aduiKac fpiiiac rigOTt.Phnius genera ruboruiDjincjuit, rhamnos appeHatur a Grxcis.ra mos fpargens rcdlts acuIcis,no ut caecert aduncis: proxime aute de rubo priuatim ditfro,& cynosba« to locutus erat, u^uel inde coftet neutri illoru redios effe aculeos. RhamnB certe Graeci bati, id eft rubi generibusnSadnumerant.Plinio came iiiroLatinsSCpatriaelinguaedotffiffimo.infualfngtia rubum comunius fccifte tiocabulum licuit, quam Graeci baton faciat. Inter Grxcula rofam SC mo. fcheuton dicfi'a,qus funditur ecatile maluacco.folia olcacea habens,media magnitudine autumnalis £ft,qua coroneolamuocatiomncs fine odore praeter coroneola d; in rubo nat3,Plin. si.4. Cumigif fua in rubo rofa fit, quid obftat quin illam nunc a rubo cynosbafo.nunc a rofa cynorrhodon appelle mus, nulla interim rei ipfius differentia f Apparet efia cx his Plintj iierbis rpfam in rubo odorata cf= fc.-qtiod ideo dico nc quis imperite pro rubi rofa proprie didi rubi flores accipiat, quod ipfe Plinius tn remedijs ex rubo fecit,ut fupra dixi. Maxime aSt odoratum eft rolae fyliieftris gtnus montana Si f» catteris minus, no floribiis tantum, fed frutice toiOjnoftriobruauitateodoris uinaria appellant: qua cum femel 6^ iterii in hortoplantadem.ftattm degenerauit,&^ omnem qua prius undi(^ , folrjs maxi« me, fuauitate odoris fprrabat, exuit. Hcrm. Barbarus in proxime recitatis Plinij uerbis legit, pr^tcr coroneolainrubo nata,iine copulatiuaconiundiionc qua noftri codices habent, quos ego magis bo.Nouimus enim cynosbatiim SC rofam in rubo nafcentc,qus tamen autumno apud nos quident nonfloret:nifiraro fortaiTi's:nam & fatiuas interdit autumno florere iiidimus. Ad hseccum alibi etia cynosbatum ^ rofam in rubo defcribaf,coroneolam tamen uocari nuf^ meminit, Hermolaum 8C hac inrc& ali]s omnibus ubi de cynosbatofcribitfecutus eftlo.Rueilius:ldem, Coroneola (inquicy in rubo nata,iucundi odoris eft, fed angufti.Rofa uines uocatiir flos fpinaeaIbar,SyIuaticus;hincer ^ raadi forte occafio nata quibufda.ut fpina albam cynosbatum facerent.ldcm Syluaticiis ciftiurm ro ^0 fam canina uocat,&r alia eius fpeciemdedon forte)rofaginem.Recentiores{inquitRueiJius)tum ro* faginem cumrofam caninam uocant, fruticem thymo maiorem: f6lii's ocymi, rotundioribus, florem» ii punic3e.’flos niafculorofaceuseft,foemin£ealbicans, Ego in fummis alpibus circa faxa odoratuotf y 5 210 De Quadrupedibus fruticem, prorfuslignofum, humilem, Si copiofum ubi nafcitur;foIijs oleae, pinguibus, ^rfs,8fruf- fis parte fupinatflore mali PunieaE rofeofaeperepcri,quam Heluetij etiam in alpibus rd^Ctutifi retSe memini ) appellant. Sed rhododendron quo^ in Gallia rofaginem uocari Ruel. meminit. C[ Qui damfentemcanis non redlepro uulgari rubo accipiunt. Cynacanthan in lexico Amb' Calepini pro oxyacantha imperitilTime feribi SC exponi reperio. Stephanis agria apud Actium cor rupte legi tur pro llaphifagria ad uitia pforas^ capitismifi quis fiephanida putarit elfe, qua a noftris coroneo' lam uocari diximus, hoc eft cynosbatonnititp fi & haec, ut rubi,;n)anantibus in capite ulceribus praes iidio elTe poteft, Hermolaus in Staphidem agriam Diofeoridis. Phyfeius Locrus AmphitSyonis fi* lius,cum Forte inter ei;m SC parentem obortum effet diffidium, multis ciuium acceptis de fedibus fta tuendis Apollinem confuluii-rerponfum^ tulit, ut eo loco urbem coderer, ««!«{«(/ Tvxt' „ Stcwt fraires, ubi a cane ligneo morderetur. In alterum itaqg maris littus tranfgreffus, cynosbatum, id eft caninum rubum pede compre0it;uexatusm plttfculos dies ulcere,co loco ubi oraculum iufle. rat,(locinatura interim cognita, jurbes condidiqPhyfcos ( Oi/o-xai ) Hyanthiam,8^ alias omnes, quas Locri OzoIk coluerunt , Calius Calcagninus in Equitatione ; tranftulit autem ex Graecanicis Plu. tarchi,problcmate ly.Errat autem abiniuotfic enim uertendumuidetur,Amphidlyonfiliumhabuit Phyfcium,is Locrum,Locrus Cabyen Locrumtquo cum orto diffidio, pater multis ciuium afluin. ptis, &c,Meminit etiam Athenarus libro i.&Cpelius Rhod. i7-a8. Canem ligneam Theophraftuscy nesbatum uocat,Varinus.llludferepraeterieraquodfupraiam didum oportuerat, quo fententia noflra cynotrhodon non alia a cynosbato efle , uel maxime confirmat, ex eodem V arinotapudque «crbabtec Grsce habentur, Kt/mo-fitT©- iJa/TOeiipiftiiijOftwopyWa usu /tr i» isKf «(««»(' 'TOsyo(iu!,«TCij/o»^ii«!,Bs(«i'(if(s1w.Hoc eft,Cynosbatus planta eft, quae frudum rofaeft» tmlem habet-magnitudineinter frutice SC arbore; fimilis punicis arboribus uelrofis fatiuis.fpinofa. Et paulo ante no"me ei a cane impofltum fcripferat,propter afperitate SC fpinas, quibus iia uidclicet riget, ut canis ferratis dentibus fuis. Ki/ntj©- ancu/lx apud ueteres Graecos aliquoties legit , quotum uerba citat Athenaeus libro i. femper a6i adijeitur hxi>S«,id eft fpina . Hecataeus Milcfitis in monti, bus altifltmis circa mare Hyrcaniu naici feribit «mvlxif stwttjajs.-Si alibi, In Chorafmioru montibus ar bores funtfylueftres, cynara fpina,falix,myrica:nafcitur etia circa Indum fluuium cynara . Et Scy. !ax uel Polemon,! n montibus(inquit)proueniunt cynara, SC aliae herbte , C jterum Didymus gram- maticus apud Sophocle quid fit itcraf «««tfe exponens, dubitat an fit cynosbatus , cd q> afpcra SC fpinofa fit piata, Hjc Athenacus:cum ab initio propofitum eflet loqui de herba cinara.Kiraf «(inquit, j, in neutro plurali numerolSophocIes TOrijo-j/ per ypftlon uocat,in fingtilari focminino;quo modo eti am ipfe paulo poft per iota feribit eandem efle putat herbam quae carduus Romae uocata fit, SC in Sicilia cadusequan^ SC caules eius cados uocarent cibo idoneos , ut alia eiufdem caulem a-tff/KKCalias iifi^vim:)SC in capitulo medulla ablatis pappis palms cerebro fimilem,afcaleron; unde uulgare noftri temporis nome artichau natu mihi uidetur.Cynaron fortalTis efle cynosbaton, Hefy chius etia SC V arinus Athenei uerbis feribunt. Apud Suida nudum nome legitur, jr xcrajut forte,licet ordine repugnante. Kvritcdic, cynosbatum, uel planta qua capras dcpafciaiunt,Hefychius; in Lcxico Graecolatino xvr(it,«o^ot,pro cynosbato exponif.Kwos, genus herbae Ipinofe fimilis rofis, V arin, xOTmyvTiotf, herba quaEda,Hefychius SC V arinusthaec etiam a cane SC aculeis nome habet, ut non alia quam cynosbatus uideatur, Eft Si rubens lilium, quod Graeci crinon uocat; altj florem cius cynorrhodomlaudatiflimum in Antiochia &LaodiceaSyria;,moxinPhafelide,Plin. Cynoro don lilium eft hyacintho fi'mile,Hefychius & V arinus.Eft et rubens lili3,fatis apud nes frequens,dif ferens a purpureotflorem lilij nafceris in Italia cynorrhodon uocari Plinius eft author;quod SC Hip. pocra tes accepit, cum rubentia cynorrhoda foeminaru purgationibus commedat in uino, Rueliius, Ego cynoforchin hyacintho propiorem putauerim , flore purpureo,radicis bulbo gemino , quae aU Hum ftftit c uino pota:qua facultate etiam menfes fiftcre pofle uidetur. ^llebori SC ellcborifmi uim fupra in curandi ratione ex Diofeoride docui. ^Gallinae cerebellum potum cum aliquoiliquorc, Galenus in Parabilib. Nemorfi a rabiolb cane rabidi fiant, ocrebello gallinaceo occurriturtfed id deuoratum anno tantS eo prodeft, Plinius. Gentiana proprietate quadam iuuat pota Si applicata , Auicenna, Si Serapio fecundum Habyx. Qttida folius gentiante obolos tres in tribus aut paulo amplius meri cyathis per dies duos Si tiiginli propinant,Galenus libro fecundo de antid.in uerfibus Damocratis; Si in fine eorundem cap. 1 19. fi. militcr.fuccus autem(inquit)radiciprsftat. Vfum certe eius praeftantifltmum efle, ex nobiliflima omnium e cancris antidoto.quam fupra defcripfimus, facile eft conijeere, ^ Helleborus,uideElleborus. Hinnuli ( vt&fi ) coagulum bibendum, Damocrates apud Gale. num librofecundo de antid. Hippocampus marinus toftus.utiliter comedi proditur a rab.C.mor. fistquod eius fanguis aqux amorem inducat,8f propria quadam ui pauori aqus refiftat.Qiiamob. rem bis ac ter hippocampum comedi coguntteundem^ ex acerrimo aceto tritum uulneri applicat, rabiem^ hoc medicamento frequenter peruicerunt, Aetius.Hippofelinum.id eft olufatrum potum &: illitum,Plinius. Hirundinis fimus illitus uel potus.Ponzettus. Hirci iecur mature fumptum, Ponzettus: V ide paulo fupra in Apri iecore. Hyanae carnes in cibo.ut magi feribunt, Plinius. fLapathum tum acidum, tum agrefte, ut fupra explicaui in ratione curandi ex Actio. Lapathi fucetis Dc Carie. G. Lib. I.'* I^Liccits aim meile 5C oleo potus, ThelTalus. Lafer potum QC cum oleo impofitu, Auicenna in Alfa quantitate potus, Aetius. Cyrenaici aut Medici liquoris obo’ Ius e duobus aquae cyathis, Damocrates apud Galenir, Leucahtliemis herba pota efRcadfflma eft- cui tanta meile uis traditur ,ut uel poculi fundo fublita potionem libenter admitti faciat • Idem alTel nmtchamaemakim efficere, Aetius, Lycium, Aegin* Lydj Indici oboli tres ex aqua, cum modico uerbcnacaiaut lycium per fe ex ouoforbili,Afdepiades apud Galenum de antid.Lycii Patarici uel Indici,fi haberi potcll.obolos tres ex aqua ( aqux cyathis Circiter tribus )Niceratus per dies uiinti duos letunis propmabat,«lebri ( ut aiebat ) experimento ; Idem cfRcere aiunt Britannica: fucc^im eodemmodoexhibitum,Damocratesibidem.Lyciumincatapotiodeuoratum Dioicorid ’ 10 fMellinaumaut?otum,Diorcorid.ifaac,Auicennd. Mentam cum granis malieranati aiunt ellelingulareremedium,Pon:zettus:nonexptimitautemforis ne adhibenda fit,'anintiacorpirsfu- menda.Diofcorides ut berapio citat, &: Macer, mentam cum falead C.morfus fimpIiciter,apponut. Mergi iecur alfatum cum oleo & modico fale datur,mira facultate;ita enim prefeiitaneum elTe aiiit iit*gCrprotinusaquamflagitet,Aetius. Videntur fanemihimedicamentaquada ab aquaticis anii malibtrs aduerfus aqua metum a ueteribus tentata.no tam alia ratione,quam quod natur* quadam fimihtudme ei obfiilei epolle crederentur: ut ex cancris,mergo.caftore.hippopotamo uitulo mari- iio:&: urio etia forte fimili rationemam hicquotp nonnullis in locis amphibius cft,ac pifeibus uiiiit Sicinter herbas ex potamogitone. ^ «-wiwu* ^fOluratrumjtndeHippofelmum* 4» i;Plantagopota,Plinius VaIer. Polium potum, ft etius. Porri, uide in Cepis. f Kut*denartjfexexuinopoti,Apuleius. Rut* fuccus acetabuli menfura e uino bibitur, Pii, luusiapud V alerianum denariorum quindecim pondus bibendum legitur. ^Spin*alb* femen potum,Diofcorides ut citatSerapioicodices Gr*ci habent id elt lerpenmim morfibus. f Terra figillata, id eft Lemnia, cum uino diluto fumpta, & ex acri aceto impolita foris, Galenus deiimpl.ub,9cap.a. ’ y pota, Actius, Quidam ius ex uitulo carnis decod* dant potui, Plinius, Vr fini tellis mylira duo cum duobus aqu* cyathis.ieiunis triduo offerunt, acin magna admirationeha bent,Damocrates apud Galenum, f H*c funt qu* ex ueteribus, quorum hac de re feripta hoc tempore habui, o^recentioribus nonnuiIis,in rei mcdicx ftudioibrum gratiam pracipue fummo h* JO bore colligere & conferre uolui;Qup fi cui non per omnia fatisfaciunt , legat infuper qui de morfu rabidi canis fcripferunt.Conliantinum Pradricae lib,7.cap, i j. Sd recentiores, Arnoldum in Breuia- rio 5,15.(8^5.16, ubi de canis non rab.morfu tradl'ar;)GordOnium 1,17, Varignanam parte 4, tradla, tU5,cap,i,&Antonium Gayneriumcap.ii.de Venenis, Nuncantef ad Philologiam aggredior de paucis quibufdam adhuc medicin* candidari mihi admonendi funr; qu* licet opportunius alia alibi in pr*ccdentibiis dici potuiifent,hic corollartj uicem tenebunt, Arabes non raro dum exGrc cis fua transferunt, si/riAKia non fimpliciter a C.morfa.fed a rab,C,ucrterunt.-cx recentioribus etia multi confuderunt,quod mihi in colligendis medicamentorum catalogis, quos fiipra pofui j labore adauxicRemedid qiip hydropIiobls,ld ell aqiia pauentibus falutaria inlcribimtur, uel ad hydropbo 40 bicum affedlu.fercfeniper accipi debent pro illis qu* alfedlum abfentem prohibent, & ab eo prcTer. liant ac tuentur, qu* etiam fimpliciter morfis a rab. C, auxiliaria dicuntur, & ne morfi in rabiem in, cidant-Horum plpraij intra corpus fumuntiir,ut fanas adhuc partes corroborent, SC uenenum ab cis aucrtant-pcrpauca qii§ foris adhibentur eodem donantur pr jconio,ut aqug formidinem arcere dicanturtea enim potius ut alFei.'}um curent prjfentem,Cd quod adeft uenenum euocctin ufu funt, ut non proprie fed per accidens ab aqu* metu pr*fertrai e dici polTint.Remedia qu*d5(inquit Gale nusin aphorifmum ii,Iibri i.)ab affeiSioneadhuc abfente praferuant, alia pr*fentem curat : terti= iim genus ex praferuationc 86 curatione miftumelf.quod proprio nomine carettatip idcirco alias alia medici utuntur appellatione.nonnun^ praferuari dicentes.ne morbus qui iam incipit genera, ri.ad complementa pcrducattirrnonnun^ Uero curari.quemadmodu in ijs quo?canis rabidus mo JO mordericQu* enim iplis adhibentur medicin*, duplicem habent appellationem. Nam nonnuncp rabiei remedia dicuntur, ac ii rabiem facientis affediionis dicerentur . NonnUnEp ucro non remedia pr*fentis affedfionis appellantur, fed a rabie futura praferuantia. ^THyc fi quis prolixius a me ma tSata exiftimaqis fecum perpendat uelim ^ laie huius argumenti ufus pateat. Necp enim ad rabio, fos canes fohim quscuni^ liadenus didfa funt pertinere omnia cjuifqua arbitrari debet : fed prste, rea ad aliorum quoqj animalium morfus.id^ tribus diuerfis modis. Aut enim perpetuo uenenata funt qu* mordent, ut uiper* 8C alij plericp ferpentes; Autnon tienenataiea^ uel non rabida, 86 flm« plici morfu I*dunt, qui tamen non prorfus iicneno caret, in profundo pi'*cipueuulnere:ue] rabida £6 cum morfu uenenum infligat nihilo mitius cf qii* perpetuo uenenata funt. Sed cum multa fint, ut dixi,animaliaqu* morfu aut idfu nocent, medicis tamen pr*cipua cura fuit rabidi canis morfiis 60 impugnaretquod hoc animal, ut fupra didlum eft, frequentius homini £6 familiarius ftt, comminus caueri poHit,Quifquisuerocxploratamhabueritmcdendimorfis arab.C, methodum, 86 fimulma’, tertam fiiieparrictilarla medteameta cognouerit, eadem opera a qualibet animante morfis homini* s 4 211 212 DcQ^dmpcdibtlS ^ : A*. ^ ^ bus cum Deo opem feret. Potiones quscunq! cotra uiperaru morfus defcriptari HoWs rant,adiieri fus rab.C.morfus eiia efficaces erant,Oamocrates apud Galenum hb.a.de antid. Morfis a crocos dtlo conueniut eadem i emedia qiiat ad morfos a cane ac ad reliquos relata funt,Acmis. Emplalira ad demorfosacane uel urfo aut limilibus animalibus ffatim a principio commode adhibentur ex fa. leS^ cerufla apparata, Sic. Idem Etrurfus.Omnia fere quae ad canis morfum diaa lunt, etiam a fele morfis conducunt. Ent prieicrea.quod nemo ante nos monuit, non mediocris occaho ab hac ctiran di ratione propter afFcdfus & fymptomatum ac periculi fimilitudine, ad febrim pefiilentem eiuscp ul cera curanda tranfeundiiQuod eruditi medici facile animaducrtentinobis ad fequentia propcran* dum cft, CKwAw©' ab Andrea medico hydrophobus didf us eft. H. Philologia. t , . , Ca Canis, a canendo,authore Varrone,quod latratu figna darefolcat. Grarcis *va.|/,«C5(t * sv», uod amare nobis indicabut docuit Eullathius,Caelius;eft enim animal natura ifi^d«5<»OT|i,id eft ho quod a minis amans, Varinus.Dubtj generis eft apud Graecos pariter dC Latino_s,ita ut hos uel has canes u. tritmq; fexum comprehendendo dicamus. Kv»(/,i ritvA^,49{'n!iKvi'e(/(ah'as,»va(<)i(«a « Tntfxn €uxii5,traufpofiticneliterarum;« ttayce-TooJd ariu^^oi/jVarinus, Kvriiriai2,7KC xvme.ur phiaias & phia* lifcas dicimiis,Suidas, Varin. Noftri peculiari iioce bcQ in cane uocando utuntur.ab lllyrns tone fumpta qui canem pes appelIant.Maeirs^ & pro cane, apud V arinum legimus: pofterius cia apud Hefychiu.Awt/flt®-, canis,?t«5!c’TCip!,n!. Canum impudentiam Oppianus libro ^.de Venatione notat, quamuis impudentiores eis marinos facit his uerfibus: E/of/,impudentius^grauius* 10 deterius, Hefychius 3^ Varinus.KvM«f rinus.Cyniciphilolbphiacanummuerecundtaditfii, no priuatim,fedpublicequcmuellenttanqu3 allatrantes reprehendebannCibum etiam in publico fumebant, dC quaruis alia in hominum confpca dfu faciebant, Etymologiis. AthenxusIibiOi4.non procul a finc,adLicrfus cynicos,exCIcarchoSo* lenii, conferens eos cum canibus,his uerbis utstur: Non frugalem QC abftinentem uitam exerceris d cynici,fed rcuera caninam uiuitis. Verum cu fciacquadrupes, quauior rebus ab animalibus ca-teris differat, uos ex iftis duo deteriora foliim uobis feruans. Exccilit enim canis fagacitate, 5C fcnfu alie* nos a familiaribus difeerne^': quadecaufa hominibus conucrfauirjSL tum demos tum alias res per* tinentesaduitam,iiIorumaquibiis benefice tracftatur,lingularitidecuftodit Harum uirtutum neu 50 ti aprafdmeftis,uos qui cynice uiLiitis.Necp enim hominibus conuerfamini,ncqueexrjs qui agunt aut colloquuntur uobifeum quenqua difcermtis:& fenfu fiuc fagacitare plerifi^ inferioj csdiiercein acimprouidam uitam degitis.Atuitia canum, allatrandi nempe maledicendi licentiam, &C uora. citatem:ncc non mifcriam nuditatem uita*, diligenter im!camini,3^c, Kvvtuss ^ 0 KivHtricog Ttf &vitv ^tkVtws }x.fn‘^«> wr^cSTt/tfASjttVoAta)?, Idem,& Hefychius.conieceric autem aliquis canem cecum,&J ciuitafem ludos quofdam hoc loco ab cis dicijin quibus tefterarum aut talorum iacftus quidam hoc nomine appelletur : TrcAa? quidem ludi nomen efte uel ex prouerbio notum cft,7n>A«s Sed hoc ludigenus abfcp tefltris dC talis fiebat, folis calculis hinc inde loco mouedis.NamCichus Calcagninus in lucubratione fua dccalculis, miil tis rationibus probatcalcLiloiumfiuelatruncuIorum ludum ( quos Graeci dC uocarint: lineis dtftmd-asin eo regiones, ttcV? ) non ahumefle, quam qui hodie paffim in iifu duodecim calculorum ludus nominatur-Huius calculos( ir.quit)!arronum etiam dC canum nomine celebratos agnofco,xvfti{/4«4‘<&' Uccs«tf/7n>Afl, Pollux. Omnia quibus datus eft talus, cruribus eum poftertor/* bus conrinent,itautercdusinfuffragine parte ilii prona loras, fupina inrrorfum fpecfteti&^qug Vc neres ( xaiA«,lege hSx ) uocantur, intus aduerfte fibi pofic^ fint : qua: canes ( x*<« legendum uide» tur )foris:qux antennae ( xt^pcctu) fupra habeantur,Annoteies libro 1. dehift.anim.cap.i.interprcte Gaza. Excafibusfeuiatftibirs talorum qui fex continebat, Cous dicebatur 8i^hcxites, qui Latine fenio dici folet : qui nero unum,Chius dicebatur, dC cyon, id eft canis, ex quo prouerbium, x?© tto;* 60 faffccsKftJOf/ifxtao-a: uel pIenius,utStratides comicus fcnbit,?x t«Afey^f/,idcft, AtChuis adftans non fi* nit Coum loqui: De ijs fc(licct,qui cii multo inferiores fint,eos tamen qui maiores liipcriorescp funt,- compefcuc,Ad quod uidcEuraliuftfleAriftophanes in Ranis, de I heramene homine ambiguo at<^ 214. De Qiiadrupedibus cr™rornecrhionmtaIo:redcconKchion„ocari.radit,Wcousi»fl diius idem,qiii « canis, Alij tamen pauciCiit idem author eft)canem pro monade accipiunt : chium ueropro chiliadc(w«s,non in noflris exemplaribus Pollucis legitur lib.^.curioli conierant)quj numerus cani fit aduerfus, Hermolaus in Plin. i i,46*Talis latfJatus ut <^utfc^ canc aut kmone mitea rat,m fingulos talos fingulos denarios in mediS c6ferebat:quos tollebat imiuerfos^i^ui Venere iccc rat’ Suetonius in Oflauio Augufto,recitans ex illius quadam ad Tiberin epiftola. Aspttj-sAitf.TOs nfisWraSjKKiisilSBS WmqVarin. & Hefychiusiapud que «sfxyuM etia in Angulari fimiliter exponit. f Lupus, qui & canicula.ferrcus harpaxiquo fi quid in puteum deciderit, rapitur &C extphitur, Ifidorus. Kwnt/ltcrrinjiftfiidjKKgoTreSwSiidcft j, uinculu praputtjipars fcilicet inferior, ubi adhareuEadem pars etia cyon Etymologo dici uidetur, g fcribit,K Wfi wroi i® •mSiHS,iMTX dici teftatur , ut Varimis etiam in propter zftiis illo tempore immodicos. Quamobrem, inquit, poeta Sirium elfe ait malum fi. gntim.Kmultas inferre febres inflammato aere.Poctz canem Orionis interdum cognominanuln fa bulis enim eft Orionem optimum uenatorem defuntftum fyderibus adiuncftuni elfe, dC fimul canem cum eo, V arinustdV n xip’ Aeuep®- vpnxljmy xscJaopixi^ apud poirtam . Plerit^ putant caniculares di* es caprifici dies efie,Gyraldus.Icartj canis filiz cadaucr Icarij monfirauit.'&: fl credendum eft poetis, bic Sirius eft, Pollux lib, y. A cane fydereo,qucm aftrocynon dicunt Grjci, at folechyn Aegypti), Cy nicum comperto annti appellari, qui annis compleatur mille quadringentis fexaginta r V ifitatione porro id fydus facere quadriennio inierietfto.CzItus.De honoribus & facrtficijs canum caniciilz fy deri exhibitis,infra dicam parte S.huius capitis. ^Ard}os,id eft urfas cccleftcs fcribitTheonappcl it lari mpa xx^xs KS» xtfx^xs TtSi xsitfis.qui fummz fint ac cotli uelut capita: Peculiarius autem Cynofura dicficxcaudx imaginetquoniam xnis txf.quod eft, canis caudam habet, Csliiis; V tdc apud Va rinuro, * De Cane. H. Lik I. tfna.Hclicc K cynofiira in ralo dusc uifx funt,quas loms nutrices fuiflfe affit:alij una tantil evts mi trice.alterS abeo amatS fuiffe ferSt, Pollux li.-jJo.Tzetzes in Coment.Hefiodi, nomina nympliaru quas Melias uocathjc etTe ait, Helice, Cynofura.Arethufa, Ide, £^c.G}rrald.Aega et HeU'cc,nympha nim nomina,qu^ ex Oleno natx,8i: ip% louis nutrices ferunf,ut Hyginus alij^ prodidernt,Q_uida Aega Panos uxore dixere, ut alibi docuimus, i qua Si Aegis dida.Plura Hygin. alij Helice Si Cyno furam dixere, Hyginus infecundo, alij, Gyraldus . Cynolura,tribus Laconica, Si arx Marathonis EubotamueritistSiurfaminort rtget w^SyTtUj Varin, dC Hes fych. Cynofurium qui Mercurium appellauere, decepti elTeuidentur exuerbis , qua: citant, Ste>» phani.Ipfe enim Cynofuram uocari ait uerticem feu arcem Arcadia, a Cynofuro Mercurtj filio,Gy IO raldus. Ouaurinafiuntincubationedereli<3a,quiealijcynofuradixerunt,Plin. Ki/ri7as,«gKi(^,i(i eli iirfa apud Macedones, Varin. Vifat^ canes ululare per- umbram, Verg. 6. Aen, ubi Seruius canes furias dicit, Lucanus,Stygiascpcanes in luce fupema Deftituam, Vlularc autem Si canum Si furiarum eft.Infernat canes, Horat.i . Serm, Varino etiam cyon exponitur erinnys , id eftjfuria. Cerberum ferpentem didum fuiffe 'ii/la ell canem infernaltm,reperio.Exitiales dtemones ca nes uocantur atritSi datmonum fymbolum triceps eft canistille fcilicet qui in aqua, terra, Si aere ucr faf perniciofiflimus dxmon,Cal.ex Porphyrio. ^Xfdo-soi <(ea it/visSCtj/.Homcr; ^Canes Si caniculas libro 4.inter pifces numerabimus; MUtpitis ts twcit •«,Oppianus , Germani etiam Si Angli fuis linguis canes appellant marinos pifces, quos fic uctcresGrxci Si Latini nomina runqbUnbftfctt/bogfllciJ.KvMssa-iio-a m,ucrberabo te tan^ canem; Si itwKSa-w»» ots ai tioSy,apud Art lo ftophanem in Equittbustfic loquitur coquus quidam,canis enim pifeis eft ( a pifce fi deducas, expo nendum uidetur irwnswsj; in partes fecaretnon enim puto canes etiam falparum modo uerberibus antequam coquerentur praEmollitos.)ueI canino corio te feria, utpote afperrimo, Varinus ex Schoi iiafte Ariftophanistcanis certe pifeis muficlorum generis pellem ualde afperam habet, Cynopotaa mon,id eft canem fluuialem,Syluaticus caftorem exponit,caftoreum pro caftore proferens . Cyno, pus SicynofdexiaaPliniojj.ii.inter pifces nominantur,ucl ammalia aquatilia, folis nominibus po fitis,CYnoraiftas,id eft ricinos. Si cynoroyias; quas aliqui eafdem ricinis faci3t,interlnfeda quare. Item ii;i'o'Aiji»i',blattam:t>iac)i»;/ enim exponunt, 8iivriAcfa,/,ifv;^ap,ut ab occultatione fui didauidea. - tur.KvM^iyisii/ quocj ricinum efle puto.De cynalopece uideinferius inter prouerbia ex cane. Siceti am dici poflent canes Laconici,quos primum ex cane & uulpe natos ferunt, Sed de canibus mixtis &:bigcncris,id elinatis ex cane Si alterius generis animante,ut uulpe, tigride,Iupo,priuatim SCco. Jo piefius dicam in fequcntibus.NvK-netMi Urna, id eft nodurni canes,iupi dicuntur, V arin.De lupoca nario.ut recentiores appellant, in pantherecnon pantherajdicam.Crocutas uelut ex cane lupoij co . ceptos,omnia dentibus frangentes,protinUs^ deuorata conficientes uentrc,Aethopia generat,Pli. . nius, Arabice aut Syriace dabha uel dahab,uel abenaui, id eft babuin , nominatur animal mediurrt inter lupum &C canem, Stic. And.Bellunen. 4]- Cynse arbores Arabicae ex quibus ueftes fiunt, folio palmte (imili,Plin,li. 11. Vide CatUi, i7.ca. ly.Decynnara fiue cinnara (aliqui per n fimplex fcrihfit)rupra incynosbato dixi.Inucnio8<: fpinS albam agriocinnaran.id eft fylueftrcm cyhnaram nominari; hanc frequentem uidi in Montepcifula no;magnus Si albicans carduuseft,fatiuo non diffimilisteius flore lac coagulant per ieiunia quadra 4o gefims praecipue. Cania.urticac fylueftris genus,Plmio at. ly. Inuenerunt Si canes canariam, qua faftidiumdeducunt,eamcBinnoftroconfpedumandunt;fed ita ut nunquam intcliigamr quae fit; etenim depafta cernitur.Notata eft haec animalis huius malignitas in alia herba maior, Percuffus c= nim a fcrpente,mederi quadam fibi diciiur,fed illam homine infpedante non decerpit, Plin. Inucn» Ii cucumeres Si fine feminibus funt, macerato uidelicet femine farina cuiufdam herbat quam culi, cem appeiiat(ut fcriblt PliniuslHermolaus in Corollario ad cucumerem Diofeoridis, Et paulo poft. Herbam culicem(inquiOa Theophrafto conopa uocari cenfeam,nec ne, quoniam Si cynepa feriptu . eft maiori parte, non dixerim.Thcodorus canis oculum SC canariam conuertif , quafi cynopa non conopa probaucrit.Olus eft hoc,Thcophraftus inquit,primis^ poft sequinodiuw imbribus germi« nat,K inter fpicatas herbas ponitur;a Plinio quots duobus locis didum, ut in caftigatione Pliniana jo dcmoftrauinuts.Aphacecynops{canaria,Gaza)ci bupreftis, primis ab jquinodioprofiliOtimbrib. Theophraftus lib,8.hift.ca.7. Hermolaus pro buprefti legit epipetron; ego bupreftin malo, utGrsc» , ci codices noftri habent, Oi Gaza: etiam transIatiotEpipetron enim florere negatur.Eodemlibro ca, io,Theophraftus,Spicofa funt, inquit, oculus caninus , Si cauda uulpina , Si plantago. Tranftiilic hunclocum Plin.lib, II, initio capitis i7.Sicynopsuocem reliquit. Alia certe uidetur canaria Pli« nij,qua canes fibi uomitumcient.unde nomen inueniqquK omnino ex graminis aut fozni genere eft. Alia ueroThcophrafti canaria, qua: mihi omnino pfyllium elfe uidetur,ideft pulicaris herbatno quidem conyza, quam Gaza apud Theophraftum pulicarem uerlere folet, fed Diofeoridis Si uete* rum medicorum Si Plintj pfyllion.Qiite noftra opinio.nulli hadenus prodita,confirmari poteft., no. minibus primumjquac quide pfyllion a cane accepit; ut funt,cynocephalion Si cynomyia apud Dia ia fcoridem,Pfyllion(inquitPliriius)altj cynoides, alij cynomyianappcllant;foltjs(Rucllius legit flori. , bus,quod probo)canino capiti non diftimilibus,fcmine autem pulici, unde Si nomen. Flores pfyllif (inqtfit RuelliusJcanino capiti non difflmiles ftint,ob id eynocephalipn Si. cynoides uocaf.Et paula 2i6 DeQj^drupcdibus poft,Dio{corfdes imo gcncrc contentus eftjrecennores duoftatuerunt faftfgia . Vnum calamo exiti QC longOjin cuius fpica continetur iemen pulicis colore magnitudine: alterum farmentofum , fida ribus canino capiti fimilibus ^ fabaceis capitellis , femine pulicis effigie , radice tenui Tuperuacua* Accedit nominibus res ipfa,quod piyllium quocp fpicatum cernitur: nec aliter nominatum Xhed* chrafto repetitur Jtacp nihil apud me dubij reliquS eft,quin Tbeophrafti cynops pfyllium fit : quod «PliniumignoralTeuideo, &:Theophrafti interpretem Gazam.‘imo(quod eruditorum pace dixe» rim)quicunm fcripferunt hatffenus omnes.Obijciat aliquis cynopem olus effe ex Hermolai uerbis; liter uomitum facere, quam in homine digitus aut penna iiel aliud quidpiam ficcum (ut linteolum) paulo profundius immiffum; praefertim cum neminem certi aliquid hac in re obfeniaffe uiderem:8£ ucteres herbte illius nullum nomen poftiifle. Vide fupra de Cane in c, in mentione uomitus canis. Nos fiepe canes per lufum etiam gramen obuium decerpere Sf mandere uidimus. Aliqui feles quo. que deuorato gramine uomuiffelibi obferuatum aiunt. Hyofcyamum Latini caniculatam uocat, Macer SC Syluaticus:qui canicularem quoij dici meminiqnominis caufa forte eft odor qualis catU' lorum ladentium:cui iimilis fere in cynogloflb etiam percipitur. Genus alltj quod in aruis fponte 4* nalcitur , caninum a noftra gente didum . ampeloprafum uideturteanini autem nomen additum in conuiciumuirofi odoris putotdefcribiturabHieron.TragoTomo i.cap.7i,quanquamf^uramei« IIS pratcedente capite appofiierit. Eodem capite 7 i.allium caninum minus appellat , bulbi lylueftris quoddam genu^,quod initio Aprilis pulcherrimos flores coeruleos in pratis profert, unde in hortos etiam transferri coepit,folijs paruis porraceis: flofculis cattis S£ fpecie fimillimis lilq conuallium , ul uocant,floribus:proinde eodem nomine,addita cotrulei coloris differcntia,a noftris nominatur bln tl'C mcienty^lc.lpfe hyacinthi fpeciem faciqquod SC etfi improbare poffiim , in pratfentia omittam. V iolas Martias fylsieftres ceeruleas,quarum flores maiufculi fed parum odorati funt,Germani qui. dam caninas uocitant.Tragus. Rubum minorem,cui odorata et rubentia mora funt,noftri nominat ()ynbbe£tc,alij{)iinbbcete,ideftcanina mora.quamulsadueterumc;^nosbaii deferiptione nihil ac f» cedancBryonia feu uitis alba, (lunbsUutba , id eft cucurbita canina a nonnullis uocatur , Tragus. Syluaticus uitem canis faXifragam interpretatur. Squillam aliqui cepam caninam dicunt: alij cepS muris,qudd mures interimat. Vetus expofitio uocabulorum Auicenna:, Cepe canis, uelaranllus, uelccpefylneftre,GraEceazit(uidene ab hyacintho corruptum fit nomen) bulbum habet paruutn, foris rubentem,intus album.folijs crocfiuenenofum, nullius in medicina ufus, 8C ideo non deferip. tum authoribus.Syluaticus.Buffiorum fylueftrium generis eft, 8f forte Plinij bulbina !' cui fimiliter bulbus radicis rubeqintus candidus:abfii/KVof»(/ per omicron apo, cynum.a mmte quam canibus infcrt.Diolcoridcs, Atcynomorion quin® fyllabis, orobanchen co. gnominant Diofcorides & Pliniustafimilitudine canini gcnitalis,ut Plinius ait. Nos pluribus fupra in t^uccap. j. de hac herba egimus, hic pauca addituri. Acgolechron herbam eodem in loco docui pei fimilem orobanchselTe; ^uae quoniam utcapris, fle Sf alijs nimirum animalibus exitioeft forte cynomoron etiam dida eft a canibus necandis: deinde idem nomen ad herbam ei fimillimam ab im- peritis translatum.Scd nomina rerum umbrae funt,de quibus minime contendendum . Apud Syl. Jo uaticumorobanche araris appellatur, & alibi altaniilc, ut flarim ex deferiptionibus apparet, Araris ( inquit ) herba caulem fine folijs adienafeitur locis incultis:caulerubente8( genitali canisfimili.La tine cancellaria dida^. Galenus de compofliione ieciindum locos i.a.cynomoronCquatuor iyllabis^ conrjcit no aliud quam cynosbaton elTe-.Cornariiis eo in loco per omega feribere maluit, (nifi libra, riorum culpa eft ) in penuirima, cum Grtectis contextus Galeni omicron habeat duobus in locis. De cynocephalia herba fupra didis in mentione canaria dC pfyllij.eft quod addam: Plinius cynoce. phaliam herbam in Aegypto Oliriten uocari Icribicdefcribitur autem oflris herba dDiofcoride. Cy nocephalon herbam aliqui anemonen uocat. Vai inus & Hefychiusiforte quod pericarpion flue fe. minum eius receptaculum canini capitis quandam referat fpeciem. Sebeflen uulgo didos frudus ajo Syluaticus Perfice inquit mamillam canis appellari,ucrfu etiam barbaro id confirmans : fed errat.fl febeften Perficam elfe uocem putat. Graci enim myxa primum uocarunt, deinde in honorem Au. gufli febaftos.Canis tefliculos nofirates Colchiron herbam uenenofam appellant,proptcr gemellos Icminum folliculos. Cynomorphos,croctis, Diofcorides. Cynoforchin(id efl canis tefticiilumjali qui orchtn uocant, folijs olea:,mollibus,tcrnis,per femipede longitudinis in terra Uratis: radice hui. ■bofa,oblonga,dupliei ordine, &c.Plinius. Herba uulgo nota efl.cum multis Sf diuerfis eius generi. htis.Hippocrates radicem eius didymen,ideflgemeiramappcllauit.Cynozematiris,conyzamaior, Diofcorides, Cynoxyfon,cham»lco niger, Diofcor.fed malim cynozolonjut Plinius habet lib. n. cap.iS.proptcrgratiitatem odoris, quidam foetore eius ricinos e canum auribus decidere fcribiint. f Nominibus non longiirimis appellandi funt canes, quo celerius qiiiftj uo«tus exaudiat; nec jo tamen brcuioribus,quam qu* duabus fyllabis enuncientiir,ficuti Grxeum eft Scylax,Latinum Fe. rox:Graicum Lacon, Latinum Celer : uel foemina,utfuntGratca, aak», pijai: Latina, Lupa, Cerua,Tigris, Columella in canepecLiario. Sic etiam Xenophon, rte,)’ miitxm amis im feiicAsTO S. Omnia fanc quK Xenophon numerofa poniqbilfyllaba funt. Similiter Oppianus) AtiTOj tHmafamy ar’ miuim vwAiisw/ B«it tjSs, Sui mvmjmfi hxSipti iiaf.Qtiid fi per Smp intelliga. mus ojv,&oxy tona efle debere cana nomina t" utava/«, potius qua etA««: ar gutiora enim magts^^ fonora funt quat ultimam acuunt nomina.Grammarici quidem Greci Wp acu tum exponunq&raVas imsms ifm! : 8( rvuTitr W|/,quod umbra nodis in acutum feu conum deflnat, If Sed canum nomina qua: apud ueteres reperi(quamuis alia alijs canum generibus magis cen- iienirent, ut celeribus, fagacibus, pugnacibus, cultodibuSj&Tc. ) ex Xenophonte prscipue, Oui. ^0 dij Mctamorph.libro tertio, ubi Adatonis canes enumerat, ordine litcrarum enumerabo. X. litcra pro Xenophonte addetur, O. pro Ouidio. Poft ueieribus ufflata nomina, leorflmrecentiorafub» texam. ( 2i8 De Qijadrupedibus *rAcalanth>sfoxYtonum)uideturnohihUimicanisnomen,imdeflludeftAriftophan(om,Aw:A«* ei! Acalanthis feftinabnnda occaecatos parit. Qiiidatn tamen eo nomtne au« intellistmt, quas nonnulli bafilicas nuncupant, Cari. A gre naribus uttlis.O. Aglaodos ex patre Didso&mltreLaconide.utLabrosetiamAHyladlor.O. Aello curfu fortis, O. Aiesj.x. X. Atoparoxytonum,Columell£c,oxytonunix.Alce Oind, AtSw.x. Arguscamsy. lylfis, Polluce tefte.^C. Albolus atris tiillis, O. Augeas canis Molotttcus, de quo inter MololTps dicam. AuramcanisAtalantaeCalydoniusaperoccidit, Pollux, f b,«,x. Vide PtAtif, BfWx bpLsx. CK«i«f,x. In Calathinam canem facile enixam extat epigramma Antholo cri Grsci lib. i.SetS. ??. Canache, O. Capparus canis cufios templi Aefculapij, de quo infra dice. mus Cerberus inde mfradc canibus diuerfiscap,!. CeruajColumel. XafccjX» Charon, Corax, |, Harovia fi^Lycitas,canuiTiAdxon{s nomina apud Aerchylum, Corax, uidcCharoi^ Cvprfo(aliasCyprius)ueloxcafratreLycifca,0. ^Dorceus Arcas.O. Droma^O. fFerox.CoUt. SrGergittitis canis Geryonis, Pollux. r«fi(imf,x. e>{>iff«,X.^ '°t'ufttis,wr4ir©',Varin. K«t»£'A;-.Hefych.SfYarin. Hefych ^r^nen ^P”** Pollucem ad uenatiomiti ^Catulum, Catullum, Canmium.Canidium, a: Canulelum, propria uirorum nomina apud itete resl^manos legimus. VideOnomafticonnoftruminCatulis.efalibi. Canius poeta fuit tempori busMartialis, CUIUS meminit Maniahslib.pEpigr.ad Maximum. Gratidia propriumnomenmtilic- tis Neapolitanae maleficae, quaniHorat, in Epift.Canidiam uocat. Scylacis Caryandei librum citat lo. rzeizes 7.144. Cynna,Kvrr*, nomen meretricis, Hefych. apud Siiidam df Varinum non reeSe per n Iimplex fcribitur, Athenis admirauoni fiiilTe meretriculas Cynnam SC Salauaccham apud Ari llophanem legi tur. Cyne etiam per n iimplex in Vefpis Ariftophanis meretricis nomen cft - oi Ami jo ■mmiijSj/«.7^ cit/i'ip,quali femicanes,non procul a Maflagetis SC Hyperboreis habitat* ec canum inftar latrant.Apollonij poette ucrfib.celebratfiqui apudStcphanum recitantur, fed cor» rupti; Vide paulo poft in Cynocephalis, Canaria infula eft in mari Atlatico Fortunatis propinqua: fic dida a magnorum canum multitudine ingentfimeminit cius PIiii.6 , jj. KwiSy r»r@',id eft, Cal num infula ad Libyam referiur.Steph, Cynopolis,uel duabus uocibus.KewSp otaij Stephano, Id cft Canum ciuitas in Aegypto, in qua Anubis colitur,& honor fif facer quidam cibus canibus eft con. ftittitus.Ab hac Cynopolitanapraifedura appellata eft.quimeahabitanf Canarij dicuntur, Peror. Cynofura Stephano promontorium eft Arcadiar.aCynofuroMercurtj filio.Ki/rifrsfK,»!^^ Laconi JO. ca.Si promontorium Marathonis Eubecam uerfus; Varin Cynos ciuitas inLomde.Liuius8,tertfeDecadis,Cynum Locridos emporium,StephanoKi;i!©-oI puntis nauale uel ciuitas efiiai Homeri uerfus citatur, di Kvn-ny r, ootjvto' n,kxViix^y -n , quali ea» dem fit Cynos K Cynetosrhinc Cynij SfCynaeiiplura Varin. SfHermol.in Plinium y. 18. Cyon, Kviiy,Caris ciuitas, Canebium prius diaa,Stephan.gentile Cyites. Cynocephali , ut feribit Pliii.7! a.homines funt in montibus terrae Itidte canitiis capitibus,qui ferarum pellibus tielannir, K latratu pro uoceedunt,unguibus9 armati uenatti dC aucupio iiefcuntur.Vide Gellium . Quidamhos in Aethiopia elTe fcribtmt,uiolentos ad falttim.morfu feros. Meminit etiam Aiiguftin. lib. 16. de CiuP tate Dei.Plinius eoslatSe uiUere author eft.Eofdem ah alijs Cynamolgos dici puto, India: populos. (Solinus tamen Cynamolgos Aethiopes facit: de his infra pluribus, in prima parte decanib.ditier» ^o fistlSf Hemicynas aStephano,quanqttam loco aitthores feparant, capitis tamen effigies pro uo- cclatratus conuenit. Cynocephali afperi funt ri(ftibits,ami(rri iicftitu tergorum,Solin;Et paulo poft. Sum qui fyltieftres, hirti corpora, caninis dentibus, ftridore terrifico , De Seraicanibus Sc Cynocea- t 1 h20 Dc Quadrupedibus . e‘ . 'T^t>trr(>ftorijsNoaic« Canis capita , collis cftThelTaliat.K paruaregi , - , j^ortianorum contra Philippum regem doniafunt&The(raha.quari.malterainl^.eftu.dori^ adCaniscaput:italocusappcllabatur,uWT.Cl^^^^^ 5i.i.Copias aduerfus Thebas egifubi foffis om d?,[aftaui't Xenophon in Agcfilai laudibusr Lnis capita uocant, agrum omnem ad autem in meminit etiam alibi.qui locus lam non ‘ . Canis capita uocant, capere peditibus plan«m(inquit)proccderent,at«uter|Mpr .q I - c7rsj»sr™"".™™ mtur curaw Prott. iil.at,muian* tanouuue ^ SXihius nDionyf. Cynadra, fons eft ex quo bibebant qui manumittebantur, undenarum fnScaproreureXteTpirrHerS‘Suto K4rcuUparatamuic!limamoftendenteraptafemorainhunclocumdetul.t.Stephan.Nomenam ^ ox . _ * rflrritcitp. IQiomo temto Drooter . refoonfXomiait, aram illic condendam effe ubi canis femora d.mirtiret.Didymus pro Djomo a. nud^rm paperU legitur.Exereebannir in eo gymnaflo fpurq ( nam Hercules quotp fpurto Liffe exiftimmuOqui neutro parente ciue nati erant . Imprecano In Cynofargcs^,fimilis eft illi. In tuille exiit mati ;q ^ Cvnofarges in Chiliadibus Erafmi. Examinabantur eo in loco rinusexponensprouetbiumisforiCte^^s.Quidamacuuntultimam.fedproparoxytonumufitati^ eft Ab hoc Diomo etiam Wf«t W«* dicitur. S»: Aiifie* uel Moiux per omicro,pars tribus Acgeidisefc quod Hercules illic Colytti hofpitio fufceptus.Diomum cius filium amaucrit,Steph.Cynofargcs niS Hercides cosnominatus eft.ut meminitHerodotus 6^ Plutarchusi&Cynofargis templi.inquoHer ralis SC Hebfs ara fuerint,Paufan.in Attic. Piato non a cane alba,fed a Cynofargo qTOpiam, Qno 4« fargen(malimCynofarges in neutro tantum genere:unde&:datiuus?vW5y«profcrtur)diaam aitit indequoffiadagiumdcduiftumeft,i«i8’siaw«jyac,ininfamesat<5 Ignobiles, GyraldCynof flafUJs tar.'««w,alij per fimplex figma feribunOid eft Canis fepulchrum, qnonomine diflus eft tumulus Hecubaitefte Plinio)uxoris Priami,qua doloris impatiens, poft elato eiutiuj paVrteaXrZin canem conuerfafertur.TumulusHecuba(inquitPom,Melalib.i.)fiueexfi^ ra canis in quam conuerfa tradituriuide Ouidium Metam. 11. ) fiue ex fortraa in quam deciderat, humili Aomine accepto.Eft autem promontorium Hellerponti,cuius etiam Thucydides libro 8.1^. minit: Stephano,locus Libya, 8d alia quadam regiq.Cwofemon locus eft Cherrranefi inqt^H cuba captiua du mnibus fingute radices infunn feqiiuntur gomphij, id eft molares uel maxillares, qui ut plurimum in maxilla fuperiorc ternas,in inferiore binas radices habent,Galenus in libro de olTibus.Canini aii , tem dicuntur quod acuti,Si caninis dentibus fimiles fint,Pollux.Noftri oculares uocant,quod octi 30 lis refla fubijciantur, Sitii extraflis oculi flepe Isdantur.Nefcio quis fcioliis inLexico Grtccolatino Ariflotelem caninos cum goraphtjs eofdem facere. Si licere nobis cum Cicerone non folii caninos, fed Si genuinos Si intimos interpretari, iilcptiflimet ne dicam mendaciflimc) feribit: Ariftoteles enim de partibus anim.j.i.manifefte diftinguit. Olfa qtradam in homine armorum loco funt, qui, bus praepedientia protelentur, ut quae trito medicis iiocabulo ex curtiitatis natura, ut ipfi interpre- tantur,fimenia nuncupantur, ab Graecis cynolopha difla,id eft canina prominentia : Haec uero fu. per dorfi fphondylos locum habent, Caelitis 5. 17. Clarius haec olfa Pollux deferibit libro i.his ticrbis, rtf 1 Itis y tutis vniic ijp&yyiH-ns mitsamy.Sui tAio ijSJy,iU itvnc riiy itfamiy muwixy oVottafflftjlirsy, « Jtfi AseToe limSafcc. iiifmj, xt TtAiym i/lUtM j Asiiria, xbto itftySiSiin, Catulire ( apud Ariftotelem.Gaza 40 canire)dicunturcanes(foeminae,ut'rKs{i(/etiam SiioeTirKf deuaccis&fcrophis proprie, non item maribus ) quando V enerem appetunt,uel(ut Varro inquiOoftendtint fe tielle maritari, quo tepore etiam terra aperittir,ut Varro teftattir. Quum meam uxorem nidi catulientem, Plautus. Laberius fcripfit catulientem lupam, id eft coitus appetentem. Catiilitionemrtiftici iiocant geftiente natura femina accipere, e^ antom inferente omnibus fatis, Plinius hbro ifc Simile eft Illud noftrortim initio ueris, ©ie @im bubcUt' Lacedamonij hoc animal templis omnibus arcebant,quod impti* rtim fit &: palam coeat. Canes etiam cum mulieribus Veneris conftieiudinem habere deprehenll ftint.Nam Romae mulier adulterij acctifata a marito ftiifle dicitur: Adulter in iudicio canis efleprx. dicabatur, Aelianus. YStwy 0 yfiums lixyty niict it ?ifii/A«i07f>»ij(B Oppiano, catulorum educatio.SxsAttxait Polluci tum nutri ^0 tionem catulorum, tum procreatione fignificat. zxsAiilifi/ Taixvraj (forte (rxi/Ait*<(l;Vc) eft per hyemem eas foboleimplere SC admittere ad coitum, Tcmpeftiue autem admittentur, filaborepriiisexercitatae fuerint, Si deinde aliquantifper quieuerint. Labor enim corpora duriufcula 5i folida reddit, quies * 5 Dc Quadrupedibus It I />lir»tT5rrt «"Ilrt 222 , roborat Si alitEodcm tempore cibus eis ad fatiem concedendus eftnam cum uenantur , cibo fatu, rariinuiiIeeft.Conueniuntautemcatulisquinutriuniur,eduliauinomadida,PoIlux sraASos «f i irievAaVswi RiMm, Homer. eft enim canis animal prorfus philotecnon, id eft m iro erga bokmamorisafFeauprsditum.Ql^dereOppianilib.i.depifcationeaurciuerfushifunt: hM ^LxsVw, l"Cala thinam caniculam facile enixam Adai epigramma extatlib. ,.Anthologt,,feA;;. Canis luxta die noaumuidet.Ca:liusCalcagn.inrebusAegypt. «-Canibus inter quadrupedes.inter anes uubiiri bus prlcipua odorandi uis eftiForte quod animalia illa ficciora fint, nec aliorum modo humidum =.„rn^^r,i,f/obnoxium cercbriim habeant. Vieilantiflimum natura canem effe , in aedium cuitode «Latrare proprium canis elf.cum impetum facit, 6^ uoce terret. Plautus, Etiam ne meae in me Ia» trant canes.Et alibi, Nec gannio.nec latro. Venaticus ex quo Tempore ccruinam pellem latrauit in aula. Militat in fyluis catulus, Horat.Epift. i.pro allatratiitiSic Plinius, Hanc habentes negant latrari a canibus. Latrator Anubis,V ergilio SC Otiid, Saetiit canum latratus iri auras, Verg. Apud Hebraros uox nsi nabach.id eft latrauiqnon alibi reperitur inBiblijs quam Efaiae cap.y6, Apud PoL lucem de canum uocibtis hsc uerba legimus, ita**» m vAitj,(«ie,K^ wA*>tT8i/,t/A«>i7i!ii'«5,KP« Unl«&u, «OT15 w K£« «{«««n «fi -nni =f jSAv$»(i (sa Uums.%-n KSiSMvitts (Jollux.yAaBi/ ea am pro vAiterBj/ accipitur(undc Si t/Ao/w^i & formantur,)Herych. & V arin.yA«Aj(/,vA,*wAiy|o(iia,lati:abofV arim proprie di citur de catulis,ut de adultis canibus t/A«»TS(i; &xairJ'eiii tamen apud Theocritum vUmai/ fimplicitcr exponunt, Varin.Baubari,latrate:ucrbum fatftitium a noce canum . Lucret, lib. y. Et cum deferri baubantur in jdibus omnes.Baubatus,latratus. Kri/(i&2,de auibus dicitur, Si de obfcura quadam aefubmiffa canum uoceiqus ab hoc uerbo «reJiVw appellatur, blanda canum immurmuratio,a: gannitus quidam. Inuenitur & KvvZifiZrifi eodem fenfu participium, ut xviiliiiSU/x ttxu/IU apud Arifto phanem in VcfpisiKaiwi/^itJlrcc ATH7s,mw7ii3iiA8m,(3 Plautus in Capt. Caniculas quaedam Indicx nunquam latrant, ut infra dicetur. « Canictc,furfures de farre a cibo canum tiocatae.Sex. Pompeius & Nonius. Pleritjex ucteri» bus ad manuum ablutionem ufi funt apomagdaliand uerbum lignat,molle (& medullam)panis:4d quia mox obijeerent canibus Lacedaemonij cynada uocabant(Pollux 6.i4,)Significare id ipfum uf detur Athenasus quoqjtPoft cocnam(inquit)!ibationes obibant,nec abluentes manus,tierum abfier gentes buccella,& apomagdaliam afferebat untifquifcptid quod faciebant ob noflurnos in biuijs rnetus.Idem libro ^.apomagdalias honores nuncupat.Meminit eius uocabuli Plutarchiis in Lycur- goifed ita.ut intcllecftum eius uocis ncutiquam uideattir interpres animaduertiife.Innuit ipfum hoc etiam Homerus illis ucriibus; nt t/l‘^^xttcpixvxx'r«ta/viS('8'«t8(),eire^ zymoma quoddam , in quo abfterlis cibariorum fordibus pinguionbus,inde canibus pararetur cibus, Hasc omnia Cslius 18. i. KuriA, « De Cane. H. Lib. 1. 225 &is(«tj^«A;«c,Hcrych. K Varinus/malim una noce oxytona.mi7iT;«tyo?«Aii(i(/,fed fic per ypfilon feribi oporteret.Scholtaftcs Ariftophanis. KuvSiy xTncvJay yavotpxyisttny^^s Svaxy ^ IcvxSw ,fcx ■? TroAtaif/ t xxifyoy ifii/lxt.-TSTssj T» ymiuSks yi» Isitr Tvga.Suidas in Xm^yny. Obtjcitur cani pafta , qua calida abfterfa fit facies,mamillac,inguina,pcdes 6C manus acgrotiieam fi comederit canis.ygrotus cuadenfecus.morie tur.Kiranides. De canino prandio uide infra inter prouerbia. ^Canis Potttanl abhorrebat car nes gallinae, ijs^ oblatis fugicbat;Obferuauimus etiam quod canes uulgo ftutnum horrent, Blond. ^ eft forbere.forbendo glutire: 8C proprie dicitur de canibus £C lupis.ac huiufmodi animalb Jo busCquae fcilicet lambendo bibunt)peronomatopceiam,Varin.Idcmuerbum Germani ufurpant, ^Canes uehemciitiore cotra feras concepta ira qiiadocp occaecanf.Plutarchus in Sympofiacis, Aeeiitt canes uocant.quae macie ftrigofacfunt,8C pilos amifcrunt:»TAiuifi!(;Apiyiti,Hefychius£xwjvmfti,Si fubmolliores, Cornarius ; fed quoniam eo in loco Arilioi.de pilofis tantum partibus Ioquitur,eft quod dubitemus. Qtii fupralumbos in cindu ( lic uoco partem qua cingimur 3 graciles funt ( favis uocat Ariftoteles, nifi mendum eli : Adamantius iiV^ivss, Cornarius inepte fuccindos uertitXanum SC leonum inftar,uenationis lludio tenenturjmaximeautem fludioa fiflimi uenationum canes.eiufmodi funt, Ariftoteles. Phocylides poeta mulieres alias ex alijs ani. ,0 malibus natas fingiqpro ingeniorum diuerlitate:a: inter catteras ex cane nata ysAitrui/niteK xywtii id eli difficilis K afperiingenij mulierem. SimonidesCqui idem argumentum fenarijsprofequitur) Xinniii ( forte XuSxfytti legendum,de qua uoce inter prouerbia ex cane ) curiofam; oculis uagam; clamofam,implaeabilem. Vide Stobartim noftrum in Sermone deuituperio mulierum, Canis cuxix^iti dicitur cum familiaribus aurium & cauda: motu blanditur.ali) hanc Uocem a gal linaceorum barbis dedttcunqquas Grarci ««^iwnuncupant, V arinus. Hcfychius exponit vri^iy.bC «wAsi/.adulatorem.Suidas >uvB(/,v>rv7f>tinitej fcjssriSVVl', legitur etiam VTmiiiMi’ apud euna dem. Sittvaf W uel esvifw cognominanttir equi &: canes ; quod caudas fubinde moueant, V arinus; (iMexwjiS-aivasKsjUigs *vl'*,VerfusapudSuidam. Xulvss ifiarece, uide mOx inter prouerbiat Nuper in naui in Africa, cum nautis ablentibus canis in amphoram Oleo no plenam filices in> 4 p fjceret,bbftupui,qui in mentem ueniffeqac unde fubqffet cani,grauibus fubfidentibus leuiora tolli elidicp' AriftotirnusapudPlutarchuminlibro Vtraanimalium,&c. fimpetus canum amolitur ncrij radix collo fufpenfaiuel dens ciniiius iti corio alligatus brachio, ut fupra dixi ubiderabie cana in genere egi. Sf ibidem feorfim inter amuleta. Apocynonofficulum elTe aiunt in ftniftro latete rua bets,quocanum impetus cdhibeantur,Plinius.Salpenegat canes latrare, quibus in offa rana uiua data ’ftt,Plinius.Corcanintim habentem lugiunt canes; Non latrantuerd, lingua canina in calcia> mento fubdita pollici: aUt caudam muftelat,qua abfciifa dimiffa (it,habentes,Plinius:Et alibi, mems branam ex fecundis canis habentem,autleporis fimum uel pilos tenentem: aut qui hyaena: linguam in calciamcnto fub pede habeant, ut magi pollicentur; aut qui periftercon(id eft ucrbenacam herba) habeant. Lapis inNilo niger fab* fimilis reperif.quo uifo canes non latranuabigit idem dxmonia, Thi afyllus in Aegyptiacis ut Stobsus citat.Lugduni in Gallia uidi lapillos quofdam albos, latos, ro fundos cochlex quadam fpccie,quas fabas marinas ( fi bene memini uocant) SC appenlas lac nutri- cibus augere promittunt. Romse in tedem Herculis in foro boario.ncc mufcae,nec canes intrant. fe. Nuncutfumpollicitus(inquitColumella)demutiscuftodibusloquar:quanquacanisfairo dicitur mutus cuftos.Nam qUis hominum claritis.aut tanta uociierarione beftiam, uel furem praedi cat quam ifielanatuCquis famulus amatier dominif quis fidelior cOmesCquis cuftosincorruptiorf quis excubitor inueniri poteft uigilaiitior C quis deniqp ultor aut uindeX conftantior C Qtiare uel im. primis hoc animal mercari, tueri^ debet agricola:quod & uillam, dC frutflus, familiamm SC pecora cuftodit,Columclla.lVlox autem lubtjcit uenaticum canem agricolae inutilem effe : ideoip ditlfurum fe de uillatico tantum EC paftoralij de quibus nos etiam infra leorfim. In emptione canis, de fani. A 0 tate SC noxa ftipulationes fiunqeatdem quae in petor e.nift quod hic utiliter exceptum eft. Alij pre. ^ tium faciunt in fingula capita canum; Alij ut catuli fequantur matrem : Alij ut bini catuli unius nu. merum obtineant, ut folent bini agni unius ouis : pleriqj ut accedant canes , qui confueuertmt effe un^ Varro Quo colore eligendi fint canes docer Pollux y. i i.fed ita ut de uenatorio praecipue lo. quiuideatur,quamobremcouf9 differemus. Turcjpilos incaudiscanuminficiuntrubrocolore, Blondus. Canis in fyluis a uenatoribus tefticulis alligatur,Ut clamore pardalin ftue pantheram illt. ciat ut in Panthera ex Oppiano declarabitur. m .- iic enim facile erit cum ad curfum dimittetur canis,nodum refoluere,uel ut Graece dicam,Tj «;j,i/A»(/K*AvB(f, us pl TanftZni f«yyi/mi«t,Bi"‘yxvMoiJlfa,'^7ii«idixx,«tnj>ii!iiriiHrxVarimts interpreta tur,re(ftc quidem, fed eo folum in loco,id eft ad exemplum propofitum, quod eft,E'jn xxminsTni msf i(suiiii a fx yesyxt/A»|ilU'« tft^miai «Aariu, arcus tenfos,incuruatos,8f ad fagittandum paratos. In lexico Grjco. lat.«jyiAsj/ quidam exponit lorum in modum catenae intortum,line authore.Sed adrem,Ornamen= «atm canis, inquit PoIlux,deraeambus dicitur,id eftcollare(utiam exCslio diximus;intra quod aflti ta efle debet agnina pellis, ne collum canis corio atteratur,Telamonia,7tAiti«ui'( Kp Afm/, Hefychius. Vi^ifyxvt, ■xChipx^oTixmxii.tx, Suidas. rsgKfqiwjt, 9^Tjj*y»Ai®'i^Zy dixerimmillumfine clauis aut ex corio.Nam ^ ferreum inftrumentum cynanche erat, quo fontium colla clauduntiir/quod ca tulum ferreum Plautus appellauit.-altj fimiliter,iuin canibus,coIlarc.Lucilius libro ^.Cum manicis, canilo, collare^, ut fugitiuum, Deportem; ut citat Nonius, Eodem fenfucollartam foem.gcn.pro tulit Plautus in C apt. Hoc quidem haud molefiu* ft iam , quod collus collaria caret. Sed de lontium uinculis fupra etiam docui, prima huius capitis partc.Aflu#Ao;rt<^« quocp uinculum circa canis collum fignificatjKcu -nty iibzlucey 7icuyo7n if^ 7iK9f/ A(V, quod pro reti potius aliquis accipiat.KAsiospro collari tum canum tum fontium apud Va rinum legijTWga rn U\&ct/nce2ad5r?A9tireferripotcft:)riuetcrrcfeiscanis fiucfluuiatilis,uc Varinusferibit^ galeae uel ptlci tales fierenf.quibus poltea cx alia etiam matersa fadis idem nomen remanfir. Ego po iamij,id cft fiuuiatilis canis mentionem non memini ufquamrcpeii(re(mfi quod Syluaricuscynopo^ tamoncafioi em expon!t:)marini frcquentiflime. Solebant autem ueceres capitis tegumenta ex pelli 50 biis diuafts conficere;proinde V arinus, Diuerfajinquic, 7r^K-icvi'fe«(ex pelle mufielaerufticar, aut lupi fecundum alios)6f qua! proprie cynea uocatur,alia ex taurmo,alia ex caprino corio,uel ex quouis alio.ln Gci mania multis m locis non ex caftoris, fcd Iti trae pelle cumfuis pilis, tegumenta capitis parantur quae ditiores tantum fcrunt,nonruftici, ut uetes res fuas cynas,fed in ciuitatibus.Non pcccaueritautem fi quis lutram qiioc^ canem fluiiiaalem ap.* pcIlarit.Kvnocf/,alias Kvrwi/jinPeloponneib petalum uocabant, Varinus&iSuidas, apud quem 7r£A?> ‘artffmendofelcgicur.Hefychius Kai/Hi/pileum(-sr?A$f/,dequa uoccinTaurodocui) Arcadicum inter* pretatur,ali^ Laconicum,Kttota:c,;rrApf3«x«§, VariniisS.' He1ychiiis:6Cfortex.«g,id efi: manus prochi* rotheca Qi manuum tegumento hic accipi deber.-ut quo^ non capitis tantum efi , fed pedum etiam ex fimili dC fimiliter parata lana. Dubitet aliquis quomodo canina pellis ucl aliorum animali* ^gum pericephal^^jid efi gale^ufum implere potuerit, cum propriedidagalea ex aereaiit ferro coiia fictjfi^quamuis graucs ferri idiis tuto excipiat. Refpondeo pericephal^ae nome, ut etiam trApv, com mune mihi uideri ad omne capitis tegumentum, non militare tantum. PiApf/ j<«A<(?f/,id efi pileum tcrca umin Arifiophanis Lyfiftrat^IcgitcfiaturSuidas in Apud eundem podam in Acbarncnfi hi^ST^iMyniiiyxTntray 7r^sTa?j:n^aiot,i/'«vof/^«v0 cum in LctHiones annquas fuas iranftulit Caelius ij.jy. Scribam fignificaturi Aegyptij.aut prophe- tam,autfplencm,autodoratum, aut rifum, autfternutationcm, canem pingunt . Scribam quidem, quoniam eum qui debet elTeperfedlus fcriba,oportetmulca meditarfiadlatrare omnes quodammo- do.agreftem e(re,nemini gratificari, quemadmodum nec canes . Prophetam, quoniam prae cacteris animalibus admiratur canis,&l obtutu firmointuetur fimulacra deorum, quemadmodum prophe. tam. Splencm,quoniamleuiflimumfplenem canis habeuSf ex eomors cftilh,& rabies aliquando: & miniftri canem curantes, cum eft moriturus,ut plurimum fplcnetici fiSt.Odoratum uero, rifum, fternutationemtquoniam qui planefuntfpleneticl.necp odorari,neqj ridere, neijfternutare po& funt, Orus in Hieroglyph. interprete Bernardino V icent. Magiftratum feribentes iterum canem pingunt, cui addut regiam ftolam nudae figurae appofitam:Q.uoniam quemadmodum canis, ut ante jo ditSum eft,in deorum fimulacra intentis oculis profpicit : fic Si magiftratus antiquis temporibus in nudum regem profpiciebant,cuius gratia uendicat libi regiam ftolam, Orus ibidem. Et alibi, Canis auerfionem fignificat.ln homine impudente etiam, pro quo ranam pingunt, canis memiiiit nefeio qua ratione, nam cum ranam in oculis fanguinem h abere dixilTet ; S impudentem efle, quibus tales fintoculi,fubijcit,Hinc illud Homeri, diroj8*}is xms «VitaT quafi uero canis etiam fanguineos habeat oculos. Canem album fidei fymbolum efle iam fupra in d.ex Gyraldo docui, cteres iu rabant per canem, ut in Anfere diCemus. Cur facerdotemtflaminem dialcm)cane Si capra abftine- re,2«: ne tangere quidem aut nominare oportuerit, explicatur a Plutarcho in quacftidnibus rerum Romanarum. De capra alias : Qttod ad canem, inquit, minuS quidem ille libidinofus, miniis etiam quam capra fcetiduseft. Dicunt tamen aliqui non fas eiTe canem arcem Athenis ingredi, ut neque 40 Delum infulam,e6 quod in propatulo cocant,tanquam boues fues & equi in thalamis, non autem publice Si: inuerecunde mifceantur. Sed illi ueramcaufam ignorant: iccirco enim a facris&l afyiis templis canem arcent, utpote animal pugnax.ut tutum acceiuim fiipplices habeant. Videtur autem louis quoq;facerdos,uiuaqua:damuela:desuelimagolouiscxiftimatus,adquam libere fupplices nemine prohibente aut terrente confugerent.Qiiamobre ledulus eius in ueftibulo domus erat. Sic, Ad hxc canis animal impurum credebatur,nec ulli coeleftium deorum facru.fed Hccaty, Marti, &c. (ut inferius repetam,)H3:c Plutarchus.Canem alere in Delo nefas erat,Strabo lib. 10, Panegyrin canum menfe Atigufto ab Romanis folitam celebrari.aiuSores Grjci funt, monumento urbis captj ab Gallis.Tunc uero caedebantur canes, qui Si m/vHxK-n,, id eft fine latratu agebant, anferibus am. pliter fonore^ incIamantibus.Hoc ipfum arbitror a Plinio fignificatum libro ig.ubi canes ait annua yc pendere fupplicia inter aedem luuentutis & Sumani,in furcas uiuos arbOre fixos fambucea,Caelius, Viu* canes cruci fambuce* affigebantur a Romanis, & anfere infidente inter aedes luuentutis S£ Sumani deferebantur, Gyraldus. Sed hac de re etiam in Anfere dicam. Caribus exta canis deis of- ferremos fuit, unde fa^um eft prouerbium Caricum facrificiiim:nam pro hirco canem matffabanr, authores Diogenianus,Heiychius, Arnobius.Meminit etiam Suidas. Catulos latffentes adeo puros exiftimabant adcibum,ut etiam placandis numinibus hoftiarum uice uterentur his,Plinius. Apud Boeotios expiatio fieri publice iblebat cane per medium duas in partes diffetffo.inter quas tranfibat, Plutarchus problemate iam citato. Vbi apud Gr^cos canis immolaretur, Leonicenus in Varia hifto ria 1. 6. Romani in Lyca:is,qua: Lupercalia uocanqFebruario menfe canem immolant,cuiiis rei cau- fam Plutarchus in quatftionibus Ii.oman,inquirit:Canis facrificio,inquir,omnes fere Graeci uteban 60 tur,a:etiamnum quidam utunturadexpiationes.EtHecataccatuIos cum alijs ad expiationem per- tinentibus exponunt:& eos qui expiari opus habentcatellisluftrant, { snev«’?r‘'i) hoc expiandi gc hus perifcylacifmon upeantes, Autquiacanis lupo inimicus eft,ideo inLupercalibus immolatur. De Quadrupedibus Aut quia Lupcrcos in urbe difcurremes canes latrant Si moleflant . Aut quoniam Pani hoc facrifi. cium peragitur, cui canis propter caprarum greges gratus habeiur,Hacc Plutarchus, l^tn in eo. dem cur canis in urbe non appareret cum rem diuinam Herculi faciebantjhac rationem affert: quo* niam canis Herculi femper moleftus fuerit:ut Grthus ( lic fufpicor legendum pro s«i) K Cerbe, ns: Kciim Licymnii filius Oeonus propter canem occifuseffet ab Hippocoontidis, praliaricumipfit Coadus,prwer multos alios amicos Iphiclum fratrem amifit . Plurade Lupercalibus corum^ ritu leges aplid Plutarchum in uita Romuli. Vide ne non redcGyraldus ex Plu tarcho citet pcrircylatifr mum facrum effe ex catulis : facrum enim uel facrificium ab expiatione differt. Cur Genera manat didite canem facrificant,8d ne quis ex domefticis;j»sos,id eft bonus euadat,precantur f An quia Ge. neta generationis dea eft; Sd quemadmodum Grad Hecata:, fic Genera Romani canem immolant p pro domefticisdSocrates quidem Argiuos fcribil Ilithyia:, id eft Lucin* canem facrificaffe facilioris puerperij gratia. An forte hate precatio ne quis domcflicorum bontis fiat, non ad homines, fed ca- nes domefticos pertinet f canes enim afperos 6d terribiles effeoportet. Anquiadefundios;s«rss&: nstt-f as nominabant (id eft bonos ad elegantes ) ne quis ex domefticis moriatur,obfcur e petunt:' nec mirum, cimi Arifioteles quocp referat in patSo Arcadum cum Lacedatmontjs (ts/wa;5ssi!(< arti^pro eo quod eft neminem occidere feriptum fuiffc referat, Plutarchus in quatftionibus Rom. De Gyna: cea ad Geneta deabus uide Gyraldum Syntagmate 17. Genito mane catulo res diuina fii.gd in ca« nis deum etiamnum ponitur catulina. Plinius. Ego pro Genito mane legendum puto Genitoma» nx uel ut Plutarchus feribitin Rerum Romanarnquacftioneyo.rtreTKiKrs.deatfciiicetitauocat*; manum ueteres bonum uocabant,quanquam Gyraldus Bonam deamiqua: 8d Rhea uocatur et alto i» nomine Gynscea.ut ipfe inquit,) a Geneta dea feparat Syntag. 17* Cynetiam,*vn7M(/,Hefychius 8d Varinus interpretantur Xsmsidjsf.SAray, «pedi. C^uamobremlaribusijsqHospropriepvsB dcs(pra:ftites)uocant.canis affiftit,£dipii canum pellibus ueftiuntur f An quiaprtefidcs domus cu. ftodes effe conuenit, externis terribiles, quemadmodu canis eft : domefticis uerdmites ac benignosd An potius ucrum eft quod Romanorum quidam dicunt,8dChryfippophilofopho probatur, malos quofdam dtemones circuirc,quorum opera dtj tanquam lidiorum 8d carnificum utantur puniendis impijs Sdiniuftis hominibus : Sd ex horum numero etiam lares funt.noxij daemones uira 6; familia, tum infpeiftoresicam^ ob caufam caninis pellibus amiciuntur, Sd canem affift entem habent, ut qui in malis hominibus inueftigandis puniendis^ acres natura fint, Plutarchus in caufis Rom. Lar fami liaris ab antiquis.tefte Plauto, in canis figura eftormabatur,Gyraldus:Etmox,Valde(inquit)confi. l* derandum puto.quid ladem fibi Cornutus feu Probus grammaticus in Perftj Satyris noluerit, cum fcribiuSuccindfis laribus,inquit,quiaGabinohabitucynomia, id eft canina pelle dei penates for* mabantur,obHoluti toga fupra humerum finiftrum, 6d fub dextro. De Serapidis cane in Cerbero dicam, Hecatae canis immolabatur.utqua: Proferpina exiftimaretur.utPlutarchus fcribit.S; Lyco phronis interpres, citans illud Sophronis in Mimis, oyifmosf HmHilxsIu/imifxriicciw.hoc eft.Ca* nis^ baubans diflipat phantafmata.Caelius addit, ficuti gris tinnitus quocp.auteiufmodi quippiam. Huc refpexiffe uidetur Vergilius in Bucolicis,hoc uerfu, Nefrio quid certe eft,&; Hylax in hmine latrat. Ab Hebro flumine haud itadiffitaefteiuitas nomine Zona, poft quam habetur Orphei quer cus fub quibus eft Zerynthium antrumtquod tamen in Samothrace ftatuunt alijrdd Lycophron effe Zerynthium feribit *vnr‘^®*^^^'^“^^^S™*'*>uiuseft,ait,MineruaRoms aua: ^cit Catuleana , irfra Capitolium a Q. Ludlaiio Catulo dicata. Sunt qui libentius CatulianI legat Gyrald. Canes a Caribus Marti immolari Apollodorus 6C alij fcripferunt.tefte Arnobio.Marti ue! tCTum quidam canesimmolabant, propter eius animalis audaciam, Gyrald.EyA«m^«i^.riiy',jdv«i.i TOrailliM/ Eri«cAi«TOvtea*s,^^,i,„,piutar . Marti canes immolat.®-™ «saoiJig iSiStTnij, itikS Pluir nutus.Lacedacmonij Marti Enyalio canem madabanqut ait Paufaniaj in Lacon. Scribit cnini cphe. P“S''®“’^*^“**'’‘”*^‘'’"“‘''>Marti canis catulum noflu Immolaffe, deo fcilicec ualidiffimouiflimamualidiinmam inter cicures dicare fe arbittantes . Subdit idcm,catulos quod rciat,nonfacnficariabaltjsGratcis,Colophoniis exceptis, qui catellam nigram noiSurno tempore immolabant l nuix,->yy*«»^(«i.Quare mirum eftquofdamEnodio deo fcriptiffe potius, cum Mercu. j,m'°,™SP°"’'"^/'"^“*^‘b^yealdus. Quidam humanacumbrutisiungebanc&quein natura diliimilia oaqut ait D, Athanaf.deds fuos fecer5t,cyndcephalos,ophioCephaIos,5««ida,/«ii3fo,'(iOT©',fermC perindeua Ict ac fi dicas , Dignus operarius mercede fua.Et uix quifqua eft tam inutilis minifter , quin fi non amplo falario, ceree uidu dignus effe uideatur . Refertur a Suida . Simillimum illud Germanicum, ©(t 0 pfctbt i(l rtltis fflfcre WClbt. Canis digna fcde.^ia « Liiiif flj ovs.cum nouus honos obtigit cui piam immcrenti.Sumptum uideiur aMelitacis canibus, quibus nonnullae mulierculae maiorem ha* bent honorem quam ipfis maritis. Nifi mauis referre ad Anubim Aegyptiorum deum . Refertur j Diogeniano. Canes uel catellae dominas imitantes.ubi qui fubfunt eorum exprimunt mores Cfero* ciam,arrogantia,fafium,8^c.)fub quorum imperio degunt. Videas autem £C Melitaeas opulentarfi mulierum delicias , faftum, lafciuia , totam^ ferme morum imaginem reddere.Plato libro g.de Re* 4* pub.de duitate licentiofae libertatis loquensePlane.inquit , etia beftiae quae ab hominibus nutriunt, quato liberiores hac in duitate fint quam alibi.nemo nifi expertus crediderit. Nam catellx.ut ha. bctprouerbium.pcrinde ac herae funt;8C equi 8C afini tanta per uias libertate progredi confuefeSt, ut in obuium quentj impetum faciat.nifi cefferit. V na domus non alit duos canes, ih oiiOE s a |iwp,TaTi>i(«)BtAo|/js(,,idcA quod placide currat; uel mej* »>iaicB;Mfji,'iid eA a blandiendo. Altj fufpicaiitur auem eife, AriAdphahis in. terpres,Etymologus,Suidas. In Auibus quidem AriAophanes ubi diucr As dijs diuerfa atiium nomi r.u imponit, Dianam Acalanthin uocat, alludens ad aliud cognomen eius Colanin. ^Periculo. Ami cA canem intcAina guAa (Te, xwxy^Vattt, Theocritus Idyllio lo. Admonet adagia haud faCile temperare a peccando,qui femel illecebram ullam,uelut autoramentUm uitiorum degu Aarit, 6vti/i'«,fenarius Menandri. ^ retigitc uel cal cauit ) lapidem a canemorfum,in iracundiorem K ad diAidia propenftimi 8C fortC in hominem con uiciatorem ac rixofum, Plinius 19.7. de iieneno rabidi canis agens ; T ahta,inqttit,uis mali eA,ilt uri. na quoip calcata rabiofi canis noccat,maxime hulcus habentibus. Miniis hoc mirctiir, qui cogitet lapidem a cane morfum,Hfij in prouerbium difeordiae uehiAe. De tifu huius prouerbij tiide etiam Caelium 16.17, div^'jKvvoc/IfiK-ny 0 H§V'i'XS?iiSoy STtcmiiTrri/Bgdrllcysff 'wistC/Asiff, Philes. Iracundos fimul se timidos homines,(uelqui timiditate hoAempr»fcntem declinant, ac per diilimulationem ad alias nugas dilabuntur, ut qui fecundum prouerbium cum adAt urfus ucAigia quxrunt: ) reCIe aliquis comparet cum Platone lib.y. de Rep.isis xvvu/imsjc «i Aifcs -r JSx/icnxy id eA 51 catulis qui lapides mordent, cum eos qui ieccrint non auAnt attingere: confert autem Plato canibus quilapidem mordent,eos quicxforu cadauerafpoliant. Refertur dC alibi ab Ei afmo, Canis fxuiens in lapidem, Kvxy st vy Ai&(/ xyxvxxnm, in eos qui mali fui caufam imputant,non ipfi autori.fed al. teri cuipiam. Pacuuius apud Noniiim in armorum iudicio. Nam canis cum eA percuAus lapide, no tam petit illum qui fe ieciqquam eum ipfum lapidem quo iflus cA petit, Qtiare canes relitSo homine quiieciqlapidemmorfuinfeflanturC VidePlutatchuminCauAs naturalibus;/, Alciati Emble. ma.quod inferibitur, Alius peccat,alius pleCIitunArripit ut lapide catulus, morfu^fatigat. Nec percuirorimutua damna facit. Sic plxri9 Anum uCros elabier hoAes, Et quos nulla grauat no. xia, dente petunt. nAjyoi canes dicuntur.qui clam accedentes mordenqinde fenarius ille prouer bialis, arirst Mxnm xixy Aolfaf yit s. Blandiendo moi dcs.SC canis Ixthargus es,in eos qui bene io uolenria Amulado,l:edSt interim. Axxlxiyy exponit V arinus K^vif(if(;,cau. da blandiri, quod Iaceredicuntur,inquitErafmus,qui fpe commodi cuipiatn adulantur. AriAopha nes in Equitibus ,oc x^xu o'c«v«r,®’aV xy .f sjrvss fcsrJTsgwi/, ca yvTrtt aMoet yxxx^. Pro eodemfrequenterufurpatmxsiWr.quod canum cA,auribus,cauda,totocp corpore blandientiu; utineademfabula, TxtiSOit.liytv.xsxMy'^. CumcaneAmulSClorum, Et/j/ TOiivi>i,i(5« iViwTtt.Eudc» 50 mus indicat dici quoties Amul omnia pereunt.ut nihil omnino At reliqui,ne fpes quidem recuperan di quod perijt. ^Canis magdalia uiuens.prouerbium fupra retuli parte j.huius capitis. Mafculi canis complura cubilia, nsMorxi/ros iil/ral.hemiAichium heroicum prouerbiale, in hominem mulierofum.peculiariter eum qui non contentus certo toro.palAm per aliena cubilia uolutari gau. deat. Canis mendico auxilians, Kveay^^ :^a)j(£jScsfl(Zl/,ubi quis nobis aduerlatur Si diuerAs Audet partibus, is cuius auxilio nitebamur.Nam canes infeAifuntmendicis, uelut oymyyiis, nifi A quando fr uAo panis corrumpuntur. QiiaA millus cani,ubi certum firmum^ praifidium AgniAcamus.tit fu prain collarium mentione retuli. ^fNon magis quam canem : Odium Si contemptum uulgo de» clarant canis uocabulo.Horatius,Odit cane peius. Plautus in Amphitryone, Expedtatum eum falu, tat haud quiiquam magis quam canem : Ac enim legendum opinor, ut conAet ratio carminis, EraP to mus. Prouerbium Odit cane (nimirum rabido) peius dC angue, etiam alibi tradlat Erafmus Chiliad. i.Cent.9. f Canis panes fomnianstSunt quibus prouerbiali Agura ditSura uideatur illud apud TheocritS 2J4 DcQ^drupcditus inPircaloribtlSj Kdeyc^^vTryotg * Sclifus eftlinfou/^ Ca per fomnu occurre: e^qu^ impeure dcryderat,ue] quibus magnopere deditus eft.Erafmus apud J heocri tum pro «fTcos legendum ruCpicatur «^a;c,ideft agros, uel^pcs, id cft ucnationes:quoniamapud A» riftotelem legatur, audire nos fepemimero canes dormientes iicnationcm Ibmniaie, Ego ipfum dfl hxc feriberetEraimum fomniafle puto: nihil enim huiuimodiapud Arifiotelem reperiiiir; cuius dc fomnrjs canum libro 4,hiftori3e animalium cap.io.uerba haec funtitem fomniare non folum homu nes, fed etiam equos, & canes,e<: boues palam eftj&c.DecIarant id canes fuolatratu quem perquic tem agununec aliter Giseca habent, quar cum Ga&;e translatione contulimus . Ad hac communius cft, &^aquc ad omnes pertinet canes panem fomniare tucnatiofiem, non item . Quaobrcm noneft ut cum Erafmo emendatiorem hac parte Theocriti codicem expetemus. Pellem caninam rodere, ,, prouerbiali metaphora dixilTc uidetur Martialis,proeoquod eft hominem maledicum & improba conuierjs infedarb Sic enim fcribit in obtrct5fatoi em quendam & oblatratorem: Non deerunt la. menhacinurbeforfan, Vnus,uclduo,tresuc,quatu6rue, Pellem rOderc qui vtelint caninam. Dudlus per phratores canis, quis incideritin eosquibtis pojnas det, , Phratria Athenis dicebat tertia pars tribus. In comittjs aut (i quis canis interrurnfict, continuo pcic batur a populo. Incanis podiceminrpiccre:T^(»/I^fi7njfitf4ttuos5xvy«t/5§«t',Ar»ftophanes in Eccle- fiazufis-Interpres admonet uulgo dici fciciein cacutjentes,(flv<^7H(f(xfrvfiyineos qui nec ipfi fruuntur re quapiam, ne<^ reliquos item fmuntuD : ut canis in prafepi nec ipfe uefertur hordeo, 8^ equum uctat uefci.Lucianus aduerfus indo(fttim,A^«'»'^ ^ "TH id eft, cynico* rum phiIofophorum,ubi lentes fere cibus erat, -aqua porus,Athenauslibro4.defcnbit. Promerica neSjUide infra cap.9 decanibusinEuripidishiftoria, In puteo cum cane pugnare, iy oi)y^ o-v^cfi^sgi Otiadrabic in eos,*nqiiit Erafmus,qui in anguftias eas redacfti funt,ut extricare fefe nullo modo pof fmc. ^[Ptabidi canis morfus, ^«^05 At/^oByT^jproucrbfum in eos, qui infetfti ipfi malorum c5‘ ^ greffii, alios itidem inficiimt.Etenim recepta opinio eft,& expof ra a Lucianojnon modo rabie agita ri dc aquam expanercere,quos ita affe6us canis momorderic.fcd & ipfos item retincreuim, eundem Imprimendi morfum,atcp ita deinceps fieri hydrophouicos omnes, nc fiat quadam rabidorum cate* lia.LucianUS,K«4JGro ■^^crft«T6of/, iiiTOc^W-Sitcondus(uel, promus) in rel-quis canis cflo iilibetjirtEiafmtrs «ierdt;In eumcuifcelicitas immerenti contigiflet,peculiaritermeunuchosi Tamis qusftores erant Athenis, De Cane. H. Lib. 1. Athenis, STc, ut Suidas rcfcrt.Erant SC tamiac triremiunj Js magiftratus interdtim furacitiis commit tebatur,non integris K incorruptis uiris. Per ironiam dici poteft de eo, qui dignitarem inuadit, nihil laborans quam eruditioncm.quosue mores poftuletea dignitas. Canes timidi uehementius latrat: C^Curtius lib.y.dcmonftrathuiufmodi proiierbium apud Badlrianos uulgd iaflatum fiiiflc.Canis timidus uehementius latratqudm mordet : Cui fimilem allegoriam fubtjcit, altilTinja qust® flumina minimo fono labi. Germani etiam utrant^fententiam innoftra lingua proubrbialem habemus. f Canis in uincula,Kiai(/i7n J'ie-(i«t:ubi quis feipfum in feruitute,autin malum aliquod inneeret; A «mhus fumptum ultrd fe prabentiblis uinciendos cibi lenocinio, AutorZenodotus.Hefychius K Suidas indicant in eandem fententiam dici Bos in uincula. Supra etiam ex Erafmo fimiliter expo Canis uindiflam fubaudi palTus eft,aut aliud commo dius; Macedonicum adagium in cos,qui pr*ter expeeSationem poenas dant ijs, quos aliquando Ix- ferunttnatum ex morte Euripidis.de qua infra de canibus diuerlis cap. r. Canis reuerfus ad uomf tum Kmy in eos qui relabuntur in eadem fl3gitia,a' quibus aliquando fiint expia ti.Relerturin epiftola D, Petri, adietSo etiam altero ijmiliptouerbio, Sus lota ad uolutationecceni. In eandem Rntemiam Hebraeus ille Paroeiniographus, Sicut canis(inquit ) qui reuertitur ad uomP tura fuum.lic imprudens qui iterat ftultiiiam. Nam huc,m' fallordocum Petrus defonauit. Sumpta metaphora a canibus reforbentibus quod euomuerint. ° e f Cynadra fons prouerbio occafionem dediqiit fupra dixi parte i. huius capitis. Chius ad Coum* hoc etiam lupra explicati^m eft ibidem. j, f His fubtexam Gert^ica quadam adagia, in quibus mentid canis fit. Si Latina quibus fenfu conueniumadiungatr.. 'SPdB&errtItc()unbbcl[ec/fofolmrtnrtuff5l)cn» ProfpeiSandumuetulo cane latrantcthoc eii nequaquam negligendum quoties fenes periculum canendum admonent. Ca nes emm ueiuli non latrat temere, quemadmodum iiiuenculi. Mem/nit Erafmus in prouerbio. Eum auicultanda,cui quanior funt aures. TPdti m fcjjldben wil/fo b4tt cr 1^ Ser dccPen: Quoties canem uerberare libet corium uorafle dicitur, Occafione duntaxat opus eil improbitati. ®^;”l*Ji*®^*'*dn&ercttSiefloc{p4b/TOte Sl^btinS; Alter alierius pulices legit, utcanes. Mutuum muli icabiint. iUte {>im6 fmS nitt gitt bettSiJ jemndttn. Canes uetuli non facile afltiefcunt loro, Sms mutare linguam difficile, f^tn f4>lafeni>en bunS fol ttidit itit wecEen, Canis doimiens non clt excitandus. Malum bene conditum ne moucas:Sic etiam leonem dormientem excitare adaciiim jQ prohibet* bcl>rtrff\>icrf4)u4>jQtnncani curas relinque, is quatuor «Idamentisegetjinfoiicitum anxium. TPUbwrtbllT' t)cr canes mprsIeporCff Ceaendum multitudini. Aird i|| bcm ciftcrt bURb leib / ber ant^cr m tucjjc dnbr, Canis dolet cum alterum in culina uidet, Figulus figulo. tre. bt Sle btinb «lig/ vnb gaat fclbo lltif. Canes expellit, ac fimul iplcegrediturjin eum cui nihil omninonegotij fit in aulis principum. tobten mtt. Canes mortui no mordent, Grarci fimpliciter,©/ Mor tui non mordent, ©cr ijliu bcttJ J>0ttc, Vueftphalisufitatum:ucl, ©uxtirjlbeil bUttb tni p^tte n^ben, Canis in olla, ubi ne bolum quidem rclidum efle intclligunt. 2lit bcr bunb ifUtc^en/ anber()»rmwmcfcrt/ 2lijbcr niemf;nmh(ten:Camt'mchu^ dicatio, meretricum nutus, 6C mercatorum iuramenta, ex aequo c»nnia fidem non merentur* ©it j^oXVlltV^ttbcm^unbfcjjlacfcrcirt £dlbcntoufjPert,Fuftem peus (autlicitariO acanicidajHocefi,pc^ lis quippiam ab illo qui ipfc indigeat: Aquam cpumice pofiulas.Simile efti©u \!Pur|f in bctti DECANIBVSbiVERSIS* |]ACTENV s decanibusdixi ca qii* canibus communiaomnibusiudebantiir:rc!/qua j eftutqu3e.fingulatim ad canes diueribs pertinent confcribam.Itac^ primo loco ordine lite- |rarum dicam de ijs canibus^ quorum hiftoriac extant aliquar, nec tamen ad ullum genus fe- h quentium commode referri poffiint. Nam qux ad iicnaticorum gcncr;?ditierfa, uel paftoj ^6 ralcsjUel focios,UeI cuftodes,8fc.ptrr/nent,ieorfim poitea ad fuiim quatep genus referam, ^Canes in Aegypto minores quam in Gr^cia fiunt, Ariftor. Aegypttj cancsfugacifnmi funr,^ Namcumea quae in Nilo dcgunt,timeanlt3 abhisadmodumfugitiuifuntjnccnquamuis illuc fiiisad bibedum cos attrahat, ferarum Nilicarum metus quiete illos potione fe complere permittit. Ideo nc quid eorum, qux infra aquam degunt ennneat foras, ipfos^ obtorta gula de ripa in altitudinem ab^ ripiat,nonmclinationccorporis abiedia incumbunt ad bibendum, fed ut primum ad ripam accefle- runt,fcftmanter,&in tranfcurfu lingua Iambentes,rapiiint,ac certe, ut ita dicam, potionem furan- tur, Aclianus:Idcm feribit Variae hift.lib. i. cap. 4. Vide fupra in prouerbio^ Vt canis e Nilo bibir,Si tugit. Solos Mcmphiticos canes in medium auditione accepi rapinas proponere, & communiter uiuere, Aelianus. ^ 1 canem habuit fexaginta minis uenaiem,mire formofiim: cuius caudam cum mutf- tilatietjilli qui formam canis ab eo corruptam rcprehcndebat.-de induftria fe abfcidiiferefpondit, ut' oocfaltcmjfinihiUIiudtitsKfw^Ef/jlegoaV^w^^^deeo Athenieufes diccrenc,Pollux. w 4 ' ^5^ Dc Quadrupedibus ^Attali canis inter prouerbia eft,in homines uoraces :quod is riflu ingenti cibum glutiret, noi» rCelebris fuit etiam Cerberus Epiroticus canis, Pollux 5. •J. Alexandri fuifle ca- nent, adeo robuiium ut cum Iconibus congrederetur,Caclius: qut Pollucis uerba male perpendit, & canes diuerfos confudit. De hoc Alexandri cane inter robuftos dicam interius, f Carnianius iiir,a: canis eiufdem nationis.animo agrefti attf adeo duro.immanfuett ac teri exi ftimantur.ut natura manfueficri non queant, Aelian, r -rr L CCcrbcrus alius fuit, quem poetx fabulantur inferorum ctiftodcm fuiflc, tricipitem , occum ab Hercule ad lucemCcriplici catena um(flus)extraheretur ex fpuma eius natum elle aconitum, ut Ni« candercahit.CerberumquafiKffcciiogflf',idcftcarniuorum ditfium grammaticorum conieciuraeit, 19 Fei tur quod hic fuerit ferpens in Tatiaro Laconise promontorio, cuius ueneno mortales extingue* bantur,Et quoniam in Tanaro ad inferos dicitur efle aditus, Ditis canem dixeruiu:quem cum Hcr cules triicidafletjnata eft fabula,canem triciptteintcremiflciAutquiaomnes cupiditates a cuntS^a iiitia terrena contempfitac domuit. Ouidius tergeminum &iiipereum canem appellat, Seneca in tracoedns triformem 8Euripidemfubornarunt,quiregcm exoraret ut fibi muldam remittem ret,ita ut fecit,Poftea uero cum Euripides in fylua quaciam fclus eftet, Archelaus a ucnatu reuer teretur, canes Euripidem cineftum difcerpfcrunt,deuoraruntm.Exiftimatum eft autem eos canes, ex co prognatos fuifte canc,quem Thraces facrificarant. Valcr.Max.libro 9.cap.de morte non luilga* ri, refert Euripidem,cum ab Archelao rege Macedonum coenx adhibitus fuiflet, domum a conuiuio repetentcm,a canibus fuifte difccrptum.Eos canes ab xmulo quopiam immiflbs fuilfe confirmat A.Gellius i5,ao.Suidas(in Euripide) addic hos xmuTos fuifte Arrid^um Macedonem, 8^Crateuaffl Tlieftalum poetas,quos Euripidis gloria urehat.Hi finxerunt eum a regijs canibus dilaceratum fuif fe.Sunt qui narrent eum nonacambus,fedamulieribus fuifte dilaniatum, cum imempeftanocfle^ Craterum adolefcentem peter et, Archelai amafium{uel utalij,uxorem Nicodemi Arethurtj.)Acco« modari poterit hoc prouerbium etiam in hunc fenfum^quoties ^uthor illati mali diflimulatur; ueluii cum Dc Canibus diucjrfis* Lib. I. 25^ tutn ucncno tollitur inimicus,8i fpargitur inuulgum rumor illum febri periile . Videtur hinc flu» xiife quod hodie pafllm apud Germanos di(!Hiant,ubi quid accidit incommodi cerri, incerto autho. re.quodcp nemini polTis imputare, id canis accidifle morfu,Hadlenus Eraf. Sunt qui Promerum no minatum dicant Archelai minillrum,qui in Euripidem italde fibi exofiirii, quod ab eo apud regem aliquando delatus efletjCanesqUofdam feroces foluerit. Vndenfvtfstuiss, id eftPrOmeri canes, pro tiei bio dicantur, quoties potens quifpiSoffenfus, aliquos fubornatfubmittit^, qui alicui negotium faccIfantRefcrtur a DiogenianojEraf, ^^Pratter Euripidem feruntur SC alij quidam celebres uiri a canibus laniari, quos illius hiilorix oc« cafione hoc ipfo in loco memorandos duxi.Thrafl, Adlatonis, & Lini , omnium hoc mortis genere 10 defun(florum,meminitOuidius inlbihhoc tetfailicho: Prxda^ fis illis , quibus eft Latbnia Delos Ante diem rapto non adeunda Thrafo. Qui^ uerecundse fpeculantem membra Dianar; Qui^ Crotof)iaden diripuere Linum. Liicianiis quo(f Sartiofatenus fophiila,a canibus dilaniatas eft, no fine ditiinac ultionis fufpicione;Nam Chriftianus primum cum a fide catholica defedlTet , animum & ftylum ad lacerandam religionem conuertit.Io.Rauifius. Medio Limis intertextus acantho, Leriteri^ canes, Statius Ubro O.Thebaidos. Milo(Crotonfates)a feris laniatus eft,uel (ut alij)a cani. buSjVarin. Heracletus Ephefius philofophus cum hydropicus eiret.St medicorum operamrCcu. faretjfuo ipfe perijt medicamento.Nam quumfeuo bubulo fe aliquando ut prius inunxiflet, ac dor. iniens apricans^ Iblipratbuifletexiccandum, canum fato nefeioquo fuperuenientium inorfa la« niatus cft,Io.Rauifius. ^Feri canes reperiiintitr.Ariftoteles. ^ De Hecuba in canem mutata,nonihil attuli fupra in itoce Cynoffema, inter nomina propria a cane fa(Sa. V ide Ouidium libro ijjMetamorph. ^ Hippamon canem habuit Magnetem, nomine Letliargmn.qui cum hero fuO fepUltus eft, ut indicatur hoc epitaphio quod Pollux refert, Ar^i /ali» ivnrattat/ KtitKvvi BxiJsj, Pollux 5C Caelius. fln terra Indortim haud prope mare inuCnitur canis qui femper poteft uocari catulus. Isfe dome fticUs eft canis.colore maculofac lynci perfimilis.PilOfus itatp reperimr.ac depilis.ut tonfus. Nec ta. nien latrat.nec gemere fcit,aut fufpirare, ut retulit nobis Hifpanus quidam , qui maximam partem Indix peragrauit.ltatp nullam emittit uocem, cum etiam necatur ; & compar uidetur foeturae lupi. Edit autem ac bibit.ut alius canis, eftij paulo minus mirior Italo caneiquibus eft domefticus.mouet jo tantum caudam geftiens,8ii faliens, quod eft indicium amoris in dominum.BIond. fDe Indicis * canibus magnis robuftis.infra dicam inter Venaticos. Petrus Martyr etiam in deferiptione No ui orbis canum quorundamnon latrantium meminit,qui in cibum quotp ueniant : Et aKbi , canum non latrantium roftro uulpino. ^Palamedes agricola canem habuit quem VlyfTem appellabat, 8^c,Blondus, nefeio ex quo au. thore. ^[L. Paulo confuli cum forte eucnifrequt bellum cum rege Perfa gercret,domS e curia regref fus.filiolam fuam nomine Tertiam,qutc tum erat admodum paruula.ofculatus , dC triftem animad. uertens.interrogauitquid ita eouultu efletiqus rcfponditPerfam periiTe-decelTerat autem catellus, quem puella in delicijs habuerat, nomine Perfa, Arripuit igitur ome Paulus, e^ fortuito di(So, qua. fi certam fpem clarifflmi triumphi animo pracfumpfit, VaLMaxim. i.y. % Pholyes, fului dicuntur . ^ cancSjOre nigricante, C^lius.^tfAats ltcu/is,o; a-vyyoi, Varin.apud Helychium plenius,« wvffot orsas /xtAx ' rssrfWTO J;i(S4',«3'?i'Aitx^«7ia^s Kvviiliu yhvKVTserty rov^ya j3. yyaxE eft,Phratillz catellz dulcifiimz Plie dericus Gonzaga I Lmemoriz gratia, ^Reperitur etiam catella diminutiuuni nomen a catena j tefte CzliOiiapud Catonem.) DE CANIBVS VENAtICtS IN GENERE., Canes uenatici,quos Gratd Sx^iluxis uocant ( Suidas in ) alij maioribus SC robuftis fea ris opponuntur, ali) minores SC timidas perfequuntur.uel ut comprehendanque. Ut inretia adigat; ali) fagacitate ualentialiqui fagaces fimul SC celeres funt ; alij Sf celeres & mediocriter Tobufiiirobu» j» fiilTimienimin fuo genere fimul &( celerrimi elienonpolfunt. Derobufto,celcre.fagace,fingillatiiH dicam in fequentibusihic de uenatico in genere, Qiiamuis enim plzratj de uenatids canibus inge» nere prolata,prKdpue apud Xenophontem, Polluccm& NemcfianUm Se Gratium, adcanesccle» res, ut qui uel lepores,ucl ceruos alias^ feras in retia adigunt, fpedare utdeantur ; funt tamen non* nulli quos (impliciter uenaticos dicas, quod celeritan' uel robur uel fagacitatem uel utrum(| coniuri xerint. Hinc illa Platonis comparatio efi libro a. de Rep.tibi inquirit quae Si quales natura fintad urbem cuftodiendam idonea, his uerbis. Exiftimasne differre naturam generofi canis, & generoff adolefcentis ad cuftodiam agendam f Quorfum hscf V truncp ipforum fagacem oportet euc ad iert iiendum,8f uelocem deinde ad infequendum,ac demumrobuftu cum aflecuius fuerit, ad piignan, dum capiendumep. Audax etiam Si fortis fit oportet, (iquidem bene pugnaturus (iti neutrum autem 4* crit,mfi'enamiracundiis(^t//*fl6«/(«s)tuerit,fme,cqiius, fiuecanis* ^Canumduo genera, unum uenaticuni,&^ pertmei; ad feras heflias ac fylueftres : alterum quod cuftodiae caufa paratur, & pei ria netadpaftorem,Varro*Mirandumm modum canes uenaticos diceres, ica odorabantur omnia dC pcrucftigabant, Cicero 6.Verre Catulus uenaticus,Horat.i.epift, Turba uenatrix canum, Valeni^s Argonaut.^* Amphitheatrales inter nutrita magiftros Venamxjfyluis afpera, blada domi, Mar tialis in epitaphio canis Lydi», Ceu pernix cum denfa uagis latratibus impiet Venator dumeta Lacon, Silius Iib.5* ^Sed quoniam uenationis ufus latiffime patet, quaecun^ ad eam in genere pertinent, differam in alium librum, ubi de animalibus gencratim docer€propolui,&qu^ uel omni* bus uel pluribus communia funt certis locis ac ordinibus rerum digerere. De feris etiam finguli» quomodo in iicnatione canum opera capiantur, in fua cutuft^ hiftoria dicam, in*prarfentia non alta fo deuenadone dicflurus, quam qux canibus peculiaria uel rerum uelnominum ratione uidentur, ^EA«7xxca xvt'ic,fl«j«7JKca,Herychius,Varmiis.’ego celeres potiffimumtAitT^xac dixerim, enim 8^ lAca/v^(/, perfequiefl::hinc8(C xvf'«A«:T«s uenator,qui cum canibus feras ciirfu perfcquitiir, xt/w* uocatPollux:xvt'»).fls iiero, qui quouis modo canum opera ad uenationera utitur, qui dC Kt/r« j-feTxs 8C Kvvxycnyos appellatur : Pollux diftinguit, his uerbis, Twifyci TStKWHyin Kwieybiyoi^ iTrTftcyuyott nimirum ut cynagogus cynegetac inferuiat, canibus ducendis, Jjicip/am captare feras, QC reddere pinu Cornua,& audaces ipiemotiere canes, Propertius lfb.a.Kvyffd3-eo/,^«jrfi/Tea,Hefychius;apud Varinum penuidma per onferibicur. ETroxxwjits etiam dC fcsroxTyjss uenatores cum canibus proprie di» cuntur,ApoIlonius in Argonauticis propiicatoribuspofuic. KvK«>feOTcj»,iprauenatio,Polluxinpr3c> fadone libri y. ad Commodum, E;r« 5 xvi-syiCT&ii/ em» Etabinttioeiufdemlibrf, ®«g(«A>» «jf K9wayj'«,Keccxt/i'«j.fc<7zcf/;fi«gaiTtJi;£;aa)'gw, n^xvvHyioix^^c^ ubi etiam hscuocabula fubiungiin- tur .* (TvyKVVHyvTH^t 0 xvvHykrft p:(5>iAsxt/»'»yfeT«5>xvi'»^7ixoj,xi/t'«^7ix«s,x!/i'«p^T«y.Et capite j» H TKvvS^ kydiyu KvvHy\m^ enwvtivsru^yiii KvvHy&i/ idem quod arinusjKvrxj-Mj^ >240 De Quadrupedibus uel KuWys>nomen proprium locicConftantinopoli pittojm quem abiidebantur Suid. is UiWHw,m uenatorem qui nihil ceperac.Lucili) fcopticum; nwi K« StTijwS,!*? M! T A(«4>wt«, St/F 4Kri,(cl Aiyx^ TO} ovalOT («^x©' tA»(, «uvsdor tc £^T»c)ww iLffiiwwjrBSjmUcnatofcSjepitaphiaduo leguntur Anthoiog^ imroj.ie, «T»Vs,Kfii/l«Asi/,quoduis animal,iTOjii v Uv&t\/ proprie tamen murinum a, nimal SchoHa Ariltophanis, ^[Venaticorumcanum,proprianominauaria recenilii fuprainCa „ ne in generecap.S. Cianis alfelucbi.eft canis quo uenatores utuntur, ad Capiendas aucs aut qua. drupedes, Andreas Belltinenfis, ^unc canes uenaticos ordine literarumenumerabo,fum fecundum regionum &C populorum apud quos nafcuntur nomina,tum dominorum, Kc.illos imprimis,qui ad certum aliquod ucnaiico rum genus,utrobuftum,ceIer,fagax,commodcreferrinonpoirunt:Si tamen hic ctiaillorum quof. dam bteuiter atcigero,nihilominus fuis in locis repetam. ^Non tunc egregios tantum admirerc Moloftbs, Cum parat(lego comparat,id eft,Caneshi uerfuti tantundem dolo efficiunt , quantum Molollluiribusjhisuerfutafuas Athamania fraudes, Acyrus^ Pheraccp, & clandeftinus Acama, Sic K Acarnanes fubieriint pr jlia furto Sic cai is illa fuos taciturna fuperuen.t hoftes. Gradus inlibrode Venatione.ProAcyruslegoAcytus.Eftein Acytos Plinio 4 ii,infula,de qua fcfci ibit, j, ftatim poft Sfjoradcsiivielos cum oppido,quam Ariftides Biblida appellat , Ariftoteles Zephyriam, Callimachus Mimallida,Heraclides Siphnum 8f AcytontHaec infularum rotundiffima eft.Hmc icr te Melos a mali figura appellata. A«VT^,infula iuxta Cydoniam Creca:,Stephanus.Mclos mlula in» ter Cretam 5C Peloponnefum interuallo atquali fita:a Peloponnefo promontorium Scyllaeum, a Ci e ta Didynn*Hmhabcns,Strabo. EftaStDiflynnacumpromontoriB in TityroCydoniatarummon. tc.Hermol.Quod autem de hac infula Gratius intelligat, ex uicinis conftare uidetur : quod diarum quoij canes ad uenationem commendentur, utCretaK Amorgi. Vicina eft etiam Thera iniula, quam altj inter Cycladcs,alij inter Sporades numerat , Plin. Stephaniis per » prima longa feri bit. Gratius forte Theras in plurali numero dixit,ut legendum Iit, Acytus Therae^, Sfc.de quo eru diti inquirant quibus otium eft. Si quis Pherat legere malit, ut ■nsfasTheifatiac oppidum intcliiga- j, musinon pugnabo. Situm enim hoc oppidum eft in Pelafgicorum camporum termino ad Magncfi, am,tit Strabo doceuLaudantur autem ex Magnefia quocp canes. Accedit quod &C Athamania Thcf fali* regio fiqquancjalij II yrise adferibant, authoreStephano. Acarnania regioS; parsEpiri eft, inci fa medio finu Ambracio, ut Plin, fcribii.Hanc ab Aetolia ditiidit amnis Achelotis , aut Pindus mons ut Solino placet. Acytosigitur,Pherac,Acarnania,8f Athamania.omneseiufdemingenijca nes producunt uenaticos, uerfutos,fraudulentos,clandcftinos,tacitiirnos:Aetoli uero contra, latra tu feras difturbantantc^confpexerintide his dicam inferius inter celeres & fagaces fimul. fAc» gyptios Oppianus &ioAii»(/ «f s!,id eft armentorum cuftodes uocat; ego fiipra ab initio huius uaeSa. tionis de canibus diuerlis.de Aegypti|s quocpdixi,fed nihil quod ad ucnaiionem,aiitpecoris cufto= diam. ^Alopeciae, id eft uulpinac canes,uide inter Mixtos infra;itcm in Laconicis inter celeres.et moxin Caftorijs. ^Amorgi, A(«s7»i/ w«4,uefriis apudSuidam abfcR authoris noa f CeUacanes,U^ppianusKGratiushabent;uelCeItid,Ut Pollux, Maepi® diuerfos ex tollitglonaCeltasjGrat.QuondamfacCinfultismaterdabit VmbricaGallis ^ ' ' UeUallfcoeancpIUraintCTcelebes. fChaonidas tanes aliqui a Cephali cane.Tld genens rcra progenitas fu(|>i'cantiirjCah'as,Ego potius a Chaonia regione, que in media Epiro eft nominatas dixerim.hincenim Chaonis gentile foemininum fit.authore Stephano» Ex Epirotis qui’ dem populiceleberr^ fuerunt Chaones etMolofsi;commendabantur autem Molofflquomcanes. ut infra dicemus;qui dC ipii ex Cephali cahCjUtChaonideSjnati primum exiftimabantur. CCretici canes, Oppiano 6^ Polluci, Hos Oppianus ad ibbolem cum Paeonibus commode iungi feribit, jCe. IO nophon Cretenfes canes etiam apris immitti aitEx Creticis canib, alios diaponosdici audio, alios pa rippos.Et illis quidem in uenandugloria plurimainotSes etia feras impugnando adduntlabori, Cx, pe^ feris allidentes dormiunt,mox Orta luce depugnani.Parippi uero cum equis currere confueue re, tanta quocp arte,Ut nde pratcedant unq^ fere,nec fubfequantur, Calius ex Polluce. Cretica canis cxpcditillima eft.faltUcp maxime ualequt Cretenfes teftantitr,a: fama peruagatur, Aelian. Gnofus urbs Cretae eft,unde Gnofij canes inter fagaces dicendi.Et patre Didxo, fedmatre Lacoriide nati Labros &: Aglaodos.Ouid.DidKUm Cretenfem intelligo ; eft enim Dide mons Cret* , uel una ex quatUOrpraecipuisUrbib.Crefae.Di(Sa:us etiam Cephali canis fuitMartiali. Acron grammaticus Mo loflbs etiam apud Horatium i,Sermon.i. Cretaos interpretatur e Moloffla ciuitateCretatCde qua e- go nihil apud clafficos authores reperiri ptito.)Sed paulo ante oftendi ab Epiri regione Moloma,nO ac men his canibus inditum efle.Ichnobaten fagacem Gnoiium Ouidius cognominat, «rCvpfclli. cae,UideMeneiaidespaiildpoft,8i:Pfyllici, ^ fElei cum ^rcadibus ad fobolem uenaticam procreandam mifcentiir , Oppian. f Blymxis nomen a gente flta in meditullio Badrotum SC Hyrcaniae, Caelius ex Polluce , Stephanus eam regio nem Elymas, Plinius Elymaidcm uocat.Caeterum Elymiae urbi MacedonitC ab Elymo heroe nomen contigit, uel ElymaThufeorum rege.De Elymxis Siciliat gente,ee Elymnio loco Eubccx.uide Vari num.Quid fi Elymai ex Eubcea potius oriundi fint, cum 6C Eretrici inde commendentur C ne tam procul petendi flnt.Sunt K lepores Elymaei, de quibus fuo loco. qfClarus eft Epiroticus canis Cer bcrus nomine, Pollux.^ f Eretricas Eurytidte ab Apolline dono acceperunt ac nutriiieruqPolIux: apud Caelium non rede legitur Eretrinac.Eretria Euboeae infulae urbs eft,&: alia Theiralte,Stephani jo f Gallici, uidc Celts fuperius,&: infra inter Celeres. fGeloni fagaces Martem odere, Gratius. Traxere animos de patre Gelonac Hyrcano, Idem. fGnofij.uidein Creticis, Harmodij a nutritore didi , Pollux, f Hyrcani, Pollux.Canes Hyrcana cX tigride concipit, ut dicam inMixtis.Traxere animes de patre Gelona Hyrcano,Grat. Iberi,i'&5«,Oppian.Gyllius Hifpanos transfert, l&exim , Pollux, Sarmatae Iberis ad fceturam inifeeri poiTunt, Oppian. Nec quorum proles de fangtline manat Ibero , fubatidi contemnantur, Nemefian.Ciuatrendum an delberiaAftatica uel orientali accipere dcbeamui,quaregioflueftiua xta Pontum inter Colchidem & Armeniam, ut eaedem canes forte fint Phafianx, quae nomen etiam- num rctinent,Phafls enim Colchorum fluuius eft,Phaflana canis a partu non ante fexttlm menfem impletur,fcrius uero in quam plurimis obferuaui,Aug.Niphus, CIndicae, uide inter Venaricos 40 fortes. f LacOnici,Lacaenae,Laeedaembntj,uideinfraintetCeleres, ^[Libyci,Qjiinetiaiie pellis eft uiculina,in qua rete imponunt, eiufdem figurae cuius loculi ue! marfupia qu:c concrahun. tur,a'ca7tg 'rkffvotTxsK .flaAKVTWf.Cancs agitentur aeflate ui«^ ad mcfidiem,hyeme per folidum diem :aii tumno ultra meridiem.Vcre circa uefpera,^'^>c tasrt^aSjid eft circa uel intra ucfpcra, nempe a dilucu lo fere uf^ ad uefperam.Hic enim modus feruadus efl,Xenophon. ^Canis(inquitTard.)ante de ao cimum aztaus menCem exadum non educi debet ad iienationem: na fi prius educeret ur, ptriculum foret aliquid interiorum rumpi, conuellijatic aliter affici:autfaltem canem deinceps fieriignauiore< Aeftatis initio educatur canismatutino temporc,ad fecundam uf^ aut tertiam ahtcmeridianamhd ram.Nam calore meridiano pedesofFendimtur,&^ritismoIella eft. Hyemedies toti ad uenationeni commodi fum.Obfef liabit uenator coelum fereniuh & tranquillum. Siquidem pluuiae 6i^uent/,o- doratum impediunt.Nix parua gelu, nares ei aduruntmix uero magna, nihil obeft . Initio aftatis parum Tagaces funt canes, non quidem cerebri uitiOjicd propter multos uarios^ florum odores.-mi» nus per ipfam aeftateramimius enim ^ftus olfadum diflipat. Et quamuis leporum uefligia depreheni derint(roicnt enim tu temporis & lepores ^ uiilpes nodu ,pgredi)n6 aifequunt tame eos odore:fcci ad diiierfa ueftigia uarios^ odores flupidijirafcuntur ac tetnerc latrant. Canem 4 uomitu uenatum 50 nc duxerisma cum debilis (it,nimiolabore &: tumultu male acciperetur. Cum ad uenationem exis, canes exhiIarato,8^ fuis quofc^nominib.blandc appellato, ad uenandum irritato. Vindos quocp ducito, ne difeurrendo fatigentur aut aberrent. Cum lorum folues, caue ne quis alienus canis adfit, quo cum ludant, 8^ uenatum negligant. Palpabis cos,aduIaberis,animabis , Hatc omhiaTardiuus. ^Quibus remedijs utendum fit ad uitia pedum bC nimium in eis calorem, fupra in Cane ingenerd cap.5. ex eodem authore retuli* C Canes foeminas cum fex menfium funt, mares odo menfium, uc natum duces, Pollux lib.y.cap.^.Etibidemcap.^.Quouts tempore (inquit)uenationc utendum eft. Experiri autem oportet canumnaturam.-frigido quidem coelo, an narib.lintiiifirmis rafiinoatitem an folcm tolerent, bC ueftigia percipiant folc halitum eorum abolente. V erno,an in uaria florum fra grancia odorcs(u€ftigiorum)dircernant.Vcrniim fane fempus,quod ad adis temperiem, uenationi 4o_ commodius eft quam uel aeftiuum uel hybernum:hoc folum incommodi eil.quod flores ueftigia di> fceriii impediunt. Autumnus, temperie ueri proximus eftmeqj floru odoribns,ne(j frugum,utqu5 iam recondit» fint,canes a uenationc auernc.C»terum inter niues euidentiora funt ucftigta, nec dif ficilia inuentu:quare lepus facile capitur, praffertim cum etiam pilis fub pedibus eius globuli qiiida adharrefeentes curfum impedianl,Hatfleniis Pollux, Canes leporem ueftfgent,cum nix ita cccides rit. ut terram operiatmam hyems abfi^ niue(« forte id eft fi inter niiiem paffim terra apparear, quafimacul»nigrar,ut fit in pauca bC tenuiniue;hanc uocem apud ali osquoc^ authores repen'mus,ilIamnonitem)ueftigabiUsnoncft, At cum ningit, fi Boreas fpirarir, ueftigia diu manifeftaeminennnecj enim cito liquantur. Sin S(^aufterflauerit, bC fol fuperfulierit, breui app^ennnam ftatim dilabunttir.Sed ne^ cum nix lugitcr cadit, ueftigia en^m obducit : Net^ yo cum uentus acriter incumbit; niuem cnim conuoliiens incerta facit. Ad huiuftnodi igitur uenationc cum canibus exeundum non eft;fiquidem nix canum nares adurit,3(f pedes,acleporis odorem ge^ lummiotollit:Sedfumptisretib,cumaIioueniens,8^c,H»cXenophon, ^ ^ ,■ -■/ f Canes uindos foluere,^: ad curfum dimittere, Graci dicunt,-™? wc «i/s 'tjv©' c«r»ttis jioUt apud Lycophronem bC Eratofthenem^wfeTTOtS^fcVfte uu\qiS'iiy^'ca>g vif oirm^&i/tH^^niTn^fvfKtoiiiuCtistcpo^HNa-cuThej)» vH^y/2tii'i-'E’7ii(nsoif^’n'^OTiTfti,fc5T%y®ffeTfit),o^jt«Tai,a'tffogficcTfit>,H5^‘^oM^ anitn !■#» hoIxe»U.'« Cium tes cius utar, ad meos captandos amatores C Si per louem, inquit ille, pro cane quempiam apud te habebit jnueftigatorem huiufccmodi amatorum.ata fortunatorum hominum, qui quidem lu primum eos comperei it, dodliis arte, efficiet ut tua in retia concidant . Retia funt, forma ifthac tua, atep inge. nium,8Cc. f Vteru ferunt duobus menfibus; no oportet autem grauidam uenatum educere, cum partui uicina eritjCTnJTs tmarl «« t.»j.fog©^,Pollux:Cancs ad uenatum educere non conucnitjfi ob. iedfum cibum non auide admiferint, quod eas non bene uakre fignificat. Nec fi iientus ingens fla. u uerit:nam ueftigia rapit.nec canes odorari.nec fagenas retiaue ftarepermittit.Quod fi horum neu. trum impcdiat,tcrtioquoqiicdic educito ( e^ai/i^a^JiTsf^BnqxsiOmnibonus uertit, triduum tdu, cito.) Nec uulpes agitare afluefeant canesiidenim non mediocre uitium,8<: cum oportet, nunquam prarfio adfunt. Sed in diuerfos faltus educito, ( «£ mKiumyiim ntwilaMwre,) ut SC canes uenandi,SC ipfe regionis peritus euadas . Exeundum cft autem diIuculo,ne ueftigatione frufirentur: fiquidem tardiulculis neqj canes leporem inueniunqnec ipfiftuiSum capiunt, Neij enim diutius manet natu ra uefiigfj.res plane euanida. r Atflaton ucnator Ariftati filius, ira Dianae, quam nudam in fonte lauantcm uiderat, mcertmm mutatus, a fuis canibus laceratus cft,ut canit Guidius libro 5. Metamorphofeon ; Canum AtSaconis nomina fiiperiusrecenfui inter alia diuerfa canum nomIna.Scholiaftes in quartum Argonauticoru j. Apollonii, Adxonem Mcliffi filium facit, quem mulieres Bacchi Orgia celebrantes laniarim. Ad{o nemCinqtiit Fulgentius ex Anaximene ) uenationem dilexifie aiunfis cum ad maturam perucniflet Ktatem.confidcratis uenationum periculis, id eft,quafi nudam artis fuac rationem uidens, timidus fa Unbett «(i nlt gut i43 lociflimas in locatibi tigridibus eft habitandi confuctudo, iicnandt rationibus eruditi, perdudas ut primum ad arborem alligarunt, aleam^ at uulgd dicitur,icccnrnt,dirccdunt*In has autem tigres in^ currentes tienationis inopia,cx fame laborantes lacerannfi autem ad libidinem inflammati, dC cibo compleri finqcum canibus complexu uenereo iunguntur ; nancp illi quocp cum fuiit exfaiurafi^ue* nerem meminerunt. Ex hac tigridum confticnidinc cum cambus,tigris quidem non generatur, fed femen ad deterius delapfum, maternum genus referens, canis efficitur. Ii canes tigride patre nari,ut uel cerui,iiel apri ucnatiim prxclare fpernunCjfic cum in leones incurrunt, gaudio uchemenri exi- liuntjGyliius cx Aeliano. ^Celebris eit dC Alexandri canis, qui leones impugnaint, alumnus In* di^, centum minis emptus, in cuius defundi honorem Alexandrum cimtatem coftiiuilfe T heopom pus feribit, Pollux.Is etiam, quem Porus Alcxadro donauir,duos leones uicit,Pol!ux. Apponamet Aeliani de canibus Indicis Alexandro donatis quatumuis prolixam hiftoriam, quod non exiguum 50 inde ad acuendam animi fortitudinem pro iiirtutcS^ pietate retinenda argumentum uiriboni tra* here poffintiSumma igitur Indus, inquit, nobilitate homo, Alex.;ndro Philippi regis filio, horum rO boriscanum.ficpericuIumfccitjUtprimo ccrtium en inerec. canis exeo loco, ubi quiefeebat, eum dcrpicatiffimum habcnsjnihil fc commouit:deinde ad aprum dimifliim, quemadmodu affedus fue- rat in ceruum, immotus permanfintum uero ubi urfus imminiis firiflet,aquehunc, atqj alios defpi* catui ducens, ab eo inuadendo fe tenuit: Ad extremum hic leonem quem proniliflent in medium, ut. uiditjcum iraexarfic,acprofedotanquam!ufl:uslloffis in certamen defcendiiretjfine moraintrepi» dtis inuaiit, aicp acerrima comprehenfione, leonem conffiidum tenens, illius fauces premebat, SC fuffocabat.Tum Indus, quihoc fpcdaculiim regi praebebat, qui8p probe ibiebat cius robur animi 8^ conftatiam, primum huic caudam abfeindi iuflrtt,is prae ipfo lcone,quem mordicus tenebat, ftbi caii'- dam facile abfeindi patiebaturtdemde etiam crus unum fuffi ingi imperaitir. is uero aeque ut a prinef pio urgebat, 8«^ perinde nihil remittebat, quafiaUenum crus, dC ad fe nihil pertinens fuffiingeretur. Poft alterum, undequot^ is nihil commotus ar<5Ic tenebat: tum tertium incidi praccepitjis iimiliter ue ante nihtl ferelaxauit a retinendo leone: cum etiam quartum crus abfeindi noluit, is nihilo remiffior fadus, nihilo^ minus Iconis retinens, maximo robore ad eius perniciem incumbebat. Denit^ etfi ca puta reliquo corpore abrcifliim erat, illius tamen dcntcs,ex illa Iconis parte, in quam primum defixi fuifiem,pcndebantfimul, Sequanis is qui eos in initiodefixifletjtam mortuus ertet,eius tamen ipfius etiam nunc ex leone appcnrum caput fiiblime ferebatur . Hic cum Alexander non mediocri dolore afficeretur, ipfius admiratione uirtutis obftupefadIus,quod is qui tale uirtiitis experimentum dcdiP fete uitajCpiam ex robore animi cedei e maluiffet. Qirare Indus tiidens Alexandrum cx huius cafii je dolorem non mediocrem cepiffe, quatitor canes huic fimillimcs illius donauit : ille cum gtato dC iu* eundo animo eos munere accepititum uero eum ipfum qui dediffet tanto precio, quanto prseftamiffimum regem, remuneratus eft. I taq» horum quatuor munere Alexandefr cx me^roria do- lorem qtiem ex primo furcepiffetjdeporuitjHadlenus Aelianus interpreteGyllio. Diodorus Sicu- lus 5C Strabo Sopithen regem fiiiffe dicunt qui canes illos Alexandro donaiiit. Apud Pollucemh^ bto ^.cap.^.eadcm hiftoria refertur,ub! prohis uerbis^fecTOTwiOTH reponi debet tiP quidam inepte SophitenCcribunt. Defmbimr etiam apud Strabonem libro 15. fed copiofiws Diodorum Siculum libro i7.Sopitliesrex(inquit')pr|ter miiliaSirfplendidadona alia dedit Alc^*™ dro centum quinquaginta canes, qui prapgrandcs,robiiffifll[mi, alijs^ natur» donis pracftantes U ‘*^^ de erant, at(^ cum tigi ibus commifeeri dicebantur. Eorum uirtus ut Alexandro reipfa innotefeer^^ leonem fortiflimum intra fepta quaedam duci fecit Sopithes, duos^ imbecilliores enumero canum» quos donaucrat,cotra feram immifit. Qui quum fuccitmbeieuideretur, duos alios addidit, fimul^ quatuor leonem proftrawerunt* Tunc a Sopitliequifpiam cum gladio miffus^ crus dextrum uniu^ 25*0 De Quadrupedibus canis cccp/t abfcindere.lbi Alexandro inclaniante,regtj fpiculatores adcurrcrunt,manitm^ homi', nis rctraxcrunt.luirit Sopithes atquo animo id ferrent pro eo cane tresiquatuor, Strabo, a Aelian.) ab fe dono accepturi. Isitur uenator reprehenfum crus paulatim concidere, necp unquam canis aut latratumautclamoremquempiam*didit:tantummodofrendesdentibUs(a««Mj},.(,a«,«,,„.c(„.e,s. pX,©-,*»* tft «mVwt inini.rixAs)carniftcmam eam fuftinuit.donec exanguis faausfuperleoncm ex pirauicHxc Dionyf. Diiierfus ab his canis Indicus fuiffe uidctur.de quo Pbitarch. in lib , V tra ar nimalium.&c.Cancm, inquit, qui inter Indicos primas tenebat.quitp aduerfus Alexandrum depu, gnarat,inharenamprodue}um,quantifperceruus aut aper uriusue emitteretur .coniemptirn im- motumiacuiireferunt,Sedenim ubileoconfpeiSuscft.cxcitatummomento.pedib. harenamljiarlif fe uelut hunc antagoniftam dignum fe indicaret , c*teros omnes defpicarettir. „ hMs7recslfLinp,SCc. Philcs, eadem fere qux Aelian.fed breuius fcribens, & fmphcitcrdclndicoca- ne quolibet, non Alexandri tantum, f Apud Prafios Indiat populos Megalthcncs fcribit , canes ualentiflTimos eflc,qinnon ante morfum djmirtant,quam aqua naribunfundatLir:Nonnu»lis prg ftti dio m morfii oculos diftorqiien, nonnullis etiam cxcidci c, Iconem dC taurum a cane dettnen, taura mori ridu comprehenfum,priurquam dimutatur,Strabo libro i j, in parte Indorum, ubi regnafle Sophites mcmoratur,&: gentem effe fapienria prxeipue infigncm,&: nobiles ad ucnandum tt adunt cancs:t|ii!^ latratu abftineanteum uidcre feram,leonibusmaxime,infcllosj Caelius ablque autho* ^Lacaenae canes uenatorib. etiam aduerfus apros {cruiunt,X!enopIiouifcd dc his infra jti Celere» m. Locrenfes canes ucnanriir apros,Xenophon. j? «I IndocilisdatprsclialVledus.Grat. ^ ^ .Molofti canes ucl lVlolottici..(‘cAir?li(sa uel ( Moloflis Epiri populis didfi fiint. Nam 8^ hi & Chaones celeberrimi ex Epirotis fuerunttunde&i Chaonides &: Epirotici canes com- mendantur.Chaonides & Moloffl canes, exCephali caneide quo inter celeres) natos primum fabu. lantur. Acron interpres Horattj Mololibs canes a MololTia ciuitate Cretat nominatos fommat. Ex canib.maximi animi cli MoIolTus.quia acriter animofi funt MoloHi uiri, Aelian. Molotiiciim ge- nus ucnaticum nihilo a exteris difcrcpat:at pecuarium longe dC magnitudine.et fortitudine contra belluas prxftat Infignes uero animo SC induftria.cid eft fortitudine SC curfu)qui ex uti ocp, Molotih cum dico £C Laronirum.prodierint,Ariftoc.Albcrtus ex maftinoSi: leporario natum commendat; hoc nomineLaconicS.illo Moloirumintelliges.Maftinushoc tepore, &: Germanis uulgortidiusdi «Sus, alius paftoralis efl.de quo infraialius tienatieus.fed is quotp ingens ut ex Aqtiiuiuo iamrettili; cum Mololibs tienaticos nihil a cxtei is uenaticis diferepare feribat Ariftot. Molofius uel Molottus, canis magnus &( paftoralis. Varin. Suid. Vergilius eiiamGeorg. y. pro paflorali accepithis tierfib. Veloces Spartxcatulos.acrem^Moloflum Pafceferopingui.nun^Kuftodib.illis NotSurnum ftabulis furem incurfustp luporum. Aut impacatos a tergo horrebis Iberos. ^ Apud MoIolTos populos ferunt canes inhumari folitos. ® Canis Moloflus,magnus &' mordax eft, ut canis eCor fica.Fr. Alun. Mordacem dici puto.non quod temere moi dcaqfcd quod uehcmcnter,e<: morfum fe- ris infliiSumuixremittat.utdelndicis diximus, NamCorficanum etiam audio, cum apro aiitboui fylueftri dentes infixit, non aliter abflrahi polfe, nili uenator caudam eius mordicus apprehendat, Scoppa indieSionario fuo Latinoitalico MololTum canem braccoucluraccoltalice dibtum inier» 4» preta tiir, quod non placet. ^[Calydoniam canem Moloftb mifceri Gratius poeta probat. ,q«oi'uni aures(inquicPimciamis) lan- io guidx funt dc flaccidat;idem tanqiiam Latino uocabulo hos canes plaudos appellat , ex recenrioria bus puto barbaris, Noftrates priuatim |«^l)unb,id eft uenaticos,fagaces nominannaltjs enim uena* ticis alia nomina tribuat. Angh',hoiindes iiel fpaynelles,fagaces uocitant.Horum maior hodie ufus eft quam olim.-indicatas enim feras aut exturbatas cubili, bombardis eminus petunt uenatores, iiC pleruncp canum celeritate autrobore,ac retibus etiam parum fit opus. ^Carteiac in cetartjs poly* pus e mari exire aflfuetus in lacus apertos, atcp ibi falfamenta populari , deprehendi non potuit , nifi canum fagacitaterhi redeuntem circiimiiaferc nodu,8Cc.Plin, ^ Ckxcitxywris uocat,OppianuS f'^1' Myc/x!U'i}t,V ariaintelligit autem canes fagaecs , non ichneumones Aegyptios lutrarum generis, de quibus fuo loco dicam, Bft QC pifeis ichneumon, V arindehnos Grac cis ueftigiumcft,proindeab inueftigandohaecfacfta funtriomina.ixJ'«'rBdt„{j^w'«^«‘^'«,ipfainucftigatio, Kayoj axkouvhs&s tj? Sophoclis fenarius apud Suidam in Bi5:a-/f.pV»AflCT8(',^ -r Uuu£y : licet etiamy<*'*«A«T«5 om reper!atur,fl ttitSiWBtjJU'®' 7« cVjzw» Moff-^rrdl/VoUjf/KwAavHcrcKjHcfych, etu ^ j(p« lyy^THg UvayjUo\ TiP 6H^mT^,oiiot(os'j,lfir^yyCWxlfiT&y, ta'rfVei ?re<^Uyi.«:^oPollux, ^lllud quo 50 que ufus inuenit,ut acerrimos ac fagaciffimos canes in turribus nun iant, Veget.libro 4.de re rnilit. ^Canes fagaces odore dC importunis latratibus feram mfequuntur,coguntcp ad laffitudinem , do« nec eam in manus uenatorum ucl leporariorum detjciant:^ quam iuftti uenatorum infequi ca2p©- rint, non relmquunt,etiamfi multas alias inuenerint, Author obfcurus* ^Indagarepropric fignificat locum aliquemrctibus cingere,utferaubicunq^ fitintraid fpatiunl reperiatLir,fcd improprie aliquando iimpliciter pro inquirere dC inueftigare ponitur:hinc deducim lur, indagatio, indago,inis:indagatrix,indaganter. Omnibus uefligi^s indagare aliquid, Cicero ad Atticu lib, i.Saltus‘9 indagine cingat, Verg.4.Aen.id eft/erie plagarum faltus cmgcntium.Syluia undic]p impeditilTimis,aut altiftimo flumine uel indagine munitum, Caefar 8, belli Gal.de campo quo dam.Etfyluas,U3fta^ feras indagine c]audit,Lucan.li,6.Budxusindaginemmetaphorice interpre ^Vnius an uarij coloris indagatores iinf canes(inquit Belifarius)parum referre uidetur .* ut fta* . turx etiam paruae ne an magnae ftnt. Sat erit fi deietftfs ac propendendb, auribus, retortis furfum na^ nbusjodoratu acutiffimo fuermr,ut net^ aliud quam ucnatum latratu indicent; quo quid^ atrod maximo^, qua incedant ferar per nemora uirgultacp ac uepres cognofei a ucnatoribus poflit 5 ut no iientorum ftrepitu aliarumiie rerum ad latratum inuitentur,ne falfa fufpicione uenatores concitet* Debent autem uenatoru uoci ita parere, ut nec longilTimeprogredi aufint,nec prope uenatores tait- tum manere ueIint.Fit fanenon natura foIum,fed etiam arte difciplina^, ut canes ad obedkndum faciles efficiantur. Albi coloris indagatores prarf€runtiir,qtUim ferarum generibus longe diihmilio* •- iienatorea •quemftoa fterioribiis eadem fere altitudine qua funt anteriora: petftore quod non fit maius uentre : dorio plano et porre* (fto ad caudam.OcuIi ftnt agiles SC crebro moneantur , aures pendulae arrigantur fubinde : caudas mutilas frequens motus, 8C roftri per terram odorus error. Qui dum praedam quxrit,fentes ac tA diutius odoratur, fagacior eft.Laudatur imprimis qui prxda inuenta, domini accurfiim expeaat^ Quod ad colorem, inltalia eligunt narium, 6<: maculofae lynci perfimilemmcc tamen fpernendus clt nigri coloris. Albus etiam ac fuluus color canem odorum decorat,- Dum non uenatur, lorM tn s* bulo uinciendus eft;& ficcis potius eduirjs alendus, qi pinguibus iufculentisjhaec enim graiiio^ reci 60 dunt.Educendus tamen nonmmquam eft e ftabulo uind^us,in iiicos tantam, ut excrementis te cx* oneret promptms:mox iterum coercendus ufque ad tempus iicnationis.Hacc Blond. Canis laga^ fingularum femitarum exordia tacitus perc5tJ^atur,6^c.Ambroftus.Inuenaiu folertia tPftntj uerb» res finunigri enim interdum apros, rufi capreas autahas teras colore luo reterunt, unae ■ «0 decipiuntur, Hadenus Belifarius, ^ .rr. j m ^Canem odorum(mquit Blond. )quidam autumantpracftantiflimUmquadratiitn clle fl/ ts»*^’»Tpmrrimn nrvfni.^ niiam adunco roftto.caoitc concinno.crurib-po 2^2 De Qiiadrupcdibus ittor)^ fagacftas priecipua eft.Scrutaiur ufiftigia at^ perftquitur, comitantem ad feram inquifitCM rem loro trahens:qua uifajquam (iletts ^ dcculta demonftratio cft » cauda primum , deinderoAro. Ered etiaih iened^a fcflbsjcaccoscB ac debiles finu feriintjUentos ^ odorem captantes , prodentes^ ^ /-* P/minimpnrnmnri ad latrandum fnnrn Ot» roftrO cubilia, Haec Plin.Canes praecipue fagaces, taciti fid minime prompti ad latrandum iunto, Op A » . tUOAo€sA9t Ouuetoi-rtw. pian* Ay<^(^yHyiiluiV(Sif,(*iS07riS/^ee^ tuoAoGsAsft OituxatT^K, fWT*, Mt/|ai7i^n Ciumt 5 ‘?TKpiyytx {r«f*«i/(w^,Oppia.fubindc aut adijcit,hominib» ad inueftigandum commodiorem efIchyemem,quodticftigiatum temporis uel niuibusuelliitoint prtiTa liquido appareant: uer canibus aduerfari propter iiarios florum odores , aptiiTimiim ciTe aus lumnum. In Aetna SicHwit Ariftoteles in Mirabilib.)antrum quoddam cflefertur.a: circa id un diquaque magnam florum copiam toto anno prouenire ; praecipue ucrouiolis refertum efic locum 19 ampliflimumjqusc jfragratiafua locos uicinos adeo repleant, ut canes eo odore occupati, iruftf a Ic, po^es inuefligent. ^Fugiunt cerul latratu canum audito , aura fempeir fecunda , ut ueftigia cum “ ■ it.Flin. Nunc Xenophontis de inueftigationeuerbaadrcribam,partimnollra,par« ipfisabeant.l — tim Omniboni translatione ufus,iibi ille non errafle uidetur. Diuerfat igitur, inquit, canum indagi, nes fimt.Quacdam ueftigijs deprehen(is,mhil fignificantes pergunt, ut an inumigent nefeias ; ali* auribus tantummodo micant , cauda immotsc manent .Aliae auribus immotis fummum raud* ui, brant:nonnuUac demittunt aurCSjtrta/flq.rrt aw »7« , SC contradla fronte ueluti triftes (utpote nimium intentat )caudam quo(^ immobilem demittentes, curium peragunt. Multae nihfl horum faciunt , fed infanientes obambulant; St ueftigia circumlatrantes, cum in ea inciderint, temere figna confundnt. Sunt qii* ambagibus multis ac erroribus ufac,nec tieftigia refla qua antrorfum ferunt fecutac,(V!ni. « MiiSxtto-iuiKrSivifiSili Vide num ■«osAinsrerscnu amugmMiimtna-iu legendum fit .uel ex Polluce,vimAafii5(cK!fcn;PoIIuxcomngitw«fis5«sSt7jai»(joflT«7l t th (/ETW^Ace|^ riV/iK, Toiyj ( lege irxy Krxy ex Xenophonte; ) ■mir o^itDCjXtts n-s^rlsiixci -a^tAmAs, 7« r 7TO (Tsa-iiiM 7^ BfKf, 7BJ Icgc o-ajiA« cx Xenophon.);r«e fcTttKfxeiolme. ^Canes quomodo a uena, toreadinueftigandumleporem,Seperfequendum emitti animari^ acclamando debeant. Si reuo- cari,Sec.lcge apud Xenophontem. ^Canis fagaxCinquit Aelianus) longo Uenatoris uinculo alii- jo gatlis,filentio odoratur. Sil ante uenatorem pracurrens.ad pergendum ire ulterius attrahit et allicit. Vbiuero uefligia deprehendit, Si feram acerrimo harium fenfu afrequitur,hic fe fubito retinens, C* frit pedem,Si qtiOd Uenationis proiientus prope fit, gaudio perfuftis uenatori bladittir. Ed ille tum proxime acceirit,eius ofculatione pedum, Si complexu inuitat ad prsdam . Ac iimtil ad inilitutam uenationem incumbere perfeuerat, Si pedetentim uftp ed procedit, quoad ad cubilis locum perue» nerit,quem ultra non progreditur. Quo animaduerfo canis dux, propria uenatorum fignificatione praedam adeire,hls qtti retia ferunt denuntiat,hi autem retia circumijciunc: canis intelligens uoce 0= pus cire,ad excitandam feram,Iafrat,ut ex fuga In calTes incidens comprehendatur.Ex haeporrd ca pta, canis quemadmodum uiti.qui ex pugna uidtoriam retulerint,ficexultat laetitia, tritimphatgau» dio',& quali uitulattir.Hatc Si captis apris.Si cernis agSt canes.Haec Aelianus. Atqui leporis ueilf a 5 giaCinqtiit Xenophon)multtim hyCme procedunt.quia longae funt notSes: parum auiem acilate,quia e contrario funt breues. Nec uero ftibolent hyeme diluculo, cum pruina fuerit, aut gelu, tixe enim calorem halitumcp ( Calidum UapOrem) omnem ad fe actratHum fibi includit. Gelu uero' cohllringitj Si congelando fiiiit.Quamobretorpefcenfes naribus canes ((ixAssiSs-m «eyiViej.utbis etia apiidPol lucem legitur : ego tamen yxMiixM malim ; nam ft«'Ax» frigus. Si ex frigore fttiporem fignificat. MaAaxitie, csii xaur t/sc KEKirsjtSTTrs Atxset, (rt/rtoirao-fiJhlas, VariniTs. tb veff® xvvvurxi^xi TOt xsf«,Idem,8ic. ) fentirenonpoirtmt.pi iufquSfol diesue procedens, omnia refoltiati tunc enim Si canes odorantur. Si ipfa dum cuaporant uefligia redolent. Abolet autem ea ros quotj mulms fu. perincumbens, xieTKif fcjsea ; legi potefl id Cii afpergens , Si humo permifeens. Imbres etiam qui per intcrttallum temporis ( cadunt, odorem ab humo rapiente^ olfailum, donec fo exiccetur, difficilem reddunt. Ad hac aullralis tempeflas deteriora facit uefligia thumetfrans enim diffundiuScptentrionalis uero,fi nondum refoluta fuerinp, contrahit Si feritat. Atpluuia: Si rores diluunt.Prgterca Luna halitumCuaporem calidum, tw flt^ixaiOmnibonus legit 77 quod probo; nam Si paulo poft fic legitur ) extenuat. prarciptie in plenilunio ; quo qttidem tempore uefligia funt Incertiffrma,(i3fl:t'07tt7tt,mrte plurimum dlftantfa,iro:i'e|/ enim id efl tarum, poros habet diftantes,den fum uero omnibus fuis partibus continuum Si folidum efl.) Namexiiltantes ad Lunam lepores in. ter fe colludunt, Si ea loge diffipantes dirimunt. Sed perturbatiffima fiunt, cum ea uulpes antea per. tranfierint.Ver propter anni temperiem ualde clara prabetueftigia.quariquam terra ficubi floret, canibus nocet,dum in Unum fpirantes confundit odorcs.Exilia per atflate uefligia Si obfcura fiunt. Nam terra feruens abolet, qoicquidhalitus ( calidi uaporis ) habent. Efl enim tentiisiSi canes tunc <0 minus odorantur,quia refoluta funt corpora. Verum autumno pura funt ueftigia.Qiiscun^ enim' terra producit, Si domellica iam repofita funt, Si fylueftria state labefaiiata, ut frinSuum odores ue ftigijs mifcendi, canes no amplius impediat, Iam hyeme, Si sfiate,Si autumno, retSa funt iit plurimo y S5'4 Dc Quadrupedibus iicftigia:iterno autem confiifa.Nam lepus coitum quxritcum alias fcmpcrjtum !ioe tcmpOfe:quani cbicm fimuluagantes neccffanoiieftigiaimplicanc.Subolcnt autem iiefi gia cubiI»E»m(iuxtacubu lij)diutuis quam curtu impre(f^a-llla enim lepus perambulat inli’ftcndo,haEC celciicer tranreurnt: uri defit ut 1II18 referciatur humus, his leniter imbuatur.Syluofa item loca redolent magis quaritnuda. Siquidem modo pe; currens lepus, modo procumbens, multa conC.ngii:& quacTequotur, in Icpdrit h»iioria referenda* ^Braccum canem luilgo diifllim. alq canem Tagacem S^odorumjalij aliter interpretantur , utfu» pra retuli. ^ Britannicicanesindagatores, foiresled parui funt, ipfi agafaeos uocant, (iyixo-cu®* habet Oppianus:Xurui,>vg«,macilenti,hirfuti, oculis pigri:f€d unguibus probe armati, tC dentibus multis acutis, odoratu & indagatione prafftantiilimi , tum ad ueftigia dcfjrehendenda, tum notandos aeris halitus. Hunc experturus ticnator, leporem uiuiim aut mor tuum e domo rus de fert, no re(fla,fed obiique,modo ad dextra modo ad l^uam procedcns.Etctim longius abfuerit, fl ro* bc fadla inhtimaf.Mox reuerfiis canem educit, lu iit prope initium uiac.ls percepto ftatim odore, nui lis apparentibus iiefligrjs anxius &C folicitus difcuriiti&circumobuiaquafi^inquirit, lapides, cob jes,uias, arbor es, uiteSjf^peSjareas/iandem deprehenfo aeris traiffu,qua delatus eft lepus, illae omnis uo per omnes ruris ambages (equitur,doncc ipfum attingat leporem. Quod fi in ipfa ucnationc ope fa eius uti udis,uidebis quam caute uefi:igiapremat,quam taciieS^infdiole acccdat,cum prgeorpo ris parilitate facile inter uites aur arundines culmosue lateat. Cum ucro prope leporem fuerit, incic dibiliceleritate,ragictjeaiitexciraticlutibuIo ferpentisinftar,&^ mira alacritate prodam intiadit: qua partim unguibus acutis, partim denfib.fiibadla,utcunc^ grane onus uix magno labore ad ucnatore j* referuQiii Ixtus occurrens canem tinacum leporea terra fublatum gremio reponit, Hafc Oppian, infinelibri j.deucnatione.HisGratt) quocp ^Nemefiianide Briianniciscamb. uerlus adiunganii Qiitd freta fiMoriniim dubio refluentia ponto Veneris, aiqjipfos libeat pcnetraicBritannosC O quata eft merces, 6«: quante impcdia fupra, Si no ad (peciem mentituros^ decores Protinus, h^c una eft catulis iacftura Britannis, Gratius. Diuifa Britannia mitnt Veloces, noftri^ orbis uenatib,aptos,Nemcfian. ^Martem odei e Geloni, Sed natura fagax,Grat. Traxercantmos depatrcGelonf Hyrcano^ Idem. Id^Gnorijquo^ canes fagaces funt, quamobremOuidius intercanes Acftafonis ichnobate fagaccmGnoftumfccit.Oppianus libro ^ de polypo feribit, quiemariegrediaturolearum, quaru trondeslibeierdcparcit,odoreillc't to- t^ot Kmiu,jtimSBy,iivrx«KSf,iiiiBi7r^i/,>^ ■mfixt IrSwfliji t/lis/j., Idem, f Quomodo canes feris tmittantur,6d ad celeritatem ac fortitudinem acclamante uenato* re animentur,apud Xenophontem in libro de uenatione leges, ff Canis uelox Si idoneus immit, ti in ceruos,lepores,ac darnas,corpore fitlogo,uaUdo,mediocriter magnocflcSf ««(/ exponoicapiie le «.uf,nitido.in qiio oculi fplendcant coerulei, (nigri:) ore dentibus afpero, oblongo : auriculis pariiis, quarum tenues fint membranartcollo procero, pedore robufio d£ latotpedibus anteriorib. breuiori bus redistcrurib.longis Sdredis.fcapulis latis:coftis laterum obliquistiurabis non plnguibus,fed be ne,id eft moderate carnoCstcauda denicp longa SC aftrida,id ell folida ac neruofa.Towi /y «rasinp i, ^ ^oTtAilfftvrt .ijsfliifliei, -n Haec Oppian. Sed audiamus Nemefianfi quoque de eligendis canib.ad foeturam praccipue,quoniam de celeribus maxime loqui uidetur, cu- ius hi funt uerfus. Principio tibi cura canum non fegnis ab anno IndpiatprimOjCUftifanustemjjorisaiithor Pandit inocciduum biflenis menlib.tetium. Elige tunc curfu facilem, facilem^ recurfu, Seu Lacedjmonio natam,feu rure MololTo Nonhumili degentecanemiiltcrurib.alus. Sit rigidis,multam^ gerat fub pedorelato Coftarum fub fine decenter prona carinam, Qiiac fenfim rurfus ficca fe colligat aluo: Renibus ampla fatis ualidis,diduda^ coxas: Cui^nimis molles fluitent incurfibus aures. Huic parilem fubmitte mar5,fic omnia magna, Dum fuperant uires,dum laeto flore iuuenms, Corporis SC uenis primatui fanguis abundat. Canis celer futurus, eligi debet, qui inter catulos ?* pondereleuior fueriqut fupra dixi in cane in genere. ^ Aliud canum genus efl(inquii Belifariits) qui ad magna animalia fortia^ut apri funt St huiufmodi/uftinenda(impedienda)apti dicntur.quo uftp fortiores grattiores^ canes aduenerint.Hi aprum fiflent,8t in curfu aliquando mordendo im« pedient.Eorum duo fttnt generattmum ftrigoiiorum,qui fi perniciores fuerint, uelociffima etiam fe dari poterunt animalia. Huiuimodi canis tum corpore toto,tum capite SC collo oblongis efto: pedo re acuto,coftis inferius longis, St ad ima paululum trahentibus ipratcordijs lateribus^ ita amplis, ut fine difficultate canes fpiritum trahat.Nam quo facilior refpiratio fuerit, tanto expeditiores ad cur* fum erunt.Ilia iint angufta St comprclIa:uenterexilis,nam crafTus currentem grauat. Crura alta, brachia no atque, ne leporis capturam impediant. Anteriores pedes,ut in fele.rotundi potius quam longi fint. Alterum ueromedium(interrobuftos St iam didos celeres)genuscft: cuius generis ca= 44 nes cum leuiorib.ftrigof oribus^ uelociffimis, ceruos domant St fternunt , cum ftrigofiorum nim morfum^ ceruiparuifacereuideatur. Et hi quidem omnium generum canes,fi pedes uenatorfue- riqftniftra manu ducendi fimcdextera uero,fi eqites,fl tamen lancea caruerit. Dexteris enim parti, bus tum fera: fum homines commodius plignam committunt,Hadenus Belifarius, Leporarij qiti maxime probcntur,dicam ex Alberto inferius in catalogo celcrum. Pedes celeris, pilos habeat den fos,tenucs,molles,PolluxexXenophonie. Pecuarius canis neque tam ftrigofus aut pernix debet e(re,quam qui damas ceruos^, St uelociffima fedatur animalia, &c.ColumclIa. Canem ex pi* gro ueloce reddes, fi pane auenaceo bene codo St fermetato,alfidue eum reficias, Alber.f Catuli ce leres futuri cum iiln quatuor menfium fuerint, Libera tunc primum confuefeant colla ligari, Concordes8tferregradus,claufi^teneri, lam cum bis denos Phoebe reparauerit ortus, P Incipe non longo catulos producerecurftr. Sed parux uallis fpatio,fept6 ue nonali. His leporem promitte manu.non uiribus aequis, Nec curfus uirtute parem.-fed tarda trahentem Membra, queant ia n unc faciles ut fumere pr jda. Nec femel indulge catulis moderamine curfus, Sed.donecualidos etiam pracuertere fuefeant. Exerceto diu,uenandlmunere cogens Difcere.St emerita: laudem uirtutis amare, Nec non confuetac norinthortamina uocis, Seu curfus reuoccnqiubeant fcu tendere curfus, Qiiinetiam dodi uidam contingere praedam. Exanimare uelint tantum, non carpere fumptam. Haec Nemefian. Venator cancsCinquitXc nophon)uenatum agaqftxminas menfium odo,mares decem: nec eas ad cubilium ueftigia foluat, fed fubmifras(f iaceret ftratusiomnibus mortuum relinqucntibus.canis ab eo educatus iblus permart flt fidelis.eum^ tametfi non amplius fuum altorem, ficut tame adhuc uiuentem feruauit, Aelianus,' Tzetzes Chiliade j.cap. iji. Darij a Befo occificanem iuxia fepulchrum, ut Silanionis canem man« fiirefcribit:mrj«TO'7w.j>«,malimmsg«7ws4«j^,ideftiuxtacadaucr, Silanionis enim quotj canem caa > daueri adh3efilIe,proximeex eodem authore referemus, Pugnaile aduerfus latrones canem pro do ° mino accepimus,confe(ftum^ plagis a corpore non receffifte,uolucres SC feras abigentem, Plinius, 41 Cum Silanion dux Romanus in pugna cecidifletjcadauer eius canibus,feris, SC auibus expoi» •262 DcQindrupedibus fitum, foliis canis omnium fideliflimUs multis dieb.fcruauit,&l partra eius pudendas operuit, donec aduenirent Romanorum duces, ^fcpdiri curarent, Tzetzes Chiliadc ;.cap.i{o,SyIlanion nomen fuit ftatuari) citiufdam, f Sed fUper omnia in hbftro aiuo aflis popuW Rom.teftaturo, Appio lunio, &:P. Silio coir.cUm animaducrteretUreiccaufa Neronis Getmanict fili), inT.Sabinum & ferumael tis, imius ex his canem,nec a carcere abigi potUilIe,nec a Corpore recefljlTejabiedio in gradibus Ge» montis moeftos edentem ululatus,magna pop.Rom.corona circumftante,cx qua cum quidam ei «'■ bum obieciifeqad os defundi tuliffe.lnnatauit idem in 'Tiberim cadauere abiedo fullentare cona- tus,elFufa multitudine ad fpedandam animalis fidem, Plitii, ^Canis lafone Lycio interfecSo, cibs capere noluit.inediacp confumptus efi,Plin. Daphnidem biibulcum SyraCUfanUm canes quinque primum deflerunt, deinde commortui funt,Tzeiz. Huiufmodi canes rede of/ramA-sirssrsTes, id e(l „ commoricntes, appellabimus, f Gelonis tyranni canis a fepulchro domini fui , nec tti , nec tiliis blandimentis abfcefflt, Aelian.Gelone Syracufano in fomnis clamante, iit qui fulmine idus fibi ui. deretiir,canis latrare no defijt, donec excitauit,Tzctz,H5c canem Philifttis, tefte Plinio, Pyrrhuni appellatum fcribit. Is uero,cui nomen Hyrcani reddidit Duris,accenib r^s Lyfimachi rogo, inie citfeflammteifimiliter^ Hieronis regis,Plin,DeLyfimachi cane idem fcribit Plutarch,iHllb,Vtra animalium,&:c.& Aelian.Claruseft Pyrrhi Epirota:canis,quicumPyrrhusinfomnisexclamairet, circumiens eum culiodiebattmortui autem cadauer cum cremaretur,in rogiirn infilijt , Pollux. Ea< dem eodem^ modo fecifle canem, quem Pyrrhus, non rex ille , fed priuatus homo educarat , fama efticircum corpus exanime h*rentem,capulocum efferretur alfultantcm,poftrcmo in rogum fefe abiicientem ac comburentem, rtutarch.ibidcm. Cum Polus tragoedus ( hiflrio Tragicus, Tzetz.) u defundus antiquo more cremarcniricanis eius alumdus in medios rogos fefe immittens, uiuus una cum altore fuoexufluscfl; Idem delVlentoriscanib.fertur,Aelian. «Tzetz. fed TzCtzes uiium duntaxat Mentoris canem id fecifle fcribit, f^Theodorum falfatOrem(pfalten,Tzet±.)ciim pro. pinqui infcpulchrum impofuiflent,MelitenCs catellus eitis.ultro feipfum in cadaucris tumulum in ijciens,paritct cum domino humari & fepeliri uoltiitjAelian.&TZet^, f^Noftristcmporib.in ci. iiitate Aften(i,cum mulieris cuiufdam genere clarse funus procederet , canis fado impetu fuper ca- dauer infilip,^ pra: dolore difiedus eti defupcr,tanquam abaliqua fera laniatus, quoniam iinamo rt uoluitjBlond. Eupolidis poetae canis,defiderio domini defundi, moerore inediacp contabuit , de quo pluramoxinter defenfores. ^[TNicias quifpiamcx uenatorib.cumdeimproUifoin cafbona* riam fornacem lapfus fuiflet,canes,qui cum eo erant hoc intuentes,non illinc difceflerUnt, fed pri. j, mocirca caminum ingemifcentes,& ululantes cOmmorabanturltandemprartereuntesleuiterjCtfcn iim morfu ueflium attrahebant ad id quod accidiflet,tanquam auxiliatores domino fuo implorantes homines. Vniis igitur uidens hoc idem, fiifpicatus eft id quod erat , St fecutus eft canes , inuenit^ Niciam in fornace deflagra tumcdcflagraffe pontis dixerim)ex reliquis coniedauit rem ipfam, Aeli, anus interprete Gyllio:&Tzetz.Chil.;.cap.i}i.cuius hi funtuerfus.-quos appono , quoniam Gylifj interpretatio non fatilfacit mihi: XToi-nsTifiiiviii/a.ni/jortrt oiTSTsitciitt, tlj Vfl-de 'isnyaystcc, E|i(X«7i(Bp{i*(CKl'0V7SSBJ>t(XaCtyW7TagC('X«t, tU^'^tlSClUV6^J^axVV6VT^V^7TKS&t Sed clarius res intelligetur ex Catlio, qui libro ij, cap.17. eundem locum ex Aeliano tranftulit , cu- ius ego poflreriorem tantum partem adferibam , Id autem (inquit) intuitus quidam , canem infecu* tus ducem,fadum deprehendit,exuflum^ in fornace fpirantem Niciam,re prorfum coniedata ex ijs qua in ignibus uifcbaniur reliquiae. Similis efl hifloria,quam BlOndus refert, his fete uerbis: Ma rius Catfarirtus epatritiO genere Roma uenator acerrimus, dum equo infidens 8C canem ducens ad tienationem eXit,inciditin profundam foueam;quod uidens canis creberrimis Ululatibus circumlaa trabatfoueamtco audito ruflici quidam accurrerunt, 6t recognita hominem extraxerunt efouea, in qua ei inedia pereundum fuiflet, relido mortuOequo. Annopofthunc cafum euoluto, eodem die febri correptus,obfj t, ^ Icarij Erigonte filiae pa tris a rtifl icis interfedi cadauer canis oflendittct fi credimus poetis,hic Sirius efi, Pollux HC alij. Cum Bacchus uiniufum hominib.monfl:raflet,8t 1« carius agricolis Athenienfib.id bibendum dediflct,illrincbriati,8t feuenenum bibifle fufpicati, oc ciderunt Icat ium^Huius cadauer cum filia non inueniret, cane monftrantc reperit. Huic etiam po. ffeamorienti canis commortuus eft, Tzetz. Idem pulcherrimos fuper eadem re ilerfus ex Orphei ' Georgicis commemorat. Erigonae canis,fuac domina fepultura affeda immOrtUuS efl, Aelia. Qui nonErigones mallet habere canem, Martialis in canis Lydiie epitaphio', Accepi a ttirisuerbo rum non prodigis, fyluam effe non procul Atireliaiurbe Gallip Jubi cum gtaffatores hominem quen dam intcrfeciflenuinterfcdum homicidij tegendi gratia inter frutices inhumaffenucanis ( qui latro -num uirib. impar fuerat , netp his potuerat reludari )' domini fui domum propero curfu redierit: ac teicdo,quiofferebatur,cibo,uelutlachrymofus nunc egredicns,nunc reuertens, non prius latrare deftiterit,quam prsftita tanti infortunij coieduraimpetrauerit, utredeunti fibi ad domini cadauer aliquis daretur comes. Hunc ergo cum fecutus elfet unus ex doraeflicis famulus,fequentem reuolu qs ubique femitarum ueftigijs ad inhumatilocum perduxit,ubi SC unguibus fcalpuriens, SC terram dentib.effodiens.occultum corpus indicauit.Io.Rauifius Textor, ^Bononis puer quidam cani- fi iumamabat,fempercumeooberrarefolitus.Huncpdftincellauinaria feipfum laqueo fufpenden. (dm intuens catulus,perterritus conftitit; deinde paulo poli immobile uidens , parentes tanquam fu De Canibus diucrfis. Lib. L 26 f fpcnfi mtncuTs latrando curfu adfuit: 6^ fubindc furfum ac dcorfum recurrens , latrare non deftfritj donec miferi parentes fccuci filium pendentem rcpcrcrunt,Bloi^d* ^Hefiodicahesamoi tuonon recedcntesjlatratu homicidas prodiderunf,PolIux.PIutarch,in lib,Vtra animalium, ScTc. cum reri* tafiTet hiftoriam canis qui apud Pyrrhum regem homicidas prodidit,quam proxime fubtjciam.Idem laniaru &C latratu coadu, ut cogeretur fateri fcelus. Similecft(mquitT3et2es)quod Chronicus quidam paucis ante nos an nis contigifle annotauit:Ncmpe cauponem quendam fepehfle cadauer(niinirum hominis a fe occi* fi:)qi>ipofteaprodirusacanc, & prxfedo urbis flaginum confeiTuSjCruci affixus fit. ^In Gallia duo mercatores ad nundinas proficircebantur,quorum alter canem ducebat. Hunc alter nefanda I auri cupidine captus,cum per folitudinem quandam equitarent,iugulauit,&^ humo condidit. Canis I amiflb domino, nemora dC faltus ilios latratibus implcbat:quem accolar miferati in diuerforium du» I xcrunt QC cibo refecerunt.Reiedus ille ad locum cadaueris fepuhi rcdibat.Itacp retentus efl ad redi I 50 tum mercarorumiquibusrcuerfiscanis in homicidam tanquam proprium hoftemconcifatus,flagia I tiumeiusprodidit:quodillecaptusconfcirus^,laqueofurpenrus,mrpiffi'mofincpro fceleie dedit .a p I p(xnas,Blond. ^MemimeriammGallia(mquicidcm)haud proculParifljs, contigifle ut adole» ^--/W I fcens quidam mulerem amaret:ad quam dum accedit afliimpto focio iuuenc,8(! comite cane,in mO I dio nemoris afocio rmalitraiecflusgladioexpirauit.Canis, quigencreBritannus erae, dtu locum uauit,mquodominuserutoccultatus.Etctimexfamiiiaqu‘dani adolefcentem perquirerent, folum repererunt iuxta fepuichi um,quod tamen non agnorcebatur:quoniam tumulus lerr^ Sociuscardis author ubmamcflctadolefcenshjterrogatuSjignorareprofitebatur.Sed prodiditeiim ’ * canis irruens tanquam in proprium hoflem. Itaque ad redores urbis addudus efl * bC cum caufnm proferre non poflet,c ur tantopere nunc infenfum haberet canem, haud aliter ciquam domino blan j o diri prius roIimm:iuirus efl duellum cum canecxperiri.Canis pelle coda integitur : ipfe mucronem ^ gcftansleui tantam linea uefte tedus,m duellum prodit, Canis gulam homicidae mordicus appre* hendit,eum9profternit:€xclamatil)e,Mireremmipatres,caneauulfofateboromm'a.Confefl'us igi> tur quod perpetrauerat Iccius, morte mulcatus efl, Haec Blond, DE CANE HOMINIS DEFENSORE, & bellicofo. D E canibus fobuflis,fed itenaticiSjfupra diflerui;Nimc de illis dicendum qui homines uel i5riii2l tim,uel in bellis publice defendunt, bC a-my-xifitpvXatK^g hominum . Hos a caercris robuftis tum uenaticis tum pafloralibus,non alia re magis quam educatione bC inftitutione differre puto , Pluri- mum faneroboris, ferociae, & animi his, de quibus nunc agimus, adefle oportet, c«m aduerfus horni 50 nes bC armis mumios,& in iracundia ipfis feris ferociores, nonnunquam eis fit depugnandum , Si* millimuscrgocanisCinquitBlondOinpropellcndis iniurtjs hominum aiqp ferarum, operam fuam praeflabittidem fideliter flabilium domi feruabit,8^ pecora foris cuftodiet. Canes tum defeniores tum alfj, quomodo procreandi quibus parentibus, explicatii cap.y.hiftorix de Cane in genere ex Blondo* ^ Canes uirorum nobilium cuftodeSjpilofi hirfutit^funt, ex Gallia petuntur , Blond. ^ Ad latrones imiefligandos,non quilibet canis idoneus efl,fed eligi debet canis ferox , ciui non di- gnetur difeernere homines. Principio autem hoc modo inftituendus efl. Muniatur aliquis pelle den fa,quam canis lacerare nequeattaduerfus hunc canis incitetur , bC is fugiens tandem ^ cane fe finat capi, & cadens ante eum mordere patiatur:Poftridie fimilicer in alium immittatur ^anis , bC hoc fiac frequenter: tandem enim beneficio odoratus infequetur eamjfuper cuius ueftigia ponitur. Eam uc- i ro ob caufam eligi oportet canem, qui homines non difeernat , ne fi blandiri aliquibus afTuefcat, fe* quatur ueftigia illorum quos diligit. Sed etiam forma odoris eorum remanens apud canem,cerebr^ cius confundit, adeo ut non dignofcatuefiigia eius qUeminfequi debet. Non pauci autem eiufmodS ; ^64 DcQindrupcdibus J-iperitinfur cancs,qai nenifnem ferme difcernerc dignantur. Quod uel inde conflat ; quoniam etft am canes uenatici aliquando coniunduntur,cum fuper diuerfa ueftigia ferarum ponumiir, Sc erraa re incipiunt, Htec AlbCrt. ^ Canis defenforius horridus fit,£e iempcr putaturo fimilis , omnib, inimicus praeter dominumtita ut ne tangi quidem ie patiatur a familiaribus ; fed omnibus morfunt minetur jtanquam hoflibus: dominum tamereCiis oculis feruet,Blond, Et alibi, Defenlbrius(inquic) forni a prteftanti deligatur,qua terrorem intuetibus indticatlaudatur feuerus, minime blandus , qui 6C conferuos tanquam iratus infpiciat,SC citius excandefcatin exteros,item qui uigilantior fit,etcir cumquatp profpiciaqut folcnt animofi.Sed quoniam canis raro natura defenfor boniis efl^ ideo hac arte inflrueridus erit.Infans etiamnum irritetur ad iracundiam a pueris. Anniculum iam Si adultff, gladio laccffere Si obruere oportCqac impugnare donec felTus & uitSor os cruentum reportet ;■ fer- „ uiis autem SC gladiator, uel lacer,uel uidius recedat.Poft pugnam uinciendus eft,ne^ permittendi ut follitus u2getur;fed in uinculis pafcatiir donOc euaferit optimus defenfor . Aggredi autem eunt oportet ftritSis mucronib.Hac ratione fortiflimus fiet, & contra hoftes duci, Si dominum ab infidijs fccurum reddere idoneus. Hoc enim ferUatur hac tempeftate etiam plerifi^ in locis Hi(paniac,ut per cepimus, Hatflenus Blond. f Alexander Pheraetts Theflaliat tyrannus educafle fertur canem m. foliiaemagnitudinis, atrocem, Si infeftum omnibus praeter domefticosatcp iliosa quibus cibum ca« piebat Hunc dormiens foribus cubiculi ctiftodem adhibebat, ut qUi fibi metueret quod uarijs tor. mentis multos fubinde afficcreqBlond. f Eupolidi poetae comico Augeas Eleufinius munere do trailit canem, non modo genere Molotticum,fed etiam forma praEftantem:qtiem eodem nomineEu polis,quo Augeas erat.appellauit.Canis iam nomine Augeas,cum longa confuetudine tum utro ci k bor um illecebris alleflus,SC blanditijs, diligebat dominuiTi,ut praeclare oflendit, cUm aliqUaridofCr- uus nomine Ephialtes dramata quaedam Eupolidis domini fui furripcret.T um non lattiit canem fii. rax feruus.ls itacp acerrimo impetu,crudeli^incurritin hunc direptorem, mardicus^comprelien dcnsinterfecit.Poft autem aliquantoin Aegina Eupolis exce(riieuita,ibi^ cius corpus ad fcpultu, ram datum fuit.Htiius ueto canis morte illius ingemifcens,non tantum ululatu primo illius excefi fum c uita luxit, fed deinde moerore inedia^ extabuit,in odium^ uitae adduflus ex altoris fui mor« te,extindus eft.Ex eo locus hic,ad huius cafus memoriam conferuandam,Canis ludus appellatur, Aclian. Eadem feribit Tzetzcs Chil.j cap.i?i. Apud Suidam haec uerba legimus , om ii irtiinuim tiuiS Kmy -nt ti/lxs c-viiirtiHii , quae quidem de Eupolidis cane dida mihi uidentur. Me, inoratur 3C Nicomedis Bithyniae regis canis, uxiore eius Cofingi lacerata , propter lafciuiorem cum marito iocum,Plin.NicomedesrexmaximB SC fidilTifiiUm fibi charifiimum^ canem MolofTtim ha. buit,huius conitrgem Ditizcleniex qifa Pr ufiam.Zidum, SC Lyfatldram fuiceperat) regi colluden- tem,canis hofiem arbitiatuSjinuafiqfiC dextrum hUmeVum morfu auulfit,cai nes 3C ofla dentib.com minuit. lUa moriens in ulnis mariti Nicomcdiffepulta eftin fepulchro tfeaUratojQuod quidam tem potibus ]VlichaclisfilijThcophilicffbdientes,faltium adhuc mulieris cadaocrinuencrunt, uefieex auro texfa inuolutumtqua in fornace fufa,auri libras trcdecim fupra cetitum repererunt. Cacterum canem ipfum a regis confpcdu femota,defide'rio regis 8C moerore propter necaram muliere,plcriij mortuu refci iJt,Hacc Tzetz. tefle citansArrianu in Bithynicis. Orpheu aucupio intentum draco inuarurus erat, quem interceptum canes occiderunt, ut ipfe recitat in poemate delapidib, (quodeli: amnum extat,)Tzctz. ^Apud nos Volcatium nobilem, qui Celelium ius ciuilc do^uif,aftttrco. qs ne c fubutbano redeuntem, cum aduefperauiflet , canisa grallatore defendit : Item CatliUm fenato- fenlrsgrS Placentia: ab armatis oppreiTuminec prius ille uulncratus efl.^cane interempto,Plinius, ^ His auxere fidem,quos noftro fulua fub ^uo Miratur,nutrit& Rhodos, culiodibus illis Arua,& Carpathi) defenditiittora ponti. It nodes animolaphaIanx,inrtexa trilici Pedora thoracum ttmica,facrum^ profano Seligit, & blande exceptum deducit ad urbem, Illum autem rapit.Sil morfu difeerpit acerbo, StroZa filius in Epicedio canis. ^ Adolefccns fpeda tae uirtutisi inter Danaos canCm habuit horrend» acerbitatis, quaefola picruncp bis fenos peremit uiros.Blondus. ^Garamanftirrt>rcgcm Cancsdticentiabexilioreduxcre.praeliantcscontra refiflentes. Propter bella Colophoni), itcm^Caftabalenfes, cohortes canum habuereieac prima: dimicabant in acie, nun ^ quam detredantes.Haec erant fidiffima auxilia, nec ftipendiorum indiga.Canes defendere Cimbris catfis domus eorum plauftris impofitas,Plin. ^Cum Hyrcanis & Magiiefijs canes quafi focieiatem bellorum gerendorum inire folebant,hiscp maximo ad bella infer enda,adiumentoerant.ln pugpa ad Marathonem cemmifla cuiufpiam Athenicnlis canis,fumma contentione illi tulit auxilium,ac il mul ex ea adione utcrep in uarrjs feriptionibus honoris memoriam confecutus efl,Aelian. Magne iCs qui iuxta Maeandrum habitanqferunt alere canes inpraclijs propugnatores,OTAs«»(i\arittiir miles autemerantPa:onumquoq5«o-vtfcjMi;tu/tt,ideftuenanonumfocfj canes, Pollux. ^Cert3 eftexuerbis Valcrij Maximi Mafiniiram regem Numidar0(quS parti fidei in hominum pedorib. reponeretjcorporis fui cuftodiam canibus commifiiTe, T extor. ^Tale(ex canibus) tibi auxilium Colophon, tibi tale parafli Cafpia gens,partos^ aque partiris honores , Stroza filius in Epicedio (t canis. Apparet cum Cafpiam gentem apud Plinium legiiTe, ubi codices noftrt rede habent Cafta. balenfcs.Efl enim Caflabala Ciliciae Si Phoenicix ciuitas,quae & Perafia dicebatur , Stephaniis ex Strabe» De Canibus dluerfis. Lib. I. sdf Strabonis libro ii, f Hifpani qiiinouitm orbem perliiftranmt,i'ticcrtammibus cum nudis incolis canum opera plurimum ufi funt, Petrus Martyr, Et alibi, Canes Hirpanorum (inquit ) in homines nudosrabidiinfiliebantjhaudfeciisacmferosaprosautfugaces ceruos.nec minusfidos Hifpam reperiuntin periculis fubeundis canes, quam fuos olim Colophoni) uelCaftabalenfes.Et rurfus.Pa- eram regulum SC tres alios eum comitantes,hom{nes nefarios 6C extrema: iibidinisj Vafehus Hifpa nus apud feaccufatos in bellatorum canum fauces coniecit,illorum^ lacerata cadaueta cremari iulTit, De canibus, cum quibus pralia ineunt, mira referuntur. Ad indigenas armatos haud feCiis ir* ruunt pra:cipites ac inceruos alit apros, fi digito monfirentur.Dataquandocp teifera canibus folu* tispr^euntibiisagmen, toruoMolofforumafpedu at(]p infueto latratu perterriti hofteshacfitantes, 10 pugnas ordines^ ftupidi deferueriint. Verum Catamairenfes SiC Caribes ferociores, bellis^ gerens dis aptiores, in ruentes canes eitius fulgurc i<3o uenenatas deftinant fagittas,6CmuItosperimimt. DE CANIBVS CVStODIBVS; ET PRIMVM depaftorali. C A N VM qui cuflodesdicuntur,&^cuftodia:caufa paratur, airj pecora, alrj uillas,altj domos pri uatas,alij publicas,ut tcmpla,cuftodiunt. Apta cuftodum nomina apud Xenophontem funtPhyhx 6c Phrura, Plura de cuftodibus in genere, uidc infra ab initio tradationis de cuftodibiis jedium.Scd primum de pecuario, inde difleramus de reliquis, fMolotticum genus uenaticummihil a cateris diferepat: Atpecuarium,longe5(^ magnitudine, &: fortitudine contra belluas pra:ftar, Ariftoteles. S -iTCtfi^iKos ngu fttyccj, Varinus dC SiiidastSed deMoloiiis uide fupramter Venaticos ro ao buftos, Nectibicuracanumfueritpoftrema.-feduna Veloces Spartae catulos, acrem^ Molofr fiim Pafce fero pinguununquam cuftodfbus illis Nod^urnum ftabulis furem, incurfus^ luporS, Aut impacatos a tergo horrebis Iberos,6dc. Vergilius in Georg. Pecuariii canem Aiig.Niphus ma* flinum inrerpretatunSimt autemmaftiiii,ut fupra docui.quos (jermani irttbcn appellant* ^Nuncdemiitiscuftpdiblisloquarjquanquamcanisfaird dicitur mutus cuftos, nam quis hoa minum clarius,aut tanta uociferatione beftiam,uel furem praedicat, quam ifte latratu d quis excubi* tor inueniri poteft uigilantior d Qiiare iiel imprimis hoc animal mercari tueri^ debet agricolatquod SC uillam,8d frudusjfamiliam^ dC pecora cuftodit, Columella, Sed de uillatico alibi j hic de illo dice* mus>qiii ( ut Columella inquit) propellendis iniurijs hominum ac ferarum comparatur: 8d idem ob* feruat domi ftabulum, foris pecora pafcentia. Relinquitur(inquit Atticus apud V arrone) de qua. J® drupedibus quod ad canes attinetjmaxime ad nos,qui pecus pafcimits lanare.Canis enim ita cuftos eft pecoriSjUt eius quod eo comite indiget ad fe defendendum.In quo genere funt maxime oues,de. inde caprae. Has enim lupiis captare folet, cui opponimus canes defenfores. Infuillo pecore tamen funt, quae fe umdicent,fues,uerres,maiales, fcrQfae:prope enim hgc apris,qui in fyluis fa:pe dentibus canes occideruntQuid dicam depecoremaiorcrcum fciam mulorum gregem cum parcereiur,eocp ueniftet lupus, ultro mulos circiinfluxiflejSd ungulis caedendo eum occidiftec’ dC tauros folere diuer fos a (frftere clunibus continuatos, 8d cornibus facile propulfare lupos cHscilR, ^Pecuarius canis ( utor Columellae uerbis)ne<^ tam ftrigofus aut pernix debet efle, quam qui damas, ccruos^, 5:1 uelociflimafecftaturanimaliainec tam obefiis aut granis, quam uillac horrei^ cu frostfed Sdrobuftus nihilo minus,5l aliquatenus promptus ac ftrenuus,quoniam dC ad rixam, & ad 40 pugnam, nec minus ad curfum comparatur, cum dC lupi repellere infidias, SC raptorem ferum con. fequi fugientem, prscdam^cxcutcreatt^ auferre debeat, Qjuareftatuseiuslongiorproducftior^ ad bos cafus magis habilis eft, quam breuis,aut etiam quadratusiquoniam ( ut dixi ) nonnunquam nc. ceffitas exigit celeritate beftiam confedanda. Caeteri artus fimilesmembris uillatici canis, aeque pro* bantur, Hxc Columella, Canes ad pecorum ciiftodiam (inquit Varro apud Conftantinum) pr«. cipue generoftjcorpore magno funt,uegcn's uiribus, animo non deie(fto,graui latf atu ai

i66 De Quadrupedibus se aciitis.quoshabcntlabro teeSos. (Fronto fimpliciter dentes acutos requtn't:)rapitib. Kaurjcuifa magms,acflacci's(Crefcemten.pro flaccis habetlatis.exponensplicatis. In Frontone id efl nigris capitib.perperam legi puto pro «Atrc, id eft magnis capitib.ut conueniat V arro nijficut in cacteris fere omnibusipetflore Iato,Fronto:quod V arro Latinus non habet. ) craflis ceru^ bus.ac collo:(«tiAv«i;(si'jo«x."^©' collum totum eft Graecis, pofterior,t(' appellant, ut Auraseiric interpretamenti loco ad charopos fiibiecetipNon enim intelligi puto de reliqui corporis colore.quem album deiyderat.Quod fi quis de corporis fpe, cie 8d figura accipere malit,illi non contenderim, ne V arronem quoij errafle,aut locum efle corni, ptum defendendum mihi finquanquam pofterius iam proxime probaui.Crefcentienfis,cuius modi ca apud me authoritas eft, hunc V arronis locum ufurpans.colorem leoninum fimpliciter in cane pa ftorali laudaqnulla albi mentione.Oculis igitur charopis fiue rauis SC leoninis hoc genus canis de, ligendum Fronto iubet,5p tv <^ic«,id eft armentorum cuftodes.Geryonis canis,nomine Gergittios Cerberi trater,armenta cuftodiens,fli ab Hercule cafus, in Iberiafcpulchrum habet, Pollux, dsJi fiosis 7ri&. tisAce ^ kwAh, carmen Homeri quo fignificatur -ni gn/AtcM-fli/. AvJ«^ cj/’ c^flSritTajSic.astAisfiV^^eof, Office fiui/ts Tt ^ set^Itaw (fifcrvtxe Eyyiau(^tpijov»^'7ii(A’^ Varin.)Hic erit uillatici canis ftatus predpue laudandustmores autemne que mitifiimi.necp rurfus truces, attp crudeles,quod illi furem quocp adulatur, hi etiam domefticos inuadunt;fatis eft feueroselTe, nec blandos, ut nonnunquam etiam conferuos iratius intueantur, z 3 268 Dc Quadrupedibus femper excandefeantin exteros. Maxime autem debent in ciiftodia uigilaccs confpicitnec errenet, (ed affidui:& circimipetSi magis.quam temerarijtnam illi.nifi quod certum comperYunt.non indi, cant:hi uano ftrepituA falfa £fpicione concitantur.Hacc idcirco memoranda credidi, qma npn na- tura tantunijfed etiam difciplina mores facit, ut cum emendi potcftas fuerit,eiufmodi probemus ; Si cum educabimus domi natos, talib.inftitutis formemtis.NecmuImm refert an ifllatici corporibu» craues 5C parum uelocesfintiplus enim comminus, Siin gradu, quam eminus, «infpatiolo curfii Icere debeminam femper circa fepta, dC intra tedificium confidere, immo nelongius quidem rece. dere debenttfatiscppulchrcfunguntur officio, fi Si aduenientemfagaciteradoriuntur,8i latratu co terrenfnec patiumur propius accedere,ud confiantius appropinquantem uiolenterinuadut. Pri, mum ed enim,non adtentari.fecundum ed.lacedttum fortiter Si perfeueranter uindicariiatque hic „ dedomediciscudodib.CoIumella. Blondusuillaticumlaudathirfutiscontraaisqf pilis, utipfelo- quitur:qui corpus in gyrum colligat, altero oculo uigtlet, altero dormiat j qui Icuiffimum propter motum expergifcatunaurib.Si cauda domino faueat,eius^ manibus caputfiibtjciatSidorfumjan quam ita blandior domino,6iincudodia uigilantior ftiturus: externis tamen, imo familiaribus qua que domini, terribilis ede debet, f Canes potius cum dignitate Si acres paucos habendum,quara multosiquos confuefacias potius noilu uigilare,6i interdiu clauibs dormire, Si catena iiiniff os eife, ut folliti acriores fiant, Varro i.ii.Canes interdiu claufos ede oportequt noflu uigilatiores Si acria res fint,Catoii4,Aduillaticos referri podimt etiam fuperius pofita quaedam circa finem liidori* de padorali. Kra KjSwiti/ (imix irvnziiot> ii«T»C,Simocatus in epid.de cudodiendis uineis loqiiens. rNAVTIcvscanisedquia nautis uehitur,ut natiis Si rudentum mercium ^ cudos fit Is eli^ j, turicorpore maximo, terribili latratu, qualis ed canis Crouaticus, pilis Si magnitudine lupo proxi- mus,afpetdu etiam affoce,B!ond, BE CANIBVS B&iVATARVM ET P V B I, 1« carum aedium cudodibus . Et primum de cuftodi, bus quaedam in genere, C A K ES ctidodcs ditierfos ede ftipra dixi ab initio hidoriac canis paftoralis. Canes fi cadrentitr, cedant a relinquendis heris, ad cudodiam Si uenationem nihilo deteriores fadi, Xenophon. Et 1& uifomna canum fido cum pedore corda, Lucretlibro 5. quod fomni dnt medici ac parce dormiant. Cudos epitheton canis,quod domum altoris protegatjTextor. Exagitant Si lar. Si turbaJDiania fures, Pertiigilant9lares,peruigilantcpcanes,Ouid,li,'{ Fadorum.canesiurbam Dianiam uocat, j| Boifctim pugilem Thedalum longe aliter quam canes tradare debetis ; nam ferociores quidem ca, nes plericp interdiu uinciut.nsdu dimittunt: Hunc uos,d quod ^quum ed feceritis, nodu uindum tenebitis,interdiu folutum dimittetiSiXenophonin Expeditione Cyri ad finem libri -j. Vigil ,epi iheton canis,quod pro foribus excubias agat ut rem domini tiieatur.Robudj^ fores, ^uigiliim|ca num Trides excubiae municrantfatis,Horat.libro5.Carminum, Ode 16. Tenebris^ teguntur Omnia,iamuigiles conticuere canes, Ouid.libro4.Fadorum. Catenarium canem legimus apud Senecam libro j.de Ira:ed autem is qui ad fores domus alligatur cudodiac caufa. Kiu;ks -/pxiTi^xiTrv toaijis.Homcr.Iliad.jt.communis lingua n-i/Anifis ianitores dicit. DeuoceTjopciri^iisuidc infra in Ca, neinutili. Exanimes ncpidarefimul domus alta Molodis Perfonuit canibus,Horat. Serm. i.Sat, 6. Illud quocp ufus inuenit,ut acerrimos ac fagacidimos canes in turribus nutriant, V eget, lib, 4. 4» deremilit. ^Si eximios cudodes habere cupis,robudoselige,eos^ ligatos interdiufemper indu de, nodu folue. Erunt enim mirabiles in cudodia, neminem omnium agnofeentes , nec admidiiti in domum quenquam, Alberms, ^ ^ ^ Aedium priuatarum cudodes cancs,uno uerbo Graecis oiasf « appedantur. o«sj« xvm, cw toBxxTsiiafrttyjSuidas, o.Kstoj©', oWjos Hefychius 8C Varinus, tej©- exponitur audax, ro, budus,magnus,impetuofus,bellicofus:»f«uero,cudos.CanHm qui communiter domus cudodiSii quidam funt magni,quidam mcdij,quidam parui.-funt & minimi nobilium matronarum : omnes hi domos latratu defendunt, alienis importuni funt,Auihor obfcurus. Rufus canis ex numero cu ftodum,idoneHstdutmimicusfiat,Albertus. Genus canum ignobilius, quod ad cudodiam dedi, natur, ita ut plurimum ante menfam fe difponiqut uno oculo odium,altero largam domini manum ^ infpiciat, Albertus, Anfcr folertiorem cudodiam prabet quam canis, Columella. Ed K anfeti iiigil cura, Capitolio tedata defenfo,per id tempus canum filentio proditis rebus,Plinius. ^Canes domus cudodes in fomnis uifi.uxores famulos etqiiaedtaspodediones fignificant, Artemidorus. ^ Canes etiam templis cudodes & sdituos multis in locis gentiles adhibueruqqui fures facri, legos arcerent ac proderent. ^ Achata Pallas cognominata ed, cuius templum ( ut Aridoteles feri bitin libro Mirabilium)in Italia apud Daunios ApuItepopuIos,in quo antiquitus fuide tradit cum alia.tumfecures&enfescseteracp Diomedis eius^ fociorum arma. Huius templi cudodes canes fuide perhibentur,qui Graecis adeuntibus blandirentur, cacteris mortalibus agredes & feri, Gyral, diis Syntag.ii.dedijs.Et paulo pod, Ilias Minerua(inquit)cognominata ed in Daulia, cuius templo canes alebantur,quibus id erat indituri ac moris, ut aduenien tibus Graecis blandirentur : barbaris ^ ucro fi aducnirent,Iatratuinfedierant. Scribit Dion Chryfodomtis Graecos aTroia abituros fpo, ■ pondide feMineruac Iliadi leliiSures maximum ac pulcherrimum Hoc Mincrui Iliadis templum De Canibus diuerfis. Lib. I. 260 templum in Daulia eiTe Catlius edam meminit lib. i;. cap. jo. Achaeae uero Palladis apud Daunios cum eiufdem illic ingenij canibus, Leonicenus in V arijs i, 91. Daunia didta eft Apulia,uel a Dauno Pilumni filiOjTurni auo.qui in ea regnauit : uel a Dauno Illyrica: geris claro uiro.Eius incola Dari, ni didi.Si; fluuius in ea Daunus, Eft 8C Daunium, urbs Italiae, &: murus Thraciae,StephanDaulida uero uel Daulis, Phocidis oppidum,! Daulide nympha didum,in quo Procne 8C Philomela fucrfi t Utpoeta: fabulatur. Apud hos Daulienfes Minerug templum, & ftatua ahriquiftima fuit, Stephaniis. Vulcani templum in Aetna fuit cum igne perpetuo ac inextinguibili: ad cuius templi & luci cuftodiam canes afiitilTe ferunt, qui adeuntibus cafte Of religiofeblandiendo alTociantes comitaban tur,uti dei familiaribus. In fceleftos uero &contaminatosjfiuel templum, uellucum ingredi uellet, 10 irruebant, & mordicus eos appetentes Iacerabant,c{terls aIIatrabant,Gyraldus;cuius uerborumpd firema clarius intelligentur appofitis Cjltj Rhodipini uerbis,qui eandem rem libro ij.cap.iij, defcrf bens,Qtiod fi manibus (inquit)non puris,fcelere^ aliquo pollutior templum inuifat, uel lucum, ira ruunt mordicus, lacerant, conuellunt^.Caeteros ex coetu aliquo remeantes, lafciuiore intemperati tiorcueinfedari modo, fatis fuper^ habet.ldem huius rei caufam redie in immundorum fpirituum fallaciofam fedulitatem reijcit. f Scipionem Africanum ferunt folitauifte noeSis extremo, priu& quam dilucularet,in Capitolium uentitaretac iubere aperiri cellam louis, atep ibi foln diu demorari quafi confultantem derep.cum Ioue:a:dituos^ eius templi faepe elfe demiratos, quod fdlum id tem. poris in Capitolium ingredientem canes femper in alio fteliientes , necp latrarent eum, nccp incurre. rent,GeIlius7,i, Qiiid tacitos linquam,quosuerihaudinfcia Crete, Necfempermcndax.aitaii 4o rea templa tuentes, Parcerecp haud ulli folitos ( mirabile didu ) Doda Tyaneiftratos fenioris ad ora Non magico cantu,fed quod diuinitus ollis Infita tiis animo uirtutis gnara latentis, Stroza fi. lius in Epicedio canis, f Iftuc uerdiinquit Plutarchus in libro V tra animalium, &c.) quod maioa res noftri Athenis iam tum agentes fe uidifle narrare foliti funt.his qus diximus longe confpicuum eft magis. Aefculapij templum homo quidam clam fubiens (node intempefta) magni ponderis auri argcnticp donaria furripuit, ac latere putans tacite feie fubduxit. Canis autem qui tum ciiftos erat templi, Cappartis nomine,quoniam latratus aidituorum nemo curabat,facrilegum fugientem infe> cutus eft ipfeiac primo quidem faxis petitus non deftitit.-mox exorta iam luce, prope quidem ho ac. ceftiqfed oculis diligenter hominem feruans fequebatur; cibum uero obiedum ne contingebat qui. dcm.-iam ubicuncp quieuiiretille,excubabathiciuxta:rurfus cum procederet, fingens infequeba. jo tur itemiuiatoribus etiam quicunip fe obuiam tum forte tuli(rent,adulabatur,cum hunc infefte fema per allatraret,impeterct^. Hacc cum qui furem perfequebantur ex obuijs colorem fimul dC magni, tudinem canis narrantibus fcifcitandocomperiffent,auidius iam urgentes, prehenfiim hominem a Crommyone ufip rcduxerunt.Canis autem conuerfus exultans geftiens^ prxuolabat, ueluti fuam predam capturam^ facrilegum illum faceret. Ei ut alimentum publice daretur, tum ut facerdotibus curahuius perpetua incumberet, Athenienfes fciuertmt, Hademis Plutarchus. Eandem hiftoriatn Aelianus deferibit, exquoeafolum adferibam in quibus nonnihil! Plutarcho diffidere uidetur. Fur primum,inquil,faxis lapidatione fada,canem appetebatideinde ubi is latrare non defiftereqifi Ium allicere conabatur,panem SC offas canum illecebras obijeiens : Verum cuftos incorruptus ca. nis,uel fur cum euafilTetin domum fiiam, uel cum inde exiret, fe illi implacabilem inexpiabilem^ >(, pr;ebens,furemlatrarenondeftnehat. Tandem in telledum eft ubi canis effet, $C in furem captum ^ Athenienfes uerberibus ac tormentis qutefiueruntiqui omnia confeffus & ex lege capite damnatus, extremum dedit fupplicium. Meminit etiam lo.TzetzcsChiliadej.cap.iji.non unum, fedpiures facrilegos facies,his uerfibus, Kva^ mn fijotrvAirf, iwygis ciRitej «irr tn/jf vMyjJu ifrTrsg i(^ fcx-t'Is$iivKwifi,Oppian.de Agafjis caniculis Britannicis feribes. -nas ■Jjpxvna 01 o’iKisgoi,Tgo:7rt^s«5,a^ Tgairifty?, jr«j>K(riT()s,axawa 'roe,Heiyc.Tg{en'fc^«T«siit/xj/,o'\XiiijiBETSj:f 730£tn'fc^s?,(c5 sdiphthogo in penultima, ut a nummulario dif ferat, que per iota tiocanjSuid.apud que corrupte puto j) legit. TgfC 53S^«iC L(wdlr,oi ccyAaifCt emiffionem,intcrpre« tantur:8(: ajoiejOp a^scij/.Componitur uox ab tJJ ez capra, ScVw azal iuit, ut fit caper ex piatorius,qui abit SC aufert mala. Hieronymus captum emilfarium interpretatur. Aquila ad confir matum deputatus.-Chaldaica & Perfica translatio tiocem relinquut; Arabica uertit,Wtjr Vas , mons Azaz. fGrtece&lcapramfonat.quaeuoxabtVez Hebraica formata uidetur. f Syluaticus mier capram exponit idalch &: metaham Vetus Auicennae tiocabulorum interpres. Apud eofdem nomina hate reperio,Baualmais, urina capraEtHaramiem^ftercus caprinum; Adalafi , ungula capri, na, f Saraceni capram appellant anfe.Itali nomen Latinum feruant,ut Sf Hifpani,nifi p in b mll tarent.Galli cheure,uelchieure:Germani Angli a gote.Illyrij koza. B. f Aegyptia: caprae foetus quinos parere ferunturtquod fcecundifflmas Nili aquas bibant. Quam quidem paftores etiam lacjis inopibus pecudib. infacundis dare folent.Aelian. ^In Africae quadam parte tonfiles caprae ftmt.ex quarum uillis nauta; rudentes conficiunt , Textor, Aegypltj affirmant capras fuas,quoiies cum Sole eodem plane loco Sirius oritur, in ortum omnes conuerfas edrefpicere.at^ hoc fyderis cius reuolutionum argumentum certidimum eife.Plutarch.in libro V. tra animalium, Cafpfe caprae 8C albiffimac funt.Sf cornibus mutilae, Sf ad maximorum cquorii magnitudinem accedunt.Earum uilli adeo molles.cum Milefijs lanis ut mollitudine comparari pof (int,ex ijs^ facerdotes & Cafpiorum ditidimi ueiies conficiant. Aelian, ^ In Cilicia circa^ Sy rtes, •o uillo tonfill uefliuntur.Plin. C In Cephalenia caprae non bibunt quotidie, ut alia animalia : fed ad. * uerfum fibi uentum ore hiantes excipiunt, Ariftot. in Mirabilib, ^apras in Gimanti natas Alexa derMyndius feribit fexmenfes non bibere.fed tantum in mare intueri,Sf ore hiante illinc auras ex cipere, Aelian. ^ Illyrica caprx ungulas quidem habent , fed noH bifidas , Aelian. ex Alexandro Myndio . Apud Illyrios pecora aiunt bis anno parcre,geminos pleratp , nonnulla etiam ternos aut quaternos licedosialia quinos iiel pliires; praeterea latdis fefquicongium reddere, Ariftot. in Mirabi. lib, Orthragoras in libris quos conferibit de rebus Indtcis.inquit in Coy tha uico fic nuncupato ab indigenis pifces capris comedendos obijei, Aelian. ^Libycorum caprae ex pedlore ubera ap- penfa habent.Idem. ^[CallifthenesOIynthius.caprasfcribit in Lycia denfifTimo Sf prolixiilimo hirfutas elfe pilo.ut muliebres crines efle uideantur,8f pafTim tanquam oues tonderi, ex eifdemi^ . nauium fabros rudentes contexere, Aelian. Sardiniam pecudum optimam elTe parente, Nym. phodorus feribit, capras^ procreare.quarum pellib.pro tieftimentis indigena: utantur , tamcp miri, fica ui eire,ut hyberno tempore calefaciant , arftiuo refrigerent, fimul^ in qs ipfis pellib. cubiti ma- gnitiidinepilosinnafcftat^ ei quitjs indutusfueriqfi commodum uideatuf eum eft frigida tempe. ftas,pi!os ad corpus conuertiqut ab qs calefcat.cum autem eft atftas , inuertiqne calore uexetur. ^Scyrias capras, require cap.S.inter prouerbia. f Caprj in Syria funt auriculis menfuradodranta Ii SC palmari.ac nonnullae demiftis ita,ut fpetSent ad terra, Ariftot.Caprae Syri;e(forte Scyri3c)quan tum alite nullte lac habere dicuntur, Aelian.Capra Mambrina in regione Damiata ditfta , fert equi. tantem,fellam,frenum,Sd ctetera quib.equi inftruifolent.admittitiauriculas ad terram ufep demiflas habet, cornua deorfum reuolutafub ore ; Haud fcio an fit ex capris fylueftrib, illijjs regionis , Italus quida innominatus in dclcriptione terrg fancftg.Recentiores quidam hanc Indicam capram uocanr, ’ (ut pleratp peregrina Indica) addut cornua ei acuta eflfe.parum diftantia. corporis colorem eundem qui rupicaprisiteftes ut equiteaetero noftratib.capris non diftimiles : fylueftres tamen efle in altis montib.reperirijUifuacutifttmo.Sd eam obcaufamaGraecis dorcades nominari. Sed ilii in dorcai^ nomineplurimum falluntur.ut patebit infra in hiftoria dorcadum.Mambre mons eft iuxta Hebro, inde Mambrina: fatflum cognomen fufpicor. Inregionc Nubia,quam nunc Mauritaniamuccanr, oues latiflimas habent caudas, 8(9« fffiihuKSC T»y 7n\0f Kenvoy, yti^Uy, «(ivoy^i^iioy{u^ci', ^HyoyJvttXj&vitB^xy.Widcthmc uobis ciborum ifta fimplicitas,ubi tot enumerantur uel arbiffia uel frutices,non minus fucco diuer- fa quam nominerHxc Euftathius apud Macrobium contra Difan'um,qui pecudes uti fimplici cibo* dc ideo expugnari difficilius earumiquam hominum fanitatem dixerat Phafeon Theophraftus uo- cat,quem alij fphagnon,rplanchnon,8^ bryon,penem(al.per n. ditplex)in cerro, id eft mufeum c ra- mis eius dc cortice dependentem, odoratum, cubitali magnitudine, ut Hefychiiis SC V an- nus exponunt, myricam aut agnum id eft uiticem fignificat.Reliquain Eupolidis uerfibus fatis nO' ta funt. glubeo frondentia capris Arbuta fufficere, V ergilfus. Arbutus, Grxeis arbu^ ftum eftquo Germania caret : frequens uidi in Gallix Narbonenfts nemoribus frudti omnium tar diinmOjtamfimilifragiSjUtmTi maior efter, dChneoimus colorc,non difccrncres» ^Caprinum pecus dumeta potius,quam campeftrem fitum deOderanafpcris^ etiam locis ac fylueftribus optime pafeitur, Nam nec rubos auerfaiur, nec uepribus offenditur, 8c arbufculisfrutctis^ maxime gau« dec.Eafunt arbutus, at(^ alaternus, cytifuscp agreftis.Necminus ilignei qtiernei^ frutices, quiin al titudinem non profiliunt, Columella» Alaternum qiiinouerit nlillius adhuc feriptalegt Frudum arborum folaenullum ferunt, hoc eftne femen quidem, tamarix fcopis tantum nafeens, populus, al* nus, ulmus attinea,alaternus,cuifoliainteriIicem 8^ oliuamj Pliniusi6,a6. Nafeiturapud nos fru* tex,rariffimus alibi, iuxta fluutj Sili ripam, perfici arboris fapore foliorum fere, frudu dC femine nui lo quod obferuauerimtquem fruticem perfiCum appellare licebit donec aliud nomen rcperianitts, nam alaternum efte nondum affirmauerim,qudd folia latiufcula uideaniur. ^ Gramen aculeatunl aliqui i uulgo capriolam uocant, quod capris grato fit pabulo, Ruellius» Gramen etiam apud Gr« cos xgicon cognominari inuenio» ^ytifum in agro efte quapliirimu refert, quod capris SiTomniS gcncripecudu utiliffiinus eft, Coi. Sed de cytifo inBoue copioftiTime egi. Vbi etia reprehedi illoru opinione qui loti ftuc trifolij pra tefis genus maius,durius,8d’ acutioribus folijs,cytifum effe putat, ed qudd loto fimile foltjs, & capris gratum fit, unde noftri^eigblecappellant,alij fp!Qblce,ab acutis folijs.Nicd meretrix, ut Athenxus fcribit,Capracognominabatur,edquodThallumnomine diiiitem cauponem confumpfifletjid eft ad paupertate redegiftet: thallos enim Grxei olex ramos appellant, quos auide petunt caprx. ^ Pc riclymenon frutex eft apud Grxcos,qui nunc caprifolium 8>°Mbautli lien tri illis ipfum lac applicueris.ut AndreasaLacunauertinriam Cornariu^ic etiam pro reddit ditSamntim, f CapratinCretaitSafagitta.quarumnafcentemillic dietamnum.Sic. Ariftoteles In Mirabilib.intelligc feras capras.ut copioiius in illarum hilioria dicetur, Serapion in libro de Simplicib. citat Galenum feribentem fe uidiiTe capras lingentes(pafccntes)tafflaffcis frondes , qit* pofteafinefplene inuentte fincltem alias lingentes ferpentesexcoriatos.eas^ polleattiitius fenefee re 5C albercere.alias Si poii albefccntes minus fenefeere, Albert.& alij quidam barbafi.Ego hunc lo cumneq) apud Serapionem, netpapud Galenum reperio. Si capr^ex uafis tamaricis biberint aut n ederint,non habebunt fplenem,Conflantin.Melioris notat anthores de fuibus hoc feribunt, minui eorum lienes alueis ex tamarice fatSis. ^ Si ex caprarum (uel ouium ) grege quapiam eryngium herbam ore fumpferit.Plutarch.eam dicitprimum.ac deinceps reliquum caprarum gregem tandiu a progrediendo fuftinerc. quoad de cius ore herbam paftor detraxerit, Aelian. Si qnis apprehenfain arunco ex grege unam trahat.ctcter^ ftupentes fpcdlanuldcmeuenire aiunccumquandamherbam (eryngium intelligo)aliqua ex eis momorderit. Vide Marcelli Vergili) commentarium in cryngiS Diofeoridis. ^ Huic pecudi nocet aftus.fed magis frigus, & praecipue fatae, qtiat geheidio hyerais conceptum fecit. Nec ea tamen fola creant abortus.ied etiam glans cum citrafatietatem data eil.ItaB quenifi poteft affatim pratberi.non eft gregi permittenda, Columella, f CJuibus in locis pecora fcammoniam,ueratrum,clematidem,aut Mercurialem pafcuntur.lac omne uentrem et flomachum i, fubuertittqualcin Itiftinis montib.effea nobis proditum eft.Siquidem caprae.quibtts candidum ue. ratrum pabulo fuerit, primo foliorum partu,euomunt:ai eorum lac hauftum naufeam creat, 8C fto. machum in uomitiones effundit, Diofeorid. Alibi etiam in ueratri mentione idem de capris feribit. Lafer multis iam annis in Cyrenaica prouincia non inueniturtquoniam publicani, qui pafcua c5 ducimt.maius ita lucrum fentientes.depopulantur pecorum pabulo. Si quado incidit pecus in fpem nafcentis.hoc deprehenditur fignotoue cum comederit dormiete protinus.capra fternutante.Plin, ^Poftea quam capra proxima eft ut iuguletur.non amplius cibum attingit, Aelian. ^[Herbaeftab exitio,praciptiecaprarum,appcIlataa;golcthros,&rc.Plin.dehacabundc differui inBoue. Sabina capris Si ouib.iienenum eft,PIin.lib.i6. Rhododendron in iumentis.ca» pris^.&ouibus.uenenumefttidem homini contra ferpentium uenena remedio, PIin,Bt alibi. Pe- jt cusSi capraefiaquam biberint, inquafolia rhododendri maduerint, moridicimtur. fEiiony» tnus arbor ditSa.nalcitur cum alibi, tum in Lefbo infula.monte Orcynio , cui nomen Ordyno : ma> gnitudinemali punicat.attp folio eiufdem.maiori quam uincaperuinca(chamacdaphne;)8i molli, ut punica.Gcrminaremcnrefcptembri(Poflde6ne)incipit,floretinucre.floscoIorealba5 uiolat fimilis: odoreinfeftus.uelutcruorem inferens, Ugclc/eyctbtCt|lt>tlm/fpinbclbrtl)m/bt/legatur)hepatis colore exiftit, aut uini paulo quam rubrum eft nigrioris,quaIe uel exiguum plus ^ rimae aquae mixtum, adhuc rubicundo colore fpedatur. V ineo pafleus intenfior eft, maxime fimilis pafib quod ex uua nigra confinhtiiufmodi etiam cerafi ftucflus color eft«Sed de nigris oculis Arifio* tele» De Cap ra. D. E. Lib. i. t^Ies proxime dixerat: 8C nigricantes colores non contieniuntcaprat, qimm ad lucem noflu funden dam minime idonei fint. ^Solertiam caprarum Mutianus uifam libi prodidit in pome prxtenuij - duabus obuijs e diuerfo.cum circumaiSum angufliac non caperent, nec reciprocationem longitudo tn exilitatem catca,torrenterapidominaciterfubterfluente, alteram decubuifle, attp ita alteram pro culcatat fupergreiTam, Plinius, ^Capra indignum putans fe in extremo ouilli pecoris agmine in- . cedere, gregem quidem antegreditur, atipfamhircusbarbacfiduciaantecedit, Aelianus. ^Arun. ' eo fi quis apprehenfam ex grege unam trahaqcieterac ftupentes fpediant, Plinius, Idem eis accidere aiunqfiqua earum eryngium momorderiqut fuperius retuli: Sed confiderandum eii, anquieryn- gio hoc attribuerunt, cryngi t fic Graeci aruncum uocant) nominis uicinitate decepti fmt. Curiali IO experiantunego quod ad eryngiUrti,taliotus nihil tiideo.-cryngo autem apptehenfa una, exteras 11 ti pere minus mirum eli, E. , . , , Caprarius, panor,cuRos,exercitor9 caprarum efl,VtunturhacuOce Varro SfColumella.Gr* ci M-mfsii dicunt, uel quali myinriA»(/,quod circa capras uerfetur , uel quod «arts, id eft ardua & alta Ioca,uel iy &H'«,id efl In altitudine ( gaudent enim capra: locis mOmanis & excellis) obambulet, Va rinus,&Etymologus:Qiii5i«yr«(ii(/ hunc pallorem uocant, AntWj cUyyiiux, greges caprarum, Eiymologus. AiotAsj luytfy, pleonafmus eft apud poetam. T«y cUyiSii i mivygs t iTOirxjTrey E W aimAiaif '(AiSmuii C non utalterlus generis pafiores fe» quatur,fed pleruncp ut antecedat gregem. Quare eum elle maximeftrenuu opus eli,Capcllx,dtml dumeta pafcuntjCaptis ceduqfubinde qu* cedit compefei debeqne procurrat Sed placide, ac lente pabuletur,ut8i largi fit uberis.&nonlirigofillimi corporis, Columella. Caprarrj leues Cf ueloces funto.ut caprarum celeritatem alTequantur, Geoponica Gratca. fCanis cullos efl pecoris, quod eo comite indiget ad fe defendendQtIn quo genere fimt maxime ouCs, deinde capra, Varro, fCa» jo prile.llabulum ell caprarum. Difficilius fe recolligentes a ferpeniilim itflu,in caprilibus Optime cona ualefcunt, Plinius. At/A/i Ksa a-HKisjim iisxsitMyK isKrTta, Varinus: led eadem nomina pro aliarum etiam quadrupedum llabulisufurpantur, ut in Bouedix/. Ipfumuero caprile uel naturalifaxo, uel manu conflratum eligi debet.quoniam huic pecori nihil fubfternitur, Diligens^ pallor quotidid flabilium conuerritinec patitur flerciis.aut humorem tonfiffei e, lutumue fleriqua cundafunt ca< pris inimica, Columella. Non tamen ita miiltx caprx.ut oucsiuua ftatione claudantur, quam lutd Sfllercorecarereconueniet, Palladius, Stabulatur pecus melius ad hybernos exortus fi fpctSaq quod ell alfiofum. Id ut pleratp lapide, aut tella fubftei ni oportet, caprile quo minus fit uliginolum ac lutulentum. Foris ctim ell pernoiSandum.item in eandem partem coeli, qua fpetSent, fepta opor- tet fubllerniuirgultis,nc oblinantur, Varro. Etllabula a uentisbybeino opponere Soli Ad inc- dium conuerfa diem.-ctim frigidus olim lam cadit, extremo^ irrorat Aquarius anrio, Vergilius: Superius quatdam explicata funt capite j, qiis huc referri poteran t.ln Ouium hifioria etiam n3 pauca dicemus, qux Capris ouibus communia funt. Caprx natura mobiles 8C celeres funt, quamobrem pallores non proficiunt eis ducem, AriUof. H[Relinquiturdenunie.'0,quiin gregi- , bus ell,minor caprino,quam in ouiIlo,qudd caprx lafciu»,Si qua: difperguntfe.Contra quod oueS fe congrcgant,SC condenfant in locum unum : itaque in agro Gallico greges plures potius faciunt, quam magnos,quod in magnis cito exillunt pellilentia:,qux ad perniciem eos perducunt. Satis ma gnum gregem putant elTe circiter quincjuagenas, quibus alTentiri putant id, quod ufii uenit Gabe. tio equiti Romanoiis enim cum in fuburbano haberet agrum itigerum mille, & a caprario quodam qui adduxit capellas ad urbem,denarios libi in dies Ungulos dari audilfet, cocgitEnille capratS gre» jo gem,fpcrans fe capturum de prjdio in dies fingulos denarios mille . T antum enim fefellit, ut breui omnes amiferit morbo ; contra in Salenttnis SC in Cafinati ad centenas pafcunt, V arro. Melior fit grex.fi non ell ex collcdliscomparatusjfed ex conflictis una. Sed numerum generis huius maid. rem, quam centum capitum fub uno clatifo non expedit habere,cum lanigerae mille pariter commo de ftabiilentiir. Attp ubi caprx primum cpmparantur,mclius ell unum gregem tuum, quam ex plu ribus particulatimmercari,utnecinpallionefeparatim lacinix deducatur, & in caprili maiore cot» cordia quiete confillant, Columella. Caprarum qu» coitum non patiuntur ubera, pallores montii Oetx urtica perfricant uehementer.ut dolorem infligant.itatn primum cruentu humorem eliciunti - mox purulentum, poflremo lac non minus.qUam ex ijs.qiiae V enerem patiantur, Arilioteles.Alber tus feribit fe hoc uidilTe in mulieribus tum uidtiis tum uirgihibus,qu lumIuliusPolluxmeminita:Ariftotc!cs, exouilloK caprino mixtum lade: quod hodie^fitubi utriuftp copia habctur.Hunc Athenxus praeferri putat omnibus, uticp poft Achaicum ex oppido Tromilia, unde Tromilicusdicatur,6faSimonideStromilius,ex caprino ladc,Hermol. flnPli. nio legendum fitepityrum,an caprarHm,in mentione cafei libro ii.controuerfum diu fuinipfe non epityrumfuerba funt Hermolai)fed caprarum lcgo;non quia epityrum oliuj fradac genus fit,utqul dam putant quandoquidem oliuae genus illud pityrum SC pityrida , non epityrum uocari conflat: Sed illa ratione potius, quod nifljCaprarumgregib.fua laus eft, in recenti maxime eam augente fu. mo gratiam;£d reliqua,ftc legamus, uix ftabitfenfus, nifi plane quis extorqueat. Praeterea cum de bubulo SC ouillo cafeo dilTeruiflct author,maxime fequens erat,ut de caprinoquocp loqueretur : ne quia IJt omnium fere deterrimus,improbari omnino indicaretur. Adde quod infumari non alius ma gnopere cafeus quam caprinus aflbleuNec fere placet nifl miifteus atqp recens . riVteie,» toixs» ia»*, Varinus.Epityrimentio apud Catonem,Varroncm,&: Plautum fittapud Graecos nufquam , quod fciam,quod miror in compofiuone uocis Graeca. Caprini cafeoli praeftantcs in Rhstia Heluetica fiunt, prxcipucCquod fciam)ijs in locis qui circa thermas Fabarienfes montani funupartim ex capri no mero,partim admixto bubulo ladle, ^Ex caprino hircino feuocandelx apud nos fierifo- lent, 4 Caprino fanguine adamantem molliri Albertus feribit, de quo in Hircini fanguinis men* tione dicam.San^iine caprino macula: contadhe abluuntur, Marcell. ^ Ad ferpentes fugandos quidam caprae ungulas urunqPallad. f Caprs cornu uel pilis accenfis fugari ferpentes dicunt, > Plin, Caprina cornua conBciedis arcubus idonea eflc,apud V arinum legimus, in didioneTw/jst. Homerus Pandari arcum ex cornu capra fera concinnatum memoraqut in Ibice dicam. Cornua caprarum tria circum arbuftum eredla infigito, acumine deorfum,aIia parte furfum fpe(flate:8i ob« ruito,ut fumma cornuum pars paululum de terra promineat,quo pluuia delapfa defeendens , cor. nua irriget.Hoc faiflo uitis ualdefertilis euadet,Africanus in Geopon. Grac. Iib.4, ^^Fel capra in uafe aliquo in terra rcpofitum,capras ad fr allicere fert, ac fi illa non parum inde iuuetur,Albert, Si pilos equi candidos producereuolueris, locum rafum felle caprino illine, Author obfcur. ^Caprina pellis,Cicero i.de Nat.Etcintflus uillofa tegmine capra,Maro inMoreto. Pelles ca. prarum cum uillis fuis parant SC expoliunt pelliones, quibus ueftitur uulgus prafertim mulierum, in Sueuia pracipuc,aduerfus iniuriam frigoris.CJuamobrem SC infantibus inde fiunt tunica • Pel’ les a mercatoribus rudes petuntur ex montanis Sabaudia locis circa Geneuam. Apta funt pellicnS operis, ex teneris tantum hesdis SC capeUis, quales uerno tempore ma«5,apud Suidam in Diphthera , McpSi^xs aifa, emxiwSytiiitiftxuulazroiiim! Jity&^xs&siiihifi&xc -f icifcpst xi v/iBjjaptid eundem in KxftfH,KiuouJ}^li^M xKjif »t tjiTiiWfiBeMj&c. Arrian. ut ibidem cita» tur. At/pftsj tJij-ijfc /8t Grarci appellant pelles nauticas , quas nos uocamus fe. geiiria,Feii. Otj ixxxttx-m Myinti m ifv tois «uaxic xKioasuzix ix Aiixirxi/,>is%xvmi y» toie ■^«if ot, xstf ii Tpitue X xinrx fiitMtTta,Suid,in Diphthera, Antiquiora diphthera loqueris, JicfSlixs AkAbs, prouerbium in eos qui nugas narranqatit de rebus nimium prifeis si iampridem obfoleris . Aiunt enim diphtheram pellem f uifleeius captK.qu* louem ladarit.in qua creditum eil antiquitus, illum omnia feribere qua: fierent, Erafm, Diphtheram fero infpexitIupiter,dzSVtiBrT8?£ji(«t, Galenus in Glofiis in Hip.aptid V arinum per du plex lambda fcribitur.quod no placettut ne iilud quidem quod per Ggma feribit in diphtherae mentione. Apud Hefychium etiam locus i'|(*^^b’usparoxytonum,utinfra) ucro nomine ^phocles fcenas barbaricasiiocat.Syfira aut(«fcribitur)mnj ca pellicea,cum pilis,manicata, in ufu Scytharum. Sifyra (xixv^x^uerOi tegumentum cx diphthera, Ariftophanes,Ef'n‘y'««'* dijs qui in ruftico opere morantur,ut apud Caecilium in Hypobolimaeo habet adolcfces,apud Teren tium in Heautontimorumeno fenex* Defiiyra,fifyrna,& fify, ueftimentis ex pellibus caprinisfiuc cum pilis, fiuc abfcp illis,mu!ta legimus apud V arinum,EtymologLim, QC alios quae breuitatis caufa praetereo. Bcawi/jVarinus exponit melotam, diphthcram,fifyram . Baetan enim (inquit) uocanttcs gmenta ex pclIib,(»^iQ(jAcu«ix x«J'ift){/)confuta. Attici eandem fifyram uocant:Ariftopliancs,Ef <76 tyxwftf^vAsfillv^.Nos ca fifyrinia nominamus, Gr^ci bf tam.Bcarxf/ Dores diphtheram uo , canc,Kdtt -fj yivxyfl(icm.BcuTHyAfy.x7iyoy ^e^vyx,ct fecundum alios fccna pelliccajHcfych.apud SuidS diph therra exponitur, per duplex r.Baeca tum hyeme tum ^fi;ate bona^Bocr» xxy ia» ^ yftymi iyx» Sci/:Suidas,qui huius adagq mcminit,adfcribitbsctam ucftis pellicear genus, quod in utrun(^ tempus uidcaturappofitum.Namhycmc depellit ucntos,5ftat€folcm.luIiusPolliixhb.7. meminit tunicam fuifle praclongamjqu* totum contegeret corpus.Conucnit igitur de re ad multa iifui futura , Eraf. Sophron in Mimis muliebribus rufticorum diphtheras, baetas nunciipauit , Pollux lib. 10. ca.4p Et 4* ruiTuB ca, 46, s%yxsf>t(/lx t/i(f>&%fxy iiulgo dici ait pelliceam tunieS . £«rvy«(/ Etymologus Myaoy siyasfty interpretatur: dCnTftyceySUcy ^ Aiymy 4;»u/fc»p, galeam uel pileum ex pelle caprinajHcfych. Va rinus. A^tf/M£wj,fls w Kfltt V arin.X/yft©- «7w,uter caprinus,apud Homerum Idem . A diorem elTe dicere, quam fuum,&c.Cacterum caprinum adipem ijs qui mordicationes patiuntur, aut inretfio inteftino, aiuincolojpotius quamfuillum ini|cimus:non quod acrimonias plus obtundatt fed quodob craffitiem citius concrefcat, cum fiullus inlfar oleidefluat, Galenus deiimpiictbji.4.Et paulo pofi:Ho2dorLim adeps(inquitjminus tUm calidus tum ficcus eft, quam capraru, fed 6^ capra- 10 nim minus quam hircorum.Et rurfus cum nonnullos aftringentia pro acribus dicere rcprehendif- fer,fubdit:Sed illi in uocabulis potiuSiquam rebus ipfts hallucinari uidentur : & maxime illi quibus Graeca lingua infueta eft, qualis eft Diofeorides Anazarbenfis,&c, Hic enim cum ait magis efte a- ftricftorium adipem caprinum fuillo: fi quidem acriorem ftgnificare iielit per magis aftrifloriiim, ac- cipimus fermonem ceu uerum:aciiillud,talcm habentem qualitatem, qualem rhus, rheon, hypoci- fthis,balauftium,haud ucrum efte fermonem diccmus,Hucurcp Galcn. Seuum capr* adftringen- tius eft feuo boum,Rafts, Caprinus adeps datur utiliter his, qui cantharidum uenena hauferunt, DiofeonSeuum caprinum cum cera, contra idus ferpentium imponitur,PIin. Omni morfui &:lx ftoni fubuenit, Aefculap, Fere omnis dolor corporis fi fine uulnere eft , recens melius fomentis di- fcutitunuetus uritur, dC fupra uftum butyrum, uel caprinus inftillatur adepsjCoIumella m remedijs ^0 boum. Et alibi, Suppuratio(inquit)in bubus ferro refeinditur : expreftus deinde fimis ipfe , qui eam continebafjcalida bubula urina cluitunucl fi collui ea pars no poteft, lamina candenti feuum capri numautbubuluminftillaturi Seuumcaprinum perniones farcit, Plin. Cum calce ftrumasdifcu tit , Plin, Adeps caprina cum calce fubada & appoiita,ftrumas ftatim diftbiuit & fanat, Marcel. Ca prinum feuum admixta fandaracha ungues fcabros emendat, Plin. Ex fepo caprino admixta fanda rachacerotum,unguibuslepronsfuperpolitum,iinetormentofanat,Sexr* Cantharides licheni il* litascumfuccotaminiacuuaCjSt^reuoouis uel caprae, prodefle non dubiumeft, Plin» Vlcera quK ferpimt, cohibet feuum cum cera.-itcm addita pice ac fulphure pcrcurat,Idem. Manantia uerendo^ rum ulcera fanat feuum caprinum cum meile rubiep fucco,Plin. In furunculis feuum bubulum c5 fale illinitur.-aut fi dolor eft,intindum oleo,liquefaaum fine fale,(imilicp modo caprinum, Plinius» I® Adeps caprinus cum rofis mixtus, puftulas,qux in nodegrauefcimt, tollit, Aefculap. Hoc etiam au ribus inftiliatum furdos fanat,ldcm* ^ Comitialibus magi commendant feuum caprarum , cum felle taurino pari pondere dccodum , 6c in folliculo fellis reconditum ita ne terram attingat, biben* dum fub limine ex aqua, Plin» Zeae farina ex uino rubro ad feorpionum itftus tepida illinitur, tuffi cum caprino feuo aut butyro, Plin.Ius decocflicapriniadipisjphtliificisin forbitionibus prodeft,Dio fcorid, Caprae feuo in pulte ex alica,&^phthifin ^tuftim fanarijUel recenti cum mulfo Iiquefa atuiim fiftere fupra dfxi , Wem de iecore mox confirmaturus. Sanguis caprinus dccodus cum medulla dy fcntericis fubuenit > r lin, San, guis caprinus cum medulla hydropicis auxiliaturefficaciorem putant hircorum, utit]p li lentiico pa fcantur,Plinius. „ „ /^ • j r ^Cornu caprinum dextrum in Athanafiam magnam, fic appellatam compo^onem apud Io. Mefuen requirilur:itcm in antidotorum defcriptionibus fili) Serapionis SC Hali, « Atiicennar . A- pud Mefuen codices quidam uariam Icdiionem habent , Alias de cornibus cerui. Hanc reprehena dunt monachi qui nuper in Mefuen fcripferunqquoniam apud alios authores nonhabeatur.lo.Ma nardum quofficfus Minerua)uituperant,qtii fcripferit iuperflitiofe dextrurn potius quam Imifirtim cornu fumi: ipfi enim dextrum praeferendum putant, liue occulta nobis ratione illud pracce!Iat,fiuc „ quod pugnando magis exerceatur: Sf alia multa multo rilii excipienda nugantur. Non ignoro ta« 'men ex cerui cornibus alios dextrum, alios flniftrum prscferre,ut fuo loco dicetur. Caprarum cornu uel pilis accenfls fugari ferpentes dicunt, cinerem^ eorum potum uel illitum contra idiis ualere.Pli nius. Puluerem de cornu capr^,& eius lac cum origano, cum uini cyathis tribus,a ferpente mor fus bihatjUenenum excutiet,Sextus.Sed is confundit in unum remedium, quod Plinius triplex fecir, de cornu, de la(3e,e<: de cafeo capri.de cornu Plintj uerba iam retull,de reliquis quo^ mox lubmn. gam:uidetur etiam corrupta quaedam in Sexto,quac omitto, Plinfj ieruandam Ictffionem moiteo. Sudores inhibeteornus caprini cinisemyrteooleo perun interiacet,ad carpum ufij reda defccndenti. Plinius forte hac apud Graecos locutione non intelleda (impliciter cauam manum reddidit, ubi idem remeditim deferibit, his uerbis : Afferunt Se magi fua commenta. Primum omnium rabiem hircorum, fi mtilceatur bar. ba, mitigari. Eadem praccila non abire eos in alienum grege. Huic admifccnt ( fenfus tiidetur, huic commento alterum admifcennnecp enim fimum barbae mifceri intellexerim ) fimum caprinum, SC fubdito linteolo undo catia manu.quanttim pati polfit feruens, fuftineri itibent .- ita ut fi laua pars doleat,h*e medicina in dextra manu fiat,aut e contrario . Fimum quoque ad eum ufum acus atrex pundis tolli itibent. Modus curationis eft,donec uapor ad lumbos fentiatur pertienire. Poftea tiero manum porro ttifo illiminttitem lumbos ipfo fimo cum melletfuadent^ in eodem dolore Se teftes le poris deuorari.Hxc Plinius, Simile remedium idem author alibi docet, in quo plus rationistu t Mar 4“ cello Verg, etiam uidetur)minus fuperftitionis eft:lfchiadicos,inquit,uri fub pollicibus pedtimf.Ag gregator legit.fub poplite ) fimo caprarum feruente utiliftimeuadunt. Arabica illa ( inquit Marcel» l«»Vcrg.)aptid Diolcoridem uftio,noftta state, qticd audierimus,in nqllo ufij eft.Plutarchus qui. dem in cominentarfo Cur fero fcelerati a numine pimiauttir, in ufu eam firifle ufiioftem i)suerb/i teilatur*Kflct «c/Jxcf/ Tttvwvufittt^yr cwaijjegce; Qiiod eft Ridiculus praete« rea cft, dicens iniufium eife medicum, qui in coxendicis dolore pollicem urat. Coxendicis dolor per femora, genua, tibias^ ad infimos talos pertinet, quod in fuperiore hominis parte non fit: quameba rem plus rationis elfe uidetur cur pedum pars potius quam manuum uratur, Preterea qui aptiorem coxendicum uftionemdocuerunqHippocratcs, Paulus Acgineta,altjq; Graecorum mediefaliter uri in eo malo hominem uoluerunt.Haec folum habui de hac ultione dicenda, nec plura apud audiorei reperiotut neqs cur Arabica dicereturiconijeio tamenagente nomen inuentum, quoniam Arabes fic coxendices urerenNon diflimilis uftionibus his ea eft, qua in gente noltra circa quadragefimum a partu diem infantes, candente ferramento, ab alrjsin imo occipitio, ab alijs ininterfcalpio(interlca. pilio malim ) ab alijs fub pofteriore humero paflim uruntur : uulgo^^ creditur, fine ea uftione non pofTe feliciter primx illius aetatis pericula inlantcs euadere , Hac fere Marcellus, Mihi quidem htec infantium uftio nulla ex parte cum Arabica conferenda uidetur, cum praeferuandi graua & ferro fiat, illa curandi Sf fine ferro, Sic.His iamperferiptis Aetium adiui, qui libro ii,rap,;.ex Archigene & Antyllo multa fuper hac re adfert digna memoratu, Sd Diofeoridis etiam uerba repetit, qute ex Cornartj interpretatione nonnihil ab excufis Diofeoridis codicibus uariare uideo : Sed quoniam co dice Aetij Graeco deftituor, Cornartj translatione utar in ijs,ut digna funqrecenfendts. Vctercs(in quit Archigenesjetiam uftione in ifchiadicis ufifunt,altj aliter,&c. Quidam ad propinquse cruri af» fedio manus locum inter magnum digitum &C indicem medium, circa infernS magni digiti fiue polii cis articulum,caprinum ftercus feruens per forcipem imponunt, fiercora^ permutant, donec fen- fiis uftionis ad locum affetSum perferatur. Diofeorides hanc rem ita tradit, Caprinum, inquit, ftet> cus fer nefacito, &C. extenfo magno manus digito, cauum locum circa inferni eiufdem articub finem nota,&lc, ut fuperius recitaui, Antyllus autem, nos(inquit)etiam huiufmodi urendi modo utimur; ftercus caprinum ficcum feruefacimusjcocp uentrem magni digiti affetSi pedis perurimus paulo in. fi a unguem,uftp ad os ipfum uftione penetrante. Haec ipfa uftio extremas coxendicum alfefliones, quae nullis alijs praefidijs cedunt, dilToluit. Cteterum poft uftiones porri folia cumfale trita impo« nito,6fc. Fimum caprae cum farina hordei aceto impofitum, maxime in duris rufticorum eor potibus, remedium eft ifchiadis,Serapio citans Galenum, Aggregator. Fimum caprinu cum axun gia ( c-vii oJvjjaVjid eft adipe uel axungia : Flermolaus oxycrato legit, id eft pofca, Marcellus Verg.) impolitum, his qui podagra tentantur, auxilio eft,Diofcorides,Cum fimo capra: SC croco impolitus ,, adeps hircinus, podagricis auxiliatur,[dem ut alicubi citatum repcri.Seutim capri cum fimo capra» tum co(ftum,&;croco,podagris impofitum dolorem foluit,Rafis. Albertuscrocum omitut. Poda- gris medetur taurinumfeuum,8ic. alij hircinum praferunt feuiim, cum fimo caprx, SC croco finj. plue, cum caulibus ederte tritis, ac perdicio uel flore cucumeris fylueftris : Magnificant alij fimi ca. prini cinerem cum axungia, Plinius. Fimum caprinum cum aromate aliquo (cum fpica nardi, tte, tus translatio >hauftum,menfes cit,Sdpartuseuocat;tritumin farinam, &impolitumlanis cum thu re, foeminarum profluuia fiftiqcactetoscp fanguinis impetus ex aceto cohibet, Dioicorides. Sterco. ris caprini pilulas, Sd leporis pilos, pinguedine phocae fubadla fufflto; Aliud, Stercus caprinu Kpul mone phocf ac cedri ramenta fufFito,HippQcrates in libro de natura muliebri,inter diucrfa uterorS remedia menftbus prxeipue dC fecundis pellendis, Medicus quidam in agris fimum caprinum ad profluuium muliebre fiftendum cum thure apponebat,Galenus. Profluuium quamuis immefum ^ urina caprae pota fifti obftctrices promittunt,& fi fimum illinatur, Plinius, f V tina caprarum cum aceto fcilliiico liaufta contra itftus ferpentium ualet, Plinius, Panos 8£ apoftemata ( impetus Sffuppurationesiinquacunij parte difcutir.utfuum etiam in lana impofita, Plinius, Dolorem ceruicum inflexibilem, opifthotonon iiocant, leuat urina caprae auribus Infufa, aut fimum cum bulbis illitum ( bulbo trito cum fimo capr» ceruici illito, MarcclIus:)Pliniiis. Opi- fthotonicis Si tetanicis lotium caprinum cum aqua mixtu efficaciter prodeft, fi ieiunis potui deiur^ Marcellus. Vrina capra aurium doloribus inflillata medetur, Diofeorides, Sub co momento quo egeritur, tepidairtauri obtunfae infundes,Marcellus. Lotium caprinum milTum in aures, dolorem fedanfl cum mulfo mifceatur, fi pus habet, etjciet, Sextus. Inftilla tum dolorem fedat, quod magis ^ fuppuratis auribus adfi'rmatur:ob quamcaufam prafentis auxilij plures exceptum SC cornu capri, no inditum,in fumo fufpenfum.diligcnter ad neceifarias medelas referuant, Marcellus, Si graui. tas fit audiendfilfel bubulum cum urina capra uel hirci medetur; uel fi pus fit: In quociincj autem ufu putant hac efRcaciora,in cornu caprino per dies uigintiinfumata, Plinius. Vide infra edam in hirci urina. V rina capra calefada inflillata auribus, fimum^ eiufdem cum axungia illitum, ad pa. rotides profunt, Plinius. Vrina capraad aquam qua cutem ftibijt, cum nardi fpica quotidie binis cyathis cum a^ua bibitur , urinam^ per aluum extrahit, Diofeorides. Hydropicus foi beat lotium capra, mirifice fanat, Sextus. Vide in lotio hircino. Hydropicis auxiliatur urina uefica capra (co» dices quidam minus emendati habent apri:poterat &f, capri, legi; nam hircina quoq; prodeft, ut in. fra oftendam ) paulatim data in potus : efficacius quainaruerit cum uefica fua.PIinius, Ad urina ^ difficultatem & calculum lotium caprinum, fed montanum ( id eft caprarum qua in montibus pa» fentur) tepidum potari oportet, admixto uino cum aqua,ob faftidiuBi,MarcelIus._ Lotium caprini mulier DcCap ra. H. Lib. I. 291 mulier fi bibat, mendrua prouocat, Scxt, Profluuiiim quamiris immenfiim urina caprte pota lilii obftetrtcespromiitunt.aififimHmillinatur, Plinius. ’ _ . H. Ca- Caprae a carpendis uirgultis diefiat funt.Nonius,Varrolib.j. de Re rufi. Si Cicero alicubi. Vel quod carpant afperaiuel a crepitu crurium,unde eas crepas appellatas.qu* funt agreftes capre, Ifidorus.Crepac a principio capra: funt appella tar, quod cruribus crepet,FeftHs. Capra, carpa:a quo (cripmm,omni carpa: caprae.Caprigenum genus uocare licet.capras tum uillaticas,tum feras, item hircM &: hoedos,Gaza caprarium genus dixit.Caprigenum hominum non placet mihi , ne® pan, therinum genus, Plautus Epid. Caprigenum:^ pecus nullo cuftode per herbas, Cornificius apud Ij. Macrobium. Quamuiscaprigcnopecorigrandiorgreffioeft.Pacuuius. Caprigenum trita ungu« lis, Aflius. Lege locationis fundi excipitur, ne colonus capra nanim in fundo pafcat.Capella, uox diminmiua. ^ Capras chimaras Graci uocant,chimaron & enorchan hircum, Hermolaus. Ho= merus ouium capraru^ anates difcetnens,7ie>yfyis,i^imms,&'limi nominauit,Pollux. Varinus rj&s exponit lei$ss,id eft hoedos,in prima setate:|^^mms(^it■7«nxc apud Homerum Odyifete libro tar«Ai«!,Schoha;)inmcdia,defaminis nimirum,nos capellas dicere poifumus, licetid nomen pro capris fimpliciter poni foleat.xr(i«j^istj«,OTi:Ai«0Tijiu,i«ViT«ij^isi{i« tS «Antiii!; & rede quidem,cum Homerus etiam eo. demgenereprotuIerit.Sfmaresforisrelidos meminerit. StbV»to3»'*’<»< Jt iiatsiu Ef J^yni.xaelc nj‘iyam,xi»eisp itt-rtKM, Xaeis , Etymologiis hircum exponit,8LderiuatsiKf fponteemittat,quodnoftro adhuc tempore apparetjEuftath.inDionyf. apud eruditos om. 1° nes cum acuio feribi inuenio,Si; approbat Etymologiis.-foliis.Varinus multis in locis circiimffedit. Apud poetasrepcritur etiam de maribus, lattfei/ «i/TtfsKSiriij/owji* orfjaa-©', imr©', y arin. a'i| Srmx ijnnnsi/CAttice.iiel poetice ut in feij©- habet V ariniis,ai/ mafctilinum cft)a<> fK ** tticato 70 3j)i*w,ccija),cci^,ilpit ijf/ (ux()s,flfir»7W(Ht,Etymologus dC V arin* Dores capras etiam aiyKffiflrs dicunt, Ffefychius, Variiius, Atyia-xs^/^ tayct ixtu/ihci/, capram caftratam, V arintis SC Herychius:nifiquis caprum potius,id eft hircum caftrattim accipiat,cum ‘wTrfUKtnome mafculinum fit, &ai| etiam Attice Si poetice: quanquam apud illos ixuiiiitf/ legitur cum cpfilo in penultima. Myxs ip h^x^tvshMyiTioif diminutiiiam, in epiftolis Aeliani. Fabas copiofe fumptas Ariffoteles lacaugercfcribit,«ixijy xiMiuf<¥,Ga2a uertit capris ST capellis. B«x»,xiii«£«-£i'riwa* cuy^^ac ixH eft placidus & benignus. xj*ig©.,PeAt/£p»ri To^rujjtxti' i xi* <0 rilrTO ^oiJitTOihinc SC Hscixvr®' nimirum hcedus dicitur. Varinus : Caper Grae. cis apnim fignificat feii porcum,capra porcam.Kanjw, «ij , Ttf’cxroi.MixA«, i^«f. Mraexiart.wtiiiiA')»* tSlixs luycs.Nif*^*-,» tiiu As^at tyjsrm «tyis.ovixm 6lim(i,aygsSims: Hsecomnia apud Hefychium dC : B a 202 De Quadrupcditus . 1 * < ’ fl vi. S.. V .» nMi ,A Vannum iniieniotnihil eorum apud hufdam.ojvfi/ob-.^^/^f.apud folum Varinum . iwJAaCrarcH ' antiquis, Homero praicrtim.omnia pccora.ttgnificat Num Odylieat lib. ° cit ^.«A*.qiu non oues folum maflabant.fed omnegenus quadrupedum , fues praepingues , capi as, boues armentarios, 8C alia.Varinus.Bt alibi apud eundem, f.«A plura de hac uoce dicam in Oue:prspcipue enim de oiie dicitur (tiiA^p,titapud Latinos etiam pecus. proprie capram ftgnificat Aof,A«ljBfirs fciT«*yifw(/,Suid.in As«f. Capras aftrologi ira receperurincoelu. ut extra Iimf 3 duodecim iignorumiut noxium dentibus animal qu^depafciturJexcluietint.Suntdtio Hoediet Capranon longea Tauro, Varro. Apud Phliafios ( inquit Paufanias in Corinthiacis)rapra imago area in foro ercdafuit.multis fui partibusdeaurata.Eam uero tum altjs honoribus afficiunt, runt au ro ornat, ne fydus quod Capram uocanqfuo exortu noxium fit,cumah’oqui fubinde uincis noceat. Nafeitur Olenia fignnm pluuiale Capella,CHidras. Plura uide apud aftrologos , & infra in capra Amalthea inter prouerbia. ^Asiyr-ttt.t^ac.sCaliasUystrlasprjyrcrjHcfychius Varinns. apud Homeriim,a]fi capr* faltantis uel cum impetu ie monentis exponunt, alij capri caftrati,alti fjil ueftris.uide infra in Capra fylucftri. KrcAr/rfi.iit©' , KaAvif airra:/ rccyoc, s/ji^ tv orfrut/luat iJai/Asf/ (/Ix^rui/ orT*,Hefychius & Varinns. Vide ne Calydonia non epitheton capr* fit,ied eadem qu* Amalthea. Eft enim Olenus urbs in Aetolia, .iiixta^uam fuit aper CaIydonius:in qua nutritam ferunt capram Amaltheam. acja!s,A!rm’’‘‘'f*'”“’'““‘^*f''“‘'*‘'‘’“*'' {fttyi^oc '3y>rxr»i(r,H*c8f Varinus. ivi«iw«/islr twyts, apud Homerum, a uoce quam ardunt, Ayos7rraiM,proOTAi«s.5:r fO (olidum, 7» V&SvUjC^Tn^^lSKCtAviinx/lt^lAX Afctft'7©' A^X'4',>livT»y K^OTI}/ Xtyxvim Ky, in epigrammate quodam ut citat Suidas , Plura de hocuocabido lege apud Varinmn, Aiy&i^^ caprinusjDorice «aycui&^jiinde dC mare caytwf/ Dorice, Etymolog. Aiycu, calceamentorum genusj V arinus;non placet quod apud Hefychitim ouyati fcribitur, membrana quadam in ocii Iis,& albicantes in eis cicatrices, Etymologus;apud Hcfychium dC V arinum Myixhi^tih', qiiincp lylla bis legitur. ^ Larix foeminam(lego foemina)haber,quam Gratci iiocant »gida, mellei colorjs, PK nius i6,59.[Quod agidem appellanr,pinus foemina gignit. Id autem eft cor eius , ^c. Theopliraftus de hiftoriaplant.j.io.Et rurfus aliquanto poft,eodem capite, Habet ut pinus a-gidemuta abies albtii didum luiron,ueluti segidi rcfpondens,nifi quod hoc album, *gis gratius colorata eft, Arcades am« bo Agidem uocant tam pini quam abietis, 8^c.Aiyif,« jv ttos 'or^Km liAm?, Varinus. Atyis , t iixrcDi/ ^snTf^iyiiStMoit Suidas . Caelius feribit aegida dici ab Aelio Dionyiio dC Pauiania rete cx coronis contextum:quem ucrd ufum habeatgenus hoc, non explicant apertius.-probabilc tamen fit(inquit) laneas ab eis coronas intelligi . Aiyis 7» U x ;j^i;.jx«,Paufanias. tx 9 sfxi^ Itjxhay iAUrux , apud Lycurgum SC Herodotum lib. 4 . A phras mulieres aiunt lii per ueftem nudas gefiare caprarum pelles fimbriatas, ac rubrica litas j unde apud Graecos deduxe* ritxgidisappe.Iatio, Caeliiis.Nymphodorusfcribit Afros eas uocarcfg*as,cw;.£u«j alias Vide Euftath.in librum quintum Iliados. J^yhfH nftTXf^^xs^Hoj^TrvoH^nsuH Ety** mologus , dC Hefychius : id eft, fiibicus uentt motus ucl impettis, oculi momentum cum fplendore* rxiyiAs,ot xvit*ot,7rtc^(x tp ^ ofticcp , Etymolog.Pherccrates in Myrmecanthropo,d/ ttoi fcfytTTti, citante Suida.Hmciierbum i7rxiyi((i}^'fic-(fo^us7ruha),AxJ^^©'i7rxtyi((iit>^ apud Homerum. A/yi^«t/,oJs:cz5rii/j>(fl:Ttttj,i(’«(f/.AefchylusinHedonis nebridas uocatc«;/i(/'c»:5:fic enimSu/d^ uerba accipio.Apud Varinum aliter legitur, AcfchylLim ^yileiyrces vi^zU^xs pro c^azr«:f/,id eft lacera» rc ufurpafle. Aiyid^eiy uerbum apudSuidam fme expoficione legitur , zv xcyicd(^i ^^x pud Vitruuium i04i,liisucrbisdcicribitiir;Tigna tria ad onerum magnitudinem ratione expediun tur»& a capite a fibula coniimd^a,& in imo diuaricata eriguntur funibus in capitibus collocatis, &Ci. Hac machina hodie utuntur nautatcmquit Gul.PhiIander])capram uocantes. Pueri noftratcs ligni tripes, quod capram uocanf,in ludo quodam erigunt, 8^ baculis eminus petunt, ^ Caprificus, fylueftris eft ficus.Tithymalltim noftri herbam latftariam uocant,aIi) ladlucam capri nam, S(:c.Plinius.Etalibi,Lacfiucae, inquit, fpontenafccntis, primum eft genus cius quam caprinam uocant,qua pifires in mare deietfia protinus necantur, qui iltnt in proximo.Hoc Diofeorides ultimo inter tithymallos uerbafci foltjs attribuit. Caprariam rutam,ut medici recentiores uocant,m Gallia Narbonenfi uidnGermania non habct:mcm!nit eiiis Antonius Brafatioliis, 5c'c, Manardus libri i|, epiftola ultima non retfie fufpicatur polemoniam effe. Capra lien, maiua fecundum magos,imcrno menclaturas Diofcoridis, Aegilops herba eft,quamVergiIius aucnam fteiilem uocauit mGcorg. Enecathordeum feftuca qua uocaturagilops,Plin,iS.i9.Galeniis etiam fcribitfefiucam, quaGrp ce dicatur agilops,in hordeo frequeniiorem erumpere, pracipue cum imbecillius femen diunus hu mo conditum, infelici exortu nauim adoleuerit. Plinius aucnam Graeam uocauit cui non cadit fc. menrnon nifi poft annum ex femine fiio gignitur, uere pilofum ei folium ut lolio , non tamen ut illi pingue, fiTheophrafto credimus, !mmmsarpetfiu,S^c,hincforteagiIops dtcimenni, quemadmoda dc oculi uitium inde ditfium uideri poteflmam Jouis autPalladis agida poeta horriferam,terrificam iratam cognominant. Ntfi quis malit ita didam quod fui nominis morbum oculoiumfanei,ut Diofeorides fcribitEandem ob caufam arbor agilops forraffe nomen habet, cum glans illi fit triftis, ' horrida,cchinatoca!ycccibomepta;&c,AiyiAW,’w«‘rrj Hc^chius 6C Varinus.uidc Diprcdridcm.Qinbufdambulbigcnuseftjhaudfcfo quoauthore.Eft 8^ arbor, de qua PlintusTi. i6, Excelfiftimaagdops, incultis amica tglandiferis fola,&rc.Gaza in Theophrafto Macedonica afprin cerrum ucrtiuPlinius eadem omnia agilopi cerro tribuit, Aegithalus herba genus eft, V arimis;Su j das dc alii, animal tantum uel auem,8craItationisgenus fecerunt. Salix aThurqsagilips uocamr, cujiAi^jHefychius.AijiiVi/ji^jgenus herba,Herychiiis:malim(aj,/7rt/f©',ut Varinushabenpiantam clfc fpinofam fcribensuiel herba genus, folio lato,lenticula fimili , colore glauco , ulceribus inflsm* matisurilem.Videnduman fit anchufajueltnbuli potius aliquod genus. Fieri poteft ut imperiti grammatici diuerfas plantas confuderint. Meminit agipyri Theocritus, 8^ AriftophanisScholfaftes in RanisjCuius haefunt ucrbatDionyfq facei dotem, ut Eupolis inquiqagipyron exiftimatc,hoceft pyrthon,rubicundum:ed quod herba huius flos,Demctriotefte,ualderubeat; Aegiiis,anagallts purpurea eft. Aegoceron,foenumgracirm, inter nemen elaturas Diofeor . Si^apudSyluaticum: qui& trifolij fpeciemintcrpretatur:Idcm eftagccera8,<^ylii ut habet Plinius & Galenus in Gloflis Hipp.alionominc,ijrdemtefiibus,buccrasuocatur. Qiioniam corniculis remen(filiqua)eft ljmi!e,Plinius.Apud Hcrychiumnonredefcribiturcayixijjty 8i^ TsAflj pro •TOAif. uel agonychon herba genus, Hefychius. Plinius ,5^ nomenclatura Diofcoridis, liihofpei mon interprctantuncaufa nominis in feminis duritic,quam rediiis tamen ad lapidem, quam ungulam referas, cum fragilis fir,nonutinafparagi femine cornu uel ungula inftar ^ lenta & contufilis, genus herba, Suidas:Apud V arinum per 1 fimplex feribitur. Aegilides 1 optima ifehades funt,ut feribit Philemon in Atticis nominibus,Athen. Aij/t/Aif,Av)<^, id eft uitcx, Etymologus. Aegynos,cicuta,inter nomenclaturas Diofcoridis. Ktu/aJ'«, Hefychius cynosbatum interpretatur, uel plantam quam capras depafei aiunt. Phillyream Diofcoridis,hoc eft jiguftrum. Germanorum quidam ^cf^boll^.hoe eft lignum caprinum uccant.Eft dC herba fyluatica, flore can« dido,miircoro,odorato,oblongo&barba qiiandam referente fpeciem, quam recentiores quidam in fuis plantarum hifionjs Germanico nomine appeliant,id eft barbam caprinam, ab hircina diucrfam:nulio hadeniis in medicina ufujncc ueteribus puto memorata. Hortenfi cultu digna uidc tur, propter egregium AlTodoracumflorem, apibus omni infecfforum iiolucrium generi gratifli" mum.facilimeprouenittranfplantata, quod meo experimento didici;& in multos annos fiirpsuna durat. ^ ^Miifimones.uelMufmones potius,caprmoin1Ioanimalia,interOues dicetur, Albcrtusmufmo nem cx capra £Cari€t€nafcifcribii. Ai}-««ix(/,anunaliaficdi(fta,Hefychtus di Varinus.wjfAstt©^ pro De Capra. H. Lib. I. pro iA»; 0- Etymologus Si V armus.CaprimuIgus anis nodii intrans paftorum ftabula, caprarum uberibus aduolat fuiftom propter ladis/qua iniuria; uber emOritur , Caprism cacitas quas iia mulfe re oboritur , Plinius. Graci hunc sgothelan nominantia quo differt agithalus.Gaza parus, Alia eft & agithiis auis minima, ialum alicubi transfert Gaza.Caprimiilgus apiidCatuIliim dicitur is qui ca pras emulgeMujttAr®-, ulula apud Ariftotelem, eodem inierprete.i«;,iOTd-.aqui1a apud Macedones Etymologus & Varinus,i«).v7n@-,uultur.i«),i>rvj,©',)»f(c^»t,idell loctifta marina, Hefychius : apud yarinumaiy(Awf@',quin

Tjii mytm tummi, » «jisj/ a» w,Suidas SC V ariniis. f Aegeum uel Aegatum mare,Gratci «).«»(/ uel iriAsyt dicunt, nel Myux fcAawtt uel aycO®- mirTtisifcribunt autem pleriqtie penultimam per ««.paucitTimi per o. Ae’ ^es SC aegides ut fupra dixi Graeci fluiSus.uel magnos fiudiiis exponunt: ab autem communiter fit, Dorice i«yiii»s,Etymologus.Sedcuj.89(/properifpomenon,rcd}ius ab mytil! formaret quam jo ab&f.Bft fane Aegeum pelagus flucf ibus & nauigandi periculo terribile, Suidas & Variniis. Idem ' Dionyfius poeta teftatur,arca Sporades infulas feribens Aegeum pelagus fuisfliiflibiis refonare; nec ullum elTe alium mari? meatum,cuius undae uehementius &: altius agitentur. Aegsi maris latS aquor,!rt«[Tvs mij®- Dionyfio.a Pataris incipiens, ad Tenedum 8C Imbrum ufip protedittir, inde Bo ream uerfus Propontis anguftus meatus excipit,Euftathius in Dionyf. Et rurfus , Hoc mare aliqirf didium uolut ab Aegaeone,cuius in Iliade meminit Homerus.-Vcl ab Aegis loco Boeotfe,in quo po cta Neptuni equos quiefeemes facit. Aliqui didium malunt ab Aegeo Thefei patre,qui in illud mare fepraecipitarit ab arce in Aegis infula, fic enim Etymologus fentireuideturiucl (utalij) ex Athena, rum arce. Vide Etymologicen, Varinum,Suidam,a: Caelium libro ij.circa finem ca.9.Acgsum raa re Cyclades alluit.Hefych. Sunt qui Aegeam Amazonumreginamin eo periiffe referant. Aegaeo mari nomen dedit fcopuliis inter Tenedum 8d Chium uerius quam infula, Aex nomine,a fppeie ca. prst qua: a Gracis ita appellatur,repente in medio mari exiliens.Plin.Solinus hoc faxum Antandrii nominat, quod procul uifentibus caprae fimilecreditur.A capris nominauerunt Aegsum pelagus, Varro.Aegas Euboeae urbem Septentrionem uerfus memorat etiam Theophrallus in fine libri 9. hift.plant. Fuerunt dC alix plures Aegte,de quibus confule Stcphanum.8d inter ctcieras Aegte Ma. ccdoniae quibus a capris nomen fuifie non dubito,CHm quotp cognominarentur , Aegx infula iuxta Euboeam,cum templo Nepttmi,Hefych. Vide etiam Varinum 8d Etymologii in iiycts, &C Strabonem libro 8. qui ab Euboicis Aegis mari Aegaeo nomen inditu uerifimilius putat . Achai. ctr uero Aegae,hoc tempore, inquifidefertae incolis funt , urbem habent Aegienfes. Aegion fatisin- colarumhabctlquoinloco louemacapraladfatumfi:ribunt,8dc. VideAiyM(/in Camerte SiStepha. jj,no:Huius incolis datum eft oraculum illud prouerbiale,V(.8Eoi’«yil fostoreadfleriuitandummouere, quod hoc patflo nimio frigoris fenTuliberentur. Minthon aliqui mentam herbam, alij thymum, alrj iyngem exponunnaltj floris genus in ftercorcnafccntis, quo huci gaudeant, V arinus dC Scholia Arillophanis. ^ e, ii7rtAj>ff,caprarius,pro 0 Dorice, V arinus.Poetis cw^i/oVi^jqusE uox Nicandro pro Io* 50 co etiam pafcendis capris accommodo ponitur : diftinguitur forte accentu in redro cafuiitcm wyij^i T«?, A7*i3flWff,Panos epitheton, ut dicam inferius. Aia*i«^caprarij, eo quod fine awj/ id eft - ualderudcs,Varinus, Comatas caprarij nomen eft apud Theocritum Idyllio 5. De Glauco capra- rio,qui Homerum hofpmo excepit, multa feribit Herodotus in uita Homeri. acclamatio cftj qua ad capras utuntur, Varinus. Af7^p'^p^Kvt^f, canes caprarum cufiodes, Pollux. ^ Atytlii-.^TzsyH^ terra apta paicendis capris, Suidas SdHcfychius: proprie autem de montana dicitur, quam ^yivoyoy £d xcyf^oTHsy etiam uocant, Varinus.Infulse ut quaecp afperiores funt,rict^«s uocitabant faxofos caprisidoneos paicendis locos, qui in ftiperficfedaxor3 terram haberent exiguam, Varinus.AyvJ^^cffvyMyt6yiJ. ^In uctereteftamento, libro i. Regum kebir uocem Hebraicam exponunt capillitium ex pilis caprinis infiar capitis criniti fadlum ; lonathan tamen uertit noda, id eft utrem ex pelle fcilicet caprina dC pi- lofafadlum, * ' yo ^f. Aegiftho Thyeftis BC Pelopiae filio capra alimentum fuggeflit, Caelius cx Aeliani Varijs, Orion etymologiis inde nome etiam Aegifthi interpretatur,ab capra, 6» lado* Circa Alcatbi Ilicum in Cypro Meftori Cyprio infans natus eft, cui pre dentibus os continuum fuit. Is nefeio pro* pter quam fufpicionem expolitus, a capra nutritus eft:& primum Aeginomas diiftus, poftea Eury* ptolemuSj&CyprtjsimperauiCjPolIuxlibro fecundo. Anriphancsin Aceftria apud Aihenarum, auarum quendam illas cantum capras madrantem inducit, ex quibus nullum amplius frudum hoe* dorum aut cafei capiebat. ^h. Cur ueteres facerdotes capra fic abftinuerint, iit nct^ tangerent autederenf, nc(j nominai rentjCxPlutarchoexpofuifupracap.j. Capra oliuam lambendo quo<^ fterilem faciunt, cacp ex cauia*Minerua non immolantur,Plinius. Capras in arcem aicendere Athenis non licet, neque Ofna quod olea ramos uorent SC ladanr, Atlienaus. Obreruamm eft (inqiiic Calius)capras Athenisinarcemnon iungi, (admitti: )praterqurm icmel ad [ncceflariUm facrifi- dum, ne olca ibinata primum, poftittangi.quando ita proditum eft,eitis animantisfaliuameflefrij* ' 29S Dc Quadrupedibus immoIant oues. Ita® Thebani , ^quicunqi propter iilosouibus parcunt, aiunt ideo fibi conditam hanclegem: quod lupiter cum ab Hercule cernere eutnuoIente,cerni nollet, tandem exoratusid rommenius ut, ut amputato anens capite, pel lem uilIofa,quam illidetraxerat, induta fibi,itafcfeHerculioftederer:Etobid Actios mfiitutirc louis fimulacrum facere arietinafacic: SC ab Acgypttjs Ammonios accepilic^qui funt Aegyptiorum atepAethiopum coloni, linguam inter utrofi^iifurpantes.Qui etiam mihi uidentur eadem refe Ammonios cognominafie, quod Aegypti) louem Ammonem appellant. Oblinerem arietes non madfantur a Thebanis,fed eis facrofandh funt.Certo tantum die quotannis in fello louis, unum dc. ^ mum arietem amputant,ctuus pellem detradam,hunc in modum louis limulacrum induunt, ad il- lud& deindcaliud d'ucunt Herculis fimulacrum. Hoc adlo,cuncfli qui circa templum arietem uerbe» rant, deinde facra eundem urna fepeIiunt,Hace Herodotus libro i, Agricola de bone diuinam facit, opilio de agno , sepoltis de capra, Lucianus* Graeci facrificaturi capras frigida aqua ex, plorabant ; Nam fi gtiftare abnuilTent, concipiebant inde, haud ualerc fatis,Caelius, Capeiisepro bubus immolatae : item capra: auratae albae Apollini immolatae, uide fupra in Bouc h, h. facrificiumjiecundum aliquos ex oue, capra dC bouc confiat ; dc quo multis egi in Bone. In Lupercalibus Romx capras iugulant,6C incifis in corrigias caprarum pellibus, difeurrunt : SjC fi' qui obficnt,(cuticisc^dunt,PlutarchusinRomulo, Embarusquidam,uelBarus, cum Diana Muny- chia ut regio a pefte liberaretur filiam alicuius immolandam requireret , ea conditione immolatura ^ fe fuam promifif,ut facerdotium familiae cius perpetuo mancrenfilia in adyto occultata , capram ci. iis ueftimentis indutam madauiKquae res in prouerbium abijt,ut in hominem prudentem ei afiutS Embarus es dicamus, Varinus in 2o(atTerra^ filius fingitur:Acgaonqualis,centH cuibrachiadicimr, Centenas^manus,Sifc.Verg.Ii.io,Seruiiiscim dem cum Briareo effc feribit. Vide Onomafticon noftnim S>C V arinum,0<^ Gyraldum in Opere dc 4» dijs,Syntagma£€quinto,duobus in locis.Heiychius Aegeonem exponit Briareon , dC deum maru num,& Neptunum:EtymoIogus Solem, o:* tiPtccTs «Kritny Briareo ( inquit Solinus )Caryflij rem diuina faciunt,ficut Aegaoni Cha!cidercs,Na omnis fere EuboeaTitanff futtregnn.InBriareo (inquit Calius)quodobuuim erar,fabu!aintiolucro fatffum efi obfcurius . Qiiippe prodit hiftoria cflreinAfia tumulum Agaonis nomine, abs quofontium profiliens multitudo circumictffos impin* guet campos, ^ AegoboluSjAiyjJoA©- Diony fius apud Potniam colebatur, dc quo nomine hiffo- tia hac prodita cft.Cum ibi Dionyfiacelebraren t,ua in contumelias adii funt 8C furorem, ob cbrieia Km, ut Bacchi facerdorem interemcrint.Quare dei ira graui pefiilcntia afFcdi funt, Ciueshac de re Apollinem confulticrcu quo rcfponfum acceperunt , ut deo formofiffimum puerum immolarent. Qiiod cum Potnienfes per multos annos fecifTenr, capram demum a deo edodli pro puero fuppofuC' t# runuunde deo cognomenacapra uidelicet ruppofira,faoc,apud La cedamonios tantum id adepta cognomentum, quando &C dea capras immolant.Sacellum ab Hercu leprimd eredum ferunt,qin& princeps capras immolarif:quoniam pugnanti aduerfus Hippoco»^ ontem ac hberos,nuIlum a lunone fe ingefiiiTet impedimentum, ficut fere alTueuerat: Ad rem iiero diuinam adhibitaspotifiimum capras, quod aliarum uidimarum haud fuppeterct facultas « V erum iil De Capra. H. Lib. I. spp fneoquoddccaprafcribitauflorhic(mquitCatHus)uehemcnttt aduertenda poctaOuMti femen. tia,ex quadam Elegia, ubi animalium qua: ducerentur, pompam defcribit in lunonis fello, Dux^ gregis cornu per tempora dura recuruo, Inuiia ell dominae fola capella de*. Illius indicio fyluis inuenta fub altis Dicitur incoeptam detinuiffe fugam. Nunc queep per pueros iaculis inceflitur index, Et pretium aueSori uulneris ipfa datur. “wx«e* V TS, Varimts;prox»f«lege Hg*. Caprotina luno a Romanis culta , non a caprisj fed a caprifico nomen tulit,uide Gyraldum,&c.Non* Caprotinj,inquit Varro, dicuntur , quod eO die in Latio lunoni Caprotin* mulieres facrificant,&: fub caprifico faciunt, &: e caprifico adhibent uirgam, f Pan capripes cognominatus ell i poeris,a Grjcis tuxrmtf/.Propertius in ter 1« tio,Capripedes calamo Panes hiante canent.Hyginus de Capricorno; Huius, inquit, effigies flmilis eliAegipanuDiciturSC femicaper deus abOuidioinFallis .SilMetam.utellinillo, Suntoculis Nympha:,femicaper uc deus.Gyrald.Ccrobates €riam,>nfoUBPis,cognominatus ell Pan,tefte Hefy. chio,fiue quod cornua habebat.quafi xsfxajWTsstuel quodbafln haberet corneam,id ell pedes, Gy raldus.Ki Kif»5K«5 nicp, Arillophanes in RanisiScholia cerobatan exponunt, qui per montium cor nuaincedat,uelacornu,ideliungulishircinis:naminde«/nfo7irirquotp&:ajJKviS*V»ra dici. Didy« mus fimiliter exponit,utGyraIdus iam ex Heiychio;quoniam(inquit)inferiores partes hircihaber, ita ut pedum caufa cerobates uocetur.Hinc & o/i/xsjais nominatur.ut fupra in Boue docui. Capras ea de caufa apud Aegyptios qiriiVIendefrj ritus funr, non macftant, quod Pana inter od^o deos Meo» defij numerant, quos odo aiunt priores duodecim dijs extitilTe. Panos Hmulacnim QC pidores pin, ao ftatuartj fcalpunt, quemadmodum Grgci,caprina facie, hircinis^ cruribus;haiidqua^ cxi" ftimantes cum elTe talem, fed fimilem c*teris dtjs.Qiia tamen eum cauia talem deicribat,non ell mF hi relatu iucundum. Verum hi cum capras, tumuero capros hircosue omnes iienerantur , Et inter MendeCos caprarij praecipuo honore afficiuntur,^ ex his unus maximi, qui cum deceffit , ingens totiMendefi* plag* ludius extitit. Vocatur autem & hircus fid Pan, Aegyptiace Mendes, Herodor* lib.i, Aega Helice Nymph* ex Oleno natf,Iouis nutrices feruntur, ut Hyginus aliju; prodide. runt, Quidam Aegam Panos uxorem dixere,altj filiam, ut inloue *giochoiam proximeretuli: Si fupra in Cane H.a.in mentione Cynofuraetnam Helicen aliqui Cynoiuram uocant, Aegoceros Pa. nos filius in Ibice infra memorabitur. De Aegipane etiam nonnihil in Aegiocho fuperius dixi. Aea gipanipopuh'adripasNilihabitant,Plin.6.jo,Sdinfineerardemca,IuxtaHefperiosAethiopcs(in. 50 quit )quidam modicos colles amcena opacitate uciiitosAegipanumSatyrorum^produnt, Item y, I, Atlantem nodlibus micare crebris ignibus, Aegipanum Satyrorum^ lafciuia impleri tibiarum ac , fiftul* cantu,tympanorum^ Sd cymbalorum fonitu firepere.Errurfus ca.S.mtcr Aethiopi* popu. los numerat Aegipanasiemiferos,& Satyros-Satyris,inquit,praHer figuram nihil moris humani cC fe traditur:Aegipanis,qualis uulgd fingitur forma. Hsce loca capripedes Satyros.Nymphascp tene re, Lucretius libro 4. AiyiTieAs in Gr*ds legitur,unde capripedes uerbum uerbo expreffimi . Ar. gippaei Scythi* populi referunt qu* apud me fidem non habent, hipra ipfos incoli momes ab horni* nibus capripedibus,Herodot, ^Syluanus,detis capripes ex paftoris cum capra coitu natus, ut Gyllius ex A.eliano uertit,£d nos fupra recitauimus parte 5, huius capitis . Gryce pro Syluano cAttMji X9iivit,r,«o;j«soplegi,exCalij translationeconijcio. Proetidum qu* fe uaccas putarunt mentionem feci in Vacca H.h.paulo ante prouerbia, A MeIampode(inquitPIinins)appellatur unum hellcbori genus Melampodion.AIiqtiipafloremeodemnomineinHcniiretradunt, capras purgari pafio illo animaduertentem.dato^ ladc earum fanafle Preetidas furentes. Hermolaus Preeti lilias Elegen Sd Cclsnen memorat, qu* prope fontem Clitorium a Melampode tali ladle purgat*fint. Idem in Ca. ftigationibus Plinianis Lufos uelLufas urbem effie refertin montanis agri Chtorij, ubia Melampo* de perhibeantur curat* Preeti fih*,in Dianj fano. Lufi, AiTO,urbs ell Arcadi*, telle S tephano , ubi Melampus Proeti filias tAs«(/.id elllauit,unde Lufi nimirum dicri font. Meram aliqui uocarit Preeti filiam Acthr* fororem,Hefychius.Circa Alpheumiinquit Euftath.inDionyf.) aqua ell que alphis, id cft uitiligini medetur,unde forfan Sd fluuio nomen impofitum.Medetur eadcn^Ieucis & iinpctigi ni:8d Melampodem eaufum aiuntad purgationem filiarum Proeti cum infamr em. yo PROVERBIA. In agro furcularfo caprastV arro de re ruffilib.i.cap.didlum hoc ueluti legem agricolarum affert.* Colonus in agro furculario ne capras compafcat.Dcfledli poteft ad eos qui noxiarum rerum adm/. xtu corrumpunt teneram *tatem.Capra ole* Sd uiti prjcipue noxia cft.unde K Baccho immolatur uindidl* gratia;Mineruynihil caprini gcncris.quod ille uitis repertor dicitur, huic facra cft olea , B. rafmus. ^Capra contra fefe cornua, H astS’ m *6fi£ra,curn quis flbi ipfe author eft mali. Ca ^a qu*piam (ut iu apologo fertur)cum eftet iaculo uulncrata,circumlpedlans undenam id mali fi. bieucm'tRt,arcumcontempIanscaprtniscorrubuscompadlum,dixit,Kctf trrm/TlsSiJi/raTiricsjifnr, id eft, In mea ipftus perniciem produxi cornua,Erafmus. f C apra ad felium, Ai| es -rj dici iolf nnn ubi quis in tempore ad negqcium aliquod accederet; Aut ubi quis comode in fuam pcrniciert* ^0 offert feferNam in feftis,maximeRacchi,capram immolabant, Eralmus. ^Capragladium.Aijirco.' Xarf iip,fubaiidi reperit.(Malim ai| ttu/T* i^^xcfxii, ut in omnibus Gr*corum Lcxicis habetur. ) In EOS, qui ipli reperiunt quo.pcreat, Ortum eft autem adagium ab huiuCnodi quodam eueniu . Glin» ^oo De C^i^dru cumCorinthtj lunoni Acra:*(Apoftolius Afcrsat,nonrcae)5uius=cdemmedea remdmmamLereparavent>at9hiquiadpr»bendambcft.acranicodu^ uSJm Siiidas a: ApoftoUits;«ra/««™’TA'(«S<«TO,Hefychius a: Varinus.)defo^fub terram cultro, ob litos fcfe airimularent, capra pedibusexfcalpcns,ptodidit, ^i™TVix'«^*Kideft,CapracuItrumprsbctis;Quidarnh^paao,o,^'iM»=^a,f«jEra^^^^^^ W «<«wS«K.etr8,*«»>(uideiaUquid defiderarOs«f«^^^ Siiid CDe Ianacaprina;hoceftdereiniitili&rmmmimomenti,fimil« eftdcafiralana,Eraf. AI ter rixatur de lana fa:pe caprina, Propugnat nugis armatus ,Hbra^ fUberz caprK ab aratro. aratro, onere fMauisutcapradi., ciiur Tij (isisf ©■ <»5 a pitheta hafcrcperio,Vir gregis, Vergil, Aeglog.y.Albns, Horatius 5. Carm. Bicornis, Ouidius ly, IVletam.Libidinofus,Horati'usEpod.io. Sctigeri, Silius lib. Et praeterea apud Textorcm,bifrons, hirfutus,barbiger,toruus,corniger,lafciuus,acer,oIidus,f(xdus,imniundus.Tf«)©'va5feTOs,Anti. phanes. Pindarus. PiiSi/iXi’ Myis. wt7«a«ij.Et alibi, i■» nc Ti(/!ri!uAi»(/,Hefycliius & Varin.Huiusin uoce mutationis caufam indagat Calius 19.11. rfxyicywxxs legimus. Hefychius X Varinus cxpontintifts//»wait , id clt ruptLim.-ego in ea fignificatione malim, nam QC hoc jan)7B;r6g«i:T5»jflT«^»fe;r<«'ts«jcoj «s r>w6a vw9oy^’tj3Ky^\i» JiM Pollux. ^jLrincon,iu ex P aufania: thefauris (in Mefleniacis} percipi licet, Grarcorum nonulli olynthon dicunutragtim autem Meirenij.ldquod fymbolicefignificauit Apollo Ariftomeni & Theodo uati de fallite conililtantibus reipondens, £-S7i'7pxy@'7rtvH(rt Ni(/lHS%?uKa^pao^iV(/lu^ OvKWiMi^^wHyyvos t*ot^Erat autem Neda fluuiiis, cuius uiflintur fontes in Lycaeo monte.Tragus uero non hircus intell j ^^atur;fed crineos arbor in aquam Nedac prona,ac folijs humorem quodam modo haur(cns,unde a Theodo coniedatum ingruere Meffenijs fatale maIum,C£lius.Idem paulo poft crineon negat efTe lylucUrem ficum, fed fui generis haberi, a Dorica ciuitatefic nuncuparam, ex Lycophronis interpre- rc:quod in prsfenua non impugnabo. Huius MefTeniorum hiftori^ meminit etiam Suidas in Tf^yog. Tragacantha deferibitur apud Diofeoridemmome inofficinis fepialiarioriim etiamnum fcniat-utm omnes lachrymam paffimnoucrunt (inquitMarcellus Verg.)fic peregrinam Itali» ftirpem, fi Th^ phrafto credimus, pauci nouiflenunepoffunt, in Crcta,Arcadia,PcIoponncfi Achaia, &:Afi» Me. ' paulo poft, in uetuftiftimo Diofeoride Latino, Longobardis lireris (cripto, repertum aielcnbit, tragacantham compofito nomine a Gr»cis nominaram, quoniam fpinofa,6ftragio, quae 60 Lret» peculiaris ftirps eft, congener & fimilis fit.Gasa apud Theophraftum, qui tribus quod foiam jocw eius mcminir,hircirpinam transfert. TragacanthenfertCrcta,fpin»aIb»radice,mu!tn pr». lata apud Medos autin Achaia nafc€ti,RJinius%i^5dat hodie^ in Creta^SC inde Venerias affertur, 510 Dc Qi^drupedibus Antonius Brafauola. Tragion fruticem folaGrcta infula gignit,tercbintho(imiIe8f femine, quod contra faginarum itffus efficaciiTimum tradunt, Plinius.Tf*j,ss|/ penultima circumflexa, Hefychius & Varinus nihil quam herbae genus efle docuerunt. Diofeorides libro4*eap.47,tragiondercnbii quod infola Creta nafcatur,folijs,uii gis & femine IcntifcoOimile. (Plinius alicubi his tribus partibus iunipero fimile facit tragion flue tragonin, quod non probo rlentifcus enim & terebinthus ijldem n ibusfimilesfermelunt, utraepaiunipero longe diuerfaOfed minoribus omnibus, 8ic. Ferunt, ini quitjfagittis uulneratas fylueftres capras hociibi fryticemederi,paftis^ eo decidere cufpides.Hinc forte aliquis tragion ditflum conijeiat , quod hircis & capris fylueftribus medeanir. Sed mox apud eundem alterum tragion defcribituriquod cum priore puto nihil quam nomen comune habet, non etiam nominis rationem.Sic enim didium ait, inde quod folia eius hirci odorem per autumnum fpi, rent.Idem tragon,tragoceroiem,&: cornulacam Romanis appellari adfcribitur;item fcorpion,quod " nomentragoherbatmoxdicendatmagisconueniqutgarganon quotp.fcribendii traganon. Tra, gonia herba qualis fit,non traditur, Credo dC falfum efle promiflTum Democrititportentofum enim eft) adalligatam triduo abfumere lienes, Plinius. Ego hanc tragoniam alterum Diofeoridis tragion efle credidenmicui fcolopendrij feu afpleni folia tribuuntur : & eam ob caufam forte etia uires eat. dem a magis. Galenus alterum hoc genus tragij multis inlocis jiafci feribit. V el potius lonchitidem alteram , cui folia fcolopendrij & fplenem minuendi uim Diofeorides tribuit. Fieri etiam poteft,ut una herba propter nominir diuerfitatem pro diuerfis habita fit a Diofcoride,8d eum fecutis alijs.bii 8d alia herba tragos, quam aliqui fcorpion uocant,femipedem alta,fruticofa, finefolijs, pufillis race, enis rubentibusjgrano tritici acuto cacumine, & ipfa in maritimis nafcens. Huius ramorum decem j, aut duodecim cacumina trita ex uino pota, coeliacis, dyfentericisfanguinem excreantibus, men, fium^abundantiscauxiliantur,Plinius.Eiufdemmeminitlib. i;. cap. ai. Tragion,inquii(legotra- gon) dc Afia ferqfiue fcorpionem,ueprem fine folijs, racemis rubentibus,ad medicinae ufum, Dio. icorides etiam lib.4.cap.49.hancplantam deferibes , fcorpion 6C traganon a quibufdam nominati meminit. Nomen equidem tragi impofitum ei fufpicor a tritici gi anis, quibus a Plinio fimplicitcr,i Diofeoride magnitudine tantum comparatur.Eft autem tragos etiam tritici flue frumenti genus, ut mox dicemus. Scorpion didfum apparet , quod acuminata granorii capita fint. In iuncoriim gene- re aliqui eam numerant, nec diflimilem marino iunco in aliquibus faciunt, Marcellus Vergilius ex Hermolaoiqui hanc in littoribus Italiae gigni herbarios aflerere lcribit,& cb fimilitudine a mul* tis iuncum marinum uocari.Idem monet racemos a Plinio didtos,quos Diofeorides jayits uocat, id eft acinosihi fingulqrace.ni ex acinis pluribus colletffi intelliguntur, Poflet fane aliquis acinos iftcs foliorum loco tragi ramulis adhaerere fufpicari,quemadmodum illecebra tertium fedi genus foliola tritici granis crafl itudine di figura fere flmilia prominnifi uerba Diofeoridis, wTs i nitfvns is /i. iut,sriw «r» mSmeu, hoc impedirentiEgo lin ^ Khtu/luif legere malim,uc Plinius tranftuliqfic & con lirudfio melius conftabit. Marcellus tranftulit eius ff ueSus numero decem acini cum uino poti, tan. quam legeriqTST» -tiSi i8efw8;Ruelhus,racemorum acini decem,ncutrum proboiuidetur Ruellius ra cemorum pro ramorum apud Plinium legifTeiquafi acini neceflario in racemis fint. At Diofeorides in trago non acinos, fed ueluti acinos fpeSari feribit : is^ns , reddendum circiter decem. Tragon Cerealem Diofeorides deferibens , libro i.cap, 84.certum frumenti genus intelligit, altj paratam ex tritico ueluti halicam fic uocant. Tragosiinquit Diorcorid,}quandam chondri, id eft halicaeffugis i, figuram geritimultd minus quam zea nutriqquod multum aceris habeat.quare *grius conficitur, ’ aluum^ magis emollit.Ptifanaeconficiendzuulgata ratio eftifimili modo ex tritici femineiragum fit,in Campania duntaxat &C Aegypto, Plinius. Alibi quo® tragum Italia peregrinum SC ab Orien. te inuedfum meminit.Tragos cognomento eiiiidsE.hoc eft cerealis,ut ab herba trago diftinguatur, frumenti genus eft.In.Hippocrate quid fit flrygis,quod ipfe leuitts efle tritico, & uentrem magis fol uere teftatur,non comperi.nifi quis pro trago flrygite (forte, fitode) accipiat, Hermolaus. Galenus de trago fi^umeto a Diofeoride didfa repetii,Addit(lib.i.dealiment.facult.J ex fplendidadf nobili fi* ligine feu t^ra,ut decet excortica ta, tragum confici, cuius plerifij eft tifus. Primum in aqua coqui. tur,mox effufa pMore aqua mulfum,fapa,uel palTum infundituridemum pinea nuces aqua pratma- cerata donec intumefcant,fuperinijciuntur.Sunt qui tragum non jmulari tantum afpetSuolyram, 1* fed idem efle genus defendunqfpecie tantum differre. Farrfs apparatum docet Aetius lib. 9. cap, 45. Frumentum uel maturum uel uiride madefit,cortice repurgatur, Sole flecatur , crafliflime mo» litur. (Varinuspoft )tov.^=©'diftinguit)»®i-i«ai/,«5raj(ys,«(,iB£i!i,Hefych. Tra. gum quidam Gallice exponit du ble turguet. Hier.Tragus lib.i.ca.i;, tragum frumentaceum Dio (txiridis interpretatur farris genus, quod Columella uerriculum albiS appellarit; ipfe Germanicum ei fingit tLcutfiJienreigjid eft oryza Germanicaiquod oryza infiar grana eius cum ladecoquan- tur:hordeo(inquit)fimile eft per omnia, uegetius tamen Si candidius.uere feritur.Ego deearecerti in prafentia nihil habeoiHoc tantum dicam, iiideri mihi genus hoc frumenti tragos appellariGrte. cis,uel Ipxyynm (unde Si ipfum animal tragon deducunt Grammatici quidam )qudd afpe. rius fit.&l multum furfiirofi recrementi habeat , plus nempe quam zea , ut Galenus Si Diofeorides is feribunnnifi quis ad ariftarum afperitatem referre malit: V cl 7)oity8(/,hoc eft ab edendo ; cum non folum grana per fe ad panificium molantur, fiC integra aut modice frada cum iure aliquo decoquantur; De Hirco. H. Lib. I. 511 decoquantur tfcdmfupcr fui generis cibarium ex eis fiat,utexGaIeno iam retuli. CumGaliico . nardo femper nafeitur herba,quj hirculus uocatur, agrauitate odoris Si fimilitudine , qua maxime adulteratur.Diflaqquod fine cauliculo eft,5i: quod minoribus folijsjquodcp radicis neqj amare,nc= que cdoratat, Plinius, Diofeorides tragon appellat , K difeerni docet quod candidior fit, ac folijs mi!! nus oblongis, reliqua ut Plinius, Idem Sampliariticam nardum feribit, x«/Aci/ 1&’ ■Tpxyilcm: 7« oV», hoc ell , caulem aliquando medium ex fe mittere , odore fupra modum hircino. Eft 8C tragopogon,qucm altj comen uocant, caule partto, folijs croci,radicelonga, dulci,fuper cair, !em calyce lato,nigro.Nafcicur in afperis,fine ufu,Plinius,Et alibi, Scadix, qug ab alijs tragopogon uocatur , herba in cibo uulgaris apud Aegyptios. Tragopogon (inquit Hermolaus in Corollario) |o hoc eft hirci barba, qute SC fcandix a Plinio uocatur: nifi.quodfuipicor, deprauata ledio eft, deferi. bitur a Theophrafto hiftor.plant, 7.7.in hunc modum:Radix longa , dulcis : folium croci, longius: caule paruo,(breui)fuperquem calyxlaius,8i; barbula.-quj fummo uertice incana & prolixa fundi- tur. Acetarium quidam olus hanc efle falfd nolunt , quam uulgo barbam petrK,S<;in Gallia cifpa- dana barbulam hircinarn nocent. Habetur & qupgerontopogon , id eft fenis fiue presbyteri barba dicitur, tragopogoni fere tota ftmiliSinifi quod laCtc manat. Si radice amara eft , non dulci, a Nican'., dro gerads pogon fortafle nuncupataifed SC radice dulci carpitur Romte.Tragopogona uocari & in trago pifce,inucnio partem fub gula eius nigrantem, ut Athenteus author eft, Ha:c Hermolaus, Et alibi,Nicander(inquit)crigerontcm intcllexiffc uidetur.cum geraonpogona dixit : nam &nos fc= necionemuocamus,aut tragopogonifimilem herbulam, quKuulgobarbafenis dicitur.-autchryfo. 10 comen,quam & louisbarbam appellamus. Tragopogon hcrbaftit apud Ruellium letrimusjeden. do eft,flore luieotquj uero altilis inhortis crefcit.folio eft latiufculo.flore purpureo, ifadices in al, tum agit,quE bybernis diebus acetaria dulcedine fua commendat. A plurimis nunc Romana con. fuettidine dicitur petrte herba, quod afperis locis quali emedijs faxis iiideatur erumpere, a quo etiS Hetruria faxificam appellat. GerontopcgoneadecTccredltur permultis. Alij diftinguiit.quoniam hirci barbula fit radice dulci oblonga.in Icapo calyx ingens, flos purpureus & prolixa barba. In ge- rontopogoneradix amara, flos luteus.in caulis uertice calyx longus.ijui incanefeentes barbulas fa tifcat,Ha:cRuellius,EgotragopogoneniinMontepcflulanouidi,in Germania &: alibi had-enus nufquam.'folijs croci. Cstcrumbarba fenis, quam recentiores plericp pro hircina falfd accipiunt, uulgo nominatur l)irfe/qira quidem mihi hadenus' igno- ta eft.Tragclaphus.inquit.ai ceruus, in fyluis cubant. Tragelaphi Si bubali nafcuntur in Ara. bia.Diodoruslib.j. Apparet fane ab Arifioteieidem animal hippelaphumdici, (ut Raph, Volater- rano etiam uidetur)quoniam & peregrinum facit,&: eadem qu^ Plinius tragelapho tribuit, barbam nem pe, & armos uillofos,&: cerui ftmilitudinem.tum magnitudine corporis , tum quod foemina in eo genere cornibus caret. Hippardium (inquit) & hippelaphus tenuiftimo iuba ordinea' capitead fiimmos armos cnnefcunt,Proprium hippclapho uillus, qui cius gutturi, modo barba, depender. Gerircornu.yitrunqj,cxcepta fceminahippelaphi:& pedes habet bifulcos, Magnittidohippclaphi 60 nondillidetaccruotgigniturapud Arachotas.Etalibi.Hippelaphus fatis iiibatlummis continet ar. ^ rais,qui a forma equi & cerui , quam habet compofitam , nomen accepit, quafi equiccruus dici me- ruilTet, Et rurfus, Equiceruo cornua funt capra; proxima. Gaza alias Gracum hippclaphi nomen 512 Dc Quadrupedibus tdinqiiit, alias equiccruum transfert. Albertus ramofa ceruinis fimilia cornua tragelapho tribuit, fed fine authore.Cerui fimilitudinem u trii^ in hoc animali uiderunt,tum qui tragelaphum, tum qui liippelaphum nominarim t fed hi propter tubam equiccruum dicere maluerunt , illi propter barbani fimul & cornua hircoceruum . Volaterranus tamen ex Aeliano citat , tragelaphum catera fimilem ' ceruo eiTCjbarba tantum armorum uillo hirco propiorem. Pygargus,inquit Bartolemxus Angli, cus, animal eft cornutum 6^ barbatum hirci inftar, minus ceruo, maius hirco, iimilehircoceruo, led longe minus, ut legimus in Gloilain Deuteronomij caput iif.. aleo uocem hf ebraicamOeute ronfi 4.aliqui tragelaphum interpret5tur,alij ibicem autt upicapram, V ide infra in Ibice . Trage, laphus aliquibus nominatur de re qu«e nulla fit, nec ufquam in rerum natura teperiatur,ut Si c-wrc?». (melius Avx«4is,at S tephanus habet,quac omnia in s4ic cum acuto in ultima de it finunt:)Etymologus&Siephanusinr*;i»"do?.Eft autem UeriCmileidcirconufquahuiufmodi feram extare aplerifij creditum, quod nunquam eam uidiflent, 8(folum nomen audiuiflent, quod mirum non eft.cum in Arabia & apud Arachotos reperiri authores referant. Arachoti autem Indiae ciuitas efi.ab Arachoto fluuio ficdidla,qui ex CaUcafo profluit:Sunt bd ait) (alia huius nominis ciuitas, quj & Arachofia)propcMairagctas,Stcphan, Athenaeus libro undccimotragelaphos pocula quardadi, da, Alexidis 8( Eubtili teftimonijs comprobat, qui fimpliciter hoc nomen inter pocula pofuerunwer tie Menandri,apud quem 'yJ^xy^^a^ot IcguntUriquarto Antiphanis , qui diuitem quendam prater alia poffidere feribit phialas , triremes, tragelaphos,carchefia,ampla nimirum S>C pretiofa po cula. Satyros aliqui tragos,id eft,hircos uocarUnt,eb quod hircorum aures habeant, Hefychius & Variftus. Tragopanadem auem quam plures affirmantmaiorem aquila , cornua in temporibus 1« curuata habentem,ferruginei coloris , tantum capite phoeniceo, Plinius fabulofam putat . Tragos apud Ariftotelem fpongid quaedam durior afperior^uocatur,nimirum tAu , hoc cfl ab afperitate deflexa uoce. Dicuntur apud eundem tragi, id eft,hirci,maens flue haleces mares cum fcctu impleri famina incipitta libidine ut uidetur,qua hircus priecipue infamis eft. Feftus docet ctia conchae genus tragum dici , mali faporis : unde caufa nominis intelligifur . Aliiis item tragos pifeis cxocoeto,qui BC adonis uocatur,flmilis defcribitur.nifi quod parte fub gUla nigrantem habet, quam tragopogona uocanqHermoIaus,- ... - f Caper grammatici nomen.Eft SC Caper ttcl Caprus,fluuius , qui Laodiceam Cariae urbe cum Lyco & Afopo amnibus alluit,Strabo SC Plinius mcminerunt:fed hf c uox ad capron Gr:rcorum,id eft aprum,potius pertinet. Tragadicuntur AeoIesaTragepalude,Vannus, Tragaea,Tf«;),iir.in fula eft iuxta Cyclades, (uel una ex Cycladibus.-)item urbs in Naxo,ubi Tragius Apollo colitur.Eu polis per epfilon BC plurali numero fcribit Tgayt™ : ciuis Trageates, Stephaniis. Ante Miletum in proximo eft Lada infula circa Tragaeas infulas,quae ftationes piraticas habent,Strabo fibro 14. Tra gaftc.Tfayitirai proparoxytonum, regio Epiri,a Tragafo quodam , in cuius gratiam Neptunus falis denfationem feeiiiunde ial Tragafeus . Hinc Si campus Halfius a fale didus eft, Stephanus. pud Pollucem fi.io.TfnyKiraiparoxytonumfctibituriet exponitur lacus inTtoadeiuel campus inEpiro; a Tragaeo (lege tragafo,quamuis Caelius etiam Trag^o tranftulit.-)cuins gratia Neptunus falem den fauerit.Tf«ytco-«,« Sa« ai is AsirJl4,HefychiHs:lego Tpxyitirmit «Atj,etc. apud Stephanum etiam Tfiyx o-oi «I &4s,fimifiterdeprauatumeft.Tragafi'on,Tj.o;),Kto(i,in Troia eft, ficdidum a Tragafo paite Phi. lonomiae.quy Tennen amauit, Varinus,apud quem Ttws legitur proTttrs;et EtymoIcgus,qui •fbs 41 habet per v fimpIcx.Tragafaum Ariftophanes in Acharnenlibus protulit , tanquam deriuatumaci. uitatenomcn,cum per iocum ad hirci tiirus magis refpicereqV arinus.Tragafpum in Troade, falem intelligit Athenxusicui quum uedigal iniunxifretLyfimachus,ctianuit:mox dempto,fticaeuit,Cj lius. Tragilus,T5a)j,(Ai^,urbseftThraciaciuxtaCherfonnefum &iyiacedoniam,Steph. Tragu. rium,infula in mari Adriatico,adiacens Dalmatiar.cum duitate eiufdem nominis,Ptolem3cus lib.i. Plinius 4.11. marmor eius commendat. Ceraiftes,Ki§itis«fi, locus eft Mileti,didus inde quod Apol lo cornua hirci maris ab eo inulfi, illic fi'xerit,ut Callimachus fcribit, V ariniiS. 4[b. In Delo infula confecratum aiunt hirci cornu bicubitale cum dodrante, ponderis librarum uigintifex, Varinus in «tw , Montanus hircus,qui in montanis pafcuis uerfatur > domefticus alioqui.Pafcali pecore,ac montano hirco at<^ foloce,LuciliuSsSoloxlana, crafTa ; SC pecus quodpafi )i fim pafeitur non tecflum.Titinnius in Barathro:Ego ab lana folocia ad puram datajFeftus, ^ c» At mutire capris hirce petulce foIes,Author Philomcl3c.«>G^M«Wt'jde hirco ^ uero (uel (pfvKTfiSw potius)de equo.Et/«,hircinaf uocis imitatio, V arinus, 7f«yci axf Ariftophjn P1 uto: Scholia interpretantur , ws Tfikyai , tivn rgi epee/yom, « '7TI (TvyjfCTflrj/ « '3jocc^« 7W tw? xuAcix, Aegypttj in hieroglyphicis penem foccundum (ignificantes,hirciim pinguntiqui poft fepiimum ab ortu die coit: & quanquam inualidiim dC flerile femen emittit , coit tamen citius cte teris animalibus , Crus. In Mendefia Aegypti, hoc mea memoria prodigiiimcotigitiHircus cum muliere coijt propalam, quod m oftentationem hominum perucnit,Hcrodotus lib, a. Hac de re etiam Pindari uerfiis Strabo citat libro TTKfk AtyiBxTtt cii 'jjikyoi yvvcup ijiiryovnu.lnhcmi 6« lio infula ex mammis capr/,quas ille geminas iuxta genitale gerit, tantum Iac!^is emtilgebatur,ut co« loftra inde conficerent:qiiod ide etia prpli mafculae capri illius eueniile accepimus* Sed hacc oftentis annunj^-" Dc Hirco. H. Lib. I. 51^ innumeranda potius ducunt.Nam SC Lemnio illi pecoris domino confulemi, deus amplius incre. mentum peculijforerefpondit,Ariftoteles. mrSiniiStinlirTT^^iyeTiu /iVk, Ariiioph.uidefupra in Capra H.c. Satyrus a Syllae militibus captus,uocem afperam,equi pratfertim hinnitu, SCliirci ba latu permiitam aedidit,Plutarchus in Sylla. Et paulo poft , Pridie quam Campaniam ingrederetur, duo eximia: magnitudinis hirci iuxta Ephteiim montem conferere confpetSi fune, omnia qug inter pugnandum euenire mortalibus folent,hunc inferentesjnunc tolerantes. Erat autem uifio,qu| pau latim a terra eleuata quaquauerfus per aerem difpergebatur , obfcuris idolis perquam fimilistpoft. modum euanuit. ^ d. Elephanti ex animalibus maxime exhorrent iiircS, cerafien, (arietem intelligo,) porcum; 1« quibus fancmachinamenusRomani elephantos Pyrrhi regis primum uertentes,ui(3oriafuntpO' titi, Volaterranus, h, Grscis facrificatuf is capros ciceribus explorare moris eraunam fi guftare abnuiflen t, con. cipiebant inde haud ualerefatis,Ca:liu.s. Perfedium facrificium fue, tauro,hirco, fif ariete confla» batthochecatomben & trittyn uocabaht,ut expofuimus in Bcue pluribus. Heroibus tauro. capro; & ariete litabant, Gyraldus. Apollini, Homero tefie, uniis tauro, alius ariete,aliquis hirco facrum fe» cit. Agathius Gottici belli lib; i. author eft, ingruente Perfarum belloin Marathonijs campis, uo« uilTe Athenienfes, totidem fe hircos Dianae immolaturos , quot peremifrent hofles. Quod cum im= plere in primis cuperent,non quiffe tamen,etiam capris adieeSis ucl fuccidaneis.Calius. Capram 5C hircum Mendefij pro dijs fibi cofecrarunt,Gyraldus,6i: Strabo lib. 17. fidem tum Pana tiim hircum le uno uocabulo Menden appellaht,ut fupra dixi in prima parte huius capitis. In Capra etiam ex He. rodoto retuli quod Menilefij capras hircos uenerentur : & de hircinis cruribus Panos , unde Sd »)o«yio-K4;ws cognominatur SC •7io«i«f*ttni(/,utexplicaui ultima parte capitis otflaui de Capra. Hircum (Aegyptij)deificarunt,iicut Si Graeci Priapum; 6f propter eam corporis partem a qua fit omnium or tus,pudendis non folum Aegypttj,fed alij plures facra faciunt, Diodorus Siculus. Bacchi traftsfor mationem in caprum, Ouidius libro y. Metamorphofeon deferibit, Hircum Baccho facMcant,^» quit PhurnUtus , ed quod uites SC ficos ladere exifiimetur, Qiiamobrcm excoriatoetiahirco in ii. trem infiliunt agricoly iuuenes in Atticis iiicis. (Hunc Afcolioru morein capraiam explicaui;)Scd forte hac uidima Bacchus gaudet,quoniam dC ipic hircus fit. Vergilius Iib.i.Geor.cum quadru. pedes uitibus infeflas nominairet,fubitmgit; Non aliam ob culpam Baccho caper omnibus aris js Caeditur:& ueteres ineunt profeenia ludi,8irc. Sf mox poft menrionem afcoliorum.id eft,faltationfs fuper utres caprinos uel hircinos uino repletos, Et dudlus cornu ftabit facer hircus ad aram; Pin. guia^ in ueribus torrebimus exta colurnis. Viflimac numinibus(inquit Seruius in hunc Vergilij locum fcribcns)aut per fimilitudinem,aut per conn-arietatem immolahtur.per fimilitudinem, ut ni. grum pecus Plutonitper contrarietatem, ut caper qui obeft uitibus, Libero. Aris autem omnibus, non fine caufa dixit. Nam cum numinibus cateris uarie pro qualitate rCgionumfacrificetur, Sfc, Libero ubiij caper immolatur. Prima exiftimatur hoftiaCinqtiit PrObus)fuiire fus, quia terra roftro protrudendo femina eruerettfecunda caper,quia uitem laeferatiquod k Pythagoras etiam teftatur apud Ouiduim libro ly.Metamorph.Meminit etiam Varrolib.i.cap.4. Icaro patri Erigoncs.Liber pater uinum & uitem, uuam tradidicqui cum feuilTet uitem ipfam, dChirciis in uineam feconie* 40 ciffet.Si: que ibi tenerrima folia uiderat decerpfifTet.expelleeius utrem fecit.ac uento plenurii per. ligauit,8C in medium itiare proiecit,fuos^ fodales circa eum faltare coegit, Higinus. Incenfis iam altaribus, St admoto hirco,id carmen quod facer chorus Libero patri reddebat, tragoedia dicebatur; hoc tftab hirco uinearum hofte,Sf a cantu, utrefert Donatus, Vel quod uter ex eius pelle uiniple. nus,folenne praimium cantoribus fueratniel quod hirco donabatur eius carminis poeta. Ouidius lib.i.Faflorum: Sus dederat poenas:(proptcr agrum fcilicet roftro efFoffum, &C fegetem tiaftatam, , Cereri immolata.) exemplo territus horum Palmite debueras abftinuifle caper. Quem fpeclans aliquis dentes in uire prementem. Talia non tacito didfa dolore dedit. Rodecaper uitem, tamen hinc cum flabis ad aras, In tua quod fpargi cornua poiTiqcrit. Citat hunc Ouidijiocum Politianus in Mifccll.cap. 16. & adijeit etiam Eueni diftichon Graecum , ex quo Ouidium tranftulifle apparet, ^ Idhuiufmodi eii:K(w Et mox Afferamus etiam{inquit)quodapud Suetonium in Domitiano eft, his uerbis: VteditSide exciden. dis uincis propofiii gratiam faceret,non alia magis re compulfus creditur , quam quod fparfi libelli cum his uerfibus erant: kIw ijm Vcnerein,inqin't,PhitavcIiiis in magnis Parallelis fcribit uocatamjrtim Apollo Delphiniit* (DSphicus.CKiius)Tlicreorerpondi(rci,iiaii-gatuio in Creta, utdcligercr fibinauigaticnis durem Venerem, is ad mare capram deae immolarct,flatim ea in marem eil mutata, oa? indclicct deneminata iFif.«j,i«.id eft ab hirco.id fexta inflantis Munychionis, hoc efimeniis MartijiContigifle ideinPlutarchus eftauthor,HDCcGyraldu5. f Extat apud Martialem lib.-j lcpidiflimn Epigram ma , quo narrat hifioriam faccrdotis,qui cum hircum Baccho macfiarct.agrefiem &: rudem quen. dam hominem iibi inicruientemuefliculos acuta falce fecare iuiTit.Teter ut immundae carnis abiret eder . Intcrim occupati circa hircum inclinati^ facerdotis fcrolum apparens, rufticus temale intel- leifla fubito refecuit, antiquos facrorum ritus id poflulare exiftimans. Sic modo quiTufctis fueras, nunc Gallus harulpex , Dum iugulas hircum, tadus es ipfe caper. Anytes epigramma in pueros ir hirco inequitantes Anihologif libro r.fetfl.jj.extathuiuimodi. Hrix/ivti wxMisyii^iy^^om«s!fntc fcy.TTC, ){9!1 Aitina siiixn , {■pmix Sti rxif xtlM, Oipf «iriUjinifiTituilis}, Dialogum hirci 5C bouis in argento fciilptorum,uide fupra in Boiie capitis S.parte 8. ^PROVERBIA .Anus hirci(rans,rjwt Kjtnpa&.de anu adhuc intempeftiua libidine pruriente, 8v',ut ait Plautus, catiillicnte, Ariftephanes in Pluto, AXi imisvn Tfxiswrrr^ias lifit/le- tum&itii-; V erum noucrat Anus caprilTantis uorare tiiatica: de iuuene cui anus libidinofa om nia luppedita. bai.Nora efl hircorum libido, odor ^,qtii & fubantes confcquitur,Hjc Erafmtis.Impofuitci uocum fimilrtudo,ut «suryop Grarcorumtquibus ea uoxaprum &' fuem marem lignificaOpro Latinorum ca, pro, id efl hirco transferret. Ktenyttp feropharum cft,cum libidine turgent &C mares requirunt, ut in ipfai tim hifloria clare conftabit.Quamobrem Anus fubans, non hircilTans.ab Erafmo reddendum a* ) fuerat, A d eundem fei e fenfum a Germanis quibufdam cfFei tiir : 'IPann *te rtlKII geill tttbw ben/|'o (f cben f^e nitjii f^aUen, rjKuswitfoa, Anus hircum redolet , de uetula libidinantc : propter ea quod alarum Si reliquarum partium odor excitatur ad libidinem incenffs, Erafmus. Miror iant iiullum ab eo huius protierbij aiithorem citari,necp a quoGrateorum id dccerpferitindicari.Qiiod ideo delidero, quoniam mxSv^ uox depraiiata mihi uidetur. Ego nihil hircinum in ea uideo,fcd we. {i/s legendum alTero,ut fenfus fit , Anus iuueniliter ludit aut ialtat ; in quem fenfum & hstc profe« runturjrjKus&exfilleiirfaitxiijAB.SuidasiwuSvBi/exponitrem diu intermilfam rcpetere,&; Phercaai lis ucrfiim adducit , pxAii/ «IJis wixSimji cu id efl. Anus denuo iutieniles repetunt mores, Varinus(ex Hcfychio) addit witfi/Bp y orao-iufTW, ttsi iw4is «yyns ; Sd rurfus paulo polf, itrKfi/ep.iwMfePj^aimrat' t qnte quidem interpretationes omnes , prarterquam •n «m{sp,id cfi.occt ;• derc, ad prouerbil Icniiim congruunt ArxSvxOnmeuzm apud Hcfychium «crnremfisCtcitexponitur, Eraimusmihidecepius uidetur, tanquamwin^i/oa/ pro ««'itili/piiii' acceperit: quod uerbum tamen ad hircinum & foetidum odorem i elerri non poieft , fed ad ruauem Si gratum qualis aromatum efl: adde quod tranfitiuum lemper efl , ut fuffire Latinis. ^ Caricus hircus , Kaemss Tipxy®': Dioges nianus indicat ditflitatum de uilibus & contemptis. Hefychius indicat ufurpatum aSophode,&c. I-ieripotcft utpreuerbium eo refpiciat, quod Cares proliirco folent immolare canem, ut indicatum efl in prouerbio Caricum facrificium,Erafmus. ^TQtii Batiiu non odit,amet tua carmina Msui, Atepidem iungatuu!pes.& mulgeat hircos, Vergilius in Paltemone: derc palam abfurda, Efl e. nim uulpes animal ab aratro uehementer alienn.Lucianus de Dcmonatfte in iiita eius narraqquod cum conipiceret duos quofdamphi!ofophos,utrof

nmim mentione.quibus fmguli anni ramum adijciunt,abicnnio ufip ad fcxtB;8d cum abicdla cor. nuarenafeantur quotannis una cum adminiculis, id eft infimis ramis rtetate prouectioribusij non rcnafcuntur,a:c.Sunt qui tradunt ceruos fencdla graiics ferpentium efu recreari , ut proximo cap, dicam.DicStin capite ceruiannofi intra os oculi uefpas Si formicas generari Si aliquado progredis Albertus. Venatores aflerSt, quod in ceruo natu grandi olTe capitis fub oculo terebrato uefpac con» creta SC formatte interius ex humore ftiperfluo , uel ut alrj autumant, ex medulla prodeant cuolari= tes; SC tunc negat eum polTe diutius uiucrc,nifi efu (erpentium renouctur ; Aliquando etiam codetli (nodo uefpas dicuntprodire concretas e naribus ccrui, Auihor libride naturis reru. Apparet auteiff 564 De Quadrupedibus iiel Albcrtum crraffc.qiii pro formatae Icgcrit formicae, iiel alterum qui contra : qiiod adMiotifnt ■ -n k-fam nccB uefpas equidem nct^ formicas in animatis uuix corpore nafei loquor;namqiiodadicni4,.a.....^^..wf, 1 ' , .n t- r r- 1' ■ credidcn-miEtucrifitnile cftouum lumccrrorem ex utrbis Anftotelis forfitan male transhfts.qut lib. i. hift. an. cap, 15. ucrmcs.non uefpas.in capitibus ceruorum reperti 1 fcnpfit,ut fupra recitaui. «T Vita c!5‘e perquam longa hoc animal fettur,fcd nihil certi ex qs quj narrantur, uidemus : nej Ecftatio aut incrementum hinnuli ita euenit,quafi uita effet praelonga, Anftoteles:lneml,b.4,cap. t de partibus animai.Ccrutis,inquit,felle carettquare K longaeuus ell. Efle autelongactia quadam felle «rentia ut centum &C delphinum , meminit etiam Carlius 4,17.- HeiiodusCuerba funt Plinij) cornici nouem noilras tribuit atates,quadruplum eius ceruis.-id triplicatum coruis, Hefiodi ticrius (quosinopcribusqua:extant,nulquamrepcrio)liifunt, Er«jtTO?«ia A>^if „ i54'T»(/’t^ai4©' perct,fui corporis cuftodiam non modo fatellitibtis comittebatffed Sd tauro, Sd equo, £C ccrut',quG5 manfuefados habebat.Ii enim adcuftodiam eius dormientis adtiigilantes,fi quis accederet, quod cx ipfa refpiratione ffatim percipiebant, ille mugitu,alter hinnitu, ceruus fua propria uoce, eum e iom, no excitabant, Aelianus. Ptolemaeus fecundus.qucm etiam Philadelphum appellant, cerui hinnu- lum munere accepit.qtiem cum aleret, fic ad Grarctim fermonem affuefecerat.ut loquentes intelligf 'tctjcum tamen ante hunc ipfum creditu effet,folam Indorum linguamceruos percipere, Aelianui,(» St' ex eo Calius ij- 54. Cerui ingeniofi ac timidi funt, Ariftotel. Et alibi , Ceruat (melius cerui, »i utttinij fexum comprehedamusjquod Attici etiam in ftxminino facitiniimnidae ftjminam fangiHs earuot De Ceruo. D. Lik I. ‘^6f earem fibras non continet.ideo^ non fpiflatur, Ariftotcl, Fruftra ceruis tanta hafctintur cornua cum eis in pugna non folum contra feras aut canes, fedne contra lepores quidem uti aufinqOppiat nus. Cerui timiditas ceruos pro fugitiuis dici,8^ uirum ceruinum pro timido, in caufacft, ut explii cabimus capite otSauo , parte prima ; SC uluma inter pi ouerbia. Timidiflimum animal eft ceruus lepus,ouesiqua: omnia pilum habent molli(Ilmfi,Arlftoteles In Phyfiog. Timidi funt homines quOa rum faciei eft carnofa : item quorum collum eft tenue Si oblongum : & qui uocem aedunt acutam: namj|pdem incernis fimiliter reperias , Ibidem. Centorum quidam audariores funt, qui homines tranifuntesper fyluas inuaduntalij fugiimt, Albertus. Ceruus non infeius dextrum futim cornui ufui magno hominibus eire,hoc ipfum inuidia flagrans, ne tanto bono homines fruantur.in terram 10 occultat, Aelianus. Sed hac de re plura dixi capite tertio. Miro natalis foli defiderio tenentur , nor» Hellcrpontiaci fo!um,ut Aelianus prodidit.fed cerui omnes,ut audio,pulfi locis ubi educati funt,K meliora quandotp pafcua natfti , femper ad priftina redire folent. Mas cum pinguerit, quod ualde tempore frutfJuum fit , nufquam apparet, fed longe fccedit, ut qui pondere fu* corpulenti* capi fe pofle facilius fentiat, Ariftoteles di Plutarchus,ut fupra etiam retuli cap.y. con a Gyliium qui foemt. nis patientibus hoc adferibit. Latent etiamcui fupra dixOcornibus amiffls.uel tanquam inermes fe efle & imbecilles fihi confeij , uel pudore quod arma decusc^ fuS amiferint, Oppianus, Aelianus Sd Simocatus. A bietSa cornua dcfodiunt,non quouis in loco,lcd in remotis & condenfis arbuftisipr*. cipue alterum,ftue dextrum, flue ut alijs placet flniflrum, tanquam ui medica efficacius, quam horni, nibus iniiideant. Apud Horum legimus certium fuos dentes, qui exciderint,humo infodere, quod Io quidem non cerui, fed elephanti eft, ut in hiftoria eius capite tertio dicam. Cauere etiam dicuntur, ne quando in uulnera,quae acceperint recentia,Solis raditis incumbens priufquam obducaniur,car nem putrefaciat, Aelianus. Fugiunt ucn enata ; & fi iacula ucneno infecSa in loca cis cofueta emit, tantur, recedunt, Albertus. DitSamnum ipft prodiderunt,dum eo pafti excutiunt accepta tcla.her, bam quotp quam cynaren uocant.contra noxia eduntgramina.Solinus. Animal eft fimp!ex,& om nium rerum miraculo ftupenstin tantum,ut equo autbucula accedente propius,hominerii iuxta uc nantem non cernanttaut fi cernant , arcum ipfum fagittas^ mirentur , Plinius. Mulcentur fiftula paftorali Si cantu, Plinius. Pallorum muf ca fepe ita obletSari ferunt i ut interim negligant pafcua. Mirantur (ibilum fiftulartim, Solinus.Qjtamobrcm fibilo 5d cantu uenantiQ capiuntur, ut fequenti capite dicam. ^Maria tranant gregarim nantes porre iit DcCcruo.D.E. Lib. I. 567 CTSI iiiirn, id eft loro extrahere , feii attraherefurfum ; ufurpatur uero etiam de tjs qua fine fanc quoiiis modo furfum trahunnquod etfi multis teflimonijs clarifflmu facere poflcm.nolo hac ia re eflTe prolixiortcui uacat £C libet, adeat V arini didfionariS, Catte ne in ferpente incideris cum ex latebris cerui anhelitu extratSa, effugerit; tum enim propter iracundiam uelicmetius ei uenenit eft, KlmTrisBUi HSTtifin NtfppTOKSt S TtKvTtx, Tlo]l_liahxli’,tuiucin«ls n Ksft b?ii/s5 ©- uSiasrrfiJjmi mTitn, Nicander in Theriacis , Simili fanc modo arietes etiam marini phocas in fubterraneis faxis con« ditas odorati, narium illecebra quadam acri attrahunt, exhaufto fcilicet aere inter fe 8C uitulos in. termedio,ut Aelianus feribit. Certius poft efum ferpentium in aqua fe mergens , utcuncp liti infe. IO ftante non bibit tamen,hoc fe periculo mortis fatSurum feienstinterim uero lachrymas emittit, qute in lapidem bczahar didum uertuhtur,ut pluribus dicam capite feptimo. Serpentes quidam cer» uini dicuntur,limiles nigris illis , qui in multis regionibus prtecipue Apulia notifflmi funt nec mul- tum ucneni habent, Monachi in Mefuen, Grammatici Graci elaphon, id eft centum etiam inde ap pellattim uolunt,quafi •A tAxsi/ «« aifas 1(961 miau^Sji jja # quoniam ferpentes nari, biis trahat SC occidauuel visi 'itxdjvan tso otfas , hoc eft a ferpentibus abigendis ; nam cum latent fer. pentes, cornu faxo affricat, unde odor excitatur eiufmodi , ut ferpentes etiam e latibulis exigantur; Etymologus & Varinus. Mutuo inter fe odio (ut Oppianus docet interprete Gyllio) omne ferpen tiiimceruorumcp genus flagrat inexpiabili,ferpentem certius longe late^ inquirens, tandem in il= lius ucftigia, longis flexionibus apparentia, iucundeperuenit, naribusipadeauernam admotis, ad ^0 pugnam pugnare nolentem ipftim attrahit. Serpens extracta,in altum tollit collum, SC crepitu den. tium horribilis eft. Si acerba (ibila anhelat: Contra cerUus ridenti fimilis euefligio inaniter piignan, Ccm,SC cerui collum Si crura circumplicantem, in fexcenta frufta lacerat. In Libycis finibus magna uis fcrpentum,ceruum(cum folus humi ftratus iacet)undi(j inuadit.Sii in eius pellem dentes confi. git,ncq? cerui ulla pars eft,qute non ferpentibus circunfufa (it: aliae caput mordicus premunt ; alia: collum Si pecftus.iicntrem^ diftrahunt,alia: item utriiup circum latera uerfantes inflant, nonnulla ci ura,alia: dorfumdepafcuntur,alite ex inguinibus pendent hofliliter infixae. Hic omnibus dolori, bus refertus, primum fugere tentat,8i rugit , SC quoquouerfum fe uerfat , fed magna turba circum. feffuSjnon poteft elabi, fed tamen ore dilaniat infinitam Si bellicofam gentem , Si cornibus infeqiii» tur,(xi!;so:ff«,quod uerbtim etiam fimpliciter perdere fignifleat, iif dj/, 50 t/>iymeXa(/.mifJa(/;Homerus tmAij/ dixittquamuis proprie animalibus cornutis coueniat, Va. rinus,)lllK uero nihil remittunqied etiam ceruinis dentibus demorfe,audad}cr incumbunt.Is alias dentibus diffecaqalias pedibus perdit,ac ferpentum per terram permultus fanguis diffluit,earum^ membra femicomefla ad terram abieeSa palpitant, alia laceratae in latera magno dentium robore ina haerefcunqSi fola capita a reliquo corpore abfeiffa cerui pellem adhuc pertinaciter retinent. Q.uum autem ceruus feita affetSum fentiqdiuino quodam naturte munere fluuium inquirit , unde cancel. los corripiens , medicinam fibi facit, confeftim^ ferarum reliquis ex eius pelle excidunt, cicatrices autem obducuntur.Hucuftj Gyllius ex Oppiano. Csterum caufam cur cerui ferpentes deuorent, alij tacent, alij aliam proferunt,ut nunc adferibam. Etymologus Sf .V arinus tradunt ccruos efu tii perarum $ t/ciitds ««Salf ic&m,id eft naturaliter purgari, nec pluribus explicant quomodo uel per quos 40 meatus purgentur. Ego non de foeminarum duntaxat menfibus purgationis uocabulum hic acci« pio,utalias fepe ufurpaturtnccp de alui fubducflione.fcd corporis totius per cutis poros latenter ex. purgati quadam renouationc , qualem 8i elephantiacis quibufdam eodem remedio tifls contigifle legimus. Vermes in uentreccruorum(ut in HippiatricisGrscis legimus cap.4i.)innafcuntur,Sd ruminantibus eis ad fauces(j3jaj;j(/)afcendunt,inhsrentcp.Ceruus ita affedlus loco non manet, fed eirciincurrit; Inuenit autem remedium, nam ferpentibus deuoratis curatur. Plinius de ceruo nar. rat,quodcum fentitfcgrauarifene(flutc,fpiritupernarese caucrnis ferpentes extrahit , Sic. Et hoc ego ucrum efle non puto, Albertus.Ego ceruos in fene(ftu te tantum ferpentibus uefcl.ne^ apud Pii nium neqj alium authorem idoneum legiffe memim'. Cum fc infirmos fenfere , ^iriiu narium fer. pentes e cauernis extrahunt,ac fuperata ueneni pernicic,iIlorum pabulo reparantur.Ifidorus. Cer= fo uus fenio grauis,excrefcentibus pilis Sf cornibus, ferpentem naribus hauriqmoxhaufto a;fluatiie. nenoiunde fontem ad bibendum ardentiffime defiderat , quo poto pilos Sl cornua deponit , Glofla inPfalmum 41. cuius initium eft , (Quemadmodum defyderat ceruus fontes aquarum , ficte anima mea Deus. Vincentius Belluacenfis a ceruis ferpentes edi feribit, ut caligini medeatur oculorum. Et alius quidam author obfcurus,quem Phyfiologum uocant, Ceruus(inqtiit)ficubi ferpentem effe cognoucrit,aquam ore hauftam in cauti effundit, mox fpiritu fiio ferpentes extratflos pedibus con. culcans interimit. Ceruoriim autem duo funtgenera:unum,quod extradli fpiritu ferpemis collum utrincp calcans,ita enedum uorattquo deinde ueneno intumefeens, aquas petit Stf euomit. Inierim uero dum tumet,pilos mutat,8( cornua abijeit. Alterum genus inuentum ferpentem occidit, Sf a ut tftoria ftatim ad montana pafcua fe recipir, Harc ille, f Elephas arietem fugit , non elaphos , id eft So ceruus.ut Hori Hieroglyphicorum netus interpres legit & tranflulir, E, Cerutnam pellem Grtecinebrtdem uocant, de qua pluribus in Philologia dicam. Ex coriocer* H 4 568 DeQigdrupedibus uino fiunt tegmenta hominum, 8tvii»iliinit, id eft coeruleis oculisi&f sixJimJis, id eft «atijs uel maculofis pedibus) in uenatu cotra ceruos accomodati funt , Gillius cjiKDppiano. Forma canum qiiar probetur ad uenationem certiorum, in Canum celerum hlftoria ex Oppiano retuli Ca» nes Indici a Xenophonte aduerfus hinnulos Sf ceruos probanturiarqui Indicus ille Alexandro Ma gno donatus, ceruum, aprum & urfumitanquam indignas fe feras cotempfiiiin foltim uetd leonenr infurrexitjUt in Cane robufto dixi ex Aeliano. f NiincexXenophontis de uenatione libro, quar ad hinnulorum bC ceruoru uenationem per» tincntjOmnibono Leoniceno interprctc,recitabo,mutaturus fimul nonnulla qus in translatione eius cum Grateis collata minus arrident. Aduerfus hinnulos Sf ceruos (inquit) canes Indicas eile oportetifimt enim uaIidat,magn£c,ucloces,nec pufillanimes:Si( cum tales finijlaborem facile tolerat. 1 cnellos igitur hinnulos uerno tempore uenabitur ; tunc enim nafeuntur. Primum igitur lucos (iify«i/?ii:s)ingre(riis uenator contempIctur,in quibus ccrui plurimum conuerranttir.Et ad locum ubi <4 fuerint, cum canibus Bdiaculis ante lucem ueniens , canes procul a fylua religet, neficeruam uide- rint, latratus emittant. [ple uerd defpecula profpicict, ceruas fimul cum lucehinnulo.s adlocum ducere uidebiqln quo fuum quatep fotura eft, ((.iftii lego in/i/«eBj/, id eft ad quietem depoft. ^70 De Quadrupedibus tura,)Caeterum ubi recubuerintiwiiTinUKVairWjpoflet adiue etia exponi, ubi hinnulos cubare fecetit, ut (dem ««TKKAiV/tf quod turce^ftf/ eireuTcd Poilux 'j, ia+ Cerua,inquit,fefc demittes, ucl recumbens, ww xa7«J3(jeAa(ie,ladiat hinnulumtatqui nos obferuauimus hinnulos uel iiantes ucl in genua demiiTos a matribus etiam flantibus latSari:) SC IacpraEbuerint,ac ne ab ullo uideantur cfrcBlpexerint , fuum quact^ in oppofita ftattone feruabif,(«tTtA§B^e5 -A pw2:!rtg«c,id eft longius ab eo,fcdrC(flacregioncrej ccdensiPoIluxnonceruam,ied ceruumgenitoremlongius recedere &icuflodirercribit,Si acceden CCS impugnarejquod non feciffet piito , fl «frexAiramu apud Xenophontem afliue accepiflfet : nunc cum in neutra fignificatione ponat, & ceruam cubStem faciat,non Cmul etiam in oppofimm locum eam recedere dicere potuit, fed patri hoc tribuit, quod mihi minus placet. Ariflotelei enim mares j feminis exna tempus libidinis feparari iradlt:8<: notum eft quod mares in quadrupeda genere nub ii lam fobolis curam fufeipiant, ) Hatc ubi uiderit uenator, canes folut t; ipfe tiero fumpm iaculii ad primum hinnulum procedat,locorum memor ubi iacentem (le»«*ira*)uidit.n»Atf Ja^oAiirnaifone tfASDiSrara) ci (forte otot^ an^^jstfq/ etrac: id eft, Longe enim alia apparet loco* rum facies, cu quis propius accelfcrit,qufe qualis ex longinquo prius uidebatur , Cum autem iam uiderit hinnulum,accedat propiua.IUeimmotus lacebit.ueluti terrae afflxUs,K fe opprimi (kwai&s) finet ualde rugiens.nifi cum fuerit imbreperfufus,(tifi/ir(«tr©':quidam id eft refrigeratus legii;ego ephyfmmos,id eft imbre madidus recflelegi uideo: ) tunc enim haudquaquam manebinS quidem humor in ipfo (id eft humiditas pluuialis in cute eius) rigebit frigore; (nam cutis hinnida fa. cile friget , pratfertim mamiino tempore:) quod eum fugere cogit. Capiemr autem a canibus cum Ia bore infequentibus.Captum cuftodi retium tradaCrugiet ille.Cerua partim uidens,partim audiens, is tenentem inuadet ut ipfum eripiat. Tu nc igitur canes hortetur, & iaculis uta tur.Hunc ubi obtinuerit, ad alios tendat, in quos fimili uenatione litetur. Et iuniores quidemhin nuli hoc modo eapientur:iam uero grandiufctili diffleiliusmam cum matribus alijs^ ccruis pafcun. turtquibus in medijs cum agitantHr,fugiunt; farpe inter primos, raro inter poftremostSi; pro illis pu. gnantes ceruae canes proterunt. Itaij non facile capi poiTunqnifi quis inuadens fubito diffjpet.utcx ipfis quifpiam unus defiimattmquod ubi coaflis eis acciderit, hinnulum lequuti canes primo curfii fupcrantur.Nam trepidum illum facit abfcntia certiarum,a: hinnulorum in ea jtate celeritas incom parabilis eft. (Quafi dicat. Hinnuli iam grandiufculi.tum natura celerrimi funt,tum auget celcriia. cemmetus.qtio foli relitfb afficiuntur. )Secundo tamen tertioue ftatim capientur.Corporaenim illos rumcum adhuctenerafinqlaborifufficerenonpolTunt Quinetiam tendiculae (podoftrabse) cer«js uis pomintur,inmontibus, circa prata, fecu$fluenta,propefaltus, (rimet;) in biuijs,(^Tidc./)tAisifi« gnificat autem diodos etiam fimpliciter uiam uel femitam;) in antis, quocunt^ adierint. Tendiculas autem oportet ex fmilace plicari, SC delibrari (id eft cortice fpoliari) ne putrefeantHarum corona fl* ue flexus (fpira Omnibono) pulchre rotundus flt, bC infertos habeat clauos ferreos ac ligneos alter, natim, quibus plocamos (id eft laqueus intra coronamtPollux Cchabet,)(s« a-Ae>Kr(.©-^(tlfiue ita captus.flue labore uitHus.non eft cominus adeudiim- nam cornibus ferit SC pedibus • eminus igitur iaculis utendum .Hactenus Xenophon His libci «iipi Pollucis eadem de re.uenationc dico per podoftraben feu pedicam, uerba adiicerc ouar libro Onomaftici eius quinto cap,4.hoc modo reddidimus ; PodagriadiiSa ue- nuslaqueicxponiturapudVarinum.quamfcriptionepr*fero)pom'turceruis,e(:aprisint?dum- poteliaut etiam podoftrabeuocari. Circulus eft ex ligno fmilacis (hederaceo, Csclius: eft enim fmi* axheder^gemisifed arbor quo<5 taxus Latlnisdi(Sa,Grjcisuocaturfmiiax,)Is circulus ftephanc' Id eft corona dicitur, &: ferreis ligneisfe clauis alternalim infixis intercipitur. In medio huius plocal IO rnosdd eft laqueuslneditur, ut animalpede calcans ac fllabens in fcrobc,podoftrabeeuerfalaquec» alteri laqueo, quod non placeWarte ad hoc ipfum fado detineatur.Dcponitur au. tem podoftrabe in fcrobem.Cxterum laqueo circacoronam, fanis quidam anne(ftitur,quem Grxcl TOfwuel raj^aOpud Xenophontem legimus uel «firaAVii/ uocant.-isefparto contextus 8£ (olidus elt. Ab hoc lignum pendet, in alia ferobe uicina obrutum r ut cum fera in foueam pede illa, piam, podoftraben ad fe comiertcrit, funem cum ligno fecum trahere cogatur, « ita impediatur acf curium maxime fi prioribus pedibus detineatur. Poterit aute uenator infequi, fi uefiiuia &: tradimi ligni obferuet,quar in terra molli facilius notantur.-Sin afpera bC falebrofa fuerit, ligni (corticis Xe. nophon)ramenta palfim ex tradu attritu^ relida.uiam fequendi oftendent.Eft quando lignum ip. fiim denfis retentum fruticibus aut, arbuftis,uel inatqualiter prominentibus faxis, feram filiit. Sero. 40 hem allata iolida terra, aut herbis folqsue tegere oportetirecetem uerd terram nuper e ferobe eftb& (anyjrocul auterrepic recens commotam terram fera odorata {« 8«e«(/ lego iTcpfmi/Jlttii cxXenophomejreformidct,Hadenus Pollux. Ecquanqiiam pleram omnia cx Xenophonte tran- icriplerit,nonmh!l lucis tamen ad rei intclIceSum conferre uidcmr , nimium alioquin obfciir» mthf ma j iimilibus,qui ucnationibus nunquam interfuimus, A^zrWiVt?, funiculi, Suidas dC Variniis. Ap* Wii-s.uenatiocum funibus Jdem QC Su^das./^eWil'(fflj/cum fumbus(laquei5)uenari,ldcm &Hery* cnius,abuidas.Kcu7ToM»co/«j rofis'mf^vsMSHK(fi/cco flremis tantum ungulis terram ftringere;ut odorem fui canibus, quoad fieri polTct, exile incertum^ relinqueret. {« ^ Ludouicorege huius nominis xil. ucnatoris turmae decurio,qui uenator maximus appella, tur (le grand uencur) ad duodecimum ab urbe lapidem iienabatur, uiro Praelidi id fpetSaciilutn gra tiflcans.quiBudaeum comitem fecum amicitite caiifa cd duxerat. Ibi cum mentio huiufcemodimiriS centiarum ceruinarum incidiflet, hoc affirmabat. Me (inquiebat) pridem uenante ceriia qiicndam ab State & experientia uafrum, euenit feriiente ucnatu &longe iam progreflb, ftigitiuiis ut ille non comparcreuSC tamen canes nec ultra procedere iiellet,nec in fua ueftigia redire. Ibi omnes ftuperc, circumfpicere.inter fe afpicerc, lapidem (quod dicitur) omnem uenatores Si magiftri monere . Res erat miraculi plena. Si Apolloniana: praeftigiae ftmilis,qiiafi fublimis fera alipes abqflettaut terra di. fcedGnte,rtirfumcpcoeunte, non compareret.-aiit oculos noftros canumcppratltrinxiflet. Tandem omnia (ut fit in tali cafii) a nobis pcrluftrando, deprehenfiis eft planus ille cornipes in furto fui ma.(« nifefto atep memorabili. Alba ibidem erat fpina enata in loco defo aitp opaco,qu9 ad magnitudinem arboream excreucrat.In eam ceruus dolis folennibus confumptis, faltu fe coniecerat, Stabat autem De Ceruo. E. Lib. I. 575* *IIc fublimis, ramis fruticis ipfo falm diiiaricatis ; fic interceptus, inde ut defilire non pofTet, flue erat forte exanimatus: Ibi enim quafl compeditus imbellis^ confedlus eft. Atqui ut omnia ludificator illeccruus faciat, & uelut alter Proteus omnes fefe in factes uertat , nifl folum quotj nodu uerteritj poflridie latrabiles illas manus ae refimas auribus^ inflgnitas,minimeadextremO elutSabimr.non fi anhelus Sf atftuans in amnem feconieceritjtmdistp fecundis uehendum fe dederit : quod fa-pe re. frigerandi caiifa facit.-non fi amnem traiecerit.ut canum ciirfum intercidat : non fi incitatiore curfu diurno^profligatus,animumiamdefpondcs,undis potius perire, quam laniari malit, ^Mira eft certe agriophagte illius turbat pertinacia: dirum autem fatum cornigeras animantis,quum ad extre= mum laffltudinis adducfta , opperiri cogitur atrocem illam clamofam^ coronam (rendre les abbais) 10 undiqj fe ridfu petentem minadflimo atep infeftiifimo.Qua tandem circumuenta , pofl omnia falu« tis prsfidia deplorata,repente faepe alliliens,primum quentj uenantium in quem incurriqcornu pe tere ib!et,nifi ferro protinus excipiatur, (Enferrer d’ ung efpieu de chaffe.) Qiiddubi fadueft,aut fi alias fera aiflida SC ftrata eft, (Eft abatuejtum demn receptui canitur ab eo qui primus in eam con fedam occurrerit. Tum fimonu chorus ille filonum^ inclamatur, 8C uenatores coeunt quoquo uer fuspalantes:quactanquam ouatioeft,ob rem bene «feliciter geftam, Qiiam deinde ipfam excipit uifceratio(la curce,le droid des chiens, cum ceruo capto panis fanguine eius imbutus peliim ipfius impofitus in cibum permittitur canibus ; interdum etiam aliquid de armis collo cerui adqcitur,) extemporalis, qux fic debetur ipfa canibus uenaticis j ut libamentum captura accipitribus in aucti, pio tiolucri. V ifeeratorem autem perita efle oporteq qui Idnienam ferinam uenatoria cum palxftra lo cxequatur,qui feite feram deglubere nouerit,membratim^ incidere,8tl profecare incifam.Tergore autem detrado.caputabfcindcndum eftjMoloftb^therelencho porrigendum arperminendum(lc droid du limier)quem SC indagatorem appellamus. Has enim ei primitias peculiares placita maio= rum largiuntur ob indicium feramimirum ut in capite ferino lacerando S>C obrodendo,ff udum na uara opers ipie percipiat ante omnes alios, in pofteru^irritetur is , cuius auipictjs diidu^ rem alif exeeutifunnquum interimuifeerator gratulabunda uoce fruenti parte fua animali blandiatur, dC tanquam madum uirtute induftria^ therelenchica ipfum efle iubeat. Deinde uenatoriac plebi infi. mo^ minifterio uenationis,fua; funt partes uifcerarionis tjfdem fcitis attributEc. ^fEpulum eant num omnibus in unum euocatis ucnatoribus,SC cundisclalflbus canudecurijs^ coeuntibus, fieri hoc modo folenne eft. VenatOres intra tergus ferinum panis fragmeta fanguine ferae madentia mi. fcent cum omafo,in minutas particulas concifo. Nonunquam praeterea fi canes firigofi fint 5C ma. cieexhaufti,autfi ftrenuaminfignite operam eo die nauauerint, llberalitatis eft uenatoriae , opiparis eos impenfius epulis accipere, ceruicem extis addentes , Si nonnihil (ut ita loquar) e uiuo refecare. Haec quum rede at(^ ordine fada, concinnatae^ epulae fuerint exerti manu uenatorisuum deni^ lu culentos illos deae ucnatricis epulones ad epulum fui generis admittunt cum euantium Uociferatu, (Ia huee.)Nam antea Sfinterimdum epulae illsparabilesexpediutur.coronaegeftientisac canorae rapacitas, culina: circunfuflenidorem^captantis j aminiflris arcetur fuftes in manugeftantibus. Priore epulo perado,fit SC alterum eodem momento, fed non eodem locotex interaneis perpurgatis 8C dilutis(funt enim hac quo^ Dianae facra eius^ fatellitio) non concifis fruftillatim aut profedis, fed integris:ita ut quum aliquandiu illa Uifcerator fublimia tenuerit 6foftentarit,ad irritandam eda. cis agminis uoracitatem . tum ea demum repente in medium porriciat. Inter cacfa ucrd Si porreda eunda iienatorum cohors cum auxilijs calonibus, fublatis buccinis canere capturam quam uo. cant(corner prinfe) debet, eo quo fupra didum eft modo.quu certius in poteftatem uenit agminis uenatorij.Iam uerd buccinaturx modos uenatores alios attp alios habentprofignificariona uaric. tatetquandoquidem indagatores non alio uocis commercio utuntur,interim dum in qujftione cer. ui fumtqui abflj eo foreqaut inter fe ipfl cum noxa incurrerent, au t longius interdum euagarentur inquirendo,quu receptu opus eifet, Nam fl unus forteftit fiofortuna, primore inquifitione ceriiura decumanum indagine opportuna uadatus fuerit, cofeftim Cgnum receptus exteris buccinafua da. bit,ut illi ad conuentum extemplo fe recipiant. * f Eft interdum tienandi ratio ita conflitu nices illi canes atq; emiflarij ftalionatim collocetur in locis abditis, latera pro curfus ceriiini cingen tibus.Quem procurfum ad apertum locum fyluae,8i uelutiglabrentem , uel in fyluam glandiferani proceram Si illuflrem pertinere oportct,ut natui a habitus^ locorn tulerit , qua maxime uerifimilc eft ceruum tandem tranfiturumtquia eauiaforfanfertad amnem, aut ad aliud perfugium, aut fta= bulum ceruo notum Si amoena, luftum efle aiunt ternas quidem ftationes difpqnere.fed geminas: fenos uero in fingulis ceruarios,hoc eft utrint^ ternos, medius ut ceruus tranfcurres,utrintj abipCs urgeatur. Senis auie ceruipetis (qui terni ut dixi ex aduerfo fibi collocati funt) latrunculi bini e rai= mero minifterij aflignantur,quos titularios appellare folcnt,quinumellis eos cohibeaKqui dennent les chiens en tiire)quoad ceruus pra:ierierit:tum^ demum a latrunculis canes emifli,lllicet emicam tes Si improuift.ceruum tanquam ex mfidijs territum adoriuntur. Interdum etiam bini ternotSuis cem fupplent,fi fauces procurfus longiores fmt,plures^latrunculor6ftatiunculaspofccreuidean< tur. Procurfum autem ipfum conftitunim efle oportet loco deledo, Si quam fieri poteft apertiffimo; quippe in quo fyluaticum fpeilaculum aeditur uel principibus foeminis uel proceribus,quorffgra/ tia interdum unius diei uenatus comparatus eft,quicp per fyluam euagarigrauantur , aut ceruum e ueftigio perfequi.Pcrniciflimorum porro canum latebra primo loco ftatuenda. Si deinceps pernu Ciorum ad ultimam procedendo, quteipfaefledebet ualidiffimorum att^ atiocilTimorum.ldquodji ideo conftitutum eft,ut primi qui funt uelocilTimi , prtedpiti curfu alipedem ipfum exerceant; tum deinde fecundi primis fuccedentes Si accedentes, Sterti) rurfiis fecundis,!} quatuor fintftatiuncu. I2,fradlum iamSi exanimatum ad ultimos urgeant; fi quidem ad triariosCut diciturjres ipfa redierit. Si manus fupradicftas ceruus elmSatus fit.Hjcc porro manus non a tergo, ut aliae quteuclocitateuai lent,fcd aduerfat ferae obijcienda;quia robore Si ferocia pr3eualcns,(ifterc eam poteft,Si morfureti. nere,c3eceris^lacerandam ociofe praebere, Caeterum non cuiuslibet miniftri latruncularia munus efttnani^ nifi Canes emiflarij tempeftiue emancipetur Si appolite, extemplo infidias fera fiifpeflans, ac tergiuerfans, retro recurret;aut tranfuerfo impetu aliqua erumpet ex anguftijs illis, licubi rimam nafla fuerit* aut clauftra curriculi perrumpet Qiiod fi femel fecerit, nulla uip0fteafubigipoterit,in eandem ut curriculi naffam uel caput folum inferatld ne qua ratione euentatalartjs aftitibiis latera procurfus frequentarifolent : Quorum munus cft, fimul utfera carceres curriculi ingrefla eft, eam uociferatu Si equitatu tttrimj abfterrere,quo ipfa intra fepta curriculi compulfa,ad ultima tandem finum fatalem^ irrumpat;quum regrefliis nullus eipateatpropter afleclas illos quadrupedes.uoci» feratores infeftiflimos. Eft praeterea fupradicfti uenatoris, primarum partium a(Soris,fubfidia caa num ucftigatorum,qui excurfores uocantur,opportunis ftationibus deponcre,miniftrisfecommit> tere. Ad hoc autem funt decuriat canum integrtccomparata.quasrelitftas appellant(lesre1ais)utde« CUI ijs iam feflis fuccedant, aut temere expatiatis;ceruiim^ qui fui furtum fecerit/i per ftiblidiornm loca ueftigia duSerit, recenti uenatu profligant Si, exaniment Secunda; igitur tertiat^ manus excur forum ea de caufa difponutur.ut ii' res ad fubfidiarios aut triarios deuenerit, ab ipiis uenatus denuo inftaurctur, V erum hoc maximopere canenda, ne fubftdiarij ipfi canes auerfa ueftigia protinus pro p aduerfis ineanttquod tanquam in portu eft impingere , auerfa^ (ut aiunt) aui certamen aufpicari. Quum uerd archiietftus ille Si infpetftor arbitrator^ uenationis, ftipraditfta retSe atep ordine difpo- fuerit,quafim omnes eius certaminis acies inflruxerit, ad eum ipfe locum reuertitur undecopula rcfoluendaelunt,ceruusq3 agmini latrabili adexcurfumobijeiendus, Siexponcndtisadprsedam, Sic autem rem temperant,ut ab ipfo commiflu uenatus,hortamenta primum remifliora faciat tquia canes fuopte ipfi impetu ab initio ardentius feruntur. Leniter igitur uenator cogere agmen flaccotS gentis debet,finere^ eos certa ueftigia legere. Simulae uero ceruus longius in pedes fefe dederiqgy ros^ quofdam circumfcripfcritfolei primum per ueftigia fua regredi.ut derelid-s ftabulationis mc, mor, atftiuorumqjfuorum amccnitate requirens bladam attp iucundamtquam tamepoftquampet* fentifeere cccpit feretinere fine prtefentanea certa^ necenon poffe.tum deniij falutem illi quali ulh timam dicit, identidem reftitans.Sd moefius folum uertit.Eft etiam quum praceleri fuga ingens fpa- Ilum fyluj pr jcipiens.exin arbitratu fuo alias attp alias in alijs ftrophas cominifeitur. Pofeit aiitem De Ceruo. E. Lib. 1. 3’77 fpfiiTs uenatofis ofRciiim,iit ipfe agmini illi clangenti atep excurforio afleclam fefe ciiefiigio prebeat quoad fieri poteft.Sd ut dicere folenqut adfus canini tradium inolFenfo tenore perequitet. Adiiim ap pello uerbo quafi uenatorio 6d faltuenfi,femitam per quam canes ipfi ueftigatores agere ceruum dP cuntur.Sin falebrarum montiurtiue ocairfu homo inhibeatur quo minus id faciat; debet quam citiC' lime potclf,aut circuitu aut flexu copendiofo canibus occurrere, id^ aduerfo uento;tum adfum ab co intercifum illicd repeteretqui nifi fub oculis identidem agmenditum habuerit, mendofam eorum excurlionem emendare non quibit. At ubi coucuiffe canes fenferit,aut incertas uoces ambiguasue ederc,metuere iam a cerui dolo malo incipit,aut ab hallucinatione canu ueftigia eius legentium ; ne aut femita excelTcrint adfuaria,aut uenatum uerterint, 8d ceruum ipfum decumanum temere pro i o quolibet ceruo dereliqueritit. Qiiod ut comperire poffit , receptui canere moris eft,Sd Retrorfus re= trorfus,itcrtim atq; iteru ingeminare canoro uociferatu. ^Fecerint porro uerfuram cerui canes, necne feccrintef iis ont change de cerfjhac ratione quifpia maxime copererit. Alicubi inflftat , unde canes arbitretur 6d obferuet commeantes. Nam fi dolus fugitiui in caufa eft illius repentini conticP nij,omnis canum caterua eodem ftupore affici uidebitur. Sin uerfura temere i canibus arrepta efll (quod uenatores dicunt colligere , quafi aplomerare permutationis adfum) claffis excurforia; du« dforcs,8d coryphsi canina fymphoniac,qui ad huiufmodi fpecies ufu occalluerunt, adfum uerfurte cum tyronibus nequaquam exequentur. (Chiens reftlfs,canes qui cum uident ceruum qui petebam , tiir altjs fe immifculfle,rcfiitantes manent loco,8(: expedfantmagilfrum.)Huiufinodienim excurfo. res uix unquam nuntium remittunt prada fibi ab initio defponfe ac deftinata. Errore ^itur inteb .ioledfoadfuariusuenator eos ren o inhibitos reducet, unde repetere prifiintim adfum certius legiti« mum^ poterunt,cum clangore fymphoniaco ; aut fi error dolo ferino admiffus elf,unde eos in gra« dum(ut ita dicam)rcponerc legitima excurfionis, ex adulterina aut fubdititia poterit, f Ecce au» tem rurfus aliud atqj aliud incoihmodii,' quod fapenumero negotium illis exhibet , Si quafi uitium aufpicatibus affernCanes fic errore aut fraude lapfi',in integrum^ fubinde refiituti, in errore non. nunquam denuo aque grauem impingunt, auerfis ungulis uenatum illum ineuntes repetitu; tota^ adeo fylua quafi toto coeloCquod aiunt)aberrantes,cxcurrunf.nonunquam huc illuc^ tranfuerfi ra pmntur,ferarum gregariarum fequentes ueffigia,aut ceruorum etiam quorumuis abgregatorum, quibus fylnarum lemitp tramites^ referti funt. In qua fpccic non modo uenatore circumipcdfo fed perfpicaci opus eft, qui fugacis fera ueftigia ungulata colligat cernuus ex ephippio, uel equu habe, .jo na poli fe trahes;alioquin inter artis magiftros pracuaricari per inertiam dicitur. Et quide ut in cane uulturina fagacitas,fic acies aquilina in uenatore neceffaria. Iam uerd unius eiufdem^ corni- geri ueftigia foIeata,odorata,cubiliaria,fedentaria,6d curricularia,non eadem, non paria, no Cmilia ubiij funt;ex quo alia rurfus exiftit nec modica difficultas £d erratio. Interdum enim euenit, ut fele, dfus ceruus,nadlus uiam quampiam fqualidam Sd puluerulentam, tum diu, tum longe per eam ue. ftigia facianin quo canum fagacitas cum experientia fallitur. Nam prjterquam quod canes tum exi. Ifimant ceruum uiam ab hominibus tritam uitaffe, in denfa^ 8d auia penitus fe condidiffe , ob id^ uia trita decedunt, exilis quotj admodum odor & fugax inlocis illis haeret glabris,Sd fqualorc pulue req, obfi'tis;quum alioqui folis ardor in uniuerfum omne ft atim humorem, in quo ueifigtj odor hac. rcqhaurire Kabfumere foleafcCotra in locis herbidis et in ucpreculis odoratioria ideo funt ueftigia, -'i/^t,quod non folo tantum pedum, fed Sd cruribus, Sd corporis affridfu, uelf igiaria femita odorata rema. net.In locis etiam opacis odor minus fugere folet.Iam paftores loca in fyluis caluentia, 8d retorridis herbulis fcabris^ uirgultis obfita,ob id fepe incendunt , ut ex folo concalefadfo herbida feges exo. liatur, quae armentis perutffis eft. Ita quum per bufta (ut fic dixerim) illa, recentibus adhuc fauillis, ceruus uiam fecerit , canes odore fuliginis offenfi , ac crebro fternutantes , ueftigationem deferuntt qui fi etia ipfi ibidem pertolerarint.tamen odorari ueftigia nequeunt,hcbetante utiij fenfum Sd prj- ualcnteodorefuliginofo.Hocubiuenator adfuarius animaduertit,lacunam illam (utitaloquar) ue* ftigiorum,circumadfu uitaredebetrdeindcintcrcifam ueftigij femitam farcire, 8d adfu rcpeteie;dun. taxat nifi ceruus in fua retrorfus ueftigia cefferit, ^ In fumma ante addubiiatioiie harpocratidem illumlabeonem i numella uenator ipfe cOnfulit;quem therelenchumfupra ab indicio ferae diximus: ^0 qui quafi quidam antiftes Dianac,non uoce, fed caudae uerberatu atep murmure Sd gannitu dare re. lponl'afolet;nonflcxlloqua,nonaml>iguaiOmni(^ueftigiali argumento indicio^ certiora. Solet etiaminhuiufmodi cafu dudor ipfe agminis acmoderator adlus , quum fera per detreeffationem ac dolum abcft,gd buccinae canore K inclamatu palabundos canes , locios^ ludicri 8d miniftros iubi- latu euocarc, 8d celeufma requifitorium aedere, quod requeftam canere uocantCcorner requefte. )Id eft ferme perinde, ac fi iurifcofultorum uerbo dicerem.ceruum requirendum adnotarc , ut delatum aereum dolimali.buccina^ praeconio peruulgare furtu fuifecifle. Tum autem operaefleputant pretium, caninum comitatum fqualore,feruore,lafl'itudine confctftu, ob idcp imperia hortamenta^ detrc(Santem,qu3Efito fonte recrearetibi^ pane Sd quafi curadis corporibus reficerettum cornuum clangorealacritatireftititCretplaufuSdblandimentis ad uenatum ab integro ineundum extifetiare; .ioinifotn etiam adfum a capite denuo arcefferc , quafi^ ad carceres reitocari exciirfopene fpatio. f Mos u.erd certiorum eft,quum profligatos fe fentiunt Sd ex agitatu enedfos, aut (ut loquuntur uenatores)dure Sd atrociter ados (mal mencz,rudement menez) fyluaru opaca (le couuert) relin. I 5 578 De Qj^drupedibus qucrc,at(j in campeRria (Ia champaigne) fc conijcere: interdum ad uicos uillas^ propius accedere* quod fere non ante facit,quam animum defpondcriqomni fpe depofita folennium perfugiorum. Eo tamen patSoErpe euenit ut canibus fefubducat.in campefiri enim planitie, locis^ profcilTis &: in tjcrua tus SC iam fatifeens, omnibus commentis fugae ac praefidtj confumptis, folet (ut ante didfum eft) aut ;» flumen aut ftagnum perquirere,inid^fcfaltu conijcere. (^uod interdum refrigerandi caufafacit, faepius tamen Nympharum sedem , quafl afylumuldm* fpei SC deploratae petens: obid^ inde ple* runtp non nifi captus eijci poteft.lbi autem modo aduerfa unda, modo fecunda fertur.Ciud cumue. nator feftinus SC curriculo uenit, in primis animadueriere folitus eft quo loco ceruus in flumen init lijt, locumi^ animaduerfum deftridJa frode authumi ftraia notare, aut ex arbore fufpenfa. Reliqua uix memoratu digna, qutein utratp ripa facienda funt : quibus modis innatans corniger urgendus fit &lancinandus:quomodofi.igiriuus enatator perfequendus,fi ulteriorem ripam fuperaueiiqaut fi per citeriorem retrocefferit. Haechadfenusde uenatione cerui ex Philologia BudaeitEtquan, quam Germanis etiam non defint fuae uoces ac phrafes uenaticae, eas tamen breuitatis caufa omifi. Gallicas uerd adiunxi,quod Si Biidaii uerbis nonnihil addere lucis uiderentur, Si i fermone Launo if non aded abhorrere. F. Mas cum pinguerit, quod ualde tempore frudfuum fit, nufquam apparet, fed longe fecedit, Ari, ftot. Caro ceruorum libidinis tempore uitiatur Si foetet, perinde quafl hircorum,Ariftot,Blondus ccruae grauidar carnem hoc odore efte feribit, haud fcio quam uerc. Quafdam nos principes famis nas fcimus.omnibus diebus matutinis carnem eam deguftare folitas, & logo a:uo cartiiffe febribus: quod ita demum exiftimant ratum, fi uulnere uno Interierit , Plinius SC Solinus. Cerui, inquitlfl- dorus,carnes hafcent teneras Si faciles concotSu (falfum eft ) propter motus frequentiam : Et fica: fircntur,antequam cornua crefcanqcaro melior fiet,magis^ temperata in ficcitate SC calore . Caro leporum fanguinem quidem gignit craffiorem, fed melioris fucci quam bubula SC ouillatceriiina au J» rem non minus ijs fuccum uitiofum generar,ac concodfu difficilem.Galenus lib.j.de aliment.facul. Idem inlibro de attenuante uidfus ratione, Equorum (inquit) SC afinorum cfum, hominibus afipinis relinquo, -Proxirni afinis funt cerui,eo^ ab eorum efu eft abftinendum. Ceruina caro bubulxfeie affimilis cft:tardc enim concoquitur, parum allqac bilem atram augeuefui tamen eftate,pr5Cipue uc romenfeAugufto,quamhyemefuauior eft, Platinatnimirtim quia affate pinguelcunt.hyemeexte, nuantur. Ego contra quam PIatina,bubulamd(ccruinaficoncoquantur,muItu alere dixerim.qiiod Si Celfus teftatur. Duram codliitj difficilem praebet alimoniam, Aegineta, Ceruorum carncs,in, quitSymeon Sethi,mali fucci funt,8( difficilis concod!ionis,& bilem atram gignunt. Oportet auten: canere ab qs qui effate capiuntur, quod uidelicet eo tempore uiperis ac ferpentibus cerui uefcantur, unde fiticuloft fiunt. Hoc fuapte na tura norunt, quod fl aquam antcilloruconcodlioncm hauferint, j« intereantipropterea fltim toleranqeam incenduntur.Ceruorum igitur carnes eo anni temporefiim, pcae,uenenof%fvint,ac ualde noxia:^Hocfortalf!s in alijs regionibus calidis accidit: apud nos,quod feiam, DcCcruo.F.G. Lib.I. 579 fciam,non itcm;qum potfus Airgufto tanqiiam pingiiiffimi prajferuniur:) SC idcirco canendum ne eis atiiate uefcamur.Per hycmem uerocPlatina fcribit aeiiate fuauiores eiTe : funt quihyeme etia fer> pentibus, quas e cauis extrahunt , ut fupra dixi, eas uefci narrent;) tutius fiimuntur,meliusm con. coquuntur propter interiorem caliditatem, Nam finon probe concoquantur, craiTumhumor em gi« gnuntjiecur^ & lienem obfiruunt.Quinetiam fertur fi crebrius & fine modo fumantur,corpus tre mulum SC quod non confiftat facere , Hadfenus Symeon Sethi. Ceruina dura efi concoiSu & me» lancholicatfed diflFert fecundum temperamenta aetates animalium.-LacSentes reliquis pr jferendi; Si teneri adhuc cafirentur, meliores funt, SC in calore ficcitatcmremiffiores, Ifaac, Auicennafebres quartanas huius carnis efu induci fcribit. Carnes ceruorum SC arietum montanorum, funt omnes IO malar8fnociua:,ElluchafeminTacuinis. CaroceruicalidaeftSClenis, Rafisde6o.animal, Cerui caro prouocat urinam, Auicenna. Seruathominemacalidisaffe(Sibus,Blondusflneauthore:uidcj tur autem febres intelligere , a quibus praeferuat tefte Plinio , ut paulo ante retuli. Patuit eos nun- quam febrefceretquam ob caufam confefla ex medullis eorum unguenta fedant calores hominum Unguentium, (febricitantium, )Solinus. f Hepar cerui omnino prauum eil,8C male temperatum, ut V incentius Bell. ex Ariftotele citat-ego nufquam apud Ariftotelem legere memini, Cornua tenera SC mollia adhuc(quac prioribus abieiSis recens producuntur, )in delicijs appetuntur a nobili, bus : quod pretiofilTimum ex eis ferculum paretpr, Magna enim &: pretiofa ut aduerfus aconitum pollent,Blondus. Sciendu eft aiit aconiti nomine indotSiores toxicum SC uenenri fere quoduis com- prehedei e.Tenera quidem ceruinoru cornuum nibera in principii cibu uenire dixi etia fupra cap.i. 10 fCeruinaecaudxuenenUm ineiTedicemusproximocapite. f Achillem aliqui fic nominatum uolunqojiv ■^o^Ssihoc eft eo quod labris papillam non attigeritilade enim prorfus non tifus eft,medullis ceruorum a Chirone nutritus. Hinc Euphorion, it iiiLj yinh wnii 9nt(i7ra(/55irKst;,T«vKK(eMvj'faiil'n5i«('Ax'^‘“‘?”*l'‘f*™iEtymologus8f Varinus.Egoapud iitruniplo cum efte mutilum puto.df legendum eire,,j((c ai (<« x«Aot 9»A«f,«'x(AS 3 ISit iptipis ; hoc eft Achil. lemdi(Sumefte,uel quod papillam non attigerit,uel chilum,ideftalimentum;utcommuneuocabu> lumxiAosadlaiSis alimentum infantibus proprium hic cotrahatur. Telephum etiam cerualacftaffe fertur,ut in Philologia dicam, f Apicius lib.S.cap.x.uarium cerui,ld eft ceriiinac carnis, appara, tum docethis uerbis. Ius in ceruumtTeres piper,ligufticum,careum,origanum,apij ibmen.laferis radicem, foeniculi femenifricabisifulfundes liquamen, uinum.palfum, olea modice : cum ferbuerit, jo amylo obiigas,ceruum cotfttim intro foras tanges,^ inferes. In pia tycerote.limiliter SC in omne gc mis uenationis eadem conditura uteris. Aliter: Ceruum clixabis SC fiibaiTabislTercs piper, liguftt, citm,careum,aprj femen:fuffundesmel,acet3,liquamen,oleum caletaifts ; amylo obligas, & carnem perfundes. Ius inceruo:Piper,ligufticum,cepullam,origan3,nucleos,caryotas ; mei, liquamen, fi- nape,acctum,oleum. Ceruina: conditura.Piper,cuminum,condimenium,petrofelin5, cepam,ru* tam,mentham:mel, liquamen, paffum, caramum, SC oleum modice: amylo obligas cum iam bullijt, lura feruentia in ceruoiPiper, ligufticS, petrofelintim,cumina, nucleos toftos aut amygdala-fiiffuna des mel,acetum,uinum,oIeum modice, liquamen, dfagitabis embamma. In ceruinam aftamiPiper, nardoftachyum,folium,api) femen,cepam aridam, rutam uiridemimel, acetum, liquamen : adietftas caryotam,utiam paftam SC oleum, Alitei- in ceruum aifum iura feruentia:Piper,liguftic5,petrofe, ,^0 liniim.damafcena macerata:uinum,meI,acetum,IiqUamen, olea modicetagitabis porro SC fatureiav Hucuftp Apicius, Cerui anteriorem partem in itifculo laridario coques, labos alTabisicx coxis paftillos aut pulpamenta facies.Eadem SC capreoli, damac,ac capre* cotSura eft.PIatina. Cquaii uero capreolus SC caprea aliter qjiam fexu dilFerant.) Idem Iib.9. cap, 8. de honefta uolupt. Ex ceruo,in= quit,uelcapreolo,paftillulicfacies;lnfrufta haud magna carnem cocides: unabtillirione cum aqua 6C aceto fale^ remollitam,ex cacabo cximes. flnes^ in quadra, donec iiis exinaniet : piper deinde SC cinnamum contritum fimul cum larido tunfo in modum placenta fubiges , carnem^ additis qui« bufdam per longum laridi teirelhs,hoc quafi foliato inuolues.indes^ circunquatp caryophylli gene ra : farinam deinde bene excretam fubiges : ex fubatSa cruftam grolfiorem unicaicp ftufto circun* uoliies,in furnom lento igne optime coques. Apponihxc ftatim cotiiuis,uel feruariinmenfem, aul jc faltem dies quincfecim polfunt.Parum omnino alit, tarde concoqultur,ftomachum laxat, fpleneticis SC hepaticis nocet, petftus exafperat, HseePlatina. Sangtiine cerui noftri utunniradius nigrum, quod uulgd piperatum uocant , a colore puto , licet abfqj pipere pleruncp paretur. Qui dearte co- quinaria Germanice fcripferunt.pracipueBaltafar quidam Dtllingenfis, ex ceruina paftilIos,utuo' eant, parare docenfnec non pulmonis SC hepatis apparatum SC condimenta. G. Cerui natura omnia uenena abigi SC repelli conflat, Alexander Benedicius ; ex Plinio nimiruni, cuius hac de re uerba cap. y.retuli. ^Ccruinus-fangiiis aluum fiftit , Plinius. Hirci.caprse, cerui, &: leporis fanguis.inalTatus fartagine,dyfenterias SC coeliacorum profluuia fiftii.Diofcorid. Frixus cum oleo cerui fanguls,fi fiat ex eo clyfter , fanat inteftinorum ulcera, 8C remouet fluxa antiquumj '♦'J Alberms 3C Rafis. Ego nc^ ceruinum necp alium fanguinem in clyfteribus a peritis medicis poni ()uto,fed uel bibi uel illini ad fluxiones fiftedas, ut in Caprino dixi. Cum aceto mixtus &.tinun(flus tfiloihrumeft, Galenus Euporiftoni. 8j, Inuino potus contra toxica (fagittas Uenenatas, Rafi% I 4 •^80 Dc Q^drupedibus Albertusnonfcfle habet apoftemata ucncnata,)efficax cft, Diofcorid. cui non cerui foliim, fed 8C cuiufuis iatn didioriim animalium fanguis eandem uim obtinet. Sanguis ceruinus deficcatus 8C tritus fumptus,auenenatisbeftijsmorfosiuuare dicitur, SymeonSethi, ^Febrium morbos ceruui non ientit,quin dC medetur huic timori : Quaidam nos principes fceminas fcimus , omnibus diebus matutinis carnem eam dcguftare folitas, SC longo acuo car uifle febribus : quod ita demum exiftimat ratum,li utilnere uno interierit, Plinius dC Solinus, Et alibi, Febres arcet ceruorS caro, ut diximus, Plinius. Caroceruicalefacit&leniqRafis. f De medulla in genere ex Galeno fupra diximus in Vitulina,ubi&:CeruinafaiSamcntioeft. Cerui pingue dC medulla quomodo odoramentis im« buantur,uide fupra inTaurino pingui ex Diofeoride. Ceruina medulla laudatiffima eft , Diofeor, 8C Plinius. Aetius in pharmaco quodam contra podagra pro cerui medulla tanttindem adipis cera „ «ini fubftitttit. In Arabum feriptis pro medulla cerui cerebrum quidam inepte uerttmt,Hebraic* «ocis homonymia decepu', ConfetHa ex medullis ceruorum unguenta,fedant calores hominfi lan^ guentium,Solinus:Immunem coferuant a febribus, Albertus. Plinius id carni ceruinac in cibo fum- ptj attribuit,ut fuperius retuli, Cerui medulla pharmacum eft paregoricotaton,id eft mitigando SC leniendo dolores pr jftantiflimum.Galenus ad Pifonem.Dolores fedat, Aefculap. Serpentes inun. tSa fugat,ut cap, y. dixi: ubi 5d alia ex certio quae extrinfecus ferpentes arcent enumeratii. Sunt qui ceruinam medullam peculiare faciant remedium perfuiis aqua alioueliquore feruido, McdullafiC pingue ceruorum dura carcinomata molliunt impofita,Symcon Sethi, Gyraldus in fua translatione difcutiehdi uim etia eis atn:ibtiit,quod in Grateo codice imprelTo non legitur. Vlcera c«era(pr*. terquam in tibijs cruribtis^)cornus ceruini cinere, uel medulla cerui expientur & purgantur, Plfc nius. Cotyledon cum medulla ceruina calefa(Saimpoiita,fiftulis medetur,Pliniut.Etalibi,Cotylc> don etiam puruletis auribus infunditur, & cum medulla ceruina calefaiSa. Hirci feuum efficax cft labrorum fiflTuris cum adipe anferino,ac medulla ceruina refina^ S£ calce , Plinius. Eadem uerba apud Sextum in paucis mutata legimus hoc modo, Sepum capreae adipem anferinS SC medullam cerui&cepe cumreftnaftmul8fcalceuiua>facutmalagma,mirefanatlabiorumfifruras. Scuum iiituli cum medulla cerui & albae fpinx folqs uni tritis, ulcera oris SC rimas emendat , Plinius, Me« dulla ceruina in aqua calida potui data,imeftinor6 dolorem etfi tormina fuerint,mire fanaqSextus, Celfus inter alia ad dyfenteriam medicamenta , fi uetuftior morbus eft, ex inferioribus partibus in« fundere iubet medullam ceruinam,ut quae dolorem leuet, dC mitiora ulcera efficiat. Butyro bi me. dulla ceruina 8C felle taurino cum oleo cyprino aut laurino perff idta genua fanatur.Marcellus. Me* ^ dullam cerui 6C adipem liquefacito, dC in lana apponito.Hippocrates de natura muliebri inter fub. dititia medicamenta quae uterum emolliunt. Idem in libro de morbis muliebribus,medicamentutn fubdititium purgatorium his uerbis defcribit,Medullam anferis aut cerui magnitudine fabae affufo unguento rofaceo SC ladie muliebri terito.uelut pharmaeS teri folet, SC cum hoc os uteri illinito. Ex iiitulina SC ceruina medulla pelfi coponuntur,uteros emoIlientes:K extrinfecus uteris medicamens ta imponuntur,quat ex medulla praeparantur, uim habentia emolliendi. Accipitur autem no folimi uera medulla ex oflribus,ucrS etiam exfpina dorfij&c.Galenus de limpIicib.ii.y.ApudRafinidcni legimus,fed pro medulla perperam legitur cerebrum, «itio interpretis ut credo. Cerebra(medulla, Rafis)cerui,prodeft: contra dolorem coxarum SC laterumiSC in reftituenda fra(3ura,quam etiam mi tigat, Albertus SC Rafis. Albertus inftiper addit ualere contra pulfum cordis, quod non probo, lo, Agricola menfibus euocandis peflirm ex medulla ceruina comendattHuius medullj, inquit, dracli. mas duas aut tres mulierculae ratione habita,intiolue findone munda.Sf fi libet de filo appende, Cu. randum eft tamen ut reliqua fatis refpondeant,corporis uideiicet praepara tio.Sil habitus conftitutio, «i(Sus,&; astas: nec ita multum poftea fequettir menfium eruptio. Hoc tiouum experimentS uocat, cuius admirandae facultatis, inquit, non reddidit nos, certiores feriptorum quifpiam. Atqui Hippo, crates, ut fuperius recitaui, ex medulla anferis aut cerui medicamentum uteri purgatorium (hoc eft quod mefes alios^ eius humores etiocet ) ex anferis aut cerui medulla parare docet,quo os uteri il- linatur, Cochlrgc uiiluam auerfam corrigunt cum medulla ceruina, ita ut Oni cochleae denarij pon dus addatur SC cyperi. ^ Cerui pingue (adeps, feuum) quomodo odoramentis imbui debeat,co« piofe in Taurino docui ex DiofeoridetSC quomodo fimpheiter curandum fit, in Hircino ex eodem, yi Ceruino adipe peruntSos ferpentes fugiunt, DiofeoridesSf Plinius : ut fupra cap. j. retuli. Aetius in pharmaco quodam contra podagram pro ceruina medulla tantundem adipis ceruini intjci polfe monet. Cerui adeps nullo medicamentorum mollientium eft inferior, Galenus de comp.fecimd. gen. Seuum cerui calefacit SC lenit,Rafis. Medulla SC pingue ceruorum dura carcinomata moh liunt imporita,Symeon Sethi. Capillis nigrandis infedfio optima ex hirundinum ftercore paratur, Ht in earum hiftoria recitabiturtoportet autem fcuo ceruino faciem prius perungere,ne quid exnie. dicameto diftillans eam commacuIet,MarcelIus. Seui ceruini ufum ad lentigines faciei, paulo poli in remedfjs ex cornu aperiam, Abfyrtus aduerfus tufflm equorum ex frigida caufa remedia prat- fcribcns,poft purgationem SC fuffttum,in uino dulci liquare iubet adipem ccruinu aut ouillum cum cera,&: lingua apprehenfa infundere. Picem praecoquam, fiue quam uifeofam uocant,a: rubricam (i Scythicyn,quam alij pifTafphaltum tiocant.cum feui certum remifti cyatho uno,8^1aiSis bubuli itel otiilli pari mcnfura,fi quis iam periclitanti phthifico in potu uel in cibo cotidie dederit, mire ei fub, uenict, DeCcruo. G. Lib.I. 58I ♦ llciiiet, Marcellus. Cum equi fanguinem per urinam reddunt, Anatolius lomentum ttiirgatum coa i«f laVoj.Gomphij oentes molares funtut gomphiafis illorum dutaxat denritio. rem,fignificei;S(fi Marcdloin annotarionibus fuis id non placeat, omnium fimpliciter dentium e. miflionem hoc remedio faciliorem fieri exiftimati:CJuoniamalij authoresinremedijsexccrnucer. gomphiafeos non meminerint. Si dentes tantum mobiles confirmari. Si gingitias flaccidas compe. 4« icere fcripferint. Addit infuper nouam dTe hanc uocem. Si nefeirefe an iterum in toto Diofeoridis opere reperta turtAd htec in Grpeorum Lexicisyo(/«a'|iJ|:,,utHelychius exponit, (apud V arinumSft^amertem no n reperias) accipio u evjjTj3$fji[uyg(/}iy^uy : hoc eft dentium con. fradionem,uel contritionem^ quatfcihcet uel idu uelcafufit. HocnonanimaduertiiTe Marcellum V ergilium ualde miror,cum e medio hofum uerbor um didionem citatierit: fic enim ha debet autem uox ad prxcedcntia lingula referri. eft confradio)Sui das 8C V arinus,nec aliud addunt ; ego iJSnui/ addendum conijeio : aut legendum r autem illi gomphi) didi,quod pluribus quafigomphis,ideft, cuneis leuclauls, radicibus nempe DcCcmo.G. Lib.L 3^83* . firis in prafcpia fiia(fic enim Grfri dentiii loculamenta uocant, quanquSPolIux lib.i.alitet accine, re uideamr)infigantiir. V etus Diofeoridis interpres apud Serapione prO gomphiafi (impliciter den tium dolori exponit. Qiiod ad medicamenti naturam.uiileid mihi uidetur tum ad demes (impliciter dolcntesjtum etiam mobiles K laxos, (iuefimpliciter.iiue externam ob caufam uiolentam’,ut iflu SC cafumtad dentitionem uerd fiue aliorum liue molarium dentium, non tantum inutile, fed etiam no» xium. Monent enim medici non aftringendam c(regingiuam,ne calloiior reddita nafeituros dentes impediat. CJiiod cum ita fe habeat, Hermolaum,Marcellum, dC Ruellium, Diofeoridis interpretes pariter omnes errafle fatebimur. Galenus lib.^.deCompolttione medicamentorum fecundG locos medicamenta aliquot mylica defcribit,hoc eft ad molarium dolores. Sed fatis hacin re prolixus iam lofui. Dentes mobiles confirmat ceruinicornuscinis,dolores^eorummitigat,(iueinfricentur,(iue colluantur: Qiiidam efficaciorem ad omnes eofdem ufus crudi cornus farinam arbitrantdr. Dentia fricia utrocp modo fiunt,Plin. Cinis cornus cer.dentes dealbat,^ dolores tollit, Galenus Eup.i.ia* Certii cornu inoxygarodccoquito,fepe9eoos abluito. Ibidem l.•)8. Quodtterdairumpfitnomcn de dente fricando Ceruino ex cornu cinis eft , Serenus, Cornibus cerui & capra uftis maxime utunturiUt K nos fape ufifumus.tum ad candorem dentium, tumadeontrahendas molliric fluidas gingiuas.Catterum ceruinu maxime commendatur ab ijs qui talia fcribunt,GaIen.lib. ii.de fimplic Cerui cornu ramentumC/iV»(x*,id eft fcobem Iimafa(ftam)aduft5.8i: cum uino tritu.deinde circumii Uim.uacillantes dentes confirmat, (icut SC bouis talus idem pofle traditur, Galenus ad Pifonem SC Aegineta. Cornu cer. combuftu dentes quimouenturconfirmaqfieo pro dentifricio quis utatur io Sextus. Cornu cer. decotftucum aceto, fi eo colluatur os,fedat dolorem dentium, SC conlblidat mn» giuas,Rafisa(Albcrtus.Exptiluerceiusdentifriciumfitexpurgandisdcntibus,Iidem. Cornticer. comhuftum, tritum cum aceto.dentibus adpofitu prodeft.Marcel. Sunt qui etiam modum mifecni di prafcribant,huiufmodi,ut aceti fint tincfe tres , cornu cerui ufti drachmadua:,inde collui os iu= bent. Ramenta cornus certiini ucl fcobem eius lima faeflani cum uino uetere ad tertias coque SC inde adfidueoselue;mireproderitroborandis dentibus, Marcel. Ad dentes mobiles &: dolentes’ &: gingiuarum tumorem,remedium ficiCornus cer. combufii uncias duas.folij fcrupulum unum, falis Ammoniad tantundem.piperis grana nouem.iris Illyrica: fcrupulos noucm:ex his pulucre tenuiifi mum facies, &: eo dentes cotidie perfricabis-.fi mobiles erunt SC dolebunt, facile cadent:&: fi (tnc do» lore Italidi funt,confirmabuntur,8( candidiores SC odoratiores erunfmelius autem proficient, fi iti 50 iunduris aut radicibus aut cauaturis eoru.de hoc ipfo dentifricio aliquid refederit, Marcel, Cornuu ceruinorum uftoru in olla cineris -gf.unum: (hac nota fextarium fignificare foleufed uidetur nometi ponderis hic requiri,non menfiirsc:)maftiches Chfe denarios odfo.falis Ammoniad fcmunciam ; di iigenter hxc tritainunum concorporantur, &: perfricandis dentibus adhibentur,Marcel, Ceruini' cornus exufti cinis in potione datus empyicis ud hacmoptoicis medetur , Mare, Symeon Sethi pul» tnonem ufu cornus ceruini laedi feribit. Cornus cer. cinis elotus excreantibus fanguinem prodeft, Diofcor.Marcellus interpres addit,cum trag.acathslachryma duorum cochleariu menfura.nuod in Graico textu non hoc in loco,fed mox in remedio ad dolorem tiefic* fubijdtitrtfed nihil periculi iiiW deo etiamfi ad utrumcpaffedum tragacantha adijeiatur. Vftum fidlotu dyfenteriam,&fanciuinis excreationem, praeterea cceliacos afFedtis fanat; 8d aurigini utile effe dIcunuPorrd duo exhiberi co- 4« chicaria ad omnia ifia prtecipiunt.Galenus. Sanguinem expuentes cericornus cinis fanat,Plinius. Ad uomitum nimium reprimendum fulphuris uiui pufilla , 8C ramenti de cornu cerui tantundem, inoiio forbiii nitum SC pcrmixUim bibi utile eft, Marcel. Stomachi rheiimatifmos cornus ceruini cinis reficit, Plinius. Regio morbo cornus ceruini cinis proddfe dicitur, Plinius. Galenus ut pauld ante retuli, uftiim SC lotum aduerfus hunc aftedum laudari fci ipfit. Cineris cornu cerui drachma cum uini cyatho uno SC aqua: duobus, propina ad morbum regium, miraberis bona effedum.Sext. Rafis contra hunc morbum circiter trium aureorum pondere bibi iubet. Lienem fedat ceruini cor nus cinis in aceto, Plin. Cornu cer.combuftum ex oxymellc detur potui , SC fplenem (iccat,8d do» loremtollit.Sexr. Galenus in libro de Theriaca ad Pifonem cap.ii.cum fcripfilfeifcrobem (yiV»j!a) cornus ccr.uftam SC illitam dentes firmare labates, addic Sia- OTi> M ^ £005 [5®, amiifi 5“ Ji laAia®- sCrofiUf©',,®:! lar oJt/fxtAix©' wTidiix ma, SK5 iftt(/.Hoc eft, Idem efficere talum bouis aiunt, Edu^ cit autem SC lumbricum rotunda cum meile potus, SC cum oxymelitc lienem minuit, SC uitiligincm albam illitusidenicp mediocriter V encrcus elf, (ad V enerem excita t.lCJuae omnia non ad cerui cors nti.fcd ad talum bouis ab eoreferri apparet, quoniam SC mafctilino gcne> re ponuntur, Sed cum altj authores eafdcm uires decornu cer.prKdicent, aut talum btibulu SC cora nuccr.tjfdeuiribus pollere dicemus,auti!tt7Kjjio(ilh'»,/8CK^5c,/)Ma:snij/ genere neutro Icgemus.tit ad cornu cerui tantum referatur. Supra certe inter remedia ex boue.Rafin etiam SfHaly Arabicos feri» ptores, tali bubuli uim aduerfus lumbricos, uitiliginem albam, SC fplenem turgetem cx aceto mtilfo,- deniep Venerem excitandi citauimus.CJttamobrem prteftitertt nihil in Galeni Icflione mutafle, fed eafdem utricp in plcriftp facultates eife putare, ctfi uim V eneris ciendx ceruino cornu attribui mil» quam hatTtenus legerim. Cinis lotus, binisq, ligulisccoclilearijsJepotuSjdyfemcricisSfcoeliacis pro» dcft,Diofcorid, fii "Galeniis ut fuperiiis citaui.lifdem cinerem huius cornus tribus digitis captum ii\ 584 De Qi^drupcdibus potione aquat utile efle Plinius annotauit. VftumKpotum adpondus triumaureor3&femis(aj pondus unci^ dC duorum aureorum, Albertus:)reftringit fluxum fanguinis qui eft fine putredine; & tialet contra ulcera inteftinorum & fluxum uentris antiquum, Rafis 5C Albertus, Ad dylentc* ricos, cochlearum integrarum uftarum uncia una, cornu cerui ufti uncia dua,um'antur fucco piatu taginistfaba magnitudine datur febre carentibus cum uino,cum aqua uero febricitatibus.Galenus! Euporifton 1. 1 ii. Cornu ceruinum mollius uftum cum galla pari portione in potum dato ad uen, tris profluum, Ibidem i.46. Cineris huius drachma ex uini cyatho dC aqua duobus cpota,fluxum (infcriptio habequentris foIutionem)omnem cohibet, 8f dolorem fedat, Sextus, Ceruini cornus de ipfis radicibus qua capiti hareqfcobes lima tenuiffimus fa(fius,a; ad drachma menfuram cum ttini auftericyathodatus,fiftetnimiosuentrisfltiorcs,fiueltriduoiugiter bibatur, Marcellus, f Cornus « ceruini teneri Cinis cochleis Africanis cS tefta fua tufis mixtus in uini potione, colo magnopere pro* deft,Plinius, Hoc idem medicamentum apud Marcellum Empiricu , quamuis prolixe expofitum, adfcribam tamen, promiffi magnitudine addu(flus,prafertim cum cochlea etia admifceantur, utdu plici nomine animalium hiftoria digna uideatunremittemus autem ledorem huc a cochlea, Adcoli doIoremCinquitMarcellUs cap,i4)faciuntqUidem mirifice quae fuperiuspofitafunqfedcatera me- dicamenta in alijs uitijs doIoreleuaUt in prafenoa.hoc uerd quod didfurus fum fupra hominis fpem conditionem^ eft.Ideo primo tempore ne fidem quidem habet, poftea a nullo fatis digne laudari po tefttnam SC in prafentia dolorem tolIit,& in futurum remediaqne eum unquam, repetat, Raro enim quis iterum,uel ad fUramS rertid, hoc accepto medicamento uexatus efi.-quamobrem fi quando re: petierit iterum dolor, danda erunt per triduum flt tunc potiones, eodem modo quo prima data fuit, u Interdum uerd SttertiOin dolore eodtsngenerepotlones dabuntur, quod rard quidem accidequt poft primam potionem dolor redeattfed fi admonente caufa iterum attp itera data fuerit, in futurum quotj ita remedi abit,ut ne fulpicio quide ulla huic Uitio relitlquaturrfi quando tamen repetierit hoc malum, frigus ex multitudine cibi procedit, grauftatem^ qttandam St torporem eius loci, id eft coli, fed fine ullo dolore fennendum inferqplaneut tumintelliganqquanto maidcaruerint , qui illa mo* leftia liberantur. Hoc medicamento primu muliercula qujdam eX Aphrica ueniens multosRoma remediautupofteanos per magnam curam compofitione eius accepta, id eft pretio dato ei quod de- fiderauerat qui uenditabaqaliquot non humiles nem ignotos fanaUimtis, quorum nomina fuperua Clium cftrefcrre. Conftatautem medicamentum exhis rebus ; CerUi cornua fumuntur dum tenera funtjSf quafi in tabulas uel partes breues 8f tenues diuifa in olla fitSili componuntur, operculo^ ;o iuperpoflto, Sf argilla undiij circundata,fornace aut furno uratur, donec in cinere candidiflimum redigantur, atij ita trita in uafe uitreo mundo reponuntur. Cum dolorem coli habebit aliquis, apte diem abftinebitur quam ponirus eft medicamentum ab omni cibo , at^ ita poftei a die digeftus attp ieiunus accipiet ex hoc puluere cornuum exuftorum cochlearia tria cumulata,fatis ampla, quibus mifceri debentpiperis albigrana noiiem trita , & myrrhae exiguum, quod odorem tantSmodoprac. ftare poflit.Hscc in unu commixta in mortario diligeter agitantur ac teruntur : deinde cochlea uera Aphricana,id eft inde allata,fumitur,quam maculofiflrma,Stuiua fi fieri poteft.in alio mortario cum fua tefta cotunditur,atij ita teritur donec nullum ueftigium aut afpritudo appareat teftularSipoftea uini Falerni non faccari cy athus adijeitur : 8C nihilominus rurfus teritur .magis enim tunc appare* bunt afprtmdinesjfi quas refederint, quibus leuatis (forte proleuigatis) iteru adpeiuntur duo cyathi 4? eiufdem uini,atcj ita cum priore compofitione bene admifeentur , poftea transfunduntur quatfunt in mortario in calicem nouu ; qui calix fuper aliud uas ponitur ad carbones, 8C adfidue mouctur co* cleario liquor,ne quid fubfidaqaut peruratur. Vbi bene incaluerit, adijeiuntur in eundem calicem, de his qiite fupra feripta funt coclearia tria : 8C rurfus permouetur unitierfa permixtio. Cum autem calore fufficienti temperata erit potio,dabitur epotanda uerfiis orientem : ftatim dolor fine dubita: tione celTabicfed ut penitus aboleatur,dari potionem fimillter oportebit per inicquens biduumrfed quibus hoc remedium dabitur, cibum in prandio tantummodo , aut de tempore in coena exiguum capient,quo facili conficianqne crudi eam fumanupoftea uero in confuetudinem uitftus fui remit* tenrtir. Oportebit autem remediatos non intemperanter in futurum uinu biberettametfi enim acoli dolore tuti ftierint,mctuere nihilominus debent , ne alia parte corporis atque adficiantur ob intem. J* perantiam,ob quam utitp colo fuerant ante uexatfiHacfienus Marcellus. Actius etia Iib.9. cap. jj. inter colicorum pharmaca medicamentum hoc deferibit ex Afclepiade his uerbis : Cornu cerui re. cens enati adhuc pilofi, tenerrimi^ ac ufti , cochlearia maioris modi tria , piperis albigrana noucm, myrrhat exiguum ad commendandum odorem.Contereomnia,eis^ cochlearum terreftriS magna* rum una cum teftis fuis,quantum uifum fuerit adijce:omnia^ Cmiil trita, 8«^ uino Falerno mari mi- xto trium cyathoru menfura permixta,& ad mites prunas in uafe fidili calefada , ac fedtilo nequii in fundo refideat,agitata,pra:be bibenda,ita ut nihil reliqui maneat : atep id maxime tempore accef. fionis & ieiuno adhuc mgro fiat . Deinde uerd cibum qui facile conficitur pra!be,at(p hoc ex ordine ad dies tres exhibe. His uerd qui cochleas fumere non poflunt, reliqua prtebe ficca cum uino. f Ai lumbricos ucntris,Cornu cerui ramenta ex uino uetere potui dato a balneo, Galenus Euporiftein;. ii 1S8. Cornucer.&ebur mixta aliqui propinant, ut exigantur lumbrici. Tinearum genera pellit ceruini cornus cinis potus, Plinius. Ceruini cor.cobufti cinis tritus ex aqua potus, tineas potenter expellit/ c eruo. Lib.I. 585“ *StpclIit,MarcclIus. Cornus cer.Iimari lima lignaria fcobis quantum qliafuor ticj qiiincR cochlearia fini, ex aqua in qua dccod-us fuerit ipfe fcobes potus ad cyathos tres , mirifice facit aduerfum Ium. hricos, Marcellus, Combuftum datu inuino uel aqua calida,lumbricos necat & eijcit.Sext. Vftum ponim cum modico meile expellit ucrmes,Albertus,Rafls. Suntqui admifceantcretam.femen fan» flum,uiiellumairum,Sf cum melleplacentamfiuepaftillum conficiant, unde modicum exhibent tam pueris quam adultis. Cornu cer.adflranguriasututur,SymeonSethi. Ad aquofum ramicem* Acetum potui dato.Sf cerui cornu uftum ad cataplafmatis modum imponito, Galenus Eupori%irt J.iyg. Nonnulli remedijs quae adfanguinit miflumdantur.cornucerilinu admifeent, Vflum po. ttim^ pondere trium aureorum 8C Cernis contra dolorem ueiicac prodeft,Ralis dC Albertus, Eodem jD modo potum humiditates ex uteris manantes cohibet, lidem. Mulier profluuio laborans uftum SC molliffime tritum cum uino bibat,fanabitur,Sextus. AdmuliebreprofluuiS,Cornucer.uftumpo. tui datOjGalenus Euporifton 1,7;. MulierG purgationes adiuuat cornus cer. cinis potustitem uul. uas laborantes,illitu quoij,Plinius:in cuius uerbis adiuuare purgationes mulicrum,menfes promd iiere & ciere interpretor : quanquam abundantes etiam menfes , uelpituitofas potius fluxiones (ut paulo ante ditSum eft)fifterepoteft. Mulier floffocatur a uulua, quod nequilTimum uitium Grxee icteis» OTi^dicitur,puluere ex ceruino cornu per triduB cum uino bibanfl febricitat,in aqua calida* miraberis effetftu, Sextus, Ferunt etiam quod fi a difficulter pariente fuperferatur, iuuamento efle ut Gyraldus uertit ex Symeone Sethitciiius Grpea uerba no integra mihi uidentur,nempc hpc.twj-l 5 ait 7« 0?i/j-2h9(/c-(i mtmar. nihil aut precedit aut fequitur, quod ad participis fcemf nintim referri poflittego aut fimile quid potius legerim,iit fenfus fit, facilius parere mu lierem quae adalligatu uel appenfum geftet cornu ceruinu, qualis fuperftitio circa alia quotj multa eft,pracipueuero aetitcnlapidem, Cerui cornu SC oliuas nondu habentes oleum, fimul triw mixta fuffito , Hippoc. in libro de natura muliebri ad nefeio quos uteri affeAismo fatis enim exprimitur,- f Cerebrum cerui apud Albertu 5C interpretem Ralis falfd pro medulla fcribiiur, ut fupra mo« nui. ^De bczaharlapide,qui dicitur lachrymacertii, AndretcBellunenfis uerba retuli fupra ca. pile tertio. Belzahard, inquitlo. Agricola, eft antidotum contra iienenu epotum efficaciflimum SC prorfiis diuinum.Siquidem probatilfimus medicus Auenzoar libro primo teftatur fehoc uno mc« dicatum efle quendam qui perniciofiflimum uenenS fumpferat , quod cum biliofum cflret,protinus uniuerfo corpori auriginem induxerat.Dofis erat belzahardi trium granorum hordei pondus cum I» iincijs quincp aquae cucurbita:,qu£c nimiam ueneni caliditatem refrenaret, Ceterum huius medica, menti origo huiufmodi eft;Ceruus poftquam cum ferpentibus congreflus eas deuorauit , fiti corre, ptus,pra:fertim in regionibus Orientem uerfiis,ubi praegrandes reperiri confiat : mox ftagnum aut flumen aliquod quaerit in quod fefe immergat:(iuxta illud regtj propheta, Sicut ceruus deflderat ad fontes aquarum, ita anima mea defideratadie,8fc,) Inde tamc natura itadocente,uelutTantalus in medijsfitiensflu(fiibus,non bibinnSftatimconcideretmortuusfiquidaquac deguftaret. Erumpunt autem interim lachrymae ex oculis qua paulatim craflefcunt.coguntur, SC coagulantur , at

ceptus eft HarcclIus.Qudd autem ceruino pulmoni apud Plinium nihil cum attritibus calceamen-» toru fit, inde confiat, quia Plinius hoc obferuaqut morbos SC aflfediones prius, remedia pofterius nO minet, qs quidem in locis,ubi remedia fecundum affcdionu genera partitur , ne qua polTit oriri con* fufio.Hjcde Pliniana ledionetnam quod ad naturam rcmedij,hoc eftipfum cerui pulmonem, an ad alterum affedu magis conueniat,an teque ad utrunq!, experturis indicandum relinquotquanquam inter tam multa SC obuia remedia horum uitioru,neminem cerui pulmone opus habere puto. Tuf- fim fanat pulmo ceruinus cu gula fua arefadus in fumo.dcin tufus eX meile quotidiano ecligmateS Efflcacior eft ad id fubulo ceruorS gcneris,P!in. Et alibi , Sunt qui cerui pulmonem phthifico pro« fuiflefcripferint, maxime fubulonis,ficcatum in fumo , tritum^ in uino, Certii pulmones cum ftii* K 58<^ De Quadrupedibus gurgulionibus uirgulis tcnfos,in fumo donec arefcant fufpede , 3C ex his aliquid contufum fritumfe dilfgentcr adiedfomeIIe,ecIigmatis modo phrhifico dato, quem fanari citiiTime uoles, Marcellus. Ad phthifim non perfedlam finandam. Pulmo cerui calamo extradfus arefadlus cotcratur;6C cochlea ria eius tria ex mellis cyathis tribus exhibeantur , deinde paucis diebus interpofitis Iterum propines iur,Galenus Etiporifton 1.17 . Pulmonis cerui in olla fiAli exuili cinis datus multis adfufpitinnj iicl dyfpnceam profuit, Marcellus. Tradunt ceruas.cum fenferint fe grauidas, lapillum deuorare.quem in excrementis repertum, aut in uulua(nam & ibi inuenitur)cullodire partus adalligatum tlntieniuntur & oflicula in corde 8C in uulua perquam utilia graitidis parturientibus^, Plinius. Lapis quiin uulua aut in uentriculo cerui inucnitur.phyladferium eftprpgnanti,&.' perficit ut partum perferat, eocp ratio colligit uelocif. fimum clTe illud animal, nec tamen aborfum facere. Simili ratione oflicula (nueniuntur in corde cet tii.aut in uulua cius, quae idem praflant, Sextus. V t mulier non concipiat , Eadem ofla in brachio fufpenfa efficiunt ne mulier concipiat, Idem. Os a corde cerui humanum cor totius fubftantiat fimi, litudine roborate Atfluarius cum Arabibus confentitifed ab aliorum animalium maiorg corde po. tius fucrint,quac tSmulta proferunt pharmacopolaE,quam a corde cerui. An ucrd cartilaginofa hate fubftantia magis prteflarc id queat, quam cordis aut arteriarum corpuSjipfi uiderlnt,Syluius. Vcne< tijs bubulum aut uacdnum quoddam os uenditur,quod uere os ell, etiam ingeri pretio , pro oflede corde cerui. Ego duo corda cerui aperur.unum ftatim a cerui morte, in quo nenius quidam aut catti Jago neruca apparuit, non admodum dura , in crucis modumtalterum interfetfh' ante fex dies, cuius neruea cartilago mtiitodurior erat, &:tenfa, tali ferefigura.qualiVenetijs os decordeceruiucditur, bubulum illud inquam ueluaccinum. Illius nerui ilis apud ucteres nonmemoratur,mtnus^inro. * borado corde ualere arbitror, Anton.Brafauola. In corde ceruifinquit Platearius) reperitur quod, dam os parte flniftra,ubi quaedam concauitas eft.in quam fplen refpirat,8f excrementa emittii,(per iiaporcs fcilicet,) qua: illic ob flccitatem fuam in ofleam uertantur rubftantiam, Eft autem hoc os de fanguine cordis, fubrufum,8f melancholicum expellendi fumum uimhabef.Datur etiam contra car diacam (fic uocatpiilfum fcu tremorem cordis) fyncopen, haemorrhoides, Hscille. Os cordis cerui tritum potui da mulieri fterili,& uidebis gloriam Dei,Galenus Euporiflon j, 174. Cor fine 06 fe eft omnium quae nos nouerimus, praeterquam equi dC generis boum cuiufdam, Arifloteles, Ne- gligenda eft illorum ofeitantia qiii in cordis affetftibus magno fupercilio os cordis cerui , nefeio qui, bus gemmis auro mixtum,propinant:quum interim cerno non aliudos,quam uitulo aut caniaut „ fui infit,cartilagineac nimirum magnae arteriae 8C uenae arterialis radices. Etofficulum illud quod e ™ ccruorum cordibus exemptum pharmacopolarum officinae mihi hatftenus ementitae funt, aliud ni. hil efle cenfco,quam gradtus agni hyoidis offis oflictilum, quod continuum eff, QC A. iimilltnium;ni* fi quod dextrum crus etiam tranfuerfim ffniftrum decuflatim fecat , dC alterum crus altero breuius fit. quod etiam oiiina lingua quoties menfae apponetur , luce clarius edocebit, Hxc And, Vefalius. Eff apiid nos quidam rei ucnatoriac peritus , qui mihi alTirmauit os in corde cerui non alio tempore inueniri quam eo quod inter duos ditiae Virginis dies feftos intercedit, hoc eft amedio circiter Augii fio u fqj ad idus Septembris. Cor cum pelle SC cornu cerui combure, SC ex oleo uulnus inunge, Ga knus Euporiflon 5. 184. ^Hinnuli coagulum laudariflimum eft, Ariftotcles.Nicander leporis co, agulum contra uenenata laiidauit, quo loco Nicoon antiquifllmus medidnte author,primum in co agulis honorem hinnulo tribuit, fecundum lepori, tertium uerd agno (hoedo, ut citat Hermolaus in Plm(um:)Diofcorides leporino primumin coagulorum cenfu ordine dedit, Marcellus Verg, Hoc quidem in Diofeoride mireris, quod primum hinnuli (rs^fS) coagulum nominet, 8C rurfuspaulo poft cerui, qua de re fupra alicubi dixi. Pares auteuires habere feribie leporino coagula hotdi , agni, hinnuli, dorcadis,platyccrotis,dorci, cerui, SCc. Coagulum hinnuli, leporis.hoedilaudatumtprad. puum tamen dafypodis,8fc. Plinius, Contra morfus (ferpentium) praecipuum remedium ex coa, gulo iniiliiniitcroocdfi.Plinius h'b.8. Etrurfus libro 18, Summis remedijs praefertur inulicoagu Ium in matris utjjrro exedi, ut indicauimus. Adnerfusuenena mirificum eff hinnuli coagulum, oc, ctli in matris utero, Solinus. Albertus non coagulum fed abortiimm (id eft foetum imperfedSlper, peram legit. Coagulum cerui ex aceto potum ab idu (ferpentium iuuat; ) & fi omnino tradatiim p fit,co die non ferit ferpens, Plinius. V tiliter bibendum datur morils a cane rabido , Damocrates a< pudGalcniimlihroi.de antidotis. Contra potum cicutae &: fungorum efum prodcft,Haly. Coa- gulum ccr.ftue leporinum.ftue hoedinum,tn potione folutum bibitur utiliter ab empyicis uel hamo ptoids.MarcclIus. Coagulum cerui ex aceto fanguinem liftit, Plinius. Dcglutitum fanguinces intimis profluentem facile ftringit; idem facit SC coag. leporis, Marcellus. Leporis aut hinnuli roa, guium ex uino potum,nec non immiftirm cum oryzx cremore coeliacos SC dyfcntericos iuuat,Galc nus Euporiflon 1. 1 15. Inteftinorum uitfis magnopere prodeft coagulum ceruoriim dccodum cum lente hcta^,a tqj ita in cibo fiimptum , Plinius. Hinnuli coagulum priuatim triduo a purgationi* bus admotum , 'partus fpem intercipit. Diofeorides. ^Ventres ceruorum , iiidcmoxin Tefiibus- flTeftesceruiinuctcrati.uelgenltalemaris.falutariterdanturinuino, Item uentres qui centipellio* <» nes uocantur.aduerfiis ferpentium morfus, Plinius, Genitale cerui tritum (Acgineta flecari prius iubetjtum teri,addit^ mifecri temedijs,qua: ad uiperarum morfus componatur) Sf tn uino potum) , DeCcruo. G.H. Lib. 1. jS7 a uipcra demoi fis auxiIiatur,Diofcorid,Deficcatum 8f lima in fcobem redaflum , cum uino potuni morfibus inperaEfuccurrit,SymeonScihi, Naturae cerui ficcatae coi rafae fi drachma unam in for bitione oui potaueris,omnis morfus ferpetis apud te innocuus fiet, SC idem potus uiperaru morfus cfflcaciflime curat, Sextus. Rafis etiam Albertus uirgam cerui contra ferpentes tyri ; id eli uipe:= ras, auxiliari fcribunt, Ceruini tcfticuli ficci aliquam partem potato, concobitum excitat, ut fit cum lioluptate Veneris, Scxt. ini(fs mscs JixaJSfuSssTt&s crummxii afiioJ®f'jHefychius Varinus. Mu= lieri candidaape(5orehyaenaccaro,J5fpiIifeptem,8fgenitalecerui,fiilligenturdorcadispelIe,collo fufpenfa continere partus promittunt(magi,)Plinius. Si quis cerui genitale uftum &C tritu cum uu no illinat teftibus dC pudendo animalis admiilartj , uehemennus ipfum reddet ad coitS, Xenophon 10 in Geoponicis Graecis 19. y, Idem alibi in eodem opere ex Qiiintilijs refertur his ucrbisrQudd fi tauri ad coitus torpefcant, genitale ceruinum urens &conterens, S^lacuigans uino, pudenda tauri atcp tefiiculos ungitotconfeftim^ uel ad infaniam ul^ pruriet in Venerem; Quod quidem haud in tau» ris duntaxat,fed etiam in animalibus caeteris,in ipfo^ hominum genere fimiliter poiTit ufu itenire. Soluit autem pruritum illum exorbitantem , oleum inunflu. In Graecis quidem pro genitali primo loco legitur,fecundo %ii/,quac licet cauda proprie fignificent, hic tamen pro genitali fiue pu» dendo maris accipiuntur, ut GrKci etiamgrammatici exponunt in Lexicis.Sic Horatius quotp cau dam pro uirga uirilis membrfiut Acron interpretatur,aCccpit,Serm. 1, ubi fcribit, Quinetiam^ illud Accidit,ut quida teftes caudam^ falacem Demeteret ferro. Virga arida pota ualet cotra difficuU tatem mingendi aut colicam.-bibitur aute aqua foIUm in qua abluta fuerit,Raiis 8C Albertus. ^fHy, 10 dropicis auxiliatur fimi ceruini,maxime fubulonis,cinis cochleariorum trium in mulfi hemina, Ari fiotelcs. Vrina cerui fplenis dolore fanat. 'uentriculo Si inteftinis inflatis prodeii ; auribus inftillata medetur earum ulceribus,Haly. ^Ceruae ftatim a partu exedunt inuolucrum,ut didium eft ; nec fieri poteft ut id accipiastprius enim quam in terram demittant, ipfat arripiunt : uis in eo medica eile creditur, Ariftoteles. f Extrema pars cauda; cerui uenenum continet , quod potum uehementem inducit angufiiani (inftomacho Si inteftinis,Bertrucius,)fyncopen,8C mortem. Curadi ratio eft,uomitu excitato cum butyro.oleo fefamino,Sf anethotpoft uomitum exhibere oportetinedicamentum ex auellanis Si pi. fiacijs cu lycio mixtis, Auicenna canone quarto. Fer dinandus Poiteettus fcribit humorem adiifium in caudam cerui tranfmitti,ne inficiatur reliquum corpus ; Sumptum in cibo hoc uenenS triftitiam jo Si mozrorem inducere, K reliqua ut fupra:hoc addit,antidotum eiTe oculum cerui, uel eiufdem uel alterius. IVIatthsEoIus uenenum illud uiridis aut flaui coloris efle fcribit, (unde uerifimile eft non a= liam quam fellis eam efle fubftantiSiceruis quidem Achainis cognomine fel contineri in cauda cre» dituneft autem illud colore quidem fimile felli,non teque tamen ut fel humid«,fed lieni iimilc parte interiore, Ariftot.luenenum plane fetiiflimumtquod in cibo potuue fumptum, intolerabilem corpo ris angufiiam,fyncopen,Sd alia fymptomataadferaqqufnapellus excitare folet: Auxilia eflre,fi poft uomitum ex butyri potu dimidius triti fmaragdi fcrupulus cum uino bibatur, piftacia S( auellaiiae edantur: poftea uero corpus uniuerfum perfricetur ctim oleo e femine citri, Si theriacatdrachmte dtis propinentur. Eadem fcribit etiani Petrus Aponenfisi H, 40 Cerutis didlus eft, quod m id eft.cofnua gerat, Feftus, Cerui, quod magna cornua ges rant,mutatag.inc.ut in multis,quafi geruli, Varro delingua Latiria. Eax^e-JAtBceinfoemininoge nere etiam de mare dici fupra docui in B . Ai| monx to» aiOTs,i^ra©', V arinus, ^ I}®" uel a celeritate Si leuitate nomen habettnam iMifiis leuis eft: Vel fic uocatur quafi 'ttei?©', Jji tIj “uiK8|j(aut fi libet tAei/)<(S« rea oifas.» is •nSi tAeirac cBs i'if as,« is mSi tAsj,(nimirum quod circa lacus aquas libenter uerfetur) V arinus Si Etymologus. EAtaf ii ifica/ray ah Sif ac, TSTS ii ^ildiyUrsy, Etymologus in Ari©' : V el quod ipfe ceruus cornu ad faxum attrito nidorem excitet,quolfcrpentes e cauernis pellit. Elaphis Grsce nomen eft, haud a celeritate, quod putant quidam,fed ferpentis tratSiOne forptione^ ducftum.Plutarchus in libello Vtra animaliS,&(c. EAnfO-jnejoc.Hefychius. Ae'f«H5c,ceruus apudCretenfes,Varinus, Wf«;x4c,tA*ijfot, (malimtA«?Mi 50 ideftccrui,)Hefychius SC Varinus. Ba'®/, ceruus, lidem. B(^'x(©', ceruus Laconice, Hefychius Si Varinus, Ft)^erc,tAitif©',A(iie«c, lidem. SiSJsyor, cerui, Hefychius & Varinus. T«)tir«c,Iepus Sf cer. uus,lidem. p7&4c,timidi,lepores,dorcadcs,cerui,hinnuli, Hefychius Si V arinus. ceruus , uel hinnulus;afMiC,tA*lcf4if> txycm vayvx-Jl c/ljioiifaFac/lsC" tA!t^»(;,Scholia in Homerum)is itP celeritate, Varinus ; Vide fupra in Dorcade, id eft Caprea. pjo|, sAetrj» Suidas SC Varinus. Non placet quod apud Varinum Iegitur,P50K(r5 Z^iy u iyotoy ; eft enim procas accufatiuiis plu» ralis.Hoc animal nomen dedit Proconnefo infulae, quam aliqui Elaphonnefum uocant. Philetas ait procas quafi fyncopenjappellari ceruas qua; primum pariunt, V arinus. Cuius uer.= ba Caelius peruertit 7. ly.ita feribens , Apud Philetam obferuatum Graecis eft , primigenios cer uos dici procas.-cum Varinus exprefle habeat ms tAicifsc ms -TigS-ay mjims , id eft ceruas ipfas cum pri. mum pariunt, fic appellari; &: licet etiam ipfihinnuli recens nati ftc uocari poffint,ut fupra diximus; falfum eft tamen Philetam ita uocare. Plura de uoce prox in Caprea dixi. Pof Wf, (nomen a procas per metathcfin fadlum,) ceruas uel celeres» Helychius, f 'njxtf,# y liixy.iym (f;x!/»((ti/ia,VarinusSil Hefychius, Hnj £zt, 5 5vi(o/nca«,bos annicula, HnO-jitAaz, ri» , He, ;• fychius. De uocibus irr®', j,iw@-, mj fupra dixi in Hinno ftatim poft Afinum, ^z,id eft foetus cerui,Pollux, Polyaenus in Epigrammate etiam dorcadis foetum nfjoi/ appeUat, Ma. rius Grapaldus nefeio unde motus rtfjop damam interpretatur. Dorcas proprie caprea eft,ut fupra docui; Graeci tamen grammatici etiam hinnulum, »>flt?ia'^s)^'ra(t«,intcrpretantur,utEtymologus, EA«;(eii'«s,vtf{()s,Hefychius SC V arinus, Nxclici,nSfiii,its,id eft cerui Sd capreae, ut ego interpretor in Ni. candriTheriacis, Ripis, hinnulus partius SC inipelunca adhuc iacehstriffiisautemmaior.it^iiS fiuf (ip ; De hac uoce SC iimilibus,ut sippis, xtitrpx!, xiApecs :SCde cemadum genere Libyco, plura docui in Caprea, iM»s idem quod riSp iit,id eft hinnulus cerui, apud Homerumeunde ellophonosdi (fta Diana a caede ceruoru,utpoteuenationis dea,Varinus.EM«,leuis,ceIer,nuper natus,(tanquam epitheton cerui:)itemmutus,humidtis,marinus,(tanquam epitheton pifcium,quod mihi ellops po tius quam ellos proferendum uidetur;) item bonus, (i!ka7roi>,«yxSlw) glaucus, charopus, Dodonaeus, (eft enim Hella,Iguis templum in Dodone ; Ettoi yr Asicfir» ksU ti ie^ss) Hefychius SC Vari, nus,EM5)7i«p (per m magnum uel parttum in penultima)Phccnices uirginemuocabant, Varinusiea» dem quod ad aetatem in elli ,-id eft hinuli nomine ratio eft, SC imi dicuntur pafleres Khin, P nuli.fcsiiii KAMcaK(,id eft a faliendo,Etymologus 8( Varinus, Apud Helychifi ellopides legitur, cum iotainpenultima,hisuerbis;EaAomct?KEdicftio apudCratinu, fatftai^a c^iAAzs (melius cumfpirituic. nui , & acuto in ultima;) SC communiter didlos hinnulos,uel pairercs,ucl pullos ferpentis figniScat, KatTiSiccaAttSaa.Sed uideripoftit etiam i^oVas quali aiAAoaats dici,id eft 7wj(t^zs , quod hinnulo maxime conueniret.EJ\iis,ccruus,formadiminutiuaabelaphos.'«o^tAaTOSo5!se7jj/, aMAoTO'nii/, XTwyoi/, e^ifsAsf/, TruTWtismijoj/; iriixxflwoyyOppianus. Ex i^uo etiam fequentia decerpii,ti|m ipfius cerui , tum cornuum & pedum eius epitheta: 6^ixsiuyx^^xaiy,‘mf,vJlxu/lxfs\),xuii^lji^'v®'. t-v^n/lleeiixd^xui/, A^xmiri xixcmTnSixy, ^asrofi&'©'Ai«'^aja7r»./tiwi(/. Aii]s-<^iy>tt‘nmxaj, „ ySTSj/Aoj^j/', Suidas &Varinus. Nebrides pelles funt damarum fiue ceruorum,quibnsitiOrgijs Bacchi utebafitur,Grammatici quidam recentiores. Afperfae nebrides uario auroiStat.1. Achil, Eli &nebritesgemmaLiberopatrifacra,anebf‘idumpelli5fimilitudine, Plinius lib.57.Huiusgemm* meminit Orpheus in libro db lapidibus , etfi v/HetTii pro «feV»s perperam feribiiur , iyay idUm jc^ E(«j(isl*{lego em^xhihS^syi^iKj^iiiry^XiSic, Suidas ex Epigrammate quodam citat carmen, KiosurUit^j^vtit viSeiJC KiM-oiTiijid eft hedera ornatam, quod &C ipfa Bac, cho facra fit, Camarita populi eX Indico bello redeUntOm Bacchum exceperunt , ‘ziyxmii^KSfa c7«e»*'fe'!,VarinusinPi^(l'«Ass. Txs df ^^yvvxffi ^ ttgii AsuflsoRs daayymy TXmi^y ^ wtKt,t5s Tn (forte »5 0) cwtx mibiMi^iuAaatuilVsjfUjStc.Phurnutus. Verba hac cljk ■AsrsixiAsfifl^jjuMt, id eft propter uarietatem coloris,forte accipi polTunt ed ejuod ebrij colorem itiutent. St eorum alij aliter colorati fiant ; aut dfi cendum eft deeffe uocem sXifv^Sy , id eft utiarS : fle eftim EttftathiUs habet in commentarijs in Dio. nyfium Afrum,ci!itti#saijt/AiV^cci yc^tigtioi nSeu/is hsU mmifxu •mt siynxxiya Itl cpigrammatequOdam Bac, chum cognominatum inuenio rtffio'!*, nfeidlmmliJi/, f h, Cerua nutriuit Telephum Agaues (Ai^es.Calius 11.57.) St Herculis filiu, Aelianus libro 11. V aria hift, T«Asif ©- cxaM» tw 9»A rat potentiorem.Lucianus de captatore tellamenn,qui itiuenis a fene, captator a captato captus eii: tS™ tKm -h f l i nSj « vy Aotto. Huc refpexit quifquis fuit qui feripiit Megaram Herculis: Hjct) mi «AycK «traecra vtJc ‘ Ar.^os «rafl' -ssm rtff s.Non incocinne tra* hetur ad id quocp, quoties fit ut longe inferior laceffat potentiorem, aut multis partibus indotttior cer tet cutn eruditiflimo , Erafmus. IfSenetSa Iconis pratftantior hinnulorum iuucBta , r«f«£ «(BKTcj, citatur apud Stobaeum ex Hippothoonte poeta. Senetttus uiri fortis ac ftrenui, 5' ptsftantior ell iuuenta quorundam ignauorum SC imbecillium iuuentim. Venuftius fiet fi ad inge^ nium transferas.-Dicetur etiam non inepte in fenetff utem crudam uiridem^,animi^ uiribus adhuc polIcntem.Erafmus. fffGermani quidam hoc dicro tanquam proucrbiali utuntur , l£in furft iff fufdenm wilptSt im fiimmel/ttla cin birg itt emo amen fotficiPrinccps tam rara auis incotloeft.quam ceruus inculina pauperis. DE COLO. A p VD Scythas Si Sarmatas quadrupes fera eft,quam colondtsAsjiJappellant, magnitudine inter centum 8^ arietem, albicante corpore, eximite fupra hos lenitatis ad curfum. Naribus potans trahit ad caput, hinc poftmodum complures ad dies feruans,aded ut per carentes aquis a^os facile pabu- lum carpat,Strabo lib.y.Sniatky apud Moichobios iiulgo nominatur animal fimile otii fylucftri can «0 ntyijA'jOT,Hoc eft, Animalia autem noxia defunqpretcr lepufculos terrjfolTorcs, quos qui- dam leberidas uociraneferibit autem haec libro ;.de T urditania Hi Ipaniae : Et infuper addiqPlantis - enim uaftitatem inferunt, fatorum radices cfitanti&hocpcr totam ferme obueniens Hifpaniam, io Mafliliam ufqj proroga tunquin SC ipfas perturbat infuIas.Nempe Gymncfiarum infularum incolas milfis aliquando Romam legatis terras petijlTc dienturtab iftis enim eiccftari bcftijs, quibus propter multitudinem obfiftere nequirent. Hic ubi Graece legitur , j(."f uide an legi debeat wV 59<5 uadru IwVieeUs ouTHSti/jhoc ad praEfldium militare petendum. Nam &; lAiaeucs uox ftatim fequitur , 5C j5a* learicosCeacdem uei d Gymnefiteinfultc funt Graecis, quae Latinis Baleares)auxilium militare aduer, ftis cuniculos perijfle Plinius author eft. Eodem in loco pro legerim (f^cciMm, Sc pro ot, ^ pro if ficf c/lt mifaiiuxi iatTOsiBrB,$S»f« t/lt mi « to/aiij KeTasarastut fenfus fit, non qui, dem cuniculorum multitudine peftilentiamimportari , ut uertit interpres , fed ipfam ex aliqua cor, ruptione aut aeris conftitutione pefiilenti prouenire,ut ferpentium aliquando SC murium agtcftia copis. Quanquam id ita accidere mihi non uidetur : nam quj in praua aut pefiilenti aeris ftatuplu, timumaliquandomultiplicanturanimalia.praui omnia temperamenti eireuidentur.necinhomi, num cibum uenire,ut rana;, mures, locufis,ferpentes,8^ infetSa diuerfatcuniculi uei d & bene tem, perati SC in cibo non infaltibres uidentur, ut alia fecunditatis eoru abundantis ratio quaerenda fit. n Polybius lib.ii.hifior, animal lepori fimile efie ait, cuniculum appellatum, his uerbis:Cuniculus(i(» KKAss)uerd di(fius,eminus quidem Uidetur paruus lepus: at fi quis in manus acceperit,multS differt, lum in fuperficie , tum fi diflecetur (lego i tiffi Aotyit tisi lAoto-fess.Dafypodem i cuniculo Si lepore feparauit Plinius lib. lo. cap.6j. Negant alij. Ueonicenus SC Theodorus cuniculum dafypoda uocanttquos qui reijciunt,quo nomine ab Ariflo, ;• tele K ueteribus Gracis ditSus fit patefaciantteis fiquide hominibus aut nufquam uifum, autintan to otio ac diligentia non internotum, ticrifimile noneft.Cotra fi cuniculus dafypus eft,quaniobrem eum Polybius SC Pofidoniustut ex Athenaeo paulo ante relatum eft) >tsv/«Asj/ Latine appellarSt, lan, Khiy Galenus libro i!i& ificpxy Jhuimusy. labat animustnos ha:c prppterea in medium relinquimus, HucufqsBrodaeus, Animalculum in Iberia lepori fimile efti quod cuniculu uocant, Galenusloco iam citato, nec plura de eo. Plinius lib. lo. cap. 6j. dalypodem cuniculis ita aflbciat,utnullatenus pro eodem capi uideantur pofletni generis loco pofitum ibi dalypoda conietSemus. Nam &: Theo» dorus lib.6.dehiftorijs cap. dafypodas, id eft lepores coire auerfos intcrpretatur,C*Iius. Inge- niofa quaedam SC timida funt,ut 'Ux(p&',Myis usa Jliurvmsi, Ariftoteles lib. i. de animalib. HtcGaza pro dafypode cuniculum uertit. (Juaeftionem de dafypode, ficut de thoe&l panthere ac lynce, ne, 4» gligentia quadam antiquis authoribus ita praetermiflam putat Theodorus Gaza , ut excufari haud facile poftinqCaelius. Leonicenus reprehendit Pliniu,qui tanquam dluerfa animalia diuerfis in lo, cis memoret leporem Si dafypodem , ut capream Si dorcadem , ucfperti!ionem8Cny (1 dem ipfumnouatumame non cft,at etiam inconfeibenda hiftoria Gra;ci quidamufi funt, quod J ^incipio Hilpani impofuilTent. Caudam, cacteris breuiorem habet , cattera reliquis leporibus confi- milis DeCumculo.B.C.D.E. Lib.I. milis eft,prKtcrquam quod magnitudo capitis quippia difrert.quia exilius flt,8<: minima carne pra, ditum, eius uniucrfum corpus candidius quam reliquorum leporum , Aelianus. Plurima in eis co= lorum diuerfitasjfunt candidi.funt atri,furci,fubflaui,rufFi,a; alijs coloribus: Sd rurfus uej toti colo. risunius,ucluarij.Cuniculis(inquitGe.Agricola)non unus eftcolortuel enim in cinereo fufcus.uei lepori nonnihil fimilis.uel maculofus : quo modo candidi nigris uel rutilis maculis ftellantur. Car. nem habet albam, Albertus. CuniculorS exta in Battica gemina fepereperiuntur, Plinius ; uidetur autem iecur potillimum intelligere;nam de leporibus quot^ fertur, quod nonnnullis in regionibus bina iecinora habeaht, C. I, Gaudet in effodis habitare cuniculus antris, Martialis. Quatrit antra in collibus terreis, adx« quat ea puluere ne deprehendatur,uefpere SC mane ante antra fedet, Albertus. Emergunt alij fub. indc,alij redeuntin cuniculos. Prouerbiorum cap.jo.fchephannim,id eft,cuniculi,callidis ZC pro. uidis animalibus(formicis,locuftis,araneis)adnumerantur. Cuniculi (inquit fapies) genus non for. tc,in facla,id eft petra collocant habitationem fuam.EtPfalmo io4.felaim,ideft petras , latibula effe lafchepliannim.id eft cuniculis legitur:Schaphan Hebrati comuniter pro cuniculo aedpiunt, Mun. fterus in fcholijs in eundem Pfalmum. Hinc forfltdn dubitet aliquis an fchephannim cuniculi fint, cum non in faxis aut faxoiis locis uerfari folcant,qudd fciam,quod fodere illic impedianturifed teri reno potius folo, &: collibus terrenis.ut ex Alberto retUliiHerinacei uerd circa parietes latent, aut in cauis arboribus.Sed quoniam inter faxa quatdamin collibus fpecus uel meatus oblongi reperiutur, it U cuniculorum receptaculis apti,qua:rend5 eft an iriijs quocp cuniciili in alijs regionibus uerfari fo leant. Haec iam fcripreram,cum amicus quidam Hilpanus hac dere per literas noftras interrogatus in harc uerba refcripiit.Cuniculi apud nos copioliffimi funt in mohtanis locis at^ in praruptis mon tibus.Netp dubia mihi eft eos habere fubterraneos meatus in locis afpiirioribus SCpetricofisiquan- quam id nunquam accurrate obferuaui. Fui ego in uenaiionecuniculoru in loco montofo bC faxis oppleto,inter quae uidebam cauernulas perfoffastutrum autem in locis interioribus fuerint faxa, an terra mollior,n6poffumaffeuerare.InAnglia, ubi eft copia ingens cuniculoru,infyluis,lucis 8Cne, moribus,locis uidelicet planis delitefcunt,quonia regio n5 eft montofa,Hacc ille. Cuniculus mul. tos fodit fpecus, SC in colles terrenos agit cunicuIos.Mane bC uefperi egreditur.reliquo tempore fere latet. Aliquos autem fpecus operit puluere ne deprehendantur. ^ Coitus auerfis, elephantis, ti. jo gribus,lyncibus, leoni, dafypodi,cuniculis,quibusauerfa genitalia, Plimus.CJua retro urinam mit« iunt,auerfacoent,utleones,lepores,lynces,Ariftot.dehift.animaI.y,i. Auerfum eft cuniculis mem brum genitale, Si femen paucum habent, quamobrem auerfis pofterioribus coeunt, Albertus. Da. fypodesomnimenfe pariunt fuperfoetant , ficut lepores. A partu flatim impIentur,concipiunt quamiiis ubera ficcantefoetu:pariuntnocarcos,PIinius lib.io.Habentfanthacc omnia cuniculi cum leporibus communia. Generare incipiunt,ut audio , cum fex menfes aetatis lunares habent ; uel ut Anglus quidam mihi retulit, anniculae; nam cum promatricibus Martio menle tantum natas aleret, quod per feqtientem aeftatem commodius nutrirentur , prolem ex eifdem non ante fequentis anni Manium fe habuiffe. Superfcetantdafypus SCIepus tantum, Plinius. In cuniculis manifeftiffima cltfuperfottatio,Aug.Niphus.Narrauitmihi quidam cuniculorum nutritor,fceminasquafdamhii ilis genetis quas domi alebat,binos aut ternos foetus enixas , bC poft dies circiter quatuordecim ite. rum totidem.hoc ipfum fuperfoetareeft.Pariunt fere circiter quinos,nouenos ad fummum, aliquan. dofingUlosieos^catcos ad nonum circiter diem. Facit hsc eorum foecunditas ut numerus eorum breui multiplicetur. Statim a partu requirunt marestSi nifi admittantur,indignantur aliquando ita ut coitum poftea ad dies aliquot, plus minus quatuordecim recufent. Hyeme apud nos non pariunt, nifi raro cum fatis calida eft aeris conftitutio. Lac praebent catulis per dies unum 6C uiginti fere.Ma res catulis infefti funt,& morfu perimunt ut feles, f Progrediuntur nodlu bC uineas fruges^ de. pafcuntur, Albertus K author libri de naturis rerum.Gramine,trifoliopratenfi,alijs^herbis bC frii «Sibus uefcuntur, ut dicam capite quinto. , D. jo Lepores bC cuniculi(a!tj*»i o1« pfa oblonga foraminibus diftinda,qu3e aliquot cuniculos foeminasfubeuntcs recipiunt, utillic pa- tiant, Maribus.ne ingrediantur, & catulos ut folent morfu conficiant, lignei paxilli collo appendun» tur.Sunt qui cancellis ex palis ligneis fupra partem horti ad parietes includat, Sf ne qua elabi fodien do poffint,folum ad duos aut tres a fuperficie pedes pauimento ex lapidibus 6c intrita fternant,lateri bus etiam eredis pro magnitudine cafute. Leporum tria genera, ex quibus unum cuniculorg cft, in leporario habere oportet, V arro. Gramine Sf altjs herbis aluntur, trifolio maxime: grata cis braffi cat, tum alte, tum capitata.item panis, 6f poma eorum^ putamina , ut raporum quoi^. Hyemefoe» no,auen3,furfure,S<: tjfdem putaminibus ter die nutriuntur. Si quis pullos adhuc teneros tradet, ma tres pullis ipfis indignantur, Sfuel deferunt,uel mordendo tedunt,aut etiam interimuntf Pelles in iifu ueftimentorum funt,fufcac 5C uariac minoris prettj, maioris albae SC emaculati candoris : maximi quae nigredine fplendenqapud Anglos pratfertim ; ubi quaternae huiufmodi pelles tribus pteruntp denartjs,id eft drachmis argenteis, ut audio,uacneunt.Exnigris edam praiferuntur.quxpaucilftmis albis hinc inde pilis tanquam afperfe funt. Ex dorfis cuniculorum confutae pelles , durant quidem diutius , fed grauiores funt ; ex ucnti ibus uero licet minus durent , quia tamen leuiores molliores^ funt,inmaiorihabenturpretio, ^ F. Catuli cuniculorum, ut dixi, circiter dies unum Sf uigintiladent; pingues 8d in cibo fiiatiiores exiftimantur cum menfem aetatis exegerunt . Multi ftatim a quartodecimo die edunt. Cicures in Hi, fpania contemnunt,nec eos perinde falubres aut aptos efui putant,ac fylueftres . Nam cum ammal natura fit graucolens, augetur hoc uitium fi' acre int)ufb alatur , 8f motus libertate priuetur.Dulds eorum caro eft, Sf fapore (ut quidam feribit) felium carni proxima . Eadem cum iunipero (iuniperi baccis forte) repofita(& falitanimiru,)fuauior gratior^palato fit, Authorobfcurus. Cuniculi caro melius ac faciliu^alit quam leporina, Platina. V da cuniculus affert Fercula, uilcofum femiimitata gluten. Hunc torre igne tamen,Bapt.Fiera. Cuniculi leporis cerebella contra uenena commen dantur, Platina. De cuniculis ificia proximum locum habent, poft ificiade phafianis qua: praeferun j» tur, Apicius 1.1. De cuniculi codurauide infra in Lepore ex Platina. Cuniculorum fatus ucn, tre exedlos gratiftimo cibo laurices appellant, Plinius:Noftri inhumanas iftas Sf inimicas naturae de, licias non agnofeunt. Laurices unde dicantur non facile conieccrim ; nifi quis lautices tanquam a lautitijs malit, G. Ad fynanchen remedium fic,Cuniculum uiuum in olla rudi combures, K pulucrem de Ipfo cum cofto & folio aequis ponderibus mifcebis , Sfficin potione plenum cochlerare de hoc puluerccum uino dabis,atm etiam fauces inde perfricabis, Marcellus* Reponitur etiam adeps cuniculi. Is autc, ut Syluius fcribiqinter taurinum & fuillum fuerit,ut uulpinus etiam,melinus,felinus,fifc. Pingue dineneruos Mulceo, Vriinus Velius.Stomachum pulpa uorata iuuat. Idem: Apparet eum dccfef» ptum ab Ilaciinterpreie,qui pro herinaceo cuniculum uertit,&f alia etiam quaepartim ad marinum partim ad terreftrem echinum pertinentj uni cuniculo fallo attribuit , quem recentiores multi Iccuti errarunt, DeCuniculo.H. Lib. I. ^99 ictTarunt,Platina,GrapaldHs,& alij . Cuniculi 5C leporis cerebella contra uenena commendantur Platina. ’ H. Cuniculi didli ab eo quod fub terra cuniculos ipfi facere lbleant,ubilateant in agris. Cunicu» Ium, (genere neutro,inquoab alijs authoribuspofitum n5 reperimus) foramen fub terra occultum; aut ab animali, quod fimileeft lepori appellatur, quod fubterfolfa terra latere eftfolitum:autacu= reorum iimilitudine,qui omnem materiam intrant fidentes, Fellus libro j. Hyponomus Thucydidi fubterranea cauitas occultior efttcuniculum interpretari poiTumus , & fadlum inde uerbum vmro, (irfVsj/ cuniculum agere,Caclius. Strabo cuniculorum foramina fimpliciter ottos uocat, Decimi. I, culis per quos murus effoditur aut ciuitas penetratur feribit Vegetius de re militari 4- 14. Cunicu- lis oppugnare, v®ui/o(.M{i!rtA4^^s(/,dicitur qui non aperta ui,fed diilimulanter ac dolis rem geritteon tra qui palam agit quod agit,machinis agere dicitur , om tai vanniuis S Kcua-i^ , «a\’ «,echinus,Hefychius SC Varinustnec aliud addunt, ut dubium fit de terrcftrine uel marino accipi debeat. Sed conijeiat aliquis terreftrem ita didium quod x»? ©' •^'«1‘Q-, id eft folinu , rius agattuel id eft latibula ftu foramina fubeat, /iwrjwijT®' , herinaceus ferre, ftris,sxi''©',Hefychius Sd Varinustadorfo fpinofoiunde SC uocatur , quafi porcus fpi, nofustquanquam hodie uulgd non herinaceus,fedhyftiix ita nominatur)ab Etymologo SdVarino. Eruditus quidam noftri fatculi acanthochoeron aGrateis quibufda hyftricem uocari fcnbit, fed nul= Ium tcftimonium adhibet. AxiuSmii , usi txir©- , Hcfychius & Varinus.AKarS©- ijdcm animal auem interpretanturtnec exprimOt quale animabSl acandn fcarabei genus. Apud Diofeoridem jo echinos cherfatos,id eft herinaceus terreftris appellatur, & nefeio a quibus awSiof/ hiiyatf : ego acan, thion potius legerimafpinis. Nam SC Galenus lib. i.cap. i.de compof med.fec.Iocos,in medicamen* to quodam quod locos etiam caluefeentes prohibei e,& pilis induere pollit , atathionem terreft. em, herinaceS interpretaturtnam in eodem medicamento echini marini alTumuntur. Azani uel Aeza* ni uel Azanium,urbs eft Phrygisc,quam Hermogenes feribi debere putat. Fertur enim eo in loco frequentes uillas fuifle rufticorumifSf cum aliquando fames ingruiftet 5C pallores facrificijs nihil impetrarent adijs, Euphorbus quidamsii siwzp, id eft uulpem, (uidetur iwitxSiilegendum.fi fit' pra redle feribitur E|«i/«)yii(/;uel ijiw5(/,fi inferius redle E|a;j,an!; )Si ipfjid eft echinum datmonibus im molauit,unde placatis dijs terrat facunditas redijt.Qiiamobrem a uicinis facerdos & princeps crea, tus eft, & ciuitas ab eo ditfta i^xycu/a , quod ad uerbiim fonat tx'>'*^“’r»|, Stephaniis in Azani: 1^0 ex quoErafmus etiam tranftulit in prouerbio Azanara mala. ^ Herinaceus, Italicericcio , uel ut alij fcribuntrizo;Hifpanis,erizo.Lufitanisourifouel orico cachero,ed quod corpore contrado fefe occulteucacher enim occultare eft.Gallis heriiron,Germanis lgel,uel eitjel ut in Germania inferiori fcribuncHollandis cctt yfcreit Vticttlt, quafi’ porcum ferratum dicas, Anglis heggehogg, id eftfa* pium porcus, quonia in facpibus uerfari iolenuel urchin,quo nomine hominem etiam appellant in* curuiceruicum,hoc eft qui caput Sd collum ad pedus inclinat. Illyrice gefs, malox, tzuuijcrzatko, otzijfchax. ^[Oppianus circa finem lib. x. deuenationeduo echinoru genera defcribic,maius SC rDinus,his uerfibus quos propter elegantiam adferibendos iudicaui. Ovx Kgl/(S^O|l yjl/©' dueiO^T^ «lilgllflllWI y® Ti/tSkoi cpoloxgvns iSi axxii/^ais. ot tf’ ccjix xeu yiytUa stdAv yaSens^Ht/C irt^TdjiStjV ctfaoTd^rtxiy XKUHcu!. Didionem 7r€.fAKcn(iaredo deduco, ufjrO^^Ax-nsxxJiuSC si^SiiwTKirssmiadtiapud Homerum : Aha ledio Ti^^jasci, quae fi placet, legatur xtotj Tr&fuastniiaKKedsf, ut lib. 1. de pifcatione , ubi herinacei SC ferpentis pugnam delirribit. Sunte genere herinaceorum maiores hyftrices, Grapaldus.Oppianus quidem de hyftriche ieorfim agit libro tertio de uenatione, cum herinacei maioris mentionem ijs m uerfibus quos iam recitaui libro fecundo feciflet : Plinius hyftrices exherinaceorum genere facit, S.' fimiliter hybernis fe menfibus condentes. Remedia quo* queexuftorumcinere,eadcminhyftricheKefficariorafunt,utinfra dicemus. 'Vano inuenilicfe ericium cum probofeide fcribit,ut citat Nonius. Hunc equidem echinum ftiarium crediderim, cui probofeis eft qualis in futim genere,Germani uulgd fewigcl nominant.alterum genus, minus ni fal* (5 lor,roftro fimile cani.bunbdi Jel. Spinas habet hericius uterep tam caninus quam porcinus , Alber. .tus. f Differunt etiam loco;nam alij agreftes fiue fyluaticfialij circa domos reperiuntur. L i 402 De Qijadrupedibus B* Echmus terreftre animal eft, cuniculi magnitudine, fed fpccie porcina, aculeis uallatus quemad* modum hyftrix efl,Mairarius . V allatus eii aculeis extra quam ore pedibus^ ac parce in feriore, quam rara tantu & innocua lanugo operit, Hermolaus, Porcelli formam habet, fpinofus ubi<^ pr», terquam in uenire,lfidorus. Pinguis eft fiC porcelli modum exprimit cum excoriatur , Albertus, MirabileinCreta apros,herinaceos,8^c.non eife, Plinius, Hericij ita rpinofodcfenduntur legmi^ ne , ut ne contingi quidem polTinc , Eucherius , Aculeos qui a nonn ullis uicc pilorum gerunt tur , genus eflepdorum exiftimandum eft,ut herinaceorum aculeos , Ariftotelcs. Herinaceorum pilipaulatim adeo duritate degenerant, ut non pilis prsetcrca,fcdfpinisiimilcseflcuideantur,ldcm. Aegyptijs muribus durus pilus ficut herinaceis, Plinius. Herinacei tefies intus fum, cutis enim co, ^ rum efficiendo feroto inepta eft,Ariftot.Et alibi teffes eis intus lumbis adharrere feribit . Omnibus quae animal generant ^ teffes ante habentur , ucl intus , ucl extra , prarterquam herinaceo : hir enim unus lumbis adherentes conffnet , ob eandem qua aues caufam: coitum enim hcrinaceoi a ce.c- fter fieri ncceifc eff,cum non more quadrupedum fupcrucnianttcrgis, fed cre7rkr:ich . Le e etiam dC uinum bibunt cum in domibus aluntur. Herinaceis coitus erc(5is,partibus fupinis herca tibus fibi aduerfis, Ariffotelcs, Herinacei ffantes ambo inter fe complexi cocunt,Plinius.Ciir coie tus eis celeriter peragatur prsecedenti cap, dixi. Echinus parturiens amtSatur, uide capite odauo inter Prouerbia, D, Echinus animal eft uafriciainffgne, quo nomine Nauplium cx ingenio nimis callido Echinum appellauit Lycophron, Caelius. Herinacei mutationem aquilonis in auftrum condentes fe in cubi le praefagiunt, Plinius. De herinaceorum fenfu locis multis perpenfum eft, ut qui in cauernis funt, commutentfua cubilia, aquilonum 8^ auftrorum mutationeiquiautemintra tedfa aluntur, ad paric, 4* tes di{cediint:quod ita fieri cum Ryzanrij quidam animaduertiffer, confecutus exiffimationem e(t, canquamtempus futurum pofletprxfagirc, Ariffotelcs, Duo uero foramina cius cubile ( ««toV, tjxtiMos) habecalterum ad auffrum, alterum ad boream pci tinettacpro temporis ratione, ficut iielum gubernatores nauis uicibus transferunt, fic id quod ad uentum ipetftat, obftruinalterum aurem apc rit.At^ hoc Cyzicenus quidam cum animaduertifletjnomen fibica cx re peperit , tanquam fiioptc ingemo uciitos pracdiceret,PIutarchus in libro V tra anfmalium,&c.^ Serpens & herinaceus (ut Op pianus refert libro de Pifcatione fecundo) mutuo inter fc odio flagrant. Quamobrem fi in latibulis occurrant, echini^s mox in orbem fe contrahit, ut praeter fpinas nihil emineat. Irruens uero in cum IcrpenSj&C fpiris implicans,fruftra mordet:8(lquoar(ftius illum circumuoluta premit , eo magis ipfa Ic aculeis infigit Stluulnerat: quibus Litcnncpafflida, non remitric tamen, donec cmoriamr.-altasquh 1* dem fimul amboparicafu intereunti alias echinus cuadens , ierpentis immortui corpus autcarnes adhuc aculeis infixas geftar. Herinaceum lupus timet ac fugit, lorach. Memini aliquando audi* re leporem deprehenfi herinacei aculeos fingilladm dentibus extrahere, 8^ nudatum poftremo cot' pus uorare,quod mihi parum uerifimile fic. E, Herinacei ubi leniere iienantem,contradlo ore pedibus^ , ac parte omni inferiore, qua raram innocuam habent lanuginem, conuoluirniur in formam pilx , ne quid comprehendi polTit prxter a» culeos. Indefperatione uero, urinam exfe reddunt tabificamtergori fuofpinis^ noxiam, propter hoc fecapi gnari. Qiiamobrem exinanita prius urina uenari,afs eft . Et tum praccipiia dos tergori, alias corrupto.fragili,pLitribusfpims atq? dcciduis,etiam fi uiuatfubtradfus fuga. Ob id nonnifino uiffima fpe maleficio iiio perfunditur. Q>iippe 8(1 ipfi odereinfirum ueneficium ita parcentes fiK cerminum^ fupremum opperientes , ut ferme ante capuuitas occupet . Calid* poft« aqu^ alperfu refoluitut DcEchmo.E.F.G. Lib. I. 403” reroliiitur pila:apprchenfiisfe pede altero e pofterioribus.fufpendio ac fame necatur. Aliter nen cll occidere &: tergori parcere, Plintiis, T erreflris herinaceus inter animalia inuida cenfetur.ftatim ut capitur, urina iua reddita tergus fiium cofpergit, cuius ui perfufum corrumpitur, 8C quod futurum erat ad multa utile,reddit inutile, Aelianus.Mihi quidem non inuidia aduerfus homine (quam fiul» te etiam altjs quibufdam animalibus tribuit antiquitas, plebeiam fcilicet & anilem perfuafionem fe= cuta)fed metu potius, cum capiendus cft herinaceus urinam reddere uidetur. Cum infidias fentit undi9 fe fpinis claudit, SC difficulter fe indendum praibet attf palpandumtfed quando in aqiiam ca lidam mittitur, fiatim ea deledatus in planam membrorum deieeSionem olienitoncmcp refoluitur, fic inolfenfe uidetur atij palpatur.Ifidorus. Vide etiam infra in prouerbio. Scit multa iiulpes, led 10 echinus unum magnum. Terreni herinacei ntme ueteratoriam explicabo : Cum enim is uicinus eft utcapiatur,contortilTime feipfum concludit, tantopere contraliit,ut comprehendi non queat, fimul SC animam continet, (piritum^ comprimit, & ab omni motu coquiefcens.mortui fpeciem prs fe fert , Aelianus &: Philes. f Ipfum animal non uerentur pleritp dicere iiit» hominum lupcrtia» cuuni effejfi non fint illi aculei.fruftra uellerum mollicie in pecude mortalibus data.Haccute expo» iiuntur ueftes.Magnum fraus 3C ibi lucrum monopolio inuenit,de nulla re crebrioribus fenatufeon fultis , nullo^ non principe adito querimonijs prouincialibus, Plinius. Huius monopolij (inquit Hermolaus)mentio fit in luftiniani codice, quem locS recentiores Legulei ridicule funt ifitei pretati. Ped}enechini(nempeterreftris)uocaturiureconfultis echini pellis ueftiumdcterfuiaccommodecon cinna ta,cuiu5 author rei Plinius eft.Catlius. Erinacei cute expoliuntur lina,a: uulgd ericium appel 10 lant.Maflarius. Pellis herinacei cum fuis fpinis haftili prtefigitur.ut eo fugentur canes, I, V eteres herinacei cute expoliebant ueftes , cibum nero ex eo non fumebant ut nos facimus, Sfr pontinus. Audio apudnofti ates fuarium tantum,non item caninum echinum mefis admitti.Cute detradlainferuefaciunt paululo uino cum acetoiinde lardo Sf caryophyllis confixu in ueru aifant. Herinacei carnem iucundam elfe aiunt, fi capite perculTo uno idfu interficiatur, priufquam in fe uri- nam reddat, Sfc. Plinius. Caro eius in cibo fumpta aduei fus quos morbos ualeat fequenti capite di. cam.Hyftriciscaro,utherinacea,licct non admodum inter efculentacomedatur,ftomachum tamen adiuuat , aluum foluit. Sic, Platina a barbaris authoribus deceptus : marinis enim tantum Grsci ilia atuibuunt, 50 S, Colicum remedium per experientiam receptum,Baccas lauri decem, piperis grana feptem,opo. panaca magnitudine ciceris.conijce in aquae cyathos tres,tomm^ fimul feruefaefium bibendu prx, be,quicfcat^ inde £eger,8i perfede fanitati refiituetur.Oportct autem,inquit Galenus, ad uiros ma fculi,ad foeminas muliebris fexus herinacei interna membrana accipere,exiccare^ ac contundere, eius^partes tres prtedidris ammifeere. Aerius lib.9.cap.;i. interprete Cornario, Graecum exemplar nonuiditfed conijeio Graece echinum legi, cum aliud herinacei nomen uiitatu non habeantGrteci, Significat autem echinus,ut capite odfauo Oftendam,membrana quoij interiorem uentriculi in gal linaceis aut gallinis, quam aliqui ftomachicis commenda t;Et de hac forte intelligcnda funt Aeti) ucr ba. Herinacei utriufqj tum marini tum terreftris corpus uflum cinerem efficitfacultatis tum exter 40 gentis tum digerentis, tum detrahentis ltacp eo quidam ad excrefeentia , ad fordida ufi funt ul. cera,Galenus de fimplicib. 11.18. Diofrorides tamen eam facultatem marino priuatim attribuit.Tcr= reftris fimul 5C marini echini cinis, abftergit, refoluit, SC cxiccat, Auicenna. Cinis de pelle herinacei (terreftris, fiue marinijeonfert ulceribus fordidis,SC carnem fuperfluam compefeit. Idem, Rafis, Al- bertus. Pellis herin. terreft. una cum ipiius capite tofta,Sd in pulucrem tufa ex meile inungitur ad alopeciam,Galenuslib.i.Parabiliumcap.i4. Cinis ufli echinicumfpinisfipicimifceatur, cicatrici, bus pilos reddit, Albertus, se Philes diitsis Herinacei cinis cum meile , aut corium com= buftum cum pice liquida, alopecias emendat.Caput quidem eius uftum per fe, etiam cicatricibus pi los reddit. Alopecias autem in ea curationeprarparari oportet nouacula Se finapijC^uidam ex aceto uti maluerunt, Qiis ueto de herinaceis dicuntur,ed magis ualebSt in hyftrice, Plinius. Terreftris herinacei corium combuftum,alopecijs cum pice liquida aptiffime illinitur, Diofrorides, Aelianus, Auicenna, Rafis, Albertus, Erinacei caput Se pellicula cobufta, cinism ei adiedio meile inlitus alo- pecijscito prodeft. Caput autem eius per fecombuftum, Se adiecfta iplius adipe, cinis illealopecijs inlitus, etiam cicatricofis facit pilos renafeitquod fi totum ipfum quis exurat, Se pulucrem cius bene tritum cum adipe urfina caluo ad integrum capiti imponaqdecorcm priftinum reftituct capillorum, Marcel.Et alibi, cinis(inquit)exufti erinacei recetis,uel fimus erinacei reces,8e fandaracha, cS arcto Se pice liquida mixta Se impofita fluetes capillos cotinent. Author eft Achriton alopecisc mederi ci nerem ericiorum marinorum cum gallis rubeis Se amygdalis amaris , tequali omniurii portionefut fint tres partes arquales , quibus addatur fimi murium pars dimidia, Albertus;) permixta lisec cum aceto diu teres. Se impones. (Medicamentum hoc apud Galenum , ftatim poft Critonis pharmaca ad 60 alopecia Heraclide adfcribitur,lib.i.cap.i. de Compoffec.locos.)Eiufde facultatis eft cinis ericipuel conj,ueI capitis cius,ucl interiorum, fi fepum urfi admifccas : Se iam currit aquaabfij fepo in iuua. niento,(uel ut Albertus habet , iam enim incipiet humor recurrere ablij labore:) poftquam fricatur . L 4 404 Dc Quadrupedibus locus affectus donec nibefcat, Rafis Albertus. Herinaceorum marinorfi teflas exufias aquj fubatflas locis priefricfis impone. In qinbufdam exemplaribus non aqua,led adipe urfmo exeipi de* bere herinaceorum cinerem rcpcri.quod mihi magis placuitihoc enim modo efficacius redditur, Ga lenuslib.i.decompof.med.fec.locoSjimerCritonismedicamentaadalopeciam. Herinaceoriima, rinorum teftas ullas, ex meile & aceto pracrafis illine, Soranus ibidem. Ericius uftus tritus fi impo, natur fifiulte. iuua t, Rafis &C Albertus. Lichenas in faeie cinere herinacei ex oleo illinunt; In hac curatione prius nitro ex aceto faciem foueri praecipiunt, Plinius. Attritis medetur einis muris fyl. uatici cum mellc,ucl herinacei, Plinius. Herinacei ter.cinis in iiini potione fiimptus,remedium ad dolores renum adhibetur, 8d ad aquam intercutem, Aelianus : V etuftiores carni ficcae in cibo firni, pts eadem tribuunt, f AIItccatacaroCii-xtAiT^fl8ne,Plinius inueteratam reddit, Arabum interpre. i, tes falitam) &C cum aceto mulfo pota , nephriticis feu renum uilijs auxilio efttitem aquat quae cutem fubijt,conuulfionibus,elephantiac,& male habitis,quos Grsci cachetfias uocat, (Arabum interpre* tes initium hydropis ueVtunt;)iiifcerum fluxiones exiccat,Diofcorldes.Eadem ex Diofeoride repe, tit Galenus de fimplicib.ii.j.hisuerbis,Scripferunt quidam herinacei terrellris carnem deficcatam prodelfe elephanto obnoxijs,cachc(flis , conuulflonem fatpentimero patientibus, nephriticis, labo, rantibus aqua intercutem quam anafarca uocancQuod fi ea efficere poteft, facultate habuerit ua- lenter fimul digerentem deficcantem^ , fieut K caro mufielar arefatSa. Eadem quotj apud Rafin & Albertum legimus. Ifaaci interpretes magna imperitia cuniculo, uel ut Belluacenlis habetteri- culo,attribuuntuimdiiroluendi,fiomachum roborandi,aluum molliendi, urinam prouocandi; le- pra: denicp elephantiafi medendi: Alij herinaceo eadem dmnia:fed i) quotj peccarunt : nam cum n Diofeorides alij^ Graci feorfim de marino echino fcripferint, eum in cibo fumptum ftomacho gra. tum eire,bonam facere aluit, fidurinam ciere; Sdrurfus priuatim de terreftri,quod elephanfiafi alijs^ paulo ante enumeratis morbis fubueniat , illi in unum omnia confuderunt. Ericius montanusme- lior eft domeffico, habet fpinas in modum acuum (fagittales Auicenna) SC eft conCmilis in cu, ra,meIioris comcftionis,magis^ iuuat ftomachS, Si uentrem magis mollit, urinamm ciet efficacius, Rafis SC Albertus.Mihi quidem herinaceus montanus ille hyftrix efle radetur, adulbus ab Auicen- na ditfiustnam Syluaticus quocp adualdui primum , deinde adubui ericium montanum interpreta, tur,qui uulgd dicatur iftrice.Quod autem is in cibo fumptus ea prmftet,qua: Rafis, Albertus, 8f eos Imitatus Platina el tribuit,ex ueteribus authorem habeo neminem:Echinis enim marinis tantu om, nes has facultates attribuunttherinaceo uerd terreftri Si hyftrici,netp flmpliciter,ne^ magis autmfe jf nus quam marinis. Quanquam enim in remedijs ex iifto corpore corioue aut fpinis , eandem uitn terreftri Si marino echinis efte Galenus tradit; Plinius uerd , Quae de herinaceis,inquit.dicuntur,co magis ualebunt in hyftrice:longe tamen alia ratio eft, fiin cibo fumanturiquod illinon animaduerte. runt. Ericius tetreftris falitus aduerfus elephantiafin prodeft.item paralyfi Si fpafmo, Si uitijs ner. uorum omnibus, Auicenna. Codusautaflusericiusin lepra remedium eft, Rafis. Incomradio* ne nemorum caro palumbina in cibis prodeft Si inueterata, herinacei fpanicis,Plinius:Diftinguen, dum forte poft prodcft,non poft inueterata,ut cum Diofeoride ei conueniat. Carnes inucterate he rinacci fumptte utiles funt hydropicis , Plinius. Salfa ericij caro cum oxymelite iuuat hydropicos, Auicenna Si Rafis: Albertus addit, ad omnes hydropis differentias prodeffe, nempe carnofam, (ut ipfe loquitur,) tumidam. Si citrinam. Eadem caro falfa, cum oxymelite pota, falubris eft in dolore 4» renum,Rafis, Auicenna, Si Diofeorides, Si alfjtSolus Philes herinacei ufti cinere cum uino albo po, tum dolentibus renes mederi feribit, Caro ericij falutaris eft in phthifi, Auicenna. Ericius codus aut alTus phthificos iuuat,Rafis, Emplaftrum ex ericio ualet contra neruu contrafftum. Si dolorem in uentre natum ex cra[nsflatibus,Si difficultatem digeftionis,Rafis:qucautem bonum authorem hate feribendo fecutus fi't,non inuenio. Herinaceorum cinis cum oleo perundorum cuftodit par, tus contra abortus.Plinius. Inueteratas (inquit Plinius) herinacei carnes quis pofflt dare potui fu- rcnti,etiamfi certa fit medicinai Herinacei carnem iucundam elfe aiunt, fi capite perculTo unoifltt interficiatur,prii>fquam in fe urinam reddat : Eos qui carnem ederint, ftranguria: morbum contra, here minime polfe. Haec caro ad hunc modum occift, ftillicidia uefica: emendat : Item fuffims ex eo, dem.Quod fi urinam ex fereddiderit,eos qui carnem ederint, ftranguriae morbum contraheretra- 5* ditur,Plinius. Caro ericij terreni efficit ne pueri letftos permingant; urinam enim tantopere reti< net in cibo fumpta,ut fi affidue quis ederit , urinae difficultatem incidere periclitetur , Auicenna, K Rafis fimiliter,fedobfeurius. Si abfeindatur caro herinacei abfq3decollatione,deindefufpendatur fuper beftiam aut hominem , qui aegre reddit urinam, mox Sf facile eam emittet, Rafis. Herinacei caro optime decocfla att^ in cibo fumpta,ftranguriofis mire fubtienit, SC cito naturale urina curfura rclaxat,Marcellus. Idem alibi echinos cum aculeis fuis teri iubet.Stf ex mulfa aqua frequenter accipi aduerfus dy furiam ; Plinius uero echinos cum fpinis fuis iulos & e uino potos, calculos pellere feti. bit,de marinis intelligens,qui Sf alias(inquit)in cibis ad hoc proficiunt. Caro ericij terreni confert febribus diuturnis , Auicenna 5C Habix apud Serapionem. Eadem fuccurit morfis a ferpentlbu! , (uermibus) uenenofis , Auicenna. Medicinalis eft herinacei pellis, nifi ab eo permingatur, Philes, |g ^Herinacei adepsfcaro afficcata potius,fecundum Dioicoridem)prohibet uifeerii fluxiones, Aui. cenna, Ericij falfi, Sf in aqua feruentis innatans collecta pinguedo, fi illinatur baculo, £< is in domo DcEchino.G.H* Lib.I. 4of ; tiieI fe(So,A!bertiis)ponatiir, conuenient ad cum pulices , Rafis. f Pungentes in palpebris pilos ubi euuKeris, cochlearum carnes cum uiridium ranarum harundineca incolentia, uel herinacei ter- reilrisfanguinefubigito,8^adie(Sa atramenti futorij moderata quantitate exiccari linito &: utere anuerfis palpebris illine , faliua diluens) cauendo ne pupillam attingas, Actius 7. 67. Et pa’ulo poli Extreme autem confert, inquit Archigenes, fanguis herinacei terreitris, & fellis ciiifde par pondus! & cafioreiquod fufhciq&c. f Si ex fanguineeius &: meile cum aqua calida gargarifmus fiat tio- cem obtufam & raucam emendat, Rafls & Albertus. Sinifter oculus cum oleo frixus in uafctilo re, conditur.-is liciuor fomnificus eft : oportet autem extremo ftili immiflb in aurem diftillari , SC ftatim fomnus inuadet.Iidem. f Hepar herinacei fltSili folibus excoefio arefaflum, rin teiia ficcatum in jo (eruenti fole,ucttis nanslatio.-in tella noua,Rafis:)ad eofdem ufus , quos caro afflccatanrteftar. uti- lilTimcrcconditur,Diofcorides,Rafi's S>C Albertus. Auicenna non ad omnia, qutede carne herinacei prius dida erant, hepar cius utile faciqfed folum ad poliremum , nempe fluxiones uircerS.qtiod au. xilium tamen non carni fed adipi perperam adreripiit. Ad folem exiccamm elephantiafi medetur Aelianus, ntixira fxni/ w wi«4vx«('. i'i Aint §jp,Philes’ f Felhcrinacei pfilothrum eft uti9 mixto cerebro uerpertilionis , BC laifle caprinoiitcm per fc cini! (qUiuisclnisfimpliciter)cumIa(5e,Pllnius. Felhcrinaceicumucfpertilionis cerebro arcaninolacfle rembus impofitum,mire prodeI},Marcellus:InPlinij uerbis canino legendum, non caprino tum ex Marcello apparet, tum ex tjs qus fupra de latSe canino fcripflmus.cui pfilothri uim quidam falfd at. tribuerunneaprino autem ncmo.Cactcrum Marcelli uerba plane corrupta elTe uidentur, quid enim lo illis remedtjs cum rembusrpraifertim cum hac &: huiufmodi Marcellum ex Plinio mtmiatS elfe con ftecproinde hoc uel limili modo legemus . Fel herinacei cum ucfpertilionis cerebro SC canino latfle mixtum, pfilothrum eft.ISecmoueor quod Marcellus cap.a6. inter remedia ad rena uina hoc quom deferibit. Pilos in palpebris incommodos eimlfos renafei non patitur fel herinacei, Plinius Cof lytium ex fclle herinacei oculis immilTum prodell, Rafis. Ad uitiligines illini iubent felhcrinacei exaqua,PIinitis. Eodcmuerrucatomnisgencris fanantur. Plinius. fAduerfus lienis dolorem quidam duorum dierum catuli ex aceto fcillitico dant ignoranti, uel herinacei lienem, Plinius. He! tinacci lien aflus in cibo fumptus.Iienofum efficaciter curare fertur.Marcellus. f Conferunt con 'tra Icptam.expreifioncm ad phthifin ex ulcere pulmonis renes cius dciiccati. Si ex eo (ex tenibus Albertus)fumatur pondus uncia: a patiente difficultatem urinae cum aqua cicerum rubeorum, difi r foluit ftatim, Rafis/Albcrtus addit, dyfenteriam &: tulfiin curat f Fimus erinaceifefCns & fan daracha,cum aceto BC pice liquida mixta &( impofita.ctiam fluentes capil!o*contincnqMarccllus, f Sua cuii^ urina (quod fa^ fit dixiflfe) maxime prodell, confefiim perfufo canis inorfu, echino! tum^ fpinis inhaerentibus.Sf in fpongia lanisue impofita.Plinius. Si echini actilei pedibus inhefe. rint.aut alicui corporis parti,in lotio humano calenti pedem diu tene,facilc cxctitientur.MarceHus, Qiiamuis autem Plinius echininominemarinum femper intelligat.ut herinacei terreilrcm uide! tur tamen hoc ex lotio hominis remedium ad utriufque aculeos corpori infixos communem habe* re facultatem. M, Grammatici Grscci(ut Suidas)ecbinos interpretantur chcsrogryllos, 8f contra. 4.'*'©' ^ W ‘x®!' -40 StM»TOi.»sc^’'v(t«,Iidem. EiisrtuWjssififV* AsT/iifisij ia de comp.phar.fec.locos.Cornarius dubitat an retffe fic legatur. ai fi fic legendum cll.herinacei pellem exponendum conijeit , quoniam hoc animal Gra:ci ut (iipra didum eft acanthionem Si acanthochoerum nominant, Galenus quidem malagma quoddam ad fplcnicos 8( hydropicos tali pelli inducendum fcribit.Fieripoteft ut ab aliquo beo diiffum fit genus pellium, cui emplaftra commode illinerenturiNimis enim curiofum uiderctur.&Cmagorum nugis aflfine.he, rinacei pellem in hunc ufum requiri,quae haud fcio an ita parari poflTit impedientibus fpinis, Acan, thus certe apud Stephaniim ciuitatum aliquot nomen eft , 5C Acantha lucus ingens tn Thebaica, J» quamuis locus is mutilus apparet. 4fEpiiheta,Hirtus,Afper, Volubilis, Ruber, Aequoreus, apud Textorem ; Aequoreus idem eft marinoiRuber etiam marini proprium uideturjca-tcra utricp communia, djsci xjr. SfidOTj; t)(r>'oj/,Suidas ex Epigram. d|vas(i©',apud Oppianu.qui alibi idem marino attribuihosenisf,- quod afperum fignificat,(tmde pumicem Ai&(/ «ettyvnc quidam uocauit)8i terribile, Tfsyys, Ki/sAcTiffiB?. oAsoiTpoxos.cumafpiratione.osja^si./.Btc^sa^ 'acwTw^S^isfi&ti&gyidquodhevu naciomagis conucnit.quam fi cum tenui fpiritu feriptum exponamus, slj/ «Asdi/ ^ 7pt}pii. AsAdr, aioAit yi/i* interpretor mobilia,utpote inglobum contratfla,Sf apta rotariihoc magis pia cet,qiiam uaria coloreinterpretarimon enim corpus uarium habet, fed ipfos tantum aculeos albof . nigro^ alternis diftintffos , quales &C hyftricis funt, Tj Akoiwoi wieij etsyv ti/agoe?, caxoiexi SiajBwiT tyiTOi/ &oA« (}ii;A«,Oppianus dehyftriccjEx eode poeta fuperiora epitheta omnia funt, prat. ter primum ex epigrammate. f Echinus Gi«is nomen eft uafis ex aere, aut opere figlino, in quod.tabul» adiudicitimperti. 4o6 Dc Quadrupedibus nentes (teft/monla,uel tedium difla) conijciebanmr, alias coniedlafignabantiir ; eius metio fit apud Demofthcnem,Ariftoteleni,fi^ Ariftophanem, Suidas, MalTarius, Caelius, Pollux. Inhanc capfani fiuefcrinium.teftium di pro eo quod eft apud afla proferre. EjiTkiij ttjj/os 7J Hsu (legendum « ut Ariftophanis fcholiafies habet) ix x^xits , as S vi yfxiiiunsx ii •TrtSs-TKSeilKSts (alias (rc^Tver(i'(t« 7Ji'£StMtq>7vf«'»F.Echini,cadifciueluafaerant,8SK»‘7t(a^Ti/eti«)(se< ‘“’rS»t7ui™s6;)jf*iJ«tn/i«Miii<'3»v»li^ Wnfxiiicwfovn ((/(CttstTies i(ttxx§y»(r;i tk tt*jS«aaotrtv(t : V el fecundum alios, e's Kcilou77.7Ti asj . 7K 7^ yto^vomii « vtns Jt^ tttfmcutittvce/tiwt (atair ivcZtk a « Jimm tuis \ui,i^ni,ipi&i>}si,is ■ys^iuuxsina (nili malis ‘niktxr cctTca) 0 t5r?r©-,Pollux, E t alibi, T» ./t' tu (nif^iiZMt\ssnisviJix ; , ia ^ xoiSa tytra 6ic; ^ E}jit'©',-^S'"K«iws5n:leoi:/(rt{©',Hefych,Inuenioechinumred'edicipartem in capitulo Dorica: colunii na::craffitudo quippe cius trifariam diftribuitur : una enim portio eft plinthus cum cymatio : altera echinus cum annulis: tertia hypotrachelio contrahitur columnae , Catlius. Echinocephalum Crati» nus Periclem appellauit,Polluxlibro i.melius legetur fchinocephalum,ut fupfa docui in Cane,Ca. pitis otftaui parte 1, Scilla: genus unum,aut bulbum eius omnem ab Hippocrate fchinum uocatiau jj thor eft Galenus in gloftis. Edulia quatdam, examygdalis praecipue, & alia ex uuis pallis ad hui. ’ naceortim fpcciem a coquis parantur, Keorimdem nomine apud noftrates uocantur,utlegimus in Baltbafaris Dillingenfis coqui libro Germanico , Eft 6<1 militarein lingua noftra herinacei uocabu ium,quum acies ita inftruitur uthaftis undiquatp rigetibus hoftes excipiat.Rufticidcni(jnoftri he» rinaceum nominant abfcclfum , qui medias pecoris, naccarum pratfertim ungulas oblidet. Non alienum eft ab hoc loco quod Cafliodorus V ariarum libro quinto fcribit,ubi diuerfas amphitheatra Ics pugnas hominum aduerfus belluas deferibens , Alter (inquit) fe gefiabili muro cannarum, con- tra fatuillimum animal, ericij exemplo receptatus, includit: qui fubito in tergus futim rcfugicns,in« tra fecolledus abfconditur,Siicum nufquam difccirerit,eius corpufculum non uidetur.Nam flciiiil le ucniente contrario reuolutus in fphatram, naturalibus defenfatur aculeis, lic ifte confutili crate pre 49 cih'(&- oHymin^ yt!®' assj©-, Varinusllege j»n» f ©- ex Etymologo. Lac coagulatur etiam a domeftica gallina pellicula, qua intra uentriculum lier cori deftinata eft,?chinus ab afpritudineGrads appellata, ceu cortex quidam, Berytius inGeoponi cis Gracis, EyTi-©' tffit TrJmSy « hsiAw, Hefychius, ^ Eyri'©',('&i/ intopreteris. Serii bitur autem o-ari-e-etiam aGracis.Gaza acanthidem auem cx Ariftotcle nunc fpintim nunc ligni riniim uertinuiCtitat enim cxfpinis et cardiiis.Imperitus aliquis pro fpino echinum facile fcripfcrity &C facilius Gracis literis:necrari huitifmodi errores in GracoriimLexicis funt.In his uerbis {»oi/,intelligo echinum animal liueterreftrefitiemarinum, nam dC alijs nominibus ab acanthade» riuatis nominatur, ut fupraoftendi.Poft^Boji aliquid decft,yifirit£0(/,uelSiiAiwi»(/,ucl7t^(!!rsi/, tiellis mile quid,ut redie fequatur Tffmiy. (Jiiod li hanccoicduram ut pro echino, fi auem intelligimiis, fpinus legatur, qua mihi quidem probabilior eft , aliquis non receperit: aliam habeo,ut echini uel a. ■ canthi fpiniue nomine,inle(ftum tiolucre.nempe maximum fcarabeuni cornuta accipiamus , quem (g aliqui uulgo centum uolantcm uocitat:is enim compreifts cornuum ramis tanqoam fpinis coiv figit quicqtiid rnmedio deprehenderiqaitiiistMy Hefychius fcarabei genus interpretatur iiidemr autem DcEchmo. H. Lib. I. 407 autem acanos idem quod acanthos,ut-acanion quom no aliud qu^m acamhion eft. Sunt fane etiam crunbusfpmofifcaraNiquidam.utmHiftonamfeaorumuidebinuis. f EchinifcusPollucilib a. pai s auriculs ea,H7rlkLii^ mhin«s, id eft proxima circa uel ante foramen auris cocauitas* media inter foramen(quod «.Hthlu uoco, licet etiam fordes eo contentas hac uoce fianificenti & au- riculam, f^Hyftrices generat India St Africa fpina coniedfas.ex herinaceoru genere, fed hyftrici longiores aculeqa; cum intendit cutem miinies. CPIuramurium genera in Cyrenaica regione ah) lata fronte.ali) acuta, ali) herinaceorum genere pungentibus pilis.Plinius. In Cyrene aiunt plura murtum efle genera, yviK^5rt«TU7r4.c7mOTt •l‘'rn«iH*d«t«ir»T©',Etymologus. Hancciuitatemin Is Phthiotide collocat Ptolemaeus^in faucibus Spefchij amnis.PHnius.Echinuntis mentio fit apud Q, ceronem in Arato, Dicitur excelfis errans ia collibus amens. Quos tenet Aegeo defixa in gurgite Echinus. Echinos Thraciae urbs ad Pagafeum filium , Pomponius lib, i, Sperchium tamen in Ma. liacum finum definere Ptolemaeus feribit ^c. Mures alpini totam hyemem in latitulis tif^ ad uer erinaceorS inftar conuoluti delitefcunt 6d dormiunt, Ge. Agricola. e. Sanguine herinacei cum decollatur, aequali oleo mixto , fi inungatur corpus uiri ignoram tis quid (it , ligatur ab omnibus mulieribus ufip ad menfem , Rafis 5C Albertus. Oculus herinacei dexter frixus ad pondus unciae (Rafis nefeio quas ponderu notas hfc habet) cum oleo alinulae (alias alnulaejuel feminis lini, fi ponatur in uafe aeris rubri, SC collyrrj modo inde illinanmr oculi hominis 50 qui nocftu uidere defyderaqin tenebris condita quaelibet tam uifu diicernet quam imerdiu, lidcm. ^[h, MagosquiZoroaftrenfedantur, imprimis colereaiunt herinaceum terrefirem, maxime uerd odifte mures aquaticos , Plutarchus in Sympofiacis lib. 4. quteftione ultima. Idem in librode Ifide,terreftres echinos ab his magis bono deo attribui fcribiqaquaticos autem mald. De herinaceo facrificato fupra dixi capite primo, ^PR o V E R B I A . Echino afperior , in hominem intradlabilem & infuauibus moribus dicftum.metaphorafumpta ab echino fiueterreftrifiue marino, Erafmus. Totus echi- nus afper, aWs '’px)iy!,ia morofos 8C iniucundis moribus quadrat. Echini enim tum terreftres nim marini undirp fpinis obiepti funt, ut nufquam impunepoffis attingere. Eft St hominum huiuf- modi genus cum quibus nulla ratione poflJs agere ciua litem. Ariftoteles in Pace, dvAmr’ iw Sa»! 4* Assp •nip ipxyuh ixirap.id eft,Ex hirto in laeuem nunquam mutabis echinum, Erafmus. Scholiaftes Ari. ftophanis aptum huius didi ufum elfe ofiendit,cum quis alicui infenfus St afper, mitis ac benignus ' erga ipfum ut fiat perfuaderi non poteft. Echinus partum differt.Exii'©' •ny -rensp orafittas.de ijs dl ci fuetuni qui prorogarent quippiam fuo maloiueluti qui creditam pecuniam comperendinant, ta< men aliquando reddendam uel maiore cum foenore. Aiunt echinum terrefirem ftimulata aluoremo rari partum,deinde iam alperiore ac duriore fado foetu mora temporis, maiore cruciatu parere,au. thorSuidas,Erafmus, Echinus parturiens cundaturiuel Echinus partum procraftinat,prouerbiuiil in cos qui in perijiciem fuam morarum caufas innerSunncuiufmodi funt illi uerfuram facietes, Stc, Budaeus. ^Ptitts duo echini amicitiam ineant, alteremari,aItcreterra,nei(/ phantem in pugna occiderit. At Feftus,Catfar(inquit)quod cognomen eft Iuliorum,a caefarie didlus efi.quia fcilicet cum caefarie natus eft: alij Caefarum nomen aliunde deriuant , ut inpnomaftico no. ftro reperies. n/eiwiW.elephas.Hefychius &C V arinus. Italice,leofantc,uel (ut alij feribuolionfante; V Gallicc,elephant:Hifpanicc,elcphante.Germanice bclflicant,qui no pluant interfedos, Plin, Pompeius Rom» uenationes exhibuit , quibus quingeni! 410 De Qmdrupedibus Icones ca^', elephantes deinde , horrendum quippe dfrum^ fpcc^aculum 3 Pluf archus in uita efust Mirum cft libro feptimo Plinium fcribere^L.Metellum elcphantos.primum bello Punico primo di^ xiffe intriumpho;quum tamen hbro idem o(flauo tradat , elephantes Italiam uidifleprimum Pyrrhi bello, o^c.j^cd in feptimo forfan deijs fenii'r,qui modo in Carthaginenies depugnarunt, iicuti cora* meminit libro decimonono ab V rbe condita Liuius. Certe author Seneca cft in libro de breuitate uf' t3e,principcm omnium C urium Dentatum elephantes duxifle in triumpho.Sed &: mox paulo, Ideffl (inquit) enarrabatjMetelliimjUidris in Sicilia Peenis, triumphantem unum omnium Romanoruift ante currum centum S^uiginticaptiuos elephantesduxiflCjCalius, Vitfto Pyrrho Manius Curiuj Dentatum DeElcph anto. B. Lib.I. 411 bcmatusin confu!atutruimphauft,8iJRoma primus elephantes quatiior duxit, Eutropius, C.Fa- bricio apiid Pyrrhum legato pecuniam ab eo accipere renuemc.poflridieipfum terrere uokns Pyr rhus.juffit dum iimiil loquerentur maximum elephantum poli aulatam iuxta fe conilitui , ac deinde fobito aulaea fublata, elephas ex improuiio confpeaus.probofcidem fuper caput Fabricii extulit ac uocem terribilem afperam^ emiOt, At Fabricius tranquille couerfus leniter® arridens inquit Nec heri mrum.nec me hodie bellia permouit.Plutarchus in uita Pyrrhi, Elephantes ex Europais (in. quit Paufanias in Aaicis)primus Alexander habuit, cum fiibcgilTct Poruni dC Indorum potentiarri frcgilTet, A mone aute Alexandri, prater alios reges Antigonus plurimos habuiqcum Demetrium pralio mciliet,Hos cum idem^ adUerfusRomanos dimicaturus haberet,uehementer eos terruit, tum |o alias tum aliud quidpiam quam animalia elTe ratos. De elephanto enim xse*t (lego;^((l,ut iitfenfus)quantBad opera SC Ufus(inbeUis)momenti hominibus adferat.etfi iam ollm omnes nouerannipfas tamen belluaSiantequamMacedones in Aflam tranCrent, nulli dum morta. lium praiter Indos &: Afros,eora^ uicinos uiderannCui rei teftis tiel Homerus elTe potell,qui cura regum le(Sos,&: aedes etiam locupletiorum ex eis , ebore ornatas referat , ipflus tamen bellu* nulla apud eum mentio. Quam quidem ii uidiiTeqaut faltem de ea audiuifleqmultd prius eam commemd raturus fuifle mihi uidetur,qua'm Pygmaeorum SC gruum pugnam , Hucufij Paufanias, Fuerunt fub Gordiano Romae elephana trigintaduoj quorum ipfe duodecim miferat, Alexander decem, luliiis Capitolinus, f Elephantorum alij paluftres,alij montani,aIij campellres funt : qui moribus etiam K ingentjs 4o non patum differUnqut capite quarto dicam,^ Proprium eil eorum natura; rofeida loca palullria amare, & amnes amplcai,ubi uerfari maxime ftudentiunde etii fluuiatiles non funt, tamen riparios dicere poiTumus, Aelianus. Multa in Oriente proueniunt , quae in alijs Orbis partibus nufqua cora periuntur,ceu qux ampliorem expetant caloris copiam,ut funt leones,tigrides, elephanti, item gem mae Sf aromatarqus omnia inlocis ad Orientem , qua^ ad Aulirum innuunt, affatim fuccrefeunt, Caelius. Frigoris fane impatientes funt elephanti, proinde frigidis in regionibus no nafei mirum non eft, ^India plurimos maximos^ elephantes habet, robore ac magnitudine prailates, Diodorus Siculus. Indici elephanti nouem cubitorum altitudine, latinidine uerd qulnq;, habentur. Maximi illic qui Prafij appellantur. fecundi uerd ab his exiftimatur Taxilae nuncupati, Aelianus. Indis arant minores,quos appellant nothos,Plinius. Duo eorum genera funt : nobiliores indicat magnitudo; jo minores nothos dicunqSolinus. Indicum Afri pauent,nec contueri audent; nam &: maior Indicis magnitudo eft, Plinius. Indicos elephantos Mauri timent, quaii parilitatis fua confeij afpernan. tur ab his uideri,Solin. Quantum equo Nyfieo maior eil Libycus elephas, tanto Libycis elephanris maiores funtlndici, Philoiiratus. Oneficritus Si alij dixerunt , Libycos ^ jnaximos eife SC ualen. tifrimos,(Gra:ce elina'§jt 'et,id eft Libycis maidres'Si: robuftiores, apparet deelfe uocem infs! , qua adietfta.tum fyntaxis congruet, tum (ementia cum alijs authoribus) qui ri. (Su propugnacula deijciant,8d arbores radicitus euellant,in pofteriores pedes eredli, Strabo. Ele. phantis Indicis adfunt cornua duntaxat maribus : Aethiopicis uerd ac Libyds utroque fexu, ut Amyntianus tradit in libro de elephantis, Scholia in Pindarum, Indicos reperio nigri SC murini cd lotis elle:in Aethiopte uerd tegione quadam ad meridiem huper inuenta permagnos & omnes al= ,jobosi Indici iam adulti capti,foliS Mufleis inftrumentis cicurari poflunqutcap.y.dicam. ffln Ta probane tigrides Sf elephanri capiuntur ; Selinus. Taprobane infula mmUSi/iit ibeirxii iMfftuirieyi Alexander cognomine Lychnus. In tnagni maris infula Taprobane permultorum ualde gran» dium elephantorum pafliones in ea infula uigent. Ac nimirum hi infUlani elephanti, animi robore & uii tutis indole,Sf corporis magnitudine.eis qui in continenri degunt , pratftamiores exiftiman. tur.cos magnis nauibus in continentem tranfportantes Calirigarttm regi uendimt , Aelianus. Ele. pilanti multi 8f maximi habentur inSumatra,quKTaprobanauidetur, Litd.Vartomanus, Li. bycus elephas, Lucanus lib.6. EIdphantes fert Africa ultra Syrticas folitudines, bC ih Mauritania; Ferunt Aethiopes Sd Troglodytf,ut ditftum efttfed tnaximos India,Piinius.Indici quantum Libycis pr*ftcnt,pauld fuperius indicaui. In Mauritania oppidum eft Sala,iam folitUdinibus Uicinum,elc J» phantorum^ gregibus infeftum , Plinius. Tingitana prduincia Mauritania; qua porrigitur ad in. tcrnummare,exurgit montibus feptem.qui^finnlitudine fratres appellati freto imminencHimoii tes elephantis frequentiflimi fiint.Solinus. A tlantis in Africa montis faltus elephanti occupat,So. , linus. Aethiopia uaftos elephantes fert prominentibus utrinqj dentibus,Herodotus lih.j. ut Valla transfert, Graece non aliud reperio quam tAi^ptteTtej ifuaiABif iat, Ut Euftathius etiam in Dionyitum poetam feribens ex eo repetit. Amphilaphes grammatici exponunt, magnum, confpiciium, b( alijs modis qui elephanto non conuenitiht, India perhibetur molibus ferarum mirabilis, pares tamen in hacterradtaliafuaftitate beluas progenerari quis negetfcum inter moenia noftra natos animaducr. tamuselephantes,Columellalib.4i PoftSyrtCs in Africa excipiunt faltus repleti ferarum multitua dine, Cfintrorfus elephantorum folitudines, Plinius y. 4, Zannes traditur oppidum Libyx circa ^ j Nilum ad Africa; latus,unde elephanti incipianc,Idem. Montem tranfgrcffis iiiri.occitrrerunt qiii elephantis uehebantur. Hi autem funt qui regionem colunt inter Caucafum montem , & fluuiuiii Cephena iacentem , homines plane inculti , & armentorum equites curatores^, (Gratce legitur^ M 1 412 De Qijadrupcdibus Oneficrjlus claflTis AlexandriMagniprafe(3tts,eIcphart tosin Taprobane infula maiores bellicofiores^ quam in India gigni icribit, Plinius, Elephanti magnitudo SC tota fpecies liupenda eli. Terreliriumiinquit Plinius)maximS ani- mal eli elephas. Elephantis opitulata eft natura magnitudinecorporistfufticit enim hac ad necem arcendam , Arifioteles. Mares foeminis maiores excelfiores^ fiint, Auicenna, V artomannus, U Gillius, Eorum uaria cft proccritasmam alij ad duodecimum, alij ad dedmiimtertium dodrantem exceifitate proccdunqaltj ad dccimumqtiartum , Gilliusiatit etiam decimiimquin tum, V artoman. niis.Indici elephanti nouem cubitorum altitudine funt, ut Aelianus refert. Elephas unus maior eft tribus bubalis, Vartomannus. Oppianidehuiusbefti^magnitudineuerfushiftmt, ©sgo-i ctlfc -wi iiHTTbi yeuHS 9«g og£e,(f was Indicis color eft niger tiel murinus : in Aethiopiae uerd regione quadam nuper inuenta albus. Qtiid tibi uis mulier nigris dignifflma barris f Horatius. Pellem habet nigram quali ptinice^m K fcabiofamjAlbertus.Colore eft bubalorum, VartAnannus. Totus niger eft,8 ca'7iTi/3^^3j>«i/a(iiiS,HeliodorusIib. 9. ^Caputele phanti praegrande. Minoribus funt auribus atip oculis quam pro tantae molis portione, lipliiufi/l „ tts£^(woyf ’i7r’isct(n ^cuer^ofcn oifSaAi^oi Msans.aitftT Oppianus. V artomannus oculos eorum futilis comparattObfctirus quidam rubicundos elTe feri, bit. Auricula: eorum duos dodrantes longae funt.quoquo uerfus bene latae, V artomannus. Auri-" culas habenqqtiales draconum pinguntur.autuefpertiliomim alis limilcs,Obfcurus, ApudSam. bro.s(inAfrica,uelSambrGS Aethiopes ut Solinus habet) quadrupedes omnes line auribus, etiam elephanti, Plinius. ^ Elephanto dentes utrintj quattior , quibus conficit cibum, aftj in farinx fpeciem molit. Duo praeterea prominentgrandes,quos mares grandiores rellmatos^ habenufoeminae minores, fiC con. tra quam maresiuergunt enim dcorfum,proni^ deuiant.Ariftot, Elephanto dentes intus adman- dendum quatuor.praeter^ eos qui prominent, mafculis reflexi, foeminis recftiatcp proni, Plin. Sta. ^ tim cum natus eft elephantus,dentes habettquanquam grandes illico perfpicuos obtinet, Ariliotel, Dentes exerti funt apro, hippopotamo, elephanfo,Plinius, Duos ei dieSt prominere exertos,quos alij dcntes,altj cornua uocant, Aelianus. Sunt autem illi in fuperiore mandibula , Vartomanmis, Qtiemadmodum duobus dentibus apri,lic elephanti armantur,fed litu contrario.-illis enimin fubli. me feruntur,hisdcorfum retorquentur .Gillius. Eorum quifuntconlirmataa:tate,ea magnitudine dentes cxiftunt.uicem ut poftium pratftcnt in domicilijs (quod capite quinto etiam ex Plinio confir. mabimus,) 8C pro palis Nigritat ad fepimenta utantur : fatpe enim ad longitudinem decem pedum augefcunt.Gilliws., Grandia tauroru portant qui corpora , quaeris An Libycas poirintfuftinuilTe trabesCMartialis de dentibus eboreis, Innominafusquidam cuius liber de terra Sandla Italicusex» tat.fcribit fe uidifle dentem elcphati a Veneto quodam mercatore ducatis.id eft denarijs aureis.fcx jj & triginta emptum.longitudinedodrantumipliusquatuordccim, cralfitudine dodrarum qualuon tanto pondere ut humo tollere non potuerit. Vartomantis feribit tiifos fibiin Sumatra infula duos elephanti dentes qui ambo appenderint libras trecentas fiC triginta fex : libram autem quantam ac» cipiat non exprimit. Paluftrium elephantorum dentes liuidifunt,rari,tra£ an, Oppianust) » ita foras tendere: quod quidem non auritus fed oculatus teflis fcr,!>o:Nam cranium elephantis accurate confiderauf in Campania in templo Diana: , quod n iginta plurimu ftadijs diiiat a Capua metropoli Campania. Elephas itaqj ut magnitudine » fpecic corporis a cateris animalibus permulto diffurt , fic diucrfum etiam » peculiaremfibi cornuum habet exortum.Hiicufcp Paufanias lib. i. EliacoriimiEundem lo* p tum Calius tranftuiit lib. i5,cap.! 8 Eifdcm argumentis Oppianiis utitur libil, de uenationc,ubi ele* pliantiim intercorntita animalia deferibit, , f Linguam perquam exiguam elephantus habet, ati^ interius politam quam in cateris fit, ita utuix eam uiderepoffis.Ariftpt. Lingua ei bene exigua eft, Aelianus. Lingtialata elephanto prfa cipue.Plin. m Probofcis,7re.&!rx(!.in elephanto iiocaiur a Gracis » Latinis nafus elephati, ttcl poa tius pars anafo porreiSa demiffa^ terram uerfus • fic autem uocatur quod ea ante fe extcnfa pafca* ttir .hoc di cibum potum^ori admoneat Plinius nunc probofridem,nunc manum uocafutlibroSr tap.y.ProbofcidemCrecentiorcs quidam codices promtilcidehabcnt.Probofcidcm.inquit Celius 5. Jo.nos etiam promufeidem dicimus , rationequa b.tranfit quaiidocp in mMndexiSt/Jiii illi, nos cy. mindiu pronuntiamus : Hac ille fine aiithore. Ego cybindin apud Gracos legere non memini, fed M cymindin tatumiquanquam Hermolaus cybindin apud Ariliotelcm frribi ait,' depratiatoforfan co. dice uftis.Prcmufcidis quidem uocabulum apud Vitruuium etiam,» in Gazg translatione cx Ari* llotde reperittir) eorum, inquit, facile amputari, Pyrrhi praliorum experimentis patuit. Et alibi, M 5 414 Dc Quadrupedibus Mandunt ore;fpirant,a^ bibunt, odorantur^hatid itiipropric appellata manu. Ita promufddii ta«/ quam manu utitur.Gillius ex Aeliano.Eadem rauone pronomjam Gratci hanc partem uocanhqui. bus ri/xiAa idem quod j8ii8(/,id eft pafci fignificat. P(eSi>mc,i Tffl Utrf 7ra.wiz(««,Suidas & Va rimis. Vel, ut Hefychius habet, 1(9« mSi sAi^irT©- yJs, Varinus : Hefychij letSio corrupta eft. Inuenias tamen etiam de alijs ani. malibus probofcidis nomen ufiirpatum. Varro fe inuenifle ericiUm dum probofcide fcribit, ut No. nius citat. Probofcis,Ut apud A thenatum legimus, qute & pronomsa , elephantum eft, proprie uero etiam de mufca SC lolligine profertur:8d ut idem alibi habet,de fepia qUocp:De mufca quidem Lucia nus ufurpauit. Habet elephas talem tantam^ narem, ut ea manus Uice utatur: quippe cjui non nift ad os illam admouens,»: bibat, &C edat: fuo etiam redori eam erigit, a ttp offert: SC arbores quot|eai „ dem proftcrnifSC quoties imttierfus per aquam ingreditur, ea ipfa edita infublime,rcflaqarq!refpt- . rat.Adunciufcula parte fui poftrema, narishacceft,fedfledinonpoteft:cartilagincaenim,&proin. de rigidiufcula eft, Ariftot. Et alibi, Elephantis prolixa ualida^ naris augetur,eius^ ufus idem qui manus:ea nancp cibos tam ficcos quam humidos colligunt, capiunt, 5C ad os admouent foli animan- tium omnium. Et rtirfiis. Elephas prioribus pedibus non utitur loco manuum,fed nare fua. Pro. mufeis eorum intus concaua fuilli labri fpeciem fimilitudinemcp quandam geriu mobilis eft, utmo. do relaxetur,modo contrahatur,GllliUs, ««< (o> pwsyils i/zrwTi^Kf («yo/Ar Jit, Avifa ■n inshirm ,7r&Banli/lx »(/iBtA«in. KBrrSss^st^wmeAafJiijXBrsTOStAsoj p« Jias i5 , giis.Etrurfus,ni^Kr>^fcAat^6dratisH9BAsa.udif(wv«3<^«i/75,ij«^j,«Se^ tAii/'iis,3ir»n(«»rTi»,i 40 mina in regione qua: dicitur V irgea de Caureryiiyziquod quidem mirum indebatur, cum alias ex= tra terram natalem fuam,hoc eff Indiam, coire non foleant. Xum temporis itero extra Indiam in re* gionem Corafeenorum, dC finitimam edufli coibant.-Mas foemina faliens culmo (probofeidem puto inlelligit,cutTi in fingulari numero proferatinam alibi dentes eius ftue cornua barbari culmos appel. lant) caudam eius remouit, Hatc Albert, Proli operam daturi Orientem uerfus pergunt ad proxi* mum Paradifo locum,ubi inuenta mandragoram foemina prior guftat, deindeperfuafus ab ea mas, iic mifcetitur SC foemina concipit.ut nugatur Author obfcurtis libri de natura rerum. Elephantus tam mas quam foemina incipit coire anno astatis uigcfimo,Ari(loi,Et aIibi,Elcphantus fccminaincis pit coire anno, aut duodecimo, cum celerrime;autquintodecimo,cumletiffime.Mas quincp aut fex: annos natus fupentenitineunte iicre. Mas coitquinquennis,foemina decenis, Plin. Venereante jo annos decem foemin®,ante quintp mares nefciunqSolin; Mas coitum triennio interpofito repetit: Qiiam graiiidam rcddidit.eandem praeterea tangere nunquam patitur . Ariftot. Mari tempus coi, tus elf cum domi detentus fuerit, & faeuierit : tunc etiam pingue quiddam emittit per fpiramenturn quod ei fecundum tempora eftiFixminf uerd cum hic idem meatus apertus fuerit, Strabo. Exlre-roa 4 tAfc£j)« Bis « iifal ut ms xvxTrifoac tsiritany, Arria, nus in Indicis, Coeunt SC pariunt ut equi, plurimum ucre, Strabo. Coeunt, non fleut quidam pu, tant promifciie.fcd uelut equi.Sd reliqua; quadrupedes, Diodorus Siculus interprete Pogio. Gi’acfE exemplar defyderabam. Sublidit foemina,dUnibus^fiibmi(nsinfiftitpedibus,acinnitimnMas fit peruenienscoprimiqanpita munere uenerco fungitur, Arifiot, Elephanti,camcli, tigrides, lynces, rhinoccrotes,aiierfi coeunt, Splinus exPlinioiquiauerfaeisgenitaliaeffe adqcit, Foemina ininic 4J0 biennio quinis, ut ferunqciiiuf^ anni diebus, nec amplinsffexto perfunduntur amne, non ante re, duces ad agmen,PIin, Biennio coeunt, quinis,nec amplius,in anno,diebiis,no prius ad gregariunt numerum reuerfuri, quam uiuis aquis abluantur, Solin, Ferendi uteri tempus alij annum & fix menfes.altj triennium ftatuunucaufa qiiamobrem incertum hoc fit,quodnon pateatcoitus,Atilfot. Etalibi, Vterum biennio gcritiparit fingulosiiiiuipariim nancj eft. V tcrum geritnt menfes.nt mi, nimum,fcdccim:ut plurimnm,o bofeide mouebat, 8d fopiebat ipfum. Idem 64 mas elephantus ficpemimero fatftitabat ^ Lafi di' cunturoffenfammeminilfejlongo^ tempore poftiniuriacuinditffam reddere, Qiii ad boues aece» DcEleplianto.D. Lib.I. 421 rfunt,rubramCpum-ceam)ueficmiccircononfcrunt,ne<5itemfp!end(damCcIaram)qu,-addeDhan ,oaappropmquant:q„odcer.ceiufmodicoIorecasbcftfasconfi«cfFcrar.-GUIu,scxTlu^^^^^^^^^ „ub.al.buspra:ccpasddemPutarchusinIibrod£Al£xandnfortuna4a«rosphcenicJsS rancprcr,b:c £l£phantosqcro albb.utC*Iiusobr£ruai.ft. f Pullos fuos, adhuc i partu r£c™t£. nunquam dcfcrunuarfancmfllis apcnculo tu£ndfc collamiffim£ permanent, prmsfe anima "amtr tunt, quam fuos catulos deferant, Ael/an. Uem, Quantus matrum in hoc geLetafoboTe." fitamor,muta,nqu.r)et,amah-und£argum£ntisconftat,hocu£rapr»cipu1:Cuminfou£ampuP liim fuu mcidifle ma ter perfpexilTet.ne minimam quidemoram interpofuit, nec eius curfum ulla ad pullii confequendu fcgnma tardauit, quin uehemeti dolore affe(Sa,'quanto maximo poffet incitato incurfu,in delapfum fihumjraceps ageretur.ambo^ eodem cafu morte occumberent/hic quidem wterereturalla uero praecipitata, caput diffringeret. A Tnerv JixOiiT: Jiod^sg Pir^oi/Tig cnwx7r^uin-oUi(pi}y<^V(ntr7tg 'Tv ^^iiemmtur,Solin. Aulhores funt in Mauritania falribus adquendam amnem, cui nomen eft Amilcf N » 428 De Quadrupedibus (alias Anulo) nitefeente Luna noua greges eorum defeendere , ibi^ fe purificantes folenniter aquj circumfpcrgi,atm ita falutato fydere in fyluas reuerti.uitulorum fatigatos prae fererentes, Plin, Hi, ftoricus Dion pergere elephantes ait7r(Sj wc/twjaertfi/jideftjadacjuam perennem, Caeuus ij-iS-confi, derandum relinquens an Plinius i«r Jj/ ex authore aliquo ceu proprium nomen tr anftulcrit.qua iio. ce deprauata Anulum librari) fcripferint. Ab interlunio recrefeente luna, elephantos intelligo quadam natura reconditanotione.ex fylua primum,ubi pafcuntur, ramos decerpere, eostpdeinde fublimes ferre, tum itero ipfos ad lunam furpicere,ac leuiter ramos mouere, tanqua fupplicationem quandam luna pratendentes,eis ipfa ut propitia exiftere uelit, Aelian. V ifi funt feffl agtitudine, quando & illas moles infeftant morbi,herbas fupini in coelum lacientes, ueluti tellure precibus alit gata (aliasallegata,)Plinius: Aelianus{utmoxfubtjciam)hoceosmoribundosfac€refcribit. luba,, fupplices dijs immortalibus elTe tradit : quippe qui fuopte ingenio 8d mariluftrentur, & furgentem Solem adorent proni, promufeide uelut manu in coelum fublatatunde chariuimum dqs animal elfe conftatCcxPtolemat Philopatoris fa(fio,qui elephantos quatitor immolauit,ut cap.8,dicam)Plutar, chusinlibro Vtraanimalit!m,a:c. Exorientem folem elephanti ucnerantur,promufcidcm,tan. quam manu aduerfus folis radios alleuantes.Itacp hos ei charos ciTe «egregie diligi Philopator Pto. lemaus teftis efi nobis locuples. Is fane poli partam uidioriam eius belli quod cum Antiocho geUrf. fet,cum quam gratiflimus aduerfus lblem,quem deum exiliimabat,elle uellet, procp uiefioria eigra, tias perfoluercqttim alia magnifica facrificia fecit, tum uero quatitor clephantos,bcne magnitudine grandes,exiiiimas fe fic deum religiofe colere, primum immolaiiitidcindecum in fomnijs minis dei perculfus fuillet.obinuifam numini talem hofiiam,religiOnis metu permotus, pro immolatis, ex are quatitor elephantes in honorem Solis excitauit : hoc ut ftipplici fado hunc fibi placatum efficeret, AeIianus,e<:Plutarchus loco proxime citato. Elephanti cadauera fui generis fepeliunt.Tzctzes, Eadem de religione ipforum tum in altjs fepeliendis, tum fub fuam cuiufip mortem, Aelianiuerba hac funt: Vt Aethiopum(inquit)fcrmonibus peruagatum eft,clcphantus , cum alterum perfpcxe» rit mortuum,non praterit,quin humum promufeide haiiftam , uelut fandam SC myfticam inijeiat, communem naturam miferatus mortuo parentans, ut ne aliquid impie committat-nam hoc quidem ipfum non agere, exeerabile ducit. Quare ad hoc nefarium fcelus uitandum , fatis efi ei uel ramum intjcere,quo fado,abit,communem omnium finem non alpernatus.T um etiam ad nos is fermo per manauit,elephantos cum ex uulnerc,fiue id in bello,fiue in uenatione acceperint, uicini funt ad tno riendum,autobuiam herbam,aut fortuito obiedum puluerem alleuates,in cotium fufpiccre,eum^5( puluerem,herbamuc iacere,« limuluoce fua propria lamentari,« miferabiliter fupplicare, tanqua deum ob ea quae iniufte, «indigne fulfinent, obieftantes, Aelian, Patres fuos aetate grandes nu« triunt,Tzetzes. Aetate afTcdis iuniores de legitimo cibo cedunt(quod etiam Tzetzes teftatHr)eof, dem^ fumma « obferuantia colunt, « a periculis feruant. In folTam delapfos , iniedis frutien fafei, bus fubtrahunt , quibus tanquam fcalis fenedutegraues afeendentes, liberantur, Aelian. Etrur, fus,Iuniores,ueI laborcs,uel pericula fufcipiunt,« antecedentibus aetate, de cibo « potione conce, dunt,propter obleruantiam per quam cultu quoda, « honore natu maiores dignandos exiftimant. Nunquam enim neij ex fenedute infirmum,ne(p eum qui morbo teneatur , fui gregales deferunt: fed « fidifflmi ei permanent, cius^cum cae teris in rebus ftudent incolumitati, tum uero etiamfi ipli infedatione urgeannir.pro co propugnaht,« faucios, « fefibs curant : ac integri, a uulnecibus ha, ftas, « iacula e corpore fauciorum, tanquam chirurgi periti pxtrahunt,ut ne homines quidem feien* tiusjHaec Aelian. Natu grandiores « minotes,infirmos etiam, « felTos ac faucios quantopere cu, rent, fequenti capite dicam in uenatione ipforum. Caeterum quanto erga foetum fuum ducantur amore, fuperiiis explicaui. Abftradi a fuis elephanti fedibus patrijs , quamuis uinculis primum 8C fame, deinde uartjs cibariorum blandimentis manfuefadi flnt, tanta tamen naturalis foli illecebra tenentur,utpatriar memoria eis obfcurari«euancfcere nequeat.Qiiare cumhorumplerlc^grauiin momoerore fufeepto conficiuntur:tum uero quidam ex his,uberrimcflentes(ut Tzetzes etiam feri biOtantam lachr^marum uim profundunt,ut oculorum fenfibus capiantur, Aelian, Antipater di« uinationem quandam iufiitix elephantis inelTe tradit. Nam cum Bochus rex triginta elephantis, to, tidem in quos faeuire inftituerat, ftipitibus alligatos obiecillet, procurfantibus inter eos qui laceffe, jo rent,nopotuiireeffici,ut crudelitatis aliena: mimfterio fungerentur, Plin. Elephatus quantopere a, uerfetur « oderit adulteria.hiftorijs aliquot ab Aeliano relatis probabimus; Elephas quida (inquit) cum uxorem fui domitoris « altoris ftuprari manifefid deprehendiflet, ambos, « eum qui ftuprura inferebat, « eam qua cum id faciebat cornibus transfigens,intetfecit,ac in ftragulis confiupratis,K ledo adulterato iacentesreliquit.Vt uero primum elephanti redor uenifret,«manifcftd nefarium facinus, « huius uindicem cognouit. Hoc quidem fadum, ab India huc ad nos manauit. AtRoma: aliud fimile eucniffe audio:pratterquam quod addunqibi elephantum non utruntj modo occidiffe, fed « ftragula uefte eos texifle, « nutritio aduenienti ftragulam reieciffe , « retexifle, « proxime inter fe iacentes demonfiralTe. Ita ille tum facile iniuriam illatam fibi fuifle intellexit, tum etiam ma' xime facinus ei liquebat,ubi cornu quo ipfos confixifleqcrtientum perfpexit. Et rurfus,Cum qui, 4» dam cicuris elephanti moderator,coniugem non illam quidem amabilem , fed fane diuitem haberet, amoris oculos primum ad aliam adieciudemde eam uxorem ducere liudens, alteram priorem liran* gulauit) DcElcphanco.D. Lib. 1. 42f gulauit,ac prope ab elephanti pratfepi homo prtecipiti confilio non defodit modo.fed alteram quam amarct.in matrimonium duxit. Elephantus autem cum tanti facinoris confcientia incitatus tum ue. ro fuapte natura a malis abhorrens.noua uxorem eo perduxiqubi humata altera iaceret, cadauercn dentibus refodiens & denudans quae dicere nequiret, ex ipiis operibus hac mulieri ofteiidere con^ baturteam edocens, quibus elTet moribus praeditus is, cui ipfa nupfiflet, HaiSenus Aelian. Si quem cxmagiftris curatoribusueC^^Sa^fatif ojaiy laja ArlotirsKAiaj/) per iram interfecerint, adeo illum defide= rant.utpramoeroreacibo abftineant,id^ interdum etiam ad mortem ufif, Strabo, Quidamira» cundia permotus cum feflbrem futim occidiflTet, tam ualde illum deliderauit,ut poenitudine &C mce. rore confetSus obierit, Arrianus in Indicis. Non eft omittenda etiam illa Aeliani hiftoria, qua mi= IO rificum elephanti cuiufdam albi amorem 8C gratitudinem pradicat , qua is Indum nutricium fuum profecutus eft. Cum Indus (inquit) quifpiam elephanti album pullum offendiflet, atqj hunc etiam nunc tenerum aluifletjfif paulatim manfuefecilTet.eo^ deinde ueheretur, SC beluam amaret, SC ui« ciflim redamaretur ipfe,ac fimul fuam elephantus educationem, cum maximis amiciogolFicijs,huic. Indo compenfaieflndorum rex id intelligens,muneri popofcit libi elephantfi mitti.Is ut uehementi riualitate nagrans,amatoric dolebaqfi hunc alius quam ipfe eflet habiturus. Itacp negas fe daturum, una cum elephanto in defertilTimam regionem perfugit. Rex autem id agre ferens,ad eum infequen dum mifit,qui Indo auferrent, ftmul & illum comprehenfum ad poenam reducerenuCum ed uenif, fenljubi erant transfuga, comprehendere^ aggrefli fuiflent : ex fuperiori loco lapidibus eos homo appetebat, pariter^ elephantus , ut iniuria iniigni accepta , illorum impetum repellebat. Vbi Indu» 10 lapidatione facSa percuiTus.de loco, unde fe defendebat, praceps deiecftus fuiflet, elephantus horni, nummore acerrirpefe tuentium, pro fuo nutricio cum propugnauit,tum uero exinuadentibus par limoccidiqpartim in fugam impulitttum altorem fuum promufcidecircumplexus,adftabulainue, xit,ac tanquam amicus permaniit fidelis amico.beneuolentiam oftendens, qua admirabili fuB edu. catorem profequebatur , Hatftenus Aelianus. Quid Poro regi in illa aduerfus Alexandrumpugna faucio.nonne multa elephas fpicula leniter ac citra dolore promufcideuulneribus extraxit^Sf cum cliet grauiter uulneratus ipfe quocp.non ante abiecit fetanien,quam exanguem nutabundumre gcm intelligeretthic enim ut ne durius ille caderet, fenfim fe humi prior demifit, uelut ftratum hero incumbenti pr n/i^si/.nj^spIvAae Sisivdfavnusii ms Jima^niius it Suidas SC V arinus: (forte ita ut tympana iiulgd nota in.; (jftrumenta bacillis pulfantur.) Tympanum lignum eft carnificis, quo fibi traditos necat, Etymolo»; gus.Ti/fiirariftTOi, ligno feritur,excoriatur,fulpenditur. Tympana in AriftophanisPlutolignafunt, quibus cjdetentur nocetes.Celius, V arinus cS feribit fuilfe ligna tf Sis STi/funiH^oy.id eft in quibus 426 De Quadrupedibus tympanorum fupplicio afFiciebant,uidctiir indicare ligna quibiK imponeretur uel alligarentur fon, tes, Pollux libro odlauo carnificis inftrumcnta numerat , gladium, laqueum, tympanum, Qc uenc* num.Et paulo poft,5:$itAils KseM>:Jh «sT»(ii./i*legendum,utdc. 40 clitiem exponamus.quem Plinius nimirum conuallem longo tratSu fallacem nominat, quo fcilicet paulatim bC tanquam per gradus defccnditur)foira latitudine quin^ , iimul &C altitudine quatuor cubitorum (a}yvmi/,id eft ulnarum,) cingunt : SC terram qUa fodiendo eruitur, murorum inftar cir. cunquacp exaggerant. In aggere fubterranea latibula cfficiunt,in quibus foramina relinquunt, per qua lucem admittant,unde accedentes feras intueri poflint.T um ponte(anguftinimo,Strabo)mu!. to cefpite conrtrato,ne fera infidias pofttas fentiant, fofla tranfitus iungitur, ac nimirum ad maio. rem ferarum illecebram tres quatuorue ex manfuetioribus foeminas elephantos in clauftrum con. cludunuucnatorcs in aggeris latibula abftrtifi manet in infidijs.Iam uero eiufmodi belua loca culta imerdiu non adeuntes , (ed no At tantum gregarim errantes pafcuntiir , maximum 3C prartantilTi- inum exipiis ducem, ut boues taunim,fequiiti;fic ad folTam appropinquantes, cum incltifarum ucl Jo iiocem ucl odorem perceperint, ebeonfeftim accedere properant, &( circum aggeres tam diu con- ctirfant, quoad pontem na A, intra munitiones fingillatim ingrediuntur : Ii autem qui poliri funt in infidijs, pontem celeriter detorqucqalij magna celeritate uicinis proximis uicis elephantos incliifos denunciant. quo intellecrto,ij in forrilflmos quortp 8^ maxime cicures elephantos afeendentes , acce« dere cotcndunttneij tamen ftatim ut eb accelTeruntjCum feris pugnam comittunt , fed eas primum aliquandiu fame &1 iui frangunttdeinde per pontem repofltum ad eos ingrellijcum tjs iam infirmioa ribuf- Sc auiicflis certamen inftituunt.ac feros fiti fameq; dC trirtiria confetSos, cicures expugnant: ac homines ex elephantis defilientes,(Cum ucrb iam defert) fuerint, retftorum audacirtimi clam defeen dentes, quif^ fui elephantis uterum fuheunt:atq; hinc fubitb fylueftriuin uterum fubeuntes.compc des illis inijciunt,Strabo:)primo compedibus defarigatos deuinciunt : poft iierb cicures incitant, ut feros ufq) ucrbcrqqdum in terram procubuerint : tum ipfis laqueos ad terram abie As in collum in. ferunt, (bouillis loris crudis eoru colla cumdomefticis alligant, Sn-abo:)in eos^ humirtratos afeen. dunt,£c ne feflbres excuriant, uel alia quapiam iniuria afficiant , cotum collum acuto enfe in otbea 450 De Qi^drupcdibus incidLin.r,& in ipfa fe(5Kira funealligantjUt ob doloris fcnfum uinculis concedant, 2^ « feritate con, quiefeant. Nam collum circumatSurls uulnus fune atteritur. Proinde agnofeentes infirmitate fuam uinfli ducatur a manfuctis.Eoru aut qui funt aetate uel infirma uel exada (oot cumuenti, infirmos aut feflbs in mediS agmen recipiunt:ac uelut imperio ac ratione, per trices fube. unt.Plin. Conflidu fortuito fi quando pugnatur , non medioerem habent curam iauciorum ; nam feflbs uulncratoscp in medium receptam.Solin. Amor eis mutuus intercediuS: cum fugiunt ucna tores.tobufti ac florentes aetate extrema tenent , in medium uerd uetulos Si matres aim pullis recP piunt,Tz;etzes. fn uenationibus fibi mutuo ferunt auxilium , ita ut fi quis eorum labore deficiat, alter pro illo fefe opponat , Philoflratus. Cuma uenatoribus elephanti , tanquam milites in bellO) funduntur & fugantur,non alij ab alijs fcparatim,fed omnes fimul Si communiter infugam le dant) 51 ac fimul inter fe prementes ad gregales fuos adhjrefcunt. Horum autem qui iam funt firmata 8C in. tegra attate, reliquos fic circuncludunt, tanquam pugnacifiimi propugnatores totu agmen circum, tnuniunnqui ucro longius funt artate prouedi.atqp matres fub fe quatq; fuos pullos ita occultantesj perraro hi paruuli ut uideantur,fubtermedium obtinent locum, Aelian. Cum elephanti foflam iranfilirc non queunt, dehis unus aliquis in hanc fefe demittit, Sd tranfuerfus folTac lians, partimua. cuitatem occupat, partim pontis fe uirarium prarfiat, Cacteri fupra hunc gradientes tranfmittunr, euaduntjfimulSc eum, qui pontis loco erat,hoc modo cx foflrac6feruant..Superiore enim cx loco quifpiam porrigit pedem, quem is qui infra cli promufeide circumplicat, reliqui aure uirgultorum fafccs dcijciunt,ad quos illc,cum fortilfime , tum cautilfime pedibus adnitens, celeri afcenfn fubtra. hiiur, Aelian. Cum foflas rranfcunt profundas,5d ditfidlcs fuperatigi/ivinKfclTM : qui inter cteteros 4i,rob.ufiior & maior fuerit, fians medius, tanquam pons.tranfmittit omnes alij autem ingerentes de. indefarmenta multa foflrar,feruant eum per quem traiedifunt.Tzetzes. Societatis fidcomcrcij uim hon abfcp intcllcdus fenfu elephantos oftcnderc.Iuba authpr eiftfofla duda, ea^ fruticibus parui» 4T2 De Quadrupedibus Si humo If u( obt«cSa,uenatores his finiunt infidias. Huc igitur quoties dKidit aliquis , eatteri qtij, cuncR comitantur congeftam undicp fyluam faxa^ inijciunt,dum cauo rolTj expicto egreiTus capit uo detur, Plutarchus in libro Vira animalium, SCc. Poftea quam in foueam inciderunt, & fe ian, teneri ientiunt,animaduertentes exitus loeum nullum eis relit^um eflc,cum eos priilini animi, tum libertatis capit obliuioitum nero facile cibos ex largientibus fumuntitum fiquis praebeat, libenter bi bonr,aim uiniim fi in promufeides efFundas,fine recufatione admittunt, Aelianus, Quomodo tra. nent fluuios cum urgent uenatores,pratdi(Sum eft capite quarto. f Elephantos natura manfuetos efTe SC facile cicurari eode fupra capite docuimunc quomodo 8£ quibus artibus cicuremur expediendum.Manfuefcuntigimr ucl neceffitate,ut uinculis Si fame, uel blandimentis tum Mtificis tum alijs, ut ex Aeliano deinceps docebimus. Quid elephantis (in- quit Aelianus)poflquam capti funt faciant.ut manfuefcanl,dicendum eft.Primo in fyluam non it» ' longo interuallo ab ea fofla,ubicomprchenfi fuerint, diflantem,fic eos flriiSe conftridlos funibus tra bunt,ut ne permittant quidem,ncue hi praecurrant, ncue rurfus retrahatur: deinde certo & dimenfo fpatio horum quena ad maximam arborem illi^antes,ut neu in anteriorem partem infilire,neurut fiis admodum in poueriorem refilire queant , neuc ipfis ex funis laxitate facultas fit ad inferendum iniuriam.uiiSus tenuitate SC fame, horum robur frangunt, Poftea uerd quim eorum domitores du. ritiam animi tandtu paulatim molliuerunt,quoad priftinac Inexpugnabilis feritatis eos ceperit obli- nio,de manu cibum fumendum dant. Hi neceffitate prein,cum non malitiofe iam, tum uero hiljrio ribusoculis,8dmanfHetioribus,quamefrentfoIili,intuentur. Horum autem, quifuntaetaterobulli, uincuhs ruptis, cum dentium robore, tum uero promufeide arbores reuellunt, SC frangunt: iiixra ftroadmodum,parum fame,partim ciborum illeccbris,partim uerberibus manfuefiimt,Hjc Aelia. ** nus. Etrurfus, Indi homines , licet permulti SC magna machinati, non elephantos iamstate proce- dente confirmatos facile comprehendere queunt. Quare ad loca fluminibus proxima (rofeida enim SCpaluftriapafcuafrequentSDuenatoresprofediI, eorum catulos tantum capiunt. Hos cum adhuc aetate infirmos SC teneros ceperunt,ciborum blandittjs SC affen talionibus ad parendum informant, ac inftituunt,bIandiloquentiaw manfuefaciunt : Hominum enim indigenarum linguam elcptiami intelliguntBreuiter perindeillos quafi infantes pueros alunt , partim cibaria eis largientes , partim difciplinas tradentes: qua: res cfficit,ipl! ut ad obediendi facilitatem ti ansferantur,8f exuta feritate, humanitateminduant,Aelian. Et alibi,SiIndicus elephantus robore xtatisconfirmamscapiamr, exferitatescgretraducituradmanfuetudinem:5^quoddefidcrio libertatis teneatur, ideo caides fa= cittacfiuinculis deuinciatur £dconftringatur,magis incitatur animo, netpuUamferuituiemperpe, * titur.At enim Indi uarljs SC multiplicibus cibariorum illecebris eum delinire ftudent.-ille tame nihil de acerbitate fua remittens,nihil^ ab tjs blanditijs miiefcens , tjs praeclarecontemptis, pergitfjldem Infeftus elTe.Quid igitur ij comminifeuntur SC machinanturf Inftrumento quodam mufico uerna. culam cantiunculam ei canunt,is animum attendit,aurem^ ad audiendum erigit,&; fuauitate illius demulcetur:animiincitatiocomprimitur.Tumpaulatimin obiecSumcibumreipicit,8ttamecliom Ilibus uinculis exoluitur, tamen cantu deuineSus , non amplius ad priftinos moret amanfuctudine defldt,Ha:c omma Aelianus. Ex Strabonis dotftrina didicimus elephantes cantirmulcerl, 5C tym- panorum fono, Caelius. Capti celerrime mitificanmr hordei fucco, Plinius SCSolinus, Zythuspo tionis genus eft quod exhordeo fit.quo madefadlum ebur in omne opus traiSabile redditur,Diolra rides:Graecc legitur, sAtipttffyiV&aiw ramS. HincapparctPIiniumcxGrarco sdiqiio autiiore ijfdem aut fimillbus uerbis ufo, zythum reddidilTe hordei fuccum, SC pro elephante homonyma uoce non ebur,utdebuerat,fedipfum animal.HKjoiwra iftrffeifl' ^0 -rep tAtif Ca-TTC [vSqt f-alAitxap A « •7K,Plutarchus in commentariolo. An ad infelicitatem fatis uitium fit.Senfus eft,utMatcelliis Vtr, gilius transfcrt,Cinere SC aceto madens os licio(fiue acia malis dicere)fecatur, SC ebur zytho molli- tumfletSunt, & conformant, aliter autem non polTunt. Certe ipfa uox Slxsjiy/if apud Diofeoridem, operi facilem StVadlabilem materiam Cgnificans.neqB de animali,nccp de elephantiafi morbo(utri. dicule dubitat Marcellus)uerba cius accipi pofle couincit. Accedit ra tio,ebur fcilicei macerarimol- liritp zy tho,quoniam is acorem SC uim aceto fimilcm,quar folidilfima qua:cp pcnetret,in fe cotineac j, facile enim acefeit aqua in qua hordeum aut aliqum fruges aliquandiu macerantur. Acetum etiam exzytho5ifimilibus,utcereuifi3,porionibusfieri confiat. Aceti feruidi uis tanta eft ut laxa pene. tret,cum cinere offa emollit , Plutarcho tefte .-non mirum igitur fi zyihus etiam acorem In fe conti, nens, 8d facile acefcens,eadem facultate eboris foliditatem remittat. Zythum SymeonSeihi ?»««!' appellat.Elephantina olTa, inquit, in zytho aliquandiu macerata , cerae inflar emolliuntur ; addit K reliquaquac Diolcorides de zytho. Democritum inuenilTe aiunt quemadmodum ebur molliretur, Seneca lib. 14. epiftola gi.Qiiod C quis Plinio patrocinari uolucrit , dixerit forte fieri pofle ut paritu utrumtj uerum fit,8f ebur zytho mol!iatur,&rciufdem potu mitigetur elephas animahnam cum «i no delccSetur uel ad ebrietatem , ut fupra diximus, zythum quotp libenter ab eo admitti uerifimilt efle.praefCTtim cum hordeo gaudeat ex quo conficitur. Elephanto qui ad bellum cenat, nonmodo ia exuitibusconfedJijfcd etiam ex oryzafatSitij uiniufusindulgetur, Aelianus. • dllnquibufdamrcgionibusprcdS elephantieft, ducati(dcnarijfiuedraclnnarpondeienuniml aurei) DeEleplianco. E. Lib. I. 4jj aureOqyinquaginta.in alijs miile, K alibi ad riimmum bis mille interdum, Vartomsnnus Infueti inlidendi m eis, non a. iter quam i) qui in mari nauigant in naufeola incidunqnecp infiliere DolTunt Non Item in adolefcentium elephantorum feffione fit negotium , imo ex illorum molli gradu feifor tantopcrcobleaatur,utfimuIauehcretur,Gilliusa:Vartoman. Cum in elephantum afcenditur is in terram abqcitgenua , aCconfcenfionis gradum fcandemi facit: nem porrd frenum eorum cui- quam , nem funis ad ceruicem ullus adftringitur , fed foluti ad infulam Zanzibaram gra- diuntur,Oilhus. p':horeconfccnfuroelephaSalterSexpofterioribuscrusinflecSit,Utperidarcen. daqCmul tamen ab altantibus eum iuuai i 2rn fl lias r> op tntif if sjjj;, 4 ^ OTtAin^epsrTtj, ii Jl •}/ aXuiis (lego iXiu^ns) tnuiTOf aii wfip ?1 ip«Ait)j,©' m^isa TrxiUutyMn ify s® tAsduwTtup 1^ cf« irvfyas tf Aiutumi ( lego tiutEep) «jtTBAsif ctss, C V idettir hic aliquid dcefle) alw lif TrAiv^dy Inststty wcTsIworTCC,^ ixorsc es 70 dn^aKfoy ^oArt^sefis , STOcst^a as nwsjfis n i(ffu Sirarif «xpoTniAuBS Triiyuy iHaAAip.fici es tvfK tfswmmty tHi vivavlmm i^etrim aiis Ptfirms. Ei pjyJd poft jKos zrm et J^tthsrS ttstatcvnTdarvsvai vase m ■flS'* fcAtcf oeTwp aMaTftvmttviet tsgd nttttcmelsfjSjfoi ; iiy vwb' n ^ S«j>aip,'VSiD' 7\ x B^iltyvceyatfTrip tx SdyTS '!£> cAtif WT©- ixt^ottels Tt sTCispsywp, Sffil TtijiwtrKey ivfojilrTuyS cctf c/1' 1^ j-t/paiAcxiu) ia? tTmuy es yLtj dlsvTay^omi A j(ect c/Jts/><:/)ofl:(r«sp,ae]ooex3i iJly tf^ielntens fw t At. ^«ttaas «Tnya^zy.Toyeiy thyioy Tnep^KKOVi ngU '^xytvcytioy es ttalylw : i(ga «Mas dl 71^5 ^ (pi/nas tijJ J® jipai/ 'isvtta'nu.spi[ivtzepoAtdhs'3e'i7e ao na: quoi^ certis inrcgionibus, ut capite fecundo dixi) maioris eife pretlj,huiufmodi rerum artifices praedicant, Aclian. Venditur ebur ponderetiunt qui tabellas aut fegmenta eboris , pratfertim in o* peribus inde fa(f}is,ut pc(ffinibus,capulis, allfs^, cetaceorum pifeium olTibus adulterent Diliingtii audio.quodepifcibusleuiorafint, minus^per aetatem pallefcant. Ex arbore a«:fimulachranumi. mim fuere, nondum pretio excogitato beluarum cadaueri, antequam ut a dijs nato iure luxurte,co« dem ebore numinum ora Ipedfarentur SC menfarum pedes, Plin. Ebur quomodo molliatur zytho, diflumeftfuperiushocipfo capite, ubi quomodo elephanti capti cicurentur tradfauimus. Mitior eftiquam farcophagus)feruandis corporibus necabrumedis,chernites, ebori iimillimiis, in quo Da» rium conditum ferunt, Plinius 56, 17, cpairi 'ny «scStc, Theo» phraftus. Candida marmor ebori fimile,dicitur SC lapis Coraliticus , & Arabicusiex quo fit gemma j, Arabica:qua:,ut Plinius fcribit,ebori fimillima eft,a: hoc uideretur,niii abnueret duritia : dicitur e. tiam chernites,in quo Darium, ut Theophraftus feribit, conditum feruntreperitur etiam in Germa nia,8dc. Id aliquando in fiirias concrcuit,fa:pe translucet, fiepius non politum nitet : idem marmoir plurimis fpiris fumidum eife foletiquale potiffimum gignitur in Phrygia SC Cappadocia,cx quo ite. rum fit gemma, quam Plinius, etiamfl ebori fimilis fit, tamen quia fumo eft fuffufa.capniten appella. uit,Georg. Agricola. Huius generis mihi uidetur.qui apud Syluaticum lapis lagia (lapis alagi, apud ueterem gloffographum in Auicennam)nominatur,limilis ofiibus elephantis, tufei coloris,» quaii fubculFus.Hagiaralagi,ideftlapiseburneus,AndreasBelluncnfis.Theophraflus author eli&ebur folfile candido SC nigro coloreinueniri,» offa e terra nafci,inueniri^ lapides o{reos,Plinius. Aliud eft ebenum folfile, gagati fimillimum,fed ramofum,nec ardens, Paderos gemma Arabica, afpecfti 4« eburnea eft, Solinus. f V etus oleum exiflimatur ebori uindicando a carie unie eife, Plin. Circa foiiis Olympij f mu. lachrurfl in luco, ijuem Altin appcllant,pauiment6 eft ex lapide nigro, proxime uero circa ftatuam >i{»:nt,id eft bafis,e Pario lapide, ut oleum ftatua: infufum illic excipiatur. Conducit enim ftatus illi ebur,» ne quid uitij ex uligine loci accidat, efficit. Caterum Athenis in arce, Palladis quam Parthe non uocanqfimUlachrum eburneum , non oleum fed aqua iuuat. Nam cum loCus ualde teditus SC ficcus fqualidus^ fit,aquam 5C rorem indenafeentem defiderat. Atin Epidauro qusrenti mihi qui fietetquod Aefculapij fimulachrum nec aqua nec oleo rigaretur,refponderunt,ipfum Si lolium cui infidetfuper puteo filumcfre,Paufanias in Eiiacistunde etiam Cailius partem traftillitlib.ij.cap.i/, Qiiodeburficcitatibus maximeoffenditur,» deeburneis celebratis fimulachris,Leoniccnus uaria: jo hiftotise i.yg.ubi etiam ex Paufania quaeda tranfililit de eburneis celebratis limulaehris. Venerem Vraniam Phidias ex ebore SC auro fecit, PaUfanias.Elephantina Venus (inquit Gyraldus) ab urbe Aegyptia denominata putat, »c.Sed forte ab eburnea ftatua fic di(fta fuerit, ut Apollo eboreus Ro. m*. Raphani eborapoliunt,Plin. Squatina lignum » ebora poliatur, Idem. ^[Fiunt ex ebore ptafter alia cultrorum capuli, quos aliqui in menfa ueneno praeiente fudarc nugantur. ihafxrTixoi. wt(iKi??lA«£ssTifiii(£j(Eei.cM'lqi«,Suidas. Corcyrtcaflagranwmtc tAt^ftcTiVas, id eft ex ebore manubria habebant,Hefychius. ^ naAtoiti, ut Pollux citat. Qiii cultui iiu dent in Britannia, dentibus mari nantium belluarum infigniunt enfium capulosicandicant enim ad eburneam claritatem, Solinus cap.ay. Plato dixit xAivlu/ yO-v tAvpxvTtvLu to»s,Pollux. Inter opes Salomonis fuit thronus de ebore grandis ueftitus auro fuluo, (utlegimus fo ?.Reg.io.)cui operi uix minus triginta millibus talentorum attribui poteft,&rc. Robertus Cenafis. Mincrua Panachaidis fimulachrum ex ebore auro fadfS eft, Paufanias in Achaicis. Idem multa «im deorum tum alia fimulachra,uel ex ebore tantum, ucl etiam ex aurofadia commemorat; multa O 1 4^6 DeQ^drupcdibus • f* . fj^Tl iTXX/Vil/ l( i^Tj (TsiHMi (cx fiiccino ucl eleflro ninvi. £i:aIH3inhorKpa(rini,qii*omniarefetremfmitumfucrit. -- ^ - - .... tium uidctur quidem in templis prarcipua.Scd tamen in extremis Afr.cs, qua conf.ms Aethiopis cft.poftiam uicem in domicilijs pratberc : farpesip in qs ^ pecorum ftabiihs pro palis elephantorum den^usfieri, Polybius tradit, atithoreGululTaRegulo.Plin. Eorum qui funt confirmata artate, eama-nitudine demes exiftunt,uicemutpofiiumpraeftenq&propalisNigritaeadfepimentaiitan. turfame enim ad longitudinem decem pedum augercunt.Oillius. Atramentum Apelles commea, tuseftex ebore combuftofacere, quod elephantinum uocant, Plin. 55.6, Pinxit eboreceftro {aliis ceBOid efl uiriculo.Plinius 55. 10. Et fuperius paulo, Et penicillo pinxit K ceftro, Sophocles cefira d''xit DIO (limulo fiue flylo.ut ait Pollux. Hoc genus miffllis.qtiod Graeci cellram uocant, nollri ui- „ ricultim-nam Si terebram uulgo ita dicimus, Hermolaus in PUnium. PieSores ebore a Plurarcho in Periclis iiita nominanturtnifi quis puter, non fcribendum, Ibi. dem Plura de ebore quod ad philologia praccipue.uide capitis oaaui regmemo fecundo, f Ele. phanti offa Si pellis, ubicunm incendantur , ferpentes fugat, nec ullum animal uenenofum accedit. Audior obfcurus libri de naturis rerum. Qiiacrendum an haec potius ad elaphcn.id eit ceruum per. tineanfVta; illud quod apud Aelianum legimus. Contra omnium ferarum uenena remedio cITe elephanti adipemtquoinundlum.licet nudus contra efferatiffimas beflias procedat.illsfumdifcc dere.Scduidetur eadem uis utriufip animalis partibus iam didlis contra ferpentes meffe. Nam uh uum etiam utruncB ferpentibus infellum eft,Ea quidem quae uruntur omnia tere , fi fumi mordaci, catt odoris grauitas accedit, ut maxime fit in olIibus,piIis £C corijs, ferpentes fugant. Vide plura ca« j# picefeptimo. F. Elephantophagiabelluis quas uenanturedunt^ didW.iNomadibiisimmundiuocantur.Strabo !ib ,6 Etproximcantchxcuerba.Sabai(inquit)ciiiitas maxima elf.quamEumenislucusfeqmmr; Vlierius eft urbs Daraba & elephantum uenatio.quse ad puteum nominatur.eam Elephantophagi habitant. Troglody tx contermini Aeihiopiae.folo elephantorum uenatu aluntur, Plin. Afacha:(m Africa)montes habitant,uiuunt elephantorum uenatii.Plin, Afachaei ex Aethiopum numero ca. ptos lienalibus elephantes deuorant, Solinus. Contra Meroen funt Megabari , uel Adiabarar difri:. pars eorum Nomades.qiii elephantis uefcuntur, Plinius. Aethiopes qui Nomades appellantur, ci uitates in curribus pofitas babenoProximi autem illis funt qui elephantos uenanttir , illos^ in fru. ftadiuilbsucndunt.undecognomcnadeptiElephantophaginuncupantur.Phtloftralus. ^Inuc. nitluxuria commendationem SCaliamiprster eam quae circa opera ex dentibus fada efl; lexpetitin callo manus uim faporis.haud alia de caufa credo quam quia ipfum ebur fibimandere urdctur.Plin, Ex tanta elephanti mole nihil efeulcntum eft nifi promufeis, Si labra, &: cornuum medulla, Aelian. Aethiopes elephantuminucnatione captorum poftcriores partes comedunt, Gillius. Vidiinqiiu bufdam regionibus ferculfi omnium prctiofilfimQ aeftimari Sd regi appoiu folittim, renes elephanti, Vartoman. Carnem elephanti cum alijs quibtifdam decodlam uereri tuffi mederi Rafis & Albcr. tus fcribunt.ut fequenti capite dicam. tAsif K»7iref/,id efl: elephantinum falfamcntum.memo* ratur apud Aihenxum lib.pncc explicatur. Nam quos recitat Cratetis comici uerfus.mihi quidem obfcuri fune: nec ab Hermolao Caelio Athcnari locum citantibus explicantur. Qiicd amctn(in. 41 quitlpercelebre fuerit Cratetis illud elephantinum falfamentum , Ariflophanes inThefnrophoria. zufis reflatur. Apparer fane in magno pretio fuiffe.nam Ariflophanes fiiyx Si weij^e' cognominai:Ekphantinum autem fortaffis ab eboris colore didlum fuerit. Mufiels cxuftxcinis,8d elephantis fanguis, immixtus illitus elcphatfcis corporibus medemr, Marcellus Vergilius. Elepbantifanguispraecipucmaris.fluxiones omnes, quasrhetimatifinosiio cant.fiftir.Plinius&Ifidorus. Sanguis atlifcliiadicisprodefl, Plin. fCaroeius frigida Kficca efl, abominabilis, ii^ibe^tus:Pondcrofa,f^igida,pinguis,abominabilis, Rafis. DecoeSa Si liquefadaca aceto & femine ferulx,fi prxgnans hanc guftauerit decoeflionem , proijcit qiiicquid habet in utero, . Idem. Qui gufiat de carne elephanti cum aqua &: fale coda, cum feminibus afqiiefimcferulf Alber )• tus)fanai tuffim antiquam, Rafis : Si mox fubijcitur. Quando coquitur Si liquefit cum aceto & fl:> mine feni,(Albertus, ut iam citaui, legit ferulae ; Si addit, hunc potum aborliuum cfle pregnanu.) f Elephanti adeps contra uenena ta ualet.Namfiquis eo inungaiur.eifisuefuffimeto expietur, hac ab illo aufugiunt longiffime, Aelianus; V ide fupra circa fine capitis quinti. Illitus fugat uenenofa, Auicenna. Adipe ccruinoelcphantino^peruntSos.ferpentcs fugiunt, Diofcoridcsi. 86. Sepum elephantis illitum capiti dolenti prodeft, Albertus Si Rafis citans Ariftotelcm. Fumo qiio^ qui k ex ungula ptlis elcphantis.animalium quxlibet ucnenata fuganmr.lfidorus. ^Ebur tota fubftantia cor roborarc,& conceptum iuuare, pradicis feribitur , frigidum ficciint primo gradu, Syluius.Cauendum eft ne fit adulteratum offibus pifeium, aut aliorum quorundama. nimalmm. Elephas (inquit Plateariiis)habetoffa qua-dam folida ut dcntes,{dentcs etiam elephamo. j» tum medullam habent,86 fallitur Platearius, Monachi inMeftien) quae non cremantur, fed ad diuer fos iifus feritantur. Qusdam nero medullam habent , quae combuiu dicuntur fpodium, Eft autem fpoditiB DeElcphanto.G.H. Lib. I. 457, fpodium frigidum in tertio gradu, flecum in fecundo. (Hfc graduum affignatio falfa aoparer & ne- qiicuero fpodio.nraanttfpodio ex offibus elephann' crematis conuenirc.jAdulteratur quandoque offibus cams combullis, quando® etiam marmore combufto,fed id cft minus (lego nimisjpondero, fum.EI,gi debet fcbalb.dum,ualde leue & continuum, Hse Platearius. Pharmacopolie Sbim hol die pro Ipodio offibus combuffis utuntur,iiue elephantis.ut ipfi anerunqfiuc potius bouis, uel arie. tis,uel canis aut alterius animanns.quis enim ufta difcernatcMonaclii in Mefuen. Huius fpodiitex offibus elephantorum ul}is)ufus eftin fyrupis ad refrigeradum. Puluis eius cum fucco plantaginis ad dyfentertam SC ianguims fputum datur.Platearius. Ebur uim adftringendi obtinet, Diofcorides & Serapio. Ego nullam in guftu aftriflionem percipio , fed emplafticam uim potius &: abf® morfu 10 flccantem.Diofcortdi forte impofuit ficcandi naturaiat no fi quid fluxiones ficcat, ftatim afiringit. ** j recentiores medicos pratparatio hiiiufmodi praefcribitur ; Eboris in partes . fedi libram hflilt crudo impone, & operculum luto circunqua® obline & agglutinaific cremai fi. nito donec tuSilia percocSa fint ; deindeexemptum ebur in tenuifllmS pulucrem terito SiC cribrato* mox inpatina uitrca liquoris ftillatitij rofarum libras duas fupetinfunde,e(:exiccari finitotdeinde fel eundo ierito,ai:tantundem liquoris rofaceiaffimdcnsficcato. Vbi uerdiam tertio contriueris ad- mifcebis liquort rofarum camphorac fubtiliffime tritae drachmas qualuor; Sf pariter conteres ik ta- bula marmorea duriffima,finges^ paftillos,a: in denfo aliquo uafe, ne expirent,repones. Qtidd fl ebur defuerit, cornu ceruinum fimiliter praeparabis ; eft enim hoc quo® efficax medicamentum ad multa,prafertim contra uenena.Alij monent ebur aperto ficflili cremandum eiTerficcandidumfieri, a® fccus nigrefeere. Ad elephanfiafm , Eboris SC cornu ceruini ramenta cochleartj menfura fsepe ad praedicflammenfuram(pharmacicxcedria,quodlicfit.acctum optimum,cedria, 8f fuccus brafficc fingula cyami menfura mifcentur, SC iciunis mane prabentur) ammifeentur. Nam &: pcrfeipfum imumquod® eorum potatum uiiliffimum exiftit, Aetius 15. m. Ebur Si cafioreum ex latflerabido equo infunduntur,Nemefianus, _^Qui pofl aegritudines aliquas,ut lethargum aut peftilentiam,in o- bliuionem deciderinqeos maximeiuuat hiera Ruffl: SC cafioreum cum oleo occipiti illitu. Pofi’ pur, gationem hierae , Icobem dentis elephantis circiter drachmam unam e mulfa potam non parum iu* uare creditur : SC cafioreum fimiliter pofi purgationem drachmae pondere cum melicrato, Aelius. EborisfcobeilIitoparonychiafanantur,Diofcoridcs,Serapioa: Plinius. Ramentis eborficu meile Aitico,ut aiunt.nubcculae in facie tolluntur, Plin. Ebur cum meile contritum SC impofitum , ma. J® culas mire fanaqSextus. Mulier fl quotidie de puluere eboris faciem fuam fricaucrit, plagas mun. dabit,lde:Perplagas(inquitHumelbergius)intelligit,quaspriorecurationemaculas,Plmiusi8.8. nubeculas,uocat. DrachmamCunciam, Albcrtus)de alkal.id cfi ofle elephati,cum decem drachmis (uncijs, Albertus) mentaftri montani aquae potam ab eo quem primum infecerit lepra, plurimum prodeflfe dicunt,Rafis. Capitis doloribus prodeft limacis inter duas orbitas inuents officulum per aurem cum eboretraietSum, Plinius. Naufeantibiis fuibus falutaris habetur eburnea fcobis fele friiSo. Columella lib. 7. Cornu ceruinum SC ebur aliqui mifcent aduerfus lumbricos, foan, Aari, cola feribit medicum quendam fcobem eboris uino,aut liquore alicuius herba: obftrudtione liberan tis chymiftarum fornace exuado, maceratum , ieiiinis itfiericis propinafle non abfcp fucceffiu : (Ego idem remedium in manuferipto ludaei cuiufdam libro legere memini.) Conducit (inquit Agricola) 4® hoc medicamen obftrucflionibus diuturnis egregie, Sf remouet infuper ftomachi dolores fupra alia pharmaca.qus in hunc ufum comparantur. Exhibetur etiam cum mulfa ualde infigni facultate in comitialibus. Eboris ufiifarina cum fanguinehircipoca, calculos in renibus SC ueficafrangit abfcp omni periculo,Obfcurus. Eburnei pciSines capiti prie csteris falubres exifiimanturiforte quod 1? liqui ex cornibus faefii pleri® graui Odore fint, ex ebore non item, Probofeidis taeSu capitis do lor leuatur,efficacius fi SC fternuat. Dextra pars probofeidis cum Lemnia rubrica adalligata , impe. tus libidinum fti.-nulat, Plinius, ^lecur comitialibus morbis prodefi, Plinius. Extremitas (alias additamentum)hepatis comefia cum aqua(fumac)6f foltjs citranguli,hepati dolenti medetur , Rafis SC Albertus. Elephanti fcl aliqui commendant tanquam auxiliare morfibus ferpdhtium, Diofeori. des 6.59. Fel eius ad pondus aurei(alias aikifat.lego alcirat,id eft cera tium, tertia pars oboli) per na- 5» res immifrum,iuuare aiunt contra morbum caducum, Albertus : Rafis aequale mofchi pondus adij- cit. ^ Fimo elephantis fiillinaturpellis (cutis) pcdiculofa. Si in ea reficcari permittatur , pediculis liberabitur, Albertus SC Rafis, Eodem fi fufflatur domus aut alius locus, ciniphes (alias culices) fu- giunt Sf moriuntur,lidem. Si fuflSatur eo uenter febricitantis.prodeft,Hali, Si fupponatur (cum lana fi.ibmittatur)mulieri, conceptionem prohibet, Auicenna Si Hali. H. a. Elephas apud Gracos inflecftitur per antis,anti,afc. quo modo Latinorum quidam,pr:efertim recentiores, cafus omnes ab eis mutuatur,pra:terquam datiuS pluralem,quiGr5ciseftiAE$a:i7i:Laii. ni, quoniam talem iiftirpare formam non potuerunt, nec elephantibus uel in ifto uel auferendi cafu dicere placui t,eiephantis dixerunt ; SC huius terminationis occafione alios quo® cafus omnes in ie- eunda declinatione ufurpant. Qiianquam in Plinio nominatiuiim Elephantus (quo Gaza utitur) nondum inuenffcd callis ab eo faeflos in utro® numero omnestSf nonullos ex eis apud Vergilium SC Ciceroneni.Graccorum elephas in retfto fingularijSC elephantes tum in rccfo tum accufendi cafu O 5 4*^8 De Quadrupedibus pluralibus, apud PliniS inueniutur ( quanqiia frequentius in pluralielephati eIcpIiantos)neca(ij prarter hos tertiae declinationis cafus. Plautus in Sticho, elephanto grauMa dixit, Sed iira curiofitas ad ur^maticos relegetur, farreis ahas femper mafculinuin eftjfedcu defoenrina peculiaris fermo eft « dicitiS-,8i tAri?*! ut apud Aihenxu ex Plutarcho, E Mfxs nomen habet^^uafi W^,:^ quod in paludibus mas fotmina t7oJ3£ur«f/,id eft confeendere lbicat,m «p. ;,cxplicaui; s 7^« 5« ihlfxc,} Maaes.ij ^ jT!» (3 3rtMr«(ria«i Atvxc|' oVSi/ ei'?,Etymologus,Nos ab Hebraica uoce potius deice diffe oftendimus fupra capite primo. Elephantem GrarcI a magnitudine corporis uocatum putant, eo quodforma montis prteferauGratee enim mons elephon (forte i eft collis) dicitur. Apud Indos autem a uoce barre uocatur,unde dC uox eius barritus,^ dentes ebur, Iftdofus apud V incen ^ tium Bell, Huc facit illud Oppiani, «««! «w Wif tAL?«cTO,iOjcdi» <%(« non ut hiculum tantum figmficat,fed quoduis etiamanimal,cuiinuehuntur^inequitanthornines, ut fum cquus,mulus,camclus,elephas,6(c, Ef/ tm Jiainhat^oTiioa^ n(rxinixxiilt&'.'irSx Sp ot»«. W» tyyvjoKsV©' f}/ ariteyois 7& afinj, otPatxstwCT©' cd/7^ TTtf "ny 'tAupxvra cf t/Aa^^orai &wrtc'7»p, « fi» xjotTstfBiyf.i iysM.Kik i ixBfi:!, W 8«o»i hvmif «nyKiy.^aam Ji 7w •jhru -^ivSv euvrvviilxmii ad, n Ssaiip a^t SsfOHsVO-.Suidas in BsojAixiJ, Beliua pro elephanto per cxcellcntiam,apud Martialem, Nigro bclliu nilnegatmagiftro;KapudPlinium,Nondum pretio excogitato bclluariimcadaueri. Elephantima ximi effigies in Hypnerotomachia Italica Polyphili deferibitur, f Elephanto,qui in Punica aciefcr j, tiffime fuerat praelia tus,Cato Sutrum nomen impofuit. De Aiacc elephanto Pori, quem Alexader captum dimifit torque ornatB, fupra dixititem de Aiace SC Patroclo Anaochi:S( de Nicaea elephan» to fcemina.quac mulieris fibi commilTum infantem matris inftar curauit. ^Epitheta. Anguimani elephanti,Lucretius libro i- fic didli, quod manum fiue probofeidem fletftunt ac contorquent ut angues propria corpora , Clemens, Ferox, Gerulus. Immanis. In» dicus.Infrenis, Libycus, Lucano lib, 6. Libylfus. Marmaricus. Nigrans. Niger, CJiiid tibi uis mulier nigris dignilfimabarrisdHoratius. Placidus. Terribilis. Trux, Turriger. Vallus. tftu/TKs lciufi?M(pes apud Hcrodotumlegimus,6d in Euftathtj commentarqs in Dionjtfium de fiiu oi» bis.uide fupra in B. AMTpeilwi' sAt^i^TeBi/.EtymoIogus fine authoretexpono Taprobane MBire-a-sartaJvw tiiyyii’»i(i Alexander qui & Lychnus. a magnitudine dentium, (C jf irij,»!! KAii'it(.t7BjBjiWrTtt,&rc.Oppianus. Pafyo^ifM apud Heliodorum, ^ Elephas poculi genus erat tricongium,ut Damoxenus teftatur in Autopenthunte, Ei d!rit;!.7sVl’i®dw>Wcu!or», uarnscoloritus.&insrqualicute, alibi craffa.ahWtcnuf, dura, «urcabicarnera-sd poftrcmum utro n.grcfcente.ec ad offa carnea apprimente, Intumefcentibua digitia in ped.bua m a. nibus^. Aegypti peculiare hoc malum. &r cum in reges incidiffet, populis funebre. Qtiippe in bali neis folia temperabantur humano fangtiine ad medicinam eam. Et hic quidem morixis celeriter in Italia reftinaus eft, Hueufcp Plinius. Elephantiafu (inquit Aetius ij, no.) a qiiibufdam leontialis ab ahjs tyrialis appellatur. Elephantiafis quidem a magnitudine 8^ diuturnitate affediionis nomen accepiqimo & propter cutis afperitate quat in nonnullis apparet Leontiafis autem appellatur.cum frons sgrorum cum quodam tumore laxior redditur, ad flmilitudinem pellis flexilis fuperciliorum leoniSjbatyriafis uero , propterea quod mala: faciei rjfdem cum rubore attolluntur, & mufculis ma. It, xillaribus ueltiti conuulfionem patientibus,mentum ipfum dilatatur, quemadmodum etiam riden. tibus eiKnire folet,fimilituchne quadam ad pitSuras fatyrorum * quin & alacritas uehemens ad coi. tum iplis adeft,quemadmodum dC de fatyris fertur.Eft autem granis morbus,&: prope ex eorum nu mero qui incurabiles exiflunt.&c.Elephas affedlus cute craffam atra inaequabile reddit liucr adeft tum cuti tum oculorum albis, exeduntur partes manuum ac pedum fumm?, ex quibus linies liuida ac iottida emanatapparent etii in huiufmodi partibus affetSis iienae craflb nigrocn fangiiine plen» Galenus in definitionibus & Therapeuticis ad Glauconem. Plura de hoc malo uide apud Celfuni j cpiflolis,8(l alios rcccntiores,quoru diuerfae quidem opiniones funt : fed plu. res oC doniores fere in hoc conueniunqmorbfi qui in facris literis lepra uocatur (alia enim eft quam Grjci medici lepram nominant.non adeo difficilis curatu) & fimiliter hodie uulgd,non alium quam jo elephantem effe. ElcphantiaCs genus eft leprae, Hefychius ec Varinus.Elephantiafln certe alicubi in lepram mutatam apud Galenum legimus* Phcenicius morbus, qui in Phcenice 6^ alijs regionibus ad Orientem lins abundat : uidetur autem elephantiafts effe , Galenus in Glollis in Hippoaatem*Et rurfuSjPhoenicinum afFcdum(inquit) coniecerit aliquis a colore didum elcphan. tiafmeUe* Galh'morbumquendammequiiappellantfarcm,tnquo(utaudio)tumidaa:uancora funt cruraieruditus quidam elephantiafinexponitffedhatc Arabum non Grscorum elephantiafis eft,ego uarices potius dixerim.uocabulienifimilitudine fretus. Hefychius & V arinus. Archigenes apud Actium lib. i j. lepram a leuce, alpho, pfora, dCimpeiigine fera certis notis diftingult. Scitu dignum(inquit C*lius)ex uidus ratione ac cceli *ftu hoc malum apud Alexandriam uigere plurimum : In Germania uerd ac Myfla rarenter admodum quenquam J' iia inficiratq; eodem modo apud Scythas galadopotas nunquS uifum fere. At in Alexandria diietie modus plurimum id genus concinnare ualeciathara fiquide uefcuntur,fiue pulte, id eft farina frixa, nec lentem abnuunt, uel falfiimcnta,autlimaccs:quldamncc aiininas carnes,aut eiulmodi alia qui. buschymi iiis comparatur craffior & melancholica. Quod quS alibi, tum in fecundo ad Glauconem comprobat Galenus. Elephanticos nuncupat Firmicus elephantiafi laborantes. Elephantiit fer. pentes fic didi , quod is quem momorderint hoc genere leprae afficiatur, ut quidam ex Solino cirat; f Anacardus frudus ab imperitis uocatur pediculus elephantis, Syluaticus. f Elephantum ce. taceigenerif ad Aquatilia differo. Vrimagnitudine paulo elephantis inferiores funt, Csfar. Bcl. luse marinae, cui Andromede expofita fuit, coflarum excelfitas elephantis Indicis eminentior fuiffe traditur.Solinus. Equifluuialisreliquum corpuifpraeter ungulas, aures a:caudam)eIephaniono 4« diffimile eft,Gilh'us. Monoceros fera pedibus elephanto fimilis eft, Plin, Eale fera apud Aethio. pes caudam elephanti habeqPliniiis. fQ. Fabius propter candorem Eburnus cognominatus eft. Elephantis, quae KinterdSaGra. cis Elephantine uocatur,lafciuintma mulier uaria concubitus genera defcripfi t. Huius meminit Ta lianus Affyrius in libro aduerfus gentes, Sf Suidas,Martialis quotp SC Plinius.Latini quida,alioqui litcrati,falld marem putarunt,Gyraldus. Elephantine Thebaidis oppidu,ubi nulli arbori decidunt folia,Plinius i6.ii. Elephantina eft infula fpatio femiftadij , cum duitate quat Cnuphidis templum habet. SfNilometrio.Strabo lib. 17. Elephantis Nili infula eft infra nouiflimum cataraden,nauiga. tlonis Aegyptiae finis.ibi Aethlopicie conueniunt naues, Plinius. Elephantina urBs diftat a Thebis Aegypitjs uiginti et odingentis ftadrjs.De hac feribit Appion quod Onychina dici debuiffet:quem= 1« admodum enim onyx , id eft unguis refedus, iterum crefcit,8il quod demptum eft refarcitiflc Nilus pro conftimptis inundatione per agros aquis.quotannisrurftts paula tim colligitur, 86 rurfusinim. dat.Etymol. Nilus Aegyptum 66 folus, 86 totam, 86 in redS permeat.a minore catarade fupra Sye. nenSt Elephantina incipies.qui funt 86Aegypti&Acthiop% fines. ufijadNilioftia in mare.Strabo lib. 17, Dc Elephantophagis dixi fupra capite fexto. Elephas, mons Arabiae in m'areexpofitus, btrabo hbro decimofexto. Eleutrj, ea^Htoi, gens Apuliae, Hecataeus in Europa; (forte addendum Elephantiam uel Elephantina uocat, propter gentile quod fcquitur.) Parthenius Elephantide eam uocat. Gentile a priori Elephantinus, a pofteriori Elephantites, Ptolemais a Philadelpho condita eft ad uenatus elephantorum, ob id Epicheras cognominata iuxta lacum Monolcum, Plinius 6. 19. Philoihera eft ab Heroum utbcnauiganti iuxtaTroglodyticam.aforore fecundi Ptolcmxi appel. •° l^ta.Saiyri opus, qui adTroglodyticam 86 Elephantum uenationem perfcrurandammiiruseft, Stra ho libro decimofextoEt rUrfus, Arabij finus pars quae Troglodyticam fpedar ad dexteram eft, ubi nauiganiibus ab Heroum urbe ufquead Elcphatum uenationem §6 Ptolemaidem, ftadiorum funt O 4 ’ 440 De Quadrupedibus noucm millia ad meridiem 8^ paululum ad Orientc^Ti„ Et alibi eodem libro, Poft Stratonis infulam fequitur portus Saba.SC Elephantum uenatio.EAuf «toi/ Kwjiyioti 'amniiav wiZy. Et paulo poft, Vite.’ rius eft urbs Daraba,8i Elephantum uenatio, quat ad puteum nominatur,eamElephantophagiha bitant,(a quibus elephanti quomodo capiantur fupra rccitaui capite quinto.)Sunt aliae quadam Elephantum tienationesCBAt^wTWf' urbes ignobiles, 8fc, Vlterius eft Eicha elephantum ue* natio,Straboeodemlib,i6. b. Ebur uel ebor neutri generis, elephanti dens,quari e barro,td elt elephanto productum, tcfte Seruio. Hocfolumebureft,Pliniusdedentibuseiusexcrtisloquens. net«sU4s£ wce&jut. Picinus transfert, Ebur cum olim ab anima deftituium fuerit cor. pus,addeorumfimulachraineptumeft.ClceroproKl/xii?a uidetur iiOuyis legiffe, quod placet Oui- dius libro decimo Metamorphofeos Pygmalionem fabulatur ex ebore uirginii fimulachmm fcciffe, eius^ amore captum a V enere impetraffe ut in ueram uiuam^ uirginem uertereiur.-Sf ex cius con iugio Paphum fufeepiffe filium,qui nomen infulae dederit EAi4(M-rio'lT©',idem eft quod OTs,id eft eburneo capulo infignis, de quo fupra alicubi : fic SC inTm/ATty apud Homerum legas, de 4» quo uide Varinum. Pw-njfe i<^aiE tTiflwwe Xahvn cpSoyyiy tyj-m . Epigrama authoris incerti lib. 1. Anthologtj, ^ Elephantos Mauritania alit.Strabo. Nafcuntiir elephantes apud Hefperios AethiopesiSf qui rfaizcs uocantur, qui magnitudine SC pugnandi uiri- bus elephantos referunt.ldem ex Iphicrate. Marcello inter alia prodigia, infantem elephatis capite natum adhuc effe fuperftitem nunciatum eft.Plutarchus in Marcello, Alcippe elephatum peperit quod inter oftenta eft,Plinius. e. Liberales fane mihi acmagniflcfminime^ parci in pecunijs circa diuinumcuittim Grjci ex- titiffeuidentur.tjuibusab India uf^ Aethiopia ebur ad concinnanda fimulachraaduchebaiur, PaufaniasinEliacis. iKi/l' «fx HriitxSlix’ t/iiiftwTj mcxif/, Homerus Iliadis quinto. Ele= phantotomiOppiano dicuntur, qui ex ebore aliquid faciunt. De eburneo Pelopis humero fabii. p lam lege apud Ouidium Metamorphofeos libro fexto.Sf reconditam de eodem hiftoriam in Leoni, ceni V arijs a. 61. Sunt gemina: Somni portj.quaru altera fertur Cornea, qua ueris facilis datur exitus umbris. Altera caifdenti perfetfta nitens elephanto. Sed falfa ad coelum mittunt infomnia manes. His ubi tum natum Anchifes,una^ Sibyllam Profequitur dicftis,porta^ emittit eburna, Vergilius circa finem libri fexti Aeneidos.Somni.id eft fommorum, inquit Sentius. Eft aute in hoc loco Homerum fectltus, H-Jvt ccfitiyxvot «K&.ToiAvioi riyovr\ tx/it 71 rncyTce TlAatTca 77 Wabz aa-iy aVeif &)(/, Al fjSj/ 7\Tttlixc£7T5a,(W i/f fcAfc^xeT», 01 K iaSoiti seetsB tAti^KCT©^, otjC 'tM:pM^ov'TXtt7ri«K^axv7tetjidraj/,qudd perficere CgnificaUt^.t^KCTj)-» autem ab iA44»i55i;/,quod dcciperc;nam his duobus uocabulis etiam ipfe poeta utitur. Vel ab eboris 8i cornus natura. Hoc enim in laminas difl'ed}um,uifum facile tranfmittit : ebur non item. Ita^ cor. neam portam exponunt ueram,perfpicuam & lucidam:Ebutneam uerd,falfam,obfcuram, 81 con. fiifam.Non defunt denicp qui cceleflia fomnia cornibus conferant . inde qtidd ea in altum tendunt; lo terrefiria uerd ebori,qudd in elephante deoiTum nutat. Nam de coelefti Ibmnio etiam alibi menrione a poeta fieri,ut cum ait,Kca^' t' tx Aics de terreftri, cu t/lUtioii ovafui/ nominat.St quis plura hac de re defyderat.legat etiam Varinum In dicTlione Kijsxmlui, Si Macrobium in Somnio Scipionis lib. I, circa fine cap.j.Nos pauca hate ucrbaindeadfcribenuis. Cornus (inquit) illa natura cfl.ut tc. nuatum uifui pertiium fioeboris uerd corpus ita natura denfatu eft, ut ad quamuis extremitate te» nuitatiserafum,nullouifu ad ulteriora tendctepenetrettir. ^ Animalia quibus inuehuntur apud Indos plcrofq; cameli funt, 81 cqui,81 afini; felicioribus uerd elephanti funt, Eft enim elephas apud ipfos regiu animal ad inequitandum, .Qxinlunsf/ ojiX|.«irecundus honor quadrigis equorum, tertius eas melis. Vno aute equo uehi turpe eft,S7i(tiii;, Arrianus, f'Lihyci eos quiab elephantis ucl in tiena» tionibus ucl in pr^lijs interfedii funt, honorificis fepul turis profeqttunttir, hynmosq; in honore eo. 5» rum cantillant. Eft atitcmhoc argumentum hymnorum,ut dicant cos fe fortes iiiros prtebiriirc,qut tantsbeftiat reludlari non dubitarint, Aelianus in Varqs.Slqui ab eo tranftuIiqCalius i8. 58. ^ h. Ptolcmstts Philopator elephantos quatuorSoliimmolatiiqdeindeinfomno minis dei per. culfus, totidem ex pre elephantos in honorem Solis cxcitauit,ut cap. 4. dixi. Alexander captu unum ex regis Pori elephantis Soli dicauiqut fupra etiam ex Philoftrato retuli. ^In illaudata laudantes Alciati Emblema, Ingentes Galatumfemermi milite turmas, Spempracter trcpidtts fuderat Antiochus, Lucarum cum fxua boum uis.dira probofeis. Tum primum hoftiles corripuiflet equos. Ergo trophxa locans elephantis imagine pinxit; Infuper 81 focijs occideramus ait, Bellua fcruafTctninos fcediffima barrus. Vtfuperafleiuuat,ficfuperaflc pudet, f[Eiufdera aliud in pacem. Turrigeris humeris, dentis quoi^ barrus eburni, Qiii fuperare ferox Martia bella folet, 6uppofuitnunccollaiugo;ftimuliscpfuba(ftus, Caefareos currus ad pia templa uehit. Vel tera cognofeit concordes undicj gentes, ProieiSis^armis munia pacis obit. ^PROVERBIA. Citius elephantum fub alacxles ; Lucianus in indosfttim, Kp ■srjmiti, ifm-ms vm » tr* xinutfbii,\d eft, Citius quin^ elephantos fub ala tegas, quam unum cU nadum. Dc ijs qui diffimulari nullo padlo polfunt, quin notis aliquibus prodant animi morbum. Culicem elephanti conferre dicuntur quiminima maximis comparant. Llbanius adCafiltim, riJt Ipop TOsTsp, Siap xmm-i. s^o:6t>lA«<&'@',Id eft,Ego uerd perinde fum.quafi cu^ex cum clephate collatus. In epiftolisqutePhalaridisnominefcruntur,cxtathuiufmodi quoddam adagium, Eiraa pm! ivMi m iAtyKs,Ide'ft,Cnlicem haud curatelcphantus Indicus. Didium cft autem cb fin« gularem duritiem cutis elephantinac,quae fatur etiamiacula excutere, tStum abeft ut culicis morfu poStt offendi. Adhiberi poterit.quoties fignificabimus cxcelfis animis leues 61 uulgarcs iniurias efle negligendas, Prius locufta elephantum pariet, de re impoffibili.M. Varro delinguaLatinahbroy. 1 eiertex Ennio uerfum hunc, Atqj prius pariet locufta Iticam bouem, Erafmus. Feftus hunc uer. fum Natuio tribuit. Elephantus non capit murem,EAt$i:s sx. «AiVxa.Generofus SC cxcelfus anu nuis negligitprxdas uiles,ac lucella minuta. Vir egrcgiedodlus non infedlatur minutulos iftos iite. . ratorum fimios. Homo prxpotens non offenditur iniuriolis tenuium, Erafmus. Ego inApoftohj Collcdtaneis reditis legi puto.Eai^it! pui sxaAijiJ«,Idcft,Elephantus non curat mures, quodGrxci cai minis heroici hemiitichium eft; u£^''^'7w/«Kj«it^4i’^^^^^?*'*'T£up.Obiecerit tamen aliquis huic it prouerbio id quod fupra docuimus, elephantum odifle mures, 81 pabulum ab eis centadum afpcr« nari. Elephantum ex mtifca facere, eft res exiguas uerbis attollere atque amplificare, Lucianus in Mulca encomio .' PiiiViK tri’ ijfl ria , V.t^iwTa t* 442 (in'«5™ei/,ErafmuscxSuida;ineminitetiamApoftoliiis, Nihil ab elephante dijers, iht^can®-^ tp^'m ift/ijVjin magnos dC hupidos diccbatimctiamfi ptitnS ingenij laudem Plinius tribuit elephantis, fed inter bruta.Verum corporis moles QC format fotditas, adagio locum fecit. Refertur a Diogcnia* no. Videtur huc alludere Palaflrio Plautinus, qui herum fuum non fuo.fed elephanti corio circiin. tcdfum ait, nec plus habere fapientiae quam lapidem, Erafmus, Legitur etiam apud Suidam &C Apo, ftolium.oS? -fKHiyxMip ia/(u£)!ir^y, Trc^iay {»«(/ TOs-nj/. Apud Epinicum in Hypoballotnenis, cum iadlarct quidam fe elephantum poculum tricongium.quod ne elephas quidem ebiberet, fepius cxiccaife, fubijcit quidam, c^$Ef«ce{i,gencre neutro ii femper profertur) poculi genus cll.fpccie cornu, quod uidetur (hoc ex fua coiedura dicit, mihi qui. dem non uidetur) eburneum fuilfe.impofitum imagini elcphanthita ut quadruplex in iftis uerfibus elephanti mentio fiat (poculi, imaginis beliiar,eiufdem uiuat, QC hominis ebibcntis,omnium elcphan ti nomine ciiutiiuet didoriim.)Dicetur,inquit Erafmus, in librum infulfum ac loquacem , quem ne patientilRmus quidem perlegere fullineat. Magnos ftupidos^ elephantorum nomine intell^e. bant.uel Graco fuffragante prouerbio.Catlius. Celerius elephanti pariat; Sunt quibus hoc quoj (inquitErafmus) inter adagia uidetur adnumeradum.quod fcriptitm eft apud Plinium Secundum in prxfatione hifloriaemunditNam de Grammaticis.inquit, femper expedlaui parturiri aduerfus Ii. bellos meos.quos de grammatica aedidi: SC fubinde abortus fecere iam decem annis, cum celerius e. tiam elephanti pariantHadenus Plinius.Itatp cundationem immodicam, dC qtiorundam nimis len i* ta molimina.his uerbis licebit flgniflcare.Porrd de elephantorum partu Plautus in StichorAudiuI f{ pe hoc uulgd dicier,folere elephantum grauidam perpetuos decem efle annos.Licebit adagia etiam in hac uertere formam; Quando tadem paries obfecro.quod tot iam annos pai mris.ut nec elephan. ti diutius dDe elephantorum pariendi tempore fententias authorum diuerfas, capite tertio pofui. In eburna uagina plumbeus gladius, sAs^KeTsVwKaAifi, 'h yoKvJhtfivoy prouerbium natum ex Dio. gems Cynici apophthegmate.Nam aim adolefces quifpiam infigni forma, foedum quiddam |at^ ob fccenum dixilTcttEx eburna.inquit.uagina plumbeum gladium educis. Ebur atramento cande, facere.eft genuini formar.cultum atep ornatum externum inducere,quo decus illud natiuum obfcu retur magis quam illuftretur.Proinde laena Plautina puell| naturali forma pratditac.tamen cerulTam ad oblinendas malas poftUlanti; V na,inquit,opera ebur atramento candefacerepoftules. DE E Q V O. HOjt V S nobiliffimum inter quadrupedes animal, Sduitaehumanacmultis omnino mo« dis qtililiimum.c iumentorum numero cenfetur;cui equidem nullum anteferri poflein. ter brutli exiftimo , cum ingenij flmul & corporis eius dotes perpendo , Habent & aliz quadrupedum fuas laudes , £d nonnullas quibus equum fortaffis excellunt; nam quod boue pluribus modis uidlumiuucthumanum animal nullum eft.Sed fi coferas inter feufus omnes, 4* licet uno aut altero equus uindatur.pluribus femper uincet . Accedit quod ubi^ terrarum equus aU Sf nafei poteli-Quamobrem merito prima ei quadrupedum.imo animalium omnium, dignitas, prz- cipue in p!anisregionibus,utbouiinmontanis.Scd equi laudes utilitates plurimas palfimuniuer fa hac eius hifloria oftendet.ed caeteris prolixior.qud plura de hoc animantc.utpote omnium nobilif. firao,apud authores inuenimus. ^Equum Latini etiam caballum uocant,de qua uoce plura dicam initio capitis otSaui. HebriiWOfuSjOt equam fufah.quam uocem Canticorum primo aliqui equi tatiim uel multitudinemiJquorum exponSt. Appellant autem Grzci quocj,tum equam, tum equita tum,hippon in foftnininogcnere;0’'D quidem Hebraice equum aliqui didliim putant quafi i»® a gaudio.Hieremia: octauo fus uel fis aucm quandam fignificat , quam R, Salomon aliter corcaia di. (Sam,& Gallice gruem uidetur interpretari ; Sunt autem uerba prophette , de tjs auibus ut ciconia, 1* turture, hirundine &C grue, qua norunt tempus fuum migrandi ac redeundi. Sicut grus dC hirtin do fic garriebam,meditabar iicut columba, &c. EfaiajS. pro grue Hebraice 05)0 fus tegitur, Kimhi equum exponit, ut etiam Ionathan,qui in iam citato Hieremia foco equum expofuit; Aquila quotp equum reddit. Hieronymus alibi miluum, alibi hirundinis pullum. Septuaginta Sf S^machus eft hirundo.aOTa«,cquus Syris, V arinus, wa') rckelch, Dauid Kimhi docet R.Ionam puta, re equum praftantem SC non annis confecSum lic appellari ; ipfe Kimhi aliud genus animalium ne* fcio quod (iumentijMunfterus) elfe fufpicatur;Sf tertio Regum capite quarto feribit quofdara pera dim.id eft,mitlosinterpretari.Leui benGerfon equos uelociffimosintelligit, quorum ufusin bello Gt:5C fimiliter author Concordant, genus equorum , Hieronymus Eflhcr otftauo , ucredarios.ldcin Geneleos ^.equitatumintclligitperwa^irekefch.poireirioncmuerdpcr 'u;',a’^reku(ch.Daniclisun decimo rekufch apparatum bellicum notat, alibi poflefflonem pecorum &C rerum inanimatarum. Achaftranim Eflher odlaiio Hieronymus iieredarios transfert, Dauid Kitnlii Abraham Efdre mulos, De Equo. A. Lib. I. 44J mulos, R, Salomon camelos celeriter currentes* Nominantur aute eodem capite acbaftrani'm,bcne, cft pulli haramaldm : ubi Dauid Kimhi cx traditione patris fui equam ait Arabica lingua uocarl T^^^“\ramaka:R, Abraham quot^ notatlfmaelitica lingua equos ita iiocari. Videtur fanc iumento^ tum genus celerrimum fignificari* Chaldaica translatio habet ramakim, id eft equi , Graecus inter- pres omittit:Hieronymus, V t nouis epiftolis ucteres corrigantiir^D^^VaW abirim, robufti,pef excel- lentiam tauri 8C caballi dicuntur* ^ Pro fus,id eft equo Exodi nono, Ciialdaice legitur fufuatha, ArabiccV’'abaiel,Perficet NaraSt epitheton equi Arionis a celeritate faditrm eft. Kraws, '{■«fis 'hm©-, Hefychius SC V ari. nui. lidem sransi/albumuelruffumexponunt.mmirum Doriceprocneco:nam cneci herbat femen album.flos ruffus eft. Kr»i®(/ ;jiii«t,quafi cnecinus color, fubcroceus quidem !i florem fpedcs:finfc. men.albus, Hefychius. Kriiiisj.albus.Sf genus feminis,^ rei/fos, (lego ■5:1///«, id eft ruffus, 3Herychlus Varinus.Plura iiide in xransi/ Si xrimiyx apud V arinum. Strabo lib.5. C eliiberorum equos w» •{«^tseSCe fcribif;interpres fubalbos reddit. Bonafus colore eft inter cinereum Si ruffum, noficiit •mediatu (paroi, Gaza uel partj, licet Codices Impreffi corrupte partos habeant) didi equi, fed fupra fqualidiore pilo , fubter lanario ; nigri aut admodum ruffi nulli funt, Ai iftoteles hift, animal. 9. 4). p vxfmiu Coxytonum) equi dicuntur quidam colore ruffi.Hefychius dC V arinus. Eft SC propa. roxytonum apud Hefychium de ruffo colore equi. Reperio dC parium Si balium colores equis attri butos , Hermolaus in Corollario, nec plura de pario. Ego meam fuper hac uoce fententiam in Bo. nafo declaratii. rn^srit.color in equis afinino fimilis.Hefychitis Si Varinus : legitur SC riisrn apud Varinum,quodmagisplacet:fedidquo^per omega potius fcripferim in medio,utEtymoIogus:ui yiani/ equus dicatur.tali colore infignis,nempe muftelino:nam galen Grpei muftelam tiocant.ciiius color quoniam aflnino fimillimus eft , afellum quotp infciflum a coloVe dieftum, alio nomine ynAiW appellant. HoneftI Spadices, glauci^, color deterrimus albis Et giluo, Vergilius lib. 5. Georgi. corum.quem locum enarrans V uillichius. Germani finquit) fpadiceum equum uocant eill btSUU. lingB.glaucum cms!r«u!mgB uel fcl)tmimgB(r11>HClf«lquos uocant morones((i(g4y*s habet codex impreirus)ij ad admilTuram non accerfanturtflqiiidem colores nullo tnpreuo habiti, magna cx parte reddentur foboli.Haec ille de aflni admilTarij coloribus. De fpadicibus quaefitum 3 multis.qui nam elTe uideanturtac certG eft punicei coloris hos aliquid habere.ut Sf fufei illi.Sf fului, 81 in quibus rubentes macula: albo infperfefunt.ut purpurei appareant.fpadices habendi fint, Ca» merarius, Caflius medicus in problematis equos balios laudat.quos Grjce j0»W, baios uulgo appel lanttVergiliusfpadiccs.ideftpalmeo colore, Volaterranus, Spadiceus color eft pSlmeusipalmarS enim termites cum fruiSu fiio fpadices SC baia Graecia nuncupat. Vnde nunc baius cquus(lo ca. iialIobaio,Scoppa)qui badius Varroni.uteft apudFeftum,8f baliusCaftiomediconominari uidc. jo tur.Nam is in problematis generofos ait equos efle balios. Color hic uulgo alias Lionato dicitur.Ni cobErythraus Italus. Adi Gellium lib. 1. capite quo de coloribus tradlat, Bmo^.ramus palmat, Vari, nus. Balius color(apud Plinium libro ultimo cap.7,)uidetur accipi pro uario ab Euripide ; quidam pro fpadice.hoc eft palmeo.qualis eft equorum quotp (quos 8C phalios aliqui feribunt) apud Maro* nem.In Vopifeo diximus baltias fiue balias a colore ueftes appellarftfed blatteas feribendum ibi cen feo. Rura hodie fubrubrum colorem panni blattum Romm appellant flue bladum: ut hinc uidei i polfit ortum, quamobrem frumentum quo^ ipfum ita barbare nominetur uulgdmam robi tritici Co lumella meminit, coloris Fefttis, Hermolaus, Gellius feribit fpadica ellc Doribus auulfum («s Ttfl nimirum.unde SC fpadones)c palma termitem cum frutftu .- Et libro fectindo.efle punicci colo, risfpecie, Spadlces(inquitSeruius)phoeniciatosuocant,ideftprofenbsmyrteos,Tintftores Sdlpa 00 dicarij apud Firmicum nominantur. Spadix, phoenix Silyrophcenicium, infirumentamtificafunt FoUuei. Balios uentos accipiunt uiolcntostnam SC balias equos, celeres intelliguntpoctae, Calius, Scoppa Grammaticus fpadicem equum, palmatum quo^ uocat. Palmatum parietem Qitintilianus 44«^ De Quadrupedibus dixit» Mihi quidem fpadtx color uidetur proximus illi quem tios a caftancis denominamus^ ncnbtuir,9^ huius coloris cquos,imprimis laudamus, Puniceum uero, licet is etiam nomen aphota nicc.id eft palma mutuatus uidetur, tetius rubere puto, non fine fua nigredine tamcn,qualis in rofa- rum quodam genere apparet, tanquam purpura faturata 8C nigricante, qualis forfitan apud Phani ces populos, a quibus & oftrum Tyrium di(3um,tingcbanir:ut inde potius ei nomen fit quam ab at. bore. Badium antiqui uadium dicebant , quia inter cattera animalia fornus uadat . Idem fpadix eft quetii Phoenicatum uocant,a colore palmae quam Siculi fpadica appellant, V incennus Bell, ex Ifido ro Eqiii badij nominantur etiam a Gratio poeta.B*Ai«,paroxytonum,noraen equi Achillis, fignift cai etiam uarium,in qua fignificatione Rxhi®- ^uo^ cum omicro feribitur in ultima . Balium aliqui didlum putant,quafi AM/KSiitTwmy i(sa vp Atvwp, id eft album,aut alba duntaxat fronte inQ n gncin,qucm noftrates appellant ctrt birtffj. B«Ai«, m « toi, TTc^x aB Ta(caAi^Kc^9i'78 7ttjr(&',B'nr(^K't8iJ(ui'/£/ aiAit , \A arinus • Cretenles balium etiam mutilum appellant, se Thraces Bacchum, Idem. Alicubi etiam legi 5ieAii!(/ didis tKi ^aAAep , ■JSKsrrai/ K9an[i'(/, utswTBpfignificet* B(tAatop,psyi*,BiBAv, ci(/£attj;y,Varinus, ^ Et quorum fefTas imitantur terga fauil. las,Gratius de equis colore cinereis, uel canis, uel glaucis. Noftrates pro coloris diuerfitate nomina quoes diuerfa equis imponunt, qualia funt rttpp/ p^tmmel/ bldjfj- lubam efle concolorem corpori ceniiiere ueteres elTe optimum.nunc tamen in fuluis laudatur albicantis comae quafi canicies , Si ij equi magni fiunt 6C uelatuli appellantur.Camerarius. Afiaraifi Ji a m ti/S5i|,Pollux, Hip pocomi tepe colorem fuco,robur inani fagina.ut ait Quintilianus,mentiunmr, Admonet mehate de coloribus equorum tradatio,ut iftos etiam quos Graeci oryngas uocant , i«jt/;j »(«15 tswmAttiomt ixnmiillMsis.yitmyxtni, j, tunept^vnuuSi av iTrirse, Ariftoteles in Phyfiognomids . Interpres Latinus galeancones uocem relin- quit,cartera ad uerbum,red ineptiflime,tran5fert.lntelligi autem & emendari expleri potefthiclo cus ex Adamantq Phyficgnomonicorum libro 1. capite de motu, ubi fic legitur, 6 atij ijtmvm, lurifiUrB', ojSisJ(£ii xeu vH^ixxs ,Sniy^ :lioceR, ut Comatius uertit, dui ucro humeris fubcommouetur , redus autem eft Sd altae ceruicis, contumax eft Si contUi meliofus.ita enim graditur equus . rtcAicymlii quidem apud Varinum exponitur qui brachium mi. sius (uel breuius) habeat : grammaticus quidam receniior eundem Latine ancum uocari ait. Feflus ancum illum efle docei,qui aduncum brachium habequt exporrigi non polii t. nimirum ab ancone, id eft cubito incuruo.Sed hoc quid faciat ad iam citatum Ariftotelis locum,non uideo. Adamantius pro rxAntysBKj (quam uocem quomodo Galenus in Gloflis exponat dicam in Mtiflela) legifle uide 50 tarWKBjtwar^stnec dubium quin ex Atiftoteleita legerit, cum praecedentia &fequcntiaconue. nianqut conferentes deprehendent. ^ nij oi'«ji in equo,quidam pedis commilTuram uertunt, ego os tibiae quod radium uocanqut in homine etiam, 8f fic liuellius quotp capite 1;. translationis ftiae rcd. didiCaliquifibulam. ^iHi»rwvw*Ruelliu* calces tranftulii. Afinus admiftarius habeatXaiiMSsvm (t«Ai«j/ I/4■»Alc,^»».^ TO!rBi'*,ii»iiSwroI!*T«sisia. Hoc eft, calces nei^ praeter modum altos, netj nimium deprelTosifcd netp nixus talis in^ediatur, ut Ruellius uertit. Idem alibi talos, titcapitey.tieluteius translatio habct,odatio,Esfi K^t§tatnusiirtujVtirn®-«ii5«rl»t. Hinc apparet coronam etiam cynoplon dici , mefocynion uerd proxi. tnam (fuperius nimirn paulo) partem, fid ipfam quandocp propter uicinitate eodem nomine iienire. lam capite 105. ubi Graece feribitur , (iMisi/Hejvflfaxioin, fuffragines in cruribus uertit, 8f alibietiam pro brachtjs crui^a pofuit. Ego 6gx-j(li:rxs &C rsiAs non femel ab Hippiatris diftihtfta reperio,&i Vege, tium etiam brachiola in equis dixiffe. Rurfus cap, 1 11. translationis Ruellij,fic legimusjQui fiiflra ginum articulo (5l'OTs(»tiir«wisis)re(fta (procera potius, ut paulo poft ex Xenophonte dicam) olfa continent, ij peffimo greflii nituntur , uedlorcm^ contundendo fatigant ((ftftrm xvy«s^m, concu. J* tiunt nimirum ut equi fucculfatores) ij quod cettiino pede conftant, elaphopodes nominantur . At qui eifdem in locis bretiia condunt olfa & humilia , ob id^ cynobata: uocantur, tj ungulas ad inter» nam calcium partem, feti malleolos potius tiocare placet (Km7ni/luiiSx(fv(Sfi Aiy«tti!ee(i) adferuni , ac pedes tradiim agunt (tAnSm lego exXcnophonte, cuius uerba paulo poft citabo, id eft,uulnerant pe» des.Recentiores hoc iiitium attatffioncm uocant,gentrt) in eis® claudicant Sunt ex tjs qui facileun gulis aberrent. Kt/nM/iKii tiocaiur equus quidam, Hefychitis St V arinus. Equos quofdam minus probandos cynepodas fuilTe nOcupatos inuenimus,Catlius;Ego nufquam ipfos equos, fed tibiarum in eis partem fic appellari inuenioiPolltix tantum in Canum hiftoria xvri-mi/lxs l■yms fimpliciler no. minauitlib.y-cap. 11. inter nommaa cane deriuata, AbtoVbii xsx m /S;, ^ xvyxTrtf/liin/ csitr,ii«'n xyxi/ a^Sx wcu xx-xf MyoStMTxmrtwn^x oVtk hst^h ts •wf' wxJixTxy^y is xraiux?ilxy TicntxuTKxxihvxJitt-xy xyxyxXTravxxxosxiA^mcu., -f-iAsirTiiy^ai/ tAHsir-aa 5i Kt/rsmi./tc er yi , liiAsis (lego JJiiAsis) «V f Aifcij sAttiwiS i iTra®-, Xenophon, Omnibonus Leonicemis fic traftulit , Olfa qua: ^no admiffariOjUt firperius citaui) & caprarum:(ut ccriic)riim,und£^ claphopodes dicuntur Ab (yrtus;)ficemm«mfiiccufl“ationccquitemaffligunt,tumipfafacilecrurahuiufmodiinflatnnia’tur. Ne9 uero deprcffatficemm deglubi ifti K exulcerari calli folent.feu per glebas fiue per lapides aaa. tur equus.Ka^« T .erro ar Hefychius &C Varinus: fed apparet eos errare, cumno ungularu pars.fed mcina fit, unde dC xufisTrtsj/ appellatur. Nos parte illam a corneis illis callis promi, nentibus ad ungulam ufij.pofieriori fdlicet parte, ubi cirri pilorum eminent,& pes cauus apparet. „ norainamm bie fyfel, 5C caua ipfa fyfclli c{)er. Eandem puto Laur. RuflTtus falcem appellauif, locum delicatuin Kneruofum parum^ carnofum efie fcribens, capite iii, quod de Itefione falcis infcribi. tur.Et allbi,Equus(inquit)habeat falces curuas (inde nomen fortaffls) &C amplas tanquam ceruus «Mlmxc to itimxiwix i* ?1 S m 'fiA* yin-mt ii ttS iutt/to»r.fte<«,Abfyrtuscap.io7. Pu^ntureiVfKCTO ^si$(wi,'lc,Hippocrates inHippiatricis cap,M7.Ruellius transfert eparte coro nam cingente. Qii*rendum eft an potius uena fit eius loci periftephanis diefia. Eodem capite ajpsri* ifl SruxO-jid eft ungui* commilTitra nominatur, non alia nimirum quim ssijiai». ^Bafes Vegetio offa qu*dam fub tibijs, ut uidetur,calcanei forte. ^Xenophon aftragalos,id eft talos,equis attri. buit.cum Ariftoteles folipedum nulli aftragulum efle dicat,a: ne afino quidem,pr{terquam Indico, j, cui cornu a fronte emineat,Pollux. f Cornuproungulatuminequo, tuminboue etiSfideapra, ut aliubi dixi.Hinc 5C cornipedes equi apud poetas. Equinas ungulas a Stygis aqua folas non per, rumpi Paufanias fcripfit, Calius, Alij idem afini, alij muli ungulis attribuunt , ut oftendi in Afino capite fecundo. Germanorum hippiatri & fabri.qui foleas ferreas equis inducat, nefeio quam un gularum partem nominantbte)i|3,^ aliam brtllett uelprtHen.VnguIaipfauuIgo {>5fdicitur,Gr*cis Sri// interda, Xenophon utrom utitur. Sed forte diftinguat aliquis, ut onyx ungula proprie diflafit,oiirila uerd pars illa tota, qu* «hirundinem Sdtuellum ddbatrachos continet, dar^iu, «Vtij(ss mxy K7t/iS'(/,quafi «!rtisc,id eft fimplicestquod no bifid* nec multifid* fint ut in altjs qua* drupedibus, V arin. f Pedis cattum interius ueteres chelidona nominarunt, nue quod ad foleam, cum paratur ungula dC ferro ad*quatur,forma cufpidis fagitt* effingitur in medio pedeftralam uo 4« eant fua lingua Teutones,Camerarius. Chelidon ungui* dicitur concauitas, fed SC in canibus eo, dem modo,C*lius ex Hefychio.Sed in canibus ullam fic ditfiam partem nufquam hadlenus legere memini.ln afino admiflario requiritur ungula dura,fubter concaua,interlore llnti partto, quam a nl dohirundinischeIidonattocant,AbfyrtusintcrpreteRttcIIiocap.i4.tibiGr*cefielegitur,t'itx“i')“(i •n/XtjKStt xiToiSy/ Ksiaiu tHi iiifiui, mfi xsAkAV* /iuif «j/ iyfmii. Qui albam h abent ungulam equi, K che, lidoncs longas, improbi fttnt SC molles habent pedes, &c. Abfyrtus cap. 105. ubi SC alia plurima ex chelidone figna docet, unde equi uel probis,uel prauis 8d mollibus pedibus prsditi colligatur.Rttel litis hirundinem ad uerbum trasfert. Camerarius in Xenophonte nefcioqtta occafione teftudinem: tilricp alicubi cattum pedis, d xtcSxtf tTia t4u yy^iArx, xsu rih fl Smlnf Polltix.ldem alibi in equo probat ungulas cauas, ita ut chelidon profundius lateat , SC nulla ex folo y moleftiampercipiat; talis enim ttngtila(inqttit) Xenophonte teftc,cymbali inftar in folo refonat. Hi, rundo fanc mollitifcttia eft, ideo^ foli SC lapidum tatfiu l*ditttr. XximJxcs uocat Xenophon ungtt, las pleniores carnofaslp citra cauitatem,C^litts. NofcendumeftCinqttitXcnophoWutrumunguIj fintardtt*,an tam priori parte quam pofteriore deprefl* fiue humiles. Nam ardu*altiusafolohi, tundincm,quam uocant, elatam habentiat depreff* fic gradiuntur , pedis ut molliores duriores partes *quabiliter fulciant incelTum. Noftrates equos Illos quorum altior eft hirundo, SC Infignis cauitas pedis,uocant b»lfft^y:quibtts uero pedes contra fe habent,f(tttfu^l^,quafi planipedes di* cas.Ii offenduntur cum per loca afpera &; lapidofa incedunt : SC folea: ex ferro aliter eis inducuntur quam c*teris,corio quandoij interpoflto.Simile uititim in humanis pedibus euenittunde plauti uel planci dlicanx.at & inpc-Kihas quidam equi, ut in hererophthalmi mentione fupra ofiendi. Oeta e/lfc s/t*,Kc, «gtuis tflharmo ;» nia,articulus,tundura. DE ELECTtONB E O R V M. Palladius in equo admiflario qua tuor fpedari iubeqformam, colorcm,meritum,puIchritiidine: Sed eadem quatuor in altjs etiam equis,feu pullis educandis^ feu emendis adultis,pra:cipue mihifpe danda uidentur. De coloribus equorum iam fupra copiofe dixi.dicentur tamen hic etiam nonnub la obiter in obferuatione formae. Forma equorum quales maxime legioporteat, pulcherrimequb dem Virgilio uate abfoluta efttfed K nos diximus in libro deiactilatlone equeflricondito,&; feiein. ter omnes conflare uideo,Plinius. Sed primo loco de pullo eligendo pr*cipiemus,lnitioa Vergilia nis uerfibus fado qui lib.j.Georg, leguntur huiufmodi; r4ec non 8C pecori efl ide deledui equino. T u modo,quos in fpem ftatuis fubmittere gentis, Prateipuum iam inde a teneris impende labore. 40 Continuo pecoris generofi pullus in aruis Altius ingreditur,K mollia crura reponit. Primus & ire uiam, K fluuios tentare minaces A udct,K ignoto fefe committere ponti; Nee uanos hor- ret flrepitu,s:iili ardua ceruix, Argutum^ capuqbreuis aluus , obefai^ Luxuriat^ toris animofum pedus,honcfti Spadices,glauci^:color deterrimus albis. Et giluottum, fi quafonS procul arma dedere, Stareloconeftit;micaiaurifaus,K tremit artus; Colledum^premes (alias fremcns)uoluitfub naribus ignem. Denfaiuba.Kdextroiadatarectimbitinarmo. Atdupicx agitur per lumbos fpina.cauat^ TelluremiKfolidograuiterfonat ungulacornu. Seruiusar. gutum capuqbreue exponit ; pedui toris luxurians, torofum & eminens pulpis. Deterrimus albis, A tqui alibi ait, Qui candore niues anteirent.Sed aliud efl candidum elfe , id efl quadam nitenti luce perfufumialiud album, quod pallori conflat eife tricinum, Giluus auteeft melinus color,quern uuh 50 go fuluum uocant. Multi ita legunqalbis K glltio (forte,E giltio) ut non album K giluum, fcdalbo. giiuum tiituperettquodfi finguli colores uituperandifunqquanto magis mixtus utroqp,id efl albo. giluusC Spina duplcx,autreucradiiplex:autlata, ut alibi,Duplicem gemmis auro® coronam, Hae omnia Seruius. Equi boni futuri ligna funt, fi cum gregalibus in pabulo contendit, in currendo, aliauc qua re.quo potior firifi cum flumen traijciendum efl , gregi in primis praegreditur, nec refpe. dat alios, Varro, f Cum natus eflpuIlus,confeftimlicetindo!e:eflimare (qualis futurus fit equus c pullocoicdari poteft, Varro;)fi hilarii.fi intrepidus;fi neqj confpedu, nouat^ rei auditu terretur, fi an te gregem procurrit, fi lafciuia.Kalacrita te in terdaKcurfu certans aequales exuperaKfifoflam fine conti adione tranfilit, pontem flumen^ tranfeendit. Haec erunt honefti animi documenta, Mo. res autem laudantur , qui funtex placido (uidetur addendum,concitati.) & ex concitato mitiffirai. f* Nam Iri & ad obfcquia reperiuntur habiles.K ad certamina laborum patientiflimi.CoIumella. Mo- res,utuel ex fiimma qutete facile concitentur, ucl ex incitata feftinatione non difficile teneantur. Confy. DeEcjuo. B. Lib.L 4yj f Confyderand» funtln puDiscorporamagna.longa,niufculofa8C arguta.PalladiuSi Corpus inul tum, membra non confufa, V arro. Corpor/s forma conflabit exiguo capite.non magno. Oculis ni grfs.Naribiis apertis, non anguftis.Auribus appitearii, Varro, Auriculis brembu* &arrcdis. Cer- uice molli lata^.nec longa.Iuba denfa.non angufta, crebra, fufca,fubcrirpa,fubtenuibus fetis impii cata in dexteriorem partem ceruicii, (per dextram partem profufa.) PetSore lato, pleno, & mufeu. (orum toris numerofo.Humcris latis, Varro. Armis grandibus Sfretflis, Columella. Scapulis latis, Lateribus inflexis. Ventre modico,fubftri(flo. Spina duplici, Columella. Spina maxime duplici t iin minus, non extenta, V arrotextentam intelligogibboiamuel prominente, GrafciavjTiw dicunt, qute cauac opponitur. Legunmr autem eadem uerba apud Abfyrtum in Geoponicis Graece hoc modo, Io/«X‘i'<'''^’*^^‘^^>“‘^i“.’'''Sr^:contrariofenru,quem^RueIIiusinHippiatricishoccaputex. ponensCquanquamGraecm codex imprelTusnonhabeatlinepteimitatunfed negationeaddendam ad ai/fsii tum ex V arrone clarum eft, tum ex HippiatricorS Abfyrti cap. loj. ubi in equo ad iugum (doneo/eexti/ (« Mfriai rcquirit.Lumbis deorfum uerfum preflas, Varrotlatis 8f fubfldentibus,Colu. mel!a.Tcftibus paribus 8f exiguis,Co!uraella & Palladius. Cauda longa Sf fetofa crifpa9,Colum. ampla, fubcrifpa, V ar.Cruribus aequalibus attf alus retSis^. Genibus rotundis (teretibus) nec ma*. gnit(paruis) nec introrfus fpetflantibus. Clunibus rotundis. Feminibus torofis ac humerofis. Vn. gulis duris 8C altis SC concauis.rotundisbtquibus coronae mediocres fuperpoflixfunt. Toto corpo. re ut habeat uenas,qua: animaduerti po[rint,quod qui huiufcemodi fit 8f cum eft seger ad medendS eft appofitus.Sic uniuerfum cprpus compotitum ut fit grande, fublime, ereiSum, ab afpetftu quocp 10 agile,8f ex longo, quantum figura permittit, rotundum. Haec omnia Varro Sf Columella prodide. tunt. Habetur 5C in Ang.Politiani Rufiicoegregia eletftionii pulli defcriptio.Badem fere omnia fi, militer in pullo probat Abfyrtus in Geoponicis Graecis lib. i6. cap. i. in paucis admodum differens: requirit enim tenue colIumCut uertit And. a LacunatGraecc legitur *5ntao(»,id eft molle,ut Columel. Ia qiiocp habet.)iubam promiffam c£«{«tie)brachia rel5ia,uenttem moderalum.dti).)®ti, And.a Lacu, na inepte uertit amplum(cum V arro modicum,Columella fubftridfumlaudetiteftes oblongos, ) fed errorem uideo Sf pro imxjis legendum (tt«5«;Nam praeter Palladium &: Columella qui probant exi. guos tenes,Xenophon etiam non magnos equum decere fcribit,quanquam addit, « « tomAs wt» of«(r,interpres uertit, fed in pullo hoc notari no poteft.) Pedius Mtfayi^ooc.lege tniivuiilUcii (nam & alij authores ciufinodi laudant.mufculofum inquam & torofumtfic 6C itsfis (ostrvmfiWsj mox laudauridi. 50 culus eft qui cotextum uertit: Ruelliusetia |as(«<«*(*'»('legit,utapparetinHippianriciscap.i4.tranF lationis cius. )Poftremo ranam exiguam. Ex his enim (inquit) claret tum magnum tum bonum fu. turum equum. His adnetftemus qua: Xenophon & pleraij mutuatus ab eo Poli ux, de probandis aut impro. bandis in pullo corporis partibus literis mandauerunt.Equi nondum domiti corpus(inquit Xeno» phon)diligenter explorandum eft, quod animi haud fatis claras iignificationes dare folcat equus qui nondum confeenditur. Soliditas igtur membrorum omnium, cum ad curfum celeriorem,tum aerio rem equum reddit, Plato ftatum corporis retftum 3C articulatum probanCaput olfeum fit,maxillae (mye'nc)p3mx.Pfer>)ui £j«(x«*,Pollux.Extantes oculi uigilantiores putandi quim profundi:horum etiam profpeiSus longius penetrauerit. Oculi fint ignei, Si quafi fanguinel,v^«fr«|/ Mifnm:, Pollux 40 SCOppianus. Plato tamen in PhScdrO equum deteriorem, fid immor^erum,).A«;xo(<(i««j/ Sd vcfu-iaii, id eft glauco SC fubcruento afpe(3u,reliqui corporis colore nigro facit ; meliorem ucro miriorem^, nigris oculis, corpore albo. Auricultebreues, dC minutae, uertex uerd grandior caput equinum de. cent.Nares patulae multo quam conniucntcs , aperdores meatus habent animae, Sf laciunt uideri equum terribihorem,yj>j<>7i^i/.Nam &C irafeens equus equo. Si inter agitandum ferocien3,diduce, te uehementius nares confueuit. Praeftantiorem equum Plato waypmit, id eft roftro adunco fingit, contrarium atvTifSmmii.hm de pedore non oriatur ceruix tanquamyiorci prona, fed eminens per» dneat ad ucrticem ut gallinacei, (/utyiifos i/t mi «ijifui ijf/ ilm trvyteciarlui, quidam ue«it, curuetur au- tem in flexu:malim, gracilis autem fit ceruix qua iungitur capitijnam Si Rufltus collum longum Si gracile iuxta caput laudat, /utyicjiii proprie eft gracile ambitu uel coplexu fuo.intcr cralfiores fuprx joinfta^ partes medium,ut mihi quidem uidetur:quales inanimalibus inde uocatae hxyins funequod autem tale fuerit, fleditur curitatur^ commodius. Efto igitur equi ceruix circa fummS uertebram graciIior,uc caput in eo fledatur. )Ita collum fuerit ante equitem, oculi autem fpedabut ante pedes. {K/tssrrlm Ji Oppianus, Et rurfus, A<£«7(tlxjv©-?jrre, as in yfiriiKx ■jjJt/ijalAaK.) At^ huiufmodi equus, utcunm animoftis, minime uiolenms efltpo. terit. Violentiam enim ufurpant equi noninfledentes collfi & caput,ftd extendentes. Platoni lau» datur equus 8C SfxjpijiijciiUtsmcupetiimt, ConfyderandSSfhoc utra bucca: linttcncracanafpera:,an uerd ina:quaIcs.Nam imparitas harum facit pleruncp duri Sfcontumacis ut otis(heterognathi)equi reddantur.Iuba pulchre comata, 6f procomium decorum. Spina dorft fu. pra armos(»»irnWsSj) (,oc padlo quia crura polleriora IpatioliusCmaiori interuallo dillantia)attrahcntur,idco fuccelTioCxwia iBxots, malim progreino,ut A tticpm fit pro !ij>«f*«s:nili qui» npi&oijr depioribus pedibus dicat, vni, txny de pollerioribus)ac equitatio erit terribiliorja: firmior, 8^ quam aliter elTent meliora omnia. Fe« mur fub armi» 15 cralTum fit,habet,ut in uirili corpore, no folum robur,fed etiam uenullatem.Tibi* excarnes. Tibiarum olTa lint fpilfa.utpote corpori» totius llabilimenta:fed fpiffltudo non erit uena* rumne^ carniitmtnamhocpadocum per afpera agitur equus, impleri hate fanguine necelfceR.ec exillerenodos (xetOTis, uarice») inflari^ crura, bC cutem refeindi, qua laxata fsepe com- milTur^difcedunt, equus claudicat, C« «^t(/ie|t vy 'iinsty,ii ell radius tibia: Iu, i, xatus claudum reddit equum.) Crura mollia &: flexilia, o-xsAsw^a/. f PuUuscuiusaprimollaumortu altiores tibi® fuerint, is maximus futurus eft. Omnium enim quadrupedum tibi® procelTu temporis parS crefeunt altitudine, fccundu has uero (id eft, Ii illj uero in pullo alt{ lint) confentiente magnitudine corpus reliquum augetur.Genua li pullus lubricoflexu snoueat ingrediens,c6ie(fluram ex hoc facere polTis, in equitatione crura fimiliter lubricum motum habitura eflerquanquaraenim mollities illa fledlendi procedente tempore maior fit,meritd tamen in pullis ftatim animaduerfa laudatur. r'mv Myxicyn^is inq,«SOTf/,Pollux:maIim vyfiy arfls myvui. jr«yuel«t|r™j/,utXenophonhabet:S(:ipfePolluxinuitijsoppolitis,degenibusloques,i^(ij/appcl. lat equum qui ea facile fleflatiquanquam SC taiffii fMyx;is -nu (niymiy.nn[/ a Xenophonte laudetur: genu tamen nonitidemutceruix,A*},orj«(, (dequauocefuperiusdocuOdicipotefttKwsOTjttij^stite, js «fMi , Pollux.Olfa fupra ungula infra talos, qua parte ut in caninis pedibus callus fubeft , «srimdej dixere, netp enmt procera,neqp uero deprefla , ut fuperius expofui in partium equi enumeratione. Sed omnium prima erit pedum , utpote fundamenti totius corpori», confideratio.Et in his primum ungula conflderanda.Spiffa enim ad pedum bonitatem longe praftat tenui. Deinde cognofeendum utrum ungui* lint ardu*,an tam priore parte quam pofteriore dcprclf* fiuc humile». Nam ardu* altius i folo teftudinem (chelid6na)quam uocanqelatam habent : at depreflT® fic gradiuntur, pedis ut Jnolliore» & duriore» partes squabiliter fulciant incelTum : utfit in hominibus quocp quorum cru, ra diftorta funqqui ualgi uocantur. Redle etiam Simon fcriplit fonitu deprehendi pedum bonitate. Non fecu» enim ardua (HslM,id eft, caua) ungula,quam cymbalum relbnat. De pofteriorum pedum talis feu tibijs,de^ tjs quos KurHTm/lxs uocari diximus. Si de ungulis , eadem qu® de prioribus pedi- 4» bus tradita iiin t, perhibemus, At^ h®c in pullis eligendis qui obferuare uoluerinqeo» adepturos pu to optimis pedibus Si robufios Si fatis corpulentos , tum uero pulchritudine SC magnitudine pradi» tos equo»,Ha(ftenus Xenophon SC Pollux, Apparet autem ex poftremis hifce Xenophontis uerbis, h®c ab eo tradita elcdlionis ligna , non ad bellatorem duntaxat equum,de quo pr®cipue dlflerit,fed ad alios etiam pertinere, lam contraria qu® uitio dantur,ctiamfi ex pracedentibu» per fe pollint intelligi, adferibam tamen ex Polluce translata, ut huic inliituto plenilTime fatisfaciamtlmprobaniur itaqsjCaputgraqe Si carnofum : aures magn® : nares anguli® uel collapf®, ((ivitpJtsei/jijnr^aiww:) oculi caiiigCcruix oblonga,iuba parum pilofa,pe(ftus anguftum , armi caui: latera angufta Si parum carnofailurabi acuti.cox® afper{,crura duriora, id eft. tarda ad motum.-genua ®gre flexiliainam qu{ moIUa funt Si facile fletSimtur.grelTum equi faciliorem tutiorem^ pryllanqut Si minus delalfetur, 5» minus^ offendat aut cefpitet. Femora minus folida,n»f«i isntrsc. 1 ibi» uaricof*. Cynepodes crafli. V ngues tenue$:Si ungui® plen®,carnof®,laues,plan®,quas Xenophon id eft, humiles ap pellatjHatftenus Pollux. ^Oppianus libro primo de uenatione, equi tu ad bellum tuaduenatio. ne apti nota» laudabiles in pljrifcp fimiliter defcribiqnos ea tantu recitabimus, ubi uel amplius ucl di uerfum aliquid habet. Aeg« ytyxs huups wy irseisyMi yt/ia. Eygv jrtAsr at ytarxf^vty^m ii «gx HSfCflf . Oyyx ■nfoy^tsrv^xaTriy^ uii\c-KWintni^x‘fatyoy ^ Jh?dyoythitx!, Mufii ii tvmyiK^yvmJtis , (lego 'tvxjiis, ut fupra monui:) oiref m^ky dg5mras,e?oAi;g >' 7< mNy xiityn Kasm/iti, K«fti(Ai£AB^itAiiu,)(^nijK(AiAsfif,6i'«s»A«,ceruinisfimilia:Kc«o-^i/{o(/itj,«AiV«i'»». Talectiam equum, inquiqmaxime probant, liycns iTmJjyiyxy, xga jSMoAiaj/ israju,.- Hoc eft, periti certaminum equeftrium,Si armentorum cuftodes:nimirum quod contra piratas Si abigeos talium equorum, fcr 6» titudine Si celeritate prpftantium.ufus in fua aut alijs regionibus fuerit. ^In adulto etia equo emen do, eadem fere qu® in pullo obferuanda funt. Qii* autem pr®cipue circa ingenium Si mores eius perpendi DcEquo. B. LibJ. 455* perpendi dcbeant,jnfcruii dicetur, f Bmptio equina fimilis fere ac boum BC afinorum^quod nfdcm rebus dominium in emptione mutaturjUt in Manilij adJionibus funt perferipta, Varro. ^In admiflario etiam dC matrice eiigendis,plera^ fimiliter examinari debentem in equo iimplici tcf emendo uel educando pullo:quanquam multo plus refert admiiTarium effe egr^ium, ut tota ab co prognata fobolcs laudabilis habeatur. Equos ad admiifuram quos uelis habere , legere oportet amplo cOrporCjformofosjnulIa parte corporis inter fe non congruente, V arro . Forma efle oportet magnitudine mcdia,quod nec uaftos nec minutos decet ciTc.Equas clunibus ac uentribus Iatis,lde. Inadmiifarijs quatuor Ipedianda iunqformajcolorjmcrttum, pulchritudo , In forma hoc fequemur j Vallum corpus BC folidum , robori conueniens altitudo, latus Iongiirimum,max(mi QC rotundi clus I, ncsjpedius late patens,&: corpus omne mufculorum denfitate nodofum , pes iiccus QC folidus,fi<: cor nu concauo altius calciatus, Pulchritudinis partes hse funtuit fit exiguum caput BC ficcum^pelle pro pemodum folis offibu* adherente: Aures breues BC argutae, oculi magni, nares patulae, coma & cau- da profufior,uuguIarum folida & fixa rotunditas, Palladius; Ea quae de coloribus mox adtjcit, iam fupra cnumcraui.EtmoXjEadem (inquit) in equabus confyderanda funt, maxime ut fint longi BC magni uentris BC corporis;red hoc in gencrofis feruetur armentis:Cacterae paiTim toto anno inter pa rcua,dimiffls fecum maribiisimpIcatur.Eadem ferede pulchritudine equi Albertus feribit , BC inter alia, Oculi (inquit) magni iint , & qiiafi ante caput fiti : aures breues acutae (argutae Palladius, ex quo transicripfittquamuis BC Ruilius acutas habet, BC quafi afpideas, ncfcio quo fcnfu) BC quafi an« trorfum porrecfla.cauda magna BC longa. narcs apertae , quas cum bibit profunde in aquam mergat* fto Ruilius ad equi pulchritudinem prxtcr caetera, maxillas graciles BC ficcas commendatros magnum BC laceratum , (Oppianiis «gxiof/, id eft, os moderatum : )gar6fe uerd acutum fcd quafi tenfum BC rcdumidorfum curtum(breue)& quafi planu. Coftas BC ilia ut bouina. Anchas longas BC tenfas: coxas intus foris cp latas BC carnofas-garetta ampla BC ficca BC tcnfa ; falces curuas BC amplas, ceruF nis fimilcs.-crura ampla, pilofa BC ficca Junduras cnirium gi oifas, & non carnofas, propinquas un* gulis, ad fimilitudinem boum. Pofterior pars corporis altior fit anteriore, ut in ccruo. Haec Ruflius* Pulchritudo equi melius apparet in macilento corpore quamobefo. Nam pinguitudo f»pe uitia qu«damocculif,ldem. Regibus hic mos cft ubi equos mercantur, operto* Infpiciunt,ne fi facies ut faepe decora MoUi fulta pede efi, emptore inducat hiante Quodpulchra: clunes, breue qj caput, ardua ceruixi j, Horatius lib.i.Serm.Sat.i, Equi pulchritudo maxime excellit, fi' ceruicem natura credam BC fubli* meni gerat, &^uerticcm magnum, deaures minores quam procapitis modo,PolIux.AIia etiam non« milia qus ad pulchritudinem equi fcorfim referri poterant, inter alias cledionis notas iam rccitaiii* mus. Eligendi funt parentes boni &!!pulcbri, ut pulli etiam fimilcs generentur, tum corpore, tum moribus, quod ut plurimum finnam ut cotrarium accidat, alia quaedam caufa fuperueniat oportet, Ruifius. Si equus leucoma, id eft albuginem uel candicantem nota in oculis ofiendat,non idu con tradam, fcd genitiuam(ut Ruellius reddinGratce legitur hfi rou/‘niiUxfrJt,id eft fponte natam,nulla fcia licet cxierna,fed interna BC latente caufa:) id feminandam prolem repudiatur: nantp editum hoc pa rente pecus cum ad eandem deucnerir aetatem, fimili modo caecitate afficietur ; Equam ucro tali ge- nitore procreatam, propter anniuerfariam purgationem, id malum non mancnfed mas quem ea pe- 4« peritmatrix,auitum referet uiuu.Iam qui infiiiendis equabus uel pigri uelinhabilcs fpedantur, ut** pote cum operi cedant, funt fegrcgandi.Qiii edam unico tcftc conftant,ad admiffuram afcifccre no oportcttctim cxmaxima parte infoecundi reputentur, aut pullos fuae ftirpi mutila fimilcs progene- rent. Quibus uarices in tcfticulis prominent, feminandae foboli non habentur idonei, hos uaricofos (Keiwfiw6orcc{)uocanr. AdmiiTarium enim corpore cflcintcgi o BC omni uacare culpa oportet, Ab* fyrtus.Sed plura de admiflarijs equis dicam capite ccrtiojhic enim ea folum propofui,qua circa cor- pus eorum fpedantur. De notis equi ad ucnationem apti Oppiam' fementiam retuli iam ante:rcd Nsy>i»(':nam quod addit ;5t(«7issKS(/,ad a(peflum,aut apparente ex eo ani» mi nota,non seque pertinet,Et mox,KiaSS(»« f Btes uitas colli fem per commendari folet ab cqueilribus,prolixiras ucrd inftar ^uis mirum in modum ul tuperatur. And. a Lacuna. Equi Argolici Iftri),7S «-niat y «tiAsf.indiuidua SC caua fpina.ut Rucliius uertit.Hifpani ucrd 5?-rt/i«,quanquamillic fpinse uocabulum non adijeitur, Abfyrtus cap. iiy. quod fi «■«(«», witoi funq^upat uidencin: Kt/jmi, fed certi hac de re nihil habeo. Crura ualida £C j, ficca fint,&; xqualiter agenuufij ad pedem porrefla, ita utnulla tubercula promineant, nihil etiam ad taflum cedat, Albertus. Pesatqualis6<:plana:fupcrficici,ideftnonarperat,rotundus,undi9tcr, ram tangens,Idem. Pedum laudatam confiitutionem Pollux JAimJixti uocat. Ab eodem probatur equus (rtW!JS,si7l©',& ii'7rt*s- f Heterognathon Camerarius ex Xenophonte uertit duri fiCcon tumacis oris equum. Huiufmodi autem fiunt, ut liquet ex uerbis Xenophontis, cum maxilla altera durior uel afperior,altera mollior uel tenerior eft. Praecipiatur curatorifinquit idem)ne unquam ha benis attrahat equumthoc em'm heterognathos facit, (os durum.Camerarius.) Et alibi, Heterogna. tbos equos prodit, non folu equitatio illa quam wUto uocacfed euidennus etia mutata fubitocqui- tatio.Nam pleri^ nolunt excurrere,nifi ita flexus cueniatutimprobiormaxilladomuSfadteditum conuertatur.Et rurfus, Agitationem autem in primis probamus eam quae m»?» appellatur,quoniam 50 ambae buccas ad conuerConem a(rucfacit.Eli 8C hoc bonum agitatione ipfam mutate, ut equi buc. Cie in utrifep exsequentur, Eaiif oyn«fi©',(tt^KS{ lil i7i«yira,Pollux) hreSils;^ inii ijiift, nus friSsis ic9i«(/,Suidas & V arinus, Hefychius o-n/sf id eft duri oris exponit ; ®reJ«s, id eft contumax 8f effrenis, latius patet : Pro inexplebili, ut illi exponunt, 8C ambabus maxillis cibum uorantc,apud authores legiife non memini. Heterognatho contrarius 8C laudandus eft,«*i)»A«ir(j/i'itS»(',apudPollucem. JSimQ-S/U Jut/(in Xenophonte corrupte legitur isneMaf) «jfcsTifiWs i((i! sjnie (lego itff « viti' ciiasacif/ tyfi ^ (ws iiiyislw, (hoceftquod Xenophon icribit. Mejas ofit >s8t) re Pollux, 4* ^Teutonestinquit Camerarius)cum bonum Si generofum equum depingunt, diuerlbrum ani» mantum concinnatis uirtutibus , ut Homerus fingit de dijs Agamemnonem fuum, a lupo uia, & a uulpe tria, &( amuliere Teie feu c^vas alfumunt. Lupi oculos, uoracitatem,ualidaccr> uicem. V ulpis aures breues, caudam longam, greifum lenem. Mulieris peflus, fuperbiam, comam. Alij magis pudendo intelleflu inter muliebres in equo uirtutes pofuere, confcenfionis patientiam. Item^ alq hac ita expofuerc,generofo equo uirtutes ut atnibueren t duas leporis, uelocitate SC agi. litatem.Duas uuipis,bonorum oculorum Si pilofe cauda. Lupi duas, lenitatem greflus 8C uoraci» tatem.Duas afini, coxas ualemes Si firmitatem pilorum ; uel ut quibufdam placet, bonas ungulas. Mulieris duas, fuperbiam K fubieflionem. Attp etia alij aliter hoc modo:(declarant enim hac etiam Teutonum maiorum noftrorum faplentiam:)De lupo(lucio potius)pifce adefle debere equo uora- p citatem8fexiliendifacultatcm.De anguilla agilitatem,8f (utmeminifleuidcor)celeritatem.Defer. pente,oculorum aciem SC gyros. De leone.amplum peflus Si denfam iubam.De foemina,qua dixi. mus.De fele,nitorem SC lenitatem gradus , Hac omnia Camerarius, f Nunc de indole etiam, in. genio 8f moribus 8f aflionibus nonnullis, qua circa equum eligendum confiderantur, dicamus, In equo igitur adulto 8f iam ueflore parando, primum atas ignoranda non eft, (de cuius dignotio. ne capite tertio dica:)atate peripefla.inquit Xenophon,mdebimus SC lupos quo paflo orc,8i uer* ticale lorum quo paflo ad aures admittat. Hac minime erunt obfcura , fi coram emptore SC appli. catum frenum Si denaflum fuerit. Mox animaduertendfi quo pacf o fufeipiat dorfo confcenforem: multi enim equi refutant ea,qua laborem fibi allatura effe intelligunt. Obferuabitur SC hoc.umrai cum equite non recufet ab alijs equis digredi. aut,fi forte prope aflint,an ad hos icfc efferre foleat.Re it periuntur etiam qui de mala educatione ex equitationibus recurrunt ad domefiicos feceffus, (De heterognatbisiam paglo ante dixi.) Netj fugere nos par fuerit, an etiam inftigatus ad celeritatem equi» De Equo. B. Lib. I. 45*7 tquui cito fuflineri.a: libenter reiicrti foleat. Prodefl: et hoc fcire, utrum extimulatus etiam ob- temperet equus.Nam immorigerus equus non inutilis tantummodo, fed farpenumero proditoris ul cem obtinet.Hsc Xenophon. Abingenio equus laudabitur.inquit Pollux, fi fuerit lAiifiifiS-.itfJvs I»©- layxfnytfiTr/i!, yxOfO-, ymnu/jSti®-, Kv,/i>c!, ai/B-aSafjifbtnffijot.Jdnir/O-.jfSjoilfe}, 7ifew«,W<«|'’n'(' iw«&Tto,.i\iWj'6f)' i7mB,Sll?\:i!vSfu-mis,fxfi®-, Hucufij Pollux. Budreus oris morigeri SC dudilis 10 equum laudat, ut Graeci euagogon,6t^c. Qiio quis acrior , in bibendo profundius nares mergit, Plitiius. Equus fit audax,pedibus terram fodiens SC terens.hinniens.membris tremens : hoc enim fortitudinis eft indicium.ex quietefumma facile concitetur, facile etiam ex maxima concitatione fi. ftatur Si quiefeat, (idem in Hippia tricis Graecis alicubi legimus, & paulo ante ex Polluce diximus) Albertus. Equus Platoni in Phaedro laudatus ■nitSt e^ar»t larm ooif joinu/jj n tm mSis H!U «A»fo«s.A', f}StT«f^,(niitas7i^,»tA(iVir(««7j(«ow(;i(5KAoj,aiSwW,id eft ilia Si partem qua cingimur,gracilius eft, que habitum in adolefccn tibus & puellis prtecipuelaudarefolennSi: quoniam rphcces,id eft uefp£E,qua thoraxeum uentrein feriore conferitur, gracili filo cohaerent,idem fphecodes appellatur : at ftrigofus habitus totius cor. poris eft,pleno Si nitido carnofo^c6trarius,At5^ds,i3imf, AaoitWfsas, ficcus & ueluti ftrtjs( feu ftrigis) quibufdam afperior,fqualidus afpc(ftu,& femper uitiofus. A«},a:{d(/ uerd in nonnullis corporis parti, bus commendamus, ut in equi ceruice qua capite iungitur apud Xenophontem, Equum ftrigofum Si male habitum.fed equitem eius uberrimum Si habitiftimum uiderunt, Gellius, Grammatici qui- dam ftrigofum interpretantur exhauftum Si macilentum, quati ftringofum ; Si iumenta ftrigofa, Jo quod corpora eorum reftritfta fint fame aut alia uitij caufa. Equus dyfgargalis Xenophonti,qui eft Ao-oomWsT©' ac difFicilis,qui ne tadfum quidem aut titillationem pati queat, j,©',«i{SEdiK7©',t^>rKdDf/«HSAfl:soj,«do:^7i{oj(/, dtsiTsd^t^r'©', tcfvfedjot/, os oioMaxis fonrfciOjsV^ Tihimyiii'®' sPt/^Aii'dt/,\air'7Ft(o(jh'iQ'^cen\ict u rccfta fuperbit BC curfu fertur procace, fn primis uero elegans fuerit, fi ccruicem natura tollat BCex* tendar.uertice magno,auribus quam pro capitis modo minoribus, Pollux ex Xenophonte. Catera qua ad pulchritudinem equi facium, cum alijs fuperius explicaui. Dc regionibus qua infignes equos producunt. De ftirpe magni intereft qua (int,quod genera fint multa .'Itaq^ ad hoc nobiles a regionibus di* cuntur, Varro. In permutandis equis uel detrahendis(legodiftrahcndis,id eft uendcndis)maxima fraudem patria folet afferre mendacium. Volentes enim charius uendere, generofilTimosfingunt. Otia res compulitnos,qui per tam diuerfas S^Ienginquas peregrinationesequorSgeneraumuera «t(4a,Sirida$.Immaniscp Gelatin gea nitiuo nimirum)fluuij cognomine dida, Verg. Sunt 5C Geloni Scythia; populi, qui in equis fugien dopugnabanqdc quibus Lucanus,Mairagetes quo fugit equo, fortes^ Geloni. Et Vergilius, Bi« faltacquomorefolentjacer^Geloniis, Cumfugilin Rhodopen , aut in deferta Getarum. Etlac <0 concretum cum fanguine potat equino.Fugaces autem equi bellis minime idonei funt. Germania grauiores K fticculTarios habet,qui fubfuliim molefte ingrediuntur, Getici equi celerrime ferun. 'Uf>AcU»n, UreeaiucijMwi^wiipedibus bonis fulti funiiuafto corpore, capite uenufto:ardua anti» _ - Ci X 460 Dc Quadrupedibus ea parte ftanira*J<« Tii w««fcfel)concmno«ha tum aquila aut circus accipiter in aere,e<: in mari delphinusifed exigui funq»: uiribus paruis & ani tno imbelli, AVi’ oAiWjBoMi « woiMuA! «nif (Abfyrtus tamen,fireae legitur, magno corpo ris habitu cife fcribin)8<; curfus celeritatem pauca emenfi ftadiaamittunccorpore ucnufio, fed iin. culam habent parum folidamjScsAsTo^nc.liigeiru^Asi/.Hifpaniceleritatisdd agilitatis opinioneama» Inatibus expctunf,Camcrar. Ex Hifpania lenitate clegantiafe confpicui funt, Volater, Equi ma. iores corpore a tertio climate tifqp ad finem fexti procreantur,& praecipue in HifpaniaiFortiore, au tem K fatis magnos etiam in feptimo climate procreari uidimus, 6£ eofdepatientiorci laboris quam i» qui atertioclimateuel quarto habentur,Albert. Celtiberorum equifubalbi(^^'■.^•«^Jl)funt;quodfi in exteriorem traducantur Hifpaniam, colorem permutaRfunt a t autem Parthicorum iimilestnamK agilitate 8f currendi dexteritate reliquos anteeunt, -raxat ksu quos uno cornu praeditos procreare ferunt , quorum e cornibus pocula conficiuntur, in qua ue< nenum mortiferum coniedum , fi quis biberit,nihilgraue,quddcornurcpcIlat malum ipfum, pep perietur, Aelian. Dchoc uide plura in Monocerotis hidoria ; Ipfequidem Aelianus alibi.Sffecunis 1' cum Philcs.idcrn feribunt de poculo ex aflni Indici monocerotis cornu fado. Iones, Oppian. Iftrij pedibus ualcnt.teTlm.AsOperquara proccri(8V(ttj.b4ej;)indiuidua fpina(«fni(«i a» y*xB)caua^, fed cur fu pernici, Abfyrtiis. ^Libyes,Oppianus.Mauri(inqui0pra:damiirimi funt tum in longis curfibus, tum duris labo- ribus ferendis. His proximi Libyes durabili celeritate. Forma dmilis utrif®;nifi quod robudiUbyei maiores funt, corpore oblongo, codis Si lateribus craffloribus. Si ampliore ad redum impetum pe. dore.Solis aedum Si fitim meridianam facile tolerant.sarafiiiii «7)i*,codas Si pedus(quafi codalc uel e codis contextum) interpretor ; nam tsa yvt‘V(iis,)Ac fere St ij fit fequentes Malfaefyli 8t alij Libyes magna ex parte eodem modo inflrutfli funt. St in caeteris perfi» miks,paruis equis utentes,celeribus tamen &t obtemperantibus,aded ut fola uirgula gubernentur. Equi collaria ex ligno habent aut pilo confetSa,equibus habena dependet. Oppiani 40 uerba de equis MauristSt Nemefiani de Maurufijs , idem eft autem Maurus St Maurufius Strabo» ne tcflejfupra inter Libyes, quibus eos forma flmiles facit, recenfui. Voca t autem omA* ipt/Ac luifui/, hoc eft agilia St uelocia Maurorum genera , ut ego quidem interpretor, non uaria. Et paulo poft, £0(/ aiKviipot SiKtA9t,SlX£A£S(/ if fc 7S St/tiOfi Kc« nhliistn, ocyAs^m?, Kou fnya tfyihiix aUpt©'. Videtur autem uerfus unus poft primum declTe, ut fenfus hic fiuMauris celeriores funt Siculi, Siculis autem animo (Mauri prxftantiores funt,autfimilequid)qui St ftxltio colore St ualdefplendidiuifimtur,8tfoli magnum leonis rugitum expediant. Mox euam cum ad alias feras in uenatione alio colore commendet equos.ad leones prateipue charopos,id eft fuluos laudat. Abtm dantautemin Mauritania leones, Mazaces.uidefupraftatim poft Cappadoces. Medi eximia funt magnitudine, Abfyrt. Medos homines habitu corporis opimo, St luxu fimiliteratep iliorum equos jo diffluentes adeo nitefeere audio,uc pariter cum dominis equos, St magnitudine corporis St pulchrt- tudinc.atij adeo lauto extra corpus cultu delcd}ari,8t magnitudinem St pulchritudinem fuam fen» tireuideantur, Aelian. MediPerfis quotannis equos ter mille pendebant, Strabo. Nifatos etiam Herodotus Medicos uocat , ut infra dicetur. Menapij (uulgo Geidrici) noftratiumfoli, qui Catfarj opinor Gallici funt, St Rugi, ut bellatores ferme in pretio funqCamerarius.Rugos inuenio incoluifr fe regionem quat adhuc Rugenland appelletur, Stmeminifle ipforumPaulumDiaconumlibro i. de rebus Langobardorum. Sunt qui eos in Mechelburgenfes abtjlfedicant Hi ueriffimis Germanis orufinquit Althamerus)iingua.ac uirtute Germanis imerccnfrntur. Murcibtj uix ora tenacia fer» ro Concedunt,Gratius. Mycenas tanquam generoforum equorum patriam V ergillus pradicat. Gratius equum uenationiaptum deferibenshis uerfibus utitur: Confule.Penei quahs perfundituc <0 amne Theiralus,autpatri«cquemconfpexere Mycenae Glauc0,nempeingens,nempeardua fun» detinauras Crura,quis Eleas potior luftrauitarenasf Netamen hocattingat opus, iatSantior ilU Virtus, quamfyluaSjdtirutn^lacefleteMariem, Myfi utbellatorcsin pretio fuere,Cameratius, 462 De Q^drupedibus • Nafatnone» apud Gratium nommantur,fed locus non eft mteger,h« uerbistMurcibij uix ora tenacia ferro Concedunt, autiforte at) totaleui Nafamon*.Sunt autem Nafamoneyjopuli Libya; nauium Syrtibus inuolutarum fpoliatores. Pulcherrimus omnium equus Niliaus elr, eo reges uc, hunturtelcganti forma, greflTu molli, freno facilis: capite paruo,iuba m^ta 6cl longa, comis utrina que derhiUrs fubflauis,(!, Hefychius &; Varin.) uocatur, in quo equi eximft procreantur , Suidas in imi©' ni, Oii«)praegrandibus armisCwTaw Grammatici iwtsw sny exponunt equum qui ielibrem ab humeris in terram excutiat:) gibbere uel curua fpina:uar!,atcR ideo ingreffu uacillante curfu^, Abfyrtus interprete Ruellio. Oraculum Delphicum , quod paulj „ ante rccitauimusjThelTalicosjuel ut Scholiaftcs Theocriti icribit , Thracios equos prj omnibus ex. tollit. Strymonio facilis tutela Bifaltac,etc.ut mox fupra in Siculis ex Gratio didfum eft. Toringos &; Burgundiones tanquam iniuri* tolerantes Vegetius commendat, ita ut proximum poft Humu. fcos,quos omnium primos facit,locum obtineant . Burgundiones olim loca ultra Viflulam tenuo runcThuringi Heffis uicini funt.qui Plinio,ut Volaterran.conijcit,Cimbri mediterrannei uocanf. f Venetos aliqui putant defeendere a Venetis Paphlagoniae populis,qui poli bellum Troianum adhaclocaperuenerinuKhuiusconietflurae argumentum faciunt indullriam ipibrumin alendis equistqua hoc omnino tempore defecit: antea tamen in fumma apud illos cura fuit,ueteris fcilicetftj circa muloru fobole amulatione , (5* mii mtAiaS ta,Hefych,et Varin. Er/iiflrfuox corrupta ut uidetur pro to (mroqKsa Automx/w,»»»! Ai/i©f «foi,Iidem.E i'iTOp,T(Asaip , Jlj jl, t»j T «/x.irap,lidem. Vuallachus hodie apud Saxones appellatur equus caflratus:quod multi ex ea r^ione,qu* olim Dacia di(Sa eft, habeantur, V uillichius.Lycofpades 6d lycophori qui lint, infra di cam in celcrum mentione. De equorum differentijs a gradu & incelTu. „ Equorum gradus, uel qualitate differunt, uel quantitate. Qualitatem tioco, cum equum mollia, ’ fcule,durc,aut mediocriter ingredi dicimustquantitate uero celeritatis K tarditatis difcrime.Quan, quam & hae qualitates qujdam 8C potenti* naturales funt in animantibus, non fine temporis tame, quod quantitatis generi adfcribitur,animaduerfione: proprie autem tardum 8d celete dicimus ratio ne moius,qui cum fit omnis cominuus,ea quidem ratione quantitati fubijcitur. Sed priore locode differentijs in qualitate dicam. Motus igitur equorumCut tradit Alhertus)quatuor funttCurfus.qiii ex faltibus equi conftat:&: fit cum fimul eleuamr anteriores pedes,flmul etiam pofteriores, et equus fe impingit anterius.Trottatlo, quando uelocius quam in ordinato greffu,oppofitorum laterum an. leriorem fimul SC pofteriorem pedem tollit ; quo quidem modo fit etiam peditatio , fed pr*ter equi concitationem. Ambulatio(Germanis,b«rfl<»pf)denicp, cum flmul in eodem latere antcriorem&i ,, pofteriorem leuat pedem:qu* quidem mollius agitur,fi propius terram non alte fublatis , fed quafi^ iraiflis pedibus fiat,6^ paulo citius anterior quam pofterior ^es figatur; quo magis autem ab hoc mo« do recefferit gradus,e6 durior erit; Vnde neceffe eft optime ambulantes equos frequentius cefpita. re,pr*cipuc in uia afpera,HaiSenus Albert, C Succuffores equi { quos alij fucculTatores uocam, fuccuffonraue)frequenter fefforem inquictant,inde nomen forti tl: nam Marcello authore fucniffa. re eft furfum frequenter excutere,Grapaldui. Ex GermaniaCinquit Camerarius) gratiiores ei fiic cuffarij habentu);, qui fubfultim molefte ingrediuntur. His iimiles appellat Nonius tortores equos; Aufonius uerd cruciantes, ut cruciantefinquit)canterio: fuccuffariosFeftus. Succuffatores tardi, raricpcalias tetri tardi&)caballi,LuciUus.Et alibi,Campanus fonipes fuccuffor nullus fequatur. Agi te,acuulnus nefuccunetgreffus,cauteingredimini,Adlius.Pedetentimite,etfedatonifu,nefuccuf„ fuarripiatmaiordolor,Ciceroi.Tufcul. Greffum ipfum huiufinodi fuccuffaturam aliqui uocant. ’ Albertuscut fupra pofui)trottatione,uoce Italis,Gallis,Hirpanis et Anglis ufttaia; ( Tortores ex No nio fere intelligo,qui et cruciantes a poetis dicuntur.uulgo quoij paucis immutatis appellantur ho. die tortores,forie trotones,equi,Hermol.)Germani ttqb.Pomponius Decuma fullonis , Et ubi infl. lui in cochleatum equuleum, ubi tollutimtortor,id eft torqueor, Nonius. Parthis confuetudocli equorum grelTus ad delicias dominorum hac arte mollire ; non enim circulis atep ponderibus pr*. grauant,ut foluti ambulare condifcant.fed ipfos equos,quos uulgd trepidarios, militari uerbo tono- narios uocante prius uerbum ad Germanicam fuccuffatorum nomenclaturam trahet alludit, uel TfvmJiyy Gr*cum,quod apud Abfyrtum Iegimus,ut inferius in Calpes mentione citabimus: poftc' rius ad Gallicum uel Italicum, fi r literam tantum poft t fubtjcias) ita edomant ad leuitatem,ecqu* i» dam blandimenta ued}ur*,ut Afturconibus fimiles uideantur.In liceo itacj *quali^ folo quinqua- ginta pallui in longum, 8d quinij in latum plenis cophinis digeritur per ordines creta , ad firoilim* dineni ■ DeEq uo. B. Lib. L 467 dinem fiadij.quod aulicibii»(ti(de an fllicibm legendum) afpCTius fit , tum difficultate coronam ue, locitatia optantibus ingerit , in quo fpacio cum equus frequentUfime exerceri cccpcrit , in illos aul(« CCS neccffarid offendit, & priores & poflcriores ungulas impingir,8f aliquando ucl cadit , uel fic ofc fendit ut cadere uidcatur.pofi quod admonitui iniuria, tollit altius crura, Sd inflexione geniculorum attj gambarum molliteruchit.Prattereaminutosgreffus imitatur, utinter aulices ungulas ponat: nam fi extendere uoluerli,offenditin cumulum. Minutim autem equus ambulans commodius ue« Ilii, pulchrius uidetur incedere, Hatc Vegetius 1.54, Quaerendum an hic aut fimilii , ut puto, fit grelTus ille quem Germani uocant btyfcjllttj* f Habentur et in pretio cuiufdam mollioris gradut cqui,adqHcm magna cura,uti nenimis alte tollant crura,a(ruefieri folentifed q dellcatiflimi, quorS 10 hic noninftitutionii,fednaturaegradnseft, Camerarius. Huiufmodi equus apud Simonem (quem Xenophon citare folet)6t/<^»(i@'8fi')ji/<^ii(r@' dicitur, qui inter currendum crura modice a folotob Iit, Pollux. Idem gradarius uocatur 5C tollutaris equus , qui molli gradu fine fuccuffatura gc' fiat. Varro , Qui tegradu(inquit) tollutim(a]ias tollutilijmclius quam tute molliter uetSus , cito re« linquat. Aflurconibui Sf tollutaribus mannis , Seneca in epillolis. Demam Hercule iam de ordeo, tollutimnibadizas,Plautus Afin. Vt equus quiad uehendum eft natus, tamen traditur magiftro, ut equifo doceat tollutim, Varro,(Tolunm per I fimplex,quafi uolutim uel uolubiliter,Nonius.qui multa etiam fuper hac uoce ex ueteribus tcftimonia affert. )Adequitatio hatc, ut arbitror, 3 Iulio Polluce dicif.quia carpat in curfu terra, &C tollat uolubiliter ac modice ue.fiigiatetcm tollutim, quafi uolutim interpretatur,Hermol. In Hifpania Gallaica gens Sf Afturica cqumi generis, quos 10 thieldones uocamus , minori forma appellatos Afturcones gignunt : quibus non uulgaris in curfu gradus, fed mollis, alterno crurum explicatu glomeratio: unde equis tolutim carpere incurfus tradf tur arte,(Hermolaus legit , tollutim carpere in curfu traditum arte , ticldones , fine afpiratione;) Plin.Tieldonum uocabulum accedit ad Germanicum jelottt; fic enim uiilgd nominant equum gra daviumtAngli an amlyngnagthunc enim ab Anglis audio paruum, caftratum 8f per^ molli grefiii effe: Illum uerd quem uocitant a hobye horfe, paruum quidcm,fed m{niumolIigreiru,3f caftratum: eialiumahackeney horfe,hedceporicum mercede conduci folitum, mediocri magnitudine, fiue isca liratus fiue non caftratus fit. Galli &C Germania inferior,hacquenc:quod alternarim pedibus eleua» tis fonitum citet fimilem illi qui auditur cum olera aut aliud quippiam geminis cultris minutatim fu- per abaco ligneo inciditur:quod Galli dieSt hacquer,noftri bdcEctt . Franc. Arlunnus equum mani 50 num,thieldonem uel Afturconem, Italicis uocibus ubino Sf chinea exponit: Scoppamannum pala» frenoimannulum palafrenetto: Afturconem uero,lo caualloportante.che ua ferrato.acchinea et che ua a lambro,uel adafotet alibiTollutarium fimiliter. Voces quidem chinea SI achinea a Gallica hac» quenefatftatuidentur, Afturco,hacqueneeouguilhedin,Robert.Stcphan, Suntquigradarium & tolutim fatftum equi inccfrum,Italiceambiaduramuocent:Albertus,utfupra dixi, peditationenv Palefridorum ufus eft ueflio.qu* equitatio dicitur, 8f horum etiam eft non caftrari, ne effoeminenf, Albctt. Gualoppo uel galoppo Italice,equi greffus inter fuccuffationem et curfum medius eftihSc etiam Arlunnus Latine gradarium interpretatur,quod non probarim : De hoc paulo poft plura ia Calpe. Hermolaus pro uoce ticldones apud Plinium,aliquando feribendum putauit Tyddones,! Tydda oppido citerioris Hifpaniae.Graecorum originis iuxta Gallecos . Nec decerno id magnopere 4« (inquit)nec refello. Ipfeequus nonformofus,gradariusoptimusui(Sor,Lucilius. Senccaepifto. U 4«. per metaphoram Ciceronem gradarium uocauit , cuius oratio lente incedebat ; quoniam gra. darij equi fine fucculfatione molliter incedunt.Tolutarius uel tolutaris equits, a pedum uolubilita» tc quafi uolutariu5.Tolutim,quafi uolutim, hoc eft uolubilitcr,Nonius. O peftifcra, trux, acerba to» lutiloquentia.Nsuius citante Nonio.Tolutarrum ab Afturcone SC manno diftinguere uidetur Se. neca epiftola 8 8 . his uerbis. Ita non omnibus obefis mannis SC Afturconibus et lolutarqs pra:ferres unicum illum equum ab ipfb Catone defridlumc' Mannulus, equus pufillus. MartiaI.lib.ia.Nuf quam eft mulio,mannuII tacebunt, HabebatpuermannuIo5multos,etiundos,«folutos,Plin,in epift, Manni apud Horatium Carm.5.didHfunt,ut ibi inquit Acron,quodmanfuetudinc manum fc quantur. Et Appiam mannis terit, Horat,inEpodis . Detonfl manni , Propertius lib, 4, Elegia 8, J* Currit agens mannos ad uillam. Lucret, lib, j. Manni equi non admodum magni ucftigia glome» f anttnunc fane id genus ex Britannia ucnit , Volaterran* De his nonnihil adferam etiam in ginnis uel nanis equis. Equifbnes Si aruIatorcs,fiuc mauis cocioncs.artc Si induftria talem(qualis Aftur conum cft)gradus glomerationem equis dcdcrunt,Grapald, Hic breuis ad numerum rapidos qut colligit ungues. Venit ab auriferis gentibus Aftur equus,Martlalis libro ultimo. Hic (alias His) parmis fonipes,nec Marti notustatidem Aut inconcuffo glomerat ucftigia dorfo. Aut molli pa. cata celer trahit effeda collo, Silius de Afturibus populis loquens. Caltecis luftratur equis ferupo. faPyrene, Non tamen Hifpano Martem tentare minacem Aufim, Gratius. Pifls in antiquimmo marmore inferiptio qu*dam Aftyrum mentionem facit,ut refert Fran.Robortelluslib.i. Variarum annotationum cap.ii, Aftyras uerd ego puto(inquit)intel]igi equites , qui equis Hifpanis , ab Altu» 4» ria regione uterenturtnififortaffemalis ab Aftura oppido Latij uocatos Aftiiras. Vergilius opinor ad hos equites alludens nomen illud ita protulit cum ait, Aftur equo fidensietfi ille Latinus non erat, Hsc aicrSed cum inferiptio illa fic habeat, Pratfcfliis cohortis fecundg Aftyrum, Aftures utro, ut ex 4(56 De Quadrupedibus rraccJentitils dartt, belKs idonei non Dnt, non affentior Robortelio: SC nec illi coniediirai, Alitnas ab Aftiiraoppido Larij uocatos uideripoffe. Pwthi quomodo m toitonarqs flue fucculf, tKscquiSjCrclliis ad delicias dominorum molliant, fupenus ex Vegetio traditum eft.Volatium nobilem Aflurcone e fuburbano redeuntem, canis a graflatore detendit, Plm, Aut Aflurconi lo, cus ante oftium detur, ad Herennium, f Eft wu/l» equitationis genus.de quaXenophoninter, prete Camerario; Hcterognathos(inquit)id eft, duri oris cquos.prodit non lolum equitatio illa quali catenata qu*irt./'sdicitur,fed euidentiusetiammutatafubito equitatio. Etalibi.Agitationeauttm m pi imis probamus eani>qua: Trtcdft appellatur, quoniam ambas bu^s ad conucruonem allucfadr, Eft 8^ hoc bonum,agica donem ipfam mutare, ut cqui buccae in utrifep^ cxgqucntur. Nos etiam cx* tenfiorem illam catenam agitationis gyratxprxferimus : ( l7reun{Ji¥ wxatrtfStDnam in hac libentius diconuerti fe equus fatur iam procurflonis,(7tf « fimuladdi • rccSiim cutfum, fimul ad flexus aflnefieripatietur.pU»rlJ'»Gratconim, SC Latinorum gradarius uel tolu rarius Adeundempertineeet{amcalpeGraecorum:namiiKA5»KC«(«’4“*l"i'V‘f*'!',’««’!j'£‘f‘“f*f''^"’'‘*f'>‘’^‘W‘’>iSc«r«Aj fli.micsaA ax» mtf «XftAwKfe i(9« >»7ti4«ottS,ws (ui^i Ksi nxiSUfinx©', hKffi4xs x"! jjAt |iia7«,i(sw ntxuaei&s «uvfi.irtriJxAie trteitils.Quibus ucrbrs fignificat Alexandrum equi frenum manu tenentem ad aliquantum fpatij equum incitaiTc ad procurfum.cumipfe quo^ curfu equum affeque re tur atqs squaret :& deinde, manu plaufu^ permulfliTe, ut folentequifones equos ferocioresde* mitigareSO deinde in Bucephalum infiliuiffc 80 confcendiife. Le^us et in Hi^piatricis ha:c uer, ba.Kot MxSaTtiJ iiuorSiVw 7riiH(i!s,i0=ti^7V<^ nifims 3/U* ptunus uclociffimum equum Pegafumdeditalis praeditum. Aliqui hoc inuentum ad regem ptifc» quendam Aegypti referunt,Sefonchofln nomine , quiflt apud Herodonim Sefoftris. Aliqui etiam ad Orum, qui bellum gefturus cum fratre Typhone,potius equum qutei leonem ad pradia ieriurin, ftruxitVciquia ad perfequendumquoq^hoftem equus, leo in ipIbtantumeonfliiSueffe utilis uiderc lur.Virgilius huius agitationis authores 80 inuentoresfrenorum,facitLapithas gentem Thcffallci Sn Gcoi gicis ita canens: Frena Pelethronij Lapiihat gyros^ dedere Impofiti dorfo, atep equitem docuere fiib armis InfultatefoloSOgreffusglomcrarefuperbos, Sed alij Centauros hancprimoi 11 li ir pa ffc pcrhibenr.faltem ut ex equis pugnarent.Scd de Centauris plura dicam in H . a. Non eo, t» dem modo parantur equi ad ephippium(hos celetes dixeris ) ut ad pr»dam , Varro. f^xnt^tcSjnon fimpUcicer (ct equcftri uacace fignificat, fed unice equo uehi, quem oune celetem appellant.Scholu Ariftofh»' DcEquo. B. Lib. I. 467 Ariftophanis SiSuidas.KsAiKiOTO-.oic^rfT/KTO-jttftl.o new(»2i'as4;im/M/i8»©',Mt'siraji5t;(«S»TO(,;j«,^ mf vsfi jytimisyi fvy mt^eus MyiiSj/®- leti },v(ivos, V arin, hoc eft, celes eft equus fingularis , non iun* (Sus ad ciii rum, idoneus ad currendum, quinunc fellaris dicitur (utitur eo uocabulo Veget. l.■t6.ilI menta fellaria uocans quibus fellat imponuntur) 6f nudus. Morcc/izn/^ iTntoy , equum uetSorem ctci quiti paratum intelligo,quod freno inftrudius fit, quod Grtcci SC^Ktt/oyQC«ti.7rvya\xocint {utpluri« bus dicam in H.e.)nam fingulares tantum proprie dicSis frenis reguntur,catteri non item . Varinus p»ra(j!rt;,(eexPindaro(««M)(K'AiTCi/exponit.Di(3us autem iiA»suidetur,uelauerbo2tta(yKvT!fiJ'®-ajmHy, in Epigramate citante Suida. Nauigia quaedam celetes appellantur, author Polluxtuti mirum ne fi't,teftudinum quo(j id genus celetes uocatum fuiffe, Hermolaus. Ke A»t nauigium aduarium eft,quod uno remo,St non binis aut ternis per fedilia agel3atur,cum tamen pluies remiges haberet.Celocem Latini interpretantur,authore Gellio. Vnde Sc Uihimy, paruulus celox, ThucydidijBayfius de re nauali.KtAsSjn-sifieAiof/ ■n(lego TsUii&cy 7t,ut Lexicorum feriptores ha bent) (iiKjo(/:tOTCxTjiiiciA»c autemCapud Aefchinem contra Timarchumlmalefica St piratica nauis eft, forma inter epadridem St celetem , Ammon. Apud V arinum JJastAss etiam pro naui piratica ex. ponitur, uel equo non ftrato,Graeci x^ynorty ; nos celetem equum fupra ex Grammaticis quibufdam yoynij,ii eft nudum eodem fenfu interpretati fumus.-quac quidem interpretatio non conuenit cum 40 ijs qui fellarem exponunt. Ego celetem equum non iundum St curfui idoneum dixerim , fiue ftra. tus is, fiue inftratus fit, Defultorij fine cphippijs eefui ad curfum apti erant , quos Graeci celetas uo. cabant.Hi quondam a nobiliilimis iuuenibus, tefte Tranquillocin uita Cafaris ) agitabantur , nunc fanca miniflris.Volaterran, Ephippiatis equis contrarij funtanoftris defultorij nuncupati , quod ex his facile defiliant defultores,qui,tefte Manilio in quinto Aftronomis, fiunt fub figho Heniochi, Grapald.StPerottus. Vide etia infra capitis odaui parte quinta in ephippiorum mentione . Ego defultorios equos ut minimum binos effe oportere uidco,celetem uerca etiam folum dicfcut celes lati us pateat, St unicum alias fignificet equum.fiue ftratus is fiue inftratus equitetur , IX fiue cum celeri tate,fiue fimplidter ut hodoeporicus. Defultorios uerd binos uel plures effe oportet , ut ex defelfis uel curfu, uel armati quem uchunt equitis onere, in alium tranfilire liceat: hi ueteribus nudi in ufii 5« cranfhodic ephippiati funt omnes.Celetes quidem pro defultortjs Homerus Iliados i?,pofuit,his uer fibus. tls (f’ 2t arsg (TTTroror it£A»7j(e(/ fcv BcfaiS, OST iTfOiiKmAmyTrUrv^xstrwJxyfi^iixutTTTnsx, Stil/as fx (raf (0(0 [tiya Tr^sr a?(/ icei Axo^o^oy n iSm&vro AnoSir «A yiwoiK^lrl S iy-Tru/lay xxs (foiAsciiK e^imaiyxXKoTiwxMoyxyB&fnaxat’;) wiwTW. Defultorios equos(inquit Calius)uideo dfi Cia defiliendo;nam,ut Sex.Pomp.fcribit,paribus equis, id eft duobus.Romani utebantur in praelio, ut fudante altero tranfirent in ficcum. Nam et pararium dicebatur aes , quod equitibus duplex pro binis equis dabatur. Eum uerta Scytharum plerifcp morem fuiffe , Ammianus prodit Marcellin. bi. nos trahendi equos,ut iumentorum uires foueat permutatio, uigorcp otio integretur alterno , Haec ille. Defultores,idcftdefultorijs equis utentes Graece amphippos uel hamipposdiciex eodem do. cebimusinH.e, Caffiodorusinepiftolis;4.-5 Equi(inquit)dcfultorijfunt,perquosCircenfium mi 60 niftri miffus denunciant exituros(ut luciferi,quadam in aftris fimilitudine , praectiribrias uelocita. les imitari uideantur, ut Hermolaus citat in Gloffematis in Plinium.) Defultor uerd is eft,qui equos • defultorios alit docet^ . Itatjperitus belli alios eligit , alit, ac docet: aliter quadrigarius ac defultor: 4<58 De Q^drupedibus necp idem, qui uedlorios facere uolet, Varro de re rufi. Numidis defultorumin modi! binos fratica. tibus equos,intcr acerrimam fepe pugnam in recentem equum ex felTo armatis tranfultare mos J rat, tanta uelocitas ipQs,tam^doci!e equorum genus eft,Liu.lib.ij.ab V rbe . Quin &f eum quicer. tat,re(Se dcfultorem dixerisiquod comprobat Vlpian.Digeft, de prarfcriptis uerbis , Tu^ defultot in his cucurreris & uiceris . Cicero pro Murena ait , Qui nefcio quo padJo mihi uidetur praetori^ candidatus in confularem, quafidefultorius in quadrigarum curriculum incurrere. Dcfultorem porro defignat Elegiacum illud feientidime concinnatum , Eft etiam aurigae fpecies ucriumniis & eius Traqcit alterno qui leue pondus equo. Cael . Plura uide in H .e.in Bellatoribus equitibus. ’ ^ Dentes luporum maximi equis quotp adalligati,infatigabi!em curfum praedare dicuntur Plf, nius. Sarmatae longinqua itinera aduri, inedia pridie praeparant equos , exiguum tantum potum u impartientestattj ita per centena milia dC c^uinquaginta continuo curfu euntibus iniident, Idera. Fi;Soiii lymoy apud Acfchinem, ut idem feribit J.511. Arabes.quorum principem Zambeium appellant, equabus nebuntur , tan» celeritatis ut per diem nodlem^ circiter centena milia itineris conficiant. V olare tj potius quam equitare uiden. turrephippijs uulgus non utitur.fed proceres tantum : qui etiam foli uefiiuntur,reliquiindufijs con tenti fiint, V artomannus. Equa mater optima , fumma charitate 8d fide pullum futim amat , cuius fane modi amoris Darius tetate inferior non imperitus , 'equas a partu recentes relidis domipullis, ad pugnas ducebat. Pulli lic alieno ladc a matribus orbi, quemadmodum homines parentib. amiC 40 fis aluntur. Darius cum inclinata iam acie in eo pratlio quod ad lafTumdego Iirum)commiferat,Pef farum res premi coepiflent, cumcp uidus fuga falutem adipifei necefle haberet, in equamafeendii: qusquod relidi memoriam pulli recordaretur,qtianto maximo potuit ftudioSd celeritate cum ip< fum pratdicat ex periculis eripuifre,Aelian, Circa extremu Septentrione(ut feribit Paul. Venci.5, 490‘'^g‘o quttda ofl m qua multo per annS tempore Sol non apparet , ita ut non folum nodti tene, brat lint.fed etiam interdiu aer in modum^ crepiifculi caliginofus. Hanc regionem confines Tartari pradac gratia ingrefluri.ne propter fubilo ingruituram nodem periclitentur, hocmodocauent.E- quas cum pullis accipiunt: &: pullos in primo regionis ingreflii cufiodibus committunt, utfe illicre dituros expedent. Sic equae nodurno itinere diligentius obferuato , reda ad pullos fuosin reditu contcndunt,id^ celerrime. Laxant enim eis feflbres habenas,8f libere quo fuoinftindu feruntur j» ire permittunt. Equi alij ad admilTuram , alij ad curfuramidoneifunt, Varro. TxjgyprwAajiyXXffis tTrmg ixoxTXfiyV arin. riA tsnfaMtpojsf/ ■Aj/ i7rrs|/,Zs7ili> yiVenn wj-ig ageflooVoj; s iroVi/ Wm»e«if 01 (ira;)oi,Pollux. Equus curforius,e^»(iiHSg. Equus imperatoris Probi in parccmi* formam dedu, ci poteft.Is cratnec decorus quidem,nec ftaturofus.uerum celeritate tanta , ut diurnis fpattjs ceniS obiret miliaria.uel in decimum diem labore ht ud interpellato.Bum tamen fugaci magis quam forti ac ftrenuo cogruerc militi pronunciauit Probus idem,CaI. Fuit autem hic equus Alanicus, in bello Probi contra Alanos captus. Equos ^enerofiores 8C ad curfum prafertim paratos, quos barbari, cos dicimus, paleis SC zeatico bordeaccoue cibario , qui funt principum equifones alere confiietiC' runt.Grapaldus. Albertus equos celeres inepta uoce curriles dixit:Horum,inqiiit, ufus eftadlti gas iniecutiones prxcipite:S4 neindureicant eis nerui ex calore curfus,cafirantur. Voluptatemf^ equis me0'e,Circi fpedacula prodiderunt, Quidam enim equorum cantibus tibiarum, quidamfalia Jiombus.quidam colorum uarietate, nonnulli etiam aecenfis facibus ad curfiis prouocantur, Solin. DcEcjuo. B. Lib.I. 4^9 ExHifpaniaucmuntIemtateelcgantia9confpiciri,Vo!aterran. Hos uiilgo /annettos uocant Hi- fpani (Ut audio) genetos (a quibus etiam felis cuiufdam fylueftris nomen «neta habemus H «n/ l5US,ut quidam conqcifquod cum fere celere hoc genus equorum fit.uedforem genibus ad feliam K latera equi tnnitt oporteat, ut tutius uehatur, Scoppa canterium lo giannetto interpretatur quam rcflc.ipfemdent. f (alibi etiam Er4ishabetur,quod non placet,apudeofdem)i7nrM)idea Veneti ucl Adriattci equi.qdemaviOTracfas (legerim At/ssiario^t ) & dicuntur, Hefychius d£ Vann, bquus a lupo fauciatus, bonus euadet ac uelox , Zoroaftres in Geoponicis. Equicur di. cantur lycoipadesf inquit Catlius) etymon duplex comperifle uideor; alterum efldc freni genere quod lycon uocent.noftri lupata dicunt.licut Georgico tertio V ergilitts, duris parere lupatisT Quo ,g inloco beruius K qui ab eo mutuati funt plures.effe lupata tradunt frena afperrima , iic de lupino. rumdentiumfimilitudlnenuncupata,quosefleina:qualescOnftet,unde &morfus infigatur fum. niinocumcnti,Hoc uero frenorum genus equis adhiberi pratferuidis, faepem ob infitam animoiita. tcmrebellibus,ut retundatur impetus , hebefeat^ generofitas nimia , moris eife , nemo non nouit. Sunt qui malint lycofpades inde dici, quod quipullina attatein lupos inciderint,!! periculum eua^ dantjinflgnitcr bonitate proficiant ac pernicitate.Catterum perpenflone dignum, curnam eiufmodi cafum confeqiwtur euentus hic,nin dicamus.idco credi uehementiores effici equos ab ea impoftu. ralquoniam,ni fuiflent natura tales, haudquaqua dilabi eualuiffenti necp enim prudentem euaiifle Vlyiremdi(ffitamus.Cyclopedeclinato:fedideodeclinaire,quiaforetprudens,HacC*l. Tranftu. Iit autem ex Aeliano (uel Plutarchi SympoiiacOex quo rurfus eadem , interprete Gillio, ut clariora so fiant, recitari nihil prohibet. Lycofpadas igitur ( inquit ille) altj ideo dicunt a frenis lupatis appella, ri.quod his effrenarionem eorum prateipitem feifores moderentur. Plutarchus ex parentis fui fen.. tentia exiftimat hos optimos et uelocifftmos effe,qui a lupo appetiti, ex eius faucibus eiiaierincquod ipfum dubitationem habet, cur ij quos lupus mordicus preflerit acriter animoii efficiantur , cum fe. rx beftiat morfus, terrorem potius.quam animum facere uideatur:8f timidi effeiffi, quemadmodum fera: tendiculis attentata: magis infidiarum metuentes funt.ita hi a currendi Celeritate fefe fuftinent, (mscffuis op/fims (2) TOj(a*s ij^sm.Plutarch, accipit autem pro Ve. non pro fuffinere & morari; iit Gillius inepte uertit.) Quamobrem dicimus huiufcemodi equos non ex eo magis ad currendum ptaffare.quod cum pulU effent ex lupis euaferunt,fed quia animoii, & ueloces natura e(rent,propte rea effugiffe. Eiufdem rei (cur inquam equi ex rieffu luporum feruati , alacriores,9i/(MH/'«c,eire di» 5" cantur)caufam inquirit Plutarch.in Sympoffacis % 8. ex cuius uerbis uel Aelianum erraile qui ex Pliitarcho tranfcripfit.uel interpretem potius(nam Graecum exemplar non uidijfacile apparet. Ipfe quidem Plutarchi uerba fic uerterim:Cum pater meus cquorti pullos qui lupi morfum effugiffent, bonos SC celeres euadere diceret, & multi qui aderant idem affirmarent, qusftionem propofuit , cur hic euentus Svitmoiiifss lest yofyaitsatCanimofiores & uelocioresinam fid paulo poft fiibdit , hium eiw w]ps) reddat equos. Et cum plaerif^ uideretur , hoc cafu equos non animofos , fcd potius timidos fierhitaij iam prorfus pauidos uel leuem ob caufam ffatim ad curfum fid uelocitatem excitari, iimill ter ut fer a: ilte qua: femel irretit® fuerint. Ego uerd confyderaildum dixi , ne contra potius res fe haa beat quam plerifcp uideatur, nempe ut non quia lupos effugere uelociores fiant equi , fed quia natu, ra ueloces erant, iccirco efFugerint,H®cPlutarch, Equi lycofpades nuncupati, inquit alibi Aelia. 40 mis.Gracorum hominum cum ftudiofi' effe dicunnir, tum de huiufcemodi hominum genere miris fleam notionem habere,ut naturah' quodam fenfu ad eos amandos afficiantur; nei^ enim palpanti, bus fe offenduntur, neqp refiliunt,fed tanquam conftridti tenerentur, totum diem cum ijs traducut, attp fomnum prope eofdcm capiunt.Sin ad ipfos barbarus accedit, quemadmodum ex ueftigijs faga dter odorantes canes feras percipiunt,fic eos equi cOgnofcunt,&( clamorem tollunt, &( tanquam fa neferambeftiamextimelcentesjdantfein fugam. Iam porro ijs ad quos affueuerunt, SC pabulum obijetentibus mirifice oblcdlantur,maxime aurigis formoi! uideri ftudcnt,quod quidem ipfum cum natant ofiendunctum enim in aquam bene penitus procedunt, ut nitidum os efficiant, & nefors didum quippiam ex prsfepi aut de uia illitum deformet fpeciofum nicorem,ac odorati unguenti fua iiitatcm,Homeri Sf Simonidis teftimonio,in amore, 8d delitijs habere exiflimantur , Hatffcnus Ae. jolian.Sed hoc idem alibi equis ingenere adffibnit, his Uerbis; Ex iis qui equina tradrationis periti funqaudiui equum deledfari laua tione Sd unguentis, H^c de lycofpadibus equis: quibus an ijdem lycophorifinthaud fcioiHefychius quidem & Varinus in uocib.inmiilr dCivJfilr, ut fuperius reci taui.eofdem facere uidentur. V tritp etiam a celeritate commendantur. Sed differre uideri poflunt, quia aliam rationem cur didli fint lycophorifquam de lycofpadibus fupra retulerimjaffert Strabo li bro quinto, his uerbistFama eft,inter Venetos celebrem admodum fuifle quempiam , qui in facien. dis uadimonijs ffudio non mediocri teneretur,qua ex re 8d hominum iocis carperetur. Is igitur in ue natores fertur incidiffcjqui irretitum haberent lupum, dC illis per iocum rogitantibus , uclletnepro liipouadem fe conftitueref ut illata ab eo damna perfolueret.flc e retibus beluam dimiffliros , Fide, iubere fefe confeiTus eft.EmiiTum deinde lupum.magnum equarum armentum agitantem nullo ne» fc latum cauterio ad fideiuflbris ffabulum adduxiiTe.Eum recepta gratia,equabus lupi notam inuffifli fe,8C inde lupiferas ( Amsif ojaW nominafle,uelocitate magis quam pulchritudine prsffantes , Cuius fuccelTorcs SC fignum 8d nomen,equarum generi ferualfe, ut^ folis eis ftirps ipfa legitime perdit' R( 470 De Qj^drupedibus * .... i- rr f. ^et faminam nullam allcnareconfueffe. Equinam hVcpra:dpu*^ tiffc. Hac uero tempeftate , ut diximus , omnis humfmodi rei defecu exercitatio, Hucuf^ Strabo. PliiraquaadPhilolosiamdeceleribuseqiusfpc(?lant,refeiemusitiH* b. CExuelocibusefuisfuntetiamuenatici,dequibuspart.mdiximuspart.md^^^^ Sum uledi curfa pernkes. Veredos antiqui dixerunt.quod ueherentrhedas.id eft ducerent. Fefiu,. ueredicuriup eauisnomenolim fuit, luxta hoc Martialis, Parcius utaris mo ^ueredicurfuper^™ neorapSeutedo Prifce.necinleporestamuiolentuseas. Etalibi.Stragulafuccinaiuenatorfu neo rapiete uer ... furgereficus equo. Veredos ( inquit Caelius ) fi modo non aberret rosVeretoiummetaphora decenti legimus apudHieronymam:Quiafmgul?.inquit,m«^ redant™urbisofiFendere,AtProcopiusidemueredariosintell.gereuidetur,eosqui celeriter equis Si ~ literas prouehunt.Equorum publicorum in hoc ufu,commemini(re Ammianus uide ImMiceUinustTranfeo (inquit) quod quidam per ampla urbis fpatia fubuerfosip filices fine per. cu iSproperanter equos ielutpublicos.flgnatis ( quod dicitur )calceis agitant familiarica, om na tanquam pratdatorios globos trahentes a tergojne Sannione quidem , ut ait Comicus , domi KSpii «I interpretis fententiam adiuuat Firmicus Mathefeos tertto.Regum tnquit.nim cfosueVedariosfereddent Curfuspublicus dicebatur aut fifcahs, quum abimperamribus cert, sio. ds eZidgenufpr^celeres deftinabanturtquibus non utebantur alq.niiifacultate impetrata, quam «ocant tralatorL.HucufcpC^lius. Verbahmc apud Limum hb.y.ita leguntur : Repete quibus cenfcsTquefier erat (equi publici nonerant affignati) confilio prius inter fefe habito.fenatu adeat, Mafedlendipoteftate.equisfefUisftipendiafadurospromittnt.quibusamphmmisuerbisabfe. natu OTatia: ads funuPuto (inquit Fr.Robortellus) Liuium per eqtios publice afflgnatos intellige- re eouos uui uedigales a Cicerone uocantur in Philippica or. i. cum ait, tum exillimauit fe fuoiure rum Hippia uiucre.a: equos uedigales Sergio mimo tradere. Antonius redemptashabebatabara riouedfeles quadrigas, Afconius. Sed redeo ad ueredos. Scythae feminis (utnuncnoflrifunt curfores cabailarti) uti raaluere. fcd in praelijs.quod urinam curfu non impedito rcddant.Grapaldua. HAjt amp oSa.i'©' lara«/s W/ufaip , Plutarchtis in Othone. ^ Fucrunt K isw»1«nuncii,uocabuloTarentinorumCfed pedites, ut contjcio)«t*«»«Ax«c>fW«&?«5«w4"«. IUI Varinuslapud quem etiam K0-KKC./1BE pro nunciofcribitur.Recentiores quidam Gramma tici feibunt aftandas didos apud Perfas tabellarios, qui cerds interuallis itinerum permutabamur. An,tepao(r<^V»f«c,curfus perniciffimus equitum, ut fcribit Herodot.libro 8. Vnde nomen angaria et D^ansarise inlibris iuris manauit.Eft autem nomen Perficum,uulgo poftas appellantjBud* m An, notat Iccundisr Apud PcrfaSjUt Suidas mdicat,regrj nuncij «^«^«(quafi forte)dicumur,K ndemaftandx 8(:c.Vidc Lexicon Gr3ecoIatmum.A^«f«7rsi7 'wIhc&hs : lA’ Oppia, Ne armorum fremitum. Si gladiorum ad clypeos refonantium crepinim equi extimclcant, eos ad llrepitum Si fonitum alTuefcere cogunt, armata® cadauerum fimulachra fub ipfum fcenum 50 (frenum) fubficiunt,ut caeforum confpedlum in bello ferre confuefcant,ut ne rerum terribilium me tu affe(fri,ad rem militarem inutiles fint . Quod quidem ipfum Homerus haud fane ignorauit, cum Diomedem quidem iniliade fcripfit Thraces iugulare; Vlyifem uero interfeflos pedibus fufatrahe- te,ne in cadauera incurrentes Thraces equi formidine perterrerentur: atijadhsc ipfainfueti.ut per fotmidolofa quxdam ingredientes prpeipiti effrenatione efferrentur, Aelianus . Quomodo inilf tui Si exerceri debeat pullus bellator futurus , infra dicam capite quinto , ex Hippiatricorum capite 116. Cur equos ad belli ufum barbari caftrare foliti fint , uideinfra in Canterio, Equi bellici, qui dextrarfi uocantur (utuntur hac uoce hodie Itali,Germani nominant) non debent caftrari, ne timidiores fiant. Horum eft Conis Muficis gaudere,8f crepitu armorum excitari, & cum alfis dex. trarfis congredi;Item atdere faltus,Sf irrumpere acies mordendo Si calcitrando. Hi aliquando domi 4« nos aut curatores fuos tantopere amant, utamiffiseiscibo abftineant, Sipratriilitia quandoqs ui- tsm finiant. Eft quando intriftirialachrymantur,unde aliqui deuieftoria aut clade fecutura pracfagi uni, Albert. Similia ex Plinio leges in D . Bellatores equi.aut cataphradlis ardui 8C robufti : aut fej micataphradlis.fiue fagittarfistaut fancbaliftarfis (liceat enim noftrorum temporum ita appellare:)fis igitur mediocres quatruntur. Camerarius. Nofiratium equorum Menapfi foli, qui Cafari ut opinor Gallici funt,a: Rugi,ut bellatores ferme in pretio funt. Sunt 6i Heluetfi, Si pratei pucAlgoici,qui durare diutiflimcputantur, Externorum autem Myfl, frCPannonfi , &: Sarmatici, Idem. . fflam fi quando lubeat(inquit Xenophon)idoneo bellis equo uti ad agitationem magnificam et fpccioram,omnino ab eo,quod pleri® faciunt in opinione prxclarae equitationis , abflinendum , os uifrenis laceremus:ilem® calcaria ut fubdamus.Si incutiamus fcuticas . Naita diuerfa omnia acci» dent ab fis.quae expetuntur,cum Si figuram quandam arduam equi habenis arreptis efficientes, quf debuerat profpicere eum occEcant, K calcaribus at® flagris equum territant, ut non fine periculo perturbetur.Hac autem funt qux faciunt hi equi.qtiibus agitatio molefta eft maxime, at® in turpi, tudine quidem,non cum honeftate.Sed equus fi didicerit agitari frenis laxioribus , Si ceruicem at. tollere,eandem® a capite recuruare,ita facile praeftabit ea, quibus etiam ipfe potiffimum deledtatur & fibi placeuHatcautem efie quae diximus,ucl hoc argumento intelligi poterit, quod equus quoti, cs feftinat ad alios equos.fed ad equas in primis, tum Si attollit ceruicem quam altiffime.Sf caput ma xime proclinat truci cum fpecie,(3a5xa;ri!»©':)tum crurum mollitudinem fert fublimem,S(: caudam furfum intendit.Qui igitur ad talem formam compofuerit equum.qualem ipfe effingit, quoties piil focberrimus uideri cupit,is hoc confcquctur,ut Si de agitatione uoluptatem equus capiat , Si magni- ficus at® terribilis ac fpecSabilis fit. Qiix quidem qua ratione obtineri poffe credamus,nunc dein. ceps conabimur exponere, Prima Igitur frenorum cura eft, (fed fuper his uerba Xenophontis difr 472 De Qijaclrupedibus feram ad capitis g. fcgtncnttim quintum4 ) Sed qualeciinffi contigerit frenum , cum fioc ,cun(Saea qu^E fubqcienturjprseftabu is qui uoluerit formam equi efficere eam,quamfupra diximus*Os igitur equi concutiendum, {iu/«ito»sM[d iratus protollit cruraal* tius,non mollia tamenhme: quippe in offenfis iam non magis mollibus cruribus utuntur equi. Sic igitur exardefecnte equo,fi frenis indulgeas,ibi prxgaudio,quod iniaxitate fe freno liberatum pu. tet, exultabundohabitu,mo!libus^ cruribus elate fefe infereqplane repr^fentans pulchritudinem qua componere fe cquifolentfeftinantes ad alios equos.Qui^hoc cernunt, talem equum appellit liberalem,S«: uoIuntarium,8d equitatorem,&: ferocem. Si fuperbum, limul^ SC ineundum 5C terti, bilem afpediu,Hmcomnia Xenophon. ^Minuti in delicijs faepe habentur, Sd pueris potentum attj diuitum parantur,Camcrarius, Ex equa mulo generatur innus, Arilloteles fidVarin. irwpgramatici mannum dC equum pumilum exponunt. Sed de manno Sd mannulo dixi fupra in mentione equi gradarij. tufsHoi f msp vmoiJtii vSM&u T OTfljoijraj/ , citrMiJvas , Suidas 6d Varinus. Equos flatura pufillos uocant inos,fedSdginnospoftcrinuncuparunt,C*Ii. Ginni apud Arifiotekm deminuta forma equidi. cuntur,quos 8d gygenios ab Strabone nuncupari,putant nonnulliiquanquam 6d miiloriini genus fic inLiguriauocet. Plura de ginno, hinno 8d inno, fiduario harumuocum tum feribendi nimfigni ficandi ufu.diximus in Hinno pofl Aiini hinoriam,8d in Ceruo capitis 8. parte i. 'in®' , wites i v« yxsfi ncai&s yifif ili/»&oa,Hefychius 8d V arin.Ex equo 8d aiino ginni proucniunt,cum conceptus in utero atgrotauitieftenirn ginnus idem quod mctachoerum in porcis,cum membra 8d magni:udi. ;i tres uniantur in utero , Anflotel. Sfmalim IW©-,» (M wctyavMiW arin.apud He fycliiiimpoftmrr»j' pundumrcribitur.quodnon probotprooMfutraid», forte legendum icifi Arifioteles ex mulo Sd equa ginnum generari doceat. iOTOj(,Hefych.et V arinus, Apud Indos Pfyl!os(alq enim in Africa Pfylli funt ) arietibus non maiores equi gignuntur, Aelian, Mannos fiue mannulos equos pufillos, buricos etiam nominant, ut efl apud Aeronem 8d Porphyrio nem,Grapaldiis:CKliusburdosuulg6uocitari,nonburicos,exPorphyrionecitat. (Deburdonein ginno dixi pofl Afinihifloriam.) Buricos quidem equos minores uocari legimus apudVegetium quotp libro quarto capite fecundo, Runcinae Plinio funt maiores ferrac,quibus fabri materiariife cantarbortimmoles.fubicdliscantertjs.Canterij uero funt,quiaruflicis fere nominantur caballi; quia ipfos equos,ut notum efl,cantcrios uocamus. Sed &: runcinos agrefieuulgus dicit minores e= 4' quos,ex hac fortaflcruncinarum,quas diximus origine,Hermolaus. Runciniequihabenturadla. bores onerum uel tradfus quadrigarum 8d rhedarum:licct etiam allj aliquando his laboribus depu< tentur,Albert, Minores quofdam equos,quibus carpenta Sd petorita traherentur, manos, 8d uoce diminuta manulos appellaruntihorum, ut nunc quoqp fiqiubae tondebanturtqtiod Sd Propertius fa gnificat lib.4.Huc mea detonfisaucdia eflCynthia manis,Camerarius. Mufimon,aflnus, mulus, aut equus breuis,Nonius. Pretium emit qui uendit equum mufimonem,Lucilius lib. 6. Aflnum.aut mufimone aut arietem, Cato Deletorio,Nonius. Demufmonc in Sardinia, fera ouiucl arieti fimili. dicam ftatim poli Otiis Hiftoriam, f Canteriuscaliqui cantherium feribunt t arpirato)equus, cui adempti funt tefliculi , Catocap. I4q. V egetius fpadones dixiuCantherium Germani monachum uocant,cm.mHnci).Sd aliubi Vual )i lachum, V uillichio tefteiquod eorum copia ex ea regione,qug olim Dacia ditfla eft,habcatur. Angli a geldyng.Scoppa canterium iannettum Italice uulgd didum interpretatur,de quo fupcritis inter ce leresdixi.Gallicheualongre,caniier,cheuron, M. Cato Cenforius cantherio uehebatur, Seneca, Cruciante canterio,Plautus citante FeftotCruciantem interpretantur fucculTatorero: Locus Plauil cft in Cap.Tum pifeatores qui prsbcnt populo pifccs fcetidos, Qiii aduehuntur quadriipedaiui, crucianti cantherio, Vtitur canthertj uocabulo etiam Cicero ad Pmtum libro ^.Sd lib. ;.de Nat, Ve redi ueloctflliniincurfufunt.Sdc.commendantur adhocTurcoriimcabaIli,tefticulisutplurimiiB ademptis,camherios uocant,Grapaldus. In uljs habere malunt placidos ; propter quod difcriiutil maxime inftitutum, ut caflrentur equi. Demptis enim tefliculis fiunt quietioresrSdideoquodfemine carent, ijcatheriiappellati,infuibusmaiales,ingaliis gallinaceis capi, Varro, Multos egofcionool» modo afinos inertcs,uerumetiam ferodlTimos equos nimio libidinis calore Iaboratcs,atcp obidma ces uefanoB^, adhibita tali deteftauone,manfuctos ac manfues exinde fa(Sos,Apulaus libro?. DeEc|uo. B. Lib. I. 47^ Metamorph. Equis mterdumfei ocise mimiendae gratia cxedionc animus cum ufrilitatc adimmirt hoc uulgo fit qiubufdam m locis, ubi promifcue pafcuntur armenta equorum, ut placide dC manfue* K conuerfenturuum canterij uocatiir, Camerarius. De caftrandiratione, Hippiatr.ioo. Rufius Scy this dC Sarmatis peculiare equos eunuchos facere, quoniam fic euadant mitiores : habent aiuem non magnos admodum, at acres prxeipue pernices^,nunquamcp non rebelles, C^lius ex Strabonis hbro7.mutuatus. Sarmatis &Qiiadis equorum plurimi exufucaftrati funr,neautfoeminarumuf fu exagitati raptentur, (captentur, Cafliiis:)aut fubfidrjs ferocientes prodant hinnitu denfiorc ue^So reside per fpatia difeurrunt ampliflima fequentes altos, uel ipfi terga uertentes infidendo uelocibus equis &fmorigeris,trahentes^ fmguIos,interdiim dC binos,utipermiitatio liiresfoueat lumentoru, 10 iiigor® otio integretur alterno, Ammianus Marc.libro 17« Pannonq dC Sarmatici multi reperiim- lur caitrati in tenera aecatc,atqp tjs dentes cadere negantur, Camerarius. De Gallicis canterijs mea lionem feci fiipra* Currilium ( fic uocat celeres dC ad curfum utiles) equorum ufus eft ad fugas 5^ infeciitiones praecipue: dC ne indurefeant eis ncrui ex calore currus,caftrantiir,AIbert, Sed neque uetulus cantherus(lege canterius)quam noiiellus melior , nec canitudini comes uirtus, Varro Abo rigintim uc citat Nonius. Prsefepiajnon tantum quibus aut cantherta,aiK iumenta extera, aut uete ra animalia pabulantur: fed dC omnia loca claiifa dC tuta didfa prxfepia j Nonius» Canterijs equis nonmittenduseftfanguiSjUtinfra dicam ubi dc Phlebotomia equorum agetur. Vedurx optimi canterij,equiuideIicetcaftrati,Volaterran» Menfe Martio omnia quadrupcdia,maxime equos,ca lirare debemUSjPallad. Cantherium in foira,rufticum proUerbium(inquitErarmuS)quo licebit ut/, io quoties quis ad id negott) trahitur, in quo nequaquam ualeat;aut ubi res uehementer erit impedita periculoiaue* Nam ut plurimum ualcc equus in planicie, ita minime in folTa. lubeUius Taurea, dC Cl. Afellius fingulari certamine iiixta Capuam pugnabant: 5^ com diutius uter^ altera libero eam* po elufiflet.Taurea in cauam uiam defcendereiuffit.alioquiequorum, non equitum fore certamen* Eo cum Afellius extemplo defcendi(ret,rurfum elufit Taurea fei mone, qui poilea in rufticum iier. fus eft prouerbium:Minime fcis,inquiens,cantherium in folTafHxc Liuius decadis ^.lib.j Canthe* rius in porta, adagium quod refertur a Fefto in didlione Ridiculus» Indicat autem conuenirc , cum quis in principio rei uix inchoatx deficit animo. Natum a Sulpitio Galba quodam, cui cum prouin cia exituro, cantherius inportaccddiffetrRideOjinquit.tecanthcriinporta, cum tam longum iter fis itiirusjiam laffum efte te,cum uix dum fts ingrcffuSjErafmiis ex Fefto, Sunt qui opinentur can 50 terij uocabulum inde trahi: quia cauterio detcftari ( tcfticulis priuari)mos cftet , per unius demuta, tfonem elementi. Nonnulli canterios intelIiguntmulos,ad ucllaturamquos pafcere moris eft ; unde fitcantericium(legecantherinum)h'ordeum,CxUiTs.Hordeum hocnomineapud Columellam legi. tur,hcxaftichon etiam di(5iim.Cantherinum,inqLTitRuelliiis,putaiicrimdici, quod folliculo caftra tumcnafcauir. Eft6i^iniiitibuscantheruis,tugumfimplex,ciimdepofitishaftiIibus(utColumena fcribit)adncduntur fingulx per tranfuerfum perticx in unam ordinis partenr.Id fere Plinius quo(^ prodit, Cxlius.Pedamentum etiam cantherium uocant, unde cantheriolus diminutiuumapudCo. lumellam. Vocat enim is cantheriolos in cepinis,id eft ceparum locis, munimenta quxdam ceparcr, ne thalli earum nentis profternantur: ficuti in rapinis etiam cantherios cum operiuntur rapx , ut a pruinis femina defendantur, Canterios item in architeduras ratione nominat V ilrUuius libro quar 40 touinde canteriatum te(flum,ficut afterulatum quocp didlum inuenimus, V Ulgus quocp (Italicum) craffiores dC robuftiores ramos canterios folet dicere,nil deluxato admodum uerbo. Ridicule quidS canterium apud Senecam pro uehiculo accipit, Caelius. Canterij, tigna, V itruuius libro 5, Et can. thertjpromincntesadextremamfuggrundationem,fupra cantherios templa. Deinde quaepeda- mimbus adnixae fingulis iugis imponuntur, eas ruftici cantheriatas appellant, Columella hbro % Certe hxc mulier cantherino ritu aftans fomniat, Plautus in Menxch. Adagium hoc reconditum (inquit Calius)in mulierem concinnatum eftj quae ctiamfi aftare,uigilare, rctflccp fenfibus uti uide. ■batur:tamenquia naenias quafdam Siculis gerris uantores effutiebat, fomntare acdprmitare eam di. cit equino ritu.Notiftimum quippe dormire equos ftantes, Caelius 8,4*ibidem Apuleij enairatorem reprehendit,qui cantharino ritu legit, lanquam a cantharo uafe uinario, jo ^S5TOA«xifi/,genusequorumfi2nificaturctiamtaIpaehacuocCiHefychius&:Varin. Equosgre gales GrSeci dicunt, C autem grauidas)domefticos uerd ■:^oc2i«s,Caelius : opponunt tiir autem apud Ariftotelem. Ego gregales Graece etiam dixerim,8^Latinearmentitios , uel armentinoSjUeI armentales, Armentalis equae mammis,^ lacie ferino Nutribat , Vergil, Equas domitas fexaginta dieb. equire, ante quam gregales aiunt, Plin. Emiffarius equ;us,aries, SC huiii^o di, qui emifliis fit in roI(tudinem,ueI qui ad generandam fbholem emittitur i Valla in RaUden* uocabulum in translatione BibIiorum,qux Hieronymi putatur, pofitUm aliquoties reperi:ut caprg emiftariumLeuitici i6.ubi7o.Q:5eWftwowj[/uertunt. Equi altj funt idonei ad rem militarem j ahj ad ueauramtitacp peritus belli alios elfgit atep alit, ac docet.-aliter quadrigarius acdefiiltor. Nec^ ideth qui uedados facere uult, Varro. Ad currum equi iunguntunhmc curules & bijuges, dCa carruca to carrucartj,a carpento carpentartj,6(; a rheda rhedarij,S; a ciTio Cifartj C cifiarij potiu^ nomina runt:fcdmuIos primos cceptos curru uehiculo^ adiungi creditum, tefte Pompeio,Grapald . Apud Vegetium iumenta curruUalegimus,perduplcxr,Albertiis inufitatouocabulo equos ad lugatfl 474 De Qijadrupeclibus Si. infenirionem aptos, curriles uocauA curru feliam curulem nominarilegimus,r flmplicf etprimj breui. Celerius uoluntateHortenfij ex equili educeres rhedarios, ut tibi haberes , mulos , quam e pifcina barbatum mullu, Varro. V idetur faue rheda de mulis proprie dici,cuiad itinera conficienda !unqebantur,ut apud Grtecos itrwrsinam rhedarium equum (quanquam Grapald.lic uocet ) apud ueteres non memini legere ut mulum rhedarium. De uarijs uehiculorum generibus, dicam in h.c. Vedratq(inquitC3merarius)adplauftr3,cn"ed3,rhedas,carrosadiunguntur. Veteres tamen Grj. cis & Italis populi, non equos ad plauftra Si uehicula,fed boues aut mulos adiunxere. Si uiatorib. mulis magis quam equis ufi fuere. Noftri autem homines, nifi ubi montana funqnon fere boues, nc que aratoresnecp uedfarios alunt. Videas etiam alicubi fyltiarum ingentium accolas. Si carbonari. os,antc boues equos agitare. Vedlursoptimicantcrij,equiuidelicetcaftrati,Volaier. VetSarijs i, fobur elTe oportenhiruri educuntur,fui cuiufdam generis, quamuis Si bonos equos interditm rura mittant, fed in oppidis ad uedftiras plsruntp dantur effecti annis, aut laEli,qui illis operis reliquas ui, res conficiant, Netp eft tanta noftri temporis humanitas, ut ocioftis alatur equus , poftquam confc, nuerit uires amiieritjurcpnon turpifenetftte illius, quod Maro fieri oportere cenftiit , ignofeatur rtadito domi.Camerar. Runcini equihabenttir ad labores onerum iiel tracftus quadrigarum Sdrhe darumdicet etiam alij aliquando his laboribus deputentur, Albert. Dignumeftnoam dextratio uerbumapud Solinum,(decurfu equorum quadrijugum, )unde modoequos maxime bigarios,He. truria dextrarios appcllat,Hermol,Ego equum infignem potilTimum,quibufdam Italiae locis uulgd deftriero nominari audio, f Equi farcinarij aut itigales.Bud.libro p.de Afle. Clitellarius equus id eft farcinarius,a ferendis clitellis,Textor.De clitellis plura attuli in Afino in h .e. Equi &: canes j, fi ruri alantur, fumptus K curas quae in ipfos confer untur,facile compenfant .Nam equo fiue mane ° fiue fero dominus ad negotia feftinet,expedite uchitur,Xenophon. De equis bigeneris Si ad iiigu deftinatis,fupra alicubi dieSum eft. f Itinerari) equipromifeue grandes parui^ efle folenqCame. rar. Pollux hodoeporicos nominat ; nos itinerarios , ut Caelio p!acet,dicere poflumus . In uijs ha, bere malunt placidos.propter quoddifcrimen(pIacidorum ab acribus, qui ad rem militarem conue niunt ) maximeinftitutum,ut caftrcntur equi, Varro. ^ De equis autem ad pompam idoneis(pompicis)qui^ fefe erigere Sf praeclari uideri foleant, fi quis tales requirit , is fciat non cuiufuis equi haec efle operafted eorum qui flnt animis ingentib. Si ualidis corporibus praediti. Qiidd autem nonnulli arbitrantur.cum mollitudine crurum coniundta efle erigendi facultatem.id uerum non cfttfed lumbidumbos.oVif v(/,nimc appello,non qua caudam p iierfus , fed qua intra latera Si coxas ad ilia tendunt , tS-' ac ttja •? cui funtmolles&fuccincSi attp robufti.poteritfpaciofeprioribus crtiribusfubijcere pofteriora.HocdS facit, tum fi quis freno cocutiat os eqiii,(»itxfs« jiaai»,)fit ut pofteriores in talos ille refleiSaf attj fubfidat ,erigat autem fiiperiores corporis partes , fic afpicicntibus contra alutis SC inguen utappa, reat. Ibi igitur frenis indulgcndum,uti equiis,qiiod pulcherrimum eft in hoegenere, faciatitbens, & ita fpccftatorib. hoc facere uideatur. Sunt qui ad hoc etiam erudiant equos;quorum hi uirga talos pulfant.illi baculo iubenr accurrere qui coxas (■vatreTOsusetoxorsliierberct.Nobis uerdhaecuideturin ftitiitio optima.fi.id quod femper dicimus, non omittatur un^ , cqiio ut quies contingat, poftqitara uoluntati agitatoris obtemperauerit.Proinde certis fignis excitatum equum fponte(txw«,|cgo traV, ■7tt)piilchcrtimos SC fplendidiftinios geftus exhibere oportet. Quod fi poft equitationem et copiofum 41 fudorcm,nec non cum fe fcite erexeriqftatim fellbre ac frenis rcleueiur equus, («V 3 W owi/ woMb tApa/vNTtjfttoTirt/ A uff^us Uw-ny, n ttaiTafcuvsTtia iap^^KAtrwTiw.hoc eft,utipfe uerto,Qti6d Ii etiam dum equitatur,ad fudoremtiftpagiteturtubi primum iierd fcite fefe erexerit.ftatim feflbre ac frenis Icuettir ) non dubitandum quin fua iioliintate poftea ad credliones perucnttirus fit. Super huiufmodi tam quidem agitationi idoneis equis relidentes, 8f dtj pinguntur, & heroes.homines^inufu horum decente,magnificitiidenttir.Vfqueadeouerd equus qui fefe cti< git,uel pulchra ticl admirabilis,uel etiam expetenda res eft,ut omnium oculos fpetftantium infe co- ' uerfos teneat, tam iuuenum quam feniorum,8(: reliqua.Maximefane laudatur talis equus , qui cor* pus a: altiflirne&:freqiientifrimeerigat,8d lente interimprocedat,Hacc omnia Xenophon. Tratifcti pfit & Pollux ex eononnulla,fed breuius ac obfcurius:&: qiixdam a Xenophonterelataad equum p militarem cum ad oftentationem equita tur,ipfe non redie ad pompicum refert. f Oppianus fylueftrem equu compofita noce hippagrum uocaqcquifenim Plinius, Equi feri te periuntur,Ariftotel, Idemin Mirabilibus equos feros inSyriareperiri fcrtbit,eoscpfamameireiU' nioribiis qui ad foeminas accelTcrint, tefticulos mordicus abfeindere , ciirfti perfequentes df capite per pofteriora crura immilTo. Alpes habent equos agreftes,Strabo.Etalibi , Hifpania producite, q uos fylueftres affatim. Equi feri in Hifpanip citerioris regionibus aliquot funt, Varro, Fuertral fub Gordiano Romat equi feri quadraginta,Iulltis Capitolinus, Et alibi in Gordiano primo , Extat (inquioGordiani fyltia memorabilis, pidla in domo roftrata Cn, Pompetj.in qua pidltira prater alias feras equi feri trecenti continentur. In Acthiopum locis prgriiptis.multi funt equi feri,dubbusdcii tibiis exertis Si uenenatis priediti.quibiis non folida pedum ungula, fed Itmiliter ut ccruorum bifida (• eft.iuba per mediam fpinam ad extremam ufqp caudam pertinet. Ac fi quando eos politis laqueorii infidijs Indi comprelicnfos in fertiitutem redigere uclint, abftinent fe piopterea cibo dfpotiorc, if fetuieiuil DeEcjuo. B. Q Lib. I. 477 ferufendi indignitatem acerbiffimeferantjOppianus libro;, de ucnatione, Oneflcritusfcribit*' quos unicornes in India clTeceruinis capitibus, Strabo . Equi fyluellres colore funt cinereo , line» per dorfum fufca a capite uf^ ad caudam, Albertiis, Apud Hypanim Scy thte fluuium equi funt fylueftres SC candidi,Herodotus in Melpomenetquod ex eo Euftathius etiam repetit in Dionyfium fcribenSjUbi alium India: Hypanim efle docet. In Syria aiunt greges fylueftrium equorum eflc, quibus finguli duces pratlint; & fl quis minorum natu foeminam faliai , ducem indignatum tamdiii perfcqui,donec aiTecutus ore inter pofteriora crura inferto,tcftes eius auellat, Ariftoteles inMirabi iibus. Nos fupi a ex Oppiano retulimus onagrum marem pullis in fuo genere mafculis ftatimnati» tefles mordicus abfcindere. Septentrio fert & equorum greges ferorum,Plin.El alibi , Potus equi» 10 ferorfi fanguis fufpirofis ante omnia efficax eft. In Bruffla funt equi fylueftres, necp a Grfcis.ne^d Latinis defcripti, penitus equis fimiles,nifi quod dorfa fatis mollia habet, &: ad infidendu inepta, ne^ temere cicurantur unqua. Sunt autem edendo.nec funt eoru carnes palato infipidat, Erafmits Stella in libro dc origine BruiTorum. Equus fylueftris ceruino cornu reperitur in Polonia, Io, Boemtu; qusrendum an de rangtfero diiSo fentiat , c. Equi natura calida 5C tcmperataiudicatur.Caliditatemoftendtmt,Ieuitas,uelocitas,audacia, 8i uita longitudo, uiuacior enim eft catteris (plaerifqp) animantibus . Temperatus autem exiflimatur, quoniam docilis eft, in dominum uel nutricium fuum placidus, Ruffius. ^[IVlinoris eft pretij equus multd,cuius oculi fuerintalbi,quia dueftus ad niuem uel locum frigi» 10 dum non uidettfed in loco no lucido &C tempore calido bene uidet, Crefeent. Reliqua de oculis SC ui fu equorum,pr3ccedenti cap, diximus. ^Quibus cordi eft educatio generis equini, maxime conuenit prouidere autorem induftrium, 8f pabuli copiam, qtta utratj uel mediocria poffiint alijs pecoribus adhiberi ; fummam fcdulitatem, & largam fatietatem defiderat equinum pecus,Columella 6.17, Equi gaudent pratis riguis 5C pa liidibus, Ariftot. Equorum gregibus fpatiofa.Sf paluftria,nec non montanapafcua eligeda funt: rigua,nec unquam ficcanea, tiacuauc magis quam ftirpibus impedita, frequenter mollibus potius quam proceris herbis abundantia, uulgaribus equis palTim maribus ac foeminis pafei permittitur, Columella. Pafcendi (inquit Varro) ratio triplex: In qua regione quantppotiffimumpafcat,8C qtiando.e queistut capras in montofis potius locis, K fruticibus, quam in herbidis campistequas coti 3“ tra. Equis pafcua legamus pinguiffima,hyeme aprica;frigida K opaca prouideamus a:ftate,nec aa deo mollibus locis nata, ut ungularum firmitas de afperitate nil fentiat.Palladius. Equi.muli, 8C a» fini (inquit Ariftoteles) fruge herba^ uefcuntur,fed maxime potu pingtiefcunt. Equinum pecus pafcendum in pratis potiffimum hcrba:inftabulis ac pratfepibus arido foenotcum pepererint, ordeo adiedo, Varro, Equos uere notio farragine molli pafce.uenam^ feri: Inde ubi pubentes calamos durauerit teftas, Latftentes^ urens herbas Iiccaucrit omnem Menfibus humorem,culmis^ armarit ariftasi Ordea tum , paleas^ leues praebere memeto. Ptiluere quinetiam puras fecernere fruges Cura fit,at(j toros manibus geurrere equoru. Gaudeat ut plaufu fonipes.lactumcp relaxet Corpus, & altores rapiat per tiifcera fuccos. Id curent famuIi,comitum^ animofa iuucntus,Nemefianus. De oleraceo cibatu equi,fcri 4° bam inferius ubi fanitatis equorum tuenda: prateepta tradentur. Fteno aluntur iumenta,datur SC flramentum.Bquosuerogenerofiores.ai ad curfumpraefertimparatos,quos barbaricos dicimus,pa leis SC zeatico hordeaceoue cibario, qui funt principum equifones alere confucuerunt , Grapaldus. Equispabulum conuenitduriufculum.a: quod noninflecut auena,uel triticum , SC aliquando fpet ta:hordeum uetd SC filigo quoniam inflant minus probatur, Albertus. Pollux equorum nutrimen ta enumerat, hordeum,zcam,olyram,foenum(;^'5T©',xiA«, Grammatici ( Suidas SC V arinus ) fimpliciter nutrimentum,uel gSp id eft foenum cxponunt,quafi xtAop mcix ■f’ xa<9tB inde x<' f.sSm,'m;fynSM,mn[tS«t:SC'tv]iifi&':) SC ex Homero,triticum,lotum,apium paluftre. Equoabun» deeftcytifiuiridispondoxv.Columella.feddecytifocopiofilTimcdocuiin Bouis hiftoria capite;. Equus (inquit Ruffius) edat foenum,paleas,herbas,ordeum,auenam,quar funt naturales SC proprlj 5“ feraper equorum cibi.Si tamen equus fit iuuenis, herbis Slfoenocum ordeo, uel alio fimlli,aut fine ordeo pafcatur fuffleienter. quoniam herba: foenum uentrem dilatant SC corpus , SC humidifate fiia alunt augentffi Nam cum omne animal natura humidum fiqequiis in omni aetate reficiedus eft humidioribus heffiis. Vbi iam adultus SC labori idoneus fuerit, ficcioribus alimentis mediocriter uta tur,ut paleis SC hordeo,&: fimilibus.Palca: quidem cum ficciores fint,equum non facile obefumred dimt.fedinhabitu mediocri conferuanqSf robur addunt. Nam dura cum dilToltiantur sgrius.ui» resdiutius fouentttenera SC mollia non item . Melior autem fueritin equis mediocris habitudo , m« ter obefam dico SC macilentam. Nam fi modum excedat , illa multos SC prauos humores morbis fo» menta fuppeditat:ha:c uires imminuit, Sf corpus afpeiftu turpe reddit,Hucuf

Vuillich. A trimatu farrago dari folet. Hatcenim purgatiomaxi, me neceflaria equino pecori , quod diebus dece facere oporteqnec pati alium ullum cibum gullare. Ab undecimo die uftj ad quartumdecimum dandum ordeum,quotidie adijciedo minutatim.Quod quarto die feccris,in eo decem diebus proximis manendumiab eo tempore mediocriter exercenda, £C cum fudauerit,oleo perungendum. Si frigus erit,in equili faciedtts ignis, V arro. Eadem omnia in Hippiatricis.qux Ruellius tranftuliqtan^ Eumeli recitantur: (nam Grxeus codeximpreifus no habet;) Et infuperhxcuerba. Farrago etiam bubus exteris^ pecudibus optime difletSa pratbetur. j, Et(idepafceiefxpiusuolcs,uftpin mcnfemMaitim fufBcit. Noftti equorum mangones (inquit Ruell.)dragetam,quafiuario pabulorum genere conflatam nominat, Gratcigraftin, FarragopilS expolit.cum frugibus grauida eft : fed duris iam horrens ariftis inutilis eft, Ariflot. Grteci mixtam farraginem ad equos purgandos graftin uocant , Ruel. De farragine Si ocymo , quantum ad bo. ues attinet Si in genere permulta attuli in bouis hiftoria cap. Memineris ftatim cum in affetSios nem inciderit , hordeum ei fubtrahendum penitus et potus,hetbas uirides uel farragines ad fulien tandum dandas, Vegetius de ueficat morbis loquens. Pafce igitur fub uere nouo farragine molli Cornipedes.Nemeiian. Vbi equum priuatim locauerimtis.uere circa idus Aprilis,farraginem da bimustmaxime probatur triticeatfin deiit,hordeacea;dabitur autem per dies quincp,inde iam dieb. decem alijs obijeietur, Longe melius cedet fi iuxta mare fata farrago fuerit . (uenucm enim facilius ,, foluit,humorcm^deducit,Veget.i.ij.)eafidelit,praefenteutemur;indiesfextariumunum hordei* priori modo adieciiTe fatis eft. (Ego uerterim, prxfente utemur cum hordeo:ut legatur , non w, fed psTO «eii)cf(/,ut etiam paulo poftlquoad uentum erit ad conftitutum modum.in quo morabimur, uiri- de fenum quandiu fuppetit fine intermiffione dantes. A primis quinqp diebus equum ad aquas pro ducemus.totum^ lic undis proluemus, ut natandi detur poteftas : dein omni deliritfta cutis illmiic, oleum 8fuinum oportet infpirare,& manibus preflis terga fecundo pilo fubigere,dum infidens hu tnor prorfus abftcrgeatur.reliquis diebus, ut paulo ante fcripfimus.hordeu una cum farragine dam dum erit. ( Si tamen farraginis penuria fuerit,alia ineunda erit ratio,ut initio a calendis fado ad tri, cefimtimufcpdiem perueniamus.)Sedneceflarium cftdum(Ruell.nonre(Setranftulitante$)far= raginem prahemus,fanguinem mitti,fe(ftis in pcdlore ucnis, fauciatis^ palati toris , ut qui pr*fiie=^j rat fanguis una cum fanie a folidis fuff undatur,nouus^ inanitas impleat uenas,&l in palatum feta, tur. Flac ratione uiuendi firmatus equus , noh facile aduerfis ualetudinib. patelait . SC obeundis par erit laboribus.Cattertim equo qui ita Uiridi pafeitur herba, falemCfuper tabella aliqua uel difco,iit fa cile fumant quantum uoluerioprarberi per^ utile fueriqne os manantibus ulcufculis,qus uctetina rtj ligriafes,(cri/y;^iitins in excufo)nonnuili aphthas uocant,obfideatur. (Eodem os totum manu mul, ceatur,aduerfus idem malum aphtharum ne fupenieniaqThecmnefi.) Non eft committendum, m equus qui malid®implicatur,in haeper farraginem curatione, fub dio pafcat. Namfacilelues barc tergus fubtercurrit Si fcabiem creat, ex qua flagrante folis atftu furor uel ihfania concipitur. Cpor, tet ergo claufum intra tedla continere,&l ita cibum obijei. Porro longe optimum ante fuerit alui dcie (ftionem moliri,dato cucumere(nimirum fylUeftri)8i; nitro,^ uiridi fegete genus equinum exhilarc j, tur, Abfyrtus, Hierocles, Theomneftus. Eadem hac ratio circa farraginem,mulis quo^ conducit, ut Theomneftus feribit. Cum uiridis pabuli tempus adpetittinquit Hierocles ) dabis operam ut uno die fylueftri feno ( gramine) uefcantur : Poftridie in nares medicamentum infpirabis , quod cocci (gnidtj) radice(e^ KSiotse/(»)iride,foho,cofto Si pipere componiturtconfeftimcp ad pafcua diebus bi, nis aut ternis emittas,ut rapto naribus medicamine caput humi deflecftcntes omnem ei infidentem humorem excutiant, Hierocles. Theomneftus eundem puluerem aliter deferibit his uerbis; Radi, cis cocci(gnidii) piperis.pulegij, origanffingulorum uncia:folij,cofti,iridis,rad(cis cucumeris crta< tici ^ leuiliime triti,fingtilorum femuheiatomnia tufa & cribro tenui farinario creta.per arundinem In nares infpirantur. Caput femiflem hora fufpenfum extollitur.-infequenticp triduocuel biduo) pa- ftioni ueterinum indulgere finit, ut omnis pituitofus humor.qui frigoribus hyemis in cerebro coio 1« rat, capitis deprefiu cum incumbit paftui, deftillans ruat.Ea res omnem pituitam per nares elicit,® pecudem expurgattita enim net^ malides.neqp tonfllla,neqpftruma ijs animantibus enafcenf. Dda io De Equo. C. Lib. I. 477 intquflia reducas, K fylueftre foenum quatuor aut quiiKj diebus rcprafemes . Quinetia farragine (pofiridie incipe dare farragineiin primis triticea,fi delideret,hordeacea,quinm diebus miniftrabis. Deinde fanguine detrahes , & cfi eo qui profluxit , nitrfi SC acecu additis ouisuheomneftus oua no addioSi oleo mifcebis, ac totu animal oblines(a capronis ad calce fecundu pilos illines)S^ tatifper iti folc continebis, dum omnis illitio reficcetur. Poftea remittes in llabulS,& rurfum altjs quintp diebus farraginem obqcies,in quibus ftrigiles nonadhibebis.Sexto,ftabulo educens equum lauabis , &C a. fpcris ftragulisdeterges,utomnis exhauriatur humor, 3^fordcsradantundeinubiinequilefe rece periqfarragincm obijcies complurimum diebus quatuordecim,uel faltem non paucioribus quam fe ptcm uel nouem,qud prtcpinguis Si. obeftis eniteat. Similem huic curam nide infra inter Yyiam de IO purgatione per aluum,ubi ex V egetio recitabitur qua obieruatione cyclo curentur animalia. Ca« merarius cum ad noftras regiones hanc curandi equos Si a morbis praeferuandi rationem rcuocare uclleqin Hippocomico fuo fic fcribit; Vere cibi proderunt, nequaquam aridi, fed molles atcp teneri. Hanc ob caufam uidetur ad ualetudinem tuendam optimum eiTe.equiis ut in prata boni Si fuccidi graminis deducatur atqj ibi pafcatur pro uoluntate ftia. Nam fatiari uel etiam repleri illum non obe rit.Sialiquid impedimento forte fit,quo minus in prata deduci equus rctflcpofliqafFerri gramina de fe(fla,qualia diximus,curabuntur,8i ante illum humi in corbe ampliufcula apponentur , Sil hic ci« bus pracbebitur.fi ita uidcaf(nam tempus non auiim praefinire ) a Calendis Mai) ufep in Nonas, at(^ prabebitur folus interdiu. Vcfperi autem auena: uel ordei nonmultum dabitur,ut uerbi caufa con iucti pabuli pars quinta, attj huic fal infpergetur, uel proponetur hoc equo ut lingat . Interea faepius Io flernutationum fremitus excitabimus indito naribus puluifculo quem ueteres praicripferunt , ut fintpondera aqualia piperis, pulegij, origani, amaraci,cofti,ireos,maIabathri,radicis(cocci)gnidij. Per calamu autinflari iuflerSt.Nos illa exotica, fi uti puluifculo uclimus,uel omittere,uel mutare, ut opinor,rore marino,nardo,faluia,re(fle poterimus,de quo cuiufqs fuum efto iudicium . Poftea alio» dies fex pafectur gramine defeclIo,neq3 uiridi.necp arido adhuc, fed foeno quodam uirefcenteta: fuS pabulum integrum apponetur. His peratftis fanguis minuetur , Si quidem largius , atep ita refume=. lur ufitata cura attp tratftatio.Hoc.ut ratio mea feit,S«: uigorem equi augebit,^ corpus reddet pleni us at^ nitidius,non quadam exuberantia, fed robore carnis: idem^ fanitatem praftabit tutam attp defenfam , necp patietur leui momento affligi. Sed quandiu in gramine detinebitur equus, accura, teoportebita frigore defenditideo^ nifi fereno coelo in prata non educetur , Si noftu ftragulis attp 50 tegetibus operietur.Haec Camerarius. Secale elixum Si cum pabulo datu equis iiendendis,falfain corpulentia: fpeciem repraefentat. Ocymum V enerem ftimulat,ideo etiam equis afinis^ admiflu. rs tempore ingeritur, Plin. Plura de ocymo in Botie cap. tertio dixi,ubi etiam de farragine. De mi cerata fruge quam ftrigofis equis Cappadoces cxhibent,fcribitur in Hippiatricis lig. Si nos forte re. feremus in Yjismic, Equi cum edunt frumentum.nunqtiam fine detrimento id faciunt, Serapio ci. tans Galenum, De herbis quibufdam.tum quibus uefcuntur equi, tum qup denominantur ab eis, inPhilologia docebo. Qttibus iumenta in genere nutriuntur aut faginantur,ut gramen, eruum.ui fcum.ad librum de animalibus communem pertinent, ^ Horotas Si Gedruftos fama eft tanquS fenum pifces equis edendosobtjcere: Celtas audio boues Si equos pifeibus alere; Et nonnulli quo. queteftantur,Macedones Si Lydos pifeibus equosfuos pafcere, Aelianus. 'Apud Paeones quiPra. 40 fiadem paludem habitant (unde breitis admodum in Macedoniam uia eft)iuxta montem Orbelum, equis Si fubiugalibus pifces pro pabulo praEbcnt,Herodot.libro y. De pabulo equorum plura di. eam capite quinto in tradratione equitDe pullorum autem alimentis priuatim quasdam, hoc ipfo ca. pite inferius. Qiri cito obefos efficere equos defiderant,tortucas(id eft teftudines cum pabulo mol li decoquunr,Sd inde equi grandem fed falfam corpulentiam acquirunt, Albert. Helleboro ni, groequi.boues, fuesnecantur:itacjcauentid,cum candido uefcantur, Plin. Prouenit apudnos Sgolethros , noxia herba,orobanchae fimilis,de qua in Boue dixi.hac non ipfa folum boues abftinet, fed etiam gramine drcumcirca nafcente, licet eodem equi uefcantur. Quaenam iij cibo abortum e. quabus moueant.dicam inferius. ^Equi forbendo bibunt, ut Si reliqua animalia, quorum dentes continui funt, Ariftot, Equi, JO itt cameli , aquam turbulentam Si craftam fuauius bibunt , quippe qui ne ex fluuio quidem prius hauriant, quam pede inttirhent ; poflunt uel ad quatuor dies tolerare fine potu , mox bibunt quam multum, Ariftotel. Et alibi,Bibimt equi aquas libentius turbidas ; quod fi clara eft , inturbant eatn ungulis fuis,8f cum biberinqlauant fe totos, lymphis^ potiuntur ; balneum enim omnino hoc anfa tnal adamat, aqux deditum eft.quamobrem natura etiam equi fluuiatilis ita conftat,ut uiuere nifil in humore non polftt. Bos contra quam equus,nifi aqua fit clara, frigida attp lympida,bibere nolit, Obferuandum eftCut fcribit author quidam obicuruslut aqua bibenda equis,non fit nimium lenta aiit mollis,fed duriufcula,turbida,et leniter fluens.Hec enim crafliore fuafubftantiamelius nutrit. Casterum quo frigidior aqua eft,6duelocius fluit, cominus alit. Conceditur tameper asftatemcum nimium calorem temperari res poftulat-Non parum etiam confuetudini dandum eft, quas licet ina. 60 la fuerit,fubitd tamen mutari non deber,fed paulatim.Et quoniam equus nifi affatim bibat, non fa. tis proficit,os ei interda fale (qui uinononnuncp recenti confpcrfus ftt)perfricanda cfttflc enim bi. hendifimuledendi^auiditas acuetur. Adferentur SCcapite quinto in traeffatione equi nonnulla 478 De Quadrupedibus qux ad potum eius pertinent. Quo acrior equus eft.eij altius in bibendo nares mCTgit.PIin, Qjrt bat quod equi bibentes caput in aquam ad oculos ui<^dcmcrgat>muli ucro ^ almi lummis tantum labrisforbcani,HieronymusGarimbertusinquiritquacftionc45» Illud mirum utii^ uel Homero audlorCjUinum iumentis (blitum dariiitc enim Hctflor Iliados o Aauo equos alloqui tiu luos.Repen dite finquit) fi Andromache vw ^ TifoTsjmeKxtaiiffJi'* ti/{«V > O'"!' f tyxtjxmSe tUbit, fn SvitcsciiZy»! Calius. Columella equis fanis, fed macilentis, uini potionem dari iubet , Vine equis quidam infundunt,ut animofos reddant.uide capite quinto in traflatione equorum. Eogrn^s^ra, na auena-uelfecimdum aliquos frumentacea equorum potio, VarinusiHefychius diftmguit, utalij equorum potionem exponant,alij uerd frumentaceam. Eli autem frumentacea potio, utcurmi, & ^^'«Tsomnuf & 'uieilia.incrementum SC corruptio , 8f uita 8f mors. cxtcra% accidentia ex fenlu " bus,iunttncanibus,ucutineqius 8f hominibus, Aiithor obfcurus. f Equos ctia fomniarepalam eft.Ariftoteles.Plinius. Equos flates dormire SC ibmniarc fuptb riusdixiinCanterq mentione. rai- ■ li C Equi cur plus excrementi ficci egerant quam humidi.Arifloteles leCtioms lo.problcmate ^S. Vt equs ita SC uaccac crebrius mingunt, Ariftotel. Scythae per bella foeminis uti malunt, quoniam urin^curfu non impedito reddant,Plinius. Cur mas in equino SC aflnino genere,urinain fami n«eodoratus,caputerigit,K dentes ntidatfHieron.Garimbertusquaeflione 46. Spumantcmfeagl rabat equum’, VirgiliusAene.il, Veflus equofpumateSages.Aene.ii, Seufpumannsequifode retcalcaribus armos, Aene.6. Inquirit alicubi Galenus cur equi currentes fpumam eminam, « df Equx lac fecundum locum tenuitatis habet poft lac cameli, Ariflotelcs. Plura de lade equino ca. pite fexto leges, f Equae purgatur menflrtiis.modo quidem ampliore quam oues Si caprae,fed mul te minus proportione, Ariflotelcs. Equabus menfes fiunt, 8C uaccis,fed his minus,Idcm,EtaIibi,Es qua menftruofa non eft,imd minimum inter quadrupedes emittere folet. Etrurfus.Equauacatad, niodumpurgamentIsinpartu,minimum9cmittitfrofltiuium fanguinuuidelicetprocorporisma. snitudinc.Itcm alibi,Conceptus indicium maxime in uaccis,equabus^,cum menfes ceflTaruni.fpa. Cio temporis bimeftri,trimeftri,quadrimeftri,femeflri:fed id percipere difficile eft , nifi quis iandudS fecutus,afruetus& admodum fit-quamobremnon defunqqui menfes in his animalibus negent, ^ Cum equa peperit ftatim fecundas deuoraqat® etiam quod pulli nafccntis fronti adharet,liip ppmanesdi3 nuncupatam hippomanes,primum ut ex fefe equa peperit, continuo deuorat,8i dei beni^itate mi. fericordi in equinam flirpem occultat, ne fi.ut ierunt, idipfum uftj ad extremum uitae diem pullus fcmper init tum in fe perfeucraret habere, ad eifrcnationem impotentis ueneris, tam mas ^ femina rueret, BC libidinis rabie equinum genus funditus periret. Quod qdem ipfum penitus cognitum pa flores habcnt,ac ii quando ad moliendas alicui amatorias infidias egeant.ut ipfum ad cupidinem ue neris inflamment,diligenter obferuant quando equa uentrem ferens pariat,at(p ftaum a partu pulli um a pullo abfeindunt , BC in equae ungulam intjciunt : ( nam in hanc abditum BC condinim optime icruatuofimul BC pullum qi ipfum poftea non lacflaret mater illa,infigni BC propria beneuolenti* no ta carentem,exorienti foli immolant; nam ideo pullum uehementer amare ingreditur, qj illam deuo. rarit canmculam. lam quicuncp per infidias carnem illam guftaucrit , proieda Sf praecipite amato. »0 ria libidine conftridlus tenetur,furit BC perbacchatur BC uociferatur.atij effrenatus ad omnemmulie brisfexus aetatem, cupiditatis adijeit oculos, ac morbum teftansobuqs omnibus quemadmodum conflagret amoris flamma,exponit.T um ex eo illius corpus diffluit 8C extabefeit , $ ueneris infania animus exagitetur.Hacc Aelianus. Videtur autem pullium(Ariftoteles uocat, in Gazae tranf latione pulium per 1 fimplexlegimus)ca hippomane confundere. Ariflotelesmanifeflediftingues, Emitti etiam (inquit)ab equa prius cp pullum,quod pulium dicitur,ccrtum cft . Plinius eandem rem (Hermolao tefte) duobus locis non polion, fed poleam uocat: quod nomen tamen alibi attribuit ali. nim' pulli fimo,quod primum edidit. De equi uoce Latini hinnire.adhinnirc BC hinnitum dicimt:Gr|ci capite o» dlaiio profequemur. Equorum etiam uoces(inquic Ariftoteles)differre palam eft:feminae enim fi. 5« tnul ac natae iunt.uoccm exiguam mittunt,ac tenuem. -mares exiguam quidem Sf ipfi,fed pleniore ta men,K grauiorcm.quam feminae, &lindies maiorem reddunt.Bimus cum eft,at(p inire incipit,uoee magnam grauem^mas mittinfemina maiorem, qufe ante, BC clariorem ufro<®™,hoc eft ore albo uel facie alba inlignes, tardius fencfcunqAbfyrtus cap, i j. Ab complemento(inqt Abfyrtus) uirtbus pollet equus anno* 480 DeQi^adrupeciibus cflo, qui molli confi/tifpedtjfed qui duriore niti tur,aecem:^niam fi uehcmentioremoniconcitatie tis,poll hoc tempus maicualebit,iinpatiensitinerum:nec par eriilabori. Nam in prioribus pedibus coronae Si fuffragines^quas mefocynia nominantia malleolis dimittxiturtncc ingredi poflea ,nec pca dibusinfiftcreualct.fe^ipfe proijcit. A primo lucis rudimento ad feniumfolido pede fultus, odo SCulginti annos, uel undetriginta uiuit, nec facile trigefimum Implenporrd molli pede pratditus, quatuor & uiginti annos degit.Haic ille. Plures funt dentes maribus ^ foeminis: V itte funt breuio ris quibus pauciores,uiuaciores quibus plures. Equo dentes quadraginta numero funt, Ariftotc. les 6c Plinius. Habet autem(inquit Abfyrtus)in anteriori parte fuperiores o(fio,a: totidem inferio res, cum caninis: dC molares in maxilla fuperiore fenos,ac inferiores totidem: dC in altero latere finit= liier.Itaij praeter agnatos(txiiie ■? 7rcr(fviil(i)quadraginta dentes equus poffidet, Caeteris fcnetSaru ii beictintjcquo tantum eandidiores(nigriores Ariftot.)fiunt, Plinius, Equo cafirato prius nondeci dunt dentes, Plinius. Aetas ueterinorum(equonim,8i aliorum qua: folidas ungulas habent, Ab. fyrtustSi fereomniumqux ungulas indiuifas habent,Si etiam cornutorum, VarroiSCferecorntito, rum, alius gdam)dcntibusindicattir.Horum(utfcribitAriftot.)primores quatuor, menfetricelinio mutantur, bini utrlntp, ftipra dico. Si fubter ; tum ubi praeterea annum compleuerit, quatuor Itent modo eodem mittuntur,duo fuperius, totidem^ inferiustrurfuscp anno altero peraeSo, fimili modo quatuor alij mutantur:quibus iam praeteritis annis quatuor. Si menfibus fex,nullus praeterea mitti. tur,quan^ euenillc in aliquo certum eft, ut cum primis omnes amitterenturtatep etiam inalio,utc5 ultimis omnes, fcd h*c raro , Harc Ariftoteles. Amittit equus tricefimo menfe primores ntrinep duoslfequenti anno todidem proximos,cum fubeunt didfi columellares.Qiiinto anno incIpienttR i* nosamittit,qut fexto anno renafcuntur.fepnmo omnes habet,6irenatos Si immutabiles, Pliniuj. Equus(ingt V arro)triginta menfium, primum dentes medios dicitur amittere, duos fuperiores , fii totidem inferiores.Incipientes quartum agercannum,itidem eifeiunt Si totidem , proximos eorum quos amiierunt. Si incipiunt naici quos uocant columellares. Quinto anno incipienti item eodem modo amittere binos,quos caninos habent, tum renafeentes eis.fexto anno impleri. Seprimo omnes habere folent renatos. Si completos.His maiores qui funqintelligi negant poffe, pratter^ cum den. res funt fadfi brochifplicati,CrefcentiusjSC ftipercilia cana, Si fub ea lactin* ( partes ftibiedhefuptr, cilijs cau3e,Si oculi feilicet caui, Abfyrtuslex obferuatu dicunt eum equum habere annos fexdecim. Dum bimus Si lex menfttim eft cquus(ut Columella Si Palladius feribunOmedq dentes fuperiores Si inferiores cadunt(quos latften tes uocant, V cgetius)cum quartum agit annum, ijs, qui canini ap. J» pellantur, deie(!}is,altosafFert.:intra fextumdeindcannum,molaresfuperiores(molarcscadunt Ve geriuslcadunt. Sexto anno.quos primos mutauit exaequat . Septimo omnes explentur aqualiter , Sc ex eo cauatos gerit.Nec poftea quot annorum Ct.manifeflo comprehendi poteft. Decimo tamen an« no temporacatiariincipiunt.Si ftipercilia nonnun^canelcere, Si den tesprominere.Eadem Vege. tius,Si infuper, Duodecimo annc(inquit)nigredo in medietate dentium apparet.De brochis denti, biis, dixi ftipra in canis hiftoria,htc illud monere fat fuerit.quos Latini brochos Si prominentes uo. canqsiftniiTirTttiBTKc Abfyrto dici. Abfumpta hacobieruatione{eX dentihusffenetSus in equis.Sic* teris ueterinisintelligitur dentium brochitate, ftiperciliorumcanicie, Si circa catacunis,cumfercfe. decim annorum exifiimantur.Plinius ex Varrone ut apparet. Dentes anteriores quiprimtrmniu tantur,Grxci £(tr(pv(is uocant ) mutare, A complemento cum reliquum mimatum agunt, dens rumpitur ac rotundatur , SC in mangularcm figuram exitiquo tempore praecipue defluxio in ora equorum decumbitHacTtentis Abfyrtus, cuius uerba de eadem re paulo aliter leguntur in Geoponicis libro li.cap. i. qui uolet,conferat. Dentes mu tare Si amittere, Graeci dicunt cum id primum face reincipiunt,wr‘“’^.fl«^«('.Licet & pullos ipfos dicere, ut PoUux dixit . Emine. te uero dentes, rasisWrws, Abfyrlusltn Geoponicis 16. i.pro ifiuj/ legitur Vir prudens DeEqjuo. C. Lib. 1. 481 e; expcrtus(iierWs utor Petri Crefcentienfisjnoftris temporibus ait , equum habere dentes duode. cim,ncmpc lex liipra oC totidem infra,omnes anterius, ex quibus setatis indicia habeantur : dC infu* per fcaliones ac molares.Fieri autem poteft ut equi nonnuili plures habeant, a»: tunc dentes Vunt du- plijitem ut equus etjdat ex his aliquos , qui non renarcantur .* quod quidem equo obeft ad paftum: paicitur enim per dentes anteriores « Quamobrem minoris erit preitj. Mandit per dentes molares» Dentes qui primi mutantur duo fuperiores funt.SCduo infcriores,qui uocantur primus morfus , dC uocatur pullus primi morrus,qd quidem dicit fieri fecundo anno,6^ poftea miitat alios quatuor den tes proximos: fcilicet duos fuperiores 8C duos inferiores , qui uocantur quadrati, id eft certius mor- fits:& pullus nafciturjcum anterioribus nafcitur.ec poftea nafeuntur fcalionesCdehis extra 10 hendis uide fupra in B , infra in morbis dentium:) qui cum nimis longi funt, impediunt equu man dentem ita utmacrefcar, quamobrem a marifchalcis didis refecantur » Equi lam adulti demes fiunc rariOTCs longiores^^S: capita dentium nigra, canefeunt etiam aetatis progreiTii: dC dentium color in fenefeente ad albedinem redit , tranftt^ ad colorem mellis : dC poftea fiunt albi colore pulueris , ac longioresifed ipfa dentium longitudo eft aliquando per naturam abfqp fenceftute, propter quam cau fam refecantur renibusdentes,utiuuenes credantur, Hucufcp Petrus Crefeent* AnimaliaquxaU befcuntCnempe in fenedute)ut equi dC canes, omnia ex natiuo colore in album mutantur , JfU- 7ipo^xii,kgo Ai -iftoteles in Iib, de colorib» Pleriqj aiTerunt ( inquit Vegetius ) domitis dC freno aiTuetis animalibusrugas,quxin labris funt fuperioribus, computandas, ita ut ab angulo ubi coeperit morfus incipides, uf(j ad extremum labrum perueniamus:|quia annorum nUmerS rugarff lo Cnumcrus)oftendic.Pofi:remo,rugarn multitudine, trifticia frontis, deiedione ceriiicis,pigritia totius corporisjftuporcoculorupalpebraru^caluiciefcnedusipfafeprodit. Viget &: equus 6^ mulus(m quit Arift.) adentiubnu, cum^ prodierint omnes, no facile aetate dignoucris.Qiiamobre dici folcr, certa fubortUjincertaab ortu: denicp poft dentiri ortu, eo maxime declaratur aetas,quecaninu uoca mus-breuior enim hic feptennibus eft,propter freni attritum quod ad eum inqcitur: no feptennibus maior quidcm,fed Hon uertice extans adadiorejunioribus acutior procerior eft:. Aetatis notx (ut docet Anatolius) non a dentibus folis petenda: funt;nam haec probandi ratio non fatis cxacfta in- dicatur, quod plane dentibus fuam xtatem non fateantur , Nonnulli a maxillis annos explorant. Si cutis a corpore reliquo non aegre diduda, trahentem^ manum fequens , per^ facile fuam in fedem rcfi!iat,equt iuuentam denunciabieSi uerb leuata cutis, fe ipfa carni tardius agglutinet , fenedurem 50 teftabitur. Aetatis indices dentes a Graecis uocantur : quos poft^ excidifle compertum fit,male emi equum Xenophon fcripfit. Varro poft feptimum annum fallacia ciTe omnia indicia tra ditjnicefcere tamen in fenecfta dentes ecjuorum. Eft ?:C hoc a ueteribus ut annofttatis indicium pro> ditum, fi contracfta afmorilm pellis lente expIicetur:hoc de pelle maxillarum fcripfit Ariftoteles, Ca. merarius. TmiiovV7w’^oVw(Ariftoteles quidem deafinis ufura pac)c/i<’ i 7tc$ hMkIxs xjjTvy }(5a JcjeTsffsHSTW tAt-yoy, Siiidsis.T^^oJlxnym^y^Qui dentes iam abie 4«cit,Variniisin Tmnuf/.ldcm nimirum xyvcoijKDiJ dC^iTnyv^iiOo^kieriu «So\oi^iyov'nuJ{7ru\ooyn^ TiAstaiy libiTOiiVTO} PAcc/tw^/ of« artt riAaoi t'7r7ro(,y^yH^XH5r^iXyvw(£Oi'^ , hUTroyvLiiOa Pollux. A^oA«Tftig »cga «fcAic « KvGoA©' ov®' ^onfic/liTrca fc«ftiiA»Kai5 cw <) miis w«€«/7irs,-r^ 7T)as»^Ueuso;(a&){/, melius tw nomeadmilTarijs, iiccquo,afino, arieti, 482 De Qi^adrupcdibus Kc.comttlUflt tll,iwT9J3iT»8 proprium afiino quijequam falitForminj ipfx Tubmitt! dicilfltuf, P(|., origa appellatur quifquis admitriqeoenim adiutante equa alligata celerius admittitur,ne^ equi ftu ftra cupiditate impulfi femen eijciunt, V arro. Quo fit, inquit Caelius, ut apud Plinium libro 8. capite de equis,redius forfan peroriga legatur qvijm auriga (ut modo agnofcitur ) quem ab atqua lacera» tum fcribicquanquam apud Varronem hiftoriK eiufdem relatione auriga item circumfertur. Pero, rigam Ariifoteles in Mirabilibus uocat,Oppianus Equimentum, merces quj datur proadmilTura equi. Varro Sexagefl. An fi equam emilfes quadrupedem, ut meo afino Reati, no admitteres,quantum popofciflrem,dedifl[es equimentifut citat Nonius , qui per ae.diphthongum fcribit inter diiSiones ab a.incipientes,non per e. ut in ditSionartjs fuis recentiores , ab equo deriua, ri exiftimantes, cum potius ab aequitate deriuetur, proinde parem uicem exponit Nonius, fcilicct u mercedem pro eo quod admilTum eft,Idem reprehendit eos qui aequamentum fcribunt. ^ De admiflart) electione fuperius fcripfl poft eleiSionem equi fimpliciter. Equinum pecus tri partito diuiditurteft enim generofa materies,qua! circo facris^ certaminibus equos pratbeceft mu> laris,qua: pretio fcetus fui comparatur generofo : eft 8C uulgaris, quae mediocres foeminas , mares^ progenerauut quaci^ eft pr3eftantior,ita ubere campo pafciiur,Columella. ^fEquas ex quibus pro- pagare ftudemus.oportet eife bene compacftas,magnitudine^ decenti ; uifu praiterea fplendidaj K fpeiSabiles.uentre 8C ilibus magnistattate non minores quam trium,nec maiores quam decem anno rum, Abfyrtus. Si utilem admiifarium 6C ad creandam prolem idoneum libeat experiri,digitis duo bus comprehenfum genitale femen laneis lacinijs (lUiniriai fc» 6«) diftrahes: fi refiliat in fe,ac fefe co= hibeaqita ut nor. difcindipatiatur,utilem admiflariumoftendit; hoc Hipparchus afleuerattfin proti 1* nus taiftu diftraiftum diftindatur,nec uifci more glutinatum lentefcat,feminandis filtjs ut inutilere, pudiatui jtalis equus ad ineundas matrices non eft adfcifcendus,PeIagonius capite 14. Equos aeia, te afleiftos aiunt, pullos cum exteris in rebus debiles , tum pedibus infirmos procreare folere, Aelia, nus. Huncquo^,ubi aut morbo grauis,autiamfegnior annis Deficit,abdedomo:nec turpi igno fce fcneiSae. (id eit,Sf fenedlx non turpi ignofee) Frigidus in Venerem fenior,fruftra^ laborem In* gratum trahinSf,!! quando ad prxlia uentum eft; V t quonda in ftipulis magnus fine uiribusignis, Incaffum furit, V ergilius. Illud in admiflarijs feruandum eft , ut medijs aliquibus fpaiijs feparen, tur,propter noxam furoris aIierni,PalIadius. Equos preriofos reliquo tempore anni(prsterquani admiifurx) remonere oportet a fceminis, ne aut cum uolent ineant, aut fi id facere prohibeantur cu« pidine folicitati noxam contrahancitacp uel in longinqua pafcua marem placet ablegarfuekdptat. p fepia contineri,Columella, Et rurfus, Eo tempore quo uocatur a foeminis admiftarius , roboran, dus eft largo cibo,8i: appropinquante uere , ordeo eruocp faginandus, ut ueneri fuperfit: quanto^ fortior inierit,firmiora femina prxbeatfuturaeftirpi. Sedeademderc Vergiliumaudiamus. His animaduerfis.inftant fub tcmpus,8f omnes Impendunt curas denfo diftendere pingui, Quem legere ducem, 8C pecori duxere maritu; Florentes^ fecSt herbas,fluuioscpminiftrat, Farragine blando nequeant fupereffe labori: Inualidiqp patrum referant ieiunia nati. Ipfa autem macie tenuant armenta uolentes. Attp ubi concubitus primos ia nota uoluptas Sollicitat, ffondes^negant,8f fontibus arcent. Sapeetiam curfu quatiunt, &Solefarigant! Cumgrauitertufisgemitareafrugibus.Sfcum Surgentead ZephyrS palepiadlatiirinanrs. Hoc faciunt,nimio ne luxu obtufior ufus Sit genitali aruo,8i: fulcos oblimet inertes, 4* Sed rapiat fitiens Venerem,lnterius^ recondat. Equi ad generandum admittendi copiofe pafei debent, fine labore,non prorfus tamen otio relinquendi,ne iners 8C pituitofus humor augea tur,fed moderatis exercitijs recreandi magis quam fatigandi funt, Rufflus. Admiftarium equum re laxare conuenit ab operibus, Abfyrtus , ^ Marem putant minorem trimo non effe idoneum admif- furx,po(re uerd uf® ad uigefimum annum progenerare, Columella. Aetas incipietis admiffarij quia ti anni initio efle dcbebit foemina retfte 8C bima concipiet quia poft decennium iners ex ea foboleset tarda nafcetur,Palladius.Foeminam bimam putant retSe concipere, ut poft tertium annum enixa fce tumeducet.eanrfppoftdecimumnonefleutilem,quodex annofa matre tarda fit at^ iners proles, Columella. Generat mas ad annos triginta tres, utpote cum a circo poft uiceCmum annum miitan tur ad fobolem reparandam.Et ad quadraginta duraffe tradunt, adiutum modo in attollenda priore 5* parte corporis (hoc Ariftoteles de equo Opuntio fcribit:) Sed ad generandum paucis animalium mi nor fertilitastqua de caufa per interualla admiflurx dantur,nec tamen quindecim initus eiufdem an ni ualet toIerare,Pllnius. Qiix xtas in equis coitus initium 8C finem adferat, dicetur etiam infta, Coeundi initium equis in uere,Ariftot. Et alibi, Admiffarios (inquit) non ut equa,ficafinp{qul notSio admouentifed xftiuo folftitio,ut tempore calido pulli nafcantur. Coitus (inquit Plinius) uet no xquinotSio bimo utrincp uulgaris,fed a trimatu firmior partus. Foettirx initium admiflionis fa cere oportet,ab xquinotSio uerno ad folftitium,ut partus idoneo tempore fiat, Varro. AdmilTura in uulgaribus equis certa tempora non feruanturigenerofis circa uernum aequinodfium mares im gentur,ut eodem tempore,quo concepcrint,iam Istis dC herbidis capis poft anni melTem paruo cum labore foetum educent.Nam menfe duodecimo partum sdunt.maxime ita® curandum eft predid» ^ tcmporeanni,uttamfoeminis, quam admiflarijs dcfyderantibus coeundi nat poteftas. quoniamid pracipue armentumfi prohibcas,libidinis extimulatut furijs;unde etiam ueneno indita eft nomen hippomant* DcE< quo. C, Lib. I. 485 hippomanes i quod «quin* cupidini iimilcm mortalibus amorem accendat, Columella. Menfe ^ ftlhidfron" P generofis equabus admittendi funt,&: repletis fceminis itera ad ftabula colligendi, Palladius. Tempus congreiTui aptiffimum exiftit ab atquinoflio uerno, hoc ell a uigelima fecundaMarti),uf9 ad uigefimam fecundam lunij, ut parius uidelicet fiat circa lempe ratillirnam herbcicentem^ anni conftitutionem . Equa fiquidem utero gerit undecim menfium de- cemtp dierum curriculo. Etenim quae concipiuntur poli aEfliuum folliitium,ea fane infceliciter edu caniur,profius^ inutilia funt; Abfyrt. Commodum uidetur ut equi locis calidis menfe Aprili, frt gidioribus ^tem Maio admittantur.Nam circumuoluto anno pulli eodem tempore nati , & aerem temperate a: copiofuminuenientnutrimentu ; autunus etiaeafde ob caufas non incomodus ell na 10 Icentibus m eo pulliSjRuUius. Admittere oportet cum tempus anni ueneni,bis dic,mane dC uefpc ^“1“* fcmel fubadia marem pollea refpueriqpoli dies denos rurfus funt con ciliandf Quod fi ne tunc quidem equum exceperit,fecernenda eft.ceu iam grauida , Vbi autem e« qua: ipfae conceperint, obferuandumelihemifceanturplusiulioi neue in locis frigidis diuerfen. tur, Abfyrtus, Quoad fatis fit admitti ipfas lignificant.quod fe defendunt, Varro. ' CQuidam p^cipiunt eodem ritu.quo mulos,admiirarium faginare , ut hac fagina hilaris pluria mis foeminis fulFiciatiueruntamen nec minus ^ quindecim, nec rurfus pliires ^ uiginti unus dehet implere,CoIumella. Lucienus apud V arronem j Ego quoi^ adueniens aperiam carceres (inquit) et equos emittere incipia, nec folum mareSjquos admilfarios habeo,ut Atticus fingulos in foeminas denas, e queis loeminas Comodius Equiculus uir fortilfimus etia patre militari iuxta ac mares habe So re {olebat, Neqp tamen aquale numeru (inquit Pallad.^omnibus debemus adhibere,fed atliimatis uiribus uniulcuiufc^ admiliarij.fubmittenda funt pauca uel numerofa coniugia,quae res efficiet ad milTarios non partta aetate durare. luueni tamen equo,ai: uiribus fornla^ conlianti,non amplius ^ diiodecim,uel quindecim debemus admittere, caeteris pro qualitate uirium fuarum, Palladius. Tri cenae foemins.aut paulo plurcs,maribus fingulis dantur, Arilloieles, Regi Babylonis erant pecu, liares equi, praeter bello dellinatos,admitrartj oeSingenti, clim equarum quibus admittebantur fede cim millibusraam finguli ad uicenas admittebantur, Herodotus libro primo. Hippotrophium Stra boni libro 16. locus eft equis alendis accommodus, qualis adSyria Apamiam uifebatur ^ equarum uel fupra triginta millia capiens,admiirarios uero trecentos,Caelius;fic uni admilTario equx centum allignareniur,qui fane nimius ellnumerus. Non defunt qui dent operam , quo magis equarum a» 50 moreflagrentadmilfarijjutiubaefuorum^capillorumuenuliate, nec non caeteris elegantibus ho= neliamentis(!ri/i(«(riio:in)exorneniur, 6d ad hoc Ii quae pollent aliae cupidinis illecebratQuin eam quo que equotan^curfu certantem proponunt.His autem lenocinijs putant equum ad amorem inui. tari. Mares quimp menfibus antea cp nocentur, a foeminis funt fegregandi,frumento etiam roborant di , torrido paulatim eruo 8i fimilagine aqua macerata largius faginandi,ut ueneri fuperfinqet hoc fulti cibo fortius ineant,Hacc Anatolius. V t admilfarius equus in uenerem proruat , ullam cerui caudam cum uino terito, telles SC genitale linitoific hebes equus, tioluptate folicitattir ad uenerem: fed cum furentis in libidinem impetum compefeere uoIes,oie6 perungito, Abfyrtus, Ocymtim ue nerem llimulatiideo etiam equis afinis^ admilTurae tempore ingeritur, PliniUs, Satyrij genus ery ihraicon arietibus quotj Si hircis ad uenerem fegnioribus in potu datur ; 8d a Sarmatls,equis ob af 40 liduum laborem pigrioribus in coitu.quod uitium profedan8 uocant,Ph'nius, Infotminis iumen. torum coitum incitat urtica.fi folijs eius perfricetur uulua,Macer. Coitum in equo iuuat puluis te fticulorUmequiinpotioncdatus.Aggregator citans Plinij librum 18. Suntquirerumperpulchia tum lludiofiores,alinum,equum,aut alium quemuis admiirarium,huius coloris uellimento conte- gitnt,qucm futuram pullationem referre uelint. Siquidem qualem ueHitu colorem ij mentientur.iit talem enata progenies degenerabit, Abfyrtus. AdmilTarium eo colore pidlum, quo pullum nafei deliderant, (uel uno uel uario ) aliquandiu ante equam libidine ardentem detinent, demum dimit>= tuni, iiC pullus fuo tempore nafeitur eo quem optarunt colore, Oppianus. ^ Proles ut uel foemi- na.Hcl ut mafculus concipiatur,nollri arbitrtj fore Democritus affirmat, qui praecipiqut cum progea ncrarimarem uelimus,finillrum tefliculum admilTartj lineo funiculo, alioue qttolibet obligemus, cu jo fozminam,dextrum:idem^ in omnibus pene pecudibus faciendum cenfet, Columella, Si quifpi. am marem nafei uelit,cumAquiloniusinfpiratuentus,infiliendam equam obijcietifi foeminam fingi fltinanimo,cum Auller perflat, Africanus. Vbi admilfarius cquafuperuenerit (inquit ide) certis lignis comprehenderelicet quem fexum generauerit : quoniam fi parte dextra defiliuiqmare feminalfemanifellum ellifi Isua, feminam, Africanus in translatione Ruellij cap.i j. His limilia, uel eadem pOtius,de tauris etiam feribunt authores, quantum attinet inquam ad curandum , ut hic uel ille fexus concipiatur,Uel uter conceptus fit dignofeatur, ut in Tauro docuimus circa fine.m capi tis tertij, Marem pariet equa fi fubmittatur (hoc Germani tiocant bete(|ctl) tertio ante plenilunia dic:famlnam,{i tertio poli plenilunium , Obfcurus. ^ Mares ( uerba funt Arillotelis) hoc genei c fceminas libi focietate coniundlas dignofeunt olfadlu,etii paucis ante diebus Una fuerinuquod fi fe minae diuerfaepermifceantur, mares alienas mordendo expellunt, fuasqj Unguli feorfum habentes pafcuntur. Tricenae, aut paulo plures lingulis dantur t quoties mas acceflerit aliquis , confellim in eum maritus conuettitiir,8C currens gyro aggreditur pugnatSC feminam, Itquafemoueritj morfU S i 484 De Quadrupedibus reiiocac. Bt alibi, EquI tempore libidinis equos mordent, ftetnunt equitem at^ infequuntur, NonneuideSjUt tota tremor pertentet equorum Corpora, fi tantum notas odor attulit auras Ac nccB cos iam frena uirum,ncc uerbera %ia. Non fcopuli.rupes^ cau?,at^ obieda retardat Fiumina , correptos unda torquentia montes , Vergilius de u» amoris feribens. Coitus(inquit Ariftotcles)non tam laboriofus equis ^ bubus eft, Salaciifimum omnium tum foeminarum tum nia rium equus efi, homine excepto. ^ f Equir e dicimus equam, cummaremdefyderat,GrarciiOT-o(iretmatremiS^cumdfo^ .. denu uelum dempftiret ab dcufe.illeimpetum fecit in eum, ac mordicus interfecit SmeL in Ad mirabdiumrelattone tradit Ariftotelesnunquam coiiTe cum matre. Hoc idem 8f in eqrex^ afli uere conantm aliqui, quod tamen falfum conuincimus ex Ariflotele libro fexto fcribente Equi uelfuasmatres &filiasfuperueniunt,at(5tuncperfedumefrcarmentum uidetur quum narentes fuammeuntprolem Suppetit Ouidq authoritas ex decimo Metamorphofeos. Co^n” Sia mil 0 Catera dekdti.nec habetur mrpe luuenca Ferre patrem tergo , fit equo fua filia coniiix Cahus Falfum, gittir fi, er, tquodOp^ianusfcribitftatim ante hiftoriam eqL&puIIireS- f Tum in equorum tumta boum generi turgent ad coitum prius minores natu,quam maiores. Ariftot. Equos, & canes.e^ fues iniwm ma io tutmum appettere,fem,nas autem poft meridiem blandiri, diligentiores tradunt, Plinius. S non certo diermn numero implet, fed aliquando uno.aut duobus tribusue, aliquando pluribusTeri- uscertequamafmus,equamfuperueniensimplet, Ariftot. Apud Myfos cum equinum genus co f quondam nuptijs pracinunt. Si cantus fuaultate pemulfa equa gra. uida fiunt, & forma pulchntudine.eximios pullos ex fefe parium, Aelianus.Et alibi, Euribidef di, cit , paftores hymenaos ad fiftulam cantantes.ad Venere equas incitare,atcs etiam equos ad incun f bquae interpomo tempore admittuntur, qiiomamferre continuo nequeant, Ariftotclcs Alternis qm admittunt, diuturmores equos, 8<: meliores pullos fieri dicunt Jtam ut rcftibiles fecetes effent exa udiores, fic quotannis quae pra-gnans fiat, V arro» Non ftatim a partu equa impletur, fed intermif. 5 fo tempore:»: mchusquarroautquintoannointerpofito procreat, Ommno,iinihilplusdetur unS tamenmterponereannum,8^quafinouale facere necelTe eft, Ariftoteles. Vulgari foeminafolen ne ett omnib.anms parere.gcnerofam conuenit alternis cominere.qtio firmior pullus ladfe materno laboribus certaminum praparetur.Columclla. Generofas equas.Sf qua mafculos nutriunt, alter nis annis fiibmtttcre debebimus ut pullis puri Si copioft latftis robur infundant, catera paflim re« pIcnda.Palladtus. Quodfiautfoeminarecufat,autnonappetirtaurus,cadcmrarione,quafaftidf, entibus equ^mox prpcipkmus, elicitur cupiditas , odoregenitaliumadmoto naribus, Columella, btin equis, Qiiod fi admiifarius (inquit)inersin Venerem eft, odore perfricatur deterfisfpongia tomina loeis.Si admota naribus equi. Idem feribit Abfyrtus , ut in Geoponicis legimus Si equa marem non patitur detrita fcilla (fquilla Palladius) naturalia eius linuntur , qua reiaccenditlibidi. 4 ncm.Coli^ella. Si faftidium faliendieft, inquit Varro, fcillamodiciimconterunt cum aquaatf mellis craffitiidinem.ttim care naturam equa.cum menfes ferunt,tangunt:contra,ab locis eque na res equi tangunt. Si equa marem non patitur, gallinaceo fimo cum refina terebinthina trito, natu- ralia etus linuntur; ea res accendit libidinemtlonge^ magis.fi' faliendi faftidium eft, oblitus fcilla co eundi cupidinem elicit, Anatolius. Non eft committendum.inquit idem, ut ftrigofa equa 5C obfita iordefaliaturtquippe cum talium cupiditate celerius equum folicitariconftet.pcrindeqtiafiflimula tushaccolluuione gaudeat. ^ Nonnunquam ignobilis quo^uulgaris(equus)clicit cupidinem co. cundi.Nam ubi admotus fere tentauit obfequium.fcemina abducitur.a: iam patientiorigencrofior ^tius imponitur.Columella. Saepe accidit ut equa patiatur equum fuper fe, coitum tamen detre. «et.quod ex defedu caloris ipflus circa naturalia contingittquamobrem urtica uel fquilla perfrica- 1 rt debent.Rufftus. Admiflariiis quomodo alacrior ad Venerem fiat.fupra fcorfim diximus.Exci tatur a: tibiae cantu libido in utroi^ fexu.hippothoron uocant, ut ex Aeliano retuli. Vide etiam fu» pra in Caprae hiftoria.capite y. Sed non ulla magis uircsindufiria firmat, Q£ Venerem, &: caeci fti mulos auerterc amoris. Siueboum.fiue eft cui gratior ufus equorum, Vergil, De equorum in Syria fylueftritim aemulatione, qua impulfi mares in fuo genere primum natos caftrant , fiiperius di» XI CapltC fecundo. drConrpnfir» indiriiim . mav/tTK’fn itarr/c ,»r,iTo^«ier*i ‘ f ...a. AVAw p» iniuii, xiclu» tdiii diii , lupcrius ai« XI capite fecundo. f^Conceptus indicium , maximein uaccis equabus^, cum menfes ceflarunt, Ipatio temporis bimeftri,trimeftri,quadrimeftri,femeftri:ied id percipere difficile eft.nifi quis iandu «um lecumsjafllietus^ admodum fit, Arift. Colorcm(equac cum conccperc)rtUco mutant rubriore pilojuei quicunc^ fit pleniore:hoc argumento definunt admittere etiam uoIentes,PImius, Aliquot fegionjbusCinquit Columella) tanto flagrant ardore coeundi foeminae, ut etiam fimarem non habe, o- am,alfidua bC nimia cupiditate figurantes fibi ipfic VeneremCcohortalium more auxum)uento con cipiant. Quic poeta licentius dicit. Continuo^ auidis ubi fubdita flama medullis, Vere magis(qm'a uere calor redit offib,) illa 48<5 De Qi^adrupedibus Oreomnes «etfat inZcphyin,ftant f upibiis altis. Exceptant^ leucis auras;5i faep^ine ullis Coniugijs uento grauida: (mirabile didlu) Saxa pCT,& fc la tem fubijciunt equac,cuius lade ampliores fiunt, qi id lac c| afininum ac alia omnia dicunt effc mdi. IIS. Przterea educanteum paleis,8dc.ut in Muloperfequemur. Dc cquibd aftn5,uel afini Sd eque coitu, geftaiione,partu,8d alia quaedam uidefuprainhiftoria Afini. Si quem mulorum genus (/n< quit Palladius) creare delcdlaqcquam magni corporis,folidis olTibus, SC forma egregia debet elige, te,6dc.ut in Mulo cxplicabitur,ubi etiam de afino admilTario ad mulos procreandos eligendo copio fe tratftabimus. Annafoccr EraupnmusequisafinascopuIauit,utIudziairerunt,llidorus. E, quarum iubas tondere pracipiunt,ut afinorum in coitu patiantur humilita temteomantes enim glo, ria fuperbire,Plinius,Sd Aelianus,cuius uerba in Mulo recitabo. Quin Sd alioqui equarum libido exiinguitur magis iuba tonfa, Ariftotele tcftc,8d frons trifiior redditur. Cur Eleiequasfinibuscdu tffas iniri faciant,PIutarchus inquirit problemate ^i. inter Grpcanica: 6d Leonicenus in Varijs i. 6i, ;i Cur cqtiz in Elide ex afinis concipere non potuerint. Muli afini^finquitHcrodotus libro 4.)uiiii hyemis ferre non qiieunnqud magis miror cur in omni Eleo agro muli nequeunt gigni, cum neij lo cus fit frigidus: necp ulla aliacaufa appareat. Aiunt Elienfes ipfi ex imprecatione quadam idfibicon cigifletCumcp tempus aduentat conceptus equarum, feinloca finitima illas educereilbi poft^ ad- miferintafinos dumequz conceperint, tunc rurfus eas reducere. De fanitate equorum tuenda, Sd praecauendis morbis. Mulomedici 8ducterinarij dicuntur communi uocabtilo, qui ueterina curant,eqtios,mulos,afi. nos. Dicuntur autem ueterina animalia ad uetSuram idonea.qug aliquid uehere pofiunt,quafi uen tetina,qi ad uentrem onus religatum gerant. Vngulz ueterino tantum generi renafeuntur, Plint us. Etgenusomneqdeft ueterino genere partum.Lucretiuslib. 5. Veterinariumpromci'couc4o terinorum dixit Columella,8i; medicinam ueterinariam. Vegetius anis ueterinariz fiue mulomedi. cinzhbrosquatuorreliquit.Sdeademuocabulainprzfationeufurpat: quanepars ueterina in exca fis codicibus Icg(tur,perperam ut uidetur. Equarius.equorum curator.apud Solinum capitepHc rophilus equarius medicus, ValcriusMax, Equorum medici, equinarij , ueterinarij , manucalci, mulomedici appellantur, Textor, De medicinis uel plurima funt in equis, SC figna morborum , K generacurationum.quzpaftoremfcripta habere oportet.ItaqpobhocinGr^ciapotiffimtim medici pecoru KTHvictTpoi appellati, V arro. lulius Firmicus tTnriaipoy dixit.MarefcaIcn Rufius & altj uocant chirurgumiut ita-dica) equorii, qui uel fecando uel urendo eis medetur, f !™if7piTO(intelligeli foi*) Ahfyrti & aliorum Grzce extant. Eadem Larinitate donauic loan. Ruellius , cuius translatio pura gdem ar elegans in Latino fermone efi:qi ad rem uerd,multis in locis Sd manca 8d corrupta, ut (• ipfe cum Grzcis conferendo animaduerti. Sunt autem przter Abfyrtum authpres ifti, Hierocles, Theomneftus,PeIagonius,AnatoIius,Tiberius,EumeIusThebanus uel Chiron, Archedctnus,Hip pocrates, Aemilius Hilpanus,Litorius Beneuentanus,Himerius, Africanus, Didymus.DiopIianes, Pamphilus,&:MagonCarth3ginienfis. Citantur etiam obiter in eodem opei e, Agathotyches, Ne- phon,Hieron,Caflius,Hemerius . Geoponicorum etiam , quz Conftantino adfcribunrur, liber fc xtufdecimus iWiartysorp continettfed ita ut omnia ex Hippiatricorumuolumineiam didio defum, pta uideantur . Nonnulla quzin Geoponicis Icgebantur,6(:in Abfyrti, 8dc. Hippiatricis deerant, Ruellius translationi ftiz adiecit. Scriplit 6d Laurentius Rufius librum eiuldem artis:in quo prater alios authores,copiofedefrenis eorumqp differentijs tra(fiat,exprelfi's pariter pitfturis eorum, Pri' mus omnium piitohippicum.id eft de equis Sdequeftri arte librumSimon quidam Athcnicn(isrcli.(* quitjCx quo omnia quz placebant in fuum tranfcripfit Xenophon, nos pleracp ex Xenophonte in bunenoftrum. De equis pratcrea(ut Camerarius obferuauit)quzdafcripfitCleodamas Achnnnis: Pliniiia DcEquo. C. Lib.I. ' 489 Plirnus ttiam.qm ipfe librum fe dc iaculaubne cqucRri edidiflfe ait, tradit equitem qtiendam Sarme, fterMaurusH.pp.atercKatur^Laur.Rufiocap.,44.K.^,. Petri CrefccndenfedSulSt bcr nonus capita 5^de equis continet. Multa de ijfdem docet Albertus Magnus quora^libro ii hi. Roriataramahum:Multaet.amreirufticaiprifdfcriptores.Varro,ColumeIla,PaIladi^s.Extantde- m^in omnibus fereuulgaribuslmgins de equis curandis cofcnptiIibri,Germanicc,ltaRce Gallice- ItaliccquidcmexctifumuidiAuguRiniColumbinilibrum. a ice,iiauce,uallicc. ftnitatein tuendam, uel canendos morbos praecepta pertinem{eyiari K Kx Gr jci ^rantjpartim hoc in loco trademus, partim capite quinto,in ea partequa efldc rtum^fl *Ad hos uulgo fcalliones uocanqSi: eorum exemprione.fupra di. fliim efl. Ad hos autem eximendos (inquit Rufius) tempus uindemiarumaptiRimumefl: nam fs racemi uuarumm cibo eis tum dcnnir, uulnera oris melius curantur 8C confolidanrar necuer. mes aut praiia carnes innafd poRunt itacp ex hoc cibo os equi melius efFicitur, ac ipfe etiam pingue fcit. Ad eandem curam (fcallionare uocant) obferuandum eft ut Luna decrefeat. f Animalium dorfa ut laboris plurimum fentiunqita diligctitis funt curanda. Exceptis enim his qui deputati funt circo, reliquum mulorum,equorum,afinortim9 genus fub fellis aut fagmis folo tergo prxflat office um. y nde laudabilior induflria eR,qtiaE incolumitatem tuetur , f quae cupit larfa ctfrari ..Nam diii. gentia defendit a uitioifi centones uel faga primum fufficientia, deinde moUia imponantur, & lota, at^ ad tempus diligenter excti(ra,ne aligd fordium au t afperitatis inh»reat fid fub pondere inulce. 10 ret pellemitunc iagmarunt uel fellariim menfiira conueniens «apta qualitas debet adhiberi. Si em iltaminOTa fuerint ue Iniaiora.anguflioia, uel ultra modum lata , uel quae non congruunt grauiter nocent.Hinc enim collifiones,fuppurationes,apoflemata& nafcuntur,cum nimis locis ineqiialibii* premitur pondere.uel difeentes tradjuram mercurius aut Ipina deteritur. Ipfortim quorn pondere, mamfi in liratis nulla fit culpa, enormitas nocet, « ideo temperanda efl menfura ne inferat uiilnus, Haic Vegetius, f Multum autem refert(inquit Columella)robur corporis ac pedum feruare,ac£ «irui^cultodiemus.fl idoneis temporibus ad praefepia,ad aquam, ad exercitationem pecus duxeri' muSjCurx^ merit, ut ftabulentur flcco loco ; fed de ftabuKs mftituendis capite y , dicetur. Auena ahauc annona equo exhibenda, bene purgentur prius, ne quid pulueris aut almd inutile mfit : pul* Uisenimtacile tuflim inducit,&' interiora deficcat, quod malum fere incurabile efl. Rufius. lumen }« ta fxpe morbos concipiunt, fi fudant,Sf a concitatione confeflim biberint,ColumelIa. Fatigatis aut calefcentibus ne cibus , minus^ potus praebeatur : ne uel celer interitus fequattir , aut uenenum in crura decumbat, dCc . Camerarius, Et rurfus,Crithiafis omnia membra debilitat, ut nec ingredi ue litequus,of paicatui humiiacenstidemip accidit de potu intempefiiuo, fed cum minore periculo. Sed dc hoc QC eo §d ex retenta urina in longiore itinere fit periculo , amplius dicam capite y. Tcm. poreuCTis equum frenatum Soli matutino aliquantifperexponcre,adfanitatem tuendam facit, ^Plurimum iuuat(inquit Vcgetius)fi fepius «cum moderatione animalia fedeantur (forte exer. ceantur,nempe equitando.) Nam imperitia rccRoris,«inceffiis eorum debilitat,«m0res,pr3tcipue feruorum impaticntia,qui abfentibus dominis ad curfum e§s uehementer flimulant, «non folum nagellis,fed etiam calcaribus caidunt,dum aut inter fuos uelocitatem cupiunt experiri, aut cum alie 40 nis uehementi obftinatione contendunt, nec reuocant aliquando currentes,nec temperant ; nem e. nim de damno domini cogitanqquod eidem contingere gratulantur. Qiiam rem diligens paterftmi lias fumma ieueritate prohibebit, « iumenta fua idoneis « moderatis hominibus , fcientibiiscp tra* dicis panacis,iridis Illyricac,herbae Sabins,flngulorum (elibra,axungiac librae fex , uino cxdpiuniur uctcre,80 coguntur in paftillos,qui ficcantur in umbra, dantur iuglandis magnitudine : cum mellis tribus unctjs,80 uini ueteris uno fextario refoluuntur.nihil (8f,pro (»« lego imy per triduum infundi tur.Canis etiam caput efficaciter fuffitur,(ic utnidor naribus hauriatur. De morbofa corporism cie dicam plura inferiusjubi de morbis toti corpori communibus agam. Nec conucnientiumpo» tionum (inquit Vegetius) cura debet ceffaretnam languor, macics,8d tulfis,80 internorum dolor fa cile fubraouetur,fi fulphuris uiui femuncia,id eft fcrupulos duodecim, myrrhac fcrupulos quatuor, redadfosinpuluerem,ouo^crudoimmixtoscumheminaCfcxtario,ut habetur libro 4. cap,8.)uW optimi per os dederis.Eft alia fumptnofior,fed accommodatior potio ad omnes morbos, quae SC cele riter reficit, SC cum intrinfecus purgaueriqcurat omnes morbos, tuffim ueterem , phthi(!cos,uulfos, l» 6d quascunrj uexata fune in opcrtis.Ptifanae fextarium,feminis lini heminam, foenigr aeci heminam, ttoci unciam, aeronem falfumporcipinguis,uellonganonem:uel fi porcina defuerint, caput hoedfc ntii» DcEquo. C. Lib. I. 491 (lum def>llatum,cum pedibus fm's,£ cordulis inteftinorum mundis , hyfTopi fafcs» duos cochleas germanas quindecim, bulbos quindecim,fi'cos duplices uiginti.rutac fafciculum unum.baccarS lair ri cum uirent lextanum,da(3Ylos uiginti.alltj capita tria, feni caprini uncias fex,pulcgn ficci fafcicu lumihaec omnia purgata lemter^ contufa decoques in aqua ciHerm'na,uel cceleftl,donec acton ille uciterte caput hoedi liquefcat & diflblua tur ab oflibusipropter quod aflidue aquam refundis fadiii: ciesjne comburatur, fed feruendo pinguefcaquel fuccus ipfepinguiorifpiiTiorlefficiatur. Poil hac diligennilime colabis ad colum, (excrementa ^oiraabiicles)tum tragacantha unciam intres diui. des partes,ita quod exinde in unam potionem milTurus es, pridie infundas in calidam, utinmrge, fcai. I uncaddis palfi fextarios n-es,^ tribus diebus fingulos fextarios dabis, oua numero fexfin die fecundo olei rofau’ oua plena numero duo)butyrf uncias tres, ( In die tertio ) anagallici uncias tres; amyli uncias tres:pulucrisquadr%arij(quemdefcribitlib.4.ca.i5.)fclibram,lomentifabEfeIibrama Qua omnia mifces,Ht ditSum eft.aquis ponderibus per triduum diuides( ita temperabis ut per cor. nu defluant)Si ieiunum animal potionabis,8£ horis aliquot deambulare facies , ufip ad feptimam i cibo abftineatur SC potu,Hac V eget.i.y6.& rurfus 4,8.ubi pauca quadam uariant,a( medicamen tum ad Chironem refertur. Et fl uoluerisCinquiOfeptem diebus interpolitis repetis 8C das acapite po tionem. Aliud ibidem,^d iumenta a morbis uindicat 5C cuftodit;Gentiana,ariftolochia rotunde, myrrha troglodytidis.rafurj eboris,SC baccarum lauri aquis ponderib.puluis immixtus,(ii ebur de mas, erit theriaca diatelTaron didatdeferibitur etiam in Hippiatricis cap. iij. in Ruellij uerfione, hoc titulo, Potio neceifaria omni tempore pralibandaOex quo grande cochleare plenum fumis ; Addes io hylTopi triti fcrupulos quatuor, mellis uel paffl uncias tres, uini fextarium,gifni refoluti paftillum u« num,poft curfum flue poft laborem conditi bcne(piperati)heminam adijcics,aftate roris(forte rorif mariniiuel abfinthij tantadem,&: per os dabis adeornu. Idem Vegetius j.yy.potionem contra om. nes morbos deferibit. Eryngtj radices aduerfus morbum tam equorum $ boum pIurimB profunt, utin Boue ex V egetio docui. Nec equi nec boues morbo prementur aliquo, fi illis cornu ceruinS appenderis, Abfyrt.in Geopon, Si auu animal faagatur,pufcam cum pulegio trito mirces,nares^ K faciem cqnfouebis.oua quoif trita cum hemina uini ueteris optimi faucib.infundis, ut per ouire frigeriiim uini uirtus acCTelcat. Infuflo uires equi recreans deferibitur in Hippiatricis Gracis ca« pite iiS.item potio quae uires mirificcreficit,8( ad omnem eorum curationem,praecipue tuifls, con. ducit: ai cum alix diuerfx infufiones potiones^, tum qux ab anni partibus aftiux authybern* co« j.gnominanf: a: alia quxdam medicamenta communia,quan$8C morbis quibufdam peculiaria ne. gleiSa ordinis ratioueinferanf. Si cum inceflit hyems (ut in Hippiatricis Grxeis legimus, ca, 119, > animal oleribus uefei placet, pridie diligenter olus excoques, Si in offas agglomerabis , addito oleo, 8i trito fale,petrofelino Si cumino illo die.Poftridie flecius offerri condimenta procurabis , axungi. amadijeies Si exhibebis.Etmox,De danda adipis offaiOptimu aduerfus inteftinas ualetudines au. xiliura,cS hyems adeft, offas axungi* c5 pice liquida Si oleo pr*bere;fed cum xffas accellit , axun- giam ex melle,butyro,porris,Si rofaceo dediffe fatis eft. Veru hoc medicamen fubinde repetens a» nimaladfumat. Grxei priorem curationem a*ysiw ti,quintoquo^die,quod eft ter in eo temporis fpatio,ad calendas uf® prabeamus. Qjiod fi fuerit ita fatSum.nec pfora nec fcabies inuadent,catera^ ualetudines arcebuntur. Audio gentiana eti. am exhibita purgari equos, V tile eft equum(inquit Rufius)femel in anno purgari,ut iC firmi» or ualetudo K ipfe uiuacior fitjquamobrem aliquos hic purgandi modos aperiam. Purgatur ergo e. 1« quusfarragine,utRoma8f locis uicinis fieri folet.Pafcuntur enim equi herbis, quasfarraginis no. mine uocant diebus quindecim,quo tempore^bunde purgantur.-deindc uerd eodem pabulo etiam pinguefeunt. Herba genus in Apulia trifolium uocant, (trifolium uulgarc,iiue lotum pratenfem interpretorjquod femel fatum triennio durat. Quotannis autem uiridem 3C teneram herbam pro. ducit,qua per totam aftatemuefca manet. Huius paftu non minus quam farraginispurgantur ft« mul & habitiores fiunt. Porro in locis frigidioribus, quales funt Gallia, Germania , Anglia , Si fimi, les, quoniam pafcua humidiora, magis® uiridia tenera funt, equi pratenfibus herbis mirifice SC purgantur Si pinguefeunt. In quibus uerd regionib. melones uel pepones abundant , hos frinSus minutatim concifos equis exhibenttpurgant enim mirabiliter.prsccipue per urinam , Si pinguiores deinde reddunt equos.Bft SC alia ratio,ea® melior.huiufmodi; Annona per dies quindecim pr*be« J» tur,ita purgati habitiores mox fiunt.Huic etiam pratferunt eam quat uuis fiuc racemis abunde ex. hibitis purgatio ficquxuulfosetiam(morbumpuIfiuum)iuuat, «unice praeomnibusremedijs c«. rat, Similis huic modus eft,quod ad purgationem equorum,ficus affatim edendos obieciffc.Sunt SC alia quadam purgandi rationes, qua tamen corpus non augent , minus^ tuto adhibentur , utpote magis medicinalestex quibus unum alterum folum proponam, reliquos induftria: peritorum hu. ius artis relinquo. T inca uel barbi pifeium interanea omnia,(iue de imo, flue etiam Ii opus fit de plu ribus pifcib.minutatim incifa cum optimo uino albomilce,^ per cornu in gulam equi infunde,pur gabit mirum in modum. Aliqui fil/ginem(fecaleintclIigo: ficemmliliginem accipiebant fuperioris feculi homines indodli)inaquafiuuia!idiucoquunKfe'dpraftat non diu coquUtaut non rumpamr cortex, a: minus faftidiatur ab equotdeinde ficcatam equo annona loco in cibo prabent: mirabili» 4® ter purgat, lumbricos etiam expellit, Hoc remedium utile quidem eft, modo equi admittantt^pc enim diebus aliquot afpernantur Si abftinent.Curandum eft autem ut equus qui herbis purgatur, contineatur fub teVegct, Qtiibufdamequis fuafponteuenacrufflpuntur,S(;exudathumorfuperfluus,ijs incidi illg non debebunttalijs fanis quocp.fed nimium plenistquod uel de corpulentia.uel de attritus cupidita. te,ri(flu^ dentium Si capitis iacftatione animaduerti folet.His ergo fanguis detrahetur,ut ueteribus placuit, de palato potiflimumifed de collo etiam minui nihil nocuerit, praefertim in confuetudine.ut iape accidit, Camer. Admiffarijs eo anno quo admiflTum facitmt uena laxanda non eft,ne genera» tioniintentum corpus curageminatnccelTitatis exhauriat. Veget. Sciendum eft caftrata animalia (idem legim us in Hippiat.cap. 1 0. )nunq; oportere depleri caufa herbs , quae tam partem uirium ciS teliibusamiferint:a:fidepletafuerint,tiehementiuseneruantur,Idemi.i;.Etmoxcapitei4.Admif farios etiam equbs phlebotomare non eft opus: partem enim uirium SC fanguinis in^coitu natura dt. gerit, Sitamenabadmiflttra ceflauerint, nili annis omnibus herbarum tempore depleantur, inci« dunt in cacitatemiquia id qttod coitu digerere confueuerant, declinat in oculos, Abfyrtus 03,44, prohibet uena: fetftionem cum fanguis per dorfum exiqne intro reuocentur praui humores. Infar ciminofimorbiprincipiouelflne&andaeftuena,minimeautem in medio. Veget. Sifanguis ni> mium abundet in equo.de uena qua eft in medio collo, pro fortitudine SC atate equi fanguinem mit tes.ufij ad pondus triutn uel quatitor librarumtSin debilis eft SC pullus , ad pondus unius SC dimi. dia: uel duarum librarum tantUm.Qudd ii negligatur uena fecflio.fcabies SC ulcera forte cuum infe. ftabunt.Ruflus. In morbo quem Albertus & recentiores nominant frenes, copiofa miflio fangui. nis fit, hocmodo: Vena craira(inquit Albert.)qua eft inter ambas coxas, Sf uena quafubcauda eft, per interuallum qua tuor digitorum a natibus incidatur, ut fanguis a natibus extiahaturtidep cito fa ciendum efttnamdifferreeuacuationeminhoc morbo pcriculofum eft. Mittatur autem fanguis ad 60 animi fere deliquium. Fit &: in eo quem infundaturam uocant afFedlu , copiofa uena: fetSio, In quibus paflionibus SC ex quibus locis fanguis emitti debeat, V eget. i.ay. docet his uerbistMorbidis & quibufcuntf totum corpus in caufa eft , ficut febrientibus , de matrice detrahendus eft fangtiist 4p6 Dc Qj^drupedibus Cephalalgicis autetli,arpiofis(appiol!s forte, ut i, io,)infanis,cardiacis,caducis, phreneticis , biftruti, cijs,licardictjs,rabiofis quoquo modo prateipitur dc auriculis fanguinem d^cre, V eruntamenme Itus cftdc tcmporibus,qu£e in dextra ac iiniftra funt parte, detrahatur , id eit fub cauatura tempora tribus digitis ab oculo interpofitis inferius ucna perquiritur, SC ex unatp emittitur fanguis, Eis iie, 1 d quibus fiiffufio colingit ocHlorum,uel cstera uitia qus oculis nocenqinferiores uens fub oculis polits,quxdefcendunt fub angulis oculorum inferioribus , quatuor digitis inferius quam oculi funqinciduntur. Quibus quidem faftidium inhaeret, uel arteriarum uel faucium tumor,uel pra^gra uatio capitis, depalato auferendus ell fanguis. Quibus autem pulmo eftincaufa uel iccur,uel CKtcra qu* his uicina funt membris,dc pcftore minuendus eft,ex uenis quae pofitac funt in dextra ac fininra,ubibracWolaconiunguntur,&: flexura fit cum armus plicatur. Qiiibus quidem armus „ eft in caufa,de brachiolis fanguis minuaturtquae uenac pofitac funt interius.ubi centuriae, id eft mu. fculi brachiolares funqfex digitis fuperius quam genu , tribus uel duobus digitis inferius ^ centii. riac.Ha: uenae figitta percutiatur.fed caute modefle^ tangantur,propter debilitatem animalistquii hm commixtae funt neruis. Quibus autem articuli in caufa erunt, ud fi articulus infertus uel inior^ tus fueriquel aut aquatilia habucriquel quiduis ffmile in articulis cotigeriq de fubcirro fanguis fub. trahi debet-qua: ucn* politae funt inferius quam articuli tribus digitis fub coronamtqiim uenae cum (umma cautela tangend? funt,quia articulorfi coniundae funt neruis.Creciaco uel fi bafim moticrit, de coronis redtis tollitur fanguis,Hacc Veget. 1.15, Qiiibus autem iumentis uel fulfiifionis uitio , ud per uolimtatem exauciata ungula fueriquel quibus remorata bafis longi temporis claudiginem fe. ceriqhis quomodo incidenda uena et reliqua cura adhibenda docet capite 16. Et mox capite a7.qui j, bus in morbis 3C quomodo incidenda fit uena fub cauda, quatuor digitis ab ano , ubi pilos non ha. bct,in media caudae diuifura,loco prius caefo tabula aliqua non ponderofa.quouf^ fe uena demon flrcner/gcnda eft autem 6drefuptnanda cauda ad lumbos. Equus podagricus curatur interalia remedia fi fanguinem tollas e palato non miiltum.ai rurfus poft feptem dies ex pofterioribus pedi- bus proxime talos, vwwBeTiii ■? fufFragine,Rucll.)illum quoij non mult5,8f fimilitcr ex an terionbtis, Abfyrt. ^ Si, ubi antea diebus aliquot fponteieiunarmt,mox in furorem ucrtantuqfan guine dctratfto iuuantur, Arift. Ad fluxiones oculorum 8fc.fecetHr uena in facie « -iim ri irlifK, Abfyrtus capite n,In palato audio duas aliquando ucnas feriri, ut fanguis per gulam defluat. Commendant Hippiatri uenae fetftionem 7» tS ijj) kstvA»!/ ar&JSiiAiijhoc eft, e toris acetabulorum co xcndicisjUt Ruellius uertit, V enm in equo interdumCtnquit Albcrt.)fcinduntur per tranfucr. •• fum,ita ut lignum ferra fccaturiex quo ne fanguis uel fluxus ad partes debiliores , ut oculos , pedes aut alias decumbat, inclfio hunc in modum adminiftranda eft, Pellis eqtii.ubi incifio fieri debet, pri, mumcalida foucri, St a pilisradi,dcinde manibus diufricaridcbcqita ut aperiaf(cleuctur)aliquan, tulumtSd fic altior paulo circumiaccnte pcl!e,findatur fecundum longitudinem iicnp quae findenda eftttum ucna a carne feparef et fi'ndatur;quod fi cralfa et plena fueriqdetrahaf ab ea languis quanto fatis eft: Mox eleuctur cum bacillo ex ligno molli ad fpatium duorS d/gitorum:Sd fic filo molli utrin. que ligetur. Fatfta prateifione capita ubnarum ex utracp parte aliquatulum adurantur: SC tam filum quam capita uenarum extra tlulnus dependeanqut a ucna qiim inter ligaturas eft putrefatfia leniter abftrahi pofitnt tum fila tum partes abfcilTac uenae. Quod fi fanguis in aliqua parte, Sd prpcipueinpc dc collecftus fueriqantc^ educatur,debet uena ex inferiore parte ligati, Sd non ex ea quae ad cor di. ^ tigiturr&r ita detrahendus eft fanguis,Hacc Albert. Vide etiam Rufium ca. 4-5. de ferratione feu Ia; queatione uenarum, V cnarum laqueario feu incifio (inquit RuGusjomnino uitanda cfi:quia nun quam erunt equi tam tialidi Sd robufti ^ ante fuerunt: nec aliter inde proficiunt, ^ quod pulchrio» res apparcnt.Cauendum eft etiam ne feconescfctoneslaut laquei unquam ponantur in petSore, nili caufa omnino necelfaria poftuleunam grauis inde fit equus, 8d pedoris grauitati obnoxius. De cauterijs. Coquere Sd Recoquere, pro adurere:Sd coduram pro adufiionc,apud ueterinarios Vegetium Sd Rufium legimus. Kmr«i uel K(wT«e«(',inftrumcntum quo ignito urunt:id i ferro fit, uel utilius tcii pro. Adhibetur equis cauterium etiam in curatione per cyclura,pr3ecipue ad ucteres capitis uaktU' dines , ut fuperius dixi 'ubi de purgationibus alui fermo fuit, Chirurgia appellatur quodeuntp p fccatur fcrro,ucl cauterijs uritunqum cum fit omnibus membris animalium, prxeipue tamen capfi tis necelfaria eft medicina, V eget. In animalium curis ac medicinis(inquit idem 1. iS.) duplex re. medium authores effe uoluerunt:minutioncm fanguinis, per quam conftrtda laxantur: Sduftionc cauterij.pcr quod laxata firmantur. Sed cum phlebotomi ratio etiidemer uideatur expolita, cautcrij quocp, licet nouilTima cura fiqaperienda uidetur utilitas.Nam aduftio laxata conftringit, inflatas! tenuat, humedatadeficcat, coagulata foluit,farctnomata{uox apparetcorruptalpratcidiqueteiesdo lores emendat, alienatas corporis partes ex qualibet caufa ad ftatum fuum reuocat ; fuper naturam excrefccntia,fublata dC adufta crefccre non patitur.Nam cum candente ferro ruperis cuttmjftiBB" omne concoquitur atij maturatur , Sd beneficio ignis diflblutum , per foramina qtK fada funt ef- fluit cum humorc:at

fulunt hippiatri in diuerfis raorbis,comitiali,ftropho,dyfentei ia,orthopnoea, hydrope , abfcelfibus morbi farciminofi,malandrijs,ideftuulneribusceruicis,coriagine,8d radio fraeSo, Cauterium ad,, jo hibetur tumentibus tefticulis,fl alia remedia 8d fanguinis miftio non iuuant;fed curandum ne teftes attingantur cauterio,Hieroc!es. Demorbis equorum 6d curandiratione quadam In genere. Nonnullos equorum morbos cognofeere difficile eft, eum eadem fape Cgna diuerfis In morbis appareant;Verbigratia,nonfolumfebrienscapitc in terram demiflb anhelitum ducit frequentio- rem,fed cum alij etiam dolores urgenuRurfus opifthotonicorum nota traduntur, qua etiam proue niimt ijs animantibus, qua longior infolatio aut diuturnus fabor ad imbecillitatem perduxiuBa no poiruntmfiftcrc,fcdcommi{risinunum pedibus concidunt , Non crgoputabisipfe dolorem effe uenfris,auttormina;neqpabijs medendi rationem trahes,fedconuenicns morbo remedium adhibca bis, Multa igitur germanarum agrotationum flgna fimilittidine confunduntur : multa quoq pror> fus diffidentium indicia facile deprehendes,fl dil^entius ammaducrtas,PeIagonius, Aures eria frt gida indicant morbum. Signadiuerfaequiuirtutesautuiriaaut morbos nofcendi Rufiuspera» phorifmos prafer/bit ca.y.unde nos quada redtauimtis fupra in b .in cledione equi , Bqtioferequi homini morbi,praterq ucfica conuerfio,ficut omnibus in genere ueterino,Plin. Homines tifii pe riti totidem fere morbis equum, atep etiam ouem infeffari, quot hominem referunt , Ariftot. 7’rcs acutiffimi morbi equis Gf altjs quorum folidafunt imgula accidunt, ucfica,comtcrflo inteftinorum qiiaileosuocatur,&;cardiacus;cateriuerdmorbiad dies aliquot differunt. Solet tamen etiam cri» thiafisjK fuffbcatio,Sf uentrisdolor illico perimere, nifi prafensremedttim auxiliqjur,Hlerocles ca. J5. Frenes morbum uocant rccenriores,qui uel infra duas horas aliquando occidit,Sunt parifth mia pcriculofa. Hernia equi ex calcitratu alterius ad inguen orta, tertio fere die occidit, Strangii j» linamtraduodecimdicsueloccidit.ueltranfitinmoruellara. Malis nifi cito fuccurras in afthma tranfit. Afthma,ut aliquiputant, incurabile eft, Malis etiam qua ficcaappellaturSf rupto pulmone fit, incurabilis eft; articularis uerd difficilis ciira.-atfubterciitanea &C humida facilius curantur. Morbi altj afeititij funt,altj naturales quos foetus in utero experiri incipit. Frequens opinio eft ( itu quit Vegct.)Barbaricis equis nulla adhibenda medicamina, qiufip adeo natura beneficio agroti conualelcanqut eis nociturafit cura. Sed falfa erat ifta perfuafio. Nam quanto fortiora membra funqtanto diutius uiuunt,fi ex aere uenientibus medela non defit, f In equis Sf omnium iumen» torum gcncre,indicia animi aures praferunqfeffis marcida,micantc3 pauidis.fubreiSa firrenribus, refoluta agris, Plin. Continuo animal quod iialetudo tcntaiierit (inquit V egerius) triftius inueni tur , aut pigrius , nec confueto utitur fomno , nec folito fe more tranfuoluit , nec requiem ut aflii» (t raat accumbit, nec deputatum cibum affumit ex integro ; & potum aut intemperantius accipit, aut omnino fafiidit,ftupcnribus oculis, auribus flaccidis, ereflo uifii, turpi pilo.exhaufta funt iUa,fit fpia ns rigidior, anhelitus crebrior aut gratiior;incclfus ipfc, quo maxime notatur , fcgrris ac nutans, Ca 498 D( huiufmodi figrva In tumento unum uel plura confpexeris.ftadm Olud feparabu a exteris, ut cotagld. nem non infoatproximis, a: facilius infoloiamcaufa morbi poffit agnofctiSi diligenter habitam, poft unam, fecundam, uel ternam dicM ab nia moeftitia fuerit abfolutum,nihil,5re!eder.t in eotpote ipftus quod putetur ambigiium,fdto ex leuioribus caufis illam uenilTc mftitiam . SC ammal confue. tudini m iftina effe reddendum-Nec explorandi omittatur intentio : namfrequentius mfpici debet acautiUs,quodremelccepit efrefufpedlum,Hucufcp Vegetius CaduntmmorbistlonnalIiseq,ri ut caduco inde dido,a eoquem frenes uocantta mahde humida, SC morbo acuto eX pabulo con, trado quo laborantem equum nollrl uocanteSij) ««m^utct , uidetur autem crithiafis efle; nSmin hac quocBcadunt,&erlglrecufant.In podagra etiamfereftare aambularenefciunt: ft coguntur, claudicancfsepe fe proijciunt,ut indigefta ex hordeo animalia,qu3c propter dolore non coquuntri< u bum Vreetiusa Pedes pofteriorcs attrahunt,m nephritide uel fubrenali morbo . W Icsiumur apud Abfyrtum cap.6a.Syrmaticum iumentum quod coxas polteriores fubitoltrahit. VeWtius5.ii.Sedfignaa:fymptomataundcadcertiorem morborum comitionem ueniamtis ac curate a: ordine traderenoninflitui.fatfueritoccafionera aliquam prxftitilTealqs.quihaicforteraj. eis defy derant. Veneta fadionis homines & Prafinx,equorum fubinde retrimenta olfadire con fue(lelWmus:uthincpernofceret,$facilecibosconficerent,bonaeorunde habitudinem fic depte henfuri CaL rPlerunmiumeniamorbosconcipiatlaffltudineaiKftu,nonnun$3Cfrigore.8Ct5 fuotcmporeurinSnonfecerint:uelfifudant,&:aconcitationeconfeftimbiberint;uelficSdiuftete rint fubito ad curfum extimulata funt. Frigus quantopere noceat equis, didum eft fupra in Vyiss nis. ’ «"Prohibet Rufius ne ferro tangatur pars ulla equi, quae alicui ligno zodiaci rcfpondeat,inquo u tum temporis Luna fit. Si equus doleat ex retentione urina ueficam inflantis, equus cum aliqua equa per ftabulum libere permittatur abircficcg nccelTario prouocabitur ad urinam ; Etndaquod hoc remedium ad omnes dolores utilereperittinquiauoluntas Coitus ualde natiirani corroborata: conforfat,Crefcenticnfis. Suffumiganwr equi in diuerfis morbis,ut dyfuria uel ifchuria j tetano, malide, firarigulinaexfrigidita te capitis,Kmorboinfeftati apud Crefcentium quiaccidit equis cS fiatim a calore refrigerantur. Sudoris remedium adhibetur non paucis .■farcimihofi ad fudorcin utcB ambulare cogimturthydropici bene operti mediocriter exercentur ad fudorem. Multum equi. taiMr edam tetanici.ni fallor: qui ifchuria laborant, SC qui a noflris uocantur. Podagrici am bulandominutaum exercentur locdficcodonecfudettlnGrxcisHippiatricis opertos ad fudorcin «fcB paulatim agitari lego. Inambulatio 8C lenis curfus comienit equo exurinx difficultate laboran. j* (i,Vegetius.PerfrigeratuscqHas,& qui inteftiniperuerfionempatitur.deambulationeet equitatio, ne, oJscwAotc iiniatur,Abfyrtus,Orihopnoicum equum temperabis exercitationibus ut fudet.Vc. gct.Equusrtropho,ideft,torminibusiicntrislaborans,poftaliarcmediaquxadaluum ciendSpfr. nnenqad curfum agitur ,fed nec diuturnum neccitatumtdeinde uacuato uenn-e rurfut adfudotem uitp agitatur, Abfyrtus. f Hippiatri radice hibifei frequenter utuntur,Tragus, Sanguine draco nis fi Atio ex bolo non Armcnia,forbisy,5re,«,6i:wftsn'jnr(«e,Saluiatumuinn(inquitHermolaus inDiofcoridemfcrl, ben^a.^.4.)afaluiadici nouimus, SalUlatumuerd quo ueterinarij utuntur.potionls genui eft.Po« *° n hordeacea aut triticea farina 61 fale,a quo fdrtaffefaluiaium. Quidam in Colu, mellam laluiatS aut falinatu legere maliint: ab eo lalinare uerbum deducitur.lte in PKniS 17. ii.Pro falinatiiwcc(inquit)codices antiqui 8lColumella habent, fabuatiteft aute ubi et faluiatum fcribatur: omnino^ potionis genus eft, quo ueterinarij utunturta faliua,ut puto, qua ueteres pro fticco accipe re conlueuerunttmfi quis 5C faluiatum, aut falinatum qitocp legi probeqa fale. Ego uei d faluiatum non potionem jled oliam uel ut uulgus loquitur magdaleonem elTe.quat n5 bibatur nec infundatur I, in os animali^fed inanibus inferatur demittatur^ in fauces, collatis authorum locis deprehendifle mihi Uidedr. Opus eft autem arida trita^ in farinam, ut eruum, hordeum, milium, lentem aut her« barnaliqUam,Iiquordaliquoexcipi,utla(Se,aqua,uino,fapa,oiio,81inoffam fiueglobum formari; fed authorum loca fubijciam, V eterem tuftim fanant dua librae hylTopi macerati fextarijs aqu* tri. bus;id medicamentum teritur, &: cum lentis minutcmolitac feitattjs quatUor more faluiati datur- ac poftea aqua hyflopi per cornu infundimr,Columella 6.10. Vocat aUtem aquam hyflbpi, in qua ma- ceratus eft hylTopus.Nam proxime antc,remedium ad recentem tulTim his uerbis ei defer ibitur.Len tes ualuulis exemptae, 81 minutemolItK mifcentur aquae calidx fextarij duo,fa(fta^ forbirio per cor nu infunditur. Hinc facile apparet lbrbitiones,ut potiones quoqiCiorbitionem ueluti cralfiulculam potionem dixerim cum farina aliqua decoiftam,ita ut cremorem habeat) liquidiores efle 5C per cor, jt9 nUinfundi,faluiata non item, Teneroolerecommiftotorridomolito^milio,8lpcrunam nodem lade macerato faluiatur,Columella.Eft enim fahiiare,faluiatum in(erere,uel faluiati more faucibus immittere. Vitulis(proalimonla)toftummo!itumcpmiliumcumlade mifcetur, faluiati more pra. bendum, Palladius; Noftri huiufmodi turundos faginandis anferibus parant. Ad lumbricos tiitu- lorum,lupini femicrudi conteruntur,8l offae faluiati more faucibus ingeruntur; Poteft etiam cum a, rida fico a: eruo conteri herba fantonica , 81 formata in offam, Ccut faluiatum demitti, Columella. Limeum herba appellatur a Gallis, qua fagittas in uenatu tingunt medicamento, quod ueneniS cer* narium uocannEx hac in tres modios faliuati additur, quantum in una fagitta addi folet, ita offa de, mittitur in boum faucibus in morbis, Plin. Recens tuffis Optime faluiato farinte hordeace* difcu= timt, Columella, ficcum hoc medicamento uidenir,fed Vegerius oimm crudu & heminam paffi ad t» fextarium farinae hordeaceae addi iubet, Eruum cum hordeo molitum faluiati more in fauces demit titin tullientium boum.Columella.Hoc etiam aridum uidetur,fed Graeci remedium idem fere cum hordeo madefado fieri iubent. Errant igitur qui fahuatum potionem exponunt grammarici recen= tiores:Slijetiam,utmihiuidemr,quiafaluiaefuccodeducunt:mihi quidem faliuatum fcribiprteci, pucprobatur,quod unacufaliuain pecoris fauces immiffumdeglutiatur.Errauit Olloannes Rtiel» Ilus in Hippiatricis Grxeis propotifma quod infunditur faluiatUm reddens » cap. 118. in Gracis : Et mox, Alia faliuandi ratio eft,8lc.Gra:cc flmpliciter «ad» legitur, 81 fubauditur propotifma. Vegeti us ;.6o.offas 81 offulas appellat his uerbis, Mel,butyrum, ajeungiam, falem Sc piculam commifccs, offas facies 81 in paffo intintSas digeras.Et rurfus alio medicamento defcripto,fcenogracco,apio,ru ta, caricis, tragacantho, anagallico Sl allio commixtis,fubdit ! Omnia conterantur , offulis^ ad nu- 40 cis magnitudinem faCiis,terna:,quina,feptcnae per triduum digeruntur, (hoc eft, primo dic ternce.al terno quinar, tertio feptena,)Faciunt autem Utraqp hpc temedia ad equos tuffientes, uuIfos,rL’ptos, Abfyrtus in Hippiatricis 6i.,iucyJ'c^x! nominatBquum(inquit)itincre aut curfu defeffum reheies hoc modo.-Polentam uino odorato mixtam rediges in magdalias , 5l apprehenfa lingua inferes. Et rurfus cap. 89. Si equus gallinaceum fimum deuorarit,flmum album gallinaceum cum denario adi pis 81 duobus polents chcenicibus, uino permifeens SC magdalias effingens edendum datc.Hiero» cies ibidem mazas uocat. Sed fatisdefaliuato, qjMedicamentorum genera diucrfa deferibuntur a Vegetio 4.i7.Potio a;ftiua i,y7-81 4. i7.Hyemalis i.-jS.Sl 4,17. Autumno 81 u?fe i.-y^.omni tem pore,6o.Potio diapente 1. 64. Aduerfum omnia genera morborum confellio4. 11, ConfetSio fuffi» mentorum falutaris 4. ii.PuluiSquadrigarius,4.ij,Eiufdcm apud HippiatrosGrarcos capite penut J» timo diuerCs in locis uariae traduntur compofttidnes: Malagmata plurima 81 hippacopa qutedam pratferibuntur in Hippiatricis Graecis capite ultimO.Sunt 81 apud Vegetium malagmata quaedam Iibr04.capitibus17.10.11. 81 15. Synchrifma apud Vegetium 4. 18. Anacollema 81 fynchrifraa4» 11. lnfufionUm,ideftpotionumquaeperosinfunduntur,Graecienchymatirmcsuocant,uariacco« pofitiones in Hippiatticis Graecis capite penultimo.Sed non eft inftitutum de compofitionibus fiue medicamcnus ad equorum morbos fecundum genera agereialijs hanc curam relinquimus,qui tum hac tum alia ex Vegetio 81 Graecis Hippiatricis 81aliarum linguarum diligentius 6c curiofius per. fcquantur,mihi fumma capita digeffille fat operofum fuerit. ^Potiones medicamentofae equis per os infimdi(digeri,ut Vegedus loquitur)folcnt,pcr uas ligneum , ut Columella memimt alicubi; per cornu,ut Vegetius 81 Graeci, quibus frequens eft illudjoiicfs xifgiO-.Eis tUAai/ 'tyfp as b ‘n st(«[,Hierocles. Per os dabis ad cornu, Vegetius.Filicula trita 81 aqua tepida mifta datur per cor- nu,Columella.EMt/(«c7ifa(4)s«5 uocatur inftrumentum quoddam, cuius ufus eft ut equis per nares commodius medicamenta infundantur. CamilIus(uox „ barbara)inftrumentum quo aliquid inflaturtuide ne cannula potius legendum. Cum lignea bro: cha humor qui intra cutem eft moueatur.Rufius. StfKstuifij in Hippiatricis cap.iiS.inftrumentum quo aliquid apprehenditur Si extrahitur,forpcx. Rofnettam uocant barbari ferramentum, quofo leae equi raduntur Si fcinduntur : fed de huiufmodi inftrumentis plura alicubi in Philologia dicen, tur. Aphorifmos aliquot de (ignis Si itidicijs circa morbos equorum, lege apud Petrum Crefeenti, enfemlibrog.cap.^y.&Rufiumcap.y, f Morbi naturales (inquit Rufius) dicuntur, qui contin- gunt in utero.quibus cum animal nafeitur. Fiunt autem uel augmento, uel diminutione , uel errore naturae, uel ex parentibus harreditarij.Rurfus morborum ex augmento, alij funt ex (implici abun- dantia,aut materia c6rrupt3,8(c.ex hac gignuntur fcrophuIac,tcftudines,glandulae Si (imilia. Ex di minutione,id^ uel partis alicuius priuatione omnino,ut li nafcatur fine auricu!is,uel caecus, Kctet. ii uel prauitate,ut cum narisjuei oculus, uel tefticulus.alter altero minor eft,autcoxa una quamaltera breuiorteft quando crus totum minuitur, qualem equum uulgo fculmatum (fcalamatum ) dicunt, Eft quando natura errat in formatione foetus, ut fi nafcatur equus cruribus obliquis, uel ungulis,an terius,aut pofterius,aut utrobiq?:ueI cum pars aliquanon fuo fita eft loco. Parentum deniij uitiaet morbi fepe in fceturamderiuatur; hinc gerdae Si guttaetzardae Si gallx,Pctrus Crefecnt.) oriuntur, S(c. Nafcirur quandotp eqitus uitiofus ira ut maxilla inferior fuperiore longior (it. Et aliquando nafeitur cum aliqua fupernuitatein pedibus uel alia corporis parte quae murus uel callum uulgd (uerbisutor PetriCrefcent.)dicitur,qui murus (ine corio fit.Eft quando errore naturae nafeitur e- quus obliquis cruribus.ucl cum zardis in garecftis, 8d gallis in cruribus ,Sic. Plura de his uiiijs eCK tumcp cura & emendatione,lege apud Crelcentienfem loco iam citato, f Liceret hoc in loco cti- ;♦ am ingenij Si animi uitia ceu morbos quofdam annotare, qualis eft equus refragator uel refi adari. us 6d contumax quem noftri uocant (fettig,Italireftio Si adombrato.ctim fepius ita reftitat Si (iibii, ftit,ut nec uerbis necui adigi ad pergendum in uia uel opere poflit. Frequenter pullus (inquit Rufi us)propter malam eruditionem Si inftitutionem dum domatur, uitiofus Si reftiuus fit, quod uiiium non facile rclinquit.Traditautem(capitci6o.)6 De ijs morbis qui toti corpori communes funt , fine quod omnes partes fimul occu« pent,ut febris,peftis. Sic, flue quod nulli parti ftnt proprtj , fed uel quamuis partem, uel cutem duntaxat imiadere foleant. Xenophon Apomnemoneumatum librej.atrophos equos intelligit imbecilles , qui^ confequi uix ualeantjCatl. In Hippiatricis iwxuf/ legimus,uocabulo a ligni ficcitate fa(fio,ac fi aridum & fine (uccodic;^.Strigo(us,inquitNonius,apudueteres morbus dicitur iumentorum qui corpora firingaqaut fame, aut alia uitrj caufa,quari ftringofus. De equis ftrigofis Si macie laborantibus, fu< pta dixi in B . inter uitia equiihic plura adrjciam,dc ea praecipue macie quae fanitatis limites exceflit, Si morbis annumerari debet. Plenitudo Si obefitas quamuis morbus non dicatur , equum tamen p laedit, medicationem requirit, Camerar. De equis emaciatis, Hippiat, cap. 61. De extenuatis ftrigofis incertam ob caufam, Ibidem capite 68. Si extenuatus fit equus, Gcoponica i6.;.cx Abfyrio. De equo qui cu abunde edat non proficit,Ruf. 156. Ad cutis ficcitatem Si maciem, Pelagonius cap, 118. De macerata fruge quam ftrigofis equis Cappadoces exhibent, Hippiat. 119. Totius corporis macies fequit etiam illum morbum, quem malidem (iccam appellant. Recenciores quidam fcalama tum uel icalmacu uocant ecjuu emaciati exhaufti^ corporis.cuius etiam excrementa foetent, Sfinte riora omnia ficca funttfiuea malide,fiue a fceleto potius corrupta uoce.Hunc moi bu Rufius fealma turam uocac cap. 141. Equum cum fic afficit, fcalmari dicunt: quod eis accidit cum alias, td quadoper nimia calorem laborant . Vide Pet. Crefeent. 911. Vocatur fif coxae luxatio apud cundcmcap.p. (calama taalias (culama ti, Er forte Germani hinc fun dctorfereuocabulumeirtfc()elm,^d cadautt (• beftia: lignificat &( equum uitium quidem fed prae macie cadauerofum:hinc etiam ad animi Si mo- tum in homine malignitatem uansfer tur, tantam praefertimqus publice p!e(ftimereatur,86cariiiti- ci tradi DcEq uo. C. Lib. I. fOI ct tradi, utbe^arum corpora nimia macie aiit morbo confctiia excoriator* traduntur, lumenta fynteaica uel ftomachica (inquit V egetius j. yy, ) cotidie tenuantur , &: macie oflfa eminent, multum manducantia eiununt remper,quicquid inuenerint tentant fame cogente corrodere , durum fter= cus emittunt, trahunt longa ac miferabilem tiitam, utnec furgere ualeant : propterea quod fioma» chus eorum nimio rigore perllricSus, nec coquere poteft , nec hepati aliquid propinare. ^De ni. mis pingui equo ut macrefcat.Ruflus 1 57. Si equus fueritinfirmus 2 bum incidit periculofum equus, f WOItUtbeit.diA^ -OTty a-wjas u'ij \»tf 7I0WI te sf «yay i^pmiiMinas, Suidas. Si atftuauerit animal SC defediionem patietur, V egetius, j. 40. Sudor prorumpens caufa incerta,Hippiat. io6.De exaeftuatione uel caufone auia , Ibidem 64, Defyncopatis SC confixis, Veget,i.55,Ad morbos imbecillitate, atftu 8f frigore contratflos , Hippia, trica 108. Si morbus frigore contraeflus fit(inquit Columella) fomenta adhibentur , caputcp dCfpi. na,tepentiadipe,uel uino liniuntur. Infeftatus dicitur equus, cum poft calorem uel fudorem re. frigeratur, a: impeditur grelTus eius,Petrus Crefcen.9.n.8i: Rufius i45.apud quem infuftico legit, iioce(ut uidetur)corrupta;corium ineo adeo extenditur, ut digitis capi uel aftringi non poffit.nerul 5« attrahuntur, S«i oculi quandoi^ lachrymantur. Aflus uidetur morbus quem V egetius 1. yy.fangui, nis infeftationem uocat, cuius haec figna funt,Oculi tumebunt,frigidum erit corpus K ceruix.trilli, tiafaftidium^iungetur,difficilei^ curabitur, ^lVIalis,(««A(r,uno quidem uocabulo peftilentia ap, pellatur, fed habet plurimas fpecies.ut docet V egetius 1 . a, deinceps: quancp ipfe non malidem ge nete fotminimo ut debebat, fed malleum in mafculino SC 1. duplici profert : uocat SC motbu fimplici. ter diflerentia adietfla. Malleus itacp fecundun^ Vegetia uel morbus peftilens , iumentis ingruit o, fluplexteft enimhumidus,ficcus,articularis,fubrenalis, farciminofus, fubtercutaneus, elephantia, fis,mania. Ego malidi omni commune cflreuideo,pcriculumpracfens,8(:qiiumentafic affedla flare aut incedere nequeat.MalisiinquicTIieomneft.inHippiatricis i.)alia ficca eft, quae iatettalia humi=< da,in qua fanies pituitofa per narem albicans,cffluit,unde etiam nomena colore impofitum eft, SCc. 40 De malideeius^ differentiis Siremedijs multa iaminBoue ex Vegetio fcripfi. Alienatus, morbus peftilens, fic ditftus quonia animalibus eripit fenfus;uocatur etia malis SC orabus a quibufda. Veget, 5.15 MitAi«(/eftmalideafFici,DemalidcHippiai.i, a. Caufae 8f curae generales malidis , Veget. 1, 17. Suffimenta contra malidem. Veget, 1.19.21; 10. Malis humida alia recens SC fine odore eft:alta inuete rata SC fcetida. De malide humida, Hippiat.a. Morbi humidi figna , V eget, |. j. cura 1. 10. De malide ficca.Hippiatr.i.Morbi aridi figna, Veg.i.4.cura,Ibidem 11, Morbifubiercutanei figna Sfcura.Ibfe dem cap.y. SC ii.Malis intercus, Hippiat,!, Morbi articularis ligna 8C cura, V ege. l.■y,&: ii.Malis arti cularia.Hippiat.i. Ad articularios dolores ,lbidem 119, Malis flue peftilentia diuerfo genere paflio num emigrans,equinum genus contagioneconfumit,Vegetius5,i. Equis interdum morbus pe« fiilens uniuerfis incidere folet, Ariftoieles , De pefte,Hippiattica 4, Vergilius in Georgicis de pe fnfle equorum his uerfibus canit; Labiturinfa:lixftudiorum,atcpimmemor herbae Vitftor equus,fontes^ auertiftSf pede terra Crebra ferittdemilfataureslincertus ibidem Sudortet ille quide morituris frigidustaret Pellis,&; ad taiSum tradfanti dura refiftit. Haec ante exitiS primis danf figna diebus. Sin in proceflTu coepit crudefeere' morbus: Tuuero ardentes oculi.attp aitradtus ab alto Spiritus,interdum gemitu gratiis: ima^ longo Iliafingultu tendunnit naribus ater Sanguis.-K obfelfas fauces premit afpera lingua. Profuit inferto latices infundere cornu Lenatos,ea uifa falus morientibus una. Mox erat hoc ipfum exitio/furqs^ refetfti Ardebantiipiii^ fuos,iam morte fub sgra (Drj meliora ptjs,erroremcp hoftibus illa) Diiciflbs nudis laniabant dentibus artus. Stichascitrinaeflicax eft aduerfus pellem boum SC eqtiorum, K omnium animalium, quando trita ^0 cum potu datur animalibus, ut quidam experimentis clarus mihi retulit, Albertus . De fehri equorS epidemia, Rufius i66.Eft etiam illa peftiferalabes,ut intra paucos dies equa fubita macie,&; deinde morte corripianturi^d cu accidit quaternos fextarios gari fingulis per nares infundere utile elt,fi mi 5*02 De Qjjadrupedibus noris formj fimt;nam fi maforis,eaiun congios. Ba res omnem pituitam per nares elicit, Si peciiden) expurgat. ^Vuulac apud recentiores nominantur glandulae quaedam inter col.um & caput equ^ (legendum uiuulae) qtix aucSaedeglutitione flC refpirationem impediunt. Aliquimorbillos uocant, Ex his laborantes equi,aures fubinde concutiunt, fiiiunt, lambunt quod apponitur, QCc, Rufius 6t. (VideturaSt tonfiUas intelIigere,non uiuulas noftrorum. ) Glandulae funt circa maxillas, 6«:c.Pe, ttusCref^,i7.Itali,utaudio,uulgouiuasappellat:Germanifpfel/fifel/fetbel/fortequonia aliqui uer miculos efle putancwpbel aute uulgo eft ucrmiculus uel gurgulio, qui exeft legumina. Plerit® tame non ucrmiculos,rcd grana efle afferunt milij fere inftar.Equus habens iimulas (lego uiuulas)rifubi. td uniuerfus in fudorem foluitur, Si membra ipfius fingula contremifcunt,ac ipfe continuo feordi- tiones patitur,n‘5 uidetur poffe euadere. Rufius. Audio equis fic affedis uenas fub lingua aliqtian „ do aperiri, uel poli auriculas,uel in medio utriuf® auris.Sunt apud nos equartj,qui equi aurem dei xtram deorfum ad maxillam iuxta collum extendunt, 87nrsi(/«f,Si'icns xga vob TihrimSi, Pollux dfVarinus.Sedne quis decipiatur, ac unius morbi duo nomina cridiiafin Si hyperamiofin effe putet,appona m uerba Xenophontis, qui de equili feribens id claufum effe oportere, no folura ne furto pabulum equi diminuatur.-fed etiam ut appareat fi forte effundamr ab equo; quod ubifues rit deprehenfum, inquit, intelligi poteft,uel curatione indigere r> siiut (legOTt (rSitx -raiif»" aut quiete defeffa membra.uel furreperecrithiafin,aut alium quempiammorbum,Equuscuiii crithiafin patitur, xetSiSp ueUediaJai, dicitur. Si equus doleatex fuperfluitate fanguinis uel humi» rum prauorum in uenis, torquentur Si mouentur ilia.&f frequenter cadit in tcrram,&f uena: plusto I» lito tumefiunt, Crefccntienfis 9.1S. Qiiuni ex itinere aut curfu(inquit Hierocles in Hippiatr . 8. K Abfyrtusfimiliter) adhuc anhelabundum pecus hordeum deuorarit, cruditate uexabitur.qu* DeEquo. C. Lib. I. yoj fiibter ttr^s iffepens,per totum corpus euagatur:ita(j conuellitur equus , ut nec pedibus infidere (Ttftiiwra^Jnec articulos mfledere ualeat, Magna cum ut lotium egerit . Sudor femoribus SC coftis erumpit.Ubus mter fufpiria datus, raptim cum halitu trahitur.Caducus recufat exurgere/ed decu. bens pabulo uefmur. Deinde remedia fubiungit.quac alia funt ab hordei, alia a tritici largiore ciba, tu atteCTis equis. Quod fi equus in itinere non didimile uitium potu raptim haufto contraxerit eif. dem calibus cognofcitur implicari, (cAns imuc/li/!£i9o2,)ijfdem remedijs curandus eft : non tamen un. gularum iaeiur^faciet,multo^ celerius recreabitur. Deprehendit autem uitium, fi equus horro. reconcutitur , aiin palato cutis intumercit,Qiiihuiufi:emodimorbo fupereft equus , fele nuncK ita rccolIigit,ut deinceps fuum obire miniilerium SC folitos ufus prxiiare queat , Htec Hierocles , No. ,0 fcatcs , ut con^cio,crithiafin uocat rSc{) vem fttttr : fi ex intempeftiuo aut liberaliore potit flat, trtcpwom tt’61 nominatum lego morbum , in quo palatum a: gingiua: pra nimio fanguine intumefcat. lubent autem urere fi magnus fit tumor,- finparuus,aperire cultello. Sed hunc morbum orisTrecentiores lampafcum uocant, qui ab hordea, tione diuerfus eft. deceptus autem uidet Albertus qi in critliiafi quocp fimile fymptoma accidat.'Aii 10 guftinus Niphus Sueifanus hordcatioiiem a rufticis bulfum dici interpretatur, quod itidem non pro boiuulfi enim pulmonari) funt, Si hordeo malo aut nimio ladatur animal , Vegetius j.yj. Equo hordeationc laboranti caduco cubitori^, qui nec progredi nec exurgere poteft.Hippiatrica 119. Equus podagricus humi iacet non aliter § qui hordeatione laboratiAbfyr.De dolore ex nimia inge fiione hordei uelfimilisindigefti, Rufius lyo.fcribit autem pratercatera fymptomata etiam uentris torfiones ingruere, Pleihora exhordeo fit,fi equi dum fudant hordeum comederint.uel ipfum hor deumnouumfuerit,quia uehementiuscalet.uelcopiofiusquamoportetotiofapafcuntur. Sudant, ligati funt armi,ambulant incertum, Vegetius 9, 44, Alibi etiam apud Vegetium indigeftaex hor. deo animalia legimus.Si equus(inquit Albertus lib.ii,) hordei uel alterius frumenti aut leguminis grana, nihil aut parum dentibus contrita deglutiat.id^ nimium abunde, morbus fit unde concoque 50 re non poteft,ne

cM(j),al, fcelius,ut conqcio,circa ungulam. Sed hi duo particulares affedius funt : cteteri uero,rSc!) grtttm, rS4> »»m W(l|Jcr,wm fiStei: ,v«m wm5,t0ti corpori communes. Sed hsc accuratius difeutienda! acGermanicaalia^ barbara nomina proprijs Latinis aut Grxeis reddenda peritioribus rei eque, flris relinquo.Sunt qui flores, qui in agris frumento aut fecali confias proueniunt,quibus a cyaneo it colorenomen,falutares in cibo affirment equis laflitudine ita affetSis ob curfus uel faltus uiolenter extortos, ut malleum V egetio diflum inciderint, }5 potius peflilete malleo captis, quibus edammodicumdepellemuftelae albxminutatimconcifa: , uel caudam eiufdem, in pabulo prabent. A iiento fle afFe(3is,ucna inter oculos SC aures aperiturta pabulo uero,ubi uenter inflatur (ego crithiafln appellarim)faponem inteftino inferunt. g[ Syderatitia iumenta dicuntur, cum ue- nas uacuas percuiferit frigus aut atftus,aut impleuerit cruditas.aut ieiunia bulimum fecerint. Red, ditur enim ftupidum animaI,Sd tinibans ambulat, Veget, 5.55. gfHyperaemofin, ideft fanguinis abundandamacrithiafidifferrefupraexXenophontedocui.Sanguinis exuberantia fpiritus Imdi. lurihanc curarunt quondam pabuli mutatione Sd exercttijstnunc fanguinis milfione crebriore ma. Ium pleniiudnis emendat,Camerar, De dolore ex fuperfluo fanguineinua uenas , unde dolores & u torfiones in corpore oriuntur,Ruf. i48,Crefcent. 9. 18 . De fanguine fuper abundante , Idera 41. De infeflatione fanguinis, Veget,!, yy. De unionis folutione, abicelllbus 8C tumoribus. De fluxu fanguinis e uulncre,&: fi fequatur hatmorrhagia,Ruflus 45,81: Albertlib. 11. demor, bis equorum . Dereftringentibus fluxum fanguinis , Idem 44. Sipercufla uena claudi non pofflt, Veget, 5. 14. Fuxui fanguinis iumentorS utilis eft fimus fuis infufus in aceto, Plin, Si fangtiis fluat per dorfum dC fecundum pilos,Hippiat, 44. Sanguinis profluuio exhaufti, Ibid. 41, ^ Ad offa lfa<3a,Hippiat.74.Ruf.i68.Adc3putfrad5um uelnudatumaliquocafu,Veget,i. 15, Adomniae- qui uulnera,Ruf. 11.9, Ad uulnera uel ulcera, Vegct.i, ti. Ad ulcera cerotum. Idem 4, 17 , Aduer. fus uetufta Si recentia ulcera,Hippiat ii9.Chlora SC tetrapharmacum ad omnia uulnera elimpidan 50 da uel fine difficultate claudenda, Veget.4.a7.& rurfus alitid , SCc, V ulnerartj mixtura, Hippiatr. 119. Traumaticum, Vcget,4.l6.Traumatica medicamenta duo, Veget.4.19. Vulnerarium cmpla. ftrum, Hippiatr. 119. Aliud ad cruenta uulnera. Ibidem. Erigeron mixtura ad recenter uulneratos, Ibid. De ungento ad reparandam carncm,Ruf.i77. Genus eft millefolij quo ruftici noftri ad boues &: equos uulneratos utuntur,Brafauola, Ad ulcera iumentorum Si animalium , facit afphodeli ra. dix cotfta illita, Plin, Cinis excrementi menftrui cum camini puluere Si cera,Idem,Pixhumida, Se, rapio, Rubi foliorum puluis,Plin, Herba quam Germani confolidam auream uocant, gulbingu» fel, Aprili menfe Si Initio Maij floribus coeruleis florentem in pratis , Sic. equos uulneratos aut lellis ' compreflbs efficaciter iutiat,minutatim cAncifa Si pabulo immixta. Si equus ab alio morfus fit, Hippia tr.75. Si quem alter equus calcitro iceriqlbid. Si iumentum aut rotat aut axis idlu fuerit e< 40 lifum,Vcgct.5.ii, Surculis haerentibus Si clauis refigendis,Hippiat,ii9. Si trunciisautfpinam. tret in aliquam partem corporis equi,Ruf, 170. Si equus fagitta uulneratus fit , cancros duos cum adipe leporis contufbs uulneri fuperilligato,8i: extrahetur fagitta , Innominatus. Prateipitau' aut in foueam deuoluti.Hippiat, 71. Emplaftrum ad ruptos, Hippiat. 119. Detjsquibusaliquidinterne conuulfum eft,lbidem 66, Si quid intus conuulfum aut ruptu eft , Ibidem. De dorfo laefo a fella. Rufius 7 6. Si compreflb equi dorfo in itinere tamen pergendum eft , pannum fellae quo pili comi* nentur aperies,^ pilos exemptos diduces digitis ut molliores fiant,iterum^ claude5,ila ne ulla du. rities aut afperitas inde equum laedat. Si flmul medicamenta appones . Sunt qui tritum piper loco laefo infperganqS: interim in itinere pergant.Eft quando dorfum laefum inflatur Si carnes putrefa. eSas producit,cx comprelfione fella; uel oneris.Inflatiohaic inueterata putrefeit , Si putrilago iuxta p offa efficitur aliquando coagulatio prauae carnis, unde fanies aquoft aflidue deftillaqSfhic morbus dicitur laflo pulmonis uulgo,Crefcent,9,i8. Vocant autem pulmonem, non uifcus, fed genus ab* fceffus a forma. De pulmone feu pulmoncello,Rufius 81. Pulmunculum in dorlb ammalis natum difficile eft medicamentorum appofitione ficcari, Vegeuus 1. 61. Idem pulmunculi in pede meminit 2. y6, Noftri ulcus ex attrione in dorfo fatffum, rupturam uocant, btU$ VitW bcm futtcl. Id aliqui hoc modo curant: Ollam nouam dimidia parte implent afinino limo, R dimidia ouis formicarum: Si fic urunt: Si ubi locum oleo unxerunt, cinerem indeinfper- gunt bis quotidie. De Imflone dorfi , Rufius 7y . De profunda plaga dorfi fupra fpatulas , Idem 7!, De dorfo Si armis la;fl's,dolentibus,atn itis,ulceratis,fuppuraris,uulncratis,diuerras ob caufas,Hip< piatr.26. Vlceranofpina,TheomneftusinGeopon.i6.iy. Decuradorfiltcfl,Veget.i.65.8i:i.f"'fl Pet.Crcfcent.9.50. Intertriginem uel a«ritionemdorfi,noftri uocant [frtti: Vide etiaminfra qua. dam ubi de fcabie dicet: 8f tutfus inferius de coriagine Si cornu dorfi. De inflatione dorfi rauone fella, J^ecquo. Lib. 1, feUat.Ruf. 77- De uefids parws m dorfo equi.Crefcent, ^.jo.Ruf, 87. Tumores drca armum in. ueterati excmduntur K curantur, ut reliqua rpina: ulcera, quae cyftes.id eft uelica uocantur Abfvr. tus 16. Dc^alacqsfiuetumore8«:duritieinfummitatearmore,Ruf.84; Sineruiautmufctiliina tulxcxpundura calcaris,ue! ex alia caufa laedantur aut inflentur, Albertdib. 11. Si iumento fcapu. lae fuerint dtflbluts.id eft Ulcerata, Veget, 1. 44; Si equus inter dngula ex eo q> nimis cindus diu pcrgit,latdatur:autforteinuenalateris pungat, & propter ftriduram fanguis emanare non poteft unde torlan mflat, oportet poft quin^ dies cum pus maturuit aperto corio pus extrahi, ita ut digito- rum compreliionenoXtus humor expellatur, Albert. f Cephalicum ad omnia uiilnera difffeilia claudenda dC lupplenda, V ege,4.i7.De fluxionib. ulcera, & ifs quos aper dente percufllt.Hippiat. 10 in. Vulnus trt cauis partib.lbidem 7i.Stypticum ad omnia uiilnera humeda,8i fungos exiccandos, Vege.4.i7"Ariftolochia &: caua radix ( ftc uocant Germani herbam cUius radicerotunda SC caua hadenus pro Ariftolochia rotunda abufi funt)ulcefibus omnib.humidis et manantibus in humano & pecotu corporibus CohuenroKquamobrem equarij medici ad curanda equorii uiilnera his herbis K radicibus carere non poflunt. Hier. Trag. Vlcera equoru a nonnullis huncinmbdacurantiir* Sambuci folia in liinocoquunf cum paUcofaleicoulcdaabUmmrimox fuccus folioru fambud ini ftillaturideinde gallinaceus fimus aridusfi: cribratus infpergifidebetautem fambud fuccus mane inftillari,puluis e fimo uefperi infpergi,& lic uicilTim pergenda eft,Innomihatus. Alt) aluminis £C chalcanthi partes atquales cum aqua coquat in olla noua,ee aqtiam inde ulceribus infpergut. Sup putatione etiam equi infeftanf, Ariftotcles. De fuppuratiorie, Hippiatr,a6, Suppuratio ( inquit Co. J, lumella)melius ignea lamina,^ frigido ferramento referaf, 5C exprefla foftea linamentis curatur. Ad tumores malagma, V eget. 4, 17, Ad tumores fiue ad duritiam quamlibet fomenta, Ibidem. Ad tumores duros &ueteresmaIagma,Vegct.4.i5,Conn-a tumorem omneth,pr*fettimqiii ignei) fer uore non flagreqHippiat.iig. Abfceflus fadi ex nimio motu,Cafu, uel idu, Ibid. 74, f Ambufta uel ignem experta, Hfppia,8i. Lipara pro ambufiis,lbidem ii^.Decombuftisacalce quauis parte corporis aut fimo, Ibidem 6^ Hyperfarcoiin,id eft carnem in ulceribus exuberanteminoftrates uo eant brtS Wilb Pcif4) uel gctl fletfd). Caro mortua in uulnere quomodo curef,docet Albert, lib. ij , in equo,NoftrateS carnem putridam uocanqbijO fui fl(if^,Si caro in ulcere uel exUberet ucl putre fcaquitriolS tritu frequenter infpergcs,6e ablues uino,in quo decodS fit urticg femert, ^ Ad ueri niesulceru,Veget.5.i. ^Scabies, Veget, j.7i,Ruf.7i.Thebmneft.inGeopohiciSi6.i7,Hippiatri jo cap 6.51 . Si fcabies latius prurit. Ibidem 69, In pruriginC(inqUit Albertiibro aa.)equus fe dentibus mordendo fcalpere defiderat, 8fc. Oritur aut primo iuXta carnem in collO jjaruis ulceribus , & per totu cori SSe corpus defluentibus pilis fe diffundit, bC nifi cito occurrat in fcabiem Uerritur,8Cc. cu ram omitto.De fcabie Sf dus cura Albert, ibidem.Sion frabiem equoralenit,Plin,Equoru fcabiem ranae decOdjin aqua extenuant, donec illinipoflit.aiunt^ ita curatos nonrcpetipoftea.Plin,et Aut cenna. Ad fcabiem 8C pruritu quadrupeda adhibentur,Haleces fale infufe per hoClem.Plin. Aqua maris,Idem, Amurca Olei coda cu lupinis SC chamgleontc,Idem bC Auicenna bC Serapio, Alphaltus Plin,Afphodelus illita,a: priuatim in equis, Idem: Butyra cum rcfina,Plin. Chamsieontis fuccus’ Idem; Elleborlts niger cum ihUre gC Cera,aro bC pice.Uel cum pfyllio, Plin; Heliofropitim Uft5 cum aceto illita,Obfcur. Fd caprae cS cinere aluminis, Ficus ficcae bC folia eius coda cB radice almezere 40 on nigri, Auicehna. Fimus boliis ucl buhali,PIin. Gltirinu taiirinB in aceto liquefadB addita calce; Idem.Citran,ldeft cedrla,Serapio feciinda Galena bC Diofcoridem.a: prfreipU^ oleo eius, plefi len tifci.Plin,Paftinacaepifcisiecurcoda in oleo efficaciflime curat, Idem.Pix, Plin. Pix liquida ; Sera, pio ex Dtofeoride. Sal Chalaftraeus,Plin,SquinanthiOlen,Serapio fecunda HabyX.Auicen.Haliab bas.Hyflbpus cu olco,Plin.Perfonatiae fiuB ardij radicem tritam aliqui mifcent cB ladC uaccino, bC eqUoru fcabiem illinunt. Impetigines,Sf quicquid fcabieS occupat, aceto, bC alumine defricantur. Nonnun^,fihsc permanenqparib.^onderibtis permiftis nitro, bC fciflb altimine, cum aceto linun, tur.Paphlae feruentiflimo fole uf^ eo ftrigileradunttir.quoad eliciat fanguisttB ex ^.quo mifcentuf radices agreftis herbtc,fulfurm,Si: pix liquida Cum alufriine.Et eo medicamine prardida uitia curam lur,Collumella.Etrurfus,Scabies (inquit)mortifera huic quadrUpedieft,nifi celeriter fuccuriftqug Jo filcuis eft.inter initia candenti fub foletiel cedria,uel Oleo lentiici Iinif,uelurtic3t femine, ST oleo de« aitisiuel unguine cetifUel fid in lancibus falitus thynnus remittit. Praecipue tamen huic hoxat faluta; ris eft adeps marini uitulitfed ii iam inueteraueriquehementiorib.opUs eft remedijs, propter ^d bi. tumeh,8e fulfur,fi<: Ueratrfi ^ici liquids.axungiae^ iieteri commifta pari pondere incoquunt, atm eacbmpofitiohccuranfjita Ut prius fcabies ferro erafa,perluafurina. Saepe etiam fcalpellb uf^ ad umarefecare,8f amputare fcabiem profuit,attpitafadisulcerib,mederi liqiiida pice atm oleo, quae cxpurgant,8e replent uulneraacqueiqiiat cB expleta funt, ut celerius cicatricem bC pila diicant , ma. xime proderit fuligo ex aheno ulceri infricata, Haec Columella. Sunt qUi ad fcabiem equi ungueni tum parent ucteri axungia, oleo laurino.helleboro albo et argento uiuo permixtis , ita ut ad libram axungia: fextam Olei laurini partem.hellebori odauam addas.-argentfuiui uerd quanta fatis uidebi l» tur pro fcabiei modo.noti nimiB tamen. Sithlle unguenta deferibit Rufius 71. Malidem fiibtercu. bneam(Gr:eci(i«^i< vareC liiiore fi non curentur intra duos menfes, QC in locis fuerint cauis,ac inter armos oim lateribiis:intcrdumexmorfualteriusequifarcinampatientis,a:c,HacilIe, Dcuermcdidofarri, no Riiliiis 146, De uerme didfo ann'cor,Idem i47.Fit autem cum prauus humor colligitur K piitte feit in cafula cordis , unde pars ad pedus propellitur, &:,fi collum occupaucrit, tumorem facit. Ali boc corrupta cordis fubftantia mortem fequi necelTe eft : quamobrem amicor, id cft,cordis liittoca- tio uocatur, Auticax (alias anriquor uel anticar,qui tres modi corrupti uidentur , ut anticor tantum 4, rede fcribatur,quod morbus ante Si circa cor Si in pericardio fit) glandula: funt, uel tumor, intlalio, uel apoftcmacircacor,Petriis Crefc.9. ly. De uerme uolatili. Rufius !4y. In hoc ulcera, prsciputm capite oboriuntur, humoresenaribusfluunt: Vocatur autem uoIatilis,quoniam humores fupcriora petunttaliqui talpinum appellant,»: tranfit aliquando in cimorram fupra didam, De ucrmecqiii Rufius i44.[s incipit in pedore, uel intra coxas iuxtatefiiculosideindeadcruradefccndenstimicla cit ea &: crebris ulceribus perforatialiqui guttam uocant. Vermem dicunt glandulas in pedore 11« coxis’inflammstas,&:c.PetrusCrcrc.9.i4. Rcalgar fit ex fulfure, calce uitia, »: auripigmento, K idiomate noftro uocatur foricoria.-occidit forices puluis eius, et omnia animaliatabolct filiulasctucr mes equorum.^ omnem malam carnem corrodit.Syluaticus. Ad eadem omnia ualetacomfuiwpK cipue autem eo aconiti generead uermes equorum apud nos utuntur , quod pallidum florempit jo radice ad retis fpeciem incifa.Hinc natus uidetur error,ut res longe diflimiles , aconitum 8£reater, propter uirium fimilitudinem a rccentioribus quibufdam confunderentur. Equus uermem pali® nunquam ad priftinae ualetudinis robur aut priftinam alacritatem redibit. Vermem Germani nota bett Wlirm uel burgei altj piir(5ct,a farcina uel farcimine forfan detorto nomine, Diftinguunta®® loco tripliciter, ut alius nafcatur innafo, alius inter genu Si coxam , alius in pudendis ueluirgacijiii maris.Rurfus uermes alios apertos eflclegimiis.ubi tubercula aliquot apertis foraminibus appart, (jll jsvoerfcilbc witrmialios uerd tedos. Sed remedia cpiocp in libris quibufdam noftra lingiiama'"' I feriptis reperta adijeiam . Cicutae fuccus cum meile illinitur, quo guftato uermem illico moria®'' Radice pctafltis herbx(quam noftri radicem peftilcntiae uocat)ucterinartj quidam utuntur, 5« mes equorum, aliacp uitia tum intra tum extra corpus, Tragus.Pecudi ex uerme laboranti, *. tim cquo.folia carduorum edenda pr^be; Aut commanfam herba: phu radicem fuperilliga: ihini quocp prodeft. Si uacca uel bos uermem patiatur , ouis rubetarum inpalude aliqua ueb ‘ DcEn uo. C Lib. I. yo7 reperiis locum a(re(fl^ diligenter perfricabis ; indeficrciis hiimamim^Iidum imponet^ & linteoi obligabista: nigri folani fuperficiem edendam bbtjcies, radicem collo appendesrne aquam adeat a« nimal cauebis , fanabitur. Sunt qui locum feindtint 5C extraAo uerme fucco perficariz berbxi quam plericp hydropipcr faciunt.abluunt: Altj herbam cum lapide fuperponunt , mox defodiunt, morbo ita paulatim decrefcente.ut ipfi fuperftitiofiflSme credSt.quemadmoda herba defofla flacce^ fcit ac putrefeit. Alij radicem polygonati, carbones quernds, thus, hordeum non decorticatum Se fa lem, omnia minuta tim contufaconcifaue mifcent,& inde quantum manus capit pabulo equi ihfper guntjid^ bis aut ter repetunt. Si equo uermis inter carnem SC cutem nafcatur, tumorem urito , Si medullam ceruinam infundito. In libris Hippiatricisnoftra lingua excufis, uermes ubiuis nati II, cauterio uruntur,deinde zrugo infpergitur,ii inter Coxam SC genu fueriufiin na(b,*rugo cum ofle equino uftotfi in pudendis, atugo.fulfur.fie hyofcyami femen ueteri axungia excepta illinuntur, f De cancro, Pet.Crefcent.9. 46, De cancro cum alibi, tum in labijs, Albert. Cancer ( inquit Rufius I7i,)fit circa iundluras cruriu iuxta pedes aut inter iunduras SC pedes, uidelicet in paftora.et quan, docp alibi in corpore,8ic. Decarcinomate,Hippiatr.76, De fiftulaexcancrd,Pet.Crefcent.47^ De fiftulis.Hippiat, liS-Rufius lyi.fit autem(inqult)ex antiquo uulncre non curato, uel ex cancro, Defiftula ubiuis cOrpOris, Veget. i.iy.ColIyrium fiftulare,quod fillulis immittitur uulnerum,quae ab initio curata fuerint negligenter, V eget.4. i6. EmplaftrS contra omnia cacoethe ulCera,phage» datnasulcerUmdiUturnas,Kabfceirusanoprzfertimerumpcntes,Hippiat.ii9. Muri,caro in pelle fuperflua,Pet.Crefc.ii. Detuberculoinmorifpeciem,Hippiatr,ii7. Malagma ad uligines, Ve« gct,4.i4.hatc alibi puto ulcera glycea uocari. Agglutinans medicamen ad fauos, Hippiatrica 119. De glandulis et fcrophulis inter pellem SC carnem.Pet.Crefc. n. De glaridulis,teftudinibus 8C ferd phulis,Ruf, i;9.0mneshi tumores fiuntex materia corrupta in Imo loCofecondenfante inter cori um Si carnem, Pendigo ad fcirrhos pertinere uidetur. Si iumento fcapulz ulcerentur, diligenter in' fpice,ne quas inter neruos SC commiffuras pendigines faciat, V egd.i. 44. Pendiginem Circumci. desaduiuum.ldemi. yy, Glycium ad fordida &cancrofauulnera,Vcget.4.i7. Malagma ad uU= gines.ldem 4,14. Linimentum ad phazalam ( abfceiTum puto ) morbum peculiarem equis mare rubrum ingredientibus. ^Emplaftrum quoddolores fopit,8i incandefeentes inflammationes dl fcutit,Hippiat.ii9.itemaliUd,Ibid, Traumatica duo ad phlegmonas tollendas, Veget. 4,17. Ra- dunculusfforte carbunculus)elt phlegmone occUpans cUtem SC carnem ufqj ad profundum , cuni fanguinolenti humores fuperabundanufunt autem eius differentiae pro diuerfitate hUmorS , Kcact, Albert. Ad inffanimationem omnem, Sd malagma ad fpitia tiertebram, Theomneffus in Geopont cis 16,16. Debarbutis SdcarbunculisjRufius gy.Barbula foriea carbunculo corruptum eff nome: fiunt autem ex fuperfluo fanguinc,Si aliquando mifeentur etiam alij h umorestcura eorum docetur in capite de Izfionedorfi. Squillares ditffifurunculi, Hippiat,8o, Ficus 'eft coUetffio rubicundi uel liuida prominens ex niiiiio intercutando fartguine,8<:c. Albert. De ficu qui nafeitur alibi quant in pedis folea equi, Rufius 140. Ignis fScer uel pufula, Hippiat.iy. Si equus aiit bos ficofps tumo restfcy^oxtr^enlpatiatur.cultro abfeinde. Si quintjfolij fucco fanguinem ablue, mox cretam tritana infperge,Ob(cur. De herpefte,ideft ferpenteulcei-e,Hippiat,in hocs^st^Ateiot/ alba fub pelleincideii dum.S: aftringentibus inde ciirandUm eft, Sic. Tiirtzfinquit Albert.) apoftemata funt in fuperfi. cie carnis intra cutem exorta,in modum panis qui turta udeaf: fiunt ex abundantia fartguini^ maxi* me,humoris^ intercutanei putridi: SC aliquando cum caro Ixdif itffu aliquo, Sic. De curtis ( lege tur- tis)’cquorumyRufius Sir De equo fuper quem Liina fplenduit,RuflUs 85. V idetur autem de apo« fiemate uel ulcere intelligere,quodLunzradtjs tatftum putrefeere uel corrumpi alibi etiam legere memini. VerructeubiuiSj Veget.;. 17. Traumaticum ad uerrucastollendas.Idemq. 17. Verru- cas in eqiiis quidam pilis ipforum uinciunt , Si teftas conchatum qu* in aqua dulci reperiunf uftas tritas® infpergunt. Claui,Hippiatr.i6. f Coriago,t,x‘'f‘i?<'‘«.ultium eft, cum pellis apprcfta ter. go pertinaciter adhzret.hoc cum ambobus armis inhsftt fynomiafin uocant,uide V egetium ;. yq^ SC Hippiatrica 16. Cornu uocatur cum corium in carne dorfi, uel fola caro anteajsfa , uidetur fi. cut cornu indurata;quod ex nimio pondere fellae uel alterius oneris accidit,ita ut rumpatur aliquan do pellis dorfi. Si ulcus aliquando etiam ad offa pertineat. Fit etiam radunculus interdum in cornUi Sic, Albertus,’SiPen-us Crefc.9,17. Compreflum in hoc mald(inquit Rufius 80.) corium cum car- ne conglutinatur: Si cornuuocatur, quia inftar cornu formam rotundahabetluela diffufione latis tudinis quz protendit in acutum:uel a corio cum cute inuifcato,Sic, De coriagine diximus etiatri inter morbos bubuli pecoris. De dorfolaefoattrito&.fuperius etiam didUm eft. f Deneruo in. cifo8ieiuscura,Ruflusi7;. Neruorum uulnera.Hippiatrica 84. Ad idus Si dolorem neruorfi cataplafma,Hippiatf,ia9i Caterosneruorum affedus.quatre infra ubi de articulis Si partib.extre ihisdicetur. ^Varices,Hippiatr,77.Crurumoflra(inquitXenophonine!edioneeqUi)fintfpiirai fed fpiflitudo non erit uenarum net^ carniummam hoc padq ciim per afpera agitur equus , impleri hate fanguine neceffe eft, Si exiftefe uaricesCx£atmrs,lego xigcrrfs)Si crafleicere crura ; Si cutim abice- U ^we. . Aiexipharmaca Si Theriaca. Sstpe imprudens animal uenenum in pafcuis uel pratfeptbus ttbrat, cbtifra qii™ noxam aleitii V ^ 5*08 De Qiiadrupedibus pharmacarcmtdia ubi ab aiithoribus petenda fint monUrabimustfacpectiamaiiefienoiij anitnalib. idia morfuue Ijditur, quibus theriaca diiSa medicamenta fuccurrunt. De braffica fylueftricum foe nodepafta,Hippiatr.9o. Dcaconito,gi. Decicuta.gi. De ueratro Sf orobanche in cibo futn. ptis ruperitis dixi. Interit uenenoiandarachacSi equus, ST quoduis iumentum iiue ueterinum; di tur in aqua percolatum, Ariftoteles. Eli quando equus fordidos 6C abflerfioni deilinatos pannos uorat.conu a quod malum in Germanicis libris remedium inuenioouaacetocalidomaceraia do. nec telis abfcedant.&c. Si equus terram uorarit,pro remedio faulnam in pabulo dant minutatim incifam.Obfcur. De equoqui comedit pennam, R uf. ijj.Contra fimum gallins deuoratum, Hip. piatrica Sg. Vcget.5.85.&j. if. Stercus fuillumiumentis propinat contra uenenofosmorfus, Ve. get. 5.77, Si araneum comederit equus, Veget.5. So. Bupreiles beilioIs(uulpeilres, corrupte) ara- 11 nes fimiles,cu deuoratac fuerint animal prsfocat, V ege.;. 15. ubi de caulis impedits urinae loquitur. SI bupreilin comederit in foeno,Idem 5.7 8. Contra buprellin, Hippiatrica 84. Qui remedia Germa. nice fcribunt.hoc malum uocant i&fem im magm. De erucis, Hippiatrica g;. Contra hirudines baullas,Abfyrt.inGeoponicisi6.i8.Hippiat.88, ’ ^Demorfucanisrabidi,Hippiatrica87.Veget.;.84.Hippiatricainfinecapitis 87. De aquae metu, Vegetius;.;?. Muris aranei morfus(inquit Ariiioteles)equis altjs^iumentis moleUiffimus ellipulluls hoc excitant: fif periculofior quem defixerit grauida:puliula enim rumpuntur , ex quo interitus fequitunfed fi non grauida cli,non interimi t.De moriu muris aranei, Hippiatrica 87. Ve. getius ;.7 7.uocat autem murem cscum. Sf ;. 81. ubi murem araneum uocat. Fit aliquando utmu. ftela iumentum morfufaucieqcuius dentes inficiunt animal, Sd moritur,ni(t fubueniatur. Remedio u ellfi uulnus oleo perungaf,in quo muflela fuflbcata computrueriqexprelfo ualidiufcuic per linteo. lum.Fricatur 8d locus faucius arida pcllemuilels,utincalefcat, didatur tumento antidotus theria. ca.Camerar. Quinetiamea(inquit Arilloteles)quam alq chalcidam,alij dygnidam uocant,fuomor fu aut interimit, aut uehementem dolorem moiiet limilis hsc paritis lacertis cil; fed colore ferpentis quam esciliam nominant. De uulnere ex fagitta intoxicata,Rulius 178. Ad morfus ferpemiiim, Hippiatrica 85.84 84.Rufius i7g. Quadrupedibus aferpentelslishsc profunt, ut Aggregatorob icruault.Cancri in cibo fumpti, Plin.Daucus.idem.Filix impolita capiti iumentorum defendit afer pentibus,Idem.Muftels catulus nudus recens cum faleappoiitus,Plin. Ruta per nares cumuino. Idem, V efpertilionis fel cum aceto,Idem, Si uipera animal percuflerit.V cgetitis ;,7g.Hippiairica 85.84 86. Aduerfus colubros.Veget.;.77, Ad idlos afcorpione,Hippiat.86.a fcorpione uel alia re- J» ptili beftia lsfos,Hippocrates in Geoponicis 16. ig, V eget.;.77. Si ;. 8;. Si animal mordeatur i plia langijs, Vcget.;.77.&;. 81. Hippiatrica Sy.Si 86. Si paflinacam ( ilaphylmon, infedlum) deuora. rint, cuius magnitudo quae uerticilli belliolac eil, irremediabile malum eil, Ariftoteles. De eodem in. fcdlo,Hippiatrica iig, Depaftinacaemarinae idu,Hippiatr.87. Eft in exemplis equos abapibtis occifoSjPlin.i 1.18, Apes aliquando equum non modo fortiiIimeinuafiire,fedetiamintcrcmiire,Arl ftoteles affirmat, Aelian. Ne mufeis infellentur ueterina, Hippiatrica 85. Sineulccraabijs tadia uermibus fcateanqlbidem. Mufeas quoij uulnera infeftantes(inquit CoIumella)fummoucbimus pl ce, 84 oleo uel unguine miliis, 8i infufis, extera erui farina retSe curantur. Sunt qui uuincribus illini iubent unguen illud quo axes rotarum perungunfiaut ferum aquamue cafei infpergi. Culices pro pellendi, Hippiatr. 85. Contra tabanos uel oallra. Ibidem, Contra cimices 84 pulices. Ibidem. 4* Contra pediculos, Veget. i.44.Hippiat.g5. Contra ricinos,lbidem. Quidam argentum uiuum axungia uetere extindum,fafeiat ex cannabi illinere iubent.eam^ collo appendi. Alij aqua, in qua tefina decodla Iit, abluunt. De particularibus morbis a capite ad pedes. Omnes ualetudines capitis, pracipue ueteres 84 periculofos , cyclo curare oportet , Veget . Cycli autem rationem ex eo deferipii fupra,ubi de equo purgando egi. Ad paffiones capitis iumenti bry- onia 84 uitis nigra profunt,Plin.i;.ut citat Aggregator. Ad caput fradlum uel nudatum aliquo ca fu, V egetius 1. 1{. Si caput equi ex idu morboue languet, raphani(feminis nimirum) 8C zedoarfe partes aquales tritas cum uino mifce,84 faucibus infundetid^ toties, donec fanies a capite fluxerit, Obfcurus. Ad capitis dolorem, Vegetius l.8.capitis 84 caluarix,Hippiatri.io4. Capitis dolorem, inquit Columella,indicantlachrymaqus profluunt,aures^ flaccida, 84 ceruix cum capite aggra. uata,84 in terram fummiffa.Tumrefcinditur uena.qux fub oculo eft,& os calda fouetur, cibo^ab- ftinetur primo die.In poliero autem potio ieiuno tepidx aquae prxbetur,acuiridegramen,tumae. tus fcEnum,ueI molle ftramentum fubllernitur,crepufculo^ aqua iterum datur, parS^ ordei cura uicix libris duabus 84 femis.-ut perexigua portione cibi ad iullaperducatur, Appiofus,idefiliemi- cranicus equus, unde 84 mens hebetatur 64 uifustEt quia una pars prxgrauatur,tan^ ad molam ua ditin gyrum. Veget. i.i.Etrurfumi. 10. Appiofum iumen tum ( inquit )prxfepio incumbit, oculos tcnfoshabet,micatauriculis,84c. Vide etiam paulo poft in Rabiofo, Sol canicularis ardentioranii malia percutit iri cerebro,unde caput deiedlum habent, Vegetius ;.;6. Ad firiaftn , id eil capitis at' dorcm,Hippiatrica lag. Capitis ualetudines, V egetius 1. 1. Cum ex sllu(inquit)uel frigoredetiH' " tata funt mcmbra,84 in capite frixus fanguis uertitur in uirus, tnc repletis uenis cerebri itranbrana dillenditur, 84 fomni falubritatem frequenter excludit: ex quo necellatio dolor capitis , m-effltri 24 'imb ‘ilUta# De Equo. C Lib. I. re &C fanguine,&c. Dolor efl loci.adeo ut mordendo fe romedat(pratfepia aut ilia mordicet:) uel alii um impetat. Subito hinnit tan^ fanus.In parte capitis ubi uitium remanfit,poll curationem, dilFici* !e fe gyrabit,^ parietibus fe iunget, 8^c. Rabiofi equicinquit Camerarius)fiunt uartjs de caufis ue 5» ab zItu,apabulo non idoneo, a cerebri inflammationc,a bilis in uenasexudatione.Flagrani K riget oculis , fpumam etjciunt. His uenas ftatim incidere oportet,qui fi caftrentur, refipifcere fubitd per- hibctituti Nouriecjiios infanos lunaticos uocant, 8^ cerebrum cum lima ejs minui auint, Circa Abderam Si limitem quiDiomedisuocatur,equipafti(nafcentibusillicherbis)inflammantur rabie, circa Potnias uero afini,Plin.non exprimitautem quibus herbis. Equos efferari & rabie inflamma ri feriint,bibentes ex Colfinito flumine Thraci^,qui defluit in Biftonicum fl:agniim,ubi Diomedis Thracis, qui immanes equos habebat,quos Hercules expugnauit, regia olim fuit. Ex eodem morbo laborare dicunt equos bibentes de fonte Potniae, qui non longe ab urbe Thebis abeft, Aelian. Equj dicuntur rv(«?i«(i,qui lymphatico morbo laborantiin quo ad tibia fonum quies contingit, fronte de= miffaquoduoca(uriBeiaiwa(.,Calius. Q,uodautem lympharidicitur,taleeft,utequus adtibiafo. 4° num quiefeat, dC demittat frontemreum uerd confcenderis,citetHr contentius donec retineas.-demif ftis etiam femper triftis^ ell,fi rabie tenefreuius indicium, ut auriculas demittat ad iubam , rurfusm protendat,id^uiciffimfaditet,Ariftoteles. Rara quidem (inquit Columella) fed 8C haceflequ^ rumnota rabies,ut cum in aqua imaginem fuam uiderint,amoi e inani capiantur. Et per hunc oblitg pabuli, tabe cupidinis intereant. Eius uefania iigna funt,cum per pafcua ueluti extimulata concur. fant,fubinde ut circumfpicientes requirere,ac defyderare aliquid uideatur. Mentis error difeutitur, fideducas ad aquam.Tum demum fpeculata deformitatem fuam prifiinae imaginis abolent memo» fiam. Eadem ha:c uerba Ruellius in Hippiat. ly. tan^- Theomnefti repetit , cum in Grtecis nihil tale hoc loco legatur , nulla Columella: mentione fada. Hydrophoba,id eft aquam tJmentia iumenta, exqua paffloncinrabiemconuertifolent, Vegetius j.ji. Syderatio,Veget.i.59. Inhaccinquit)Iai 1° bia maxilla; dC nares etiam deprauantur in parte,ita ut uix cibaria dentibus iniidat.qus etiam hu , moribus plena reperies:& bibiturus os ad nares demerget in aquam, quia infirma funt labia quibus hauftus attrahitur. De fyderatione 8C comitiali morbo, Hippiatrica 109. De epilepfia, Veget-j. jj. Si equus morbo incognito collabatur,filicis fcemina radicis partem lingu^ fubijcito,mox alui ac ue fica: excrementum reddet dC exurget , Hieronymus Tragus hoc ipfum fe expertum feribens. Ad uertiginem.Hippiatrica 118. Paralyticum lumentum ambulat primum in latere ad fimiliiudinem caficri,ceruicem incuruat ac fi frada effet,rcdos pedes non ponit (parietibus fe illidit) cibum & po. tum non recufaqhordeum ipfius udum femper apparet, V egetius j.41. Indicia refolutionis neruo rum.Hippiat. 1 19. Ex impetigine inueterata iuxta oculum uermis fit, qui ad cerebrum penetrat.un de animal ftatim moritur.Incertus. Cerebrum commotum facit ut male ambulent equi, frequenter <0 offendant, &C toto fe corpore c6moueant,8fc, Veget.1.7. Ad lethargicos.Hippiatrica iiS.quod pe nultimum eft caput de diuerfis morbis. De lethargico equo, ibidem loi.in uerbis Abfyrti de thlaCna» te, Aniraallethargicumfenipcriacetacdormit,Vegctiusj,48.Lethargici,Hippiatr.io4, AsSiyyoi^ V S 5^10 De Qmdrupedibus lOTTMi/ ci iMiiias ngi yaSmI, im JwS©' "n tvi/ srvftvw, Hcrychius Si Varinus . Ad fomnum concilian» durn,Hippiat.ii8. CNeruorumla:fio,AbfyrtusinGcopon.i6.7. Capiuntur eqiii (inquit Ariito.) etiam rigore neruorum;cuius indicium , uenac ut omnes nerui^ intendantur , ce caput ceruices^ immobiliter rigeant, retSism cruribus gradiantur. Roborofa paffio (Vegetius 5,14.) dicitur, quae animal rigida facit ad fimildudine ligni.Totum corpus aRringitur extefe funt nares, & aures frigi ds,immobilis ceruix,os eonflri(Sum,caput exteniurtr, pedes conflrtdii, ut nulla commiHura fletSj, tur,&:c.Tetanus uidetur hic afFeflustde idem forte eR quem Germani uocant,er|cJ)tcceeit vff «lUij ftcrcn,hoc eR noxam per omnia cruratin quo allium cum aceto tundunt,& crura bis aut ter illinui; £e donec incalefcant inequitant, SecalefacRum operiunt. Spafmus, bet ctrtWtpff/ obctvctliit^f rlbctrt.VideinfrainalfecRibusceruicisSecolli.&rurrusinaffetRibus neruorum inferius. Teta» ti nus, Hippiatr. 54. T etanum uel rigorem neruorum, uuigo in Italia incordatum uocant . Tetanus uelrobur,opiflhotonus,emproflhotonus, Veget. J.a4' OpiRhotonus,Hippiat.54-VegetiuS5.47. Ad opiflhotonicos unguentum.Hippiat. 119. Spafmus in caufa efl ut fubito concidant, articulieo» rum extenduntur,toto corpore paIpitant,aliquando etiam de ore ipumam emittunt, 6(c, Vegetius j. 51. In opiflhoiono non debet incidi uena,Abfyrtuscap.9. f-De morbis ocuIorum,Hippiat.ii.RuIius 51, Vegetiusi.il. Heteroplithalmos equus, uide fupra in B.fed hic alFecRus naturalis fiue connatus eR. Oculis iumentorum 6( quadrupedum (utob feruauit Aggregator) prodeRanagallts,Pliniuslib.iy,Chamel3ca, Idem 14. Sal, fiinfpuatur oculis, Idemji. Oculus lunaticus uitium efi, quodinterdumoculoalbum inducit , interdum lympidat, unde lunaticum ueteres nominauere, V egetius a. iS.NoRri aiunt oculum (malim, maculam aut fuf is fufionem oculi) cum Luna crefeere Si decrefeere , 8d interdum prorfus obcarcari. Aduerfus hoc ui«' tium aliqui lapillos in capitibus cancrorum repertos terunt, meile excipiunt , & oculis illinunt (hoc aliqui etiam ad cicatrices Si ungues adhibent.) Ali) uitellum oui cum fale fubigunt, & uRum inde putuerem oculis inIpergunt,quod cicatrices etiam abolere aiunt. Pili in oculis, Vegetius 1. ly. De fanguinequiapparetinoculisequorum.Rufius 57. Oculi cruore rufFufi,Hippiatrica 11 . Oculo, rum uulnera Si i(3us,lbid. Ad oculum percuflum, Vegetius 4.17 .Rufius 59 . Ad album Uelglau» coma ex percuflura natum, V egetius 1. ai. Itfius uuincris & inde carcinoma. Ibidem. Ad ruptu ras,&; de tuniculis feruandis. Vegetius 4.a7. Noflrates uulnus oculi ab acuto aliquo ligno infixo uocant bctt4ugfT(ll/Sd uenam flatim ante oculos inciduntiAltj ueroeam quaemox fubuitmulona, fi (utuocant) reperitur.Sf caputhumilius alligant,utfanguis effluat. Exulcerati oculi, Hippiatr. )» 1 1, Vlceribus in oculis animalium medetur papauer.Auicenna.Papaueris cornuti folia Si flores iu mentorum (.KfwsSii) argema & nubeculas inuneSa emendant, Diofcorides.TheophraRus folium[eius argema in ouibus tollere feribit. Dolores oculorum,Hippiatrica 11, Omnis dolor oculorum intin. (Rione fucci plantaginis cum meile Attico,uel fi id non efl,uti® thymino celeriter leuatur, Columel* Ia Oculorum inflammationes,procidentIsc,defluxiones,Hippiatr,ii. De lachrymis oculorum. Rufius «. Contra ruborem a: dolorem oculorum,Rufius 61. Lippitudo, Hippiatrica 11. Abfyri. in Gcoponicis 16. y. De epiphoris oculorum, Vegetius i.xi.Hippiatrica 11. AuticaxeR rheuma ad oculos,epiphora uel Ophthalmia uifum impediens , Petrus Crcfc.9. 16. Apud eundem 9.iy.auti' cax,alias antiquor,uocatur glandula quatdam circa cor,8dc. Si animal oculum impegerit, aut con. fricauerit,ucl ex perculTura I»ferit,5i: albii induxei it,ctiamfl totus oculus pracclufus fit,hac ratione 4* curabis,S(c. Vegetius 1, 10. Ad confricationem oculorum. Rufius lo . Fluxionem oculorum alfc qui curant infpCTfo puluere,ex uitello oui uflo,8f careo,hedera terreflri aC ruta ufiis mixtis^ omni, bus. De tumore callofooculorum, Vegetius 1.11. Oculorum carcinomata,Hippiatrica 11. De caligine oculorum,Rufius y4. De caligine Si panno fiue panniculo albo,qui pupillam oculi occu. pat, Sf uifumobumbrat,Rufiusyy, Oculi (inquit Camerarius) caligine 8( nebulis frequentet lar. duntur, claritatem refiituere putant medullam de cruribus caprinis exemptam recentibus « ineo- (Ris.cum trochifeis rofeolis (c5 rhodoRagmatc,ut habet Abfyrtus in Hippiat.ca. ii.unde hate tranftu Iit ciamBrariusjSAitrhodoRagma non rede paRillos rofeos uertit.fic compofitionem eorum frulira de fuo adferude rhodofiado , uide Aeginetam 7. iy.de rofeis paflillis,7, 1 j. )& illinetur ocuhis cali. . ginofus (equi uel muli bis aut ter penna illinetur, & fanabitur, Abfyrtus.) C^iiod ii etiam puRulaiap ? pareant, autrubedooculorum.proderitidemmedicamentum, uel medulla cerui cum crocoponde! , re denartj,ficmiRa ut liquiditas retineatur. Adealigines (aA«) remedio effe putantur fputa falis in ore ieiuni liquefadi! au t puluifculi de corio ueteri toRo in furno Si cinefado , Camerarius ex Hip* piatricis. In quibus nos cap, 1 1. fic legimus. Medulla ceruina purgata , ne quod olRculum remaneat, & in pila marmorea trita cum drachma croci triti mifcetur Si reponitur in uafe ligneo (uiueo.Rud. !ius)uel eorneo ad ulcera oculorum. Oculos equi claros reddet hoc medicamenta. Ad unciam ird lis puri,zinziberis drachmas duas admifcc,&: flillatiti) liquoris rura unciam femis : hoc oculis indi< tum Si iumentis di homini prodeR. Contra maculam equorum,Rufius y8. Cicatrices oculorum, Hippiatricaii.Vegetiusi.il. Cicatrices oculorum (inquit Columella) ieiunafaliuadf faleddria ra extenuantur: uel cum fufili fale trita fepite tefla ; uel femine agrefiis pafiinaex pinfito, & perlm, M teum fuper oculos exprelFo. Ptcrygia,ideflunguesoculorum, Hippiatr. 11. De ungula ociilonini (btt n4^«l)RufiUs 56. Bflautem (inquit)cartilago,qua frequenter medium oculotum DcEq LIO. C. Lib. 1. fii Collyria ad oculorum albugines.Hippiat. Ii. Geoponica Graeca i6, 6. Ad albuginem SiT iieftigia ul teriitn in oculis animalium commendatur centaurium minus a Plinio lib.i^.cinis de ofle fepix lib. }i.fidefitislibroi5.8<:flospapaucriscampeftrisabAuiccnna, Cicatricem elTe puto quod noilriiii oculo uocant&rtOfSl, quali pellem dicas, nili quis pannum potius barbaris dicSiim interpretetur ; ea aliqui curant uitcllo oui cum fale fubado Sd ullo,ut SC lunaticum oculum, ficut fupra dixi. Alij tum ad cicatricem tum unguem oculi duodecim lapillos c capitibus canrrorum urunt, & inflant in ocu. los equi, donec rubefcanttdeinde mei illinunt. Hoc etiam fupra ad oculum lunaticum retulimus, Alij unum aut alterum otium coquunt donec durefcaut,&: quod album eli: fuper ferro urunt dum in cinerem uertitur.cui admifcent piperis Sf zingiberis albi farinam cribro excretam, hoc arido re. 10 plent canalem pennse Si in oculum inflant. Alij fimilitcr inflant tritas concharum teftas qute in fia= gnis reperiuntur. Ad oculorum album uel glaucomata , V eget. 4. 17. Album uel glaucoma ex humore uel percuflfura natum, V egetius a.ii. Si animal oculum impegerit, aut confricauerit , uel cxpercuiruraIaEferit,&: album induxerit, Vegetius a.io. Oculus lunaticus uitium eli quod inter» dum oculo album inducit, interdumlympidat.Veget.i. 18. Collyria diuerra,ad album in oculis, ad glaucoma, Vcgetius4.i7. Suffiifio uel album quomodo per nares curentur. Veget a.ii. Suffii. §0 oculorum, Vegetius i.i6.Hippiatrica ii.Paracentefis in cicatrice oculi, Si qua: fit incurabilis. Ve gct. 1,17. Apud Graecos medicos non in cicatrice fed fuffufione oculorum, paracentefin adhiberi fo= litam legimus.Eft fuflFufio.Grascis hypochyfis, barbaris cataraiSa, Germanis ctit ffntc uel (lcn fpcttbdlfj et equum ita affecftum fpccEJ) Alft^tquem in Germanicis libris reperio fimiliter cur ari,ut fcabiem coi 11, de qua fupra diximus. Audio tumorem eflTe mollem laxum^.qui in caufa fit ut collum Si iubain alterum latus inclinenturtSi aliquando excindi. Collum equiinflatur,inquitRufius,fiintraquartu diem poft extratftionem fanguinis, plagam fuper lignum Si lapidem fortiter , aut alius equus illam 4» cortoierit.aut fi cito poft reftritftionem plaga: duram efcam comederit, Sic. SI iumentum ceruicem uel uertebraseieceritautluxauerit, Vegetius i.4i.Hippiatr.i6. Peruerfio ceruicis, Hippiatr. 14. Ceruix dcftillationem patiens tumidior uidebitur . fixtorem habebit canceraticum , cum humore ni- gro Si liquido: diligenter ferutaberis foramina cius,Sic. Vegetius 1.4;, Si iuxta collum expuniJti rafpatula: aut lateris inflatus ftieritequus.Sic. Albertus Malandria,id eft uulnera ceruicis, Vege- tius 1.41. ^Strumae rumpendae.Hippiatr.io, Strumae uel parotides uel fcrophu!«e,iumentorum guttur Si fauces infeftantes, Vegetius a.13. Strumae SC parotides, Hippiatr.16. Arteria uk'erataautrupta,Hippiatr.6j. Ad fcabritiem gutturis, Hippiatr. 119, Cynanclic, id eft angina, Hippia». 19. pedoris uuintis ferro uel aliter facftum, Hippiatr. 47. Pedoris aggrauatio,Petrus Cref, 9. 34. De grauedine pedoris quae fit ex plethora fere , Si impedit grelTum 5« cqui,Rufius 91. Equi aperti ante pedes anteriores paftorentur. Si pedtis uino calido lauetur, Ru- fius 91. Si animal laedatur cum accipit potionem,ut fi in arterias pulmonis refilierit, Vegetius j.7f. De uitqs pulmonis,Hierocles in Geopon. 1 6, 10. In dolore pulmonis ftertit equus, tuffit, excrcatpu rulentum. Sic. V egetius. De eodem Hippiatr. y. Pulmonis tiitio contingit ut equi propter tuffiiit difficilem offa deuoraffe putenttirthic morbus cum nouus cft,equus inde peumorrox uocatur,a'pul mone rupto ( de quo Hippiatr. 6.) Si facile curatur : inueteratus iam pure colledo in pulmomtus pneumonia dicitur. Si equi pneumonici.hoc eft pulmonari) uel uulfi , Si argre curatur, Hippiatr, Pulmonisexulceratio,Hippiatr.a7. Pulmonari) 8iuulfl,Hippfatr.7. Adtuflim equorum, Hier, in Geopon. 16. ii.Hippiatr.ii. Vegetius 5, 61. Si 69, Tuffis exhumorisacerbitate, Vegetius p ^7- Ad tuflim ficcam,Idem 5, dS.Rufius i6y. Ad ttiffim fi quid faucibus inhaeferit, Vegetiusp ^ faucibus,!dem5.66.Exafperatogutture,Ibidem, Si ex uulneribus faucium tuffis urgebit, Vegetius j.7o.Siab internis tuifierit, Ibidem, Ad tuffim ex perfridione, V egetius j. 6j. In hac caputdeoifunt mittunt De Equo. C. Lib. I. 5*15; mfttimt tufflmdo ufip ad tcrram,bibcntibus aqua per nares currit, Eli tuflis a colibus * eum eolea tniuriat pleni fimt,tumentm,dum bibunt fic affetfli continuo ruminant. Veget. ;.64.Ell denim (in. quit idem 6 j.;ab interioribus.grauior Si pene infanabilis:hatc nares iumenti praecludit ut fpiritun» reddere non polTit.Si ilia fpiflis pulftbus ducit, lignum eft prouenire a iecore uel pulmone, uel pr*. cordijs; Sin lentis pulfibus ilia duxerit Si uentrem, indicat niflim de his locis, in quibus intellina li« gantur, quorum tcnlione Si iniuria compelluntur nifflre.Nam fi curfu nim*io uel latiore faltuconue xata ilia luerint, haec nafeitur caufa. Ex nimio quocp aliu uel intolerabili frigore interiora uitiantur Si faciunt tulTicos.V nde uulfi appellantur,H3cc V egetius. Ad tufiim Si uulfos. Vege. 5,69.8^70, et 4.9. Capitis refrigeratio interda facit ut equus tuffiat, Petrus Cref, Recens tuffls celeriter fana 1« tur, pinfita lente, ecaualuulisfeparata, minute^ molita. Quaecum ita fatSafunt.feftarius aqua call dae in eandem menfuram lentis mifeetur. Si faucibus infunditur , fimilis^ medicina triduo adbibe. tur,ac uiridibus herbis, cacuminibus^ arborum reerCatur a^rotum pecus. Vetus autem tuflis di. fcutitur porri fucco trium cyathorum cum olei hemina faucibus infufo t tjfdcm^. ut fupra monui, mus, cibis prsbitis,Columella. Ad tufllm recentem dari putant utiliter piforumlentiumue, auteti am fabarum lomenfum,Gamcrarius ex Hippiatr.Grac, Ex eodem remedium ad anhelitum grauio rem cx fulfure fupra retuli, ubi tratSatum eft de morbis equi in generC. T ufli Si afthmati iumento. nim.ut Aggregator obferuauit,conducit gentiana, Plin. 16. Verbafei cuius flos eft aureus , tanta uis eft, ut tumentis etiam non tuftientibus modo.fed ilia quotp trahentibus, auxilietur potu , Plinius 16. De uulfts etiam in praecedentibus quadam citauituidentur enim uulfoscin Graecis etiam Hip« M piatr.&Aestlegimus ; appellare aliquando authores , quicunij grauiier tulTiunt , quod aricriae , au* pulmonis aut reliqui thoracis pars aliqua conuulfa in eis uideatur,uel rupta, unde Si pneumorrho» ges dicuntur . V egetius j. 41. uulfare pofuit pro ualde tuflire . V uifa quidem , GrKcis fpafmata.in quocuntj corporis loco dicuntur, quoties non ruptum modo aliquid , led nerui quotp ij, quos fries, hoc eft fibras dicunqlacelftti funt attp uulfi. Barbari quidam recentiores , pro uulfts uulfiuos Si pul« fiuos equos dicunna quibus etiam Germani mutuati uidentur fuum bulf arcendae tufli fit accommodata.Ex eo fatfttim puto ut 4“' ueterinartj,ad difeutiendam equorum peripneumoniam,illa utantur.Ea eft uehemens pulmoms ir» flammatio,ex deftillatione plerunt^proficifcens, quam gratiis anhelitus fubfequitur: hinc equos pneumonicos appellant medici,quos Latine pulmonarios retSe nuncupaueris.a grauitate refpiratio nis,£f ab ilibus qutc difficulteradmodum trahunt. Mulomedicorum imperitia hoc tempore uulfos uocitauit,Haec ille. Sed alius mihi tiidetur peripneumonia peracutus in homine affedlus, quam qui in uulfis feu pneumonicis Si ptilmonartjs equis intelligitur.inueterata fcilicet tufli laborantibus , ut Calcagninus in hoc errarit, lumenta nimio faltu,uel curfu, aut ruina,cum aliquid intrinfecus rupe rint,uulfant:ftranguriampatitmtur,excreant purulentum aut fanguinemabinitio,8fc.Vege.j.4J, De epiftomicis(fortepneumonicis)uulfis,colicis,8fc. unde fangtiis tollatur, Veget,!. 17. C^orun» pulmo iierfus cartilaginem enfiformemdic reddo fler^blutt ) contrahitur , his lilymbrium car. 5« daminendabisincibo.Hippiatr.liberGerman. Equus p' ’fiuus fi uuasuel racemos abunde ede. tit,!iberatur;nce fimile huic remedium reperitur,Rufius,& t^et.Cref cuius uetba paulo ante citaui. Spiritu diftentiequijHippiat di. Ex anhelitu inflationes. Vege. j.59. Aduerfuslirangulatumpro- uenieniem cum equiis fatur cibo ad curfum agitur, Hippiat. 1 11. In Germanicis etiam libris intiemo remedia equi, ut uocant,fufFocati(et|lccfet)id eft anheli. 61 iraijrrmySs ofetatf mwi w a? it>it(/iara»Wi(S,Suid. Deftrangulione,Pet.Cref.9, 16. Glandula: aliquot(inqt)circacaput equi funt. Si earum quteda fub gutture,quac interdum augentur propter humores equi refrigerati a capite de. fccndentes,unde totum guttur inflatur. Si meatus refpirandi comprimuntur, Sfc. Haud fcio an ha: glandula, tonfills fi'nt,de quibus Hippiatri Graci agunt i8.Sf 10, conijeio autem eafdem eire,quonl am non reperio alium morbum a rccentioribus deferiptum qui magis accedat 1 CJtian^ Si uiuula a 4« qulbufdam ditfta eodem in loco glandula quadam fint,fi'militer ab influxu capitis aticSa, Si atteri, am fimiliter ita conftringentes ut animalia fuffbcentur, nifi in tempore fuccurratur,per cauterium uel incifionem.Exciduntur autem etiam ftrangulionis glandula ; Si apud Gracos Hippiatros ton» 5'I4 Qj^adrupeditus filiis cauterium adhibetur* Strangulinam uocant (inquitAlbertus) cum omnes meatus gutturis c« qui, per quos anhelitus ad liares meat cum tuffls grauedine conftringuntur. Fit ex putrida efea & j, qua nimis craira,dii ex phlegmate collet!l/o propter otium equit uel ficca efca cum puluere comefij uel potu nimis frigido, uel cum tempore frigido nimis biberit eqUus, poft ea fine coopertorio in fti gido loco fteter it, prateipy^ fi antea laiTus fuerit & ieiUnus.Si per odo dies equus laboraueriqdefpe, ratur.Frequenter infra duodecim dies euadiquel in moruellam tranfit.Sf periclitatur. Per contagio nem etiam inuadit hic morbus, Sic. Bft quando llrangulina ex frigiditate capitis uel tuffis ficcat pe (Sus equi concutit, «c.Hucufcp Albertus , remedia omitto. Plura uide fupra in morbis toti corpori communibus de ftrangulina, Tormentilla data in potu uel paftu, utiliffima eftbobUsa: equis pul monarijs ob defluxionem a capite cum afthmate.auribus flaccidis Si faflidio cibi, Albertus in Arido i, telis hift, anim. 8 . ij. Malidis ficca caufa refertur ad pulmonem in dextro latere ruptum, & pleuriti, dem inde fatSam: nihil per nares fluit,emaciantur,grauiter anhelant Si cum fixtore, Vide Hippiat, i, De malide in uniuerfum fupra ditSum eft inter morbos communes. Hippacare , celeriter ani« tnam ducere,ab equi halitu qui eft fupra modum acutus, Feftus. De afthmate,id eft fufpirio,V ege tius 5. 68. De afthmate Si orthopnoea , Hippiatr.iy- Noftri nefeio quem in equis morbum uocant b:ujt3e|Trett3,quem curati aiunt fi per4ll(io!fiii«ii!,afinUs raro: equus non,fed podagricus, Ablyrtus cap.yy, in quo tamen paulo ante icripferat marmora du- ros efle tuinores,c!audicationis caufam in equis. Si thlafma fuerit in urgula,uena in corona fcalpel Io foluere non oportet, quod ob hoc erratum iixfitx^xMs contingat, Abfyrtus cap. loi . Hieroclis de marmore uerba ex Hippiatricorumcap.Sl, referuntur a Syluatico in didione Marmoro: incptcau.li tem pro Hicocle Herodium feribit. Marmoris duri tumoris in articulis meminit etiam Vegetius a.48. Thlafmata in doffuarijs praecipue iumemis nafcuntur, Sd in tubercula palmularum imagi. nem exhibcntia,phoenicas nominant,faciIc degenerant, Abfyrtus in Hippiatr. loi , Demoro fiut cclfo,Rufius 158. Eft autem (inquit) fuperfluitas carnis granulofa: in cruribus,8fc, Furina (inquit Rufius 106.) uulgd uocatur uitium equi inter iunduram pedis Si ungularum fupra coronam pedis In ipfa paftora.quod ab initio inflationem quandam uel callofitatcm carnium fupra pedem excitat. Furmauelfurmcllifitexpercufltoncmala.&ic.inter iunduram pedis Sf pedem fupra coronamin ipfa paftora,irr.pediens greffus etjui : cum ueterafeit, efficitur fuperos duriffimum, Petrus Crefeen. 9.49. Curua morbus dicitur,co quod curuet crus:eft autem inflatio in tibia iuxta iunduram poS uel ante fupra genu fada,exconcuirione uel impadione alicuius duri , Albertus. Curba (inquit p Rufius ioy.)fit fubtus caputgarcdiin magno neruo pofteriori tumorem faciens aliquem per longi ludinem nerui,unde equus claudicat. Si talus exeat animali,quod ex perfridione nonunquam fit. Veget. 5, 6. Adnafeumr ctia cirfi,id eft uarices.cquorum tibijs:Hoc uitiu apud Gallos audio farcin appcllari,Robert. Stephaniis in Didionario Gallicolatino elephatiafin exportif.in quo forfan erratS eft ed quod tibias inflatas Si uaricofas Auicena Sd alij quida recentiores elephatiam appellarim. De uaricofis, Hippi.77.De uaricibus plura uide proxime inferius in meliceridu mentione. ^De oz*. Bis, Hippiatr. 159. Sunt autem uitia pedum,fiue ulcera foetida,ut apud Vegetium quoij: ut errarit Ruellius qui in Hippiatr.loco iam citato foeda narium ulcera interpretatur . Ozatna: cilicijscum fale Si aceto defricandae, V egetius 1.49. Et j.ii.Quatcuntp (inquit) de ozaenis exteris^ uitijs articu lorum in prioribus pedibus dida funt.fcias etiam in pofterioribus debere feruari. De paenna , cla< tiardo feu aquarola,Rufius 118.H0C malum fit ex allifione ferri,lapidis,uel ligni retro pedem iuxta «mgulam fine inflatione crurum,undc locus crepando finditur , Si humor foetidus emanat, Riifius £( Albertus. Artus inflammationibus ac meliceride laxati Si uliginofi,Hippiat. 51. Vbi Graece legi- tur arfSittfSfetxejjOiarffiiti-a: )t9tii;d'«7a,Ruellius ucrtit,Cum artus laxati dehifcunt,aut aquofafeatentu* ligine.Ego pro v gior m'mirum)fuerit,innuerc uidetur hos ipfos effe k» «it’ orej^tCfcilicet otna/ai '5it(i'J(c>i5«ii^!d'S>'vx.‘“*fi“*'!‘,Abfyrt.ca.i»i.)Et certenecelTaria haec claudicatio eft rr«ff, Accurfiiis legum interpres, refert CatfarCm triduo antequam moreretur,afturconem fuum flenteni inueniffe,futura: quidem mortis indiciumtquod fidem non caperet , nifi T rahquiUus in eiufdem ui- ta fimile quid tefiaretur. Proximis diebus , (inqiut) equorum greges , quos in traijci^do^Rubicone Marti conlecraileraqac fine cuftodibus liagos dimiferat, comperit pabulo pertinaciflime abilinete, ubertimep flere, Haic Textor. Ab equis generofls dominosmire diligi certiflimum efi; argumento fuerit equus Rodati,qui a morte Caroli magni monachus apud Meld. facflus, aliquanto poli irruent/ bus paganis,equum quem inmonafterio depofuerat infiltjt; quem equus licet iam declinantis atauj alacriter fufeepit , 5C donec dehoftibus fuis triumpharet , portauit: Erat autemhic equus ex illorum lo numero, qui nullum fefforem prater dominum proprium admittere dignantur, V incentius Bellua, ex Alexandro quodam. Plures huiufmodi hillorias capitis otflaui parte uluma referam . Fidelilfi, mi ante omnia homini canes attB equi, Plinius. Si accurate K liberaliter tradletur equus,cumbcne uolenua erga eum qui fibi benefecit, cum m amicitia acceptum beneficium compenfat, Aelia. Hoc quidem compertum eft,nifi forte iiel morbo ( nam $C rabie equi corripiuntur iit canes) uel ira infa. nia t equus,non facile hominem laedere , maxime aetatis aut fexus imbecillioris, ftatp mordaces illi SC calciirones,ut Pannonici pleri(j,de quibus Se prouerbium malignitatis Ortum , non fere nifi irritati aut opinione aut metu offenfae ferociunt. Quamuis ut inter homines,ita inter equos quotj.malitio fi se nocentes aliqui przcaeteris inueniantur,Camerarius. Amiffa parente in grege armcntitcli- qute foeti educant orbum, Plimus SeTzetzes. Equae focietate coniunt5a,fi altera fotie perierit,aL 3» tera pullum parente Orbatum enutrit, Ariftoteles. Equarum genus miro quodam amore prolis te. neri putatuncuitis rei indicium ell,quod faepius Heriles auferunt pullos amatribus,quos ipfie amore profequentes tueantur.-fed quomam latSe careant,deprauant eos quos diligunt , Ariftoteles. Hip. pomanes de fronte ftatim idito partu deuorat fceta.aut partum ad ubera non admittiqfi qtlisprare ptumliabeat.Plin. Equae plcrun^macrefcunfdefiderio pullorum abfentiumtpropterea dimitten. di funtin eadem pafcua quibus mater, Columella. Qtii equas ad reditum faltera , aut fi opus fit,fu. gam,ueloccs defiderant,a partu recentes accipiunCqUi quoniam relitflos pullos rccSrdantur, qiios plurimum amant , quanta polTunt celeritate qua uenerunt repetere folet iter. Qtii metaphrenon, id eli partem inter fcapulas fupinam habenqremlffo SC flolido ingenio exiftimantur: quomS huiufinodiinequiseft.AriftotelesinPhyfidg. , , ^Equi ab elephantis in praelio terrentur,Ut in Elephanto dixi cap. ■{. ex Heliodoro Si Harcellfc ^ tid. Equis odio naturali camelus aduerfaturjAriftotSi Plinius. Quantum camelum equus refor. ' midctjCyrum S^ Croefum cognouifle aiunt, Aehanus. Simonides in lambis dicit , Perfaspoft CytI pugnam in Lydia camelos fimul cum equis alere,equorum metum cX camelis conuitSu conates ex* pellere, Aelian, Cyrus in prtelio aduerfus Crcefum,camelos contra equitatum inftruit hae ratione, quod camelum equus reformidat adeo quidem, ut nec fpeciem cius intueri,nec odorem fentire fulli ricauld ideo commentus eft,Ut equitatum Crdefi,quOille fe pracualiturum c6fiderabat,inutileni red. dcret.SimuIat^ in pugnam itum cffcquiolfatfiis protinus confpetfiis^ camelis retro fe auerttmt,im de fpesCroeftinterijt,Herodotus libro/. f^Riimpi equos traditur,qui ueftigia luporum fub equite fequantur,Plinius. Veftigia lupi calcata,equis afferunt torporem, Idem, Si cafu equus lupi tldii. ' gium conculcet, torpore comprehenditur. fi item lupi calcaneum equi quadrigam trahentes concul cent,fiftentur tanquam q cum quadriga conglaciati effeni, Aelian. EquiluporUm ueftigijs calcatis Obtorpefeunt cruribus.Pamphilus in libro rerum naturaLGeoponica.Si calcauerit zofach , id dic- quus Ueftigium dorim,id eft urii (lupi potius,ut catteri omnes feribunt) accidit ftupor eius pedi. A» fculapius. Mulierem quzabortieritflgnificaturi Aegyptij,equamfcribunt, qujlupum prellcr/t. Equa enim abortit, non modo filupum calcaueriqfed etiam fi ipfius ueft^ia attigeriqOrus, gnans equa incedens fuper ueftigia lupi,irafcetur,Rafis Se Albertus. Et alibi. Si calcet eqiiusiielii. »»ol l^rtf*ssc nesr^fUiTC rttlfrss-fHofa-a»!- iTf erscMT^vi TC»'! n f faftrafl CtlOftCS» gris adigi poifint ut propius ad leonem accedant , Auicenna . Inimica omnia fuilla equindgene* ti,grunnims,foeior,halitus,Camerarius, Equum ferunt flruthiocamelum refugere, necintueiiau dete. De Equo. E. Lib. I. f2j ■ dere.Cardanui. Equi amantur ab otidibus, Ariftoteks, Otis ex omnibus auit equorum ftudio. Gfflma ceniMrtnamcum extera animalia in pafcuis oberrantia afperneturjequum ut afpexeriqma gno (latim cum gaudio ad ipfum aduoIanS, appropinquare pergit. Aelian. Si quis equinam pellem (ndueriqquotquot uolet otides uenabituri nam equorum ftudio captj accedunt, Gillius. Homine uiribus infirmum qui fortiorem fugiat fignificantes Aegypiij.oiidem auem Se equUm pinguntteuo. Ut(?!^’«’ntt)enimilla uifo cquo,Orus i,io. Sedhoc aliorum fcriplis aduerfatur , ut de antho potius fetide alte id uerumftt, f Equum odio habet florus auisipellitur enim ab equo pabulo herbx quauefcitur:nubeculanshic,necualens acie Oculorum eft.quippe qui Uocem quidem equi imitet, at® aduolans equum fugctrfed interdum excipiatur occidatur^ ab equo j Ariitoteles. Barbari , ut 10 Alt rertus SC alij,ubi in Grxeo anthon,id eft florUm auem legimus, ibis uel ybos habent. Philes Grx= eus inepte non anthumaucm.ut debebat, fedanthiam pifcemabequo odio haberi feribit, Eflauis qua: equorum hinnitus.anthus nomine,herbx pabulo aduentu eorum pulfa,imitatur,ad hunc moa dum fe uIcircens,PIinius, E- Eporedicas Galli uocant bonos equorum domitores.PIinfus j. 17. Rauifius Textor f.litcramin medio afpirat. Eporxdia Plinio Italix tranfpadanx oppidum eft,Ptolem5o Salaiiortim, hodie Hiau* rea. Equifo dicitur equorum domitor.Namutequusflnquit Varro)quiad uehendum eft natus, tamen traditur maglftro,ut equifo doceat tolurim incedere. Hippocomus Graecis tiocatur equorS curx prxfetftus. rafuMitmi Straboni, qui pullos domat;(S^ opuS ipfum Dio= It doroSiculo.Hippodamus,quidomatequos,Iocozone,ScOppainLexico Latinoitalico. Equifo. nes 6f aruIatores,(tue mauis cocioncs,arte 5C induftria equis gradus glomerationem dant,Grapald. ^Depullidomitura,Hippiatricaii6. AbfyrtusinQeoponicis 16, 1. Manfuefaciendi (inquit) funt pulli, inftituendi^, ubi decimumosSauum menfem compleuerinr. Tunc enim eos deligantes capi. ftro,prxfepi frenum fufpendere conuenit, ut illud contretftantes afluefeant , nec trepident ob fonti afielifterijsipoftomides uertit Cornarius)profeiftum.Cxterum dum fuerit trimulus domandus eft, prius $ uentricofus euadat. DedomituraSfinftitutioneequi, Crefcentienfis copiofe agitlibro9. fier totum caput fextum. De nutritione paruorum pullorum.RuC 18, De educatione adultorit, dem 19, Quomodo Sf quo tempore illaqueari debeant eqiti qui ducuntur ad armenta, Ruf 10. Quomodo se qua cautioneequidomctur,[demai.8i de cuftodia equorum poftdomationem.t D.it. ;o De equo difciplina inftituendo,Ruf.ca.i4. In pullo inftituendo(inquit Xenophon) non decet ip fum equitem occupari,fed potius domitori tradet, Sf quomodo inftitui ab eO uelit prxfcriber.Prouft debitur autem ut accipiat domitor pullum manfuetum SC manuum patientem, at<^ amantem homi, num, qux plera^ domi a curatoribus(hippocomis)illorum efficiuntUr,qui norint , cum famem at. que fitim.tum irafeentiam pulli ad filentia Se folitudines ( «jtfoe}, interpres leguijsf/ctc, ut oppofitu fitquodfequitur^’a tergo aliquis flagru aut uirgS fummis uiribus incutiar, ita tranfiliet non folum illud fpatium,fed longius etiam cp debuiiTetjS^ in pofterum non expetSabiiuer bera,fed ubi fenferit modo pone accedere aliquem,ftatim faliet.Cum uacuO airuefeceris,ita etiam a. gitabis confcenfum,primu quidem trans minores foiras,mox'etiam latiores. In conatu autem falien it di fubdes calcaria, itidem^ cum fubClirc equu BC cum defilire uolucris , calcaria fubdito : toto enim corpore in omnib, his annitens equus,fadet illa ita, magis ut cum ipfe,tum eques in tuto fint, quam fi pofteriore parte fui quafi deficeret,uel in tranfiliendo,uel in erumpendo furfum,uel in defilicndo. Carterum ad declinia primum leniori in folo equos afliiefieri conuenit. Ita tandem afluefadi libeni eius per decliuia,quam redo curfu ferentur. Nam qt quidam nerentur , ne fi per decliuia incitentur equi,armosrumpant,neminem debet terrere, qui cognouerit SC Perfas 5C uniuerfos OdrylTasatr. . fu per decliuia ccrtantes,nihild minus habere fanos equos, quam Grpcos.Porrd feifor ad htec omnia accommodum praebere debet, Ita^ adprimum ille equi impetum proclinator, ita minimcequus ter i giucrfabitur,aut eques fuccutieturtftatim^ reprimens equum,refupinator,lta minime ipfe iadlabi. tur.In traietSu foflae,Sircliui afcenfu,non fuerit incongruum iubam tenere,ne fimul SC loco freno u grauetur equus. Sin per decliue agetur, refupina tor eques , 5C equu fufiineto freno , ne prsceps uterij deorium fer3tur,Hxc Xenophon, f Ad circumadiones autem utruntp in latus , dC ingy, ros,item^ conuerfionem celere diredi curfus.eft id quidem non uulgaris induftriaE equu inftituae: fcdnififitualdenihilipecus,aniduitasS^ diligentia etiamhacc celeriter alfequif. Loquorautemde equo integro,£f cuius uires nulla iniuria morbi debilitauerit. Nam talium labantcrura.neij tuto pe detentim per plana etiam loca ingredientibus his ueharc, nedum illos ad curfum concites &C in gy, ros torqueas aut agas per falebras, Camerar. De gyris equi infra etiam dicemus inter equitationis prfcepta. De caflratione didum efi fupra capite fecundo In Canterio. Equorum 5C equarn greges qui habere uoluerint,ut habentaltqui inPeloponficfo in Apii. 5» lia,prin)um oportet Ipcdare tetatem,quam prateipiunt. VidendS ne fint minores trimat, maiores de cem annorum, V arro. Aetatem quomodo difeernas capite tertio docuimus. Ad equarg gregent quinquagenarium bini pallores fufflcienqutitp utertp horum ut fecum habeat equas domitas fingii las in tjs rcgionibus,in quibus liabularij folent equas abigere, utin Apulia Sd in Lucanis accidit fic- pe, Varro. f Equile flabulum cquoru eft, V arroni 5C Catonl.De hoc fupra etiam in domiturf mentioneno. nihil diximus. Plancp roboreae iupponanf ftationibus equorum cum ftramine,ut iacentibus molle fit,ftantibusdurum,Vetusquidamnefcio an Vegetius. Curandum eft utftabulenfficcoloco, ne humore madefeant ungulatiquod facile euitabimus.fi aut ftabula roboreis axibus conftrata, aut di- ligenter fubinde emundata fuerit humus, 8d paleae fuperiedp, Columella. In flabulo reprobatur a 4» plerifij paulmentum ligneum aflerum.feu trabiu at^ axium, Camerar. Stabula cquoru uelboit, meridianasquidemplagasrefpiciant.non tamen egeantfeptcn trionis luminibus, qux per hyemem claufa nihil noceant , per aftatem patefada refrigerent , Pallad. Diligens dominusiinquit Veget, i.yd-lliabuium frequenter intrabit, primum dabit operam ut ftratus pontilis (hunc eriam inferius jn hoc capite fimiliter nominat.a: libro l.ca.y8.Iumenta,inquit, mundiifime flabulenf , &: roboreis pontibus confternanf Jemineattipfum^ flt,non ex mollibus lignis , ficut frequenter per imperitiam ucl negligentiam eueniqfed roboris uiuacis duricia Sc foliditate compadum. Nam hoc genus ligni equorum ungulas ad faxoru inftar obdurat. FoITa prjterea quae lotium recipiat,dedudorium debet habere cunicul3,nepedes iumentorum redundans urina contingatPatena qute appellat (uoxfada liidctur a4*«TvNGraecorum)hoc eft alucus,ad hordeum miniftrandum fit munda femper,nefordes p aliquaecibartjs admifceanf noceant.Loculi praeterea uel marmore , uel lapide, uel ligno fatSi , di. ftinguendi funt.ut lingula iumenta hordeum ftiiim ex integro nullo praeripiente confumant. Nam funt^animalia ad edendum auidifiima,quae cum celeriter propria deuorauerut, partem confortis in- uadut. Alia uero naturali faftidio tardius comcdSt,6d nifi feparatim acceperint, uicinis rapientibus macrefeunt. Cratis.qu* iacca uocatur a uulgo,pro equorum flatura nec nimis alta Iit, ne cura iniit, ria guttur extendaftnec nimis humilis,neocuIos contingat aut caput. Luminis plurimum flabulo t'nrundi oportet, ne tenebi is afllTeta,ciimprod>,rc5tiiradSoIem ucl caligent, uel aciem infusimim* nuat. Aeftatc in apertis locis tam nodibus quam diebus tumentis libera aura praflanda efl. Hycmc ucro tepere debet flabula potius quam calerernam nimius calor licet cuflodiat pinguedinem Sireli. cere uideatur, tamen indigeflionem facit, BC uehementius nocet natura. Propter quod diuerfrgene ^ ra morborum ex uapore ipfo animalibus generatur;&: (i producuntur ad frigus infolitum.ftaiira»' gritudinem exfrigoris nouitate pcrcipiunqHucuf^ Vegetius. In quo quidem locofuesdabula» bvint» DcEquo. E. Lib.L f25* bunt,eoaem eqit6i>equaf deducemus, ne^ prope confiflere patiemur. Inimica enim omnia fuiOa tqum^enCTi,erunnitus,fcEtor,hah'tus,difcernente hac etiam in parte natura ipfa generofiflimam ignaumirna beftiam.Remouebunt diiaues domefticat atm altiles a pratfepibus equorum qu* proD, ter reliquias pabuli fedari Iblenqquse tum in his non fols pinnulas excutiSt,fed etiam ftercora deif» duneatij illat cum gutturis.hatc cum alui periculo ab equis dcgIutiatHr,Camerar, Et rurfus, Quo dercun^dnquithntra liabulum & ad praefepe equus curabif.ftramentaetiamfurcillis cum excuti, entur,tumcomponent,&: immunda omnia auerrentur;hocnonfolumafpc(Sueft ineundum, ij^cB ratorum diligentiam ftudiS^ mundicia: commendat, fed etiam ualetudinem equoru bonam confer, uat atffl auget, pr^ter foemris Sf iitus remotionem,quibus cum anhelitus equoru facile uitiaf, tum ■ic fqualida omnia aerem inflciunt,ut maius etiam malum metuendum iit. Quare qui diligenter ac, curate tratSari equos ftudent,hocuidentnon minus ut equilia ftabula niteant, nemfecus ut fuo qm'd9 loc^epofitS.omnia^ uerfa dC praeterfa fint,quam in conclauibus SC triclintjs (uis: ne quis cit forte ingrelTus fit abfentibus equis,non equos ibi curari,fed fues pafei exiftimet . Equi inftrutSi ubi redierint,tum illos miniftri,ftratis.frenis,omni9 exuent, SC curabunt,ut expofitum eft.Hxc autem omnia fuo quid^ loco fufpendentautreponenttfimiliter aTaliafupellexequeftris , &: totum liabuli iniirumentum , apte at9 ordine collocatum uiidi Vniueria quidem ab equis longiuicule. Nam multi reperiunf ita petulantes equi, Sii bona cum natura tum curaluxuriantes,utquicquid at, tingere forte potuere, id arrodant,Sf frufta interda pannofa aut lorea deglutiant. Quod illis, fi fece, tint,nequaquam fcilicet falutare fuerit, Quare ierie quadam omnia erat difpofita,ne9 panni detera forij,aut ftrigiles,aut peiSen.in praefepi abijcief.new prope etiam appendefinecp firala temere quo« cuncp infligentur,ut obliqua pronaue iaceant, nihil laboret minifier,Camerar. Et alibi, Tradatio. nesnodurnaecautacfientillatis luminibus. Ita^Sflaudanfftabulalapidea.Sf cocameratatftramee. nim Si foenu dammam celeriter Si concipit S^ auget, Sed quoniam fieri nequit ut curatori interdica tur,ne unquam in fi abulum lumen intulifle uelittid prateipiendum eft, ut uel in laterna inferat , uel illatum in candelabro reponat,quod debebit efieferreum fubiedalatiorelamina , in quam fcintill* omnes incidant, Si: alicubi loci fufpenfum aut affixa,unde longiifimeftraminaSlifcenum Si materia aliaignium abfit, Hadenus Camerar, Addentur etiam proxime quatdam poft cibum SC potum e, qufiqua: ad ftabulum pertinent. De tradatione equi quanta ad fanitatem tuendam, fupra etiam capite tertio non pauca attuli, 5® mus, Hacc qug dicatur de cura SC tradatione equor6,intelIigendum quo melior equus SC ufus illi, us nobilior fit, eo diligentius exercenda . quippe cum in contemptu ^rundam maxima negligentia non reprchendat,Eft aut prima dignitas bellatoruiproximaitinerariortim, aut eora qui animi cau' fa alaturtpoftrema uedarioru, Camerar. Decurando equo,R.uf.a8.Dccurandoequocaequitari debet, Idemi9, ^DeciboSipotuequorumfupraquoi^didaeftcap.j, Pabuli cura negleda fu. turum ut SC generofiffimus equus pereat ac corrumpat , SC mediocris prorfus inutilis fiat. Contra, futiles faepe illa ipfa cura exquiflta , SC afflduo refpedu , ad non fpernenda ufum , mediocres aat ad prxfiantia quotp nonnun^ perducatur. Quod SC ipfum poeta: ueteres indicarut, ira Neptuni pro« gcniemArionem,uelnefcioquemalium,feceredeCerere.Quo quis non uidetfignificare illos uo, luilfe de bono paftu equos ad diuimtatem propemoda quandam euadere folcre,Camerar, Curan. 4« dum eft pra:cipuc(ingt Veget. I. -55.) ut fiuefcena fiue paleas , uel manipulos uiciaepro regiona ufii uel copia ammalibus prxbeas,incorrupta aebene olentia SC munda mittant. De hordeo quoip non eritfollicitudo dtfiimilis,ne aut puluetulentu rit,auciapidorum,aut mucid3,aut uetuftate corrupta, aut certe recens de areis fumptum.Si: ipfa nouitate pracferenda.Et paulo poft.Hordeum quotj non femelnecbis,fed pluribus portionib,praEberi conueniet: quicqd enim paulatim acceperint , legiti, madigeftione conficiat: ^duerdfemel Si enormiter fumpferint.cum fimo indigefta integruep tranf mittunt. Mane (inquit Camerar. )foenum obijei non oportebit : fed poft datum Si confumptu pa, bulum hora tertia mampulus unus foeni obi)cief,quod equus ubi confecerit, aquabitur. Id tempus incidetin horam circiter nonam.Tum itera manipulus foeni obijeief. Si poft horas tres, id eft circa duodecimam pabula praebebitur meridiatiu fimile matutino. Pofiea hora fecunda aut tertia mani, jo pulus foeni obtjciaf. Si mox deinde bibendi copia fiat equo. T andem uefper tina apponatur pabula paulo copiofius,prxfertim hyeme,Si una obijciaf manipulus unus aut alter foeni. jPriuf^ autem pa bulum proferri fentiat equus.afferatur aqua pura. Si admoueaf equo,fi forte fitiat Si pota defideret, Vetcres,id quod Xenophon innuere uidetur.bis tantS patiere equos fuos.Hxc ille. Etrurfus, Ma ne hora fexta in fiabulo equo pabula pratbebif, m'fi aliqua res Si ufus equi ftiaferit accelerare pafta. Nammultapolfuntinciderequac ordinem turbent.Pabuluueroauena: apud nos dari folet,Etfl no, nunquam hordea apponuqid^exiftimo fi fieret crebrius futura cum equoru bono: nam alit magis hordea. Si eft minus cruda,id eft SC fanguinem gignit tenuiorem. Sed tum mane auena: feu hordei pabula dabiturtqua menfura quidem.non poteft certo prxfiniri : nam aqualem nonomnes expetufeommunis tamen uidef quatuor chcenica,flue femod^.id eft quanta ferme fexies cauis am babus manib. comprehendi poterit .Tanta quidem fere apponere folent , fed largius parciusue hos . uel illos equos pafcere oportebit. Qui quidem non multa defatigant Si quiefcut,aut raro agitantur. Siis plenqm pabulS nequaquam dabitur, ne^ merum.fi:d cum ininuemr.tum mifctbitur paleis, aut 5*26 De Quadrupedibus quod magis laudatur confetSis culmis frUgum.Hacc Camer, Qui equum fanitate robore ua lidiorchabere cupit, paleas 8C hordeum totO anno ei prxbebit,8i ne herbas aut farraginem tempote uernodet cauebic.Cteterum autumno herbas roicidas dabit e pratis , ^3^ nihilominus adijciet anno nam hordei pro nodle: Sic equus SC ^nior 5C laborum tolerantior, 8^ a morbis tuuor ac uiuacior erit, nec nimium pinguis.Si tamen mercatoris fuerit equUs , pinguem reddere licebit ut pulchrior app,. reauPullis enim tempore ueris expedit farragines feu alias herbas exhiberi, maxime qui fatigadi non funtjHxc Rufius capite ultimo. Audio in quibufdam Angliat locis panes ex leguminibus , ut fabis et pifis.confedtos eqitis in cibum dari. Cum iter facies equo ne dederis multum annpnx in meridie, fed ed amplius boni foeni,8c fi libet panem maceratumebono uino. Coenammaturedabis.utmani, tius quiefeere incipiaqObfcurus. Pabulum madefacere quamuis pleritp improbent, ratione tame, a ut interdum hoc fiat.carere non uidetur.Sicut neqi hoc,ut ff uftum panis nonnunquam praebeatut equo cum fale.Na eft pabuli magna ariditas,de qua ut equus flecitate laboret, facile acciderit . Sed fa ftidiofos hate equOs reddere putantld quod,fi uero modo SC haec 8C alia omnia adminiftretur,non ui deturpertimefeendum, Camera, FelTum fudantem equum potu ablfinebimus : nec grana, fed fanum tantum obij ciemus : SC flragulo opertum paulatim circunducemus.dohec calor fatis euapo rarit,Obfcurus. Equus fl laborauerit aut fudarit SC incalueriqcibum poiumue no fumat, nifi prius coopertus aliquo panno, paulifper ambulado dutSus fuerit, SCfudor SC calor abierint, RulIiusdQuj intempeftiuum huiufmodi cibum SC potum incommoda fequatur,plura diximus fupra in c.) Nihfl unquam necp cibi obijciet.necp offeret potus, feruentibus SC anhelantibus atep fefflstfed , dum quafi fpiritum recipiant,pabulationcm aquationem^ dilferet,at(j interea qitiduis potius ufurpabitcura= u bonis. Nam qui fedulus 8C fidelis erit,femperinueniet,quod equo benefacere quoquo tempore rc« (fle poffit, Camerarius. Aliqui poftabfumptum pabulumfiramenta carpunt, nefordida quidem re rpuentes, quod putatur anhelitum laedere ; quamuis quibufdam hocnon nocere , quibufdam etiam prodelfc uideatur ; Quod mihi quidem nemo facile perfuaferit , quo minus temere hoc referentibus alfenticmitr , Ergo qui ftramenta carpent , ijs capiftrum inducetur poft pabuli comefiiohem , hoc animam non impediet, SC ftramenti paflum prohibebit. Id quidem facili, qui cOgitabit, uerum reperict , qu(3 uel pabulum uel potus purior atque fyncerior fuerit, etJ meliorem habendum . Qua- propter de auena SCpultieres excutiendi, SC fordes etiam eximchdat funt, pratfepe^ diligenter exter gendum,Ut in repurgatu indat pabulu.Itidem^ fana nun^ obtjcietur equo ita, ut de fenili ell de: tratSUm.fed prius intra manus uerfabif,utpulueres et immundiciac excidant,at(^ ita purum dabitur 5» equis,Camerar. Capiftrum e corio ualido intjciatur in caput equi,Sc binis retinis alligetur pi sfepi, SC pedes anteriores pedica lanea uinciantur,& pofteriorum pes alter alligetur, ne huc illuc moucri poflichoc aderurium conferuandam fanitatem facit , Petrus Crefcentienfis Et mox , Eft etiam perutile ut eqlius alfidue in terra iuxta pedes anteriores cibum capiat, ita Ut collum cogatur longi, us cxtendere,quod inde gracilius SC pulchrius euadet. ^De potu adminiftrandononnullaiam proxime diximus in cibimentione. Aquapropotue, qui aliquantulum falita fit,lcniter currens,uel parum turbata (aliquantulum falfa SC turbida, fuaui« ter currens uel quafi nihil, Rufius) tales em'm aquae calidg funt,SC crafliufculae,unde magis nutriSi; frigidae uero 8C uelocesinmotu perparum, PetruS Crefc.9. •{. SCRufiusiy.Temporibus tamen ni, mium calidis, dulces aqua: conuenire uidentur.Sed habenda eft confiietudinis ratio . Et quia equus ni copiofebibatjCorpuletus nOn fiqabluatur os eius interius SC fricetur cum fale madefadlo in uino; fic enim auidius edet bibefa.RuBus, f Aqua in potu etjuis limpida ac frigida, etiam perennis ac profluens miniftranda eft. Nam quicquid importunius fluit,uirus non admittit, V egetius, Equus feflus equitatione alioue labore,non eft potandus, nili prius urinam emiferit, utcuntp diutius expe- cftandum fit, ne in per iculofum aliquem morbum incidat, Diftentio morbus periculofus , cum alijs ex caufis contingit equo, tum fi fudans biberit, V egetius 1.9. V ideas aliquando fegnes iftos Si nihi Ii curatores, pleruntf importatam aquam,fi prope ut unde petant,offerre equis,netp illos foras cdu, cere ad aquationes,quod ualde culpandum eft,Camcrarius.Et rurfus , Aqua autem nunquam offe retur equo,quae in uafe aliquantifper retenta fitum duxcrit,aut in quam illo aperto aliquid dccidilTe incubuiffeue pulueris feu quifquiliarum poffit , femperm in ftabulum importabitur, quandoettnip 5« hoc fieri oportebit,8c offeretur equo recens. Etfl non defunt , qui ftagna turbidiora optimas ac falu, berrimas aquationes fuppeditare exiftiment, cuius rationem ipfireddiderinuhoc certe uidemusple rofi^ equos faftidire tales aquas,ne(^ uelle bibere quamuis fidentes . Btfi uir peritilfimus ArilioK- les feribit camelos 8C equos crafliore SC turbidiore potu gaudere, ne^ de flumine nifi prius pedibus turbato bibere.lpfe quidem potus largior reddit obefioraiumenta,Camer. Domefticam (inquit i< dem) SC intra ftabulum curam fidelem SC affiduam elfe oportetXenophon non patere, ne^ accclfa illa uult loca efle,fn quibus equorn ftabula fuerint, duabus maxime de caufis , ne pabula fubducan tur,ncueignoraripofntutrum equus illa diflipet. Ac funt certe duo praecipua iigna fanitaiisequo- rum.unum intra ftabulum, 15 auide SC libenter pafcaturtalterum foris,fi os abundat fpumis SibumO re. Omniimhecillopecorialtefubfternendumeft,quomolliuscubet,Columella. LocusuWme 6» ratur equus, mundus fit interdiu,no(flu uero paretur ei cubile c palea uel crafliore fanoufij adp* nua, Petrus Crefc, Stramenta adnodfurnam quietem,itidem^ hyeme quam aftate pleniorauig' De Equo certntilr.Nam&noaurecubatd,i,fflm^equus.8<: E. Lib.I. 5*27 Mce^r,p^au!^co.ponen4“^^^^^^^ 5 ter Wgu" Pcff C?e7r“v'r""’ «lido.propter mufcas,& laneum tempore frigido prw pter mgus,h'ctr.Creic. Verpen eitam rnaxime.fed dC alqs temporibus, unguite emtindabutur ad quem ufum d.I.gent.ores ferrea uncinum habent, quofub folea abdit s atanas Sum nrorufff ,, Tumdemdef.musbubulusmaxime.aut.fi hic defit, Sd-ncauamunguaSStoToS *° «cidat.Placethoc quibufdam fieri maxfm^ alternis SeC quidam non dubitant fmguhs lubere.Ciuidam malSt pluribus intermitti.Necp defunt qui hanc curam ut fu peruacaneam.autenaminutilempIaneneghganttquitamenconfenfupenSSXg^^^^^^^^^^ Contraahqut non folu probant a: obferuant,fedinfuper etiam feuoaut aruina illas crebro^periml gi uolut.Camerar. Sunt qui ungulis uefperi purgatis in cauitatem inferciant fimum bubula aut c. qumum.unacumouotccentiagitato&rcincrecalidocommixtis. AbfyrtusfifratSaitlilafmalinpe de fuerit,fimumbubulu recentem cu origano in aceto &: oleo ferucfadia pedi frequenter fubiicerc confuht. Sed de ui^ularu cura plura diximus capite tertio inter iymvi. Prifci foleas ungulis affige tenon confueuereCatullus tamen ferre*foleameminit.cum de mula loquitur, a: qucnS opwt io m luto ucterna & fupmum animum relinquere. Ferream ut foleam tenaci in uoragine mula, Camerar, Siindudac notia: folea: fuerint,aut ueteres notiis clauiculis firmata:, aliquantifper equa quidccre patiemur, ne poft recentem moleftiam alia mox illi obrjcia tur , Idem. Bqm' ungula: conbi griiis miiniantur ferramemis.rotundisinftar unguis, lenibusdego leuibus)ftri(Sis ita ut ungulis in cucumi bene adhsreant.Nam leuitas ferri redditequum agilem ad Icuaudu pedes,&: flridura eius ungulas maiores ac fortioresfacit,Pet.Crefc. V nguls quomodo Isdantur clauis male adadis , ui. dem c. inter uitia pedum. Hippocomus curabit ut fatis mollia fint equi labra,quo facilius frenum fentiatMolliunturauwm fricatione manuu(leui)8daqustepidsfotu,etoleo interdum inunda.Fre num etiam admittent facilius quorum molliufcula erunt labra, Pollux- S: Xenophon, ut Camerari, us citat, f De magno calore & labore graui iit paulatim refrigerer equus, optimum. Nam celeriter jo utrumc^ieri , equo non folum perniciofum , fcd fspc etiam exitiale , Camerar, f Si quis equum (inquit Xenophon)detergere uclit tali litu , ut oculos habeat uerfos in eam partem , in quam fpedat eqtius.in periculo uafabitur ne in faciem fibi equi tum genu tum ungula incutiat. Sin contra equ3 propter crus exterius iuxta fcapulam procumbens defricauerit, nera ipfe affligi , SC fic cauum pedis ungula explicata repurgare poterit. Atij fimilitcr Si pofteriora crura repurgantur. Hoc meminerit cquicufacor,6(lisc2\. alia quibus opus fadis.nequaquam ita fieri debere, ut ucl contra faciem, uel contra caudam equi accedatur.ideo q; equus.fi uim facere conetur.utram illarum partium fui horni nisuires uincit.Ad latera uero adiens maxime Si fibi cauerit, Si equS prolixe uadarc poterit, Am teriores pedes,inquit Pollux, capite iierfo eodem quo equus fuum ucrtit.ahftergere oportet, ne Isdf polht.Poftcricrcsuero,in contrariam equi partem refpiciendo. Eadem dere Camerarius, Contra 40 equum a latere aftare(inquit) quicquid agas, & ad operis dexteritatem , Sd ad ititandum periculum profuerit: Omnino ^cauebit curator, ne aut caput aiitcaudam uerfus ad equum accedat. Qiiare Si ftcnatiedticenturfic.agitatorpropearmosutliabcnamtenensingrediatur, Habenam nunc uoco lorum, quod de lupis reuinci folet liberum, ft/mynyU Grsci dixcre,n6 frenorum habenas: nam has attrahere alium quam infidcntcm,reddii equum infolentem,8(: qui in alteram partem plerunq} con* Uerti nolit. Cum produci equum oportebit ( Xenophonus utor uerbis ) fic duci illum ut fequatur (ego potius fic intelligo Graea , ut is qui ducit fequatur equum)hac de caufa improbatur nobis , ^ hoc pafloduder fibi minime profpicere, equus autem omnia patrare poHit qiiauoluerit.Necpita placet duci, ut longo loro alligatum fibi illum fuccedere diidor affuefaciat, propterea quod in utra, cun® latus obuertere queat improbitatem fuam,et conuertere fc aduerfus dudforem fuum.Iam plui J* res fi una ducantur hoc modo equi,quomodo abflineant mutuis iniurijsf A latere uero duci affliefa flus equus, necp homines,nei^ alios equos facilclarerit,&rredfiirime praeparatus fuerit ad confccn» dendum , fi quando hoc celeriter fieri oportuerit. Caballi minus fedulo cum curanttir,nonmodo quod ad pabulum attinet, fcd in tota tradatione reliqua .fiunt ftrigofi Si deformes , Graci lym uo. panenam attenuantur Si macrefcunt.Sf coxat emfnent,& depyges fiunt, non aliter, quam uel mani, felto in morbo, uel occulto interdum languore.Id non acciditijs equis.qui bene Si diligenter curan. •ur,pratfcrtimcum(irigile,at(j enam manu fola. Incredibile enim eft quantum & ualetudini 8i Uenuflati equorum conferat barc cura. Itaque cum in languore extenuarentur equi, impri» tuis fricatione ueteres ufos legimus, Camerar. Sape plus prodeli prefla manu fubegilfe terga, qiiam fi largiffimc cibum prabeas , Columella, Vngulis purgatis curatis^, tum manipulo lira. (« nirtui puri Si aridi detergebitur equus , ita ut manus fequatur pilorum fitum : hoc enim nitidos illos reddere folet , Camerarius. Et alibi, Quotiefeun^ (inquit ) de agitatione redudlus in fla=‘ culum Si indudius in fuam cellulam fuerit equus, tum curator detergeat totum quidem cor» 1 528 De Qiiadrupcclibus pus ftramento arido, diligcmiflime uerd pedes & aluum* V ngulas interius quorp repurgabit, 8^ ii, trum redieatt^ commode prafferratacfinieOtiiyderabit.Detergebic autem fudorcs atcp humiditateja omnem cum magna cura. Strata fudamibus & defatigatis non flatim auferet , fed fub illis patietin refrigerari & recipere uires equos. Fuit 5C ueteribus in ufu(inquit Camerarius)ut ligneo gladiolo perpurgarent cutem equorum, & depilis fordes at^ puluerem cxcuterent.Item^ texta qufdamde corticibus palmx litinducerem manibus curatores equorum,quibus piUdeterficomplanarenturei fpiendefcerent.raijiMii^ithancGrafCiuocarunt. Indeftringendo(inquitXenophon)ordiemuraC9i pite Se iuba.Nam fruilra inferiora nitemur perpurgare, fi fuperiora immunda fUerint, Atif ita dein ccps per totum corpus, cunelis ijs,quat ad repurgandos equos comparata funt,uiemur,ad pilos eri, gendos,8e expellendum puluerem fecundum pilorum fiium:(uidetur addenda ncgatio,non fecun. u dum pilorum fitum.Kiu writtHy rtsgwaf/ i<5Ct ■w i'ew'7isyi^sFee'“‘™i®®’^a9i'iti,Pollux,)Sedcurator fpinac pilos ne quo attingito, nifi manu, qua illos premat Sc mulceat lyvlsy^a-t ftevs^ , Pollux : lego ttTrKKvvuy ex Xenophonte) fe« quens fitum eorHm,quO enati funttfic enim quafl fedili in eqito minime nocuerit i Caput aqua elui. to.Namcdm odeum fit, ii ferro aut ligno pcrftringat,molefliam equo obiecerit, lubam uerticalem (ptocomioiwa: ipfam humeflare debet.Prolixitas enim horum pilorum no prohibet afpicere equa, ac repellit ea ab oculis, quae molelliam equis afferrent. Deinde incrementa caudae Si colli pilis procu ’ rabunturjquolongiuspertingerecauda.Se moleftafibirepellerc,quo9plenius adminiculumcon» fcenfor habere poffit.Ctura lauari nobis non placet: nam cum nullam habeat utilitatem , damnofa intefim eft ungulis quotidiana humedlatio.Minus etiam fatpe inferius aluum repurgari oportet , qi i« Sd in primis hoc fit moleftum equo:8i quo fuerit illa pars mundior, ed plura quae moleftiaiti exhibe: , ant equo ipfa colligat. Pfatterea quamuis in hoc elabores,uix eduxeris equum. Si mox fimilis eftije i futuriis.qubs rcpurgaueritnemotquaptopter haec omittetur. Crura autem manibus defiringi fatis fueritiHaiffenus Xenophon. Cum deflringetur equus SC detergebitur(inquit Camerar.)optimura fuerit extra fiabulum educi,8C alligari laxiore habena,ut quafi folutus & liber aftet: infiftere autem faxis teretibus, atij ita placide Si fricari Si fordes repurgari atij etiam flabello excuti conueniet. T# ■ iubaroSe pilos uerticisatepcaudaehumetflari Si pedine difponi. Ipfum curatorem tum iubcre Der. cora 8t madida ftramenta efferre. Quod fi cotidie fadum fuerit, Si equo prodeft,Sf miniflforumdif penitum laborem minuit. Veteres nonfrenatos,fedcapiftro circundatoori produxere equos ad liti giiem SC peflinem SC uolutabra. Nunc in omnibus rebus laboris Si operae minimum fubire nolunt 5» ij, quibus minifteria incumbunt,Camerar. Ante aquationes femper deftringi equum SC pedi iii. bam oportebit. Id debebat fieri extra equi cellam in loco patente,ut funt atria et uefiibula.ita enim et excuti puIueres,S<: Ibrdes eximitSi omnia,quae affolent.rite geri poffent. Sed famulorn ignauia ple ,, runm laborem fiigit,Si fupra ffratheilta equum aftantem ad pratiepe deftringit,deterget, fricat, pe. efficu tamen etiam hoc ab illis fit,ac n5 potius magUa ex parte, fiue etiam totum negligitur, quo ad- modum equi uitiantur,Camerari Et alibi,Xenophon(inquit) aluu et tenuioris pih' aut glabra loca fape emundari non putat bonum effeteuius quidem rationi SC. nos affCntimur : fic tamen, ne penis quafi utriculus,quem Graeci uocarunt «ajirtOj/ Si di/Xal«»(i,negligatUr:quem repurgari fcdulo opor* tetnam illo fordibusrcferto,acciditpleruncp difficulter utmingat equus. Equus fummomanepa. lea uelcrafliorefoznoecubili eius fuhlaio,abflergere ojaortet jaer dorfum Sd crura, & omnia roem. 4* bra,Pet. Crclc. Sciendum efl(inquit Xenophon)nunquam effe lori eius, quo ad prafepe alligat equus,afti ingendum nodum,ea parte capitis, in quam ueiticaleicoryphaealfreni applicatur.Cum e« I nim crebro ad praefepe caput equus moueaqnifi fuerit ctrea aiircs uerncale innoxium , faipentime, ro ulceris caUfa exiftitthis igitur exulceratis,et deftridWoni Si frenationi equus refragabitur. Vtile e. tiam imperari curatori, iit quoudie Ifercus equinum Si ftramenta in tinum locum exportet: hoceSl fatSo & ipfe minus laborabit,&: eqtio confulet.Sciet etiam curator accommodare Cquo capilirumj quoties uel ad deftridfionem,uel uoluiabrum educere uolet Denicp quocuntj line freno ducendus erit,capiftruni induetur.Nam hocrefpirationem nonimpedit,8d morfibus tamen obftat,atcjfubiias ' tnaafiones equorum cohercet Alligari equum a capite fuperne redJum eft : quicquid enim os illius offendit, declinare iolct elato capite equus.Id cum facit ita alligatus,magis laxantur quam rtmipun. 1' turuincula. AquareSd mergere equos pro lauare uel abluere per aeftatem in pratterfluente dixe. rts. Nunc cotidie bis aquatum equi folent agi, ut ipfis crura Si uenter humedletunquorum Xeno- . phon neutrum probaqmadefatSionem etiam crurum nocere dicit ungulis. Sedhoc contra tam recc. ! ptam confiietiidinem Sd ufurpationem omnium afferere nimise audaciae fuerit,pr*fertim cum Sd uc ,* teres eluiffefordes tam crurum, quam uentris folitos fuiffe , Sd hoc aliquoties praecepiffe reptriaiur, Camerar, Etrurfus,Ego (inquit)inea fumopintone,inhyeme crebro equos mergi non oportere.’ omnino autem nunquam adhuc acftuantes Sd fudantes. Aquari quidem non debent prorfiis infufpl ctone uittj morbi ue,netp cum medicari illos uoluerimus,fiue pharmacis, feu manu. Quidam uino calido aut fece poft interualla certa temporis colluunt crura equorum,nam neruis hoc prodclTecoa fiattetfi nonnullis difpliceat,Camerar, Arriculi uel fuffragines poft iter calido foueantur u/nO,ulfor »• roborentur ungulae, V ege.i. -58. Nonnulli ucfpcri crura equorO perluSt aqua calida ecoqumaiei“a abluta funt uafa efcaria(mlt ErttfpHle:)aut uino colledliuo,quod obiter dum uina depronitatts,s“t alM I DcE .quo. E. Lib. I. T2p ahas E dolijs dEHuit (mit tt*p(fwyti.) dorfum uero recEnd aqua frigida cum fale. In «flate fub ca u dam fubre^e folent mufe.item^rub uentre ad inguina, quas maxime uefperi, fed interdiu quom curator eximet, ut requiefcCTe equus pofflt.CamErarius, Citram equorum (inquit idem) ab ahdS quodam beneuolentia profifci optimum fuerit. Facile autem hoc diligentia BC obfequium effecerit no folum equus ut amet.fed ut requirat etiam at^ defideret curatorem fuum.In hac ^rte commen’, datur non lolum remono eorum omnium.qux equos offendere folet.ut famis, fitis, madidi ftrameix ti,in «Itate calms ac mufcarum.hyeme frigoris: fed etiam contredatio Sf demulfio earum partium quarum contaftu gaudent equi, quales funt maxime hirts.&aquibus equus.fi quid forte moleflum fit.repellere mmime ualet, (quod & Xenophon feribit.) lam in tergiuerfationibus , aui feritate, ne. 10 quaq^m deleiSantur equi ijs , qui non tam placare quam ulcifei illos noluerint ; itaque &: in fla. buto OC toris , tnulus equis nocetur agitatorum &: curatorum morofitate BC iracundia . S«pe at. nectare equos, 8C illis abblandiri cum uoce tum manu.manfuetos facit. Maximopere autem catten dum.id quod nunc multum frequenter^fieriuidemus, ne in equum quacunqjde caufa inftabulo K adprxfepe fjcuiatur.Hoc enim ut taceam, quod metu 8C fuga cupiditate ad illas lintres prefepium adiguniur,quibils inflitSos armos f«penumerorump5t,ac fiuntinutiles equiuVfed ut tam detrimen. tofum non fitjhoc certe incommodi X mali affert, quod equum aut trepiditate 8C formidine, aut im. manitate oC furore complet. Itaque animaduertas quofdam palpitantibus membris in metu fi. ne euidenti caufa ad prafepe ^uafi plagas uitaturos non poffe confiftere : Alios omni ui BC impetu efferri atcpirritari.tanquamafedepulfuros contraria ac uiolenta: Ideo autem fit quia leniere ad fe io ah’^uemaccedere,8C expediant fcilicetmalumquod l«pepertuIerunt.Adbonamcuram hoc pr«ci piiepertinet,Bquus ut fiC ametur ipfe, 8C tradatorem fuum a quo curatur.quieft Varroni equifo, a. wictjSi fc illi cixrx cflc fentiat* Dixfiniis autem dominum ipfum (xpe oportere refpicere a d eq u um fuum,cum ut fciat quafedulitate curetur,tum ut equo non fit ignotus.Id igitur qui fecerit, ex eo n5 paruam uoluptatem capiet. Si cui autem unus cquus,quamuis forte plures poffideat, SC ftf enuus BC obfequiofuscontigerit,is ac amet charum^ illum habeatjBCfolus potiri uelit. Nam uerifllmc hoc a Teutonibus dicitur:eos qui ament uxores fuas.rediffimefacere fi non dimittant ad externos ccetus conuiuiorum 8C feftiuitatum,qu(5d femper reuertantur cg moribus aut opinionibus nouis l tidemqj qui equos quales maxime ueilent naCli fint,fi utendos eos dent alij s,hoc fcire debere,illos leuius qtiF demaut uehementius,fed omnino mutatos reuerfuros effe. Pr«ceptum optimum SC utiliffimum jo hoc, Nunquam dominus ut curatori minifterrjscp fuis nimium confidat,quin ipfe quocp afpicere cre bro ad operas illorum uelit.S«pe cum pabulum dabitur,cum aquabuntur, deftringentur.inftruen. tur.ipfe affit,Coeitet diCIum elte Catonis prsclarum ,BC falutare ad domefticam difciplinam. Frons occipitio prior,f5«c omnia Camerarius. iifFlis adiungam cofmetica quadam.hoc eft ad equi ornatum pertinentia , Confideratur autem ornatus.uel in corpore equorum, id^ dupliciter : aut enim medicamentis fit adhibitis, ut cum alibi tum circa pilos SC cicatrices.de quo fupra partim fecundo (in pilorum menrione) partim tertio capi- teegimus.aut fine medicamen tisfblahippocomiinduftria.ut in pilis componendis,purgandis,fecan dis,de quo hoc in loco nonnihil. Vel extra corpus, in ornamentis appofitis, ut phaleris, fiCc.de quo odaui capitis parte quinta dicemus. De iuba equorum quomodo tondeatur, 8C quod cirri crurum 4« non fint tondendi.capite fecundo in partium corporis deferiprione docuimus. Hoc loco fubit mira rirationem illorum (inquit Camerarius) qui elegantiilimos interdum equos uerticis iuba pr«cifa et truncata cauda (noftrates equos huiufmodi uocant mittitn) reddunt alpedu foedos quafi infamis quibufdam notis . Etfi uidentur non fine caufa maiores hoc noftri facffitalTe ; ita® illi pofiea alligata quafi phenace pilorum.ftuduerunt ademptum murilatione decorem reparare.Quid autem ut natu ralemnonretinerent,acdefenderent potius caufa fuiflefufpicabimur fEquidemexiftimo primum faAumhocfuifle ab aliquo,cuius equum ftrenuum 8C bonum, uiriata fcabiofa impetigine cauda de turparettpoflea inquouis pilorum defluuio id ufurpari cceptum,in ignoratione fcilicet remedioru huius malitdum nouitate.ut fit,res commendari, 8C placere infolentia fua coepit. lam uero etiam au diui,quod haud fcio an falfum fiqanimofiorcs reddi mutilatione equos , Sed omnino barbarum hoc J" corrigendum uidetur,pr«fertim cum eripiatur hgc contra mufeas necelTaria illis flabelli defenfto, pracifo cauda uerbere,GracimiJ»(( uocarunt. lam etiam aliqui uerticis iubam impletSgt ut in fron te, tanquamuirguncula crinis,, filodifcolorcimplicata dependeat: quo fi putant equum fpeciofio. rem reddi,admodumfalluntur:Cnconfuliprofpe£fIui,redarguunturaXenophonte,quihos pilos ui fui nihil officere.ut diximus, dcmonfirat,Camerarius. V Qui equum eurat,maximopere illi uidendum.ne qua re uehementius equum offendat. Offen duntur autem aliqui facile inter frenandum,fiueipfl refpuunt ferrum,aut lora indui uertici molefle ferunqfeuduriusBf immitius inuaduntur,Camerarius. Vtautemre(flcetiaminfreneturequus(in quitXenophon)acceditocuratorprimumadlauumIamsillius, deindehabenasobeaput infum* tnis armis deponat,uerticale autem attollens in dextra teneat , aC lupos finiflra admoueat; quos fi e» (i quus admiferit,applicanda fcilicet erunt freni lora.Sin equus os non aperiat, tenens frenum propin quum denribus.maximum digitum manus inferito maxillis,quo faeSo pleri® os pandunt. Sed ne fie quidem fi frenum receperit equus,tum labrum ille urgeat ante dentem qui caninus appellatur : ac ffo De Qi^drupedibus pauciffitnii ctim hoc fit, non admittunt frenum. Pracipiatur 6^ hoc curatori , primum, ne unquani habenis attrahat equum, ita enim durum os(heterognathus)redditur.Deinde ut a buccis conuenicn te fpatio diftet frenum, Nam cum illas premit,calkim folct obducere,ita fenfus retunditur, Cum au* tem longius dependet uf^ ad fummum os , poieftas tamen fit equo , 11 frenum momorderit,minus parendi domino. In his acrem cfle curatorem non minus quam ulla alia in re elaborare conuenit. Tantum enim momenti in hoc eft fitum,libcnter ut equus fi enum admittat, ut fi quis omnino reijci at,is nulli ufui elTe cenfendus fit. Quod fi curator non folum cum ad laborem equus, fed etiam cura ad pabulum ducetur, de agitatione domiim reducetur, frenum illi induerit, nimirum iam ultro appetet flatim ubi hoc offerri iibi uiderit. Cum frenandus(inquit Camerarius)& infremendus erit equus, tum deterfus eflo,a: nitidus atif pexuslfrenetur autem fic ut minime offendaturtitalibentius it frenos admittet,quos,uidi qui initio fale confpergerent,qudd cum lingeret equus et fimul manderet frena illa pati affuefieret. Quidam comprimentibus equis dentes,ne(^| recipere frena intra os uolen tibus,ferro labra SC gingiuas m gentiquod etfi in pr jfentia,nifi fint ferociores,facit,ut admittant fre num, odium tamen illius perpetuum excitat. Quare melior efr ratio Xenophontis , digitis premere labruminon enim in hoc tantus fenfus doloris, uel dolor potius nullus omnino inefr. Frenantur au tem hoc modo.Habente.quibus equus regitur,obducunf ob equi uerticem dC deponuntur ad imam iubam fcufcapulas,uel(fi quis hoc mauult)armos aut fpinam.T um finiftra teneat ferrum freni flue lupos.Siidextrafubtercollumcquifenfim circumadfa uerucale lorum una cum reliquo frenorum loreo qoafi reticulo applicet atif circundet capiti , & quat neiSenda fuerint connedfito , & catenu- lam qua nunc maxillm reuinciuntur,infibuIato. atij ita infrruiSus equus dutfrorio loro , fi confiflei e ti ad praefepe diutius debeat,religator fuperne de furcillis feu clatris,in quas equis fcenum noflris mo- ribus ohijcitur,ut fceniles dicere pofle uideamur.Sed melius fuerit extra fuam cellam produdfum e, quum in loco aperto 8C libeto,ubi atterere latera ttequeat,necp etiam attingere.quod ore impetat,rc «incire.utibiconfiftattantifperdumconfcendatur, Attphtecerit frenationis fere ratio, Sdadmini. firatio. Dentes fcalliones 6C plani uulgd ditfri , equis extrahi folent ut fi enum commodius admit- tant,ui capite fecundo fcripfimus. Quae frena cuiufcp ori maxime conueniat diligenter exquiren- dum,ronuenientia autem non facile mutanda funt.-ea fic indentur , ne aut angantur buccae, autilla in dentibus uoluantur. Quorum alterum callos in malis creat, alterum obftat moderationitnam fle facile morfu fi eni arripiuntur ab equis,quo fatSo illi fe regi non patiuntur , Camerar. fBene qui dem(inquit idemicingula ftrati adduci cum ad alia prodefi:,tum minus redditmolefta &r gratie poa 5« dus fefrbrisjcum firata nouquafi uolutantur fuper equi tergo. Strata auie placide apponenturita, ut curator adlatus finifrru acccdat,et ftratit fine impetu 8C tumultuatione,^ molliter poterit fierflfli perdorfo equi deponat, utilliusueluti capulus fupra fpina,qua parte ceruixexorifrfiftatur: omnia aut, quae expedita elTe debent,cauebit,ne fuper ftratum dorfo equi impingantur,ut funt cingula, et illa feifionis adminicula,&: lorum pedoris fiue armorum,necnon reticula illa lumborum, fi annexa forte fibi frratum habeat, Tum deinde primu omnium annedetur lorum pedoris, per illa reticula fi alfint, cauda exeref,ut fieri confueuit,atcp ita fitati diligenter compofiti uinculum adducemus K infibulabimus caute. Nam beneeqtiitant, qui bene cingunt.ldcp, utantedixi, equoprodeft: ncgle. dum uerd eques utleui impulfu delabatur,in caufa eife poterit.Hoc cingulum debet crati pedoris fubligari,non aluo netj ilibus, Infrrati uel inditis uel nondum inditis frenis , minus laxe reuincien- 4» tur, ne forte procumbant,id quod ne^ equo bonum, & firatis nocet. Educi autem optimum de cel- ia tum equos in aperta SC libera loca, & alligare loro prolixiore ; ibi ut quali arbitrio fuo aliquantu- lum uer(cntur,quo generofos admodum obledari putan4 Etiam ad eas partes, quas cingulum obit, fatpius rcfpiciendum,ne forteillo perufra cute uulneratac fint: quod malum cito curari debet, & faci- le poterit intertriginum communibus 8C notis omnib. remedijs, Camerar, ^fConfcenfurus equum(inquit Xenophon)primum de freni parte inferiore, feu etiam deannii Io bullaue huius religatum lorum dudorium , fi/Toynytt/s uno uerbo Grtecis eft , apte finiftra manu prehendet,ea laxitate,ut necj fi infurgens.pilis^ auribus uicinis inhaErens,necp fi de hafta faltucon icenfurus efi,conuellat equum. Dextra capiet habenas depofitas in fummis armis una cum iuba, ne fcilicet ullo pado conuellat habenis os equi. Poft^ fe alleuarit ad confcenfionem.tum igitur finiftra j» qtiidemlibratpcorpus,dextraucrdintcnfafubleuet ipfe fefe, Huiufmodi confcenfio etiam a tergo omnem deformitatis afpedum excluferit.Confcendet autem crure inruruato,ne(j genu dorfo cqtii impinget, fed iniatus dextrum tibiam traifeiet. Vbi uerd iam circumadum pedem applicuerit, tum deinde dC naribus refiideat fuper equo. Quod fi forte eques finiftra manu ducet equum cUhi gefta dfextra haftam, equidem cenieo utile clTe ufum ille fibi ut paret etiam a dextro latere confccndendt Necj ulla alia ad hoc fidentia opus,^ quae dextra paulo ante exequebafrea ut finiftra agat: &conini, qua finiftra, ut tum dextra.Haec ideo laudatur a nobisconfeendendiratio. Namfimulacconftcndc rit eques, para tus mox eft ad omnia , fi quod forte ingruat fubittim certamen hoftibus irruentibus, Haec Xenophon. Quiequu afcendit,primu ab altiore loco id faciat,ut netp feipfum inter confan dendu oftcndat.neq) ponderis fui impetu equo moleftus iit , Pollux. Ad infeeniionem taminftra- fr tum,quam nudu equum aflliefieri redii fuerit, ut placide coniiftat propter adminiculu.fiueboc faxi feu truci, flue etiam foli editioris fit. Qiidd fi accedere aut ftarc nolit, aut uehementius quo^t®'®* DeEcjuo. E, Lib. I. Ljf’ _i._i _ » - * «*. . i tia SC formidme eorum.qui fllum tracSare nefcircnt. Ad hacc prima tacere Philippus e^diffimularV Cum uero eadem repeteret Alexander fepius,Taneigitur,inquit,meIiuspoiretraaarete equo* fperas,^ hos fenes.qui reprehenduntur increpatione tuaf Hac quidem certe.inquit Alcxander.me lius ego tractauero.quam quifquam alius. Sin uero minus.inqiiit Philippus,quam pccnam uis fiifti „ nere procacitatis tiia^ Ego ncf inquit Alexander.preng equi fcilicetipfe tum foluam . Hic rifuob. orto,argenti(j perfolutione praifinita . accedit Alexander ad equS.prehenfumfe loro contra Solem conucrtit,q> conqceretilla umbram appropinquantium afpicientem perturbari motu ipecie hu» ius-Ati^ ita parumper circumiens placido grdtu,8^ equa manu demulcens, cg intelligeret de fpiri. tu animo jitatem equi maximam elle,at(j hanc illu quali colligere, ponit chlamydem, ac fe in illo fub latum rite collocat,lrenoru^ habenas (icprehendit,ut equios minime laederet aut laceraret, TTum e« qua nonnihil remififle de ira 8C commotione ammi fentlens , at^ geflire excurrere, laxatis habenis incitat uoce quoip uehementiore, calcibus ferit latera. Quat res primum Philippu 8i alios perter . ruit,fed mox ut uidcre,q> dC Alexander reflexiiret,8i: ageret iia,ut par elTet equu cum exulcationc 5C lactirialibi acclamare uiiiucrfl, Philippo uerd etiam lachryma: cadere prie gaudio , neq; poffe ille flbi J, tcmperare,quin filia compleiSeref atij exofcularef. Quare fic feres habet, quemadmbda diximus, utilem effe maxime placiditatem a: moderationem inconfcenfionibus, cautionem hanc ne qua res aut fpecies tum obijciaf equo, quat illg percellat SC perturbet, aut enam perterreat. Quod fi hoc e« tiam obtentg fit,equus fefforem fuum ut agnofcat,&: illo gaudeaqnihil ad commoditatem confeen. fionisiam poterit declTe. Ipfcquiconfcendereuolethabenastenetomedias,a:capulgflracifiniftra dextra autem librato corpas,quo relidat expcditius,neuemole corporis quafi inflieSa equum ladaq Dominis confeendentibus famuli adelfe dC debent , Si folent,cu no defides funt neip ignaui,feduld: hos ab altera parte bafin orbiculi fcrrei,quaEfunt,ut ditfium eltfeflioras adminicula, retinere, proba lurnobis;ita enim mollius infeendet eques. Si eritinfcenfio equominus moleftatattrahiautemab illis habenas non oporteqfed omnino liberum relinqui os equi.Hgc omnia Camerar. Commodum ^5 fane fuerit fi equus etiam edoifius fuerit fe fubmittcrc,v»iififitf«Sia,Xenophon.Fit autem hoc,inquit Pollux,cum cruribus diuaricatishumilioremfepratftatequus, Si uelutifubfidit.quo facilior fit con fcenfio. Bonum Si hoc, tenere curatorem imponendi in equg felToris Perficum morem,ut cum ip. fe dominus in morbo Si feneda habeat a h|uo in equum facile imponatur , tum alteri,cui grarificari uolueriqcoplam illius facere polfiqXenophon, Bquifo inftruat quonam modo Perfico more fitau xilio,ut equus facile confcendaf.dorfo domini pedes fuftinendo, Raphael Volaier, in Epitome fua inXenoph.de re equeftri. Vegetius libro i, de re militari ait apud antiquos moris fuifle utequili. gnci hyeme fub tedo,a;llate in campo poncrenf,fupcr quos iuniores primum inermes cofuetudinc proficerenqdcmg armati afeendere cogerenturttanta quidem cura, ut nona dextris modo,fed a fini, mis partibus 8C infilire dC defifire difcerenfeuaginatos etiam gladios, aut quid fimile manu tenetes, y Equi multi dum inlcendunf(inquit Camerar.)feroclunt,quod quidem faepe a iunioribus fit cupidi* tate pergendi, praefertim fi prope afflnt alij equi ad quos illi feftinent.Eli autem Sf Infcendendi SC in* flernendi equos longe diuerfa nuncratio,quam apud ueteres fuilTe legit , Nam Si de paulo editiori, bus locis prehenfa iuba SC librato corpore fine ofFenfa equos confeendere, 8C in hos, cum iuxta afti. tilTenthaflarinnifqfolebant infilire de terra. Nuncardualocaquarrunf. Sidependentde iftofediH quo infternitur equus, ex ferro dimidiati orbes cum bafe,cui innitentes confcenfionem moliuntur, liacpdeprifcis heroibus Germaniar,haec etiam agilitatis canitur laus , q> armati omnibus adminicu. lis negledis in equos infiUre confueuerint. Introducuntur autem illi omnes equites , de more gentis noiiratiQuem ucl,quod ueri puto elfe fimilius,ignotum Iulio Caefarquel ab illis temporibus nonda filifle obtentum de eo liqueqqj ille in quarto libro Commentariorg fuorum belli Gallici faiptum re it liquit, Germanos necp iumentis importaris uri,fed quae apud ipfbs praua ati^ deformia nata fint ; Et linpillimum haberi apud eofdem ephippiorum ufumthis enim equefiris rei gloriam Germanis pia. dtadimit. Ac mihi perquam commoda uidetur elfe, Si ad firmitatem Si ad mollitudinem felfionis. Y a 5-^2 De Quadrupedibus h2c,qinciiUticnfuirpatur,infternendiratio, qualifcuntffoerituetcrumjKfUftlfcUft^modiepfupa pia feuftrata iBorum,qiiorum repertorem fuifle Pelethronium Plinius fcripfit, ^Vbiiam refederit eques(iierba funtXcnophontis)riue fuper nudo cquo,l€uetia in ephippio, non laudatur quafi curulis qugdam felTiOjicd ut cruribus diuaricatis maxime rccflitudo cuftodiatur; fic enim &: feminibus firmius adhsferit equo , ac ereflus ualidius Sf coniecerit iaciilum,8t idum.Q rea pofraqintulerit ab equo. Hoc etiam ftudendum.tibiae una cum pedibus utremiU* fub genibus depmdeantin rigiditate enim fi crus aliquopiamimpegerit.periculumfueritnefrangaturifluxaue ro tibia facile celferit offendentibus.ne^ femur tamen demutauerit.Curabit & hoc eques, ut trucua quot», id efi ea corporis pars qure eft fupra coxas,quafi ad fluxum quendam agilitatis compofita fit; boc Sum modo K eflicacior fuerit,8f minus.fi quis detrahere aut impellere conetur , fubfultant (i- a fiiftoi’», malim o-ifatSuiiTi.id eft cadere periclitabimr.) Cum lam refederit , ut tum confiftat placide e. qnus,inftitutus elfe debeq dum attrahat eques, fi quid forte oportet. Si habenas coKquet, Sihaflam adaptetTum deinde brachium latuum lateri adponito.qui habitus equitis eft elegantlflimus , Siro, bur manui addit.Habenae laudantur aquales,non fragiles, necp lubricat, ne® cralTat; etiam hafta il. la manu,C opus fit , comprehendi ut queat, Infldens equo ( inquit Pollux) femina non admodum premes,fed pedes molliufcule fufpendes , ita ut flanti fimilis appareas . V alidior enim qui ftatqulm qui fedet. Curabis quotp ne quam corporis equi partem laborantem attingas , ut pedes aut latera. Has emm praecipue partes in perpetuo motu elTe oportet. (rao y(f mJlxs tHi isAti/jifi/ wi^it ♦ijf.) Quin 8C facilius portabit equus rite infidentem , In equis aliqui iacent uerius quam fedeni, cum tame ipfa iiflio ftatus habere fpeciem debeat.Hi equos non folum pondere,fed pigritia fua gra. !•' liant !>C debflitant,ut fub illis ingrediantur difficilius, & celerius defatigentur. Attp talibus equitibus tamen,nifi ftratafunt pene plumis, ut nunc fit, efferta, femina facile aduruntur, item^ natesiQuod fi accidiflequetei es remedio efle prodidCTe,ut illinatur (punia equi colledla de ore 5C inguinibus,Ca merarius. Bt alibi,Cum eques fe collocarit in ftrato.tum addudis habenis quafi erigat caput equi, ita pergendum efle equus intelligeqtum feffor paulula remittet habenas, fic tamen femper ut teneat arduiores,necB has una cum manu defluere patiatur. Reddit emm hoc equos fegniores in defatiga, tione: contra diligens attenta habenarum prehenflo , uegetos efficit. Aliquibus orafunt nefjdii ra netp moUia.magis tamen dura, (ut uidetur) quam mollia ; ideo^ fi initio cutn incilaris Sc adegeris ad curfum aut gyrum , fi tum igitur habenas attrahas , non obfequuntur. Faciendum igitur iu tali- bus laxiffime remittantur primum, ita poftea regere SC pro uolumate quifep fua moderari facile po Js terit. Equus natura generofus, etiam laxato ei freno, eretSa ceruice pergiKignobilero freno coges ut decorum feruet, Cauendi uer o funt afperiores freni , quos equi eodem eflTe loco non finimt, fei huc illuc fubinde mouenqcommodiorem flbi tandem loaim inueniendi fpe.Quamobrem ferociori- bus equis duriores freni inijeiendi non funt (mordicus enim illos tanquam obelifeos arripiunt,cum firmi folidi^ fint) fed molles ; ut ubicun^ apprehenderint, reliqua catenae inftar fledantur, Pollux. De frenis plura in Philologiae parte y, dicemus. Equus duruscduri orisfdifficulter fleditur; SC quam uis permittas ei frenum,minime apprehendiccontra quimolli eft ore ( , ) facillime (ne- gatio in Graeco abundat.) Morigerum autem (-meSmai/) indicabis, fi laxatum frenum contraduro tb 6i facile paret: 2C fi dato ad curfum figno, alacri ftatim impeni procurrat: {/.lin , lego (.tTOyviMsWJju. |m4k) sc rurfus a curfii audito fubfiftendi figno, enam diflTicilibus in locis mox fubtiftat,Pollux. Loces 4t autem equitationi difficiles alibiefle dicit, glebofos,aratos,cultos,nimi3 duros ( wiiwsj) anguftos, Qiiidam tanta funt oris duritia, ut cum frenos, quemadmodum dicitur, momorderint,ftuftra in con tinendo feflbr laboret: Hos omnino repudiat Xenophon , Camerarius. Equi fi morfu frenum ap. prehenderint, inclinato capite extra iter inftitutum uiolenter feruntur :& ceruice obliqua crebrocp concufra,uim facere & excutere conantur:6f in dorfum (elatis fcilicet cruribus prioribus) lergiucr. fando reclinant, (iwxnvm tH um ■tthyxyn/ Pollux, quidem proprie dicitur e. ques ipfe,cum equi impetum inhibeqcoercet,reprimit,refrenat , & ueluti iuba ( quam Graci uocant) correptum retinet: ut pluribus dicam in H .e, Selfor ubi confcedit,non ftatim agitabit cquS, fed flftet parum ab initio:quod Pollux fic effert: ,in^iiiT7iati hoc eft, ut ego intcrpretor,Non refla autem nec repente ex contrario locorum fitu in contraria agat, fed equS obliquet,utSimonnominat.Nunc longam nunc breuem,nuncremiiram,nunc concitata equitatio nem per uices inftituat:8<: frenum ad utrancpmaxillam uiciffim accommodet, Pollux. Seflbrquo. modo fe gerere debeat du equus uel foifam tranfilit.uel per nimis acclinem decliuemue locum ingre ditur,ex Xenophonte recitauifiipra ftatim poft Oomituram. De agitatione autem per^diligetec ueteres Grxei pracccpere,ne minimis quidem coru,quac fieri deberent,negleflis;quale eft, laxandas habenas fiad faltum aut collem fuperanda incitetur cquus.-adducendas uerd, fi per declinia aut lu. brica agatur , Camerar. Et alibi, V idetur hic locus non recufare menrionem quandam agitationis & gyrorS. Attjhacc quidem eft gratiflima equis flexuofa Sd uelutifinuata. Hacdeleflanf equi , dC gcncrofimaximeitaingrediuntur,utnondireflc, fed in latera euagantes uicifltm , pergant. Nam Itrenuis in equis hxc etiam fuperbia ineft , fefe ut contemplantes gaudeant incelTu mollioris gra. duSjUt illa apud Euripidem mulier, TtrVKTje^aKts Gyroruautem apud ueteres exquifitam rationem 5i magnam arte fuifte facile poteft uel de uno Xenophonte per. fpici. Harc nunc eft mutata prorfus,ufi:p aded,ut quod ille lauda tifltmuefle fcripfi't,inlscuam circum agi cquos.nunc plane reprobetur, Etfi enim in utramj partem gyrari equum reflS eft, id^ nifi con. tumacia oris impedimento fit,paris facultatis elTe contienit- tamen in oftentatione gyri nunc in de. 4' xtram partem dari folent.Sd qui in Ixuam adunt,eos uocant auerfos , Camerar. Degyris equiin utrucp la tus.dixi etiam fupra mox poft Domituram. In flexibus (inquit Xenophon) liftendi ftint equi. Necp enim lacile eft,neij periculo caret,equu concitatum ftatim circumagere, praefertim loco faiebrofo aut lubrico. «(Sequentia quomodo Gratce habeant uide paulo poft: ) Si equum fiftere non placuerit, tum quam maxime poterit.tani fe eques,quam equu frenis obliquahittfin aliter fecerit,fci at leuilTima de caufa fieri pofte, ut una cum equo corruat. Verum ubi iam poft flexum direfle pro. fpiciet cquus.ibi ad celeritatem inftigandus erit.Nam obfcurum non eft , in pralijs quotp flexus u. furpari,cuminfequendi hoftem.tum ferecipiendigratiatquare expedit ad celeritatem poft flexum alTuefacere equos. Iam uerd pofteaquam fatis elTe exerciti) uidebif, profuerit tamen BC poft quietem repente incitare equum,cum auerfum ab alijs equis, tum ad illos conuerfumntem^ de celeritate fta 1“ tim reprimere,nec non confiftere eum pati.Sd mox fleflere ac incitare:non enim dubium quin uen. turum tempus fit,quo ambobus illis opus fuerit.Cum defeendendum erit, canebitur ne hoc fiat uel inter equos, uel in hominum coetu, uel extra agitationis fpanatfed quo in loco defatigari cogitur , eo fcilicetinloco a; requies equocontingat.Hatc Xenophon interprete Camerario: Locus afterifeono tatus.qui incipit. Si equum fiftere non placuerit,Sfc. Gratce iic legitur: omyys. yin \m>hxiJSiuiii,Ss ». «isK iTnny Tifayiii/ ^ «t hkisk if’ «ut TifayiSSta, Egofic uerterim. Cum equus (im ter fleflendum)fi eno attraflo paulifper retinebitur, curandum ut fitu corporis interim quam mini. mcobliquoiit.Scfeiroripfefimiliter. Sic etiam Pollux paraphraftice reddidit his uerbis, i/5 Tttiix&xc ti3U sfo^is «Stty 'nde spcupcus t tTorsy, cwaAxtiHiyeiy, v- yxAayJia/myitycA&ivUyiici Kxiijfay xsu , sTttKuT, sTtrirnTof/, iwytsKyifiyty isinTu Kffnnylaiy Quod autem fequitur,» yoj' tV SiijB«j;,&ic. non refle infertur ad prjceden tia.Xenophon enim cum equitation is modum mutandum, nec refla femper procedendum, eo^ no tniiie T«y in^tyan» xn/lui/ commendaflet,fubdi(:«i/l<'j' (iSi ycfiiais waspijMTO i ’nni& , 8^ reliqua unde Y J 5^4 Dc Quadrupeditus Polluxineptctranfcrlpfit,Vocaturautere<5hiscurfuio{S»'5^(‘«l'i8^qu‘*’^fl^‘^'*U''^'^>‘’?^<'" Suhi ou*dam Cinqmt Camerarius) in equitatu horum temporum a ueterum more diuerla.ac pl«ra® oto niabarbara «immaniaideledatur^audacia « temeritas noftrorumhommum flmflibus befli,s, Quippe qui maiOra pericula luderein equis foleant, quam unquamm ullo circo atdita compwlan. mr.N^incitatis uideas equis inmedio quofdam «contemtffimo curfu fic infidere,wremiflisha= bems ambas manus furfum K inlatera ia Atent: quod tainen6dum fcio cm mortem K exitium au tulerit,cum ita.tit diximus,tnftigatus equus ad faxum offendiffet, 8t obruiflet impnu illanis feflore. Aliqui de arduilTimis cliuis atm etiam montibus praicipitijs^ ad curfum equis adadis detori, in lau deSt bflentatione ponunt, Quid illefqui per fcalarum plurimos gradus uixSt difficili molitione at« traflum equum confccndit^a: de editiore eo loco defilire fecum.uerteibus, calcaribus at^uoceco [« eoit.Qiiid uerb alterfqui in roboreum lacum, cuiufmodi in oppidis fare adduaacaquje exeipiuntur £C continentur, ciim inftigatoequoinfilijt.TaceO totam illam in uenatibnibus agitaditOTeritatem, ubi omnia infequehtibus confpeiSas feras effe plana oportet,quac St Teutonico prouCTbio notatur, qUo dici fbletjDe manibus Si pedibus tum atSum uiderl,fdlicet quod inter hancuita fi conleruetur, felix eques fuifreuideaturiVeriimflratioKdifcipliha accederet, nuncquidein,uiegoiudico^res ea quellr^ ad quandam admirabilem pcrfeflionem perduci facile poffettlta eft inflrucSio equoru prw clara Si commoda 8C omni a parte tam ecjuis quam uiris apta atij opportuna,HucUlcp Camerarius. Et alibi,Ea qme contraria funt equis Si irigrata,remoueri ab illis omni tempore opbrtetjiitdtximus: imprimis autem cauendum ne qUid tale de improuifo Si inopinato Illis obijciatur , praelertimflani. mOliores fuerintmam fle perturbantur,8t ad infaniam quodammodo adiguntun Hocnonleraantls collocarunt, habenas attrahunt, 8C equum extimulatum circuma^ntifaEpe etiam adfaltum impef lunt. AtcB audiui ego de quodam , qui cum deleftarettir ferocilfimis Si acerrimis equis, quoties ueU let etiam illorum augere ammos, tum folerct adduOfis loro altius capitibus, 8Cdifclufo ore imbrice, infundere illis uihi,quantum quidem ttifum effet, qiio baufto cum inCaluilTent fub agitatore illo ut, fano.ipfi 'plane furerent. Ergo plericp equitatus fludiofl , nihil uolunt elft placidi neque domiti in equis fuis. Sed uinum apud Homerum quoque potus eft etjuorum , quod fuis mifcere iolitamaft Andromacham HetSor diligentiusquidem8CaccuratiUs,quamfibi,qUiipfiuseiretmaritus. Ne autem iracunde tratSetur equus,utiliinmaeftdo(Srina atep inftimtio in re equeftri . Nam ira nihil prouidet. Itacp ea deCgnat plerun(p,quorum poenitentia necelfarid eft comes , Xenophon, jo Nuite dcmonftrabimus (inquit idem) fi cui forte oblatus (it ferocior, aut ignauior iufto equus , quo patfl o u trom redi e uti queaoPrimum igitur fciendum ^ ferociam in equo flmilem elfe iracundi* hoi minum, V t igitUr non irritantur facilc,quibus nihil netp dicitur netj fit , quo offetmanturtita Si fe. tociorem equum minime commouerit is,qui Iron laeferiuQuapropter ftatim in cOnfeendendo proui dendum.ne confcenfor moleftus fit equo,Cum autem irt equo confelfum fuerit.acquiefcedutn plu fculum temporis , uel quaiidiu licuerit , ati^ ita agendus equus quam blandiffimo imperio ; ac mox lentilfimis a gradibus initio fadfo, ad celeritatem adigetur: inter quae uixfentiet ille incitationem. Imperio autem repentino equus ferocior!,! itidem ut homo perturbatur animo, flue quid tumaa fpexit fubitd j feu audiuir,reu etiam patitur. Quare hoc rton ignorabimus, repentina omnia in equ» perturbationes efficere. Verum fi incitatum ad celeritatem contineri ferociorem in curfu uoInCris, 4» non attrahes derepente , fed placide adduces fi'enumi ut inultes, non cogas ad conCffendUni, Placantur etiam equi longioribus fparijs magis , qUami fi crebro conuertanturtattp lenta diu equita» tionis lpatia(iw Tn^v^^ovay taa(r£is).mites(itf£fii'f £st,malim wi 1 a'4«m) dt placidos pracffant,neqi feroc/aiti equorum fufeitant. Quod fiquis fperat, fl diu Si celeriter agitet equUm,fore defatigatum deinde manruetiorcm,diuerfum fentit at^ accidere confueuitiNambac inter, feroces magis ulolen tiam ufurpare,in9 ira,quemadmodum homines iracundi, faepe 8C fe 8C felforCm itidignis modis tra tffare folent.Proindc ad celeritatem fuminam equos feroces non facile indtabunus.Nequaquam au tem adigemUs ad alios equos, nam ferme improbiffimi qUicB (« f erociffimi funt. His a, ptiores freni quom Isues quam afperi, Si quahdo tamen aiperos indiderimus, laxando ut teues iii- deantur efficiemus. Prodeft etiam ut feffbr afliiefaciat fefe ad talem in eqUo porilfimum ferocecollo j, cationem,qua SC ipfe minim^commoueatur, Si niilla fere alia parte eqUum contlngat,quam ubi fef. fionis firms caufa contingi illum necelfe fuerlt.Jqec hoc ignor5dum,pr*cipipoj)pyfmo (id efl, cura labris compreflis acutior quidam fonus oris atditur) equos mitigari: tAayiiu uero (qui fonitus fuerit palati 8C gutturis,) incitari, Affl quis initio equo offerat gratiora cum clogmo,contraria autem cum poppyfmOjCito ille didiceriqpoppyfmo iaincitarflmitigariuerd clogmo.Atqi fimiliter inter clamotes ac tubas cauendum, ne equo formido aliqua noftira appareat,neue illi hoc tempore turbulentum al/< quid obijciatur. fed quantum fieri poterit.quietem tum concihare equo ftudebimus , 8C ( fi fieri pm teft)matutina aut uefpertina pabula praebebimus. Hoc autem confilium optimum fueriqnequlsfi' bi equum ferocem ad bellum parare uelit. Verum de ignauls tantum fcripCfle fatis fueriwn his om. nia contraria exercenda.quam de ferocibus dida flnt,Ha<3cnus Xenophon. Tis A' ™ jrss («aaop H xsnjoiCsj/.Ksit jniasi/ « <^«eiey)ip;(«i/,Pollux, EquuS fi quid forte fcfp' catus noftri dicunt fcfpupen) accedete aliquopiam nolet, demonfttandunvllliiqu““*^> DeEc|Lio. E.F. Lib. L ijU*auerfiftur,fugiendanonfmt;hoc quidem plane equoahimofo. Sin erit timidior, contrcflabi. tnus id.quod ei horribile apparet, leniter eodem ipfum adducemus^ Qui ucrd uerbcribus adigut, plus timpris incutiunt equB.Nani qUia tum male mUl£Sant,hUiUs etiam eaiquat fuipicione Tua refu» giunt,caufam efle arbitrantur, Xenophon. In auerfationibus ac tCrgiuerfationibus calcaHa fifub- dantur, magis equ5 perturbant, SC terrorem atcp peruerfitatcm aUgcnt, Itam tuni placahdi maxime confirmandi, ut feritatem intelligant,8C femiant non efle exhorrefcenda ilia,quaErefugerint,ita es tiam horribilia tandem extimefeere definent,Camerarv Bt f urfUs.Si quid per iram in equUm ter« giucrfantem committaf,Uehemenrius ille perturbatur, poflea facilius terretur ; quia illa obieCIa aa iieniora exhorrCfcit, propter quae fe affliifta recordatur. Equum itinere defefliim.aded Ut nulli om l, nino labori amplius par uideatur , recreabis ac ueluti recentem efFicies,fi fella aUt clitellis ablatis, in domo uel ftabulo aliquo.fi occurrataut ipfa etiam uia,libere UoIUtari pro arbiuio finas,ut muli fere Si aflni facere cohfueuerunt. Cauebis tamen ne talis fit aeris conftitutio , ut pluUia aut uento latdi poflit, 'Quid faciendum fi equi dorfum lacfum fit. Si nihilominus ipfum equitare uel onus geftare oportcat,lege Rufium capite i8i. Si equiti femina Uel nates adurantur, uCteres remedio efle prodi* dere,ut illinatur fpuma equi colletfla de ore Si inguinibus, Camerarius. Equis Si iumentis cum per' niues ducuntur,facci pedibus circumligandi, uide Suidam in FiS( in equis quocB c. undct^ffe(9um habeat.Tradunt^ fis duabus herbis Scythas etiam in duodenos dies durare,fiti fa« mc9,HaEc ex PImq libro 1 1. capite ^4. Hermolaus citat . V etus le Ao habebat titipacse, Hermolaus » hippace ud hippice reponit. Seftius eofdem efFedus cafeo equino,quos bubulo tradichunc uocat bippacen,FIm.libro 18. Scythica radix, quam nonnullidulcem appellant, nafcitur apud Maotim: linm extinguiqii teneatur in ore.Qua de caufa,tum ea, tu equeftri uocata, Scythas undecim dC duo. drcim dies,fitlm tolerare affirmanqTheophrafius de hiiioria piant. 9. 1 j. Quo in loco Grac Aon hip plce,led hippace legitur.ut non probem Gazam, qui equefirem tranftuliqnec Hermolaum quihip piccn,ut lupradixl,ab hippace dilFerre fommat.Sed in hoc etiam crrauit Gaza, quod fitim tolerare ueruqubi Graece fimpliciter (/ixyai/ legitur,hoc eft uitam agere : ut intelligamus hippacen cibi loco, gly^rrhizam uero fltis remedium efle. Apparet etiam Plinium erraire,qui libro 9. capite yq. hippa= eat ecglycyrrhizo.utritp feorflm attribuit utru^ remedium ; Hunc errorem rurfus admifitlibroiy, cap.S.his uerbis.Scythicam in ore habentes famem fitim& non fentiunt.ldem praeftat apud eofdem it himiice ditfia,^ in equis quoqj eundem elFecfium habeat: Tradunt^ his duabus herbis Scythas etiS in duodenos dies durare In fame fitim, (melius f Gaza,qui de fiti folum tranllulit: )Htmc locum ab eo translatum apparet exTheophraHO,fcd perperam;^ defuo adiund^umper etymologia; comedut tam quod hippice idem in equis pratfiet. Idem Plinius libro a8, capite i4.equi coagulum hippacers uocat, coeliacis dC dyfentericis.etiamfi fanguinem detrahant utile fore fcrlbens. Hippace, tefte Ae« lio Dionyfio,edulium Scythicum eft,elaclfe equino. iTtnixHdn Theophrafti codice cum accentu ire ultima fcribitur,quodnonplacet)Scythicum edulium ex lade equino:aliqui oxygala equinum elfe dicunt Scythis in ufu.id& bibi,&: concretum edi, ex Theopompi libro j, Sunt qui hippacen equi. !einterpretenilir,Hefychius &: Varinus. G. js DeequifcrisnonfcripftruntGr*ci,quoniamterra:iIlaenongignebant, Veruntamen fortiora omnia eadem quam in equis intelligi debent, Plinius, ^Sanguis equi adrodit carnes feptica ui, Plinius. Sanguis equarum qua: admilTuram expertx funt,in medicamenta additur quae erodunt, feptica uocant,Diolcorides interprete Ruelliot Graece legitur, ■ro e/f' x oj(((l/7wy l-Tnfoiy diyxcitTiJcds yiyru* TW.Marcellus V ergilius altjs uerbis eundem quem Ruellius ftnfum alfert, ea funt: Miicetur medi, camentis quae exedendo fint,matricum equarum & quae admiflltrar infcruiunt,fanguis. Hermolaus Barbarus uero,iwrrfiu(/ equis maribus ijs^ admifi artjs expofuit, Plinium forte iecutus qui libro 18, capite 10. fangulnem equi praecipue admiflarij contra panos &: apoftemata facere feribit. Atqui eiufdem libri capite nono,Sanguis cquorum(inquit)fepticam uim habetiltem equarum p; 5. terquam uirginum,erodit, emarginat ulcera:(quaeleAo magis placet,quara Marcelli Vergilij.emar ^•ginat,ulcerat.)ExhisPlinij uerbis apparere uidctur.fenfilfe eum equorum utriufi^ fexus fangui» nem fepticum efletnamerodereSC emarginare ulcera, id quotp fepticum elfe fignificat. HmcSC Hermolaus in corollario ex hoc nimirum loco , Equae uirginis (inquit) fanguini uim ineife negant, quaemaribus foeminis^ non uirginibus. Quod ad Diofeoridis uerba,o;(<(l;7ffl(/ de maribus intelligot nam redfus ty/dn! pro admi{rario,apud Hippiatros legit uero in fceminino genere , de eqUa mati iceCquam uocem Marcellus V ergilius ueluti ufitatam,fed abf^ authore profert)nufquam quod fciam.Scd hac de re nemini contenderim,cum multa alia praeftantiora dC faciliora paratu feptica mc dicamenta reperiantur, Proinde Galenus etiamcut feribit de fimplicib. medie, lib. 10. capite S.lexpe. riri fenoluilfe ait an equorum admiifariorumfTwii oy^tpraiy l-TiTrioyJn mafculino genere manifeft d po niuAetius omifit equini fanguinis mennonem) fanguis cruftam moliatur SC fepticus fit.cum aliorS 5* copia ei femper fuiffeqne quam pratftigia toris fufpicionem de fe merito prasberet. Efcharoticon di- citur.quod urit & cruftam facit; Auicennac interpres equi fanguinem adurere S( putrefacere feri, bit. Regio morbo prodelfe dicitur fanguis afinini pulli ex uino! eadem 8( ex equino pullo fimili. ter^ uis eft,Plinius. Hippiatri fanguine equorum ad diuerfos in eis morbos utuntur,tumillito aut infricato foris, tum intra corpus. Incilis palati uenis fi fanguis in uentrem eorum defluat , lumbri. cos in eo occidit. Equum pefte affe(ftum(f» «Ift to(][} tS&Icf tff) fangulnem futim lingere curant eum fale fuper lapide,extraifium de uenis ubi calcaria adiguntur,Innominatus. Sanguis equi illitus lare guentiius in equo membris medetur,ut fupra dixi ex Vegetio capite tertio, ubi de phlebotomia men tionem feci. Prodeft equis.fi fanguine iuo detraifto ea ex parte, quae pro ratione morbi conuenit, cum aceto mixto,animal perfricetur,Vegct,i.i7. Sanguis equi alqs medicamentis mifcetur,& illi. «nitur ffaAs aut luxatis armis,Theomneft, Phragmaticum equum fic curaiSanguine detrahes de matrice,8( cum oleo uino^ tepefacies, totum^ iumentum contra pilos confricabis, V eget,? .19. Si Herui conueUanf aut rigeat equis, fanguine emilfo partes affetSas calido inungi opottet,IruTOminat* f58 DeQjaadrupedibus ^pCarne & fimo equi iri agro pafli , ad ferpcntcs (ferpentium morfus) iitntur, Plinius, Carnem caballinam difro(fiam,potu fuum morbis reperimus mederi.Pliriius. ^ Eqiii adeps quomodo cure, tur, in Tauro dixicx Diofcoridc;quanquameius interpretes horum animalium nomina omittat, Equi axungia fulFumigataaeqcit mortuum partumforas,Sifecundaiequitur,bextus* ^Medullant equinam recentiores quidam ungentis ad fpafmum mifcent ♦ ^ Si equus laboret abfcenfus illoge, nere quod liulgduermem uocant,eum alibi, tum in naib, cutem cauterio aperiunt,8^ gi uginemcuni offe equino ufto infpergtinqadieflo interdum hyofcyami femine, f Dentes equi mafculi (non ca. ftrati , Rafis ) potiti fub capite (uel fuper caput ftertentis in fomno, prohibent ne flertat , Alberius;) illiusquiinfomnisoperageriqprohibent, Rafis. Dentiumequi farina perniones rimas^pedum fanat.Plinius. Dentes caballini tunfi ulcera pernionum, fi fint tumidi,utiliter curant , Marcellus, u Dentis caballini contuii farina peiuatim fubluuiem fanat,Plinius. Eadem (inquit alibi) infperfa.iK rendortim cteteris uitqs (de formicationibus uerrucis^ prius dixerat) medetur. Et rurfus alibi dy. fentericis ac coeliacis falutarem elTcfcribit, Dens caballinus contufus.a: in puluerem tenuillimum reda(3us,ueretro infperfus efficaciter prodeft, Marcellus. Equi dentes qui primum nati fuerint, fi dentem qui dolet tetigerint,remedio erunt. Nam & fi infans equi roflrum baCauerit, dentium dolo, rem nonfentit, nec equusmordebitinfantem, Sextus. Dentes qui equis primum cadunt, faci, lem dentitionem praeftanqinfantibus adalligati:efficacius,fi terram non atligere,Plinius, Colloigi nir molli dentes netficntur equini. Qui primi fuerint pullo crefeente caduci , Serenus ad infantes dentientes. Dentes pulli anniculi,adalligati celeriorem Si fine dolore dentitionem praeftant, Rafis Si Albertus. f Pilo equino circumligato uerrucas tolli audiotratio eft, quoniam propter afiritSio, u nem alimento priuataearefcunt. Pilus equinus ad hoflium domus alligatus, prohibetneculices aut ciniphes per hoftium inuolet.Rafis (apud quem pullus pro pilo fcribittir) Si Albertus. Inguis na SC ex ulcetum caufa intumefcunttremedio funt equi fetae tres,totidem nois alligata intra ulcus, Plinius. Sanguinem fiftit pilorum afini cinis illitus;effi'cacior uis emaribus aceto admixto,8i Inia na ad omne prefluuium impofitotfimiliter ex equino capite (fcilicet pilorum cinis) Si femine , Pii, nius. ^Corium equi aduftu illitum^ ex aqua puftulis.quas bothor uocant,refrigerat eas, Aiiicen, ^ Ad lienem fedandum datur equi lingua inueterata ex uino, prafentaneo medicamento, mdi dicifie fe ex barbaris Cacilius Bion tradidiqPlinius. Equi lingua arefaiSa,8e ad leuitatem trita.at^ ex uino potui data.protinus utilitatem fuam fedato lienis dolore manifeftat,Marcellus. f Equico. agulum aliqui hippacen uocant, Diofeorides & Plinius. Hoc ex uino potum aduerfus ferpennum 5» morfus falutare creditur.Matthaolus, Cum uino propinatum omnes dolores fedat, Aefculapius, Priuatim coeliacis dyfentericis^ conuenit, Diofeorides. Dyfentericis Si coeliacis quidam priuatim prodeffefcripferunt, Galenus deCmplicibus 10. u. Equi coagulum, inter auxilia coeliacorum S: dyfentericorum tradunt,ctiamfifanguincmdetrahant,Plinius. Idem apud Auicennam&Haly le gimus,quorum interpretes pro affetSione coeliaca diuturnum uentris fluxum uerterunt . Coagu. Ium equi, SC fanguis caprinus, uel medulla, uel iecur aluum foluit, PliniustSed hate omnia fifiunt potius ficcant^ aluum,ut in Capra docuimus, ^fln corde equorum inuenitur os,dentibus caninis maxime Ciriilethoc fcarificari dolorem : aut exempto dente emortui equi maxillis ad numerum cius qui doleat demonftfant,Plinius. f Equi iecur theca cedrina reponlto,deinde Chio uino & aqua di lutum exhibetotquibus enim iecur ulceratum eft, ne amplitB exedatur, efficitur,Ga!enus deparam 4* fecilibusi.58. ^Simortuuspartusfentiatur,Iienexaquaduldpotuseijcit,Plinius. Coitusfii mulant tefticuli equini aridi ut potiorii interi poirmqPlinius, f Panos SC apoftemata in quaennep parte difeutit ungulae equinae cims cum oleo 8i aqua illitus,Plinius. Strumas difeutit ungula afini uel equi cinis ex oleo aqua illitus,de urina calefada, Plinius, V ngularum equinarum exuftarum cinis cum oleo impofittis uel illitus,ftrumis medetur , Marcellus. Rubori cum prurigine illininir equi fpuma,aut ungulae cinis,Plinius. In Hippiatricis Graecis equo ileofo remedium commenda* tur huiufmoditRamenta ex ungulis anteriorum pedum , trita cum uini cotylis tribus per nares in. funduntur. Inijfdem Hippocrates equo flrophofo infundi iubet ramenta ungularum anteriorum trita in quatuor cotylis aquse.Ramenta ex ungulis equi ex uino per nares equo infufa,urinam cius promouent,Hicrocles, Vegetius j.iy. Aduerfus calculos prodeft ungulae equi cinis in uino aura. J» qua,Plinius, Vngula: equins fcobcm,uel exuftac cinerem, fi calculoitis in potionem acceperit, ci* td fanabitur, Marcellus, Vngulac fuffitu partus mortuus eijcitur,Plinius, ^Fel equi tantum inter uenena damnatur , ideo flamini facro equum tangere non liceqPIinii», ^Latfle equino uenena leporis marini SC toxica expugnantur,PIinius, LatSis equi potus aluun foluit,idem,Diofcorides&Auicenna;uidefupracapitefexto, Comitialibus datur latflis equini potus,Plin, Incomitialimorbo tefies aprinos bibifleexlacSe equino aut ex aqua prodeft, Plinius. Ad comitiales coagulum uitulimarim' bibunt cum la(fteequino,afinin6uc,Plin. Aetiusdefuppit ratis renibus tratSans , Lac ( inquit ) cum meile poft puris eruptionem eis praebendum : Si primum quidem afininum aut equinum ; ad ulcera enim repurganda conducit-poftea uero cum repurganti* neampliusopusnonhabcntjCtiabubulS, 8dc, Lade equino iuuantur uuluae collutae, Plin. lier qua: nOn concipit fi lac equinum ignorans biberit , Si mox cum uiro coierit, concipiet, Rafis ct Albertus, Equae lacpo tum, matricis laborem fedat , & cducuqt (alias caducos, abortu» fo'" in- tdligit) DeEquo. G. Lib.l. tdligiOeijcie.AefcttIapius. Seminahyofcyamicumlafle equino tritacorioccm{no’llligabis, ita ne (crram tanganchaec alligata mulieri conceptum prohibent, RaOs. Serum ladis equini facile & line periculo uentrem molliter purgat, Marcellus. Cafeus equinus uenirem reprimit , & torfiones tol« liqAefculap, ^ Equi fpuma (eam intelligoquat in corpore equi cum incaluit Sil fudat, apparet, quan^etiam de fitdore feorfim inferius dica) illita per dies quadraginta, priuf^ nafcanf primum pii lircflinguntur.Plin, Equi fpuma C puero inucftipcdfinelinieris, pili eius non crefcunt , nec gene» rantur,Sext, In dolore uel grauita te aurium commendatur equi fpuma,uel equini fimi recentis ci nis cum rofaceo, Plin.uidetur aute rofaceS utriij addendum : Na & Marcel. fic fcribit, Spuma equi recens detradia,&l cum oleo rofeoinfufa.auricularum quamuis uehementes dolores refoluit. Si ab equitando uexata fuerint inguina, aut intertrigines dolebunqfpuma equi fricentur.ftatim remedia- buntur,Marcel,Plinius ad hoc remedium non fimpliciter fpumam.fed fpumam ab ore ( id eft faliua qua: alterius facultatis, quam reliqui corporis fpuma fudori permifia uidetur)inguinibus^colle(SS illini probat, his uerbis.Fcmina atteri aduri^ equitatu notum eft; V tiliffimum eft ad omnes inde cait fas, fpumam equi ex ore inguinibus^ illinire. Rubori cum prurigine equi fpuma , aut ungula: ci« nis illinitur,Plin. Ego ad hoc uitium oris faliuam potius,quam aliunde colledam fpumam & falfedi ne fua mordicantem adhibuerim. In feruido faucium malo , quod aeftate nonnunquam gralTatur peftilcnti lue in milites pr3efertim,noftri a liuido lingua: Si faucium colore uocant Sfe bSttni.hoc re« medium commendari inuenio: Saliua equi auenam aut hordeum pafti , os argroti diligenter collui» tuitdeindeex cancris uiuis conmfis humorem exprimes eodem^ rurftis lauabis. Qiiod fi uiuos ha. bcre non potes, pollinen de cancris aridis in clibano tollis iniperge, poftquam equi faliua ablueris, Tullim fanat faliua equi triduo pota.equum mori tradunt, Plin. codices exetifi aliam aiobfcuram Ic (Sionem habentjEgo hanc noftram confirmo ex uerbis Sexti Si Marcelli quae h!c fubieci. Equi falf. uam fi biberint pbthifici & qui male tuiriunt,fani efficiuntur. ExpertilTimum fane, equus morietur, Sextus, Ad phthificos remedium Silpratfens Si maximum;nam etiam uita: dubios lanat,& quibus fpcsfupereflTenullauideaturtequi faliuam uel fpumam cum aqua calida bibendam per triduum da bistetiam quem tuffi intoleranda Sf diutina laborare uidcris,hoc remedio liberabis: aegrum quidem finecundlatione fanabis,fed equum mors fubita confcquitur,Marccllus. ^Sudor equi miftus cS uino.abortum facit potus a grauida,Rafis Si Albercus. Sudor beftiaetequi, Albertus) inflat faciem, SC inducit fynanchcn(Sil fudorem foetidum, Albert.)Ralis. Si cultelli uel gladij calefatfliCrubel.Ra j, fis, id eft igniti)fudorem equi imbiberint,inficiuntur adeo ut locus ab eis uulneratus fanguine ante mortem animantis manare non definat, Albertus.Idem apud Rafis interpretem, fed ineptilTimc legi tur. Si equum fagitta uenenata tiulnerarit,fudorem alterius equi Si panem combuftum cum urina hominis in potu dabis, deinde in uulnus quo^ immittes admixta etiam pinguedine , Rufius 178. Sunt qui tineas Si ferpentes e uentre hominis exigi promittant , fi equi fudorem cum urina in bal» neobiberit,Innominatus. ^Fimi afinini idem qui equini efFedus eft, Auicenna, Fimi equini inueterati fatiilla adrodit carnes,Plinius. Armentarij(equi uel afini) qui herba pafeitur , ficcum fi» miim liquatum in uino,mox potum , contra fcorpionum itftus magnopere auxiliatur , Diofeorides. Ad ferpentes utuntur carne Si fimo equi in agro pafti,coagulo leporis ex aceto,contra^ fcorpione & murem araneum,Flin, Tanta uls eft in ucneno rabiofi canis, ut urina quotj calcata noceat, ma« xime ulcus habentibus: Remedium eft fimum caballinum afperfum aceto, SfcalfacSum in fico ap» pofitum,PliniHs. MarcellusempiricuscapiteS.collyriumquoddam fieri docet in olla operculo te» (Ttacum foramine cui inferta fiteanna utexpiratio pateat.ollam uero cooperiri iubet fimo caballina recenti. Hoc putrefaciendi modo(fic enim uocant)etiamnum Si medici Si maxime chymifta: utun- tur. Tamafinorumquamcquorumfimum,fiUecrudum,fiuecrematum,additoaceto fanguinis e- ruptiones cohibet,Diofcorides,Rafis Si Albertus, Aridum infperfum fanguinem fiftit, Aefculap, Stercora afinina uel equina , fi, dum cafida funt , apponantur , fanguinem ex uulncre fluentem fi» fttint, Rufius inter equorum remedia. Et alibi, Sanguincm(inquit)cohibetftercus equinum reces, cum creta Si aceto acerrimo mixtum agitatum^. Et rurfus, Sanguis aperta uena ad contrariam par tem reuellaturtdeinde fimum equi cum flltroClana feltria)uftum utilneri aut uena impone. Ne ue. Jo na: equi feifta: plus iufto exinaniantur,fiercus iplius iumenti fluentibus uenis admotum fafcijs obii getur,Columella Si Vegetius a.45.8f rurfus }. 14, Se<3a uena equi fanguinem nimis fluentem Ii. fles, fi fimum ipfius equi imponas, Pelagonius. Siue fimus manni cum tcftis uritur oui. Et repri» mit fluidos miro medicamine curfus,Serenus ad fanguinem e uulnere nimis fluentem. Stercus e. quirecens.olfaiSum etiam fanguinem reprimit, Albertus & Rafis, apud quem tamen corruptus eft locus. Si languis ex uulnere immodicefiuat, fimi caballini cum putaminibus otiorum cremati ci. nis impofitus mire fiftit, Plin. Siexuulnereimmodicusfluatfanguisper nares, fimus caballinus quo modo egeritur adpofltus,ftatim fubuenit,Marcelltts, Et aUbi, Stercus caballinum exprimitur dum recens efi:,eius^ fuccus naribus trahitur ab eo cui importunius fluunt. Si thlafma ( fratSum reddit Ruellius)in ungula habeat equus,efc.poft alia remedia fimum equinum aridum illigari Pela gonius iubet in Hippiatricis. Auribus inftillatum equi fimum dolorem tollit, Aefculapius, In do lore aut grauitate autium equini fimi recentis cinis cum rofaceo prodeft.Plinius. Stercus caballi- num recens colliges , Sf in furno calefacies , tunc oleum medio capiti infundes contra uuam , Si fic 540 Dc Qimdrupcclibus ftercus pradJ(!him in paniio uel in lintto fniffo capiti fuperligabis in notSem jMarcel, Regio morbo fimum aflnini pulli, qiiod primum «didit a partu.datum fabas magnitudine e uino inna diem tertis tticdeturteadem & ex equino pullo fimiliter^ uis cft , Plin. Ad colicam C |uc blC tn&er, quantjuj uteri morbum proprie fic Germani uocant, colicam improprie)remedium certum.ita etiam ut itior, bus non repetatiFimi de equo qui auerta aut hordeo pafcatUr.non gramine, manipulum in dimidia mcnfura uini(uncias circiter otSodecim intelligo)decoques donec pars dimidia confumaturthoepau latirtt bibendum eft, donec exhaurieturierit autem ed utilius quO exhaurietur citius , Empiricus in. nomihatus. Equini fimi cinis in aqua potus aluum fiftit,Plin. Ad uentrem fluentem, Equi ftercus aqua liquefafltim SC percolatum,fl bibatur.facitregrelTum , Sextus. Fimum caballinum combti, res, 6d cinerem fimi ipfum cum uino uetere mifcebis dC conteres : fld fle dabis dyfenterico bibendum '• Cne aqua,fi non febricitabit,Marcellus, Equini fimi cinis cceliacis SC dyfentericis ialutaris dicitur, Pliniustpauld ante etiam aflnini fimi cinerem ex uino,utri^ uitio efficacem eflTe fcripferat. Si par tus mortuus fentiatur.Iienequi ex aqua dulci potus,eijcit.-item ungulae fuffitu, aut fimum aridum, Plin. MihiuerborumconftrudWo parum cohaerere uideturtquamobrem legerim potius, Item ungu. Ia fuffita, aut fimum aridum, fcilicet fuffit3.(Apud Vincentium Belluacen, legitur, aut ungularum fuffumigatio,uelflmusaridus.)NamSf apudHaly medicum fic legitur , Suffitus ex fimo equi fe. eundas Ketum^ mortuum educit. Fauilla fimi equini inueterati partum mortuum eijcit , ut quida exPlira'o citat. ^[Quidam orinam equi aquae ferrariae ex officinis mifcent contra comitialem morbum, eadem^ potione SC lymphaticis medemur.Pliniirs. t Pecori fanguinem fiue per anum,feu uuluam,feu nares emittenti,pultem facito ex farina tritici 8C ouo 5C butyro tritis in lotio ex equili t* hauftotdeinde pultem uel maffam illam codam in cinere pecori dabis.Empiricus innominatus. Lu tum ex cuiufcunm equi lotio fadum uino permifees , colatum^ per nares infundes , SC confefiim prouocaturinam^eget.i.6i.8f Ffippiatrica: in quibus Sdhocadditur,lutumhuiufmodi etiam ari. dum eafdemuires obtinere. Vulgare 6fuerumeftrcmedium,lutum de uiaexlotio cuiufcunijc, qui fadum,UinO^ permixtum SC colatum naribus infundas, V ege, j.iy. ^ Lichenes funt in equts tum genibus,8f fuper ungulas in flexu harum partium indurati callitqui triti SC in aceto poti, comi tialibus mederi traduntur, Diofeorides SC Galenus de fimplicib. medie. 11.17. Aliqui SC ad citiuf. uis ferae morfum adhiberi confidunt, Galenus ibidem. Comitialibus datur ex equo lichen in aceto mulfo bibendus, Plin. Zeidp funt augmentationes in cruribus SC iunduris equorum 5C animalium maiorum,Serapion 444. Dentes labantes confirmari aiunt lichene equi cumoleoinfufoperau. P temtefi autem hoc in equorum genibus, ac fuper ungulas , Plin. Ferunt additiones illas,qua:fiint ingenuequi, tritas & potas cB aceto, fanare fodam SC epilepfiS,Auicennatinterpres. Calculos ex- pellunt lichenes equini ex uino aut mulfo poti diebus quadraginta,PIin. ^ Veftigium equiexeuf fum ungulaCut folet pleruncp)fi quis colledum reponaqfingultus remedium effe traditur,recordan ttbus quonam loco id repofuerint, Plinius. H. a. a. Equi dicuntur ab «qualitate flue paritate, eo quod pares antiquitus cruribus ( bigis quadri- gis^) iungebantur, Albertus SC Sipontinus. Equa, mula, SCc, datiuum SC ablatiuum pluralem in abus faciunttPrifcianus inter h«c nomina pro equa aflnam pofuit. Caballum pro eqUO Launi dicunt, Gr«ci it»;0ieaa»(/,ltali cauallo,Galli cheual,Illyrij kobyIa,8i: forte Germani etiam inde uocem 40 gdul mutuati funt. Caballos antiqui equos dixere,fortafre( liceat enim fufpicari nobis ) uocefitfa de fonitu quem edunt,pulfuungularUm,unde SC fonipedes didi,Camerar. Caballus, quddcauet terram ungula imprefla,Obfcurus. Caballos uidetur intelligere FlierOnymus maiores equos , cuti mannos accipimus minores,C«lius. Sunt autem Hieronymi ucrbah«c, Vtftatimcernamus tiaras galeis,caballos equis cedere. Ego contra contjciornempe utgalea militare capitis uelamemB, ualidius eft quam tiara in pace apud Perfas SC Medos gcftari folitatfic equus quafl per excellentiam de animofb SC bellatore equo didus,caballo pr«fertur qui pacis tempore ad diuerfos labores feruii. Nam operarium SC udiorem equum proprie caballum didum efle,ex aliquot authorum teftimontjs, qu« fubijciam,apparettetfl nonnulla eiufinodi finq ut caballi nomen pro equo fimpliciter ufiirpare uideantur, M.CatoCenforiuscantheriouehebatur.&Thippoperisquidemimpofltis, utfecum uti. j» lia portaret O quantum erat fecuU decus imperatorem triumphalem Cenforium , uno caballoclfe contentumtSi ne toto quidem. Partem enim farcin* ab utrom latere dependentes occupabant. Se< neca. SuccuflatoristetritardicpcabalU.Lucilius. Alius caballum arboris ramo in humili alliga» tum relinquit, Varro Parmenone, In caftris permanfl.inde caballum reduxi ad cenforem. KsSd* Tms apud Hefychium SC V arinum cC^ylmt , id eft operarius equus. Knfeart, i 8ic. SuidaSjHefychius.Etymologustfed forte in omnibus erratum efttnam ifta interpretatioSwtreAt*'? pertinet ad uocem tmRBxXiiJ qu« apud Suidam ftatim fequitur , ex per fyncopen fada, Hoc erratum in alijs fimplex,ab Etymologo SC V arino bis eommiflum eft. Hoc igitur omilfo apad Suidam fic Iegemus,K«iii3«aa(s(oxytonum non proparoxytonum ut Etymologus habet, Siper un» lambda)» 4» vkmit «his t^iuii.Hhinixa Jt « namijiat. -n «Txs.mdnlitiuitk iumttit» DeEc|uo. H.a. Lib. I. '$‘41 lumends qua ex prafepibiis pafcuntur . Apud V arinum fcribitur etiam wSJixfilt per imum lam. bda: item iui&Mms, 5«r o i» «»»} Hstm , Varinus SC Etymologiis. «'w«{ , Hefy. chius.Ka^itAisStephanonomeneftciiiitatis. Neuerotu (inquit Plutarchus ) aduerfus ufuramaut equitatum opperiaris, aut uehicula iugalia cornigera, SC argento piiSa.qua celeres ufurse aflfequun tiit prattercurrunnueru quolibet aiino et caballo (oV^ 71« ^leT Twp^VTJupot i(fl!j0a^sKwfiJb®^)fugeho* ftem ac tyrannum fotneratorcm.Diucrlitas in feribendo hoc uocabulo, Grxeos id a Latinis accepiG fe arguinnam & in alrjs plerifip Latinis feribendis Gratci plurimum uariant. Certum eft apud Gra. cos paulo antiquiores caballi uocem non reperiri, Ego prat cacteris rribdis feribi probo, cum iJ.flmplici,8C ;i.duplici in prima apud Graecos inflexione, niVwj/,t utililMxy Ivnioy, Hefychius & Va rinusinos ninnum uel ginnum de pumilis equis 5C aiinis dici alibi docuimus in Aiino, CeruoSiEa quo. Optat ephippia bos piger,optat arare caballus, Horatius, Apud eundem in Sermon. Satu» teianus caballus legitur,id eft Satureianis agris natus,qui funt in Apulia fertiles,K equorum nobili um genitores, Acron, Immeriris franguntur crura caballis,Iuucnalis Sat. 10. Hippocrenen Perii* us caballinum fontem dixit. Caballina caro, Plinius 28.10. Equitem pro equo ueteres quidam pofuerunqut V ergilius Georg.lib-j. Attp equitem docuere fub armis Infultarc iolo. Ennius lib. 7. At non quadrupedes equites,Nonius Marcel, Vide etiam Gellium libro iS.cap.y.Sic etiam equi tare de equo reperitur,cum feflbris proprium fit. ^ Omnis extremi frigoris tolerantior equino ar mento uacca eft,ideo^ facile fub dio hybernat,Columella, Amifla parente in grege armenti , reli. quae fatac(de equabus loquitur)cducant orbum, Plinius. Armenta ipfa macie tenuant , V ergil. in jo Gcorg.id eft,ipfas equas,cum prius de maribus admilTarqs feorfim dixiflet. Armenta (inquitSerui e us in tertium Aen.)di7ra'«ci'«uo cat. f'';ra©',5raj«e v itSta toj Trto-i.fcribitur autem pi duplici ad differentiam tjSI iW®', quod laque umfignificat,Etymologus. f7i7r©-Atticomoretamfoemininoquammafculino genere profertur, Varin.Et alibi,A;|(inquit)apud poetas etiam de maribus dicitur,6i communi genere profertur , ut &:?Ait^©',iwflf!r®',i'mr©-. Huius Attica: 5C poetica: confuetudinis quidam ignari,inepte aliquando feminino genere reddunt in fermone Latino, quod in eo pofitum Gra:ce reperiunt . Ex hac Attica confuetudine eft,quod interdum feriptores non contenti r/ip iTnny dixiffe cum articulo foeminino, addunt infuper lahaxy. Sciendum eft (inquit Etymologus)Iones animalium nomina fceminino ge nere pronunciare.cum greges aut armenta eorum fignificanqut ms iyrmsyms orw.ret his- Signifi. cat fane ito©- equum, 8C equam.K equorum armentum, & turmam equitum;hinc t*» is e«,pro mille 8f decem millibus equitum. ' my ^mny,im " iTrast.W irKr’ AxiWwS OTpvmy 'i^Tms n itgct orij»! «mMms , nyny itriss m oaAtras itCis, Varinus. f Caccabe, K«iH(«i3*,olim uocabatur Carthagotquat uox incolarum lin cua caputequifignificat,StephanustV ide fupra in Bouc H. b. Alla,AiVi{c, Caribus equum iignifi* cat Stephaniis in Hylluala. f Germani equum admilTarium uocant bcnctff/fptmgbwffff-lwff ^ Galli ftallonemtfceminam.ff ftt/met^/SUrr,»: aliqui m5tr4)/muttrpf«tt»,GalIi iumentum. Celig quiBrennoduceGra:ciaminuafere,equummarcamuocant,authorePaufania.Aliquiminiis bene innoftralinguafcribiintmar,AngIimare.Illyrtjmrcha; SimUis KGrateorum uox eft e»i/. f Equulum 8d equiileum,Latini equum paruum,noucllum,uel pullum equi uocant: Grate» israieiaj/jCodemcB nomine auem uulpanferi fimilem; hippardion uero beftiam cornutam, bifulcam, JO iubatam iWCaclius:Dehoc plura dicam in H. e . Athetiirus libro ii.foi i« fcit figma literam Dorice fan appellari,ad equos propter imprelfam eis huius literae notam apud Ari. ftoph. in Nebulis famphoras, Carlius fua ex Scholtjs in Nebulas Ariftophanis ( uel Suida , apud quem eadem leguntur,fed loco uno manco) tranftulit, fed omifit obfcura quacdam,quae etfl nec ipfe aflequor,adferam tamenin medium ne quid diflrmulemtea huiufmodi funqSvrt^i/j/iiWs mii k. Hja r. V 5£«(«5 7® «fdia Jlmurrn. n^xyihta -k *, (lego n, id eft otSoginta ) kjk ha aSikmwL ysmx» ivnyinsrm. (Aliter forte hunc numer um olim notarunt,quam hodie no tari lblet:accedit tamen hodierna quorp nota nonagenarii numeri 5^. nonnihil ad cappa Graecorum hoc modo feriptum f. ut inde coppa dnftum conijdastueteres quidem f^ma niaiufculum figura Iir< nuite pingebant.) Alibi etiam in ijfdcm Scholifs fle luimus, SajnjofM iWx« ii triyiMiy^vnt trtei kfim fiii.nsui^Mli-n^yr.jfx^Tca.ego magis probo per n. ut famphoras fitequus, qui notam fert fanlite. 5* tam: folet enim v. in ix, uerti ante non item in tt. Et r urfus in eandem comoediam , ifcmntTies h, Trvs Atys 0 »5 ttiTKTiSi , ix‘«T«r,Neptuni epidino cfi.) 4« Sunt qui SC hanc hiftoriam referant, Herculem cum bellum aduerfus Eleos gereret, abOnco pe. iqaecquum,& Aripneinprielijsmuedum Elinobtimiilfe: PofteaucroAdraftoeqmimdon^®'^ uitde DeEcjuo. H.a. Lib.l. unde Antimachus, c5i /u^Stsu rpimni wa' «<'*»w,HaEe omnia Paufanias in Arcadicis, Qiialis SC Adradi fuerit uocalis Arion , Tridis ad Archemori funera uiflor equus , Propertius, V ide Leonicenum inV arijs 1.79. Cygnum Martis filiS Hercules equedri certamine uicit, adiuttis equo Arione.quem Neptunus in faciem equi transformatus ex Erinnye genuit, dedit^ Capreo Hi« liarti regi,qui eundem Herculi donauit; Hercules rurfus Adradolcuius ille auxilio apud Thebas e, ualit.quum reliqui duces fere omnes occiderentur, Innominatus quidam in Onomadico nodro. A. rionisequimeminit etiam Statius Theb. 6. Afehetos, Statius fextoThebaid.; fBalius, Xanthus, Si PedafuSjAchillis equi. Achilles (inqultNic.Erythrjus)biga ut plurimum utebatur, iundiis fci licet BaliO Si Xantho equis immortahbus.hos Podarge mater equarum rapidiilima , dum per florea I9 prata pafceretur,ad Oceanum ex Zephyro genuit, ut Homerus canit. Quanquam in decimofexto lliados , Automedon Achillis auriga ijs quocp tertium Pedafum nomine loro tamen extremo iun. gat,8i mortalem quidem equum immortalium equorum comitem, B«ai«{ nomen equi Achillis , fi. gnificat etiam uarium, V arinus. Neptunus 3»a/W() Crnelius sxrSsi/ oxy tonum) ssii equos Peleo donauit, nuptias cum Thetide cclcbrati,ldem in ©t7>|i.Meminit horum Achillis equorum Homerus libro i6,Iliados:8f rurfus libro i^.ubiXanthus uocalis diunone redditus domino refpondet Et lib. ly.ipdimmortales a loue fafli etiam lachrymas emittunt. Xanthus dC Balius (inquit V arinus)cqui Achillis,!! «sat smusei mtiSuii, id efl qui atquali cum uentis pernicitate uolabant(per fumma acqUora currebant,^.Calaber libro 8.)ex Harpyia Podarge nati ftint,8Cc.uide plura apud eundem de hifto ricaSCphyflcahuiusfabulaeinterpretationein aw4©'. Borydheni equo uenationibus aptilfimo, to fepulchrum ab Adriano fubflrutflum feribit Dion,CKlius. Bromius apud Statium Thcb, 6. nis,Kiu{ilt,uideArion, Calydon SCCygnus, Statius 6.Theb. Camphafus.SiliolibroiS. Cnadas, uide Phoenix. Corax, uide Phoenix. Corithe,apudIuuenaIem Satyra g.hisuerfibus, Seduenalc pecus Corithae,pofleritas fle Hirpini fi rara iugouitSoriafedit, Nil ibi maiorum refpefllus. Bri« tannicus Corithen SC Hirpinum interpretatur equorum nomina, citans Martialis uerfitm, Hirpini ucteres qui bene nouit auos.Ge. Valla uero locorum nomina ede putat, ex quibus equi clarinafce» rentur. Cygnus a colore albo didus,uide Calydon. Cyllarus , equus Cadoris a uelocitate didus, ' de quo Vergilius Georg.j. Talis Amyclatis domitus Pollucis habenis Cyllarus. Accipimus autem hic poetice Pollucem omnino pugilem pro fratre Caflore,qucm ex tertio lliados equorum domitore fuifle conflat: SC uenude,quando fle illos alterna fe morte redimere fabulantur, Erythraeus. Cyllari 50 etiam Statius lib.S.Theb.meminit. Cyllarus,equus Cadoris, a uerbo , ut uelocem^ flgniflcet. Steflchorus enim ait Mercurium dedifle DiofeUris equos fihiyai’ y Apmytitjmyfimx Pa/af ysf. hjsj» e'” EJ«lAtSe(/ Xsa KvUiXfoy , Etymologus: fle Varinus, apud quem quaedam corrupta funt. f DImos flePhobos.ABft©" miS&M edTerror fiC Pauor, Martis equtquorum Homerus tum alibi fepe meminit, tum lliados quinto : fle Maro , Martis equi bijuges, SC magni cUrrUs Achillis. ffNeptuniequos memorant Enceladum, EriolenCEetiAsi/jVrtGlaucum, fle Sthenonte. Sfytynt qui dem propter Neptuni Se maris potenriamtEyxUattf aj/ uCrd a fonim maristrAwiiBi/, ab eiufdem colore: ieiiiZy deniffi, propter humidos uentos,ex quibus edam uehemens fle impetuofa iewM efl, cuius SC Comicus meminit, Varinus in T-mraff. ietiaAafoemininum apUd Ariftophanem in Equitib.legitur,cc explicatur in Scholtjs,Tt'9!aiff,»i/fc#iB trvspsipH t ateoa : Trvm tit. 4oy«r»i(9a£r$a,^o(t.C£cterum inVefpis ludens idempodta caunaccnucflemPerficam in quam pluri, mum lan:einfumptumcnet,ter«A«i/ uocat quafi iiwy hrUtixi/. Eous, Haiei, unus ex equis Solis , u t in Aethone dixi. Ex Hippodamia procis primum Marmacem ab Oenomao occiilim aiunt , cuius equarum nomina fuerint Parthenia fle Eripha, (Pa^e^ne k9“ Se has quocp iupra dominum Iu. um ab illo matflatas efle,ac fepultura permiflas; Et fluuium Partheniam ab altero equo nominatu, PaufaniasEliacorum fecundo. Exalithus, uide in Cyllaro, f Garganuslibro4.Sflij. Glaucus, uide in Encelado, f Harpagus, uide in Cyllaro. Harpe equa Peiorum equum ex Zephyro uen. 10 conceptum produxit, Silius libro 16. Harpinna & Prylla,Yv!St« xsu Afmrra, equi Oenomai, quo. rum auriga erat Myrtilus, Varinus. Hirpinus,equus Martiali libro j.Epigrammatum, Textor; Vi deCorithe. f Ilerda, Silij libro !6.nonequi,utTextorinepteexpOnit,fedurbisHifpaniatnomen P efl. incitatus, i)yiwrts,equi nomen efl apud Suetonium,pr^ter interpretum fententiam , Cxliiis. Apud Martialem libro lo.mulionis nomen ed. Iris,fextoTheb.Statij, ^Lampon,Silq li.i6. £feo. dem nomine Diei equus,a fplendore ditflustnam Noefli equos nigros, Dici albos attribuunt. Aa;r. OTrnrCaP AofjOTirtKSK ewMwre lirans uVtfaS Ji Hjrtfxs iiSc,» «) r5«V»«s,f4’S5M«Tsic!»«r8,Varinus.Recentiores,utSCLYcophron DiemaPegafoequo ueh. aiunt. Lampus,A«(t®©',unus ex equis He(Soris,ulinAethonedixi. Lamus,libroi6.Siln. ^ lampus.Siln libro 16. «■NycSeus,Plutonis equus, uide Alaftor. f Orneus,Plutoms ^uus , uide Alaftor. CPanchates,lib.i6,Silij. Parthenia,uide Eripha. Pedafus.uideinBaho. Pegafus.ui, de inter hiflorias, ultima huius capitis parte. Pelorus, uide Harpe. Phaethon , Diei equus , uide Lampon. Pherenicus,apud Pindarum. Phlegon.SolisequusutinAethonediXi. Phlogeos ui. tcdeinCyllaro. Phobos,Martisequus,uidetnDimo. PhoEnix,unus ex eqira Cleofthenis bpidain ntj,de quibus Paufanias libro i.Eliacorum fic feribittPoft Pantarcis flatuam.Cleofthmis Epidamnq ' currus efl, Ageladsopus.Is uicit Olympiade fexagefima fexta: 5C fuam equorum^ K aurigie ima. 544 De Qj^drupcdibus gtaes illic fleri cittauie,*dfcripfls eflam equorum nomlnibus.qu* funt Phoznix 8i Corax: 8i utrinij ad iugiuujdextro latere Cnaciat , Krewus; finifiro, Samui, sdii®'. Hic quidem Cleofthenes primus Grmcorum, qui equis nutriendis ftuduerimt, imaginem in Olympia pofuit, Quan^K RMtiadts Atbenienfis SC Euagoras Lacon pofuerunttfed Euagoras currum folum abfip fua imaginetde Mil. riadealibi dicam, Hatc Paufanias. Pholoe, lib.^iTheb.Stati^, Podarces,Ibidem;didus nimirum^ ualeat pedibus, Podargc d celeritate pedum, ulde In Balio, Podarges flmiliter , uide inCyllaro. Podargus inter equos Hedoris erat, ut in Aethone dixi: SC alius eode nomine Hippamonis equus, dcquodiflichonlegimus, Ar,^i 7iy ,i7T7!ij}i/tPc^cefy&', Ki iwi , aji TWTiBgfst. Piyila,uideHarpinna. Pyrois,exe(juisSoIis,ut in Aethone dixi. f^Rhmbus.eqinB Mezcnttj apud Vergilium Aeneid.w.mtfdasyMfU, quod eft emico, Nic, Erythraeus: Egouetbum n yoifaylnuulgati tantum LexicoGratedatinoCquod mulus modis corruptum efljpofitum reperio ff« ne authore.Sunt qui per ae.diphthongum Rhatbus fcribant,quod magi probo, f Samus , uide Phoenix, Scyphios 8cArion,equi Neptuni fecundum Ladantium,Ki«f«'s&l Arion Adraftife eundum Antimachum,ut in Arione dixi. Sicoris,penuIiimabreui,Iib.i6.Siiq. Sthenon, uidefue prainEncelado. S trymon,Statlo Theb, 6, f T agus.apud Silium lib.i.equi nomen eft , ut feribit Textor;locus iam non occurrit, fed deceptum puto Textorem,ut in Ilerda, Theron equus.SiIiusli broi6. Thoes, Statius 6,Thebi Volucris, ec^uinomen,CatIius. VerusimperatorCinquitluI.Ca pitolinuslPrafinis contra Venetianos turpifflme fauebat.Nam SC Volucri equo Prafino aureum ft inulacrumfecerat,quod fecum portabat.Cui quidem paffas uuas Si nucleos in uicem hordei in pr* fcpeponebat,quem fagis fuco tindis coopertum , in Tiberianam ad fe adduci iubebat. Cui mortuo u fepulchrum in V aticano fecit. In huius equi gratiam primum coeperunt equi aurei uel brauia po« fiulari. In tanto autem equus ille honore fuit, ut ei a populo Prafinianorum faepe modius aureorum poftularetur,Hatc ille. In hoc quidem Silij carmine libro 1 6. Pr im us equum uolunem Maftyli mu* nera regis Haud Ipernenda tulit, uolucris pro epirfieto accipi poieft, cum nullum aliud equi nome eo in iibro,licet complura flnt,Latin2e originis habeatur. Ouidius etiam uolucres equos epitheti»»! 'fecundoMetam,dixit,8f Pegafum priuatim fexto, ^Xanthus, equus Hedoris,utin Aethonedi* xkSC alius Achillis,uidein Balio. f Hadenus uetera equorum nomina ordine literarum rccenfue rim. Nunc adtjciam recentiorum quaedam, ubi prius Stattj aliquot uerfus e fexto Thebaidos recita, uero.utcertius eonftet de nominibus qufljufdamftqjra politis. Nominibus^ cient, Pholoen Ad* metus Sd Irin, FunalemfeThoemrapidum Danaeius augur Afeheton increpitat, meritum^ U0.5J cabula Cygnum. Audit K HerculeumiStrymon Chromin,Euneon audit Igneas Aethion,tardS Calydona lacelTit Hippodamus, uarium& Thoas rogat ire Podarcen, ^fNic.Brythracus deXan. tho Achillis equo dominum fuu allocuto (cribens In fiidice fuo Vergiiiano,Commenta hoc(inquit) «ocalium equorS ac immortalium, uemacula poctarS Mufa audacius aemulata eft ; quippe quaeho roum fuorum generofiffimos equos proprijs nominibus fabulofius etiam decantauit , ut Rholandi Br^liadorum & V egiar.tinu,BaiardS Rainaldi,Rubicann Argalifae, Hippogryfum Rugerij,Fron tina SC Fratalatiim Sacripantis,RondelIum 01iueitj,3C aliorum alijs nominibus alios. - Epithetorum equi teftimonia reperies apud Textorem uno in loco omniatnos ea pro argumen ti ratione diftribuimus,cum alia bellatori alia celeri equo conueniant, de quibus partim fupra capite fecundo dixi, partim paulo poft fecunda huius capitis parte dicam: Alia ad animi aut corporis ujr, 4« tutes aut uitia fpedenqde quibus fimiiiter infra dicetur. In praefentia ea fere tantum adferam, quae e, quo fimpliciter congruunt, Aeripes,uide inferius Inter Graeca, Aftidui. Cornipedes, Foemr na cornipedi femper adhinnit equo,Ould. Ponitur 8d abfolute pro equis.Quem ceperat ipfe Cor iiipedem,Silius:ut eflam Sonipes. Aere,8dcornipedumcurfufimuIarat equorum, Vergilius. Fu mans. Sufpenfus cura fumantimi totus equorS,Marullus. Frenigerum equum Textor dicit, cad5 forma qua alam frenigeram Statius lib. j, hoc uerfu. Quis nam frenigerae lignu dare dignior iaet Hinniens equus,PoIiflano. Htimentes Nodhs equos Claudianus dixit, forte a Noflis natura. Iu batus,apud recenflorem quendqm. Puluerei, V alerius Argon.4, Qiiadrupes.Denitp ui magna quadrupes equus , atep elephanti Proijciunt fefe, Ennius apud Gellium, Quadrupedanteinue» flus cquo,SiIius.Quadrupedante puttem fonitu quatit ungula campS, Verg. Spumantem^ agita 59 bat equ3,V ergil.Et alibi, VetSus equo fpumantcSages.Et rurfus, Seuijjumantis equi fodcteical* Caribus armos. Spumifero portatur equo,Codrus V rceus. Squamigeris inuciftus equis, Richar* dus quidam, Sudans.Ccruo^ fugacior ibat Sudanti tremebundus equo, Claudian. fCattera, ut dixi,cpitheta,painm proargumento digelli, His Graeca fubneiftamus , quae ciriuis equo ab' folure conueniunt. MBovvyfr i^«,Homerus Iliados S.qudd folidis ungulis conftent,cum boires 8ia, ka pecora bifldas habeant. i9nT©'^TsiM'«,Phocylides, XueAHsaTe^^elj-iTjxoijUtapud Varinumaadi tur,non folum qui firmis ualidis^ funt ungulis dicuntur,quafi aeripedes. fed etiam qui pedibus re* Ibnant,ut ibnipes apud Latinos poetas. ct «yo7i9(/'9le.)Nam Titcbecs Homerus nominat: 6fv'f»j(6»est9T7isf, id eft alterefonantes. Sed magnis praecipue equis, bellatoribus & fuccuflbnibus epitheta huiufmodi quadrare uidentur. Sp J Kfh®- v4S«hk, Vartnus. ■ Kiw«x«7iw?©' ims, Oppianus, SC Hefiodus in Sympoflo Plutatchi. Sic ScLatinisarripedes equi dicuniur.Narratarwripcdes Martis araireboueSjOuid.epift.^.Gi™* ■ matict DcEc|uo. H.a. Lib. I. 5'45* inaticl exponunt pedes are munitos habentes;Quemadmodinn & equos aripedes Textor d ferreis foleistboc autem epitheton equis conuibutum tecentiorum lanlUm Miquot teftimonijs comprobat» ^Deriuata ab eqUo,quaad equitem 8C equitationem pertinent uocabula, pleram parte quinta huius capitis explicabimus, ^ Equarius, ad equum pertinenstSi equorum curator apud Solinu ut apiarius. Herophilus equarius medicus, V al, Maximus. Equinum Si Caballinum Plinio, quod ex ®quo eft,ut equinus cafeus,caro caballina. dT^quuIcus tormenti genus in equi rorm3m,in qu2 contjciebantur rei. Cicero libro 4.de finibus. Nec fi ille fapiens (inquit) ad tortoris equuleum a ty« tanno ire Cogatur,fimiIem habeat uuItS,&;fl ampullam perdidifleuAliquieculeumicribunt; funt qui ardentem laminam efle tradunt,qua homines cruciab lirer torquentur,Calepinus. Haec etiam I» in equulefi inijeiuntur, quo uita non afpirat beata , Cicero ^ , T ufculana. Sacuitia commenta eft e- quuleos,Cruces,unca,&; tunicam illam alimentis Ignium illitam Si intextam,Seneca lib.i. Epift. ^ Equum,qui nunc aries appellatur, in muralibus machinis Epeum ad Troiam inuenifle dicunt, PU nius 7.^6.De ariete machina fuo loco plura dicam.Equi Duratei fiue lignei mentionem faciemus e. tiam inter prOuerbia infra. f Hippos.id eft equus.fyderis nomen apud ProcIS derphatra.De hoc Cicero libro i,de Nat. hos uerfus affert ex Arato: Huic equus illeiubamquatiens fulgore micanti SummB contingit caput aluOjftella^ iungens V na. Equum Aratus(inquit Higinus) Si alij complures Pegafum Neptu. ni 8C MeduTae Gorgonis filium dixerunUqui In Helicone Bmotiat monte ungula faxum feriens.fon. tem aperuit, qui ex eius nomine Hippocrene eft diiftus, Alij dicunt, quo tempore Bellerophontes ad j, Proetum Abantis filium, Argiuorum regem deucncrit, Antiam regis uxorem hofpitis amore indu, damjpetijffe ab eo uti fibi copiam faceret, promittens ei coniugisreghu. Quae cum impetrare non potuiffequerita ncfead regem criminaretur,occupat,eum fibi uim afferre uoluiffe Proeto dicit, CJ.ui qi cum dilexerat,noluit ipfe fuppliclum fumere,fed quod aequum effe fciebat, mittit eum ad lobatem Antiae patrcm,quam alij Stheneboeam dixerStiUtille filiae pudicitiam defendens , Bellerophontem ebijeeret Chimjrae,quae eo tempore Lycioru agros flamma uaftabat , Vnde uidor profugiens , poft fontis inuentionem cum ad coelum contenderet euolare,ne« longe iam abeflet , deipiciens ad terra, timore permotus decidiqibi^periffe diciturtequus autem lubuolalfe, 8C inter fydera ab loue condi tutus exiftimatur, Alij non criminatum ab Antia,fed ne fiepius audiret quod nollet,aut precibus ei. us moucrctur , profiigiffe Argis dixcr5t,Euripides autem in Mehalippa,Hippe Chiroms Centauri j, filiam,Thean ante appellatam dicicquae cum aleretur in monte Pelio, K ftudiS in uenando maxima habereqquodam tempore ab Aeolo Hellenis filio louis nepote perfuafam,concepifle:cS^lam par. tusappropinquaret,profugiireinfyluam,nepatri,cum uirginemfpcraret, nepotem procrcaffe ui. deretur.Itatp cum parens eam perfequeretur, dicitur illa petifle ab deorS poteftate, ne pariens i pa. tente confpiceretur.Quae deorB uoluntate poftquam peperit,in equam conuerfa,inter aftra eft con« ftitiita. Nonnulli eam uatem dixerunt fuifle: fed qi deorB confilia hominibus fit enuntiare fblita, ita equam effe conucrfam.Callimachus autem ait , qj defierit uenari 8f colere Dianam , in quam (lego, equam uel equinam fpeciem,ut fupra diximus) eam Dianam conuernffe. Haec dicitur etiam hac re non effein conijjetSu Centauri , quem Chtrona nonuUi effe dixerunt: & etiam dimidiam apparere, qnolueritfcirilefoeminameffe,Ha:comniaHiginus, Sed de PegafocquO pluribus agetur otSa* ,^0 ua huius capitis parte. ^ Hippus affetSio eft a generatione prodiens , qua inflabiles fiunt oculi ac femper mouentur,utiffi motB fuftinentes inconcuffu Si tremore afliduo confiftentem:hanc affetdi» onem hippon uocauit Htppocrates(mmit6 a motu illo furfum deotfum^ faifto, qualis equitantibus contingioaccidit aut oculB firmanti mufculo,quiuiforij bafim inftrumenticoi^lexuseft, Author definitionum medicarum qus Galeno attribuatur. Stridere dentibus (inquit Galenus in commea tario in Prognoftica Hippocratis capite 7.)ex natura, fimile eftafictSuioculorBinfito quibufdam, quem appellitant equu,cum nullo temporemanere poffint requieu,fed In modB intremiicentiu fub» indenitdant, fW©'membrumpudendBuiri6iCraulieris,Sfmagnuspifcis marinus, Varin.etHefy chius.i'5ra©-,Atr*l©'Mf©',(i«fei|,Iidem:uideturautemaliquiddeprauatB, Plato rationem aurlgg uocabulo prudentioribus moftratiAppctitB uerd geminum,equi indicant geminitappetitu quidem j, rationis compotem equus bonustappetitB eiuidem impotem.cquus malus, Catlius. Scitu dignum (inquit Catlius) quod tradit Origenes, per figuram omnes qui in carne fint nati dici equos , 8f habe, re afcenfores fuos:funt quos dominus afeendit, Si circumeBt omnem terram: propterea Abacuc ter tio,Equitaius tuus falus;alios afeendit diabolus Si angeli cius,qui terniftratorcs dicatur , quoniam triplici calleadanimaeproperantinterit6,uerbo,cogitatione,opere, Niceratus nobili epigramma ie(ut Caelius annotat)uinB effe poetis,equi magni uice canindiw i/iyKS mA» iwrr©' taM, Vo1»f.i5anV»(;itfeAil(rs'74i(Sii£'sr©',8fc.af, quod diftichon Demetrio Halicarnaffeo Zenodotus attribuit: Sed priore modo apud Athenaeum legitur.ut refert Erafmus in prouerbio Aquam bibens ntliil boni parias , Nulla placere diu necpuiuere carmina poffunt, Quaeferibuntur aquae poioribus,Horat, LigatB quidem Sfnii. 4o merofum fermonem Graeci uocanqhoc eft fublimem Sf quafi equo inuetSum: ut folutu Tnliy, id eft pedeftrem humilem. Meretrices dicebantur ■5riia*i,quafi ■wiAsc» fi ko/.kjb « yixi,& m£fJ^«,Hefych.Dc equuleis tormenti genere uide nonihtl infra inter imagines equotu.Plutarchus Z j DeQj^adrupcdibus InLucuBo preflbs fcenore ab publicanis fcribit coacHos pati , ^mritis, «j.xAiVat ksu imra, r*©", hiiSiiut SyuKuxmii «erittuy , Hefychius V arinus . Pollux hunc fenarium ex iunions Cratini Omphale citat, V(iBS ii'’ Wi/ iwTrtirKSj/ « tfK-n, is xstt lajm yimvimeii, Khhk ( iimilittr ut i';r!iini©- 6f iviTivis) a fcholiafte Ariftophanis in Equitibus exponitur, -n Tiis iWot/s iffmSi/jJttiji (3, li^ XflCt yvvxexaoif Hippobinum Scholiaftes in Ranis Ariftophanis a lafdiria 8C coitu ditftum fcribit : quoniam ia magnis rebus ironj/ Gratci accipiant, ficut (™roTnifr©', cinaedus dicitur magnus.Galenus feptitno iiij plicium pharmacorum atiflor eft, hippomarathron dici fotniciilum fyludtrem ab infigni magnim, dine.Diofcorides fylueftrem fcEniculum hoc nomine grandiorem efte ait . Sed 5C hippofelinS (qiiod olusatrum Romana uocatur lingua) eodem modo a magnitudine nuncupari uidetur aftipulante u Diofcoride.iw5ro(jKriiSophocles Atacem nucupatuelutfiiyii/Aais/^iKrofiilwf', id eftiniigniter furentem , ex ratione metaphorica, quando, uti nobilis canit poeta. Scilicet ante omneis furor eft inlignis e. quarum: V el,ut praeftruxlmus,quia larTWs magnitudinem flgnificattnam iiawyniiwra diciit, magnai nimum,Hatc omnia Caelius, Vide Vartnum in uoce Erafmum in prouerbio ia-Mim/aji, Pratum itrarttwtrtj, apud Sophoclem, herbofum, floridum, equis expetitum, uel herbis ualdeluxu» rians.(«uru&ia enim luxuriari eft,8/SKsAwaj:/,»i;ra^vt,so7wAsf/DAo:/m)jti/oAdb(©', Hefychius Varinus, f fWaif/ paroxytonum uiri nomen eft, oxyionum uero equile fignificatihoc in Suid* Si Varini Le. xicis non fatis exprelfum eft, Pollux hbro nono ludum quendam defcribit, qui jt «tvAs, Silvm, H KvJi'«mvJ'x dicatur,Is talis eft : Puerorum aliquis manibus in tergum redutSis confertis^ pedfina, nm digitis,alterum genu innitentem maiubus^ oculos eius obnubentem circunfert. Accipitur fa- 5« ne cotyla pro cauitate,ut hic uolam, id eft cauum manus , uel quae coniuntSis mutuo digitis inter u= tramcp manum interius fit cauitatem fignificet, iVareR?* uerd hunc ludum dici apparet, quod quicir cunfermr inequitare uideatur,Kei5sOT./!ie(;demcpquafixi/iJ7i"(',td eft urinantium , uel aliter incaput fe deuoluetitim geftum exprimanr, 4 kIitvA!» if if s,id eft In cotyla geftaris,fuipicor ditSum (inquit Erafmus) de tjs qui arbitrio alieno quo libitum efleqhuc atep illuc ducerentur, aut ubi quis indulgentius fouerit, Tradum adagium a ludo puerili,ai:c,non aliud enim quim recitata iam Pollucis uerba fubiungit . Hippadas legimus facrifi. cia dieSa Athenis quae mitterent ctjuites uocati, Caelius. Caeterum hippiades.ftatuaemulierum eque» ftresfunqquales Amazonum.-indoflitjuidamconfundat, ixrTittc/lis^ivnMxshiTrTroSTistitmiiii^ims^a 7re(iar«c«,ScholiainBqultes Ariftoph, Imerejjcenfus equitum, 7>j««;«:(ax{op.'7)iiEsy lyrxix/iy intcrpreian* tur.In Lexicis Hefychtj et Varini (quj innumeris deprauata locis habentur, non modo Ijbraioiuni, qaod luo. a. S47 5... \.IU1I UliO U^ll ud ^uam Ariftoph ji^ lam dicSS teftta omu citaturam quo certe fubftanriua hxc uox eft Vl.O'..-,'.’ ei Pollux. Hippoperas, quafl equefircs peras, bulgas interpretantur(bulgas Pomp^is uo Germanos et GaUostfunt autem facculi fcortei ad Lenda numifma linguiae, uue cmac» JM. C ato C enfoniis cantheno uehcbatur, 2^ hippoperis q uidem im Dofttis nr fe cimiuahaportaret:unocabaI]ocontentus,e^netotoqaidem:cumpar^tem& " — f Mcuparent, Seneca epfflola 88, inrsirsWa.uia qua currus agi potefl, aut ii^enta lunfcorfulti appellantilegitur &: cum adieflione uiaE,i%w«aetro. «Aqapud poetam quendam puto,ci^te\^ino,^ mmyihmviai/, iirirtiiss,^ v),«5, 'nrmKmm®-, iMc KSO ATO,%t/xfflf ©;, usa « iKiucMyiiUiH, Hefych. Varinus etiam HiUiiMty exponit, id eft nudatum ua- cuu fciltcet omnibus equitantium impedimentis &: obftaculis, ut faxorn, fruticum, arborum,^. l^mvs,ii^imny,Ksft r «i>joii;^aW(/,(S 7«c * ijus r‘ s;8«t,A««i»i/d!r,Hefjrch. iVmiWs.iisiAac «i/»* •faiWjidemK Vannus. lzrm4,»gM,f,gradarius,LexiconGraEcolatinum(inc atithore. Memini ali. cubi legere vijrit5t«^(/ de molli in^effii equi gradarij et tollutaris;quod uerbu quidam in Lexico Gre ^ “j “ponit «fonare, placide pulfarefides in concinnanda ad numeros dtliara , ex interprete Pindari* Videtur fane numerofus ctiaiti toUutar/us cquigreffus» Ariftoplianem inBquitibus uox fitSitia,ut admonent fcholia , ad imitationem uo. CIS J.viirrn:wi«,qua! acclamatio nautica efttmentio enim illic fit de equis S( hominibus hippagines na niv; flinh ™ ^ 'SOt^ fuo urat & excoriet etiam beftias , uocamus Germa, nice|i^in&©enpeiigjf;hoceftequoruexconatore,utGracci.8as, nempe in. ** lapides expoliuntur,cuius meminit Pollux poft Ar/flophanem in Auium comee. dia.Hermol. Hippagum Salaroinq inuenerunt,Plin.7,56.de nauticis inuent/s feribens. Hermola us tamen in caftigationibus, Gratd(inquit)noq hippagum, fed hypagu feribunt. Hippophorbus, genus eft lib/p,quam Libyes Scenitae inueneruntthac ad equoro pafcua utuntur; materia eftlaurus deuaflo cortice:nam exempta medulla acutum reddit ronum,& equorum celeritati conucnientem (fl refle uerto quod Grtecc fcribitur,i(sa ■? mnnuyrnojiTHii i»:far»fil!i'0(/,)PoIIux. ^ I«f, Hefych. fed reflius per fimplex pi feribi arbitror. ivus Ar/ftophanes. i-armiyi ^ si TcJs yviriy, Hefycli.idcmlignum Iwss ab eo fuperius diflum eft &ab Etymologo ims per pi fi'mplcx,ad difFcrentiam tiS mw&', ■ f Hippochoeris uel hypocho;ris,oleris nomen apud Piinium,lib.ii.cap.iy, utroij enim modo le ”g( pofle Hermolaus in caftigationibus fuis feribit. V erba Plinij funt. Vulgarium in cibo apud Acgy. ptios herbarum nomina, condrylla(mclius chondrilla pci'idca)hypochoeris,&l caucalis,anthrifcum, fcandix.SCc.necalibt eius apud Plinium mentio, Theophraftus de hijfl,pIat,7.7,interolera numerat 4 % 548 D cQi^drupedibus intubutn,aphacam,andryalam,hypoch<3erin(Gazapotcelliamuertit)reneciofiem,8i:aIiaquatinm. bum folio referunt. Et rurfus eiufdem libri capite undecimo , quan^ 8^ vw>x,“£“®s corrupte legj. tur.Cichoracea omnia (inquit)folio fUnt annuo.ab radice foUata, £Cc. caulibus attp radicib. diffetot, Deinde cum cichoream defcripfiflet/ubiungir, Hypochoeris laeuior , SC afpecSu mitior , & dulcior eli:(fortc fonchus Iscuis, autcogend- faltem)nec ut candralia,quat omnino inguftabllis efi,8Cin radi ce fuceum lacSeum.acrem, eundem^ copiofum habet ; Haec Theophraflus,nec alibi apud eum ulla andryalte aut candraliae mentio fit- proinde facile fufpicor,librariorum infeinam utrumep locum de, praua(re,8ichondrillamlegendum:(AndryalainTheophrafio, condryala in Plinio , pro condrilla deprauate lcgitUr,Hermol,)nam Plinius ut fupra citaui chondrillam cum hypochoeride Coniun, git: SC alibi fimiliter ut Tlieophraftus laflen radicis fuccum(Theoph.uno uerbo ooti/ dixit) eumra co u piofum a: acrem ei attribuit. Hoc etiam exDiofeoride &: Galeno conftat inter fylueflres intubos chondrillam c(re,quam duorum generum Diofeorides facit. In ramulis prioris gummi maftichcsfi, millimum inueniri folet, tuberculo fabsetGracci tuberculum fiue grumum chondron appellant, inde chondrillac nomen.ut ego quidem eonijcio: nam Galenus per ch, feribit, Diofeorides per Ic. Pliniia chondrilla faba: radice tribuit , q, non intellexerit, ut puto,gummi tantum fab* femini eomparari. Galenus chondrillam amariorem ficciorem^ paulo facit quam intubus fit, Lemoniumiinquit Pii nius iy.9.)fuccum latSeum mittit, eoerefeeniem gummi modo,humidis locistdatur denartj pondus in uino cotra ferpentes. Hoc equidem cum Diofeoridis chondrilla idem elTe coijciotnam SC illa ladiefl fuccum gerit gummi modo concrefcentem,8d in uino contra uiperas datur.In pratis( a quibus limo, nio nomen) apud nos nafeitur intubi fylueliris genus, cubitale , aut longius, ftrigefum , floribus fla. “ uis,quod Sdhieracij generib.adnumerari poteft.Bft K aliud genus, longiflimum in intubaceo gene re,trium aut quatuor cubitorS fere proceritate,quod locis humidis.opacis, SC montanis fiepe nafei, tur,flore(ni fallor)purpureoin pappos abeunte. SuntSd alia quaedam limonia. Eft SC aphacaTheo. phrafti intubacei generis,amara,necaptacibo!multS diuerfaa recentiorum Grateoru aphaca qua: legumina generis cenfetur. Ad hanc digreflionem nos inuitauit Hermolaus, qui apud Plimu ii. ly, no hypochcErin tanta (nifl quis hypochoerida malit.quonia redlus oxy tonus eft)quod nos ^bamus, SC in Graecis codicibusTheophrafti fieferiptum inuenimustfed hippocheerin uel hypocheerin legiq tanquam indifferenter utrunt^ probans, aut Certe dubitans.Similis in feribendo diuerfitas in altjs e. tiam aliquot plantarum nominibus accidit,ut hypogloiro,& hypophacfto; multi enim hippogloflbn hippophaifton fcribunt.cum nee^ magnitUdo,necp aliud ad equB pertinens eis attribuatur, Meli. 5» us Galenus libro 8, de iimplicibus •MyMuaeii feribit, addit^ caufam nominis, quoniam fummis co. rymbis fubnafcantur quaedam lingulis {imilia.In hippophaeflo SC hippophae , utro potius modo feri, bendum (it, certi nihil habeo. Apud Diofeoridem quidem hippophaes alijs nominibus hippophyes, hippophanes8ihippionuoritarilegimus,quac omnia ab equodudiafuntuocabula, HippophatiiS quo^tinquitlalij hippophaes uocant. Et Plinius deutrt^ loquens, Debent (inquit) accommodata effe equorum natura,ne^ex altjs caufis nomen accepifletquippe quadam animalium remedijs na- fcuntur,8ic.Scd Marcellus Vergilius, Nihil nos mouet authoritas Plinij , inquifnihilenimconfti- tuit dicenSiDebent accommodata eflfe equorum natura.Sdc.nos nihil aliud hippon in his uocibiis compofiris quam magnitudinem in eo genereCcardui fullonij)grandiUS fignificari eredimUs,H{C ille. Atqui hippophaes non grandem efle herba, fed Sf;{t(jm*«/A«(/,Theophraftus feribit. De 40 hippice herba Plinio di(f}a,docui fupra cap.feZto in Hippaces,id efl cafei equini metione, oleaftertunde SC prouerbium , AnfrgmfTSj^i^iarant.Suidas. genus Caricarum , quas Graci ifchadas uocant,id efl ficus aridas.Eupolis apud V arinS, Hippion inter hippophais nomen elaturas elt apud Diofeoridem. ^HippogloflTon.idem quod antirrhihon Diofeoridi, DeprOprie didlohippogloflrouelhypogloiropotlus,fuperiUsdi(Sumeft:Eft&laurtls Alexandrina cognomen apud Diofeoridem. Hippolapathum maius fatiuo eft,candidius^ ac (piflius , Plin, Hippomanes idem quod apocynu apud Diofcoridem,quod et Hermolaus obferuauiCeft & inter capparis nomen clamras apud eundem. Hippomanes herbagenuseftHeflodo,quod SC Seruius teflatur, Hermo, Hippomanes,fecundumCrateiam,planta efl irudhj cucumeris (ylueflris,foliOnigriore,tanquampa patieris fpinofo,HacTheocritlinterpres:Plurauide(uprain c.in mentione excrementorS equi, in j» ter iignificationes hippomanis. ^ Foeniculum fylueftre aliquihippomarathru uocant, Plin,Et ali. bi,Neruofi cauliculi quibufdam,Utmarathro,hippomarathro.Nomcnhuicamagnitudineconiigif fe fuperius indicaui.Strabo in Mauritania hippomarathri fcapum duodecim cubitos longS, Si qua- tuor palmos cralTum nafei feribit. Et quanquam tum hippofelino tn hippomarathro ad equorSdy. furiam Hierocles hippiater utatur , utratj tamen a magnitudine potius in fuogenere , hoc faniculii iUudapij,nominat6dixerim.Theophraftus(inquit Nicandri interpres) hippofelinon in petrofispm uenire locis dicit,a magnitudine fle nunc^atS , uel propter equorum flranguriam ; Gaza eqinpi» tranflulit. Hipporizon in Hippiatricis Graecis nominatur ca, 15. mifcetur a6t alijs quibufdam ad clyfterem uteri equae,promouendac conceptionis caufa. Hipparifon,nifi mendum eft,apudD/ofc* ridem inter uerbenacm alterius nomenclaturas legitur. Ego uerbenacam alteram effe conijdo , qua *• uulgo Germani confolidam auream uocant: eam in cibo falubrem efle equis quibus ulceratum eft dotium fupra dixi, f Hippuris herba a caudae uel fetae equinae fimilitudine nomen tulit apudGiae De Equo. H.a. Lib. I. 5*4p tos;idGcrmaniadu^umproferunt,ro|Bf4)Wrtrt8/|>fafef(^i»(m8/»#iW«M:a:a^'snommibus l>4QOt|{pit^fYQ/|cpc|^(pcilws,id eft urinator uocatur. Hine fortaftis Si nomen fortitur quod equi infiar fubinde exiliat, aajnii g;aa(/ agit c;(.k|/ isxm JiKty , non a cauda equina, Campas marinos equos ( uocantur hodie^ caballi marini Italis) Graeci a flexu pofteriorum partium hippocampos appellant, V arro. Hippopotamus, id eft fluuiatilis equus,caput Si uocem equi habet. In fluuio nomine Aftraco , qui inter Betoeam Si Theflalonicam fluit, peculiare genus mufearum eft, apibus fimile tum magnitudine, tum bombi lite pitu,uefparum colore.equifeles (hippuros Grarcelegi conijiio) appellant indigenae; eae ad fummanr aquam uerfantes a piicibus corripiuntur, Sic.Gillius ex Aemno. iV5>tjii{(t»xtt,formicac equites, Ga za ex Ariftotele, a magnitudine puto ditftac. In Sicilia formicae quae equites appellantur , non funt, (* Ariftotelesdehift,anim.S.l8.necal(biearummeminit. Atyii/'j«i(sB(.uf(uixiSijra'ss,Hefychius. Sca. rabei genus uiride,dorfum habet nota quadam aureola fic illuftre.ut Lunae fpccicm exigusfuftint' re uidea tur.quare non inuenufte a Cofentinis equus Lunae nuncupatur , Thylefius. Muftaequi. dam circa equorum capita obuolare folenqex fimo (ni fallor) equino natx ; ut Sd fcarabei genus il* lud quod noftrates uocanc ro[|jtSfcr. ^Centauros(inquit Camerarius) equitationem primos ufurpafle perhibent, faltcm ut cxcquis pugnarentead^ hanc accommodant fabulam monftrofx formx, qua ilii a poetis introducuntur, 5d quam Grxeus uerfus obtccenusexpreirit,iWnr©-c<^’iSl^TOoci'4bie, femiferi,8Cfemihomines eifent. Pirithous cum Hippodamiam Adralliffliam uxorem duceret.Lapithas Si Centauros tanquam affines uocauit , Centauri ucro in» ebriati mulieribus quotquot aderant uim facere conabantur , itacp a Lapithis iratis interempti funt, j, Scholia in OdylTete phi.tn mentione E iiry tionis Centauritalfj aliter de Eurytione feribunt , ut ibide ex Bacchylide citatur. Humano capiti ceruicem pidlor equinam lungere fi uelit, Horatius de Ar tc Hoc monftrum puto centaurus foret. ©» «ifjasrO-jHefych, Apud Plu. tarchum hippocentaurus dici uidetur pro equitatore praeflantiffimo Si inexfuperabili. Ipfe, inquit, fe ait perniciter currere,illum autem uolare,fe commode in equo uehere,*»* ai farvnxjaTWfDj/ Ttf. «Kquod cft,fcd quid ad hippocentaurum hunc i Caelius, Socrates apud Ariliophanem , N ubes (inquit)mutantur in quam uoluetint formam, K«y («t|/ -nvx SjvoifiwT», tKii^sxxf^iixyixticaittiiKfncu/imantiStirxums.Addnnt fcholia Xenopba. tis filium ptcderallam Si liirfuto corpore fuiffetfunt autem Si Centauri inferna corporis parte, utpo* te equina.hirfuti.Si ipfi quotp propter amoris infaniam aduerfus Lapithas pugnarunt, Taurus par» tem hominis pudendam fignificat. Si inde fortaffls centaurus ut laftaurus.pro molli Si libidinofo ac cipitur. Vide KjvTtci/etiaiis apud Stridam. Xenophon Grylli filius fertur celebrem canem habuilfe. Hippocentaurum nomine, Pollux, De onocentauro fupra dixi poft Alini hiftoriam. De Ocyrhoe Chironis filiain equam mutata, Ouidius lib.j,Metamor. Italiamomnium principes inhabitalfe fe runtur Aufones indigen3e,feu autochtlioncs. At uetulfimum fuilfe Marin quendam nomine, cuius antica corporis humana prorfumuidercntur:pofticaucrd,cquina omnino. Nam Si nomenipfum propemodum idem pollere.quod apud Graecos i'!r!r»faj.»},id eft equo immixtus. V ideri autem poteli equum infcendilfe primus , Si freno inhibiriffe , atm argumento eiufmodi Ji^ms creditus : eundem quinctiam uixiffe fabulantur annos centum ac tres Si uigintuter item mortuum , reuixilTe ter . Sed enim flmile ueri mihi haud fit , in V aria liiftoria inquit Aelianus libro Nec defunt qui equitandi J«artem,id eft trjlsrxooiyjin Libye compertam primo tradam: Qtiaexcaufanuncuparit Pindarus in Pythijs Kvfftmy ((fii5rOTi/;etiamfi ad id referunt alfj.qudd ab Neptuno cdotSiflni Libyes currus iunge. re;quin Si Pallada cqueflrcm in Libyagenitam,Caelitis. ^In mari rerum,non folum animalium fimulacra infunt,ut uuar,gladij,Sic,quo minus miremur equorum capita in tam parttis eminere cochleis,Plinius, Exeunt e mari belluae quaedam equorum capitibus,Plinius. Orfei Indi afperrimam uenantur feram monocerotem, reliquo corpore equo fi- milenqcapite ceruo.Sic.Plinius, Nabim Aethiopes uocant collo flmilem equo, pedibus Si crurib, hoiii,Plmius:h*c camelopardalis eft,cuius hiftoriam fupra dedimus. Rhinocephalus ceruicem ha bet equinam cum uniuerfo corpore: flammis quas ore expirat, homines pereSt,PhyfioIogus author obfcurus. Ego nullum buluCnodi animal in natura extare arbitror. Paufanias in Corinthiacis,ln 4, templo quoda Gabafis, effigiem efle feribit equi qui partes pofi petSus cetaceas habeat, Catoblepon beUua,dc qua fupra fcripfi inter boues fylueflres,tubam gerit equinam. Xenophon Lampfacenus author eft in Oceano Scythico infulas efle, quarum Hippopodes indigen5r,humana uf<5 ad ueftigia ^^2 De Q^drupedibus forma in equinos pedes delinunt , Solinus ca.ii. Ab Iftro feptentrionem uerfus habitant Germa» ni,Sarmaw,Get:e,&c.ite Neuri, 8C Hippopodes, qui ab alijs Zagari dicuntur, Euftathius in Diony Bum. Coruda circa Indiam locus eft,ubi beftiae uifuntur Satyris fimiles, equina cauda, &:c.Aelian, Satyris iiixtacoxas enafeuntur caudte non multo minores equinis, Paufanias. Lamia pedes habet equinos, cjtera capris conformia.Glofla in Efaiam, Anthus auis equorum hinnitus imitatur,Plin, Sic.utfupra dixi ad finem capitis quarti. ^ f Aquilam Romanis legionibus C.Marius in fecundo confulatu fuo proprie dicauit.Erat Si an. tea prima c5 quatuor al(js:lupi,minotauri,equi apri^ fingulos ordines anteibat,Plin. naiai(t,;^Ai«j) laSyiut* wnuy Tvcs t AfihifiTrTitiAuir 'orwABS.o^vfl ci^' «r 5rKg9yvas Hefychius 6^ V arin, Plutarchus in Nicia ait equi charadlerem alicuius fronti inuftum apud antiquos feruitutis fuifle ar- 1, gumentum, Textor. De Cleofthenis Epidamnij auriga eius, dC currus 5C equorum imaginibus ab A gelada fabricatis, primis omnium, ut uidetur, in Olympia collocatis , fuperius dixi inter nomi» na equorum propria. Elephanti SC equi maximorum imagines Poliphilus in Hypnerotomachia fua Italica depingit. C.Iul.Cafar equi fui quem habebat pedibus proprie humanis.inflar (id eft lig. num)pro ade V eneris genitricis dedicauit, Suetonius. Anthologij libro 4. ledfione 7 . Philippi Ma cedonis epigramma in equi effigiem ex are legimus huiufmodi: M UAtTS-aij/ K(lfV tSores. Poflea uerd qui bigis uel quadrigis uiciflent. Vnde Qc noflris currus in his qui trinphauifi fent. Serum hoc,a; in his non nifi a diuo Augufto feiuges,ficut et Elephanti, Non uetus SC bigarum celebratio in his qui pratura funtSi curru ueeSi eflent per circum,PIin. 54.5. Ariflodemus bigas cS 5» auriga fecit.Plinius. Pificrates biga Pithd mulierem impofuit,Idem. Menogenes flatuarius qua, drigis fpetflatus eft, Idem, Pralium equeftre ad Trophoni) oraculum Euthycrates Lyflppi filius op, time cxprefTicitem quadrigas Medea complures,equum cum fifeinis ,Plin, Fidliles quadriga Ro- ma erant in faftigio louis templi,quas faciendas locauerant Romani Veienti cuidam artis figlina prudend,8fc,utin H.b.dicam inter Celeres equos, Conftantinus cum urbem luftrans ad TraianI forum ueniiret,fingularem fub omnicoelo ftrmSuram , harebat attonitus per giganteos contextus circunferens mentem. Omni itacp fpe huiufmodi quicqua conandi (adificandi) depulfa, Traiani e, quum foIS locatu in atri) medio,quiipfum principem uehit,imitarifeuelledicebat,Si;pofle.Cui pro- pe aftans regalis Hormifda e PerCde,refpondit geftu gentili: Ante (inquit) imperator ftabulum tale condi iubeto.fi uales:equus,quem fabricare difponis,ita late fuccedat,ut ifte quem uidemus, Ammi. 40 anus Marcellinus libro 1 6. Metellus Macedonicus fecit porticus qua fuere circundata duabus a. dibus fine inferiptione pofitis.qua nunc Otflauia porticibus ambiuntur ; & hanc turmam ftatuarS equeftrium,qua frontem aditim fpetflanqhodie^ maximum ornamentum eius loci,ex Macedonia detulit.huius turma hanc caufam referunt ; Magnum Alexandrum impetralTe a Lyfippo fingulari talium au thore operum,ut eorum equitum qui ex ipfius turma apud Granicum flumen ceciderant exprelfa fimilitudine figurarum,faceret flatuas, SC ipfius quoij ijs interponeret , Velleius Patercu. Ius. Equulos argenteos nobiles,quiQ.Maximifuerunt,aufErt,Cicero 6. Verr, De equis aureis ui de in V olucri equo fuperius inter propria equorum nomina. Exquilia gemini funt in urbe mon- tes.In altero eorum funt Diocletiani therma , duo equi marmorei ingentes , cum uiris feminud/s lora tencntibus,miro artificio infignes.quorum unus inferiptum Lannis literis habet , opus Praxi- jj telis:alter,opus Phidia.Conftat hos aTyridate Armeniorum rege Romam delatos , quem Nero iit laute exciperet, theatrum Pompei) unius diei opera totum inaurauit, Sipontinus. De equo ligneo, quocapta eft Troia infra dicam inter prouerbia. Athenis inAcropoli Durius equus ftabat,cuni fnfcriptione,Charedemus Euangeli filius Coele (l* KwA»!) natus dicauit : erat autem is ancus fadus ad fimilitudinem Iliaci,Scholia in Aues Ariftophanis,undc Erafmus tranfcripfit in prouerbio Du, reus equus. Quum apud Ephefum Macedo Alexander fuamipltus eflet intuitus imaginem, pro uirili ab Apelle exprelTam , non fatis pro pidiura dignitate laudauit Forte uerd interim equo indn, (So,& ad pirflum equum mire adhinniente, tanquam uerum planeac fpirantem: O rexCinquitApef les) 5 TO'ar©'e««t ©- 1^ otAi/, id eft,equus qp tu expreflior multo eft ac ueritanproxi. mior,Calius 1j.58.cx libro 1, Variorum Aeliani,non procul ab initio; fed melius uir doAffimusIu. 6» Ilus V ulteius nofter jfaWxaTijej; tranftulit, meliore in difeernendis picfluris iudicio pradiium: qua SC argutior fententia eft,8f ijocabuli;^ «{/ ^««f/ ht twisHiisvitlx W i^as c/Jg^ntas tftuiau/Ttti 5t!a§«^,i7r;riio; « ijr* ■mWjKsatiu/s^^TKtiui/*}. Pilisequiinpalpebramferiorecaremtpropterea Apelli Bphelio quiequS quempiam pinxiiret,reprehenfionem attuIilTe ferunt. Alij non Apelli hoc acciditTcjfed Niconi aiSr, cum tamen fcientiflime caeteras equi partes pinxiflet, Aelianus. Nicon, uel fecundum aliquos Poj lygnoftus piftor in Poecile porticu equum c6 depinxiffet, pilos addidit inferioribus palpebris per ig, norantiam,cum CKteraomnia egregie pinxiilet, Tzetzes Chiliade ii.cap.qiy, Phormis quidam cxMatnalo Arcadiae in Siciliam migrauit ad Gelonem Dinomenis filium , apud quem SC Hieronem poliea eius fralrem.cum multa praeclare in bellis gclTifret.tantas fibi opes parauir.ut &: Apollini Del le phis donaria quaedam confecrariqS^ Olympiae duOs equos (ex aere) utruncj cum fuo auriga: priore equum cum uiro Dibnyfius Argiuus perfecit , alterum Simon Aegineta. Prior equus is eli , cui ut Elienfes ferunt infertum eli hippomanes; 8C fane uidetur magi alicuius arte inPhormidis honorem faflum elTe.quod circa equum cdntingit.Nam cum 6C magnitudine Si forma interior fit multis alifs equis qui intra facrum illic lucum fpeSantur,8C cauda infuper mutilata deformis, mirifice tamen ab equis maribus ap^etitur,qui non uerno folum fed quouis tempore (s tisi «f ©- ngii mx wk&p W’ cu/vyifyHoiy iytfxy, lego i5{«(/)amore eius accenfi , uel uinculis ruptis uel aliter ad eum accurrut, 8fc. (ut fupra cap.j.in hippomanis mentione retuli)Paufanias Eliacorum primo. Eandem ex Paufa niahiftoriamtranliulitNicol,Leonicenusuaria:hift,i.64, Extant Simonis de re equellrifcripta, a quo etiam aeneus equus Athenis in Eleufinio pofitus eft,8ir in bafl calata opera SC fadfa iplius, Xe= i, nophon. Audiuifti de prifeo illo Simone,qui equitationis fua modos & figuras in Eleufinio apud Atheniefes fculpi curauit,Hierocles ad Baffumin Hippiatricis cap.i, Cimonis(lego Simonis )cqui arei Athenis pofiti funt,ueris ipfius equis ^ fimillimi, Aelianus Variorum lib, q. fn Aegefta ciuita te Sicilia Aemilius Cenforinus crudelis tyranus dona conferebat in illos qui noua tormentorum gc nerafabricairent.Cum autem Aruntius Paterculus equum areuma fe conflatum ei dono dediifer, ut fontes includeretjtyrannus tum primum iuftus,muneris authorem primum iniecit,ut quod alqs excogitaffet tormentum primus ipfe experiretur, Plutarchus in Parallelis minoribus. Similem hi= floriam de uacca anea Perilli in Bouc recitaui. De equuleo, alio tormenti genere , dieSum eft fu. pra inter deriuata ab equo. Zenodorus artifex egregius,cumMcrcurij ftatuam inciuitateGallia' Aruernis faceret, duo pocula Calamidis manu calata,amulatus cft,ut uix ulla differentia effet ai tisj jo Plinius ?4, 7.8t mox fequenfi capite , Praxitelis flmulacrum habet SC benignitas . Calamidis enim quadriga aurigam fuum impofuit,nemelior in equorum effigie, defecifle in homine crederetur. lp= fe Calamis SC alias quadrigas bigas^ fecit,equis femper fine amulo expreffls, Plinrj uerborum , in. quit Hermolaus, fenfus talis efltPraxitelis haberi fimulacrum benignitatis cognomine.quoniam be- nigni eius ingenq teftiseflccutpote qui alieno, id eftCalamidis quadriga, aurigam de fuo imponeie dedignatus non eflet, Hic Calais, non Calamis dicitur Ouidio : Vendicat ut Calais laudem quos fe, citequoruminifi forte Calamis legendum eft in eo uerfu, Hac Hermolaus. Alius fuit Calais frater Zetha filius Borea. Polycleti difeipuiusAriftides quadrigas &lbigasfecit,Plinius. Athenion Ma ronites in tabula pinxit agafonem cum equo, qua maxime inclaruit,ldem, Qjnnam in Olympijs ui cerint equis,quorum etiam imagines uel fla tua pofita funqPaufanlas enumerat toto fecundo Elia, 40 cotum libro,unde nos quadam excerpfimus,partim iam di(fla,partim dicenda. Statua Theagenis inluco Olympia fadia eflaGlaucia Aegineta: St iuxta curtus aneus,3t utrinep flnguli celetes equi quibus infident pueri, monumenta fuper uidiorijs Olympicis Hieronis Dinomenis, Paufanias Elia, eorum i. Etrurfus, Equus celes, quo uicitLycus Phidolas, fuper columna eredlusuifitur. Catera ex eodem libro huius argumentl,fi quis curiofior eft, plura fibi colliget. Apelles pinxit Clyium e. quo ad bellum feftinantem.St ei galeam pofcenti armigerum porrigentem . Eft St equus eius , fiue fuit, pidus in certamine, quod iudicium ad mutas quadrupedes prouocauit ab hominibus : Nanip ambitu amulos praualere fentiens, fingulorum pItSuras indutSis equis oftendit : Apellis tantum e. quo adhinniuere.id^ poftea femper illius experimentum artis oftentatur,PIin. Et rurfus. Fecit SC Neoptolemum ex equo aduerfus Perfas, Antigonum thoracatum cum equo incedentem , Peritio. <0 res artis praferunt omnibus eius operibus eundem regem fedentem in equo. Protogenis Rhodij ' tabularum palmam habet lalyfustEft in ea carns mire fatflus, ut quem pariter cafus £t ars pinxerit. Non iudicabat fe exprimere in eo fpumam anhelantis polfe, Stc.abfterferat fapius mutaueratcp pe. nicillum.nullo modo fibi approbans.Poftremd iratus arti quod intelligeretur.fpongiam impegit in. uifoloco tabula,ef illa repofuit ablatos colores, qualiter cura optauerat,fecit^ in pidfura fortuna na turam.Hoc exemplo ffmills&Ncalcemfucceflus in fpuma equi fimiliter fpongiaimpadfa fecutus dicitur.cum pingeret poppyzonta recinentem equum, Plin, Ab equo uidetur Germanis ueteribus deduiSa nomina coplura,ut Chonodomarius SC Suomarius Alemannoru reges,apud Ammianum MarcellinS lib.i6.&: Vadomarius lib.14.Ite Oihmarus.Sffimilia nomina in arus uel arius,cuiufmo di plura,puto, inter nomina principa ueteru Germanoru repertas in Stumpftj noftri Chronicis. Plu fs rima Graeci propria hominum SC locorum nomina ab equo deriuata etia compofitahabent,quorum omnium hift orias fi hic adijeerem, nimius fane SC intempefiiuus labor foret : quamobrem fac fuerit ipfa tantum nomina breuiier attigiffeinam qui de lingulis copioCus cognofeere uolent^apud autlis ' A. 5* 5*4 De Quadrupedibus res inqiiirent,qijiuel hominum gefta Khiftorias,uel Geographicos libros ediderunt, Nos etiam in Onomaftico permulta ab hipposderiuata aut compofita nomina propria uno in loco dedimus ho. minum locorum^ in Bibliotheca fcriptorum. Gratcl quidem compofius dedudis^ ab equo nominibus propria hominum nomina formare plurimum deledati funt , Si plurimum hac in parte luxuriati, ut lingulis mox enumerandis apparebit, Exiftimabant enim nefcio quid dignitatis eque, ftris nobilitatis^ equi uocabulo conferri Hinc eft quod in Ariftophanis Nebulis legimus , Strepfia, dem cum uxore de nomine filio imponendo contendilTeiSl cum illa Xanthippum aut Charippidett iiocari uclIefS trepfiadcs uerd aui fui nomine Pheidoniden.conuenilTe tandem ut ueluti coniundis nominibus Pheidippides nominarettir.Apud Latinos uix unum aiit alterum limilereperio: qualia funt apud Varronem de re ruft.Bquitius &Equiculus,Apud Vergilium Aene.^.pcnulttmapero. ii fcribitur.Continud Quercens Si pulcher Equicolus armis. Commodius Equiculus uir foriifflmiis & patremilitari natus Varronimemoratur. f^Exproprifs uocabulis Gracis proponam primum hominum propria, Si utrorum prius quam mulierum : deinde locorum Sil populorum , feruato fere literarum ordine in fingulis* ^ Hippalcus , Hippodamiat Sil Pelopis filius, ^Hippalmus apud Q, Calabrum. Hippamtiion apud Po!lucem,permt duplex fcribendum,Ai'dhj(ST nit Hippolyti apud Troezenios facerdotis.HippoIytus in coelo auriga, & honores eius apud Troeze nios, Paufanias in Corinthiacis. Hippolyti Thefldat hiftoriam lege infra in H .h. in mentione Dia. nseexAeneidosfeptimo. AntiphiluspinxitHippolytumtaurocmiflbexpauefcentem.Plin. Hip polyto Sicyonio(inquit Plutarchus in uita Numeeifingunt, quoties ex Sicyone Cirrham adnauigafr fet, oraculum Pythiam reddidi(re,ueluti deo fentiente X promere gaudente hitiufmodi heroicum; Hippolyti rurfus charum caput arquora findit, Hippomachus aliptes iiterartim doeSor , Plutarch» intrita Dionis. Alterius cuiufdam tibicinis meminit Aelianus in Varijs libro i4.hic cum difcipulus eius aberraret inter canendum tibiam, percudit eum bacculo dicens ; Perperam cecinilli: nam alio. 10 quin hi tibi no applauderent. Idem lib.i.eiufdem operis dcHippomacho pugile fiue athletices magi liro feribit. Hippomachus Elienfls.et alter ex Caria Thraci^ apud Strid. Hippomedo Agefilai filius bellicis operibns infignis,apud Plutarchum in uita Agidistitem uiri nomen apud Statia lib, S.Theb, Hippomenes, ut feribit Ouidius, Limonenfiliam in adulterio deprehenfam equo famelico prabuit detiorandam. Verba eius funt ha!c,in Ibin, Sola^ Limone poenam ne fenferit illam. Et tua dente fero uifcera carpat equus. Vnde fatfia paroemia,quam ex Diogeniano auocat Erafmus, Magis im piusHippomene.Textor, Hippomenes filiam fuamuitiatamequouorandamobiecit,8Cc.unde 8i locus dItSus eft irore asjKS.S^dasihincforte cft etiam quod apud Hefychium legimus iVTmoamt, BjK©'. Hipponax Ephefitis lambographus. HipponatSeum pracomum,uide inter prouerbia Eraf mi, Hipponicus , in Aeliani Varijs. Cratinus Hipponicum propter ruffum colorem Scythicum 10 nominauit.Scy thicum enim lignum eR,^^:§iuiS!Zsrm ntymiCxST Ahifan m ^'ix, id cft quo mulic. res lanas tingunt,& flauo colore inficiSunifllarSiJiriM padtue accipias, ut ipfac fe,id cft capillos fuos hoc ligno inriciant, V arinus in uoceCratinustfedmutiltis apud eum locus eft. Hipponici cuiufdam Herodotus meminit.Hipponicus Adienieniis ab Alcibiade pugno pcrcudlis, Plutarch. in uita Alci biadis, H!pponus,i!r7reVss,filius Megapenthis.nepos autem Proeti,Scholiaftes Pindari.Hipponus, qui poftea Bellerophon,Calius ex Scholtjs in Homerum. Videtur faneditSio hacc compofita.Si fig, nificare magnanimum, ut ixTuryrifuaj/. Hippophatus,Gyraldusdedijs. Hippoftratus,Ibidcm.'Uij de Hippothous. Hippotes X Hippotades , id eft Hippotis filius , Ibidem, Hippotcs.uiri nomen, Suid* in M«AMiey;Aeoli pater, Kc.CatL Hippothoon,i!T5i«Jo»ii;,filitts Neptuni, ^ quo Hippothoon. tisuibus di(Sa,Siridas. Heroum eius,id eft templum in quo colebatur , Hippothoontium dicebatur, 50 Hcfychitis X Varin. Vide ne idem fitHippiothonfupradi nomai equis terror. Sunt qui ab Oenomao id folitum peragi, fabulentur. Quidam inibi in folTa ali, qua a Pelope.flbi ab Amphione tradita Thebanoiquibns non Oenomai modo exterriti iint , ucrum exterreantur omnes illae tranfeuntes equi. Fuifleuerd Aegypttj putant Magicae peritum Amphio natpropterea petras illi in Thebarum moenibus fuflruendis uifas obtemperare, fleuti Orpheo ratio- ne eadem ferteobediuerunt.Cael. Vide plura apud Paufaniam Eliacorum fecundo. Epigrammatum Gra:corumlib.i,(eclfione45.Augeasdicitduodecimamboum fuorum partem elTe mtf’ Cleon in Equilibus Ariftophanis mgxjnnrvsfxr©' cognominatur.qudd ordinem equeftrem per turbaret. TeleUppus filius Hippocratis, Varin. Xanthippus pater Periclis, Varin.Hocnomena flauo equi colore inditum apparer, ut cirrhippus i giluo.Leucippus ab albo, Melanippus a m'gro, jt Zeuxippus.dux LacedaemoniusXonophon de rebus Graecorum. ^[Mulierum nomina, Hipparchia uxor Cratetis Cynici, 8dc, uide Suidam, Hippe meretrix Athenaeo libro ij.Theodotum quendam foeno praefecSum regis Ptolemaei amatorem habuit, dd cum In comelfatlone aliquando apud regem uinum copiofius infundi peteret.uehementer enim fltire fe; Meritd.inquit rexiplurimum enim foeni deuorafti. Argute quidem , cum dd ipfa Hippe, id eft equa iiocaretur.Sd Theodoii cuicommilTum erat foenum opes confumpfilTet, Hippe Chironis Centauri filia in equam mutata.ut fupra iri equo fydere dixi.uide Onomaftico. Hippe dd Aegie uxores The fei.Hefiodo tefte, Athenaeus libro i j, Hippe filia Danai.a qua hippion Argos diiftum, Hefychius Sd Varin. Hippia.irrTri*, Arfinoe uxor Philadelphi, Hefych, Spartana uirtus apud Leucftra attrita corruit,infefto numine, fi credimus.obfcelus admiffum in Scedafi puellas.Molpiam & Hippo, utia 40 Paufaniaiin Arcadicis) relatum fcio, etiamficx Plutarcho alibi Mileriam tcripfimus, Caelius. Plura uide apud eundem libro -j, ca, 8. Ex Fuluio quodam dd equa Hippo puella nata fertur , Catlitis ex Plutarcho. Celebratur Athenis quo^ foemina Hippo.ut eft apud V alerium Maximum, Hippo uelHippona dea infra dicetur. ®*-Brifeis:Sd Veneris cognomen, Hefych. Hippodamiae Pelopis dd Myrtili fabulam.uide in Scholijs Homeri in Iliadis Add in Onoma flico. Hippodamia Pelopi peperitfex filios, ut Pindarus fcribit,Atreum,Thyeften,Pittheum, Alea- thun,Phiifthenem(pro quo alij Hippalcum numerant)dd Dianaut Chryfippum, Varin. Hippoly te Amazonum regina.Hippolyti ex Thefeomater,ut fupra dixi: Vide Onomafticon.ubi etiam Hip polytes Acafti uxoris mentio fit. ^ Aenippe.Eudori filia, ex Aeneo marito Cyzicum regem Dolo pum peperit, Orpheus in Argonauticis, Alcippe Martis filia , Paufanias in Atticis, Alcippe ele, j» phantum peperit.quod inter oftenta eft.Plin. Aftracus Neptuni filius Alcippen fororem imprudes comprelfit.^c.Plutarchus de fluuijs in hiftoria Caici, Anippe filia Nili Bufiridem ex Neptuno pe perit, Plutarchus in Parallelis minoribus. Archippa uxor Themiftoclis ex tribu Alopecia, Plutar, chus. Archippen meretricem a Sophocle iam fene amatam apud Athenpum legimus libro ij, Ari< ftippe.uideLeucippe. ChryflppesquteHydafpen patrem amauit, hiftoria legitur apud Plutarcim initio libri de fluuqs. Cydippen fecit Protogenes Rhodius.Plin. Cydippe Ochimi filia ex Cercapho Solis filio peperit Camirum, Lindum dd laly fum.Scholiaftes in Olympia Pindari Carmine 7. Fuiicf alia Cydippe Cleobis dd Bitonis mater.apudStobsum in Sermone de morte. Eucxippe.filiaSteda fiBoeotij, Caelius, Eurippe.mulieris nomen in epiftolisTheophyladi. Heurippa, Dianacogn^ tnen.Cael, Leucippides, du^uaedam uri gines fuerunt. ■ffitAirt/iuTrsri/iof/uraiAsj.tfvo -/Sbe ipoKri, Hefychius ddVarinus, Stephanus Leucippidas, id eft Leucippi filias nominat Phoeben ddElaira, ex Aphidnis ciuita te Laconica ortasihas aCaftore KPol DcEcjuo. H.a. Lib.L I«c£ raptas legimus. Leucippe ex V ulcano Aegyptum peperit , Plutarchus de fluuijs in Nilo. Leucippe, Ariftippe Si Alcithoe fotores, Minyades cognominata:,cum Bacchi choream contemne» rent,in furorem conuerfat.Leucippae filium tenerum adhuc difcerpferunt,hmnulum effe putantes, Si poftea inaues mutatae funt,una cornicis,alterauefpertilionis,tertia nodlua: forma aflumpta. Ac. lianus libro j. V ariortira.PIutarchus in Graecanicis quaeftione 57. laceratum iftum Lcucippes filiu, Hippafum nominatum meminit. Lyfippe mater Teuthrantis Myforum regis , Plutarchus de fiii. uijs in Caico. Lyfippe , filia Prtxti.cum exteris fotoribus a lunone in uaccam mutata. Menalippe apud Homerum. Xanthippe Socratis uxor. Zeuxippe, mater Priami, Varin. C Locorum Si populorum nomina. A Nare amne ufep ad Equiculos tenent Sabini,Cato Orig. 10 Equeftris SC Rauriaca Colonix Plinio 4. 17. inter Galliae populos numerantur. Ptolemaeus Eque- firem Sequanorum in Gallia Belgica ciuitatem facit. Equeflres, ut Antoninus in Itinerario aperte feribit, funt cinra luram iuxta lacum Lemannum, a quo diftant lo.M.p.Qiiare conijeitur elTe Neul dunum , ficut liber ,puinciarum meminit Neuiduni Equeftrium , quae ciuitas hodie uocatur Ne- uis,uulgo Neau. Sed cum Antoninus Equeftres prius commemorat ac deinde lacum Laufun6(qu# idem eft Lemanno)uidetur hxc urbs citra lacum fuifle, ut forte fit illa qux hodie Dunoy uocatur, quae uox nomini Neuiduni non male rcfpondet,8fc.Hxc Sebaft.Muniierus in caihgationibus cir. ca finem operis de Rhaetia Alpina. Videri fane poteft Neuidunum duplex fuilTe , ut alterum diffe. rentix caufa Neuidunum Equefirium dieSu fit. ^Equus nomine mons Troix imminct.per quem illa facilecaptafertur,undeequiTroiani fabula nata eiifecundum quofdam, Nic. Erythrxus. Da« lo phidas cum eius ftudij eflet, cuius profefibres fophifts uocantur,incptg mordacis opina nonis, A« pollinem Delphis irridendi caufa confuluit , an equum inuenire poflet, cum omnino nulIubabitiC. fetteuius ex oraculo reddita uox eft,inuenturum equum,fed ut eo perturbatus periret.lnde cum io cabundus,quafi delufa facrarum fortium fide,reuerteretur, incidit in regem Attalum fatpenumei o a fe contumeliofis didhs abfentem lacelfitum, eius^ iuffu faxo , cui nomen erat Equi, prxeipitatus, ad deos ufep cauillandos dementis animi iuiia fupplicia pependit, V aler. Maximus. Roboam Sa> lomonis filius inter alias urbes condidit Hippam&Mariiram,Iofephus Originum ludaic, 8. 10. Ea. dem forte fuerit Hippus urbs Palxfiine Stephano. itrtrKslsir ports qusdam Athenis, Varin. Hip. paiis,iW;ii^is,fluuius eft in Camarina(ucl,per mediam Camarinam fiuenslcuius aquxpars una duj cis eft,alteta falfa;hunc nouiim ftibinde lutum afferre Si ripis apponere aiunt, unde xdificandi ma« 50 teriam incolxfumanttalij uero quoniam per mediam fyluam quandam fluit, unde arbores multat jr» cerx^ nafcantur , hoc modo xdificantibus Camarinxis prodeffe. Fertur autem SC nauigabile & pi fcofum effe flumcntfontes habet in monte quodam Sicilix. Ligna qux in fyluis fecuerint ei inieefia in urbem uehuntur.Hxc ex Scholijs in quintum Carmen Olympiorum Pindari . Hipparenum Me. fopotamte oppidum: Muros Hipparenorum Perfx dirucre,Plin, Hippia(f!rjn* « )urbs Perrhjbix, alias Phalanna dii3a,Siephanus. Phalanna eft urbs Perrhxbis quondam fubdita,Strabo. Oppidg inGrxeia itraisi/ /gyosab equis cognominatu eft, Varro. Argos hoc Achaicum dicebatur, Pelopon- nefi itrbSjhippobotum etiam alio ab equis cognomine di(ftum,utpote equorum pafcuis aptum. Hip pion Argos ab Hippe filia Danai appellatum apud Hefychium SC V arinum legimus. Plura uide in. ferius H.b.inpatrijsequorum. Dauniorum oppidum Harpi, aliquando Argos hippium Diomede 40 condcnte,mox Argirippa diiftum,Plin,Ptolem*us Scyracenos ultra montem Hippicitm in Afia coi locat Hermol. Fuit Si Hierofolymis Hippicus dicfta turris, cuius meminit lofephus de bello ludaico 6.6, Longinquiores eodem difceptantforo Halydienfes feu Hippini.Apolloniatx.TrapezopoIitp, Aphrodifienfes,PIin, Hippus fluuius eft Mofeorum. Phafis amnis maxime inclaruit Aea xv. M, p, a mari, ubi Hippos Si Cyanos uafti amnes e diuerfo in eum confluunttaccipir etiam Glaucum.&Tc. Plin.Phafis Glaucum in fe recipit & Hippum e uicinis montibus cadentes, Strabotidem ex eo in Dio nyfium feribens Euftathius repetit. Hippocoitm uinum ex infula C6,diiSum ab agro generofo cui nomen Hippo,Feftus. Hippu aera, id eft equipmontoriitm.iirbs Libyx,Steph. Hippitcome,uicus Lycix.didlus ab equo uiatorum quorundam illic mortuo, Stephan. Hippomenes filiam fuam uiti. atam a quodam.cquo uorandam obiecit , Sic, unde Si locus ditftus eft iots «sj»! , Suidas. V ide P infra in prouerbio Apud equitm Si uirginem. Prufa ciuitas Bithytiix fub Hippo monte fita, Plini. IIS paulo ante finem libri quinti. Coloni,K»Afflwi{fic dirfti fcilicet colles in Attica: nam Si fimpliciter locum altum interpretanturlduo fuerunqunus iTra-©- (malim iOT(©',ut Patifanias habet, uel itnra©' per a, ut author argumenti in Sophoclis Oedipum in Colono) appellatits:cuius Sophocles meminit, tanquam Oedipus adillumconfugerittalterinforoeratiuxta Euryfacis herois templum, ubiconucniebant mercenarij homines, ob hoc ipfiim RsAsircTtitr ditfti, Pollux. Offenditur 86 locus ap pellatus KoAsjriJs quam Atticx partem primum tieniffe quidam dicunt Oedipum: a quibus tamen Homeri poefis diferepat. Dicitnt autem aram quocp Neptuni hippij , 86 Minerux hippix ( iti hoc colle effe , ) Paufanias in Atticis. T emplum Furiarum quas niims uocitant.inhippio Colono efttcui nomen.quonia templum in eo fit Neptuni hippii,86 Promethei.et oreocomi, id eft qui mulo 6trum curam haben t,in eo habitant, Author argumenti in Sophoclis Oedipum in Colono. Et paulo Vnde apparet 86 Colonum, 86 Hippiunt Caunij feorlim dici, 86 coniuntSis etiam uocibus Colonum hippium, differenux caufa nimirum ah ffS De Qi^drupedibus aliero Colono. Colonus hippius in Attica prope Acadcmiamcft, Paufanias, Adraflum aiunt cum Thebis fugeret j equos in Colono primum cohibuiflre,&; Neptunum ac Mincruam hippios aps pellaifejHefych.St Etymologus. nudum nomen apud Suidam,non aliud fignificare ui* detur quam Atticum collem iam didlum,cum & xsaairos fynonyma uideanmr. Hippus infui Ia Eretriat.item urbs Sicilis, K alia Palsftina;,Steph.Eadem forte eft Hippa urbs a Roboam Salomo nis filio condita,ut fuperius retuli. Lacus in quem Iordanis fefundit, amoenis circumfeptus oppidis eft.Iuliade & Hippo.Plinius 5.15. Inter Decapolitante regionis,qUa: ludaes iungitur, oppida, Plin, y,i8. numerat iam didlum Hippon Diort.Sic enim etiam Hermolaus legit, id& facit (inquit) autlio. ritas Dionis,qui feribit, Dioholim Hippo nominabatur. Erythrae ciuitas eft Ionica, quaportum habet, 3^ quatuor ex aduerfo ei fitas (srfenafiihfiti ) paruas infulas , qua Hippi dicuntur, Strabo libro ti 14. quare corruptum Stephani locum conijcio,ut legamus Hippum non Eretria, fed Erythrarum in fulam e(re.Mentionem de his infulis facit etiam Plin. 5, 19. Hippuris maris mediterranei infula Pom poniotHippurifeus Infula CarijStephano. Meminit etiam Plin.4.ii.ubiprohippurufa,hippurifcus legendum uidetur, Annij Plocami libertus circa Arabiam nauigans , Aquilonibus raptus praner Carmaniam x v.die Hippuros portum cius inucdlus eft,Plinius . Portus quidam in Taprobane Hippuros nominatur,Soiin. Hippo uel Hippon ( ) duplex eftin Africatunus (profertur &C fcemiho genere) regius cognominatus : alter diarrhytus , quod paluflri folo madeat, unde & terrae motibus frequentius infeftatur,qUarc uagam Silius dixiqutrantp uno uerfu compIcxus.Tum uaga, SC antiquis diletSus regibus Hippon, Vtrantj Hipponem Graecos equites condidiife authorefiso- linus.Cirta in Africa Mafanifl» dC fuccefforum regia efl,in mediterranea , urbs optime ftruda, cum u a c3etcris,tum a Micipfa,qui Sf Graecos in eam habitatum deduxittSf tantam effecit , ut decem equi, tum millia, 3f peditum uiginti emitteret. Cirta itatp hic eft,8f duoHippones : alter V ticf proximus, alter remotior,8dTritopropinquior,amboregiae,Strabolib.i7,Plurade utra® Hippone Africae a« pud Plinium ex Indice requires, Eft SC Hippo oppidum Locrorum in Brtitijs , Hipponium ( iaTriwo(/ ) Stephano ab heroe qUodam fic diflum , 8f a Romano poft Annibaluemia : gentile Hipponiates,Stephanus, Hinc finus Hipponiates apud Strabonem libro iexto,quem Antiochus Napitinum dixit, Plinius Terinxum, Hippo Lucaniae ciuitas, Plutarchus in uita Ciceronis, De hoc Plinius 5. ■}. Hippo (inquit) quod nunc V ibonem V alentiam appellamus : Idem apud Suabo* nem legimus libro 6- Ab eodem Plinio i.i. in Hifpaniae deferiptione Hippo Caurafiaru memoratur. Regio quae fub Cafpqs portis in humili Sf concauo folo iacet , SC Armenia, eximie hippoboti,id efi 5« equis pafccndis aptae funtuocatur autem & pratum quoddam Hippoboton , per quod iter faciunt qui ex Perita 8f Babylone in Cafpias portas proficifcuntur,Strabo. Argos Achaicum etiam hippo boton cognominatUm,fupra monui. Hippoccphalum fuburbanum Antiochiae ditftum alicubi le giffememini, Hippocorona eft in Adramyttenaregione,&Hippocronium inCreta,Suabo!ib.io. Fontes in Boeotia a Plinio numerantur, Hippocrene, Aganippe,Gargaphie,&fc, Hippocrene , Imt xgmUj&ns in HeliconeaPegafo equo di<3us,qui fitiens ungula terram percufltqunde fons emicuit, nt Hefiodus in Theogonfjs canit (item Aratus,8f Higiniustuide in Pegafo infra in h.)Hefych,Cum Bellerojjhon Argis fitijffet, terra itSa pede Pegafi fontem emiflqqui inde fons equi,uel Pcgafeus (Uh- jxmx ifurr) diiSus eft, Varinus . luxta Hippocrenen in Boeotia alter etiam fons Aganippe eft, non procul ab Helicone mote. Perfius Hippocrenen fontem caballina dixit,cx quo qui haufiflent proti 4» nus furoreafflatipoetatfiericredebantur. Hinc Hippocrenides Mufac. VideOnomafticon, Ore. ftes a caede materna expiatus fertur,tum altjs modis, tum aqua ex fonte Hippocrenetqui etiam apud Troezenios monftratur ex PegafiunguIsitSu prognatus (unde 8CP«yxinJ'x Cciimiiuocant) Catlitis exCorinthiacis Paufaniac, Videnonnihil eriam in Gyraldi opere de dfjs ex indice. Fuit in Pirarofo. rum nemine Hippodamia,! Milefio Hippodamo qui Piratum ftruxittmeminit Demofthenes. iWw t/lximaif kyc^x^ nuncupat rerum Graecarum libro i.Xenophon, Caelius, Vide fupra inter propria ui. rorum nomina in Hippodamo. Hippodamantium uinum quoddam in Cyzico , Hefych. Poli hxc authoritas Hippodamantio,Myftico,Caniharitat,Plinius deuinis tranfmarinis. Sternja,uia Hippo coontis,hoftilis,it^ stjsTO» ■iffitirevTBi/.Hefych, Hippodromus locus Alexandriat cluitatis.utin eius deferiptione refert Strabo lib. ly.figniflcat autem quemuis locum, equorum fpctSaculis SC curfibus 5» aptum. HippoIa,f7nrM«,urbsuetusLaconica:gennleHippolaites,Stephanus. Herodotus adBo. ryfthenis Hypanis^ tradlum Icribit.IttjSoasp eroc.o imroAtop ec«gs tatAa-Tta.Hermolaus. Hippo molgi.iOTcii.oAj.oi ( uel iOT«i.oAjoi) didli ab equis mulgenis , Stephanus in Melanchlaenis: uideiupra capite fexto. Hipponium urbs Brutiorum.alias Hippo,paulo fuperius didum, Hipponefus, urbs Caris, Sf alia Libyat,Stephanus. In Ceramico finuinfulac, Hipponnefos, Mya, SepiHfra,Plin.5.;ii Hippophagi populi Scythiae in Afta,(ut cap.6. docui) SC altj Hippopodes.de quibus fuperius tuam hoc ipfo ca pite dixi, fupra Tauricam Cherfonnefum iuxta Alanos . Solinus in Oceano Scythico ba« bitare feribit, 5C humanam ufqp ad ueftigium forma tenere.fed in equinos pedes definere : Et Plinius 4.IJ. in quibufdam maris illius infulis. Hipporeae.gens Aethiopij,atri coloris.tola corpora rubrica illinit, Plinius. Hippotamada.uicus in tribu Oeneide.Stcphanus, ^ C Aganippe, Boeotiae fons.ut fuperius in Hippocrene dixi. Argipptei Scythx ab ipfo natali cal «i, mares patiter SC feminat, SCc, facti dicunt efle.arma non poffidennuocantur aut Argipp*‘i rodoitts DcEquo. H.a.b. Lib. I. Argyrippa (/ijyvwW*) duitis in Apulia, oUm Argyrohippus dicSa.qua Diome, des jdificauit,a qua Argyrippem dicuntur :uide StephanS.qui 8C hippion Argos a Diomede cogno minatum ait,unde ab ecjuis « nomen elTe conftat,8^ non probandi fijnt qui per a-.fimplex fcribunt: neij qm fecundam per lora.Dauniorum oppidum Harpi, aliquando Argos hippium Diomede con- dente,mox Argirippa didiim,Plm, Ccnthippe(Kyifl(W»)Iocus Arg^uae regionis,d(us quod Belle rophontes meo primum ftimularit equum Pegafum.Varin. «lAia^M.Suidas.nec addit quica. Philippenfes,Phi|ippefq Grsce,ad quos D.PauIi epidola extat.in prima Macedonis parte funt , ut n^ratur in AiSis ca. i6.coIonia oriunda ab urbe Philippis,di(Sa a Philippo conditore, Erafmus Rot. 10 Eli 5C biolisciuitas a Philippo fic dida.ciim prius Crenides uocaretur, Stephaniis : Vide Onoma. fticon. Philippopolis, urbs Maeedonis quam Philippus Amynt* filius condidit, Stephan. Euip. pc,uicusCaris,Idem. n«ee™»j/,locusAthenis,Suidasa: Varinus, Taraxippus,locinomen.utfu pradiximter propria uirorum, ’ Forteinue^tur aliquando equus cornutus : fed hoc monllrum fuerit , Albertus. eiml equi parui,M lOfsSti #(3-irai(/,ut yirm 5i «sAsfoi fiStm/Sjiarap, Suidas in z^0fa/& initium dorfi, ubi & coccygem pofui, mus.Taj «v(ccc 7ni^£«Aaif/ 7^ /tt^aAwf' xscra^irce uiH 7« Xenophon de frenando equo.In fume misarmis,Camcrarioincerprece* SiomoplatasCideftarmos ueircapulas)doloruehemcntiuscxcru cietj ferro tergus oportet iranfigere,£^ a iuba inter cutem dC iiigulum( y^b-Tttjv >(5« i^BjUt Grarcus codex impreffus habet)inftar odo digitorum fediunculam aufpicarijfic ut ne fcalpel* Io iugulusiprc contingatur, Pclagonius in Hippiatr.ca. 26- interprete Ruellio. Vltimo quidem Hip, piatricoru>Ticapite,traganum pars quadam narium appellatur. Luxatio accidic,cumneruiisqui fcapuias comprehendit,aut articulus quem gumphum uocant,acc[abulo propulfus excidit, Abfyrsll IUS ibidem,eodem interprete. Graece legiiur,Ex6oA« yx^ oTwy ix^ayi i'^'^oy ix »yo7r^xTH!^ mH9rvAHs6x9v8. Eundem locum UtMx^CnwoTrAoy.tifnKmoy, 8^ rcrermonbus palioram appellari puto. Eft enim paftora locus inter ungulam 6C ^jximam iundura, Ruii .is u V Pedes poft uiam eruendi funtdii(genter,ne quid luti uel fordium in articulis bafi^ per maneat, Vegetius. Sanguinem detrahes ex poficrionbuspedibusiuxtatalos vasruK^TiwV^vayxt/Afl);/, K uellius uertit a futfragtnc.Noflri partem illam, uocaiubCrt|ct)lc^el,hoc eft malleum, qute inter un gulam 8C libiar iimduram media eftihuic a pofteriore parte infunt caua illa quae nominant bic fpfd Ii5d?er.Pi obant autem eos potius quibus breuior ea pars eft,tanquam robore crurum ualidioresma quibus ea oblongior eft, infirmiores funtcruribus,8t: feredum ingredietur nefcio quomodo pedem inaequaliter anterius primum deinde poftermsfubmutunt, urforuminftar, undeetiam b^mbftna ^9 nonnullis a ppeilantur, quafi «r^K7T)^«//oyprium eft.alierumad bifulcos etiam dC multifidos ungues pertinet,tcrnum afubftant/acor nea lumitur. Vnde 6c La tini poetae cornipedes cognominant cquos,uc V ercrilius Aeneid.y.Er Sili* us libro rcp[imo,Fu!ui iuga ceifa trahebant Cornipedes. Cornipedi Fauno c^fa de more capella, Ouidiusi.Faft. Solido grauiterfonat ungula cornu, Vergilius j.Gcorg. ETt/yflWsisTa-^-jqmToli* dos haliet j>cdes;/iaAf£H9^c qui molles, Abfyrtiis. O/iAh de equis 4>prie dicitur , Ariftophanes etiam dc fuibus pofintiSi' wo^ovTdlryHhilfftde equis: iTS'sra(i}yo7TAba>y,’f^'cvvyaiy re'l'as’xiys , Siiidas & Varinus. Stygis aqua cum uafa omnia,lapidea,e cryftallo 8^ murrhina,ofl'ea,& ex quouis metallo conflata pc^# netrctarpernimpat/olaequiangulaillaefa continetur. Aiitiero etiam Alexander Magnushuiiis aqua: ueneno uiiam finierit, dicere certo non poifum, famam uero elfe fcio,Paufam'as in Arcadicis. Vitruuiut DcEcjuo. H.b. Lib.I. fdi Vteuiiius& Plinius, non eqiii,fcd mulj ungula Stygis aqua contineri aiatJuftinusuelTrc^ lib. ly.equi. Vide fupra in Afino B lecur luporum equinae ungulae fimile efle traditur, Plinius, Peti. Iara,furara,ficca Si ftritfla uulgo interpretatur.Scaeuola ait ungulam equi albam ita dici, Feftus. Si. pontinus petilanfura legit. Petilus uox antiqua paruum fignificaninde petilanfuram aliquis dixea rit quae partta aut Itridla fit. Per cannam initillas ungulis , puifurus ne coronam tangas aut ranu* las, Vegetius a. 58. Malpitiumfitin bttlletisCal’ bullelis, quod non placet)ungularumequi,ubicar. nes uiitg iunguntur ungulis, Petrus Crercent.BulIetg quidem ditHg uidentur forma diminutiua Gal lis dC Italis familiarijitt fit ungularum pars inferior.ditfla a fimilitudine bulgarum, qux perae funt Si equis geminae appendi folent, Nefeio quae pedum pars eft,quam Germani quidam appellat tbey. ,„Ui»ueltyctet». 5/ ImiHyinuLmx! , Ari- ftoteles in Phyflog. De equorum eledione aphorifmi Petri Crefcen,Iibro g.ca.S. & 9, Qui de lau. dibus equorum aliquid commentati fint,dicam inferius in H. e. Laus praftantilTimi equi, quem Sy nciius V ranio donauerat,in epiftola eius ad eundem continetur, quam nos utcuncp ex Graeco La. tinam fecimus. Dono(inquic)ttbi mifi equum omnibus equi laudibus ornatilfimum : Qtti ufum fui tibi praebebit ad certamina curfuum.ad uenationem,ad pugnas in bel!o,ad pompam denic^ uidorP alem de Libyco tropliaeo celebrandam. Non enim facile dixerim uenator ne iit pracftatior,aut in cer tamine curfor, aut pompicus,aitt bellator, (ftausyfcTse.KfcAst ^ie^i't@',7rattir£t/s,weAt/ttsilet©^,)Qudd ii indecentior ei forma quam NifTaeis equis apparer, ut cui afpera Si .pminens calua fit. Si lumbi excar ^0 nes, cogitandum Itmiliter in equos ut homines non limul omnia diuinitus conferri.Sed forte hoc ip. ib nomine laudabilior fuerit, quod maiores partes duras quam molles a natura acceperit* Toleran. dis enim laboribus offa quam carnes aptiora funt. Veftri quidem equi carne, noftri offibus excei, lunqHatc Synefius. V alidus,potens,membrofus , equi epitheta apud Textorem, Iw. w©' ,pratflantillimus cquus,Plutarcho in Sympofiacis, 7r€)rT#A«(/ Wi«/xa(')ereda eft,Eetei. XjvSlr igitur fuerint JiS^TSj/mon autem,ut quidam exponunt eff longa; ceruicis, qi:odnonequis,fedcygnis8ihuiufmodi auibusjiprium eftjUnde&^AiVofsjoico. gnominantur, V arinus. Eei«'XS*'’fr,|riyaa»i,is i^lgusrymgti^ijiiyxUcwKy/isy , Hefychius. j. CJuid tam egregium fi foemina forti Fidis equofVerg. Aene.ii, CJuippeuidebis equos fortes cum membra iacebunt Infomnis,fiidaretamen,Lucret.lib.4. Nec te fortis equi ducet ad arma fonus, Etadii cuos hilarem,intrepidum^ tubarum Profpiciebat equum, Statius lib. ii. Equum alacrem Istus ii afpexit,Cicerolib.i,dediuinatione, Filius ardentes haud feciusatquore campi Exercebat equos, Verg. Aene.7. Ardentes Si equos ad mollia ducere frena,lVIanilius lib. 4, Effodere loco fignum quod regia luno MonftrSraqcaput acris equi, V erg, Aen, i. At puer Afranius medijs In uallibus acri Gaudetequo,Aen,4, Vt^acresconcuffitequos,ut^impulitarma,Aen.8. Deni^ubime dio nobis equus acer adhatflt Flumine,Liicretius lib,4. Acer equus quondam,magnat^ in pulue re famat,Ouid.Metam.7, Milite non illo quilquamfcelicius acri Infultaretequo,Siliushb,io. Vt cupidi curfus frena retentat cqui,Ouid, libro j. de Ponto. Non fonipes in bella ferox , non iret in sequor,Lucan.lib.4. Siue ferocis equi lutSantia colla retorques, Ouid, in epift,Phscdrae ad Hippo, lytum. Audaci ftrenua fertur equo,Pontanus. Troilus haud aliter gyro leuiore minantes Elude. baiequos,Stat.lib.5.Sylu. Vtquiterribilesprogramen habentibus herbis Impius humanos ufc i« fcere pauit equos, C3uid. in Ibin de Diomedis equis, quibus haec non animofitas,fed crudelitas attri, buiturtDecet uerd etiam animofum equum hoftibus terribilem effe. Subitis^ frementes Vortici, bus contorfit equos,Lucan.lib,4, V exare turmas, & fremente Mittere equum medios per ignes, Horat.lib.4,Carminum, Ad hunc frementes uertere bis mille equos. Idem in Epodo. Etmedia quamuis in cstde frementes Hos affiftere equos, Stat, lib,;, Theb, Oppianusimrsj/iti/oldirWjiiAinij/, & (.syoJisTSf « cognominat.Xenophon dixit, 4' Vitia equorum ab animo. Mordacem equum Graeci afjpellant. Aegreat equi Xeno. phonti,qui calcibus impetunt pcruicacius,(calcitrones) Cati, farass t/S «wyiKtr, filub:,Suidas ex innominato. OfSisT/iiif tsrmjo/di»©' ((ja 5ij\i^«i/,Arifiophancs in Anagyro, (is i/li/rye^xMs , ut Suidas citat SC V arin. (Juodfi equites (inquit Socrates ad 5* quendam equitum magiflrum futurum,libro ;. Memorabilium eius apud Xenophontem) equos ti bi adduxerint tam uitiatis pedibus actibtjs : quofdam uerd ita debiles ac ftrigofos ut fequi non po£ lint: 8^ quofdamitamale educatos, utnonmaneantquocun^tuloco ordinaueris quofdam uerd lam calcitrofos,ut non fit pollibile de uno in alium aciei locum tranfferre,quac ubi Urilitas erit equita rus CEquos his uitijs pratditos Xenophon Graece nominat, wtwtni/las.iijnao-siAHs.aSivss , j«).s$,A(t>t7tsss, Afper equus duris contunditur ora iupatis,Ouid. Eleg. lib, i. Impulit alper equus, feflus^ fub aequora merfit, Silius lib, 4, Corruit afper equus.confixa^ cufpide membra,Idem lib, 17. Seu frena fonantiafledles, Seruiet afper equus, Statius lib.4.SyIu, Immite quatiebat equum, fpumantia faeuo Frena cruentantem morfu, Silius lib,ia, Ipfe humero exertus gentili moreparen tum Difficili gaudebat equo,Siliuslib,8. Morietum^ ora furenti Hippomedon proculcet equo, 4* Stat, lib.8. Theb, Vt rapit in praeceps dominum Ipumantia fruflta Ora retentantem durior oris equus.Ouid.i, Amorum. Contumax ad frenum. Veget, Effrenis.Infrenis. l«u:4s v,Asviui n-iSAsi j8iec if tjsea, Suidas 5C V arin, Xnnias, i hralis, inyx JS sviiat fiytm wu «TisSSyms ■nJsj^aiwrs.Hefych. Equus fi:ernax,qui facile fiernit fedentem, Seruius . Et lier» nacisequilapfumceruice Thymoeten, Verg. Aene. 11. Idem correptis fternacem ad pratliafrems Frangere equum, Silius libro i, A(l'iimsvs srsiatf.id cft indomitus pullus , S tS tumniiiSlii®', Sei a!Tiwi’ii/Sj xja apud Xenophontem, Idem t/lvmrtilils SC Xumynis dicetur. De equo effre niLuciani locus cft in Cynico dignus quirccitetur:n«i3^£«.il STKfajrtiniopaj.oijwffimtSei/TiriViji’ Ijiiwji iwxfix/tmiMtyifiXni/.xgmitfi:! ttj* 0 iW®',ac.Hoc eft,ldem uerd uobis uftiuenit , quod contigifte cuidam ferunt qui equum confeenderat furibndum;abreptum enim illum equus ferebac nec ulla defeendedi equo currente facultas erat. Cum aSt obuius quidam interrogaret quonam per gereurefpondiqqud illi uidetur , dcmonftrans equum. Sic a uobis fi quis quterat qud pergatis,fl ue- rum fateri uolueritis:quocuntp libuerit affedibus, dicetis, &c. Karn/xans iTm©' , e is ■ii» iiMf iSi Tiur«(/,Hefych. SiVarin. KaTBi<&' uerd dici uidetur, qui humiUoribuseft armis.Abfyrtuscap. I4'de afino admilTario.^ssj a:x»Ai77i' ( 6(fi Suidas aliter accipere uidea tur) ite ca/x}^7t^aii,ut dicam in H . e. Equos ad fonum (» quemlibet uel minimum copaucfcentes.exprefllus Graeci nuncupare folent,didione com padia a ©-iqui cft fonus, 8C timor, Caelius, equus, fotmidolofus eft , SC qui metuit De Equo. H.b. Lib.I. quod metuendum non erat.Po!lux cui!i7pni[ay laudat: ego potius legerim in prima declinatio one apud XenOphoncem:nam Abfyrtus quotp ca. iiy.fic habet, Tsj Ji auvTn^ay uero compofitum redJe dici arbitror in tertia, Kfxuyixt ivra®',qui clamore SC ftrepitu terretur, Lexi con, rAsices,sj(a:KSisfl«s#7riT@',^ »(gayasi«5 ^ fty5p,rAst»5a rftj(lgo5,Ar7ntgds,t4oy9Kyo57a «3s,Hefychius Si V arin. rAsi<)s,™J5ils,o:S7v»s, fvxm^is, lidem. Inde aduerbium rAsms,nsxtxmis ; pro quo corrupte msaxxixSi legitunyasM^Ri/ quidem nste^ay eft , id eil nutare capite Stl in fomnum dela bi. (rturaaii/rjjv,^ TKsygccstruaEywsxitsrTiilriTTXflt tt^^ul/rf[r,Heiychius Si Varin. Zeu^goi etiam & a-avigai apud Hefychium exponuntur,»; ms sf «t(uel Ttds cgais)croc»wi>Tc[iOTi/s!r(apud iii-ks imroii/.celerrimus equus in epigrammate Ar chls,Anthologq i.jj.pro equo omnium pernicifflmo.quando aquila inter auesuelocflIimaeliOp* pianus Iberos equos tanta celeritatis effe fcribit,ut fola cum eis aquila certare polfent. di= di equi a genitiua quadam nota, quam habent circa armos , a Sarmatis probantur tanquam ad cur. 4« fus aptiflimiiimprobantur qui eandem circa caudam SC clunes habuerint, Abfyrt.iiy. Conuenit £i* nea pernicillima auium aquila equos etiam uelocilfimos fic appcllari,et(i nulla huiufmodi corporis notaforet, AMA©-imi©-,Q.CaIaber.ncoli*sox5a»sImi©',Homer,*ftlja5iKiiAsTiri!iAss uocat Homerus, fiue quod celeres equos poITideant.fiue quod uartjs equitandi modis utantur , Scholia in Ari{}opha« ncm;plui-a uide apud Varinum. AioAoViaAsi Homero celeres equi potius quam uarijinteHigumur, ex Porphyrij (Qu^ftionum Homericarum j. )fententia, Catlius ; fed in hoc errafle mihi uidetur; non enim ipfos equos Homerus.ied equites iwoasmiiAss.appellat. d?6i Tji'1'51 imroi mJUm, Kfo» e/lftixlsttp hM dvs 'mT«7T KiVGRy tAcfisji, Diomedes apud Homerum lliad, 5. fL-Tfivyvny mAay©' cfj^ Tirwi fllamp Axg’ ovvyay worTtflr.ioBp iA’imfioioi4ifcg6V7ta,Q,Calabcr libro S.dee. quis Achillis. Evo-atCf ^,lil'**r«7«i,7a](eff. iritiKf Voc « Uvnmst ^ || cxoxgsp y» iurdiSas.Hefychi jo us dC Varin. In llienfi campo tumulus quidam eft, quem hominesiinquit Homerus in Catalogo) Batieam uocant.dij uerd Tnhvmsij^iuKi itve&ns. Tradunt autem Myrinam unam fuifle ex Ama zonibus.conieduram ex adicdiuo capientestequi enim propter celeritatem dWwtffljxsi dicuntur.un de fid illam ab equorum celeritate snAuiriaejSw didam , dC Myrinam ciuitatem ex ea nominatam ef fe.Strabo libro II, KjaiOTwijOppianus, d|a{,«:;j8j|, Pollux, T«j(y! quidem proprium equi epi* theton perhibetur, ut rate afini. Tmivwl’ ittuci apud Homerum, id eft celeriter currebant , quod in Odyffea dicitur Aeolice, o’i »nr©',i3«n«,hoc eft modus quidam incedendi equorumiputo autem gradario uel tollutari cim- dem ctTe.ut fupra etiam alicubi ditftum eft. V7ni>iftnsWai(<,4fam'T»(/,ijj,iJ«i'T«i(',Suid. ^Lydi in Afia Croefi tempore fortes & firenui erant. K ex equis pugnabant,cquttandi fane peri ti,3i haftas praelongas geftabant,Herodot, lib. i. Lapithx (V ergilio teiie) frena inuenerunt , & e» quum docuere fub armis Infultare folo,&i grefliis glomerare fuperbos. Milite non illo quifquam fcelicius acri Infultaretequo,Sillus libro ic. Filius ardentes haud fecius aequore campi Exerce» bat equos, V erg. Acneid.7. I3t folitum armigeri ducite munus equi,Propert.libro j. Aftat Si au» 1» daci ftrenua fertur equo,Pontanus. Hinc bellator equus campo fefe arduus infert, V ergil.libro 1. Georg. Et inter Bellatoris equi catta tempora conijeit haftam, lib. 10, Aen. Poft bellator equus » politis infignibus Aethon,Iib. 11. Aen. Nec bellatoris terga premuntur equi,Ouid.libro.i. Faftor, Pars bellacis equi duris premit ora lupatis, Pamphilus quida. Bellicus ex illo fonte bibebat equus, Propert.lib.4. Belligeros^ hortantur equos, hi petftora fletu Chara premunqStat.lib.y. Theb. Quodmuniat arma. Belligeros quod frenet equos,ldem libro j. Achill. Lanigerae pecudes , 61 e, quorum duellica proles, Lucretius libro 1. Non fonipes in bella ferox,non iret in aequor . Lucan, lib. 4. Siue ferocis equi Inflantia colla retorques , Ouid. in epift. Phaedrae ad Hippolytum. Quis namfrenigerte lignum dare dignior alaef Stat. Morientum^ora furenti Hippomedon proculcet equo, Stat. Equus infiIiens,Sinfultans,apudrecentiores. Etadlituoshilaremintrepidum^ tu» Jo barum Profpiciebat equum. Stat. Martius huic fonipes campos hinnitibus implet, Silius libro 1. Troilus haud aliter gyro leuiore minantes Eludebatequos,Stat. Impulit aduerfo praeceps equus Ochea conto, Silius. Pugnator 3C pugnax,apud recemiores. Plura quae bellatoribus equis maxi» me conueniunt epitheta, uidefuperius inter epitheta animofi 8^ fortis equi. Sin ad bella magis ftudium, turmas^ feroces, Aut Alphea rotis prolabi flumina Pifte, Et louis in luco currus agitare uolantes: Primus equi labor eft,animos, atcf arma uidere Bellantum.lituos^ patqtraflu^ gementem Ferrerotam dC ftabulo frenos audire fonantes; Tu magis atep magis blandis gaudere magiftri Laudibuslin^ uicem det mollibus cra capiftris Inualidus,eiiam^ tremens.etia infeius sui. At tribus exaflis,ubi quarta accelTerit atas: Carpere moxgyruincipiaKgradibus^fonare Compofitis, dCc. 4» Hic uel ad Elei metas,& maxima campi Sudabitfpatiai&lfpumasagetorecruentas: Belgica uel molli melius feret elPeda collo, V ergil.in Georgicis. f esi/xAi®', id eft Martius.Op. ptan. mMixiskeiO- lirmis, Variaqui SC spanaiTjiif appellat. At|«s Mmti "mra®-: SC $ o&j/ (cftwc apud Homerum. f Non illi uenator equus,non fpicula curaE,CIaudian.de nuptijs Honorij. ThylLrgetis (inquit Herodot.libro 4.)uicini funt lyrcae SC ipli e uenatione uiflitanies hunc in modum. Cofcenfis arbori- bus,quae per omnem regionem frequentes funt, infidiantur. Singulis adeft canis;& item equus, ia uenttem cubare edoflushumilius,fublidendigratia. Vbiquisab arbore feram uiderit,fagitta^ per» culferiqconfcenfo equo illam pcrfequitur,comitante cane, V enatoris nw^yis Pollux facit luwxya iTTTrtcyeiyiss^ f Beroaldus m Suetonium aitfunakm equum cum fuiiTe, qui proximus triumphalem currum antecederet, quafi fune coniuntfius.Habenalis aliter uocaturaDionyiio. Tranquillus in CxfareTi bcrio, Dehinc pubefeens Adiaco triumpho currum Augufti comitatus eft finiflcriore funali equo. Alexander ab Alexandro Genialium dierum 5.1«. funales equos dici conijeit , qui funibus alligatj currum triumphantis traherent , in quibus ingenui pueri federe ueteri more folebant, V cl quodin his infiderent qui funalia praeferebant dC faces:namperuulgatum fere eft faces 8^ lumina tam in ap« paratu triumphi,quamiuxta triumphantem deferri folere, DiuusenimCaefar ad lumina quadriri- genta in Capitolium triumphans aicendiqclephantis lychnos dextra finiftra^ gefiantibus. Funalis (ane uel habenalis equus, is uidetur , qui Graece dicitur , de quo infra in e. ^In prouin* cia Caraiamequi optimi funqqui a mercatoribus in Indiam ducuntur. Incolae uero ibknt ulis equis <0 auferre deofte caudx nodos duos uel tres, ne equus currens fefTorem cauda feriat , neueea^am in Utera fubinde flc(ftat,quod turpe exiftimam,Paulus V enctus, STreArtxrflr , genus equorum, Hcfych# H.c. tiTTnSi-ffii uocant locum equorum pafcuis idoneum, ut Argos hfppqboton,5f pratum hippobar eon, de quo ex Suabonein B.dixi.in equis Nifaris. (forte (^37roustis wots , qui in ftabulo alitur equus:ouS!?“«(< -nKj IimAjii;. & quis qui anno quarto demum adbellum uel certamina facradomantur. Tum demum crairama.» gnuro farragine corpus Crefcere iam domitis finito.nantp ante domandum Ingentes tollentani. mos.prenfi^ negabunt Verbera lenta pati.a: duris parere lupatis, Verg.inGeorg. Fanumalibi bis tantum, alibi ter aut quater etiam anno fecatur. Armentorum id cura, iumentorumep progenera tio fuum cuii^ confilium dabit op!lmum,maxime quadrigarum qu5ftus,Plm.^ Thraces qui ad Stry nona habitanqfolijs tribuli equos (aginant, Plin.TeiUoAsj/ mxi/ j(Airgif(/ 5i 6^«*« is-WTjoo^Jn , Diofeor, Apud Hefiodum hippomanes herbalft, quam edentes equi aguntur in furorcm,Hermolaus. Qust. nam herb* hippomanes ditSs fint,uide fupra parte prima huius capitis inter plantas, Circa Scy. tharum Si Medorum ditffam Thracia regionem,locus ell uiginti fere liadiorafpatio, qui hordeum producit quo homines uefcuntur.equi nero Siiboues abftinenqSfc.y^riftoteles inMitabil. Asttli, fe (apud Homerum circa finem lliados (. )5HSsflHtmttsA«13n)(/,l?T'(SJi/i'«|ut iceiWtif srixiriiitiasjoiiifMl* inarat JutAsf 'r«t,7r(^« v iskc&w tw ^ KOt^a. jStAT«|i 7« ^ if «tts! sxm, Scholia. Hordeo dum connutritur equus, inarntrat pronunciaturiquoniam ut interpretantur glof. fematarq.acolfenhordeum uocat Nicander.Sed apud ThelTalos cibaria 8e alimenta omnlanuncu> pari acollas.traditum ueteribus eft (noftrates forfan ab hac origine appellant. ) Sunt qui apud Homerum lliados rhapfodta fexta, legant«j.cr«Grs«^^«Tr«,exponant^,fordidatus in ftabulo. Nam •vofr©',id eft geetusfordes indicat, Cael. Ki\s^Hm7iims&iiSlr,tru^tnti&m\/.isx^'i7nrieii'n insiap; quan, quam de omnibus brutis proprie dicitur «ixjstms, Varin. Ki/;r«fo(/, flos quo equi uefeuntur, Hefy. & V arinus. TfoLfaKe.qute cadunt a prsefepibus equorum, aut boum, « # «AAiuf «7»ro!'(' Aa4‘a'* , V a« rinus. Tartarorum equi pedibus aquam et pabulum fub niuibus fibi quarrunt,lVlatthias a Michou. Inprouincia Aden equi,boues, cameli QC oues uefeuntur pifeibus , quorum ingens illic copia,& li. 5* bentius quidem ficds quam recentibus : nam propter immenfum calorem herbis & frugibus ca. rent. Paulus Venetus. Tondentes campum late, Vergilius de equis pafcentibus. V tante lucem uiriequicppranfieirentjLiuius. Egregia funt illa Perfaeeuiufdam St Libyos dicfta:Nam alter inter* roga tus, quae res potiflcmum faginaret equum , refpondit, Oculus demini. Alter, quod ftercus eflet optinium,Dominiueftigia, inquit, Ariftot.i.Oeconom. Huc pertinetillud quod refertur a Gellio, quod cum quidam corpulentus ac nitidus,equum haberet macilentum, rogatus quid eflet in caufa: ' lefpondit mirum non debere uideri fi equo eflet habitior.quadoquidem iple fe pafceret , equum cti. raretferuus. Eleganter dixit cquifoquidam, nihil perindefaginareequtim.utregisoculum. yi^tAstoi/oiwji.Btvalajf Jittr©- Xsi/Jisi ifatB, iJtMsnxmytvwm!it\/,SCc, Byzantius Parmeno apud Athe. njum lib.-j. Nos eum qui unohaufiu multum biberiquaccac potius quam equo comparamus, f Fi 4* mum (inquit Hermolaus) Graeci multis nominibus appellant, asttTaT»i«t,«wtire-n(/, iWiJe, StiVm- (ixK. oiS«Ai«(i, Etc.Et mox.afini proprie eft onis, 8t 6nthos,equic6pros. Equi excrementum alui pro. prie dicitur 7>A©',!rtAtS@',arr«7iA!(, V arinus in k-miTraTHo-M. Ego alibi irtAtSof/ , AiAc;/ exponi reperio: otrtAAiijiotiyiip.-iriAiTii; uero per t. pro fimo in Lexico uulgari Grtecolatino exponi non probo.Forte autem n. & cirr. aliquando indifferenter ponuntur; nam etiam pro caprinp fimo pyrathon SC fpyra. thon legfmus.ln Acharnefibus Ariffophanis Tn^idy oxytonum (quod minus placet) legi in his tierfi buslridiculis,c> AiJui/ £«Ab(/ EaAc;iiit^ (rnoiu Tj yeel triAsWe myiniAie^, ubi Scholiaftcn UiJAsV interpretari miror, ego legerim xStifiii', (ut &C Varinus in XtreAiBoji habet.) naminEccleflaziilii outMlot! per atr.RS7!j"o(' interpretatur Scholiafles,& uerfum ex Acharnefibus iam recitatum adducit, axrUiSui/ per inr, non tr. legens, cum acuto in prima,non ut illic habetur in ultima. Uba©- quidem pro jj Ks-af©- facilius depraiiatuefliquoniam a. Sdt. literaeproximas habent figuras: necmemouetquod V arinus etiam eum fit fecuttis erroremtquare S( x-iAtSiSx^- apud V arinum exponetur, fter cote tin> cffus,id eft inquinatus, driaict QC oVic/lm.TiP itrtzs 'n aipoo|i CameliBacflrianaeuelocitatefuntinterequos.PIiniuslid eft atque ueioces ac equi. Tdt iwmmxs rreiHiSia.Xenophon in libro de re eqtieftri tiidetur & de equiK &:dccquoponeie,iitLatinictiani equitare, EquusramesscaPollucelaudatur. De equorefonan. te ungulis in ingreflu Xenophon dixit tr^s ttj «e itsu «(ctb, tifvTrs, «yd, Pollux, XS»rai/'’»icjvOT(;«itt«lri'a'OTi NWiirT%j;(»Ai;ol. nsVisc^t a-i7r7iotJfUlsK(iir,HiJiK?iioy^iyu^HQxiiyCWi7TveI«tt:GaIlihennir. Hin» nitusi^ cient tremulijGrar, C^uum aliquantum progrefruseiret,fubitocxaudiuithmnitum,rerpe» xit(]p,S^ equum alacrem afpexit, Cicero i , deDiuinat. FccmmacornipedifemperadhimiitequO, Ouid.lib. i.de Arte. Hinnibunde pro hmnienter,ab eo quod eft hinnio. Claudius Annalium lib. 1 6* Equae hinnibunde inter fe fpargentes terram ca!cibus,Nonius. Ex fremitu equorum illata furpici, io one,Caefar. Equorum ardefcitfremitusjVerg.EtalibijPofcit equos, gaudet^ tuens ante orafre» mentes, iTmay j(0a ?7T7Tft>{/ Grj/.Hfla cevs J^-ayMTKs, Pollux : ultimam didfionem lego , hoc fenfuf De uocc equorum omnes fere tp^vec^t^ dicere^ep^uiuzifi^ uero pauciores, itts©' gt/K-^tTw, («. A^iiXy'STV(^'iiXyq>vaHitXjH^ ytXJjqixttXy^ o^yn^ix. tpva-^y, «e&s (icars(/,ww«f/,yKye4a£/,j(5«Ti2/*o;flC,PoUux» Otliixy(AOSVKl^i;o^'iiAi'na-(ios,x^^oc/l^’^'^iv(Si>'r'i7rzcoi/tK7riiA TttijSM®' <37tty yxxj^aai, aTWXTCus ■5r»£/'tt(Jr(Suidas ^ Varin.)j^qha«tt)U , (pe^iixosiTUi^. iiSXuoJSfu^^iuA '7J}«y^',(p^vx'^^S1u 'i'^7nstns^ ep^vxyiixS' tTTTnKXy^piid Sophoclem mEledira, Haeconi nia Varinus , QC partimEtymologus. 4>&c/x«wfc7Tia,^x/gTa,t7rtyegt7Txi,Hefychius. Pollux le» lAOif^ipQAtia-TjiSvulper iota in prima) magis proprium caprarum ciTe dicit, cum eafdem noces prius equis attribuiflfet, prima per ypfilon fcripta. V arinus de equis utroq^ modo C:f ibit j nam prxrer cita- taiam loca per iota, per ypfilon etiam fic habeK^gv^tflrwraf/j^iTTTnj. bgo «j^i^o^^^^quidem femper re cf^e per ypfilo feribi cenfeo,4ie4‘»^'^t‘9j uero femper per iota(fiuede equo,(iue de capris aut hirco dica turmam de foUs equis in ufu eft)rcribendum uidetur. Nam Suidas bC Hefychius per iota tantum habent, quibus tanquam antiquioribus Lexicis maior fuerit aiuhoritas quam Vqrmo. CU tantur6;^triaauthoriimteftimonia apud Suidam, in quorum itnio eSff *;7-7r©-,Hel[ych. x/tfU^oy, K , «g? Til )i^ti7tloy. Tj ^^v^cykkvs (uox corrupta uidetur, lego cp^vx'^oyi^s')Hd^ k^ycuvovTKg^x^Trv^iVyx H^t6i cat, quod labores fuftinere nondum poiflnt, nam adulti contrario uocabulo tdAvtAsto dicuntur Si vtcAneillr, Varinus:qui etiam alibi ««Aat, exponit, farsi©' ^twwsjAiks «A/*ia ,» USB liiMoif/ A«8a(/ tij/ MniiStfsy, Sic, Abfyrtus in Hippia tricis ; malim dy SiMiy ! nam J3«A^ dentiunin pullis mutatio efl: at pullus ipfe qui mutat primo aj>sj-»&A^,fecundoM7!{i. fiA©- dicitur. Homerus Iliados fecundo equos colore, state, magjnitudine figura^ dorfi per o* mnia flmiles deferibit hoc uerfu, dap/jjtt , onafla , »»?uAs iui vtS-ny «fles. Trima equa , Horatius certio Carmin, ^ Hippiatrum uulgoltalicc Si in finitimis linguis marcfcalcum appellant, aliqui perperam mene fcalcum Si manefcalcu. Origo uocis Germanica eftina Germaniolim equos (niSc equas lanmmlma ras uel marcas nominabant, ^flam equus laudatus ocio interdum Si quiete perit; V nde dicitur, in 6* ftabulis plurcs quam foris corrumpi.Nam Si flrenuior quifq^ sgre fe patitur diutius retineri ad pr*. fepe,Sy in campum excutiere auei.Tum igitur Si tei5»rid/\sav(iCK)ltoiJ 'iTTTnycntii •n(iov{ioQiyw(mi^i^ovx(muiyHTiH^yvHcrtx^TheophYU(fius inepiftolis. Bianoris hexaftichon ine* quum reciifantem ingredi nauim, Anthologi} lib.ifedfione 55. extat huiufmodi. -ny l7r7r%vJ»^y CerUUS cfi: ani* mal adeo limplex,ut equo aut bucula accedente propius, hominem iuxta uenante non cernat, Plin*. H. e. 5® Eques, communis gcneris.quifnfidet equo:item qui equeflrem habet ordinem. Nos primo loco de Romanis equitibus loquemur > deinde A thenienfibus, poftea de reliquis , 8C in genere qusedam de tjs quse ad equitis uocabulum pertinent. Sequentur ludi dC certamina equeftria , equeftris res bel lica, equitatio ipfa,tracftatio,ftabiTlum,inftrumenta,currus,pretium dC fumptus in emendis alendis^ cquis:pofti emo quadam de laudibus Sc^ufibus equorG,tum in uniuerfum tum ex fingulis partibus, fEqueftrem ordinem (ut feribit Sipontinus) medium fuifle confiat inter patricios dC plebem* Principioequites iudices^ tjdem habebantur, 8C geftandi annuli aurei ius erat.Poftea M, Cicero in coafulatu fuoequeftre nomen ftabiIiuit,Senatum eiconciIias,ccIebransfeexeo ordine prouecftum eflc,(ut Plinius refert Ab illo tempore plane hoc tertium corpus in repub.fadriim cft, cozpit^ adijc! fenatui populo^ Romano equefter ordo:ob quam caufam poft populum fcribebatiTr,quia no ^0 wiflimecceperatadqci.Imprudenter quidam hoc tempore huius dignitatisuiros,qm^eftandi auri ius habent, milites uocant,cum fint equites iure optimo appellandi.Hi oltm fub Romulo regibus® Celeres dicebantur, a Cekrc Remi interfe(ftore,qui initio a Romulo prarpofttus fuinqui primo dedw B b ; 5*70 De Q^drupedibus fuerunt e flnguUs curijs,ideo^ trecenti omnfnojdeinde a fle(Sendis(ut quidam putant) animis, quo Diam iudice» erant, fiuc potius a fletSwdis eqiiis, Flexumines udeitatiipoftea Tro(ruli,a Ttoflulo op pido "I hufcisc circa Vulfinios noucm millia paiTuum, quod fine ullo peditum adiumento equites ce piflent,(ut Feftus teftatur,3C Plinius 3.1.) Varto , Nunc emuntTrofiuli nardo nitidi uulgd Aid. co talento equum, lunius , Quod adequeftrem ordinem pertinet , ante Troflulos uocabant , nunc equites uocantiidco^ quia non intelliguntTrolTuIus nomen quid ualeat, multos pudet co nomine appellari, inuiti tamen Trofiiili fepe uocantur,Hadenus Sipontinus. Horatius 1. Serm . Tu qug proiediis infignibus.annulo equefiri. Equeftris ordinis princeps, Cicero ad Brutum libro 1 1, ^ Eque ftriidifciplina,Verr.6. Bquiabuspurpura,utpatridjsa:fenatorijs,utinonlicebat.lusucroannu lorum aureorum non equitibus modo,tanquam bellicae uirtutis inflgne, fed SC fenatoribus SC mili- „ ti* primoribus datum fuit.Cautum fuit olim,ne quis huic ordini adfcifcerctur.ncue ius annulorum aureorum daretur ,nifi ipfe ingenuus,pater 6c auus ingenui forent, cuife fefteftia quadringenta(Se flertia quadringenta , ut Robertus Cenalis computat , ualent uiginti millia librarum Turonicarum, folatorum tiero bilibrium decem millia.lcribit Budatus cenfum equefirem ad hanc fiimmam tempcc ratum fubTiberio.cum prius quingenta feftertia requirerentur;)quod peculium equcftre habitum eftjcenfusfuiflet, (ut Plin,fcribitij.».)Principe8 equeftris ordinis olim publicani fuere, flos^equitB Romanorum publicanorum nomine continebatur : pofteadeprauatis moribus paulaum mancipes & feriba: pro concione ab imperatoribus, uelut praecipuo munere, aureis annulis donari coepere, A. lexander ab Alexan. quicopiofe Sd erudite multa de equitibus praecipue Romanis fcripfit libroa. cap.na.Genialium dierum, i"'arxr«fn©',maglfler equitum apud Romanos ditSus, primae poftdiiSa- u torem dignitarisjSuidas. Equites etiam iudices uocabantttr, quia iudicum decuriae ex equefiri or- dine deligebantur,Budaeus ex Suetonio in Csefare. Quem tu fi excenfu (pctftas , eques Romanus «ft,Cicerc pro Rofc.Com, Equites ordini fenatorio dignitate proximi, Cicero pro Cluentio. Mae ciusprimusditfiatormagiftnim equitum fibiafliimpiit Spurium, qui fecundus ab ipfo elTet. Nam ditfiaturac tcmpore,cum munus illud magifiri equitum primum inuentum eft,proximum ab illaho noredignitatefe eraqSuidas in Hipparchos. De equefiri ordinequsdam SC origine anulorum au. reorum, tradit Plinius libro jj.cap.i.Sf a quae hic breuitatis caufa omitto, paucis tannim inde recita. tisiQiiod anteacinquiomilitares equi nomen dederanqhoc nunc pecuniae iudices tribuunuNec pri dem id fatfhim D. A ugufio decurias ordinante , maior pars iudicum in ferreo anulofaitiij^nones quites,fcd iudices uocabantur. Equitum nomen fubflftebat in turmis equorum publicorum , SCc. 51 Equites Romani quomodo iudices fatfii fint, Appianus libro i.de bellis ciuil. Et libro a,Equites(in3 quioad omnia potentiores ob facultates,uedligalium^ onerum exterorum mercedem, qux a po pulis penduntur capientes,multimdine infuper fertiorum abundantes,tcrtiam tributorum partem fibi remitti a Cafare impetrarunt. Impolitias Cenfores facere dicebStur, inquit Feftus,quum equiti ses abnegabant,ob equum male curatum. Nimis pingui homini &C corpulento(inquit Gellius in fi. ne libri ^^.jcenfores equum adimere folitos,fcilicet minus idoneum ratos efle cum tanti corporis pon dere ad faciendum equitis munusmon enim poena id fuit,ut quidam exiftimant: fed munus fine ig- nominia remittcbatur.Tamen Cato in oratione, quam de facrificio commilTo fcripfit, obijeit hanc re criminofius,uti magis uideri pofliteum ignominia fuifie. Equitare antiqui dicebant equum publi. cum mereri,Feft. Equcftre xs,quod equiti dabatur,Feft. Pararium *s appellabatur id quod equi. 41 tibus duplex pro binis equis dabatur,Feft. Equeftria , quatuordecim ordines in quibus equites in theatro fedebant.Equeftria omnium equitum Romanorumfunt, Seneca lib,7,de Benef, Et iterum. Sed cum in theatrum ucni,fi plena funt equeftria, 8fc, Item, Habeo in equeftribus locum, non ui ucndam.non ut locem,non ut habitem, fed ut fpetfiem, Suetonius in Domitiano , Et quia pars ma. iorinuapopulariadeciderat, quinquagenas tefferas in fingulos cuneos equeftris ac fenatorij ordi. nis pronunciauit. De fubfellijs fn quibus equites fpecfiabanqplura leges apud Alexandrum de Ale xandro^.it. Equitatus (inquit Hermolaus in Gloiferoatis in Plinium) nonmodoequitummanS fignificatjK atfium ipfum equitandi(ut illud Plinij.Fcmina equitatu atteri & aduri folentiitem illud. Ab armorum 8C equitatus laflitudineDfedet ordinem equeftrem,uolumine jj.capite i,QuineriaDi, inquit.ipfurn equitum nomen fepe uariatum eft in rjs quocp.qui ad equitatum trahebantur: fed ue. jo tufti codices xquitatem habent,non equitamm , quamledhonem Hermolaus approbate uidetur, ^fAthenienfium primus 6i ditiffimus ordofut legimus in Scholijs Ariftophanis in Equites, 8C apud Cxiium i|. 18.) erat illorum qui pentacofiomedimni i quingentis medimnis dicebantur , q> tantum fpatii ararent. Hi nccelTitate urgente talentum pcndebant.Secundi ordinis erant faursc, id eft equi, tes.dicfii ^d cum opus erat alere equos poflentfi^ v c/lu)« , Suid.) Tertius ordo, inquit Scholiaftes Ari- ftophanis,Thetes dicebamur, Sfc.fed alibi legimus seugitas ame thetas fuilTe, ut Suidas ex Atilio- De Equo. H. e. Lib.L tdfs dc AAenlenftum rep.libro citat in diAonc i>mis,8C V arinus fimiliter. Sed hoc interen; , quod Vatinu* *® in loco fcribit in quatuor ordines dtuifiim fui (Te populum Athenicnfem , pcntacofiome dlmnoi,equit«,zeugitas,a: thetestSuidas quintum addit, hippida uocansiquod minusplacet, qiiif Hefychius etiam quatuor tantum ordines taciat, Zeugitae dicebantur , fecundi cenfus ciues , qui zeugos.idcftiugummulorumalebant,Budsus:Videetiam infra in re curuli hacipfa parte huius capitis. Sacrificia ab equitibus celebrata hippades dicebantur: Sibos adfacrificium adhibitus , iinristcenfus etiam quem conferebant iTractsuocabaturjHefych .Diximus autem fuperiusex Caelia dimidium talentum equites pendere foliiosfuiile, hoc eft coronatos aureos trecentos .-quamobrem miror hippada •nmi‘x id efl paruum cenfum a Vatino exponi, Hippada aliqui peniionem e» quitum exponiit, ait) ueffem equeftrem: nswflt/oitej/Ilp^isiararflicecttr^aiMp/facrificium nimirum quod proequorumfalutefaciebanoHeiychitisSiVarin, Hipparchi, id eft equitum magiftri duocaniU (quod SC Suidas fcribit)ex omni Athenieniium numero creabantur , qui curam bellor umgererent: phylarchi uerd decem,unusicilicetexquacp iribu,equitibus praeficiebantur, Pollux. De hippar. chi officioXenophontis librum habemus:8d Socrates apud eundem libro tertio Apomnemoneuma. tum eius de eodem quaedam egregie dilferit, KAt/wwmAe-.bonus eques.uei qui bonos equos pofti. det, i(\)W®',ii'5’™Ai^;Plutonis epitheton,altj aliter interpretantur , ut V arinus docecapud quem e. tiam «AbwwuiMs legitur per s.in prima. i’i77ri>t»,ars equitandi, facultas equeftris , Hanc non defunc quiinLybia compertam primo tradanuquaexcaufa nuncuparit Pindarus in PithqsKt;fSf»(/ dlSltr- mi/.etiamfi ad id referunt alij quod ab Neptuno edotfti iint Libyes currus iungci e; quin & Pallada „ equefirem in Libya genitam,Ca:l. V ide infra in Neptuno hippio. ^Eqiies etiam pro ipfo equo accipitur a V ergilio,ut fupra dixi. Omnes antiqui fcriptores(inquit Ser uiiis apud Macrobium circa finem libri 6.)ut hominem equo infldentem,ita SC equum cum portaret hominem, equitem uocatie. runt(S cquiiarcde utro^,utinfra probabimus;) Ennius, Deniqi ui magna quadrupes eques accp elephanti Proijciunt fefe. Hominem qui equo inftdet. Veget, feftorem uocat. Equifeffor uox com polita apud Calepintim legitur,fed fine authore, Equeftris, qui equo tiehitur , ut eirculator eque- ftris apud ApuIcium.Scoppa. De equitibus & eorum officio, indiuerfisepiftohs quaedam fcripftt Antonius Gueuara Hifpanus.Extant autem cpiftol* illae Hifpant'ce,ut ab eo fcriptac ftmt,® in itali cam linguam translatae. Qui quales^ fuerintequites Achaei,Chalcidenfes,Cretenfes, Capueirics, Gaditani, Germani , Patauienfes , Perfae , Alexander ab Alexandro docet In diebtts gcnial. i. iq. jo Hippobotas Chalcideniium ex hiftoria dici nouimus pra!diuites,gloria quocp praecellentes, CaliuSi iWs apudLacones uocabantur adolefccntes(n«.'iK,iuuenes transfert Caelius i9.ai.)qui tuftos a. dolefccntiae annos attigerant,tefle Euftathio lliados fl,&: qui his praterant apud eofdem di cebantur, Varinus in Bjiep©-. Eligunt ephori ex florentioribus uiros tres, qui TOjintcrpres inepte addit ab equitatu congrcgando)appellantur , Xenophon inrepub . Laconum, InL.accd:cmoniorumrepub.monarchiaadregcs,ariftocratia adfenes.oligarchia ad ephoros, demo, cratia deni^ ad hippagretas Si iuuenes pertinet, Archytas Pythagoreus apudStobaum in Sermo, nederepub. Vide etiam inferius inter Bellica. K:^i7TO,i7rara!me5it7Ki,tej.a!e,Varin, l■mr^t;s,cxul,8C genus ornamenti uirginum, (ut hippifeus etiam imi/xx fispieA«f,aut muliebre ornamentum exponi. Itir : ) &: rei equeftris peritus, Hefychius & V arin. i^rTims pro equite frequens apud Homerum, ^0 prtefertim pro epitheto Neftoristrecentiores aliqui exulcm exponunt, fed melius eft equitem inter, pretari, &rei equeftris peritum.(Wxt(t,fcC8ti!rsirc(.,(3miit/3(WTe»A.^(., Hefychius, Etymologiis, Suidas, Varin. Scholiafies in lliados fecundum, Neftorem hippoten exponit cxulem,ai hanc hiftoriam af fert.Hercules cum occifo Iphito expiari a Neleo non impetrafict,PyIum obfedit; SC propter Nelei fi. liorum imprudentiam magnis fubinde malis urbem afficiebat, (^uat quidem quandiu uiuerct Peri- clymenus Nelei filius, difmilis expugnatu eranquod is amphibiusCuitac mutabilis , uidcOnomafti, con in Periclymenojeflet.Sed tandem in apiculam mutatus, cum Hereuhs airrui infideret-proden. teMinerua,ab Hercule interemptus eft. Tunc igitur Pylo uaftata , SC undecim eius fratribus oeci. fis.Neftorquiin Gerenis alebatur, folus remanfit,Geremusindecognommatus,utHeftodusinCa talogis refert. qui uehituf equo uel currmhinc orationem metro & numeris aflridam imi. jc jOt appellant a fublimitate : profaenim ueluti pedcftris SC humilior eft, ut refert etiam Cstlius^.i, inter equi inftrumcnta Icgifle uidcor alicubi, Caelius; V ide infra in ephipptj mentione, Ijr- tnaiy ^ ayi^xTay pro w/ctA(nwt.,Xcnophon Apomncm.y, fxrsocvf «tirtAcnitfs Xenophonti dicitur,qul commode 6^ facile equum confeendere poteft, iCtAwTtsi .A 0egOK(('©',magiftratus quidam, Hefychius & V arin. uide ne legendum fit wTrajj^©-. i-msrxfxix, pizle&wz 6c qtiafi magilierium equitumtun de uerbum , hoc magiflratufungi,cumgemtiuo; Demolihenes*Kiiaii/(wwj(8(/ 1, ixnsrtxii timt sVucilWyithinc 51 paffiuum in ufu in tertio Politicorum Ariftotelis , As x x^. friboj/ i-wxscifyHSjim, l!rOT:f;(ji(9S,qui hipparchi munere bene fungitur, ixsTrxfjiim cft' KtB ri TO x?aeioc>iyrMe*«i;,Xenophon. i Wwig>x©' apud Lacones,qui iuuenum curae praefetSus el}, Hefychius SC V arin. nos eundem paulo ante hippagretam Laconice dici monuimus. Hipparchi ta bulatquoniam apud Syracufanos hipparchi feripta in tabulis nomina illorum qui aliquid deliquif, ient notabant, Suidastex quo etiam mancus Hefychij locus reftitui poteft , Videtur autem prouer. bij uim habere, ut uulgd etiam catalogum pro reprehenfionedicimus,Sf catalogum alicui legendci, pro eo quod eft increpationem expeSandamtnimirum a ludimagiftrorum more qui puerorum no mina in tabulis feripta {ut in matricula,fic uocant,academiarum retSoresjcum uel abfuerint,uel pec carint aliquid, ne per obliuionem impune abeant , puntfto notant in fulco cera expleto . Erafmus in n Chiliadibus ixsTexf-jpy in plurali numero fcribit.et Hipparchorum tabulam uertit,cum Suidas et He fychius in genitiuo fingulari habeantiEtex Stiida «TOaxorTOf/ transfert, qui ordinem deferuilTent, (bmnians forte TiamiTOxTWTaij/ fe legilTernon enim per infeitiam puto, cum mox idem uocabulum ex Hefychio melius reddat, qui indecore aliquid feciflenl.Hoc etiam falfo attribuit Hefychio Lacedaci moniorum hipparchum delinquentium nomina in tabula feribere folitummihil aliud enim de Laco numhipparcho Hefychius fcribit,quam quod iuuenibus praEfedlus fuerit . Deinde nouo initio fa. '0(/,apud Ariftophanem in Thefmophoriazulis,Hefychius;nos lineam ueftem talare, uocamus eiit (|)itte!,quafi a Grarco xtxiii;<:8fquoda balneo fere geftetur,ein bttbbiltibb. Calafiris, tunica lata, ut Aegypti) uocannitem nomen proprium, Suidas Sf V arin. d lUtAttoij/s , tiAnn/W (/©-tCephifodemus uocem Aegyptiacam efle fcribit,Scholia in Aues Ariftophanis;Calafiris linea ue ftis facra, V arinus in f e«TA-eAiWi,Pollux,iVlihi quidem erratum uidetur,8f pro aAi™ legendum ■:nA(m^ofw,ut apud Pollucem a: Varinumlcgimus.fsra-e-KSaw»}, apud Strabonan, Alite fuos it uitfior equus, biliuc. Tiecra^rflr «S}stpo^ci iTrmt ( «t tfit/o itact ?Ayi'na) ,i7iiOTpSx‘f®^ EA3wTc«r(itT tjiiMoj/ ei!l/«c9ia, Homerus lliad.A, Etruifusin OdyfleajHA msT ■zmJiic Tvjpm^oi AfofwiSi.adeurule certamen idonei,utRuelliusueir tit. Nempe uoliicrem Sie laudamus equumtfacili cui plurima palma FerueqSiiexultat rauco ui. (Soria circo. Nobilis hic quocun^ ucnit de gramine, culus Clara fuga ante alios,»: primus in a. „ quote puluis,Iuuenalis Sat.8. Acer equus quondam,magn3c^m puluere faiiue.Ouid.Iib.y. Me> tamorph, Etalibi.Non ego nobilium uenio fpeflator equorum. EtrurfuSjNeete nobilium fugiat certamen equorum. Primus in certamine, Horat. de Arte. Anniceris Cyrenenits (inquit A elian, fecundo V arlortimjob artem equitandi SC curruum regendorum peritiam,fuperbum animum ge* rebat. V oluit igitur quodam tempore fpecimen artis fua: Platoni exhibere, ariuneSo curru in Aea dcraia multos curfus circumequitauit,aded intente currus grcfliim feruans , utne digitum quidem lamm difcedctet ab orbitis, fed femper in eodem fpatio permaneret. Catteri igitur omnes mirantes obftupuerunt: At Pia to nimiam eius induftriam reprehendit,inquiens , fieri non polle ut qui rebus tam nullius pretrj operam nauaret adeo diligentem pofltt magnis Si pratelaris negottjs uacare » Cura enim omnis cogitatio in ilia conferatur,ncceirum efle ut ea ncgligentius agat,qup reuera funt jp admiratione digna, ^E^seTtraotiefleinterpretanturfellamii^a-siTtit/ uerocii currentium equorum certamen, Cslius. EiCCT7n«i;,ijaViir(.« iip' ismaf, 7jot;i(oVTiB(/,Suidas. Plato libro 8 , de Legibus inter curfores enumerat, primum deinde eum qui currit, tertio qui isiiririDi/. jit iftiirOTtn*,» 1® lOTuBi; «luJtiXyW arin. Si Suidas : legendum cu/StTrTrttirix , quod cum alias conftat* tum ex eo quod fubtjcitur, JWTB^ioeiccji quo^ Si (Dmcmxyik diuerfis praepofitionibus cera Sf compo iita uocabulaleiufdcm lignificationis elTc. Eundem errorem etiam in Delta elemento commiierur, ubi eadem prorfus uerba leguntur,A«ar7ntoioc Sdwt^-tTirtiioc, Sie. At melius in Alpha cum icribunt,A'/* l)c!rittteict,ci7rm«os Item Hcfychius,Arfli!T5na:cnait/fmelius ^'^^!r7TX(nx)'f^'t^irs^t(ayx^Klms itgce oyairsli* liOTii'. Ai4ii«n«,decurfio miiitaris,id efl i>»8i!TOT:(;ict,Budatus. Ad amicam curfus cquorumfpecSat» tem,Ouid.Elcg.5. Equorum certamen prolixe deferibit Statius libro fexto Thebaidos,»: Ci.Cala. j5 ber circa finem libri 4, certamen curule. In certaminibus equeftribus mos antiquus fuit, alienis utt eqiiistquamobrem Homerus etiam cum in funere Patrocli certamen defcriberet,Menelaum inducit utentem Agamemnonis equo Aetha nomine, altero fuOjPaufanias de Olympijs feribens. AvrtjSi TS5, certamen quoddam equeftte;»: ajoriGeotecT uEt{(tT«c(lege ex V arino:)SC «sfa: 4« TSTS Ttsi 4y®i'iV(j«T®‘,Suid, Varinus addit, CJuj uero in hoc certamine fieri folita fint, Theophraftus indicat.Soli autem Graecorum A thenienfes Si Boeoti eo utuntur, f Olympia di» cebantur ludi in honorem louis Olympici inftituti in Arcadia apud Pifam »: Elidem, quinto quotp annorepetifolita.inquibusttim alia certamina diuerfa, tum cqueliriaquatdam exercebantur. De his fat fuerit authorum loca demonliraire,exfcribere nimis prolixum. Vide Onomaftieum in didlio» nibus,0lympiaj01ympias,0lympionices:lcem Suidam. Sunt qui quarto quotj anno celebrari lu* ,|o dos Olympicos moris fuiirefcrlbant.alijquintotnecdifcrepanttalteri enim computant utruntp an» num,in quo celebratur ludus, Si lic quinij fiunt anni, ut dies febrium tertianae »: quartanae medici numerate folentalteri celebritatis praeteritae annum omittunt.Inuenio luftrum Latinis id elTe quod Olympias Graccis,id eli quinquennium,ita tamen ut quadriennio exadio, quinto quotp anno ineun te,lufirum peradium cITe imclligatunfic primum »: fecundum luRrum dicitur,»:c uide Promptua tium. Chronicorum authores Olympiacum agonemab Hercule infiitutum docent anno mundi lyyi.incipiunt autem Olympiadem jsrimim numerare anno mundi ;i8 j.anno ante conditam urbe ly.Chrilius autem natus cftannomundij^bi, ut Olympias prima odhngentis annis, minus circiter uiginti ante ChriRum natum fuerit. Caeterum poflremam Olympiadem trecentefimam Si uigefimS oflauam inuenio.anno pofl natum ChriRum yjq.Olympiadum computa tio,inquit Plutarchus.it» p ccrtilfima efl. Nam eorum exlcriptionem lerd efl adortus Eleus Hippias, nullo admodum fubnixus ad fidem necelTario argumento, Pindarus laudes eonfcripflt uidiortim in quatitor facris certamini» bus,quscfunt01ympia,Pythia,Nemea,lflhmia:interqua:principatum01ympijsatribuit.De0lym pico certamine multa feribit Ctelius libro 15, per totum caput 17. unde nos illa potiflimum adfere» mus.qu^ ad rem equeflrem pertinentia ex Paufania tranRulit, Olympias quinta SC uigelimafinquitj equorum in curru uidit curium, quos TtAass.ld efl perfedios adultostie dicunt, ac curru uidlor pro- nunciatus Pagondas efl Thebanus. Ab hac porro Olympiade odlaua, equi celetes in puluere pro» diereninde monampycia Pindaro nScupata,(De ampyce dica infra. fSynorIs qup duos habet equo» ’'A4i,admiira fertur tertia »: nonagelima olympiade,ut primo rerum Grjcarum fcribltXenophon, Mox nona SC nonagefima currui admotis etiam pullis equis,placuit certare . Concinnata pofleriu» 60 item pullorum fynoristnec diiplicuit IciAst pullus. Fuit apenes item curfus,led Si calpes: hxc uero e» quam habebat,fed ita ut extremum curfum anabatat,hoc efl feflbres ipfi defiliendo,apprehenlis ma» niihabenls, ut dociiitPaufanias, perficerent. (Nos b*c ex Paufania multo clarius reddemus infra» 574 DeQj^adrupcclibus «bl plura de curribus dicentur.) Quod,inquit,uEl ad mea feritatum tempora cIl.Apene autem mii las equorum loco iungebat.Ceieta inftituifle Bellerophon traditur primus, fynorida ucro Caftor, currum Erichthonius Athcnieniis,aftraben Oxylus Aetolus, Hucufcp C^lius. Qiiantum clamore iuuatur Elatus fonipes,quamuis iam carcere clauib Immineat foribus, Lucanus libro i. Vergilius in Georgicis aim alia quadam pertinentia ad equos curfu certantes in circo uel agone Olympico feribit (qua fupra alicubi recitaui,in celeris equi, ni fallor, mentione) tum qua fequuntur carmina. Ergo animos auum^ notabis. Et quis cuitp dolor uidio.qua gloria palma. Nonne uidesfcum pracipiti certamine campum Corripuere,ruunt^ efFufi carcere currus; Cum fpes arretSa iuucnum.-exultantiacp haurit Corda patior pulfap.illi initet uetbere torto, Bt proni dantloratuolatuifertiidusaxis. Iam^humiles,iam^elatifublimeuidentur m Aera per uacuum ferri, attp aiTurgere in auras. Nec mora, nec requiestut fulua nimbus arenj Tollitur:humefcuntfpumis,flatu^fequcntum, Tantus amorlaudu, tanta eft uidoria cura. Et rurfus,Sinad bella magis ftudium, turmas^ feroces : Aut Alphea rotis pralabi flumina Pifa; Et louis iti luco (AATJfi uocat Paufanias) currus agitare uolates: Primus equi labor eft, animos atij armauidere Bellantum,lituos^pati:tradu^ gementem Ferre rotam, &ftabulo frenos audire io nantes,Hacille. Qtiis Eleas ponor luftrauitarenaseGratiusdeequoThelTalico uelMycenisna» to. Sunt quos curriculo puluerem Olympicum CollegiiTeiuuat, meta^ feruidis Euitata rotis, palmam nobilis Terrarum dominos euehit ad deos.Horatius Carm.Ode i. Et rurfus Carm, li. 4. Odej.Illumnonlaborlftmius Clarabit pugilem.non equus impiger Curru ducet Aehaico Vi» tftorem. De certaminibus facriSjC^lius 11. ji . De quatuor facris Grtecigcertaminibtis.Leonicenus lo i.feS.Qtiis primus inftituerit apud Graecos Olympicum certamen, K alios id genus ludos , Polydo- rus 1, i;. tieprimis Olympici certaminis fundatoribus, Sfreftauratoribus poftmodum.Leonicemis 1.^7, Mulieres ab Olympijs excludi folitas,Caclius 14. 14. Hellanodicas qui , &quomodo in fola Ariftopatera legem OlympiorS tranfgrelTiflnqTzeizes 11. 407.81; i.ij.St: Leonicenus in V artjs a. 56. ubi hanc mulierem Olympijs ipetSandis contra leges admiffam , Callipateriam uocat. Si filium cius facitPiflrhodumiTzetzcs uerd Ibroris filium , Si ractfiSuti nuncupat . Epigrammata aliquot in quatuor facros agones habemus a principio Anthologij Grieci. De Olympijs permulta Paufanias jnEliacislibrot.ex quibus translata quaedam per Calium Rhodiginum fupra recitaui. Enumerat ctia quinam in Olympqs uicerint equis,quorfi imagines quotj uel ftatuj pofitac funqpcr totu fecun dum Eliacorum librum. De Olympicis ludis.alijsc]^ facris certaminibus multa praeclare fci ibit Ale 5» xander ab Alex. 5, 8. Te2oat/(-w»(/af(»«,'jtil*'^i£j/oai/ti'Miti/'4i((ifM/) tijiiT©',>i& Interpres (inquit) metaphoram i fladtjs fumptam oftendiqin quibus carceres erant repagula quaedam,qiiae Grxei ^oiAftWs feu ftipiT»* C«sappellant,unde curfus initium eraqiuxta has linea tendeba!ur,cui infiftebant curfuri,Haec Eraf mus.Ego quia non fatis apte ab eo conuerfa haic ptito.Gratca apponam. Auri JSuAfiiftoop, iw' lifcTzrtjdgas ■fS' ^ iSaA^t! yc^ e(hp « atpiTn^.y^cctiit» ^5,14 «t ts«xur#p,t£i>s Kp iapoiipiwtlii 0 Et rurfus in equitibus ad uerbaComicftA.ptUrieie JIitAftiftaipuAfcTt itcttmrrtw, im if tuTmnu» 1® 1«(/ iVsjScholiaftes additlBceASs rcteAsTcu th mSi et aiUeop synstgtnwt |uAflp,8“ WC® Circumfi:ribcrecanccllis,Erafmus in prouerbio Minoi e finire pomoerio. Cinclides procar f* cere accipit Plutarchus in LuculIo,ubi prclTos foenore ab publicanis pati coatffos fcribit.j^wwiriiss, yMJlxtM ('7raas,Cslius;Ego potius certum genusaliquod ud tormenti ucl cateeris autcaucaccaneei latat DcEcjuo. H. e. Lib.I. 5*77 la«,cui intrudebantur fontes, uel exponebantur in efle dixerimme» enim inter pecua liariaSfexqmuta tormentorum nomina carceris etiam nomen gcnerale,8^exiguiad tormenta illa momenti p^^e conueniretjn Lexicis nihil reperto quod htic facian Pollux tum alibi xnKhii/lx ee. nilS hoftij clle fcriblt: tum bbro 8 * 7wj ( id eft fores cancellatas)At;-SOT. A».?^<''»'‘*.«««fX»(Si/s«,Suidas)7jP(Ws<^=i(«»,i(gu«:rtifs’5raa;ivx«.«*ii«JJ-s;'s(', Hefy- chius 8f V arinus. Caterum organa i?iT>:sK(qttae uox proparoxytona eft)dicuhtur, quorum ufus erat in oblidionibus,Suidas;baliftacnimirum Sf catapulta, irel qu;euis machinx.qu* lapides ue! a. lia tela eiaculabantur. AcptTxQ/xjCc^icnsJ^iiy *w:T^(^4cus,fynonyma funt. iTr^mcpiffUcy , «a {^ersetxt. VoAvjitQ^^Pc^ccTiAHinoy 7i tiJatrxfTsis i^oySljiuy sctfgiriDt/.Suidas. i/t/iuy y/ , TSTyitC^cii As;» trtrTi^ot^iJt/jSfc, sttf/ «ijtcUBC Tr^toyxnTj^xvsaiss :TKg£j(tTi)U 7jS>ttsKsg. ^ ao « 1t^ •? iTrTruy 7^' iusTftit/,^NK^ 71^ cwruy xstAxJioy cu/Ti votrABj.©', t(ga twikxutx )^Awiny ot vaxrAtt^ ^.Sic.Paufanias Eliae. 1, tn horum carcerum embolo, ideftroftro, delphis atreus in canoneere. dus uifitur.Si: in medio ara qux aquilam ex Kre alis longe exteniis fuftinet. Eli aiitem machina hu. iufmodi,ut ea commota delphinus in terram cadat, aquila uero furfum profiliat. Hos tam artificio, fos carceres aecetas quidam concinnatur, in cuius rei gloriam flatu* fu* Athenis hoc diliichon in, feribi uoluit: OsiillTTTmcficrlynvOAviiiiixwfx-ni Ti|5«KA8oi7wsi/io5AeisBKAssj. Nv«ra,BKif6 TsewT^SifjrmKtSt/a^Vaif/. Tss/i^ tTnrjjs U^TVtnyot tni/lxfotsU^nTpots ^disxyo^vTi^xsiKTffniJ^xejatn -jn iiAjj,»: im j n-efstjAoywt, Varinus. etiam tvxx uocatur, quafi vSV&.i/SIjot j 5ni& r xsejtT^Bjct «a;/«;^sm(/,Idcm in Nuilsmy, ti\/(x!x,Jatii^!i;,'rSf!tx,Jixtyk,Smd3s. Ni/witjOKfrttt^Bj, «TreTSiASor-TanstT mri/ vCxsety ai itttos, Hefychius. RoAsairas, ms li«AB{J'xt Ws , Hefychius Varinus. Kitrit^Bf.fle. Jo xus,8i meta circa quam uertuntnr,Lexicon. nvk «Ctf/ xsty?rw$j tat^ilss xga «srAo?, oMa Suidas Sf V arin, dC Cslius, Campion(inquit) curftim uocabant,non redum, nec fimplice, fed flexiones habentem. iTmAiy-rifyiy^i Hefychius SC Vdrinlls, Suid, Sed de uoce torme, etiam inferius dicam, f Traas t/? ifiAxQciBm iqi xfitxTt^H^ AxifxAws xsty. xfinsTpixi) o-i/etjyoc tfvAifoa , Theocritus Idyllio ji. inHeraclifco. Eobanus uertif.Sed coniungere e- quos curru uertente rotarum Ad metam radios , & campi tuta tenente, Amphitryon puerum, &rc.Ipfcmetedocuit. K^T8T®n!As(/rni&7im«J(wit(/, Stimula equum circa nylTam; hoc eft, feflina ad fcopiim propofltum, Suidas, Incita equum iuxta nyfram,hoc eft iuxta lineam fiue metam , ut Erat mus interpreta tur, quod non proboftn fine enim demum ftimulare equum, ferum eft. Spatiorum in quibus certabant, tres funt dinerenti*,carceres, meta, Si flexus uel xst/iT^Bji in medio, ut inferius ex 40 Polluce dicetur. Grammatici quidem lexicorum authores pro omnibus iliis fpatqsnylTam expo- nuntifed ut pro carceribus accipi poflit, quoniam illic quocp punguntur equi ad curfum , pro fine terte uel meta improprq Ifime accipietunproprie uerd pro flexu in medio , ut ex Polluce conflat , 8C paulo ante politis Theocriti uerbiSjWl&ri/wKf/ Suidas quidem in Nyfla.utiamrecitaui, fpatiahsc omnia confufenominansCnamproHitWf, UxaBis legendum iudico) Pollucis uerba tran. fcripliflc uidetur.non interpretando, fed enumerando diuerfa fpatia:quod 5C alibi a Grammaticis il- lis parum prudenter fieri obferuaui.Sed in hoc etiam Erafmus errat quod uerrit iuxta pro circa. R.c. deo ad prouerbium:id ufurpatum feribit Erafmus.ubi fermo loquenus aberraret ab inliituto . Ma- tum uidetur(inquit)ex Iliados HomCricac q-.ubiNeflor multis uerbis docet filium Antilochum quo modo debeat equos regeretaddit Sd hoc, Ej/ rtlwS ^&',*^ rcf» ^'ttsajSuAjhc.Pollux. Aim!i&‘,H^i'rtim^xxyarKss,K^iyxrili(tlltiS“n t/lofijicsit ?•*!«(/ (quem Platode legib, 8,W’nr«(' uocaqut flipra citauhHippicum quidem,quaQ |, equi curflim, qua tuor ftadiorum diftantiam interpretatur Catlius ) vp 'Himpyri , Pollux, Meta, congeries feu ftrues in acutum tendens, ceu turbo inuerfus, conos a Grtccis appellata, quiacf fetpofita in dimenfo fpatio,uel quia eam metiantur quadrigat circum currentes: moris enim erat fc, pties metam luftrare , Propertius libro i. Eleg. 1 6. Aut prius infeflo depofeit pratmia curfu. Septi» ma quam metam triuerat ante rota. Qiium enim iam carceribus emiffac ad metam ueniflent qua. driga:,erat opus ut circum ipfam fleefleretur. Vergilius quinto Aeneidos,Hic uiridem Aeneas frou denti ex ilice metam Conftituiqflgnum nautis pater,unde reuerti Scirent , SC longos ubi circum fletflere curfus. Seu feptem fpatijs circo meruere coronam,Ouidius de equis in Halieuticis . Hic uel ad Elei metas, SC maxima campi Sudabit fpatia, Vergil.Metac quam mollis flexus , Perflus Sat, 5. Indiciequi apti funt certaminibus curruum,quos qui uehutur in orbem agunqutfupra in B.di. to xi.Hamatrochia,aflbciatus curfus,quafiS(i«/“*:harmatrochia uero, rotarum orbita.Hancintcrfti tionem Callimacho in Homeri enarratione (Iliad, iji.) fuifle incognitam miratur Porphyrius (in quae ftionibus Homericis,) Catlius, De curfus certamine per calpen &C apenen, nonnihil etiam fuperitis dixi,ex PaufaniainterpreteCflio.Tranftulit eundem locum Leonicenus etiam 1. 58, fed inepte, nec integrum,utCtelius quotp.Noshic quj illi omiferunt ex eodem authoreconuerfaaddemus.Calpes igitur certamen, ut Plutarchus etiam in Sympoflacis meminit , Olympia introdudium , non multo poflcxplofum fuiqficutbigarum etiam certamen. Hp (legendum uidetur ShMu i>)(i>W»[/,prafertimcum fequatur «tiraj; in genitiuo plurali) in-’ Sic, Hoceft, Erat autem calpe uehiculum iundis equabus fccminis, a quibus circa extremum curfum defilientes uedores (i«'itiJiiTO»)apprehenfis frenis Si brachio loris circumuoluto pariter currebant, quod meo 5® etiam feculo anabata didi faciunt.Sed qui nunc ariabata nominantur, aucteris illius calpes anaba- tis difTerumtnam Si currendi figna tiariant. Si equis utuntur mafculis.Cperum apene nei^ tietus iu mentum cft,nec^ fane decora era tSimilis enim erat bigis, fed mulos pro equis habebat . To -ffi: mnnp «luimp ayimpM vithvrv.-rt M Pollux libro 7, Quem locum fic uerterim,Cer« tamen per mulos dofluarios calpe olim nominabatur, apene per zygios,id eft bijuges, De calpe non nihil dixi etiam fupra in B .in mentione de greflibus equorum. Atiuvii 'i&p i^px 'Ji; iSi arim]s.A!Tm!i,xpxfx,ci S «jxiora^/.Hefychius. Suidas etiam hamaxan interpretatur. Si ex innominato quodam hac uerba citat, Aemiliam Scipionis uxorem prater orna menta corporis 1(9« ^iKn-wst.fequcbantur etiam uafa ad facrifleandum argentea, Sfc. ^fDccquoce lete fatis didum eft in B. Vfum eius cumfreno Bellerophontes primuminuenit, Scholiain Pyihia4o Pindari. Ktupm-mM ^'xpmjpnMii/jomri^ccKirMfi TOtwaJiif/, Pollux, Hofpes Athenienfis apudPla tonem libro 8. de Legibus, ad CliniamCretenfem decxerciirjs Sf certaminibus equeftribus his uer. bis utitur : Equorum ufus in Creta magnus non eft : Quare necelTe eft fiudium in nutriendis equis, certandocp cum eis,minori cura Cretenfibus eftc.Nam currus ( x^pxrx ) quidem nemo ueftrum te. net.-necp in hoc operam ponere praclarum efte ducitis, Cum igitur confuetum id non fit , certatores huiufmodi lege ftatuere.dementisclTe uidetur. Singulis autem equis, ((^oriarTOt, )tjs^qui pullinos dentes nondum iecermt,pullis,&( horum medtjs perfedis^ , equcflrcm ludum pro regionis natura tribuere licet.Huiufmodi ergo certamen fecundum legem fit: in eo^ iudiciummagiftris equitum ct tribunis.tam de omni curfu equorum, quam de his qui cum armis defeendunt , communiter tribua. tur.Non armatis uerd neqj in gymnafticis ludis,neij hic,certamen pramium^ imponimus . Hadc J» nus Plato. Synoi is,2w drigas bigas^ 5C equos defultorios agitauerunt nobilifliJmiiuuenes , Tranquillus in tiitaCarfarte Did. Iam bijuges Si quadrij uges,2<: tota curruum uedura at^ aurigatio , quat circi cmondam fuit facrorum^ ccrtaminum.a nobis ignoratur, Camerarius. AtyiTo J'‘ Sp ipuviHx, kA «joiV**! '• Pollux, ixnitviwui n IvrajsuttvtTia.Strepfiades in Nebulis Ariftoph.de Phidippide filio, conquc' rens eum nunc celete equo, nunc bigis uehi, Harma Grateis genus eft ad bigas SC quadrigas: uide. DcEcjuo. H.c. Lib.i. f79 t^autematroluts fercproquadrigis accipi, Plura uideinframie curuli, f Q,uadr^’iigeSarquccar nere mifit equos, Ouidius 5, Amor. Primus Erichihonius currus , et quatuor aiifus Isgerc equos rapidis^ rotis infiflere uidor , V ergilius. Harma,id eft currum , Erichthonius Athcriicnfis inucl nir.Scholia Pindari in Pythia.^ ^Nemeis certamen eratgymnicum, ii,/? itAKs.Scho. liaftes in Nemea Pindari. AS\’ Imy gjicfi Aios li/uRu HnvvcyHTndilr mmi A';ium oTmTjoiq-aioif/ tTuaytfdjni ^ m«!, Hefiodi carmen de re impoflibili in Sympofio fapientum PIu tarchi, TsSei3-7ni:yo,j£_qu j drigasjhpc eh quadrij iiges equos alo, apud Herodotum in Erato. Aiu^xiitmm mJKij pjot cism Tjawgofi EAiorwi/ TpifeinKflis. o c/k Jioxr Eus sMwAig^tfoJSKTJad^^SjEuripides inlphigeniainAit lide, de Achille armato. In circo ad currus iundqnon dubicintcliedium adhortationis Sd gloris fa= ID icnlur,Plihius, Claud.Catfaris fecularium ludorum circenfibus.exculTo in carceribus auriga, alba lieqiii palmam occupaucre, primatum obtinuere,oppofita effundentes omnia, qute contra smulos debuilTent peritilTimo auriga infillentc, facientes. Cum puderet hominum artes ab equis uinci.per> aiflo legitimo curfu ad metam ftetere.Maius augurium apud prifcos,plebeis circenfibus exculTo au« tiga,ita ut fi ftaret in Capitolium cuciirrilTe equos.fedem^ ter luftraire;maximum uerd, eodem per- uenifle ab Veijs cum palma & corona,effHfo Ratumena, qui ibi uicerattunde pofiea nomen ports cft, Plinius. Diuerfa circo ratio qupritur.itatp cum bini in alio fiibigantur imperio, non ante quin, quennes ibi certamen accipiunt, Plinius. Cum Sylla poli uidioriam circenfes faceret, ita, ut hone- fli homines quadrigas agitarent, fuit inter eos C. Antonius , Afeonius in orat. Cicer . in C.'Ant. ecL.Catil.Bt paulo pofttlnSyllte ludis.quos hiepropter uidioriam fecerit, quadrigas C. Antonium u 8i alios quofdam nobiles homines agitalie.Praeterea Antonius redemptas habebat ab srario iiedli. gales qiiadrigas.qiiam redemptionem fenatori haberelicctper legemtfuit autem notiffimus in circo quadrigarum agitator Boculus. VcMiaAeia fecundum quofdam certamen erat curfus equorum Athenis, qui unus SC fimplex eraqScholia inNubes Aiiflophanis. Confo fiue Neptuno equefiri diem folennem Arcades celebrabant,Hippocratia nominantes, Confualia Romani; eocp die in Cir. co RoiticE a facerdotibus fiebant ludi illi quibus uirgines Sabinae raptte.ut pluribus feribit Gyraldus in opere de dijs, Sinos parte ultima huius capitis perfequemur , ubi de Neptuno equefiri agetur. Certabant autem in ijs equi iundli.Sil non iundli. Confualia primum didla , mox Circenfes uocata hintjdd ludi magni, 8d Romani. Equiria.neutrum plurale , ludi quos Romulus Marti inftituit per equorum curftim.qui in campo Martio exercebantur , Feftus. lam^ dua: rcftant nodles dc menfe 5« fecundo, Mars^citosiundiiscurribusurgetequos. Exuero politum permanfitEquiria nome, Ouidius i.Faftor. Equiria Ouidius duplicia commemorat, in Manio fcilicet SC Aprili, Gyraldus. De Confualibus uide etiam Alexandrum ab Alexandro ^.id.Equitiaftitidem fcribiqper t.nonper r.)fingulis annis duodecimo calendas Maias in Circo maximo celebrarunt, qui dies Cerealibus in. currebat, in quibus pofi equos uulpes ftipulis alligata:, accenfa flamma, curfitabant. Equiria Italice Scoppa exponit Io intorniamento,la gioltra; (tjfdcm uocabulis hafticum ludum , quem Gratci xyfii. cura icunt,intcrpretatur)uulgus torneamentum. Germani etiam externa uoce tojtticrcft uocanr, liueaTrOiano liido, quem Vergilius Aencid. quinto defcribit.fiueatormeueltormos Grateis uoci» biis. Tflj|i»,rfl3?vs,^D|,t©''i^'rt;(r»|/,it9ic^flq;H,^crvft5ni:s,Hefychius8ll Varinus.Tc^MSjrvM-iXjitsiiiDi^fijjjSui das.irt)Oii'>»f(i5(i,oiat(i7^ii5,Hefychius&lVarin.Plemnarota:(inquitCaeh'us)uocaturquo(p torma. 4« Suam habent ddCretenfestormam.cuiquipraeficitur tormarches nuncupatur, Paufanias erudite uei biim inde concinnauit, t»7S£(is{i, quo fignificatur excurfus praeter id quod deceat. Haec Caelius. £«5»;(isj/,')o tufmrsj/.Varinusttalis quidem equus dicitur, ■ Ta« tentinis aliquando familiaris fuit equitatio in armis.« ^c7A&‘i-msAiem:imde uerbum fa dum.equifatiohem armatam Sd pugnte fimilem exercere fignificat.Euftathius in Dionyflum de Ta rento fcribenstSdforfitan ab hac uoce defcenditucrnaculanoftratotnierct», potius quama torme, uelTroia,dc qua paulo pofi. fEqueftre certamen in funere Patrocli agitatum graphice deferi. bit Homerus Ihados ■4-. &1 aliud in funere Achillis j limia Homeri Q. Calaber libro quarto , Et quoni= am praecipuum in his deferiptionibus ornamentum efi in exprimenda equorum celeritate, quanqua multis dc illa,&l pertinentibus ad eum uocabuUs bd locutionibus poetis.fupra in B.Sd H.b.tradaue. 5« rim.non pofllim tamen mihi temperare quin ea quotj hic addam, quae in duobus illis certaminibus deferibendis elegantilfimiilii poette ufurpant.Ea ferehuiufmodi funt. Tai/rf iTnsifitiisien.i/ f»i,Homerus:id efi' prxliantiores.celeriorestab aduerbio «ijixf quod efi fubitd, celeriter. AioAsc ’i7niK, Calaber. Aipc^ii6unib-,Mem u^9i/fi2Ge£i, ffyl«4'U/7rSiD'.)Homerus. OiJkoc iitoti vd-oo* fjitqix iifBDjoi/rc is aASdii, Idem fzrnw if’ tffMWTS, Calaber. Oi lA' Idtm. oid'’STO,i!t?»y!iiwo(isiraAii»,Homerus, TtiJimmnUmmTdlf WArg-TDEciloiD Homerus. Tiii ,/? otrdliiilraciirfn^SsiijIdcm. AA\’c^d:7ItAAo|/ PoKrii/aipsu/^cm^s: oe J-tCff HiilirT (di4|Mici, Calaber, dip'i’fc,ycy tyxsvtDrTiItr tAaqjjomftflwiiftRd©- iUKsa^t/.oijfoiIcif' to.Hsrrflr ^Wsm, Ki^iTOAijABC ^yTvin »(/ «2c«^““''’'‘*^jCalaber. Et rurfus, 61 Ji j^Air* fi rDlt Ath^oj/.n^ TraD"; yaicey fcynSrtorTSli* EK9D^&S|i.'JDiffJ^’iudit,^oV©'C3^A6’,)oi4^'ccsi'ti^s5^ Kfl^. tWAiiwojDiiisCeinJ^iiffiKlvftt/ictiwcifTiilr, I xtAsi« paguro |ilyo::ri'«s)'7rea£MR:iff, He rora itAte^rTCJ.DT ner. imAnTil uti yisifft, QCc,^siiy WdWat vsny Tnxt 5*80 De Quadrupedibus HsecCalaber, *(^«s FOi ^a^|/,C«-7«/ jBg«J'w7«'»c;,)Idem* Etrurfus,Y7rt A6(ax[c,inquib.pracfto auriga eft,pugnatparaba tes,aut aliud quid facit etiam propter fynodiam,ut inquit Euftathius. Eum Plato ( ut feribit Pollux i.io.)anabatam micrafpidauocauit.Homeruslliados^.A(/'t*’t^«t'^ thenienfesapobatas(forteepibatas)uocabant.Ariftophanis interpres currum intcenderefolitos feri bit, hoplitem di parabatem,ac id genus currus a Thefeo excogitatos primum, Hsec CEclius. Pugna» bant Libyes a bigisforard t/}'iffi>ji')di equis iuntftis.ut Homeri heroes quo®; is enim equos monippos, id eft Angulari equo utentes non agnofeit. V ocatur autem «ilifja* quadam Libyca , alia Pcrlica,alia Laconica.Pollux i. lo Oiim non equo celete.fed curribus tantum utebantur:au t fi Grace manis, T» 6» !TOA«i4ii(;iSstm!TO(/7trs5j:i«np£x§»ra,Scholia Homeri, Pugnare ex equo,ut Plinius ait, Thcflalitio' cuere,qui Centauri didi funt, habitantes iuxta Pelium montem, Alij no ex equo pugnare, fedequi» DcEquo. H.c. Lib.I. fgJ OK nmplfcfter , Centaiiros primum aufos aiunt. Bqueftres copias dicimus , utpedeftrcs-ltem ou. anamcqueftrcm.Equeftrepratlium.C*far5.debelloGall, Euphranor pinxit iqueftrcnrS Plinius, Praelium equeftre ad Trophoni) oraculum Euthycraces optime expreffiq Idcm.^Equital tu, .manusudmultitudoequimmin bello. Lepidus Ciceroni, Equ. tarum habet magnTm.cTcero pro Pont. Magnos equitatus ad ea bella, aCc. Nutante acie nidor equitatusincurfaq Tacitus Gr™ cis eft : intelligu enim ^S&- uel «yitx. Dicunt 2^ in fc^m. genere eode fenfu. EgTaiu uel turmis eft tutius coflig^e, peditaiu uel legionibus.Scop. Legio eft maxime de pediubus, Veg, R^ne™ftum‘sfl'‘’““"'‘‘f terdeni equites ex tribus tribubus.Tl tienfium,Ramnenf um, & LucCTum fiebanttconftabat emm ex triginta duobus equitibus.E t qui il. lohp^crat decurio dicebatur,ut Varro & Vegetius tradiderunt,8i:c.dehacetiam%uld poli. Vide DiAonaria. Herodotus libro fepumo Perficum equitatum dercribens,Sunt quidam (inquit) No, mades hOTines,qui Sagartq appellantur , cultu inter Perficum SC Padycum, qui attulcrcequitum 0(30 mlllia,armaturam netp aheneam netp ferream aftiieti ferre, pratter pugiones ,utentes rclie e lo, ris conferta,qua freti in prplium eunt. Has cum hofte congrelfi inijeiunt in iummum, laqueos haben ics,qui laqueus cum aut equum aut hominem adeptus eft , eum ad fe trahuncita illi illaqueati confi ciimtur.lndi eandem quam peditatus fuus geftant armaturam:Cwerum equos dcfultor.os agebant K currusiquibus ctinubus fuberant Si equi dd afini agreftes, 8Cc. Fuitm nirmerus equitum odo mi' liamyriadum,id eft odogmta mi1hum,prarter camelos 3C currus, Erant autem Arabes poftremi , nc tqmtaius conltenarctur equis.camelos non tolerantibus . Equitatus prxfedi erant Harmamithres ic K Titlisus iilil Datis . Nam tertius eorum collega Pharnuches atgrotabat.Equitantcenim eo, canis fubpedc^qui mtei currit: quo equus improuiTo deterritus , ate» crciflum fefe attol(ens,Pharmiche excumt.HiccoIlapius langumem euomuit , unde i'n pluhifm,id eft tabem incidit. Equo autem A ca* fu ftatim dominijteccrunt iamuii ut ille iufterat : Abduifto nan« in cum locum ubi dominum ftraue rat, crura cum genibus abu:idcrimt,Ha(ftenus Herodotus, i3-7irx^iXT«ci:,uitftoria cqueftris,'7r -Tuis Itt Varinus, l;r7rcK^[tTS(/jequi atu uinceic,cqueftribus copijs obtinere uicfloriams &:paftiUum(a'7re»£^«Ta§vscuyt^p't7^rco^o7r^I(e/xZ^'a/,» iTrrsg H9jwwovTtj,T2f7fcSj 7nMfai{9r,»xcp''t7r7T»)[^tMp(CfjJU'()i, Scholia in Homerum SC Varin. iTnrsHpfvsBi ( legen- dum isTraHp^i/stu) {'^(tfsIjTTTTViixp^i^xTtv 7^1 HSft/fi®', k;r« tTnn^tg, Heiycliius . Idem paulo poft hippurin - exponit galeam fetis equinis ornatam:qua dc rc plura dicemus infra in ufu ex partibus equi. Poi* phyrius iTnroio^vsHy dici conrjcitproi-^raU »ojvs«{^ , id eft equitem armatum. Hippon enim pro equire poni. l7r7rto)^THy^^ (TTTraaif •i^ix.^f^jHerychiiis. iVTrtoj^fMsSjqui ab equis pugnat, uel qui equitat o w^audecS^^fiof/ tk iTiTrin^ : ui7r7niu(p^s.)^ftiv ^ arinus. Hcfychius* ^ iJnriuj/ Trcc^xTnihatg Tmfx^^xsixn nrSi iTrmTOU^ V arinus. Itittus o3r7\i(ov7\?,i7r7TJK9;, Hefyclinis* l^Tw^AsqbellaccSjLcxicon.iWTrpfiflit'» apud Sophoclem interpretantur 7n?A4fUHs bro 9. Aethiopicorum. AcataphradU equites alij hafiati uelcontati Ksr-rs^ojw, « j. poi,Suid.Ammonius|us'tfa)3»toiK,ut uidctur:fed idem nomen ad hippotox^ tas quo® pertinere indico: utricp enim inter equites ita funt, ut in peditum numero uelites, Gaza fe» rentarios tranftulit, imitatus Saluftium , quiinCatilinac coniuratione ferentarij militis meminin Ve getius etiam ferentarios nominaqut paulo poft recitabo. ■nj^eif,lvar'n(sy, 8Cc. Varin. AKfo)3oasi,«jtsmsccc,7t^o’7tti,Suid.)alij cum femel aut bis iaculum miferunt , manus decatterocum ad» uerfario conferunt, 8d cominus pugnare inciptunqnon fecus quam quos haftatos appellari retuli, mus. Leueshos nominari folitum eft, (hi iaculis emiffis cominus|etiam pugnant ,fpathis aut fecurb bus utcntes,Suidas:)Hxc Aelianus in libro deinftruendis aciebus interprete Gaza ; Sd Caeliusii, 9i.fedobfcuriusqHa:dam;£dinhocerrat,quddTarantinosarcuutifcribit.Suidasquo(5inuocabu- 5* lo iVtos» eadem fere habeqfed obfcurius, uocabulis quibufdam deprauaus , ut etiam libellus Grz» cus de uocabulis rei militaris innominati authoris inter appendices Lexici Gratcolatini iam fepe ex cufus,8d in fine didlionarfj Suids. Bonos iaculatores antea ferentarios nominabant , Vegei.5.14. Apud ueteres inter pedites erant qui dicebantur leuis armaturs, funditores 8dferentarij,quipra:« cipue in cornibus Iocabantur,Sd a quibus pugnandi fumebatur exordium, V eg.i.lo. AyxS» eciM! xsa «(/ tf M^rsatyas tt^s m ms oVas vc (WMjoTtyits «UTOrt/aiyi , y ajv «mis «KSTOujoIjPoIIux, Afcieia-TBl.si' ia c/Imi/ ispaTOji Za-mij/ irwiJiJkySOitii/eyiiiSUKu, oi' (itTOa-ntfiiaii/ inr’ «asW’ «aoi/, S«{1 » jyeit ttscAi , Author innominatus de uocabulis militaribus , Cf ex eo Suidas, AjffirwqifwIWmii oTu/sf(iT/j,jiiii!si,Hefychius 5C V arinustSuidas addit, id eft bini equi cer> uicibus iundiific ueteres xynoridem uocabanuCpofteriores de biga, id eft bijugo curru eam uocem proferunt.) V ehebatur autem altero equo auriga,altero eques armatus. Km rij/ Ji jjwtoi lyps: «iAi&SlraTr&Sr^sfid/oic^oiZiftiywvria, «(uirmj/ acAaToi , sthi SsitiiAtflss , Suidas. Et rurfus, A/iOrmi ^ T TifiSfiJiM,»!' crvfi Zarrras spitxid/iiiiSeoi.Alij equosCceleies V arinusjiundos effe dicunt, quorum alteri eques infideat,&l alterum fecum trahat.Cacterum Thucydides SC Xenophon in uolu j5 mine derebus Gra:canicis, pedites quofdam hamippos uocant : lei (»« mn xj«s aoij/ ol xim ’ ■n!!liTms‘n7ttyiAfii,(CiAiyaflQ-Si/^mixim/'it(i'rvifiicrl H9a7ra4=>«Vss,)Suidas & Varinus.HinceftiL lud Homeri, Oyaio-Kiin/ «aaT tnf Kao(/,Varia. Galli cheuaulxderelais , quafi equos relidosdd refer- uatos uocant eos, qui interim otiantur 8d quiefcuntdum laborant alij,ut fatigatis illis fuccedant. Equites quidam ab Alexandro infiituti funt.quos a duplici genere pugna appellabant dC hi quidem equo pugnabant peritiflime.ubi uerd exigeret ncccftitas,2^ foret regio equitatui inepta, cu iufmodi Graci uocant (e®;r7rei/,mox defilientes ex equis congrediebantur ut pedites, ne omnino fo rcntiWaxjhid eft pugnp expertes, Si Lydium paterentur incommodum,Calius exPolluce.Hisap paratus armorum erat grauior quam pediti,lcuior quam equiti.Et ubi tempus pedites fieri poftula- bat,miniftro in huncufum deftinato equos tradebant,Pollux. MysiAnsi xiuTiym, ti wA- oA 40 ft'5rt{«,fAcf‘’6<}i'(?r!raji/(ii9(5i'Ti!a,Hefychius Sd Varinus. Videntur etiamqui dimachas fequunturmi niftri rede hamippi uocari poflfe : item milites illi, de quibus V egetius i6.Qudd fi equites (inquit) impares fuerint, more ueterum uelociflTmi cum fcutis leuibus pedites ad hoc ipfum exercitati tjfdem miicendi funt:quos expeditos uelites nominabant, Sfe, Germanis interdum pro confflio fuit, ut e= quites dimilTis equis,ad proximos euaderent,S( immifeentes fe peditibus,dum fluduatur acies, ho. liiobuiam irenuideo ut fpe fugae erepta,atquato omnium periculo,pedeftripratlio acrius inCflerent; Vel utin hoftes acrius incurrerent,detradis frenis , cum effufum curfum temperare nequirent , e, quos concitatos agerent, a:impreirionefada,tiiuiamfacerent,fparfosep bC incompofitos adoriren. Iiir, Alexander ab Alexandro, Equites Romani praeter arma bC gladium folliculis frumentum de« ferebant,[dcm. Hippotoxotae didi funt equeftres fagittartj.uel qui equis infidentes fagittas mittat, p ineminiteorumHirtiuslibro-y.belli Afiatici. Ariftophanesin Auibus accipitres hippotoxotas co. gnominat,compofito uocabulo, per equum, pernicitatem uolatus eorum infinuansrper arcum uero, unguium curuitatem, utinScholtjslegimus & Varinilexico. NoneftCretainutilisqui fagittam autiaculumcxequo immittit: quapropter in hoc etiam ludendi gratia contentio concertatio^ ha« beawr,Plato libro 8.de Legibus. Forma equorum, quales maxime legi oporteat , pulcherrime qui- dem Virgiliouateabfoluta eft: fed & nos diximus inlibro de iaculatione equcftricondiio,Plinius, Qiiomodo iaculum ab equite rede emittatur,docet Pollux i.ii. Tarehtini, equites quidam : aliqui acontiftas,id eft iaculatores interpretamur, aut '/■jAm (Hefychij codex male habet ut Hippar- chus tradit, Varinus : 'ffAss Gaza uelites aut expeditos transfert , aliqui leuis armaturae milites : fed leuiler armati tAitiffSf magis proprie dicendi funt, quam 4iAs(, id eft inermes , corpore non muniti ar. () niis.fed tela tantum geftantes. Arrianus equites quofdam in Alexandri exercini fariftbpho,-os ap= pellatos tradit.-ficuti bC nonnullos, qui dicerentur amici(tTOifi«,)CaElius,Sariflrm longitudo ad cubita •qu3mordecim,quorum duo manus auferunt, reliqua duodecim prominet.Hafta nulla cubitis oda ' i 5-84 De Qi^drupedibus breuior:longi(Tima,qu{ «tenus fumi poteft.quatenus tenere miles 8C uti facile ualeat, Aelian. Sun» & qui dicant chryibphalari equites,autetiaargyrophaIarit cuiufmodiin ludis produxit Antiochus Epiphanes,C{l. QtiemadmodS inter pedites centuria uel manipulus appellaf,ita inter equites tur ma dicit) 6^ habet una turma equites 51. qui a decurione fub uno uexillo reguntur, Eligendus eft afit decuriohabili corpore,ucloricatus et armis circundatus omnibus cum fumma admiratione equum poifit afeendere, equitare fortilTime, conto fcienter uri.fagittas dotSifflme mittere, turmales fuos, id eft fub cura fua equites pofitos,erudirc ad omnia quae equeftris pugna depofein eofdem cogere lori cas fuas uel cataphraflas,contos fuos & calTides frequenter tergere ST curare. Plurimum enim ter« roris hoftibus armorum fplendor importat, Vegetius 1.14. Atqui Ammianus Marccllinus libro iS, equitum peditum cp turmas dixit. Dicuntur dC drumi,equitum globi.-Scire debet dux contraquos |, drumos,id eft globos hoftium,quos equites oporteat ponere , V egetius. Grumus quidem uocatur terra inaceruScolledla, minor tumiiloiitem de alijs rebus grumus uel grumulus falis, pro globulo, ■ ubi Grsrcichondrum dicunt, noftrieirt tls^cn. Turmae uocis etymologiam dixifupra,Tormarchcs torniae pratfedlus apud Cretenfes,C:e!ius. Prima legionis cohors pratter pedites , equites loricatos I5i,habet:lecunda fexaginta fex, Sic, Vegetius a. 6. Equitum ala: dicuntur, ab eo quod ad fimilitua dinem alarum ab utraqj parte protegant acies , quae nunc uexillationes uocantur a uelo : quiauelis, hoc eft flammulis, utuntur, Eft aliud genus equitum,qui legionarij uocantur, propterea quod con- nexi funt legioni: Ad quorum exemplum,ocreatifuntinftituti. Veget, i. 1, Ais, equitum ordines uocantftitau Gellius lib,i6,)qtidd circum legiones dextra finiftra^ tanquam alat inanium corpori, btis locabantur. Dum nepidantalac,Cid eft equitcs,Seruius)faitus9indaginecingiint, Vergilius 4. Aen. Plus(^aliquanto damni hsc ala equitum amifta Annibal.quamSalabia fuit,Liuius,l5ica= lalegic'nura,Cic.Att.lib,ii, Alam pr/uatim dici inuenio duplicem phalangem apudGrscum au. ihoreni innominatum de militaribus uocabulis , qui Graecis etiam literis uocem Latinam imitatur, ut paulo mox dicam. AjK(ra,ala equitum, qiianquam Side peditibus dicatur, Cslius ex Arriano, X'j»(«a,3gmen elephantorum, peditum, atqpequitum quod regem prsibat, Varinus:8f inLcxico Grscolarino quidam ex Arriano . Sunt qui agema dicant efte potiorem & ualidiorem partem exer citus Macedonici.uiribus^ dC corporum habitudine fuperiorem,Varinus,Hefyrhius,&rSuid,Age ma apiidQ-Curtium lib. 4.legendum, non agmina, ia» turma eft equitum 64. E^nAi^jt/it continet equites 118. (quod in peditatu phalanx autsrif©',8ic. dicitur.)Titfiw7ii'iiy^i*i56.iH'5rafx.‘«pi^’^'8*'®'» nn^Xi'*ioi4.TtA©'i«48 ErnTOj,(«it 4096 Horum nominum duo tantum etiam de peditatu dicuntur: j, nempe -«A^.pro duobus miUibus.uel fecundum alios duobus mil libus &r quadraginta odio : Sd iw- »«^i<«,duplo maiore numero,pro duplici nempe phalange.quem SitrfmsetiAiiiiialamutfupra dixi) appellant. Author innominatus libelli de militaribus uocabulis, 8C Suidas in qui tamen Io. cus omnino mutilus cft,&rcx libello (quem dixi) reftitui poteft. De uoce iA« , uide plura in Lexicis, iA:y^«5,a«JixpX«t,Suidas, SstiaTeAoc, (uiiesTJKcwfAWjHerychius. Pyrgus, turris eft, 6ii milttaris ordo quadringentos uiros continens,turma equeftris. Euftathius lliad.el.tradit conftare c trecentis dC fe» xaginta uiris,8f quadrangula forma inftrui ad typum turris. Hipparchia ala equitum, quae quin, gentis infuperfe duodecim conflabat equitibus, Caelius ex Arriano: In Tatfticis Aeliani interprete Gaza pro duodecim non rcifte legitur duobus, iarronyxi*,'!'™ «feteTOwdegOTOjaeTiwifjiimjiTinirwiiw i/'ili,Ai(«,(lego apii (/'i./liue,) Varin. Lycurgus ad maximos eonaius turmam quadra. 4« tam ex quinquaginta equitibus fecii,quam sA«(«l(/ uociiauit: Qiii etiam equites ac pedites in fex tri. bus diuifit,quarum quplibet tribunum militum , quatuor praefedlos manipulares habuit, 8fc. Et tametfi centuriae,decuriae,turmae,cohortes,equitatus,pro uoluntate pro^ arbitrio faepe autfts & ira minuta:,nonnuiiquamduplicataefuerint:idem tamen nominis, qilamuis mutato militum numero, fortitac fufr e, Alexander ab Alexandro' i.'}. dtiAnfuii/ V arinus quadraginta uirorum fimpliciter (non equitum) eife fcribii,8(c. asjot©- equites feptuaginta comple<5fitur,ldem SC Hefychius. Sed plura de equitibus bellicis ft quis requirit,obferuet ipfe diligentius apud rei militaris feriptores. f Equos armis praemuniricinquit Caelius 11. pi, )fciuntomnes,(ed eorum nomina (ni fallor) nota paucilTimis, Igitur quae a fronte propendent, prometopidia.-quae ab auribus , parotia: pareia, quae maxillas pra:* fulciunt, appellari dcbent:profternidia uerd,qup pe(3us;parapleuridia,qua: lateribus obiacent: para meridia, quae fcmoribus,folet ea uulgus coxalia nuncupare: paracnemidia, tibtjs apponi confticrSt, Tranlf ulit haec Cxlius ex Pollucis libro i.cap, u, Atyivna cfi itttivi 'jxSco^oCHiirfMot , 3i7Uirnil»<»,Pollux ibidem. CJuomodo muniri armari debeat equus bellator Xenophon docet cir< ca finem libri de re equeftri.unde fere etiam Pollux fua mutuatus eft uocabula. ^Nunc de ipfa equitatione.fiue equitatu 8f aeSu equitandi agendum,Latinis primum, deinde Graecis uocabulis, Sfc. Equitandi ac fagittandi fludium a Medis ad Perfas SC Armenios profedtum eft,Strabo (^tiia equitandi artem primus excogitauit Neptunustinde fadlum opinatur Pauftnias, ut dicatur hippios.potius quam caufa alia. Alij a Centauris equitandi artem,alij non hanc,fed ex e. quo pugnandi imientam prodidere.Videfupra parte 1, huius capitis poftCentauros ftatiminmen tioneM iris. Amazones mortalium primas equum fcadereaufasLyfias orator credit, Hermolaus, (t Alrj Re lerophontem, alij Neptunum, primum domuiireequos,&; equitandi artis authorero eife tra. dunt,utPolydorusprofequiMri,ii,deiniienioribusrerum, CtefilausftatuariusfecitequitemSat ttientin» DeEquo. H.c. Lib.I. fgf nien«m,quJpriim»s de equitatu fcripfit,PIinius. Damis in Apolloni,' utta apud Philoftrattrm bonJ tquitis munus cflTe ait,Bquo retSc infidere, attp illi fortiter dominari, & frenis in quamcunn. uoluerit partem cucunducere;non parentem uerberibus pletScre : caucrc infuper ne in Sueam aut uorarf. nem,aut hiatum aliquem deferatur, dum paludem ccenumue nititur euitare : Denicn per accliufm locum afcendemi equo moder ate frena remittere: in praecipitem uerd ae dediuem eiSt^non defere 'c utf manu demulcere, nec femper in ip. fum flagellis uti. Equitatus equitum manus,dignitas equeftris, 8i adus equitandi , Femina atted ad«ri9equ.tatu,notum el}, Plinius. Adequito,prope udiuxu equito. Ad illum adeqSe S ^''■Sq!nmFt?pTnTusF^'T Collimeportaiadequi „ tansHanniba,Plmius,Eo ferocius adequitareSamnitesuallo,Liuius.Numidieadequitare,deinde rcfiigei^Ide . Adequitatio,idem quod equitatio, utquidamfcribit. Veduraapud Vegetium ipfe greifus equi iiehcnus equitem. Equus ad uehendum eft natus , Varro. Martialis libro^a eS’ gramma kg‘Wr w Pnfcum uenatorem temerariae &: periculofa: equitationi nimium indulgeL ieni, huiiilmodi. Parcius utaris moneo rapiente ueredo Pnfce,necinleporestamuiolcntuseas. Sspe fatisfecit preda: uenator,& acri Decidit excusus nec rediturus equo. Infidias SC campus habennec foifa.nec agger Necfint faxa licet,fallereplana folent. . Non deerunt qui tanta tibi fpedaculaprailente Inuidiafanfedleuiorecadunt. Sitedeledantanimofapericula,Thufcis (Tutior efi uirtirs)mfidiemur apris. Quid te frena luuant temerariae' Tapiiis ilIis Pnfce datum eft equitemrumpere, quam leporem. ^ Equitabilis locus, commodus equitatio, ni. Opportuna explicandis copqs regio erat,equitabilis SC uafta pIanicies,Liuius. Et Curtius.Im bcr uiolentms quam alias fufus,campos lubricos SC inequitabiles fecerat. fEquito.equo uehor. equoinfideo.Equitarein arundine longa,Horatiusi.Sermon. ladabitfe.&inhisequtabitequii leis, Cicero Lucilius etiam de ipfo equo dixiqC^ius luinc currere equum,non aque equi, tareuidebat . His cqintatcurn't9ocuIis,Nonius. Alrj ftccitantex Lucilio , Nempehunc currere equum nos, at® equitare uidemustfte enim citatum legimus apud Macrobium circa finem libri fepii mi. Equitare (inquit Seruius eodem in loco)& homo utens equo, SC equus fub homine gradiens di. cebatur. Equitare antiqui dicebant equum publicum mereri,Feftus, Cameli Badriana iumento nim dorfo funguntur, attj etiam equitantur in prxlijs , Plinius. TheiTaloruminuentum eft , equo ^0 luxia quadrupedante cornuiniorta ceruice tauros necare, Plinius. In orbem equitare, id eft in cir. culum, Ouidius 11. Metamorph. Ter circum aftantemlatuos equitauitinorbes, Vergilius lo.Ae^ neM. Adcquitopaulo fiiperius pofitum eft. Obequito, id eft circumequito. Primo obequitando cautis prouocandocp , Liiiius. Et luce orta poftero die obeqiiitauit ftationibus hoftium , Idem. Q.uum9 agme obequitaret, uaria oratione, ut cuiur^ animo aptum erat,miljtcs alloquebatur, Cur- tius, Perequito,in omnem partem equito* Primo per omnes partes perequitant, &C tela conijciunt, Cafar. Quum perequitaflet aciem promifta repetens , 8^c. Liuius. Claudius quum ex uia Ion. geper€quitairer,nuIlo obuio hofte.in campum rurfus euedliis,increpans ignauiam hoftis,5Cc,ldem* Prafrerequitantest^ abfterrent, Liuius j. ab Vrbe. Equo uehi Bellerophontem inueniiTe tradunt, Plinius, Albis equis refidentes duo iiiiienes uifi, Valerius* Incedtintpueri,pariterm ante ora pa 40 tentum Frenatis lucent in equis, Vergilius. Sublimes in equis redeunt, Idem. VilEs adire afeb Ifsaucuehiculis , Plinius. ^ VlaiPerfaeredditi funtuino inferiores , puerorum quidem inftitutio aduenandum adhuc durauit,’?* inyniTKiTsxTnKKiicu/BKvfiy i(^ jitAtraj/ Xenophon libro 8. psdiK, Nicias in Lachete Platonis hippicen, id eft artem equeflrem, egregium, utile, QC maxime liberale exercitium eile affirmat. Eandem in Hippia maiore Socrates apud ThelTalos praecipttein ho note fuifle ait. ^ id eft equitaiio,comuniter dicitur, uero et iwTna-vuH poetice, Varin* IvmccixircA'' Iic-TstQccff, \ynaSiirxc , jSfcftuais , Tj^xyms^ , ws S-jvfiif , €t JiicuoT^^oy^ u^Ucuv&y ^ccvx^cuvfiy^ «if wy uS\Qc(hHt^ (wcc£>irHS, Pollux* Ammonius certe epibaten fcribxt proprie dici eum qui nani uehatur,anabaten uerd qui equo. 4 (Tff5TKiTa,de celeri equitatione apud Pollucem . oiniei/i* l-roTmnx^ ^xi rv, V arin, & Hefych. Neftor Iliad* V.Antilochu filium friu inquit a loue bC Neptuno ('wTretruyecc didiciiTe ,hoc eft equitandi & equeftria tertamina obeundi artem, ^^'Tnvai '^0(^01 vi^xyxy m-aj-sAfcowSjUt apud Suida citaturti-otw. ^«jTCiTsna-fcv^^^Heiychius* ^1s^ff<^h(iXy7ro^&x,SllidzSy V arinus.rfs yxKfoy 'i'm'S!^yx asi^o&J^iX vSa* Ariftophanes, dj^(7i;,(-a3'?TK£7i«,(pogsOT5,Herych.8C Varin, BAso-t/ayics, Hefych. 6^ Varinus* ^ iVmt/ffjp^dfJJo/TsCjU^iJKTWffjde equite dicuntur,Hefych.& Varinus. Dicitur ciiam iVmvff camelo iniidens apud Xenophontem. iV7ras-»fi,equitator,Lcxicon GraccoIat.Pollux 9yidcm equum iVttkswj/ laudat. E7n>;^ff,S«i/t«i8aT«?.*Vide ab initio huius partis H, e. Ke0i<.i7rii^^l-snfi^ *®Ta:7t Hefych. & Varinus. Awotttos, imperitus equitandi, Pollux i.u. HefychiOjS^Varino idem eft m7rK7iy.X^M^ fS6 DcQindrupeclibus rurfuSjWo? (M/nr7rr5,(:T5TK«f*©'»(^7rrxgflT^ ,Et alibi^dc ttiilitilnis fcf ibenSj Iquos e/)(«s^s uocantjfijraic P\ 'WIS tTr^r^ffittois iTTTr^ony:^ c^i Kequis priuati,qui 6^ ^iTrTtci, Pfcal^toffo^sGi^tiws ^ ^HfUx^TV^ec^^an^a^TiTttt nvo^jUtoi^mrmn *art^oi,Suidas, SC V annus, ^ ^ f i’3ide«|/uci;5raivsiaK,eqmtare.i"OT6ei,iOTiBi/?fW7iJ«,Suidas, lOTn^TniTtit^lcu/agaieETin, Ari. fiophanes inNubibus.In Scholijs non ied iWwrna legitiir.a: fic exponitur : Niincequo lingulari, nSc biga iiehinir.iWtvEiSw enim uel (nwK^s&K.cquo celete, id eft lingulari uehi iignificat. {irmvjfJsnTa^iSia (non probo quod in Grxcolatinum Lexicon quid™ retulit iVjntf®) axBSxi,uSi tsi $i{tcJ®,fynonyma, Hefychius & V ariniis. ii^ck^c-r^x B ««immwtw.pcteqiii „ tabant,Heliodorus.K(tfli•I^^lir.i^(^t.in Lexico Graccolat. ns^ratitiv^t/ , prateruehi equo , »> mi; j(9a «M? SM7(/,5reg«7)3tx&^f*«!'^rWi'.(n>xta equitare, K quafi ad latus fequi)Hcfych, Suid. & Varinus.A<«7ei!iftOT-o’7ttis,Varinus &: Hefychius, Pteti-araitWi/, obequitas rejnagasjotxfclidem. 6jS^KStl‘«Tx^iti@-,’ai!i»-nuS')t!(aliasSTiiisyi-!irm(t&xi,wi s^t^icrpctjpirTNAitsstTiurTraj/, Appianus apud Suidam QC V arinum, mxiXM&‘,c m Tikam wtdliMaij/ imvyss^n tSUurmi •n&iivM, V arintis. i Tumiay smyBiun vxusvhss xM. nt;Equcsne lienis an nauigiodSophoclcs. iVmtsiiailli^^ftacfidicas ecjuitabunde infidere, cum pue ri diuaricatls cruribus alicuius humeris infidcnt,!«p « •stm/A' ^afiaiji ^yfiiJixAy ttstfft^orrtu , He. fychius K Varinus . iWko1«(< etiam ciufmodiflgnificationis adtierbiumin Lex. Gr®co|at. habetur. . ta.yjiuAyi:iy^'lli^i7r‘mif^as,imf4lM,T!WTttAHrfi ijysrieM mysx mitd[irn>a; ■mkTrvxyiiAmyjisiia _ ' /I i._.. l.'U /4i» fe> n(H#>m ITOrijhlTllC ITfltlTI- Tn Jirtif/H/mtAneiH imfltsM/iu.Poliux.Xcnophon etiam inlib.de re cc^ueftri ijfdem uocabulis utitur. To A yiAmyty at 74=iluy,K^Sinu'^mi/liTlumxiSX,ti^KXxxXixtuTiuiyfvxiK'rSiyit?LKS,Po]lax. De calcaribus,!)! j r C /3.U. tAS ?.XI U.I 4i/Vy rfUnit Mrtfffi ,ijs^ adis gendis, inferius inter inftrumenta dicam. di/S?nriir©'«/7»Mira»’»soy«)(^ wcd/wias.iiiKiwplieos « »*» 5® TOTO if e5it0«,t(^ Uiifsj/ TffiiiorT©' EiyaoTOTOisftiSia,)!^ t<«AiwrT©'3'OTeoj ia« «uKXimTia , Kliiatft. wtsitTO uiisptif&Dcxippus apud Suid. in iWra®', Kiii oiro« trefas scfas xVi&BxMtx i® x rawsj/ «xi(s^^y,xi>xxfi^y,j&x£s)x«! uocatur.ut ftipra dixi in b.inter uitia equorum.Hp j-' «nrrms Tit s xsti «SkBms, &)e£7n!3r7Da,it^fc«ijfcgsin,H^ wKj^Ti^ffffil/.isavtJircHis^lTsssfwsETOt/ltts.PoIluxi. ii. Eiufdem aliud teftimo' nium in E. recitaui fuper hoc uetbo. Plutarchus in Sympofio fapientum pro eo quod eft iubam & ceruicem erigere accepifMulus.inquit, cum imaginem fuam in fluuioconfpexilTet, formam SC magnitudinem corporis fui admiratus , Sjpsm Say arnCp "em®' xi/xy^^Qxs, Catterum hu^igiy dicitur equus, ut habet Vari.cum per uim extra redia bC inftitutamuia equite auehit , Vari. txTfS-ffhi&ia 50 vcu,iK7rt(ray'B§/'(7i7rctiy,ohy,Toyxyy^xi^yscy4'XVT^ h^aaov^nec^ u^BxTxy, iK'ryix^^i^HVMAMyktny,zxi £X“ irifwtf?vai£&«m,(fpondylumautuertebram luxare) tyiy Sy eum(’7£i)i^yc^mayiKmm7«,3b equitanti» bustranslatum:mcminitDemofihenes quinta Philippica.EtymoIogus a: yarinus, t-mxmxtyvrit SfljvUB^flpJivss.TrcMo; 'B^iTTTnay kjcjjxxyxM^iSet, (wtf 'rpxynfmt xvyxhx^uceyjrhaTisy ^trsrsiyy y^x^teixi paci: ni p),Cs3C^7rviyat •^//oyJUoi , oi A ixas^Viwt?!, ut Suidas citat ex innominato authore. ff Cur qui equo uehuntur , quo longius equus decurrerit , eo magis emittere lachrymas folent, Ariftotcles fetSione 5. problemate ij.Sd 54, Equitatio ftomacho SC coxis imliffima,Plin,lib, a 8 Mo tuum qui exerciti) caufa affumuntur, ali) per nos fiunt.ut ambulatio: ali) extrinfecus , utnauigaiio SC geftatio qutelibet. Nonnulli mifii plane funqueluti equitado. Non enim ut in uehiculis , prarfer» timin quibus ftratus quiefeas , ita etiam cum equo infideas accidit , ut a geftante tantum agiteris , ip (• fe nihil agas:quin fpinam erediam fuftinere.tum utrifep feminibus equi coftis firmiter hatrcre.etcm racxtendereoporteqetiam ante profpicere;Inquo non modo uifus, fed etiam coUnm laborat. Pr®", DcEquo. H.e. Lib. I. 5-87 tipue tam«n mfoera lioc genere agitantur, Galenus de fanitate tuenda ».r,. Equitatione * mnr.r |pirmim,reliciuumre corpus, fed ftomacluim maxime:purgat etiam fenfus,acutiorescn reddit- thora eiiamenpeffttnusefthtcexercendimodus,Aetius^7. Sc^htecorporahabenSm^^^^ .a:nc™fafct,s(tnfantes;colligantur.quemadmodum fieri folettUAegypto.Ddnd^qSn^^^ totmaducr tuntquomodoeuntptnterequitandumequisinfideant. PoftrSium edampXerdefr diam perpe tiam. Mafctil, entm Corum antequam potentes fiant equos confeendere aSL uel hi,pliirima lemports defidentincurrtbus.&ic.Hippocratesinlibro deacre,aquis,a:loci? Et mox airScythatparumappetantVenerem.fieriaitexcontinuaequitatione qiis eos ad rZm.ft!, teddatimpot£ntiores.Abequitatione(inquit)diuturnieoscorripiuntarUculorumdolorTs NilT mm propendentibus femper ex equis eorum cruribus,deinde claudi fiunt,contrahunturcB cZZl dices quum tnualuertt morbus. Medicantur autem fibi ipfis i principio morbi uuaq, uena mro au! res tofa,undecum fanguts effluxerit,haecipfa etiam fterilitatis caufa eft. Afficiuntur autem hoc ma lotllt pr^apuetnter Scy thas,qu. genere & potentia pr^ualent.ex nulla alia quam contintTae equTci " tionts caufa pauperes mmus , cum non multum equitent. Vbienim frequenter ddcontinue bS nes equicant:tbi plurtmi a diuturnis doloribus ariiculorum.coxendicumm maximi 8f pedum corTt pnmtur.adcoitummftunt impotentes. Accedit qudd anaxyridesC bracarum fiue feminalium oe. „„s)emperhabenq6dplurimunrtemportsinequisdefidesagunt,utnec5manutra(S^ pudTnfa liceat, Sfc.Haic Hippocrates. ^ [n Scandmauia & incinis locis.cquorum & hominum pedibus ro tundar clypeorum forma tabular fubligantur.ne peffum eant in niuem,ut Olaus Magnus ^notauit ys,A« nr«e?jn;s,,Hefychius K Varin. W,rt,«„5r. 4 WXw-Bfa Varmus. l'ziJ7n?^(A«nvHs^qui domat et maitirit pullos Varinus &:He fycli.unde uerbum®iaW«,a«i,,,ir,jAs(;,r;*pi^^^^ ^ tsa «-«rft/alocAa, Pollux. Equorum domitores SC auriear fuiffe di! p ciiiiir, Automedon Achillis,Idaeus PriamfiTurni Metifcus (apud Vergilium,) Myrtilus Oedomai Cebares Darn.Annieeris item Cyrenatus.Sd apud Vergilium Picus, Mefaptis.Lauftis: apud Siliiin! Cyrnus,Durius,At as,lbcrus memorantur.Textor in Epithetis equi. Cillas, Pelopis auriga.Patro^ cliisaurigaeratAchillis.PatrccllAutomedon,AutomedontisAIcimedon,Varin.inHVie»|- Tel- tliius & Amphitus.ueI Rhecas & Amphiftratus.Caftoris & Pollucis auriga;. Corax auriginom? Marccllino libro 14. Virii>TOi;wmi:(s(,,AriftophanestnEquitibus:ubiScholia.nt;-5rnKf™i,?iej,„ i i, T»pMwwe{£nm7»,w7J-7t!!HSA«l»,Hcfycli. In uocet/ifsTOx©' prxpo > Imo abundat, Varinus Sd Hefych.legitiir autem Iliados j. Auriga communis generis , proprii dici« tut.ut ait Seruitis.qiii currum regit, Hic fitus eft Phaethon currus auriga paterni, Oiiid. Aurigari. us,idcmquod auriga. Aureax.auriga,abaureis,ideftfi-enoequorumcirca aures alligato , Fe'ftus. utcumftant propere aurig£e(id eft agafones,Seruius)manibus^Iacefftint Pecftora plaufacauis. Aurigam uideo uela dedifte rati, id eft nautam, Ouid. i.Trift. Hinc aurigare iiel aurigari uerbum, cd aurigatio, Sd aiiiigarius.uidePromptuarium. lVOT tor Achillis, Armiger Automedon, id cftauriga.Vcrg.a.Acn. Oquicuntp faties foelixagitatore- quorum, Ouid. 5. Amorum. Nec eft melius quicquam,quam ut Lucullus fuftineat curra,equos^, ut bonus faepe agita tor.Cic.ad Att.lib.17. Idem 4. Acad.Ego enim ut agitator callidus , prius quam ad finem ueniam, equos fuftinebo. Gubcrnator(metaphorice pro agitatore)magna contorfit equ3 . ui,utQuintilianus citat. Sarpe oleo tardi coftas agitator afelli,Sic. V erg.i.Geotg. hoceft uerbera. tor, Sarit. Agafo, equos agens,id eft minas.Feft.fed raenare pro agere uel ducere Gallica uox eft. j. Pinxit Si in una tabula agafonem cum equo,Plin.lib. 57. Et duO equi phalerati cum agafonibus, Li« uius. Sumitur etiam pro hippocomo feu cquifone,8i eqitorum curatore. Si patinam pede lapfus frangat agafo,Horat.i.Serm.Sat.8. ubi Acron,Agafo proprie dicitur fertius qui itimentacuranhic autem Satyrice efcarum miniftrum agafonem appellatiit, quem uulgo dicunt inferiorem. Equifo pro equitccfcd locus uidetur corruptus.) VarroTrioditc,Nam ut equu^qui ad uehendum eft natus, tamen hic traditur m3giftro,ut equifo doceat tolatim, Nonius. Bt alibi, Equifones non equorum ta> tum moderatores aut magiftros,fed omnes quibus regimen conceditur cuiuslibet rei, dicipofleuc^ teres probauerunt. Varro Marcipore, Hic in ambiuio nauem confeendimus paluftrem* quam nau- tici equifones per uiam conducerent, loco. Equorum paftor, cquifio(hoc non placet) feu equilb cquitarius Latine, Graece, Textor, i*3-7re?ofJ3os,;5r»s5oo4©'-?"ff“)4“'ir”,‘l’“>Si-'/(l'rrs,me{ti'w4iiynp,utetiamx«!r!ia ysaifiiii ucrtinip uerbiim edere fignificat,iVa-esi7ii<^3‘««p, apud Homerum. OieTrwiia^jxnicriiyAvffoc (alias 40 yiiluiutm ^ sfcyst, (canales nimirum.) ‘tutTra-wp, n o-pcri^^aep;/, V arinus. V ide Ctiam in alijs Lexicis SC Etymologo initKa-r.&liniWaieiHKmiisapud Varini In ftabulo (inqiiit Columella) ftrit ampla pracfe pia, fuper qu* tf anfuerfi afleres in modum iugeri,a terra feptem pedibus elati,Configantur, ad quos religari pollint iuuenci. At praefepe ipfum (inquit Grapaldus) proprie ftabulum diceturtiignum ue. ro ad quod equos caetera^ iumenta capiftris (ita enim ipfa lora dicUntur) religare folemus,non alia terquam ad anfulam uel uncinum, uacCrra nominatur. Columella clatrorum genus uacnras appel laqquibus robore fatftis cauem muniuntur. Patena qus appellatur (Uox fadla uidetur a (fimi Grg torum) hoc eilalueus ad hordeum mihiftrahdUm,Veget.i.56,Etibidem,Cratis,quaiaCcauocatur J uulgo,pro equorum ftatura nec nimis alta fit,Sdc. Kf«siieofc^'?i7r»o{/,cffVJ oUyjACChurvi vtoiy^?|ft)Acy»e/ixe27» •no-ima (legO "nmsTis) iflZ/TiTreof/ oVjPvtAcuoi iuy(icc^oor6)if ^ «WjiWTBjProcopiiis apud Suidam. Pollux. Et alibijPro equis iingularibus(mcnippis)pararc oportet, cKyHi/yiTnp^y^X^Trmif (malim XaiirrTrmif. )Camcrarius etiam apud Xenophontem re de pro epocho reddit ephippium4 i;rv» , OTt, Siculi, lVwe:,*nirHjiTK^fta7ir(fortcaa;.iMeTa)7tfi'^»,Herychius, Tftu/«5,t^;r^of/,s«#* lur fete omnibus hulla(fp4n^cn)^x orichalco imprimisjOrbiculata.extubcrantes^adornatum 3^ fp'endorcm,Grapa1dus. (apud Hefychium non rede legitur M7nc^)\or^ funt lata , quibi reruices eqiiorirmiugo alliganturci?? 7i5)Afc;7-6»,‘jpAt7rt5w, propter latitudinem:) uel petftcralia lora qiig a reruicibus equorum demittuntur, uel pedoralia lora fiinplicitcr: ucl oi , id eft lora qua ab axillis ficnuncupantur,Varin.Si^Suidas, M«5(rtAo^Bcuxy H^t7si^i(!y,\dem, ^o^J^x(nu^Kst7risfioy,Suid3S, *r«s rt(/,Herychius,Varmus. KibtiiJiii idjti iut7n»i(j/ Va rinus. Idem&Hefychms, Ki)Ki«t','?«silS‘*o>'»,Hefychuis: Var/niis exponit «^Wjacapice Latina didione, fc<&iV3 /)^iK^H0fu{pi>uxey^<^^7tSt^ Pollux. XjAcoTwf,*:^ 'n(S''^^vymsh?iOfvoq>H ^«p« KcaWfTi^.XiAJciK^ i\9A9*,oj7)J'i*a,Hefychuis K Varin. Hinc fadum uidctur uer. (jiim iT'^fe*j(*Asf/,incuidere,A(^to|/a(*tsJ|(e5j^t/(/^sj/ ^cjE-TwiJciMaf^Ti^jUfAajGcc Xenophon de rcccjueft, Ca puluni,fums,a capiendo, quod eo indomita iumenta comprehendamur, Ifidorus, Sciet etiam cura lor accommodare equo capiflrumctiii«)(i)quotics Uel ad deftridiionem, uel uolutabrUm educere uO' 10 lehDenitp quocum^ fine freno ducendus erit,capift rttm induetur,*£Kiz5i; £/'«;nam hoc relpiratioheni (««aTBji.in Polluce aimfy legitur, quod non placet)non impedit, Se morfibus tamen obftat, at® fu« bitas inuafiones equorum cohercet. Alligari equum a capite fuperne redlum eft : quicquid enm os illius offendit, declinare folet elato capite equustid cum facit ita alligatus, magis laxantur , quam di> rumpuntur uincula,Haec Xenophon in libro de re equeftri. Apparet autem Imiiiti aliumeffe a fre- no,tum ex hoc Xenophontis loco,tutn imitati eum Pollucis his uerbisiriV fiSi xxj^himiMiif «j,b, jif mTu 5Wj!t»»;«y cif t ib-otj,. genus fi-eni,« ®noj, Suidas, Varin. Sic autem nominatur is TiSwrff/.To itit mmis ^7)St|t<;^»(/(alias mi&t7iJt;«i!i'op)i(si’^Miiaoj, Varinus. ( iirates®', ttnfeo! ii(f wimy, iWtiJs, as!©' «jif ssSirfaot/, V arinus, ) Oasroj tmm, i >jei8®' (af J!oti8®')o 'nih-nitySii/®- mt I7r5mc( aa- Sy ac Ket9tu JJtcSior^jtti.Hefych.) usu tayii (lego luyiy)m uvyHha U o-«.iaaoi'i«7J"oi*«l*6>‘ri»Atya«VTO(j8*A(tiJpfiC:(riii,K«(y,)^?uvk, &c.Pollux i.io. In homine etiam { per translationem a frenis) labiorum y> ySti ■xi& ■rc c?sy siyu , liHyis: partes uero eorum uninr^ ad maxillas definentes,Js«Airai dicuntur, Pollux. Toh S trerra ifmciKxyvumy ovAiS’^ssimvy,f^icanditdeaconito{cribens, Eftpratterea i»n«ecfi* lis aut funiculisCt* j/oinairtinftrumenttim coli figura,in qUod purpurae aut conchylia ingrelTa capiutt tur,8ec. V arinus. Huius figura pifcatoria inftrumenta quaedam cancellatim fe decuftantibtis filis, ut inrctibus,nofirates uocant feimet/bSrcit/reSbSrin/rcgctrtrtI. Eft di naffa huiufmodi , fed e uimi. Ilibus contcxta,cyrton Grteci nominanttquo cum intrauerit pifeis Cxirenon poteft , citt obet J« Kii|5.aliqui excipulam uel excipulum uocant. ^ f Fratnum.inftrumentum quo equus retinetur di domaturtdidum quod equorum ora frangat, &: ideo per x.fcribendum , ( multi abfcp diphthongo feribunt. ) ‘In plurali hi fraeni , uel haec frmna, Etftabulisfranos audire fonantes,Vergilius.Ouidiusfonantiafra:na dixit. Alteri fe calcaria ad^ bibere, alteri franos,Cicero de claris Orat. Ni fraenum accipere,a: uidii parere fatentur, V ergilius metaphorice. Frenos di ftrata equorum Pelethroniuroimalim Pelethronios cum Vergilio; tiide O. uomafticum)inuenifletradunt,Plinius7,56. Frena Pelethrontj Lapithae.gytos^ dedere Impofiti dotfo, Vergilius. KsAsTO)(5“>«iA rat.orcas detraho. Lupati funt freni afperi imi , didi a lupinis dentibus, qui intequales funt , ( quod SC Sei liius fcribit:)unde SC eorum morfus uebementer obeft.Kidorus. Lupl.frpni afperrimi.i lupis ms dentibus, quia inaequales funt Cue quia duritiam habent lupinorum dentium Cmilem, 8C propte rea morfus eorum afperrimus, His fienis utebatur Galli. V uillichtus Germanice reddit bsetbjtttm. Camerarius apud Xenophontem pro fiomio lupos uertere Iblet. Tempore paret equus lentis ani» mofus habenis. Et placido duros accipit ore lupos, Ouid.4. Trift. Non afpera prabe tora lupis, „ Papinius in Achil.ciuadrupedem fledit non cedens uirga lupatis,Silius. Prenfi^ negabunt Ver bera lenta pati, 8i duris parere lupatis, Vcrg.j.Georg. Afper equus duris contunditur oralupatis, Ibid. Solinus genere mafculino dixit, Is^ adeo fpreuit lupatos,utde induftria incuruatus,ruina S£ fe equitem pariter affligeret. Lupatis temperatora frenis , Horatius i. 8. Carm, Paftomis(alias poftomis,quod minus placet) dicitur ferrum ( inftrumentum ferreum flue ligneum ) quod ad cohi» bendam equorum tenaciam naribus uelmorfui imponitur , Grace 4» tiS sofigT©-. Paftomidcs huic ingentes de naribus plndcnt.Lueilius, citante Nonio. De formis frenorum utilibus, tam pullis, ^ equis fcallionatis Sf non fcallionatis,Rufius capite j^.Idem docet nonnihil de freno dC frenatione ca pite 40. quod infcribiitir. De extrahendis equo dentibus qui dicuntur fcalliones. Varias etiam fle. norum difterenttas eleganter pidas,in Rufi) uolumine reper/et qui defiderabit. Vt inicdo equulei 1» freno repente exagitantur nouo , Cicero 5. T ufcul. Immitem quatiebat equum (pumantia fteiio Frena cruentantem morfu, Silius, Frenatis lucent in equis , V ergil. Vt armatus eques frenatos Itratostj teneret equos,Liuius. Equites infrenati,id eft quorum equi non habent ffenos,[dem, Nti midac frenis no utebanf, Oppius de bello Africo. Maflyli equos uirga non IrenogubcrnaKunde et Vergiliusinfrenes uocaiNumidas. Murcibij uix ora tenacia ferro Concedunt,Gratius. Defre nis &reliquainftrudionc equorum Libycorum dixi in E .in Mauris 5.' Libycis. Confiderari debet ' (inquit Petrus Crefecnt) durities K mollities oris equi,ut pro illius ratione frenum commodum ad- hibeatur.Sunt enim frena quardam ualdelcuia,quacdamminus:alia afperrima&duriinma,aliami» nustquatdam media inter pratditfla Formas eorum feribere omitto.quia nota apud frenorum artifi. ccstnccpoiTimttam apte defcribi.quemadmodumpofliintoculatafideuidcri, Ha-ciile. Arrianus 5* libro oflatiode rebus geflis Alexandri Indorum frenandi morem his tere uci bis deferibit. Equi co> rum non funt ephippqsinftrudliC otfiryfiJlrMDfed netj frenis ita ut Gratri aut Celtici: nam fummum equi os corio bubulo crudo ambitur : quod confli tum eft, SC ( irihujTSfiRiiif/ ) anncxumicontmet au» tem flimulos ex acreauifero intror ftimconuerfos.-ditiores eburneos parant, Catterum ori ferreum inditur inftrumentum obeli figura, (hoc eft recftum & oblongum: )a quo habenatlyt/TiIfifl-) dependet. Habenis atrratStSjObclu.s eqiii:m coercet, £( ftimuli ab eo pendentes pungendo habenis parere co» gunt.Hscille. Gra:ci frenum jjtairof/appellant.-eft autem proprie ea pars freni qua oriinferitur, inde iicrba jjHAirSf dC}^?Mxyii^£it. frenare linguam. Nicander tropicedentes dixiuOppianus ft.ncs nauticos uocabulo neutro plurali jjtAirit. Xx^viii Homerus uocat fre. ni partem quaori inferttur:habenas uero/unlfiit Od «ria , 8(c. V arintis, Pollux ad equum fingula- 4» rem requirit inter cattera Tc M t rarrtji , «tk^Ai» riCtrTO J»» Mvs tAxiiiuSr©' myom: cuixr^yHmx usu hrfxyitKntuit i maycyQ-^hcifut siftna 6>C»^ TO Pol. XxMvSio-ca A' iS sinx-n, ly y^T^vuny^ de, l-mis Vati. EiV ii£&si),;^Aii'ii(5;s,Plutar.dc Sylla.Et alibblVares iyj^^irMs, itittis Xenoph. E«AfiriuTi!r7rtjj?j^^re,Procop._Ef8rt«T;^AinJ(y tu/xy^Sim. £(/ x«ei mixuii NojAiiisj iiiifi liiyx iiTtia^MrTOxaAivii(i,Calab.li. 4. 01' /i)^>,itx ccfeilorrA' iS(tmm(/,!bidem. x*Ac/)'fa(i,iB(7sx»ii,iMt7a»i),i^B(i,Idem 8d Suidas. rsjtyfi^iyi mm /«eur.vairefojnit. \xmsyiuuti,m py K9(Aar,tx« ygii yifuyiem, ipoy^eiKBr rlibi, X-yiiax) xfa j/ ArxyvfM AvsvifmsOii jcAfi'»?. PfalliunlmijccrejYoc^wi/^a^^f^jdicuntur, qui ferocientem animum moderamine quopiam premunt, metaphora fumpta ab equis animolioru bus. Platoltbro dcLegibitertio: ty PfalIiumauiem(inquitErarmus)eadrcuUis, quifrenoaddu tur,unde pro freno ponitur interdum.Nifi forte allufitadbubalos,quidrculofcrreo naribus in» iedo dreumagunturjunde prouerbium,Naribus trahere.Rufius quidem inter pi^uras frenorum, nonnullos cum circulis pingitmediae parti anteriori annexisi ut pro equis Turcicis , 0^ genetis Hi. fpanis, Kv(pu>i/y» 'tjSI 4^5,Cfortc ■'J'S:Mit»,uel V arinus,)Kt'^«(/ ^v/si «H9?,pars quaedam freni, lidem. Xenophon in libro de re equeftri cofren dendi equum praecepta tradens , fic icribit: PfiTty yly -nmy bt mg -N^j^Aiwe/lfltj,» wc 'W 4«^« ii^THiiSilioy , ^f)'t7TH eig t/w ctfis^xy y^T^x^oy^ 7» wc «rices rhu My* lo jB«t4Tto. Camerarius uercinPrimum de freni parte infcriore,fcu etiam de anniilo bullaue huius rclF gatum lorum diidorium, apte finiftra manu prehendet, 0i fatis laxe. Dextra capiet habenas depofi- cas in iummis armis. Et rurfiis in eodem libro , ex eiufdem uerfrone i Primum non pauciora frena duobus parabimus:quorum unum Icuius orbes C73ojj(is)habeat grandiorestaltcrum eofdcm cum gra ucstumdeprcflros, Echiniautem,ideft cIaufui3e,eruntacutiores,utciimiftud prehenderit offenfus equus afperitatemox dimittat:Cum autem lenius illi inditum fuerit, tum gaudens huius quidem le- nitate,alta nihilominus ad quae afperiore freno inftrudus fuerat, fub leni quocp exequatur, bin leni* tate contempta in hoc penitus incumbere uolct, cogent fciiicct illum hanc ob caufam fubiedi gran- diores orbes, os pandere, ate^ ita admittere lupos. ( Sed Graeca mihi aliud fonare uidentur , proinde apponam. h*j/ t/Cxu HstTXipfovHQiig h^ioTKT®^ QxiuvKXTJ^tt^ftTr/i ^ , mordendo fcilicet 0^ manden- 5® doiTJT» xvxyKfilofjibf®' W soiaoyx hoc cft, ut os pandere coadlus, frenum mordere QC mandere dclinar.)Potcrit autem afperius;frcnum uaria- ri cum implicatione quadam , tum extenfrone , ( otcvn^-^t&t^rTjaxyyy Tmy-Ttc/lxmy Trvmy n^u HferaAvyrK ly x(E7et'o»'TO:Camerariuslcgiircuidetur Hftvarayoy7«. Pollux omnino aliter, ciifjjpax^Siy^xv yety >^^^TKA«Srw, CJ KWTttxwgSrTttjlcgo >W‘Wx«a5j' w,etfi Hft‘mmfvy cera oblinere fignificat. ) Cacterum cii iufcunt^ modi fuerint frena, frinto mollia omnia.cj^Aivw v^o#, quibus cotrartj o-xAsfci. )Nam rigidum quauis parte fui prchcnfiim retinet equus totum inter maxillas , perinde ac ueru ubilibet prehen- das totumfuftulcris. Alterum ucrd non aliter quam catena, ea parte tantummodo qua tenetur, non freditur,aliacpendcnt;quaselabentes dum captat equus, lupos (so/LSt«(/) interea amittit de maxillis. Hancob caufam $C inferuntur mcdtjs axibus annuli(t^ bc xpyuy cf^xKTvAm kfn/m/vtiu ) ut hos 40 lingua at<^ dentibus prcnfans,omittat correptionem inter maxillas freni. Frenum molle eft, cum a- xes commiiruras(ffv#ij0flA«s) habent laeues at® Iatas:item9 omnia quse axibus accommodantur, cum iunt ampla ( forte ^fxh%§x , Ksa (ruyTrvHyx , et ii Pollux etiam il^vs^iix habet)8C mimis den fa,molliiis frenum exiftimandum. In quo uerd omnes particula freni grauiter difeurrunt at(^ colli- duntur(;^Ai7raseJ^-33oij^« Kgu atwSui id eft agre loco mouentur nec facile inter fe concurrunt) illud fre num rigidum crit,HadenusXenophon. Eadem fere dC Pollux:uidcfupra in E. Freni pars quada ♦ nuncupatur echinusificut quod circa mentum eft,pfellium: quod ori infcritur,chalinus:cuius medi umeftjhcninjpoftin ambitudadylff,echini,triboli,quosmanditequus,Ca!,ia.»8.ex Polluce, iitap paret. Kafvipauecy apud Xenophonte Camerarius ucrticale Ior6 transfertupparet^at ex uerbis Xeno phontis circa aures id locari.Kuffv^aAsSjK&gVi^atfltjCtx^^^roffja Polluce pariter recenlent.Ktxgv4«iA2f?,w« 5® if^^Tmecy HS^v^xsU^xg & nSf t/^«W»j,Heiych. dC V arin. d (/.Andreas aLacuna In huius lociintetpVe* tatione uocem Oi acamreliquit.Cornariuspoftomides uertit: Veteres , ut Varro, In eodem ai su- ■ incnto,hoc elt pulli domitura,frehos flmpliciier nominant Ts:7joit5iii/,so7@';^A;iii,Hefychius SC Va tinus. fJ^£«lf>fquun^umfrenoagere,uclfubcurru,utdixiinCeruo capite quinto. oiJtpofiu t-mm ow t-mat ■nit «umn ms w(««k»s »AifiwT cuntur.uf fupra monulquanquam interpretentur, per fynecdocheniut Sd »>■/«(/, ;^e)iiwV, Pol- lux,ut fupra citaui, medium quocp partis illius quaori inferitur «riV appellari tradit. HnWt.aijias ■? ^jAiriii.Hefychius. Tasitte wi« an4iJ5«Aiy «ti wSito ioi ™ KK^uiUa, Xenophon. Hh'« Ho« mcrolAifxmmuKiAtilUeiHefychiusdd Varinus. iK(^‘ etfx merus Iliad. e. «^«V.AnyteinEpigrammate. Idemepithe^ Ion in Afpide Hefiodi legitur. Tsrai mcja/iran? proiis ms ««'«.(fenarius Ariftophanis.ut uidetur, jt apudSuidam) '«!7cs>7to«5's»i*p.7p«iri«£s, misy^mius turas !ji((/^'A«f«^6i3»*i,Homerus Iliad.^.ubiScholia i^hx^ mSvixidicmait autem fic mc^x v aAsy , 5j< isj «4 >’;i7rasaAs&«i,3i(iisj»t$iefat;reperitur autem femeltantumhacdidio apud Homerum, Varinus. Etymologus, Ei^iK7ioi»'i'i'«x,^o'Cc,\dan henias.id eft habenas laudat^, quales, non infirmas.nec lubricas.nerj craflasietiam bafta illa manu, fi ofius fit, comprehendi utque ^oat. Awiy[/7«f©-«arcwTijr7my,tdJareu etSTvcytQ^jmcGsscwxx^aums »«'«, Pollux. tiTwSyv, Homerus in Iliade, iVwK*ofj.»*,o»j«y«9^t'S,/i/7«j®9.«)!,iy|'»(/,Pollux. Etnirfus , TtSyj (ssnxwt. eKrfl/a[/,ietKjir/^aA©',y VTtrya^^vE, kyxycvs, 3 yvy ^ XpveiwjT^) My&,PfeQiyi «iy ■BrofAsy.iTjofe^^c n^fx^yvayayixJi^ayyT^sy^ dM'i'7m©‘ ethmH(rwi‘ntt^ n^^^nvixs Dexippus apudSuidam. HV«;^5*T«s,apud Lacones is dicebatur qui iuuenes in re equefiriinfti. tuebat, Hefychius dC V arinus. Aif ks^iOis,» «M»s yvii' pud Grammaticos nihildum de huius uocis origine legere memini. Pi^hxis, « »«'« # vsx^vymy, He iychiusSC Varinus. (T Ampyx, aurata dicitur catena(ii»si{,funis, Varinus) fetas uinciens equinas in frontis ambitu; otide 8C Marris equi chryfampyces Homero dicuntur. Sunt Sd qui eo nomine reticulum intelligant muliebre (einfirMlb) CteliUsex Varino. Virginesapudnosantequamnubant.partim ornatus, partim coercendi capillos caufa.flrophium quoddam latiufcUlum Sd rotundum coronte inflar capiti (0 imponunt, margaritis Sd gemmis (uCris diriores, tenuiores c nitro fieSis) intcrpundiumiquod quide fimiliter.ut reticulum, ampyx uocari pofte uidetur.uulgd noftrates nominant ()4^ rurfus i([A7rvHSCo'cu^ewx}&<^,Vc(fXiA7rvxilirMSipud ucteres exponitur 7rtCf(X7r^iKi'nu7Ksypi)(XS ^ Uw^vcpxA^ uel Lxfvs iji«vT(^(malim x^oKVipxvT&^^m paulo poft dicam) ornamentum quoddam eft capitis : cax : 6c iimiliter in i* Ifihmijs Carminci.^v(fc/4wvKft>j/ M«D-Sf/dixit»pro7»/x4a)j/« Kdixii7rv}(st Calaber de equis, libro quarto. Ampyx proprie eft capitis obligamentum, ac auro & lapillis fplcndicans Iorum, capi, ti circumiedum fccmineo:ucrum metaphorice auro litum fic nominant frenum , Caelius ex V arino infJiovxiATTvytx, TxMy’ cc7tVK^x'ns')^baA^|/ t Tt^iHitwtJMycfjSlyof/xfoxvipccv-Tti/, Ampyx quidem quoniam in fronte 8^ ornamenti loco habetur, frontale Latine dici poteft:quo uocabulo,ui fupra citaui,PIinius de equis utitur, exmxy ^tTm^xtiTrv' •Kr,legimus in Acharnenfibus Ariftophanisrad uocem,Thafiam,aliqui muriam fubaudiuntjalrj phia lam Thafio uino plenam accipiunt:^i*5rt/f v »(/ y> nff^iix'7£ikyyav h%y^> »<5« AiwagJf/ ah2s,«ti7rvKStcfi'}Ta^xvaAof/ Graeci illuftrc dicunt, Reperitur autem in plu rali numero plerunt^, nimir um quod iemper gemina: fint , utrinc^ ad utr an<^ maxillam, ^PxMfx ree 9r^ oTtif yvxSvs a-xiiTKxnKTtic ^iyvci Aae^ac, V arinusj quanquam dC '7r^n%rcu'3ri8ic, Vt phaleratis diefiis ducas me,Tcrcntius in Phormione:ubi Donatus phalerata interpretatur honefta ate^ ornata. Primo die phalerato equo infignis, Suetoni' us inCaligula* Equitatum frenis, cphippijs, monilibus, phaleris praefulgentem, Gellius libro y.Pha Ieras Galli bardas nuncupant, Xx?^tPoy)^v(my7rvnst,)^v(rx tjccAo^ay^fli''?*, Pindarus in Olympijs. Caflo ri dedit lafon tTr^oin^ yl^x^y^vce/o)^ (pxAc(^(Di/ Trt^vnyvix Hstryoy , Orpheus in Argonaut. (nj/ 63«f!K<7j H9ixoa)m, Homerus iliados Achatis quaedam generain India,cquorum ornamenta red. dunt, Plinius. Certe equus non iners , nei^ corpore incompofito8(^ benecuratus,8^ ipfe gaudet quodam comptu, 8^ equitem exhilarat* Nc(^ hoc fugit, quem nihil fugit etiam minimarum rerum, U Homerum,qui ornamenta equorum, 8:^ iofos reddere confpicuos dicit, 8i^ equitibus dignitatemac laudem adiungere,&(^c, V erfus eius hi fune, tIs t tAtif wvtt jui/» '>Ts(/,Aass7{By,calcibus ferire, calcar adigere: pternis enim, id eft calcaneis,alligantur calcaria, etiam Si iyvi^l‘l7rmildixenm•,lU!ayii,non.itcm, I. Et aiibf, ivi»i9a» » (ictSte.Iorum molle 5C tradabile.img* ^ (.«ot» iiel ab fl3geIlabatequos,apudeundem:uide Varintim, Vna fcutica omneis im- pcllit,MM(«s>|jra»7wsiA«/v8.hemiftichiumheroictim(inquitErafmus)denegotiodid}um,quodfaci le fleret, uidelicet d promptis omnibus, ut fuapte fponte currentibus, FortalTis apte dicetur 8d in hos quos eadem caufa impellit,puta eadem fpes lucri, ftudium commune,idcm amor aut odium, Sump. J» tumabaurigis.AtithorSuidas.VfurpatPlutarchusinuitaLycurgi.fcribensiitbcmLacedamoniL rum i* ™wAbs /ms ni t^ypQcf Usms i(si&A»(rll»»s; id eft , Scytala ac fago impe. rantem Graeciae fpontaneae nolenti^. Hippocampum interpretantur aurigarum fcuncam flcdeii dis equis accommodam, unde nomen. Et apud Helicen ciuitatem dicitur ftetifle Neptunus teneus, habens hippocampum in manu,Calius. Qjiadrtipedem fledrit non cedens uirga lupatis, Silius, Et Maflyleum uirga gubernat equum^ , Martialis. Kiu /s i)^^ct^oy yvcl:&oycuti&(}ij'^ay^ ip(CyXi(fch&’3^J^ Hefychius. Trifippion fuit ueluti rotuIa,quaEdampiiblica nota , qux candens malis cquorumimprimebaturquiiam confcnuilTenqCalius. T{vmW7rt»(iolim uocabaturcharadlcr.qucm fcnattis in probatione equorum infirmis 8C attritis(7,|>t/(i(iilil«c,Helychius;malim per unum n. a & fic prima fyllaba rceffe per ypfilon fcribituriTcpvftH»»!! a tecStt, V arinus:&i fic rede per iota ) imprt» micurabar.ne amphiis ad militiam producerencur.-erat autecharader ille rotula.maxilte inij cienda, ' Hefychius, attritis £d inutilibus equis additur.-Aelitis Dionyfius quatuor fyl labis dixit, Inurebatur autem equi iam ueiuli & exhaufti maxillae figura fimilis rote,fiue curandi, fi P ue fignandi tantum gratia, Varinus, fera,» y«^ixiisynmp^vx /isstA’ tTdUKMijAdmonetadagiumcin quitErafmuslubi uires per aetatem fatifcunt,refpirationem acrefocillationcm quandam a laboribus dandam.Dudum aiunt ah equis militaribus , quibus fenefeemibus lenius trifippion admonebant, Zenodotus oftendit prouerbium cxtitifle apud Cratetem Comicum in Samqs , Erit carmen heroi, cum, fi pro Gamhx legas tvAAo[,Hf c Erafmus.Ego uocem corruptam Lamf.x apud fotum Zenodotura legi puto: V arinus to/xA« habet . Sunt autem Ibrtaflis cycli ifti partes qitedam freni quae morfut in-" feruntur , ut etiam trochi &C dadylij , nempe orbiculi quidam fiue rotundi, flue mucronati. f Strigilis (inquit Grapaldus) infirumentum e ferro dcntatum,a ftringendo, quod radere Cgnifi, catjdici potefl:quo equos SC id genus iumenta expolire folent cquifones , c corpore fordes abraden. do;undeequotribas appeIIabimus,utmuloiribas Plautus qtiimulas fricant. Strigiles nuncupati i f» tetgendo,Ifidorus;fedpra:ftattnfcemininogenereuti.SlrigiIis (inquitNonius) certncftelTefcemi. nini generis,antiqui & neutro genere protulerunt, (nimirum ftrigil cafu redo. ) Si ad illam uitam, qu* cum iiirtute deg: tur^ampulla aut ftrigilts accedat,Cicao, Proliant 3C ftrigilum iiiccm linteo. Soo DeQi^adrupcdjbus lonimfc afFedlis corporibus, Plinius de fpongijs loqucns. Hinc ftrigiiccula diminutiuum, Strigu lare, idem quod ftringcre, Grammaticus quidam fine tcftimonio, Str^iles a fl:ringendo,id eft exte* rehdo nomen traxereiiiel quia GrartfidicunrcAfi^^tc/iitff, quarum ufus nonhomini tantum ex craiia & ruida lacinia,fed etiam tumentis in quotidianum friaumeferro,Herm,Barbarus. Diftringere apud Plinium 54. 8 .pro defricare in balneis,& utiftrigilibus. V ide fupra in E.nonnihil de defricati, do diffringendo equo. Inter equefiria inftrumenta funt & criM{«it«,Pollux 10. 15. Idem 1, 1 i. de infirumentis quibus curanmr & ornantur equi loquens,iic fcribit: To /M ktwSoif oy rlu,}:)^ 5« MiHss|vAs(/,ctir«/9a.Til A s^KTjvifij; , •i-Hmpx,v'j-7!f\ivsii^oy s* a? rsifsy Jii.K<^oy 'niiiYaeuy,a ««TastMs 7^1/7501^,1(56! aamiuva, mSfMic. Camerarius fpathenii. gncum gladiolum interpretatunforactdem uerta texta quaedam de corticibus palmx. Ampechonen „ fcio ueftem fignificare , & arborem fuo cortice tanquam ueftiri : de palma tamen ampechonen di. <3am ntifquam legitmafchale quidem palma ramum fignificat.fed legi alicubi ex palma,ni fallor, fo lijs in Aegypto fieri tanquam ftoreas Sf fegeftria,quas forte phcenicampechonas dixeris. c/li7iT!£ij,s7A/^fl7mos,fftAt^iff,a:gfstAt^i(ii!ofK!,«5ristAfc^t’ s «a ittots UA/iXt. Kek ngtsiy 4««Tf»s Uma-tw !nit/Sii(/,itjic/?»,i(si jBiW tAoia Aiif/itts:, Hefychius SC V arinus.) Hic certe mos eft Pollucis plura uocabula accumulare, dummodo ad unum argumentum pertineant, etfl res dtuerfas fignificent. Qtiod ucrd non fit uas olearium, etfi ufus eius ad hauriendumelecytho,ideftoleario iiafe oleum eHepoffiti alia forte quaedam ftrigilis figura olim fuit ), fed obiter per accidens, ex j» Suidauerbis apparet, quae funt:T« ),a(/7Atjj,imar7Km7Si'70 Calaber li. bro 4, Ketcdif’ iTnnss,) Ibidem. Pindarus Oenomai )^'A!tti>(/ty](©',pr0 curru dixit, E{i/(iKfi«7tes imres , Homer. lliad.n, id eft currum trahentes , currui fubiuges equos. V ide Varinum.- quamuis apud eundem fecunda fyliaba per iota quotp feripta reperitur. tA*(/ uel tAKlreftimde «{(«rsainit, Hamatrochiacetharrhatrochiedifcrime.inPorphyrqqusft, Homerie. Lydicelebres 40 fuerunt in re equeftri, unde Lydius currus in prouerbium ueniquideErafinum: Meminit V arinus, 7rt!ir?a!,nominaiacftuum in tefleris apud Pollucem, ^ Quadrigs «biga:, fapius quidem numero plurali,intcrdiim eriam fingulari dicuntur,Qtiadriga,apudSolinum, Cur ticulum quadrigarium, V alia ex Herodoto. Apta quadrigis equa, Horatius 1 . Carm. CJtiadrigae elephantorum Gordiano decretae funt,utpotc qui Perfas uiciflet.ut triumpho Perlico triumpharet; Mifitheo autem quadriga equorum « triumphalis currus.lul. Capitolinus, Nauibus at(p quadri. gis.Citis quadrigis.Iouis quadrigis. Vide in Chil.Eraf. Erichthonius omniS princeps.currus equis iundlis docuit quadrigis folaribus perfimiles copingere, ut fupra dixi, Plinius quadrigas Erichtho niuminuenifle feribit . Scholiaftes Pindari harma,id eft currum : hoc enim nomine pro quadrigis a. liquando per excellentiam utuntur. De hoc Erichthoni) inuento uide Catlium 15.7. Cifternes Sicy. ponius equos quadrigarum medios , eos^ Angulos ex utracp parte fimplici uinculo primus appli. cuitjlfidotus. ejuadrigas Medea complures Euthycrates LyAppi filius optime expreftit , Plinius. Phytomachi ftatuarij quadriga regitur ab Alcibiade.Idem. Euphranor ftatuarius feeit quadrigas bigas^iltem Alexandrum « Philippum in quadrigis.Plinius. Theodorus ftatuarius quadrigulam fecit tanta paruifatis, ut totam eam currum^ « aurigam integeret alis fimulfacia mufea , Idem. Aelianus in Varijs li. i. Myrmecidam Milelium , « Callieratem Lacedamonium huiufmodi qua. drigas fecilTc feribit. Ariftides Thebanus pinxit currentes quadrigas , Plinius, Ariftodemus bi. gas cum auriga fecit,«quadrigas,Idem. Delphico oracuIoCinquit Valeriuslibro i.)Macedonum rex Philippus admonitus ut a quadriga uiolentia falutem ftiam cufiodiret.toto regno diAungi cur. rus iuirifeummlocum.qui in BozoAa quadriga uocatur,femperHitauit;nec tamen denunciatum pe *• riculi genus efhigit : nam Paufanias in capulo gladij.quo eum occidit, quadrigam habuit calatam, Q.uadrigam meritoriam Dafypodius interpretatur em tcilwug. «iiix, V ari. •IUS. TiJatsrsT* in honore apud Indos proximo poft elephantes funt; deinde cameh.-uniuero equd E a <5o2 De Quadrupedibus infidere ignobile, , Arrianus. TtSeormJStwni^J jhAibt» cjji» tjS aj(«tT©', V arinus, TtSeis^JSi} ■no, qui uehuntur quadrigis< »> Xfai^xc i(scc «5(4018« ceu lurras «ith, Varinus. T^i -jtik Ritiuf -m^azliKH -mpuioii (oraiofc Heliodorus. Tiufsiojoi, vwoyelr u«i «!> TtSeiom HcfycliiusSC Varinus, Vide etiam ncoomisoi per omega. Ttwogiiilr «S^s^f^lU i-rrrni euimn^ ojfir®j) EASooriili’ , Homerus lliad.lambda. HicfchoIia,Aiu!vo|iu;4iewiiriiiasy, txi/'vo(’mTa(/,«o(jn<6trjiM4s,3iftii/«fjj«iriii5ras-o(;, Suidas, Varinus addit,» fx&Jioij 71^ fis!fa:A»(/,exHefychio:fed fufpicetur aliquis corruptum hoc eife pro iftii. (f iT&qiwECtquanquam dC [{(/[oji uocem deprauatam puto, cum in nullis Grateotum lexicis reperia. tuqSClegendum/iuiAftqum uox a Latinorum rheda dedutfta o-m. !i!oxoi/ fcAH^ixJh-ofjab axe,quod ea pars femper in periculo fit, Varin. Axgoejowcc, axium partes extremae, Pollux. Afiia‘n7rKyoi>tfci(£^ «viop^j/ otvatixvinJixAovm KH&ivoytlt^t^sy^^•7SlXKfx^cv^Vy « lf(/i’3A«5 tfiJix^c^TK joy fe^foA^^, V arinus in Oenomao. Aa^x-nny knHVHy Ay^iii^tyvixy W a|ow Calaber libro 6» f tvc,« "Ti^^v^ix Ttf ox«fwfr©^. a'/-iHcmerus Iliad,*'/-* Uvicu, uidefupra Inter equi iingularis inftnimenta. Aj^i^lhna , lora altiora , quae terga equi iugalis excurrunt, fub alis eius fuccindl^ajBudaEUS in Annot. fec. i7ran^Htii^Xy7«s'T&,yivi>siHse^vcny, Hcfychius dC Varinus* Exequisiundlis,oiy^*v!TO5'^ ^vy^lvyiotiHl9^,9ragKa)g«j(5a 9nc^«a-vfot,x^ tfwgoao/.Ksa cu risTcay HyioUjC&fcUyUs^ TrtcgsftjeMte, Pollux 1. lo, Caelius ad uerbum fic iranllu» lif.Qiii iugum fubeunt cqui,zygtj nominantur:qui latera fIipant,pareori,penuInma longa (etiamfi Dionyfius diferepare quadantenus uidecur ) dC parafyri , ac etiam firaphori, item firaei: ficiui eorum habenae f!rje,ac pareorix dicuntur. Ego parcoros cum 0. breui potius quam produdio fcripferim, ^ alij pl^ri^omnes,etHomerus WUdXotp^ c y^'yl7i7nto7m^vo2ias a7ri'niiVi.Xy/fx^o^©'t7m©'yOif(a •7iJ){vx5,qui & 9tag«of(^,V arinus 6d Scholia in Ariftophan. s«gcu©-, equus dexter, Lexicon. Vc^xt ©-,0 ansABS©' i^rws, Varinus:apud eundem alibipeniiltima per ypfilon fcribiiur , ut 6dapud Pol* lucem, y.H i)(»>y ate/£iV9W<7'a4c^^tA«?;r»A9f/,J'7r;Twr«o|/ Tiiihiix «AwTrflr Athenis, hoc eft fecundi cenfus ciues.Tt6ei5r7r?}>!}Xo(j)w autem «?TiinV7n!p(3<^'(w/»{f«7w<«Ait9t^«y if iOT»t,id eft: Nequeo mifer dor« nure_:menan« mordicus lancinat impenra& praEfepe,Cameranus, Noir©'(t’WtTCi'J-9viW«»,/‘a»« $«;),!5ii, Stre[^iadesin Nubibus Ariliophanis.Scliolia adduntiStudium enim nutriendi equos retiea ta morous cli.cum magnos faciat fumptus,nec ullus tantis dignus impenfls inde fruflus redeat. E. quos alerercs perquam fumptuofa uidetur,Laconicg etiam cxecrationiadicda,quahuiiifmodieft: il‘Bo!viiS,n iTTiriS-.itsi * ywi m imypt/ Twsij/ vcunmy i/lxmtmfiiy lm>y ypa uriu. J»pii(/,Suidasini!ram aiinoiiOc/l(r». Csteraquidem huius imprecationis clara funt: «(rjSoAiuero 10 quid fibi uelir.ron faris mihi conftat.Etfi enim idefignificetqtiod w(ci!oA»,hoceft dilatio,mora.cuius tamc rei dilatio lignificetur,dubito ; quancp omnis expeiflatio dB inter fpemetS^ animi pendemus, folicitos Si anxios, imo miferos facit expe^ates.longe uero miferrimos fi ijs tande qus tatopere fpea rabat penitusfruftrent. Antiqui maxime ftuduerutequorn Si boo greges tancp illius fecuHdiuitias fibi comparare, Paufan, Caballario itirifconfultis alendi publicos equos munus, Csel. Priuatoho. mini equum Si elephantem apud Indos(quofdam)alere nonlicet, Strabo. Mulierem eam praftarea» piid Indos Nearchus icribit,quac munus ab amante elephantem accipiat: fed lermo hic diilentit ab illo qui equum Si elephantem (illic) a (olis regibus poifideri ait , Strabo. Ad equos emendos dena millia aris ex publico dataiSf quibus equos alerent, uiduae attributae. Littius. Conquefti quidam olim defui temporis Iuxti,cocos emi fingulos pluris quam equos quirirabantiAt nunc coci trium* 10 phariim prettjs parantur. Si coquorum piices , Plinius demullo feribens. Robertus Cenalis feri* biqquadrigam Salomonis tempore teftimatam fuiife icxcentis iiclis.hoc eil noftro numifmate ducen tis quadraginta coronaris, (coronari fexaginta pro lingulis equis.)Etalibi,Drachmxfexcentaepreri» iim funt equi, qui egrediebatur ex Aegypto, terttj Regum cap.io. qui numerus quater repetitus fex* centos fidos reddit, pretium quadrigx: iic enim textus habet. Egrediebatur quadriga ex Aegypto fexceniis fidis argenri,equus uero centum quinquaginta . Apud lofephum , interpretis aut librari) uitio, drachma pro fido legittirtaut pretium equi unius pro pretio quadrigae reponitur. De equi a* pud Atlicnienfes trium minarum pretio , paulo fuperius uefba Ifaei recitaui. Bucephali(inquil Ro bertus Cenalis)equi Alexandrina equitatura decanta tifljimi,prctium erat talentorum tredecim.au* thore Gellio, feptem millibus Si odlingentis coronatis noftro calculo aeflimandi , quam fummam es !' abaco prodeuntem repedes decem talentis una cum trium talentorum aefiimatione coniundis, Plb nius fedccim talenta refert tribus talentis fuperadditis , quorum adictUione nouem millia fexcenta effluent coronata. Bucephalas Alexandri equus emptus eft noflratis nummi coronatorum notie H.fexingentisiutPlinius retuliuutPlutarchus feptem M.oc!lingentis,Camerarius. Equus Cn.Seij aCor.Dolobella centum millibus feftertijs emptus ell,Textor. Bifinagar urbsellregniNarfingae, cuius regi fupra quadringenta equitum millia in armis excubant. Equus ibi nonminoris quam qua dringentis aut quingentis pardais(funt autem aurei nummi)uendmir. Vfii quandotp uenit ut odiin gentis aureis quis equum emerit : pretq hanc immanitatem elRciqquod aliunde aduehuntur : ibicp nulla equarum armeta, prohibentibus regibus,qui portus afferuari itibent maritimos, ne importeii turequa,Vartomannus4.!o. Etrurfuscap ii.Narfingafregiseqiripreriumtantumeire creditur. 4' quanti eft urbs aliqua noftrarum. Id efficiunt innumeri lapides pretiofi, margaritarum ac unionum complura genera , quibus phalers apparatu incredibili teguntur. In Timochaim regno Perfidis equi funt magni & pulchri, ut etiam quandocp unus ujncatpro ducenris libris Turoncnfibus.Hinc etiam amercatoribus in Indiam tranfuchuntur per mare,Paulus V enetus. f De ufu Si laudibus equi,Simon Grynacus in pratfationc in Hippiatrica Gnca Bafilcs excu* fa. Vtiiechelus inRufij Hippiatrica Galliceafeexcufa:8i( Hierocles In praifatione libri fecundi Hip piatricorum. f Quondam afinis non folum onera geftandaimponebantur, fed etiam piftorum hf carruculas trahebannnunc proprie ubiij cum equis commutantar,Camerarius. Tartari maxima flumina tranant caudas caballorum tenentes. alligaris fupra ipfos farcinis,Matthias aMichou. aitit iB«{6ciniti?nrss,ti(^ss7^~iaTrfci«)£/’tica^^ltS^'x»atrt^7rS>cs^TsfiiliJa, Suidas inKd^'»©^. Vlyfles ut expeditione J' ad Troiam effuger cqflultum fe fimulans equo &: boue iuntftis arabat.aic.Scholia in Lycophronem. Hippocoryftas dici Apion arbitratur.qui equinis feris ornatas geftant galeas. Rifithoc Porphyrius, putans eo nomine equites intelligi.qiioniam KS{t/s«s armatum indicet , ac fere pro pedite accipiatur, (8(c.utfupra in Equitum mentione expofuijiC^lius. Aere caput fiT]gens,criftacphirfutus equina, Vergil.io.Aeneid. Hippurin, tWaeiii, galeam uocatpoeta,qua!l6phon,id eft criftamfcu conum haberet, ex equinis pilis uel cauda equina in fafiigium ereeSa conditam , fiue terroris gratia, ( iuxta illud, Aui/Ji/ i(»9wOTi>9'}v^iih?v;)(iue ornatus etiam, (Ita ut hodie ftruthionum pennae iifurpan. Etymologiis habet,quod minus arridet)-^ v^xifccAtuasMxsuiai, Ean dem galeam Si uocat.hoc eft equo hirlutam.pro equinis fetis,Lexica Graecorum. iiflAa|ifl[/,i7r7rto^^T»(/,'3h ^ ttiTrauiy tKwstriintv, Hefychiiis Varinus, (t isTTOiojjM «sf i/Ssir apud Etymologum nominantur. iitotwV»!' T{v^«Asiti/,caffidem criftatam equinis piliSjHeiychitts, V arin. legitur autem Homeri Iliad.ir. Si Theocriti Idjil. 17. KiUTtuTi/l g^^iis galeas nec fplendidac nec criftatWjfcd liumilis,unde nomen, arajd v wru (issjtsS: Ae^sK 6c6 De Quadrupedibus ii’jj(T6i)(iii«{',Etynicl.Si Varinusjfed addit ille, »5 Efl autem aulo. pis quocp genus galea?, de quo uide Varinum* In hoc medio appatatu fulgentem gladium e lacuna ri feta equina aptum (appcnfum) demitti iuffit,utimpenderet flliits beati cetuicibus.Ciccro ^.Tufc, de Dionyfio tyranno, Kcu iTnzatKn AyHisfoy^U^otZJiHii araAtotot ^y»(/,Suidas in rxit-ioii. Conficiunt 8C noftri lineas pifcatorias ex equinis fetis . {ymea/, itw rii Tt|a r.rt;f«(/,Tiut^(5ra'aai|/Tetx«Si',HefychitIs, Varinus. i7r'7HmSxlas,HV(Stifx'nSi'nps,i>jli'r‘itf[ASi«j/,Iidem. Equorum corpore exanimato uefpas atCf crabro- nes procreari putant,ficutaCnoriim fcarabeos.Plin. Noftri ex equorum finiodiuerfafcarabcorutn genera nafci affirmant , utinter Scarabeos dicemus , Prefttis humo bellator equus crabronis ori. go eft, Ouidius Metam, ly, iVaiti jiS* c-tynKSti (alias M taAmii/ , Nicander in The ,, riacis: Vide in Apibus. Super omiiia eft cornpofitio , qua inuitftos faciunt magorum mendacia, cauda draconis SC capite, pilis leonis e fronte, K medulla eiufdem,equi uitSoris fpuraa,canis ungui, fctis adalligatis ceruinocotio,Kc.Plinjus, H. h. Licinius imperator cum filiam Chriftianse religionis cultricem ab equis difeerpi ucllet,fpfe a ftio- i-um uno morfii interfedtiseft,Textor,Neocles Themiftoclis filius, equi morfu interijt, Pltitarchus. Metius Suffetius ab equis difeerptus eft ( itibente T ullo rege Romanorum ) quod tefte V ergilio i Romanis ad Fidenates defeciflet,Textor: Vide Onomafticon noftrum. De Hippolyto Thefei filio, eiufdem nominis martyre, qui ab equis difeerpti funttitem de Hippomene qui filiam equo deuo. randam’prtEbUit, nonnihil diJti fupta inter propria hominum nomina ab cquoduda, Plutarchusl* in Parallelis (minoribus) pohit Comminium quehdam,Comminij ex Aegeria filium, quiaGidia no uerca < cuiits uotis parere noluerat) flupri inftar Thefidar accufatus fugiens , ab equis fit dilaniatus. Textor. Pyrcchmum Euboiac regem Bc^otijs bellum inferentem, Hercules profligauit,eum^ pul Jisequinisalligatumindiuerfaspartes difccrpfit, Onomafticon. Hippomenes cum filiamdepre* bendilTet uitiatam,equo famelico uorandam obieciKuide in H. a. ddinfra in prduerbio ffippomene iniuftior. De Glauco Poimao ab equis difcerpto,8C Diomede deuorato,dlcam inferius inter hifto* riasfabulofas. Equorum lapftt perierunt apud Vergilium, Nipheus,Leucagus,Liger,Clonius, Re mulus, Amycus: Apud hiftoricos Agenor,Fulco Hier ofolymorum, Philippus LudouicI Cralfi filius Galiorum,Bela Pannoniat,rcges,Textor. Achillis equi pracftantiifimi Sd celerrimi ab Homero celebrantur Iliad, . ubi Peleum; cos l 5’ Neptuno accepifle legitur.Nomina eorum dixi in H.a. Calaber libro 4. Achillem equos praeceleres a Telcpho.quem uulllcrarafidono accepifle feribit. Admeti equos Homerus lib.a.lliados pernicif. fimos iuifle fcribit,«gi'iSA-»s,id eft atlium inftar.Nocftem^ diem^ Aflimilant maculis internigranti bus alba?, Statius de equabus Admeti. Admeti Thelfaliac regis equas pauilfe fabulatur Apollinem, ut infra dicam inter deos. De Adraftiequo.cui nomen fuit Arion, fupra dixi in a. inter propria e. quorum nomina. Ab A genoris equo Argos hippotrophon didium eft , Etymologus . Alcibiadis & Cimonis (Simonis) equi inter generofos numerantur. Confiat Alcibiadem ntiuiendis equis tana tam adhibtiifle operam,quantam fui farculi uel regum uel hominum priuatorum nemo, Textori A. lexandro Magno Sd equi magnararitas contigifBuccphalaneum uocarunt,fi'ue ab afpctftutoruo, fiue ab infigni taurini capitis armo impreftt , Plinius. Bucephalus ttocatus eft equus Alexadri ri; 4® gis , propter quandam bubuli capitis flmilitudinem, Fefttis : uel alatitudinefrontis, Strabo libfo i j. Bucephala fiue Bucephalia , Indiae urbs eft iuxta Hydafpen flutiiuirt , ab Alexandro condita, fic ap, pcllata a Bucephalo equo , qui cecidit ibidem in praelio , quo tiicit Eorum: 8d eo ipfo in loco fepultus eft, Author Strabo li.iy. et Plinius 6.10. Meminit etiam Stephamts duorUm huiUs nominis locorum, ■ Eft 3d Atticte (Achaia?,Plin.4. y.) portus BticCphalas Stephano ditftus , Bucephala Paufaniae,Buce. phaloh Etolemao. V ide Stephantim in Bmp ki^«A!u,&C in ©- (qua? uox idem quod bu cephalos fignificat) flutiius inSalamine apiid Lycophronem.Inter tribuli etiam herbae nomeiiclani. tas biicephalon reperio. Alexander mortuo Bucephalo Alexandriam (Bucephaliam potius ) condi* aiim^ Ofims riWup.Scholia in N libes Ariftophanis non procul ab initio. Afe ni Indi uium urbium incolgCaput eorum Bucephala, Alexandri regis equo ( cui fuerat hoc nome) ya ibi fepulto conditum, Plinius, iwti©' ^viAi©- (alias ^vxAicio , quod placet) ( alias penultima per a, feribitur, malim MxKsJhvIs propter carmen) B»m;y«A«t oaAarij/ Aendiiesj* , Op. piantis i. de Vena, BsK£4KAfl:si7rT©-«(/a7i9Kw©-,a(/6j(!)7ra2JijE«^iw(/,Boosfcj(a(,x!4)aAs(/^^ j.id'«,Sdc.Tzetzesi.i8,Hoceft,Buccphalas equus erat indomitus, mordax,bubulocapitenota tus in femore, non caput uel cornu botiis geftans. Bucephalus (inquit Etymologus) didlus eft Alexan, dri equus , non quod bouis cornua haberet, quod falfum eft ; aureis enim ab Alexandro ornatus e. rai.Non tamen acornibtis nomen tulit, fed quoniam flcuocabanttir in Thcflaliacquihabentesinii. ftum SnKiimi/.id eft bubulum caput. Quod ita fe habere uel ex Ariftophanis Anagyro condat, hoc uerfu; «« x^xety^ Gi iJraoSfim.Et rurfus,T«^f igtiAX •ny )3sxi$itAst> xsu viTrmTim, Bucephalus igitur uocatur qui in coxis (>xm) bubuli capitis charaeflerem habej inuftum , Etymologus. EqUttS 6a Alexandri regis S£ capite dC nomine bticephalas fuit,Gellitis . Sedecim talenris emptum ferlint ex Philonici Pharlalij grege,et« tura puero (AlexSdro) capto eitis dccore,Plin.Empta Cares ( Chares, DeEcjuo. H.li. Lib.I. 6oj quifcriptor a Plutar, etia in uita Alcxadri citatur) fcripfit taletis tredecim , & regi Philippo donatdt OTisnoltnlummaeftHs, cc cxii.GdI. 5.1. Videetiafupraiibidepretioequoriiingeiicretrafla ui. Bucephalus 5 artiflciofe ab Alexandro adolefceme tradatus fit, cum ferociens neminem admit. teret, ideocp a Philippo cius patre contemneretur,fupra dixi in e. cx Camerario i Neminem hicaliS quam Alexandrum regio inftratus ornatu recepit in fedem, alios pafflm reijcicnsiPlin. Super hoc c. quo dignum memoria uifum,qudd ubi ornatus erat armatus^ ad praelium, hatid unquam infeendi Icfe ab alio nifi a rege paiTus fit. Gei. Bucephalus regijs inftratus ephipptjs, neminem quam Alexan» drumdorfoexcepiqut referunt Q.Curt. (libro 9.)SoIm. Plutarch. Sf luftiaGtapald, Bucephalus quanlifpernudiiserat confeendendumie etiam equifonidabauornattisuerorcgqsiam aulaeis coi* ,5 laribus^, neminem admittebat, Alexandro tantum exceptotcaeteris periculum faeSuris, aut alioqui propius accedentibus,ingenti hinnitu occurrere infultare^,ac nifi cederent fuga^ fibiconfuleret, proterere folittis, Plutarch.in libro V tra animaIium,Scramij/«noj/,g<;c,nec ullum apponitur uerbum.quo cum ifti accu fatiui conliruantur,ut propter mutilatum locum in dubio relinquatur Ictftor ad Bucephalumne hec omnia qualis nam ille fuerit,defcribcndum pertineant; uclpotius,in quo interpretes omnes conue* niunt,(Cornarius,And,aLacuna,&R.ueIIius,qui in Hippiatricorum translationeca,i4.exGeopo nicis hac adiecit,)ad quemuis equum praftantem. Sed utrolibet referas , quoniam fupra omifimus, hic recitanda uident. Probant igitur habentesCueI, Bucephalus habuit) linguam tenuem & longam, faciem limam uel adneam, altam ceruicem,coIorem glaucum(oculorumnimirum;)corpus non im. ;i patiens contre(f}ari(Airj.sqij,KaiCTt'ueMt/irj/i!q!j.«Aij/,quasuOcesfupraexplicauimus;Ruclliusdiirtmu lat. And. aLacuna corpus firmum fomniauroelius quod ad rem Cbrnarius dixit,non ticillofum; ^d ad didlionem, aptius forte titillabundtim uel titiliabile dixeris.etfi authorem noti habcamus:)collum credlum, plenum BC craftumtTsTfeit/ s jSge[jj.va3=ij(«^s(',hoc eft minime exiguumCut And, a Lacuna red* dittnam collum breue, inquit, femper commendatur ab cqueftribus,prolixum ui in grue uitupera* tur.-itatp JSjitXyi' maluit accipere pro partto quod magno opponitur , uel pro angufto quod lato , non pro breiii quod longo eontrariu eft:)uentrem caftigatS 3d ad ilia contradiuimagnitudinem moderas tam, (li^SssiitKrojituenas toto corporeconfpicuas 6 Us qui Parthenia 8tf Bripham equas fuas qim iugulairet,iu(rit fepeliri,Cacl.;Pelops equos aNeptuno accepit, V arin, in Oenomao : Vide PalEcphatu. Penthefileae equus ab Orithyia Boreae uxoreac. ceptuSjUt Q. Calaber fabulatur. Probi equus nec decorus nec ftaturofus erat , fed mira celeritate, uide inter prouerbia. Rhoefi equi,Ari/H9'r^« wiitoiciiiotmoi, Homer.Iliados lo, Hune uerfum integrum adTurni equos tranftulit Maro libro ii.Aeneid.Meminit& Rhoefi equorum lib, I. Aeneid, Trois equi immortales ad fabulofos mox dicendos pertinent. Simonis equi, uide in a. Inter imagines equi. T urni equi apud Vergilium ex Orithyia Borea: uxore, uide inferius in fabu- n loGs. VlyffisequijUide infra inNeptunoHippio.j ^fEqui fabulofi. Bellerophon uel Bellerophontes, primo Hipponus,iVaw5{,(aIias HippOnous) ditSus eft,pofi abinterfetSo Corinthiorum primate Bellero, Bellerophontes , Hic fumpto j Neptu. no Pegafo equo ad Chimteram perimendam euolauit,eam^ occidit.Deinde ex rerum felici fuccefr fu fiiperbicns.quum In coelum cum Pegafo uolare tentaret,Iupiter indignans ccftrum Pegafo ittimt fit , a quo agitatus Bellerophontem excullit , cecidit^ in campum , qui poftea Aleius appellatus eft, Pegafus autem a loue inter fidera relatus eft, Perniciftimus hic equUs iC alatus fuiife perhibctur,ex Neptuno S>C Pegafide natus,Gyrald. Sunt qui Diem aPegafo equo uchi fabulentur, Scholia inLy coph, Vifus eram molli recubare Heliconis in umbra, Bellerophontei qua fluit humor equi, Propcrt.libroj.Vide plura in Onomafticonoftro de Bellerophonte, Side Pegafo in utriuftp mcn«i# tione,item in Scholijs in quintum Iliados Homeri:8f in prouerbio Bellerophonris Utere apud Eraf» mum.&fuprainH.a.ubideequo fydereiHefiodi Theogonia, Scholijs in Lycophronem , ^inuoce TfityiMTiif©' apud Suidam,&c. Eques ipfo melior Bellerophonte.Horat.j.Carm. De Pegafo equo uide Vatinum in Pilyair©': dC eundem Etymolo^um In e^Suti:. Hellotiam,E»i«7Jw,Mineruam ali qui ditftam uolunt,oJ«iPtAsi/T>(in»y«OT(/^}^AirM vb ksu rzoifEA» AiiiTW! AllwKs V arinus.Scholia in carmen ij. Olympiorum Pindari , ubi etiam pau« lo poft plura de Belleroplionte iimul Sf Pegafo reperies: fertur autem Pegafus ex Gorgone uel Me« dufa natus fuifle.n«yKi7-©^5^<^wtPS(7nT©-Hi/fras-j®roj>^V@',t^£5^’fc5^tt(ga7ito7r€)OHyoe£W Stt rKetesitiH» ««(forte tanquam Tafycv&' 'jji(tj(«Asi/,Scholia in Homeru. De Pegafo e fanguincMe. dufe nato, uide Ouid,q.,Metam. «TstriccTtijia-jrAsytwty TirtSi/^vctaSjAtheneuslib. y. Plinius lo. 49, Pegafos fabulofos fuifle exiftimat, Ariftophanes in Pace PHyxImi/ adietSiuum facit,hoc uerfu,iin» !^i^o(/.Scyllam Sf Pegafum nomina nauium fuifle putat Palephatus 50(/,non monftra utpoete fabulati funt, Erythrjus, Alatum fuifle fingunt poetae, nimirum propter celeritatem eximiammam &: quofuis equos celeres poetae uolucres cognominant, ut fupra in a. Si b, diximus:&l Solinus taurislndicis uolucrcm pernicitatem tribuit. Inflratos oftro alipedes , Vergil, Pcgafi equi effigies Gabalis in templo quodam uifebatur , Paufanias in Corinthiacis. Pegafusfin- quit Albert. Magnus)animal eft compofitum,quod in Aethiopia generatur, permagnum & horreii dum.equi (ormam prsferens anteriustalas habet utaquila,fe(j mulKamaiorestcaputcornutu (quod &Pliniusfcribit)Siadedmonftrofum,utmultaanimaliafoloafpe(ftu terreantur. Alisnonuolatin 4» fublimeclatus,fcd aerem tantum ferit Sfcurfus fui uelociiatemfic promouet, animantibus eundis infeftus, maxime uero homini , Ha:c ille fine authore : Alij eiufdem commatis feriptores , adijeiuni: graui corpore eftejfuga mirabiliialarum remigio adiutum currere potius quam preuolare ; Sf colli» <0 aere ui pennarum inftar turbinis impellere uentos,uoracemefle,&in quiete moueri . Pegafides Muftedidae funt a fonte,quem Pegafus idu unguite fingitur aperuifle,ob quam caufam&i Gratce appellatte funt Hippocren»,Feftu$. V ide fupra inter propria ab equo deduda nomina. Tarfus Ci licia: ciuitas,fic dida eft a tarfis,id eft calcibus Pegafi,qui e coelo cum Bellerophonte feflbre in fene. da iam delirante ,in Aleium campum dciedus eft,Euftathius in Dionyfium Afrum , Didus eft au« tem campus Aleius 4» a® (cA»s,ab errore, quod in eo Bellerophon folitarius et equo Si mente deiedus oberraret, quae etymologia uel Homero approbata uidetur.Euftathius, Pegafarium curforem Bay. y» fius ueredarium appellat. Centhippe didus eft locus Argis.quodBellerophon illic primum ftimula. rit(itvrTS(/ Graeci dicunoPegafum equum, Varinus. Eft Si Pegafus, Puyx(r©-,uiri nomen , qui ex E« leutheris Boeotiae oppido Bacchi flmulacra Atticx inuexit ,Sic, Scholia in Acharnen. Ariftophanis, Pegafos equino capite uolucres. Si gryphas auritos aduncitate roftri fabulofos reor.illos in Scythia, hos in Aethiopia,Plinius: Et alibi.Aethiopia lyncas Sifphingasgenerat.multa^ aliamonftro fimi, lia ; pennatos equos Si cornibus armatos, quos Pegafos uocant. Aethiopici coeli ales eft Pegafus, fed haec ales equinum nihil praeter aures habcnSolinus, Penthefilea Amazonum regina equum cclef rimum ab Orithyia Boreae uxore accepit, Ef™ J'’ lynsM K«Aa -n/hy «'«Asjj©' £«pk» dpaSi/ne sTKf ©' Smi!iy^ca-nBoi nhin.TiTpusciilmrtif AiftuifpesTto iu^itwIirfdlriBj/, Diei^cqui apud Homerum Lampus K Phaethonirecetiores uero, ut Lyco phron,Diem a Pegafoequo uehi aiunt, Scholia Lycophronis, ^ Hecatc etiam ad Dianam fiiieLunj pertinectegltur autem','jjoi««c6?*A©',tergemina Aufonio: quod caput eius dextrum Iit equi, fini, ftrum canis,med/um hominis agreftis, Tnyri^omOs hstrii^Ua ias icw©^ TO «(tfiA/i’ «yr «SfBirw Ai/OTsiTrts !2l' /uywiSaiTB (.«!>( auT», Scholia in primum Dia« dos. Multis gentibus equum hoftiarum numero haberi, teftimoniofunt Lacedaimonij.qui equum uentis immolanqfidc.a: Salentini, apud nos memranx ( * fic habent imprelTi codices mutilati) loui dicatur,uiuus conijeitur in ignem, Fefius, Calaber libro 14. louis currum Sd equos defcribii hifce carminibus, Tii/M^iguriOii T»t sf vare SsmT-ioMj/ (nytji T©-. f Luna,uide Diana, f Martis hippij,id efi cqueflris,ara in hippodromo Olympico fuiqCae, lius ex Paufania. Equiria ,ludi quos Romulus Marti inftituitper equorinncurfum , qui in campo Martio excrcebantur,Feftus, Cur Idibus Decembris (uerba funt Plutarchi in Romanarum rerum quaeftionibus capite ^j.isfot.malim ?OTr©-,id eft equus) in curfu equorum uidfor dexter facer.tVidc» tur autem non Decembris fed Odiobris legendum, ut mox ex duobus Fefti locis recitabimus: dC Gy raldus aflerit in libro de annis 8d menfibus: Eft fane Otftober uniuerfus Marti facer.lMarti immola. tur,Sdcaudamftatimdecifam adRheginam(regiam,Feftus) qui dicitur loais,deportataliquis,a:a. ram cruore fpargit,de capite uero inter fe decertant , alij de facra uia defeendentes , alij de Suhurra aduerfus eos impetum facientes d An quod Troiam equo captam putant , idcirco equum fupplicio afficiuqqi e Troianis oriundi,Mixta^ Troiugenum fint pignora clara Latinisd An quod iracundS, jo ferox, Sd bellicofum animal eft equus ddijs aute grata &:|acc6modata imprimis immolat. Vidlor aut idcirco immolatur, quod uidloriae Mars author eft: Vel potius , quoniam Marti comienit ftareloco, et qui locum fuum in acie tuentur.uincunt eos qui non manent fed fugiunt:ut celeritas (per equum infinuata) tanqua fuga Sd timiditatis occafio (ifiJiii/) per hoc facrifictj genus puniatur, & tanqtiam fub anigmatis inuolticro fugam minime falutarem efte intelligatur , Equus Marti immolabatur, quod per eius effigiem Troiani capti flnt,uel quod eo genere animalis Mars deledrari putaretur, Fei ftus.Etalibi.Panibus redimibant caput equi immolati idibusodtobribus in campo Manio: Siidfa* crificium fiebat ob frugum euentum: Sd equus potius quam bos immolabatur , quod hic bello, bo* frugibus pariedis eft aptus,Feftus.Etrurfus,Odober equus appellatur, qui In campo Martio meU" fe Odlobri immolatur quotannis Marti, bigarum uidlriciiim dexterior:de cuius capite no Icuis con ia ientio folebat eifeinter Suburranenfes Sd Sacrauienfes:ut tj in regiae pariete,illi ad turrim Mamiliam •ffigereniietufdem® cauda tanta celeritate perfatur in regiam , ut ex ea ianguis diftilln infccuro, participanda DcEquo. H. h. Lib. I. 6n partidpandxreid(uinatgratia:quashoftiasliicqmdamMartibcIlicoracraridicunt.non Georgica Equos eius Terrorem &Pauorem Valerius libro j.Argonaut.nomiuat ex Home o S ^et, quilhados quinto&ahbieofdem Delmou &:Ph6bon appellat, M nerua h ipp^a idXaul fo.s,utPhur„utusa,qitemPaufa„iasinAttieis.necquidemfemel;itemArpocra«^^^ lOT««ASw«.)ficuero nuncupata, quod curruminliruxeritprimaihanclfeusrhetor&MnalbasNe pmni filiam fuilTe tradiderunt, ac Polyphes Oceanitidis. i^wa-Tnij/ etiam uocatam fcribit Phurnu' tus.quafidicasequidomitricem.Gyrald.&Cael.PalladishippiatarainliippodromoOlympicofuit CitoscxPaufama. P^lladaequcftrem in Libyagenitam aiunt, Cael.MineruaihippiaifALIiWxt) aNeptum higjq ars funt in Hippio diflo Colono Attics ( cuius fupra mentionem feci inter pro- prialocorum)Paulanias. deMineruaiidefr. Gaudes equorum Bf fcutorum fonitu. Hippiauocata eft Minerua.qudd e capitelouis cum equis profilierit, utfcripusmeamhymnusindicat.VelcpCoryphedegoPolyphe.utSuidasKalijhabenoOceanift « r r "“".“P"P«<^™-yeI quod Adraftus Thebis fugiens , quum equos iu 1« Colono fifteret Neptunum & Mineruam .Wss appel«rit, Etymologiis &: Varin. CNeptunus irt©VielCutali) IcnbunOimrattperB.inpenultima.id eftequeftris cognominatur, Suidas & Va- riniiSiMippius Neptunus cur appellatus fit , cum alias caufas ab alijs fuilPe exiftimatas , in Achaicis dicat Paufaniasiquas tamennonrecenfet:)Ego.inquit, fic puto cognominatum, quod -^iir^sJeid eft equitationis inuentor fuericnam &: Homerus in equorum certamine Menelao ab dei huius appei latione adhibuittMcnelajim Antilocho deferentem facit,Camerar.)iuramcnium.quodequisconue niret,i™yit'il-K^«,3,««^(,y,wcj,i«»y OMwS,.,a«.^V Pamphos(me,i. f«)tiero.3ui Athenienflbus antiquifiimos hymnos fecit,eire dixit Neptunum iWniap « viSj, T (iSa*5« uirgo quidem inter Nereides fit,ipfe uerd equos Neptuni cum aliquandiupauifleqmagno fuperueniente fludu natan. do fequentem fe euafilTe, Athenaeus libro 1 1. Silius libro j, fingit Neptuni currum ttahi equis mari. nis.Ndrt aliter quotiens perlabitur aequora curru. Extremam^ petit Photbaea cubilia Tethyn Fre 4’ natis Neptunus equis, Peliam Neptuni & Tyrus filium equa nutriuit, Aelian. ii. Variorum, Ne. ptuni in equum mutati fabulam Ouidius deferibit 6.Metam.Meminit Si Paufanias in Arcadicls,ut fupra dixi in Cerere, f Nodi equos nigros poetae adfcribunt,Diei candidos : Lunae nigrum alto rum,altcrum album .Textor. Humentes iam Nodis equos , Lethaea^ Somnus Fraena regens, Claudian,5.inRufin. ^PlutoltAvJtzraasscognominatur quinto lliad.ScholiaexponStequcflrem jgfegios equos habentem : Vel s ibii/T» iUip « uu>7riAi(l/aif,i>roi/Kias«,c^ vwc '»i! fesSars^j/oiVsiycts:» m/. Kt ^ iotSfcTai lisfiXSiT’ ui-nSi vipmymi x^myiiii. Et rurfus Iliad.A. ubi Scholia , Fortaf» fis autem infignes equi ei attribuuntur, quia mortem nemo effligere poteft. Vide etiam V arinum in KAi/waMS'. Proferpinam Pindarus in01ympijsAi!U«!r«ii/nominat,fluequiamOseftpoetis(utaic Scholiaftes)huiufmodi epithetis deos ornare. fiue qi cum eam a Plutone raptam Ceres mata quauc, J» ret,albo currui infidentem inuenerit. ^Saturni inequummutatifabulamrecenfaOiIidi^.Me. tam. Talis&ipfeiubamceruiceeffuditequina, Conitigis aduentu panixSaturnusiK alium Pelion hinnitu fugiens impleuitacuto.Vergil.inGeorg.cum equum bellatorem defcripfiffet, Rhea Neptunum enixa inta gregem agnorum iuxta Arnen fontem ab agnis appellatum occultatiit, Sa< turno autem equum fe peperiffe dixit, pullum equinum ei deuorandum dedit , Paufanias in At. cadicis. SolAid/i^iajf/7jTJn&er Sem perbe beiuSf alij pafflm,2lug ben fu|] que norit artem in hac fe exerceat. Equis SC quadrigis,id eft omni conatu,Cicero ad Q.ftatrem. Ide a.Offic.Cum his uclis equis^.tit dicitur, fi honeftatem tueri ac retinere fententia eft , decertandum eft.Si huicoccaftoni tempus fe fubterduxerit, nunquam aedepol albis quadrigis indipifeet poftea, Plautus in Afinaria, ut citat Erafmus in prouerbio Equis albis prscedere. f Saluete equorum fi* 4* liat.uideinMulo. Equum habet Seianum,olim prouerbio dicebatur in calamitofum, Sf ad extre. mam inopiam redadum. Allegoria fumpta eft ab equo quodam fatali, cui a Cn.Seio domino nomen Jnditum eft Seianotis ex Diomedis equis prognatus fuiftc creditits eft, Fuit infigni quidem fpecie,ue rum eiufmodi quodam fato,ut quifquis eius equi pofieflbr efleius cum omni domo ad internicionc uftp deperiret. Id quod Cn. Seitis ipfe capitis damnatus, ac miferando affedus fupplicio : deinde K Cor.Dolobella bello interfedustpofthuncC.Caftius ab hoftibusoccifustdeincepsM.Antoniusdcj teftabili exitio perditus, probauit. Hunc equum C.Baftus Argis fe uidifle refert,haud credibili pul. chritudine,uigore9,S<:coloreextiperanti(rimo,nempe puniceo. Hoc adagium &refert,£fcopiofi. us explicat A.Gellius;.9.Hsc Erafmus. EquusCn.Setj CinquitIoan.Rauifius)aCor. Dolobellacen tum milibus feftertqs emptus,inufi'tata quidem magnitudine,fed eo fato. Sfc. ut fupra . Vide etiam 1“ Caelium II. 15.de eodem equotcuius hiftoriam Antonius de Gueuara quoqj narrat epift.15. Scytha equum.fubaudi recufat: -wii i SmSis , fubaudi ia-ioSsTKi uel JJaf Auferm ; de ijs qui clam aliquid defiderant , palam uero reijciunt SC recufant.Suidas in Ti(i iirOTi/.Prouerbtj ratio clarior fit ex alte, ro prouerbio eiufdem fententis apud eundem in uoce Scythes , quod huiufmodi cil . avSsss"i'»>’(|i, uel ut Suidas habet, bVsoii ifKiTKjScytha afinum:de ijs qui tierbis difTimttlant, aut etiam abominati, tur.re ipfa autem appetunt. N am cum quidam aftnum mortuum uidiflet , dixit ; En tibi coenam 0 Scythatille uero primum deteftatus.paulo poft curiofius de eo perquifiuit.Si: circa eum parandum c. laborauit(«/9t ce fiir btebtinb. Senefeenti equo minores cvi* clos immitte, uide uipra inH. e. Equo Sopliocleofimilis, adagium in eos eft, qui aetate felTi 8C imbe cillo corpore, animi tamen uigorcmfcriiantctiamnum.Philoftratus in Damiano fophifta.Kcit sA/sa/ do(j machinam, monftrum infelix, clauftra pinea, 5(!denit^ lignum; nam trabibus contextus accr* Ilis, utidepoeta canit, Seda® intextus abiete coftas , Vnde durateus,id eft ligneus Homero didu«* Ff * 6i8 De Qi^drupedibus xsVfini/ (ca«j/ qua: eodem citato libro fequuntur.Quem imitatus Lucretius , Ner cS durateus Troianis Pergama partu Inflammaflet equus nocSurno Graiugenarum. Apud Flaccum Argonauticon i. Manet immotis nox Duria caftrisralij codices habent Durica eodem fenfu! quida fimplicius legunt Dorica pro Gr£cca,ut,Et Dorica caftra.Equo autem ligneo inclufis Danais expu< gnatum fuifle Ilium fabulofe poetae commenti funt:fed rei ueritas ita habet. Equum ligneum, fimula to pro reditu Minerusuoto.GrKci ea magnitudine conftruxerunt, ut intra moenia Troiana reci. pi non pofleqnili portae muri^ urbis deponerentur . Eum Sinon , transfugam fimulans , perfuafit Troianis, fi in urbem inciucerent,futurum,ut nunquam Graici aduerfum eos amplius arma mouere polTent.Qtiamobrcm deiecflis portis dC murorum partc,equum introducunt. Capientibus mox ip, lis cibum fecurc, ac nihil tale uerentibusTroianis, Danaum dudores ex loco, ubi in infldijsfubfi. derant,unde adhuc illi Argiliorum infidia: nomen efi, prodeuntes apertam urbem inuadunt , atque hoc padfo capiunt,Haec ex Palaephati apillis. Alij fentiunt poetas equi commentum de monte quo» dam arripuiire,cui Equo nomen effeqquiTroiae immineret, per quem etiam facile capta fit:ad quod 5C V ergilius his alluferit, Inftar montis equum diuina Palladis arte Aedificant,Hatffenus Eryihr|, us. Equum, qui nunc aries appellatur in muralibus machinis,Epeum adTroiam inuenifle traditur, Plinius. Equum durium Epei opus.fuiffe Paufanias(in Atticis)interprctatur machinam muris dif. roluendis,cuius aeneum fimulacrum in Acropoli fuerit , Cslius. De equo Durio 8C Troia per eum capta,multa Calaber lib.ii. Arietem a Carthaginenfibus excogitatum , Vitruuius £d Tertullianus inlibellode Pallio memorant. Higinius etiam Troianum equum,machinam oppugnatoriamfuilfe feribit. Et hic quidem,Plinius 8d Paufanias.plus fidei merentur quam Didfys 6c Palatphatus.Eftprp tereaequusTroianusLiuqpoeCetragoedia,Brodsus. Equus Troianus(inquitCa:lius)prouerbio ufurpari potefi pro fodetate non in perniciem modo cuiufpiam inita , uerum 8d ad bonam frugem aliquam, Cicero alicubi fcribitexifocratis ludo.ueluti ex equo Troiano, innumeros principes exi» uilie. Huc deledfa uirum fortiti corpora furtim Includunt caco lateri, V ergilius, M. Varro , quod ad equum ligneum attineqEpeum eius concinnatorem fuifle coquum fcribit,6d Argiuis cibum cu» raffe;ideo^ a Plauto fumicum coquinatorio epitheto nominatu, 8dc. Vide plura apud Caelium 19, apK Politianum in Mifccllaneis,capitequinto,8d fupra in H.a.inter imagines equorum. Properti» us libro 4. Elegiarum abiegnum equum dixit. Troiam fertur ob Laomedontis equos primum ab Herciile,deinde per ligneum equum ab Agamemnone, tertio propter equum qui in porta coniiftes, Ilienfibus claudere uolentibus impedimento fuit, a Charidemo duce captam fuifle, Plutatchus ab ini ;o rio uitae SertorqiVnde apparet equos Troiae quodammodo fatales fuifle. vy >iya ic/liii/ Jki33 «r'|i/£o9ia: i8i3(£i(^A&,5S5vi(^’mftFor5i/iiSwOT,Varinus, Epeus no» men cuiufdam fabri,qu^quum dureum fecit, Feflus. iV7n7viTO(/(ideft equi faber) filius Panopei duriumtifaelortequum fS icauit,in quo ocultatiuiri Graeci quinquaginta fupra ter mille meame, tnoriaCiatT' M xj/.uidetur locus deprauatus)equo a Troianis intra moenia attraeSo, nodlu progredi, cieteris qui in Tenedo erant Graecis lignum face dederunt:5C cum ij adueniflent,Ilium uaflauerunt, V (VOTi/,Hefychius SC V arin.In equum ignauum perquam elegans Lu. cilijhcxaftichonextat Anthologq i,a;,huiufmodi, oii/li vxT «wTof/ 3a«5 ©iwaAisst Ovrxs tTTTrvjjJii e 0^1/y^ «snerTffir Apwxots Sxxcxs Bx «j/ XcrSMfsjvMS* di/ssGis (WK3Kfe£t8iSw©',s5i^(rfc)(S5iifli, Teis iiei9«s eie/a ■mie ^Vinue»,^o quus poctac.Demetrq Halicarnaffei diftichon huiufmodi citatur aZenodoto,etiamfi in epigramma tis refertur Nicerati titulo: ohos sas u myys in-eire Koi(Awyj c/S Wmi/ iSy xif Tisse. Vide fupra in H, a. inter deriuata ab Equo. ^Arsjiyi^fcAKwticmtiMeve^pHTrce, SsySisi^airaiio^nsV 5»K j, pfctbtjUel ut Vueftphali proferunt ry&t etn ^tcB pcrSt, Equum fter nacem equitatiMalo afino uehitur. vcttrttt ftij) cf pferbtebjccB/ b* f4) wetmm er vttber b«t opfein vff bem mjfa/ Hic nos poma natamus,aiebat ftercus equinum,cum inter poma aquae innataret. TRlctltcpfttSf/BtoltC tfigtcyfcitjParui equi,paruaitinera:Efficimus pronoftris opibus moenia, mitbtiipftP bCltpflScieit&teiimn brtt. Arandum eftiequis quorum copia efttSibouemno poffis.afinuroagas. (Oltt bofet» ^eulttt bu4>t ttwrt &46 e)>g,IV!alis(ferocibus)equis fcinditur glacies: Scindereglaciem 69 Latinis etiam prouerbiale eft. (IDittVnmtIltCtWOcbrctt «betpfcrbcrt ifl ntttgfitpflu^th-f^obus autcquisinuitisnonbenearaturtlnuiiosbouesplauftroinducere. ^toflyutbtlt, Equini labores, Herculei DcGenccha. Lib.I. 619 Herculei iaWes.Cr4Utt>e rcjitct t>46 pfct&t Credulitate equus amittif; Fiducia pecu nias amia. TO4ti We rtltcit ^eulgeljen wct6ctt&/f« jtc&cn t)(tlte(»,Cutn uetuli equi currere iacipiat.difticillimeretinentur: Anus fubans, rjocij tuiTifwQe. gu^cm bnKlj btirtaei» , Ad prsfepe adducere, In laqueum inducere. 1 ^ Phaidro tres animat partes facit, f'iT7rsixogi^s} iidii' J^ce wl Ji JIh ''rjrsv.® f\ o^kJos, S s, Homerus curfum uiri pracftantis confert curfui equi pabulo fatu rati,us<'' Varinusinp,^«i3»A«. f In adulari nefeientem Alciati emblema, bcire cupis dominos toties cur Theflalis ora Mutet, dC ut uarios quaerat habere ducesj* Nefcit adulari, cuiquamue obtrudere palpum, Regia quem morem principis omnis habet* Sed ,, ueluti ingenuus fonipes.dorfo excutit omnem. Qui moderari ipfumnefciathippocomon. Necfe uire tamen domino fas.ultio fola eft. Dura ferum ut iubeat ferre lupata magis. DE GENETHA» HuiBt peBem depidm itbmm in fine huiiK Tomi, eHETH A , uel potius genetta aut ginetta ( genocha apud Albertum, perperam) eft beftia paulo maior (minor, Albert. ) uulpecula , colore inter croceum dC nigrum , maculis inter dum nigris ordine in pelle difpofitis (maculis nigris interpofitis , Albertus: ) manfueta fa. ti tis,nifi laceffatur. Ardua non afcendit.fed in humilibus locis, 8C iuxta riuos degit, Sd ibi ui. fliim qu3Erit,Ifidorus 8d V incentius Bell.Germam' uocat flii gemtbfrtS. Pelles ueftibus afluuntur. Si pretiofe habentur. Sunt etiam animalia (inquit Hier.Cardanus) pellibus nobiliora,ut lyncesiet tmuftellarngenereplurimat,martori,uarij,lardironi,uiuerrac,ginettat.Noflri,utdixi,genetocatum compofita uocenuncupant,ob cati fimilitudinem.Habet autem catus ingenium dC formam magna tx parte muftelis fimilem-quamobrem recentiores id eft muftelae uocabulum, in catum quocj conferunt. Ctcterumlardironi (hoc eft glires , ni fallor) Sf uarij, murium potius quammuftellarum genera mihi uidentur. Ginettas Hifpania mittit , forma & moribus domefticis muftellis, quas nos foinos uocamus,ftmiIes : pelle uaria ac nigro dC cinereo alternantibus maculis diftincSa.Cardanus, Ego pellem tantum genetta; uidi. Baacapite ad extremam caudam longa fuit dodrantes quatuor 1" cum palmoicauda feorfum duos dodrantes,a:quaIis fere reliquo corpori. Latitudo pellis in medio ex tenfe,dodrans unus. Venter medius Sd collum fupinum , cinerei fere coloris.Caudae circuli nigri o, (So:8i totidem cani uel albicantes,alternc.Corpus totum nigris maculis eleganter diftinguitur: reli. quum fufcumuel candicans apparct,aut canum fufeoruffo^ pauco permixtum. Mollis eft pilus, 8d denfuslanuginofus^interius.Bencolet pellis, mofchumquodammodo.Lugduno adnos uehutur: ternae fere au t quaternae denarij aurei pretio. Ginetta unde dicantur certi nihil habeo: conijeio ta« men nomen effealocomam Si equiiannettiginnettlue didi, ex Hifpania habentur.-quorum mentio neminEquo feci capitefecundointer celeres, Qiiacrendum an genus aliquod fit thois uel panthe» ris minoris quorum meminit Oppianus.Conueniunt enim magnitudo,macula,ingenium ( nam 8d panthera minorcm.innoxiumeireOppianusfcribit,utfuo loco dicemus) Sdufus pellium ad iieftes prctiofuSjSC infuper odor fuaius. 620 De Qi^drupcdibus Et alibi, Prius tamen quam exilem terram iteremus.ilercorarc coucnit; nam eo qtiafi pabulo glifriti HinCjUt uidemr,glifcerum quoij conuiuium.ut Cflius mcminit,dici potcft.quod aditiale ac ganta, tum dubium^ fuerit. Glis animal, glis terra tenax, glis lappa uocatur.carmen apud SyIuaticum,Et a recetioribus quibufda grammaticis parum clairicis,glis fceminini generis,unde genitiuus fit giffls terra cretofa uel argilla cxponif;Scoppa cxiilimat uoccm non Latinam eire.Cum pro lappaiucl car. duo,utCalepinus habet, foemininum quotp faciens)accipitur,genitiuum faciunt glitis:fed hoc quo, que Latinum non uidetur.Syluaticus glirem interpretatur animal quod in radice napelli moretur, deceptusitit apparet:) quoniam utrun^ muris genus uidettiqutrimqB fylueiire.Sed de mure qui de git circa napelli iiuc aconiti radicem, inter mures dicemus. Glis uero in arboribus 8C latibulis fylua, rum habitat. Albertus Magnus murem uarium nominaqpropter colorem.utinfra dicemus : quan. u qua Sd mure PonticBrccentiotes uarifiabfolutc appellant, akbar uocem Hebraicam murem interpretantur , fed glis potius uidetur . Hieronymus Letiit. ii. muflelam uertit : Efaite 66, murem, quem nos glirem uocamus,uel iuxta Orientis prouincias(,uofs{.Septuginta(,u(/ , Chaldaeus , alcbera, Arabs "iSQ pir iiei phir, Perfa Wiia an mus. Rabi Abrahamlob 8. alebar araneam interpretatur, Munfterus. Comedentes carnem fuillam,6dabominationem,5iakbar,Efaiac66.mureredditMun flerus.etiam Leuitici i i.ubi (ic legitur ex translatione ipfiuS:Hoc quo^ uobis inmmundum fit in re. ptrli,quod reptat fuper terramtmufiela mus attp bufo, ericius,chamgleon, lacerta, limax, SC talpa. Graeci glirem livtjiii appellant. Myoxus animal moritur femeflre tempus, 8d rurfus poft tempora fua reuiuifcitjEpiphanius in Ancorato inter argumenta de reftirretfiione credenda. Item in fine primi tomi fecundi libri contra haerefcs,Tradunt (inquit) natura: rerum experti , myoxum latitare, 8d foe W tus fuos iimul in eodem loco multos parere, quinm Si amplius; Viperas autem hos uenari.Etfi inue ncrit totum latibulum ipfa uipera.quum non poifitomnes dcuorare,pro una uice ad fatietatem edit unum aut duos, reliquorum uerd oculos expungit,8d cibos afferqexcaecatos^ enutrit, donec uolue I it unumquencp eorum deuorare.Si uerd conngeriqut aliqui inexperti in hos incidant, ipfosm inci hum fumant,iienenum fibi ipfis fumunt.eos qui a uipei K iieneno funt enuUiti.Sic etiam d tuOrige nes a Graea dodrina mente excacatus , uenenum his qui tibi crediderunt , euomuilii, 6C fadus es ipfis in edulium tienenatum , ita ut per qua ipfe iniuria affedus es, per ea plus iniuria affeceris. Ad. derem & Oppiani uerfus circa finem libri i.de V enatione.nifi nimium indiilgere poetarum elegan tia uideri meiuercm:quaraobrem fat fuerit fenfum exprimere.Prater inflitutiim eft (inquit) mino ra animalia Sd imbecillia commemorare.ut pantheras & feles, tteu «7Tt;iss cMyec/}=xi>’utsntivolis: 5« hoc eft paruosSd teneros & infirmos glires, qui tota hyemefomno fepulti mortuis iimilesiacent, at uere demum nouo reuiuifcunt,expergifcuntur,Sd ad cibum redeunt capiundum. Non dicam etiam hirfutum 8d imbecillem fciurum,fidc.Hinc quidem confiat myoxum non efle bufonem , ut quidam interpretantur, (Gyllius ex Oppiano;)fed nihil aliud quam glircm.-Apud Syluaticum quoip miofos (pro myoxos)glis exponitur:quanquam mox idem,mifoxum , ranam terreftrem uenenofam rube, am interpretatur, Ipfum certe myoxi nomen animal ex mydn , id eft murium genere, efle oftendir, Graeci murium cauernas uocantiquae uox ante habet a.myoxus uerd omicron. Apud Hefy chium 8d Varinumeodemfenfu(iv|iits tribus fyllabislegimus.Eafdcm cauernas (waTrfitj nominant, ftmilitcr per omega:etfi oVa,id eft foramen per omicron fcribitur.Myxits quotp animalis nomen eft, de quo incantationem legimus apud SuidamSdVarinum.ad afini dyfuriam i Gallus bibit £d non 4» meljt, myxus(paroxytonum in aaUtoj uero apud Suidam oxytonumeft(iv|iis)nonbibitdd meijt.Mv|©' 0 Myoyitfies (Aayfraf as, V arinus)nKj'’ »(ii(;,Suidas:ego non aliud quam glirem intelligi pu to.quem uulgus Italorum hodie multis in locis galerum uocaqquod nomen ad lagogerum,uel lago. netum fatis accedit, literis tranfpofitis. An uero glires non bibant, affirmare non poirum.uerilimile tamen eft longo tempore fine potu uiucrepofTe.bdmerjcre tame, iit mures etiam. Ego cuniculosa te neris aliquot iam menfes potum afpernantes 2d recentibus tantum herbis contentos enutritii , cum Interim in meiendo plurimi fint. Myxum etiam prouerbialiter dicimus de homine arrogante Sd ia iSabundo.a Myxo quodam Diang facerdote,qui homo nimis urbanus Sd iatffator crat,Suidas Sd Va rinus in Mvj©',Sd inB*Si«(tt/|©'. Myxus.inquitErafmusinChiliadibus, facerdos Dianacfuitglorio fus Sd magniloquus, qui fefingebatomnia mirarirPapac autem admirationis lignificationem habet, j» Refertur a Suida Sd Zenodoto.Ego apud Suidam dc Myxo non reperio qudd omnia mirari fe fin* xeriqidquodparafiti Sd Gnathonis potius quam Thrafonis ac Myxi eft : CJuamobrem illud Papae per ironiam intelligemus,non per ;at<«wi;;ut prouerbij talis fenfus fit de homine iatftabundo .qualis illius Cerebrum louis.de eo qui ipfe fibi plurimum fapere uideatur. EAao j apud Ariftotelem Theo, doro interpreteglis eft.Sd uox ipfa fatis alludit, Varinus eodem modo feribens genus accipitrisin. terpretatur, EAsae Ariftarchus inquit nafei inter frutices fimiles lacertis, Calliflratus uero animal e£ fe uermium generisCo-xoiAsHsa/it 7j)in quercubus.quo pifeatores ad efcam utantur. oi/stsiyJ’ TjooArai/oiAacsCapud Varinumafpiratur,quodnonprobo)it«Aa;tJlr©'(ii;t,o/-i8go(/ uocarunt-aliqui uero a-KisgDy: quod cauda fua iiillis itcutta & conferta, quafi flabello corpus fo!eatiniTmbrare:aliqui*tOf/(rx«^ijj', quod praeterea ii- militudin^quandam gerat fpeciem^ muris. EgogliremaiciurodifFerreuideo,tum authoritate grammaticorum qitos dixiitum quoniam dc Oppianus apud Graecos de myoxo (quem glirem cifc oftendi)S<^fcitiro:& apud Latinos Plinius de glire &fciiirofcorfim agunt. Accedit quod omnes quf Latina linguae ueftigia ieruant,lcali inquam,Galli &Hifpani,8^ gliris & fciuridiueribrum antma« M Hiim diucrfa nomina retinent, utra^ antiquam originem teftantia.GIirem in delicijs ciborum habet inmultis Italix locis, fciuriim afpernantur. EA/ri/a|/,uel tAiVvva^^interprctantur hoc uerbo egotA^df; ueltAaof/ deduxerim, fi etymologisc rationem aliquis exquirat, Caeterum tAws,itcI «Atdf(aliqui afpirare malunt:aliqut etiam in neutro genere Utoi/ uel My proferut) ^76^i^&yi»o'n^iAf/ayfq:JiJ^MyHenxyTsn7iAiy{jfLvcucuiilardiroio. IneptiffimcquidaminiiernacuUIingua raxtum iiulgo di» dum, hoc eft mure domefticum matorc,glire faciunt.cum is non foliim non fitedendo,(cd propemo dum iienenofiis habeatur. Polonice quidam glirem interpretatur fczuick,qu2uox ad feiurum acce dere indetur fed feiurum uocant mtj^tvtjorka. Audio in Croatia dC alibi illud etiam muris genus edi, quod bil4)mu^ Germanice uocant, de quo plura inter mures. In Msefia fylua Italiae, non nifi in partu reperiuntur glircs,PIiruus adm trans rerum naturam non folum alia alrjs dedifle terris animalta,red in eodem quocp fmi quaedam aliquibus locis negafie. Au dio glirem maiorem elfe iciuro,colorenigricante:uel,ur alij refcruntjdorfo fufco,uentrea)bo, ( qui color etiam tjs eft,quos iam mures ab auellanis imlgo dieftos nominaiu)caiida breiii, in extremo uil. lofa, facie quodammodo urfina Albertus etiam glirem colore narium efie fcnbic , in dorfo grifeum^ m uentre albiimrbreuioris pili,& tenerioris cortj quam animal quod uereuariiim (murem Ponticu^ iiulgdpurtbrmug,inte)Iigic)uocacur. Axungia & laridum funt in animalibus non cornigeris, qud. rumquatuor dentes ut plurimum prominet, ut funt glis, felis, canis,urius;&!c. Monachi in Mefiicn* Veras glires fciiiros carciimmtcftinumfantumnadlum fcimuSjUtmagniiudini eorum ucntricti* Iifacilerefpondeam:at(^idem infediioncfkcibus m:gidumTeperiuir,Vefalius. 22 De Quadrupedibus c. Pagi glans muribus gratidima eftjglires quoip laginat . Plinius. Nucibus regtjs ucl iuglandibus Jcleflaniur glires. Arbores fcandunt,8d poma edunnuel ut Albertusfcribit.fucco pomorum alun. tur.Noftrates non ipfa poma uel mala a muribus rellijs ediaiunt , fed aperiri tantum , ut nucleis po. tiaiittir.Sd fepe fub arboribus copiam pomorum nucleis exhauftam agliribus.inueniri: atcp inde no. nicn impofitum u t tcllett dicantur : namidem uocabulum legumina fub mola decorticare fignifica^ ita ut inter molendum medulla quafi nucleus a cortice ambiente purgetur.-hoc Graeci , Latini pinfere uel pinfareuocanttquodolim pilis tundentes faciebat.hodie molentes in molis, ut Bttdius etiam teftatur.Pantctim pinfitum ST euolutum furfure, Columella. Vtinpiflrinopinfetur ac torrea tur.Varro. «Solentautemglires noilripoma,quorumappetutgcnera,diuaricatis alicubi ramorum u ceu furcis imponere,utfic inferta obfirmata^comodius euacuent.Sed decibis eorum plura dicam capite quinto. Glires latent in ipfis arboribus, pinguefcunt^ per id tempus uehementer.ut & mu= res (albi, quod Gaza omiferat,Plinius addit) Pontici generis albi, Arilloteles . Sorices &: ipfos hye. me condi amor eft Nigidius , ficut glires: quorum fenium finitur hyberna quietetconditi enim 6C hi ctibanttrurfus aftate iuuencfcunt,fimili dC muftelis quiete, Plin. Somniculofos ille porrigit glires, Martialis. Dic.celTante cibo,fomno quis opimior eftdglis, Aufonius. f Myoxi quomodo lateant, & quotuplicem feturam a:dant,capite primo ex Bpiphanio recitaui. Animalia trarSilia dicatur, qus cum mutant locum fe trahunt , ficuti mouentur lepores.qui faltando fc nahuntiSd glires inala. ti.quimutant locum quafi fc trahendo , K alia multa huius generis , Niphus in Ariftotelis hifioriaro animalium i.i.Egotradlilia.quac Arifloteles uocat, non alia cffe puto, quam quariniocimu. 1». tationc cxtenfo contrado^ per uices corpore mouentur. ut lumbrici.de quorum motu «AwSw BC «. Ai/aznziSKi proprie diciturtlepores enim difimilia Ariftotcles, faltu moueri dicerefolet, lamquidpet liocem inalati fibi ucltt Niphus, non aflequor. D. Glis animal eft femiferum.PIinius. Si in uiuarijs doliorum (dc quibus mox in E.dicam)alcre placeat, notatum eft non congregari nili populares eiufdcm fyluacta; ii mifceantur alienigenae, am. ne uel monte difcreti,interire dimicando. Genitores fuos feffbs feneda alunt iniigni pietate, Plinius. Vipera quam aftute my oxos deuoret , in A . dixi ex Epiphanio. Serpentes quidem etiam muribus tnftdiari certum eft. E. 5* Glis hyeme dormicquamobrem fi in fyluis fouea: profunda fiant , K terra.palea 8C lignis fuper. ne operiantur, plena his animalculis per hyememinuenitmtur,Albertus.Btalibi,CircaBoemiam 8£ Carinthiam ruftici autumno in fyluis cellaria parantiin quibus glires numerofi fe collocant , & inde ad efum hominum colliguntur, Audio uagari in fyluis per arbores fciurortim more, 6C ex una in alteram tranfilire:&: fape a ucnatoribus fagittts feriri , pracipue circa caua arborum , ubi latitare fo. lenuhac enim rcperta.obftruunt uenatorestreuerli ad ea glires 8C in aditu patefaciendo occupati fe tiunturtfapein ipfis deprehcnficauis baculo immiflb caduntur. Ex gliribus magnum cmolumen tum elTe non poteft, Appius apud Varronem. Leporarq genus uenaticum.duas habet fpeciestuna, in qua eft aper.caprea, lepus; alteram extra uillam.qua funqut apes.coclca.glires, V arro. Gliri ui uaria in dolijs,idc qui apris inftituit,(hoc eft Fuluius Hirpinus.Grapaldus) Plinius. In Gallia tranf. 4* alpina T. Pompeius in confepto ampliflimo pralcr animalia catera.dolia habct,ubiglires cocludun tur.Varrodereruft.j.ii.Etrurfusj.iy.Glirarij (inquit) locus.nonaqua, fed maceria fepitur. Tota laui lapide.auttcdorio intrinfecus incruftatur.ncex ea erepere poflint.In eo arbufculos efle opor« ter, qua ferant glandem ; qua cum frudum non ferunt, intra maceriam iaccre oportet glandem, 8C caftaneam.unde faturi fiant.Facere his caueas oportet laxiores , ubi pullos parere poflint . Aquam oportet clTe tenuem:quod ea non utuntur multtim.K aridum locum quarunt. Hi faginantur in do lifs.qua etia in uillts habent multi, qua figuli faciunt multo alitcr.atcp alia:quod in lateribus eorum femitas faciunt,8i cauum.ubi eibn conftituant, Inhoc dolium adduntglandem , autnuces iuglan des, aut caftancam, Quibus in tenebris, ce cumularim pofitu eft in dolijs,fiunt pingues, Hac V arro, f. Glires cenforia leges, princeps cp M. Scaurus SC Marcus in conftilatu, non alio modo comis ade» mcre.quam conchylia.autexalioorbeconuedas aues,Plinius.Btalibi,Extantcenforialeges,glan dia in ccenis glires^ & alia didu minora apponi uetantes , Sunt qui 0f taxos & glires cosnis addit qua animalia in qualitatibus hyftrici haud multS diifimilia funt,Platina. Apud Rhatos qui Italice loquuntur.glirium carnem falfam reponi audio.quoniam dulcis dC pinguis fit fuillf inftar, Pofcun tur in conuiutjs aliquoties trutina,ut adpofiti pifces uolucrcs ponderentur, Sf glires : quorS ffla« gnitudo fapius delicata non fine tadio prafentium.ut antehac inufitata laudamr adfidae.Ain. Mar cellmus lib.iS. Glires (inquit Apicius 8.9.) ificio porcino: item pulpis ex omni membro glirium tritis cum pipere,nucleis,lafete,liquaminc,farcies glircs,£C futos in tegula politos mittes in furnum, Alt farfos in clibano coques, ^ G, Ambuftis medetur glirium cinis cum oleo, Plinius. Glirem integrum fuperligabis,uerrucas De Gulone. Lib.I. DE GVLONE. care.cumueteribus ignota iiidida^uideatur. Plurima ta. jimenconcurrimtut autipfamhya:nam,feucrocutam(qu3 aliquicandemhyaenacputant, alij exhygnaKcane, alij ex hyjna a: lejnanatamiomnia dentibus frangit, protinus^ deuorata conficit uerure , Plin.) aut omnino congenerem beltiam exiflimem,ut facile ludicabunt qui utriufq; hifro, ^ ^BSSjSl^BS^ tiaraconferenuSd commode quidem accidit, uthyjnjelii- |r qiiatur. InUthuania6<;Mofcoaia(uerba funtMatthiata B Et Michouex libro a. deferiptionis Sarmatia; Europ^x, cap. , 4« teqrolfomaka nomina tum, magnitudine canis , facie cani, corporeSd cauda uulpinis, (hyxna uidenir quafi ex Inpn S^uulpe compoiita) colore nigro; cadaueribus uefeitur. Inuento cadauere tantum uorat, ut extendatur &'infletur / lympaniinftartitac^ angufriam aliquam inter arbores im creditur, K per uim fe ipfum intrudit, ac uentrem fitingensep exonerat, ut uiolentcr ingelia uiolentius ege. tatific extenuatum rurfus ad cadauer properat 8d rurfus impletur, ita ut uiciflim de cadauere quan. tiimpoteftdeuoret a: excernat, donec totum abfumpferit. Et forfan natura tam infatiabile animal . in illis regionibus producit, ut homines flmiliuoracitate laborantes redarguat. Qiioniam potentes 5“ quum conuiuari cceperinqfedent a meridie in medium noAIkabo,aIzabo.aziba,albozao,proanimaiuisUnmsnominediticrra!rrrI piioHes,leguntur apud Rqfm de 6o, animalibus capite decimofepumo,6<: Albertum libro ii Eft au. lem non alia quam hy|na, quamuis interpres Rafis taxonem interpretatur , hoc eft melem ' Pr.m. fyUabaa,uelaUartic«liIocoeft.ZaboueIziba.nomenalupofaflLeft.qu.tze“b^^ genere zeeba libratis uocatur: multa enim cum lupo habet communia >0 . Rafis quidem S quam remedia SC magicas quafdam facultates de hac fera recenfet, ex quibus tamen facile deorehen di hyatnam elfe, cum quaedam prorfus eadem fci ibat quae ueteres Grxei Latinicn de hyana u t in fi-a capite feptimo conferentibus apparebit» Nunquid uolatile tindum eft(fanguinc) hereditatis mecH nimqmd uolatile per circuitum eius f Hieremiae duodecimo, interprete Munftero.O uo in loco ,0 braicam uo^cera «"Jr ait, uolucrem interpretantur, (Munfterus in Lexico etiam auium turbam-1 Se* ptuaginta fpelaron, id eft fpeluncam ; & pro zabua , hoc eft tinfliim eft , Septuginta reddunt yMtW.hyana: decepn nimirum uocis affinilate,quoniam zabo,ut dixi,hyana efttquamuis oro fera per Zain fcribi conqcio, ut lupi etiam uocabulum Hebraicummerbum autem zaba, quod eft tinx/r perzadefcribitur. Eodem in loco GlolTa, HyatnaCinquitjnoiSurnabeftiacadaueribus cuntSiscnini mundis uefeitur; huius impuritari populus Ifrael comparatur. Pro hysnte 5C trochi nominibus a- piid Ariftotelem de generatione animalium j. 6. Albertus habet, ex Auicenna , acrofllus a: aftri' boih, tanquam auium nomina; QC rurfus, pro trocho , karabo : pro hyena , azaro ; ubi forte azabo alit fimile quid legendum. Akabo in defertis Arabiae uerfatur, Albertus tanquam exRafi apud quem tamen hscuerba nonreperio. Ariftoteles uero genus quoddam hyjnarumin Arabia effe feri io bit,(non flmplex genus hyjnx elfe infinuans. ) In facris literis bis legimus feebe ereb, & femel ara boih; interpretes uariant; nam lupos Arabiae, aut folitudinum,aut uefpertinos interpretantur Ego hyaenas efle crediderim . quiuefperi SC noiSu gralTantur , lupis alioquiftmiles in multis , fed magis quam illi aftuti, malefici, uoraces at^ crudeles. Principes urbis (Hierofolyms) ueluti leones rugi- entes; iudices eius (limiles funt)lupis uefpertinis, qui ofla non relinquunt ad diluculum , Sophonia tertio, interprete Munftero. Taxat autem propheta (inquitidem in Scholtjs)infignem iudicum aua. ritiam . Non , inquit , lupi fame accenfi tam auide praedae inhiant , cum etiam totum diem ieiunim duxerunt, Si fero ad rapiendum fefe proripiunt: quantum iudices extorquenda per fas 8C nefas pe. cuniie, Oftendit autem infignem luporum famem, qua coadi olTa cum carnibus deuorent. Septua ginta hoc in loco lupos Arabiae tranftulerunt,quodnon probo; alijs enim pundis Cue uocalibus He jobrsifcribunt ereb pro uefpera.alijs ArabproArabicanatione.EtHieremfecapite quinto legitur zeeb araboth, in plurali numero: quae uox pro Arabica gente accipi non poteft t fed uel ab ereL id efi uefpera defeendit: uel arabah, hoc eft folitudine uel deferto; ab utrotp enim pluralem numerum liefieri Munfterus in Lexico docet. Sunt autem Hiercmte uerba haec, interprete Munftero; Perculi fit eos leo de fylua,8f lupus folitudinumdeuaftauit eos. Septuaginta, ai*©- tois 7$'* oiiuaj(/ hoc eft,lupus cos ad domos ufippa didit. Hieronymus, Lupus aduefperam uaftauiteos.^ Habacuc etiam prophette capite jirimo uerba funt haec , interprete Munftero : Leniores ftint pardis equi Chaldaeorum, SC acriores quam lupi ucfpera:(zeebe ereb, ) Velociores lupis uefpertinis , Hie. ronymus.dlvTiifecraiitf tsBAuxssif Af»e£i«t,Septuaginta. (Hoslocos de lupis Arabiae Tzctzes etiam in fuis Chiliadibus citaqfed nihil explicat, ) Sed de uelocitate hyaenarum nihil certi habeo , ut nem 40 luporum; nifi quod Oppianus fecundum genus eorum, circos SC harpages uocat, cteteris 'uelocit^ te praeftare ait: magis etiam famelicos elTe.montanos, fed hyeme ad urbes accedere, fummo dilucu. lo ad prsdam abire. Sic. Q_udd fi quis uel hoc uel aliud lupi genus , ( nam quintum genus Oppia, no lepores uenawr: quod fine celeritate fieri non potefi,)potius quam hyenam pro lupo uefpertf. no in librisprophetarum acceperit, non repugno.Hoc tantum aifero, peculiare lupi genus intelligi, nonautem quemuis lupum( ut obfcuri quidam recentiores feribut) fub uelperam magis famelicurn eire,8(; hoc infinuare prophetas. B. Hyaenam mittit Africa.Solinus.Plurimacgignuntur in Africa.PIinitls, Apud paftorales Afros teperiuntur balTaria.hyacnac.hyftriches.&ic. Herodotus libro 4. In Arabia genus quoddam hyxna pnim elfe dicunt.quod torporem quendam ftuporem^ animalibus inferat, Sic. utinc. dicam. Ari» ftotelcs in libro de Mirabilibus. HysnacorporenOn minore qu^mlupuseft,iuba qua equus, Ari. ftotelcs SC Hieronymus contra louinianum. Colore lupi prope eft,fed hirfutior , 8c iuba per totum dorfum praedita. Ariftot. Et alibi, Iuba eft qua equus, fed feta duriore longiore^', SCpcr totum dor. fum porrefla.Hinc nimirum etiam nomen tulit, quod dorfum ei fetis tanqua fitillis rigeat. Medium hyanae dorfum,inquit Oppianus, incuruatur, 8C circumquaij ( per totum dorfum, Ariftot.) hirfu. tum eft.ut non totum hysnae corpus, fed dorfum tantum fetis durioribus SC prolixis rigere intelliga mtis.Corpus eius terribile frequentes utrinip taniae coerulei coloris diftinguunt . Dorfum oblonga SCanguftum eft, SC cauda fimiliter.PiwV t atufoniomy uiixAvmif oJhJm p.^/awji.iuferba quaedam ui. dentur deprauata,) Haec Oppianus. Multa igitur lupo SC hysente communia funt ; magnitudo Si color.ut dixititem uoracitas.SC infidia; quas altjs animalibus moliuntur ; ille gregibus ouium SC ca. prarum,hacc canibus SC homini quandocp. Dentes utril^ ferrati.genitalia utriftp fimilia, ut paulo poftdicamtVterijnoiSuuagaturcibicaufatlupusurgcnte&mejhytenaneceirarid fere:quoniama« Gg 626 De Qi^drupcdibus crius no&a uidet.lntcrdw halliicinatur.ovK«i: oi Jja «©'jO-xSt©' wji (itr' m!,Opp(aftUS, Ocit Ii uimii marini 8i hyaenae in mille colores tranfeunt fubinde, Plinius. Et alibi, Oculis hyaenj mille efle uarietates,oculorumma-^S/i's(/ 1877.«« JiwxSnz . )t Livay •n irmx. Quod uero fequitur , tSw'C oleo uetere, ad temperiem SC lenitudinem acopi de. co£5a,ncruorum uitia omnia dolorcs^,au(Sore Democrito pcrfanat,MarcelIus.Sic SC Plinius, bicr uis mederi medullas e dorfo cum oleo uetere ac felle. E dorfo medullam adalligatam, contra uanas fpecies opitulari, Adipe accenfo ferpentes fugari dicunttEundem illitum a cane morfis auxiliari. ^Siniftra parte cerebri naribus illita,morbos perniciofos mitigari,fiue hominum , flue quadru. pedum, ^ Sterilitatem mulierum emendari , oculo cum glycyrrhiza SC anetho fumpto In cibo, promilfointra triduum conceptu, f Dentes eius dentium doloribus tadfu prodelTe, uel alligatos ordine. Dentes fi de flniftra parte rouri eruti flnt,illigatos pecoris aut capri pelle llomachi cruciati “ bus. Contra nodurnos pauores umbrarum^ terrorem,unus emagnis dentibus lino alliganis ftic. CUI rerc narratur: Furentes fufliri eodem,8d circumligari pedus cum adiperenum,aut iocincre, aut pellepratcipiunt. Dens alzabofufpenfusfuper brachium dextrum ab humero uflp ad cubitum, obliuioni refiftiqRafis SC Albertus, Maxillae parte comminuta in anifo,8i in cibo fumpta , hor. rores fedaritEodem fuffitu mulierum menfes euocari. ^ Palato arefado , SC cum alumine Aegy. ptio calefado,ac ter in orepermutato,fcEtoresfid ulcera oris emedari. Ceruicis carnes,fiucman dantur,(iue bibantuc,arefadx,lumborum doloribus mederi. ^Humeros humerorum SC lacerto, rum doloribus tadu prodelfe. ^ Pulmones in cibo fumptos coeliacisCuetus ledio, iliacis ) auxilia. ti:Ventriculis,cinerem cum oleo illitum. ^ Cor in cibo fumptum omnibus doloribus corporum auxiliari. Tremulis, fpaftids,exilientibus,& quibus cor palpitet.aliquid ex corde mandendum.ita ut reliquae partis cinis cum cerebro hypnae illinatur:Pilos etiam auferri hac compolitione illita, aut iper fe feUe,euulfis prius quos renafei non libeat:Sic SC palpebris inutiles tolli, f Mulieri candida a pedore hyjnae caro,8d pili feptem.a; genitale cerui,fi illigentur dorcadis pelle, collo fufpenfa comi nere partus promittunt. ^ Carnes uel olfa hominis.fi qua: in uentriculo occifle inueniantur, fuffi. IU podagricis auxiliari, ^Omentum, ulcerum inflammationibus cum oleo. ^fMedulla ex dor fo,uidefuperius in Medulla. Podagris,fpinac cinerem cum lingua & dextro pede uituli marini, ad dito felle taurino,omnia pariter coda atex illita hyjnae pelle. Olfa ex fpina parturientibus prodefr fe, ^Collarum primam SC odauam fuffitu ruptis falutarem effe, ^ Carnes fi edantur,contra ca nis rabidi morfus efficaces effetetiamnum iccur efficacius. Febribus quartanis iecur deguftatum ante accefliones. Glaucomata iocineris recentis inaffati fanie.cum delpumato meile inundis fana 5* ti dicunt. Iecur potum torminibus SC calculis mederi, Fel efficacilfimum creditur fcorpionis marini.Sfcallionymipifcis, marina:^ teftudinisSilhyjnatjDiofcorides. Cum pharmacum aliquod paras,cui fel mifcetur,colorem fellis fpedato,qui alius in alijs animalibus eft.Paftillis enim didis tau rinum admifcent:ocularibus nero medicamentis hy9nac,galli, perdicis, SC aliorum quorundam ani. malium.Galenus de fimplicib.io.ii.Et rurfus,Taurinum fel efficacius eft fuillo, ouillo, caprino , SC bubulo:ignauius tamen quam hyfne:uthuius quamcallionymi autfcorplj marini aut teftudinis ma rina:. Fel hyjnat per fe illitum pilos auferre, euullis prius quos renafei non libeat : fic SC palpebris inutiles tolli. Si felle hyjnac loca quibus moleffifunt pili in palpebris nati adfidue tangantur.confe Kim tabelcent:certefi prius uulfisfuperducatur,nonrenafcentur , Marcellus. Idem remedium a. pud Galenum legimus Euporifton 1.41, his uerbis.Euulfis prius radicitus pilis,fel aut hyjna: aut hir 4» ci confeftim inunge. Animalium quorundam fel (inquit Galenus de fimplicib , is. 11.) prat cfteris laudatur, qj SC uifum acuat. Sffuffufionum initia difeutiat, ut callionymipifcis.hyjna:, Sic, Hy^nsc fel cum meile uifum acuit, Sf illitum fuffufiones difcutit,Galenus ad Pifonem, Suffufionem oculo tum canino felle malebat quam hyjnj curari Apollonius Pitan jus cum melletitem albugines oculo rum.Pllnius. Fel urfinum atep hy jnac cum meile optimo mixtum SC diu coagitamm.caligines exi. mit.fi adfidue inde oculi fuffundantur aut fuperlinantur.Marcellus, Lippitudini mederi ffll illitum frontibus:autne omnino lippiatur.decodum cum mellis Atuci cyathis tribus 8C croci unciainun. dum; Sic SC caligines difeuti SC fuffufiones: Claritatem excitari melius Inueterato medicamento. At ftruari autem in Cypria pyxide. Eodem fanari argema.lcabritias.excrefcenria in oculis , item cica= triceSjPlinius. Democritus adfirmat felle hyjn* fi frons perfi-icetur.epiphoras incipientes, SC om. nem oculorum dolorem poffe fedari.Marcell. Medulla de fpina hyjnac , admixto felle eius SC oleo uetcre,ad temperiem acopi decoda.neruorum uitia omnia dolores^ audore Democrito perfanat, Marcellus, Fel alzabo maris ligatum fuper femur alicuius finiftrum.promouet coitum cum mulie re quandiuretinetur.Rafis SC Albertus. Fel alzabo pondere drachma: potum cum decodione fpi. cae nardi,remedio eft aduerfus tympanitem.Iidem. Membranam qua; fel contineat.cardiacis potam in uino.uel in cibo fumptam.fuccurrere. Podagris fel prodelfe cum lapide Afio. Lienem lieni bus mederi. Lumborum doloribus carnes elumbis edendas illinendas^ cum oleo. Adipe c' lumbis fuffiri difficulter parienies.8( ftatim parere, f Veficam in uino potam contra urina:incon tinentiam fuccurrere ; Cjus autem in uefica inuenta fit urina , additis oleo ex fefamo 8( meile, hau. ftam prodelfe aegriraonij ueteri. ^ V uluam cum mali Punici dulcis cortice in potu datam prodef (* fe mulierum uuluat. fSpafticis.genitalee maribus fuffitu opitulari. Veneremftimularigenitali ad fexus fuos in meile fumpto , etiam fi uiri mulierum coitus oderint. ^LippientlbusJ, ruptis, SC contra DcHy xnx Cj. H. Lib. 1. 629 contra mflationcSjferuatos pedes opitulari tatTtinljtios dextris partibus, dextros Iguis.SiiWftrum pe« dem fupcrlatum pariurienti,letalem effeidextro illato.facile eniti. ^ Fimum quod in inteftinis in ucntiim fiqarcfadlum.ad dyfentericos ualere potumsillitum^ cum adipe anferino opitulari toto cor porc laefls malo medicamento, Aetiusi;,6,emplaftrocuidamimponendoaduerfus crocodili mor fiim (lercus hyjna: adiungit;hoc,inquit,fi defit, porcino utitor. Hy^na fiercus putrida curat tiuU ncra, Hieronymus contra louinianum ut Vincendus Belluac.citat, H. a. Hyjnae epitheta. Aemula uocis, apud Textore, ^vvK-n7a^^,vvK'n7ifM/«s,SKTH , Op. piano. 10 d. Qtii uoltierit tranflrc per locum animalium alzabo,non infeftabitur ab eis, fi manu geftet ra* dicem colocynthidiSjRafis & Albertus. e. Grandinicreditur obuiare, fi quis crocodili pellem, uelhyjnac, uel marini uituli per fpatia poffeflionis circunferatjS^ in uillac aut cortis fufpendat ingreflu.cum malum uiderit imminere.Pal. laditis. Caelius Rhodiginus poft claui snei mentionem 19. 6. ConGmileCinquit)huic fere adagiti u» fui pari polTejitideo; ut qui fuopte praefidio aduerfus potentiorum iiim praemunitus eft, dicatur hyd. na geliare,id eft tubera, nec non hypnae phocarum^ pelles , quod haec minime tangantur de coelo; Qijo nomine udorum fumma hifce communire nautici moris eft. Amplius feribitHorus , li quis lifena pellem fibi circumponat.intrepide per medios hoftes tranfiturum, nocumento nullo ; proinde /ijcgyptijs ratione hieroglyphicaintrepiditatis acconftantiaeincalamitaiibus indiciumhaberihyae. u nx pellem expidam. Quod ficus de ccdo non tangitur.id uti^ amaritudini eius acceptum referri oportet; (tota enim arboris dulcedo in fruiSum fecernitur.)Id genus quippe non attingunt fulmina, quod uitulus comprobat marinus atrj hyana.Catl. Nonnulli pelle hyaena fatoriam trimodiam ue. itiiini,at(p ita ex ea, cum paulum immorata funt femina iacitmt,non dubitantes prouentura qua fic fata fint,Columel,i. 9. Gentiana diebus feptem cum hyana pelle amuleti loco geftatur aduerfus ra bidoriim canum morfus.AtSuarius. Frontis corium fafcfnationibus refiftere magi pollicetur.Plin. irSanguine taflis poftibtis.ubicuntj magorum infeftari artes.non elici deos, nec colloqui,fiue luccr nis.fiue pelui,fiue aqua,fiue pila.ftue quo alio genere tententur,Idem, f Hyana linguam fi quis manu teneat,contra canum impetum maximam cautionem habebit,Zoroaftres in Geoponic. Eos qiiilinguam in calciamento fub pede habeant,non latrari a canibus,Plin, Oppianus lib. 5. de uena- 5» none uidetur idem de pelle hyana feribere, uel quauis eius parte.in calceo geftata, f Pilos roftri admotos mulierum labris amatorium effe,Plin. Tantumrjeft uanitatis,ut fi ad brachium adalli. cctiit fuperioris roftri dextra partis dens,iaculantium idus deerraturos negent. Idem, f Magi aiSt toiitis domus concordiam,hyana genitali SC articulo fpina cum adharente corio adferuaris,confta requem fpina articulum fiue nodum atlantion uocanceft autem primus.Incomitialie quocp reme- diis habent eum. f Super omnia eft.qudd extremam fiftulam inteftini contra ducum ac poteftata iniquitates commonftrant,8dadfuccciruspctitionum,iudiciorum^aclitiaeuentus,ft omnino tan- tum aliquis fecum habeat.Eiiifdem cauerna finiftro lacerto religata,fi quis muliere refpiciat, amato- rium effe tam prafens,ut illicd fequatur.Eiufdcm loci pilorum cinerem ex oleo illitum utris, qui fint probrofa molliciei,non modo pudicos,fed &: feueros mores induere,Plin. Si pili de collo (culo ui. 4« demr legendum ex Plinii uerbis iam recitatis ) mafculi zabo combufti triti^ cum pice inungantur ano fodomita patientis.liberabitur illo uitio;Raiis;apud Albertum uiro legitur pro uitio. Si pes fi nillcr Sd ungues alzabo in linteo alligentur dextro alicuius brachio,non obliuifcetur quscunqs au- diueritautcognoueril,Rafis&:Albert. Manus dextra alzabo una cum corio abfcilfa animaltui- uenti,adalligL ingredientibus ad reges aut alios,negotn alicuius obtinendi caufa, gratiam & fatio tem eis conciliat, ufquod petunt obtineant facile,Rafis Sd Albertus. Si manus dextra alzabo,qiu hominis finiftra abfciderit;ab aliquo geftetur,illum diliget qiiifquis uiderit prster alzabo , lidem._ Medulla pedis finiftri trita utilis eft mulieri qux maritum non diligitinam ft inijciatur m nates(nai c, Alhertus)eius,diliget eum pr* cteteris. Tali finiftricinere decodo cum fanguine mufl.e ae, perun- dos omnibus odio ueniretidem fieri oculo decodo,Plin. f Excrementafiueoiraredditacum in. P ie,imitur,contra magicas infidias pollere,Plin. Si ungues muen.antur m uentriculo tem alicuius capientium fignificari,Idem. f Democritus fcribittherionarcain Cappadocia 3dMy fianafcente,omnesferastorpefcere,necniflhyaena urinat afperfurecreari, Idem. DE barbaris NOMINIBVS VEI, Hyxnx, uel congenerum ei animalium. AK AB o pro alzabo perperam fcribitur apudRaffm.ea occafione qutol.Sd z.literas fi coiungas, referunt fere^k.literam;legitur Sd zabo apud eundem.CaeterB alkabo.aziba , &: albozao uoces funt I. quam&uum,gregariumadualdeamansqua:fuigenerisfuntammalium.alien sinfeftum. H quo e\im alteriusgeneris acceftiritanimal,gregatim refiftunt:8d uelfugantuel pe ~ unguibus fe defendit ita, ut folitariS etia ab aliquo robufttortdeprehenfum plerung euadat.Albert. 6-^0 De Qj^drupcdibus B EL B V s,tiy*na,apud lulium Capicolinum. CHAVsetiam£Ci.YCAON congeneres hyaenae mdentur,dc quibus infra dicemus , ftatim pofr lupum.DeGVi.ONE ante hyaenam ftatim docui. L A c T A in fepulchris habitat. K uefeitur cadaueribus, Albertus. Hoc ueteres de hyjna feribat, L V P V S uefpcrtinus.uide fupra in Hyaena capite primo circa finem. PAPIO animal circa Cafaream abundat, paulo maius uulpibus.luporu ingenio . Colleda enioi bate animalia ululant, uno praeeun te (praecinente) 8C alijs poftea fimul refpondcntibus.Pilo uulpem refert. Vno ex eis occifo cacicra circa ipfum ululant, tanquam plangant mortuum. Voces eorum a. deo fonorae funt.ut quamuis remota ex propinquo audiri uideantur.Vi gente fame fepulchra homi num aliquando ingredi 5C eadaueribus uefei dieuntur. V identur fane ex jupo uulpe compofita, g, Albertus. Abenauin.ideftbabuin.animaleft fimilecani,quodnoduIatrat,&;uoratcadaHcra;tc ' periuntur autem permulta in Syria inter Damafeum Berutum , Andreas Bellunenfis. Et alibi Dabha ucl dahab.animal eft medium inter lupum Si canem , comedens cadauera.-a: eomediturca* ro cius ab hominibus, Si reperitur in Syria in magna copia. Et rurfus , Aldabha eft animal notum in Syria, medium inter lupum Si canem, pilis color qui ur(o,& comedit cadauera. Munfteriis in Lexi. co trilingui lupum Hebraicezceb nominat: Chaldaice autem.ut reor, (zainin daleth mutato ) dee. ba. Dhoboha (dabha potius.ut Bellunenfis corrigit) animal eft.de cuius uiribus in podagra 8i ar thritide iam libro j. diximus, Auicenna libri i. traflatu i.tn fine litcrae D . Satis ita^ confiat dabha & limiles uoces.nihil aliud quam hjracnam fignificare. ZlLio animal apud Albertum' in fine libri ii-non aliud quam ipfa hyaena eft, omnibus qtisei attribuit confideratis.quamuis ipfe compofitam effe feribat ex hywia & fimia quae raaricommorion uocetur . Maricomorion quidem eodem libro in jm . iitera , corruptiflima uoce pro ueterum manti» chora utitur. c R o c V T A , apud Grarcos per t. duplex feribitur; SC per omicron tam in fecunda quam prima fyllaba. animal eft quadrupes Aethiopicu.Hefycb.a; V ar/. Mantichora et crocuta e fimia rum gener e, hominum geftus 5C fermones imitantur, V olaterranus teftem citans Pl/nium.fcdfalfd» Etfi enim apud Plinium legimus has beftias uocem imitari humanamtimitar/ tame etiam geftus hu' manos SC fimiarum generis efle nufquam Icgimusmec fi quid imitatur, protinus fimia efttfimia qui dem geftus imitatur hominis.uocem non item:& fi maxime illam imitaretur, non tamen hoc fatis fo ret ad probandum eiufdem generis animal effe quod eam fimiliter exprimeret, cum aues etiam mul. ts imitentur. Hyatnat coitu leatna Aethiopica paritcrocutam,fimiliter( ut ipfa hyaena) uocesimi» ' tantem hominum pecorum^. Acies ei perpetua in utraqj parte oris, nullis gingiuis.dente continuo, ■ sinch qui ne contrario occurfu hebeteturjCapfarum modoincluditcii. Hominum fermones imitari et man tichoramin Aethiopia autftor eft luba.Plinius.De mamicliora ftatim inLcucrocuta d/cam.Solinus eadem de crocuta qute Pliniusthoc tantum intercft.quod Plintj uerba hac. Acies ei perpetua , Soli» nusafequentibus difiinxit Si ad oculorum aciem retulit , cum Plinius de dentibus tantum accepiffe uideatur, nulla oculorum mentionetnam Si dentium aciem dicere quid prohibetcSoIini uerba funt hac,Nunquamconniuetacicm orbium,fed /n obtutum fine nidationccontedit.ln ore gingiua nui Ia ; dens unus ati^ perpetuus, qui ut nunquam retundatur , naturaliter capfularu modo clauditur. Crocutas (inquit alibi Plinius) uelut ex cane lupc^ conceptos, omnia dentibus frangentes, proti» ,, nus^ deuorataconficientesuentre, Aethiopia generat. Vide fupra in Gulone. Beluarum, inquit ^ Gillius.quas Aethiopes crocutas appellant.natura ex caneSO lupo tcmperata.utrifijrobore detium fuperiorefttomnia enim offa confringit.Porphyriusincocpere,quod/nfcriplit de abftinentia ab a- fu carnium, hyamam dicit ab Indis appellari crocutam. ‘^^*'=>"0ordinc:magnitudo, hirtitudo SC pedes leonis , facies aaures homi is.ocult cxlq.color rubricxicauda fcorpionis modo terreftris aculeo armata, fpicu. lacpagnatataculans:uoxfifttfetubatuenonabnmilis.curfusnonminorispernlcitarisquamceruist ferttas tanta Ut nunquam poffit mitefccre.appeutus pratcipue carnis humana, Aridoteles.PIinius 8. ii.lta tranfiuIit.Apudeordem (Indos fcilicetueIAethiopes)nafciCtefiasfcribit quam mantichora 10 appellat, niplici dentium ordmcpedImatimcoeuntium,facieSi:anricuIishominis,oculis glaucis, co iorefsngumeo, corpore leonis,cauda fcorpionis modo fpicula infigentemiuocis , ut fi mifceatur fia flula: a tuba: ^ncentusiuelocitatis magna, humani corporis uelpracipue appetentcm.Et eodem ii hro capite ^o, Hominum fermones, inquit, imitari d£ mantichoram in Aethiopia author efi luba Eadem fere omnia SoUnus capite 55.de India.Etpoft reliqua,Pedibus fic uigct,faltu fic poteft ut mo rari eam nec extentillima fpatia polTint, nec obftacula latifiima. Albcrtus & Auicenna marico. rion uelmaricomorion uocibus corruptis habent, & cerui uelocitatem attribuuntthic etiam luporiJ generis facitfut habet interpres, )reliqua ut Ariftoteles. Albertus ineptiflimc a mantichora diftin- guit,quaii Iimflis non eadem fit. Mantichora (o inquit Philes, nimirum ex Aeliano) fera cftlndicgjhimita,rubra,rpeciem hominis referenscfacicfciIicetS^ auribus, ut Ariftot. ait)ocuIis ar* io. dentibus,caEltjs:fupercilijs terribilis: auriculis denfisCit}.m'0(s)modicc oblongis, rotundis, fif ad bafim glabrisidetibus acutis, ore hornbilifreliqua fpecies tota leonina eft. cauda aculeum habet mifiilem, quo uenatores arma tos ei infidiantes perimit(retrorfum eiaculans . ) quod fi a fronte ei refiftant, fiC ctfatn cauda rcncxa laculatufi Aculets uacuap^proti^Ef^i^oi/Iego^t^ittftfiJf/^noiuftatim fubnafcuntur*. His uenatores breui fupcrat.Et quanquam multa: fint apud Indos feuilTimac uoraciiTirntefe beftite, iuric uni tamen anthropophagi nomen indidcrunt.Huius catulum fi ceperint Indi, extremas clunes lapide contundunt, ut aculeo producendo inepta fiant, & catulus fine periculo cicuretur , Hac Phi. Ics. Ariftoteles nunquam mitefeere fcribit,quod de adultis intelligi priuatim poteft. Eadem fere a. pnd V olaterranum legimus,qui ex Aeliano fe tranferibere profitetur; 8d infuper.unguibus elTe leo nis, cauda bifida,utrin(5 aculeis cufpidataidentibus acutis.SC aliquanto quam canis maioribus; ocii (t lis uillofis,noi3ua fimilibus (glaucis potiustglatix quidem nodiua eft.)Et hoc animal fe uidiffe teftari Ctefiam in Perfide, ex India dono regi adIatum.Hac VoIaterranus,fed in fuis translationibus fepe. numero errat-proinde haec cum Gracis,fi cui praefto erunt, Aeliani uerbis conferri confulo. Vola tcrranum,qui mantichoram Sf crccutam fimiarum generis facit,iam fupra reprehendi. Apud Pail faniaminBoeoticis nonmantichora,fed («^7)oj*Iegitur,cuius uerbauta nobis conuerfa funtrecita. bo:Befiiam,inquit,a Ctefia memoratam in libro de Indis, qu* Indorum lingua martiora , hoc eft ho* mines deuorans(ra'i/I>»$a;-©')uocctur,non aUam quam tigrin cife crediderim. Attribuit autem ei tri. plicem dentium ordinem in utratp maxillaiwS’ ws^'«(',Iego Xxstrfllit}/, aculeos in extre* macauda,quibus bC cominus fe defendat.Si: eofdem miliilium inftar eiaculetur . Cteterum hanc fa= mamlndiinterfecommunicaflemihifalfouidentur ob nimium huiusferxpauorem. Decepti funt 4' etiam quod ad colorcm;fiue quod tigris nimiru ad Solem()«tre »Ais)eis confped}a,rubere Sf unius tota coloris(abfcp maculis)uideref: nue in celeritate curfus(a ftri Si», lego Sloi.-negatio enim fenfui contraria eft)propter aftiduas conuerfiones talem exiftimantes. Ipfc quidem conqcio,fi quis Libya: aut India: ArabiVue oras peragrans, quotquot apud Graecos reperiuntur feras inquirat , alias pror- fus non repctturg,alias liero forma differentes.Non enim homines tantum pro aeris Kregionudif: fcrentia,formis inter feuariant;fed idem cteteris quocp animantibus ufu uenit. Verbi gratia,alius in Aegypto afpidumcolor,alius in Aethiopia uifitur.&c. HaiSenus Paufanias,qui tribus maxime ar gumentis,regioncnataIi,crudelitate,ueIocitate^,nitiuideturutmartioram uel mantichoram, tigrin elTe confirmetrfed quoniam eadem leucroctitae conueniunt,& infuper uocis humanae illedlos deuo ^ randicaufa imitatio, leucrocutam potius quam tigrin efte contjciam dum alius meliora adferac, DE HYSTRICE. M«r« hanc Tigmaduiumperi ciirr.r™ f’ -*^f^^'‘^' P“*^^Pyne. (Ily. cum marinum nominant, em mecrfiilwr» Ea nimirum ration"'*"’ ^""'^nos.qm por lo remotum, incognita SC peregrina plera» marina 8C tranfruar n mediterraneis,a mari mcauernajmontiumdiuertere.IuxtamarinaCmariti4potius)habitat SouWn? '“k'"' Albertus. Certum eft quidem hoc animal ainphibium non eiTe fed (n f i m montibus,- nus teftatur.Qtiamobrem ridiculus eft illius error, qui nuper qiiadrupIdiSft ^ dta,porcumrpinoftim(hyftricisenimnomennonagnoSifcemZm mt^^r " pcllatione deceptus. Aliqui hyftricem Germanice ^ *m>mfacir, Geimantca ap- f<{«»eyit,hoc eft porcum fpinofum.ftda ab eis uoce ad imitaaonem’rJrr° a>iqui bwni. iauoce,ucfupraoftendi,ltaft,HifpaniGalb Annh & rum aliqui peregrinitatis ftudioft uocem P»:MptfeVecepL^int Germano- quiexta«,hyftrichem(quodmeminerim)aliterquamproLg6diSoporctffofoufc^^^^^^^ acerSSomTgellJg^ OraurgentiumlgitcanL,a.pauidlonSi;,s,:cS!Z^^^^^^^^^^ dum, Gc* Agricola,) Plin. Hyfirix mAethtoDiarhor^fiair> in w/ ^ * >ucin ligno figat inter» lcgi(ur)frequentiinma,erinacijs ftmilis,fpinis tergum hifpida quas'Snffl 'h^atr”^* ).tnittituoluntaria,utainduisaculeorummmbiscanesuulneretingruentes lohntis Hemdm“r roquartohyftrichesapudAfrospaftoralesnafcitradit. Circa fSuAtra;^ fues fijinofiiquKum capiuntur, fpinis fuis farpe homines & canes Itedunqnam canes Sd o„ocI u,adeomitant feras aias,utf.mu concurrentes tergafua,quibusfptaxinnituntur,uereS^^^^ moueantjat^ inuicimoi es homines et canes uibrcnnpaul Venet I iv r c iafequentes,fug.endopugnans,emiflIsatergofpicS::tm^^^^^^^^ in^l|fepeaZumperegSft;cllc^^^^^^ f um & armorum loco, non etiam pedum ut quidam dixerunt, Albertus Echinn« riiriVi#im aculeisfuispedumlocoutitradifa Noino^cis fyIuis(inqaS^^^ quicquam prat fe fert confpecftum ac hyftrix.cui magnitudo paulo minor quam lupo corpus fiali- dum,8«: fpmis.ut hermaceorum.undi^ rigens. Axungia & laridum funt in animriibus nL cornia gens,quorum quatuor dentes ut plurimum prominentrut funt porcus norrns J f , nis,&c.MonachiinMefuen. Albertus libri, . trabus. Hyftricem Grtecicinquit Gc. Agricola) uo- cant,quod K ftmtlttudmem gerat fpeciem^ porci bimcftris,8i fpinis erinacei inftar hirfutus ft: atta men caput habet leporino ftmihustaures humanis, pedes urfinis.Iuba ei eft fupei iori parte ere(Sa,et ras_quinreliquKenam fetae funt nigrae. Primae fpinae a medio oriuntur dofroa: a lateribus, fed Ion* r' ^ Cngula pa/nm nigrat,partim candids funt: longx duos ircl / quando libitumfuerit.utpauo caudam erig,t:ingreirurusin caueS fcaeimtntDenKs,utlepus,quatuor habet longos, duos fuperiori pane, 5Cduosinferiori,H*c Agrie. t “c cA"'® ‘‘“«•"onfinim illud, quod Hieronymus Carda 1 fOiOtdciubulttscc delcubitjadiungendumcxifiimaui.VatijgcnefiSjinquii^mceftse^hatur» \ 6^4 DcQmdrupcclibus uernisprouunycmc,toii«i4Urti»iiii».i*ia«.*..x. « • i adhibes , nec contrariam licterum affertionem redargiiens.qitamobrem miror idem a Ge. uiro aliodui dodiflimo diligcniifflmocp proditum efle. Audio liyRricem animal foetidum etie, a in fyluis Cauernas fodere melis indar, cui et pedes anteriores in eundem nimirum ufum fimiles babere aiunt: Potu ite prorftis abliinere: pane, pomis Sf rapis uelci.Poma quidem (ut ipfe obferuaui) corti ce dentibus feparato,uorat. Atqui Ge. Agricola hyliricem uefei feribit panecommintito, pomis, Diris,rapis,paflinacis; bibere aquam, fed cupide uinum dilutum:no(3u uigilare,interdiu dormire, € D Quomodo aduerfus homines « canes fe defendatemlirisaculeis,inB.iamdKSumeft. ^E, Hyllricis pinna fi fcalpanturdentes.ad firmitatem pertinet, Plinius. Mulieres ahcubifptj» nis hyfiricum uti audio ut uerticis capillos diferiminent. Hyllricis caro.uthcrinacei , licet non admodum inter efculenta comedatur , llomachum tamen adimiat,aluum foluir,lepram ac fcabiem dtmjnuit;falita hydropem mitigat : mingentes in lecto, quo minus id faciant, adiuuat,Platina. GiKcinihiltalehyfiricitribuunt.fedftomachumiuuare.aluum foluere, echino marino : uim aduerfus lepram 8^ fcabiem , urinar in pueris profluuiUm , terrcllri. Qus de herinaceis dicuntur, inquit Plinius, omnia tanto magis ualcbunt in hyurice. Hoc ut ticrum fit quod ad temcdia,ex cinere praeferlim udorum aculcortim.ad carnis tamen facultatem in cibo fu menda ( herinacei enim adiCcata Uel inueterata in morbis qtiibufdam edenda commendatur) non- nihil in terefle uidetur. Partus conceptos,hydricum cinis potus continet. (K amolitur abortus.) te, 4« fle Pliniotldem tribuuntherinaceorum cineri deum oleo perungatur . Ericius montanus ed aduU dul, habens fpinas fagittales.propinquus natura fylucdris uel terreni, Auicenna. H. ,, , Hydrix(;spi|,;si>i;iSS;ueli!srij.f,Jsfi5y©'.Oppian. lib.j.dcucnat.^spiViiif v^ny mK('aiml'y(';)nomena Gracis (umptum, apudquoshnic animaliinditum uidetur a fetis fine aculeis potius,quibus multo magis horret, quam fetis fuis rigere fties foleanny t hydrix ad uerbum fuem fetofum fonct. Aculeos enim eius, generi pilorum adferibendos Aridoielcs iudicat. Hm ditier fis nominibus, pilos,fetas,uillos.pinnas,aculeos, aut fpinas,diucr(t authores nominant. Hydrix re- cipit daiilem in ultima etymi ratione inobIiqiiis,Calius. Plinius 8. jy.hydrices Ijjina contectas in fceniinino genere protulit:Oppianusinmafculino.hocuerfu:®iil!j.«iTHi/^M,K9atoi)(i'ii!(isuj|ij.(x«T«.Prima quideet ooril fignificatione vas-fjiyf pro fcUtica feriendi inftrUmento,qualecun(p id fueriqufurpatum apparet! po (iea uero ad carceres etiam certaminum hc translatumtutrobta enim equi flagris ftimu. lisdinde Sf nylT* ortum uocabulum)mcitantur, Hucuftp Euftathius.Hatc etfi magis ad philologiam de fue pertinebant, uocis tamen affinitate illedluscum liyftricepofui, Deuocevaa-Asjl plura dixi in Equo philologiae parte y. Vq>ij(ii»,(malimi/sp(j(it,utfupra)flagcllumefetisjfuiIIis, Varinus, YsfiS flagellum ex corio cum ipits pilis,Suidas. Hyftrichidas uocat Hicroclescin Hippiatricis cap.yo.) ii, tie equos ipfos, flue equorum caudas,in quibus feta fuillis fimiles nafcuntur:R.uellio hoc uitif pilar? I» rigorem ap()ellare placuit, oflew Sf 1(^ T^tTOirai/ o-mIiiwi , Varinus. ^•fceiiiiiiMj^vius.Hefych.Sunt qui leonum eria et lupora catulos obricala uel obria nominet, Etiflath, f Apud Hieronymum mens hyftrichula eife uidetur liuore fordida,a: uirus mordax miffilium a- tuleorum inftar eiaculariconfueta, Cal. Penultimam hyflricisOppianus,utfupra citaui, per du- plex gamma protulit,ut necelTarid produefla eflecaliter enim corripitur,ut apud Calphurnium: Ve nitSi hirfutafpinofior hyftrice barba. Videtur autem etiam prouerbij fpecie, agreftis aliquis Sdina. lacenus.hyftrice fpinofior dici polTe.Sichyfiricis fetajSeiluspijtO-.utrefert Erafmus, lepide dicetur d« diiSerio,quod acriter in quempiam tortum fuerit. DE ICHNE VMONE. 1» Ithnemenk hunc triiiii,ex uetujio ifmifcripto codice oppimi Venetijs luSmfmk Ab CHNEVM ON,ix''i®(iiap,Nicandro eu'am hydri fiuc enydri, id eft Intrat fpecies eft in Aegyptotquanquam Marcellinus & Solinus non ichneumonem hydri,fed hydrii ichneumonis fpeciem facit, quafl hydrus latius pateat,quod non placetthydrus enim, id eft lutra(de qua in L.litera fcorfim agam) pleriftp in regionibus reperitur , ichneumon > ueroliitra eft Aegypto peculiaris iuxta Nilum,Enhy drus,alterun ichneumonum genus, Solinus ca pitejy. Enydros.inquitiftdorus.eftbeftiola ex eo nuncupata, quod in aquis uerfatur.ft: maxime in Nilo. Htec Grtece ichneumon uocatur,Kc.quafi uerd enhydrus quo^ non fit Grarcum uocabu Ium, Etalibi.Hydrus eftanimal uolatile(legofluuiatile)inNilofl,inimicumcrocodilo. ixydlmu,oc niilxvdliiceeilrMy'/illeoi,Herychi\.is, Ichneumon Graece uocatur, inquit Ifidorus, eo quod odoreeius falubria ciborum uenenofa prodantunDe quo Dracontius ait,PracciditCpra;dicit,forte)fuiUusca. lias fuillisluim cuiufcunij ueneni.Di(ftus eft autem fuillus a fetis. Apud Albertum neomon pro ich. neumonlegitur,Latine,inquit idem,fulllus uocatur.quoniam fetas habet pro pilistodore cit^m con utnientem a uenenofo diftingult.Ego ichneumonem ditftum coniecerim ab inueftigando ; Qiiod cut caniculaCquam forma etiam corporis rcfert)feras indagaufic ille inueftigat K obferuat crocodu “ Ium 8i afpidem,eorumcB oua.ut capite quarto dicetur. Aduerfus omnia lumbricorum genera mi- rum in modum medentur pili animalis nominati alcafim, Auicenna libri j.tradatu y. fen 1 6. cap. 6. AndrasBellunenfisincaftigatis codicibus non alcafim fed harimun legi monet, quodnam ueroid animal fitignorarefefatetur.SedIo.Manardus in epiftolisy.i.alcafimfnterpretatur ichneumonem; quoniam Aegincta etiamiquem Auicennafere fequi foletjfic feribit: In uniuerfum omnes a lumbri cis agrotantes ichneumones pili iuuant fuffiti. Ichneumonem funt qui murem Indicum uocarl modo fentiant,Hermolaus in Plinium. Hac artatequdd murinam fpeciem fimilitudinemtp gerit, inilgomurem Indicum uocant.Gillius. Ichneumoin Aegyptofolumnafcitur, magnitudine te is, fpccie murisiuulgd nunc murem Indicum uocannalij uocant damulam. Albertus deceptus uerOls Arabicis uocat iffim.id eft ciconiam qute tota nigra dorfo eft,&: inuenitur giIua(gnfea)etiam,Nip . •Eft autem locus Albcrti in Ariftotelem de hift.amm.9,6.ubi pro ichneumone anfchycomon Icribil ceu Graea uoce,8<: ab Auicenna thyamon tiocari ait. Scriptor quidainomen lam non neumonem interpretatur mute Indicum uel mute Pharaonis, Cateru damulam pro rniiltelatquam 6^6 De _ _ ^ r. D..1t JVrttrt o/'^ft$«Ai:®i-tAiKr»(iJh!iK!iji/(i5«s,doneccxmanufcripto codice a. liqLs meliorem ledionem afferat. Caudam quidem longam SC fquamofam m eo talem intelligo,qua Sonemodummuribuseft. f IchneumoniCinquitAehanus)utrmfcpfex«spart,e.man^ buwm‘ eft,ut SC fuo femine grauiditatem K partum alqs afferat.ac ipfe quocp uentrem ferat, K ex fe l» fe pariat, (idem fere de hygna quidam fcripferunt: ) qui in pugna quam inter fe pugnant iiidi fiie. rint,ea bellico offenfionis nota inuruntur,ut SC in uiliorem fexum ccnfeantur , SC muliebria paMn- tur (Ariftoteles idem perdices faditare fcrxbir*)Contrajjj qui ex bello fuperiores euafenmt fictos fubisunt,&: fimul fuo femine implent at uitftiex ea male a fe pugnata pugna, hoc promio afflemn. tur, ut SC partus dolores fufferanqSi ex patribus qui iam ante fuilfent, matres reddantur. Ichneumones SC feles tot numero pariurtt,quot canes, uefeuntur^ eifdem. Viuunt^cirdter an. nosfex Ariftoteles. Felium K ichneumonum reliqua ut canum. Viuunt annis fenis j^Plimus cum priusdecanumcoituSipartudixiffet, Circa fluuiosdegit,Nilumpeculiariter:undeNemefianus, L placidis ichneumona querere ripis Inter arundineas fegetes. Mihi quidem amphibiumuidenir 5 hoc animalnon folum quod circa aquas moretur, fed etiam quod in qs lutrae inftar femergat . Nam Nicander in Theriacis deferibens quomodo contra afpidem pugnaturus luto femuniat.ilc canit: ftvTiV h Ps mmitifJi k«S»A«to,ti;463 Mfais i5i/S»(/) iAKowrw.- Et mox afpidem ahquando mordicus ab eo cauda apprehenfam in fluuium trahi, quod apud Strabonem quo^ Icgtmiis. Iam cum crocodili uentrem SC uifcera per fauces illapfus exedaqnec^e eft cum diutius abfip reipiraao* ne^quam quae amphibia: non funt quadrupedes jUitam agere pone. Poffum de ichneumonum utilitate,’decrocodilorum,defeliumdicerc,fed nolo efleIongior,Cice ro de na tura libro 1. K y.Tufculan, Beluas etiam in eos ipfos.a quibus beneficium acceperint, uehe menter gratas effe.teftimonio funt uel Aegypti admodum fera anlmalia,feIes,ichneUfflOnes , croco. 4 dili Aelianus, Et alibi. Cum homini infcftifflmis beftijs afpide SC crocodilo inimicmas g®t'™u CTVochilosCinquit Solinus)auis paruula eftica dum tcduuias(reliquias)efcarum affeflat , m bellua huiufcepaulatimfcalpit,&:fenfimfcalpurigineblandienteaditumfibiinuf®faucesfacmQiioden. hvdrus confpicatus, alterum ichneumonum genus, pcnetratbelluam , populans^ uttalibus , erola exit aluo. Eadem omnino feribit Ammianus Marcellinus libro ii.Dc trochilo aue A^ptia , alia i uulgari trochilo, id eft regulo (etfi Plinius eandem faciat ) in Auium hiftoria dicetur. Crocodilum (inquit Plinius)faturum cibo pifeium, Kfemper efculentoorein llttorefomno datum, paruaauls, qux trochilos ibi uocauir.rex auium in Italia,inuitat ad hiandum pabuli fui CTatia , os primum eius adfultim repurgans,mox dentes, &: intus fauces quocp,ad hanc fcabendi dulcedinem quam maxj. me hiantesiin qua uoluptatefomnopreffumconfpicatus ichneumon, per eafdamfaucesuttelum ait |9 quod immiffum.erodit aluum,Ha:c Plinius, Alij nullam trochili mentionem faciunt , fed fimplici. ter in apricantis eius uel dormientis fauces hiantes infilire feribunt. Ichneumones croeodilis apri, cantibus infidiantes,in oris hiatum intrant,8^ exeiis uifceribus e uentre mortuorum egrediuntur, Strabo lib.17. Cum crocodilus humiiacet ftratus, (uerba funt Gilli} ex Oppiano)Si rictu immenio os gerit patulum,tumichneumondolofaconfilia de illius pernicie iniens, limis oculis tandiu eum obferuat. quoad anSo oppreffum fomno intuetur; tum confeftim (in arena luto uolutatus . agilis DrocurriOX Angulari animi fiducia mortis portam ingreffus per latum guttur in altium delabitur. Crbcodilus uerd inexpecAatum malum in uentre fentiens,fomno foluitur: Si incitato curfu furibun. . dus Si confiln inops, longe late^ uagatur,modd in imam fluuij fedem fe demergens,modo magnum acerbitatis uirus anhelans fefe ad terram abijcit;fed nihil haec curans ichneumon, Si uifcerum(ieco. 0» ti pracipue incumbens)fuaui cibo cxpletunac tandem fatur,iam exinanito crocodili uentre proli. Iit foras Hac ille ex Oppiano. Plutarchus euam de ichneumone feribit, infidiante crocodto corpus . De Ichneumone. D. G. LibJ. 657 diligenter amicire limo, KUclmicorfjs l6..icatiim(Sti)fit>ii5ofi8»j())obglutinare.Atquiaduerfuscrocodi Ium nihil eget hoc munimento, cum dormien tis per fauces illapfus, uenti cm exedat eo in loco ubi ni bilaerocodili dentibus eimetUendumiquanquam fi attingere dentibus crocodilus ichneumonem po(ret,nihileiutcuncpcra(raluticrulla prodeiiet aduerfus tantam belluat uimtnam contra afpidis niorfusicum parui dC infirmi admodum omnibus Imius generis ferpentibus dentes fint ) luto incru* (latum defendi pofTe facile coiiceircrim. Non igitur ut a morfibus bellus tutior fit in luto fe uolutat, (ed alia, fi modo id facit, eius fatfti quaerenda eil caufa.Mihi quidem eo difficilius per fauces eum de. labiuidetur,fi non in luto folum,fed etiam arena, ut Oppianusrefcrt.uoluatur: ficenim & augetur cotporis complcxus,gt: exafperaturtutranq; ueroob caufam difficilior per anguilum (fauces inquS 10 SC gulam)defcenfus. lam fi poli lutatlonem Soli quotp fe exponit,ut crufla durefeat, eodem modo quo in prsparatione contra afpidcm pugns , multo adhuc difficilius delabetur , afpero dorfi uel to. tius forte corporis impediente rigore. Aut igitur Plutarchus alij quidam prsparaiionem cius quf aduerfus afpidem tantum proprie pertinet, ad crocodilum quotp tranftulcrimt , quod facile aliquis cit Strabone facere potuit,cuius confufaferchac de reuerbafimqhuiufmoditol^ AjOTu/mjanSi «fs ^ HfaHAiuivu oyw tyy^iiovat osw oAtSocuTtrras ■mis i(ga Txrt «otT-iffi ; 1(9« yt-mdx «iTBj/tcirca hoc pronome dubitatio ei},an ad alpidas tantit,ut mihi Uideturtan ad utruntp animal,afpidas 6^ crocodilos referri debeat; uiritif® quidem oua ichneumonem perdete a. pud authores legiturlKgacoiTWTKSsera^ 6{i)^(ext^^9n::ttvA/^'jv7a(lego9«j>a£Ki^^TdV.iti/Ar(S5l/TSl»-) TT^S T hAio(/. UTW 7W5 acttri'(/'x{ fet 9xA«5i«V ttf hxJiat^oi^nstxxcaraimfj eis t wr TilIrTiajrAij.x’'* ly xas j-xssjikc, tuAdstUj/lK nxjiip -fSf Aut igitur, ut fupra dixi, authores qiudS ichneumonis praiparationem aduerfus afpidcm,ad crocodilum qtiocp non rCtffe tranftulerunt : au t fi aduerfus illum etiam (e lutat,aha lutamenti illius quam contra afpidem ratio cfftnempe ut fine are na fiat, 6^ eo adhuc humentclubrico^,non Sole induratd,fn crocodili hiatum infiliat,ut ita magis ki brico corpore facilius deferatur, id quod Ifidorus innuere uidctur his uerbis : Hydrus cum uiderit crocodilum inripa ore aperto dormientem , inuoluit felimo , quo facilius poffit eius faucibus illabi, KC, ^ Crocodilorum foecunditati falu tariter natura obfiflittnam oua qus ex fefe crocodili fecun. dum flumina parere folen t, inquirit ichneumo,ac perdit;& quod magnam admirationem habet,nec oua comedit.nec ad fuam,fed ad hominum utilitatem natursinftiuiS u conterit, Aelianus. Iclineu !• tno Aegypti, ubi afpidem anguem fuumhoRcm afpexe;rit,non prius aggreditur, quam focios uocCe, K limo obducffo,contra itflus morfus^ fefe loricet. Modus ai mandf,ut primum madefaciat corpus^, 8iin terra feUolutct,Arilfoteles. Virum debilem Si qui aliorum auxilio egeatfignificantesAegyp tij ichneumonem pinguntlhic enim fi anguem inimicum uideat,non ftatim aggrediturlfcd prius uo catis alijs ex fua fpecie,lic firmior prtrfidio angui fit obuiamiOrus in Hieroglyph. x.;i. Habet a Ipis (inquit Plinius)internecinum bellum cum ichneumone. Notum efl animal hac gloria maxirnem eadem natum Aegypto.Metgit fe limo fatpius, liceat^ SpIe.Mox ubi pluribus eodem modo (e conjs loric.uit, in dimicationem pergir.In ea caudam attollens, idfus irritos auerfus excipit, donccobii. quo capitefpeculatus inuadat m fauces, Harc Plinius. Ichneumon in pugna aduerfus afpidem cait , dam erigit, quam afpfsrhaxime incipit obferiiare quali minantem, ad quam cum uim ftiam tranf* A” fert,corripitur, ffidonts. Oppianus ichnSumonem non luto fe oblinere, fed corpus arena ohrue= re Kquafifcpclirefcribit.oculis tantum Sicaudaloblonga ac rerpenthialpromincntibustfic expe. dfare afpidem.Cum uerd(inquit,intcrprcte Gillio)hanc ignem fpirantem animaduettit , fianm cau- dtegirum agens, immanem feram prouocat: ea autem capite elato & exertd dente , frulfra pugnare aggredfturtnam Ichneumonem nihil metus tardat ad excipiendam pugnam, imo ucro ipfam moi di tus premens utrinqj fe in orbem contrahentem lacerat.ac mortiferum Ueneuura ore cqcientem con ficit,&: occidit. Iniuto Nili uolutus ichneumon.apricatfCddnec tergus flecetur Se durefeat , ficir- tuens in afpidem uel caput eius morfu amputat,ue! mordicUs apptehcnfam cauda in flimium tra, hit, Nicander in Theriacis. Ichneumones luto incrullati afpideS fimul & Carum oua delent, iriuolu tienim luto SC ad Solem ficcati.afpides per caput uel caudam capientes ih flumen trahunt atep occ( 5» dunt.Strabotcuius eadem de re uerba Grxea paulo fupei ius rccitaui. Ichneumoniinquit Aelian.) luto agglutinato fle fc obducit,ut militem armis undit^ feptum referat;rilutiimdefit,aqua fe alluens f™ inaltum madidumm fabulum abqciens, ex improuifis rcbusac fortuitis ^ atma ad tunonem fui ingcniole comparat,continuom cum capitali aduerfario depugnaffummas autem Mres fiiaS , tene. ra8,acUaldeafpidismorfuiopportunas,rua; caudae flexu feptus, tuetur: fi' eas afpualiequi poliit.ho- liem debcllauittfin minus afiecutus fueriqfrullra dentes contra lutum exercet. Contra autem idi. neumo illi anteucrtens,fli Cx inopinato fauces comprehenderit, illam firangulat.Q.uodrca tota ui ro rtacumfitpofitainanticipatiOne.uidorcxiliit,qmmorfibiisaltcrumpreuerterit,Hscil;e. Iclineu mon haud ipfam tantum afpidem impugnat, fed etiam oua eius difpergit «deniibUs IrangtqNican derific catulis fuis fututam holfilem perniciem fummouens, Aelianus, Pracidit (lego pradicit) fuillus tiim cuiurciincp ucneni, Dracoiitius i tiide fupra in A . Dracd. mirn adipem umenata fugiuntiicem uirus ichneumonum , dC cutis cinere m aceto pemncios.Flni. 6^8 Dc Qi^drupcdibus Quid autem per uiV us ichneumonum hic intelligat,dubitet aliquis: necp enim itenenati aliquij illos habere legimustfieri tamen poteft ut habeant, ficut & muftelac.quibus quodammodo fimiles funt.ut fupra oftendi. Baiilifcomuftelarum uirus exitio eft,Plinius;ldeft, necant eos odore, Budatus. Sed Si morfus ichneumonum nonnihil ueneni habere apparet , cum remedia aduerfus ipfos fcribantur, Eft Si alia iris cera fimilis Si prardura; quam Horus crematam tufam^ ad ichneumonum morfui remedio eife tradit, Plinius de gemmis fcribens ;7.9.Ge. Agricola hanc iridis flue cryftalli fpeciem, j gemmariis citrinam nominari fcribit , & in Mifensc 8C Boemiacmetallis repcriri , fed fere mollem SC fragilem, quum Plinio in Perfide nafcens praedura fit. Perniciofiim ichneumonem Martialis dixit. Quod fi non totus ichneumon uirofus cft,gcnitalia certe eius talia efle credendum eft, ut qui de en- hydri liue lutrae genere fit , ( animalis certe toto corpore fetidi ) cuius teftcs proxime ad caftoreum i* accedere indicablmus,caftorca autem uirofa dixit Vergilius:hoceftgrauiter odorata potius quam uencnata.Fugiunt autem ferpentes omnia fere que huiufmodi fuerint. Virus quidem de genitalium odore peculiariter dicitur.Lcntum diftillat ab inguine uirus, V er. j.Georg. V irus uerrinum e fero pha ex coitu exceptum,Plinius. f Pilos ichneumonis fulFitos tjs prodelfe quos lumbrici infeftant, capite primo ex Aegineta Sf Auicenna afterui. Pro ftercore felis,ftercus ichneumonis in medi, cina fupponi potcft,ut inter Antiballomena Galeno adferipta legitur. ^Lotium ichneumoms cum lafle uacca nigrae dabis in impetu coli potandum,continu6 fubuenies,Marcellus, H, a. o‘®iii(<«)(©',ichneumon, 8f cicadarum genus abftj alis,Hefych. V arlnUs o(ai«(rajj((/no ichneu monem.fcd cicadam tantum abftp alis interpretatur. Ariftoteles in Mirabilibus fcorpiomachi cica. n ds meminit,fed de his inter infedia. Ichneumon quidem quadrupes merito ophiomachus nuncu- paiurifiue is contra afpides tantum pugnat,fiue etiam, ut confjcio,contra catteros ferpentes . Hunc enim (inquit Cicero) Acgypti| confecrarunt,quod non finat ferpenteis, maximam eius regionis pe. ftem,augeri. Ichneumon quadrupedis &f pifeis nomen, Varinus. Eft & inter uefpas ichneumon, quae cum phalange uel phalagio diftidct.Ariftoteli BC Plinio memorata. ^ Epitheta. Solers apud Textorem, Dclctftat Marium fiperniciofusichneumo,Martialis.Straboafpidi6^ crocodilo oAsSeti. wm^id eft maxime perniciofum elfe dicit, ut fupra ditftum; fi quis pro uirofo aut uenenofo inierpre tari mauuIt,non admodum repugno. Bmds.friyit Oppiano, ^fScincus inNilo natus ichneumone minor eft, tanto Inferior crocodilo.Hermoiairs cxPlinio, ^ h. Latonae & Lucinae facri elfe exiftimatur. Apud Aegyptios Heraclcopolitas uenerationem j, SC religionem poftidere feruntur, Aelianus.Idem capite 4, ex Strabone alferui. Ichneumonem Ae gyptij colunt, quod non finat (erpenteis, maximam cius regionis pcftcm,augcri,Ciccro. Ichneumo ires Aegypti) lugent SC fepeliunt.eodem quo canes modo,Herodotus libro i.ubi V alia indagatore» tranftulit,quod non probo. DE eam IA. A. en homonymum eft; nam 5C terreftrembeftiam Libycam (fiue ueram illam. Ii ,r n,) SC fpedtrum quoddam.Si pifccm fignificat Omnibus quidem illis uoracita ^ , AMIA nomenr Juefabulofam,: j tis notam ueteres impingunt. Genuac,gulofi.Lucilius libro 50.III0 quid fiat lamia,&ipit. ! to ixio dentes. CJudd ueniuntgenuac illae, uetulae,improbat,inepta,Nonius : Verfus duo heroici lunt,fed (ut apparet) corrupti. Aiifase apud Graecos fere cum acuto in prima feribi rcperio,ra rius in media, Ke^tm , A«l(««:,Hefychius Si V arinus, V idetur autem hoc nome pifeis efle, ut uox car co a carcharia detorta fitnam cai chariam marinum pifcem uoracilfimum, Malfilienfcs hodie^ ( te- fte Gillio)fua antiquitatis retinentes,lamiam appellant.Nifi quis «rjxi forte quafiyf yi ditftam uelitt nam gorgoni(de qua inter boues fyliieftres iam ditSum cft)8i lamiaemulta communia funt, feras efle Libycas, monftrofas, draconum fqtiamis obfitas,deorfum aipicere, unde SC xxtui £/1™« fSadiflac gorgonespriuatim.Autfifpctftrafunt, haec habent communia: quod terriculigratia nominantur, tanquam feminae qu3cdam,uoraces,oculis exemptilibus. Sedrurius quadam gorgoni attribuun- > tur,ut ala,8^c.qua lamijs negantur, uiciffim.Multa etiam de onocentauris fcribimtur £C lamijs Ii militer.ut fpecies humana,mamma mulicbres,fumma uelocitas.Receniiores quidam dum lamia ea tiam equinos pedes tribuunt, ut ueteres onocentauro afininosCpofteriores tantum) idem prorfus a. nimalfacereuidentur.Sedonocentaurihiftoriam fupra poft afinum SC onagrum abunde retuli. Phocarum odorem habebat , lamia iiero refticulos illotos , cameli autem podicem , Atiftophanes in Veipis.Graca fic funtjoinss cf’ A latfiate.Loquitur aute poe. ta de Cleone; quem phocarum inftar male olentem facit, ut qui coriarius fuerit , SC libidinofum. In fcholijs adi jcitur, AKfiM is -nsi t)(a(i iiiyxi/ A«(i»(/:hoc eft, Lamia fera a faucium &; gutturis magni. tudincnominata.fD^asiHsio^olofxft.^^^^AsmJtaJ^fcTimfofxfsAafitas.SHAi/yoy». Quid fi pro legas <^/ti'aj(;,hoc fenfu.Teftes marium funt: poeta ucrd lamia qua femina eft.tefticulos (licenter SC ioco fc) affingitifed i^KSJasf apud Suidam etiam et V arinum legimus,ut fulpicemur forte aliquid deelfc. DeLamia. Lib. I. 659 SC pritu dWum oportuifTeiCIeonem quocp hominem fuiffe itsj«sV.Ego contra fcholiafte dixerim, fi lamia fui generis fera eB(ut multi fcribuni ) marem S^foeminam uno lamiac foeminino uocabulo comprehendi, nec ineptius lamiac teRes dici, quam uulpis aut aquilae. Sed uidetur ille hacc fcribendo fenfiflelamiam nihil quam muliebre quoddam fpetRrum efle, quod miror cum Duridis uerba fupe- rius recitata adnumeretEadem prorfus poetat uerba de Cleone in Pace etiam reperio, ubirurfus in Scholijs quocp fimiliter legimus. & infuper,Lamiam aiunt feram elfe crudelem,foetidam,immanfue tam:illotos autem teftes dixiqut magis notaret fordiciem & foetorem Cleonis, tn hiRorijs legimus a Probo Catfare multas lamias in fpedlaculo induiRas ac exhibitas fuilTe, Gyraldus. Lamia pedes ha bct equinos,ca:tera uerd capris conformia,de qua dicit propheta, Ibi cubauit lamia, & inuenit fibi re K quiem,Glo{rainEfaiam. Lamiadicitiirquafilania,quiadurior8icrudelioreftfuisfattibus ^cac* icracbefiiacifertur enim eos laniare,8i inde(tamen)Iaflare,ficut fcripium eft Hierem. Thren, 4. La. miae nudauerunt mammas, GlolTa in Threnos. Hoc eft,beflis utcunc^ ferociflimac foetus tame fuos Ia(Rant,in quo ludatos crudeliores oflendit eflTe lamijsiinter quos pueris petentibus panem qui por» rigeretnemo erat. Lamia,genusmonftri,utquida affirmat, Eucherius. Efaia:ca.;4.n’'''?'Vlilith in. terpretantur ludji monflrum notffurnii.pucrperis maximeinfefium. Aliqui lilith auem magna uen 10 uiiSitantem exponunt. Numeratur autem a propheta illic inter feras & fpiritus (ut fa tyros , faii. noslqui uulgo in locis defertis degere creduntur. Lamia(inquit Albertps ) eR animal magnum crudcliffimum,quod noiRu e fyluis exiens hortos intrat.Bil frangit arbores ac diffipat(alias, earum^ ramos difllpat:)habetenim brachia ualida,Kin omnem acRum habilia. Eteum honiines fuperucne. io tint.ut dicit AriRoteles, pugnat cum eis 5C morfibus uulnerat; fauciatus autem morfibus eius non fa natur, donec ciufdem befliac rugientis uocem audierit. Hoc animal in defertis Si ruinofis habitare dicilur.Si foeminam diligit.Si aliquantulum figurat focmina,6i efl pium focminis quando ladat (la. dlanr.)Aliqui lamias inChaldSa capris magnitudine sequales (capris maiores, in Oriente circa par. tes illas quae continent turrim Babel,in campo Sennaar,Liber de nacrerumjeRe dicunt. Si cicurari, Klaccopiofumhabere,Ha(5lcnus Albertus.Lapfus eftautem il!e,ut innumeris in locis.irahic etiam per imperitiamtmulta enim quae cafloris feu fibri funt,IamiaE tribuit. Erroris occafionem uideo.quo niaw(ut in CaRore dixi)lamyckyz barbaram uocem, ex Auicenna forte fumptam , caflorem inter. prctatur,quac Graeco Latino lamiac uocabulo proxima efl.imd eadem fi ultimam demas fyllabam. Ramos quidem arborum(non brachtjs tamen,fed dentibuslpraccidere.cafloris cR, De eodem Plini. ji us K Solinus feribunt. Animal eR horrendi morfus: adeo ut cum hominem inuadit,conuentum den- liumfion prius laxet, quam concrepuiRTe perfenferit offa ff aeSatquod Albertus ineptiffime fic protu. liqMorfUm caftoris quidam dicunt nonfanari,mfi Itefus audiat fracRuram oflium caRoris: Longe ue to ineptius ad lamiam tranftulit, quafi ab ea faucius non fanetur ,donec rugientis cius (ut iam ex uer bis cius recitauiluocem audierit. Sic error errorem parit. ^Serpentem foues , Sf te ferpens , Sian-as xs«iri 0®/}, adagium eR(inquit Caeliusjnon uerius quam frequentius.ubi quis innutrit, confo uet,amplexatur,quod in euidens exitium erupturum mox eR;ex hiRoria natum huiufmodi.Menip pus Lycius peregrina: mulierculx amore irretiebaturjea uero,ut tum uidebatur, fpeciofa t^uidem e. rat SC permollicula.nec non diuittjs ubertim fulta,Caiterum ea omnia oRentationem modo exhibe, banqueri fuberat nihil.In eius autem familiaritatem ad hunc fe modum iniinuaffe ferebatur.Perge. 4» bat quando® Menippus Corintho Cenchreas folustecce phantafma quoddam illi occurrit , quod fe inmulierisipcciemilliconformauerat,atmcxmanuapprehendensMenippum:Iampridem,inquit, fe illius amore teneri implicita ; effe uero ie genere Phoeniffam, SC in fuburbano quodam iuxta Co. tinthumhabitare.ldffi etiam digito monRrans,illuc ucniret hortari coepit , &;r. Blanditijs delinittis adolefcens , mulierem frequentat.Id intuitus uir quidam magus aut philofophus, ut tum creditu eli (Apollonius;)Oformofe(adMenippuminquit)Si:aformofiscxpctitemuIieribus,oivicHSf (utrimij, enim legimus) pro iarua SC perfona fumitur.Qiiineiiam pro deformi SC mon= ftrofa muliere a Theocrito ufurpaturiprolarua uero, apud Ariflophanem grammatici interpretati. tur.Gyraldtis de dijs Syntagmate i^.Et rurfus ibidcm,Lamix etiam ftriges a noftris uocantur.Duris Libycorum libro 2. & Suidas SC Phauorinus (SC AriftophaniiScboliaftcs) Lamiam mulierem formo fam luilTe tradunt.Bcli SC Libyes filiam,quam lupiter adamauit,et ex ea filium fufcepiufed lunopr j zelotypia filium perdidit (Suidas Si Varinus habent xtWijrjUtnon de uno filio fed pluribus intelli» gas ) ^ Lamia prx mccrore defoi mata,alicnos infantes rapere ac perdere dicitur , Gyrald. Reperie» nonnulla etiam in Alciati Parergis libro 8. lupiter cum Beli filiam amaret , ex Libya eam tranftulit in Italiam, unde K nomen urbi Italicx. Ibi cum filios ex ea fufccpiflet, lunoncm non latuit,qux libe, ros natos perdidit. Itacp Lamia xgre ferens , alienos quotp liberos per inuidiam fuffurata interemit. Hinc SC nutrices aiunt pro mfantium terriculamento ,Lamiam(utapud Germanos mulierem no* j» diurnam . bte tiacbtffouw) uocare.Fabulantur eniminfomnem eam efle uoUmtateIunonis,ut dies nodlescp in ludlu exigat:mifertum ucid eius louem oculos cxeptUes cffecifle , ita uteximi reponi^ polTent; 8d facultatem addidilfe.utmquam libuifTetformamfeucrtcret, Varinus SC Arifiophanis Scholialles. Lamia, mulier qiixdam antiqua Libyira,{icdic5a,Hefychius. NecquodeuniJ uoletpo fcat fibi fabula ci edi. Neu pranfx lamix uiiium puerum extrahat aluo, Horat. de Arte . Sic etiam per Acco SC Alphitd tanqua monflrofas foeminas|deterrebant pueros a peccando , Erafmus in pro. uerbioAcciffare.Noftrx etiam muliercuix pueris fxpeminantur mulierem nodlurnam. Lamix, mulieres qux flrigum indar infantium fanguinc fugunt,uel,ipfg ftriges , Perot, Atiile colore fpur. ciffimi liumoris perculTus.quo me lamix illj infecerant,afpcrnatur,Apulcius lib. i,de Afino, Ter. ricolaslamias.Fauniquas Pompili)^ InftiiuereNumx,tremithas,Kc.Luciliusapud Ladantium, U Lamia (ecundu quorda,mater fuit Scyllx.undcjV ergilius in Ciri,Ipfi feti Lamix mater fit, fiue Cra. tm: qux ex puella lu monftrum ucrfa infantes necare dicitur, quoniam omni fobole quam ex loue pcpereraij Dc Lamia. Lib* L 641 pcpcrCTat,aIimone orbata eft. GyraldusdeBmpufafcribens.Nodro.inquit, hoc tempore quibus hoc phantarmamuliebreapparuerit audiuimus.Legi qui putarentillud regis Dauidis meridianum datmoniu.huf ufcemodi terriculamento flgnificare.Reperias etia in plurali numero empu fas dici ut lamias.Nos de Empufa & onofcelis dfmonibus in Afino diximusuribuunt auie etia lamiis rccentib res (jtuda (ut fupi a didj'» eftleqiunos pedes, ut illis afininos, 73? Ariftophanes in Equi tibustubi Scholia i^o^iiehvKao(i,Hii Atyan VcGyraldus nonretSc fufpicetur apud Hefychitim pro («"ss*” forte legendum (rojrwaviteijj/, ^ f Lamia uirinomen,quouoraccm fignificari dicunqCjliiis. Aeli uetuflo nobilis ab Lamo,& C( Horat. Carm. 5. 17. Era t enim Roma quatdam familia nobilis Aeliorft(Heliorum Perottus , ;a Lamo ,0 Antiphatis patre &:Latftrygonum rege,quiFormijsrcgnauit,ortahabens,Calepin.Hoc nocuitLa- miarum cjdemadentijluuenal.Huius familias etia M. Cicero mcmimt. L, Lamia,nomcniiiriprai* tori) apud Val.Max.libro i,LamiacSyllani,quigener Pij fuerit, mentione apud luI.Capitolinu alicu bi legi, ni fallor. Catj Caliguljcadauer clam in hortos Lamianos afportato eil, SCc. Sucton, Lucanis imperauitLami(cus,cuius pedis digitus tertius amagno,fimilisluping ungula: fuit.Hcraclides in Po liiijs. ArtfaiS-ucl A!t;ii«s.5,in EcclefiazulisAriftophanis.uir quidam pauper &baiuluslignorum,He rophilen Sibyllam louis Sil Lamia: Neptuni filiam tradunt, qua mulierum prima cecinerit oracula, Catlius. Homo uoraXjoiSjaizr©- t)(iii/,alias Aot£(,iaiw(Mercerus interpres interpreta turlab Acgypiijs pido fcaro fignificattinis enim folus pifeium ruminat, et pifciculos quotquot accef ferintdeuoraqOrus, Mx«K«)&A(cf4£i)(Suidas5^ Varin. habent A{«/<£i)muleres fuerunt ftolida: &de* \irie:SC Mxiuim quidc dida cft mrjz iii-nua nsaj;,» iftjroayjScholia in Equites Ariftophanis: ubituiutiu HSOTTtrexponuntftulta&llupidum.nonmagis ^ Macco fapientem. Angelus Politianus condidit piajfationem in priora Ariflotelis Analytica Lamip titulo, in cuius initio, IVIihi,inquit, etia puerulo auia narrabat, ed e aliquas in folitudinibus lamias,quac plorantes glutiret pueros. Vicinus qiiocp ad. Illic Fefulano rufculo mco.lucens fonticulus eft(ita enim nomen habet)fecrcia in umbra delitefces, ubi fedem effe nunc quoq; lamiarSnarrantmuliercul*,quxcun(p aquatu uentitant.Lamiam igitur Plutarchtis habere ait oculos exemptiles. Ha:c quoties domo egreditur, oculos fibiluos alfigit: ua. gaturfeper fora,plateas,quadriuia,&c.pcrconcihabula omnia,circumfped-atcp lingula , fcrutatucj indagat: nihil ta bene obtexeris ut eam lateat. Miluinoseire credas oculos ciinulla cos prfteritqua. ■ libctindiuiduaminuties,nullaeos euadit quamlibet remotiflima latebra. Domum uero ut rcuenit, 50 in ipfo llatim limine demit illos fibi oculos,abijcit^ in loculos. Ita femper domi cjca.femper foris ocu lata.Qiipras forfitan demi qtiid agitet.SeHitat lana faciens, atej interim cantillat Vidiliis'ncobfecro unquam lamias illas uiri Florentini, quat fe 3C fua nefciunr,alios &C aliena fpeculaturf Negatis f At. qui tamen funt in urbibus frequetes: Veru perfonata: incedunt, homines credas,lamiy funt.Hiicuf. que Politianus. f Lamia(Aa(«ii:,proparoxyt.)urbsMelienfium(lVialicn(ium,Strabo)Theiraliar,a. pud Polybium, (de qua plura Suidas; Achelous e(l Lamia: propinquus, Strabo lib. 9, )i Lamio ( ccg AK(i«>,re(Sus efle potell tam axims quam AitfniS-^Herculis filioniela Lamia muliere, qux Trachinijs iniperaiiiuin qua (circa quam,Strabo)8(Lamicum(LamiacS,Strabo)belIum. Alia eft Ciliciae, unde gentilia Lamienfes,Lamiota:,Stephan.ldem LamaDjAnVoir, Cilicia: fluuiu eifeferibit, & adiacenteni eiregione Lamufiani. Eft &A«/j.««a:, pera. diphthongn inpenultima,mons Arcadi^, Stephaniis. Sunt ,^0 8(LamiEeinfule Plinio, blc.uide Indicem Plinianum. Aai(tw,)(a'8f in fupremo laifeh,IVIun(lerus. Gur D. Kimhi cuiufuis animantis catulum aut pitiia nominari aitsferc tamen per excelletiam de leonis catulo poniturcut (txvi.i'©' apud Grecos) hinc olii ‘ ralia gurim malculinum, guroth foemininum. Gur arieh , Deut, 51. Hieronymus uertit catulum Iconis, Septuagiiita Amct©-; Chaldjus gur , Arabs fchachel, Kephir author Corcondantia» rum catulum uel pullum animalia exponit:ita ferme etiam Kimhi,nifi quod dicit kephir eHe adultio rem f gur.Pialm. i^Chald?us ittynw rchachaze,alibi filium aut catula leonis interpretatur, Arabs 10 53® 5*J./Ej.v« «e Hittt ntfM/UvMnii imio^vyiiSLitti wS©-. Videtur autem hic fenftistLibyci leones non fimiliter ut »lij multo pao,nec ita fplendidoueftiuntur.Facies eis a: ceruix horribiles, Corpus uniuerfum exeo» 644 De Qmdrupcclibus riilco eoiore ad nigrum inclinat. Addit praeterea , robur cis immenfum cfle , 5C Icones omnes facilO fuperare. Gillius hunc locum inepte tranftulit. Si a Libya diflac eflent Luca: boues, fortafle panthe qu09,&: leones, non Africanae beftia: dicerentur, fed Luca:, V arro. Mauritania leones alitjStra bo. Vitra Catadupa Nili procedens Apollonius Sf comites, uideruntleones dC pantheras , Philo. ftratuS. Circa Meroen Allaboras Ailapas infltuintiHtec loca leones alHnt,qui fub canis exortu a maximis culicibus hinc expelluntur,Strabo libro i6. Vide infra ino . Apollonio,cum ad marede» fcenderet,dexua quidem Gangen,finiilra uerd Hyphafln fl.habenti,multi leones occurrerunt, Phh loflratus.ln parte Syrix contermina leones SC pardales plures maiores^ reperiutur quam in Libya, Diodorus. Aethiopicum quandotp leonum genus in Libyam migra t , mirandum afpetflu , colore riigro.bene comatum, capite amplo, pedibus hirfutis, oculis igneis , folo ore ex fuluo rubicundum, ,, Itivam favSm cfmiiKifillreii foj/a7siwi,Oppianus:addit autem uifu,non auditu,cognitum iibi Aethiopi, cum leone, f Cilicia: quod fylueftre eft efferatur plurimis beflijs 8C leonibus immaniilimis. Leo num alij ad Iftri ofiia,alij robore Illi ianis inferiores in Armenia 8C Parthia nafcuntur.cralTo collo et capite magno.oculis Iticidis.fupercilijs denfis Si ad nafum dependetib, (fic uerto ex Oppiano)collo 8imaxilliscomantibus,Gillius apud Aelianum. Locus omnino exOppianofumjatuseil.lslflria» nos Armenijseofdem facit.his uerfibus: tvs iibgi/ytorai fcvB&T» ■ra|iAiTSf« Alios uero, inquit idem,Eremborum(id efl Arabumjfoelix terra pro dudtihis quocp ceruix & pedus hirftita funt, oculi tanquam igne micates.omniS pracftantiflimi, fed pauci. Circa Aden Arabi* urbem montes uifuntur excelfi.-ubi magna leonum copia ell,qui homi« nibus.ubicuntj poflunt, plurimu nocent. Itacpnifimulti homines coniundi.utminimu circiter cen l» tum, pariter incedant,non funt tuti per iilos montes, Vartemanus. Leones qui generantur in ter. ra C oratenorumiinquit Albcrtus,ex Auicenna ut fufpicor)8i praecipue apud Hyconiu (Hyrcaniam ' forte)ferociorcs & audadores funt tjs qui atifirum Si meridiem uerfus gignuntur.CeterS in quarto climate uel prope illud nati, timidiores funt Si infirmiores, quod cozii illius conflitutio cum tempera- mento ipforu non conueniat. Circa Hyconium quidem adeo feroces funt, ut pauci uenatoribus ca» pi queanqcum tamen non fa:pe noceant hominibtis , Haec Albcrttis. Leonum color in Syria tanta niger ell,Plinius:nos iam ex Oppiano Aethiopicos etiam nigros eile diximus. DeleonibusMefo* potamis.qui a culicibus infefiati oculis, uel in flumina fe dantes peretinquel oculos unguibus lanci, nando cfFodiutexcgrantur^.capitcquartodica. Terralndia animalium mater optima,lconcsetia fer t maxiitios.qui immaniflimi dicuntur.pelles eorum afpedu nigra funt. Si horrida SC formidolo. 5® fa.Captimirainmodummanfuefcunt(utcapitequartodicam,)Aelianus. Leonesin regno Nar= fingaplurimi,periculofafaciuntitinera,Vartomanus. Rex Tartarorum habetleonesmaximos at. que pulcherrimos,maiores illis qui funt in Babylonia : in quorum pilis radioli quidam iiarij coloris apparent,fcilicetaibl,nigri anjrubeti&illi quoijdodifimt artem uenatoriam.Namplurimumpro. funtucnatoribus,adcapicndumapros,urfos,ceruos,caprcas,onagros,atcpbouesfyluetlres.Duciau tem folent duo leones in uehiculo quodam dum tienatum itur,fequente utruntj eoru caniculo par. iio,Paulus V enetus. In T artaria leones ali) nigri alij rubei coloris inueniuntur , Idem. Et alibi. In prouincia Abafianafcunturleoncs,leopardi,8<;c.Etrurfus.lnprouincia Gingui funt plurimi leo. nes,ut etiam pra timore eorum nullus audeat nodu extra domos dormire : nam quofcuntp inuenij unt lacerant attj deuorant.Naues qua afeendunt 8d defeendunt per flumen, propter leonum metu 4® ad ripam non ligantur.fed in medio fluminis anchoris eiedis retinentur, alioquin Icones nodu na. ues ingrederentur , & quicquid uiuiim in eis reperirent deuorarent ; ( quomodo capiantur in E. dicam.) ^ , ^ Leones fului funt omnes, Ariftoteles. EtinPhyfiognom.oi|m'8M,^'4v;(fi:w*?:?'t7wiiSlt5«At« wms. Poetae leonem alias fului alias flaui epitheto infigniunt,Gr*ci In nonnullis regionib. nigros, alibi ex coeruleo nigricantes inueniri leones iam fupra dixi. ^ Leo corpore longo eft, Car dantis. Corpus totum articulatum(o^8f iifiilrfSi neruofum habet.nec mollius nec durius iufto, Ari. ftoteies in Phyfiognomicis,ubi etiam totius corporis leonini fpeciem Sd fingula eius mcmbra,form5 uirilem(ideam uiri)pr* cuniSis animantibus maxime referre aif.ut pardalin,fo:mincam. Leo uali^" diis eft petftore SC priore corporis parte, ac degenerat pofterioribus membris,Macrobius. interio. yo ra omnia canibus iimilia continentur, Ariftoteles, Interiora eius funtcanis,8d dentes etiam, nifi q> maiores funtiexteriora iierofictit cati,AIbcrtus. Leonem ferarumregem elTe argumento funt, pe dlus,genua,inceifus,faltus 6d celeritas cttrfus,uifus,iuba,os cataphra(ftum(nimirum dcntibus)late- ra firma.nerui folidi, ungues magni, Philes, ^Leonum genus alterum breuius, crilpiore^ pilo eft,(crifpionbus iubis,Plin.)alterum longius pilo^ probiore ( pilo retflo bd iimplici, Aelianus.-longo fimplicicp uillo,Plinius:)idem^ generofius eft,et uulnera contemninillud ignatiius ed pallidius, Ariftoteles. Pilus leoni non reeflus anterius,fed mollis ac flexus, breuior parte poftre. ma,Cardanus. Qiioniam pili tum plani redicp($et|m) tum ualde crifpi timiditatem fignificantiqui fumma tantum fui parte crifpi fucrint(ia (fuf aAs!)animofitatis indicium erunt, ut ex leone patet , Ari. ftoteies in Phyfiognom. Et alibi in tjfdem,Collum leonis feribit pilis (Serlir) induci flauis,» 6o 'iytu/ iirtsptti.jrkfmstKn-tsptcfrtiilrits uocans quas alibi quidem non aliud eft ei quam xsx ttSi ifeiwsy.ut ipfe deriuat.Et rurfus,Pili molles timidum, duri fortem defignant ; argumento funt De Leone. B. Lib. I. 645* funt omnfa jtitmalfiijrimiiffima enim^quacmolliffimo pilo.utceruus, lepus, ou(s • fiirtffflma uerd leo, aper, eadm(^pil,dunfflm( Q.uadrupesnullacft,quaEpilosficuthomoiieUn palpebraiS onhabeaquelma^ud in pube. Sed uice eorum alijs prona totius corporithirfutahabentur ut ea- nibus: alqs a-ffia adiimfla eft.ut equis , cacteris^ generis eiijfdem: alijs iuba , ut leoni mari iuba largi, in armis Ic. om.PUmus. l-ucianus m Cynico, a-isjer® muiOTaj/vtiTOi/ »ai Leom praecisa generofitas, tunccumcolla armos^ uelliumiubte. IdeMmlt^ connngit e leo^ concitis; Quos uero pardi generaucre, femper infignihoc carent: iJmiU modo foe minatdioceft leamamba carenqfimiliter irtleopardi,) Plinius. Etalibi, Turrigeros elephantorum ,0 miramur humeros, Iconum iubas.&c. Inrationis expertibus mari prtellantiam quandlm natirra largitaeft,iubalcoantcceUitfoemtnam, ferpens crifla.SCc. Aelianus, f Leonum oflamcdullfsca. renq Aeltanus. Leoms offa robtilla & folida funt: & cum extouam admodum &C perobfcuram me- dullam contineant, ea prorfus carere uidentur , Ariftoteles. Leo offa maiora . fortiora & duriora habet p-oporttone corporis fui quam cattera animalia, Albertus. Animalibus magnis adminiculo opus efi maiori,u^idiori,&: firmiori: atque inter magna tjs potiffimum tali opus eft adiumento qua: uiolenuora funt. Quamobrem mares ofiibus durioribus conftat qudm foemina: qua: carnAiora fiint,quatn quae auo cibo ucfcimttir : ijs enim uicflus per dimicationent acquiritur t iieluc leonis olla adeo dura font, ut ex ijs percuffls ignis quaft ex filice excutiatur . Ariftoteles de Partib. i, 9. Item inhiftoria^amm. ;. lo. Quanquam medulla. Inquit, non nifiinclufa offibus eft, tamen non offa o. « mnia medullam intra .'b continent , fcd ea tantum quae caua habentur : rametfi ne ipfa quidem om- nia continent: offa emm leoms partim nullam, partim exiguam habent : quamobrem nullam omni- no medullam leones habere nonnulh' putanmt. Hoc quidem tn loco concedere uidetur Ariftoteles offaleonum quaedam caua effe, non omnia folida, quod alibi afferereuidetur, ut SCAcIianus a: Phi. Ics Iconis oflj caua effc fimpliciter ncp:ant. Leo (inquit ahbi Ariftoteles ) nullam omnino habere medullamin ofltbus fuis uldetur.quod admodum cxigium ac tenuem habeat, eamm in paucis oftf. bns : folis enim inferioribus at^brachtjs. Conftat profcdlo leo practpue omnium animalium offi- bits foltdis: funt enim adeo dura, ut ex eis conaiftls, ignis uclut e filice elidatur, Arifloieles ar Aelia, niis. Epiairus in cpiftola apud Atlicnaum libro 8 . ridet aliquot obferuationes Ariftotelis tau. qil?.mautnimiscuriofasautj3.arumueri(imiIes, aitnter cteteras SnAswp Medulla leoni in femorum Sd brachiorum oflibuspaucis, exigua admodum; cactera tanta duritia, ut ignis elidatur uelut efilice, Plinius, f Leo capite uali- diflimo eft, Ariftoteles: fottiffimo, Plinius. Mediocri, Ariftoteles in Phyfiognom . magno, Carda. IMS. Faciemi habet magis quadratara,nonualde offeam, Ariftoteles. Cslius tamen, au thorc non citato, faciem leoni rotundam tribuit, co^ nomine Solem referre ait, cum SC in ambini ra, diorum quadam imagine pilos gerat. Frons ei quadrata, in medio magis caua, eminente fupercilia SC nafum uerfus iicluti nube, Ariftoteles, Et rurfus de fronte feribens, oi ^owst, « Ji nipayanii trvftucTjotj/ (twiwrsi , turcaf/jHiva. i»i cki Aurwj, Videtur autem nihil autparumimereffe,ffont^,aut frontis epipedon, id cftfuperficie dici. Nam Adaman tius de frontis infpctftionc fle icribit, wXyiy ^ ^iyey 781 4ow7s«':^=a»i’ la^imuiny tf^iayxKcmixAi Lsxeimi, Carterum id quod nubis inftar fupercilia Bc nafun» uerfus in ima fronte prominere leoni feribit Ariftoteles, uSiiriuwioy proprie uocan' contjcio. Eli erum t&mwuy pellis fupercilfj qua: fledtiiur obtendituri^ leonum oculis, tcfte Euftathio Iliados f, to ivm, m ■il»'' «ti5tft- QuamobrcmAriftoteks,utiamciuuimus,Ieon4 (cuius talis perpetuo f acies cft.ut oui perpetuo etiam ita affedius fit) aliquid nubis inftar circa fuperci ^ e lia prominere feribit. Toiop HMcvfai Imn»» sr^oaarw, Theocritus Idyl. 51. de Hercule, Dc epifcynio in homine SC moribus inde iudlcandis,fcribit Adamandus libro 1, capite 11. AraiSjv Ji ynlmnn^ tHi yirxiyfi « Ataipieij^S fc>utAm y-vtim wfSs vv waistep uS esi Atovws .Vetus interprts,Quiid frontis quod eft ante caput eleuatum habent, liberalesfunt: referuntur ad leones; quali non twaseAsi/ fed kv» 7dVii(i legerit: «'«ssAti; quidem participium ab «'«st»® no reiSe formatur, fed uel paffiue potius.requirete fenfUji&astMo;*»:) , Sed ex infpedione leonis potius quam Graecae linguae peritia emendari hi locipollunt, f Oculos habet charopos,concauos, non admodum rotundos, nec nimium oblongos, magnitu. dincmediocri.Cslius tamen oculum ei permagnum efle feribit. Charopi cauimediocriter oculi, Iconis te admonebunt:ualde caui uero maligni funt , U fimiam referunt, Adamantius.Oculi parum „ caui,animimagnitudinem innuunt , argumento funtleones , Arifloteles, Fronto canes paftorales laudat mt cyiucci Ksa Atovnsifasihoc efi,rauos oculis 5C leonina fpecie. T orua leaena, epithe» tonex oculorum feuitia, quaefumma inhacferacft, (inquitErytbrxusinIndicc Vergiliano:) Ex quo Arifloteles leonem charopdn uocat , quem Catullus caefium appcl!auit,id ell glaucum:quia _ glaucis oculis praditum hoc animal afpcdiu horribili apparet, Hxcille.Sed oculos glaucos SC charo. pos confundit, ut &: alij quidam rccentiores. Ariftoteles manifeftediilinguit.ut cum feribit in Phyllo gnom.oi otVsyAm/KsJ,*»!* i® Ami"7K hju i^Tty, Adamandus etiam libro pri mo Phyfiognom. Oculi uarij.inquiqcum charopo colore frequentius quam glauco contingunt . Et rurfus,Charopi oculi a nigris uarietate differunt:fiunt autem pluribus modismam 11 quis fimpliciter infpicfrt,nigros putabit: «n accuratius,grana quxdam uidebit,quorum quatdam rulfa ltmt,non ad *» tnodum’tamcn,alia magis minusuealba:aliapallida,ucl fimpliciter, uelruffofimuInigroUe admix. totalia denim cruenta,&:c.Ciui plura fuper hoc colore defyderat,legatCatlium 15. 8. Leonum pu. pillapr»fulgent,&:dilucidilTimumcontinenthumore,itautuidcanturignitae,Plutarchusa:Apbro difienfistPlura uide capite fequenti de uifuipforum. Acrifuntintuituleones.Cardanus. Lcoocu lis patentibus attj igneis cernitur femper,Macrobius. Apertis eum oculis dormire ( propter genae fusioris breuitatem) capitetertio dicetur.^ f Supercilium ei praegrande, Ariftot. ^T^^^us crafr fior quam tenuior,Idcm. Et rurfus, Oi rlti f tV* «sfoe yjme.oli/eofjsTO. outttjiTKi u& oS< nvmc.ciA riu Locum hunc mutilum efie apparettnec poteft ex ueteri translatione, ubi magis etiam mutilatur, farciri : ex Adamantio po. teft,cuius uerba fttbijciani.P/ws v ax/hk 1(3« KS« sfcyytf^sy Hi» xixnfiyel Sii(rm,-ms Ixsmy w. }» ijoK*:» H9« yiya?LCw)(iM'y‘^’'si’iSf'iiiy’«lf>‘y’al‘xemyrSaytvpmirs. ^Superior maxilla non prominet, fed aqualis inferiori eft, Ariftot. f RiiSu oris eft amplo , Cardanus. s-ri(«t6xfya(«iyt«sl,,hoceft:os amplum habet (non,ut quidam uertit.iuftx magnitudinis,) Ariftotel. Idem alibi os refcilTum el tribuit. Labra tenuia in ore magno,ita ut partes fuperiores inferioribus fuperimedla fint, eadem^ laxa itixta labiorum angulos (o-i/yxeAi»' Graeci uocanttfic autem legendum ex Ariftotelis Phyfiogn. de labris.non «yBAwtitcm non A«gIdcm. f lU^na duas in t.entrLamLs®h bet Ar ft Rr n-fc brnas tantum mammas medio uentreaeritiquod & Plinius fcribitonon n?,;, ir ’ ^ plures quam duos interdum ardittfed q^udd latSe abundattcibum enim qimm ra^rd a^.Zfnuo“""* carniuorusefl,m corpus abfumit. CMcdiouentre marilet/' V ftudiofifunt,argumemo]eonumKeaTm etT;» r"^ 10 cius^ uerbere (e ftimulat ad pugnam, ut capite quarto ^cam f Gr«ci in LneTatlda^m aT cant.^«l«,^'s@-,sfi4«,,l4®.,Hefychius. EtpropriequWerZu^^^^^ aleata dicitur, quod per eam fe ftimulet * «AK,iy, hoc eLd fordtudinem uel drfen tonem dicemus cap.4.inmentione fortitudinis eiusiubi arde (limulo quodam ueluri rome ' caud^eius melTedicunqloquemur. Calhmachus impropriedemufeis dixit,M,.d«^ dumforte,«A*«» A«$v«ahoce5mufca oris aculeo,quo pro lingua utirur,uoratglut4 Vel Ak^^^ dicitur «s TUI <£A*8|/,o A SmSa^,oxariy„mcgxnirv(iMty xsu 7« HxMsy ki tj ^«rseii TOicwicEufiathius apud Homerum. Leones odorati,apud Lucanum: clarent enim ojfa- du adeo ut adulterium Icpna cS pardo odore fenriait mares. Sagaci(nme,ut audio,odorantur:ideo^ nianfuefadli ad uenandum ducuntur, Aelianus, f Gradiuntur leones pedatim, id fit cum pes ff 40 nifler non tranfit dextrum, fed fubfequitur, Ariftot.Sd Plinius.-qua de re plura in Camelo dixi capite Graece quidem Ariftoteles hoc incedendi genus ijfi e-xU©- uoCat.quod Varinus ftatim poVt Amy uocabiilumcnefcio ex quo grammaticolnon retSe interpretatur pro pedetentim et modicis pafflbus utcontrarium eius fit««xjif apud Homerum, uSo-xtag-uero ( iisi enim prspofitione utitur nonia£«)apud eundem oAiycp y>W yiv\-7my.B&ay,\\i^d,A. Theodorus Gaza non ijH «U©- folum pe datim Uertit,inloco iam citato,qui de proprio leonis grelfu eft,Plinium imitatus : fed alibi etiam ubi Ai ifioteles fcribit leonem cum a uenaniium mulutudine cedere cogitur, JixAy dilcedere* fenflm pe datim^ difcedere reddittquod ego homonymiaE uitands caufa non probb.pro BcUny pedetentim po niis quam pedatim translaturus. Inceffus leoni K.TCc. Polybius Aemilianl comes in fenera hommem appeti ^ leonibus refert:Qiioniam ad perfequendas feras uires non fune rani.Timc obfidere Africa: urbcs:ea^ de caufa crucifixos uidilTe fe cum Scipione, quia ca teri metu poensefimilis abfterrerentur eadem noxa, Plinius, Niphusiuide inferius in morbis eius. Herbas leo non nifi atgrotus guftat, ut uomatj fLeoprumbibit,Ariftot.AeIi^m.PhiIes. Rarus eft in potu, Plinius. Alternis diebus potur.,, alternis cibum capumt.Solinus. Cyrus apud Xenophontem in Pedia libro primo,milites itrenuos collaudans, \^s,inquu,famem babetis pro obfonio,»: aqua: potum fertis facilius quam leones, f Leo nunquam omnino admittere foporemfertur.Sedhocaliisui 10 detur perabrurdum£neq8 enim efle aliquod animal cui perpetua fit uigilia : quod ipfum Ariftotelis dotSrina prorium coprobanir. Forte inquivrtttranllulit hac ex Varino uel Etymologo) ut dorcades apettis oculis leo conquiefcinunde Irrepflt fententia,illum nunf dormire, Csl. Sed ambigua eii Io. ctitio,fl quis leonem nunepomniuo admittere fomnum dicat:aiitenim(fi uoce omnino coiunnas cS uoce nunf )intelligi poteli.eum perpetuo uigilare.quod falfiim uidetunaut admittere quidcin fom- num.fed non omnino admittere.quod ueriiis uidetur.tit apparebit ex lequentibus. Aliqui obferua rimt leonem cum dormit caudam monere, ut ofiendatfc non omnino dormirc(quod fi^Philes icri. bit)iit cattera animalia.Quod ipfum Aegypttj fe obferualTe gloriantur,leonem uidelicet a ibmno in* uiaum dre,nempe qui femper uigilet, Aelianus.Hanc ob caufam Sf Soli hoc animal comparant.So hreefie dicentes f ut pluribus in Philologia dilTcretur.) Leo minimum (cmc^ls^ons') dormit, fubitt* 10 ccnt9 quiefeentis oculi,Plutarchus Sympofiacon 4.^. Dicitur qtiibufdam quom leo inter iiigilan dum praecipue oculos occludere,qHOs aperiat dormiens. Hinc temploru claufiris leonem fymbolice appingebatpriores.Cael. Leo dormit apertis oculis,Philes. Leonis oculus utitj permagnus cft.at incumbens oculo pellis longcminor,$ut oculum totum ualeat obtegere: unde fit ut oculis apertis fomnofrui uideatur,Cael. Leo minim8(Iego.nimium)folicitus de fe Si catulis fuis,dormit apertis o. culis quafi uigilantibus.Iorath. Leo non dormit in aliquo fpecu,fcd in aperto,nihil metuens.tibicus que nox ei fuperuenerit, Aelianus Si Oppian. Cum atate proceflerit , Si iam grauis fadlus’ fuerit* tum aduenandum infirmus,auttnfpecubus,autnemororis traflibus libenter requiefcit,necB tu uel cum infirmiiTimis animalibus.xtatis fua: infirmitati diffidens, uerfari fidenter audet; fedeonfideras corporis fui imbecillilacem.femper timide Si diffidenter cum ijs agit, Aelian. Leo cum dormitin naui, periclitatur nauis,Author libri de naturis rerum.Nauisdormientein ealeone, plus folitomera gitur;cxpcrredto,rurfus alienatur, Aefculap, Excrementa. Grauem odorem a leone reddi,nec minus halitum, Arilfoteles tradit,PIinius» Et alibi. Animat leonis uirus graue, urii peft ilenstcontadfa halitu eius attingit nulla fera,citiuscp pu. trefeunt afflata reliquis. Dubitet autem aliquis an pronomen eius ad leonem uel urfum referri debe at:8i ad urfum quide referendum uidctiir.utpote uicinius uocabulum:rcs uero ipfa fortaffis ad utri ufqs halitum conuenit. Foedum odorem leo in cibo relinquit ex fuo halituiprofciffo quidem leone interiora grauiter olent, Arilfot. Excrementiim(alui)rar6 emittil. tertio die uel utcuntp accidit, ege rit,idcpdurum,aridum,8i:fimile ut canisiflatum etiam aluiacerrimuemittit.&litrinamgrauiterokn lemmnde fit ut canes arbores odorenturimingit enim crure elato, ut canes ad flipites.ldCm. Vrina 4" mares crure fublato reddere ut canes, Ariftoteles tradit,Plin, Leo in auerfum(ex auerfo,retro)mira git,mas inquammam fceminatquadrupedum omnes id faciunt, Ariftot. ^ V chementia ((rcjM4}»«T«s)praeter uim Si robur, celeritate quoij Si concitationem fignificat. Et hercle genus leonum appellant omnes uehcmens,quoniam huius quoij contenta aflionem attp Cita tam confpiciunt,Galen.de diff. pulfuum 5.4, Leonis uis fumma in pedfore, Plin. Sed de corpore eius^ partibus Si fingularu robore , cap.i.dixfcanimi uero fortitudo, Sf quomodo ira ad defendent dum fe colligat atej cxiimulct cauda fe flagelIando,fequenti capite explicabitur. Semiramis Affy ria non fi quando leone aut pardalim,fi'milcmuc feram interfeciffenfed fi legnam effet nadia,in eo fia bi placuiffe fertur, Aelian.in V arqs, fcemina fcilicet mari ceu fortiorem pratferens. ^fMagnaletcnis libido coitus,8<: ob hoc maribus ira.Plin. Leones auerfi coeunt, Ariftotel.Plin.' J’ Solin. Leones adeo funt calida naturs,ut omni tempore defiderent coire, Author obfcur.Et Aelia nus fi'militer,Nullo anni tempore a coitu abflinet leo. Sed aduerfari uidetur Ariftot. his uerbis.Coit leo Si parit non omni tempore; fingulis tamen annis uereparit,8fc, Leones, urfi',lupi,Kbidims tem pore acrius in eos qui accefferint,fa:uiunt,inter fe tamen minus dimicant.quia nullum ex fls grega» leeft, Arift. Ex leaenis Si pardis Icones quide procrea ntur.fed ignobiles SC iubarum inopes , Solin* Odorefquo plurimum ualet,ut fupra dixOpardi coitum fentit inadultera leo, tota^ ui confurgit in pa:nam,idcirco aut culpajflumine abluitur,aut longius comitalur,Plin, Lepnam dicuntferuere ad* coitiim,£dlconem non admodum poffe coire propter nimium tcmperamenticalore.idco leaenam ad mittere pardum. Si hoc odore percipere leonem, fed illa priufquam ad leonem redeat fe lauat aquis niuis.utadultertj odor oblitereturtSedhocfalfum uidetur, Albert. LcopardihiftoriaminPanthera fe requircs.Philoftratus li.i.de uita Apolloni), leaenam non ex pardo,fcd pardali concipere fcribit,his ucrbis.De leenis narrat ipfas in amore fui pardales(quanC| Zenob.interpres pardos traftulit,cu ahbl f eade uocepantheras reddat, idm re(Se)trahete,eosm(addit enim mafcuIinS articula ceu Ii dya 'De Qindrupcdibus fcdlcgeltduni paruoin prima JyllabSjUtmasintelligatufJ per alpha eftitn forminu num eft) in leonum cubilibus fufeipere. Vbi uerd pariendi tempus appetit, in montes confugiunt, (& loca pardalibus confueta )parlunt autem maculofos catulos : propterea in denfiffimis fylulioc» cultatos nutriunt, fimulantcsuenationiscaurafea maribus abefle.Lconescnim ficanilos deprehen derint,lacerant,& fobolem tanquam adulterinam perdunt', (fiveoi, uerbum ut apparet corrupuim. Interpres inepte uertlt.matrem^ tanquam adulteram abigunttego/sinOT lcgcrim,hoc eft unguibus uulnerant Si lancinant.) Hysnar coitu leana Aethiopica paritcrocutam,Plinius & Solinus . Ar, cadicos canes ab initio est canibus SC Iconibus prognatos dicunt,& uocatos efre^am/uyss, Pollux 6C Czlius. Calius Rhodig. 7. 54. fcribit felegifle apud autborem fidei integra, ouem ftiiireinCo infula de grege Nieippiiqute non ritu natur j agnum,fed monftrifico partu leone pepereritlquod ipfi , Nicippo tyrannidem portendebat ,< quam mox affecutus cfl,quum adito monftro hominem priuas Ium adhuc ageret. ^ Leaenas inter omnem uitam (inquit Gellius i;.7-) femel parere, co^ uno partu nunquam ade re plUres quam unum,Herodotut in tertia hilforia icriptB reliquit. Verba ex eo libro hac funccGra ca i Gellio polita omittam,Laanls propter bteuitatem contentus. ) Animalium acerrimum leana et audaciffimum,femel omnino in uiia & unum paritEnitendo enim cum foetu pariter matricem pro. ijcit.Reiucrd huiufce caufa efttquod aim in matrice manens motitari incipit canilus ; motus ille un guiculis pramunitus ferarum longe omnium acUtifltmis matricem difeerpictum in maius continuo augefcens,multd magis ungues imprimendo exulcerat,ita ut ad pollremum dum partus adcft,nihil de utero relinquatur incolume , Homerus aiitem leones (fic entm fceminas quo^ epiefaeno genere ^ appellat) plures gignere at^ educare catulos diciqhis uerfibus,EJs««fi5s ais ««ubeiwrt/.Et f urfuSjds 7s Vs d o-wttn^ lAafJsiloA©- Hucuftj Gellius, QUed de lea. na fertur,uuluam cum parni emittere.delira fabula eftfada ex ea caufa,quod rarum genus hoc ani malis efl;nec rationem cur ita efleqcompcrireauthor tlle fabul* poteraurarn hoc enim eft, ner mul tis nafdtur locis, Artftoielcs. Semel adi partum,!acerato unguium acie utero in enixu,uulgum cre didiffe uideo; Anftoieles diuerfa tradlt,Plinius. Quod in fei monem hominum uemt, fabula eft,cas tulos uuluam dilacerare, Aelian.fll Philoftrat.ldem tamen Aelianus uari* hift.hb.io . hoc eosfacCTe affirmat, his UerbisiOl t irxvitrti •»« nvp msitHTpxs-S^i>h^K(i, ^isi^rtiyfiSea. • Idem R Aefopus fabulator aflericCentendebant (inquit) olim uulpes R leana de generoiitate : in. (er alia quum uulpes cbijcereqleanam unum femper par ere , futim uetd multiplicem efle partum, ;a in9 eo Itbl placetet piurimum.refponditleana,parere le quidem unum.ied leonem. Quod R in ada giumuertitur (inquit Calius) quum Oirmiem ac animi excellentiam fpedari oportere, afiruimus, non Uiiem numerum R inutilem. Leana foetus intra duosinenfes perficitur, Pbiles , GeftarC fer, tur in utero menfes fex,Philoftrams. Leand: paulatim ficrilefeunt , ob nimiam facunditatem pri, mamiprirnum enim quincf aut fex pariunt catulos, tum anno fecundo quatu6r,mox tresjdemde pa ri modo per annos flngulos minus uno,poftrcmo nUllum,cum R cxcremenmm omne cofumptum iam fit , R atate definente femen una defecerit, Arifioteles, Leanam primo fatu parCre quintp ca. tulos, ac per annos fingulos uno minus (deinde per fingulos partus numerum decoquere,pro minue re.Sofinus) ab uno ftcrilefccre,AriftoteIes tradit, Pliiuus. IdtmfaibuntSoIinus, Oppianus, Phf, les, Aclianus.Hic infuper addit pcftremo partu unum omnium praftattuffimum leonum rtgem a- 4* di. Sed hoc idem Ariftoteles alibi de Syriacis priuatim faibens , Leones,inquit, terra Syriaquin. quies uita pariundprimtim quin^,p6ft ono fubinde pauclores.deinde fteriles degnt. Cur animan dum alia partu fUnt numerofo,ut fus,canis,Iepus;a!ia non, ut homo,leo!'An quod aliauuluas flue u. (eros continent multos, totidem^ formandi loculamenta , quibus impleri percupiunt, quibus^ fe. tnen genitale diuidendum , inferendum^ eft ; alia conna fe babent, Ariftoteles problematum i*. 16. Apollonio R Comitibus (inquit Philoftratus hb. t. ) ftadia uiginti Babylone progreflis , leama initi. nere occurrit a uenatoribusinterfetSa: cratautemferiingcntiraagm'tudine,quanta antea uifa non fuerat.Circa hanc clamor erat magnus uenatorum, R eorum qui ex proximis uicis ad uifendamfe. ram concurrerant , qui magnitudinem infueta R praeterea maius aliud in illa admifabantuncaefo e, nim uentre catulos otfto in utero habentem inuenere. Traduntur autem de leatnat partu huiufinddii gcftare leaenam in utero foetum menfibus fex,tcr^ omnino in tota uita parereiparit atttem (ut aiat) prima qUidem uice ues,fecunda autem duostquod fi tertio forte parere illam contingat,unuhi dun taxat parere confiicuit, quafi natura uolente rariora producere quae magnam m fe feritatem habet; (uttranftulitZenobius AccioIus,Rfequitur eum Caelius i^.^.fed Graeca fle habenttTpiwiiSfc^eitt. e» ‘T^xa, o^vt^vcj/ h^TiKri^ittycw oti^ai ngu ?l (pv^s‘, hoc eft, ut ipfc uertoiCum tertium pa. ciendi tempus accefleritcatulum aedit unicum,magnum nimirum R ingtnij ferocioris.Nam R Ae lianus fimiliteC fcribit, ut paulo fuperlus remli.) Cotemplatus igimr feram ApolIonius,cum aliquan diu tacitus perfiitiflet O Damis,ioquit,noftra ad Indorum regem peregrinatio annua futura eft , SC praterea menfium odio. Hoc autem ex catulorum numero conijeere licet, quorum finguli fingulos denotant menfes;ipfa autem leaena integrum annum nobis dcfighat ; perfei3a enim perfedlis confe- e»., rpnda funt , Haec Philoftratus, Minus autem mirum eft tot catulos leaenam illam concepifle, cum qmnium athniratione fpeciantiumniaximafucrtt. Leaena (inquit Auicenna) raro generat, R ad (ummUM De Leone. C. Lib. I. 6yi fummum duos concipit .propter caloris intimi uchementiam copiofius nutrimentum repofeentis unde numerofior impeditur generatio. Plures quam duos interdum sdit.Ariftoteles. Et alibi Ve re paritjK magna ex parte geminos, fed cum plurimos fex catulos , nonnun^ etiam unum, (Qua- drupedes quaedam multdidae catulos inarticulatos propemodum pariunt, ut uulpes, urfa, leena. Si alia nonnulwfed omnia fere Caecos, ut ea quae modo dixi.attp etiam canis.lupus.lupus ceruarius'A. riftoteles.Et Plinius ex eodem loco,Ciiiadrupedcs(uiuiparac)fere perfedos aedunt partus , quredam inchoatos,inquo funt genere lefnae.urfa dC uulpes. Leonis foetus fimilis eft catulo carco & medio. cri,Philes, Plutarchus tamen quarto Sympofiacon feribit, leonem propterea dici Solare animafcb inter quadrupedia unguibus aduncis catulos folauidentes paritlcama.CKlius. Item Aelianus.De p animalibus oculis apertis folum leonem nafei Democritus ait, ftatim a partu ilrenuum quiddam le- dentem. (Leonum partus)informcs minimas^ carnes magnitudine muftelarum elTe initio : feme. fii es uixingredi pofle.nec nifibimeflrcs moueri, Arifloteles tradit.Plinius . Nos nihil tale apud Ari ftotelem legimus.cuius hate uerba funnParit leaena quotpadeo paruos.ut uix poii fecundum men. fem incipiantingredi.Eadem eius uerba Aelianus repetit.Et Philes,Fottus(inquit) inna duos men. fes pcrficitur.fimilis catulis escis SC mediocribusilntra duos menfes etiam nati iam ambulant £( cur timt.Si: leones fe futuros declarant. Natus ex leaena catulus.tribus diebus Knodiibus dormire fer lur.Tunc deinde patris fremitu uel rugitu.ueluti tremefadus cubilis locus , fufeitare dicitur catula dormientem.Ifidorus.Lesna catulos parit mortuos.fic^ triduo cuflodit.donec ueniens pater in fa, ciem eorum exhalet (alibi, non halitu fed rugitu patris id fieri faibit) ut uiuificentur, Phyfiologus, Idem huius rei rationem reddere conatur: cum prius an res uera eifet certo cognofeere oporteret, quam eius caufam inquireremus. V tcuntj eft, uerba eius adferibere non grauabor. Leones, inquit, calidiflimi funt natur a:quod quide probat eoi um nobilitas, 6d fortitudo cum audacia dC iracundia. Fcetusautem humiditatem continet ex generis temperic.qua liccitate complexionis 8( caliditateui fcoflorredditun&maximecircacerebrumprsualenteficcitate Kanimali fpiritu adiuuante. Vnde neruis obftrutftis.fpiritus excluduntur, nec uii tute; poiTunt atftiones fuas mouere.Pareniibus ergo lugientibus circafcetum.fpiritus per os & aures, & meatus capitis ingreffi.prabentfoetui motum, Hsc ille. Leo animal eft ualde calidum 8C ficcuni,S( non poteft diu nutrire laifte. Albert. f Leones pardalianches uenenum Cicuti pantheras occidit, Ariftotcles: nos plura de hoc uenc no in Lupi hiftoria dicemus in mentione aconiti, f Leonem ferpens perimit, ut in o . referemus. ,, Scorpionem mire fugit K abhorret, Albert. Pifccs cuidam nigri uenenati in Armenia repcriutur: * horum farinam in ouium 3C caprarum difcifla latera abdunt:£( hanc efcam ad feras alliciendasobtj. ciunt,ac cum huiufmodi quippiam pardalis.Ico.lupus guftarint , continuo moriuntur, Aelianus, f Leontophonon,animalculumquoddam(S»eii/}o(/'n)oberransinSj'ria,Hefychius8( Varin. Leon tophonon accipimus uocari animal panium, nec aliubi nafeens quam ubileo gignitur : CJuo gufta* to tanta illa uis ac catteris quadrupedum imperitans.ilico expiret.Ergo corpus ems aduftum afper. gunt alijs carnibus polenta: modo.infidiantes fera:, necant^ etiam cinere ; T am contraria eft peftis. Haud immerito igitur odit leo.uifum^ frangit, SCcinamorfum exanimat.lllc(leontophonus:quan. quam dC genere neutro proferri poteft, uel abfolute.uel tanquam adiediiuum cum fubftantiuo (<&(<) contra urinam fpargit prudens.hanc quOcp leoni exitialem.Plinf us. LeontOphonos uocari accepi. . 0 mus bcftias modicas.quae captte exuruntur, ut earum cineris afpcrginc carnes pollutae (polenta mo* 'do afperfae.PHnius gC Ariftotcles) iatSa:^ per compita concurrendum femitarum leones necent , fi quantulumcunqj ex iliis fumpferint. Propterea leones naturali eas premunt odio : attj ubi facultas data cft.morfu quidem abfiinenqfed dilaniatas exanimant pedum nifibus.Solin. Ariftoteles etiam in Mirandis narrationibus.ln Syria, inquit, aiunt efle animal quoddam , quod aavTrifowi/ uOcatur: quod ipfum in cibo fumptum enecet.fumit autem non fponte,fcd fugit hoc animal. At uenatores ca ptum a fe tolium cp.alba: polenta: inftar alteri cuipiam animali infpergunt; unde feram.fi qu j guftaue riqperire aiunt continuo: kchsi itsit arSs y sfa; ary Am»™ lego Trfixrnfa;, ut fenfus cum Plinij uer- bisconueniat.hoc modo: Vrina etiam afptrfa leoni nocet hoc animat Ego leontophonum non uer mennecinfedlum.ut recendorum quidam conijeiunt, fed quadrupedem uiuiparam eife contende. J« tim.non alia quidem ratione.quam quia urinam reddit, quod huic generi proprium eft. Albertus eti am in quadrupedum catalogo pofuit. Venenum fane habent quadrupedes quatdam parux, utmus araneus, muftela. Sed cum uel in Syria folum.uel fi alibi etiam, tjs tamen in locis folum ubi leones na. fcuntur.leontophonum efte doceant ueteres,£( praeterea paruam beftiolam, nil mirum eam ignota nonnobis tantum elTe, fed etiam illis qui eius meminerunt authoribus, quorum alter ab alterodefcri piiKomnes quidem ex auditu fe feribere indicant. ^Leonis interiora corruptioni facile obnoxia funnquare foetidum habet os,SC faliuam,8( humO rem corruptum:itacp morfus eius.gC ungues infli nusbreiiiuscrirpiore^ piIo,ignauius cft: alterum longius pilo^ probiore, gcncrofius,Ariftot. Vide fupra capite fecundo , ubi etiam fecundum regiones diucrfa eorum ingenia effe, ex Alberto re. cenfui. ^ Paftor fepe in paftionibusCucnator in montibUs)leoncm afpicit pro catulis acerrime propug* nantem, Stiiprarclarc contemnentem fadam faxorum lapidationem, 5( crebram miflionem telorum; nc^ uel infinitis uulneribus confedas,{nuido robore animi prius omittit cos tueri , quam omnino moriatur:nccp enim fane tantopere fua morte mouctur,quamutncabanfro fui catuli abripiantur, GilltetranftulitautemexOppianidepifcationclibroi. Aiax circa Patroclicadauerftabat,ws7»fi •n Afetof/ vhtti dyovTtirtuicwrHotbvTtM ^ vA»< Avc/}^^i.7rKK77i^ilrfQCc» Homcrus Ilia* dosg.Hic Scholia addunt, Notandum quod etiam leones mares, catulos ducunt. At V arinus, Leone (AEcit'TO)mquit,uetetcs obferuarunt Iliadis g.de foemina dic!,tanquam Icjenam foeminino^enerepro fo ferre Homerus nulquam folitus fit, cum de Diana etiam ita canat , Etts 01 ?A0if7«yuicufty t3«xfc Ztv?, uhi/XovTte pro ^Xcuvocy accipere oportet. Qiii hoc dicunt, a Icone mare catulos duci negant: (iscgcOT S71 AfcW(/K^^«i/a«r*t'ii>'o:yfl>y«(legoijci£v;xi'«yucai(f(7rvff£tS^ itsu ^ojii^oy Ttm Avi^iifi^Sa/rns ifUiiM afirai ^ Hic in Scholijs additur.Leo cauda feipfum flagellare folet. Habet , Dc Leone. D. Lib.I. 6^7 Habet autem in cauda conditum inter pilos flimulum nigrum ueluti corneum , quo cum purioitur prae dolore magis irritatur. Haec uetba dc leone cauda fe flagellante citat etia Varinus in uoce^ra.,^ : hoc fimili poetam proponere dicens , ai» («tMoj/ tsa©- Ji •ft/nSan, Leonum genus alterum brcuiuseH:,crifpiore^ pilo, quod ignauius efl; alterum longius pilo^ probiore, quod generolius cft, Ariuot. In uenatu dum cernitur nunquam fugit aut metuit: fed ctiamfi ucnantium multitudi= ne cedere cogitur,fenfimpedatim^(j3c»^(,a5T^7ra(S5»,iia ut a. nimus totus in fiiga fit,&: corpus fimiliter,ne refpetftando quidem)fed yrajo»oraA({tofe((quo uerbo Ho merus utitur,comparans Aiacem utrum fortem leoni hoc modo fugienti) quod crebro conuerti figo nificat: WJ v oAiyofi yw ySr’ fcmrjxaiJaf/jO Tts Acys,»' jafnorfio!raAi{M^iil/ytip:»xt/rtspiifs,Scholia. Leo in fuga raro afpicit retrorfum, Albertus:fed contrarium feribunt Ariftoteles 5C Homeri interpres, ut iam ci= tauimtis, quorum fententia uerior uidetur. In fuga,edquod exacerbatus cft, irruit in animalia oc« [0 currentia: Sf quando fatigatus cft,uadit modicum Sf modicum frendens quaft dentibus, Alberttrs. Fugiunt interdum leones demiira inter crura cauda,ut canes, Ariftot. Albertus uero aliter.Leones, inqtiit.aliquando debilitati timeat SC ftigiunqdemiffis auriculis,ficut canis: 5C hoc faciunt etiam lu, pi, Iam uifus cft leo.qttictim ftiem aggrederettir.ut fetis horrentem afpex{t,fugerct, Ariftot. Vut nerattis perctilTorem obfertiat diligentiflime: ad quod alltifit Horatius in Epodo feribens , Qiiid ut nouerca me intueris, aut ut petita ferro bcllua f Verum eft quod de eo narratur, pcrcuflbrem agno fccre,at(p ex obferuato inuadere(quod Sf lupus facit, Niphus.) Si quis etiam non percuflerit, icd in> feliet, hunc 0 ceperit, cum unguibus lacerat, nec ulla iniuria afficit, fed quatit folum; a tij ubi ita per» terruit, dimittit,Arift. V ulncratus, obferuatione mira percuflbrem nouit,Si in quantaiibccmultitti ' dine appetitEum uero qui tela quidem miferiqfed tamen non uulncrauerit.correptum raptatum^ 4» llernit.nec uulncrat, Plinius. luftus eft leo, inquit Aelianus, 8f uirum quifelacefliuerit, ulcifeendi modum tenet: Primum igitur cauda fe incitans tanquam ftimtilis admotis exacuit: deinde inuaden= tirefiftit,Sfc.utAriftot.& Plinius. Et alibi,Euma quo iniuriam acceperit leo,probenouitulcifci,8f quamuis ex eo ipfo non ftatim ultionem ceperit, tanto tamen poft iram retinet, quoad pcenas pro ma leficio fibi illato fumpfcrit:cui rei teftimonio eft luba Maurus, pater illius ipCus qui in triumphum Romam admodum puer dutftus eft. Is cum aliquando iter per defertam regionem faceret , ut gente qua: ab fe defeciflet fub iugum rurfus mitteret , e fuo comitatu quifpiam , cum pracftanti nobilita» te, tum egregia pulchritudine adolefcens rei uenatoriaenon imperitHs,leonem cafu fecundum uiam animaduerfum fagitta appetens,non ab itftu diretSo aberrauiqquin ei uulnus, non tamen mortem, intulit: V ulnere is accepto, ftatim fe fubduxititum ille qui uulnus ei inflixiflet , una cum catteris di. 5'’fcetfit.Annoitcrtentcintcrpofito,lubarebus,adquas cum exercitu profe(ftusfui(ret,prarclare ge< Ilis, eadem uia regrelTus eft ad eum locum ubi anno ante leo uulnus excepilTet. Is fane etfi in magna hominum multitudine erat adolefccns,ab inuadendis tamen caeteris ftium impetum fuftentauit : il. lumduntaxat qui fe anno ante laEfilfet corripuiqSf furorem acerbitrunum,qucm tandiu quam dixi, feruafleqin illum ipfum hominem peradolcnfcentem,qucffl ab alijs inteino(ret,efFudit, ac fimul dlla cerauit.nec illum quifpiam ab hac potuit calamitate uindicare. At graiiiffima leonis ira perterrefadi, qua potuerunqfugam quatfiuerunqHatftenus Aelianus. Et rurfus , Non ad uenationem, nec ad pugnam eadem uia leo & lesna proficifcuntur:caufam periti ad notionem animalium afferunt, eoa rumrobur corporis efle,fuis enim eatenus uiribus confidunt, ut uterep non egeat alterius, oi .A' crxtifi VII ^StyirUpftiidetur yaeis addendum)-msa ■nSi Ksii Sjias ■} ian! Jiuihaivt, ud» is»"», f 0 Tai.Pollux.Hoc eft, Catuli adeo nihil metuunt infidias.&l fuis uiribus confidunt,ut folt fine parenti, busuenatum prodeant. ^Leo (ut lupus etiam Alberto) quamuis in edendo (uel cum efurit) ferociiuinus fit , tamen pa» 6jS De Qj^drupcdibus ftus 8C tfame iam uacatts , facilis mitis^ maiorem in modum cft j Ariftotcls. A prima ajtate cicitt fadiusjcum manfuetiiTimus eft,tum uero eius occtii fatio faciUmia et iucundailufionibus deleflatur: quiduis.modo id fuo altori gratum elfe fentiat, libenter fuftinet, Aelianus. Et rtirfus. Cibo comple tus manfuefdt,8(; ftmul lufionibus delctSari fertur. Leo perfacilis eft ad ludendum : fed ludi eius frequenter male exeunt, nec ante multum temporis ludum deferit,Albertus, Leonibus manus ma. gifter infcritjOfculatln: tigrim fuus cufto8,Sencca in epiftolis. Et i urfus , Tigres leones^ nunquam feritatern exuunt, aliquando fubminunt,& cum minime expec5aueris,exalperaturtoruitasmiriga. ta. Leones iugum fubeunt,Piinius;V ide capite quinto de leonibus ad fpediacula adhibitis: ubi M, Antonium primum eos iugo fubdidifle dicetur. Pluiarchus in Politicis prateepas , Annonem coa. 'cAtni®-)niucs & frigus uitandicaufa caprile ingreftus eft: pa ftores eo uifo de fe magis quam capris foliciri magno^ in metu conftituti louem feruatorem inuoca bant. At leo notfte illic peradla.nec capris, nec uir is latfis.mane difccftit, Vnde lanati caprarij fimula* erum (leonis fcilicet) loui dedicatum a quercu fufpenderunt, Author incertus in Epigrammatis i, jj. Leones in delictjsatq; item leopardos habuifle narratur Heliogabalus.exarmatos cicures^ : quos ita inftitucrant manfuetarij,ut ad menfas fecundas iulli accumberent ex inopinato, nemine confcio ’ exarmatas cfte (eras,Carlius. Heliogabalus ebrios amicos plerum^ claudebat, Si fubito noiSe leo. nes & leopardos Si urfos exarmatos immittebat, iia ut expergefadii in cubiculo eodem, leones, ur. fos. pardos cum luce.uel quod eft grauiusnotfte inuenirenqex quo plericp exanimati funt, Lamprfe , dius. Et alibi,lunxit fibi SC leoncs,matrem magnam fe appellans. f Gi adientes,mucrones ungulum uaginis corporum claudunt, ne acumina attrita retundaju tur.Hocadedcuftodiunt, ut non niftauerfis falculis currant, Solinus; ut ex alqsetiamin c.dixi. Veftigia leo qua callide obliteret Si diflimulequt fallat uenatores.ne catulos in cubili deprebedant, fupra hoc in capite dixi in mentione amoris cius in catulos . Veftigia fua terram cauda fpargens, operit ulij ad latibulum fuum.lorach. Leones in Mauritania muliebribus uerbis repelli.eius^ gen tis linguam intelligere, Aelianus his uerbis aflferitiCum homine Mauro Si aliarum rerum communi tatem quandam habeq&i aquam de eodem fonte bibit.Hunc audio,cum uenandi ratione falfus , fa« me premitur, Maurorum domos adire,ibi fi uir adfiqilium ab ingrclTu prohibereiui^ procul arcere fin domo is abfuerit,& fola mulier ad domum tuendam relitfta fuerit,hanc obiurgatorio fermone, il j, Ium ut ne ulterius pergat,inhibcrc:illiqsita moderari,utis contineatfefe a progrediendo, SC minime famis immanitate efferuefcatlntelligitfane leo uocemMauryfiam. Verborum quibus mulier leo. nem increpat, huiufmodifenfus perhibetur: Non tepudet.cumfisleoomniumanimaliumrex.ad meum tuguriolum, uti pabulum tibi condlies,mulieri fupplicatum ucnire , uice^ hominis corpore male affediiin muliebres manus refpicere.utmuliebri mifericordia dignatus,quy tibi opus funqaffe quarisiquem potius in montibus ad captandos ceruos,alia^ animalia , qua: ad leonis paftum perti' ncnt,cxerceri.nonautemmorecaniculiinfelicisuii3um qua:ritareoporteret.His quali cantionibus mulieris leo excantatus, afflitfto animo Si uerecundif pleno,fenfim oculos in terram deijciens,iuftis rationibus ui(Sus,difcedit.Neijuero,cum equos a; canes obeonuidus communitatem minaces ho minum fermones intelligere, 8( timere uideamiis,miriim uideri debet,fileones Mauros homines in. tcUigant,2i uereantur.Cuirei teftimoniofunt pueri eorum infantes, quos fimiliatijcatulosleonum Kquali^ De Leone. D. Lib. I. 65-9 «quali^ufiSusJ-atione uno eodein^tecio alunt, Quamobrem leones Maiiryfias uocei itlKllieere pone, necincredibile, nec pratter opinionem exiftimancium eft.Harc Aelianus. ” fLeocu{urutsr«acrtrnibUsgaudct,niaxinicuer6cameli.Phflcs,Camelicarncsiltonib.cotne£ii camelos, qui commeatB portarunt.dicit leones inua* ■ ■ ,**"‘'®,^*'*"’"‘°“®"“**^>’'''5*trmenta,ncquehominesattigifle,Ae!ian. Herodotiliac de re uerba m camelo Wcitaui capite quarto. Leo onagrum odit &: uenatur, Albertusinimirum ex Eccle (lauicicapfc^ 15* uW legimus. Venatio Iconum onager ♦Bubalides caprearum generis inuadiCvOp» .5^^*”™^P*'*P'=J't^fi^.fimiascapfat4partimcibi,partimrcmcdi) caufa,utin c.dixi* Leo «-lupus ceruanus Cthos) inimici funfcum enim c; rncalantur.uitSum ex eifdem petant necelTe ,5 cft, Arifloteles 9, 1. Albertus pro leone bic lupum inepte ponin thoem uero. Id ell lupum ceruarium toboz nominat. Diffident thoesSil leones, Pliniifs. Thoescommiffoscelariffima fama) leones Et fubiere aftu,5i:paruis domuere lacertis, Gratius. Cum leo infidias bubus molitur , fuo robore pru« denter utiturtnam nocHu proficifeens ad liabula , fortitudinefua omnes quidem exterret , unum ut arripiat, Aelianus. Iphicrates feribit leones elephantorum pullos aggredi, quos cum uulnerar/nt, iam matribus fuccurrentibus fugiant, Illas uero cum filios fanguine maculatos uiderint , eos interfit cere,leones poftmodum reuerfos cadaucribus uefei, Strabo. Si elcphantos.dum in uenatione fu- giunt,frequemes eoadfos Icones forte perfpiciant,alij alio fanqUam hinnuli ab elephantis fibi incre= dibiliter timenp.fcie in fugam conijeiunt, Aelianus, f Canes Indici robore 6c animo tantum ua lent.ut alijs fere beftijs ncgleflis leones tantum Dbi pares ad pugnam Si fe dignos antagonillas exi. 45 ftiment , ut pluribus in Canis robuflihiftotia comrocmoraui. Lauzani feram apud Iblumautho- rem libri de naturis rerum inuenio.ut Vincentiits Bcil.dtatintef quadrupedes his uerbis i Lauzani efl animal a cuius crudebtate nulla beft ia effe tuta potefl :nam SC ipfum leonem Omnibus formidabi. lerti dcteriqfuo tame generi parcit, in catera graffatur at^ reliquas beflias dcpr jdaf.Et cu hgc fcclus in altjs perrequatur,propriae tamen iniquitatis non mcminit,&'c. Ego lauzani,!} qua eft ita dieSa fe ra,non aliam quam tigrin effe coniccerim,iit unam omnium faeuiffimam fimul Si robuftiilimam , cu uel elephanti ueftigia fperna t. Si nonnullis in locis duplo maior leone reperiamr . Martialis quidem Iconem etiam ferum a tigride cicure d/fcerptum feribit. Leo non folum ritgitu fuo cateras terret fe tjsiled Si prteda: fempcrinhians.caudKfuat deferiptioneper fummum puluerem aut niuem protra= iSat, circulum deferibit, cuius circunferentiam tranfirc non pratfumunt befiiae inriufe , Liber de na« 50 tUristerumtridicuIe quidem.ac fi Icomagiam calleat. Et rUrfus, Ad leonis rugitum animalia omnia figuntgradum.ctiamquateum nunquam uideruht uel experta fuht. Item Ambrofiiis, Voci eius (inquit)tantusineft terror naturaliter,utetiamahimantia quae per celeritatem impetum cius cuaa derepoffunqrugieilteciusfonituuelutquadain ui attonita ati^itSa deficiant. Bt Gloffographus in uerba prophetae AmosiNunquidrugietleo in faltunilihabueritpraedamfLeo, inquit, cum tame patiturjfiuidetprC leones, curfu ad lienatorem ufep delatae , cum prope fune infiliunt.Dirigcndus eft autem icftus adpeiffus &cor,tanquam uulnere in illis eo in loco maxime Ie« tali futuro* LeoneSjintjLtitXenopIio in libro de uenatione,pardi(7ra^(i'aAas)Iynces,pantheres (Trtey «»{.Ir)tir(i,a: alia quxcuntp eiiifmodt fera.in locis externis(extra Gr£cciam)capiuntur circa Pang*. 10 um montem,& Cittum fiipra Macedoiliamtalite in Olympo, Myfio.S: Pindotalia: in Nyfa fupra Sy. riamta: ad alios montes quotquot idonei funt generis huius ahimalia nutrire. Capiuntur uerd par. tim inmontibiis aconitico ucneno, propter afperitatehi regionis, o^/i/5^oie«(i(quod ea fcilicet aliud ucnandi genus,ut per retia 6C canes, non admittat.) Hoc autem ea re mifcentes, qua quxm deleba- tur fera,uenatorcs illis obtjciiint fecus aquas, & fi quid aliud adire confueuerint . Partini «iam qute nobu in plana defcendunt,introclufa;(is«AeSsiriit£,id eft exclufaf,ne reditus ad montem eis pateat) equis Sf armis.nec fine uenatoru diferimine capiuntur. Stint quibus SC foueas latas in orbem duciit, in medio relinquentes profunda terrat columnam, cui capram fub nobis tempus religata fuperpo. nunt,& fouea ramis(i;A!i)circnfacpiunt,ne uidert poffit, nullo aditu relibo.Ills audita per nobe u6. cefatpeobambulant, Siubitranfitu noninuenerint,tranftliUnt6i:capiunf. Oppianus leonfi uena 10 tionis tres modos deferibit, ^s Si Belifarius.fed imperite traftUliKeorn primus exXenophotequo(|( iam recitatus eft, addemus tamcex Oppianoquoijinam in nonnullis uariatifeciihdusigne, tertius flagellis fit.Primus igif modus, ut Gillius fere ex Oppiano transferqhitlufmodi eft, Vbi leonis ex fpe liinca ad aquam proficifeentis tritam uiam Libyci uenatorSs obfetuarunt, iuxta illam rotunda fero, bem 8C amplam facitinnin cuius medio columnam excttantCi/^fiHsAsiriit/.profundam terr j columnam. Xenophon;)de hac agnum labentem fufpendunt,foiram maceria cingunt(A>.i«™(/ lin/wcrKOTiilrforair in/ofjoit (it/AicKiwOne cum appropinquat fera,dolofutn batathrum uideat. Agnus fublime fixus, fame licum leonis cor balatu incitattaccedens igitur,ncc diutius circa maceriam uerfari fuftinens . ftatim tranfilit, Sil inopinata fouea excipitur. qua iara inclufus in omnes fe partes uerfat erigens ( ad efcam magis,quam ut euadat)6i ftirfum uerfus impetum facit. Haec Gilliusifex autem qui fequuntur uer. 50 fus omifiqqui etfi obfcuriores ftint,8i dubitari de eis poteft,ad eundem^ne ucnationis modS adhuc pertineant, an nouum prsfcribarttCquamitis enim Oppianus tres tantum modos fe deferibere profi tetur, Aethiopicum qui ultimus eft tertium uocahs, tamen fieri pOlTet ut pro uno habuerit duos di= uerfos qui tamen ambo per foueam fiunt.) Gratccfaltem a nobis adtjcientur ; OlCl’(^£CCHSSrtHCT»Acw/y4©'«Sf«(fn'TtfIr Ay^rfl/Tii^rflr 0?’ ifxaoj wsfotfx rvKTK fitAoSjJit, do^ocAtoi; KaxflCl fA'Ast; iif^caJ^cus^ Avra^ 0, ’ wefJdSgoio oLtik «Ai/|sy, nt ijtyfa(icpi yyiiui AiUvcny TroAve/fdiof' owcfi. Vox (isAiSj* uerfu terno quid fibi uelit no aflequor, KiAiapof/ quidem genus eft inftrumcti quo piTces capiunt, naffa nimirum;&forte efcam, carnem fcilicet,airatam(ut longius etiam nidore alliciatur)ue natores in tali quOpiam infti umento inclufam(tie ab auibus atit alijs feris rapi poftit ) demittunt lo' 40 ro in fouea, ubi uel laqueis implicef Ieo,UeI alioqui ptopter profunditate eiiadere noh poftit. V erfti ultimo pro forte legendum (i’a'(i»,hoc eft dOmitus, captus Ueloccifus eft . His tonieburis inte. rim utemur, donec uetus aliquis codex manuferiptus meliora nos doceat. Alter uenatiOnis modus per ignem,hic eft:Qiii accolunt Euphratem(inquit Gillitis ex Oppiano ) leonOs hoc modo uenan. turtVenatores partim in equis fortibus &; charopis(dc charopO oculorum colore tfide fitpra in Lcd ncB .)tit qui tum celerrimi fint, tiim foli aiideant obuij leonibus ire .cum catteri equi leonum afpebS nonfuftineantipartim pedites retia tendunt. Eorum tres in infidijs collocati ad retia frequentibus pedamenus fuffulta manent; unus in medio.altj finguli in titroij retium cornu.ita ut is qui in medio eft utrinij extremos alios audire poftit. Tdiwoi/s?’ iuA'' Oosty i^TtTinsiimAwBstalij more bellico circumfedentes, piceas faces ardentes in dextra, in finiflra clypeos 50 habennnam ijs concrepant, 8f incredibilem faciiim obiebaritm metum feris inijeiunt . Itacp cunf omnes pariter equites circumfufl,inuadunt,Sir pedites cum ftrepitu fequuntur : leones uociferario. ne uenatorum territi, non audentes refiftcre,cedunt:8ii tum ignis metu, tum uirof um,m retia ilicura runt,ac comprehendunturtfimiliter nimirum ut pifces nobu a pifeatoribus igne in retia adiguntur. Tertii» denitj modus uenandi minori labore(aw«T©',mihi alpha hic uidetur) apud Ae- iliiopcsinufiieft.Nempequatuoruirirobuftifeutafi,&lDrisUnditjniuniti,Sfcapitegaleati,utDcit Ii tantum nares^ 8f labia appareanqflagelloritm uibratione IcOni in fpclunca tacenti obflfepunt; fs hancindignitatemnonferens,orehiantiatcpimniincnti,inflammata^ocuIorum flagrantia . mag. nocum rugitu erumpit,8f tanquam procella Sf turboin eos celeriter irruit:illi firmo conflanti^ ani taotamtcmpeftatemexcipiuncAtque interea cumis Uhguibus SC dentibus eorum quempiam ap." fo pelit,alius retro laceffens leonem percutit, Siifublato clamore itexat . Tiim idem confeftim relibo priore, quem tam ore ceperat , ad pofteriorem os retorquet. Alif aliunde irritant: a t is mar titim robur fpirans,huc&iUucirrmt:hunc quidem relinquit, alium uero ftiblimem corripit. dd2 De Qt^drupedibus borc frac5uj,8i fpumam in ore agens.decumbit , ac nimirum humi flratum , SC iam ualde quietum, uincuUs conftringuntjSi tanqua ariete a terra tollunt, Hadlenus Oppian, (Ssfirta i «s, ^ PolIux.Hoc eft , Capitur leo, dilBcillimc quidem adultus, non laqueis aut pedicis(nam Tifkyii-K uidetur idem quod i5?\EiiT«,hoc eft, tu V arinus exponit , hP<^°"0‘^3'«“geft«.pcdcsnondolebit,Galen,Eiiporift.MA8. ad podagram, oi quis federitfuper peIlemleonis,recedcncabiiloharmorrhoides,Aelcula6 ifLeo» rumpin^tecUrarioporletut taurorum, Diofcoridetcflei Vide in TaurihiflOria ex Diofeoride Si Plimo. Uiolcorides cum fcripiiifet, adipem omnem excalfacere, mollire,rarefacere;iaurinS autem aliquantu almngcre,fubdit:Earundc uiriuni compos eli,bubulus,uituIinus,leoninus:fed adipe tau rina non allringerc fiio loco pt obauimus. Receniiores quida obfcuri authores, Diofeoridis iicrba qust apud iplum noin-cpcrioCucra tamen clTe no nego, & ex Galeno fere fumpta uideo)ritac hec; A« deps leonis calidior eft^ ullius quadrupedis,etminus(legomagis)extenuat. Inueteratus etia calidi. 10 or iit. Hoeqoru adeps, inquit Galen minus tum calidus tum ficcUs eii.quam capraruifed et caprarii minus $ hircormet rurfus hircorCi minus ^ Icona.Nam liOrB adeps omniB prope quadrupediS adipe potentius digeriuNa et caliditate exupcrat,et partiu temiitate. Iiacj ii ipfum medicametis ad ulcera £C phlegmonas couenientibus comifccas,no modo nihil adiuUeris, uerumetiS lpferis,nimirS addita maiori if coueniat acrimonia. I nueteratis tame tumorib.atij fcirrhi in morS induratis, liS neruorum curuatirris (ancylas Grpei uocapet in fumma qupeunq) feirrhofa funt,rjs aptiffimus efl.in gbus fane minime apparet efFicaxfuillus.Taurinusautabutrotp ex gqtio diftat.utquatOc.didior ficciorqifuil lo eft,tanto fuperef a leonino, Hpc Gale. Sepii Iconis calidius eft St ficcius fepo atgebu t.id eii bouis i mariexeutis, aipr|(iatapqllcmatib.duris(fortiuscfterisdiiroluitapoflemataduraiHalyeiAuice.) Interpres RafiSjineptiirimeUtapparetcxGaleniUerbisiquilCohisadipecaterreftriuquadrupedSa» jo dipibus c6ferf,fuisdiird,8f tauri pr jcipue,no ullius mafim' ahimStis. Algebut uoce apud Arabiroru nominu gloirographos nuf^ reperio. Haly ead? fere qug Rafis de adipe Iconis fcribit,red nihil de al. gebut,ut nccp cgteriArabes.Adipeleonis perados bc%fugietjPlirt.Sext.ide fangUini.no adipi.at. tribuit. Obfcuri quida aiitoresfVincet.Bellua.Sf alijicitat hpC tan^’ Diofeoridis uBrba.Ceonis adeps uenenis cotrarius elfe fert, cu uino adhibitus beilias omnes expellit: 5C eft repiercuflibilis odoris quo fcrpeies perfcquif. Qui litiit corpus fuu fepo renu leonis, terrent ab eo hipi,Aclcula. Adipe leonis perundus fugat omne animaljetia ferpentes, Alhert. Si fepo leOnis liqiiefado intingatur animal, no accedet ad ipliim mufcac.Rafis. Leonis adipes cu rofacCo cute in facie cuftodini a uitijs , candore^ feruat.Sf fanant adufta niuibus.artictiloru^ tumores, Plin. Sepu leonis permixtUm unguentis alij^ delet maculas in homine, Albertus:fed apud Rafin,c!t qliOillc defumpftt,ficlegimUs:Stercus leonis jodeficcatum,&f permixtum unguento Cum qlioaliquis ungatur, delet maculas. Adeps Iconis re. miffusftatim inundusomnem dolore fcdat,Sext. Ad neruorum SC geniculorum dolorem, Adqie leonis cum medulla cerliina Sfladuca tereS &commifCes,tumdemUm peruges cOrpus, fanah ttir, Ide. Leonis adeps cu rofaceo quotidianis febribus medetur, Plin. Nonhulli memorat adipe jjdef felconis.Serenusinterhemitriiatiremcdia. Leonis adipe remfffirfnaurib.inftillato.a dolore liberat, Sext. Si adipe leonina tonfillac interius pCrtingantUr, eodem dtedanabtintur.Marcell. Leonis ie- uum per clyfterecum alijs quibufdS iniedtim adcfyfcntcriacomendatUraRali inter remedia ex ca pra.promdecaprp potius ^leonis feuu legendum eneputo,ucDifciJrid.dtiam habet, utdiximus in Capra G. Adeps leonis cum eiufdefellc ad comitiales laudatur,Utmc)xdica. Cerebro leonis (uc &cati)acceptairtducit amentia, (ftuporem mentis. )ldemaUriinftiUaiUm Cumoleoaliquofacuto.ut 4oadditAlbcrtus)furditaus remedium eft,RafiS. f^Si dens leonis caninus,collo pUeri fufpendatur, ante^ cadaht dentes, 8f in ortu dentio fecun. dorum,fcruro reddeta dolore dentin.Albert.uel ut Rafis habet, antequa ei dentes nafcanf,lecuriim teddit a dolore dentiu du enafeuntur. ^ Cdr in cibo fumpto quartanis mcdcf.Plin. <|[ Hepar leon s in uino pofitu & potomfcum uino purO bibito,Raf.)dolorem aufert hepatis, Alber. Leonis fcl po lanie eueftigio in terfiCit.Bertrut. Atqui plCritp alij uimhac uentnOfam non leonis.fed leopardi fclli attribuunt. Fel aqua addita claritate oculis inuntfiisftciuSf cum SdipCeiufdcm comitiales morbo? difcutit.leui guftu Si ut protinus qui fumf fere curfu id digerant,Plm. Fel leonis potatu paru cur t idern,Albc_rt,.lderum curat datus in potu dauicifed prima uiceaffligit,Raf.Dauicaut.uel(uiBeiiU tienfisfcribiOdanich, obolum figniflcat,hoc eft fcrupulum dimidiatum , uel fextantem di achmar. J« Ad ulcera oculorum Si albugines.Fel Iconis cum meile inlingCjGalen.Eupor.i.gg. Leonis.urfi.aut bubulo fclle.altjs quibufdam admixtis pro pefto ututur ad promouendu cohcepio , ut in urio dira, f Tcfticuliis leonisidexter .Raftsitritus cum rofis datus, fierilitatem induCit.fiuebibatur.fiue eda« mraflusCTudusiie.Albert. Stercus leonis deficcatum Si permixtum linguehtd.cum quoali^ quis ungatur.delct maculas.Rafis. f Quxctmtp leo uel momorderit ucl unguibus lacerarit , fanies pallens admodu de his ulceribu» cffluit,elia per lafcias.attj fpongias.nec reprimi ullo paiSo potcft.curantur code modo , quo morfus canini,ulcera,Ariftot. Lxomniuulncre.riueungucimpreiro.fiucdentc.aterprofluitfanguis.Plin, Curatur morfus leonis, ut rabidi canis morfus, fimiliter etia lupi rabidqAlbert.Et turfus, V ulnus dentio eius malo efl:c6 q? uirus de interioribus cranftt in uulnus:et cu uulnus Ilgaturitranfit uirus i.n ligametaiSd cureponunf fuper uulnus.inficiunt ipfaligamenca.Sf ho curat uulnus Sed hxcex Ari ftorelis ucrbiscqu^ iam recitauilno fatis intelledf is detorta uidentur. Lconu.pantheraru Si urforu.ef fimiliuferaru, morfus pcriculoflfunqut docet Aet.i3,5,Robufta era, ingt,hjcatlimaliafuht et itncuil 664 Dc Quadrupedibus. guia>tmplicant^ qufcquid cotigeruh»ungm'bus penctraria,et corpora ipfa diinlznU PerfeuctWd auteiti manducatione, nonfola corpus dilaniant, fed 6iofla aliquando ad farinae Hmilitudine con« fringuntiimde 6C uicinipungotur nerui.Satis ucrd manifeftu eft,q> corpora quacin elufmodiac tan tas calamitates incider3t,no effugiunt periculum abalicnationis.-na etfimaneanqputrcfadlionc fufcl piunqet ulcera ferpentia inducunt. Huiufmodi igitur uulnera cS aceto elota SC circumrafa , folutis item corporibus ac oflibus extradis.emplaftris integere oportet, Silpoft fuppurationepartiS dilania tarum, repurgantibus linamentis curare; &! cicatrice inducere,quemadmodum in comunibus ulce, ribus folcmus.Emplaftra autem his conuenientia funt,id quod ex falibus conflat, SC fimilia , quorS deferiptionem qui defiderat, adeat Aetijlocumiam citatum. H. It a. Leo Graece rex interpretatur Latine,co q; fit princeps omnium beftiarS, Ifidor.Bgo nec leonis nec fimilc uocabulum pro rege apud Graecos accipi inuenio,ut mirer hoc Ifidori fomnium. Leones dici placet Porphyrio araijii v Ail/wBj/,id eft ab uifui excellentiatpropterea Homerus ■ntnamfmerdaleon, inquit, formatum a eft, quod (inifBf/indicaqid eft fplendere, accedente za particula intendendi uim habente, Catlius. Aa» Grxeis eft uideo, inde «AitJs cxcus.-hinc &: leoni nomen,quoniam acie oculorum prae caeteris animalibus ualet,ut feribit Manetho inlib.ad Herodo» tum, Etymologiis &C V arin. Panthera,leo,a Graecis funr.a quo etiam rete quoddam panther. Si leae na,6Cmuliercula Pantheris, Varro. Lexna,As»;vir,uocabulumGrscis8iLatinis in ufu. Iconis fce* mina eft.-fed apud Latinos poetas lea etiam pro leaena reperitur.Irritata leae iaciebant corpora faltu, Lucret.lib.^.quodcarmenetiam Nomus citat.S3ualea,Ouid.4.Metam. AJtCoxytonuffl.utpleritj Id (cribuntiue! circumflexu, ut Aefchrion,ad differentia adiefliuifoeminini )ii{ proA<««,id eft laEUis,ut AissrsTP» apud Homerumjide quod jiati apud Homerum, uox Aeolica,ut Scholiaftes monet, AiV ac« cufatiuu omnes circ5fle{aii!|/,ldem, Etrurrus,Ar'5,fcrE'3tfAawip flAr»(r. X(tea)ir,eAfcai|',^ Varin.ApudeundeinXn^owti,tribuslylla bis legitur prolcone,quod non probo. V idetur ant,inquit ibidem.j^frrris dici leo per antiphta fin,iupote lyaB^os rurw to Sxxx‘7vmioy^hTs ry o ^ rs !/!i{it,Lycophr6, ©aj de leone per excellentia dicitur.ut etia de uipera quandotp, Ae' 3|aA*(/ tcfoiTK&ei' Mt«iis,Home. id eft,leoni fimilis per turba incedeba t.Et Iliad.A.Tftwi3 7ra^«mst^' tytim Ssei Etalibi,or/’B5T’«£j3aaj|/KytA«|/,aVi!itf>£j.’or*|/ ©sfa(AMrTiilr iaex’£^o;i«|r, Scbolia )'«,ufquam apud eum legifte no memim', o' 3 txuy x yxy-i-mvyuy «■ •TipxTriAmy U AtvrarTa mra («r©', Plu tarchus Sympof 4. 5, ^^Epitheta. Genusacrcleonum.Ouidiusq.Faftorum, Animofi,Claudi3nus, Afper,Horat, j.Carm.Odei, Sponfuslaceflat regius afperum Taduleonem. Audax.Emicat extemplo eundis trepidantibus audax Crafla mole leo,Claudianuslib.i.in Eutropium, Auidus,Ouid.epift.4Vni de poteft auidus capts leo parcere prjdse,Martialis.Si quis per fummas auidus produxerit undas Ora leo,Manilius lib. 4. Aftron. Czfius. Solus in Libya Indiai^ tofta C afio ucm'ara obuius leoni, Catullus de Acme. Carniuorans. Vrfi cum uitulis Gmul cmmbusc^ ammalibus carniuorans leo comedet paleas ad prxIepiajLadantius de diuinopratmio 7.14. Calpius.Csde redit: fic Hyrcana leo Cafpius umbra,Statius lib. g.Theb. Celer. Veluti celeres cum fepta leones Plena boum inua duntjCantalycius. Cleonatus: Aufonius in laboribus Herculis , a Cleone oppido Arcadis prope Nemeam fyluam. Dominumcp ferarum Crefccre miratur genitrix Maftylaleonem.Claudianus lib.i.inEutrop. Dominus Si rex nemorum, Martialis. Ferox. Acrem^ dolorem Praebent, ut nequeant contra conflare feroces,Lucretiuslib,4, Ferus.Narciili^ comas, K hiantis fatua leonis Ora feri, Collumella, Leo nunc ferus alta Surgentes ceruice toros , &c , Sillius y, V illofa leonis Terga feri,Idem lib. i6, Flauus, Credula nec flauos timeant armenta leones , Horatius in Epodo. Fortis, Crinitus 17.1. Fremens, Carpit^ fremens, auidus^ cruoris, Sabellicus. Frendens, Et Retitantcoculos frendens leo.Sillius lib. 10. Dentibus horrendum frendens , Pamphilus Saxus. Fulmincus.TefenlitNemeeusardo Prelfus lacerto fulmineus leo,Scneca in Agamemnone, Fui 6» uus.FuIuiminfternor pelle leonis, Vergil.i.Aeneid. Optat aprum,autfuluumdefcenderemon* te leonem.Hem 4,Aeneidos. Furens.lam fine patre furens luftratleo teda ferarum,Cimbriacus, Genero» DeLcone. H.a. Lik L 66f Generorifflini ferarum leones,PIinius. Getulus.Tergum Getiili immane leonis Dat Salio, Ver» gil.t.A™* TuaGetulos Dextra leones, tua Cretaiasfequifceruas, Seneca in Hippol. No ego te ut tigris>GetuIosue leo frangere perfequor,Horat, Hirfuti more leonis,Ouid.li.i4. Hirfuti coftis cxuuleonis,ldeminEpiliolaDeianiracadHcrculem. Idaus. Verberanildteostoruacum matre Icones, Claudian.j.de raptu. Impatiens.Vacuoqualisdifcedithiatu Impatiens remeare leo, Clau dian.li.i,in Ruf. Impiger.Nimchos tauros nunc impiger illos InfequiqSabel. Indomitis^loqui SC fedare leonibus iras,Sillius lib.j. Ingenuus. Aftuta ingenuum tiulpes imitata leonem, Horatius j, Serm. Infanus. Fertur Prometheus infani leonis Vim ftomachoappofuilTe noftro.Hora. Car, I. 1 6. Ntmiru hinc quod uulgd dicitur ab aftrologiSjleonem fydus dominari cordi.Eft aSt Ilomachus os ueniriculi cordi proximu,quod ideo ctii Grxci cardian aliquado uocanuibi iracundi* fedes ui- dctur,non minus ^ in corde,imde uerbfi liomachari. Certe cBalimenii penuria ea pars fcntit, horni nes ad iracundia multo procliuioresfunttfedHorat.ut Sd Acrointerpretatur,fimpIicitcr de animali bus,nonfyderib.intelligereuidef. Iracundus.Armeni£ctigres,iracundi^leones,Ouid.iy. Metam, lubatus.Sylua lubatus qualis Armenia leo In csde multa uidior armeto incubat.Senec, in Thyeif, Libycus.lam cernes Libycum huic uallo afliiltare leone.Sillius lib.y.In tauros Libyci ruunt leones, Martialis li.ii. Loetifer apud quenda receniiore. Magnanimus,Ould.5,Trift. Magnus.Necma gnosmetuentarmentaleones, Verg.Aegl.4. Maflylus. Ante pauens capiet Maflylumdama leo* nem, Codrus Vrceus. Marmaricus.Et fua Marmaricos cogetiuga fcrreleones,Ncmeflanus Aegl. II. Marmaricus leo Morfus cruentos palTus audacis leae, Seneca in Agamem. Maurus.Sedprius jt aut Mauro ueniam fera prgda leoni,Pontan. Molorchfus Mantuano, ide qui Nemejus ab Hercule occifus,de quo uide infra in h. inter hillorias. Odoratus, quonia olfadiu claret. Tabe^ cruetae Cac dis,odorati Pholoen liquere leones,Lucan.li.7. Parthicus.apudMarul. Phrygius, lungebSPhry* gios quum tu rapereleoneSjCIaudianus lib.5, Poenus, Daphni tuum Poenos etiam ingemuitTeleo: nes Interitum, Vergil, Aegl. y, Prardator^leOjdumoflsfcorpius aruis,Manil.li.i. Rabidus, apud Codru, Rapidus. Didius ob hoc lenire tigres, rapidos^ Icones, Hora, in Arte.PcdIoris impulfu rapi diftrauere leones,Statius7.Theb.Qiiem nequeunt rapidi contra conflare leones, Lucretius 4. Ri. gidus.Necdorcas rigido fugax leoni,Martialis. Rugiens,Qiiintiano. S5Uus,Lucret.li.5.8dMart, Saeiia leonum femina, Verg. Sanguineus, Valer.j.Argon. Terrificus, Salmonio. Tornus. Aut fremuit tornum mutatus membra leone,Sil.li.7.Toruus^nouos refpexit ad ungues. Stat. g.Theb, 5" Inues ampla licet tomi lepus ora leonis, Martialis lib. 1. Trifle leonum Scminium,Lucret,libro j* Toruus,Martiali. Trux.Quaterent^ truces ieiuna Icones Ora,Valer,8.Argonaut. Tumidus, Tigresm domat tumidoscpleones,Ouid.a.de Arte. V aflus.Et uaftu Nemeae fubrupe leone, Verg, g.Aen.Nontame utnaflos auftm tcntareleones,Propert.i. Validus. Et ualidospartim prifemilc re Icones, Luere, y. Villofus,Vergilio8dRufoFeflo. Violenti^ ora lconis,Ouid.i,Mctam. ^Lcjna: epitheta. Africa, Qiiintiano. Audax.Morfus cruentos palflis audacis leae, Seneca in Agamemnone. Cauernicuba,recenciori cuida. Dira,fimiliter & dura, & ferox , apud recentiores leguntur. Fulua.Armenias tigres.&fuluasiUelcaenas Vicit, Tibullus, Getula.Nonuidesquan tomoueas periclo Pyrrhae Getulatcatulos leaenae, HorattusCarm, 5.10. Hyrcana. Non aliter Scy. thicos armenta per agros Hyrcanae clauferelear,Stat.y.Theb. lmmanfueta,recentiori cuida. Liby 40 ca. Ipfe fuit Libye* prsda cruenta leae,Ouidius y.Faft. Marmarica, Quintiano. S*ua lea, Ouid, 4, Metam. Tigridis, aut fleu* profugicum prole leaenae, Valer.fi.Argon. Torua leaena lupum fe* quitur.Vergil.Aegl.i. Trux, Mantuano. ^ ^ ^ ^ * 4fGraeca. Ai'Saj/,Homero,SdOppiano. Etymologiis exponit Tri/ wt* * laycui; Homeri Scholiaftes ^ itri^KefcAesTwa Atarer©'. sysTett mega riv tAst/ « Afc^miu i(scr sAir Varinus, Eed55fix»e,Oppiano:£d alibi, Eef^f^iTiAtiKre. jo , ST Ami-tA- «JiriAaliKrT »9®- , Pindarus in Olympijs, toA(oe,Pollux. Juii XWTwiflrjOppian. mtx«Ao9i,(t©',PolIux. djOTTjooif®', Homero. 3«4'9oKS(i®' uel |w9ow»s , Oppias no. Pi/ei'vA»i'©',eidem;propter oculos igneos, ut in e . dixi, A pollonio. ni/fo-oj.in epigram, l)TOt,Homero.-Scholiafl.interpretaf ^(««sfAaAMs finipliciter.Homero. smgi/lxf.tii nfoiTaTTa, Oppia. TOjoriiewsSsj.Antipat. Tta/fos/ww.Soohoc.Titxfis.Pol. Y3-<5s'«/x»e,iais?'3w»s,v®‘i^45“('s <0 i®»OTS,uidefuprainB.deoculis, iiV»s»SHel»(<«s»{,Oppiano,Lyrophronietaliis, fDcriuata. Leoninus adiediiuii apud Plinium 3d Varron. oi'3AMii/Vii:/sffi'X"'’T‘’>huidasinOT. nSnilr. Awm , pellis leonina , uide in e. Anini^te , i mrccrriy Austo Varinus: Awyn/lefi 666 , De Quadrupedibus iconum catuli, Leontiafismorbus,ciuiuulgo hodie lepra, unde dii/, Varinus in AsMwchinc forte Martialis membrum muliebre leonem appellauit: utdice. mus in prouerbio Leonem radis,) Tyrocneftis genus eft cultri; folebant autem in manubrijs cultro- rum elephantes aut leones fculpere. Asy^ SSti sx W’ «jriSUsGE.dis Asotire udi Tujoxrxsrt/l. oxA« Jsvns J( idef m Atoms. Ir* («« 4sS{wo»7S, Suidas in 6v s»m(j«.Lea quidem Latinis pro leasna accipitur, fed Am Gracis ! ^ ms Isiais Ai'S^ exponitur V arino. f Leo fydus. Poeta dicunt duos leones ab Hercule interfedos.unum apud Teumeflum Boso» tia montem feu oppidum, 8( hunc effe uolunt quem lupiter in ccelum tranftulerittut fcilicet Hercu lis, qui feram inermis occlderat,gloria confulcret, Higinus tamen alium fuiffe tradit, quem feribit S Luna iulfu lunonis in Arcadia nutritu (apud Lunam in Nemea regione Arcadia,Nigid.)a: deinde in exitifi Herculis dimifrum,quemquaHerculesintcrfecifrct(iu(ruEuryfthcicSMolorcho hofpite, Nigid.) ab indignata lunone in fydera relatu ferut.Sed ut breuitati ftudeamus,fequemur Germani, cu in Arati Ph^nomenis feribente, Leonem beneficio lunonis inter aftra eollocatu.ed qiuirtute feras omnes pracellat Periander (Pindarus Rhodius, ut habet V arinustqui tamehac uerba illi non attri buit) Rhodius refert eum ob primos labores Herculis memoria caufa honorifice afti is illatum. Hic notabilis Si maximus inter Cgna eftthabet ftellas tres in capite,in petftore claram unam, BCc. C^uum Sol ad eius lignum peruenit,menfe fcilicet Iulio,tunc allatis calor uehemetilfimus terras adurit, ex, ficcat flumin a, 8( fruges concoquit, Hac Rauifius Textor. Leo quoniam inter quadrupedes prin cipe loco eft, eam ob caufam a loue fydereafeded^natus uidetur, V arinus. Aegyptij(inquit Macro bius Saturn.i.n.) animal in Zodiaco confecrauere ea coeli parte.qua maxime annuo curfu Sol uali. 4, do efferuet calorefteonis^ inibi lignum domicilium Solis appellant, quia id animal uidetur ex na tu. ra Solis fubftantiam deduceretprimum^impetu SC calore proflat animalia , uti praftat Sol fjrdera; aahduscpeftleo peflore , 8C priore corporis parte, ae degenerat pofterioribus membris, oqueSolis uis prima parte diei ad meridiem increfcit,uel prima parte anni a uere in aftatemtmox elanguefcens deducitur,uel ad occafum,qui diei, uel ad hyemem,qua anni pars uidetur elfe inferior; Idem^ ocu, lis patentibus atqj igneis cernitur femper,ut Sol patenti igneo^ oculo , terram^ confpetftu perpe, tuo at® infa t^abili ccrnit,Hac Macrobius. Et rurfus in Somnio Scipionis 1, 1 1. Cum anima (in, quit) a cancro ad Leonem labendo peruenerint , illic conditionis futura aufpicantur exordium. Et quia in Leone funt rudimenta nafcendi,a( quadam humana natura tyrociniataquarius autem ad- uerfus leoni eft, &: illo oriente mox occidit,idco eum Sol aquarium tenet manibus parentatur, uipo „ te in ligno quod humana uita contrarium uel aduerfum feratur. Scribit Nicephorus in Aftrolabij ’ llrudlura cor ccelcftis Leonis dicibafilifcum,Calius. Leo Solis fymbolum habet ; quoniam oculos habet ignitos,faciem (ut placet nonnullis) rotundam, & in ambitu radiorum quada imagine etiam pilos,ut fit plane Solis fimulacrum.C^iio argumento Hori throno leones fubljciunt.Ell autem eo no mine'Sol,is iKi ■f&oifiSp ifxTSi/.Calius. Plura uide in Philologia, cur leo folare animal exiftimenir. Leonis lyderisepitheta:Aeftifer,aftiuus,ardcns,arens,calens,fcruidus,flammifer,flammiger,Her. culeus,horrendus, horridus,horrifieus,rabidus,fauus,terribilis . Horum ex poefts teftimonia Tex- tor affert,fed commifeet ea epithetis leonis lerreftris. Stella uefani leonis, Horatius 5. Carm. Ali. qui apud Homerum Iliadis quinto j^Axa;; ot'So[i, in quo Martem fiibulatur tredecim menfes Captum faitTe.lconis fydusinterpietantunVideScholiaHomeri. f Icones. In templo quodam Paufanias feribit, in Agamemnonis fcuto formidinem fuilTcexpi Aam capite leonmo(quoniam leo minimum dormit , ac dormienti etiam oculi fubluccnt ) cum epi- grammate Dc Leone. H.a. Lib. 1. <5(57 OTammate,Oi/T^ ^inay,S of tjfoiy Ayxyiitvxy , Calius. Aeneia puppis Prima tenet fo= ItroPnrygiosfubiuntftaleones, Vergilius lo.Aen, Dicitur quibufdam leo inter uiuilandum prjeci pue oculos oreludere,quos aperiat dormiens; Hinc templotum clauflris leonem f/mbolicc a ppinee bantprioreSiCaelius, Defonte,quiquatuorfiflulis((if5i'«rs)peraereileonis oculumutruncn os SC dextrum pcuem faliebat, egregia quaeftio arithmetica extat Anthologij Graeci i. 46. fine authoris’no inine,his ueriibus:^ X»A«mj J'i yu ’iyyx-7«Aii, KcUsiyif.ny oWiTSjowTm/Jij, ra«SB Ji i/lv Hyxin Aliiy ojrfcee, Km ^M.iy ipirnT;, Tita-i^xn S^xf. Aixioy tj jriiiinu iP ttlM mrmKM svyx,^ yMm,^ B<^xy , aVt mdy. Huic adiedlum eft fcllolium Maximi monachi, ^lod nos SC brniitatis & excitandi ledloris ingenij caufa.omifimus. K^Snu A tm Hltn)<^ra!r®i/ucls!>(4«lTOtf)15-i«ei«f»K;;7> NaA©- 'tjreya nup tldi™ -mi hiyviijmi/ »»5i«!,«Ais vy Kiovm 5refO(i'^w7'©',PIutarchus in SympoC 4, •j.Hoc elt.iir nos couertimus; Fontium fahenpbus ora leonum afflngifolent.ut aquae.x eis profluat, (apud Aegyptios nimirum:)’ quoniam Nilus aruis Aegypti nouam aquam inuehit Sole tranfeunte leonem. Crcefus inter do. naria Syracufis pitflus eft Mentor furculum extrahens pedi leonis, Ut in D .retuli ex Plinio, aswti. tt OTf©-, Alpheus fl . quoniam ad eius fontes leonum effigies dedicata funtjHefyc.iX Varinus, Si. cyone in templo Aefculaptj fpecflatSomnus fopies leonem u^^cl^LrH^ cognomine, Paufanias in Coria thiacis. Leana feorti imago celebris fuit Athenis,fubipecielegna fera, ut ititer propria muliera dicam inferius. Ampraciota leanam,quod tyrannum fuum laceralfet SC diltraxilTet, utfua liber* tatis uindicem.fumma religione eoiuni, Aelianus. In Craneo didio luco ante Corinthum urbem fe 10 pulchrum Laidis eft,cuius operculum effigiem leonis continet, arietem anterioribus pedibus tenen tis,Paufanias in Corinthiacis. Quid fcalptus fibi uult aries.quem parte leana Vnguibus apprens fum pofteriorc tenetf Non aliter captos quod & ipfa teneret amantes. Vir gregis eft aries, clune tenetur amans, Alciatus in emblemate de tumulo Laidis. Delphos mittendam fecit leonis effigiem ex auro excodto decem talentorum pondotqui leo dum templum Delphicum deflagrauit a femilate ribus decidit,fuper illos enim erat collocatustSi: nunc in Corinthiorum thefaurorepolitus eli , pon. do fex talentorum attp dimidij, eliquatis tribus talentis aC dimidio , Herodotus libro 1. In ingreffii Thermopylarum tumulus eft, ubi nunc fuper Leonidem (Spartanorum ducem illic a Perfis imerem ptumlftat lapideus leo.Herodotus libro 7. Leo Solis fymbolum habet,ut in leone fydere demonftra ufcquo argumento Hori,id eft Solis throno leones fubijcumt,Catlius. Leones duo atri in gradibus !» Capitolij ex atro raal more Lydio funt, Ge. Agricola. In manubrijs cultrorum elephantes au t leo* nes fculpebantihinc illud, 01/ Myv. Atour’ uiA Tcjaxrasit/JS-idcquo paulo fuperius didium eft. Rex Sa lomon folium magnum fecit eburneum, cuius fulcris duo leones(araioth)atriftebant:led SC duode= cimleones(araijm,leunculi in translatione Hieronymi) ftabant illic fuper fex gradus hinc 8d hinc. Regum j.io. Quatuor animalia circa thronum coeleftem diuus loannes Uidit(ut in eius Apocalyp* fi legimus cap,4,)unumfimileleoni,fecundumuitulo, tertium facie hominis,quartum limileaqmlte uolanti,6dc.quatuor euangeliftas,Marcum,Lucam, Matthaeum Sd Ioanncm,pleriip interpretantur. Reptat in umbone leo flammeus.Poeta quidam recenfior. Plurimi quidem huius feculi principes &: nobiles uiri,leonem ad infignia Sdftemmata tanquamfortiflTimumanimalafcifcunuutali) alia fc. rociaSdiracundiatplenaSdrapadirimaanimalia potius pro infignibus quam placida manfueta ■ 40 haberemalunt. Leonem Florentini urbisinfignehabcnt,alunt^ femper uiuos,ut Bernenfes noftri urfos. ZroloiijHefychius SC V arinus. Sunt 5C a leonis pelle 8d pantheras nominatae gemm*,leontios SC pardalios,Plinius lib. 57. Et alibi,Gemma achates apud magos,quaeleoninat pelli fimilis fuerit, potentiam haberecontrafeorpio nes icitur. Leoninus lapis a quibufdam herba lithofpermon appellatur,de qua mox rurfus. Leontion SC leoninus lapis,ut inter nomenclaturas Diofeoridi adfcriptas legitur, herba litho. fpermon uocatur,cuius femina lapidis inftar dura SC fragilia funt,8d magnitudine colore^ margari tasreferunttuulgd milium Solis uocant,&: aduerfus calculumrenUm utuntur. Radix ei magna.Sed alterum genus parua SC inutili radice.folijs SC granis minoribus locis cultis nafcitiir in aruis . Eft SC harundinis genus fimili grano fed maioretaliqui lacbrymam uocant. His addamus leonticen, quae p alio nomine cacalia uocatur,cui femen margaritis minutis fimile inter folia grandia dependere , in montibus fere,Plinius feribit. Plura de ea leguntur apud Diofeoridem SC Ruellium libro 5. cap.118. Recentioribus ut adfirmantCinquit Ruelliusjdicitur agrefte catuhfruticofa eft,femine minutis mar garitisfimili,inter folia magna pendulo, quae ad oleagina uel qtierna fatis accedunt. Diofeorides non folia ut Ruellius,fed florem querno oleaginotie comparauit,ut impreffl codices Graci habent: fed pro (fl=K(,id eft quercui, legendum %t'4J,hoc eft raufco,ex uetuftifflmis codicibus retflc docet Mar cellusVergilius.Qiiercus certe SC oleae foliorum fpecies nihil aut parum commune habct,8<: Diofeo rides dc floribus clarifflme loquiturrfunt autem flores oleae mufcofi,aic. ut Ruelltj hac in re ofeitan. tiam miremur.ldem a. 141. aliam Plinij leonticen fiue cacaliam puta t,ar aliam Diofcoridis.quoniani diuerfas uires eis adfcribant:8e Diofeorides feminum margaritis fimilium nullam mentionem faci, («aqubi rurfus hominis negligentiafe prodit, cum apud Diofeoridem ai yirxrihyiiMitiny wssstAaa manifeftenominentur.Quod uires attinet,cum cmtera omnia conueniant,non ideo diuerfa erit P)i. nij Icondcectfi quaedam ei a Diofeoride non memorata attribuat ; Quanquam granis eius ex cerato 668 De Qmdrupedibus . inunfi/s factem extenfam SC fine nigis feruari,Plmius etiam ijfdcm quibus D/ofcorides Iretbis deca calia refert l6,! fi.quod itidem Ruellius non animaduernt. Cacalla quidem ditSa uideri poteft.quafl coccalia.quod coccis, id eft granis peculiaribus infigniatur: Leontice uerd,ucl quod fimiliter ut litho fpcrmon (quod Si ipfum.lit paulo ante monui, leontion uocatur) grana margaritis Cmilia proferat; Vclquod radicis commanducatae fuccusarteriamflmfliteriuuet ut glycyrrhiza, Galeno tefte.Voca tur autem glycyrrhiza quotp leontica inter nomenclaturas Diofcoridis. Cacterum Galenus pro ca= calia cancanon.KKyx^woi/jnominauicPaulus cacanon.WKitras: Cancamon uerd fcribit lachr jmtam ef fe ligni Arabici,myrrha fimilem,odoratam,ad fuffitus utilem, ui extenuandi corpora obefa , item ab^ flergendi SC aperiendi obftrudliones , ut Si Diofeorides pluribus. Hanc Serapion SC alij Arabes fac appellannlaccam uertunt interpretes. Sed quae hodie in officinis lacca Uocatur, nec odorata eft , nec ,a fimiles habere uires uideturtEgo eius loco medicamentis myrrham potius iniecerim , quam ut Mo. nachis qui in Mefuen fcripferunt placet, draconis uulgd didum fanguinem,cui uis aliridoria. Non probo eos qui canchamum apud Diofeoridem per c. afpiratum feribunt : Mirum autem nullam Ini* ius lachrymsmentioncm a Galeno fieri. Ex confinio caiiae cinnami^ SC cancamum ac tarum inuc« hitur, Plinius, nec alibi plura. Caccaliam Paulus per cappa duplex fcribit, SC eandem cacano facul tatem habere tradinCacanon autem, ut iam dixi,Galeni cancamon , SC Diofcoridis caealiam uocar, utnon folum eandem uim habeat, fed eadem omnino fit.Sed huiuintodi errores Pauli etiam alibi rc perias,res eafdem propter nominum diuerfitatem diuerfas exiftimaus.Rcdco ad caealiam herbam, quam leon ticen quocp uocatam dixiieam quj hodie fit nullus adhuc demonftrauit,nam quod de car ui agrelfi Ruellius fcribit, certi nihil elf,& ex auditu tantum (ut apparet) ab eo feriptum; ego conie* duram faltem meam afFeram,ut excitem diligentiores.In Gallia SC Italia hortis uidi lachrymam uul gd didam herbam, folijs magnis harundini fimilibus, candicantibus, inter qug caulis redus affurgit; &: inter folia caulem cp nafcuntur grana candida,lapillorum duritic.unde recentiores etiam aliqui li' thofpermon nominant.Ea filis inferunt muliercula, &: quadam ita preculas fuas numerant.HacnI fi cacalia eft,aliam doceri cupio.Eil fanc perquam dulcis,ut arteria quod de cacalia fcribitur,non mi nus quin tragacantha aut dulcis radix utilis uidcatur.Herbahuius mentionem facit Hier. Tragus a. ^o.lithofpe^rmum maius uocitans,gt ffemfamen. Leontopctalum herba dida uidetur.ac fi all quam in folijs (atTuAa Graci poeta uocant) cum leone,uel pedibus leonis fimilitudine habeatiquod tamen auihores non exprimunt. Leontium etiam SC leoninum femen, ciufdem herba nomina funt inter Diofcoridis nomenclaturas. Habet hac planta, ut Plinius SC Diofeorides feribunt , caulem fc- mipcdalcm aut maiorem, alis numerofum , quarum cacumine in filiquis femina ciceris modo bina terna^ continentur,florem puniceum , anemones fimilem , folium braffica,diuifum papaueris for* matradicem nigram,fimilem rapa,ftr umofam , tuberculis quibufdam ceu nodis^articulorum emi* nentibusinafcittir in ar uis frumentario agro. Hanc ego me ignorare fateor: fanemelius etiam Rit ellius idem de fe confelTus eireqquam patam Iconis uulgd didam.candcm afferendo, reprehenden- di nobis occafionem reliquilfet.Nam pata leonis apud Gallos non alia quam confiligo uel pulmo» naria ueterinariorum eff,de qua abunde docui in BoUe capite tertio, Ea quantum differat a leonto* petalo, deferiptionem partium lingularum conferenti fatis patebit ; SC infuper uires confideranti: ' radicis enim Icontopetali ufus intra corpus elf,confiliginis non item.Leontopetalon tertio gradu ca lida SC ficca ef}:confiligo,ut mihi uidetur , in quarto SC cauliica : eadem aut maiore potius efficacia 4» qua helleborus niger, ideo^ illi antiballomenon. Leontopetali radix aduerfalur omnium ferpetium generibus cx uino pota, nec alia res celerius proficit, Plin . Alia efi leontopodium ( quamuis idem nomen leontopetalo etiam tribuitur: Apuleius capite feptimo leontopodion defcribens,eadem ei no mina tribuiqquat Diofeorides leontopetalo) de qua Diofcorides:Digltalis,inquit,hcrbula eft: foliola habet angufta,longitudine trium quatudrue digitorum, hirfuta, ab radice lanofa et albicantia,flores nigros,&c.Hanc quoqs hodie ignotam putomec eft quod magnopereeamnouiireaffeiSemus,cum ad' amatoria tantum in ufu fuiffe Diofeorides feribat (licet in extremo capite Grateo addatur , eam phymata quocp difeutere:) ut Plinius quoqp cemon uel camon.quac eadem eft. Et Diofcoridis etiam de Icontopodio caput in uetuftiflimis codicibus de cerno inferiptum erat, ut Marcellus V ergilius do • cet.qui SC alia nonnulla affert de herba hac cognofceda laborantibus utilia, Atqui Plinius aUbi Icon* 5« topodion ahium fifiere SC bilem purgare fcribit,fcmine lymphatica fieri fomnia, campeftrf&fj^aci- li folo nafci.ftem alibi, femen leontopodij tritum in aqua cum polenta, tela omnia infixa corpori ( fpi cula fagittarum,alibi) extrahere.Sed hate delcontopetalointelligi debent ; quod inde facile colligo, quoniamaPlinio cognominatur liceron,(litheoron.utHermol, legit, a;corypetton)dorypetron et toriuentoroniqira nomina apud Diofeoridem inter leontopetali nomenclaturas leguntur , paulum modo uariantia,A^lii«(ifoj/,ci'iBeiicTiels,3»ft'.8»9j’Oi/. Accedunt natales tjdem:&; uires extrahendi fagittas calidte ftcctecp facultati in tertio gradu conueniunt: SC fi hsc facultas quibus ineft,a tota fubftantia inelfeuideatur.Sedfialuumfiftit, quomodo bilem purgatf ego ciere potius quam fiftere dixerim: cafe caufa a Diofeoride etia n'adi,Icontopetalon mifceri clyfteribus ad coxendicis dolorcs,nimirum ca facultate quacentaurium minus SC colocynthis, Sfc. Lcontopodion,inquitHermolaus , in ue* it tuftiffimo Diofeoride appidf am uidimus.fimillimam hcrbtc quam uulgus ex noftra confuetudine ca lendulam appellat.ut eadem omnino elfe uideatur, Hsc ille . Apud me uerd nulla huius pidf urat SC fimilium De Leone. H.a. Lib. L fimfliiim authoritas eft.ubi deferiptio longe diffennt.Pata Ieonis,fi bene memini i 66g pcllantln hortos tranilatam.iiiiiacifflmam eife obfeniaui. Branca leonis, herba flaura, Syluati- CIIS . Et alibi , Herba flaua ( alias Maura ) planta leonis , id eft trifolium maius . Ilieas , id eft pe» uel brancha leoms , herba , Idem. Eruditi haec nomina de trifolio afphaltite inteliigunt. Oro- banchen liCTbam inBouis hiftoria capite icrtio copiofe demonftraui. Eam Itali quidam , authore Peiro Matthaeolo, lupam uocant.quod deuoret plantas quat prope ipfam nafcuntur: alif caudam lea w nis.mter Diolcoridis certe nomenclaturas leonem quotp appellari Icgimusiltem in Geopon. 1.40. ubi Sotionis iierba harc funtLeguminum leo.ofprioleon Grxei» Si orobanche appellatus, no proue niet in aruis , ft in quaiuor angulis et in medio aruo rhododaphnes ramulos infixeris.Quod fi uelis hac herba in totfi no apparere, quincp teftas accipito, &: in ipfis cum creta aut alio colore albo.Hercti Icm Iconem ftrangulantem pingito, eas^ teftas adquatuor angulos &; in medium arui deponito. Alij leftam ita depieSam in media tantum area defodiimt.Eft a; alia qutedam naniralis cura, Cnos hic ex Grjco mutilam Cornarij translationem reftituimus)a Democrito etiam prodita.huiufmodi.Qiio Iliam leo animal gallo uifo expauefeit 8C contrahitunfi quis gallum manibus flrcnue coprehenfum circa agrum geftet,herbaleonina(«aswTa^OT'«)mox abolebitur, tanquam 8(i ipfa leonem timente. Aliqui experientia doifti femina terrae mandanda gallinaceo fangtiine irrigant , t!m§ tuta fic a leo. II iiinahcrba futura. Ruellius compofita uoce leontobotanon protulit. Btmrxnnii (laMieu/ ) ruwmtrr’ ii^'i'fi,Pindarus inNemeisihoceft, Galliam olim uicftorem herba leonis coronauit: ubi Scholia,HerlDam leonis didiam ex Archemori fanguine prognatam aiunt. Alij, quod prxftat, ip. fam Nemeam Amst©- toitumsi interpretantur, mefiGj/aieT’ i Afop , ut Atoc» hic non herbam fed locum pafcuum fignificeqin quo fcilicet pafei folebat leo Nemejus. Alij apium herbam;1»^, uox Hebraica lob capite quarto ab Hieronymo tigris transfer, tur, d Septuaginta («/firsAsfai/ , uel potius ; Efaia: iicrd capite trigefimo leo ab Hierony. mo, catulus leonis a Chaldxo, SCc, ut fupra in A. dixi. ^ Ego uocem (.uyjisAbai/ nuiquarn repe* rio, nec diuinare pofflim quale fit animal: 8dut maxime fit in rerum natura , non redft tamen pro Hebraica uoce laifch poni uidetur, qua leonem dodiflimi plerique fignificari teflantur s prouedbe quidem Ktatis Dauid Kimhi , catulum uero Chaldaicu sinterpres SC ipfi Sepiuagin. ta Efaiae capite trigefimo. AhrahamPrizol leonis genus intelligit.Hsciamfcripferam cum repe, tiapud Strabonem libro fexto htec uerba : Extrema Arabite ultimum promontorium fert parda. fe> les fortiflimas, SC leones qui ni/f(i«»)!r,id eft formica uocantur, SC genitalia furfum ucrfa ( i‘Witauerfa)habent,SC colorem aureum, nudiores Arabicis, Leones quidem aurei coloris reperiunS 610 ttiatii in /riama Afiical prxter (blahi pellem niacUlis exornatanijGillius.McgaftlienSs fciiptis triandauit,’n Prafijs tigres gi, giii Iconibus diiplo fiir^ maiores, Idtm. Catus leoni uel potius leatnat quodammodo iimilis eft; fed cati auricula: acutiores,lc^a rotundiores funt. Gryphem Indicum aiunt quadrupedem ut Icone cUc, unguibus etiam robuftifflmis IccMium flmilibus, Aelian, Sphingem fabulantur ex corpore uir ginis se leonis compolitam eire,Aclian, Camelopardali pofteriores corporis partes leoninae funt. Mantichora: Indica: ferae corpus leonis efle Ctefias feribit, caudam fcorpionis modo fpicula infigen. tcm.Plin. LeucrocutaeetiamferaeIndic®,collum,cau^,5e pedtus leonis apudcimdem contribui, tur. Dsmonium leoninum, efl permixtio rationis cum adis malis laedentibus Sf iracundis, An dteasBelluneniis, •• ^ Propria, Leo, At»;;, nomen proprium muttis olim uiris attributum. V idetur etiam Germani, cum Leonbardinomcn a leone fadum,ut Eberhardi ab apro.Bcrnhardi ab urfo,ac fi iftorum inftar animalium fortes dicas. Leones didos Romanos imperatores fid pontifices aliquot in hiftorijs legi jBijSsitisi oraculum fidum in Equitib'. Ariftophanis.tanquam Athenienfibus de Cleone datum, pul. chre enim colluduntnomiha Leon 8d Cleon. ltiriiid'<,'»»isy«‘n>5m(/,«j,s(/TOsM«c/ltsA£j.8,Scholia.Et cum C!c0ngloriareturfecfl'eiw‘»’niiAui'T©',DemofthenesinteilocutorfHbijcit,Kiii'OTiSs!c’tAiA«3ssAi'7»At' ArTiAtBi/,»©' Btrajile Umpniifamt nsfi rrsAi/TiyiyniiJi/jScholia. In Troezenia naui capta d clade Xerxis, uiroftrenuiifimo nomen erat Leoni,quo nomine nonnihil fortalTegloriabanir, Hero donlib. 7. Leon nomen ducis Atheniehfis apud Xenophontem rerum Grscarum libro i, Theo i* dofiits iunior imperator Eudociam Leonis Athenieniis philoIophi(Leontij fophifiae Athenienfis fili am.Gyrald.) uxorem duxit, Egnat. DeLeonc imperatore Romano,uide Suidam; Item de ciufde nominis Alabandenfi rhetore 6c Byzantio philofopho,cuius hiftoriam in Onomaftico quo^ repe» ries. Platonis Alcyon a quibufdam Leonis Academici ede creditur, Athenaeus libro ii. Leo Tor» nicius dux defedionis contra Cohfiantihum monomachum,poft aliquot praelia ab eo captus, oculis priuanis cll, Egnat. Leon celebris pidoris nomen apud Plinium, Tcaife Zx^vii worw.&ic.xsa Awr. MiAsCis oAvixsTt©- Antipater in Epigrammate. Idem fortadis fuerit AftydamasMileGus,uir longe maximoBdualidiflimo corpore, uoraciflimus^.utfcri bit Aihenaeuslib.ioi Leo Eurycratisfilius,LacedaemoniorUm duxfuit contra Tegeatas,Paufan.in Laconicis. LeoAthenienfis,unus ex eponymis tribuum Athenis.filiasfuas publica falutis caufa J* ex oraculo traditur deuouilfe.Idem in Atticis, Pantaleontem e Piiis oriundum tyrannum , Pifati. Icm appellat Njuius,cum aliqui inde profedinunePifani dicantur,Fefi. Legitur hocnomen etia in Statibus Hermogeh. Leones aliquotfcriptores,uetcres 8d recentiorcs.in primo Tomo Bibliothecae comtnemoraui. Leontcus(AM»Tii/s)ArgiuusTragoedus inter opfophagos numeratur ab Atlicnyo libro 8. Lcontios aliquot uide in Bibliotheca nofira,(8d aliquos apud Suidam.Leontius fiatuarius. Se Leontion pidor.apud Plinium nominantur.) Vbi etiam LconelUis,Leobinus SC Leodrifius feri, ptorum recentiorum nomina,a Leone formata uidentur, AmTi^ts nudum nomen apud Suidam; cui ftmile ed Leonides,non tamen a leone fadum,cUm feamda per O.magnum feribatur. V t etiam Leonicus,Leophron,Leonas, a quo etiam alterum nomenuiriLecnatusfadumapparet, apud Sui. dam per n.fimplex (aliqui hDnreden.duplicant)3eomicroninfcciinda,quod non placet. Leonti 4* ades tyrannus apud Xenophontem rerum Graecarum libro y. Leonnchus uir in meretrictjs di.rIo> gis Luciani. Samij Rhadihae et Leontichi monumentu habent, ad quod qui amore torquentur.uota facere folent,Paufan.in Achaicis. Leontychidae etiam uiri nomen apud CtcIiumRhOdig.legi. Leon tifcus.a Leontio diminutiutim.Hoc nomine pitUor Plinio celebratur . De Leontifeo MedertiO aero, cherfite lege SuidamtEiufdem Eliacorum fecundo Paufan.meminit. Leohtifcus paneratiaftes Ma niam merctriccmamauit,Athen. ^Leontius uirile,LcontiummuliebrehomcfteftiSed uirosde. flexum a leone nomen ornat, di fortitudinis fignum uel omen efijin mUlieribus libidinis neta. Leon tij enim & Lcf nae nomina meretricibus tantum polita legimus.-fortequod leo etiam pro muliebri pu dendo accipiatur,ut fupra ditSum ed. Si leaena pro fchemate libidinofo. Leontif meretricis Epicu ri,qua:philofophtectiamEpicurcaeopcramdedit,meminit Athenaeuslibroij. Leontium Epicuri J* cOgitantem pinxit Theodorus,Plin. Cum meretricula etiam Leontium contra Theophradum feri bereaufafit.Ciceroi.denat. Leaena meretrix apud Lucianum. Parientiacorporis innumera do cumenta peperittclaridimum in foeminis Leaentc meretricis , quae torta non indicauit Harmodium &;Arid0git0nemtyrannicidas,Plin.lib.7.Etrurfus lib.54.Iphicratis(flatuattj)lexna laudatur. Scor tum hac lyra cantu familiare Harmodio Si Arifiogitoni,confilia eorum de tyr3nlcidio,uftp ad mor. cem cxrruCiata,tyrannis non prodidit. Quamobrem Athenienfes Si honorem habere ei uolentes, nec tamen fcortum celebrade.animal nominis eius feccretatij ut intelligeretur caufa honoris,in ope re linguam addi ab artifice uctuerunt. Propter Hipparchi mortem ( inquit Paufanias in Atticis) Hippias iracundiam fuam tum alias declarauit, tum in mulierem nomine Leanam, HanC enim in tormentis donec periret afflixit, fciens illam amicam Aridogitonis fuifle. Si cOnfilij eius minime in. 6» fciamexiflimans.Propter hanc fceminauirtutem.deietdis tyrannide Pifidratidis, areamlepnamA. ti«:nicnfes in rei memoriam conflarunt, Demetrius Poliorceta tum alias tum Leaenam meretricem Atticam uidein b, ilTiaris cftutico, Varro.Tigris leana omnino fimilisuidetui'. DeLeone. H.b. c* Lib. I. 671 filtfcam amault, Athenacus.Et rurfus.Leaena Harmodtj tyrannicidae am/ca.cum ab Hippia tyranno cruciarttur,!!t/lVi^e!rsCeyvajriSimTOsi3o;mwjj. Hinc elegans emblema effinxit Alciatus quodin» fcripfit,Ne qliaeihoni quidem cedendumjid breuitatis caufa omitto, * ffln Co feruntur Olim habitalfe nympha, qua a leonibus territa in Caryllum tranfierintiunde K promontorium in Co Leon appellatur, Heraclides. Themiftocles cum ad res Gracas conficien- das ad mare defcenderct,Epixies Perfa fiipcrioris Phrygia prafei3us,diu illi paratas tetedit iniidias, Pifidis quibuidam dato ncgocio,ut illum cum in urbe Leonis capite nficupata diuerfaretur, obtrun. carent.At illi fertur meridiano tempore dormienti,deorum mater per fomnium fe offerens , O The. miflocks exclamaire,efruge Leonum caput,ne ipfe inleonem incurras , Plutarchus in Themillocle. 10 Sunt in honore intra dccurfus Nili multa oppida, prjcipue qu^ nomina dedere ofltjs:&: Butos.Leoii topolis,8ic.Plinius lib.quinto cap. dedmothuic nomen pofituma cultu leonum, dicam inh.)lbideoi cap. nono Leontopoliten inter Aegypti prafedftiras numerat. Alexandria oflodecim in' hiflorns numeranttinharum una eft Libya flue Aegypti urbs.in qiia fepultus eli Alexander Maccdo,(imde Dionyflus Afer appellat) cum alijs nominibus diuerfis appellata, tumLeontopo lis propter Olympiadem Alexandri matrem , «s « rxtiif iT©',abIade.quod elTe «o-itioi/conuenit.Sf proinde album , Sic Mineruaglaucopisappellaa ttir.Sf mare glaucum, SC ipfa tranquillitas galenemitefcit enim tranquillum mare,obfcuratur turbii lentum.inde Homerus,(«A»^ ifs n OTVT@'.Hinc SC oculi pupilla rA«i'!i,S(: iMoA*|'iyA»i'*,quod exal. bedine fplendicent. Ariftoteles in Phy fiognomicis oculos leonis charopos uocat.eofdem uerd glau- cos effe Apollonij interpres probattTheodorus charopos in Ariftoteleftiluos interprctatur.Rauam lupam apud Horatium de oculorum colore ditSa interpretantur ; quia ratius color,fuluus fit,fed ni groris habes aliquid. Proinde raiios ocuIos,charopos retfte dixerisiqtiado SC Porphyrio rauu effe fui uu dicil.Charopos fubnigros putat alij,ac dicia nobis uariostpgopos uerd fubglaticos feu caprinos, Plutarchus in Mario charopos Germanorum oculos appellat, interpres horrendos intellexit , CxK 5“ Et alibi,Glaucdpin Mineruam dici putat Phurnutus.non ta quia glaucos haberet oculos , quam de fotmidolofo afpcdlu,quoniam SC glauci dicantur leones Sxxi^ihsI, id eft regtj , SC poetarum quidam dracones uocetglaucdpas. Os leonis,ifwi»i/ ;<«'©' Oppianus appellat. Osnonde homine tantum, fcd pecude etiam & fera dici potcft,ueterumauthoritate,ut de leone apud Vergilium lib. 7. Fremit ore criiento,Nonius.Tori coma^ ceruicis fluduates,Gellius de leone, O quantu per colla decus, quem fparfit honorem. Aurea lunata cum ftetit unda itiba fMartialis. Alceam herbam ( ex gene, re fyitteftris maliia) in pentiltima.ut quibtifdam placet, fine diphthongo feribitur, diftinguendi cau. fa ab alcaa,id eft lepnis animantis caudatqiia etiam cereis diciturjquanquam SC herba quadam cer- eis eft,c qua radtj fiant tcxtoribus,unde SC nomen,FIermoIaus, De alcaa emblema Alciati extat, titulo Ira.huiufmodi, Alcaam ueteres caudam dixere leonis , Qtia ftimulante iras concipit ille io graues. Lutea cum fiirgit bilis, crudefeit SC atro Felle dolor, furias excitat indomitas, xi/sjsoij/ mu X”? «xoiitsa.Oppianus. ^c. AwrTeopjS^wXtti^flfjrugitusleoninuSjVarinus. Hinc exaudiri gemitus, ira^ Iconum Vin 672 De Qi^drupcdibus cUrccufahtuni,&:ferafubnocSerudentum,VergilmsVcirce7.Aenc.fMmimumdormumt,fiib lucentcndormieniiutnoctihVpropterca m Agamemnonis fcuto formidinem leonino pief^am capite feribitPaufanias. fA«$,lliados lambda. Ceruus forte utilneratus iagitta.ftigit quamdiu poteft.defelTum ucto taru dem iacentemcKthoesinuadunt&depafcuntur; tOTTtArf/iij/a^/mtrioi/ sit/wy, S»C huiufmo. di animalium catuli funqVarinus. di3eii(»Ate leonum catuli apud Aefchylum in Agaraemnone,fed tialidi X fpeciofitdictratur SC «ieittfunt qui luporum catulos eodem nomine comprehendi putant, Euftathius,ut quidam inLexicon Gratcolatinum tranfcripftt. In Co infula, apud ueterem autSore fidei integrKiAelianum in Varijs lib.i.)legimus,de grege ouiarico Nicippi, ouem non ritu natura: agnum,red leonem peperiffe.Prodigiale idCut erat)uifum muWstfiquidem Nicippo tyrannidem por j® tendit, quam mox is elf confecutus,quum aedito mbnftro griuattim adhuc ageret. Cslius. f Fraus quafi uulpecula.uis leonis uidetur.Cicero i.OfFiC; ow’ sf/ 5ra{J'itAi©' -riwoi/ fxA(iiKiy,iJit^xiiXKr. ri Mnntiums, li ySUlr^ xyyislu}tu{t'!r«JSUiAei,'!i!mv!ayi?r Utytuinxt, Aim^iitunyxais Dc Leone. H.d.c. Lib.L 67*^ Iliadis quinto. Non famelicus miri /na, gcmoefliatubiimpulerit fames, rapitur quo furor iuflit, a: qualiciin^paftupropellitinediam utfa tisindKat M.Maniliiis I1.4. Aftronomicon dices, ^uis dubitet uafti qus fit natura leonisf Ouas& fuodictetugnonafcennbus artesc' Ille nouasfemper pugnas, noua bella ferarum Apparat eorum uimtfpolio,at(p rapinis. Hochabct,hocftudiumpollesornarefuperbos Pellibus Acan rferroMTrShL^p"^^^^^^^^ f De leone eit cicur. Verbera fecuri folitus leoferre magifiri. Dedidicit pacem fubito feritate reueria, ■ Nam duode tenera puerilia corpora turba. Sanius &f infelix furiali deme peremit. Ceu faeuum turba leonem Iniertam^ pati blandus In ora manum; Qiianta nec in Libycis debuit eile iugis. Sanguineam rafiris quae renouabat humum, Martia non uiditmaius arena nefas. Cum telis premit infenfis; ar territus ille Afpcr, acerba tuens retro redit: K neij terga Ira dare.aut uirtus patitur : nec tendere contr j Ille quide hoc cupies, potis eft,pertcla,uiros^. Haud aliter retro dubius ueftigia Turnus ’ Improperata refert, Vergilius 9. Aeneid, His fimilia ex Homero capite quarto fcripfimus. Poenorum qualis in aruis Saucius ille graui uenantum uulnere peflus Tum demu monet arma leo, gaudet^ comateis Excutiensceruicetorosifixummlatronis ' Impauidus frangit telum.Si fremit ore cruento, Verg. 11. Aeneid. ns a* SS aIsm icjit iu/4>cJnii Sgiuit S!)r«,carmen Homericum uidettiricitatur a Scholiafte In Pacem Arinophanis fine authore Torua (slea:nalupumrequitur,lupusipfecapellam,Vergil.i,Aegl. Venatio leonum onager, Ecclefiafiicf 15. Vtcp leo,fpecu!a cum uiditab alta Starcproculcampismeditantera praelia taurum Aduolat ^ ijJ7 Toijofj icfs/ait, Homerus lliad.rho. Bt rurfus in eodem; rwt/lt-ni m^UfihxJixiixfx-rS^^ iyxstmmrm o%' -ni/y, Lmi/l, VwfMiir PoM* (iirA’ iv§ii7j(/ ^ SicnullusTroianorum Menelao occurrere aus debat. His fimJia quadam iiide fupra in H.c. Reis Iv, to;jj/KC!w/!«0T(s;Jh>cti»s,lliados quinto. Velutnad-auitUlosleana Singulos eheu lacerant, Horati. usCarm.j.i. quomodo Danaidesmaritosfuosinterfccerint. Gryphescum altjs animalibus certat pca^uincuntlcontra leones autem & elcphailtesnOnfiant.Aelian. Monocerotis 8ileonis mutuam pugnam, ad Monocerotem differo. «iui/wwi )(sara/i^iOTfejSI/7»OT Kixayi©- »£ aU(; spttf erra Sjiti fAsfrtiuKoj;; Of Kji (uitiv xf Armt isurmt,HsU «HSTOjim S«itms Aiyuccs 4v!Si/, tjomerUslliados(i. de Hedore in pugna inftar leonis fege. tente. e. Ad Indos fapientcs,quum Apollonius cum eis conuerfaretur,dedudus eft ( ut curaretur) leonum uenator acerrimus, annos fere natus triginta. Huic ucnanti ingens leo in clune iunduram dilfoluitjatcp ita crus femurfe in alteram partem difioriii.Philoftratus. ^Lcontocomi , qui in ea. 40 ueis leonum curam gerunt,C*hUs. Aioi/msim Oppia no; fed malim cum accentu in penuiri. nia,ut Varinus etiam habet 8C Etymologus,hisuerbis; aswtjhsW,» n-m uiAjriAWw, Calius manfuetarium uocat, fed leontocomos dici poteft etiam qui manfuetum iam curat. In leonem manfuetum in Amphitheatro proftratttm,carmen condidit Stautis lib. a. Syluarum. Linei thoraces eifi ferrum uiolenter adadtim tranfmittant ; ucnantibus tamen conueniunt. Effringuntur enim in eis tum leonum tum pardalium den tes,Paufanias in Atticis. Orus bellum geflurus cum fra tre Typhone, potius equum quam leonem ad pratlia fertur inflruxllfetquia ad perfequendum quo. que hoflem equus, leo in ipfo tantum Confliduelfe utilis uidetur. Camerarius. 4[ Hiftoriae horni. mim,qui leonibus obiedi.uel occiderunt eos, uel ab eis occifl funt, referentur circa principia oda« ua partis huius capitis. 4I Leonteam ucl leonten Graeci uocant leonis pellem,C3elius:rcd hpc com P modius Grscefcribuntur.AMtTiisAiwTB. Pollux. Aliqui AMersoxy. tonum feribere malunt, ut Scholiaftes in Ranas Ariftophanis,Suidas Sf alfj pltires, Athenaeus Ii, 9, clrcunHedendu aiferit,his uerbis,A7re9 ^ luaMx ^ ituA«,w5 MoyTjijtn/Ktxo-i/Ka^ XrSt. wifd^i^KAeoi/T©' TtPjK^t^Afx^-jkkr^ayfoTiifcuyxvtcw^Siitdas ex epigrammate. AtorTe©'(i3ij(e,eio(/'e^'. Ss£ to'rti,Herychius dC Varinus. Varinus. Herodotus uiruoradflimus, uSi AMtTwfirorsf.Athenaeus. di.4i;/t';e:(^'(.(jfTffCAcue«£srAfcorT©^,ApolIoniusdeHercuIe. Km iBSi»(i»s«Av')Ht,Lycophron de templo Herculis. Mauri leonum pelles induunt, 8f dormientes fuba llernunt, Strabo, Barbari inter Caucafum montem &C fluiiium Cephena, Apollonio 8C foctjs leonu ac pantherarum pelles, a carnibus nuperrime direptas donabant,Philoflrat. Pellem habere fingitur "r«!t>«r«S,Athenatus. AKfai/^i^VdA» *rT@-«if»(inih'«('M5n.&l 11. Si it.jii.) Vfurpat hoc adagium Socra tes Platonicus in Cratylo,negans oportere deterreri fefe magnitudine difputationis inifitu ta , po. ficaquam fcmcl Iconis pellem eifet indutus. Lucianus in Pfcudologiifa : oiji J'a fli/©- 71? riw AMrriu/.wc 4 «ctfct rtpw tj? «ttas nh9;,n (dr Tto-STB*» s?, ws i(f n iVTW.tin s oyx&itifijla E ufebius Cg larienfis aduerfus Hieroclem, oiAscista aw 'nSiAUrT©* mutauit nonnihil de prouerbio Lucianus in Philopfeude cum ait; ToiraTtppjwdf/iAaMf in-im n hav- m« ToSsHSc Haec omnia Erafmus . Kxi RaAMitc yi t^xen vj/ iVvraJJivs KvsaharrlMi naiixjiaf . Ariftophanes;i'oy*>fiti«(«'ri&s (^riiiiAAjawn^ v iWon'K»,BS7ngM(Ji«'», miutm mia itmtpxvn^siixMKiiw «uTiSi.AiorTii forte inucrecundo fenfu accipit, ut Martialis leonem, ut in 3. ditflum ell.Leonis tergus geftare , ceu prouerbio dici poflet in uiriim forte, quod id olim gefiarit Her cules St poft eum Zielas (Zt»A«t) ille apud Arrianum,Euftathius.Scd,ut mihi uidetur, aliorum qui. dem animalium,utuulpis,hinnu!i,panther?,pellesgeftareillos,quorum fimilia funt ingenia, elegat» ter dicemustleoninam ucrd, propter afini Cumani fabulam , non ita apte. ^ 11» {m» 7» xS/ix Sisy fiif ©- 71 rximym, me n-Bfoe , Moviiii, » Euftathius in DionyfiO.Et Tm(iis,imvnnlijil'x,ix puti tH y/uAiim-n 4« «sTiJi/.iAA’ lUTi Tei\<}Si»xyi,’4txfiiixneeiTei ya-4-x-n. Leonis exuuium fuper crocoton, Min» ift «joxw 7w,parocmia,quaE locum habet, cum duo quatpiam copulantur, quorum alterum cum altero nequa- quam congruit , Sumptum a Baccho qui hoc ornatu defeendit ad inferos, apud Arillopbancm in Raetis, (ut didum eft in prxcedentc fiatim prouerbio.) quo uidelicet Hercules creditus,formidabiIis uidercturinferis;HuncitaadornatumHerculesridct,A‘JA’!fx «foir t «V «cstpKinuTii/riAai/, o;if(/Atai' Tiu iui«5c*io7»>(e(tllvtu.Appofitcdiceretur,inquitErafmus,in monachos quofdam autfcholafticos, qui foris inlignia fui infiituti portant.intcrius militarem imitantes cultumiaut qui uultu tetrico, mo. ribus funt elfeminatis. Kf oscoTct/, jtu/wKsof/ tx tthphs 5v(fvfi«,Scholia Ariftophanis : Vide plura in Lc. xicis. Prouerbium toj/ K^oKXTpy h rccAs.in muftela dicctur.Supcrioris ex Arifiophane Suidas etiam in uoceKfuxtovj, meminit, Lyfandcr Lacedaemonius cum ei uitiouerterciur a nonnullis, quod ffau }• de fubinde agere uideretur.CJud (inquit) leonis peruenire pellis non potell,uu1pinam alTuilTe haud dedecuerit , Caelius; tranfcripfitautem exLyfandro Plutarchi . /1*»« amst» tHi iAwixfc/.i vis^ipu fi» rpxvi^ds xiimiAt&^unyHi^wxvii^ix-j^xt. Kux 0(i»g©',H (quem laepius de uirtute differentem audierat)ab Alexandro in fouea cum cane lnciufo,ad remedium miferia:,uenenumproptnalIet,acproptercaeiufdem Alexandri fadum xgri ferentis iuffu,leonifuiffetobiedlus,rem toti memorabilem polieritatiegit.Manumfiquidemamicu lo inuolutam in os leonis intulit,arrepta^ lingua feram exanimauit. Textor. Hoc fatSo, ut quidam fcribunt,uchementiuspoftea Alexandro dile2}us,8£ apud eum in honore maximo fuif,8( tanden» poftmortemeiusPergamoprKfuit,ubi thefauriregis fuerunt; Vide Trogum libro 15. Alexander Magnus Lylimachum familiarem fibiieoni obiccit, Nunquid ergo hic Ly(imachus,felicitatc quadf dentibus leonis elapfus,ob hoc cum ipfe regnaret,mitior fuite' Nam Telcfphorum Rhodium amiciJ futim unditp decurtatum, cum aures illi nafum^ abfcidiffet,in cauea uelut nouiim aliquod & intifl tatumdiupauit,£<:c,Senecadeira, Polydamas(Scotufsus)leoncm magnitudine uifendaS: robo, re confecit, 6^ quidem inermis prorfus inobfeptus^, Herailis fimilem audaciam aemulatus, Ctelius; Traftulit autem ex Paufania,quiEliacorum fecundo, Montana,inquit,ThracigregiointraNeftum fluuium Icones alit,qui fepe in loca Olympo finitima euagantur. Huius montis latus unum ad Ma. cedoniamuergiqalterumad Thcffaliam&flumenPeneum.Hocinloco Polydamas Iconem in O. lympoconfeciqfidc.ut ex Caelio recitaui. Ab eodem Polydamante ferociffimi tauri pedem manu de tentum, donec ungulam dimittereqin Tauto dixi. Inleonemabubolco occifum Amhologij ^ . 1 1. Iicxallichon extat huiufmodi: Pttf ira tsep a7ritp?s)tuQi'J0 Swtr©-' 0 Hameitiiap AgTi •fcf» * Ot/A'’ t«Ar Ik liwi^ccs cu/Bts cuijtar®' Kctta^ AchillesadhucpucrAMrsti>mi;igfo7i^i««[it5ij>iiMt^ow(/,i(s;35>afT’ yvargt, Pindarus. Phyllius quidam propter amorem pueri,iuffu illius captas a feferas,uoiucres,8( leonem quotp ferum,ci tradidit domi tas: taurum uerd poftrcmo uitSum cum il!inegaret,indignatus puer faxo defiliens in cygnum auem ' mutatus eft, Ouidius y.Metam. ^ Tetimefliis mons eft Boeotiae feu ciuitas,8(;c.ut in Onomaftico docetur;unde diiftus leo TeumeUius inauditae magnitudinis,qHi omnibus terrori erat, quem Hercu les adhuc pene puer occidit, ei^ pellem detraxit, qua poftea pro pallio femper ufus eft. Hic leo a Io- uein coelum translatus dicitur, ut glorte Herculis confuleret,qui eum inermis occiderat. Allj tamen Bonhunc,fedNemc;eumleoncm,itidem ab Hercule interfedum.interlydera relatum dicunt. Sed deleonefyderefupraegiinH.a. eiazrfiif^s «lufaiKiu Xo;A«spi>5©'AtiB(/, fenarius Lycophronis ut Stc. phanus citat. Nemea uel Nemee, regio eft Arcadiae uel Elidis.in qua Dryopes habitabant: uel fyl. Ua,inter Cleonas dC Phliuntem.In liac Argiui ob Herculis memoriam Nemeaia facra celebrare con fueuerimt,ed quod immane leonem in ea intcrfeciffet,Molorchi hofpitis fui ftiafu cuius filiumleo in teremerat. Vnde&Molordiatum leonem quidam cognominat. Si fsuum premeres Neraeatum Phoebeleonem,Lucanus libro 1. Eft & Nemea fons,item mons. Vergilius Aen.g.de Hercule.Tit Creffia ma uitSo Nemeaeo leone inftaurauiqK loui confecrauit.Celebratur autem tertio quoij anno , Panemi ^ menlis duodecimo die, certaminibus equorum 8( gymnicis, Scholia in Pindarum, Dc Nemeorum ' certamine reperies nonnihil apud Aelianum libro 4, capite dc ijs qui memores beneficiorum fuernt, Leo.inquit Varinus,in Nemea regione Argiua crat,nec ferro uulnerabilis,nec ullo genere teli:hunc Hercules fuis manibus compreffum occidit, 8i(exuuium pro ueftegeftauit.Contigit autem aliquan, do ut eum tranfeuntem Telamon ei amicus, qui filijs carebat, loui facrificans inuitaret rogaret^, ut fic amitftus leonis pelle loui patri fuo facrum faceret, ut filius ei nafeeretur oraret. Hercule igi. tur phiala aurea accepta facrificante,& pro filio Telamoni impetrando Iouemorante,aet6s,id eft a« quila prteteruolauit.ltacpiuflit ut filium nafeiturumAeton nominaret, Quare filius Telamonis na. tus,primum Actos.poftea Aiax diditis eft. Adultum Hercules pelle fua obtexit , cam^ ei donauit: qua teclus,utnugantur,inuulnerabiliserat:(utS(Herculcs)eotantum,ut quidam uoliint, loco ex. ^ cepto,qui pharetra prius tcgebatur,cum pellem adhuc geftaret Herculcs. (in Aiace itero eam gcftan ” te, excepto eo loco quo fcutum tenebat, Ifac, Tzetzes.)Sed hate nugae funt; Veritas autc fic fe habet. Ai» DeLeone. H.li. Lib. L 677 Afaxcum egregius miles SC in multis pratlijs uerfatus elTet, nunquam uulneratus efi.ut qui fibi opti . the caueret SiC fcuto fe muniret.Sed poftremo cum ipfc fuo fe gladio per latus aut collum adado iui gulalTetieas tantum partes uulnerabiles habuifle, fabulati funt , Hucufcp V arinus , SC Ifacius Tze« izes Scholiaftes Lycophronis: ex quo corrupta apud V arinum uerba hacc, a'«ioi non intclledo nimirum quem recitaiii fenario, cum is ad fotn niiini pcrtincat,nonad Iconem obiiium ad in itinere uifum. Erafmus eundem (cnarium inter pro« uerbia numerat, (quod parum probo,) translatum utinquit, ucla fomniorum conicduris, uelab obrcriiamibusauguria. Sedadfomnia dumaxatpercmerc,iiel inde clarum eft, quod pafTimapud Siudam& Hefychium plurimi fimiles fenarij inonoftichionirocritici recitantur. AJexadrum Ma« gniim in Babylone multa prodigia perturbabant. Ex his entm quos educabat, leonem quendam exi ^ niiac magnitudinis acformscmanruemsafellus calcibus exanimarat, Pliuarchusin cius uita. Leo inCo infulaex oiie natus quid portenderit, capite tcrtiodiximus. Apollonius tlle magus cum non procul Babylone recelTifieCjlea nam inucnit,in cuius utero cacfo catuli odo cotinebantur : unde con iecit peregrinationem fuam ad Indorum regem anni unius &fmenfjum odo futuram,ut capite ter. tiorecitauicxPhilohraco. Cypfelus Corinthi tyrannus fuu,parrcna{usEecionc,ePctra tribu, ma» tre Liero Labda,&c.utpluribus perfcqihtur Herodotus libro quinto. De hoc adhuc priuato Pythia huiurmodioraculumBacchiadiscecinit: Concipitin Petris aquila enixura leonem Robuftum,fe uumjgenua&quimulcareroluec. Hatcbencnunc animis uerfate Corinthiaproles, Qiiicohtis pulchram Pallenem,altami^ Corinthum» Aquila Grxeis dti-ns eft, quo nomine ad Eetionem Cypfe» 11 patrem alluditur. ^ ^Leoniscaculumncalas. Acfchylifcntentkprouerbialisrcfertur apud Ariftophanem in Ra, nis, Ov^H^iorr^a-Kvi^voy j Tif wKgtT«|/.Hoc eftjNon eft Iconis catulus alendus in urbe,minimeuerdleo:quddficamcn nuintusali quis fuerit, moribus eius obfcqui oportet.Rcfcrthimc locum Valerius Maximus libro 7. capite defa pienter didis. Admonet senigma ( inquit Hrafmus ) non clfe fouendam potentiam, quae leges pofTet opprimere:quod fi forte talis quifpiamextiterff,n.''nefieercpub decertare cum illo, quem nequeas nifimagnoreipub.malo dcuincerc.Tyrannusaurfercndus eft,aut non recipiendus. Meminiteiuf* dem fententia:: Suidas in uoce 5:«v;iv©-,ab Aeic liylo de Alcibiade didam fcnbensj&^c. Leonem bra deaium Seneca inielligit.peregrinis excultum oj nameriiis,etnaturalideftitutumgcnero{Kacc: quo niam gloriarincmontfi fuodebeCjCaelius. Etftatiir,Apud eundem (inquit) adagium fubnbtaut* jf mus altcrum.Magnis telis magna portenta reriimtur.rubula leonem non excipit. Caprea contra leo nem,uide In Caprea* Leocordula uindus:LuciamisinlibelIodemcrccdeferuicmibus,Ni/i/jon>vfcf3g5,TheofritusldyI. 2.6. Leonem lania tenes, bfcfOiSes 'jtj/ Awf"7«:rcferturapudDiogenianum: couenictdcminisinanibuss ac terriculis dcndendis.Qu6d,mfaliormcmofia,rcpcriapudautorcmquempiam,leoncm ctiainlar uis bC appofimijs u ultibus offendi. Adagium ufurpat Seneca libro 1 Erafmus . Mortuo leoni etiam lepores infuhant,uideinleporeh, Murem oftendic pro Icone, prouerbialifchcmafedidum,procO quod eft, ingentia pollicitus &' fortia,longe diuerfa exhibuit. Sy nefius in epiftola^ quadam ^ ad Ana- ftaiium, «y «f/ yoy ea»7w =/)'« ?re Kfiu Tei? ^ , veiu TTay-Tti: i7nxyxray«fill*^ , ^ Hoc eft jCumincla*' maffet in illum bis aut ter, aede plauftro quod aiunt conuicqsmfcdatiiSjnihil^ non in eum effee iiociferatus, cum eiufmodi uela mcipfo dida fuiffe maximi fecerim, deinde murem pro leone exhi^ bLiitfcclus. Sumptum apparet a bcfliarqs,qui ridiculigratia multa polIiCiti,quafileonem immanem jB 8^infolit3emagnitudfntsemiiruri,moxmuremcmtttuiumcaucam,Erafmus. Aleonis pelle fada quadam prouerbia, memorauimus iam in H.e.ncmpe ifta, Leonis exuuium induere , Leonis exu* uiumfuper crocoton. Leoninae pelli ubi non pertingit afluenda uulpina. Leonem raderc,AM:'7w/t> gst/(Varmushabet|vftff/)diCLimur,qutferoces&pr3C'potcmesartetradant8£ilIudimt magno fuo periculo. Vfurpauit hoc adagium Socrates apud Platonem libro dc Rcp.primo, negans fc ufque a- deodementem eifc.ut leonem aufit tondere, &:Thrafymacho homini praeferoci illudere.o;«>0' liWHeouSist^v^^if Afcsf?ijr,j(pK crt/Hsii}!£W'TQi/ f^am agni citra periculum tondentur uellunturffi,leo r.ulio modo rradari uult. Ariftides in Panathenaicis ad Periclcma Platone taxatu refert, dV/cg-a (x« a-va^epea^ai/ Po(', j'xirv7a(/lx, &C chcerogryllium interpretamtir.fed omnino cuniculum effe in hiftoria eiUs demonftraui. HierOa fobymus quocp Prouerbiorum 5o.fchaphan lepufculum uertit. Lepus apud Auicennam arnebberit apud Syluattcum arnaberri,arnebus,arnaben: Sf aIfcnglinar,coagulum leporis. ^ Arneph , Sarace. nice, Grsce hxyvs, uel A«y^sSlfi'«|/i7rawoi'Tii»»! sAnii» , 'ia tiufxx®- ia, isx De Lepore. B. Lib. 1. HfnMHii^rill^iiS.boceR inter acerba 3^ plene matura oliua medio colore. Differunt ebtore leporci Opplanotqi alij flnt Kviwia,Auf^siy ajat(/ iter afis^xn, Sxtici «Ul-rtfnu iS luhTfmfmfit hoc eit interprete Gy Ilio, alij cyanei.alij in folis terrarum mgris fufci,alij in rubris terris rutili. Lepa res ItaliciClnquit Petrus Crefc.)pedibus primis humilibus, pofterioribus altis,fuperiore parte humi. li,uentre albo,auribus longls,qui lepus dicitur pragnans etiam concipere: In Gallia alterius generi» rtperiuntur,toti candidi:! erdj generis cuniculi fuerint. Leporum plura funtgmeracPlinij uerbis iitor,)in alpibus candidcquibushybernis menfibus pro cibatu niuem credunt eife: certe liquefcen. te ea rutilefeunt annis omnibus: Et efi alloqui animal intolerandirigoris alumnum. Leporum gene, ris funt 8C quos Hifpania cuniculos appellat. Communis lepus in alpibus Heluetia: non mutat co IS lorem,cotpore maior,capitur in uallibus SC inferioribus montium locls:mlnor per brumam(ibidem K in Algoui* montibus)totus albefcit,p:liate catteris concolor, nempe fufeus: in fummis montium iugis uerfatur.carne duriufcula 8^ minus laudata.Stumpfius. Lepori albo quem uidi , aitis nigri* cabat,mult6 tenerior quam caneris leporibustpili in fummis auriculis nigri erant. Lepores albi ra- roRomam perferuntur, Hermolaus. Paufanias in Arcadicis feribit lepores albos eX Libya adue* (Sos fe uidiffejid quod mireris propter caliditatem regionis.cum apud nos nufquam nifi circa mon* tium niuoforum cacumina tales uifanturtin Scythia quidem Europaea ( fic omnem eius Septentrio* nalem oram appellolhoccoloreleporesabundant, ut Olaus Magnus tcftatur. Audio Siin Anglia reperirl. Ariftoteles etiam in libro de coloribus leporem album agnofeit. Leporem cognouimu» hyemealbefcere,aellate autem in fuum colorem redire,D.Ambrofius SC Albertus. Apud nosquide It etiam muftelae aliquando per hyemem albae reperiuntur. f^NaucratesComicus poeta leporem In Attica non facileinueniri feribie Alcanis uerd plures effe fubindicat, ubi icriblt coriandro trito fif fa. le afpergendos effe quos ceperint lepores, Athenaeus. In Ithaca lepores illati moriuntur , extremis quidem in littoribus,Plinius. In Ithaca infula lepores fi aliunde illati dimittantur , uiuere nequeSt: • fed eodem reuerli,undc maris introierint infulam, moriuntur, Ariftoteles.Sola haec infularum lepo* tes non .pduciqPollux. In Carpatho infula quantum abundarint lepores,inter prouerbia dicetur! item in Aftypalaca infula, capite tertio in mentione foecunditatis ipforum. Cum terra pullulat,rura (loca culta)magis quam montes tencnt,Xenophon. f Nunc de Ungulis leporini corporis partibus aS,es sy/iy luemMyx&y.boc eft.caput pronum.in acutum deiinens;)non rigidum, longitir dinemidoneam.cVidentur hic quaedam dceffe,quae ex Polluce adtjclemus. Aures lepus habetlubli mesrcollum anguftum.rotundum, molle, oblongum, qu ae tria pofleriora in canis etiamceleris collo, aXenophonte laudantur. Vnde apparet haec uerba,ov irxAsf i'wvi!(/,apud Xenophontem non ad iitf*A«{i,fed ad pertinere:nam quod Xenophon dicit «v TyC cft:A(tiTO^«t/inanire eft, unde AxsrKfoc,cauus Sf inanitus: fic etiam in cane celere Xenophon l^dat ^i&rbiSyy'^Uy/iuyxy?[xya^cc,H^ «uosw tsw it^w«r«f.)Clunes obefas,undicp plenas, congruo defuper Polliixilego c/)es«H9Ta,nam Xenophon fcr<57w,quod fupra de fcapulis dixerat in cane cekrct^tx imi k Syyi tyns i(safM«j5i. fumma certe molliues non couenit eis:intelligit autem molle per v^Vjpofleriores pe des cdntraria uoce si^usedd eft folidos Si duriufculos probans)anguftos,re(ftos: poifteriores folidos, latos,nullius utrof^ non contemptores afperitatis. Pofteriora crura prioribus multum longiora ,pa rum^ prOcurua,(K9a frrKfo:/^fti,Xcnoph,BAr«'cc >v«)fubrumarinonoportet,fedreqcere aut ab armento fegre garetanquam adulterinas fceturasSi portentofas,Abfyrtus capite ii^.interpreteRuellio, f Lepus habet collum angulium,tcres,molie,oblongum,PoUux. f^Cor maximumeft proportionemuri. bus,lepori,atino,ceruo, pantherae, mu(Jellis,hyaenis, Si omnibus timidis,aut propter metu maleficis, Plinius Si Ariiioteles. Lepus folus ex ijs quibus pedes multifidi coagulum habet. Poli. Cum ■utrintp dentatus fit.coagulum tamen habetjAriftoteies. Et alibi. Lepori foli extjsqu* unum uen« irem habent,coagulum eft.Fit autem ei coagulum.quoniam herbam fucci ladei pafeitur : talis enim humor lac in uenuiculo infantium (ytis titB(itis) ftringit,facit^ coloftrum.Quat uerd hate herba fit, in Philologia dicam, ubi de plantis a lepore nominatis uerba faciam , ^Lepores locis quibufdam bina iecora habere uidentur,Ariftoteles, Et alibi. Leporum generi cuidam (quod tum alibi, tum e- tiam in Sycino agro circitet Bolbam lacum gignitur) iecoris partes fepofitieftlnt, nec eadem certi origine continentur: quippe quos bina habere iecinora credideris, quoniam meanis procul admo« dum coeant. Bina iocinera leporibus circa Briletum Si Tharnen,(in Thracia Therne cft,non Thar ne.Hermolaus) SC in Cherronnefo ad Propontidcm:mirum^ , translatis alio interit alterum , Plini. Idem alibi.cunicuioi um in Baetica exta gemina fepe reperiri feribit. Theoportipus in Bifaltia lepo» res bina iecora habere prodidit. Gellius i6.iv Si Aelianus, (^tiod Plinius dixit in Cherronnefoad Propontidem, uidetur id elfe quod Ariftoteles.in Sycino agro circa Bolbam lacum; etenim Syce , ut libro quarto diximus.uidetur in Cherronnefo Thracite oppidum fuiifeide lacu autem Bolba , Ste» phanus quidem meminit tjs uerbis:Bolba Si urbis SC ftagni nomen eft: fed qua in terra fit non expli cat , Hermolaus in undecimum Plintj. ^ Archelaus de leporibus feribit , uirantj uim (uti unep fe- jo xiim) lingulis inetfc.ac fine mare atque gigneretBenigna circa hoc natura.innocua SC clculcnta ani malia foecunda generauit, Plinius. Quod idem lepus aliquando mas.aliquando fcemina Iit, & natu rastranfmutet.&quandocpuelut mafculus generet, quandotp ut foemina pariat, manifelium elfe Democritus tradit Geoponicorum 19.4. Lepus a Phyficis dicitur incerti fexus, aceflemodo mas, modo fotmina.Donatus. Mares lepores, uel potius androgynos , uno eodem^ tempore tum alios iraplere.tum ex fefe parere.pluribus dicam in c, ex Aeliano. Arnebet.id eft lepus apud Hebratos, terminationem fcemininam habetiquod unum inchuiduum habeat utruntp fexum.Munftcrus Qui dame uulgo alternis annis mares St fotminas fieri putant. An finemare gignat lepus.adhuc dubiu eft.Blondus. Albertus feribens in Ariftotelis de generatanim.libri j.caput fextum. Si alia multa ineptiffime traditconfundil^.St lepori quatdam attril;)tiit, qute Ariiioteles admuftelam refert: nam io his Si hyrzuseo in capite uocesArabicac.utconijcio, non leporem fignificat.utipfe exponit, (ed mu ’ lielam.Etpaulo poft adhab quoij leporem interpretatur , eadem de eo feribes quae eo in loco Arifto teles de hytenatCnos adapem cuniculum elfe docuimus.adhab hyaEnaiarnab uerd Arabice lepus eft) fedipfum Albertum audiamus.Quod (inquit) putant delepore , quem adhab Arabes uocani.quod habeat utruntp membrum per uices menfium.non eft uerum ; fed fub cauda habet quafdam lineas filTuris uuluarum fimiles, quae lines femperinuenitmtur tn maribus 8tfceminis,(EtdicitAuiccn na quod fecundum numerum annorum aetatis fute multiplicamur illae filTurae : ita quod aliquis ca= ptus eft de quo uenatores putabant quod ocfto uuluas haberet; ) falfum tamen efttquia illae lineae in= ueniuntur in maribus SC foeminis; fed quia plures capiuntur mares, magis obtinuit opinio eos her. maphroditos elfe quam fceminas.Haec omnia,i|s exceptis qus paremheii includuntur , Ariftoieles jo de hytena feribit. Fit enim fepe cum habent catulos recentes.alios utinuentre habere reperiantur. Itam de his Archelaus fcribit,annorum quot fint fi quis uelit fcire.infpicere oportet foramina natu« re,quod fine dubio alius habet alio plura, Varro. V t mafculum leporem a ftemina difcernas.ut Ar chadius fcribit.naturae foramina infpicito: na line dubio mafculus unu.fcemina duo inuenitur habe tc.fl caute et fubtiliter infpiciantur,Crefcen.fed apparet eum .pximeredtata V arronis uerba.codice nimirum deprauatOjperperalegilTe, SCpro Archelao Archadiu icripfilfe.&lc. Vide etia infra cap.y. Delepore fortalfe (inquit Niphus)filillud eftueru.quddlepusfitmas SCfcemina.eftadalterumincu bus.ad alterum autem fuccubus ; unde tradunt uenatores , in genere leporum inuenirieum qui eft fcemina tantum.fed nullum elfe marem qui nonfit femina . quodfcnfibus fubiacet ; nam inuentus eft lepus teftibus atm mentula praeditus.qui lepufculos ferebat in utero : necnonSC lepus feres lepit 60 fculos.teftibus carens 8^ mentulatperquatdilutioobiecftionumperfpicua eft. Nos ueraieftamurut diffe leporem folum marem. Si leporem tantum feminam, SC leporem uuiufcj fexus. Hatc Niphus.- Et rurfus alibi,lllud quod Albertus de leporibus dixit, mihi femper fuit dubiuminam in ucnatiomb. 686 Dc Quadrupedibus obf ertlairiiwu» Jeportm habuifle ptiiem 8C teftes.et deferre in utero lepurculosrobfefuauimoj etfani leporem habuiffe uuluam,6<:in eafepufeulos,carere uero tefiibus dC peni.Et rurfns,Arifloteles h3c de fexuleporla quacilionem non atungit.Ego uero leporem mentulatum tefticulatttm ferre in me^ ro Icpufeulos obferuaui fape in uenationibus.&l apud noflros uciiatorcs hoc probatill lUm habe= tur. Leporum uulu* dum partum gerunt acetabulahabentjAriftotele», Sus,canis,lepui,par« tu fulit numerofotnimirum quodmiluai flue uteros continent multos, totidem^ formandi locula= mtnta,ldemProblematumii>.i6. fLepori tibiae netj magna nec aequales funt,Gillius ex Oppia no , qui canit: Bxai rrwidr, w iSe itSaic. Pofteriora crura longiora habet, unde facilius afeendit quim defcendit,utfupradi(i HtiSi/JUcy tjytJj cvii^HS tniAt/j/ J5o7pi'(i ijiiSfyjArjj/, , i(^ c. Leporesquibuscibisfaginentur,uideinF. Leporem raminare in facris literis Icgimus.uide in Cuniculo A. Lepores urinam retro mittunt, AriftotEtalibi.LcpusinaUerfum (alibi.ex auerfomingidmas inquam, nam fceminae quadrupedum omnes ita mingunt. Leporis Ia® craffiflimum efl, Ariftot.Soli animaliuhi lac habent etiam ante partum,Pollux Si Ariftot.Lac fuillo flmile fua craffitudinc eft, Ariftot. ii'^ae«ict7s. MsoyKij^, AMflii^ E^««?ai«Ta.i?,i(g«B7n)7s&NAuC£Wi«{AH2 AndiTtyce* Jij^tsBUusSjTSAfcSi/^ oGe Seiios oitB'cumdiwtBi<7iytwiivxySijhtUvB^'a«*/^C)ppi;iniiSt Qtiamobrem ani. malia quaedam fuperfoetare pofflnt, alia non,Ariftoteles explicat lib. 4.degenerat.anim. ca.y. Sunt autem nonnulla fuperfoetantia,inquit,quatpoiruntenutrire concepnim quem fuperfoetarint, 8 fuper ipfis, in ipfis , pro* {)iU£,longius,nuncdiu,nunc parum, nunc mediocriter : in mari nonnunquam ad id quod poteft Cxiiiens,(oJe!/j<^«t/:) in aqua etiam fi quid extans inna tumuc fuerit, Ita^ qui procumbere amat , cu*» bile ut plurimum facit,fiffigusfuenr,in apricis,(^<{Vt/}wt'Dr?:)fiacftus ,mumbrofis;fiuer& auttim» tius, ncIemcmioribuslocis,(^‘s«5»flcmAi«f.)At ucrd qui currere folent,non ita;nam trepidi a canibus i* faifti funt.Proeumbit autem femine fub ilibus pofitOjivonjfiGS ra-vwnxwA/a recs Myevets^ Pollux hoc loco pro hypocolijspofuicwo-Trt^y/trMAi^. plura dchacuoccuideinCanis uenatidhifioria:)ciurL bus anterioribus ut plurimum iunefi-isate^ porrecflis,(TOo^^a-xfeAj>ww^esar7r^(r7riaU 14^ ol<() diutius quam curfu imprcfla. Illa enim lepus perambulat infiftcndo, haec celeriter tranfcurrit. Lepus qui in curfu capicur,i^flf4ci:Afls:qui ucrd in cubi!i,7k' V arinus. fnuc=r nio 6C proparoxy tonum {nam illud penanflexum eft) apud Varinum his uerbistEwou©', Are« Ao/s4<,i(fl:7Tt^«)(«5.uide fupra in Cane ucloce . V efligia quae quo tendant cognitu facilia funtjUt retfta, Xenophon yruoiiuc nominat,i'i'>'w)contrahcns,intrafardonios 1« (lumf u iV Toit ijsu 7ra.(r37lin5!/T«i,S7r «(, S tms j^hAiot tjf7 -h s, V arln.)tff4 Aayoss «^jiliiOT.Suidas 5C V arin.Carlius lagoboli um locu interpretatur in quo lepores uenantur,fed abfij authore. Ego lagobollon uel lagobofon.pe dum uel baculi genus elfe uideo,quo uenator leporem terit.Geftabac SC in comcedijs rudici lagobo lon.ut Pollux feribit. Bucolico carmine certantes, cornua ceruorum gedabant , & manibus tene. bantlagobolum,Schollades Theocriti. Kcu^io)(«!iJ«M8,i(9cc9»ei*T(c*s*i/)ii[a,Theocrit.Idyl.i.Xe. nophonprolagobolorhopalon, id edclauam dixit; hoc enim uenatorem leporum gedare iubet. J» p«noi;,Ai«yai!«As(/(paroxy tonum;fed frequentius proparoxytonum fcribitur)Ksiyo5r«Asp n ara rSUlj/ 13 sj3flcjBc{/,£ii{S«yij;j0of/ Afc;jA,T«ewwyKaiei,Varin. P«HS|;,TX9A;o£;,a{Kf*a-vAsp,fl-)(t(faSot/,Hefych. KfleAca/^od.,yo7ne, Asp Ji/Apf/pa/ytira.irac x^TD^TapaewKaiTayoiKdj/Ao: tTVpoAsysoj nga tPyWKop, VariU. KE{>xjSAsyix,:aA«yaj5oAst/,Hefych, K«a«iii 7mfiSjnK«ti , id ed baculum padoralem , quem Myfi o-aiiKAoiJoj; uocant , Hefychius Sf Va= rinus. ^Leporaria appellantur, inquit Grapaldnon folum ubi lepores funt,&i Grscis^xymjit^ax uo. caniur. fed omnia fepta tedifieia, qux inclufa animalia habent qute pafcantur.Roboraria eadem 3 ta bulisroboreis,quibusfeptafuerunt,antequam macerias 8dmcenianoicerent,authorGcll.ex Var. tone. Vitiaria autem aprorum epterorum^ fyluedrium primus RomanorUm indituit,Fuluius Hir 40 pinus, quae ex Grxeo proprie nuncupamus , Hxc Grapald. Gellius quidem lib.i,ca, 10, leporaria pro uiuarijs apud neminem uetudorum praeter V arronem legide fe feribit; Scipionem liero omnium statis fus puridime loquutum.roboraria dicere folitum.qus fuo tempore uiuaria ap. labantur. Garennam Galli uocant uiuariumiueljUt Budsus interpretatur, cunicularium SC lepo. rarium.nodricitttbiergdrtat. Leporaria te accipere uolo, non ea.qustritaui nodri dicebant, ubi folilepores fintrfed omnia fepta affixa uills qu* funt, SC habent inclufa animalia , qus pafcantur, Varro. Siquidem mos antiquus lepufculis.inquit Columella.capreis^ ac fimilibus feris iuxta uil. •lam plerunm fubiedf a dominicis habitationibus ponebat uiuaria, ut SC^ confpedfu fuo daufa uena. tio polfidentiobledaref oculos, Sf cum exegidet ufus epularum, uelut e cella promerentur. Lepo- rarij alterum genus illud uenaticum,duas habet diuerfas fpecies.-unam in qua ed aper, caprea, lepus: 1« alteram item extra uillam qusfunt,utapcs,cochles, glires, Varro. Etrurfus.Apros quidem habe repode in leporario,nec magno negotio tibi ed,captiuos,6d cicures qui ibi nati fint,6f pingues folc. re fieri fcis inquam Axi, Namquem fundum inThufculano emit hic Varro a lV!.Pifonc,uididi ad buccinamindatam certo temporeapros. Si capreas conuenire ad pabulum, cume fuperiorelocoe palsdra effunderetur apris glans,capreis uicia aut quid aliud‘Ego uero,inquit ille, apud Q,Horten dum cum in agro Laurenti efrem,ibi idue magis ■jj^XyixiSs fieri uidi. Nam fylua erat, ut dicebat,fupra quinquaginta iugerum maceria fepta, quod non leporarium,fed appellabat, tbi erat lo* cus excelfus, ubi triclinio pofito coenabamus.Quintus Orphea uocari iuifitiqui cum eo uenidet cti dola & cithara, SC cantare edet iudus,buccinam indauit.ubi tanta Circunduxit nos ceruorum.apro rum,8f exterarum quadrupedum multitudo, ut non minus formofum mihi uifum fit fpedaculum, 60 quam in Circo maximo sdilium non fine Africanis bedtjs cum fiunt uenationes. Et alibi, fn lepora. riopatertuusprsterquamlepufculumeuenationeuidit nunquam, Ne^emmeratmagnumid ic ptiim,quodnuncuthabeantmultos apros ac capras(legocapreas)complutalugeramaceriisconclil 6g 4 De Quadrupedibus dunt, Varro, Et Appiiis apud eundem, Sequitur, inquit, aflus fecundi generis, affltfWtuis ad Itfliam qui folct cire,ac nomine antiquo a parte quadam leporarium appellatum . Nam netp folum lepores in eo includuntur fylua,ut olim in iugero agelli,aut duobus. fed etiam cerui aut capr* (lego,capre!e) in iiigeribus muItis.Quintus Fuluius leporarium dicitur habere in Tarquinienfi feptum , iugerum quadraginta,in quo funt inclufa,non folum ea qusc dixi,fcd etiam oues ferat : Etiam hoc maius hic In Siatoncnli,a£ quidam in locis alijs.In Gallia uero tranfalpina T.Pompeius tantum feptum uena. nonis, ut circiter triginta millia patTuum locum inclufum habeat. Praeterea in eodem confepto habca re foleqde animalibus cocIearia,atcp aluearia,at(j etiam dolia,ubi habeat glires conclufos. Sed ho. rum omnium cuftodia lncrementum,&f paliio aperta, praeterquam de apibus. Quis enim ignorat fe. pia e macerijs,itaefre oportere in leporario, utteV,Hefychius)a«3.& xs6«,ut alicubi legere memini. si/irt/jit:» fonlSis m 7MeiKi(rx -fd 4gM;i',Suid.)«is AijjuA®' At).« Ksi A8tsnJiM'»t,Suidas, V arinus,Scholia Ariftophanis In Ea i* quitibus, Suminecum magno lepus,at

a phyficis dicatur incerti fexus.ac elfe modo mas,modd foemina, Obfcurus quidam Terenti) inter pres fic interpretaturtCJiioniam nunc foeminte nunc maris libidinem exerces , non eft quod palpes mulierem. Lepus tute es SC pulpamentfi quacris:Id eft ab alio qtraris quod in te habes; hoc eft, blan- diris fcorto.cumipfe fis fcortum.Qtiod fi Donatus dfcateriTerenti) interpretes intellexilfent, non fuiflent tot ambagibus ufi in re fimplici att^ aperta.Sipontinus. De lepore prouerbium ditftum, am evTrac oi(' tjUs u^i9t/tg -ffriutyixy Ariftophanes in Pace. Amsinty h^xun^ fSiioy tfiiip.&c.apud Varinum citatur, Archeftratus Opfodaedalus apud Athensum Ii» bro 9.de optimo leporis apparatu fcribens.maximeprobat carnem eius parum alfam , SC modice cru dam adhuc, necdum fanguineo humore prorfus priuatam, fine alijs condimentis fale tantum afper. fam, calidam flatimaueru conuiuisapponl.Sed pratftat uerfusipfiuscquamuis duo poftremiobfcu. ri fint)recitare, fi quis forte etiam plura inde colligat. T5./EAee)d)OTM«>7t7joo7iw,OT»itiiai*9i^vSy iisim)iuxyxm,tisU’Uimu^x, C fapo- ris minus iucundi» ^ His adtf ciam quafcimc]p de leporis apparatu Icgirtius apud Apicium libro o» ' - leporem madidumjinaqua pr^coquitur modice,demde componitur in patina, accoqui* turno: oC cum prope fit co(fius,ex alio oleo per tangito, de conditura infra fcripta:Teres piper, fatureiamjcepam, rutam, apij femen.diquamenjlaferjUinumjS^modicum oleitaliquoties uerfa tiiriin ipfa percOqiiitur conditura. Item alia ad eam imponfanirCiim prope tolli debeat, teres piper, io da(fiylum,lafer,iiuam pa(ram;cara;nam,liquamcn, oleum fufFundes,& cum buljierit,pipcr afberges SC inferes. In leporem farfum: Nucleos integros,amygdaIa, nuces iuglandes concifas , piperis gra« nafolida, pulpam de ipfo lepore & otiis fradis; obligatur de omento porcino in fiirho. Siciterum impenfam facies:Rutam,piper fatis,cepam,fatureiam,dadyIos:Iiquamen, cara:num uel conditum; bulliat donec fpiiret,8(: fic perfunditur:fed lepus in piperato, liquamine dC lafere maneat; Ius alba in afltim Ieporem:Piper,ligufticum,cuminum,apti femen,oui duri medium, trituram colligis QC fa* cies globum ex ea. In cacabulo coques Iiquame,uinum, oleum, acetum modice, cepullam concifam: poftea globu condimentoru mittes, 6^ agitabis origano uel fatureia:fi opiis fuerit, amylas. Aliter le pore ex fuo iure:Lepore curas, exoffasjornas.mittes in cacabu;adijcies oleum,liquame,co(^ura,fafci culum porri,cori«ndrum,ancthu.dum coquitur, adtjcies in moftariu piper, Iigufticurri,cummu, co* riandri (cmcn,laferisradicem,cepam aridam, mcnthanl,riitam,aptj femen, fricabis; fufiundes liqua* mcn,adrjcics mel,(us de fuo iibi;defruto, aceto temperabis, facies iit fenieat,cum ferbuerit, amylo ob ligabis:exomas,ius perfundes,piper afperges & inferes* Lepus PalTenianustLeporem curas,exor* fas.extcnfumornasjfufpendesad fumum.cum coloraiicrit, facies ut dimidia coAiira Coquatur; la* uas, afperges ralem,mairam oznogaro tages; adijeies in mortarium pipcr,ligufticum,fricabis,fuifuii des liquamen,uinum,& liquamine temperabis, in cacabum adijciesoleum modicum.-facics uiferue atjCum ferbuerit, amylo obligas, leporem aiTum a dorfotangis,piperafpergis&^ inferes. Lepus iffe ciatus:Eadem codura condies pulpam, nucleos infufos admirces,omento teges, & charta colliges la cinias QC furclas. In leporem farfilem.Leporem curas,ornas, quadratum imponis ; adtjcies in mor. larium piper, ligufticum,origanum:fuffundes liquamen,adijcies iocinora gallinarum coda,cerebeI {0 la co(Sa,puIpam concifam,oua cruda tn'a:liquamine teniperabisiomento teges 6C charta colliges las cinias , dC futclas;!ento igni fubaflas, adijeies in mortarium piper, ligufticum, fricabis: fu6fimdes Ii* qiiamCn,tiino liquamine temperabistfacies ut ferueat,cum ferbuerit, amylo obligas , QC leporem fubafTatum perfundes, piper afperges dC inferes. Aliter leporem elixum: Ornas; adtjcies in lancem oleum , liquamen , acetum, pafTum, cepam concides dC rutam uifidem, thymum fubculcratum , dC fic apponis. Leporis condituralTcritur piper,ruta, cepulla dC iecur leporis, liquanie,car£cnum,par3 fum, olei modicum, amylum CLim biillijt. Inleporemriccorparfum,8(^huncpra:coridiesiiciithccda Tarpeianum, antequam coquatur,ornatus fuitur: piper,rutam,fatureiani , cepam , thymum modi* CLirtliliqitamine coltiies:pofiea in furnum mittes,coques:6iimpenfamtalem circumfparges: piperis femunciani, rutam, cepam, fatureiam,dadyIosquatuor,Vuanlpafram;ius>cUm coloratur, fuperfun 4® des in patella, uinu,oleum,liquamert,carafna:frequentcr tangitur, ut condituram fuam omne tollat, poftea ex pipere ficco in difeo fumitur. Aliter leporem conditumiCoqiies ex uino, liquamine, aqua, (inape modicum, anetho, porro cum capillofuo,cum fc coxerit, codies:pipel-,fatureiam, cepe rotum diim,da(%los,damafcena duo:uinum, liquamen, car3enutn,oleum modice, ftringatur amylo: modi* cum bulliat, conditur lepus , iil patina perfunditur , HucufcR Apicius. ^ ccruorum fanguis,non coitu firmiore fpifTari folettitcseterorum, fednuido, quale lac eft,quod fine coagulo fponte coierit, Ariftoteles. Sed de fanguinis leporini natura nonnihil QC hoc in capite ex Manardo, & fupra in B .didum eft. Non pauci prO alimento habent fanguinem leporis, gallinarum 8C capra-» * rum:leporis quidem gallinarum complures etiam eorum qui urbes tncoUiiu , Galenus de fimplu io.4.Idem aIibi,utIVIanardus citat, leporinum fanguinem dulcem ac fapidum efle feribit , ita utduL 1® cedine concotftionis facilitate fangiiinCm auium fuperet. Mimarcis ( (uiic^kis ucl [uttcx^is . ut Sui^ das habet, quod non probo ) ^prie qufdehi eft chorda leporina ( Hefych.Si V arinus) ex inieftinisifed ufurpatur etiam de fue. Aliter, Mimarcis, apparatus quidam e uentre uel inteftinis , uel i(ftgvji»,iiis Uel edulium uarie conditum, ex fanguine leporino dC inceftini's,Suidas 2^ V ariniis. MSyfMynv ;^g/«,Hefychius.Et rurfus,Mi;x(^W,uenter dC inteftina uidima:C'=W jt^aichierion ahqui per cxcelientianl interpretantur bouem, V arinus:alrj ouem)cum fanguine apparata: praecipue uero ex leporehoc apparatu utebantur, interdum etiam de fue, Pherecrates per lufumde afino etiam hac u6 cc utitur. Sed ex diiierfis iftis feribendi modis , fuiAO^KiSy ut ego iudicb , tantum probari debet , quo modo apud V arinum QC Pollucem habetur. inquit Pollux, lienter dC inteftina fiint ciim fan guine apparatajmaxime quidem l€porum;quod uero ius nigrum uocatur , cibariumeft Laconibus ^0 ufitatum,qubd alio nomine outiXTUc (apud V arinum in zwixos, cuftaTtx oxy conum fcribitur ) uocatur; Hasmatian Latine forfan dixeris fanguiculum:nam hcedi fanguinem in cibum formatum fan^icii* lUm uocari Plinius tradit; luris nigri Laconici Plutarchus etiam in liita Lycurgi meminit : eft aute N Ii dpS DeQijadrupcclibus 'idem aut fimlle Cibarium quod noftri ex fanguine Sc extis aut uifcctibus leporis parant, & piperata Uocant pfeffet,eui dC color niger adeft. A(V®a«e,(ttA*5 V arinus: fcd hoc modo feribi no placet. AitHtAWjiJiiOTTWjldem.Si Hefychius.inteftinum fanguine fartum intelligo.emblutirurjl. SicetiS * fanguine SO inteliinis ihynni,iuris uel gari genus fit, quod ximmt/ uocari quidam in Lcxico Graf, tolatino annotauit. Ex fanguine & iocinore Si pulmonib.leporinis minutal, ut Apicius pratferi. bit, S,8. Adtjciesin cacabum liquamen Si oleum,coduram;porrum Si coriandrum minutatim con> cides.locinora Si pulmones in cacabum mittes,cum coOta fuerint, teres piper,cuminum,coriandru, laferis radicem,mentham,rutam,puIegium;fufFundes acetum,adijcies iocinora leporum 8C fangui» nem,tei es,adtjcies mel.ius de fuofibi,aceto temperabis, Exinanies in cacabum, pulmones leporum minutatim concifos in eundem cacabum mittes , facies ut ferueat , cum ferbuerit, amylo obligas , pi= ly per afperges & inferes, ^ Hoc quocp nuper infiitutum efi,ut lepores faginarentur,cum exceptos c leporario quondamin caueis fiC loco claufo fatiant(faciant;pingues, Varro, &; cx eo repetens Ma« crobius in Saturnalibus 5. ij. Nunquam multum pinguefeit lepus , fed quando fub teflis nutritur &: non mouetur.aliquando ren eius dexter fepo operitur,Sf tunc moritur, Albert. f Erafmus in prouerbio,Lcporcm non edit;Antiquitus,inquit,fuperfiitiofe creditum eft,efu leporinae pulpae coti ciliari formam. Vndeextatiocus Martialis in Gelliam libro 5 quae milfo lepore addebat ex uulgata opinione ad muneris commendationem, Formofus feptem Marce diebus eris. Id Poeta in ipfam tor quens,quae deformis effet: Si menon fallis,inquit,fi uerimi lux mea dicis, Edifli nunquam Gellia tu leporem; Plinius fcribitleporem in cibisfumptum gratiam corporis in feptenvdies conferiiare, Lampridius feribit poetam quendam in Alexandrum Seucrum quod quotidie uefecretur leporina, iia lufifle: Pulchrum quod uides effe noftrum regcm,(Ca!cagninus fic citat.ut carminis rationi co fulerccPulchrum quod uideo ducem effe nollrum, Qiicm Syrum fua protulit propago, ) Quem Syrum fua detulit propago. Venatus facit & lepus comefus. Ex quo continuum capit Icporemi Hos uerfus cum quidam ex amicis ad Alexandrum detuliffet, refpodilTc fertur in hanc fententiam: Pulchrum quod putas effe ueftrum regem Vulgarimiferandedefahella, Si uerum putas efle,nS «rafeor. Tantum tu comedas uelimlepufculos, Vt fias animi malis repulfis Pulcher, ne inuideas liuore mentis.Si uideris le(Sor,inquitErafmus.parum obferuaras metri leges, memineris imperatoa remfcripfifre,cuius eft pracfcribereleges,non parere. Sed non animaduertit Erafmus quod Lampri dius refert imperatorem Grateis uerfibus refpondiffe , unde fuperiores ab ipfo Lampridio uel alio quopiam translatos apparet. Somniofos fieri lepore fumptoin cibis Cato atbitratur,uulgus Silgra. ?• tiam corpori noiicm (feptem potius, Martiale tefie)dics friuolo ioco.cui tamen aliqua debeat fubeC fe caufa in tanta pcrfualione.Plinius 18. 19. ubi Hermolaus,Somniofos quidem ex leporina fieri ad. huc uulgd crediturtuetus tamen ledfio era t fomnos,non fomniofos. Cur uulgd recepta fit opinio a- pud ucieresdnquit Caelius Calcagninusepiflolicarum quaefiionum libro i.)eos formofos diebus ali. quot fore qui lepore uefcerenturtnonnulli rationem afferre conati funt, quod id pulpamentum ui polleat extergedibilem atram.atrp ita animos exhilarandi. At ego hoc quicquid eft uulgo affertum, ex ui uocabulitracfium puto.Inuocibus enim antiquitas religionem St aufpiciorum obfertiationcra magna parte conftaredixit.Hinc in deletftucenfu^faciundo primi Valerius,Saluius, Stateriiisno. minabantur.Nonfccus igitur eos lepidos fieri. Icporemra mutuari crcdiderunt,quilepore uteren. nir. Leporemiinquit CseliusRhodiginus) Graeci amoribus facrum fabulanmr, dutfto argumento 4« ex etymi rationeiquoniam illorum lingua Aayit dicitur 4» tisi autcm,id eft amores.a uer bo utroqp uifum figmficante. Vnde forfan prorcpfit feotentia,formofos fieri diebus aliquot lepo rina uefcentcs carne, (?4 Leporinus cinis cum oleo myrteo capitis dolores fedat, Plinius. EnteroceI* lepus illinitur tritus cum meile, Idem. Lep.integri combufti cinis confert contra calculum, Raf St Albert. Leporis fan ’ guinem8tpellemtotaminollacrudacombures,utin cinerem conuertatur , St in aquacalida potui dabis cochlearium unum ieiuno , mox deliquefcet lapis St etjcietur foras. Hoc experimentum noii ipfi fecimus. Ne dubites. Hoc facies experimentum.mittes in aquam eochlearium pulueris,illuc po* nes lapidem qualem uolueris,ftatim deliquefcet,ut mireris uirtutem, Sextus. Pellem leporisrecen. y» tem(utMarcellus docet)in olla munda,ucl tegula.ita eum lana fua combures, ut in tenuiiTimn pul. uerem redigere pofTis.quem cribratum in uafe nitido feruabisiinde cum opus fuerit tria coclearia iit potione dabis bibendaiqutc res Cue calculos,fiue uefficat dolores continuo compefcit. fed multo po. tentius eritremedium.filcporemuiuum in olla noua claudas.Stgypfo omnia fpiramenta uafis ob. ftruas. St in furno ufij ad fauillam tenuiffimam cremes, tritam^ & cribratam recondas , atque inde cenas menfuras in potione uini offeras calculofls,St qui fanguinem mingunt, miteeos fanabis. Le^ poris integri combufti cinis,confert aduerfus calculum rcnum,Rafis St Albertus. Leporis catulus uteroexcifus inolla uritur aduerfus calculum, Hieron. Tragus non citato authore. Pharmacum fimplex ad calculofos.cui Marcianus teftimonium pra:bet,medicus Apher; Leporis pellem in ollula conijce.St in furnum demitte,attp ubi ufta fuerit ut probe conteri polfit, accepta rp tere,8t cx ipfa co 48 chlearium unum cum uino.ieiunis infoltj calidae aquae infcenfu praebe.Siuerd uelis experimentum ' pharmaci ipfius accipcre,cx eo in uinum conijce,8t contetSum per paucas horas fine, St iii grumo.s lapia / DeLcporc. G. Lib. 1. dpp -cporc lapb ^ffoluemr, Aetiiis n. 9. de calculo ueficac fcribens. Antidotus adcalculolbs iiatde bOna apud Nicolaum Alexandrinum interprete Fuehfio: Recipe leporem uiuum , ipfumq! iugulato ad fanguinem eius olla noua excipitoidein detradla quo^ eius pelle integram una cum wnguine in ua. iculumimminelutooblitum,&operculocontt(5um:cremato^, donec pellis una cum fanauine in cinerem redigatur. Amoto fubinde operculo , pellis fanguinis& cinere accepto Qc lieuigato co. chlearium unum ex mero tepido dato, eft pi xclara . Bartolematus Montagnana in Antidoiario fuo, ubi medicamenta ufji a fe cognita recenfet, eleefluarium de lepore combufto deferibit. ad. mircet tamen etiam ludaicum lapidem , SC in fpongtjs repertos & Uthonuibon eleiSuarium i Nicolao deferiptum , &c. Et rurfus in cleduario ad frangendum uefleae calculum, inter ab'a 10 leporem crematum adijeit. In Germanico quodam libello empirico manuferipto medicamena tum reperio huiufmodi: Si uenter tormina fentiat, 3C contrahatur, SC calculi renum infeftent; bal. neum parabis in folio aqus, in qua decoxeris maluam , chamaimalum , Itum alterum Sd cepas; Sumes etiam per interualla cum pane tollo puluerem ex cremato lepore , capite SC intefiinis abiel (Sis . ^ Indumentum ex pellibus leporum, corpora fenum 8C iuuenum corroborat , Filius Zor apud R. Mofen . Auis cuculus leporina pelle adalligatus , fomnos allicit , Plinius . Si equus pofterioribus pedibus anteriores forte feriat ac Isdat , attatSionem uocant ( «itreK|)ie f)>fel(jt>er) incidunt, SI leporinam pellem in uinocale. fa(Sam imponunt aliqui. ^ Leporinus fanguis fi calidus illinatur , ephelidas ( id eft afperam d£ difcolorem ceu ab sftiuo Sole cutem, Marcellus Vergil.Ruellius iimpliciter uitia cutis in facie uera j, tiDuitiligines ad lentigines fanat, Diofcoridesa.i8. adrurfusi. 70. calidus illitus ephelidas 6d lenti ginesemendat.SedutCeIfus docet, interpofitis pluribus horis mane eluendi funt loci illiti, oleocn leniier ungendi. Leporis fanguis lentigines de facie pellit perun(Sus,Sext.Et Serenus ad lentigine^ Cygnaeos adipes hilari mifceto Lyxo, Omnemalum propere maculofo ex ore fugabis , Sanguine uel leporis morbus delabitur omnis. Sang.Iep.calidus fuperpom tur morphea: 5C panno, Auicenna in capite de fanguine.nam in capite delepore,panno tantum legituriredduni aute Arabes ferepan. num p ephelide Graccorum,intcrdum p fugillatistaliqui etiam inepte pannum in panaricH conuer tunt, qu j uox a paronychia barbaris detorta eft.Ineptiflime Blondits,Sang,Iep, inquit uelame oculo rum(panntibarbaramuoceficinterpi-etatus)abftergit. Simacul?nigrat,umbrofj cumfang.lep.ttt» gantur, remonentur, Rafis ct Albert. Orno cutim,pduco pilos, & fedo podagram, Sanguine ii fue rintmembra peruncfta meo, Io. V 1 linus in lepore ex Kyranide. Sed altj cinerem capitis, uel uentre 5° cum intefiinis uftu,pilorum in capite defluuiu emendare aiuntifanguini eande uim nemo attribuir, Marcellus quide contrariam;Pilos,inquit.oculis moleftos diligentiffime uelle.ati^ eorfiloca hircino fanguinerecenti,autIeporis,autuefpertilionisinlines.Sanguine leporis magi illinunt, ubieuulfos pilos renafclnolunt,Plinius,fibencmemini, Hirci, caprac,leporis Sdeerui fanguis , dyfenterias coeliacorum profluuia fiftit, fi frixus (inalTatus) in fartagine ftatim fumatur; in uino potus contra toxica efficax eft, Diofeorides. Sanguis leporis frixus confert dyfcnteriaSd apoftematiinteftino. rum,8d foltttioni antiqua::8d uenenum fagittae aufert, Auicenna. Sanguine leporis apoflemata ca« lida cito maturantur, Idem in capite de fangulne. Et rurfus ibidem , Calidus linitur fuperapoftea mata calida 8d lenia: qua: uires etiam hircino adferibuntur ab eo. Leporis fanguis recens defufus* 8£ cum polenta coeffus , Sd datus dyfenterico , illico uentris proftuuium fiftet , Marcellus. Aluum fillitcoaguIumleporis,8dca:t. alij per fe leporis fanguine contenti funt ladlecotSo, Plinius. San. guis leporis quomodo ad conceptum faciat, uide infra in medicinis ex uulua leporis. ^De carne le porina etiam quod ad uires in medendo didlum eft nonnihil praecedenti capite. Leporina caro call da eft et ficca:affa utilis eft ulceribus inteffinorum.Auicen.Deficcat 8d non attenuat, Sd ideo prodefi inteftinis dolentibus,5d uentre fiftitfiuentem,Sd ulcera inteftinor6fanat,Rafis Sd Albert, Calculum frangit,Filius Zor apud R.Mofen, Si cum oleo ffigatur,6d inde fiat clyfter , uentris proftuuium Sd ulcera inteftinorum curantur, Albert, Si affa infumo uel fartagine edatur,idcm efficit, Rafis Sd AI» bertus, Carnis eius ius fiue decotftum podagricos Sd arthriticos iuuat,eadem fere efficada , qua de« codlum uulpis, Auicenna, Pingue leporinum empirici, quorum libellos uidi Germanicos, adhi bere folent, ubi quid infixum corpori extrahendum eft. Aliquiflores febarum et leporis pingue turt dendo mifcent.imponuntcp fpinis extrahendis. Si clauus plantat pedis infixus haeretiCancru crudS c6 pinguedine leporis contufum,loco faucio imponetparti uerd ex aduerfo refpodenu,trcs aut quaa tuor fabaceos flores fuperilligatotper diem Sd nocftem finito,fanabitur, T elS equo infixu extrahes, illigato uulneri medicamento ex duobus cancris cum pingui leporino tufis. ^[Leporis pilorucinis fanguinem fiftit, Plinius'. Pilos fub uentre uiuo lepori candidos uelles, Sd feruabis, Sd cum ufus exegerit intortos naribus fluentibus fulcies , Marcellus. Leporina lanae exuftae cinis cum oleo myrtino Sd felle taurino Sd alumine trito mifcetur, tepefacftum^ medicamen inlitum ad flu. entes capillos admodum prodeft, Marcellus. Leporis pilorum cinis cum meile decod}us,in3 teftinorum uitljs magnopere prodeft, Plinius. Pilos leporinos adiedlo meile comprehendes, ac^in« de globulos paruulos faciesthi finguli fepius glutiti.intcftina quamuis perniciofe rupta', certa con, iundione connedtut,Marcel. Etrui fus,Ad inteftina rupta.Ieporinum ftercus, at^etia pili uel lana eius de fubuentrili cS meile decoda ad magnitudine fabj glutieda frequeter data , quauis perniciofe N n a 700 Dc Quadrupedibus ruptis intcflinisceleritermedetiirjitautetiam tenuiora qtiac fuerint difrupta glutinet .•fedadfidTue hoc medicamine utendum eft, donec periculum omne tollatur, Marcellus, Pili leporis fuffitiex. trahunt pulmonibus difficiles excreationes, Plinius, Stercoris caprini pilulas leporis pilos , pin. guedinephoese fubacSafufflto, Hippocrates denatura muliebri inter remedia ad menfCs ciendos &C fecundas euocandas , Et rurfus ibidem inter fubdititia medicamenta ad cofdem , ut apparet, ufus : Cucumeris fylueftris femen , 3C teftam combuftam , uino fubatSam , cum pilis leporinis in lana fubdito. Si ex partu os uterorum fuerit exulceratum , floremrofarum tritum dCuinoim» butUm, in pilis leporinis apponito: SC acerbis colluito,Hippocrates de natura muliebri. Bt rur. fus ibidem. Si ulceratum fuerit os uterorum aut inflammatum, myrrhamdC adipem anferinum SC ceram albam , SC thus , in leporis pilis,qui fub uentre funt, mifeeto ac terito , SC in lana mol« liffima apponito. Si ex partu crus ab uteris claudum faCfom fuerit, 6C exurgCre non pote, rit: Semen hyofeyami chemae menfura in uino nigro ad triduum bibat: fl uerd mCnte percella* tur ipfa bibens, ladis afinini poculum bibendum dato, deinde pharmacum a quo pituita purgatur: ex fandaracha autem Si cerato 5C pilis leporis, per triduum fuffitus fiat. Ibidem, Suffitui cuidam ad conceptum promouendum Actius 1 6, 54. pilos leporinos admiftet , Si pedes adufli iint frigo, re, leporini pili cinis remedio efi, Plinius, ^Lep.caput exufium.a: cum adipe uriino aut aceto illitum, alopeciarum inanitatibus medetur, Diof. Leporis totum caput quidam comburens, utebatur eo ad alopecias cum adipe urflno,Galen, de flmpl, II. 6, Combliftum cum feuo urflno,8C ut cataplafma adhibitum,alopecias emendat , Aui« cenna, Vflumtritum^cumaceto,alopeciamillitumcurat,Rafis&:Albcrt. Vfio eo (cinere eius) quidam curant alopeciam, Serapion exDiofcoridc,8CAuicenna. Cinis de capite leporis jiprie * marini, ualet ad alopeciam, Auicenna: fed hoC echinis magis conuenit. Dentes a dolore pratferuan tia: Lanamfuccidam linteolo illigatam terito.adieifla deinde tertia falis portione, terito omnia frmul, & perfricato hoc puluere dentes.Idem praeliat puluis ufti contriticp capitis lcporis,Galen.Eup,i> Dafypodis Caput uftum cum foeniculo quam albifltmo Si fepia: tritis oflibus admifeens, Utere ad de. albandos dentes alia^ eorum uitia fananda,Galenus Euporift, 1. 11, Capitis leporis cinis dentifri- cium eft , adiediotp nardo mulcet graueolentiam oris: aliqui murinorum capitum cinerem mifeuif* fe malunt , Plinius. Capitis leporis exufti cinis cum nardo uel cum meile impolitus lenit gra. ueolentia oris ulcera, Marcellus, ^ Cerebella leporis SC cuniculi contra uehena plurimum poffe aiunt , Platina. Terreftris leporis inaffatum cerebrum manditur, iuuandis tremoribus qui ualetudine contrafli funt, Diofeorides interprete Ruellio, Marcellus Vergilius 7ji«hsscs»i(sivk * wk'9@' ymiMm, interpretatur tremores qui ex mala corporis affeiSione aliqua fiunt : £C reprehendit Hermolaum Barbarum qui uercit tremores qui in morborum acCefflonibus contingunt. Videmr e» irim,inquit,de his tremoribus intcllexiffe,qui in febris accellione CUm frigore nos torquenttatqui fe. brium cum algore tremores Graeci jipria uOceyiy» appellant. Habet fane omnis tremor uniuerfalem ex iftfrrmitate neruOrum caufam.quod fenedlus aperte oftendit:priuatim uerd plures SC diuerfas a. liasffrigidius naturae tempcramentum,frigidae aquae nimium Si importunum potum, frigidi SC gluti nofi humoris abundantiam, &: fi qug altebuiUfcemodi funt. Omnibus his tremoribus,aut illis faltem quibus natura poteftate^ fua coucniat,toft3 leporis cerebrS iudicio noftro mederi Diofeorides ait: Perfuafitcp id facile Paul.Aegineta,quilib,j.eapite quo de tremoribus in uniuerfum agit , cum mul* , ^ ta de febrium tremoribus docuiffeqfiatim fubiecit.Simpliciter autem trementibus profunt, in pom^ caftoreum ,8C leporis in cibo cerebrum. Sic, manifefta inter febrium 8C aharum affedionum tre. mores diuifione , Hac Marcellus Vergilius, in quibus nos quoque fententiam eius approbamus; non item in eo quod conijcitfieripoffcuthonarK'3©-fed5ra:j^@'legendumflt,utintelligamus tre. mores qui ex craffis glutinofis^ humoribus fiunt. Nam Arabes quoque troS®- legerunt, ut ex fubieeSis eorum uerbis apparet. Cerebrum leporis affatum confert tremori accidenti in fuccefli. one agritudinis , Auicenna, Si affo capite cerebrum edatur , aduerfus tremorem ex infirmitati, tibus prouenientem opitulatur , Rafis SC Albertus, Confert tremori qui accidit poft agritudines, Serapio ex Diofeoride. Leporis cerebrum ex uino potum, tremores membrorum fanat, Sextus. AflumincibotrementibusmembrisauxiliarijBlondusexperimentofedeprehendiffeferibit Apud ,, Galenum dc fimplicibus lib. 1 i.ca. 6, pro corrupte legitur 4 Wms , quod miror interpretes non * animaduertiffe. Aliqui, inquit, etiam aduerfus timores ( lege, tremores ) cerebrum leporis in cibo auxiliari prodiderunt. Si edatur de capite leporis, quantum eius edendo eft , medetur aduerfus tremorem: ego quidem experientia didici utilem effe hunc cibum dormitationi (torpori) 8C para, lyfi , Filius Zor apud R. Mofen, Cerebrum inaffatum, manditur (ut ditSum eft ) iuuandis tremo, ribtis: idem affricftu aut cibo facilem infantibus dentitionem pratftat, Diofeorides; uidetur autem in hunc quoqp ufum affari uel torreri debere. Ex cerebro leporis codio fi gingiuas infantibus defri. ces, dentes fine dolore crefcenqSextus. Mtmdantur(fricamur) cerebro leporis gingiuac, fieden- tes cito 3C facile ac fine dolore prodeunt, Auicenna, Cerebrum leporis attritum SC efum utile efle didicimus pueris dentientibus, capite uidelicet toto elixo, ut ego facere foleo. Non tamen eximia ** Ilis eius eft, fed fimilis melli Si butyro, &( altjs quae ad dentientes pueros conueniunt, Galenus. Pau Ius Aegineta libro primo docet inflammatis infantium ex dentitione gingiuis, nihil effedandum, De Lepore. G. Lib.I. ,701 quodmuhoSfdifBcfli conatu commanducandum fictum digitis palpandas gingiuas , gallinaceo» tum^ adipe aut leporis cerebro mollicdas clfe. LatSe caprino uel cetebro leporum pcruncf}« gingi uac, faciles dentitiones faciunt, Plin.Serenus Samonicus legit ladle capi ino cum cerebro leporino, Sfc.fic enim feribit. Aut ceneris cerebri! gingitiis illine porci , Aut leporis niueum bibitur cum Ia tfiecaprino. Leporis cerebrum in iiino utiliter bibitur , eius^ tefticuli tofti falubricer manduran. tur ab eo qui ueffteat molcfttjs laborat, Marcellus. V rinte incontinentiam cohibet cerebrum Icpo, rinum in uino,uel eiufdem tefticuli toffi, Plin. Leporinum cerebellum ex uino potum , urinar in» continentiamrefrenatieiulciem tefticuli torrefadti fiC ex uino poti, par remedium fubmeiulis prarftat, Marcellus* Si urina praeter uoluniatem uel nimia fiuat,Tum leporis cerebrum ex uino potare dece IO bit. Serenus, Ad mingentes in flragulis,Leporinum cerebrum ex uino propinato, Galenus Eupo rifton j. 176. ^ Dens leporinus appofitus parti ubi dentes alicui dolent , fedat dolorem , Rafis SC Albertus. ^ Leporis uentriculum cotftum in fartagine admixto oleo myrtino impone capiti , ca. pillos fluentes continet SC cogit crefeere, Sextus. Leporis uentriculum cum fimo fuo, uino ucte» re Iauabis,ita ut fordes ipfae ibi fint Sf mifceantur.aut fi in uentriculo non inueneris , pilulas de fimo ipGus impares numero tritas cum uino uetere dylenterico dabis bibendas,Marcellus. ^Coagul3 Germani uocant miSgIe/ teiim uel Itp.Lcporino coagulo pares uires habent coagulum hoedi, agni, hinnuli, dorcadis.capreae platycerotis, dorci.cerui, uituli SC bubali , Diofeorides. Vide in C^ruo G, Coagulum hinnuliiquidam inepte pro hinnuli legunt inutile, lleporis, hoedi laudatum ; prateipuum tamen dafypodis,unius utrtncp dentatorum,Plin. fed dafypodem Sf leporem idem (ignificare ut plti M timum,dafypodem tamen aliquando priuatim pro fpecie quadam leporis quat cuniculus uideturcut Gaza uertit apud Ariftotelem femel aut iterum, ubi dafypodis & lagi coniuntfta erant nomina) accipi,quod Plinius non animaduertit, fupra in A .docuimus . Laudauit & Nicander in Theriacis fuis contra uenenata leporis coagulumiquoloco interpres eius.authoreNicoonteaniiquiflimo me» dietnae authore, primum in coagulis honorem hinnulo tribuit, fecundum lepori, tertium uerd agno, contra quam Diofeorides, qui leporino primum ordinem dedit.Marcel. Ve gil. Coagulum omne acris ac digerentis potentia; eft.ac nimirum etiam exiccatoriae, quod fuperiora necelTarid fequitiir. Lac in uentre coagulatum dilToluiqquod nos,inquit Galenus, non folum in leporino , fed etiam in aliorum animalium omnium coagulo experti fumus. Attamen leporinum omnium eft pratftan, tiflimumifed & fanguinemin uentre concretum (imili modo epotum diflfoluit.ac cATicacius quidem 5" cattetis.uerum non folum.quod quibufdam fcriptumlegiturtfed SChoc commune eft omni coagu. lo.Hatc Galenus. Auicenna quocp coagulis omnibus leporinum praefert. C^iid uetuftius coagulS eft.ed praeftantius.Ariftoteles. Contra uenena ex aceto bibitur,Diofcorides:3f Auicenna, qui the tiaca gf bezahar ita fumptum contra uenenaeflTe fcribitinon autem.ut quidam inepte citant, theria tam infuper milcei i iubet. Contra uenena additur antidotis , Plin. Coagulo leporino.inquit ide, ad ferpentes utuntur ex aceto, contra^ fcorpionem SC murem araneum utunturtaiunt autem non feriri leporis coagulo peruneftos. Ad fcorpionum SC ferpentium morfus,Leporinum coagulum cS uino potui datum, aduerfus uenena reflftit SC difeutit, Sextus, Tribus obolis ex uino bibitur con. tramorfus uenenatos,(ad ferpentium,uelutaltjuiperarum,motfus.Graece legitur, •n&s «5(i«{«,fed eodem in libro de lepore priuatim agens.Coagulum eius ad eft uiperarum mor 4' fiis peculiariter commendat:)Diofcorides. Contra paftinacam SC omnium marinorS ieSus uel mor- fuscoagultim leporis,uel hoedi, uel agni drachmae pondere ex uino fumitur, Plinius. Sanguinem in grumos concretum difeutit tribus obolis ex uino potum.Dioicorides. Leporina coagula fi cum aceto ebibatur.fanguinem in uentre concretum diflToluiqac efficacius quidem caeteris , uerum non folum.quod quibufdam icriptum legitur,fed SC aliud quoduis coagulum, Galen, Videtur autem, cum inquit,Quod quibufdam feriptum legitur, Diofeoridem notare, immerito tamen.Etft enim Dio fcorides leporino hanc uim priuatim attribuit, ut lafucr©- eft languinem concretum dif foluat,trium obolorum pondere ex uino fumptum;mox tamen diuerforum animalium , qua; paulo ante nominatim recenfui, coagula parem leporino facultatem^habere fcribit,8f omnia auxiliari con traaconitum potu in uino fumpta,&: in aceto contra concretum fanguinem. In jelligendum eft aute P hoc denfati concreti uefanguinis malum in uentriculo fa mores in corporibus noftris,liquidos quidem denfari,denfos autem concretosi^ diflblui , Nam om« necoagulum (titinquii Auicenna) fanguinem 8i:lacdefata,&:humorescrairosdiflbluit:qutECHnt8 ,5 uerd liquldafunt,coagulat,&:c. Coagulum hinnuli,lcporfs,hoedi laudatum: praecipuum tamen ^ ‘ fypodis,quod SC profluuio alui medetur,tmius utriniT^ dentatorum, Plinius. Habent coagulum om, nia ruminantia, & inter dentata utrin^ lepus.Qud uetuftius coagulum eft.cd praftantius;tale (uide tur enim uetuftate maiorem ficcadi iiim acquirere)profltiuio alui (diarrhcea)pr»cipue mcdeturtatcB etiam quod leporis (dafypodis) eftifed laudatiffimum hinnuli,Ariftotcles. Alui fluorem fiftit.DiZ feorides. Altiiim fiftit coag. lep, in uino ciceris magnitudine ; aut fi febris fit, ex aqua; aliqui & gal lam adijciimqPlin. Leporum coagulo illito uberc,fiftitur infantiu aluus,Idem. Ad infantiS tientri» fluxu. Leporina coagula illinitur in fumine mulieris.-fed SC puero dabit bibere: fi fine febricula ftie« rit, cum uraotfebricitanti uerd cnaquacalidatidem facit Si maioribus cupulueregalte.Sextus. Coa. gulurn omne potum, fiftitaluum: 8C debetdari influxu, agit enim ui quadam oc%lta, quam 'expc, ii rientia oftendit,(iiidetur notare Gaicnum,qui coagulum tanquam acre ubi quid fiftcndum eft dari prohibet.)quod fi etiam uemri puerorum calidum imponas, fanat, facultate nimirum coagulante SC indurante Oci. eporc, G. Lib.l. 70? jndiirame humoreJ, Aiicrrois, Eft faiie coagulo uis ignea, fecundum AriftoteTem • nnn '4 aliquot eafdemhabeant. Qiiamobrem uemer utroque fiftitur: utrique uis ineft dilToluendi nra-ter naturam concj-etatut de coaddo iam fupra diximus: cafeo autem uetere concretos inrratoS ,e thritic. cmuiaa tumores fe diflbluiiTe fc, /bit.fubadlo eoin mortario exquifite, cS priifm d Sir 't . dccoflofaliticrurisporcmiacperuetuili. Lep.eoag. tribus obolis ex uinopotL.ccebads Sdv- fentencis fuecurnt,D.orcor. Cotliacos & dyfentericos iuuat potum leporis.tL hinnS um aiafn capreatcoagu luexumo, necnon immiiTum cum oryza:cremore,GaleLs Euporifibn : rS cis coagulunalepormum fubadtum in pane daturtfi uerd fanguinem detrahut.id eft deHaunt Tn ^o* lcnta.Plin. Coag.lep, ex uino dilutum tepidum dyienterico dabis bibendum.de quo coagulo fi^fin gulos fcripulos in fmgulis ouis forbilibus ieiuno per triduum dederis, mire fubuenies, MatceZs Lac caprinum ad dimidias deco Aim dyfenter. SCcoeliacis datur : fi flnt 8f tormina , additur p otro. . pum Torminibus fatis eife remedi, m leporis coagulo poto^ uino tepido uel femel , arbitrantur abi qm: Cautiores 8ffanguine caprino cum farina hordeacea Sfrefina uentrem illinunt, Plinius. Colo fedando,pauidi leporis madefatfra coagula pota, Serenus, Vrina: incontinentiam cohibet coauu» lum lepOTinumcum anferino adipe in polenta, Plinius. Vuluxfluorem fiilit, Diofeorides ^Et rurfus , Tribus obolis ex umo potum focmims fluxione uuluac laborantibus auxiliatur. (Eandem uimSextuscordiIepor.s,Pl(niaspuImoniaciecoriadfcril>iijMenresretmet,titqmdamc^^ cenna : apud que nos ita legimus, C^uoduis coagulum ^Iilbct quemuis fluxa fansmms.ctmuliebre quom. Coag Jep.,pfluuium muliebre fanare prodita cft,GaIen. uidetur aut addendum quod ^xime fctlpferaqfi eu aceto bibatur. Cum calida fit uitandum ubi fanguis fluitaut fluxurus cft.non uideo quomodo pofflt coagulum, quod acre eft, menfes immodicos cum pratfticis SC inedicorS uulgo fiftc. rCj^Syluius. Secundas adiuuatcoag.lep.cauenmr pridiana balnea.lllitumquomcum croco ac Dor- rifiicco.uellcre appofitum abortus mortuos expellit, Plinius. Leporinum coagulum poft triduum 5» ((<171« malim uel up’ nam & in oftracitc lapide fimile medicamentum feribensj bibi iubet i(p -rha xc^'im-. r-iiTC\.^/-fTti/-H a-nni-s»i-\rite -set*' i4u uciilii iiiatger. iNc concipiant, atocia nomini praeirare t^iinius dicit:aemirorqp noc maxini ^ocoBarbaruin,qiumPIinianiscaftigationibusatociumexporircnte{re,qiiodcuncpconccptus adi. ^0 mit&partuslpem mterclpu:hoc loco autem abortiuum idem dixerit. Etin hoc ipfo capite uariau interpretatlone,prohibere partus atocion iicrterit ; nec animaduertit , non pofle aliter quam de fle-* rilitaiemDiofcoridc mteliigt,cumdicac a puerperio pomm coagulum atocion efle, quo tempori N A 4 De Qu_adrupedibus 704 fine nouo conceptu abortusflcrinonpoteft,Hucufip Marcellus. Sed audiamus edamMafTartum, qui Hermolaum defendiuCoagulum leporis, inquit , magnum habet in medicinis ufum , pr^cipue ad concipiendum mares, fi cibo ante conceptionem prscfumatur.iquod Plinius fcribit:)ui HermoIa= um noflrum iamliberatum pateat a falfa calumnia Marcelli, qui eum falfd accufauiqquod in Diofeo ride,leporinn coagulum non abortiuum efie , fed fterilitatem facere interpretari debuerit , quod ej| totum oppoCtB.non animaduertens Plinium lib.iS.teftatum reliquifle, coagula leporis in cibo fum. ptuffl mares concipi facere.Eqquod magis ridiculum efi,Hcrmolai uerba in cafligationibus Plinia» nis exponienec ipfa quidem intelligit.Ait enim i8.1ibro(Hermolaus;) Bft aute atocion quacunque medicina conceptum adimit.hoc eft partus fpem intercipit, Nop enim dixit conceptionem , fed con» ceptum.id efl: foetum, qui iam conceptus efi.adimiuhoc eft ut ipfemet exponit, partus fpem interci- i* pit.ccu foetum.qiii conceptus eft,peruenirc ad partum impediat, K ,phibeat:quod quidem non fteri litatem,fed abortum facere dicimustquaficonijcere liceat ex horum antiquorg feriptorum uerbis, coagulum leporis,ante conceptionem fumptum mares concipi facere,poft conceptionem uero fum ptum abortiuum e(re,HacMairariusnimio,utmeumeftiudiciu, Hermolai cillis fui defendendi a£i fedu commotus.Etfi enim nonnihil dicere uidetur,quamuis id quocp refutari facile pofflt,ualidiores tamen Marcelli rationes non attingit.Pro Marcello quidem ftat etiam Budatus in prioribus Annot. in Pande(Sas,his uerbis.Ecbolia medicamenta funt quibus medici utuntur abigendis infantibus in utero ene(ftis,qute Si phthoria dicuntur: Verba funt crebra apud Diofcoride,Latinc eietSoria 8C eic dfrices medicinte dici poffunt. Aegyptus uuam ecbolima(alias ecbolada,utruncp reiil(«i'i,iiii!«Ms|/ if «iriiciitj; Ji iti, ja v oMii amaiy yiwi&tt.Clymcnum quidem apud Diofeoridem inter nomenclaturas etiam agonon , id efl fterile nominari legiturtquod Marcellus ad pericIymenum Diofeoridis referendum ait , atep ide Theophrafti clymenon cire,a Diofeoridis clymeno diuerftim, Plinium uttuncj confundere. Pcricly, meni femen(inquit Diofcoridcs)ocytocion eft.id eft.ad celeritatem partus facinhabent cafdem uires 8(folia:feruntur hac triginta fexCalias feptem, Theophraftus uiginta tantum habet) diebus pota, ityom OTisV, fterilitatem in uiris facere,ut MarcellusuertiUnam Theophraftus quotp de uiris id feri, bft. Hoc obiter monuerim cyclaminum alteram Diofeoridis eandem periclymeno tum deferiptio» ne tum uiribus mihi uiderimec impedire quod periclymeno radix craffa tribuitur , cyclamino alteri inutilistqualiscuncp enim fi't,adremedia inutilis fuerit,cum nulla ex radice Diofeorides tradat. Cy- claminum autem uocatam dixerim,non quod aliquid,quod ad formam, cum prima Si propriediiSa cyclamino commune habeat, fed quoniam , ut Diofeorides ait , in orbem fuis flagellis Si cauliculis «oluitur. Xiphij fuperiorem radtcemferuntVeneremin uino potam excitare : inferiorem uerd fietiiitatetn DcL( G. Lib. I. 7o5r eporc. ftCTflfta«em&cefe,«)«W7rtia>,Diof.mterprete Marcellorqiiiconiefluram addit pro «•v«'H(fhoc lora melius torte «wiirss legi poffe. earcilicetui, qua tcfticulata radices herbtetefticuliprxdit* creduntur Sed Serapion etiam «yrej legit, arTheophraftus de hiiloria plant.9. i9,Herbas quafdam,inquit etiS pnerandifemmisfacUltatettatipIlerilitatemafferreCcfta^i^at^XSi-^^^^^-J^rS^iUiwdJKuisu^^^ bus polTe aitirmarUtdi quafdam ex eodem facere utrump ualere, ficut qui tefticulus appellatus ei}* wmenimgeminiiint.altermagnus, alter autem paruus, magnum eflficacem ad coitum datum e lal (Se caprino tradunt,minorem uei d obeffe ac inhiberediabet fdlium laferis, uerum Icuius atqj minus* MUlem limillimum fpin:e,quam pirum uocant. Hac ille interprete Gaza : quem deprauati codices Crsti tetelleruntmam quod folium teliiculi herba non mMpMiy fed iAwi/sir.hoc ei} olea foliis iimi ]o lifit.lauius tamen aCanguftius.ex Diofcorideacreipfa manifeftumel}; quancpdiuerfa eius genera reperiuntur.tum alias tum foliorum magnicudinedilferentia. Plinius edam, Orchis (inquiofdiis o« lea,mollibus, ternis.&c.Caterum hac uerba de caule, Toj; A im/Ady n-m «^9» exDiofcorideiimiliter &C reipfa,iic lego;T3s«fi«.Atocionigitur,uoxadie(5iu:i,fubaudlpharmacon,fim: x* pliciter erit quod atocos,id eft Heriles facit mulieres , non ipfa fterilitas ut CaUus uertit. Improba quadam mulieres, ne concipianquenas quafdam(malIeolotum puto)fapius incidunt, ut fanguinc uteri tanquam foetus materiam detrahant.ln uiris quidem uena poft aures fetUa, lletilitaicm & im. potentiam adferunqHippocrates in libro de aere,aquls SC locis. Coagulum leporis poftmenftruas purgationes appofitum uuluaCpelltinftarlcumbutyro.praftatmuIieribusutconcipianttpotumue ro partus enecaqSf a puerperio lierilitatem faciqDiofcorides in capite de coagulo. Arabes, ut Sera» pio SC Auicenna,locum hunc mutilatum recitanqpuerperij enim mentionem omittunt, SCc. Si bi» berit mulier poft purgationemfuamftriduo poft puerperium,Diofcor,)tribus diebus continue coa» gulum leporis.dicunt quidam quod prohibet conceptionem : SC aliquandoCpoft purgationem men fium pelTi modo adhibitum,Diofcorid.) iuuat, ut dicit Auicenna : Si autem impofuerit uulu* poft ?• fuam purga tionem,femper iuuat ad (contra.R,alis) conceptum, Albertustfed ineptat illa translatio, nes prorfus relinquenda erant. ^Hoc obiter monendum, medicamenta qua ad uterum fiueuuluam pertinenqut aut facunditas aut fterilitas ei concilietuqaut moueatur aborfus,ut ex pracedentibus aliquot citatisauthorum (praciputDiolcoridis)locis ,colligereeft,fereeo tempore exliiberi quo menfes fluunt aut recens pouus fluxerunt, tum alias tum poft puerperium; tunc enim apertis meati bus,8f dehifcentibus acetabulis,medicaminum uis facilius penetrat 8f recipinir.Qiiamobrem con» ceptionem quotp Galenus in libro de uteri diflfeiSione, incipientibus fluere menftruis purgationi, bus aut delinentibus fieri aictunc enim uaforum uteri ofcula.quaipfum ingrediStur & fanguinem elFundunqaperta funqQuanquam autcm,inquiqaperiuntur etiam reliquo toto purgationis tempo rehacuafa,nonconcipittamenintrafetummulier.neq!enimpoteftin utero femen manere, cum 4« nimio influente fanguine eluatur.Hoc etiam ceu corollarium addam, Budaum retfle quide ecbolia medicamenta interpretari quae alio nomine phthoria dicunturtmedicis tamen accuratius hac diftin guenda. Videtur enim medicamenta aliquod pbthorion & ecbolio pariter efle polTe, aliud phiho tiontatum.aliudecboliontatum.utraqjfeorfim Aggregator recenfet.Phthoria quidem, hoc eft quae foetum in utero interimunt pharmaca.perpetud uetita funt:ut etiam quj fimul SC interimunt SC cij. ciunqqua tamen 11 facultas expulliua uteri muliebris infirma fueriqper accidens fit ut phthoria fo» Ium finqnon etiam ecbolia, Ecbolia uero iufta SC licita eirepolTunqquj fcilicet uel intro fumpta uef foris impolita, foetum iam prius mortuum quacun® ex caufa,ne grauida eo compuirefeente in locis pcriclitetuqexpellunt.Similiter quodammodo res le habet circa lumbricosifunt enim medicamenta qua illos ininteftinis interimunt.funt qua interimunt limul SC eijciuntDiofcorides cum in cyclami y» no dixilTeq umbilico SC imouentriillitum.aluum mollire, (t^tsTjooiirpisi^^j-iduSi», SC abortus facere: paulo poft fubdiqfuyre-njn usi ae ™ ifSceitc,\ibi Marcellus iterum transfert, abortiuis medicamentis ml fcetur.quodnon probo. Acrimonia qua in centaurij magni radice eft.uim fuam exerit menfes du cendo.K fanis tum mortuos detrahedo, tum uiuos corrumpendo eijcicndo^, Galenus, Aetius.Ae gineta.Diofcorides uthacefticiaqincollyrii forma deradifubdi^ feribit, Lep. coag.ad drachmas quatuor in potione datur uini.famina de foemineo,8f mafculo de malcuIino,S(: mox faciant coitff, SC poft abftineat fe, ftatim concipit-Etiam pro cibo omnibus utattu- ,(uulua, tefticu!is,coagulo, ) SC balneo untSionibus^ utatuqmire concipiqSextus. Dorcadis,hoedi,Ieporis,coagulum SC fel,cum agnino fanguine Si adipe, medulla^ ceruina,nardino SC rofaceo oleo commifee , SC poft purgatio, nem fubdito,(utero prius purgato,) Aetius 16.54, ut conceptus Etrurfus ibidem,Peflulus con i» ceptioni inducenda idoneus,Coaguli lep.partes duas,aluniinis fciflilis partem unam,cum meile di* luito, 8i pelTuni conficito, Lep. coag. fterili mulieri impolitum (pclfi inftar) ftatim facundam reddit, Simocaiiis. De Lepore. G. Lib. 1. 707 Simdcatus.Fierirancpoteft ut hxc de concilianda mulieribus facunditate pcrcdasulum autuuU uam,aut tefticulos leporis plaufibilis fiue uera fiue falfa perfuaflo.ex leporis natura afeinerduxt rinquod hoc animal longe omnium facundiUimum fit, & foltim fere fuperfatet. Vt mulier conci piat laminam, Lepus incidatur, & de fanguine qui a uulua fluxcrit,illiniat fibi naturam et de coasii lo cius.bextus. Vide infra in medicinis ex uulua. Magi propinant uirgini nouem grana fimi len.ut Itent perpetuo mammaicoagiilum qiioqp obidcunl meile illinunt, PItnius. f Pulmones leporis fale conditi in comitiali morbo dantur, cum thuris tertia parte in uino albo, per dies triginta,item coagula eiufdem, Plinius, Sextus idem plane remedium cordi adferibit, ut pau lo poli recitabo. Pulmonem leporis conua dolores oculorum commendant, Plinius, Pulmo lepo 16 risliipcrpolitus&lalligatusdoloresoculorummlrificefanat, Sextus SCAlbcrtus, Vuluam adiuuat pulmo anai^ potus,Plinius* Perniones rimas pedum urfinus adeps.farcir, dCc, S>C fi fubtriri (inc contuli ueoffenratione.Siuero adufti trigore, leporini pili cinis;eiufdem pulmo contufus dilTed-iis aut pulmonis cinis, Plinius. Adperniones dC pedes laffos acalciamentis , Leporis pulmo contritui 8^ilIimtus,uciruperpedespofirus,mirerdnar,Scxtus &: Albert. Pulmo ccruinusimpofitus dC farpe renouatus,ex calciameiuo Ufos pedes fine dolore perfanar: Leporinus quo® pulmo multo efficaci. usimpolitusiuuat,MarceHus:VidefiiprainceruinopuImonc,mCei'uoG4 ^Magiaduerfusquar tanamfimibubulicinere conrperfo puerorum urina illinunt digitos pedum, manibus® leporis cor adalligant, Plinius. Leporisjuuenis.cor fiiblatum,&: quartanartjs collo uel brachio rufpenfum , li- berat,fifubacceffioneeiuspedeat, Sextus 6^Kiranides, Ad caducos, Leporis cor ficcumderafum Io cum parte tertia thui is mann^ trita ex uino albo da bibere per dies fepfcm, liberat* His uerd qui fepi us cadunt dabis diebus triginta,Sextus:PIin)us idem plane remedium pulmoni iecoris attribuit, tic- paulo fiiperius rccitaui. Ad uteri dolorem, Leporis cor aridum, & in rameta concifum potui detur, Galenus Euporifion i.71. Leporis corCiecur, Plinius,ut fiatim fiibijciam ) fircum rafiim ex aqua calida potuidatoiciuniscum Samia terra mulieribus j^fluuiolaborantibus/anabuntur, Remedium cfteis etiam qu^ fanguinem excreant, 5^ Iocis(pofl: partum, ut addit (nrcriptio)Iaborant, Sextus. fProfluuia mulierum adiuuat iecur(cor,Sextus:ut4)xiinerec!taui)cum Samia terra ex aqua potir, Plinius. Co2liacusiccurlepon'scodummanducet,fanabitur:[rem,riaufieroumointingat,idemfa cir, Sextus. De hepate leporis arido fi fumat hepaticus pondere drachms(eptlepticus pondere un. cix, Albertus)iuuat,Rafis. ^ Ad eos qui uertiginem patiuntur, Fei leporis fimul S>C iocinora mu.» ftelx commixta ad drachmas tres,caftorei drachmam unam, myn h*e drachmas quatuor, cum dra* chmaacctiexmeIleaiitpafibbibant,ranabuntur,Sextus. Leporis fel cum meile mixtum &:mun« dum, oculos clarificat, Sextus. Cum paflb aut meile caliginem oculorum fedat, Plinius lib.18. ut Humelbergius citat. Cum meile albo contra albuginem oculorum ,pficit, Rafis dC Alberetis. Le* poris fei recens cum pari mellis portione miftum dC in cepae corio tepefadum in aurem mitte : hoc e* nim remedium ei qui uel nihil audiar, auditum reftituic, Galenus Euporifion j.j. f Adhenofos cum prjeduro tumore, Leporinus lienis recens ita deuorarus ut ne dentibus artingatur.Iienofos raa gnificeiuLiatiignorct autem laborans quid deuorauei it oculis fafeia uelatis , Galenus Eupor,a.4e.. ^Venter leporis cum inteftinis tofius 5.' aduftus in farragine, teritur cum olcorofarum mix« tuscapiti illinitur ad reparandos pilos, Auicenna. f Leporis renes inueterati in uinopoti calculos 4® pellunt, Plinius. Lep. renes ficcos inSolecoifios derafos in potione dato, mire fanat, Sextus * Jn re- num dolore crudos deuorari iubent, aut certe co(dos,ita ne dente contingantur, Idem QC Marcellus, nd araneorum morfiis, Renes leporis fulicse cius befiiat, qui ab araneis laborat fi crudos degluti* ar,fanabitur:movfis etiam cocfiidentur,Sextas.-fedfu!ica auiseft, Sirenibus caret, qtrod miror Hu' mdbergiumnon ammaduertille. Aggregator quidem ubi remedia ad morfum aranearum deferi» bit, nec leporis nec fulicae meminit,cumalioqui freqaenrifTimusfitmremedtjs exhocfcriptorecont memorandis, ^ Recentiores quidam, ut Bartolemafus Montagnana, leporis tefticulos BC uuluam mifcentmedicamentisintracorpus fiimendis, ad coitum inuiro , Si conceptum in muliere promO'* uendum. St tefiiculi leporum in cibis fumantur^ ut BC uuluar,6C coagulum)mares concipi putant* Plinius, Leporis tefiiculi tofiifalubriter manducantur abeo qui ueficae molefitjs laborat, Maiccl. 5« Ius. Leporis lefiiculiim poft purga donem fLiammulicr,ncumuinocontrttum accipiat,mafculuni pariet, Sextus, V 1 ina: incontinentiam cohibent leporis tefiiculi tofii,Plmius. Leporis cerebellum cx uino potum,urin^ incontinentiam refrenaneiufdem tefiiculi torrefaefii BC uino poti par 1 cmedi- umfubmeiulisprxftanf, Marcellus. Ad eos qui inuoluntarie urinam icddiinc,Lep. tefiiculum ari- dum minutatim connTum ex uino odorato potandum offer, Galenus Euporift.1.76. Et rurfus 5^ i76. Leporis tefiiculum ex uino odorato tepido ^ipinato mingentibus in ftragulis. Libro de com pofitione fecundum locos eundem in uino odorato feruefaefium bibi tubet; fed pro le* gendum ut Aedus Aegineta habent. In dolore lumboi iim (coxendicis,ubi BC fimus caprinus feruenscauoin brachiali lub pollice a quibufdam imponitur, ut in Capra docui^cefies lepo dsdeuorarefuadcntjPlinius. Qiii tefiiculum leporinum coefium iciuniis comederit, citd coxarum <0 dolore reIeuabitur,Marce!lus. uuluas tum tefticulos,ut modo dixi, recentiores quida medicipollere putant uicoitum in uiris,conceptuminmulieribus excitandi;5<^alfjs eiufdcmgcncria idedtcamentis inira corpus (umendis mifcent,Sed h^c fcccundandi ex leporinis partibus periualio* 7o8 De Q^drupedibus ab ipfa anitnanris fceciinditateorta uidetiir,iitih coagulo dixi. Matricem leporis ficca &tcre,Si; da bibere quando fuerit a menflruis purgata, concipiet, Galenus Euporift.1, i}|, Vt Herilis concipiat. Leporis confumit fcemina uuUtam,Serenus. V t mulier concipiat. Leporis uterum frige, tritum^ airiduepropina:habeat autem dC leporis fanguinem, Galenus Eupor. j, 154, Si uuluae leporum in cibis fumantur, mares concipi putant. Et mox,Conceptum leporis utero exemptum.his quar parere defierint reftibilem facunditatem afferre putanttfed pro conceptu,leporis faniem uiro magi ^pi nant, Plinius. Vt mulier concipiat faminam,Lepus incidatur,^ de fanguine qui a uulua fluxerit, il liniat fibi naturam.gC de coagulo eius.Sextus. Vt mulier mafculum concipiat et paria t,Leporis uul iiam flecam derafam in potione uini bibant utritp SC mulier & mafculus.Nam fi mulier fola biberit, androgyneCandrogynus)nafcitur,hoc eft nec mafculus nec famina , Sextus, Ventris quidem i» dolore tentari negant talum Ieporishabentes,Plinius. Talum leporis tolle Siligato ad uentrcm,mi re fanat,SeXtus. SI quis talum leporis fecum habuerit, immunis a dolore uentris dC periculo huiuf. modi perpetuo permanebit, Marcellus. Frequentiflime euenitut exqualibeteaufa fubito dolor uentris exiftattfed qui talumleporis fecum habuerit, huiufmodi cafum,id eft fubitum dolorem uen« tris nunquam incurret. Idem. Et alibi.Leporis talus uetriculo fubligatus dolorem eius ( SC ucnuis) excludit. Item inter remedia ad coli doIorem,Lepori uiuo,inquit, talum abftrahes , pilos^ eius de fubuentre(fubuehtriII)toIles,atcp ipfum uiuum dimittes; de illis pilis uel lana filum ualidum facies, & ex eo talum leporis cohligabiSiCOrpus^ laborantis pra5cinges,miro remedio fubuenies:eflicacius tamen eritremedium,ita ut incredibile fit,ficafuoS ipfum,id eft talum leporis in ftercorelupi inue. neristquod ita cuftodire debes,ne aut terram tangat,aut a muliere contingaturifed nec filum illud de 1» lana leporis faeStim debet mulier ulla contingere.hoc autem remedium cum uni profuerit,ad alios translatumcumuolueris,&: quotiens uolueris proderit: filum quocp quod ex lana uel pilis quos de uentreleporis tuleris,folus purus SC nitidus facics:quod fi ita uentri laborantis fubligaueriS , pluri* mum proderiqut fublata lana leporem uiuum dimittas,& dicas ei dum dimittis eum,Fuge fuge lepu fcule,& tecum aufer coli dolorem , Hac nugator Marcellus. Leporis talum Humelbergius inter* pretatur ofliculu in articulo pedis in pofteriori fufffagine duntaxaqquo icilicet modo in alijs quo^ animatibus talus repetitur, quae modo habeant,ut bifulca fere:nam folipeda SC digitata Ariftotele te flc,.non habent: quare lepus etiam carebit,quod Humelbergius nOnanimaduertit.-fedexcufatur, quonia Plinius quoq^ 8C Marcellus talum leporis nominarunt: uidftur autem illi im,ppriefic uocare ofliculum in genu pofteriori,uelfufFragine potius, qUod geniculi patella elTe uidetur, noftri uulgo ?• uocantbcitprtfeitfpmn^.hoceft faltum leporisinimirum quod ea parte ceu bafi inter fallendum ni* tatur.Hanc aridam tritam ex uino frequenter bibi contra calculos aliqui commendant inter praecF pua remedia. Eadem oflicula cum pari pondere macis didli aromatis cotrita in uino Cretico uel Mal uaticofaut fi maiiis Monembafico)ad dimidias coqui, & calidum bibi aliquoties , aduerfus colicam feu uentris dolorem quidam cofulunt. Leporum uel capreolorum talos ex uino aut ftillatitio liquo re pulegij.parturientibus mulierculae pro ocytocioprOpinantjTr^us, Ad comitialem, Vifciquer cini.Corallij,mafgaritarum,feminUm paeoniae, Olficulorum dC fuf&agine leporis , lapillorum e can* eris partes squales mifcentur,Obfcurus, ^Reperitur in latere leporis acui os fimile.hcc fcarifica. ri dentes in dolore fuadent,Plinius. ^ Articulorum tiitijs leporis pedes adaIIigatos,utiles efte tra* duntjPlihius. Podagras quidam mitigari(credunt)pede leporis uiuentis abfcillo fi quis alTiduc ha= 4* beat,Idem. f Fimum leporis ambuftis medetur,Plinius. Vt fient perpetuo mamms.uirgini lio. uem grana fimi leporis magi^ipinanqldem. Liquatum cum aceto 6c illitum , impetiginem Ciirats Rafis. Leporis fimi cinis in uino uefperi potus,no(5urnas tufles fanaqPlinius. Contritum ex uino calido fumptum,arteris SC columella uitijs Si fpiritus difficultati fummopere opitulatur , Galenus Eupor. J.57, Cotliacis dyfentericis prodeft leporini fimi cinis infpcrfus potioni tepida uini.Plin, Leporis uentriculum cum fimo fuo uino uetere lauabis, ita ut fordes ipia ibifint Si mifceantur : aut fi in uentriculo non inueneris,pilulas de fimo ipfius impares numero tritas co uino uetere dy fenteri eo dabis bibendas, Marcell, Lep.ftercoris pilulas feptem tere, 8i cum dtilci uino colico per triduum da bibendum, Marcellus. Fimum leporis cum meile deco(ftum,8i quOtidic faba magnitudine fum ptum,ruptainteftina farcire mire traditur,ita ut deploratos fanaucrit, Plinius: Videetiamfuprain* 1® ter remedia ex pilis, PclTus quo Afclepiades in nobilibus faminis utebatur ut conciperent, Myr* rha drachmas quatuor,iridis,fimi leporis, fingulorum drachmas duas,cum aqua collyria coficito 8£ fupponito, ubi menfts defiuerint.pofteacum uiro concumbant, Aetius 16.54. Stercus leporis pofl tum fuper mulierem qua nunquam peperit, nunquam pariet quandiu tenuerit : ( fi ligetur fu. per mulierem,non concipiet quandiu tenuerit, Rafis:) Et fi modicum eius uulua impofuerit, defic* cat(remouet ab ea,Rafis)mcnftruum fanguinem. Si matricem uehementer exiccat, Albertus 8£ Rafis, H. a. L, Aelius putabat ab eo ditftum leporem a celeritudine,qudd leuipes eftet. Ego arbinor a Grp co uocabulo antiquo,quod eum Aeoles Boeoti) leporem appellant, Varro 5.dere rufi. In opere uerd i» de lingua Latina:Lepus,inquit,qudd a Siculis quidam Graci dicunt at7ree4:a Roma quod orti Sicu li,ut Annales noftri ueteres dicunt, fortafle hinc illud tulerunqSi h!c reliquerunt id nomen. Lepus a pedum De Lepore. H.a. Lib. I. 700 habet,quoniam ambulans nonTcntitur, Sipontinus ; Ifidorus quidem idetn etyrn^ facit, fedleuttatem pedum ad celeritatem referttuon utSipontinus uidetur ad fon3S fA«y«oxytonum.cu»omiroinuC ^«tiumaccentu proprium fit, Varinus & Cyrillus. ApudHomei um 4«.Jt le AmVa fiim A communem hanc uocem etfe feribat. A«;,if,.rtiA«yi,V Ace nufKfluSirHXrhf °™^gA)Icpus eft terreftris.-peromicron uerd , mari. nhAn Xr. n ^ Vannus, Top A*;,»!/ in accufandi cafu cum |/. 2^ acuto in ultima ( ut „ Tryphon^feruauipAriftophanesprotulit.Xenophon autem in Cynegetico ■*i/A*y£, ultima cir. cunflexa & fine p. Vulgo uero iam,inquit.A«j,ii/ dicimus ut ra(l(/,pro quo Attici Aayif., ut ni(/. Cxte. tum eodem declinandi modo quo Aaydf/ didmus,Aey.> apud Sophoclem in redo pluralileeifeo uero quo A«y»i- per B.redus pluralis A*yi eft apud Eupolin. Sunt qui in his uocabulis ultima fine ratione circunHet3ant,cum acuenda fit, tum in comunibus ut rxds.iarAdt.tum in Atticis ut nit.KiiAcit. Quan» quam uero Ao^cs Ionicum, A^»j A ttieS fit,tamenilIudquoip apud Atticos reperiturtut Aayiitad iam diximurtapud bophoclnn.Catterum in uoceAujods.uel omega abundat, iitlonica fittucl omicro, ut ^*“^*'*'^*®*^^ eodem e«am V arinusrepctif/ed paulo aliter, inquit, ut wAojof» dC fimilia,edc.aiunt autem Aityis dilTyllabum cum o.j)dudolonicum elfe: alij uerdlagds cum o.breut. K a A«a,quod eti tndco.deriuant dormiunt autera.ut fupra diximus,apertis oculis lepores. Juc par. j, ticula augendi uim habet ; o)j Dorice pro m aurem fignificat : ut a magnitudine aurium nomen fit faflum, Vannus &C*hus. Accedat Bdnoftra coniedura,Aityr©',A(tyt'»cSi:Ays« iUij-myiPcJixau M irxiVz«gs(Suid.habet o-xvAitK^itextus Nicadri 8d fcholia ir*iVicit«)ii'i^*^i'Mi,Sdc.inter' remedia aduerfus aconitS:Schoh'a interpretant,'? mfjiifmi HxyaS , ? jv to PrSvts rt A*jass,poeta quida.T>fitnile plura adlcribit-Ec ni^ina ita funt uicina.utaltcruab altero corruptu appareat, Vtriincp etia olus fylueftre facit, lam fii u laftone ea eft,ut RueI.fulpicatur>Sd mihi certe omnino uidetur,qua Galli uulgo liferone uel liierotS appellamuliqui campanclla uel iiolubile minorem, noftri fleirt ^lo^^cnbUimctprorfiis ei conuenf unt tum illa qu% Plinius de laftne uel iaftone fcribit}tum quat de lagine.Folia enim ei rofiratajftuc in triangulum acuminata in aruis iacent , eadem^ triangulifigura caput penulx fiue cucullicapps, Hifpanicx, ut hodie loquuntur, fpcciem referunt. Sunt ecfcammoni* fimilia plane folia . ut Monf» pelTuli mihi demonffratafimt; eadem df maioris uolubiiis, quam Plinius conuoluolum uocapSd Democritus, ut conijcio,malacociirura,nofiri 5rtlmsl»tf3ett,id ell fepium Campanas. Sed audiamus Ruellium. Iafione, inquit, TheophraftOjOlus eft fylueftre, copiofo lade faeculentum, flore candido, 5C in hoc nobili,qudd fingulari folio conftet,red ita implicato ut plura uideantur , floris margine in angulos exeunte . Plinius olus efle fylueftre tradit j dCc . Caterum idem de folio herbs loquitur, J" cum inquit, (ii.i?,)Folium unum habet, fed ita implicatum ut plura uideantur.-quod Thecphrafius defolio floris fcribit.Flos conceptaculo auCrfa parte no indiget,fed poftrema eius cxcu t in anmilos, qualis fere oleagineus afpicitur.Porrd no multum ab ca diflidere putat, qua Galli liferone appellat, nomine etiam adludente; ferpit cnim humi ramulis lade prxgnancibus,8i:c. Hjc ille.Eadem forte cli qua in opereTheophrafti de caiifis plantarii »riw»,uitiato fortaffis codice,nominaf:nifi quis afinen po tius quam iafionen legere uelit;&: fane uetiis IciSio Pliiiij , apttd que duobus in locis lafinc legitur, (nam Hermolaus priiniipro illis iafionen pofuit)8c in tertio,utrecitaui lagine,propius fere ad idni$ quam Ixcnimij accedifcconijcio autem eande cfle,quoniairi nihil aliud de afine fcribit,qiiam proxime nafcentia cauliculis fuis ampledfi, Quarunt,inquit,Cui innitantur , hedera, fmilax,cucumis ; 8i in» ter minora ferpyllum &C afine, nec alibi eiusjquod fciam,iiicminit.Ga3a uolucrum irertit , quod ut 4® non improbo, ita clymenum quocp TheophraftiCqUod DidIcOridis periclymenum efl, ut fupra dixi) fimiliter uolucrum ab eo alijs in locis transferri difpliccKdportebatcmm diiierfis rebus diuerfa ima poni nomina, ne^ confundi letftores.Catcrum ex iam recitato Theophrafti loco afines hiftoriahoc etiam nobis accelfit,ut de magnitudine cius coftet : nempe non maioribus ex amplcxicaulitim ge nerc,fed minoribus adnumeraridebeat.Eodemdx loco emendabimus etiam corrupta uerba libro 7.cap,8. hiftoria plantarnm Tfaeophraftiiubi idem argumentu tradat de plantis qua circuuoluut, tur,his uerbisiSunt qua: alienis caulibus innitantur, fi defint , humi repant, i(«9K7i « miim ( alias , m»5ir«,in indice uocabulorUmThcophfaftiextranslationeGazaiigJmcefra.ltgo « «TO»,ncc moror quod Gaza tranftulit,petinam 6c lappa.Quoniam petina nomen corruptum effe inde apparct,qtiod nec alius quif^,nec Theophraftus alibi eius meminit.Px&ra uerd etfi quis defen» jo dat pro irmeiru dici potuiflCjUt sssfis SC 5C cetx}(y!,8ic,eadetn fignificatlonc dicunf:n5 ufa detur tamen ita legendum,quonianon proprie amplexicaulis hac herba eft, fed propter infirmitate caulmm,fulciri indiget:inV»(/ uerd amplexicaulCm eflic ipfe Theopb, docet dC alibi alpha initiali femperexpre{ro,cum lappam Cgniflcatapuddutidemfagimus,utubi lappam lenti ceu pro. priam noxam innafei feribit. Eadem proculdubio fuerit helxine cognomento ciirampelos,folijs he dera minoribus.ramulis exilibus,quibus compledif quodeuntj cotigerit adminicnlninafcitur in fj. pibus.uinetis 6Clegetibus:folior6 fucetis potudeijcit alu5. ut iit quibtifda Diofeoridis codicibus legi tur .Galenus et Aeginetamhil^ difcuiiendiulmeiattribuSt,Serapio ex DioCca.4i, hedera facit uo lubilem maiordhanc iicro minore,acfin appellans,ab helxine detorta uoce; mox alteram minore uolubilem,nempe elalinen quam athin uocat. Apud Diofeoride inter pericIymeni nomenclaturas Id gitur axinemaior,quafi BC altera minor axine.uei potius afine fit,illa nempe qua de agimus. Lagind Igitur herba apud Plinium nihil cum lepore commune habet, Si melius afine 5’]uel lagine ucl iafio. he nominabif.Qtiamobreitetum errat Hermolaus corollario in Diofeoride 6jo,fcribens,pro alfiti< 712, DeQind.rupedibus corrupte in ITieOphrafto legit afine,ubi Theodorus uolucru intcrprctatur.atbores amplexu hedei g modo ftrangulante.fed ne hoc quiderede citat, Cumina leporis, limonia , inter nomenclaturas a. ptid Diofe. Lagopus,inquit R.uel.alijs leporis cumina,nafcitur in fcgetibus,&: quafl pes leporis di. citur.Sanc 8C fimilis cft ei afpeditf.proinde no probauerim eorS fententia.qiii caryophyllata uulgddi iftam rchttir.in opacis montanis nafei folita,no in fegelibus uflagopus. Genus potius eft humilis tri folijjin fegetibus &: aruis enati, qd uulgus trinitate uocat, Hippocrates lagopyron nominat, quafilc poris tritica inte!ligas,furfuribus cu inaruit fimillima.folio paruo quafl oleagineo,longiorc tantum (hoc noflro humili trifolio no couenit)crucntis uulneribtis impones. Hanc Galenus leporinS inquit hcrbacirCjHtecRuel.tranfcripfit aut ad uerbS ex corollario BarbariinDiof.617. A^yd?^t/fss,^^xy!ri m wtASfiii»» &- (^f b. Leporis pili mollitie fua plumas auitim aemulantur: ut Plinius non ineleganter de hoc an{« inantefcripferit,Aliudeducat,aliud in utero pilis uei}itum,aliudimplume. Marcellus empiricus la nam lep, pro pilis dixit; Sf alicubi fubucntrile leporis , quafi Graecam uocem hypogaflrion de indu* ,0 flriaimitans. Ariftophanesthoc eft, Ecce leporis caudam accipe,Calius Ve. na leporis, eft uena in extremo nafo : quem fi digito premas, uenam deprehendes, Syluaticus. Gcr mani proprijs qiiibufdam de lepore uocabulis utuntur.Pellem uocant , brtlet / \)n& nit eitt huiir- pedes,{ou^«bec bicfe!/X)n& mt f»g.poplitum officula fingula in umf^jPpjitnj, ^ f c. o’ Mysis TOf BfesrtAs;,» wvt -ri o»™„Ruftica in epiftola Simocati. tiJh,, ki i»itSiS«tihtyi)yisSmfHS. BOTx>“^c/'®-,:rsAt;(/5e^ra«^tAyi>llr«(/,Suidas ex Epigrammate. Inexercitit Xerxis, quem aduerfus Graeciam flbf contraxerat,equac partu leporem seditum palam eft.quo gene re monftri fignificatus eft rerum euentus, ut docet Valerius i. 6. Idem prodigium in Equo H . c, ex Herodoti feptimo retuli. Equa trimeftri tantum pra:gnans,leporem peperit: lepus editus continuo humana uocelocutuseft,&: matrem dentibus fuffbcauit.Ad haec dum fanguinem maternum pro la V de fugerequifae funt propalam eius tergo plumae longiufculte innafei in afarum morem; quibus in* natis,altiori,quam foleant homines,uoce haec protuliuFundite iam lachrymas & fufpiria miferi mor tales,ego hinc aheo.His didis ftatimeuolauit.Orem nulli credendam, feducroipfoueriorcm.TabcI liones publici feptemntimcrohuicoftentoaffuerunqqui documenta fumpfere,ieftibus idoneis euo catis,AntoniusBauciusincpiftolafcriptaexGaIlifOppido,quoddiuiMarcelliniuocat, adPetrum Toletum Lugdunenfem medicum , anno Salutis 1 557. menfe Decembri; legitur autem inter Tragi, eas narrationes Gilberti Cognati.cum eiufdem Toleti refponfo, ubi is hoc prodigium pro fuo iudi« ciodecIarans:Vcnienr,inquit, profcdd dies (nifi Dei aeterni benignitate defendamur)in quibus na tife parentibus obfeqiiium praeftare putent,fi ad necem eos perducannimd aegre ferent, quod tunc nati,ut talia fentirenna: fc adulterinos,perindc ac fuitlepus ab equa , illo tempore decodo &C male }» adulto dicenqHatc illi. f d. Lepus animal omnium pauidiftimumefttundenoftrihominem timore perculfum dicunt tt!)i»fet,id eft leporis more affedum. f e. Qiialis ubiautlcporem,autcandenticorporecycnum Suftulit alta petens pedibus louis armiger uncis, Vergil.9. Aene. Anthologq Graeci i. qo.extat epigramma Antiphili Byzantq in po» lypum a Phtedone pifcatore in mari arreptum , & ne manus ei citris implicaret proiedum in proxi> mi littoris fruticetum, ubi forte in leporem inciderit, eum^fuis brachijs implicatum retinuerit : Ec rittfus aliud Ifidori Aegeotae,quipifcatorem illum Gynnichum uocat,&: polypum ab eo mari reddi tum fcribiqquod leporem ueluti pro fe redimendo retinuiflet. Leguntur Martialis epigrammata quin^lib.i. deleporeperlufum tranfeunte per os manfuetileonis,ex quibus unumrecitaui in Leo ne H. d, fed hoc etiam In loco aliud eiufdem adferam; Non facit ad faeuos ceniix t^fi prima leones. Quid fugis hos dentes ambitiofe lepus? Sciliceta magnis ad tedefcenderetatiris, Et quae non cernunt frangere colla uclint. ' Defperanda tibi eft ingentis gloria fati. Non potes hoc tenuis prsdafub hoftemori. f Etcanibtis .*eporem,canibus uenabere damas , VergtI.j.Gcorg. Auritos^ fcquilcpores,ldem i» Geor. Nunc leporerd pronum catulo fedarefagaci,Ouidiusi.deremed. Leporem ucnatortital. ta Inniuefedatitr,Horat,Serm.i.a. Panidum captare leporem,IdemEpod. Nos timidos lepo. tes,imbe!les figere damas Gaudemus,Gratius. VtcanisinuacuoleporjcumGallicusaruo Via dit,8f hiepraedam pedibus pctit,illefaIutem,Ouid.i. Metam. Matnalius lepori det fua terga canis* ldemi.de Arte am, Exagitatuslcpus,Sderaj.deArtc. Parcius utaris moneo rapiente tieredo Pri fce,nec in lepore.s tam uiolentus cas,MartiaIis;Et mox , Quid te frena iuuant temeraria? faepius illis Prifee datum eft equitem rumpere,quam leporem. aJa’ cn J'v(( i/JsifMf/ iKAiOTTOijrwtf q/ lacwAaBcwilr.i^Ki^ovTta t» 5nsj*?nf(i; fed caudam mouentes rubiidunc, perinde quaii non carnium gratia,fcd magis de uidoria contenderinqPlutarchus in libro Vtra anim, &c. Velligia leporum(inquitTheophraft.hiftoria£ plant.6,ig.)leuiter irrorato folo certius redolent; alti Us enim impreffa firmiter adhaerent, nec fublimiter uagantia delitefcunt. quemadmodum cum arida humus efi:necp demerfa in profundum abolentur.ut cum terra limofa ob imbrem uel auftrum eft, » Flatus enim SC aqua; aduerfantur perimuntep odores. Quapropter medius habitus ell , qui digitorS uelut abftergmenta retineat. Quum euafiife retium anfas leporem lignare uolunt Graeci , eleganti uerbo dicunt <^iAiV«ctj/o Aoqaot.id eft, lina effugit lepustnam linon SC uelum indicat , atep item retia: proinde ab Aflaticis linaria pleruntp dicuntur haec, Caelius. Lepufculi timentes hoc quadrangula dedit Diana rete, bis legitur apud Feftum:Perottuslegit,quadrangulumdeduntfefeinrete, Irao do,uenarelcporem,nuncitym tenes, Plautus in Capt.Vide infra inter prouerbi3.VocabulaIepor5 uenationi accommodata apud Germanos huiufmodireperiotScr {)(tg fi>teytt/ f44Ct : ©rtm fiber c(cti4)ttt>«tbcn/im^e(lcllt./£rwitbt wonbctti ffrictmit ben^unbencic&eet/mbrtesrttit e|c()eet:«5ier/wicm«l vttweybifcfi/mft&cmUulfcti buteyit gcfc^tecSt. ©nictt «ber v»r» bett bun= bcnetwiitgt/ierrij|etl.©efitet(fi vnbmtscfclmttbeit, Inleporem,qui dum canem terreftremcon lo citatius fugit, in mare deuolutus e rupe quadam , a cane marino laceratus eft , extant epigrammata duo Germanici Caefaris , SC unum Tibertj,Anthologtj Graci 1.5; . Eft SC Aufonij fuper eodem te. traftichonhuiufmodi; Trinacrij quondam currentem inlittoris ora Ante canes, leporem coerule. IIS rapuit. At lepus;In me omnis terra pelagi^ rapina eft; Forfitan SC coeli, fi canis afira tenet. Aquila genus quoddam in Europa remotiffimis ad Septentrionem locis circa Noruegiam,detratSa leporis aut uulpis pelle,in ea parit SC incubat, Olaus Magnus. In Scythis auis magnitudine otidis, binos paritjin leporina pelle femper in cacuminibus ramorum fufpenfa,Plinius. Leporum pedibus pro fcopis quidam utatur. Aduerfus talpas;Locum prius mulfo eluito, deinde bubulum fel inifeito SC leporis ftercus, Galenus Eupor.j.iij. Nonlatrariacanetmaginuganturljeporisfimumuelpl los tenentem , Plinius fed uerifimilius hoc amuletum hyana quam lepori adferiberetur , cuius & lingua &; pellis, 8C alia partes geftata hac ui pollere dicuntur, ut qua naturalem quandam aduer. fus canes antipathiam habeat;adhab hyana eft Arabice,arnab lepus; qua forte nomina interpres ali quis peruertitjUt apud recentiores etiam Albertus confudit. Ad Indos lapientes , ut icribit Philo» (lratus,addufla efl:mulier,qua iam fepties magna cum difficultate &: periculo pepererat , ( iW’» yxsCjCxt o?es»«a&,intcrpres non rede abortijffe uertit;)curata eft autem hoc modo. luffcrunt fapiens tes maritum mulieris, cum tempus pariedi adeffet, uiuum leporem in finu occultatum eo deferre ubi paritura mulier eflcKinde cum aliquoties circa mulierem deambula(ret(i(^ wi&sAMrss xbtiw) repen» te leporem e finu dimittere, ( t A*yii legendum:)fore enim ut uulua fimul cum foetu elaberetur , ni. Ii leporem illico foras eijceret, Hacilleinuita Apollonij, Videtur autem ftultahacperfuafio inde fumpta,quoniam lepus facilhme parit. 4* f f. Lepores dipnofophiftis apud Athenaum appofitiSi Rom* in ccenaLentuli , cum pro fla« mine Martiali inauguraretur,tefte Macrobio. f h , Titus Velpafianus Stroza a principio fecundi Eroticon de lepore albo, quem amica dona uerat,fuga elapfo conqueritur;Scd aliquot eius uerfus recitabo. FISc ego per uirideis umbras cS matre uagante Ad ripam excepi Sandale amoene tuam, Paruus erat,toto^ nitens in corpore candor Maandri niueas exuperabat aueis, PaulatimpofitoipmetumitefcereccepitjJdc, Meleagri epigramma uel epitaphium in leporem, qui catulus adhuc captus, 8i herbis enutritus,pra nimia pinguitudine mortuus erat,habetur Antho logij Graci J. 14. ^ Leporem Graci amoribus facrum fabulantnr, dudo argumento ex e. tymi ratione : quoniam illorum lingua A«j,ils dicitur S* W Aasi/ii^WA- autem a uerbo 05«(i„utro

i/'j?i^iA«n(/ j^tniiit;A«ey«S7i j^LlTiSAit^l/, iffli Cfxt iK-jiSilsxi/ychiCy V ilAWsi/ (.«1'vsOT. Flac quidem ratio Latinis etiam congrueret, ut Amoribus lepores confecrarentur,quod lepos & lepidus ab hac quadrupede dici uideantur.Et ex eadem etymologia nata forte perfuafio eft cibo eius formofos fieri, ut in F . diximus. Sed fuapte eoam natura , ut Xeno, phon fcribit,lepus animal adeo gratiofum eft,ut nemo fit, qui fi eum uldeat dum ueftigatur, dum in. uenitur.dum fugit,dum capitur.quicquid amarit nonobliuifcatur; quare uel hac ratione extra ety. mologiam merito facer eft Amoribus. o’Ait}a's(ii£«(r*«rB7iJna«]s,hoeeft,Moleftacft mihi mors k' poris.Pherccratesapud VarinuminB«(rxmi.e. ^Laginiadiiffafuit Carum dea,Gyraldus. Idrias urbs CarixHecatefia prius uocabatur. Cares enim templo conftrucSo deam Laginitin uocarunt, ed quod lepus illuc confugiffecK cum etcfi'a,id eft annua facra illic facerent,indc nomen impofuere lo co,Stephanus. Lepus auerfus auetfionem fignificat,Orus in hieroglyphicis, Boeas Laconia: ur. bem De Lepore. H.h. Lib. I. 715- bem conditam fecamaurpicio lepods.Nam cum incolae quidam fedibus pulfi Jocum quxrcrent in quohabitwent,orac«lorefponfum eft,fore utDiana eis locum habitationis demonftraretjn terram itatp egrellisIepusOccurrit.quem itineris ducem fecerunnoccultaio autem ad myrtum lepore Sd oppidum ibt condunt, qua myrtus fteterar.a: arborem iftam etiamnum uenerantur Paufanias' Jffcqua leporem peperit.turpiirimam regis Perfarum fugamfignificans, &:c. VideinH.e.fupra Lrfandrum prodithiftona(mquitCslius li.igOquuma Lacedaemoniorum dudu Corinthios defe» Clite, tama nunciafleqprofedium copijs infirueSum ad ciuitatem oppiianandam.ubi fuos timore nef culfra ammaducrtit,ignauius fegnius^ irruere ac inferre figna,leporem forte tranfilientem foflam uidiHe:quo argumento.fiduciaiam plenum milites fic hortari coepilfe ; Non erubefeitis SparriatK „ huiulmodiholfes tormidare,ad quorum moenia lepores ex otiofa inerticp uita dormiunt r Id quod paroemix habere formam poteft,inregnes imbelles^, ut ad coarguendum torporem defidiamfe eti. amnum indormire moenibus illorum lepores ditSitemus. Iter infortunatum lepus occurrensfacit. CW6IJ 5 Aicyias ifi/ri/yas TreisTjoi&tjStiidas.Erafmtis hunc fenarium inter puerbia recenfens, Vulgo cre ditum(inquit)etiam his temporibus ocettrfum leporis omen efle parum felix, iter ingrellis.Torqtteri poteli ad interuenttim cuiufpiam,qui uideatur incommodum aliquod allaturus. Obferuatum iie- teribus, leporis occurfum in itinere ominofum quippiamjinaufpicatum atts improfperum prtefagit rc,Ca;lius «Alexander ab Alexandro, r r r r & proverbia. In leporinis, hoc efl in omnibus delicijs &f luxtimide fttpra in p, ^Boueuenari lcpdrcm,de re IB uehementer abfurda ac pratpoft era,uide in Boue.Htiic iimile eft illud inferioris Germaniae; A XPtIll ciit febimpf b4t m4it ein bufe mitber trumme Quod alij ile efferum, (Dan feltebcem bu* jeitillltber rruttltltettfitir^Clt, ^Cancer leporem capit,Ki5^S(i/©.Afl:^ot/ta^s,de re nequaquam ue rifimili di(flu_^ abfurda(&; qute fieri nullo modo poffit.Suidas , ) Veliit fi quis dicat abindotSiffimo fupei ari doctum, Hrafmtts, Cancros lepOri comparas , irt/j/itetVsts.de iupra modu diffimilibiis.Simile illi, Prius tefittdo leporem prsuerterit. Lepus carnes defiderat.uldefuprainF, Lepus pro carnibus, A«yis •fl6''tfttoy,fubaudi periclitatur. In eos dicitur qui ob aliquam fui milita tem in diferimen uocantunnam leporem non infedfamur quod noceat , fed quod pulpamentum ha. beat.Effertur etiam ad hunc modum, o Amyils 7ja6;(s,id eft lepus carnibus currit : de tjs qui magno fuo periculo attp ob id acriter decertant. niUyiK «yi ii y« vitimiyiiMi tUi tjij/, J“ Charon apud Ariftophanem in Ranis, Adfcribit hoc loco interpres, apud Arginufam feruos non ,p pcctmia,aut alio quouis pratmio.fed pro uita dimicare folere,(olim dimicaffe , cum Aihenienfes ne, ceflitate coatfti, feruos etiam belli focios libi afcilcerent,Eft dC alia letftio tAu 7i4ii cuius inter pretationem omitto.) Idemin Vefpis.nwnraiAiKBf/ Et rur^s in eadem fabula.H Plutarchusin dialogo adtierfus Epicurum , n*. srtu e7ni|/ rAo yasi^'K -tv/s twc/}^cnyilaaf. Leporem palpebris quidem clauits tiigilare, aper it tisdormire,Xenophon jidit.AdquodGracumIt refpicere adagium putes , Aayais , lepus dotmiens(quod in diffimulatores concinnatur apttnime)plenius quiddam Sd dodius reiipere ulde. bitur, quam quod modo affertur, Catlius, Duos infequens lepores,neutrum capit, 6 Avi O o 4 7i<5 De Qmdmpcclibus W7«A*;i5a»«.Senfus eft,Qui (imul duplex captat commodum,utro(J fruflratur. Effert in Graecorum colletffaneis et citra figuram, uiidvitiStsistAi^t txvjf^^^jErafmus.In eandem fentcn tiam effertur tritum illud Germanis, 11)^36 »il o)il babett/^em witbt «fftgat nitb». f Lepori efurienti etiam placent» (ici,Axyi Trmuvn xgi ciiiuitSuidas tradit didum de ijs,qui c^ pulfineceiritate,res etiam pretiofiifimasabfumunt. FortalTis natum ab huiufmodi quapiam fabula qualem de fenarratApiileius, quod adadus fame, placentas primumlambere, deinde enamcomefl fe didirerit,Erafmus:(ed Suidaeuerba,quadrare hoc prouerbium,7rSs «it xij» nUse.melius reddidilfettin eos qui neceffitatis tempore res qualescuntp pro preiiofifftmis habent, f Iter tnfor tunatum lepus apparens facit: Vide paulo fuperius inter omina, Mortuo leoni flile» porestnfultant.Extat epigramma Gr»cum(inquitErafmus)cuius argumentum fumptumeft ex M HomericsIliadosx.ubiHerculemab Achille iam interfedum circumfiftunt Graeci mortuo infui, tantes, nec quifqpm erat qui extindo nonaliquod uulnus infligeret. Bpigrammafic habet, •n vvi> iiim mrimi ittcn cumi NtejS irSux Hxycaa, Didum efi aliu de his qui mordent mortuos.cum laniis ludantur. Sf cum umbris depugnant, HacErafmus. Alciatiema blema de Iconibus qui leporis mortui barbam uellnnqrecitaui in Leone. <[f Lepores ad illorum moe nia dormire dicemus.quos prorfus timidos efle fignificabimus . Vide fupra inter omina , hac ipfa in parte huius capitis, Lepus tute es SC pulpamentum quaeris; Vide fupra capite fexto. ^Prius teffudo leporem praeucrterit.ngoxii^oti Tmjx^xtt^Tvi i/lx(rvmJ^x’.dc re neutiquam ueriiimili.(Se« narius prouerbialis,de re impolTibili.Suidastfadu difficili.Sipontinus.lMeminit Diogenianus.Eraf mus.Fabularum conditor Aeibpus leporem curfu a tefludine fuperatum fcribens,tardi ingentj homi a* nesadafliduumlaboremincitat,ingcnlofosuerdapigritiadeterret,T2etzes7.io5. modoue. nare leporem, nunc itym tenes , uerfus a Plauto in Captiui duo prouerbiali figura didus. Id eft.bae interim coznam qualemcuntp certam habens.quaere alteram.fi potes.potiorem; Itys enim auis , que a Phafide Scythiae flumine pbafianum uocant. Proinde cum iubebimus , ut qui nadus Iit commodi qu!ppiam,ad aliud fefe accingat, no intempeftiuiter hoc tuemur adagio.Brarmus. Mox autem fubij cit exiljimare fe deprauatum efle locum.nec itym legenda ur codices habent, nec ichthyn,id eff pifce, ut cuidam uidetur:fed idin.ideftuiuerramiuiuerrisenimtefte Plinio prarciptia efle gratiam jipter uenatum leporum & cuniculorumtfed didionem.leporum.defuoaddit Plinio:ne9 enim in ullisco dicibusleginir.Etres ipfa monet longe aliam cuniculos uenandi rationem efle, qui in fuos multifo. res fpecus ftatimfe abdunt, qiididides &: muftelae fipter corporis paruitatem facile eas fequuntur: 5* aliam uerd lepores,qui quam longiflime polfunt cocitatiflimo curfu feruntur, ubi uix canes nedum muflelat autuiucrrrefequi poflTunt. 1 modo uen3releporem,nunc itym tenes. Vide fupra in e.PIu. ra forfitan adferemus in phafiano : in hanc enim auem Itys mutatus fertur. Leporis uitam uiuere, Axytei iicii Jsy.dicuntur qui femper anxtj trepidi^ uiuunt.qudd id animal omnium praida expofiiS, ne fomnum quidecapit,nifi oculis zpenis.nxyijUtpX^KAJiiis vjti Tjoiriioj/xsais Tifxyln&a ir^xAxiy, Demoflhenes in Aefchinem. V fus eli & Pluurrhus in libello !!<<&ie/Jis7rts7iix!. Axyu£iiJ'a^ii!lj>u fert, pfit Athanaliusin Apologia prima;& apudSirabonem.Phrygtjs leporibus timidior, Erafmus. Le poris uitam agere apud Lucianum is dicitur.qui prapotenies ac facundia claros infans ipfe reformi dat aindue,Calius. <1 Sunt peculiaria Germanis ex lepore jjuerbia. Su muff fticb» l)<«^ Tei"* • fot^em fen. 4« fu quo apud Gracos, Polypi mentem obtine, ©et blk,quafi per metathcfin literar um Graecae uocis, B. In Sardinia infula netj ferpentes ulli, ne^ lupi nafcuntur, Paufanias in Phocicis, In Creta Iu.' pos.urfos,uiperas,& fimiles feras noxias nafei negant, cd quod lupiter in ea natus flt , Ariftoteles in Mirabilibus. In Olympo Macedonia monte non funtlupi,nccinCretainfula,utnecullum aliud maleficum animal prater phalangium, Plinius & Solinus, Theophraftum audio dicentem , Crci tam lupis Si ferpentibus infcftillimam efte. Macedonicum uerd Olympum a lupis non adiri, Gillis us ex Aeliano, inepte & ambigueinam fi quis regionem lupis infefiam icat,intelligi poteft, abunda rcinea lupos homini infeftum animal. SicLiuius, Vias latrocinijsipafcua^ publica infefta habuc. rant. Vel, ipfam regionem infeftam elTe lupis, eis ^ aduerfari.fic Cicero, Quis hunc audet dicere a* tatoribus infeftum aut inimicum fuiftet Nullos etiam fouet Britannia, Textor ex Plinio, ni fallorc (f Suntquadam genera urforum alborum, K canum, acIuporum,& fimilium quorundam.quac ue» namur & habitant tam in aqua quam in terra, propter fimilitudinem temperamenti eorum ad utriia que elementum, Albertus. Lupiin Aegypto minores quam in Grxeia fiunt. Ariftoteles, Inertes hos paruos^ Africa Si Aegyptus gignunt, afperos truces^ frigidior plaga , Plinius. Herodotus Aegyptios lupos non multo uulpibus grandiores elTe ait. De lupis ue.ipertinis, uel ( ut alij j, uertunt ) Arabia: , in Sacris literis , uide fupra in Hysna capite primo. In Heluetia &C alpibus perpauci reperiunturtrard enim ex Gallia cifalpina ( Lombardia ) Si uicia nis regionibus adueniunuSi fi quis deprehendatur , mox tanquam communis hoftis , datis uicatim campanarum,ut uocani,fignis,ucnationc publica capitur. Pellium apud nos artifices, lupos Suedi cos imprmis commendant.quod egregtf, magni. Si cinereo fiue cano colore fint . Magni etiam funt circa alpinas regiones,Rhactiam, Athefin.Si Tirolenfem , ut uocant,comitatum. In Rhstia quidem confcederata Heluetijs,magni lupi nigricantes reperiuntur,robuftioi'es,Si maioris pretij ; audio ta. men cum illis fspe etiam alios minores dC communes lupos reperiri . Cscterum in regionibus planis ut Galliae mHltis,minores magis^ rufi habentur. Mofeouia qua iungitur Lithuanie,pafl?m in Hef cyniafylua praegrandes ac atros lupos eos^ferocifiimos gignit, Antonius TOlcbin tabula Mofco* fo uiar. Lupi in Scansia fi ulterius per congelatum mare proceflerint, luminibus feruntur orbari ob nimium frigus,Iornandcs. In Septentrione Europs (circa Noruegiam puto) capiuntur tria lupo, rumgenera,infyIuaLandferucca, quae per odioginta miliaria cxtenditur,01aus Magnus, lifdem 718 De Qj^drupcdibus m locis alces a lupis montanis inuaduntiir,ut in Alcis hiftoria dixi. Galli fiia lingua lupos garouix appellant illos, qui femel carnem humanam guflarint,encharnes dicuntifiuc inde faflo nomine fi. ueagtifiatocadauerequodcharongne nominant: Tales quidem hominibus poftea femperinfefii funt,& metuendi , quod carnem hominis appetant: ideo^ canendi, undenominatosquidamconij ciunt:cauere enim Gallis cflgarder: VideplurainD, Italia lupos habet , qui cumcatteris fimiles non fintjhomo quem prius uiderintconticefciqSiic.SolinusiPlura in D. ubi idem quibufuis lupis, non Italicis tatum,apud alios aUthores attribui docebimus. Sed prius Appulis lungentur caprex lupiSjHoratius. Apud Ctotoniatas maxime abundant.Paufaniasi.Eliacorum. De lupisMxoti. dis, qui parte prxdx a pifcatoribus donantur , ne noceant aut retia lacerent , Aeliani uerba recitabo capite quarto. Audaxeftmagiseorumgenusquodbreue,quamquodlongumefi,Liberdenatu. » ris rcrum:Sed corruptus eft locus ex Ariftotele,qui non in luporum, fed leonum genere, generofio rem effe fcrlbit,qui longior pilo^ planiore eft:ignauiorem uerd,quibreuior £C crifpiore pilo. Oppia nus libro tertio deuenatione, quintp luporum genera palloribus obferuata deferibit, circum uel harpagem,aureum,6i acmonas duos, quorum alterum itUinum , alterum nullo peculiari nomine udeat. Primus igitur ■7ii|!,9j«r©' U^myis usa «x», V arinusiplora tum Sf eiula tum Latine dicas. Sed hac uoce de lupis Graeci nufquam utuntur. d«vy»,x^vyyis,iifvi(iSi®',de uo }• celuporntite Sf ajittte.apud PoMegimus. Vide in Cane H.c.Ammoniusetia dedifFeretqs uocn fcribcns.in uocabulooamj/,wfwi.3j lupis attribuit.Ugtft7j',t/A«R/«,Suid.Etriirfus,u^wa,aB£«^vii.u«a f Inter lupos praecipuam celeritatem fecundo generi, circos uel harpages nominans , Oppianus adferibit. Biifsj/Tioixa. Philes de lupo, Ariftoteles deleone;ideft,pedetentimprocedic,nccadmo. dum currit. Voraciffimi 5C propemodum Infatiabiles funt : pilos Sf offa deuorant , Sf integra rurfus aluo tcddunt,Stumpfius. Carmuorus eft (ut cattera etiam quorum dentes ferrati) Sf multa folida deuo* rattquamobrem nonpinguefcit,aIimeiuo nonconcotSo , (Sf frequenter hanc obeaufamsgrotat;) femel faturatus abftinere uel triduo poteft. Vorat potius quam comedit carnes ; SC pauco utitur po- tu,Author denat.rerum.&Albertus ex Ariftotele, qui htec omnia non deliipo.fed deleone feribit: (suidentur tamen pleratp etiam lupo congruere. Leones 5^ lupi carnibus farti nimium, abftinent, cubando^ tantifper fe fouent.dS percoquat, Plutarch. In fame pracipue fieuiunt (ut leones etialSd quamuis domi nutriti, dum edunt nemine amant,quinetiaafpiciintcrim indignantur, Exaturatu» 720 Dc Quadrupedibus lupus rtnquit AelianUs) longum temporis inleruallutn inediam fert,at£p ei quidem uen ter late proif citur, lingua tumefciqos obiiruitur,et fimul ut famem multo cibo depulit, fimiliter occurrentibus at= . que agnus manfuetus exiiiit.Necp uero unquam tum, nec homini, nec bcftijs ullis , ne it quidem pec medium agmen ingreditur,infidias molitur. Poftea uero ei paulatim lingua extenuatur, ac in antl. quam figuram rediqiterum^ lupus exiiiit.Eadem ex Aeliano Philes, Leoetiam,Ariilot.teflc,pa ftus K fame uacans.facilis mitis^ maiorem in modum eft. Lupi facuiores funt uicina notfle citati ad rabiem diurna fametunde feriptum eft. Velociores erunt lupis uefpertinis,(Efaia: lo.) 8f , Indices eius lupi uefpere,{Sopbon.5.) ObfcurnSed de lupo uefpertino fententiam meam expofui in Hypna capiteprimo. Quaeam'maliacibicaufaimpugnentacdeuorent,dicam in D. Lupis peculiareeft terram quandam in fame edere, Ariftot.Plinius Solinus. Albertus hoc lupos facere feribit, non » nutrimenti caufa.fcd ut ita pondere autSi facilius maiora quatdam animalia quf inuaferint mole fua deprimant: uocatur autem hoc terrae genus ab eo glis.ab alijs Latinius argilla. Cum equum (inquit) uel bOuem,ceruum,equiceruum (alcen) uel aliud robufttim animal inuadere paraqhoc tenacis ter« rat genere fe ingurgitat,mox oppletus in facies eorum infiliens adhatret:&; pondere fatigata tandem profterniqSii guttur arteriam^ morfu infixis dentibus dilaniat; tum terra uomitu reddita,animantis proftrata:carnibusfaturatur.'quodftleuisc(Tec, facilius excuteretur, Hatcille. Lupus herbas non edit nift *grotus: tunc enimguftat aliquid herb* pro remedio &( iiomitat ficut faciunt canes, AIber« tus:Videmfrainmentionemorborumeius. Cum praedam habent &( alia feobtulerit, fecundam inuadunt, quali praefentis obliri, Albert. fed uidetur deceptus, quoniam Plin. &C Solin. non lupo,fed lupo ceruario hoc adlcribut, Qiiod fupereft cibi defodientes abfcondunt:diuid6t aute ex aequo his a» qui in uenatione fuerint: St fi quid fupereft alios ululatu aduocat, Albertus. Apparet aute Ariflotelis uerba, quibus eadem leonibus attribuit (ut in D . de leone recitauOdeprauatis etiam nonnullis ad Iu pum tranftulilfe.Sedlnpos praedam communicare etiam ipfe alibinegaquide in D . Excremen* tum alui ficcum reddunqSt cUm flatu, (id^frequenterfuper fpinam albam;) urina eis odora, Alber tus. V idetur autem haec etiam deprauata,non rede de lupo fctibere.Nam Ariftoteles de leone , Ex. cremtntum alui (inquit) durum SC aridum emittinflatum etiam alui acerrimum retit, St urinam gra uiter olenterti.Couenire tamen etiam lupis non nego, Vrinam odoratam efle,id eft bene olere, mini me mihi ucrifimile fit.-experiantur curiofi. 4” Ad promontorium Bubonicum innumeri thynni uerIantur,quorum maximi ftmiliter ut fues foli & feparatim natanfalij more luporum bini proficifcunnir,8tc. Aelianus. Quartum genus Iu 5» porum,aureum uocatOppianus,fubSiriolocafubterraneafubit. ^ Lupi eodem coeunt modo quo canes, Ariftot. Auertuntur dum coeunt canes, lupi, phocae. In medio^ coitu,inuiti^ etiam collatrent, Ariftot, Coeunt lupi toto anno non amplius dies duo, decim,(ut Ariftoteles feribit,) Plinius, Solinus,lfidorus. Coitiupus (inquit Ariftot.) uno tempore tanium,parit ineunte xftatctferturde eius partu ad fabulam proxime, lupos omnes intra duodecim dies parere:cuius rei caufam proferut fabulole, quod Latonam oberrantem totidem diebus ex Hy- perboreis Delum deduxerint fub fpecie lupf, propter metum lunonis.Sed an tempus hoc parienol fiqnondum exploratum habemus. Fertur quidem lic uulgd , fed uerum minime elle uidetur; quale uel illud ferunqluposfemel in uita parere,Ha:c Ariftoteles. Lupos noftri per duodecim dies quos i natali Chriftifupputant, coire tradunqideo tum maxime furibundos lupos timent, Vuillichius. 4« Cur lupae certo anni tempore omnes intra duodecim dies parianqcaufam inquirens Plutarehus in Ii bro de naturalibus problemate j8, Antipater,inquit,in libro de animalibus, partiim lupas proijcere adferit, cum glandilerae arbores florem abijciunt,quo guftato,uteri illarum referantur;cum eius co, pia non cft,partum in ipfo corpore emori, nec in lucem uenire polTelpraftcrea regiones illas a lupis non uaftari,qus glandium quercuumcp feraces non funt. Quidam ad fabulam Latonj refer0t,&c. ut iam ex Ariftotele retuli. Lupi, urfi,leones libidinis tempore acrius in eos qui acceflerint.fatuiunt, inter fe tamen minus dimicanqquia nullum eorum gregale eft, Ariftoteles. Lupus fert Si parit ut canis, tum tempore, tum etiam foetus numero,Idem. Multifida, ut canis Si lupus, parua eiufdem . gcneris,utmures,multapariunt,Idcm. Caecos pariunt catulos canes,lupi,panthcraE,th6es, Ariftot. Et alibi.Quadrupedum multifida, omnia cscos generant, poft palpebrae dehifcunt.ut lupus.uulpes, 5« lupus ceruarius,8ic. Multifidae quae pariunt impcrfc tis peritus tranfiliendi fibi uideretur, fe abfeondiiTe: Si adueniente propter fatam illic auenairt porca fylueftricum pluribus aetate differentibus porcis, anniculis, bimis :prOruplffe,apprehen. fo^ porco, qui squalis pondere uidebatur ligno quo cum tranfilirc truncum didicerat, (faltit retro truncum ferecepilfe) K interemptum ibi porcum deuoralTct&i paulo pofl cumreceiTiffent apri, ipfum etiam abijire , Hsc Albertus. Vifiim di aliquando quod lupus frondes Si ramulos falidsore porrexit, ut capras his frondibus gaudentes inefearet ac deciperet. Idem. Lupus ii iii ' minorem aliquam pecudem , ut fuem aut capram inciderit , auricula comprehcnfa fecum ab* ducit currendo trenitemi clunes cauda ferit, ita utmifera pecus ipfo etiam lupo interdum cele. tius currat : donec ad alioslupos prsdam expeiflantes peruenerittibifiatim dilaniatur momen, to, ut fspe nihil prster inteftina reliqui fiat; recipit autem fe quifque cum parte prsds fcor, fiim aliquo , ubieam ibius auidc uix ex dimidio commanfam uorat , Michael Herus. Lupos ( de lupis) aiunt cum fint nafli fues (in accufandi cafu ) trahere ufque ad aquam, quod dentes fer. uorem carnis ferre nequeant, Varro. fl^Cerui amiflis cornibus latent. Si pafcuntur de no, fle, quia lupos fugiunt, Vincentius Bell. ^ Qiiintum lupigenus , minus csteris , pilis rigi. dis , leporibus maxime infidiatur , Oppianus. f Lupum grauiore pedis fonitu ouis ftulta tio- (5 eat, Plutarchus, Dc lupo ferturquod cum ouem rapuerit infequente paffore, dentibus eatil ‘ non Ixdat, ne motu fugam eius retardet , Author dc natur, rerum . Raptam ouem , cum audit petfequemes.ilkfam portat, ne morfa SC Isfa fibi faciat curfus impedimentum, Albertus. 4» 724 De Qj^drupedibus Oufbus infldfansouilecircuitjcanis fomnu et palloris defidiaro uel abfentiam exploratis .GlolTa in Lucam. Vbi caulas intrauerunf , uel alias inciderunt in greges ouium , non folum interficiunt, quod fatis ell ad uentrem.fed totum gregem, fi polfunt, pafflm iugulant.T ext. Albert. Omnes occi duntantcquam aliquam ad comedendum attingant , Author de natur.rerum : nifi clamore paflo. rum, aut aliter impediantur. Sunt dC naturales quaedam in lupi otlis^ mortuorum partibus ( ut pelle,lana, chordis) contrarietates feu antipathiae , de quibus inferius dicam, f Contra taurum lupus ire, dC timui eum a fronte ideo adoriri non audet, quod & cornua extimefeat, SC eorum ro« bur mucronatum declinare fttideat. Quamobrem primum uelutreda uia contra eum pugna» turus elfet, prte fe gerit minas, SC illius oculis fefe crebro inculcat: deinde fe retorquens in dorfum jnfilit, & uerd acerrime ad eius perniciem incumbit, atque cum naturte aftutia fuam infirmitatem i* compenfans.ipfum expugnat, Aelianus. Kdi Tcdipi: Mii Tks itumis tcii •7vlos habentium aflnum tantum immunem pediculis “r""” pr^cipu^ lanicio interemptarum ^ 1 ^prot Plimus Oueaalupoadefatfuauiorem habent carnem, uerum lana pedunculos ac^teTITo? ftresmGeoiJon,,y. AjOTAi/waV®-, z«/y.(/7ra>,3*T^V,«^«^if VefiiLntumdelanaani^ „ pedicu!ofI.AIbertu;. Siqurnd™ pehem Z"! t< lupo lugulara.lcabie « pruritu uehemente continuo afficiet, Pythauor. Cur o ues a lupis dilania» quiric Flutarchus m Sympofiacis 1.9, quem locum.quohiam is liber adhuc conuerfus Latine non re per. tur,me.s uerbis translatum apponamiCaro igitur ouis a lupo adefe.dulcior fieri u7det»r 3d lupusfuomorfucarnemflaccidamteneram^(«K3a(!mj^«,lcgo !sA»;^T*)ftatim immota iacercnpalios uero uix multis tandem itSibus confecifa fe.bt quod magts mireris aliquos ex luilnere ferri talem in animante iugulata uim relic uiffe,ut mox putrelceret.a; neij uno die integra duraret ; alios uerd non tardius illis interemiffe , i d nullam in carnibus nigulatorum huiufmodiqualitatemreliflam,&:aliquandiu eas permanfiffe . Porro quod uis quatdam cum itigu antur aut moriuntur animalia,ad pelles etiam , piloscpSi ungues pertingat neHomerum quidem latuit, qui de pellibus 8C lons rcribens,his uerbis utitur, W? jSooff hoc efi, loru^m bouis per uim occifi. Validior enim aitenacior pellis illorum eft animalium,quc non morbo autienetSute.ied iugulata obierint, Contra,quac morfu animalium intereunt,illis ungues ni. 5« grefcunt, defluunt pili, &: pelles marcidae flaccid* fiunc,Hucufm Plutarchus, Si pellem ouis lupi. na:adponas,defluet(abradetur)lanaouills,Pythagoras. Aquilae penna fi uel una anferinis pluri, pus coniungatur,confumet easiSfhocfum expertus in pennis aliarum: forte fimiliter fit etiam in alqs harum auium pennis.Idem fieri dicitur inter pilos lupi Sf lanam ouis,fed hoc non fum exper. tus,Albertus. Si ex lupina pelle confeceris tympanum.id inter caitera pulfatum , folumrefonabid lilentibtiscKteris utcuncp prius fonoris,Oppianus:moxaddens,KiiiijSi/i»M yty>})st}SI/Ant/P^vKSiiiffi» ^ny.-unde tympana illa quibus fontis adimitur lupini tympani pulfu.ouilla praicipue intelligimus. Tympanum magnum fadfum ex corio lupi,& pulfattimiin exercitu, Rafis)facit crepare alia tympa» a 11 "'■jis luporum pulfata,infurdant(alia tympana) apud audientes,Ralis aAlbertiis:red apud hunc mutilus cft locus. Odium inter lupum dC oiics,omnibus eorum mebris inhafret:ita quod chord» de inteftinis ouium cum chordis de inteftinis lupi fad^is permixta, non fos nant, Albertus QC Rafis citans Arifiote!eni,apud quem ego nihil tale reperio. Si tendatur chorda de inteftinis lupi cum ouium chordis,rumpiteas,&^aufertomne temperamentum ab eis, Pythago» ras. f CoriumIeonisficom'ungaturconoIupi,depiiat!prum,&:fimiliteraliacoria,RaftsSdAlber tus* f Cornix qiix inciderit m comefe a lupo reliquias carnis,moritur, Aelianus ^ Philes. f Lir pus fcill* bulbos cotingensjrcfolutus famcit,Ruel. tjvMo/s cwSvmK\«^fi AuhSc, Philes. Cepa* agreftescideft rcillas)fi calcaueritscbcth, id eft lupus, grauaturcrils eius,AefciiIa. Lupus comat^U Icilia: conuellitur, (torpore capitur, Gillius de leone hoc fcribens,neicio quam redlei) unde etiauuL pes, ppter lupos latebris ftiis fcillas apponunt, Zoroaflres in Geoponn 5. Tiirtur(uulpes potius, ut iamretuli)tn nido fiio ponit folia fquillac,ne lupus pullos eius incurfet, Ambrofitis. f Pythocha» J9 ^^dhieen,cum ad tibiam magna contentione incitatos numeros canei et,liiporum impetum reprcli ftue fertur, Aelianus. Audio noftra memoria in fylua prope Bafileam uirum quendam cum tympa notranrtjfle:qui cum fequentem lupum lapidibus impetens nihil proficeret, fortuito laberetur in uia, tympano interim quod geftabatrefonante,lapum exterritum fugere animaduertit:itacp tympa* no mox uehementerpulfato feram quam longiflime fugientem abegit. Vrfos quidem tympani fo» num fugere noftri affirmant. Horatius in fylua cantando lupum fugauit,ut ipfe de fe teftatur Car« tnmiim i.iaftiis uerfibus: Nam^ me fylua lupus in Sabina, Dum meam cante Lalagen, & ultra Terminum curis uagorexpeditusj Fugitinermem. Quale portentum necp militaris Daunia(Apulia)m latis alit 3efcu'ctis, Nec luba: tellus generat, leonum (0 Arida nutrix. Hominem pericula ex occulto imminentia timentem demoftraftni A^yptrj, lupum ac lapidem pingunt.-hic enim netp a ferro fibijneqp a uirga, fed a Iapide duntaxat ti mci, Nimirum fi quis in eum lapidem coniecerit, derepente confternatu;^ ubicun® Iapis ei uulnus Pp I 726 Dc Qi^drupedibus inflixerit, ibi fiiccrefcere folet pullulare^ uermeajOrtis. Lupus ignem metuit fimiliter ut leotqium obrem qui per hycmem 5C inter niues Iter facientes i lupis iibi metuuftt > duos filices intra ucftes ( iit calidi permaneant) fecum geftanuSC ficubilupus fe obtulerit , collifis illis ignem excutiunt: Lupus uerd fcintillis emicantibus ita terretur , ut accedere utcuncj famelicus & hominem laedere minime aufit.Michael Herus. Audio etiam fonitu c ferrogladij percuilijlupos fugari. Si quem lupus infi, diofus paulatim fequitur,fubfi(lens fignum aliquod medium ponat inter fe et lupUm uidente illo:fic emmillaqueauortismetufubfiftet.Albertus&lPhyfiOlOgus. Sunt qui mihi affifmarint, lupum in uia ad hominem non acceiTurum,!! uirgam,aut quiduis aliud poft fe traxerit : nam uiatorem quen. dam apparente lupo, cum nihil aliud ad manum eifet.peramfafcijs cruralibus alligatam poft fetra» xiffe.&labnfleiilsfum. Siquiscorpusfuumillinatfeuoderenibusleonis.ueleiufdemfimo.abfter. i» rebit lupos, Aefculap. Lupus cuius prior ueftigia profpexeris , tibi nocere non poterit : fed fi ille te ante notauerit,caudse fummam partem fi habueris tecum,flne metu iter confiCies,Sextus. B, Draconis legem fuifle reperio.ut quilupum occiderit, talentum accipiat:qui lupum uetulum, duO. Lycodonoi Apollo appellatus , hoceft lupicida cinquit Gyraldus) ex lege Athenis lata, qua canebatur , ut qui in Attica lupi catulum occideret , talento donaretur: quilupum Ipfum, duobus: quod Ariftophanis interpres fcribit,(&ex eo Varinus in Ai/)c»:/.)MeminitSophocles in Eledrafid Hefych. Chorus in Auibus Ariftophanis. Vbiinterpres, Lex cratoliminAtticaAvxgiiTortrft.idcft lupos occidere, &c.unde&ApolIinem axjkwij & Av>isK‘3vyoy appellani.Plura de his &' fimilibus cognominibus Apollinis dicam in h. Qui lupum apud Athe- 1« nienfcs occidit, iydft «im -m TOifia/.Etymologus in PoAm, ^ Vulpes ST lupi (inquit Crefeentien fis l•.5^.) capiuntur quadam taiolaferrca.quat circa fe multos babet rampiones acutos: ipii ha» bent circa fe annulum prope fe ubi annexi uoluuntur,ad quem anneditur fruftum carnis,omnia^ occultata prjter carnem, in terra firmata iacent.Cum autem lupus carnem dentibus captam eleuat, annulus eleuat rampiones circa caput &; collum lupi.qui cum fortius trahit & recedere nititur, for« tius ftringitur SC tenetur.Fiunt Sf aliae taiolaE,quibus in pedibus fiue cruribus, quaelibet omnino be* fiiae capi po{runt,qu!r occultantur in itineribus quibtis utuntur , quarum figura aut forma non nifl oculata fide intelligipoteft:quamobremledorem ad harumrerum artifices remittimus , HaecCre. fcentienfis. Scoppacaflidem genus retis interprctatur,ltalicctagliolam.Harpago,lorampino,linci nOjid cft uncus.ldem. vatrA»f,5™yis Awmft.id eft laqueus uel pedica pro lupis capiendis, Hefychius et J» Varinus. HaufepicdGalliuocantinflrumentumquocapiuntur lupquulpcs SC meles. Capitur interdum lupus laqueo fado arte paftoris, cui ut primum caput impofuerit uel pedem , detines lur.Blondus. Ferae, & praecipuHupi.foueis hoc modo capiuntur. Effoditur lata foueainftarampJi putei,8f profunda ne paieatexitusioperitur autem crate (cratis.cmbutb) rotunda, quanon totam foueam fedfere totam operiat.Stib crate in medio alligatur ftanga (pertica ) longior crate fiC rotun. da. In medio ponitur uindus anfer uel agnustSi paleis operitur uniuerfus locus. Tum lupus anfes rem aut agnum arrepturus,in foueam caditeum crate fubito reuoluta,Pet.Crefcen, 10.55 Et mox in eodem capite aliud fouea; genus defcribiqpro lupis,uulpibus,leporibus Sic, Crates qua tegitur fo uea non debet effe tam ualida.ut hominem uel lupum fuftinere poffit:fed anferem tantum uel agnS alligatum,fiueuiuum,fiucmortuum,cum gramine quo infternitur, Siclupus ad prsedam ueniens, 49 una cum crate in foueam cadit. Sunt qui ea arte cratem componant , ut lupo delapfoipfa rurfus uni , cum efca erigatur,ut plures etiam lupi aut aliae ferae quandocp capiantur. Oportet autem fotieas hu« iufmodi fieri in terra iblida firmafe:aut fi talis non fit.foueac latera ligneis tabulis muniantur, ne fe. ra pedibus fodiendo exitum fibi facianqinnominatus. f Conftat luparios ( id eft uenatores lupo, rum) carnibus tiniSis ueneno lupos necare, Seruius in GeOrg, Sed dc tieneno lupario , aconito in* quam & fimilibus, dicam in a, item de uenenatis medicamentis compofitis. Rhati inmontibus lu. pos capiunt machina cuiufdam dolo,trabibus aut ffipitibus arborum quodam modo inter fe confer tis annexacp funi efca, quam cum attingit lu^us obruitur,fimiliter ut mures in domibus maiores op. primi folent. Lupus transglutit carnes fere fine commanfu:quamobrem complures hamos in bo* lis carnium concitis abfconduntihos lupis exponunt, quibiu illi deuoratis moriuntur , Albertus. T* Vidimus quofdam rufticos ( inquit Blondus ) per urbem (Romam) deferentes pelles luporum, quos aiebant fe occidifle puluere quodam folo ex herba quam cardu uaritim appc!labant:& eodem inures necari affirmabat. Eft aute idem hic carduus quo canes necari diximus. Vide in Cane capite tertio. Apocynonlupos, uulpes,& pantheras interimit,Diofcorides.quadrupedes omnes, Plinius: de hocquotp multis egi in Cane c. Sicyone Apollinis Lycaei templum eft.inquitPaufaniasin Co rinthiacisinam cum lupi in greges ouium ita fubindegraflarentur , ut nullum ciucs ex eis frudum capetepoflrent. dcus,quocuncp tandem modo elocutus,oraculomonuit,ut ubi aridum lignum iace. ret, corticem eius detradum una cum carnibus feris proponerent: quo cortice lupi guftato,ftatim pe rierunt. Ac id quidem lignum in Lycaei templo fitum fuit,fed quod arboris genus elfet.id neqi Sicyo niorumfacerdotes,quorumtaliaexplicaremunuseft,nouerunt,H*cille. Perpauese quidem arbo 4« res uenenofaireperiunturiheibae uerd complures: SCfaneinpr^fentia pr*ter taxum inter arbores (quanquam fraxini etiam ramenta Si iuniperi in potu quidam ucnem uim habere fcribunt:)ac inter arbufta De Lupo. E.F. Lib.I. 727 ftrbuftawonymum et rhododaphnen, nulla noftri orbis tiencnofa mthimmentctnucnfr.Huitrsrei caulam fi quis inquirat, infuccUm quo plantae aluntur reieccrim. nam ille fi bonus ac bcnC tempera* IUS itc^altas magnas^ ftirpesaIercpoteft:fin praiia qualitate aut uenenofa imbutus, hon poteft : ar* borc* p*ferlim quae & copiofo & folido alimento cgcnnfed hoc BIcmnii(inquu Diopha i^s inCieoponicis i8. i4.)funt marin/ quidam piTciculi, quos nonnulli lycos , id cft lupos appellant. His lupos tcrreftres hunc in modum uenantur. Vbi uiuos huiurmodi pifees plurimos expifeatus fuc ris,eosin pila mortarioue probe contundito. Pofiea uero, mmonte,inquo diucrranturlupi,ma« gnam prunam extruens , flante fcilicetuenro, portionem aliquam de di* mines in cibum non admittitur. Audio tamen in Italia ab Infubribus lupos quandoepedi. Caro lupi eii frigida, fceuda,ficca,cra(ra, Rafis &C Albertus : frigidior carne Canis , Albertus. Caro luporum P p 4 728 De Qi^drupedibus (uel,ut Bellunenfis transfert, quorumuis animalium rapacium)ma!a eft, Auicenfta. 6t tutfus Csr« nes luporum SC habentium roftra & unguescBcllunenfls legiqCarnes animalium rapacium, 8^aui« um rapacium habentium roftra SC ungues rapaces, aduncas) conferunt onilis Si confirmant eos. Laudant aliqui carnes luporumCanimalium rapacium, Bellunenfis) tanquam utiles ftomacho frigi. do,humido,&debili,Auicenna.Etmox,Carnemluporum a: habentium (Bellunen.legit, animalia rapacium,»: auium habentium, Sic, Jroftra SC ungucs(aduncos)abhorret ftomachus. Etpauld poft eafdem carnes laudat ad haemorrhoides. Rapacium omnium carnes declinant ad ficcitatem , qu:e bilimatramincorporibusgenerat. peflimatautcm funt lupina &: caninae, corrumpunt^ humores Si animum,Rafis:fortairis aute animB(nifi deprauata fit translatio)ab eis corrumpi fcribii,quia me. lancholiam Si prauas imaginationes generant, ut de bouina etiam SC fimilibus Arabes feribunt. Ca 1» ro lupi trita , cum modico piperis Si cum meile defpumato confe(Sa,afFe(Sui colico medetur,Ra(is et Albertus. Alia qujdam de remedrjs lupina carnis,uide in G. f DeRomulo &Remo,item Lycaflo SC Parrhafio,quos latfle lupino nutritos ferunqdicam in H .d. fSf Ad podagras magnificantuulpemdecodamuluam, donec olTatanntmreftentilupumueuiimm oleo cerati modo incoaum,Plinius. f De lupi prada,id eft de reliquijs ueruccis , aut capra, aut cuiuslibet animantis,quam comederit, carnem uel pellem,uel os,collige Si ferua ; quando aliquis iecur dolueriqinde cum tange, continuo fanabitur,Marcellus. f Pellis lupi(lupiculi, alias lupufcu li)fi geftetur ab eo quem canis rabidus momordiqnon incidet in metum aqua , Hali. Si corio lupi conftringatur uenter laborantis co!ica. & fi ager fapius ipfi corio iniideat,prodeft,Rafis Si Albert, a» Si corium (ftercus,Rafis)lupi ad coxam colici fufpenda tur.alligatum filo lana quam lupus momor= dit,opitulatur,Albertus;cgode excremento potius acceperim: Videinfra. Lupiaut uulpis corium fiquiselaboret,&:calceosgeftet,pedesnondolebit,GalcnusEuporift.j.i48. f Sanguis lupi per- mixtus cum oleo(nucum,Rafis)medctui- furditati, Albertus, Sanguis St fimus lupi, iuuant incoli, co affecftu.Obfcurus. ^ Lupi carnem conditam SC decodfam qui ederit,a damonibus uel umbris qua per phantafmata apparenqnon tantum inquietabitur, Sextus. Lupi caro cotla in cibo fum. pta,phantafticos fanat, Aefculapius, Carnes lupi edifte parituris prodeft;aut fi incipientibus partu cire fit iuxta qui ederit, adeo, ut etiam cotra illatas noxias ualeat.Eundem fuperuenire, perniciofum eft.Plinius. Plura de remedijs ex carne lupi in cibis fumpta.uide in pracedenti capite, f Adeps lupi non minorem efficaciam habet quam caninus,Sext.St Aefcul. Adeps e lupis illitus,inhis qua 5« rumpere opus eft, plurimum proficiqPlinius. Lupinum adipem recentiores quidam cum cateris medicamentis articularijs ad unguenta mifeent. Illitus uuluas mollit, Plinius. Eodem fricari ocu- los contra lippitudines pracipiunt,Idem. Adeps adibiid eft lupi, fed Bellunenfis legit aldub , id eft urfi)fubtiliscft,Auicenna. f Caput lupi fupponitofub puluino. St dormiet ager, Sextus. Ad dentes mobiles magnum remedium eft in luporum capitis cinere, Plinius. Febres qua certo dierS numero redeunt, oculus lupi dexter falfus adalligatus^, fi credimus magis , arcet, Plinius. Oculus dexter lupi alligatus.febres difcutiqSextus. Confricatus(infricatus)& illitus lupi oculus , glauco- mata extenuat, 8^ tollit ftigma,& linitur fi ante pun «IUS ftercus, quale ubiolfa ederinqfolcnt excernere .Verum illud etiam in eo mirabar, quod uel ap-^ (P 7J0 De Quadrupedibus. penfum euidenter aliquoties iuuiflet. Ita® hicftercus capiebat quod non decidifTct interram tid quodnOneratinuentu difRcile, Ea enittteH luporum natura, qute canum, ut fufpcnfo altero pofte- rionim crurum SC meiant Si cacent in emineti quopiam ex terra. Itacp in fpinis fatpe acftate ftercus lupinum reperittir.S: fruticibus, ucpribus(«A«'Sj»/{, lego id eft alnis;herbi5^ procerioribus. Inuenitur porro inftercoreillorum Si nonnihil odium deuoratianimalis.quod ut effugit commam flonem, ita Si concoifionetquod SC ipfum cotundens ac conterens, bibendii pratbiiitcolicistacfi ho mo edet puritatis amans, mifeebat Si falis quippiaaut piperis, aut quippia eiufmodi; ut plurima aute ex uino albocofidentiac tenuis bibenda prtcbebatiintei im uerd etiaex aqua.Hoc aBtflercoris quod patientis inguinibus,Iag6nas Graeci uocant, applicandum edet, praecepit fufpendi ex uinculo confe iioexlana, Ted non qualibet .-uerum multo prtedabateam ede otiis a lupo laniats, Qtiod fi ea non ,, adedet, lorum tum quod cingeret inguina , tum alterum quo dercus contineretur, pararipraecipie. bat. At nosin ollulam fiercoris maxime fabae magnitudinem ( uel in ollulam cuius magnitudoerat quae maximae fabac,aliquahtulum flercoris)lniecimus,eam® experiundi gratia quibufdam appendi mus, nec potuimusnon mirari,cum plurimos ipforum uideremus adiutostcaetertim ad ollula duas ceu aures afFiximus,per quas Iorum tranfmitti podetSed hoc quidem obiier ditdum edo, fi quisin» uenietur qui fic fufpends fidem habere dignabitur.Dico autem iic.ut fubdantia dt qiij fuipenditur, non uoces barbarae, utquidamfacereprtedigiatorumadblent: quando Si! alias expertusfum fub. dantias.quac in altjs adeflibus dmiliter operarentur,Hucufcp Galenus. Meminit ex Galeno etiam Condantinus in libro de incantatione Sf fufpenftone,fed locus eddeprauatus; item Aetius 9, jr. in- ter pharmaca ad colicos: Auicenna decimafexta terttj,tra(d.4. ca,i 4. Stercus lupi cu uino albo SC fublilicoiSu (potiimXitiliffimu ed colicis:&: fertur d corlu(dercus legenda, utetiam Rafis habet ) fu* per coxam colici fufpendatur 8C cum filo lanae a lupo !aniatt,ligetur,prodefre , Albertus Sd Rafis. Lupidercus.dummodononinterrainuentum.fed fupradidcm,autfupraadulas,auifupraiunru, colliges SC feruabis. a: cum opus fuerit laboranti colico alligabis ad brachium, uel ad collum in ode, alltin cupro, aut in auro clufum , licio® fulpenfumtied prius ex ipfo dercorepufillum ignoranti ex aqua calida bibendum dabis, mire celeriter® fubuenies, Marcellus, Ecrurfus,Adcoli dolorcmre» quires fimum lupi, & ofla quae ibidem inueneris contundes, & puluerem ex his facies, &C in aqua di. gida ieiuno bibendum dabis. Quae in excrementis lupi inueniuntur oda , fi terram non attigerint, colo medentur, adalligata brachio.Pliniiis. Talus leporis in fimo lupi repertus quantum profit ad coli dolorem alligatus, in lepore dixi ex MarceIlo:fcd meta- funt nugs. Fimus albi(albus)lupi colica ;a curat, Hali. Intcdinum magnum lupi uincit cruciatus colicos, ut SC fimus ciuidcm.Blond, ^ Lupi dentes inaequales funt.quamobrcm morfus eorum uchementer obed, llidoriis. Lupus rabidus dio morfu idem periculum adfert quod canis rabidus , Albertus SC Bertrutius. Eiufdcra fententiacfuitAggregator.quiunotituloremcdia tum ad canis tum ad lupi morfus complecfitur. Nos ea copiofcrecenfuimus in Cane, V ulnera ex morfu lupi SC unguibus, periculofa funt: effluit ab eis fanies per ligamenta etiam SC fpongiasicurantur autem non aliter quam canini morfus , Phy. flologus:fed Aridotelcs haec de Iconefrribit , non delupo, Triio allio defridlocuratur in boucra. biofae canis uel lupi morfus.-qui tamen 8fipfe impofito uulncri uetere falfamcnto,?quebcnc fanatur, Columella. Gentianae drachmacduaceuinopotaercmediofuntcontra morfus canis rabiofi & om. nium luponim(rapacium,ueI morfu SC unguibus laniantium bediarum,)Auicenna, 4« H, a. Lupus', quod nomen iicnit ex Graeco lycos, apud maiores communis era tgcfirris,Fcd. Lii pos quidam uocatos dicunt quafi Ieopos;ed quod quadieoni in pedibus dtillis uirius.unde SC quie- quidpede prefTcrinqnonuiuitjIfidorus, Av>[iisis-/Aii<»;,idedaluce ptimaappcllatos quidam pu* tanuquia hae ferae maxime id tempus aptum rapiendo pecori obferuanqquod antelucanum pod no tSurnam famem ad padumdabulisexpelb'tur,Macrobius 1, 17, Aexiutit, lupa, Varinusin «flsf. Irpini appellati nominelHpi,quemirpum dicuntSamnites.eumcnim ducem fecuti agtos oc- cupauere.Fcdus. Ki/»xi*5,lupus,Varinus.Scduidene legendum fit a.elKsspro AvaS-tnam*™®* etiam, Uvxkss^SC ii/(i«(i)f,AKitT%*,Oppianus. oiWs./t/coiTss.ldem . AvxiMtw Si\af^©' iinu' u/lrnt/lns^e^xa-i- ^{«f.xi^X^f^^^aSjOppianiis. in epigrammate,^ AMti.^j«,Bianor in epigrammate, r©^,Oppianus. NvKno^ifos^^t/jktioiii ocTirAiwt/ oA%T«g, OAso^gai^, Po^ieS&^y(dC 7nJA.(iy, uide infra in b.) Idem, wogti/SjPhiles, rttrse«j,Lycophron. 10 fEupa promeretricejponitur.propter auaritiam.rapacitatem & «(«^wyiae, Lupula, meretricula, Apuleio.Alupo fadia meretricum nomina Gratca CLyce,Lycoris,St Lycocnis) infra pona inter pro- pria. Deuortunt mores uirgini longe ac lupat.id eft meretrici, Plautus Epid. Romulum 5C Remum aliqui non a lupa fera.fed a meretrice nutritos aiunt-qua de re Plutarchus in Romuli uita . Sunt qui dicant nutricis nomen ambiguitate fabula locum dedifTeinam dC feras &: meretrices communi uoca bulo lupas uocamustita Fauftuli uxori, proftrato paftoribus corpore , lupa cognome efle additum, cum Laurentia ante nuncupata eflet. Hinc lupari (Nonius ex Turpiliojpro fcoi tari ; & lupanar uei lupanarium pro habitationemeretr!cum;& lupanaris adicdiuum,(Calepino.) deriuantur. f Ca. ueie uobis a pfeudoprophetis.qui ueniSt ad uos in ueflitu ouium,fcd inti infecus funt lupi rapaces, tmi%rfItaoiAvKsiafore^y,ChriftusMatthpi7.(Harpagespeculiaritcr luporumgenus eHe Oppian, 10 docet.ut in B .retuli.)Lupi rede intelliguntur haretici , callidi uidelicei fraude , fortes difputatione, crudeles occifione; V nde apoffolus ad Ephefios, Intrabunt lupi rapaces ad uos.GloiTa in Ada . No^ ui quod ingrelTuri fint poft difcefTum meum lupi graues (Atias) in uos, non parcentes gregi , Pau, Ius Adorum io. Lupos ferrulas uocamus manubriatas , agrcftium ufibus accommodas , Calius, V titur hac fignificationc alicubi Palladius : brtnbrrtSeit ; dida nimirum propter dentes inaquales quales lupini funt,quibus exafperanturmt &lupi in frenis, f Ad dolorem capitis lupinum: Suil« Ium fimum comburito, dC cinerem melli admifceto,caput^ rafum inungito ; ac fuper braiTica folia dalOjGalenus deparabilib.j.iSy. CLupumappellantulcusnonualdediffimilciUi, quodforniccm. ucl noli me tangere nominant : nifi quod non faciem, ficuti illud, fed inferiores partes,pracipue au. tem crura infcltaucelerrime depafcens,8£ quafi lupus famelicus,proximas fibi carnes cxcdestquod jo a: dubio procul de genere eft phagedana,amagis exufta tantum materia fadum,& propterea uelo cius obambulans.Manardus, Lupus quomodo differat a cancro malo quod uocant noli me tan. gere, docet Calius jo. 14. Germani lupum uocant,intertriginem in fedeex attritione ortam, uteqiii tantibus foletHuius remedium ex felic bubulo, Sdcarlina chelidonia^ fuccis permixtis 8d pro em» plaftro impofitis.in Boue fcripfi. ^Eft & lupus inter fidera, cui ftella allignantur nouendecim.ata te Ptolemai in libra 5C fcorpio refides,nunc in fcorpio cantum uifuntur,Ruellius , At/moy isf»;,». mO Ai*» , V arinuside fidere intelligo. Luparij,uenatores luporum,Seruio. Lupi uel lupati funt frc ni afperrimi,didi a lupinis dentibus qui inaquales funt. Videin Equo n.e. Mihi quidem non taia integrum aliquod freni genus afperioris uidetur,quam cuiufuis freni ferrum quod ori inferitur, Ui« pus autlupatum rede dici, (aut certe utrocj modo accipi,)hoc Gracisijtwj/ uocant, pro quo Camera 40 rius apud Xenophontem lupos uertere folet. Nicandri Scholiaftcs lycon cfTe ait ferrum habena: y 5« Ttis jfcAms oj^ieioi/jHefych. Sd V ai in.Noftri uocant brta ^ebl^tltali morfum freni. Freni genus Graci lycon nominanqCalius ; Sd fieri poteft , ut idem contjcit,ab eolycofpadas equos potius dici, alacres fcilicet 8d ferociores, quam qui alupo demorfifint:folentenim animofi equilupos 8d frenum morfu quando^ corripere Sd attrahere, f Lupus , inftrumentum aduncum quo uafa qua in pu« teum forte ceciderunt, extrahunt; idem harpax Graco uocabulo 8d harpago ( Grace , non harpago) nominatur.In alios lupi fuperne ferrei iniedi,ut in periculo eflent , ne fufpenfi In murum extraherentur.Liuius 8. belli Punici. Hac inftrumentauocantur etiam onagri.corui, &dmanusfer- tea, ut in Onagro docui. Lupus, qui Sd canicula, ferreus harpax, quo fi quid in puteum decidit rapitur Sd extrahitur , Ilidorus. Lycos etiam , id eft , lupus uocatur fufeina , qua caro ollis eximi. 50 turtalio nomineK{s(^«,a5mty!i,8d enim eximere eft, Pollux. Aoisparoj/, mis AvaSy, 4{i«Ti9' «jrxKj.*, Hefychius 8d V arinus. Ego Atwsfmii uocem corruptam elTe cenfeo , Sd legendum ex Polluce; quanquam {fsusiii quidem fuo loco apud eofdem *f exponitur. V ide. tur £d aliud uafis genus exiftimatum V arino,quaf! tisaj ab c&at eminam poft hjc uerba feor fim fubfjcit,i(sa Etymologus eandem originem facit, Sd interpretatur a-M'®' 7I apud Acfchylum. A^mzy9,|ys«j',(legot’§'w/s«g) sKy«rspo(;.'eft autem inftrumentum habens oyxrras.id eft un= cines fiue uncos , quo cadi in puteos delapfi extrahuntur: Euripides lycon nominat, Hefychius Sd Varinus, Creagran Sd harpagem Sd lycon appellari fcribitPaufanias,Catlius, EtalibfiSuntSdin belli ufibus harpagae, ab Agrippa excogitata:,capiendisoblaqueandis(^ nauibus. Ea uero funt cubi torum quincj ligna,ferro circumplexa,fibulas^ ab capite utro^ praefixas continentia, uni falx fer. ro curuata inhaeret, alteri funes deftinantur plurimi, falces machinis attrahentes , ubi in tendiculam incidit hoftica nauis: cui intercipienda machinul^ praefto Sd altera eft:coraca uocant,id eft coruum. Harpagones (inquit Plinius) Anacharfis excogftauit primus,et manuH^ei icies Athenienfis:audIor 75^ De Qi^drupcclibus hbbiseftm Viris iluftribus Nepos Cornelius, hircclilum ex Romart/s^ umrminipcratorcm Dufff . lium.HgcCatlius. Lupinus,adie(3iuUm.Qtiem inauratam io Capitolioparuum atqilaflemcmhu beribiis lupinis inhiantem ftiifle nieminiflis,Cicero in Catii. Galea lupina, Propertius. f Ariftophanes in Vefpis fycophantas appellat lupos. Theomneftus in Hippianieis cap. 14. ligaturae Irci nodi quoddam genus lupum uocat, his lierbis : Td Sfijut miati Hfytii r AvuSj/, ttgiiXfiAriiMsii-.Uem Abfyttus capite 74.quod efi de fradluris, Av'w<, ■r!!''l)i/jKi/,Hefychuis et Varinustuocem quidem hMkUi in Lexicis non reperiotfed iurpicor peflulum flgnifieare,quo obfe rantr Sd offirmatur ianua promoto, Sdretraflo apcritur:(em tigel) uel fertum in fera mobile, quod claui retrahitur ut aperiamus , eilt vfjUg : quod Latine etiam peffulum uocant. Claiie peffulis fubie. .KiJx^'^i(S£rec<12^vrt»[/ Aa^/rtlorte quod inffar peffuli lin* guamcxcrta«5*n''nSiiJ^’«f(Sf»ST#Meie^ai(' VTrvrav^t ^ ^««as.Heiychius 8C V arinus. Au«iries,«(« txses 'J^tvtTisy Tpr/Kixy^rpiiut J( laowj/,» t&jol©' t/litlex T©',He(ychius ST V arinustin Lexico Graccolatino quidam interpretatur trochleam fuculis caren* tem,8t qu J folum loramen habeat. ^ (forte Ai/).ii^«|/,ne idem bis lcrtbatur,)Helychius Si V arinustuidetur autem haec nomina a recentioribus Graicis fatffa S ligula Larinorum,quacparuum cochleare eff, a lingendo forte didamam aliqui lingulam dicunt, uel ponus forma diminutiua a lingua,cuius Ipcciem refert, AB»i/8e,quafi lupuli.luporum catti li.apud Polluccmtdicuniur 6«: fcylaces communiori uocabulo, Pollux. Ai/sio1«eredus fingularis non diminutiuae,fed patronymicacformaeeft, VarinusinAajffloj. Galli louuctcaux nominant. woi, pei do,corrumpo,lanio:inde •nfiSxntc AsAi/*»fy «if‘«A»$,Suidas. Lycobantafmelius lycabanta)iccirco annum nominari e. xifiimant.quod erga lupum Sol amorem habeat,&c. Aelianus,ut in h.dicam.Macrobius lycabanta interpretatur fcjt tUi Av*» Bxivcy&K^ itsct y-vrfftffiSbtoy , quod Lycus* id eff Sol, tranlitu fuo eum mena tur. Aw*)^» aut Ai/K»)!J[.Aim(/ lucem matutina interpre tamr.unde deriuetur Avvs(fxt; item umbram , unde yv^lcii&ivtu dicatur, rjarii ■c5i’i|i/./(i «uysjAtyoTW, Hefychius. AmpbilyCe.finis nodis. Hjrif '« vartfiu r^i!™A«(r^«,«AA’’t7j7r(S!K//^iAw*»|/»(/rti| i(se!i!TtA»j.v,Suidascx innominato. Idem amphilycen pro node fimpliciter.per fynecdochen accipi docet, ut in epigrammate:A,<«Sm Hy yciMs Slr 7jo«r i»(/ Homerus nec femel appellauiC <• quin Si Larini uidentur lucem a Au«* deriuaffetcx Rlacrohio.lC^in idem ipfe Homerus eam lucem, cum iam tum cernens lupus fe in uiam dare folec tw^x appellare uidetur . Theon uero amphilycen De Lupo. H.a. Lib.I. 75^ . Sfde^Sol Ai»©. cognommatur.Ciuinh. referetur.) H*c Ile a: Sipontinus. I^cophos Grsn dicunt quod nos primum tempus lucis quafi id eli lumen candidum, Feftus. Mjg),ccBiig -n Aurf^mt.Hefychius SC V arinus. Apparet uocem efle bar baram,fimtimamnoftris,m*ycn&frfi,ueIutr,f ■? Av)»,(fydus intelligo:)Awi8W(;(lego Auxmj;, quamuis alij in eadem iignificatione penultimam cir» cunflertant,qubd non arrideOuerd cum diphthbngO.de pelle, Varinus:lego autem , non /SiMi equi.ac filupiferoS dicasj dirti funt in equo B, inter celeres : Item Avuson-ii/lat ibidem. Apud Hcfychium 6£ Varinum non refle Ai/ibtiKyiBt legitur in dirtione EriTiVtflr. Ai/®4ir« s«t(Atrtb£Cta(i^Slr potiUsftmrw Xdtn) At/xcijy 71^ ( lege AtQ^tKVj) Hefychius , Sunt enim Veneti fiue Adriatici equi. Vide etiam paulo fuperius hoc in capite in lupi freni mentio, ne. , twjw .ft’ /rrAtwiii/, Nicander in Theriacis. Hoc eft, ex cadaueribus equorum 8: taurorum putridis generantur uefpx IC apes, utraip lyc6lpades,id eft afpera: & fimiles lupis colore;uel quoniam ut lupi impudentes funt.prg cipue uefpte : uel quoniam lupis cadauera illa uorantibus carne nudata &C rupto corio euolant, utlupi fortuita generationis earum caufe uideantur.Scholiaftes. f ai/hs^ j»T©',a lupo adefus, Plutarcho. Avuaoj-xsvy i!ifo;8<£T»i/,laniata uel adefa a lupo oius, Grammatici in Lexicis in uoce AtAt/ miinix. f Atnntt](Ai«,J Ai/wfsiiiT^, Hefychius 8t Varinus. A*s fylua in qua lupi uerfantur, Itdem. Av)ofif'*$,rtitA(il/»6i',Hefych.8( V arin. Ai/HS«Kfts,w it&itlwiui-ni At/it9if8t,id eft tempus antelucanum, uel matutinum, lidem. Quidam inLexico Grarcolatino interpretatur do. lorem qui fauces infeftet.fine authore. ^A\imva^vihma-!siB^’iixx®‘ tsimmiiSix, Hefych.»: Va. rinus. ^Ai/wlfwi/s.l^xo-t/t, Hefych, f Ai/iowtelt,l^i‘o(' «w’ iA(ei«7B«j/, (locus mihi obfcurus,) I» Idem, ^AirtS/yiusM.quilupos perdituel occidit.ut in epigrammate, Ai^'(«eAi/KB/ycw©',paroxytonum, lupum occidens: proparoxytonci uerd, a lupo occifus .(Juidam in Lexico Graecolat, f At/iuspitT®..» (.orafx®' apud Hippochar» mum, Hefychius 8C Varinus. ^Lycophilios pro flifperto ponitur 8^ latente,ut eft apud Ael. Dionyfium;& Menander ita feriptum reliquit, Ai/aSiiSiAioi umi/ eu ; id eft, fufperta qui. demconciliationes funt, Calius Varinus, At/xsiSrAiW.vsnje^at.vaiisAw, Varinus. Videtur fa= ne fertum hoc uocabulum ex apologo huiufmodi;Lupis &C agnis foedus aliquando fuit, datis u» trincB obfidibus. Lupi fuos catulos . oues canum cohortem dedere. Quiens oiiibus ac pafcen. tibus.lupuli matrum defyderio ululatus xdunt.Tum Itipi irruentes, fidem fcedus^ folutum cla <« «litant , ouescp canum praefidio deftitutas laniant, ^ Hefych. »: Varinus:Eft 8d uiri proprium, f aviw;^o©'j8«?« , color cinereus cuiufmOdi lupinus eft, Eufta» thiusIUad,»,- Q,q ^ LycophtlialmOs gemma quatUbf cft colorum, ex rutilo Si (anguineotiil medio nigrum cau dido dngitur,urluporum oculi, illis per omnia fimilis, Plinius lib.57. f Stirpes, Lupum falidlarium Plinius lib. 11. numerat inter herbas Italitc qira in cibum ue* niunt , ea^ uerius oblediamenta quam cibos. Medicis K pharmacopolis hodie uulgd lupulii j tiocatur, Gallis hupelon, Germanis {)»pfen, Caulibus aculeatis longiffimis^ (inquit Rucllius)in iiepribus SC falidKs reptaqfolijs Uitis albae,hifpidis, Si nigrioribustllorc cinereo , ac multis exili, bus folliculis fquamatim compaifiili. Hoc frugibus admifto, Germani fuam condiunt ceruifiam. Subit fcanditcp falices , & arbufta omnia circumuoluendo fe compleditur , nonnuiquam quotp reputius lupus uocatur liodie.Grtcci uulgo bryon uocanqa bryonfe ut puto limilitudine ( nam bryoniam quocp, ut audio , in Burgundia uitem lupi uocanc ) bruicanduhrm Itali , quafi bryon j* fcaniile , Htec Ruellius. Lupulos ego aut a colore lupino aut ab afperitate fic appellatos puto: aiperrimi enim funt Si colorem lupi caule Si folijs imitantur,Platina, Lupa, nomen cici iiel ri. cini apud Diofeoridem, Lupinus uel lupinum (mafculino genere frequentius) genus legumi. nis,quid cum lupo commune habeat,haud fciotcircumagitur quidem cum Sole, Sc Sol quocp di uerfa a lupo cognomina fortitur.Thermos Graeci uocant.noftri ftigbtncn/ a>SIf4> bcnctl/ w»lffi Jlfcrn. Lycos flores herbte iridis dici inuenio,qudd labiorum lupi fpeciem reddant , Caelius en Scholijs in Nicandrum, fi bene memini. Apud Hefychium Si Varinum non retfre legitur ti» «{SUS M'S@',pro ■n ijuus siVS©'. Orobanche apud Diofeoridem alio nomine etiam hm®- uoca. tur,&( hodie a quibufdam lupa Matthteolo tefte ; V ide fupra in Boue capite tertio, Chamaely. cos.uerbcnaca altera, inter nomenclaturas Diofeoridis. Lycium eft fpina pyxacantha, uel pod i* us friccus ex contufis dccoOHs^ xreo uafe radicibus eius Si ramulis; huic nomen inuentu Rucl lius conijeit, quoniam a Lycia inueheretur,pr jcipuu urbe Patara, Lycanthemon,fmilax afpe. ra,Diofcor. Lycpphryx(alias lcucophryx)artemifia,apud eundem. Per hyemis tempora Spar tani lycophonas,Ai/K9if w«,ad dormiendi ulum ftipadibus permixtos flbi fubfternebanqSi^i.wT». Caelius, LycoperCum, dequaGaIenusdeiimplicibHS4.i7,Nuper, in. quit, herbam quandam conipeximus, quam centurio quidam ex barbarica circa Aegyptum re. gione comportauerat,odore adeo graui, adeo^ inamoeno,ut ne guftarc quidem audercm,fed le talem efle conijcercmiutebatur autem ad urgentes articulorum dolorestattp ipCs etiam laboran. tibus refrigerandi pollere facultate eft uifa,Eft autem colore fubflauo, odore tam graui quam ci. cutatnifl quddleuem quandam inftar aromatum odoris adierat gratiam.Nomen herbx exquap fuccus hic exprimitur,lycopcrfium efle dicebat,H:cc Galenus, Lycofcytalion,fefamoides ma. gnum,Diofcorides. Lycopfis anchufe congener, miror quomodo ab afpetftulupino nomen tti Ierit, Ruellius linguae canis hodie uulgo ditfta: hoc nomen adiudicat ; folia ei (inquit Plinius lib. a7.)longiora quam ladhicat crafflora^j&c. Pro thermuntiade lycopfolon fubftitui, in Succida neis legimus. MelTentj echinopodemjlycophanonCAvwifiteofi) uocitant, Hefychius Si V arinus; de echinopode herba uide in Echino fupra in H, a. Lupi cor,capparis Si limonium, apud Dio» fcoridem. Lupi pes, (ut feribit Ruellius,) Graeci lycopoda nominanttherba cft marrubio fylue firi fimilis, ibiio lupini pedis cffigiCjdiffeiftojgrauis odoris, caule anguloib geniculato^, fungofa intus medulla , radice frequenti capillamento fibrata : folia trita pratfentaneo remedio imponun. tur diffbluto ftomacho.Galli nunc patam lupinam,nunc herbam pefloralem, nunc manum fan. 44 (flac Maria; noniinant,Ruellius. Haec cft quam multi in Germania cardiaca uocanqbetQgefpcrt/ betIjtrrtHttnimirum quod cardiac (fic edam ftomachum fiue os uentriculi ueteres nominabant) impofita medeatur.Quod ucrd Ruellius ait Grsce lycopodem nominari , nufqua reperto apud Grtecos,fcdneq;apudPlinium:quareconfi(» legerit : nimirum quoniam horum omnium ut flores fic femina in umbellis funqqua: petafos feu pileos quodammodo referunt: & fcias etiam herba fic ditfta uide. 4c tur,a fciadtjs.id eft umbellis.quas gerit, ut ferulacei generis omncs.Ctetcrum cur myophono appel letur nullus conieduralocuseftjCum mures' occidere eam nemo fcribat.ftT a myophono fic a muri, bus occidendis dido aconito longiffime differat ; quamobrem miephonon,((«»ifst'»i',HtAthensi Q.q 4 740 De Qj^adrupedibus codices habent, ucl potius tu«i}jM(;,per j diphthongum tnipropriam)quoties herba ferulacea , neru& caulis 8^ umbellam gerens fignificatur.femper fcripferim.cum alias, tum homonymi* declinandie gratia. Coniecerim autem fic appellari mcj* v luiuvati ifwa>,hoc eft ab eo quod tanquam fanguine inf( ciaK^wO-enim fanguinem fignificat,quare Katradylidem aliqui phonon nuncupannfit: Theophra ftus de euonymo,»{e Ji rfwa.Inficiunt autem fanguineo fucco 5C ali* diuerf*,flore aut ra dice aut aliter:8i inter ferulaceas ac neruicaules.paftinaca: fatiuacquas rubras dicimtistStT paflinaca fyltieftris : quam Diofcorides fciadton , id eft umbellam habere fcribit ex floribus albis , & in medi* ameius partem exiguam purpureo colore fpeiftari. Haec planta uulgd cognita eft: Stl memini alia quando audire partem illam umbellat purpuream a quibufdam colligi ad eundem colorem tingen, dum,quamuis ea exigua eft,& longo tempore parum colligitur: cuti quidem infritfta colorem reds i» dit purpureum. Hanc ipfam, aut proximam ei genere ac forma ftirpem Theophrafti SC Plinij mie. phonon cfle dixerim. Nicander in remedijs contra ixia uenenum polium qiiom myotftonon uo. cat,quod(inquit Scholiaftes)nullus alius fecir.netj enim mures occidit polium. '*rhelyphonum ad motumitmfi/o/iSfBi/.hoc eft fcobe radicis derafa fupra eumjfcorpionem occidere tradunt, eum reui iiifccre polTc fi hellcboro candido linatur(afpergatur:nam uerbum afpergere eft,) Theo phraftus.Ferunt radicem aconiti(primi)fcorpioniadmotam,torpore eum refoluerct&ie diuerfoad* moto ucratroexcitari, Diofcorides. Thelyphonum Theophraftus narrat, fi ad fcorpij dorfumad* moueas,huc ftatim perire:& fi candidohelleboro oblinas , integritati ualetudinis mox reftitui, Gil. lius ex Aeliano. Torpefeunt fcorpiones aconiti tatftu, ftupent^ pallentes Sf uinci feconfitentiir: auxiliatur eis elleborum album, tadu refoluente : ceditep aconitum duobus malis, fuo omnium, *• Plinius. Quinetiam intra coi pus adiierfus fcorpionum itftus aconitum datur, ut inferius dicam. Therionarca in Cappadocia & Myiia nafcente, omnes feras torpefeere Democritus fcribit , nec nili liytenat urin*afperfurecreari,Plinius.Ego hanctherionarcam eandem aconito primo crediderim; & pro tMifi£iifimpliciter,uel iWifijiiairt/iiS, aut alia quapiam uoce Plinium legifle volratiifs; elleboro enim albo fcorpium ut recreetur afpcrgendum,iaJ'7»r5iKriii(/,cx Theophraftoiam recitaui. Therio. nateaCinquit iterum Plinius ay.9.)alia quam magica (Democrito prodita,ut nunc recitaufta; in no. firo orbe nafcitur,fruticofa,folijs fubuiridibus,flore rofeotferpentes necaqcuicunij admota ferat et h*c torporem adfert. Haec forte delphiniiim Diofcoridis fuerit(cuius alias non meminit Plinius) ca facultas floris^ color cotieniant.fEft & infula Thcrionarc3,Plinio y.ji.) nam fruticofa cum fit.aco nitum primum efle non poteft, cui coliculus dodrantalis tantum. Scribit autem de delphinio Dio* J» fcorides, Ferunt admota herba contatftos fcorpiones langucfcere, ) torpidos^ ad no. cendum inefficaces fieruamota^ftatim in antiquam redire naturam: quare non immeriid inter no« mina eius paralyfis eft, quod uim uigorem^ feorpionn refoltiat, qtiofenfu in homine etia paralyfin dicimus mebris ac neruis refolutis motu^ priuatis:fic de aconiti etia radice admota fcorpio,me3«Av« ei/,id eft refolucre ipfum,Diofcortdes dixit. Plinius uerd in aconito.ut fuperius recitaui, uocem refol uere contraria ftgnificatione ururpauit,pro eo quod eft maleficio fo!uerc,liberare, mederi. (Apocy. non quotp paralyfis cognominatur , quod folia eius cum adipe feris obietfta.ftatim eorum coxendi ces refoluant.)Vocatur Si cammarus idem delphinium, ut aconitum, no quod parte aliqua camma rum animal exprimat,fed quod cammari aconiti inftar fcorpijsrefiftannam Sf foris admotum,utdi* xi, eis exitio efti&iaduerfus itftus eorum in uinobibendum datur, nec alia eius remedia traduntur; 4* ut de aconito fimiliter,a quo tame partium fuarum diferiptione differt. Diachyiis quidem &C diachy ton, eadem rationeuocari puto qua paralyfin : hyacinthum.a colore floris aut etia figura: buccinij, a filiquis fortaflistdelphinium uero iiel delphiniade, ut Diofcorides ipfe docet,a foliorum figura:ha« betenim foliola incifuris diuifa,tenuiacat5^it,lV!arccllus legit Aifl«tt, id eft alba)oblonga , delphinorg figura, unde nomen inuenit. Cateriim quod & nerion &ncriadion8t fofandrus uoca. tur,indccoiicerc fubit,congenerem eiferhododaphn* plantam. (Quoniam nerium etiam frutexrho dodap!ineeft:&l multa cum delphinino communia habet:florcs rofeos,filiquas, folia oblonga: reme dium, quo delphinium(remcn eius)e uino cotra fcorpionum itftus bibitur,unde fofandros uocatur; rhododaphne uero caeteris animalibus exitio , hominibus falutaris eft casi»», quod uno uerbocao-wej^ff' dixeris)aduerfus ferpentium moi fus,fimiliter ex uino pota. Videtur certe delphi. 1* nium quoqs non fine ueneno ene,cum Sf fcorpios torpore afficiat, & homini non nift aduerfus feor* pionis mcrliim detur,ut Si alia multa, uenenofa aduerfus uenena dantur, Qtiamobrem fi quis dei* phinium, rhododaphnen minorem uel humilem dixerit,mco quidem indicio non falletur. Nafcituf apud nos herba fruticofa, folijs amygdaIar,floribus rofeis SC leucotj forma. Sic. tota , ni fallor, fpecie rhododaphnae fimilis,quam in Canis philologia defcripfi in zinziberis canini ex Auicenna mentio* ne:uidetur autem uel delphinium effe,uel faneeiufdem generis herba.Semen an milio fimile fit,iam non memini:continctur Si lana in filiijuis , cuius nulla apud Diofeoridem mentio : fed rhododaph. nes etiam filiqu* lana infareSat funt:uthuius faltem genus efle concedatur , fi cui delphinij nomen admittere non placcat.Nam quod fena tiulgo di(fta,delphinium non fit, ut libi perfuaferat Marcel* lus.tam clarum mihi uidctur,ut uel paucis refutare tsdio foret. Leones pardalianches uenenum,' ficiiti pantheras occidit.Arifloteles. Hacftenus qu* animalia priuatim aconiti primi ueneno in* tereantjditSum eft, V enio adfecundum,quod triplex facit Diofcorides, nos(ul dixfiduo tantum eius genera DcLupo. H. a, Lib. 1. 741 genera cognofcimiis, luteum 8C creruleum, eadem uttun^facultatetred luteum efflcaciiis Iudis ure cipue occdendis uulgo creditur;quare illud tantum per excellentiam pleri® lupariam uocant-uL, ct utruncp.coloris tantum differentiam addentes, ProximeNilum herba nafcitur.que non fine caii fa lycoaojius appellatur, quod cam lupus calcans conuulfionibus moritur : propterca Acgyotn in terras luas eiufmodl herbam importari prohibent, qiidd hoc animal uenerentur,Gil]ius ex Aeliano*^ fed dec^tus uidetur m uerbo calcans; quod Graece quomodo habeatur nefeio , conncio autem alta quam elfe uocem a uerbo areTdj.,quod &C calcare &: comedere, },etenquafil(»tiett,hoceftinuitare;folent enim illuc redire ubi efcamfemelrepererunt 8£ alias etiam forte fecum allicere,fiue fpote,fiue quod ad efca profeflat latere alias no polTint. Qiiod fi cfcam abfumptam deprehenderit uenator; certus adelfe feram , globulos fuos uenenofos exponit, qui quidem fabis paulo maiores.ab alijs magnitudine iuglandis,hunc ad modum fieri folent, Aconi ti cralfiufcule iriti,ultriV eneti,utriufij cochlearia duotcorticis fagi, foliorum taxi, utriufts cochlea, re unum,diligentercommifceto:deinde mellis 8faxSgiac,utriuf® cochlearium ad ignen^ermifecj 11 K bulllemibus pulucrem pra:di(Sum immittethinc pilulas formabis, quas pro lupis capiendis axuns gia illines,pro uulpibus non item, Agyrts qui aconitum apud nos uendunt.taxi folia non aliam ob caufam ei milceri aiunt , quam utneuomitu reddi poflitteum tamen taxum fimpliciter uenenatam elfe conftetjfcd docet Diofeorides ftrangulaiionem ab ra fieri, unde contjcimus non guttur tantum fed fauces etiam Si gulam ueneno eius comprimi Kardiari, unde uomitus impediatur; ut duplici nomine noxia fit.fuo inqua ueneno,8^ ne aconitum reuomatur prohibendo. Catiuulcus rex Ebu« ronum taxofeexanimauit, Csefar 6.belliGallici. Alij hoc modo mifcent.luparisuncias duas .fo. liorum fraxini uel taxi potius unciam unam: corticisfagi, uitri Veneti,ca!cisulux,arfenicicitrini, fingulorum fefquunciamtamygdalarum dulcium uncias tres , mellis quantum fufficit ; fiant globi magnitudine nucis, lardo inungendi. Aliqui pira ficca admiicent.uel potius eis inuoluunupro uuJ pibus puto. Sunt qui Lupariae radici effolfe Luna decrefccnie.folia betular.ffaxini corticem, & Va, ierianam,pariomm'um menfuramifceanqSi: globos cum meile fadfos anferino adipe illinant. Alij lupariam, arfenicum citrinum taxi folia aequaliter. Ah'ter,Lupariar unciam,cum femuncia uitri St meile quantum fufficit fubigito.piris ficciscontufis inuoluito,SC feuum fuperinducito. Alij fu» team dC coeruleam lupariam, helleborum album,uitrum V enetum , lardum uel axungiam, adipem fchs fyhicftris.taxi folia,mel,farinam auenae, arfenicum album dC citrinum,fungos mufearios palU. dos aut rubentes,Si oleum,omnia in unam malfam redigunt,certis ponderibus dC menfuris permi. xta, plurimum autem de fungis addunt, dCc. Aconito pafeitur necj pecus, (ouis,)necp ulhimani. maI,Thcophraftus, Liiparia,ut Rliaeti narranqneca t omne animal quod ejeum nafeitur, ut lupos, ^ uulpes, urfos, canes. Ego fimpliciter quoduis animal eodeuorato interire crediderim. Ruftici a= 4° gyttac utmures tollantur in Sabaudia bC apud nos uendunttiubent autem nollti farinam ex auena aut tritico mifccre.&T in pultis formam redigere. Ego quidem nuper aconitihitei puluerem cum bu tyro,lardo bC farina copiofum ratto (id eii muri domeftico maiori) in mufcipula capto per triduum appofui fine ullo potu.nec tamen inde mortuus eft, Poftea cum minores mures cepiifem , auripig^ mento in lardum infricato eis appofito.intra horam morientes uidi. Auripigmentum enim pratfer. timluridum,quodrofagalIumuocam(utfcribitCardanus)tHm mures, tumlupi fi guftaucrint , non folum moriuntur,fed in rabiem adeo efferantur, ut fui generis animalia inuadant , bC quateunep mo. inorderintin eandem rabiem incidant, ut totum genus bi cui pereat; cuius rei quandoij feci expet i, mentum. Sed tamen periculofum eft , ne etiam cicurata perdas bi innoxia animalia , K ne aqua in. uenta fruftreris. V erum parua re, fi bene cedaqdomum muribus plenam expurgabis. In lupis diffi. i» cilius eft, cum aquam celerius inueniant.Hacc ille. Pediculos etiam occidiqcx oleo inuntfta radix: uel fi caput lauef lixiuio in quo decocla fit, ut Tragus fetibittego quidem ita lauari nemini confulo, inuntSio forte tutior fuerit. Sed nec mulcat euadunt, dcguftato latSe in quo macerata fit. Canes eodem interire iam prius dixi : bi Diofeorides inter cattera fecundi generis nomina cynoflonon ponit. Codices quidam manuferipti aconiti cynodoni peculiarem titulum habent , librariorum ( ut redeconijeit Hermolaus)culpa,duo capita diftrahentium in triatnam cynodoni Diofeorides mep formam nccp medicinas exequitur. Apocynon quidem herba alia uenenofa,cynodono etiam bi par dalianches cognominatur, f Non omittemus bi antipharmaca quatdam quat medeantur ijs qui a> conitum fumpferint. Pantherae quidem excrementis hominum fibi medentur, utfupra retuli : Ho« mines mulfo.utTheophraftus docet. Ex uinoaut mulfo potum, nihil pofte officereputant.Idem, (0 Sed plane contrarium Euftatbius apud Macrobium 6. 7. aflerit his uerbistSi quis aconitum neicieS haUfcrit,non nego hauftu eum meri plurimi folere curari. Infufum enim ifiiceribus trahit ad le calo rem,ec ueneno frigido quali calidn iam repugnat. Si uerd aconitum ipfumeumumo ititum powl 742 Dc Quadrupedibus datum fit, haurientem nulla curatio a morte defendit. Tunc enim uinum natura frigidS admiflionc fui frigus auxit ueneni, (mihi certum eft aconitum uenenum minime frigidum elfe ) nec in interiori» bus iam calefcit.quia non liberum fed admiftum alij, imo in aliud uerfum defeendit in uifcera, Hstc ille.Mihi rationes iftac non placent. Puluerem mufeonumcid eli paruarum mufcarumjnapellum depafcentiumaduerfiis napellSdarem.uel puluerem coturnicis feu turdi, Ant,Gainerius.deceptui nimirum ab Ai abibus,aut eorum interpretibus, qui coturnices aconito pafei fcripferunt : cum flur. nosCnon turdos)cicuta pafei feribendum fiiilTequtpluribus paulo poft dicetur. Acetum calidum potum, (&: mox uomitionibus redditum, Jcontra cicuta &r aconitum prodeft. Aggregator ex Sera» pionefecundum Diofcoridem.ego apud Diofeoridem nullam aconiti mentionem in aceto reperio. Lac bubali 8^ afinae contra aconitum bibitur, ouillum ucrd contra cicutam. Aggregator ex Plinio, i« Coagula hozdi, uituli,capreoIi Haliabbas contra cicutam propinat, alij cotra aconitum. Allium de. bellat aconitum quod alio nomine pardalianches uocatur.Plinius. Rutam aduerfarl aconito, fu. perius ex Athenxo recitaui. Galenus libro i.de antidotis,rutae manipulum tritum, e uino puro bibi confulitjaut ius gallinaceum pingue.Reliqua remedia eifigna fumpti huius ueneni,leges apud Dio fcoridem 6. 7. item Aetium, Nicandrum in Alexipharmacis. f^Suntaconito etiam in medendo utiles homini uirestquamuis Syluaiicus nec inti a nec extra corpus adhibendum fcripferit : ex Aui» cenna nimirum, qui idem de utrotp aconito tradidit. Aconitum fiiie pardalianches ( inquit Galea ntis)feptica:,id eft putrefaeSoriae et uenenoiat facultatis eft,in cibo potti^ catiendumtidoneum uero ubi quid foris in corpore.au t circa federn.exedendo tollendum uidetur, ad quos ufus radix eius fu» menda eft.Sed & alterum quod lycotSonon uocant.eiufdem eft facultatis. Aconitum (primum) it uires habet thapfiat,Author defimplicibiis ad Paternianiim. Mifcetur oculorum remedijs leuandl doloris gratia(ophthaImicis medicamentis anodynis,) Diofeorides. feptica quidem idem fere fine do lore praftant.quod cum dolore cauftica.Proinde ego ficuerteremtMifcecur oculorum remedijs quj fine dolore exedunt, quamuis Diofeorides non fatis expreflittfed res ipfa loquitur. Nam fimpliciter ad dolorem tollendum aconitum applicare,infaniam dixerim. Maiores oculorum quotp medica, metis aconitum mifceri faluberrime promulgauere.aperta profeflione, malum quidem nullum efle fine aliquo bono,Plinius. Aconitum accommodatum eft ad exedendum aliquid ’wt •th siiucnsHKaS Galenus utpauld antecitauithoc eft in ore,autfede.Apud Aetium tamen legitur •? ixsoj oa, (iirns » Ii»4’ t rides dcfcribit(diuerfa enim funt toxica)aHt prxcipuam eius unde fieret materia: fiue aliud quidem toxicum, fed quod ijfdem poffit remedijs iuuarl,utpote calidum ficcum ac fepticum uenenum. Na pellusMoifii inquitMatthsolus), mus cft napelli.quem fape uidi SC cepi in altiffimis uallis Ananiat montibustfed non cuiufuis eft eum inuenire,cum magna ad id ( txdij ) patientia &C uigilantia requi« rantur.Itacp non miror quod philofophus quidam &C medicus infignis ( ut apudreccntiorem quen> dam legimus) cum mures huiufmodi nullos intieniret, cepiife tadem paruasquafdam mufcas folijs w SC floribus napelli infidentes 3C exugentes inde fibi alimentum , SC ex eis fuam antidotum compo. fuiire,admufcas uigintiquatuor, terrx figillatx, baccarum lauri 5C Mithridattj,fingulorum duabus uncfjs adied}is,cum oleo SC meile quantum fatis erat excipiendis illis. Et hac quidem antidoto miris fucceflibus, ut ferunt, ufus eft, non folum aduerfus napellum, quem diuerfis animalibus facitindl catiiTa periculi exhibuit, fed multa etiam alia crudeliflima uenena, Hxc ille. A uicenna quidem, (flue ipfc, flue interpretes, flue librartjtquod addo propter MattharolS qui ualde reprehendit Leoni» ccnum,tanquaminiurium in Auicennam, quod interpretum forte aut fcriptorum iiitia, lanquam certus ab ipfo commilTa authore, fimpliciter tanquam Auicennx notet: ego breuitatis Audio, Aut. cennx nomine completAi foleo illam qua extat aditionem qualemcim^, quoniam in ea qua fcripfit lingua, qtiamuis extat, nondum tamen publicus nobis efl fa(Aus:)Auicenna igitHr,inquam,circa na a» pelli murem parum fibi conflare uidetur,Sf ipfe etiam dubitalTe, eflet ne aliqua huius nominis hera ba, an potius animal fluemus huius nominis:utrum^ enim bifmus appellat libr.i.cap.5i.qttamuis ad bifmus herbam,etiam uox buha additur a Bellunenfltutrtimtp aduerfus napellum, SC albaras dC lepram utile facit. BuhaCinquitBellunenflsifecundumGlolfam Arabicam, efl planta quj dicitur gieduar,dequa Auicennacapitedezedoaria fcugieduar dixit, quod eius uicinitas infirmat plan. tam napell.iadfertur autem hoc nomine radix ex India, nigra, crafla, ficut radix doronici, faporis a> cuth&i uidi ipfam exhiberi cuidam principi Syria, Hac ille. Ego apud Auicennam libro quarto in curatione napelli, buha SC algttedar pro diuerfis napelli antidotis accipi obfertiaui. Sed has de mu» re napelli nugas, propemodum dixerim, Arabum etqui eos fe(Aaturmedicorum,tandemrelinquo: fiue herba qHadam,flae mus quadrupes, flue mufeus ad radicem nafcen$,fiue mufea infetSum, flue jo mofchus odoramentum, aut diamofchi antidotus,(qHOd plus rationis habetlpraflantiflimum aduer fus napellum antipharmacon fit.T am diuerfaquidem opiniones ex ipfa nominum uicinitate uideri poflunt exorta. In Aethiopia radix quaedam letifera efl, qua fagittas illinunt ; SC in Scythia tum hac,tum alia quadam, Theophraflus 9. ly. Rhododendron Diofeorides ait maritimis locis SC fe« cus amnes nafei, (uerba funt Marcelli V ergilij,) ^d res ipfa etianunc indicat : Et nos fcimus aliquot locis rhodanem corrupta uoce appellari plantam, qua quoniam paflu animalia eneceqpro toxico ha beatur, SC toxicum pariter uocetur,Hac ille. Vulgus Gallorum SC Italorum fere quouis ueneno in fe(Aos,intoxicatos uocant. Non indignum hoc loco etiam Aufontj epigramma efl, fuper toxici uiribus huiufmodi; T oxica zelotypo dedit uxor mcecha marito. Nec fatis ad mortem credidit efle datum. 4» Mifcuit argenti letalia pondera uiui, Cogeret ut celerem uis geminata necem, Diuidat hac fi quis, faciunt difereta uenenum. Antidotum fumet qui fociata bibet. Ergo inter fefe dum noxia pocula certant, Ceflit letalis noxa falutifera: Protinus Si uacuos alui petiere recelTus, Lubrica deietSis qua uia nota cibis. (5.uod fi hoc etiam toxicum de aconiti genere fuiqut nobis ueriflmile efl (Gallus enim Aufonius fuit, SC aconiti genere Gallos pro toxico ufos,Sii etiamnum uti,conftabit ex fequentibus, ) cum Her molao SC Ruellio faciet, qui ( ut dixi ) ab aconito primo non ex fcorpij itSu folum, fed aliud qtioduis in homine repertum uenenum impugnari putant, &: illis inter fecolluiSantibus hominem feruari, Qiiin & alui fluxum aconito moucri in homine non dubitamus,cum idem in feris fiat. Pardalin oc cidunt tum alijs modis, tum aconito efca admixto, unde fera per diarrhoeam inanitur.PolIux.Etali j» bi,Elatcria dicuntur pharmaca,quacnimium euacuando etiam necant, ut aconitum Si elleborum, ejuanquam etiam argentum uiuum per fe,tum pondere fuo tum mobilitate per inteflina deuolui et exitum quatrere folet. Sed plura de toxico, &; quod ex aconiti genere conficiatur,in Ceriio docui ca pite quinto; (hic nonnulla illic omiffa adijeimus ) SC inter caetera ex Ariftotelis Mirabilibus, parda. lion(idefl pardalianches aconitum ) uenenum in Armenia nafei, Sfc.atqtii Arabes pro toxico,Ar» menae fagittae uenenum pleriflp inlocis reddere folent. ^ Acuftum(alias aucaflon)fecundu Glof» fam Arabicam eft interfetflor lupi, Andreas Bellunen. Videtur quidem ab aconito interpolata uox; quod SC aconiftomon ( unde forfan colomcflrum nomen corruptum apud Diofeoridem ) uocari, ex Actio citat Hermolaus:item irin fylucftrem. Si pharmadadem:nos prater iridis fylueftris nomen in • excufls Aetij codicibus nullum reperimus aconito tributum. Faba lupina feu marcillium, datum in adipe.necat canes, lupos, uulpes 8C urfos, Arnoldus. Videtur attteapocynonDiofeoridis, quod filiquas habet ceu fabarum; et folia cum adipe in panes coadfa, canes, lupos,uuIpes,&l patheras ene. eant; Del ^upo. H.a. Lib. I. 747 canttdWtiir &: cynomoron. Cicria.id eftfaba lupi, Syluaticus, Ccnarafab, faba lupi Wcm Apud Diofcoridem quidem id cfl faba alba inter aconiti alterius nomenclaturas eif & forte cyamos lycu.id ell iabalupi legendum faerituit eadem caufa fienominetur qua apocvnon’ quod lupos utruntp occidat, Catilabket, id eft ftragulator canis.aconitum,Syliiaticus Cat labicb’ id ell ftrangulator patris fui,rdem.Intcrfeflor patris fiii.noneiialiudquamfatyrion, ut docent Mo^ nachi in MelLicn.bulbus enim nouellus tanquam filius uidetur,qui uires ueteris QC rugofi , ceu pa* tris fui, in fc tranffumpfit, mox ipfe idem ab alio fubnafcente pairunis. IVlarciUij quidem uox ad coniiliginis nomenclaturam Sabaudicam accedit.quae eft marficure.quafi Marficam auta Mariis in uentam dicas herbam, quod de confiligine Plinius teftatur : flue fabam lupinam pro confiligine Ar. lo noldus accepit.fiue eodem fimiliue nomine confiligo £i apocynon propter ftmilcmin feris necadis ut quidem exiftimo,facultatem,appellata: funt. C hanach aldib,id eft ftrangulator lupi , fuffocat lui pos.porcos 8i canes, Auicenna. Chanach alnemcr,id eft ftrangulator pardalis , fuffocat alfhed & al. nemer,Cuetus interpres leopardos & lynces reddiqquod Bellunen.non probare uidetur:)Idem. AU us eft interfetSor canis, de quoapud eundem libro i.in fine I.litera: legimus, canes eo fumptoconfe ftim interimi:&: inhomine fanguinem per fputum &C nares moueri , (Arnoldus in libro de ucnenis idem de aconito fcribit,tanquam exGaleno.) Ego hoc uenenum quod fit,non facile dixerim ; necp enim ulli illorum , quibus canes necari in ipforum hiftoria dixi, conuenire inuenio; fed neq; alteri cuipiam qua; Diofeorides defcripfituenenorum. Theophraftusfane meminitefle plantas quafdam, quae fanguinem ad fe tr, hanttalias quae repcllant:& Galenus alicubi hiftoriam narrat herb» inucn= It taE,quam quifqiiis fibi applicatrct,ianguinem excerneret at(^ hoc pacftointeriret,&r. Dagabaoth, ideftaconitum,Syluaticus. Debacul,aconitum,ldem. Amanaram.id eft aconitum, Syluaticus. Baccae mafculi Hifpaniac. funt uenenum kacilkebi,id eft intetficiens patrem futim, Arnoldus. Eli» forion,alias elifon,id eft aconitum, Syluaticus St Arnoldusieft autem nomen deprauatum proaconi co ihelyphono. Diafcriticum 8^ erufitium uoces corrupte leguntur apud Arnoldtim in libro de ue nenis.pro eriphia herba(de qua pluribus dixi in Hoedolqtte aconito aut thapiiae uires habet fimiles; mihi quidem etiam genus aconiti uideturuei propter radicis figuram , qua; inftar bulbi oblongi eft, adimumextenuati;(liccnim legerim inhbro defimplicib.adPaternianum, nonadunum extuati, qliauerba nullum fenftim continenoaccedit&uiolaceus flos, thyrfiis oblongus, radicum appendi» ces,natales in montibus,que omnia n mirum in luparianoftra ccctulca uidenturifolia quotj nonoa .j mnino diffimilia apio funt,quarc & artemifiae a Matihaeolo ccmparanturiniii quis non api), fed pia ’ tanilcgat,utilli homines omnia conupcriint. Plinius quidem de eriphia fuperftitiofa quadam tra« dit,quie fi lupana; noftra non conueniunt, crifici) tamen (fic feribitur) apud authorem de flmplicib, ad Paternianum defcriptio.Stcum eriphia PIintj,& cum noftra facit Itiparia coerulea , ut cette con, gener exiftimari debeat: &li iheriphonum potius quam ei iphium dici mereatur.ii quis deetymola* boret. In libro de mirabilibus mundi,lcgitiir planta Aegyptia nomineadiporis(alupo,utuidetur, di(fla)qusc colletfta immatura guftata mitigat fiiim, odore Cydoni) pomiimatura ucro fenfum interci I pit,greirum impedit, linguam retardat.lxdii^ aeftiones mentis SC corporis tanquam inebriando, Ar noldus in libro de uenenis. ^Bixis.id eft tcra,Syluaticus:quibix etiam napellum interpretatur, Dahag,idefttora,Idem. Brths(lpi tcbix,autbixislegendum)ideftnapellus feu tora, habet folia Ion giora,uiciliorapetrocillc(lego,incifiora platano: ) radicem duram afpei am^.fummitatem^ grof* lam &frondes(caulcs potius) quafi trium palmarum .flores purpureos , pulcherrimosinafcitur in Hiontanis.ut in montibus pineis.puta prope Podium Scritanum , (Hifpania; locum eife puto, ) Ar. nolduslapparet autem plantam efle de altero aconiti genere. Etmox.Orobus coturnicum eft calidi» tatis Si ficcitatis fumme, infert fyncopen,ucrtiginem,epilepfiam,8i linguam inflammatinecat^ cele titermififuperedatur confeftim planta ad pedem eius nafcens.radnaruelradoresuocant.alij nape!» Ium Moyfi.alij anthoram:S^ eft fimilis ariflolochia- , fed folia minora habet , nec floret , nec frondet, Hsc ille auihotem citans quendam Algafik. Eft fanehic orobus coturnicum non alius quam Aui. cenntenapcllus.quo is etiam fcribitcotiirnices abfqi noxa nutriri;ertore,utuidetur,nato ex Galeni uetbis.qui fturnos cicuta pafei fcribit.nec laedi- nam iilrsup Si «KsVi-ray.ut dieSum eft, Atabici feripto» ,, res f»|3e confundunt.Cxterum anthorte (id eft antitor*) deferiptionem praeter illam Arnoldi hatfte. ’ nusnullam legi.Etmox,Filipendula(inquitidem)cftfpecicsanchorxCanthors) nigra exterius:inte tius liero alba radices funtobiotundac,minoresglandibus:&: folia pimpinellae.ditSa lodomo.eftthe tiaca uenenorum omnium, proprie napcll .Sagitta etiam illita fucco napelli , omne animal uulnera» tum necat. Corona ex eo gefta ta in capite.infcrt fyncopen.Kepilepfiam. Gummi item ipftus , uene. numeft.Hxc omnia Arnoldus. Videtur autem filipendiila eam ob caiifam antitorx uel antinapelli genus exiftimari.qudd cccruleo napcllo noftro iimilem ferme radicem habeat, tum colore, tum figu ra Si magnitudineifibris tamen &: cirris caret , ut fcorpij fine pedibus effigiem referat, lam quod in capite geftatum napellum.noxium efle feribit Arnoldus: admonet me illius quod nuper ex anicula quadam audiui.fi iiiiienis inter tripudiandum cum uirgine, qua; lupariac crertilca: flores in corona <0 habeat,forie uulneretiir.uulnus incurabilecife. Anchora eft herba in ortisCin montibus potius)na fcens rarainucntu.nifi cum florct-Botanicus fibi ignotam fatetur.Simon lanuenfis. Et rurlus, An» cora herba eft theriaca contra toram , habens duas radices , ficut fatyrion,unam pinguem , alterain 748 Dc Qiaadrupedibus txtenuatam;m« minit carum Botanicus. Qua: ucro Gallis anchoUa hodie iiocatur , angelica qui” bufdani,non alia cll quam aquilcia noftra. V t leucomata BC albuginem quamuis dcnfam ex oculo detergeas, turam SC anturam herbas uirentes nitidiffime colletfias contundes , BC per linteum tenue fuccum earum exprime , eo^ oculos inunge, Marcellus Empiricus ; Vnde apparet torac,ucl turte ueltauraenomen, non ita recens elTe. Ex Plinio quidem aconiti ufum ad oculorum medicamenta fuiflcjiam fupra dixi. Herba quae taura uulgo nominatur, fiue tora , flore eft coeruleo , folio rotuiv do,r3dicc polypodij hirfuta,6«: uermis nigri effigie: Venenofa herba, cui per antipathia natura alia occurrit herba,antltaura 5C antitora cognomine, folio rotundo,Hermolaus in Diofeoridem Corolla rio ■54i.in Lychnidis mentioneiquae BC ipfa taurion cognominatur.utaconitum taura uel tora : ea^ admota fcorpiones fimiliter torpefcuntia: quanquam aliud commune , quod fciam , nihil habeanq i,» ha:c tamen obferuatu digna nobis uifafunt. ApudAuicennamlibroquartointcrprscipuanapcl. li antidota turectura,uel potius antura legendum puto)numeratur,ut uetus interpres habet: ubi A. rabicebuha,uel bifmus buha legitur. Valdenfium populus in montibus habitat Gallia, non pro« cui Auenione,Italiam uerfus,harefeos ab ecclefia Romana damnatus; apud hos toram herba abun de nafei audio,cuius fuccum expreffum in bubulis afferuantcornibus,ad fagittas tingendas uenc« no prafentaneo:ipfi toram BC toxicum uocant.homo aut quoduis animal telo inde imbuto idum in.- tra femihoram moritur; homini tamen pracipue letale hoc malum efl. Vim eius experturi , acum eo fucco inficiunqquo ranam pungant; qua fi illico moriatur,ita prafentaneum iudicant. Mortiferum negant fi deuoreiur bibaturue, etflneid quidem iine noxdtt. Prafentiffimum uerd effe coniun» dum fanguini,quod per fagittas contingit:fi tamen locus idus frigida mox abluatur,remcdium pol x» licetur. Sanguis qui e uulnere defluxit etiam ad imum pedem,hoc ueneno contadus recurrit ,BCia uulnus iterum fubitiTanta in eo fanguinis uita^ auiditas rapida.Et hac quidem accepi olim ab ho mine fide digno,qui cum V aldenflbus ipfe uerfatus fuerat. Radicis certe BC foliorum forma.a: uis ipfa uencni,non aliud hanc toram,quam primum Diofeoridis aconitum effe euincunt: quod SC the« lyphonon uocatur,qudd uerendis fotminarum inditum mortis caufa fittnimirum quod illic etia uis eius &:halitusfanguiniiungatur,fiueperacetabula,fiueper«'itj(< quandam. Audio etiam Sa« baudia populum eiufdem religionis effe,qui uallem quandam Lucernenfem incolat, homines afpe ros.nec admodum fuo principi obedientes; quod metuendi fint propter fagittas herba tora fucco uenenatas. Singulos domi uafculum huius fucciplenum feruare audio : BC tali fagiita idos paulo poft mori,uulnere incurabili. Abhac ualleexijffequidam aiunt Valdenfes , qui ab huius herba ufu Torelupini nominenturmam lupos aliasfeferas in uenationc,rimiliter huiufmodi fagittis feriunt. * Audiui etiam,fi benememini,folis in Gallia V aldeniibus,priuilegio quodam hoc toxico uti licere; forte quod & ad uenationem indigere uidcantur,cum montes ha&tent : SC tanquam uiri boni citra hominum noxam id poffeffuriexiftimentur;Sic & de aconito in Ponto feribit Theophraftus,ijs tan« tum qui praparare nouerint poffidere conceffum.cateris interdidum capitis poena. Anthora, ins quit Syluaticus,dicitur quafi antltora:quod aduerfetur thora.funt autem dua herba, qua fimul na fci folentifolijs uiolarum, rotundioribus tamen, &: parum incifistfloribus cyclamini,nili quia in tho« ra bene uiolacei funt,in anthora fubrubei;hac fanat, illa occidit , Hac illetremittit autem ad Thor* mentionem,tanquam plura illic didurus in T,litera;ubi tamen nihil prorfus fuper hisherbis ferip, tum inuenimus. Ant. Gainerius in libro de pene,antora radicem tanquam egr^ium antidotum ai commendat, cuius experientiam ipfe uideriqfi in potu detur fcrupuli pondere cum aceto ST aqua ro ^ “ farum.Eft autem.inquit, herba quanafcltur iuxta toram, ex qua uenenum conficitur , quo cum in alpibus Saluciarum BC Pinarolij capras fylueftres uenantur. Radix eius ( antora ) fimilis eft nucleis oliuarum,cuius mentionem in Synonymis Simon lanuenffs facit: Si eft bezear tor j,qua nullum nS animal fuo ueneno interimit. Admonet me antora herba cuiufdam rara , quam femel tantum in monte quodam alto Sabaudia reperi,ultra Lemannum lacum e regione fere Laufanna:folium eiro tundum, plane circinatum, ea fere magnitudine ut diameter duos pollices aqueqin circuitu ferratif, folidum,albicans:6i: fibenememini, lingulis plantis unicum.florem non uidi.radices funt alb5,glan dibus aut oliuis quodammodo (imilesuqfilipendula,guftuferuido. Arabes quidam Afcitaappeb Iantur,quoniam bubulos utres binos fternentes ponte,piraticam exercent fagittis uenenatis , Plinf. ti us. Portulaca fylueftris quam peplion uocant,memorabiles ufus tradunturifagittarum uenena.et * ferpcntiumhamorrhoidumSipreftcrumreftringi,pro cibo fumpta,8(: plagis impolita exnahi, Pii. nius. Scincus prodeft contra faginarum uenena , ut Apelles tradit , ante poftea^ fumptus , Idem. Silphium uenena telorum SC ferpentium extinguit potum , ex aqua uulneribus circumlitum, Plin, V enenurn ferpentis,ut quadam etiam uenatoria uenena, quibus Galli pracipue utuntur, non gu. ftu , fed in uulnere nocent , (hoc etiam hodie de tora fertur,ut fupra dixi; ) ideo^ colubra ipfa tuto eftur.idus eius occidit, &rc.Celfus.‘ Primum aconiti genus(folio cyclaminDfype in Tridentino mon te,ubi abunde nafcatur,colIeiSum Mauhaolus feribinnomen ueroeius nullum adferqnec ullam de feriptionem, Toram enim alibi Diofeoridis orobanchen nominat, fte dieSam (ut ait) quod ea guftata uacca mox tauros defiderent; eandem aitlupam uocari : quod deuoret plantas iuxta nafcentcs. fed e,' de orobancha multis differui in Boue c. De primo aconiti genere fuerit, inquit Mauhaolus, ra. ° dix illa qua quidam circa Romam BC Neapolin utuntur , qui unam hanc lupos necandi artem pro. fitentiir; DcLupo. H.a. Lib. I. 749 Btcntiinarradfces, quibus lupi fubito nccantur.in ponte S. Angeli uendunt : nem enim lupari* di- ci* radices funt.qu* nigro colore habentur, cum ill* ex albo ad luteum colorem uergant H*c Mat th*olus.Sedqu*i entdiligentiores,an forte radix illa qua Rom* pro lupis occidendis uendunt, no alia quam cham*leontis fiue alterius flue ixi* iit, qua lupos occidi fupra diximus ex Blondo medico Romano.cx chamsleonte etiam in Creta , fi refle memini , toxicum fieri alicubi legi. In montibus quibufdam prop^e Vallenfes hodie ditftoSjHeluetijs coniuntfios fcedere, herbulam illam , quam pro lunaria minore Fuchfius depinxit, T omi primi capite iSj.toram uocitant, non quod uenenofam exi ilimenttled eandem forte ob caufam,quaMatch*olusorobanchen, ut iam retuli, ^Petrus Apo« nenfls lib^o de uenenis capiteii.ufneam aconitum efle airerit,magno errore, Vfnea feu fulphura. ,( ta,planta albicans,falfa,ramos habet longos & gracilesiex qua fit (oza: drachm* decem fumpt* in. terimuntjArnoIdus.Vfnen eft herba halfltinde fit fal alkali, decem drachmarum pondere fumptum interficit, Sfc,Serapio cap.iqy, Circa Italia(in IcaIia)monte Circ*o,aiunt uenenum quoddam le« tiferum nafefleui ea uis eft, ut fi quis biberit («(/ yiiii lego rm, ) mox pilos e corpore des fluere dC marcefeere faciat, SC omnino corporis membra diffluere, ita ut afpedlu miferabilis fuperfi. cies fit corporis morientium. Hoc Cleonymo Spartano daturos Paulum Peuceftium(Peucetium,id efiCalabrum)SC Gaium,deprehenfos aiunt, &: aTarentinis pofl qusftionem morte multSatos, Ari fioteles in Mirabilibus, Circeum quidem inuenio montem eflTe prope Caietam Campani* oppidiS, ubi Circe habitauit.uartjs herbarum uenenis abundantem.-uel promontorium Tufeorum, quodho die S.Felicitas appelletur.Ego inter uenena ex platis,nullum huiufmodi legere mcminufed ad fala- 10 mandr*,fepis,a: aliorum quorundam ferpentium morfus, pilorum defluuium.Si: partium corporis putredinem fequi medici traduntiquod fi tamen planta quadam huiufmodi eft in Circeomonte na» fcens.uim fepticam habeat oportet,ut aconita, cham*leonte5,ephemeron, & flmilia.uideri tame po teft,fi planta eft,ex aconiti generibus efle, quoniam illius etiam genus unum in luflinis Itali* mon» tibus prouenireDiofeorides feribittSi: cum uim fepticam habeat,nifi ftatim occiderit, plane miferabi lem aliquandiu fuperuiuentium mortem fequi Theophraftus aiithor eft, Ariftoteles quidem xeni. coucncno,quodmox aconitum efle dicemus, tintftas fagittas aGallis,feris immittiferibit, SCnififta tim pars circa uulnus excidatur,putrefccre. Limeum herba appellatur a Gallis,qua fagittas in ue- natu tingunt medicamento.quod uenenum ccruarium uocant, ex hac in tres modios faliuati addi» tur,quatum in una fagitta addi folet,ita offa demittitur in boum faucibus in morbis. Alligari poftea 50 ad pr*fcpia oportet, donec purgemur, infanire enim folent,fifudorinfequitur,aqua frigida perfun di,PIinius. Genus aconiti hoc efle apparet,primS inde quod Gallos eo fagittas tingere fcribit,(quan quam ex Sardoo quoi^ ranunculo toxicum fiat, dC inter ranunculi nomina mileon legatur apud Apuleium,et lycopnon,quafi lycophonon forte: Arnoldus quidem,ranunculum eundem, lupinum nominat:)deinde quod euacuandi per altlum uim habct,quam flC aconitum habere fupra oftendi.et habent fane eandem uim pler*^ aconito tum uiribus, tum forma aut utrocj congeneres herb*, ut elleborus, cham*leo,ftaphifagria,thapfia,ricinus,ephemcron, Quod autem intra corpus aconitum etiam hominibus quidam nefeio quomodo pr*paratum dare aufi fint, ditftum eft fupra ex Theo. phraftotad fcorpionumi(Sus,Sf alios affe;^f,radixquafues(apr0capiuntur,Hefychiusdd Varinus. Hanequotp aconito fi quis adnumeret.non aberrabit, feribit enim de primo aconiti genere Diofcorides.quod 8d alias feras, 8d fues occidat, nimirum angendo et quafiftrangulando, unde 8d pardalianches ditSum. HaeSenus de aconito,toxico,napello,tora,8dfimilibus feu faeultate feu forma plantis.quibus 8d Iu, pi 8d aliae ferae, fed 8d homines necantur.cauendi gratia,8d antidota cognofcendi.dixerimtprolixius quidem quam argumento de animalibus conueniafnon tamen ingrata, ut fpero, hominibus literas tis.praecipue medicis futuratquod pleracp omnia primus noftro fscculo longa Si diligenti obferuatio io neiilapartim ipfe protulerim.partim collegerim. ^Animalia. Hyaenalupofimilisefl.utPhiloponusinquit.Niphus. Colore lupi propeeff, fed hirfutior.Sd iuba per totum dorfum praedita, Ariftotel. Dabha (hyaena) animal medium inter lupum Si canem.Bellunen. AuasTnerfcf©', animal mixtum ex pardo Si lupo, ut quidam in Lexico Graccolatino annotauit: Vide infra inter congeneres lupo feras. De chao Si lycaone.lupo canario. Si thoe.id efi lupo ceruario.infra poft lupum ftatim dicam. Lyncem aliqui eandem thoi exiftimant, Itali uulgo hodie^ lupum ceruarium.aliqui lupum cattum nominant:Germani lu4)0 uel lu^, Vak lenfes Heluetij tbiet»»»lf.De Lycilco id eft.cane ex lupo Si cane naio.uide infra in c. Nominibus non longiifimis appellandi funtcanes,utLupa,Cerua,Tigris,ColumeIla. Auso/seThelfalicacca nis epitaphium in Cane fcripfi ex Polluce. Ai/«u7K;,unus ex canibus A<51a:onis apud Aefchylum, jo Pollux. ^ Lupus.AuKsr, ex graculorum fiue monedularum genere auis, Ariiloteifcquamuis apud Hefychium Si Varinum amwj legatur. Miluum Graci quidam uulgo Awr»(/ uocant, (nimirum a lupina rapacitate,) V arinus in i stJV*. ^ AessAirss.wt iyxs^^tjLacedaemontj.Hefych.lic enim lego. Lupus pifeis carniuorus in alios graflatur, ?^iBfx}|SC Graci a uoracitate uocant, aut ab impetu Si ro. boretmarinus eft. fed per oftia fluuiorS aliquoufcp afeendit, ut ex mari Tyrrheno per Tyberim Ro. mam ufcp.Recentiores quidam imperiti maris, lucium pifcem robuftiffimum uoraciflimum^, uali. dis dentibus acutis armatum.lupum elfe putauerunt.luctj etiam nomine,tanquam alyco GracorS alludente.fed lupum pifcem Graci labracem.non lycon uocant:& marinus eft.ut dixi. Sic. Lycos quidem etiam Gracis,ut Hefy.&l Varinus teftantur, pifeis nomen efttqualis uero is fueritnon fatis conftat.Hicefius pifcem anthiam.ab aliquibus lycon, ab alijs callionymon uocai i feribit, Athenaus 49 libroy. Vide in Lupo inter pifces. Engrauli.engraficholi.ueI craficholi pifciculi,alio nomine lyco. ftomi dicuntur, AelianusrSuidas apua pifciculi epitheta eile feribit. ^ Lupos phalangiorum flue araneorum generis , in libro deinfetffis quares. Nicandri Scholia lycon etiam mufea genus eife docent. ^ Icones. Aquilam Romanis legionibus C. Marius proprie dicauit : erat Sd antea prima cum quatuoraIijs:lupi,minotauri,equiapri^fingulosordinesanteibant,Plinius. Lupo Apollinem de. letSari aiunt, quia hic ex Latona in lupa fpeciem conuerfa , editus in lucem Si fufeeptus fuilTe fera, turteam^ob rem lupi fimulacrum in Delphico templo ex are excitatum elfe arbitror, &fc. (plura uide in h.in Lycai Apollinismentione.) C^uem inauratum in Capitolio paruum atep ladlentem hu beribus lupinis inhiantem fuiife meminiliis.Cicero in Catilinam, Denarij etiamnum uetuftifflmi repei iuntur argentei, cum imagine lupa qua Romulo Si Remo infantibus ubera prabet, Lycus ^ quidam heros Athenis fuit.a quo didlus ibidem iudieij locus.^ri uil irtwtssetcipjubi lupi etiam ef, figies polita erat ad defignandum loci Si herois nomen, Pollux. Vide mox inter proprk uirorum. Lycopodes.fatellites tyrannorum:qui pellibus lupinis pedes induebant, uel in fcutis lupi infigne ha bebant.Suidas Si V arinus. ^Virorum propria. ALupo nomina uirorum habentGermani.Tnpclf/TPelfbdrt/TTelf. gang. ^ Lupercus Berytius grammaticus.uide Suidam, Lupus Seruatus presbyter , Si Lupus de Oliueto Hifpanus monachus, in Bibliotheca noftra. Lupum uirum Roma clarum fuis carmini buscarpfitLucillius.teftcHoratio. Plinius 8. yi. Fuluq Hirpini meminit: htincM. Varro(inquit Hcrmolaus)Fuluium Lupinum uocat. Vide paulo poft ab initio deproprijsloe.&l popul. Lycam- bes filiam habuit Neobolen , quam Archilocho in matrimonium promiftam cum non daret : iratus Archilochus in eum maledicum carmen fcripfit.quo Lycambes tanto eft dolore compulfus.ut cum filia DeLupo. H. a. Lib. L yji filia uitam laqueo finiret, Acroniti Epodon Horatij Oda 6, Ei’ kAvrHilei-iuimSmi,, *;!«(< fl|X‘^“X»$»i;j('«Ai/Ka(*fi«',Suidas ex Epigrammate, Ai/iat)(/,inquit, dicendum erat: nonin lupas c, nim.fcd lupos mutati Lycaonis filij finguntur, fecundum iftara hilioi iam : Pclafgus louis Sf Niobes filius.ex Melibosa uel Cyllene fecundum alios Lycaonem fufcepii. Is rex Arcadum fadus ex multis nuptijsfllios quinquaginta nadfus elf.exquibUsfuerunt,Maenalus,ThefprotUs,NycSimus, Cauco, Lycus.Kc. omnes impij.Si fuperbi fupra modum.Caeterum lupiter homini mercede laboranti affia milaius.cum eos adijirct,ad hofpitium eorum uocato, pueri cuiufdam indigen* iugulati ab eis uifcc racoaa((S«fy©',nonaAvi(Si^y®'. Avimy]' egyhy hoc enim hominis proprium eft, J» Varinus. Lycurgi Lacedsmoniorum legislatoris uitam Plutarchus compofuit. De ciufdem cona ftitucionibus,K morte multa legimus apud Suidam. V ide Onomafticon, 6c indicem in Caelium SC in Herodotum. Lycurgus unus ex decem rhetoribus Athenis,Lycophronis filius (nepos Lycurgi legislatoris, V arinus:)plura leges apud Suidam. Lycurgides, filius Lycurgi, nepos Dryantis, An» cteus nomineiuide Onomafticon. Hoc obiter addam, inter phialas fuifle qua: diceretur lyciurges ((SiccAiu Amegyas pro AvxmgyA , nonrcifte habetur in excuiis codicibus Pollucis)a Lycijs , ut Cajlim ait. Auiu!i{yis,(malim ultimam per ».)uox apud Demofthenem in oratione ad Timothcum.Didymus interpretatur phialas a Lycio Myronis filio (a Lycone quodam alij , Athenaeus libro undecimo) fa- (Sastfed apparet ignorare grammaticum , huiufmodi fchematifmum a preprijs hominum nomini, bus non reperiritfed potius ab oppidis SC populis,ut 4* Kiijsyst, Athenaeus ex quo Suidas etiam tranfcripiitlSuidas. PjofoA»; Ma AveiSfj smte «liiifyiat, a. HSvTiic Ai/*(sa))faifta fint operibus. Budeus quidem Ae»sjjsj,Lycio opificio fa «ftum interpretatur. Ai/nstff y«'s(in Lexico Graecolat.)exponitur etiam lupos conficiensific TifiScrsy Aw i(Siiityi*,uenabulum lupis occidendis aptum dixeris. AuyKgyiy (lego Ai/j.ra{«p) «Amctjw;/, Hefychi- us & V arinus. Auxit*©-, unus ex procis Hippodamiae, V arinus in Oenomao. Lycus pueri no, men,HoratioinOdisi.5i, Lycu5(ApolIonio in Argonauticis)Dafcyli Bithyni* regis filius, facei Ium Caftori SC Polluci dedicauit.magna cura liberatus,interfe(5o ab ipfis Amyco Bebrycum rege, J* Hermolaus in Plinium. Celaenus & Promethei filij memorantur Lycus SC Chimsrcus, Varinus in ' Celatnd,una Pleiadum, ex qua Lycum SC Nydea Neptunus fuflulit , Gyraldus. Ge, mit crudelia fecum FataLyci,(uiriTroiani)Verg.i.Aen. At pedibus longe melior Lycus, 9. Aen, Lycus ftatuarius puerum fuffitoremfecit,Plinius 54.8. avx^ ue] Avxaiy quidam pentathlus fuit, Scholia in Vefp.Ariftoph. Athenis in templo Minerua: pugnans Cycnus cohfpicimr. Is Cycnus, ut aiunt,cum alios tum Lycum Thracem propofiiis ad fingulare certamen pracmijs occidit. Ad flu, uium uerd Peneum ab Hercule eft interfedus, Paufanias in Atticis. Hercules Lycum Thebarum regem quod Megar* coniugi uim uoltiiiTct inferre interemit. Nycfteus (cuius filia Antiope ccle. braturjex uulneremoriens.Lyco fratri imperium Thebanorum committit, Paufanias in Corinthia, cis.-de eodem plura inBceoticis fcribit,& quomodoab Antiopae filijs ( Amphione SC Zetho) pugna <• fupetatus fit. Vide Onomafticon. In itinere cx agroCorinthio Lyci Melfenrj monumentum cerni lur,quifquis tandem Lycus ille fit. Nec enim illum intienio Lycum MeiTenium qui pentathlum exercuerit. De Lupo. H.a. Lib. I. 7^“^ *«rcaerft aut Olympia mcerir.Paufanias ibW^^ CauconCelsni filius Orgia masnorumdeora Eleiifine ad Meflenam traftulitieadem multis poft Cauconem annis celebriora reddidit Lvcus Pan d,on.sfil.us:Lyci quercetum etiamnum appellant, Sfc. Paufaniasin MeiTenicis. ErrurOrs eodem hbro Lycum Pandionis filium oracula reddidifle commemorat. Ab hoc aliqui Lyciam didlam feri. bunt. Gyraldus ex Paufania non redle Lycium uocat,nirilibrartjpeccartat. Meminit autem e7u« Paufin Atticis, &Herodotuslib.primo. LycusPhidolat Corinthi) filius.lfthmijs femel, Olympiis blsutcit,Paufan.Ellacorumi. Fuit&LycusPriamifiliusiitemunuscCentaurik CallirhoS Lyct hominisfanguinari) e^hofpites immolantis, 5 Diomede relidla (quem Troia redeuntem beni^ gne furcep^eraqa: paterms liberauerat infidr)s) laqueo fe fufpendit, lubas apud Plutarchtim libro e! I» rerum Atricanarum. Oyraldus Lyci nomine numerat unum inter Telchines. Lycis uel Lycos firigidus quidam comicus poeta , ut fuperius retuli, Ti ai,» iOi«tiei.i',locu’s iudicii cuiufda A- tbenis, ubi lupi effigies flabat, ad demonllrandum herois nomen.a quo fic diiSus efl locus Ab eode ortum efl p^rouerbium, H avks .tws, Pollux. ©»jw( lege ©’ %aa(;,pro -n templum Lyci herois V arinus.n AMt »f»!, Arifloph. in Vefpis. Vbi Scholia, Lyci templum & heroum a« pudiudiciorumlocaerat.AIiter.Her6umLyciapudlocumiudicijerat: Sfcum iudicia agebantur' iudicialem mercedem, nempe triobolum, (quotidie ei triobolum leponebant,Suid.) quam accipere folebant quorum erat iudicare,illi quom conferebant. Av*» Aeet, id efl Lupi decas: didum apparet (inquit Brafmuslin eos,ad quos inhonefti lucri pars aliqua tametfi pufilla rediret. Aut in eos qui lar. gittonibus eflent corrupti,ali6suc corrumperent.Nam Athenis in foro ubi caufa agebantur, Lycus lo quidam genius(heros potius,ut Graeci habent) fcalptus flabat, ( wtslams») lupina fpede, A. pud hanc ftatuam fycophants pecunia corrupti uerfari confueuerunquelut apud deum quempiam fui quaeftus praefidem,ei^ in dies Angulos triobolus fecabatur,authoreZenodoto : quanquam attfi git Hefychius. Suidas addit,fycophantas(«vi it!Mj«/!msi>7«s)fui(re decem numero, ueluti decem ul ros referentes. Meminit huius Ariflophanes in Vefpis,©’Bfft;flpHjrwc teaatwraiETjSi ai/rs. Si quafimu. lachrum efferre poflis Lyci,Hacc Erafinus, Kduoi^wsw ^eireac 71(05 IJlpf m^coV teAiiSsccffi, Vari, nus. V ox quidem Jkxxs hoc in prouerbio uidetur Wloifo Aeiw fonare,ut i/ HSTtsAaVsti ?iV^AviiSiin;ideft,Itaipreltnquam eum inquit, ouem inter lupos. Excodiiflo nomen inditum efl a. dolefccntulo .«Ayiisc, uoce compoAta ex oue 8C lupo. Dici poterit in hominem defertum ac dcftitit' tum auxilio. Quod A quis negabit hoc efleprcuerbium,referatur pro appendice adiilud,Oucm Iu. po commiflfti:nam probabile efl ab hac hifloria natum prouerbium. Hac Erafinus, Valla interpres Oilycum leginfed codices imprelli OmAw®|/ habent.ut Erafinus legit, ^Mulierum, Lupa meretrix Romulum 5C Remum lacflauiquide infra ind. Lyca mei etricis jo nomen, Athenao libro 1;. Extremum Tanaim A biberes Lyce Sauonuptauiro,Horat. Caim.j, 10, Lycafte filia Priami quam Polydamas Antenoris filius uxorem duxit, Ef nomen Nympha, Fuit 8( Lycafte nobile fcortum in Sicilia, quam a forma V enerem uocarunt:uide Buthes in Onoma ftico, Lycoris amica Galli poeta, quam fic fitflo nomine appellauit V ergilius,cum Cythereis uoca retur:hac cum poftea fpreto Gallo M. Antoniumin Galliam proficifeentem fequeretur,Gallus fibi ipfi tandem dmoris impariens mortem confeiuit, T ua cura Lycoris Per^ niues alium,per^ horri. da caftra fecuta efl, Verg, 1 o, AegI, Cydippe^, Ed flaua Lycorias, Vergilio 4.Georg. inter nymphas Peneifl, Lycanis,At>xae«,urbs Delphidis, in qua colitur Apollo , a Lycoro conditore filio Coryceie(Sd Apollinis, Ocholia in Apollonium) habitante : (uidetiir enim legendum oiwr-r©-) iriParnaflbiqui montem quotpjLycoria urbi)uicinum Coryceum appellauit a nomine matris, E= tymolog, Corycium antrum a nympha Corycia dicSuni uolunt, a cuius filio Lycoro ciuitati fa« (Sum Lycorte nomen fi t. Ex Lycoro Hyamus nafeitur , cuius filia Celtcnd Delphum ex Apolli, ne concepit, a quo nuncupati Delphi, Cielius ex Paulaniat Phocicis, Oppidumiinquit Paufani, as ibidem)ibi antiquiffimum aiunt efle conditum a Parnaffb.&rc.a quo Si monti nomen inditumt oppidum id quocp diluuio Deucalionis tempore fuiffe fubmerfum aiunt, (^iiicimtp aiitemhomi, num tempeftatem iftam poterant elFugere,liiporum ululatu(A*>c»ii/ ijvycus ) incolumes in Parnaffi 5» cacumina euadebam, ducibus itineris fatSis hifce belluis. Prepterea conditam ibi ciuitatem , i ku pis Lycorcam appellarunt: unde & Apollo Lycoreus dieSus, alias Lycorarus,HtEC Paiifanias &C ex eoGyraldus. A!/i«iifM,nudum nomen apud Sindam. Orpheus in hymno ad Apol« lirtem. Vimk mStto At/ssiosDio Kit^ia/j©' , Apollonius in Argonaut. Exponuntautem Lycoreiim, Dclphicumtnam Delphi primum ai/umjbs dicebantur,! Lycorea uico,Varin, Deucalion dC Pyra rha cum terra diluuio obrueretur,arcam ingrc(I!,fupraParnairum,uel fecundum alios Lycorcuni monte elati funt,Scholia inOlympioru Pindari Carmen 9. Lycofihene uel Lycofthenia.Ai/ssfi^I», AvHsS^v^oijUrbsLydij.Steph, Lycofura,Ai/!dirBj«,urbs Arcadie in Lycjo monte a Lycaone codita, Paufan.Stcph. Lycotae K Lycoiurenfes Arcadiae populi fuerunqPaufan, forte Lycoat* legendu; lic enim a Lycoa ciuitate dicuntur. Prope Lycofuram efte dicuntur montes Nomtj, in quibus Si. 4« Panos Nomi) facellum,Cslius ex Paufan, Ai/xsfam, urbs Thraci*, gentile akh9{««, Stephan.Suid, Varin, Lycuria,Ai/Kae«,ager quidam Arcadi*, qui Pheneatas SC Clitorios diflinguit , Paufan. Lydos oppidum Cret*,a LyeSo Lycaonis filio conditum, Steplian, Euenus fluuius in Aetolia oritur, Lycormas olim ditSus, Strabo lib.ic. & Stephaniis in Ly« corma,ubi pro Eueno perperam Eycnos legituriuide Onomaft Memini! Si Siobfiis fermone 98, de morbis, &lc, Lycus fl. Ponti, tiigtnti ftadijs ab Heraclea difiat,Arriamis in Periplo Ponti, He racleaopp.PontfiLyco fl.appofitum.Plin.Etrurfus, PratcrfluitSd Neocsfaiiam. Multis etiam a. lijs in locis, ut Index oftendit,Lyci fl. meminit, hyci amnis in Heraclecnfi agro meminit & A poU loniusin Argonauticis.quiSd regem tradus eius Lyciim fuiflerefert: S( Orpheus in ijfdem,mxta Euxinum efle canens hunc fluuium,ubi Argonaut* a Lyco rege fufeepti fint. Fluit per regionem J“ Mariandynorum, Varin. Minorem Armeniam Lycus amnis difterminaqPlin. 6.5, Et mox, Iris flii men deferens Lycum. Iris in fe recipit Lycnm ex Armenia fluentem, Euftath. Caper fl.Laodi. ceam Caria urbem cum Lyco Si Afbpo amnibus alluit, Strabo lib, 11. Laodicea urbs Ali* impofi ta eft Lyco flumini , Plin, Lycus fluuius Hcracleenfis agri duorum itigei tim latiiudine.Euftathi ex Xenophonte: Apud quem hunc locum repertas libro y de expeditione Cyri;ubi Romulus Ama fieustvj©- i/'i/0 7nli(j>iii(i,latitudinempairuum quadraginta tranftulit: quoniam plethron aliqui fextf ftadij panem interpretantur. Lycus in Afia terr a hiatu abforptus, SC alio loco renafeens , tandem in Pontum cadit, ut teftattir Ouidius Ii. 4. de Ponto Eleg, ic.Et Metam.lib. 15. liixta Coloflas Phi ya gi* urbem Lycus amnis hiatum terra fubiens occulitur:dcinde fere quin^ poft flad.a emergens, ea labitiir &lipfcinM*andrum,Herodot. Lycus fl. Cilicia, Plin. y 17, AThyllagctisquatiiorina gentes amnes per Matoteosfluunt.inMaotin paludem feinfiniiani. Lycus,Toaris, Tanais, Syrges, Herodotus. Lycus fluuius Telchinum, Hefychius gd Variniis, Lycos fl.in ora Pliccnices,Plinia usimeminit eius & Strabo, Eft Si LycusAflyriot um fluuius, qui Tigri irainifceiur,Onomalucon. 7^6 Dc Qi^admpcdibus Item Lyciis Vindclidac, qui ex alpibiis oriens Aiigufiam iicrfus fluit , ac tandem Danubio milce* tur,accol£e uocant Scit iceb-hic V indelicos a Rliactis diflerminat. Awai(/(penultima circumflexa) CTOTSf/, Lyceus potus , a fontequem Apollo inuenit , ex quo lupi bibunt , uino £<; meile manantem, Suid, Hefych. V ar. Sed diflindius Erafmus In prouerbijsiLupinum potum(inquit)dicebant, ubi quis uoluptatem fui periculo capitis emeret. Narrant duos crupifle fontes facros Apollini , quorO alter uino fcateret, alter meile, ad quos cum aues aduolarent feriebantur. Porro Apollo Lucius di. «Sus eft,fiue a luce quam aperir,fiue a lupis intcrfcdlis, Atithores Zenodotus dC Suidas, ^ b, Fere omnia quat diximus delcone,habetetiamlupus,fedpleratp hic minus, ille magis: moribus tamen lupus improbior cft, & magis infidiofus , Albertus. Formicis Indicis magnitudo Aegypti luporum, Lupi a colore epitheta quaedam inter CKtera retuli fuperius. MK&mhti, I» 8f <|,Oppiano: Mnwy maiovpix® Eidem. roAmi Ai/as;, alias miAsw.a-tyyM «VtA«n!lr; hoc efl ruIR, aut nigri;(artA/©' fufeum fignificaqpolids canum,) PiM(/OTA/o«Ai)(5/j, Homerus Iliad.K. Vel 7i«Ai«,id eft fubcinerei,aut pretiofi, (Ti/uo/Opretiofum enim hoc animal ell:8f apud Athenienfes , qui lupum occidiflet, pretium accipiebat quantum fepulturae fufficeret,(«:}/8j^ einS to ■nufhii.) Aut propter Latonam fortaflis quae grauida in lupam mutata eft, (ut dicam in h.)Aut otA/ss interpretabimur al. bostnam pilis eorum,parte proxima cuti,color eft albus:media,niger:fuprema ruffiis, ut per iynec. dochen ab albicante parte lupi toti7r»Ai«(dicantur,Etymologus &Scholiaftes ini.Argonaut. Apol lonij. Vide fupra At/ns^ai! inter deriiiata a Lupo,a; infra in Lyceo Apolline, Pili lupis interius albl.ex teritis nigricant,Varinus;indcAi/)(s(n»i tempus matutinum notfti Sf diei confine. Lupinapellis ci. nerea efi.ai nigredinem non puram habet, V arinus in A^iaiAdit». Lycophthalmos gemma lupini 1» oculi effigiem referqPlinius. Lupati uel lupi,frcni afperrimi a limilitudine dentium lupinorum.lij dorus. ©MI! oVwAsw/j/ d^jOppianus. Lucanis imperauit Lamifeus, cuius pedis digitus tertius a magno fimilis lupi digito fuit, Heraclides in Polittjs. Ex noftris qui lautius loquuntur , peculia, res quafdam de lupo difliones habent: ACr brtUt fete «litbt jm rtbqcffteifft. Os eius mor. fumuocant,eingcbi^;pedcs tirtwci». Caput Vrii, apri &lupi,& aliarum belluarum mordentium Galli peculiariter hure uocitant. f In equo bono generofo Germani requirunt lupi oculos et ualidam ceruicem,K eiufdem uoracitatem,8f grelTus lenitatem,Camerar. ^ c. Lupus exlonginquoSC acuteuidet:notftuetiam,inftarnodu:e,Philes, Terrameduntlu pi,unde)/«if(eyoidicipoirunt,ut qui.hsleribus uidlitant pauperes. Actifi/wej/ deaot3rc,fxy:/liiusntt^ TKTiir^j/.fttTOirxiAfiS.itflei («TOSi/fiS tS;8(/,tnr«fc<«8(',uocabuIum quod de Icone SC lupopropricdicitur, J* ut Aitif vwaii ^ftx,t(su iwxffSfxc JJjasj/, Varinus. or»|/ f(/ AvkSi tik! » Sislr tAitif i/(s!(/ mxd nfinHiiXix im ttSs •Aiyi/ ly' unial (K(««Ai«r(A»it,Heliodorus. Aiti^B(/,forbere,Iingua exerta aquam lambereciim fonitu, per onomatopoziamCut nobis etiam uerbum l(jpptTHi/ SilMjcti&Kdici ait. KMAvK©'t7ra'm(iizKfit(Mi'oMr/K!is“ji/»'JWi, Aratus, sif i/8(xoi! t/A«a, vitftilieAiWij; aiiTs,Oppiantis de cane tefticulis alligato in pardalium ucnatione. 4* Leo iufui7«, Apollonius q.Argon. Transfertur etiam ad inanimata, riv «fiiiitfi TtifWi/'©' «i/(«t SttAKMss.Dionyiius Afer. tiii^Jlxhity «xsOppiantis de lupo. Ai/x«Sixot,ululatus luporum, &: barritus(de qua uoce dixi in Elephanto c.)in primo praclij concurfu. Paufamas in Argolicis cla morem illum xMMyttiy uocat. Terribili Marte ulularent.Plinitis lib.ifi. Vlulata praelia.Statius g, Theb, Laetis ululare triumphis,Lucanus libro y. avic«S(io!,» TAi*4)ii)3e«.^ii«ss©'yfft ^TrKfi^xAotuUT^CfUTK 1(5« i^Qh%7nvrdir)onv. ric S 7rKt/7vd<^xv* Sic proceres Graeci Bebrycas inuadebant, Apollonius Argon.i. Torua leaena lupum fequitur, lupus ipfe capellam, Vergil.i, Acgl.ex Theocrito. Pecora minime inuadet lupus, fi dutffori dido fquillam appenderis, Anatolius. Lupo etiam fus obfiftere repugna- re^ poteft , Ariftotetes. Ephefius interpretatur , Ariftotclem hic fuis nomine intclligere gregem fu- um,uel aliquot iimtilfues.Vnum enim SCfoIum obfifterelupo non poffe,nifi raro, ^cum fuerit ma gnus,6^ bene exertis dentibus. Alphee (melius alfhed, id eft leopardus , panthera minor) lupos li- benter occidit, Albertus. ^ (Qjicquid lupus pede preiferit,non uiuit,Iftdorus. ^ Si fepo leonis liquido animal inungatur, non accedent ad ipfum mufese, ( fecundum alios interpretes lupi,uel bc- fti*,uclfcrpentes,)Rafis dC Albertus:uide etiam moxin e. ^Romum 8^ Romylum(Remum)iit ^0 Dion fcribitjlupa nutriuineleganter autem translatum eftlup^ nomen ad meretrices,quod luporu inftar rapaecsfint, VarinusinAgx«OTam^©',id eft, Lupus prius confpicatus eft,quod rati citatem K difficultatem loquendi faciat prior infpiciens. Hoc eft quod deum uides lupino uelamine obfeptum.Nam a: hoc genus animal dum prsdam agit,neliifcit quidem, quum foleant catteracla» more Iretitiam indicare,Calius Calcag. e. Nunquam cuftodibus illis,(Laconlco autMoloffb cane,) NotSurnn ftabulis furem inctir' fus^ luporum Horrebis, Verg.inGeorg. Qirid immerentes hofpites uexas canis Ignauusad> ueiium lupos ( Horatius Epodon ode 6. in maledicum poetam. Quorum apud noftros elegan» tior fermo eft, de lupis eorumq! uenatu.hunc fercin modum loquuntur, }cnei0t : trabf/jo bc^t «6et l4ufjft/ wtet gqafft/ gefangtn/ v«n bm bunben etbiffcii/ erwiircjt/erfcblftgeit. f£c «Dirt 4u i • f. De Romulo 8C Remo, item LycaRo 8C Parrhafio,quos lupat latRarunt iam ditSum cft in d f h. Dira: feu Lupus, poemation flue Aegloga Camerari). Scripfit SC lo.Lorichius nuper cle= ganti carmine Lupi querela. De lupis qui Sicyoniorugreges infefiarot.dixi in E.Infeftarut & Trce zenios olim,Pauran. Lupus boues & oues, quos Peleus Acafto mittebat, laniauit.Vari.in n»ASVf Lycia locus ThelTalif .fle ditRus a lupo, qui illic dum Pelei boues infeflat,in faxu mutatus eft, Etymo logus. Milonem Crotoniaten Paufanias fcnbitalupis concerptum , quod genus ferx apud Croto. 10 niatas fcateat uel maxime, Calius 8C Ariflophanis Scholiafles in Ranis ex Paufania. Milo cum ni- mia neruorum fiducia arborem in parte media hiantem diducere uellet , brachijs hinc inde conRri. (Ris,& deficiente conatu retentus , lupis fuit prxda , Onomaflicon. Lupus maxima magnitudine (inquit AelianusKum in ludum inuafiiret,8C de manibus Gelonis Syracufani pueri tabelLs rapuif. fet, Gelon de fella furrcxit,Si( fane quidem feram hon timore perterrens, fed tamenacerrime tabella rumfuarumretinens.euminfequebatur. Poftea autem quam hic extra tabernam ludi literarij fuiC feqhaec quidem labem fecit, 8( repentina ruina concidens, puerosifupra centum,Tzetzesj.i;i,)una tum praeceptore confecit, 61 opprelTiitfolus Gelon diuina: prouidentia: munere fodalibus fuis fu. perfuit.Qiiod ipfum non eum alupo occifum.fed potius feruatum fuifle, magnam profedo admira tionem habet. Non igitur rationis expertia Deus negligit, imo uero chara habet, cum diuirto inftin 1“ flupartim ex his regnum prsiignificarit.partim ex impendente periculo feruauit.Hscille. f Auguria. Pedeflria aufpicianominabantur,qutedabanturauulpc,lupo,&:c.&:alijs quadru pcdibus,Feflus. Inter auguria ad dexteram commeantium prscifo itinere , fi pleno id ore fecerit nullum omnium pracftantius, Plinius. Vifo quondam lupo(lupis uifis, Alexander ab Alex.)in Ca pitolio.ut dirum putatum.urbs^propterealufttata, Volaterranus ex Liuio. Lupum quom caftra introifie.se laceratis obutjs intacRum abi)ire(u t annotat Alexander ab Alex.)exitium £C chacm por tendilTe euentus docuit, toto poftea exercitu ingenti clade aftciRo.Rurfus cum cerua alupo fugata, inter duas acies cuafiflet ill:cfa,infignem uitRoriam Romanis dedit.Lupos quoqjinforouifos, ineo, lumes euafille, armis opprimi patriam, 6; magna rerum momenta defignauit. Cum in Libyam colo, nia duceretur, lupos metas.quibus agger defignabatur, mordicus diflipalTejUClut diri euentus, clFc. 5° citqudminus dcduceretur:(Lupos Carthaginis terminos detulifte, Plutarchus in Parallelis alicubi feribit.) Non fic Samnitibus deducentibus coloniam,qui lupo duceiquem irpum dicunt Samnites, unde 8C illi Irpini dicRi) aufpicatamdeduxere. Fuit^ animaduerfum lupum fubnigrum obuiam fa. (Rum, grande diferimen afferre , HatRenus Alexander. Impios parra: recinentis omen Ducat,Sd praegnans canis, autab agro Raua decurrens lupa Lanuuino, Horat. Carm. j.17. Silupusuoret nobis beftiam.quid fignificetur,per ii.figna.Luna in fingulis exiftente . exponitNiphus libroi, de augurijs tabula quarta. Antonius Baucius in epiftola quadam ex D.Marcellini dicRoGallia oppi. do ad Petrum Toletum fcripta anno falutis ^ yjy. tale prodigium defcribit;Reducebat oues paftas in caulam opilio: 8(forteaccidit,ut pecus quaedam macilentiftima , ac pene fcabieconfecRa , longo in. tcruallo reliquas fequereturteam lupus praegrandis, & cui cilia iam canefeebant, confpicatus, uelo. 4° ciffime infequi coepit. Ego illae tranfiens ouicuiammiferaius, quam maximo poteram clamore & curfu.lupi uim abinnoxia arcere conabar.Sed antequam appropinquarem pecudi, ouis macie ipfa macilentior hoftili QC rabido animo lupum aggreffa.ftranguiauit Pecus in forum adducRa & lupus interemptus, delciRabile fpciRaculum praetereuntibus dedere. Caetei um Doletus ad eum referibes, prodigium his uerbis interpretatur:Occidetur certe.occidecur lupus SC hoftis humani generis, pi dh dolor lam diu in ouem Chrifti 8C terra &C mari gralTans.nihil nifi ter ociam, iram & periequutionem dans.Qiiare dcprehendetur.pcenascp celeriter dabit mifer ille quifquis eft.cuius ego nomini parco: nam beftia eft multorum capitum;more^ foricis peribit.qui dum rofltat, feipfum prodit, Etfi ouis plagis onerata fit.uiiRura tamen eft illum, qui deliiRum haud inultum feret , male^ illum multabit per Chriftum,H»c illi. Lupus taurum confecit.eocn aufpicio Danaus regnum obtinuit , ut inferi, us in Lycio Apolline referemus ex Paufania, av'»©- Ut](wus ifAsrtcifst »Asi ^oirec. Senarius onirocri ticus apud Suidam 6; V arinum, f Metamorphofes, Lycium Thelfalia:locus(Oppidum)eft, ubi olimlupus dUm Peleiboues in. feftat.in faxum conuerfus eft,ut feribit Biymolog. Lupus in faxum conuerfus , OuidiUs alicubi in Metam. De Lycaonis in lupum migratione, & alterius cuiufdam innominatffupra di!(i inter pios priauirorum. Homines(inquit Plinius)in lupos uerti.rui fum^ reftitui fibi, falfum efle cenfiden. ter exiftimare debemus, aut credere omnia qua: fabulofa tot feculis comperirnus. Vnde tamen ifta uulgo infixa fit fama intantum,ut in maledicRis uerfipelles habeat,indicabitur . Etianthes inter auto resGrtecitcnonfpretus.tradit Arcadasfcribere.exgeniC Antai cuiufdam forteeletRum adftagnS quoddam regionis eius duci,ueftitu9in quercu fufpenfo tranare, attj abire in deferta, transfigura. (d ricK in lupum, 8f cum cateris eiufdem generis congregari per annos 9.Q110 in tempore fi homine fe abrtinuerit.reuerti ad idem ftagnumiSf cum tranauerit effigiem recipere ad priftiniim habitum ad. dito noueni annorum fenio. Id quo^ Fabius , eandem recipere ueftem, Mirum eft , quo procedat St X 700 Uc Uu Grxca credulitas. Nullum tam impudens mendacium efl.ut tefte careat.Itatp Copas Agriopas, qnl Olympionicas fcripfit, narrat Demametum Parrhafium in facrifleio, quod Arcades lou! Lyceo hu. mana etiam tum hoftia faciebant, immolati pueri exta deguftafle.SC in lupum fe conuertiffe : eunde decimo anno reftitutumathleticat.certafTein pugilatu, uidforem^uidoria Olympia reuerfum,Huc uf® Plinius, Paufaniasiinquit Hermolaus in hunc locum feribens) hunc qui Olympionica fuerit, & ni lupum conuerfus decimo poft anno reftitutus fli homini, SC cactera, quae hic dicuntur , fecerit: non Demxnetum, fed Demarchum Dinyttae filium ait uocatum, de quo epigramma quotp haberi 01ympixhocaffirmatiVrdsAtvui^(rAafr#yj(@'T«vo'!’(!«'fe3«K6 ErW^aJr’ Quatna origo mutationis(uerba funt ex oiSauo de rep.Platonislex tutore in tyrannum ( an uidelicet poft$ ccepit qui prateft id agere, quod circa templum Lycati lotiis in Arcadia fabula referte Quidnamd Quod quifquis humana uifcera cum aliarum tiitSimarum incifa uifceribusC S iti m/Sfopw- r!itttrAayj(rs,ij» «aaot wisiyKHminiiayijlljSii) forte guflarit, lupus fleri cogitur. Nonne fabulS audiuiftie Equidem. Eodem modo dC hic cuius imperio uulgus omnino obtemperat , fi cognato no abllineatfanguinetfed falfis.utfolent.confidfis crimmibus,in iudicium trahat eos a quibus timet («s c/lwsWoeynittAAAforfl&iiniuftafecatde cruentet, uiriuitamextinguens,guftans^ lingua impura £d profano oregeneris proximi fanguinem;acnonnullospellat,necetalios, fuaforem featris alieni decldendi(;j5iiii(/ isnsmts vsmTtTi/i»criK,faif6A!/j[iajrd;. Legi» to mus KLycoreum louem apud Stephanum,Gyrald, A)3ollinis AOT»j8m,id eft Delphici, Apolloni, us 4 Arson Delphi enim primum uocabantur,a uico quodam Lycorea, Scliolia. Latb natalupammutata Apollinem peperiqut fuperius in ApoUine ex Aeliano diximus. Latonam oW 762 Dc Quadrupedibus errantem fpecic lupg fingunt duodecim diebus ex Hyperboreis Delum deduflam a I(tpis;ideo^ Iu pos uno tempore tantum anni totidem diebus parere aiunt, Ariftot. Meminit etiam Etymologiis in Atin Homeri Scholijs lupu Latonae parienti appartiiiTe legitur, ut fupra recitaui. «f Rliam plinitLim regem Aegyptiorum uiuum aiunt ad inferos defcendiire,3^ cum Cerere alea lufifie, 3C ite» rumrcdtjffeihoc tempus ab eiusdefcenfu ad reditum , dicebant feriatum cfTe apud A^yptios. In quo facerdotes unum ex fuis paIIiatum,oculis mitra obdu As in uiam deducerent qu2 fert ad Cere, ris templum.ipfos redire illo relido. Hunc autem facerdotem oculos uelatos habentem aiunt,a gemf nis lupis agi ad Cereris templum , quod ab urbe uiginti ftadia abeft ; 8C rurfus a templo in eundem locum a lupis reduci, Herodotus libro fecundo. ^Lycea: Diante templum apud Troezenios fuifle ab Hippolyto excitatu, audor Paufanias cft, f,' qui tamen eius rationem cognomenti ignorare fe fatetur : fed ex Macrobio aucupari (opinor ) licet, ubi dilferitur, cur Apollo dicatur Lycigenetes ac Lycos, Ctelius. Paufama quidem in Corinthiacis uerbafunthaeciTrotzene iuxta theatrum DianarLyceac fanum Hippolytus fecit. De cognomenti ratione nihil ab interpretibus potui percipere. Sed quia lupos fortaifis Troezeniorum agrum infe. flantes, expulerit Hippolytus.autgenusfutim materna ftirpeab Amazonibus deduxerit ( « Aiuclcn iMipis, «(/tzrieAscijT' djTs/ucfotitiJTs,) cognomentum hoc Dianae impofuit.poteft Si alia flibelTc ratio quae a me ignoratur. Laphriae Dianae apud Patrenfes magno in ara igne excita to,a» pros,ceruos,aliqui luporum aut urforum catulos uiuentes inijeiunt, Paufanias in Achaicis. f^Ly caeus Iupiter(inquit Gyraldus)a Lycaone didus.ut Paufan.in Arcad.tradit,cui deo Lycaea certa* men inftituit.didus etiam Lycaon in lupum a loue conucrfus,quod infantem immolalfenalia tamen j,o apud Ouidium legitur fabula in Metamorphofi,alia item apud Suidam. Lycaontinquit Suidas)Pe» laigi filius, Arcadum rex.patris inftituta fumma aquitate feruabat : fed ut fubditos ad iuftitiam fer. uandam quotp pelliceret, louem boni mali^ infpedorem in hofpitis forma ad fe faepe uenire (imula batiquare cum aliquado fe facra facere uclle.ut deum accepturus,dixi(ret, eius diuerlis ex uxoribus procreati liberi nolfe uolentes,an deus nec ne uenturus eflet, pueri clam caefl carnes carnibus facri» ficij mifcuerc,cogitanics deum id minus cogniturum. ( Suidas contrarium feribit, is iSMc-oms «trij oW»! Jt»! OTO«,)mirum,diuina prouidentia fedum,ut coorta repente tempeflate ac fulminibus, ij om nes interirent qui puerum interfecerant, ( Hadenus Suidas. ) unde mox Lycaea inflituta, quorum cum alibi Pindarus meminit, tum in Olymp.ad Diagoram Rhodium. In Arcadia, inquit, Lycaea Iu. di in honorem louis Lycaei agebatur,in quibus praemia arma aerea fuere, (triposjreus, Varinus.fed j, Scholiaftac Pindarici uerba haec funt, tnha-n iyii/ m av«iikc,iv Ai/x«ua Oii iwm«iiSjns, « 3 FtSr7se,o'X pcrcalia,qua dic mulieres februabantur a lupercis amiculo lunonis, id eft pelle caprina, Gyraldus, Panos de more Lycaei. V ergil.In Lycaeo, inquit Placidus C*lius grammaticus.templum fuit Panos, in quo natus afleritur.Pauianias uerdin Arcad.in monte Lycteo 6d templum Sdlucum.&h/ppodro mum ac ftadium fuilfeeius numini dicatum, unde illi nomen. Lupercalia,inquit Gyraldus, Ro manorum celebritas ly.calend.Mart. (licctaliter altj fcribant)celebrabantur. (Lupercalia feriae llati- usfunqhoc eft certis ac conftitutis diebus ac menfibus annotata, Macrobius.lin his capra candida immolabantur, uel ut alii tradut,canes.Februatus is dies tefte Varrone Sd Cenforino dicebatur, Fe. brualia facra ad expiandos manes ficbant,GraceAtmii^a ■nfAyaijSltoi!,iifd\y^x: al ludit autem adhemiftichium illud Theocriti. Vide etiam fupra in D , Germani fic efferunt, >&t (XJtt eittwclf Hlto«.ldem Suidas in f Lupus hiat. avs©-Jw„ Hiccbatur fl quis re multum fperata multumcp appetita, fruflratus difcederet. Aiunt enim lupumpridar inhians tetn rtflu late diducSo,accurrere:qua fi fruftretur.obambulare hiantem. (Videtur hsc parum bcnd ex Suida translata ; Otoj/ sj/ ,*» Aitfs «irftmf stw,.^ ,f aiOTthoceft, quod fi fruliretur iis quibus tnhiauerat, ad qux hians accurrerat. frufira eum tiialfe dicunt.) ors^nsilf) eJiii, aV«mi> Av*» ts jtsrm, Anfioph. in Lyfiftrata. (V ertendum uidetur, Quibus nihil fidum ac tutum eti.nifi quid lupo hianti tuto commttti putetur.) Eie»«p ,s^,y.xT«\/ Lucianus in Gallo, lira ti» AtA» t^OTTuf/ BJ tTKfM^toe iA9«ij/,!(5U yiynx hvussy^riv 4pc<^Ss; Apud Athenaeum libro 14. citantur Iwc ex p EubuloiEjTg iTTsyt.iiHTrtS&siivmxtyiii’, Kit£TOri/!“a(ioj/(re^rd(,.^in«},H»cErafmus,Mea minit etiam HefychiusrSi: Suidas, cuius haec funtuerba:Ai/iu!j^nii(,.Sji.^j;i..^i„4,l/, hoc eft, de irrito &C inani conatu, oyi' V/b^ ^ Sta.i^wifJirai -n hims UtxmcvKs^^gifavM. csv t»; Uara (tKamy) im, Tti! mT«yfafovms,im («1 ta-tit itfhn ytAaiTW «Miur, «aa”»™! «irra. Aelianus. Hic lupi hiantes fimpliciter homines rapaces SC pratdae auidi nominantur.non qui fruftra appetant . fed potius qui confcquaiw tiir : hoc enim ille a deo petebat Nonnihil huc facit etiam fenarius ille onirocriticus , ut apparet AVHSS Uxivis ^Asrtcf ss £m meitfi^ ift bea (jttbctcn l>agel wotbci». In laqueos lu pus, Eii irayajS AtlioitCum improbus quifpiam tandem inextremum adducitur diferimen. Etenim cum lupus animal fit infidiofifttmum.applauditur ab omnibus, fi quando contingat illum irretiri.ac protinus acclamant omnes.as meyxs 0 Avksc. Refertur a Zenodoto. Erafmus. Apoftolius interpreta, tur,™! mtJwT®!/ AiJle.xBTiirjjifijvTOf/ (/ , uide fiipra in a. circa fi. nem de proprtjs locorum. Lupus circum puteum chorum agit, avhss tnlS ■?> iff tny ^Ije^llatm eos dice» tur.qui fitmpta inaniter opera fpe fiia frttfirantur. Aiunt enim lupo morem elle, ut fi' quando litiat, nec tuto fe poflit demittere.circum puteum oberret, fruftra inhians aqute , quam non poflit contin. gere. Suntqitiparoemiamindedudam exiftiment, quod aliquando ueniatufu, utiitpus pecudem aliquam, aut hominem infedetur : qui poftea quam fe in puteum quempiam altiorem metu demife. ritfiiyjxy t/}wit9yT&' xuTsii TJyT^ JixusfjHyoy^yTrlxfi ssiffii^, Suid. Herych,)obambulat ille , ueluti^ fala (o tantium in modum in orbem circumagitur prada cupiditate, qua tamen potiri non queat, plutara cluis in commentario cui titulus.quomodo polTit adulator ab amico dignofei, si^iuySioi lAm-mlAiis- oty scvcitu,'!^ 70 o^yneny xTiyyas eft,Qua(intemperati Sf uirulentain alios dicacitate} 766 Dc Quadrupedibus. qui utuntur, feipfos quo^ in perniciem adducunt,rcuera faltationem illam circum puteum fattan* tcs.Refertur adagium a Zenodoto,Suida,Diogeniano,Erafmus.Hefychius interpretatur, i-ai t to. rwTiB(/ srsai TJ X lutKuwy ; fed melius apud Suidam legitur ? Tntivmy myi -n yaniy. Sic Germani de fele fruftra circumcunte edulium feruidum quod non auflt attingere, Affr c(cl)t &4rumb()ec ncic clit tug vmb eiticu beilJcn b:cy. f Suade lupis utinfaniant,Theocritus in Aeglcui titulus a-cam yiAxy T! i7ninuy,ci%i-ih x «ytmwy usu ayemy, hoc eft. Aliqui dc hominibus agreftibus SC crudelibus interprCi tantur.non ut Erafmus uertiqde negotio molello agrefti. fPectiliariaGermanisalupoproucrbia. ©erbu»3CrttetbtbC(» welfrtug &embufi|)e^ Qito fcnfu Latinorum illud eft. Viro efurienti necelfe furari. TPet bci bcit molffcn i(T/ b«t mug mit inen Infanirc cum infanicntibus,Lex S: regio, bcffcrt fieg wt ein imtjct Imi * tattir nepam. Primum Mars in filijs laudatus eft. mug CItt funder W»lff fcm/betnie 8ei« c[ctU(btebctgcf4)rey5ebo»tbi>avr»« ■/'’(«/ j^ETO5*,pelle matrem referunt, facie patremifcd profopon id eft facies hic forte pro totius corporis forma accipiiurlpardorn maculisiquod ipfiim fere Plinius chao fiio,id eft ceruario lupo, tribuit hoc loco.Nomina t « Theocritus,»; Qiiintus poeta, & lulius Pol- lux, thoa lupum uulpi fimilem uoce. Homerus quo',Flerodot.lib.4.Valla pantheras tranflulit, quod non probo. Panther caurit a. mans, pardus hiando felit,Author Philomeb.Hebraica uocem bnw fchachal,Ofec ij.Septuaginta sriw9»s interpretantur; fed hac uoce leonem potius uel leaena fignificari.in Leone cap. i . demonflraui. Lupus canariuscpantherjcaecos parit luporS ritu,numero complurimS quatuor, Arifl.hift.anim.fi, 1» j y.nec alibi ufquam cius meminit. Pwflsj oy c/itea-it/li/, Arifloph. in Ranis. Scholia exponunqti mern. 5'«!rifi/S«ei®l'.A«7iKS('.(aliqui tamen legunt tar’ mi/«(' 8i iift/i.3j dicitur. Vide ut pardalin, panthere Si thoem diflinguit. fl'Hio (Hagnon quidam Boeotius)Si femiferam thoum de fanguine prolem Finxit.non alio maior fua pe tflore uittus,Gratius:canes ex thoibus natos.fortes Si aptos ucnationi efle aflerens: proinde femife ros dixit,qu6d altero parente cane manfueto,altero thoe animante fera nafcantur. D. Thoes hominem diligunt, Si necjofFendunt,neqpmetuatuaIde,Ariflot. Innocui homini.Plin. Homines nunqua impetunt, Solin, Thoa legimus efle animal humantffimum , praecipue^ homini amicum Fer^lupocongcn. H. Lib. I. amicum, ac©AwJj.aOTT«m(/:&: fi fortemliommemmdderit,reiiereri.(««(iiic35, PhiIes,)acuelutob= fcruanter rufpicere. Amplius fi a feris alijs circumuentum fcnferit, tum uero accurrere protinus opi tiliari^ pro uiribus, Cal.ex Aeliano mutuatus. Etymologiis uerbii fo!ri(lV(i,quod adulari et blandi ri figmfiwt.a fraudulenti animantis, quod W appelletur, natura fadS putat. Thoes pugnant cum canibus Sf leonibustquo fit ne eodem in loco fint thoes Sf leones, Arift. Et rurfus.Lco & thos inimi. ci funttcum enim carne alantur,ui(3s ex eifde petant necelTe eft. Diffident thoes & leones Plin. (Aliqui non rede ex Plinio citant lupum ceruariu cum leone pugnare.) Thoes, comiffosCdariffima fcmalleones Et fubiereaftu,et paritis domuerelacertis.Grat. Videfupra inCap.de canib.mixtis et bigeneris. Thoes colledi(inquit Oppian.lib.i.de pifcib.)ceruum inuadunt,&: morfibiis quantum ,0 poliunt carnis laniando rapiunt , ac fanguinem lambunttfugit ille cruetiis alias ad alia montiu iuga • nondelerunt tame eum thoes, fedfDbindeinfeftant,&: per interuallatandec6fumunt,Apparetaat mutuatum hatc Oppianum ex Homeri Iliad. u.quem locum recitaui in Ceruo h ,c. ©SiV dici uidentur a fltw ucl Ws.nempei celeritate, Varin. quamuis Arrianus &: grammatici qui. damprimaperomicronfcribarn in obliquis, poette tamen (Homerus,Oppian.Theocrit.Grat.) fem per producunt, n Ai/ksi,S SifdIr,S w Sji* Theocrit.Idyl. i. Hoc etiam obferuauimus thoas fere (cmfjer una cum lupis a poetis nominari, ita nimirum congeneres iniinuantibus* CEpi^ theta. AitifoiMi apud Horner.Il.x. Scholiaftes interpretatur cfurias « jri/f/Mthoc ell.cadis & fanguinis auidos,ueI rufos colore. AK«(/!6iIr,«,i»s«ii,CTd^®W,Oppian. Ex lupo dC pardali nafcuntur 1« j^x fvAx ©iSiUr.Idemtdixit autem fortaffis iix7^i}gm,qu6d pardalis matris colorem &: maculas reti. neant:uelcorporeualida:quoniam;^oit colore & corpus poeta nominanttnifi quis malit rex*. quod epitheton etfl eis conueniat,nihil tamen temere mutandS. wTsd&eiiifa ofiiSp, Hcfych. & Varin. Emtki, fli/wu«i(malim floiTOTf . (ic etiam ©ff^,SMra<35.non3fli(;i;s>Kj©'mi)i(deTroianis) ‘!>v^Kxivusi>iifoiinyaiKi(xif,^7iiiScS’vh«i/, ©iaijijWKj^uAiajiTij 7iv««(/T «iocTr^erTra, Homerus Iliad. r. ' ^pwfoj«!x«fii!«s,Oppian. fnw&jarnisMef©', nomina propria, Suidasjnec aliud. DE LVPO CERVARIO, LYNCE KcHAO. F(g»ri( hxc tyncii eUjiucIiifi cemrij,tU U4immt,^ii4m huicre (otumM. 770 De Qiiadmpeclibus A!ii hncU rgtgieUn taitiU nghmmSeftmtmmUm Obi UagnOlcIcmfyiiKlIrM ferfefitniil. A. V P V s Ceniarfus quanquam hodie apud Italos 8d uicinos quofdam populos, de illa fera dicitur, quam noftri uocantCltt lltcj^A, fadio nimirum a lynce uocabulo: tamen apud ueie res duo aut plura genera hoc nomine comprehenfa funt. Suntinhocanimalio genere ( de lupo &C lupo ceruario proxime dixeraoSd lynces.Solinus. Ceruarium lupum au- thor quidam obicurus (nomen iam non fuccurrit ) fcripfit animal elTe mixtum natumip exccrua 6C j» lupo,autceruo Si lupa.fedhjctam diuerfenaturg &hoftilismterfe animi animalia, fimul coire uix credibile eft.ego potius ceruarium appellari putarim,uel quod ceruos infeftct, uel quod ccruorum hinnulos maculis fuis imitetur. Pompeij Magni primum ludi oftenderunt chaum,quem Galli ra phium uocabant,efflgic lupi, pardorum maculis, Plinius. Et alibi. Sunt in luporum genere qui ccr. uarij uocantur,qualem e Gallia in Pompeij Magni harena fpedlatum diximus. Huic quamuis in fa- incmandcnti,firefpexil,obliuionem cibi furrepcreaiunt,digreirum^quarere aliud. Vnde apparet chaum.raphiiim, se lupum ceruarium,unius fera diuerfa nomina ede, Chaum a Pompeio primum in fpcdlaculis ofienfum,Seneca quocp alicubi meminiqut quidam citat. Chaonides canes didas tan qua ex chao Sd cane natas Hermolaus fufpicatur,fed chaus nome apud Grjcos no reperitur,ncc ali bi puto quam femel apud Plinium.ut ia citaui. Vide in capite de canibus uenaticis in genere. AI. j» bertus pro chao chamam dixitiproraphio, rufinum, quem non Gallia, fcd Aethiopia mittat, addit, animal elTe ludis aptum, se difciplinatcapaxtSein hoc conuenite cum natura canis. Thocm,ut procedenti capite didum eft, Gaza ex Arifiotele lupum ceruariu uertere folet, quod meis illic alio. " rum® uerbis refutaui. f Albertus Magnus ea de lynce feribit, qua; ueteres de thoe : Ktdorus ea cuo de lupo ceruario Plinius,nempe lupo elTe fimilem,fed maculis pardi inftar diftindam,quod de thoe etiam Oppianus canit. Gaza exiftimare uidetur thoem,lyncem,8e pantherem unius animar» tis diuerfa elTe nomina,cum tamen pro thoe lupum ceruarium reddat.pro panthere lupum canariS, fed quo procedenti capite explicata funt, hic repeti fupetuacaneum. Lynxhabet formamut Iu» pus,Ioraih. Plinius lynces peregrinas elfe traditiEt alibi,in Aethiopia uulgo frequentes. Solinus capite odauo lupos ceruarios in Italia reperiri feribit : mox eitifdem generis etiam lynces elTe tella, 40 tus.exqiiaregionehabeanturomittit. Lynces beftias e quibus lyncurion, Zenothemis langas appellat, SC circa Padum ijs uitam alRrmaqPlinius. Et alibi, Beftias langurias in Italia elle quidam dicunt, equibus(quarumurina)fiatlangurium, quod alij lyncurium iiocant. Scribitur atitem Avyl apud Grocos,undeobliquiformanturperduplexgamma,sf AvyKm,!ynt ceus, genus ferat, autpcrfpicax oculis,o/i/Afiols, Suidas & Varinus.Egolynceum pro animali apud nullum ueterem feriptorem legi,proprium autem uiri fopius, ut dicam in a. Solus Oppianus li. bro ;.dc uenatione, lyncis duo genera facit, maius Sd minus.Lynces paru5,inquit,lepores uenantur: maiores uerd in ceruos atep oryges facile infiliunt. Ambo corporis figura iimiles : 8C fimiliter oculi utrifep fuauiter fulgenqSdc.utin b .dicam.Hunc locum Gillius transferens, ineptiflimelynces parda lium generis facit, tanquam id adferente poeta. .jo ^ Fera quo noftris fado a lynce uocabulo uel ut altj feribunt lu^, aut lujA, nominatur: Italis hodie uulgd lupus certiarius dicitur,lupo ceruero uel ceruiero: &( fimiliter Rhotis qui Italice loquirtur, &: Sabaudis: K Dalmatis uel lllyrtjs ceruiro. Nuper faneBohemus quidam conieduram fuam mihi narrabat,lyncem Illyrice rys uocari,(ct eam efte luchfam Germanorum ; )ceruiro ante id eft ceruarium Illyrice didum minorem eire,nmilem alioqui . Hifpani adhuc Latino nomine uocitat ' Iince,ut et Italici qtiidam feriptores in lingua uulgari, Arlunno teftc. Ego iuchfamnoftra Tridenti ante annos odo in arce epifeopi uidi,ubi a nonnullis Italice uocabatur loup chatt,id eft lupus catus, catum enim feu felem quodamodo facie refert, unguibus fimiliter acutis & maleficis prodita eft. nifi quis malithoc nomen deriuaiumachao ut Plinius uocat. InquibufdamHcluetiolocis, &cirra Sedunum,appellanttbicr<»dlf. Vncia quodam fera apud barbaros feriptores nominaturtqiiam ego pantheram elTe putoihanc Fr. Arlunnus ab Italis quibufdam in uulgari lingua feriptoribus Ion zam uocari ait,nonnullis leonam,altjs pardum, aut panthera, aut lupum ceruariu interpretantibus. Aconitum Fera lupo congcn. B.C Lib.I. 771 AconitumDardalianches occidit leopardos a:lynces,Au(cenna.ArabiceIegituraIncmcraCa!n,ed. hocelt^foigAatKSB ^rtf»5«s,utipfemterpretor.BeIlHnenfis docet alfhcd leopardum efle minorem quamalnemer.utpIuribusmPantheradteam. morem B* L^ces(noflrat)Iupis minores Omt.tergo maeiilofo.Stumpfius. Audio eas feetmdum anni par tcscolorra aliquando mutare. Lupo longior eft Iynx, eruribusbreuioribus,8ec.Albertus:h:ccue teres de thoe fcrtbnt. Lynces ambat (magna: & parua:)corporis figura fimiles funt; Si fimiliter utrif. que ocub fuauiter fulgenufacies uuifi^ alacris perlucet.paruum utriufm caput,™ wa-tlasj, s«.folus color dilIimite.Minores quidem rubra pelle , maiores uero eroceum & fulfuris inftar coloratum ge ,0 runt Horem,Oppian. Prominenteis oculi, Albertus. Lingua utferpentium.quam plurimum ex- tcndunt,8(cldem; fed talis lingua iyngis auiculac ell, non lyncis quadrupedis. Mammashabent in pedtore, 1 extor. Infatiabilia animalium, quibus a uentre protinus redo inteflino tranfeunt ci- bi,ut lupis ceruarqs,a( inter aues mergis,PIin. Lynx pro talo quippiam femitalo fimile habet Ari. Bot. Lynx tantum digitos habentium fimile quiddam talo habet. VngueseifuntmagnfiAlbert. Prxftat fimjarum homini' quam fimilltmarum artus diiTecarCjCum te in exemplo exercere mftituesj fin ea non detur, aliquam ei proximam deligi toiaut ii nulla omnino iimia repcriatur,cynocephalum uel iatyrum uel lyncemifummaiim ea animalia quibus artuum extrema in digitos quinm diicreta funt,Galenus in Anatomicis adminiB. Alnemer eft animal minoris (maioris forte ) magnitudinis quam lynx, quod eftluptis ceruarius,BeIlunenris. Vida racemifero lyncas dedit India Baccho,ol 10 uidius in Metam ; quali peregrinum & non noflri orbis animal Iynx fit: Vide fuperius in A . lynceS ubireperiantur. Felis(inquit Cardanus)uaria funtgenera.autquiaCmilitudine omnia ferme ani. tnalia ikua ei fimilia funt, pantherae,lyncei,pardi,6f forfan etiam tigrides.Commune enim efi ungui um magnttudo,8f robur: pelfis diftinda,uerfi'color ae pulchra:caputrotundum,faciesbreuis , cau. da prolixa.agilitas corporis,feritas:8d cibus, qui uenatione acquiritur. c. Lynces clarilfime omnium quadrupedum cernunt, Plinius. Ab hac uifus prsftantia ab Oppia* no iiyMmi cognominantur. Perfpicaces funt adeo, ut feeundum poeticas fabulas , corpora folida uifu penetrent, Albert, Ego non de lynee animante, fed Lyneeo quodam uiro (ut in a.refera) corpora folida uifu penetrante apud poetas legi. Lynx uifu filo res folidas penetrat : quod fi quid jo translucidum ei obijciatur,offenditur,aut etiam excateatur , Algazel in librum de fenfu Si fenfibili. Philofophi putant nullum effe corpus omnino perfpicuitatis expers,quamuis nos lateat: propterea lyncas tradi per medium uidere parietem , Caelius. ^fDumIyncesorcandofremunt,urfus ferus uncat , Author Philomelae. ^ Lynces minores,uenantur lepores ; maiores uero ceruos etiam Si cryges. Inregionibus circa Oceanum Septentrionalem Europs.Iynces catos fylueftres Si alia qiig dam animalia capiunt uorant^i Olaus Magnus. Sunt qui affirment lynces animalium qua cepe, rintfanguinem tantum exugere,corporeintado. Nuper ueroaquodam audiui,Iynces animal altu, tiffimum in arboribus aliquando latere,ac in pratereuntes maiores quadrupedes defilire,& ungui, bus ceruici infixis non remittere,donee laniato capite animalis prollrati cerebrum deuorarint , reif. quis partibus intadisiminora uero animalia,integra ab eis abfumi. f Qiiid lynees Bacchi uariac' ^0 genus acre luporumf V ergilius in Georg.de ui amoris,8f libidinis tempore. Lynces auerfa eoe unt,Arifloteles,Plinius,8f Solinus. Superfoetanturfi,lynces,8flepores,Oppian. ^ Lynces retro mittunt urinam, (ex auerfo mingunt,) Ariftot.Et alibi,Lynx in auerfum mingit, mas inquam: alloqui quadrupedum foemina omnes id faciunt. Vrinam fuam lynx { tanquam ui. res cius medicas cognolcens, Si inuidens homini) protinus terra pedibus aggefta obruere traditur, Plinius. Exdomeflicisfedibuscgrediuntur,uturinambene penitus occultent,GiIlius. AlAvjySIr Uwai^OT KttSKeoTSTOfid eft puritatis ftudio:nimirum ut cati fua cxcrementa)wKrTOWi7> L^77[isAi/jj,sai«(',Plutarchus in libro Vtraanimalium, Sic, Lyncem aiunt occultare urina, quod cum ad alia multa fit utilis, tum ad fphragidas, id eft figilla , Ariftoteles in Mirabilibus, Lynx urinam fuam in terram occultat,qua ubi concrcuerit ac congelarit , lapis efflcinir, ad fculpendum jo accomodatus,Sf fimul ad muliebre munda expetitus, Aelian. Lyncum humor ita redditus ubi gi* gnuntur,glaeiatur, arefcltue(cocrefcitue) in gemmas carbunculi fimiles. Si Igneo colore fulgentes, lyncurium uocatas,at(j ob id fuccino a plerifij ita generari prodito. Nouere hoc feiunt^ lynces, 8C inuidentes urinam terra operiunt, eo^ celerius folidatur ilIa,Plin. Et alibi,Succinum Demoftratus lyncurion uocat. Si fieri putat ex urina lyncum beftiai um;E maribus fuluum & igneiim,e foeminis languidius attp candidum. Alij dixere langurium, &( elTe in Italia beftias langurias.Zenothemis lan gas uocat ealdem,8f circa Padum ijs uitam affirmat,Ha:c ille 57.1. &: rurfus eiufdem libri cap. tertio, Delyneurio proxime dici cogit aurorum pertinacia . (Quippe etiam fi non elerSrum id eflet , lyncu. rium tamen gemmam elTc contendunt.Fieri autem ex urina qr:idem lyncis.fed egeftam terra proti* nus beftia operiente eam.quoniam inuideat hominum ufui.ElTe autem qualem in igneis fuccinis co {0 lorcm, fcalpicp:nec folia tantum aut ftramenta ad fe rapere,fed reris etiam ac ferriIaminas,quod Dio cies quidem Si Theophraftus credidit. Ego falfum id totum arbitror,nec iiifam in »uo noftro gem. mam ullam ea appellatione ; Si quod de medicina fimul proditur.calculos uefica eo poto didi , £C 772 De Quadrupedibus. morbo tegio occiirn' (itx uino bibatur , aut fi portetur , Hucufque Plinius, Vrinam faamlynce» illico arenarum cumulis contegunt, utTheophrallus perhibet: tranflt ea in duritiem pretiofi calcu. Ii. Is colore fuccini eft, pariter fpiritu attrahit appropinquantia , dolores renum fedat, medetur regio morbo, Soliniis. VidlaracemiferoIyncasdeditlndiaBaccho, E quibus(ut memoranOquicquid uefica remifit. Vertitur in lapides,& congelat aere tadlo, Ouidius ij. Metamorph, Lyncis urina quam lyncurium(Ai/;yseffl(')appellant, creditur eieda flatim lapidefccre, fed falfd ; eam^ ob caufam inanem dC inutilem habet hiftoriam. Eft enim lyncurion quod a quibufdam eletflrum pterygophos ron dicitur, quod plumas ad fe a11iciat;id potum ex aqua llomacho , aluo^ fluxione laboranti con« ucnit,Diofcorides. Lyncurium an fit, aut unde fit, authoribus non conflat, Hermolaus. Lyncurl. um, quod fuccinum , item^ eletflrum appellant , Actius in antidoto Philagrij ex damafonio ad cal. to culofos. Miratur Carlius quod Diuus Hieronymus de lyncurio nil fibi compertum apud audores fateatur, quum mentio eius fit apud Plinium & Theophraflum, Avyisfyiti, ‘iMKiptj/, Hefychius et Varinus: ego Avjj,sa»(' legerim, Aiyvetoii, nomen lapidis, V arinus; hic etiam M/yymoy legendum ut. detur, AvyaB»n) Ca potum^ contra eiufmodi fuppreftiones S( noeSis ludibria ualere dicunt, ac fafcinationibtis occurre. re,Hunc lapidem hodie quidam medici pro lyncurio habent Sf utuntur , qui ex urina lyncis non concre* Ferae lupocogcn.D.E.G.H. Lib. I. 775' concrcuitmccenim ullum talcfuitlyncurmm.fed ucteres fcriptdtes fuccinum , ut dixi, Cc appellai tunt.Plura de belemnite cognitu digna,qira eo inloco Agricola docet, omitto ne fim prolixior • hoc tantum addam,ut medicos ad eius cognitionem inuitem:Qtioniam uero,inquit,bcIcmnitc cxiccat Pruliicis Si Pomeranicis chirurgi curant uul neratijfdem medicqSi Saxones fuis.non alicer ac Ia pi de ludai^o frangunt calculos, Antonius Mufa Brafauolus terram lyncum urina madidam fepi. IIS colleflam fibi Si repofltam fcribit,fed nihil unquam in ea concreuilleimire autem foetidam fuiire. ^ *iat,foflilium,oftracian alteram achatsfimflem effefcribit, translucida uindita te milia ni^orejoi eius fragmentis quofdam nodris etiam temporibus alias gemmas icalpcrc*hanc Germanice interpretatur IU5f4pl)ir,quafifaphirumlyncis.nefcioquamobcaufam:nifiquodipfius ^am uiridis lapis a Nicolao Myrepfo lapis lytzi, quafi lyncis, nominatur. De urina onagri, cum interficitur,in terra fpifiTante fe,ut fernir,di(Sum eft fupra. Ego in officinis pharmacopolarum apud nos lyncurium illud, ut uocant,coflderaui,qHod ceu pumicofa quacdamcleuitate fere pumicis.non raritatelgleba eft qua pugnum impleat,aut maior, potius quam lapis; alterumfufci ucl nigricantis alterum lutei coloris,quod SC folidius,arenoflus,& pinguius ell;commanfum lutefciqutrunm pelli, culis fcu membranis quibufdam albis intercipitur, luteum quidem manifellius, fungofe cuiuldani tenacis^ fubftantiat,uthocforte2enusflt.equo fungos nafei Hermolaus teftaiur:apparctfanc tum ex membranis illis, tum calculis infe repertis, corpus efle heterogenes in rerra coalclirens. In Sabati dia alium lapidem lyncis mihidemonllrarimt,rubftantiacryfialli,a: pellucidum, ea duritieutignem excutias, triangulum feretcolore partim candido,partim palfeo diluto, Lyncuriiis lapis effula lyn. jo cis urina feptem dierum fpauogencfatur,Iorath, D, Lynces, pardaIes,leoncs &■ tigrides, foetus fuos mirifice amant ; Vide in Leone d ,ex Oppiand. Lynx rapax eft animal inftarlupi,fed callidius. In arboribus latet.utin prattereuntes pecudes defu liat, ut praecedenti capite dixi. Hominibus Si pecudibus infidiatur , Siumpfius. Hsc dum prode. rem,a uiro quodam fide digno audliii, lynces in regione Germaniae quae duci Vtiirtenbergenfi pa. rct.non raro capitSf contigiiTealiquando ut lynx in quercu latitans, (n rufticum praetereuntem de» filiretiquam ille prxuifam in ipfo faltu.fecuri quam forte geftabat,excepcrit,&; in terram profttaue» titjubi mox aliquot ab eo idlibus enecata fit. Lupi quos ceruarios dicimus, quamuis poft longa ie. iimia repertas aegre carnes mandere coeperint,ubi quid cafu refpiciunt,obliuifcuntur: SC immemoa Jo mores praefentis copitc,eunt quaefitum quam reliquerunt fatietatem,Solinus:8i Pliniusutin A.retii Ii, RexTartarorum habet leopardos cicures , qui mirum in modum uenationiinferuiunt: item lynces non minus ad uenandum induftrias, Paulus Venetus, E. Lynces,pantheres,urfi,Smal fluuiatilefimileCaflori, Hcfychius 8e Varimis. Apud Gelonos lacus eft ingens, cxquoluIrac(y»iV)=i/i(Ir,leg0 7vvi^iSIr)capiuntHr,8t caftorcSjSe alia; ferae 7s7jj|tj’“('f^WX^''‘'‘f‘b”l''ft''*''‘^''t’^ etiam VarinustranfrripfitSd corrupit Ipfe quomodo legendum cenieam, dicam inter muffelas in Idfide. f Fluuiatilcscanicula(ficlutrasno minat) terrcftrium canum paruulorum fpcciem fimilitudinemm gci unt, Aelianus. Apud Aenum qiiom 1.178. canis fluuiatilis(ti/i«t' miTiifii&)proculdubio lutra cft.uidcirt 3. inferius, Aliiisclf raa nis aqUK apud Arabicos fciiptores, cuius fcl inter ucnena numerant. Elluchafem inTacuiniS do animalia qutedam catos paludis nominat.ac fi muffelas aut feles paluftids aut aquaticas dicas, lutras forte mrelligens,hisuerbis:Scdilia qua; fiunt ex catis paludis profimt ad ha-morrhoides. ^fLutri hodieltalilodram.lodriam, uellontiam appellant, ut repetio apud Grcfcenticnfcm, Arlunnum, 8i Tt 4 77<^ De Quadrupedibus monachos qui in Mefucn fcripferunt.Galli ime Ioutre,ar ungloutretSabaudi quidam une Icure, Hifpani nutria» Germani SC Angli «ttce. lllyrij wydra. B. Lutras alunt pler?i| regioncs.quibus amnes, lacus aut ftagna pifcofa non deUrat. Habet eas Italia, Gallia, Ger. mania, Heluctia,Ang!ia,Scandinauia,8i:c. InBoryfthe. nis ripa Si Sarmatia tota plurimae funt, Hermolaus. Re> periuntur in Iralia ubi Padus mari iungiturtfed in Neapo litano agro frequenriores funt,Brafauolus. Fibris cauda pifcium,caEtera fpecies lutrae , Plinius. Feli non admodS dilTimilis eft(aliqui uulpi comparant, corporis longitudi. pe pracfertim: ) fed longior dC latior , ( dC capitis fpecie di. «erfa,magnitudine pari) Albertus: caftore minor, Pelle pilis bene denfam liabetihi nitidi dC molles funt , ut etiam caftoris,a quibus tamen differunt: nam lutrae pilus (ulcus nonnihil ad caRaneae colorem defle(Rit,8i breuis ac aequa lis eflicaRori in cinereo candidus & inaequalis, Ge. Agri, cola. Caflor pilo fupernecanino eR,ahbi lutrae, Syluius. Dentes habet acutos,8i: ualde mordax eft,Albertus:cru» ra breuia, pedes omnes caninis fimiles .caudam longam, Ge.AgricolaSf Albertus. Caniculae fluuiatili cauda eli pilofa.Aelianus, c. Lutras e genere fibrorum nufquam mari accepimus mergi, Plinius. Reperiuntur apud nos , tum tuxta Ruui. os tum lacus.caftores uero iuxta fluuios tantum. Lutris grelTilis eft,8f degit qiiide in fluido, uiiRum^ inde emoli, tur.fed aerem non humorem recipit,& forisfin fuis cauer nis)parere folet, Ariflor. Lutra elutius corrupte legitur) a: caftor, uenantur tam in aqua quam in terra, Albertus. In antris habitat iuxta aquas.Idern. Referunt quidani c6. Rruiabeo ueluti tabulatum ex ramis aut uirgisapte di& pofids , cui incumbat , ne madefiat. Pifces uenatur : 8£ quamuis refpiratione indiget, diu tamen fub aqua fe con linet; efl quando gurgufliaod efl naflas)ingreirus,fufFoca lur.cum necp redire poffit qua ingrelfus ei? : neq; nalfam fatis mature difeerpere. Qtiin 8C airas faepe dumpradam auidius fequitur.aberratis impeditur Sf fuffocaturtomni. noenimperinterualla ore & naribus exertis acrem hau. rire ei necefie eft. In uenando quidem mira ei agilitas ac uclocitas. Latibula fua totpifcibusreplet.utetiamacr inficiatur ; quod quidam non fine periculo experti funt, qui hoc animal capere noluerunt. Albertus & alij. Hinc gCipfa tam fcetida redditur, ut uulgo noftri in hominem graue olentem dicant, foetere eum lutra inflar:ut Latini, hireffl olere. Pifces uenatur mira ff equetia.Belluacenfis. Pifeibus maxime deleiflatur: prater illos tamen etiam ali. os cibos edit,(fru(3us cortices arborum, Ge. Agricola,) Albertus. E cauernis ad paflum capeifendum egrediun tur.etiam hyberno tempore.Ge. Agricola. ^Lutris eti am hominem mordet,(ut fiber, )nec defiflit.ut ferunt, nifil fratSi offis crepitum fenferit, AriRot, D. I* 1* 4'* 1* Lutra animal efl aflutum 5f malignum , Obfcurus, Cicuratur aliquando.ita ut pifces circuitu fuo in retia compellaqmagno pifca toris emolumento. Olaus Magnus lutras in Scandinauia alicubi manfuefieri fcribit,itaut pifces etiam cocis ex aquis adferantin culinam. Sed quoniam auidiores prada,inquit,p!urcs quam fit opus occidunt, rarius ad hoc opus ufurpantur. Cicur facilis alacris ad ludos eft, Albert. & alij. Falfum eft quod aiunr lutram a fibro cogi , ut aquam hyeme circa cau= dameius moueat,necongeletur:ledfiber fortior lutra eft, di acutilfimis dentibustquare uel expellit 6» eam, uel occidit, Albertus, Canes Dc Lutra. E.F.G.H. Lib. I. 777 Canes aquatos nofirfuocant,illosqiiicalloresilutr3s,ar anates fvlueftresuenantiif (V o.Tti,.,.- ueitmm )Aibert.circa collum, m ueftibus uirorum acmulierum AI nobilibus confedarum fnleT’ fimbrias ueltium ex pellibus nobilibus conteflarum.folent exornare : quanquam lutrae pelles longe praftam fibri Ddlibus Ge ,0 Agricola. Lutrarum pelles intj ottoj « , hoc eft (ut ipfc interpretor f tunicis’ Del * liceis uel rhenonibiis cmcunquai^rnatus gratia afluuntur, Herodotus lib. 4. Valla nanftulit^ad renones faciendos confiiuntur. Germani multis in locis pileos his pellibus conficiut. uel inteeLs- uel qu. ex panno funt tndefulcmnt. Eafdcm aliqui aduerfus paralyfin.uertiginem , & cTp.te doS rem falubres fore promittunt. Sed & calcei falubres inde fiunt, ut mox in s dicam Lwram in cibo damnari audio. Caro cius frigida St ftrtida efl, Albert. In Germania tamen ab aliquibus ,n cibum parari Hier.Tragus feribit. Audio St Carthufianis , qui aliarum quadrupedum carnes non attingunt, lutra non interdiaum efle. quaurupeaum 10 Sanguis Cantcul* fluuiatflis.intumefcentes hominum nertios lenire exifiimatur, oqua St aceto miflus, Aelianus. 5 Bxpelleiprarum calcei conficiuntur.quineruis falutares efle dicuntur IdS Calciamema ex canis fluuiattits pelle, mirifice profunt ad pedum St netuorum dolores mitigados. Actius, Phnais idem caftoris pelli attribuit. Corium eius dicitur contra paralyiin ualere, Albert. Pilei ex pellbus lutrarum conannati , aduerfus paralyiin , uertiginem St capitis dolorem falutares ctedunmr.Michael Herus. JUtrat lecur infumo toftum audio aduerfus dyftnteriamlaudari. admixtis forfan etiam alqs quibufdam. Coeliacis quidem caprai.St magis hirci iecur commendatur. Teftes lutracomiMlibus prodel^docent experimenta , ut appareat cum fibro communem lutra proprietatem effe,Hermolaus in Diofcoridem. Canis fluUianlis tefles.inquit Aetius.adeadem ua lent ad qux caitons teftes, fed minore efficacia. Lutrarum teftes ad eadem fere ualcnt ad que cafto* jo rum,Ant. Brafauolus. VtiIes(ijntadremediauteri,Herodot. tt * ^ Dilyteae adipem unguento duodecimo ad arthriticos Nicolaus Myrcpfusmifcet; quod animal idemne lytrx an diuerfum fit.incertus ftim. Enydris Herodoto St Hermolao Barbaro lutra cft ut fupra citauiiPlinius eodem nomine appellat fcrpcnrem maf culum St album, 8Cc. pro quo lutricem ex AriftoteleGaza transfert. Eft St enydrus gemma Pliniolib.jy.flc dicSaqudd inclufamfibi a. quam babeat. Lutras funt qui in noftris literis aquas immundas dici a Grscis interpretentur, opi* nor inde addutflos, quia SuidasAsTjooy exponit 71 yi/mtfoj/, CkI. Miror Domitium, inquit HermolauSjin Sylua quadam Papinij tradidifle aquas immundas Gratce lutras uocari,auth’ore mil loiut uerfum eius poet* non lutras fed intras feribentis luxauerit. Apud quofdam luter uas eft tf, quo mifeemr aqua uinoieius commeminit Hieronymus in louinianu.Cpl. Pellem qua fticcingeren tiir mulieres in balneis, uel qui illas abluebant, uocatam inuenio oam lutrida.a«(/ AaTjoiVit , nunc ue. rooam per fe.ficuero dicebatur melota,hoc cft pellis ouilIa,8tc.C»l.plurattideinoiie, Vinum clu. triatum lutra uafe,quod Graci itimyyilai/ uocant , alicubi apud Plinium legitur . Hermol, Gallica Itngita lutrarum fimum iiocat efprainte de loutres;ueftigia,les marchesicatulos , cheaux : quamtiis eadem uoce lupi etiam, uulpis St melis catulos nominant, Robert.Stephan. CONGENERES LVTRAE, LATaX. SA« XyRIVH, SATHERIVM, PORCOS. 50 ATAX, A«7tt|, etiam ut lutris fera quadrupes eft, latior liitri,ui(ftusali(Jquineiufdem, Ariftotel. Etrurfus, ExIacubusEt fluuijs uicftum petit. Degit quidem in fluido , ui« (ftum^ inde emolitur,fed aerem non humorem recipit, iimiliter ut lutrisiSt foris parere Ib let. Lataci piius durus,fpecie inter pilum uittilimarini Stcerui, Idem. Etrurfus dchift. anim.8. y.Latax,inquit,latiorlutreeft, dentes^ habet robuftos, quibus noiSu plerunij egrediens uirgulta proxima tanquam ferro pracidit. Eodem in loco pro Ia tace, Auicenna translatio habet laa myalciz, Albertus cafiorem falfo exponitihunc enim Auicenna,fi rcifte apud AIhertum fcribitur,fa» fioz appellat. ^Acc7ir|,«f4ty«A«s9ytwp,Varinus. Adhibebatur St in cottabifi oxybaphum,in quod latagas infunderent. Sic autem humorem ex poculo uocant profufum , ut interpretatur A tlienaus, 60 Cslius. Oportebat autemCinquit Athenaus libro undecimo)fi'niftro cubito innitentem, dextra in gyrum flexa molliter emittere latagem,7iu A«7«y«:fic enim iiocabantdiquorcm e calice profluentem. Eodem in loco plura de cottabo flue cottabide ludo feribit. Ariftophanis interpres in Pacem, 778 De Qi^drupcdibus latagem uocat non ipfum proiecSiim liquorem, fed phialam acrcam,in quam potus inijdcbatur, 8fc. plura enim ibidem fcribit fuper hoc ludi genere. Redamari fe a fuis amoribus contjciebant ra T ( malim per fimplcx t. ) s ■« ^«4xny 'ramiti wjx&ia-hiiuy Kivnmai, Pollux lib. 9. fed rur. fus copiofe de hoc ludo agit libro 6.cap.i8.obfcui lus tamen, ut mihi uidetur ; toA*! quidem illic pro latax legitur:8f exponitur pro ipfo fono,quem uinum e poculo in cottaMon uas emiillim reddit. Vi de etiam Hefychium in ixcmyii, SC deinceps; 8f Suidam in mtwaKnjx&ai, Latacen herbam quam dam magicam Plinius nominat,nulla dcfcriptione. Paulus Eberus latacem elTe putat animal quod uulgo noertzadicitur,quod inter Muftelas defcribam. ^SATTRIVM, sari&ty fera quadrupes, uitSum ex lacubus fiuutjs^ petit, Ariftotc, de hiS. anim.8.-}- ubiAuicenna: translatio nomine detorto faffuronhabet. Alberius interpretatur chcf-a«,o Ium Latine didum, cuius hirfuta Sf nigra fit pellis, ualde pretiofa.afllii folita ante pallia uaria, (intel ligii forte confuta ex muribus uarijs,id eft Ponticis, )Sed chebalus uox Launa non cft:zobehtm hoa die uulgo uocani, cuius pretiofifltma omnium pellis,de qua inter muflelas dicam, ne^ enim amphi» bion efi animal. ^SATHBRiv H,SeSle«(/, ut ibidem fcribit Ariftoteles,flmiliter amphibion animal eft. AuL cennac translatio apud Albertum,habet kacheobeon,alias Icachyneon. Albertus interpretatur mar. carum, animal fuluum,gutture albo,magnitudinc cati. Niphus Albcrti uerbis ncgligentius aiftima. cis,fatherium ex eo cebalum(chcbalum)facit,fatyrium uerd mactarum.(AIij,inquil idem Niphus, fit cyrium putant uulgo appellari foinam,qus magis aquas petit.)Sed martem quo^ (uulgus martarS dicit)& foinam,id eft i(Sidem,muftelarum generis e(re,nec amphibia,inipforum hiftoria dicemus, 1» PORCO s,n«{*«,animalquadrupes,fluuiatile,amphibium,Varinus, ivijiii(/,oxytonum,He fychius cyrtum,id eft naffam pifcatoriam interpretatur, DE H AE S O L O. H AES o I, V animal quadrupes in lndia,uitulofimile,Helychius8fyarinu(. DE MELE. fidiirm melis reperin mfincBii BLES ucl melis,utro^ enim modo feribi reperio,ut feles 8f felis,faeminini generis apud grammaticos.Lucifugac melis, Gratius. Albertus & rccetiores quidam mafculino genere protulerunt.ut felem quotptego utrimcp fotmininum potius fecerim, Beftia mehs, Sa. monicus cap.48. Septa leporai i) e macerijs teeSorio teifta fint oportet, ne feles aut me« les aliaue quae beftia intrare poflit, V arroialij lcgunt,felis aut melis, Melis autem ingreflum ideo pro bibendum ab eo confuli apparet,quoniam aluearia in eodem confepto aliqui habeant,quibus meles infidiaturtVndeetiam nominata uidetur, quod mellis auidiflima fit. Apudindodos quofdam no meles.fed melo SC melotus nominatur. Melo diiftus cft,inquit Ifidorus,quod fit iucundifflmoCrotun 40 diflimo.ut apud V incenrium Bell.legitur ) membro, uel quod fauos petat, dC affldue mella captet, Melo uel melotus, animal quod SC taxus dicitur, cuius pellis hilpida ualde melota uocatur,Glofra in epiftolam ad Hebracos.fed melotam Gratci pellem ouillam aut caprinam uocant,non melis (cuius ne nomen quide Grscu reperias)ut fuo loco dicetur. In medico quodS diuat Hildegardis libro Helus pro mele feribitur, librari) foi fan uitio, Eft fane meles non alia quadrupes, quam quae a rccentio» ribus taxus uel taftus nominatur,alijs taxo, Alberto daxus. Scribit Sipontinus ignorafle quid me. lis eftet longilTimis temporibus Latinos omnes Gr:ecos^,aItjs aliter hoc uocabulum exponentibus: tanquam ipfe primus taxS efle docueritteum idem Aggregator &! alij ante ipfum prodiderint, Grae. cum uerd eius nomen nec ipfe nec alius adhuc quifquam oflendii.nam psadj quod fciolus quidam in Calcpini ditSionarium inferuit, falfum 8C flditium eft. Georgius Alexandrinus melem, animal y* auibus inimicum putat efle.id nempe quod uulgus fouinum(foinum, V olaterranus) 8C marturellii appellat, federralfe conuincitur,quoniam in loco Varronis quem citat j.ii.non meles, fed feles legfi cur. Feles apud Columellam BC V arronem accipi uidetur pro fouino. iic enim uulgus appellat beftiolam gallinis maxime infeftam.Phil.Beroaldus. Sed felem,catum ene,fupra alfertum nobis eft, fouinus SC marturellus muftelarum generis funt,multum diuerfiea mele feu taxo naturat. Albo» zaocuocem corruptam proalzabo,8fc,) Rafis interpres non redre taxonem interpretatur, omnino enim hyjna eft. wrw.tachafch.ueltahas, plurale techafehim, DauidKimhi exponit animal diiier forum colorum. unde Onkelus uertit Wrsoo fafgona,uel «1 nww fafgona quod gaudeat coloribus. Eadem fcribit AbrahamEfra Exodi ly. Rabi Salomon Ezechielis 16. teflbn , id eft taxum interpretatur, quod Nic. Lyranus probat, 6fuir quidam huius lingua: eruditus apud nos. Numeri (ut Aug.Steuchus teftatur ) 14. Ebrati quidam bouem.quidam taxum duriflimaE pellis exponunt. Aquila SC Symmachus ianthinon.itcm Ezechielis i6. Aquila SC Theodotionianthina, Septuaginta hyacindium DcMclc. A.B.C. Lib. I. 779 hyacinthumtfcd animalis.non coloris aut iicfiis nomen elTe patet ex fcriptiira locis atri funt-Pelle, ariotum rubentesApdles taxorum(techafch.m) Exodi M.'nKrpreteMunftero;Hleronymu; uer! tlt,pei!es anetumriil^icataSjpelles^hyacinthmaSjfiCSeptuagmtafimiliter. Etrurfus eadem iierba captte mox fcquemi.Et riirfus, operient arcam pelle taxorum (tachafeh) dC expandent pannum fu- penpramqui totus fithyaemth.nus, Numeri 4.Etpauld poli, Extendenti fuper ilia pLnumcoc, cmeiim,quem operient aliooperimeto de pelle taxorum fadlo.Munftero imerprete. Septuaginta S£ HieronymiBhicetiapellemhyacinthmamuertunt. Calciauitetacharch(coriotaxi)Ezeclficlisi6 hyacintho, Hieronymus 8C lxx. Numerorum quarto Chaldaicus interpres.utdixi.fafgona red' dii: Arabs W«W,darafch;Perfa -(POK afthalc.Scd quoniam taxi pellis nec elegans nec prftiofa cft ,0 quarendum an thos forte aut lynx aut fimilc animal , cuius SC pretiofa fit pellis SC colore pundisi iiana fignihcetur. Vox quidem ipfa tahas uel tahafch fatis ad thos accedit, quanauam ad tLum fw temagisrka ex uociim umuitudmejnifires ipfaeconiicniant, nihil probatur. C Meles itabee taflb uocatur,Rh£etisquiltaliceloquuntur,tafch.Galliccta(ron:uelutaltjfcribunt,tpiiron taixonteiTon- 8i;acolorepilorum,grirart:aliquiblaireau{aFblaureau)appellant,CarolusBouillus: aliqui Lutetia-* utaudio,bedouo.Hifpanice,tafugoueltex6n. Germanice Mci>6 uel ba»». Anglorum nomina di^ uerrafunt,abroclce,a bagert ,( alias badger)a baufon, a deer, a gray. Illyrice geztuecz. fSefquiuolos Ktaxones animalia quaedam appellat author libri de mirabilibus iaers Scriptu- ra qui uulgo Auguftino attribuitur. Brafauolus taxum fere murium alpinorum generis elTe con« ijciqforte quod fimiliter in cauernis latitet, 8C fomniculofus elTe putetur . Sed muris alpini formam jo naturam^ longe diucrfam elTe.facile cx eius hiiloria apparebit. Apud Lucanos in Italia animal re- pcritur,(ii7tt|i/ ttxs «fW» n m «cs.hoc eft, medium quodammodo inter urfum &: fuem, Galenus de alimentorum facultate j.i. Hoc animal forfitan aliquis melem eife coniecerit , prafertim cum haic proprio nomine Graeco deftituaturiaut fi pro o-vk legas (ii/iis,murem alpinum intelligcre poteris, aut animal illud quod quida appcllant,dc quibus in murium hifloria agcmus.Sed potius fuerit ■nihil mutare & mele intclligere.Na,ut dodiffimus uir Calius Secundus Curio nos docuit,meleaiu{ gd tafib nominantjabundant non Lucani modo,uerum etiam Siculi , &: rcliqtix regni Ncopolitaiii ora ; & ea ucfcuntur autumnali prafertim tempore , quod tum maturis uuts 8f retiquis frudibus maxime pinguefdt. JO ^ Melesm alpmfs & Helueticis regionibus plurimx capumtiir. Duo funt genera . umim cama inftai diguacumjquod caninumuocant:aIteriimungulas,utrues,habet bifulcas, cjtiod iccirco fuillii appellant, Ge. Agricola ex Alberto.Diiiinguuntur £<^ erinacei genera fimiliter, Q_i.iidam non ungui bus tantum, fedorcctiam fiuc nafo S>C roftro,fuillum fui, caninum cani fimilem faciunt; ut erinaceos quocp. Differunt haec taxi genera,roffri figura , dC infuper iiidru r nam caninus uefeitur cadaueri' bus,8^ ijs cibis quibus canes : fuillus uero radicibus, &Lijs quibus fues, ut retulit mihi Normaniiiis quidam qui utruntp genus aliquando fe cepilTe aiebat* ^Taxus eft magnitudine luilpis, Albert, federaffiore breuiore^ corpore. Magnitudine fcreuulpis , fed humilioris ftaciir* , propter crurum breuitatem, Magnitudinecft uulpis aut canis mediocris>cuius quodammodo fpeciem prx fe fere, maxime caninus, Ge. Agricola. Fibermcliferefimiliseft,fedpaulolongior,pilorubti!iore. Crafl? ^0 meles non funt, pingues tamen, Ge. Agricola, Taxiragma(adeps)Lunacrefcente augetur, decre^ fcenre minuitur,interIunio nulla, Uber de naturis rerum. Cutis ei dura dC rordidiffima,Ifi'dor,fpifa fa,AIbdt,uillora fatis rig{da,CbrciU'. Pilum babet grifei coloris, Ifidor.ftmiliter ut feles coloris incani, Vndequidam Gallorum a colore grifart uocitant, Duris ueftitiir uillis,qui funt uel albi uel nigri: Si^dorfum quidem abundat n!gris,reliquum corpus albistexcepto capite quod alternis quibuf dam quaft lineis nigris dC candidis a liiprema capitis parce ad ridiim dueftis decoratur, Ge, Agricoa Ia. Pilo tegitur magis albo quam nigrofted in dorfo plures funt nigri, in lateribus plurcs albi. Capitis pilus in medio niger, utrin^ (ad latera ) albus , Albert. Dentes habet acutos:quamobrem mordax eft animal, DorfumIanim,CriTrabreuia:S<^ ut quidam fcnbiintin3equalia,nempefiniftrilatensbre uioratunde fiat ut celerrime currat,fi' pedes dextros rotarum orbitis inferat, hoc modo uenatores 50 effugiat, Hoc ego, inquit AIbertus,non deprehendficum tamen fsepius hoc anima! confideraucrim* Ipfe etiam infpecfta aliquando mele, nihil tale reperi. Cauda ei uaria,uillofa , non longa. ^ Zibe« thus, animal ore oblongo ut taxus, Cardanus, c. Meles fubit cauernas,fed egreditur ad paftum capeflTendum, etiam hyberno tempote , 6C uaga* tur in fyluiSjGe. Agricola, Quamobrem Gratius melem lucifugam dixit. Taxus fomniculofus eft gliris inflar,ArIunnus:fed glis tota hyeme dormit , meles non item. Mei aiiide appetit,cx quo nOt* men inuenit,Ifidor. dC Ge. Agricola* A pibus dC melli infidiatur. Crabronibus dC alijs uermibus ta** xumuicftitare ferunt:quianon eft uelox ad iienandum, Albert. Amat loca feracia pomorum dC fru (ftuum arboreorum, quorum efu autiifhnoprscipue pinguefcir,Srumpfiiis. Animal eft ualde pin. 60 gue, Albert. hinc uulgo hominem ualde corpulentum, taxi inftar obefum effe dicimus. Lupi,melis^ uulpis dC huiufmodi animalium catuIos,Galli cheaux appellant. 78o Dc Qi^adrupedibus Caiiernas fubterrancas dum fibi parant, ut audio, cffoflam terram m unum rcfupfnum confjci. unt,quem mox facis oneratum pedibus apprehenfum mordicus uedorem extrahunt , toties^ rca petunCjdonec ampla fatis fit habitatio. Similis quaedam fibrorum talpinorum murium indu- ftria fertur. Propriam fibi foueam uulpes non parat:fed melis foiiex,abfente ea,introitum excre« mento inquinanrediens illa uirus olentem deferit, dC uulpt habitandam relinquit , Ifidorus t AU bert. Cicurata,facilis eft t ludis indulget, Albert, E. Canes quofdam cxiguos,quimelium uulpium^ caua ingrcfli, mordendo eas expellunt, noftri uocant Meles quidem fi quando cum canibus pugnat, ualdc mordet. Ifidorus infefta lo tam a canibus aut alijs animalibus, fupinam fe dentibus pedibus^ defendere fcribit. Meles in me tu folercesjfuffla ta cute diftindiciaf diftentu)icf! us hominum t morfus canum arcent, Plin, Hoc au dio hodie^ a taxo fieri compertum, Galli pedicae genus uocant haufepied, illaqueandis lupis,uul pibus t taxis idoneum, ^ Melium pellibus pharetras muniunt, t helcia equorum,(^ottiniCt,) Neuulnerentur canesabeftijs,imponunturcollaria,quae uocantur melium, id eft cingulum circa collum ex cono tirmocumclauis capitatis,Varro. (Ex taxi pellibus in Italia etiamnum collaria ca num conficiunt:t pharetras uilloias: t facculos quibus tum paftores tum altj utuntur: his enim jnclula prafclare ab aqua? iniuria defenduntur.) Collaria canum aliqui millos uocant, quafi meli» nos, ab hoc animali,uc grammatici quidam uolunt,quos potius fequor, quam illos qui a multicudi ne clauorum, quafi a mille clauis didos aiunt. Plinius Frontinuscp tegi fcuta melium pellibus feri lo bunt, (eas^ efte denfas & ualidas:)H£ec apud Plinium S>C Frontinum lam non reperio, nec memis ni authoris nomen qui hxc tanqiiam exiliis citat. Ge. Agricola Germanis fuis melium tnterprea tatiir ein brtrunbcr otefiiccrct/ fo man ben anlegt. Collaribus ergo Sunt qui lucifuga: criftas inducere melis lufsere, aut facris conferta monilia conchis, QCc, Grat^ ne canes fafementur autne rabiem incidant. ^ Pilosincquis aIbosfubnafcircperio,fipriorib»s ciiulfis locus illinatur meile crudo cum adipe melis. F. Taxos in Germania Italia^ menfis apponi fcio , d>C a multis laudari. (Jiiidam apud nos pira fi'* mul coquere folent. Sunt qui SC taxos dC glires coenis addani,qu3e animalia in qualitatibus hyftri cihaud multum diflimilia funt,PIatina. jo G. Ad fanguinis reicdlionem e petflore prodefTe putatur,OuorS cinis, aut cochlearum, aut denicp meliSjSercn. Melis dC cuculi & hirundinis decodum dC potum , ad morfum canis rabidi laudat, Plin. Sanguis taxonis cum fale cornibus animalium infiillatus , a pefte dC mortalitate feruat: notum eft omnibus, Brimfelfius nefeio ex quo authore. Recentiores quidam liquorem ftillatiti* iim(deftillatum uulgd uocant)e fangiiine taxi,adiierfus pcftilentiam commendanc.Suntquiaduer fus eandem luem hoc medicamentum pra;fcribanc > ut in manuferipto quodam libro reperi, San* guis taxi recens, terra Armena,crocus,tormentiiIa,ficca teruntur reponuntur^ : uftis tempore fu* miturinde ad magnitudinem faba cum quarta pane denarij aurei intenuiffimam fcobemlima rea dadi. Prateipitur autem etiam flammuiam(herbam fic didam a facultate urendi) luxta uel fub bu* 40 bonem illigari oportere. Taxonis fanguis ficciis dC in pulueremredadus, mirum inmodum le* prae morbo medetur, Carolus Bouillus. ^Taxi pinguedinem Grxei praetereunt: conftat autem plurimum emollire, Brafauolus. lacobus Syluius adipem melinum, caninum , felinum, dCc, inter taurinum fuillum conftitumnimirum quod fuillo cralfiores, taurino tenuiores fint:mihi quidem omnes hi adipes fuillo dC taurino magis calfacere , &C digerere uidentur. Nec fpernendus adeps dederit quem beftia melis. Serenus contra febres dC calores nimios corporis. Adipe taxi inundi febrientes fanantur, Aefculap. Axungia eius ualet ad renum dolores, Albert. Quidam nephriti- cis dc calculofis inungunt:8^ alijs etiam membris dolentibus,Obfcur. Inunda melium pinguitu do uel cum alrjs infufa(per clyfterem nimirum,)renum dolores fedat,Ge. Agricola. Adipes taxi, uulpisjfelis fyliieftris 8C alij,a medicis quibufdamcLeonello alijs)mifcentur ad compofitiones ar» thriticas. Taxi dC canis pinguia equartj medici mifcent ad neruos contrados remolliendos* ^ Cerebrum cum oleo codum omnes dolores curat, Aefculap. ^ lecur melis ex aqua oris graut tatem emendat,PIin. ^Tefticuli taxicum meile codi libidinem accendunt, Aefculap. ^Mor fus taxi aliquando uenenofus eft,fed non femper, Albert. Morfus eius plerunt^ grauiflimus eft, dc exitialis:nimirum quia uefeitur crabronibus animalibus uenenatis qux in terra repunt, unde dentes eiusinficiuntur,Liberdenat,rerS. Taxus,lynx,catus,&c,uulnere magis morfus fui quam ueneno laedunt, Arnoldus. H. , Meles Iucifuga,Grat. Licebit etiam obefam, opimam,, uel pinguem cognominare, f Melis haftaeiigno mali dida,Feft. ut Graecae originis fit, qui melean malum arborem uocanr, prima Ion» gaimelon, frudum eius,6f per excellentiam cotoneum:undemelinum penulcima breui,ex malis co toneis paratum, ut oleum nielmum:a mele aiuem quadrupede melmuiii, penultima longa formari poterit. DcMonoccrotc. A. Lib. 1. ygi poterit ««^is etiam in Lexico C^rolatino arbor malus cxponitur.fed (ine authore. Ma/* fraxinus eil.cuto lignum hafluconfictendis idoneum habetur : quare eodem nomine haftam quora nomi P?n'«^r' ''S"*™ haflis ineptum efr. ^Leucrocutxfet* capmeftmeimm" f uXs taxo Ferrariatnobilifflma Taxonorum familia nomen fortitaefl Bra wr.utuulpe,mele! DE MONOCEROTE. 1« F(gwa(!* m cH,yaUii fiamilmlm hi>iliefmgiti*. Ii i ''' Ii' ' tl . .1,1- '■!! . ::fr 786 DeQj^admpcdibus. fiue potius malam ebrfetatem nominans ucncni potionem.raox enim addit, is n mtcTlj «iTiif (aIvoi/, ttfuti ftfcAss: iacSat^H nffvy, hoc cA, Et prtcter id quod uenetia omnia expugnat. Sacro ut nominant morbo medetur, H, Msvoxijx,^ fiKKfcTj ritw kAk«|/,w? A^X‘^X®fi^^^chius 5C V arinusiforte tatiquS altero cornu mu* tilum. ^ Epitheton, quod odoribus deled}etur,apudTzetzen, ^Menfem principii dici ratione,in quo Luna primum apparere incipit, necdum bicornis eft, Orpheus jwnwijUTie appellauit,ut dixi in Boue, H.a. ^ In India & boties folidis ungulis unicornes nafci, C tcfias feri, bit, Plinius. Boues unicornes, &: tricorncs,fo!idis ungulis,ncc bifidis.in India repcriunttir, Soli» nus. Aonijs tauris uarijs coloribus diftindis, perpetuat indiuifit^ ungtilat funt : ijfdem unicum i» cornu ex media fronte exiftit, Aelianus di Oppianus. In Zeila urbe Aethiopiae naccas tiidi cornu unicu in fronte media habentes inftar monocerotis,longitudinefupra palrtii(dodrantis) magnitudi nem,refupinatum in tergum i ipfat coloris funt photnicei, Ludouicus Romanus 1. 1 j. Eft bos in Hercynia iylua cerui flgura,cuius a media fronte in ter aures unum cornu exii}ic,excel(ius magis^ diretSum.quam ea quat nobis nota funt cornua : ab eius fummo ficut palmat rami^ late diffundun* turjCacfar lib. 6, ubi PeuGillius non rede pro boue bilbnem legit. Dicitur Pericli aliquandoarie. tiscaputunocornuexagroeiredelatum,8tc. uideinfrainArieteh. SymeonSethi capreolum iU Ium ex quo mofchus colligitur, unicum habere cornu fcribit.quod prfter ipfum a nemine proditum memini.ut ex proxime hic fequente eius hiftoria patebit. V nicornes aucs in Aethiopia reperiun tur, Aelianus. Monoceros Albertopifeis eft marinus cornu fingulati in fronie armatus, Btc. i* ^h. Monoceroti comparantur homines pij,qui Deum unum adorant,utmonoceros cornu fe uno defendit. Et erigetur cornu meum tanquam monocerotis, Dauid(Pfalmo9i,)Studatui DE MOSCHI CAPREOLO. A, B. o s H o I uelmufcus,utuuIgduocanr,odoromniumruaui(Iimus,extumorequodI r(r> ea umbilicum animantis cuiufdam peregrinar emanat,hanc ueteres Graeci Latini^ igno. raruniidefcripreruntautem Arabicae lingtiaemedici primum, nam recentiores Grarci, ut Actius di Paulus Aegineta,quamuis meminerint,uidetur tamen ex Arabum libris trana fcriplilTe. In eius deferiptione uariant ftriptores : fed plures uetuftiorescp di fide digniores funt.qui dorcadis, id eft capreae fiue capreoli genus faciunt hoc animal: utexuerbis iingulorum iam recitat» dis apparebit, Capreae peregrinac.figura, colore, cornibus, (magnitudine, Ifidortis di Albettus,) ab alijs non diffident:fed dentibus tantum caninis diferepant, quos binos 8^ uerrium more exertos palmi longitudine gerunt, Serapio.Dtios dentes albos habenqintrd reflexos tanquamdtiocornua, Auicenna.Serapionis tamen interpres albos ualde di retSos elTeait. Platearium errafreputo,qui albos non dcntes.fed pilos eis tribuit,de quorum colore inferius dicetur. Eft hoc animal capreae limile.unico armatum cornu,pra:grandicorpoi e,SymeonScthi, cuius plura de hoc animali (H ipfo 4® mofchouerba inferius recitaboiQuae tamen Ruclliiis in uolumine de plantis Aetio attribuit.SO fimi liter Matth jolus in commcntai ijs in Diofeoridem. Hermolaus etiam mofchum ab Aelio deferibi ait; apud quem ego nihil tale inuenio, Brafauolus etia di Monachi Mefuen interpretati, nominari qufr dem aliquando ab Aetio K Aegineta mofchS aiunt, deferibi tierd nufquam . Qtiamobrem aut me. inorialapfi funt illi, quiabAetio deferiptum aiuntiaut potius Symeonis Sethilibrum Acttj autho» ris efle crediderunt, Ego prorfus Symeonis non Aettj efle contenderim , Sed quifquis fuerit, errafle in eo mihi uidctur.quod unicornem hanc animantem facit, ut & Graece legitur, di Gyraldus, Riiel. lius ac Manhatolus iranflulei unt . Quod fi error eft, ut puto, cum aliorum nemo idfcripferit, ne oculati quidem authorestinde forfitan natus fuerit,quod Auicenna.ut retuli, dentes huic capreae in- tro reflexos tanqua duo cornua efle fcribit,qu3e uerba uel ab interprete uel a librario peruerti potue runt, Gazelus mofchi habet duo cornua eredla uerfus altum, Elluchafcm, Sed netj maximum hoc animal elfe, praeter Symeonem.quifquam fcriplit : ut hic quo^ erroris fufpicio fit, di pro (tiyiV» 'mU yifKPnfot.legendumi^KaisatfioiiiiilifwiAsjhoceftmaximefimilecapreae, huic enim tum alias tumma» gnitudine par aut proximum efle alij authores teftantur, Mofchi animal mortuum uidi Mediola* ni.magnitudine.forma ac pilo.nift quod coloris eft magis glauci, capreolo limile, pilus tamen etiam craflior eft pilo capreoli. Supra binos,80 totidem infra dentes habet, hoc^ folo differt di odore a ca« preolo,nam pili uarietas a regione ortu habere poflTet.Cardanut, Gazellae ( id eft caprete) mofchi, capreolis fimiles,gracillores,minores,elegantiores,ex Aegypto aduehuntur, Authoris nomen exci* dit. Dorcas peregrina colore ceruo fimilis eft, dorcade aut capreolo paulo maior, Silnonnunquam sequalis figura quoij fimilis, SC unguibus itidem multifidis, ( bifidis,) Brafauolus «u-Tmfiti, Raro uiuae capiuntur, tantae uelocitatis funt : uerum aliae fimiles gazella; ditSat uiuac capiuntur, qus mo= fchum nullum adferuntjAIex.Benediiftus, Voluerunt nonullianimal mofchi diuerfumagazella elfe; De mofchi capreolo. A.B.C. Lib.I. 737 dmetn habet,pilis groflis ut ccruiis, pedibus quocp ungulatisldentes ei quatuor , binf fupra ScfoadS I Cham tartarorurn regifubqcituriniofchus quidem illine aduedius omnium prafua, (rur,scT Pau.Venet. Odorauffimum rnofebumVenetiis uidi/,.bnigrum:quem mercator quiSiXb» ex protiincta Ca^ai fe attultffeaflerens . iter non ineptum fibi fingens per mare Euxinum Colchil dem,teenam,8<: Albaniam, ufij ad ingreffum Scythianell enim regio Cathai , Scythia extra Imaum pars.Nec mirum uideaturtquoniam eo in loco regio eft a Ptolemao undecima Ali* tabula Randa- marcofira nimcupata.in qua nardus abundat, SC quam Sotus fluuius alluit.incoi* regionem ubi o. ptimus mofchusnafcitur,&gimul uocitantiparticularem uero urbem.Singui.Brafauol. Ide in Aea gypto&r pluribus Afric* locis hoc animantis genus repeririferibit. InThebeth funtmultaciuita. tesifed nrofchus omnis qui circa ea loca colligitur, auehitur aciuitate qu* pi iuatim totius regionis nomine Thcbeth nominatur, Serapio. In regione Tcbeth inueniuntur multa animantia qu* mu. fchumproducunt,qu*gadderiuocantur.Venanturea canibus, abundanto; mufeho, Paul. Venet Abundant etiam h*c animalia in prouinciaCaniclu.Ide.In Syria quadocnanoftrisuifuntur. Alex* Benedirt. Vide etiam in Q.infra, quibus ex locis aduehatur mofchus, Mofchus odoramentum fani es galef* (gazell*)inter inguina concreta,quam potius algaliam (de qua plura uide infra in fele zi. bethi poii pantheramtSf mox m pr*fenris animalis hilloria cap.5.)dictmus quam mofthit. Mofchus 10 uero compoutio ex multis pouus quam naturalis res eft, cui bafis animalis cuiufdamdapfico id eft cunicido fimihs.fanguis eft.qui ex India pr*cipue Pegu prouincia ad nos tanquam pretiofilfimus od^aitertur,Rodericus Luliranusfineautliore, Mulcum,quietnuncin delicatiorem ufum ucnir ab Hieronymo dici quando^ peregrinum murem funt qui opinentur.Cjl. Mufeus Sd oenanthe et peregrini muris pcllicula,Hicronyiiius ad Dcmetriadcmjquis aulcm fitperegrinus mus odorata ce lebratus pellicula,non uideo,nifi quis animal hoc intelligat,cx quozibeitum excipitur, C&c Vide mox poft panther* hiftbriam.jMufcus quidem Hieronymo aliud no eft quam bryon id eft mufeus arborum odoratus,(cuius Diofcorides & Plin.memincre.)Nam « Plinius eadem fere mentione de bryo oenanthe difputat,Hcrmolaus,bed Hieronymus forte per muris peregrini pelliculam folli, culum animalis mofchi iniellcxitma in eo adh uc pilofo mofchus includi afferrim folet,ut folte muris }o genus effe putarit nominis uicinitate deceptus, Mus mufeus ex Aethiopia Arabiam ucnit, Volaier. Principes & alij quidam pr»diuites uiri hoc genus capreolos ex peregrino 01 be aduetftos in de litijs habenqalunt^, in Italia pr*fertim. Veneiijs mercatores uidimus,qui Alphonfo duci Ferra, ris gezellam uendere cupiebant,mofchum in folliculo habentem, Brafauolus. Audio ibidem Ca. tharinum Zenum patritium V enetum huius generis dorcadem habuifle, Sf rcliquilTe ante paucos annos h*redibus fuis. f Hanc feram, dorcadem capreamueautgaZellam Indicam, peregrinam uel Crientalem appel- les,aut dorcadem mofchi.uel fimplicitcr animal molchi, parum iniereft, Ifidorus S( Albertus nefeio qua ratione mufquelibetnominant. Mofchon Gr*ci feribunt, ; Arabes mefeh uel mifch.uel almifch. Germani bifcm, animal ipfum periphi aftice blfcmtbietineter* gentes, Italica, Gali.ca, 4° Hifpanica,mufci uel mufehi nomen a recenuoi ibus Latinis ufurpatum retinuerunt. Syluaticus et alius quidam mofchum Gr*ce abonafa uel aboanifa dici.ftuliifllme fcripferunt : cum hoc authoris nomen fit cuius de mofchouerba Serapio recitat. Itali mufcum&; mufeatum dicunt, uulgd mu. fchio. Anglimuflcc:&.' animal mufke catie,id eft mofchi fclcm,quod nomen zibeihi animali potius conueniret. lllyrij pizmo,ut Germani btfettiiqup uox origine Hebraica mihi uidemr.nam Regum 5.10. 'Dir>l bofem exponitur aroma,ruauis odor. In trilingui didlionario Munfteri,pto Aromate feri bitur etiam 'CW^3 bofem,8f QDSbefam, c. Capraperegrin* agiles ualde funt,8f iielociflime currunt, BriffaiioIus.Tantsiielocitatisutraro uiu* capiantur, Alex.Bencditftus. f Herbis odoratis pafcuntur,unde etiam mofcho,id eft fangut jo niscirea umbilicum coHedioni odor conciliatur, ex nardo pr*cipue , ut dieam in G, ^[Mofchiis omnis funditur ab umbilico dorcadis peregrin*; qu* cum ruit in Venerem quafi furijs ftimulata («Kfilua/B, Gyraldus (impliciter uertit.eum ftimulatur exagita tur^.P(e(itof(a«ijvfetii(tsK«,iifliiJii©'ai7<.7Ki,Varinus.’)eius intumefeit umbilicus in quem crafl^aru fanguis par. num confltiititumm animal ipfum pabulo Sf potu abftinet.humiqp uolutaturttum demum (hac ucr latione umbilicum feculento fanguine turgentem exprimit.Ruellius) proijcit umbilicum fanguine plenum turbulento.qui certo quodam tempore coagulatur.bonum^ odorem obtinet, Symeon Se. thi.ut Gyraldus fere SC Ruellius transferunt. Folliculus quo continetur mufeus, eft umbilicus ani malis.fiue circa umbilicum uefica, plena fanguinis, qusaliqiiandiuferuatain mufeumtranfit, Ellii chafem. Cardanus hanc ueficam infra umbilicum cfiTe feribit: Paulus V eneius iuxta umbilicum inter cutem carnem; Ifidorus in inguine abfcelTum. Dorcadi peregrin* quidam ueluti abfcelTus innafeitur folliculi modo,cum pilis ccruinisfimilibuspendcns.putri ueluti fanguine, uetftigali ceu onere, exonerante fefe natura, Alex,Benedidius.Hunc uel per uim auferunt ucnatores capreis quo» Vu 4 788 De Qmdrupcdibus ais modo captis aut intercmpris.plenintj immaturum, ideo^ minus laudabilem , ut pluribus in ff, referam: uel fponte ab ipfis emilTum maturum^ in locis defertis colligunt, ut iam ex Serapionereci. tabo.In fylucfiribus(inquit)caprcis,qua in montibus oberrant, Si libere uagantur,concepta fanies, antequam uomica rumpatur,fuapte natura ad maturationem fpcdfaKad quam cum uentum fuerit, fera titillantis humoris lancinatu noxiodialde pruricnte)laceinta,cotibus Si faxis (arboribus, Ifido» tus)fefe longo infolatu candentibus affricat magno obledjamento , donec facfo uomica: emiiTario, tota faniei uis a uentriculo(folliculo)fupra lapides efFundaturtnon aliter quam abfcelTus pure coilo fraflus dilFiliqita utriculus maturo humore per naturam exaniat(emittit faniem , ) ulcus^ poftmo» dum ducit cicatricem,rurfum^ ruens fanguinis impetus ed fe recipit,implet^ umbilicum, dum abs fcedens in confimilem uomicam extuberet. (Q.uotannis hoc fieri Ruellius icribiqfedlincauthore.) i» Cacterum indigena, qui loca ubi uerfantur huiufcemodi fera ad unguem norunt,faxa facile deprc« hendunqquibus fufa colluuies dC candenti Sole reficcata cohafit. ( Solis enim calor ac reperculTus non modo denfat eflfufum cruorcm,fed odorem etiam commendat.) Hunc igitur mofchum incolae metunt. Si utriculis ferarum earum afleruant. quas uenatucaptauerant. Ille mofchus multi uanit, ac inter magnifica Si regia munera cenfetur, Hucufq^ Serapio paraphraile Ruellio. Si folliculus ab animali dematur,ad mofchum progignendum deinceps aptum non eft. At fi fponte fua excat,ia maturitate confricando, tunc iterum atij faepius mofchum facit, Eiufmodi animalia mofchu quidem maturant apud nos,fi habuerint quando conuehuntur : illa enim fanies ad corSuram ucnit : tamen iterum non emittunt pus,aut inepte emittunt; quod ratione coeli, aeris Si earum rerum quibus ui. uit,euenire arbitror. Videtur fane excremen titio ifto humore hoc animal fecundum naturam pur« gari.ficut multa fanguinis mcnftrui fluxumetj diu uiuere pofle , nifl ita expurgetur. Propterea in nollro coelo breui expirat,Brafauolus. Omnis caro huius animalis Si excrementum dicitur mu- fcus,fed multo praefiantior eft qui ab apoftemate fluiqlfidorus Si Albertus ; totum quidem animal, ut in E ,dicam,uefica: illius beneficio odoratum eft. D. Exemptis dentibus longioribus manfuefeunt, Alex.BenedicSus, E. Venantur eas canibus in prouincia Tebeth,PauI. Venet. Morfuinpcrfequentcs fscuiunt, AIc xander Benedicft. Laqueo aut fagittis eas barbari uenantur,tant:e uelocitatis ut raro uiua capian lur,Idem. Venatores hanc feram caflibus aut laqueis captattaut fagittis uel miflilibusuomicxfol liculum decutiunt, Ruellius ex Serapione, fed ineptetnetp enim folliculos miifilibus amputari fentit * Serapiotfed ferae quotiis modo iam capta; folliculum quamuis immaturum ab eis abfeindi. ^ Mo fchus omne rem ad hanc ufep diem cognitam magnitudine SC fuauitate odoris uincit 5C exuperat, Cardanus, Propter ueficam qua mofthum infra umbilicum continet, tottim animal quantum mit. lat lucundi odoris,uix dicere queamttametfiid quod uidi iampridem mortuum erat: fed Si folliculo illo per multos annos arcis indito, omnes quae intus ueftes feruantur,miro odore fragrant, Cardan, In maximo hodie luxu eft mofchi ufus,circa ueftes eius odore imbuendas , Sf fuffitus , dC orbiculos ad prcculas numerandas:ad pilas,quas argento auroue includunt paulo ditiores, qui uel amant,uel aliter molles ac delicati funt,ue'l fuas oftentare opes uolunt , uel ut aerem infalubrem aut foetidum caueantjUel fuos deniij animae aut aliirnde graues halitus emendent , uel denitp aduerfus morbos a o quofdam prsfertim cerebri frigidi & humidi. Hoc matrona pertranfeuntes procos ad V enerem ^ inuitant: exotici unguenti uicem reginis reddit. Animalis uitium feculo noftro placet, 8C in uitium uertitur, Venetis matronis non placet,quibus nec zibethi fordes.Alex.Beneditftus. Qiii geftat,ip fe non fentit,Idcm. Succinum orientale(ambra)confuetudine odoris fui gratiam acquirit,cum zi. bethum 5C mufeus faftidium pariant,Idem, Aetius i6. i jj.fuffumigio mofchato fcrupulos quatuor mofchi admifcet:eundem fequentibus etiam aliquot fulTumigijs , 5C alfjs, regijs , SC in ecclefia re. ceptis admifcet:ut Nicolaus Myrepfus quoffi, quem Leon. Fuehfius nuper nobis Latinum dedit,in capite de fufRmentis.Sed ex Aetio unum adfcribam,e capite i;4.Suffumigij regij confetftio : Styras cis calamitac libram i, ligni aloes unc.vi.ambra; unc.i.mofchi fcrup.iiij.miTce. Alij ligni aloes uncias iiij.cateris admiicent, addunt^ fucci rofarum quod fufficit. Huic fimile eftfufflmentum Nicolai Myrepfi,numero tertium,quod ad fyncopem SC imbecillitatem cordis inferibitur: SC aliptae mofcha tx compofitto hodie^ in ufutitem galli* mufeata: apud Mefuen inter trochifcos:ubi & galli* ale. phangina,5f febelli*,&: magnafiue regali,mofchiim admifcet.Nonnulli gallam l.flmplici feribunt, altj algaliam(uide plura in fele zibethi de algalia.jHarum compofitiones aliquot Serapio etiam pr* faibit,&: Auicenna.Cyphi(uox eft Hebraic* originis ab urendo, ideftfuffiendouel adolendo di. dla)compofitionem , ueteres fine mofcho pararunt, recentiores (utNicol. Myrepfus) addiderunt; hine uoce corrupta Cyprias auiculas aliqui dixerunt.uulgarem ad fuffimenta compofitionem, qua aliqui pharmacopola auicularum forma, alij aliter effingunt, ^ Aquis odoriferis , qua in chymi. ftarum fornacibus,autbalneo Mari*,ut uocant,parari foIent,ut SC aqua roface* fimplici,pro ditio ribus nonnihil mofchi SC camphora quidam adtjciunt,8^c.Huiufmodi fane aliquot egregios liquo, ga- resdeferibit Andreas Furnerius libri Galliee aditi de humana natura decoratione, parte fecunda, qua eft de ornatu muliebri:ubi SC fmegmatis flue faponis mofchati compofitionem docet, oleorS quorundam Dcmofchicaprcolo. E.G. Lib. I. 789 qiiofmdammofchatorum. Aeiius i6,ii«.& deinceps unguenta quadam liuecsleamofchata ideft mofchum odoramentum recipientia defcribit.Bodem capite ti6. orbiculos rotundos odoratos oiil K aha quadam odorata &: mofchum accipiuni.parare docettac eofdem acu perforatos traieeSo fu. niculo coito nedi fcribit. Oleum ntofchatum Nic. Myrepfus ««ir., uocat, OleuScehC num,^od a.ijs quibiifdam odoratis SC mofcho mixtis conficitur, in ueteri aiditione Nicolaire. Alexandrini nomine Nicolaus Regienlis edidit, ff Mofchus decoqui cum alijs medicamentis : fed cum exigua parte decotSi mA (ceri,& fic reliquis affundi. Aliqui rnofclium in lana xylina ponunt in aliquo iiafe. Si colo infufam decoaioneiii paulanm fic per lanam trafmittunt, Monachi in Mefuen. Sed nem conteri debet mo. ,a fchus ucrum in iquore rofaceo ali6ue diffoltitus cateris medicamentis mifceri uel alS auadam ar tiliciola ratione.hdcm. f Seruari poteft mofchus in uafe uiireo, denfo , ac diligenter oblito ceras uel potius m uafe plumbcocquod & Alexan.BenediiSus feribiOut frigida &humida huius Ltab Ji qualitatemchus feruetur.Qimd ii in alio uafe fuerit, apponatur duo uel tria plumbi frufta.ut me. Jius conferuetur.Cauenduni eft autem ne quid aromaticum addatur.fic enim fuitm odorem .amitte retC^iem fr amiferiyn olla(uaIe uitreo aperto,Syluius)ore aperto fufpendatur in cloaca, & rccu. perabitcum,Plateariiis. OdorisamifliiaminfostoribusSClacrmisdacunis fiCfiercoribus Alber tus,)recuperat:contrafoetorcmeludatur,a:ficquafiliie^andoreuiuirdtjfidor. f^Pilae molchi odore, quarum fupra mentionem feci,qu:e temporepcfiilcntiprecipueparantiir quo pacto romponi debcant,plcri^ medici recentiores, quorum de pelte feripta extannprafcribe’ »• re folent. Eft SC compofitio una apud Alexandrum Beneditftum pro confirmandis iis qui animi de liquium patiuntur, fi bene memini. ^ r I ■ ? cu“‘l!"r° mofchus adulteratur, Alex.BenediifrussRadice diefra makir SC herba fahch trita, Elluchaiem Facillime adultetatursunde fepe ftercus murium. Si alia diuerfa pro mit fco uenduntur.Folliculis quidemintegrisnon ftatim adhibenda fides! quoniam non defunt impo- llores,qui eos effingunt fimil imos,& uarijs rebus impletos , uero mufeo interponunt, donec eius cdoremryipiantsatcp fic mulierculis & uiris etiam imperitis uendunt. Monachi in Mefuen, A diil teratur etiam cuiufdam auis fimo, Aiex.BeneditSus. Adulteratur mofchus aCpracipuenicrer, SC niger adlubrutum colorem accedens, admixto pauco fangtiine hircino modice affb, uel pane aifo* ita ut tressi quyuor partes ex iftis contritis ad unam mofchi admifceaniurS&: uixdignofcituri jo fed pdhis affus, nimium friabilem reddit mofchum. Sanguis uerdhircinus cum frangiturlucidus clarus interius. Qpando^ uenditur cum ipfis pelliculis , SC adulteratur (imiliter , ut iam di. yum eft.lncifis enim pelliculis Siaraceni uerum molchum aulerunt,3i infarcffas^adulterato rurfus ita conglutinant, ut non deprehendatur.Sed mofchus adulteratus cum pelle,duplus eft pondere fi fynccroconferas,Platearius, Mofchus fiiSitius a quibufdam hoc mfcdo fit: Nucis motohat*, ma. cis,cinnamomi,caryophyllorum,fpica: nardi,(inguiorum pugillus unus ; trita omnia diligentiffi. nie Si cribro excreta.cum fanguine columbte recenti fubiguntur, & ad Solem ficcantur : mox trita aqua rofacca mofchata ii rigantur,feptics:ita ut femper irrigata denuo ficces ac teras. Tandem ter. tiam uel quartam partem ueri mofchi contriti admifeent, SC rurfus aquam rofaceam molchatam inipergunt,& in aliquot partes diuifam maifam (ii redfe lego) pilis minutis albis capreoli uel haedi fub cauda inuoluunt. Si in uaie uitreo reponunt, Authoris nomen excidit : uideor autem mihi in manuferipto cuiufdam empirici libello reperiffe, & fequentem qtiotp compofitionem , qua: huiiif. modi eft.6enzuinum,cera candida noui examinis,caries fraxini arboris, Sf mofchus milccntur;cft au:em anibra faefitia, mofchum ucl zibettum redolens. Aliter, Styracem, ladanum Si fcobem ligni aloifsmilccnt: debet autem ad utrantp compofitionem mofchus uel zibettum addi, atep omnia cum aqua rofacea commifccri:fed facile fraus deprehenditur : nam na titia non ita celeriter ut fafliiia a. quis mollefcit , Si ab eadem odore colore^ differt. Ctetera figna mofchum dignofeendi fyncerum eligendiqj pracftantiorem, fequenti capite referam. Audio a quibiifdam augeri mofchum admi. xto femine herbx,quam noftri aquilegiam,Galli angelicam uocant:qiiodetiamfe deprehendiffea. micus quidam mihi retulit,ciim mofcho in aqua(rofacea) refoluto, uerum fupernatare animaducr je teret, quod ex feminibus accefferat fubfidere. Sed impoftor ille rem forte non intellexit, Siqui. dem herba quam Galli angelicam uocanc,undiquaq^ inodora eft. Germanis uerd diiSa angelica(cni diii quidam lafer Gallicum interpretantur)radice prtefertim, mofchi odorem praifentare faepenii. mero mihi uifa eft, tum alias, tii pauca eius quantitate racdicamentiscopofitis adieifta. Mofchus odore in humido craffo percnnante,uiuaciffimus eft, Syluius. Vncia fenis aureis emitur , Alexan. der BenediiSus. s. Mofehus in Perfas primum, inde in Amanum imtehitilr,& in Aegyptum exinde : eum follicUs lis fuis etiamnum a Venetis in calicibus uenundatur, qui etiam in pretio funt,Alex. Benedidlus. Indicus eft melior Afrotfubflauus etiam nigricanti pratfertut: quanquam ex Catay pracftantiffimus 5o hodie habetur, idem^niger,Syluius. Vide fupra in A, Mofchusfinquit Platedriusjomnino nigef non probaturtpraefertur illi fubniger. Alius eft fubrilffus , omnino accedens ad colorem fpicae nar. dijquimaximelaudatur. Huiiifcemodiquidam haberi aiunt ex capreis quslpicamnardidepafcui» 79° Dc Qiiadrupedibus tur.Qiiarc eligendus eft fubruffus.qui quidem uix adulterari poteft; 5i faporis amari, quigulianra ftatim odore fuo cerebrum feriatrqui ne^ ftatim foluitur.nec admodum reliftit; & qui non omnino clarus ( fplendidus ) fit intrinfecus.grana latiiifcula,8i per totum a:qualia,xyloceratij inftar, optima indicantur. Quod ad regionem mofchum praeferunt Antebium,uel Afciltion,(Bellunenfis legit Scinium.a Sceni regione fortalTis ) deinde lurgium.poftremo Indum marinum, Auicenna. Fol. liculi continentes mofchum Cubit funt fubtili ex ueficula 8C mofcho, Gergeri folliculi funt his con« trarijtquimofchus minus fubtilis,minus^ aromaticus eft.Sedmofchus Charam medio inter pratdi» s«9rt«tr(«7j9feiteif/«lrT,aaa:7rKAt(/ssdje(J(7j, snHitii immeji c lego vTrtgifi ) m/T.yirTtiats lA' si»,nvtll(/.Ruellius uertit,In peluim humore perfufam poft examinatum trutina pondus immittunt, poftea iterum aequa lance ponde. rant.Quod fi protinus ad ftateram redudum fupcrferatur,fynceri experimentum putant : fln repes cedat & pondere dcgrauetur,fpurij indicium exiftimant. Hancopinionem Syluius quocp fequitur. Ego quod uerba attinet, Gyraldo accelferim.Iaassayfi/ enim uerbum fignifieare uidetur, pondere fu perare: ut «yfr ponderare uel appendere fit,quemadmodumsa>ef(/.Qtiodadrem ipfam, uteruerius tranftulerit experimentum diuitibus relinquo. Mercatores quidam empturi mofchum, naribus obturatis 8( refpiratione cohibita ad medium iadum lapidis currunt, & inde attrahentes adem ore, fi mofchi odorem fentianqemunt probant^,Platearius, De mofcho adulterato pluribus egi in E. ^ 1 ffMufcus eft calidus ijccus.fed ficcior quam calidior fecundum quofdam,8( fubtilis, Auicen na 8(alij. Cal,&lficinfecundogradu,Mefarugie, Cal.fiC fic inflne fecundi gradus, Auerrois. Calidus De mofchi capreolo. G.H.Lib. 1. 791 C.Iidus in fecundo, fim, s in tertio. Akhalshamen. CaUt fic.io tertio. & tenuiu partium.Symeon Sethi . Conflantinus, Mefeha. Calefacit mofchus.id^ infigniter.a: intro fumptus.S: fi a pplceiur quo^.nec non manifefic exiccat, Brafauol. Siccare quidem eum, etiam ex uchcmeniia odoris col- ligituriodor enim m ficco fundatur Ariftotele tefte: fed nos multas partes humidas ab eo non femo iipiTiirstcy nnminrffn« piiK ra-ifri -i • ^ ^ ueinust&humiditas eius ualdecrairaelt, Idem. Conuenitfenibus per hyemem, Confiantin D/f- foluit 8f confumit, utpote cal. Si fic. Platearius, Exigua eius portio magnic eft eflficacixiquamobre parce admodum medicamentis adtjcitur, nec conteritur, fed diifoluitur in aqua rofarum , kr (ut m E dixi,)Monaclii(nMefucn, Dofm eius aliqui quatuor aut quinque ad fummum grana faciunt. Theriaca eitucnenorum.Sf proprie napelli, Auicen. Principalis ei dignatio inter aromaca.Conflari ^ lin. Aromatico quide odore fuouires « fpiritus corporis omnes corroborat: id& momcio propter partiBemst^uitate, quae tametliillicopenetret,durattamendiutius,ncc tam cuodilfoluiturquani alij odores. Confirmat im^cilles particulas.SymCon Sethi &: alij. Spiritus inifauratiob id cempo fiiionibus multis analepticismiicetur.Syl. Aetius ii, 46. medicamento purganti ex hermodadfylia mofchum addit, refiaurandinimirumcaufaparticulasui pharmacorum debilitatas. Vtiliseft illia qui lipc thymiam.hoc eft animi deliquium patiuntur.qui^ uires refolutas habent,Symeo. Contra quamuis fyncopen remedio eft, Aucrrois. Contra fyncopen & totius corporistconna fyncopen 5C cordis,lfidor.)dcbilitatem, fiuc uitio capitis.fiue hepatis.ef contra ftomachi dolorem.ex frigiditate, mofchus fimpliciter cum iiino detur.uel diamargariton, uel plirifarcoticon , ad fummum pondere quincpgranorum.Platearius Ifidor. Cor & omnia iiifcera roborat.cataplafmatis inftar impofi. jo tusimembris omnibus.iplis quotp olfibus uires auget, ut recentiores quidam falfd ex Diofcoridcci- tant.qui nullam unquam mofchi mentionem facit.Adduntcxcodem.lnuniftum capitis grauedmc peliere.uertiginem ex abundanti humore natam emendare, fomnuminuitare, uenerem ftimularc. Cor a; reliqua uifcera roborat potus.aiit adhibitus foris, Aben Mefiiai. Cordis robur & Ijtitiam pro mouct.infigni ad hoc ipfum facultate, Auicen. SC Aucrrois. Facit &: ad cardiacosttpfum enim cor confirmat & roborat, fed pallore corpus inficit.Symeo. Tremorem cordis fanat, Auicen. f Cerc. frum temperatum roborat, Auicen. Caput frig.dum iuuat,calidu lsdit,Symco. Calidis naiUra do lorem capitis ftatimcxciiauadaffedrus uerd frigidos in capite omnes perc^ utilis eft.Rafis. Qiiibuf dam male olet: alqs caput fi igidumiuuat,calidum ferit, 2d ineocpilepliam excitat, Syl. Qiiibufdam ita ingratus eft mofchi odor, ut inde capitis dolore incurrant, aut etia morbum attonitu mulieres 50 quadam uteri prafocaiionem,Brafauol.Et rurfus.Suauitateilla odoris multoru capita aggrauatur, K replentur. Caifacit cerebrum Sd dcficcat, quii fiunt fternutationes cum eo , idem^ coi roborat, Atabari Sd Mefarugie. Sternntationes de molcho paralyfiniiiuant. Confiantin. Vtiliseft fodxcid elt capitis doloriJueteri.quSnimia humiditas comitatui,Melarugie. Caputpurgium exmofclio cii croco Sd pauca camphora, remedium eft fodat fiigids : mofchus etia per fe, propter uim rcfoliiendt cotirmandicp.Auicen. Corporis ftiipcfatftioni 6d (urditati medetur. Mclancholia(cx folicitudinc, Auicen. )abigit, Aucrrois, Timorem melancholicu pellit, ^danimoIbsfacit.Conftantin. Mifretur collyrtjs Sd aridis medicamentis ocularibus:abftcrgitenim albugine fubtilem,8d noxium luimorcin dcficcat, fd roboratoculos, Auiccn.Hachim eben Htinaim.Conftantin. Aduerfus naufeam mede. tur,£d appetitu rcftituit.Rafis. Crafibs inteftinoru flatus refoluit, Aucrrois. Contra fuffocationS 40 ex utero fubucnit, Aucrrois. Coglra cerehriferi atum uidetur) 8d matricis prscipitationem , nari, bus appliccturicontra fiifTocationcm autem matricis, fuffiatur.Platcarius. (Qiiibufdam mulieribus tiicriprafocationcm affert, alijs in peiTo contra hanc mire prodcft.Syl. Odore cius uterus miictra. hituripropierea eius iifus in peffarijs maximus eft.pratfertim in uteri ftragulatu.Brafauol. Vt mcil fes educantur , fd conceptus caufa frigida impeditus promoueatur, mofchus cum tryphera magna fupponitur.Pcffils etia fadttis ex ftyrace calamita,ambra,fd mofcho non parum iuuat. Idem pratfta= bitfuppofita lana xylina.olcomufcelino madens, m quo refolutus fu erit mofchus, Platearius. Eft iit mofcho humiditas quaedam.qux coitu excitat,qubd fi cum oleo cicino refolutus uirgat illinatur.coi» tum promouet.Mcdici Perfidis. Sic illitus coli, mirifice mulieres in Venere proritat.Brafatiol. "Mo fchus coitum auget, Aucrrois. Hancob caufam aliqui in medicamentum diafatyrio mofchu adij» jo ciunt. ^ Si parum mufei mandatur, fottorem oris palliat, Platcar. Placetexcointragematisoris commendatio, AI.Benedidf. Mufeardinas tiocant hodie pharmacopolatfaccharaqua rofaceamo» fchata irrigatum, Sd inminutorum feminum formam crifpa fupcrficiereda(fiiim:uidetur autem prae cipue ad oris Sd halitus commendationem parari. In cibo facit (forte, pellitioris foetorem, Auicen. na. Contra iiirus axillarum , hircum uocant: Illinantur mufeo axillae, 8d diligenter fricentur, bend palliat,Placearius, H. Mofchus aromaticus nomen inucnit!ni:fic»>iK(itraxs<9«,quod e medio (umbilico fcilicct anima lis)fundatur:uel a uerbo (cS.quod eft quacro.qubd ab omnibus tequiratur : uel ab 0(1« , hoc eft , oleo, fit ofchos.Sd (i.litera abundante mofchos:uel a priuatione fottoris,i^sii^'»OTi/ ■ft/lvmJixs. i'?»? enipi et Jo bene Sd male olere li'gnilicat,(ut(i.litera priuationis loco forte prtefixa fioEtymolo^ Molirhi memi nit Sd Phocio grammaticus recentior.Herm.Ego in folo Etymologico(ctiius authore no Phocionem fed MicholumquendamelTe alicubi legOmofchi odoramenti mentionem reperio, nec apud alium 792 De Qmdrupedibus quenqiiam graitimaticorum, Mofclra aliqui dldS putant, quia Grjcl animal hoc ex quo mofchus colligitur,uitulorum colore habere iudicarut.quos ncjas appellant, Alij inquiunt ita appellari quia Gr^i primos ftolones mofchos tiocanttmofchus autem odora tus,eft tanqua in co animante ftolo: fed ueriiimilius eft ab Arabica uoce mifcli Grxcos deflexilTCjBrafauoIus, cui SC ipfe facile accedo. ^ Et celebris fuaui eft unguine mufcus Arabs, Alciat. ^Sunt ex plantis quatmofchu olentDe an gelica noftrain E.fuperius dixi.de dorcadiade uerd uelmu(cio,itemufcilio ueldorcide herbis, &iua mofchata,m hiftoria Capreae. Alfengemifch,eft ocymu caryophyllatum,uel mufcatu, ut aliqui pu» tanttnam mifch Arabice mofchus eft,Monachi in Mefuen. Solanum.tum c6mune,tiim ueficariS quotp.ni fallor.facpe mihi folqs fuis mofchum prorfus redolere uifa ftmt. Eli & herbula qusdara» ra,nec ulli adhuc defcripta,quam circa BafilcaSf Laufannam reperi,locis opacis K pinguibus. Vix i® ultra ftfquipalmu alTurgit.apij fere folijs,tenera,flofculi parui Si pallidi quaternis fingull foliolis , fi retfle memlni,fummos coliculos coronant.mira proefus 8C peculiari ratione; funt enim quaterni in circuitu latera,in uertice unus.omnes contiguitradix fubefl,parua,alba,denticulata,limills iUi qua in Hellia faniculam albam uocanttfed hanc quotp i nonnullis fic appellari audio. Superficies eiu* ipfiffimum mofchum oleqbreui quidem Si fugitiuo fed fuauillimo odore.In fummis etia circa Sedu num Helueticis alpibu s, herbula quadam breuifflmam rofeis ucl purpureis floribus inueni, mofchi uel ftaifles potius aut fiyracis calamitae odoretut Si falyrij genus digItatum.florS capitulo coloris rii bri adufti & nigricantistquamobrem incolae btCtlMl uocitanqhoc eft aduftam)quo nihil unqua fua. uius mihi odoratus uideor,K ea quidem gratia qua caput minime repleret. Rofa Damafcena fett mufcatella uulgd diclla inter fylueftres annumerari potefttquam Auicena Canone i.ca.514. Neftin i» uel nefrin,uel neferin nominat,ut Bellunenlis interprctatur,cuius haefunt uerbatNefrin eft rofa o. doris acuti,quj uulgd in Hifpania Si Barbaria rofa mufeata dicitur.Damafci rofa nefrin uel neferin. Si eft fpecies rofae lylueftris. Simonlanuenfis etiS,Si Pandc(?larius,nefcrm uel nefrim, autoritate AI baui dicunt effe rofam fylueftre Si albam, qua in frutice fpinofo utfatiua nafcatur . Serapio nerfin uocat,& ab aliquibus rofam fylueftrc et rofam Seni nominari fcribil,Monachi in Mef. Alibi etia nef rin rofam parua,fylueftrc,albam interpretanturteui Auicena Si Serapio eandem facultate attribuat qua proditum eft zambacum uel iefeminum,fed infirmiustut in penuria olei zambacini,oIeo de ne lrin,ideft rofis Damafeenis utiliceat. Nerfln.inquitAuicen. calidus Si ficcus eft ordine tertio, Om nis fpecies(pars)eius uim habet abfiergendi Si attenuandi,fed flos pr{cipue,Neruis frigidis prodeft. Vermes aurium occidittSC tinnitum earum tollit. Dentium dolore mitigat. Sylueftris in hec genere fronti in capitis dolore illinitur. Prodeft gutturis Si tonfillarum abfcelTibus.Drachma quatuor inde pota, de fylueftri pracipue,uomitum SC lingultii liftunt,Hac Auiccn.de nefrin.Scd cum planta fit calida Si ficca in tcrtio,3C eadem fere qua zambacum efficiat,rofis eam adnumerare non polTumus: ne

beal. at Genefeos 56, pro iemim Hebraica uoce.(mulos pleritp inter' pretatur,) Arabice legimus Icegal.Scptuaginta hemionos. Ab hac uoce nominatus uideri po tcft burdo uel burdus Latine : Porphyrio equum mannum fiue mannulum interpretatur. Albertus Magnus uidetur muli genus intelligcrcexequo natum K afina, hinnum uel hinnulum ueteres uo» eant, ut in hinni hiftoria ftatim pofi afimim dixi : SC nonnulla dicam mox in B . Q’'’»’' iemim, Ge. nefeos ;6. Saadias Si Salomon interpretantur peradim, id eft mulos, fimiliter Stcuchus 8u Sandles; i» Hieronymus aquas calidas,alij onagros, Sic. Vide fupra in Afino H. h. Dofliflimi quidem plericp mulos elFc confentiunt,ut SC D. Kimhi in libro radicum. WS"! rekerch,altj equos prarftantes nec dum annofos,aut ueIociflimos,alij mulos efle putanuuide in Equo A . Achallranim Edher 8.Da« uidKimhia: alij mulos interpretantur.R. Salomon camelos ueloces. Hieronymus ueredarios. Se» ptuaginta omittunt. Sed diuerfa apud Hebrscos muli nomina efle minus mirum, cum pratter com. ir une genus muli aliud quoddam peculiare in Syria habeatur, ut dicam in B . Apud Munfterum in Lexteo trilingui pro mula Icribitur pirdah.SC peruttjah, Gratd mulum dicunt, &' alio notr ine aftraben,quat uox nonnihil ad achaftran Hebraicam uel Arabicam accedit. He- mionos quidem femiafinum fonat,quod mulus altero tantum parente afinus fit.altero cquus.in plu ribus tamen afiniqu^m equi naturam fequi uidetur. ltalis,mulo, Hifpanis.iimiliter: focmina, 1* mula,utLatinis. Gallismuleqfoeminamule. Angli a Galhs mutuantur a mule. Germanis, nmlt(>icr uel mukfel. lllyrijs mezeck. E, Sunt in Syria, quos mulos appellant,gcnus diuerfum ab eo, quod coitu 'equae SC afini procrea. tur,fed fimile facie.quomodo aCnt lylueflres,fimilitudine quadam nomen urbanorum accepere, SC quidem ut afini illi feri,fic muli pracftant celcritate.Procreant eiufmodi mul* ftio in genere, cuius rei argumento illa funqquae tempore Pharnacar patris Pharnabazi in terram Phrygiam uenerunt.quj adhuc extant.tres tamen ex nouem,quot numero olim fuilTc aiunt, ieruantur hoc tempore, Arifto. teles. Et alibi.In terra Syria fuper Phoenicem mulae SC cocunt,8^ pariunt omnes ; fed id genus di. uerfum eft,quanquam fimile. Theophraftus uulgd parere in Cappadocia tradit, ( quod in Arifto 5® telis quo^ Mirabilibus lcgitur)fed efle id animal ibi fui generis,Plinius. In India equarum K aiJ norum greges funt,& afinos cqu» facillime admittunt,^: rubros mulos pariunqad currendum prae ftantifltmos, Aelianus. Apud Indos PfyllosCnam funt etiam alteri Africi ) arietibus non maiores equi gignuntur: afini quocp,muli,&: boues minimi, Aelianus, ^ In terra Scythica nei^ afinus ne» quemulusgignitur,acne ullus quidem uifitur propter frigora, Herodotus libr.4.Et paulo ftiperius cum idem fcripfiflet,fubdit :Qiio magis miror cur in omni Eleo agro muli nequeant gigni. cum ne. que locus fit frigidus, nem ulla alia caufa appareat. Aiunt Elienfes ipfi ex imprecatione quadam id fibi contigifle.iidcm ex Herodoto Euftathius repetilOcum^ tempus aduentat conceptus equarum, fe in loca finitima illas educere : Ibi poftquam admiferint afinos dum equae conceperint, tunc rurfus eas reducere. Plura uide fupra in Equo c. f Multis natura fua afinum magis quam equum re. 4. fert.burdo autem contra.quamobremmulus afiniuocemreddit.burdoequi.utertpexdiflTimilisna» turte femine generatur, ideo^ Herilis eft, Albertus, Videtur autem innuere burdonem ex afina SC equo gigni, (ueteres hinnum uel hinnulum uocabant:)ut mulus ex equa SC afino, quanquam Alun nus,Burdo(inquiOuel hinnulus.Italis mulo baftardo(id eft mulus fpurius) dicitur, ex equa SC afino nafcens. Burdonem e genere mulorum elfe Sextus Empiricus etiam manifefte innuit, eodem in capite ex mulo paritet SC burdone remedia numerans:ubi SC Humelbergius burdonem hinno eun» dem facit in fuis enarrationibus. Adde quod remedia quaeda ex burdone feripta a Sexto, alij de mu. lo fimiliter feribunt. Ginni apud Ariftotelem deminuta forma equi dicuntur ; quos Sc gygemos ab Strabone nuncupari putant nonnullfiquanqua SC mulorn genus fic in Liguria uocet.Cflius.Mu fimon,afinus,mulus,aut equus breuis.Nonius, Mulus habet quxda afini propria, auriculas logas, j» uocem.crucem in humeris, pedes exiguos, SC corpus macilentum : reliqua uerd ut habet equus.Li» berdenat.rerum. ^[Muli nigricant colore:cardinalesinltaliacinericeifcre coloris utaudio, com parant.eofdem^magnos SC caudatos, Afinis SC mulis procomij loco ad oculos defendendos au res datat funt longiores,Xenophon. Mulo dentes mutantur, Ariftoteles, Afinus mulus den tes habent triginta fex, Hgu TOcn^ir^i/aj.ideft item^ agnatos uel annexos,ucRuelliusuertit, Abiyr» tuscap.gy. Ceruixmulorum8iafinorumnonefiereC Abfyrms. ^ Si quem mulorum genus creare delediar, equam magni corporis ,folidis olTibus. Sd for ma egregia debet eligere : in qua non uclocilatcm , frd robur exquirat. Aetas a quadrima ufrp ad decennem huic admiiTtir* iufta conueniet, Palladius, Ad d» tales partus equas necp quadrimis{trimis, Palladius, SdAbfyrtus apud Conftantinum) minores, ne. que decennibus maiores legunt, Plinius, In educando genere mularu antlquiilimuni efr diligenter exquirere. De Mulo. C. Lib. I. atq; pulchemmat forma fit,mcmbns fortibus patientiffimalaboris eligere, ut difcordSite mero fuo K?nTen«‘^"‘ recipiat, ac perferat,»: ad fotum non folum corporis bona , fed K ingeni) conferatinam cum difficulter inieda genitalibus locis animentur femina , mm etia conce. pta diutius in partum adolercunt,ut qua per acSo anno menfe tertiodecimo uix eduntur , natiscp in» haeret plus focordia paterna,quam uigoris materni. Veruntamen ut equa diiSosin ufus minore cU ra reperuintur,ita maior ell labor eligendi maris,quonia fape indicium probantis fruftretur experfc menttim,Columella. Creantur ex equa 8£afino,uel onagro & equa.Sed generoflus ntillum cft hii l. liifmodianimal,quam quod afino creante narceiur.Vtiles tamen admiffatii nafceniur ex onagro, et aiina.qui poft in fobole fecutura agilitatem , foriitudineqj tcftituant , Palladius. OnagrO efafina pnitus mulus omnes anrecellit,Plinius. Et alibi,Gcnerantur ex equa & onagris manfuefaflis mU Ix ueloces m curfu,duritia eximia pedumiuerum firigofo corpore , indomito animo , fed eenerofo Mulanonfolum(inquitColumella)ex equa &:afino,fcdexafina&:equo(hinnum alii uocant )itefo onagro «equa generatur. Ncqj tamen ullum cft in hoc pecore, aut animo, aut forma pralfantiiZ quam qi^d leminabic afinus; quanquam poflit liufc aliquatenus comparari , quod progeneratona' ger,mu& indomitum, 6^ feruitio contumax fylueftri moi e, ftrigofum, patris prscferat habitum Ita- que ciufmodi admiffarius nepotibus magis, quam filijs utilior cli;nam ubi afina & onagro natus ad. mittitur equ*,per gradus infrada feritate quicquid ex eo prouenit, paternam forma & modehiam^ 1® foriitudine,ceIeritatem(p auitam refert. Qtu" ex equo 8c^afina concepti generantur, quainuis a patre nomen traxerint, quod hinni uocantur,matri per omnia magis fimiles iunt. Itacc comodilTimum eft ahnum deifinare mularum generi feminando,cuitis(ut dixi) ipecies experimento eft fpeciofior. Ve runtamcn ab afpccftu non aliter probari debeqquam ut fit ampliffimi corporis, ceruice ualida,robu> ftis, ac latis coftis, pciSorc mufculofo et uafto,feminibiis lacertofis,cruribus compaais.coloris nigri uelmaculofiinam murinus cum fit in ailno uulgarls,tum etiam non optime refpondct in mulainecB ros uniuerfa quadrupedis fpecies decipiat,fi qualem probamus.confpicimus . Nam quemadmodS atietum,quacfunt in linguis « palatis maculae, plerum^ in uelleribus agnorum deprehenduntur, ita fi difoolores pilos afinus in palpebris,aut auribus gerit, fobolcm quocj h equcnter facii diuerfi colo, risiqui & ipfe etiam fi diligentiffime in admiffai io exploratus eft,farpe tamen dominum dccipiimam. }” interdum etiam citra praediifta figna diffimiles fui mulas fingitiquod acciderenon aliter rcor , quam utauituscolorprimordtjfeminismiftureddaturnepotihus,Hucufq5 Columella. Admiffarius afi. nusiinquit Palladiusffithuiufmodi,corpore amplo, folido, mufculofo , ftriiftis « fortibus membris, nigri uel murini maxime coloris, aut nibeiiqiii tamen fi difcolores pilos iti palpebris, aut auribus gc ret, colore fobolis plerunip uariabit. Qui mularum generi feminando(inquit Abfyrtus) deftinabi= tur arinus,hac corporis forma ftt oportcnhabitii magno, quadratis membris,uafto capite , non equi. no:fatie,genis,item « labris ingentibus.non exiguis oculis, neij cauisinaribus patulis.neij conftrfc (ftisiauribusCnon paruisjncc flaccidis,fed arretftis; (.wTxiii fooif. Mulus femper eft cicur , Ariilotelcs, Equi cum fufpicantur ucl metuunt aliquid , manifeflum eRfic ut infidens cauere fibi queanafininum uero pecus & bigenerum ( ut muli ) rerum conipedii confternabile nouitatisq; ucrens in difcrimen adfert, Abfyrtus. Muli ingenium multo illiberalius, minusq; benignum homini uidetur quam equi, Mulae calcitratus inhibetur uini crebriore po- 1» tu Plinius.Etrurfus,Mulas non calcitrare cum uinum biberint, quidam fcripferunt. Vt fimiae quadrupedes^ alfuetae uinum bibere unguibus careanqaccidere quidam putant(inquit Caelius Cal cagninus lib.i.epiftolicarurn qu:cftionum)quoniam in uino fit uis difcuflbria, 6c ad emolliendum efticax.Hinc euenit ut qui plus nimio fe uinoingurgitauerint,refoIutis ncruisin paralyfin facile de» labantur. Sint igitur ungues ucl neruorum claufulae,ut dixit Plinius : uel caro concreta , 5C quaii in callum obdurata, ut alij putauerctuino accedente emolliri refoIui^fituerifimile.Alijs humoris fan. guinis,qui plurimus uino fieri folet, exundatione callofiorem contumaciorem^ ac retorridam illam partem quafimacerari uidetur SC emollefcere.ut aqua fruges SC legumina incodilia percoquuntur: aceto plumbum in ceruiTam refoluitur; 5C ouum ita tcncrefcit , ut ucl per annulum toto calice inte. gro pertranfeat Ex hoc item facile colligi poteft,cur ueteres exiftimauerint uini potu effici.ut mulae jo calcitrofe elTe definant.Mitcfcente enim ungula, Sf pede quodammodo exarmato,feritas illa tollitur ’ extunditur^tpratfertim fi quando cuenerit.ut calcibus impetentes folido illidant, plus^ inde dam. ni accipiant quam afferant; quare confeiat imbecillitatis fuatferociredefiflunqHatc Calcagninus. Columella in boum domitura ferocientium taurorum adhuc tergora mero refpergi iubeqquo fami* liariores bubulco fiant, f Scio mulorum gregem cum pafcereturjCo^ ueniffet lupus , ultro mu. los circunfluxiffe,Si ungulis cadendo eum occidilfe, Varro. E. Mulus iumentum eft, Ariftoteles: animal uiribus in labores eximium, Plinius. Mulis fuperiori setate uehi coeperunt opulentiorestfed nunc tamen etiam non nifi importatis Germania noftraiutet Anglia)utitur,Camerarius. Et rurfus, V eteres Graecia SC Italia populi non equos ad plauflra SC uehicula,fed boues autmulos adiunxeretSf uiatoribus mulis magis quam equis ufi fuere. Vteri^ fexusCmulus SC mula)&: uiam retfte graditur, 8f terram commode profeindinnifi pretium quadrupe dis rationem ruftici oneret,aut campus graui gleba robora boum depofcat,Columella. Succo folio rum cucurbita fi quis mularum aut equorum pilos intinxerit aftate media, non paruo rei miraculo mufcarummoleftia carenttita mihi hoc perfape utile fuit,Cardanus, Annicula mula a matre amo= ta,montibus aut fetis locis pafcitur.ut ungulas dureqfit^ poftea longis itineribus habilistnam clitel lis aptior mulus,mula uero agilior,Idem, ^Si muli ungula (finiftra,Belberus in libro de fenfibus) domus fuffiatur,fugantur mures, Rafis SC Albertus. G. Puluere,in quo fe mula uolutauerit,corpori infperfum mitigare ardores amoris quidam fcripfe .9 runt, Plinius. Veneno infetSus in neceflitate debet poni in uentre mula uel cameli ftatimoccifi; ' quoniam calor iftorum refoluit uenenum.&roboratfpirftus ac omnia membra, Ponzettus: memi. nit SC Cardanus in opere de fubtilitate. Mulorum pellis ac fimilium cinis locis igne aduftis apponi tur:Et ulcera calefacit.quum non funt apoftematatutilis eft etiam attritis iniuria calceorum pedibus, SC coxis.item^ fiftulis,Auicenna,ut quidam citant. Plura de pelle mula, uide infra inter remedia ex tefticulis , SC ex fordibus aurium inter excrementa. Si quis de medulla mula ad pondus nium aureorum fumpferit.ftupidus cfficictur,Ralis 5C Albertus. Auricula muli(aurium fordes poti* us,ut infra dicetur) SC burdonis tefticuli fi ferantur a muliere,non concipiet, A efculapius. De for* dibus aurium SC oris fpuma , dicemus inter excrementa, f Mula cor ficcum SC uino afperfum, datur bibere poft purgationem triccftmai iam, ut ne concipiat mulier, Sextus : Aggregator non cor 60 legit, fed iecur: Vide in tefticulis. Mula quoniam natura fterilis eft.curiofis SC fuperfthiofis homini* bus occafionem dedit, ut diuerfa ex diuet fis eius partibus mi dicamenta tum intra corpus fumenda, tum DcMulo. G. H. Ljb. I. got tiim applfcanda fons ad inducendam fierilitatcm impediendum^ conceptum cxcositarcni • ne quorum nonnullis in Lepore etiam dixi. Eadem perfuafione herbam ! fterilis fit, nec flores nec femen gerens, inter atocia numerant. CMuli imir nide in fra, in ungulis, f Populi alb* cortex cum muli renibus potUs.fterilitatemVacere creditur ' DhJ fcor,de,.utm Lepore inter remedia ex coagulo eius recitaui. Scolopendria (afplenos Dicfcori^l hetnionos Thcophrai}i)ut quidam tradiderunt, adalligata mulieri, u el fola uel cum fnlene tadiequinoiflem illunem habeat.neconclpiatkiciJerapioK^^^^^^^ f Si duo tefticuh muli ( duo teflictili gatti confindi in parte cortj muli.RafisJ in peflc efiifdcm corti confiringantur,& fiiper muhere fufpendantur.non concipiet quandiu ei adalligati fuerint Alber’ tus. Mufielac tefiiculus finifier in pelle mula ligatus, & potus,atocion efi. Vel tefiiculos cius abfcirt de dccrefcente Luna A >nuam dimine, & da mulieri in corio mula: , Kiranides. Burdonis tefiicu. Ium fiiprafiertlem arborem combufium & extinditm de lotio fpadonis , illigato pelli Urulie , K noil menftrua ^achiofufpendas.conceptumimpcdies.SextusiSed aliter hunc locum citat Aggrcgamr his uerbisiTamarifciCqua: arborfterilis efl)carbones extindiin urina cameli, in pellicula Lihe bra chio alligentur mulieris ne concipiat . Sed priori ledioni aftipulantur barbari quidam recentiores pro Sexto citant)uerba harc ad^erentcs, Auricula mula & burdonis tcfti culifigeft^tur a mulicre,non concipiet. Tefiiculus muli combufius brachio mulieris proatocfo alligetur: Qiiod li uirgo ex eo biberit poft primam purgationcm.nunquam cocipiet: Vel ieciir eius fimihter cum uino biberit,Sextus apud Aggregatorem. fMatrixmul* ii decoquatur cum car, j., ne alinina aut alia,8i inde comederit mulier ignorans,non concipiet unquam.Raiis. Si dentur oc- euhe mulieri edendae carnes quibus cum codum fuerit aliquid de matrice mul»,uel de ipfa matrice coda,nonconcipiet,Kiranides. Lampyris uermiculus in matrice mul» alligatus mulieri, iierilita. temtaciqldem. f Vngularum muli uel mula: cinis ex oleo myrtino alopecias replet, Plinius Vngularummull uel multe exuftarum cinis & oleum myrtinum.ciim aceto «cum pice hquida mi= xta6rimpofita,etiam fluentes capillos contincnqMarcellus. Sextus proungullsmiili ad idemre. medium burdonis iecur ponit,his uerbis.- Burdonis iecur combufium cum oleo myrtino mixtum K illinitum capiti, capillos fluentes continet & facit crefccre. Mula: ungularum cinis medetur c$ teris uerendorum uitijs, (pratter formicationes K uerrucas.arietis pulmonis inaiTati fanie curandas) Plinius. Vngulattnulinatcxuftaccinisfalubriterinfpcrgituruittjs ueretrorum , Marcellus. Vn. 50 guis mulae geftatus a muliere prohibet conceptum, Rafis. fDeimilae auricula fordes alligatae in pellicula ccruina,a<: brachio fufpenfa poit pumationeni multeris,efticit ut non cocipiat. Quaidam lana alba il!igant:qu*dam ex aqua bibunt,Sextus ‘li co no mulae fordes aurium(cerumen uocant barbarDinclufcris,»: appenderis mulieri (uel occulte dede ris,Kiranides:in cibo nimirum uel potuinunquam concipiet, Rafis, Caftoreum cum fordibiis auri um mulae fterilitatem facit,Kiranides. Paroniie (emine apcrto(fortc,operto) cum fordibus aurium muIa:circumligcturneconcipiatmulier,ldem. f Siercus mulinum cum oxymelle licnofis potui datum,dolores efficaciter tollit,Marcellus. Si mulieri fluxus oboriatur(ex utero,)ficrcus miilr coin buftum,tufum9 ac cribratum, uino dilutum bibat,Hippocrates lib. i,de nat. muliebri. «[Clauos pedum fanat urina muli mularue cum luto fuo illita. Plinius, Mulier fi bibat affamfcetidam ma» 4» gnitudine fabae Infufam in urina muls.nonconcip.ct.Rafis. Medicamentum ex urina muli poda gricis utile,defcribitur apud Aeginctam libro y.his uerbis: Vrinae muli fextarij quatuor.argcti fpu. ma: librae dua:,olei ueteris myffrum.trita diu omnia ut firigmenti fpiflitudoflat, incoquito donec di gitosnon inquinent. f Si mulier fudorem mulae cxcepmm lana xylina propeflb fubdat.plancfie rilefcct.Rafis. f Lichenem mulae potu in oxymelitecyathis tribus, comitialibus morbis utilem ttadunt,Plinius. Muli impetigines in titrocp crure fuper genua nafcuntur, & ucluti cutis and» modoinh»rent:hasincende,Sfftranguriofumdiuaricatumdefuper pone, ita ut fuffirmigationem illam expanfis ueftibus tegat,ne qua odor aut fumns emanet, etficacillime incommodi eius uitio ca» rebit,Marcellus. ^ Ad fufpiriofos remedium faltitarc : Spumam de ore mul» collige, SC in cali« cem mitte, attp ex aqua calida fiue uiro feu foeminae qute hanc molefiiam patitur,continiio da biben S» dam.homo fiatim fanabitur, fed mula morietur, Marcellus. f In parte quam mula momordit ( inquit Ponzettus ) nafcuntur aliquando puftula: pleii» hir., more rubente uel pallido. Hunc morfum aliqui uenenatiim cfTc putarunt : & fanefcquutur eum ac« cidentia fiepe noxia.ea^ deteriora ex morfu foemin»,qu3c faliuam habet obnoxiam puttedini.qua amplius etiam per iram animalis inflammata.non mirum fi hominis morfi humores & fanguis alte* rentur.Mulus uerd etfi maiori impetu mordere poflit,minore tame periculo morfum infligit, quod non atque putredini aptum infehumorem habeat. Accidit autem aliquando ut morfi urina retinea tur,cum aquofus humor uidelicet omnis fere in fudorem agitur. Aliquando & uifcerum contortio (Ponzetti fiint uerba) fequitur. Curandi funt iimiliter ut a cato morfi, 8f ulcus decodo nepet» cir. cunquatp fouendum. «0 M. a. Video authores quofdam mulam pro utroi^ fexu mulari,& iimiliter mulum aliquando ufur pare; ut fi dicas mulum ex afino 8C equa procreari, uel muls Cmiliter, Plinius in remedijs aliqiiotiej 802 De Qmdrupcdibus SouauriaGr«ddicunt,qu*Latinifobuent,nca.3^j«*^fi^»>.™^ nituram aqueam Sf ferimftar dilutam habeat, quare etiam in coitu non concipit ne^ parit. Etymo, loeus Oua generationi inepta aei* dici legimus.quali flatuofa.nam uron dicunt ticntum.quo ar cumcnto etiamnum ab Homero, mulos dici sf «« conieflant periti.3f recenfet Eufta^ius,.^ -h «y,. i,y id eft ob inlitam non gignendi proprietatem,quod eorum femen fit xniiMuy, id elt fpiritofum , K proinde fcecunditatis nefcium,Caclius. 6vs'«e>y tx* Oppianus. Eandem uocem Homerus pro culiodibuspofuiqlliados decimo, owptx, BiMiv»s,Hcfychius&:Varinus. 02»s,«fiMMt,Iidem. Aftrabenclfeafinum interpretantur nonnulU aut mulam. Qiiidam hypozygion omne,id ell iumentum quo fubuedentur homines . Dicitur 5C a. firabeinephipptjslignum,quod manu continentfedentes. Sunt quidoifuarium mulum aftraben nuncupcnt,(aftrabelatcn uerdaurigam-jaiitipOimnotophorum, id eftdorfo ferens ac gerulum iu- 1» mentum, C*liu$ ex Suida & Hefycbio, tametli illorum nomina more fuo diflrmulet. suitx-n-yirn viiirtfCvii!»54oxi»fJ!j’sst»sfEi/5oi«.lnterpresit(iSiii5"«8*I»s efledi. cit, Eft autem fella praealta, ita ut lumbos tegat, HatcBu. dseus. Eft SC uehiculi genus aftrabe, ( quo utebantur in certaminibus ) ab Oxylo Aetolo inuen. tum,ut harma,ideft quadrigai ab Erichthonio Aihenien(i',fynotisC id eft bigae equorum ) aCafiore, 4» celes aBellerophonte,Scholiaftes in Pythia Pindari-.unde colligo per aftraben cum apenen, kmny^ accipcre.hoceft,bigas mulis iuntftas. quoniam Paufanias SC alij in horum certaminum enumera, tionecum ctetera eifdem nominibus appellent,pro aftrabe tantum apenen habent. KirxSix, isfxBs, S xyixfx 7!)kyiMT«iy>i'«®(/ apud Pollucem,iugum uel bigae mulorum. Orica fuga (oe««5ilix»,uel .’{«««: utrotj enim modo feribitur apud Suidam SC Varinum,)CHm legimus apud AefehinenV mfxityixBaxSyde mulis dici interpretantur,quos appellari ifixs auflor cS Ariflophanc Homerus eft,Caelius. 6v asJiTntsTjoo^sssr, xA KSti^(iCliycTpin Afino ti.e.dC Grscas nomenclaturas adieci. MuliMariani dici folent a C.Marij inftituto, cuius milites in furca interpolita tabella uaricofius oiie rafua portare adfueuerant,Feftus:Erarmusficlegit.MuliMarianidi(3ifuntuaricofi milires qu. irt furca fua onera portare confueuerunt. Et alibi, Aerumnulas Plautus refert furcillas, quibus relia catas farcinas uiatores gerebanttquarum ufum quia C.Marius rettiliqmuli Mariani poliea appella Mntur : Itatp »rumnaclaboresonerofos fignificanttfiueaGraecoiermone deducuntur, nam xuh !• Grxce.tollere Latine dicitur. Nouo genere prouerbij in ufu uenit, ut qui tam ad imperandum quam parendum iuxta paratus forct,qui^ non fegniter mandata exequitur, mulus Marianus dice, retur.nanj Marius quateunqj militibus mandauit onera, ipfe inter infimos obiuit imprimis* quam* uis furculas,quibus farcinas uiatores gerunt, quas Marius primus commentus fuit, mulos Maria, nos aliqui diiflos uelint, Alexander ab Alex. Plutarchus in uita Marij originem adagii bifariam refernCum Marius imperator milites curfu uartj»^ ac longis itineribus geftandis^onenbus exer. ceret,attpilli iam adfueti non grauatim taciti^ea ferrent, caftrcnfi ioco«tiuni M*eKW'«,id eft muliMa riani didi funt. Hinc translatum ell in quofuisqui facile parerent imperatis. Sunt quidiuerfam ada gn originem referamiQuum enim Scipio Numantiam ob(iden8,flatuilTet infp/cere non arnia riiodo militum,ucrum etiam cquos,mulos,8i;currus,Mariumproduxiire equum pulcherrime ab ipfonu. tritum, praeterea mulum babitudme corporis,manfuetudineac robore longe cteterisantcceileocein. Itai^ quum imperator Marij iumcnris deledaretur, ac fubinde horum faceret mentionem, canilerri fadum cft,ut ioeofa laude,qui in cificio fe praedaret afliduum , patientem ac induftriu , miilus Mas tianus diceretur. Hominem fpurium 3C non legitimo matrimonio natum Itali uulgo mulum no minant, Alunnus. Seneca in ludicrolibello in Claudium Caefarem, mulos (ego no mulos,fcd mu liones rcperio,ut in c. dicam ) perpetuarios nominat. Feiliuius erit, inquit Erafmus, fi detorqueatur in hominem immenfo ftudio.aut perpetuisncgonjs uehementer difir/dum. f Mulinus.i^iuiVa»?, ut ungula mulina apud Marcellum Empiricum. Equacapud Columellam tripartftodiuidiintur! eft enim(inquit)gcnerofa materies,qua* circo facris^ certaminibus equos prtrbet : eft mularis, quse pretio fcetusftii comparatur gencrofo eft ac uulgaris.qusmcdiocresfoemmasmarescB progenerat. 50 Materiem mularem uocar.ipfam equam matrem fiucniatricem, ex qua muli generantur. Strabo Iit broy.deVenctisfcribcns.BiroriTj.iWilirmsuocatequas illas ex quibus afiniadmiflarij mulos pro, cteant.qnafi dicas mulares equas. Mu!io,qai mulos agittiiide infra in e. Mulomedicina, ars eft ucterinaria.quatnon mulis tantum fedalijsquoij iumentismedetur, ut equis, unde Graci hippiaa tricamuocant,huius arris profe(rorcs,mulomcdiri,ucterinartj,& hippiatrinominantur,uulgomard fchalciapud recetioi es: Italiccuulgd menefchalcietmdnifthalei, ut dixi pluribus in Equo C.SiH, e. Mulomedici nomen apud Firmicum legiiur.Equiciai tj qui equittjs prxftjni ucl curant.quibus affi nes uel mulomedici habentur.C atlius. f Protogenes Rhod)u,i pinxit Athenis nobilem Paralum Sd Hemionida , quam quidam NauftrS uocant.Plinius yy, ii..Paufanias hoc penus operis monftrari tradit Olympi®, «Vioraji , M 40 (xSi* ms mie}g:(iy,i}Uy y mejoffriSj/, f e. Mulio, mulorum dudor , (ut equifo equorum, )qui mulos clitellarios , uel ad uehiculum iundos ducit. Muhus apud Calepinum legitur pro mulione.ex Horati) libro i.Serm, Audiqcum magno blateras clamore, furis^, Mulius.Miluius hic legit Aaon.qui parafitus fuit. Mulionem e. uitantem fuper ipfum corpus carpentum agere prscepit.Plinius de uiris ill.7. Cocco mulio fulget Inciiatus.Martialis 10.76, Apud Suetonium Incitatus equi nomen ell. Nec pigri rota cafla mulio. nis,Martialislib.9. Nammihicommotaiamdudummuliouirga Innuit.Iuuenalis Sat,j, Voces6o Amphionem tragoedumtiubeas Amphionis agere partes infamiorem quam meus ell mulio , Varro in Afino ad lyram apudNonium, Quartarios(inquit Fellus) appellabant antiqui muliones mcr. cenarios. DcMulo. H.c. Lib. I. gof cenarios, quod quartam partem quaftus capiebant. Lucilius, Porro homines nequam malus ut quartanus cippos Colligere omnes; Crmitus iMo.non cippos Iegir,red aprosrcarminis quidem ari , tiqua ratio utrunque admittit. Tu qui plura locacalcalli quam ullus mulio perpetuarius, Seneca in ludo de morte Claudij Cacfaris, Rhenanus in Scholijs fufpicaiur perpetuarium dici, uel ad quartarium: uel illum qui in iblidum aut femper fit uecflor, aut (quod magis arridet, inquiO qui perpenia nec interrupta tietSatiohe fuos uetSores aliquo perducat. Ad uehicula mulis ufi iunt anti<= qui,non equis: unde muliones uehicularti,qui9 mulis qusftum faciebant. Hatc Rhenanus. Perpe. tuarius cdnduflor uel colonus , qui perpetuo rem conduxit , Bud^us. Mulionius , ad mulionem pertinens. Mulioniam penulam arripuit, Cicero pro Seftio. Mulotribae Plauto qui mulas fricant, ,0 Hermolaus. Grsci mulionem, ut fupra in a.dixi, uocant: mulotribam uerd uel cura. toremmulorum,ofMH9W,undeucrbum i;fMR5(iaii, Pollux. Apud Hcfychiiima: Varinum (1^ legitur, cum s. diphthongo, i t«s «luirmi S^^xiriXcaii, djMHsVw ^ V lOAar^ 'isay^ 7W,id eft, Mulotriba: A thenis in Colono hippio uerfantur , Author argumenti in Sophoclis Oedi. pum in Colono, dj iax».»©' ( per ». in antepenultima : nam ojuls genitiuum habet egim ) qui mulo, rum curam gerit : «ftonsfi©- uero per omicron.qui montis, (ab 05©- , «jt©-, ) Suidas. Sic & ojianriA»}, qui mulos uendit : ojamAiii uero per omicron , in montibus uerfor , apud eundem. Dorfualia uo. cantur operimenta, quibus mulorum boum^ dC equorum dorfa conteguntur , Grapaldus. Clau. dius Cafar, ut Suetonius feribit , nunquam carrucis minus mille fecilTe iter traditur , foleis mulas rum argenteis , canufinatis mulionibus. f De clitellis , quas iumentorum dorfis imponuntur, 10 utonera fuftineant, multa dixiinAfino ST Equo, uttobiqueinH. e. Mulus quidem utroque clirel» lis aptior eft. Clitellarius mulus, Cicero in Topicis. Clitclla: appellantur , quibus colligata; farcin® mulis, Sf id genus ueterinis portantur , ut feribit Pompeius. Hinc muli Capua: clitellas tempore ponunt , Horatius in Sat. Muliones multos clitellarios : ego habeo homines clitellarios : magni funt oneris: quicquid imponas, uehunt, Plautus in Muftellaria. Mulos detraflis clitellis cum co. hortibus alaribus. Sic. Liuius 10. ab Vrbe. Muli clitellarij Graecis funt «VioMi mras , , vu- •nyi Arriano : miumyel , apud Suidam & Hefychium , ut fupra in a, citaui in Mulis Marianis. NaiTSS «' (/i tAKSrTSIr ^vyui , Hefychius SC V arinus . narnmSm dicitur , qui dorfo baiiilat, non fub iugo uehit , homo, equus, aiinus , Hefychius . Narej»:, i Sui usu Rxsx, fsiy, Siiidas. SxSl» 'im uel Sjtimi, qui res ad iter neceifarias ferunt. Sunt ex Graecis qui anga. ;o ritm tion pro operario tantum accipiant ac miniftro, fcd pro achthophoro item fiite baitilo : unde mulos quandoque angaros dici compertum nobis eft. onera ferre dicunt, permuta- tione ac uiciftitudine quadam, uti Orion ici ibit. AjyqjSlitcta.non folum ad onera ferenda cogere.fed adqualibet hocgenusneceflitatem.SCc.Cjlius. Feftinat calidus mulis, gerulis^ redemptor.Hora, j.epift. Curto mulo ire,Idem i.Serm. ^ De uehiculorum 8C curruum generibus multa dixi in Equo H . e. hie quae mulos priuatim attinent allaturus . Celerius uoluntate Hortenftj ex equili educeres rhedarios ut tibi haberes mu* los , quam e pifeina barbatum mullum .Varro j. 17. Rhedam pro curru Varro Marcipore dixit. Regi Medeam adueClam per aera in rheda anguibus , Nonius. Mihi quidem rheda de mulis iun* (Sis proprie dici uidetur. Heliogabalus pro apophoretis dedit mulos , bafternas 8C rhedas , Lam* 40 pridius . Mulionem euitantem fuper ipfum corpus carpentum agere praecepit, Plinius de uiris illuftribus 7. Multifonora elTeda , Claudianus de mulabiis Gallicis: proprie tamen de equis effe* dum dicitur: uide in Equo H. e. Vnde thenfam atque mulos fine eam pedibus gralTari, Nonius ex Titinnq Veliterna. Qiiot iuga boum , mulorum , afmorum habebis , totidem plofira efle o* portet, Cato. Vixep datur longas mulorum uincere mandras, Quat^trahi multomarmora fu* ne uides, Martialis libro quinto. Eft autem mandra flabulum ,uel ingens iiehiculum quo trabes portantur, quod Probus etiam Grtece ittunCpan uocari ait. Mula carrucaria, Vlpianus ff". de atdili. tioeditSo. ’ Mulio,quimulosclitellariosfiuec^Uadrigariosducir,Prbmptuarium. X®", Suidas: ac fidicas mulare iugum. (5faHSi/uelo’e«(S('(iill»Kii Jt SioSij iif' uiixfxit',iiu.mKy Ji n^s Pollux libro i, Caelius fic uertit; Ad belli ufum aflui farcinas gcftantes.pernecenTarij habentur, boues item qui currus tra. hant.muliutrun® prxftant. Si/mei./fa proprie de mulis dicitur, uel equis bijugis. Vannus: _ iftvs enim mulu5^cil,Herychius.fed alia uidetur huius compofltionis ratio. Paufanias quidem ape- nen in Olympijs bigam mulorum fuiffe docet.fynoridem equorum, KtAirt/sjw » «lixfx iim. nwi.Hefychiusai Varinus. r • .• ■ -r ^ jTT;rflvoiMt,/aic&<)si'n:nKoj,i(^ ^«^aflV®//,Hefychius SC Varinus, Ego taxim muli,pretio qui iupe i* rant equos, Sient uiliores Gallicis canterijs,PIauius. Cum Cappadoces Perfls quotannis pen. danqprster argenium,millc & quingentos equos, mulorum duo millia, ouium quinquaginta mil« lia, duplum ferehorum Medi pendebanqStrabo. Praemia uincentibus in funerePatrocli Achil. lesiliad.fjj, proponit lyiynfiyHffxws 71, wgsi'®. Valerianus inepiflola apud Trebellium Pollionem Claudio, qui poftea Caefar pronunciatus eft, dari praecipit a procuratore Syria: mulas annuas nouem,8c mulionem, quem refundat.unum. ^ ^ ^ o‘i J^’Sis (f «iMvoi dp iiHics «(iWtotmi, eakmit’ oJ ops '?I iTi«m*Aot«»p «TWf mp, H Akop,»! lSref»l>em cenfet. Adrianus in balneo ueteranum quempiam feruuli penuria.fefe marmoribus affricantem co }o fpicatus.eum & feruulis aliquot 8£ fumptibusdonauii. Quod reliqui ueterani feliciter ccffilTe uia dentes.coeperunt &C ipfi complures fub oculis imperatoris fefc marmoribus affricare , ut hoc modo principis elicerent benignitatem. Atilleeuocatis fenibus , iuffit utalius alium uiciflim defricarent attp ita pueris nihil opus fore. Is iocus poftea in uulgi fabulam ceflii. Celebratur SC Scipionis Ae! miliani apophthegma : Iumenta quod manibus carent, alieno egere fritffu. Quo fignificatumeft eos.qui res egregias gerere non poffunt , egere prateone , quo famam fibi comparent , Erafmus. ^Cum mula pepererit , ( ^ apud Herodotum; ) quoties fignificamus ( inquit Erafmus) aliquid nunquam futurum, aut adeo raro folere accidere, ut improbum acftultum ui» deatur fperare . Ortum uideri poteft ex eo, quod refert Herodotus in Thalia : Cum Babyloniorum urbs oblideretur a Dario , C&fc. ut fupra recitauiin c. ) Huic fimile quiddam refertur a Suetonio 40 in uita Galbae Cacfaris. Huius auo procuranti fulgur , cum aquila de manibus exta rapuiffet , &: in frugiferam quercum contuliffet, fummum, fed ferum imperium portendi familiae, refponfum eft. Atqueilleirridens: Sane, inquit, cuminula pepererit. Qiiod omen ita arripuit Galba, ut eum poftea res nouas molientem , nihil aeque confirmarit ac mulae partus, caeteris^ ut obfece. num oftenfum horrentibus, foluspro laetiffimo acciperet, memor facrificij ditffi^auiti. Eiuft dem fententiaeeft Vueftphalorum illud , TPcnn blC TOySe» ptunen ttrtgcnb , Cum falices prua na ferent. Saluete equorum fili*: Apparet ioco uulgarifuiffeiatffaium in eos.qui emolumenti gratia blandiuntur : refert Ariftoteles libro tertio Rhetoricorum, In certamine mulorum, quum is qui uicerat dixiffet exile pretium pro carmine , Simonides rccufauit , indignans mulos celebrare fuo poemate ; uerum ubi uitffor dediffet fatis magnum pracmi* [9 um, carmen tale fecit, XitlftT SayitTilfiiilr •‘miiry.filuit enim quod effent ex afinis quoi^ nati, Sf quod ho> neftius erat cxpreflit.equorum filias appellans, Erafmus. Yy * 8o8 Dc Qindrupedibus DE M V R E. A. V s exiguum eft animal, incola domus noftrarCut Pliniut loquitur) rofor omnium rertE: Pa^nl tmdeafono.quem rodendo facit,Latine etiam forex uocatur, quamuis aliqui ita diftin. i guanqutmus domefticus liqforex fylueftris.Sipontinus, Plinius certe foricem a mure manifefte diftinguit,foricem fylueftrem faciens.Si maiorem, auriculis edam cauda^ pi« lofis;8i ubi Ariftoteles murem aruenfem nominat,foricem Theodorus reddit. Quamobrem infra i« inter diuetfos mures de forice priuatim confcribam , quantum de eo apud ueieres reperio ; nam re» centiores uarie foricem interpretanturtalij , ut dixi, murem fimpIiciter,communem nempe SC iirba» num,quem Galli adhuc uernacula lingua foricem uocant : alij illum quem hodie rattum uocamusj alij quem myzerum Germani appellant (qui certe mus araneus eft) foricem efle putant. Rattum hodie didnm.id eft murem maiorem,de quo infra fepararim 3gam,obfcurus quidam author femper intelligendumputat,quoiies muris nomen apud medicos occurricforicem uero murem commu. nem minorem efle. Ego quoties mus nominatur,nec fylueftrem.netj! ratta,id eft domefticum maio rem qui rarior eft, intelligo, fed minorem SC fr equentiorem. Graeci w SC tacniKi^uji itii/ appellat: fed uulgus Graecorum hodie mmKiy. potius)S •? TmmSfi ^bAms, Varinus,ponticos pro muribus fimpliciter dicens. Arac^utfiTss, animal quod alio nomine galeotes uocatut;» o tiwtiioi; xsu B HSirds MyiiSCiH «/(«(eiTfit, (muftelam hodie uulgd ftc uocant Gra:ci,)Suidas. Domefticum mu. rem Plinius etiam diminutiua forma mufculum nominat: Ruinis (inquit) imminentibus mufculi prxmigrant. Hebraicam uocemacbar"ia3yLeuiticiii.Septuaginta(muribus fibras.Lucilius ex Gellio. A coitu recre fcente Luna muris iecufculum mirum in modum fibi fibram quotidie quandam progignit uftp ad plenam Lunamidcinde Luna decrefeente fibrae pariter decrefeunt, ac in unum corpus extenuatae 6» paulatim euanefeunt, Aelianus. Cum Luna panicicnos cft.iecur cius crefeit SC diminuitur in utro que interlunio, Albertus.Ego femel SC iterum diiTetfti muris iecore infpctfto numerum qui cum Lu- De Mure. B.C. Lib. I. gop na conueniret nullum inueni.K omnino falfam hanc pcrfuafioncm exiilimo. Plutarchusin Sym* poGacis 4.y.muris aranei quo^ iecur imminui feribit jv -nis itfma-iuis trAmt. f Murium alii fel habent.altj non, Plinius, &: Arilioteles duobus in locis, f Muris uulua dum panum gerit acetabu la habet, AriGoieles. “ ’ ^Demuribus Aegyptijs.Africanis.Kalijs quia regionibus denominantur,dtcain inferius inter mures diuerfos. c. Mures tn domibus noGris habitant, ubicun^ apta fuis refugtjs loca caua inuenerintlaut G minus fint apta, dentibus ipG arrodunt QC excauant;in medijs praccipue,qu£ caua relinqui folent,inter duo IS ccenaculalocis;itemintrapariCtumcaua,&circatccSa. MCsojoi^iiu, utVarinus refertex Scholijsin Vefpas Ariftophanis,funt mures qui uerfantur circa orophas,id eG domuum tetGa,8i ea abrodunt, Mus domeGicus in horreis SC domibus habitat,niger parutilus, Albertus. NotGu fere difeurrot, latitantinterdiu quod hominem autalia animalia eis infeGa uideant audiantur. ^Nullum aliud animal acrius aGno audire ferunt,exccpto mui e,Suidas in Mida, f Mus panis cupidus eG,a: eo. rum quat ex frugibus ad cibum hominis fiunt. EG autem in perquirendis cibis folertiGimus, eorum gratia Gepe periclitari non dubita t:et ut eis potiri qucat,duras folidas^ materias, quibus aditu pro5 bctur,multum diu^ erodendo fe fatigat,Obfcurus. Omne murium genus grano (frumento)^ pa. ne uefciturtpraifert autem durum molli.Si multos fimul cafeos inuenerit, guGatis omnibus , deme, liore poGea comedit, Albertus. Aegypttj in fuis notis mure depicGo indicium accipiuntimus enim 10 pane multo ac diuerG generis Gmul poCto,optimum queni^ feligens comeditfquod Aelianus feri bit,)unde optimi panis iudicium in muribus eGeputatur, Orus. Fagi glans muribus gratiGima eG,8f ideo animalis cius una prouentus,Plinius. In Arcadia fcio effe fpeiflatam fuem, qusprie pin- guitudine carnis non modo furgere non poGet,fed etiam ut in eius corpore forex exefa carne nidu teciifet.Sf peperiGetmures,Varro. Sues fpirantes a muribus tradunt arrofas, Plinius. Mures in Paro infula ferrum exedere 8f conGcere dicunturtAmyntasinTeredone Babylonica feribit eodem cibo uti, Aelianus. Gyaros infula una Sporadum cG,ubi mures ferrum crodunt,Suidas & Siepha nus. In Cypro infula aiunt mutes fetrum exedere, AriGot. in Mirabilib, Mures fabulantur Chalcl denfium ferrum erofiffe, Heraclides. In quadam prope Chalybes infula.fuperiore loco fita, aurum a muribus uorari aiunt, ideo^ in metallis eos diGecari,AriGoteles in Mirabilib.Gcenim lego, locus jo eGdeprauatus.TheophraGus author eG in Gyaro infula cum(mures)incoIas fugaffcnt,ferrum quo qucrofiffeeosiid quod natura quadam 2e ad Chalybas fecere in ferrarijs officinis. Aurartjs quidem in metallis ob hoc aluos eorum excidi,femperffi furtum id deprehendi; tantam effe dulcedinem fu. tandi, Plinius. Marcellum multa Ggna perturbabant , &f mures in cella louis aurum corroferant, Plutarchus in uita eius. Bellum fociale, cuius author fuit Marius, diuerfa Ggna pracceffere : Mures fufpenfuniin templo aurum corrofcrant,c quibus arditui quandam caffe (yrdy^) focminam cepernt: ea ibidem quintp enixa mufcuIos,tres abfumpfit, Plutarchus in uita Sylla:. A ntiphili hexaffichon inmurem qui propter fcobem auri deuoratam incifus eG, extat Anthologtj i.jj. ^ Mutes etiam uulgares niminant,non folum Pontici,Plinius Gf Albertus. ^ Mures lambendo bibunt,etfi den: tibus ferraus non Gnt, AriGoteles. Mures in AfricaiObfcurus quidam inepte legit, in aqua)cum bi Co bcrint,moriuntur. Idem, In A frica maior pars ferarum ^Gate non bibunt inopia imbrium ; quam ob caufam,capti mures Libyci, fi biberint,moriuntur, Plinius. An noxius muribus Gt potus, uide itt E.ubi de uenenis eorum. CuniculosetiamapotumenfibusaliquotabGincrefupra dixi, InLuGs Arcadia quodam fonte mures terreffres bibere Si conuerfari , TheophraGus feribit, Plin.. Mus cG temperamenti admodum humidi, Obfcurus. ^ Flagranti libidine dicunt mures effe, teGem^ Cratinum afferunt, dicentem in Fugitiuis , poe. matefic inferipto: Age nunc tibi ex aethere murinam lafciuiam Xenophontis fulmine percutiam; («ijtrCiiirw '4 Miki Hlt-nmvycinwHyiivis isfHu syicipSfT&-. Politianus in Mifcellaneis 96. fic uertit, Agenunc tibi de fereno aduerfus mollitiem muris fulgurabo Xenophontis. V olaterranus fic. Age nunc c fudo Gagitium muris fulgurabo Xenophontisladditm uerba effe anus cuiufdam, ) Atep for, <0 minam quom murem maioreVeneris rabie Hagrare dicunt.Et rurfus apud Epicratem in fabula qup ' infcribitutQiorus:PoGremofubijtmedeteGabilistena(leno,VoIatcrr.)dcierans per Dianam (per puellam,per Dianam,per Perfephattam,Politianus)effe uitulam,effe uirginem, effe pullam indomi tam. Atilla murina erat, {(ivim'i'*,myonia:fic etiam Catlius legit, Erafmus in prquerbio Mus albus; &C Volaterranus ut uidetur , nam Gmiliter murinam transfert. Politianum yt/icviia uel legiffe uideo.S: magis probo:uertitenim,AtillacauUseratmurinus; nimirum quod uirginitatenon am. . piius integra fed perfracGa effet, Si quofuis amatores admitteret ut cauerna murium fubeuntes Gbi mufculosfmyonis quidem uocabulumnufquam legere memini, ) Supericefione falaciffimamearn dicere uoluit cum prorfus murinamCcauum murinum,Politianus)uocauit, Aelianus interprete Gil lio. Sed Politianus hac etiam tanquam ex Aeliano addit : Et Philemon, Mus albus, cum quis eam, (0 fed pudet fari Clamauit adeo Gatim deteGanda !»na,u t fa-pe latere non eG. In feptimo Epigramma tonMartialis in uulgatis codicibus legitur,Nam cum me uitam,cum me tua lumina dicis : Icdcmm uetuGifflmi quitf fic habent, Nam cum me mutem, tu cum mea lumina dicis. V idetur autem puella D( Q^drup I uocare eodem intcllccru cdibus quo etiam panercuUim folct, quia mures 810 fclandicr.samator/miiremcumuocare t , . , . m r-v quccK perhibentur falaciiTimijPoIinanuslcui accedit etiam Eraimus inprouerbioMua albus. Do- mciiid mures falacifflmi habentur, prafertim albuuide infra in prouerbio Mus albus. Mures albi mult* ualdc gcnerationis(falaciHirai)funt,Albcrtus. Mus in coitu completSitur cauda, Albertus. Supra cundla eil murium foetUs,haud linecuntSatione dicendusrquanquam fub authore Ariftote. le a: Alexandri Magni miIitibus:gencratio coi o lambendo conflare non coitu dicitur, Plinius. Sa lis guflatu fieri pragnantes opinantur. Idem. Accedente falis ufu longe foecudiores fiunt, Aelianus, Suntqui uehementer confirment mures, fi falemlambant, impleri fine coitu, Ariftoteles. Terra: Perfica parte quadam mure foemina refeifla, foetus foeminini pragnantes comperiuntur, Idem 8i ex eo repetens Plinius. Murium generatio mirabilis pratercatera animaliamaiorcminmodum i» eft, tum numero,tum celeritate. lani enim foeminapragnante in uafe miliario aliquando occupata, paulo poft referato uafc,mufculi numero uiginti ST centum reperti funt, Ariftoteles. Ex una genitos centum uiginti tradidertmt,PIinius. De mirabili uno tempore agreftium murium redundantia, infra dicemus ubi de muribus agreftibus priuatim agetur. Multifida, ut canis Si lupus, & paiua eiufdem generis, ut mtires,inulta pariunt, Ariftoteles. Mures etiam ex terra, uel terra dC imbre nafei infradicam in agreftium hiftoria. Ibidem qtioij narrabimus qua loca muribus infeftata fint, & qua propter murium copiam reliquerint incola. f^Muresqui non exinfidijs, fed fua fponte moriuntur, defluentibus membris e itita paulatim excedunuunde profeflum id quod eft in prouer- bio,Iuxta muris lnteritum,cuius Menander meminitirrThaide, Aelianus interpreteGilliotVolater ranus ex eodem Cc tranifert, V ita his longilTima, membris paulatim deficiemibui.Rc, De agre. i» ilium morte infra dicam. D. B uolucribus hirundines funt indociles,e tcrreflribus mures, Plinius. Quadam timore non ci eurantur,utmurcs Sileporcs.quomodo enim amabis quem infidiariuitatuf fit perfuafumcAthoc fibi perfuadent qni timcnt,Cardanus. Ruinis imminentibus mufculi pramigrant,Plinius. V bi domus aliqua confenuit tk ruinam minatur,mures primi fentiunt, & celerrime fugientes aliud do. mieilium quarunt, Aelianus in Varijs & in animalium hiftoria, Et rtirfus in eadem,Quod uicinara (inquit)domum ad edendas ruinas mures SC muftellj prafentiunt,idcirco eius cafiim SC prolapfio* nem prauertcntes,ex ipfa emigrant, quod quideipfum in Helice oppido ufu euenifie dicitur. Cum enim Helicenfes impium facinus in fe aduerfus Iones admifilTent, eos nimirum in altaribus matfian tesjtumfane his propinqua ruina ex clientis portenta fuit. Nam quincj ante diebus quam Helice funditus euerteretur, qui in ea eflent mures, muflellar. ferpentes , SC uerticillac, cactera^ eiufmodi ex eo loco exierunt: quod quidem facinus Helicenfibus id ipfumintuentibus,fummam quidem ad. mirationem mouebat : ueruntamen quam ob rem difcederent, caufam conijeere non poterant, po. (lea iierd quam ex urbe haec animalia excellere , ex terrae motu tantae labes domorum nodlu fadlae funt, ut non modo ex hoc cafu defederit urbs, Si conciderit,at tis farinam frumenti mixtam pauco arfenico Ixtiigato muribus necandis in domo propoftiit: fed td forte gullatum catellus unus eduobus domefticis cum paulo poli tiomitu reddcreqeualit: alter ue. ro de tiomitu illo gullans,pcrijt,Ponzcttus, Egofane cum uulpi quam domi alebam confiliginis fe mina aliquando dediirem,experiundi gratia num uenenofa clTcnt utfufpicabar, ea quocp cum re- uomuilfet nihil paifa ell. Quiuenenumapudnosmuribuspioponunt,pleriq^ aquam etiam in ua. fe apponi iubenqtanqtia tjs fi biberint citius morittirisific enim uenenum in uenas dirigi,8C inflatos mori aiunt. Ego qtiideduobus illis muribus, quorCi iam memini, nullu appofiit potum, &intra horS utticp perierunt, ut netp fimphciter,necp ut citius moriantur necelfarius uideatur potus. Imo tierifi mile ell aliquos fi biberint facilius uomere.atcp ita eiiadereiaut alia quadam ratione aquae potu ue. neniuimremndi.NafiCchamatleontis herbte fucetis additis aqua K oleo, mures in fe contrahit ac ;o necat,ni protinus aquam forbeant,authore Plinio. Crefcentienfis etiam ueneno muribus propofito aquam remoneri iubct,ut paulo pollrecitabo.Nec me fugit quod Arilloteles feribit de hili , anim. 8, iS.mures Africae fi biberint moriiquonia animalibns Africanis etia caeteris infolens potus cll , pro. pter inopiam aquarS, quod acllate illic nulli lint imbres ; itaque contra quam cteterarttm regionum animalia tempore hyberno magis quam aelliuo potum qttxrunt. Sed forte hoc uniiierfale ell omnib. muribus, ut legit(Michael)Epheftus,Niphus. Homerus certe in Batrachomyomachia mure bibente facit.Haec ueterfi inter fe & recentiorfi dillidia ut componantur,cxpcrt'entia magis quam uerbis SC rationibus uti oportet. Carnem inftimatam & miiiutatimconcifamcS butyro friges in farragine: refrigeratis addes dimidia partem calcis tiiti* ad latuore trita:, hoc pharmacum in tabellas aliquotdi firibues,&l propones ea in loca ubi mufculos aut rattos tierfari fcierisitabellis etiam iingtilis tiafa fiti /(.o giila cu aqua appones utbibant&l citius moriantur. Ex libro quodam manuferipto Germanico. Aliqui calcem cum farina fubadla,alti alitcr.rattis proponunt. Mures necat alfceh,(ai’alfcech,) Atii cennatBclIunenfis interpretatur realgarfaf refegapfeu toxicu muris, Realgar, inquitSyluaticus, fit ex fulfure,calce uiua,SL auripigmento, &: idiomate noflrouocatur foricoria.-interficit forices & o. mniaanimaliaipuluiseiuscxtinguituermes equorfi,& fiflulis medetunSi; omnem mala carne cor. rodit. Occiduntur mures refalgario trito cafeo aut farina mixto,quibus incibodelctflatur. Sed remonenda cfl aqua,cuius potu llcpeiuuantur, Crefcentienfis, Ferri fcobesCyiV»(i«)li fermento mi. llalocoindaturquifcatetmuribus, ubi gullauerint intereunt, Paxamus. Scoriaferri mures perfc mit,8l crocus eius, Atiicenna.Rafis fcoriam ferri cii farina fubigiiubcl. Lithargyrium : uide fupra in ellebori mentione. Crocus ferri a Bulcafi defcribtttir, ex quoetia Syltiacictis mutuatur cap.191. « Argentum uiuum mures interimit , Auicenna : argentum uiuum fublimatum , Serapio fecundum Ralim. f De muribus qui regiones aliquas magna multitudine inuafcruut,& aut fegetes populati funt, aut etiam incolas expulerunt, dicam infra inhifloria muria agrellium. f Scythite magna pars tergore uuIpiS Sf murium operti incedunt, Alexander ab Alexandro.Scy thx pellibus tantum murinis aeferinis utunttir.lullinus libro 5. Sed mures quorum pelles in ufti ue. Ilium habentur,omnes fyluellres funt X ditierforum generum, ut infra in Ungulorum hillortjs dice tur. f Mures cum ftrident.Sf plus folitofrfllVloi.uide an legendum ^i/lw.fic melior fuerit fyntaxis) tanquam faltanies difcurrtinqtempellatem (x.siriEi'*) lignificant, Aratus. Vbi Theon in commenta, rijs, Strident auiem.inquiqfaltant^ mures, fiueqtidd aerem allringi percipiunt: liue quod cum te. fo nuem X infirmam habeant cutem, cum terram refrigeratam calcant, non ferentes frigus exilitint. Etrurfus.Mures interdiutinquit Aratus)pedibus uerfantes ftitim cubile, dormii e appetunt cum im minet imber.Hic Scholiafles nihiliadieciqcum fententia tame aduerfa uideatur fuperioruquomodo 8i6 De Qmdru pedibus emm dormiturmftt imminente pluufa,fi plus folito difeurrunt Si faliunti Muftelat Si mures flrt. dentes uchementem praefagiunt tempeftatcm, Aelianus. F. Peruerforum morum mures Si muftels funt, timidi, furaces, infidoO, ut in D , ditSum eft, quam» . obrem lex diuina tum efu tum tadu eorum ludxis interdixit.mures quidemcuneSa fojdantjmalo^ afficfuntihomim non modo perniciofi in cibo.fed nec ulli prorfus ufui utiles, Arifteas. Comeden tes carnem fuillam. Si abominationem atqp murem, fimitl confumentur, dicit Dominus, Efaias 66, Caro mm is in cibo fumpta magnam obliuionem infert Si abominatione, corrumpit^ ftomachum, Arnoldus de Villa noua. Dentibus muris,ideftmacul£e qu£c fiunt in facie, praecipue infantium, propterefumpanisamurecorrofi,VetHsglotrematariusAuicennaE:Videin Q.circafinem, In, lo coi* regni Calechut mure ac pifeibus Sole exuftis uefcuntur,Ludouicus Romanus ^.6. C Muris caro calida cft,mollis Si pinguis aliquantulum : Si in ea uirtus eft expulfiua melancholi*, Rafis Si Albertus, Si comedatur mus afrus,deficcatfaliuam fluentem ab orepuerorum,Iidem:Videin G, Sunt inter magos qui murem bis in menfeiubeant mandi in dentium doloribus, dolores^ ita ca« ueri,Plinius, Sed qu* remedia ex mure fumpto in cibo promittantur in G. dicam, Venifle mu« rem ducentis nummis Cafilinum obfidente Hannibale,eum^ qui uendiderat fame intaifle,empto* rem uixiflre,annales tradunqldem. G. Muris caro calida eft Si mollis. Si pinguis nonnihil. Si bilim atram ( cuius ego nullam rationem uideo)expellit,Rafis Si Albertus. ^ Arundines Si tela,quae^ alia extrahenda funt corpori,euo, 1» cat mus difleiius impofitus,Plinius. Mus degluptus Si per medium exfecSus appofitus^ omnia qu* inli*ferint corpori facile producit,Marce!lus. Aduerfus ferpentium iiius efficaces habentur mures dilTedi Si impofiti, quorum natura non eft fpernenda,pr*cipue in afcenfu fyderum (ut dixi* mus ) cum lumine Lun* fibrarum numero crefeente ac decrefcente,PIim'us fi bene memini. Mu, res, qui in domibus oberranqconcifos fcorpionum plagis utiliftime imponi in confelTo eft, Diofeo, rides, Idem exeorepetunt,GaIenus de fimplic, 11,46. Auicenna,Rafis, Albertus, Mus diuulfus fcorpionis iiSui imponitur.Plinius, Mus araneus fi iumenta momorderit,mus recens cum fale im .pom'tur,Plinius. Et mox,Etipfe mus araneus cotra fe remedio eft diuulfus Si impolitus; Quod ad* do, ne quis priore etiam loco de mure araneo potius quam domeftico fenfilfe putet, flVerru, cas omnium generum fanat Si aboIetCeradicat, Rafis Si Albertus)mus diuulfus, Pliniustdiuifus at= j» que appofitus,Marcellus, Empiricum quendam apud nos nuper ad fcirrhofi cuiufdam tumoris curationem ufum audio pinguitudine qu* deftillauerat a muribus aliquot anferi Inclufis fimul^ af fatis. Murini catuli triti in uino uetere ad craflitudinem acopi,fi illinantur,palpebras gignere di, cuntur,Plinius. Si inaffatos infantes ederinqoris faliuam exiccari promittfit,Diofcorides:Si poft eum Auicenna,Ralis, Albertus. Sunt inter magos qui murem bis in menfe iubeant mandi, ut ca ueantur dolores dentium , Plinius, Aqua in qua mus coiftus fuerit , aduerfum anginas falubri- ter infeio propinatur,Marcellus. Tradunt 8f murem cum uerbenaca exco(S6,fi bibatur is liquor, remedio elfe aduerfum anginam,PIinius. Pulmonu uitijs medentur Sf mures, maxime Africani, detracfta cute in oleo dC fale deco'iiKTill-,Hefychius Sf Vatin.XjarSiV, nomen propria , V arinus. Thraces mure argilu, i(fy/irs(e,fua lingua appellant,qHO uifo.ex oraculo urbe condiderunt,qua Argilum nuncupauerunt, Heraclides in Politfjs.AjyiAiS-jiS.urbs Thracias iuxta Strymone fl.a mure ficdida,que Thraces argi Ion uocanttnam fodientibus ad iacienda fundamenta.mus prima apparuit,Stephanus. Mures in Ar gilla fundamentis apparuifle pugnantes,ciucs prasferoces militares, haud dubio argumento prae j 0 lignauittea enim urbs ad Strymone bonis aufpicfjs condita a muribus ditSa eft , Alexander ab Ale. ' xandro. Eft Sf Argila urbs Cariae apud Stepham /ifyiAi*,uicus Atticp,Varinus. /fy(M©',argilla,ter ra alba,Ide. Axpif j,mus, Hefychius Si V arin. Vfit|,mus , in Alexipharmacis Nicandri , ubi inter= pres hyrace Aetolis fucm dici fcibit;h!c ucrd pro miireaccipi propter roftri fimilitudine. Eruditus quida amicus nofter,colludere putat hanc uoce cum Germanica r4Q. Vftef , oxytonu, (ify.^»(/,iwit,i;|, Hefychius Si Varin. Carcini poeta fabula Myes memoratur, ubi muftela ftrangulat noifur. nos mures, Galeomyomachia Gracus quida recentior defcripfit , hoc eft muriu Si felium pugna, (yxfMy enim pro fele recetiores improprie ponunt, ueteribus femper muftela fignificat.) In eo poema te ludicro,propria quada murium nomina fcite finguntur.Rex eft Creillus, cuius filius alter iu7ti/'iqiW,filia AvxwyAt/if»,maiorcs yagnii/Jai^ia.Et altj mures,Tt/joABx©', Yi;(oAax»!,KiaAsiisxAo'OTj. <0 Cfteru inBatrachomyomachia,id eft RanarS et muriu pugna Homeri mus fingit Pifcharpax.patre natusTroxarte Si matre Leichomyle filia Pternotrotftj regis: Si alij,Leichopinax,TyrogIyphus,Etn bafichytrus,Leichenor,Troglodytes,Artophagus,Pternoglyphus,Pternophagus.CniirodioiIes,Sl tophagus, Attepibulus,Meridarpax, eiiAiiKS7jo»|,(»M,M't/Eixels,Hefych,Si Varin.quodthylacum, id eft faecum panarium erodat. , c n • fBpitheta. Breuis.Ouidiusi.Faft. Bxiguiis.Vergil.i.Georg. Opici,lLiticnal.;.bat. Faut- dus Serenus. Ridiculus,Horat.deArte. RufticusSi Vrbanus,ldci.Serm. Et praterea quoru Textor meminit. Auidus,Cautus,Improbulus.Infeftus,Niger,ObfccEnus, Paruus.Querulus, Rc). dens.Timidus.Terreftris. f Graea. AaAsi.in Batrachomyomachia. p«(/?ay©', tstraist, Ai/yrefo. (©-, «Alvus, Antiphilus in epigrammate. AixMi.Oppianus. oj«iEi*s,qui circa tccftuiu uerfatur, Ari* io ftophanes. ZKs7t»<(/iif!r,Leonidcsinepigrammate.®iA«'Avxi;©',lbidem.v-i.«,Suidas, Plura quaeres in Lexico Graecolatino. Simile quodamodo huic uitium eft,quo laborantes noftri uocant iibMfltmi^.melius diduri nb(rfl4)tl^,ac fi hyperopas dicamustqui non folum propius admouent ocufis quod dligentius inlpeduri funt , uerum etia alti. us8f fere fupra oculos eleuant. Accidere autem audio hoc incommoda adhuc infantibus, quibus furfum ac reuorefpedare in cunis nimiS permittituctfortafiis Sf fuffufio inferiore oculorum parte, hoc eft infra pupillam exoriens eiufdem uitij caufa fuerit. Sed iftis myopu confpicilia nihil profunt, Hjc per digreffionem pluribus quidem dixi,fedLedori fpero non ingrata, rei medicjpraefertim fttt diofo,qudd dehocaffedumedici tanquam incurabili para diligenter tradauerint, Cxtetumimiu4- cum per diphthongum i/<.fcribitur,afilum Cgnificat,de quo inter infeda dica; quidam diphthogura ,» feribere negligunt per imperitiamtut in alijs etia inde deriuatis,cuiufmodi funt,Mwi!r»,rhamnus, 3 * fpinarum aculeis fic didus frutex:(ii«i«wfffl,irrt]iw{ia,^ij,^»,ftimulo,excito.Idem uerbum per ypfilo fine diphthongo feribi debet cum conniuere uel myopu inftar intueri fignificat, Varinus exponit i<(f«s™5 0if3aa(t»isw«>iuX«(''Videtur fiCfiTOire^a^iCmalim (iufowifajitnam SC myopiafin hoc uitium di ci apud Galenum alicubi legitur. iivv7i(ciAf&- , ia/a>7mlx\! , Hefychius : noftri dicunt bIm5lctl)pro eodem accipi, quanquam Varinus 5C (pv7imfai> exponit. Redeo unde di, greffus fum.Non igiturmyopia tanta de muriucauernalegitunfed frequentius etia (.t/B|i«.Suid.8d V arin.(ii/«S(/ x»S‘U'»l' exponattite vfeisJKS(/ Afyi(/,ut SC Hef.in qua fignificatione ego potius di. xerim. Non placet quod w/iW pro apud Hef.ai Varinu legit. Mi/»|it(lego (>Ae»s, V arin.lnuenio SC SC ipvitxMxs de muria cauis dici. f Dentes muris apud Arabes funt additamenta fuperflua dura,quxnafcuntur in extremitati, bus unguium iuxta carnem fecundumlailiudinem,3f uulgo a Venetis dicuntur fpelli,And. Bellti. nenfis: De Mure. H.a. Lib, I. 821 ncnfisKa noftris I«i&fpyffcrt.) Alij maculas qiiafdam in facie interpretanturmide fupra in F. Muri, eida apud Plautum de homine ignauo Si inerte dicitur. Mufculos dixerunt antiqui minores machi nas, (inquit Vcgct.4. 17. de re milit.Jquibus protedli bellatores, fi lutum olFuerit aut ciuitatis folTatS adportatis lapidibus, lignis terra, non folum complent, fed etiam folidant , ut turres ambulatori* fine impedimento nebantur ad murum.Sunt minores uineis fubditiores^ , SC maiores firmioresca pluteis. A caftris longurios,mufculos,falces, reliqua^ qua eruptionis caufa parauerat,profert, Ca* far 7,belli Gall.Mufculum pedum ^o.longum ex materia bipedali,quema turri lateritia ad hoftium turrim mururn^ perduccrent,facere inftitucrunt,Idem i.belliCiuil. Vocantur autem a marinis be luis mufculi.Nam quemadmodum illi cum minores fint, tamen balanis auxilium adminiculum® iu I» giier exhibent,ita ifta machina: brettiores deputata: turribus magnis, aduentui illarum parant uiam, itinera^ pratmuniunt, Vegetius, f Mufculus,articulus in quo neruorum capita funt, Siponti* nustSed melius alij,Mufculus,pars corporis ell organica, conflans carne.fibris neruofis,uena arte. ria,8(: membrana fuccingente.eft^mottisuoluntarij organum. Vocatur autem mufculus quod a capite & parte deinceps latiore carnofa^intendonem,quaflcaudam,exilem excarnem^ paulaiim attenuetur. Cicatricem in dextro mufculo , ex illoc tiulnere Qiiod mihi impegit Pterela , Plautus Amphit.Eadem figniftcaiione Plinius &C Celfus utuntur: inde mufculofus , apud Celfum;cui fyno. nymon fere eft torofus. (Lacertus etiam, quanquam fatpius brachium a cubito ad carpum icatur, ta meninterdum pro mufculo accipitur: inde femina lacertofa apud Columellam legimus.) Apud Graecos etiam itvsiV arino tefle in efl mus eadem fignifleatione ponitur:ut poniicus qiiotp apud Graecos uulg6,quoniam hac uoce etiam pro mure animante abutuntur. tt® eySj ap ^ tkTs luvimnii hrcu/isaiiSUtai mixiSh-, Pollux libro 1. ubi de coxendice dC femore loquitur. Et tametfi ubicuntj caro in corpore ibidem mufculus fit , cum caro proprie ditfla femper mufctilipars habea. tur,iniienimus tamen quibufdam in locis peculiariter SC per excellentiam pt/tts dici, ut in brachio tw pJlf xitABTO 5nt5aiA5*i'i^,ueftis,Hcfychius. Myotum ueftem Armeniorum fiiiffe dicunt, ex muribus contextaniindigcnis,aut eius animalis figura uaricornatam,CaliusexPollucisfeptimo, cuius h*c funt uerbatd^ftUeiftip a yvi^ns^itiK yvwy {WTvts^tnujviptcc-ylij/^^^H liuas fcpjrtnrtwApJlras. V n giilata ueftis primo e lautiflimis ftiininde furculata defluxit,Plinius:fic enim legendum puto(inquit Catlius Calcagninus)a furculis SC ramufculis,utnunc etiam uidemus, intextis SC contortuplicatis: fuit quando foriculaia a foricibus legendum putauerim.N am Pollux myotdn, quali tu foricinam di. 40 xeris, Arraentjs peculiarem celebrattSi: apud Eufebium legimus peplum Proferpina: muribus con. texi confueuifie, Haec Calcagninus. Mi/^(/,»>sayaA»sr^e«At»A(tinu/*j,eF,ll)t^(»(/aB(/Al^7«i, «ori oifs SoApis nuiysy ii't/Gegissi'™.Ti(/S(«/?7S,it«'«i'iilisTi; Ariftophanes:aliqui interpretantur, eZcariiJi yviUr vsc, asi iri(jifii'it(u/KiSt,«Vt'^t'rt,»Vi/aT»e/{OT,Suidas. genus eft ludi (inquit Pollux lib, 9.)in quo aliquis conniuentibus oculis(pileo aut fafeia obtielatis) alta uoce colludentibus ut fibi ca. ueantdefignat,5C mox circumiens fiquem(difcurrcntium)apprehenderit,profe conniuere cogit. Aut conniuens caeteros quaerit abfconditos,donec aliquem inueniat; aut conniuens (fedendo) quis ipfum attigerit diuinat. Pueri noftri quanquam his omnibus modis utuntur.primum praecipue my. indam uocant,bIl»8ettmttplX©'y‘^'»i'-»(«'»‘f!'X®')'‘* fBj/AiAsS^fmo-^o.^.ieoioftllse-.Suidas. Myodochumfenemlegimus,qui fitnullirei:Diofcorideseo iictbo murium accipit retrimenta,quae mufeerdas uocant, Caelius. Ego apud Diofeoridem lib.i. ca. pite de fimo,pro mufeerdis yviypJ^x lcgo,(uide in c. infra. ) Myodocos Nicander pro murium conce. ptaculis accipit, Cxiius. Myoparon,genus nauigii ex duobus diffimilibus formatum; nam SC midi {t, on(aFmydion)quomodo SC paf on per fe funt.Fefl.n^”!' n^uis a Paro infula, Scholia in Ariftoph. Parones naues inter maiores annumerari uidemus:minores iierd myoparones.quas piraticas appef lauerCjCalcagmnus.Ec paulo poft,Paron(malim parona ucl paione,ut QC Bayfius l^it ex Scholtjs M z ^ 822 De Qi^drupcdibus in Ariftopli. ) celebrant Parij. Km as fcseati' inirimeTts «Sf o*(/ wti j<»s Wftree»» riJ t«>icusxii, livtii intffflOT ayaTti/ Hiuithiaufi Sm usu TrSiaii&snfy, Appianus in Mithridate, ut citatBayfius, Cicero acSione quinta in Verrem myoparonem piraticum nominat; ex cuius uerbis Bayfius conijcit myoparonem habuifle fex remoi um ordines, SC inter longas naues adfcribendum efle.Idem Tullius panios myoparones nominat feptima in V err.paruoru enim miniiferio prasfedi triremium 5i maioriS utebantui . Plutarchtis in Antonio myoparonas uocare uidet,quos pbafelos di xit Appian.quorB forma mixta erat exnaue oneraria 8C16ga trifemi,quales hodiegaleones Uocat. QuodfircOT Ariftophanis interpres naues aliquot ab infulis dicSas putan utcorcuriima Corcyra^ paronem a Paro.aufim SC ego(inquit Bayfius) contjcere, myoparonem eife^anigi] genus compofl= tum ab utraij forma earum nauium,qus fieri foiebant inMyunte 8f Paro infula,Haecille.Sed forte „ diOla fuerit myoparo parua nauis. paroni aliasue maiori adiunda.tanquam prOdromaSf anteambu !atoria,uthoIcadibus epholcia 5C epholcides, triremibus cattae &C pontones, ftrategidi fpeculatoriae SC catafcopiae ; a mure iiue mufculo pifce ducebalxnat,ut paulo ante in mufculi machinae oppugna» torlae metione dixi.Deinde a parui myroparonis forma, maiores etiam fimiles naues ficdici pome» runt* MvcnroAat/, i{SE'7K<^v£(Sw£,(Ss itgce r3(/higilv«S«eK§Vipx, Varinus ex Scholqs in Vefpas Ariftoph, Hefychius exponit, as ■!irieiOT;i»j/. Gelenius nofier fi. nitimum Si uoce Si flgnificatione elfe putat quod Germani dicunt wi|plc». Vide infra in prouer. bio, Muris inmorem4 MvcaTxii,itv^«tr,eitfi'ni/.vk Hefychius Si Varinustfrdpo. fterior interpretatio ad uerbum (istnraAsti.quod paulo poft fequitur,omnino referenda uidetur, f Murinus Plinio Si alijs adiediuum eft,fit murinus fanguis, murina caro. Murinus color l® qui uulgaris eft in afinis, Columella libro 6. Phaeum colorem ex albo Si nigro concinnatum uo. lunt pIeri^,myinon item nuncupatum,quod in libro de morali uirtute confirmat Plutarchus, tefta turSiprimo de ideis tomo Hermogenes,Caelius, Equi colore difparestitem nati. Hic badius, ille giliuts, ille murinus, Varro in Aflno ad lyram ut Nonius citat. Equorum colores praecipuos hofce comperi,badium,mureum,ceruinum,Sic,Catlius, A murenon murineus fed murinus de« fletSiturrut carmen illud Martialis,Campis diues Apollo Murineis,minime ad Smintheum illS Ho» mericum Si mures populatores frugum referendum fit: quod dubio procul ad Gryneum referri o* portet.Efl enim authoreStephano Gryni oppidulum Myrinaeorum,ubi Si templum Si oraculum ue tuftum Apollinis eft,Caclius Calcagninus in Epiflolicis quaeflionibus, Murrhinum quidem pe. nulrima correpta,uel murrheom dicitur, quod ex murrha gemma fadumell, utmtirrhinus calix, J® Scoppa murrham agatham uulgo diifam uel porcellanam interpretatur ; Ge. Agricola murrhinam non murrham uocat. Si interpretatur Chalcedonium,ut Si onychem ; his enim duobus nominibus rem eandem Phnio defignari.onyx quidem etiamnum nomen apudmultos rerinet, ony4>if* Bft Si murrina.alias murinulauel murinulum, potionis genus,nona myrrha feda myro, id eft unguento uel odoramento di(Sum,myratum aliqui uocantj&c.HermolausCorollario 8iy. Ei/stijioi ( inquit Budaius ) ore fenfim compreflb Si contradlo, (t^ ! (rwfoj/ ut inquit Ariftoteles in tertio de pa rtibus,de pifeibus loquens ; Aii liiiUiHh nsvitam^x. iSy dlt Hmlexs m /M TX TTXvTX xvt^^xyoTX. Idem, Kxtix v* svnx^xici/iiiws^tui* cox/^en^itsipxyXiiu/iffbiyoTX^uxa artf TOit(i;f;^foAi/7*.Sci»i3(i»a«rji®ifByit,(«i«fiii/,nifitoc7^<^V«?, cv^HTTtcrec Ovc/S TVfos viOTTHKT®' hk y aAflocT©': Ovpgssof/ [ii!^o7r(oir tAccy&foi^ Et paulo poft,nullis fe herbis aut oleribus uefci. Correptionem fignia ficantesAegyptij murem pingunnhicenim omnia deguftans coinquinat ac inutilia reddit, Orus. Plautus inCaptiuiduOjC^iaii mures fempcr edimus alienum cibum:nos tales parafitos uocamus &tenetlet^cr. ^Mufcerdas prima fyllaba produda dicebant antiqui fiercus muri* um,Fefl:. fic SC fuccerda (fticcrda Hermolao ) uocatur ftercus fuillum. Murinum fimum Varro mufcerdas appellat, Marcellus etiam pilulas,ut in G «dixi. Galenns mufcerdas tw y.v^y hamcrrn^ tiavrXydC Aliqui, Hermolao teftemyocopron, QC myfcelerdam (Icgomyfceledra.) Varinus etiam appellari fcribit,uidelicct neutro genere, pluralinumero. Nonproboqiiod {^aclius Iegitniy6doch^(uide fupra ina.)cum myochoda uox rcde componatur a mure SC uerbo XfcC®, cuius praeteritum medium Kiyoi/latundcQCycJ^xvoifTluili^joaii uocant ; dC Mt/5 «!<©', Hefych. ex quo apud Suidain etiam fic legerim, no nvat/hy_@',Mvoyc^ uelf*t/ «K^oy T* (4©^, Homerus in Batrachomyom, In eadem Troxartes rex murium conqueritur filium fibi mufcl pula captum : Homines eum, inquit, occiderunt, kcww'7j^'«£? tiyygus §v>upoy y^^^cv7s. Pollux «tto? oxytonum habet ex Callimacho, ut paulo fuperius recitaui ; fed Hefychius 8C Varinus «57©' penanflexum fcribunt,& alibi «Ae?oxytonum,eadcm omnia ftgnificati one,«Afls quidem minime placet. ElrTTWt^.cxprimere fuccum, Galeno, f7nT5^,7nL^«p3?i',!jdem: malim i;7»#^iii',cum tenui fpiritu & pi fimplicc:nam ftcquocp apud eos legitur, i7r{spiipcs,^?u€oykM95^7rt'i(cftZpei, tufxyxfi(o{jSip@^. |9i7r»fJi*'©',m^fl#yb'©',« '>»tM‘7rJ7^ojr|vA«f/‘7*irsi*va-it',Herychius;legof57B/Jif©','7nv5. j9 iTT^s c^' "n ’^7rt-?jfoy^C?^y •nTsyvaty. barytonum, l«do: *V« ucrooxytonium,piemo,&A»J3ai» toT? Ariftophanes in Equitib.ut Varinus cifat,8^ Suidas inquafi fumigatum diras,quod fonucnic Aetna; monti ardeii li. Dionyftus Siculus murium conceptacula rcefte dicipclTe putaba{,a feriiandismunbirs, Csclius, Myodocos inThcriacis accipit Nicander pro murium conceptacu!is,Idem :9ra^« v> t(h/2 yvxs. ^Si quod animal in muftum cecidcrit,&rintcricrit,uti ferpens,autmus, forex ue, ncmaliodoris uinum faciat, ita ut repertum corpus fuerit, idigne aduratur: cinis^ eius in uas,qud deciderat, frigi dus infundatur, attj rutabulo ligneo permirceatur:ea res erit remedio, Columella 11. 51. Tradunt ^0 magiciiocinerc muris dato porcis in fico, fequi dantem id animal: in homine quo(j fimiliter ualerc, ^ fed refolui cyatho olei poto, Plin, Mofchus facillime adulfcraiur:unde fxpe ftcrcus murium dC hu« iufmodi ridicula pro mofcho uatncunt,Monachi in Mefuen» ^ Aedificare cafas, ploftellio adiun* geremures, Luderepar impar, Horat.Serm.i.;. f h. Glaucus filius Minois dC Pafiphaes,ciim murem perfequcreturjin lapruseft,&:poflea a Polyidcuate herba quadam eiimpofita iuuitam-<^wo«£«s»ucpIuribus deferi bitlfacius Tzetzesin Scholns in Lycophronem. ^ In mures x^um pauperum, ut .e reci. piant ad ditiores, Leonid* epigramma, Sf alterum Ariftonis - ^ nthologq Gr^ci i.tj. f Hcliogaba Ius iubebat fibi decem milia murium exhiberi, mille forices,Lamprid. Mt/^/ ’;P‘‘n- De foricum occentu, in forice mox pri. ’ uatim dicam. Mures incolie domus, haud fpe^nd»"? m oftentis etiam publicis ammal.arrol.s La Uinh clypeis araenteis , Marficum portend?- bellumtCarbom.mperatori apud Cluf.um fafci,s,qu. bus incalciatu utebatur,exitium,Plin. corrodens aurum uel qmdu.s nobis luciindum, qiud fignificet per duodecim figna.Luna in ex.ftente.N.phus explicat hbropnmo de augurijs, tabula quarta. Vide fiipra in C.ubi de-*** corium agitur. M«/i ® (Camerantis le. eit,ni',^>V)?r7p.'m«iriAs,Senarii. onirocriucus apudVarinum. C Cum reges Scyiharummtel P r-\ ' . ujorare, mittunt ad eum cum muneribus caduceatorem, aue,mure, igerent anum p ^^qy^jYitmeraferebat,perconrabaniurquidiItafignificarent.Iftene rana, quin® ag ‘ cum illa tradidifler.celerrime redireulubere tamen ipfos Perfas, ft gare 1 lam e em jijfdfibidona ueilent.HoccumaudiftentPerfe, confultabant. EtDarif 60 folertes forent interpr tar fe,'pfos ei donare, &: terram atep aquam, hacratione coniedans,quod tn^s q^id^^in Krra eodem quo homines uitftitei: rana autem in aquis nafcatur ; auU 826 De Qmdrupedibus liero fit eqiroafiiinilistfagittis dadis,quod fcipibs tradere uideantur^ AtGobryas unus e feptcm quf Magos fuftuleruutjhoc dicere dona coniedlabanOPerfac,nifi eiFetfii utaues fiibuoletis in coeluni, auc"miires fubeatis terrani,aut ranar infiliatis in paludes , non remeabitis unde uenifiis , his iagittis confe(fii:(8i;reifieqmdemi!le,)Herodotus. » e ^ n ^Cum Philtftati Asoiij arcam Dei apud fe retinerent, nati funt mures: SC fafta efi coniufio mor tis magna in ciuitate.Regum n.Cfed hac uerba in Hebraicis exemplaribus non leguntur.) Percuf» fit® eos Dominus in inferioribus uentris. Et mox capite fexto : Sacerdotes cis confulunt, ut arcam Ifraelitis remittant.K fimul dona,uidclicet quinij anos aureos SC quint^ mures ( acbere) aureos, ad effigiem anorum hominis, SC murium qui terram perdebant, ^ Smintheus Apollo nominatur Ouidio in Faftis,Homero,Orphco,& alqs.fic cognominatus amuribus.Caufa(inquitGyraldus)ua i» , rie proditur. Crinis Apollinis fuit facerdos.is cum Dei facra neglcxiffet,a letrefiribus muribus agro rum frudfibus eft priuatus, cuius detrimento damno^ commotus Apollo,bubulco cuidam Horda nuncupato iulfiqut Crinin facerdotem moneret, illum debere confueta facra peragere, quod facer. dos cum feciflet, Apollo mures faginis cofecinhinc Apollo Smintheus cognominatus eft, fminthas enim Cretenfes mures uocant. Aelianus de animalibus,id tradit, mures adorari ab his qui Troadis Hamaxitumincolunttunde Apollinem qui apud eos maxima religione fuit, Sminthium appella, bannmures enim Aeoles SC Trciani fminthes nuncupant: ficut Aefchylus in Sifypho teftatur, cum ait: Sed agreftis quis eft Sminihius. T um uerd apud eos fminthes cicures alunt, eis^ uidus puyice prabctur,at(p infra altare, ubi degunt, latebras habent. Aelianus utrecitatGyraldus. nam Giilius paulo aliter quadam transfert.ego Gyraldo accefierim. Apud enam tripodem Apollinis mus manet, i» de cuius religione ( inquit Aelianus ) hanc accepi fabellam : Permulta murium millia cum Aeolum &Troianorum fcgetesinuafiflenqattp immaturas fuccidiflent.&liimul eis qui earum femente,&c. (reliqua enim mihi interciderunt,) Strabo uerd libro ij. aliam hiftoriam, feu fabulam, ut ipfe ait, recenfecin urbe,inquit,Chryfa eft Apollinis Sminthei delubrum SC fimulachrum,quod nominis ue ritatem feruat.nam mus quidem pedi ftatua: fubiacet,hac ftatuamScopas Parius fecit.Hiftoria fiue fabula,qua: de muribus narra tur,huic loco congruit. Nam Teucris e Creta profedfis datum erato. raculum,ibi eos fedem polituros, ubi terrigenae eos adorirentur, td circa Hamaxitum dicunt contis gifle, maximamcp agreftium multitudinem murium notSu exortam, quicquid armorum SC utenfi. lium ex corio inueniiret,corrofiire,8i Teucros ibi manfifie.atqj Idam ab Ida qua: in Creta eft,appel» lalTe.Heraclides Ponticus audfor eft mures ibi circa templum abundare, facros exiftimari : fimu. lachrum autem ita inftrudfum cire,ut murem pedibus premat. Quidam tamen Smintheum quafi Sati, hoc eft quod feruens currat,ad Solem refpicientes, appellamm uolunt. Sane in locis pluri. busSmintheusApollo cultus fuit,nec templa folumillipofita,fed SC loca aliquot Sminthia aitap. pellata ille idem Strabo,H« Gyraldus. Murem Cretenfes fminthion fiue fminthea appellant,un de Apollini cognomen,ut Phoiioni uidetur poft Strabonem, Hermolaus. Xfttrte, iJ-vs.i&tS AmiMap tfS trimSws, iptt(ri,Jii&woes'ra,'!l>tfl’t«xy'(ri;i/.(Carnem uidetur anapxfiicum,)EratautemAgefilauspufillo corpore. Porro di(f)-ooffenfus,tefpondit,'i>iwa5rtm‘'oi™'fi >3As«(/.Poft eucnit, ut exorta feditione apud Aegy. Co ptios.cum Agefilaus non adeflet regi.coadus fit ad Perfas fugere. V titur & Horatius in Arte poeti ca: Quid dignum tanto ferethic promilfor hiatuf Parturient montcs,nafceiHr ridiculus mus.Por phyrion ex Aefopi apologo quopiam natum exiflimat,is fertur eiufmodi, Cum olim quidam rudes 828 De Qi^adrupedibus atqjagrefteshommcsuidcrent in monte terram intimefcerc « ^ j ,1.»«, ^^,^f>A'i■nt^<;1^ttprra nmiiim ahoiiodac magna Ipccraculum aederet. horrendum fpetffactilum. , Tan- im expetSantes ut terra nouiim aliquod ac magna IpetSaculum aederet,^ te nimirum parturiente, fore^uttitanesrurfumerumperent.bellum cum aqs redintegraturi.^ dem ubi multum dium ftifpenfis attonitistp animis expedaflentjmus prorepfi t e terra , mox« rili s omnium ingens exorms,Emfm. Q_uantaMusapudPifam,o«,«MyP.<»rs,fubau^tuli^ quippiam.De iis qui uincunt,&: optatis potiunturtfed non fine fummonegotio.nei^ cum magnum Lommodumfuum.Suidas natum aitab athleta quodam, feupugileTarenono.quimOlympiMs certaminibus apud Pifam/emel duntaxatuicfJ-or difceffitjidcp plurimis acceptis plagis,bralm. Me- minit Siiid. IVIus picem gaftans,Mvj opTt Trtosns y(ilofjh^&'y (aF}r manis tantum , fed Gallis etiam , Hi» fpanis,Iiabs SC Anglis in ufu eft. Plura de diuer» fis nomenclaturis huius animantis uide fupra in Mure A, Soricem non elTc rattumuulgd didlS, id eft maiorem murem domefticum , fed omnino fylucftrem.ex Plinio demonftrabimus infra, ubi de Sorice feparatim agetur. Sed murem araneum quoqp a ratto differre, ex eius hilioria patebit; qua quam Ge, Agricola eundem elTeiudicat. Colo> tes,iisAm«c,f)ellio elf, Albertus ubi Arilfoteles ai] 1» num impugnare coloten rcribit,rattum imperite interpretatur. Sorex,r< 40 tos nullos inueniri audio. No latet in terra uelu ti reliqui mures domeftici , tametii in ualle loa. chimica ex proximis domicilijsincuniculosifo. dinas)ingrediaf,8C in his uerfef:alioqui hyberno etiam tempore in domibus noftris folent uagari, Ge. Agricola. Affirmant quidam inueniri ali. quando rattum cteteris maiorem , proceriore SC latiore corpore,qui a caetcris otiofus alatur. Rat torum regem, tnQen tiitii^appellant. Fieri autc poteft ut aliqui in fenetfta fic a minoribus natu a. j» lantur:nam SC glires legimus feffos fenedfa pa. rentes fuos nutrire. Ge. Agricola rattum,ut di. * xi, murem araneum effe putans, fic de eo foribit; Mus araneus diSfus uidetur , quod muri fimilis fit,SC ut araneus parietes fcadat. fed hoc de mure araneo ueterum nemo fcripficrattum quidem facile per parietem afeendere audio. 4f c. Cum lumen noCfu ratto obtenditur , nonfugfqaCie oculorum quodammodo prafiriiSa. mures auiCTiftigiunL em uenenis,qu* in Mure copiofe nobis explicata funt. Ca. piuntur' SC mufcipulis eifdem,fed triplo aut quadruplo maioribus. Aconita noftra ratto me fruftra <0 deddle^drain Lu^^a^^^ calidior SC acrior eft quam murium minorum.ut ex diffeaorum odo tecSligimus;quare magis difcutcreSC ficcateeam uerifimileeft.8C excrementa quotp amoracali. g^o DeQjiadrupcdibus. dioraqj clTe. Mcdid fimo ra tti,id cfl muris maioris, ad alopecias utuntur: VencnS in rauda geflar« dicitJ Obfcurus.Nos mufcei darum muris fimpliciter.i.minoris domeftici ad alopecias ulum efle, copiofe docuimus fupra in Mure G. Ratticum libidine accenduntur, adw pernictofi luni , ut 1) eorum urina partem aliquam hominis nudam attigerit, carnes eius ufrp ad olTa putrefeere iaciat.ne. que cicatrix ulceri poffit induci, Uber de naturis rerum. Alij.ut Arnoldus SC Albertu», fimplicite* hoc de muris urina feribunf. DE MVRE AQVATICO. V R I s quoddam genus aquatile efle audio,magnitudine fere rafti terreflris, colore quo* damodo lubrufFo. Germani uocant wd|f«rmug, Angli xpaterratte; Itali forgo morgange, id eft murem mergum. Galliratd’eau. Pifees uenantur.ut aiunt: & aqua fubmerii per caua quadam aliunde in terram redire creduntur.quoniam aliqui fape cum obfetuaifcnt fubmerfos.diu expedantes nufquam rurfus emergere uiderunt. Rattus alius terreftris eft,alius flu- uiatilis,Obfcurus.Ego non in fluuqs.nec altjs aquis magnis,fed paruis tantum, riuis & alqs uerfarf audio. Quidam nuper in nonnullis Gallia locis etiam in cibum admitti ratium aquaticum mihi riarrauiuquod tamen uerum efle aflrrmare non aufim* In Colufia Arcadia fontem effe aiunt, in quo mutes nafcuntur terreftres,& natant in eo uitam agentes:idem in Lampfaco fieri alunt, Aiiflo* teles in Mirabilibus: Ego Lufis non Colufis legerim. Lufi enim(quanquam uulgati codices duplex f. habent ) urbs eft Arcadia,tefte Stephano.ubi Melampus Prozti filias lauil SC infania liberauit. Itv Lufis Arcadia quodam fonte mures terreftres uiuere BC conuerfari Theophraftus feribit, Plinius. Paufanias quotp Lufos urbem in ea terra collocat , qua Polybius Lufas in montanis agri Clitortj, Hermolaus. Magos quiZoroaftren fedantur,imprimis colere aiunt herinaceum terreftrem.ma xime uerd odiflfe mures aquaticos,( itis ^u4>iiS,)dC quo quifrp plures occiderit, cd charioretn deo fe. licioremcp exiftimare,Plutarchus Sympofiacorum quarto quaftione ultima. Et mox. Quare I udal etiam fi exeerarentur fuem.occidere deberent,ut magi mures. Caterum in Commentario de Ifide, magos feribit animalia quadaboni damonis efle putate, ut canes & gallinas, 8f terreftres echinos; mali autem aquaticos cfte,T»c ^vi^ss «r« : lego ris ^v^s i*vc,ex fuperiotibus locis. An ucroaquatf cos mures intelligat illos de quibus hic fcribimus.incertu eft; ego t^udines aquaticas potius, ( nam has quoqi muces appellant, lintellexerun, MVS PEREGRINVS. Hv S C V M ,qui 8C nunc in delicatiorem ufum ueniqab Hieronymo d/ci quandotp peregri» num murem funt quiopineniur,Calius. Mufcus,&: omanthe, &' peregrini muris pel. licula,Hieronymus ad Demetriadem.Quis autem fit peregrinus mus, inquit Hermolaus, odorata celebratus pellicula, no uideo:nifi quis animal hoc intelligat ex quozibetttim ex« cipitur. Atqui nos zibetti animal longe diuerfum a mure efle poft Panther a: hifloriam demonftrabi mus. Mihi quidem uerifimile fit hoc ipfum animal ex quo mofchus odoramentum funditur, Hie tonymum genus muris elTe puta(re,hiftoria eius tanquam rei nouat 8C ex alieno orbe aducdlat non* dum cognita,ad quam opinionem nominis etiam uicinitas allicere potuit. Accedit quod in pellicu. lis animantis fu* adferri foleat. Quin 8f Raphael V olaterranus.uit alloqui dotflus K noftri fere fae culi, Murem illum,inquic,qui odoratus uulgd habetur, murem mufeu Hieronymus in epiftolis ito* cat;&inaliaepiftola murem peregrinum. Apud Italos quidem hodie odoratum quendam murem MOSCHARDINVM appellari audio : fed illum in Italiareperiri, nec peregrinum efle. RueU lius in hiftoria ftirpium mures fimplicitcr mofchi odore recrementum aliquando excernere feribit. DE MVRIBVS AGRESTIBVS. fiffirm 'm jiru hwut Tomi reqmrcs^ 5» A, V R E S agreftes in terra habitant,duorum generum, rubeus dC niger, Albcrtus, Effigie» quam damus ( in fine libri)muris agreftis maioris eft, qui terram fodiendo hortos dC agros popuIatur.Eiufdem generis alt^inores funt,domefticis fimiles,magis rufft, quales me in atpibus etiam utdiffe puto« Caeteriim fylucftrcs aut fyluaticos mures, quorum generis SC forex eft, cos uoco,qui non in amis & locis cultis aracisue,fed in fyluis habitant, de quibus infra fes pararim agam* Mus fubtcrraneus,quem altj agreftem uocannSeruius a Cicerone nitedulam piu 69 tat nominari.Ge. Agricola. Vt illa ex uepreculis extracfta nitedula remp.conaretur arrodere, Cicci o pro S.SeftiOiNiteduIa quidem eft etiam cicindela ditfta, ex infetffis, quae noiff u lucet* S«tpe exU guus DeMurib.diucrf. Lib. I. guus mus Sub terra pofuit^ domos,at^ horrea feeit, Vergilius in Georgicis. Murem agrcftenl Marcellus empiricus nominat : Item Plinius , Mures agreftes ( inquit ) a ferpentibus lacfi chondrih lameffe dicuntur.Palladius tum agreftes tum rufticos mures eofdem nominat. (iwc. mures qui agros aut arua habitant, (quafl aruales aut aruenfes dicas, )Hefychius8i: VarinUs. Gazs imxs itfa^Msex Ariftotele forices reddit,quod non probo.forex enim fylueftris non agreftis eft,ut in eius hiftoria dicam. Sorices hyemefaepe dormientes deprehenduntur, mures agreftes non item, K'^'k&‘,iws «fsfi«®',Helychius;aIij interpretantur animalculum uitibus noxium , Varinus. Mya= gros uiri nomen eft,ut diximus in Mure a.item herbat: compofitionis quidem ratio mutem fylueftte infinuatut fyagros aprum (ylueftrem. Graeci agreftis fylueftris^ differentiam non ita obferuare ut |o Latini uidcntur:nam%fiii(/ pro utro(pufurpant:aliquando tamen difiinguunt , agrefte dp centestfylueftre «yfioyfiae id in fyluis,iiue alijs locis incultis Si ab hominum conuerfatione remotis fit, Latini etiam faepe non diftinguunt. «^i©- («CtjHefych. & Var. glirem intellp go,qui 5C iylueftris mus,non agreftis,dici poteft, Spalacem quocp uel aipalacem,id eft talpam,ad:m4U^: Si (fe^mup, SilucCmu^. Item a locoacBecmu^,cui maioris minoris^ differentiam addunt.maior eft, cuius imaginem dedi, mus. Gallicemullotuocari audio. Non multo minor eft ratto,quin caudam ut ille longam habet ac craflam,Gc. Agricola, Auri, culis romndis,capite magno rotundo nec eminente roftro,colore fufeo ad latera ruffo, barba medio inter os Si oculos loco rigente. Minoribus agreftium breuis eft cauda, c. Nafeitur omne genus muris de terra, licet etiam ex coitu fui generis generentur. Vnde in terris Aegypttjs quando pluit plurimi generamur, Albert, luxta Thebaidem Aegypti quumNili ceffa. jo uit inundatio, calefaciente Sole limum ab aqua relitflum , multis in locis ex terrae hiatu multitudo murium oritur, Diodorus Sic, Et mox. In Thebaidis agro certis temporibus multi ac magni gene, ranttir murestqua ex re plurimum ftupent homines,cum uideant quorundam anteriorem , uCp ad petSus 6f priores pedes,murium parte animatam moucri,pofteriorl nondum inchoata ,fed informi. In Thebaide cum grandine pluit, mures in terra apparere audio , qui parum etiam nunc ccenum Ii= mofum,partim iam caro exiftunt, Aelian. De muribus qui cum pluit in Aegypto nafcuntur, Sf in. colat um fupplicationibus Deo fatftis ah agris ad montem auertuntur, Aeliani uerba recitabo infra in Aegyptiorum mentione,ubi agam de muribus diuerCs fecundum regiones. In Aegypto mures de terra K imbre nafcuntur,Macrob. DeturgenteNilomufculireperiunturinchoatooperegeni. talis aqute terrtete,iam parte corporis uiuentes.nouiffima effigie etiamnum terrcna,Plin. Alicubi e .0 tcrramuresprogigni,qUimoxpercoitummirecxcrefcant,Auicennafcribit,Cxlitis. Suntquiaffe ^ rant omne animal idem fpecieex femine SC ex putri materia fieri poffe.tum perfecftum tum imperfe (Sum Quo poftto,concedendtimeffet ex putrimateria orta animalia, alia eiufdcm fpecieiper coitS generare,8f illa item alia,a: fic in inflnitum.Huius fententia: Euripides 5C Auicenna fuerunt , pro. pter tiniuerfalem hominum interitum ex diltiuio. Alij dicunt perfetSa animalia nequaqua fieri pof. fe ex putri materiatimpetfetSa autem eadem fpecie ex putri Sf ex femine, ut mures qui ex putn ma- teria orti generant mures eiufdem fpecieitattp ita fenferimt Albertus etAponenfis.tanqua ex Arifto telis opinione. Verum Ariftoteles ait lic(ex putri materia)nata generare quidem, fed animal fpecie diuerfum.a quo nihil amplius gigni poflit, (ne procedatur ad infinitum.) CJuamobrem concedo qu; demCinquit Niphus)murcs produci poffe ex materia putri qusin nauibus repentur,»: coptofimme <0 quidem.eoscB coeundo rurfus alios generare,non tamen eiufdem fpeciei,fed alterius,et qui ultra ge nerarenequTant. De muribus CafptjsqUifegetesfuccidunt, &: frutSus m arboribus populantur dicaminfrainterMuresdiuerfos fecundum regiones. Mus agreftisnon femper in terra latet, fed nonnunquam egreditur.etfi rarius,Ge. Agricola. Tumulos terra: inftar talpae excitat. Corrodit, imoexeffiplanem interdum confumit radices lupuli, paftinacae, raps, fif reliquorum legumimim, Ge Atrricola. Radicibus tantum uefcuntur, nec profundos agunt cuniculos , (fed ftatimiub ce. fpite af fuperficie fodere pergunt,ut inambulantes laxam fufpenfam^ terram ucftigqs cedentem percipianOquorum introitus fi quis fofforio aperiat.mox reparant ac retegunt : quod & talpae faci. rat Mtarffius,fecundo interdum uel tertio demum die. Cognito igitur mures fubeffe, inde quod foaminabreu/retexerint,iterum tribus autquatuorlocisaperiunturexpetftatur^utcumadrete- / sendumuenerint ligone aut fofforio in proximum poft eos locum infliao una cumterraaut cefpi. letowr eieaicfnculcanturautaliterocciduntur. Aliquigmmeninmtroitumtnfertmt quod dimtetraheremus conatur, malleus ligneus in terra proxiraopofteumlocoadigitur^ut foramine 852 De Qmdrupcdibus occlufo ar regrclTii ei negato capiatur, f Mures agreftes a ferpentibus latfi chondrillatti effe [dl. cuntiir.Plinius. f Mirum percipimus ortumCinquit Ariftoteks)rcdundatis agrcftis murium generisdocis enim compluribus agri tam inaudito modo oriri folcnqut parum exuniuerfo frumenti relinquatur: tam cito abfumitur.ut nonnulli mediocres agricolat, cum pridie metendum fiatuerint , poftridie mani: cummeiToribus accedentes adfegetem,abfumptaminueniant totam: interitus autem minime eue nitratione:pauds enim diebus omnino abolentur, quanquam fuperiore tempore homines uincere uel fuffiendo.uel fues.ut latibula effoderent, admittendo, no poffent, Qiiinetiam uulpes cos uenan tur,&: cati fylucfircs in primis:fed tamen fuperarecopiam,8i celeritatem prouentus nequeunt:nec aliud quicquam omnium uinciqnifi imbres: tjs enim quamprimum intereunt. Audio mufielas is ualdeperfcqui mures fyluclircs,ita ut meatus etiam hypogeos eorum fubeant, ut uiuerra cunicit. lorum, Myagrosuelmyotherasanguismures.inpraiis uenatur. Plinius de numerofa murium domefticorum facunditate locutus, 8^ quod uel faleguftato fieri prargnantes aliqui opinetur,rub. dit: Ita definit mirS cffe,unde uis tanta meffes populetur murium agreftia : in quibus illud quoqt adhuclatct quonam modo illa multitudo repente occidat.Nam nec exanimes reperiuntur.netp eX' tat qui murem hyeme in agro effoderit.Plurimi ita ad Troadem perueniunt, 8i iam inde fugaueru* accolas. Prouentus eorum ficcitatibus tradunt:&iam obituris uermiculum in capite gigni, Plin. Patrijs fedibus quofdam Italis populos incurfio murium agreftium expulit, (quod BC Diodorus Si- culus feribit lib. 4. de antiquoru geftis)at(j in fugam compulit. Qiidd fane iic fegetes SC plantas, tan quam fumma ficcitas,aut teterrimum frigus,alia'ue tempeftas iiaftarent,radices fuccidentes.Aclia xa mis. Cofas Hetruris ciuitate mures deftruxerc, V olaterran. Coffa oppidum eft Vmbrix, Plinio •j. j.Orbitellum hodie. Caleni uidimtis quod una node totum campS fegetis plenS mures abfuin» picre,Niphus. In Hifpania ingens eft murium multitudo, unde peftiletes faepenumero feciici funt morbi,Hoc aduerfus Romanos aduenit in Cantabria, ut effent qui accepta mercede mures uena. rentur,Si quantitate deftgnata,falutem uix ailequcrentur,(((s« (i)r'75f.ca.c,)Strabo libro ;. Theophraftus author eft in Gyaro infula cum incolas fttgaffenqferrum quocp rofiffe eos,Plin.Et alibi,M. Varro autSor eft ex Gyaro Cycladum infula incolas a muribus fu gatos. Cum Palsftini arcam Domini captam apud fe detinerent in ciuitate Azoto,inco!* crudeli dyfenteria affedi funt , SC prouinciam confurgens multitudo murium deuaftabat, ut legimus Sa» muelis fcu Regum primo:8i apud lofephum ab initio fari fexti Antiquitatum. Aeoltj Troiani muris abundantia infeftati,Sminthco Apollini facrificarunt,ut in Mure fupra retuli in h. Et de mu. * ribus ex Heraclea Ponti infuls recedentibus cum uu» funt maturs.81; poli autumnum reuenen ti bus,ibide. Cum Sanacharibus Arabum Aegyptiorum^ rex Aegyptum inuaderet , V ulcanus in exercitum eius nodu uim agreftium murium immifiqqiti militum lum pharetras,tum arcus, tum fcutorum habenas abederunt,ita ut poftera die hoftes armis exuti fugam fecerint , multis amiffis, Hcrodot.libro.i. Chalcidenfcs incoluerunt etiam Cleonas,Elymnio Athi montis ciuitate pulfi, ut fabulis proditum eft, a muribus, qui omnia illorum bona ita deuorabant, utncij ferro parcerent, Heraclides. C Mures abiguntur cinere mulleis uel felis diluto, 8d femine fparfo , uel decodlarum aqua: lecf redolet uirus animalium eorum etiam in pane:ob id fclle bubulo femina attingi utilius putant,Pli« 40 nius. Aduerfus mures agreftes Apuleius afferit femina bubulo felle macerada ante^ fpargas.PaU ’ lad, Apulcius(utinGeopon.Grac.lcgitur)commendatfelbubulum,quofltinganturfemina,ut ait.non infeftabuntur a muribus. Satius tamen eft per dies caniculares cicut» femen cum ueratro, aut agrefti cucumere,aut hyofcyamo.aut amaris amygdalis dC nigro elleboro contundentes , atep ex a;quo farinae mifcentes,fubigcntes^ oleo.id ipfum cauernis agreftia murium adponcrcrpcreunc ubi primum gullauerint, Hyofcyami albi femine fimpliciter mures necari Auicenna feribit: ueri« fimile eft aute ijfde medicamentis agreftes interire,quibus dC domcftici , quorum uenenacopiofe in Mure E.prodidimus. Nonnulli rhododaphnes folijs aditus eorum claudunt, qui rofis his , dum ir* exitu nituntHr,intercunt,Pallad. Qui ex Bithynis(inquit Apuleius )rerum expet ientia ualent.fo* lijs rhododaphnes meatus murium obturant, ut dum exire contendunt,ea contrectent dentibus: qua: quide ubi contigerint,pereunt. Sed charta na. ! o R I c EM mihi uiderihocgenusmurlsc(re,quodnoftriabauellanis nominat, fuperius dixi in capite demure fyluaticoiquoniam dC fylueftris eft.Si cauda pilofa. Si per hyemera dormit, qua: omnia Ibrici Plinius adfcribit,hoc tantum impediqquod forici Plinius pilofas « tribuit aurestego noftrum auellanarium,ut ita dicam, murem, glabras habere puto, fed rell qua: tres notae maiores funqquam ut una tantilla impedire debeat, Mus exiguum eft animal, ins cola domus noftra:,qui a fono quem rodendo facit, Latine etiam forex uocatur ; quamuis aliqui ita diftinguantutmusdomefticusiit,forexfylueftris,Sipontinus, Italiquidem Si Galli foricis no. men pro mure domeftico etiamnum feruant: Si forte etiam ueteres aliquado fic ufi funt. In Arcadia, ■ inquit V arro,fus fuit adeo pinguis,ut in eius corpore forex exefa carne nidum fecerit. Si pepererit * mures.Soricis iecinoris fibras cum Luna augeri ac minui, ita ut numerus refpodeat Plinius fcribit. Si alibi idem de mure.Item fi caftratus emittatur fugari catteros,de forice Plinius, de mure Auicen. na fcribit. Sorex fylueftris eft mus.maior domeftico,Fr. Alunnus, Plinianus quidem di proprie dieftus forex.necp minor necp maior domefticus mus eftuitrotp enim modo aliqui interpretatur, fed falfd,ut apparet, quum notie foricis fupradiiSa: neutri conueniant, Muris quoddam genus rubeum cft,breui cauda, acuta: uocis,quod proprie forex uocatur, di eft uenenofum : quam ob caufam non capitur a catis, Albertus : Sed hunc murem araneum effe, a noftris uulgd fpiqtnup uel mti^CC di. dlum,inferiusdemonftrabo.Quanquam 8f Ge. Agricola noftrum murem araneum efle fufpicatur, di Carolus Stephaniis in V ineto murem araneum a Ibrice non diftinguit, mfai (a Gaza ex Ariftotele forices uertinquod no probo,cum Plinius mures agreftes interpretetur, de quis bus fupra diximus, Hifpani foricem,ut amicus quidam ad nos fcripftt, uocant force, uel raton pequenno. Demurib.diucrfis: Lib. I. pequennoifed qujrendum eft anid nomen muri araneo potius conueniaKut Illyricg etiam niemcii Icamyfsjquoforicemfigmficariitidemexamicicuiufdamliierisaccepu SorcxLatmum eft uoca* bulum,eo quod animal huiufcemodi rodat, SC in modum ferr* praecidat, Ifidorus.Sed coniecerit ali' quis etymon eflcGraecumjUta uocet!f«|(ficmurem Nicander appellat)afpiratione in f.confonan* rem uerfa, ut ab wtf fuper , vs fus , ecc. fiat fyrax 8C forex. Raitum Illyrica lingua fczurek uocat quali foricem. Caulem pro cole,lauricem pro forice dicimus, Seruius, B. Aures foricibus pilofie funt,Plinius. Soricum fibras refpondere numero Lunae exquifiucre dill genn'ores,Idem libro ijdem alibi de fibris in iecore murium feribit : Vide in Mure b , Boum cau. 10 dis longiffimus caulistidem fetofus eft ueterinisjleoni infima parte,ut bubus 8i forici,Plin, c. ’ Sorices SC ipfos hyeme condi author eft Nigidius, ficut glires, Plinius. Sorex defticat, Author Philomelae. Egomet meo indicio mifer quafi forex perij ; Verba funt Parmenonis Terentiani in Eunucho, qui delufus a Pythia prodiderat fe feni. Donatusadmoneteffeprouerbiumineos qui fuapteuOceproduntur.AojhincexiftimatduiSam efle metaphoram, quod foricum proprium fit ucl ftridere elarius quam mures.uel ftrepere magis cum obrodunt friuola, ad quam uocem multi fe extendentes, quamuis per tenebras notSis transfigunt eos. VfurpathocadagiumD.AnreliusAu, guftinus in primo de ordine lib, erga fuum Licentium, qui dum pulfata tabula, foricem ftrepitu ab. fterrei, ipfe fefe prodebat Auguftino quod uigilaret. Allufit eodem Origenes homilia in Genefim 10 tertiatSed uidebor,inquit,ipfe meis indicijs captus,Erafm. D. Formicofam arborem forices cauent,Plinius 10.71. Sorices 8f ardeolae imiicem fatibus infidi. antur,Ibidem.Tranftulit autem hxc Plinius ex Atiftotelis libro 9. de hiftor.anim, cap. 1. ubi legitur, FoAtfi©' A asi 171x91 1(9« yc^ »« nsm&ta hsu nfis THisfai/Js.ubi Gaza hippon uertit pipo, nem auem. E, Scripferunt quidam forices fugari, fi unus caftratus cmittatur,PIinlus. Hoc Aggregator ex Pii. nio citans,non forices fed mures ita fugari fcribit,ut Auicenna quo(j,ut recitaui in Mure e. Ne fo rices ucl mures laedant uites,quae fecundum aedificia funt,docct Columella libro de arborib. cap. ij. Jo cuius uerba recitabo infra in Mure araneo a , G. Si oculi nigri nalcentium pIaccant,foricem praegnanti edendum exhibent, Plinius. Si prsgnas artus captiui foricis edit, Dicuntur fatus nigrantia lumina fingi,Serenus. Paralyfin canentibus, pinguia glirium decodorum dC foricum utililiima tradunt elTc, Plinius, Murium capitum cauda, rum^ cinere ex meile inundWs claritatemuifus reftitui dicunt: multo^ magis gliris aut muris fyluC' ftris cinerejCum Attico meile cinis & adeps foricis combufti tritus lachrymofis oculis plurimu con fert,Plin. Glires SC forices combufti, 8f cinis eorum melli admixtus, fi inde quotidie mane guftent, fanabunt qui claritatem oculorum dcfiderant,Sext. Glirium(gryllorum,Plinius: quod minus pia* ceOuel foricum cinis ex oleo impofitus pernionibus medetur, Marcel. 4° H. Sorex in mafculino genere prima produda efferturtSi pratgnans artus captiui foricis cdit,Sere nus. Licinius imperator fpadonum aulicorum^ infolentia mire compefeuit, tineas forices^ palati nos appellans,Egnatius ex Aurelio Vidore. A forice fit foriceus 8C foricinus: unde foricinos den tes dixit Plautus,Sipontinus, Soriculata ueftis pretiofa,Plinio lib.S. Calcagninus legit furcillata. Vide fuprain Mure H.a.in murinus adiediuo. Mn* forfaue fi in muftum inciderit, quomodo curandum fitmuftumtuidefupra in Mute e, f Heliogabalus iubebat fibi decem milia murium exhiberi.mille muftelas, mille forices,Lampridius. Soricum occentu dirimi aufpicia, annales refer toshabemus,Pliniiis. Occentus foricis auditus Fabio Maximodidaturam,&;C.Flaminio magi, fterium equitum, deponendi caufam dedit, Alexand,ab Alexandro, Prouerbium, Egomet meo 50 indicio quafi forex pcrij,uide fupra in c . DE MVRE NORICO VEL CITELLO. WJILnq vs Noricus(inquit Ge.AgricoIalquemdtellum appellant, in terrae cauernis habitat, I Ei corpus ut muftelae dcme"fticac,longum &C tenueteauda admodum breuis ; color pilis^ fl (It cuniculorum quorundam pilis, cinercus,fed dilutior, Sicut talpa caret auribus, fod no caretforaminibus, quibus fonum ut auis recipit, Denteshabetmurisdentium flmiles. Ex huius etiam pellibus, quanquam non funt pretiofae, uefies folent confici,Hjc Agricola; Interpre io tatur autem Germanice ptlc. Mus quidam colore fere ficut cuniculi,magnitudine niuftelat.in terra habitat in Auftria,»: uocatur apud nos^yel (lego5yfcl.)aurcs non habet, ied tantum foramina audi tus, Albettus de animalibus a.i.j. Bt alibi in nonum Ariftotelis librum capite 54. Noduac , inquit, 6ia 4 uenantiir mures , Klaccrtulos, 8C ceacoydolos, qiiod genus ell muris nos dl id eft maiorem mure auellanarium,qudd auellanas fimiliter congerattdifFert autem aminoreCquem iiipra dcfcripfimus cum pi(Sura)tum alias, tum magnitudine, tum quod in cibum uenit , minor ne« | ^ quaquam. Bilchos mures,utitauoccm,exCroatia SC regionibus circa Venetiam mitti audio.Ego pelles tantum uidi in pileis inde confutis, colore fufeo ex cinereo fere, peculiari quodam odore , un. de capiti quidam nocere putant. Pileum inde confe<3um,drachma fere, aut infuper obolo, quiadue xerat uendebanComplures in uno cauo reperiri aiunt,circitcr quadraginta interdum, cum magna auellanarum caftanearum^ copia: Si eam ob caufam a rufticisfper hyemem puto)inquiri,ut nuces auferant magis quam ipforumgratiatquan^ Si ipii in cibo lauti delicati^ necparui prettj habentur. Eduntur autem tum recentes, tum in fumo ficcatl. Pellifices ueliium margines etiam his pellibus ornant Si muniunt, (quod ipii dicunt »etb:5men.)conftant enim pilis in fe confertSis Si firmis. Ab antris fuis infulb aliquo humore expelluntur citelli,ut criceti etiam Si cuniculi, Albertus. Animal quod nos(Bohemi)fyfeluocamus,criceto non omnino abCmileeft,nifiquod pilo ueftitur leporinum i» referente tam colore qute mollitie, Prattermorem murium cicuratur nonnunquam. Illud infigne habet,quod cum fit bucculis leuiter protuberantibus,duntaxa t quoties inanes funt, tame in eas uix credibilem numerum triuci infarciaqceu in folles quofpiam, atep ita in fuos cuniculos commeatum in futuram hyemem congeraqHacc ex Sigifmundo Gelenio Bohemo cognoui. DE CRICETO» RI C E T V s,ut dicunt quidam, animal eft paruulum, in terra habitans, capite iiario, dorfo rubco,uentre candido,pilus pelli tam tenaciter hteret,ut citius pellis de carne rece quin humore infufotSi in hoc conucnit cum cuniculo S^ citello , de quo alibi diximus, Germanice uocatur brtmeff ertanimal eft ualde mordax & iracundum , Albertus libro ii. Haud fcio an idem fit animal quod eodem libro in litera T.defcribit,his uerbis:Traner(uidetur Germanb ca uox)animal eft paruum,fpatiofum(forteipeciofum)rubei coloris.cuniculimagnitudine, mirum in modum pugnax Si animofumiin cuius fignutn ad proteiSionem capitis 8C cerari a natura gale» am ofleam accepit. Ego cricetum uiuu non uidi,fed pelles olim Franefordia: uenales , quas bnitti (fer appellabant. Effigies quam damus defumpta eft ex Germanico libro de quadrupedibus Mia chaelis Fleritqui hoc animal ratto paulo maius efle fcribit,colore caftaneo aut fpadiceo ( fifbecfurb «her btunUcfiCagilitate mira,noxio morfu,ita ut homini etiam aliquado moleftum fit,perquam ira= eundum Si in uindidam prateeps fi quis urgeat , aut a cauerna depellere conetur. Addit, aniculas * quafdam adipem eius tanquam morbis quibufdam auxiliarem colligere. Audio etiam in agris cir= ca Argentoratum reperiri, Si uocari f«srtfSrie,ac fi porcellos frumentarios dicas, quod cauernas in aruis frumento confitis fodianCpinguefcunt admodum,quam ob caufam porcellis forte comparan tur,(quanquam Si alij mures undehyraces OppianodiiSi,fuibus roftrouel corporis forma confe. riintur.jInTuringia abundant,8i faepe frumentum populati in cauernas fuas congerunt; magnitti dine inter cuniculum Si rattum: Audaces adeo ut in hominem aliquando infiliant. Si dentes cum in- flixeruntuix remittant. In cibum non ucniunqfed pelles confuuntur ad ueftimentatfunt enim,uc Albertus inquit,pilorum tenaciftimae. Ge. Agricola in libro de animantibus fubterraneis,cum ui» uerram defcripfi(let,fubdit:Iftius generis eft etiam fiumcff cr.quem quidam cricetum nominant.Ete - nimexiftit iracudus Si mordax adeo,ut fi eum eques incaute perfequatur, foleatptofilireSiosequi appeteretSi fi prehenderit, mordicus tenerc.In terrae cauernis habitat, non aliter atip cuniculus, fed anguftis: DcMurib.diuerfis^ Lib. I. 857 angiims:6<: Marco pdlis qua parteutrincp coxam tegit, ^ pilis eft nuda.Maior pauM quam domefii ca muftela exiftit: pedes habet admodum breues. Pilis in dorfo color cft fere leporis : in iientre nieer* in lateribus , rutilus. Sed iitruncp latus maculis albis, tribus numero diftinguitur . Suprema capitis pars ut etiam cerinx.eundem.quem dorfum.habet colorem : tempora rutda funt , guL eftcaL ! dum:cauto,qtj^ palmum longa eft.nmi!iter leporis coIor.Mt- autemficinhtrrent cuti,utex ea , Armi f^“'‘"®3carne auellitur. quampili excute radicitus extralian tui .Atipt* hanc caufam &uarietatem pelles eius funt pretiofat. Multa frumenti grana in fpecum congerit, Kutrm9dennbusmandit.Quare noflri hominem uoracem huius animantis nomine ap. ant. Ager 1 urtngia eorum animalium plenus.ob copiam &bonitatem frumenti, Hucufm Agrico ,0 la^go tnter mures potius quam muftelas numerare uolui, propter nomen Germanicum ?mi5e ei fadum3,i|clmuf quod cauernas fubit « frumentum in ijs colligit: qui uitSus murium non mu, lielarum efi. Sed utri generi adfcribi debeat, certius etiam ex dentibus indicabitur; quimuribus b< ni anterius multum prominent,muflelis ad latera tantum canini parum pra cateris eminent. Ci i, ceti nomen ab Illyrica uoce fatfium conijcio. Vocant enim Illyrij hunc murem fkrzec2ielt,ut ex Ge lento noftro didicitqui etiam in Lextco fuo Symphono, hanc uoeem Illyricam, 8C duas Gracas «fa imttvsx « !TOf «MbA» ponit, Ki^'»©- quidc ab Hefychio exponitur njsjai©' (tSsjid eft mus aae liis. Hac beuioIa(inquit idem Gelenius in fuis ad me Iiteris)Grace ardiomys uocatur, nOn ideo m lit (jeculiaris Septentrionalibus tra(Sibus,quanquam uix alibi reperitur.aut certe infrequens eii-fed! quodhgura accolore urfam referat.magnitudlnelbricem grandiufculum non fuperans:habei enim lo caudam ^raque mutilam, dd bipes incedit interdum,pr^fertim commotioriprioribus uero pedibus pro mancus utitur, 6^ fi haberet tantum uirium quantum animi, urfis ipfis effct truculentior,'necea nfm in aduerfam uenatoris frontem Infillrc tantillum animal ueretur, licet nec dentibus nec ungui, bus admodum noxium:habitatauteminfubterraneisfoueis,&lateihyeme. Siquaparuaamina. tia audacia funt.uidentur eadem perquam calida effetSC tale animal eft quod in fegetibus degit, fuL uum Sd uarium in facie nigris maculis, quod Germanis uocatur,maius ratto , minus cat, to,breuibus cruribus,audax & mordax ualde, Albertus. Caterumarflomys memoratur a D Hie ronymo in lihroadSunfamdi Fretelam,PfaIm, io4.0mncs,inquit,choerogylios ftmili uoce tranftic Ierunt, (pro Hebraica faphamproqua Hieronymus etiaLcuit.ii.a Deut.i4.chcerogyliu interpreta tur Prouer.jo.lepufculum:) foli Lxx.lepores interpretati funt. Sciendum auic eft animal effe non 5= maius hericio,habensfimilitudinem muris SCurfiitindea: in Palaiftina dicitur. Et magna eft in iftis regionibus huius generis abundantia.femper^ in caucrnis petrarum & terra foueis ha. bitare confueucrunt,Hac Hieronymus. Eruditus quidam apud nos artftomyn murem aipiniim efie iudicat,de quo inferius agam. De choeroeylio in Cuniculo SC Echino dixi, Saphan Hebraorum non alium quam cuniculum efte fuo loco auerui. DE MVRIBVS DIVERSIS SECVNi* D V n Regiones, ordine literarum, Lo V R ft S aliquoties aregionibus cognominari reperio,quodduobus modis contingitur, no,qudd forma corporis nonnihil euariet:altero,qudd non forma, fcd ingenio Sd mori, bus peculiare alicubi aliquid prjtcr noftrarum regionum mures in fe habeant. V tevr^ cft,nos omnes liic ab aliqua regione cognominatos una alphabeti ferie complecftcmur. IJ' lu Oriente mures magni funt, ut Alexander icribit,uulpium magnitudine, qui & homines 8£ alia animalia infcftaiit,AIbei tus:caetera animalia pcrimuntihomines licet non occidant motfibus, ta men moIeftanr,Liber de naqrcrum, Amcricus Vefpucius feribitfein infula quadam Oceani mil leleucis ab Vlyfbona diftante mures quin maximos inueniife. f Aegyptijs muribus pratdurus fere ut herinaceis pilus eftifunt etiam altj, qui retfti bipedes am, jo bu!cnt;hab«it enim crura pofteriora longa.priora breuia.crtus eorum quotj numerofus eft,Arifit> tcles. Acgyptqs muribus durus pilus ficu t herinacei. lidem bipedes ambulant, ceu alpini, Pliniust fcd alios non eofdemcflc qui bipedes ambulant,6; iilos quibus herinaceis fimilespili funt, ex Ari» ftotele patef.Item ex Herodoto,qui tamen non Aegyptios fed Africanos hos mures facit. Aptid A= fros feu Peenos paftorales (inquit)in Africa Orientem uerfus,tria murium genera funt.qliorum aJtj bipedes uocantur , altj zegeries Punica lingua.quod innoftra pollet idem quod colles, (Sml, 3 alfj e- chines. Plura murium genera in Cyrenaica regione funt.alij lata fronte, alij acuta, altj herinaccOrS genere pungentibus pilis, Plinius. In Cyrene diuerfa tum colore tum forma murium genera nafci’ ferunt,ac quofdam ipforum quemadmodum feles,ita lata facie eftetalios uipcrj fpcciem Cmilitudi. nem^gcrentcs,acutasfpinashabere,quosindigenatechcnatas uocant, Aelianus interpreteGilliot (o fcdmale.ut apparet ex Ariftotelis uerbis,^u{ in Mirabilibus fic fonanttlnCyrcne aiunt diuerfa effe murium tum forma tum colore genera: ysy T/MrvTT&astrTUs tu y«Adi ymSm^wtis is HScli(nii\iV.)Klhdna quidem uipe 8 8 De Qj^drupedib us ram CanificaKuerum muribus iftis nihil cum uipcra commune cfle, fedcum echino tantu fpinas aca jaSjAriftotelis dC Plintj uerbis facileobtinctur. In Aegyto audio bipedes mures maxima magnitu dine efrc,8i prioribus pedibus tanquam manibus uti, eofdem^ retSos duobus pedibus nitentes gra ditcum autem infequentibus urgentur, falire, Aelianus ex Theophrafto, C Sunt 8C alij in Ae« gypto mures, qui in agros SC melTes graffanturtDe quibus AeIiattus,PrimS ( inquiOut in Aegypto pluit.perparuulis guttis mures nafci iblent,qui longe late% totis aruis uagantes,maxima calamitate ex fpicarum circumrolione 8C fucciflone fegetes afficiunt,Si manipulorum aceruos uaiiantes, ma. gnum Aegyptijs negotium exhibenttco fit, ut ij infidias eis conentur mufcipulis tendere.et fepimen tis repellere, fiCfoisis ac incentionibus arcererfed mures ut minime ad mufcipulas accedunt, fic cum flnt ^d faliendum apti,& fepes iranfcendunt,&: foflas tranfiliSt, Aegyptif uero de fpe K conatu de» ,o pulfl,omni machinatione infidiarum,tanquam parum efficaci relitSa, fe ad fuppliciter deprecSdam a Deo calamitatem uertunuMures diuinae irat metu,in montem quempiam aciei inftruflione ordi« nem quadrangulum conferuantes difcedunt : horum omnium natu minimi primo in ordincconfi» ftunt,maximi uero extremum agmenducunt,cosqui lafsitudine deficiunt, urgent, ac feipibs fequi cogunt.Quod fi ex itinere minimi natu laborantes fubfiftant,omnesquo diire,&BoruiIiae gentem fuilfe legimus: inde profetSos Danubio traiedo occupaffe Illyriam, 8tc. funtqui eos nunc Sclauos feu Vinthos StC Vmihones,'lPcttbert dici uelint : ad finum Venedicum habitant.FennosPtolemaeusj.y.Sarmatiargentesdicit, fub Venedis habitantes. Volaterranus hos efle putat qui hodie Prutheni aut Lituani dicuntur. Mures Pontici albi funt. Si hyeme conduntur; hos ego exiftimauerim quos uulgd atmellinos uocant , V olatcrranus;Eiufdcm fententiac Ge. Agri» 4ocolaeft.Diftin(ftiusHerraolaus,non enim fimpliciter ut illi Ponticum murem armillinum interpre tatur,fed album duntaxanarmillini enim dicSi iemper toti funt albi,extrema tantum cauda excepta qua nigra eft. Sed hic etiam ad muris Pontici genus referendus mihi non uidetur; quum non aliud iit quam miiflela alba,quK apud nos etiam hyeme albercit,^ ftecmelin appellatur. Atqui mus Pon ticusnonmuftelarum,fed murium generis eft:imO fciurorum,uel ipfe potius fciurus,nifi colore dif ferret,utexfequentibus apparebit.Necrefertquod hyeme condiS: dormire dicuntur Pontici mu, res, quod hcrmelini enamnoftrifaciunt, Verifimile eft enim non illos tantum mures ,fed alia etiam murium genera,»: fimilia parua animalia , ubi ingens frigus Si perpetuae illo tempore profundsfp niues uagari impediunt,Iatere propemodum omnia. Autigitur mus Ponticus albus colore tanta acaterisdiffert,utfitidcm fciurus albus , etii talem reperiri nondum auditiertmtautfi hermelinus jo noftereft(uel ut Itali proferunt armellinus)ueteruma:recentiorumfercinfcitiaproditur,qiiimiifte Iam murem Ponticum fecerunt. Quoniam ut lepores alpini albefeunt hyeme , aeftate ad fuum colo, rem redeuncfic 5C mufteltc in regionibus montanis aut frigidis. Armillini uocantur mures alpium Si Septentrionis,Hermolaus in Plinium, Plura uide in mnftcla B . Mus uarius, quem quidam gli- rem uocanr, Albertus.Et alibi,Glis colore uarius eft,in dorfo grifcus,in uentre albus; breuioris pili Si tenerioris corii quam animal quod uerc uariumuocatur. Sentitautemmurern Ponticum uereua rium uocari. Varius eftbeftiolade genere pirolicid eft fciurDpaulo amplior quam muftela: m arbo ribus habitat, ac foetificat. A re nomenhabet, in uentrenamp candidus eft , in dorfo colorem habet cinereum,elegantem atep fpedlabilcm,Ifidorus SC Albertus. Sciurus Fennicus non cauda.non f,. sura ac lineamentis totius corporis,non magnttudlne,non moribus,fed folo colore diftert a noitra, % fciuro:nam in candido cinereus eft, cum noftras aut rutilus fiiaut niger;attamen m ea Sarmatia * hodie Poloniam uocamus , inuenitur cui rutilus color miflus cinereo. Vtri^ (hoc eft parte, quam tam” Fennico quam nofttatQ duo inferiores dentes funt logiiuten} cum graditur,demiaam caudam ‘8 40 De Quadrupedibus trahit; quum ucfcitur, cibum in priores pedes, quibus ut mures utitur, pro manibus fumittpofleriorl bus clunibus infiftit, Vefeitur uero faginis glandibus,caftancis,nucibus auellanis, pomis, 8C fimilia bus fru(Sibus.Vtritp,cum hyberno tempore !atent,pro cibo fomnusdit gliri : quare fciurum SC gli- rem eundem exiftimauit Ge, Agricola) at(^ per id temporis pinguefeunt ,Hgtc omnia G, Agricola» A mure Fennico,ut idem tefiattir, nomen habent f cc^bcrj St ©c^enber^,arces puto circa Saxo- niam fic ditSa. Poloni murium fylueftrium,qui in pretio habennir ad ueftimenta, prarfertim nobk lium,ut nuper ex indigena quodam didici,genera praecipua habent quatuor,qu3e & nominibus dk fcernunt.Popicliza,grifei coloris eft.Gronofthaij,animal albilfimum in fine cauds nigricat.Nouo. grodela (ab oppido quoclam puto eiufdem nominis ) albicat quidem , fed ita ut iit intermixtum ali« quid grifeum. V uieuuorka caftaneo colore daroeft. Haec genera omnia parua funt; differunt colo» | • ribus,capitisforma:8tui ieci effigies ad uiuiim expreffa eft : par. tim ut ab hominibus fide dignis, 8C mon tium incolis cognoui: partim ex Chroni. cis Ioan.Stumpftj, unde etiam Ge. Agri, colam mutuatum uideo qua: de hoc mu- re in fuo de fubterraneis animantibus li« bello prodidit: ex quadrupedum hifto ria Michaelis Heri, f Alpinos mures io in Aegypto etiam reperiri ex recentiori* bus quidam feripiit, Plinium teftem ad. uocas. Atqui Plini) uerba hate funnSunt his(muribus Alpinis) pares 8C in Aegy. pto:fimiliterfp relidunt in clunes, et binis pedibus gradiuntur, prioribus^ ut mani bus utuntur.Hinc intelligimus non eof- dem,fed fimiles eis, aut etiam raagnitudi ne pares, in Aegypto nafei. ^[Murial pino magnitudo fere leporis eft , aut uee jo rius inter cuniculum Si leporemtfelecor pitlentior eft,fed breuior cruribus. Speci es ac figura muris , ex qua mus dicitur. Vel.utalhfcribunt.forma&magnitudi. , , , , • - ne eftmami cuniculi,fed humilis, 8^ lato dorfotpflis durioribus quam cuniculus, colore ut plutimu ruffo,qudnalHs clarior, in ali)S obfcurior et fufeus eft.Magnis oculis,prominentib. media magnitu dine,Hermol. Apud Pliniu fle legimus, CondunfSf Alpini mures.quibus magnitudo media elhex quibus uerbis nihil affequor certiiPonticos enim mures tantu ante Alpinos nomjnauiqnec ullos ali 1 inter quos et Ponticos Alpini media magnitudine effe diei poffint,quamobre Iegerim,Condun. tur S£ A?pini,quibus magnitudo media extat(id eft prominet) oculorum : fle & Hermolaus legiffe to uidetur-quanquam in caftigationibus nullam huius loci mentionem facit, ut neffl Gelemus. Auri ‘ "uflias & quafi decuriatas habet,(tam breues,ut uixeminere appareant , MatA^ caput leporis ei Sibuit,pilum taxi, ungues fatis acutos,) Prioresdentes fuprainfratp binos^ut fcti». 84^ De Qi^drupedibus Circa nafum ScT labra fupcriora riis.Klonsos acutosm habet, fibrinis fere fimiIcs,fubflauos. ^ - —r - -r- grte ei afperac feta rigent, tanquam feli. Longitudo cauda,dodrans dimidius, ut Stumptius; uelut Agricola,duopalmia:ampIius. Criirabreuia,cra(ra,aCuilIis ftiperius referta ; quibus OC iienter imus denfis ac longiufculis munitur. Digiti pedum urflnis iimiles ; ungues longi, ni^i, quibus alte effodit terra. Pofterioribus pedibus non fecus ac urfus ire foIet,ac interdu ingredi bl pesiquoda: Plinius fcribit,utpauldfuperiusrecitaui. Dorfumprapinguehabent,quScateracor poris partes iint macra.quan5hac uere nec pinguitudo nec caro dici poteft: fed ut mamillaru caro in bubus,inter eas eft medium quidda. Crallitudine magis quam longitudine crefcaqMatihjolus. SiquandointerrecoIIudunt,utcatelIicIamoremfaciunt. Caterumcumirafcuntur,ueltem» i® peftatis mutationem denunciant,argutiflimam uocem fiftul* acuta Si aures ladenti fimilem adSt; id® non in montibus tantum, fpeculator prafertim,de quo mox dicemustfed etiam cum domi alun« tur apud homines. Ab hac uoce adeo acuta SC tinnula,aliqui Germanice fifto nomine hunemu rem appellant tniff bell«le,ut fupra dixi. ^fAmbulant aliquando bipedes,ut 5C Aegyptij mures, fubfidunt® in clunes. Si prioribus ut manibus utuntur, Plinius. Cibum in priores pedes fumit utfciurustutidemfcitirus Si fimia eretfius ufque eo in clunibus refidet, quoad ipfum comede.» rit. Vefeitur autem non modo frueSibus, fed Si alijs diuerfis cibis; prafertfm fi a teneris dome* flice educenir ; ut, pane, carne, pifeibus, iure, pulmento ; cupide uerd, lafle, butyro, cafeo. In al=< pibtis cuniculis aliquando in cafas uaccariorum adis, ubi lac feruatur, in ipfo furto deprehendunt tur.Dum lac ediqoris fudu fonitiim ficuti porcellus emittit. ^Hi mures multum dormiunn Si ao in cauernis fuis delitefcunt,quas miro artificio fodiunt.Nam,ut Rhstus quidam mihi nuper narra. iiit.duo foramina domicilii fuifaci6t,que in diuerfum tendiSq^d appoiita figura iitcucp demofiraui. B. igitur iocuseft,ubi habitanq non apertus, fed monti continus. C. foramen,iuxta quod excernSqnec unqua per illud uel ingredi uel egredi folent.fed tanta per oppofitii foramen A . Hoc idem inb tio hyemis obturant iuxta principium aditus.deinde ( poli aliquot dies ) excrementorum etiam foramen obturant, id^ non infra fed fupra excrcmenta.EftautemA.iitumfuperiore montis loco, c. in, feriore. Cubilia exftruunt fceno, ftramentis, farmentis, Agri= cola. Cum nluibus iam montes teguntur, circa ditiorum Mi- chaelisautGallifeftum,indomiciliumfe abdunt, Sf foramina, ut dixi,occludunt, terra tam folide infarda fubada^,ut facilius fit fo diendo terram integram ad latera, quam illam foraminibus infar- [ dam penetrare,( Poftquam cubilia in fpecu ftrauerint, ipfum adi ' cum atij os eius farmentis SC terra obfiruunt SC obturant, Agricola.)Sic tuti a uentorum ui,ab imbri bus,afrigore,degunt,Si dormiendo ad uer iiftp perdurant fine omni cibo SiCpotiqin globum erina« ceiiniiar conuoluti.Solent autem ferequini:p,aut feptem, auinouem, aut undecim, paulouc plures uno in meatu cubare. Hinc fadum eft apud Alpinos populos prouerbium in hominem fomnl. culofum, b4bOTWieci(tmucm«ltbt«r:hoceft,Neceirehabetcertum dormiendo tempus confumere inftar muris Alpini. Dormiunt autem hyeme etiamli domi alan- 40 - tur,extra zetas uel hypocaufta emilfi ; in aliquem fub fcalis aliumue receffum abditi. Ego cum dormiturientem aliquando hunc murem initio hyemis, in uas ligneum efcandulis abiegnis concin. natum 81 foeno femiplenum depofuiflem, addito etiam quo magis a frigore tuerer operculo, poli aliquot dies mortuum reperl. In caufa fuit refpiratio exclufa : quod fi foraminibus aliquot opercula tcrebraffem,uiuus hyemem exigere potuiflet. Itatp miror cum aditus canorum fuorum in motibus tamfolidearde^ occludant, qui flat quod refpiratio eis non intercipiatur. Conduntur hyeme Pontici mures,itcm Alpini, Sed hi pabulo ante in fpecus conuedo.cum quidam narrent alternos ma rem ac foeminam fupra fe complexo fafce herbtc rupinos,cauda mordicus apprehenfa, inulcem de. trahi ad fpecumiideo^ illo tempore detrito efledorlb, Plinius. Mira uero eis machinatio dC foler tia,cumfoenum iam congeflerunt. Vnus enim humi liratus eredis pedibus omnibus iacet in dorfo, joi in quem tanquam in plauftrum quoddam,cateri ea qtite congefferunt conijeiunt ; SC fic onuftum, cauda mordicus apprehenfa in fpecum trahunt, 8C quali quodam modo inuehunt, Agricola. Bo. dem modo caftores ligna aduehere, SC taxos effolTam terram pro domiciltjs, donec fatis ampla iint, euehere.apud recentiores legimus. Fides penes authores efto. Hoc quidem a faceto aliquo ho. mine deinduftria fidum apparet, folere hos mures foenum in dorfo geftare, cauda perdorfum ad os reduda SC mordicus comprehenfa obfirmatum, pro fune fcilicet ut homines foenum baiulant. Emptra,hoc eft mus montanus.animal eft paruulum in Germania, ut quidam dicunt: huius ge« neris mas Si foemina fimul foenum colligunt per aftatenqunde hyeme uluanqhoc per cumulos(for= te,cuniculos) in terram recondunt. Eft autem fcemlna afiuta & uoracior fceni, mas contra parcus, quamobrem foemina de fpecu expuifa, aditum obturat, 8^ ingrelTu eam prohibet. Illa retro alicubi aditum occultum fodit, & foenum cofumit.Ita(p uerno tempore foemina obefa, mas autem perquam macilentus egreditur, Albertus, Hoc fi uerum eft.emptram foeminam potius quam Ocni afellum. mulierem / Demurib.diucrfis. Lik I. §4j mulierem luxuriofam 8C mariti labore quafita temere prodigentem fignificaturi , a pidforibus pin. gendam locabimus. SomnoplurimumindulgenCum uigilatuero.femper aliquid agit, flramina fanum,ralIas.linteola cubili (uo importans.quibus os ita complet, ut nihil amplius capere pofflt re liquum pedibus accipit & trahit. (Sic & citelli mures bucculis tritico mire infarflis , in fuos fe cuni= ^ulos rccipiut4)In montibus quidem, fcenum quodinfaxismolliflimu crefdc colledum incauerna dererunt,ut hyeme mollius dorihiant. Stumpfms SC Agricola, f In domibus etiam ubi alunturi cubuiafua excrementis non inquinant, fed in angulum aliquem fe recipiunt, ubi ueficam & alui fuat pilulas exonerent. Ligna etiam dentibus fuis ita erodunt excauant, ut per ea tranfire que« ant. ^Hoc animal dum uiuit, fatis grauem Sf aliquo modo uirofum (noflri dicunt wiltcleit ) odo* IO rem emittit,murinum fere,pratfertim aeftatecum nondum pinguefcit,Stump&'us. D. Ante cuniculos fuos in Sole interdum colludunt,ut mullelarum uel martium catuli:8<: Cmul ini murmurant aut latrant etiam inftar canicularum;idem faciunt ubi inter homines educantur, Stum pfiustqui fe huius generis murem biennio domialuilTe fctibit. Cum irritatus exarferit iracundia, facilius fit cum adhuc indomitus & infuetus homini eft, acriter mordet , id^ dentibus anterioribus. Cicur uero nonnunquam alludit, K dentibus pediculos hominis captat inftar fimix,Idem. Et ruri fus,Ex feris quidem noftri orbis uix ullam reperias,quae adeo manfueta 8C familiaris homini redda* turiflc cicurari, canes oderunt,& grauiter fepe mordent in hominum fcilicet prafcntia,ubi canes fe defendere nonaudent. Cum c cauerna montiuagi egrediuntur ad pallum,ad lufum,ad congeret! to dum fenum, ex eis unus aliquis remanet iuxta cauernac aditum, e fublimi aliqua fpectila quam po. teft diligentiflime SC longillime profpiciens.Is cum uel homincm,uel pecudem, uel feram uiderit, il ne moracIamat.uel latratu sedito,uei uoce acutiflimum fiftulj fonum referente;quo audito undique omnes ad cauernam concurtunt,fpecuIator poftremus ingreditur, Stumpfius. E. Laqueis quibufdam aut machinis ad catiernarum aditus appofitis capiuntur. Carteru cibi gratia fere hyeme tantum dormientes effodiuntur , hunc in modum. Incolat obferuatos seftate cuniculos perticis iuxta infixis defigtlant,quat per hyemem inter niues emineant. Tum hyeme fuper circulis li gneisperfrofundas niues accedunteum fonbrijs,&: niuereiecffa, terra^cffbua , dormientes aufe* runt.Obitef autem interfodiendum terram illam fubadam SC quafi turundum, quo os antri obftru (ffltm eft, obferuant.Is enim fl longior fueriripediim aliquot longitudine)ut penitius claudat, iignS hyemis himiiim durat diuturnae^ interpretanturtfin breuis,conita.Loco effbflb dormientes depre* hendunttir.impari pleruncp humero.quincp parlter,aut feptem , aut nouem,aut undecim , pauloue pluresnia in corbes fuper feno imponuntur, portantur^ dormientes quo libuerit. Ne^ enim faci, le expergifcuntur,hifi calor Solis,ignis;aut hypocaufti eos refoIuerit.Caeterum diligenter obferuan dum eft tempus quo iam dormiaftt,ne ante illud fodlaturtpinguiftimi quidem fub natalem Domini teperiuntur.Dandaeriam opera iitinter fodlendumparitm ftrepitus tiat,ne in calido fuolocoexci* tcnturtexpcrretftl enim capi non pdffunttnam utcuncj ftrenue fodiat uenator,ipfi fodiendo fimulet fetrocedunt,S[; pedibus qiiam effoderint terram retjciendo foffbrcm impediunt, Stumpfius. C Vo tefiia acuta^Se fiftulatri.ut dixi,reprxfehtante,uel aeris mutationem ftgnificant.uel libi quid adueril 4° ietidere. Si tempeftas fit aut pluuium ccttlum, non egrediuntur , fed in ferenitate tantum. Cum plutiiam.hluem aut frigus pr^feritiunf,fomnum appetunt: iin uenturam & firmam ferenitatem SC conftiturioncm aeris calidam, ludis uartjs^ aflionibus occupantur , Stumpfius, f Si domi alaiu tur,multum fepe damni inferunt,pannis altjs^ rebus arrDfis,(ut fciuri & cuniculi, )Mattha:olus. , F. . Hyemc.prafertim fub liataiemDominfinlatcbris fuis pinguiflimieffbdiuntur. Occiduntur au tem criamnum dormientes.cultro in iugulum ada V R I s quem laincium(l(i(fi5Germanicc)nominant,pe11es in pretiofarum numero ha bentiir.is in cinereo candidus eft.necduobusdigitiscrallior.Ge.Agiicola. Ego, fi re. de memini, muftelac quoddam genus Franefordiae apud pellifices olim appellari audiui. Supra in Muribus Ponticis, nouogrodelam Polonis uocari dixi muris genus pi euoU,cuius pellis albicet quidem,fed ita ut fitintermixtum aliquid griieum,id eft cinereum:quat« rendum an idem lafficius fit.Polonus quidam cui piduras animalium infpiciendas dederam, figu= i» rte furonis adfcripfitPolonicum nomen nowogrodek, non redeopinor. AliusPolonus muftelam albam Polonice lafica uocari Icripflt. Sunt qui laflicium murem non aliter a muftela alba uel hermeli no dilFerre putent,nifi quod duobus fere digitis breuior eft, ^4(nb4U uero Germanice didus eade fere menfura hermelino longior. DE MVRE ARANEO. A A N A K A .TIVJSTS, Hebraicam uocem Leuitici undecimo.uarie omnino interpretati K Q tur.reptile quod femper clamet, reptile uolans, hirudinem uel fanguifugam , hericium, 5® M fibrum,utfupra in Echino dixfcSeptuaginta K Hieronymus mygalen , id eft murem a= raneum. Mugalialcaleeft,Auicenna4,6.p.ij. Apud Arnoldum Villanouanuminll bro de uenenis,legitur;Mugali,fehalhali. Sed uidentur hac nomina Arabes a Graea uoce dedua da corrupiire,ut alia plerai^, Murem araneum mygalen &C myogalen Graci appellant, Hermola- us.EgO(it/i!y«A»i/unotantumin loco apud folum Diofeoridem libro fecundo legi : qui tamen alibi femper,ut SC cateri authores omnes tribus tantum fyllabis mygalen nominat. Apud Suidam & Va» rinum lAi/yxhi oxytonum fcribitur,(nec aliud addunt:)apud cateros authores,nuncoxytonS,nimc paroxytonum,hoc rarifflmc,illud frequentiflime,fcribi inuenio, Nicander propter carme tivyxhln^ dixit,prima fyllaba produda, Herodotus(libto i. de animalibus apud Aegyptios facris ) mygalas maiores(mures,!ego)araneos appellat, Volaterranus. Mus araneus,quem Graci inni7KA«i/(lege,(«r 4* },itA»(i)appellant,ColumeI,7.iy. Cur uero mwaledicatur,non una eftfententiatmihi ueriffima uide tur Aetij,qui mygalen magnitudine muris effe feribit, (quamuis aliquanto minor fit ) colore autem gala,id eft muftela fimilem. Amyntas («/y«A«ii (melius ( interpretarur,qui aues in nido iacentes uenetur.fed horum error manifeftior eft, quam ut uel paucis refutari debeat, s. In Italia muribus araneis uenenatus eft morfus,eolHcm ulterior Apennina regio non habet. Pii Bius. Mures araneos multos in Germania ddtotaltaliatiidi, prscipue ueroin Valle AnaniaTri. dentinte ditionis,ubi tamen uenenofl non habentur, fortaffis propter frigidam regionis temperiem: nam SC fcorpiones ibidem non funt uencnati,cum in cteteris Italte locis plurimum fuo ueneno te- danqMatthaolus. f Mygale chamaleonti fimilis effe dicitur,Obfcurus. Praecedenti capite mul ta diximus de huius muris corpore eius^ partibus : hk reliqua addemus. Mygalen aliqui dicunt animal effe minus muftela, colore ad cinereum declinante, cum fubtilitatc SC tenuitate (dentes ei te. » nues Aetius tribuitiquanquam SC mus ipfe totus exilior tenuior^ cacteris muribus eft, ) Aulcenna, Et rurfus Mygale fecundum aliquos formam colorem^ muris habet. Albertus rubicundum colo, tem muriuenenato tribuit. Oculis eft paruis,Idem;quanquam autem totus hic mus paruus fit , o, culos tamen eimultd quam pro portione minores elfe,ipfe etiam obferuatii . K propter hanc oculo, rum paruiutem uifum ei admodum hebetem effe puto,aded ut ueterum quidam murem caecum ap pcllarint ut Veget .Si Samonicus, Nicander livyxhlHy Te$A«(/ dixit.Et Plutarchus in Sympofiacis 4. vMvealen,inquit,ab Aegyptijs coliaiunt,qudd caeca fititenebras enim antiquiores luce putant, Ibi. dem iecur cius in filentio Luna: minui ab Aegypttjs creditum fcribitiquod alij de muris etiam K fori cisiecoreprodiderSt. Roftrumhabctoblongum8i:acutum,Aetlus&Auicenna;taIpaeinftar,Mat. thaiokis.Ea quidem eft roftri eius figura , quae apta adfodiendum uideatur. Dentes hato tenues . atm eos duplici ordine fitos in utratp maxilla,quo fit ut quatuor dentium ordines habeattSC m mor. fisab eo uulnera quadrifido ordine confpiciuntur,Aetius.Matth*oIusexAetiOtitat, duos ordines dentium haberehuncmurcm,unum intra aliumtquod mihi non placet, GraeS exemplar infpiciant 84<5 De Qi^drupcdibus Qutus admanum eR.Dcntium, inquit AuicEna,tr«fimtordines: quorumaltj fapcfaUos torti fun* KtorConEparuaadfuperiora.C«eriquidemmurcs,ut8Cfciuri&:icaftotes,den«:sbm03anter llela quaedam apud Afros nafeuntur in Silphio; flmiles T artelftjs, Herodotus. Valla pro Tarteffijs uertitmuracnis.quod non proboiqtiamuis fcio apud Ariflophanem quom TariefliK mursnae men tionem fieri, Ut Varinus citat in Ti^T«eiit,fed ibidem T artefiam quocp mullelam dici feribit pro maa gna.Ellautem;inquit,Tartefus lirbs Iberiae iuxta Aornum paludem; Arillophanis locus ell in Ra. nis,ubifuriam ueldaemoneminfernalemTartefflammuracnamuocat,quamprius6X''ti«“' uocauerat. Tartelfus urbs ell extra columnas Herculis ad Oceanum, ubi Arganthonius re, gnauit.habet autem mullelas maximas,Hefychitis. r«A» T«g>T»«i«,felescmullela potius) Tarteffia, de magnis & ridiculis dicebatur.Tarteffij funt in Iberia;apud quos feles maximae nafei dicuntur, yo Fortaffenonineptedicitur&lderapacibus. Tsjsnt/txirT (duohaben« tcs)iJ&'i™«,Arillophanes in Vefpis.AjmesTiitiTi^iiitfStyKAiSi/, Rapaciores felibus (mullelis,) Lucia, nus,Erafmus. Ego Tarteffiam mullelam prouerbio ufurpaiam nufquam legere memini : & ut fic ufurpetur.alio tamen fenfuqudm Erafmus accipienda uidetur,non de magno & ridiculo homine: netp enim magnum BC llupidum hominem ita mullelac magna: conferas,ut aiino magno , quo fenfu afinum Canthelium dicimus. In Pordofelena uia interiacet, cuius ultra alterum latus g''guitur ca. tus,()«A«,id ell mullela)citra alterum gigni non potell,Arillclteles. In Pordofelene infula uiam mu, flela: non tranfeunt,Plinius; Albertus addit, Sf illata: moriuntur,fimiliter in Bceotiam Illatae fugiunt. f Mullela domeUica plerunepellin dorfo SiHateribus rutila, raro fubfulua:in gutture femper candidatquinnonnunqtiam tota candida reperitur.quanquam rarius, Ge, Agricola, Demutatio, <0 ne coloris eius per allatem 8C hyemem, iam proxime dixi in Hermelini mentione. Figura corporis limilior ell martaro quam muri, Si habet anteriores dentes brcues,quod no habet mus. Si infella ell muribusjunde patet, quod non fit de genere murium, Albertus. Corpus ei tetsue Si in longius dua fcc 8f4 De Qmdrupcdibus dium, fl gricolaltcmic 3d gracile inflar fciuri,Stumpfius. Primores dentes breucs habct.non ficuti mus longos, Agricola. Mures quidam in Cyrenaica funt TiiucTv^tmmi w(rmf prie fignificare machina uel laquei genus quo muftela,quas Graci Siyx?iaip{xiiittSi^rrC cinis ad elephantiafin utiliter illinitur, Plinius,Sextus, Aefculapius. Elephanti morbo aduerfus erit cedri de cortice fuccus, Muftelx ue cinis,Uel fufus fanguis ab illa,Serenus. Muftelae exuftae cinis & elephantis fanguis,immixtus&iU litus elephanticis corporibus medetur,Marcel. Aduerfus anginas,funt qui cuiufcuntp hirundinis i« pullum edendum cenfenqne toto anno metuatur id malum.Strangulatos (pullos hirund.) cum fan« guine comburunt in uafe,8i: cinerem cum pane aut potu dant.CJuidam Sf muftete cineres pari mo do admifcennfic & ad ftrumae remedia dant,& comitialibus quotidie in potu,Plmius. Ad comitia» lem. Aptus muftelae cinis eft,& hirundinis una. Serenus. Plinius ahbimuftclac cinerem etiaper fe commendat aduerfus comitiales morbos. Auicenna fimpliciter muftclam e uino bibendam pra feribit ad epilepfiam & capitis dolorem. Muftelae cinis illitus capitis doloribus remedio eft, Plinius, Cinerem mufteIae(inquitidem)phrenetico dare potui ex aqua aliqui prodefle tradiderunt : fed quis ad hoc cogere poflet furentem etiam fi certa fit medicina f Mtiftclae cinis oculorum fuffufionibus confert,Plin. Ad reumaticos(fiuC catarrhum in faucesiefficax remedium fictMuficla die louis Lu na uetere capta , tiiua in olla rUdi ita excoquitur ut teri poflit,& in puluerem redigi, qui puluis coi» }» letftus ex meile 5C bene contemperatus,ieiuno rettmatico ad diem per cochleare dabitur , fed unius ligulaemcnfura,mircproderit,Marcel, De remedio ex hoc cinere ad anginas paulo fuperius dixi. Adftrumas,Cfnerimuftela:rarmentt'scombuftaemifcetur axun^ia,Plin. Humeri doloribus tritus cum cera permixtus fuba(Sus^,ac ceroti moreimpofitus,mire medetur, Plinius Sf Marcel. Ob fcoenos fi pone locos notia uulnera carpant, Horrentum manfa curantur fronde ruborum. Et Ii iam ueieri fuccedit fiftula morbo, Muftela: cinere immilTo purgabitur ulcus Sanguine cum rici- ni,quem bos gcftauerli ante,Serenus. Muftela in fitSili cremata podagricis conferqcinere ex ace» toillito,Diofcor, Cinerem eius cum aceto illitum podagricos arthriticos^ iuuare , tanquam uehe. menter Ualeat digerere(poros aperire, Albertus)quidam tradiderunt,Galenus. Muftelg uiua: com bufts cinis cum oleo rofacco SC aceto penna illitus podagricis prodeft.Marcel. & Plinius: qui addic, uel fi cera 8^ rofaceum admifceaiur. Muftela cinis aut cochlearum cum amylo nel rragacaniho, ar titulorum doloribus illinitur,Plinius, Auicenna muftela carnem fimpliciter emplaftrimore dolen tibus articulis applicari fCribit. , Comitialibus prodeft dC cerebrum muftelgt‘nueteratum,potum^,Plinius;ficcum potum cum aceto,Rafis. Cameli cerebrum ficcatum Si cum aceto potum, epilepticos fanat , 8f muftelae flmili. tcr,Galenus ad Pifonem cap.ii. f Facilius enituntur quae ex utriculo muftelino per genitale efflu entes aquas forbuere.Plin. Equus fi inciderit morbum (fubitum fere Sf perniciofum ) quem ncftri tii4) appellant,de quo dixi in Equo c. curatur a ueterinarijs quibufdam exigua portione pellis mu» fielinxiquanta eft coronali ditfli nummi atireimagniiudolinira corpus data, nefeio an in potione per cornu,aut cum pabulo incifa, Alq hcrmelini.id eft muftelte alba: caudam,quae dimidia parte alba K altera nigra eft,minutatim incifam equis ficaffetSis ih pabulo oftcrunqtit apud recentiores hippia tros Germanice legimus. Boucm fi ferpens aut animal uenenofum laeferiqmuftela pelle locum fati Cium dcmulceto,Innominatus in libro Germanico martufcripto.Idcm fCre fieri iubent aduerfus mor fus quos equis inflixerit:infricant enim uulneripellem donec incalcfcat,8f fimul antidotum aliquod intra corpus exhibenuEgo fi res fucceflerit.autuulnus parum noxium fuifle dixerim, aut antidoto liberatum animal,aui friflione uulneris ad calorem u%:quid enim pellis arida iuuete' Ipfum animal potius diffeflum Sf calidum appofitum proderit, quod Sf in mure araneo SC alijs multis fit : fiuc q. fimile trahitur fimili,fiue ipfa caliditas ad fe trahittnam SC alia quadam animalia fi iiiua diifeflaqj ap pileentur iuuanr. ^TSanguis muftela fi illinatur apoftemati poft aurem prodeft, Rafis, Archigc nes ad parotidas muitelse ianguinis illinendi meminit. At uero talia(inquit Galenus)tanquam curio 80 fa &; fupcruacanea,8f qua magnam rei medicamentaria egcftatem indicentjfi per alia auxilia, citra fanuuinis muftela adhibitionem, parotidas curare nequeaqne^ in ufum adfutnpfi, neqj eorum ex. perimentumhabeojfed ne^ ex amicis noftris quifpiam alius uti tentauit. Muftelae fangutne per» 85*8 De Qj^drupedibus un vsroitfta, id eft furripio; quali murium fur feu raptor. Addit etiam DeMuftela. H.a. Lib. I. srp n"*? q™ tum fignificat: inde verft^lm , quod occulto fa« (Sa ablatumue efl. St, apud Terentium, uox «fi filentium indicentistqua ipfa aut fimili Germani e tiam utuntur. Graeca quidem uerba si»9(/ dc ■v»«t»iB(/,ubi furripere aut iurari fignificarent nufi jtamlegeremmtni. Muftela quafilongiormua.Calepinus. Memini grammaticum que;,dam ■deiiuarcamus&T.Ac.quodcftlonge.fednugacesiflaederiuationesnon placent. r*Aioxytonum ue yiA»circunflexum,apud grammaticos &C authores inuenio; ficin alijs cafibus, WA»(, uclwAJy. j,«Aia uel jxAik. Vide in Leone H.e.m AMrTX.potcft autem,ni falIor,utrunc5 defendi. Oxytonura tan l. quamprimitiuum;circunflexum,tanquam^;,«A6«deducSum,qua uoce Nicander utitur: &: Home. ■rus, Mvs mn W'f«Ai©' yxM«s ihifxst fic &C («/jatAUf; pro mure araneo Nicander pofuit Arbo rum quidem nomina aliquot a primitiuis In t*, contratSa per «.fcnbuntur,ut c-vkA, pM r«A« r> V mm Varinus. iai-f »t:,i:ki erratum uidetur: non enim ijfdcmfedtotidemliteris, tria ilia uocabula coL fiant, qui etiani in fummam numerorum colleflac, eandem efficiunt. dsnanifiQ', dsisa-Wiw» «iaTrtucfna j,«Akc Es cfSfQ- !« , Mater ruftica ad filiam in Acharnenfibust VbiScholia,r«AS{(accuratiuus pluralis circunflexus)dixitpra:terexpe(3atlonem<»7iT)Dmicy'«^l 10 itvmns. folent autem homines tempore matutino frequentius pedere,pera£fiaiam concotSioncMtl fteli quidem ut 5C felis flanis alui acerrimus arputidifflmus eft.unde aCprouerbffi natum.quod in» ferius ponetur. Txfji,-n ^a((/:istAB7at Ji nf «s 7imo|/ (A*6/«,Suidas Si Varinus. quidem pro uulpe potius accipi folet, propter eius animantis afiutiam; fed mufielam quot» aliutam elfe do» cuimus. lAttei* uocabulum alibi mifquamreperio: a: uulgare nomen reccntiorisGricite elfe pu. to. r«At?i'(is quidem Stephano,urbs Thracia eft SC Paonum. Galifopfis , pulegium, apud Diofcoridem, ffCarolus Figulus in dialogo de muftelis meminit auiscuiufdam qua mures uenetur , Germais nice iDcitter di) noftris SC Italis botetriflia uulgd di^, 10 Lugduni lota, inlacuSabaudia iuxtaluerdunum muftela etiamnum, Muftelabreuis pifeis nuL lam cum muftelo pifce(inquitAelianus)commum'tatcmhahet. Nam hic quidem charrilagineus eft,&: pelagius, & magnitudine praftans,fimul&;canis fpeciem iimilitudinem^ gerit. Muftelam uero diceres efle iecorinum, SCc, algas depafeitur , SC faxatilis eft , at(j fimiliter ut terrena omnium cadauerum,in qua Incurrit , oculos exeft SC conficit , Hac Aelianus, ruAw SC yxhwi, pifeis mario nus,Suid.S«:Varin.Sedforteitadilferunthipi(ces,utde muftela &mufteloexAelianoiarecitaui,r<£ Aiis omnino muftelus eft; cui iimiles pifces jntAsitfss.id eft muftelini generis appellantur, r«A4« etiS progaleota,ideftftellioneaccipitur,Varinus. rotAiou pifces funcqui£(ionifci,id eftafelli, Heiychi us SC Varin. r«A«eritt,ixSi'So«i' 4» raneus colore muftela fimiliseft,magnitudinemuris:quare ab utrom animante compoflto nomine apud Gracos mygale uocatur. Aerius. T alpa roftrum habet ut muftela, lego yiy. X©- livyxA, id eft ut mus araneus,)Hefychius. Aegyptij lignificaturi mulierem uiraginem, ■^''3.«^‘«i^&l',)muftelam pingunt: quod hac maris pudendum habeariquod mas fcilicetineo genere pudendum habeat) uelutofficulum, Orus, ^ c. Muftela catuli, o-xi/AicuSir Nicandro, communi fere ad huiufmodi animalium digitatorum foetus uocabulo. Lycophron Medufam j.«A«(/ uocat,quoniam poft defetftum caput Chryfaorem SC Pegafum ediderit, muftela more qua per os pariqbis uerbis , T«s quaquam de«t. Aut cum datur quippiam tjs,quimunerenon norunt utitueluti fi quis aMuCis alie nilfimobeiliffimum donaiet Itbrum, Crocoton ueftis genus eft rotundatae fimbriata, qua diuites uiebamr matrona. Apud Nomum in diflione Richa, refertur inter ueftes delicatas & crocoton. ^cenim arbitror legendum. MoUidnam crocoam.chirodotam richam. Ac tefiePlutarclio quidam Herculem pingebant 4fsKBOT^o{»j,,OmphalK feruiemem, Sumptum adagium ab apologo Suandis quem aho loco narrauimus.Erafmus.bffertur « aliter, oii ),*« Vel rJr M,ut Suidas docet, Eiufdcm fententiac eft,}«/.; viTii(-,Stiidas obfcurius interpretatur, cwi aJhm , nifi quid a librarijs erratum eft. quamuis apud Apoftolium quoque, qui fua ad uerbumaSuidamutuatur ficlegimus.Erarmus ac Varinusquo*,omirerunt. Erafmus crocoton non recte uoutro genere ufurpat. Grscis enim mafculinum nomen eft adietSiuiim ; accipft tur tammfubftantiuefubpdiendo yiriv^. 2/©- «s fe-ispif oy. o iM aj, Ji Suidasraique idem repetit in dttSione E3,««iW(,. aocota, crocei coloris ueftis ; Plautus Aulularia, Cum incedunt infetftores crocotarq, Nonius. Kecentiores grammatici crocotam ueftem muliebrem crocei coloris mterpre tantur, Suidas ((t^Mcnl:i:,&s rfjxxAic, hoc enim eratgeftameii Hereuks. Vfiirpattir au- tem hac parcemia de rebus ualde dilfimilibus. Leonis esuuium litper crocoton , prouerbium apud ' Erarmuffl,quod nos etiam inLconc pofuinius, Ariftophanesin Ecclefiazufis %W'5,ul!«(iE«t/aiW(£ti5*')«aj/o5xaiili»q', Athenauslibro quarto. Hercules infans recens na. tusltfiiKi»»>(j(nriiy},Bi/»(;t}iBmf«, Pindarus in Nemeis Carmine primo; VbiScholia.EicijiittfiKijEjv, T> i/(J«i'‘7r(;. Sed redeo adprouerbia; Germani eodem fenfu, quo Latini Muftcla crocoton. Suem diphthera induere di« eunt, l£inrf»;nT»CinbcIl}(jnlc^gen. f[MitftelacErafmus felem transfert : nec intereftqiiodad rem ipfamSifenfumprouerbij ) lugiens pcffimepcdit.rftBirifijr.rlvaB^iVj.soBsm/sfOTwmji^ifs. In eos quadrabit qui difcedunt non citra infamiam . Hefychius docet apud Atticos fpondylen dici felem, (non felem,fed yxf^Sy, id eft muftelam.) Eft apud Ariftophanem j.«a«s cillime cicuratur, domi in capfis quibufdam ligneis alitur, ubi magnam aetatis partem fomno con. fi.imit.funt enim muftela omnes fomniculofic; fed quia temperamento funt calido (quod apparet ex eorum agilitate,»: facili exafperatione ad iram,& excrementis odoratis, »:c.)citius concoquunt ait. mentum,undc experredi aliud qusrunqtum die,fi nihil prohibeat, tum node magis propter timo. rem. Italia,Gallia SC Germania hoc animal fylucftre non habent, fed peregrinum SC aduedum. Et in Gallia quidem, praecipue Narbonenri,a nobilibus fere alitur, qui cuniculorum uenationi danto, peram. Vidi primum IS!emaufi,ubi unam huius generis beftiolam,fibene memini,eoronato u^nire aiebantlquae fcilicet ad capiendos cuniculos bene effiet inftituta. In Anglia,ut audio, fylueftres ca. piuntur aut occiduntur,ne deuorando cuniculos inopiam eorum faciant. Miror fane illic reperiri, 40 cum ex Africa primum,ut Strabo fcribit.adueda; fmt idides,quas uiuerras ».' furones dodi inter» pretantur.Galli uocant furon uel furet, aliqui male proferunt fiifon SC fufet.Hifpanl huron, uel fu. ram.AngliferequeIferrette, Germani inferiores frctC.quauoceuoracem fignificari aliqui putant, ego a Gallica uoce furet uel Anglica feret, per lyncopenfret efferri puto. Superioribus Germanis i. gnotum efthoc animahrariffime enim ad eos adfertur. Ge. Agricola Germanice interpretatur fii. rettcaliqui puto ftttttl uocant. Frettae inter galas ponunturtfunt autem opinor illa animalia, qug Gallifurones uocant, Latini uiuerras. Vtuntur eis pueri ad extrahendas de parietum nidis auicu» lastimmittuntur SC incaua arborum,»: inde auiculas unguibus referunt, Carolus Figulus, Angli e. tiam,utaudio,in hunc uftim furones adhibent, non muftelas. Non dubito tamen quin & muftete idem faciant, ut in ipfarum hiftoria fcripfi. V ide in Idide ex Nicadro. Bx recentioribus Latinis, aut potius Barbaris,alij furum,alij furonem, alij furunculum, altj furedum nominant. Furtis afuruo didus eft,unde »: furttenebrofos enim SC occultos cuniculos effodit,cfubit) SC cijcit pradam quam inueneriqlfidorus. Viuerra qua cuniculos ex fpecubus exturbat , paulo maior eft muftela dome- ftica.Color ei in albo buxeus. Audax hoc animal SC truculentum , ac Omni fere animantium generi infenfumatcp inimicum naturatfanguinem earum quas momorderit , ebibittearnem non fermeco medit,Ge, Agricola. Subtjclt autem quod bomtffcr etiam , quem uulgd criceium nominant , iftitis fitgeneristquem ego cur muribus potius quam muftelis adnumerarim,inipfius hiftoria dixi. Cu. nicuIicapiunturhocmodo,(utfcribitPetrusCrefcentienfisio.5y.) Venator magnoftrepitu excita, to cuniculos pauentes fugat ad fuos cauostqud cum fe receperunt ad fingulos reticula extendit; SC per unum immittit furedum (uide an legi debeat furettum) quem cicurem habet , proprium inimi. cum cuniculorum,ore eius occlufo quodam frcnelIo,(-paruo capiftro,)ita ne os aperire ac cuniculos mordere aut comedere poffit,fed propellere tantum. At illi omnes expulfireticulis obuoluuntur. Plura uide in Cuniculis E.ubi tum alia qu2dam,tum Strabonis eadem de reuerba rCciiaiiimus, qui 864 De Qiiadrupedibus galas agrias iftas ucnatrices cx Africa aduehi fcribit;quamobrem non inepte muficlas Africanas a« liquis appellauerit-Sed de Africanis muftelis nonnihil etiam fupra dixi in Muitela domeuica capia te fecundo. Furunculus putorisCficGalli uocant iltifliim noftrum)ualde conflmilis eft, paulo am* picor quam muftela.Color eiinter album 5C buxeum. Animal eft animofum ac ferox.CoircdicHntur proftrati.(Albertus SC alij quidam barbari de furonum coitu fcribunt , qua de aluris , id eft felibus coeuntibus Ariftoteles prodiderat. Ego non proftratos uel catos uel muftelas coire puto ; fed ita in utrocp genere ut mas fcemina o*Ai§ifi!j/,id eft cruribus in terram demiflis SC uentri fere incumbente fupcraeniat.VideinCato c.) Fcemina cum libidine ardet,nifimaris copia detur.intumefcitbimori tur.Partit fcecunda eftmam feptem uel od?o fcetus fimul perficit .V terum geftat diebus quadragin, ta.Catuli recens nati, diebus triginta caci Itint. A tempore uero quo uiftim accipiunt, intra qiiadra, i « gefimum ferediemoenari incipiunt, Author libride natrerum. Quos ego uidi furones, circiter duos dodrantes longi erant,colore alboifed uenter.fi bene memini,in mare prafertim,pallidus erat, nimirum ab urina tin(f}us,ut in hermelinis quoij. Oculi plane rubebanqcrura erant humilia, femi. na grauida perquam fomniculofa erat.n’'K,oach,Hebraicam uocem^ aliqui furonem uel furunculn interpretanturtalij martemtalij cephum uel cercopithecum , ut pluribus in Mufiela domeftica dixi capite primo, Si caput lupi in columbario fufpendatur.non accedet catus, uel furo,uel aliud co. lumbis noxium animal , Rafis SC Alberttis. f Catus, mus, furo SC muftela , laedunt plus uulnere quam uencno,Arnoldus. ^ *E P eIo I K o s animal eft album fimile muftelat,quod fub quercubus SC oleis naCdtmCyivliJtnir, uel uerfatur potius,)8^ glandibus ucfcitur,ab Arcadibus fic appellatum,Etymologus SC Flelychius. lo FIoc animal nifi muftelarum generis fuerit, quas etiam corpore refert,ignotum mihi fateor, «se if iijiiia©',» ^ » x^taira.id eft cochlea & teftudo, f Latine ad uerbum domiportam' dixeris,^ ut & Cicero alicubi cochleam:)V arinus: V cl animal maius uefpa, Flefychius SC Suidas. Rictis ,i' *7j},paroxytonum,uel ut alij ia7if,oxytonura,e genere muftelarum fylueftrium eft, quarumquiunumfolum genus cognouerunt,ut ueteres aliqui icriptores Graeci,ididem 8fmufte lam fylueftrem, omnino idem effe putantteum plures muftela fylueflres iint, ut in fequentibus ap“ parebit. Gaza pro itftide reddit uitierramtdc qua,&l obiter etiam de itftide nonnulia,in praecedenti bus dixi. Georgius Agricola itftidem elfe putac,muftelam illam qua: Germanis tltts uocatur: nam uocabula ieftis SC tlttS pulchre colludunt.una tantum litera uariante. Niphus i(3idem,martur3 uel marturellu interpretat. In Acharnenfib.Ariftophanisquidadicitleadfcrre omnia bona Boeotoru, 5® SC inter caeterajtxtreSji^saSjtttPiiaisIej, iiaii/kts Kaimcijfee. Vbi Scholia.ixai^fitsCqui ac cufatiuus eft pluralis)interpretantur animal iimiIecaftori,pifciuorum:his uerbis,sAs{i5i»so!it»st?f«V «^vifnsfimiIiteradmittinonpo'= tefttfieret enim xait.qus fyllaba neij circunfletfti poteft,cum producfta non fiunet^ acui, monofylla- bum enim acutum ait tantum reperitur. Pii?t>ittf(cte£(t,id eft pileorum feu galearum genera funt dl uerfa,8C inter alia qua: proprie uocatur fiiu/t», StTc. Varinus. Vide plura in Cane, K7)i/'iit(K7ic>Is«,Suid.)a f Itfti. dis genitale commendari ad ftranguriam.fuperius in Viuerra dixi. Eadem enim uiuerra Latinora uidetur, Demuftclisdiucrfis. Lib. 1. gdf uidctur.quacGratconimidiseft. f Locuftaciimferpentepiignat,AriftoteIes9.6.dcIiiftor.anim. Locufla Gtxcemeis eft: Niphus dubitat an hoc in loco k-ns potius legendum fit , quanquam in fuo codiceatarishabeatur.Ego ueroi«eis, id eftlocuftaretffe legi puto, qui fetam ophiomachum genus quoddam locuftj eife ab impugnandis ferpetibus nominatum, modo uenaie leporem, nunc ityn tenes, uerfus prouerbialis apudPlautumtErafmus legendum putat i(3in,quod ego in lepore h, reprobaui. I? DE MARTE. Odrtis figtrm Us duo genfrd nobis wjikm colore kmtm) diffemiH, ARTES muftelarum iylueftrium generis eftthoc nomen hodie pluri» mae nationes Europae commune ha bent,Itali,Galli,Hifpani, Germani, Angli, terminationibus tantum differentes, 8f qui Latine fcripferunt barbari quidam recen» tiores,martam(mkta Hifpanicumeft,) marta» 1* rum,marturumuel marturellutn nominare fo lent. Exueteribus hoc nomine folus opinor Martialis ufus eff.hocuetfu: Venator capta martefuperbus adefi:quod carmen Vclaterra nus memoria lapfus , aut error librariorum Horatio tribuit, Eli autem generis foeminini, ut feles dC meles eiufdem terminationis anima lia. Cacterum martem didfam conijeio , quod Martia, id eft pugnax 5C ferox beliia fit; iugu» latenim mures, gallinas SC aues cacteras.utin' J" fra dicemus.Sed cum plura eius genera fint,re centiores pleritj non fatis diflinxerunt, nec a- pta ex uernaculis linguis impofuere uocabula. Carolus Figulus ididem communi uocabulo mullelam fyluellrOni facit , quod fpecies fub fe comprehendat rnartam 5C putoriam.Sed mars tam in alias fpecies non diliirtguit. Eli St hoc mulielz genus fyIue(ire,quOd Martialis mar» tem.Germani mattarum nominaht. In faxoru rimis & cauernis cubat, Domos ingreditur li= <1° militer ut itSis , { puioriam fic tiocat; ) St necat gallinas earum^ fanguinem ejtiigitjSt Dua ett orbet , Ge. Agricola. Hoc geiiUs nofiri UOa eant tdffimdeber / bu^tnarber/ff eittmutber/ bttcbrtlrttbetlhoc effmartem teeiorum, uel fa xorum,uel domefticam , uel fagotutH. Verfa. tUr enim frequentius in magnis fdificijs aC tenl plis.pracipue fub teefiis, (nec non in fyluis cir- ca fagosiStgallinas St oua rapit, Stumpfius. Martes iftac domefticte,paffim opinor in omni ^0 bus aut plerifcp Europg regionib.habetur;mar tes uero proprie didraCjqua: fylueftres funt. St quibus captis merito uenatorfuperbirequeat propter pellium pretium, in fyluoiis tantum re gionibus,Sed de fylueftribnsinfra priuatim di caminunc de domeftica aga,St quaedam coni» munia martium generi interferam. fl^Galli igitur St Itali martem domefticam noftram foi nam, uel ut altjfcribunt,fouinam nominant; c' i .■ alii foinum aut fouintim mafculine proferunt. Et laqueo uulpes.St decipe caffe foinas,Calentuis. «6 Sunt qui fouinum St marturellum pro eodem animali aecipere uideantur, utrocp enm "omine tele interpretantur.ut pluribus dixi in Cato capite primoiubi 8( felem omnino catum effe oiffndi . phus cum alibi confudiffet.rurfus alibicSt rede quidem, meo iudicio)diftinguu,his uetbisiFelis eftj 866 Dc Q]^drupedit)us qu* uulgo dicftiw fouina:i(His,marturus ucl niarwrcHiis:tnuftela uero dcnula, Marte Germanf S£ Angli uocat m4rber ucl m4ttei:.ltali marta.uci martore.uei martorello, Galli mardre. Dlyrij & Polo nikima. Eraf. Stella a Bruffls(qut Sarmatiae puto adnumeratur.ut K PolonOgaynum uocari feribie quae uox accedit ad lcuna.funt enim g, &: k,literac uicinae.Sed hac nomenclatura:, ut dixi, ad ryluefire* potius martes pertinent. Oach uoce Hebraica Efatae ij. aliqui mar« tem interpretantur, alij cephum uel ccrcopithe cum.VideinMuftelafupra.Item zijm Hebral cam uoce,mai ies,aut uiuerras(atfupra dixii) aut cercopithecos, f Satyrium quadrupe. dem amphibiam apud Ariftotelem aliqui Cui ^ Niphus)marturum elTe putat, uel foinam quae magis aquas peut. V ide fupra in Satyrio mox pon Lutram, Satheriuth.apud Auicennam kaeheobeon uel kachyneon, Alberto uidetur elTe martarus,animal fuluum, in gutture albS, magnitudine felis. Idem fafloz uel faiior A. uicenn*,qui Ariiloteli caftorefl, ineptilUme genus martari facit, minus et nigrius pr jditSo. Angl/a, tii audio, nullum genus martis habet; fed muflelas,furones dC putorias. Marti mao gnitudo felis efl, fed paulo longior, crura uerd habet breuiora,item^breuiores ungues. T02 lum eius corpus pilis in fuluo fubnigris uefti« tur, excepto gutture quod candidum eft, Ge, Agricola. In dorfo fulua eft, uentre 8C gutture alba ficut muftela, Albertus, Hatc cum icri berem cranium martis domefticac infpexi, den res in eo pr^cipue admiratus, ij ftmt peralbi, in. aequales,SC afperi; Canini infra fiipra^ oblogi eminettinter quos trafuerft linea reda fex par« uiinciforiorum loco habetur, quorum illi per. exigui funtquos inferior mandibula continet. Molares ferrati, di quidaex eis trianguli funt, odoni infra,5C totidem fupra.Eorum ultimi in fuperiore parte oris, finguli utrintp multo cae* teris interius funqncmpe in ipfo palato. Den. tes In rumma,crigintaduo,Sct{ nigricantes d fu periore mandibula retrorfum fpedant. fMartis 8C muftelarum genera uix un. quam quiefcunt,etlam cum domi cicures alun lur, Albertus. Ego martem prorfus cicurem aliquando habui, canis quo cum nutriebatur amantiiTimum. quem in itinere etiam facienda fequi folebat. Soluta uinculo, circa xdes SC te. da uicinorum Si logius quandotp uagabatur, femper reuerti folita.Morflcatim fsrpe cum ca. ne Si hominibus ludebaqet unguiculis fupina, ut cati folent, nec laedebat aut minimum Sed quoniam facillime exafperantur, ut morfum grauiffimelnfligant,dentes,pr{fcrtim caninos forcipe eis frangere quidam folent. Feles fylueftres(martcs potius ; fed felem uidetur pro fouina accipere,utBeroaldus Si Niphus,)5imures,redduntinierdummofcbi odore recrementum.ut fsrpe in dirutis agrorum atdificijs uidimus.fed id acceptum ferendum eft odoratis fruricum cibis, quibus aluntur, Ruellius:Ego haec animalia, martes praccipue,herbis aut fruticibus uefei negauerim. Ale. xander Aphrodifienfis problematum i,i9,caufam inquirens cur ferorum animalium.ut damarum ( aliorum quorundam excrementa paulifper aroma oleant, nec ita foeteant ut urbanorS; (Quoniam ferc(inquit)cibo ficciori iimpliciori^ uefcuntur,laborant^ uehementer, (unde Si difflan tur magis,8i calore abundantia plenius concoquunt.) ^[Muficlarum omne genus,a peliionibus paratur ad ueftitum.Martes praecipue fylueftres laudantur,ut paulo poft dicam. Sunt qui martium Si uulpium pelles podagricis infalubres efle dicant. Pileos uerd ex pellibus martis alba, id eft album guttur habentis,capitifalubres, f Martorella,ideft Valerianauelherba cati, Syluaticus, Vide in Demuftclisdiucrfis, Lib. I. 867 in Cato. Ruta capraria a quibufdam taurina dicitur Sf martanica, ab altjs Iicrb a nefa, ucl fceno. grjccumfylueflre, Monachi inMefuen.Manardus in Italia a quibufdam gyarchamuocari fcribit, Brafauola giargam.Et forte eadem fuerit quam Marcellus Empiricus cicharbamuocat, mifccs eam alijs quibufdam medicamentis ad caput porriginofum ulcerofum.Martanica uerd an a marte qua drupede dicaturuei aliam obcaufam,incertusfum, VidenonnullafuperhacherbaetiaminCas pra a, f Martem fylueftrem Germani uocant,fel&m(tt&er/wilt>mttttt3P*a‘^^“ “'“r praecipue pellin, jo quarum praeftantia ex hoc ipfd,non gutturis colore magis minusue flauo sftimatur. Fagorum di- * (fts martes ffequentiores funtinalpium noftrarum lateribus quae meridiem dC Italiam fpe quet,qudd prioribus pedibus terram effodit(hinc fieri potcli ut a fodiendo etiam nomen apud Gra. cosforiitus fii. Idem K a lupi quodam genere, aureum uocant,feflitari apud Oppianum legimus;) i* fuas ipflus pupillas bumi uclut pingens defigit(5»w«?e Mcras ms KSfitttGillius pro bis uerbis red« dit,caput occultat. V ide num pro legendum fit aliud ucrbum,ut aut uo>iriu«<«, aut fimilejquafi indignabundus inuitus^ dea ortum afpiciens.Idem quo^ in exortu dci.Solis inquam, efficit. (Sequentia tanquam obfcura Gillius omifit.) Qiiapropter antiqui reges cum fibi ortum mm ciaretborarum obferuator,buic infidentes animali per medmm ipfumuelut gnomones quofdaiPi ortus rationem ac tempirs accurate certofe cognofeebant. (Graea {ant,iie7r^ oi £*ntiBir,7Jil»5a o-HsV» mittumtr®- «hms i«’«'nA«(/,uo»««oBvTStr(maIim imxssQunilr, id eft animum 8C conflderatio» nem conuertentes ad boc animabra^aj ^ “t '«‘'“i' tH r? «niitUt ixf ffsmi iyviet&i/.) Vnde 5C facerdotes folam banc inter uolucres non lignatam comedunt ; ((5w>|iow(^ v£i!«ir&:7jW, V ide in H .a. Latine etiam pecus pecudis per excellentia pro ouefre quenter Plinius utitur:2( Italis hodie^ pecora dicitur. Gallice brebis.Hifpanis otieia. Germanis, fchdrtff- Anglis,fheepe. lllyi ijs owcze uel fkop. 60 B. . . . < Pherecydes Gades Erythiam uidetur appellafletubi tanta pabuli letitia perhibctttr,quod pafcen tium ibi pecudum lac ferum non efficit, cafeum^ mviltum immifeentes aquam conficiunt ; tantum pedibus 874 JJcLiuaclru^ «xuberat pineue.Triccfimo die animal futFocatur.nifi aliquid cruoris cxhauriatiir. Herba uero qua pafcuntur oues.licca quidem cft, fed incredibilem gignit aruinam.Qiiibus ex rebus fabulam deUe rvonis armentis confidam eire,c5ieduras faciunt, Strabo lib. j. f Oues m Aegypto maiores quam in Gracia fiunt, Ariftoteles. f Oues Pyrrhica in Epiro proueniunt , egregia magnitiulmc, 3 Pyrrho rege ita cognominata, Ariftoteles. Apud Indos Pfyllos (nam ftint etiam ali) in Atrica) oues magnitudine non fuperant agnos noffros, Aelianus. Aefchylides in hb™ de agricultura fcripfiqminutilTimas efle oues in Chio pabuli inopia,cafeum tamen ex eis laudatillimum, V olater,. ranusex Aeliano. f Hifpania nigri uclleris pracipuas habet.Polentia iuxta alpes caniiAfia rii- tili quas Erythraas uocant.item BaticaiCanufium fulunTarentum 8C fua pulliginis. Ifii ia Libiir, rixcB pilo propior quamlanae,pcxis aliena ueftibus>& quam ibla ars fcutulato textu commcndafin lo LufitaniatSimilis circa Pifcenas prouinciaNarboneniistSimilis SC in Aegypto, ex qua ucitis detri» ta ufu tingitur.rurfusm auo durat.Eft SC hirta filo craflb in tapetis antiquiflima gratiaiiam certe pri fcos qs ufos Homerus autor eft. Aliter hac Galli pingunt, aliter Parthorum gemes, Plinius. E t rura fus,Lana autem laudatiffima Apula,& qua in Italia Graci pecoris appellatur. alibi Italica, T ertium locum Mileiia oues obtinent. Apula breues uillo.nec nifi penulis celebres.Circa Tarentum Canu» fiumm fummam nobilitatem habent.In Alta uero eodem genere Laodicep. Alba circumpadanis nui Ia prafertur.nec libra centenos numos ad hoc aui excefflt ulla. Generis eximi} Milefias, Cala= bras Apulas^ noftri exiftimabanr.earum ^ optimas Tarentinas. Nunc Gallica pretiolloi es haben» tur.earum^ pracipueAltinates.item qua circaParmam Si Mutinam macris ftabulantur campis, Columella/ Heluetia cum alibi tum in fummis etiam alpibus oues alit, idcp altius quam capras, capra enim frutices fequuntur.qui excellis cacuminibus defunt, Oues quafdam ex inferiore Ger. . mania n.oiIri5Uinirt3nuncupant, id eftFlandricas.quamollem&crifpamgeruntlanam. Oues pellita propter lana bonitatem, ut funt Tarentina & Altinates, pellibus inieguntur.ne lana inqufe netur.quo minus uel infici rede poflTit.uel lauari.ac parari, V atro. Lana qua non mollis fedhirta fuerit, foloxuocattir.ut a: ipfum pecus, quod paffimpafciturnontedum. Pafcali pecore, acmon. tano hirco ateg foloce.Lucilitis.Ego ab lana folocia ad puram data, Titinnius. Tarentinas oues SC nuces dicunt.qua funt terentina, a tereno, quod cft Sabinorum lingtia molle : unde Terentios quo® didos putat Varro. Hinc molle Tarentum dixit Horatius, Faborinus apud Macrobium j. i8. TifwitGraciuocantTOaTnta*. ideftteneraS<:mollia,Varinus. Oues Tarentina uocantur etiam Graea, teda.quod fub tedo maiore ex parte aletentur, ( ut colonica qua hirfutafunt,in j*. agro ) uel quod propter uelleris pretium pellibus integerentur ; quare SC pellita & hiria V atroni dicuntur, item Afiana, nam ut locis aut aliter etiam differant, mollitie tamen uelleris conueniunt, Ouium fumma genera duo.tedum & colonicum.illud mollius, hocinpafcuo delicatius, quippe c3 tedum rubis uelcatur. Operimenta cis ex Arabicis pracipua, Plinius. De his plura dicam capite 5, cxColumcIla, Athenauslibro 11. oues ex MiletoSd Attica, tanquam pracipuas commendat, Gadilonetica regio uocatur poft Halyos oftia uftj ad Armeniam, tota campeftris : oues habet mollis pellis SC lana.quod in tota Cappac(pcia atep Ponto perrarum eft, Strabo libro 1 1. Otiillum pecus inAethiopialanainops,piliscamelorumhitftitumeft, Aelianus, Seddelanarum differentia dia cettirpluribusinE.&Te, ^ Abydenas oues nullas uideri albas, fed nigras omnes ferunt, Aeliaa nus.Etalibi, Ariftotelis filius NicomachusinBudianorumrcgioneaitalbam ouem nullam nafei, 40 fed nigras omnes effe. Videndum ne pro Budiani legendum fit Abydeni, uel contra. Oppianus l.de uenatione,tradit,in Gortynide rufas &r quadricornes efle oues, Aelianus. ^Oues in Ponto f ne felle efle dicuntur,in Naxo autem felle duplici: V ide infra ubi de felle. Oues Indite SC ca= pras ad maximorum magnitudinem afinoru audio accedere, Qtiatuor fcetus cum pleruncp pariunt, tresuerb cum minimum, nunquam minus tribus tum oues tum capi ac.Caudarouillat longitudo ad pedes ufep pertinet.idcirco eas paftores ouibus matricibus abfcindtint, quod tum fic facilius inean> tur,tum ex earum adipe oleum exprimatur. Arietum qtiotpdiffecant caudas: eatenus^ deinde fea «Sio coniuntSiffime committitur.cicatricis ut ne tenue quidem ueftigium appareat, Aelianus. In Syria oues funt cauda lata ad cubiti menfuram, Ariftoteles, Syri* cubitales ouium caudae, pluri. ■ mum^ineapartelanici},Plinius.Cteftas aitapud Indos ouillae caudae latitudinem cubitalem efle, Aelianus. Praeditas efle oues Arabiae caudis infolitis Si diuerfis Herodotus feribit; earum faneduo genera ponit, ( quae nufquam alibi uifantur ) unum dicit caudas maxima magnitudine habere, ut dimetienti non tribus breuiores iint cubitis.quac fi trahanttir.omnino ad terram atteruntur, SC ex. ulcerantur. At paftores ad fabrilem artem inftiruti, ploftella fabricant, ad quae quidem ipfa alligatae caud* nituntur SC fuftinentur.quo fir.ut a uulneratione defendantur. Alterum caudarum genus dt cit efle cubitali latitudine, Aelianus ex Herodoti Ii. 5. Qua: ad Oceanum pars refpicitfupra foeli. cem Arabiam pofita.pecoribus, bubus, ouibus magnas pingues^ caudas habentibus abundat, Diodorus Siculus. Oues in calidis SC ficcis regionibus caudas multo latiores habent, lanam uerd duriorcm:in frigidis uerd Si falfis Si humidis,lana eis mollior, cauda anguftior, Albertus. Idem alibi feribit feuidiflepIuresoues,quarumcaudat latae fuerint paImum(dodrantem)Sir amplius. 60 ^ApudGaramantas ouillum pecus carne SC latffe alitur, Aelianus. ^De ouibus in Aegypto, Africa, & Magnefia bis anno parientibus,8C in Vmbria ter, dicam in c. Oues DeOue. B. Lib. I. 875* ^ Oats fer*reperiumur,Arfflotelcs. Dionylius Afer S‘{ l^auteus uocat oues non fetas/cd 11» •^13 palcentesK manentes fubdio. Oiics quas pafcimus ortae (iint ab ouibus feris, fic capra: quas alimus a capris feris, Varro. Et alibi, Etiam nunc in locis multis genera pecudum ferarum funt all quot,utlnPhrygiaexouibus,ubigrcges uidentur complures. Cum in municipium Gaditanum txuicino Africacmiricoloris fylueftres acferiarietes.ficutaliabefti* munerarijs deportarentur pa. iruui meus quofdamtnercatusin agros tranftulic,8f manfuefaflos teiSis ouibus admittt, Columella. Videntur, aSt arietes illi mulimones ftiiffe, cum « feros « hirtos fuiife.a: coire cum ouibus non de treftalie legamus, quactria etiam mufimoni conueniunt. Oues ferie non multo quidem noilris 0» uibus domeRicis maiores, fed certe ad currendum uelociores , ad pugnandum fortiores tum re. „ torns cornibus, tum infeftii &: robuftis frontibus^rmaue , faepein fyluis fuillum pecus(^ws fM,apros impetuofoslad terram abtjciunqSf profternuntilmerdum impetu fatSo inter fe pugnant. Ne^ ubi femel pugna commifla eft,fas putant fugere,imo frontibus confertis, alterutram cft necet reautui(!teriamreferre,aHtftratam iacere mortuam, Gillius ex Oppiano. Quintus Fuluiuslepo. rarium dieitur habere in quo prarter cattera animalia inclufae funt oues fer*, Varro. Montes dTe aiunt in intimis regionibus lndi*,ubi qu* apud nos befti* domeftic* fupqferas aiunt eirc,ut oues, capras, boucs,Aclianus. Ad arietes agreftes,prouerbium:uide fupra inprouerbioin capras feras’, lusinoui fero,dcrcribiciit Apicio t. 4. i'f«f«7Ka^«,id eftoucs agrefles cum fenuerint.nutriun» tur a fua proIe,Tzetzct, Camelopardalin Aethiopes nabim uocani , animal afpedlu magis quam feritate confpicuumtquare etiam ouis fer* nomen inuenit, Plinius. A uoccnabis Albertiis ££ .alij uidentur anabula uocem detorfilTe,pro eodem animalitquanquam etiam defenderit aliquis, quoni am ana ssy ouem lignifteat, (Chaldaice ut reor,)anabula pofle ouem feram Cgniflcare.ut turebalah (fimiliter Chaldaice) bouem ferS. Alberto quidem ana longe aliud eft am'mai,de quo uerba cius fua pra Ratim poli hy*n* hiiloriam inter animantes hy*n* congeneres recitaui. Extat Gordiani fyl. ua memorabiliSjinqua pidla etiam nunc continentur tum alia diuerfa animalia, tum oues fer* ccn. cumtqux omnia populo rapienda conceflferat die muneris quod lextum *debat,lul. Capitolinus.' ^ pemufimone,qui genus ouis fylueflris ell,Si ouibus Creticis,dicam infra mox poil Agnum. Vi deripoteil 6C fubus, iriS&',id fylueftre ouium genus pertineretnamOppianus cum de ouibus Cre. ticis egHicqquas colore Rauo uel purpuraicente ellc icribit,quadricornes,nonlana fed uillo fere ca. prino tcdlas, (ubiungit; Quinctiam fubus colore Rauefeit fplendido.fed non *que uillis hirfutus cR, 1« K duo tantum uallda cornua fupra latam gerit frontem.Idem aropliibius ell , 5C pifccs deuorat , qui quidem ipfum natantem miro quodam fiue odoris flue aUo deliderio alledli gregatim fequuntur. Eiufdem generis colon lahi/ etiam dixerim,ut Strabo uocat, quadrupedem apud Scythas 8l Sarma tas inter arietem ceruum,uelociorero,corpore albicante, &c, ut fupra in Coli hiftoria dixi. Hodie fnac(uel ut altj feribunt fnalcuel fniatlty)appellari puto apud Mofchoutas,candidadl &: fine lanat de quo hie adijeiam uerba Matthixa Michoti,qH*in Coli hiftoria omifi. Apud Tartaros (inquit)rc periuntur cerui,dam*,dorc*,8f fnak.Id animal eft magnitudine ouis,in terris alijs non uifum.lana gri(eum,duobus paruit cornibus prxdittim, curfu uelociflimum. Carnes eius fuauiliim*. Horum ammalium grex cum alicubi inter gramina in campo confpicitur, imperator T artarorum cum equi tibus fuis eumcircundaqin altiflTimis graminibus delitefcentcm.Et cum equites tympana incipiunt 4« fonare,fnaccai tanquam metu perculf* rapidillimc huc illuc ab una parte circunftantium ad alteram procurrunqid^ toties donec pr*laftitudincdeliciant:8f ita ab irruentibus Tartaris cum clamore occiduntur, H*c ille. Attribuit autem ei lanam, impropriefortaftistlanis enim carere hoc animal au> dio,ut mufimones etiam Si oues Cret^.item colorem grifeum,ego candidum eife audiotfed fieri po teftiit inter utrun^mediusfiugrifeusenimfiuecinereus autcanus,adalbum accedit. C*terumca. pi eas hoc modo,dum tympanis territj curfu fubinde reciproco lallantur, uerifimtlius rmhi fit, quam utquidam referunt.defatigari eas ad tympana faltando. Color albus in ouibus cum Iit optimus , tum etiam eft utiliftlmus , quod ex eo plurimi fi'« imt, neque hic ex alio. Sunt etiam fuapte natura pretio commendabiles pullus attpfufcus, quos prxbent in Italia Pollentia , in Bxtica Corduba . Nec minus Alia rutilos , quos uocant 5« Sed dC alias uarietates in hoc pecoris genere docuit ufus exprimere. Nam cum in municipi, um Gaditanum ex uicino Afiric* miti eoioris fylueftres ac feri arietes, ficut ali* befti* mune, rarijs deportarentur, patruus meus quofdam mercatus inagros tranftulit, 8f manfuefeflos te- diis ouibus admifit . Es primum hirtos , fed paterni coloris agnos ediderunt , qui deinde 8d ipfl Tarentinis ouibus impoliti, tenuioris uelleris arietes progenerauerunt, Exhis rurfus quicquid conceptum eft, maternam molliciera, paternum 8f auitum retulit colorem. Hoc modo Colu= mella dicebaqqualemcunij fpeciem.qu* fuerit in beftijs.per nepotum gradus mitigata feritate, res dtjlfe.Adpropofltum rcuertar.Ergoduogenerafuntouilli pecoris,molle,Si:hirfutum. Sed in utro* queuel emendo plura communia, qusdam tamen funtpropria generofi, qusobfcruari conucniat. Communia in emendis gregibus fere illa, fi candor lan* maxime placet,nunquam candidiflimos raa s res legeris,quoniam ex albo f*pefufcus editur partus :cxerythr*o uel pullo nunquam generatur albus, Columella, Oues intonfas mercaberistuariam canam comam improbabis.quod Iit incer ti coloris, Idem. Oues nifi lanatas emi non oportebit quo melius unitas coloris appareat , idem. l 876 De Qindrupcditus Oucs primum oportet bonas emeretquaefita aetate, fi netp uetulac funqneij wcrx agns.quod altere iam nondiim,alterxiam non poirimtdarefruflumjfed ea melior aetas quam fequitur fpcs , quam ei quam mors. De forma, ouem efle oportet corpore amplo.quslana multa iit, molli , uill£s ^ denfis toto corpore,maxime circum ceruicem SC collum: uentrem quotp ut habeat piloltm: (. Bade Florentinus fcribit in Geop.litacp quae id non haberent , maiores noftri apicaslfor te quali «mias, a priuatione lana)appellabant,ac reijciebant:efre oportet cruribus humilibus , caudis obleruare ut iint in Italia prolixis,in Syria breuibus, Varro Sf Crefcentienfis. In ipfa ou e fatis generofitaus often diturbreuiiatecrurum,uentris ueftituiquibus nudus eflet apicas uocabant damnabant®, Plinius. Fcemina poft bimatum maritari debetriutiems habetur qumquennis.fatifcit poft annum leptimum* Maiorem trima.dente minacem,ftei ilem repudiabis. Eliges bimam.uafti corporis ,ceruire prolixa, 1 a prolixi uilli.nec afperi.lanofi 8f ampli uteriinam uitandus eft glaber 8C exiguus , Columella. FcE' mina debet bima fubmitti, quae uftp in quinquennium foeturac necelTaria eft , annofeptimo ddidt, (Sed dcaftateoiiium,uide plura in c.) Eligenda eft uafticorporis,£<^ prolixi uelleris acmolhftimi, lanofi.af magni uteri.Palladius. Lana fit multa.mollis, nec coloribus uartjs diftindhtoculi magni, crura prolixa,& cauda fimiliter.T ales enim funt praeftantiores ad agnorum cducationem.Florentu nus. Oues nec uetulae iint,nec merae agnae. Ea quidem aetas melior eft quam fequitur fpes , quam ea quam mors.Probantur etiam ex progenie.fi agnos foleiit procreare formofos, Crefcentienfis. f Sunt qua mollem quidem habeant pilum, fed minus tenuem, ut lepores contra quam oues, Arifto teles.Et rurfus,Oues frigidi rradius contra quam homines afficiuntur. Scytha enim molli funt pilo: at oues Sauromatica duro. Timida animalia fere molles pilos habent,utceruus, lepus SC oues, Ide. Optimaoucsfunt qua tenuem fluidam^ poffident lanam : qua enim incrifpantur lanugine, ea quidem natura languida habentur,Florentinus interprete Andrea a Lacuna.Grace legitur, Aeisao® GcSjciw -m^i/j-ai/JgiSiSxafnu, Ego fic uerterim, Maxime probantur oues.quibus refla SC exrenfa funtlanainam crifpas(lanas)facilius natura cor. rumpi affirmant. Si quis non lanas, fed oues ipfas quarum crifpa funt lana citius corrumpi afferar, huic non aliter refponderim , quam expeflare me iententiam opilionis, aut hominis qui oues poffe- derlt uel curarit. Sues hybernum pilum non amittunt, cum catera quadrupedes, ut canes 8^ bo. ires amittere foleanr. Nimirum quoniam carera quadrupedes magis obnoxiam frigori cutim ha* bent, 8C pili refrigerati defluunt: fus uerd calidiffimus efl,& pilos habet pingui infixos,a:c. Oues e. tiam ac homines propter fui pili tum denfitatem tum copiam , non ita affici pulfu frigoris poffunt: j» non enim altius refrigerationi fubire licet,ut poffit uel humorem gelare , uel calorem concoquendo feuocare, Ariftoreles problem. lo.ij. Et fequenti problemate caufam quarit. Cur ouibus expilatis mollior pillus fubnafcatur,homini durior.Et deinceps,Cur ouium pili eo duriores fint quo prolixio res: hominum contra molliores quo prolixiores. De lanarum differeniijs,fecandum regiones prat cipue.nonnulla attuli fuperius. f Infirmifflmum pecori caput,Plinius, f Ouis cerebrum fqua lidius efl,id eft minus pingue, Ariftoteles. Cornua tenuiora foeminis plerunque funt,ut in pecore, multis ouium nulla,necceruarum,PIinius. In Africa arietes ftatim cornigeri generantur, nec fo. Ium mares, ut Homerus fcribit.fed etiam ftamina. Contra in Pomo per prouinciam Scythicam nui lis cornua enafeuntur, Ariftoteles. Agni cur in Libya ftatim cornuti nalcanmr.ut Homerus etiam Odyffea quarto teftatur, fupra in Boue H . b. ex Herodoto rationem reddidimus. Albertus tefta. 4» nir fe uidiffe arietem quatuor magna cornua in capite geftantem,8f duo longa in cruribus caprinis fimilia. Oues in Anglia cornutaifunr praeter morem aliarum regionum, Munfterus. Ego non ali. ud differre Anglicarum ouium cornua a caneris audio, nifi quod fere magna funt, in una pecude aliquando quaterna autetiam fena reperiuntur. Oculi boum nigri funt,ouium aquini, Ariftor, de generat, y.i. Citeris animantibus cum careant manibus, defpiciantprorfus in latera neceffe eft: itaque plus eorum oculi diftant inter fefe,& maxime ouium eo quod maxime prono capite ingredi' untur. ^ Boues 5C oues SC alia fimplicis ingenij ( ) animalia , oculos habent magis patulos, (mteTtl maligna uero 8C infidiofa,contra, Adamantius. Dentes continuos poffidet bos, ouls,Plinius. Et alibi, Continui aut utraque parte oris funt, ut equo: aut fuperiore primores non funt,utbubus,ouibus, omnibus^ quarruminant. Maribus pluresquam foeminis dentes in ho.|<> mine,pecude,caprlsue. Oui pauciores funt dentes quam arieti , Ariftoteles. Bidentes qui «efti. mani ob eam caufam oues a V ergilio diflas,qudd duos dentes habeant, peflime ac uitiofe intelligut. Nam nec duos dentes habent, & hoc quidem & genus monftri eft,5balare, Plura uide in H .c. Quorum uox mol. lis SC remifla eft,((«ta**«, trmr©-, imites funqficut OUes, Ariftoteles in Phy fiol. Ouibus proprfe funt uoces ad Venereumcoitum.Ariftotelcs. ... C Non multo aliter tuendum eft pecus caprinum in paftu attp ouillum, quod tamen habet Iiia propria qusdam, Varro. Oues radicitus herbas carpunt, SC arbores deftruunt,&: pltirimis phn. iis morfus earum eft exitialis, Albertus. Pafcua ad Solis occafum fpetftantia profunt. tttnera la bores extenuant, Ariftoteles. Oues 3C captat herba uefcuntur. pafcere oues fedulac aim Habiles folent.Capre loca crebro permutant,fumma^ tantum contingunt,ldcm. Ouibus frondem uiti. dem ufm dura habebis, praibeto.Vbi fementim facflurils eris,ibi oues delegato, SC frondem uf^ ad pabulamaturadato,Catocap.5o. De cibo ouium uide etiam quaedam in Ancte c. Oucshcet ,0 in pafcuis uberibus lanam acquirantmolliorcm fecundum rationem pafctiortim ; tamen o»" fum animalia humidi temperamenti, meliorem lanam SC molliorem faciunt ex pafcuis tenuibus SC falfis quam ex uberibus SC dulcibus, SC melius conualefeunt in fallis SC tenuibus pafcuis, Abertus, g78 DeQj^adrupcdibus. Locis aridis paflx melius conualefcunt, & in locis paluftribus morbida cfficintur.Idcm, De ge» nerepabi!li(inquitColumcIla)ut dC ante diximus, & nunc eorum, quaomifia funt, meminerimus, iucundiffimas herbas elTe,qu* arano profciffis aruis nafcantur, deinde qua pratis uligine carenti. bus,palu(lres,fyluenres9 minime idoneas haberijnec tamen ulla funt tam blanda pabula,aut etiam pafcua, quorum gratia non exolefcat ufu continuo,nifi pecudum faflidio paftor occurrerit prabito fale,qu(^ uelutad pabuli condimentum per jftatem canalibus ligneis impofitum cum e paftu redie rint oucs,lambunt,at(p co fapore cupidinem bibendqpafcendi^ concipiunt: at contra penuria hye mis fuccurritur obiedis intra teflum per prafepia cibis : aluntur autem commodiflime repolitis uls meis,uel ex fraxino frondibus,uel autumnali foeno, quod cordum uocatur; nam id mollius, ob boc iucundius cft,quam maturumtcytifo quois & fatiua uicia pulcherrime pafcuntur: neceflaria ta i» mcn,ubi catera dcfecerunt,etiam ex leguminibus palca:nam per fe ordeum, uel frefa cum fuis ual. uulis faba,uel cicercula fumptuofior eft,quam ut fuburbanis exiguo pretio poflit praberi;fed li uti, litas permittiqhaud dubie funt cplima,Columella. Pecori falem obijcere.GraciiAituSK dicunt, Gaza ex Ariftotele uertit falire.Quare pallores ouibiis falem obijeiant, Plutarchus quarit de caufii nat problemate;. Saletiamcoitummouct,debet^cisdariante8^poftcoitum,ut inferius dicc« tur. Vide nonnihil de fale etiam in E. Cogitaliquotcorbulas uuarum,8il frondem iucundiffl» tnam miniftratouibus, Nonius Mate, ex V arronis de re ruft. lib. i. Opimat pecus olea, olealler, aphac3,palea,herba;quaomniaefFicaciorafuntexfalfuginercfperfa. pinguefeunt & hac plenius prafatigata inedia triduo,Ariflot. Aphacc propter oues letitur,Athenaus libr.i;. Alexander Myndius dicit oues in Ponto amarilfimo abfinthio pingues fieri, Aelianus. Ablinthium Ponti. cum appellatur a Ponto,ubi pecora pinguefeunt illo, & ob id line felle reperiuntur, Plinius, Ab. finthium marinum impinguat pecudes,Serapio fecundum Diofcoridem.fed noftri Difeoridis codi ces nihil elufmodi habent. Ouibus faba largius data, copiam efficiunt ladis, Arifloteles; V ide inferius ubi de ladle dicetiir,hoc in capite. Faba filiqua caules^ gratilTimi funt pabulo pecori, Plinius. Cytifum in agro elfe quam plurimum referuquod bubus 6C omni generi pecudum urf- liffimus ell.quod ex eo cito pingHefcit,& lacftis plurimum prabet ouibus, Columella. Frutex eli cytifus ( dequo plura leges in Boue c.) ab Ariftomacho Athenienli miris laudibus pradicatus pa. bulo ouium, aridus uerd etiam fuum,Plinius, Omnia pecora cytifum depalla lac multum habes bunt,K fimul embryon enutrient, Africanus. Luxuria fegetum calligatur dente pecoris in herba duntaxat,& depallaquidem uel fapius nullam in fpica iniuriam fentiunt. Retonfarum uerd etiam ;• fernel.omnino certum ell granum longius fieri, fed inane calTum^, ac faturanon nafei. Babylone tamen bis fecant, tertio depafciiqalioqui folia tantum fierent, Plinius. Et alibi. Sunt genera terrse quarum ubertas pecSinari fegetem in herba cogat. Eadem nihilominus 5C depafcuntur.Qiie depalla funt,farculo iterum excitari necelTarium. Oues pellitae ( quae propter lanae bonitatem fub tcdlo fereaIuntur)qua:cun^iubcnturuefcuntur;utfolia ficulnea, palea,& uinacea,furfuresobijriun. tur modice,ne parum aut nimium faturentur.utrun® enim ad corpus alendum inimicum.at maxt. me amicum cytifum & medica.nam SC pingues facit fiicillime,Si gignit lac, V arro. Si ex caprarum uel ouium grege quaepiam eryngium herbam ore fumpferit, illam primo dicunt, ac mox reliquum gregem,tandiu a progrediendo fubfiftere,quoad de eius ore herbam pallor detraxerit, ut retuli in Capra C. Laferpitium SC circunfodi folitum prodidere, nec purgari pecora, fed aegra fanari, aut 4» protinus mori,quod in paucis accidere. Perfico lilphio prior opinio congruit,PIinius. Et rutfus, Laferpitio uefei pecora folita.primo^ purgari.mox pingucfcere,carnc mirabilem in modum iucun da. Et alibi,Lafer multis iam annis in Cyrenaica prouincia non inuenitur. quoniam publicani quipafcuaconduamt,maiusitalucrumfentientes,depopulantur pecorum pabulo. Si quando inci, dit pecus in fpem nafcemis,hoc deprehenditur fignoioue cum comederit dormiente protinus, ca. pra llernutante. In India, 5C maxime in Praflorum regione,liquido meile pluit : quod in herbas, ac palullrium arundinum comas decidens,mirificas palliones ouillo bubulo pecori praeilattquodl quidem ipfum a palloribus cd,ubi dulcis plus roris de coelo delapfum ell,agitur: fic illis paflioni» bus tanquam epulis iucunde accipitur,pallore5^ uiciffim prolixo epulo compenfat:nam ex pecore fuauilTimum lac exprimet,necpficutGrKCifaciunt,melmifcere8f temperare habentnecclTe, Aelia 5» nus. In nollris regionibus, mei illud aereum (quod Gratcl aeromeli 6c drofomeli uocant, Hcbr*i mannam.nollri blmtnelbung ) bubus fi forte in herbis comederint menle Maio, ualde noxium ell. Ad Garamantas ouillum pecus carne SC latfie alitur, Aelianus. In locis quibufdam Affiese, prafer. tim Aethiopiae uicinis.oiies carne SC laifle nutriuntur, Strabo. Apollonium circa Indiam attigille ferunt etiam Pegadem Oritarum regionem:ubi pecudes fint pifciuorac,ea comedentes qus minime nattirx fuae conucniunt. Pallores enim pifeibus illas alere confueuerunqficut in Caria ficubus ea& dem pafcunt, Indi enim Carmani cognominati, mire pifeofum mare accolunt , Philollratus. Circa Calimos uicum Indiat maritimum, Nearchus refert ouium carnes pileem refipere.ut auium marina rum:pifcibus enim uefcuntur,qudd regio gramen non ferat , Arrianus in Indicis. Etrurfus non multo poli. Apud Ichthyophagos prata non lunqnecp gramen nafeitur ; quamobrem pecora etiam 6* ipforum pifeibus ficcis uefcuntur. Oues Lydia SC Macedonica ex pifeibus pinguefeere dicuntur Aelianus. Ennius cum diciqPropter llagna ubi lanigerum genus pifeibus pafcimr , elfe paludem demoiia DcOuc. C. Lib. I. 879 dcmonflnt, in qua nafcuntur pifces fimiles ranunculis , qitos oues confeflata: edimt.Feft. In prd« uincia Aden,equi, boucs, cameli, K oues uefcuntur pifdbus , quorum ingens illic copia, &C libenti- us quidem ficcis quam recencibustnam propter immenfum calorem herbis & frugibus carent, Pati. lusVenet, Deplantisquatincibofumptanoxisaut uenenofac funt otiibus, dicam infra ubi de morbis earumtEt^uatdam de cibis earum,etiam capite quinto. Arabes dicunt ouitim greges apud fe mufica plus fane quam cibo pingisefccre,Aelian, Muiicis fonis deletflatat melius pafcuntur , AI* bert. ^fOues ruminant,uiqtraiuperioredemiumordinecareant,Ariftot. Piouidcndumefl ini hoc genere ut pabuli ubertate faturentur,8C long^ pafcantur a fentibus qua: etiam lanam diminuBt, SC corpus incidunqCrefcentien, Pinguefeit potiffimum ouis ex potutquamobrem sfiate falem da l«' re diequintoiblitifunqflnguHs centenis lingulosmodiostfie enim peeus incolume, atm pinguius redditur.Frequens igitur falis ufus ed pertineqquando dC paleis copiam falis admifcenr, iit fitibun. da: plus aquae haurianuK autumno cucurbitam fale contatffam alferunuquod lac etiam auneufie a* gitatac quocp meridie,plus poftmeridianis bibunttfcetiscpoft partum,Albert.)diilcnta uberapendet, quiblis falis abunde eft, Ariftot.Rafis Albert . Apud RaCm tamen locus mutilus ell. At cui laflis amor cytifumlotos^ frequentes Iple manu, falfas^ ferat praefepibus herbas, Hinc Si amant fluulos magis: 8d magis ubera tendunt. Et falis occultum referunt in ladle faporem, Vergil. Pecus potu pinguefcit.ideo fal illis aptiH!mus,Plin. Oues fale deledfantur.qudd is in cibo potionis defyderium moueat, Aelian, Aqua ouibus autumno commodior aquilonia quam auUri* na eft, Arillot. Aquam multam Si turbulentam bibentes obefiores plerunij fiunt, Albert. Ex An 1« glo quodam accepi non fttire ouem nifi uiderit aquam : ea autem uifa etiam non fitientem biberet hoc an in Anglia (quae ouibus abundatlmagis quam alibi accidat.nondum exploraui. In Hifpania audio uellera ouiiim eo nobiliora fieri, quo minus biberint oues. Rore coeli in Anglia fitim fedant gregeSiab omni alio potu arcentur, quod aquae ibi ouibus fint exiaales,Cardan. Sui per aeliatem li- tis maxime eft infefta.-qUare non ut capellam,uel ouem,fic Si hoc animal bis ad aquam duci praeci. pimuS, Sic, Columellar PlUra de potu ouium quaere infra in E. In Cephalenia infula , cum omnia ubitp pecora haUftu aquae quotidie recreentur,in ea pecudes maiore ex parte anni ore aperto ex al* toiiefitosrecipientes,fitimfuamfedant,Valeriusiyiax.i.6, f Theophraftus tradit, in Macedonia qui candida fibi ndfci pecora uellnt,ad Aliacmonem duceretqui nigra aut fufea , ad Axium , Plin. Confluentem candidi cbloris cflFicientem Crathis fl.emittit.Nam ouillum & bubulum pecus.SC om. n nis grex quadrupes,Iicut ThCophraftus ait,cx eo bibens, de nigro rttfoue albus fit , Aelian. Eudi- * cHsinHeflisotide(Vetusle(Sio,Heftia,qua:uoxnufquam repetitur. Hermolaus Hcftiaeammas iiult legcre,quae pars Itiit ThciraliaeiPtolema:o,Straboni,cacteris.Homero autem Si Thucydidi oppi dum in Euboea. StephaUtis in Acarnania urbem huius nominis tradiOfontes duos traditeife, Ceronem.ex quo bibentes oues nigras fieri:Mellan,ex quoalbastex utrotp autem uarias.Theophra Ilus in Thurijs Crathim candorem facere,Sybarim nigritiam bobus ac pecoribus,Plin. De Crathide Si Sybari fluutjs,uidc Promptuarium nofirum,8C Hermolaum in Plinium ji.i. Oues flauas red. dere Scamander amnis crediturtquamobrem JCanthum pro Scamandro nuncupatum ab Homero autumant.EtinAntadriaquo^duofuntfluuij,quorum alter candorem, alter nigritiam pecoribus facit, Ariftotel. Ad diuerfam potionem Colorum mutationem oues faciunt, quod quidem ipfum ex Io ui 8C natura amnium ufu eis euenirc eo anni tempore,cum ineuntur,folet : Itaij ex albis commuta* ^ tio in nigras fit, contra^ ex nigris in albas conuertUntut. Hatc autem cum ad Antandrum amnem accidunt, tum ad Tliraciac flutiium , cuius nomen ThracCs acColte tibi dicent , tum uero ad Troiam Scamander ex aqua fua potantes oues fultias efficit; cX eO fadfum eft , ut huic qui initio Scamander nominaretur, deinde aliud nomen aduentitius ouium color Xanthum impofuerit, Aeliam Varro opinatur duo in Boeotia eireflumina,natura licet fepari,miracUlo tamen non diferepante : quorum alterum fi ouillum peCUs debibat,pullum fieri c0l0ris,quem induerit, (uidetur locus corruptustlegi potcft,pullum fiericolorem uellerum. ) Alterius haUftu quarcunij uellerum fufea funt, in candida iierti Solin.cap.i j. Potus etiam facit,ut mares aut foemina: gignantur,ut infra dicemus. Nota eft tera relitSa.qud appareret colorum uarietas,Munficrus:) in aquas Si canales, unde pceori bibenda erat impofuit,ita ut inter bibendum eas afpicerent,quo fadlo mox maribus admiflis, foetus maculo- fi eoncipiebantur. Hos in lucem a:ditos,feparatis omnibus qui maculofi non eflent, in confpedlim ouium matricum fub conceptum agebat,undeillg fimiliter ijs quos ante fe confpexilTent maculofos f Capris 5i ouibus cur plurimum fit latftis proportione fui corporis.inquirit Ariftotelcs Proble* matum lo. 6.uidein Capra c . Inter omnia animalia ouis diu lac probet ( refpedf u fua: magmtudi* nis, Alberms.)habet enim lac per oflo menfes, Ariftotelcs Si Albcrtus.uide infra in E, Suillum 8C o* fo uillum lac fero reddendo inepta funt, Ariftor. Salis ufu lac augeri , Si autumno efu cucurbus fale contadfa:,fttpradixiinmentionepotusouium:itemcytifo,cumde cibis earum dicerem. Ouibus fab* largius data: copiam efficiunt ladlis , Ariftoielcs interprete Gaza, fed Graece fic kgitur ; nM 880 . De Qi^adrupcdibus cix hoccit ,Lac copiofum reddit fal3aruin'ettaiii parita copia in pabulo. Herba lanaria ouibu.'! ieiuna data,IaiS{s abundantiam facit, Plin. Galariade ( 1*. go.Galatflitrtlapide trito cum fale mifta aqua,oliua(ouium) circunfpergantur ubera, Alberi Cum lalcmiHus aqua orienteSolepurgatoouiliafpergantur oues,&: turgebunt latSe.Obfcur, f Oues craflioremreddunt urinamquainfuifexus mares, Ariftotel. ^fMenfes ouiS: caprae temporecoe. undi indicaniuriquod idem poft coitum etiam fit ad tempus , mox defiliit , donec parturiant : tum denudindicaturiquare pallores proximum efle partum intelligunt,A parni aiuem purgatio fequi. tur abundetprimum leuiter cruenta, poftraodum ualde, Arillot. f Oues bL capr* anniculae coeunt.atqp uterum ferunt; fed caprae potius.mares quoqein tjs ipfis generibus eodem illo tempore ineunt.fed proles difFert,quatenus praeitantior ea cft, quam ienelcen. i» tes mares SC focminae procrearim, Arillot, Ouis debet bima fubmitti.quae ultp ad quinquennium foeturae necelTaria c(l,anno feptimo deficit,Crefcentienf. Arietes 8i oues fatae, (matrices, ) ad pro lem probari debent cum in tertio anno confiftimqFlorentin, Curandum ell,ne minori quadrima, neue ei quae exceflit annos ocllo,proles fubmittaturtneutra enim aetas ad educandum ell idonea; t5 etiam quod ex uetere materia nafcitur,plerun(p congeneratum parentis fenium referimam uel ile» rile uel imbecillum ell, Columella, Oues parere ultp ad annum otSauum pofTuncSC fi bene curera cur, uel In undecimum fiicultas pariendiprotrahitur,(quod tempus Ut plurimum fere eft tota uita oj uis;in quibufdam tamen terris marinis, ubi ficca falfa habent palcua,uiuunc per uiginu annos bC parium, Albert.)3f quidem fieri poteil.ut etiam per totam fere uitam coeam, tam mares quam fcemi» nat, Ariftotel. Etrurfus,Coeunttamouesquamcapr*,quandiuuiuum. Oues&capracternoaiit i« quaterno coitu implentur, Ariliot.inira quartum coitum , Plin, Ouis decem uel duodecim annis uiuitjK parit otSo annis, Albert. Generatio bimis utrin^ ( ouibus Si arietib,) ad noucnos annos, quibufdam Si ad denos. Primiparis minores foetus. Coitus omnibus ad Ardluri occafum, quod ell a tertio idui Maias ad Aquilae occafum,id eft xiij.calend. Augulli,Plin. Ouili pecori ab Arfruri oc cafu ufep ad Aquilae occafum, Varro, Anima capris quam ouibus ardenuor,calidiore5^ concubia tus,Plin. In grege ouium fi maiores natu tempeftiue libidine indiantur,anmim elTe felicem gregi pallores confirmant;fed fi minores,infelicem, Arillot. Si minores natu prius coierint , peftem an« no illo futuram portendunefin maiores natu tardius ad coitum moueaniur, idem praefagiunt , Al« bert. Quae aquam falfiufculam bibunt,matutius coeunnnec folum ante coitum, fed etiam a coitu faliendum ellffal eis pr3ebendus;)an;p etiam uerno tempore , Arillot, Capra oui flmilis ell multis nominibOs;initur quippe ijfdem temporibus. Quincp menfibus ingrauefeit foetu,perinde ut oues, (idem Plinius feribit.) Geminos etiam parit ut plurimum,Florentin. Ouis 8C capra uentrem ferut quintp menfes, Varro SiFlorentin. Ouis praegnans ell diebus centum quinquaginta; itacg fit par. tus exitu autumnalficum aer ell modice tempetatus,ac primitus oritur herba imbnbus primorifaui euocata. Quamdiu admilTura fit eadem aqua uti oportet,qu6d commutatio SC lanam facit uariam, 6C uterum corrumpit. Cum omnes conceperunt,rurfus arietes lecernendi , Ita fatftis praegnantibus, quod fum molellfiobfunune^ pati oportet minores,quim trimas faliri , quod neque natum ex hi* idoneum eft, nec non ipfae fiunt etiam deteriores, Minores,quam trimae,deterrent a faliendo fifccliis e iunco,aliaue qua re,quam alligantad naturam.Commoius leruantur,fi fecretas pafcunt, Varro, Pinguedo nimia impedit qudminuiconcipiantoues.Albert. Suntin equorum item^ ouium ge. 4« nere quae nullam faciant prolem;fed multorum genus totum Herile eft, Arillot, De ouium concc. ptu nonnihil enam dicetur in Ariete c. Cur oues ad Agenoris lucum abigentes Argiui, ut ibidem Ineantur efficiunt f An quia Agenor uir fumma induftria in ouibus tratSandis fuit, & prae c*ttri* regibus plurimos poftedit greges,Plutarchus in Granranic. f Arietis dextro tefte pratligato oue» (fcEminas)tantumgigni quidam fcripferunt , Plin. Non procul a Patrenfium ciuitate fluuius eft IVlilichus,a: poli illum alius nomine Charadrus;ex hoc pecora tempore ueris bibentia, ut plurimum mares parere aiunt.Quamobcaufam pallores in diuerfam a flumine partem ea abigunt, (pecora ex tera,ui oues Si capras,)bubus tantum exceptisttauri enim eis ad facrificia K labores uaccis utilio. res I unt.Inter reliqua uero pecoja foeminz maribus przferuntiu- , Paufanias in Achaicis. Mares aut famina generannir ui,tum aquarum , tum admiflariotum. Nam fiT aqua faciunt , ut femina marcs'ue concipiantur, ad hac,aquilonis flatu mares potius concipiuntur,aullrl femina. Vis tan. ' ta eft aquilonis,ui uel ea qua non nifi feminas pariant,immutet ad prolis malcula procreationem, Spetftare ad aquilonem oportet cum coeunt feminaiqua mane iniri folent,marcm,fi fero diei admi feris,non patiuntur, Ariftotel, Aquilonis flatu mares concipi dicunt,aufttifeminas.Plin. Arifto lelcs uir callidifflmus rerum natura,pracipit admilTura temporeobferuare ficcis diebus halitus fe, ptentrionales,ut contra uentum gregem parcamus,&: eum fpedans admittatur pecus;at fi femina< generanda funt,aullrinos flatus captare,ut eadem ratione matrices ineantur. ( Idem ex Columella Palladius repetlt,nec aliter Aelianus.)Nam illud quod priore librodocuimus, ut admiiTarij dexter, uel etiam linifter uinculo tefticulus obligetur,in magnis gregibus operofum eft , Columella. C Si acoituimbcracceflit,abortuminfert,Ariftoteles. Oues fi grauida glandem copiofius ederint, ab, ortum faciunt,ut fues etiam. Ouibus tamen conftantius hoc glandibus eCtatis accidit, Arillot. Do- cent pallores fuas oues gregari, fatSo llrepiiu;nam ficum tonuerit aliqua rehnquatur’,qua non con- currerit; DcOuc, C. Lib. 1. 881 currerit,abormm,n cft grauida,fadt. unde fit, utfiqiiemdomfftrepitummoueris, omnes ccnrur. rant,propter'Confuetudinem,IdeBi. Tonitrus folitartjs ouibus abortus inferuntiremedium eR con gregare eas ut coetu iimentur,Plinius Albert. Candidi, nigriue efficiuntur fcetus, fi fub lingua arietis uenx nigrae aut candida habentur;cuius enim coloris funt uenac,eiufdem &C ucllus eft ; uari« umetiam,fi plures uenarum colores funt,AriRot,8e Albert. Ouis aperto ore fi inueneris ni^ican tem linguam,nigrum emittet foetum: fin albam, candidumifi diffindam coloribus, partus fimilitcr uariabit,Democrit. Ferunt quintp menflbus tura oues tum capra. Vnde fit ut locis nonnullis,qui= bus coeli clementia 5C pabuli copia efi,bis pariant, Ariflot. Gerunt partum diebus centum quinqua ginta.poflea concepti inualidi.Cordos uocabant antiqui poft id tempus natos. Arietes primum ue ,, tulfiores foeminas ineunnnouellas enim minus perfequuntur . Pariunt, ut dixi, iuniores pauciora quam uetufliores, Ariflot. Pariunt maxima ex parte flngulos,fed aliquando & binos, ternos, S£ quaternos.fdem. Pariunt geminos,tum pabuli beneficio, tum fi pater aut mater uim eam gcminan di per naturam obtineat, Ariflot. Oues in MagnefiaK Africa pariunt bis, Ariflot, Problematum* 10.46- Apud Vmbricos aiunt pecora (TO&(r««(i*7w)ter anno parere, fdeminMirabilib. Etrurfus in eodem libro. Apud Illyrios feruntpecora.iTO&imiifwTit: capras & ouesintelligo) bis anno parere, SC quidem plerunrp geminos; multa uero etiam ternos aut quaternos hoedos parere : quandotj etiS quinos &C pluresiitem ladis fefquicongium in diem ab eis emulgeri. Aegyptus tam abundeherbida efl,utbis anno oues ex fefepariant,bis^ tondeantur, Aelianus. Interris calidis fiChumidisbis con cipiunt,ficut in Mefopotamia , Albert, Oues nimium obefat difficulter pariunt , quatdam in ipfo io partu moriuntur antequam abfoluant, Canes,utreliqua:paruacquadrupedesmonftra pariunt fre quentiusquam maiores, Ariflot.problematum lo.io. Et alibi,Caprat Si oues, (ut reliqua foecim diora 6C mulfipara animalia) partus interdum monlfrofos jdunt. Ouis a partu cur non facuiat,Ari ffoteles inquirit problem. 10.57. ^^lVIufimonum( funt autem ueluti oues quaedam fylueftres , de quibus priuatim dicam pofl Agnum)egenere Si ouibus natos prifei Vmbros uocauerunt,Plinius. Mufmo ex capra Si ariete nafcitur,Si cinirus ex oue Si hirco, Albert.li.ii.in didione Ibrida. Apud Rliaetos Heluettjs confcederatos locis alpinis,audio aliquando nafei capras pofleriore parte,antcrius oues uelarietestfcd uiuere non pofle, Si paulo poft partum moritarietes enim cumfenefeut ualidos Si libidinofos fieri,Si capras aliquando fuperuenire. Ex ouibus et arietum ferorum coitu fictu con ceptum paternum colorem retulilTejeum^ fimiliter durafle per fobolcm Si nepotes deinceps t lanS 50 uero in primo quidem fottu hirtam, fed in nepotibus Si deinceps mollem fuiire,in B .retuli ex Colu mella. Oues a partuC arfSs esa aornts.Albertus legit wio tH ™s;ucrtit enim. Ante partum: fed utroque tempore dari conuenit;)fale fruentes , ubera magis ladc diflenta demittunt . Ariflot. Partus uero incipientis pecoris non fecus quam obftetricum more cuflodiri debet , neep enim aliter hoc animal, quam muliebris fexus enititur, faepius^ etiam quanto eft omnis rationis ignarum , laborat in partu: quare ueterinaria: medicinae prudes effe debet pecoris magifter,utfires exigat,uel integrum conce ptum, cumtrafuerfus haeret locis genitalibus,extrahat:ucllerro diuifum citra matris perniciem par tum educat,quod Gratci uocant ifrfgJs ««©-(fortejStiff t/sAiiy,)Columcl. ^Cubant oues caprae^ uniuerfaeper cognationem, Ariflot. Et rurfus, CubJt difficilius oues, quam caprae;magis enim caprat quiefeunt, accedunt^ ad hominem familiarius. Ouium femen (id *(;ocftgenus)tardiuseft,quohsfuntplacidiores;contracaprilemobilius, Varro. ^ Vita ouibus ad denos annos,fed magna ex parte ad pauciores, Ariflot. Oues Aethiopic® uel ad duodecim Sd tre decim annos uitam aguntteaprae etiam ad decem StT undecim, Ariflot. Plinius capras tantum in Ac» thiopia ufip ad annos undecim uiuere feribit, nulla ouium mentione. Alia quadam de ouium uita *tate,8e in qua fint eligenda,dixi fuperius in B . In quibufdam terris marinis,in quibus ficca et falfa habent pafcua,uiuuntper uiginti annos pariunt, Albertus fine authore : nifi forte tale quid apud Auicennam legitur. De mutatione dentium,Sd attatis per eam cognitione, didfum eft in B , Oues in bono flatu manent ufqs ad odo annos,8i: quaedam uf9 ad decem, fi copiofe pafcantur , fed qua: famem patiuntur, neceflario cito fenefcunt,Crefccnt. ^ De fanitate funt multa,fed ea in libro fetipta magifler pecoris habet,K qua opus ad medendS jo fecum portat, Varro. Qiiod ad cibum dC potum pertinet. tum alias tum ad fanitatem , fuperius dP dum eft.Mox etiam inferius uenena carum enumerabo. Equi muli SC oues in Scythia , fape prae frigore moriuntur,Diony f Afer. Capra frigoris impatientiores funt quam oues. Ariftotel. Porro inter ipfas oues frigoris patlentiores funt.quibus cauda amplior.quam quibus porrcdior,&: glabra cxutiores.quam ueftitiorcs:crifpa etiam algoris impatientes funt.ldem. Et alibi, ludicant paflores ouem ualidiorcm,cum hybernis temporibus pruinam.quam fufeeperit, feruat. nam quibus tnrium minus, parum pre fua imbecillitate conftantes,difcutiunt fuo motu quantum fufcepennt. Albertus longe aliter flue ucrtiqliue peruertiqhis uerbisiOues excudentes a caudis glacietn , ferociores iunt, &tnelius ac diutius durant, non excudentes autem cito moriuntur. Valent melius oues quam ca. pratfed robuftiores capra: quam oues funt, Ariflot. Sanitas SC infirmitas ouium dnqnfl Ci cfcent.) io cerris flgnis cognofeiturmam fi aperiantur cara oculi,&: uens fint rubicundae & fubtiks.fanj funt: Sinalbl uel rubicunda &: craflk apparuerint, infirma:. Item fi manu apprehenfie m fchma prope anchasCin fpina dorfl prope coxendiccs)comprimuntur,ncc fleduntur, fana SC ualids funt : fi uero 882 De Qi^drupcdibus fle®*«T»|/,ouium)fcabies fanat, in quem ufum tepido decocffo illo abluimtur,Diofcorid,Tragus(ex hoc opinor loco) quadrupedum & ouium fca. biem fanari feribit lupinis cum radicibus carlinac uulgoditSae * doltjs dumhauritur deftillas uafculis excipitur,uel etiam in aqua. Halimo fylueftri tffeiffus mato- res in fananda hominum ac pecorum fcabie.Plin, Herodotus snworan» dixit(malim omicron in antepen.iariw enim inungere eft,)quoniam oues pice ilUncbantur,Hefych,&Varin, nimirum ad, 4“ uerfus fcabiem,uel ad tonfillas.Nam in uoce Kmmrtu. apudHefychitim ^ V arinum fic legimus, n/G lOriisCmalim per duplex figma)«rC|i«(ni/>(t(pix liquida nimirum)«;;jreeivK5^iiSt«ar-fl!twfiife>isij;, Pifla fphaltos eft mixta bitumini pice, naturaliter ex ApolloniatarS agro.Quidam ipfi mifcent, jr^cipuS ad fcabicm pecorum remcdium,aut fi foetus mammas latferiqPlin, Pecorum fcabiem fanat, lanast^ emolliuntpifcinamaris,Mediterrannei marinam aquatmitabuntur.quamfalfiirirra.fiquatuorfea xtarrjs aquar, unum falis addiderint; nam fi quis amplius addere conccur,uinci aquar, falemtp non lia quariaiunumoderatiflima fieri putat, fi aqua: fextarijs quatitor otSonos falis cyathos mifceat, Plin, 51,6, Sunt qui dicat illam demum aquam falfam refpondere marinae In quaouiim fluitet nec fubfidat: quod cum ego experirer eiufdcm ponderis aquam falcm eife oportere competi ut ouum innata* ret. Duo falis fextarij in quatuor aquae fextarios mifli.temperatilfimam marini liquoris copiam fa, 50 ciunt.PIinius Secundus apud Marcellum, f Si abfceirus corporis fupcrflciem obfidcat,aperiun, duseft uuincri® torreladrusfalatcp tenuiftimus ex liquida pice imponendus , AnatoI, ^Eftetia infanabilis faedr ignis,qua pufulam uocat paftores;ea nifi compefeitur iritra primam pecudem, qua: tali malo correpta eft, uniiicrfum gregem contagione profternit:fic quidem quod nec medicamento rum nec ferri remedia patitur.Nam pene ad omnem tatftum cxcandcicitllbla tamen ea fomenta no afpernatur ladliscaprini.quodinfufum tantum ualequt»; blandiatur igneam fariiitia, differens mas eis occidionem gregis,quamprohibens.Sed Aegyptia: genrisautormemorabilisDolusMendchus, cuius commenta, qua: appellantur Grtece -imitmiixrre fub nOmine Democriti falfo produntur, cen« fer propter hanc fepius aediligenter ouium terga perfpicere:ut fi forte fit in aliqua tale ultium depre henfum 'confeftim ferobemdefodiamus in limine ftabulfafuiuam pecudem, qusfoentpufulofa, rerupinamobruamiis,patiamur®fuper obrutam meicrctotumgregem,qiiod eo taiSo.morbus pro puiretur,Columella. (|[Clauiquocpdupllciterinteftantouem,fiuecum fublmnes,aicp mtertrigo in ipfo diferimine ungui* nafcitur.feu cum idem locus tuberculum habet, (ruftici noftri hoc uimim 886 Dc Qi^drupcdibus in pecore uulgo herinaceum uocantjcuius media fere parte canino Cmilis exta t pilus, ci^ fubeft uer miculus. Subluuies.ac intertrigo pice per fe liquida.Uel alumine Si fulfure, attp aceto mite rite eruenturmel tenero punico malo, prius quam grana faciat,cum alumine pinlito,fuperfufo^ aceto, iiel aris jrugine infriata,uel combufta galla cum auftero uino IjUigat3,&:fuperpofita:tubcrculum, cui fubeft iiermiculus,fcrro quam cautiffimedreSfecari oportet,nedum amputatur etiam quod in« fra eft animal uulneremustid enim cum fauciatur,uenenatam faniem mittit,qua refperfum uulnu» itainfanabile facit,nt totus pes amputandus fit:8i cum tuberculum diligenter circuncideris.cande» feuum uulneri per ardentem tadam inftillato. Hac omnia ColumeU Dc mentigine flue oftigi« ne mortifera latSentibusagnis.lege in Agno C. ^ ^ In morbo comitiali cerebrum nimis humidum eft. cognouerit autem hoc iplum quis maxime ,, ex ouibus,SC prafertim capris.ha enim frequentiflTime corripiutur.quod fi caput ipfarum diftecuei ris,reperies cerebrum humidum Sifudore refertum ac male olens, Hippocrates in libro de morbo facro. C Chamelaam quoquo modo collediam iumentorum pecorum^ oculis falutarem efle aiunt,Plinius. Papaueris cornuti folium argema inouibus tollere fcripfit TheOphraftus; Diofeo» rides inuntSum argema 8i nubeculas xmvSy, (id eft pecudum & iumentorum, )emendare, ^Sl mo lefta pituita eft.cunila bubula, uel nepeta fylueftris furculi lana inuoluti naribus inferuntur, uetfan tur^ donec fternuat Ollis, Columella. Veratrum nigrum pecorum Sf iumentorum pituitas faa natjfurculo per aurem traietSo.Si poftero die eadem hora exempto, Plinius. Ad tonfillas pix liquida illinitur, ut fupra dixi inter remedia contra fcabiem. ^ Naicitur ouibus goflum fub gula ex fluxu humorum a capite delcendentium : Si perforata ibi pelle humor aqueus paulatim extillat, !•' curantur^, Crefcentienfis.Noftri hoc uitium uocant ttdpff.id eft ftrumas. Si de ouibus fic affeiSis dicere folent,f))fel4)r4>i*<«f/ 'X?niiligvitbrcfil<«4 abamticUng/ ©4«bir»(tbctgtuii»i« Cotfattef. ff Pallio. , n Ergo omnilludio glaciem, uentosfe niuales, Quo minus eft illis cura: mortalis egeftas, AuertestuiiSum^ feres, SC uirgea fattus Pabulainec tota claudes foentlia bruma. 888 Dc Qi^drupcdibus At liero Zephyris cum Istta uocantibus afias. In faltus utruncp grcgem(oues et capras ) atque in pafcua mittes.. Luciferi primo cum fydere frigida rura Carpamiisldum mane nou3,d6 gramina canet: Et ros in tenera pecori gratiuimus herba elt, Inde, ubi quarta fitimccelicollcgeritbora. Et cantu querulzrumpentarbuita cicada: Ad puteos, aut alta greges ad fiagna iubeto Currentem ilignis potare canalibus undam. Aeftibus at medi|s umbrofam exquirere ualle, Sicubi magna louis antiquo robore quercus Ingentes tendatramos*autficub( nigrum Ilicibus crebris facra nemus accubet umbra. Tum tenues dare rurfusaquas:3(: pafccrcrurfus Solis ad occarum:cum frigidus ao-a Vefper Temperata: faltus reficit iam rofcida luna: Littora§ halcyonen refonat , S>C acanthida dumi, Ver^'l5,Georg. (Vergilius libro j.Gcorgicorum mane pafei prxeipit oues fecundum morem fu£ i' prouincfeinam in aliquibus locis morbum contrahiint,nifi iam flecato rore pafcantur , beruius,) Etrurfus, Si tibi lanitium curae, primum afperafyltia. Lappae^ tribuli^ abflncftige pabula larta. Continuo^ greges, uillis lege mollibus albos, (0f ariete tum corporCjtum lingua palato^ candidum,) Primum prouidendum,ut totum annuta rdiSe pafcantur intus Sufetis, Varro. Pafcua ouillo generi utilia funt,qu3euelinnouaIibus, uel in pratis ficcioribiTS excitantur, PaUiflria uero noxia funt,iylueftria damnofa lanatis, Pallad* Seque* tis autem noualia non folum herbida,fed quar plenmip uidtia funt fpinis.utamur^ faipius authorfr tate diuini carminis: Si tibi lanitium cura: eft, primum afpera fylua. Lappae^ tribuli^ abfint. Quoniam ea res,iit ait idem.fcabras oues reddit, cum tonfls illotus adhsfit Sudor:8i:hirfutifecue* tunt corpora iicpresttum etiam quotidie minuttur lana, quaquantoprolixior in pecore concrefcif,li tanto magis obnoxia eli rubis.quibus uelut hamis inuncata a pafcentium tergoris auellitur 'molle uero pecus etiam uelamcn,qiio protegitur,amictit,atqi id non paruo fumptu reparatur, Columella. Hoc pecus quamiiis molliflimum.ualetudinis tutifrima cft.minime^ pefiilemia laborat. Verum ta men eligendum eft ad naturam loci.-quod femper obferuari non Iblum in hoc,(ed etiam in tota ruri, difciplina Vergilius praicipit.cum ait: Nec uero terra ferre omnes omnia poffunt. Pinguis, Sf eam peftris fitus proceras oues tolerat, gracilis SC collinus quadratastfylueftris SC montofus cxigiias:pra tis planis^ noualibus tedlum pecus commodiilime pafeitur. Id^ non folum generibus , led etiam coloribus plurimum refert.!dem. Aeftate oues fub dio nutriuntur ftabulantur^.Catcrum inuale Tcente Sole in umbram fimt fubducenda:alioqui nequaquam, Maximefiquidem laduntur frigore, Florentin. Per totam aftatem (inquit Crcfccnticn. )aurora furgente feftinanter mulgeantur,ne fo- j< litum paftum perdauf.Si: cum dies inca!uerii,fic ducantur, ut calor Solis aut uemus urens non pof. Iit eis nocere. Cstcrumuefperi tandiu foris fint , donec recupcrentpaftum quem perdiderunt in die.Cum redierint,femper curandum ne fint calida cum in ouilia includuntur. Quod fl magnus fer uor fuerit,eant in proxima pafcua , ne ii longius abierint non poftint recurrere ad umbracula : nec pallores finant eas importune aggregari cum coelum feruct : quin femper moderate difpergant , C3 adducunf calida,n6 muIgeantur,(donec refrigerent mediocriter .)Ca aurora apparueriqmox agni, culi ducatur ex umbractilis.ubi Iblicite cuftodianf. Co uiderint mane telas aranearB oneratas aqua, non permittant pafcere.Si feruor fuerit 5C pluuia ceciderit,non finantur iacere,fed ad aluora ducan tur,ubi expofita: fint uento, femper^ moueanttir.Cauendae autem funt ab herbis, quibus permixta eft arena.Menfibus Aprili,Maio, lunio dC Iulio non funt permittendae multum pafei, ut peritus qufc 4 dam paftor monet,ne nimium impinguentur.fed menfe Septembri, Otfiobri SC Noucmbri poft mc’« diam tertiam funt tota die dimittendae in pafcuis,ut impinguentur quantum poterunt, Hucufif Cre fecntien. Non eadem loca aeftiua Si hyberna idonea omnibus ad pafccndtim. Itaijgreges ouium longe abiguntur ex Apulia in SamniS aftiuatum,atcp ad publicana profitentur, ne Ii inferiptS pe. cus pauerini,lege eenforia committant mulietos.Si a campeftri , aftate exigatur in Gurgiires altos montes, V arto. Et rurfus, Greges in Apuliafin folitudine 5C falcibus pafcentcs,hybernis Si |ftiuis pafcuis longe fcparatis)aeftate prima luce exeut in paftum.propterea quod tunc herba rofcida meri dianam,quae eft aridior,iiicaditatepratftat.Sole exorto puro propellat , utredintegrantes rurfus ad paftu alacriores faciant.Circiter meridianos aftus.du deferuefcat,fub umbriferas rupes Si arbores patulas fubijcint,qiioad refrigerato aere uefpcrtino, rurfus pafcant ad Sohs occafum.Ita pafcere pe j, CUS oportet,ut aduetfo(auerfo)Sole agaf.caput enim ouis molle maxime eft. (Infirmiflimn pecori ea. put:quamobre auerfum a Sole pafei cogenda, Plin. ) Ab occafu paruo intcruallo interpofito ad bi« benduappeIlat,Si rurfus pafcut quoad contenebraiiit: itera enim tiinc iucSditas in herba redime, grauit.haw: ab V ergiliara exortu ad squinodlia autanale maxime obferuat. Quibus in locis mefles funtfacfta:,intereftutile(teneanfinftipiilis, ^deft utile, Sic.Crefcent, ) duplici de caufa,q> Si caduca fpica faturanf,8i obtritis firametiseSd ftercorationc faciat in anna fequente. Si legetes meliores, Cre fcent.)et ftercorationc faciunt in anna fegetes meliores. Reliquj paftiones byberno ac uerno tepore hoc mutant, q> pruina iam exhalata jjpcllunt in pabula, Si pafcunt die tota,ac meridiano tempore fe mei agere potum fatis habent,Ha(3eniis V atro. Salis crebra confperfio,inquit Pallad, uel pafcuis mifta,uel canalibus frequenter oblata,debct pecoris leuare fafiidia, (De falis ufu fupra etiam dixi in 6> c. in cibiac potUsoiuamcntione,Si inter tuenda: fanitat(spraccepta.)Nam per hyemem, fi penuria eft, foenujCQ penuria eft foeniuel palej,uicia uel facilior ui<3us,8ie,Crclccnt.)uel palea, uel uicia,uel ' facilior Dc Ouc. E. Lib. I. 88p facilior uifliis iilmiferuatis frondibus prabeatur.aut fraxini. Acfiiuis mcnfibus pafcamur fub lucis inmo.cum graminis teneri fuauitatem roris miftura commendat. Quarta hora calefcente potus pu» ri nummis, aut putei praebeatur, aut fontis. Medios fohs calores uallis , autarbor umbrofa decliner. Deinde ubi nexo iam die ardor infringitiir,6^ foltim primo imbre uefperrini roris hiimefcit-grcpem reuocemus ad pafcua. Sed canicularibus 8C ariliuis diebus ita pafccndae funt oucs , ut capita si c^ris femper aucrtantur a folis obietSu. Hyemc autem ucl uere, nifi refolutis gelicidijs ad pafcua prod?! e non debcmrnam pruinofa Iierba huic generi morbos creabinac tunc(aFtanrum)remel adaquare fuf nciet. De temporibus pafcendi dC ad aquam ducendi per aftatem non aliter fentio,quain ut prodi ^tMaro, Luciferi primocum rydere,(5fc.utfuperius recitaui.)Deindccircaquartam diei horam t* ^ cum^ltus uiget, ad puteos, ftagna.ualles aut aliam umbram perducemus greges. Rurfus dcindd iam mitigato uapore compellantur ad aquam, etiam per aeftatem id faciendum, SC iterum ad pafcua producendum ad occafum Solis. Sed obfernandum eft fydUs aliatis per emerfum canicula, ut ante meridiem grex in occidentem fpedans agatur, &: in eam partem progrediatur,pofl meridiem in cri entemtfiquidem plurimum refert,ut pafcentium capita lint (auerfa)obuerfa l'oli,qui plerunm nocet animalibus oriente praedidio fydere.Hyeme & uere matutinis temporibus intra lepia contineatur, dum dies aruis gelicidia detrahattnam pruinofa tjs diebus herba pecudi grauedinem creat, uentreis proluit:quare etiam frigidis,humid/s9 temporibus anni femel tantum ei poteftas aqu j facienda el^ Columella. Omni pecudi larga prabenda funt alimenta. Nam ucl exiguus numerus, cum pabulo fa tiatur,plus domino reddit,quam maximus grex,fi fenferit penuriam,ldem. De cibis & paftione !• ouium dixi etiam nonnulla Capite tertio, primum in mentione cibi ac potus earg, deinde inter pr*- cepta tuenda; fanitatis. Oues nutrire conuenit ex cytifo.her ba Medica,aut fcenogr»co,aut bromo (id eft aiiena.jnec non ex culm/5(achyris,id eft paleis, qui funt folliculi granorum ) leguminum atrt hordei. Quae quidem multo pracftantiora redduntur.fi in arca ipfa rcfpergantur falfugine. Ex f/ctS bus etiam groflri(3Aiiti9M)decidentes,at(p arida folia oues commodiflimenutriunt.Sunt autem ducen dac ad paftum,:eftatc quidem prius quam Sol exoriatur,rore adhuc non refoluto,(67i frigoris tamen impauentifflmum eft,nec minus aeftiui uaporis. ita^ cohors claufa fublimi macerie prSponiucftibulo debequt iitin eam tunis exitus aeftiuandlldetur^ opera,nequis humorfubfiflat, ut femper quam aridiftimis filicibus, uel culmis ftabula conftrata fint, quo purius &: mollius incu. bent foenc.fint quala mundifflma,ne qua earum ualctudo,qux praecipue cuftodienda eft, infeftetur uligine, Columella, Stabula idoneo loco ut fint,ne uentofa,quae fpetSent magis ad oriente,qiiam 1« ad meridianum tempus, ubi ftent,folum oportet elTc eruderatum,(uirgultis aut paleis aut alijs ftra. minibus ftratum,Crefcentienfls,)6<: procliuum,ut euerri facile poffit,ac fieri purum; non enim fo. Ium ea uligo lanam corrumpit ouium,fed etiam ungulas, aceas fcabras fieri cogit. Cum^aliquoi dies ita fteterinqfubijcere oportet uirgulta,(alia uirgulta uel paleas,Crefcent,) alia,quo mollius re quiefeant, puriores^ finqlibentius enim ita pafcuntur. Faciendum quoij fepta fecreta ab alijs, quo enitentes fecludere poffis,item quo corpore acgrothaec magis ad uillaricos greges animaduertenda. Contra illf ,in faltibus quae pafcuntur QC a tetSis abfunt longe, (nam in his qua: pafcBtur in falntius, cuftodes fecum portant crates, 8(c.Crefcent. ) poriatfecum crates, aut retia, quibus cohortes in foli. tudinefaciant.cteteram utenfilia. Longe enim Sdateindiuerlis locis pafcifolenqutmultamilia ab» Cm fepe hybernae pamones ab aeftiuis.Ego ucro fcio,inquam:nam mihi greges in Apulia hyberna, 5' bant,qui in Reatinis montibus acftiuabant.Cum inter haec bina loca,ut iugum continet fdrpiculos, Cc colles publicae diftantes paftiones, Varro. Ouium ftabula fatis ampla Silataefle debent, (tovs mnovrWsnt/ Hsti TOanyfKjtx wifB.) curandum^ ut calida fiificca permaneant. Pauimentutn oportet decliue ftt,lapidibus^ ftratum bC complanatum. Ad partem eius accliniorem praefepia fune collocanda,fupra quae etiam pertica ( «Aijwstj) infigendae funt, utoues dum pafcuntur fuperfilire ' prohibeantur.Florentinus. f Caprinum bC ouillum ftercus fedulo conferuato,Cato. r«Hi«{7F cile colligitur fudor cx lana , ( waABtrCtwenu 5 U ) lana^ ipia euadit tum nitidior tum *”°CFSutn ouis e lana aduefiimentaminiftrat.Var, Quadrupedibus pili fenedute craflefeSr, lanxcn rarefcunqPlin. Lanx molles Si crifpx prxferuntur, Albert. Arietis lanam fequitur quic= ,, quid ex eogeneratur,Idem.Deariete eligendo.infra dicetur in hiftorix eius cap. i. De Tarennno iiue tedo pecore, quod lanaru tantum gratia nutritur, fuperius hoc in capite didum eft. Quibus palcuis lana melior mollior^ fiat,explicauimus fupra parum hoc iplb in capite,parrim tertio. Cur ouium expilatis molhor pilus fubnafcitur.bomini duriorf AriftouProblem. i o, 14, Cur ouium piH cd duriores funt quo prolixiores, hominum contrai Ibidem fcquenti ftatim Problemate, Pabula ftc rilia fubtilitatem lanx augent, Cardanustldeo^ Anglicalan3(lnqiiii)nunc, ut olim Milefia, celebra, tur. Nec mirum,cum nullum animal uenenatu mittat Anglia , Si fine luporum metu, (nulli enim in Anglia hodie lupi reperiumur,)pecus uagetur,Rore coeli fitim fedant greges, ab omni alio potu ara ccniur.qudd aqux ibi ouibus fint exiuales. Cur uellus ouis a lupo laceratx tabidum & pediculo, fum ftt,uide fupra in d . & In Lupo.D , Lanas Hifpania nigri uelleris prxeipuas habet, Pollentia iu 1* xta Alpes: Vnde apud Martialem lanx Pollen tlnx,Non tantum pullo lugentes uellere ianas,Canu« fium rutilfquas ery thrasuocant,Canuflnx ruffx didx j Maraale : Roma magis fufcis.uefiitur Gal lia ruffis.Et Canufinatum Syrum dicit,pro Canufina ucfte ornato, ut Canufinatus noftro Syrus at fere fudet. Fiiluas habet Tarentu.Sf fux piilliginis.Hiftrix Libiirnlx^,pilo propior quam lanx, pe» xis aliena ueftibus,& quam fola arafcimilato textu commendat in Lulitania.Scutulatu uerd textum eiu fmodi fere cft,quale cernitur in aranearum telis.Quanta arte celant pedicas, fcutulato rete,ad ta picndasmufcas circa grafrantcs,Plinlus ii.ij.Idemlibro i7.d«ctnplaflrauone arborum loquensfal tulam uocat corticem ad effigiem parui fcutieximendu ab arbore, in cuius locum cortex aliuscuth germinereponimr. At uero mollis erat lana in agro Mutinenfi,cuiusmcminitSiraboinquinto:La. nam molle(inquit)Mutincnfis ager, ea^regioquxadfluuiumScutana perrinet, fert omnium Ion. j* ge opcimathirtamCipKxswluero Liguftica & Mediolaneniis,(Infubrum regio,)ex qua bonapars ha lix ictuitiorumC^rajniMiisf «’«<»« 'fS'l"'«AiiaTO(>)ueftitur.Mediocre autem ea quxcirca Patauium , ex qua pretiofiUima tapeta Si gaufapinx fiuni.Eft Si hirta pilo crairo,in tapetis antiquiftima gratia, (S£ hoc ftragulx ueftis genus utrinij uillos eminentes habet, ucl falte ex altera parte,) Bayfius. Feltrias ut hodie aFcIiro urbe mercatorum uulgus appellat,antiquis non defuiffe exiftimo:ueflts fcilicet n3 tcxtas,non confutas, ied lana igne adadacompadas,qualcs nunc ad pilea Sipenulasm ufuhabe. mus:de quibus puto Plinia fenfiffe his uerbis in odauo:Lanx & per fe coadx ucOcm faciunt , 8i fl addatur acetum, etiam ferro refiftunt;immo uero etia ignibus nouiffimo fui purgamento. Quippe ahenis coquentium extradx indumentis ufu ueniunt, ( Alias, Qiilppe ahenis polientium extrada jii tomenti ufum ueniunt, )Galliarum, ut arbitror,inuento:cei te Gallicis hodie nominibus difcernS- tui ;Ncc facile dixerim; qua id xtate coeperit, CxliusCalcagnimis epiftolicarum qupftionum;. 1, Sed addit Plinius, Antiquis enim torus i ftramento erat, qualis nunc etiam In caflris gaufape. Patris mei memoria coepere amphimalla noffra, ficut uillofa etiam uentralia. Nam tunica lati claui in mo. dum gaufape texi nunc primum incoepit. De lana feltria Si pilotarijs artificibus quipileosSi ue. fies inde conficiunt,plurlbusdocuiinTaurocapite7,inter remedia aduerfus languinem taurinum, LanxBxticx:Catullus timens naufragium eiedurus erat ueftes, quarum generofi graminis ipfmr» Infecit natura pecusifed Si egregiu.s fons Viribus occultis, Si Bxticus adiuuat ad , luuenalis Sat. ii.Oucs quas pelliones noftriFlandricas(5lnnmm«t)uocant,^ molli Si crifpa lana laudantur. Sed de lanatum differenriis.fecundum regiones prxcipue,in B .etiam nonnihil diximus, f Colores Ia. harum. Bxticis ouibus, ut iam dixi,color fuus ex pabulo, potu Si aere natura ftqnon arte, Hx (ca « prx)quo

f«Te(( ii* at lucAeumTit iimp •fSr iijSi«(;,!«'fl»iwiA»OTaii/,^iptfa.(l;to miiTarij arietes talento emumur.Telarum exupet ans tenuitas atep copia, quas Saltiaix conftruunr, Saab* DcOae. E. Lib. 1. 89T Strabo Ubro.}> Lanarum funt «a coloribus quos bibunt diferimina:cymatlles,a flinSibus: gerano chroM a gruibus.Iamab amethyRo.ab feren(tate,a croco.a rofa,a myrto.a glandibus, ab amygdalis.i ctra.a coruo coraxicae ,a purpura coloITinatiEt haec partim cx Plauto.partim ex Ouidio in Artib.K Strabone, Hermol. Coraxi quidem Colchidis populi funt,&: iuxta eot pars Tauri montis Coraxis Hel Coraxicus appellatur. Lanam tingunttalga Cretica, lacSucat quaedam fpccies,loti radix, nucum cortex,rubea,fiderltis,ut Aggregator ex Plinio citanltem fabj decoflio, Ifaac & Serapio fecundum Diofeor, Molliorem uero Si pulchram lanam reddit codifi,id eli ftruthium.IdemtAqua maris,Plin. Colorum plura generatquippe cum defintetiamnomina eis, quas nariuas appellant, aliquot modis, Plinius. Lanarum colores natiui memorantur quatuor praecipui, ctlamfi Plinius dicat uel natiui» p nomina dceffealiquot modis, Albus in Apulia nobilis, ut ait Martialis. Velleribus primis Apulia, Parma fecundis Nobilis,Altinum tertia laudatouis. NigerinHifpania di Pollentia, ut diximus. Rutilus,qui Si ds dici poteft,& a Martiale ruffus.Fuluus, 8C fuse pulliginis Tarentinus , Bayfi, UstMox autem ex Gellio fubijcit , fuluum cqlorem ex rufFo uiridi mixtum efle, ita ut in alijs plus uiridis,in alijs plus ruffi habeaqdfc/ Lanarum nigrae nullum colorem bibunt; de reliquarum infe« nendumm cafeum, Ariiloteles. Ouillo mifcere caprinum lac Siculi, SC quibuscuntp copia eli ca- prini,folent,Idem. ffVfq) adfeftumfandlMichaelis(inquitCrefcentieniis)bisquoridiemulgen= i» tur oues,6^ poliea femel lac elici poteft . Ne nimis pingues cum arietibus mittantur, ne importuno tempore fretus emittant, fed poli coniundionem arietum ut pinguefeant cuftodiantur.ut horis ops poriunis ducantur ad pafcua.St cuftodiantur per totam aeflatem, Feilinanter mulgeantur aurora furgente,ut tcmpelliue educantur adpafcua.Dum mitigentur, quotquot adfunt filentium praeftet, excepto magiftro qui tantum necelfaria loquatur. Cafeum coagulamus fyncero lade, coagulis agni uel hcedi,ac pellicula quatfolet pullorum uentribus adharere, uel agreftis cardui floribus, uellade ficulneo, cui ferum debet omnededuci, SC ponderibus premi. Vbi coeperit folidari, opaco loco po. natur, autfrigidot&lprefrusfubindeadiedis pro acquifitafoliditate ponderibus trito SC torrefado fale debet afpergi.iam durior.uehementius premi poieft. Poft aliquos dies folidatae iam formulx fta tuantut,ita per crates neinuicemfcunaquatcj contingat, fit autem loco claufoSi auentis remoto, ut teneritudinem et pinguedinem feruet. Vitia cafei funt, fi aut ficcus aut fiflulofus efl.quod euenit, fi aut parum prematur, aut nimium falis accipiat,aut calore folisutatur.(uratur.)Recenticafeocon ficiendo aliqui uirides nucleos pineos terunt,attp fic lade mixto congelant, aliqui cyminum tritum frequenter colanim congelant.qualemcuncp etiam fapore uelis efficere, poteris adiedo quod elege» ris condimcnto,uel pipere alioue pigmento id praEfiare,FIadenus Crefcentienfrs. F. Caro cuiufcp quadrupedis deterior efl,cum locis palufiribus quam editioribus pafeit, Ariftote. les. Caro leporum fanguinem quidem gignit crafliorcm,fed melioris fucci quam bubula 3C oull« la.Galenuslibr.f.dealiment.facult. Agni carnem habent humidiflimam ac pituitofamiouium uerd magis excremeniitia eft acfucci deterioris,Ibldem. Et rurfus, Animalia qute humili SC tenui herba nutriri queunt.ea primo ac medio ucre fun t pr3eftantiora,ut oues;aeftate autem prima ac mc« dia capratjcum fruticum germina uigent. Bubula caro fi cum ouilla comparetur,frigida eft,fana guinemip melancholicum gignit,Symeon Setlii, Ouilla caro ( ■n ■mpBxmott *ft«s,inquit idem ) fu« perfluitatum plena eft mali^ fucciimelior eft annicula, id eft unius anni: quae uerd hac uetuftior eft, SC difficulter concoquitur,K mali eft fucci.nocens his qui ftomacho humido funt. Si pituitofis. Si mulieris uterus fuerit ulceratus, Sic.ferum codum bibendum praebeto per dies quincp,aut lac afinfr num codum per dies aut 4, Poft ladis autem potum cum aquis ipfam reficito, Si cum cibis com« modis.carnibus ouillis teneris recentibus Si uolucrium , Flippocrates libro i.de morbis muliebrfr bus. Caroouium fapore eft ingrato.Si nimium humida,netp conueniens nifi forte rufticis affueris, qui continuis laboribus exerccntUr,Crefccntienfis. Ouem arietem dentibus ne attingas, non mo, ,9 do enim eius earo non prodeft.uerum etiam uehementer obeft, Platina. Carnes pecorum prohfr * bentur,quia malum fanguinem generant. Agni quidem praebent nutrimentum multum,calidum Si humidum, fed pituitam gignunt. ( Vide in Agno f, ) Arietes anniculi melius temperati funt quam natu minores.Hae carnes uerno magis quam alio tempore conueniunt. His qui opus habent rcfrigerari.pracparanturcum aceto:illisuero qui defcenfioneindigent,cum muri. Salubriter autem fuperbibitur uinum album fubtile, deinde accipitur calche facharinum , Elluchafem in Tacuinis ex Oribafio. Magiftratus nofter ne oues poft diui lacobi diem. Id eft uicefimum quintum lulij ab alijs regionibus madandac adducantur , lanijs interdicit ; quamuis enim pinguiores aliquando poft id tempus oues fiant: infalubriores tamen habentur earum carnes. Sil minus placent palato, tenacio- res^ funt,praEfertim addudarti aliunde. Ouilla caro a quibufdam(Anglis prtecipue) falitur, SC in. fumatur.ut audio, uno die tantum cum fale relida in uafis. f^Ius in oui fero ferueas:Piper,liguftt cum,cuminum,mecham Cccam, thymum, filphium;fuffundes uinumtadijcies damafeena macerata; mei. DcOue. F.G. Lib. I. gpy mel,ulnum,I(quamen,acctum,pa(rum ad coIorcm,oleum:agitabis fafciculo origani &r menta ficca. Et rurfus.lus frigidum in oui ferotPiper, ligufticum , thymum , cuminum friiSum , nucleos toftos' mei, acetum, liquamen &: oleumipiper afpergis, Apicius 8.4. Braflica folia ucl cyma ncoquanmr cum ouilla carne pingui itis optimum reddi aiunt. Cur oues a lupis dilaniata carnem quidem fua uioremylanam tabidam flaccidam^ habeant, didum eft in Lupop .ex Plutarcho. Armum o* uillum elixum a refrigeratum aliqui hoc iure perfundunt : Pctrofelinum (fic uulgd apium uocant) minutatim incifom contundunt in pila &C aceto aBFufo per horam relinquunt , exprimunt per linte* um,zingibere SC pipere condiunttfic pertufum armum frigidum apponunt. Ex ouis pulmone mf nutal fit,iioit iteni aliarum pecudum,apud nofirostut ex ciuidem iecore tomi quadrati,qui omento I® citcunuoluti,additis herbis odoratis aliquando , uerubus ligneis transfixi in craticula affantur. Sunt qui in farragine frigunt: nani apud Athenarum libo j.lcgimus rrci&sAs/i, liWoc.Idcm Alexidis uerfumcitat,Ysoj;»me7»(/ i, lecur ouis integrum aliqui diligen» ter cum medulla panis contundunt,»: per linteum uel cilicium tranfmittunt,deinde aromatibus ad faporem colorem^ commendandum infper(is,modiceferuefaciunt,et turdos in iure carmum elixos ac modice butyro fnxos imponunt. Inteftinaouiumifcixtflfbtt^. nam Suttlcil de bobus proprie dicitur , de iiitulis ) in sqiis elixs 3 uulgo comeduntur* oioy Tiiovx Homerus Iliados x. ’ ^Exouillo pecore calei ladlis^abundantianonfblumagreffesfaturat, fed etiam elegantium menfas iucundis numerofis dapibus exornat. Quibufdam uerd nationibus frumenti expertibus 4® uidlum commodat,ex quo Nomadum Getarum plurimi yfitAont-TOTreT^t dicuntur, Columella. Quod praeftatf Caprat.Pollf Ouis.lndeCBouis.Baptift a Fiera de lafle. Lac nigratu ouium melius cft , in capris uero contra, Albettus. ^ Lacouillum nutrimentum cft fatis falubre: ed melius , qiid recentius fuerit:»: ed plus nutricns,qud fpiffius,Crefcentien. Et i urfus.Lac SC cafeiis exuaccis non tam con ueniunt efui humano quam ex ouibus. Ouium lac dulce craffum (mcxv:qu^dam exemplaria non rcdle habent Tpxx®)»: prjpingue eft.non ufep adediut caprinum)utile ftomacho.Diofcorid. Idem lac bubulum afinium SC equinum magis aluum emollire feribit quam ouillum , quod hoc craffius fit. Pinguiffimum lac cft bubulum:ouilIum uerd ac caprinum,habent quidem »: ipfa pinguedinis quip piam,fed multd minus,afininum uero huius fucci minime particeps eft,Gale. Caprino ladleci affl usouinumeft,fedeius frequens ufus cuti uitiligines albas Inducit , Authoris nomen excidit. Lac 5® muliebre temperatiffimum eft,mox capril!um,hinc afininum ouillocp,poftremd naccinum, Aegine» ta. Lac omnium rerum,quas cibi caufa C3pimus,liqucntium maxime alibile,8^ id ouillum, inde ca prinum, Varro. Stomachoaccommodatitfimumcaprlnum,quoniamfrondemagisquamlietbaue fcuntur;bubuliim medicatius: ouillum dulcius SC magis alit,ftomacho minus iitile,qiioniam eft pin guiuSjPlin. Erythea infula cft uel eadem qiite Gades , uel proxima freto unius ftadij difeernente. Ea pabuli ubertate itaglifcit.ut ouium lac in ea ferum non habcat,ct infuper ad conficiendum cafeS multam aqua admifeeri oporteat propter pinguitudine. Qtiin SC intra dies triginta fuffocari illic pe. cus dicunt,nifi aliquid fanguinis dctrahatur,Euftathius in Dionyfium Afrum (ex Strabonis tertio.) E lade pinguiffimo probatum fitbutyrum, quale ouillum eft,Diofcorides. Pinguiflimupi eft lac bubulum:ouillum uerd ac caprinum, habent quidem SC ipfa pinguedinis quippiam , fed multd mi. A° nus,Galen. Butyrum aboue nominatur, e cuius lacftc copiofiftimum confiqut miretur Diofeoride Galenus,qudd ex caprino SC ouillo confici ladlc dixcrit:ex caprino tamen fieri folcre teftis eft Plini, us ,Hermolaus. Butyrum plurimum fit e bubulo ladfe, »: inde nomen : pinguiftimum ex ouibus, Plin. CareusnumerofioreftApcnnino. Cebanumhic eLiguriamittit,ouiummaximela lumine tritum uel cxcoiSum, Si ceroti modo impofitum, Marcel. Pernionibus qtiom imponitur fe» uum pecudum cum alumine.Plin. Articulis luxatis prafcntaneuni eft Si feuum pecudis(cuiufcB. que,M3rcel.)cum cinere e capillo mulicrum.Plin. Ad oculorum uaria uitia,caprinum,ouilIum ue adipem calida aqua madentem imponito,Galenus Euporift. j.ii. Scuum ouium dccotSum SC cura uino aullero depotum.tuflimcdetur.Marccl. Abfyrtushippiatrus in tulTi equoriun etia utitur,ut in ccruino feuo diximus. Dyfentericos recreat feuum ouiu decotSum in uino auftero : hoc Si ileo »• medetur,8i tufliuetcri.Plin. Seuum ouillB dccodum in uino auftero. Si calido potui coeliaco da- tum.manifefto remedio erlt,Marcel, Hircinus adeps,ut qui ualidilTime difeutiat, podagricis auxi. liatur,cumfimocapta8icrocoimpolitus:huicproportionercfpondetouillus,Diofcor. Pinguitu. dinem cxteriorem(inter carnem Si cutim)inrer pofteriora crura,priuaom ad morbos quofdam re« quiriaudio. Seuum pecudis a renibus uulfum,admixto pumicis cinere Si faIe,re(Simme dolenti, bus SC tumentibus uctetris imponitur,Marcell. Seuum ex omento pecudis, pracipue i renibus,ad mixto cinere pumicis Si fale, caterisuercndorumuitijs(de formicationibus SC uerrucis prius dixe* rat)medetur,Plin. Seuum ex omento pecudum illitum, fanguinem natium fidit , Plinius Si Mar. cellus. c Ouilla medulla quinto loco poft ccruinam,uitulinam, taurinam Si caprinam laudatur, Diofeorid, lecur ouium nytSalopas fanaudecodlo quo^ eius oculos abluere fuadent. Si medulla dolores tumores ^ illinunt, Plin, <( Ouicula aut capra cornu tufum.Si ordeum toftum ac frefum,oIeo fubigito ac fuffito, Hippo- crates de morbis mulieb.in capite quod continet medicamenta qua fecundas educunt Si menfes dc irahunqSic. f CerebroouisinuniSioculiaquampatientcsiuuantur.RafisSi Alhert, Adderu titionem cerebrum pecoris utiliflimum eft,Ph'nlus; Si Galenus in libro de theriaea ad Pifonem ca. ii. fed mei iubet adljci,lta uehementer profuturum dentientibus pueris. Ad dentitionem. Magnifice iuuat SC ouis cerebrum gingiuis illitum, Plin. ^[Cicatrices ad colorem reducit pecudum pulmo, pracipue ex ariete.Plin. Liuentia Si fuggillata pulmones arietum pecudum^ in tenues confedi membranas, calidi impoliti extenuant , Idem. Pulmo ouillus quam recentillimus , protinus dum adhuctepet,appofitus, continuo difeutit Si expurgat liuores, Marcell, Ebrietatem arcet pecudum 4* aflus pulmo prafumptus.Plin. Phreneticis prodelTe uidetur pulmo pecudB calidus circa caput al. ligatus,ldem. Conuenithic calidis pecudum pulmonibus apte Tempora languentis medtea redi« mire corona , Serenus ad phrenefln. Lethargicis pulmonem pecudis calidum circa caput adalli. gari putantutile,Plin. Pulmo pecudis,id eft ouis,dyfenteticos recreat, decotfius cum lini femine, ua ut Si caro manducetur Si aqua illa potetur, Marcel, Podagras leniuntpecudum, Plin. Pulmo, nes pecudis calidi recentes podagras leniunt, MarcelL ^[lecur ouiB nyflalopas fanat, efficacius quidem fuluac ouis.decofto quotp eius oculos abluere fuadenqPlin.Iecur ouillum,id eft ouis candi dte difco(f}6,cum aqua madefatSum contritum^ Si oculis fuperpofltum, nydlalopas purgat , Mar. cel. Si pariens inflata fuerlt,hcpar ouillB aut caprinB calido cinere obrutum,cdendum dato meraci us,ad dies quatuortSi uino bibat uetus,Hippocrates de nat,mul, f Ouillo felU Diofeorides tauri y* numprafert. DomefticarumfuS bile umntur quidam ad ulcera aurium, medicamento utimnon reprobo.iSi tu quocp ubi compofttorum nihil adfuerit,utitor;funt enim innumera.lfed pro affetftus magnitudine alia etiam atep alia alterius animalis bilis poteft congruere.Nam ubi ulcus diuturnum fueriqmultamm faniem pus^ contineat,ctiam ficciorem bilem pr{feres,puta ouium,quat paulo eft acrior fuilla.Galen. Aurespurgatfelpecudiscummelle,Plin. Pelouillummulfo mixtum ft cly, fterioaddidcris,8i:inde auriculas inrigaueris , expurgatis ulceribus certiflimam fanitatem confe qtieris.ldcm fel cum lacfte mulieris inftillatum,etiam ruptas interius auriculas certiflime fanaqMar- cel. Rupiis,conuuins fel ouiS cum lacfle mulierum prodcfie dicunqPlin. Cancer uel carnis corro fio fi inungatur felieouis,manifefteiuuat,Rafts Si Albert. Porrig{ne$,(prurigines,Marcel)tollun tur felleouillo cum creta Cimolia illita capiti donec inarefcat,Plin.mirum eft,Marccl. Fel pecudum S» cum meile, pratcipueagninitm,ad comitiales morbos laudatur,Plin. ^Pecudis lien recens magi* cis praeceptis fuper dolentem lienem extenditur, dicente eo qui medeatur, lieni fe remedium facere. Poft DeOue. G. Lib. I. 897 mend(o.PIin. Litnpecirdistoftusa:mumotritus.fpotus^,)il«oreft(}it.Idem. Etalli Tormina ftnat lien ouium toftus.anp c uino ^tiis. f Articulorum traiSurij cinis femmuin(femo’rum Msr “ peculiariter medetur:efFicacuis cum cera.Plinius & MarCel.ldcm medicamentum fit ex maxillis flmiiluftls,eornu

, Galenus in Glolfis. oW» uox per fyncopen fafla uidetur pro wVi/V», oio-vsra.i ywr©- #i^Vai(r, oW» uox per fyncopen fafla uidetur pro wVi/!r«, SuidasfieVarinus, 0(Vv!r®',5‘5f {uyojyt/V©-, Heiychius, ricar^»,oyv3-©^';^*r^ito(/, SuidasSf Varinus. OrazrajTS,o5iA«rrfi>faT»,i>c7tfo/sfc| '7jS)meyflS,oiii!rrtirs,j(9aa3o# 71$ Ttf «" «s Varinus.olocrflT» apud Ariftophanem in Lyfiftrata ouis excrementum effjCarlius.oiorrte Ji T , Hefychius. Non plaCet quod apud Ciindem feribitur, Onanu, !jj>«6r7r(/,)(«!is>©-,yS5Ttt.Si cefpate excrementum fignificet,uidebitur compofltum a mcTtr, ut idem (i. H gnificet quod «Tnjmrr©'. oiVws-sgoj, yi/Treyfff. vstt^. cii)«^@',airtn»t,dC£x“l',fcilicetM”o-t(!r©') redditur, ueiuti qui cerato aut fermentoadultera- *^*’>^*^Acuus«Graece quidem fcribitur adulterari cefypum ^vtc«,cuni Diofcorides habeat fcHf «TB « cft cerato (non cera, ut Marcellus uertit) aut ad(pc. Aetius forte scwA legerat, quod (i psi/cxpofuitjUr grammatici ijivg(c|itfaAiA/ga;red adipe uelfeuo poUus quam fermento aut Sirinafuba* dis uittjs efflcaciftimum eft oefypumtquidam adijeiunt pompholygem Si rofaceum,Idem. Carbun- culo in uerendis, catteris^ ibi uulneribus occurrit c meile oefypum cum plumbi fquamis, Plinius. Podagras lenit oefypum cum lasfte mulieris Si ceruffa.Idemiapud Marcellum pro cerufla legitur ce= ra. Medicorum aliqui axungia ad podagras uti iubent,admixto anferis adipe, taurorum^ feuo Si cefypo,Plinius. Mulierum purgationes adiuuat fel taurinum lana fuccida appolitum ; Olympias Thebana addidit hy(ropum(Iege,oefypum)Si nitrum, Plinius. Vuluasuitijs & ulceribus oefypum mederi, fuperius ex Diofeoride retuli. Foetus Si menfes inlanaappofitum extrahit,[dem. ^Sordes quotp caudarum concretae in pilulas,ac flecatae per fe tufae^ in farinam, & illita:, den. 40 tibus mire profunt,etiam labantibus,gingiuis^ fi carcinoma ferpat, Plinius. ^fHydropicis oefypum ex uino addita myrrha modice potui datur,nucis auellanf magnitudine, aliqui addunt Si anferinum adipem, Si oleum myrteum. Sordes ab uberibus ouium eundem effe* dium habent,Plinius. H. a. Ouem mafculino genere dixerunt,utouibusduobus,non duabus, Feftus, Oues generis foeminini ut pleruncp.mafculini V arroni rerum humanarum lib.i7. V t eoam putantibus,qui oues duos,non duas dicunt,Homerumfecutos,quiait, Miti’ «Lfrt. Idem Terentio: Quando citatus netp refpondit netp excitatus (lege,excu(atus)eft,tum ego(is erat prtetor)unum ouem mulflam dico. No nius.Vide plura infra in e.ubide muldfa exouibus. OuisaGi aeco&5,interpofita u.Iitera pro. pter hiatum, fignificat pecudem, Ouis a Grascows.ita enim antiqui dicebant, non ut nunc sif». ’ iJirnii, V arro, Ouicula,diminuriuum. Lanata Si bidens,epitheta ouium,fepe abfolute pro oue capiuntur, ^uanquam ftultifflma animalia Ianata,PIinius. Interea dum lanatas, toruumm iu. uencum Csdit.Iuuenalis. Qui pecus pafeimus lanare, Varro. Pecudem Plinius fapiffime pro oueponit,utfuprapatetexteftimonijsPhnianisin g. Pulmo pecudis,id eft ouis,Marcellus. Ele- phanti tanta narratur clementia contra minus ualida,utin grege pecudum(id eft ouium)occurrcn. tia manu dimoueat, Pliniustqui Si ipfum elephantum alibi pecudem nominat. Eft enim pecus, ( pes cudis,fcEm.gen,)omne animal quod fub imperio,pabulo terra pafcitur,utfuntboucs,afini,equi,ca meli,oucs,capra,authore Valla.imd,utalqfcribunt,quoduis animal prater hominem. Exempla authorum quare in Didlionarijs. Dicitur Si pecu gen. neutro, indeclinabile in fingulari, pecua in 60 plurali, eadem fignificatione SC fimiliter pro ouibus aliquando abfolute. Paftor harum dormit quum ha eunt Sic apecu balitameqPlautus Bacchid. Pafflm^prada pecua balbant agris. Aci cius. DcOue. H.a. Lit). I. poj cius. Idem K pecus, pecoris.nem.generc. Eli &: iit Hifpania no maxime abfimile pecori(ideft ouO genus muamonum.caprino uillo quam pecoris uclleri propius, Plinius. Sape quidem indifFeren. ter pro quoufc prater hominem animali ufurpaiur, aliquando contrahitur ad ea qua ab homine aluntur, cC difiinguitur in inaius,ut fiint boues,afmi,^qui: 6C mmuSjUt oUis,capra,fus,apud Varro* ncm«Et fecundum poftcriorcm acceptionem pro oiie per excellentiam potiitur, , ^Oues adulta, TK^PtKyt^nsi^cci^voif Varintisin Tpaj/fli, oi's,duabusfyllabiS,ouis foeminatAttici etiam oipmonofyllabumproferunt, ^mmarcu" V^*’mus. Locus in uocabulo Uis apud Suidam a librartjs corruptus cft. Et rurfus, oi't, oiflt,iine diphthongo poeticum eft : ois uero contradIum,commune:cuius genitiuus «05 ultimam le acuit,ut differat ab w!,ideftfolus,ApudHomerumquidem nunquam repertas ois monofyllabum in reiffo ca^,(ed ois biflyllabumtin obliquis ctiam,nifi carmen impediat, diphthongum non facit , ut wspsifMiiMS «iiai.Et fane aptius(iwitAsjtcffwis)i'ii/'©',a(rumpto iota. Vnde & cafus plurales.oi/iilrort.oj/its t(s,Idem. Ante iti (luiriu TOj; oiiVi'* Mfiii i(j®i'7«i,Theocritus Idyllio 1. Et mox ibidem ■mii %'itt in accufatiuo profert. Tep o/p «5 Wytat , Suidas ex epigrammate. BisV (r^ttJopilesjjTreAAsi i<»pfcribetUr,Varinus.fedM’ii‘pbiffyllabumctiam Odyfleaprimo legimus. oiWip, ouib. Suid. ^P{«&[7tt,omnesquadrupedes,(Varinusaddit,pccudes,foiroC(/lp,cCfi Ttf Tre^focirap ts tsts ris soiae.AWs.PfoStrtp , sio TSTjottTirt/^ojp 40 TBp,Suid,)t7iinp,SchoIiainOdyffii.Ksp«Ai«l7t!!p«6«i7p7t, P5iifitT»pit7te,isj>i&:7K,Hefych. Varinus, PfofieTrp 1(9“ dicunt Attici. P5ofte7J4ip-8i'»X“‘"’'“P> Ariftophanes in Pluto. Eirurfus in eodem, EmplifapTOSTift&TiMc. PpSxmis&niJScisciuJiiiiiyVmausexinnominRto, Piip,yi“'(ls,ouis ucl agnus, fed agnum potius fignificat,proinde ad Agnum differemr:ut gfvClr etiam 3C ipwi. Bm«t, nftfitTOic, Hippocrari, Varinus.apud Galenum in Gloffis JJssbms feribitur pcnultima per s. Eft SC £«'*», yipM 5«,id cft capella, Varino. Rtj.ouis, V arinus:(Hatc uox ab Hebraeis fumpta uidetur, uide in Ariete A.) Ki^ifSsj,7r6&'T5aci?©-,Hefych.6C Varinus.fed uideo errorem, S^poft xkj diftinguendumUit ea liox ab altjs ifjsf ,id eft pcdiculus,ab alijs ouis interpretetur, quod uel ex fequentibus confirmatur, Kiif,9ai'«T®',498fap.(,fSBfpotiUs)7^«6frap.3^«6{7«,Idem SC Hefych. Ka/fwriS-jhoedustSii i8efia/»,capra Cretenfibtls, lidcm. JO KiuV©',o'f*’wp,i(St5ile,Bo««f(«,4Saj'it,Hefychius. Ki^wsiiOT»p,sarfA©' omemsi^Vop Jsotm, Idem. KitfWtf«,p«I'.^*E,Idem. r«iTO,orj, Varin.id eft ouis: apud Hefychium ofecum denib legitur. dj«7i,'7rii>f«7mc,Hef.& Varin. Ouium quaedam ab aetate nomina,uide in Agno. wi.oipoSevK, Phry gibus, Hefych. Varin. «^oJJais Ssjirip, inter oues,^ ■n&Sxms ■nis p» ?o&p spaniSra, Suidas. KCpxi((s£o®t'«'A<5i#*'ifficmi^m,Dio^^fms Afer. afa/Oa(i IC pJAK.KseiHAiWitstA/iatsiSSt, Orpheus Argon. ri57K, id ell cibo inepta. Ariliocrates qtiotplo. in Laconicis meminit. Et paulo poli, Aemylianus dicebat lubam Matirufiorum regem in libro de Li- bya.fcribere citrum apud Libyes uocari malum Hefpericumtatcp inde etiam Herculem in Graeciam tralluliife, ubi aurea acoloreditSa fint.Afclepiadesin Aegyptiacis tradit emifilTehos frtidtus Tellii rem inntipttjslouis Sflunonis.VideOnomalliconnollrumin dieSione Hefperides, 8f Caelium i, i8. ubi Hefperidas interpretatur noefiurnas horas , mala aurea llellastSf Scholiallen in quartum Argonauticorum Apollonij numero 86. M»Asir^n:j.B(/,ma(flare86immolareoues,Arillophani, mh, 7Tifi£eie«Aaii/,7reAv9gfcfet«t'a,Varinus SfHefych. E^aywj/.Tipo&eTBff.lidem. lag aot^.ouis, bos, lidem: uox facfla nimirum ab le^ilefitlicenim uocatur quoduis animal immolandum.per excellentiam uero bos; accipitur 86 pro pelle ouilla.ut in e.dicam. Latinis.ut dixi,pecudes 86 pecora.Grjcis tifofuTO.iisA*, 85i(<(«ir>ir,J3OT,15o™ii*w,communiafuntnomina,fiue ad quadrupedes omnes aliquando (pra;fer= tim poetis:)liue ad eas tantum quae ab homine aluntur, praecipue cibi ex eis capiendi caufa ; liue ad minores folum ex illis, 86 maxime oues capras^tuftirpanttir tamen abfolutc faepe pro ouibus. Ojiii lixm rotweOi&t, Arrianus in Periplo. J3c»r««(i(«f7riwi^S''8fS(<(<4Taij/oi'3©' («t8iss*s,TheophylafcyVftif/,lliad.fl. os^cwf/ tiiyx7rsm,Uhd.y, KMnt/i^Myx ascj T«ct/7p/^,:r£oti« if’ 37), ovviK ’t?m7Ki'xx'jpty^xlnuirj^J}xH j«j> x» Su(d* Ouei (phias a Graecis per dici inuenias quae debiles fint,ig »* Cael, ex Etymologo, ioi adllerbium, potenter SC iialidc exponitur. Xif et5»y mx n (iJAe , laa MwK/lxsUituis Hms , Orphe* VI Ar^on, argentea: pecudes, propter lanae csndorem.t^},uifit(i’juSi iiixm Vari, uirsis «5^ M/Aaiojf t^uari^jDionyf. Afer.Bt alibi,Km owy.dixeris autem «;^«iA»j,no quaf uis ouet.fed illas quae ruri magis & fub dio,^ in ftabul/s paicunf,ut quaru minus pretiofa eft lana. f Ouiaria.id eft ouium multitudo apud V arrone.ut pecuaria.Hinc oiiiaricus poireHiua,apud Columel.Qiioniam deouiarico pecore fatis didlum eft,&c. Ouillus adiediuiS in frequenti iifu eft, prjferdm Plinio.ouinus rara.Ex fuil!o,ouillo.caprino grege,Uu.i.bel.Piin. Prurigines capitis di ,j fcutitfelouinum.MarcellustapudPlimumlegitur, Porrigines capitis difeutit fel ouillum. Ouilis apud Varronem iSd Marcellum Empiricum:) Vtfuillopecoria fauonioadxquinodium uernum putant apt3,(admittedo:)(ic ouili ab arduri occafu uf

3>fct7H«,in Hippiat, rj«f«ati/s,opilio; Si ■TT&Sxnut/ , yxzuLiSy «iSfaiB-ffli; , id eft rufticorum , Suidas dC V arinus. Deriuata apud Pollucem, l'{«6«T8S,x*f«T^lTOt,7K!j6tTa«:,w6i&:Tiof«TOfunt, j» Herodotus. Compofita multa a («aAsy&deriuatajfuperius retuli. Apax,m!i^ii>'mfjx-fP ■p&Sxxmii, loca in quibus carnes ouilis uenduntur,tefte Didymo,Etymol.Hef V ar. Pto'*' proprie agni funt, fynecdochice etiam oues.indecompo(ita,7nAv£fii/isIr,vffi»yy«r©',8fc. de quibus inAgnoa. bUcA©', siaStrislss, V arin.malim BinsA©- , quod alibi intapretatur pro ftolidotuide Bacelus in Promptuar, ^ Aes antiquilTimum quod conflatum, pecore eft notatum, Varro. Seruius rex,ouium bou^ effigie primus ss fignauit , Plin. In uetuftiflimis nummis,bouis aut pecudis aut fuis fignu incifum apparet, Plutarch.in Public. Mandrabulusinuento thefauro oue aureSprimS confecrauit lunoni, fecundo argentea, tertio sream.Inde natu prouerbiujid ■m de eo qui in deterius fubin* de proficiai,Varin. VideErafmuminprouerbio,Mandrabulimoreres fuccedit. ^ Probatsa,ocimaftrum:Sir probation,plantago,Nomenciaturs apud Diofcoridem. Elahtago 40 minor foltjs eft lingus pecorum fimillimis,Plin, Hinc Si xfviyhxisiy quafi agninam linguam appella ri conflat. Arnophyllon uerd cytifus eft,herba fruticofa,Hef. Varin. 4fCatobleps feu gorgones,u t quida feribunt, ouibus aut uitulis fimiles funt, ut inter Boues feros didurn eft, Oues etiam inter cete funt Aeliano. Exeunt SC pecori fimiles belux ibi(ad Cadaram tu bri maris pemnfulam)in tcrrara,paftx^ radices fruticum,remeant,Plin, Troglodytx pecorum nomina filtjs indunt , ut tauri, arietis, otiis, quod ab rjs non a parentib. alantur. A minore pecore nomina habemus, Porcius,Oulnius,Caprilius, Varro. Ouinius Camil Ius fenator antiqux familix, Ael.Lampridius.Seucrus Ouinium inuitauit ut pedes iter faceret , Sic, Idem. Oeagrus,(proprlum uiri,quafi ouis fylueftris.utetiam Syagros,) oixj^©', Orpheum ex Cal» liope genuit, OiIycus,diAcx©',nomen uiri apud Herodotum.hiftoriam Si rationem nominis expli }» caui ex Herodoto in Lupo a.inter propria uiroru, o?«,h!la Cephali,uxor Charhippi,Suid,ih oiiiSyi. Rhenc.p»!'», uxor Aiacis Oilei, ut in Agno refera:ubiSi Polyrrhenium Cretx oppidS memorabo, 4rb. ni4***’3’»6*a«,7K45ei!rt«i/!©'K^t»As/xiiM9',ideftouesqux in campis pafcuntur, non in pratis.Hef.Var. v^iSxm7nJ)xi,m uSl niiiiyiti7niimijhx,lie[, PidJ*it,pars Atticx apud Lyfiam Si ali« os rhetores,fic didla quoniam habebat ouium pafcua,Suid. Videtur fane exdem oues pedicx uel pe diaex Grxeis dici,qux hirtx uel colonicxLatinisiuel pafcales.utCato SC Lucilius nominant , quaft pafcuales.quodpaliimpafcanturtSi foloces etiam dicipoflunt,ut lana foloxqux afperior eft.mon, tanum hircum ati^ folocem Lucilius dixit. Molliores uero oues ut Tarentinx mollius pafei tradla* ri^defyderant, Oues Pyrrhicx de regis Pyrrhi nomine dicuntur,ficut et Boues.ut in ipforfi hifto ria pluribus expofui. Ouem pellam in Theocrito nigram interpretantur , Cxlius. Apica ouis di to citur qu5 uentrem glabrS habet,Feft. eadem V arroni mina. Qiiadrupedu interanea Grxei quado» que chordas uocat,fed SC ouium crallius inteftinumiunde eft apud Alexim chor darium , Athenaeo referente, forma deminuta , Cxlius, TrUixas legimus in Hippiatricis cap. 64. intelligo es i 9o6 DeQindrupcdibus. autemacrocolia.(iuecoxindicem,iSrt6(fo5l«,quam parteminfue pernam uocamiis.RuclUus uer. tit trunculos ouillos. Prateipue tamen in ungulis trunculis^ fuum,Celfus libro i.ubi quidam dubi= tat an pro trunculis redius legeretur pedunculis. nydfitin, V arinus: fed ouis bifulca eft, 8C proprie non biiJui habet. Etymologiis fle dici ait,quafi oWiraji* itii ois leet tiD 7my& , forte siKTO.uide in c.ubi de excrementis. 01/3x7«, ubera ouium.V arinus. fc. Blaierathincaries.&piabalatouis, Author Philomelae, Palatium mons Romae appei, latus eft.quod ibi pecus pafcens balare confueuerit, uel quod palare, id eft errare ibi pecudes fole= rent.Feflus. Bela oues nominauerunt antiqui Latini,unde belare, ( per onomaiopotian a bee uoce quam efferunt,) Varro. Ouium uox, 8C Varinus. BA»x«iWiSai, £>S7ifiiixm6tSrcu,lieSychms, alij (i«it«,oxytonum ) uox eft caprarum, unde iiiiutxvT(u,iaKlh i* #i)!nw,deouibus apud Homerum: de quibus pofterforesj6A»x«»i!(cTj»(/, Aiyuy 7t Ariftophanes in Pluto.Item in Vefpis de pueris, Tei i? ( ma, B^ofenc) trvyxwvforr’ jBAwxctTna. Eltrurfus in Pluto, PfoUxTiuii /flAsyeurrai/. BA»x«, «yejSaTai/, Hefychlus. comunius eftjSAsx». dHBj/TsjSAsx»!/, Homerus. ba«x», uox eftouium,ScholiainIliad.A Vide in Capra H.c. BA«x«f*«, (J0Akx»i/©^, Varinus )ii«foe,7ij’rj3«Tii'iB,iJA»x«i'7«i,ip»i'a7«Bfij3«7a,Hefychius,Varinus. Bh,^ iui^xmiiirf -IpTifoJicihtii^ifmxs, m)(i j0(«Aty»(Bi/A^/K9i.Kgfl£T?i'©^, 0(f/i Aa^tes SiiTTr^ 7n»tf.Q«7Cf/ Jiri JIh Myi){j Suidas. Bee uocem efle ouium,&: bela inde uocatas oues,8i uerbubelate,fupra ex Varrone retuli. 8»™»«,» 7-»(/, HefYchius,Varinus. de pecudum uoce protulit Aefchylus, ut citat Strabo circa finem libri 14, Qui uocem emittunt Cmiliter ouibus,ingenio quoij oues referre iudicabun tur. Adamandus. ^Oues matrices Palladio,quacagnos nutriunt, tbkkAs Florentino. Adafla, ouis uetula recentis partus,Feftus. Auillas.agnas recentis partus dicimus,Idem, Ouium uel potius agnorum in tenera attate SC intra primum anna nomina diucrfa,in Agno requires, ^ixiy-x, oues quatgeminospariunt,Varinus. ^VKAs(/,Bftj0«7iij/j.(eA*t;!(e(/,Hefychius, Varinus, Ouem capite bouis aliquando natam refert Arifloteles de generat. 4.5. In aula regis Galliarum anno ' I y 4 9. monftrum fuiife audio,anteriore parte afinl.pofteriore ouis fpecie.cx Italia milTum. Ne^ oues hoedi9 petulci Floribus infultent, V er^ilius in apum hiftoria. Ouium fimum ciTTfmy uocant,Pollux8C Varinus in ATtemmirM. otatrhx apud Ariftophanem in Lyflftrate, ouis excrea menia,CatIius. V arino cWi«t»,«bA« ■nfcicmu exponitur:uide ne ksbj/js potius quam obA» legendun| fit,quanquam8CEtymologusoB7\«(/interpretatur. Pecudis fimum oefpoten uel oipoien uocant, Ariftophanes etiam flnypen,Hermolaus fi reiSe legitur.cgo quidemnon oipoten, fed oiptotonlege rim,nec finypen fed oefypen. «mi/oti/ enim excrementum ouium fignificare fupra in G. ditftum eft in oziypi mentione. r^vfnAs uel aoi/j«Af, excrementa funt caprarum & oiiium.Galenus in Glof« fis 6C V arinus. rmyas 7t'7»4, Homerus Iliad.i'. f e. Poft maiores quadrupedes ouilli pecoris fecunda ratio eft, quae prima fit fi ad utilitatis ma. gnitudinem referas, Nam id praecipue nos contra frigoris uiolentiam protegit, corporibus^ noftri* liberaliora praebet uelamina, Columella. Magna pecori gratia in ufu uellerum . Vt bouesuiduna hominum excolunt, ita corporum tutela pecori debctur,Plinius. Ouium uillis confeiSis atep con« textis homines ueftiuntur. Ee«j/, id eft lana, fitaprimiduoBf»}, Varinus. Nitiem ueteresap. pellabantsenSAs t/f,iwi/jX“'>‘T'(‘iA«s,Hefychius, Varinus. ^foOT'i(Sf,(«eAA«!iAt«»(/(mi«Bi/po= tiuslKTSMfKi/.jmvoii/, Varinus. ^igoTresaj «i's, Homerus eamiiTiiiiirUtiSKBSsgesByjt/f/teiif/.sirlxBi/ ycif -n |iav8i/,*8gBj/, Varinus, Hefychius. E/fo7itW,osotei7at'6i«7m/£(/, Varinus. iH«»«t,7<>tei«(/. Medo» rum aliqui paftoralem uitam exercent, rii« lueAii xlitcms ccAy AMim itoJAm , Dionyfius Afer. HinciraAMuTtf, lanatus. ahAaoit» iVs.^T/OTAt/BfMxvejISii^Ati/Kilj.Varinus&fHefychius. Am. phimalli.tapetes aut ueftesutraij ex parte hirfutaefeu uillolj. Scholia in Ariftophanis V efpas. Ibidem cum quidam de caunace barbarica uefte dixiflcqin quam talentum lanarum inflimptum eifet , flibdit alter : ovxzy iojunhxy ( iyiuy XTi^uA&xy ) TcwxHy nix* AsV AiswtTSjcy yxxauvixsy. mbAobk. rnteay.maA xXfms }&i fh {y-xT^y) -nft&imy, Hefychius : alij aliter. N»A«,iW, et«ere(/A»i/«,Hefychius,Varinus, o'iy\mcAS)iy. Aut quia lana ueluti flos enafeitur moue, aut de lana DeOue. H.e. Lit. I. 907 lana prstflantiore tantum &feleda accipitur, (ut florem farinat dicimus. ) Plura uidc apud Vari- num in 7K(i if «wxt® aiis «ir», Theocritus in Pharmaceutria. Ei/spo^i» oids «loris), Homerus. hyKCiit£tuijyXj>o:Q)‘7i}sviimiJ E:T’«cMoT*et^o(/,ol(r7Sfifc, ^AiiwptilwrB Pindarus in Pythtjs. Mvst, prima 6^ tenerrima lana ouis, VarinusinAirrac. A/rroi/, (xociEp^jHeiychius. Sis «arosajiara m a^Mna*, (forfex nimirum qua oues tondentur, )Hef. V arinus. nUray, jrvKa(a(/,&af ej/ aw S^ifciacanr.Hrifu); TrtKaai/ Sifx Tr^Scnuif antKPf/ «etrcf», Ariftophanes. ViKrifiSLso^ apud eun dcm.TJ^otr^tijlwti^iroff. PfcKaiiffJtr,qui lanas uellunt.nUei/,pe(flere, Liyii^ei^ dC a-U©-, pellis ipfa, qu$ 6i iTfcrx©' alibi , Suidas. Ay^, alias ayWjtewcpfleAaxa, Hefych. Varinus. KKoM^TH^i^assyoiJ •n^ysthn ty,V arin.HA*iiMta«,aa t®i«,aa ^ a? HMusaf e’A»|u)!fa,Idem. /vif jmji.aKAi^y a- tu -ffriMviriixruiti ■fSrilpmi', ie Hefychius.^ MnC(}'|3aiori'^yii'ofifti'«^acist^’i«sai^ar6)^’(tT«i/,Heiychius,Varin. WjTxtigU «5* Airs at iviwo a^6i!AAsn,Paufanias:ut tf t©- adiefliuum fit.Eftit,«,lana apud Strabonem SC Hip* piatros. Eijini™, ramus oleaginus lana obuolutus, arborum frudibus circumpendentibus,ac. ui. de Lexicon Gratcolatinum. Lanis authoritatem ueteres Romani etiam religiofam habuere, polles a nubentibus attingi iubentes, Plinius. Lanicij plurimum In caudis,Plinius. Nec pinguia Gallicis Crefcuntucllerapafcuis,Horat.Carm.j.i6. Vellus elutriare dixit Plinius. Elutriare lintea ex Lai berio apud Gellium pro lanare pofirum uidetur, Calius. Ouium lanamollior SC fubtilior redde, tur,fi depafcantur agros uel nouales antequam aretur : SC relidos frumenti culmos ftatima mefle; quod non folum lanam reddit meliore , fed eadem opera agri fimo ouium ftercorantur: SC hoc pratei pue in Anglia a diligentioribus obferuatur. Solox,lana craiTaiSi pecus quod pafltm pafciiur non 10 tedum. Titinnius.ego ab lana folocia ad puramipurpuram legit Perottus)daia. Lucilius, Pafcali pe, core.ac montano hirco , atque foloce. Adulteros, ut Aelianus tradit,in Gortyna Cretas deprehen fos.lana coronabant, mollitis probro, atque ita per ciuitatem ad magiftratus traducere moris erat, Hermolaus. Nacca fullones didi,utquidam aiunt, quod omnia fere opera exlana nacca dican. turaGracis,Feftus:uide paulo infra inPelleouilla, oiair's,x<'ri»(ioisie«»|',Hcfych. Varinus. In, dumentum e lana fi iulio breuius fuerit , longius fiet,ii roretur aqua unde egreditur balneii,deiiide illinatur meile. Aggregator. ^Laneos pedes uulgd deis attribuunt , quod pedetentim SC abfque ftrepitu ad ulcifcedas malorum iniurias procedanttquo exemplo pidor deo laneos calceos induxit, Calius Calcagninus, Hinc & Saturnus per annumlaneo uinculo alligabatur, m apud Macrobi, um legitur. p ^ Hyana dentes illigatos pecoris aut capri pelle,flomachicruciatibus prodeiTe aiuntmagt,Pli. nius. Mollellras dicebant pelles ouiles , quibus galeas extergebant , Fefius. Rheno, ueilis pelli, cea, pracipue ferina ad ufum humanum redada, dida quod calidos teneat renes, fiue quia fivis pel, hs dicitur, flue quod Rhenani populi ea peculiariter utantur. Cafar fexto belli Gallici fcribit,Ger= manos uti paruis rhenonum tegumentis, Grammatici, Sed fortei» pviSii , id eft ab agnis potius didus fuerit rheno , ut i^rtcwtGracis 4» ■SP itfvSti , pellis agnina : praferuntur enim ex agnis, Hip, pocrates faneyfeiiws dixit, pro «jwmVitc, Sed Graea uocabula ordine literarum referam. ^ .^yiAs^ot, AaJTOgtw twJianiioi M , ly [AiiAu'TtCi , Hefych. Varinus. zd iCi s? tffyst «yxTr^s o-Ss tfo dfythcipiisyi^Tpiiyait, Ariliophanes in V efpis: ubi Scholia, AjytAsif ss , m Tfihxjx itait og^ssaf . funt e, nim OfyiSsipiii pedes melota, id eft pellis ouilla, quos mjtmasiiocani, ij^ inutiles. Apud Suidam 40 quoque legitur per epfilon in antepenultima. A^xms, uide in Agno. 41 nmTsj/ V arinus exponit melotam, diphtheram, flfyram ; uide in Capra E. B8ita!J's!i', pelles pecorum qtia morbo perierunt, ut Lacones uocant , Hefychius. Hircinas pelles SC ouillas feribit Herodotus , biblos etiam didos ueteribus, quod papyri uicem impleuerint quandoque, Calius ; Hinc nimirum SC codicellus , «tiA©-, pellis ouilla exponitur Varino. ^Diphthera, pellis caprina proprie; uidetur etiam de o, uilla dici polTe-uide multa in Capra E. Atjitjj/tfjM 7iaiiii^Hiuns smy-ns ^ tv^7r% Zypiiix p.uhin!ni T ixs, Pollux, IndotSi quidam, ut qui gloflas fcripfit in epiflolam ad Hebraeos, melonem iiel melotum animal id efle dicunt quod uulgd taxus uocetur, ( fed id meles Latine nuncupatur , ut fe- les ; ) cuius pellis ualde hifpida, melota nominetur ; unde de fantSis quibufdam prifcis legatur,Cir' cumierunt in melotis. Sed proiecHo tisAwTsoit? eft a pecore uocatur,& Graecae originis eft nonLatinte. Scoppa melotam interpretatur ueftem ex pellibus ouinis,Italicezamara, ciamarra, f Nacca fullones ditSi, ut quidam aiunt, quod omnia fereoperaexiana nacca dicantura Gra- cis,Feftus. Nitios uel i/(t«»,pellis,S(l proprie caprina.hinc «eHSaiAna ditSi, qui lanas ouium tondent >» autuellunt. teiorso7oga.H,A'^’7rr5itr{(7io/s wec, (ora, fimbria, ) Heiychius, VarinusoicretUcfcribi ait per omicron: ««uerd ciimo. magno per etSafin, utrun^ prp melota iiue diphtliera. Vide etiam infra inn*. diU ST per fynalccphen apud ueteres Atticos u«. nfx (.«■?«(/ 'tai TO! tsf nis,*^ rii Zxit rii oVi)iv[/,Hermippus apud V arinum in M»Ait SC in dx. Hoc obi. ter animaduerti,ais|/ a plerif^ feribi fine iota, quod tamen orthographia fiibfcribendum monct.legi. mus oits quoqj SC xaiAiai Tifa^mn-nu : id eft,Iam oam praecingit ei qui latraretur, ( ut non mulieres folum, fed etiam uiros in balneis oas pudendis adhibuiffe appareat. ) Defumpfithaec Caelius ex Polluce 7, 15. & | . .47. Caeterum militibus, inquit ibidem Pollux, oa etiam promarSra feruit: quod Hermip, pus infinuat in Militibus dicens,Ni>i«if a* i^imiiiuixxpxf.hoc eft, Praeftat autem oa{fcilicet pelli, cea madlra ) lapide* matftrae. Grammatici madiram interpretantur uas idoneum fubigend* farinae, dxyyyfwyxTU TtfjciTOMCtH^Ttgw^tr/.Aiyriec/f, (Atyvte potius, )TCtj/7a iitxTt^ txsfn^ov rttgoi/c, cVjc oymxaix, T«(i iias,7miitns,mhHixi, iixisBi-na, eir/iit, «s, Hefychius, Varinus. MsAsUoTigtt.Idcm, Hefychius. H»A(ini(ttiuo(/,iJ»ro(tio(/, Idem, ihsAo&tb, pafeit, Hefychius. MsAb^ote Si cmiiug pro opilione apud Etymologum leguntur. AgniGr*cc ywtt Si «fsrtsdicuntur.undei^sMiJoirxot.SiijeiistiiUiij-sosCapudSophoclemliceTOriu/rewijt.fynecdorhicerepe ritur Si iiy/i&xxig , V arinus. Apud quem etiam iytw&(r»osinuenio,fcrihitur Si \ff«rtiiK-xcs, neutra probo. V erfemus oues, V ergilius.id eft pafcamus, V etfantur enim modo inhanc pariem, modo >n illam Dc Oue. H.e. Lib. I. 909 jn illam, ubi tetfora pabula fefe oftcntant. Sic errareapud eundem pro pafci,quia Id errando fit, of®' Tjotm ■xiovx (inAit, Homerus. Vocat autem /oi^oti.fibilum illum oris ( •>» rvei^aji ) quo pallores in gregibus agendis pafcendis'ue utuntur, V annus in Pedum,baculum incuruum quo pallores utuntur ad comprehendendas oties aut capras pedibustcuius etiam meminit Verg. in Bucolicis cum air.At tu fume pedum. PotiivtTiuUtw^^cAncsouiiim cullodes, Pollux. ^ Grex ouiaricus,pro ouium gregc,Ca;llus. roiiiv/oi/.grex ouium,Scholialles Homeri. Poetae e* tiam miiirmii dicunt. TrttfitToif/ Heliodorus protulit. bshsAi*, mtr x^is, Pollux. 1(5« MmAiiii|/oAs7i5«,lupum cognominat Oppian. Faisa&lOTvrdt.uidefuprain a, As»,« «>U», Hefycliius , V arinus. Mx/^cm , uia qua oues incedunt , lidem, MsAsorjf, 10 Idem, ^ Ouile, locus in quem oues fe recipiunt. Datum fecretd in ouili cum his colloquendi tempus, Liuius.Tepidisin ouilibus agni.Ouid.jj.Metam.Inculloditum captatouile lupus, i. Trill.y. Eleg. Non lupus infidias explorat ouilia circum, Vergil. Albent plenis & ouilia muldris , Nemefianus, Magica: uanitatis uideri potell quae tradunt SC dc uefpertilione.fi ter circumlatus domui uiuus , per fenellram inuerfo capite inflgatur.amuleium elTeipriuatim^ ouilibus circumlatum toties , &C pedi» bus fufpenfum furfum in fuperliminar i,Plinius. Si feuo leonis liquefaflo circuitus ouium inunga tur(difiillctur,)nunquam accedent ad cum lupi,ncc alia rapacia,Ralis, Albert. In incendijs , li fimi aliquid egeratur e flabulis, facilius extrahi traditur,nec recurrere oues bouesm , Plin. Caulae a ca= uo didlae. antiquitus enim ante ufum tetSorum oues in antris claudebantur , I^ll. Ac ueluti pleno a» lupus infidiatus ouili, Quumfremitadcaulas,Verg.9.Aen.ubiSeruius,Caulas,munimenta &lfe ptaouiumteil enim Graecum nomen,c.detra(!lo.namGrsci aulas uocant animalium receptacula. Lucretius palati caulas dixit, id ell meatus 8C foramina. Et rurfum, DifpergSt animas per caulas cor poris omnes, ^Stabulum ouinSCcaprarum.alsarTW w&sigm;,4Ir,uocatur:AA» SdmsiiSjPoll.AvA» tamen aliquando pro ftabulo boum etiam equorum capitur , ut in Boue dixi. m-nfit fSisrfijfKTiioi/.Hefych. Varin. Apud Apollonium,ut|)auld fuperius citaui, ouihems per «. diphthongum feribitur, o ass ormtMes^ii autem ab miAis, Varinns ex Scholijs Apollontj, Latine dicas ilabularium,llabuli miniilrum, Ts^^xxxti oi/As,Suid.« mafAterK» (tuASjHefych, KArei«,s£7r«uA(r,cl9e7SlKAi»'£.Sw:^ai7H7«Sg£i.f«t7K. KhiOioyp^^xTXy Hawy sxims *, aliqui maiores ualuas hollij interpretatur,quibus apertis iugum boum intromitti polTit.Hefych.DioniAi» jo eMp ouile interpretatur. Plura lege apud V arinum in KAiOT'*,bis. Alias quidem ea uox cafam fignifi» cat, tugurium, tentorium, domumferuilem. Scribitur etiam tAsewii cum diphthongo. MsAiaflfioJi/, TSiTrt»?*™!;, Varinus: Sed magis probo, ut Etymologus feribit MHtxxuiiiis^^^xTtiiHTxc «i^. K«£ji»A(»a/4(iilp:«irm*ssiA«T»s, Lycophron apud eundem. quoduisilabulum, 8^ templum apud recentiores,utfcribitScholiallcsinIliad. 8. r»xis,o;ars?s«TOj7)iaii/,4w cumsi 1« 8ft(«(«*70;.Et alibi, Sanis, arftrfoAai y ois&irmitxm IsarnU, SaxSKSjop poeta uocat Odyflear f. ftabulari» um,qui uerrit Si expurgat ftabulum.Sunt enim masitinquit Scholiaftcs)mandrae,id ell ftabula Si Io ea ubi caprte Si oues includuntur. Florentinus etiam ouile ranoj/ nominat, e«Asa« xyhfn^^ KjaiTTigixHKis. oi/ixmya^x^xixytfl/rnfHomeTas OdyCr.de ouibus:ubi s«8r 761 yh^tXKT©' imi yJffffnyvvSvu^y tuost/fixf/ CciAybia uoca t multAra)»'* oiJ^xTrSs In epiAoIis Theophyladii, ovSktx yxy (rcp«^xy^v‘7ty Homerus, Cynocephali alunt ouillum ca* prinum pecus,at^ lac bibunt, Aelianus, Blattx ( erucx potius, ) quas prafocurides quafi porricidas Grxei uocant,ut DiOphanes lcri« ptum reliquit,hortis folent nocere, ergo uentriculum ouis Aatim occife no cIotum,fed Ibrdibus Alit plenum,fpatio quo abundant,non alie fed fuperficie tenus debebis operire. PoA biduum reperies animalia ipfa congeAa uentrem huncreplere. hoc cum iterum uel tertio feceris, genus omne quod nocebit extingues,Ruellius. Hirundo ex ouium tergis Aoecos lanarum euellit,inde^ fuis pullis nidum quam molliffimefubAernit, Aelianus. h. Crifamis quidam Cous plurima poiGdebat pccora:8i cum anguilla quadam quotannis fu- lo perueniens praAantiflSmam ouem ei abriperet, obftruatam tandem occidit . Et cum illa in fbmnio apparens Crifamidem ut ab eo fepeliretur moneret, reneglecHa cum tota familia perijt, Hefychius, £C Suidas apud quem CriAamis per f.duplex feribitur. ^ Pan munere niueo lana captam te Lu. nafefelli t, Vergilius.Mutat fabulam,inquit Seruius.namnonPan fedEndymionamaffe dicitur Lu nam,quifpretus pauit pecora candidifflma,8Cfic eam infuos illexit amplexus. Pan Mercurij fim liuscinquit Probus)quum Lunam concupiifet.SC haberet optimum pecus, pofeente ea partem peco ris pro concubitu,dicitHr pollicitus, SC duas partes feci Ae gregum,quarum alteram candidiorem fed lana cra Aioris,Lunam deceptam candidiore, deterius pecus abduxiAe,ut poeta AgniAcat. ^ De oue in Co infula qua leonem peperit,ditiv niiliTiTt nlcrifauc^ {examnta.Hcrodotus ") Ii Uas edormiente, contrucidatis ouium plerirque(fexaginta, Herodotus ) lupis graflantilus , ^uMico Apolloniatatum dccreto,quum feis minus tueri quiuifletjeftcxoculatusjCaclius cx rierodoti ho« no,ubi haec hiftoria copiofius deicribitur* Solis oues in Sicilia pafccbat Phacthura iunior filia Solis, boues uero Lampc(ic,ut canit, Apollonius libro quarto Argon, IVIala aurea Hcfp^idunijoues ne an poma fuerint, require fupra in a. Samtj ouem uenerantur ; quoniam aurum cis furto fublatum ouis inueninquare Mandrabulus Samius lunoni ouem confccrauit, Aelian. Saita: «Thebani ou5 colunt,Strabo libro 17. Deus animalia quatdam.quat colit « ueneratur Aegyptus , ut boues «0= ues,in’cibo ludaris permifit,ut fuperftitionem illam contemnere difccrent : Et rurfus interdixit ijs, quibus Aegyptijs nimium gulofe uefcuntur,ut carne fuilla , Procopius. Aegyptij bouem « ouem propter utilitatem &: fruflum coluerunt, Plutarch. inlibro de Ifide. Lanatis animalibus abllinet o. 1» mnis MenfajluuenalisSai.iy.deAegypto. Soli Aegyptiorum Lycopolitac ouem edunt, quod a lupo etiam, quem deum exiftimant,deuorctur,Plutarch,in libro de Ifide. nn a-xirVB «t A Diogenes Cynicus opulentum quendam.caterurn lndo(3um,oucm aureo iiellere dixit,^»6*«ji wi/mfmM«ir,Erafmus. M.Sillanum,ut ffadit hiftoricus Dion , Caligula uocare folebat;ssffij/ -nfi&a OT(,,Cslius. Videntur autem allulilTe ad arietem quo uetSus eft Phrixus, cuius uellus aureum fa. dium fabulantur. Extat huius argumenti etiam AlciatI emblema.infcriptum , Diues indo(5us; Tranat aquas relides pretiofo in uellere Phrixus, Et flauam impauidus per mare fcandit ouem. Ecquid id elllVir fenfu heberi, fed diuite gaza, Coniugis aut ferui quem regit acbiriium. Sed de hoc ariete eius^ uellere, plura in Ariete h, afferemus. f Ouis cultrum, d'is74u(<*X“ff«TO;3isj/atj,«s,Ouiculacroihiuitampradicas.(QuamueroflmpIex,ftolidum« itu ers ouis ingenium fiqin D .explicauimus, ) Et in V efpis taxans uecordiam populi Athenienlis,oues illos uocat,E«>Ui«nKjs|/ -ni&m nyiatSi/tlUx, Plautus in Bacchidibus,Qtiis has huc oues adcgitc in fe nes flultos. Huc refpiciens Origenes enarras Leuiticum,ouis immolationem interpretatur affedlu j» um liultorum « irrationabilium corredlionem, Erafm, PjoSlcTia JSiiti i(s« w««T moria fundionem aboleaqrefiftunt ei carnes phafiani, Arnoldus in libro de dofib, theriacal, G. Cur pelles recenter detratSa,maxime^ arietum, uerberum uulneribus & tiibicibus admota , SC oua fuper conffada,prohtbent ulcera ne conAftant,inqtiiritAriftotelesproblematu(n 9.1, Vide fu. i» pra in Oue G.ab initio, Bmplaftrum de pelle arietis ad hernias fiUe enterocelas a recentioribus qui bufdam medicis commendatur,S;defcribitur,prafertimabArnoldo de Villa houa: &in aliquot pharmacopolarum officinis paratum repetitur. Inhiberi Venerem pugnatoris galli tefticulis anfe rino adipe illitis, adalligatis^ pelle arietina tradunt,Pliniiis. Bt alibi.Gallinacci dexter teftis arieti, na pelle adalligatus partus connnet, Arietis uellera lota frigida ex oleo madefada , in muliebri» bus malis inflammationes uulute fedantlS^ fi procidant, fuffitu reprimunt.PIlftius. Lana ariet. ni- gra intinda in aqua, deinde in oleo,SC fuppofita locis dolorem tollit.'& fuftumigata, ante prolapfam uuluam reprimiijSextus. Pugnacis arietis e medio cornuum lanas fulfitas, impone loco dolenti in bemicranio, dolor em fedat,Nicolaus Myrepfus; Alij cinerem huius lana: ex aceto ponunt, ut mox dicetur. Lais SC Salpe canum rabioibrum morfus leniri aiunt, SC tertianas quartanas^ febres, menftruo in lana arietis nigri, argenteo brachiali incluro,Plin, Et alibi, Partus adiuuari putant, (i ■n arietis lana alligatum cucumeris fylueftris femen infeientis lumbis fuerit, ita ut protinus ab exitu i)iJC(rat'KeM‘Br£Ai^Vi«,id eft manfue. i» facere, ^rSaTrnrfBilrEfiKaJAiil/orTKntiETifwi/AtorTaj^at, K7JA^'(WeBw,«K7iAwoa.Sra,g-yA»5«r£a, ((ryrsfsarM uel o-whSh -miSiriu porius,id eft conciliare fibi,&: fauorem ac beneuolentia alicuius in fe c6ucrtere,alique demulcere,) Hefychius, V arinus, KaiAstjOxaf o«te xSi xisi v rrej tS-' oAAoiyErfim. faiiiiKis. Hinci«nMoiAtlifos(lego,t«7iA»ftJ!j!os,)apudPaufaniam,familiaris alicui. Et xTiAaiiritt uerbum apud Herodotum in Clio, 6i vvivitntst IxTi^unty-n mi Asittks Afta^oraiy : hoc eft placatas 8C Concilia* tas fibi uxores duxerunt,utEuftathius exponit in Iliad. tertium, Cseterum KtiAss penanflexum pro prium nomen uiri eft,quem Porphyrius dicit fuilTe louis nepotem, imymf/, V arinus. E«7iAi(Ar«, ( lego paroxytonum, ut fit participium pratter, palT. ) xumlixySliti, s-wMas, Hefychius, V arinus: id eft placidi,familiares,ut (ftilos,ideft aries dux gregis paftori familiaris eft,Etymologus. iunximm (lego,tx7»Aaioitr7»,quamuisnonadmittenteliterarum ordine infaMUsain/raSM la-nyseimrrs, Vari=ja nus. Nicandri interpretes (Silas dici oues arbitrantur, mites ac pingue s, Caelius, Xf » menet xntsf !(i/(l!fiu,Hefiodus. ^(iei)^!,ouis mas,Hefychius,Varinus.Sic Latinis olimaruiga.utfuperius ex Varrone fcripfi. l'®(»|',aries,bircus,Hefychius,Varinus. lidem. Elephanti ex animalibus maximcexhorrenthircum,ceraffen, porcum, Volaterranus ex Horo ni fallor, ceras fien equidem non alium quam arietem intelligo: qui ab elephanto uifus etiam furente, mite & man. fuetum eum reddere fertur. Nec ineptum ei fuerit nomen ceraftes.id eft cornutus ; quod cornibus maxime ualeaqunde BC uerbum arietare Latinis fatSum, ab hac potius animante quam alijs cornu* tis quanquam longe ualidioribus. Noftri arietem uocat hermannum,id eft gregis maritum: Vfur. patur etiam pro uiri nomine proprio.per baptifmum imponendo. f Epitheta. Aries corniger,petulcus,pugnax, trux c apud Claudianum in Epithal. Honorij: ) 40 tortus,celer,laniger,perfultans,praceps,bellator,Nepheleius:uillofus,petulans,Textor. Laberius poeta uocabat arietes reciprocicornes Sf lanicutes, quod reciproca habeant cornua, & cutem lana opertam. ^ Ago-wts oiu «(rot/, w^E^t6?,o^fl:(rvt/«M(it, KaAot TsgtfcydAst «, ( gef Axj/ ) sgos Homerus Odylfea: nono. KeioSTtgsii.wtjrtuy, Ibidem. Keait ««Ajosejoic, fic Plato Comicus uocat arietem magnis cornibus praeditum, nam uocabulum iirtAys non ad intemperantiam folum apud iieteres refertur,fed ad magnitudinem quo^, ( nimirum ut luxuriari de plantis.ftalrtiStK, vAsjawsi/,) Siiidas BC V arinus.Pltira uide paulo inferius, ubi de icone arietis dicetur, apud Ho. merum : grammatici interprctantur,Sl<5TKy«,ia<7jo*^»,hoc eft corpulentum, BC folidocorpore:alij ni* grouellereueftitum,alij albo,HefychiusK Varinus,apud quem plura,fi libet. Sunt naues quaedam Libycae(AilAit, forte Atj8i/*«, ut Calcagninus etiam legit,8fRhodiginus,) jg quas arietes BC hircos tiocanttunde taurum etiam qui Europam auexit tale nauigium fuifle conijei. mus,Pollux. Aliqui Phrixum non in ariete per mare ue(fl:'rto*xrfVcctftss*5,i(5a c^TaTaf.Tr^.tTj.jsaST^^CTrftsayfieGtrT©') ^^Ta^^eTOS U&otpo^ss iah IpeaSjSuidas & Varinus. Carim Hebraice, id eft arietes dicuntur machinasbellicat , ut Esechielis 4,&1 ii.quamuis Kimhi illic malit intelligere duces fiue imperatores exercituum, Munfter. Qiiod ab incendio lapis,b^ ab ariete materia defendit, Catfar 7.bel,Gall. Qttamuis murum aries percufles rit,Cicero i.OfRc. Cum effradiis portis ftratlsue ariete muris, Liuius i.ab Vrbe. Labat ariete ere* bro lanua,Vergil.i.Aeneid.ideftcrebris idiibusarietis. Primum ad oppugnationes aries ficin» uentus memoratur eire(inquit Vitruuius io.i9.)Carthaginenres ad Gades oppugnandas caftra po I9 fuetunt.Cum autem caftellum ante ccepiirent,id demoliri funt conati. Pofieaquam non habuerunt ad demolitionem ferramenta, fumpferunt ognum.id^ manibus fuftinentes.capitecp eius fumrnum murum continenter pulfantes,fummos lapidum ordines depetebant, & ita gradatim ex ordine to» tam communitionem diffipauerunt.Pollea quidam faberTyrius nomine Pephafmenos,maloCiignO ucl trabe inftar mali)fta.tuto ex eo alterum tranfuerfum uti trutinam fufpendit , Sd in reducendo Sd impellendo uehementibus plagis deiecit Gaditanorum murum.Cetras autem Chalcedonius de ma. teria primum bafim fubiediis rotis fecit,fupra^ compegit arretSarijs SC iugis uaras,& in his fufpen dii atietem,corijs& bubulis texit , uti tutiores elfent qui in ea machinatione ad pulfandum murum effent collocati. Id autem quod tardos conatus. habuerat, tefludinem arietariam appellare coepit. His tunc primis gradibus politis ad id genus machinationis , poftea cum Philippus Amyntae filius !• Byzantium oppugnaret, Polydus Thelfalus pluribus generibus SC facilioribus explicauit,8dc.Dein deexpofita ratione turris ambulatoriaeextruendat,fubdit:Conftituebatur autem in ea arietaria ma. china,quae Gratce UeaJhxH dicitur,in quo collocabatur torus perfedfus in torno; in quo infuper con. (iitutus aries, rudentium dudfionibus 3drcduiSionibus,cfficiebatmagnos operis effedfus, Harc Vi» ttuuiustAdiefla tll & figura per lo.Iocundum, Arietis eft figura Roma: in arcu Lucij Septimi) Se. ueri in radicibus Capitoli),5d Colchide columna Traiani,Philander. De ariete feribit etiam Robpr tus Valturius libro io. De materia ac tabulatis(inquic V egetius 4. i4.)teftudo contexitur,qute ne exuratur incendio,corijsuel cilictjs centonibus^ ueftitur.Hatc intrinfecus accipit trabem , qua: ad* unco praefigitur ferro,quod falx uocatur ab eo quod incuruata eft,ut demuro extrahat lapides. Aut certe ipfius caput ueftitur ferro, Sd appellatur aries :uel quod habet duriflimam frontem, quae fub. jo ruat muroSjUel quod more arietum retrocedit,ut cum impetu uehementius feriat. Teftudoautem Iftmilitudine ueraeteftudinis uocabulum fumpftt,quiaficutilla modo reducit, modo profert caput; ita machinamentum interdum reducit trabem,interdumexerit,ut fortius caedat. PerfaeCin oppido Bezabde.inquit Ammianus libro xo. ) machinae ingentis ( arietis ) horrore perculfi' , quam minores quotp fequebantur,omnes exurere ui maxima nitebantur;5d aftidue malleolos atqj incendiaria te= Ia torquentes laborabant incaflumiea re quod humedfis fcortis 8d centonibus erant operta: materij plures,alia; untftae alumine diligenter,ut ignis per eas laberctur innoxius, 8dc. Et cum iam difeuiTu. rus turrim oppofltam aries maximus aduentaret , prominentem cius ferream frontem, qua: reuera formam elFingitarictis,arte fubtili illaqueatam altrinfecus lacinijs retinuere longis,nercirogi adiens refumeret uires,neuc ferire muros aflultibus denfls contemplabiliter poflet, 8dc. E t rurfus libro 15. /s arietem his uerbis deferibit: Eligitur abies uel ornus excelfa , cuius fummitas duro ferro concludi» tur 8d prolixo,arietis efficiens prominularn fpeciem,qua: forma huic machinamento uocabulum in didit; Kficfufpenfa uirintp tranfuerfis alTeribus Sd ferratis , quafl ex lance uinculis trabis alterius coniinetur:eam^ quantum menfura: ratio patitur multitudo retro repellens,rurfus ad obuia qufcp rumpenda protrudit idfibus ualidifflmis, inftar adfurgentis 8d cedentis armati. Qiia crebritate uclut reciproci fulminis impetu atdificijs fciflis in rimas, concidunt ftruiSurat laxata: murorum. Hoc gene re opcris,fi fuerit exerto uigore difcuffum.nudaio uallo defenforib.folutis^ oblidtjs ciuitates muni tiffima: recluduntur. Pro his arietum machinamentis iam crebritate defpe<3is,conditur machina he lepolisdi(fta,8dc. Arics(inquitIofephusdebel.Iud.j.i5.)eftimmenfamatcria(trabes) malo nauis af. fimilistcuius fumrnum grauiicrafTofferro folidatum efl:,in arietis elFigiem, ma,qua Ti&niti uocatur; ubi etiam longiore duiftu ferrata eft,ne amputari, «sKcrnAiCsa», ne ue incen. di poftlt. EsTSTOiiaiAsit TiP aroiTOT» xi/HgTH&ti , Innomi» natusiSuidas inuocc^'f{tAK®iA.aiteumde ariete machina loqui, Proarietem dixit C^far in quarto * hh 4 920 De Qmdrupedibus Commentariorum pro eo inftrumento quo uicc arietis utimur ad adigendam materiam, his uerhisj Etad inferiorem partem fluminis obliqiix adigebantur, quas proariete fubaflac, SC communi opere coniun(Sx,uim fluminis exciperent.Quo loco obliquacfubftaniiucpofitum credo.Bayfiusin libro deuafculis.Egononobliqu*fedfublicaslegerim:flcenim uocatur tum ab altjs tum abipfo Catfare alibi pali ingentes in aquam adatfli.fiue aliam ob caufam, fiue ad pontem fuftinendum , unde pons didus fublidus.H*c quum machinationibus immifla in flumen defixerat, fiflucis^ adegerat, non fublicK modo direxerat, &ic.Csefar j.de bel.Gall.Eft autem fiftuca machina, qua etiam pauitores u. tuntur,UHlgd(Gallis)pilotium,utrincp anfatatqua pali magna ui in terram adiguntur. Eadem, meo quidem iudicio.i ede proaries etiam ex Catfare nominabitur. Equum qui nunc aries appellatur, in muralibus machinis primum reperifle aiunt Epeum ad Troiam,PIinius.Videin Equo Troianoin» I» ter prouerbia ab equo fumpta. 8i:impetere,)'!io7ii«ie«?STO£(<»; trun^ fecum reputans, ut fui milites fortius pugnarent,cum munitionem moeniorum non haberet; & holi es exiftimarent,fuas machinas oppugnatorias effe contemptas. Certe hofles fponte ab obfefi lis deftruda mcenia metuentes,ingredi in urbem non audebant,Polyatnus libro 1, 1* 41" Vniuerfa figna zodiaci ad naturam Solis iure referuntur: SC ut ab ariete incipiam , magna illi concordia eft. N am & is perfexmenfes hybemales finiftroincubatlateri, abaequinodio uernofu' per dextrum latus : ficut Sf Sol , ab eodem^ tempore dextrum hsmifphasrium , reliquo ambit fini« ftrum.ldeo & Ammonem(quem deum Solem occidentem Libyes exiftimant)arietinis cornibus fin gunt,quibus maximeid animal ualet, ficut radtjs Sol,Macrobius. Etalibi(infom.Scip,i.ii,)Qtian quam,inquit, nihil in fphara primum,nihil^poftrcmumfit,primum tameex duodecim fignisarie» tem dici Aegyptij uoluerunt. Aiunt enim incipiente die illo qui primus omnium luxit,ideft,quoin hunc fulgorem coelfi et elementa purgata funt, qui ideo mundi natalis iure uodtatur, arietem in me dio ccelo fuilfe.Et quia medium coelum quafi mundi uertex eft, arietem propterea primum inter o. mnes habitum, Mox fubijcit caufam cur aries Marti, 8f reliqua zodiaci figna alia alijs planetis attri, jo buantur. Et rurfus, Aries acquinodiale fignum eft,& pares horas fomni & diei facit. Cur primus locus arieti inter duodecim ligna tribuatur.plura lege apud Cjlium i.g. Crion,id eft arietem in cce lodici autumanqquia quum in eo fuerit Sol inter diem ac nodem quodammodo iudicat, quod rH(/ nuncupant:& quod in eo figno inter hyemem pofitus ac tcftatem ipfe rurfum iudicetur.Catlius, Singula zodiaci fydera quamuis uni alicui planetic confecrata,alfe tamen eorum partes alijs attp a» lijs planctis adfcribuntur,ut pluribus de arietis partibus pratferibit Caelius jo.io. Arietem cmlefte II gnumcinquit Sipuntinus)aliqui putant efle illum quo uedus eft Phrixus , (de quo dicendum inif a in h.)Alij liero hunc clTe arietem dicunt.qui Libero patri per deferta Libyae exercitum ducenti SC fi> ti laboranti apparuit, fontem^ amoeniflimum oftendit.ut fuperius diximus:quapropter Liber pater templum loui Ammoni eo in loco conftiiuit,8i fimulachrum cum arietinis cornibus fecit, arietem 40 inter fydera figurauinita ut cum Sol in eo figno foret,omnia nafcentia recrearentur,quod ueris tem porefit.ea maxime ratione.quod per eum Liber fili pereuntem exercitum liberauerat. Duodecim praeterea fignorum principem tradunt hunc efle uoluifle, quod opumus exercitus fui dudor fuili fct.Sunt etiam qui fcribanqquo tempore Bacchus Aegyptum tenebat, Ammonem quendam ex A. frica ueniflre,& pecudum multitudinem ad Liberum duxi(re,quo facilius & illius gratiam fibi conci liaret,& ipfe aliquid inuenifle diceretur, Itaij pro eo beneficio agrum ei a Baccho datum, qui eft co tra Thebas Aegyptias: & qui fimulachra eius fecerunt,cornuto capite ea figuralTe , ut homines me. moria tenerenqhunc primum pecus oftendifle, Bacchum uero memoriae gratia arietem in coelum tranftuliflre,H3EC Sipuntinus ex Higino. Paufanias in Corinthiacis ait,Cranion cupreiTorum ne. mus ante urbem fuiire,in quo Bellerophontis lucus,8i Veneris Melicnidos templum,ac Laidis mo- yo numcntiijinfculpta Ieana,qu3e prioribus pedib.ariete compledcretur:quadereetiaAlciatiemble. ma recitaui in Leone a. Mandrobuluscalias Mandrabulus)cum in Samo inueniflet -fii^iftwKijithoe alibi exponit,x<»ei»('^|i(rt'«i»»i')primum arietem aureum dedicauit,deindeargenteum, tertio xreS, poftremo nullum,ut feribit Ephorus.Suidas in etb m i>cwJ)y>SiM,3ddit hoc inde natum prouerbium, de ijs qui in deterius fubinde proficerent. Vide , Mandrabuli more , apud Erafmum. In Acropoli (Athcnis)magnus aries sreus confecratus erat, quem propter magnitudinem Plato Comicus ««Xy» cognominat, Aequum Durium,(cuius fimiliter imago ibidem confecrata erat:aliqui unam eandem imaginem unius muralis machin» illic confecrats,fuifl'e putant,quam altj arietem alij e. quum appellarint:)ei connumerat. AffiXyK quidem prifei non de intemperantia folum SC lafciuia.fed etiam de magnitudine dixerunt:ficEupolis»cfi(M((iifftAxi:fed praefiiterit««Ayisi{(B(>mterpretariTKf97 6« -.■nx (forte Uveixlom) imokvB ms , id eft petulcum Sf cornu petentem , Hefychius, .'ide infra inter prouerbia, , flArie* DeArietrc. H.a. Lib. I. 921 , a”™”’ ‘5“°'!'^ '* ariete.ut arietinum iec«r.Plinius. Cicer arietinum, quod arietino cani $1 limile elt.Phmus. Arietarius, quod ad arietem pei tinet,ut arietaria machina Vitruuius «TAs rietare.dicimr de ariete, quum capite &: cornibus aliquem impetit. Accius in Bruto , apud Cicero, nem I. de diuinatione , Deinde cius germanum cornibus connitier. In me arietare eom iflu me ad cafUra dari. Per transIationetn.Macedo gladium coeperat itringere;quem occupatum comple» XU pedibus repente fubdudiis, Dioxippus arietauit in terram, id eli praecipitauit , Curtius libro a Arietat m primos , ob^it^ immania membra . Silius libro 4, Qtiis illic eft , qui tam protente no» liras xdes arietat c* id elr,tam uchementer puirat, Plautus Trucul. Arietat in portas , dC duros obtf* ce poltes, N^rgiuij. Aeneid, Vbi Seruius, In claufas portas more arietis ruebat, id eft bellici machl 19 namenti. K.eperitur& neutrum, pro labaicere.Qiiaccafus incitat, iiepe turbari, 3^ cito arietare Se» neca de prouident. Idem de uita beata. Nihil praui , nihil fubiti fupereft, nihil in quo arietet aut la« bet, Arietareinter fe dicuntur, qu* concutiuntur mutuo iiSu, Magno imperatori antequam Vei- es inter fe arietarent, cor exiliiit, Seneca de ira. Sic dentes inter fe arietatos dicit, libro j.de ira. In« noxium,&:quumconcurrentiate(.interpretatur Varinus. Senfu. um enim & narium fagacitas ad ingenium transfertur, f iieia iei®?, Hc» fychius:Locus eft obfcurus. V arinus tiocem iaaiij» omittit. ^Ammoniacum, alij Ammoniacum thymiama dicunt, in Libya deftillatex ferula quadam ad Ammonisloiiisjempiumtqusagalyllis uocatur, ab alijs crioiheos , uthabentnomenclaturae apud Diofcor.CoIebat aStillic Ammon deus v» ■ms (tw»»i!,id eft loco arenoib, arietino capite infignis.iinde crioiheos planta didfa a deo ariete. Ciceris gentis eft arietino capiti fimile , unde ita appellatur» ^ album nigrumi^.Plinius 6^ Columella. Gr^ci etiam eft arietem cicer .nominant. AiAsseios, radix fic dicfta, Hefychiustnthil quod fetam cum ariete commune habet. V ide in Cato a. J* ^Graffattir aries ut latro, Plinius de pifcecetaceo.quia cornuum fimiliiudihe cognominis ter» reftri faiftus eft. Athentenfes conchas afperas, (nimirum murices 5( purpurasiinquatum tcftis mti erones tanquam cornicula eminent,)ie«t nominant, Hefych. ^Troglodytae pecorum nomina filijs indunt.ut tauri, arietis, oUis,quod ab tjs non a parentibus alantur. KjiigK penanflexum, nomen uiritoxytonum uerd aries.Cyrilius.Sed inueruo apud aiitho. res hanc uocem oxy tonam quoij dC paroxytonam pro uiri nomine firribi. Keioc uir Aegineta ftren nuiis Si celeberrimus lu(ftator(athleta) erat,a quo eietftiis infula Lacedgraonionim rex Cleomenes, ut perterrefaceret dixifte fertur fcitum ilhid:NunCjinquit,prtepiIa tibi aries cornua , Hermolaus ex Euftathio in Dionyftum Graece legitur: hV*» vvp ijfl hjxku o-wuarcofjtZeot^ Hermolaus uidetur legifle «««xyA*», ttinquam a uerbo latTO^jjiAHsiii. Nos ad ticrbum ita comiei ti» 4“ mus. Nunc aduerfus aes cornua o aries,magno hominem malo intricandum flgnificans . Vt cor ru'. bus ss aut fcrrum,(fubaudi.impetere,) eodem fere fenfu dicatur, quo illud. Contra ftiinulum calet» trare. Tale enim eft a priuato expelli regem. Caeterum arietis nomen ualido 8i robuftO athleta;, pul chreconuenit. LuiSatortim enim eft obarictare inter fe. Idem pmo eft Critis Aegineta Polycriti ft» lius, cuius meminit Herodotus libro fexto. Dionyfiusin Argonauticis refeit4aM(<, alias iaioi., no» minatum uirum, cui alumnus fueritPhrixus.&nauigaffe eum cum Phrixo ad Colchos, Varinus. Supra Pellenen iuxta Aegiras fliiuius e monte dclabinir Kaiot diditis, ut ferunt, a» aiTar^Kei», Pau fanias in fine Achaicorum. Idem in Laconicis meminit Crij uatis Spartani filij Theoclis. 4[ Ksi«t,uicus(A«(c©' ) eft Atticae, unde aduerbium Keiofef/ uel KvSkii , Suidas 6C Varinus. Kstaa «Is.CKawSivs, Hefychio, ubi ordo literarumKe«»J»('fcribi poftuIat.l/iliroti^Aras^^iVlss, Suidas, 5° Sed malim exStephano, Kew*, (quanquam Keiim habentuulgati codices, Juicus in tribu Antio» chide, tribulis Ksiaivj.Aduerbia etiam Keu%i/ Sd Ke«tV non probo.nain aKeiMt retfle formatur KeiS» frli, ut legitur in Scholijs in Aues Ariftophanis.quorum 5C ha;c uerba funt : Kgiit ( lego keuSx ) uicus eft tribus Antiochidis a Crio quodam nominata. Scribitur autem alias eetSJty tanquam a uico tribus Oeneidis, ©ait uel ©»»: uicus eft tribus Oeneidis,Stephanus. Verfus Ariftophanis in uulgatis codi» eibus.fic habet : Ei/sAtnAc Thyefiis fepulchrum legimus tiocatum Kaess, id eft Arietes.in agro Argiuo.prope quod uifebatur regio Myfia, Catlius ex Corinthiacis Paufani*. In agroArgiuo ( inquit Paufanias ) Thyeftis icpulchro appofitus fpedatur lapideus aries. Thyeftes enim incefto cum fratris uxore commiflb agnam auream habuit. Criu metopon promontorium cftinTaurica,aduerfum Carambico Afia: promontorio, per medium Euxinum procurrens dxx. y KitfsoyAiuy ofitfiin J^xttyoxvvyin rsjxHCff, Calaber, ^Glaucen Ptolemao regi cithara ca nentem.eodem tempore ab anfere Si ariete amatam proditur, Plinius. Aries quidam Aegyptius cithariflriamGlauciamdeperibat,PIutarchus. Nihilmirum in Chio Glaucen citharoedam ho« mines,cum ea eifet pulchritudine eximia,adamaire: fiquidem ab ariete Si anfere etiam eandem aU' dio amatam fuiire,GiIIius ex Aeliano. Aliqui non ab anfere,ftd a cane eam amatam fcribunt.Gryce quidem pro in alijs itidem cafibus, unum pro altero fcribere procliue eil, De leo* nis Si arietis concordia extat egregium Martialis epigramma, quod recitaui in Leone H.d, e, Teissjoto tiTi Tjpixin xinx^yUss ( apud Hcfychium nonredelegitur xixtilx^yllMis) xeiis,iyt!‘V y, tl^iynxiUtiiyllJcs, Varinustid eil aries trimus,ter tonfus. Magnus Indorum rex quotannis diem unum proponit tum hominum tum beifiarum certaminibus. Committuntur autem pugnatura: in« jo ter fe beftia:,feri tauri,arietes manftieti, Aelianus, ^ Apud maiores homicidi| poenam noxius a> tietis damno luebat,quod in regum legibus Iegitur,Seruius. Afparagum inuenio nafei Si arie tis cornibus tufis attp defolIis.Plinius. Arietis cornu in afparagos uerti fi fepeliatur ac putrefeat, tametfi non fum expertus,multorum tamen teftlmonio concredam, putredo enim mater eil multa, rum rerum,Cardanus. f Si cornua ( cornu, Rafis in fingulari ) arietis fepeliantur ad radicem fici arboris,frudus in ea citius maturefeent, Albertus. $cortes (aliqui legunt,fcortum ) id efl pel- les teftium arietinorum,abeifdem pellibus didi,Felius. MedicoCdigitoJteiiiculos arietinos tenen tem,Cicero ad Herennium. Politianus in Mifcell, cap. 6a. receptacula nummum intelligit, quae Fe. ftus ( hunc locum citans ) fcortes nominarit.Sed enim Pedianus,inquit,fportas,rportulas,iportelIas, nummum eife ait receptacula.Vt nihil llt dubium quin e digito eo qui iit minimo proximus fufpens 40 fas haberi uelit fcorteas,hoc eil e teiiibus arietinis pelliceas crumenas. Suffifcus folliculus teilium arietinorum quo utebantur pro marfupio,a filci fimilitudine dieSus, Feftus, h. Portenta arietis monocerotis, Sd pueri capite arietis nati.retuli paulo fuperius in b. Ouis aut aries purpureo colore natus miram felicitatem portendIt,uide fupra in Oue h. Ouidius fepti. mo Metamorphofeos canit quomodo Medea iugulatum arietem. Si in aereo uafe medicametis qufe bufdam immerfum,pro uetulo & effoeto agnum reddiderit. f PhrlxiSs(recentiores multi primam per ypfilon feribunt, ego Gratce femper iota reperio,pr*, terquam apud Scholiaften in Nebulas Ariiiophanis, qui Ph rygiam quom ab eo ditfram teftatur, ) ft« lius fuit Athamantis Si Nepheles, qui una cum forore Helle, quum defuntSa matre Inus nouerc* infidias timeret,confentientepatre,confcenfoaureiueHerisariete:quem antea amatre, ut quidam uolunt,ut altj,a patre acceperat, pontum ea parte qua anguftior eli,transfretare ccepit.Sed Helle un ’ darum ftr epitu In pontum decidit, & fubmerfa eil , a qua deinde pars illa maris Hellefpontus diefia eft. Phrixus uero incolumis in Colchos ad Aeetem regem peruenit ( ut etiam docet luiiinus lib, 41.) ubi arietem loui,(Ioui Pbyxio, ut aries ipPelulTerat humana uoce locutus , Apollonius Si Scholia. ftes;Marti uelMercurio,Scholia Ariftoph.)uel ut alijs placet,Martiimmolauit,uelluscp illud aureS in templo fufpendit,quod poftea lafon Medea: ope adiutus abftulit. Aries uerd inter fydera locatus, priftinam effigiem tenuiuqui a Phrixo Phrixeus appellatur. Dum^ adeunt regem,Phrixa:a9 uelle ra pofcunt,Ouid.7.IVIetam . Sipuntinus & Onomafticon. Quod fabulofa tradit hiftoria , (inquit CaliusexPalaphatOde Phrixo Helle, Sic. quidam interpretantur fuilTe paratam fugiendi na- uem, cuius infigne aries foret.Palacphatus uero affirmat. Arietem uocatum nutritorem, cuius iit 0. (a pera Si confilio liberatus. Non defunt qui prodant, arietinis chartis fuiffelibrum, quiauriconfici- endi ac argenti rationem(arte chymiftica , ut & Varinus feribit in 4tj«s ) contineret. Phrixi imago cernitur DeAncte. H.h. Lib. I. cernitui’ Athetlfs m arce, qui immolans arietem qiiouefliis crat,filie alteri cutdam tfeoruth.fiue ( u| conijcimus)Laphyftio(uide Gyraldiim in Aphlyfiio loue,iibi de Phrixo etiam nonnulla ) apud Ora chomenios dido.femora pro more Graecorum excifa uri fpeC apud Higimim in Ariete fydere; H Diodorum Siculum de fabulofis antiquorum geftis libro y. Aurea agna Atrei, Solis deliquia &:regummutationescfFecit,K plurimas occupauit tragoedias, (id eft argumentum . tragicis poetis fuppeditauit,)Athena:us. Mollia Phryxtei fccuifti colla mariti, Hoc meruit, tuni. cam qui tibi faepe deditf Martialis in caput arietinum. De dracone uel fei pente uelleris aurei cufto 4* dc,fcribunt Orpheus in Argonaut.Pindarus in Pythijs Carm.4.&:alij. Aurata ouis.Ouid.fi.epift, ouis Phryxi,Idem i. Amor.eleg. 1 i.Confpicuam fuluo uellere uexit ouem. M. Sillanum,ut tradit hi. floricus Dion,Caligulauocarefolebat;jt,irS(/7ifo&'mj/, Caelius : Vide fupra inter prouerbia exoue, ubi Si Alciati emblema retuli. Metapontini dicuntur olim ita affluxifle copia annona: Si bonis a- griailturac,ut Delphis con fecrarent v hoc eft, celebrem illam auream acfta. tem.Euftathius in DionyT fi legas dtfS-.aiiream pellem fignificabiqfcd non placet. De aureo arie. te dedicato aMandrabulo fupra in a.inter icones dixi. 4fVeteres per iocum aliquando iurabant per arietem Si anferem. ^[Neptitnus in arietem mu • tatiis Bifalpida uirginem fefellit,Ouidius d.Metam, De louein arietem conuerfo dicam paulo poft in mentione Ammonis dei. Aries, inquit Ifidorus , ab aris diciturtqudd hoc pecus a gentilibus 5°: primum matSatum& in aris immolatum fit. Aries in lege Mofaica animal fuit purum, facrificijs pro peccatis di cibo idoneum. Naucydes ftatuarius Mercurio Sif Difcobolo,&l immolante arietem cenfetur, Plinius. Aries qui eam dicebant,ares(legendumforte,quia adducebatur aris:)ucieres no ftri aruiga.hinc aruigus.Htcc funt quorum in facrificijs exta in ucru coquuntur; quas ST Accius ferI bit,8i in Pontificijs libris uidemutinhofttjs,eam dicunt aruigen quae cornua habeat, Varro. Dies agonales.per quos rex in regia arietem immolat.didli ab agon’, e6 quod interrogatur a principe ciui tatis, Si princeps gregis immolatur, Varro. De hoc immolandte hoftte ritu & uerbo hoc agon , quo facerdos minifter utebatur,fit mentio apud Senecam; ad quod allufit 8C Ouidius illo uerfu , Semper agat 'ne rogat,nec nifi iuifus agit.Qiiod mirum Politianum apud hunenon animaduertifle, cum di catapud unum duntaxat Senecam eius fatftam mentionem, Bentinus. lano qtioqj Agonalia qui» {0 dam attribuerunt, quo die lano aries madIabatur,Gyraldus. Ita rex placare facrorum Numina Ia nigersconiugedebetouis.Ouid. Subingere arietem, Antiftius efle ait dare arietem qui profeaga tur ca:datur'ue,Fefl:us, Aegypttj cur non immolent oues fiC ar(etes,fed capras, alij contra, uide in p24 De Qmdrupedibus Capra h,cxtJerodoto. deus quidam cui arietes immolantur, HefychiusKVarinusj Gyraldus nihil prsterea de hoc deo fibi compertum feribit. Keu(p«T.rnee»(;7isAitffs'iKt7nAi(iuur:Idem & Varinus in Xfr«, Aries nutrica» tionismercedemperroluit,KeioS'!]o«,f8o:«a47in,citaturex Menandro. Quadrat ubi quis probenefa= iSis maleficium reponit. Allegoria fumpta eft ab eo.qudd aries cornibus impetatCeos a quibus nutri IUS eft:)aut uasipraefepelin quo pabulum apponitur, ipfos^ quorum opera nutritus eft , aut etiam nutritur,cornibus inceiTit.Etfertur & ad hunc modum prouerbium.ie» tjxmiajd eft, Arietis mini- ftcrium,pro offldo collato in ingratum,qui beneficium iniuria peniet, Erafmus in Chiliad. (Memi* nerunt Hef. & Suid.) Et alibi. Arietis minifterium, vnsaJjtusyix, Suidas SdZcnodotiis (inquit) fic referunt, quaftdicifolitum de officio in ingratos collato ; fiquidem aries cornibus ferit pafcentem, Hefychius ita refert,quafi congruat in eos qui fpe cuiufuis pra:mioli inferuiut indignis.Quum pue. ros inuitamus ad minifterium,pollicemur aliquid, puta talos aut nuces. Itidem in apologo quopiam, opkior,dixitaries,Inunge,(its:7sAB'/'S, forte iBrTa!A^«(/ legendum ; addita ftellula in aditione Aldina Hefychij locum deprauatum indicat,)dabo tibi talos,Erarmus, DE VERVECE. * A. !' DfMJKi ® ^ ® * dicitur a natura uerfa,rui otii mari tefticuli dempti funt, V arro.Hinc alij. Ver uex mas eft Inter oues cui inuerft uel adempti funt tefticuli. Ifidorus tamen Si alij recen» tlotes uerueeem pro ariete etiam,id eft oue non caftrato uiurpant, (Si ditSum nugantur i uiribus,qudd czteris ouibus fit rortior,uel quod fit uir, ideftmaftulus; uel quod uermes (n capite habeat,quorum pruritu excitetur ad pugna , quod falfum efle Albertus aflerit.) Quamob rem quadam ab illis de uerueee fcripta.paifim in Arietis hiftoriam inferui ; hic illa adietfturus quae proprie ad arietem caftratum pertinenuGraci uocemunam non habent, fed twi/ ■re(fl«t',id eftariet? caftratum dicunt. Setftarius ueruex,qui gregem agnorum pracedens ducit,Feftus: tanquam Icili cet uerueees agnis ducendis praficiantur,ut capi aliquando pullos ducunttarietes uero ouibus,cum agnos fpernant.Apparetautem fetftarium dici,qudd eum fequantur agni.ApudCatonemcap.no, ,, porcos quoc^ fetSarios legimus. Aries ueruexue,crios Si (Silos , pracipue fetSarius , Hermolaus: ' fed (Silon Gracis ftmpliciter arietem gregis ducem ftgnificare, docui in Ariete a. Veruex, aries ca« ftratus,qui fubinde fecSarius eft . V uillichius. Idem arietem Germanice interpretatur bdmell , at noftribatnmcl uerueeem uocant. Videri autem poteft uox origine Arabica, nam lefan alhamel, Bel lunenfis uertit linguam arietis. In quibufdamHeluetia locis circa alpes,ueruecem nominat frifcft litld,(qua uox quibufdam porcellum fylueftrem fignificat:)ctrca Sabaudiam,b*jncr;alij mtber. Vi demprain Ariete A. Scoppa uerueeem Italice uocatcaftrone, (qua uoce etiam Germani quidam utuntur,)caftrato SC montonetforte quafi mutilum propter teftes ademptos ; nam SI Galli mouton uocitant:(quamuis apud eofdem uox brebis.qua ouem fignificant,a uerueee detorta uideri poflit.) Illytij beram. (A qua uoce opinor Galli quidam arietem non caftratum ran nominant. Angit ram.) j. Ang!i,a suether fhepe. Maraches, id eft fel ueruecis,Syluaticus. • ^ Verres , iuuencos , arietes , haedos decrefeente Luna caftrato , Plinius. Qtios in nume» rum uerueeum referri uolunqeofciem non minores quin^menfium caftrareoportet, Platina. A. pud Ithstos Italice fanarecqt Germanis etiam beilett pro caftrare)dicuntur arietes , qui funibus ra« dices tefticulorum in eis abrumpunt,aut ligno impofitas malleo contundunt: fed prior modus prz« flat.Pofterioremodocaftratos Germanice uocant tniitpiier.idcftcontufos: horum tefticuli cum macSantur,ceu fuggillati parui abijeiuntur. V itulos etiam fifla ferula compreflis Sf paulatim con fradis tefticulis caftrari.docuimus in V itulo e. Similis quzdam olim hominibus ut eunuchi fierent caftratio adhibita, unde SAamm Si SAifiiw dicSi.a con tufis contritis^ coleis. CaftrarI agnos nifi quin qucmeftres.przmaturumexiftimantjPlinius. Caftrareoportet agnum non minorem quincpmen <0 fium.necp ante quam calores autfrigora fe exegerint, Varro. Caftrationis ratio iam dida elt: ne. ' que enim alia in agnis.quam in maiore pecude leruatur.Columella. Sed quzdeuitulis caftrandis copiofe fcripfqalijs etiam quadrupedibus accommodari poffccpinor. p2d De Quadrupedibus Adeps inter ciitem&carnemabundat,inpordsniaxime,lat duinuocant.fed in arietibus quoip caili ausinSyi ia,BelIunenfis. Homines ita commutantur, ut etiam catterorum animantium qua> cimcp caftraia.Nam & tauri 3^ uerueees fua cornua e contrariogerunttquod foemin? quocp eorum contra cfi mares armantur cornibus. 1 taij illi maiora excifi gerunqhi minora , Arifloteles p. oblem. 10.58. In Aegypto circa uibcmDamiatamuetueces amplis & rotundis caudis fpectantur, tanti interdum ponderis ut tiix casfuftmeant, Italus quidam de itinere ex Venetijs Hierofolyma.Sed de magnis uerueeum caudis plura leges in Ariete B . Prafoctiridas Grxei uocant animalia, qua: folenthortis noceretergo uentriculu ueriiecis (ouis, >• Ruellius ex Diophaneillatim occifi plenum fotdibus fuis ipatio.quo abundant,leuiter debebis ope rit e. Poft bidua reperies ibi animalia ipfa congefta.Hoc cum bis uel tertio feceris, genus omne, quod nocebit, extingues,PalIadius. F. Agnorum qui iam a latSe remoti funt caro fatis etl laudabilis, fed optima caiiratOrum.pratfertim annicuiorum,Auicennate(le:fedfupra illam attatem deterior fit, Crefeentieniis. Plura uideinArie tef. Anniculus placeat, uel fiiinetcftibus agnus. Pinguior eft hcedo. quumca!etolla,uores. Hunc amo ii duri per pafcua montis anhelat, Maluerofi auri uellerediueserit,Bapt.Fiera. Ver» necum caro falttbris eft,8i melior agnina.calida enim Si htimida habetur, ad temperamentum ten. denstilla uero plus humiditatis quam caliditatis habet,Platina. Et alibi. Totum de uerueeenon 1» iniiiria elixabis,licet ex fpatula dC coxis bona fiat affatura, Platina. Si uoles duas patinas eius pul menti quod iiulgd gelatina uocamus,quadraginta pedes uerueeeos excoriatos exoffatos^,in aqua recenti per tresautquatuorhorasfinitoiloios, in cacabtim, ubi aceti acerrimi albi metreta una, uini albi altera,aqua: duf infint.impones, tantum falis addendo quantum fat eft.Facito deinde efferueat lento igne.Delpumare etiam diligenter memento.ubi iemicodiftierint,ptperis rotundi, piperis oba longi,cinnami,fpicaenardi, quantum fatis erit, infringito potiusquamcoteras.lncacabum^inditOa ut uni tamdiu cffcrueant,donec ad tertias deuenerint.pedes tum eximito, ittsep efteraere iterum fi» nito.dccem otiorum albamenta tudicula tamdiu agita to,donec uerfa in ipumam uideSiur. Ebullire fimul taniifper hacdebent.quoad femel aut bis cochleariintiolueris. Exempta ex cacabo,ftatim faC co lineo bis aut ter colato. Tale ius in patinas, ubi pulli aut hcedi,aut capi bene cotSi SC fruftatimdij» uifi,nec humcdli,caro fit,indito:in^ frigido & humido loco tamdiu finito,quoadomnia gelu cort» creta fuerint.Ex hac patina nil comedat V oconius meus.ne bilem qua exagitatur, cum fuo magno malo augeat, Platina 6.14. Paftilti,ut tiocant.ex carne ueruecinafiunqhocmodotCaro minuta» tim concifa,& modice feruefatSa inaqua,fale,zinzibere,uuis paflis aut cepis, 8f pauco butyro con» ditur, dC intedla duas aut amplius horas coquitur,Balthafar Siendel. Inconuiuio apud Antipha» nem in Cyclope inter caetera apponitur «eies •rr(ti*s,Ht Athenaius recitat. G. Remedia quadam ex uerueee retuli in Ariete G. A dfpafmum. Capite caftratino eum pedf» bus fiueii unculis &C inieftinis,8f hordco,in aqua decoflisbalneum parabis, cui infideat ager, pin- guia enim Si hiimecSantia omnia profunt,Leoncllus Faueniinus. 4* H. Apud Feftum in Solitaurilium mentione uerbices pro uerueees corruptelegi conijcfo.Semima ris ouis uifcera, Ouid i.Faft. Elielt.ariescaliraius, •7ii(.ii«Kei«t, (ficenim legendum,) Hefychius, V arinus. Verueeem hominem amentem uocauit Plautus in Mere. Ego ex hac flaiua uerueeea uolo Erogitare,meominorequidfitfa(Sumfilio,P!autusCapt.idcft,exferuo,qui uelutiimago uerueeis eft,hoc eft fine ratione& prudentia non aliter quam ueruex. Atitbouem, autouem, au( uerueeem habet lignum, Vai rode pop. Rom.uita apud Nonium. Kal, Febr. loui Tonantibi» densuiiSima fiebatiidibus uerdIanuarq,uerucx,Gyraldus. Ambegni bos & ueruex appeltaban» tur,cum ad eorum utracp latera agni in facrificium ducebantur,Feftus. Quod genus facrificium lari ueruecibus fiebat.Cicero ». de Leg. ^ Emblema Alciati, loquitur autem Mediolanu ciuitas; J» Bituricis ueruex, Heduis dat ftiCula lignum. His populis patriae debita origo meae eft. Quam Mediolanum facram dixere puellae Terramtnam uetus hoc Gallica lingua fonat. Culta Mineriia fLiit,nunc eft ubi numine Tecla Laniger huic fignum fus eft,aivmal^ biforme. Mutato matris uirginis ante domum. Acribus hinc fetis,lanitis inde leui. DB De Agno. A.B.C. Lib. L 9:27 DE AGNO. A. SGN V s anniculus Hebraiseft W3;kebes, Kper metathcfln aTOfcereb: Vide inOue A .nw.feh, grex, aries, agnuSjOuis.Inucnitur autem aliquando mafculinura, ut Q^ian nw. fchtamim,a^UsintcgerjExodi 11. aliquando foemininiim,utn"iMQnw,feh phefura.grex difperfus Hieremia •ja.Significat autem agnum ouinum , SC caprinum , ( id eft hcedum,) ). Munfterus.Noftri interpretes pro feh plcruntp reddunt ouemtfignificat aut pecus parutim ^ ut ouc uel capram, in Utro^ fexu. ^a,kar,uide in Ariete A . i'tx,gedi,Dauid Kimhi putat tam ex ouium quam ex caprarum genere dici hcedum 8C agnum, propterea quod fape adiungitur uox haillim , id eft caprarUm.R, Abraham folis capris nomen attribuit,ut folet etiam Arabica linguamide in Hcedo A. Cjenefeos ji.pro eo quod nos pofuimus,(inquit Hieronymus,) mutauit mercedem meam dece uicibus,l,xx. interpretes pofuerunt decem agnis , nefeio qua opinione duCJi, quum uerbum He. braicum monim, numerum magis quam agnos fonet. Atqui ego conijciointranslarioneLxx.inter pretUm non legendum, ut uulgati codices habent, fed («i'i5(/,hoc eft dece minisjmana enim,undc plurale manim, minam uel libram Hebrasis fignificat, Graeci agnum oyrwi/ uocant , SC eyw.agenitiuo lyrds.nam retSus non eft in ufiuitemorfiHi/, Vide infra in H.a. 1» Hefych.Varin, Graecis etiam hodie uulgdtyw dicitur, Italis agna 8C agno, 8C diminuriuum agnei lo. Hifpaniscordero. Gallis agneau,diminutiuumagnclct. Germanis Inmb/Mmblin. Anglii primo anno a Iambe, fecundo a hogg, in Africa arietes ftatim cornigeri generantur,nec folum mares, ut Homerus feribit, fed etiam foe minae,Ariflot, Huius rei rationem reddidimus in BoueH.b. exHerodoto. Vide enam in OueB. Lafles dicuntur inteftina. Titinnius Pfaltria, Ferticula,cerebellum,la(ftes agninas,Nonius:Citatur etiam a Prifeiano, Canem fugitiuum agninis laCiibus alligare, uide infra inter prouerbia, C. Agnibaiant,Acl.Spaftianusi f OuibUs primiparis minores fcetus,Plinius. Agni uerno tenl jo pote nati,maiores,robuftiores,8C pinguiores fiintquam autumno uel hyeme, ut quidam citant ex Ariftotele SC Auicenna. Coeunt oues a tertio idus Maias, ad xiitj.calendas Augufti, Gerunt partu diebus c tiPofici concepti inualidi.Cordos uocabant antiqui poft id tempus (forte fimpliciter, poft tempus,legendum,ut etiam Varro habet)natoS. Multi hybernOs agnos pratferunt uernis; quoniam magis interfit ante folftitium quamantC brumam firmos effe,folUm^ hoe animal utiliter bruma na= fci,Plim'us, Agnus qUo tempore anni commodilfirne nafcatUr, plura diximus inOue c. QiiaE na tafunt matura &C chorda,utpure molliter ftcnt,uidendum,6CnCobterantur.Dicuntur agni chor di,qui poft tempus nafcuntur,8C remanferunt in uolUis intimis: (quas) uocant , a quo chordi appellatfrVarro. Agnus(inquitColUmelIa)cumeftcditus,erigidebet,at9 uberibus admoueri.tum etiam eius didutftuin os preflBs humedari papillis, ut condifeat maternum trahere alimentum . fed 40 prius quam hoc fiat, exiguum emulgendum eft,quod pallores coloftram uocanttea nifi aliquatenus emittitur,nocet agnotqui biduo qUO natus eft, cum matre clauditur , ut 8Cea partum fuum foueat, SC ille matrem agnofcerc condifcat.Mdx deinde quandiu non lafciuit,obfcutO SC calido fepto cufto. diaturtpoftea luxuriantem uirgea cum comparibus area claudi oportebit, ne uelut puerili nimia ex. ultatione macefcaccauendum^ eft,ut tenerior feparetur a ualidioribus.quia robufiius angit imbe, cillum: (Ita feclufoparuulorumgrege,matrices mittantur in pafcua,Pallad.) fatis^ eft mane prius cp grex procedat in pafcua:deinde etia crepufculo redeuntibus faturis oUibus admifeere agnos:qui cS firmi efle cotperint,pafcendi funt intra ftabulS cytifo.uei Medica, tum Ctia furfuribus , aut fi per mittit annona,farina erdei uel eruitdeinde ubi conualuerint , circa meridiem pratis , aut noualibus uilla:contiguismatresadmouendsfum,&:afepto emittendi agni,utcondifcantforispafci,Hacille j» KPalladius. Menfenouembri agnorum primageneratioeft,PalladiUs,PIurauidemoxinE.ex Varrone, De paftu agnorum dixi etiam nonnihil in Oue E.ex Crefcentienfi, Ad conficiendum cafeii aliqui addunt pro coagulode fici ramo lac SC acetum. (Jua ob caufam apud diuj Rumi® face! Ium a palloribus fatam ficum non negfrim:ibi enim folent facrificarelaCle pro uino , 8j’o6i«,iiro;(lego«'Uclmt,)Hefych. Aj>’-,agnianniculi,Iidem, Varinus etiam alibi ex Ariftophanegrammaa tico,caprilli pecoris nomina pro artate diuerfa enumerans: Wluliilr etiam.inquiqin state quadam di> cuntur, K iP^rrpsaiirSIr. Tfw»!/, otiis fex menflum,Hefych.Var. Eiiy(;^(,agni,Iidem. »*,lidcm, dfimi.agniquipoftremi nafcuntur.Hefych.Varin. nimirum qui Latinis chordi dicutur. *w«o(,agni,Iidem. Wyitoj/ agnum elTe dicit Ariftoteles,Plutarch. problem.Grarc. 14. Apud Hefya chium SC Varinum uox eadem oxytona fcribitur,fi^ per ».in penultima. Yi«iatas(/,'ra.^rioi/, Suidas: Hefychius foetum infantem interpretatur. BwBKjTOtyrHKjKsttjQiws/pxiaeirB.Hef. Var. BeiVrMt, (apud Var.penultima eft per i6ta)7ii:i^VB«itj'tx,Iidem. J® Epitheta. Hirtus,Columella 7. Hornus,idefthuius anni, Propertius 4. Eleg. Imbecillus Kimmaturus,Columel.Iib.7. La(ftens,Ouid.4.de Ponto, La(fteoli,Prudentius, Mollis, Martia lisy. PetuIcl,Lucretius lib.i. Pingucs,Vcrgil.i.Aeneid. Saturior ia(ftis,Columel.i. Subrumi, hoceft!adentes,Ibidem. Et prsterea apud Textorem, Alacer,balans,blandus: Campiuagus,cor» niger.cornipeta:Imbellis,incuriofus:Lanicutis,lanigcr,lafciuus:Mitis,mol!iculus:Pauidus. ^Aa gnsepitheta. Muta,Horat.i.Carm. Niuea,Iuuenalis Sat.ii. Nitida,Horac. i.Serm. Nouella, OuidiusdeArte. Pauens,6.Metam. Pulla,idcftnigra,Horat.i.Serm. Tenera.Statiusg. Thcb, Bt apudTextorem,Balans,cicur,humilis,lanigera,mollis,tenera. ^ Afi'’«(MtAii/,Homerus Iliad.x. Scholiaftes exponit tomhlu. fyilr ynAxSW, Crates apud Athensum. AjeBoj/ ntyixii/ xa* Xfmimii TOsmt.Oppianus libro 4.de uenat.S£mox eundem, iproi/ uocat. Hs^ra-rsptfubaudi »!?«&:. 4“ mp,) nouella 5C tenera ouisCagna uel agnus)laiftens, qus nondum guftauit herbam , » 5 pWp »«> voi7iiini/(isiiA«84B«,Hefych.Varin.quafiinoraculoaliquo hocuocabulum fiue epitheton ouis, fi« ue pro oue per antonomafiam pofitum reperiatur. Significat aut? fuauiter odoratum : folent enim nuper editi foetus pecorum prsfertim.fuauem quendam, uitalem SCladleum, ut ita dicam , odorem fpirare.Eft SC herba hedypnois apud Plinium, a fuauitatc odoris diaa,eadem opinor qus hieracium fecundum Diofcoridi,8f uulgd dens leonis. HVp-rvwVst, (melius Mvmas, unde genitiuus «AvmiL V«r,OTAv^t(x(i«w,multa pecora(fynecdochicc) poflSdenti, Hefya chius.Varin. Similiter dicuntur OTAv/yiurtlr , ut mox fubijcia. xfvxs tx»®, Hefych. V a rin. MtTOMiK.aKv^i'* TifiSxTX, Suidastoues intelligo medix xtatis, qux iam primum agnbs parere incipiant. Similiter vtmjiyiue-dicitur.ut mox fequetur. A{K(VT»f , o tofesni;, per translationem ab to agnb qui in caput fere proni faltare folenqtanquam aerem cornibus impetcntes,Suidas & Varin, ex ScholHs in Iliad.pi. , »1 t/UWtflr, Hefych. Varin. hoc eft , in aquam fe mergentes pr*«io capite, urinatorestquam uocem Latini a Grxea arneuteres mutuati mihi uidentur. AjrSVriij, Dc Qiiadrupcdibus qui capite pratmlfTo in mare fe mergit, ab agnis qui dum prioribus Taltant pedibus , eaput terra: ad> mouentiquamobrcm hippurum quo^ pifcem, quod continuo exiliaKjrirt/Tiu aliqui uocabant, ut Athenxus fcribit, Varinus inXefini»}. ^i'irti7»er,ii/6s»7ffet, ab agnis qui inter currendum caput concutiunt, Scholiafles inlliad.rr. EtalibiinIliad,(«.A{K'r/5v,U»fim, Hefychi» us, Varin.malim «j rii^Vjab AfetiM uocabantur rhapfodi,quod agnum fui cantus acciperet pramium,Hefych. Varin. De arnodis Si rhapfodis uideScholiallen Pindari in Nemea, a principio Carminis fecundi. eft Athenis religiofillimum & fummtim iudicium haberi, in quo fena tus SC populus una coibant: quo tempore a triginta tyranis penein extremum difcrime adadi funt. i» imq4'«(«,pugno:a(r» 8f r^ri.concilioinam ad conciliationes prifci adhibebant agnorum facrificla.Va rinus. A^we«,oirtTO7tfifleyrfl5«gs(riinfyirc^©'«f*©',Idem, Afrworrtt^.SfitSt/jSflCOTArytft/jIdem, W(/,KAAira(/5sls*i>(/ee(<«««|/,Ariftoph.ln Equitibusiubi Scholia,iir«(/ sr&fitiWss.Ttpnsrirsj»! K(cc SisSss , quod inde repetit Suidas Sf Varin. b5{ didlio pertinet ad hominem fenfu SC iudicio carentem notandum , unde apud Menandrum iJuV'»:, « tfti 7iy^®',iflJ«&»s,W&’ ciMtvnirz Ttfi aitroitS^,9 iftr vouti&s «(rroc, V arinus in Bsyai'©-. A/rrwt/,paroxytona, Itas quo fanguis excipitur in facrificijs: Cretenfes iiirici/ dicunt , proparoxytonum , quaii «(«'isi' , a fanguinc, Varinus. Suidas etiam mterpretatur vcujuJIyicii iu8«(/. Hefychius.T vit^i!c->sitcitaT&-,ne, icio quam retfte. cctrriSft a^sblomcrus Odyf y.apud Etymologum, At no,8£ alibi. ^ mAi/yylinSIr.cut TttAvtyrSlr fuperius,)qui agnos mulcos,id eft pecora multa, per fynec dochen,poirident:™Ai/S{i(«(«rTO,!i^iasi,Scholia in Iliad. i . 8f Varinus. Tibareni populi wiAvyy tosfr, (7reAv7if«6tTO,mjAi/SfSfr(Mrtiy Xgn>(/ dixit: ubi Scholiaftes Arnen urbem Boeotix interpretatur,didlam ab Arne, qux ex Neptuno Boeotum pepe* rerit. Alij uero negantes Arnen urbem tempore belli T roiani extitilfe.TryVii/ fcribunt:’Zenodotus yo ueroCut V arinus refert) Aeirgsi/: qux minime nrAsscpyvA©' fuiife uidetur , cum ab Hefiodo tanquam rigida SC hyemalis uituperetur. Aiunt autem Homericam illam Arnen, fimul 6C Mideam eiuitatem a (Copaide lacu abforptas efle, Penelope primum Arnea,Agrt«,dii'« jjsgiil/aCs In Scholijs legitur Arnen etiam Chsronesfuiire,8iTarnen Achais urbem. Cg terttm Leontarne uiciis eirca Heliconem fuiuaut fons,ita didlus , quod immolante illic Adraiio leo |o agnumrapuerit,Varinus. Arna,Ajra ciuitas Lycis,Xanthus poftea di<3a, Stephan. Arnes, Aj. naqparua ciuitas Lycis, Idem. Poil Bolbiticum oftiumNili,arenofumquodda&: humile promon torium ualde expofitum eft, quod Agni cornuappeIIatur,Strabo li,i7. AitmisJ mreiitis,Smd.Var, fluuius circa Themifcyrum,Etymologus. Amnits,A;rriTO, populi paruasinfulasOceaniBritanni ci habitant, quorum mulieres facra Baccho cclebrant,Dionyfius Afer. Inter oppida Crets infignia Polyrrhenium numerat Plinius. SuidasnflAvyyi«/e;»uocat,inprouerbio, oiK^HT^rithSvojtw, poAvgfa/, urbs Crets,qudd multas oueshabeat,Stephan. Rhene,Pto»,infulaparua prope Delum, uideOno mafticon. Achsi commune confilium una in curia cogebant , quod Arnarion iiocabant, Strabo libro otftauo. fb. Vanus Si Euganea quantumuis mollior agna,Iuucnalis Sat,8. Arne,agni caput,Feftus. 1» Xier*,TO Bj/ Kjyait, ( inteftina intelligo,qus Si chords uocantur,)Hef. Var. Cc- Ciaudian,Iib, 1 6» AgnigrundibantjdixitjCum grundirc proprie fiium fic , Nonius, Agnus curio apud Plautum m Aul.exponitur bcftia curiofa,U€l macra 6c curis confeda, f d. Vc pauct aereis Agna lupos, caprea:^ leones, Horat. i. Epod. Lupis QC agnis quanta for tifo obtigit, Tccum mihi difeordia eft,Ideni Epodon 4, Quarfitum aut matri multis balatibus a» gnum Martius a ftabulis rapuit lupus, Vergil.9*Aen* Home* rus de audace 9^ impudente rapina, V arinus in ^e. Pefeia Ael.StiIodiciaitcapitiaexpellibusagninisfac?Ja,quod Graeci pelles uocentpefce, -TKjVide in Oue e, Rheno proprie ouium pellis eft,ucl agnina potius, ex Graea uoce con ijcio:uide ibidem* Galenus in Gloflts* Apud Hefychiumj/a/lxi/,Arifloph, apud A. jo thenajum. ^h. Agna aurea Phrixi,uidefupra in ariete aureo. In Plutarchi Vitis alicubi legimus agnum qui gemellos utrincp corymbos haberet natum,ncc iam occurrit locus. Scalpere terram Vngui» bus,8^ pullam diuellere mordicus agnam Coeperunt, Horati. Serm.Sat.S.demulierjbusucnefxis. Veteres Grateihoedorum, agnorum,uitulorum^in^C(fIis inteftinis futura praidicabant , Paiifan. Coronata agna aliquid luftrare fiue expiare.Iuue.Sat. i;. Agnus dicitur a Grsco «,wc,quod ftgni ficat caftam,ed quod fit hoftia pura & immolationi apra,Fcftus. Pecoris foetus non ante ocflaui^ diem facrificio purus eft,Plin. Fuit quidem prifeis opinio, ut ex hoedis potius & agnis hoftia; fieret, quiahx mites & cicures effent, Gyrald. Agna humilis, Horat.i.Carm, ubi Acron, Non humilem agnam,fed humilium oblationi aptam, Agricola de bouc rem diuinam facft, opilio de agno,cpolus «o dec3pr3,Lucian.in lib. de facrificiis, fyxs aliqui deriuantiA^it ■rih «yw,» Hh M %Iu/, quod ad uota SC fupplicationes agnus hoftia adhiberetur, V arinus. AK^W/aucrbum fit a (x» SC «fvS, id eft cocilio; • ad reconciliandum enim prifei hoftijs utebantur agnis, Idem. «An quum in Aequimelium mifimu» p-^4 De Qmdmpedibus. qui afferat agnum quem immolemus, is mihi agnus affertur.qui habet exta rebus accommottea, K ad cum agnum non cafuffed duce deofcruus deduciturf Cicero i.dediuinat. AfnSf/ iiyaTtiaVoti/i. £«(. Lu 'mstiiii&iu, Homerus» Idulis hoc eft agna alba.idibus ( inde.nimirum idulis dida ) a flami ne loui cadebatur, Feflus.Idibus alba loui grandior agna cadit, Ouidius, Ouidius Termino deo a> gnam 3C porcam in fecundo Failorum immolari prodidit ; item Horatius.Cum cecinit, V el agna fe« ftis ctefa Terminalibus. Vbi Acron,Terminaliorum inquit diem inflitutum.ut per epularum fellis uitatem ctefis agnis fines feruari faceret. Numa tamen fanxiffc fertur, ne Termino ex re animata fa» erum fieret,GyraldUs» De porco, agno uitulo^ immolandis in folitaurilibus, nugas quafdam, 11 libet,lege apud Catonem de re ruft.Cap, 141. Ambegni bos Sf ueruex appellabantur, cum ad eo- rum utraeplateraagniinfacrificiumducebantur,FcftUs. tcj-jni/. Sopho- I» cies Danae.intelligit autem agnum,8C porcUm animal libidinofum, quod ideo feram Veneream UO cat. his enim duabus hoftijs ad expiandum utebantur. Poteft etiam caprarum fobolcs accipi, quod hoc etiam animal nimis in Venerem procliue fit, i(sa tis Imv vAet(aii, (ut agnum & hoSdum intel- ligas.l) Aliqui perdices interpretantur, tanquam expiationi aptas, quae foemina in laqueo propo- fita illici capi^ folent,Ut inde Veneream agran,id eft uenationem dixerit poeta, fed hoc non probat Hefychius in uoce Prateidahea agna Uocabalur, quae ahte alia caedebatur, Feftus. Eft dC porca praccidanea,de qua fuo loco. In omnibus Calendis regina facrorUm, id eft regis facro- • rum uxor , porcam uel agnam lunohi immolabat,GyraldUs, Tubiltiftrio, id eft ultimo dic Qtiin« quatriorum,qUo tubae luftrabantur, de agna res ditiina Mineru» fiebat. LCge Varronem, 8C alios, Niueam reginae ducimus (alias,cacdimus) agnam. Par uellus dabitur pugnanti GOrgone Maura, !• luuenalis Sat, ii.id eft Palladi,quae Mauritana Gorgone,capite Medufae ufa a poetis fingitut. Athc- nienfes annua folennia Mineruae tauris agnis celebrare folebant, utait AlexahdCr, Gyraldus, di(rs7rkeynT!mc-iy^tixs, dicebatur qui imbellem Alitium imperitum, calumniatoribus Sf exercitatis exponeret, quod id animal omnium maxime fit imbelle. Refertura Diogeniano.hemifiichium eft heroicum,ex oraculoquopiam,utconijdo,decerptum,Erafmus.Me« minit6f Suidas in PjoBaAomi. Agninis latftibusalligarecanemtPlautus in Pfeudolo, Ballioni lc= noni uerba affingit hac,Quia pol qua opera credam tibi,una opera alligem fugitiuum canem agni- nis laClibus. Qui canem alligat inteftinis agninis,is non modo canem amittit, uerum 5C pradam ul- tro dederit fugitiuo.Stc qui credit homini male fidei,8f rem perdit, Si ftuftra obligatum habet eum, C Hermon.de cubilibus leonum, dc mon tibus pardoruni,Canticorum 4. (Mons leopardorum diftat a Tripoli per duas leucas, rotundus & al - tus,una leuca aLibanodiftans,BrocardusindefcriptioneTcrra: faniftp). Immittetur in illos quali* Ico, &quafi pardus laedet eos,EccIefiaftici 18, f Alpheih.ticl alpheil,(utRafishabet:utAlberttis, alphec:ut Auicenna.alfhed,)gcneraturex leone Si leopardo(id eft panthera.uei pardali, ) ut mulus ex equa & afino.Cicuratur autem aliquando, uenatibni adfuefeit ut canis. Cum autem errat in uenationc,(aberrat,fruftratur,&; non alfequitur praedam.) rctrogreditur iratus, Rafis, Aliquando cicuratumhoc animal.ducitur ad uenandum.&f nili admodum blandiatur ei uenator.rettoceditK occidit homines Kcaneselupos etiam libenter interficit, Albertus.BellunenIis alfhed leopardum in terpretatur, deminorem elfe ait quam alnemer.ut fit pardalis minor; uide in B, Leopardos quidem etiam hodie inaulis principum.alios maiores.alios minores haberi audio. Aconitum pardalianches interimit alfhed&alnemer.Auicenna: Vetus interpres tranftulitieopardos SClynces. Leopardn 6» quidem hodie uulgd ditftum.in principum & regum aulis, fimiliter ad uenationes inftittii.&f nifi in. tra paucos faltus feram alfequamr a uenatoredimilfusjuehememer iracundum redire legimus. Pardus Dc Panthera. A. Lib. I. 957 Pardus fic quidem cicur, fed nunquam prorfus fuam feruatem exuit. Nam cum 3 uenatore dimitt/< tur.nifi quarto aut quinto faltu feram aiTequatur^ferociter iratus fubfiftit:fl(: nifi ftaiim furenti uena tor bcftiam aliquam obtulerit, cuius fanguine placetur, in ipfum uenatorem uel in quoslibet obui* os irruit. Aliter enim quam (anguine placari non potell, Quamobrem uenatores curant ut femper agnos uel alia animalia fecum habeant, Liber de nat. rerum. Alphee animal eft perquam ferox dC noxium:muItimItaIia,Gallia8^Germanialeunzam(onziam)uocant,Albertus. v n c ia (inquit iridorus)ej(lanimalfatuiirimum,nonaltiuscane,red longius corpore,canibusualdeinfenfum, prafa dam noncd/t,nifiin TublimuSi! faepe cum ad arborem uenit,a fummo ramo fulpenfam uorat. Cum libidine feruens aliquem fauciaueric , mures ad faucium conueniunt , QC permingunt , ille moritur» I* Vnde quidam ab ea uuIncratus,nauigio in mare uedus eft, ne infeftaretur a muribus : qui homine qujerentes cum ad littus maris ueniflent, fubfttterunt. Fel eius mortiferum eft, (hoc alfj de leopardi fcu pantherae felle fcribtintjfolius opinor inter quadrupedes:quamins inter caetera etiam animalia, nullis quam ferpentibus fel uenenatum eflelegere memini : muftelac fylueftris tantum fel uenenatii efle apud Plinium Iegimus,)Hacc ille. Addunt alij,nafcihocammaIin Africainteriore. Italice lonza fcribitiir. AIiqui(noftra artatolearnam interpretatur, alij pardum, alij pamheram,tefte Fr. Arlunno* Eft&^i^AVZANVM apud recentiores animal, uicini falcem nominis occafionchic memoran* dum.Hoc crudeliiTimum e(ie fcnbunt, nullam ab eo tutam elTebeftiamjIeones quo<^ terrerctfuo tau tum generi parcere, in cicera gralTarijilla praecipue quae fortiora funt & uim alrjs inferunt , homine imprimis odilTe, Liber de nat.rerum, ^ Alberius,qui etiam Solinum citat,apud quem ego nihil tale i® reperio. ^Demorfiileopardi,(aInemer 6i(!aIfhcd,)exgcnereleonis,&uulnereunguiumeorum, Auicenna 4. 6.4,10, ^Sed ut magis fatisfaciam omnibus, ne^ res diuerfas confunderecuiquam uidear,priuatim primum quse de pardo feripta reperio, referam omniatdeinde quae de leopardo: nifi ubi exGraeco pardalis, uel Hebraico aut Arabico namer , aliqui pardum aut leopardum tran{lule> runt:ea enim ad pantheram feu pardalin pertinere certiiRmum eft, A R D V M Pliniusapanthcia,ut fuperiusrecitatn,fexutantumdifferrcputat,feddubitat* Supra dixeram pardi nomen Latinis tantumiufitatum efte, Graecis non itcm:fed nunc in com* mentarijs in Plutum Ariftophanis locus occurrit,ubi interpres enarrans uim uerbi eft crepitum aluiemiftjftc Ccribitit^rluj Kga 7rK^As.e§i*H7iKop ycif rv Jifap* Verum apparet grammaticum iftum recentiorem efle, nec inter clafficos adnumerandum authores, 5* Apud Ariftotelcm hiftoriar anim.i.ii, legimus ow Theodorus pardos tranftulit.Scribit aute Ariflotelcs chamsieonem habere pellem pallidam nigris diftimftammacuiis lupardalia.Necalibi ufquam haec uox uel apud ipfum, uel alios quod fciam rcpcriturtncc Gaza pardum alibi conuertit. Heliogabalus ebrios amicos plerum^ claudebat, 5:^ fubitd notfJc Icones, 8^ leopardos,&r urfos,cxar« matos immittebat, ita ut expcrgcfatfti in cubiculo eodem, leones, urfos, pardos cum luce , ucl quod eftgrauius nod^e muenirent,ex quo pleritj exanimatifunt, Lampridius. Videri aucempoieft eof* dem pofteriorelocopardosdicere, quos prius leopardos dixerat. In his fylueftribus( locis Hyrca* niae)^ pardi iunt,fecundum a pantheris genus, noti (atis,nec latius exequendi : quorum adulterinis coitibus degenerantur parcus Iexnarum,8d leones quidem procreant, fed ignobiles, Solintis, Par* diis fecundum poft pantheram eft genus, uarium ac uelociirimum,8dpraecepsad fanguinem : faltu 4® enim ad mortem ruit. Ex adulterio pardi dC\esnx leopardus nafeitur, 8C tertiam originem efficit, Ifidorus. Leones quos creant pardi in plebe remanent, iubarum inopes, Solinus&r Plinius, Par* diis eftbeftia torua , acuto nimis impetu , corpus^ moribus auium conueniens habet: colore uarium, faltu potius quam curfupradam infequitur.In Africa propter inopiam aqua congregans tur diuerfae fera ad amnes,tbicp leanac befttjs uarijs (id eft pantheris)mifccntur ; & inde pardi pros crcaridicuntur,Bafilius ut citatur in libro denat.rerum. Odore pardi coitu fentit in adultera leo, tota^ uiconfiirgit in poenam.Idcircoautflumine abluitur, aut longius comitatur, Plinius. Philo* ftratus libro fecundo de uita Apoll.pardales,ri^ peram dat,8Cequo infides ducit fecum leopardum domefticum,quem in ceruos SC damas prouocat, Paulus Venetus i,6j. Et alibi.Rex Tartarorum habetcicurcsleopardos,quimiruminmodumue nationi inferuiunqmultascp capiunt beftias, ^ Leones in delicijs attj itemleopardos habuiffe narratur Heliogabalus, exarmatos cicures^j quos ita inftitucrantmanfuetarfj.ut ad menfas fecundas iuffi accumberet ex inopinato,nemine con fcio exarmatas efle feras,Caelius ex Lampridio, cuius uerba in Pardo iam recitaui. ^ Fuerunt fub Gordiano Romae camelopardali decem, leopardimanfuetitriginta,8fc.Iul.Capitolinus. Giraffae, leones, lcopardi,in prouincia Abaiiac nafcuntur,Paulus Venetus 5.45, Inregno circa Mclacha ur» bem c regione Sumatrte infula, permulti leopardi reperiuntur, V artomannus, ^A Syria Ro» mamuf^ cum beftijs depugno per terram Simare die ac node uindus cum decem leopardis, hoc eft cum militari cuftodia,qui ex beneficijs peiores fiunt, Ignatius in epiftola ad Romanos. ^ L E E R A T dida beftia in Scandinauia,deuorat animalcula muribus fimilia,qux Icmmcr uo cant,8i eo cibo pinguefeit, pellis eius aliquanto laxior fit humana menfura, Zieglcrus in Schondia, «o utpluribus recitaui fupra in Muribus diuerfis. Videtur autem hac beftia, uel leopardus cffe,nomi- * ne detorto,nam &L Germani lepmt proferunt:uel prorfus ei congener, B. PantherxinAfiafunt,inEuropaautcmnulla,Ariftotcles. Panthera in Africa Syria&abun* dant,Plinius. Si lucam bouem Latini fic appcllaflent a Libya.fortaffe panthera quotp & leones, non Africana beftia dicerentur.fcd Ittca, Varro de ling.Lat. Mauritania alit leones,pardales, dC aliasfcras diuerfas, Strabo. Vitra Catadupa Nili procedens Apollonius SCcomitcs.uideruntleo» nes a: pantheras, Philoftratus. Vltimum ptrema Arabia promontorium a Dira ufij ad AuftrI cornu,fert pardales fortilTimas.srejifdass «AxiVirs.Strabo lib,i6. PoftBarygazam continens ad Au. ftrum pertingens Dachinabades uocatur:qua fupra hanc eft mediterranea regio ad Oriente, mon= tes magnos continet, K omnigena ferarum genera, pardales, tigres. Sic. Arrianus in Periplo rubri maris. In parte Syria contermins,Ieones pardales multo pliircs maiores^ reperiuntur, quam in Libya, DcPanthcra. B. Lik I. in Libya.Dlodorus, Panthera: capiuntur in Pamphylfe parte qus aromata profert.Philofiratus irt uita Apoll, Lyci* S£ Cari* pardalis.nec animofa e4ne9 ualde ualet faltu.nifl cum eft uulnerata: tum fpiculis refiftit.ne® ferro facile cedit, Gyllius ex Aeliano. Eundem locum multo aliter uansfert y olaterranp, his uybis : In Caria SC Libya (lego Lycia) pratlongi admodum pardi funt , ac animo irnbdles.minimumfaltu agiles, pelle adeo dura utferro non cedat. Vteruero melius, iudicabunt qui Gra:ca uiderint. Panthera: numerofa: funt in Hyrcania, Solinus. In itinere quod dextra Gait habet , defcendenti Apollonio leones ac panther* occurrerunn Pniloltrams, Pantheras cicures ad fuum regem Indi aiferiint, Aelian* f Alnemer eft animal minus lynce,id eft lupo ccruario,leopardo limile figura &: colore, fed ali< ^ quanto maius, pedibus quo^ & unguibus maioribus & acutioribusioculis obfcuris SC terribilibus, ut ipfe uidi-ldeni leopardo fortius,ferocius 8C audacius eft.Inuadit enim 8«: dilanlathomines. Cate, tum feopydus Arabice ^minatur alfhed, Bellunenfts. Hinc conicifturam facio alnemer panthe. ramOppiani maiorem elTe , alfhed autem minorem : quanquam Nicander de aconito in Theriacis fcribens,pardalianchesuocariait, quod a palloribus proueneno mortifero obijeiatur Swiw mAimi (id eft magnis teris.quafi pardales omnes magna: fint,) l"/»: ^ ««Aanfolss <^1 JJWst. Eft autem Phalacra unum ex cacuminibus Ida: montis. Pardalium duplex genus eft,inquitOppianus ; funt enim alia: maiores SC dorfo amplioresialia: uero minores , fed robore(( aereus* crebris oculis(id eft maculis)nigricantibus, H*c Oppianus. Ante annos aliquot Franefordi* me« mini ttidereuenales^uafdam pelles peregrinas.maculofas,anguftas,quin(pautfex digitos latas, bc. nelongasicauda fere magnitudine & figura utfelium,circulis nigris diftintfta. pelles fingulas quina que drachmis argenteis indicabantteoniungebantur autem uiginti in fafcem unum. Animal ipfum leppatt uocaban t.hoc eft leopardum. In hoc genere(pardorum) eft qui cognominatur bitis, haud alqs abfimilis,prgterquam quod cauda carere dicitur: is fia muliere alpiciatur,extcmplo eam inmor bum deducit, V olaterranus ex Aeliano, f Inter omnia animalia(inquit Ariftoteles in PliyliognO micis) leo perfetSiflimam maris ideam prae fe fert, Kc. Pardalis uero inter ea qu* fortia efte uidetur, je femineam magis formam exprimit,(«,/SOT:fi7«(/,s3>c7Mili/,4f»iit9,/Es,iiDus>o'cisiOTi/,s\)^i!j/, i(l/B^’!,7reAi/8.iEs,i/^i)(/,Klr6Aix7Ti(;,7reAi/?of bulofa audiuifte etiam gryphes punflis ut pantheras uarium habere corpus. Terram Eremborunt (id eft Troglodytarum uel Saracenorum in Libya)comparant^j«, Pollux. Ida mons Troite eft.&i accipitur pro quouis monte , ut Achelous pro quauis aqua. Iones itero nemus feufyluam,idamuocitant, St: interdum Attici quo9,Varinus. SvAsy©", locus montanus eft, fic di- dius quod ligna habeacuel fimpliciter locus fruticibus & arboribus coferdlus. Fedeordego fhed, autfhedos uel fhcdot puniero plurali)quifunt leopardi.manent pleruntf apud fluuiosin locis con- 5» fitis arboribus.St: maxime iuxta arbores camphora.Albertus lib.8. f^Pardales uino deledantur, Oppiano tcfte.-undcforfan poetat fabulantur eas olim mulieres Bacchi nutrices fuilfe. Vide infra in h.Q.uamobrem uino inebriatae etiam capiuntur.ut dicam in e. f Panthera aliquando nimium fe replet cibo.ut SC alia acutorum unguium quod acrius efuriant: fic repleta in latibulum fe recipiens diu dormit, Albert. Veneno aconito carnibus infperfoa uenatoribus extinguitur,nifi fleretis hu manum inueneriqquo deuorato fibi medetur,ut pluribus referam capite quinto. Leopardus cum agrotat,fanguinem capri fylueftris requirit, St flercore hominis pro remedio utitur, Albert. f Par. di in Africa inlidunt condenfa arborum.occultati^ earum ramis in praetereuntia defilitinqatcp e uo lucrum fedegraiTantur, Plinius. Pardalis curfus celeritate cum alia plera9,tum maxime fimias af. fequitur, Aelianus. At alibi non celeritate, fed aflu mox recitando, fimiam ab ea comprehendi ait: 40 Philes fimpliciter fimiam ab ea captari fcribiqPlutarchus odore illedam fponte accedere & capi. Qiiamobrem in Mauritania pardales(inquit Aelianus)cum robore fint SC uiribus prxftantes , non curfu quo maxime ualent,fimiasperfequi aggrediuntur: caufaeft, quoniam non longe ante hanc excurrentes fefe tradunt:fed 8C ut mox eam uiderunt.in fugam fe conferentes, in arbores altas afeen dunt,8d illius impetum declinantes, illic confident. Veruntamen pardalis ad hanc rationem fimia • dolofior.infidias molitur,&: dolos nedit. Vbi enim fimiarum multitudo manet.eo profeda, ad ter* ram fe fub arbore abtjcit,& iientre proiedo humi, fic iacet, tibias ut admodum remilTe porrigat, ocu los claudat.fpiritu compreflo fefe ab anhelando contineat , SC uero mortua uideatur . lllte itero ho. flem ex alto defpicientes , mortuam fufpicantur,&facillime credunt idquoduehementer optant, nondum tamen defeendere audent. At experimenti caufa unam ex ip(is,quam audaciorem putant, j» ad examinandum pardalis alfedum promittunt, hate quidem non omnino fibi praefidens defeendit, fed timide &: pedetentim primo decurriqpoft metu reprelTa retiertitur, T um uero iterum defeendit, & cum proxime ad pardalim acceflit, regreditur rurfus. Tum tertio defeendit, &: illius oculos fpecu latur, fpiritum ducat necne periclitatur. Illa autem immotam fefortifiime proflans, paulatim huic animos addit. Et iam cum hanc permanere conftanter fine damno circum illam fublimiores ex fupe riorilocofimio fpeculantur, fiduciam, dC fpiritum colligentes . ex arboribus frequentilTimo decur. runt.Si circum eam conciiriantes.faltant.fimtil &C fupraipfam gradtentes infultant: &: in illius con. tumeliam faltationem fimteam faltantes.multifariam ei illudunt, Sf gaudium quod de hac ipfa tan^ mortua immortaliter pergaudet, teftant.llla automnia fuftinens.fimul ac illa ipfas infultando,8f illu dendo defatigatas efle intelligit.ex inopinato exfiliens, earum partem unguibus lacerat.parte denti. 60 bus diflrahiqattp opimum, SC adipale ex hoflibiis prandium fibi abunde comparattSC tanqua VlyF fes ancillarum contumelias SC procojum, fic diu mukum^ haruih infultationes perpetitur , ut ho- flei DePantlicra. C. Lib. L p4I fies ulcifci queat, Hademis Aelianus, Vide etiam infra in prouerbio , Pardi mortem adfimulat, ^Caucafus mons{inquit Philoftratus Iib.i.de uita Apol.)principium eft Ta*iiri.qai per Armeniam, Ciliciam SC Pamphyliam ufep K Mycalen procedit, &c.Qudd autem nofira ex parte appellatus Tau rus per Armeniam protendatur, quod quodam tempore creditum non eft, teftantur pantherat, quas in Pamphylia; parte qu^ aromata profert, captas efte competimus. Tales enim ferte aromatibus gaU dent,S^ ex longinquo odorem fequentes trahuntur,& ex Armenia per montes profedlae ad Horaeis lachrymam feruntur,quotiens uenti ab ea parte flant , SC arbores liquore turgent. Accepi etiam iri Pamphylia pantheram captam fuifre,aureum torquem circa collum habetem Armenijs literis huiuf modi infcriptum,Rcx Arfaces deo Nifteo. (Gratci codices non habent inferiptionem nec Armenia I» cam necGratcam.) Regnabat autem temporibusillisinArmeniaArlaces. Is ut opinor feram ili. dens eximia prateatteris magnitudine, eam Baccho facrauit,Bacchus enim Nifanis a Nifa qua in Iri diaeftnunciipatur,nonabIndisfoIum,fedabomnibusgentibusquaeOrientem fpeiflant. Illa uerd quam dixifera,aliquandiu cum hominibus eft uerfata,attre(!}ari demulceri^ manibus patiens. Ad. iienientc autem uere,ubi Veneris eam cupido ftimulauit, maris defyderio traeSa in montes feceflit, eodem quod gerebat ornamento inftgnis.Et poftea capta eft in inferiore Tauri parte, aromatum o. dore,utdiximus,alIecfta,HacPhiloftratus. Leopardi amant arbores camphorsc,&rnequiseas in. uadat cuftodiunt, Albertus. Admirabilem quandamfinquit AeIianus)odoris fuauitatem olet pari dalis,quam bene olendi praftantiam diuino munere donatam, cum fibi propriam plane tenet, tum uero caetera animalia hanc eius uim praeclare fentiunt . Haec autem hoc modo uenationem capit; 10 Cum horum quae ad uiiftum opus funt egct,fefe uel in loca arboribus conftta,uel folijs ueftita,ita oc cultat,ut inuentu difficilis tantum refpiret:hinnuli,dorcades,caprac fylucftres,at^ alia eiufmodi a. nimalia quadam fuauis odoris illecebra attrahuntur,S^ proxime accedunt. Illa tum quam mox de Ia tebra exiliens, ad praeda fe rumpit,atcp eam comprehendit , (ex latebris profilit atep inuolat, Vola= icrranus.) Pantheram fe abfeondentem uenari ferunt, propterea quod fiio odore belluas deleflari intelligat: propius enim ita accedunt,quas corripiat, Ariftot. Tradunt odore pantherarum & con. templatione armenta mireaflFici,at^ ubi eas perfentifcanqproperatdconuenire, nec terreri nififola oris toruitate.qUamobcaufam panthera: abfeonditis capitibus, qug corporis reliqua funt,fpecftanda praebent, ut pecuarios greges ftupidos in obtutu populentur fecurauaftatione,Solinus. Ferunt odore(apUd Volaterranum non redie legitur colore) earum mire folicitari quadrupedes cuncSas,fed n capitis toruitate terreri. Quamobrem occultato eo,reliqua dulcedine inuitatas corripiunqPlinius. Ad pardalim pleraij uel fponte adcurrere,odore allecfta,limiam cumprimis,narrant,Plutarchus. Hinc aliqui pantheram ditftam uolunt,qudd omne genus ferarum alliciat SC captet.Ifidorus tamen alia quidam nugatUr.Panther(inquit. pantherem cum panthera confundens) dirflus eft , iiue quod omnium animalium fit amicusCimd inimicus)excepto dracone, fiuequia fui generis focietate gau. det;K ad eandem fimilitudinem quicqiiid accipit 6c redditipan enim omne dicitur. Hic ille tum ri- dicule tum obfcure. Animalium nullum odoratum,nifi fi de pantheris quod ditftum eft credimus, Plinius. Ariftoteles problematum 15.4. caufamquirit cur animantium nullum fuauiter oleat, ex. cepta pantheratqui etiam ipfa,inquit,non nifi beftijs ita olet: ferunt enim fuauem illis olentiam ab hacrefpirarfSed nihil adfert aliud quod ad pantheri hiftoriampertineat. Pardalim citeris anima io libus fuauiter olere quidam affirmant: uenari in feneda nimirum beftias alliciendo gratia fui odo ' ristat nobis nullam odoris affert fuauitatemiforte quod olfadum homines habeant omnium ferme deterrimum.Itacp multi odores fuauitates^ eorum, uel grauitates,nimirum latere homine poffunt, Kc.Theophraftus decaufis 6.y. Etrurfus Animal nullum penitus odoratum eft, nifi quis par dalim dixerit fenfui belluarum bene olere. Albertus falfum efte putat citera animalia pantherae odore deledarhquoniam in opere philofophi de fenfu dC fenfili legatur citera(preter hominem)ani malia odoribus nec fuauiter nec molefte affici. Odoresquidem certos animalia quaedam fedari auf fugere, conftacfed fortalfis hoc circa cibum folum, cum ex odore quid ipforum naturi conueniat autaduerfetur percipianKut ea fortaflis tantum bene oleant eis, delonge etiam adea pelliciantur, qui in cibum eis uenirepolfunqnon ut meram odoris gratiam captent. Sed in prifentia hac de re « nihilftatuo. f Mareslnomnigenerefortiores,(magisanimoli,Ariftot.)priterquam mpantheris ’ Seurfis,Plinius. Semiramis Affyria non fi quando leonem cepiffetaut pardalim fimilemueferani interfeciffet.fed fi lemam elfet nada.in eo fibi placuiffe fertur, Aelianus in V arijs. aW»p -n (mit n> , Scholiaftes in Alexipharmaca Nicandri : qui cum fcripfiffct pardalim frequenti alfultu excre= mentS hominis in arbore fufpenfumCid enim pro remedio petit aconito cS carnibus deuorato,)pete te.fubtjcit, hoc animal natura infirmum eife: hoc eft cito fatigari Sf exhauririenimirum qj in primos impetus quantumcuncp uirium habet &C omnem fui roboris contentione infumat. f Pardus ce. Ier,Lucanus libro 6. Leuiores(id eft celeriores)pardis(nemerim)equi eius,Abacuc primo. Suem SC aprum dices o-i/fyijyvvtfaz.leonem tif«f(«w,pardalim srsifap.id eft faltare,Pollux. Idem alibi parda, lin corpus habere fcribit,t/j^i!t',ii'iiAm’jrj/,i»i/l»aJi«l;/,«A7»tilf',i(lJ5iraA6j,hoc eft agile SC faltibus aptum. £e ffCtecos gignunt canes,lupi,pantheri,thoes, Plinius. Author libri denat.rerum, pantheram iemel tantum parere feribiuNam cum in utero matris,inquit,coaluerc catuli.maturis^ ad nafcendum ui. ribus pollent,odcrunt temporis moras.Itaij oneratam fcetibUs^uuluamitanquam obftantem partui» 942 Dc Qmdrupcdibus unsu.biis laceram. Vnde illa parmm effundit, feu potius dimittit . dolore cogente. Ita pefiea corm. OIIS&: cicatricofisfedibus.genitalefemeninfufumnonhacret acceptum,(ed triitum relilit.Nam.te- fte Plinio, animalia quorum acuti funt ungues, frequenter parere nequeunt.uiiiantiir emm mtnnfe cus fe monentibus catulis. Ha:c ille. Leaenam quotp eandem ob caufam femel tantum parere, iiul- Ei quondam opinio fuit.quam refellimus in Leone c . Pantheram dicunt parui eife partus.K pau. ci & difficilis propter ungues longos & acutos.quibus catuli frequenter uterum matris laedunt, AI. berius Panthera tempore libidinis admodum uocalis eft , Si ad uocem eius alia eiufdem aut uicini seneris animalia conueniunt.Mbertus. Leaenas cum pardis coire, unde leones gignantur ignobfa les nec iubati (aut, ut Philoftratus refert, foetus maculofi,) pluribus dixi fupra in Leopardi mentto. ne’priuatim‘« in Leone c.ex Philofirato Si alqs. Pardus in Africaabundat, ubi propter aquae pe ,, ntiriam multa animalia conueniuntad amnes.&: ibileanac a pardis adulteratae generant leones, fed ignobiles. Albentis. Efi quando lupi ciim pantheris coeunt , unde gignuntur thoes bigenere ani. mal.quod pelle(fcilicct maculofa)pantheram refert, facie autem patrem, Oppianus j.de uenatione, Sed de thoe uarias authorum fententias in hiftoria eius flatim poli lupum exhibui. D. Leopardi gregarim conuerfari folent, Albertus. Panther(abutitur hoc nomine pro pamhera)fnl generis focietate 'gaudet, Ifidorus. Pardalis inter animalia illa quae fortitudine praedita uidentur, magis ingenium muliebre refert , ut corpore etiam formam muliebrem , ut in B .dixi ex Ariftotele, Leo contra, uiri.tum ingenium tum corporis fpeciem. Animo fane pardalis €ftpufillo,((i«jil|/.nifrle. gendum (iMf dj/.id ell improbo.fed netus interpres legit pufillo:)furtiuo6i: ut paucis dicam dolofo, A. 1« riftot. Pantherx cor maximum eftproportione.ut Si reliquis timidis aut propter metum maleficis, A riftot.a: Plinius, Panthera ingemum molle efi, ( effeeminatum , ) iracundum, inlidiofum fraudulentum(Asx*'n"(' ts* t’a»&A<(<,)timidum fimul Si audax. His moribus corporis etiam forma rcfpondct Adamantius. Namer.id eff.pardalis in facris libris tanqiiam ferocilTimum Si crudeliffl. mum animal cum lupo acleone memoratur, ut citaui in A. Fulmineipardi, Claudianus 8. Paneg. <11 Sapientes Aegyptiorum deflgnaturi hominem qui fcelellum fuum acmalignu occultet animum, ne a fuis nofcatur, pardalin pingunt. Hac liquidem clanculum alia perfequitur animantia, nec finit impetum ac pernicitate fuam innotefeere, (.iti itUixf iim iifitraa,) qua in illis perfequen dis utitur ,Orus. Qiiomodo latitans, aut capite faltem occultato, (cum reliquum corpus nihil pra fe terribile ferat, )alle(flas ad fe propius fui odoris fuauitate feras deuoret.iam fupra capite tertio docuij J* Et ibidem quam mirabili aftutia fe mortuam fimulans , fimias captet, qua de re uide etiam infrd pro. iierbium.Pardi morte adfimulat. ^ Panthera perpetuo fera ell, Ariftoteles. Atqui Albertus & ali) recentioi es facile cicurari feribunt , prafertim ad uenationis uftim , ut fupra in Leopardi menrione dixi capite primo : Si infra capite quinto pluribus dicetur. Sed utcuntp cicur, nunquam prorfus de. ponit feritatem, & fape ad ingenium redit. Leonibus ac pardis, omnibus^ generis eius, etiam feli, bus, imbricata afperitatis lingua efl.ac lima fimilis,atlenuans^ lambendo cutem hominis.Qua cati fa etiam manfuefadla, ubi ad uicinum fanguinem peruenit faliua, inuitat ad rabiem, Plinius. Pido .quod iuga delicata collo Pardus fullinet , Martialis, f Leones, panthera 8i tigrides, foetus fuos uchementer amant, &r pro ipfis contra uenatores pugnando, quauis tela& mortem quo^contem, nunt, Oppianus lib.j.de uenatione, ubi etiam de tjfde ac lyncibus feribit, quod cum ad latibula fua 4* reuerfa catulos fibi ablatos reperiunt , magno K miferabili eos ululatu plangant. De panthera tradit Demetrius phyficus.iacentem in media uia hominis defiderio, repente apparuifle patri cuiufr dam Philini affctfla toris fapienriarillum paiiore cotpifTe egredi, feram uero circouolutari non dubie blandientem.fefe confliiSantem moerore.qui etiam in panthera intelligi polIet,Fceta erat,camlis pro cui in foueam delapfis. Primum ergo miferationis fuit non expauefcere, proximum ei curam intena deretfecuius^ qua trahebat ueflem unguium leni iniedlu.ut caufam doloris intellexit, fimul^falu» tis fuae mercede.exemit catulos ; ea^ cum ijs profequente iifi^ extra folitudines dedudlus, latta attp gefliente; ut facile appareret gratiam referre, & nihil inuice imputare, quod etiam in homine rarum cft,Plinius. Similia qutedam leonina: etiam manfuetudinis exempla, in Leone recitaui. Pardalim audio, cum eam a par uula cum hominibus uenator uerfari adfuefeciffet, atque adeo manfuefeciffet, eam^ fane tanqua amafia adamaret. Si magna cura aleret, ob eam^ rem hoedS huic, que fimul cum ipfa aluiffet.eamhoedi efu obledlarecupiens.comedendum dedilTettedere illum.etfi occifus erat, re= cufaffe. Cum enim primo die is ad palla ohiecflus femel luilfet , ab eo ipfo edendo fe fufiinuiffe, quia propter cibi expletionem inedia uti necelTe haberet. Secundo iterum die hcedus huic allatus cfl , ab eo fimiliter, quoniam adhuc fame non premeretur , fe continuilTe. Tertio die quamuis efutiret qui. dem, & ibiito figno cibum requireret.non hocdum tamen fuum contubernalem attingere uoluille, fed illoreliflo.alcerum fumpfiffe.Homines aute fuos intimos 8i pernecelfarios non modo produnt, fed fepe etia in fratres Si parentes multa perfidiofe faciunt Si improbe Si malitiofe, Aelianus. An= droclis fcnii hilloriam.qui fugitiuus in Africa aleonenutritus fertur toto triennio, deinde captus Si feris Romae obie(!lus,inter quas fortuito idem leo captus erat , ab eodem agnitus & contra panthe* i» r am defenfus cft,in Leone retuli cap.quarto. ^Panther ( abutitur hoc nomine jro panthera ) omnium animalig amicus efi, excepto dracone, l&docui DcPanthcra. D.E. Lib. I. 94'5’ Ifidorus abftg authore . Ego pantheram omnibus inimicam dixerim. Panthera dicitur infcfta efle dra*oni,8t draconem ea uifaadcauernas refitgere.Albertus. Alfhed(id eft leopardus minor)lupos libenter interficit^ Albertus. Ante paucos annos ftatim poft mortem Galliarum regis Francitiri leo, pardosaudio, marem & focmina, fiue dimiflbs negligentiaaut malignitate cullodis,liue per uim e ca uea egreflbs.infyluas aufugiflej&circa Aurelia plurimos homines laniaire,8i fponfam aliquado ad nuptias ducenda in uico rapuiire,8i: inuema mulierum cadauera quarum illi mamillas tantum deuo ralTent, ^ Hyana pardalim odit, Aelianus. Hytenac pantheris praecipue terrori efle traduntur, ut nc conentur quidem reiiftererSi aliquid de corio earum habentem non appeti : mirum^ didlu , fi pelles utriufcp contrariae fufpendantur.decidere pilos pantherte . Plinius. Superiorem ab inferiore |i uidlumfigniflcareuolentesAe^ptii,daaspellespingunt,hyaena:una'm,alterampardalis:hKenim pelles fi fimul ponantur, pardalis quidem pilos abijeit, hyaenae uero non , Orus. Mygale, id efl mus araneus, pantheras terret, Philes. Gal!inaceoiurepcrun(flospantheraelconescpnonattingunt,prg cipue fi SC allium fuerit inco(fium,Plinius. Leopardus uifo hominis craneo, fugit, Aefculapius. E, Leopardus cicuratus SC ad uenationem dimiirus,nifi tertio quartoue faltti prada potiatur , fuc. cenfet adeo ut nifi fanguine placetur, in uenatorem infiltat, Albertus. Plura uide fupra in a . in Par do,Leopardo 3C Alftied. Ego dum haec feriberem accepi a quodam oculato tefte,in aula regis Gal. liarum,leopardos duorum generum ali,magnitudine tantum differentes ! maiores uituli corpulcn» tia cffc,humiliores,oblongiores:altcrosminorcs,ad canis molem accedere, Et unum ex minorib.ali. pt quando ad fpetfiaculum regi exhibendum a beftiario aut uenatote equo iniidente a tergo fuper ftra gulo aut puluino uehi alligatum catena ; Si lepore obicdo dimitti , quem ille faltibus aliquot bene magnis alTequutusiugulct. Venator leopardum recepturus,acceditauerfus&lfruftum carnis retro inter crura protenfum porrigit, ne fi faciem obuerteret ab eo inuaderef: et rurfus loro alligatum ma nu demulcet ac reducit ad equum, 'ille in fedem fuam facile refilit,Idem narramt, tauro aliquando Si leonerimulemiffis,leonem placidiorem nihil in taurum fuifle molitum, ac fponie ad caueamfuam regrelTumtdeinde duos leopardos edu(5os,fiatim uifo tauro in eum infiltjffe t quem SC iugulalTent, niftbeftiarij funibus alligatis ad catenas corum,quibus teneri folent,cos retraxiflent. Senatufeon- fultum fuituetus ne liceret Afficanascpatheras intelligo,de quibus &: proxime dixerat. Vide in A .) in Italiam aduehere.Centra hoc tulit ad populum Cn. Aufidius tribunus plcbis,permifit^ Circenfi J° um gratia importare. Primus autem Scaurus aedilitate fua uariascl.uniuerfas mifit,deinde Pompei us Magnus quadringentas decem.diuus Auguftus quadringentas uiginti, Plinius. Pitfio quod iii ga delicata collo Pardus fuftinet,Martialis. Aconitum primum alio nomine pardalianches & flrangulandis pantheris uDcatur, ut Diofeori dcs.Plinius Si alij tradiderunt.De herba ipfa copiofe differui in Lupo a, & eam efle offendi , quae ho die pauciffimis locis cognita, in montibus Sabaudise SC Galliae Italiam uerfus tora uocaiur, SCc. H!c plura adtjciam,non ad herbae hiftoriam,fed pantherae-,qu:c radice eius trita Si in carnibus obiefla ex tinguiturtquod fues etiam, lupi Si beftiae omnes Diofeoride tefle patiuntur. Tangunt (id eft a, fpcrgunOcarnes aconito, necant^ guffatu earum pantheras,nirihoc fieret repleturas illos fitus.Ob id quidam pardalianches appellaucre.Atillas ftatim Iiberarimorte,excremetorum hominis guftii 49 demonftratum,Plinius. Panthera cum uenenum pardalianches ederit, quo leones etiam interent, ftercus hominis quaerit; eo enim ipfoiuuatur. quocirca uenatores ftercus ibi propinquum fufpen^ dunt ex arbore aliqua in uafe,ne procul bellua abeat,petens fuum medicamentum: itacp infiliens ibi dcm,8£ fpc capiendi pcrfeucrans,infeeffcrenda emoritur, Ariftot. Pantheras perfrica ta carne aco niiofpollinc eius,nimirum)barbari uenantur.Occupat ilico fauces earum angor , quare pardalian, ches id uenenumappellauere quidam. At fera contra haec excrementis hominis (ibi medetur; & ali» M tam auida eorum,utapaftoribus ex induftria in aliquo itafe fufpenfa altius , quam utqueatfaltu contingere,iacalando Ce appetendo^ deficiat, poftremd expiretealioquin uiuaciiatis adeo lentat, ut eietSis interaneis diu pugnet,Plinius. Hyrcani pantheras frequentius ueneno , quam fen o ne* cant.Aconito carnes illinunqatcpita per compita fparguntfemitarum.Quaeubi efa; funt, fauces ca* jo rum angina obfidentur,(arc.ut Plinius,) Solinus. Audittim eft pantheras qus in Barbaria uene. nata carne capercntur,rcmcdium quoddam (excrementum hominis forte nominare noluit) habere, quo ut effent ufaE,non morerentur,Cicero i.de nandeorum. Panthera SC parduscArabicc legi pu to,alnemer SC alfhed,hoc eft leopardus maior SC minortiic enim in aconiti mentione apud Auicen* nam in Bellunenfis aeditione legifle meminOdeuorato ueneno.fiercus hominis quarrunt , quo gu» flato euadunt,Auicenna. Pardalinfinquit Pollux)tum alijs modis capiunt, tum aconito pharmaco cibis(»i7Mtt.Diofcoridcs Si alij mclius,carnibus)admixto:unde fera uentris profluuio exhauritur , Si ff pe uiua capitur. Pardalis intelligens aconitum fibi uenenum effetnon prius deguftat quam excrC mentum hominis, utpotc antipharmacum prope ie uiderit : quamobrem paftores excrementum in, arborem ea altitudine fufpendunt.ad quam pardalis peruenire faltu non poffit. Hoc uifo fera tan* to quam pratfente remedio, aconitum edit : deinde medicamentum petens , crebris tandem aflliltibuS defe(ra,autmoritur,auta paftoribusinterimitur,SchohaftesNicandri.Sedridiculuseft aconitum a panthera edifcribens.non carntJ aconito imbutas;8f cum plurimumrationis ei tribuat, ut quas Si * kk 4 944 De Qiiadrupcdibus tienenum K remedium Tuum agnofcat; rurfus omnem ei rationem aufert, quat uenenum fciens ac prudens deuoret. Leones, lynces , pardales, pantheres , urfl, capiuntur aconitico iieneno ad eum admixto cibum quo quodtp eorum dele(Satur,&c.autfoucis, ut pluribus retuli ex Xenophonte in Leone E, Ariftoteles in Mirabilibus non pardalianches,fcd pardalion(^^J'‘Atwi/)hoc uenenum no minat,cuius uerba recitaui in Lupo a. f Eft & apocynon uenCnofa herba,quam fimiliter pardahV, anches appellari in nomenclaturis apud Diofeoridem legitur. Necantur apocyno canes, lupi, uul« pes,panther*,a: omnes quadrupedes: Videin Cane c. Herba qua: leopardi herba dicitur, leopar, dus terretur;^ herba quae leopardum iirangulans dicitur,interficitur,Rafis ut quidam citauEft au tem poflerior hetba,non alia quam aconitum primumtprior quae Cqnon facile dixerim; nam prxter allium herbam quae ei aduerfetur non legimus. f^Pifees quida nigri uenenati in Armenia reperi. 1« untur :quos contritos in ouium aut caprarum difcilTum latus abdunuquod cum pardalis, leo aUt lu- pus gullarit,continud moritur, Aelianus. Si uenatorires fit cum alia fera quam apro , uenabulum tenere oportet pedibus non tantum diuaricatis,quantum in pugna aduerfus aprum; nam ferae quj» dam,ui pantherae Si leones,curfu ad uenatorem ufij delat3e,cum prope funt , infiliunt. Dirigendus eft autem idfus ad pedJus SC cor,tanquam uulnere in illis eo in loco maxime letali futuro, Pollux. fV bi proficifeentis ad aquam ex fpelunca pardalis,uenatores tritam uiam obferuarunt, ibidem ro tundam Si altam fcrobem(minorem multo quam pro Icone capiendo)faciunt,in cuius medio colum nam ligneam (non lapideam ut pro leone)defigunt:ex ea catellum (non agnum ut pro leone,aut hee dum)fufpendunt,cuius tcfticulos tenuibus uinculis confiringunt-Is uinculorum dolore prelTus ge= mit,& latrans fuo fono pardalim ad fe commouet.Haec non mediocri uoluptate geftiens, illuc fe ma 1* gnis faltibus incita t,8( nullum dolum eiTeexiftimans , in politas infidias incidit , Oppianus libro 4, de uenatione. Eundem capiendi modum libro 5. de pifeibus defcribit,pro fimilitudine adhibens, ^ admones etiam diOi pifees limiliter capiantur in nalTas illedi, in quibus paruos pifciculos natantes uidcrint,8fc.Sed uerfus poetae adfcribam,ut res tota clarior fiat. tis (i'fc 7*5 y ©sci yrKyny H^twty/^icTiiwu 5(iVA©-.«er!’^*j3fl9g^ EfAsTta Tt^^eBiir.selAe iltoi BXfcT» ifo^a.TS stjs vaafcxBit/eie tTsi/es* Idem alibi contra feras diuerfas,equos etiam colore diuerfosucnatori eligendos confulit: contra Ur. ja fos,glaucos;contra apros,fuluos aut ignis coloretcontra panthcras,ii'«ij«i'M,id eft ruffbs aut punice- os. Pardales cum Mauri uenantUr,eiufmodi infidias Collocant,ut intra gdificatiunculam lapidibus quam primo ftruxerint.putrefcentis iam carnis ffuftum ex longiore funiculo appendant: deinde ex arundinibus ianuam rara ftrudura imponant,per eas ut fixtidae carnis odor emanet, longe late^ uagetur.Hunc inclufum foetorem fera: beftiafentiuntlnam quodammodo tetris odoribus deledan tur.Itatj huius cibi appetitione.huc illuc circunferuntur, & tanquam quadam amatoria illecebra attad»,8C incidunt in laqueos,8i; infelici elca conflrida: tenentur, Aelianus interprete Gillio. Vo laterranus eundem locum paulo aliter K breuius uertit,hoc modo:Capiuntur pardales in Maurita- nia loco lapide fubftrato,laqueis pra:paratis,carne^ appoiitatad cuius odorem per conualles fubie» das delatum flatibus uentorum feflinantes,in Infidias incidunt, f Leopardus diligit uinum Slin. 40 ebriatus capitur,Rafis Si Albertus. Oppianus modum etiam quo inebrientur elegantiflime deferi ' bitiVbi primum(inquit) in Libya paruumfontem animaduerterunt,no copiofum nec longius ema nantem,fed intra fe confiftentem,6i fub arenam fubeuntem, unde pardales prima luce bibere fole» ant,ed uenatores nodu amphoras permultasfuigintQfuauis uini plenas afferunt , quod iam unde» cim annos in dolijs bene conditum conftitit. Ac nimirum pofteaquam hoc idem in fontem infude» runqinde non procul fedent ftragulis tedi.nam nulla alia re fe occultare poflfunqnecp emm fane Ia» pidum,ne(^ arborum tegmenta inueniuntur ; ibi enim fola terrarum ab arboribus nuda ex omni parte ad uidendum patentEa: autem ardenter fitientes Si grauem fltim depellere cupientes , ad ni. grum iam fontem accedunqSi fimul ut uini, cuius ftudiofie funt, potione fitim expleuerunt , ftatim primo faltatione ludunt, deinde fenfim obdormientes humi flernuntur, Itaij arde SC grauiter dor- mitantes,nullo negotio comprehenduntur. * f Leopardorum pelles ad nos etiam adferuntur,quanquam rarius:ffequentius in Galliam.Pel. lem uidi uenalem tribus uel quatuor aureis Gallicisifunt qui praftantiores aureis fex uel feptem in. dicent. Maurorum pedites leonum Si pardalium pelles induunt, & dormituri fubfternunt , Stra. bo. Paftorales homines qui loca inter Caucafum montem Si fluuium Cophena tenent, ApoUonio cumfocijs tranfeuntileonum ac pantherarum carnes, Si earundem ferarum pelles a carnibus nupef rime direptas donabant,Philoftratus. Plura de pantherinis pellibus,uide infra in e. r Agriophagi populi in Aethiopia (occidentem uerfus,Solinus)pantheratum Si leonum carnibus ucfcuntur,Plinius6.jo. Inde nimirum Si nominatifunt,quddbeftiasedantagrias,ideftferas. Pan theris uefei uidentur etiam qui inter Caucafum montem Si fluuium Cophena habitanflege Philo, ftrati uerba in fine prscedentis capitis. Pardales Si pantheres edunt allqui.Galenus dealimentorS * facultate De Panthera. G.H.a. Lib. I. 945* facultate j.i.cum proxime dixiflet aliquos etiam afinis Si camelis uefei, homines fcilicet tum animo tum corpore StiiJlm ng« Caro leopardi calida eft ficca,li.alis & Albertu>> a. Tradiderunt aliqui, (i corium leopardi(alramur,lego alnemcr)fubfterna tur, non accedere ferpert tcs,aut fl ftragulum inde fiattfed eius qui hoc retulit nulla eil authoritas, Auicenna. ^ Qiiomodo pantherarum SC leonum pinguiacurari oporteat, ex Diofeoride 8C Plinio praefcripfimus inTauro. Leoninus adeps calidiffimus SC flcciffimus eft,&c.proximus ei pardinus,pardino urfinus , Syluius ex fecundo Galeni ad Glauconem, Pinguedo leopardi cralTa eft 8C acris: fubtilitas eius apparet in his qui patiuntur pulfum temporum SC reuolutionem capitisfuertiginem,) fi odor eius inter alTan» 1« dum recipiatur,Rafis. Albertus aliter: V tilis eft paralyticis, & pulfum cordis patientibus, SC reuolua tionem , fi odor eius inter affandum recipiatur. Seuum leopardi mifiiim cum oleo laurino, fi cum eo inungatur fcabiofus,cuius fcabies fcindit cutem,(quac nominatur artrath,Rafis. Impetigines ina tclligo,quas Galli dartres appellant,) confert, Albertus. Sai^uis leop.utilis eft tumori uenaru (uenarumcrurium,Rafuarices puto intelligens,)fieocalidoconfricentur.Idem, ^Caro leop.ca lida ficca eft.Iidem. Cerebrum eius miftum cum aqua eruca: SC modico zambac, potum miti gat dolorem uteri,Rafis. Albertus aliter:Cerebrum[eius cum fucco erucae , genitalibus uiri illitumj confirmat coitus facultatemtmedulla uero pota uteri dolores tollit, ^Leopardi fel potumfintra corpus fumptum)eueftigio interficit,Bertrutius;qUi etiam de leonis felle idem fcribit,nefcio quam uere, cum authorem non habeat. Plinius etiam muflela: fylueftris fel 1' uenenofum effe feribit. Leopardi quidem felliCaut etiam pardi,ut Cardanus feribitiuim iftam letas lem Arabes tantum attribuunt.Recentiores quidam obfcuri idem de felle unciae feribunt: ego uncis am,ut fupra dixi,pantheram flue leop.effe conijeio. Qui biberit felleop. (alnemer) euomit bilem ui ridem aut pallidam,&; naribus percipit odorem aIoesC8i ore faporem aloes, Maithacol. ) & iiiciditin idertim maximo periculo mortis: quod fi tres horas fuperauerit,mclius fperatur. Procurandus igi tur mature eft uomitus,tum danda antidotus ei peculiaris , quae recipit, Terrat Lemnia, baccarum lauri ana partem i. coaguli capreoli partes iiij, feminis rutae & myrrha:,ana partem femistexcipiantur Bielle.dofis eft magnitudo nucis. & moxiterum euomat, & fiat balneum ex aqua in qua res odoras tic flnt decotftae, Auicenna 4. 6.1. 1;. Inducit hoc uenenum omnia fy mptomata quae napelltis SC mors fus uiperae, Sf ijfdem remedijs curatur , Matthacolus ex Aponenfi. Leopardus animal eft calidiffis >0 mum,quod uel ex maculis nigris SC uelociffimo eius motu eft conijeere: ita^ fel etiam eius fuo calo re urit humores,^ intra fex horas interficit. Adharendo mufculis uentriculi facit fpafmum. Scythae fagittas eo inficiunt ut celerius interficiant, Ferdinandus a Ponzetto. Idem antidotum eandem qua Auicenna praefcribif.Mihi tamen,inquit,uidetur,potius effe propinanda antipharmaca frigida cors roborantia,&: utendum balneo aquae odorifer3c,denicp eodem modo curandum quo uenenum nas pelli. Lapis quem linguam ferpentisuocantjfudorefuo arguit fel leopardi,uiperam,napellum,Mat ihaoltis ex Aponenfi. Leopardi fel recens fumptum,letiftrum eft uenenum, ficcatum uero ttehe, mentiam illam amittit, (Albertus haec deprauauit.) aurei pondere fumptum , necat eodem die. Nus per cum rex cuidam ex fui regni principibus huius fellis recentis drachmae(unciae , Albertus : non tetftopondus propinaffet ex uino pu. (puro,)poftridie cum dormire ccepiffet mortuus eft, Rafls ci s, tans Ariftotelem,apud quem nihil tale legi certum eft. Idem fel pondere dauic (partto pondere. Ais ^ bertus: Bellunenfis danich fcribit,qu? fit fexta pars drachmae) fumptum cum cypho aqus decotftto nis caryophyllorum, (cum aqua fimpliciter , Albertus,) prohibet generationem SC inducit fterilitas tem,Rafis. ^[Tefticulus leop. dexter a muliere etiam prouedac aetatis fumptus,menfttuam purgationem des fitam eireftituit : fi pergat edere , faepius purgabitur : quod fi libeat fiftere , propinabis ei femen pfylltj recentis,Rafls & Albertus. ^ Remedia ad morfus leonum, pantherarum urforum,ex Aettj if.j.uide in Leone G. Beftia rapaces, ut leopardus(alnemer,) leo, Kalfhed,non tam innoxia: funt morfu quam canes SC hornis nes:fcd dentes eorum 8f ungues non prorfus uacant uenenotquare danda eft opera ut curentur im 50 primis cum attraout/lin ^og/^ccAiWl yn/®' MBfaffrotm. aiuo^o^ot , oAsotei ko. p/vriluvM oVwjt‘"'*‘^*”5’‘7«>id eft,uini amantes,Hacc omnia Oppianus, pims i/'(«oi(iAi@',de pelle paa therae.Idem. A*cr«nfwi,Agathias in epigrammate, e.fsoiri sriAijois.Nicanderin Aconito. ^ Panthera uocabulum Graicum eft,a quo etiam SC rete quoddam panther, V arro, Pantheron Cue pantherum retis genus eft,ex eo nomen habens, quod omnes aues uenetur 5C concludat, cade fereratione qua panagron,quod rete pifcatorium eft.Ssf* uenatum figBificat,8f ad aucupium quocp contrahitur,Hnde ojw3o3«fiit!,id cfl,auceps.Hoc rete humi exporredum, & in oblongam tenuitatem i» contradum, tegitur quifquilijs, ne ab auibus prouideri poilit. Deinde quum opus eil addudo ma. gnauifane, repente expanditur, inelcatas^ aliquot diebus auiculas uno idu uniucrfas contegit, (noftri uocant jucC^Atn , Galli retz faillant.) V eluti quum futurum iadn retis a pifcatore emimus, aut indaginem plagis pofitis auenatore,uel pantheram ab aucupe.nam etiamii nihil capit,nihilomi. nus emptor pretiumpracftare neceife habebit, Vlpianus de Adio.cmpti. SC uendit, Obferuauithatc Budatus. Scoppa Pollucem citat qui retia quaedam pardales nominet , quodego apud Polluce non inueniri puto. De panthera retis ufu ad capiendas anates lege Crefcentienfem lo. 17. ^'Panihe. rinum, panthera fimile SC uarium, ut pantherina pellis Plinio. Caprigenum hominum non placet tnihi , ne^ pantherinum genus, Plautus Epid, Meniis ex cedro pracipua dos in uena crifpis, ucl in uertice uarijs.lllud oblongo euenit difcurfu,ideo^ tigrina appellantur: hoc intorto, Sd ideo tales j» pantherina uocantur,PIinius ij. i^. Hic ubilegitur in uertice uarijs,uetus ledio erat, in uertice par uis. Vbi Hermolaus,l-egendum quidam putant peruijs.aut certe,uarijs.quoniam pantherina dican tur.pantheras autem non modo uarias efle conftat,fed SC uocari. Fiebant 5C menfarum pedes ebo. rei,pardorum aut pantherarum effigie. Olim ex quauis arbore menfa fiebat: At nunc diuitibus cce nandi nulla uoluptas,6dc.nifi fuftinet orbes Grande ebur, SC magno fublimis pardus hiatu Den. tibus ex illis quos mittit porta Syenes, Sdc.fam nimios,capiticp(cum fcilicet menfa portantur capite, idcft,orbe uel tabula pedibus impofita,)graues,luuenalis Sat, 11. f Ariftophanes alicubi meretri cem aififaAii/ uocari feribit, Pollux:nimirum ex collufione nominum in prima fyllaba. meretricem enim tiulgd aof raji uocitant. Accedit SC natura animalis, rapax SC impudens, unde Sd Lupa & Lea- na 6d Leontium meretricum nomina fuerunt propria. Efl: fd Pantheris, ut Varro fcribit,muliercu= 40 la nomen, pulchre conueniens fcorto, quod omnes fine diferimine ad fe alliciat SC captet. f hW» Ji Tvii-ataix Ks^ kv(.6cA« «4bi!(/ «(< rxuTxuH,K^ Aura, laa trxvis, ygU At Pollux le, 4i. Efl autem locus obfcurus,8d Ut conijeiodeprauatUs. ncepenim uel ex pracedentibus uel ex fequentibus fenfum ullum colligas, Vx^J^xKfas uel msjtfaAMf , quod ad pardalim attinet , Etymolo. gus, P«f./l«AajT05,referens colorem pardalis, uarius, ut quidam in Lexicon Gracolatretulit. Bac. chum tauro 8d pardali aflfimulant, quod eiufmodi fint homines ebrij , nempe uiolenti SC iracundi u|t taurus:Sd pugnaces ac belluini,«9i(/ ttsi »■ iwjifaAWtt, (id efl, unde pardalis fimilitudoconfidfaeft,) Plato lib.l.de legibus. f Pardalium,unguentinomen,fic didum quodpardalis, quxfola ex ani. mantibus odorata (belluis.non homini,ut in c. dixi ) creditur. Fuerat 8d pardalium in Tarfo, cuius etiam compofitio SC miftura obliterata efl,Plinius lib, ij. f Icon. Pardus eburneus,menflcpes:Vide paulo anteinmenfis pantherinis, f Sunt 8d a leonis pelle 3d pantherae nominata gemmae, leontios, pardalios, Plin. Et alibi. Tra- dunt Perficum fmaragdi genus uifum implere quem non admittant, felium pantherarum® oculis fimilcs,nanij 8d illos radiare,nec perfpici: eofdein Sole hebetari, umbris refulgere, 8d longii« quam cateros nitere. Lapis pantherus,iecundum Albertum,multos habet colores,nigrum, uiridem.ru. beum, SC alios plures. Inuenitur autem pallidus, purpureus 3d rofeus. Affertur plerun® ex India. A geflante infpici debet mane oriente Sole, fic efficacem fieri aiunt : habereaute tondenr facultates quot colores habct,ut Euax etiam fcribiqSyluaticus, ^Pardale herba.qua alio nomine leontopetalon uocatunuide in Leone a. Pardalianches aco. nitum primum,uelapocynon;de quibus in E.didum efl. ’ (g f pmelopardalu fcra,uulgd giraffa,capitc,oculis,colore,pilis,ei cauda, Diodoro tefle , parda, hm refert; ungula fiflura camelum.eCc.ex qua SC pardali nafei creditur, f Pardalus anicula qua • dam DePanth. H.a.b.c.d.c.h. Lib. I. 947 dam perhibetuf.qira magna ex parte gregarim iiolat, colore tota cinereo, Kc.Arifloteles. Hcfychio non!»Kp/'«A®',fed7r«y'o1irAo,pellis pardalis, Pollux. Vide qu*dam fupra in a. Cslius pardalcam nuncuparifcribit,ut leonis leonteam. pyAx= 4s aU Sd !riqw?«A6o!,8d per f^n*reiin!!r.^(tA«, exuuium panther* , Varinus. Paris Iliad. fecundo pu» gnat, nvy>vlaAfclu/ xyomfj\yxy iiity.TrvXxTt^x^ Et Menelaus [liados lo. px^AxX^h yvrritp^yoy fliijv HX/ivii notsiAs. Chiron Orpheodonatvifflul-arj^/itAlitt/, utinOrphei Argonauticisicgimus: intelligenda eft autem forte vtfj »,id cft hinnuli pellis pantherin* inllar maculofa, Ayxfi A laxfAxriix sfc^TB ^QtoxwmsicSv cyi^Us&y 7^fl:v«.iT/«^ovTn:t)oVfgss, Pindarus in Pythijs. vnJc4)t/eiwv«s as ^i^x» v»(i d{ws t!r’mOT(/!r.q>./'(*A«^»(ttrcg>rf'o:A6ii comparat Dionyfius Afertqudd propter Solis aduftionem uaria fit, ut in e , retuli, Pardalea conue fiitus dicitur,qui eft moribus uarius,Sd uelut tmAraxtut , id eftmultis interpuntftus notis, C*lius &C Varinus in PiqivIitAU. f h. Apud Chaones adolcfcens quidam nobilis Anthippenamauit:8dcum aliquando in fylua quadam ftmulelfenqtum forte fortuna regis filius Cichyrus pardalin fugientem ineamufquefyl» itam perfequens, iaculum in eam intentat , aberrans^ puellam ferit . Opinatus autem fe feram efle iaculatum.equttm propius adigit : Sd quum uideret adolefcentem in uulnere pueli* manus haben» tem amens fa(ftus,ac uertigine affedus,ab equo in pr*ruptum ac petrofum locum delapfus eft , ubi fane interijt.Chaones autem inhonorem regis eundem locum muro cinxerunt, Sd ciuitatem Cichy. rumappellatunt, Parthenius in Eroticis, f Bacchumtauroaftimilatedpardali.qubdhomincs e. brii belluarum iftarum ingenia referant.8d omnia uiolenter agat, quida enim iracundi fiunt taurorS inftar.fid pugnaces ferim ut pardales,Plato lib.i,delcgibus citante Athenso lib.a, djS* A nja rxv, jo 5« 5 Av«r«s (addo.mCf 8S«^T«. ex Platone) m^x n xas xK^ok Avmfpvi , m A xdt Trx^t/lxha .Varinus in Aveiuc. Pantheram Baccho facram efte dixiin c. ex Philoftrato. Hinnuli pellem , (nebridem,) Bacchi more(A«nnn«K»s)geftarc dixeris hominem timidutn,eb«ium,uarium,inconftantem: proptet 948 «atias nebridum maculas, Varinus in Vicfctur autem eandem obcaufam 8£ nebrisK pantherina pellis BacchU attributa:cum utratp fimilitcr maculofa fit: proinde hominem quotp uari) fi«:mconftantis ingcntj pardaleam geftarc prouerbiallter dixeris* Bacchuma lugo pardalium uehi, 8C in comitatu eius pardales elTe fingunt, fiuc propter uarietatem coloris(uuarum: V ide in Nebride in Ceruo H e.)ficuti & nebridem gcftare fertur tum ipfe tum Bacchar: fiuc quod utcun^ fera inge. nia moderata uini potione manfucfcant, Phurnuttis. Eadem fcilicetrationelynces etiam Baccho facra funt: Vide in Lynce h.item axis, quam Ctefias in India nafci fcribit , hinnuli pelle , pluribus candidioribus^ maculis. Bacchus aliquando effidus cft in curru pampineo Sf triumphans , qui pantheris modamodo tigribus(& ipfis maculofisjac lyncibus trabebatur,Gyraldus. Nutrices Bac chi mulieres in pantheras mutat* dcuorarunt Pentheum mutatum in taurum propter contumeUas i« quibus Bacchum affecerat, ut prolixe fabulatur Oppianus de ucnaiionc libro j. PROVERBIA. Pardi mortem afflmulat , eaneny •itjMMus -vmirnuv^ , dicebatur ubi quis aftu alicui perniciem moliretur, ueluti cum Brutus ftupidum aC dementem agercqut in poflerum imperio potiretur. Id a- dagium ad quendam apologum referunt. In Maurufia fimiarum ingens copia,&ic,Erafm.Refert au tem apologum ex Apoftolio Byzantio non alium, quam nos fupra capite tertio tanquam ueram hi. ftoriam ex Aeliano recitauimus,de pardali inquam quamirabili aftutia fe mortuam fingens limia* captet, f Pardaleam geftare prouerbio dici potefl itir uarius , animo inconftans & fraudulentus, (Vide paulo ante in e.) Varinus. Si mutare poteft Aethiops pellem fuam,aut pardus(namer)ma culas fuas,& uos poteritis benefacere cum didiceritis malum , Hieremi* t j. f Habitabit lupus l* cum agno, a: pardus cumhoedoaccubabit,Eraia ii. f Apologus qui refertur a Plutarcho in Mo ralibu5,intcrprete Erafmo in prouerbio,MuIta nouit uillpes.uerum echinus unum magnum : Cum aliquando pardus uulpem pta fe contemneret, quod ipfe pellem haberet omnigenis colorum macu» lisuariegatam:refpondlt uulpes.fibi id decoris in animo eire,quod illi elfet in cute. Ne^ tierd pau. Id fatius eire,irgenio praditum efle uafto,quam cute uetflcolor e. DE FELE ZIBETHI. H*lc itantm crttobilif tu'r Petrus KerbeUus MedtoUui aduium depingendum nebis eurduit. ■ EL EH Zibethihoclococollocaui,quddin pracedentibus femel ac iterum llatimpoft pantheram de ea me ditHurum promiferim. Nam cum Venettjs elfem ante annos aliquot, ' a dotDillimo iiiro Petro Gillio audiueram,hoc animal pantheram aut panthera genus fibl uidei i.Qitod ille fortaflis ideo credidit,quoniam folas animalium pantheras odoratas eife apudueteresiegiturtnec alia fere hodie odorata reperiuntur praierzibethidi mofchi animalia; fed quod mofchum fert, capreolum eife conflat. A tqui de pantheris ueteres docent,non f mpliciter,nec homini eas beneolere,utzibethi feles oleufed animalibus cateris.quanquam illud edam dubitan. dum mihi uidetur,nec uno modo. Primum enim utrum omne animalium genus ad fe alliciant , ut uulgd ferebatur olim,non conllat;deinde,ut alliciant,odoris 'ne an alia quapiam gratia id contingat, merito dubitatur.Iam corporis quot^ figura,nihil ad pantherastnec amplius puto cum illis commu ne habet, quam feles aut notSua cum Minerua; pellis foriitan maculas,fed diuerfo modo , dC ungues ^ acutos qui uaginis conduntur. Sui igitur generis hoc animal efio : quo autem loco collocetur non admodum re&t:nei^ enim anxie aistexquiliie de ordinis ratione cuiquam refponderim, Egohoc animal Defelezibcthi. Lib. 1. P4P «nimal Venetijs uidi apud quendam qui odoramenti ex eo colligendi gratia id alebafcfed defcriberS corporis formam neglexitquamobrem alienis tantum uerbis mihi utendum erit. ^fNatura zibc. thum finxit feli perfimilem.fed maiorem,animal quod Hifpania mittit , dentibus armatum SC ferum ualde , quod nulla temporis longitudine mitefcat.pilo afperiore , ore oblongo , ut taxo animali ; irt huius tam mafculi quam fotminte genitalibus folliculum gentiit.e quo femen argenteo cochleari ex« cipitur , adeo odoris fragrantis, ut uel grana tria, pondus librarum plurium cuiufqs arboris odora: (idimae uincant,Cardanus, Longitudo huius animalis,(ut oculatus quidam teftis ad me feripitt,) a fronte ufep ad initium caudat.brachium integrum hominis aequat. Crurum altitudo uftp ad pedes, trientem brachij. Magnitudo fereuulpem excedit. Color fere lupinus eft,maculi$ paiTim nigris intef lt ceptus,per fummum dorfum obfcurefuluo colore mixtus.Maxillae inferius albae funt , dC pili barbae albi.Pedes nigri funt.Latera uentrem uerfusalbicant,itautcoloralbusedfyncerior fit, quo uentrj imo propior. Haec ille. Vir quidam bonus & eruditus hoc animal certo anni tempore incalefcerC, 8^ feipfum corrumpere,(inire,)at

tfxyl«,HeC f Indicum animal pcephagus.duplo quam equus maior, fpiffiffima cauda & nigerrima praeditus eft : humani pili fubtilitatem eius fe« t;c uincunt. Permagni eas idcirco Indix mulieres acftimant, quod eis ipils crines fuos pulcherrime implicentK deuinciant. Ad bina cubita fingulae ipfius feKelongitudineprocedunttex una raSice tri ginta limul exoriuntur. Omnium animalium timidiiTimus eft. nam fi a quopiam fe inipetStim fentit, is eueftigio quanta poteft maxima celeritate fefe in fugam properat conijcere , in quam magis ftudiofe quam celeriter fe impellit. Qiiod fi quum infequenubus canibus SC equis ad currendum promptiffl. mis urgetur,intelligat fe appropinquare ut comprehendatur, prius occultata cauda Contra ftans, uc natores intuetur, fimul & ex magno timore colligit fe,8t: quadam fiducia nititur, netp enim iam cau da abdita fe ullius precij putat amplius uiftim iri; quod praeclare fcit in caufa caudam efle quamobrS tantopere appetatur. V eruntamen interea quifpiam pra:ftanti telo illum ferit , SC ab occifo caudam pramium praeda abfeindit ; SC pelle, qua utilis eft, ex toto corpore detratfta , cadauer abijeit, quod eiufmodi carnium ufum nullum Indi habent, Aelianus. V olaterranus aliter tranftulit. Animal.in. quit, timidum eft,8f obuios quofij animi magis anxietate quam pedum celeritate fugiens, pracifa 1? bi fponte cauda, ob quam fe peti prafagire uidetiir. Nicolaus Venetus comes, extrema Afia pro. uinciam quandam Macinum nominat, inter India montes 8f Cathaium litam, ( Sericam intelligere uidetur.) in hac regione qua ad Cathaium uergit , boues albos nigros^ gigni feribit, equina cauda, fed piloliore,ad pedes ufep protenfatpilos cauda fubtili(nmos,in modum pluma uolatilis,magno in pretio effe, quos equites in cacumine lancearum fufpendentes egregia nobilitatis iniigne ducunt, Aeneas Syluius capite decimo de Afia. Hac bellua aut ipfe poephagus eft, aut certe cum eius hifto ria coniungi meretur. DE RANGIFERO. Figuram hme quilmau^ ex tehU Septeittrhitidim regionum oUi Megni mutmtifuim.Comfeorjim po/iti^g». ^ rm depinximus ex uetuftijSimis fiibufdm cornibus, gux in isrie noftrn ciuisfiiikm ujjerMt, nngiferi ne,m niserisa animulis, mfeio. - A N G I F E R animal , ut Albertus Magnus X ait) quidam eum fecuti uocanqin remotillimis ad Septentrionem Scandinauia regionibus inueni= J tur,prafertim apudLappos populos quorum lin gua reen uocatur; unde fatfta Germanis uocabula,alijs alh ter feribentibus, rem/tcyttcr/rrtmjer/ renfdtteron.Gallis, rangier, uel ranglier. Latinis recentioribus, rangifer, rain= gus. Hanc ueteres Graci X Latini an cognouerint incer- tum eft.AmicusquidamnofterPlinij machlin effe conqcit; fed machlin X alcen eandem mihi uideri , in Alces hiftoria oftendi, Fieriautem poteftut Plinius diuerfas exiftimarit, quod nomina forte diuerfa a peregrinis hominibus audiuif fet. Ge. Agricola uir dotftrina X iudicio fummus , taran- dum, reett interpretatur. Ego qua ueteres de pferunt in Boum fylueftrium hiftoria de eodem fententiS,aut dubitationes potius attuli, f Lap pi fiueLappones equorum loco utuntur animalibus, raingi fuo fermone uocant. quibus magnitudo X ni, (pilus prope afini , hitfutus, Munfterus) ungula bifida, forma atep cornua ceruoru. fed cornua lanugine quadam cooperiuntur.eadehumiliora (tenuiora 6^ longiora, Mun= fterus ) X ramis rarioribus quam ceruina funt , ut ipfi uidi. mus. Animalia ipfa tanta funtuelocitatis.ut fpatio duodecim(uigintiquatuor,Munfterus. Vtdeina fra circa finem huius animalis hiftoria ) horarg, uehiculum C L.millia paffuum, id eft triginta miUa. ria Germanica proripiant. In progreffu eorum lento uel celeri, ex tibiarum articulorum agitatione ad infiar nucum collifionis crepitus auditur.Damianus a Gora. flRangiferi cicures multo ma* iores funt ceruls, X gregatim pafcuntur.Olaus Magnus. 6a f Rangifer in Septentrione uerfus polum Artfticum generatur , ‘in regionibus Noruegiaac Suecia.ac alijs qua funt minoris latitudinis, Dicitur autemrangifer, quali ramifer. Speciem enim cerui DeRan2,ifcro. Lib. I. i» ccruiprxfentatjfed maior etl corpore, robore infignis, Si ad fugam celerrimus. Tres ordines corndi um gerit in capite, ita ut in fingulis bina iint cornua,& caput eius uirgultis(alias,uirgulis) circumptS ficum uideatur.Ex his duo exteris maiora funtjin loco cornuum cerui,qux ad pertedlam magnitu dinem.augentur,aded ut quincp cubitorum menfuram aliquando attingant, & ramis conipiciantur uiginti quinep. (idem de ramorum numero huius ferat, Rob. Stephanus feribit in Obferuationibus fuis uenaticis circa finem Didfionartj Gallicolatini. ) Duo etiam in medio capitis , lata ut damarunl habentur.mutilis SC breuibus ramis mucronata.Denicp alia in fronte,antrorfum uerfa, offibus limi. liora,quibus in pugna potiflimum utitur, Albettusmimirum ut cerui fuis adminiculis, id eft infimis tamis, Eli in Polonix ualliilimis faltibus celebre animal , renfchieron ab incolis appellatum, nufquam ab ullo authore defcriptum,quod magnitudine exxquat eeruum, cornibus praarduis ar« 1° matum,quorum utruntp in falligio tridentem, hoc eft triplicem uertieem oftentat. Huiufmodi fera pro fplendidomunereSaxoniat,Turingix SC Mifnix principi Georgiomifla efttanno Salutis trige. fimo primo fupra fefqUimillcfimum,lo. Agricola Ammonius. De rangifero etiam accipiendum pu to,quod lo. Boemus fcribiqin PolOnia equum fylueftrem ceruino cornu rcperiri.Et fane poflet hip. pelaphus dici,non minus qUam alcen AlbCrtus fic uocat. fed alius Solinihippelaphus efi, ut in Alce docui. Animalis huius hilloriam,inquit Zieglerus, putarim ueteres quocp agnouilfe , fed obfcura Si dubia quafi fama exceptamifiquidem aiunt Scythas quofdam equitare ceruos. In Scythia natio quadam ferorum hominum eft, qua ex feritate cerUos in eam manfuetudinem traduxit, ut in cicu. tibus illis tanquam equis iniideat, Aelianus. Vitra Catadupa Nili procedens Apollonius Si foci),re pererunt feras quafdam ex boue SC ceruo compofitas , PhiloftratUs. In Orientalibus Afix prouin. 4" cijscScythiam & Tartariam uerfus)[vleditx habitant, homines fylueftres , qui carnibus animalium qua uenando ceperint uefcuntur,maxime ceruoriim,quorum magnam habent copiam, & adeo ci. cures faciunt, ut illis tanquam equis uel afinis ihfideant, M. Paulus Venetus i. 6i. Alibi etiam legi- mus ceruos cicures equitari in Oedor regione Afia ad Oceanum Septentrionalem. Qiiodfiquis rangiferum etiam,ceruum Scythicum appcllarit,meo quidem iudicio non inepte faciet. Eft bos in Hercynia fylua cerui figura,cuius a media fronte inter aures unum cornu exiftit eXceliius , magis^ diredum his,qua nobis nota funt cornibustab eius fummo ficut palma rami^ late diffunduntur, ea dem eft fceminte maris^ natura , eadem forma magnitudo^ cornuum, Csefar lib. 6. de bello Galli. cotGillius hoc loco non rede legit,Eft bifon in Hercynia fylua, Sfc.Ego plane rangiferum a Cafare deferiptum puto,qui cum cerui quidem cornua gerat,fed corpulentia excedat,boui ab eo compara , yoripotuicacceditquddetiamcicuratusmulgetur. Sed SlSolinus, Tarahdo (quem rangiferum no- ftrumelle cum Ge. Agricola libenter credimus,)inquit,magnitudoquyboui,capntmaius ceruino, necabfimile:eornuaramofa,ungula bifida,e<:c.Suntautem rangiferi quocp cornua lata.Sf ex latitu dine in mucrones aliquot tanquam digitata.lllud quidem cornu quod depidum dedimus feorfim,f« ue tarandi aut rangiferi , fiite alterius animalis , ab uno principio oritur , deinde in duas partes tan. quam manus aut alas indiuerfum abeuntes bifurcaturrquarum altera duplo fercmaior,ranuilos feu mucrones quin^ cmittic;altera,tres.Latitudo cornu, qua latifflmum eft,a C, ad D. digitorum eft duodecim,mucro longifrimus,quatuor palmorumtbreuiftimus.fefquipalmi. Longitudo fecundum latitudinem accepta, hoe eft ab A. ad B. quatuor dodrahtum, ut ipfe manibus tradando menfurau!. Sunt fane alcis etiam cornua laca,ut damarum uel caprearum potius quas platycerotas uocant,& iii io digitos aliquot findunturrfed rangiferi cornua melius comparaueris ceruinis, ut Albertus K ali) fe. cerunt.Qiiamobrem ceruos etiam palmatos,ut Capitolmus nominat , eofdcm rangiferis c^e fufpia cor, ut pluribus dixi in Ceruo B ,etli ilhc dubitarim, pofTet ne dpreas platyceros,quam uulgo damattt PT2 uocant,ccrui palmati nomine intelligi. Illud etiam ceruorum genus, quod aliqui uocat b:4ttb{)II^ Ge, Agricola tragelaphum interpretatur, cornua in fummo latiufcula Si tanquam c palmis digitata habet. R.angifer,inquitBelIuneniis,cornua duo extrema habet utceruuSjfed maiora Si longiora, utpote cubitorum quinm,rafflos augens ad numerum quandocp quindecim. Alia duo in medio ca- pitis habet,fere ut cornua dams Iata,ramis exiguis 8i breuibus circundantibus.prjter hxc alia duo frontem fpecSant.non cornibus, fed olTibus fcapularum Cmilia. f Rangiferi equis celerius per niuem currunt in locis quibufdam Scandinauiac : ubi Si metallis prafetSi quadringentos aut quingentos rangiferos alere folent, ad uchicula,carrus,traheas. Si equi randi ufum.Quinetiam mulgentur,8i omne genus laiSarij operis ex ipforum lafle conficitUt, Ola. us magnus, Tengillus Scriefinnorum in Scandinauia rex equitatum habet rangiferis iniidentem, re Si uincit tamen (aliquando) Helfinglandiae regem Argrimum,cuius equites equis utuntur , Idem. Quamobrem miror quod MunlierusfcribitiHoc animal equitem dorfo non fert, fed antilena impo flta iungitur uehiculo. Rangiferi circiter triginta miliaria uno die emetiuntur, trahentes etiam tra heas ualde onuftas.Olaus.Par ferme etiam alcis celeritas praedicatur.Sed dies afliuiin regionibus iU Iis longilTimi funqita ut circa folilitium nulla propemodum nox fit. f Rangiferorum neruis utun tur ad arcus, 8C alicubi ubi clauis carent ad nauium tabulas compingendas, Olaus. DE RHINOCEROTE. 1* tiihrit ha Alfrrti Durcri MjUmus iSr piikrimut ctim libri de piihm extent ) Khinocerotem B» mmueli tufitimiie regi iniK fehtis r j i s. e Cmhm Udie regione vtyjionm eMum, perputdire exprejiit. rW nocerotiSyid cft nericornisytitiper piihm uidimue imaginemyejirentcm ex hoc genere animdy^uod per hac tempora Lm /itmo regi ex India adatm eji,&»g.l»flinmi« hanc ipfai mdntieyjum hic dmxs, imaginem inletigens. A. SHhinoceros elephantoflmiliseft,cornuinnarehabet,undenomen,Dion. Eml« OT net enim ei unien de fummo nafocornu,ut in progreflu pluribus dicemus.Quamuis au ^ tem Si alia quaedam fingulis animalia cornibus confpiciantur , ut oryx, onager iiue aii. J» Sy nus Indicustcaeteris tamen a media fronte, huic uni e naribus prominet. Et cum unicor. Tuum maximus hic fit, monocerotis,id eft unicornis nomen, apud recentiores praefertim Si imperi» tos, per excellentiam aliquando fortitur. Etfi uero reprehendi non poteft , qui pro rhinocerote uni, cornemdixeriqut qui fpeciei nomen generis tribuit ; quanquam id aliquando ignorantiae fignum cft,aliquando errandi caufa alijstomnino tamen reprehendendus eft, qui pro monocerote rhinoce, rotem dixeritlfiue monocerotem utgenusaccipias,quod fieri quidem poteft, ufitatum tamen non eflrfiue certam animantis fpeciem, quam in monocerote defcripfimus.Quamobrem errant 8f alij multi recentiores,Ifidorus, Albertus, Si eos fecuti, Si noftro feculo eruditi quidam medici, Cardae nus Si alijtqui Si nomina confundunt, 8( medicas uires rhinocerotis cornu adferibunt, quaemono» cerotis fiue afini Indici propriae funt. VideplurafuprainMonoceroteA. Paufanias in Boeodeis, 40 tauros efle feribit in Aethiopia , qui rhinocerotes uocentur , a nafo cornuto. In Eliacis quocp de ele, phanto feribens, tauros Aethiopicos in nafo cornu habere teftatur.Quamobrem non probo Angeli Politiani iudicium,qui ut Domitium reprehenderet Martialis interpretem , nomen quidem commu ne, animalia diuerfa facit. Sed tauros Aethiopicos Paufanis ueros rhinocerotes eire,aPIinij ac Aelia ni tauris Aethiopicis diuerfos.contra Politianum in bubus feris oftendi. Elephantes nafcuntur,ut Iphicrates feribit, apudHefperios Aethiopes: et qui rhlzes(«7i3ss)uocantur,forma tauris perfimiles: uita ucrd,magnitudine,8<: pugnandi uiribus elephantos referunt, Strab, Aethiopici quidem ifti tau ri,alij quam rhinocerotes uidentur. Rhinocerotem quidam elTe aiunt bouem Aegyptium, (lego, Aethiopicum, )Fcftus. <[ Indorum lingua hoc animal fandabenamet uocat. latA^recmjUocem Hebraicam in Bibltjs interpretes alias unicornem, ali^ rhinocerotem transferunt. Apud Munfte. yo . rum etiam rimna legitur.in Lexico trilingui , Chaldaice.Idcm karas uel karafch , (qua uox in Biblijs non reperitur: alludit autem ad catta2onum,hoc cft monocerotem, ut Aelianus appellaOuni cornem interpretatur. Quod fiuoces reemuel rimna Sikaras coniunxeris , uox fiet fimilis Graea rhinoceros, ut fufpicemur uel Gracos Hebraicas uoces duas copofuifle, uel Hebraos Graeam una in duas fecuiiTe.Sed de Hebraicis iftis uocabulis plura leges fupra in Monocerote a ,ubi etiam con- ijcerc me dixi utrotp eorum monocerotem potius quam rhinocerotem figntficarurem tamen in me« dio reliqui. Afinus Indicus ungulam unam Si fojidam habet,cornu quot]^ unum; hic a quibufdS uocatur rhinoceros fiue unicornistfed potius eft animal quod quidam Arabice uocant archa Si eft rhinoceros,cornu in nareunico,ungulaficutbouisbifulca,Si:habetduochahab in pedibus ficutca tera bifulca, Albertus deanimalibus a, i.j. Et rurfus libro li. Afinus Indicus, inquit, habet unicum 6» corninS; animal quod quidam ueterum archos,quafi principcm,uocauerunt. nos unicornem Lati- ne, rhinocerota Graci uocanl.Huiussi’tffH’jj!>iiAx yn^cpvfvci : ego fic uerterim , Frons pulchris ornata pilis , item^ dorfum» flaiio fpcdfantur colore, quem crebra punda leuiter purpurei coloris diftinguimt.quanquam illud eft,lcuirer,ad utrum potius colorem referat, ex uerborum conftrutftione manifeftu non eft* luellis eius ea exiftit finnitate,ut aegre iaculo penetrari queat, Aelianus, Idem teftantur qui noftro fac culo belluam in Lufttania uiderun t : pellem enim habere praedenfam aiunt , ceu cruftis quibufdam fquamatim compacflam, colore 6C figura teftam referre teftudinis. Plinius buxeum colorem,a!ij mu* rinam,uel qualis in buxi cortice eft, ei attribuunt. ^ In ludis Pompeij Magni exhibitus eft rhino ceros, unius in nare cornu, qualis faepe uifus, Plinius. In naribus cornu unicum 6C repandum, ( id eft, modice reflexum,) Solinus. Breueidefle, fiiperius in A . docui. Acut3cftenfisinftar,&adeo iialidum, ut quicquid impeticrit aut uen tilet aut perforet, 6C ferrum etiam 6C faxa tranligar, Oppia* niis, Aelianus. Simu eft forma, durum^ inftar ferri , Diodorus Siculus. Tertullianus in libro ad* uerfus Praxeam tertio uerba illa enarrans de uctere inftrumento , ( Dcuteronomrj jj, ) Tauri decor ei us:cornua unicornis (reem, rhinocerotis Munftcrus)cornHa cius:in cis nationes uentilabit ad fum mum ufep terrac:Non uti^, inquif,rhinoceros deftinabatur unicornis, nec Minotaurus bicornis, 6C qu« fequuniur. Non placet Eucherius , qui rhinocerota terribilem feram gemina in naribus cor" nua gcftare fcribir, (^iianquam enim gemina in hac animante cornua fpe(ftentur,unum in nare, iic diximus,quodgrandius: akeru fupcriuSjparuum admodum, 8^ inutile, cum eoutibcllua nonpof* fit, ut in pidiura apparet, quare uix cornu etiam nominatur : ut non fit reprehendendus , qui ab alte* ro mediocriter magno 6C utili unicornem hanc belluam cfte dixerit. Rhinoceroti in fummo nafo cornu fingulare eft, 6C aliud fupra ipfum non magnum, (aliqui hatedtantes, de fuo addunt, fcd uaii* 40' diftimum.nam Grarci codices non habent) in capite nullum unquam, Paufanias in Boeoticis. Hos Martialis uerfus libro 1, Nanqp grauem cornu gemino fic extulit urfum, latftat ut impofitas tau* rus in aftra pilas, Domitius ita enarrat.Gemino(inquit)cornu,forti 6C uehementi. V ergilius, Gea mino dentalia dorfo.uelqiTonia rhinoceros habetduocornua, ut apud Paufaniamfolum legi. Ta« xat hanc interpretationem Po!itianus,quac mihi fane proba uidetur,fii^ pi xere nefeio quo authore freti. b. In Rhaptis emporio iuxta mare rubrum, plurimum eft ebur,item rhinoceros, Arrianus in Periplo, Intelligit autem forte cornu tantum rhinocerotis nomine, ut 81 elephantem pro ebore Grg ci dicunt per fynecdochen. Dic mihi quatfuperisfint acccptillima dona. Principium nafi rhino- cerotis amant. Aenigma Francifei Nigri noftri. Heliogabalus rhinocerotem Romae habuit , Lam. pridius. e. Rhinocerotem Pompeius Magnus in fptdJaculis Roms primus ollendit, Plinius, Solinus, Seneca. Atqui Dion hiftpricus, Augufto de Cleopatra triumphante, hippopotamum 81 rhinocero» ta primum uifos Roma: fcribit.Calius. Edita munera in quibus tigrides 5C rhinocerotes, 8lc.ex» ,0 hibuit, Capitolinus in Antonino Pio, Rhinoceros apud Martialem lib. i.in fpedfaculis Domitiani ^ Caelaris exhibitus.taurum cornu fuo in aera fublimem reiecit,61 rurfus etiam urium. O quam ter. ribilisexarlitpronusintram. Quantus erat cornu,cui pila taurus erat. Hunclocum expolui in Tauro H. e. Lycion (luccum medicatum ) Indi in utribus camelorum aut rhinocerotum mittunt, Plinius, f h. Nafutos homines , 5C qui dotSe nouerint alios irridere , Martialis libro i. rhinocerotis na» fum habere dicit, his uerlibus: Maiores nulquam rhonchi,iuuenescp lenes^ Et pueri nalum rhi nocerotis habent. Naius enim per le quo^ fubdolae irrilioni dicatus efttled hanc partem rhinoce. ros 81 maximam habet, 81 cornu repando infignem, quare ab eo potius quam ullo alio animali , ad prouerbialem hunc lenium aiTumpta eft, Naib lulpendis adunco, Horatius in Serm. Rides aiC w 81 nimis uncis Naribus indulgcs,Pcrlius. R.HINOCEPHALVS ccruicem habet equinam cum uniuerlo corpore : flammas ore erifa (Sat, quibus homines pereunt, Phyflologus author oblcurus. DE S C I V R O. A, BC I V R V S Grtecum nomen efl animalculo datum acauda, qua lupra doriurn reflexa fit tegit 81 inumbrat, ita ut quum lub dio eft cauda illi pro tetSo fit , ut pedes hominibus illil quos Iciapodes fabulolc nominant. Gratci ueteres nulquam eius meminerunt, led primus quod fciam Oppianus qui Antonini Calaris tempore uixit,lciuru nominauit.Latini no. men non habent, led Gr»co uiumur , a quo aliarum etiam gcytium aliquot dedutSa lunt nomina, 114 De QLiadmpedibus etfi quaedam admodum detorta fint, ut originem uix agnofcas, Gallicum eft efcuricuuei efcureair (folent enim 8^ alias Latinis quibuidam e.literam prteponere,ut eiperit , pro ipiritu.) Germanicum a Gallico faecb,aut fe^) lex quibus nominibus quafi^* compofitum uidetur TOewcrka. Recentiores quidam qui Latine ineptius fcriplerunt , pirolum SC ' fpiriolumcfortequafi fpiurum pro fciuro)uocitant,lncpte Belluacenfis, Scurulus a currendo didus eft. Piroltis.inquit Albertus, a uario non differt praeterquam regionein qua nafeitur , uariante fe« eundum eam coloretnam qui in Germania rubet cum adoleuit, intra primum autem aetatis annum niger eftiin Polonia grifeum (id eft cincreum)rutilo admixtum habet, in]T ufeia uero(Ruffia ) totus ci neretis rcdditur.t^uod ad corporis lineamcnta,magnitudinem, mores SC uidu , nihil plane pirolus a uario differt , Albertus SC Ge. Agricola. Qiiamobrem qui uoluerituarij hiftoriam inter muresd nobis defcripta,cum hacconiungetmos quae illic dida funt hic non repetemus, fl'Sciurus,animaI quod alio nomine SC imraj©' uocatur,Hefychius SC V arinus. 6'miis uel ia8iis,glis eft, non fciurus,etfi grammatici quidam Graeci fciurum interpretentur. Sciurum autem a glire diuerfum eft. jo fe in Gliris hiftoria docui, N»t|(s,mus qui in Cappadocia nafcitur,quem fciurum aliqui uocant, Va tinustVidein Glire. ludaei quidam apud Germanos fta coach interpretantur fciurum. E, Pirolus paulo maior eft uel corpulentior quam muftela,non tamen longior, Albertus, Color el rutilus,fcduentercandidus,Obfcurus. Rutili Si nigri plurimi funtin Heluctia,8f abunde capiun tur,autumnopracipue,StUmpfius, Albertus quidcm,ut praecedenti capitedixftintra primum xtatis annum nigros effe putat,deinde rutilos fieri. Pilo funt nigro Sfinterim ferrugineo, Maffarius. Speriolus primo in dorfo niger eft,poftca proceffu aetatis rubcfcit,a: tandem quidam eorum fere ca ni redduntur iam proueda atate, Albertus ?.xi. Nigros fciurosin Franconia ruffrs frequentio» res effe aiunt Pirolis,ut reliquis etiam mutibus,duo inferiores dentes longi funt, Albertus SC Agri 4® cola. Villofior eis cauda pro umbra SC tegmento eft, Plinius SC Maffarius. Cauda eis uillofa, lim, ga,&: prepead reliqui corporis magnitudinem. Veras glires 8C fciuros caecum inteftinum tantum habere fcimus,u t magnitudini uentriculi eorum fa cile refpondeat ; atij idem in fedione fecibus tur- gidumreperitur,Vefalius. Genitale offeumhabent,ut audio. C. Animalium qutedam ut manibus utuntur priorum miniflerio pedum, fedent^ ad os illis admo> uentia cibos,ut fciuri, Plinius, Q.uum uefcuntur pedibus anterioribus,ficut cjt«aquo® murium genera,cibum quali manibus capiunt SC ori imponunt , Albertus SC Ge, Agricola. Pofterioribus clunibus infldent. Edunt autem nuces,poma,Sfhuiufm6di,Albertus:VideinlVIurePontico. Vi uit nucibus,»: dulcibus cibis(frudibus)deledatur, Obfcurus. Aeftate cibum congerit , unde per J® hyeraem uiuat,Idcm. Somnus eis pro cibo cum hyberno tempore latent,Ge, Agricola.Plinius qui dem cum de fciuris fcripfiffet,mox fubdit,non de fciuris,red in uniuerfum; Alijs igitur prouifum in hyemern pabulum, alijs pro cibo fomnus. Inquieti funt ualde, Albertus;& mira: agilitatis.In arbo« ribus habitant,nidificant SC ftetum fouent. Facile autem tranfiliunt de ramo ad ramum, & aliquan do de arbore ad arborem.cauda fere tanquam ala utentes, (caudam interim monentes, ac it ea fe gu’ bernent,Albertus,)Obfcurus. Cauda fuaconfpeaa ad faltumincitantur,ldem. Cummouentur (gradiuniur,)caudam demiffam poft fe trahuntteum uero fedent,fuper dorfum erigunt , Albertus’ Nidum in arboribus conftruum, Albertus. Pratuidem tempeftatem : obturatis® qua fpiratu ruseftuentuscauernis,exaliaparteaperiuntfores,Plinius. Albertusidemferedegale,ideftmu.6® ftela fcribit:Incauernis(inquic)habitat, ad meridiem pariter Slad aquilonem apertis, ut undecunw uentus ueniatjtma ab co ut. Si quan^io gratia paftus aquam tranfire cupit fciurus,lignum(uel coi^ ticem) DcSimia. A. Lib. I. 95-7 li;yM:/»tTart(pro>iT8rsTta)7»it«»(/,Oppianus eidell, propriae autem matris ulnisperit catulus, ardius fcilicet compreflus, Aegyptij utpatrem fignifi- cent qui inuifo filio hareditatem reliquit, fimiam cum catulo eius retroCin tergo)pingunt; parit enim fimia geminos.unum amore, alterum odio profequitur. Quem igitur amat antefe geftans interimit: 60 quem uero odit poli fe(in tergo)habct,acillum reliquum nutrit, Orus. Videmox in E. inucnatio. ne fimiac, ^Simias facillime manfifeficri,a: in aedibus diuitum ludicri ac ridiculi fpedaculi gratia catenis DcSimia. D. Lib. I. p(5l catenis alligatas nutriri, notum eft omnibus, fLuna caua triflcs effe.quibus in eo genere cauda fit.nouam exultatione adorare, (nam^ defe (Sum fyderum SC caetera: paucnt quadrupedes,) Mutianus tradit,Plinius . Solinus tamen de limijsj non caudatis,fed flmpliciter,Exuliant(inquit)noua Luna, triflcs funt cornuto dCcauo (ydete, f SJ miae facies turpiter hominem aflimuIat,triftis,frauduIenta,Gillius. Diuicibus in delicijs funt,omnl um fere rerum imitatrices. fPufilli eas animi eire,ma1ignas,floIidas,K eodem ingenio prsditos cenferihomines,quioculos,aures,labra autdorfumeis fimilia habent , ex Ariflotcle & Adamantid ins, diximus. Simia quemuisludumdocetur,natum ad imitationem animabfed mala potius quani bona in homine imitatur. Ferocitatem tjuidem obliuifcitur,fed nunquam adeo manfuefciqquin faci ,, Ic femper fiatrabida,(ad impetuofam iram prona.)Dele(flatur ludcndocum pueris &C canibus : fed pueros(infantes)non cufloditos aliquando flrangulat,ucl ab alto pra:cipitat, Author de nat.rcrum» KAlbertus. niSnssuu^VfiunToa ii JJatioAsxtHSitX^afawnsftAdamantiusthoc eft, Simia: ingenium icuf rile SC fimulatione infigne eft. Simia cicur dominum fuum agnofeit etiam poft multos annos rcuef tentem, Alexander. Iniuriac longo tempore meminit, SC iimultatem diu exercet in eum a quo lafa fuerit,Albcrtus8^ altj, f Natura fimiae ridiculo animalia: animam habenti ridiculam, corporis quo^conftrucflionem ridiculam dedit , Galenus. Simia maxime deledatur ludis , unde fadum aa pud Grateos uerbum <^sn8»>ii(r«,t^sT«i|i«,Suidas Si V arinus. Pulchra femper apud pueros eft lia mia,utaitueterumquidam,nos admonens ludicrum elTe ridiculum puerorum hoc animal illudena tium.Omnes enim humanos adus imitari dum fatagiqSi fruftratur in ipfls,a: ridiculum fe exhibet. 10 An non uidifli iimiam fiflula canere,faltarc,fcriberc,a: alia agere uniuerfa conante,quar homo pul- chre perficite Galen. deufupart.i.ii. Simia aduofum animal,6i: ad omnia imitanda habile, omne quod corpore agitur,fldoceatur, praeclare difciqS: idipium adione repraefentat : aefi faltare docea» tur,faltationemairequitur;fi ad tibiam canere,canit. Ego aurigae munus obire uidi , habenas nimi, rura uel abducendi, uel remittendi,&: flagello fimul utenditbreui, fi quis ad alia qutepiaminftituati non fallit docentemtadeo uarium natura animal eft, Se multiplex,ut ad omnem aeSionem fefe uerfet, Aelianus. Et rurfus.Cum caeteris in rebus omnium beftiarum limia peruerfillima eft, tum peruera fior in ijs.in quibus hominem imitari conatur. Cum enim nutricem ex eminenti loco pcrfpexiflet puerum infantem in pelui lauare, Se fafeias in orbem contrahere.Seinardumad aquae expreflione contorquere,at(j quo reliquiflet loco puerum obferuaflet, fimul Se circaeumipfuma cuftodibus 30 magnam introfpexiftet folitudinem ; feneftella quae tum pateret in domum intrauit ad puerum, quem fimiliter ut faditari a nutrice uiderat,ex ledo fublatum integumentis nudauit,8e aquam, fuc cenfis carbonibus, calefccntem, in miferum infantem infudit,at(j interfecit. Mutianus Se latruncu lis lufifle fidis cera fimias tradit,nuccs uifu diftinguere.Pli. Callidus emiflas eludere limius haftas, Martial. Caucafi parsiinquit Philoftratus de uita ApoLlib. j.)quae in rubrum mareporrigitur,tum alia aromata, tum piperis arbores profert. Nafcuntur illa in extremis praeruptis^ locis, homini inac celTisuibi fimiarum populus montis caucrnas Se omnia foramina incolit.Eas autem maximi faciunt Indi,quoniam piperis(ut lic dicam) uindemiairices funt : quapropter Se armis Se canibus leones Se caeteras feras ab ipfis arcent.Infidiatur autem fimia: leo agrotus , medicina caufa, (uide paulo poft;) se cum iam fenex feras alTequi alias non poteft,paftus cibiip graua.Sed Indi fimias non negligunt, 40 se fe beneficia ab ipfis capere arbitrantes Icones arcent. Quod autem ad piperis colledionem atti, nct,fic fe habet. Accedentes Indi ad arbores qua in parte montis infima nafcuntur, frudus^ ab illis decerpentes.paruas quafdam fub arboribus areas faciunt , ubi piper congerunt, quafi cafu illic ip. fum protjcientes,ceu rem negledam Se minimi ab hominibus exiftimatam i circunftantes uerd attj in autjs abdita fimia, talia defuper afpicientes ubi nox aduenit, Indorum opus imitata auulfos ar= borum ramulos,(^»sj>vxs!,)in areas quas diximus conferunt, Indi autent ubi dies illuxit piperis acer, uos afportant,quos nihil laborantes fed dormientes acquifierunt,Hac Philoftratus, ^ Vtleo inter beftias terreftres , ficin mari delphinus imperat. Ambo fenedute tabefeunt : Se cB funt in agritudine , illi terreftris fimia,huicmarina medetur, Aelian. Aegroto leoni nulla poteft alia medicina adhiberi: fed fi comederit fimiam,id ei morbi remedium eft,Idem in Vartjs. Hoc Se jo Philoftratus feribit , ut paulo ante retuli. Cum fupra quam ferre queat cibo fe compleuit leo , aut quiete Se inedia fe exhaurit,aut iimiam nadus uorat,illius9 adeiis carnibus uentrem mollitum ex. tenuat, Aelianus. Hominem agrotum ac feipfum curantem fignificantes Aegypttj leonem pin. gunt iimiam uorantem; hic enim febricitans uorata fimia conualefeit , Orus. Aegritudinem falli, dij tantum fentitleo,in qua medetur ei contumelia,in rabiem agente annexarum lafciuiafimiarum. Guftatus deinde fanguis (fimiat,non canis ut Phyiiologus habeOin remedio eft,Plinius. ^ Quam mirabili aftutia pardalis fe mortuam fingens,fimias captet, uide in Pardali capite ;.ex Aelianoiunde St prouerbium natum , Pardi mortem adflmulat. Ad pardum plerai^ uel fponte adeurrere j odore aileda,fimia comprimis,narrant,Plutarch, at Aelianus pardalin curfus celeritate fimias aflequi feri bit. f Cati etiam in Aegypto fimias ucnantur,ut in Cato dixi ad finem capitis quarti. Inter mamO <0 netum ( id eft cercopithecum ) St iimiam odium eft implacabile, bellum^ frequens : St licet uiribus impares fint mamoneti,aftutia tamen St animofitate pugnandi fimijs praeferuntur, Ifidorus, Epho tinus in ColloquijsErafmiin dialogo de amicitia, poftquamjjiulta de animalium inter fe naturali m m De Quadrupedibus. maccs,meiuercauuio;4Ud:Mi.u».uii»pv»»«‘*i.w» v», . — > -- r o ^ „ re*ut erraric Erafmus uulgari hodie multis errore teRudinem pro limace dicentibus, bt paulo polt in eodem dialogo iThomas Morus (inquit loannesinterloquutor) in Anglia alebat domifimiuin prEEgrandem.tum forte , quo reualefceret i uulnere folutus obambulare flnebatur. In extremo horti erant inclufi cuniculi , quibus infidiabattir muftella. Id (imius procul quietus SC oriofus fpetSabat, donec itideret cuniculis nihil effe periculi. Caiterum pofieaquam muflella labefatHalTet caueam a m« ro reuulfam,iam9 periculum elTet, ne cuniculi a tergo nudati praedat eifent hofti, accurrit ftmius.K confcenfa trabe quadam, caueam retraxit in locum priftinum, tanta arte.ut homo non poliet dexte rius.Ex quo perfpicuum,hoc animantium genus fimijs elTe chartim. Ipfi cuniculi non intclligebant fuum periculum,fed hoRem futim per cancellos ofculabantur. Simius opitulatus efl periclitanti fim 19 plicitati.Tum Ephorinus, Omnibus (inquit) catulis minoribus deledantur fimij , gaudent^ fouere finu complediifed pius ille fimius dignus erat aliquo pietatis praemio. E. Simia elephas tiino inebriantur, fllae quidem etiam inebriatat capiuntur , Athenaeus lib. lo. Mira folertia uifco inungi, laqueis^ calceari imitatione uenantium traduntur, Plinius, ut Romana exemplaria habent. Hermolaus magis probat V eneta, in quibus legitur, V ifco inungi laqueos,cal. cearife uenantiumimitatione.Scio&intingerefibi oculos (inquit)folcrefimias,at^inde capi facile, ut inquit Strabo ; fed illud non tam folertiat quam Rultitiae tribuendum erat, Hacille. Ego Romana ledionem malim ; nam quod in V enetis legitur , apud nullum alium authorem reperitur. Vulgus (imiarumpaflim uidemus non fine ingenio atmulandi, quo faciUus in manus ueniunt, Nam dum J» auide uenantium geflus affe(Sant,relida confultd uifei unguilla, quod mendacio fadum uident, o. culos fuos oblinunt. Ita uifu obduflo pronum efl eas corripi , Solinus. In montana regione Indiae genus fimiarum frequens & praigrande reperitur, (inquit Diodorus Siculus lib. 17.) qus cum ua« Udo corpore 6f animi fagacitate praftent , haud facile per uim comprehendi pofliint. Igitur euena. torum turba quifpiammelle fibi oculos perungit, alius (belluis haec omnia uidentibtis) calciamenta fibi induit,alij fpecula capitibus applicant. Calciamentis inneduntur laquei , attp ita ea difcedentes relinquunuPro meile uifcum fupponunt,8f fpcculis adijeiunt funes,(t'ieiWi fimus caprarum deco(Susinaceto,Sf ulceri illitus fanet, H. a. Clunas fimias I clunibus tritis dieSas exiftimant.Feflus. Gratci to&mj/ uocant, msji i sn}», BlJir». TTsS^ (‘n^woifdAjjfis 'iy id/TO,Etymologus:)Suidas. Pif»| etiam legitur apud Suidam. r«'S»i/,li'mia, Varinus.fedmelius apud Hefychium prima per iotalegitur.etfiillicquocp ordinis ratio «t« poftulet. jf W»!, fimia: Arima uerd mons Ciliciae, ( fic enim lego, ) Hefychius SC Varinus. Arimos prifea Hetrufcortim lingua fimias uocabat: Vide inferius inter propria. Simia: uocantur mimi SC fatyri./iittoi xga «ert/ffli, V arin. in NittresyiycwTuy.mimi fciltcet ab imita tione,a reefio (a(,@'.ab alijs («(i«i,uel luyiy fcribitur,ut in A .dixi. Satyri,peculiare genus eft,de quo infra. Bot»:, 7nS««@',««j3(is^'*ai'f-. Kil)/ iKii'J-,ludicer, 7itaj.»iwi/'«t.uel genus fer* magna caudamhabentis,Hef.Variri. Simia quidem fimpll y citer 8fpropriedicfia,caudatanoneft,fedcepusfiuecercopithecus;cercos enim Grateis cauda eft,un de SC cercops deriuatur.ut eo nomine caudata limia potius quam limia fimpliciter intelligenda ui. deatur.Suidas cercopem non fimiam,fed genus fimiae interpretatur. Ki^xiatn^af/jirridere , illudere ficut fimiaetquod iierbum etiam prouerbialiter ufurpatur,per translationem, ut Chryfippus inquit, ab animalibus qu* cercon,id eft caudam motitantes adulantur.Cercopes,afiuti,dolofi,impofiores, adulatores,qui(ficut uulpes canes uenaticos decipit cauda huc illuc translata, V arin.) homines flm. plices decipiunt -m -fSrhiyay, Suidas,(Varin.)Et rurfus,K^i Ai^xS«S&Oceanoeosn^ effent Et mU Cercopes aiSt fuifie mendaces/uperbos.deceptores , qui per mult^ uagati tCTras, ubimdeceperinlhomines. Cercopes olimuocabanmrCycIopes.qtiare improbos &ma!^ h^™. nes Uc nom^inamus. Varin. Eli Si cicada. Ks?«»™(-,7sfijs,(/.Hef.Varm. f «»'©', E^ittoa!^^miusfinfamis,proteruus,cafidus,fimulator,parafitus, mulatOThumanioris,Claudian.i.inEutrop. .Philes. i«.,«Aoc. T.'s >4 4 Afi'»;s«p,svys5oi'/v«-e«iss ■«3««®', prouerbialiconuiciodicebat,quitungere. tur honoribus.opibusm polleret, alioquin indignus.Simiam appellant homuncionem.uix homine, fedfimulachrumliomlnismagis.Tragicainaddunqpropterfortunae ArepitumSi perfonatn addi« tam.Demofthenes In oratione pro Ctefiphonte, Aefchinem tragicam fimiam appellat , quod quunt eiretnequinimus,fplendidis uerbis probum ciuem agcret.Cuius prouerbij meminit Philoftratus in Ariftide.D. Hieronymus in epiftolis oftendit hoc fcomma iaci folere uulgom C^iftianos,fed ab im« piis ethnicis m, perinde quafi uultu habitu^ fandimonia pra: fe ferr ent.quum eifent improbitquai^ quam hic locus in exemplaribus non eodem habetur modo. Conuenit Si in eos ^ui barba pa^o^ philofophosfeprofitentur,cumcaeteracultuinanrerpondeant,Erafmus. Tgity»o!«S»nss,iE'iirw. «{loe eqivvMirliviiip.Hef. V ar. Si Suidas, qui etiam pluribus , Demofthenes (inquit) praeter alia 5« fchinenfcommata,poetarum tragoedias eum imitari dixit,Si fimiam appellauit,fiuequdd breuisfta turte homo in fcenam intrarettfiue quod fimia animal eft ad imitationem fadum , Si Aefehines quo que tragoediarum hiflriones imitaretur. V idetur Si Tragica fimia dici poffe in hominem curiofi» us Si pretiofius ueftitum.ut Calius innuit. Eleganter Si apteCallippides Mynifeum hiftrione n-a= gicum fimiam uocabannam fimias ueteres appellabant imitatores , qui geftu omnia exprimere co, nantur.Robortellus. Simile huic eft aliqua ex parte,Simia purpurata, de quo uide infra inter pro. uerbia.” Simia barbata, A«(io'wS«ii@-,uide ibidem. ri9»f,apud quofdam uocalur bi euis homuncio, Varinus, <[Lycophron Therfitis turpitudinem expreirurus,sn3»iisi«f$opillumnuncopauit, id eft fimi* conlimilem, Caelius. PiSswaWs.fimi* fimilis,Lexicon Gratcolat. Pi8»K«ap£ snSn. «s,id eft afpedusuel facies fimi*,SuidasSi Var.indcformem,utuidetur. 4rtUflFenfeSb«n:id eft,No(3ua inter cornices, ubi fiupi dior aliquis in homines petulantes ac dicaces incidit. Extatapud A. Gelliunii. ij. apud quem Me» nander comicus maritum de uxoris iniuria querentem inducit, his uerbis: dr©- ^ ■mS«K9« m -m }o jiXtiii Kb J'» acp. Id efl:, Afinus inter fimias, uulgd quod aiunt, fane iflud . Confiat autem fimiam ani. mal elTe pctuiantiffimum,aded ut non uereatur etiam leonem per lafciuiam agitare, natibus illius af fixa.Erafmus. Simia barbata, (no placet quod addit Erafmus,feu caudata.) Arifiophanes in Achar nenfibus,ft ariSsxt ^TrwyeivtyuiJtlnKtpYCS admonuit allufumeffe ad illud Archilochium, eft, Talem 6 fimia caudamttales nates poiius,uel clunes) habens . Dici folitum de ridiculis.RegulusRufticum Stoicorum fimium dixit, contumeliae gratia,ut refert Plinius inepi. fiolis,opinor quod barba & pallio Stoicum ageret uerius quam morib. Idem Arifiophanes alio quo dam loco quofdam cisfxomSHKSt appellat, quali populi fimias, Efi autem hoc animal natura mik,nec in alium ufum uidetur natum,quum nec ualeat ad efum ut oues,nec ad xdium cuftodiam utcanes.necadonera gefianda ut equi. Athenaeus libro iq.narrat Anacharfim philofophutn gene. 40 re Scytham,quum inconuiuitim inducerentur homines ad rifum mouendum edo(fii,folum omnia nonrififie.Tandem quum inducerentur fimi:e,co:pit ridere. Rogatus caufam : Ha: (inquit)natura funtj,tAiii7«5is«(,illi fingunt,Erafmus. Vtbs noftra repleta eft vara BaiiaXixaiy cfsnomSraap ilamtrm ««.Ariftoph.in Ranis.Scholiaftes c7?»jr»7n«»«s!interpretatur,revi mri/sjyst wiSi t ,/lXiAoydis v e ■ais»*©':» oSi T «SAunifVoi/Tits usa Yra^tvms. Hercules & fimia, HfetnAn! itsa ■jrifo*©' , de mini, tne congruentibus. Simia dolis ualet, Hercules uiribus antecellit. Nota eft fabula de fratribus Perpe. tis,quos Hercules comprehenfosaelauafufpendiueos ferunt uerfosinfimios,Erafmus. Quos e. gonon pluris facio quam.ut dici folet,fimias,Dion Prulenfis in libro de Troia non capta, Eft enim fimia plane ridiculum SC uulgd contemptu animal, Eraf. Simiarum pulcherrima deformis cft,T;(/ m8««ai/Sl/(«fifo'mi©'vicu!, ell autem gens ante Aegyptum pufillot um hominum, V arinus. V ide vv-yniai apud eundem. ^ Raphael Volaterranus mantichoram quotp Si crocutam fimiarum genera elTe putat, nulld authore,nullis argumentis: quanquamAIbertusquotp alicubimaricomorion(corrupto uocabulo mantichorae)fimiatumgeneriseirefcribit,Egofententiammeamde duabusifiis bellijs , llatim poli Hyaenam fupra expofui. A. IbRCOPITHECVS uocabulum Graecum, Latine ad ucrbtim flmiam caudatam Ib naticercos enim caudam fignificat. Callidus emiiTas eludere limius haftas. Si mihi cauda foret ccrcopithecus eram, Martialis. Quamuis autem Si aliae quaedam caudatae flntjprteter eam cuius iconem pofuimusdiuic tamen priuatim hoc nome contigit, quod cetere minus comunesfint. Zijm,lS-'’'y,uoce Hebraica interpretes uariereddunt.utinOnocentau ri hiiloria dixitaliqui cercopithecos,uel catos marinos,Hel catos feros exponunt , (alrj martes aut uf uerras 8fc.)Ibidem dixi de Hebraica uoce ijm,quam fimiliter aliqui catos fyluellres interpretanmr, TuIc,Tn,Dauid Kimhi iuxta Thargum reddit tauas o^-\«,uulgariter paon.id ell pauo,^ietts. Aliati anitnal uulgo didum meimon,ucl gatto mamone.Regtim ;. lo.Chaldsus uertit taitafin: R. Salomon SC Leui SC Hieronymus paui. (tauas quidem Chaldaica uox ad Graeam mk, id ell paitoj *“ alludit iLXX a, '«»(/«eirt/TO(/.fed placet fimiastransferritnalofephus quocp mfcsss interpretatur, Koph tV)V pluralekcphim,Rcg.5.iW,dixiinSimia A. Simiarumgenus quoddam componi uideturex fimia K cato a. creili.fimiaadmodum fimile, duabus nigris maculis inmaxillis infigne: fed caudam habet oblon. gam grifei coloris,a: in extremo nigramihoc aliqui fphingem appellant, ali] cythofteam , Albertus. i» Apparet autem de cercopitheco loqui, unde & corruptum cythofica nomen cont)cio. Delphmgc, diuerfo genere, dicam infra. Idem Albertus de anim. 1. 1. 4. bis autter kybor uocari fcnbitfimi* genus cauda pradittim, eifautem Id quodJArifiotelescebumuocat, alq cepum, caudatum qui, dem, fed a cercopitheco ( cuius Arillotelcs nufquam meminit) diuerfum. f Cercopittous Ita lis elf gatto maimone,Gallis marmot, forte quafi raarmona, id eft maris fimia : mona enim Hilpanis limiam fonat.Cat marmontana Italis mus alpinus eft.) Germanis mccrtue.jjj eft catus marinus;ma rina enim uel tranfmarina fere uocamus,qu3ecun9 nobis peregrina funt. lllyrqs fimiliter, morto koczka. Anglismarmofet. Catiquidemnomenadieaumputoacauda,quafimiacrimpliciter di, (Ste carent. Mammonetus ( alias Mamonetus per m. fimplex. ) eft animal fimia minus , Ttalilpinga (fphingem)uocant;quod in noftris etiam regionibus haberi di ali potcft,lfidorus 8C Albertus, Cer. 1® copithecos Celta; uocant if{Mitt,Hefych.V arin. Aethiopia generat cercopithecos nigris capitibus,pflo afinino, diflimiles cacteris uocc, Plini, us. De Prafianis uide inferius ad finem hiUoriat de Cercopitheco. Indite fylua fupra Emodos mot» tes abundat ingentibus cercopithecis, Strabo lib. ly. Et alibi,Oneficritus feribit in India cercopi- thecos efle , qui per prateipitia uadentes , petras contra infequentes deuoluant, Strabo. Ex qui- bufdam regionibus Noui Orbis cercopitheci pulcherrimi aduehuntur,utPetrus Martyr feribit,^ Non procul ab Aden urbe Arabia; editilTimus mons eft qui cercopithecis abundat, Ludouicus Ro. a.15. Btalibi,RexIogacinlndia cum peregrinatur religionis gratia, cercopithecos complufculos fecum ducit. Et y ii.Regio Calechut mittit cercopithecos,uenduntur^ fingulis folidis , id eft qua= jo ternis caflis. tot enim folidum efficiunt. funt autem cercopitheci illi cultoribus , inopibus praefertim, magno oneriiquippe qui iuglandiumfpalmarum genus clTc puto, Gillius arborum nomen omitrit) arbores confccndunt,& liquorem illum,unde uinum exprimi diximus.effundunt, euertunt^ uafa quibus liquor excipitur. Angli cercopithecum, ut dixi,marmofet uocantieft autem alius maior, alius minor. Et rurfus munkai ijdem appellant, aliud cercopithecorum genus barbatumj, mi* nus priore :id^ fimiliter in maius dC minus diuiditur : ita ut quatuor cercopithecorum genera lint,magnitudinedifFcrentia:quorum minimum inftar fciuri fere eft.Et quoniam miris gefticulatio nibus,8f uocis ut audio mutationibus diuerfis cercopitheci.prjfertim minores utuntur, monachum uel alium hiftrionice concionantem Angli uulgo munkay cognominant, ^fCercopitheci caudas habenchac fola diferetio eft inter prius diiSas , Solinus, Simias caudatas ab hominibus differre in 40 neruorum ferie: De lumborum uertebris in eis Si proceffibus earundem ; Item quod careani tertio mufculo digitos manus mouentium,And.Vcfalius in Fabrica corp.hum,Locos ex Indice requires. Mamonetus minor eftfimia,in dorfo fufcus,in uentre candidustcaudam habet longam Si uillofam, collum seque craffum accaputtquamobrem ilibusCuentre)non collo alligatur,nelaqueus poifit eia, bi. Caput habet rotundum, & faciem prorfus humante fimilem habet,nigram Si fine pilis a collo uf. que fupra ffontem.Nafus ei non continuus ori ut in fimia,fcd certo interuallo difcrctus,ut in homi* ne,Ifidorus SC Albertus, C, Aethiopia generat ccrcopithecos,difTimiles caeteris uoce,8fc, Plinius. Cercopithecos defiderio carnis comedendae correptos,caudam fibi praerodere uidemus. Animal eft corpore prorfus agili, yo D, Ludicrum Si aeSionum hominis aemulum , Mich. Herus. Induftriae Si fagacitatis inter bruta quidam primas partes canibus tribuunqalf) elephantis, alijcercopithecis,Cardanus. Quibus inft, miarum genere cauda fit, Luna catta triftes effe alunt , nouam exultatione adorare , Plinius. Inter mamonetos & fimias odium eft implacabile bellum^ frequenseilli qtiamuis impares uiribus,aftutia tamen SC animofitate bellandi limijs praeferuntur , Ifidorus Si Albertus. Cercopitheci crocodilos intueri tantopere perhorrent, ut ne longinquum quidemcrocodilinaepellisconfpciftumferrepof linteae nimirum potius per ignes Si aquas effugiant. Quod quidem ipfum cum experirer , Si ex aU tiffima feneftella conditum crocodilum his longo interuallo diflantibus' offenderem, cum clamo- re, alui deie(ffione,& tremore.&l fi uinculis conftritfti tenebantur, per obietffos ignes Si aquas eua 6® dere furenter conabantur, Gillius, Cercopi, Dcfimiisdiucrfis. Lib. I. g6g E. Cercopitheci quomodo capiantur, in Simia E. ex Strabone retuli. CateeuthenRbut nocent, Ii> quore ex quo ulnumilli conficiunt in arboribus eiFufo,&: uafls eucrfls.Utin A. dixi, Pelles mino» ribus cercopithecis detraiTtas fpadiceo colore, fi bene memini, a pellionibus ad uefiimenta parari audiui, H, Quid dubitatis utrum nunc fitis cercopitheci. An colubrae, an belluacf' Varro EudaemonibuS citante Nonio, Cercopithecum Panerotem foencratorem,6i urbanis rtiflicis^ praedtjs locuple» tatum, ChNero Cafar properegio extulit funere, Suetonius. ^ ElFigies facri nitet aurea cercopp 1* theci,luuenalis Sat.ij.deanimalib.qute in Aegypto coluntur. DE C E P Os . E P V s, genus fimia caudata: nomen tuhta colorum uarictate, (a corporis &atatf5 decore, Diodorus Sic.)qiia fimiliter infignis fpe cumligat aprum; cum feruato a uenatore uiflorefuo lacerto, guttur aprd prehendit,& reluflantem fuffbcauit, Hxc ille, ^ Eft & formae rara: cercopithecus , magnitudine SC forma hominis: cruribus fiquidem,uirilimembro,facie,dicas homine agreftem.quia totus eft pilo obfitus. nullum animal perfetterat plus ftandoillo , homine folo excepto.amat pueros 8^ mulieres , non fccus ac homines fua: regionis.co. natur^ cum uincula effugerit palam cum his concumbere , quod nos ufc dimus. Caterum animal tamen ferum eft, fed talis induftriac, ut homines aliquos minus ingenio ualere dicas , non quidem e noftris fed barbaris, qui inclementes coeli regiones habitant, uelut Aethiopes Numidae^ qui. dam Lapones, Cardanus ; Nos infra fatyrorum etiam SC quos piloW uocantrecentlores , fimilem tum formam tum libidinem commemorabf mus, Eiufdem generis fuerit fimia ifta cuius imaginem hic adiecimus, exGermanico quodam libro deferiptionis Terra fanfls mutuati. Defimijsdiuerfis Lib. 1. P71 DE CYNOCEPHALO. A. iYMOCePHAL i 6fipriifunt e numero fimiaranijArinot. Plinius, SoUnus Nu* jmenex eo trahunt quod canino praediti funt capite, esetera membra humana habent, Aelj I anus* Ga2a apud Ariftotelem canicipites tranftuiit* Qiiidam Gallice, Germanice, 2^ r Illyrice interpretantur babion, Babuino(ltalice)fpecies fimiafjfed minor, (Arifiotelcs cy nocephalum fimia maiorem efle fcribit,fed dici poteft, multa cynocephalorum genera eiTc, Arriano (f tefte,)Arlunnus* Anglice babons* B* Regio quam Aratores in Libya occidentem uerfus habitant jmontana ualde ac nemorofa eft. Ita fluereperiunturin ea tum aliae ferar tum cynoccphali,tum accphali, Herodotus lib. 4. Vide in H«a* Cynocephali in Aethiopiar partibus frequentiffimi funt,Solinus, Circa fclitudincm reperitur ani* mal corpore hominis, capite canino, pifcaiionis peritilTimum : toto enim die immoratum aquae fun* dOjtandem cum magna pifeium copia emergit, Prefto loannesCut uulgd uocant,id eft Rex Aethio* pum,)incpiftoIa Hebraicaad pontificem Romanum. Atqui Orus in Hieroglyph.cynocephalum a pifeibus abhorrere feribinfed diuerfa cynocephalorum genera funt. Extrema Arabiar regio a Di* ra ufif ad Auftri cornu, in ultimo fui promontorio, praeter caeteras feras producit fphinges,cynoce« phaIos,cepos, Strabo lib, PoiI Barygazam continens ad Auilrum pertingens Dachinabades uo catunfupraquam mediterranea regio ad Orientem montes magnos continet, dC plurimas feras, tu grcSjCrocucaSj&T cynocephalorum plurima genera, Arrianus in Periplo rubri maris* ^ Cynocephali capite funt canino,caetcra membra hominis habent, Aelianus. Galenus in Arta tomicis adminiihationibuSjPr^ilac (inquit) (imiarum homini quam fimillimarum artus diiTccare, cum te in exemplo exercere militucs:fin ea non detur,aliqiiam ei proximam deligito:auc fi nulla o* mnino fimia repcriatur,cynoccphalum,uel fatyrum,uel lyncem. Apollonius inter Gangen & Hy phafim fluuios ad mare defcendes,cum alias feras tum fimiarum genus uidit, longe diucrfum ab his quas apud piperi^ arbores uiderat,(de quibus dixi fupra in Simia d . fimplicitcr enim fimias elfe feri bitPhiloftratus.)Erantenimnsgraeuillofae^,fpecic canina, paruis hominibus fimiles, Philoftratus. j® Sunt qu^ natura ancjpite,partimhominem,partim quadrupedem imitentur,uelutfimi«e,cebi,cyno ccphali,AriftoCclcs. Et rurfus,Cynocephalus(Caniceps,Gaza)eadcm forma qua fimia cii , fed ma- lor,(Babuino ipecies fimiae,fed minor, Arlunmis)ualidior^ QC faciccanina fimilior, unde 3^ nome accepit, ad hac moribus ferocioribus eft,&r dente robufliore canino^ propiore. Facie fimilis eft ca ni, fed totum reliquum corpus canino maius dC ualidius habecdentes etiam ut canis habet , fed fors tiores longiores, Albertus, Corporis forma homini perfimiliseftjDiodorus Sic. Cepusrofirum habet cynocephalo fimile,Aelianus:atquiStrabo dC Diodorus faciem leonis cepo tribuunt, quacy noccphalo dC cani non conuenit.Scd Strabo alibi faciem eius fatyro fimilem eife ait, qua melius con uenit. Cynocephali fupcrciltjs afpecflu^horrido ac truci funt, Diodorus Sic. Circuncifi gignun* tur,Orus. Foeminis fua natura accidit, ut palam expofiiam extra corpus uuluam per omnem uitam 4® ferant, Diodorus Sic* Plura de quibufdam cynocephali partibus ex Galeno recitaui fupi a in Si» mia B, In sequinodhjs duodecies per diem, femel fcih'cetitngu!ishorts,turti ttiingurtt,ttim latrant, «(',)Oriis, Vocem imitantur humanam, Diodorus Sic, Indicum fermonem intelligunt: nihil tame loquuntur, ied ululant, Aelianus. ^ Si efculenta teftaceis inuolucris claufa reperiant , cuiaimodi funtamygdala, glandes, nuces, excernunt praeclare, intelligentes intima quidem eCrulcnta efie.extC* maueroretjcioportere.Viniicempotioneutt non recufanc: at<^ etiam carnibus uel elixis uelafiis exfaturantur,6C his quidem retfl-e 8<^ fuauiter apparatis, magna deletf^atione afficiuntur ; Contra ex non accurate elixis ualde offenduntur, Aelianus, Et riirfus, Ferina iiefcuntur,quam quidem quia j® uelociffimi fint,ideo facile comprehendunt, 8^ captas beftias inrerficiunt,non tamen eas igne, fed ad affatulum folem membratim concifas coquunt. Alunt etiam oiiillum caprinum pecus, ate^ lac bi* biint. Aegyptiorum Capientes facrificumdefignaturi , cynocephalum pingunt : quod is natura ab efu pifeium abhorreat. (hic Graece additur, fl£pyof/,qu^uerba nullum fenfum confli tuunt.Mcrcerus uertit:quem tametfi pifeibus interim uefei contingat,regne tamen dC torpori dedi* tum animal non eft,ficut8(r externi [extra Aegyptum] facerdotes.Scd fi natura abhorret, quomodo interdum edit^ & uerbum IxWtSwjnon edere pifceSjfed capere fignificat. Nos fupra in b , ex epifio la Hebraica regis Aethiopum, cynocephalos pifeatores infignes efle recita uimus.) Adde quod cir* cuncifus gignitur, quam quidem circuncifionem fummo curant ac peragunt ftudio facerdotes , O» rus. Eundem fedentem pingunt aeqtiinoiftia fignificantes. Duobus enim anni xquinocflijs , duo* decies in die per fingulas nimirum horas urinam reddit,idem^ dC noc^u facit . V nde non immerito fuis hydrologtjs Aegyprij cynocephalum fedentem mfculpimt, e cuius membro aqua defluat ; idc^ ptopterea quod duodecim, ut iam dixi, in quas squinotfiij tempore dies ac nodes ex aquo diuidua p72 De Quadrupedibus tur horas fisnificat.Caterum ne foramen illud, per quod in horologium aqua profluit K excerni- tur'autialius fit, aut rurfum ar<3ius(hoc enim modo tardius aqua profunderetur , illo «krius quam Dar’ foreoquicquid pilorum eft.ad caudam u% abradentes,(t«s a' sfis ■^‘)<« Mercerus in- detur legiife itmoOTKir.Bernardini Vicentini translatio clarior eft.Extrema ipfius depilata cauda^ad huius craflitudinem ferream fiftulam in hunc ufum parant. Notandum autem sfw hic pro membro iiirili accipi. Ego Grxea fic legerim,.^ ;is“ ^ hoc eft cauda ad cutim uf^ rafa,) pro huius craflitudine ferream qtiandam fiftulam in ufum iam didum fabricantur. Et hoc quidem non temere faciunt. tum quod urinam reddit, ut didum eft ; tum quod folus etiam ex omnibus ani, mantibus.aquinodio duodecies in die per fingulas horas latrat(i}te^,clamat,)ldem. Quodam tem pore Trifmegiftus cum eifet in Aegypto, facrum quoddam animal Serapi dedicatum , quod in toto I» dic duodecies urinam feciflet.pari femper interpofito tempore, per duodecim horas diem dimenfum efte coniecit,& exinde hic horarum numerus cuftoditur, V idorinus in Rhetoricos Ciceronis, Ll, bidinoficynoccphali.ut hirci ad res uenereas ardentlhos enim cum mulieribus uenerco complexu iungi feruntiillos libidinis furore in uirgines infanire, uim inferre , Aelian. V iolentiad faltum, ferimorfuiSolinus. CynocephalipiduraAegyptijs natationem quoque fignificat; quoniamcar. tera animalia natatione ufa, fordibus inquinantur, (nimirum per terram fe uolutando aquam egreli fa.jfolus autem cynocephalus nando peruenit quo libuerit,nec ulfis fordibus confpurcatur, Orus. Eodem pido terrarum orbem intelligunt, quoniam feptuaginta duas inquiunt iam olim habitati or bis regiones (climata) fuifle. Cacterum cynocephali fi diligenter in facris nutriantur curentur, nonficutcatera animalia uno die emoriuntur, fic Siiipfos emori aiunt; fed eorum partem aliquam 1» fingulis diebus emorientern ac tabefeentem a facerdotibus humavi , reliquo interim corpore in ftia natura perfiftente.id^ per feptuaginta duos dies, quibus demum expletis prorfus intereat, Idem. D, EfferatiorCquam fimtjs)cynocephalis natura eft,Plinius SC Albertus. Feri funt morfu, nunquam ita manfueti ut non fint magis rabidi, Soliniis. Et fi facie canes rcferant,morcs tamen eorum fune ualdegraues SC duri, ed quod feroces funt mordaces, Albertus. Cynoccph. animal omnino fe- rum eft atque indomitum, ratione carens , Diodorus Siculus, Supra quam caetera animantia ira- cundus eft, &: ad indignationem procliuis: quare Aegyptij, cynocephalo pitfto iram defignant,0« rus. Aemuli funt humani geftus, & fi infanti admoueris , ubera ei mulgenda praebent, V olaterra- nus ex Aeliano : Sed Gillius aliter tranftulit, hoc modo: Si eorum catulos etiam nunc perparuulos jm ad mulieris ubera admoueas, tanquam pueruli lac exfugunt. Alunt oiiillum 8C caprinum pecus at- que lac bibunt, Aelianus, Vefteinduimirificegaudent, Idem, Et rurfus , Ferarum pellibusin. duuntur, &:iuftiti«, Eft & Germanica uox non remota , teufcl, quafi ba, Quidam inLexico Graecolat. x«Tce(s»tx?5«.Satyricuschorus,lbidem:Ko«!Tverv«i'>afi'‘g«‘'‘^-‘«* prurire ad Venerem. A fatyra poemate fit fatyrlcus:& fatyrice, td eft acriter , cum conuicio. «SETaiiJfcf», Idem. r i- ' i f Satyrioriihetba) concitatrice uim habet. Duo eius genera. V na longioribus folqs quam olcf , «c. radice gemina ad formam hominis tellium, alternis annis intumefeente ac reCdente. Alter a ta. tyrion orchis cognominatur, &: foemina eflTe creditur. Et aliud genus fatyrij erythraicon appellant, &c. Plinius. Et mox, In totum quidem Graeci cum concitationem hanc uolunt fignifacare latyn. onappcllant,fic&craiacgincognominantes,2^thelygononquarumfcmentcltium fimileetn Pro. digiofa funtquac circa hoc tradidit Theophraftus,authoralioquigrauis , feptuageno coitu durare libidinem contadlu herba; cuiufdam,cuius nomen fpeciem^ non pofuii, Hxc Plinius. Herbam il. lam Theophrafio allatam ex India,cuius contadlu libidinem durare feptuagefimo coitu memlnit,la. tyrion Indam appellauerim. Habent hodiecp Syri herbam fimili elFetHu , bucheidenip nominant Sc Indicam fatyrion,fortaflc cum ca, cuius mentionem Theophraftum Fccifle diximus, ean^m.radicc candida di dura , commendatiore quo crallior di rugofior,di albior,podagris utili. S^ di ariftolo. chfe genus unum, quod polyrrhizon cognominanqfatyrion ex fadfo uocari cenfeo, Hermolaus. Tefticulos lacerdotis Galli fatyrion uel cynoforchinhodie uocant; Itali uero chelidonium minus. Satureis etiam herbx uius marcefeenies coitus ftimulat : quare a Satyris nomen eam traxille com. minifcuntur(grammatici,)Ruellius. ^De Satherio Si Satyrio amphibijs animalibus dixi fupra in Lutra. L. Florus in V alert) Cor. 1« «inihiiioriacoruum fatyramauem dixit: iiue a peculiari libidine, quoniam ore coire Si parere uul gd olim credebatur: fiue a Satura palude Pontina : nam in agro Pontino rem gellam Florus di alij fci ibunt, oblecflantur autem aquis cornix ac coruus , Caelius. ^ L.Cornelius Sylla a Dyrrhachio Briuidiiflum cum clafle traijcere parabat. Proxima eft Apollonia, iuxta quam eft Nympharum fa. cer locus,e uirenti colle ac pratis ignis fontes effundens affidue per fparfos riuulos defluentes. Hoc In loco memoriae proditum eft, fomnopreffum Satyrum fuiffe captum, qualem poetae ac pieSore» (plaftae)effingunt. Isperdudusad Syllam complures per interpretes quifnam effer interroganis, nihil quod poffet inielligi uix uociferatus eft: at uocem afperam equi praefertim hinnitu & hirci ba. latu permiftamacdens, cum Syllam obftupefeciflet, datis comitibus dimiffus eft, (atqui Sk uerbum, deprecari malum omen. Si prodigium a fe depellere SC expiare potius flgnificat : unde j» dij kxTititTmi didi , qui d( fcsTpomwi. Vide Budarum in Comment.)Plutarchus in uita Syllar. f Apollonius Si focij (inquit Philoftratus lib. 6. ) cum in uico quodam Aethiopiae ultra cataratSas Nili cornantesquiefcerent,eccefubitus clamor in uico auditus eft, mulierum fefe inuicem cohor. tantium, quarum aliae capere, aliae perfequi clamitabanquiros quo^ ad eiufdem operis communi, cationem cohortantes:illi uerd fuftibus,aut faxis,S<: quicquid in manus ueniffet arreptis , exclama, bant le iniuria erga uxores affici. Venerat autem in uicum illum decimo iam menfe ante Satyri fpe. «Srum furens erga mulieres , iam^ duas interfeciffe ferebatur, quas amare maxime uifus fuerat. Hac audientes Apolloni) comites perterrebantur : Et Nilus , (unus e comitibus, )Ccrte per louem, inquit,necp nos nudi hunc iam diutius infultantem auertere potuimus unquam , quo minus more fuolafciuiret. Eft tamcn,inquit Apollonius, aduerfus infultatores huiufmodi remedium aliquod, 4 ra,8d corpore bino ex alienigenis membris compa(flo,confiilere polfe. <[ Paufanias in Atticis pi. (fluras Bi flatuas qua Athenis in arce fpcdlantur, deferibens, Lapis (inquit) eo in |oco eft , non ma« gnus,fed tantus, quantus homoparua iiatura fedens:in quo, cum Bacchus Atticam ingrederetufj Silenum quieuiffe aiunt. Satyros enim qui atatis funt adultioris.Silenos appellantCaterum de Sa= tyris qui nam lint,cum plura quam alij fcire laborarem, cum mulcisea de re fum colloquutus. Dixit autem Euphemus Car, fe quum in Italiam nauigareqcurfu clfe excufliim ui uentorum , BC ad mare »0 extimum,quodnauigai i non item foleaqperlatum. Infulas autem ibi multas eireacdefertas,&aui ris agreftibus incoli. Ad alias uero aiebat nautas defledlcre recufa(re,qudd antea quoij ed appulfi * incolarum inhumanitatem efleni experti. Tempefiaiis denim uiolentia eo perueniffe.Infulas eas a nautis uocari dicebat Satyrias. Incolas ineife rubicundos, a caudas in imo dorfo habere, equinis non multo minores.Hos, ubi fenferunt,ad nauigium accurriffe, nullam^ uocem edidiife, fed muli, eribus naui una aduetSis manus inieciffe. Nautas uero timore correptos, barbaram mulierem in in. fulam tandem proieclfle. Eam Satyros non folum qua parte cofuetudo permittat, uerum etiam toto corpore libidinofe uiolaire,rcferebat,Hacc Paufanias. Idem Eliacorum fecundo , Silenos mortales elfe ex fepulchris conijei poffe fcribit.fuilfe enim in Hebraeorum etiam regione Sileni monumentS. ^Htecloca capripedes Satyros Nymphas^ tenere, Lucretius lib. 4. Satyros nonnulli uocant J» Aegipanas, Grapaldus, Similes quidem uidentur,utri(j caprinis cruribus, hirti, cornuti: fed Pii. nius diflinguit.Plura lege in Capra h.unde quaedam hic repetemus. Aegipani populi ad ripas Ni. Ii habitant,Plinius 6,;o.Et infine eiufdem capitis, luxta Hefperios Aethiopes (inquit) quidam mo. dicos colles amoena opacitate ueRitos Aegipanum Satyrorum^ produnt. Item y. 1. Atlantem nc« (Sibus micare crebris ignibus, Aegipanum Satyrorum^ lafciuia impleri tibiarum ac fiftulae cantu, tympanorum^ SC cymbalorum fonitti (irepere. Et rurfus cap.8, inter Aethiopiae populos numerat Aegipanas femiferos,&: Satyros. Satyris , inquit , prwer figuramnihil moris humani elfe traditur: Aegipanis, qualis uulgd fingitur forma. Pomponius Mela ultra Atlantem Mauritaniae montem feribit noeSU perfepe uifa lumina,K crepitus cymbalorum ac fifiularum cantus auditos:nec die re» pertum quenquam,idcirco pro conflanti habitum hos Faunos elfe ac Satyros. Vide Melam libro 4“ in deferiptione Aeiiopi*. In Parnaflb alternis annis Bacchanalia,id eft Trieterica agebantur.ubi Satyrorum frequens cernebatur coetus , & frequentius uoces exaudiebantur , Sd cymbalorum cre. pitus,id quod BC Macrobius poftPaufaniam annotauit, Gyraldus. f Cordax faliatio fuitComi. ca : Arrianus in Commentario Indico Satyricam putat.8(: a Libero patre in India inflituta, Sicinnis ab alns.ut feribit Athenacus.Satyrica intelligitur faltatio, unde K Satyri ficinniflx nuncupati, Caeli, us y.4.’ubi plura etiam dehuius uocabuli etymo. Saltantes Satyros imitabitur Alphelibceus, Ver. cilius in Bucolicis. 2o:Tt/{@',e;>(5e<<1iT«i,Suidas. /yly ai CeTvetiol/ ir«ifT»(«t,Heliodorus. Pia to de legibus libro 7. non probat faltationes illas quae nec belli nechoneftis pacis ftudijs conueni. unt ut fa quibus faltames imitantur Nymphas,Panas, Silenos, BC Satyros inebriatos, (qualis apud nos faltatio quxdam efl, bet fdjlSffer t<»ni3,hoc eft dormiturientium faltatio,) qua in facris quibuf. 50 dam ceremonijs exercebantur. f Extat Orphei hymnus in Satyrum. Coluerunt enim uemres huiufmodimonftra pro iemideis flue fylueftribus dtjstFaunos ac Satyros nemorum deos efle dicen- tes Panas agrorum, Syluanosfyluarum. 4rSatyriacumfignum,E«Tt/e«iO{'ay*aj«ic.fimulachrum Priapi . quod 'n hortis apud antiquos ponebatur. Eft BC religio quadam , hortoscp BC fores tantum, contra inuidentiumfafeinationes dicari uidemus:inremediumSatyriaca ligna, Plinius libro 19. Antiphilus pinxit nobiliflimum Satyrum,cum pelle pantherina,quem Apofeoponta appcIlant,Pli. nius Ariflidis Thebani pitfloris eft Satyrus cum fcypho coronatus .Idem. Myron fecit Satyrum admirantem tibias , Idem. Et rurfus , Myron fecit nobilem Satyrum quem periboeton cognomi, nant.HuncSatyrum(inquit Hermolaus inCaftigationibuslAthenisfuifle tradunt, uiaquaTripo. des appellabatur , miratumm in eo fe Praxitelem : adeo ut petenti Phryna , quod ex operibus fuis praftantiftimum exiftimaret , daturum fe quidem receperit, (amabat enim) fed iudicare quodnam riufmodi efiet noluerit. fed fubornato uernula,qui comelfanti apud fe trepido curfu nunciaret , ab. fumptam fubito incendio maiorem operiwn eius parccm. attonitum accurrere parantem exclaa f 978 Dc Qi^drupcdibus msffe/alua cflc omn(a fi Satyrus &C Cupido fupereirent. ita cofcflione iudictj dolo exprcfla, fozmin* Cupidinem optanti non Satyrum dediffe.&c. Hac ille ex Atticis Paufanii. Protogenes Rhodius pinxit Satyrii quem Anapauomenon uocant, tibias tcnentero,Plinius. Celebratur 81 Stratonicus, qui Satyrum in phiala granatum fomno collocauiiTe uetius, § calaiTc ditSus eft. Idem, Timanthes pinxit Cyclopem dormiente in paruula tabella, attp iuxta Satyros thyrfopollicgeiusmctientes, Ide. ff Satyri cuiufdam adulatoris utriufcp Dionyftj meminit Timaus, Athenaus. Satyri architedli mentio apud Plinium 56. 9. Satyrus Eleus, LylianaAs fil.ex genere lamidarum, quinquies in Ne= mea pugiles Uicit, in Pyihijs bis, bisinfuperin Olympia.fiatuacius fecit Silanion Athenienfis,Paua fanias in Eliacis. Gorgippus filius Satyri tyranni Bofpori, Polyanus hb.8. Strateg, Satyrus qui- dam medicus Galeni praceptor fuit. Satyra nomen fcorti Attici, s«tTvj«,Athenaolib. 15. f He ,0 rodianus feribit Helotas quotp appellari fatyros, qui fint apud Tanarum. Erat uero Helota publici quodammodo Lacedamoniorum ferui,8Cc, Calius. Satyrorum infula,EitTdjio(/ vicni, funt tres con tra lndiam,extra Gangen fita,Ptolcmao 1. 7. quas qui habitant caudas habere dicuntur, quales Sa= tyris pingimiur.Paufanias has infulas Satyrias uocat,(Calius Satyrides transfert,)cuius uerba fupe riushacipfa in parte retuli. Satyrion,regiopropeTarentum,gentileSatyrinus,Stephanus, Satu- ra feu Satyra palus Pontina eft.uigintiquatuor urbium olim locus capax. Qua Saturae iacet atra pa« Ius, gelidus^ perimas Quatrititer ualles.attj inmare conditur Vfens,Vergil.7.Aen.C*lius.Me minit huius paludis etiam Plinius 5. 6. Satyrus fluuius in Aquitania,cuius meminit Lucanus lib.i. Tunc rura Nemetis Qui tenet, 8C ripas Satyri qua littore curua, ^ Finitimos Indiae montes tranfmittenti, ad intimum latus denfiflimas conualles uideri aiunt, SC 1* Corudam locum nominari,ubi beftiac fatyrorum fimilitudinem formam® gerentes, SC toto corpore hirfutae,uerfantur : atque equina cauda prteditae dicuntur. Eae cum nona uenatoribus agitantur, in opacis SC fpiifis fyluisfolentuiuere. Cum autem uenantiumftrepitum fentiunt,SI canumlatratus exaudiunt, in montium uertices incredibili celeritate recurrunt ; nam per montes iter conficere afr fuetae funt. Contra eos qui fe infequuntur pugnant , de fummis montibus faxa deuoluentes. Ex ijs nonnullae, fed aegerrime tandem, aut aegrotantes, aut grauidae comprehenduntur. Illtc quidem pro. pter morbumthae uero ob grauiditatem, A elianus. Sed feras toto corpore hirtas eife, caudis equinis, SC propter celeritatem non nili morbo aut fenetSa graues capi, alfj authores fatyris ipfis attribuerat. ^In Syltiis Saxoniae iierfus Daciam, in deferto murice(ncmorc) cuiufda, capta funt parum ante haec tcmporaduomonftra pilofa.ferc in omnibus habentia figuram hominis; SC fcemina quidemor. ruafuit morfibus canum 8C uulneribus uenatorum, Mafculus autem captus eft domefticus,8<: didi- cit irefuper pedes eredlustaididicitloquiimpcrfefle ualde Sinon multa uerba, & habuit uoceexi. Iemficutcaprcolus,&: rationem nullam habuit, de feceifu SC egefiione & alijs talibus uerecundaba tur, multum autem appetijt coire cum mulieribus, ec has publice qualefcim® elTent tempore libidi- 6e nis opprimere tentauit, Albertus. Et rurfus libro la. in Catalogo quadrupedum, de Confiifa be. itia feribens, citatis Solini iierbis; quaeiipud Solinum non dc Confufa (corruptum enim hoc nomen eli) Dc fimijs diucrfis. Lib. I. pyp cnifedcepo feu celpho fimiarS genens liabciunHanc, inquit, temporibus noftris uidimus in fyliiis SclaiiiatCfupralegitur Saxoni*, forteproSclauoniac)deprehcrifam, marem & fotminS , ut in pr*ce. dentibus diximus, (locum iam recitatum intelligens:)8( procedente tempore uoces quafdam exprdf fit Eft aut hoc animal de genere fimiarum. Rurfus eodem libro,Pilofus, inquit, animal eft compo» fitum ex homine fupctius,J3^ capra inferius , cornuta in fronte, iimiaru generis,fed ualde monftro. fumtaliquoties eretUfi incedit & manfuefeit In defertis Aethiopi* habitare fcrunt:& aliquando ea» piS Sf mortuum fale condita Alexandriamiirum,indeConftantinopolimddatum. Ex quibus uer* bis omnino apparet pilofum Alberto SC recentioribus,nihil aliud quam fatyrum eife. Satyrorum hiftori* fubijciendum duxi monftrum iftud, cuius effigiem appoiui,quam eximte e> ruditionis 2^ humanitatis uir Georgius Fabricius ex Mifnia Germani* ad nos mifit, 5C fimul de« fcriplionem , his uerbis : Quadrupes illud captum efi: in ditione epifeopi Salceburgeniis, in faltu quem Hanefbergium uocant Colore fuit giluo in flauum declinante , Feritatis infolii*. hominum cnimafpedlum fugit,fe^intenebras,ubipotuit,abdidit. Tandem cum ad cibum capiendum nc^ cogi nc(j allici pofletpaucos poft dies eft extineff um. Pedes pofteriores prioribus diflimiles, dC miil td longiores fuerunt Reliqua facile ex icone intelliguntur. Captum eft annofalutistricefimoprfa mo fupra mille quingentos. DE SPHINGE SIMIARVM GENERIS. |j P H I N G A s fufeo pilo,mamis in pedore geminis, Aethiopia generat, multa^ alia mona J ftro fiinilia,Plin. Inter ffmias habentur S>C fphinges,uillof*comis,mammis prominulis ac profundis, dociles ad feritatis obIiuione,Solin, In promontorio quoda extrem* Arabi* quod litu eft inter Dira & Auftri cornu,leones formic* didi reperiuntur , & fphinges SC ali* ferp,ut feribit Sirab.Ii.if, Efferatior (quamfimijslcynocephalis natura, ficut mitilfima fatyris et fphingibus,Plin. Condit in thefauros maxillarum cibum fphingiorum 8( fatyrorum genus , mox inde (enfim ad mandendum manibus expromit: SC quod formicis in annum folenne eft, his in dies uel horas, Idem. Sphinges 5C apud Troglodytas , Aethiopes^ nafcuntur , forma haud ei diffimili qua pinguntur, fed paulo pinguiores.Naturain habent manfuetam, pluribus exercitiis difciplinis^ , aptam, Diodorus Sic.lib.q.de fabulofis antiquorum geftis,Sphinges(inquit Albertusjnec ita funt te r* ut domari non pofftnfnec ita manfuet* ut nocentibus non noceant: non l*dunt enim illos a qui. bus non I*duntur.Cercopithecum fimiam idem a quibufdamlfphingem appellari fcribittfed inepte. Sua fponte prudentia ualent in India,elephantus,pfittacus,fphinges,&: nuncupati fatyrl,Aelian, De Sphinge fabulofa. Simulachra qusdam funt rerum in natura non extantium,utTritones,Sphinges, Centauri, Sui das. Hydra peperitChim*ram,Chim*raSphingem ex Ortho.Si: Neme*umleoncm,Hcfiodusin Tbeogon. Sphinga fabulantur filiam Chim*r* ac Orthi,qui fuit Geryonis canis, ut in Theogonia cecinit,Hefiodus,C*lius. Recentior quidam Grammaticus Sphingis pairemfacit,nonOrthum, fed Orcum. Tradunt SC de his fabul*. Sphinga triforme monftrum,cuius pars una nolueris, altera 40 leonis,uirginis tertia, utquidamcitat ex Plinio. Terruit Aoniam uolucris,leo,uirgo,triformis Sphinx uolucris pennis, pedibus fera, fronte puella, Aufonius in gripho Ternarii. Sphinx,mon. ftrum apud Thebas,cuius caput SC manus puell*,corpus canis, al*auis , uox hominis , ungues leo- nis,cauda draconis , Grammadeus quidam. Aegyptij biformem tantum finxerunt ex uirgine 5C leone corpore compofito, Aeliano tefte. Biiat5,Sphingas,Hefych.Varin. Sphinx, animal monftro fum,iwfl5a5ni(«fif«i',id eft homini limile,utGr*ci fabulantur, V arinus. «iior Sphingem pernP ciofam.Eft autem ea Chimer* SC Typhonis filia:a qua Phicion etiam(mons)in quo habitabat, deno« minatur. Lycus in libro de Thebanis a Baccho eam milTam feribit. Dicebant autem Boeoti if iitst pro Sphinge, Varinus. Sphingem ferunt corpus canis habuiffe, caput Sffaciempuell*,alasucro a. uitim, at(j hominis uocem:Et in Sphincio monte fedentem Knigma unicuique ex ciuibuspropofuif 50 le.foluerenefcientem inter emilTc: cum uero id Oedipus foluiffeqfefe ipfam ex monte deieciffe. Sed ueritas fiefe habet. Cadmus cum mulierem Amazonidacui Sphinx erat nomen, fecum haberet, Thebas pcrueniqcumcp Draconem intcrfcciflet,huius ipfius regnum occupauit. Poft hgc & Draco nis forore,cui Harmonia erat nomen, cepit. Intelligens aut Sphinx qi Cadmus alia duxiflet uxore, ac fibi perfuadens multos ciues fe abeunte fecuturos ene,cp plurimas diuitias rapiens, fecumcp cele. rem canem ducens quem Cadmus habebat, cum his omnibus in Sphincium montem nuncupatum peruenit,ec exinde Cadmo bellum inferebacSCincurfionibus quotidie fatSis plurcs homines inte- rimebat. Vocant autem Thebani incurfiones ipfas *nigmata. Hoc ciues paflim diuulgabant, in hunemodum dicentes :Argiua Sphinx nos *nigma quoddam proponens diripit. Qiionam au. tem modo *nigma faciat, inuenire nemo noftrum poteft. Publico itaque editffo nunciari Cad. musiuffit.Sphingcminterficienticuicuntp ditiflimum pr*mium effepropofitii. Ad quam cumOe dipus Corinthius accefliffet,c2 equo ueloci,qucm fecum habebat unacum Thebairis quibufda no» tSutnd tempotetnome uetfus«ccedens,Sphinge demediolipSulitiHjcPalsphatus. Oedipus Eaij nn 4 980 De Qitadrupcdibus Thebarum regis filius in monte quodam cxpofltus,Si a Meloebo ruftico inucntus ac edit catus, cum jam ado!eui(ret,latrocinijs operam dabat, quo tempore Sphinx etiam deformis dC bellumae naturae mulier latrocinando uiuebat. Viro enim amiiTo manum collegit praedonum, «locum natura munl= tumoccupauit, ubi tranfeuntes occidebat. Huic Oedipus audaci confilio tanquam focius pradae fe coniungit.K opportuno tempore obferuato,ipfam ac focios balla interimit . Qiio intelleflo The= bani regem ipfum appellant;»: Laium regem belloeos adorientem occidunt. Regina locafte Oedi- po,quem filium fuum effe nefciebat,nubic,3i:c.Suidas. Vide Sophoclis Tragoediam quae Oedipus Tyrannus inferibitur. A Thebano agro (inquit Paufanias in Boeoticis ) Sphingem aiunt progredi folitam,quum,ui homines a fe raptqs perderet.qusftiones eis proponebat obfcuras.Dicunt nonnui linauali eam potentia infirutSamlatrocinij exercendi caufaoberraflre,8( ad mare circa Anthedone l» appulilTe. Hoc autem monte occupato, rapinis fuilTe intentam,donec Oedipus eam confecerit ( Ayvjobrutam exercitus multitudine, quem Corintho eduxerat. Dicitur item Laij fuiffe notha filia, &: edofla a Laio per beneuolentiam.quod Cadmo datum erat oraculum pelphicum.Priufquamau tem reges fierent,fcire aliud nihil oportebat,quam oraculum, ( tmsiriSta taxat. Suidas refert hunc uerficulum, fed tacito ( ut fo. kOauthoris nomine,X*\’tsri' iiuf MiygfKk ■nsiay^tk. Rifum feu iocum Megaricum intelligit molliti» cm Megarenfium.Refertur a Diogcniano (& Suida, ) Erafmus. Megaricae fphinges , meretricest unde ibrfitan molles etiam cr;2rj,ii'mnominaiirunt,Suidas &; Varinus. Vocabulu quidem (rui-yK-nd magis probarim eum gamma feribi quam fine eouitro^ enim modo reperitur,ut iam citauf Cleon. Sphingem Aegypti) qui fcalpturam exercent,& Thebanae fabulaCjbiformem nobis rea praelentant,ex corpore uirginis & leonis cum grauitate & compofitioneipfam architetSantes, Aeli» anus. Scyles Scythartim rex in Boryfihenitarum urbe aedes magnificas habebat, circum quas e la» l, pide candido fphinges Si grypes flabant, Herodotus libro 4. Athenis in arce, in templo quod Par thenona uocant,tum aliae quaedam de generatione Mineruae effigies habentur, tum Neptuni cum Minerua contentio de terra. SimuIachrumipfum(MinerHae)exebore SC aurofatflumefi.Si' in medio galeae Sphingis imago exprelTa , Paufanias. Pyramides tres fiint inter Memphim Si Del ta oppida, uicoappofito quem uocant Bufirin. Ante has eflfphinx,uel magis miranda, quafyl. uefiria funt accolentium. Amafin regem putant in ea conditum, Si uolunt inuetSam uideri. Eli au« temfaxonaturalielaborata.Silubrica. Capitis monffri ambitus per frontem centum duos pedes colligit,longitudo pedum cx li i r.efl, altitudo a uentre ad fummum apicem in capite Lx 1 1 .Plinius PertoiamlongitudinemCtcmpliHcliopolitaniinAegypto)protinus ex utraqiie latitudinis parte funt pofitac lapideK fphingcs,uigenis cubitis,uel paulo pluribus inter fe diflatesiSi alter fphin j, gumordo elladextra,altcraftniftra, Poflfphinges eliueflibulum ingens , procedenti ulterius ali» ■ ud ueflibulum,poftea aliudtSi ncij ueflibulorum,ne(5 fphingum diffinitus efl numerus, Strabo li» bro 17. Aegypti) ante templa ( in propylaris ) Sphingem aftituebant, quo argumento Indicarent, theologicam ipfbrum fapiennam obfcuriorem,fabu!istp ita fepe conticia ta, ut iteritatis uelligia tiix interlucerenqCaclius Rhodig.SiCalcagninus cx Plutarcho de Iftde. Amafis rex Aegypti uefiibU. Ium Minerua: fecit in Sai, opus admirandum,ubi etiam ingentes coloflbs Si immanes androfphin» gas pofuit, Herodotus lib.i. Signis quae uocantur Corinthia, pleriquc in tantum capiuntur , ut fe» cum circumferant, ficut Horteniius orator fphingem Verri reo ablatam. Propter quam Cicero illo judicio in altercatione n^anti ei fe atnigraata intelligere, refpondit debere, quoniam fphingem do» mi haberet, Plinius, OeSauius Augullus in diplomatibus libellis^ £C epiftolis lignandis , initio !• fphinge ufus ell,mox imagine Magni Alexandri.nouifflme fua, Suetonius. ^ Alciati emblema in fubmouendam ignorantiam,per dialogifmum. QuodmonftruidfSphinxeft.Curcadida uirginis ora, Etuolucrumpennas,cruraleonishabct{’ HancfacieafTumpfitreru ignorantia: tanti Scilicet efl triplex caufa dC origomali. Sunt quos ingeniSleue,funt quos bladauoluptas. Sunt Siquosfaciuntcordafuperba rudes. At quibus cft not5,quid Delphica litera poffit. Praecipitis monflri guttura dira fecant. Nanes uir ipfe , bipes^ tripes^ &C quadrupes ide eft, Prima^ prudentis laurea, nofle uirum, Hacille per uirgineam partemuoluptatemintelfigenstper crura leonis,fuperbiam:per alas , leuita» tem. f Eft Si Sphinx fabula ueteris cuiufdam poe'tat, Aefchyli ni fallor. 4^ DE SIMIVVLPAr SIC ENIM FINGO JSOMEN, NE SIT ANONYMOS HAEC BESTIA; cuius imaginem addidfiqualis in tabulis Geographi» cis depingi folet. <» I qui noftramemoriaPayramregioncmluftrarunt.bcftiam dicunt feqidilfe quadrupe» dem,ex anteriore parte uulpcm.ex pofteriore fimiam: praeterquam quod humanis pedi, bus fit,8C nswSus auribus;3i fubter communem uefttrem,inftar marfupij alium uentrem 982 Dc Quadrupedibus. serat in quem tam diu eius catuli occultantur, dum tuto exire, 8^ fine parentis tuitione cibaria inqui rere polTuntiac nimirum nonexeo receptaculo ptodeunt,nifi cum lac fugunt,Gilllus: Tranrcripftt autem ut apparet, ex Vincentiani Pinzoni Nauigatione. Portentofum hoc animal, ut in eadem le. 2imus’cuni catulis tribus Sibiliam delatum eft.K ex Sibilia Illiberim,id eft Granatam, in gratiam re sum. Catuli licet in itinere perierint, confpecSi tamenfunt a copluribus qui huius rei tefles fuerunt, Petrus Martyr etiam Oceanex Decadis primae libro 9. Arbores ibi (in Pariana regione, inquit) tan. tas effe aiunt, ut pleraecp fedecim hominum manu iundlorS in gyrum uix lacertis concludi quirent. Inter eas arbores monftrofum illud animal uulpino roftro , cercopitheci cauda, uefpertilionis auri, bus.manibus humanis.pedibus fimiam atmulans ; quod natos iam filios alio geftat, quocun^profc cifcatur, utero exteriore in modum magnae crumenac,repertum eft.Id animal licet mortuum ipfe ui- 1» dijconuolui, crumenam^ illam nouum uterum, nouum naturae remedium, quo a uenatoribus aut alias a exteris uiolentis 8C rapacibus animalibus natos liberet , illos fecS afportando, admiratus fum. Experimento ciTe compertum aiunt , eo femper utero crumenali animal catulos fecum portare, nec illos indeunquam emittere,nifiautrecreandiautla(Sandigratia,donecfibiui(Sum per fe quaeritare didicerint. Cum catulis animal ipfum deprehenderant : fed in nauibus catuli intra paucos dies pes rierunt, mater per aliquot menfes fuperfuit. fed dC ipfa tandem tantam aeris ciboto mutauonem ferre nequiuit.Hxc ille. , ^ ^ f Hxcbeftia fitflo nomine fimiuulpa, aut limia uulpina, Latine : mlsiMAMOTf Grxee dici poterit. Germanis Inter pifces quidem de glauco mare legitur quod foetus fuos, cum eis metuit. deuoret ac rurfus incolumes emittat, ut Aelianus refert. DE SVBO. VB V s(sSf®-)rutrocolore,Krobufliscornibusgeminisarmatus,inutra5fedeuiuitCS in mari natat,cum permultus pifeium grex confequens ofculatur, quod ex illius colpetSu ^ fumma uoluptate afficiatur : fed pratdpuo quodam ftudio circum ipfum uerfantur pagri, oculatx,acus,mulli,aftaCi ; Denicp omne pifeiiS gentis circa fubum uerfari gaudet, atqueordineiter faciens.a tergo dextra Si finiftra eidem comitatur : fed fceleflus ille externa amicitiam contemnens, marinos focios exedit Si Conficit. Hi uero tametfi ob oculos uerfantem mortem uident, tamen inter- fetSorem fuum neque oderunt, neif relinquunt. Sed fcelerate fube Si fraudulente, non impune ins 5» nocenteis pifces occideris, nam ipii tibi perniciem pifcatores molientur, Gillius ex Oppiani de uena. tiene fecundo. Videri autem poteft ad fylueffre ouium genus hoc animal referri poHe, nam ftatim ante hiftoriam eius Oppianus de otiibus feris Creticis egit, quas colore flauo uel purpurafeente effe feribit, quadricornes, non lana, fed uillo fere caprino teiftas. Et mox addit, Quinetiam fubus colore flauefcit fplendido, fed non aque uillis hirfutus eft , Si duo tantum ualida cornua fupra latam gerit fronte.Quod fi non congeneres beftias iftaS exiftimaffet,conferre inter fe atq^ diftinguere opus non fuiffet. Sed conieiSura hac nuda eft. nam certi nihil habeo , cum nullus omnium excepto Oppiano (quod fciam)authorum huius animantis meminerit. DE SVE. A. Hv 1 1, l V M genus narium , & uaria fortttur nomina pro atate, fexu, caftratione, 8fc. ut . hocin capite, in Philologia apparebit. Varro differentias omnes coprehendens pecus fuillum nominat.In fuillo pecdre(inquit)funt qua fe uindicent ( aduerfus lupos) fues, uer. res, maialesjfcrofa. prope enim hac apris, qtiiin iyluis fape dentibus canes occiderunt. Sus gene, ris communis fecundum prifeos, porcum porcam Cgnificat, teftePrifeiano. Sus fcemina, apud Columellam legitur. Suis foemina cerebrum contra carbunculos proficit , Plinius. Suis nomine apud AriftotelemMichaelEphefius generatimintelligit tam urbanum quam ferum.Niphus. Ga. za quidem ex Ariftotele urbanum reddere (olet, pro cicure (alicubi tamen etiam fues cicures red=^| I» ^Verres dicitur porcus non caftratus , man« , ■" fuetus, nam ferus , aper eft, Marcellus tamen Empiricus uerrem fyluaticum dixit pro apro: )) ) ' SC Suetonius aprum ferum nominat, quafi dC , u] cicures retflenominenturapri, ut differentiae caufa fi ferum intelligamus id exprimere opor ; teat. Dentes exerti nulli , quibus ferrati : raro foeminat,8i tamen fine ufu; icacp cum apri ( ui* detur tum manfuetos tum feros intelligerelpcr l)m cutianqfoeminac fues mordent, Plinius. Et ali- ' ij bideapris,Pilusacreofimilisagreftibus,ca:te« j ris niger. ^In fuibus raaialescbrtrjlfunt.por ci feu uerres cafiratitut in equis canterij,in gal Cis gallinaceis capi, Varro. Plura uide in E. Hybridas antiqui uocabant fues femiferos, ) hoc eft ex fero 8( domefiico progenitos, ut Pii- ' nius refert lib. 8. fic&l canis hybris uocatur, imparibus patentibus natus,hoc eft ex uenati co ar gregariOjPorphyrio. ^ Vib chafir,fus aper , ( id eft uerres,) ma. 50 fculini generis;ut chafir thame , id eft mus im= mundus,Leuit.ii. Apud Rabinos foemininum legitur nbtbchaferaffMunfterus. Deuterono mij 14. pro chafir Hebraico , Chaldteus reddit S'\''tbchafira.Arabs,b''W'2!canifir.Perfa'^tt bTS b^Simaranhulc. LXX.^i. Hieronymus fus. Hazir,id eft porcus,Syluaticus, Marchangir, id eft fel porci, Idem. Acanthil, id eft porcus. Idem. Achira, ferofa , Syluaric. corruptum a Graeco uocabulum. Xicreon , id eft porcina caro,Idem: V idemr autem hoc quot^ e Graecis deprauatum, Grace (/ nominant. Apridicuntur a locis afpea tis.aut forte aGracco ««Tra.;, Varro. In Geoponicis Graecis tamen Capron luimus ubi uerrem Lati nireiruft. auihores habenttSi fyagron.ubi illi aprum. t/t«7re/ua*, o-xjoijw, Sui» das SC Varinus;fed apud Hefychium;t^ot'» uel fcjiwcitt. Sus foemina.mw uel l«ep:pr^ric tnan loog eft fcrofa.id eli fceia. Vocabulum m*l fimile eft Crctico:(«ieii/ -iio-i/i/.Creienfcs.Hely ch. Simile &: Perficum eife puto. Verres, iberiqua: uox ab apro Latinorum defeendit. Maialis id eft uerres caftratus.bur^. Porca caflrata,3«lQ. Porcellus, f^rU/feuwle: Sd latftens adhuc,|p4»r«f» Ic. Sus Anglis.fu uel fotoe,fcEm. generis ut Germanis : in plurali ftnyne. V erres,pork uel bor alias boore,uel hog alias hoggc(ouis etiam annicula liog ab eis uocatur.)Maialis,libdhog , uel baro, we hogge. Porca caftrata,libdfu,uel geldid fu. eft enim eis geldid,quod nobis 3p«lUt,id eft caftra» tum. Porcellus, pygge, f^SusIllyrijs,f«jinieuelprafe, B. Athenaeus libro iiifues ex Sicilia tanquam praecipuas ad cibum probat. Agathariides ait fues in Aethiopia cornua habere, AelianustPlinius apros Indorum cornutos elTe prodidit. Arabes Sce niw carnibus fuillis prorfus abfiinentifane hoc animalis genus Ii inueeSum illo fuerit , moritur illi. co,Solinus ni fallor. Suem nec ferum nec maniuetum India habet, tefte Ctelia, quanquam non fi. de digno, Atiftotelestidem Aelianus ex eo repetit, &C addit fuilli generis cfum Indos a fe deteftari. In Arabia fuillum genus non uiuit, Plinius. Germania fuibtis abundat , maxime inferior. Ad nos ex Bauaria macilentae fere, ex Bargundia pinguiores adiguntur. Sues Belgici feroces admodum funt,ut dicam in D . ^Eletftio. Sues procero corpore, capitibus fint paruis, V arro. Et alibi. Qui fuum gregem uult 1» habere idoneum,eligere oportet primum bona atate,fecundo bona forma. Ea eft, cum excellit am= plitudincmembrorum,pratcrquampedibus,8<: capite, unius coloris potius quamuarij. Cum haec eadem uthabeantuerres uidendum.tum uticp fint ceruicibtis amplis , boni feminis. Sues enim ani. maduertuntur a facie, 8d progenie, &: regione coeli, A facie.fi formofi fint uerres 8d ferofa, A proge. nie, fi multos porcos pariunt. A regione,fi potius ex his locis,ubi nafcuntur ampli,quam exiles. In omni genere quadrupedum (inquit Columella)fpecies maris diligenter eligitur,quoniam frequenter patrifimilior eft progenies quam matri.Quare etiam in fuillo pecore probandi funt,totius quidem corporis amplitudine eximtj.S; qui quadrati potius.quam qui longi,aut rotundi funt, (rotundi poti us quam longi,Pallad.)ucntrc promifio, clunibus uaftis,nec perinde cruribus aut ungulis proceris, amplae 8fglandulofaE(glanduIis fpiflat.Pallad.iceruicis.roftris breuibus SC refupinis, Maxime^ ^d }o ad rem pertinet,quam falacifiimos oportet efte mares,qui & ab annicula aetate commode progene* rantjdum quadrimatum aganqpolTunt tamen etiam femeftres implere foeminam, Scrofe proban. tur longiflimi ftatus.K ut fint reliquis membris fimiles deferiptis uerribus. Si regio frigida SC prui* nofa eft, quam duriflimae denfat^ K nigrae feta grex eligendus eft : Si temperata.ati^ aprica, glabra pecus, uel etiam piftrinale album potcll pafei. Scrofas (inquit Palladius)longi lateris debemus eli« gere, &quibusadfuftincndumfoetura onus magnus feuenter effundat, caetera uerribus fimiles. Sed in regionibus frigidis denfi 8C nigri pili,in tepidis qualefcuntp prouenerint. Eadem fere de u. trocp fexu eligendo Florentinus in Geoponicis Graecis praeferibit. Et infuper, V erres (inquit ) par. tes circa ceruicem,& humerorum commifltones(fynomias)habeant magnas: STAsiaial', id eft rigen tes in ceruice fetas , condenfam ; multum^ (8C craifum) collopem , quem uulg6 callofum uocant, 4» *7t ^ Nullum corpus animalis compofitione 8f numero, 8fc. interiorum partium , tamreipondere humano fertur quam porcinum. Qtiamobrem Phyfici interiora humani corporis inueftigantes, por cos diifedlos quafl quoddam exemplar infpiciunt , Oblcurus quidam. De porci interiorum in. fpetSione Cophonis cuiufdam obfcuri authoris feriptum extat. Bruta quaedam,ut fimia, hominein partibus externis refer unt,internis uero nullum animal homini tam fimile quam porcus, quamob. rem anatomen in eo infiituimus,Author libelli Galeno adferipti de anatome parua. Prima anato. mes exercitia fieri debent in fue macra,ut uafa omnia melius appareant. f Suillis oifibus parum medullat ineft, Ariftot. ^ Tergus fuis eft quo tegitur , Varro de ling. Lat. fSuum pili crafflores funt quam bubus 8C elephantis , quamuis tenuiorem quam boues fiC elephanti cutem habeant,Idem. Seta pilus eft crairior,rigidio»^ attj erecSus,quaIem fues habent. Pilus xreo fimilis agreftlbus,caeteris niger,Plinius. Apud nos ruffi fere fum,in Gallia Sf Italia nigri, Delardo SC alijs quibufdam partibus,dicam in f. Aruina durum pingue inter cutem & uiicus, fe. cundumSuetoniuminlibrode Vitijscorporal.commune(puto)uocabulum ad pinguedinem hu. ius loci in fue Sf alijs animalibus.EtfpicuIa lucida tergent Aruina pingui, Vergil.y.Aeneid. Ar* billa, aruina, id eft pinguedo corporis,Feftus. Saham Arabice,eft adeps concretus circa renes Si o. mentum. Semen uero Arabice eft pinguedo colletSa fub cute &( inter mulculos,ut apparet in porcis &arietibus«ftratisinSyria:Venetipinguedinemillam uulgd nominant lardo, Andreas Bellun, Vocant fanelardtim Latine etiam,fedimperitc,reccnu'orcs quidam,noninfuefoIum,fed alijs etiam pinguibus animalibus, ut mele,mure alpino, homine , Sic, Axungia adeps fuillus inueteratus aut cum fale,aut iyncerus; Vide plurain G. f Agatharfides ait fues in Aethiepia cornutos efte, apud Aelianum ; Plinius apros in India, ^Suis DeSue. B. Lib. I. 985* ^ Suis cerebrum pingulurculum ell, Ariftot. Decrefcente Luna magis eis minuitur quam ulli ani* manti, Obfcui us. f Ocullfuibuscauiprofundi«runt, ut fine uita: periculo eximi non pofflnti quare uel altero tantum priuati.extinguuntur.Obicurus: Videinter morbos in c. fQuibus fu* percilia nafum uerfus deorfum nutanqad tempora ueroretrahuntur.ftolidi funt, argumento fuum, Ariftoteles in Phyiiognom. Vbi Grjce legitur oi itjtTtcztrairfjtlltfflrTi^r-j^y/ros.-ucrfecsrtto-fiJirlflrljTreSff T 4fS7»$0[/,irt/nSBS.«i'*?s^'iT«a uui rawo-t/j.Quem locum Adamantius fic exprelTitjOOTj -^S/ titfeTT^ast rtttf&yaWi^acj(Wjs,TaT»ff <[Paruat frontis homines impe ritifunt,utfues,Arifl:oteI. Fronsangufla non minimum iignSeft imperitia:, Adamantius, CQuI extremam nafi partem cralTam habenqinfenfatiiudicantur a fimilifuum nafojAriffot. vivis v xxpii IO 5iKj(y -vmvv xsa }^viia7i.iii,iua^lKv «SssmxTsjof», Adamantius, ^Labra herbas ruentibus Iimum^,la. ta,ut fuum generi,Plinius. ofs m reo tuwiJhvms v iircmxHvss^ai Srais sjjotTSIr , »«5.Cignobiles,uetus interpres,) »r»tf nfi'niu,)illi canes ut ore fic ingenio referunt, homines maligni, con- tumeliofijclamofijconuiciatores, Qtiibus uero os totum ualdc porrigitur,?*: labia funt crafta, rotun da 8f foras uerfa , fuis illi mores & ingenium referunt, roftrum Gra:ci de canibus 3£ fuibus dicunt. Suis roftrum latum eft,ut facilius infodiatmam radicum appetens eft, Ariftotel.de partibus. Quatdam roftri latitudo eft apta ad fodienda molliainam porci propter radices quas effb diuntjhabent os latum anteriustin cuius medio inter nares eft additamentum quafi acutum habens 1« angulum, quo terram fodit & cauat,Albert. Dentes exertiapro,hippopotamo,elephanto, Plt nius. Hippopotamis fuibus^ ex inferiore mala dentes prorumpunt exerti.quosxircaioi/lfrer appel lant,C*lius:non tamen dentes ipfi fic appellanturtfed ipfa animalia,quibus huiufmodi funt dentes, jixi/rui^vva recftc dixeris. Aper dentes habet exertos, quibus fues fcemina: carent, Ariftot. Et alibi. Suibus dentes exerti ad auxilium dC robur dati funt.fues autem foemina: mordent , ut quse careant dente exerto. Qiiemadmodum duobus dentibus apri,fic elephanti armantur,fed fitu contrario: il* lis enim in fublime feruntur, his deorfum retorquentur,Gillius. Exertos apri dentes, Plinius denti um (icas nominat. Suibus fceminis pauciores funtdentes quam maribus, Ariftot. Suibus dentes nunquam decidunt.Plin. Sus dentes non amittit, Ariftot.& Albert.nullum prorfus amittit, Ariftot, ^ A»iaiwuocamusfetasinceruicerigentes,Florentin. Aiiauidc fue proprie dicitur,utiuba de equo J* a: leone, Varin, CQP* ^“tne nimium craftb, iracundi,improbi 5C imperiti habentur, a fuum natura, (™‘('8t,)Adamant. KiMun^diruocantur coria duriora circa ceruicem fuum Sf boum, e quibus nunc etiam diiftos collabos,(KsM((£ii5,)faciebant, Varin. Plura alicubi in Bouc attuli. Collops eft uulgo uocant callorum,»> K(t^aio-o(/,Florentinus:nominat autem hanc partem ftatim poft Usi^/xiv^tan, quam proximam.'?? in fueeligenda,utmulta(magna 8? cralfaifit requirit. Magis calleo quam apru gnum callum callet, Plautus Perfa. Grammatici callum interpretantur cutem labore ue! opere den* fiorem fa(ftam,cuiufmodi fit in fuis roftro,ceruice bouis, animalium plantis pedum, Sues quo. niam hebetiore fenfufunqinarticulatiora corda habent, Ariftot. j.4.de partib. ^ Genus quodda certiorum fel in auribus habere exiftimatur.In auriculis etiam fuis inuenitur humor quidam felli fi. milis, minus tamen liquidus.fed proximus denfitate fua humori fplenis. ^ Periminain humeris 4° iumentorum ulcera ?? uulgus appellat, 8? Lucilius meminit, cum ait; Vtpetimennafoaut lumbos ceruicibus tangat. Eo nomine 5? inter duos armos fuis quod eft,aut petStis appellari folitum teftatur Nttuius indeferiptione fuilla:,cum aittPetimine pifeino quimeruerat,Feft. f Petafo,perna.glan. dium,fumen,abdomen,finciput,clidium, S? alif quatdam fuis partes in cibo commendata:, dicentur in F . 4[ Suillus uenter (uentriculus)amplior eft flexuofus^ , ut diutius concoquat, habent autem omnia fere utrintj dentata uentriculum aut fuillo aut canino fimilem, Ariftot. Et rurfus,Sui uentri culus eft amplus, cum paucioribus S? lacuibus cruftis. Noftri uentrem ruminantium uocat blicj): fuis uero BC aliorum non ruminantium.rnrtgen. ^In iocineribus aprorum inueniuntur lapilli, aut duritie lapillis fimiles,candidi,ficuti in uulgari fue,PIin, SpeiSile , caro quatdam exos infra umbilicumtuide in F . numerofo foecunda partu, 3? quibus digiti in pedibus , hate plurcs 1» habent mammas toto uentre duplici ordine.ut fuesigenerofae duodenas,uulgares binis minus; fimi, liter canes,Plinius 8? Ariftot. Apro teftes nonabfoluti funt, Ariftot. Sues habentteftes adne* xos Plin.?? ad fedemfeftiles, Ariftot» CaftoremSoftratusfcribitinueniri in defertis Scythia:, 8? te. fticulos habere latos apri inftar,iBS it«iij>K,Scholiaftes Nicandri. Polimenta tefticuli porcorum dicun tur cum caftranturta politione ueftimentorum,qudd fimiliter ut illa curantur,Feft, Polimenta porci na Plautus dixit. ^Siis foemina,genitale ea continet parte, qua pecoris ubera habentur : 8? cum per libidinem turget,ac prurit ad coitum, furfum tan tifper hoc retrahit , uertit^ foras , ut inde mari coitus fit faciliortrefciflum id longeprodutSius,?? dehifcens amplius eft, Ariftot. Et alibi, Apriaix* nytoetiam feropharum caftratur,8?c. Adhxret autem apria uuluat, utipfe Ariftoteles feribit , inter femina,qua maribus teftes maxime continentur. V ide in E. ubi de caftratione. Alibi humorem e uul (o ua deftillantem poft conceptiim,apriam nominat, ut in c. referam, f Aero 8? Ionganoporci,nomi nantur a Vegetio 1. 56. ^ V ngulas animalium folidas Graeci fuilitt uocant, ut iumentorum: biful* casfeubifidas, ut fuum,vsA*t. Aliquando tam€n,poetat pratfertim, hoc diferimennegligunt: apud • 00 0^6 Dc Qmdrupcdibus S«cs(nlllyricoquib.jHamIodsfo.Was habent^un2ulas,PIin. Sues folipedes{i««»'i'X‘*'')g'g''U”tuf Illyria,P*onia,8^ ahbij^nftot. Idem in Mirabilius, fues folipcdes reperiri fcribit apud Emathiotas . Eli autem Emathia Macedonia, uel narseius.Mihi etiam amicus quidam narrauitfuesfolipedesfua memoriam Anglia repertos. At LrtuseiufmodiinmaritimislocisFlandriaerepeririteftatur. f Sus talocaretprob, ore, cum inter foltpedes & bifulcos ambiguus fit,Ariftot. Sues ex utro® genere(fol.p Kbifulc.)exiftiniatur: ideo foedi eorum tali.Plinius. « Sues intorquent caudam , Plimus. Et alibi , Caudae nudai funi hirtis. Ut apris. CSus omtic ungtientumCodoratunijpracfcrtimamaracinum,) tanquani tiencnum fugit 6^ timet. nam omne unguentS.tefte Lucretio, fetigeris fubus acre uenenum eft. f Plurimum dormit, prae, cipue Kftate,quumhumiditas eius calore refoluitur.Albertus. f Vox. Porcelli grunniunt, Ael, Spartianus. Etcumremig!busgrunniireElpenoraporcis,IuuenalisSat.i5. Aut grunnitu quum jugulatur, fus, Cicero y.Tufc. Et pifeis qui aper uocatur in Acheloo amne grunnitum babet.Pli. nius Grunnientem afpexi ferofam, Laberius Sedigito, ut Nonius citatificut & illud V arronis A- boriginibtis.Grunnitleprdoladefaiurmolamadatus porcus, fi retSeiic legitur. Vete^saliqui, pro grunnire pofuerunt uei bum grundire , fi modo proba haec letSio eft apud Nomum. Grundire (inquiDproprium eft fuum,ut Laberius dicit: Grundientem afpexi fcropham.Cfed alibi in eodem La berri teftimonio, ut iamrecitaui. grunnientem, legitur.)EtClaud.lib.i6. Agni grundibant dixit.»:, Grundibat grauiter pecus fuillum. (fic enim quidam legunt.) Etiam hominum tiTegrunditum Caeci a. iius Ebriis dcltgnauit,H*c Nonius. Grunnitus fui terribilis, praecipue autem uno percuffo caeteri grunniunt, 8C quafi condolentes concurrunt.fed ftatim obliti fui plamSus.adlutum uel ad cibum re« deunt,ObfcuruS. Graea uocabula fuper fuis uoce adPhilologiam differo. InMacedonia apri (lues Aelianus) muti effe traduntur, Plinius. Cur fues, cum furfumuidcrecoguntur,filent?Q.no. niam genus id animantium unum femper pronum in terram eft, cibi auidum & rebus gaudens fesa dis ac fordidis,idcirco fubita mutarione confpedus ftupefeit, lucis^ copia perculfum uocem emics terenullam poteft. Sunt tamen qui a fperam huius animalis arteriam comprimi peranguftiam ue= linqcum in fublime erigitur, Aphrodiftenfis problematum 1. 140, ^Sus animal eft calidi tempe- ramenti, Theophraftus. fueshybernum pilum amittere non folent, cumcacteraequadrtt, pedes Cut canes & boues)foIeant? An quod fus calidiffimus omnium eft, parti^calenti corporis eius J* »ili adhatent, quippe cum pingue tale effeneceffefit. Catteris ita^ , uel quia humor refrigefeit , pili defluunt , uel quia fuus calor alimentum concoquere non poteft , uel quia bene alimentum concoa quitur. nam etfi quando caufa cur defluant fit, tamen pinguedo uetare poteft , Ariftoteles problem. K. ij. f^Scrofielaccrafftffimumeft, Ariftoteles:&feroreddendoineptum,utouillumquoque. pinguiffimum eft omnium,ut ad concretionem coagulo non indigeat,ac perquam modicum feri ex. cernaqdecoflum^ ocyffime coaguletur. Ideo ne^ facile fecedit, necp uentriculo congruit, fed nau. feamguftantibusexciiaqAetiusi.gy. Scrofae pratpingues, penuriam latftis fentiunt. f Vitftus. Sus minime herbae frugumue appetens eft,fed radicum maxime ex omnibus anima libus,quoniam ritftu aptiflimo ad id negoctj eft, Ariftoteles. Et alibi. Suis roftrum latum eft ut faci* Iius infodiat.nam radicum appetens eft. Labra herbas ruentibus limum^ lata, ut fuum generi. Pii 4. nius. Vide fupra in B . f Pafcere gregatim pro aetate uelle uidentur, Artft. f Glandes fuauiter quidem a fuibus comeduntur.fed carnem humidam faciunt fi fola: dantur, SC fi grauidae glandem co piofius ederint, abortum feciunt, ut ouestquibus conftantius hoc glandibus efitatis accidit, Ariftot. Noucmbri menfe glandis legends ac feruandae cura nos excitet.quod opus foemineis ac puerilibus operis celebrabitur facile more baccarum, Palladius. Italiae nemora tantum habent glandium, ut educandis hinc porcorum gregibus maxima ex parte Romanus alatur populus , Authoris nomen non memini. Glans fagea fuem hilarem facit, carnem cotftibilem ac leuem 8C utilem ftomacho; ili. gna fuem anguftam,nitidam,ftrigofam,pondcrofam:querna diffufam Si grauiffimam. Si ipfa glan- dium teque dulciffima. Proximam huic cerream tradit Nigidius, nec ex alia folidiorem carnem, fed duram, lligna tentari fues.nifi paulatim detur.hanc nouiffimam cadere.fungofam carnem fieri efcu « lo.robore.fuberc, Plinius. Etrurfus, Haliphloto inter glandiferas raro glans , Si cum tulit amara, * quam praeter fues nullum attingat animal.ac ne eae quidem fi aiiud pabulum habeant. Et alibi cum prxftantiora quaedam caftanearum genera recenfuiffet,fubdit; Caetera: fuum pabulo gignutur.fcru. pulofte corticis intra nucleos quocj ruminatione, (ruminationem hic improprie dixit; nem enim ru, minant fues.) Palmarum frutftus hi demum feruantur.qui nafcuntur in falfis at^ fabulofis, ut iniu d*a SC Cyrenaica Africa. No item in Acgypto,Cypro,Syria,&: Seleucia Affyrfe.Quamobrem fues Kreliqua animaliaexhis faginantur,Plin. Aluntur fues omni cibatu airadicibus.PImius. Omne porrdfitum ruris(inquit Columella) pecus hoc ufurpat. nam & montibus,»; campis commodepa- fcitur, melius tamen paluftribus agris, quam fiiientibus. Nemora funt conuenientiffima, qus uefti. untur quercu,(ubcre,fago,cerris,ilicibus,oleaftris,tamaricibus, corylis, pomiferis^ fylueftribus, ut funt albae fpina;,Gi aecae filiqua:,iuniperus,loto$,pinus,cornus,atbutus,prunus, & paliurus, at(f a- chrades pyri. Haec enim diuerfis temporibus mitefeunt , ac pene toto anno gregem faturant. At ubi penuria DcSue. C. Lit). I. p87 'penuria cll arborum, terrenum pabulum confctfjabimur, SC ficco limofum praeferemus, utpaludent rimentur.effodiant^ Iumbricos,aiqj in luto uolutcntur.quod cll huic pecori gratiffimii.quin etiam ut aquis abuti poflfint. nantp SC id tecilTe maxime per aeftatem profuit , Si duiccis cruille radiculas aquatilis fyluat,tanquam fcirpi iunci(p,&C degeneris arundinis, quam uulgus canna iiocat. nam qui- dem cultus ager opimas reddit fues, cum eftgraminofus, & pluribus generibus pomorum confiius, ■t per anni diuerfa tempora,mala, pruna, pyrum, multiformes nuces, ac ficum pratbeat, nec tamen propter harc parcetur horreis: nam fatpe de manu dandum eft, cum foris deficit pabulum, propter quod plurima glans uel cifiernis in aquam,uel fumo tabulatis recondenda eft. Fabar quocp , & fimi, lium leguminum,cum uilitas pei mittit,facienda eft potefias : Et utitp uete , dum adhuc ladant ( Ia. (Scnt,Pal|ad.) Viridia pabula luibus plerun^ nocent :itatp mane priufquam procedant in palcua, conditiuis cibis fuftinendae funt,neimmaturis herbis citetur aluus:eo^ uitio pecus emacietur , Ha. tftenus Columella. Genus hoc omnibus locis haberi poteft,melius tamen agris paluftribus'quam ficcis,pra!cipuc ubi arborum frucSuofarumfylua fuppetit, quafubinde maturis frudibus alterna per annum mutatione fuccurrat.Maxime locis graminorts,& cannarum uel iunci radice hutriun- tur-Sed deficientibus alimentis per hyemem,nonnunquam praebenda funt pabula glandis,canancj, uel frugum uilia excrementa caeterarum,uerno magis cum ladentdiidetur addendum,8i in cibo lu muni,uel tale quid; Vide paulo ante in fine uerborum Columellae ) nouella uirentia , qus porcis ib> lent nocere,Pallad. In paftu locus huic pecori aptus uliginofus , quod delcdatur non folum aqua, fed etiam lutotita^ ob eam rem aiunt lupos cum flnt nadi fues trahere ul^ ad aquam , quod dentes jt feruorem carnis ferre nequeant , V arro. Hoc pecus alitur maxime glande, deinde faba, SC ordeo, 6C cactero frumento;Qitae res non modo pinguitudinem efficiunqfed etiam carnis iucundum fapo* rem.Varro. Sifundusminiftrat,darifolentuinaceaacfcapiex uuis,[dcm. Fraxini ffudit fues pinguefcunt,canes uero dolorem uertebra: coxarum inde fibi contrahunt, Aelian. hoc enim fennre mdetitr Gillius interpres cuius obfcura hoc in loco translatio eft. Frutex cytifus ab Atiftomacho A thenienfi miris laudibus praedicatus eft pabulo ouium,aridus uero etiam fuum,Plin. In SalamF ne fi fus fegetem hetbefcentem fuerit depaftus,eius dentes lege Salaminiorum exteruntur, Aelian. Tipha grandines tollit, & in cibatu utilis eft,Ariftot.(Tipham Tragus i.io.ex coniedtira interpreta tur weffeben tctylfen/cbet meyffm telbemhoc eft triticum peregrinum, &c.) Ordeum crudum ucr ri coeunti dandum eft; fatis autem ferofis elixum, Ariftot, Bulbi quoddam genus tn Bauaria fuil. jf Ium uocant,quoniam a fuibus appetitur, flore rubente uel purpureo,fimiIifioribus liltj conuallium uulgodi{doi/.Cornariiis uertit,Hordeum autem fiipra hoc quod pin. guefacit,etiam ad generationem indifferens animal facit, nullo fenfu. Andreas aLacuna fenfum qui dem aliquem exprimit.fcd ineptum:necp enim faginantur fues ut facilius pariant, cum contrarium potius accidat, Sf laciis etiam penuria laborent qtis pinguiores funt.Ego pro yji/esuij; lego yiifei)/, hoc eft gullum Sf faporem:hocfenfu,Saginatos hordeo fues, non folum pingues, ied etiam melioris fa« porisin cibofieri;ucSlj.i/94nj5ffi/uerbum interpretemur pracilareSf excellere. enim excelles ellmec refert non ufitatum effe hoc uerbum.cumnon pauca huiuimodi in Geoponicis reperiantur utpote a I ecentioribus Grarcis conferipta aut certe collefla. Confirmat fententiam noftram V arto, his uerbisiHoc pecus alitur maxime gtende, deinde faba Sf otdeo,6f cjctero, frumento; quae res non modo DeSuc. C. Lib. I. P89 modo pingqftudinem cfficiunt.fed etiam carnis ineundum faporem. In regionibus quae cereuifiS bibunt.hordeo pro cercuifia coquenda macerato in aqua.optime faginantur. Noftri auenam.fecale, &C glandes eis obijeiunt. Piflores ac molitores furfure pafcunt.T um piflores ferofipafei qui alut finf furefuesjPlaut.Capt.Olearij reliquijs iuglandiumexprelTo ab eis oleo maxime pinguesreddunt. Non aliunde magis quam loti paluflris radice fues craflefcuntjPlin, Bt alibi, Filicis utriUftp radice fues pinguefeunt. Reliqui ad faginationem pertinentes cibi,di(Si funt fuperius inter cibos fimpli» citer. Scrofa nimium pinguis parum ladlishabet,&: porcellos alere nonpoteft. Tamfues, qiiam cactera animalia omnia folent.cumladfantur, extenuari, Ariftot, Sexta pars ponderis quantiipon. derarit uiuus(fus faginatusjabfumitur occifo in pilos,fangumem,ai reliqua id genus, (excremeta,) l, Arifiot, M, V arro principatum dat ad agros laitificandos turdorum fimo ex auiarijstquod etiam pa bulo boum fuum® magnificat,ne^ alio cibo celerius pinguefeere afleuerat.Plin. Sus in regionib. calidis propter uiicofi motum humidi,maior obefior euadit quam in frigidis , Albert, Frifij qui maritimam Germaniae oram habitant, boues Sfporcosunoeodemcpcibofaginanttbouienimad praefepe ligato hordeum cum fuis folliculis fiue glumis praebent, id bos dentibus non comminuens, deglutit,& ex molliore tantum cius parte, quae emolliri in uentriculo cius potuit, nutrimentum ca» pittreliquum cum flercorereddit.Porcus igitur caudae bouisaHigatus,ut aiunt, hordei grana cum ftercore emiflTa mandit at^ pinguefeit, Albert, Sues utriuf^ fexus caftrati, celerius pinguefeunt. De caftratione uero eorum cap. quinto dicam. In luto uolutatiofuillo generi grata,Plin. Haec eorum requies cfl,utlauatio homini, Varro, Sus nulla re magis gaudet quam riuis atep coenofo lacu uolutari, ut fuperius in mentione potus reci tauiexColum. Volutatione in luto pinguefeit, Arift. Ephefius Heraclitus aitfuescoeno,cohorta |es aues puluere uel cinere lauari,Columel, Cur ilcrcoribus fues gaudeant f Medici rationem reda dunt,qudd iecur habeant maximum.qute quidem fedes cupiditatis fiue libidinis eft.Arifioteles iie» 10 quoniam naribus craifis interceptis^ iinqidcirco uim hebetem olfaciendi habere , itaw fcetorem nequire percipere fcripfit,(27i Tncyy^vy^t i(5« ii'i/TOi/?itts,)Alex.AphrodiiienfisProblcm.i.i56, Mares non ultra trimatum generant, Plin, Apro ad triennium probitas coeundi cdtiratiuctu ftioribus proles deterior gigniturmullus enim praeterea profetSus ei accediqnulla uirium recreatio: folet inire pabulo fatiatus,a; cum alteram non fubegeriquel initus breuior agitur,& foetus corpore jo minore creatur, Arift. V erres odo menfium incipit falire, permanet^ ut id rede facere poffit, ufep adquartum annum, deinde caftratur,faginatur^ quoad perueniat ad lanium, V arro. Ad foetura uerres duobus menfibus ante fecernendi. Prodeft apro coeunti hordeum apponere pabulo: quod idem STferofe foetae commodum eftjfed elixum, Ariftot. Verresunicus fufHcit uel decem fuibus implendis,Florentin. Verrem fubantis audita uoce.nifi admittatur, cibum non capere aiunt, uftj in maciem,Plin. Homerus non ignorans ut fusuidens fceminamfefe extenuet, &icarnes atterat, ia cit mares feparatim a fceminis cubare, Aelian. Locus Homeri eft Odyf.l.circa initium. Verres pro pter copiofum humorem multum ac diu coit, quoniam calidus non eft, Alber. Maribus in coitu plu rima eft afperitasttunc inter fe dimicant indurantesattritu arborum coftas,Text. de fuibus fimplici ter ; cum Plinij de feris tantum fuibus hac uerba fint. Equos SC canes Si fues initum matutiniS ap. 40 peterc,fotminas autem poli meridiem blandiri,diligentiores tradun t,Plin, Mas fi pinguet, inire 0« mnibus anni temporibus potefi,nec folum interdiu,fed etiam nodu,aut certe matutino potillimum tempore;fenefcens autem minus fubinde agit,ut didum eft:fa:pe qui uel per a:tatcm,ucl per infirmi tatem fuae naturae nequeant expedite coire,quumfoemina impotens fuftinendi maris felTa clunes de mittat,cubantes una cum foemina coeunt, Ariftot. FoeminKfenedutefeflx cubantes coelinqPlin. Aegypttj fuem(Tiiiv(/)animal profanum exiftimant: uidetur enim praccipueiniridecrefcen te Luna, Plutarch.in lib, de Ifide. Sues faepius coeunt pariunt^ propter teporem SC pabuli ubertatem,ut alia etiam animalia quae cum homine uiuunt, Arift. Sues agreftes femeI{anno)cceunt , domeftici fa:pc: nimirum propter pabulum, calorem at® laboremtquippe cum Venus comes fatietatisfiqetc. Arift. problem.10.46. Plutarchusetiam caularum naturaliumquacftioneii.inqiiiritcurfcrophae fiue do JO mefiic®porca,Si: fa:pius,8e alijsat® alijs anni partibus fectte fint,cumfues fera: omnes SC femel tan tum quotannis,&i prope circa idem tempus, nimirum cum tcftas appropinquat,parianttV ndc apud quendam legatur,i\T«K6a7 vvkt^s (rvs.hoc eft,Non amplius pluere node qua pepe rerit porca agreftis.Reijcit autem caufam fimiliter ut Ariftoteles in alimentum SC laborem, quod do mefticis alimentum abunde femper fuppetat,nec ut ferae id inquirere, ac faepe fibi metuere cogantr; fedne® adeo laborent,cum a fubulcis parum feparenturtagreftes uero paflfm per montes uagetur, unde nutrimentum omne in corpus confumitur. Aut forte, inquit, domeftici cum fubinde conuer* fentur Si gregatim deganqex ipfa confuetudine magis ad libidinem ferSturtagreftes uero cum ma. res a fceminis feparentur, tardos SC hebetes ad uenercm motus habent. Aut uerum etiam illud eft quod Ariftoteles dicit, chlunen ab Homero nominari fuem monorchin,id eft unius tcfticuli, quonia plerif® ex affridu ad truncos, teftes atterantur. Sus animal cur fit multiparum,in fequentibus ex. "plicabo. Suestummares,tumfoeminacoire incipiuntmenfe fua statis odauo; quanqliam mas antequam fit anniculus, prolem generat uitiofamiicemina annicula parit i fic enim tempus gerendi Dc Qiiadrupcdibus. 990 uteri exigit Sed non omnibus locis eadem statis ratio eft. ut dixniam enim mares ouam tcemins quarto coeunt mcnfeifexto tamen ita, ut uel P «rorm^wi raenfe decimo inire incipiunt. Valentij coitu ad triennium, Artftot. Suilli peco. ris admiffura a l^uonio ad squinotSium uernum.Plinius SC V arro;hoc eft , a calendis Februarqs ad duodecimum diem Marttj , Crefcentienfis. Ita enim ^ ' ‘^ybi au mcnfcs eft nrsonansta: tunc parit.cum pabulo abundat terra, Varro iX Horennn. v oi au tem fties concepiITe ^pparet.feparant ab eis uerres.ut qui eas inuadentes &: deturbantes, abortire co eant Florentini Aetatis oiSauo menfeCporcs)coeunt; quibufdam inlocis euam a quarto 2^ p • muni annum Plin. Februario menfe uerres maxime faminas debent inire , Pallad. Fceminafus habetur ad pirtus sdendos idonea fere uftp in annos feptem.oiis j ^ ® '* nefcit.AnnicuIanon improbeconcipit.fed iniri debet menfeFebruario, Columella KPaUaA Won minores admittends quam anniculs. Melius uiginti menles expetSare.ut bims pariant. Cum cape rint,id facere dicuntur uftp ad feptimum annum reeSc. AdmilTuras cum faciunt, prodigunt i fos limites ac luftra.ut uolutentur in luto, quod eft illarum requies , ut lauano conceperunt.rurfus fear^ant uerres, Varro. Audio ferofas apud nos per annos circiter oflo pare re. Sus ubi quintumdaimum annum nada eft.non prsterea generaqfed efFeratur. Si ^ cyus SC iuuenis &C fenefeens mouetur ad coitum , Ariftoteles. Sctoft poft quindeam annos non pariet, nifi admodum carnofa& bene nutrita fuerit, fertus. xa-n,„nt,„ «rSues natura libidinofe funt. ompnxsu «7.rw) dicitur, cum affida libidine currunt relifla focietate , SC emit. 10 tunt id quod apriam(««7 • W, DcSuc. C. Lit). I. ppi ni. ratpius tamen fupcruentum patiuntur , ea de caufa, quod poft coitum humorem , quam apriairt nonnulli appcllant,emittunt:quod quidem commune omnibus incidit, fed aliqute una cum hoc fe. men etiam admifTum eijciunt, Ariftot. Ex omnibus qua: perfedOs fatus, fues tantum 5C niimerOj fosacdunf.itemplures, contra naturam folidipedum autbifulcorum, Plin. Sala inter multipara fus parit pcrfetSos, ea^ una euariat. generat enim multos more multifidi generis, cum SC bifulcurtt 8CfoIipesflt,funt enim locis quibufdamfuesfolida ungula, partu igitur numerofa cft : qtidniam ali. mentum quod in corporis magnitudinem abfumeretur , in excrementum feminale decedit. Id enim til folipes magnitudine caret, (id ell, ipfa feropha, quamuis folipes lit, magnitudine caret. Si fic noii indiget multo alimento , Niphus.) quin SC potius quafi ambigens cum natura folipedum , bifulcum lo eft.hac igitur caufa & unum parit, duos,8f quod plurimum,multos.enutrit uerd UI9 in fine quai peperit, propter fui corporis alimoniam probam.habet enim ut folum pingue fuis liirpibustfic ferofa filijs alimentum copioftim dC commodum, Ariftot,de generat,anim.4. 6. Et alibi.NumerUs partus plurimum ad uicenos.fi tamen multos pepererint, educare omnes non queunt. Numerus fcecun- ditatis ad uicenostfed educare tam multos nequcunt,Plinius, Apudnos utplurimum circiter fede cim parere audio,fed rard.fa:pe odionos uel denos. Sue quod ad uefccndum hominibus apta lit, ni hi! genuit natura fcecundius,Gillius. Susadfoeturamquamfitfoectinda,animaduertunt fere ex primo partu, quod non multum in reliquis mutat, Varro, Pauciflima fus sdit prima partione, ui. get fecunda, nec fenefeens copia fetus deficitur, quanquam lentius coit, Ariftot. Penuriam ladiis praepingues fentiunt , &C primo fetu minus funt numerofa: , Plin. Parere tot oportet porcos quot !• mammas habeat,(h3bcnt quidem denas plera:tp,ad fummum duodenas:) li minus pariat, frutftuari am idoneam non efletfi plures pariat,elie portentum, (exiftimandum eft.) In quo illud antiquilEi mum fuifle fcribitur,qudd fus Aeneae Lauini triginta porcos peperit albos : ita^ quod portenderit fatfte, triginta annis utLauinienfes conderent oppidu Alba,Var. Sola ex omni calidorB genere ca nis SC fus, partu numerofo notantur,Theophraftus de cauf, 1.17. Cur quouis anni tempore SC fg pius fues manfuette coeant,ac pariant non certo tempore, (bis anno,)agrcftes uerofemel tantum SC ftato tcmporc,ex Plutarcho SC Ariftotele in procedentibus docui. Stis,canis, lepus, partu funt numero fotnimirum quod iiuluas fiue uteros continent multos, totidem^ formandi loculamenta, Ariftotcl, Problem.io.i6, Cur fus & canis fint tam fecundae 86 multiparae, Democritus caufam affert , quod multiplicem uuluam SC feminis cellas receptatrices multas habeanueas omnes femen non uno ini» jo tu explet, (Atqui Ariftoteles SC Plinius tum canes tum fues uno coitu impleri feribunt: ) fed iterum SC ftepius eo profeminantur,ut frequentia feminis receptacula impleantur , Aelian, Scropha fe» cundior alba,Iuuenal.Citatur ab Erafmo in prouerbio Regia uaccula.quod olim de prodigiofa fe. cunditateferebaturtqitodotatePtolemoi iunioris uacca quodam eodem partu fex odidiffet uittt. los. Cur paruo quodam quadrupedes, ut canes, fues , capro , oues monftra frequentius pariunt qufe grandesf An quod paruo longe fecundiores funt : monftra autem tum confici folent , cum plura femina inter fefe cohorefeunt SC confunduntur, 0(c, Ariftot. Problem, 10. 60. f Fcettis qui in utero lofus minutus® fuerit,mctachcKrum dicitur(quaft pofthumum uoces , inquit Gaza : mihi non placet.)quod in pafte qualibet utiluoaccidere poteft, Ariftotel. Fcecundioribus (multiparis) animalibus,at® etiam magis multifidis,(ut canibus,)fopius accidit monftra parere : nam cum alio. Jo qui fere imperteiftos odant,(ut canis cocos.Ofacilius ad monftrificam partionem delabuntur,(;ut ca. ' pro etiam SC oues:)86 in ijs potillimum etiam quo metachoera appellantur confiftunt: quo aliquate nus labe monftrifica funt affeflainam deeffe aut fuperelTe quicqtiam monftrofum SC proter natura eft Ariftot, degenetat.anim.4.4.Vidcri autem poffet hoc ex loco Ariftoleles raetacharon uocarc fetum non fuis tantum,fedcuiuf(5 animantis in utero lofum minutum^: quoniam nulla hic fuis mentio!Ego locum hunc mutilum effe crediderim, Si fuis mentionem addendam : quemadmodum in problematibus etiam 10. 6o.ubi eiufdem argumenti quoftio traflatur,8(: eadem animalia multipa ra nominantur, (canis, ouis,capra.)fus quocp nominatur.quamuis fine metachoeri mentione. Certe uocabulum ipfum,a choero,id eft porco compofitum,de eo tantum,non item alqs ammaltbus,ret3e accipi indicio eft.Et Ariftotelis uerba quo fuperius recitaui ex hiftor.anim. 6. 18. ita pofita funqut de fue priuatim in procedentibus fimtil SC fequentibtis agatur.Et eiufdem libri cap. 14. Ginm, inquit, ’ ex equa prodetmqcum in gerendo utero ogrotauiqmore pumilionum in ordine hominum, aut por eorum deprauatoriim in genere fui»m,quos pofthumos ((Scholiaftes in Pacem Arifloph. Suis plerun^ eft grandinofa ca« rotquo fane argumento, chalaros dicit fues Graecorum natio : quia in mortuorum carnibus uifatur ),t(Aitfr,id cft grandotfedinuiuentibus latens gralTatur morbus, Caelius. X*A«Ja,),«A«fo's Saii/, eftau» tem hic morbits pecorum, (7$r3jtfi(«(tT4i:/:fuum melius dixiflet) qui in uiuentibus latet, apparet au» tem in diire licens haberi non poteft, a picrifep in hortis plantari, quod uero idem fatiuum folanum efle affirmat, non aflentior. Si peftis in fuillum gregem muaferit,limaciim fpolia (cremata, ut aliqui uolimt trita) in potu dabis, ut etiam bubus. Vd Saracenicam herbam (bc!hiufci)wmihi:rut : fic noftri pleri^ uo- cant, quam Galli & Itali, coftum hortenfem, reliqui uero Germani , chirurgi prstferiim uirgam au* ream ltaiorum)aridam tritam in cibo. Aut Ia ducam malim id eft ebulam ) fetidam in aqua elixam QC minutatim incifam , ac rurfus cum dccodo fuo iniedam , in colluuiem porcorum admifccbiSjHsec reperi in manuferipto quodam libro Germanico. Caucndum eft ne ad praefepia 4® boum fus aut gallina perrepat.nam hoc quod decidit immiftu pabulo, bubus affert necem: dC id prx» cipucquodegeritfusscgrapeftilentiamfacereualet.Columella. ^Sues parari dCctni folem fic: lilafcc fues fanas effe , habere^ rede licere , noxijsfe prafftare , ne^ de pecore morbofb effe, fpon« desne^Quidam adtjciunt perfundas effe a febri, fiC a foria, V arro. Febricitantium figna funt, cum obftipse fues tranfuerfa capita ferunt, ac per pafcua fubito cum paululum procurrerunt, confiftunt, dC uertigtnc correpta: concidunt. Earum notanda funt capita , quam in partem proclinentur, ut ex aduerfa parte de auricula fanguinem mittamus. Item fiib cauda duobus digitis a clunibus intermiTs fis iicnam feriamus, quae eft in eo loco fatis ampla, eam^ farmento prius oportet uerberari. deinde ab idu uirga: tumentem ferro refeindi , detrado^ fanguine colligari faligneo libro, uel etia ulmeo. Quod CLim fecerimusjuno aut altero dic fub icdo pecudem continebimus, K aqua modice calidam ** quantam uolent, farinae^ ordeaccx fingulos fextarios praebuimus, Columella. Febrientibus ex cauda fanguis eft detrahendus,Idem. ^ Cum a magno feruorc in frigidam incubum, praefernm fi nonftattm cogantur pergere in uia,fed alicubi confiftcrc aut quicfccre permittantur, membris om nibus conuelluntur,fmnt^ fpafmici(fpar»5beric(,) atffi ita aliquando pereunt, nifi maturius recale, fcant, Vituliquidem fic aftedi non euaduni. ^ Infcftantur & pediculis fues,ita ut cutis aliquando plurimum erodatur.toHuntur locis illitis crema ladis, butyro, & falcmulco/imul adungenti modu decodis.alq partes lotas purgatas^ frece uini liquidatnungunt. ^ Sus multum dormit, pratcipue jeftatc,& tunc nifi frequenter excitetur, lethargo captus raoritur,Albcrtus. ^ Acciditeis etia dolor capitis 8^ grauitas, (aut fcotomia, Albertus. x^ea/ya^ , lego uel , [ Albertus habet fr are* tyn,] de quo morbo plura dixiin Boue c. Gasa ftrumam interpretatur, nefeio quam rede. mihi no placeutiam & alui profluuium in fuibus eodem uocabulo fignificatur, ut infra dicam : ) quo plurimi ‘ laborare folen t. remedium eft, uino aidhibito naribus, eo^ ipfo diluus , (ed difficulter eo quocp peri» culo DcSuc. C. Lib. I. 9P5* culo fiibtrahitunbidiio enim aut quatriduo interitus obuenit> Ariftot, Albertus hunc ex Ariftotclc Ipcum reddens, Hoc morbo,inqutt,moritur maior pars fuum, propter coiletfJos multos humores fri gidos in capite.fed remedium quod apud Ariftotclem huiemorbo adferibitur , perperam refert ad profiuuium aluhin hoc morbo ut in brancho quo^,auricu! Caftrationis in hocpecoreduo tempora feruantur,ueris,& autumni: &eiusadminiftrandae duplex ratio. Prima illa quam iam tradidimus^ cum duobus uuincribus imprclTis per unamquantf plagam finguli DeSuc. E. Lib. I. 999 fingtill exprimuntur teRiculi.AItcraeftfpecioflor.fed magis pcriculofa, quam tamen non omittam: cum uirilem partem unam ferro refctflam detraxeris, per impreffumuulnusicalpellum inferito, inediam quali cutem.quae interucnit duobus membris genitalibus, tefcinditojatcp uncis digitis alte, rum quo^ tefticulum educito, fic fiet una cicatrix adhibitis caeteris remedtjs,qua: prius docuimus, Columella. Et rurfus,Marcs uel cum primum ineunt femeftres,aut cum farpius progenerauerunt, irimi aut quadrimi caflrantur,ut pofflnt pinguefcere. Caftrantur uerres commodifllme anniculi, utitp neminores,quam femefires,quo faflo nomen mutant, atcp e uerribus dicuntur maiales, Varr. Et rurfus, Verres recSe inire potcftufij ad quartum annum , deinde caftratur , faginaturtp quoad perueniat ad lanium. Polimenta tefticuli porcorum dicuntur , cum caftrantur ; a politione uefti« ,, mentorum, quod fimiliter ut illa curantur, Feftus. f Caftratur 8^foeminafus,eiiam qua: faipius iam peperit,& a noftris uocatur em galti. Fccminis quorp uulua: ferro exulcerantur , cicatrici» bus clauduntur.ne fint genitales. Quod facilecfacere) non intelligo qua: ratio compellat , nili penu. ria cibitnam ubi eft ubertas pabuli, fubmittere prolem femper expedit , Columella. Apria etiam fcrophae caftratur , ne praeterea coitum appetat,fed breui tempore obefetur. Caftratur autem cura biduo ieiunarit,fufpenfa pernis prioribus,recifa cute inter femina.qua maribus teftes maxime conti nentur: hac enim parte adhaeretuuluis apria di(f}a,cuius exigua parte abfcifla,confarcinant, Arifto teles. Lanij noftri porcis fceminis iunioribus uuluam totam ( bie gomit butbe ) excindunt : uetulis uero apriam tantumific enim interpretor quod ipfi uocant bie f em ebct b^t^etlt , hoc eft grana uel genitalia grana,quae plura fimul coniuneSa cfte aiunt , humore genitali grauida : quamuis non eo» ^5 dem loco quo apriam Ariftoteles fita eireferunt,fed in dextro latere os facru uerfus, Caftrantur foe minae fic quom uti cameli,poft bidui inediam , fuipenfx pernis prioribus , uuluarecifa , celerius ita pinguefcunqPlin. ^ Phorine,ij«eit'«,dicitur fitilla pellisihacc optima eft pro calciamentis , Crefcentienlis. Noftri fu» tores,ut audio.non utuntur, quod breui mollis SC flaccida fiat,Sif humorem tralmittat, (f|i voin bclb Vnb blutt.) Bphippiarij puto lora inde conficiunt,& helcijs fuperinducunt. Hinc & libris operimenta adduntur, multo diuturniora quam ouilla aut uimlina: firmior enim fuperficies eft , nec ita iacile deteritur. Excorijfegmentisdeco(ftisglutinumfit,quodquidam taurocollx praeferunt: ad cuius uocis iimilitudinem chcerocollam dixeris. Adeps fuillus opumus eft pro calciamentis conferuandis, Crefcentien. Noftri umbilicum cum fua pinguitudine pro calceis inungendis fer. !• uant. Succinum rude primum nafcitur SC corticofum, deinde incotSum adipe latftentis fuis expoli tur ad quem uidemus nitorem, Solinus cap.i;. Deaxungiaeufibusfcribeturin s. Sanguinem fuillum aliqui mifcent medicamentis qux inijciuntur in aquam pro pifeibus capiendis. V enato, res quidam utlupos aut uulpes captem, cxiecorefuilloaftbSf in frufta difletfto qu* meile tingan. tur,efcam parant, calceos pingui fuilla tofta illinunt,felem mortuam poft fe , rahentes,Kc.uide in Cato E. ^ Acerrimus hominis fimus cft,ut S£ Chartodras omnium optimum eum efle afleuerat, fecundum fuilIum,tertiumcaprarum,fifc.Thcophraftus. Aliqui(adftercorandum) praeferunt ho minum fimum,8fc.proximefpurcitiasfuumlaudant,CoIumellafolus damnat: alij cuiufcuncp qua» drupedis ex cytifo, Plinius. Et alibi, Vrituineas fuillum flmum,ni(iquinquenniointerpofito,pra: terquam fi riguis diluatur. Stercus afinorum primum cft,maxlme hortis:deinde ouillum, &C capri 4s num,8i:iumentorum:porcinum uero peftimum, cineres optimi, Pallad. LatSucarum amplitudine quidam augent, tecifis cum ad fcniipedem exercuerint, fimofe fiiillo recenti ilIitis,Plin, In arborum genere ftercoribus nonnullis ex ualidiorum numero uti confueucrunt,potiirim6 cum frueftus emol lire, immutare^ uolunt,ccu fuillo,quo punies dulcefcant & nucleo uacus reddantur , dC amygda» 1» ex amaris in dulces tranfeant,Theophraftus de hift.j, 11, Simalapunica acida nafcantnr,abla» queatis radicibus fimum fuillum adhibent:co anno uinolenta.proximo dulcia futura,Plinitis, Ma» Ium punicum fi acidum aut minus dulcem frutSum feret, ftercore fuillo SC humano urina^ uetere radices rigato. Ea res SC fertilem arborem reddet, 6C primis anras frutftum uinofum , SC poft quin» quennium dulcem SC apyrenum facit. Ego ab homine nonindoflo focniculum dulce futurum au diui, fl terra circa radicem cffbfTa fimum bubulum reponatur. Columbino ac fuillofimo pia» jo gisquotp arborum medentur, Plinius, Ad Istas oliuasqusfrutSum non alFerunn Sed&fine ablaqueatione adiuuanda eft amurj^ainfulfa cura fuilla uel noftra urina uetere , Columella 5. 9. ^In quo quidem loco fues ftabulabunqeodem equos nequaquam deducemus, netj prope confiftes repatiemur.Inimicaenimomnia fuilla equinogeneri,grunnitus,foetor,halitus,Camcrarius. Qtiod egerit fus sgra.fi in prsfepia boum inciderit, peftilentiam facere uaIet,Columclla. Sed plura in Bo. uis SC Equi hiftoria diximus quam noxium eis hoc excrementum fit. Canendum ne anferes hoedis nos porcinosue pilos deuorenttexoliiunt enim eos fi uorauerint, Anatolius, ^ Quomodo foucis capiantur tum alis fers, tum canes ac porci intrates SC diftipates uineas,Crefcenticnfis docet 10.4J. ^Sues diutius in cozno immorantes,^t>gitr£ u^iicc§ytuv»Tcu , tempefiatem(;t«fi£t'(t)fignificant, Aratus. Imminentem enim tempeftatem cum prsfentiant,auidius fatttrari qusrunt pritifquam includan» t tur,Scholiafies qui (fnsr^rcoenum interpretatur: uidepaulo poft. Sues & caprs prstcr morem Ii» bidinofs,(&: maturius,)tempeftatemmagnam futura fignificant: fin tardiores fuerint ad coitu,fatis moderatum anni tempus futurum expetftatur, Aratus ut retjpli in Ouecap.quinto. Porci alienos PP » looo DeQmdrupcdibus. fibitT.anipu!osfan£laccranteMempeftatcm,prafertmi pluuiamflgniflcant,PIinius; uidetur autem- ex Arato uel alio Graco amhore uocem foeni manipulos reddidifle. Et fane Hefychi. us «wvw interpretatur farmenta, paleas, quifquilias.etfmni manipulum quem uenttis circa terram' iaaet cut inde etiam nomen ftiflum fit fae TiSi ai“('.»'^‘*®“''^'^=^J"«=f^‘* “X™' ~ww|/,hoc eft fifci feu quali genus, uel lloream. Arati interpres,ut dixi, nihil quam cmnum interpretatur in hoc prognoftico apud Aratum uocem phoryton , ego cum Plinio tmm manipulos interpretari maliPi. uox idem eft quod itMviSvu,v€^(&ir^quz noces de lafciuia etiam cC con tumeliofisUidisufurpantur.Habentautempecora quocj exultamiaS^ indecora iafeiuia ludentia > eandem fignificationem,ut Plinius eodem in loco feribit, Atqui fues italafciuire,& obuium quodt^ roftro arripere interdum, &ia(!}are,uulgd notum eil. Accedit quod apud Aelianum interprete Gillio fic legimus : Sues iadatis manipulis infanlentes , uentum aut imbrem imminere fignificare, Democritus ait. r. Sui animam pro fale datam non illepide exinimabatur,Plin. Sus,inquitCicerO,qiiidhabetprE ter efcamtcui quidem ne pun-efcereqanimam ipfam pro fale datam dicit elfe Chryfippus: qua pecua dc,qudd erat ad uefcendum hominibus apta,nihil genuit natura fozcundius.Gillius. Etenim omni um rerum quas dC creat natura S>C tuetur,quat aut fine animo funt,aut non multo fecus earum fum. mum bonum in corpore eft,ut non infciie illud diflum uideatur in fuem,animum illi pecudi datum 1* pro fale , ne putrefeeret. Sunt autem beflia: , in quibus ineft aliquid Cmile uirtutis , ut in leonibus, ut in canibus , ut in equis , in quibus non corporum folum ut in fuibus, fed etiam animorum aliqua ex parte motus aliquos uidemus, Cicero libro y. de finibus. Gratci porcum a natura dona» tum dicunt ad epulandum, itatf fuibus animam datam pro fale.qui feruaret carnem , V arro, ^ In legeMofis Leuit.ii.5f Deuter.i4.fuilla prohibetunquia nec ruminatfus &C uitSu impuriflimus eft. Animalia quaedam quae diuino cultu profequebatur Aegyptus , ut ouem &: botiem , Deus pura in cibo haberi uoltiiqut contemnere ea difeerent Itidaei . illa uero quae Aegypti) auidius lurcabantur, prohibuit,utfuillam,quam in folitudine etiam defyderabant ludaei , Procopius. Comedentes car. nem fuillam SC ius (animalium)abominabiliumhabentes in uafis fuis : qui dicunt , mane apud te,8C ne acceiferis ad me, quoniam fandior te fum:illi(fufcitant)fumum in furore meo.Efaiae 9y, Munfte j* ro interprete. Dominus iudicabit,8fc.edentesfuillam,8i: abominationem atij murem,Efa.66. E* leazarus unus ex principibus fcribarum,iam nonagenarius aperto ore hians compellebatur carne porcinam manducaretfed ille mori potius quam hoc exemplum uiolats legis in fe committere, fufti. nuit,Machab.i.'6. Contigit autem feptem fratres una cum matre apprehenibs compelli a regecAn- tiocho Epiphane)edere carnes porcinas flagris 8f taureis cruciatos , SCc, Ibid. 1.7. Heliogabalus abftinebat fubus.ut mos eft Phoenicibus,Herodianus. Mulieres Barejae in Africa non modo guftu naccina: carnis,fed etiam fuillaeabftinent,HerodotusIib.4. Aegypti) quotj fuem non guftant. Ibi. dem. Vide plura infra in h. Arabes Scenita: carnibus fuillis prorfus abitinent. fane hoc animalis genus fi inuedum illo fuerit,moritur illico,Solin.ni fallor. Arabas nouimus camelorum lade uefei, a carnibus fuillis uero abftinere imprimis,copiac uel raritatis utruncp ratione , Catlius. Apud Indos 4*' nullum fuem netj ferum nem cicurem nafei Ctefias Cnidius ait. Si fuilli generis ufum Indos a fe de teftari,8i tantopere ab eo uelcendo,quam ab humanis carnibus abhorrere, Aelian. C Porcina: (5r;ifs)carnes prauae funt,quum fuerint crudiores aut ambuftac. Magis autem cholera generant Si turbationem facIunt.SuilIac( nem csteris prsfereLam omnibus ftatuit, ueluti hominibus natura cognatiore, quod , , ita experimento plane difcimus.Cailius. Suum qui delphaces,hoc efl porculi nuper nati, qui S>C Mc- . «w/lLtedaaentes porcOuulgd dicutur,humidi funt,a:fupctfluitatum abundantes, nec bo"» ci qua ex re haud bonum eft eis uti : quemadmodum nec uctuftis fuibus, quippe quibiis malus i fit fuccus Aprorum uero caro melior eft quam fuu domefticorum, quod tantaru non fint fuperfluitata praditi nLglutinofiimgignat humore. Qua uero inter hos ™«ei« dicatur hoceft,utdodiquida putant,calli fprugni, difficulter concoquunt et perficiunqatcp ab his ideo abftinendu,Sy mco Sethu E^aCi Suilla caro boni fiicci eft SC facilis concodionis cum porcus annalis eft, propter fimilitudine n,i3 eum humano corpore haber. Quidam enim famis neceffitate carnes humanas giffiaime , quas ffiilla fimiles guftu elTe prodiderunt. Alit uero magis omnibus alijs cibarqs.Qujrent fortaflealiqin, quonam padi fuilla magis alat, 5^ pra alijs temperata uel mediocris fit, cum hoc femper animal m coeno SC fordibus uolutetur SC nutriatur : quam dubitationem quidam folucntes , aiunt , quod nifi uatde bene temperatum foret firis corpus, nunquam malum nutrimentum m bonam carnem uert^ ret Quemadmodum enim in hominibus qui corpore bene temperato funt &. fano , rebus mali fued SC altaentis non mulnim laduntur: quoniam natura cum tempore quod noxium eft inbonum luc- cum uertit , fic Kin noxtjs animalibus. Qtii ergo humidi funt uentriculi , fitillam non bene conco» ouunt»fed obfxpiuntiir/uperuacanea^ dC fuperfluam humiditate,gIurinofurn^ actutum etenunt* At fi probe concoquantur, bonum &: boni fucci alimentum facit, prxfertini fi porcus dsalaturtut eifim aiunt, is apprime fuauis &; boni fucci a limentum facit. Hadenus Symeon Sethi. Suem fuauiores (habcre)carnes iamdudum creditum eft, Aelianus. Suillam carnem quoquo mo- do coxeris, infalubreminuenies,Platina. Sufllai 8C agninarcarnes cum in corporibus incodarma- nent facillima corrumpuntur propter pinguitudinem: caprina non item, Athenaus. Suilla nifi ui > num bibatur deterior eft ouilla,additoautemuino alimenti fimulSf medicamenti rauonem habet, (humedando corpus,)ut legitur in Carmine Salernitano: ubi Arnoldus, Hoc maxime intelligenda eft de porcellis afti[s,uel apris optime prscparatis.nam fuilla falfa, uel Sole fumoue exiccata, fiueeum uino Iffie abfm uino fumatur.minime debet praferri ouilla. In eodem Carmine legitur, Ilia porco, lum bona funt, mala funt reliquoru. Arnoldus ilia interpretatur omafa Cue inteftina. Sed pauca in. teftinaCinquit) comedimus, nifi qua: replentur fanguine, uel qiiK funt animalium pratpinguium, ut porcina. Solus autem porcorum fanguis , propter fimilitudinem eius cum temperamento humano Inteftinis immitti folet ad cibum': SC porci facilius obefantur quam ullum aliud animal, quamobrem illis potius quam alia inteftinaeliguntur. r , Aa Sus tibi ccenofo fit ccena domefticus ore. Grata ferat nobis menfa hyemalis aprum, ^ , Ille licet currat de uertice montis,aquofa: Carnis erit, pluri fed tamen apta cibo eft. Huc feritas fyluafe domant, inania faxa, Poft melius pofita rufticitate fapit.Baptifta Fiera, Bianti pugili cum natura uorax elTet , contigit ut in affediones cholericas , bilis furfum ac deorfum exeuntis|delaberetur,ex carnis efu.maxime uero ex porcinis carnibus crudioribus,8f ex ebrietate uini odorati,a<:c.Hippocrates vEpidemiorum. Scropha cum peperit macilentior fit, 8Ccarne ma. gis lentam minusep fapidam habet. Aliqui talpx caput praecidunt, cum terra a talpis excitata tu. fum digerunt in paftillos pyxide ftannea.Si: utuntur ad omnia quae innimcfcunt,& quae apoftemata uocant,qirafB in ceruice funt, (ut firumas,tonfillas,)uefcicp fuilla tunc uetant, Plinius. Ad arqua. tos:Herba rubia utere in quotidiano uidu abf^ carne fuiIla,Galenus Euporifton i. 59. Mulier cui ulceratus eft uterus, abftineat carnibus,porcinis,bubuIis, & caprinis, edat autem panes, Hippocrat. ’ > de morbismulieb. Suilla uentrem uifeofo humore fuo humeiSaqSf urinam mouet.Ifaac. Mihi qui dem cum lentum craffumm fuccum reddat, urinae monenda: nequaquam idonea uidetur. Porcelli latftentes (inquit Ifaac apud Vincentia Bell.l facile in malos humores uertuntur, dC in putredinem, praecipue in uentriculo prauis humoribus imbuto, fortibus uero uentriculis utiles funt, cubene con coquuntur.fecus enim phlegma uifcofiim gignunt, nafcentes inde morbos, podagram,ilium dolo rem, ealculos renum, paralyfin,8<: fimiles pro temperamentis Si naturis edentium. Adulti fues, me. liores funt.praefertim caftrati.uetuli uero pefflmi,utpote frigidi, carnis durae.Iignese, inlipidat.qui bus afllieti incidunt in melancholiam Si diuturnas febres,ut quartanam. Raro utendum domeftico fue. praeferentur autem partes extremx.ut pedes, perna:, qus femper monentur. (Jui ederint, poft cibum exercitari debent, quiete autem uiuentibus cauenda funt fylueftria multo magis quam dome 69 ftica, Haec ille. Suilla omnis tum cicuris tum feri fuis.aeftate damnatur: nec probatur donec magnii frigus ingruaqcirca brumam,id eft,foIflitium hyemale.Per‘seftatem enim immodice fomno deditum DeSuc. F. Lib. I. lOOf efi tioc animal, Mich.Herus. Sus nimium fomno obnoxius per atflatem, nifi frequenter excitetur, lethargum incurrit Si moritur aliquando, quare tum temporis.caro eius infalubriseft, propter hu* miditatem a calore refolutam , Albertus SC Liber de nat.rerum. Idem aprugnam difficiliorem con. co<3u efle feribit quam domeftici fuis, eam^ ob caufam otiofis hominibus minus conuenire ; quod ego non probarim. Aliqui in cibo noxiam elfe aiunt porcam, ii maiSetur mox pollquam cum uera re coierit, Oe grandinolis fuibus, quos aliqui edunt cum non omnino abundant, Cupra capite ter< (io dixi, ^ Aurelianus porcinam carnem populo Rom.diftribuit, quae hodic^ diuiditur, V opifeus. Me tibi faciet bona Saturnalia porcus. Inter fpumantes ilice paflus apros,Mariialis Ilt).i4, Heliogaba !• Ius habuitiilam confuetudinem , utuna die non niCide phaiianis tantum ederctiitem alia die de puL lis,alia de porcis. Lampridius. Athenaeus lib. ii. fues exSiciliatanquam praecipuas laudat. Idem Antiphanis uerfus citat de epulis Cyclopis, in quibus apponebantur,H^7iy{is tx^i/ias, vs ii7r,((af,cr?£Aa ^|,id eft,maialis,fus non caflratus, SC porcellus. Carnem fuis nondum uetuli minutatim conci» fam,cum lardo tcffellatim incifo, Si columbis, perdicibus aut altjs,8Cc. aliqui paftillo uulgo ditflo in» rlufam coquunt. ^ Porcus TroianustGulae ueteres architeiSi(inquitErafmusin Chiliad.)8C hoe commentifunt.utbosaut camelus totus apponcretur,differtus intus uarijs animantium generibus. Hinc dC porcus Troianus uenit in populi fabulam, cui hoc nomen inditum eft , quod ita uarias ani» mantium fpecies utero tcgeret,quemadmodum Durius equus texit armatos uiros.Macrobius librO Saturnalium tertio(ca. i irefert Cincium inoratione qua CuaCit legem Fannia de moderandis Cum. l» ptibus,obieci{re fuo feculo,qu6d porcum Troianummenfis inferrent.Conuenietin opipara conul uia,aui in hominem uarijs delicijs explecBm,Erafm. Callum aprugnum 8Cporcits Troianus fum* ptuaria lege prohibebantur, V olaterranus, Pofi haec infertur difcus(srira|) argenteus, non modica craflitudine inauratus.tantus ut porcum afliim eumcp praegrandem caperet.qui fupinus in eo pofls tus erat.eminente uentre uarijs bonis referto.lnerant enim fimul aira,turdi,uulux , ficedulae pluri» mae.oua fuperinfu(a,ollrea,pedines:qua: adhuc feruida fingulis conuiuis una cum orbibus diftri» buebantur,Hippolochus in epillola ad Lynceum deCarani conuiuio apud Athenaeum lib. 4. Idem Athenauslib.^. in Dipnofophiftarumconuiuio, Allatus ell nobisCinquit)etiam porcus(delphax) di midia parte diligenter a(rus,(itf«,»6tA£©',toiiu5,f»fot, lata-egot,) SC dimidia tanquam ex aqua molliter (•7axsfifs,tenere)eltxus:mira etiam coqui induftria ita paratus.ut qua parte iugulatus ciret,8(: quomo •0 do uarijs delicijs refertus eius uenter,non apparereulnerant enim turdi,2d alia; auiculae , dC fuminii * porcinorum uuluarum^ partes.item uentricull gallinacei cum uulius, SC iflcia,(hoc eft sri ix cmfxip titM'^cctatrcKviiiftSU'it,i(^iitm7nmziil^iioiftrv{i7ifiie7lotiSljix,C3tnes minutatim concifae.SC cum granis pi» peris condita. Ificij uocabulum quamuis Atticum non eft, tamen recentiores quidam Graeci, ut Pa- xamus.utuntur.nttrierV'*! piperis grana accipio, ut arceuthidas iuniperi.) Deinde poftdigreflione ad artem coquorum,poft tituIum,Pie< w »(«£$8s rijei «a-ipix-n ^1^3, hoc eft, De porco fe» miairo,femielixo,noniuguIato& fardio;Porcus(inquitcoquus)fub humero paruouulnere matfta tus eftedeinde copiofo fanguine euacuato,intcftina omnia una cum aphxreficquam SC exxrefin uo» cant,ut Dionyfius Comicus)excmi(hoc uerbum Athenaeus non habet,fed addendum uidetur:) SC poftquam uino fepius ac diligenter collui, a pedibus fufpendi,Si: rurfus uinoperfufumelixauicum xo multo pipere, tum pracdiiftas delitias()(.i«'t«A£!ra^l/fKs«Ag uel mrt^eitwutfT. Ificium, farciminis genus, V olaterramis. Scoppa Italice to. macellam interpretatur,ut8( tomaculum, de quo infra dicemus tn iccoris mentione. Videtur fane 6^ ificium, qua fi incifum fetHuni^ Latine dici, & tomaculum a uerbo7f/*r«(/,unde&7»ti©',id efl fc« (Sio. De porcello tenero ificia quintum locum poft ificia de pauo obtinet,apud Apicium i.i. Idem !• ificiorum iiaria genera per totum librum fecundum deferibit, Vbi Humelbergius in annotationi» bus fuis, Ificia, inquit, cibaria funtex carne concifa 8C infctSaiquacnuncperfe, nunc reticulo 8i o. mento circundata in farragine , alijs etiam iuntSis rebus, aromatibus aliquando, cum adipe aut oleo butyroue friguntur. Alio nomine tomacula fiue per fyncopen tomacla SC tomacinae ali. quando uocantur , «s t»s -niiSs, id eft a fecSione & incifura . Infitia etiam aliquando farcimina fi. gnificant , quae carne concifa fartis , id eft impletis inteftinis fiunt , Haec ille : led qmad potiffi. mum ad ificij rationem pertinet , omifit. Nam minutatim concidi altjs quoep eduliorum generi- bus communceft,minutalibus,lucanicis,botellis,8iic.ificium ueronon conciditur folum , fed etiam in mortario, ut ificium fiat , pulpa cuiufuis animantis tunditur, teritur, fricaiurihis enim uocabulis Apicius utitur, Si pulpam tritam in ificia plairari,id eft formariiubet: contrita enim 5C in unum re. i® datSa corpus, facile manibus in quam uolueris formam,rotundam, teretem aliamue,forma'ntur.Ede' bantur autem uel recentia, uel in fumum fufpendebantur,ut ex Apicio patet, quanquam idem liica nicis quo(j admifccriiubet pulpam bene tunram,quod apud nos nonobferuatur,fed fimpliciter mi nutiffime concifa inditur.Sedlucanicae,botelli,8f alia farcimina proprie diiSa,fcmper inteftinis im. mittuntur fificia non itemtnam quod Humelbergius ificia pro farciminibus aliquando accipi feri- bit,deccptus eft fortaffis a V olatcri ano,ego apud nullum idoneum authorem repeti. Quod uero in mortario femper tererentur ificia,fiueificiorum pulpa, Macrobij SC Aphrodifienfis etiam auihorita te confiat. Hic enim problematum i .ii. inquirens cur segre id genus carnis concoquatur quod ifi. cium,('M)t©-,nominatunQiioniam(inquit)fua leuitate fluitat in uentriculo per cibi humidi medium, nec eius corpus attingit, quo taeSu fieri concotSio poteft:fed iuxta gulam redundat, quinetiam foris J' aqua iniedium non fubfidet,fed innatattquoniam dum carnes teruntur , fpiritus admittitur pracle. uis,quicorpuscleuet,Si in humore fluitare aptiflimum reddat. Dicas quafoCinquitFurius Albi= nus ad Difarium, apud MacrobiumSatur.y.S.) qua caufa difficile digeftu facit ifltium,quod ab in^ feT’of8t^oiAC ars iecori focminarlim, ficut anfei uni, f” Muentum M.Apicij,ficocaricafaginatis,ac(a)fatienccatisrepentemulfipotudato, Plinius. Iecur fuillum profertur omnibus Aetio, fi quis,inquit, animal id arida fico pauerit, quod genus Grxei fy cotdn appellant: unde ortum puto iit imperitum uulgus(inItaIia)omniaiecinora uocare ficata cck. perit. Sane ut meminit Ariftoteles , fuem praecipue alunt SC opimant ficus K cicer .Hermolaus, ^lemadmodum in fuibus dum adhuc uiuunt hepar ex caricarum paftu ficatum (-» priores quam pofteriores coxte porcinae falitat cum toto pede , quos Martialis petalbnes appellat» Pernam atm ophthalmiam, Horaeum, fcombrum.fiCc.Plautus Capt, Quanta pernis pefiis ueniec» quanta labes laridoribidem. Cafiraniur foeminac fic quocp uti cameli , fufpenli pernis prioribus, uulua recifa.Plinius. Item offa ex acetabulis pernarum.ldem Iib,i8. Debilis perna, feat.4.Sylu, Fumofa,Horat.i.Serm. Ab huius fimilitudine perna etiam dicitim concha genus, quod margarta tam fert.de quo Plinius: Stant uelut fuillo crure longo inharena defixa:. Perna etiam in ai boribus dicitur Plinio lib.i7. Auulfisfe arboribus ftolones uexere : quo in genere & cum perna fua auellun. tur. Noftri pernam fuis uocant (tntn ucl bdltlcmaliqui, ni fallor , fcbincFcn. efiautemos illud per fe,ab articulo fupra genu fito incipiens 8f coxam comprehendens. Petafo (ut grammatici docent) caro porcina quam alij coxam, altjfinter quos SiponWeara partem fuis dicunt, quae ab alis incipit,& > coftas comprehendit, quibufdam ueluti uii gulis pinguibus diftintfia. Mufteus cft, (de mulleo peta- fone uerba Apictj recitabo inferius)propera,charos nec differ amicos. Nam mihi cum uetulo fit pe. tafonenihil,Martialislib.i;. Siccus petafunculus , Sf uas Pelamydum.Iuuenal. Sat. 7. Apud Varronem i.de re ruft.petaflonescjuintp fyllabis reperio , nec ufquam alibi, librariorum puto erro- re.Etiam nunc (inquit) quotannis e Gallia apportantur pernae, tomacinae, 3i taniacac,S( petalioncs. Et' pulpam dubio de petafone uoras.Martialis. Non temere edi in luce profefta Quicquam prata ter olus fumofie cum pede pernae, Horatius Sertti.i, 1. Pernas 8C lardum conficimus, non folum Decembrimenfe.fedomnibus quos hyemalis algor aftringit, Palladius. Ccretana(«^y«mwtlcStra bo uocat populos , uide paulo poft) mihi fiet , uel maffa licebit De Menapis , lauti de petalbne uo. rent, Martialis lib. i4.fub leinate Perna. Pafcholas appellant Grarci quas uulguyternas uocat, Fe +• ftus, Mali in naue fuprema pars carchefium uocatur.fub ea ceruix eil:infima quantum fef licet eius «E t«(/ Myop (fic didlum foramen,)inditur, Athenaus. nifrx fignificat dolum di £raudem,6d infimam montis partem : item ferrum ataui ■» Kxfxiani/ v®ii t«(i j,i/s|/ xm TitcfiE, Varinus. oi/ tsi»©- U 5^tjrst,Homerus in Batrachomyom. Singulis dipnofophifiis apud Athenatum Iib.14. appofita erat pars petafonis qua pernam uocant,(jn7«'’i»»@'(i6j©',«i«^2iri,RomanifGilicet.namGrae ciueteres pternam dixerunt.unde illa murium nomina in Batrachomyomachia.pternotroiSes.pter noglyphus,8fc. ) Sunt autem pernarn pracftantiffimac Gallicae, nec inferiores eis quas Cibyra Afia. tica,&:quas Lycia mittit, Meminit autem earum Strabo lib.j.his uerbis ; Pompelon Hifpaniac prope Aquitaniam urbs eft,in qua perna: eximiae habentur , qu* cum Curicis (Kseixiuc, apud Athensum, fed Gra:ci Strabonis codices imprefli habent KxrSneouusiinterpres Latinus uertit Cantabricis) certa, f * re poffunqHaec Athenaeus. Sed nos apud Strabonem lib.j.ficjegimus : Cerretani medias Pyrenaei montis conualles tenent , apud quos perna: fiunt egregiae, Cantabricis perfimiles , unde prouentus non mediocris adincolas peruenit. Pernas fic falireoportet.in dolio.autin feria.Cum pernas eme ris, ungulas earum praecidito. Salis Romanienfis moliti in fingulas femodiiis. In fundo dolij, aut fe. ria falem ilernito. Deinde pernam ponito. Cutis deorfum fpedet. Sale obruito totam. Deinde per- nam alteram inCuper ponito.Eodem modo obruito.Caueto.ne caro carnem tangat. Ita omnes obrut to,ubi iam omnes compofueris.fale eas infuper obrue,8f ne caro apparea t, aequalem facito. Vbi iam dies V. in fale fuerint.eximito omnes cum fuo fale. Qiiae tum fummacfuerint.imas facito. Eodem^ modo obruito, Sf componito.Poll diem omnino duodecimum pernas eximito. Si falem omnem de. tergeto, 2f fufpenditoinuento bidua. Die tertio extergeto fpongiabene.perungitooleo. Sufpendi. 6u to in fumo biduum.Tertio die demittito. Perungito oleo di aceto commifto,8( fufpcndito in carna. tio;nec tinea, nec uermes tangent, Cafo de re ruft. cap, ultimo. Pernas a cute libei atas,8i(ut decet) paratas De Sue. F. Lib. 1. loil paratas incifas^ , tribus diebus cum fale relinques : poflea per tres uel quatuor feptimanas in fumo ficcabis , fic optimae erunt: coquuntur integrae , Si frigidae per dies circiter oflo raenfis inferuntur, Balthafar Cellarius.Et rurfus.Menfe MartioiinquiOpernas diligenter fa!itas,& cum exempta: funt bene ablutas in aqua pura fluente , H cultro purgatas ne quid falis relideat , funiculis in fumum fufpendes , baccarum iuniperi polline afperfas : caue ne nimium infumes : fic tofeo colore Si grato fapore placebunt. PernamCinquitApicius7.9.)ubieamcum caricis plurimis elixaueris, iribus lauri folijs,detraifla cute teflellatim incidis a: meile complebis:dcinde farinam oleo fubatfjam conteres Si ei corium reddis , Si cum farina cofla fuerit , eximas furno, Si inferes. Aliter : Perna: codfuram ex aqua cum caricis C0(3a fimpliciter ut folet in lance cum buccellis , caeatno uel condito ,0 melius. Muftei pctafones:Ex mufteis petafonem elixas cum bilibri ordei, Si caricis xxv. cum elixa tus fuerit, decarnas, Si armillam illius candenti batillo uris Si meile contingis : uel quod melius efl, miflum in furnum meile obligas:cum colorauerit,mittis in cacabum palfum, piper , fafciculum r u» t3r,merum,temperas:cum fuerit temperatum, dimidium in petafonem profundis:8i alia parte pipe. rati buccellas mufteorum fratSas perfundis:cum forbucrit , quod muftei recufauerint , petafoni rc« fundis. Mufteus dicitur, inquit Humclbergius,qui nouus Si recens eft; qui quidem longe praepo= nitur:nam uetus ob pinguedinem facile ranccfcit.Celfus pernas,ut puto , trunculorum nomine in« telligit.Idem. Figito cultrum in mediam pernam, olfadfu^ fi' bene olcbit,bona erit pcrna:fin fecus, reijcienda eft. Bonam in uino albo aut aceto decoquito. Sunt qui tantundem aquae addendum di. cant,maxime ucro Publius,qui uinum non bibit, hi certe falluntur, Suattiof eft in uino tantum, uel accto,8i diutius durat. Non eft coquenda perna,nec eft iure eximenda , nifi ubi refrixerit , Platina, dicuntur laterum carnes, pracipue in lepore Si boue.ut dixi in Lepore jiM mumKijileimm ErommKiVKS/t,iigoiiia«j) efttinferior vsroitMAKF.hac enim uoce Xenophon de cane utitur.Sic etiam ««ji getu' vaaijftw dicimus. AHfflx«At(eti»iiI»,A«yir«!t^ifs, Xenophon in librode uenatione:Hac omnia apud Aihenaum citata legimus. Kuliadtr Pollux. Ab fyrtusequo purgando per osinfunditdccotftumiaiiAfco-^/fa». K»Atie,poficrius crus fuillum, Vari nus Si Hefych. alij partem carnis interpretantur,alij fafciculum foeni,«Vi^ciK«s vMAfui/ , lidem, Ka)Ala/,4aAE{!(/:KiBA;K!lr,B*fo»iA/!t,Iidem. oi(jMiA'K»A«s,(mpiMA»ii©'At)<(iJlr!(,Varinus,)AriftophaneS, KiA»iTO,pars poft genu,coxa:a: »«A»'f, poples , V arinus. f Pedeftrium animalium partes excar* nes homines mandunt,pedes,roftra,SC auresteaseput plurimum in aqua elixas mandunt cum ace. to SC garo, uinum affundentestfuntqui cum oleribus aut in aqua elixis,aut in patinis conditis. Por. cellomm autem pedes ptifana: elixx inietfli , aptiflimi funt, tum ut illam meliorem efficiant, tum Ao ut ipfi molliores reddantur , Si ob id ad elaborationem , qua: in ore fit ac uentriculo , meliores, ' Galenus libro tertio de aliment . faculta . Noftri extremas fere fitillas partes , pedes / caudas, auriculas, roftra, 8d fummidorfi carnes, ufurpant ad genusilludcibartjquod quidam gelu in pa lina uocant, Porci pedes utiles funt,boni9 fucci:bene enim concoquuntur.quapropter fe ex mor bo reficientibus idonei funt,Symeon Sethi. Porci pedes refrigerant Si humedant , conualefcenti. bus utiles,Syluaticus. Vindicianus comes Archiatrorum in epiftola ad V alcntinianum imperato rem defcribenshiftoriamlaborantis^irdente febri SCficcitate uifcerum a fe curati , Praecepi etiam ei (inq’uit)efcara fieri de minutalibus porcinis, id eft podocylijs 8C uentriculotin quem uentriculum a» cetum cyminaium modico adiedo lafere mitti mandaui,ut omnino excoda caro etiam olfitim duri, tiam emolliret, ut folula eorum medulla cum iure ipfo abforberelur. Galenus lib. t. ad Glauconem <• de curanda febri tertiana exquifita feribens , inter alios cibos commendat futim pedes 8C cerebra. * Porcelloru uero6nquit)caro etia«Mf«(tenera Si bene coda)exhibiU,nihil nocebit. TiiJlxs Tt-?«f«ia«,Theophilus. Pvyx&qiii^lii/vmy,Anz-x.ihs, siarretanominatiit Anaxandrides. Pi/yX©'BS«|»sW“,Axionicus. rStinA atitemyiij-x®' proprie de fue, repetitur tamen de alijs quocp animalibus, Athenatus. C Suillumlac pinguiffimumicrafliflimum) eft omnium,ut ad concrctionemcoagulononindi. ceauac perquam modicum feri excernat,decodum^ ocyfltme coaguletur, ideo neip facile fecedit, necB uentriculo congruit , fed naufeam guftantibus excitat. Aerius. Eorum qui lac fuillum bibe, rint corpora leprofa acfcabiofa fieri putant, hanc Si alias ob caufas Aegypti) fuem animal profa. num exifttmant,Plutarchus in libro de Ifide. Manethonem porro Aegyptium fumma fapientia ui ^ tum accepi dicere , eum qui fiiillo lade ucfcatur , uitiliginibus Si lepra oppletum iri , quos quidem morbos Aflani omnes pefflme oderunt, AeUanus.Nos apud Aetium de ouillo lade legimus frequen tt eius ufu cuti uitiligines albas induci. t 1012 DcQLiadrupcdibus. G» Remedia tx porcello, (impliciter, ucl ladleme. Ad morfus uenenatos, optime auxiliantur fi (?aa fim pofi cucurbitas plagx imponantur animalia parua di(cerpta,& adhuc intus calentia uclut lunt gallins, hcedi, agni.porcelli. Venenum enim exugunt SC dolores leniunt, Aetius.Idcm fere Cclfu» fcribit dehoedo, Aeriusdeagno: VideinHordo G. ab initio. Ad equos uulfosfeu pneumonicos. Porcellum laifientem matfiaiuxta equum affecTtum , utlanguinem feruentemfiatim in fauces eius infundas,Pclagonius. Porcellilafletis uentriculo,id eft aqualiculo exempto,quod in interiore cu telutcum’adh:e'rct lana: coniUnges,madefa(fia^ ea illum humorem auriculainferes, cuius ediuer. fa parte dens dolfbitjCertilTimo remedio ftadm fubuenies, Marcellus. Porcelli fanguis,uide inferi» usinfanguinefuis. . r '* ^ Remedia ex fue,uerre,fcroplia:&l obiter quaedam ex A P R o ,maiu(culis luens (cripto femper eius nomine,utLe ipem(sii:y,CHm afterifco appofito.qui locum deprauatum uel mutilum indicat . deefl enim anima. Iis nomen.fuis ut puto,aut uulpis;)infundito:8i fpongia locum occludito: bene facit Si ad neruorS morbos ex uulpino adipe attp fuillof «, uox corrupta,pro qua interpres legit i/«»)3pqua portione mi |g xtis remedium,Galenus Parabilium 1.4. Pingue larldi(laridum)quod inter cutem Si carnem ma. eram eft,fi parotidibus adponatur,Si illic ligetur,cito fanabuntur,Marcellus. Axungia(uetus,Mar ceI.)fanatparotidas ammixta farina falfamentaria:teftat,(cum teftauafi falfamentarij,)fubaca”’<^onin-,cndam, ut pluribus m eius hiltoria dicetur. Adufceramanan. Ita capitis, quae uulgd tineas uocant,noiiri^(lt grint': Vclicam maialis cum ui inania arcipies,& in. ijciesmeam axungiam minutatim concifam,6C falis mulium addes, dcncc fere albefeat. Pofteauefi. cam diligenter ligatam in horto defoifani fub terra ad cubiti fere profunditate quadraginta aut quin quaginta dies relinques donec bene computruerit coagulata in ea materia.Hanc poilea in patella li quabiSgSf redditum inde unguentum feritabis. Oportet autem caput lic exulceratum , primum lixi. «io abluere, 8f cum bene licca tum fuerit inungere, idcp per hebdomadem tertio repetendum eft . Sic breui tempore corrupti capilli defluent 8^ fubnafcenturnoui.CaEtcrum lixiuium initio quidem me. rum adhibeatur lauando capiti, poftea uero dilutum,ne nimia acrimonia laedat, CSpiti interim a fri. I* gore cauendum, Germanicus liber manuferiptus. Si cornu perfradlum hiet, (Si thlafma in ungula equi apertum fii,)pofl cactera remedia, Sic. ubi calor conquieuerit fuillauelicadehifcentem locum indues, 8f ubi non amplius claudicarit,refolucs,Pelagonius in Hippiatr, 1 c 1, Contra comitialem morbum dantur fuum tefticuli inueterati trlti^ in fuis Ia(fle, prtecedente ui. ni abftinentia 8f fequente continuis diebus, Plinius, Tefticulos uerrlsBartokmsus Moniagnana mifcet medicamento cuidam mellc excipiendo,ad coitum in uiro SC conceptum in muliere promo» «endum. Ad urinae incontinentiamtMagi uerrini genitalis cinere poto ex uino dulci demonftrant urinam facere in canis cubili, ac uerba adqcere,ne ipfe urinam faciat,ut canis in fuo cubili , Plinius, fimiliter Marcel.fed fuperftitionem de mingendo in canis cubile omittit. Eandcm(urin«e incon. tinentiam) uefica foeminae fuis cumbufia ac pota cohibet,Plinius, Meminiaudire quofdam e uul. k» go pueris contra hoc uitium uuluam ferofat diutifflme codam in cibo dare. Contra dolores aurium, uitus uerrinum e ferofa exceptum.priufquam terram atringat,prodcft,Plinius. V erris cum fero- fam faliet.priufquam in terram deiiilletde uerendis eius,uirus exceptum tepefadum^ 8C cum aqug modico auricula; inditum , quamuis moleftos dolores releuattquod etiam circa auriculam inlitum, plurimum prodcft,Marccl. Sicca lippitudo lumbulis fuum tollis attp contritis 6C impofltis tollitur, Plin, ^ Ad tuffientes adiiduetPernam contundens Sl inflat farinae in locum affedum fpargens,tuuat. hoc idem Sf fanguinis ex ore eiedioni fuccurrit egrcgie,Galcnus Euporifi.i.ii. Perna porcina e. ius ue iufculum,mifcetur medicamentis ad podagram imponendis apud Aetifi ix.4;. Emplaflriim diapternes,hoc ell ex perna, quod tofos foluittPernae fuilla: ueteris pinguis,guttac ammoniacx,cafei J» ueteris uaccini aut caprilli,feuitaurini,apochymatis quae cllnauisrafura,fingulorumlibra;medul. Ix ceruinte unciae vitj.oefypi cerati unciae tres,cyprmiolei unciae fex,uinl Aegypti) quod fatis efl, Ae ginetahb.y.cap.iy.deemplaliris. Offa ex acetabulis pernarum circa quae coxendices uertuntur, dentifricij ufum praebent, lifdem fanari dimiflis in fauces iumentorum uerminationes notum efltfed 8f combutlis dentes confirmari, Plinius. Pern» ferofinae os quod eft ampliffimum combufium tri. tumcR optimum SC falubre dentifricium praeflangingitias enim ficcat,8i adllringit , dentes^ ab hu» moris iniuria Sf tumore defendit, Marcel. Decodum iaiMMS-pjifes.id efl perna fuill* , equo ptir. cando per triduum duabus quotidie cotylis infunditur,docenteAbfyrtoinHippiatriciscap. 118. Si equus malide humida laboret fuccum pernae fitillae cum pedibus decodar per os infundcs,menfu. ra duarum cotylarum,percolaeum 6C meile mixtum,ac ouis fimul agita tis.ldcm utiliter per finiflram la narem infunditur,Hierocles in Hippiat.cap.i. Vegetius 1.56, in potione equi prophyladica adhi. ' bet aeronem falfum porci pinguis , uel longanonem. In perna fuis articulos elfe diximus, quorum decodum ius facit urinae utile, Plin. kf Suis talus comburitur,dum e nigro albefcattqui tritus 8C ponis inflationibus coli, longis^ tor minibus medcmr,Diofcorides:mederifertur,Galenus. Talum fuillum ullum 8i tritum , totum ex aqua bibendum praebe. Aetius ^.ji.inter remedia ad colicam. Talus fuis uflus difeutit quae in uen» tticulo fiunt inflationes, Sf cephalalgAm,id ell capitis dolorem diflbluit , Symeon Sethi. T alorum fuis uel A P R I cinis,clauos Si rimas calli^ uitia fanaqPlin. Efl etiam proditum,quod H os(crS(;)fu. fpenfum fuerit quartana afFedis,eos melius habituros, Idcmtfed de quo olfe loquatur, incertumipro ximeenimante adipem tali meminerat, I» f Offa ex ungulis fuum combulla, dentifricij ufum praebent : item ofla ex acetabulis pernarum circa qua: coxendices uertunturtijfdtm combuflis dentes confitmari notum ell , Plinius. Offium ex ungulis porcinis combullorum cinis,pro dentifricio habitus, plurimum confirmandis dentibus prodeft Marcel. SfAuicen. Dentifricium fit ex cinere cornu ceruini aut ungula porc*torrida,Se renus, Porci ungularum offa combulla trita^ Sf cribrata, adiedo nardo folio, fridione frequen ti dentes candidillimospraellant, Marcel. Vrinx incontinentiam cohibet ungularum apri uel fuis cinis potioni infperfiis.Plinius: A P R i ungula ulla ex uino, Galenus Euporillon, 5. i-^y. V n. cula porcina combulla ad cinerem.pollera die ex uino haufla.mii abiliter dy fenterico prodeft, Mar. cel. Aluo foluendse mercurialis decoquitur quantum manus capiat,in duobus fexBrijs aquae ad df midias.bibitur fale Si meile admixto.ncc non cum ungula fuis, aut galliqaceo decodum falubrius, ko mulfo adiuuantur partus mulicrumrper fe uero potum,deticicntia ubera puerperarum replet.Pliniui. Suillum lac exmelle potum paPius accelerauGalcnus Euporill,». jS. 1018 Dc Qindrupedibus. ^ m 4 « •. _ dX ^^tmwX^J9M4^44^ lUiliffimiimefttcnefmo, dyfemerte.necnon phthifids. hoc SC mulieri faUibemraum qui dicCTMt fuerunt, Plinius. Contra comitialem morbum dantur futim tefticuli inuetcrati trm^ m fuis Ia e pracedente uini abftinentia,8f fequente continuis diebus, Idem. Chamslconlis ftmmis ftniftri uel pedis cineri fi mifceatur lac fuillum,podagricos fieri illitis pedibus magt fcripferunt, P intus. _ ^ ff Non eft occulta uirium axungiae caufa. quoniam id animal herbarum radicibus uefcitur.itaep «iam fimo innumeri ufus , Plin. Admorftis uenenatos ftiiUum recrementum aceto codum utili- ter imponitur, Actius. Pro hyEnae ftercore fubftitui licet porcinum , Aenus m emplaftro quodam contra crocodili morfum. Stercus fuis impone aduerfus idum fcorpn aut altent» reptilis, Ana o. lius in Hippiatrifls. Si bouem aut aliam quadrupedem ferpens momorderit , melanthi) acetabula, a ouod medici uocant fmyrnium,conterito in Uini ueieris hemina, id per nares indito, & ad ipfum morfumftercus fuillum apponito. Idem homini faciio.fi ufus euenerit Cato. Stercus fuillo recens BC mei Atticum nonnulli cum uino mifcent, & calefaAum quafi cataplafma inducunt, addentes uri nam humanam.ad idus uirulentos, Vegetius 5. 77. Stercus fuillS iumencis propinatur contra ue. nenofos morfus.Ibidem. Vide inferius inter remedia ex hoc fimo intra corpus fumpio. Fimus fuil- Ius in tefta arefaflus Sf tritus, 8f cum oleo impolitus,mire fanat liuores.MarcclIus. Luxatis recens fimum APRINVH uel fuillum medetur.Plinius:Diofcorides fuis fyliieftris fimum cum cerato roia. ccoluxalis mederi fetibit. Fimum recens fuum , uel inueterati farina illinitur uulncribus ferro ta- flis Plinius Ad uulnus dulce.Suillum fimum cum oleo K acri aceto mifceto, SC locumfrius feta, ceo panno excoriata inungito, Galenus Euporifl.j. 190. In ambufiis prodeft A p R IN VH aut fuib Ium fimum intieteratum ,Plin. Prurigini,papulis SC fcabiei arcendis. Stercoris ex porco cinerem 1« confundito lymphis. Sic pauidum corpus dextra parcente foueto. Serenus. Puftulis fiiilli fimi ci nis aqua illitus medetur, Plinius. Fimum fuillum in tefta calefadium , tritum^ cum oleo, duritias corporum omnes tollit optime, Plinius. Clatios Si rimas callicp uitia, fimum A P R i uel fuis recens illitum actertio die folutum fanat,Idem. Fimus apri uel fuis domefiici recens impofltus, SC polt tertium diem folutus,efflcaciter clauos,uerrucas SC callos aufert, Marcellus. Stercus ferofinum ui. no immixtum cum rofa liquida,id eft,rofae fucco, lendes pedunculos^ difcruciat,Marcellus. Suil- lum fimum comburito. Si cinerem melli admifeeto, caput^ rafum inungito, ac fuper brafficac folia dato Galenus Euportft,;.i8y. Si cui forte lapis teneros uiolauerit artus. Non pudeat luteat lier, cus perducere porc*,Serenus. Si fanguis profluat iumentis, fuillS fimum ex uino infundendum, Plinius. Adhamorrhagiam ex uulnere. Fungus quem crepitum lupi uocant , cum ftercore porci craminapafcentis tritus &: calidus appofitus plagae, fanguinemfiftit ,fedintra triduum remoueri nondebet,Rulius hippiatros. Ad cynanchen, id eft, anginam equorS , Stercus fuillum meile per. mixtum illine.fit autem mellis tantum ut ftercus occultetur, Hierocles. Stercus porcinum ficciim inliaatum phoenicio SC collo fufpenfum,tufrem moleftilftmam fedat,Marcellus. Mulieri fi mammae inflentur a partu.fuillum ftercus cum aqua tritum inunge, Nicol. Myrepfus. Cum oleoperfriiSum SC in tefta calefa(,^guyxS,xSlw(ii, Pollux diuerfa fuum nomina Sf aetates diuerfas indicans. Ev«s««Aas«aiTKMa),Odyir.|. P(!AAoitei*(^yto(ilj|/T««.»>*, imim M« TfimdfrifS’ kbto. , Aefchylus apud Athenaeum. Xoie»! Cmquit Scholiaiies i" Achar. ^2sX1ftopSuocat poeta, quos nollri nunc delghaeas , id eft paruos fues , quosprjfc. .» uocabantmt Homerus,Xoist’,«TO5 n«Ass;^ «■ minam uocant,utHipponax:EOTr.n»nKi»m'Aiyx™'Ci:«Jf‘«5fi‘£®* Ptolemteus Aegyptirexlibrog. i«('>'»t‘“''^(“’'‘»i')Anijexhibuertmtmihtx«f»l'™?9fi'' ( ^ _ ftm aax habebit porcellum)altitudine duorum cubitorum cum dimidio,«As|/^ «g>»(/ wS-s » (*«©'. colore niueum, se dicebat Eumenem regem talia ftudiofe ab cis emere.expendentem pro uno quas ter mille drachmas.utrecitat Athenaius. Ariftophanes etiam (traxw dixit : tmmolabanttir e, nim Cereri in myftertjs porci feminae tantum. Idem alibi, v U;hs «Jisny. Etrurfus, BBiorf ©-.« mt£01-*«« oitAif «««, Varinus in xJs. Anaxilas ipfos etiam apros, ut fuperius ex Athenaeo recitaui del= ptiacas nominat. Delphacium etiam dc pudendo muliebri dicitur ; tiide infra poft Epitheta. Del. phacium funt qui uulgd temporalem diiftum fuem intelligant , Calitis. ^Lacflentem porcellum, qui 8C ftibgrumus (lego fubrtimus) eft, Graeci orthragorifeon uocant, quia matutinis uena. leseflenbfed communiori uoceyaAie&srot-jHermolaus in Diofeoridem. r«Aa&s« vos, Alcaeus apud Athenaum. Maiftant Lacedamontj usu t>« yxfM^«m o’f SfajfeiVitiis, Athenaeus, Apud Helychium non reiSe legitur: df3jityetx©',;(;iei'ilof' (i“sV. apud Varinum adhuc ineptius etiamrho in fecunda fyllaba omittitur. Bog3ttxoefi'xiii,;^ifeait£t«:it9Ciiitx§oi;^ij>(ii,i3og3irxwi,A«Kiwi-St>*,Hcfych.fli Varinus.Bli piices orthragorifeusidem qui porctis,uocalis,8Cc, Hermolaus. Gclcniusin Eexicof^m> phono Latinam tiocem porcus, Germanicam pf«stt.8i Graeam i5of3itJ inter fe componit, f aJat- 50 loaTO«m(Oif«,Hcfych.&Varintts:Hincforte8CapudLatino^utVartofcribit, porci cum depulfi (iint a mamma a quibtifdam delici appellantur, tifilysifx autem forte didJa fuerint ob paruitatem, quali nonintegtifed dimidiati porci, per atatemnimirtimrnam qui aliquo uitio patui Sf qUafi nani porci nafcuntur,(.in^if«uocatur,ut in c.dixi. Ta/^iyexxseijvxfK.l^tiex^iit.Po^iix. HfUTvyi*,™ hitixvA^cfm!'),, (uox uidettir corruptainec fatis feio an ad delphacas 8C fues pertineat,)Hefych,a: Sui das. ^n7tAt«,fus apud Laconesiuel fpecies aiboris,(ulmus,)Hefychius. rtTtrAiifBs fues (pro obe iis)Achjus Eretrienlis in Aethone Saiyrico dixit,cum tiituli proprie srtrKAsifiriTKAsi.Hefych.SC V a. rin.jdicantur cum cornua patula(U!r£TOA«)habent, Athenaus libro 9. ^ C Sialos prapingues por* cosuocantGraci.Calius. 2:v««KA»eit7>7KaMij.Eumaus Odyf.|. Xnji\x-7i( mifjisyirvxi linsliiUra /201(1, Ibidem. Galenus in Hippocratem de uidu in morbis acutis citans hunc locum Homeri, fues ia interpretatur «i fiatg woTsABas.id eft adultos SC uigentes atate,ut cheeros porcellos, uidetur autem feig prjpofttio abudare.na fiCAthen jo okcAsi fimpliciter funt ol «/« TsAeoi, EixAsp r^‘rt(/,Lacones,Iidem;nlmirum quod glebas 5C terram roftro fodiat. Dionyfius Siculus porcum iacchtim nuncupabat, CslitisCex Athenaeo.) 2:iBA5!((imilis efl uox Germanica l««g, primis tribus literis tranfpofitis)i'S, Hefych. Va. I in. ffenueAsi.porci, xojjw, fidem. oSeiitstM quidem catuli quarundam ferarum dicuntur, ut leonum, luporum, hyflrichum; Vide in HyflricheH. KjAsffot, porcellus, Varinus; forte quafl i®A9f«,id efl imminutus,mutilus. KoAotfj©' XKAnff ®',porcellus. unde uerbum wAafet^a», xAith*. c&aa,t(t'nra;Sa«,K7i(MSa!i,ir'iiir7bS,quihabentdentesacutos,uelmagnos,Varinus.Afxi©',a!bus,celer,Idem.altj abe^xdfuos Itmt compofitum,abundante iota.w «feoArT^.oft S iih THryss, Sm; m V a- 10 rinus. BA^'ts3iK,^d efl eiTtft&B, uel ab Epirotico uico Larina , uel a Larino ipforu paflore. AtAif*»©- oVaetra! «opimy, Ariflophanes apud eundc,nimirg quodautuno largiore uidu fuppetente magis pinguefeat fus. ei«A»s. Homer. V ide fupius inter nomenclaturas fun. A18 ii', KJjrxfcSji ) t oficaii xmiTitii, OdyXf. Vs TOt'i/%|,Simonides apud Sra. bxS. VimmmTv, Odyf.|. x*M«'d'r«X"““i'«’’^“s’u(«Aaa»,Hefychius, Mulieres, inquitVarro,noftrat nutrices maxime, naturam qua foeminae funt appellant porcum : SC Grteci eadem fignificatione choeron, fi* ue(ut Athenaeus inquiodelphaca , Hermolaus in Diofeoridem. Delphacion uocabant etiam mu* liebre pudendum, V arinus. Xsij ©- Corinthtjs pudendum muliebre fignificat ; unde prouetbium, AKfflHSerr&ia renuet Ttf («ates^^e^rKer/f/ , Suidas, Cteli* us meminit uirile membrum capron dici: quare non mirum muliebre xew effe affirmat, (quo, niam Graeci etiam pudendum muliebre ficuocant.) tum grunnitum aedente illa, mercator inquit. Tum Megarenfis, JxtfiSirmlxi/ ii-HiCf alia plura iocofe,quat tum de porco tum de pudendo mulieris ex Kquo accipi pofi. funt. KaTBrixsTxow^^TjXfjWdc.TOtcfsaiecifsirf, Suidas ex Ariftophane ut apparet. Ariftopha': 69 nesinVefpis meretricem quandam uocat xo'eiV,ubi ScholiaX«ei/)ij/y.juoiu*aa(/au/l?s(; ^ YsrBs.vissrTJ xeic »(i/«j(«,«»c/l£«,Herychms. YxtAt/ix^^Jix,cpv^t*os ^ i Idem* wix,Tv^S«tlixyy,OS&i^iyiS^!iiyix, Hefych. Varih. HyOrriuflaifuilla inconcinnitas, infeitia , Ctclius. exuju^lm T* ietasdix! twTjJi, Ariftophanes in EquitiblisiSchoIia exponunt yai^u a, Varinus. SchoIiainNe bulasAriftophanis.lego.ksiirvaLfesosHc^osns, utSf fetlfus 8f iierfus condet. M»7jotct|«sWamirtx9i<, (rH7yjo7rtio2 7i2ae«A»9asBcre!ic(^(.tW»5>7Wi/lre7rflegaTB2waj>, hs aevacAwiatvuAsttitvBSorAce, Athehanis lib. j. de uulua porcte loquens.quae nimirUm ampla erat.( V ulua nil pulchrius ampla, Horatius.) unde id 10 candi occafionem fumpfit, quaii diceret fatis amplam efle illam fuis uiiluam ; qua; iiel Hippocratis filios contineret. Svas Hippocratis filios udeabat, item Panatttj SeMemnonis,82v6viwia;fsg>ii/iet,(iego Aej SfiAss , id eft loca ccenofa,) Hef. V arin. Tdxytx aliqui in prima per v.xvxyivx feribunt per analogiam a fue ; Athenxs uslibro^. Yi«ai«,feftumapud Argiuosihquo Venerifues immolant; Athenaus, f EvokW*; immolatio fuis.Diotiyiid Afro, tymmoy^-n, uenabiilum.TzetziinChiliad. 7. ioi.Laryngisemi» nentiffima parti prteponitlir os multiplex.quod rionnulli a litera v. figura v^tAssc/Se ; alij fuCcihdius itaJli appellanttqua uoce dilTedionUm rudes delufi.in Galeno os fuem referetis uerterUnt, V efali. JO US. Syrbe.uox qua fues alletftant fubulci.Calius. Suidas & V arinus fyrben j xiiflm , tarachon , id efttumultu interpretatur: £evf(i«e<(!r, aowfJOaAsi^rlwid eft fcopulilatentes.ScholiaLycopbronis.Sfin Pythia Pihdari,T«xdv1’a).xvfwf'8. xoyWi wie'©'&x,^:ri73=«t, Pindarus. Eft &: urbs Mofyncecortim X»/s«»is!r:item fcopu. li marini circa Hellefpontum, xwpWBIrMiyxB/iKrwrncTjow.Hefychius : sn7j=MA««^9KA««rs,» mSvSssrtvjoifi/iSuidas.nimirum ficdifla quod chmrades glandulas quafdam in animalibus duras ac eminentes referant, xoisit.faxum fub mati nigrum.aliquantulum eminens, ut porco nanti liratle ui- deatur Scholiaftes Euripidis. sragaAss.xoisac , Hef. Varin. Dicuntur Si ca-iMilr ea. dem petra, Hefychius. TumOres^iuidam ( glandula ) medt) inter carnem SC adipem con. Cftunt circa inguina, alaS; maxillas &C mefenterium : circa quos ( tumores ) etiam choerades fiunt, Pollux Ouidam patum Latine ad imitationem Graecorum fcrophulas uocant j ftmmas inelius di* c^uri Charades circa tnaxillas, ceruicem,alas ac inguina fiunt, glandulis(«f/'fcc;*)fimiles, Pollux. Eadem Manardus,addit,induratosiftostumoresapituitafieri:8elichominari,uelachoeradibuspe. ’ trispermarinasaquastranfparentibus.uelafuibusmultiparisanimalibus,&eomOrbo frequenter affeL Xo.f*/dr,mr9it 71 AarJi/.Hefychius. $v,i«TO,tuberculaftrumis fimllia apud Plu tarchum Porri) vspiTidr.uel ut altj feribunt Kx*'?“.» ,(^(,<»#ras«'j®W«®i'f«t|“^»«asj>*TSl/'(<«»a,AgathiasapudSuidam. ctf Pollux. Et alibi, St/if MI Sv(fiis, v 'i^, fiSt, Hefych. V arin.nefcio quam recRe. fSuillus,adie(Riua,quafidiminutiuum a fuinus. Hic enim conciliator fuinz (uetus exemplar habet fuiltocarnis datur populo, V atro lib. 1. Ego fuinum non dixerim, ut net^ bouinum & oui- numtfed fuillum,bubulum,ouillum. Plinius fuillum pecus dixit,fuillum gregem Liuius. Suari« jo us adietRiuumtutfuarius negotiator, Plinius libro 7, Interdum fine adieiRo pro fubulco: Comp er. tum agnitam uocem fuarij furto abatRis, 8ic. Idem libro 8, Scipio , Suario cognominabatur, pro. pter fimilitudinem fuarij cuiufdam negociatoris,Plinius.Hermolaus legendum conijeit, Scipio Sci riatico cognominabatur, propter fimilitudinem ferui cuiufdam negociatoris, Porcinus, quod efl ex porco,Plautus Capt. Porcarius,idem quod porcinus, ut porcaria uulua apud Plinium lib. II. Porcarius uero fubflantiuum,porcorum cuflos Firmico & Gazae, Porcinarius, qui carnes por cinasuendit. Quantalanijs laflitudo, quanta pordnarijs,Plautus Capt. Varro eundem generali uocabulo laniu uocat cum alibi, tum his uerbis,Lanius conciliator fuillae carnis datur populo. Por= culator Columella: 7. 9, qui porcos nutrit utpingueicanttBeroaldiis interpretatur eum qui curat porcellos latRentes, Scoppa Italice,lo porcaro, id efl, fubulcum; Galli porchier. Porculatoris uerd 40 8C fubiilci diuerfa profeffio, diuerfa: paftiones,Columella. Apparet fanc porculatore dicRum , quod porculos, id efl, porcellos, non fues autporcos adultos curet, Innutricatu, quam porculationem appellabant,binis menfibus porcos finunt cum matribus, Varro. Sic pullatio,pullorum nutricatio dicitur, Scrofipafcus , qui pafeit ferofas. Tum piflores ferofipafei qui alunt furfure fues , Plain, tus Capt. ^Ei/6«t«so1’ s^as)t5ain/fiiKii«,Pollux. Etalibi, Evijiiijifiii, trv&)pm, Etrurfus 4. 7. Plato Comicus etiam (Ti/faiTiKSti (iritse quoddam uocari, ait. oTttf^^iwHirvCt^ixiiHiA^icyxSHyl^oirBtiat.iyy/t/itJtovoiii/Iaxrv^ie (tuAsTisaj. Eii6i7as,E3-^'OT7nT©' 0 tippAim, Hcf. V arinus, XvSinHs, fubulcus 5C nomen pro= prium,Hef.apud eundem S£ Varinum xvSctk! quot^ feribitur per omicron in penultima, XvSint, c xvofotp&t V arinus.SwfftJTKt & xv^oixsy Attice dicitur, non necm/^o^fst/, Idem. jo- femel apudHomer.reperitur,Iliad.if.Varinus,Eiiij,a9«i/Ei7'v(ji»ffg Ef'(<"“«,Theocr,ldyl,iy, Si/tifojSe, 0 t’ tAn», irva»(/, (liquamen fuillum ueriit Romulus Amafacus,)x^irsiia(«(«(i tm wvj^idArw^/.Xenophon lib.4, de Cyri minoris exped. Syinon oleum SC fefaminum , quo ungebantur qui militabant cum Cyro, Suidas: Caelius Suidam citans, idem oleum fefaminum SC fyinon ab eo uocari ait : quafi legerit non xiimy ihxtey x^ immiunii, fed S xsi mtmtuny, f Yaofi , fuillum, quod efl c fue. Yaof; iifwf , yaigmyXyxi^ TOS»ei«(/i/Biiit',(fubaudi lay.lSuidas. Y^oy non vMy dicendum, nam Axionicus qui ita pofuit teprehenditur.ditRiones enim quae parjem corporis fignificant, omnes in purum exeunt, nulla in lUtf DcSuc. H. a, Lib. 1. io2f W(iqu3ctcrminat(opo(re(niionimeft,flciwSfiij5nwswasnon dicitur, fed m'»£»TO©', Varinus. ri A Lfuc! Pollux 6. 9. Kj 1« a-vex,x<'‘lBx,lt)Tel,id eft fuariumcarduum,gcnus fonchi fpinofum uocant, quod aliquipuio in Italia Si Gallia Oicerbitam. referunt autem florum ealy ces antequam aperiantur , ut Si hieracij , quandam toftri porcini figuram , ut inde fOrfan hyofiris (quafiiisjas.hoc efl fuis nafus) uel potius hyoferis,hoc efl feris uel intubUS porcinus appellata uide. ri poffit. Ruellius roftrum porcinum ab aliquibus eandem herbam Uoeari ait.qtiam altj dentem leo jo nisnominant,hoceftcichorij fylueftrcgenus, luteo flore, hedypnoida Plini), aliqui apud Italos den. tem canis uocant, 80 alij pifeia al lct^,ut Mattliaeolusfcribicnoftri wymfct) W-7iii/,£syAaiiw«i/,Hefychius, Varinus. aefipanem porcinum dicas, nimirum quod in cibo ab eis defideretur.lndodi quidem recentiores cyclamium panem porcinum uocant, fed in. epte.quamuis enim radice rotunda panem referaqnihil tamen ad fues. habet enim propemoda uim uenenofam Melius ruftici in multis GermaniEfocis,fylueftrfs quoddam leguminis alit uitte genus» no diffimile aflragalo.panc porcina uocat,( fewbtot obct is plantis plura diximus fupra capite tertio ; item de folani genere fyluatico quod baccas nigras ceraH uel halicaccabi fruiflus magnitudine fert, fed fine folliculo, noflri uocant ftiwtrut, hoc e^ porcoro herbamiquod calidis 8(fubitisfuum morbis medeatur, _ . , m Animalia. Choerogylius , uel ut ainfciibunt choerogryllus, ali)s erinaceus alqs cuniculus elle le putatur, ut pluribus in animalium illorum hiftortjs dixi. Hyftrix, S irarSox?'?®'. id eft porcus fpino fus,uel echinus terreftris, Suidas. uide in Hyftrichis hiftoria. Erinacei flue echini terreftris genus unum noftri uulgo caninum uocant, quod canis indar digitatum fitjalterum fuillum C[uod ungulas ut fues bifulcas habcatulij etiam roftri figuram in altero canis, in altero fuis efle aiuntsEafdem melis quom differentias faciunt, 8fc. Galenus libro j. de aliment. facultatibus, mentionem facit anima, lis medij inter urfum fuem, lafxfii n Hsi (iv«s : nec aliter nominat, id meles, id eft taxus uideri poted.autfi prof prifeum dici fignificaqqui 8C mys uocetur.nili quis nonmyn.id^ft, murem, fed hyn, id eft, fuemle* gendum potius exiftimet, Hermolaus. Gryllus SC fuem fignificat,ut fupra diximustflf pifeis genus anguillx limile Athenxo lib.8. quod libro feptimo congrum interpretatur. Oppianus lib.j. de ues natione mullos pifces fuibus terrenis comparat duplici nomine : primum quod admodum uoraces rinr,utquifoerida etiam quaeuis, 5C naufragorum cadaucra deuorent: deindequbd ad lautitiam cibi Ita prxferantur reliquis pifeibus , ut pecoribus fues. Marinum animal quoddam informe eft, corio quali fuillo, pedibus loraceis , fine dentibus, paruis oculis, fub uentre duo foramina habet iuxta cau. dam.cauda prxlonga, brachij menfura latiore, quam menfuram longitudine Sf latitudine implent lingulx auriculxtcorio craffiote quam digitus fit, forfan e polyporum genere, Cardanus. XoifiW conchs quxdam marins funt, labris ut ita dicam denticulatis,lxues admodum SC fplendidx,a qua= 6* dam oris fuilli opinor fpecie, quam parte fui dehifcentequodammodofcferunt,ficappellatj.hasho dic^ porcellanas uocant, funt autem dg)erCe,magm'tudme fcilicetSC colore differentes, Hefychius choeri. thoerina s non recSe interpretatur calculos marfaos.neij enim calculi funt, fed cafcuIorllM uicem ia fuffragijs implebant, minimum album earum genus noftri Inepte uocant tttuterff (in, id eft lapik los matrici utiles, nam quod figura matricem quodammodo referant, fuperftitiofae quatdam muliera culac corpori appenfas uteri morbis falutares mentiuntur, Eft Sf gemma porcellana hodie uulgd ab Italis ditSa , forfan a Cmili nitore latuore^ porcellanae conehae. Scoppa murrham gemam, agathairt uulgd diiSam uel poreellanam interpretatur. Georgius Agricola murrhinam non murrham uocat, & interpretatur Chalcedonium, ut onyehe.his enim duobus nominibus rem eandem Plinio defia gnari, onyx quidem etiamnS nomen apud multos retinet, ony^el. Cardanus libro quinto defubi» ti!itat6,myrrhina uafa ea effe affirmat, qu{ hodie porcellante dicantur, ex Oricnte^nittijUeC gemmas |o fed figlina elfe, ex argilla tenuiffima ,denla, leui ac pingui, cuiufmodi in Italia quoip flant, fed nullo odore Si pallidiora quam quae Oriens mittit : foltjs ac imaginibus placere ; purpura: colorem abefle, nimirum ob temporu Si opificij uarietatem. TfijjoifJojM uel dicuntur ferpentes quida in Scho« lijs Nicandri, a quorum morfu fcilicet capilli defluunt. Altamuga, id eft porcus lUtl, befiiola multi, peda acuti ueneni,Syluaticus: Videnir non alia quam fcolopendra efle, forte qUod pilis ceu fetis ri. geatjUt erucae maiores. Afelli etiam infeflorum generis a colore dicf}i,ab alijs multipeda:, uel muU tipedes afelli,a nonnullis hodie porcelli nominantur,nifallor,a corporis fcilicet figura. f Propriahominum. Scipio Suario cognominabatur propter fimilitudine iuartj cuiufdam ne« gotiatoris,Plinius.HermoIaus legendum conijeit, Scipio Sciriatio cognominabatur propter fimili. tudinem ferui cuiufdam negotiatoris. Auus meus(inquit Tremellius Scrofa apud V arroncm)prf 1« miim appellatus cftScrofa,qui quteftor cum cflet,Licinio Nerua prattore, in Macedonia prouincia relidlus, qui prareflet exercitui, dum praetor rediret, hoftes arbitrati occafionem fe habere uitSoriat, impreffionem facere coeperunt in caftra, Auus,cum hortaretur milites, ut caperent arma, ac exiret contra,dixit celeriter fe illos (ut ferofa porcos)difleA(Ta«)/ dare potes , uerbis non potes, Porcellius poeta Neapolitanus fcripfit re* Frederici ducis Vrbini. A minore pecore nomina habemus, Porcius, Ouinius, Caprilius, V arro. Suillus,Porcius, Bubulcus, Caprarius, nomina fuerunt ueterum Romanorum , Plutarchus in uita Publicolte. Porcius cognomen fuit Catonis Cenfoi ini, Porcia lex, ut Cicero in quadam oratione innuit: K leges item ali» fuerunt, quibus exilium damnatis permittebatur, Carliiis. Latro Portius .0 grauisfuitorator,utexSenecarcfertC»lius,ii. i. 6(11, ij. f Vetresnomen uirt Romani pratto. ^ ris in Sicilia, contra quem repetundarum reum a Siculis Cicero orationes habuit quae V errinaaps pellantur, f Choerilus,Xiii®i;t©',AthenienlisTragicus poeta,8c: alius Samius:uideSuidam. Athe nsus libro 8. Choerilu poetam inter helluones Si gtilofos homines numerat. Syadrae Spartani fta- tuarij meminit Paufanias in Eliacis. U Sybota: fili) Dotad» in Meffeniacis. Tibia ufum Hyagnira primum uoIunt,Sfc.C»lius 9. ;. Hyas,filius Atlantis Si Aethrae, cuius meminit Ouidius 5. Fafto. rum.aquo Hyades forotes aliquidf^as putant, Athenienfis quidam e Melite uico (tribus Oenei. disJKiiif ®- Si sis.id eft Verres &: Sus cognominabatur,ut Vrfus quom,a corporis hirfutie:aut for. tequodmolaspoflideret,inquibusalebatfues,Hef, Var. Gryllus, Xenophontis Socratici filius, Suidas. «-Germani etiam nomen uiri ab apro fecer5t,2ltbetb<»«.ac fi Caprofthene dicas, aprum (/,Ariftoph.apud Athenarum. Candidus effoetae tremebundior ubere porcat, Columella decucumere. YvMos, v3Kj(y-nnejtC» uel rSjfel. fle. Vox. Sordida ftispafcens ruris per gramina grunnit, Author Philomelae. Qiiirritatiier res, Idem. Minimo fuis ftridore terrentur elephantes, Plinius 8. 9. rjt/.uox cll fuis , Tzetzcs, Apud Suidamj^i/ circunflexum fcribitur.quodno placet, KtuTid/T h/iK^miiSuim v Ariftoph. in Pluto, ubi Scholialies^t/ exponit , ifxjiy, id eil, minimum, uel fordes unguium, Varinus.) aliqui uerd(inquit) deducunt hanc uoculam agryllifmo, id efl grunnitu fuum. aut genus cft parui numifmatis.^i/enim paruS aliquid di minimum fignificat, unde^uT» ditfla parua uafculai&i^t/rTijriMj, pro qua uoce ueteres|t/mwaiA«t (di ftaTnmMs) di ^t/= |o TO§«(hic locus apud Suidam mutilatus eft) dixerunt. Hinc eft quod aliquem tJiyfv id cll ne gry quidem loqui dicimus,'pro eo quod eft ne minimum quidem aut quoduis ucrbum. Eadem apud Varinum legimus ; &iapudj Suidam, qui praeterea addit, paroemiam eiTc TcC impu iga rv)<6vj®'. Ne gry quidem loquitur , hyperbole proucrbialis , pro eo quod eft ne tan. tulum quidem.nam gry minimum quiddam,aut fordes unguium fignificatjautuocemfuilla, quam aedere folent tj qui grauantur fermonc refpondcre, (fuwcitttitfd),) Erafmus. Lege apud eunde pro. uerbium Dionis gry. Hincfatfla funt uerba porcus ipfe gryllus dirfrus. Aa» ETiffsi/'’ S7Mi/(;,Ariftophanesin Pluto.ubiScholiaftes ait proprie de porcela lorum uoce dici, rji/^sfi xga •nAite^i/ Z Ariftophanes in eadem tabula, ovc^xii-m ttp9tj,= locTt, sif’ ra-«x& Philoftratus in uita Apollonij, id eft, Haudquaquam locutus eft, necp adduci l» potuitutuelhilceret.utcitatErafmus, rjvJii.SjsrasifiiivaijSuidas.rfi/lm loqui,clamare, Idem, rjt/s fay, •mSf»i'si/,i(^'ra'r!vA®i/ diyfvMiriiiii aliquoties per A,fimplex Iegi,£i Varinus quoq; fic feribi iu« bet,non per duplex ut Phrynichus. Ariftophanes primam femper produciqut in PlutoiYrras hilavnt -ixa V arinus Attice per lambda unUm feribi docet.Et norfus. Duplex (inquit) circa 5° hoc uerbum error committitur, primum quod lambda duplex feribitur, deinde quod ufurpatur pro indecore 6C inepte faltare, cum ueteres de grunnitu, id cft fuum uoce femper pofuerint, filentium,Hef, V ar, Oa^&is o'l'^vMr|aT« usa X«(ra7s cpma(/ , Ariftophanes iit Acharnenfibus.ubi Scholia,»»)', md AhqxKmi/ porcelli dicuntur (.r,«7jsa/s, Hef, V arin. In Acharnenfibus Ariftophanis,filise pauperis cuiufdam pro porcellis uendendtc , fubinde clamitat Koissi. Helych. ryvJii», va/y ip»ra. Idem & Varinus, rjvMut^aj/jyijyv^/l/, lidem, r»;)f v^/j/tmalim yi^j/fv^epiimmurmurare, muffltare, grunnire,^quod SI diyfvAil furpatur. Pinguis aqualiculus propenfo fefquipede extat, Perfius, V idetur autem diminutiuu efle ab aqualis,ut a caulis cauliculus.apuj Apicium tamen etiam aqualicus legitur. Filius prodigus in Euangelio Lucte.qui confumptis omnibus porcos pafcebat,cupiebat faturari ceratijs,id eft filiquis, (frueSibus fcilicet filiquat arboris quam ceraioniam uocant , noftri panem D.Ioannis ) quibus porci uefcebantur,necp quifquam illi dabat. Taurus mons illius regionis ( non exprimit cuius ) glandes 5° fert pabulum fuibus, V arinus in Tttif ©-. Ejej-ftos (;i»i/,Pollux 1, 11, id eft faba frefa qua fues uefcBtur. Laphygmus dicitur erudite canum ^ fuum inexplebilis uorandi auiditas, inclinato uocabulo a uers bo him A«(f v pleriqj fues funt exiftimandi, Varro Prometheo.Ex hara produt3e,hon fchola, Cicero in Pifone, ut citat Nonius. Hara ftabulum dicitur tam de porcis, quam de aliibUs, Varro de re ruft.j.io. ut Ge. Alexandrinus inuerpretatur. Varro quidem SC Columella 8. 14. haras anferum uocant, fepta eis extruiSa in quibus pariant. Hara in qua pecorafecluduntur.Doiiatus. Te Ilipiter dimomnes per dant oboluifti allium, Getmana illuuies,rufticus,hircus,hara fuisj Plautus Muftell, Tertius im- mundte cura fidelis harat,OuidiUs in epift.PeiielopeS. Villamadificandamfi locabisnouam ab folo, faber h»c faciat,oportet.Iimina,pofteS,cellas familiae, haras decem,Sic.Cato. Diligens autem porculator frequenter fuileconuerrat,8f fatpiusharas, Columella lib. 7. f Xvewy, ufnculum quo ligantur porcellituel lignum fecundum Ael.Dionyfium, Varinus, Hefvrhiust)erp.duDlex,auodmagisplacct.nam &ryi/pMW«e ■ ■ ligantur porceliuuei ugnuniiecunuuinrvci.j^iuiiyiiuui, v «timua, i.«w^.. Hefychius per g.dliplex, quod magis placet.tiam porcelli, {icfcribi-4^ Xv//(«udxquafuibusacclamatar:itemX^/aj0(«,uincuIaruiim,Hcfychius,Varmus. Pa^lo- ' 5;gcy»'Tea o-viSp,. -ii.,-, .tf aitin Laconicorum interorctationc. Hefvchius» Varinus. Pontifex mi* tur k(B'. uTiitltc.puien^/si ( forte;jieto1iaiK'y>y.Mi7iyi' 'n hcc Suidas» Brdij' T iua-iy ( %<^hoym Schob DeSue. H. Eg. h. Lib. L to^i 6:^Htrxs «fx Tmvja ot/lvtrHt ©tffi’ ahrmoS\fxiXiy ,o x^^dU-Tvi 7i(rt/«K 57KAvr^,(iyi64’gt;^« dicitur. item fpica qux ante maturitatem demeiratorretur.(Noftri uocant ftrupff‘o-''de diflis SC faflis So. I0T2 De Quadrupedibus. cratis Vlyffesfibibiffetpocula Circes cum foctjs, VixifTet canis immundus, uel amica luto fus, . Hcirat enift 1 1 EtcumremigibusgrunniffcElpenoraporcis,IuuenaIis. Sat.iy. ” C r rl T A mentum ludicrLfed antiquum Porcelli, deferiptum primo Mogunt«a loannc at * nrlmRi-afficano & a Georaio Fabricio pofteacorreeSum locis aliquot ex antiquifllmoexem Sari iSMemm^Sfr^ M. Grunnius Corocotta Porcellus teftameu tum feci quod quoniam manu mea feribere no potui,fcribcndum diflaui. Magtrus cocus ( pro co ouiis 1 dixit ueni huc euerfor domi, (pro domus, )foliuerfor fugiture Porcelle, ego hodie tibi uitarn adimo Corocotta Porcellus dixit,fi qua feci,fi qua peccaiii, fi qua uafcula pedtus meis confregi, roao domine cdte, neniam peto,roganti concede. Magirus cocus dixit, Tranfi puer,adfer “‘hi de cuUna cultrum.ut hunc Porcellum faciam cruentum. Porcellus comprehenditor a famulis, duaus fub dic XVI. Cal. Lucerninas ubi habundant ( pro abundant ) cymx , Clibanato SC Piperato Coff, BC ut uiditfe moriturS effe, horae fpaiium petijt, cocum rogauit,utteftamentum facere poiTetlncla. mauit ad fe fues pafentes,ut de cibartjs fuis aliquid dimitteret eis,qui am Patn meo Verrino Lardi. Ldo,lego. dari glandis modios x X X. & matri mea: Veturrin^ Scrofae, do, lego.dari Laconicae filiginis modios X L. & fororimeaeQiiirinae.in cuius uotum interelTe non potui.do.lcgp dari hor. dei modios X X X. df de meis uifceribus dabo.donabo futoribus fetas.rixatoribus capitinas.furdis auriculas.caufidicis SC uerbofis linguam.bubularijs inteftina,eficiari,s femora mulieribus lumbu. los mierfa ueficam,puellis caudam.cinaedis mufculos, curforibus « uenatoribus talos latronibus unaulos &: nec nominando coco do.lego.ac dimitto popam &: piftillum, quae mecum detuleram a querceto iifo) ad haram, liget fibi collum de refte. Volo mihi fieri monumentum ex htterisCpro lue- »» ns) aureis f?riptum.M. Grunnius Corocotta Porcellus uixit annos D.c c C c.x C V i ii i.quod_ fi femis uixiiret,mille annos impleffet. Optimi amatores mei uel confules uits, rogo uos ut corpori meo bene fadatfs,bcnecondiatts> de bonis condimentis nuclei,piperis, & mellis, ut nomen irtlempiternum nominetur, Meidomini&iconfobnni mei, qui huic meoteuamento interiuiitiSf iubetef4naj^.^^^^^^^^_^ Tergillus fign. Nuptialicus fign. Celfanus fign. Lardioflgn. Offellicus fign. Cymatus fign. D, Hieronymus in prooemio od^aui libri in Efaiam,inquit:Teftamentum Grunni| Corocodl* Por* ceili decantant in fcholis agmina puerorum cachinnantium. Et alibi, in Ruffinum ; A lue condi- tum teftamentum.cachinno BcITorum membra concutit.ut Calius citat. ja f Hiftoriamdcdamonibus.quibuseduobus uiris (Lucas unius tantum meminit) quosoccu. pauerantChrifti imperio expulfis in tegione Gergefenorum, ( Gadarenorum, Lucas) permiflum eft demigrare ingrcgemporcorum.undeis mox per pr|ceps in maredelalusperijt,Matthatus8CLu cas cuangelifite.utercBodlauo libri fuicapite,defcribunt. f Sus fi pluresf quam mammas habet) porcos pariat, portentum cll: in quo illud antiqiiilR. mum fiiifle feribitur , quod fus Aenea: Lauini triginta porcos peperit albos, itarp quod portenderit fadfci.triginta annis.ut Lauinienfes conderent oppidum Albam. Huius fuis ac porcorum etiam niic _ iicftgia apparent, lam ne fimulachra eorum aenea etiam nunc in publico polita, BC corpus matris ab facerdoiibus, quod in falfiira fuerit demonftraturf V arto. Cum tibi follicito fccreti ad fluminis undam, Littoreis ingens inuenta fub ilicibus fus, 40 Triginta capitum foetus enixa iacebit, Alba folorccubans.albicircum ubera nati: Is lixus urbis erit, requies ea certa laborum, Helenus ad Aeneam Aeneid.j. dc urbe in Italia eon. denda. Eofdem uerfus AeneasoiSauo Aeneid.a Tyberino deo audit, 8f infuper : Ex quo terde. nis urbem redeuntibus annis, Afeanius clari condet cognominis Albam. Et luuenalis Sat.duo. dcdma, Confpicitur fublimis apex { id eft mons Albanus, ubi Afeanius condidit Albam)cuican= dida nomen ScrophadeditlMs Phrygibus mirabile fumen, Jrt nunquam uifis triginta clara ma, miliis. Dionyfio tyranno cum bellum aduerfus Dionem efret,fues in lucem nuper a:diti, eum reli. quis manci partibus non eflTent.nullas habebant aures.PIutarchus in uita Dionis. Cypriorum in- uentum efl exfuibus (ex fuillisexas, Alexander ab Alex. Gyraldus addit &:intel}inis ) etiam uati, cinari.PaiifaniasinEliacis, Sus alatus Clazomeniorum agrosuafiauit,uidcinAproh. Adolcyo fcentes ( ttfsiJor ) Laccda:monij in Epheba:o exercentur BC certant: ante certamen uerd Marti noflu canem immolant. BC poflfacrificium(t7ri -m fcoia)uerres manfuetos ( iiKTifsj iSxidxs )ad pugnam committuntiSi utrius partis uerresfuperiorfuerit.illam quoque ut plurimum uincere contingit, Paufanias in Laconicis. ^ Sus apud Aegyptios ut impurum, deteflabile STuoraciflimum animal in fummo odio habe, tur: contra autem mitiores bcftte natura: BC mifericordis BC piaf.praccipuo quodam honore affleiun tur, Aelianus, Et alibi, Acgyptijs{ inquit) perfuafilfimum eft fues Soli 8( Luna: inimiciftimos eflfe. itacpfemeltantumeosfingulcsannisLuna:facrifi'cant,utinferiusrefcram. Eudoxus inquit Acgy ptios ideo ab immolandis fuibus fe fuftinei e, quod pofteaquam (ementem fecerunt, eorum greges ad proterendam BC conculcandam frumentorum facionem, atqj depellendam in altiorem terram SC 60 humidiorem inducere foleanr.ut hac quaft occatione certa obducfta ne ab auibus femina exhaurian. tur, Aelianus. Sic SC Plutarchus in Sympofiacis 4, y, ludatos a fuibus abftinereputac, non quidem ftiftia DeS ue. faftidicntes, fed colentes magis eas, ut arandi magiflras. quam eius opinionem faVfitnmam SC ftolfa dilTimam effc nemo non nolitx teligionis non imperitus agnofeit. Suem Aegypti) fpurcam be» luam arbitrantur: quam fi quis uel tranfeundo contigerit , abijt lotum fefe cum ipiis ueftimeniis ad flumen. Eo^ foli omnium fubulci in Aegypto, eifi indigenar, tame nullS ingrediuntur in templum; nemo^ aut filiam cuipiam eorum nuptum dare uult , autcuiufpiam eorum filiam in matrimonium ducere.Ipfi inter fe fubulci dant, accipiuntm filias, Herodotus lib.i. Luna & Baccho tantum Ae« gypiij fues immolant, ut inferius eodem exloco Herodoti recitabo, Aegyptij fucm animal profa» ntim exiftimant,(T»(/ vfi {£»(/ iwisjio(/,)uidetur enim pracipue iniri decrefeente Luna. Et eorum qui lac fuillum biberint corpora,lepra SC fcabie exafperantur. Caterum fermoni quem proferunt, cum fe* IO mei in plenilunio fuem facrificant edunt,nempe quodTyphon aliquado fuem in plenilunio per. fcquens, arcam ligneam in qua corpus Ofiridisconditumeratirihenerit, Si difieccrit, non omnes fi. dem adhibentjPlutarchus in libro de lfide,S£Calcagninus in libro derebus Aegyptiacis, qui addit; Alt) melius exiftimaucre ueteres ita oftendifle , uoracitati delicijs^ Sf gula inuitamCntis nimcitim mitti oportere. Aegypttjs quibufdam nullam pecudem fas eftimmolarc prattr fUes, pratetm bo. ues mares K uitulos, dummodo mOdos, dC anferes,Herodotus lib.i, A^pttj fuem non guftant, Idem lib,4. Mulieres Barcaa non modo guftu uaccina carnis, fed etiam fuilla abftinenqlbidem. Vide plura fupra in F, ^ Ariftophanes in fabulis fuum plerun^ 8C porcorum facrificium com» memorat.Notat dC Galenus in commentarijs Chirurgia Hippoc.yAi/atfiiF a Gracis uocari fucm uel porcum infacrificio, blanda fcilicet uoce, Gyraldus. Fuit quidem prifeis opinio, ut ex hoedis po. 1° tius agnis hoftia ficrent:quia ha mites 6C cicures eflen t, nam gallinacei, fues 8C tauri animo ma. gis abundare uidentur,Gyraldus. Sex facrificia ex animalibus peragebantur,oue,fue, boue, caJ pra,gallina2f anfere:SC(bos)feptimusefarina,Suidasin £§. QiiidaGrace,irfj/qua(i Soj/dicfum putant , T ss IdiSiTar-ne, VIpianusapud Athenaum. Sus Grace dicitur vs, (inquit Varro, ) olim iirx! ab illo uerbo di(5us,quod dicitur SveF,quod efl immolare. Ab fuillo enim pecoris generC immolandi initium primum fumptum uidetur , cuius uefiigia quod inittjs Cereris porci immolan. tur,6C quod initijs pacis fordus cum feritur, porcus occiditur, Sf quod nuptiarum initio antiqui re. ges, ac fublimes uiri in Hetruria in coniunCfione nuptiali,noua nupia Sf notius mariius(uide infra in facrificio Veneris ex fue) primum porcum immolant. Prifei quotf Latini,&: etiam Graci in Ita. lia idem facHitaiTe uidentur.Nam Sil nofira mulieres maxime nutrices naturam, qua foemina funt, in uirginibus appellant porcam; dC Graci ;i(jrf«i/>fignificantes eife dignum id fignu nuptiarum,Hac Varro de re ruftica 1.4. Sus prima hoftia fuit: uide infra in facrificio Cereris ex Sue, Porco im. mola,preuerbium apud Erafmum.Plautus in MenachmisCinquii)porcum fyncerum Sf factum im molare iubet eum , quem mente captum fignificat. Adolefcens , quibus htc preiijs porci tianeunt Sacres.fynceri.nummum unum en a me accipe, lube te piari de mea pecunia; Nam ego quidem infanum efle te certo fcio.Opinor quod ueterum ufu, qui cuiufpiam irati numinis iniemperijs age. retur,hoc piaculo fe foleat purgare. Idem paulo poft m eadem fabula : Nam tu quidem hercle certo non (anus fatis Menachme , qui nunc ipfus maledicas tibi. lube fi fapias porculum afferri tibi, Horatius in Sermonibus,lmmolet aquis Hic porcum laribus.loquitur de eo qui iam ab infania re. fipuiffe uideretur , Hac Erafmus. Porci quia partu decimo die habentur puri , ab eo appellantur 4“ ab antiquis facres, quod tum ad facnficia idonei dicuntur primum. (Suis foetus facrificiodie quinto purus di.Plinius.)ltaqi apud Plauium in Mcnachmis, cum infanum quem putat,ut pietur in oppi« doEpidamno,interrogat,Quaniihir porcifumfacresc' Varro de reruft. Gyraldus hunc locunific legit euminfanuinpotat,quiucpietur,e«lc.) Et alibi, Porci qui puri funt ad facrificium ut immo. lentiir , olim appellati faci es , quos appellat Plautus cum ait, CJuanti funt porci facresf Porci effi. gies inter militaria figna quin tum locum obtinebat : quia confedo bello , inter quos pax fieret cafa porca foedus firmare folebant.Feftu.. Stabant 8.: caela iungebantftideraporca,Vergil.8.Aeneid. Fabius Qiiintilianus lib. 8. ubi de ornatu loquitur, (^uaidam (inquit ) non tam ratione, quam fenfu indicantur, ut illud:Ca:ra iungebSi foedera porca: fecitelegans, fitSio nominis, quod fi fuilfet porco, uileerat HscFabius. Porro quod porco csfo (inquitNic.Erythratus) foedus. percutifolenne cfter, 50 ex Liuio’ Varronem difeimus; legimus tamen apud Pompeium Feftum lib, 14. (cuius iam uerba te« ^ citaui iporcam cadiconfucuiffe. .Seriiiushunclocumenarrans,Foedcra(inqUit)utdiximusfupra^ dicfta funt a porca foeda crudeliter cccifa, cuius mors optabatur et , qui a paCe refiltjflet. Falfo aute ait porca nam ad hoc genus facrifictj porcus adhibebatur. Ergo aut ufurpauit genus pro genere, ut Timidi uenient ad pocula dama. Aut certe illud oftendit, quia in omnibus faais, ftsminini generis olus ualent uitSima, Denii^ fi per marem litare non poflent,fuccidanea dabatur fotminatfi aute per feminam non lita(rent,fuccidanea(ui(ftima)adhiberi non poterat,H*c ille. Et in eundem locum Chriftophorus Landinus. Apud Romanos(inquit)feclalishofiiO regem de federe rogat. Fhcpoll multa uerba ait: Audi lupiter, audi pater patriae populi Albanitaudi tupopulus Albanus. Deinde exprelfis foederis conditionibus , fubiunxit : lupiter porro Ccferito,ut ego hunc porcum ferio, tan. «= to4magisferito,quantomagis potes polles^. intelHgebatautem fi nonferuaretur pax.Id ubidixtt, poTcum filice percuflit. Foedus hinc dicitur iflum , quia non fine tdiu fancitur. Intorta cauda , id 10^4 Dc Qijadrupedibus. criam notatum, fadlius litare in dcxterum quam feuum detorta , Plinius. Confoeta fus diecbaturi qu® cum omni fcetu adhibebatur ad facrificiiim.Pompeiuslib.i, Eximia pecom aieim wr ® mege excepta funt ad ufus dominorum fuorum ut uberius pafcantur.fed proprie eximt) luM poi mailres,qui ad facrificandum excepti, liberius pafcuntur, Gyraldus. feflum quoddam Argis Hefychiusa: Varinus. Propuditat porcus.didus eft,utaitCapito Atteius.quod iacrihcio gentis Claudia: ticlut palmentiim. dC exfolutio ominis contradi* religionis eft parum, ( lorte, por- cus ) Caius feuidere pronunciatmagillratus,cum de confulis (ementia capitis quem condemnatu rus efl Feftus. Hecatombe ( inquit lulius CapitoDtale facrificium eft : centum ar* uno m loco cc. fpititfe cxtruun»ir,8<: ad eas centum fties,centum oues madlaniur,6dc. ivx Varinus ex Homero ut conrjcio. Antiochus Epiphanwrex i® Syri* praecepit ludacis ut colerent idola, &C immolarent carnes fuillas, Machabatorum i, i. Chri. ftiani iuifi micam falis,iecur aut fuis litarc.apud Prudentium in paflTione Cypriani. C^ui oftert ob= lationem ( in templo Domini,)fimilis eft olferenti fanguinem fuillum, EC ias 66. de ludscrum per- uerfltate,qui licet Deo uni facriflcarent,nihild tamen meliores erant gentilibus. Lucum collucare (inquit Cato cap. i;^,) Romano more (icoportet.Porco piaculo facito. Sic uerba concipito. Si^deus, fi dea,cuius illud facrum eft, uti tibi ius (iet porco piaculo facere, flliufce facri coercendi ergo, &'c. tiide euam fequenti capite Catonis. Kitfeetut, v 5 mipmtius. oj >j«i(»(/id»(r»i77'asn7teKii^X©'‘^‘?^’*>Hefychiusac Varinus. Latineporcum piaculum dicas . Cathar- mata dicebantur &: homines quidam uiles & obfcuri Athenis, piaculares Latine dici poffiint, qui in hoc alebantur.ut pellis aut alterius calamitatis tempore immolarentur pro falute publica : Qui mos lo Rom* etiam receptus fuit, V arinus. Porco uel agno ad expiationem utuntur, Hefychiiis in Aijfo- y«(ay, (proter. uc,lafciue,intemperanter Sd cum aliorum contemptu, utiuuenes amatores folenr, aliquid facere)iu* 40 uenum amantium more coronis,cantilenis,faltationibus,caterls^iuuenilibus nugis lafciuirc, Sdin domos alienas irrumpcre.lrrumpunt SC fues. unde Theocritus in SyracufijstflSfo©- SySilS' ciStM’ «cr. wdf» As. Turba fimul coferta futim more irruiuCaterum qui rufticiore funt ingenio miru quam hac dedeceant. Locus erit ubi natura fauus SC agreftis affedlat uideri feftiuus. ^Ad porcella da mihi mutuo tres drachmasidicebatur ab do qui mori decreuiffet, aut qui uellet initiari, na initiandi con. fueuerunt immolare porcum. Suidas ex Ariftophane citat, Eft autem in Pace: tkygiAMyyaiinyJ'»' te;i(j!a,usTs%r ™, ^ Sus tubam audiuit: in eos quadrabit, qui res quiderrt egregias audiunquerum eas neque infe!Iigunt,necj mirantur.autineos, qui tjsquae audiunt, nc<^ gaudent , neque comouentur, Equi tubarum clangore concitantur ad bellum ; fuem abigat citiusj quam animet ad pugnam, Extat apud Suidam buiulmodi fenarius ! 6v^ Avf «s *c^ Cs, Porcus Troianus: V ide fupra in f , Smj i!mii,7m^9», abundabat enim Corinthus fcortis, Suidas, Suem V eneri immolauit : Vide fupra in facrificio V eneris ex fue. Sus in uolutabro coeni.tTir MOtitSuin as KvMbt cin fun>. Sus licet auro ueftita , in coeno fe uoltitabit : HJrtftrt mdit etVtCt filv» eucb «m gulbllt (f iicB anittge /f^legt f)! ficj) bocb ntit init btSct,Simia eft fimia, etiam fl aurea geftet infignia. Multum clamoris & parum ian3c:'T?tl ^(fcbteyo Wb weni^tt>u!ln Vmbgcff oflctt. Qui fe furfuri uel aceri intermifeet, a fuibus deuorari periclitaf : "SPSr fl^i Vt»b«C bie tlycit mengC/ ben ff Sflenb bi« fuv» getn. «([Monile aureum in naribus porci, eft mulier formofa, qua: deftituitur tudicio rationis, Proner» biorum Salomonis cap, i i.Munflero interprete. Nolite canibus facrum uel fuibus margaritas obij» cere, Matthaei 7. Fabula quaedam Phrygia ab Aefopo Phryge profctfta, Suem ait, fi quis eam teti» gerit,clamare:id^merito,Necenimucllcra fus habeqneque Iac,nequc aliud prater carnes. Statim igitur fomniare mortem, cum fciat quibus ufibus praefiandis ufurpari polfit, Suntautem Aefopiese fuifimiles tyranni, qui omniafufpicanturSdmetuunt.fciunt enim quod ficutifues, ita deipfiuitam 4° omnibus debeant, Aelianus apud Stobsum. ^ Alciati emblema.fub lemmate,Indies meliora, Roftra nouo mihi fetigeri fuis obtulit anno, Ha:c^ cliens uentri xsnia,dixit.habc. Progreditur femper,nec retro refpicit unquam. Gramina cum pando proruit ore uorax, Cura uiris eade eft, ne fpes fublapfa retrorfum CedanfiC ut melius fit, quod ulterius. «DE APRO. A. jo 0 H tn fuibus tantum,Ted in omnibus quotp animalibus cuiufcun^ generis ullum eft pia» i 1 eidum, eiufdem inuenitur dC ferum, Plinius. Aper de feris dicitur,ut quidam annotauit, cum fus tam de feris quai» de domefticis dicatur. At Sextus aprum agrefte nominat, qiiaB lien es etiam,id eft fus cicur mas, eodem nomine nuncupari polfit. Et PliniHS,Pilus (inquitiatreo fi» milis agreftibus apris, caeteris ( manfuetis fcilicet ) niger. Grarci quidem ttiTr^y , de utriufqj genetis (manfueti & ferOmare ufurpant. Poetat fcmper,ni fallor de fero intelliguti fed rei rufticat au» thores ftepius uerrem. Albertus A riftotelis uerba de hift. anim. y. 14. enarrans , multa tribuit apro fero,qu£c uerris domeftici funt. Apris maribus non nifi anniculis generatio, Plinius, uidetur au» tem pleonafmus quod addit maribus, netp enim aprum fceminam quifquam dixit : fed fuem feram tumipfetumalij. Nempe fues fyluaticos in montibus fctftaris uenabulo, Varro apud Nonium» 4o Suem etiam fimpliciter pro apro poni tum Graice tum Latine, & alia quaedam de apri nominibus» docuiinSueA. chafir, Hebratisdiiem tum cicurem tum ferum fignificat, in utrouisgenerd marem, Deuaftat eam ( uitem tuam, id eft gentem Ifiaeliiicam) aper (chafirj de fylua,S<: fera (rt,fl* • 8S 4, 4 1040 De Qiiadrupedibus. uelziz.qiiod eft nomen commune dt omnifera beftia )agri depafcitur ea,Pfai. mo 8o- Munftero interprete. Hicronyj mus aliter, Exterminauit eam aper de fyl ua, Sifingularis ferus depaftus eft eam. Et Septuaginta, Uvvltm-n f<9,K9a vstruiiitkmm Hinne. Tvawe pro fuefero Antipliaiies ufurpa= nit,K Dionyfius Tyrannus in Adonide, aialtj, AthenteusTVide pluraina. A> prum Grscicapron uocant & fyagron: poctyite chlunin, utinTrucuIetoPlauti ^ cluiiium pectis legendum cenfeam.chlu | ninum.nam & Ariftoteles fuem ferum 1 chlunin uocat, Hermolaus, Sciendum eft ( inquit CaElius)chlunem dici ab Gr*^,^ A^STdeXto com^robaqatep item Aeliaminlibro de prouto^^^^ eunuchi attritis arbori aut faxo tefticulis.infeftante tfttp ad affetfttonem pruritu. Sunt X fuem putent libere inagris pafcentem,uelut (rnelitis ut Vannus habet ) id eft j, in herbis tmnoue dormientem. Alij magnitudine uifenda chlunem accipiunt. Ariftqphanes gram. matictis in libro de statum nomenclatura : Sunt ex ruibus,inquit,qui dicuntur monq, quibus fimi, lis forfan fueriqquem uocant chlunem.feuitia « uiribus . Monium funt qui monolycon mterpre. tentur-alii fuem ferum.qui cum atijs minimeaggregetur . Cyrillus inOfeam prophetam afinum eo nomine intelligit. Thomas magifter in Atticis eleganttjs chlunem acmonion & ehauUodonta efle nutat poeticas uoces,(Varinushsc tria fimiliter fuem fej-um fignificare ait, )Hsc omnia Csitu». m,m »”a«s,Etymologus. x;w«y,iai™iisiTvwxtsi(liray,:ityyv^xA;srW^^^ fvehius SC Varinus : qui prsterea addit, 81)7]o«(f S, « t «< 5 r -Jimv. 3 t x«W< »«. Varinus exScholijs in decimum lliados. Chlunion quidem apud Sui- damloci nomen eft. xawa.y uerocum «.dipbthongo, a5rinum,;tfiffe em"!, siAsams, w. «Sev©- «ttoJs loiiiOTWOTSX^»™!. ■fS' EOTatll/js AoyBjl W Alwm i x^w « m }<'»! HStmycn. ■xillet me V TOI m/s««s, Suidas ex innominato. XAwik, i, yv 7» xA»» Idcm,Hefychius8f: Varinus. Mares caftrati(inquitAriftoteles ) maiores ferociores^ euadunt ut feite Homerus fingiqcum dicat: Ntitrijt exedum fyluis horrentibus aprum, Inftar nonbruri feddorfi montis opaci. Caftrantur,quod recemibus adhuc morbus pruriens incumbitia teftes quo atterentes eam partem ad arbores, teftes extingtiunt. Graci uetfus Homerici hi funt: esei>A,«OTifix®,«;Rinfecutioncs,)8i: aditus, ^ Si ufits uenabttli. Porro catulos earum capi uix contingit, necp enim ab eis difcedunt,donec adole- iierint. 6f cum eos canes inuenerint,uelaliquidipfipr:cfenferint,ftatimfeabdunt in fyluas, Sffe. quttntur eos ubicunq? fuerint parentes utriqt : quo tempore fieuiores funt , Sf pro illis acrius quam pro feipfis pugnant ; Hxc omma Xenophon in libro de ttenatione , ex Omniboni Leoniceni inter» pretatione per nos emendata. f Germani circa aprorum uenationem propria quaedam uocabu. !a S: locutiones proprias habent: ut funt,<©4n mrtitcin bag bin&t feilerrttt. (felit vfi wcer. tficbcr.Ste fiiw mirt gcbeijt/ loujfff nimpt em feil/ fcb«tpffc wartffeit/ ffipt obet erfcblecbt vil bHitbobedut/tPittaeifotbeit. Viuaria aprorum cteterorum^ fylueftrium, primus togatigeneris inuenit buluius Hirpinus, «o qui inTarquinienfi feras pafcere inftituit.nec diu imitatores deluere ULuculltts Si Q.Hortenfitts, ^ Plinius. In leporario pater tuus Axi praeterquam Icpufculum e ucnatione uidit nunquam, nccp enim erat magnum id feptum , quejB nunc ut habeant multos apros ac capras, (capreas, ) complura iugera macerijs concludunt.Non tumfinquit) cum emifti fundum Thufculantim a M. Pifene in le. porarioaprifueruntnHilti,Varro. Etalibi,Leporartj fpecies dusfunt,in altera eft3pcr,caprea,lc, pus:in altera apes,cocle^,glires. Et rurfus. Apros quide habere polfe in leporario, nec magno ne- gotio tibi eft,captiuos. Si cicures qui ibi nati fint,Si pingues folere fiet i,fcis inquam Axi. Nam quem fundum (in fundo, quem) in Thttfctilano emit hic Varro a M. Pifone, uidifti ad buccinam inflatam certo tempore apros Si capreas conuenite ad pabulum , cum e fuperiore loco e palteftra effundere, tur apris glans.Sic.utinLeporefcripfi. f Exta t Gordiani fyltia memorabilis pitfla in domo roftra (o ta Cn.Pompeijjin qua pidta etiam nunc continentur, apri lyo. ibices 100. Sic. harc autem omnia po» pulo rapienda conceifit die muneris qi*d fexttim atdebal,Capitolinus in Gordiano I. f Plutarchus in Commentario de caufts naturalibus, uerfum hunc ceu prouerbioiaiflatu citat, 104^ De Quadrupedibus. roxv! vji', Smi/to» tos. Iioc cft, Non pUict poanode.qira fiis agreflis pepercrit. Sues P-i»'«=e&sicmpor,bus4er*r.6niftfen,elid^iirdemSrmed>^ ineuntc^Lte. Vndenegantfove pluuiam pofieaquam fus agreftis peperyit, n.nurum exafl.siam nienftbiis pluutjs.Per iocum ufurpari poterit.fi dicamus, res tore tranquilliores pofieaquam morO> fus ac rixofus quifpiam animo fuo morem geflit,Erafmus. Suis caro uifcofaefi a: frigida, aemaximecum uiciniorefilatSitfcritamJminusquam manfueti. Caro porci tum feri tum cicuris,facile concoquitur & cito defcendit.multo nutriqet fucctim gignit craffum ac uifcofum, Auicenna. Plura leges inSue F .non procul initio exGaleno & alqs. Caro aprina leuis concoflionis,me!ior& domefticatitem ualentiflimi generis &i plurimi alimeti, authore i» Celfo.Hippocrates ait,Caro fuis (yluatici ficcar, corroborat, &; mouet. f Primus Romanorum P.Seruilius RuIlus,patcreiusRulli,quiconfu!atuCiceronis legem agrariam promuigauit, aprum folidum epulis appoliiit, (ut mox ex Plinio recitabo. ) Ad quod refpiciens luuenalis, « fua notans tempora,exclamat:Quanta efi gula,qua; fibi totos Ponit apros,animal propter conimita natum, Grapaldus. Num pluris nunc tu e uilla illic natos uerres lanio uendis, quam hic apros militarios (alii miliarios feribunt per l.fimplex)cmisf Varro. Aprimilliarqdicebanturmillelibrarum.qiios folebantm ccenis apponere Romani, Ge. Alexandrinus 6^ Crinitus. Apud Athenaeum aper Dia pnofophiftis apponitur. Menfae apud Indos imponuntur integri leones,a^ caprcs,&: apri,Phil05 firatuslib.i. Rancidumaprum antiquilaudabanqnonquianafus Illis nullus erat, fcd credo, hac mente,quod hofpcs Tardius adueniens, uitiatum commodius, quam Integrum edax domi, lo nus confumeret, Horatius i. Serm. Rancorem grammatici odoris grauitatem interpretantur, quae ex uctufiate ac corruptione nafeitur; di rancidum,quod rancore putidum efi. <[His addemus qute de apri apparatu Apicius fcripfit ab initio libri oifiaui.his uerbis. Aper it» conditui ;Spongiatur,a: fic afpcrgitur ei fal,cuminum triiumta: fic manet . Alia diemittitur in fur* mimteum codus fueriqperfunditur piper tritum. Condimentum aprinumiMel, liquamen, car? num&lpairum. Aliter in aprum: Aqua marina cum ramulis lauri aprum elixas quouftfmadc- fcat,(id efi mollcfcat,tcnercfcat,8f coquaturUcorium ei tollesicum fale,iinape, aceto inferes. Aliter in aprolTei es piper, ligufiicum,origanum,baccasmyrthaeexenteraias,coriandrum, cepas : fuffun. desmcl.uinum.liquamen.oleum modice : calefacies.amylo obligas, aprum in furno codum petfun» des Hoc in omne genus carnis ferinae facies. In aprum aflum iura feruentia facies (ic: Piper, 3« cuminum fridS.apii femen,mentham,thymum,fatureiam,cniciCalias anethi) flores, nucleos tofios, amygdala tofta;meI,uinum,liquamcn,acetum,oleum modice. Aliter in aprum alfum iura feruen. tia;Piper,ligufiicum,apij femen,mentham,thymum,nucleos toftos:uinum,acetum,]iquamen,oleS modice. Cum ius fimplex bullierit, tunc tritura: globum mittes : di agitas cepa Sf ruta: fafciculo . Si nolueris pingue ius facere, obligas ius albo otiorum liquido.moues paula tim.afpergis piper tritum, 8; inferes. Ius in aprum elixum:Piper,ligufticum,cuminum,filphium, origanum, nucleos, ca* ryotam;me!,(inape,acetum.liquamcn Bi oleum. Ius frigidum in aprum elixum:Piper,careum,Ii. gufticum.coriandri femen fridum.anethi femen.aptj femen, thymum,origanum,cepullam,mel,ace tum,finapc,liquamen,oleum. Aliter ius frigidum in aprum elixum; Piper, ligufticum, cuminum, anethi femen, thymum,origanum,filphium modicum, erucae feme plufculumtfiiffundes merotcon. 40 dimenta uiridia modica,cepam,pontica,uel amygdala frida, dadyltim, mcl, acetum, merum modi« eumtcoloras defrutotiiquamen, oleum. Aliter in apro : T eres piper, ligufticum, origanum, apij femcn.laferis radicem.cuminum.foeniculi femen, rutam:liquame,uinum,pafium ; facies ut ferueat: cum ferbuerii.amylo obligas intro foras, Sf inferes. Perna aprina ita impletur recens: Per articu, Ium perna: palum mittes,lta ut cutem a carne fepares.ut poflit codimentum accipere per cornulum, ut iiniuerfa impleatur.Teres piper,baccam lauri, rutam:fi nolueris, lafer adtjcics,liquamen optimfi, caratnum.Kolei uiridis guttas. Cum impleta fuerit, conftringftur illa pars qute impleta efi ex lino: di mittitur in zymam, elixa tur in aqua marina cum lauri turionibus 8£ anetho, HucuftJ Apicius 8. I.&;rurfus7,4.0fell3caprugne£e(inquii)ex oleo, liquamine coquuntur.Si: mittitur eis condimen= lum. Cum coda; fuerint,fuperadtjcitur his,cum in foco funqconditura.Piper tritum:condimetum, jo mel,liquamen,amylum;8f denuobulliunticum iam bullierunt, fine liquamine di oleo, elixas di fic. cas,pipere afperfo inferes. • ^ Antequam piper reperiretur myrti bacca illam obtinebat uicem, quodam etiam generofi obfo.- nij nomine inde trado,quod etiam nunc myrtarum uocatur:Eadem^ origine aprorum fapor com- mendatur,plerun(j ad intindus additis myrtis, Plinius. Heliogabalus exhibuit fumina aprugna per dies decem tricena quotidie cum fuis bulbis, Lampridius. Placuere &: feri fues.Iam Catonis cen foris orationes aprinum exprobrant callum, in tres tamen partes diuifo, media ponebatur lumbus aprugnus appcllata.Solidum aprum Romanorum primus in epulis appofuit P.Seruilius Rullus.pa ter eius Rulli.qtii Ciceronis confulatu legem agrariam promuigauit. Tam propinqua origo nunc quotidianterciefi. Ethoc annales notarunt, horum fcilicet ad emendationem morum: quibus no> 6a tata quidem cCEna,fed in principio, bini ternieg pariter maiftlaniur ( aliis, mandebantur ) apri. Pii. cius. Callum aprugnum a: porcus Troianus fumptuatia lege prohibebantur, Volaterranus ex Macro. De Ap ro. G. Lib. I. 1047 Macrobio. Magis calleo quam aprugnum callum callet, fcdiue quidam apud Plautum ludens hoa monymia huius didionis calleo, qua 8C fcire,8C callofum efle fignificat. Ciuo die Lentulus fiamert Martialis inauguratus ell,in cotna fuerunt lumbi aprugni,fumina, finciput aprugnum, Macrobius* Eubiilus ^ /utlmciy apud Athenaum wtijs nominat inter cateroS delicatiores cibos, G, Millia remediorum ex capra demonllranturtamplior potctfe feris eiufdem generis,Plinius, Eaa dem ratio circa remedia ex fue manfueto SC fero fuerit,nec non altjs omnibus manfiieris SC feris; ui* delicet utijdem aut fimiles utrorumtp effedus Cnt , fecundum magis SC minus tantum differentes, quoniam animantium ferarum partes eadem minus humida minus^ frigida , ijfdem ex manfuetis 10 animantibus funt. Apro fui cicuri communia remedia in aliquot eorum partibus , nempe fan* guine, cerebro, maxillis, pulmone, iecore,felle,taIis, ungulis, fimo & urina, in Sue iam recitata no ell quod h!c repetamus, ^ Apri cerebrum contra ferpentes laudatur cum fanguinc,Plinius.Et alibi, Verendorum carbunculis cerebrum apri fanguis^fuccurrit, Videin fanguine fuis G, Axungia prailantior eft inapris,utinSueG, ex Plinio retuli. Lardum apri elixum atep eircumligatum mi. ra celeritate folidat frada, Plinius ut citat Obfcurus quidam. Adeps apri cum mellerefinacp cocra ferpentes laudatur, Plinius. Cum adipe pulmo aprinus impofitus,(i pedes fubtriii fint contufiue of feniione, prodeft, Idem. Apri 5C equi adipes quomodo curentur in Tauro dixi ex Diofeoride; quanquam eius interpretes horum animalia nomina omittunt, Epinydidas adipe aprino cum ro» faceo inungi prodeft.Plinius, f Apri cerebrum cotra ferpentes laudatur cum fanguine.Plinius. lo Apri cereWum ad ferpentium morfum ualet , Sextus. Verendoruracarbunculis cerebrumapri fanguis^ fuccurrit, Plinius. Ad carbunculos Si dolores ueretri : Apri cerebru codum contritum ex mclle,8C impolitum,mire fanat, Sextus. Cerebrum apri codum Si potatum cum uino , omnes dolores ledat. Idem. Plura de remedijs ex cerebro, in Sue dida funt, ^■Cinis maxillarum apri fanat ulcera qute ferpunf.Idem quoij confert If adis,Plinius, Vide in Sue, ^Dentis fume fcobes, diram pleuritida foluent. Nec quatiet pedustuffis anhela tuum, Io. Vrfinus. Potus in pleuriti, de expertusiExhibeatur femilibra, ii grauior morbus eli: (in minus, uncia duntaxat una aut altera olei linini puri, calidi, cum Icobe dentis aprini, quanta fuper Marcellinum numum exaggerari po. teft,Io.Kufnerus, ^ Hoedi,agni,dorci,apri,cerui,&c. coagula fimiles naturas fortiuntur. contra aconiti potum in uino,8e concretum lac in aceto, conuenienter alfumuntur, Diofeorides. ^ Apri 5° pulmonem cum meile commixtum, ut malagma fuperpone pedibus a calciamentis lacfis Si exulcera tis,fanabuntur,Sextus. Diofeorides alios quocp pulmones, fuillum,agninum, urCnum ad idem re. medium commendat, nempe quod impofitis eis excitandae in pedibus calceorum attritu inflamma, tiones arceantur. Cum adipe pulmo apri impolitus, li pedes fubiriti fint contufiue offenfione ( uel etiam ad perniones, ut hlij citant,) prodeft, Plinius. Ebrietatem arcet, Vide in Sue. ^lecur apri (HK^fsJrecens fi arefadum teratur, ex uino potum, contra ferpetium canum^ -ifmiiiijiego xi/rij/) morius auxilio cft,Diofcor, Apri ieciir inueteratum cum ruta potum ex uii!b,cotra ferpentes lau» datur, Plinius, lecoris apri fibra. Illa potiflimum quae prope fel Si iecoris portas eft,ex aceto uel po» tius uino pota contra ferpentes auxiliatur, Nicander. Lethargicos excitat iecur aprinum : icaqj Si ueternofis datur, Plinius, Apri iecur auribus purulentis inftillatii proficit, Sextus. Aluum fiftic 4° iecur aprinum exuino potum citra falem,recens9,Plinius : recens ex uino potatu, uentr is fluxum mire reftringit, Sextus. In iecore apri inueniuntur lapilli , fictiti in uulgari fue , aut duritie lapillis fimiles,candidi, quibus contritis Si in uino potis, calculos pelli aiunt, Plinius. Plura de remedtjs ex iecore apri leges in Sue, Strumas difeutit fel aprinum uel bubulum tepidum illitum, Plinius, fed Marcellus empiricus pro aprino caprinum legit, his uerbis; Fel bubulum uel caprinum ad inci. pientes ftrumas optime facere experimenta docuerunt. nam penitus crefeere non finentur, fi eo ad= fidue tangantur. Vlcera quae ferpunt fanat fel aprinum cum refina Si certifa, Plinius. Fel aprug. num Si deum amygdalinum pari «cnfura permifee, tepidumcp laboranti auriculae inftilla, Marcel Ius. Liene quo^fedat potum, ut quidam ex Plinio citant. Coitus ftimulat fel aprinum illitum, Plinius. Fel apri cum feuo quolibet pofitum,optimc placat podagram in prxfens, Marcellus. In Sue etiam nonulla de remedijs ex felle apri diximus, f Comiriali morbo teftes urfinos edilfe pro* deft, uel aprinos bibilTe ex latfleequino, aut ex aqua, dantur & fuiS tefiictili.inueteratitriti^ ex fuis latSe prxcedente uini abftinentia,<€C fequente continuis diebus, Plinius, Ad caducos; T efticuloS apri ex uino uel aqua potato, curaberis, Sextus. ^ requires inferius in lotio, f Remedia ex talis apri, uide in Sue. f Vngularum aprugnarum extiftara cinis potioni infper. fus plurimum urina difficultates iuuat,Marcellus. Vngttcs aprugni exufti tritiy in potione fitrn. pti efficaciter fubmeitilis profunt,ldem. Ad inuoluntarium urina exitum in ftratis; ApnCticlfuis, Plin )ungi:lasuftasexuinopotuidato,GaIenusEuponft.3:.i57. Vide plura inStie. f Fimum fuis fyluellris aridum,in aqua aut uino potum,reie(ftiones fanguinis fiftit.uetuftum lateris dolorem mulcet ad rupta Si conuulfa exaceto bibitur, luxatis cum cerato tofaceo medetur, Diofeorides : ex 6o auo partem etiam Auicenna ti anfcripfit. Fimi aprini uim ad membra fpafmo uel percuflu uitiata, atitauadrigis agedis rotaue.uulneratajforis illiti, tum in potu fumptiadruptos,uulneratos aCeuer* fos expofui in Sue S . Fimus apri recens, &: calidus.pracipuum eft remedium contra fluxum fart. * * • t ( 1048 Stercus apnicniim cxumofiibac^umj&fcmpraftfimorciiii rv.r/n.c prtnriV^iT*; T .iher dc nat. rerum. lotium infufum auricul? iialde medeturrquod quia uetuftum magis prodeft.colledhim feruan debet in uafe uitreo, ut fit ad remedia prtcparatum Jdem. Et alibi. Apti lotium in fumo ficcatum.OC meile liquefaaum auriinfunditur.airemediatfiirdiginem uel dolorem. Porri fediuifuccum, & lo. lium apri, K oleum cyprinum pari pondere c5iunges,& tepefadum auribus mftillabis, Marcellus. Aprina urina uiribus eifdem praedita efi( proxime autem dixerat taurinam c^myrrha initillatam aurium dolores lenirOpriuatim comminuit ueficte calculos, & potu expellit, Diofcoride^ incontinentiam cohiberuefica aprina,fi afla mandatHr,Plinius SC Sextus. Veficam alTamCaddi. derim apritaut uerris,nam 8C uerris uefica: eandem liim tribuit Marcellus)efui dato per tridua min. gentibus in llragulis, Galenus Euporifton 5.176. Qui urinam tenere non poterit capra ueficam romburat,a: cinerem eius ex aqua cum uini porione bibat. Marcellusicgo non caprae,fcd apri lege» rim.quoniamcateri etiam authoresapri urina hanc facultatem atttibtiimt, caprina nullus quod fciam. Vefica calculorumcs cruciatibus auxiliatur urina apri,& ipfa uefica procibo lumpta: btti. cacius,fi prius fumo maceratur utruni^. Veficam elixam mandioportet,8i a muliere temina fuis, Plinius. Vefltea aprirefleaduerfumuelTicadoloresincibofumitur, ita ut mulier foemina.uir roarculifumat,Marcellus. Ad liranguriam SC ueficadoloremiVeflca apri cum lotio infufo fi fu. fpenfa & paffa fuerit donec aquaticus humor effluat,K difeoaam dederis maducare his qui patiun tur, mirefanantur,Sextus. Verris fyluatici lotium cum fiia ucfiica in fumo fufpenfiim 3C adferua. tum,firanguriofis cum potione mixtum potui datum,efFicacilTime prodeft, Marcellus. Hydropi- cis auxiliatur apri urina,uel etiam uefica,paulatim in potu data,Plinius ut quidam citant. Vide etiam In Sue deremedijs ex urina apri. - orj Ad uomitum SC fomnumiSpuma apri cum adipe in heminis tribus ad tertias excocta SC data fanabit,Sextus. ■ ^ Quandoquidem ucro SC in uenationibus a fylueftribus fuibus laeduntur quidam, oper^pre* tium eft SC de his facere mentionem. V ulnera itai^ ab ipfis incuffa grauia funt,ptopterea quod non folum profunda fed 8C magna exiflant. Adglutinatorio autem medicationis dudu ea curare impof. fibile eft.Nam una cum contufione labia uulnerum difcindunt,&: adurunt. Mutuo enim denuum inter fe attritu,ac ueluti ad cotem affriifiu utuntur,ad uindidlaift eorum qui eis obueniunt curretes. Adufta itam corpora cruftam quandam iuxta uulnerumlabia inducunt. Qiiare fiippuratorium SC non adglutinatorium curationis modum in eis adhibere oportet, Aetius 15. 4. Vlceribus rheu. maticis, id eft fluidis non calida fed frigida tam aeftate quam hyeme adhiberi debet. Facile enim inter uenandu equus ab apro interno poplitis finu,aut interiori crure utilnus accipit, quod in ulcus rheu maticum degenerat,ac tumor fequitur.huic frigida adhibenda e#,& curatio inftituenda inungendo medicamentum quod atramento futorio conflat, diachalcanthes uocant. Autcanis cajiutexempta lingua crematur, a: redatftum in puluerem fuperinducitur cataplafmatis inftar, (iut7a7rt««re(/,nifi le. gasiui7*iw««(/,quodinfpergerefonat,)AbfyrtusinHippiat.cap.iii. H. a. Aper dicitur quod in afperis locis, fenticetis SC montibus intonfis uerfatur.ut refert Varro li. broquarto de lingua Lat.nifiaGraEcisquod hi Sed forte a dentium etiamautanimi afperi. tatefic dici potuit. Apris maribus, inquitPlinius,incoitu afperitas plurima. Ego tamen aGixca uocecaptos potius per aphxrefin primat literK flcditftum reor. Aper a ferocitate uocatus eft; ab- 60 lataf litera SC p.fubrogata. unde 86 apud Graecos fragros (ltgo,fyagroaO id eft ferus, dicitur, omne enim quod ferum eft SC immite, abufiue agrefte uocamtis, Ifidorus. Setiger epitlieton, a Martiali De Apro. H. a. Lib. I. 1049 pro apro abfolute pomtur. pro nhAs propter carmcn,apud Homerum Iliad.*t. Usa KKnfios.o w®s S»Asit|/ o-vrAuitJAofJi»©'. Recemiores iyagron dtcunt,ut onagron, Varinus in :£va^&'non dicendum cft. nam ueteres duobus uocabulis femperyit appellant; &fuem ferum, (iitn>ilbf4)a!yn:prfuatim tamen aliquando fceminam itanomi. nantiut aprum,eill Wilbeit Sber,id eft uerrem fyluaticum. Caterum qui laute SC uenatotieloquurt tur propria quatdam uocabula ufurpant. Porcellum enim fylueftrem uocitant «ut ftifdiluig, ( Hei* uetij quidam uerueeem ita nominant. ) iam bimum, cin bccfet.adultum aut uetulum, cttt b»v»tnO fdiwytt, hoc eli fuem fecantem, quod grandes gerat dentium ficas ad fecandum aptas.Scropha fyl* uellrcm.fiue porcorum fylueftrium matrem,«m keit «Ser brt4)- fEpithetajquorumea quae fine authoris nomine funt,apud Textorem inuenimus. Acer.Vef. gil Aeg, 10. Agrellis. Arcas. Arcadius. Atalantarus. Conturbator , Martialis. Cruentus, 50 Claudianus. Dentatus. Durus,Propert.lib.i. ErymanthacusuelErymantliius. Ferox. Fer- uidus. Ferus. Fortis, Frendens, Ouid.i.de Arte. Fulmineus, Statius 1, Achil. Fulmineo fpu mantis apri fum dente percmpta,Martialias de cane Lydia. Fuluus, Horatius a. de Arte. Furens. Glandilegus. Thufcac glandis aper populator, & ilice multa Impiger, Aetola: fama fecunda fera-, Martial. Hirfutus. Hirtus, Ouidius 1, de Arte. Horridus. Hifpidus, Seneca in Agam. Ms. nalius. Marfus. Meleagraus, Minax. Nemoriuagus, Catullus in Aty. Quadrupes. Den» tes9 Sabellicus exacuit fus,Verg.inGe. Steuiens. Saiuus, Verg.j.Georg. Sanguineus. Qui Diomedeis metuendus fetiger agris , Martialis. Vulnera feciffent , nifi fetiger inter opacas Ncc iaculis ilTet , nec equo loca peruia fyluas , Oiiid. 8. Metamorph. Setofus, V ergil. 7. Aegl. Spu= mans Vergil. 1. Aeneid. Marrial. lib. 14. Fulmineo fpumantis apri fum dente perempta. Mat- as tiai. Spumeus. Spumiger. Striditis. Syluiuagus. Sordidus. Tegeaeus Terribilis. Thua fcus, Martialis. Et alibi, Thufcae glandis aper populator. Timendus dente , Ouidius 4, epiff. Tortius, Ouid.i. de Arte. Truculentus. Trux,Ouid.ii. Metamor. Vallator, 9. Metam. Vios lentus,g.Metam. Vmber, Horatius. Vulnificus, Ouid.S.Metam. Homero. uide . fupra in Sue a. inter Epitheta. Erat ai8ra7«{«t, id eft apros impetuofos, Oppianus. Tsc OTeV3»g«, Anaxilas apud AthenaeS, K«!iroc9»v«Ai®'./Ef>'ra,Homerus lliad. 9.eV Ji ^^ reiisorehumano,uideinfrainh.cxPlutarcho, ^ ^ .4. ,i* . r j C Plantse. Chlunion,cryngm,utlcgiturinternomenclaturasDiofcoridiadlcriptas;forteqHod anri radicibus eius titpote dulcibus deledentur . Eftenimgenus eryngij, quod frequens inGalliae Narbonenfis liitore deprehendimus, dulci & odorata radice, odore faporeij paltinacae. In meri- diano orbe pracipuam obtinent nobilitatem palmae fyagri,proximam9 margandes. Vna earum ar bor in Chora effe traditur, una fyagrorum. mirum de ea accepimus, cum Phcenice auc, qua- pu. tattir ex huius palms argumento nomen accepilTe, iterum mori ac renafei ex feipfa : eratqjcum hxc proderem fcrtilis.lpfum pomum grande, durum.horridum.&acaEteris generibus diftans fapo, e te« nno,quemfermcinaprisnoutmus,euidcntiirimc^caufaeftnommis,PlimHs. ,. . . . «I Animalia. Eli & pifcts capros.td eft aper,& caprifeustuidein Sue a. Capron aliqui phagro pifcem nominant,Varinus:nimtraquod fpinaindorfoei utfetafuill* rigeant, nam & to®»!- Nu- * nienitis cognominat. Syagrides.pifces quidam Epicharmo, Athenaus. ii Propria. Diocletiani didium fertur. Ego apros occido, fed pulpamento alter tiercittir.qucd inde eft natum. Agenti in Gallia Diocletiano dicebat Dryas ( Dryas mulier uetula, Pomponius La tus-uidetiir autem Dryas de foemina facerdcie ucl faga dici,ut Drtiida de tiiroONimium Dioclctia» ne auarus,nimium parcus es.Cui per ioctim is.Tunc ero largus, quum imperator fuero. A t DryasJ Noli Diocletiane iocariinara imperator eris.quum aprum occideris. Ex eo tienationibus deditus a. pros forte oblatos enixius occidebat, difli euentum expedans : quo eft fruftraius.donec pracfetStim pratotii Aprum ( Arium Aprum ) peremit, Catlius. ^ Eft Sd Syagros uiri nomen, ut cw^j-©-. EvWe-futhabct Athcnaicodex imprcfrus,legcndumSv«;if©')Herodoto libro 7. damLaconis.qui ad Gelonem Syracufanum legatus uenit.ut auxilium ab eo contra Medos peie, 4 ret. Fuit item Syagros Aetolorum dux. Syagros apud Sophoclem in Amatoribus Achillis, nome eft canis, fic diiSi quod uenaretor apros, Aihcnaiuslt.g. ApruSjAOT»©-, «.urbsThraciar, Steph, Scythia(Europ3ca)praeter municipia urbibus nitet duabus. Apris Sd Perintho, quam Heracleam pt^ fteriias dixit. Rliodopaliuicannexa,8dc.Marcellinuslibro 17. Apros colonia a Philippis abeli . clxxxviii.M. pair.Plinius4.11. in Thracia: deferiptione. Vallis quardam iuLiguriauiilgo Por. cifera didtur,nimirum ab apris feti porcis feris. Syagra regi#Cilicia: prope Adum Sd Laer tem, getile xravfdiis. Stephanus. Syagros.promontorium totius orbis maximum, in Arabia thunlera, Arriantis. MeiTenij 6d Lacedaemoni) tertiam pugnam ad Apri fepulchrtim inftitiiunt.Locus hic < Apri iimtilachrum ) ad Stenyclcriim Mefleniae fitus eft.Herculem enim ibi ad difleiSum aprum li- bcrisNeleiiufitTrandum dediife.Sd accepilTe ab eis perhibent, Patifaniasin Meftenicis, Capreta: popiili.ubi Apamia condita eft a Seleuco rege, interierunt, lfidc#o tefte apud Plinium. Capreae, uel Capriai.uel Capriene,K«nriws, infula Italiar.ultra Surrenmm Campaniy titbeni circiter ocfto mil lia palTuum, proxima Neapoli, Tiberi) principis arce nobilis. Sd coturnicum multitudine. Capec fltiuius Laodiceam Caris urbem cum Lyco & Afopo amnibus alluit.Strabo lib. 11. Sd Plinius y. 19. In ora otftaiia regionis Italis, Ariminum colonia.ctim amnibus Arimino 6d Aprufa, Plinius 5. ly, Capria, lacus ingens in Pamphylia.ut meminit Strabo lib, 14, b, nigras mons Atticus aprorum 8d urforum uenationcra prsbct.Paufanias. Hippopota» mis 8d apris dentes exertos inferior maxilla profert, Patifanias, Hippopotamo cauda 8d dentes a, prorum.adunci.fed minus noxij.Plinius. ApriCalydonij dentjtim exertoriim alter longitudine dimidis ulns fpecftatur.Paufanias. ric(ii('fl»{’iilloiT’fcAacti/(rii¥A.dl/Kwo.rloi'ai,Odyf.T.de Vlyiie. Eale 6* Aethiopica fera.maxillas habet apri.ldem. Monocerotem Indi iienatur.caudaapro ftmilem.ldcin fid Aelianus. ^Aprorum pernas noiff i uocanc,Uu(f96ctt)(tmmetJ. dTc, Apro» Aias,K«:nf»f, xiyfjr, Varinus. Ie< g*’ Le De Ap ro. H*c. d. e. Lib. I. lofi c. Aprorum kiftra, Biidaus Gratce fvAs;)f(. Ex thynnts ptTcibus maximi, fimil/tcr ut fucs fbli & fcparaiim natant :alij more luporum bini proHcifcuntur , alij iitcaprsgregatim, Aelianus. De robore iracundia apri ad pugnam, adferam nonnulla mox in d. &: e. Eiotjs aifizin^TPfS ot/^stzy i^Z77VC7ay&, tm wtttrfc ^'tTOip hnKei yzs-^oiy rcTict/lvmy, ta/oiyay^ tu/cc^ynyvvs, wru rot? p^vhtot/lnai ^ Fol^ux^ iTTitr V KSr(f(£n/za)(a>f/,Odyr,T.de apro. d. i i/tfiibfeils fcW 7i^tx«p(0if (rt/i'a tis: Et ruit oppofiti nitens in uulnera ferri, PreflTus 8,£«{/,£f yiTKiVsT©', J^vcTHS^ixyovts©-' : TKt a^Kvi «y, iws sKhiHsti «roiTjoi^et, nya m /Itrc^o: n5'o/yi^iiW7yji'fmi/,Harcille. Et alibi, sfi/KsciKa;7t®>(i o-i/jpiSyrt/iSK arat «(/. Achilles adhuc puer. Ater: ■nmy cj^fnifois tufxon ifovo(/,K»mf»s Twmft, Pindarus. Et alibi,YiJi’ 'i^yxmy ?7r7!0-,iy i(&' «i Ati»(/sftylt.A>K/r«~f "Tun fk ItO BLi/iUbiU Utvi ds i-myyfnSiTsSirxy.h of iui-n@-\K ^vXiy^cu, *e^«s« ( alias ii;)As®/«y,!rvf «T3scf«ai'^d'ajJsOT®K«. KxM^lziric-’ iyxsyimyxxiy.l^U’ ty^xn^yct. Carmon quidam dum uenaretur inTmolo monte,ab apro percuffiis.vsro >((e5.5"S!rA»y«t,obqt,PlU«f chus defluutis in Paflolo. Apri quidem,ut Plinius fcribit, percutiunt, foeminsmordent. bed plures /,0 Quosapriocciderunt,inh^nemorabir«us. f rfofoAmi/, uenabulumtgenushaftaquoutunturad uenati^em aprorum,Suidas SC Varin. ^ Hefychius interpretatur "• .fimplici) tyfQtyyiTxrlaitKyny ■ff^sfflAasdioc eftjUcnabulum quod pofliciem lanceg, eminentia habet obftaculai 10^2 De Quadrupedibus. fuDta in E KiUnmt ex Xenophonte notninauimiis. AlyyMs niifwTun Lucillius m Antholo. |oi.a8. Sibinam(mclius.Sibynam)appeUantllIyrijtelumuenabu!.nniile.Enmus,Illyr2rcftant Lis fibynisfe fodentcs,Fcf}us, ( lego c», » Vannus. miMtimelKpk"'” iiiiiv.Athenacusm conuluio Carani Macedonis, Iibr. 4. Dipnoloph. ziym 8C ciyvMt.paruum fcutum.item hafta eferro folida, AfaaMnifsfiy, qualis ohm fiebat ad fuum uenaiio, nem pr^tcr nimium feruorem K robur huius ferte, unde & d.dJus uidetur quafi .« Jk;ilir»y.W*y.T£yXyprijuerdfigynosuocaniAy««idefthaftas,Var,nus.S.yayr,y,iy£.7^^ JAsojAw, Idem. ztywKi,ic!ueiywcs,m ofywis. ) Et mox, In templo T egeaa tarum donaria prteftantiffima funqpcllis apri Calydonij, quae temporis diuturnitatecomputruit, Si pilis omnino eft nudata,3(c.H:ec omnia Paufanias, ^Adraftus natione Phryx,regij gcneris,quum fratrem imprudens interemiftet, Sardis ad Ctos fumconfugit,&: expiatus cum eo h«bitauit.Perhocidem tempus apud Olympum Myfi'ar,aper exi. mi:emagnitudinis(iriioE(«t>«;ii5W)extitit,quiexhocmonteprogrenus Myforumrurapeniaftabat. Ad hunc conficiendum incola: a Crcefo petunt ut Atyn filium cum uenatoribus aliquot mittat. lile »0 quod in fomnis uidiffet filium ferrea cufpide periturum,metuens ei mittere noluit, fcd alios uena tc. ^ res abfffieo.Perfuafus tamen,mittii: Si falutem eius Adrafto commendat. Vbi igitur ad feram per. uentum eft, Adraftus uibrato inafrum iaculo, nonillum, fedCtotfi filium uttlneratum imprudens occidit.qtta re tantum indoluit, ut quamuis re cognita ignofeeret ei Croefus , fefe fuper buftum filij cius transfoderit, ut copiofe feribit Herodotuslib.i, Scribitur autem Ans perT.fimplex, nam alius fuit A-?»: Phryx ab apro occifus, ut inferius referam, f Bspariof/ nomen eft ciuitatis. nam cum apud Noricos populos aper diuinitus immilTus regionem uaftaret , & omnes eum perempturi nihil pro. ficerent , unus quidam fuem inuerfum in humeros aftumpfit , ut poctx etiam de Calydonia fue fa. bulantur.cnempe quod a Diana immiffus agros uaftauerit.no quod aliquis eum inhumeros alTum. pferit,)Quodiiidentes Norici acclamarunt uernaculalingua,B»pOT5:,(Vir unus.Latinteuoces funt, 60 non N^c»jid eft Germanica,) undeciuitati nomen impolitum Suidas, f Suem alatum ■ Clazomenis exortum fuilT^auditum eft , qui Clazomenios agros uaftaret. Quod quidem ipfum in Clazomeniorum finibus Artemon confirmaiiit acddtffes unde illic locus decantatus, Sus alatus no* io5'4 Dc Quadrupcdibos. minatur Jd quod fi cuipiam fabula i. Meatur, ar ego hoc idem non ignorem^ame de antaalidKj}^ facile catioi^elianus. Inter Cafarete difcrimina feua Dianae, Fixiiftt “ haftafuem,’ Exilijtpartusmiferacdeuulnerematris. O Lucina ferox, hoc peperifle m . ‘‘''‘Snc™usA?pl°oTpaterab apro Calydonio interfe^ retuli. Carmon|iridam cum in Tmolo monte uenaretur.ab apro perculTus fluuiis in Padolo.^ Atta: duo fuerunt, alter Syrus, alter Arcas.quorum uterqj ab apro interei^^ ttadLr.Plutarchus ab initio uitat Sertortj. Attes(A:?«Oquidam Phryx cum pafceret ttem deorum fiuoR-hcam hymnis celebraret.amatus cft ab ea.Sf in honore habitus cum frequc t ei appareret. Quod aegre ferens lupiter, Atteninterfecit.non palam ob reuerentiam matris.fed apro immilTo.Rhea poii ludum.cadauer fepelijt, SC Phryges eundem quotannis uerno tempore lugent, Scholiaftes Nicandri. Plura de hoc Atte in Achaicis fcribit Paufanias. Idmonetn Argonautam aper occIdit.Orpheus. Sus Veneri inuifus eil propter Adonin ab apro occifum;uideinbuch.m U crificio Veneris ex fue. Aper ob Adonidis csdem uindus ab Amoribus Veneri adducitur a^d Theocritumidyllioio. Macrobius libroi. Saturnaliorum Adonin non alium quam Solem ^e docens. Ab apro autem(inquit)tradunt interemptum Adonin.hyemis imaginem m hoc animali tm gentesiquod aper hifpidus K afper gaudet locis humidis dC lutoCs.pruinatpcoteflis, proprie^ hy^ mali ff udlu pafcitur glande.Ergo hyems ueluti tiulnus eft Solis, quae 8C lucem eius nobis mmuic OC calorem.quod utruncR animantibus accidit morte. c Caico Myffe fluuio mons Teuthras adiaceqa Teuthrante Myforum rege diflus.Hic cum so quando uenationis gratia Thrafyllum montem confeendiffet, aprum ingentem repertum cumla. tellitibus perfecutus eft. Aper ceu fupplex in Orthofiae Dianae templum confugit Et ^m iienatorm quoCB ingrederentur, alta dC humana uoce exclamauit, Parceo rex pecudi dea:^ fed Teuthras nihu commotus,eum interemipHanc regis improbitatem dea iniqucferens,apro uita reftituit; K regem impetigine atffi infania affecit, cuius ille mali pudore in montium iugis remanfit. Hac re cognita Ly fippe matcr,in fylua ad ipfum progrefla eft cum Polyido tiate Cyranifllio,a quo inftruch deani wm facrifictjs (Uadecime ) placauitunde cum filium fanac menti reftitutum recepiirct.DiansOrthofia ia num conftruxit;8f aureum aprum ore humano infignem ( 5rfiiOTii«(/ luSfumn ) conflario^ uit,P!utarchus in libro de fluuijs. f Aprum etiam in malum augurium retulit Melampu^delirua aionem enim eorum,qu* agenda inftituit aliquis iter faciens,cum obuius fuerit,pra:fagit,Niplias. j» C Olympiteincuriaftmulachrum eft Ionis Horcij,aiuramentofic diifti, Isutraqpmanufulmen tenet. Apud huc moris eft athletas, Sf panes eorum a:fran-cs,gymnaftas item.per aprum diiretfhim iurare (tm ««tifs ttseriii-vvSai ■»iAuii ) nullo fein Olympiorum certamine ufui os eflTe doIO malo,6ic, Caterum in quem ufum poft athletarum iuramenuim conuertant aprum, non in mentem iicnit in. terrogare. Quoniam antiquioribus feculis ufitatum fuit in facrificijs,ut quaccun^ in iureiuradoad. hibuerant homines.eorum prorfus efu abftinercnt.Id quod Homerus uel potilTimum fignificat, A. prumcertc.per cuius dilTeiSas carnes Agamemnon iurauit, rem fe cum Brifeide non habuilTe, per praconemfcripfitinmareabieiftumtHK^fcito-ifafiydi/ititiroi/ TOfit i'sAtijjeAK«i. T«(i(r«OTt, jBmfi ixfie'i>i,PAufanias Eliacorum primo. IdcminMefleni. cis fcribit, locum in Meftenia efte qui Apri fepulchrum nominelur.quod Hercules illic ad difleiSum 40 aprum liberis Nelei iufiurandum dedine,8i: accepifle ab eis perhibeatur. Galatae qui Pelinuntem incolunt aprorum contaiftu abftinent, nimirum quod Attes, quem colunt, ab apro occifus feratuit quanquam ipfi aliam de eo fabulam narrent,Paufanias in Achaicis. Kxn^ocrvjH^nnvKseiaims.YaTi nus. SOTriri;Tii(g£cii!raityx''“'"i'%‘*%‘f“>Hipponax apud Athenaeum. Parrhafij in Arcadia Apol liniEpicurio,ideftauxiliari,aprum facrificabant,Gyraldus, Diana inSamo cognoa minabatur, Varinusmimirum quod apri ei immolarentur. TtfOTfiJ!i!si<«7r6>iciits« mattsllis^oiev, Homerus Odyfleae tertio de Diana.propter ftudium eius circatienationem. Laphria: Dianzapud Pattefes magno in ara igne excitato,apros,ceruos,&alias feras uiuas intjciSt, Paufan. in Achaicis, PROVERBIA. Infaltuuno duos apros capcre,eft eadem inreduos pariter deprehcdere.PIautus inCafina.Iam ja ego uno in faltu lepide apros capiam duos.Erafmus. Dubium non eft, (inquit idem Chiliadis ter tifcenturia fexta,)quin adprouetbiorum claflem pertineatquofieftapudMaronemincarmineBu colicotEheu quid uolui mifero mihi,floribusauftrum Perditus.&liquidis immifi fontibus apros: Vbi quis optat nocitura, nam uentus floribus inimiciffimus, praicipue aufter, ob uiolentiam. Ec rurfus Chiliadis quarta: centuria i.idem repetens.in eum quadrare ait, qui fibi accerfit optante per- niciem allatura. Siquidem apri ( inquit ) non tantum bibunt e fonte impreffis pedibus.uerum etiam iiolutant fefe. Suem iritat,vVoefi'^,in auidumrixarumdicebatur.Susenimagreftisprouocatusre, v-7jsy fodere eft.)Theodotion Hebraicam reliquit.Dodi hodie om nino talpas effe putant, a fodiendo ffc didas. Syluaticus barbaras uoces irbea SC lagocccos.pro tal- pa interpretatur, ut guzden Vetus glolfographus Auicenna:. Animal uocatum habenium foucas in campis habet, & pugnando uenatur animal didum pelagoz,quod Auicenna uidetur uocare mu. rem caecum, quem nos talpam nominamus. V trumhbet uicerit , deuorat alterum, Albertus in Ari. liotelem a 1 ubi nihil omnino tale apud Arillotclem reperio. ^ Talpa GrxceneetjKAit/^uocatur; aut etiam EretAaf.fed rarius.Recentiores quidam, Volaterranus alrj.Grxcc blaflam oes id efi a nocendo dici,ftulte fufpicantur. Blatta enim non blada feribe-ndum: quae didio Latina, non Grsca infediquoddam genus, non talpam fignificat.Ex eodem errore natS puto quod feribit Vo. r latcrranus talpas frumentum in area populari, quod blattae ac gurguliones, infedorum fcarabeo- rumfenencrafeciunt IneptiffimeetiamJAlbertustalpamGracecolty, uel(utalibi legitur) kokyap» pellad feribit quam uoce eum ab Auicenna fumpfiire puto , ut forte Perfica fit. Talpa apud Italo» 1 i' (iis beat oculos. Verum fi quis pratcntam membranam detrabit,locus oculorum apparer,»: pars nigra corundem:ficusdenim,&:dcrcn'pttocadcm,quamlegttimamconfpfcuiocuHobtinent,ut^potccuin obduda cute oculi prefli,confufi,obl*ftfe eflcnt,dum crearentur, Arifto^les, Et alibi,Oeneri taU parum uifus deeft.non enim oculos in aperto id habet: cute tamen detraudTextorem, nni ijo ne.Ouidius tamen in Metamorphoft ipfiim Si focios in faxa conuerfos feribit. Talparum e pelli, bus cubicularia uidimus ftragula. adeo ne religio quidem a portentis fummouet delicias. Namre. ligionis capax dicitur animal.Plinius. Et alibi.Peculiare uanitatis Magorum fit argumentu, quod animalium cuniSorum talpas maxime mirantur ^ tot modis a rerum natura damnatas excitatis per. petiiXj tenebris etiaranum alijs defoflas.fepultis^ fimiles. Nullis xque credunt extis. N ullum relfe gionis capacius ludicant animal ; ut fl quis cor cius recens palpitans^ deuorarit, diuinationis Si re. tum efficiendarum euentus promittant. Veteribus monumentis traditur, gallinaceorum fibras maxime dijs gratas uideri.ficut talp«rum(Uifcera)Magi ueriflima dicunt, illis^ haud ieciis quam fo Icnni uidima pulcherrime litari, hxc enim funt exta argutiflima, in quibus diuina mens inelfe credi tur. Alexander ab Alex. y.iy.Et paulo poft. Apud Magos talparum exta &:ranarum,euentusfQrtu= jo natos.nonnunquam magnoscafus prxdicere crediderunt. Neptuno multis in locis le. go iir^KcAaiaes.ideft talpas facrificant, Si Phurnutus feribit : ratione nominis duntaxat, ut uidetur, quod ipfe iC tigrides nutrit,Petru$ Martyr. ^Inditigrim elephanto robuftiorem multo exifiimant. huius fera: pellem feuidilTe Nearchus feribit, animal uei 6 ipfum no uidilbe; Indos uerd referre, tigrim efle maximi equi magnitiidine,ue5 locitate &; uiribus beftias omnes fuperaretelephantum etiam, infilientem in caput eius, facile fuffo» care. Illas nero quas nos uidemus Si tigres uocamus.thoas uarios clfe, SC maiores quamcatteri thoeS flnt, Arrianus in Indicis. Strabo Iib.iy.tellatur Mcgafihcncm fcribere,tigres in India apud Prafios populos.magriitudinc duplos fere ad leonem, adeo ualenteselTe, ut Unus cx manfuetis a quatuor ho minibusdudtus fi mulum pofieriore pede apprehenderit, adfetrahat. Tigris ad magnitudinem ID leporattj canis, (Anglici, Obfcurus, Hyrcani, Arnoldus de Villanoua) Si amplius excrefeit, Alber» tus. Tigris ell ut leo, Varro. Similis eli Icacnat,pelle tantum uariaexceptatNoo-taifitMsyrwiijTMOD fcs isi^alvafau. A(w(/i«A« Drtf it^w-fitDitJBfltKlgorjirf.Taleseiditleaena:) oculi igneo fplendore mi* eant, Si reliquum corpus fimile eW, nempe ualidum Si bene carnofum, ) & cauda fimiliter prolixa.Tale os, facies, acfimilis in ima fronte laxa pelIis(epifcynion,de qua uoce plura dixi in Leo* ne B.) nutat, & fimiliter frendent dentes, Oppianus. Et rurlBS, mitmveifx cUmt! KBiilwijkf, T»s aVil^nroTiftj/ ifDDit iisrKc-t njiyiiKx d/pSxPiintimii if e(<. Tantum autem prtrftat pulchritu dine tigris inter alias feras, quantum inter uolucres patio. Idemlibro primo de uenatione, in men tione equorum quos orynges uocat.horum alij,inquit, floridis decorantur maculis multis i!r«7j=4(,it TOiM'!ii7i)ftuc tarntjs oblongis tigrium inflar, ali^ uerd rotundis ut pantherae. Melis ex cedro lo prtccipua dos in ucna crifpis, uel in tiertice tiatijs.illud oblongo euenitdifctirfu, ideo^ tigrina: ap* pellanturthoc intorto, Si ideo tales pantherinae tiocantur, (plura fuper hoc loco dixi in Panthera a, inter deritiata , ) Plinius. Panthera Si tigris macularum tiarietate prope folae heftiartim fpedan* ttir,ca:teris unus ac ftius cuiufcp generis color efl, Plinius. Tigres beflias infignes maculis notae & pernicitas memorabiles reddiderunt, fuluo nitent.bocftiIutim nigrantibus fegmenris intertinda* tum,uarictate apprime dccct,SoIintis. Albertus Solini tierba non redle inuertit , nigri coloris efle Icribcns, fiiluis uirgulis qtiafi tindatim intercepti. Tibi dant uariac petflora tigres, Seneca in Hip- polyto. Tigris atra , Vergilio 4. Georg. Maculofa, Otiidio ti.Metamor. Vngues habet adtin. cos, dentes acutos.pedem multifidum, Albertus, Omnia ferme animalia feua feli fimilia funt,'pan* therac, lynces, pardi,& forfan etiam tigrides, commune enim efl unguium magnitudo Si robur, pel. lis diftin(fta,uerficoIor acpulcbra,capuc rotundo, facies breuis, ( haec duo tigridi non conueniunt:) cauda prolixa,3giIitascorporis,fcritas,8( cibusqui uenatione acquiritur,Cardanus. Naturaleonl bus,ficut Si urfis Si tigribus anguftiora ( breuiora intelligo ) creauit colla, quia in terra ceruicem Si ora non dcijciunt pafcendi gratia,fcd aut ceruum inuadunt,aut bouem ouem^ difccrpunt,Ambro filis. Fallo creditur omne genus tigrium foemincum eire,neccoirecum ullomare,fedexuento concipere.capitur enim nonnunquam mas,etfi rarius, Oppianus, Tigrides indomitae rancant.rugiunt^ Icones, Author Philomela. Si ucnatores raptis eius ea. Ullis nauibtis abeant, moefta in littore tigris ululat, Mfirem, Philoflratus in tiita Apollonij, (Juiti* gridis catulum rapuit,appropinquanteTremitu,(ipfa tigride fremente,) abtjcii unum ex catulis. Pii* 4° nilis. Oppianus tigrin & cartera leana fimilia habere feribit. Ii pellem maculofam excipias, Si fimi liter inquit eius tMtjxyxiny oAi-Tis. ^Tigrin Hyrcani Si Indi ferunt, animal uelocitatis tremenda, & maxime cognita dum capitur, Plinius. Videinferius inE. Tigres beftias macularum notaSi pernicitas, memorabiles reddiderunt, Solinus. Etriirfus, Pedum tigridis motum nefeio an ueloci- tas an pertiicacia magis adiuuet. nihil tam longum eft quod non breui penetret, nihil adeo antece. dit,quod non illico affequatur. Catera(prater pellem uariam)fimilis eft leana: fed multo celerior tum hac, tum quibufuis uelocibus feris, curfu enim fimilis eft Zephyro genitori, nam a uento eas concipere falfd creditur, Oppianus.Sduic fabula forfan nimia earum uelocitas occafionem dedit, ut equos quofda uelociflimos e uentis prognatos ueteres fabulati funt,ut equos Dardani ex Borea. In Lufitania etiam equas ex uento concipere, in Equo c, ex V arrone retuli. Prater tigridem niil* 50 Ium animal ferme rapax, pernix eft,Cardanus. Ocyor &c«oD:poteft Si aliter uerti,ubi mulum po» ficriorc pede [ fuo pofteriore pede,muli pedf ] apprehendcrit,)c6prehenderit,ad fe trahat,Gilliiis cx Strabone Deticridecicurequsferumleonemlacerauit, Martialis caimencxtat in libro Spedla* culorum.epigrammate .8. f Tigres in Hyrcania urgente inedia Oxum & Maxeram amnes ali. natani fuperantes, improuife finitima populantur, Am.Marcellinus. f Cibi caufa omne quoties animalium acnu.sVadriipedesprafeftimmaiufculas,inuadit.EIephantumabeafacilefuperari,8d mulum uel pede apptehcnfum «abi , (a maiore fcflicet SC proprie dida tig. i, ) paulo ianm recitaui. uu % 1o62 De Quadrupedibus. rcruos boues K oues inuadit,Anibrofius. Tigris dairobiecSo hado, quo cum faihfliariKf diii uerfata erat biduum totum abftinuit;tettio dic cum efuriens aliud ponularet, felem " pfiilutarchusinlibroVttaanimalium Sfc f Pei fyluas nim neiTima tiuris Heu male tum Liby* folis erratur in agris, V crg.bin Georg. Loitus auer fus ekDhahtis^amelis.tigribus.&ic.quibus auerfa genitalia, Plinius &: Solinu^s. Tigris multos pa rit catulos Albertus. ^Pigris curfu eft fimiUs Zcphyrogenitori; ctfi fabulofum uideatur tum mifceri. falfd enim creditur omne tigrium genus femineum efle.nec coire cum ullo mare, ca pi« tur enim nonnunquam mas.etfl rarius, ut qui uifis uenatoribus canilos deferere,&: fuga fibi con u. {erefl”?manen^cumeismatre.Oppianus. Ex tigride K cane nd.cos canes gign. confemai. uerum non ftatim,fed tertio coitu.primo enim bellumos adhuc catulos procreari aiunt, alliganmr ,, caneslocisdefertis,Knifibelluaincenf,libidinerit.fepelaceran,ur.Ariftot^^^^ Idem al.bica, nes Indicos generari fcribit ex cane 5C fera quadam fimili,»*^»6ai airos nomine non exprelio. Plinius Hyrcanos canes ex tigribus nafci fcribit, ut dixi in Canibus rebullis. D* Tigris bellua efi afpera.faua.indomita.rabida.his enim epithetis eam poeta cognominant. TI gres fenes m nunquam feritatem exuunt, aliquando fubmittunt, & cum minime expeiSaueris, ex. afpcratur (oruitas miugata, Seneca in epifioHs. Leonibus nranus magifter infetiC} ofculatur tignm fuuscuilos.IbidcmdtanteCrinito. Indi ad fuum regem afferunt tigres domitos, cicures panthe. ras,&c. Aelianus. Plutarchusdn libro Vtra animalium Kc.) feribithosdum quo cum tigridi ui- uendi confuetudo fuiffet,cum deuorandum huic quidam obieciffenqeiufmodi feram, quamuis alte i« rius cibi nulla facultas effet.ab edendo non modo fe fulletaffe toto biduo, uerB etiam ut alia ciba pe tere intelligcrctur,caueam(galeagtamlqua conrineretur,diflraxiffe,8^ dirupifle. Eandem hiiloria de pardali, qute hoedum iecum nutritum atdngere nolueriqex Aeliano retuli in Panthera D . Tigrit animal eft fauiffimum,& incomparabili rabie fieuiens, praicipue quando raptis catulis infequitur uenatores.Phyfiologus. Leones.pantherac Si tigrides.fetus fuos uehementer amanq & proipiia contra uenatores pugnando,quatuis tela SC mortem quocp contemnunt.Oppianus libr.;. de uen^ tione,De ijfdem &: lyncibus ibidem fcrlbit,quod Cum ad latibula fua reuerfa: catulos iibi ablatos no reperlunt,magno6Cmiferabili eos ululatu plangant.^ Tigrismasrard capitur.nam uilisuenato. ribusreliflis catulis in fugam fe conijcit.femina uero cum catulis manet, fiC animo moefta alaitisue iiatoribus irretita capitur,Oppianus, Plura adferemus mox fequenti capite. Tigris etiam ( ft. 5“ milia proxime de elephanto dixerat)feris catteris nuculenta, atip ipfa elephanti quotp ipernens uefii gia,homine uifo transferre dicitur protinus catulos,Plinius. 4 Qtiai animalia tigris inuadat. Ia. niet,aut fuffocet, prxcedenti capite dixi.uidetur enim cibi duntaxat gratia, quaccunij confequi po. teft. Interimere. Tigrem dicunt fi tympanorum fono cbftrcpatur, infanire atip furere,fefe^ dt> fcerpereK lacerare, Aelianus. E. Tigris uiuus capi adhuc non potuit, Varro de lingua Lat. luxta Gangen Indisfluuium bu. gloffo iunilis herba nafcitur,cuius fuccum expreffum Indi feruant. Si intempefta nodle latibulis ti. grium afpergunt.unde illaific affTClunmr,utcum progredi nequeant, immoriatur, («j t^T»|u/'vi'a!' ftiy TiyeceicES, |.s^vi'if/illi'0u,6i/H(rxi»7iy,) ut Catlifthenes prodit tertio deuenatione, 4* Plutarchus in libro de fluutjs. Tigrin Hyrcani Si Indi ferunt, animal uelocitatis tremend»,& ma. xime cognitj dum capitur -Totus enim fetus,qui femper numeroius eft,ab infidiante rapitur equo quam maxime pernici,at(p in recentem fubinde transfatur. At ubi uacuum cubile reperit feta(ma ribusenim cura non eft fobolis)ferturpratceps,odoreueftigans. Raptor appropinquante fremitu, abqcit unum excatulis.Tollit illa morfu.&l pondere etiam ocyor adla remeat, iterum^ confequitur 6C fubinde.donec in nauem egreffo irrita feritas faiuit in littore,Plinius. Tigrium potentiafuelo citas)maxime probatur.cum maternis curis incitantur.cum catulorum infiftunt raptoribus. Succe, dant fibi equites licet. Sii aftu quantolibet amoliri praidam uelint, nifi in prtefidio maria fuerint, frU' ftra eft aufum omne.Notantur frequentiflimc,fl quando latrones ( uenatores) fuis afportatis catulis renauigantes uidenqtn littore irrita rabie fe dare praecipites, uelut propriam tarditate uoluntaria ca> ftigantes ruinatquanquam de fetu uniuerfo iiix unus queat fubtrahi,Solinus. Ad naues ufque procedere ligrim ferunt catulorum repetundorum gratia,illis^ ftceptis cum gaudio abire, quod fi ablatis catulis abeuntes naues afpiciat,moeftam in littore ululare,(uide etiamfupra in D .)quandocp etiam ob doloris magnitudinem mori,Philoftrat.lib.a. de uita Apollonij. Mas raro capitur, nam ue flatoribus confpetSis.catulos deferit & fugit.femina uerd cum eiS manens jirretita a uenatoribus ca pitur,Oppianus. V enatores quidam fphacras nitreas catulorum quos rapuerint iniequentibus ma tribus obtjciunt.quas illx intuentes,imagine quam iplie reddunt decipiuntur,ut catulos fubeffe pu tenqidm eo magis, quod fphacra moueatur,ceu iiiuum in fe animal continens. Sed cum tigris fphat- ram pedibus confringit, ut catulo potiatur.delufam fe uidens pergit infequi. Illi alias fubinde fphae, rasobtjciunt,deludunfe,donecadciuitatesuelnaues euadant, Albertusi f^Darienen infulam 6» floui Orbis in Oceano C3ccidentali,quai oeSo fere dierum nauigatione ab Hifpaniola diftat, infefta. eam anno fuperiore(circa annum Dom jii i ji4,)aiuntjita ut integro femeftri tempore, nox nulla in= demnis De Tigride. E.F. Lib. I. lodf demnis abierit, tjuin uel iuuenca aut equa, canis aut porcus, intra uici ipiius «ias interimeretur. Ar. menta greges^ iam aflequuntur, imo Si minime tuto referunt, domoexifle quenquam eo tempore» quando praecipue catulos alebat, tunc nantp adoriebatur Si homines,fame urgente catiilorum.fi hs» mines prius occurriffent quam brutum animal. Neccflfitate cogenie tandem ars inuenta ell, qua tanti fanguinis poenas lueret. exploratis angufttjs femitarum, quibus ecauerharum latebris ad prae, dam noflu prodire folebat,itcr feiffum eft.Excauatam ferobem cratibus fif egefta terra,parte fiiper. uacua dirperfa,ftrauerunt. Veniens incautus,mas quidem «rat, tigris deciditin FoUcam, Si fudibui acutis in ferobis fundo fixis inhaefit.Rancatu fuo unitierfam obtundebat uicinia. Si montes illo Itri. dorereboabant.Saxis ingentibus e foiTaefupercilifs in eum fudibus infixUm dciet!fis,peremptus eft» Ii In mille aflulas Si mille fruftula.fixa dexn-a, direflas haftas Si ab alto iaCulatiis dlVumpeba t. Semia. nimis Si exanguis formidine replebat intuentes.Ioannes quidam Ledefma Hifpalenfis.de tigride il Io fe comediffe faifus eft. bouina carne nihilo deteriorem efle mihi retulit. Vnde tigridem eift dicat interrogati),gui nunquam tigridem uiderunt:refp5dent,a maeulis,a feritate, a dexteritate, a fignis^ altjs ab autRoribus datis tigrim arbitrari. Cum & pardos Si pantheras maculatos ex ipfis piacritp ie uidiiTe praedicent. Tigride mare perempto, montes uerfus ueftigia illius fecuti, antrum coniugale ipfius domicilium adeunt,duos,abfcnte genitrice, catulos uberibus adhuc matris indigos auferunt. Mutato confilio,quo grandiufculos effetSos in Hifpaniam poft hsec mitter5t,fcrreis catenis diligen. fer in colla compolitis, ad maternum antrum paruulos reportant latilandos . Pofi paucos inde dies regrsfli ad fpeluncam, catenis nil fuo loco mutatis, uacuam reperere fpeluncam. Putant a matre iii io ftullapratrabiedilaceratos.abiatos^nequifquameisfrueretur. AiTeueranc nanep foltii e catenis nullo pado potuiffe uiuos. Pellis perempti tigridis ad Hifpaniolam,ficcis herbis SC culmo farda.mif fa eft ad Almirantum SC primores.Qiii a tigride incommoda padi funtjfiO qui pellem eius tradarut, hate mihidifteruerunt.qua dant accipimus, Petrus Martyr Oceanex Decadis ;. libro i. <[ Diuus Auguftus Q.T uberone, Fabio Maximo coss. quarto nonas Matj, theatri Marcelli dedicatioe, ligriia primus omnium Romae oftendit in cauea manfuefedam : diuus uero Claudius iimul quatuor, Pii. nius, inter munera Augufto miffa ab Indis.tigres Romae uifa: fuere primo,ut author eft Dion.Cae lius. Fuerunt fub Gordiano Romae tigres decem, leones manfueti fexaginta,6ic. lul. Capitolinus » Heliogabalus portentofiingenq imperator, leones tigres ad currum iunxit,Cybelem fe & LiberS patrem uocitans, Textor ex Lampridio. Meminit etiam Crinitus i6. lo. Pidoqliod iuga delicata }o collo Pardus fuftinet, improbaecp tigres Indulgent patientiam flagello, Martialis in libro Speda. culorum epigrammate 148. Romae in triumpho Aureliani fuerunt tigrides quatuor, camelopara dali,alces, Vopifeus. Edita munera in quibus praeter aha dtuerfa ex toto orbe terrarum , tigrides , exhibuitjCapitolinus in Antonino Pio. F. Menfaeapud Indos imponuntur leones , apri, 8i tigrium tlunes, CaeWfis enini animalis huiuS partibus uefei Indi prohibentur , Pbiloftratus lib. 1. de uita Apolloii. Qui in Datiene inlula tigri. nam carnem guftauit, bubula nihilo deteriorem efle retulit, Ut pracedenti capite recitaul. H. a. a, Tigris ab alijs aliter fcribittir, inflexione etia 8i genere non tjfdem utuntur authores. 40 cum animal fignificat: 7r>j»suerb,cumfluuium, Suidas.fed hanc diftindionem non uideoobferuai ri. Tij^iesv/yaT»tifsfi-r«i, Dionyfius Afer defltiuio. T^^itiota habet in ultima (inquit Euftathius Dionyftj Scholiaftes,) quod inflexio indica t.genitiuus enim Ti^i©- eft apud Ariftotelem (Sd Dioijy. fiumtut utgenitiuus Atticus inde fiat Tiyfws, Arrianus tamen per d.infledit, Trjjiii'©', ut etia author fabula Sufanna, Daraafcenus ut inferiptio pra fe fert. Sic ft: a ubcabulo Apis gignendi Cafum altj aW©- faciunt, alij Am»t,Sunt qui feribant 7i)|»s,7ij^»7»s,ut nomina in »s Iambica. Apud lulianum quidem Si ArrianS de geftis Alexandri, reperitur etiam fiyfHS , de fluUio,per p. ab initio, Eft SC Paphlagonia fluuius Tigris, Xenophonti, Hac Euftathius ; PolTunt autem ohi. nia fic accipi, ut tam de animali quam de fluuiointelli^antur.ni^sc tantum per p.ad fiuUium proprie pertinere uidetur. Ego in Arriani Indicis inuenio ■j^»c,vi)^»^,ri^»(',de animali. Graci autlio. e* rcs,quos ego uiderim.omnes fine delta infledunttLatini uero aliquot cum delta, prafertim receiioa ' res.Tigtides enim legimus apud Solinum,Capitolinum,& authorem Philomela! Tigridum, apud ASi.M3rcellinum;Tigridibus,apdy Capitolinum. Ocyortigride.Lucanuslib.y; Tigrih, tigfim, &tigrem, apud ueteres Latinos reperio, omnia in accufandi cafu. Legimusfidin plurali numero apudclalTicos authores,Plinium,Seneca,8i:c. tigres, tigrium, tigribus. T u (alloquitur tefludinem inftrumentum muficumjpotes tigreis, comites® fyluas Ducere, Horatius Carminum j. 11. Ideni in libro de Arte.primam Intius uocis corripuit, DieSus ob hoc lenire tigres.rapidoscp leones.de Ora pheo. Tigris qui eft ut leo, qui uiuus capi adhuc non potuit, V arro genere mafculino, Plini us Si alii Latiniomnes, ni fallor, foeminino genere efferunt. Graci uero plerii^ in mafculino, Paufanias, Oppianus StrabotquisrVaSir.yisss dixit. Plutarchus uero in libro Vtraanimalium.&c.foeminii 6 nurn fecit ’ IT Alfebha Arabice eft nomen commune ad omnia quadrupedum genera, qua dentia bus & unguibus fuis aggrediuntur hoffiines mordendo & lacerando, «quandoip mortem iltfereii* do ut leo , lupus, tigris, Si fimilia , Bellunetifis. V«us Auicemia interpres lupos uertere folet, A '1064 De Quadrupedibus. fiu«.o dicor.fiua.-as ad dicitur ex me, lunda^ funr uento. num Semina Vergilius de Italia. Quis fcit an hsc feuas infula tigres habcif Ouidius cpift ^o. ™dlTuarfepeloratlgres.SenecainHippoly.o. Virgatat,Ib.^dem. Etprarterea apud-Te, vtorerTfer^ac^bte Afe,afper^,auid*,capiftraw,Cafpfe,carchef.x,Caucafe^,cor,c.t* den- ratx efc feri*,furib. ndx.Gange.icx,immanes,Indx,Martix,Par.hicx, pedeftrenux.rab,ofe, .» TauX rSdx feux. truee^, fpumantes, ualidx, uiolentx. f T.>« Opp.anus T.. SAe«vfc« wA»? ««.>T»i/,de tt. ®"‘’r^grinus adiediuum. Menfx tigtinx Plinio dicuntur, ut fupra retuli : qux oblongo uena. tum difcittfufunt. tales apud nos exacere K fraxinofiunt.Sf utr^plendeantflauo pigniento(ucr nicem uulgus uocat ) illinuntur, f Tigris nomen eft nauis Maffici Vergilium ded- mo Acncidos . fHippotigrin animal celebratum inuenias in Antonino Caracalla ex Dionis Ni 'cTiOTis^drinomen in epigrammate quodSuidas citatin didioneaAJt! Tiycis^ Ufss JSiAsi/.lii 9'’ bAiW Khiit;®', t(/ % 4 Aitfas Jjsiwwiiws. Tigris Ouidio inter canes Alcxonis ratur. Nominibus canes nonlongilTimis appellandi funt,quoceleriiisquif^uoCatus exaudiat, nec tamen breuioribus quam qu* duabus lyllabis enuncientur,ut funt Scylax.Feroxiaut Luna Cerua Tigris. Varro. Tigranes rex fuit Armenia maioris.quem primo Lucullus, deinde Pompeius Magnus uicit.Eft SC fluuij nomen. f Tigris appellatur ingens fluuius, propter tielo. citatem, qui inftar beftix nimia pernicitate decurrit. Hic de paradifo exiens, luxta Scripturj fidem, pergens^ contra Aflyrios.poft multos circuitus (lofepho tefte) in mare rubrum deflutt.Plura leges in Onon^llico.De feriptione &C inflexione huius uocabuli attuli quadam fuperius ab initio huius capitis. QiiafficaputrapidotollitcumTigridemagnus Euphrates, Lucanus. Tiwsc,fiuuius Pc4arum,8f Huutj fenitus./oifeHefychius. Tigris rapidiffimus fluuiorum eft, ut nullus ei per« nicitateconferripoffitiquamobrem Tigris uocatur, quodiaculum uel fagittam uelocitate xquet. 50 IVIcdi cnim fagittam tigrin uocat Sic SC Acis Sicilia? fluuius apud Theocritum ditrus uidetur, quod ■ iKi4 id eft fpiculo uel telo celeritas eius comparetur. Aliqui tamen malunt a tigri fera nominatum huncfluuium.Fabulantur enim quod cum Sylax (So'M«|,apud Plutarchum de fluuijsjhic amnis uo carctur.hoceft iiitTSJ^ifsc.Cnimirum aprxeipiti dC prono lapfu.qtio in Araxem 6C Arfacidem palu* dem deiioluitur,)poftea tigris appellatus fithancob caufam ♦ Bacchus ab irata lunone ad infaniatn redadlus cum paffim temere uagaretur ad hoc flumen peruenit, 8 pheus, D'dl^us ob hoc lenire tigres,rapidos^ leones, Horatius de Arte* ^ h, Bacchus in curru,quemfummum texerat imis, Tigribus adiund^is aurea lora dabat, Oui dius I. de Arte, Hacciiirtute)temerentem Bacche pater tuse Vexere tigres, indocili iugum Collb _ trahentes , Horatius Carm* 5. Sed de tigribus altjs^ feris maculofis Baccho facris , plura dixi iii Panthera h. Heliogabalas tigres iimxit, Liberum fele uocans, Lampridius* ^Poetis quide om» nia licent, redcumaliquauerilt'mi!itudine,noniit Serpentes auibus geminentur, tigribus agni, Ho ratius de Arte* f[Protei conformatio in diuerfa corpora, imaginum falfanim rationem continet quibus deludimur. Eft qui cxplefle iram, crudelitatis coceptaculum, inter optata maxime opinatur^ tunc in tigridem demutatio recognofcitur,&c,C3dius* DE VRSO. At KS V S Hebrais eH "sv^jdob, comunis generis, plurale dubim. Primo Regu capi 17. Arabice legitur dubbe, (quo nomine Saracenos etiam hodie uti quida prodidit,) Chal» daice t<3’)'^,duba, Alduburfus eft,BeIIunenfis, Aa^^zfAsurfusCbaldatisjHefych.Varini Auicennac uetus interpi^s alicubi adib,id eftjliipum cum aldub,id eft urlb confundit: V i de in Lupo A * A draces, id eft tefticuli urfi, Syluaticus. Maratftis, id eft fel urfi', Idem, uidetur au* tem nomen inepte compoficum,ex diuerfis linguis.nempe a marah quod fel Hebraeis,6<^ ardos, cyxi *7T>j,quod Grateis urfum fonat. ^ Itali hoc animal uocant orfo : Galli, ours. Hifpani fimiliter Italis Orfo:a!q tamen ftne r.ofo uel offb proferunt. Germani b^r,aelcut alq fcribunt)bccr, Angli ftinili* ter beer uel bC4re. Illyrica lingua uariat.namBoheminedwed appellanttPoIoni wcwer,per anadw plofin(utapparet)G€rmanici uocabuli, B* Vrfos multos regiones frigidte gignunt, 5^ quidem fufeos aiit nigros, quorum duo funt genera: magni & paruLhi facilius aftjores fcanaunt,6<^ in tantam magnitudiMem, in quantam illi nimqUanl - creftuntjGe. Agricola* Paruum ufforum geiiUs audio abgfiduetijs noftris uocari (lemb^UO} iti lo66 De Quadrupedibus. eftfaxatilesautfaxorumincolas urfos.Maiores, in quibufdam Germante Iods,^4UptbStm, quafl cafaitales urfos. Vrfiis alius uulgo liotus eftA alius aquaticus colore albo, qui ut Ultra ec caflor, Albertus. Siirtt quadam genera urforum alborum SC c^num K ^ fimilium quorundam animalium amphibia, qute tam in aqua quam m terra uerfantur, " Occani indulis ad Septentrionem, diuerfis locis, Idandiae pratcipuc, magm « feui urit all^ repemiti m^SttibL fuLlaciem frangunt e foraminibus extrados pifces deuorant, ut Olaus Ma. enus annotauit,Sed df uriis albis plura adferam paulo poft. Abundant ur^n alpints HeluetiK re. eionibus magni, ualidi, Si pra csetetis animoii, ita ut robufios etiam equos Si boties lanient.quam, f brem ab incolis magno ftudio capiuntur,Stumpfius. fFormica nimium abundant m talis Indite partibBs nonnullis.ibi gignitur animal quod uocat v R S V M F o R H i C A R I V quodlinguaeasraplatdepafcatur^.attpfic regionis iadura proutfum eft, cum ad nullum alium ufum hoc animal paratum uideatur.necj enim ferum cft,nec mordax: diduma potius urfas a fim = litudine corporis.quam a robore uel feritate, hoc linguae humore difcutit acdilqctt iolidmimas for* micarum domos.inde etiam his difiedis lingua harcntes ad fe trahit ac deuOTat.Cardahus. •rElepbanti fi aLibya didi effent Lucg boues fortafle, pantherae quotp Si leones noti Africanae beftia dicerentur.fed Luca.Sin ab Lucanis, urfi cur potius Lucani quam Luci didif Varro de hn» guaLatina.Et rurfus, Vrfi Lucana origo,uel unde illi noftri ab ipfius uoce : ( fed lo^s inihi corru. ptus uidetur.) Vrfi Perfici ultra omnem rabiem faeulunt, Marcellinus hbr.14. Quod freno Li. byci domantur urfl,Martialis. Numidici urfi forma caeteris praeftant, rabie duntaxat, « uill« pro- fundioribus. Solinus, Seruatum eft ( inquit Crinitus ) in Romanis Annalibus relatum, urfos N umt-lo dices in Circo Romano ab adilibus aditos M. Pifone SC M. MeiTala coss.quam rem C.Plmius mi- rari fe plurimum refett.quod etiam Numidicos additum (it, cum in ipfa ( ut inquit ) Africa minime urfi gignantur.Ego etfl a Plintj authoritate non cenfeam penitus diffldendum.non tamen pr jtermie tam quominus ea de uriis Numidicis aicribam.quacum publica Annalia authoritate conueniant. Poft hac recitatis Solini uerbis, tum illis qua nos iam attulimus : tum illis quibus Annalium uerba continentur.ut apud Plinium quotp,addlt:Hcrodotus quo® Halicarnaffeus idem fenlit de uriis Li bycistut poetas noftros mittamus qui aperte probant fuiffe Numidas urfosmaxime celeres, nam S£ Numidas SC Libycos paflim appellitant. cuiufmodi illud.Profuit ergo nihil mifero.quod comminus uribs Figebat Numidas Albana nudus arena.Hac ille. Mirabile in Aftica.ncc apros, nec cer. uos.nec urfos eire,Plinius 8.56. Atqui Herodotus Iib.4.certlum SC aprum duntaxat in Africa repe. J» ririnegat.a: Ariftot,dehift.anim.8.i8,ceruum.aprum, SC capram fylueftrcm, uel, ut Plinius trans. fert,capream:urfum uerd de fuo addif.lapfus,ut puto.memoria.cUm Cretj non Africae urfos deefle diceredebuiliet.namproximCanteCretaemcminerat, his uerbis, Mirabilcirt Creta ceruos, prster. quam in Cydoniatarum regione.non efieiitem apros & attagenas.herinaceOs, Vrfos uerdCretam non alere hoc loco non meminit.quod tamen alibi aflerinln Olympo ( inquiens) Macedoniae monte non funt lupi, nec in Creta infula, ibi quidem non uulpes urfi Ue. Et Ariftotelcs in Mirabilibus, In Creta ( inquit ) lupos, urfos,uiperas,& his fimiles feras ftafci negant, eo quod lupiter in ea natus fit. Angliam quotj urfis carere audio. In extrema Arabiz regione a Dira uf^ ad Auftri corriil cir- ca ultimum promontorium.urfi reperiuntur carniuori, qui noftros SC magnlttidiiie SC celeritate Ion ge exuperant,colorefului, (OTf/M,rufIi,)Strabo lib.i 6. Apud Roxolanos Sc Lituanos ingentes ho. 40 die uenantur urfos.qui regibus illis funt etiam in delicqs manfuefadi, Volaterranus, In Mylia aiunt genus elTe urforum alborum, qui cum a aenatoribus urgentur.talem halitum atdant,qui CanS carnes putrefaciat, aliorum quotp animalium cibo ineptas efficiat, QUod ft quis iilftct 6C propius accedat, phlegma copiofum ore emittunt, quo canum ora afflat, & fimiliter hominum, ita ut uel fuf focet uel excKcet, Artftoteles in Mirabilibus. Myfia albos urfos gignit, qui pifces ut lutra SC fiber capiunt,Ge,Agricola.fed quaerendum an Myfij illi urfialbi.quorum Ariftotelesmeminit.terreftres tantum non amphibij lint. Paufanias in Arcadicis meminit uidifle fe apros albos.&i urfos Thracios albos, quos homines priuatipoffederint, Aethiopiae rex in epiftola quam Hebraice ad Pontificem Romanum fcriplit, camelos &; urfos albos in regno fuo reperiri teftatur. Iam perdix uifa eft alba, Sc coruus,8f paffer.Sf urfa, Ariftoteles in libello de coloribus, Ruellio interprete, uide in Ceruo B , yo' quamuis in codicibus uulgatis habetur.asa Trtfm 1(9« lAaifss asa (tgras.Kc, Ruellitis no (iU«s, fed ASfiis legit, quod probo. • Vrfus animal eft humidum ualde SC informe, Albertus. Vergilius urIoS informes, Ouitiius turpesdixit. Qtiidnifipodus iners, ftolidae^ferociametistOuidius inHalieut.de urfo. Corpus ei craffum Sfuixlmobile, Albertus, Vrfos multosregionesfrigidaegignunt,8i quidem fufeos aut nigros, Ge.Agricola.Sunt qui urfum femper crefeere affirment;& fane inueniuntur aliquando urii longitudine quindecim ( quinij ) cubitorum. Sunt autem apud nos nigri.fufci, SC albi, Albertus. Forte pellem urfinam dum haec commentabar, Viennae uidi ex Lituania allatam.longitudinis cubi, torum quin9,latitudinis tatx ut quodlibet uel bouis tergus uincerenquae Cacfari Maximiliano tum in Thermis Badenfibus lauanti oblata.fummae admirationi fuit, Vadianus in Melam. Vrfi pellis fpiffa Sf uillofa eft, Albertus. Numidicis urfis uilli profu»diores,Soljnus, Illis qui ad dIffecSio. nem parda humani corporis praeparari uolunt/idcfint fimi£ aut fimiles eis animantestalias deligent • quibus DeVrfo. B. C. Lit). I. to6 quibus anuum extrema in digitos quintj difcrcta finq&ic. 67C>ppianus de urfoiGillius iiers tit rugitum infeftum. Venatores noftri de urfi irati uoce utuntur uci bo btemmcn uel bHimfttClIt aliqui etiam Vrfus latitans fum murmure quodam pedes fugit, Alexander, f Ingredi, iintur urfi Si bipcdes,Plinius. IngrediueI duobus innitens pedibus eredus aliquandiupotefl, Ari- ftot.fed non diu, Albertus. Inter ingrediendum pedes primum anterius leuiter in terram poniSt, xo deinde pofteriorem quoip partem fubmittunt ; unde & equos iimiliter ingredientes b&tnban qui, ^ dam uocari uolunt. Arborem auetli derepunt, Plinius, hoc eft, non proni, fed pofterionbus pri* mum pedibus , anterioribus interity molem corporis fuftentantes , ne ruant : Si in hoc quoque ho= minem imitantur praeter morem quadrupedum, Vrfiparui, (quibusnoftri afaxis nomen po= fuerunt,) facilius arbores fcandunt , Georg. Agricola. Homini genua Si cubita ronuaria ; item urfis &:’fimiarum generi, ob id minime pernicibus, Plinius. At Oppianus , 0(<(,(e «Ki/TiMjr. Vrfi corpus ualde craffum SC uix mobile eft, Albertus. Vrfo uis maxima in brachijs SC lumbis- 'unde interdum pofticis pedibus infiftunt , Solinus, Brachijs quidem SC manibus tantum ualcnt 'ut retia ijs potius quam dentibus difeerpant. V rfus brachijs ad multa opera utitur, his ali, otiando ligna forte inuenta in canes proijcit, SC frangit oliucta & alueatia apum, SC in fublimefcanii dit Albernis f Vrfus animal uorax eft, Erafmus. Vrfus animal omniuorum eft; quippe qui ^ SC frudus arborum quas confeendit cojfore lubrico edat.a; legumina. Si apes perfringens alueos, Si cancros SC formicas, carne etiam uefcitur.uiribus^enim fuis confidens , inuadit quadrupedes di« In t0 De QjLiad ru io6g iicfav aninn.rcfcrsh- )An{!ote1cs, Carnes oirricspramaferatas.KpropctTiccJiin’ pti‘res ccw nicd i Idem QmbiisuerbisMkli.Ephcfins affc.it Ar.fictelem ime«exiffe,u.mmnon nes alirimis animalis, nifi pene pumdss : cuius contrarium docet oblertiatio, nam dcui^ii Cue SC tauro ffaiim uorat.undeconffateum recentes carnes uorarc.Meliusig.tur exponas, ut dirtumelt. quod urfus uo. et etiam cadauera quorumeunm animaliu quat umcit ac i'n pug:w fuperar, Vrf. a- frune, fronde.uindemia.pomis t.iuun.;& apibus,cancris euama fo; mi, ts.l Imius. \ rlus al.us cft aquaticus albus, qui ucnatur fub aqua.utlutra acaftorialius terreftris tantum qtiiccmedic c.rnes.herbas,meI,afru(ffusarborum,Albertus. Vtriqueeomeduntearnes mel.fiudusarbo. rum,hcrbas Gc.AcricoIa. Vcrpercmusdrciingemiturfusoirile, Horatius Epodo. Intiaiantiir alucaribiis arum.iiaximefauos appetunt, nec auidius aliud quam mella captant, Sohnus. Huius cratia arbores fcandunt.tibi examen apum fyltieffrium animaduerterint: & clauat mucronatar a ra> mo dcpendentis.&l aditum examinis obtegentis, dum manibus indignantes reqciunt.fubindercci. procis itffibus intereunt, ut pluribus dicetur capite quinto. Aliquando in mellarias toueas illapli, in dsfiiffoeanttir. Oculi eorum hebetantur crebrdiqua maximecaufafauoscxpctunr.titconuulne ratum ab apibus os Icuet fanguinegratiedinem illam, Plinius. V rfieum extra latibula fua pafeun. tur circa arbores frugiferas fere capiuntur.Pollux. Herbam arum comedere folent cum primum clatibtilocsrediuntur.ut inteflinum laxetur & hiet, Artftoteles. ( Vide etiam triferius ubi de lariia. tione CIUS dicetur.) Mauh*oIusScnenfisarbuftumquoddamfpinofum,(quodGani, uimiIifUf. detur fpinam alba uocant.noftri mSlbcetOfoIiisfeic utapij diuifis.florc albo.baccis rubeiibus,&c. in montibus circa Tridentum panem urfi uulgo ttocari audior cft. Ego hanc Plintf fpinam a ppendi 1» ccmeffecoriijcio:ipfeGracorumoxyaeantbamfaeir,&diucrfamab ea uttam crifpinam Italorum fiueberberimuulgarem. Idemalibifcribiturfosdeledarifpeeieillarubi, qua morafertodiSrat» &: rubicunda.noliri quod hinnuliscertiorumgratalint btriSbcerc appellitant. Galenus libro 7. cap.4.de compof.fecundii locos, plantactiiufda meminit, qua uua urfi nominetur.folijs arbuti.Sfc. Iianc quidam ribes noftrum utilgd didum efle connciimt, fed falluntur, cum non arbuti,fcd opuli fere folia habeat. Catera animaliafana quacatnibus uiuunt,herbas noncomedunqpraiet homi nem ar urfum, Albefttis, fVrfi bibendo nec lambuntnecforbenf.titcateraanimantes.fedaqttamquoquc morruuo- rant.PIinius 8C Ariftotcles. ^ Cum deguftauere mandragora mala, formicas lambunt. Plinius, Cum guffauerc mandragora mala.moriuntur.fed eunt obuiam, ne malum in perniciem coualefcat, &. formicas deuorant ad recuperandam fanitatem, Solinus. Cohftat iirfos agros deuoratis for- miris fanari.PIinius. (Vide nonnihil etiam infra, circa finerii eorum qua de latitatione utfi affeen. tur.) Vrfiis cum naufcalabdrat,myrmeciamadit,aflidens9 linguam humore dulci fluentem exer tam Icuiter tanditi tenet, dum fcatere formicis uideat.cas degltitit poftea,& plurimum initatur, PIi} tarchus in libro Vira animalium,8fc, Saturitatioccurrit uomifiOne, quam fibi excitateomman» ducatis formicis. Textor fine authore. Vrfus uulneratus herbis ficci temperamenti litilnCfa (a« nare tentat, Albertus. Oculi eorum ficbetantur crebro ; qiia maxime caufa fatios expetunt, ut conuulneramm ab apibus os leuet fanguinegrauedinem illam.Plinius. A latitatione egreffat in diem liberum urfar, tantam patiutur infoleniiam lucis, ut putes oblitas etecitatc.Solinus. f Dicunt aliqui tirfum femper crefccre, Albertus. f Animat leonis Uiriis graue.urfi pcffilens, eontatffa ha. 4» litu cius attingit nullafcra.citius^putrcfcunt afflata teliquis, Plinius. Vide in Leone C.Iti Myfia aiunt genus effc urforuin alborum, qui cum a uenatdribus urgentur, talem halititm attfafit, qiii ra- tium carnes putrefaciat, dfc.titin B. retuli. fVrfac Veneris libidineflagfani.¬flesdies^ ad coiiu inflammatilfimatmaritos appcttint.Et quoniam ferat gfauidat maribus iion fhifccntur,pr»tcr lyncem 5C leporcm.urfacnc diutius maritis careant.tit ad Veneteriiiimatutius redirepoflint, priufi quam certum pariendi tempus uencrit.uentremelidunt, & partu uiolentcr eduntiac mox a recenti partu fimu! &: alendte proli, & explendae libidini, (ut cuniculi <5*10(5, ) dantoperam.Oppianus : ex quo Gilbus perperam tranftulit urfas etiam grauidas coire. Tempore non alio( quam libidinis > catulorum oblita leaena Satuiorerrauitcampisinccfuncra uulgd Tam multa tnformes urfi flra gemcpdedere, Vergilius. Vrfi.lupi.leoncs acrius libidinis tempore in eos qui accelferint, fatuiuf, y» inter fe tamen minus liacdimicantuidelicet obeam reni, quia nullum cxijsgrcgale en,ArifioteIcs, De Philippo Coffeo Coiiffantienfium factis pracfcllnius;K alib/.humanitus firati. Ojiadrupcdiim ur& detnfnis cruribus,quemadmoduhi c^teraj qiisc pedibus innitendo exercent Venerem, admota patte maris fupina ad dorftim foeminw coeuht, Ariflot. Coeunt urfi uihomines, (iciit & fimis, Albertus» Secreti honore reucrentur mares gra^ uidaSjSolinus. Grauidam capi tirfam difficile eft , Ariflot, grauids enim ( ut mox dicetur ) latent. Fert uterum dies lriginta,Arifiotcles6<: Solintis, Volaterranus non rede tranflulit ex Aeliano ur fam poli menfem tertium parere.ne^enim tandiii uterum geflat; fed tanto tempore exatllo, elatibii Io in quo peperit pleruntp prodire folequt inferius quoque dicetur, Coeunt hyemis initio.deinde Ce- cedutit in ipecus ubi pariunt tricefimo die,Plin, Parit tum unum, tum etiam duos , fed complurP mumqUinip, Ariflot. C*cosparitcatulos,ldem,quod&uenatoresnollri affingant. Pariuntplu IO rimum quaternos, Plinius; Idem alibi ut plurimum quinos eas parere ait. Qusdam catulos inarti» ciliatos propemodum pariunt, ut uulpes,urfa,lesna,8f alia nonnullatfed omnia fere cscos, Ariflot. Quadrupedum plera^ perfetSos adiint partus, pauca inchoatos,utIeans, urfs & uulpes. fn formia etiam magis quam fupraditHa urfat pariunt , rarum^ ell uidere parientes. Poflea lambendo calefa» ciunt foetus omnia ea 8f figurant, Plinius. Vrfafcetum minimum pro fui corporis magnitudine atdicquippe qu» minorem catto, maiorem mure parere foleat. nudum item, & cscum,& cruribus propemodum membris^ altjs plurimis indiferetum Si rudem. coitmenfe Februario, parit eo tempo re quo latet, Ariflot. Lucins illis japeratius tempus ell. quippe uteru trigefimus dies liberat: unde euenit.utpratcipitatafcecunditas, informes creet partus. Carnes pauxillulas sdut, quibus color can didus;,ocuIi nuUt,nuIIi pili.Sf defeflina immaturitate tantum rudis fanies, exceptis unguium linea, lo mentis.Has lambendo fenftm figurat, SC interdum ad petflora fotient, ut adfiduo incubant calfadae animalem trahant fpiritum.Solinusa: Plinius. Vrfae partum ab initio prorfus informem effe.ut ne agnofei quidem pofliqdeinde a matre lingua fingl,8i: finu gremio^ fouei i, Aelianus quocp anno «auit. Nec catulus partu quem reddidit urfa recenti. Sed male uiua caro efl. lambendo mater in artus Fingit,8f in forma,quamam capit ipfa,reducit,Ouidius ultimo Metam. Carne parit Oppianus. hanc lingua ceu manu utens figurat , Galenus ad Pifonem. h' (^'«7©- vixja 3 0? yivvHiix Tt^s tw /icA» Tvtrw , Pollux. Aegypti) homine primo deformem natum, qui poflea formolior euaferit, fignificare nolentes, urfam prsgnantcm pin guni,h3ec nan^ (anguinem primum condenfatum fjf concretum parit.hunc poflea proprijs fotiens iemoribus efformat, lingua^ lambens perficit,Orus, Vrfus dicitur quafi orfus j fcilicct in uen ti e, ja SC extra completus, quoniam pt;atmaturum partum mater lingendo informat , Liber de nat. rerum. Non qufcquam rarius homines quam parientem uidere urfam , Plin. Foetuum urfat membra ui. dentur imperfetSa propter immodicum humorem:quamobrem urfa eos diu lambit & fouet, Alber= tus. Idem de animalib.7. j. }, Animalia quatdam (inquit)in antris circa finem quietis fu® pariunt; propter quod etiam ignoratur locus partus urforUm.Conciptens enim urfa ex coitu, propter frigidi catem temperamenti, SC pituitofi humoris copiam, non poflet femen in utero formare perfetfte, nift expedlaret abflinentise tempus ; praccipueeum eadem frigiditate & humoris copia, adeo coflringan tur meatus per quos parere debeqqudd illo tempore uix pofTetjita^ tempore latibuli fui emittit, (pa rit.)quum recens expergifeitur. Et quanquam lioc tempus expedlarit, adhuc tamen informem fere partum atdiqita ut aliqui poetarum putauerint, nihil quam carnis fruflum ab ea pari, id^ poflea fpi. 4° ritu £e lingua eius formari in animalis figuram, quod tamen minime uers efl,Ha;c Albertus. V r. fe a fuis catulis uehemeter ferociunt, ut canes a catellis, Ariflot. ^ Hyftrix hyhernis fe menfibus condit, quae natura multis, & ante omnia urfis, Plinius & Ariflot. fed utrum propter frigus analia de caUfa condantur,ambigitur,Arill, Hyeme tempore frigido EC humido latet urfa. St tunc pai it propter caloris in ea augmentum, Albertus. Hyberno tempore (inquit Aelianus) parit.cum pepe. rit,latibulis fe tegit.nam frigoris uim reformidat,S( ueris aduentum manet, nec ante treis menfes cS tulos in lucem proferfiCum autem fe habitu corporis opimo fentit, (hoc enim ipfum morbi loco du. cit,)latibulum,quod Gr®ciij<«As«(( appellant, expetit. (Vnde aflfedlus quo latendi tenetur defiderio, ^aiAi* Gr®ce nominatur.)ln antrUm non redlo motu fui corporis, fed fupina ingreditur, 8t dot fi fui traSlu repiquena roribus ut uefligia fua obliieretllbi^pollquam ell ingreffa , fe quietidans.habitii J* corporis extenuat per quadraginta diesle quibus quidem quatuordecim immobilis manet, reliqu/S alijs mouetur: tantum folo lingend^ dexteropede fe fuflentat, ei^ inteflinum eatenus adduCitur,u( propemodum cohareanQuod quidem ipfum ea fentiens , aron herbam agrcflem edit, ( ut plunbus dicampaulopoll,)HsecAelianus: Cuius ex hoc loco uerbaGratea recitatCalius ly. 17. Apud Theocritum c««c, hoc eft, Vtfus natura feuus,aftiitus Si improbus eft, Adamantius. feritate caeteras belluas fuperant, Philoftratus.Q_uamobrem tyranni mortemuidatos homines urfis,ut pantheris &: leonibus dilani- andos obtjciunt,ut in E. referemus. Poetat urfos fatuos Si truces cognominant. In certamini- bus fpedaculorum urfi mappa proritantur,ut Seneca refert in libro de ira. Vrfi Perfici ultra ora nem rabiem fatuiunt, Ammianus Marcellinus. Numidici urfi forma cacterispraftanr, rabie dunta xat,8f uillis profundioribus,Solinus. Quid nili pondus iners,ftolidxcp ferocia mentisf Ouidius in Halieut.de urfo. Fceminac omnes in uniuerfo animantium genere minus quam mares funt ani- mofie, excepta panthera Si urfa, Ariftoteles. Quam caute inlatibulum,fufpenfis primum ueftigtfs accedens,refupinatairrepat,ut fallat uenatores.pratcedenti capite dixi. Vrficadauera fui gene- 6a ris fepeliunt,Tzctzes, f Apud Rhoxolanos inucniunttifpleriijmsnfucfadi.Tcxtor. Qndd freno Libyci domantur urfi, Martialis, ^ Capti aliquando manftiefcunqet: uarijs ludis ac gefticula- tionibus DcVrfo* D.E. Lit. 1. i67t kionibus fc exercent, fed facik concitantur i SC commoti feuiunt ac perimunt homines. Aliquando circumeundo Uoluuntrotas, SC fic aquaSeputeis trahunt, aiitfaxa per trochleas fupra altos muros, quod fatpeobferuatum a nobis eft, Albertus. Dum ludis indulgent, mirificos adunt geftus. Sim’, tcrdiim pedes manibus apprehendunt fupini , atepita alternis iniatera fe motant, ut nutrices folent infames in cunis. Prouerbij fpectem habet illud apud Martiale, Rabido nec perditus ore Fuman tem nafiim uiui tentaueris urfi. Sit placidus licet, Sd lambat digitos^ mahus^: Si dolor fiC bilis, fi iufta coegeritira, Vrfus erinuacua dentes in pelle fatiges, Admonet(inquitBrafmus)no eife tcii tandosquipoflint nocere. Confimili modo Synefius in Encomio caluitij fcripfit, Canem naribuS prenderetpro eo quod efi prouocare mordacem nociturum.Hac parte(nafo) cjrporis ifla potili}, I» mumurfosiritari docent befliarij. Vrfoutcuncpmanfuefaflo, quod ualde malignum Slfraudu, lentum fit artimal,8C fubinde ad ingeniu redeat.minime credenda elTe, miferabiles Ikpe cafus ofien, ddruht. Infidiofam certe & malignam huius beftiat naturam etiam ipfe expertus fum aliquando, nam cutn Berna j qua Heluetia ciuitas eft, iuxta Calteatn in qua publice urfos alere folent, aftaremj a: manum ih clatris tenerem , nihil fufpicans , quod utfus, quem Contemplabar, uideretur profun, diore efte loco quam ut facile laderct ; ille fubito erecftus mahu fua clatris iniecit ita ut quam minii mum abeflet quin meam apprehenderet. Apud Britannos complurts alunt greges urforiim ad fal tationem, animal uorax 8i maleficum,Erafmus Rot. SuidrigaUSindrigal, Volaterranus)Lituania princeps urfam nutriuit, qux fueta ex manibus eius panem accipere fatpe in fyliias uagabatur. Re, deunti,uf(p ad thalamum principis, oftia qiiKtp patebant. Ibi confricare ac pulfare pedibus ofiiumi cum fames urgebat,confueuit, cui princeps aperiens cibum praebuit. Confpiraiiere nobiles aliquot adolefcentes aduerfus principem, atep urfae modn fecuti, fumptis armis cubiculi principalis iaiiuam cdnfricauere. Credit Suidrigal urfam adefte, oftium^ aperuit, ibiep mox ab infidiantibus cohfoITus intertjt, Aeneas Syluius, &; Volaterranus lib.y. Geographiae. Sed Matthias a Michoude Sarmatia Europ.i,i,hUhc principem fic occifumnominatSigifmundum de Starodup. Deurfo qui per libi, dinem puellam rapuit, & luftro fuo obuoluto faxo inclitfam amatorie tracftauit, allatis ei fubinde p6 mis,8f C.fuperiori capite didium eft. De urfa quam Pythagoras e fera mitem reddidit, dimiffiirus ne quod animal deinceps Ixderet obftrinxit, dica infra in h. Vrfie cum fugiunt, fuos catulos pro» pellunt, fufccptos^ portant.cumab infecftanteiam occupantur, arbores fcandunt,Ariftot. Vide plura fequenti capite, ubi de ucnatiorte tirforum agitur, Vrficum feritate caeteras belluas fupc« rent,pro catulis tamen omnia faciunt , ApOllOnius apud Philoftratum. Occurram eis quafi urfus (dob,Hebraice.(tfc]!is urfi, Herodorus Mcgarcnfis tubicen, cubabat in pelle urfina,K9M Movtni/ Lap* Dones populi ad ultimum Septentrionem.hyeme ueftiuntur pellibus integris phocarum fiue urfo. rumarnhciofeelaboratis.easfe aftringunt iupra caput, foli% oculi patent, corpore reliquo toii con. tecflifunt & quafi in culeum iniuti. hinc fortaflls creditum quod fint corpore htifuto brutorum in. ftar,Munfterus. Maurorum pedites leonum dC pardalium QC urforum pelles induunt. St dotmiea tes fubnernunt.Sirabo. r. Sum qui UrIis,Sf tis adhuc deterioribus.lconibus ac pardis uercantur.rcmel aut bis clixantes, Galenus de alim.fac.j.i. Carourfi frigida eft.mueora.difficilisconcotfiu, illaudata, Rafis. llaac perquam uifeofam elfe fcribit.concoau difficilem, peffimi nutrimenti : medicinae magis quam nu. tritioni aptam. Tarde concoquitur.fpicnianj hepati obcflimulta recrementa generat, appeien. tiam tollit ac &ftidio edentes afflcit,Platina. Sunt qui urfinam carnem ex paftillocomcdant Idem. Caro urit cotfla, tempore quo latitant urfi.in uafis ubi aireruatur crefcit.ut 1 hcophi alius ctedit.l li. nilis uide fupra in b .in mentione adipis urii, V rfi manus, id efi pedes anteriores inter efiiandum eflepricdulces infignicp fuauitaie traditur-.qiioniam ( ut Plutarcho piaret ) partes bene concoquen. tes carnem reddant fuauiorem loncoquit autem pratcipue omne quod difflat, iduero efi quodnio. uetur quodtnexerceturtficuiiurfus partem hac agitat plurimum.iuminceflus ratione, tum appre. henfionis.Calius ex Plutarcho de raulis nat.quaeffione 11. Vi fina quanqtiam infalubris.hodie ta. men apud Germanos in pretio habetui tfed manus praecipue, quas uel principes utri appetii t^Mich. 40 Herus. Vrfi pedes anteriores falfeis &' in camino ficcatos qui ederunt, optimum & luauiflimum clTe cibum mihi retulerunt,nec amplius fe mirari quod eos per hyemem inter latendum fugant. Panos 8fapoftemata In quarunqi parte fanguis urlinus difcutit.PliniU' .Galeni fententiam de capiini.hircini.Sfurfini fanguinisad abfreffiis concoquendos curiofoufu, in taurino fupra rec4> taui. Sanguisurfi prodeft pilis qui inoculis nafcumur.cum locodcpilatoillinitur.Rafis. f Vrfuscum per hyemem latet ualdepinguefcit. illi funt admes apti med eaminibus, Plinius, Conditum in uafa hunc adipem.eodem tempore quo latitanturff.crefccre, fupra in B. retuli. Pro adipe uulpis, adipe utfi uremur.ut legimus in Succidaneis Aeginetac adfcriptis. Adepsurfinus quomodo cutetur ex Diofeoride tecitaui in Sue G.quamiiis Gratcusetiulgatus codex nolier Dio. fcoridis.non lyxeoj/.id eft urfinum, fed xfvaoy^ id eft agninum habet, quod non placet, nam SC Ruel. lius urfinum uertit : Si paulo pofi eodem in libro apud Diofeoride in fine capitis deadipe odoribus imbuendo, codex nolier iy'««»i/.id ell urfinum habet, fimiliter mentionem eius cumfiiilloconiunges ut & fupra. Adde quod eo in loro de adipe agnino curando Diofcoi idem agere non opus fit.eum fcquenti mox capite de ouillo agat.fub quo agninus continetur. Leoninus adeps calidiffimus SC licciffimus eft.Kc.Pardinus ei proximus, pardmo urfinus, taurinus urfino uicinus, lacob. Syluius. Recentiores quidam medici, urfi adipem aiqs quibufdam mifcent medicamentis, ad inungendum loca conuulfa uel refoluta. MifceiurSt acopoexuulpeinoleodecotSaapud Nicolaum. VrQ adeps liuotes Si maculas eximit, Marcellus. Ambuftis prodeft urfinus adeps cum lilij radicibus, Plinius. Idem alibi, Aduftis, uel combuftis aqua feruenti ( inquit ) adipe urfi cum cera utendum 6» putant. Oblcurusquidamfcriptorhocadipeduros tumores molliri, & ad fuppurationem quae Opus efi duci, putat, Lumborum dolores, SC quateunque alia millire opusC Auicenna. Galenus lib, ii. defimpL medicum quendam innominatum eodem hoc pharmaco ufum feribit. Murem uflum &C tritumj cum adipe urfino 81 meile fubiges , SC alopecias inunges , Galenus Eiiporifl. i. 86. Et pauld mox , Cum folijs ficus frica diligenter , deinde unge cum adipe urfino. Apud Galenum fecUn» dum loc. Cleopatra: quxdam compofiiiO ell laudatiffima , aduerfus alopecias 81 profluuitim ca» jo pilloi^um , cui adeps urfinus additur : Item alia Heraclida:. Herinaceorum marinorUm ciherem , ut ibidem docetur, ali) aqua excipiunt, altj, quod melius eft, adipe urfino ad eundem affetSum. Vi» defuprain Echino G, Vrfiadeps&fel cum modico pipere alopecijs illita , pilos inducunt, Ra= fis. Roboris pilulae, (qua: gallas fimilant, ) cUm adipe urfino trita:, alopecias emendant Sl capil» lorepleni, Plinius. Marcellus, 81 Samonicus. Rofafyluefiris cum adipe urfino alopecias mirifici emendat , Plinius. Calami radices uftas cum adipe urCexcipe aitp impone, Crito apud Galenum. Vitium capitis in quo funtalopecfe, prius raditur, poli illic caepa acerrima perfricatur, deinde hor» deum combuftum 81 in pultierem redadfum cum urfina adipe permixtum, fuperimponitur, Mar^ cellus. Adeps urfina cum fungis qui in lychno lucernae cocrefeunt fuba(3a,(uidem6x ex Plinio,) 81 alopecijs perundiione impofita , prifiino decori caput reuocaio crine reftituit, Idem. Vrfinus fo adeps cum ladano 81 uino uetere mixtus, capillos fluentes continet 81 cofpilfat, Sextus. Ad capil. los decidentes confirmandos,adipem urf.cum ladano mifcebis,81 caput, uel loca defluentium capil lorum perunges, Marcellus. Capilli defluuia tirf. adeps, admixto ladano 81 adiantd cOntirtet, alo» peciasfe emendat,Sl raritatem fuperciliorum cum fungis lucernarum, ( uidepauld ante ex Marcet lo,)ac iuligine qua: eft in roftris earu,porrigini cum uino prodeft, Plin. Lacerta: ut docuimus comi buft*,cum radice recentis harundinis minutatim filTteiita myrteo oleo permixto cineres capillorum defluuia cotinent-Efficacius uirides lacerta: omnia eadem prsftant. etiamntim utilius admixto fale; 81 adipe urfino 81 cepa tufa,Plinius. Mifcetur 81 alijs medicamentis qua: uel continere capillos, uel locis etiam caluis reftituere pollicentur, ut illi quod ex leporum uentrib.&lc. Andromachus compo= fuit, apud Galenum de comp. fec.locos, lib. i. in fine capitis i. Adeps urC pari pondere cum fetio 4,0 taurino 81 cera permixta attp adpofita,parotidibus mirum remedium eft,Marcellus: comprimit pa» ^ rotidas.fed addunt quidam hypocifthidem,Plinius. Ad faucitlm dolorem:PrMerea fauces exuin» fecus ungere prodeft Vrfino81taurifeuo, ceris^remiflis. Omnia quxgeminis atquabis lan. cibus ante,Serenus. Ceruicum dolores butyroaut(ei,Marcel.)adipe urfino perfricatur, Plinius, • Vrfi adeps commendatur contra flatus quos phlegma crudum excitat, 81 in dorfi dolore, ( ad Ium, borum doIorcs,Plinius,) Rafis. Gladioli radix contufa cum fulfure uiuo 81 adipe urf. lumbis do- lentibus impofita plurimum prodeft,Marccllus. Articularibus morbis 81 podagricis plurimi cuirt oleo uetere urtica: femina, aut folia,cum urfino adipe trita imponunt, Plinius. Adeps urf cum fe, uo taurino 81 cera pari pondere deeSquuntur , eo^ ceroto podagra contatSa lenitur, Marcellus, ad- dunt quidam hypocifthide 81 gallam,Plinius. , „ f Heraclides apud Galenum pilos urfi combuftos, 81 adipem utfi alqs quibufdam ad muetera» tas alopecias medicamentis mifeet. Eft 8l Sorani medicamentum apud eundem ad alopecias, hua iufmodi,FoIioru ac radicis calami uftorum,pilorum urfi,(addendum uidetur, uftorum)adianti,adP prs urfini picis liquid^.piloru cafifarS uftorum,cedria:, Omnium odio par pondus accipe, liquida^ Lm aridis comitte,81 prxfridlis adhibe, f Vrfi pellis utiliter fubfternitur morfis a cane rabido, ut 81 phocte, Aetius. f Vrforum cerebro ueneficium elfe Hifpania: credunt, occiforum^ in Ipedla culis capita cremant, teftato , quoniam potum in urfinam rabiem agat, Plinius. Rafis qUidem 81 Albertiis cerebrum leonis intra corpus fumptum amentiam inducere tradiderunt. Cati cerebrum limiliter uenenofum effe , fcripfi in Cato G. ^ Oculus urfi dextdr ficcatus 81 appenfus pueris, amolitur ab eis timores quibus infomnis nexantur, Rafis. Oculos urfi erutos fi finiftro hominis x adiutorio ( brachio ) alligaris, febrim eius quartanam mitigabis, Aefculapius. f Suillos 81 agnia nus urfinusfe pulmo impolitus, attrittus a calciamentis contradfos ab inflammatione tuetur, Dioi fcorides jfanTre creditur, Galenus libfii. de fimpl. Sed Galenus futili tantum 81 agnini pulmoma XX 4 io7<5 De Quadrupedibus. mentionem facit, iirfini niillam.qiiamobrem comjcio apud Diofeoridem quoq? ifla fiiperfluam elTe. rount auTnt in textum irrepereuerbum ^W.ideft urfinut,qupd al.qu.s forte m marg.ne tanqu4 diucffamleflionem notaueratfacillime enim pro ettier,tanquameiufdcmfignificationisc5 iungit. Vatinus JSafoi/ interpretatur ifitirt;, id efthirfutum.fubftantiue quidem pro urfo pofitum nuf quam reperio, HmJs.urfus folitarius,Eiymologus : alq' monidn aprum, altj lupum folitarium in, terpretantur,alqafinum,utdixiinACnoa. i5 diam ad Dianam fe appIicuiiTeta qua non mediocriter eflTe diledlam, proptep u ci itifcp confimilem na turam: Poftea autem ab louecompre(ram,ucritamDian*fuum dicere euentin^, quod diiitiiiscarsi lare non potuit. Nam iam utero ingrairefoente , prope diem partus in flumine corpus exercitatione 4,0 defeffum cum recrearet, a Diana cognita eft non obieruaireuirginitatem:quamobrem a dcainurfe fpeciem conuerfaeft.In ea figura corporis Arcada procreauit. Sedut aitAmphiscomccdiarumfcrt ptor, lupiterfimulatus effigiem Dian^, cum uirginem uenantem utadiutans perfequeretur, amo* lam a confpediu eseterarum compreflit: qute rogata ^ Diana quid ei ^cidiflec quod tam grandi uto ro uidcretur,id illius peccaro euenifle dixit. Itat^ propter eius refponfiim in urfam eam Diana con» uertic, Quae cum in fylua ut fera uagaretur , a quibufdam Aetolorum capta, ad Lycaonem pro muii nere in Arcadiam cum filio eft deduda. Ibi igitur infcialegis in louis Lycaei templum fe coniecic; qua confeftim eft filius fecutus. Ita^ cum eos Arcades infecuti interficere conarentur , lupirer me- mor peccati, ereptam Califto cum filio inter fidera collocauir, eam^ Ardum, filiu autem Ardophya laca nominauif.NonnulIi etiam dixerunt, (ut Scholiaftes Homeri etiam refert Iliad. figma ex Calli* 1^0 mac!io)cum Califto ab lotie cflet compreffa, lunonem indignatam in urfam eairi conuertifte; quam Diante uenantiobuiam fadam,ab ea interfedam,5(rpoftea cognitam inter fidera locatam,&c.Haec Htginus.HancCalliftus metamorpbofm in urfam Ouid.lib.a.Metam.defcribit. Callifto Lycaonis filia fuit,quam(ut Graeci referunt) lupiter compreflit. luno deprehenfam mutauitin uriam; 6^ Dia- na in lunonis gratiam fagittis confecit. lupirer uerd miflb Merciiiio filium quem utero geflabat Cal lifto feruari fibi iuiTit. Ipfam nero Callifto in iydus,quod Vrfa maior uocatur, conuertic : cuius etiam Homerus Odyf.t.meminit ubi VlyiTem a nympha Calypfo foluentem facit ; r \G^(£ifx , ngx «Vt (Avovfx A^Kfoy xttx^xy\’7iiK^Htn!JHSchti$<7i.(^o(‘dem iierfus legimus IIiad.S.fi>(pretereaj H t' xLJov^i^i.TXiyKcu.T^ iiQ/xyxi/hKiv&^ O/» {Jh Ask7jo«j/ D.Kixvdto^,') Scd ficri potcft Ut fydusils lud hoc nornenin honorem tantum Calliftus acceperit; nam fepulchrum eius Arcades oftendunt, ^0 Paufanias in Arcadicis. Arcas(ut Iftrus inquit)natus eft ex loue Themifte(Iego,Calh'fto,J fiV di dus propter matris mutationem in ardon,id eft urfam. quo tempore etiam fydus ccclefte,quod Ha maxa prius dicebatur, Vrfa dici coepit, Stephanus in Arcas, eft autem locus corruptus. Sed dcLy taonis filia Callifto in urfam conuerfa, plura fcripfi in Lupo a. inter propria uirorum. Fabulam dc Calliftus mutatione Palaephatus inde natam conijeit, quod haec montes habitans ab urfa forte in ue> nationeconfumpta fi't;&qui in uenatione cum ea erant, non illam amplius ex urfae cubilicgredien* tem, fed folaurfamuidenteSjqudiCalliftopuellaurfafadaefTetdiditarinc, Eft6(^ alterum fydus fuperiori proximum, figura confi'miIe,Vrfam minorem uocant;de qua plura leges apud Higinum, ubi etiam de maiore V rfa , quomodo ab alijs plauftri nomen acceperit a feptem ftellis , ab altjs V r- fac pluribus ftellis ad unam effigiem computatis , copiofius feribie, &^c. Item dc Ardophylacc fiue ^0 Boote apud eundem, Nos de Cynofura,ideft,minore Vrfa nonnihil attulimus in Cane a. Flelicfi (fic quoque maiorem Vrfam uoc^t)5^Cynofura,m coelo dicunturgeminaeVrfe: quarum alteram (Cynofuram)Iouis nutricem fuifle perhibent, alrj ambas. Sunt qui Cynofuram eius nutricem, He licen liero amores eius faciant, Pollux. Cynofura,ideft Vrfaminorjficnominatur,qu6d caudani inftar canis reflexam habeat: cuius Homerus non meminit utpote pofteritis inuenta a Thalete Mi» lefio, Scholiaftes Homeri. Nicander in Alexipharmacis ardon omphaloeifan uocauit; interpres •tf>o(pco, id eft, Embarus futruplura in prouerbijs Erafmus, Ab hoc faU3 DcVrfo. H.a.kc.ie, Lik L T07 ribus fmpfi mCricetomure. Aldablia (id efl hyaena) cft animal notum ih Syria, colore urii, Andr, Bellimen. Dalac, fera fimilis urfo,SyIaaticus. Eft & urfa marina, cancrorum generis, fine chelis,* magno SC informi corpore didJa, Ariftoteli Sf Athenso. f V rfulus nomen proprium uiri apud Am, Marcellinum Iib,i6. & Vrficinus apud eundem libi ly. Vrfus quidam ceu uir fandius apudHeluetios Solodorenfes colirur, Vrfinus monachus feri- pfit opus infigne de non rebaptizandis hsreticis,8fc.Gennadius. In fandiorum catalogis legimui etiam Vriicini cuiufdam,Sd V rfattj confeiibris nomen. Nobilis quaedam familia apud Gallos or< ginem fuam a nefeio quo V rfone deriuat , quem in folitudine urfa quaeda annis aliquot nutriueriti Vrfo quidS feriptor obfcurus de fomnijs Sd de urinis quteda aedidifle fertur. Vrfiila,nomen fandae ,e cuiufdam uirginis. AthenienfisquidamcMeliteuico(tribusOeneidis) )(«7te.suel}xihxiaGt,ldem. Vociferamur(Rugiemus,Hieronymus)nos omnes quafiurfi,8dmea ditamur quafi columbat, Efaiae 59. hoc eft , ululamus Sd gemimus. f Nequitia mulieris immutat jo faciem eius,8dobc:ecauituultumfuum tanquam urfus,Ecclefiafticiiy. Vrfisquidemoculoshcbe- tari.cum recens e latibulo prodierint, in c. retuli. ^Patin.as coenabatomafi Vilis 2d agnini, tri bus urfis quod fatis eflet, Horatiusl.epift. ^ Vrfa prxgnans a Gallis peculiari Sd uenatoria locu» tione dicitur une ourfe prain, Ajiijv!^i dicuntur catuli urforum.Pollux.apud V arinum ttfxiAst legi tUT,quod minus placet. Cyclops apud Theocritum Galatexie nutrire taisatKrajaitejxTmi/. Inueni geminos, qui tecu ludere pofflmt. Inter fefimiles,uix ut dignofccrepofi fis Villofe cajulos in fummis montibus urfie , Polyphemus Galateae canens Ouidtj Metam, ly, d. Occurrameisquafiurfus orbatus, 6dlaccraboobftinatumcorcorum,Ofeei;. Prajftat occurrereurfo orbato (raptis catulis) quam fatuo (obftinaio) in ftultitia fua,Proucrb,i7. Tunofti patrem tuum SC uiros qui cum eo fune fortiflimos ed amaro animo, ueliitifi urfa raptis oculis in fal. fio tu fteuiaqi.Regumiy.Sunt autem uerba Chufai ad Abfalonem de Dauide. f e. Ferunt difficiles pertus ftatiifl folui,cum quisteclum, inquo fitgrauida, tranfiniierit lapide ; 'iiel mifflli ex his , quae tria animalia fingulis idlibus ijterfecerin t, hominem, aprum, urfam, io8o De Quadrupedibus. Plinius. Taifaloniiti gentem turpem ac obfeomat iiitx flagitiis ita accepimus rncrfam.ut apud eoi nefandi concubitus foedere copulentur maribus puberes. Horum fi quis lamadultus aprum exce. peritfolus.uel interemerit urfum immanem^colluulone liberatur inccfti, Marce Imus libro tricefu moprimo. ITCertefurit, acuelut urftis Obiedos cane* ualuit fi frangere cla*ros, Horatius de Arte ad finem. Heliogabalus ebrios amicos pleruntj claudebat, SC fubito noac leones,» leo. pardos,*» iirfos, exarmatos immittebat.itaut expergefaiSi in cubiculo eodem,leones,urros, pardos cum luce.uci quod efl grauius notUc inuenirent.ex quo pleritp exammati ftint,Umpridius. V i- toldus Limanix princeps fubditis fuis adeo metuendus fuit, ut lufli laqueo fe fulpendere, parere potius quam in eiqj indignationem incidere uoluerint.detretflantes imperium, infutos uruna pelle uiuentibtis uriis (quos eam ob caufam nutriebat ) dilaniandos obiedauit, crudelibusi^alqs aftecit I o fuppliens, Aeneas Syluius. f Mauri leonum, pardorum » urforum tergoribus udantur,» dor- mientes fiibfternunt, Strabo. Ancaeus Arcas humeris nunquam circuniecit chlxnam, m Orpheus iti Argonauticis, ^ ^ g. Si urfii ieuo liquefa^Jo inungatur facies hominis, intcUigct dC difccrnet quicquid audit ac legit.R^a inter diuerfas fortes habuit» urfos decem, » decem gryllos, Lampridius. Perfeus rex capream » urfum amabat, Tzetzes. Demetrius Mofchouitarum legatus Romam nuilus, multo auditorum rifu.ut erat ingenio comi » faceto,proximis annis uicini* tux agricolam, retulit, quaerendi mellis caufa in praegrandem cattam arborem fuperne dcfiltjlTe, eum^ profrjndo mellis gurgite pedore (cnus fuiflehauftum, ac biduo uitam folo meile fuflinuiffe : quum uox opem 1» implorantis in ea fyluarum folitudine ad uiatorum aures penetrare nequiuiflet. ad extremum uerd defperata falcite mirabili cafu, ingentis urfac beneficio inde exuadum cuafilTe, quum forte eius bel« lu^.ad edenda mella morehumanofedemittcntis,renesmanibuscomprchendiffet,» eam fubito timore exterritam ad exiliendum tum tradatu ipfo, tum multo clamore concitalTct, Paulus louius. Pafcebam ( inquit Dauid i.Regum 17. ) patris mei gregem,» ueniebatleouei urfus,» tollebatarie- tem de medio gregis,» perfequebar eos,» percutiebam eruebam^ ab ore eorum,» interficiebam ipfos. Dauid cumleonibuslulitqaafieum agnis, » urfos fimiliierut agnos Iradauit, Ecclefia. Ilici 47. Cum Helifaeus propheta afeenderet in Betbel, parui pueri de ciuitate cgrelTi, illudebant ei, dicentes : Afcendecalue,afcede calue.ls uerd maledixit eis in nomine Dominiiegrelli^ frint duo urfi de faltu, » lacerauerunt ex eis quadragintaduos pueros, Regum 4. 1. Non enim non poterat j* omnipotens manus tua immittere illis multitudinem utfornm,aut audaces leones,aut noui generis ira plenas » ignotas bellias, Sapienti* 11. Sandus Florentius urfum habuit. Textor. Legimus fuifle urfam quampiam ferita te coipicuam.magnitudincinufitata, quae uifentibus modo horrorem incuteret.Eam uerd uir hic C Pythagoras laccerfltam demuldam^ apud fe aluit. Mox dimifltirtis, ucluti conceptis ucrbis,iureitrrando(ut fic dicam)adegit, nulli animantium cundlarum damno ob. fofioniue futuram. Abiens illainfyluas feconiecit fuas.fummacp fide, quod inter homines quoque perrarum c(l,in quod adiurata receiretaqpracftititjCatliUs. Paris infans expolitus ab urfa lada. tus fertur, Varinus. fic » Arcefius Laertis pater,ut fcripfi fupra inter nomina uirorum ab urfo fum pta. Et eece de proximo fpecu uallum attollens caput functla proferpii urfa,quam limiil confpe. xi, pauidus » repentina facie conterritus,fomm corporis pondus in pollrcmos poplites recollo,ar= 40 dua ^ ceruice fublimiter eleuata, lorum quo tenebar rumpo, mc^ protinus pernici fugat committo, fummo lludio fugiens immanem urfam, Apuleius fub perfona alini aurei. 41 HeCallifius filiae Lycaonis in urfam mutatione, lege fupra in a.ubi de Vrfa fydere didum eft. Iphigeniam immo. landam in ccruam,alij in taurum, alij in urfum mutatam ferunt, V arinus in pluribus (n T auro retuli. Ardon oros, id eft Vrfarum mons, Cyzico imminet, fic didus a louis nutrici- bus ( Helice » Cynofura puto ) quas illic in urfas migrafle tradunt, Periclymenus Nelei fuit fi- lius, frater Neftoristcui a Neptuno auoconceflum utpofletin i^ias uelletfe transformare figuras, utin urfum, formicam, apem,»c. iiideOnomafticonnoftrum. Vrfos qui facri, ut lupos quo- que, Aegyptii fo loci fepeliuntjubi iacentes inucniunt, Herodotus libro fecundo. De interleda urfa Dianae Munychia; facra, plura dixi in a.inter deriuata. In uerbo Laphria: Dian*j« apudPaircnfcs magno in ara igneexcitato,apros,ceruos,dorcades,aliquiluporumatit urforum ca. tulos,uiucntesintjciunt,Paufanias in Achaicis. • ^PROVERBIA. VrfuscumadiitueftigiaqUaeriSjAyK-nvmcgaffiifTwi^ni^NTBrjdetfsdiCitur, qui timiditate prxfens negotia declinat,atq} ad alias nugas dilabuntur. Translata a formidolofls ue natoribus qui fedilfimulat fenfifte urfum,» ueftigia perfcqui fingut quo abfint a periculOjEraf.Me minitbuidaSjetinterpretaturjtanx 7B:57Wfor7a^«Tsp7r&o-7reafs£ll.r(w(/, Fumante nafum urfi ne tentauc risniide fupra in D . f Exfacris. Leo rugiens » urfus(ad pra;dam)excurres, eft princeps impius populo pauperi, Prouer.18. Habicabitlupuscaagno,»parduscuhcEdoaccubabit:Vitu!us& ur ftis pafceqfimiil requiefeet catuli eorS.Efa.ii. Fadus eft mihi urfus infidias,et leo inIatibulis.Hier. Thren.5. Quomodo fi fugiatuir a facie Iconis,» occurrat ei urfus, Amos y. f Germani fi que de 6» paupertate, aut auaritia et parcitate notauerint,m_anBabeoftfgidicntfic«t ab urfotAErfugt beti pe wic ctll b^t. «ffs tKv^ias cu/r ^ ^ Euidas, De Vulpe* A. B. Lib. L io§I DE VVLPE* 4. i V t P E S Hebraice fchual nominatur , Chaldaice Vyfi ihaal. Nani P61m6 «j. prd fchualim, ideft iiulpes numero multitudinis. Chaldaus reddit thealala, Arabs tha. leb.L3CX.iA(8jrU«(/. Hi^onymus uiilpium. Thaleb.id eli uulpes, Auicenna lib.i. SC Syb uatictis cap.67;.ldcm alibi chabel SC calcail uiilpcm interpretatur.corruptis.ut Uidetur.ud cibus prd tKaleb. Chos alcalip, (lego althaleb j ideft tefticuli uulpis, fatyrioti, Ideitii Galeis , id eft uulpes Syliiancustuoce.ut conijclo depraiiata a yaa» ! qUam Albmus aliquoties uUlpem intcrpreia tur cum omnino muftelaih fignificet. Aptid GraCos ueteres dicitur, hodie iAi®*. Italice, uolpe. Gallice, regnard, cuius diminutiutim i-egiiafdeau, Hifpanice.rapofa , a i-apiehdci ilimitS, Germanice, fu^». Flandrice.uos, AngliCe.foxe. Illyrice, Ufska* B t , ii Alpina regiones Heluetiorum plurimas habent iiulpes : iibi mercatores Coemptas eariim pelles iri alias regiones diuenduflt,Stumpfil?s. Amyntas in Manlionibus, quas fic infcripfit, eamaitCa- fpiarvmuulpieeffemultitudine.utn5 modo agrcftiaftabiij^adeahtifed Urbes quOtfirigred^.antutJ 1082 L>c sxrrpt,". los Mdorus Qui corporis colore admodum rufFo funt, ( prv/jw ^xi>,) aftun ( mvityO wrdfimilitudine uulpium, Ariftotelesin phyfiognom. Vulpicolorfepe rimlus, pr.ori tamm parte canefcens,G«. Agricola & Albertustraro candidus, rarius niger Agricola. pulpes audra In Hifpania o.nnino albas reperiri,&: a mercatoribus Francfordiam ad nundin^ ue . p , nferte « alba in Mofchouia habetunitem in quibufdam bcandinauia locis ut OlausMagnus norauit. GermaniuuIpesquafdamuillodenfiorea:nigricante,acolore b:«n5>fu*a ( ut ceruorum etiam genus denfloris ac nigrioris pili,bS4r»!>t>irQOT, ) noflri toUtU : funt au>«n m« norisprem.aimagntadineetiamutplurimumminores. CircamontanaHelu«.a,utaud.o,uub pesexttrnis maiores ac meliores habentur. CS^penKs.fimia & Uulpecda 8^ quacun^ machinaniur.exilibus ( anguftis) funt oculis, ; oues autem dC boues,&: huiufmodt JLplicisingenti.arpe(ftu amplo, Adamantius. Tcutonescum bonum «generofum equum de= pingiint.diuerforum animantium uirtutes in eo coniunguntj& ex altjs quidem animalibus ^las ! attrfbuunt,cx uulpe uero auresbreues,caudam longam, greffum lenem, ait), bonos oculos, a>:au. dam pilofam. f VulpiCmarbgenitale ofleum eft, Ariftoteles, Plinius. Albertus. Cauda magna tm QC uillofa, Albertus. Boum caudis longiflimus caulis, S^c.uulpibus cC lupis uillofus,Flm, • c. Vulpes animal elt calidiim.nam SC mortui pellis calefacit, Albertus. Mihi quidem dubiuni non cft.quin calidi temperamenti hoc animal fit.cum canum 8C muftclarum maiorum naturam reterat, & odorem grauemexhalet.adipem etiam eius calfacere conflat, & oleum in quo utilpes tota deco. <5a fuerit, Gannire proprie de uoce uiilpium dicitur, authore Donatotfed transfertur etiam ad homines,»: ufurpatur pro eo quod efl obftrepere, dC ueluti uapulantis uocem emittere . Qtiid ille cannitfquid uultfTerentius Adel. Hinc gannitus.Nancp hxc (Nereis ) in eodem fpeiSata littore eft cuius morientis etiam gannitum triftem accol* audiuere longe. Gannit ( Gannuit, codices im» preiTOodiofusomnl toti familitc.Plautus ut citat Varro de lingua Lat. Fallax uulpecu a gannit, j» Author Philomel*. Putes iilularelupos, gannire fagaces yulpcculas,Mantuanus. Latrando &C ululando uulpes canem imitatur, cum irafeitur aut dolet, alias uerd gannit,»: immurmura t blan» dc.ut cum petit aliquid.ii domi alatur. Latrat ut canes, (ut catuli canum, fecundum alios) &: gan, nit in fame, Albertus, In fame prae anguftia latratus canum imitari dicitur.Confiantinus. De minoribus fcris,ut funt uulpes, tboes 5C lupi,vAaKTa(/ id eft latrare dC ululare dicitur, Pol* lux, Varinus tamen de lupis, canibus SC leonibus in fame ululantibus, dici feribit: »: de alijs’ qu* proprium fuae uocis uocabulum non habent. Noftri etiam uulpem latrare dicunt, bei: fu4)e blllt/tMbt/tayet. Ceruum aiunt fibi timere a gannitu uulpium, Albertus. fl^V ulpes ani. mal folerti auditu.in Thracia amnes gelatos lacus^ non nifi ad paftus itura reditura^ tranrit.obfer uatum eam aure ad glaciem appofita conietftare ci affltudinem gelu,Plinius, Nugantur quidam 4» cutilgdtamacutcaudireuulpem.ut nefeio quam herbam crefeentem percipiat, f Vulpes.Iutra, melis fubeuntcauernastfcd egrediatur ad paftum capeftendum.etiam hyberno tempore,Ge. A^ri. cola. , Cauernarum fuarum, Oppiano tefte, plura facit foramina SC multifores aditus, i^xTzvMss T«A«S’*T’«M«AiBji,ut minusfacilc a ucnatoribus illaqueari poftit. Me. lis foueam occupat.aluo in eam exonerata, ut dicam in D . Ariftomenes Meftenius a Lacedsmo nijs captiis,pcr cauernam latomiarum cuafit,anguftos uulpium^ditus fccutus,Plinius, Ego cum domi aliquando uulpem alerem, ftepius obferuaui iacentem in uentre pedibus pofterioribus redii retro exienfis,ac fi homo in uentre iaceret, quod 8d cuniculi faciunt : facile autem eft contjcere eas huic extenfioni apta crura ideo a natura accepiire,ut facilius per anguftos SC oblongos terra meatus penetrare eis liceat. Lepores &C uulpes per aftatem nodiu progrediuntur,Tardiuus. V ulpes jo. »: capreoli etiam nodie cibum quarunt.Cardanus. ^ ^Vulpes |nimalfereomniuorum eft, Syl. ueftres mures uenatur,Ariftoteles:Suntquimures ecauis fpiritua uulpibus extrahi fid deuorari af firment. Vulpes editearnes,» muribus ficut catus infidialurtcuniculos etiam Sd lepores capit.ra pitcpgallinas, Albertus. Nec uulpes nec aliud animal gallinas continget.fi gallinis fub ala ruta fyl ueftris fufpendatur : » multo magis fi' uulpis aut felis fel cibo admixtum exhibueris, ut etiam Demo critus confirmat,Cornarias in Geopon. Iibr.14, Andreas a Lacuna in Grateo codice excufo,» fuo manufcripto,ha:c legi negatiinferius tamen capitede turturibus eadem ponit, ojwSits eoinloco non gallinas,fed aues (impliciter exponens . Gallinaceos aiunt non attingi a uulpibus, qui iecur uulpis aridum ederint: ucl fi pellicula ex eo collo indudia, galli inierinnfimilia in felle muftelat legimus, Pii* nius.Pcr hyemem efuriens,fi uuas in uitibus non inueniat,a^es » catulos leporum aflutc capit,Op 6« piantis, VidepluramoxinD.quaaftutiaanimaliaquacdamcapiat. Pauonibus una cura debe, tur, ut incubantes per agrS fc£niinas,qiHe hoc palTim faciunt, a uulpe culiodias, Palladius, Iq A fta multis DeVrfo. C^D. Lit). l. ioOj Inultis locis uinum fine iugo miniftrat uinea, qua: fiepe uuipibus & hominibus fit communis ; Vafc ro. ^ Apud Theocritum Idyllio primo puerquidam uineam cuflodit,A)/ifi M ofx»S *«iT¥,<7ii'opj!»(£TOi/'i5ai!)|i|/o{/.Kii‘'iSn-»ycti/ vivjK Tamfacileuincesquamuul pes pyrumcomefi, Plautus in Muftellaria. derefa(fiuprocliui,qudd nihil ncgotij fituulpidentatilTia snaepyrum edere, ErafinuSi Vulpes necant amygdala: amarae jitehi apocynon : Vide plura in Ei Animal eft foetidum, ft: etiahi a pofieriori parte imminente mortis periculo, Liber de nat.rerum. Ore 6iaho fetet ; AlbertuS. Hic olidam clamofus ages in retia uulpem, Martialis, ^ Vulpes fuperueniens coit , Arifloteles . Atqui recentiores aliqui obfcuri authores ex Ariftotele citant hacc uerba ; Vulpes coit ad terram proiefla, ( in quibus uerbis uulpem eos pro fele feu cato pd. . •“ fuilTe contjcio.) V ulpes Coeunt inlatera proie(Sac,marem^ femina amplexa, Plinius. (jf Quadrupedes(uiuipara:)plera:9 perfeflos aedunt partus, pauca: inchoatos.-in quo funt genere lea:na:,urfa,8C uulpes,Plinius. Multifida: qua: pariunt imperfetSa , omnes multiparac funt. quo fit ut partum adhuc recentem alere polTint , audum iam adeptum^ magnitudinenequeant, quatdam enim ex fjs catulos Inarticulatos propemodum pariunt, ut uulpcs, tirfa, learna, alia nonnulla, fcd omnia fere caccostut ea qua modo dixi,at(p etiam canis, lupus; thos, Ariftot. Et alibi. Vulpes, in- quit,parit cgcos,uturfa,atij etiam infirmiores. parturiChS ita feceditiUtrarograuida capiatur.Cum partum adiderit, lingua lambendo refduet & concoquit, parit Cum plurimos quatuor. De leonis partu fingularl,uulpls multiplici, apologUm Aefbpi in Leone C; recitaui ex Calio. Vulpium ca. tulo^ fiepe rapiunt milui, uultUreSj aqtiila, Mich.Herus. Coeunt animalia etiam, quorum gc« lo nus diuerfum quidem/ed natura hbn multum diftat,fi modo par magnitudo finOt tempora aquent erauiditatis. raro id fit j fed tamen fieri 8C in canibus ; St in uulpibus,8t in lupis certum efi, Ariftot. Ex uulpe St cane Laconici cabes gignuntur,Idem. Et alibi, Exuulpe SC cane primi fetus comunt generis utriuftp fpecie generantur; fed tempore procedente diuerfi ex diuerfis prouenientes, demu forma feminacfcilicet prima: genitricis fua)inftituti eUadent. LaConiebs canes e uuipibus St cani bus primum natos St alopecidas didos aiunt, Pollux. V ide in CanibUs mixtis. Eofdcm aliqui cynai lopccas uocant. EBKW<,o:AM3'wuV!it,Helych. Varin, Papio(ideft,hyana)animal uidetur exlupoSt uulpe compofttum, Albertus. f Vulpes agra refinam pineam uorat, unde St iialetudinem recua perat, St uita fruitur longiore, Alberlus StLiberdenatrerum. VulpesSt muftelas rabiemincur» rere dicunt, Auicenna. Ca:tera(pr:ctcrcanem)animalia,utlupi, uulpes.Stc. rabie afticiSturarfta» }o te potius quam hyeme,Ponzcttus. V ulpes rabiens eadem incomoda infert qua: canis rabidus, AI bertus; Quemadmodum quadam planta humoris proprij penuria labefeunt, quadam alieno fuf focantur ; ita St Capilli futcorum paucitate corrumpi folCnt : ac humidi quidem paucitate ealttides, prauitate uero alopecia & ophiafes generantur j agritudines nihil fpecie , fed figura tantum ac no» mine differentes, ophiafis enith in parte quam obfidet capitis ; formam ferpentis deferibit, alopecia autem fic appellantur , quod id morbi genus in iiulpibus frequentiffimilm elfe tradatur , Aecius, Alopecia,uitiumeftquo capitis St barba pili defluUht, per metaphoram a Uulpe.qiia ubi minxerit, locum fterilem facit, ita ut herba illie hafei non poflit. St fi qtta nata erat illam exiccat, Varin. a’ai»» jruuijio:Afc/,Pol, 4.0 lux. Eundem morbum inuenio alopeciafirt diciiCaftitis. Alopecia uulpinus fere morbus eft, qub ties in humano capite areas St glabreta Capillus deciduiisfacit, Hermolaus, Vtilpi caput (iecur, Midi. Herus) aliquando nimium incalefcit ; prsfertim tcftate , St curatur fanguine ad fuperficiem fluente St ulcerante pellem: quare pili tum temporis defluunt, Albertus ; St pelles Captarum atftatc inutiles habentur jMich.Herus. Alfefafes eft animal generis eeccarum (id eft ricinorum) quod ca= nibus,bobus St uuipibus adhaerens fanguinem ab eis exugit, Andr; BelltineH. V ulpes fatis iti ftam atatem confequitur jStumpfiusi • . fi. . , , Vulpes aftuts,maiiti0fe K caliids funt, Ariftot, Homines colore admodu ruffo maligni (ot*, »»f)ii)iudicantur,argumento uulpium.Idem in Phyffognom, Adamantius uulpis ingenium dolo» <0 fiim & itiftdiofum effe inquit. Animal eft odio dignum propter rapinam, defpetftum propter infir ' mitatem, incautum fute fallitis dum infidiatur aliente, Ambrofiusin Hexaemeron. Miiiiquidcni eodem fetme ingenio uidentur pAdita: uulpes,8t mulleis, praifertim maiores, ut martes.iSlis, Stc, Prouerbia aliqubtauulpiscalliditatenata. Vulpe pellace benignior. Vulpes annofa.haud capitur laqueo. Vulpes non iterum capitur laqueo, V ulpinari cum uulpe , V Ulpina pellis afluenda fi leo* nmanon fuffieit,rcfer5 inh.interprouerbia. Imvls ImAsi, Pindarus in Pythiis, hoc eft Vulpium plane moribus fimiles. Eft St marina iiulpes,pifcis fic ditius qiibd fimiliter ut terrena fraudulentum St folers fit animal. V ulpinus, id eft aftutus animus ne quid moliatur mali; Plaii* tus Frausquafiuulpecufe,Uisleonisuidctur,Cicero i.deNat. Complures apologi ex uulpis cal iiditate confitli, Aefopi Et aliorum nomine leguntur. [Allutam tiapido feruas fub petlorc uUlpemi i' Perfius Sat.c. ’ f Vulpes Cafpia: tam liumcrofte funt,ut noti modo agreftia ftabula adeant, fed Uf bes quoq? ingredianturtnihil tamen nftcentesj neo? rapientes, fed ita cictires Cafpijs tanquam cani» « ulsc adSanwr , Amyntas apud Aelianum. Intima^cauemas j qua: mullos hafeant exitus De Quadrupedibus. 1084 d^ccTrim inter fe diftantes incolit.ne circum exitum unum poiitis ueoatoruift infidns comprehendatur.Gillius ex Oppiano. f Habitat in foue^.quas tpfa tamen non parat,fed a taxo, id eifmele ciFolTas dolo occupat.lllo enim abfente.adttum fuo excremento mquinat.Reuetrus ille, fad odoris impatiens.foueam fuam deferit, quam mox uulpes inhabitat, indorus. Stepe in me. “mcauernisuulpesefFoiracomprehenditur,Alber. f Lupus contaiSu fcillar conuelhtur unde etiam uulpes propter lupos latebris fiiis fcillas apponunt, Zoroaftres in Geopon lib,i5. G.II.u* aliter uertit.nempe uulpes inluporS cubilia folia fquillat imponere,quod non probo, non enun tam fiudiofa lupo nocendi,quam fuos tuendi catulos uulpes eft. K cum a lupo occidatur, non eft ueri. ■ fimile eam fponte aJ cubile eius accedere. Turtur in nido fuo ponit folia fqtiillte, ne lupus puL losefusincurfet, Ambroftus turturi hoc adfcribens, quod Zoroaftres uulpi, non retfte utuidetUr. lupumenimuulpibusmndiariconftaqturturiautcwerisauibusnonitem; C Vulpes pulicibus infeiiata,(}ipulam (manipulum) foeniqiiodinuencritmolliinmum, autpi. losoTccontincns,paulatima pofieriori parte in aquam femergii:caudaprimumitnmifla,deindete liquo corpore, utpulices aquam fugientes ad caput afccndant, quod dC ipfum poftremo paulatim immersit ita utpulices inftipulam autuillum quem ore tenet, colligantur ; quo tandem in aquani proieflo fugit, Albertus authorem citanslorach. In Thracia locis rigentibus SC uulpes, animal alioquin folerti aiiditu,amnes gelatos lacus^ non nifi ad paftus iturte reditura:^ tranfeunt. Obfer- uatum,eam aure ad glaciem appofita, conieejare craflitudinem gelu, Plinius. Thraces congela, tum flumen molientes tranfmittere, uulpem,Plutarchi ( in libro Vtra animalium Kc. ) icfiimonio, pramiltunt,glaciei indicem.quanttim firmitatis habeat. ea enim pedetentim &C moderate gradiens, ” aurem admouenac fi ex ftrepitu confluentem non multo infra ferri fentit, flarim coietSura aflequf. tur,frigoribus flunium non bene penitus conglaciaife, fed tenuem SC infirmam glaciem exiftere, iram rcgrcditurjfin fubterlabens aqua non admurmurationem facit, confidenter traniit.Q.uod qui- dem ipitim nonacrem befliscfenfum dicimus clTetfed ex fenfu ratiocinatione. Sic enim uulpes coi. Iigit,ipfum flrcperemotupratditum efl, quod autem motum habet non geluconftringitur. Itemur Quod aqua: non glaciat liquidum efl,quod autem liquidum, facile concedit, Gillitis. Eadem alibi Aelianus fcribit,ut Gillius uertit. Aure prius ad ripam humi adpofita,ferenitatem itineris explorat, Volaterranus ex eodem. ^Vulpes in omnes hofles fuos infeftiflima efttneqj modo contra canes, fed arcum feris robuftioribus,a: cum uenatoribiis(canibus uenaticis,Oppianus)moIitur pugnare. Necyfolis beftijsterrenis, fed etiam aquatilibus, 6( uolatilibus mille infidias comparat, 4 Vul.5“ pem befliam improbam poeta: SC fraudulentam appellare folet. Sedet improbus erinaceus terreflris 6C infidiofus.nam ui uulpcm is uel audiuerit, uel uiderit, os contrahit, pedes^ comprimit, dC fe to. tum in globofam formam concludit ; Illa autem cum hunc fic in ardum conflritfiiim comprehedere non quit,in eius os urinam redditthic uel ex contradione,iiel ex uulpis fraudefpiritu interclufo fuf focatur, Aelianus, Eialibi,Vulpesfraudulentumanimal,infidias hoc pado in erinaceos terrenos molitur,ut cum eos redos,quod a morfu uulpinum impetu fpinis prohibcnt.expugnare nonqueat, Ipfos fumma cautione oris leniter caute primum euertens, ftipinos conftituat, deinde 8C laceret. Si qui antea eifent formidabiles, exedat, conficiat^. V ide plura fupra in Echino h. in prouerbio. Multa nouit uulpes, fed echinus unum magnum. ^ V ulpes cum dolofa lit.aliqitando cum lepore (uel cuniculo,Ge. Agricola ) fe uelle luderefimulat,S( (incautum) apprehenfiimdeuorat.qtiamob 4® rem uulpcm confpedam non minus quam canem fugiunt, Albertus, Quemadmodum a uulpi- bus lepores nodu continua perfeciitione defarigati,^ fubinde a quietc,qud ubi aliquantifpcr curfti pratuencre appetunt,exturbati, tandem capiantnr,ex Aeliano recitaui in Lepore d . Lepores fre. quentiores funtininfulis,quodibi ut plurimum nec uulpes fimt, a quibus ipfi cum catulis occidua tui ;nec aquilac.qiia: montes magnos faepius quam paruos frequentant, nam partii plerum^ in infu. lisfunt,Xcnophon. f Mures etiam in aruis & pratis auulpibusaflute capiuntur. fCumauiii greges fubuolantes uidet,humi flrata iacet,fimul SC oculos clatidft, SC roRrtim in terram deponit, SC animam cotinet,8iCprorfus uel dormientis,uel potius extinda: fpeciem fimilitudinemcp gerit. Cum autem eam fic ad terram abiedam aucs defpiciunt, mortuam arbitrantes, gtegatim delabuntur, in ea^feiritantcstanquamilludunttatuulpes eas ad roftrum appropinquantes ore hiante attp immi-'*® ncnte,deuorat, Gillius ex Oppiani de pifeibus llbr.i.ubi ille ranam quoi^ pifcatricem iimili fere aflti pifciculos captare dixerat. In fame aliquando infidiofe mortuam fe fimulans fupina iacet,fpiriiu comprelfo exerta^ lingua : quo iiifo aues tanquam ad cadauer accedunt, SC incatit* corripiuntur (iic SC pardus flmias mortuum fe fingens,captat) Alberttis,Conflantinus,Gc. Agricola. ^Eadeni fetibitMich.Herus.fed addit uulpem priufquam ita ferefupinet, in argillarubrauolutari inquina. ri^,utuulnerata &:fanguine cruenta appareat,a:quod ubiitaiacentem tiiderint corui cornices et aliae aues praefertim rapaces.gaudentcs tanquam de hofle mortuo, aduolantes comprcherdanrur una faltem ex eis. Muftela aues iugulat ut lupus oiies, SC pugnat cum ferpente illo praciptie q uj murcsuenatur,Ariftot.dehift.amm.9.6.AlberiusimperitecoinlocogaleninterpretaturuulDcm eadem de uulpefcribit. Etrurfus alibi demufielieiylueftrisaenei e,quod nulgd putorium.noifri iltiiTum uocani,fcribens:Non comedit (inquit) de gallinis. nlR^ prius omfles aut mniias iugulauerit. CUIUS ingent) ettam uulpes eft.a: ammalquod dicitur feyton, (id efl muftela. ) Vulpes communia De Vulpe. D.E. Lib. L logf cfthoflispauonuin,coIumbaruth,K omnium fereauium,Stumpflus. In co maxime nocet homini. bus,quDd rapit ahferes,anatcs, gallinas, in quo tamen eam parcere dicunt domui uiciniori iuxta qua uerfatur.ldem. Gallinas nodu clam ingrefla in cafas, prehendit & afportat, Ge. Agricola. In Poti to licotidas uenatur,ut SC fefe auertens,£ das.Xenophon.iudicatautemleporumcapturamuehaticoftUdioqUam uulpium digniore, f Hic olidam clamofus ages in retia uulpem,Martialis. Lepus Sil uulpes canum metuexhorrefciint,atcp interdum uel fola canis latrantis denuciatione ex loco unditp fepto, ticpribus Si dumetis ueflito ex. citantur, Aelianus. Vulpes uf^ adeo uerfuta eft.ut nullis dolis.Iaqiieis.aut retibus facile capiatur, fua enim aftutia tum alias euadere, tum retia & laqueos morfu abfeindere folet. Qiiamobrem canes in eam multi pariter Immittendi funttquamuis ne illi quidem eam abfijfanguine.utcUnqj Ualidi, domare poflint.Oppianus. V elocibus canibus capiuntur uulpes utcuntj in^ fuga fagaces , Cre= icentienfts. Animaduertendum cfti uulpes a canibus agitentur , ut uentus a uenatonbus nUpt. damrjquum Uento (contrario) quali impelli ad curium uulpes uideantur. quo fiet ut nec calliditate y y 5 1086 De Quadrupedibus. ,n,'„rp npcnMnicItateeiiaderea canum morfibus quin capiantur difccrpantur^ pomnt.Siuarctca p?e::^ui|?uerint^remicfecundi)flatumcan^^ LZorld^Xrfnnquam^oIeftiaaffefli fr^r '’lu ceu beftiam bene dentatam, contra feras fe maiores SC canes uenaticos euam pugnare fcribit. Iu. cund«maCTndof..ifpe<4aculumpr*betinproceraarboredeprehenfa.lneaen.m dus) tanquam in arce oppugnari folet.cum nctp ignem ttmcat,nifi pars proxima ardcat . plerunque Sacrscufpicfts non fugiat. Kperfodi^odus fufiineat quam in turbam canum defcendere. m Tandem uerd defcendere coada, impetu quodam inftar fulguris deqci folet tn numerofam canum cohortem, utfagaciirimoslaniet,8Cdpratftantioribusdilaceretur.H*ciIlc, tionem fuis ac propriis locutionibus uenatores noftri utuntur, qualesfunt, AeingtttttVW&tge. (Itllt/ ©« tritbt v«n bem ff rict mit be» tiunben gebc^t/ }» brt« g«tt gcbcer/crr^lngci» ©ber x>«n ben bwnben erwurgt. Canes quidam exigui apud no^©4)b«»ble uernarum cantcute.fubeuntenim uulpium ac melium cauernas, morfibus ad exitum cogunt. Canis uulpem in locum fubterraneum fecuta, in Orchcmenis Boeotiai. cumlatrando ingentem io, nitum excitalTet.uenatores aditu effi-aflo ingreffi.locum quendam per foramina illuftrari.K nefcio qu* intus latentia uidcrunt, ac in urbem regrcfli magillratui nunciarunt. Arifioteles in Mirabili, bus Lupi6i:uulpesdentibuslacerantca(res.urfinonitem.Plutarchus de caulis naturalibus f8. « fEtlaqiieo uulpej, &: decipe calTe foinas, Calentius. Laqueis capiuntur uulpes K lepores cum per aliqua foramina introire folent in loca claufa.quod duobus fit modis, Vno.cum laqueus anne* (flitur ad aliquam perticam plicatam, adeo ualidam ut Teram collo captam in altum cleuet fpendat. Altero, cum prope laqueum cfi fortis canolus ftringens laqueum fere, caput impediens etia ne ipia laqueum rodere poflit,Crelcentienfis lo, ji. Vulpes cauernac ilia: complures facit aditus inter fedifiantes, vim .* dicai fiue laquei genus quo lupiuulpes 6^ meles capiuntur, Galli haufepied nominant,^ Audio quafdam pedicis captas.crus irretitum aut ui extrahere.aut morfu fibi amputare, 6^ ita tripedes eua dere. Reti quod arolum uulgd uocant.capiuntur uulpes.fi gallina nodlu ponatur in medio, debet autem ualidiusficri pro uulpibus&aquilis.quamalijs auibus, Crefcentienfis io,ia. tiagaciores J® oportet eiTs uenatores in decipiendis uulpibus quam caiteris animalibus, ejuoniam facillime prori. piumur,&: curfu prieftant canibus uenaticis , Occulta itaij conficiuntur uincula in fsepibus SC dir. metis.quie tranigredi folent uulpes, praicipue dum pullos gallinaceos requirunt, bis enim detinens tunfed ipfe fe extricant.nifi uclox cuftos adfuerit, uoprimum aliquam comprehenfam animaducr terit,Blondus, Parantur 5C decipulae quadam aut machina, autintcr cateras genus quoddam arcus quod Germani appellantfmbsbogotobct fclbrgcf4j*g,hoccftarcumautomaton; quiafera conta<3us,fagittam eiimmittit. Decipulis autfoueiscapta.fpiritum continet, dCmortuamfeiimu. lat.fl forte fic minus curata effugere polTit.Mich.Herus. Vulpes &:lupi pracipueeapiuntur qua- dam taiolaferrea.qua circa fe multos habet rampiones acutos: SC ipfi habent circa fe annulG prope fe ubi annexi uoluuntur.ad quem anneeSitur fr uftum carnis, aTc.Crefcenuenfis lo.ji, ut recitaui in 4» Lupo E, Et rurfus io.5y. VuIpesCinquit)in caueis(foueis)fuis capiuntur hocmodo. Venator ha. beat alueare apum.fed longius SC anguftius.quod ab uno capite paucis filis ferreis claudatur, ab al« tero habeatholliolum internum ex parte fuperiori praparatum, ut poflit intus elcuari ftipcrius ita ne foras excat.holiiolum hoc defeendens fuperiuseleua tum, permanet cum uirgula parua. Hoc in. firumentum ponitur in fouea uulpis.cum prafcinir ipfam in ea efle. Ponitur autem hoftioli pars in parte intrinfcca fouea.catericp aditus fouea.qui plurcs eife Iblent, diligenter claudimtur.Itacp uuU pes exitura.in alueare intrat, non metuens filis exilibus fe impediendam ; fiem uirgulam fecum tra. hit,K hofliolum cadens eam concludit : qua retro cedens magis claudit ac firmat. Venator autem quandocunqj ueniens, ( quo poteft modo uel interficit fic captam uulpem : ) uel fi libuerit cum al. ueari fupra puteum aut uas aliquod profundum portans, aperto hoftiolo immittit. Hac ille. Pro J» lupis, uUlpibus,leporibus,8^ cateris feris ac canibus, &porcis intrantibus Si uailantibus uineas.fo iieaquomodofiatpluribusdefcribitCrefcenticnfisio.jj, Lcpo*es £C uulpes quomodo Indiue. nentur, lege in Aquila E.cx Aeliano, Quomodo lupi SC uulpes alliciantur a iienatore catum mor. 'tuum poli fe trahente, Kc.cum comite uenationis qui feram fi qua iam intra teli iadum accelTerit.fe riat,dixi in Cato E. item In Lupo, ^Vulpes aiunt fi ederint amygdalas amaras, nec contingat e ui. cino aquam lambere, mori.Plinius, Vulpes fi cum aliquo ( cibo) amygdalas am. ederint, enecan. tur.Diofcorides K Auicenna.&Serapio.Marcellus Vergilius hiftoriam feribit felis, qua poft ali. quot amygdalas am.dcuoratas, intra horam perierit. De muribus etiam fcrtur.poft arfenicum SC alia quadam ueneiia.nifi fuperbiberint.certius morituras, alij negant : uidein Mure e, Apocy, non in adipe canes,lupos,uulpes 5C pantheras necat, Diofeorides. Vide plura in Cane c. Faba lu. 6a pina fcu marcillium datum in adipe, necat canes, lupoS, uul(»s SC urfos.^rnoldus, apparet autem eum Diofeotidis de apocyno uerba mutuatum, ( ut dixi in urfo e, ) quamuis marcillium uidetur ea • efle De Vulpe. E. F. G. Lik I. 1087 efle herba , qua a Sabaudis 'hodie marcieure nominatur, qua uetcrum confiligo efi.al/a qu^m apo* cynon.ipfa quocp uenenata. de qua pluribus egi in Boue c. Huius herba femina aliquando uul> pi,quam domi alebam.cum carne Sf cafeo mixta dedi, qua cum poii horam fere uomitu reiecifret,il lafa manfit. Aconitum luparium , quod noftri radicem lupi nuncupant , omne animal occidit, ut multis docui in Lupo a.uel.ut Rhatus quida mihi alTeruiqferas illas peculiariter, qua caca nafcun i tur,ut uulpcs,lupos,ur fos.canes. De catapotijs flue pilulis uenenatls, quibus lupi SC uulpes interia muntur,copiofe fcripflin Lupoa.aconiti lycodlonioccafione. f Nec uulpes nec aliud animal gallinas c6tinget,ft fub ala ruta fylueftris eis appcndalur:&r mul» td magis,fi uulpis aut felis fel cibo ammixtu exhibueris.ut Democritus confirmat,Geoponica Grai calib.14. • V ulpina peilis,«A4iaw» Polluci,uox circunflexa: Suida oxytona, in /i)/ » Venato» res uulpcm expetunt propter pellem, non propter carnes qua funt inutiles , Ifldorus. Animal cil calidum: nam K mortui pellis calefecit, Albertus, Calidior eft aliorum animalium pellibus uulpi. na,Blondus(ex Auiccnna,)pilis enim munitur denfls,mollibus, SC oblongis. Praferri audio 8C ma ioris efle prcttj,ex catulis uulpium in Galliaiquod an uerum fit dubito. apud nos enim catuli di oni» nes minores natu uulpes,ut & allate capta,ideo contemnuntur, quod pili e pellibus earum facilius defluant. Sunt enim eis pelles tenuiores,ita ut radices pilorS ab interiori parte appareant, (quod ui» tium noftri uocantbut(^f)Srj<(, ) unde pili facile excidunt. Dorfum quidem fuos tenacius 'retinet. Xenophon Anabafeos feptimo Thraces Icribit , h^eme fautore alopecidibus , id eft pellibus uulpi» nis caput pramunire ac aures, Calius.hinc eft forte quod Grammaticis quibufdam alopecia (malim alopecis)pericephalaa,id eft pileus exponitur. Fiunt autem ex his pellibus pilei etiam apud noftra, tes, dC quandocp ex difeiflTis fecundum longitudinem uulpium caudis, rurfus^ confutis. Ventris etiam laterum pelles duplo maiorispretij fere habentur quam cdorfo, quod Si colore magis pia» ccanqSe molliores leuiores^ fint, Sf fl minus temporis durent. V ulpes per aftate frequenter mor» bo ab eis nominato alopecia laborant , hoc eft pilorum defluuio. quamobrem pelles eo tempore ca» ptar um non folum inuti!es,fed etiam noxiae aliquando funt. Biflari(fibrOpe!les multS calefeciunr, fed uulpinae magis , Elluchafem in Tacuinis. Vtiles exiftimantur arthritidi frigidae , podagra: , $£ frigidis fluxionibus, quamobrem aliqui etiam tibialia flue caligas inde parari curant podagricis, Midi. Herus. Scythiae magna pars tergoribus uulpium &: murium operti incedunt, Alexander ab Alex. Ad podagra: Phocae, leonis,lupi aut uulpis corium fi quis elaboret, Sf calceos geftet , pedes non dolebit, Galenus Euporift.j. I48,uide in Q, ■Vulpem infequStur uenatores propter pellemtnon propter carnts, quae funt inutiles, Ifldorus. Sarmatis , Vandalis , ac innumeris alijs equorum di uulpiii carnes folatio funt, Caelius, Canum vrulpium carnem nupquam equidem guftaui, nec faneguftare unqua fui ada(f}us,nccp in Afia,ne

fua a ttrlhendi refoluendim, humores ad articulos attrahat. & quando euacuatur corpus poft illud, nihil attrahitur ad aruculosiquod fi redeat morbus,erit leuis.Auicenna. Oleum uulpis difcodat, utile eft nodis &: tumoribus arthriticis.Haly. Podagricis 5C neruis patientibus ob nimiam humu ditatem prodeft Rafis. Infiifum folio arthritidem recentem infidenus & balneantis in eo pellir, ueterem leuat 8C mitigat.Idem. Vulpes decollata tota decoquatur in cacabo atreo cum corid fuo i» non fi(ra,donecdi(roluatur.huic decodo infideat cui nerui dolent aut artus ex pituita.Idc. V tilpi integrae exenterat* in cucuma affunde aquae fontanae SC aqti* marina:, utriufqB fextarios duos ( at- quinonpoteft prffcribi certa menfuraiplus minus enim addeiur,ut tiulpcs magna uel partta fuerit, annofa etiam cum diutius coquenda fit antequam diffoluatur.plus aquae fubinde affundi poftulat:) olei antiqui clari fextariosduoscalias libras tres,unciasnouem.) Decoque lento igne cum falis un* efis tribus.donec aqu* confumantur.Deinde pone in uafe:8^ adijee herb* anethi alhafech ( thy. mum exponunt ) ana libram i.a: affunde aquam dulcem,in qua decodae fint iam didae herb*,utri- tifquemanipulus.Decoquclicut prius,uf™’^5°Pp ' Rafis & Albertus lupinum quocp pulmonem clade cum pipere btbi lubent a fiirpiriofis, Galeni au thoritate freti apud quem ego hoc medicamentum legere non meniinij Pulmonem iiulpis phAi ficis maxime prodeffe ob totius fiibftantte familiaritatem, omnes prope pradici inculcant, Syluius. Lieni fedando pulmo uulpium prodeft, cinere ficcatus.atij m aqua potus, Plmius St Sextus. ir Archigenes apud GalenumdecompoCfec.locoslib.^.fplenicisiecur uulpis aridum ex oxy* meliteimperatifimiliier potum Marcellus lienofis mire mederi ait. Sextus alTatum a: tritum qfdem „ fimpliciter bibendum confulit.Ieciir quoque uulpinum,aut pulmo.in uino nigro laxat iMatus ipi. randi, Plinius. Item Celfus libro 4.Efl etiam non uana opinio, uulpium lecur tibi Uccum SC aridum fadum elf, contundi oportere, polentamfe ex eo potioni afpergi ; uel eiufdem pulmonem quam re. centifflmum afliim fed fine ferro codum edendum elTe. lecur uulpmum aut piilmo euino nigro laxat meatus fpirandi, Plinius, lecoris uulpini cinerem potum fufpiriofis prodclfe, ex Marcello re. tuli paulo ante In remedijs ex pulmone, f V ulpium adeps capitis ulceribus laudatur, fed pacipue fel SC fimum cum finapi pari modo illitum, Plinius. Ad aurium dolorem: Fel uulpis fi in aurem cum oI^O ftillarufjfanafjSextus. Cum meile Attico commixtum dC oculis miincSum , caligmcm oculorum mirabiliter tolIiUdem. Fel fumptumpOndetedrachmac mifceatur, &: portet inu^ulua mulier continucin lana triduo.deinde quarta die uiro eum Ca cocunte, concipiet mafculum, Kaiis: 1» Verbumjmifceamr/cntcntiac non quadrat : pro quo legi poterit, formetur in peffum. niti quis intracornusfumendum.&fimtilpeflumindefaciendummalit. f Vulpis lienis fuperlocumCtumentem8fdurum)alligatUs,lienofos morbo Iiberat,GaknusEu porift. 1.40. ^Tonfillis priuatint renes Uiilpium aridi cum meile triti illiti^ profunt jPlihius. Ad ftuciiim tumorem:R.ene uiilpiS in meile fepius fauces tumentes confrica, Sextus, f Vulpis ma. fculs genitale circunligatum capiti,ii crcdimus,dolor6 eius fedat, Plinius Si Sextus. Genitalia ciTea iiint lupis, uulpibus,muflelis5uiiierris:imde etiam calculo humano remedia pr{cipua,PIinius. Ad mulierum fuffocarionem a locis : Articuli membri uulpis in oleo iietcri una cum bitumine codi 6^ pro peiTo fuppofiii,fanantiSextus. Simili modo ut fupra, illinito capiti, alopecias fanat. Idem. VtfuprainftillatoirtaureSjdoIoremtollitmirifice.Idem. f Ad parotides profunt Sf uulpiumte» 5» ftes Plinius. Tefticulo uulpis faepius parotidas confricato, diflbluit eas, Sextus. Strumas di. fcutint teftcs uulpini,PIinius. Tefticulo uulpis fi fepiusfnguina confricaueris.dto fanat.Sextus. Ad eredionem pudendhTefticuIi uulpis iicci bibe cochlear unutii, Galenus Euporift.1.141. Bar. tolemjEUS Montagnana tefticulos uulpis mifcet in eleduarium quoddam ad coitum in uiro,a; con. ceptum in muliere excitandum. Sed herbam qiio^ fatytion recentiores quidam medici tefticu. Ium uulpis appcllanucuius facultates ad V enerem excitandam SC aduerfus tetanum, obfcuri qui. dam authores uulpis quadrupedis tefticulo imperite adferibunt. Mulier quae binos uulpis tefticu los tritos fumpfcrit, concipiet, Rafis. ^ V ulpis caudam fumma ad brachium fufpcnfam, irritamen tum elTe ad concubitum dicimus.Sextus. CLr ^ 1 1,4 Iliiltid# u iwl Vv/i w II ikw V Miis WAWvr 4 uasi ax Miigw, coeundi uim auget, Rafis. Ad conceptum : V ulpinum ftercus in peffb apponatur, SC loci mu. licbres fubliniantur jatep ita Venere utatur, Galenus Euporift.i. yj. Aliud; V ulpis ftercus cum feuobubulo raifcc.Si mulieris uiri^genitalia inunge,GalenusEuporift.j,ij4. ri H. a. Vulpes, apud grammaticos etiani tiolpcs fcfiliiturtfic dids, uf Aelius diccjjaf quod iioiat pe dibus, Varro, quafi uolipes, Albertus. Eft SC uulpis per i.in iStima, apud recentiores quofdam, quod non probo. V ulpccula,Cicero,MarcelIus SC abj. Huius udeis antepenultima ueteres pro= ducunt.Forte per anguftam tenuis uulpecula rimam, Horatius i.epift. Fallax Hiilpecula gannit, AuthorPhilomclte. Mantuanus corripuit,Gannirefagaccs Vulpeculas,gruilnirefues. ^Ve,» meriatim,id eft uulpis foemina parua cum eft in fouea^Syluaticus, ^ Nomina apud Gratebs com. plura inucnio,qiiae ordine literarum fubnedfam. AAoijr»! fcemftinum eft.fedreperitur etiam ma fculinum, V atinus. AAi;r»|,!raf« v ntiKci.iisa ii W ii irni^i», ut quidam fcribit,ex Etymologo nimirum. AAmiji:,uuIpes,Hefychius,8f VarinUs. hinc afjums cum deri» uaiis dicenda. Batrarus,bairaris,bairarium,uulpem Gra:cis nefeio qua dialcdo fignificat.Hero« dotus libro 4.hy?nas 8fbaflaria apud paftoralcs Afros gigni feribit: Varinus uulpes interpretatur, qiianquam BaMorg©- ab Herodoto feribi idem SC Siiidas annotanqqiiod ego non reperio, •rx «AajiriKfta S, Ai^irtff Aiysflj.Bawctgce.gcnus uu]pis,Idem. B{JiwaGiff,«AijT»|,icga Hkiwict» apud Cyrenen fes.Hefycliius. rv7xi,}i>^ii7nxis,&xKxe!Jt!,SC carnes circa lumbos, Idem, uide plura inter deriuata infra. BxTwefffii.iioAisAnAsi/jisHif^ijv&e&ixwipiwi/ovres. Varinus.quaftbattus animal quoddam d» fit:fe'd legendum S»5mot/,quod nomen gentile al. Battus enirfhomo quiofam uocis admodum exilis fuit,uiSuidasKHefychiusdocent,Erajjnusn3reae legit Thebanum interpretatusiapud ^ucm De Vulpe. H.a. Lik L Topi quem plura, filibct,Icgcs,m prouerbioB!tftie»^^(i:ubi ha:c etiam eius uerba funt. dicebjtur inilgo qui balbutirem, quibus^ hatfitans eflei & impedita lingua, 5Cc. Mihi magis apparet didJmn fuiltc BxilxeiZ^ly pro dolo malo agere, quod apud Cyrenxos uulpes dicatur baflaros tefte Herodoto, ut Latini quo^ dicut uulpinari. Battai us enim dux fiiit deducendtein Cyrene Colemar, Harc Eraft mus. uulpes, Hefych.Varin, Kafeif «V,«Ai!rtitK, lidem, Ki£./'t»,uulpes,Iidem,nominefa(3tJ ab aftutia, quam Graeci atji/ls & xifi/lo-i/raji uocant, 4«ai«(' xifM Ariftoph.in Equitibus* Kifid«AM!,prudens,a uulpe quam Gratci cerdo uocanqScholia in Iliad.*. Gale(id eft muflela) a quia bufdam «sf/ii uocatur, V arinus Si Suidas.Habent quidem uulpes Si mufielarum genera non difli» mileingenium,cum alias tum praecipue circa furta Si rapinas afiutiam parem, ut non immerito com ^ mune nomen cerdo eis tribuatur. Genere tamen differunt. Si imperite Albertu? gale pro uulpe im terpretatur. Ktf(fKa»,uulpes, Hcf. Varin. Krg(f («j/ , «AairtKiati , lidem. Ktgcf *«, rrarspyia* ^5iii(/,afiutus,doiofus inftar uulpis. K»ai(s,uulpe5,Suidas Si V arinus. nimirum t» >i»AB(/,quod eft quod cauda eius ad demulcendum apta fit. Sed apud Varinum etiam k«kxs feribi tur,his uerbisiassal*,'» ev «sjuterstoj,» asifAeicc. iteei khkces,* asit/lg©.'. lya xmxSt « aAwa-s|, « KSK itttxSf y©' , Tmaii, Rurfus apud eundem in xvepii/, habetur xahic KiVati/'©', uulpes. H mmipf^oy (*’ »J«i(Aiax de Vlyfte,apud Sophoclem puto in Aiace,) Suidas. Et rurfus* i!iV«i/'©',genus animantis feri, cuius Demofthenes meminit in oratione de corona, toSts (fi (pixa Kmfos iih. Sunt qui beftiam omne fic appellari putet,jpeculiariter uero uulpetSi Siculos priuatim uulpe ximii(/ appellare, (quod Si Harpocration fcribit.JaiVaAs etiam adiet.Aip ffirf‘r*hanns. Alobecon^fus. imeliusi cabatur e» KaAwsfiitnAtios, [Stephaniis. Alopcconifus, (melius per n.duplex, [ut Suidas hab«] ut Pcloponnefus & fimilia.quod probat Euilathius Diorryftj Afri interpres, )AAa,®tHs™^^,urbsCher fonnefi in Hcllefponto, condita eSc orSculo, quOd urbem illic condendam (Athetiicnlibus) luHeraq ubi catuli uulpis confpefli fuiffent. Sunt qui uulpem dum urbs conderetur, catulum aliunde allatu (alias, catulos allatos) illuc depofuiffe fcribai,fStephanus in Alopeconelb SC in Calaro.^ Aliqin ^ la lopeconefum infula: nomen faciunt, Calius, gi^n-snmvncns^TTcfjs luxj ^ aiW^otAis rfir Osxms «(/ E«»K! m tifiiv hSixki&h , vstjoii 5 U mntxvK m Siiidas. AlopCconnefus haud procul a Ccxlo Cherronnefi portu , Plinius 4. 11. Tubera Altat no, bilinima.circaLampfacum&:Alopeconncfum,Idemi9.;. ■ a if b. CancsnonIatrantcs,uulpinoroliro,alicubiinNouoorbercpenumur. f yuiapud tios dotSius loquetiir , uulpis pedes uocant EUwCIt/Vtlb nit fltp : pellem ctn brtlg/ »110 mt em put. ilOS doctius lOqUUtlir, UUipis peaei uuLdiu vj^v • r decadem cumuulpidetrahmir,fy wirt^e|Tmffc/Vub»it5cr4>W»^C»* \T,,\r.Pk r c Super montem Sion qui defolatus cft ambulauerunt uulpes.ThreniHieremte ?• VulpM foueas habent, 8«: uolucrcs coeli nidos, at filius hominis non habet ubi caput reclinet , Matthaei 8. K Lues a. € nsraGe ks? M iaegJ'i»i: ’j mnOcy AaSjwas, Babrius ut Suidas citat. »0M,ir^TOtjrM«'(i'«,Pollux. Galltchcaux uocant catulos lu Dorum uulpium, melium, lutrarum. ^Simonides apud Stobaeum in uitupCrationc mmierum, alias ex aliis animal.bus,(fue,cane.afino,equo.mufteIa.Kc.) pro ingeniorum dmerfitate na tas com= minifcens^Aliam uerd (inquit) Deus fecit ex maligna uulpe, ( 4 f° fciam,quamneqimali,ne(pbonlqiiicquamlatet; Sifibimconliansnuncbonanunemalaeii, alijspratdto moribus J^uti^ plura in procedentibus dieSa funt fparllm, cum alibi , tum in a. inter no» mina riuWs,«q/i. «c.item in epithetis. Nunquam te fallant animi (ub uulpe latentes, Horatm drAr™ dolonis uerfus qUdfdU in Athenienfes aftntos quidem . fed qm blandiiqs dec.p._fc ^ rentur cum Pififtrati tyranriis indperet.Plutarchus in Parallelis refert huiufmod.;_E.'e:re'yA»»s«:(- rX^erfis (Ut apparet ) locis Elegiarum Solonis. Verfutum K uafrum hominem Lannt uulpto. nem u“can ‘ GrLi !cL^^KScIa«s,&,..;a»s«Airrri«Pdeeo quicomrriodifuicaufafimulatbeneuolentiam.Erafinus. Vulpesbouemagit,XA4=r«f^-,8J.i^ cumres abfurdegeritur,nihil enm uulpi cum agricolatione.ueluti fi quis poeta de rebus fac iTon «onetur,autlcnotracSetrcmpublicam. Licebit&adeumtorquelb,quinonex animo fedahAr (ffans,fingtt fefe quippiam uelle facere,Erafmus.Suidas interpretatur tm f In canis podicem ac trium uulpiS infpicere. Et mvk Trvyiy ^ in n *'* fes aut lippientesmel de rebus parttis ati^ anguftis inutilirer anxios & fXftos : Vide^n prou^r a cane fumptis Annofa uulpes haud capitur laqueo, t^xy MirsJ nrn iterbialis dicendus tn eum qtulonga aetate multa^ rerum experielia calh-dior eft quto ut liscp capi quea t,Erafmus,SHidas interpretatur fimiliter,™ x «itw rrtsT©. Tji f ^ :Aai7r«|Ariftophani, impudens fimulS^ aftutus, canina impudentia, dC uulpina aOutta coniqntflisjuc in Cane alicubi diximus. ^ V ulpi efurienti fomnus obrepit, p«i/w. Gmf ixhot7nH£t iTnt^yyrw.: ubi quis inopia cibi dormit. Neq^ perperam dicetur in illos qui diffi» |o mulam, conniuent^ ad quaedam, ut per occafionem aliquid commodi ferant.^iquidem uulpes ur* gente Eme fomnumadfimular, utilledfasaues capiat deuoreta. Fit autem hocphyfica quadam ra« tionc, uefamemaefitimextinguat fommis. Adagium rcceniuit Diogenianus, Erafmus. CDc prudentibus etiam dici folet illud, A’A»?r«| » Ao:A«: id eft, V ulpes non garrit, prudentes enim diligen* ciiTime cauent,nequid praeter rem autparum commodum loquantur,Caelius Calcagninus. ^ lun» gere uliipcs,Z(rt/j^vv^(/ -Ttlrs «Aa?r%»W5s: de re palam abfurda. Qui Bauium non odit, amet tua carmina Maui, Atque idem iungat uulpes , &:mulgeat hircos, Vergilius in Palxmone. Eft enim uulpes animal ab aratro uchementeraIienum,Erafmusi . ^ Congregare cumleonibus uulpes, apUd Martiale,eft res impares diffimilcs^ permifeere. V ul* pes dolis nititur, leo uiribus fidit, Erafmus. Vbi leonis pellis deficit, uulpina infuenda eft , Sueto* i" niu«. Lyfander Lacedaemonius cum ei uitio lierteretiir a nonnullis , quod fraude fubinde agere ui deretur:Qiio(inquit) leonis peruenire pellis hon poteft , uulpinam afTuifte haud dedecuerit, Calius (exLyfandroPlutarchi, ) VideinLednee. /kt/wAwrTwjAs^/kxTtiaj-riwccAwmKwf/ ( malim fecundum Suidam & Apoftoliumi)Zehodotus4 Huiiis affine eft(inquit Erafmus)quod apud Plutarchum in uita Syllae Carbo dixiffe tnemoratur: Quum enim Sylla non folG aperto Mar* ce,fed dolis bellum gereret , ait «5 aAftim>a ^ tu 2vAA« ‘4'vy^ HjxfoiKviniJ , ysssv «AaimHSS dviKTt eft, quod bellum gerens ciim uulpe ac leone, quorum utrunqj habitaret in animo Syl laf,a uulpe uehementius angeretur* ^Multa nouit Uulpes, fed echinus unum magnum, tt\w7Piji «Jii Videfiipraihprouerbijsab Echino quadrupede fumptis. ^Tamfaci« le uinces quam uulpes pyrum comeft, Plautus ih Muftellaria; de refacftii procliui. quod nihil nego* |o trj fit uulpi dentatiiiimse pyrum edere, Erafmus. ,D6mileoncs,m pugna uulpes: Apud Ariftopha* nem in Pace Chori haec uerba funt , nu^cc oyrts otm /nW- Atov^fes, cA’ «Ai^T-ww. Eft autem fcommain Lacones. Scholiaftes mbnet pardemiam efle , contortam primum in Lacones remalegefta in Afiahis uerbis,Oi{xo< Afce!'7ts,^BVfcf^«/fe'A«Ka)i't5, Pliitarchusin comparatione Syllae dC Lyfandri, refert hanc fententiam tanquam uulgoiacffatam in principes, A’^’ a «/'s Z.i tK-ancpii/yus TTin 7> TnoIctKfoyyOiKQt hlovTis, ^ o-c/l'j(i):, id eft, Si cum uulpe tierferiSjfraqdes 6c mores iiuljsinos expeda, Suidas in iAwjr»| Ilvy. ^ Germanis peculiaria qusedam a uulpe adagia ufurpaiitur, qualia funt : ©u mujT fu4)6 vnt) fyft; Vulpem fimul ac leporem effe oportet, lioc eft pro re nata mutandum ingenium. Polypi mentem obtine, ©CC f 4n fmc tUcB nit U|]cn.hoc eft, Vulpes dolos fuos relinquere non po* teftjNatiuos mores occultare difficile. ^ , ^ Quafi uulpes in defertis(bacharaboth)fuerunt prophetse tui o Ifrad, Ezechielis 15. Vbi Mum fierus,Comparantur{inquit)falfiprophct3euulpibus fubdoIis,c|U£e per laceratas farpes intrant ih ui* neas aut agros, ut uiias SC fegetes depafcant. dC intelligurtcUr hic per chafabotli, loca fepitim difru- ^0 pta,per qhx beftiis patet locus intrandi. Si afeenderit uulpes , trahfilict murum eorum lapideum^ Neemix4.de Iuda;is moenia Hicrofqjymorum reparantibus. f Forteperanguftanitenuisuulpecularima Repferatincameramfrumenti, pafta^rUrfUs • 2'Z 1 iop6 De Qmdrupcdibus. Ire foras pleno tendebatcorpore fruftra, CuimuficUa procul, Suns(ait)cffugcre iflWnc, Macra cauum repetes ardum, que macra fubifti, Horatius epift.i. 7. Apologum de uul^ dante ad leonem, qui morbum fimulabat, in fpecum ingredi, recitaui in Leone h. ex Philolirato K Horatio.Item alium deleonis.afini Si uiilpisfocietate.in eodem in prouerbio Leonina focietas. bt riirfus alium de uulpe multiplicem partum iadante, cui leana refpondit, Se unum qmdem parere fedleonem,(quodinprouerbiumabijt,)inLeonec. exCalio. De Archilochi uulpe,« de uulpe concionante apologum,fuperius inter prouerbia ab initio fcripfi. De afiutia uulpis apologum ex PIutarcho,inter uulpem,et parda,recitaui in Panthera h. ^ Eft Si alius inter uulpem Si felem, apua Erafmum in prouerbio,Multa nouit uulpes. $»«(',»(/ SfisesMi/, EfiMJraTjoasT ifti, XOTTjmfmris.BabriHsapudSuidam, , lo ^ Mentem.non formam plus pollere. Ingrefla uulpes in Choragi pergulam, Fabre expOa litum inuenit humanum caput. Sic eleganter fabricatum, ut fpiritus Solum dceflet, cateris uiuifceret, Idillacumfumpfiffet in tnanus,ait; Hocqualecaputeftjledcerebrwinnonhabetj, Alciatus in Emblematis. H I N I J. PaiTu. incna. Iop7 PARALIPOMENA. 1 L c E s figuram nuper dotf^iffimus uir Seb.Munfterus ad nos mifttjad uiuum(ut afi)pls ! dlam.qus a nofira nihil differt, nili quod iubata no eft: & fane puto non redie huic quadru j pcdiiubam addi. Eadem cornuta eft geminis cornibus, (talibus quale nos unumfepara. “ tim dedimus, Itergiim uerfus reclinatis, ita ut pars in mucrones diuifa frontem fped}et,op pofita tergum. ^ Borulfiatinquit Erafmus Stella ) gignit alces, quos falfd fylueftres alinos quis dam autumant, quum hos Afia tantum 8f Africa procreet: fpecie media inter cei uinam Sd iumenti, nifi quantum aurium proceritas ipfa^ceruixdiflinguit. magnitudine inter camelum K ceruum. Maribus in fupercilijs cornua nafcuntur, qua quotannis amittunt,latiora quam ceruinis, ramofa ta men,Sd per totum concreta ac folida. Vngula bifida colore^ ceruum imitatur. Venatorem e longin quo fentit.animal certe fimplex.Sd quod plus latebris quam fugte fidat. Siui canum urgetur, magis in canes fe calce quam cornibus tueiur.ln locis paluftribus fefe plurimum condit.illic Sd partus a:dit fuos. Formidinis eius argumentum elfe aiunt, quod rarenter folitarium , in armento multum ap. pareat. Vngulis eius comitialem morbum etiam fpumantem abigi creditum eft , fi cute attingitur. Hallucinatifuntqui hanc feram nullo fuffi aginum flexu dixerunt. Hac ille. i(f Nuper etiam a peregrino quodam accepi, alcen a uenatoribus agitata ad aquas confugere, at9 in ijs ftante, aquam ore hauftam in canes feruidam erutSare. V R I quotp effigiem ante paucos dies, ad uiuS expreffam Seb.Munfterus nobis c omunicauif a noftra(quam ex tabula Mofeouiat Antontj V uied mutuati fumus)nonnihil diunfam.Corirus uri, quem pidiura illa reprafentat , perquam cralTum eft, tergO fumrno fere gibbofo, logitudo ei a capite ad caudam breuior quam proceritas 8d uentris latetum^ SC dorfi chaflitudo poftulet.Corniia denj; fa,nigra,breuia,oculi uerfus exteriorem canthum rubicundi, os latUm.craffus 8d fimus nafus. Craf- fum SC amplum caput.faciesCut fic uocem)lata.Tempora Uillofa, mentum barbatum, fed breuibus uillis.nigris.Color fereniger,maximcin temporibus, mento, collo Sdc.in facie, lateribus, cruribus, cauda,ad piiniceum uergit. f Qui feitenatione urorum exercpnt,fi plurimos interfecere, relatis in publicum cornibus,qu* teftimoniO funq magnam laudem adipifeStur. Soliti erant antiquitus ca= ueis ad hoc ex opera (foueis ad hoc in terra)fa(Sis eos capere.captos^ iugUlareiforte quod ea tempe flate ferro carucrecBoruffi.) PofterioribUs Uero.lecffis ad hoc prateipute uiriutis 8d audacia: iuucnfr bus, canihus eos infequi placuit, uenabulis^ cominus aC eminus petere , arborftus fefe robuftiori. busfemper condendo, ne a fera impetantur, quS cornibus arbori infertis , uindiiftae auida inhsret, donec infequentium telis faucia concidat. Sub mCnto Uillos longiufculos habet irt arunci fpeciemj CEEteris tauro perfimilis,ErafmUsScelld, DE CAPRIS INDICIS. 2[t*bi«nif4) f ^ vy (L^U lopS Parali p 01 omcna. CAPRAM Indicam , aut Mambrinam aut Syriacam potius.ante annos aliquot Ferra, rte in Italia nidi , ex qua urbe figuram etia ma. iorem clariflimus illulirifflmi principis Hcrcu lis Eftenlis medicus Antonius^ Mufa Brafauo* Ius ad nos mifit. minorem , quas geminas habet capras , ex Germanico quoda libro deferiptio. nis Terrte fancix olim mutuatus fum. Pluri= bus autem de hoc caprarum genere fcripfi in Capra B. CAPREOLI maris figura, quam cum hifloria iplius nimis anguflam dede* ramus, Foemina quidem cornibus caret. 1100 Paralipomena CAMAE fiue capreae platycerotis figura, In hlfioria eius , inter capras fylueftres, omiifa. r I G V R A H hanc ad umum expreflam uir undequa^ docSiflimus SjC egregius poeta Geor« gius Fabricius nobis tranfmifit ex Mifena Germaniae, -una cum literis, quibus hscicontinentur : De certiorum generibus, (inquit,)quae ex uenatoribus didici, quamuis infirma aufloritate, uulgi fcili. cet nituntur, tamen uttuacuoluntati uidear fatisfeci(re,adfcribam. Tria igitur dicunt efie ceruo;. rum genera,non fingulari quidem naturae difcrimine,fed aliquo tamen nominis,formae,uirium. Pri mum illud notum omnibus,quod diligenter Arifloteles &: Plinius defcripferunt. _ Alterum igno. tius, quod Grxeo nomine tragel^hus dicitur, priore maius, pinguius,tum pilo dcfius,8f colore ni griuslundeGermanis,afemiuftiligni colore, ;6tartbbirQ nominatur. HoCinTorantinis&Konig ftenianis Mifena faItibus,Boemi? uicinis capitur. Vulgus uenatorS aitnomc reperilFe alocis,in qui. bus carbones fiunt,qudd ea frcquentet,et herbis ibiderenafcentibus,libeter pafcatur.Hocueru fit, an ex errore ac opinione propter nomen fabella nata,in medio relinquoicerte uulpes etiam uilli den floris a: nigricantis,a colore eotfem modo:»j«nbfu4>fe nominantur,quos in arcis illis carbonarijs uerfari non eft uerofimile. Tertium genus,quocl reliquorum certiorum more non amittit cornua, hoc caftratis accidere ait Plinius; fed dC tiicio accidere affirmant, qui feras apud nos confetSanttin Ceruo enim fuga fitiep feiro,&: flumini fe committenti, in ipfocp anhelitu atiidius bibenti, pinguedi. nem qua abundat refdtii & diffundi aitintiex eoi^ aut mori eum,a ut ftiperftes fi fit , cornua ei nun. quam decidere.idcB fieri eo maxime tempore, cum afdentiiTime foeminam appetit, Hoc ^nus ccrui proprio nomine, em TKlimmerefappellant.HscGe.Fabricitis, qui fimuletiampr^ftatifflmiKcru ditiffimi uiriGeoreti Agricola; Kempnici) cSfulis litcras ad me mifit, quibus ille ftiam de tragelapho fententiam quam meo nomine Fabricius petiiierat, liifce tierbis exponit. 1 ragclaplitis ex lurco ac ceruo nomen intienit,qpm hirci quidem inftar uidettir efle barbattis,quodei uilli nigri fint in gtie tute SC in armis longitceriii uero gerit fpcciem, eo tamen multo eft craflfior Si robuftior, cerumUS m 1102 Paralipomena. pf/ color infidet/ed nonnihil nigreCrens : undenomen Germanicum traxit, iicrun tamen fu- crema dorfi pars cinerea cft,itentris fubnigra,non ut cerui candida, atep illius uilli circa genitalia nl cerrimi funt ceteris non difrenintuterm eft in nofiris fylHis;qiianqua plures uagelaph. in his qu* nnitim*funtBoemicisquam inalijsrepcriimtiir.quare Plimushaudrede fcripfit tragelaphum no alibi quam iuxta Phafim amhem nafci.Harc Agricola. Ego hUius animantis cornua, ciu« quidam noiira duitatis tanqtiam ualderara alTeruat, diligenter infpexi, cum de Cento fcribcre ubi in Philologia capite fecundc.defcriptionem eorum appofui his uerbisiObferuaui etiam in coniiim mati cerui(nam quod genus cerui hoc eiretadhueignorabam)cornibusmucrones fiueramulosfti. pi emos,qui bini alioqui plerunm aut terni fpccSantur,feptenos:&: eodem in loco ftipitis latitudine fex digitorum, inferus autem erant dC alfj bini rami,S^ adminicula, InqUirent uudioli an hoc cera uorum genus a rpeciecornuum,quae in hiprema illi parte tanquam palmat in digitos finduntur.pal matum Latine dici retSe polfit.na ccruos palmatos Capitolinus memorat; Vide in Ccruo B . In An gita ccruos nigricantes reperiri audio, qUi an ijde iinteum illo culus effigiem hicpbIuimus,non fum adhuccertus.Ariftoteles inlibrode coloribus ceruum aliquando nigrum ( albn legit Ruellius.quod probojeffe captum fcribiqtit urfum quotptnon tamen generis differentiaib facitj ied propter alique corporis afFedium id accidere putat.quod tragelapho Itoftro non couuenit. ^Tragelaphus (in. quit Plinius)eadem eft qua ceruus fpecic, barba tantum et atmotUm Uillo diftahs.non alibi quam iib xia Phafin amnem nafeens. GENETHAE pellis, qualis apud pellificcs rpctSatUr, Soripfimus autem de hoc animalqiiatim poli Eqiiumi l Y N CIS figura quam dedimus ueracfTet, fi caput K facies (utiicappellem)catiim referrentifiC ungues anguliiores elTent, KBLIt omena. IIOJ M EL I s (euTaxidcIineatio, ^rt4)d. DE MONOCEROTE, C V H monocerotis hifloriS exararem, ab incomparabili doflrina&TuJrtuteuiro Nicolao Ger belio, quem equidem patris ac praeceptoris loCo & amo & ueneror,per literas petij, ut deferiptione aliquam cornu illius, quod pro monocerotis cornu Argentorati in ftimma: ecclefe thefauro fer» uariaudieram.adme daret. Sed cum refponfum eius fero mihi redditum eiTet, malui inter Parali» pomena collocare, quam prorfus omittere. Cornu igitur (inquit) quod inter archana fummi templi habent heroes illifgpiflrime uidi , manibus^ meis attrecliaui. Ea eli longitudine hominis proceri, fi» quidem aciem illi addideris, fuit enim inter illos impius quidam , qui a nefeio quo didicerat aciqm feu cacumen illius cornu contra uenena contra^ peftem remedium elTe pratlentillimum. Quam ob rem quadrifur ille fuperiorem partem ad tres aut quatitor trafuerfos digitos a reliquo corpore auiil» fitOb quod facinus, ipfe eiciSus e cofortio illo, et ne quifqua unquam poijca huius familite in hoc fodalitium recipiatur, grauiter SC maturcfancitum. Haec cacuminis auuliio. notabilem deformita» rem pulcherrimo muneri attulit. Totu cornu ab ea parte qua fronti animalis adharet, ufep ad ftim» mamaciem folidum efttnullis puniSis, rimis, aut fcillui is hians. Paulo ampliore craffitie quam late, ris fere noftri. Ssepius enim manu dextra complexus cornu , prope totum comprehendi. A radice iifque ad cacumen, paruis lineolis, ut folent S. Blaftj candelae incuruari,elegantiflime faftigiatur dis fcriminatur^.Pondus cornu,fupraquam quis credere aufit,in(blitum ; utfatpe multos mirari uide. rim a tantillo animali tantum onus ,tam^ longam molem geftari polTe. Nullum ego prorfus odorem animaduerti. Color fimilts inueterato ebori, medius inter album Sd croceum. Verum nufquamme. lius hunc deprehendes, qu^m ex fegmentis quae in myropolijs uaneunt. Illis enim noftri cornu co» lor fimilis cft, A quo uero huic templo donatum fit,incompertum mihi.Hucufi^ .Gerbelius. Alius quidam amicus meus uir fide dignus, aiTertiit mihi fe Lutetiae apud Cancellarium D. a Prato uidille monocerotis cornu partem cubitalem , fpiris contorta m,crafliiudine baculi ( mediocris, cuius dia, meter circiter felquidigitum extendatur)Iuteo colore intus foris^, fubflantia folida; cuius fragmen, ta in uino ebullierint, quamuis ufta non eflent, odore nullo. ' I ! Paralipomena., 1104 de m V R. e agreflt maiore, A 1 1 V s KminorhoccliagreBismusfubrubcuSiquemlnagrisfrumentarnsafc quando abundare, terrae fcflicet putredine inmureaconuerfej exifttmo.nonUluin cuius hic effigiem damus. i I u i i. ALIAE ADDITIONES ET CASTIGATIONES, PLERAECLVE OMNES CIRCA PHI- lologiam tantg, cuius fines tam late patent, ut nunquam non aliquid adijei pofflt. fed h*c omnia proterite potefi , cui Philologia cordi non cft, cum ad ipfam ani. malium hiftoriam SC naturam ncccilitas eorum nulla fit. Prior numerus paginam.poftcrioruerfiim indicat. Annotauimus autem faepius no quid deprauatum.automiiTum fit, fed Cmpliciter quomodo legendum. ^ A GINA l.uerfu 8, diftinguat, (quo, niam aures SC ceruicem breuiores ha bet alce quam iumentum, ) iumento ii milem. J- i7.bouinam)bubuIam, J. ?7. bufonem) glirem. 9. jj. detratSam cutem.Plin, SC Marcellus. I». 55. Alinailrae Macrobio inter ficorum ge= ij. 19. dicatur. (nera, ■5'!4f • mxi/nsjlliad-ll, i?< 57. mulum ferefemper, 18, ^S.uentre, Varro. 18. 61. Varro.)abundathaccuox. 19. 10. po(lhumos(t>t'n^j;«)uocant. 19* |o. Septuaginta, lolephus , SC Hieronym. 10. 11. fatis amplum,altiim,latum, i;. 41. catos marinosjid eft cercopithecos. 19. p’'V'ax, gamaleon, uocetur. (fed cha, tnteleon quadrupes eft ouipara, non auis ut Ibm niant ludati. hunc Plinius etiam aere uiditare putauioCJuidam deni^,8(c. li. 10. aut bos in genere) abSdant haec uerba. 16.11. Angliceoxe. 17. 48. cornua (Id eft ipfas ungulas, fed Pii. nius homonymia forte deceptus non ita accepifi: fe uidetur.uide infra in H. b.) 18. 10. Aelianus Si Oppianin. 18. 11. Aelianus K Oppianus. 18. jo.Armenqsduo cornua. 18. 91. Aelianusiitem Oppianus, qui cum uni. co cornu Aonios defcripflifet , fubdit de Arme- ntjs, gemina eis efte eornua, Circa Boeotiae ur. bem Pcemandriam,8(c. 18. 97.in Scythicis.) Cyprios boues ftercore humano uefei ut medeantur torminibus , apud Plinia legimus: Vide inter prouejbia ex boue. In Boeotia etiam Ariftophanis interpres iiSTifufii ym boues elfe feribit. 19. y. tricornes,SoIinus. 19. iS.folus (atqui Ariftoteles etiam meminit de partibus anim.i.i6.)opinor,8(c. 19. 44.rubro colore Si flammeo CjurSiii it yviti 7t,Opplanus,)alta^,86c. 19. 54. Aelian. &: Oppianus , qui S( Peliaco s hos uocattapud quem uide plura. 19. 14, nemo tradidit. Similis error eft Plintj circa ?ran etiam, id eft lolium, S6 feftucam, de qui bus iS. 17. haec cius uerba funt : Triticum , ara: hordeum, feftuca qua uocatur agilops, circum, ligando fe Si complexu npeat. • 94. j6. author eft, Sed uidetur ille paperam de melega , qua nos forgi uocamus , intellexifle, ut etiam Hermolaus. Alaffeft, Sic. 97. J4. formagines obola(ijM4itAi'AcoftAj«M, id eft, cafei obolares, uel quoru Unguli obolo uae. nirenOundeuiginti, Sic, 98. 16. Aelianus ex Horo Apolhne ; qui adi dit,hanc ob caufam Aegyptios ut auditum de. fignent tauri auriculam pingere, 41. 11. tam fimplicia. 44. 11. mortifera. Theophraftus aconitotfe» eundum Diofeoridis) frumeto comparat, quod ad genicula fcilicet, propter caules geniculatos; fleut Si primn gramini.Hieronym. Tragus, Sic. 44, 60. In aruis ( utferibit Souon inGeopo. nicis 1. 4o.)non prodibit. 45.19. in radice tantum haberi, Ruellius ex Theophrafto,qui tamen non aconitum, fed fcor. pium hanc ftirpem uocat. eft autem primum aco» nita Diofeoridis. Boues,oues, iumenta, omne^ quadrupedem necaqeodem die,f( genitalibus ra dicula uel folium imponatur, Theophraftus de aconito fimpliciter. eft autem alterum genus aco nitiapud Diofcoridem,recentiorcs confundunt. Ego in montibus, S(c, 47. 94. De oeftro quo boucs,S(c.uf^ ad tra. flabimus: ) haec tanqua no huius loci deleantur, 49. 49. V eget.fed fumma cutis cultello prius recidenda eft,Pelagonius)refecare,S(c. 49. 45. creta figulari ( gyplb, Pelagonius) cir- cundari. 55. 49. eiufdem nominis , ( Angli uocant fal. uiamHierofolymitanam,)folijs,&c. 56. 56. ii pulmones coftis adhsferint, (quod fuibus etiam accidere fertur, utilgd uocant tjng. j)e(ft,)ucl omentum, 8(c. 58. lo.fibi mederi fetunt,PIin,ut inter prouer bia etiam dicemus, 60. 45. c3 opus erit illines. Aliqui lauantcos decoflo labinae,cui alumen etiam infpergunt. ^ Si quid noxij , Sic, 61. 99. manfucfcet,Rafis. Aelianus taurO man ftiefcere fcribit,fi dextrum ipfius genu fafeia de. ligetur. 64. 54. ftanneis, (^us eo in loco de uitulis ca Arandis fcribtintur , melius omnia referretur ad Vitulum E. _ 65. t7. Machid.alids mathid,uaccinum,8(c. 671 16. percoquunt, Plin. CJiiinetiam iplbs bo ues Si tauros caprifico alligatos mafuefeere, tum Plinius alibi, tum altj authores feribunt. 71. 18, applicetur, S( pratterea panni calidi; * aaa Additiones & Mox lac caprinum prius feruefadlum in ucfica bubulam infundes, (uel fpongia excipies, ropfide lignea operies ne diftilleti ) 0(i umbih» 71.55. Dorice&ipoeticc. (co8^c. 7^, 46. uiiKyH id cft contentio & moa leftia,Hefychius nimirum fas ■rt' lanSvat 76,ab initio uerfus decimi b.Iitera fignetur,&i eadem deleatur initio uerfus decimiquinti» 77.55. Sichaeo. 78. i5.quK hic SC deinceps de fimo bouis fert. bunuir,debuerat ad c.referri. & qua: de Bototia, ad prOpria a bouc deriuata,qua: in h.repcries.ali bi femper tamen propria in ultima parte a, coI« iocaui. 7g.4i.epiftolami5. VideinTauro etiam in B, exHoro. 80. i.mugientes, cUm Perfetim perfequeren' tur,caput Gorgonis eo in loco reuocarint : Vide Mycale SC Mycaleffus apud Etymologum. 8i.i4.Progredi.Seddenomineit(4^oi;,&:uer bo plura dicemus in Equo H.e. 8C Mu. Io H . d.ltem de uocabulis a(iOT|, (de quibus eodem in loco illic in boue agitur, ) plura fimiliter in Equo H.e. 51.11. Gergittius pert.duplex, gi,a7,jSfl(i«rcflt uel jSoowwor. 85. 61, continere feribit: Vide infra in Bonafo, 84.11. cenfionc)cacfione. 86.19. avyeriisliifsysf'. 86.45- niger.) 9o.58.fummoto licSortim) Vetus leflio K Gy taldus addunt, flrepitu.fieri potefl ut Plinius aut ante eum alius e Graco tranftulerit, SC pro J^xias, id eft popuU,legerlt c^a5)non exp. SiCc. 14.5. 49. makiiflet;Indus uidenSj&fc, ayo. -54. * i^f. 10. fdein bos canes plaudos appellat, ex Feftorcilicetqui plaudos canes flaccidis dC latis auribus inter prctatur.Noftraies,8(!c« 15«. liiire&mou.) fic habent codices Pollucis uulgati.lege n^rccS^if, a54.8.refuli: SC dicam etiam inferius in Cane neloce. ^Britannici,8ec. 159. It. Blondus.Paufaniaedchis uerba refe* ram in Vulpe h. 159. 45. bigeneri (bigencresjbigenae.inficittj) canes. i(’8. 14. cnflodibiis : ( quanquam de cuftode priuafariim aedium inferius etiam fimul cum In» utili cane quxdam afferemus, ;Ei primum, 6ec. 171, 11, idem. Caprae fanguinem noncoa» gulari, in Plinio alicubi malelegitur pro capreae. a7i. Verfus 55.totus abundat. 378. 4. Caprino fanguine maculae contadlas abluuntur, Marceil.) hac uerba liocloco abun= dantjobelifco nducenda. 179. 49. petiuit. Plura de melota , uidc in OueH.c. aSo. II. fuerit, (Vide n-fc^ainSu/da. )Sicyoj ntjSjS^c. 168. 9. caprae(apripotius, uidein Apro G.) ucfcam dCc» 186. i6. caprino, (legendum , canino: ) item ^95- 54. quae) abundat. (perfe,&rc. 194, 46, cUyUifceyprodcyoKi^taSi dC ,T»A«f, QCc, 194. t^depafciaiunr.fed utuideo xi/t-ac^alegi debet apud Hefychium. cynara enim Athenaeus cynosbatum effe conijcit,ut in Cane dixi. Phil= l^ream.&c. 196. -^^.oiofAvos Videin Equo H.c. m«««, SCc. 500. 15. nam ad id accommodat Erarmus)h£C uerba parenthefi inclufa, abundant. ^501. 47. teiafhia.& fimiljteruerfutf. 501. 49. iflim. Perfe pro fheir ponunt kahale (alias kalaheOproiifim uerd bufan, jci tt inrerpretantur,(quod non placet.) 501. adbehan)lege pharbehan, ut in A* ricrefcripfi. 504. 5. pellibus hfrcinis,(Strabo idem fieri feri biteum tragopogone, de qua agemus infra in a. inter pl3nu!s,)rumumcp QCc. 5 09.1 8. eluxunac. V ide iTnrofiocv^^ in Equo H .a. 511. ti.quae qu^em mihi hadtenus ignota efl.) hac uerba inducantur, nam effigiem fimul S>C hi. floriam tragelaphi in Paralipomenis damus. 511. 15- de equo. V ide in Equo H .c.tvctjfitTc. 514. 5t.kahale(aliascalahci)bufan, ponuntaii tem Perfae kalialc pro fheir Hebraico, SC^ufan proiflim.biis quidem capram eisflgnifirat. Ec- pmaginta 8(^c. ^ 516. 61. impcfira.Idcmferc Aetiiis.uidein A* gnoG. ^Alicqui&.V. 518- 57. ad uniim cxfuat3e(lfgo,ad imum exte» nuatapjUtin liiparia ncflra coeiulca. uidcin Lu» po a.ubideaconito:)babctcp&.c. 510. 15. Variiuis.Euflailiiusinquartrmil»* dos t|«A«repeririaituitima circiinflexa, de pelle caprina, atAtcrTBdeleonina, in Lexico quodam rhetorico. 511. 6I4 Caeterum ab hac facultate didlamno etiam nomen inditum efl, K39 tiP quod cU j6«M«(':unde&4a 1^. omnia* Crura feu femora poltenora fm&i&nmm, Abfyrtu» etiam in afino admiffario probat: quod fic futurus fit («fioatistej©- tf t» tTO- jSafftv.Femur 8fc. 4^4. ^7. (ii,i/«!,(PoIlux iriuifttS.Sic. utpau- Idfuperiusmonui;)«'«s Sfe. ^ 4^'S. 1. dicetur. C^ud acrior equus eft.eo am piius in bibcdo nates mergit.Plin. ^mptio &c. Varro. Quales (int eligendae equx ex quibus muli procreetur, in Afino fcripfitnus. Forma Sic. ^ 457. ip i5(^ro?,lt4'rr%rc5,A«9iwfUM?. 4^7. 17. Xenophontem. Cenfores P.Scipio Nafica, & M. Pomptiius cum equitum cenfum ageret equum nimis ft rigofum & male habitum, fed equitem eius uberrithum & habitiffimum ui denint : Verba funt Mafurtj citante Nonio, 8£ Gellio 4. lo. 457.50. uitlj caufa. Vide infra t'n C .demorbi» toti corpori communibus,initio ilatim. 457. 54. v7ir5^os,(‘'^*r^ss potius,utin Hippia tricis legitur.it/IvetotraftSeK.&c. 461. 54. dcpendet,Strabo.Oppiani 8fc. 465. 48, nato equo. Admeti equ» pratilan. tidirnteapud Homerum lliad. ii. Thcflalicae fue. rum. Acarnanum Sic. , , , 465. 58. alias bsM Astfeetis. Meminit, rurfusEuftathiusinDionyfium Afrum feribes. St Arethtifam, cuius hiementio, Euboeae fontem facit. 4«6.i9. 8f Varinus. Calpe in Olympijs cur ftis erat cum equa fcemina,Pauia. K«air«i/8ic. 466.59. anhel^tanheli potiusi^^rouolunt.&e. 467. 40. Ego celetem equum non iuntSum, £6 curfui idoneum dixerim, liue Aratus is,fiue in Aratus fit.)abundant. 467. 47. unicum femper & fingulatem Agni ficet 86c. 468. 8. equitibus. De celeribus equis dice- mus etia m in b.86 H .e, inter certamina. 468. ;i. cap.14. fed mXcTriaXsi, non equi ipft dicuntur, ucru qui polTidet equos: Vtdem H.b. 47C. 18. Tarentinornffitie pedites, Aueequi, tes potius, ut ex fequentibus Herodoti 66 Suidae uerbis inter fe collaiis colligitur) 01 w i/lucJ', 47;.i5.uctcra(ucterina)animalia 475. 45. templa. Vineae qua pedaminibus. 474. 5;.ldcm tn Mirabilibus, 86 qua fequun tur uftj ad,Alpes.)abundant. 477. 35. &n5s forte referemus in V3.1SW1J.) abundant, 481. ya, fptingbffSft. Vide etiam inH. a.86 H.c. 483. 48. uelmafciilus. 485 54, qua tmpulfi minores natiijqui focmf nas falierintjpei fequuti caArant. 4S7. lo, totidem pariunt quot. 488. 44. manucalci.i corrupta puto uoce, pro iiulgari illa,marefcalci,)muloraedici 86c. 489. 36.forte)abundat. 498, ii, inflantisjcum aliqua 86c. 4^9. 10, locis deprehendi.Cpus eA 86c. ff 504. 6. UR9Siii»«;66 morbus ab Alberto fre. nes di70. -58. conilabit.quanquam SiapudPollu cem iic legitur, diTiofwiraeltf 'nABmc,fcKTov/v* vxrito'T«)interpres,6ic, 589. II. interpretatur, ego e^uitiariu potius dixerim, quintp fyllabis.qui equitio praeii uel cu rat,ut Si Calius habet. 589. 49. •? (« fttTSK^ vmlvymi/ ' ‘ ' ) [«iiTSIt. * ationci 5^1; folct. Vide mLupotJi a, Tempo* re,arc. •595* 41, exponi; ( Aut pro licro^ forfan rc« di'e accipi poteft, cum acetabuli nomen late pa* teac,ita uccoxat etiam acetabulum, fed Latine* Graece cotyla, dicatur jMutuatus,&c, •594, (malim oxytonum>^r»£c?, ut ^96. 18. marculinum apud iieteresfuifTe dt^ xi,)0^c* ^ 600, ji. (hancuocem fine iigma in Grjccis Lexicis non repcri,)delenda hxc uerba. 600. 60. Pollux, fed per excellentiam de miu Iis dicitur abfplute,6^ {C uerfu ^4)««,VarinuF; 618. J7. uaftaucrunt, Varinus cx auihorein- nominato: apud Didyn quidem &C Daretem ni» hiltaleinuenio. 619« 6. pratflantis in pugna dC alacris cona fcrt,&c. ^ 619.18. Albcrt.Sif redle)uuipecula,&fc. 6ic. 11. interpretantur, quod Si^ipfe probo, liti ^cccnQnnulliproglireaccipianf.Hieronymus Le uitici II. murem ucriit ; item Efaia 66. quem nos (inquit) gliiem uocamus , S^c. Et uerfu 14. pir uei phir. 6ii. 48. fczurek, (quidam rattumuulgo di* (<*«{«, yl) (ancfiarf©-, hoc efi. Oblongus efi a capite ad caudam ucl extremum corpus, al» titudine ucro breuior. na 86 Plinius ita fere tran- flulit.nulla caudae mentione fadf a, Idem proceri, tatemdelongitudinea capite uerfus caudam ac- cepit, nonutGaza pro altitudine crurum 86rc. liqui corporis. Sic inter uocabiilarei militaris ^s. ffKi!oA«:/«a'’s5(esIcgimus,86WVfANOY TPJMETPOI «5 r> Ttf Ko^joi(t-a 2a><)(9i/* V Ttf V^KTOIVOSM JhK&yCCKHHpXS, 7 , 07» 7r6.»! t:7» ri 7B?5 ^>'iv«,*(sa !Tavp>»(/J T»T«|/ 'i7r^‘/2« ;rt^vKflr;AR*'. O XQI/flS , Ti/x.wf' •jrfSc «>'!?£' Trdv-nn ^mvs flwi/. ris w Troii&iJ o(A9I/S Tt >y <7Bt/S a^feA«5p^*'*'*‘^f*?* Kcic «U7»5 (9K

(«t7J»t,obfonij genus uel farciminis ex fanguine,meminit Pollux.ifTKlTOti.garum quoddam e thynni inteftinis cum branchijs,fanie ac cruorc cofedum,quafi u fanguiculO,Lexicon uulgare. ^locinora, fiue pulmones; locinora hoedina uel agnina fic coques (uerba funt Apicij y.io.iAquam mulfam facies.Sf oua , partem laiSis admifces eis ut incifaiocinora forbeat,coques;& oenogaro, pipere afperfo inferes. Aliter in pulmonibustEx latSe lauas pulir.onesj & colas quod caperepofrunt,8f infringis oua duo cruda, falis grana pauca , mellis ligulam,ef iimul commifces £C imples pulmones;elixas,8f concidis: teres piper,fufFundis Iiqnamen,pafrum,meruni, pulmones confringis,8f hoc oenogaro perfundis, Copadia hoedina fiue agnina , (ut docet Api« cius 8.6.) Pipere,liquamine,coques cum phafeolis paratarijs (alias faratarijs:) fufFundes liquamen, piper,lafer,cuminum tritum,biiccellas panis,oleum modice. Aliter hoedinam fiue agninam excal- datam.Mittes in cacabum copadia, cepam, coriandrum minutim fuccides.Tercs pipcr,ligufticum, cuminum;liquamen,oIcum,uinum:coques:exinanies in patina,amylo obligas. Aliter hoedinam (i. i, ucagninam excaIdatam:Agnina cruda trituram in mortario accipere dcbet.Caprina autem cumco quittir, accipit trituram . In hoedum fiue agnum aflum; Hoedi cotSuram,ubi eum ex liquamine 8£ oleo coxeris incifum,infundes in pipere,lafere,liquamine,oleo modice:5f in craticula afl abis , eode iure continges tpiper afperges,8f inferes. Aliter hoedus fiue agnus aflus: Piperis femunciam.afa. reos fcrupulos fex,zingiberismodicum,petrofelini fcrupulos fex,laferis modicum,liquaminis opti mi hcminam,olei acetabulfi . Hoedus fiue agnus fyringatus. ExolTatur diligenter a gula,fic ut uter fiat,8C inteftina eius integra exinaniantur, ita ut in caput inteftina fuffleniur,& per nouiflimam par tem ftcrcus exinanitur,aqua lauantur diligenter,&l ficimplentur admixto liquamine, 86 ab humeris confuitur,S( mittitur in clibanum.cum codum fuerit, perfunditur ius bulliens latfie.Pjper tritum. Ii quamen.carenum, defrutum modice,fic 86 oleum etiam:bullienti mittis amylum: uel rete mittitur in ;» retiaculo uel in fportella, 86 diligerer confiringitur,86 bullienti zyma cum modico falis fubmitti tur: cum bene illis tres undas bullierit,leuatur, 86 denuo bullit cum humore fupra fcripto,bullienti condi tura perfunditur. Aliter hoedus fiue agnus iyringatus; Latfiis fextarium unum, mellis uncias quai tuor.piperis unciam unam,falis modicO,laferis modicum,da(fiylos tritos otSo , ius inipfius olei acca tabulum,liquaminis acetabultim.mellis acetabulum,uinl boni heminam, amylum modice. Hoedus fiue agnus crudus: Oleo, pipere fricabis,et afperges foris falem purum multo cum coriandri femine: in furnum mittistafiatum inferes. Hcedus fiue agnus Tarpeianus: Antequam coquatur,ornatus confuitur. Piper,rutam,fatureiam,ccpam, thymum modicum: 86 liquamine collues. Hoedum maces rabis infumo in patella quae oleum habeancum percoxerit,perfundes in patella impcnfam:teres fa- tureiani,cepam,rutam,da6tylos:liquamen,uinum,carenum,oleum: cum bene duxerit,impcnfam in 40 difeo poncs:piper afperges 86 inferes. Hoedus fiue agnus pafticusiMittes in furnum, teres piper, rutam, cepam,fatureia,damafcena enuclea ta,laferis modicCt,uinum,liquame 86 oleumtuinii ferues colluitur in difco,ex aceto fumitur. Hoedus laureatus ex la(lle:Hoedum curas.exolTas, interanea cius cum coagulo tolles, lauas ; adi} cies in mortarium piper, liguflicum,Iaferis radicem, baccas lauri duas, pyrethri modicum, cerebella duo uel triathate omnia teres,fufrundes liquamen, temperabis ex faletfuper trituram colas ladlis fextarios duos,meliis ligulas duas,hacimpenfainteft(na replcs,86 ftn per hoedum componis in giro (quidam legit zirbo,id efi omcnto:)86 omentum charta coopcries,fur culas:in caCabunj uel patellam compones hoedumtadijcles liquamen , oleum,uinum: cB ad mediani coefiuram uenerit, teres piper,ligufticum,86 ius de fuo fibi fufFundes, mittes in defruti modicum , te« res,reexinaniesincacabum:cum percodus fuerit,exornas,amylo obligas 86 inferes, Hucuf^Api- f cius lib.8.utdixi,cap.6. ^fPulmohoedinus (ut feribit Aetius in ratione tiifluscolicorumlib. g.ca. jo.) bis alFatus ac in cibo acceptus,fuperabundans alimentum fubtrahere uidetur: Quiuero eum Ia fle replent, deinde^ coquunt,aut afFanquoluptatis gratia non utilitatis reljieflu id facifit : mtilto^ magis qui eum frttlfatim concifum in farragine torrent . ^Ventrem cum intefiinis noftri in nimiis 86 hoedis priuatim nominant bdS 6to^:quac quide elixa 86 aromatibus codita initio mefac apponut. G Celfus libro p.cap.y.docens curationem communem aduerfus omnes morfirs ferpetium:Si netp qui exugat,inquir,necp cucurbitula eft,forbere oportet ius anierinum.uei ouillu, uel uitulinum, & uomere:Viuumautem gallinaceum pullum per medium diuidere, 86 protinus calidum fiiper iiub nus imponcre,fic ut pars interior corpori iungaturiFacit id etiam hoedus agnusue difcilFus , 86 cali. (g da eius caro ftatimfuperuulnus impolita. fl^Aliqui carnem recentem hoedortim, (uulneribus ex iflu ferpentium illigant ; ) pilo fufFiunt:eodem^ nidore fugant ferpentes. V tuntur 86 pelle eorum recente DeHoedo. G. Lib. I. 517 recthte ad plagas, Plinius. Hoedorum pilis fufflri uuluas utile putant,Plinitis. Ad inflammatio» iics tonfillarum anginas, gallinae lioediue itifculo utere, Galenus Euporift.i, ij. f Hoedifanguis (Ticcus, apud Galenum lib.i.deantidotis;utiliflime in antidota mifcetur, Dio. fcorid. Sanguis caprinus decocflus cum medulla contra toxica uenena fumitur , hcedinus contra reliqua, Plinius. Sanguinis excrcationcs reficit hcedinus fanguis recens ad cyathos ternos cum a. ceto acri pari modo,feruens potus, Plinius. Porro quod de hoedorum fanguine prodiditXcnocra tes, ratus id ob aceti miflionera pofle aliquid efficere, perfuafi cuidam in agro degenti, qui rei rufti. cae quide ftudiofus,fed primis difciplinis eruditus erat.ut experiri ueller. Is retulit fe in duobus fan- guinem expuentibus ufum,nonnullam utilitatem expertum. CSeterum illorum ncuter,cx ijs quae 1 0 mihi narrabat,ne(p ex arteria,nc(p ex larynge aut pulmone expuiffe uifus eft. Xenocrates igitur in primo libro De percipienda ab animantibus utilitate, ubi de hcedis dlflerit,fcribit in hjc uerba: Ad haemoptoicos,hoc cfl fanguinem fpuentes , admodum utilis efl hoedorum fanguis : oportet autem r)ondum(Marc. Vergilius perperam pro nondum habetnuper) concreto plus minus menfura fc. niicotylg tantundem admiicere aceti acr/s,id^ feruefaiSum trifariam partiri, Sf in fingulos dies fin. gulas partes exorbendas dare.Itaij licebit tibi forte fortunain agro deprehenfo , ubi reliquoru fue. nt inopia hoc uti, cum citra periculum id experiri poiris,Ga!emis de facult.fimplic. lo, 4, Sangui. nis hcedini recentis, antequam congeIetur,imcia cum aceto mlxta,8i: triduo pota, uomitui (malini excreationi ucl fputo)fanguinis conferqitcm^ agni, Auicenna. Sanguine hcedi in cibum forma- to,quem fanguiculS uocant,ad coeliacos BC dyfentericos afFedus quidautuntur,Plinius. Hoe. lo dorum adeps minus tum calidus tum ficcus cfl quam caprarum, Galenus, Noflri ex adipe de 0» mento hocdifumpto.&flillatitiorofarum liquore macerato, in libras tribus uel quatuorcaphurs drachmis admixtis, unguen tum parant ad fifluras labiorum &; narium utile , SC mulieribus tum a= lias tum nefacies a fole aduratur expetitum. Galli BC Itali pomatum uocant , quoniam odoris com= inendandi gratia poma adtjciunqhoc fere modoiMala quinij decorticata BC in partes diuifa.S; ca. ryophyllis infer (fla, in rofarum liquore mofchato macerantur quatriduo. Deinde addut adipis hee- di recentis libram,& fimul ferucfaciunt in balneo Marij(ut uocanOdonec omnia albefcannmox cu praidicflo rofarum liquore abluunt, ut totum fiat album , & in uafe uitreo reponunt. Sunt qui odo» ris gratia, algaha ucl mofchi uel utriuim parum admifeent. Apud nos qtiida tragacantha,ceruflav eeiacflis caprini nonnihil admifeent. Eifdem uiribus praeditum aut etiam efficacius uidetur, quod ;o uulgo unguentum album caphuratum uocat,olco rofaru.-n.cera alba, ccrufra,albis ouorum mixtis cum modica caphura.Poiret BC calx uiua.prsfcrtim lota admifeeri , utin illo Sexti ad labiorum fif- furas.Scpum capreai(tribuit autem caprete eadem fere omnia quae alij capr5)8f adipem anferintim, BC medullam cerui,&: cepe cum refina iimul BC calce uiua,fac ut malagma ; mire fanat labiorum fif. furas, f Feminum hcedi cinis inteflina rupta farcire mire tradinir . Plinius. Sanguinem Cftit, Idem. E lacfle mulieris proficit ad cacoethe,Idem. ^Ariftotelescoagulumlaudat exinulofeuhin milo . Nicoon{ut Nicandri Scholia citant , SC Hermolaus in Plinium 11.41.) in libro de difficulta. tibuSiOptimum coagulum ait hinnuli,lecundum leporum, tertium hcedi. Marcellus Verg.non re- (Se agni pro hoedi in huius authoris teftimonio pofuit.Coagulum hinnuli,leporis,hcedi,laudatum; prateipuum tamen dafypodis,Plinius. Lcporinocoagulo pares habctuires,coagulumhcedi. agni, ^0 hinnuli, a^c. contra aconiti potum in uino , BC concretum lac in aceto , conucnienter aflumuntur , Diofeorid, Reliquas uires,utpotecommunes,fed leporino praecipuas , in Leporis hifloria dicam. Coagulum hcedi contra potum cicut*(lege aconiti,ex Diofeoride) prodeft : ei^ qui fungos come» d(t,Haly. Plinius priuatimeomendateotra uifcit,(ixianchamslconte:)&; chamxIeontealbu,acfan guinem taurihum,contra quem BC leporis coagula ex aceto bibatur. Contra paftinaca BC omnium marinorum itflus uel morfus coagulum leporis uel hcedi uel agni, drachmae pondere ex uino fumi. tiir,Plinius. In profluuio fanguinis hcedi coagulum bibi utileputanqPIinius, Et alibi, Coagulum hcedi tertia parte ex aceto potum fanguinis excrcationes reficit. Ex aceto fanguinem fiftiqPlinius, Magnitudine fabae in uino myrteo remi(rum,a: ieiuno coeliaco potui datu,elficaciier prodefl,Mar. ccllus. Cceliacis BC dyfentericis coagulum hcedi in uino myrtite magnituclinc fafca: quidam propi. ^0 nant, Plinius. Coagulum hoedi aduerfus alui profluiiium Hippocrates laudat, ut dixi in remedtjs ex cafeo caprino. Acerrimo aceto maceratum aduerfus muliebre profluuium ieiuna: propinato, Galenus Parabilium 1.75. f Ebrietatem arcet pulmo apri aut fuis affiis, ieiuni cibo fumpms eo diceitem hcKdinus,PIinius fif Symeo Sethi. Pulmonis hcedini combufli cinis prurigines oculorum difciitiq&fcabras palpebras emendat, fi quafiflibium inipcnatur,Marccllus. Vrinxincontinen. tiam cohibet ueficafceminac fuiscombuflaacpotailtem hcedi, ucl pulmo, Plinius. I|[ Hoedorum lien impofitus lieni fedando prodcfl,Plinius. ImpOfitus lienem digerit,GaIenus Parabilium a.40, Hcedinus lien.fimiliter ut hircinus, fliper fpicncm infantis adpolittis , BC tumores BC dolorem cius emendabit, Marcellus. ^ In monte Atlante GctUli,qui cuphorbiiim legunt, hotdinolatSe adulte» rant,fed difeernitur igni. Id enim quod fynccnim non eft.faftidicndum odorem habet, Plin. De Uefica paulo ante diximus in pulmone. H. Hcedus animal cfl ex capra genitumlquod nome doifliores pleritj ciim oc diphthongo fcribunf| D 5 518 De Quadrupedibus ' prxpofiia afpirati’one,pauci(Timi cum eadem diphthongo,fcd abf^ fpiritu : multi afpirant quidem, feddiphthongumxlubqciunt.Grammaticiquidam batdostcs^ottiiwt/ deriuant, qua quidem ra, tione l'ci ibendum foret ardus, quod nufquam rcpcritutr.lfidoruSjUt dixi in F. ab edendo. Alij dentt^ bcedum didfumuoluntquafifoedumlinguaSabinajinquaF. Hterainafpirationem uertitur. Flos, duluseria&(ihordiI]us diminutiualeguntur, EtTyburtino ueniet pinguiffimus agro Hccdulus, luuenalis Sat. ii . Die igitur me tuum paflerculum, gallinam, coturnicem, Agnellum,ho2CilIum, Plautus in Afin. Graece hordus dicitur,ufqj ad tres uel quatuor inenles,deinde xiVt^'©- »; (quod etiam de hirco nondum adulto inuenttur, ut iupra dixi,) donec pariat & mulgeatur ; a partu iam yiitc^xSCxif nuncupatur : De mare uero cum adultus eii ■7p(tj©- dici,tir, Vaiinus. chiuSjEiymologus, Vatinus. A-ySe m riit.Pollux. EE«ft«s,xin^©', Hefychitis , V arinus, XiVtyei, capra- hybcrn;c,ucl hirci, uel hoedijHefychius. Chimari inter hoedos & hircos attate media ftint, Varinusex Ariftophane grammatico. igo-twjoues tenetf,iiel hoedi hyemc nati, V arinus & Hefychius.Ef j-m Homero dicuntur cU neyriu npci «trei.A i^u is tu «aisiii.Scholia in Homerumthoc eft capella: tenera, S;rofcldat,uel minimf na. tutnam herferos eft.Hinc interpretantur nouellum,rofctdum,tenerum,humidtini, pulchrum,recens,purum;&i5Siri« limiliter,itcm uerna. Kayitwe-jhoedus, Hefychius dC V arinus; a quibus niy^x etiam pro capra exponitur , ex Gortyniorum dialedio. apud Rho. dios didi funt htxdi in lege quadam , Si riii arijiiMmii uAfifttresfiilvot, id eil , qui frugum culmos iam depafcercntur,Hefychius&i Varinus. ^Epitheta; Nem oucs,had!^petulci Floi, ribus infultent, Vergilius, Splendidior uitro , tenero lafciuior hoedo , Ouidius ij. Metam. Lafci. ' uumpecus,&:uiridin6utileBaccho, Datpoenastnoruitiamtenerilledeo, Martialis. AptidRa. uiiium leguntur etia ifta,Tenellulus,Petulans, Vagans, Corniger,Mollis,Laden5, Pinguis, f Eri phiamhelbam multi(magi)prodidere;Scarabeumhaecinauena, (id eft, caule) habet, iurftimdeor. fum decurrentem cum fono hoedi, unde &) nomen accepit. Hac ad uocem nihil prarftantius elfe tra. dunqPlinius. Videntur fane magi hoc ex ea remedium ad uocem commeti, quod uocalis aut fono. rus potius in ea fcarabeusCfi crederelibet)difcurrat. Eriphia(ut habet Ruellius tanquam exPlinio, mihi Plinij locus iam non occurriofeptem lanuginofis ramulis aptj modo foliatur ; purpureo flore, Bl eo quidem perenni, femine fabaceo, totidem radiculis quot ramis. Vidimus (inquit Ruellius)in editiilimis montibus inter faxa herbam aptj folijs, ramofam, leui lanugine pubefeentem, purpureo ;• flore adhuc exitu autumni 8i per hyemis initium emicante,fcmine fabaceo, ramulis pluribus,folia. tis,rubentibus,radice craflajlonga.Sed no animaduerti fi tot radiculis fibrata efleqquoteft ramulis brachiata, eam tamen crediderim ranunculi genus efle.quod flore purpureo a Diofeoride notatur, Erificium(ut habet liber Galeno adferiptus de fimplicibus medicamentis ad Paternianum cap.ijy.) herba eft qira in fummis montibus inuenttur, folijs apij, thyrfulooblongo:in cuius fummofiofcu. Ius quafi uiolaceus eft,S^ femen in medioiradix ad magnitudinem K tialetudine in fpecie cepa; cb« longae, Si ueluti ad unBextuataf.habet^ radices alias qiiacXic radiculas minutas elateribus emittunt nigro cortice claufas.hacc ipfa uiribus eft aconito fimilis Si thapfiaqproprio guftu omnes illas prd- baredeuita, ^EriphaSi Parthenia , nomina equarum Marmacis proci Hippodamiae ab Oeno, mao occifijCaclius, Hf* dartine,& fimulacgiifta_rut,iacula tota excidBt,Aeliamis-lib.i. Variorn. Arabfi fedatores didatn, nu uertunt pulegia lylueftre.qtiod nomen inter catera apud Diofeoride quorj ei attributBreperio. Comm e* ■ f Ccmreemorantur & Cynthia capra fylueftres , a Cyntho mote Deli fic nominata , de airibua Liraciaiithonsincettiepigrammaextat Amhologijlibro6.fecT.i-5,huiufmodi. ‘ KvfffAs Sc^n-sn.myif-nSI Kf«vs Ka-miii dji-i/j-ili ot|« OttvtKixiamniic^i^liyx.vvyMTilmvmi Ly^^araairmlKiHliitHcyxmxt. Brodeiisnon ad capras fylueflres,fed cernas iielcapreas hoc epigramma eiTefcrlbinquodegono probarim aim ‘ exprefle legatur i«;)/ti.Idem docet iiocabulum iytyyx paroxytonum in qoibuidam exemplaribus le- gi, ut fit proprium nomen uenatoris Cretenfis in genitiuo caUi (quod nobis etiam placet;) in alHs ue- ro txw* proparoxytonum,ut intelligantur arcus & figmxCrifx) animalia petita tifientes. Citat aU tem Etymologum ia didione BfcAvim,ex quo tamen de huius uocis fignificatione ftami nihil poteff- I • cuin propter terminationis fimilitudinem folum ab eo proferatiir.Debebat enim (inqtiit) a ^a©- di d £ sAii^^-jUt ab?xsi ’tX‘t‘©',T«Ai(t©'.T elemus qt jidem uirt proprium eft apud Variniim, I I i G. De remedijs ex capris fylueUrihus. Millia remediorum ex capra demonftrantur: quod quidem miror, cum febti negetur carere* A m plior potentia feris eiufdcm generis, quod numerofimmumciredixirnus, Plinius. Caprearum uires medicas intra feorfim dicam: quanquam Sextus non alias fere capreis attribiiitjquam Plinius capris maiifiietfc.^ Syltieftrium capt arS fanguis abfceirus maturat, Marcellus Verg. Ego apud Galenum caprino fangumi fimpliciter hanc uim adferibi tniicnio.ut in Taurino fangiiine didum eft. Syltie ao ftrtum caprarum fanguis cum palma marina pilos detrahit.Plinius. f Collyrium ex feuo caprarum - lyItieftnum,confertpanentibus telam oculcrum.Rafis.Albertus collyrium (quam uis culmo depra liate apud eum Icgiturlnon ex fimo,fed felle eapt arum fylucfiritim iiei domefticarum , contra telam oculi prodefte feribit . Seuimi montanarum caprarum confert pulmoni ulcerato, Rafts. f Capra fyluaticK iecur carbonibus inaflfatum , & per fe fumpttim coeliacos remediat : idemi arcfacftum SC tritum.a: cum uino potui datum,cettiftimeaiixiliabitur, Marcellus. fCaprx fylueftris felcominen. dat Diofeorides aditat ios oculorum aftcdus.Scxtus caprete. Felhircilylucftris eft theriaca morfi bus ueitcnofis. Auicenna, Capra; fylueftris fei priuatim prodeft contra fuftufiones incipicntcs.ocu lorum caligines, argema (albugines iiertit Marcellus ) 8( genarum (palpebrarum ) fcabritias Dio- fcoridcs.Et rui ftis, Syliieftrium caprarum felle peculiariter pertmai lufdofi fanantur : idem potefl 50 8^ hircinum,(hirci fylueftris nimirum.) Capr? fylueftris fcl feriprerunt quidam Itifciofis (vmmAx-fty prodcire,Galcnus. Plinius ad lufciofos & uarios oculorum affedus caprj fei fimpliciter laudat. Col lyriiim ex felle (feuo, Rafis;) caprarum fylueftr(um tiel domefticarum j contra telam oculi iialet, AJ- bertus.^f Calculos expellit fimum capranim inmulfo.efficacius fylueftriiim.Plinius.Rcmcdia qUK Diofeorides attribuit fimo tuyij; eft caprarumin montibus agentium,fupra adfcripfi tiiilati cis:de ifs enim cum in montibus pafcuntur,intelligo,admoneiite ipfa fermonis fcrie.qua: talis eftiCa ■prarumbacce,pr^'fcitimin.montibusagentiimi,etc.Necmoueorquoduem$Diofcoridistranslatid hoc loco fylueftrium caprarum habec, f H. Aiyitns.iaculumparuum&leue.cuinomcnabufuintienationecaprarum.nimirumfyla ueftriiim.ut dixi in Capra. Ambrofta apud Diofcoridem Iccimdtim Romanos caper fyluaticus ap, 40 pellatur,S(:ab alijs artcmifta botrys ; quibus nominibus ad diiftamnum accedit, qira SC ipfa artemi* ■ fton,&: dorcidion iiocatur. Vera etiam ai temifia toxotis uel toxetefia cognominatur,quaft SC ipfa fa gittas trahere poftir,ditftamniinftai'. ^Capellam lylucltrem Spartani immolarunt iamiamcontliefu tictimAthcmenfibus,apudXencphontemlibt0 4,derehusGra;corum. f K*t ti).«s%i'«,abomi, nantis eft fernio,8t: malfi deprecantis,ini^ fylueftres capras auer tentis. Vftis eft adagione Athenaius Iib.i.Myrtilus,mqirit,afreuerabat,ueliitadcaprasfyIudtrcsnosrelcgansqusrentes,Hcgcfandrum DelphtimincommentarijsiuisciusdicSionis nieminilfc.Ad capras fylueftres pofiiit pro eo quod difficillimum efrctiniicnttqautquodnufquam eft.Citaucratenimex atithore teftimonium, quod mox Plutarchus negat apud illum extare. A d hoc proiierl-ium opinor allufit .Apialeius tn A Gno.firt gens Pfychcn a Venere mitti ad arietes agrelks,Erafmus.Suidas SC Varintis fcribimtlioc protter- bium ufitatum ftiiffe ii<(7Kfitt,iatT &yxt-ccyfixit}>l7csiy -rx waaihoc eft , poft exeeratione aliquam, ut mala uerterettir in capras fyliiefires. Nimirum fi quis mali quippiadici uel nominari audiiiiftet’ flue contra fe.fiue fimpliciter, mox deprecandi gratia fubijciebat wt’ &yxt iits.Hefychius hoc eir ca morbos obferuamm ait, comitialem prtecipue. de s t rep s r c er 0 te* t V ^ fylueflrfum genere firepficerotcs func: mittunt cos tranfmarfnf fitus, Plin/us. Et alibi, Cornua creda,rugarumt^ ambitu contorta, Si; in leuc faltiguim exacuta(utlyras dicercs)ftrc* pucerori,qucm addacem Africa appellat. Vannus dC Hefychius, Nceplua 60 1^ ufquam de hoc ansmaiireperio* Eft SC aliud geniis,ni fallor , rylucftrium caprarum, de quibus Oppianus dixit, quarum hiftonam exipfoCppianofua pra narratu* . . ■ 524 De Qmdrupcdibus DE CAPREA SIVE CAPREOLO ET DORCADE, I A P R E A jCapreolus QC dorcas, tria nomina, animal anum l! mea quidem opinione denotant: nam ne(^ Grammatici II nccp alij feriptores fatis expreflerunt quid de his nomini» I btis rcntircnt,Dorcadis nomine Plinius dC alij ueteres u. tUnttirjtanquam nullum apud Latinos uocabulum ei refpondcret. Leoniceniis reprehendit Plinium quod capream QC dorcadem tan» quam diuerfa animalia diuerfis in locis memorct,ut ucfpcrtilioncm &ny(Seridem, SCc, Recentiorum pIerim,ctiado mofrs eft cornibus,paruis,ncc de iduis (de quo pluribus infra dicafti) tefte Plinio: Hanc Germani uocant.reb uel rtcbCquanquam Si ceruor um hinnulos aliqui apud nos fimiliter abilliucnominat:) marem priuatimtecfrbectjfoeminamrecbjei^.Anglirodlllyrij frna,uel farna;Gal(ichieureauncl cheureul fauuage. Hiipani zorlito.ucl cabronzillo montb.ltali capriolo uelcauriolo, 8( in famini nogencre capriolauelcauriola,Licctpleri(p,(infuaqui^lingua)n6capfeam,fed capreolum, hifce nominibus interpretencurtego certe inter capream Si capreolum noti aliam quam uel aetatis, uel fe. xus potius differentiam inuenio.ut apud Grateos etiam inter dorcum, dorcadem, dorcalidcm,8(c. Qui fuperiore feculo literas doc uerunt, capreolum pro hcedo per infeitiam interpretati funt. Ca* 5* preolus dimmutiuum a caprcus,animal fyluefti e, Grammaticus quidam. Corydon apUd VcrgiliS Aegloga X. Alexidi puero duos capreolos promitti t,his uerfibus: Prattefea duo nec tuta mrfiiualle reperti Capreoli, fparfis etiam nunc pellibus albo. Bina die ficcant otiis ubera, quos tibi fertio. Sparfos albo exponit Seruius , qui habent adhuc maculas a prima attate ucnientes, Acceffu enim temporis mutant colorem,& eorum maculat effe gratiae minoris incipiunt, Capreolus (inquit Alhcrtus)cornibus magis refert fpeciem ccrui; uifu elTe acuto fertur, uoce debili, (exile alibi dicit:) quam tienator fibilo folrj imita tur.Sf alleiSum capi eoIum,quafi ad fui generis animal.profiliens in- terfici t,autcapit.Et alibi, Caprcoli,qui ceruis cornibus fimiles funt, nonmutanc dentes ; qui cum craffeicunt eis , state prouetitiores intell/guntur ; oculi eis pulchri, uifiis peracutus .abundant in Africa ultra mare Carthaginis, ut Auicennaferibit Hos Auicennac capreolos , dorcades intelligo, 4« alterius generis quam capras fyluefti es, quas in Africa effe negauit Ariftoteles.ut Plinius no tefle capreas tranftulcrit,fi illat a capreolis no differnt fpecie.quod nos afferimus. Capreolos in Aeg/pto capi tcftiseliMarcellinuslibroii.Repenunturetia in (jermania permulti , Albertus. Ccfuiap. pellatione forte intelligitAriltotelcs capreas quocp.Si damas, 6(caprasfylueftres,NiphuS5ij. Ca. prcaf multat capiuntur in regionibus Heiuetiorum alpinis.colore cernis no diffimiles.fed mole ror« potis longe inferiorcsiqua uix capras arquant: ex quarum etiam genere fylueflres exiftimaniur. Mas cornua in capite gerit fenis plcrun^ ramis diftiniSa. Si fceminat fuus maritus capiatur , alium quaerit, eum^ fefum ad priftinac habicaiionis fu* locum adducit, Foemina iictocapta.maritus alio difcedit,S( aliam fequitur coniugem Quamobrem callidi uenatotes, fccminasrardcapcrefolent, Si fortuito captas interdum dimittiint:quod una aliquado famina complures capiendos adducat 5* inares, ut feribit loan.StumpBiis nofrer in Chronicis Heluetiae. 'Zyzebi, eruditi lingu*Hebraic*capream exponunt: eius famininumeff, n^arzebiahilu" datus quidam ceruum mihi interpretatus eft, deceptus puto obceruifimilitudinem. Legiturhaic uox Deuteronomii cap.i4.inter animalia cibo permiffa : ubi Chaldaica translatio habet «'aw tha. bia, (pro qua uoce in Atftis legitur cap. 9 . wfii , quod fonat Arabica lac thabiu bift ylla- btim.ut ufttconfona:Perfica Ibirahu; Septuaginta dorcas, Hieronymus caprea* Arabica uox a: Chaldaica finitim* mihi Hebraic* uidentur, z liiera tantum in thuei t conuerfa. In tanto iietcrum Si eruditorum confcnfu , non dubitabimus quin zebi fit caprea, feu dorcas : ut mini, me approbem recentiorum illos qui damam , aut hinnulum exponunt. Zebaoth numero plurali feminino legitur Canticorum cap.i. ut zcbaim in mafctilinoi. Paralip, 11. ubi Munflerus capreas 4» uclocescurfu exponit. Cibro5-Reg.cap,4. zebaim numeratur inter cibos lautiores regis Salomo- nft.cum ceruis Si btibal;s,quos iachmur uocant.fif ipfis ex caprarum fylueftrium gencre.Equ.dem coniec*- De Capreis. A. Lib. 1. 525' tonicccrimhoc animal apud Hcbra:os fic diflum elTe I pulchritudine, quam zebi iimiliter Uocant; non enim oculis tantum, ut Albertus SC alij fcribunt,fed totum afpetSu elegans cft , ftimaculis ftiis mirum in modum placet,ut in delitijs haberi mereatur ; unde Martialis, Delitium paruo donabis dorcadanato: laflatis folet hanc mittere turba togis. Cjterum in difticho quod apud eundepro= ximc fequitur per capream intelligo rupicapram,ut infra dicam. Finitima huic apud Hebraos uox eft etiam zaphir,hircum exponuncut zephira capram,Munfterus in Lexicis fuis. opher, foe. tus cerui aut caprea,ut Dauid Kimhi interpretatur,his uerbis,’'3y iS Aftipulantur ei A. braham 5C Salomon Cant,i.ubi fcribittir opher aialim,Graca translatio habet UKfiB(;;Hiero. nymi,hinnulo certiorum. De uoce difhon.quam aliqui capream exponunt,in pygargo caprp fyF lo ueftris genere dicam, n”t3abikerah,camelum dromadem figniflcat.utfupradixi.-quanquamHie. ronymus Hieremia i, capream interpretatur , deceptus ut fuipicor quod in Aquila. Symmachi SC Theod, translatione t/lfiiits legerit pro uel cS^iiuvs, Dorcadem &: capreolum qui Arabice feri pferunt medici,uel eorum interpretes,gazel,ucl gazelum,uel gazellam uocant , ut apparebit infe. rius ubi de alimento ex hoc animalidicemus.Capreolus.ad Almanforem feptimo tertij, aKiranide dorcas dicitur. Aggregator. A Syluatico etiam dorcas capreolus exponitur. GaZal uel azael Ara. bice aliqui uertunt pro iaal Hebraica uoce,de qua in Ibice dicemus, Agazel Albertus damam ex= ponit,ut aliqui etiam dorcadem,fed utriqp unius generis ipecies confundunt, f Caprea minima eft inter cornigera qua explorata habemus, Ariftoteles interprete GazaiGr^ce legitur dorcas, lib. j.cap.i.departibusiK rurfiis ibidem. Bubalis capreis^interdum cornua inutilia funt : nam & fi lo contranonnullarefiftuntj&i cornibus fe defendunt, tamen feroces pugnaces® belluas fugiunt. N3 placetiuerba funt Hermolaftqitorundam diftindlio inter dorcem & dorcademiquaft' dorcas cerui= nus pullus fit,dorx animal diuerfum I cum dorcas Ariftotelinon ceruUm,ied capream ftgnificet. Certe Diofeorides in coaguli mentione dorcadem a dorco feparauit ; an (lego.non) ut eo dittet dor. cus a doreade,quo certius ab intileo. Et in Strabone zorces,pro eo quod funt dorces,nifi uitium fit in exemplari,legas,Hsc Hermolaus. Ineptior cft illorum fententia.qui capras Indicas longiflimis aiiriculis,dorcades interpretantur, qiiamutpluribusreprehendi debeat. Origenes dorcada?^* ■n ofics dici opinatur, Caelius. V erba Origenis in Cantica eant, homilia fl modo eitis funt quae illi adfcribuntur,haec reperioiDorcas quantum ad Grieca uocabula,nomen a uidendo atm cla. rius profpiciendo fortita eft.Habetin natura fua , ut non folum iiideat ipfa & perfpiciatacerrimc, jo fed &: alijs uifum praebeat. Alferuntnanip hqqtiiliusmedicinj peritia eft , inelTe huic animali intra uifecra humorem quendam,qui caliginem depellat oculorum, &obtufi'ores quoij uifiis exacuat. Ifidortis etiam feribit dorcades 4» lii didlas, Diofeorides inter coagula fimilcs,inqtiir,le. porinouireshabent,coagulumhcedi,deindcagni,hinnuli,capreKlaticorniscutRuelliusuertit:ueI ut Marcellus,dorcadis,capreae quam a latitudine cornuum platycerotem dicunt;) dorci, cerui, ui. tuli, 6^ bubali. Graeca fic habent, cyroe, rtSga, i(gac/l,gafl;^xx'fx»nty’«pe!»(/.Etrurfus paulo poft,inter perdi ces Si dorcos(Gillius damas uertit)mir6 natura confenfum indicattita ut 5C manfuetiinuicc fint,8d in propinquo maneat, tjfdeinlocispafcatur.Quamobremuenatores capto dorco propofifc,per' dices alliciunt,uel contra. Porro circa finem libri quarti, uenatores monent ne poft longum proli- xum curfum dorco uel modice refpirare Si quiefeere permittant : pracipueenim eis grauem & mo= ’ leftam efle in medio curfu urinam.qua fi refpirando excreuerinqlongc tielociores poftea ferri.fCer ui genus efl, quod Achainen Ariftoteles uocat, Alberttis corrupte halzanen. Si dorcadem interpre, tatur . Alcheff eft animal quod dicitur gazella , di eft fimile capreolo, Andreas Bellunenfis. f Daa milla,id eft animal fimile capreolo de Han:Damala,idem,Syluaticus,fl'rn dorcadem,cuius uber a ui perai(Sumfugentehinnulo(n^f d!t.EiiSlu/ in epigrammate legimus. fInEyda dorcades non tranfeunt montes Syris ui» cinos, Plinius. Hifpania dorcades multas producit, Strabo. ^C. V enenis capreae, SC coturnicesj ut diximus, pinguefeunt, piacidiflima animalia, Plinius. Dorcas dormiens oculos habet apertos, Varinus in AU(t,ex quo Caelius criam tranlcriplit.P7»| qui. dem SC lepus SC dorcas exponitur,leporem autem oculis apertis dormire conflat. Capream nodu cernere loan.Textor feribit: quod Plinius de capris feribit, de capreisfquod fciam)nemo. Nifi quis ita interpretetur hKC Plini) ucrba,Caprasnegant lippire, quoniam eaiquafdam herbasedant: item dorcades. Et ob id fimum earum cera circundatum noua luna deuorare iubent. Et quoniam notflti a:que quo^ cernant, fanguine hircino fanari Itifciofos putant,H»c Plinius, f Pendentem fum. ma capream de rupe uidebis, Cafuram fperes, decipit illa canes, Martialis lib. ij. Videtur autem j>e non proprie ditflam capream,fed rupicapram Plinij intelligere ; quae SC fummas rupes confeendit, SC ab tjs pendere folet cum itenatores urgent, &cornua ad hac rem idonea habet, caprea non item: accedit quod in proximo ante hoc diflicho de dorcade(id eft uera caprca)locutUs (it,qiiod fuperius adfcripfi.BIondus etiam, qui his proximis annis multa edidit Roma:, caprea pro rupicapra accipe. reuidetur:Caprea,inquit,faxaSi;rupesaliiflimas habitat, nimirum propter timiditatem. Vidimus tamen SC manfuetum hoc animahnam inter homines deponit feritatem celerrime , ut SC hinnulus cerui.Ex pelle cius fimbriantur mulierS pellicea indumenta:fiunt SC chirothecae.Sfc, Eandem Cre- ticam efle putat [fylueflrem capram , quae ditSamno (uel,ut ipfe inepte feribit, pulegio) depaflo fa. gittas fibi expellat, ^ D. Tam difpar aquila: columba non eft. Nec dorcas rigido fiigax leoni, Martialis, Protidr. bium,Caprea contra Iconem,infra ponam. ^E. Cynoprofopi uel cynocephali homines.qui poft uaftam Aegypti folitudinehabitant , SCc, «X ucnatu dorcadum SC bubalorum uiutint, Aelianus. Dorcadum SC bubalorum,ranqua eiufdem generis animalium, mentionem Simocatus etiam in epiftolis coniungit. (Jualis eligendus fit canis qui ucnetur dorcos,ccruos,8f lepores, exOppianoin Cane celere docui, Capreas, apros, SC le. pores in unum leporarium coniungi apud V arrone in opere de re rtift. legimus. Nunc ut habeant multos apros ac capras, (lege capreas)compluraiugera macerijs concludunt, Varro, In leporario non lepores folum includuntur fylua,ut oUm in iugero agelli,aut duobus. fed etia cerui.aut caprae (lege capretc)in iugeribus multts,ldem. Apros in leporario pingues folere fieri fcis Axi,Nam que fundum in Tufculano emit hic V arro a M.Pifone, uidifii ad buccinam inflata certo tempore apros .40 SC tapreas conuenire ad pabulum.cum e fuperiore loco e pala:ftra effunderetur apris glans.capreis uicia aUt quid aliud, Varro. Fer* pecudes , ut capreoli damac^, nec minus orygum ceruorum^ genera, 8d aprorum, modo lautittjs SC uoluptatibus dominorum feruiunt, modo qusflui acrediti. bus.Columella 91. ubi deuiuartjs faciendis feribit. ^Capreae,inquit Blondus,leuinimo ceruo fimiles fuht,eade^ arte qtia cerui decipiuntur. Com prehenduntur enim canibus, implicantur & retibus, at rarius quam cerui •• quoniam alpes SC mon. tium Culmina incolunt. (Juamobrem infidiae in montibus SC collibus ponendae funt.In fyluis citius capiuntur.Cauendumeftnc uenantes abeis Uideanturiquia procul etiam agnofeunt uenatorem, fiC mox fuga elapfie occultantur. Cum uim canum SC inlidias uenantium prope fehferint, ex rupi, bus quandotp prarcipitantunqUare SC rupes funt oblidendx.Circa Romam notS Anis infidfjs ad lu men Lunac,bombardis aliquando traijciuntur.Ut cerui etiam, 8C urfi,apri^, Hacc Blondus. Capreg cerui^.ut fgpius experti funt uenatores.fiantcm uentum petere currendo folent, ut refrigerari fpi. ritus curfit laborantes uentopoflinuquamobrCm ad uenti flatum canes collocandi funt. Attrahi enim ita a uento cerui folent SC caprej.ut nolentibus quandotp utnatoribus illa fugam arripere ad. nitantur,Bclifarius. Sic etiam cerui latratu canUm audito, ut Plinius feribit, aura femper fecunda fiiglunt,ut uefiigia cum ipfis abeant. Scythis SiSarinatisUenationesfunqintra paludes quidecer uonim aprorum^, in campis autem onagrorum SC dorcadum, Strabo libro 7. Dorci quantopere ament perdices.etscp propofitis illidantur , fuperius ex Oppiano retuli. Capiuntur et foltj fibilo alleCii capreoIi,quo uocem eorum uenator iBiitatur,ut fupra dixi ex Alberto, SC pluribus dicam in Uenatione cerui. <0 ^F. D/pnofophiflis in conuiuio quod Atlienaeus defcfipfit,dorcades etiam appolita: ftinttquaa rum carnem Palamedes Eleaticus onomatologos non infuauem efle dixit. Hic optata fa et nobis fomenta calore V da leui, modicis mox^ coquenda focis> Bapt,Fiera de caprcolo-prefert auteiil E X De Quadrupedibus cum damse , quam magis adufiam (id eft , ficcioris alimenti,) efle icribif, Dorcadis 'caro metiorfs fucet cfljquam caeterorum agreftium animalium, 6^ ad humanum corpus quandam liabct familiari, tatem,Iiumidis^£(i-nu!tasliiperfluitateshabcnnbus corporibusprodcft:Itemmorbiscolicis&i-o mitialibusjfed ucnrrem moratur, neruis iua ficcitate conducit, SymeonSethi. Exfylucftnbuj optima eff gazelli caro,deinde apri,Auiccnna. Carnes ferinae omnes prauac funt , ut qu^-ianguu ncmierinum& melancholicum gfgnanngazellonim tamen minus malarfuntcaetcrisirasrcquunt tur leporintejElluchafem. Carogazcl parum excrementi gignit, utpoteficca, Rafis. Nutrimcng tum ex algazei frigidum 8(ficcumcft,Arabs quidam. Caro caprear0,authorcCciro,boni &C plu* rimialtmenticitifanguinem tamen atrx bili conftnem generat. ^lus in caprea, ut docet Apicuis: Piper, ligufiicum,careum, cuminum, pcirorclmum,rut«c femen :mcl,finapi, acetum, liquamen 8( i» oleum. Aliter iusm caprea aira:Pipcr,.condimcnium,rutam,cepam,mcl, liquamen, paflum, oleum modice. amylas cum iambullrjt. Aliferius in caprca:Piper,Gondimentum,perrofclinum, origanum modicum, rutamjliquamen, mei, paiTum & olei modicumramylo obligabis, Hadfenus Apicius ^Ex ccruo uel capreolo paftillus quomodo paretur, Platin^ uerbis dicetur in Ccruo.Ex capreo* Io item quomodo fiat ius c6fumptum,cx eodem docebo in Gallina ubi de capo. Cerui anteriorem partem in iufculo laridariocoqucs,lumbos alfabisiex coxis paftillos aut pulpameta facies.EadefiC capreoli,damf,accapte^codura,Plarina, Cibartj genus, quod Germani uocaibofweflel.hoceftli gulas aulicasjhoc fere modo fieri inuenio.CapreoIi pellis bulliat ^Tdepilata e!ixcf,dcindeiniigu!as fcu tamas dodratalcs dC fcfquidigita latas fciifajco liquaminc,quod gelu in patina uocaqcodiaturi G . De rcmcdtjs ex caprea dC dorcade. ^ Plinuis maiore proparte fimpliciier QC domcfticis tribuit capris uires,(ur Humelbergius ob* ferirauit)quas Sextus peculiariter capreis;id quod non magni momenti efttcum remedia ex cis no differant genere: fcd in co tantum quod fylueftria in plerifc^p efficaciora domcfticis jiMbeantiir. Am* plior potcnna,inquit Piinius.fcris ciufdem generis (caprini,)quod numcrofilfimum circdixunus. Sicui oiiumcrit diligentius inter fc conferre poteft (nos obiter tantumcontulimus) remedia qux ab authortbuscoliegimusjprimum attributa uillaiicis capris:fccodd fylueferibus fimpltciter: terno fylueftribus illis quas dorcadas Gracci,Latinicapreas uocant , qua: hic in pracfentcm locum conge, rimus. f Capreae torminofis in cibo profunt,MarceIlus:dyfentencos intelligojficcat enim & i e- tinei uentrem caro caprearum,iu Symeon Sethi prodidit. ^ Cordis draconis pingue in pelle dor. cadum neruis ccruinis adalligatum mlaccrto,eonf€rrcuidiciorumuidlori»magipromiuiint,Pli,ji nius.Etpoft pauca uerba, Dentes draconis illigatos pellibuscaprcarum ccruinis neruis, mites prse.’ ftare dominos poteftates^ exor abiles:unde apparet eum dorcadem non eande exiftimafle cum ca. prea,cadem nimirum ratione qua dafypodem a IcporcdifFerreputauit. Mulieri candida a peifiore hysnse caro,e>( pili fepremA genitale ccrui,fi illigentur dorcadis pelle collo fufpcnfa , cotincre par Itis promittunt,Pliniiis. Inter remedia aduerfus comitialem morbn. Magis placet draconis cauda, inpellcdorcadis alligata ccruinisncruis. fbepumcaprc5,& adipem anferinn,&:mcdu!laceruf, cepe,cum refina limul & calce uiua,fac utmalagma,mire fanant, Sextus. Cerebrum caprese (ca« praePlinius)per annulum traiedtum fi dederis infanti ad glutiendumautequamlacfugar, efficitur nec caducus fiaqnecphaniafma incurrar, Sextus. fDorci coagulum eafdem leporino uires ha, ber,Diofcorides. Lcpor(s,liinnu!i , aut caprea? coagulum potum ex umo, nec non immiffiimcum ^ oryza? cremore coeliacos dC dyfcntericos iuuat, Galenus Parabilium i. uj. f Cui oculi dolent, ic* cur caprea: conti itum ex uino bibat cum aqua calida in feruore, fanabitur, Sextus. Idem remedium ad CCS qui ab hora decima nouident, id efl,nycffaIopas feti Uifciofosjhuiufmodi prxfcrtbtr. lccur ca^ prea:(alij capr»,uide fupr2:)inaqua calida faifacoquatur,&: eius uaporem oculi excipiat, ex eas dem aqua oculos foucant:fcd iecur edant,5:!'ex liqucfado inungatur. Qiudam iccur cius alfant In craticula, Afluentem fapor em colligunt, 6(ex eo inunguntur. Qiiidam coiflum uel aifumie, cur capreae cum pane edunt, 8^ idem bibunt. Capreae iccur combuftum &ajperrum,fangui. nem Itftit, Sextus, Contritum, & ex aceto m naribus offultum , languinem mire fiftit, Sextus. Ad maculSs de facie tollendas : Capreae fcllis drachmam unam , farinae lupini QC mellis dr a* chmas quatuor commifees in unum , &: exinde faciem linies , limpidam faciem efficit, Sextus. Fcl ^ capreae cum aqua mixtum , illitum in faciem a fole iiftam, fanat, Idem, Ad lentigines in facic.Fcl capreatferuatiim illitum, lentigines de faciepurgat, omnes maculas extenuat. Item cum meile Si nitro commixto, 8( fpongiacombufta dC fulphureuiuoad mellis craffitudinem rcdadium, SjC in fa- ciem i!liEum,cmcndLit,Sextus. Fel capreae(caprae,PIiniiis) cummcllc Attico mixtum inunges, ca. lig/nem potenter diicutit, clarita tem prarftat, Sextus. Fel capreae drachma una, QC modicum tii, nicum meile utpoffitteri,inungcs,8L fanabis oculorum caliginem. Idem facit 5^ ad cicairicem,8( argemara,&nepheIion,8(rglaucomata,&pterygia,(iex eofclleiniinganuir, Item cx cofellc inun- gantur palpebra: cum oleris fucco,extradfos pilos non finit rcnafci.Facit & ad ruptiones exidu tu- nicularum cum lade mulieris tepido. Hoc autem fel quanto uetuftius fuerit , tanto melius erit, Se. xtus. Eadem omnia de capra: felle legimus apud Plinium , ut itipra recitant, paucis quibufdam ua^ S* rfanubus. Fel dorcados per fe ad claritatem oculorum laudatur: Hippocratis, ut putant,authorita« te adtjcitutjquod in argentea pyxide idferuariiubem,Plinius, Allerunt dorcadi intra uifeei a lui' nioism De Capreis. G.H. Lib. I. 529 morem quendaminefle, qui caligine depellatoculorum.arobtulloresquotpuifus exacuat Origc. nes in Caniicaiego non alium quam bilis humorem inielligo. Ah tinnitum & fonum auticularu- Fel capreae cum rofaceo aut fucco porri terc,&: tepefadum auribus inftillato/anat, Sextus. Fel ca preac cum rofaceo, ut fupra, dentium dolorem fanat, Idem. Ad faucium dolorem ; Fel caprex cum meile Attico mifce,& fauces tange,mire fanat. Sextus. Ad omnia uitia qus in faucibus nafeutur' Capreae fel cum meile Attico.adiecSa myrrlia,croco,&: pipere teqiiis ponderibus coques in uino do nec contrahatur, &: ex eo fauces quotidie tange.donec fans fiant, Idem. Ad uentrem folucndum* Fel caprea fuppofitum ano cum fucco cyclamini herba &: alumine aliquantulum aut anetho (nii ti o,Plinius)combuftum,indito:caue ne haemorrhoides habeat,Sextus. Idem Plinius de felle capra to fcribitjutfupradiditimcft. Ad ueretri exulcerationem: Fel capreae mixtum cum meile autfucco rubi appofitum, mire fanat, Idem, f Splen caprBte potatus torminofos mire fanat.Idem. Plinius coeliacis capra: hirclue lienem aiTtim cbmmendat. f Capras negantlippire, quonia etequafdam herbas edant:itcm dorcadcs.Et ob id fimiim earum(quarcndum,an Caprarum tantum, an ctia dor= cadum) cera circundatum noua luna deuorare iubent, Plinius. Ad arquatos: Capre* Herctis arida (ritum cribratum, cochleari) mefura ex uini odorati cyathis qtiatuor ieiuno £<: loto exhibc:fcbrici= (antibus autem ex aqua eandem potionem, Galenus Parabilium 1,59. H, Qiicmadmodum capreolus apud Latinos diminutiutim eB a caprea , Bc dorcaiis k dorcadion Graecis a dorcade.Bi&AO-.i/ls-Kpiyiti/.Hefychms. nf<)| apud Gratcos.caprea.dama, 6C alifs modis ex. 10 ponitur,utfupra«nonui,Longeahudfonatproxdi(Sio Latina. Prox (inquit Feflus)bonauox ue. lut quidam uocant.Bgnificare uidetur , ut aitLabeo de iure Pontificio libro la. Aliter proba uox utarflimo. ’ f Epitheta; Caprea pafcuis intenta , Horatius 4. Carm. Edules, Horatius i. Serth. Imbelles, Ouidius I. Fafl. Lafciuae flmile ludere caprcte.Hora tius 5. Carm. Sequaces: Vergilius lib.a.Geor! oues,atiidas(^ iuuencas.capt eas^ icquaces a uitibus arceri iubet,quod pitirimii eas paicendo mor dendo^ Ixdant.Seruius perfecutrices exponiqut fimile fit illi.Malejcp fequacibtis undis:nimirum quod uineas perfequantur. V itibus a rupicapris nemo metuit : quare hoc etiam argumento quo. modo haec duo genera fylueflrium caprarum differant, apparet.lbices altiflrma Occupat, Sipartim defcendunt rupicapne defeendunt quidem, fed non longe , ita certe ut loca culta nunquam altin. jo gant;capi eoIiinfcrioramontium,& colles, & ualles.fyluascn ctia circa planitiem colunt. Caprete celeres etia,a: fylueflres dicuntur inter Textoris epitheta. Fugaces.Ouidius i. Metam. & Vergil. (o. Aeneid. etcf OTAstof ■siuynx AjiurAic/'®!;, Agathias in epigramate:animofos uocat capreolos, quod inter fetales fmteum ludunt &lafcluiunt,timidum alias animal. Ktftis Herodiciis. XBAi/ss, osyacoV ilb TtJitLKStyit hk Siiidas & Varintis : Hoceft, inBrtimen. tum quoddaro ad punicndum,uel icutica ex loris caprearum. Anfdafaii/.circumfpiciens.Hefychiiis 8^ V arintis. Ptilfus fi inter uallatus conquiefcat.ac mox cooriatur ticlocior , A^KScMilaiy uocatur.id cfl dorcadilTans.qu» nuncupatio de animalis produtffa in ctirfu natura eft.Cslius. Mentio eius fit apud Galenum, nonnullis caprifantem ueriercplactnt. f Capreoli uitium cincinni funt intorti, quia adlocum capiendum tendunt appellao, Pompeius lib. ;. Vitis caprea didla eft, quod parit ca= 40 preolumtis efl coliculus uiteus intortus,ui cincihnustis enim uites ut teneat, ferpit ad locu capiun. dum.ex quo acapiendo capreolus didus, Varro de re rufl. i. 51. Noua circuncifis undiij capreolis fpargantur in tabulatis. Plinius lib. i^.Graici helica uocant , de quo multa dixi in Vitulo parte pri. ina capitis odaui. Vere deinde priufqttam ctxpcrit germinare , capreolis, quod gentis bicornis ferramenti efl, terra commoueatur.ColumcIla 1 1. j. Ego huic inflrumento nomen potitum credide. rim.uei quod capreoli cornua reprsfcntCt.qua: quidem puto in ftimmo bifida ClTe , ditiaricatis ra* (nis,qualia & ceruina fatpe uifuntur.Qtiodfi ambos huius fcrrametimucrones.qiios ab altero tan. tum parte habct,rcfpicias,caprae uCl rupicaprte cornuum qliandam uidebis fpcciem: Vel afimilitu. dinc ad illos uitiS capreolos, qm bifurcati fimpliciter funt, necdum in fefe retorqijentur . Germani hsc infirumenta uOcant)ettb«Utp!c,id eflfarcula , ab ufu farriendi bC exherbandi. Capreolus , ut .^0 quidam fcribit,didioTedonica;Cacfar i.belli Ciuilis , Dute primum trabCs in folb aique longtc, di. flantes inter ie pedes tjiratuor,collocantur:in^ eis columnella: pedffi in altitudineih qiiintj defigur, has inter fe capreolis molli faftigio coniungunt. Vltruuiits lib. 10. cap. ab .cardines uocat, extremas capreolorum partes qua: iii cauum induntur, 8fc.ut fcribit Gtil.Philander in Annotationibus fuis in V itruuium. S pirulatim fignaqclauiculatim, bC capreolatim, Calius. Dicitur bC lebeti fubieclus capreolus, id eft hclix,fplen, Idem. Mulieres fere circulum ex flramcnto nexum lebetibus SC ciicii inis fubduntiutpatellis & fartaginibus tripodis genus illud quod furculas habet.quibus fartaginS anis nitantur.fixam unam.altcram ambulatoriam. Hoc forte c.api eolum Latine dixeris, fiuc quod tripes fit.ut bC machinam quandam tripedem,&: ludi puerilis inflrumentum capram uulgb-dici fu- ^ra monui; fiue propter furcu!as:nam ccruos etiam bacilla furcillata uocari Sentius feribit: & Grea <0 ci helicas in uitibus capreolos uocat, quos Germani furcillas. Efl bC aliud inflrumentum cum anfa bidente feufurcillata.qtiodmcnfis imponitur.ut patellas fiiflincatprsfertim pauperum, inquibiis inferunt puItera:hoc etiam capreolum nominarim , em pfnmtcnEnecjit. ^Dorcidion eadem d« E j 5^0 De Qi^drupedibus flamnd hevba cfl:,utfupi acxpofui. Apud Actium libro lo. cap. i. aduerfiisiecorisobfitudlionem^ dorcadiadis herb:e,quae & mufcium appelletur, pars una, pim colii dimidio, cochleari) menfura in potu datur .-Hatc quanam fit, certi nihil habeo;uidetur fanc efle odorata aliqua herba, qua mofchum odoramentum recentioribus tantum Gracis notum, ex quibus Actius quoqp eft , odore fuo referat: cuiufmodi ego plures noui,fed iuam mofchatam uulgo didlam, chamapityi fimilem,aut genus alte, rum chamapityos,obitrudi-o iocineri proculdubio utilem,pra cateris hoc nomine donarim. De alijs herbis qua mofchum olcnt.in Dorcade peregrina,ex qua mofchus colligitur, in M.litera dicam . Iru uenio & mufcilion dici quandam herbam ab odore mufci , ut conijcio .-quoniam &C dorcida uocant eam,naribus uitioiis & foetentibus accommodatam, ut A etius exiftimat,nifi' quis pro didlamno acci piat,quod K dorciditi appellat, Hermolaus. f Dorceus,unus ex canibus Afljonis apudOuidium, i, Dorcon, Aijxaiy, nomen rufiici in epiftolis Simocati. Orynx (lego oryx) animal colore dorcadi ffc mile,Hefychius SC V arinus. Antaplon, peregrinum animal capreolo fimile , ttidc fupi a in Calo, pode. ^ A capreis Caprete didae funt, infula ultra Surrentu Campaniae circiter odo millia paduum, Tiberi) principis arce quondam nobilis.nunc coturnicum multitudine, Sdc.Sipontinus. Capreae no mineinfula etiatfinuni 'eft in cofpedu Neapolis, Nic.Erythrarus.Capreacab Athenaeo abruptae, Stra bo lib.i.Etlibro^ylCaprearum.ihqtnqduo antiquitus fuerant oppidula,nuncucrounum,quodNca politanioccupauere,Ssrc. Tiberium aliquando in Capreis habitalTe aprrdlofcphumquotj legimus lib.iS. Antiquitatum, cap. ii,Huius infulae fupraetia in Capra meminijcapitis Spartei , Dorcades infulas (ut quidam nominant, perperam fortaffis: nam apud Plinium 5C Solinum Gorgones appeh lantur;) in Oceano Aethiopico fitas contra Hefperidu hortos, Phorci filiae Gorgones didte inhabb u taife dicuntur f'Perfeusdorca SC urfum,8mfa,,S>Cc. In eadem. Et paulo poft, Ae;xscAxs Ji &i£xhiAxs ii yimdtr Aior. ,jo nstcTn^xumm. Poli uaflam Aegypti folitudinem, Aethiopiam uerfus, Cynoprofopi homines ha= bitantes ex uenatu dorcadum Si bubalorum uiuunt, Aelianus. BaftAit, carnes bouis feu bubui» Hefychius. Ornamenta quat circa manuum iunduram ferunt, praEfertimmulicrcs,GraciperiI carpia, Sic. Si bubalia uocant,C£elius ex Athen|o. Bubai/on ornamentum aureum circa brachiale, Diphilus in Pellice . Eefirux Uxfvr£y (ffaviiuc-zx , Etymologus ; malim !po?iiyxTtt , fenarius eft iambicus. Sunt qui muliebre pudendum exponat, ut ampliideon etiam pro utrocK,ut fupra didum eft in Vitulo cap,8, BsfiAi©-, cucumis agreftis,GalenusinGloflisin Hippocratraiidcm nomen a- pud Diofeoridemreperitur. Bs&^Vt„nauis quodbubali7r6.OTjt4i/,id eft capuqinfigne haberet, Va rinus Si Etymologus. Sunt SC alte huius uocis in Grxeorum Lexicis declaratione. Etymologus Bs&Aoj/exponitmagnfi Si multum. BsfiqiTit nomen nauis apud PhiliUumidiciuidetur de oneraria 4ti.uei ualde onerata naui,ut JJsifofT®' Suidat, ffbE OR Y SE,uideinOIitera, DE I B I G Er X Caprarum fylueftrium genere funt etiam Ibices in alpibus , pernicitatis mirandas, quanquam onerato ca- pite uaftis cornibus gladiorum^ uaginis,inhtEC feli. ^0 brant, ut tormento aliquo rotati,in petras , potillimum e monte aliquo in alium tranfilire quaerentes,atcp reculTu pernicius quo libuerit exultant, Plinius. Hoc genus Germani uocant ^etn. b«t£;Galli quocp Cifalpini qui Italice loqufltur circa Mediolanum, Germanicum nomen ufurpantt&l fimiliter finitimi eis Rhptijfoemi nam tamen priuatim fux linguae uocabulo uefinam indigetant, Scoppa ibicem fotm. gen. facit, penul. breui , Plinius ibices rotati mafculino genere protulit. Idem Scoppa Italice camorciam interpretatur, fed hsc rupicapra eft camiiza Rhaetice dida, Foeminam ibicem Heluettj montanipriiiatim uocant )»bf4ien,uelybr4igei/I:quod nomen aLatinodedudum non dubito, lllyri) kozoroziecz.HebraeiA^ti Deuter. 14. inter quadrupedes puras : quanquam Se* ptuaginta illic tragelaphum interpretantur,de quo fupra dixitquod parum placet, quoniam trage, Ca laphum circa Phafin amnem folum reperiri Plinius fcribiqDiodoriis Siculus etia in Arabia, Chal. daica translatio h abet nhy'' iaelatArabica VjJAtPerfica '’nAa'fi\;,kotz cohi, pro difehon uero , id eft, pygargo buz cohi, Abraham Elra,Si ludacorum placri^ rupicapram ucl ibicem.ut audio.interpre. E 4 DeQ^drupedibus tantiir. Rabi Salomon Germanica uoccftcmbcct, id eft ibicem tKimhihircumfylucHremVp^faai, unde faminintim iaelah, plurale ieelim.Dauid Kimhi hircum ferum exponit. Hieronymus primo Reg.cap.i4.&Auguftinusluftinianuspfalmoio4.ibicesuertunt, Videtur fanenomeiaal afcan dcndo facIfum.Grjca translatio non retfte habet i^utifius.Chaldaica iaela. Arabica gazael ucl gazal, quod nomen pro dorcade uel caprea fupcrius expofui, V ox iaal reperitur etiam lob 59.8^ Pi oucr, 5. aliqui damam, alij hinnulum uel capream interpretantur. C Capricorni nomen apud Latinos authores,quorum quidem fermoprobeiur, pro animali politum nunquam legi, fedfemper pro fy. dei e, ut inieritis exemplis patebiu8i fimiliier 5gocerotaGr:tcorum,ad cuius imitationem e apricor, nt uocem Latini formartintiapud Suidam folum legimus , Aegoceros animalis genus , nec plura, Xi| apud HomeruniCcuius carmina fupra citaui in Capris fyluefitibus in generelibex efleui, dctur.Nam & nomen ferecpntienit,& cornuUm magnitudo apta ut arcus inde fiant, Ali* quidem" fyluclires capr* minus idonpa arcubus cornua habere uidenitir,quod ucl minora finquelrarnofa. Qiiamobrcm de feris capris,qu as ixalos uocat Homerus , ex Eufta thio hic autSariu adijciemtis, firperitis orr.ifi um. Capr* fer*, inquit, dum fugiunt uenatoi es atti itis uehementitis coleis, f*pe c«ftranttlr,Ut ftics etiam feri, qui ita affctSiyAsKuuocatur. Hoc autem accidere tum capris tum fui. bus feris multi etiam nofiro tempore obferUaCunt.Po; 1 d cornua ixali capri eft fe. decim pa!morum,fiUedodrantumqtunq5 fiCpalmi unius, quidam ira intelligunt urperfeutrumcB dimidi* tantum menfur*fuerit,nem pe duorum dodrantumcumdimidio.bedh*cniagniiudonl/ hil rarum aut mirum haberet. Atqui uel lingula quatuor dodrantum uifa fune, Se' alia maiora adfe= ptimuni ulij dodrantem. In Delo certe iniula confecratu aiunt <01 nii aduedum ex locis circama-^ rerubrum.arietis bicubitale &■ otSo digitorum, librarum uiginti fex pondere; 8C alterum hirci, bicu bitale cum dodrante, ponderis eiufdem.HsC Euliathius, Habent alpes, ut Polybius tradidit,pecii. liaris forn.a belluam,lpecie fimilem cerno, ceruice uillis exceptis , quibus caprum refert, gerit^ fub mento aruncum dodrantalem ,■ cui crafliiies pro pulli equini cauda , paulatim In mucronem colligituijStrabopauldaneef, nem libri quarti. Verba Gr*ca lic habent, Oao-i PcAefi©- itstt tJli, (.0140(171 {fl?o(/ TiJeocci&Kt ^TwisetAiTtni/.tAoctyoei/itCTD i(ja \otK<^ ritjUix credat. Nulla montium tam praceps aut gdita rupes eft.quam non faltibus aliquot iuperetifl modo aipera fit , & fpatia tanta promineant, quanta falienus ungulas excipere polflnt. Parietem fcandit,fi afper lit & no incrufta tus. Venatores impellunt eam ad rupes excelfas &:isues,illic cum euadere nequeat,conficitur,uel ab homine funibus per rupem demiffo, uel ab ijs qui fcandedo per 1« rupium latera accedunt.Fcra ucnatorem expe(Sat,& folicitt obferuat,an inter ipiiim 8^ rtipem uel minimum inrerfitfpatiiJ.nam fi uifu duntaxatintertueriiut ita loquar)pofflt; impetu fado fetranP fert.8i ucnatorem impulfumpraicipiiatiSin ille ita prelTefixe^rupihaireatadeundo, Utnullam, cerualli fpes appareat, fera loco manet, in quo uel capitur uel conficitur. lucundaquidcm hac ue« natio,fed mulus laboribus & periculis coniuntSatquamobrem fapius bombardis feriuntur. Valefii qui circa Sedunum habitant, ibicem in prima atate captam omnino cicurari , cum uillaiicis ca- pris ad pafcua ire SC redire aiunt; progreiTu tamen ataus ferum ingenium no prorfus exuere. Fce. mina in hoc genere mare fuo minor eft , minusep fufeatmaior capra uillatica , rupicapra non aded dilfimilis.Cornua ei parua,8f ea quotp rupicapra,autuulgariscaprajCornibus fere’fimilia,Hucuf. que Stumpfius. Ariftotelis uerba de coitu plurorum.id cfl fclium,lib.5.cap.i.hift.animai. Alber Ic tus ridicule transfert ad capri montani, fiue ibicis coimm, his uerbisrMares furiomorS (barbarum hoc uocabulum ex Auicenna translatione ad eum peruenilTe opinor) non coeunt cum fccminis re tro fuperfilientes:fed mas eleuatur in pedibus poftcrioribus,8f femina applicatfe eiaquado, &c. Viderat forte uel ipfe,uel ab alijs acceperatjqui ipli uideraqibices inter fe colludentes, & colltiAiii (es quodam modo : ut etiam capra fclent : & hunc eorum lufum exiftimauitcoitum effe. Et fi ma«' ximeitacoirent,quodmihitamcnintalifufrraginfi a: reliqui corporis caprarii fimiliumiquadru, - pedum habicu,fieri nequaquam poffe uidetur:ridicuie tamen errat, ut dixi,pi o fele ibice interpreta tus. f Ibicem moriturum uenatores quidam narrant in altiffimam montis rupem afecnderciac ibi altero cornu ad parietem feu latus rupis inmtentem ambitu perpetuo,ita ut nunquam conuerta lur , circiure ; donec attrito iam cornu moribundus corruat. Et quoniam in alnlTimis inacccITiscn jc moritur locis,nunquam fere cadaiier eius inuenitur ; contingit tamen aliquando ut magni niuium globi dum prateipites e uerticibus ruunt, ipfa fubinde uolutatione auiSiores, obuios forte ibices ui= iios.ut &' alia qusuis animalia, arbores, faxa, tuguria, corripiant, inuoluantm,»: ad imos montium pedes deferant, . f Q. Sanguinem ibicis aliqui commendant adiierfum calculum ueOcacihoc modo. Vini apiati (lioc eft,in quoadhne mullo aprum aridum uel femina eiiis impofita lint)paries circiter fcxifangui nis partem unam.fimul fcruefaciunt.mox in uafe referuant,&. ter dic potum inde prjebent.- mane tum quidem in balnei folio fedentiiin meridie, uefperi ; hoc triduo fieri iubent , futurum enim ut calculus in arenam comminutus cum urina excernamrifin minus.execandum etre,tanquam extre mo remedio frulira tenta to.De hirci domcftici fanguinis ad eundem ufum praeparatione, pluribus 40 dixi fupra. f Incredibile SC unicum remedium ( inquit Marcellus Empiricus ) ifchiadicis Sf ar- thriticis hoc eft,quo & ipfe Aufonius medicus fanatus ell. Si mulcos ita iacentes , ut monere fe find cruciatu ncqiiirent.intra quincj dies itare, ambulare autem intra feptem dies fccitConficittrr iic. Fi miim ibicum Luna feptimadccima colliges , quanquam Sif alia Luna uetere colledlum (fi res urge- bit) fimili efficacia prolit , dummodo medicamentum feptimadccima Lima coponatur. Ex co ergo fimo quantum unius manus pugno pleno potueris comprehendere, dummodo impar fit numerus pilularum, in mortarium mittes, (conteres uaiidifilme,) atqj adijeies piperis grana uiginti quinque dili^cntiffime uitaitunc addes mellis optimi heminam, & uini ueierrimi optimi fextarios duos; (alias fextarios quatuor,&( conditi more mifcebis potionem!) ZC contritis prius^iilulis iinitierfa mifcebiSj&f repones in uafculo nitreo, ut cum fuerit opus paratum habeas medicamentum ad fubs 50 ucniendum.Sed ut maior fit medicaminis efficacia, Luna fcptimadecima id facei edebebisiSd cum daturus fueris remedium, a die Ionis incipe, SC per dies feptem continuos dato,ita ut qui remedian dus ell,ftans in fcabcllo contra Orientem bibat, Qti^potio, fi ita ut fcripmm eft,data SC obleruata fuerit , etiamfi omnibus articulis Sf coxa infirmus contradi tis^, fuerit, dC immobilis ar defperatus iacuefit,ncceffeellutfeptima die ambulet(iia fanabitur, ut nunquam paribus doloribus implice- tiir,)Hac Marcellus cap. 15, Et rurfus cap.54,Inuid}am, inquit, potionem ad ifchiadicos 8d arthriti. cos facientem, in titulo fuperiore de ifchiadicis plcniffime fcripfimiis : fcd quonia tam diuinus cius effcdluseft.iterandamputaui,ncquis arthriticisremedia requirens huius ignorationefallattir. Fi- mus ergo ibicis in fyltia iiel in monte colligitur, f Coagulum ibicis eafdcm leporino utres haber, Serapio citans Diofcoridemiego cum Gracis Diofeoridis iierbis contuli, nec inuenio nomen ullum Grfciim cui ibicis nomen Latinum coueniat,fed totus is locus apud Serapionem mutilus cftmam hinntili,dorci, bubali, &.'cerui nomina omiffa funt : unde conijeio unum ex iftis Serapionis inter» pretem expofuiffc ibicem,^ dorcum uel bubalo, potius quam hinnulo aut ceruum,ita reddidifie. 5T4 De Quadrupedibus Aegoceros, id eft capricornus,animal eft marinum, ut icribunt Grammatici, inquodfra* dunt fePana transformaire,6(^ in aquam icdeieciire,cum in Aegypto una cum reliquis dijs Typho* na gigantem acerrimum deorum hoftem fugeret, Sed lupiter huius ingenium admiratus, inter alita cum coilocauit, Lucanus lib.S, Humidus Acgoccros,nec plus Leo tollitur urna , Lucretiushb, f. Quo pafloaftiuis e partibus argocerotis Brumales adeat flexus. Suntqui argocerotemalo. ue inter fydcra relatum fcribant,quod cum eo nutritus fuerit. Alij P5na exiftimant pofteriorem par tem in effigiem pifcis,prioremuero In formam hirci commutaffe: SCeafpeciealoue facotlum effe tratislaturn . Tum gelidum ualido de pedore frigus inhelans Corpore femifero magno Capricor nus in orbe, Cicero i. de Nat. Eadem lege in Arato. Lotus Hefperia Capricornus aqua, Pro. pert,lib.4.Eleg. Tyrannus Hefpcriae Capricornus undar, Horatius i,Carm , Plura lege apud i, Varinum,qui Aegocerota Pani flmilem,& natum exeo ait,8ic. Aegoceros humidus,gelidus,ce. ler,cornigcr,udus,niuofus,laniger,hirfutus,fetofus, corniger, auritus, horrendus.atrox, tropicus, aquofus,rigens,imbrifer, minax, frigidus, urniger.inEpithetisTextoris.Conueniuntauteharccpb theta omnia quidem fyderi, fedpartim etiam ibici fersc . Cur per cancrum amma defcendere,per Ca- pricornum afcendere dicatur, Porphyrius explicat ih Antro nyfflpharum,Sd Caelius ly.i;. Capr* afcendunt pafcendo,undein zodiaco lignum, ubiSoI rUrfus afccdere incipit, hac potiflimum ratio, ne Capricornum dixerunt. M V s M o N r s hiftoriam poft Oues rCqUireietll hoc etia loco reponi po tuifletifunt em'm iiillo ca. prino, 8d a Paufania in Phocicis hirci fylueftres uocantur, HiRCOioVEsferae fylueftres,u t Philoffratus fcribit in uita Apollonq.ultra Catadupa Nili repe u riuntur.forma tanquam ex boue SC hirco compofita. DE DAMA PLINII ET VBTERVJi. CAPRARVM fylueftrium generibus , quae tranfmarini fitus mittunt, Plinius damas quo^ad- numeratiK alibi , Cornua (inquit) rupicapris indorfum adunca, damis in aduerfumtut dama torte nihil aliud aut parum a rupicapra^ifferat,pr3eterqua cornuum fitii. Quamobrem longe alia eft da. ma uulgaris,de qua proxime dicam, nempe dorcas platyceros Graecorum,cui nomen Latinum non inueniotut netp Graecum dama: Plinij. Sipontinus platycerotes ex damarum genere elfe fcribit, nui Io ad hac rem teftimonio ufus.Certum eft platycerota uulgo damam uocar/, netp uulgaris dama: ge. nus,fed eam ipfam elTe, Alij dorcadcm fimpliciter dama interpretantur,ut Platina,&; dorcem Gasa in problematibus Aphrodifienfls,8d Albertus agazeluoccmArabicS,quae omnia ad capreas fe pia. 51 tycerotes,8d alias fortalTis caprarum fylueftrium fpecies, ut capreolum a quo mofchus excernitur, tanqua generis uocabuIa,non ad folam damarum fpeciempertinenLTheodorus ex Ariffotele iKuertit damam,de qua uoce plura dixi in Caprea.Strabonis interpres facit damas.Gadilone- tica regio (inquit Strabo libro (i.) poft Halyos oflia ad Armeniam uftp extenditur, tota campeftris: alit autem zorcas.quarum alibi raritas eft.Mario Qrapaldo HjBsopdamam reddere libuit.Hoc In uni. uerfum dixerim, recentiores omnes ubi damam uel ex Graecis uertunt, uel aliter cius meminerunt, eam quae uulgd fle appellatur, hoc eft platycerotem,non Plinq damam intelhgere.Primus noflro fe culo Ge. Agricola diferimen animaduertit . An uero uctuftiores damae nomine Pliniana femper in. telliganqncc afrero,nc^ nego, Recentiores quidam 'ST zebi uocem Hebraicam pro dama expo nun tinos capream eflelupra docuimus.Eft Si fui generis Auicennat agazel , qua Albertus damam 40 nominat,libro ia.his uerbisiDama beftia eft magnitudinis caprea: , figurae , Si pililficut ceruus cor. nua habens,fed pIana,longa Si acuta.Eft autem curfu uelox,uita proulda,cornupeta in aduerfas fl bi beftias. Arabice uocatur agazel. f Dama manfuefeunt raro cum ferae dici iurenon poffint. Pii. nius 8.y6.ut Vincentius Bell. St Volaterranus alijra citant . Quin etiam Platina uidetur hanc Icdio- nem fecutus,damam raro manfuefieri polTe fcriplifle : noftri codices melius , Hi manfuefeunt raro, cum feri dici iure non polfinqproxime autem de leporibus loquutus erat, H5c lecftionera Gelenius in Caftigationibus fuis probat ex archetypis manuferiptis. Pecuarius canis ne^ tam firigofus aut pernix debet efl^^ qui damas ceruos^ Si uelociffima fecSatur animalia, Columel, No omittenda funt etia tria de damis epigramata bdartialis,quorum unS lib. i.extat depugna damaru huiufinodi. Frontibus aduerfls molles concurrere damas V idimus,8d fati forte iacere pari. 5' Specftauere canes praedam, ftupuit^ fuperbus V enator cultro nil fuperelTe fuo, Vnde leues animi tanto caluere furoref Sic pugnat tauri, fle cecidere uiri. Et altera Ii. 4. Afpicis imbelles tentent quam fortia damae Praelia, tam timidis quanta fit ira fetisi In mortem parttis concurrere frontibus audent. V is Caefar damis parcerefmittecanes. Tertium in Xenijs: Dente timetur aper, defendunt cornua ceruum. Imbelles damae quid nili' prj da fumusf Fuluo tergore damae, Ouidius inHalicuticis numerans eas cumlepore Si ceruo. ^Et canibus leporem,canibusuenabere damas, Vergiliusin Georg. Fera:pecudes,utcaprcolida< mae^.nec minus orygum ceruorum^ genera Si aprorum,modo lautitijs Si uoluptati dominorum feruumt,modo quaeftui ac reditibus,ColumeIla 9. 1. Timidi damae ccrui^ fugaces , Nunc interg canes Si circum tedia uagantur, Vcrg.in Gcorg.Grammatici mafculini aut focminini generis efledi i» eunt. Cum canibus timidi uenient ad pocula dama, Vergilius Aegl.8. Oculis capti talpae (inquit Quintilianus 4. J-)£d timidi damae dicuntur a V ergilioiSed fubeft iatio,quia fextis utcr^ altero flgni fleatur. DcDama. Lib. L ficatur.Tamcnimmaresenetalpas damas^ quam feminas, certum eft. Etfupencdfo pauidf na. tarunt Aequore damac.Horatius i.Carm. Veloces damae, Seneca in Hippolyto. fDamaepi. thctaapud Textore recenfentur haec, Agreftis, erras, fugax, imbellis, leuis,pauens,pauidus, pronus in fugam,fpurcus,tener.territus, timidus. PoflTunt fane Si hate epitheta , SC alia pleratp de damis a. pud authores memorata, tum platyceroti tum Plinij dam* (cornuum figifta tantum excepta) com. munia efle.quando utratep fylueftrium caprarum generis funt. Indiam petenti Alexadro Magno rex Albania: dono dederat inufitatae magnitudinis canemteuius fpecie dele(flatus,iufflt urlbs,mox apros, & deinde damas emitti, contemptu immobili iaceme, SCc. Plinius, f Dama Pythagorae filia fuit , ingenio & dodlrina in exponendis paternis fententiarum inuolucris excellens, Calius. io Gordiani fylua memorabilis extat , in qua piiSurac etiam nunc continentur , dam* ducent*. Sic, lulius Capitolinus in Gordiano primo, Recentiorum quidam dammam per m duplex feribunt, quod ego non probo, DE DAMA uulgari,liue recentiorum. A N IM A L r V M quorundam cornua in palmas finxit natura.digitos^ emilit ex ijs,unde platy. cerotas uocanqPlinius.Diofcorides dorcadem platycerotem nominaqqiiod dorcadfid eft capi e*, iimilis fit, nili latitudine cornuum dilferret.quanquam GrsceJhftiscAs m rniitTi/sd^iiiT©' legitur, ut fupra oftendi.tanquam diuerfa fint animalia.ego line coiunrftione legere malim, ut interpretes om nes fecerunt : facile fuit lai pro fl mutare. (Quaerendum an idem animal fit, quod quidam ceruum palmatum uocant ; quoniam cornua in palmas formentur, Oppianus certe eurycerotas, lic uocat 10 carminis gratia, ceruino generi adferibit lib.i. de uenatione.his uerfihus: PcwT t^tpofnMSsiTijtpvojsKi/itxu^^ icpuTfi})^ d/ft acu/a/jcx Sifftrt Fr. Maffarius Marcellum repi ehedit qui dorcadem platycerotem , caprea a latitudine cornuum fic didam apud Diofeoridem uericrit,quod caprea Si platyceros genere omnino diierant. Ego Marcellum fuperius defendi. Caterum platycerotem,damam uulgarem.id eft uulgo fic didam,ap, pellare uolui,qudd alia quam Plinij dama uideatur,cui cornua in aduerfum adunca eife ait ut rupi» capris in dorfum;8( alibi ex tranfmarinis regionibus eam mitti Noftra uero dama & multis alijs in locis capitur,a:inHeluetiacfyluis,ut circa Lucernanuilgo uocant 6«m,ueIS)^mlm,ueI brtnnbirg, uel batnbtl potius. Itali daino,n6nulli danioiGalli dain uel daimtHifpani gamo uel coi za , quod nomena dorcade fadum uidetur : Angli afalouuedeere. Grteci hodie uulgo ajfi'(u. Poioni lantj, 50 Bubalo Oppianus mediam magnitudinem inter eurycerotem Si dorcum tribuit , quod hoc maior, illo minor fit. Cerui appellatione forte intelligit Ariiioteles etiam capreas. Si damas, & capras fyl. ueftres, Niphus, In Samothrace caprae funt fer* quas Latine rotas appellant, Varro. Hermolaus legit quas platycerotas appellant, Damula tanquam adama diminutiuum apud Ifidorum & a. lios recentiores legitur. Multi (ut Vincentius Bell. Albertus, Si alij) cum muftela quam Itali uulgo donnolam uocant,damam(quamip(i damula appellant )confundunt,ttim alias.tum remedijs.qu* ex muftela funqdamj adlcriptis. Damula.inquit liidortis, uocata eft,quod de manu effugiat, ut» pote timida & imbellis, Sicui pro armis fit fug* letntas, Damarum fanguini fibr* nul% infunt: quare fanguis earum non fimiliter ut aliorum concrefcit,Atiftot. Et alibi, Dam* timid*funt;nam fanguis earum fibras non continet. Idem damam fel non habere aitiEt alibi, Fel{inquit)dama pror 40 Ius non habet. Cornua dam* folida ftint.utcerui Alhertus.Cornua cerui Si dam* fere funt eiufr dem figtii *,difrerentia in quantitate,ldem. Pinidanus cornuum fpecie deceptus platycerota in. terpretatur eitt ellcnb.quamnosab initio operis alcen effeofiendimus. Sunt autem dam* utilgaris cornua, ut ipfe obfeniaui,huiufmodi.X)riu/T»{« habet ut r eruina,deinde alterum ramum . ner plu» restreliqiia pars lata eft,SC in digitos circiter decem diui(a,prorfus eodem modo quo cornu alces fu pra depitSiim dedimus. T otum cornu longum eft dues dodrantes cum palmo.-huius media pars fu perior lata eft, ut dixitinferior rotunda ut in ceruo,latiiudo ad qiiini^ digitos. Galli pilulas excre» mentorum cerui, dam*, 8(capre*,fumees appellant. ^ De uoce damarum uideinfteruo. Dama, inquit Platina,cumcapreolis fere in qualitatibus conueniubonum nancp alimen. tum eius caro uefeentibus pr*ftat:modici quidem recrementi eft, fanguine tamen ad atram bilem 50 quoquo modo tendentem efficit. BaptiftaFierapoft mentionem capreoli fubdit, Damulaadu. ftamagis.fimatrisabuberetaptaeft. Huic prior in noftro forte erit orbe locus, fDecocffura dam*,exPlatina,uideinCcruo capite fexto:8( ibidem de conditura platycerotis ex Apicio. Caro algazel fer*,quam Albertus damam exponit, frigida Si ficca eft, Si h*morrhoides mouet, nili cum pipere,cinnamomo ac finapi paretur, Albertus iiel ut Rafts habet, nifi cum meile, pipere, galanga Si cinnamomo conftciatur.Et rurfus,Comedantur carnes algazel cum finapi Si allijs. s. Dorcadis platycerotis coagulum eafdem leporino uires habet, Diofeorides. Fimus alga» zel capillos augct,& emedat eos, cum oleo(myrtino)pr*paratus.Si lingua eius arida fuffiatur gut« tur,(locus uel membrum inquoeftfanguifuga)hirudines decidunt. Tali cinis impofitus infiftu- lam, iuuat, Rafis Si Albertus : qui Si alia qu*dam de fimo Si felle (quo tamen carere putatur)hu 60 ius animantis ad coitum Si conceptum pertinentia fupctftiiioia Si iUicita feribunt. De Q^drupedibus DE CASTORE. A, [ASTOR animal quadrupes I eft amphibia .-Latini fibrum, dC ut Seruio placet cane Pon ticumuocancGratcis nomi= natur caftbr, 5C ximi/ myxia®', id eft, ca. nis fluuiatilis , ut apud Syluaticum legi, mus. Italis, biuaro ; uel beuero : Gallis, bieure, quanqua Brafauola Gallos Ca. floris nome repnere feribinid quod Hi, fpanos fecifle putotfieri tamen poteft ut Galli etiam in regionibus quibufdam re tinuerint. In Matthatoli Italica Diofeo. ridistraslatione fiber ipfeilcaftoreouo catur.Germanis btbCK Anglis beuerill. lyrtjs bobr : quae omnia a fibro uoce La. tina dedutfta efle prima fronte ftatim ap paret, Syluaticus plurima paUimcaftoris EC caftorei in Arabum libris nomina re cenfet , quorum multa feriptura folum & orthographia differat, ego omnia ut. cuntj corrupta adnumerabo,Albeduea fter,caftorcum : ego ipfum caftorem po. tius intelligo, nam pro tefticulis ium uel «une uel fimilem uocem addere folent; Ium debeduft. liina da baduftertAngul de belduftor.-Guidelarus : Quibartin de bidiftertZun de beduflerduna da bau. ftertiune de buftor;Gendcbedufter, Auicena habet Giededeftar, alias Gien. dibideftar.Reperio SC alia quardam uo. cabula apud Syluaticum & alios , quae tum inter fetumafuperioribus nonpa» rum differunttut, Cafeubas, A mphima, uoce corrupta forfan ab amphibio; Anfinia fimiliter, nam ceu Graecam Syl UaticUs exponi t;itemAchiam,Anchian, Anchiani,Aatin algil,Afufchelhar.Al= bertuslamyekyz barbaram uocem, ex Auicena puto, caftorem interpretatur; quae uox fortaflis Illyrica eft. NamPo» Ionis dama l-anij dicitur , cuius diminu- tiuum lanijica, Caftoreum tefticulus eft animalis , quod .'■aftor appellaf uel dea, Platearius. Ex his tot fci ibendi modis quin maior pars corrupta fiqdubianon eft; ego quos quibus praeferam incertus fum. Kipod Hebraica uocem Efaia;4, Si alibi in Sacris literis non caftorem, ut cuidam uidetur,fed echinum tcrreftrem fignificare in eius hiftoria demonftrabo, jypiK anakah Leuitici cap. ii. aliqui eri- cium,altj hirudinem interpretantur, au thor concordantiarum reptile uolans.R,SaIomonaIibihericium, alibi exponit, id eft fibrum, Gallica lingua (qua is uti folet) bieure didium ; fic etiam Munfterus legit, Non placet legi uiuerra, quod id uocabulum lingua Gallica R. Salomoni familiari, aliter efferatur. Differt a lutra fiber cauda folum.-cattero pilus utri^ pluma mollior. utrStp aquaticum, Plinius. Sunt qui fibrum meli comparent; fed corpus ei longius tribuunt, Sd pilum fubtiliorem. Pilos habet pulchros. DcCaftore.B.C. Lib. I. 557 |5iilcliros, Author obfcurus;denfos a; bmies, Albertus.duros.fiilui coloris.Idefnun cinereo candi> dos inarqualesnibi^ enim a breiiibus duplo longiores exiflunt: nitidi molles^ funt, ut etiam lu” (rat.cuius tamen pili alterius coloris, breues SC atquales funr,Ge. Agricola, Pellis cius cinerea cft ad nigredinem declinans, Albertusiquo nigrior eft , tanto pretioiior habetur , Auiiior obfcurus. Pilo eft fiber fuperne canino, alibi luti ar.Syluius. Pellis ei mollis : dC ut Albertus ait, ualde denfa. Aures minimae, rotundac,Syluius, Dens Ualidi(Iimus,aduncus,praeIongus,Idem:acutilIimus. Ego fibri a,, pud nos capti caluam feruo,in qua dentium eius naturam pulchre perfpexfthabet autc prominen» tes,longos,latos,aduncos,inutra^maxillabinosconiun(ffos, qui inciforum loco funt,omninout murium genusiinferiores extra maxillam tribus digitis prominent,fefquidigito fuperiorestutrique Io in extremitate interiori,obliqua ueluti fetSione cuneiformi magis magis^ attenuantur, ut acies ex- trema tanqua cultri fit. Color eis qua foras fpedlant ex flauo ruffus : his lefe dcfenduql/gna fecant, £c' pifces nimirum tanquam uncis inietfiis apprehendunt. Alterum genus dentium , ore intimo ha- bct,nempe oiSo molares in iinat^ maxillathi breues Si in fuperficie aiperi funt,ac plicis quibtifdam eminentibus feu rugis, ad lims uiiim fatSi uidentur,ita ut corticibus arborum in cibo comminuen- dis molendiscp aptiffimi fint. Animal eft horrendi morfus, PliniustMorfu potentiffimum,aded ut cum hominem inuadit.conuentumdennum non prius laxet , quam concrcpulfle perfenferit ofTa ftanc(juorari. fedreuullosabijciinuenatorum confpe6u redimendi fui gratia fcripferunt. Qui fe Eunuchum ipfe faeiqeupiens euadere damno 'Fcdiculitquoniam medicatumintelligiiin- 4t guen, IuticnahsSat.ii.Idemledattir Andromachus in Theriaca antidoto carmine deferipta. Ho minem ipfum fibi nocentem A^ypttj indicaturi, cadorem pingunr.hic enim ucnatoribus infequen Cibus tcOiculos fuos demoi dens,relinqnit,Horus in Hieroglyph * Fibrorum tedes aptifunt medi, caminibus, propter quos ubi fc requiri fenfcrunqccs fecant,Scrnms. Redimunt fe eapartecoipo, ris, propter quam maxime expetuntur, Cicero. Quod autem caufam abinfequenttbtis uenatori, bus cur tam cupide petatur non ignorat , idcirco mordicus premens iifip incumbit ad elidendos ica flcs.quoadab leabfciderit,&.' ficeosabieceriqtaquam homo fumma prudentia in latrones incurres, quact unqi portat ad fe tedimendum exponit. C^uod fi podea quam exfcdlus SC ex periculo feruatus fuerit inledlantibtis iterum urgeatur, hic lefe alleuas,atq! quamobreminfequi ulterius pergere non dcheant,caufamGdcndcns,adreuertendum,quod iam eaparte quam expetunt carcaquenatotesin 5* ducit,Pcrfatpe etiam nunc tcdiculis prarditus cum a uenatorum conijicdiu fe longiffimo curfu temo ueriqeam partem defideratam ita adute c6primit,8^ occultaqtit infediatores fallat, Aelianus, f V», tumi ed quod traditur, tedes ab ipds auelli, dC a fefe abijei, quum uenatu urgentur: fiquidem tangi nequcunt,ita,ut in fue fubdridfi, Diofeorides. Amputari hos ab ipfis cum rapiuntur, negat Sex, CiusdiligentidimusmedicinattQuimmoparuos ede, fubdritfios^.Sf adhaerentes fpinae, nec adimi It, nc uita animalis pode, Plinius. Falftim ed quod agitatus a uenatore cadret fe/pfum dentibus , ac ic- fies pi oijcfat. &l podea d ab alio uenatore urgeatur, eredlo corpore cadratum fe odedaqut (sepe in re gionibus nodris compertum ed, Albertus. Animal ed ualde manfuctum, Amhor oblcurus.Ego nctp difdpiina manfuefieri pode crcdo;nesk K^iSiy m KfEteihoc cfl;,fuauiftimas efle carnes illas,qu® non omnino carnes fint. Eiufmodi certe partes iftae in fibro funt, ut qua ad pifeiS naturam faporem^ proxime accedat: unde ieiunij etiam temporibus apud illos qui ea retinent conced3tur,ut apud Anglos quoi^ auis quadam,quam puffin (ut audio) uocantiquafi uero non mille, praeter quadrupedum auiumqe carnem deliciae ftnt,ac illam folam ie. iunijs excipere oporteat,caeteris pro arbitrio frui liceat. Sunt qui caudas fibrorum alias pauco zin 4» gibere confperfas apponant.Blixant alij , & denfiufculo aliquo iure condiunt. e. Pelle caftoris paralyticos utiliter ueftiri aiunt, Albertus. Fibrinarum pellium cum pice liqui, da combuftarum cinis , narium profluuia fiftit fucco porri mollitus , Plinius. Podagris utile eft fi« brinis pellibus calciari, maxime Pontici fibri, Plinius. Apud Aedum idem remedium calciamentis ex pelle canis fluuiatilis tribuitur : lutram intelligit , nam teftes eius ad eadem ualere ait,ad quK ca. floris teftes, minore tantum efficacia, lib 1. cap. 178. dixerat autem de caftore procedenti capite. Vrina fibri refiftit uenenis, 5C ob id in antidota additurtadferuatur autem optime in fua ueftca,ut aliqui cxiftimanqPlinius, 4[ Fel caftoris ad multa utile efttEiufdcm coagulum ledat morbum ca« ducum, Auicena, ut quidam citat. Ego apud Auicenna in capite de caftoreo nihil tale reperio, Vi= y tuliquidem marinicoagulumcaftoreiuires habet, eCcommendatur ad comitialeslfcd hoc animal felle caret. 4F Genitales caftoris partes caftoreum uocant medici,Plinius, Et alibi. Fibros (Graci) caftores uocant, & caftorea teftes eorum. Caftorea ex aqua mulfa drachmis binis aluum emolliunt , Idem. Grocii(«sii5©-i'fyiF,ideft,fibriteftem appellant, KiaisoeMF.in fingulari femper munero.ni fallor. Hi fpania etiam caftores procreatifed caftoreum ex eis no eam quamPonticiim habetuimtPonticoe. nim proprium eft uttienenofum(?q>iw>«Sr'l«,id eft,medicamentofum)rit,ut SC alijs permultis,Stra, bo lib.j.Caftorco in Hifpania non ineft uis illa medica,ut Pontico,Hermolaas ex SuaboneXaUfe. tur quis forteaerem calidum, cuius ui medicamentotum illud uirus exhalet U digeratur. Nam in Heluetia noftra,ut 8£ inreliquaGermania,ubi frigidum cozlum, nihil deterius, opinor.Pontico na (0 fcitur.Efle autem Ponttim quotp frigida regionem nemo ignorat. Efficaciffimi caftoris teftes funf e Ponto Galatia:,mox Africae , Plinius,fi redle fic legitur. Eligi debent teftes qui ex Imo ortu coli nexi funt; fieri enim non poteft ut gemini folliculi in una membrana coniuncTti reperiantur liquori F i 540 Dc Quadrupedibus innis ucltiticerofbjodoregraiii iiirus rcdolervte,gufiu acri,mordente,ac fi labih', haturalibiTS - nicis cii'CLindato,^intcrfeptO))Diorcorides interprete RuelliOt Graminatici qitida caftoreiitn odo» rem ptrrrem dC acutum tnterprctanturired non eft putris boni cafiorei odor t iicrum gratus Qi tot» tidtis.Mihi cjiiide aridum farpe non intticundo odore uiftim eft.Jn aipalatho,mtjtiit Pliuius.incnara ■ rabiliSqua:damertodorisfuauitas:&; paulo poftiitbdit, odore caftoreoeffe. Etaltbi.onycliem ftiffl, tum uulCiEC poenis mire reftfterc feribittodorem efle caftorei, melius^ cum eo uftum proficere. Te» . liiculi abfcilii in umbrafufpenfi deliccantur,fic dcficcati,albi & molles fimt. Prtcferimtur cx maio» ribtis natu, tiel qui in uigorestatis fint, nimium itiuenes SH iietuli non placent, Platearius ; quan. quam intrica tiora cius baede re ticrba funt. Eligendum acri fapore mediocriter ; nam quod ualde acre efl &; quafi terreum,adulteratum eft.Glutinofum etiam fit,&: ncruos habeat intricatos, &■ pcl- „ iiculas adhtcrentcs.Pcr fcptem(alias fcx)annos in magna efficacia poteft feruariiantcfcrttit tamen rccentius.Pclliculis abie6is,quod in eis continetur, inmedicamentis ponitur, Platearius. Oper*. pretium efl diuifa pelle melleum liqitorcm cum cueftiente tunica afTumerc, & ficcarum potui dare, Diofcoridcs.Ot Ruditus uerticcgofic potius, Qiioniam fibri refles non eminent, fed interius con» duntur afinifticr, funt ut in fuetpellcm fcindi oportet,8f una cum tunica melleum cotinente liquo- rem eos eximi,atcp ita ficcatos in potu dari. Caftoreum aliqui fraude corrumpunt , conijetentes in follem gummi,aui Ammoniacum,cum fanguine (Marcellus Verg. addit, eiufdcm animalis; caftorco iubad}um,& ita exiccantes Diofeorides. Sextius diligentiHimus medicinae,feripfit cafio» ris tefies adulterari renibus eiufdcm qui fint grandes, cum ueri telles parui admodum repcrianttir. prarterca ne ueficas quidem eirc,ciim fintgcminat,quoc nulli animalium.In his folliculis muenirilii i, quorem,& alTeruari fale. Itai^ inter probationes talfi efle folliculos geminos cx uno nexu depen. ■ dentes, quod ipfum corrumpi fraude,contjcientibusgummi cum fale Ammoniaco : quoniam Am. nioniaci coloris efle dcbeant,tunicis circundati liquore ueluti mellis ceroli,odoris grauis, gufiu a» maro & acri, friabiles, Hucuftj Plinius;N6 probo quod pro (fanguine aut AmmoniaeoOttt ptius ■ legebatur, aliqui fale Ammoniaco pofuerum,cum Diofeorides etiam non falis , fcd fanguinis men» tioncm faciat; SfAmmoniacilachrymar, non falis : retfle autem progummiAmmoniacninifcietur, uclcontratquocj.utrnnq! tenax fiduifcofitm fit, quali fiibftantiae fi odor etiam caftoreus accedat, facile fallet in gnflif.at fale qiiouis inicdlo, uix quenquam falleret , cum genuinum caftoreum nihil falis refipiat;fic igitur legam Plintj uerba,C6ijcientibus gummi cum fangurne,atit Ammoniacum; 6i mhil a priftina lecliotie.muiauero, nifiAmmoniacu pro Ammoniaco. CaftoreB, inquitPlatea. j» rias,quidam hoc modo adulteranuPellcm , in qua caftoreum fuerit, uel alius tcfiiculus recens, lm> plentfanguine neruis,addito puluerc caftorei,ne ftms odor abfit:ali) fanguinem Sf terram coiti» inifccr.t; altj callidius , fanguinem, fagapentim, &: neruos, addunt^ piper ut acrimoniam acquirat, Harc Platearius. Caftoreum non fimile noftroiideft nofiris caftoribus exempto) Venettjsuendi. tur,Brafaucla. Caftoris tefticulos quihodie uendutur, longe maiores efre,quam ut genuini & ucri cafioris u/deantur.copiofe feribuni Monachi qui nuper in Mefuen commetarios effirdertint. Mat» tha-oltis fcribii cx fibris uerum caftoreum fe habuifle,quod magnitudine, colore, odore & facultate longe dilfimile fuetit uulgari phatmacopolarum caftorco. ^Hatc dum Icriberemuevum callo» reum infpicereuolui.qiiodecaftoreapud nos capto nuper exemptum erat. Pondus teflium am. torum, libra cum femuncia,id eft imciat duodecim cum dimidia. Alter altero longe maior erat, fex 4* digitos longus, quartior latus, Subftantia qua: in folliculo continetur, flaua folidacp cerae fiinilis, acris, tenax; non terrea, nec fub dentibus, cum manditur, Ifiabilis Sf afpera , quale fitftitium fcreca» floreum cft.Ego euitands fraudis caufanoftrate fempertjuam peregrino uti malim. Sed plerique pharmacopolae quoniam minoris emunt peregrinum, uerumnean falfumidftt parum curant. Ab uno tcfte ad alterum communis meatus pertinet, longus circiter decem digitos ; in quodifletfto ge» nitale rcperi.quod uno coftat ofliculoCtitin uiuerris quocp,) carne, qua induitur, nigris quibufdani puniftisexafpcrata.Tefticulo utriq; alter etiam folliculus adhaeret, plenus albo quodam & pingui humore, liibftanna mellis, molh',& fetida putris tnftar cafei, longitudine interdum duorum polii» cum. Et forfan delroc folliculo Diofeorides intellexit in fine capitis dc caftoreo (cnbcns, Oportet au tem diflcdta cute caftoreum aufcrre.una cum membrana qua: humorem melleum continet, & ita 5* flccatum in pom dare. Nam proprie ditSi caftorei fubflantia paulo fuperius non mcllt fed cerx com parauic.Sed humor ille melleus propter pinguitudine non fatis idoneus eft qui fi'ccetur;odore etiam iapore^ differt a fohdo caftoreo, uiroq} ingratior; acris rame & calidus dC temiiffimarum partium, quamobrem ille potius extra corpus, uel per fe.uei cum oleis ungentuscp quibus caftotetim mifcere placucrit.utendum exiftimo,foh'diore uero intra corpus.Pharmacopoltc quidem nonulli, reliquam etiam circa iftas partes pinguedinem partim in oleum de caftoreo intjciunt.parcim pilcatoribus uen dunt.quieam ahjsquibitfdammifcentad inelcandos pifccs. lidem cafiorei unciam denario indi* cantplcrunqr.Suipcnfum in aere ficcatumepin abftnthio reponunr.Sunt qui ex femmis etiam te- ftes haberi affirment, fed exiguos, Sf qui uix unciam fmguli appendant. *| In antidoto nephritica flexaginta rebus apud Nicolaum Myrep(um,lnterprete Fuchfio,trium cafiorei generum mentio (> fit,qu3c autem SC qualia illa fint non exprimitur,nec alibi reperto. Proinde qutcrendum mihi uide. tur,an de rlieo, quod proxime ante nominatur, tria hstc genera inielligi debeant; diucrfa enim rhei genera DcCaftore.G. Lib.I. ‘^41 'genera in ufii medico elTe fcimus,caftorei non item. Caftorw odore femel imbuta, tcnaciiUma cius funt, & uix unquam remittuntiimbuuntur autem eo etiam qute non tetigerint, in ijfdem uaCs aut capfis opertis condita. ^Caftorcum e Perfide fermcadulteratum ad nos defertur;fyncerum enim tanta ui odoris eftpratditum,utoIfacfcntiueficamcaftorij,fanguinemenaribuseIiciat.Perff autem adulterandis rebus funt exercitatiHimi. Seruatur annis decem,SyIuiUs tefte citans Ludouicum pa. tritium Romanumicuius ego librum Germanice tantum uidi, ubi hate omnia non de cafloreo, fed demofchofcribuntur,haudfcio an per interpretis imperitiam. ^[At Chalybes nudi ferrum, ui» rofacp Pontus Caftorea,Verg.i.Georg Seruiusurrofauenenataexponit:nam1icetfint mulus re medio,inqult, tamen pra:gnantes eorum odore abijciunt,& cgeruntpartum. Virofum autem deri. Io uat ab eo quod eft uirus ; alij forna interpretanmt a uiribus. Sed hi in etymologia uocis errant, ille in reipfa. V irofum enim cafloreum non alia ratione dixerim,quam odoris grauitate, unde Diofeo» rides Rofuia-mii dC jUjMsuJeJtt Efto enim aliquando fiC aliquibus ucnenofum,non ideo tamen abfolu' te hoc ei epitheton conuenit, Scio de caftorei ueneno apud Arabes , 8^ recentiorum quofdam qui illos fcquuntur,mentioncm fieritmihi tamen non alia magis ratione in cafloreum id cadere uidetUr, quam alia quatitis pumda Si corrupta.Pleraij enim talia ucnenatam & contrariam hominis naturf facultatem obnnenqut nuces rancida:, 8^c. facile autem corrumpi caftoriu uidetur, utpoie folliculo inclufum,8<: humidu, nifi retSe & comodo loco ficcetur. Caflorium nigrum, fcetidum, rancidum, dic uno necare affirmat Auicenna,SylHius.Ponzcitus cardinalis lib,i,trad-.8.cap.;.Cafloreum, in. quit, corruptum, nimis calfacit,& acutos pecflori uapores fubmittens.partium counuitarem foluit. ao Remedio eft lac afininum.-cui quidam fyrupum de acido citri fucco admifccnuqiidd fl neceflitas po flulet Philonis antidoti drachma una aut altera ad fummum propinetur. Cafloreum corruptum, inquit Mattharolus ex Petro Aponcnfi.infaniam 3C furorem inducit.argcr linguam exerit,febri con flitflatur.a: uno pleruntp die moritur. Curandi modus eft, ut butyro &aquamulfa uomitus pro. uocetur,& repetatur toties,dohec nullum amplius caftorei odorem reddat : poftea dandum eft me. dicamentum diamoron,(rob mororum autlimonum) uel fyrupus de limonum (ut uocant)dcro. rumue fucco: Peculiare uero hitius mali remediS coriandro adfcribltur, fi feminis tofti denarij duo exhibeantur. Auicena caftorei uerienofi antidota enefcribit,accmm,acidum citri liquorem, &: lac afininum. V enenofum autem efle ait, quod narium fit, uel (ut Bellunenfis emendat) puluerulettim, fubnigrumtdie una occidere: Si fi quis euadat.illB incidere in birfen,quod uocabulum Bellunenfis |o pleuritin exponit, Birfcn eft apoftema capitis propter confenfum diaphragmatis fadtum, V eius im pres gloQarumAuicennat.Birifcn aliquando pro pleuritideinucnitur,!dcm,Ego phrenitica, non pleuriticum,eum qiii pi sfCns periculum eiiadat, fieri imclligo.Phrenes diaphragma uocatur,quo inflammato cerebrum etiam afFicttur,ut phrenius fiat, uel ut quidam uocant paraphrenitis. Ma. nardus in epiftolis ly.j.carabitum Uel firfeh (corrupte puto pro birfen) exponit phrenitin. f Ca,- ftoreum fi delit,iantundem acori Sil dimidium piperis fubftituetur, Auicenna. Aetius,utfupra dixi, canis fluiiiatilis teftes ad eadem facere ait,ad qux caftoreum:recentiores idem de lutra: teftibus ferI bunt. Catterum fluuiatilem canem a lutra non differre , inLutra docebo. In Antiballomenis inter Galeni notha pro caftore agalochum uel fiphium ufurpari poffe legimusrego non agalochum, fed faga penum lego:cui S^ ratio aftipulatur , SC Platearius ut fuperius retuli, nonullos cafloreum adub ajo teiarefcribit, fagapeno fanguinemodicopiperimixtis.Silphtj nomine caftoreo fubftituendi, af= famfcctidam uulgo didam intelligo:ha:c enim melius quam dulcis dida caftoreo refpondet, cum alias tum ad uteri prarcipuemorbos. Eft enim uterus in mulieribus ueluti animal quoddam, quod fuaues odores fequitur,fcctentes fugit:fiigari autem debet.cum nimium afeendit, foetidis fupra ad' hibiiis,fuauiter odoratis infra:cum nimium defcendit.contra : SC ad hunc quidem ufum quicquid grauiter ac uirus olet, caftorei locum implctcuiufmodi funt diuerfa, qua: Cum uruntur grauiflime olcni,ut penns auium, ellychnium candela: recens extindum, lanae lacinia^ combuftae , foles cal, eiamentorum,allioriimautceparumcortices,capilli,caprae cornu, pix,galbanu;6f alia gratiis odo- tis etiam non ufta , ut parthenium, quod inde matricariam uocanqSi: Icrophulajjia urties fimilis, quam aliqui galeopfin Diofeoridis elfe putant, Sic, Sunt qui ad fuffbcationem ab utero pOmum ex -jo caftoreo 6c alqs medicamentis componant:id^ commendent fubinde olfadandS mulieribus huic malo obnoxtjs, prteferuandi maxime gratia. Compofitio eiufmodi eft : Rutae SI meliftbphylli folia: dauci, nigellf 6c abfinthij PonticiCueI femeniinartfemina, fingula denarij femis pondere:cattorei de. narius,8C afla: foetidae fcrupulus mifcentur,odoramentum hoc ut faluberrimum , ita etiam illis mu- lienbus qus foeiidu nihil patiuntur no aque ingratum clfc aiunt ut caetera huius generis, ^ Te. fticulos caftoris (inquitGalenus defimplicib. ii. ii.)nuncupantcaftorium , medicamentum SCce. lebre,Si multi ufus,aded ut Archigenes de caftorrj ufu totum confcripferit libru, Attp ille fane par. ticulares eius facultates expofiiit, nos more noftro generalem tantum facultatem dicemus. Itaque quod excalfaciat manifeflumeft.Nam fi uoles ipfumad unguem leuigaium oleo maceratum parti cuipiam infricare.euidenter illam incalefcere percipies, lam cum caftorij confiftentia ficca quoque' <0 fiqSCcalfaciendi potentiam habeat adiundam.meriiddeflccat. Porro quoniam impenfefubtilium eft partium,ob id elficacius cfi quam alia quaefimiliter ut ipfum SC calefaciunt dC dcficcant. Pene trarit enim tenuium partium medicamenta , Sf in altum fubeunt admotoru corporum.poiiffimunf ■^42 Dc Quadrupedibus fi ea dcnfa fuerint, ut ncruofa. Sane fi odori guftui^ aducr ras animfi , fufpieabcris hlTltiano eorpetf aducrfiiTimam habere fubif antiam.-tamctfi in natura nihil efficere comperiatur cora quae talia facere affblent, cum nulla omnino corporis partem intro fumptu Ixdat.bf am fiue corpori humido applicei rciiccationc pofcenti,iiue frigido excalfadlione, fiue frigido iimul humido, magna uti(^ cxpcticr-c comoditatemipotiffimum fi febri uacet.Et eorum fane multis ejuinon admodu calida patiebantur fc brim (fic enim uertere debuerat interpres) fed ut fic dicam tepida, qualis accidit in cataphoris maxi. me Sb lethargis, caftoreir exhibuimus una cum pipere albo, utruncp menfura cochleartj ex melicratu bibendum prtebentes ; nec quifquam ullam fenfit noxam. Quae porro in corpus intro fumptum iu« iiar,tjfde prodcil quocp cuti impofitS cum Sicyonio aut uetere oleo : Qiia ucro ampliori caliditate in digcnt, ijs etiam per fefe infricari debet. luuat etiam fi quis fufFitum eius in prunis impofiti infpira: ii tione hauriat, maxime affcdftis in pulmone aut capite confiftcntes. Attamen lethargicos & catapho ricos affcaus,qui quidem adiundam habent febrim,pracfiat non didortim (Sicyoni) aut ueteris) o. Icorum quopiam macerantes curare,fed potius ex rofaceo capiti collo^imponece,HaEC Galcnus;r^ liqua de caftoreo ex eodem, fuo quKtj loco referam, f Caftoris teftcs coquunt difpofltiones contu maces Kfcirrhofas.Galenus de copol.pharm.fec.locos. Caftoreum ualdecalefacit,relaxat(fecua, dumalios,recorporat,) dC fic elimatdiuturna neruorum uitia , quae(forte c)ui, fcilicet nerui) nimijj doloribus contrahuntur,Dc fimplicib.ad Paternianum liber Gtdeno adfcripius. DtlFoluit , attrahit (alias, confumit,) & neruofa maxime loca roborat, Platearius.Idem in calfaciendo tertium ei gradum attribuit,inficcando fecundum.Calefacit (inquit Auicenna) in fine tettij ufij ad quartum , ficcatin fecundo. In fumma calfadoriam uim habet, & in uniuerftim iiarios obtinet ufus,Diofcorides. i. Fibri teftes ferpentitim uenenis aduerfantur: priuatim contra ixiam ex aceto bibuntur : fiteiSt etiam ad alia uenena,Diofcorides . Profunt contra uenena; Differentia tantum eonna genera eft tpixturte.Qiiippe aduerfus fcorpionem,ex uino bibStunaduerfus phalangia & araneos , ex mulfo, itautuomitionereddaturtaututretineantur.cum rutatAduerfus Chalcidas (alias Chalcidicas, netn pe lacertas) cum myriite: Aduerfus ceraften QC prefteras , cum panace,autruta ex uino: Aduerfus cKtcras ferpentes,cum uino.Dari binas drachmas fatis eft,eorum qute adqciatur,fingu!as.Auxiliatt tur priuatim contra uifcum (ixiam , chamaeleontem fcilicet, Diofeor, ) ex acetotaduerfus aconitum, ex lade aut aqua: Aduerfus helleborum album, ex aqua mulfa nitro^, Plinius. Caftoreiim confert morfui paruorum uenenatorum, Auicenna . A frigore laborantibus , caftorij ternis obolis uti ex qqatuor cyathis uini prodeft, Plin. Caftoreo cum meile pro pfilothro ufi pluribus diebus reperiun. j» nir:In omni autem pfilothro uellendi prius funt pili, Plinius. Ladanum cum caftoreo fiftulis mede* tur,PIinius. Medetur abfceffibus ff igidis, K ulceribus malignis, Auicenna.^TSternutamentaolfa* du mouent,Plinius SC Diofeor. Somnum conciliant cum rofaceo 6C peucedano perundo capite, SC per fe poti inaqua.ob id phreneticis utlIes,Plinius, Caftoreo^gtaui mulier fopita recumbit,Lii cretius lib. 6. Caftoreum cum peucedano dC rofaceo capitis doloribus utiliter illinitur, Plinius. Ca* pitis affedionem frigidam 8C flatibus conitmdam curat, emplaftri moreimpofitum, 8Cfuffitu,Aui. cenna. Galenus etiam fufFitum eius refpiratione hauftum ad capitis affedus utilem dixit. Capitis dolores ex utero fedat.Hippocr.Epidemiorum Iib.7. Caftoreum in aceti mulfi cyathis tribus, aduer fus comitiales ieiunis datur: his ucrd qui fatpius corripiuntur clyftere infufum mirifice prodeft, Ca- ftorei drachma; duae efle debebunqmellis &( olei fextarius,8C aquf tantundem: Ad praefens uero cor 4* reptis, olfadu fubuenit cum aceto,Plinius. Caftoris teffes diuerfis neruorum altjs^ uittjs peruntfH mcdenturtuel triti ad crafiitudinem melliscum femine uiticis,ex aceto aut rofaceo: Sic 8C contra co* initiales funipti profunt,PIinius. Contra epilepfiam dC alios frigidos affedus eapitis,pondcre feru. puli,uel duorum triumue bibendi dantur cum rutae fucco , aut uino in quo decoda fit ruta , Platea, rius. Medentur uertigini, inundi.uei triti ad cratTitudinem mellis cum femine uiticis ex acet» aut rofaceo; Eodem modo opifthotonis, tremulis, fpafticis.neruorum uitijs,ifchiadicis,ftomacbicii» £C paralyticis fubueniunt, Plinius, ff Lethargicos 8C utcuntp ueterno obdormifccntes excitantin. fufreum aceto autem 8C rofaceo, olfadu dC odoris fufFitu,idem faciunt,Diofcorides,Plinius 8C Au( cenna, V ide paulo fuperius in Galeni uerbis. Aduerfus lethargum (docente Plateario)prouocetur fternutatio cum caftoreo : cerebrum mouet ac roborat : V el cum menta, fucco rutx.SC pauco aceto js decodurn.abrafo ocdpitio,infricetur,& cataplafmatis modo imponatur. Puluis eius cum fucco ru- tae naribus inijciatur.aut fumus recipiatur per nares . Qui poft aegritudines aliquas , ut lethargum aut peftilentiam.in obfiuionem deciderint,eos maxime iuuat hiera RtifFi:8C eaftoreiim cum oleo oc. cipitiillitumtpoft purgationem uerd hierae caftoreum drachmepondere cum melicrato potum: noa parumiuuare creditur, Aetius. Paralyticis medetur, PIinius,eo modo quem paulo ante remli.ln paraly fi totius corporis, datur uinum in quo decodum fit caftoreum, cum ruta et faluia.Platearius. Emplaftro ex caftoreo ad refoltitos , inferius apponam inter compofita pharmaca a caftoreo denomi nata. In lingua: paralyfi,puluis eaftorei fub lingua tenetur, donec per le reibluatur & conftimatur, Platearius. Contra paralyfin membri genitalis,peden frequenter fbueatur uino in quo caftoreum decodum fit ; & ex caftoreo cataplafina imponatur, Platearius, Potum 8C illitum prodeft tremulis, <• conuulfionibus,(fpafticis,6C neruorum uittjs, Plin. uide etiam paulo inferius in mentione opifthoio. m) dc omnibus neruorum uittjs, Diofcorid.Sf Plinius,eo modo quem fuperius ex eo recitaui.Potum fpafmis De Caftore. G. Lib* I. -^4*^ rpafmf! medetur , Galenus deTheriaca ad Pifone. Tremulos iuuat,ri exolco perungatur, Plmiusi Ca;tCi um falluntur medicorum pleritp (inquit Galenus)in ufu caftorei , cum id modo conflderan t* partem quampiam aut tremere, aut conuelli.aut fenfu motuue priuatam elTe , aut »gre fentire mol uer! tiediaud /cientes id genus lymptomata ad difflmiles fcqui corporis affedf us.Qiiod fi ex plenitu- dine fiat conitul(io,utile fuerit caftoreumSf potum Si impofitumifinexflccitateuelinanitione ad* uerfilfimum. Si fimiliter in tremore. Caftoreum auxiliatur opillhoconis , eo modo quem fupra re. tuli ex Plinio. Rigor ccruicis mollitur caftoreo poto cum pipere ex mulfo mixto ranis decodis ex oleo de fale,ut forbeatur fuccus ; Sic K opifthotono medentur, tetano : Ipafticis uero pipere adiedo, Plinius. Caftoi cumcum meile claritati oculorum plurimum confei t,Plinius. Et alibi, Claritatem la uifus faciteum meile Attico imtndu. Fel callionymi cum rofaceo infuiitm, auribus utililTimum eif, uelcafloreum cum papauerisfucco, Plinius. Cum oleo tritum aurium doloribus medetur, melius fl cum meconio, Idem. f Si audiendi difficultas ex caufa frigida fiat, caftoreum medeturteodem nihil utilius , cum fpi. ritus includuntur auribustdebet autem magnitudine lentis oleo nardino diflblutum infundi. Au/, cenna. f Medetur SC dentibus infufum cum oleo tritum in aurem, a cuius parte doleant, Plinius, Afpafij uxori dentis & maxillte dolor uehemens : caftorium SC piper colluens, acin ore tenens, re^ mifit, Hippocrates Epidem.y. Si quis fuffltu eius in prunis impofiti infpiradone hauriat, iuuat af* fedus in pulmone aut capite confiftentes, Galenus. Suffitus eius naribus attradus utilis eft ad ab. fceftus alia pulmonis uitia, Auicenna.Su(pitiofis caftoreum cum ammoniaci exigua portione ex 1,0 aceto mulfo ieiunisutiliffime potatur , Plinius, f Sium facit, Auicenna. CohlbetfinguItuseX aceto,Plinius, Diofeorides , SC Auicenna. Caftoreum cum ammoniaci exigua portione ex aceto mulfo calido potum , fpafmos ftomachi fedat , Plinius. Singultus fi ex plenitudine ftomachi prouc» «cniat,ad caftorei ufum accedi to:fin autem abeuacuatione.aut acrium humorum morfu prouene* riqmedicamenhocfugitOiGalenus. Medetur ftomachicis,Plinius;eo modo , que fupra prtefcripftl aduerfustieriiginem, &c. f Iuuat contrainfiationes aitormma.Plinius &Diofcorides,Do!orem «entris pungentem SC flatus di(roluit,fi cum aceto bibatur, Auicenna, fleos dC inflationes pellit ca. ftoreum cum dauci femine dC petrofelini quanta ternis digitis fumatur ex mulfi calidi cyathis qua. euor.-tormina uerd cum aceto uino mixto. Quibus uenter ita flatu diftenditur.iit sgre curationem admiuat,ac torminibus uexaturatcp fingultu.id^obf.igidos craftbscp humores, autcraflbs flatu, j, lcntos^fpiritus,eos caftorium ex oxycrato potum adiuuat, Galenus. Ex apparatis in colica affe* dione pharmacishoccenobis, inquit Archigenes , familiare eftiCaftoriu Sf anifum tenuiftime trita, duorum cochlearium menfura prtebemus ex aqua mulfa, Aetius. Et ibidem paulo ante,Caftoreuin etiamCinquiOpotum, totius affedionis molem demolitiir.omnibus^ medicamentis prsftare reper. cumeftidatur eius drachma una in tribus cyathis optimat aquae mulfae. ^fVfus inuenitutamma. liacequi difficultate urinae laboramesja collo uftp ad pedes inuoluantur de (agis, fuppofitism carbo, nibus uiuis,addito caftoreo,fufrumigcntur,ut totum uenti em tefticulos^ eorum caftorei fumus e. «aporet,8( confeftim detradis carbonibus cooperti deambulant SC mingat, Vegetius. ^ Aluum «molliuntcaftoreaex aqua mulfa drachmis binisiCJiiiuehementiusuolunt uti, addunt cucumeris fatiui radicis ficcac drachmam,8f aphronitri duas. Plinius. Et alibi, Caftoreum ex mulfo potum pur ■ '4c gationibus prodeftiSed hic purgationes pro menfibus accipio. 4fSi gonorrhoea infeftat, caftorei in fucco uiticis &C pauci aceti decodBjrenibus,pedini, SC locis genitalibus cataplafmatis inftar ap. plicetur,Platcarius. ^llfcbiadic/s medetur,Plinius;quofupra dixi modo contra uertiginem, &c, fVuluarum exanimationes pellit, uelllibditum.Plinius. Inuenio apud quofdaoftracium uo. cari, quod aliqui onychem uocaiit : hoc fuffitum uuluse pcenis mire refiftere : odorem elTc caftorei, meliuscp cum eo uftum proficere, Plinius. Caftoreum cum aceto 8f pice olfadum , contra iiuluam prodeft, Plinius. De ulu caftorei contra hoc malum, fupra etiam dixi.Capitis dolores ex utero fedar, Hippocrates Epidem.lib.y. Menfes ac fecSdas ciet duabus drachmis ex aqua cum pulegio potum, Plinius. Menfesacpartuscit,duabus drachmis cum pulegio potum partus fecuqtJas^eijcit, Dio. fcofid.Hocmodo potum uiris etiam partes genitales calefacit, Albertus. Ex mulfo potum purga* y, tibnibus prodeft: A d fecundas etiam uti eodem prodeft cum panace in quatuor cyathis uinuSf a fri. gore laborantibus ternis obolis, Plimus. Menfibus retentis ubi per acuam quae in malleolo eft. md diceciiacualTem.oblatocaftdrio una cum pulegio aut calamintfia.femper medicamen hoc expertus fum purgationem ciere fine hominis noxa. Prteterea fecundas morantes eqcit, ea^omniaexmc. licrato potum efficit, Galenus, Caftorij potus puerperrj purgamenta a partu purgat, Hippocrat.de morb.mulicb. Si caftoreum fibrumue fuppergrediatur grauida.aborttiin lacCre dicitur,8( periclP tari partus fi fuperferatur, Plinius. 4f Antidotus diacaftoriu.id eft e caftorio.a Nicolao Myrcpfb deferibitur, utilis uertiginoCs, co* mitialibus.apopleifticis.refolutis.¶pleiflicis.eft autem Sedionis prima; antidotus 17. Sfrurfus aliaeiufdem nominis.numero loi.in qua cum caftoreum non recipi animaduerterem, ftatim diacoa ^,ftulegendumdeprchedi,Si:hoc nomineeandem antidotum ab Aiflnariodefrriptaiquod Furhfiunl non animaduertifte miror. 4/ Diacaftoriu emplaftrum ad refolutos, ab Adfuario deferibitur inca pite de emplaftris SC linimentis, Eadem deferiptio in paucis uariis apudNicolau legitur Setftione j, F 4 * 544 De Quadrupedibus qu* de unguentis eft , numero fecunda. ^ In uulgaribus Nicolai Prxpoflti , ut uocant, defert ptionibus.(nam in Grxeo libro, quem Fuchfius tranftulit.non reperio ) oleum de ealloreo contine- netur , ita ut uncia caftorei in libra olei decoquatur donec abfumaf pars tertia, « poftea reponatur infperfo cailorei puluere. Pharmacopolae quidam huic oleo addunt pinguedinem quae circa ipfos calleris tefles reperitur. Extat etiam apud recentiores deferiptio olei de caftoreo lacobi de Manlijs, quod praeter cailoteum lachrymas aliquotcalidas,SC aromata, alia^recipit. Sunt qui diucriismca dicamentiscaftoreumaddanqpracfertimaduerfus comitiales. In tj idem Nicolai uulgaribus deferi. ptionibus crrhinon.id eft per nares purgans medicamentum repcrio.cui a caftorio nomen,inter pi. Ullas nefeio qua occafione deferiptum: Inter Nicolai ex interpretatione Fuchfijerrhina non inu& hio.Mifcetur caftoreum etiam medicamentis quae ad excitanda fternutamenta componi folet, cum „ helleboro ilbo SC pipere fere. < Fiber afc ejttrenia dra,Ut Varroni placet , ttocatur ; quoniam dextra Si finiflra fluminismaximt tiideri foleacSC antiqui fibrum(inquit)dicebant extremumtunde fagis fibriac (fimbriae legcndB pu. tOjUt Feftus habet:; fibra in auribus SC iccore. Canem fluuianiem , lutra elfe ftio loco oiiendam: qui cafiorem exponunqdecepti uidentur indc,quod potamium pro Ponticum legerint: nam cafior etiam, canis Ponticus appellatur. OfX« animal quadi upes,& herba, Hefychius SL V arinus: Vide, ttir autem cafior efle.cuius tefies maximein ufu funtehei bd uero non alia quam orchis.id eft,tefticu Ius Diofeoridis fuerit. Fiber,genus uefpa quadrupediS,Feftus:legedum beftia.nam de fibro, quem Graci cafiorem uoeSt eum loqui,mox Citatus ab eo FlaUti uerfus indicat. Vefpa quidem infedlum u eft , fed nullum infetSum quadrupes . Inferim non ignoro lutram fibro congenerem exifiimarflu, tr* uero ichneumonem quadrupedetii Aegyptiam : & iiefpa etiam genus apud Ariftpohanem iio. cariichneumonem. Cafior acaftrandodicltur,nonquodfeipfumcaftret,utfcripfii Ifidorus.fcd fed quia ob caftrationem maxime quatritur,AlbertUs. Kksoj ot yits/if: vmyisfue Sj8(/ KSiA(it,Btymologus fid V arinus;hoc eft,caftor nomen habet quod totus propemodumni. hil quam gafier,id eft, ucn ter fit . oblongo enim corpore eft , cuius maxima para in uentrem confu, mitur. f Auiusflber,Siliuslib. ly. f Fibrinus adie(fiiuum,ut pellis fibrina:Grace wwe-.ut ojxB! mrCTawi apud FlefychiUm. K«seei«(i (at Laconicum erat, quo utebatur in pralijs vsi t tfifo. viejeii rcftoCjPollux.Caftorium melosCinquit Calius;dici interpretantur,quod armatam faltationem Diorcoric6pererintprimi,cumo5)(»s»»(lorent plane. Meminit Pindarus in Pythijs ad Hierone ode J» fecunda ftrophetertia, cuius loci fcholia,filibet,confule. K«mgcM(/ utA©-, ■#> Jmi,Suidas8C Varinus.Eft 8d caftoreum infe(3uraefpccies,Caelius:Suidas Sd Varinus addunqis Pl ssyxvAaqidcH i conchylio-Conchylium quidem,quod onychem uocanqcaftoreum olere fupra dixi, 6d fieri poteft 1 1 .... .vide... ^ ut ab odore nomen ei colori^ acceiferit.Caftoreum colorem Graeci cinerea intelligunqCaelius.Ca. florias uel caftorides canes fupra memoraui inter Canes uenaticos in genere. Oppianus lib. i. de pifcatione meminit nefeio quarum caftoridum,quae amphibiae fint,8d in littoribus coeant, Si tam di tum inaufpicatum^ ydant ululatum.ut quifquis illum audiueriqnon procul fibi calamitatem H ip. fam mortem abelTe eo tanquam nuncio exiftimare debeat. Aelianus interprete Gillio caftorides aui bus adniimerauit. Lutras e genere fibrorum nufquam mari accepimus mcrgi,Plinius. Vitulo ma rinouiiSusinmari ac terralSimile fibro Sd ingenium.Sdc.Plinius. Cafiorem uitulomarinocompa.4o. rat, tum uidus ratione, quia fimiliter amphibius fit, tum ingenio, quia uitulum aiunt euomere fel fuum ad multa medicamenta utile:item coagulum ad comitiales morbos : ut cafiorem feipfum ca ftrare. ^[Ariftolochia longa apud Germanos blbetWUtQ, id eft fibri radix appellatuqhaud fcio quam ob caufam. f[Falfacaftrau'onis,quamfibiipfecaftorinferret,perfuafio,anfamdeditpIuri. bus amantibus ut piduras ex hoc animali fibi fingerent, Brafauola, ^ Emblema Alciati,Aere quandoque falutem redimendam; Etpedibus fegnis, tumida Sd propendulus aluo. Hac tamen infidias effugit arte fiber, Mordicu jipie fibi medicata tiirilia uellit, Ati^ abtjcit , fefe gnarus ob illa peti. Huius ab exemplo difees non parcere rebus. Et uitam ut rcdimas,hofiibus a;ra dare, i» DE CATO SEV FELE. A, ELES animal eft familiare ac domefticum , omnibus notum : uulgo catus nominatur, ut ^ opinor,a folertia-nam catum fapientem dicunt Sd acutum , Graeci {luron uocant, Phil. ® Bcroaldus. Recentiores quidam Grammatici cati(uelutalij feribunt catti, per t duplex) ^ nomine abftinent,quod apud nullum idoneum, ut ipfi aiunqautliorem reperiatur. Atqui utitur eo Palladius,8d Theodorus Arifiotclis hiftoriae animal, interpres jluron non aliter quam ca. tum reddit. Sextus Platonicus catam genere fceminino dixit : Martialis cattam t geminato, Caiura it Iiidaei uocant V”iri2 catul,Sd '\VS fchanar,uel Klliwichunara.ut Munfterus in DiiSionariotrilingui fctibit.Saraceni katt,Grxce dicitur.Sd iw;^»f/t/,quam uoce V arinus felem domefticum ex. poniq De Cato. A. Lib. 1. ponit ; iTocatur uulgo hodie apud Gi ac. cos vim Italicegatta,gatto. Hifj^anicc ga« to,gata.Gallicc Chat. Germanice An. glice cai.Illyricc koczka. Furioz apud AI- berium MagnB pro cato legitur , quod no. men ab Auicenna fumptum puio,8i; Ara« bicum uel Perficuin clTe: Albertus iignifia . cationem eius ignorauiqS^ alicubi pro ca. pro montano uel ibice, utfupra dixi , ine* I o pt!0iinc exponit: fed catu etTe conflat, quo. niam & in eo loco ubi Arifloteles de jiuro, 6C eadem fcribit. Eiufdem forfan originis eft etiam uocabulum hiro,quod uiuerram (ignifjcat,utpote cogencrem feli. Aegyptif felem bubaftum uorant,Stcphanus;Hinc forte nomen Bubafto ciuitati in Aegyptot qua Herodotus Bubaftin appellat : (aeras enim feles Aegyptij habebant , ut infi a di. cam. ^ Apud Columellam (lib S.cap.;,) So Si Varronemflib.j.cap.ii.) feles accipi ui detur pro fouinoific enim uuigtis appellat belliola gallinis maxime tnfeltam noxiaqt, & facpegalhnaria totaContrucidante.Phi. lippus Beroaldus. Feles V arronis &' Colu mella fouinus uel marturcllus uidettir, Aug.Niphus. Ide alibi, felis eft,inquit,quj uulgo dicitur fouina; idfis, marturus uel marturellusimuftela uerd, donula. Sed de his omnibus in Muftela dicam, jo uibus animal inimicum, puto uulgus fouinum & marturellum a Ge. Alexandrinus in litera M. in tionibusprifcarum uocumteitat aut ronis locum de re rufl.lib.j. cap- ii. ubi legimus , Qtiis enim ignoratlepta Gnaee» ri)s ita cfTe oportere in leporario, ut tedorio teda flnt,5 tipue in Hifpania,atunc,Noflratiumaliquifele$fylueftr«sedl)ni,domefticas nulli, Halwarnes catti mederi De Cato. G. Lib.I. 549 imtderi hsmortlioidum doloribus fcribit, 5Cc. ut mox in G. dicam. Catos cduntquidam in Gallia Narbonenfi , ut audio , ubi prius uno aut altero die nodu fub dio expofuerint , quod ita teneriores fiant, odorem grauem exhalent, <5* Catus animal eft immundum Sd uenenofum , Author obfcurus, Mufielat fel dumaxat contra afpidas eft efficax,ca;tera funt uenenum,Perottus ex Plinio : At felibus, inquit, multi hoc tempore pro delicatiffimis epulis utuntur. Alibi etiam Plinius ueneficia quaedam ex muftela ruftica fieri me= minit.Et alibi, Mures(inquit)abiguntur cinere muftelae,uel felis diluto, 8(1 femine fparfo,uel decocfta rum aquatSed redolet(frumentum)uirus animalium eorS etiam in pane. His Plintj uerbis muribus IO uenenofam efle felem aliquis confirmauerit,non item homini: uirus enim non tam uenenum, quarti odoris grauitate 8C fottorem flgnificat. Sunt qui folum cati cerebrum uenenofum eife putent : de quo Ponzettus lib.i.tratftatu 6.cap.;. Dicunt , inquit, quod qui ederit de cerebro cati mafculi, de. mentetur fere: eft enim ualde ficcumft ad hominis temperiem conferas ; &C meatus cerebri obftruir, ita ut impediat fpiritus animales ne ad pofteriorem uentriculum tranfeant : unde exclufa memoria fine mente uidetur qui fic affetftus eft. Curatur propinando bis menfe drachma terrae Lemniae cum aqua fampfuchi,aromata etiam cibis mifcenda funt, recreandi fpiritus gratia, V inum bibendu cla. rum,8f cum eo quandoij drachma femis diamofchu dulcis. Sed fortefat fuerit, bonam ui(ftus ratiq. nem inftituiire,Hacc ille.Cerebrum cati fumptum,inquit Matthaeolus, uertiginofos 8f ftupidos red. dit(ftoIidos8fquafipratftigijsobnoxios,Petrus Apon.)8f isafFe fcelus praeferipta mulda poife expiari putant. Sola felis inter quadrupedes (Herodotus libro 1. in- terprete Valla , ibim SC accipitrem adeo facras haberi ait, ut fine uolens fiiie nolens aliquis necau^ rit,ncccflrarid morte afficiatur:) inter auitia ibis , nominarim excipitur; has nolens uolensue quis le. tho dederit , crimen non nifi capite luitur. Cuius rei tanta religio fuit, ut Diodorus in fecundo Bi. bliotheces fidem atque oculos fuos in teftimonium adducariquum aetate PcoIemati,iniu nuper ami. citia De Cato. H. Lib. I. 55‘3’ cWa ciim Romanis, Romanorum quidam praeter animi uoluntatem aelurumoccidiiTet.faiSaim. prcilione Aegypitj agminatim eius demum obfederunl,cum ad poenam pofcentcs ; neque magni, tudo Romam nominis , neque amicitiae recentis neccffltudo ei latis praefidio elTe poterat ; ni Rex pracfedi^ rcgij eum magis praefenti periculo fubtraxiflent potius quam liberaflencquod fi fato aut natura diem obijiret aelurus, uniuerfa domus non fecus fiineftafuit, acfipaterfamiliascccidilTct, lidem pratei ea quum inter omnia fcarabeum maxime uenerentur , dmcp aliquot fpecies numeret,’ eam quae aeluromorphos dicitur. 5^ aeluri facie pingitur , longe omnibus praeferebant. Nec modo Aegypttj.uerum Arabes etiam acltirum.Sf eam quidem auream pro deo habebant in Rhadata. Nec fane mirum, quum ritu naturae numeros Lunae oiiendat, &i lunaribus incrementis oculos habeat Io graodiores,Haec Caelius Calcagninus. Ifidis numen totam complodi in fe naturam Aegyptij ere- dcntes,ideo illi animal hoc coniunxerunt , quod Lunae, cuius fyderis beneficio naturae pars multa ftaqnotas 8C imaginem quandam,praefertim^ in oculis referret, in quibus ad quotidiana luminum in eo incrementa decremeta^ augeri pupulas in mtifielis, (felibus dicere debuit, ied per imperitiam confundit, )& minui, plerique teltati fununec id tantum, fed nodtt &in tenebris fyderis illius modo fulgere : 8C quod maximum eft, fertilem & uegetabilem Lunat naturam foectinditate fua extequa. te, Marcellus Vergilius in commentarijs fuper Diofeoridis capite de miifteladomeilica, &rurfus incomment.fuper lychnide. Aelurorum oculi ad uiccs Luns autampliorcs fiunt.aiit minores : Id multo mirandum cif magis.aliirum marem,ut Horo placet Apollini , Solis uices fentire, mutarecp pupillas oculorum fyderis curfu: fiquidem diluculo m exortu protenduntur, eadem meridie con. lo trahuntur in orbem.occatu folis obfcuriores hebetefeunt , Ruellius lib.i.de plantis cap, lyi. Catus apud ueteres Plutoni facer erat, Arlunniis. ^ Minerua felem , ASlu/x »>(/ r&asfot», fubaudi comparas : cum multo inferiora cum prailantiori» bus comparantur , quod leuiciila quapiam in re conueniant. Quid enim habet Minerua dea cum fele commune, prater glaucum colorem oculorum fNam is oculorum color Mineriiactribuitur.qui £C notSuis adelf, & felibus, Vnde apud Homerum ei epitheton j/Am/KeTent ASii/n. Eli fifhoc felibus commune cum notSuis.quod 8C notSii cernunt, SCpariter infidiantur muribus.Refertur apud Ze. nodotum SC Suidam , Erafmiis. Caetera prouerfaia ubi felem Erafmiis tranliiiliqut Tarteffia feles. Feli crocoton, Rapacior fele.omnia ad mullelam referemiistcum GratCe non atliiros in eis , fed gale, id eli mtifiela legatur. Sphondyle fugiens peffime peditiHefychius Sf V arinus fpondyle (pro quo M Attici fphondylen dicunt)gale,id eli mtiiielam Attice dici feribunt : quamobrem hoc quoqi ad mu- fielam differemus , quamiiis Brafmus felem rqddiderit. f di bunt.pofteriuslaniancAlteramanu fert lapidem, altera panem offentat. "WitmitiaQmjagt/ ber fil4)t^iitlt meU^.Qui cum catis ucnatur.fere mufculos capit;Corrumpunt bonos mores collos quia praua. ©te bte ftfcj) lieb/ fy vnill (ft&let ; Catus deleda* ' tur tjs locis ubi curatur St comitur ; huic aliqua ex parte refpondet, Athenicnfem Athenis laudare haudquaquam difficile, ©er bd^ett iff bet ( «bct bet rpecF) befolbeit : Feli cafeum (ucl lar. dHm)committere:Ouem lupo committere, Muftelf feu um.Nam fi quis ca tum cq^odem lardo pra;» <0 liciata muribus defendendo,unus ipfe pluscofumet quam multi murcs:ficfaepc impiobt magilira. tus conferuandis pratfedfi legibus magis in eas delinquunt quam plures priuati. DE CATO SYLVESTRI. A, Bs, ELES antiquitus non erant manfuefa(5a?,uiuebant in agris.-inde urbes Sf domos repleue. I re.B-wtt tjm apud Hebraeos, Efaite 54. catos feros quidamiuei ut ipfi loquuntur, fcralesjin. I terpretantur.alii alitcriuide fuprain Onocentauro: quemadmodum 'Q”y sfjm aliqui caa i tos maris.id eft cercopithecosialij marces , id eft muftelas ruiticas. Qui aulice in Germa’ <0 nia loqui uolunt.catos fyltieftres nominant boumtiitet.id eft equites arborum : quod arbores fcan. dant,auiumprxdaegracia,6t cum pericula fugiunt.Hifpani gato montes. Cb . Cati fvlueltres in Heluetia multi capiuntur, in fyluis praecipue, K arbuftis luxta aquas «ut • ^ Cj 5 55*4 Dc QijadrupGdibus terdunr.iimilcs domefticis per omnia,maiorcs tantum , denfiore^ 8^ oblongiore pilo : Colore fufef^ uel ut Albertus loquitur grifci.Qiicm ego drea finem Septembris apud nos captum confideraui,hii iufmodi fuit. Longitudinis a fronte ad extremam cauda, dodrantes quattior, Linea nigra per dorfum dcfccndebat; in pedibus etiam dC alibi line^ erant nigrae, Inter pctffus & coiiura macula latitiicula ex pilis albiflrimis.RcIiqut corporis color ubiqj fufcus,cui in dorfo paucus rufftis in unum colorem mi. fcebatur,ad latera dilutior,id eft cinereo propiortinter crura pofleriora circa clunes rulfus. Calli imi digitorum in pedibus nigri, IV pili circunqiiam concolorcs.Cauda craffior quam domcfiicis,tres pal mos loga.duobus aut tribus orbibusnigris diftintSaiexticma pars palmilogitudine tota nigricabat. ^ c. Cati fyluelfrcs(ut Gaza uertitjGr^ce legitur galf agrisc.id eft mufteis rylucftrcs)ucriantiir mures fylueftrcs.Ariftot, InScandinauiaiflcuccoingeniemEuropatadScptentrioncminftilam) i, a lyncibus capti uorantur,Olaus Magnus. f E. Canibus immillis capiuntur, uelimpetuntur bombardariim globis arboribus infidetes-Sj pe ruftici plures arborem circumfiant,& felem defilire coatSu fufiibus catdtmt. Felcm^ minacem Arboris in truncolongis praefigere telis, Nemefianus. ^ Pelles earum cum pilis ad ueftium ufum pa rantur.tit ex alijs etiam feristpriuatim tiero tibialia 8C manicae inde fiunt, pilis introrftim ticrfis, cum artus refrigerati aut arthritici funt . Pilus admodum mollis.fed pinguitifculus efl.ideo^ facile coglo batur. Si ininus placet in tieftitu. Cati fyliieflres fumum rutae 6c amygdalarum amararum fugiunt, Rafis.Muftelas quoqj rutam fugere legimustitem catos domefticos,utfupralcripfimus. ^ F . Cati agreftes temperamento propinqui funtleporibus.caro eorum calida Si mollis eft, Ra (is. Apud nos etiam in cibum ucniunt aliquando , capite fere Si cauda abfciffis.Sunt qui fatis lau« tos affirment, alij abhorrent propter domefticorum Itmilitudinem, quibus apud nos nemo uefeiturt f G . Felis fylueftris pinguedo a quibufdam reponitur, calefaciens nimiru, molliens Si difciities, magis quam domefiici. V ttintur ea in morbo articulari, alias quotj pinguedines cum herbis ad eun dem affetfiu facientibus con tufas in anfere aftanteSjUt in Anfere diccmus.Ego excoriatii aliquando hoc animal longe pinguilTimii uidi, Diuerfa ex huius ferte partibus, carne, adipe, fellc Si fimo,rcme dia,cx fententia Rafis enumeraui fupra inter domefiici cati remedia, c6 non aliud intcrelTc uideatur quam quod ex fylticftri omnia fintefficaciora. ^Sylueftres maxime feles admorfosa crocodilis ob contrariamquandamaffeiSionemaccedere confueucrunt , Aetius i;,6, Galli lupum cetuariiiia qiiotj catum fylueftrcm nominant,qucm Itali quidam lupum catum. DE CERVO. 3‘ A. ERVVS Hebraice’?’'» aiaIDeuter.14.ubi Arabica translatio (imilitcrbabetaial. Chaldai. ca»V’'» aieIa;Pcrfica^t’'^geuazen.Septuaginta tA«rf©', Flieronymus ceruiis, A;q:A,7^i tAas if V arinusdegendn fufpicor «iiiA, facili trafitu ab A in a, Italis nominatur cei iio, Hilpani» De Ccruo. A. Lib* I. ^55- Hifpanfs cierao, Gallis ccrf, Germanis {>itl} uet bits.uel bltf4): Anglis harte, Illyrifs gelen:PoIonis ielijcnij.GraecistAaifO-ihodieuuIgoAK^j&alijsnominibusjUtinitiocapitis g.dicam. f Certiain fcmininogcncreHebrafis fimilitcr utmas,’?''Kaial, &priuatim nV''S aiaia, Siirib^W aielet: Italis cer> ua.Hifpanis cierua.Gallisbichet Germanis a: Anglis()m!>c uel &m&m, quidam primam fyllabam per yalij per ufcribunt.quorumncutrB placet in lingua Germanica: In eadem ceruamalijbvnain Wllptecjlt appellant. Poloni lanij.qtio nomine tamen damam quoi^ interpretantur, flti eodem genere tenerum foetum hinnulum uocant Latini , Graeci Hebraei ofer : Germani b!itb> Crtlb uel tee4>, quod pofterius tamen capreolo proprie conuenit. Anglifauuneuelhyndekalfe. * f Bimis cornua primum oriuntur fimplicia SC recSa,ad fabularum iimilitudine, quamobrem fabu* 1 0 Iones per id temporis cos uocant , Ariiloteles 9. hift. animal, interprete Gaza, Ariftoteles Grace arafctAiVtuocat, quod cornua habeantadCmilitudinema^'mi9itA<»y,idei}paxillorum:ciienim pali falos uel pattalos Attice.redlum, oblongum dC teres lignum, ab altera parte acuminatum, ut parieti, bus infigatur (hinc etiam didium uolunt 4» W quod eft infigere) ut fafpendatur ab eo alia quid.Eiufdem fere figura: fabula inftrumenmm cerdonum eft, quo ad perforandos calceos ac faen. dos ututur. Hinc fabulones cerui, quibus cornua fimplicia, minime^ ramofa ad fubularum ftmilt. tudinem. Alijs fimplicia cornua natura tribuit, ut in certiorum genere ftibulonibus ex argumento didHs.Piinius lib.ii.Germaniceruum huiufmodi uocant (pigbftB.Angli fpyttarde. Cerui parui, fu bulones.Italisccrbiati, Arlunnus. Galli proprium uocabulum non habent, ipfa uero fubulonis K anniculi cerui cornua boflas,id eft tubera appellant, ut quidam feribit, qua: apparent antequa ena. 4o fcatur cornu.-id quod non placeqnam fabulonibus ceruis cornua fubularum inftar iam apparent. Cerui pulmonem,maximcfabuloniSificcatS infamo, tritum^ in uino,phthifi'coquidamprofaiire fcripferunqPlinius.Bt alibi, Efficacior eft adidfubuloceruorumgeneris.Seddefubuloncuocepro tibicine cui libetplura leget apud Crinitum 18.IJ. Vbi pratter aliasDe fubulis(inquit)notum eft om. Ilibus acceptas efle pro mucronatis fpiculis, quorum fi t ufus in lanificijs ad pedenda uellera:(Ger. mani id inftrumentum uocant bti^Jlen, Itali pedinem) Hincillud ab Anneo Seneca dicitur , indi, gntim efle pro dijs hominibus^ in aciem fafceptafubula armatum defeendere, Sed hoc Senecte te, Itimonium fabulam uel fubulas pro inftrumento lanis pedendis uel carminandis apto no (tifficit, fed pro inftrumento cerdonum potius accipienda fabulafunde Germanica noces defeendunt , fit. len per fyneopcn,&: per metatheftn i<^«'«o(/tj(?>i: >ti'?o(/.)«iAa!j©', ut in Epigrammate, Rmmvx&‘ «;t»iVM(,Suidas 6( V arinus. Apud Suidam etiam AjjriW legitur , totidem fyllabis, fed nulla diphthongo in antepenultima. In Argonauueis Apollohfi reperitur etia accufatitius Ajpfrsiai, quinqj fyllabis per epenthcfin nimirum TtSi t 'fiAS. Ach:ca,Axm«,ciuitas eft Cretx, ubi Achseines dp di cerui nafcuntur, quae etiam iiiro:fcii£«uocantur. Cerafiattierd cerui funtmagnis prsditi corni, bus, V arinus:apud Pollucem ceraften fimpliciter inter epitheta cerni pro cornuto legimus, Hermo, laus in Corollario,Genus ceruorum(inquit)pra:grande,Gra:ci Echa:incas(lcgo Achatineas) ab op. pido uocancAriftoteles Achjnasfmelius Aehainas quatitor fyllabis)cogr.ominttt. Atqui Varinus ^0 ceraftas.non Acha:incas,ceruos magnis cornibus, nonfimpliciter magnos,appeilari fcribit.Scd Hcf mfllaus Etymologum fequilur,cuius harc funt uerba, Ax<«iVt*,» rtlautBAtsciif/.fcp kfmlvixi « aif» sV((/ tiiyxXaiy. Oppianus etiam lib. i.de V cnalionc irt foemininopofuit,hocuerfu, ct’ tw 8(c. Ariftotelesjin Mirabilibus ccruos in Achaia cum cornua abiecerunqfeabfcondcre dicit, (quod lib, 9. cap. y, liifiorr animal.de ceruis ingeneredixerat:)8( multis in cornuum loco hederam innatam apparere, utGaza loco iam citato hiftoriac animalium afxms uocem non omittere debuifle tiideatur. Achatinca ciiiira» tis nomen nufquam legufcd ab Axatarede formari poteft AjpiWjfquamuis rarus hic deriuandi ty« pus eftinam a «sevx usierV» fiqfed in foeminino genere tantum, in matculino laeeiTut , itixta quam for. oiamceruaex*'/''», S^eeruus iyxms dicendum efletiiic ab Inachia fit Inachites.) SCperepcntheiin Ax^^.Caeierum fpathensas non crediderim eofdem efle cum Achainistcum certam cerui aetatem eo Hox denotet, 6^ a figura cornuum deriuata fit , ut faperius docui. Cydonia ta: fuperioribus annis uicaam habitabanqpofteaLacones dC Achaei conuenientes habiuuerunt, SCc, Strabo lib, 10, Hinc G 4 uerilimilecft locum aliquem apud Cydoniatas AchaiS ab incolis ditflum ciTetcum in reliqua Creta ceruieffenegcntur.MirabilcmCreta(mquuPlinius)ceruospraecerquam in Cydoniatarum regio ne non efle. Ager Creticus ceruo cget,Solinus'A)(«,i'4f£t2(' tAcc^a^wAiKjcu, He^chius& V arinus;con fy derandum an cC)rrupta fit uel mutila uox A^^^quod ruijsicor.Axi"^ cex^i/(ma!imi;taf/ ab poetico uerbo)>^ azr«A«4a^ yi}icecuius a media fronte inter aures unu j» cornu exifiit exce!fius,magisffi diredum his qu^ nobis nota funt cornibus:ab eius fummo ficut pal inxrami^ late diffundumur.Sed de hoc plura in Rangiferi hiftoria, in Scythia natio qusedamfc* rorum hominum eft, quae ex feritate ceruos in cafh maftfuetudinc traduxit, ut in cicuribus illis tan^ quam equis infideat, Aelianus. Fortaftis etiam Scythiciifti cerui , rangifei i fuerint. Habent alces ^ latacornua 8C digitis diftinda,fed Capitolinum derjs non intellcxifte c onftatjquinn paulo pofi leor T fimnominet, ^CeruoscicuresequitantinOcdorregioncAfiac ad Oceanum Septentrionalem. In Scythia plurimiccrui funtjSolmus.In Heluetia noftra minus hodie quam olim abundant, quod fyluac propter frequentiam incolarumindies minuantur, dC uenari eos minus iiitci didum propter democratiam , quam apud alias gentes quar principibus parent, ^Certius nullus eft in Africa, Ariftoteles S.' Herodotus Iib.4. QC p]in]us:ldem alibi,Ceruos Africa propemodum fola non gignit, 4® Apu dPhiloftratum tamen iegmiiis Apollonium ultra Catadupa Nili ceruos Si capreas inuenilTe, Mirabile in Creta ceruos , prartetcitiam in Cydoniatarum regionenon efle, Plinius. AgerCreiicuj ceruo egetjSolinus. In Hellefponio in alienos fines non conimcantccrui:&' circa AigmulTam Eia tun'.(al(asElatium,quod probatHcrmolausmcodicibus manu feriptis repertum , non Elaphum. Ariflotcles, inquit idcm.EIatoenta uocari tradit, ex abietum, ut arbitror, frequentia ; Graici quidem codices cxcufi habent Gaza Elaphum reddit.) montem non excedunt , auribus etiam in monte fciffls,Plinius.Idem alibi cernis omnibus aures efrefrilTasacucluti diuifas fcribit. Aelianus horum utrunm (id eft loci in quo fimr fines no excedere, 8f auribus efle fciflis) ccruis Heliefpontia. cis tribuit. Anii oeeles ijs qui circa Aiginuflam funt , pofterius tantum , fcd uerba eorum adtjdam. Monte AfisElapho nomine apud Aiginuflam, quo loco Alcibiades mortem obijt, ccruse omnes p feifla aure ftintiqua nota uel alibi,ri loca mutarinqdignolcutur .-Et quidem fcetiis iam inde a primo ortu in utero idem contrahit fignum, ArifioteI.Ceruus(inquit Aclianus)pra:fcntibus pafcuis omni anni tempore contentus, alia non defideraoNam in Hellefponto collis eft, ubi ccrui,qiiorum akera diffifla eft auris, fic pafcuntur, iliius extt a fines ut nunquam progrediatur. Sed cerui omnes natalis foli amantiftimi funt, ut infra dicam cap.4. Arginufe Straboni hb. ij. tres funt paru.a infulse conti, nenti proximtr.antc Afiam prope Lesbiim,inier Mitylenen Si Methymna. Plutarchus Alcibiadem inquodam Phrygite oppido, cuiusnomen non fit expreftum, interemptum fcribit. CeruorB color riibflauus eft, pundriis albis difttnd}us,('jr (<(OTi-«£i,,( hederam fuis enatam cornibus gerens uiridem , qux cornu adhuc tenello forte inferta,quafi ligno uiridi coaluerat, Hsc Arifloteles. Capti tam funt edera in cornibus uiridan, te,ex attritu arborum, ut in aliquo ligno teneris dum experiatur innata , Plinius. Apud Athensum libro 8. quidam Ariftotelem reprehendit, tanquam incertum aut fabulofum hoc fit, quod hederam cornibus cerui adnatam feribit. Audio Antuerpiae cornua ceruina in pharmacopolio quodam fpedari, quorum fingula ramos circiter quindecim habeant. Erumpunt(ceruis cornua poftquam u abiecerunt) renafeentibus tuberibus primo aridte cutis fimiliat eadem teneris increfeut ferulis arun dineas in paniculas molli plumata lanugine.Quamdiu carent tjs,ncclilbus procedunt ad pabula.In. crefeentia Solis uapore durant , ad arbores fubinde experientes : ubi placuerit robur, in aperta pro. deimt.Plinius, Exuuias illas anniuerfirias, quibus orbati latent cerui,quafi honore at j infignia. miflbinon cornua, ut Latini, fed caput, quafi decus ferina, appellant uenatores Galli (teitede cerf.) Cranij partes e quibus cornua enalcuntur Galli molas uocant . Stipitem corneum,quam materiem dicunt, apte aiunt erumpere c molis fuis SC exiftere : qux fedimenta funt cornuum: (Gallicele mars rain.Iedfer fa tefle.Les meules:) tum tabulata ipfa fruticantia e molis concinne in ramos elTe expan. fa.Scapos e caudice pro portione enatos: e fcapis porro cornicula edufla in mucrones congrue deli« nere:noncontra(Siora ipfa quam iuifum eft,non diffufiora, nonabfurdeconfornicata . Tum probe i» clauatum elTe caput,(Gallicc,tefte bien cheuillee:) dC congruenter patulum, 8C tequabili fruticatu de eorum (Ga!licc,bicnrcngee,)Ceruum egregium SC fpetSandum fignificare uolentes,fic loquuntur. Capite pratditus eft commode nato, compa(3ilf,concinno,re(Se,ordine, decenter confiituto (Gallice lefte biennee,bien rengee.)Materiam ipfam caudicis pulchre fulcatam efre,at^ inter fulcos iiriasue (quas quafi colliquias appellant attj ftillicidia) fcafaritiem eminere squabiliter unionatam:qnod Bu dsouerruculofamfignificareuifumcft. De ceruino capite quod ramoscornuum omneshabet, Galli dicunt tefte femee ou fommee. lidem ceruum cum cornua iam nuda dC cute libera apparent, bruni uocitant.aut fynonymis (ni fallor) uocibus blond,ou fauue. Infimi rami uerfus frontem re» eSa procedunt,nec eriguntur : his enim pugnat ceruus ( quamobrem Graeci amynteras uocant) teli quis ucntilat , Albertus. Ramos cornuum qui e fuis tanquam ftipitibus prodeunt , Galli priua, j» tim cors appellant : dC ex his primum, hoc eft amyntera , prope molas enatum,endouiller uclcntoil= lier, uerbum quidem entouiller impedire eis iignificat: fecundum, furendouillerou furcntoilliet: reliquos , cheuilleures ( quafi clauos) ou cors : fupremos Sd in faftigio utriui^ cornu, efpois : quos rurfus cnm gemini tantum funt, nominant fourchie quafi partem bifurcam: cum terni aut qua. terni , tronchure : cum quini aut plures , paulmure , quod palma inftar tanquam in digitos finda- tur (utpalmatus etiam eiiifccmodiceruusdicipoflit; j denitp cum pcrplures uerticis ramuli in or. bem ambiunt, coronnee, id eft coronatam. Germani cornua cerui gemina uocant eingt^Utn, SC ramos maiores ffdngen, eodem fenfu quo Galli perches,id eft pcrticas:minores,C()b< uel jincto* Cornua adhuc tenera dC fimplicia ntorii)! uel t»lb, Ceruus cum nondum habet cornua, tamen fronte prsludit , Si ea qux nondum expertus eft tela minatur , Am. broiius. f Cerui,fi cum per xtatem nondum cornua gerunt, caftrentur, non sdunt cornua : fed fi cornigeri exciduntur , non decidunt cornua , Si magnitudine eadem feruantur, Ariftot, Et alibi» Ceruis tantummodo cornua omnibus annis decidua, nifi caftrentur, Non decidunt caftratis cor» 40 nua,nec nafcuntur,Plinius Si Solinus, His ego authoribus podus crediderim quam Oppiano, qui •librodeuenatione fecundo ceruis cafiratis cornua defliierefcribit. Sed prxftatuerba eiusrecitare» qux Gyllium in translarione fua prxterijflemiror. A’ \si' (wMtvJhli AntBiciltl» (las SAssff, e xfc 7JJ At/TiHitSHAaurfisKt.TiyosTOtitfi* djvKStwyici^idftjf/sTPAi/iiiiw» ifaAsj/ dioAsj; s^’'r©'. In his uerfibus «Asis appellat telles , quod in Grammaticorum Lexicis nufquara annotatum reperias. Ceruifotmina cornua nonhabet,Ariftot,ldemlibro cap, a. departibus animal.caufam afferens cur cerux cornibus careant, cum dentes fimiliter habeant atcpmares,Eaa dem,inquit,utriufcp fexus natura Si cornigera eft : fed fceminis adempta funt cornua,quoniam ne maribus quidem utilia fintffed uirium meliorum beneficio mares minus offenduiftur, Pindarus in OlympqsOda. 5. foaminis etiam ceruini generis cornua tribuit, his uerbis,^vffnKfl^wi/feAa4iit/S«A6«et 50 ubi in Scholijs legimus , ceruis foeminis ab omnibus poetis cornua adferibi : Si fieri poffe ut id quandocp acciderit,cum Si Elephantis Indicis adfint cornua («cAVto, dentes exerti , quos aliqui me» liiis cornua uocanOduntaxat maribus , Aethiopicis uero ac Libycis titrotjfexu. Loquitur autem Pindarus de cerua,quam Hercules cepiffe fertur cornibus aureis. Pollux tamen in mafculino gene re feribit lib.y.cap. ii.k^ •essi HfxnAiss «Asi. (Euripides ceruam ab Hercule expu» gnatam cum cornibus fuiffe dicit, Volaterranus.) Ibidem reprelienditur a Polluce Sophocles qui Telephi nutricem ceruam *(5ioi«a(;,id eft cornutam dixerit. Ceruam qux T elephum laflauit, piflo» res Si plafts cornutam faciunt,SchoIia Pindari, Errat SC Anacreon.inquit Pollux , quicornutam ceruam dixit. Anacreontis carmina ipfe nS citat, nos ex Scholijs in Pindarum ea apponemus tAyuji w? (legerim Aywajj) wa tc vtff oy rtofisAt* ^ i/Atwt vairpAs^Sdr vxni #^»7)005 60 Zenodotus uoce mutauit in «^'cewBt.non refle, ut uidetur,cum ceteri qiiocj poetj cornutas faciant ceruas. In E uripidis Iphigenia,Ceruam cornigera cinquit Diana) manibus AchxorS trada, quam pro tua maflabunt filia, Attici ceruu marem etiam i/Mfoji dicunt, in genere foeminino,ut in, jdo DeQmdrupedibus fjroucEbiOjOi/ tw vi S^:^^^cJ^^xcul^,c^(r7r^ yx^ cnfxx o:;eftfA«Ki/((«Cuerba funt Arifioteifs de Iiifl; animal. 9. -j-qui faminas cornibus carere minime ignorauit,iit ex uerbis iiiperius recitatis apparet;) i^vhKijgvmi SftttSia.Eodem inloco ftepius in mafculino genere ponit uocemti\«$i^, dillinflionis gra- tia, quoniam de fccminis quoqj nonnulla priuatimineo fcribit-Alijs uero in locis autremper aut ut plurimum flue aliquid fexui commune utri<^,fiue mari proprium referat.femininam facit, ut inlVU rabilibus.TOS 4' lacms"'?»!' ‘ptirl v> x^j/ccs : SC alibi in tjfdem, rd^tus citfacies qiiotp eorum nigrefeit afpergine, ut hircorum ; degunt ita, quoufoB imber accedat, tum pa< fcua repetunt. Hatc ideo ceruo accidunt, quia falax animal fuapte natura eft, attp etiam quia pi’ gui abundat, Ariftoteles. Mares generishuiufcecumftatutum tempus Venerem incitauit,fatutuniriu bie libidinis efferati,Solinus.Foeminac a conceptu feparant feiAt mares relitfti rabie libidinis iaruint, fodiunt ferobes, tuncroftra eorum nigrefcunqdonec aliquando (alias,aliqui)abluancimbres,Plin, V ehementi amoris libidine flagrant,ut tanquam gallinacei (& reliquar aues) totos dies ad V enerem non ceflfent incumbere , Gillius ex Oppiano. lam mares foluti defiderio iibidinis,auidcpetunipa bula, Vbi fe praepingues fenfere, latebras quaerunt, fatentes incommodum pondus ; ahas fempet in fuga acquicfcunt,(ut in uenatione ipforu dicam cap.y.) Plinius. Inter ea,qute animal generant, augentur^ magnitudine infigni,nec Ceruat mares ftios patiuntur, nifi raroinec uaceae tauros: pro. pter rigorem genitalis, nimiam^ tentiginem , fed clunibus fubfidentibus femen recipiunt genitale; fic in ceruismanfuetis fieri uifum eft, Ariftoiel. Cerui non fimiliter attp aliae fer» coeat: neij enim ftantcs,ne