L w, HARVARD UNIVERSITY LIBRARY OF THE GRAY HERBARIUM Received (cSLdCA^VSu. « Handbuch zur Erkennung der nutzbarsten und am häufigsten vorkommenden Gewächse. Von D. H. F Link , Geheimen Medizinal-Rathe, Ritter des rothen Adler-Orden9, ordent- lichem Professor der Arzneikundc, und Director de9 botanischen Gartens, Mitgliede der Academie der Wissenschaften zu Berlin und anderer Gelehrten - Gesellschaften. Dritter Theil. Berlin, 1833. In der Haude und Spenerschen Buchhandlung. (S# J, Joseephy.) at&eJIr.v^l V o r r e d e. In den ersten beiden Theilen dieses Handbuchs sind die phanerogamischen Pflanzen nach den natürlichen Ordnungen abgehandelt worden. Seit der Ausarbeitung desselben haben wir viele Schriften über die natürlichen Ordnungen erhalten, wodurch die Wissenschaft gewiss sehr gewonnen hat und welche mir von grossem Nu- tzen gewesen sein würden, wenn ich sie hätte benutzen können. Meine Meinung über die na- türlichen Ordnungen habe ich in einem Auf- sätze in den Abhandlungen der Berliner Aka- demie der Wissenschaften für 1821 und 1822 ausgesprochen, aber dieser Aufsatz ist, wie jene Abhandlungen überhaupt, wenig bekannt gewor- den. Was wir natürliche Ordnungen nennen, ist offenbar sehr verschieden. Die Gräser bil- den z. B. eine natürliche Ordnung dadurch, dass alle Theile dieser Pflanzen beinahe auf dersel- ben geringen Stuffe der Entwickelung stehen. Ganz anders ist es mit den Hülsengewächsen VI Vorrede. (Leguminosae). Hier bleibt eia Theil, die Frucht, auf derselben Stuffe der Entwickelung und bezeichnet die natürliche Ordnung, indem die andern Theile alle Stuffen der Entwicke- lung durchlaufen. Wer eine blühende Cerato- nia Siliqua sieht, wird wahrlich nicht glauben, dass alle Botaniker diesen Baum mit dem ge- meinen Klee, Trifolium pratense in einer na- türlichen Ordnung verbunden haben, und eben so wenig wird eine unbefangene Vergleichung ein Chorizema ilicifolium in die Nähe von Aca- cia Julibrissin bringen, Wiederum verschieden von diesen beiden Arten der natürlichen Ver- wandtschaft zeigt sich die von allen Botanikern fast in demselben Umfange anerkannte Ord- nung Rosaceae. Hier schwanken und schweben die Formen innerhalb gewisser Gränzen so mannichfaltig untereinander, dass man diese Ordnung eben so schnell und leicht unterschei- den, als schwer durch Kennzeichen beschreiben und bestimmen kann. Die Ursache dieser Ver- schiedenheiten liegt darin, dass die Mannichfal- tigkeit der Formen gewissen Gesetzen unterliegt, dass indem ein Theil derselbe bleibt, alle an- dern ihre verschiedenen Stuffen der Entwicke- lung durchlaufen, dass aber ein Theil mehr oder weniger Einfluss auf die andern mit ihm ver- bundenen Theile hat und sie mehr oder weni- Vorrede* VII ger zurückhält, dass sie nicht gewisse Gränzen überschreiten. So hat nie eine Pflanze mit Hül- sen ein wahres Grasblatt, denn es fehlt dem einfachen Blatte des Lathyrus Nissolia und ei- niger Neuholländischer Pflanzen noch immer die Scheide. Dieses zweite Gesetz, wodurch die Formen in ihren Gränzen zurückgehalten wer- den, bildet die natürlichen Ordnungen, indem das erste Gesetz, nach welchem alle Theilc ihre verschiedenen Stuffen der Entwickelung durch- laufen, die natürlichen Ordnungen zerstört, und man kann folglich mit demselben Rechte be- haupten, es gebe natürliche Ordnungen, und es gebe solche nicht. Wir sehen auch, dass eine natürliche Reihefolge der natürlichen Ordnun- gen und der Gattungen in den natürlichen Ord- nungen, auf welche sich auch jene Gesetze aus- dehnen lassen, keineswreges Statt findet, dass die Darstellungen der Verwandtschaften in Krei- sen, Ellipsen, ästigen Figuren u. dgl. sich wohl in der Natur suchen aber nicht finden lassen. Wohl aber zeigt sich, diesen Gesetzen gemäss, eine gewisse Parallelität der Ordnungen, die schon hier und da von scharfsinnigen Beobach- tern, z. B, von R. Brown an den Orchideen der Monokotyledonen und den Asklepiadeen der Dikotyledonen erkannt worden ist. Unter diesen Umstanden habe ich gesucht VIII Vorrede. das natürliche System dem künstlichen näher zu bringen, und weniger auf die Abtheilungen und Eintheilungen als auf die Kennzeichen gesehen, wodurch sie bestimmt werden. Ich glaube so- gar, dass dieses nöthig sei, um einer gränzenlo- sen Willkühr in der Bestimmung der natürli- chen Ordnungen zu entgehen; ich gestehe aber auch, dass Alles was darin geleistet wurde, noch sehr wenig von dem ist, was zu leisten sein wird. Da die Eintheilung in Monopetalae, Po- lypetalae und Apetalae so viele Ausnahmen lei- det, so habe ich einige natürliche Ordnungen, welche durch einen geringelten Stamm oder durch scheidenartige Blätter sich den Monoko- tyledonen nähern, wie die Piperitae, Polygo- neae, Umbellatae u. a., den Monokotyledonen sogleich folgen lassen. Auch ist es merkwürdig, dass manche Umbellaten mit einem Blatte kei- men. Jetzt sehe ich, dass es besser gewesen sein würde, wenn ich die Pflanzen mit geschlos- senen Knoten insgesammt den Monokotyledonen hätte folgen lassen. Man erkennt sie an der Querschicht von Zellgewebe, welche das Mark an den Knoten durchsetzt und zwar sehr leicht, sogar an getrockneten Pflanzen. Diese Abtheilung würde in dem Baue der Pflanzen wohl gegrün- det und also natürlich sein, ob sie gleich die Ranunculaceae durchschneidet; kein Wunder, Vorrede. ix wenn man das oben erwähnte erste Gesetz der Formenbildung erwägt. Es würden, ausser den auf die Monokotyledonen sogleich folgenden Ordnungen Piperitae bis Araliaceae, noch viele andere hierher gehören, z. B. Labiatae, Rubia- ccae, Caryophyllaceae u. s. w. Da die Apeta- lae viele Ausnahmen erleiden, indem zufällig eine Pflanze gar leicht apetala wird, so habe ich ihre Zahl dadurch zu vermindern gesucht* dass ich die Perigoniatae trennte, oder die Pflan- zen deren Kelch das Ansehen einer Blume an- nimmt, welches das Aufsuchen der Pflanzen er- leichtert. Uebrigens musste ich aus Mangel einer anderen Abtheilung, zu der gewöhnlichen in Monopetalae, Polypetalae, Perigynae u. s. w. meine Zuflucht nehmen, nur suchte ich durch Unterabtheilungen, die von dem Verhältnisse der Staubfäden zur Blume hergenommen sind, das Aufsuchen der Pflanzen zu erleichtern. Eine Vermehrung der Gattungen habe ich nicht gescheut, so wenig als eine Vermehrung der natürlichen Ordnungen und Unterabteilun- gen überhaupt. Es ist leichter durch eine Reihe von Unterabteilungen zu einer Gattung mit wenigen Arten geführt zu werden, als sogleich zu einer Gattung mit vielen Arten zu kommen. Ja man lernt leichter die verschiedenen Namen der Gattungen, als die Namen der xArten, wenn X Vorrede. ihrer sehr viele sind, wie mir die Erfahrung beim Unterricht in der Botanik täglich zeigt. Nur diejenigen, welche mit der Wissenschaft nicht fortschreiten wollen, beklagen sich über Vermehrung der Gattungen. Es war in diesem Handbuche nicht der Ort, neue Arten zu beschreiben oder eine Kritik der beschriebenen zu geben. Was davon dem Zuhörer wichtig sein möchte, setze ich in den Vorlesungen zu. Ich bin meistens den Mono- graphen gefolgt, zuweilen auch da, wo ich nicht einerlei Meinung mit ihnen war, wo es mir aber an Platz fehlte, meine Meinung auszuführen. Die Botaniker theilen sich jetzt in zwei Par- teien; einige bemühen sich die Zahl der Arten zu vermehren, andere hingegen suchen sie zu vermindern. Es ist aber offenbar, dass wir das verschieden Erscheinende, so lange für verschie- den halten müssen, bis das Gegentheil erwiesen ist, und nicht umgekehrt. Man schadet der Wis- senschaft weniger, wenn man Spielarten für Ar- ten ansieht, als wenn man Arten zusammenwirft, die wirklich verschieden sind. Was nun diesen Theil betrifft so sind darin zwei Klassen von Kryptogamischen Pflanzen, die Farrnkräuter, und Moose und eine Ordnung der dritten Klasse, der Kryptophyten, die Li- chenen abgehandelt worden. Den Charakter Vorrede. XI der Farrnkräuter habe ich nach dem zweiten Theile des Hortus botanicus Berolinensis, des- sen Mspt beinahe fertig ist, angeführt, nur habe ich die hier aufgeführten Gattungen Hemionitis, Gymnogramma, Pityrogramma und Ceterach dort unter eine, Gymnogramma, vereinigt, auch Platycerium zu Acrostichum und Pleopeltis zu Polypodium zurückgeführt. Die Verwachsung des Blütenschafts mit dem Blatte, welche in vie- len Arten deutlich nächzuweisen ist, erleichtert sehr die Darstellung von dem sonst verwickel- ten Fruchtbau der Gattungen Onoclea und Stru- thiopteris. Was die Moose betrifft, so bin ich ganz meinen Freunden Schwägrichen, Nees v. Esen- beck und Hornschuch gefolgt, die ich als sehr genaue Beobachter kenne. Wo ich keine neue Untersuchungen von diesen Männern vor mir hatte, musste ich Brideks neuestem Werke fol- gen, mit Benutzung der trefflichen Bemerkungen von Hrn. Fürnrohr in der botanischen Zeitung. Ich gestehe es, dass die Moose mich wegen ih- res einförmigen Baues weniger angezogen ha- ben, als die übrigen kryptogamischen Pflanzen. Für die Lebermoose ist Lindenbergs treffliche Schrift zum Grunde gelegt. Acharius hatte die Kunde der Lichenen in eine grosse Verwirrung gebracht, dadurch dass XII Vorrede, er jedes, man möchte sagen, blindlings aufge- raffte Exemplar seiner Sammlung als eine ei- gene Art beschrieb. Flörke suchte zuerst hier und da Ordnung in das Chaos zu bringen. Aber den Herren Mayer und Wallroth haben wir eine durchgreifende Verbesserung jener Ver- wirrung zu verdanken, und ihre Untersuchungen haben überhaupt auf die grosse Veränderlich- keit der kryptogamischen Pflanzen zuerst hinge- wiesen. Herr Fries hat in seiner vortrefflichen Lichenographia europaea die Arten meistens glücklich geschieden, und leicht und genau cha- rakterisirt. Aber in Rücksicht auf den innern Bau der Lichenen, mit dem ich mich oft be- schäftigt habe, muss ich von meinen Vorgängern ganz abweichen. Die blattartigen Lichenen be- stehen aus einer Rinde von Zellgewebe aus kleinen, dichten Zellen; auf der Oberfläche oder noch gewöhnlicher unter der Oberfläche — so dass also die äussere ungefärbte Zellenschicht, sonst Epidermis genannt, oft sehr dick ist — mit einem grünen, rothen, braunen und schwarzen Pigment gefärbt, was mit den Keimkörnern gar nichts zu tliun hat. Diese entspringen aus dem fasrigen Gewebe im Innern, welches die soge- nannten Fasergefässe in andern Pflanzen zu er- setzen scheint, so, dass die äussern Faden sich durch Querwände abschnüren und abfallen, wie Vorrede. XIII bei den Pilzen. In meiner Gattung Placodium finde ich immer zwischen den Körnern kleine Fasern. Diese Keimkörner bilden die Soredien an der Oberfläche. In den krustenförmigen Li- chenen sind sie Ausgeburten der Zellen selbst, aber von diesen gewiss verschieden. Die cel- lulae vivaces, wie sie Fries beschreibt, gelatina in Organisation em tendente farctae, reproducti- vae, herbaceae normaliter virides, qui color ta- rnen subinde magis incenditur, re ipsa natura gemmaceae, quae in Aigis praesentes, in Fungis deficientes et quidem insignes vegetationis et propagationis differentias determinant, halte ich nach allen Prädicamenten für durchaus falsch charakterisirt. Die Früchte oder Sporangien der Lichenen sind von einer doppelten Art. Eine Schicht von Sporenröhren liegt entweder auf dem Thallus, oder das Sporangium besteht aus einem besondern, fleischig erscheinenden Zell- gewebe, worauf nun eine solche Schicht von Sporenröhren ruht. Wallroth hat nach den Sporangien sehr richtig, die beiden Gattungen Patellaria und Parmelia unterschieden, aber es ist mir unbegreiflich, wie er Peltigera von Par- melia trennen konnte, welche sich den Sporan- gien nach, gar nicht unterscheiden. Auch ge- hört Cenomyce keinesweges zu Patellaria. Die Kennzeichen der Gattungen bei Fries vom Spor- XIV Vorrede. angien hergenommen, sind fast alle unbedeu- tend und schwankend und der Bau der Spor- angien überhaupt, jene beiden Verschiedenhei- ten ausgenommen, wo Sporenröhren vorhanden sind, so einförmig, dass man nur wenig Gattun- gen darnach bestimmen kann. Wo die Schicht von Sporenröhren auf dem Thallus liegt, wach- sen oft beide für sich aus, und so entsteht aus den Früchten oft ein Thallus, was Meyer und Wallrotli an manchen Lichenen, namentlich an Lichen parietinus zuerst bemerkt haben. Zu- weilen wächst auch die Schicht von Sporenröh- ren aus, doch seltener, so besitze ich sie an Li- chen saxatilis aus Portugal weit über den Thal- lus verbreitet« In v. Schlechtendais Linnaea habe ich den bisher ganz verkannten Bau des Sporangium von Spliaerophorus dargestellt, wel- che Darstellung bald erscheinen wird *). Da nun die Sporangien zur Charakteristik der Gattungen meistens nicht taugen, so bleibt nichts übrig, als zu dem Thallus die Zuflucht zu nehmen. Es ist ein sonderbares Vorurtheil, dass man nur von der Blüte oder Frucht die Kennzeichen der Gattungen hernehmen soll. Das Beständige in Form und Eigenschaft, be- stimmt Art und Gattung und wenn die Botani- *) jetzt erschienen ist. Vorrede. xv ker die Verschiedenheiten der Blätter als Kenn- zeichen der Gattung verwarfen, so konnte die- ses doch nur in der Veränderlichkeit derselben einen Grund haben; ohne diese wäre jene Ver- werfung doch nur eine verwerfliche Willkiihr gewesen. Es giebt auch Kennzeichen von Blät- tern hergenommen, welche man sogar zu Kenn- zeichen der natürlichen Ordnungen, also noch höheren Abtheilungen als die Gattungen, ange- nommen hat. Aber sagt man, die Kruste der Lichenen geht leicht in einen blattartigen Thal- lus über. Sehr richtig, darum sollen auch die Kennzeichen nicht daher genommen werden. Die Verhältnisse der Sporangien zum Thallus hat jene Kennzeichen von Gattungen gegeben, die ich beim ersten Blicke finde und wenn die- ses bei meinen Lesern nicht der Fall sein sollte, so liegt es nur in dem Ausdrucke, der nicht im- mer gar leicht zu finden ist. Ueber die Wasseralgen ist neuerlich ein vortreffliches Werk von Dr. Greville zu Edin- burg erschienen: Algae brittanicae by Rob, Kage Grev. Lond., mit vielen Abbildungen und mikroskopischen Untersuchungen der Frucht- werkzeuge. Es sind nur die tangartigen Algen (Fucoideae) abgehandelt. Der Verfasser hat zu wenig auf den ganzen Bau der Algen gese- llen und daher in den Darstellungen der Frucht- XVI Vorrede. theile nicht selten gefehlt. Auch sind die ange- wandten Vergrösserungen nicht stark genug. Ich habe eine Abhandlung über den Bau dieser Pflanzen nach mikroskopischen Untersuchungen init Abbildungen unserer Akademie der Wis- senschaften übergeben, wo sie demnächst er- scheinen wird. Nach diesen Untersuchungen wird die Zahl der Gattungen, welche Greville auf- stellte gar sehr vermindert. Aber überhaupt vom Meere entfernt, und nur der in dieser Rück- sicht höchst unfruchtbaren Ostsee nahe, ver- mochte ich nicht dies Angefangene durchzufüh- ren und ich musste in diesem Buche Greville folgen, auch da, wo ich überzeugt war, dass die von ihm aufgestellte Gattung nicht haltbar sei. Die kleinern Confervenartigen Algen hat Agardh’s Fleiss und Genauigkeit zusammenge- stellt. Es war dem Forscher zuerst nur auf eine Zusammenstellung und Vermehrung der Arten abgesehen und nicht mit Unrecht, denn damit muss man anfangen. Eine genaue Beob- achtung einzelner Arten fehlt noch gar sehr, so wünschenswerlh sie auch sein mag, da sie die Uebergänge von der Pflanze zum Thier am deutlichsten zeigen. Manches ist gescheheu, aber diese Geschöpfe entziehen sich im Wasser zu sehr unsern Blicken, um sie genau kennen zu lernen. Es ist sehr möglich, dass noch viele Vorrede. xvn dieser Gewächse in verschiedenen Zuständen des Lebens als vorhandene Arten aufgestellt sind. Ich bin indessen Agardh gefolgt. Bei der Aufstellung der Pilze folgte ich für die beiden Ordnungen der kleinsten Pilze die Fortsetzung von Willdenow’s Species plantarum, welche ich 1824 und 1825 angefangen, mit eini- gen Verbesserungen für die übrigen Ordnungen lagen mir die genauen und vollständigen Werke von Fries vor. Ueber einzelne Arten sind seine Beobachtungen oft vortrefflich, aber seine Gat- tungen und deren Bestimmungen scheinen sehr oft der Natur eben so sehr zu widersprechen, als sie mit ihr übereinstimmen sollen. Was Ce- nangium und Dothidea dem Verfasser bedeuten, weiss ich nicht. Es ist nothwendig, nach be- stimmtere und sichere Kennzeichen der Gattun- gen zu streben, wenn wir sie auch nicht immer erreichen, denn jene individuellen Ansichten und Phantasien, wonach man die Zusammenstel- lungen oft macht, können die Wissenschaft nur in gränzenlose Verwirrung stürzen. Die Unterlage der Kryptophyten , welche aus einer Verschmelzung von Stamm, Wurzel und Blatt besteht, habe ich thallus genannt in allen drei Abtheilungen dieser Gewächse, den Lichenen, Algen, Pilzen. Ist der Fruchtbehälter ohne deutliche Befruchtung entstanden, so nenne XVIII Vorrede. ich ihn Sporangiuin, er mag sich an den Pilzen oder den Lichenen finden. Ich sehe nicht ein, warum man für jede natürliche Familie der Pflanzen besondere Kunstwörter macht. Wenn der Fruchtbehälter von Peziza ein sporangium heisst, warum sagt man apothecium von dem höchst ähnlichen Fruchtbehälter der Gattung Lecidea? Dergleichen Kunstwörter, deren Un- terscheidung auch nicht von dem geringsten Nu- tzen ist, erschweren nicht allein die Wissen- schaft, ja sie entstellen sie auch, indem sie die Vergleichung stören, die Verknüpfung zu einem Ganzen verhindern und den Ueberblick trüben. Sonst gehörte diese gelehrte Ziererei den Deut- schen, allein jetzt sind uns die Ausländer, be- sonders die Franzosen gefolgt, und übertreffen uns sogar darin. Wenn man die Beschreibun- gen mancher Schriftsteller liesst, so möchte man etwas Aehnliches ausrufen, als Linne bei einer andern Gelegenheit ausrief: Naturalem metho- dum Royenus pulchre, Hallerus erudite, Wa- chendorfius graece quaesivit. Link* CI. III. F i 1 i c e s Radix fibrosa. Caulis fasciculis lignosis non sine va^- sis spiralibus, Stamina et pistilla non declarata. Em- bryo in semine non declaratus. — Eine Faserwurzel. Stamm hat Holzbündel mit Spiralgefässen. Staubfä- den und Staub wege nicht zu erkennen. Ein Embryo im Samen nicht zu erkennen. O. I. Equisetinae. Caulis articulatus Simplex aut verticillatim ramo- sus. Foliorum loco vaginae. Inflorescentia spicata e sporidochiis peltatis, sporocarpiis membranaceis; spo- raugia fulcris filiformibus ; spora minima *), — Stamm gegliedert. Statt der Blatter Scheiden. Blutenstand ähren förmig; die Sporidochien schildförmig; Sporo- carpien hantig; Sporangien mit fadenförmigen Stützen umgeben; Sporen sehr klein. Alle perennirend. 1. Equisetum . Schachtelhalm. Sporocarpia in sporidochioriun pagiua inferiore 6— 7 unilocularia versus centrum sporidochii dehiscentia. Fulcra sub *) Spora nimmt die Stelle des Samens ein und würde Samen heissen, wenn ein Embryo darin zu erkennen wäre. Sporangium schliesst die Sporen zunächst ein; mehrere Sporangien sind von einem Sporocarpium eingeschlossen, und Sporidochiura unterstützt nur die Sporocarpien oder Sporangien. Willdenow ’s Grundriss IV. Th. 1 *> Ci. III. Filices. sporangio duo decussata apice incrassata. — Die Spor- angien scehen auf der untern Flache der Sporidochien zu 6 ~ 7 , sind einfächerig' u. reissen gegen die Mitte des Sporjdochiums auf. Zwei sich kreutzende an der Spitze verdickte Fäden unterstützen die Sporan- g*ien. 1. E . arvense Linn. Feld Sch. Caules steriles ra- mosi, rainis simplicibus tetragouis; fructificantes sim- plices. — Unfruchtbare Stämme ästig; die Aeste ein- fach, viereckig; die fruchttragenden einfach. Durch ganz Europa. 2. E. fluviatile Linn. Fluss Sch. Caules steriles ra- mosi, ramis simplicibus octogonis; fructificantes sim- plices. — Unfruchtbare Stämme ästig', mit einfachen achteckigen Aesten ; die fruchttragenden einfach. Im mittl. Europa in Waldsümpfen. E. eburneum Schreb. E. Telmateia Ehrh. 3. E.umbrosum Meyer Willd. Schatten Sch. Cau- les steriles ramosi, ramis simplicibus triquetris; fruc- tificantes demum ramosi. — Unfruchtbare Stämme ästig, mit einfachen , dreieckigen , ziemlich scharfen Aesten; die fruchttragenden endlich ästig. Im mittl. und liordl. Europa, ^ 4. E . sylvaticum Linn. Wald Sch. Caules steriles et fructificantes ramosi, ramis repetito-ramosis tetrago- liis scabritisculis, rainulis subtriquetris. — Unfrucht- hare u. fruchtbare Stämme ästig; Aeste doppelt ästig', 4 eckig, ziemlich scharf; Aestchen fast dreieckig. Im mittl. u. nordl. Europa. 5. E. llmosum Linn. Moor Sch. Caules steriles et fructificantes simplices aut ramosi striati laevissimi, ramis simplicibus. — Unfruchtbare u. fruchttragende Stämme einfach oder ästig, gestreift, sehr glatt. Die Aeste einfach. Häufig durch ganz Europa in Sümp- fen. 6. E. p alustre Linn. Sumpf Sch. Canlcs steriles et fructificantes ramosi sulcato -angulati scabriusculi, ramis simplicibus 6 — 8 nis. — Unfruchtbare u. frucht- bare Stämme ästig, gefurcht -eckig, ziemlich scharf. Die Aeste einfach, zu 6 — 8. Durch ganz Europa in Sümpfen. ^ — E. elongatum Willd. difE ramis op- positis ternisque. In Eur. med. et australi. 7. E. hyevude Linn. Winter Sch Caules steriles O. II. Salviniaceae. 3 i , . et fructificantes simplices striati scaberrimi; vaginae albae basi et superne fuscae, dentibus margine albis. — Unfruchtbare und fruchttragende Stamme einfach, gestreift, sehr scharf. Scheiden weiss, unten u. oben mit einem braunen Rande; die Zahne mit weissem Rande. Im mittl. u. nördl. Europa. — JE. varie- gatum Schleich, diff. caulibus minus scabris, vaginis totis fuscis, dentibus tantum margine albis. In Eur. media et australi. E. limosum Allion. E, tenue Hoppe. E. ramosum De Cand. O. IJ. Salviniaceae. Caulis rhizoma sistit ; folia erecta, juniora convo- luta. Sporocarpia ad radicem posiia; sporangia di- morpha. — Stamm bildet ein Rhizom; Blatter auf- recht, die jungem zusammengewickelt. Sporocarpien sitzen an d. Wurzeln. Sporangien von doppelter Ge- stalt. — Perennirend. 1. Pilularia. Pillenkraut. Rhizoma repens. Sporocarpia axillaria quadrilocularia. Sporangia di- morpha in eodem loculo; superne subclavata, inferne majora ovalia. — Das Rhizoma kriechend. Sporocar- pien in den Blattwinkeln, 4 fächerig, fast vierklappig. Die doppelt gestalteten Sporangien befinden sich in demselben Fache, oben fast keulenförmige, unten ei- förmige grössere. 1. J P. globulifera Linn. Kugeltragendes P. Fo- lia teretia subulata. Sporangia solitaria subsessilia. — Blätter stielrund, pfriemig. Sporangien einzeln, fast ungestielt. Am Rande der Gewässer im mittlern und nördlichen Europa ^ 2. Marsilea. Marsilie. Rhizoma repens. Spo- rocarpia supra basin petioli bilocularia; loculis multi- locularibus. Sporangia dimorpha in eodem loculo mixta, oblonga sessilia et subclavata pedicellata. — Das Rhizom kriechend. Sporocarpien über d. Basis d, 1 * 4 CK III. Filices. Blattstiels, zweifächerig; die Fächer vielfächerig, die zweigestalteten Sporangien in demselben Fache ge- mengt, längliche, ungestielte und fast keulenförmige gestielte. 1. 31. quadrifolia Linn. Vier blättrige M. Folia quaternata, foliola obovata relusa iutegerrima. Sporo- carpia subternata pedunculata. — Blätter mit vier umgekehrt eiförmigen , abgestumpften , ganzrandigen Blättchen. Die Sporocarpien meistens zu 3, gestielt. Im südl. Europa, in stehenden Gewässern. 3. Salvinia. Salvinie. Rhizoma repens. Spo- rocarpia sub foliis. Sporangia dimorpha in sporocar- piis diversis, alia granuliformia, alia subglobosa pedi- cellata sporifera. — Das Rhizom kriechend. Sporocar- pien unter den Blättern. Die zweigestalteten Sporan- gien finden sich in verschiedenen Sporocarpien ; einige sind wie Körner, andere sind gestielt, kugelförmig und enthalten Sporen. 1. S. natans HofFin . Schwimmende S . Folia oblonga aequilata supra fasciculato-pilosa subtus fer- rugineo-tomeutosa. Sporocarpia aggregata subsessilia. — Blätter länglich, gleichbreit, ob. biischelicht-haarig, unten rostbraun filzig. Sporocarpien gehäuft, fast un- gestielt. Im siidl. u. mittl. Europa in Seen. >Jc 4. Isoeies . Br ochsenkraut. Rhizoma bulbi- forme. Sporocarpia ad basin folii vaginati. Sporangia dimorpha in sporocarpiis diversis, alia granuliformia, alia glohosa quadrangularia crusta frustulatim sece- dente induta. — Ein zwiebelartiges Rhizom. Spo- rocarpien an der Basis der scheidenartigen Blätter. Die zweigestalteten Sporangien in verschiedenen Spo- rocarpien, einige körnerartig, andere kuglicht , vier- kantig, mit einer stückweise abgehenden Schaale be- kleidet. 1. /. lamstris Linn. See Br. Fol, semiteretia subu- O. III. Lycopodiaceae. 5 lata. — Blätter halbrund pfriemig. An Landseen im siidl. und mittl. besonders westl. Europa. * O. III. Lycopodiaceae. Caulis fasciculo lignoso centrali ramis non e gemma oriundis. Sporangia sae|>e dimorpha/ in caule posita nuda. — Der Stamm hat in der Mitte einen Holzbün- del; die Aeste kommen nicht aus einer Gemma her- vor. Die Sporangien oft zweigestaltet , am Stamme sitzend, uneingeschlossen. Alle strauchartig. 1. Ly copodium. Bärlappe. Sporangia axilla- ria_, alia reniformia subbivalvia, alia 3—4 cocca saepe deficientia. — Sporangien in d. Blattwinkeln, einige liierenformig, fast zw ei k lappig, andere 3— 4kernig, oft fehlend. 1. L. clavatum Linn. Keulenförmiger B. Cau- lis repens, rami adscendentes. Folia conferta linearia incurva setigera. Spicae geminatae in pedunculo bi- fido; bracteae ovales acuminatae eroso-denticulatae. — Stamm kriechend, Aeste aufsteigend. Blätter dicht- stehend, linienförmig, gekrümmt, borstig. Aehren 2, auf einem 2theiligen Stiele; Bracteen eiförmig, zuge- spitzt, zerrissen gezähnelt. Im nördl. Europa, an un- fruchtbaren Orten. Semen. Lycopodii. off. 2. L . complanatum Linn. Ab ge flacht er B. Cau- lis erectus, ramis compressis dichotomis. Folia qua- driiäria, lateralia latiora apice patentia, lateralia su- perlicialia angustiora tota adpressa. Spicae quatuor in pedunculo bis bifido ; bracteae ovales acuminatae. — St. aufrecht; Aeste zusammengedrückt, zweitheilig. Blät- ter vierzeilig, die seitensteheuden breiter, an d, Spitze abstehend, die mittlern schmaler, ganz angedrückt. 4 Aehren auf einem 2 mal 2theiligen Stiele. Im nördli- chen Europa, an unfruchtbaren Stellen, im mittl. auf Alpen. * 3. L . alpimim Linn. Alpen B. Caulis erectus ra- mis confertis dichotomis. Folia quadrifaria ohlonga adpressa. Spicae solitariae sessiles et subsessiles; bracteae ovales acuminatae. — Stamm aufrecht mit 6 CI. III. Filices. dicht zusammenstehenden zweitheiligen Aesten. Blät- ter in 4 Reihen , länglich, angedrückt. Aehren ein- zeln ohne Stiel oder kaum gestielt ; Bracteen eiförmig, zugespitzt. Auf Alpen im mittl. u. nördl. Europa. 4* L. annotinum Linn. Sprossender B. Caulis repens, ramis adscendentibus basi bipartitis. Folia 5- faria linearia squarrosa apice serrulata. Spicae solita- riae sessiles; bracteae ovales acuminatae eroso-denti- culatae. — Stamm kriechend; Aeste aufsteigend, an der Basis zweimal zweigetheilt. Blätter in fünf Rei- hen, linienförmig, sperrig abstehend, an d. Spitze fein gesägt. Aehren einzeln, stiellos. Bracteen eiförmig, zugespitzt, ausgefressen gezähnelt. Im nördl. Europa, im mittl. auf Alpen. 5. L. inundatum Linn. Sumpf B. Caulis repens, ramis adscendentibus simplicibus. Folia 5 faria li- nearia patentia integerrima. Spicae solitariae sessi- les; bracteae foliis conformes magis confertae. — Stamm kriechend. Aeste auf steigend, einfach. Blätter bzeilig, linienförmig, abstehend, ganzrandig. Aehren einzeln; Bracteen den Blättern gleich, dichter stehend. Im nördl. Europa, im mittl. auf Alpen. 6. Tu. selaginoides Linn. Borstenzähniger B. Caulis repens, ramis adscendentibus simplicibus. Fo- lia sparsa lanceolata patentia ciliato-serrata. Spicae solitariae sessiles; bracteae foliis conformes. Fructus dimorphi. — Stamm kriechend, Aeste einfach, auf- steigend. Blätter zerstreut, lanzettförmig, abstehend, gefranst gesägt. Aehren einzeln, ungestielt. Bracteen den Blättern gleich. Früchte zweigestaltet Im nördl. Europa im mittl. auf Alpen. 7. Li. Selngo Linn. Tannen B. Caulis erectus di- chotomus ramis fastigiatis. Folia octo faria lineari-lan- ceolata acutata integerrima superne patula. Sporangia axillaria. — Stamm aufrecht, zweitheilig, mit gleich hohen Aesten. Blätter in 8 Reihen, linien - lanzettför- mig, gespitzt, ganzrandig, nach oben abstehend. Spor- angien in den Blattwinkeln. Im nördlichen Europa in Wäldern, im südl. auf Alpen. 8. Li. helveticum Linn. Schweitzer B. Caules di- chotomi cum ramis repentes. Folia lateralia semicor- data ohtusiuscula obscure denticulata, superficialia al- terna disticha ovato-oblonga obtusa. Fructus dimor- phi. — Stämme zweigetheilt , mit den Aesten krie- chend. Seitenblätter halbherzlörmig, stuinpflich, un- deutlich gezähnelt ; die oberflächlichen wechselnd, 2- 0. IV. Ophioglosseae. 7 reihig, eiförmig’, länglich, stumpf. Früchie zweige- staltet. Auf den Alpen in der Schweiz und den an- grenzenden Ländern. — L. denticulatum Linn. diff foliis lateralibus ovatis subcordatis denticulatis, su- perficialibus ovatis acutis. In Europa australi ad vias. 0. IV. Opliioglosseae. Scapus e rhizomate saepe petiolo adnatus. Sporau- gla scapo imposita in spicas digesta absque annulo et cingulo. — Schaft aus dem llhizom, oft an d. Blatt- stiel angewachsen. Die Sporangien auf dem Schafte sitzend, in Aehren, ohne Ring u. Gürtel. Perennirend. 1. Ophioglossum, Natter zunge. Sporangia disticha in spica simplici inter se conuata. — Spor- angien in 2 Reihen, an einer einfachen Aehre, unter- einander verwachsen. 1. Ck vulgatum Linn« Gemeine N. Scapus petiolo accretus. Folium ovale obtusum venis arcte reticula- ris. — Schaft an dem Blattstiel angewachsen; das BlaU eiförmig, stumpf cas Adernetz mit engen Ma- sche Im mittl, u. nordl. Europa, auf sumpfigen u. war m Wiesen. — O. lusilanicum Linn. di ff. fol. laue tis multo angustioribus. Ad vias sabulosas in Lusitama. ii* Boirychium , Mondraute. Sporangia in spica »osa distincia. — Sporangien in einer ästi- gen A.mre, von einander getrennt. 1. B. Bunarin Swartz. Gemeine M. Scapus pe- tiolo accretus. Folium pinnatum, pinuis ciuieiforinibus inciso-crenatis. — Der Fruchtstiel am Blattstiel an- gewachsen. Das Blatt gefiedert; die Blättchen keil- förmig, eingeschnitten gekerbt. Im mittl. und nördl. Eur., an trocknen Hügeln. Osmunda Lunaria Linn — B . rutaceum Swartz diff. fol. bipinuatifidis, laciniis emarginato-bi-tridentatis. In Eur. magis orientali et boreali. An var? — B. matricarir folium Willd. diff. scapo lihero, fol. bipinnatis, foliolis oblongis obtusis dentatis. Iu Eur. magis orientali. 8 CI. HI. Filices. O, V. Anemiaceae. Scapus e rhizomate semper petiolo adnatus. Spo* rangia scapo imposita, vertice striato (initio annuli s. cinguli). — Schaft aus dem Wurzelstock, immer an dem Blattstiel gewachsen. Sporangien auf d. Schaft, mit gestreiftem Scheitel, der Anfang eines Gürtels oder Ringes. Immergrünend. 1. Anemia , Anemie. Sporangia in spica ra<- mosa. — Sporangien in einer ästigen Aehre. 1. A. Phyllitidis Swartz. Feinkerbige A. Fo- lia pinnata, pinnis oblongo-lanceolatis inaequaliter ser- rulatis glabris^ petiolo glabro. — Blatter gefiedert; Blättchen länglich lanzettförmig, ungleich fein gesägt, an d. Basis gerundet, glatt; Blattstiel glatt. Im wäi> mern Amerika. Scapi bini petiolo adnati. O. YI. Marattiaceae. Sporangia paginae frondis #) inferiori adnata, di- sticha sorum constituentia saej^e in sporocarpium con- nata. — Sporangien an d. unteren Fläche des Wedels gewachsen, in 2 Reihen, einen Fruchthaufen bildend, oft in ein Sporocarpium verwachsen. Immergrünend. 1. Maratiia . Mara ttie. Sporocarpia in fiuibus nervorum lateralium. — Sporocarpien an den Enden der Seitennerven. 1. M. fraxinea Willd. Eschen M. Frons hipin - nata; pinnae lanceolatae acmninatae cuneatae; rachis laevis nuda. — Wedel zweigefiedert; Federstücke lanzettförmig, zugespitzt, keilförmig; Spindel völlig glatt und nackt. Auf d. Mauritius Insel. 2. Angiopteris Palm^nfarrn. Sori in finibus *) Frons, Wedel ist ©ine völlige, innige Verbindung von Blatt und Schaft. (X YII. Osrrmndaceac. 9 nervorum lateralium. — Fruchthaufen an den Enden der Seitennerven. 1. A . erecta Hoffm. Aufrechter P. Caulis arho- reus. Frondes bipinnatae; pinnae lanceolatae acumi- natae apice serratae. — Strunk baumartig'. Wedel zweifach gefiedert; Federstücke lanzettförmig, zuge- spitzt, an der Spitze gesägt. Auf den Societätsinseln und den Marianen. O. VII. Osmundaceae. Sporangia paginae frondis inferiori adnata, vertice striato aut tuberculo laterali (initio cinguli). — Spor- angien an d. unteren Fläche des Wedels gewachsen, m, gestreiftem Scheitel oder einer Seitenerhöhung', als Anfang eines Gürtels. Immergrün; in kälteren Ge- genden perennirend, 1. Osmunda , Osmunde» Sori subglobosi de- mum confluentes ad marginem pinnarum, contractione spicas mentientium. Sporangia tuberculo laterali. — Fruchthaufen fast rund, endlich zusammenfliessend, am Rande der Federstücke, die durch Zusammenzie- hung Aehren darstellen. Sporangien mit einem Sei- tenhöcker. 1. 0. regalis Linn. Königs O. Frondes bipinna- tae; pinnulae lanceolatae subintegerrimae, basi inferne auriculatae, superiores plus minus fructificantes. — Wedel zweigefiedert ; Federstücke lanzettförmig, fast ganzrandig, an der Basis nach unten geöhrt; d. obern mehr oder weniger fruchttragend. In waldigen Süm- pfen des nördl. Europa. 2. Mohria . Mohrie. Sporangia ad marginem foliorum reflexum sparsa, vertice striato. — Sporan- gien am zurückgebogenen Rande d. Blätter zerstreut, mit gestreiftem Scheitel. 1. M. ihuri fraget Swartz. Weihrauch M. Fron- des bipinnatae, pinnulae dentalo-incisae subtus squa- 10 CI. III. Filices. xnosae. — # Wedel zweigefiedert; Federstücke gezähnt eingeschmtten, unten schuppig. Am Cap. Polypodiuin Cafrorum Thunb. Adiantum Cafrorum Linn. 3. Lygodium* Rutenfarrn. Sporangia bise- rialia in dentibus foliorum spicas breves mentientia, vertice striato. — Sporaugien in zwei Reihen, an d. Zahnen der Blatter gleichsam kurze Aehreu darstel- lend, mit gestreiftem Scheitel. 1 . L. jnponicum Swartz. Japanischer R. Stipes flexuosus scandens. Frondes bipinnatifidae, pinuae fer- tiliuin palmato-tripartitae, lacinia media producta, ste- rilium crenatae et serrulatae. — Stiel gebogen, klet- ternd. Wedel zweifach fiederförmig; Federstücke d. fruchtbaren handförmig, dreitlieilig, der mittlere Lap- pen verlängert; der unfruchtbaren gekerbt und fein gesägt. In China, Japan. Hydroglossum japonicum Willd. Ophioglossum japonicum Thunb. 4. Schizaea . Schizaee. Stipes elongatus apice frondem brevem pinnatam gerens. Sporangia biserialia in pinnis reflexis. — Stiel lang, an der Spitze einen kurzen fiederförmigen Wedel tragend. Sporaugien in zwei Reihen auf den zurückgebogenen Federstücken. 1. S . pectmata Thunb. Kammförmige Sch. Pin- liae spicigerae utrinque quindenae; stipes simplex in- curvus. — Aehrentragengende Federstücke, auf jeder Seite fünfzehn; Stiel einfach, krumm. Am Cap. Acro- stichum pectinatum Linn. 0. VIII. Gleicheneae. Stipes semel aut repetito bipartitns in frondes duas oppositas transiens. Sporangia cingulata #) paginae inferior! frondis adnata. — Stiel einmal oder öfter zweitheilig, in zwei entgegengesetzte Wedel überge- *) Ein Gürtei ist eine verdickte Haut die durch gedrängtere ÄTcrven entsteh!. O. IX. Polypodiaceae. 11 heml. Sporangien mit einem Gürtel, auf der untern Fläche des Wedels. Immergrün end. 1 . Gleichenia, Gleichenie. Sporangia stella- tim posita frondi immersa. — Sporangien sternför- mig gestellt, in einer Yertiefung des Wedels. 1. 6r. polypodioidcs Sw. Engelsüss Gl. Froncles bipinnatifidae glabrae, pinnulae subtriangulares. Spo- rangia terna. — Wedel zweifach fieder förmig, glatt; Federstücke fast dreieckig. Sporangien zu 3. Am Cap. 1. Mertensia • Mertensie. Sporangia stella- tim posita frondi non immersa. — Sporangien stern- förmig gestellt, nicht in einer Yertiefung des Wedels. 1. M. dichotoma Willd. Zweigeteilte M. Sti- pes glaber. Frondes bipinnatifidae, pinnulae lineares obtusae subtus glaucae. — Stiel glatt. Wedel zwei- fach fiederförmig; Federstücke linienförmig, stumpf, unterhalb blaugrau. In Japan, Ceylon,, Amboina, d. Societats-Inseln. O. IX. Polypodiaceae. Sporangia annulata *), paginae frondis inferiori adnata. — Sporangien geringelt, auf der untern Seite des Wedels. 1. JPolybrotrycu Aehrenfarrn. Frondes fruc- tiferae absque expansione foliacea. Sporangia rachi pinnarum pinnularumque contortae dense innata. In- dusia nulla. — Die fruchttragenden Wedel haben keine blattartige Ausbreitung, Sporangien d. Spindel der Federstücke dicht aufgewachsen. Keine Frucht- hüllen. 1. JP. osmundacea Humb. Osmunden A. Frondes steriles subbipinnatae, pinnae ovato-lanceolatae laciniis obtusis crenulatis; fertiles tripinnatae. — Unfrucht- Ein Ring, annulus, ist eine Rohre mit Querwänden, wo die näher gerückten Querwände wiederum Querringe bilden. 12 CI. III. Filices. bare Wedel fast doppelt gefiedert; Federstücke eiför- mig lanzettförmig, mit stumpfen fein gekerbten Lap- pen; die fruchtbaren dreifach gefiedert. In Süd- Ame- rica hei St. Cruz und Caripe. -2. Onoclea Fühlfarrn. Frondes fructiferae pinnulis omnibus ejusdem pinnae reflexis in sporocar- pium globosum, irregulariter multiloculare^ margine membranaceo indusiiformi connatis, dissepimemtis quo- que submembranaceis et indusiiformibus. Sporangia receptaculo filiformi impositaj in singulo loculo unico ad parietem externum posito. — An dem fruchttra- genden Wedel sind alle'Federstückchen eines u. des- selben Federstücks zurückgeschlagen und in ein ku- gelförmiges Sporocarpium durch einen häutigen Frucht- hüllenartigen Rand verwachsen, welcher inwendig unregelmässig in mehrere Fächer getheilt ist, durch zarte Fruchthüllenartige Scheidewände. Die Sporan- gien stehen auf fadenförmigen Behältern und in jedem Fache befindet sich einer, nach d. äussern Wand hin- gestellt. — Der Wedel der Polypodiaceen besteht aus dem Blatte und dem Schaft. Hier sind die Blättchen eines Federstücks zurückgebogen und in ein Sporo- carpium verwachsen. Die innern Ribben zum Schaft gehörige haben sich getrennt unb bringen Sporaugien hervor. Mit ihnen zugleich hat sich die innere Blatt- fläche ebenfalls zum Schaft gehörig gelöset, zurückge- schlagen und bildet so die Fächer des Sporocarpium, 1. O. sensibilis Linn. Empfindlicher F. Frondes subbipinnatae, pinnae pinnatifidae, basi saepe pinna- tae, pinnae laciniae subtriangnlares. — Wedel fast zweigefiedert; Federstücke fiederförinig, an der Basis oft gefiedert; Lappen fast dreieckig. Im wärmern nördl. Amerika. 5. Struthiopieris> Straussenfarrn. Frondes fructificantes, pinnulis reflexis margine membranaceis O. IX. Polypodiaceae. 13 indusiiformibus, sororum seriem utrinque juxta costam pinnae positain includentibus, intus septis irregulari- bus distinctam. Sori globosi conferti et continui in- dusiis e medio erumpentibus fasciculatis piliformibus. — An den fruchttragenden Wedeln sind die Feder- stücke am Rande häutig, Fruchthüllenartig, zurückge- schlagen und schliessen von jeder Seite d. Ribbe eine Reihe von Fruchthaufen ein, welche unregelmässige Scheidewände durchziehen. Fruchthaufen kugelför- mig, dicht zusammenhängend, mit Fruchthüllen, die aus der Mitte hervorbrechen, biischeligt und haar för- mig sind. ]. St. germanica Roth. Deutscher Str. Frondes steriles pinna tifidae, pinnulae oblongae basi lata sub- iutegerrimae acutiusculae. — Unfruchtbare Wedel 2- fach fiederförmig; Federstücke länglich m. breiter .Ba- sis, fast ganzraudig, ziemlich spitz. Im mittl. und nÖrdl. Europa. 4. Allosorus. Häufelfarrn. Sori subrotundi seriati confluentes, limbo pinnulae utrincpie reflexo initio inclusi, tum patente reclusi, margine limbi membranaceo indusiiformi. — Fruchthaufen fast rund, in einer Reihe, zusammenfliessend , von dem auf bei- den Seiten zurückgeschlagenen Rande d. Federstücks im Anfänge eingeschlosseu dann, nach geöffnetem Rande, frei; die äussere Einfassung des Randes häu- tig und Fruchthüllenartig. 1. A . crispus Bernhardi. Krauser H. Frondes bi- pinnatae, sterilium pinnae cuneiformes antice incisae, fertilium lineares. — Wedel zweifach gefiedert, der unfruchtbaren Federstücke kegelförmig , vorn einge- schnitten, der fruchttragenden linienförmig. Auf Al- pen und Ge.birgen in ganz Europa. Osmunda crispa Linn. Pteris crispa Swartz. 5. Loinaria. Lomarie. Sorus linearis conti- «uns secundum costam utrincpie decurrens. Indusium 14 CI. III. Filices. e pagina iuferiori frondis utrinque reflexa soriun in- cludens. — Ein linienförmiger ununterbrochener Fruchthaufen, zu beiden Seiten d. Ribben hinlaufend. Fruchthüllen aus der untern Fläche des Wedels, wel- che von beiden Seiten zurückgebogen, den Fruchthau- fen einschliesst. — Die Fruchthülle gehört zum Schaft und hat sich hier von dem Blatte gesondert, welches besonders an d. Basis d. Federstücks zu erkennen ist. 1. Li. attenuata Willd. Yersch malerte L. Frou- des pinnatae, sterilium pinnae e basi lata lanceolatae acutaeintegerrimae, summae conflueiites ; fructiferarum lineares attenuatae. — Wedel gefiedert; Federstücke der unfruchtbaren aus einer breiten Basis lanzettför- mig, spitz, gauzrandig; die obern zusammenfliessend; der fruchtbaren linienförmig, an der Spitze verschmä- lert. Auf d. Mauritiusinsel. 2. ih. Spicant Desvaux. Spicant L. Frondes pro- funde piunatifidae, pinnulae sterilium e basi dilatata lanceolatae iutegerrimae acutae subfalcatae superne et inferne sensim decrescentes; fructiferarum lineares. — Wedel tief fiederförmig; Federstücke der unfrucht- baren aus breiter Basis lanzettförmig, gauzrandig, spitz, fast sichelförmig, oben und unten langsam ab- nehmend; der fruchtbaren linienförmig. Im nördl, Europa. Osmunda Spicant Linn. Struthiopteris Spi- cant Weis. Onoclea Spicant Hoff in. Blechnum Spi- cant Roth. Blechnum boreale Swartz. 6. Pteris. Flügelfarrn. Sorus linearis con- tinuus marginalis. Indusium e margine frondis initio reflexum. — Ein linienförmiger ununterbrochen am Rande hinlaufender Fruchthaufen. Fruchthülle aus d. Rande des Wedels Anfangs zurückgeschlagen. 1. Pt. ensifolia Desf. Schwert blättriger Fl. Frondes pinnatae, pinnae lineari- lanceolatae basi su- perue auriculatae longe acutatae. — Wedel gefiedert. Federstücke linienformig-lanzig, an d. Basis oben ge- öhrt lang gespitzt. Im nördl. Africa, Spanien. 2. Pt. longrfolia Linn. Langblät tri g er Fl. Fron- des pinnatae, pinnae basi subauriculato - cordatae ser- rula tae, stipiteque rachique hirtis. — Wedel gefie- 15 O. IX. Polypodiaceae. der t; Federstücke an der Basis fast geöhrt, herzför- mig1, fein gesägt. Stiel und Spindel kurzhaarig. Im wännern Amerika, 3. J ?t.serrulata Lina. Gesägter Fl. Frondes pin- natae, pinnae lineares decurrentes, inferiores triparti- tae, steriles acutae serratae fructiferae integerrimae apice serratae. — Wedel gefiedert; Federstücke linien- förmig, herablaufend; die untern dreitheilig; die un- fruchtbaren spitz gesägt, die fruchttragenden ganzran- dig, an der Spitze gesägt. In Japan, China, Ceylon. 4. JPt. cretica Linu. Cretischer Fl. Frondes pin- natae, pinnae petiolatae lanceolatae breyiter acutatae serrulatae, inferiores geminae ternaeve. — Wedel ge- fiedert; Federstücke gestielt, lanzettförmig, kurz ge- spitzt, fein gesägt; die untern zu zwei oder drei. Im südl. Europa, Candien, Arabien. 5. j Ft. arguta Ait. Scharfgesägter Fl. Frondes hipinnatifidae, pinnae suboppositae , infima hipartita, laciniae lauceolatae acutae argute serratae; petiolus laevis. — Wedel zweifach fiederförmig; Federstücke fast entgegengesetzt ; das unterste zweigetheilt ; Lap- pen lanzettförmig, spitz, scharf gesägt; Stiel glatt. Im südlichsten Europa, auf den Canarischen Inseln ^ den Azoren. 6. Pt. aqmlina Linn. Adler Fl. Frons stipite tripartito, rami bipinnati, pinnae summae integrae, superiores basi, inferiores totae pinnatifidae, laciniae oblong ae. — Stiel dreitheilig; Aeste zweigefiedert; die obersten Federstücke unzertheilt; die obern an d. Basis, die untern ganz fiederförmig; Lappen länglich, stumpf. Durch ganz Europa, an waldigen, unfrucht- baren Orten in N. Asien u. N. America. 7. Casseheera . Kassebeera. Sori oblongi marginales binatim approximati sub frondis crenis re- flexis tandem confluentes. Indusia sub margine cre- milarum adnata linearia angusta. — Fruchthaufen länglich, am Rande, zu zwei genähert, unter den zu- riickgeschlagenei^ Kerben des Wedels, endlich zusarn- menfiiessend. FrucAthüllen unter dem Rande der Ker- ben angewachsen, linienförmig und schmal. 1. C • irip/iyJla Kaulf. Dreiblättrige K. Frons ternata, pinnae oblongae acuminatae sessiles. — We- 16 CI. III. Filices. del dreifach. Federstücke ländlich, zugespitzt, unge- stielt. Bei Montevideo. Adiautum triphyllum Smith* Willd. 8. TJndsaea, Lindsaee. Sorus linearis conti- liuus submarginalis. Indusium laterale interne adna- tum. — Fruchthaufen linienförmig, fast am Rande. Fruchthülle an d. Seiten nach innen angewachsen. Die Fruchthülle ist fast blattartig, nur der Rand häutig u« Fruchthüllenartig, so dass der Fruchthaufen in einer Duplicatur des Blattes zu liegen scheint, und der häu- tige Rand die Fruchthülle zu bilden. 1. L. linearis Willd. Linienförmige L. Frons pinnata , pinnae oppositae cuneatae semiorbiculatae margine membranaceo denticulato. — Wedel gefiedert; Federstücke entgegengesetzt, keilförmig, halbrund, in. häutigem gezahnelten Rande. In N. Holland. L. lu- li ata Willd. aber die halbmondförmige Gestalt rührt bloss von einer Biegung her. 9. Ceratopteris. Hornfarrn. Sporangia ner- vis longitudinalibus frondigf disperse adnata. Indusia e margine frondis connata rima longitudinali dehiscen- tia. — Sporangien entspringen aus den Längsnerven des Wedels zerstreut. Hüllen aus d. Rande des We- dels zusammengewachsen , in d. Mitte durch eine Ri- tze der Länge nach aufspringend« 1. C . thalictroides Brongn. Thalietrum H. Fron- des compositae-supradecomposilae, sterilium laciniae oblougae obtusae, fertilium lineares. — Wedel zusam- mengesetzt und wiederholt; die Lappen der unfrucht- baren länglich, stumpf; der fruchtbaren linienförmig. In stehendem Wasser in Ostindien. Achrostichum tha- lictroides Linn. Acr. siliquosum ej. Pteris thalictroi- des Swartz. Ellobocarpus oleraceus Kaulf. 10. Viitaria. Rindenfarrn. Sorus linearis marginalis et submarginaliscontinuus. Indusium utrin- que adnatum medio dehiscens. — Ein linienförmi- ger ununterbrochener Fruchthaufen am Rande u. fast O. IX. Polypodiaceae. 17 am Ramie. Fruchthülle auf beiden Seiten angewach- sen, in der Mitte sich öffnend. 1. V. lineata Swartz. Liniirter R. Frondes li- neares longissiinae pendulae marginales. — Wedel li- nienförmig, sehr lang herabhängend. Im wärmern America. 11. Taenitis . Bandfarrn. Sorus linearis cotinuus rarius interruptus inter costam et marginem fromlis. Indusium nullum. — Ein linienförmiger un- unterbrochener, selten unterbrochener Fruchthaufen zwischen der Ribbe und d. Rande des Wedels. Keine Fruchthülle. 1. T. blechnoidcs Willd. Blech n um B. Frondes pinnatae, pinuae lineari-lanceolatae integerrimae gla- brae. — Wedel gefiedert; Federstücke liuien-lanzett- förmig, ganzrandig, glatt. In Ostindien. Taenitis pte- roides Schkuhr. Pteris blechnoides Willd. 12. Blechmim . Ribbe nfarrn. Sorus linearis continuus costae pinnularum parallelus et approxima- tus. Indusium laterale externe adnatum. — Frucht- haufen linienförmig, ununterbrochen, der Ribbe der Federstücke parallel und genähert. Fruchthülle an d. Seite auswärts angewachsen. 1. Bl. occidentale Sw. Westindischer R. Fron- des pinnatae,, pinnae oppositae lanceolatae subinteger- rimae basi dilatatae, superiores coadunatae. Sori utrin- cjue confluentes. — Wedel gefiedert; Federstücke ent- gegengesetzt, lanzettförmig, fast ganzrandig, an der Basis erweitert; die obern vereinigt. Fruchthaufen von beiden Seiten zusaminenfliessend. Iin wännern America. 13. Jf^oodwardia. Wood war die. Sori ob- longi seriati utrinque costae approximati et para]leli. Indusium externum e pagina interna frondis sorum subtus cingens et excipiens; internum laterale externe adnatum sorum supra tegens. — Fruchthaufen läng- lich in Reihen, auf beiden Seiten der Ribbe genähert Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 2 18 CI. III. Filices. und parallel. Die äussere Fruchthülle aus dem innem Theile des Wedels umgiebt den Fruchthaufen von un- ten, die innere steht an den Seiten, ist angewachsen und umgiebt den Fruchthaufen von oben. 1. radicans Sw. Wurzelnde W. Frondes pinnatifidae et bipinnatifklae; pinnae longe acuininatae, piiinulae lanceolatae argute serrulatae. — Wedel fie- derförmig u. zweifach fiederförmig. Federstücke lang zugespitzt; Federstückchen lanzettförmig, scharf ge- sagt. Im südl. Europa, Madeira, Teneriffa. 14. Gramndtis . Strichfarrn. Sori oblongi costae frondis oppositi paralleli aut obliqui. Indusia nulla. — Fruchthaufen länglich, an der Ribbe des Wedels liegend, parallel oder schief. Keine Frucht- hüllen. 1. Gr . linearis Swartz. Linienförmiger Str. Frondes lineares acuininatae integerrimae , stipitibus pilosis, Sori oblicpii. — Wedel linienförmig, zuge- spitzt, ganzrandig; Stiele haarig. Fruchthaufen schief. Auf Jamaica. Asplenium angustifoliuin Jacq. Poly- podiurn gramineum Sw. 15. Xiphopteris. Schwertfarrn. Sori oblongi obliqui ad costam positi in apice folii incurvato mar- gine reflexo. — Fruchthaufen länglich, schief an der Ribbe gestellt, an den gekrümmten Spitzen des am Rande zurückgeschlagenen Blattes. 1. X, serrulata Kaulf. Gesägter Schw. Rhizoma adscendens filiforme. Frondes lineares serratae, apice fructificaute integerrimo. — Rhizom fadenförmig, auf- steigend. Wedel linienförmig, gesägt; die fruchttra- gende Spitze ganzrandig. Auf Jamaica u. in N. An- dalusien. Acrostichum serrulatum Swartz. Asplenium serrulatum ej. Grammitis serrulata Willd. 16. Antrophyum . Nervenfarrn. Sori linea- res venis frondis reticulatis immersi. Indusium utrin- que adnatum medio solutmn. — Fruchthaufen linien- förmig, den netzförmigen Adern des Wedels einge- 0. IX. Polypodiaceae. 19 senkt. FruchthiiUen auf beiden Seiten angewachsen, in der Mitte gelöst. 1. A. pumilum Kaulf. Kleiner N. Frondes costa- tae, steriles oblongae obtusiusculae , fertiles lanceola- tae acutae. Sori interrupti. — Wedel ohne Mittel- ribbe ; die unfruchtbaren länglich, ziemlich stumpf; die fruchtbaren lanzettförmig, spitz. Fruchthaufen un- terbrochen. Auf der Insel Bourbon. Hemionitis im- raersa Willd. 17. Hemionitis . Aderfarrn. Sporangia sparsa venis frondium reticularis insidentia. Indusia nulla. — Sporangien sitzen zerstreut auf d. netzförmigen Adern des Wedels. Keine FruchthiiUen. 1. H pahnata Linn. Fiin f lappig er N. Frondes cordatae 51obae grosse crenatae hirsutae. — Wedel herzförmig, fünflappig, grob gekerbt, rauh. Auf den Antillen und bei Caracas. 18. Gymnogramma. Nacktfarrn. Sporangia nervis dichotomis frondis insidentia tandem densiora. Indusium nullum. — Sporangien sitzen auf den zwei- getheilten Nerven des Wedels, endlich dichtstehend. Keine Fruchthüllen. 1. G. leptophylla Desvaux. Zart blättriger N. Frondes pinnatae et bipinnatae; pinnulae cuneiformes apice iucisae et trifidae. — Wedel gefiedert u. 2 fach gefiedert; Federstücke keilförmig, an der Spitze ein- geschnitten und drei th eilig. Im wärmern Europa. Po- lypodium leptophyllum Linn. Grammiris leptophylla Sw. Willd. 19. Pityrogramma. Kleienfarrn. Sporangia nervis frondium insidentia e furfure erumpentia. In- dusia nulla. — Sporangien sitzen auf den Nerven d. Wedel u. brechen aus einem kleiigen Ueberzuge her- vor. Keine Fruchthüllen. 1. P. chrysophylla . Goldblättriger Kl. Frondes bipinnatae, pinnae superne confluentes crenato-pinna- tifidae subtus aureae. — ■ Wedel zweigefiedert; Feder- stücke nach oben zussammenfliessend, gekerbt, fieder- 2 * 20 CI. III. Filices förmig*, unten goldfarben. Im warmen America. Gym- nogramina chrysophyllum Kaulf* Acrostichum chryso- phyllum Swartz. 2. P. calomelas. Schwarz stieliger Kl. Fron- cles bipinnatae, pinnae superne confluenles lanceolalae serratae incisae et pinnatifidae subtus albae. — We- del zweigefiedert; Federstiicke nach oben zusammen- fliessend, gesagt, eingeschnitten und fiederförmig, un- ten weiss. Im wärmern America. Gymnogramma ca- lomelanos Kaulf. Acrostichum calomelauos Linn. 20. Ceterach. Ceterach. Sporangia neryis imposita tandem densiora inter squamas erumpentia. — Sporangien auf d. Nerven endlich dichtstehend, zwi- schen Schuppen hervorbrechend. — Die Gattung ist wesentlich noch weniger von Gymnogramma unter- schieden als Pityrogramma. 1. (?. ojficrnarum Willd. Officineller C. Fron- des pinnatifidae, pinnulae alternae fere aequi latere tri- anguläres obtusae; squamae integerrimae. — Wedel fiederförmig; Federstiicke wechselnd, fast gleichseitig dreieckig, stumpf; Schuppen ganzrandig. Im mittlern und südl. Europa. Asplenium Ceterach Linn. Grain- rnitis Ceterach Swartz. — C. canariensis Willd. diff. magnitudine pinnulis longioribus inaequilatere trian- gularibus, squamis denticulatis. In Cauariis. Asple- nium aiireum Ca van. Asplenium latifolium Bory. Gramm! tis aurea Sw. 2. C. Marantae Decand. Maranta’s C. Frondes bipinnatae, pinnulae obtusissimae, superiores sensim decrescentes integrae, inferiores rotundate crenatae et crenato-piunatifidae ; squamis fulvis. — Wedel zwei- gefiedert; Federstücke sehr stumpf, die obern nach u. nach abnehmend, ungetheilt, d. untern rund, gekerbt und gekerbt fiederförmig; Schuppen gelbbraun. Im südl. Eur. u. auf den Canarischen Inseln. Acrostichum Marantae Linn. Acr. canariense Willd. Cincinnalis Marantae Desvaux. 21. Notochlaena. Wollfarrn. Sporangia ner- vig imposita ad fines praesertim unde marginalia et submarginalia sub lana densa erumpentia. — Sporan- gien auf den Nerven, besonders an ihren Enden daher O. IX. Polypodiaceae. 21 randstehend oder fast randstehend , unter einer dich- ten Wolle hervorb rechend. 1. JV. lanuginosa R. Brown. Langwollige N. Frondes pinnatae, pinimlae obtusissimae rotimdate cre- liatae et crenato-pinnatifidae utrinque lanuginosae. — Wedel zweigefiedert; Federstücke sehr stumpf, rund gekerbt und gekerbt fiederförmig, auf beiden Seiten dicht wollig. Im südl. Europa u. N. Africa. Acrosti- chum velleum Ait. Acrostichum lanuginosum Desf. Acr. Marantae Enc, meth. Cincinualis yellea Desv. 22. Hymenolepis. Hautfarrn. Sorus linearis continuus in costa appendicis spiciformi. Indusium duplex, exterius margines frondis refiexus conniven- tes inyolyens, interius teuuissimum squamatim sece- dens. — Fruchthaufen linienförmig, ununterbrochen auf der Ribbe eines ährenförmigen Anhangs. Frucht- hiille doppelt; die äussere umhüllt die zurückgeboge- nen und zusammengeneigten Ränder des Wedels, die innere ist sehr zart und geht schuppenweise ab. 1. H. ophioglossoides Kaulf. Natterzungen H. Frons lanceolata utrinque attenuata, appendix fructifi- cans linearis. — Wedel lanzettförmig, auf beiden Sei- ten verschmälert, fruchttragender Anhang linienförmig. Auf der Mauritiusinsel und Isle de Bourbon. Acrosti- chum spicatum Linn. Onoclea spicata Swartz. Lo- maria spicata Willd. 23. Cochlidium. Schneckenfarrn. Sorus solitarius oblongus sub apice frondis in costa. Indusia nulla. — Ein einzelner länglicher Fruchthaufen unter der Wedelspitze auf der Ribbe. Keine Fruchthüllen. 1. C. graminoides Kaulf. G rasart i ge r Schn. Fron- des lineares indivisae bifidaeque, apicibus frnctifican- tibus latioribus. — Blätter linienförmig, ungetheilt u. zweitheilig, mit breiterer fruchttragender Spitze. Auf Jamaica 24 Monogrammen Ei n str ichfarrn. Sorus solitarius linearis in apice frondis costae impositus, Indusium est frondis apex complicatus sorum inciu~ 22 CI. III. Filices. dens. — Der Fruchthaufen einzeln an der Spitze des Wedels auf der Ribbe. Fruchthülle aus der zusam- mengefälteten Spitze des Wedels, welche den Frucht- haufen einschliesst- 1. 31. grnmineum Schkuhr, Gras E. Rhizoma fili- forme pilosum repens. Frondes lineari-filiformes inte- gerrimae. — Rhizom linienförmig, haarig’, kriechend. Wedel linien-fadenförmig, ganzrandig. Auf der Mau- ritiusinsel. Pteris graminea Enc. meth. Grammitis pu- mila Sw. Willd. Monogramma lineare Kaulf. 25. Jicvosticliimi. S ta ubfarrn. Sporangia pa- ginam inferiorem frondiuui aut pinnarnm totam aut partim occupantia. Indusia nulla. — Die Sporangien nehmen die untere Fläche der Wedel ganz oder zum Theil ein. Keine Fruchthüllen. 1. A. aureum Linn. Gold St. Frondes pinnatae, pinnae alternae oblongo-lanceolatae integerrimae , basi atteiiuata aequali; superiores fructificantes. — Wedel gefiedert; Federstücke wechselnd, länglich lanzettför- mig, ganzrandig, an der Basis verschmälert gleich; d. obern fruchttragend. Auf den Manillen u. Marianen. Die Spitze sehr veränderlich. 26. j Flatycerium, Platthorn. Sporangia pa- ginam inferiorem frondiuin aut pinnarum totam aut partim occupantia, squamis peltatis intermixta indu- siorum loco. — Sporangien nehmen d. untere Fläche des Wedels ganz oder zum Theil ein, mit schildför- migen Schiqrpen vermengt, statt der Fruchthüllen. 1. PI, alcicorne Blume. Elen PI. Sporophylla reniformia sublobata maxima diu persistentia. Fron- des basi angustata superne dilatata repetito-partita, la- ciniis lanceolatis praesertim fructigeris. — Sporo- phyllen nierenförmig, etwas geläppt, sehr gross, *) Sporophylla nenne ich die ersten Blätter der Farrnkräuter, welche von den folgenden oft sehr verschieden sind, und in der Regel früher absterben als diese. Sie unterscheiden sich von den Samenblättern der Phanerogamen dadurch dass sie sich nicht auf einmal entwickeln, sondern uach und nach. 23 O. IX. Pötypodiaceae. lange bleibend. Wedel an d. Basis verschmälert, oben ausgebreitet, wiederholt getheilt; Lappen lanzettförmige besonders fruchttragend. Im warmem Africa, auf Java, Neuholland. Acrostichum alcicorne Swartz. A. bifurcum Cavan. 27. Acropieris S p i t z e n f a r r n. Sorus conti- nuus utrinque ad apices stipitis expansione foliacea vix ulla. Indusia marginalia interne sohita. — Ein un- unterbrochener Fruchthaufe, auf beiden Seiten d. Stiels, ohne alle blattartige Ausdehnung. Fruchthüllen am Rande nach innen gelost. 1. A. septentri onalis. Nördlicher Sp. Stipites repetito-dichotomi. — Stiele wiederholt zweitheilig. Im nördL Eur. ^ Acrostichum septentrionale Linn. Asplenium septentrionale Sw. 28. Scolopcndrum • II i r s c h z u n g e. Sori linea- res inter nervös laterales costae obliqui paralleli. In- dusia lateralia utrinque adnata. — Fruchthaufen li- nien förmig, zwischen den Seitennerven schief auf die Ribbe, unter sich parallel, Fruchthüllen an der Seite auf beiden Seiten des Fruchthaufens angewachsen. 1. Sc. vulgare Smith. Gemeinere H. Frondes lanceolatae cordatae antice interduin incisae. — We- del lanzettförmige herzförmig , vorn zuweilen einge- schnitten. Im mittl. und stkll. Europa. Aendert oft ab, an den Rändern kraus und an d. Spitze unregel- mässig und monströs ausgeschnitten. Asplenium Sco- lopendrium Linn. — Sc. llemionhis Sw. diff. fron- dium basi hastata, lobis deorsum angulatis. In Eur. australi. 29. Diplaziwn. Doppelfarrn. Sori lineares utrinque nervis lateralibus aduati. Indusia geininata nervo ionata externe soluta. — Fruchthaufen linien- förmig, auf beiden Seiten d. Seitennerven angewach- sen. Fruchthüllen gedoppelt auf d. Nerven nach aus- sen los. I. D. plantagineum Sw. Wegtritts D. Frondes 24 CI. III. Filices. lanceolatae acuminatae repando-serrulatae ; stipites te- tragoni. — Wedel lanzettförmig, zugespitzt, ge- schweift, fein gesägt; Stiel vierkantig. Auf Jamaica. Asplenimn plantagineum Linn. 30. Asplenimn. Streifenfarrn. Sori lineares- ovales nervis lateralibus impositi. Indusia lateralia ex- terne adnata. — Fruchthaufen linienförmig - eiförmig, auf den Seitennerven. Fruchthüllen an d. Seiten äus- serlich angewachsen. 1. A. palmatum Lain. Handförmiger Str. Frons subquinqueloba cordata , lobus intermedius longissi- rnus. — Wedel fast fünf lappig, herzförmig; mittlerer Lappe sehr lang. Im stidi. Europa, N. Africa. 2. A . marinum Linn. Seestrands Str, Frondes pinnatae, pinnae oblongae obtusae crenatae basi su- periore auriculatae inferne excisae. — Wedel gefie- dert; Federstücke länglich, spitz, gekerbt, an der Ba- sis oben geöhrt, unten ausgeschnitten. Im westlichen Europa, nördl. Africa, an Strandfelsen. 3. A. Trichoinanes Linn. Widerthon Str. Fron- des pinnatae^ pinnae subrotuudo - ovales obtusae cre- natae basi exciso-cuneatae, stipites nigresceutes. Sori deinum confluentes. — Wedel gefiedert; Federstücke fast rund oval, stumpf, gekerbt, an der Basis ausge- schnitten keilförmig. Fruchthaufen endlich zusam- menfliessend. An Felsen durch ganz Eur. ^ Yormals officinell. — A. viride Huds. diff. frondium pinnis minus obtusis basi multo magis cuneatis et inde tra- pezoideis, stipitibus viridibus. In Eur. occidentali et australi. — A. Petrnrcae Guerin. diff. pinnis majo- ribus praesertim longioribus basi subcordatis superne subauriculatis, crenatis et crenato - sublobatis. In Eu- ropa australi. A. glandulosum Loisel. 4. A. Ruta muraria Linn. Mauerrauten Str. Frondes basi bipinnatae, superne pinnatae , pinuulae obovatae apice crenatae basi cuneatae. Sori demum confluentes. — Wedel an der Basis zweigefiedert, nach oben gefiedert; Federstücke umgekehrt eiförmig, an d. Spitze gekerbt, an d. Basis keilförmig. Frucht- haufeh fliessen endlich zusammen. Durch ganz Eu- ropa, an Mauern u. Felsen. ^ Vormals officinell. — A , gemanicum Weis. diff. pinnulis oblougis et lau- O. IX. Polypodlaceae. 25 ceolatis apice subincisis. In Eur. magis australi. A. alteriiifoliiun Wulfen. A. Breynii Retzius. 5. A. Adtantum nigrum Linn. Schwarzer Str. Frondes bipinnatae ambitu ovato, pinnulae lanceolatae inciso-pinnatifidae, laciniis acutis, rachi alata. — We- del zweigefiedert, in. eiförmigen Umriss; Federstiicke lanzettförmig“, eingeschnitten fiederförmig, m. spitzen Lappen ; geflügelte Spindel. Im mittl. und siidl. Eu- ropa. ^ Yormals officinell. 6. A. Innceolatum Huds. Lanzettförmig* er Str. Frondes bipinnatae ambitu lanceolato, pinnulae obova- tae argute serratae, inferiores sublobatae, rachis non alata. — yVedel zweigefiedert, von lanzettförmigem Umfang; Federstiicke umgekehrt eiförmig, scharf ge- sägt; die untern fast gelappt; Spindel nicht geflügelt. Im mittl. Europa, besonders England. 7. A. acutum Bory St. V. Spitzer Str. Frondes tripinnatae, ambitu triangulari, acumiuatae, pinnulae acute et profunde inciso-dentatae dentibus subbideuti- culatis. — Wedel dreigefiedert, m. dreiseitigem Um- fange, zugespitzt; Federstiicke spitz und tief einge- schnitten gezähnt, Zähne fast zweigezähnt. In Tene- riffa, Spanien, Ungarn. A. Adiatum nigrum ähnlich. 8. A . Forsteri Sadler. Försters A. Frondes tri- pinnatae, ambitu triangulari basi lata; pinnulae ovato- oblongae basi cuneatae apice rotundate aut obtuse den- tatae. — Wedel dreifach gefiedert, mit dreiseitigem an der Basis breitem Umfange; Federstiicke eiförmig- länglich, an der Basis keilförmig, an der Spitze ge- rundet oder stumpf gezähnt. In Ungarn, 9. A. fissum Kitaib. Gespaltener Str. Frondes tripinnatae, pinnulae tripartitae apice obtusae incisae. — Wedel dreigefiedert; Federstiicke dreitheilig, an d. Spitze stumpf, eingeschnitten. In Croatien. 10. A . fontanum R. Brown. Q u e 1 1 Str. Frondes bipinnatifidae, pinnulae ovatae acutiusculae infima et terminali subtriloba. Sori demuin confluentes. — We- del zweifach fiederförmig; Federstiicke eiförmig*, ziem- lich spitz, das unterste und äusserste fast dreitheilig. Fruchthaufen zuletzt zusammen fliessend. Im mittlern und siidl. Europa. Aspidium fontanum Willd. Poly- podium fontanum Linn? 11. A . Halleri R. Brown. Hallers Str. Frondes bipinnatae, pinnae cuneiformes dentatae; dentibus mn- cronulatis. — Wedel zweifach gefiedert; Federstiicke keilförmig, gezähnt; Zähne stachelspitzig. Im mittl. 26 CK III. Filices. Europa; Aspidium Halleri Willd. Aspidium Halleri Swartz et Auct. Polypodium fontanum Linn? certe Leers. 12. A. Filix femina R. Br. Weiblicher Str. Fron- des bipinnatae, pinnae lanceolatae serrato-incisae, ser- raturis 2— 3fidis acutiusculis. Sori oblongi. — Wedel zweigefiedert ; Federstücke lanzettförmig1, gesagt ein- geschnitten; Sägezähne 2— 4theilig, spitzig. Frucht- häufen länglich. Durch ganz Eur. in Wäldern. Po-> lypodium Filix feinina Linn. Aspidium Filix femina Willd. 31. ATlantodia. Häutchen farrn. Sori ob- longi in lieryis lateralibus. Indusia lateralia fornicata sorum tegentia tandem reflexa. — Fruchthaufen läng- lich, auf den Seitenneryen. Fruchthüllen an d. Seiten gewölbt, d. Fruchthaufen bedeckend, endlich zurück- geschlagen. 1. A . mnbrosa Ivaulf. Schatten H. Frondes tri- pinnatae, pinnulae oblongae decurrentes serratae, ser- raturae inferiores subbidentatae. — Wedel dreigefie- dert; Federstücke länglich, herablaufend, gesägt; die untern Sägezähne fast zweizähnig. Auf Madeira. Aspidium umbrosmn Sw. Willd. Polypodium umbro- sum Ait. — A. axillaris Kaulf. diff. praesertim so- ro solitario ad basin pinnulae. Ibd. Asx>idium axillare Sw. Polyp, axillare Ait. 32. JDoodia. D o o d i e. Sori secundum costam pinnulae seriatim distributi subrotundi oyales et lunii- lati. Indusia lateralia erecta. — Fruchthaufen längs der Mittelribbe des Federstücks der Länge nach ge- ordnet, fast rund oval und halbmondförmig. Frucht- hüllen an d. Seiten aufrecht stehend. 1. D . aspera R. Brown. Scharfe D. Frondes pin- natae, pinnae lanceolatae acutae spinuloso - serrulatae superne et inferne sensim decrescentes ; rachis muri- culata. — Wedel gefiedert; Federstücke lanzettförmig, spitz_, stachlicht gesägt, nach oben und unten langsam abnehmend; Spindel fein stachlicht. In Neuholland. 33. Cystopteris . Blasen farrn. Sori subro- 27 O. IX. Polypodiaceae. tundi plentmque in nervulis pinnularnm et laciniarum rarius secundum costam pinnulae seriatim distributi. Indusia latere adnafa, juniora sorum tegentia, demum reflexa. — Fruchthaufen fast rund, meistens auf den kleinen Nerven der Federstücke oder Lappen, selten längs der Ribbe in Reihen. Fruchthülle an der Seite befestigt j zuerst den Fruchthaufen bedeckend dann zurückgeschlagen. 1. C . fragilis Bernhardi. Zerbrechlicher Bl, Frondes tripinnatifidae, pinnulae inciso-pinnatifidae, la- cinulis angulato-dentatis. Sori demum confluentes. — Wedel dreifach fiederförmig; Federstückchen einge- schnitten fiederförmig', Lappen eckig gezahnt. Frucht- haufen zuletzt gedrängt. In Europa. Polypodiwin fra- gile Linn. Aspidium fragile Willd. Cystea fragilis Smith. 2. C. deniata Hooker. Gezähnter Bl. Frondes tripinnatifidae, pinnulae ovales obtusae basi attenuatae apice obtuse et inaequaliter dentatae, rarius subpinna- tifidae Sori demum confluentes. — Wedel dreifach fiederförmig; Federstücke eiförmig, stumpf, an d. Ba- sis verschmälert, an d. Spitze stumpf u. ungleich ge- zähnt, selten fast fiederförmig. In Grossbritannien. Aspidium dentatum Willd. Cystea dentata Smith. 3. C. alpina Desvaux. Alpen Bl. Frondes amhitu lanceolato tripinnatifidae, pinnulae lanceolatae pinnati- fidae laciniis obtuse dentato-serratis. Sori distincti. — Wedel von lanzettförmigem Umfange, dreifach fieder- förmig; Federstücke lanzettförmig und fiederförmig; Lappen stumpf gezähnt gesägt. Fruchthaufen nicht zusammenfliessend. Auf Alpen im mittl. und nördl. Europa. Polypodium alpinum Linn. Aspidium alpi- num Willd. Yar. latifolia est Aspidium regium Willd. Polypodium regium Linn. — (7. rhaetica diff. piunis a])icibusque longe acutatis. Ibd. Aspidium rhaeticura Willd. Polypodium rhaeticum Linn. — C. montana diff. frondium ambitu triangulari, partitione quadri- pinnatifida. In Alpestribus Europae mediae et austra- lis. Polypodium montanum Haenke. Cyathea montana Roth. Aspidium montanum Willd. 34. Aspidium . Schildfarrn. Sori subrotundi secundum costam frondis et pinnulae rarius secundum 28 CI. III. Filices. nervcs laterales seriatiin distributi. Indasia latere aut medio affixa snperficiaria. — Fruchthaufen fast rund, längs der Ribbe des Wedels oder Federstücks, seltener längs den Seitennerven in Reihen gestellt. Fruchthüllen an der Seite oder in der Mitte befestigt aufliegend. — Sori plerumque uniseriati i. e. Serie unica utrinque ad costam. 1. A. Lonchitis Sw. Scharfer Sch. Frondes pin- natae, piimae lanceolatae falcatae acutae spinulose ser- ratae, basi superiore acute auriculatae inferiore cunea- tae ; subtus cum stipite rachique. squamosae. Sori marginales. — Wedel gefiedert; Federstücke lanzett- förmig, sichelförmig, spitz stachlicht gesägt, an der Basis oben spitz geöhrt, unten keilförmig, auf d. un- tern Fläche wie Stiel und Spindel schuppig. Frucht- haufen am Rande. Auf Alpen im mittl. Europa. Po- lypodium Lonchitis Limi. — A. munitum Kaulf. diff. pinnis basi pinnatifidis. In California d. Chamisso in- venit, in Hungaria Sadler. 2. A . Oreopteris Swartz. Berg Sch. Frondes bi- pinnatifidae, pinnulae subtriangulares acutiusculae in- legerrimae. Sori marginales. — Wedel zweifach fie- derförmig; Federstiickchen fast dreiseitig, ziemlich spitz, ganzrandig. Fruchthaufen an den Seiten. Auf waldigen Bergen im mittl. Eui\ ^ Polypodium Ore- opteris Ehrh. Polyp. Thelypteris Huds. Polyp, mon- tanum Vogler. Polyp, limhospermum Allion. Polyp, pteroides Vill. 3. A. Thelypteris Sw. Sumpf Sch. Frondes sub- bipinnatae, pinnulae lanceolatae acutae saepe falcatae plerumque iutegerrimae. Sori marginales. — Wedel fast zweigefiedert; Federstiickchen lanzig, spitz, oft sichelförmig, meistens ganzrandig. Fruchthaufen am Rande. In Sümpfen im Gebüsch im nördl. Eur. ^ Der verbindende Flügel an d. Spindel ist hier kaum 1 Lin. breit, an d. vorigen Art über eine Lin. breit. 4. A. cristatum Sw. Kammförmiger Sch. Fron- des bipinnatifidae, pinnulae lanceate ovales et oblon- gae obtusae spinulose crenatae. — Wedel zweifach fiederförmig; Federstiickchen lanzig, oval u. länglich, stumpf, stachlicht gekerbt. In feuchten waldigen Ge- genden im nördl. Eur. und America. ^ Polypodium cristatum Limi. O. IX. Polypodiaceao. 29 5. A . aculeatum Sw. Stachlichter Sch. Fron- des bipinnatae; piiniulae snperne confluentes oblongae basi cuneatae spinulose serratae apicis spinula majore. — Wedel zweigefiedert; Federstückchen nach oben zusammenfliessend, länglich, an der Basis keilförmig, stachlicht gesägt, der kleine Stachel an der Spitze des Federstückchens grösser. In Bergwäldern von Europa, N. America u. am Cap. — A, lobntum Smith diff. frondium pinnul is basi snperne auriculatis. In Anglia. Polypodium lobatum Huds. — A . angulare Smith* diff. pinnulis basi non attenuatis sed ovatis basi su- perne auriculatis, stipite et rachi densius squamosis. In Anglia et Hungana. 6. A . Filix mas Sw. Männlicher Sch. Frondes bipinnatae, pinnulae e basi lata oblongae obtusae ser- ratae. Sori juxta costam. — Wedel zweigefiedert; Federstückchen aus breiter Basis länglich, stumpf, ge- sägt. Fruchthaufen neben der Ribbe. In Wäldern des nördl. Eur., Asien und Africa. >|c Officinell. Rad« Filicis maris. Polypodium Filix mas Linn. 7. A, spinulosum Sw. Klein stachlichter Sch. Frondes tripinnatifidae, pinnulae pinnatifidae, lacinulis brevibus apice serraturis 2— 3spinulosis. — Wedel dreifach fiederförmig; Lappen kurz, an der Spitze m. 2 — 3 stachelspitzigen Sägezähnen. ln Wäldern durch ganz Eur. Polypodium spinulosum Retz. Polyp, cristatum Hoffm. — A . dilatatum Smith diff. frondi- bus quadripinnatifidis, lacinulis serratis et pinnatifidis. In Eur. med. nec boreali. — A . rigiclum Sw. differt lacinulis brevibus apice mucronulate 2—3 serratis. In Eur. media. 35. Tectaria. Deckelfarrn. Sori subrotundi secundum costam pinnulae seriatim distributi. Indusia medio afffxa soruin tegentia deinuin decidua. — Fruchthaufen fast rund, längs der Mittelribbe des Fe- derstücks in Reihen gestellt. Fruchthüllen in d. Mitte angeheftet, den Fruchthaufen bedeckend, endlich ab- fallend. 1. T. coriacea. Lederartiger D. Frondes tri- pi^natifidae subtus alben tes. — Wedel dreifach fie- derförmig, unten weisslich. Im warmen America, am Cap, in Australien. Tectaria Calahuala Cavan. weil 30 CI. III. Filices. die zur Arznei empfohlene Rad. Calahualae davon kommen sollte, Aspidium coriaceum Sw. Willd. A. capense ej. A. discolor Langsd. et Fisch. Rumohria aspidioides Raddi. 36. Polypodium . Engel süss. Sori subrotundi secundum costam frondis aut pinnularum rarius secun- dum nervös seriatim distributi. Indusia nulla. — Fruchthaufen fast rund, längs der Ribbe des Wedels oder d. Federstücke, seltener längs den Seitennerven. Keine Fruchthüllen. 1. P. Phyllitidis Linn. Phyllis E. Frondes longe lanceolatae obtusae basi attenuatae undulato - repandae niarginatae. Sori secundum nervös laterales biseriales. — Wedel lang lanzettförmig, stumpf, an der Basis verschmälert, wellig ausgeschweift, gerandet. Frucht- haufen längs den Seitennerven in zwei Reihen. In Wäldern auf den Antillen. 2. P. phymatodes Linn. Warziger E. Frondes simplices trilobae et pinnatiüdae laciniis suboppositis lanceolatis acmninatis subilistantibus integris. Sori im- mersi. — Wedel einfach, dreilappig u. fiederförmig. Lappen fast entgegengesetzt, lanzettförmig zugespitzt, etwas entfernt stehend. Fruchthaufen eingesenkt. In Ostindien. In Gewächshäusern selten fruchttragend. 3. P . aureum Linn. Goldfarbener E. Frondes pinnatiüdae subtus glaucescentes; laciniae subopposi- tae lanceolatae longissime acutatae repandae. Sori pulvinati. — Wedel fiederförmig, unten bläulich; Lappen last entgegengesetzt, lanzettförmig, sehr lang gespitzt, ausgeschweift. Fruchthaufen kissenförmig. In Westindien. 4. 1 P. vulgare Linn. Gemeiner E. Frondes pro- funde pinnatiüdae, pinnae lanceatae basi praesertim inferne dilatatae obtusiusculae. Sori uniseriati. — Wedel tief fiederförmig; Federstücke lanzig, an der Basis besonders nach unten ausgebreitet, ziemlich stumpf. Fruchthaufen in einer einzelnen Reihe. Durch ganz Eur. >£: Officinell. Aendert sehr ab, a) P. y. auritum pinnis iuferioribus basi superne auriculatis. b) P. v . serratum frondibus majoribus, pinnis eviden- tius serratis. c) P. v . sinuatum pinnis sinuatis. d) P . v. cambricum , pinnis longioribus pinnatifido- serratis. P. cambricum Linn. O. IX. Polypodiaceae. 31 5. P. Phegopteris Linn. Buchen E. Frondes bi- pinnatifidae, pinnae infimae separatae deflexae, supe- riores basi alternatim prominentes et opposite conua- tae, pinimlae subtriangulares obtusae. — Wedel zwei- fach fiederförmig; die untersten Federstücke geson- dert * niedergebogen, d. obern an der Basis wechsels- weise erweitert und entgegengesetzt, zusammenge- wachsen; Federstückchen fast dreiseitig, stumpf. In Wäldern durch ganz Europa. ^ 6. j P. Dryopteris Linn. Eichen E. Frondes am- bitu triangulari tri pinn atifidae , pinnae oppositae infe- riores deflexae, pinnulae longe lanceolatae subpinnati- fidae laciniis obtusis. Sori ad sinus laciniarnm soli- tarii. — Wedel dreifach fiederförmig, mit dreiseiti- gem Umfange. Federstücke entgegengesetzt, die un- tern niedergebogen; Federstückchen lang lanzettför- mig, fast fiederförmig, mit stumpfen Lappen. In Wäldern im mittl. u. nördl. Eur. ^ — P. cnlcareum Smith diff. magnitudine, rigiditate, pinnis omnibus ar- rectis, soris densis deinum confluentibus. In Anglia. 37. Pleopeltis . Yulschild. Sori subrotundi seriatim secundum costam frondis aut pinnularum dis- positi. Squamae indusiiforines soros juniores tegentes. — Fruchthaufen fast rund, längs d. Ribbe d. Wedels oder d. Federstücke gestellt. Schuppen fruchthüllen- artig, d. Fruchthaufen in d. Jugend deckend* 1. PL percussa Hooker. Durchschossener V. Frondes lanceolatae margine refiexo longe acutatae et in stipitein attenuatae. Sori submarginales pulvinati. — Wedel lanzettförmig, am Rande zurückgebogen, lang gespitzt und in einen Stiel verschmälert. Frucht- haufen am Rande, kissenförmig. In Brasilien. Poly- podium percussum Ca van. 38. ISlemscium . M o n d f a r r n. Sori subrotundi saepe lunati, ubi nervi laterales secundarii conjungun- tur seriatim dispositi. Indusia liulla. — Fruchthau- fen fast rund, oft halbmondförmig, wo die Seitenner- ven zweiter Ordnung Zusammentreffen, in eine Reihe gestellt. 1. M. sorbifoliunt Willd. Ebereschen M. Fron- 32 CI. III. Filices. des pinnatae, pinnae alternae lanceolatae acmninalae basi attenuatae repando-crenatae — Wedel gefiedert; Federstücke wechselnd., lanzettförmig', zugespitzt, an d. Basis verschmälert, geschweift gekerbt. Auf Mar- tinique und in Brasilien. 39. Nipliobolns. Weisstüpfel. Sori sübro- tnndi secundum costam frondis aut pinnulae seriatim dispositi, initio pilis stellatis tecti, tum einem sporan- giis in annulum dispositis. Indusia nulla. — Frucht- haufen fast rund, längs der Ribbe d. Wedel oder Fe- derstücke in Reihen gestellt, im Anfänge m. sternför- migen Haaren bedeckt; wenn sie aber hervortreten, stehen die Sporangien des Haufens in einem Ringe. Keine Fruchthüllen. 1. W. bicolov Kaulf. Zweifarbiger W. Frondes stipitatae lineari-lanceolatae obtusae subtus incanae. — Wedel gestielt, linien-lanzettförmig, stumpf, unterhalb weiss. In Neuholland. Polypodium serpens Forst. Polyp, stellatum Yahl. Polyp, stoloniferum Gmel. ed. Linn. 40. JVoodsie. Wood sie. Sori subrotuudi in iiervulis laciniarum et pinnuiarum. Indusia latere af- fixa brevissima longe ciliata. — Fruchthaufen fast rund, auf d. kleinen Nerven d. Lappen u. Federstücke. Fruchthüllen an d« Seite angewachsen, sehr kurz, lang gefranst. 1. W. ilvensis R. Br. Elba W. Frondes bipinnati- fidae, laciniae oblongae obtusae basi non attenuatae, rachis costaeque dense squamosae. — Wedel zwei- fach fiederförmig; Lappen stumpf, an der Basis nicht verschmälert; Spindel und Ribben dicht schuppig. Im mittl. und nordl. Europa, in N. America. Polypodium ilvense Linn. Aspidium rufidulum Swartz. — W* hyperborea R. Br. diff. pinnulis basi attenuatis, costis rachique sparsim squamosis. In Eur. boreali. 41. Didymochlaena. Doppelschleierfarrn. Sori oblongi versus apices uervorum. Indusia gemi- 33 O. IX. Polypodiaceae. nata e medio sori externe soluta. — Fruchthaufen länglich, gegen die Spitze der Nerven. Fruchthüllen gedoppelt aus d. Mitte d. Haufens nach aussen gelöst. 1. D. sinuosa Desvaux. Buchtiger D. Frondes bi- pinnatae, pinnae oblongae obtusissimae subdimidiatae crenulatae. — Wedel 2 gefiedert; Federstücke länglich, sehr stumpf, ungleichseitig, kleingekerbt. Im warmem America. Aspidium truncatulum Willd. Aspidium squamosum ej. 42. Daren . Daree. Sorus oblongus solitarius in medio pinnulae aut laciniae. Indusium laterale in- terne solutum. — Ein länglicher, einzelner Fruchthau- fen auf d. Mitte des Federstücks oder Lappe. Frucht- hülle an den Seiten nach innen gelöst. 1. D. Cicutaria Willd. Schierlings D. Frondes tripinnatifidae, laciniae oblongae obtusae basi attenua- tae, rachis alata. — Wedel dreifach fiederförmig; Lappen länglich, gestumpft , an der Basis verschmä- lert; Spindel geflügelt. Im wärmern America. Cae- nopteris Cicutaria Sw. 43. Cheilanthes . S c huppe nfarrn. Sori sub- rotundi deimun saepe confluentes marginales in apici- bus venularum. Margo frondis reflexus fornicatus so- rum tegens, in quo indusia membranacea interdum de- ficientia. — Fruchthaufen halbrund, endlich oft zu- sammenfliessend, am Rande auf den Spitzen d. klei- nen Adern. Der Rand des Wedels zurückgeschlagen und gewölbt, bedeckt d. Fruchthaufen, hat am Rande häutige Fruchthüllen, welche aber zuweilen fehlen. 1. Ch. odora Swartz. Riechender Sch. Frondes bipinnatae, pinnae oblongae obtusae crenato - pinnatifi- dae; stipes pilosus. — Wedel zweigefiedert ; Feder- stücke länglich, stumpf, gekerbt -fiederförmig; Stiel haarig. In d. Schweiz, Italien. 2. Ch. leniigera Sw. Linsentragender Sch. Frondes tripinnatae subtus squamosae villosae, pin- nulae rainiinae orbiculatae. — Wedel dreifach gefie- WilldenoVs Grundriss. IV, Th. 3 34 CI. III, Filices. dert, unten schuppig* zottig; Federstriche sehr klein., rund. In Quito und Neu -Spanien. 44. Lonchitis . Buchtenfarrn. Sori lunati si- nubus frondis subjecti. Indusium e margine frondis inflexum interius dehiscens. — Fruchthaufen halb- mondförmig, unter den Buchten des Wedels. Frucht- hülle aus d. zurückgebogenen Rande der Blatter, nach innen sich lösend. 1. Lt. anrita Linn. Geöhrter B. Frondes bipin- natifidae, pinnae infimae bipartitae, laciniis obtusis undulatis apice denticulatis ; stipes aculeatus. — We- del zweifach fiederförmig; unterste Federstücke zwei- getheilt ; Lappen stumpf, wellenförmig, an d. Spitze gezähnt; Stiel stachlicht. Auf Martinique. 45. Adiantum . Krullfarrn. Sori sub indu- siis marginalifcus frondis recumbentibns ipsisque in- nati. — Fruchthaufen unter den zurückliegenden Fruchthüllen am Rande des Wedels und ihnen ange- wachsen. 1. A . reriiforme Linn. Nierenförmiger Kr. Frondes simplices orbiculatae reniformes crenatae. Sori oblongi. — Wedel einfach, rund, nierenförmig, ge- kerbt. Fruchthaufen länglich. Auf Madeira, Tenerifia. 2. A . pedatum Linn. Fussförmiger Kr. Fron- des pedatae, rami pinnati, pinnae diinidiatae oblongae margine superiore crenato-incisae, stipite glabro. Sori lineares. — Wedel fussförmig; Aeste gefiedert. Fe- derstücke halb länglich, am obern Rande gekerbt ein- geschnitten, mit glattem Stiel. Fruchthaufen linien- förmig. In N. America. 3. A f. Capillus Teneris Linn. Frauenhaar Kr. Frondes bipinnatae, pinnulae cuneiformes iuciso-sub- lobatae. Sori oblongi. — Wedel zweigefiedert; Fe- derstücke keilförmig, eingeschnitten fast gelappt. Fruchthaufen läuglich. Im mittl. und südl. Europa. Vormals officinell. 46. Dicksonia. Dick so nie. Sori subrotundi in sinubus frondis solitarii. Indusia circumcirca aut hinc adnata lacera. — Fruchthaufeu fast rund, in den O. IX. Polypodiaccae. 35 Buchten der ^Wedels einzeln. Friichlhiillen rundum oder an d. Seite angewachsen, am Rande zerrissen« 1. D, pilosiuscula Willd. Feinhaarige D Fron- des tripinnatifidae, laciniae breves inciso-dentatae; ra- chis pilosiuscula. — Wedel dreifach fiederförmig. Lappen kurz eingeschnitten, gezähnt; Spindel m. ein- zelnen kleinen Haaren. In N. America. D. pubescens Muehlenb. fc 47 . Davallia . Davallie. Sori subrotundi subterminales, lndusium interne adnatum externe so- lutum. — Fruchthaufen fast rund, nahe am Ende d. Wedelspitzen. Fruchthülle nach innen angewachsen, nach aussen los. 1. D. canariensis Sw. Canarische D. Frondes quadripinnatifidae, laciniis sterilibus lanceolatis obtu- siusculis bi-trifidis, fertilibus subtruncatis. — Wedel vierfach gefiedert; unfruchtbare Lappen lanzettförmig, stumpflich, 2— 3theilig; fruchtbare fast abgestumpft. Auf den Canarischen Inseln, in Portugal. Trichoma- nes canariense Linn. Polypodium lusitanicum ej. 48. Chnoophora. Wollfarrn. Sori globosi sparsi receptaculo elevato inserti. lndusium tomentum basi receptaculi adnatum sorum involvens. — Frucht- haufen kugelförmig, zerstreut, auf einem erhöhten Träger. Fruchthülle aus wolligen Haaren, an d. Ba- sis des Fruchthaufens angewachsen u. denselben ein- hüllend. 1. Chn . villosa. Zottiger W. Caudex arboreus. Frondes subtripinnatifidae, pinnnlae crenato - pinuatifi- dae. Wedel fast dreifach fieder förmig ; Federstücke gekerbt fiederförmig. Im warmen America. Chno- ophora Humboldti Kaulf. Cyathea villosa Humb. 49. Hemitelia . Halbbecherfarrn. Sori glo- bosi sparsi, receptaculo elevato e medio venae exorto impositi. Indusia externe soluta fornicata, tandem re- flexa. — Fruchthaufen kugelförmig, zerstreut, auf einem erhabenen Träger, der aus der Mitte einer 3* 36 CI. III. Filices. Ader entspringt. Fruchthüllen nach anssen los, ge- wölbt, endlich zurückgeschlagen. I. H. capensis R. Br. Cap H. Frondes tripinnatae, pinnulae lineari-lanceolatae autrorsum diminutae ar- gute serratae basi soriferae. — Wedel dreifach gefie- dert; Federstiicke linien-lanzettförmig, nach vorn zu sehr abnehmend, scharf gesagt, au der Basis einen Fruchthaufen tragend. Am Cap. Cyathea capensis Smith» C. riparia Willd. Aspidiiun capense Sw. Po- lypodium capense Linn. fil. 50. Cyathea . Becherfarrn. Sori globosi sparsi receptaculo elevato e divisione venae exorto im- positi. Indusia primo sphaerica, tum medio dehiscen- tia, tum pateraeformia. — Fruchthaufen kugelför- mig, auf einem erhabenen Träger, der aus der Thei- lung einer Ader entspringt. Fruchthüllen zuerst rund gewölbt, dann in der Mitte aufreissend, endlich be- cherförmig. 1. C. meduliaris Sw. Mark B. Caudex arboreus hispidus. Frondes tripinnatae, pinnulae lineari-lanceo- latae inciso-crenatae margine revolutae. Sori sub cre- nulis solitarii. — Stamm baumartig, scharf rauh. We- del dreigefiedert ; Federstiicke linien-lanzettförmig, ein- geschnitten gekerbt, am Rande zurückgebogen. Frucht- haufen unter den Kerben, einzeln. Auf N. Seeland. PoJypodiutn medulläre Forst. Das Mark des Stammes wird gegessen. 0. X. Hymenophylleae. Sporangia semiannulata^ involucro projirio (pyxide) inclusa, ex apicibus frondis. — Sporangien halbge- ringelt in eine besondere Hülle (Büchse) eingeschlos- sen, aus den Spitzen des Wedels. 1. Trichomanes . Büchsenfarrn. Pyxides univalves campanulatae. — Büchsen einklappig, klok- kenförmig. 37 ö. X. Hj menophylleae. 1. Tr. muscoides Sw. Moos artiger B. Frondes irreg*ulariter sublobato-incisae, laciniis subrepando-ob- tusis. — Wedel unregelmässig gelappt u. eingeschnit- ten, mit etwas ausgeschweiften, stumpfen Lappen, In Jamaica. 2. Tr. irichoideum Sw, Haarförmiger B. Frem- des tripinnatae, pinnulae capillaceo-lineares emargina- tae et bipartitae. Pyxides ex apice ramuli — We- del dreigefiedert; Federstiicke haarförmig linienför- mig1, ausgeraiulet und zweigetheilt. Büchsen aus der Spitze eines Astes. In Jamaica. 3. Tr. brevisetum R. Br. Kurzstieliger B, Frem- des 3 — 4pinnatifidae, pinnulae lineares integrae aut obtuse bifielae. Pyxides ex apice ramuli sublabiatae. — Wedel 3— 4, fiederförmig; Federstücke linienförmig, ganzrandig oder stumpf zweitheilig, Büchsen aus d. Spitze eines Astes, fast zweilippig. In Grosbritannien und Irland. Tr. europaeum Rees Encycl. Tr. pyxi- diferum Huds. Hymenophyllum alatum Engl. Bot. Hymenophyllum tunbridgense ß. Sm. 2. Hymenophyllum . Hautfarrn. Pyxides bi- yalves. — Büchsen zweiklappig. 1. H. tunbridgense Sw. Tunbridge H. Frondes subbipinnatifidae, laciniae lineares integrae aut bifidae argute serrato - denticulatae. Pyxides in fronde sub- sessiles compressae, valvae denticulatae. — Wedel fast zweifach fiederförmig; Lappen linienförmig, un- zertheilt oder zweitheilig, scharf gesägt gezahnelt. Büchsen auf dem Wedel fast ungestielt, zusammen- gedrückt; Klappen gezahnelt. Im mittlern, beson- ders dem westl. Europa. — H. Wilsoni Hooker di ff. pinuis rigidioribus recurvis subunilateralibus , pyxidi- bus inflatis, valyis integerrimis. In Scotiae montibus. CI. IV. Muse i. Radix e pilis sparsis. Caulis e contextu fibroso-vas- culoso. Stamina et pistilla distiucta. Embryo in se- mine non distinctus. — Wurzel aus zerstreuten Haa- ren. Stamm aus Fasergefässen bestehend. Staubfaden u. Staub wege deutlich. Ein Embryo im Samen nicht zu erkennen, 0. I. B r y i n a e. Caulis a foliis discretus. Calyptra (perigynium) plerumque circumscissa superiore parte capsulae in- haerens. Capsula operculata. — Stamm von d. Blät- tern getrennt. Ein Mützchen (perigynium) rundum abspringend; der obere Theil bleibt auf der Kapsel sitzen. Kapsel mit einem Deckel, S e c t. 1. Capsulae terminales, peristomii dentibus ciliisve nullis, — Kapsel gipfelständig, keine Zähne oder Fransen im Peristom, 1. Sphagnum . Torfmoos. Capsula in recep- taculo stipitato disciformi sessilis. Peristomium nul- lum. Calyptra apice rumpens. Yagiuula obsoleta, — 39 O. I. Bryinae. Die Kapsel sitzt ohne Stiel auf einem gestielten schei- benförmigen Behälter. Nacktes Peristom. Die Haube reisst an der Spitze auf. Scheide unkenntlich. — Sti- pes est rami prolongatio nuda, post anthesin demum procrescens. 1. Sph. cymbifolium Dillen. Kahnblättriges T. Ramuli attenuati recurvi. Folia imbricata ovata obtusa. Capsulae subglobosae; stipites exserti crassi. — Aeste verdünnt, zurückgebogen. Blätter übereinander lie- gend, eiförmig, stumpf. Kapseln fast kugelförmig; Stiele hervorstehend (zwischen den Blättern), dick. In Torfmooren , im mittl. und nördl. Europa häufig. Sph. obtusifolium HofFm. Sph latifolium Hedw. — Sph. tenellum Pers. diff. fol. apice cuspidatis reflexis, capsulis onconicis. In montosis Harcyniae, Sudet. Sph. cymbifol. tenellum Pers Sph. obtusifol. tenellum Web. et Mohr. — Sph. cymbifolioides Brent (cymbifolii- forme) diff. capsula urceolata immersa ob stipites bre- ves. In Silesia. 2. Sph. squarrosum Pers. Spariges T. Ramuli at- tenuati recurvi. Folia ovato-ob longa acuminata apice reflexo marginibus inflexis. Capsulae truncatae; stipi- tes longe exserti graciles. — Aeste verdünnt, zurück- gebogen. Blätter eiförmig länglich, zugespitzt, m. zu- rückgebogener Spitze, eingebogenen Rändern. Kap- seln abgestumpft. Stiele schlank, lang vorgezogen. Im nördl. Eur., auf Gebirgen des mittl. in Torfmooren. 3. Sph. immer sum Nees. Ein gesenktes T. Ramuli breves erecti. Folia ovata obtusiuscula patula margine apicis inflexo. Capsulae foliis immersae ob stipitem brevissimuin. — Aeste kurz, aufrecht. Blätter eiför- mig, stumpflich, abstehend, der Rand der Spitze ein- gebogen. Kapseln zwischen den Blättern, wegen des sehr kurzen Stiels. Im mittl. Deutschland. 4 Sph. comp actum Bridel. Dichtes T. Ramuli conferti breves divaricati. Folia imbricata ovato-ob- longa subacuminata obtusa. Capsula subglobosa, sti- pite subexserto. — Aeste gedrängt, kurz, abgesperrt. Blätter dachziegelförmig, eiförmig länglich, etwas zu- gespitzt, stumpf. Kapsel fast kugelförmig, mit etwas hervorsteheudem Stiel. Auf Gebirgen und im nördl. Europa. — Sph. helveticum Schkuhr. Sph condensa- tum Schleich. Spli. cymbifolii var. Web. et Mohr Schultz. Abart: a) Sph . compactuni rigiduni Nees diff. 40 CI. IY. Musel. foliis apice patulis convoluto-attenuatis rigidulis, sti- pite gracili longius exserto. Ibd. 5. Sph. contortum Schultz. Gedrehtes T. Ramuli attenuati recurvati contorti. Fol. oyata aenminata acu- tiuscula subsecunda nitida. — Aeste gespitzt, zurück- gebogen, gedreht. Blätter eiförmig, zugespitzt, ziem- lich spitz, fast einseitig gekehrt, glänzend. Im nördl. Deutschland. Abart: a) Sph. contortum rufescens Nees diff. ramulis crassiusculis subcontortis. Circa Bipon- tum. 6. Sph. subsecundmn Nees. Einseitiges T. Ra- inuli attenuati reflexi. Folia oyata acuminata acuta ob- lique subsecunda opaca. Capsula cyathiformis, Stipes gracilis elongatus — Aeste verschmälert, zurückge- schlagen. Blätter eiförmig, zugespitzt, spitz, schief, fast einseitig. Kapsel becherförmig. Stiel schlank, verlängert. Auf Gebirgen und im nördl. Deutschland. Spec. sub nr. 1 — 6 recensitae liimis affines. ^ 7. Sph. acutifolium Ehrh. Ramuli attenuati conferti rigiduli. Folia ovate lanceolata apice suberoso erecto- patula. Capsula obovata truncata, stipite exserto. — Aeste verdünnt, dichtstehend, steiflich. Blätter eiför- mig lanzettförmig, an der Spitze etwas ausgefressen, abstehend. Kapsel umgekehrt eiförmig, abgestumpft; Stiel hervorstehend. Im mittl. und nördl. Eur. häufig in Torfmooren. Sph capillifolium Schrad. Sph. in- termedium Hoffm. Abart, a) Sph. acutif. capillifolium N. diff. ramulis attenuatis dependentibus, fol. angustio- ribus. Cum praeced. Sph. capillifolium Ehrh.; ß ) Sph. ac. robustum Blaud. diff, ramulis confertis bre- vioribus, fol. rubicundis, stipitibus vix exsertis. In sic- cioribus. Sph. ac . subulatum Nees diff. ramulis con- fertissimis brevissimis, fol. rubicundis, stipitibus abbre- viatis. In ericetis humidis. Sph. subulatum Brid. 6) Sph. ac. tenue Nees diff. ramulis recurvis reflexisque, fol. viridibus apice subulato reflexo. Hinc inde. — Sph capillifolioides Brunt. (capillifoliforme) diff. fol. minus acutatis apice truncato, capsula immersa. E. yalle de Chamouni. 8. Sph. cuspidatum Ehrh. Fein spitziges T. Ra- muli attenuati laxi distantes. Folia lanceolata subulata laxa patula siccitate undulata. Capsula obovata trun- cata. Stipites graciles longiusculi. — Aeste verdünnt, schlaf, entferntstehend. Blätter lanzettförmig, pfrie- mig', schlaff abstehend, trocken wellig. Kapsel um- gekehrt eiförmig, abgestumpft. Stiele schlank, ziem- O. I. Bryinae. 41 lieh lang1. In wasserreichen Torfgruben im mittl. u. liördl. Europa. — SpK cusp. plumosum Nees ditf. ra- liiulis patiilis pendulis, fol. elongatis. Spec. sub nr. 7—8 recensitae valde affines. 2. Pliascum, Ohmn und. Capsula terminalis clausa operculo persistente. Yaginula integra. — Kap- sel auf der Spitze der Stämme (gipfelständig), durch einen bleibenden Deckel geschlossen. Eine ungetheilte Scheide (an der Basis des Fruchtstiels). 1. PK servatum Schreb. Gesägter O. Subacaule sporophyllis cinctum *). Folia ovate lanceolata apicein versus serrata enervia patula. Capsula foliis immersa, — Fast ohne Stengel, mit vielen confervenartigen Ur- blätter (Anfangsblättern) umgeben. Blätter eiformig- lanzettlich, gegen d. Spitze gesägt, ohne Nerven, ab- stehend, Kapsel zwischen den Blättern eingesenkt. Im mittl. Europa, auf thonigem vom Grase enlblössten Boden. Ph, confervoides Brid, Ph, velutinum Hoflm, — Ph stenophyllum Yoit. dilf, fol, lanceolatis serrula- tis erectis nervo continuo. In Germania hinc inde. 2. Ph, crassinervium Schw, Dick nerviges O. Subacaule. Folia e basi laliore anguste lanceolata re- mote serrulata patula, nervo exenrrente. Capsula iin- mersa. — Fast ohne Stengel Blätter aus einer brei- ten Basis, schmal lanzettförmig, entfernt fein gesägt, abstehend, m. auslaufendem Nerven. Kapsel zwischen den Blättern. In Nord- America, auch in Deutschland gefunden, 3. Ph. recurvifolium Dickson. Krummblä ttriger O. Subacaule. Folia lanceolata apicem versus, serrata, summa apice patenti-reflexa nervo subexcurrente. Cap- sula immersa crassa, — Fast ohne Stengel. Blätter lanzettförmig, gegen die Spitze gesägt; die obersten mit abstehend zurückgebogener Spitze und fast her- auslaufenden Nerven. Kapsel eingesenkt u. dick. Im mittlern Europa. Ph, pachycarpon Schwg. 4. Ph. Liucasianwn Nees. Lucas O. Subacaule. Fo- lia ovalia apice serrulata patentia medionervia laxe cellulosa. Capsula immersa globosa. — Fast ohne *) Sporophylla nenne ich die coniervenartigen ersten Blätter der Moose, die in ihrem Verhalten den Urblättern der Farrn kraul er gleichen. 42 C. IV. Musci. Stendel. Blatter eiförmig, au der Spitze fein gesägt, abstehend, mittelnervig*), grosszellig. Kapsel einge- senkt, k ii «•eiförmig*. 5^ Ph. muticum Schreb. Stumpfer O. Subacaule. Folia ovata nervo excurrente acutata apice subserrata conniventia. Capsula inter folia latens. — Fast ohne Stengel. Blatter eiförmig*, mit dem auslaufenden Ner- ven gespitzt, an der Spitze etwas gesägt, zusammen- gebogen. Kapsel unter Blättern eingesenkt* Durch ganz Europa, auf Saud- und Lehmboden. Phascum acaulon Linn. 6. Ph. strictum Dicks. Gerader O. Subcaulescens. Folia anguste linearia subserrata arrecta stricta. Cap- sula subsessilis. — Fast stenglicht. Blätter schmal linienformig, etwas gesägt, aufgerichtet grade, Kap- sel fast ungestielt. In England 7. Ph. patens Hedw. Abstehender O. Caules- cens. Folia oblongo-lanceolata apice serrata patentia, inferiora laticra subreflexa, nervo sub apice evanes- cente. Capsula immersa. — Stenglicht. Blätter läng- lich-lanzettförmig, an der Spitze gesägt, abstehend; die untern breiter, fast zurückgeschlagen, mit einem vor der Spitze verschwindenden Nerven. Kapsel ein- gesenkt. Auf überschwemmten und abgetrockneten Stellen durch ganz Eur. — Ph megapolitanum Schultz diff. statura robustiore, fol. ovatis acuminatis serratis arrecto-patulis. ln Duc. Megapolit. cum praec. 8. Ph. carniolicum Web. et Mohr. Krainischer O. Subacaule. Folia oblongo - lanceolata integerrima arrecta, nervo excurrente mucronulata. Capsula im- mersa latens. — Fast ohne Stengel. Blätter länglich- lanzettförmig, ganzrandig, aufgerichtet, vom auslau- fenden Nerven fein stachelspitzig. Kapsel eingesenkt, verborgen. In Krain auf lehmigen Boden. 9. Ph FloerJcennum Web. et Mohr. Floerke scher O. Subacaule. Folia late ovata acuminata integerrima apice patula, nervo excurrente. Capsula immersa sub- la tens. — Fast stengellos. Blätter breit eiförmig, ganzrandig, an d. Spitze abstehend, mit auslaufenden Nerven. Kapsel eingesenkt, fast verborgen. Im mittl. Deutschland — Ph badium Yoit. diff. statura majore, *) Mcdioncrvia folia nenne ich die Blätter deren Nerve bis über die Mitte hinausläuft gegen die Spitze aber aufhört; ruptinervia Nees. O. I. Bryinae. 43 fol. ovato-oblongis superioribus erectis, capsula magis exserta. In German, media. 10. Ph curvicollum Hedw. Krummstieliger O. Caulescens. FoJia oblongo-lanceolata acuminata imbri- cata_, nervo excurrente. Capsula elliptica, pedunculo curvato. — Stenglicht. Blätter länglich-lanzettförmig', zugespitzt, dachziegelförmig*, m. auslaufendem Nerven. Kapsel elliptisch mit gebogenem Stiel. Durch ganz Europa auf Bergen. — PK rectum Dicks. diff. ped. recto. In Anglia. 11. Ph. crispum Hedw. Krauser O. Caulescens. Folia inferiora lanceolata longe acutata, superiora ova- lia longe acuminata, omnia siccitate crispa. Capsula immersa latens. — Stenglicht. Untere Blätter lanzett- förmig, lang gespitzt, die obern eiförmig lang zuge- spitzt, alle trocken kraus. Kapsel eingesenkt, ver- borgen. Durch ganz Europa auf Lehmboden. 12. Ph. rostellatum Bridel. Geschnäbelter O. Caulescens. Folia lineari - lanceolata plana patentia, nervo subevanescente. Capsula exserta. — Stenglicht. Blätter linien-lanzettförmig, flach, abstehend, mit fast verschwindendem Nerven. Kapsel hervorragend. Im milll. Europa. 13. Ph . aocillare Dicks. Caulescens proliferum. Fo- lia lanceolata acutata canaliculata arrecto - patentia re- lnotiuscula, nervo sub apice evanescente. Caspula sub- immersa. — Stenglicht, sprossend (an der Spitze). Blätter lanzettförmig, gespitzt, rinnig, aufgerichtet ab- stehend, ziemlich entfernt: der Nerve unter d. Spitze verschwindend. Kapsel fast eingesenkt. Im mittlern Europa. Ph. nitidum Hedw. 14. PK suhulatum Schreb. Pfriemen blättriger O. Caulescens. Fol. e basi dilatata linearia longe acu- tata canaliculata arrecta stricta, nervo sub apice eva- nescente. Capsula immersa conspicua. — Stenglicht. Blätter ans erweiterter Basis linieuförmig, lang ge- spitzt, rinnig, aufgerichtet, grade, mit einem unter d. Spitze verschwindenden Nerven. Kapsel eingesenkt aber sichtbar. Durch ganz Europa auf Sandboden. Phascum acaule Linn. 15. PK piliferum Schreb. Ha artragen der O. Caulescens. Folia ovata concava imbricata, nervo ex- currente pilifero. Capsula immersa subconspicua, pe- dunculo incurvo. — Stenglicht. Blätter eiförmig, con- cav, dachzieglicht, m. auslaufendem haarförmigen Ner- ven. Kapsel eiugesenkt, etwas sichtbar, mit einem 44 Cl. IV. Musci krummen Stiel. Häufig1 durch ganz Europa. Abarten sind : a) Pli. p. rufescens Nees. ß) Ph. p. latifolium ej. y) Ph. p. gemmiforine ej. d) Ph. p. mocrocarpum ej. 16. Ph. cuspidatum Schreb. Gespitzter O. Cau- lescens, caule saepe 2 — 3 partito. Folia ovata acumi- nata conniventia, inferiora ininora patula , nervo ex- currente. Capsula iimnersa latens. — Stenglicht, Sten- gel oft 2— 3theilig. Blatter eiförmig, zugespitzt, zu- saminenueigend ; d. untern kleiner, abstehend, in. aus- laufendem Nerven. Kapsel eingesenkt versteckt. Durch ganz Eur. Abarten: a) Ph, c. maximum W. et Mohr. Ph. Schreberiauum Dicks. Ph. c. Schreberianum Nees ; ß) Ph. c. curvisetum Nees. pedunculo longiore paullu- lum curvo. Ph. curvisetum Dicks. 17. Ph. affine Nees. Verwandter O. Caulescens, caule subsimplici. Folia lineari-lanceolata arrecto-pa- tula subrecurva, iuferiora latiora, nervo excurrente aristata. Capsula iimnersa conspicua. — Stenglicht, m. fast einfachem Stamm. Blätter linien- lanzettförmig, aufgerichtet-abstehend, etwas zurückgebogen ; die un- tern breiter, durch den auslaufenden Nerven gegrennt. Kapsel versenkt aber sichtbar. Im botanischen Gar- ten zu Leyden gefunden. 18. Ph. elatum Bridel. Hoher O. Caulescens, di- visuin. Folia oblonga arrecta, nervo excurrente ari- stata. Capsula immersa pedunculo tenero ad latus fiexo. — Stenglicht, getheilt. Blatter länglich, auf- jgerichtet, vom auslaufenden Nerven gegrannt. Kapsel versenkt mit einem zarten, nach der Seite gebogenen Stiel. Bei Gotha. 19. Ph. biyoides Dicks. Bryum O. Caulescens, ra- mosuin et proliferum. Folia oblonga arrecta nervo excurrente aristata. Capsula exserta arrecta. — Steng- licht, ästig u. sprossend. Blätter länglich, aufgerich- tet, vom auslaufenden Nerven gegrannt. Kapsel her- vorragend, aufrecht. Im inittl. Europa. Ph. elonga- tum Schultz. Ph. gymnostomoides Bridel. Abarten: a) minus Nees; ß) piliferum Schultz. 20. Ph. alternifolium Dicks. Wechsel blättri- ger O. Caulescens, declinatum, ramis erectis. Folia lanceolata louge acutata. Capsula terminalis et axil- laris immersa. — Stenglicht, niedergebogen, m. auf- steigenden Aesten. Blätter lanzettförmig, lang ge- spitzt. Kapsel gipfel- und achselständig, versenkt. In England, auch bei Leipzig. Pleuridium alternifolium Bridel. Planta junior Ph. subulato similis. 45 O. I. Bryinae. 3. Archidium. Urinoos, Capsula terminalis clausa operculo persistente, coliimella nulla. Yaginula obsoleta. — Kapsel gipfelständig, durch den bleiben- den Deckel geschlossen; kein Säulchen. Scheide un- kenntlich. 1. J. phascoides Bride!. 0 h nimm d artiges U. Caulis simplex landein prolifer. Fol. laxa ovalia longe acuminata, acumine subserrato. Capsula immersa glo- bosa. — Stamm einfach, endlich sprossend. Blatter schlaffj eiförmig, lang zugespitzt; Spitze etwas gesägt. Kapsel versenkt, kuglicht. Bei Zweibrücken. Phas- cum globiferum Bruch. 4. Brnchia . Bruchie. Capsula terminalis clausa operculo persistente, apophysi ovali, cum pe- dunculo decidua. Calyptra campanulata. Yaginula in- tegra. — Kapsel gipfelständig_, mit dem bleibenden Deckel geschlossen , auf einem eiförmigen Ansätze^ mit dem Stiel abfallend. Klockenförmige Haube. Un- geteilte Scheide. 1. Br. vogesiaca Schwägr. Y o g e s i s c h e Br. Cau- lis simplex tandem ramosus. Folia ovata longe acu- minata, summa pauca longiora anguste linearia torta subsecunda. — Stamm einfach, endlich ästig. Blät- ter eiförmig, lang zugespitzt ; die obern in geringer Anzahl, länger, schmal linienförmig, gedreht, fast nach einer Seite gekehrt. Auf den Yogesen. Yoitia voge- siaca Mougeot et Nestler. 5. Voitia, Yoitie. Capsula terminalis clausa operculo persistente, cum pedunculo decidua. Calyp- tra cucullaris. Yaginula tubulosa superne tenerior. — Kapsel gipfelständig_, geschlossen mit einem bleiben- den Deckel, mit dem Stiel abfallend. Haube tuten- förmig. Scheide röhrig, nach oben zarter. 1. F. nivalis Hornsch. Schnee Y. Caulis erectus ramosus. Folia oblonga longe acmninata arrecto-pa- tentia. Capsula oblonga. — Stamm aufrecht, ästig. Blätter länglich, lang zugespitzt^ aufgerichtet abste- hend. Kapsel länglich. Auf hohen Kärnthner- Alpen. 46 Cl. IV. Musci. 6. Pottin. Pottie. Monoica. Capsula terini- nalis, peristomio liullo, spora parca magna, exanmilata. Calyptra cncullaris rarissime mitraeforinis basi inte- gra rarius fissa. Einhäusig*. Kapsel gipfelständig, nacktes Peristoin, mit wenigen grossen Sporen, olme Ring. Haube tutenförmig, sehr selten mützenförmig, an der Basis uuzertheilt, selten gespalten. — Anniiae, caule simplici, fol. latis, contextu celluluso laxo. 1. P. oyata Fürnr. Eiförmige F'. Caulis Sim- plex brevissimus. Folia ovata concava (apice) piligera. Capsula ohlonga, operculo rostrato. — Stengel ein- fach, sehr kurz. Blätter eiförmige concav, haartragend (an der Spitzel. Kapsel länglich; Deckel geschnäbelt. Durch ganz Europa auf Thonboden. Pottia cavifolia Ehrh. Gymnostomum ovatum Hedw. — P. o. oblonga fol. oblongis ibd. — P. o. incana, ])ilo foliorum lon- gissimo. In Alpibus. — P. o. epilosa, pilo brevissimo. Hinc inde. — P. schistidia diff. capsula subsessili im- mersa, calyptra mitraeformi. In Germania hinc inde* Schistidium subsessile Floerke. Gymnostomum sub- sessile Bridel. Gymuost. acaule Web. et Mohr. 2 P. minutula Fürnr Kleinste P. Subacaulis. Fo- lia patentia obverse oblonga nervo excurrente mucro- nata. Capsula subcyathiformis truncata, operculo ob- tuso conico — Fast stengellos. Blätter abstehend, länglich, vorn breiter, vom auslaufenden Nerven sta- chelspitzig. Kapsel fast becherförmig, abgestumpft, mit stumpfem, kegelförmigen Deckel. In Deutschland und d. Schweiz. — P . rufescens F. diff statura ma- jori, foliis angustioribus rufescentibus, capsula ovali, operculo subcurvato rostellato. Gymnostomum rufes- cens Schultz megapol. In Germania. — P. conico F. diff. fol. ovato-oblongis, capsula oblonga ore coarctato. In Eur. australi. Gymnostomum conicum Schwägr. — P. reflexa diff. a pr. fol. reflexis non mucronatis, con- textu celluloso laxiore. Circa Romain. Gymnostomum rellexum Brid. 3. P. truncata Fürnr. Abgestumpfte P. Caulis subsimplex. Folia patentia lanceolata, summa lineari- lanceolata explanata nervo mucronata. Capsula turbi- nata ore dilatato, operculo rostrato. — Stamm fast einfach. Blätter abstehend, lanzettförmig; die obern liiiien-lanzettförmig, flach, vom Nerven stachelspitzig* O. I. Bryinae. 47 Kapsel kreisel förmig, mit weiter Mündung geschnä- beltem Deckel. In ganz Europa, an grasigen Stellen, Aegypten^ Cochinchina. Pottia eustoma Ehrh. Gym- nostomum truncatnm Hedw. Brymn truncatulum Liim. — P. intermedia F. diif. statura majori, fol. arrectis apice subserratis et subaristatis, capsula oblonga. Cum pr. Gymnostomum intermedium Turner. 4. P, Heimii Fürnr. Heim ’s P. Caulis subsim- plex. Folia imbricata arrecta oblonga apicem versus serrulata, inferiorum nervo evanescente. Capsula ob- longo-cylindracea ore angusto, operculo conico obtuse mucronato. — Stengel fast einfach. Blatter dachzie- gelförinig, aufgerichtet, länglich, gegen d. Spitze fein gesägt; der Nerve der untern verschwindend. Kapsel länglich-cylindrisch, mit enger Mündung, kegelförmi- gem, stampfgespitzten Deckel. Hier u. da in Deutsch- land, der Schweitz. Gymnostomum Heimii Hedw — P . affinis F. diff. fol. subaristatis, surnmis lineari-lan- ceolatis elongatis, capsula oblonga. In Germania hinc inde. Gymnostomum affine Nees et Hornsch. 7 . Physcomitrium . Blasenmütze. Monoicum. Capsula terminalis, peristomio nudo, exannulata. Ca- lyptra ventricosa latere fissa basi lacera. — Einhäu- sig, Kapsel gipfelständig, nacktes Peristom, ohne Ring. Haube bauchige an d, Seite gespalten, an der Basis zerschlitzt. — Familia Gymnostomi apud Bri- delium. 1. Ph. sphaericum Bridel. Sphaerische Bl. Cau- lis subsimplex. Folia conniventia ohlongo-ovata sub- integerrima, nervo sub apice evanescente. Capsula hemisphaerica, operculo convexo umbonato. — Sten- gel fast einfach; Blätter zusammengeneigt , länglich eiförmig, fast ganzrandig, mit unter der Spitze ver- schwindendem Nerven. Kapsel halbkuglicht; conve- xer Deckel, in d. Mitte m. e. Erhöhung. In Deutsch- land hier und da. Gymnostomum sphaericum Schw. 2. Ph . pyrifonne Br. Bimförmige Bl. Caulis simplex subprolifer. Folia patula oblonga apice ser- rulata, nervo ad apicem desinente. Capsula pirifor- mis, operculo depresso conico mucronato. — Stengel einfach, fast sprossend. Blätter abstehend, länglich, an der Spitze fein gesägt j Nerven gegen die Spitze 48 CI. IV. Musd. aufhörend. Kapsel bimförmig, m. niedergedrücktem, kegelförmigen, stachelspitzigen Deckel. In ganz Eu- ropa, auch in N. Africa. "Gymnostommn pyriforme Hedw. Bryum pyriforme Linn. — Ph. fasciculare Brid. diff. praesertim operculo convexo obtuse umbo- nato. Cum praec. Gymnostommn fasciculare Hedw. Bryum fasciculare Dicks. — Ph, f, Schultzii Nees et Horn sch. diff. statura majori, fol. angustioribus, capsu- lae ore magis hiante, operculo plano umbonato. In Germania hinc inde. 8. Gymnostomum . Kahlmund. Dioica. Cap- sula tenninalis, peristomio nudo, spora copiosa minuta, exannulata. Calyptra cucullaris basi saepe Integra. — Zweihäusig. Kapsel gipfelständig, nacktes Peristom, mit vielen kleinen Sporen, ohne Ring. Haube tuten- förmig, an der Basis meistens nicht zerschlitzt. — Perennes, fol. angustioribus carinatis. 1. Gr. tenue Schrad. Dünner K. Caulis brevissi- mus, proliferationibus longioribns. Folia subiinbricata arrecta lanceolata obtusa, superiora nervo excurrente. Capsula oblonga, operculo conico obtusiusculo. — Sten- gel sehr kurz , mit langem Aussprossungen. Blatter fast dachziegelförmig, aufgerichtet, lanzettförmig, stumpf; die obern m. auslaufendem Nerven. Kapsel länglich, m. kegelförmigem, ziemlich stumpfen Deckel. Auf Felsen in Deutschland, d. Schweitz, Britannien. — Gr. calcareum Nees et Husch diff. fol. patulis lanceo- lato-linearibus nervo sub apice evanescente, capsula oblongo-cylindrica, operculo conico subulato. In tractu Salisburgeus. circa Monachium. — G, gracitthnum Nees et Husch diff. proliferationibus fasciculatis, capsula obovata, operculo subulato obliquo» In Alpibus Salis- burg. 2. Gr. rupestre Schwaegr. Felsen K. Caulis pro- liferationibus basi nudiusculis dichotomus. Folia ar- recto-patula lauceolato-linearia acuta nervo subevanes- cente. Capsula ovata, operculo conico subulato obtu- so. — Stengel von an d. Basis fast nackten Ausspros- sungen zweitheilig. Blätter aufgerichtet -abstehend, lanzett-linienförmig, m.fast verschwindendem Nerven. Kapsel eiförmig; Deckel kegelförmig, pfrieinig, stumpf. Auf Felsen in Deutschland und d. Schweiz. 49 O. I. Bryinae. 3. 6r. curvirostrum Hedw. KnimmschnÜblich- ter K. Caulis proliferationibus elongatis dichotomus. Folia lanceolata patenti-recurva acuininata, nervo sub apice cesisante. Capsula obovata subcyathiformis, operculi rostro recurvo capsulain aequaute. — Stamm, durch lange Aussprossungen zweitheilig. Blätter lan- zettförmig, abstehend, fast zurückgebogen, zugespitzt mit unter d. Spitze aufhörendem Nerven. Kapsel um- gekehrt eiförmig, fast becherförmig; Schnabel d* De- ckels zurückgebogen, so lang als d. Kapsel. Auf Fel- sen in Deutschland. — G. pallidisetum Nees et Husch, diff. caule longiore, pedunculis hrevioribus pallidis, capsula oblonga operculo e basi conica oblique rostel- lato capsula breviore. In rupibus Alpium irriguis. — G aeruginosum Smith. difF. fol. aerugineis, capsula oblonga. In Alpib. Salisb. et Scotic. — G. microcar - pon Nees et Hnsch. dilF. caulibus teneriorihus, fol. ar- rectis imbricatis minutis ex ovata basi subulatis, cap- sulis parvis peduuculo caespiti immerso. In Alpibus. Salisb. G. curvirostrum Auct. 4. G tortile Schwaegr. Gedrehter K. Caulis ra- lnosissimus. Folia arrecto-patula ex ovata basi lanceo- lata obtusa marginibus involutis, nervo excurrente. Capsula oblonga ore angusto, operculi rostro subulato capsula breviore. — Stengel sehr ästig. Blätter auf- gerichtet abstehend, aus eiförmiger Basis lanzettför- mige stumpf, mit eingerollten Rändern und auslau- fendein Nerven. Kapsel länglich^ m enger Mündung’. Deckel mit einem pfriemigen Schnabel, kürzer als die Kapsel. Im wärmern Eur. u. N. America. 5. G lapponicum Hedw. Lappländischer K. Cau- lis dichotomus fastigiatus. Folia patenti-recurva line- ari-lanceolata flexuosa, nervo suhexcurrente. Capsula pedunculata iinmersa cyathiformis striata. — Stamm 2 theilig oben gleich. "Blätter abstehend, zurückgebo- gen, linien-lanzettförinig, mit fast auslaufendem Ner- ven. Kapsel m. eingesenktem Stiel, becherförmig, ge- streift. Im mittl. u. nördl. Europa. Anictangium lap- ponicum Dicks. Gymnostomum Striatum Brid. 6. G brevisetum N. et H. Kur zstie liger K. Cau- lis proliferationihus elongatus. Folia patentia per in- tervalla confertiora e latiore basi subulata, nervo sub apice evanescente. Capsula pyriformis, operculi rostro obiiquo longitudine capsulae, peduuculo caespiti immer- so. — Stamm durch Sprossen verlängert. Blätter ab- stehend, hier u. da gedrängter, aus breiter Basis pfrie- Willdenow 5s Grundriss IV. Th. 4 50 CI. IV. Musci. mig, mit unter der Spitze verschwindendem Nerven. Kapsel bimförmig; Schnabel des Deckels schief, von der Länge der Kapsel ; Fruchtstiel im Rasen versenkt. In Alpen. 7. G aestivum . Sommer K. Caulis proliferationi- bus ramosus. Folia trifaria arrecto-patula lineari-lan- ceolata acuta, nervo sub apice evauescente. Capsula in ramulis lateralibus brevibus oblonga ore arcto, oper- ctili plani rostro oblicjuo longitudine capsul ae. — Sten- gel durch Sprossen ästig'. Blätter dreireihig, aufge- richtet-abstehend^ linien-lanzettförinig , spitz; Nerven unter der Spitze verschwindend. Kapsel länglich, m. enger Mündung; Kapsel auf kurzen Seitenästen; De- ckel flach, mit einem schiefen Schnabel von d. Länge der Kapsel. Auf Alpen im inittl. und nördl. Europa. Anoectangium com pactum Schwägr. Gymnostomum aestivum Nee's et Hnsch. Gy umost. compactum Schl. 8. G Hornschuchianum Hoppe. Horn schuchs O. Caulis ramosus fastigiatus elongatus. Folia patentia lanceolata subulata flexuosa, nervo excurrente. Cap- sula in ramulis lateralibus brevibus subapophysata subpyriformis, operculi rostro capsulam subaequante. — Stengel ästig', gleich hoch, lang. Blätter abstehend, lanzettförmig, pfriemig, gebogen, mit auslaufendem Nerven. Kapsel an kurzen Seitenästen, in. einem An- satz, fast bimförmig; Schnabel des Deckels fast so lang als die Kapsel. Auf Alpen im siidl. Deutschland. Hedwigia Hornschuch. Hooker. Gymnostomum Horn- schuchianum N. et H. Ortotrichum gymnostomum v. i. 9. Pyramidlum. Pyramidenmoos. Capsula terminalis, peristomio nudo, exannulata. Calyptra per- sistens pyramidalis rima disrumpens. — Kapsel gip- felständig, nacktes Peristom ohne Ring. Haube blei- bend, pyramidalisch, mit einer Ritze aufreissend. — Physcomitris valde affine. 1. P. tetragonum Bridel. Vierkantiges P. Cau- lis simplex. Folia oblongo-lanceolata , superiora ob- longa concava louge apiculata. Calyptra junior tetra- gona. — Stamm einfach. Blätter länglich lanzettför- mig; die obern länglich, concav, lang, stachelspitzig. Haube in der Jugend viereckig. In Deutschland hier und da. 51 ' O. I. Bryinae. 10. Schistoteg a . Spaltdeckel. Capsula ter- minalis, peristomio nudo. Calyptra angusta conica in- tegra. Annulus dissiliens operculum in lacinias dis- rumpens. — Kapsel gipfelständig , mit nacktem Peri- st om. Haube eng, kegelförmig, gauzrandig. Der Ring zertheilt sich, u. zerreist den Deckel in Lappen. 1. Sch. osmundacea Mohr. Osmunda Sp. Folia lanceolafa enervia in caulibus fructiferis superne in perichaetium capitatum conferta, in caulibus sterilibus majora disticha basi confluentia. — Blatter lanzettför- mig, nervenlos, an fruchtbaren Stämmen oben in eine kopfförmige Hiille gedrängt, au unfruchtbaren Stäm- men grösser, zweireihige an d. Basis zusammenflies- send. ln Deutschland in den Ritzen der Felsen, in Höhlen, hier u. da, in England selten. Mnium osmun- daceum Dicks. Gymnost. pennatum Hedw. Gymnost. osmu ndace um Hoffm. 11. Schistidium. Spalthütchen. Capsula ter- minalis peristomio nudo. Calyptra mitraeformis mar- gine fissa saepe in lacinias subaequales exannulata. — Kapsel gipfelständig, m. nacktem Peristom ohne Ring. Haube mützenförmig, am Rande gespalten, oft in fast gleiche Lappen. J. Sch. puluinatum Brid. Polster Sp. Caulis ra- mosi fastigiati. Folia imbricata ovato-oblonga nervosa piligera. Capsula immersa operculo convexo obtuso. — • Stämme ästig, gleich hoch (daher polsterförmig). Blätter dachzieglicht, eiförmig-länglich, nervig, haar- tragend. Kapsel eingesenkt, mit convexem, stumpfen Deckel. Aut Steinen in Deutschland, der Schweiz u. Frankreich. Gymnostomum pulvinatum Hedw. 2. Seit ciliatum Brid. Gefranster Sp. Caulis di- chotome ramosus. Folia patula subsecunda oblongo- lanceolata nervosa piligera. Capsula immersa operculo plano apiculato. — Stengel zweitheilig, ästig. Blät- ter abstehend, fast nach einer Seite gekehrt, länglich lanzettförmig, nerv ig^ haartragend. Kapsel eingesenkt, mit einem flachen inittelspitzigen Deckel. Durch ganz Europa auf Steinen. Bryum apocarpum ß Linn. Bryum ciliatum Dicks. Hedwigia ciliata Hedw. Anictangium ciliatum ej. Gymnostomum Hedwigii Web et Mohr — 4 * 52 CI. IV. Musci. Sch . imberbc Smith. difF. fol. pilo destitutis. In Alsa- tia, Hibernia, Russia 3* Sch . caespiticium Schwaegr. Rasen Sp. Caulis fasciculatus. Folia stricta lanceolato-subulata enervia. Capsula pedunculata subimmersa. — Stamm biische- licht. Blätter steif, lanzettförmig pfriemig, ohne Ner- ven. Kapsel gestielt, fast versenkt. Auf Alpen im südl. Deutschland. Anoectangium caesp. Schw. Gym- nostomum caesp. Web. et Mohr. 12. Anoectangium . Offenmund. Monoica. Flo- res masculi aggregati. Capsula terminalis in ramulis brevibus exannulata peristomio nudo. Calyptra mitrae- formis coriacea. — Einhäusig, Männliche Blüten ge- häuft. Kapsel gipfelständig auf kurzen Aesten, ohne Ring, ohne Peristomzähne. Haube mützenförmig, le- derartig. 1. A aquaiicwn Fürnr. Wasser O. Caulis fluitans ramosus. Folia imbricata ovata longe acuminata sub- falcata Capsula ovalis, operculo oblique rostrato. — Stamm fliessend, ästig. Blätter dachzieglicht , eiför- mig, lang zugespitzt, etwas sichelförmig, mit schief geschnäbeltem Deckel. In Bergquellen des wärmern Europa. Hypnum aquaticum Linn. Hedwigia aqua- tica Hedw. 13. Hy menost onum. Hautmund. Capsula ter- minalis, clausa membrana disco evanescente margine annulari persistente , exannulata. Calyptra cuculli- forrnis — Kapsel gipfelständig, mit einer Membran verschlossen, deren Mitte verschwindet, der ringför- mige Rand aber bleibt, ohne Ring. Haube tutenför- mig 1. H. microstomum Hdw. Kleinm undiger H. Caulis subsimplex. Folia linearia canaliculata erecto- patula, perichaetialia involuta subulata. Capsula ova- ta oblique gibba, operculo subulato obliquo capsula dimidio breviore; peduncul. capsula vix triplo longior. — Stamm fast einfach. Blätter linienförmig, gerinnt, aufrecht abstehend; Hüllblätter eingewickelt ^ pfrie- mig. Kapsel eiförmig, schief höckrig, Deckel pfrie- mig, schief, halb so kurz als die Kapsel ; Stiel kaum 53 O. I. Bryinae. dreimal so lang als die Kapsel An dürren Orten, auf Heiden durch ganz Europa. Gymnostomum microsto- inuin Hdw. Bryum microstomum Dicks. — H . 6ra- chycarpon Nees et Husch diff. praesertim capsula oyali turgida hinc gibba, pedunculo capsula triplo lon- giore. In Germania hinc inde. — H, obliquum Nees et Hnsch. diff. capsula oblongo - cyliudrica obliqua, operculo conico acuminato brevi , pedunculo capsulae et perichaetii longitudiue. In Germania. — H% squar- rosum Nees et Hnsch. diff. cauie ascendente diviso, capsula ovali obliqua, operculo conico brevi, pedun- culo capsula perichaetioque parum longiore. Prope Bipontum. 2. j H. rutilaus Iiedw. Röthlicher H. Caulis ra- mosus. Folia densa lineari- subulata canaliculata pa- tula. Capsula oblougo-cylindrica rectiuscula, operculi rostro subulato longitudine diinidiae capsulae; pedun- culus exsertus capsula triplo longior. — Stamm ästig. Blätter dicht , linienförmig pfriemig, rinnen förmig, abstehend. Kapsel länglich, cylindrisch, fast grade; Schnabel des Deckels pfriemig, halb so lang als die Kapsel. Stengel aus den Blättern heryorragend, drei- mal länger als die Kapsel. Hier und da in Deutsch- land. Gymnost. rutilans Hedyy. — H. subglobosum Nees et Hnsch. diff. capsula ovato -subglobosa , oper- culo capsulain subaequante, pedunculo capsula quadru- plo longiore. In Eur. austr. — H. crispatum Nees et Hnsch. dift. cauie proliferationibus laxe fasciculato et tum multo majori, pedunculo capsula plus quam qua- druplo longiore. 14. Oedipodium . Schwellfuss. Capsula ter- rninalis e pedunculo incrassato basi pseudo-apophysata exannulata, peristomium membrana fugacissima. Ca- lyptra campanulata latere subfissilis. — Kapsel gip- felständig, an der Basis mit einem falschen Ansätze, der aus dem verdickten Stiele entstanden ist; das Pe- ristom in. einer sehr vergänglichen Membran. Haube klockenformig, an der Seite etwas gespalten. 1 . Ö. Grijfithianum Schwaegr. Griffith’s Schw. Caulis simplex. Folia subrotunda integerrima evani- dinervia. Capsula erecta subglobosa, operculo convexo. — Stamm einfach. Blätter fast rund, ganzrandig, mit 54 CI. IV. Musci. verschwindendem Nerven. Kapsel aufrecht, fast ku- gelförmig, in. convexem Deckel. In Britanien. Bryum Griffithianum Dicks. Gymnost. Griffith. Smith. S e c t. 2. Capsulae terminales; peristomimn serie simplici dentium. — Kapseln gipfel ständig; Peristom aus einer einfachen Reihe von Zahnen. 15. Tetraphis • Yi er zahn. Capsula tennina- lis, peristomimn dentibus 4 striatis semper arrectis ri- gidis, exannulata, Calyptra mitraeformis. — Kapsel gipfelständig; Peristomimn aus 4 gestreiften, immer aufgerichteten, steifen Zähnen. Tetrodontimn Schwgr. 1. T . ovaia Funk. Eiförmiges Y. Subacaulis. Fo- lia imbricata ovata seminervia, apicibus patulis. Cap- sula obovata ore rotundo. — Fast ohne Stengel. Blät- ter dachzieglicht, eiförmig, halbnervig, mit abstehen- den Spitzen. Kapsel umgekehrt eiförmig, mit runder Mündung'. In Deutschland am Fichtelgebirge. — T. Broivniana Hooker diflert foliis inferioribus lineari- bus subclavatis, capsulae ore repando. In Anglia, in Germania prope Bipontum. Bryum Brownianmn Dicks. Orthotrichmn Brownianmn Smith. Gr. Brow. Engl. Bot. — T. repanda Funk, di ff. caule basi inno- vante, fol. enerviis, capsula elliptica ore repando. In Franconia. 2. T. pelJucida Hed w. D u r c h s i c h t i g e r Y. Cau- les simplices, alii fructiferi, alii e pyxide stipitata gemmuliferi. Folia canlina media ovata acuta nervosa. Capsula cylindrica. — Stengel einfach, einige Früchte tragend, einige an einem gestielten Biisclisgen Keim- körner bringend. Die mittl. Stammblätter eiförmig, nervig. Kapsel cylindrisch. In Wäldern durch ganz Europa Mnium pellucidnm Linn. 16. Octohlepharuni . Achtzahn. Capsula ter- minalis, peristomimn dentibus 8, exannulata. Calyptra conica basi integra. — Kapsel gipfelständig ; Peristom von 8 Zähnen, ohne Ring. Haube konisch, an d. Ba- sis ganzrandig. 55 O. I. Brjinae. 1. O. dlbidum Hedw. Weisser A. Caulis erectus ramosus. Folia e basi latiore linearia crassa albida. Capsula ovata, operculo conico acuminato. — Stamm aufrecht, ästig. Blätter aus einer breitem Basis li- liienförmig, dick, weisslich. Kapsel eiförmig*, mit ei- nem konischen, zugespitzten Deckel. Zwischen den Wendezirkeln an vielen Orten. 17. Eucalypta. Glockenhut. Capsula termi- nalis exannulata, peristomium dentibus 16 rarius nu- dum. Calyptra campanulata laxa capsula longier. — Kapsel gipfelständig, ohne Ring*. Peristom yon 16 Zahnen, selten . nackt. Haube glockenförmig , weit länger als die Kapsel. 1. E, vulgaris Hedw. Gemeiner Gl, Folia lingu- lata obtusa snbmucronata, nervo subabruptö. Capsula oblongo-cylindracea, peristomio nudo, calyptra Integra. — Blätter zungenfönnig*, stumpf, mit einer kleinen Stachelspitze, u. fast abgebrochenem Nerven. Kapsel länglich, cy lindriscli, mit nacktem Peristom, u. ganz- randiger Haube. Durch ganzEur., im nördl. Asien u. America. Leersia vulgaris Hedw. Bryum exstincto- rium Linn. Yar apiculata fol. apiculatis et var. obtu- sata, fol. obtusatis. 2. E. rhaptocarpa Schwaegr. Gerippter Gl. Fo- lia eblouga acuta nervo (caulinorum) excurrente. Cap- sula oblongo- cylindrica costis rectis notata. Calyp- tra integra. — Blätter länglich, spitz, mit auslaufen- den Nerven (an d. Stengelblättern). Kapsel länglich cylindrisch, mit graden Rippen. Haube ganzrandig. Auf den Alpen im mittl. Europa. — E, rh. pilifera N. et II. d i ff. fol. piligeris. In iisdem locis, E. pili- fera Funck. 3. E. microphylla N. et H. Kleinblättriger Gl . Folia subsquarrosa obovata lange cuspidata nervo ex- currente. Capsula cylindrica, calyptra integra. — Blät- ter etwas abstehend, umgekehrt eiförmig', lang zuge- spitzt, mit auslaufendem Nerven. Kapsel cylindrisch, ganzrandige Haube. In Tyrol. 4. E . commutata N. et H. Yer wechselt er Gl. Folia erecta oblonga nervo excurrente cuspidata. Cap- sula cylindrica peristöTiiip nudo, calyptra integra. — Blätter autrecht, länglich, vom auslaufenden Nerven slachelspitzig. Kapsel cylindrisch, mit nacktem Perl- 56 CI. IV. Musci. stom, ganzrandige Haube. Auf Alpen im mittl. und nördl Eur. E. affinis Schwaegr. E. alpine Wahlenb. — E apophysata Nees. et H. diff. fol. nervo excur- rente mucronatis, capsula apophysata, peristomio den- tibus 16, calyptra rostro longiore apice nigro. In Alpib. — E. cylindrica Funck. diff. fol. lingulatis nervo ex- currente cuspidulatis , capsula cylindrica peristomio dentibus. ln Tyrol. 5. E . streptocarpa Hedw. Gedrehter Gl. Folia lanceolata obtusiuscula nervo in apice desinente. Cap- sula cylindracea attenuata oblique striata, calyptra in- tegra. — Blatter lanzettförmig', stumpfiich, mit an d. Spitze aufhörendem Nerven, Kapsel cy lindrisch, oben verschmälert, schief gestreift; Haube ganzrandig. Auf Gebirgen im mittl. Europa. 6. E . cilinta Hedw- Gefranster Gl. Folia ob- longa i\ervo excurrente cuspidulata. Capsula subcylin- drica, calyptra basi dentato-fimbriata. — Blätter län- ger, durch einen auslaufenden Nerven zart stachel- spitzig. Kapsel fast cylindrisch; Haube an der Basis gezähnelt gefranst. In gebirgigten Gegenden durch ganz Europa. E. fhnbriata Brid. Bryum eistinctorium ß Linn. Leersia ciliata Hedw. 18, Conostomum . Kegelmund. Capsula ter- minalis sulcata exannulata; peristomium dentibus 16 subulatis apice in conuin persistentem cohaerentes. Calyptra brevis cucullaris. — Kapsel gipfelständig, gefurcht, ohne Ring. Peristom aus 16 pfriemigen Zäh- nen, die an der Spitze in einen bleibenden Kegel Zu- sammenhängen. Haube kurz, tutenförinig. 1. C. boreale Swartz. Nördlicher K. Caulis ra- mosus fastigiatus. Folia quinquefariam imbricata lan- ceolata denticulata. — Stengel mit gleichhohen Ae- sten, Blätter fünfreihig übereinander liegend, lanzett- förmig, gezähnelt. Auf hohen Gebürgen im mittl. u. nördl. Europa. 19. Grimmia. Grimmie. Capsula terminalis saepissime exannulata ; peristomium dentibus 16 extus transversim striatis intus laevibus saepe pertusis. Ca- lyptra mitraeformis, — Kapsel gipfelstäudig, meistens 57 O. I. Bryinae. ohne Ring*; Peristom von 16 ausserhalb quer gestreif- ten, innerhelb glatten, oft durchbohrten Zahnen» Haube mützenförmig. 1. Gr. plagiopus Sehwaegr. Schiefstielige Gr. Caulis hrevis a basi divisus. Folia ovata con- cava, caulina nuda, perichaetialia piligera. Capsula ovata, operculo mammillato, pedunculo oblique inserfo subincurvo recondito. — Stamm kurz, von der Basis an getheilt. Blätter eiförmig^ coucay, am Stengel nackt; Hüllblätter haartragend. Kapsel eiförmig; De- ckel zitzenförmig, Stiel schief eingesenkt, etwas krumm versenkt. Im mittl. wärmern Europa. — G • crinita Bridel diff. caule subsimplici, fol. obverse ob- longis, omnibus piligeris, capsula elliptica operculo oblique conico. Im wärmern Europa. 2. Gr. npocarpa Hedw. Stiellose Gr. Caulis sub- simplex ant furcatus, rainis fastigiatis. Folia e latiore basi lanceolata patula, caulina piligera nudave, peri- chaetialia magis minusve piligera. Capsula breyis sub- cylindrica operculo convexo mucronato, pedunculo re- condito. — Stamm fast einfach oder gespalten, mit gleich hohen Aesten. Blätter aus einer breiten Basis lanzettförmig, abstehend; Stammblätter haartragend oder nackt, Hüllblätter mehr oder weniger haartra- gend. Kapsel kurz, fast cylindrisch, mit convexem, stachelspitzigem Deckel, und versenktem Stiel. Durch ganz Europa auf Steinen. Bryum apocarpum. — Gr. dp. apocaulos N. et H. diff. caulibus abbreviatis, fol. subnudis. Cum. pr. — Gr. ap. grisea N. et H. cauli- bus apice fasciculatis, fol. angustis patentibus longe piligeris. Cum pr. hinc inde. — Gr. ap . longifolia N. et H. caulibus sub fructu proliferis ramosissiinis, fol. longis piligeris, capsula sublaterali. Salisburg, Erlang. — Gr. ap. piligera N. et H. caule a basi fasci- culato subramoso ; perichaetio longe piligero, capsula angusta. Carinth. Jura. — Gr. ap. bicolor N. et H. caule elongato ramis alternis, fol. subsecundis pilige- ris superioribus flavo-viridibus, capsula sublaterali. Cariqth. Voges. — Gr. ap. stricta W. et Mohr caule procumbente stricto superne ramoso-fastigiato, foliis squarroso-patentibus oblongo-lanceolatis fuscis suinmis piloso-mucronatis, operculi mucrone recto. In Alpib. Gr. stricta Turner. — Gr. ap. gracilia Web. et M. caule elongato gracili alternatim ramoso fasciculato basi nudo, fol. angustis subsecundis laxis nudiusculis 58 CI. IV. Musci. inagis minusqtie fuscis, Hinc inde. Gr. gracilis Schgr. — Gr. ap. rivularis N. et Jf. caule diffuso aut fiui- tante inferne mido et simpliri superne fasciculato, fol. lato-lanceolatis subdentatis subnudis obtusiuscnlis ni- gro -fuscis, caps. obovata ore dilatato. Hinc inde in saxis irriguis. Gr. rivularis Brid. — Gr. ap . alpicola N. et H caule erecto a basi diviso fasciculato, fol. re- flexo-patulis late lanceolatis obtusis liigro- viridibus, caps. obovata ore amplo. In Alpibus. Gr. alpijcola Sw. — Gr. ap. maritima N. et H. caule subhumili erecto apice fastigiatim rarnoso dense folioso, fol. lanceolatis imbricatis muticis atro vel fusqo-viridibus, caps. parva subhemisphaerica. In rupibus maritimis Scotiae, Suec. G. maritima Turn. — Gr. ap. Helvetica caule subpro- cumbente et adscendente dichotomo fasciculato dense folioso, fol. ovatis attenuatis subsecundis obtusiusculis nudis atro-viridibus, capsula elliptica. In Alpib. Helvet. Salisb. Gr. helvetica Schkuhr. — Gr. ap. nigro - vi- ridis N. et H. caulibus fasciculatis brevibus fastigiatis, fol. subsecundis ovatis obtusis mucronulato-pilosis nu- disve atro-viridibus, capsula subcylindrica, pedunculo brevi capsula dimidio breviore. In Alpib. Car. Salisb. 2. Gr. conferta Funk. Dichte Gr. Caulis pulvina- tus humilis subfasciculatus Folia erecto -patula lan- ceoiata et apice obtusiusculo piliformi mucronata. Cap- sula brevis subcylindrica, operculo convexo mucro- liato ; dentes peristoinii late lanceolati obtusi apice sub- incisi , ped. recondito. — Stengel polsterförmig, nie- drig, fast biischeligt. Blatter aufrecht absiehend, lan- zettförmig, aus einer stumpfen Spitze haarförmig' zu- gespitzt. Kapsel kurz, fast cy lind risch, in. convexem, stachelspitzigen Deckel; Peristomzähne breit lanzett- förmig, stumpf, an der Spitze etwas eingeschnitten; Fruchtstiel versenkt. Auf Felsen hier und da in Deutschland. — G. glacialis N. et H. diff caule sub- pulvinato gracili adscendente apice rarnoso fastigiato; fol. minofibus nudis, capsula ovato - subglobosa. In Alpib. Carinth. — Gr. fusca N. et H. diff. caule pul- vinato basi fasciculatim diviso ramis incrassatis apice ramulosis, fol. ovato-lanceolatis superioribns piligeris, capsula subglobosa. In Alpib. Salisburg. — G ur - ceoZrtr/sSchleich. diff. caule tenui superne fasciculato rarnoso, fol. imbricatis ovatis obtusiusculis nudis, cap- sulae urceolatae (subglobosae parvae) operculo subcon- vexo obtuse mucronulato. In Helvetia. — G. robu- sta N. et M. magis diff. caule stricto simplici furcatove, 59 O. I, Bryinae. Fol. ovato-lanceolatis plerisque piligeris, perichaetia- lium pilo climidium foliuin aequante, capsulae oblon- g*ae operculo e basi convexa subulato, peristomii den- tibus acutis In Carinth. Alpib. 4. Gr. sudetica Spreng1. Sudeten Gr. Caulis erec- tus basi fasciculatus, ramis apice fasciculatiin ramulo- sis. Folia lineari-lanceolata longe piligera. Capsula oblonga, operculo conico subulato; dentes apice perfo- rati; pedunculus rectus perichaetio breyior. — Stamm aufrecht, an d. Basis büschelicht; Aeste an d. Spitze büschelicht ästig*. Blätter linien -lanzettförmig*, lang* haartragend, Kapsel länglich, Deckel kegelförmig, pfriemig; Zähne an d. Spitze durchbohrt; Fruchtstiel grade, kürzer als das Perichaetium. Auf Bergen und Alpen in Deutschland. — Gr Donniana Smith. dif£ caule humiJi basi fasciculato ramis simplicibus , foliis lanceolato-subulatis piliformi-mucronatis, dentibus im- perforatis, caps. ovatae operculo conico obtusiusculo, pedunculo perichaetium aequante. In Scotiae Alpib. — Gr. obtusa Schwaegr. diff. caulis ramis apice subdi- visis, fol lanceolatis piligeris, capsulae ellipticae oper- culo obtuse umbonato mucronulatoye, dentibusr subper- foratis, i>efS . perichaetium aequante yel superante. In Alpib. Carinth. Yar. elongata ped. longiori longius mucronulato. 5. Gr. alpestris Schleicher. Alpen Gr. Caules pnl- vinati supra basin fasciculato-ramosi, ramis simplici- bus fastigiatis. Folia arrecta ovate lanceolata piligera. Capsula oblonga, operculo conico obtuso. aut obtuse ir.ucronato; dentes subimperforati ; ped. rectus peri- chaetio longior. — Stengel polsterförmig, büschelicht ästig; Aeste einfach, gleich hoch. Blätter aufgerichtet, ei-lanzettförmig, haartragend. Kaps* länglich, Deckel konisch stumpf; Stiel grade, länger als d. Hülle. Auf Alpen in Europa. 6. Gr affinis Hornsch. Yer wandte Gr. Caulis procumbens aut adscendens ramoso-fastigiatus fascicu- latusque. Folia e basi latiori lanceolata piligera. Cap- sula elliptica, operculo conico attennato obtuso rectius- cnlo; pedunculus rectus conspicuus perichaetio minor. — Stamm niederliegend oder aufsteigend, gleich hoch ästig und büschelicht. Blätter aus einer breitem Basis lanzettförmig, haartragend. Kapsel elliptisch, m, ke- gelförmigem, yerschmälerten, stumpfen, fast graden Deckel; Stiel grade, sichtbar, kleiner als die Hülle. Auf Alpen, im mittl. Europa. — Gr. aff. ramosissima caule elongato magis ramoso decomposito, ped, peri- 60 CI. IV. Musci. chaetium subaequante, capsula recta aut subobliqua. Ibd, — Gr. aff macrocaipa 9 caule stricto crassiore fasciculato, fol. rigidulis patulis basi latioribus, caps. majori oblonga, Ibd. — Gr. patens N. et H. diff. fol. reflexo-patentibus apice subulatis, capsula ovata, oper- culi acumine subobliquo, ped. perichaetio longiore. In Alpib. Carinth. 7. Gr. ovata Web. et Mohr, Eiförmige Gr. Cau- lis erectus basi fasciculatim divisus, ramis furcatis. Folia patentia e basi latiore anguste lauceolata, supe- riora piligera. Capsula ovato -oblonga ; operculum e basi convexa conicum attenuatum obtusiusculum; pe- (lunculus rectus perichaelium aequans. — Stengel auf- recht, an der Basis büschelförmig getheilt, mit ge- spaltenen Aesten. Blätter abstehend, aus breiter Ba- sis schmal lanzettförmig, d. obern haartragend. Kap- sel oval länglich; Deckel aus convexer Basis kegel- förmig, verschmälert, stumpflich; Stiel grade, von d. Länge d. Hülle. Auf Felsen durch ganz Deutschland. — Gr. obliqua Hnsch. diff. capsula obliqua basi atte- nuata, operculo conico rostellato obliquo, pedunculo perichaetio parum longiori. In Tyrol. Carinth. 8. Gr. sciuroides N. et H. Eichhornschwanz Gr. Caulis suberectus basi calvus fasciculatim divi- sus. Folia oblongo- lanceolata concava piligera. Cap- sula rectiuscula subpyriformi- cylindrica, operculo e basi convexo oblique conico, ped. rectus perichaetio longior apice incrassatus. — Stengel fast aufrecht, an der Basis kahl, biischeligt getheilt. Blätter länglich- lanzettförmig, concav, haartragend. Kapsel ziemlich grade, fast bimförmig, cylindrisch; Deckel aus conve- xer Basis, schief kegelförmig; Stiel grade, länger als das Perichaetimn, an d. Spitze verdickt. Auf Alpen. Gr. sc. foliosa caule basi folioso , fol. apice subuiatis, operculo magis attenuato. Ibd. — Gr. sc. rigida , caule ramis strictis subsimplicibus, fol. rigidis acumi- natis, capsula oblonga Ibd. — Gr. sc. laxa , caule flaccido procumbente superne fastigiato dichotomo, fol. longioribus, capsula aiigusta. — Gr. sc. elongata , caule elongato simplici laxo, capsula circa os con- tracta. Ibd. 9. Gr . cylindrica N. et H, Cylindrische Gr. Cau^ lis erectus basi fasciculatim divisus, ramis simplicibus fasciculatisve. Folia erecto-patula oblongo -lanceolata, perichaetialia piligera. Capsula recta cylindrica, oper- culo e basi convexa conico attenuato obtuso, dentibus 61 O. I. Brylnae. peristomii apice subincisis, pedunculus rectns perichae- tio longior. — Stengel aufrecht, an (1er Basis büsche- ligt getheilt, m. einfachen und biischeligten Aesten. Blätter aufrecht abstehend, länglich- lanzettförmig; ; Hüllblätter haartragend. Kapsel grade, walzenförmig; Deckel aus convexer Basis kegelförmig zugespitzt, stumpf, Zähne des Peristoms etwas eingeschnitten ; Stiel grade, länger als d. Hülle, Auf Salzburg. Alpen. 10. Gr. atrata Mielichhofer. Schwarze Gr. Gau- lis radiculosus erectus superne divisus undique folio- sus. Folia conferta erecto-patentia aut patentia incurva lineari-lanceolata nuda siccitate contorta. Capsula recta ol)longa, operculo conico obliquo, dentibus imperfora- tis, pedunculus rectus perichaetio longior. -— Stengel voll Wurzeln, oben zertheilt, überall blättrig; Blätter gedrängt, aufrecht abstehend oder abstehend, krumm, linien-lanzettförmig, ohne Haar, trocken gedreht. Kap- sel grade, länglich ; Deckel kegelförmig, schief ; Zähne nicht durchbohrt, Stiel grade, länger als die Hülle. Auf den Salzburger Alpen. 11. Gr. incurva Schwaegr. Gekrümmte Gr. Cau- lis fasciculatim divisus. Folia e basi dilatata lineari- subulata piliformi-mucronata conferta squarrosa sicca contorta. Capsula oblonga, operculo subconico, pedun- culus incurvus perichaetio brevior. — Stamm biische- ligt getheilt. Blätter aus einer breiten Basis linien- förmig pfrieinig, haarartig zugespitzt, dichtstehend, sperrig, trocken gedreht. Kapsel länglich, mit einem fast kegelförmigen Deckel, Stiel krumm, kürzer als d. Hülle. Auf Alpen. 12. Gr. apiculata Hornsch. Klein gespitzte Gr. Caulis pulvinatus basi fasciculatus. Folia lato-lanceo- lata piligera. Capsula ovata, operculo conico truncato cum apiculo, ped. incurvus perichaetio longior. — Stengel polsterförmig, an der Basis büscheligt. Blat- ler breit lanzettförmig, haartragend. Kapsel eiförmig, Deckel kegelförmig , abgestumpft, mit einer Spitze; Stiel krumm, länger als die Hülle. Auf den Salzbur- ger Alpen. 13. Gr. cernua N. et H. Ueb erhäng ende Gr. Caulis subdichotomus fastigiatus. Folia arrecta, sicca contorta, lanceolata, summa longe piligera. Capsula obovata, operculo obtuso conico, ped. incurvus peri- chaetio brevior. — Stengel fast gablig, oben gleich- ästig. Blatter aufgerichtet, trocken gedreht, lanzett- förmig, d. obern lang haartragend, Kapsel umgekehrt 62 CI. IV. Musci. eiförmig1, Deckel stumpf, kegelförmig'; Stiel krumm, kürzer als die Hülle. Auf den Salzburger u. Kärnth- ner Alpen, — Gr. cern. spiralis , fol. siccis circa cau- lem crassiorein per spiras contortis. In Hibernia. Gr, spiralis Hooker. Varietas colore atro in Alpib. Salisb. et Carinth. reperta. 14. Gr. funalis Fiirnr. Strick Gr. Caules procum- bentes_, rarni fasciculati. Folia erecto - patula lanceo- lata piligera. Capsula ovata striata, operculo conico obtuso, ped. curvatus brevis emersus. — Stengel nie- derliegend, Aeste biischeligt. Blätter aufrecht abste- hend, lanzettförmig, haartragend. Kapsel eiförmig, gestreift; Deckel kegelförmig, stumpf; Stiel krumm, kurz aber ausser den Blattern. Auf Gebirgen im mittl. Europa. Trichostomum funale Schwaegr. Dryp- todon funalis Bridel. In hoc et sequentibus dentes pe- ristomii bifidi aut inciso-laceri saepe apparent ob den- tes superne perforatos et inde diffractos. — Gr. in- curvct F. diff. magnitudine, fol. basi latiore, operculo longiore e basi conica acuminato cum apiculo. In Al- pibus Carinth. et vicinis. Trichostomum incurvum Husch. Dryptodon incurvus Brid. 15. Gr. pulvinata Hook. Polsterförmige Gr- Caulis erectus ramosus. Folia oblongo-lanceolata pili- fera. Capsula ovata striata immersa operculo plauius- culo rostellato; ped. arcuatus. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter länglich lanzettförmig, haartragend. Kapsel eiförmig, gestreift, zwischen Blättern, Deckel ziemlich flach, geschnabelt; Stiel gekrümmt. Häufig durch ganz Europa auf Steinen. Bryum pulvinatuin Linn. Fissidens pulvinatus Hedw. Dicranum pulvina- tum id. Leersia pulvinata id. Trichostomum pulvina- tum Web. et Mohr. Dryptodon pulvin. Brid. — Gr. Schultzii Fürnr. diff. caulibus ramosissimis elonga- tis exacte pulvinatis, fol. in pilum attenuatis nee ob- tusis et inde piligeris, capsula emersa. ln Duc. Me- gapol. Trichostomum decipiens Schultz, Dryptodon Schultzii Brid. 16. Gr. ovata Hook Eiförmige Gr. Caulis erec- tus ramosus. Folia lanceolata acuminata pilifera nu- dore reflexilia. Capsula erecta ovata ore coarctato, operculo obtuse acuminato recto, ped. rectus brevis. — Stamm aufrecht ästig. Blätter lanzettförmig, zuge- spitzt, haartragend, nass zurückgeschlagen. Kapsel aufrecht, eiförmig, m. zusaimnengezogener Mündung, Deckel stumpf zugespitzt, grade; Stiel grade, kurz. 63 O. I. Bryinae. Durch ganz Europa, auf Felsen in bergigten Gegen- den. Biyiim ovale HofF. Diera liuin ovatuin Hedw. Trichostomum ovatuin Web. et Mohr. Dryptodon ova- tus Bridel. 20. Coscinodon. Sieh zahn. Capsula termi- nalis exammlata; peristomium dentibus 16 elongatis extus et infus transversim striatis inde coimiventibus pertusis. Calyptra mitraeformis. — Kapsel gipfel- ständig, ohne Ring; Peristom von 16 langen Zähnen, welche auswendig und inwendig quer gestreift sind, und sich daher zusammenneigen. Haube mützenförmig. 1. C. c ribrosits Sprengel. Berg S. Caulis apice fas- ciculatim ramosus. Folia oblongo-lanceolata piligera, perichaetialia subtrinervia. Capsula obovata, operculo conico elongato recto, ped. recondito. — Stengel an der Spitze büschelförmig ästig. Blätter länglich lan- zettförmige haartragend; Hüllblätter fast dreinervig. Kapsel umgekehrt eiförmig, mit kegelförmigem , lan- gen, graden Deckel und versenktem Fruchtstiel Auf Bergen in Deutschland und der Schweitz. Grimmia cribrosa Hedw. 21 . Brachyodon. IC u r z z a h n . Capsula termi- nalis, peristomium dentibus 16 e membrana interna or- tis brevissimis truncatis annulo tectis. — Kapsel gip- felständig, Peristom von 16 Zähnen, Zähne aus d. in- liern Membran, sehr kurz, abgestumpft, mit einem Ring bedeckt. 1. Br. trichodes Fiirnr. Haar förmiger IC. Cau- lis brevissimus. Folia lanceolato-subulata stricta cras- sinervia. Capsula erecta ovato-oblonga, operculo co- nico rostrato obliquo. — Stengel sehr kurz. Blätter lanzettförmig pfriemig, straff, dicknervig. Kapsel auf- recht, eiförmig länglich, Deckel kegelförmig, geschnär beit, schief. Im mittlern und wärmern Europa, auf Felsen. 22. Tpeissia. Weis sie. Capsula terminalis, peristomium dentibus 16 firmis transversim striatis; rarius ex inferiore membrana ortis teneris. Calyptra 64 CI. IV. Musei. cucullaris. — Kapsel gipfelständig , Peristom von 16 Zähnen; diese stark quer gestreift, seltener zart, aus d. innern Membran hervortretend. Haube tutenförmig. 1. TV viridula Hedw. Grünliche W. Caulis hu- milis simplex fasciculatusque* Folia conferta patula laxa siccitate tortilia e basi latiore lauceolato-linearia inarginibus repando-involutis. Capsula recta subova- lis. Peristomii dentes breves lineari-lanceolati obtusi ferruginei. — Stengel niedrig, einfach oder büsche- ligt. Blätter dichtstehend, abstehend, schlaff, trocken gedreht, aus einer breitem Basis lanzett-linienförmig, in. geschweift eingewickelten Rändern. Kapsel grade, fast eiförmig. Peristomzähne kurz, linien- lanzettför- mig, stumpf, rostfarben. Durch ganz Europa an We- gen u. s. w., auch in Asien und America, ßryum vi- ridulmn Linn. Weissia controversa Hedw. Yarietatt. arnoene viridis, stenocarpa, capsula semicylindrica, brachycarpa, capsula ovata brevi, exigua. — TV* ini- crodon Hedw. difF. caule breviore fasciculato ramoso, fol. strictis canaliculatis, superioribus e basi latiore subulatis, capsula inaequali oblongo ore subobliquo, peristomii dentibus lanceolato-subulatis rufis. In Ger- man. hinc inde. — TV Bruchiana Hornsch. diff. caule breviore fasciculato ramoso, fol. incurvis rigid ulis sic- citate apice contortis lineari-subulatis carinatis, capsula parva ovali, peristomii dentibus angustiorihus. Prope Bipontmn — TT '* apiculata Bruch, diff. fol. arrectis siccitate apice tortilibus ovato-lanceolatis mucronatis margine ptanis, «capsula oblonga, peristomii dentibus brevibus articulatis. Prope Bipontum. — TV fcillax JSahlmeyer. diff. caule subsimplici adscendente, fol. re- motis lineari-lanceolatis acutatis canaliculatis, capsula brevi ovata. Prope Coloniam. — TV* humilis Brid. diff. fol. lineari-lanceolatis, capsula oblonga peristomii dentibus lanceolato-subulatis elongatis. In Tyroliae Alpibus. — TV- viicrostoma Husch, diff. caule proli- fero-fasciculato, fol. lanceolatis, capsula oblonga sub- obliqua, ped. brevi. Prope Bipontum, Coloniam. — TV* gymnostojnoides Brid. diff. caule proliferando sub- fasciculato, fol. mucronatis, capsula ovali, peristomii dentibus lanceolatis inembranaceis. In Eur. media et austr. — TV* Budolphiana Husch, caule prolifero fas- ciculato, fol. strictis lanceolatis margine superne invo- lutis, capsula ovali, peristomii dentibus brevissimis truncatis tenerrimis. In Alpib. Salisb. 65 O. I. Bryinae. 2. TV* cirrata Hedw. Gelockte W. Caules rami- que proliferi fasciculato-fastigiati. Folia arrecto-pa- tentia subflexnosa siccitate contorta lanceolata acutata carinata, perichaetialia interiora acuta. Capsula ob- longo-cylindrica recta, pediinculo ter quaterve brevior; peristomii dentes subulati apice flavi. — Stengel und Aeste sprossend, büscheligt, oben gleich. Blätter auf- gerichtet abstehend, etwas gebogen, trocken gedreht, lanzettförmig, gespitzt, gekielt; innere Hüllblätter spitz. Kapsel länglich - cylindrisch, grade, 3 — 4 mal kürzer als der Stiel; Feristomzähne pfriemig, an der Spitze gelb. Im mittl. und nördl. Europa auch Terre lieuve. Mnium cirrhatum Linn. Grimmia Dicksoni Smith. Grimmia cirrhata Smith. — TV* cylindrica Bruch. diff c?ule ramoso fastigiato, fol. patentibus li- nearibus, capsula cylindrica, peristomii dentibus obtu- sis ferrugineis. In Montibus et Alpibus German, hinc inde. 3. TV* compacta Brid. Dichte W. Caulis ramo- sus fastigiatus. Folia arrecta stricta siccitate arcuata lanceolato-subulata obtusa margine inyoluta ; perichae- tialia interiora oblongo-lanceolata obtusiuscula yaginan- tia. Capsula inaequalis oblonga; peristomii dentes subulati ferruginei. — Stengel ästig, oben gleich hoch. Blätter aufgerichtet, grade, trocken gekrümmt, lan- zettförmig pfriemig, stumpf, am Rande eingewickelt; die innern Hüllblätter länglich-lanzettförmig, stuinpf- lich, scheidenartig. Kapsel ungleich, länglich; Peri- stomzähne pfriemig, rostbraun. Auf den höchsen Al- pen in Kärnthen u. s. w. — W atrovirens Husch. difF« caule basi ramoso fastigiato, fol. siccitate appressis apice uncinato e basi latiore subulatis , perichaetiali- bus interioribus oblongis obtusis conyoluto-vaginanti- bus3 capsula oblongo-cylindrica subinclinata, peristo- mii dentibus longis lanceolato -subulatis ferrugineis. In Alpibus Carinth. suinmis. — TV* anblyodon Br. diff. fol. siccitate contorto-falcatis lanceolato-linearibus canaliculatis, perichaetialibus interioribus apice conyo- luto-setaceis , capsula peristomii dentibus lanceolatis pallidis. In montosis Franconiae et prope Basileam. 4. TV* crispula Hedw. Kräusliche W. Caules ramique ex apice fasciculato -rarnosi fastigiati adscen- dentes. Folia patula subsecunda flexuosa siccitate tor- tilia lanceolato-linearia subulata carinata , perichaetia- lia interiora obtusa yaginatia. Capsula oyalis recta, pedunculo multoties breyior, peristomii dentes subula- Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 5 66 CI; IV. Musci. ti pallidi. •— Stengel und Aeste aus der Spitze bü- scheligt ästig, oben gleich, aufsteigend. Blätter ab- stehend, fast einseitig', gekerbt, hin und her gebogen* trocken gedreht, lanzett-linienfonnig, pfriemig, gekielt; die innern Hüllblätter stumpf, scheidig'. Kapsel eiför- mig, grade, viel kürzer als der Stiel, Peristomzähne pfriemig, blass. Durch ganz Europa an grasigen Or- ten auf Bergen, auch in Kamtschatka. Yariett. nigres- cens, atrata, longirostris, subulata. — TV fcucata Husch, diff. caule fastigiato- ramoso adscendente^, fol. falcatis secundis e basi lanceolata longe subulatis, pe- richaetialibus intimis convolutis obtuse mucronatis par- vis, capsula oblonga aequali, p. d. lanceolato-subulatis perforatis. Tn Alpibus Salisburg. 5. fugax Hedw. Flüchtige W. Caulis fa- stigiato-ramosus prolifer. Folia subinterrupta patula siccitate crispa lanceolato-linearia acutiuscula subinte- gerrima. Capsula obovata demum sulcata ore amplo, peristomii dentes filiformes articulati fugaces. — Sten- gel gleich hoch ästig, sprossend. Blätter fast unter- brochen, abstehend, kraus, lanzett - linienförmig, fast spitzig, fast gleichrandig. Kapsel umgekehrt eiför- mig, endlich gefurcht, mit weiter Mündung, Peri- stomzähne fadenförmig, gegliedert, flüchtig. Durch ganz Deutschland auf Gebirgen, seltener in Frankreich und England. W. striata Hooker. — leptodon Plaubel diff. caule ramosissimo, pedunculis brevissi- mis, peristomii dentibus tenerrimis. In saltu Thurin- giae. — fjT. denticulata Brid. diff. caule fasciculato- ramoso, fol.apice denticulatis, peristomii dentibus sub- ulatis tenuibus dense transversim striatis. In uligino- sis sylvaticis alpestribus Germaniae, Britanniae. — TV, Schisti Brid. diff. caule proliferationibus elongato subdiviso, fol. acuminatis minute crenulatis interiori- bus brevioribus distantibus, capsula apophysata , oper- culo e basi convexa brevirostri, peristomii dentibus subperforatis. In Lapponia, Scotia boreali. 6. procer a Laurer. Hohe W. Caulis prolife- rationibus elongatis subdivisus radiculosus. Folia ar- recto-patula siccitate apice uncinato-torta lanceolata obtusiuscula, apicem versus cos tacpie denticulata. Cap- sula ovato - subcylindrica inaequalis, operculo e basi convexa conico obtusö; peristomii dentibus lato-lanceo- latis obtusis. — Stengel durch Sprossen verlängert, etwas getheilt, mit Wiirzelchen besetzt. Blätter auf- gerichtet, abstehend, trocken, an der Spitze hakig u. 67 O. I. Bryinae. gedreht, lanzettförmig, slnmpflich gegen die Spitze und an der Ribbe gezähnelt. Kapsel eiförmig , fast cylindrisch, ungleich; Deckel aus convexer Basis ke- gelförmig, stumpf. Auf hohen Alpen in Kärnthen. — JV* torquescens Brid. diff. caule ramisque apice fasci- culato-ramosis fastigiatis_, fol. patentibus margine ca- rinaque serrulatis ruptiuerviis, capsula ovato-oblonga, operculo obliquo conico obtuso cum apiculo, peristo- mii dentibus lanceolato-subulatis perforatis ^errugineis. In Alpibus Carinth. Yariett. cylindrica et gjracilis. — TV* serrulata Funk. diff. caule apice subdiviso, fol. siccitate tortilibus subpapillosis margine costaque mi- nute denticulatis ruptinerviis, capsula ovali aequali peristomii dentibus apice tenuissime subulatis basi pur- pureis, operculo conico recto. In Tyrolia. 7. TV* Martiana Husch. Martius W. Caules elon- gatus subrainosus. Folia siccitate falcato - tortilia lan- ceolato-subulata apice crenulata ruptinervia. Capsula obovato-globosa sulcata, pedunculo (humido) curvato. — Stengel lang, etwas ästig. Blätter trocken sichel- förmig gedreht, lanzettförmig pfriemig, an der Spitze fein gekerbt, mit abgebrochenem Blattnerven. Kapsel umgekehrt eiförmig -kuglicht, gefurcht; Stiel auch feucht gekrümmt. Auf den höchsten Alpen in Ty- rol, Cärnth. Catascopiuin Martiauum Fiirnr. 8. TV* recurvata Hedw. Zurück gebogene W. Subacaulis. Folia stricta e basi latiore subulata, sicca recta. Capsula obovata, operculo curvirostri, pedun- culo humido incurvato. — Fast stengellos. Blatter straff, aus breiterer Basis pfriemig, trocken grade. Kapsel umgekehrt eiförmig, Deckel kruminschäbelicht, Stiel auch nass gekrümmt. In Gebirgeu des mittlern Europa. Bryum setaceum Wulf. 9. TV* calcarca Hedw. Kalk W. Subacaulis. Fo- lia (et sicca) stricta, inferiora ligulata subenervia, re- liqua e basi ovata producta obtusa fuscescentia. Cap- sula turbinata, operculo e basi convexa oblique rostel- lato. — Fast ohne Stengel. Blätter auch trocken grade; die untern zungenformig, fast ohne Nerven; die übrigen aus eiförmiger Basis verlängert, stumpf, bräunlich. Kapsel kreiselförmig, Deckel aus conve- xer Basis schief geschnäbelt. In Bngland und auf Rügen 10. TV- pusilla Hedw. Kleinste W. Subacaulis laete virens. Folia (et sicca) stricta, infima subulata, reliqua e basi latiore longe acutata, Capsula pyrifor- 68 CI. IV. Musci. mis, operculo e basi connexa oblique rostellato. — Fast ohne Stengel, schön grün. Blätter, auch trocken straff, die untersten pfriemig, die übrigen aus breite- rer Basis langgespitzt. Kapsel bimförmig, aus con- vexer Basis schief geschnäbelt. Im mittl. und nördl. Europa an feuchten Orten. Bryum paludosum Linn. — Jp. Seligeri W. et M. diff. colore sordide viridi, fol. infimis ovatis enervibus, reliquis lanceolatis apice subiüatis; capsula obovata, operculo subulato subobli- quo. Hier und da in Deutschland und der Schweiz. — TV. tristicha Brid. diff. caule subramoso, fol. tri- stichis imbricatis lanceolato-subulatis obtusiusculis. In Germania montosa. 11. TV» verticillata Brid. Wirtel W. Caulis pro- liferationibus divisus. Folia (et sicca) stricta arrecto- Eatula subtristicha lineari-lanceolata acuta, superiora asi serrata. Capsula oblonga, operculo subulato recto, peristomii dentibus undulosis purpureis. — Stengel durch Sprossen zertheilt. Blätter auch trocken grade, aufgerichtet abstehend, fast dreizeilig, linien-lanzett- förmig, spitz; die obern an der Basis gesägt. Kapsel länglich; Deckel pfriemig, grade; Peristomzähne wel- lig, purpurfarben. Im mittl. und siidl. Europa, Klein- Asien. Bryum verticillatum Linn. Bryum fascicula- tum Dicks. Grimmia fragilis Web. et Mohr. Coscino- don verticillatus Brid. 12. TV» acuta Hedw. Caulis proliferationibus ramo- sus fastigiatus. Fol. (et sicca) stricta patula subsecunda lauceolato-subnlata. Capsula obovata pyriformis, oper- culo subulato obliquo. — Stengel durch Sprossen ästig; oben gleich. Blätter auch trocken grade, ab- stehend, fast einseitig, lanzettförmig pfriemig. Kap- sel umgekehrt eiförmig, bimförmig, mit pfriemigen, schiefen Deckel. Bryum verticillatum Huds. Bryum filiforme Yillars. Bryum splachnoides Dicks. — TV» fastigiata Hnsch. difi. praesertim capsida obovata truncata brevi , operculo recto. In Alpibus Salisburg. Gymnostoinum subulatum Nees et Hnsch. olim. — TV» flejcuosa Bruch, diff caule fasciculato ramoso, fol. se- cundis e basi latiore lougissime subulatis subfälcatis, capsula obconica, opercido recto. In Alpib. Salisburg. et Carinth. 23. Anacalypta . Spaltmütze. Capsula ter- minalis, peristomium dentibus 16 ex intimo capsulae O. I. Bryinae. 69 strato ortis tenuibus basi membrana conjunctis ple- rumque perforatis. Calyptra cucullaris. — Kapsel gip- felständig; Peristom von 16 Zähnen, welche aus der innern Kapselschicht entspringen, dünn und an der Basis mit einer Membran verbunden sind, auch mei- stens durchbohrt. Haube tutenförmig, 1. A . latifolia Fürnr. Breitblättrige Sp. Caulis e basi ramose fasciculatus. Fol. arcte imbricata e late ovata basi rotundata mucronata piligerave. Cap. ob- longa , operculo conico subulato obliquo. — Stengel aus der Basis büscheligt ästig. Blätter dicht dach- ziegelförmig, aus breiter Basis gerundet, stachelspi- tzig oder haartragend. Kapsel länglich, mit kegelför- migem, pfriemigen, schiefen Deckel. Auf Alpen im mittl. Europa. Weissia latifolia Schwaegr. et Auct. Coscinodon verticillatus Brid. 2. A . Starleeana Fiirnr. Starkesche Sp. Caulis subsimplex. Folia imbricata arreeto-patnla oblongo- ovata cuspidata. Capsulae operculo obtusissimo. — Stengel fast einfach. Blätter dachzieglicht, aufgerich- tet abstehend, länglich eiförmig, stachelspitzig. De- ckel der Kapsel sehr stumpf. "Hier und da im mittl. Europa. Weissia Starkeana Hedw. 3. A . lanceolata Roehling. Lanzettförmige Sp. Caulis simplex et prolifer. Folia imbricata arrecto- patula oblonga piliformi cuspidata. Capsula operculo e basi conica subulato obtuso. — Stengel einfach u. sprossend. Blätter dachzieglicht, aufgerichtet abste- hend, länglich, haarförmig stachelspitzig. Kapsel m. einem pfriemigen, stumpfen Deckel aus einer koni- schen Basis. Durch ganz Europa, nicht im nördlich- sten. Weissia lanceolata Roehl. Encatypta lanceolata Hedw. Leersia lanceolata id. Bryum lanceolatum Dicks. Coscinodon lanceolatus Brid. Yariett. A. laue, aciphylla caule simplici, fol. subovatis cuspidatis, caps. elliptica. Coscinodon aciphyllus Brid. et A. laue, connata caule prolifero, foliis longius acuminatis apice canescentibus, caps. subovata. Coscinodon connatus Brid. 4. A. caespiiosa Fiirnr, Rasen Sp. Caulis simplex prolifer subfasciculatus. Folia patula ovato- lanceolata mucronulata, pericliaetialia basi cucullata vaginante. Caps, operculo e conico subulato. — Stengel einfach, 70 CI. IV. Musci. sprossend, fast büscheligt. Blätter abstehend, eiför- mig* lanzettlich, klein stachelspitzig , Hüllblätter an der Basis tutenförmig, scheidenartig» Kapsel mit ei- nem konisch pfriemigen Deckel. Bei Zweibrücken. Weissia caespitosa Bruch. 5. A. tophacea Fürnr. Tuff Sp. Caulis subdicho- tornus fastigiatus. Folia distantia patentia lanceolata obtusiuscula ruptinervia concolora. Caps, operculo co- liico subulato elongato* — Stamm fast gablicht ge- theilt, gleich hoch. Blätter abstehend, entfernt ste- hend, lanzettförmig, stumpflicht, mit abgebrochenem Nerven, gleichfarbig. Kapsel m. kegelförmigem, pfrie- migen, langen Deckel. In England und hier und da in Deutschland. Trichostomum lineare Smith. Tri- chostomum tophaceum Funk. 6. A . recurvirostra Fürnr. Krumdeckligte Sp. Caulis ramosus, fastigiatus. Folia conferta patulo-re- curva lanceolata acutata acutiuscula ruptinervia, infe- riora rubiginosa. Caps, operculo e basi conica subula- to incurvo. — Stengel ästig, gleich hoch. Blätter dicht, abstehend zurückgebogen, lanzettförmig, gespitzt, ab- gebrochen genervt, die untern rostfarben. Kapsel m. pfriemigem krummen Deckel, aus kegelförmiger Ba- sis. Durch ganz Europa. Bryuin recurvirostrum Dicks. Weissia curvirostra Hedw. Var. — A. r. revo - luta Brid. minor, fol. e basi latiore subulatis, oper- culo capsula oblonga multo breviori. In Alpib. et Al- pestr. — A. r. lacustAs Brid. major, caule dense ra- moso, fol. subulato - acuminatis longis apice distincte denticulatis, operculo conico subulato rectiusculo, cap- sula cylindrica vix quater breviori. Tortula lacustris Paliss. Beauv. Prope Bipontuin. — A. r . spectabilis Nees et Hnsch. caule longo, fol. apice distincte denti- culatis, operculo subulato inclinato capsula cylindrica magna duplo breviore. In irriguis Alpium. — A . r. rubiginosa N. et H. elongata, proliferando-subramosa, fol. lanceolato-subulatis apice denticulatis strictis sic- citate magis crispabilibus ferrugineis. In Alpibus. — A . r. subulata Nees et H. minor, capsula cylindrica, operculoque subulato angustis. In Alpib. — A . r. ob - tusay capsula ovato - subcylindrica, operculo conico brevi. In Alpib. — A. r. globosa , capsula subglobosa, operculo e basi latiori conico brevi. In Marchionatu Brandenburg. 24. Mielichhoferia . Mielichhoferie. Cap- 71 O. I. Bryinae. sula termiiialis basi contracta, peristoinium dentibus 16 ex interiore capsulae Strato ortis teimibus angustis basi abrupte dilatatis. Calyptra cucullata. — Kapsel gipfelständig, au der Basis zusammengezogen ; Peri- stom mit 16 Zähnen, die aus der inuern Kapselschicht entspringen, sehr dünn, schmal und an der Basis ab- gebrochen erweitert sind. Haube tutenförmig. 1. M, nitida Hnsch. Glänzende M. Folia lanceo- lata acuta. Capsula elongata pyriformis erecta. — Blätter lanzettförmig, spitz. Kapsel lang, bimförmig, aufrecht. Auf den Salzburger und benachbarten Al- pen. Weissia Mielichhoferi Funk. Oreus Mielichho- feri. — M, elongata Hnsch. diff. fol. ovato - oblongis obtusiusculis, capsulae (in humido) nutautis obovata- pyriformis dentibus uodulosis. In Alpibus uti praece- dens. 25. Catoscopium. Schwarzkopf. Capsula terminalis, peristoinium dentibus 16 ex dtiplici capsu- lae strato ortis anguste conicis. Calyptra iuferne pe- dunculo adhaerens, parte superiore deinmn secedente campanulata. — Kapsel gipfelständig. Peristora von 16 Zähnen, die aus der doppelten Kapselschicht ent- springen und schmal konisch sind. Haube uuten an den Stiel anhäugend; der obere Theil abspringend, klockenförmig. 1. C. JXigrita Brid. Mohren Schw. Caulis detnuui fasciculato-ramosus. Folia inferiora parva ovalia me- dia lanceolata cariuata longe acutata ruptinervia. Cap- sula obovata cernua. — Stengel endlich biischeligt ästigt. Untere Blätter klein, eiförmig, mittlere lanzett- förmig, gekielt, lang gespitzt, abgebrochen genervt, Kapsel umgekehrt eiförmig, niedergebogen. Im käl- tern Europa uud auf Alpen im mittlern. 26. Eremodon. Trenn zahn. Capsula termi- ualis apophysata, peristoinum dentibus 16 robustis linea media longitudinali divisis perforatisve. Calyp- tra campanulato-venlricosa, deinuin cucullata. — Kap- sel gipfelständig, mit einem Ansatz; Peristom vou 16 72 Cl. IV. Musci. starken durch eine helle Mittellinie g*etheilten oder durchbrochenen Zähnen. Haube klockenförmig bau- chig, endlich tutenförmig. 1. E . splachnoides Brid. Splachnuin Tr. Caulis erectus subramosus. Folia spatulata evaiiidinervia. Capsula ovata ereeta, operculo convexo acumiue brevi conico, pedunc. in apophysin obconicam iucrassato. — Stamm aufrecht, etwas ästig. Blätter löffelförmig, m. verschwindendem Ke rven. Kapsel eiförmig, aufrecht, Deckel convex, mit kurzer kegelförmiger Spitze, Stiel in einen umgekehrt kegelförmigen Ansatz verdickt. Auf den Schottischen, Salzburger und benachbarten Alpen. Weissia splachnoides Hooker. Dissodon splach- noides Grevill et Arnott. Splachnuin lingulatum Dicks. — E. longicollis Brid. diff. foi. oblongo-ovatis acuminatis denticulatis subdiaphanis , capsula longe pyriformi. In Lusitania. — j E. Rudolphianus Husch, diff. fol. oblongis nervo excurrente cuspidatis infra apicem dentatis, ped. valido, capsulae cylindricae apophysi obconica elongata, operculo convexo urnbo- liato. In Alpib. Salisburg. 27. Trematodon . Löcherzahn. Capsula ter- minalis basi in apophysin longam transiens; peristo- mium dentibus 16 e crassiore capsulae strato interiore ortis medio perforatis. Calyptra cucullata. — Kapsel gipfelständig, an der Basis in einen langen Ansatz übergehend; Peristom von 16 Zähnen, die aus der di- ckem innern Schicht d. Kapsel entspringen und in d. Mitte durchbohrt sind. Haube tutenförmig. 1. Tr. ambiguus Husch. Gemeiner L. Caulis erectus subprolifer. Folia e basi dilatata longe sub- ulata acumiue patulo. Capsula elongata apophysin an- gustam basi strumosam subaecpians. — Stamm auf- recht, fast sprossend. Blätter aus breiter Basis lang pfriemig, mit abstehender Spitze. Kapsel lang, fast so lang1 als der schmale an der Basis kropfige Ansatz, In Deutschland hier und da, auch in Brasilien. Dicra- lium ambiguum Hedw. — Tr. brevicollis Husch, diff. fol. iinbricatis o vatis cuspidatis, capsula brevi apophy- sin obconicam aequalem subaequante. In Alpib. Sa* lisburg. et vicinis. 73 O. I. Bryinae. 28. Splachnum . Schirmmoos. Capsula ter- minalis apophysata exanmilata; peristoiniuin dentibus 16 per paria compositis, linea longitudinal! exaratis, taudem reflexis. Calyptra campanulata. — Kapsel gipfelständig, mit e. Ansatz, ohne Ring*; Peristom yon 16 Zähnen, die paarweise zusammenstehen, mit einer Läugslinie bezeichnet, endlich zurückgeschlagen. Haube klockenförmig. 1. Spl. mnioides Linu. Mni umartiges Sch. Cau- lis erectus simplex. Folia lanceolata longe acutata. Capsula oblonga erecta, apophysi obconica, operculo obtuso apice proininulo. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter lanzettförmig, lang gespitzt. Kapsel länglich, aufrecht, m. umgekehrt kegelförmigem Ansatz, stum- pfen Deckel, m. etwas vorragender Spitze. In Torf- mooren im mitth u. nördl. Europa. — Spl . urceola - tum Hedw. diff. caule subdiviso, fol. spatulatis apicu- latis aut piligeris, capsulae operculo obtuso conico. In Alpib. — Spl. JBrewerianum Hedw. diff. caule fie- xuoso subramoso, fol. supremis piliferis, capsula cylin- drica. In Cambrowallia, Scotia, Suecia. 2. Spl. FFulfenianum Schwägr. Wulfens Sch. Caulis erectus subdivisus. Folia lanceolato-liuearia obtusiuscula nervo subcoutinuo. Capsula ovata subin- clinata, apophysi obconica elongata. — Stengel auf- recht, etwas getheilt. Blätter lanzett - linieiiförmig, stumpflich, mit fast auslaufendem Nerven. Kapsel ei- förmig, etwas geneigt, Ansatz umgekehrt kegelförmig, lang. Auf den Kärnthner Alpen, in Dänemark. 3. Spl . Froclichianum Hedw. Frölich Sch. Cau- lis erectus subdivisus. Folia ovata acuta apice serrata. Caps, obovata angusta, apophysi obconica. — Stamm aufrecht, etwas getheilt. Blätter eiförmig, spitz, an d. Spitze gesägt. Kapsel umgekehrt eiförmig, schmal, Ansatz umgekehrt kegelförmig. Auf Alpen im niittl. und nördl. Europa. 4. Spl. serratum Hedw. Gesagtes Sch. Caulis erectus simplex. Folia ovate lauceolata apiculata sub apicem serrulata. Capsula oblonga, apophysi obconica^ operculo conico obtuso. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter ei-lanzettförmig, stachelspitzig, gegen d. Spitze gesägt. Kapsel länglich, Ansatz umgekehrt kegel- 74 CI. IV, Musci. förmig*; Deckel stumpf, kegelförmig*. Auf Alpen in der Schweiz, südl. Deutschland, Schlesien. — Spl . flagellare Bridel diff. caule flagellifero, fol. oblongis subspatulatis sub apicem obscure serratis. In Silesia. An yar. pr. 5. Spl tenue Dicks. Dünnes Sch. Caulis erectus subsimplex. Folia lanceolata spatulata apiculata ser- rulata. Capsula subcylindrica, apophysi obconica, co- lumella exserta. — Stengel aufrecht, fast einfach* Blätter lanzettförmig, spatelförmig, stachelspitzig, fein gesägt. Kapsel fast cylindrisch, mit umgekehrt ke- § eiförmigem Ansatz ; Säulchen hervorstehend. Auf Ge- irgen im mittl. Europa. 6. Spl. angustatum Linn. Schmales Sch. Caulis erectus subsimplex. Folia integerrima serratacpie, su- periora ovate lanceolata longe apiculata. Capsula ob- longa, apophysi subovata gibbosa, pedunculo abbrevia- to. — Stengel aufrecht, fast einfach. Blätter unge- sägt und gesägt ; die obern ei-lanzettförmig, lang sta- chelspitzig. Kapsel länglich, Ansatz fast eiförmig, höckerig, Stiel kurz. Auf Gebürgen im mittlern und nördl. Europa. 7. Spl. sphaericum Linn. Sphärisches Sch. Cau- lis erectus subsimplex. Folia laxa spatulata acurni- nata. Capsula cylindrica, apophysi globosa, operculo obtusissimo. — Stengel aufrecht, fast einfach. Blätter schlaff, spatelförmig, zugespitzt. Kapsel cylindrisch, Ansatz kugelförmig, Deckel sehr stumpf. Auf Gebir- gen im mittl. u. nördl. Europa. — Spl. ovntum Dicks. diff. caule breyi, apophysi ovata. In Britannia. — Spl. rugosum Dicks. diff. fol. ovatis mucronatis, apo- physi demuin rugosa, ped. breyi. In Scotia et Ger- man. boreali. 8. Spl. gracile Smith. Schlankes Sch. Caulis erectus simplex. Folia lanceolata angusta apice sub- serrata. Capsula oblouga, apophysi subglobosa, colu- mella apice dilatata , ped. debili apice viridulo. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter lanzettförmig, schmal, an der Spitze etwas gesägt. Kapsel länglich, Ansatz fast kugelförmig, Säulchen an der Spitze aus- gebreitet, Stiel schwach, an der Spitze grünlich. Im mittl. u. nördl. Europa, wie viele dieser Gattung auf verfaultem Kuhmist. 9. Spl. vasculosum Linn. Gefässförmiges Sch. Caulis erectus simplex. Folia obovata obtusa integer- rima evanidinervia. Capsula cylindrica, apophysi 75 O. I. Bryinae. ventricosa purpurea amplissima. — Stengel aufrecht, einfach. Blatter umgekehrt eiförmig, sehr stumpf, ganzrandig, in. aufhörendem Nerven. Kapsel cylin- drisch, Ansatz bauchig, purpurfarben, sehr gross." ln Schweden, Norwegen, Schottland, am Brocken, 10. Spl. ampullaceum Linn. Flaschen Sch. Cau- lis erectus subdivisus. Folia oyate lanceolata integer- rima serrataque, nervo excurrente. Capsula cylindi ica, apophysi conica. — Stengel aufrecht, getheilt. Mat- ter ei-lanzettförmig, ganzrandig und gesagt, m. aus- laufendem Nerven. Kapsel cylmdrisch. Ansatz umge- kehrt kegelförmig. Auf Torfmooren durch ganz Eur. u. das nördl. Asien. 11. Spl. luteum Linn. Gelbes Sch. Caulis erectus simplex. Folia obovata subdentata, perichaetialia pili- gera integerrima. Capsula subcylindrica, apophysi timbraculiformi planiuscula lutea. — Stengel aufrecht, einfach. Blatter umgekehrt eiförmig, etwas gezahnt, Hüllblätter ganzrandig, haartragend. Kapsel fast cy- lindrisch, Ansatz schirmförmig, etwas flach, gelb, fin Norden von Europa und Asien, — Spl. melanocaulon Schwaegr. difF. ped. nigrescente et apophysi semiglo- bosa. Kamtschat. 12. Spl. rubrum Linn. Rothes Sch. Caulis erec- tus simplex. Folia obovata, perichaetialia pilifera ser- rulata. Capsula ovata, apophysi iimbraculiformi com- vexa rubra. — Stengel aufrecht, einfach; Blatter um- gekehrt eiförmig, Hüllblätter haartragend, feingesägL Kapsel eiförmig, schirmförmig, convex, roth. Im No r- den von Europa u. Asien. Das vorige und dieses die schönsten Moose. 29. Tayloria. Taylorie. Capsula terminalla, peristomium dentibus 32 sub oriflcio insertis transver- sim striatis humidis spiraliter convolutis sub oriflcio absconditis, siccescentibus expansis. Calyptra sub« campanulata parva. — Kapsel gipfelständig; Peristom- zähne 32, unter d. Mündung eingesetzt, quer gestreift, feucht spiralförmig eingerollt tmd unter d. Mündung versteckt, trocknend aber sich ausbreitend. Haube fast klockeuförmig, klein. 1 . T . splachnoldes Hook. Splachn um artige T. Caulis erectus simplex tan dem prolifer. Folia oblonga serrata evanidiuervia. Capsula cylindrica apophy si li- 76 CI.. IV. Musci. neari, operculo longe conico. — Stengel aufrecht, ein- fach, endlich sprossend. Blätter länglich, gesägt, mit versch windendem Nerven. Kapsel cylindrisch, m. li- niemförinigem Ansatz u. lang kegelförmigem Deckel. Auf hohen Alpen im mittl. u. liördl. Europa. 30. Systylium . Deckelträger. Capsula ter- minalis, peristomium dentibus 32 brevibus, per paria approximatis basi connatis ; operculum cum columella connatum. Calyptra campanulata. — Kapsel gipfel- ständig ; Peristomzähne 32, kurz, paarweise genähert, an der Basis verwachsen; Säulchen mit dem Deckel verwachsen. Haube klockenförmig. 1. S. splachnoides Hornsch. Splachn umartiger D. Canlis tandem ramosus. Folia conferta ovata ob- tusa abruptinervia. Capsula suberecta elongata pyri- formis, operculo conico obtuso. — Stengel endlich ästig. Blätter dichtstehend, eiförmig, stumpf, m. ab- gebrochenen Nerven. Kapsel fast aufrecht, lang, bim- förmig. Deckel kegelförmig, stumpf. Auf hohen Al- pen in Kärnthen. 31. Dryptodon. Brechzahn. Capsula termi- nalis annulata; peristomium dentibus 16, bi-plurifidis, basi connexis extus et intus transversim trabeculatis et inde conniventibus. Calyptra mitraeformis. — Kap- sel gipfelständig, geringelt; Peristom aus 16, 2- und mehrtheiligen , an der Basis verbundenen, äusserlich und innerlich quer geribbten und daher zusammennei- genden Zähnen. Haube mützenförmig. 1. Dr. patens Brid. Abstehender Br. Caulis longissimus adscendens. Folia lanceolata acutata sub- fair ata secunda. Capsula obovata; operculo rostrato, pedunculo flexuoso brevi. — Stengel sehr lang, auf- steigend. Blätter lanzettförmig, gespitzt, etwas si- chelförmig, einseitig. Kapsel umgekehrt eiförmig; Deckel geschnäbelt, -Stiel kurzbogig’. Auf Alpen m der Schweiz, den Carpathen und im Norden. Tricho- stonium patens Schwägr. Dicranum patens Smith. Fissidens patens Wahlenb. Bryuin patens Dicks. 2. Dr. saxicola Brid. Stein Br. Subaceiulis. Fo- 77 O. I. Bryinae. lia radicalia pauca e basi amplexicauli liuearia acuta siccitate tortilia, nervo obsoleto continuo. Capsula oblonga, operculo conico subulato. — Fast ohne Stamm. Wurzelblätter wenig, aus Stammumfassender Basis linienförmig, spitz, trocken gedreht ; Nerv wenig aus- fedriickt, ununterbrochen. Kapsel länglich, Deckel egelförmig, pfriemig. An steinigen Orten in Deutsch- land. Dicranum saxicola Web. et Mohr. Grimmia geniculata Schwägr. 3. Dr . sudeticus Bridel. Sudeten Br. Caulis ad- scendens parum ramosus. Folia imbricata lanceolata arrecto-patula siccitate incurva, superiora apice eana. Capsula ovata, operculo rostrato, ped. subincurvo fle- xuoso. — Stamm aufsteigend, wenig ästig. Blätter dachzieglicht , lanzettförmig, aufgerichtet abstehend, trocken gekrümmt; die obern an der Spitze grau. Kapsel eiförmig, Deckel geschnäbelt, Stiel etwas ge- krümmt, bogig. Auf den Sudeten. Trichostomuin sudeticum Funck. 4. Dr . acicularis Fürnr. Nadelförmiges Br. Cau- lis erectus ramosus. Folia lanceolata obtusa reflexius- cula subsecunda. Capsula erecta ovata oblonga, oper- culo aciformi. — Stamm aufrecht, ästig. Blätter lan- zettförmig, stumpf, etwas zurückgebogen, fast einsei- tig. Kapsel aufrecht, eiförmig, länglich; Deckel na- delförinig. Tn ganz Europa an feuchten Steinen. Di- cranum aciculare Hedw. Trichostomum acic. Schw. Bryum aciculare Linn« Rhacomitrium aciculare Brid. 32. Rhacomitrium . Lappenhaube. Capsula terminalis exannulata, peristomium dentibus 16, ad basin bifidis membrana reticulata nexis, a basi ad me- dium usque nodulosis. Calyptra mitraeformis. — - Kapsel gipfelständig , ohne Ring; Peristom aus 16 Zähnen, bis zur Basis zweitheilig, unten durch eine gitterförmige Membran verbunden, bis zur Mitte von der Basis knotig’, Haube mützenförmig. 1. Rh. canesccns Brid. Graues L. Caulis ramo- sus erectus. Folia arrecto-patentia lanceolata carinata apice cano dentato. Capsula erecta ovato - oblonga^ operculo conico subulato. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter aufgerichtet abstehend, lanzettförmig, gekielt, au der Spitze grau 9 gezähnelt. Kapsel aufrecht, ei- 78 CI. IY. Musci. förmig* länglich, Deckel kegelförmig', pfriemig. An trockenen, steinigen und sandigen Orten durch ganz Eur. Trichostomum canescens Hedw. Bryum canes- cens FLoffm. Bryum hypnoides ß Linn. — Rh . eW- coides Brid. diff. ramulis breyibus alternis obtusis, fo- liis recurvis plicatis absque apice cano. Cum pr. Tri- chostomum ericoides Schrad. Bryum hypnoides y Linn» 2. R7i. mlcrocarpon Brid. Kleinfrüchtige L. CauFis ramosus suberectus. Folia lanceolata apice cana. Capsula erecta ovata, operculo conico acutato, ped. in ramis annotinis brevi. — Stengel ästig, fast aufrecht. Blätter lanzettförmig, an der Spitze grau. Kapsel auf- recht, eiförmig* Deckel kegelförmig, gespitzt, Stiel an den jährigen Aesten kurz. Durch ganz Europa auf Felsen und an sandigen Stellen. Trichostomuin mi- crocarpuin Hedw. — Rh. obtusum Br. diff. fol. apice vix canis, operculo obtuso laevi. In Cambria, Scan- diuavAa, Harcynia, Salisburg ad rupes. Trichostomum obtusum Smith. 3. RJi. 7ieterostic7ium Brid. Einseitige L. Caulis ramosus suberectus. Folia lanceolata subsecunda* apice cano subdenticulato. Capsula ovato-oblonga, operculo oblique rostellato. — Stengel ästig, fast auf- recht. Blätter lanzettförmig, fast einseitig, in. grauer, fast gezähnelter Spitze. Kapsel eiförmig länglich* Deckel schief geschnäbelt. Durch ganz Europa an steinigen Orten. Trichostomum heterostichum Hedw. 4. R7i . Tanuginosum Brid. Wollige L. Caulis ra- mosus procumbens, rami breves laxi. Folia lanceolata subsecunda denticulata margine pellucido apice cano. Capsula oblonga, operculo acutato recto. — Stengel ästig, niederliegendj kurze ziemlich entfernte Aeste. Blätter lanzettförmig, fast einseitig, gezähnelt, mit durchsichtigem Rande u. grauer Spitze. Kapsel läng- lich, Deckel gespitzt, grade. Iii ganz Europa, in N. America bis Melyillesinsel , am Cap. Trichostomum lanuginosum Hedw. Brym hypnoides Linn. Bryum canescens Web. 5. Rh, fasciculare Brid. Biiscjieligte L. Caulis ramosus procumbens* rami brbves conferti. Folia lanceolata patula, margine revolutö. Capsula oblonga, operculo conico subulato. — Stenfel ästig, niederlie- gend, Aeste kurz, dicht. Blätter lanzettförmig, ab- stehend* mit zurückgerolltem Rande. Kapsel länglich; Deckel kegelförmig, pfriemig. In Europa auf Gebir- O. I. Bryinae. 79 gen nnd im nördl. Europa. Trichostomnm fasciculare Hedw. Bryum hypnoides ß Liiin. 6. jR //. aquaticum Brid. Wasser L. Caulis ramo- , sns procumbeiis. Folia laxe imbricata patenti-recur- viuscula ovate lanceolata acuta. Capsula oblonga, oper- culo conico subulato. — Stengel ästig, niederliegend. Blätter schlaff dachzieglicht, abstehend, etwas zurück- gebogen, ei-lanzettförmig, spitz. Kapsel länglich, De- ckel kegelförmig, pfriemig. ln Bächen in Gebirgen durch ganz Europa. Dicranum aquaticum Roth. Di- cranum axiculare ß Smith. 33. Ptychomitrium. Faltenhaube. Capsula tenninalis, peri Storni um dentibus 16 sub orificio cap- sulae insertis approximatis basi subconnexis absque trabeculis nodulisque. Cal. plicata campanulata. — Kap- sel gipfelständig, Peristom aus Zähnen, die unter der Mündung d. Kapsel entspringen, genähert u. an d. Ba- sis fast verwachsen sind; ohne Querribben und Kno- ten. Haube gefalten, klockenförmig. 1. Pt. polyphyllum Fürnr. Yielblättrige F. Cau- lis ramosus, rami incrassati. Folia lanceolata paten tia serrata, siccitate contorta. Capsula oblonga erecta, operculo conico subulato. — Stengel ästig. Aeste ver- dickt. Blätter lanzettförmig, abstehend, gesägt, tro- cken gedreht. Kapsel länglich, aufrecht, Deckel ke- gelförmig, pfriemig. In Britannien, der Schweiz, d. Pyrenäen. Bryum polyphyllum Dicks. Dicranum pol. Smith. Trichostomum pol. Schwägr. 34. Cinclidotus. Gitterzahn. Capsula termi- nalis, peristomium dentibus 16 profunde 2—4 fidis, cruribus supra basin anastomosanti - cancellatis, sicci- tate spiraliter contortis. Calyptra mitraeformis. — Kapsel gipfelständig, Peristom aus 16, tief 2 — 4spalti- gen Zähnen, die Schenkel über der Basis anastomosi- rend gitterförmig, trocken spiralförmig gedreht. Haube mützenförmig. I. C. fontinaloides Brid. Fontin alis G. Caulis ramosus fluitans. Folia oblongo-lanceolata margine 80 CI. IV. Musci. asperiuscula. Capsula ovata operculo conico subobli- quo, ped. brevissimo. — Stengel ästig*, fliessend. Blätter länglich lanzettförmig, am Rande etwas scharf. Kapsel eiförmig, Deckel kegelförmig, etwas schief; Stiel sehr kurz. In Quellen, Bächen und Flüssen von ganz Europa. Fontinalis minor Linn. Trichostomuin fontinaloides Hedw. 35. JDicranum . Gabelzahn. Capsula termina- lis, peristomium dentibus 16 ad medium 2— 3fidis, cruribus parallelis introrsum trabeculatis. Caljptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig, Peristom aus 16, bis in die Mitte 2— 3theiligen Zähnen, mit parallelen Schenkeln, die nach innen Querballten haben. Haube tutenförmig. 1. D. cerviculatum Hedw. Kröpfiger G. Caulis erectus Simplex. Folia e basi latiuscula lanceolata acutata subsecunda euervia. Capsula ovata subobliqua, apophysi exigua, operculo oblique subulato. — Sten- gel aufrecht, einfach. Blätter aus breiter Basis lan- zettförmig, gespitzt, fast einseitig, ohne Nerven. Kap- sel eiförmig, etwas schief, mit einem kleinen Ansatz, Deckel schief, pfriemig. In Gebirgen des mittl. und nördl. Europa. Oncophörus Brid. ob apophysin. — D, flavidum Swartz. differt ped. magis flexuoso pallido, capsula magis oblonga vix inaequali, operculo longius rostrato. In Eur. bor. 2. I). pusillum Hedw. Kleiner G. Caulis brevis- simus simplex. Folia arrecta capillaria euervia. Cap- sula ovata suberecta, apophysi minima, operculo longe et oblique rostrato. — Stengel sehr kurz, einfach. Blätter aufgerichtet, haarförmig, ohne Nerven. Kap- sel eiförmig, fast aufrecht, Ansatz sehr klein, Deckel lang und schief geschnäbelt. Auf sandigem Boden im mittl. u. nördl. Europa; bei Berlin zuerst von Willde- now gefunden. 3. D . falcatum Hedw. Sichelförmiger G. Cau- lis erectus simplex divisusque. Folia e basi latiore linearia falcata secunda, nervo valido. Capsula sub- pyriformis basi strumulosa, operculo oblique rostrato. — Stengel aufrecht, einfach und getheilt. Blatter aus einer breiten Basis linienförmig, sichelförmig, einsei- tig, mit starkem Nerven. Kapsel fast bimförmig, an 81 O. I. Bryinae. der Basis mit e. kleinen Kropf, Deckel schiefschnä- blicht. Auf Gebirgen im mittl. Europa. — D. Starleii Web. et Mohr. diff. statura duplo majori, fol. evani- dinerviis, capsula subcylindrica. Cum pr 4. U. strumiferum Schwagr. Kropfiges G. Cau- lis erectus ramosus. Folia lineari-subuiata tortilia. Capsula subpyriformis basi strumosa cernua tandem striata, operculo rostrato incurvo. — Stengel aufrecht, ästig. Blatter linienförmig pfriemig, gedreht. Kapsel fast bimförmig, an der Basis kropfig, niedergebogen, endlich gestreift, Deckel geschnäbelt, krumm. Auf Gebirgen in ganz Europa. Bryum strumiferum Dicks. Fissidens str. Hedw. Oncophorus str. Bridel. Yar. sec. Bridel capsula basi vix strumosa. — D . polycar - pum Schwagr. diff. capsula suberecta basi yix stru- mosa. Cum pr. Bryum polycarpum Hoffrn. Fissidens polycarpos Hedw. 5. JJ. virens Hedw. Grüner G. Caulis erectus ra- mosus. Fol. e basi vaginante lineari-subuiata margine denticulata recurva, sicca subcontorta. Capsula ovata cernua basi strumulosa; operculo curvirostri. — Sten- gel aufrecht, ästig. Blätter aus einer scheid igen Ba- sis, linienförmig pfriemig, am Rande gezähnelt, zu- riickgebogen, trocken etwas gedreht. Kapsel eiför- mig, niedergebogen, an der Basis kleinkröpfig, De- ckel krummschnäblicht. .Auf Gebirgen im mittl. und liördl. Europa. — D, Wahlen}) er gii Brid. diff. foliis distantibus patentissimis flexuosis non denticulatis, capsula tandem striata. In Europa boreali. D. virens Wahlenberg. 6. D, squarrosum Hedw. Sparriges G. Caulis erectus subramosus. Folia complicata ovate lanceolata obtusiuscula imbricalo-recurva. Capsula ovata subcer- nua basi obsolete strumulosa, operculo conico breviro- stri. — Stengel aufrecht, etwas ästig. Blätter gefal- tet, ei-lanzettförmig, stumpflich, dachzieglicht zuriick- gebogen. Kapsel eiförmig, etwas niedergebogen, an der Basis wenig kröpfig, Deckel kegelförmig, kurz-^ schnä blicht. Auf Alpen in ganz Europa. Bryum pel- lucidiun ß Linn. Bryum palustre Dicks. 7. Z). glaucum Hedw. Graues G. Caulis erectus ramosus fragilis. Folia dense iinbricata arrecta lan- ceolata canaliculata enervia. Capsula cernua ovato-ob- longa basi antice tumidiuscula , operculo curvirostri acutissimo. — Stengel aufrecht, ästig, zerbrechlich. Blätter dicht dachzieglicht, aufgerichtet, lanzettlich, Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 0 82 C. IV, Musci. rinnig, nervenlos. Kapsel niedergebogen, eiförmig länglich, an der Basis vorn etwas hervorstehend, De- ckel krummschnäblicht, sehr spitz. Ueberall an un- fruchtbaren Stellen durch ganz Europa, im nördlichen Asien, Teneriffa und d. Antillen. 8. 1). scoparium Hedw. Besen G. Caulis adscen- dens ramosus. Folia secunda subulata carinata obs- cure serrulata, perichaetialia vaginantia, iuteriora cri- nita. Capsula cernua oblongo-cylindrica , operculo ro- strato.— Stamm aufsteigend, ästig. Blätter einseitig, pfriemig, kielförmig, wenig fein gesägt, Hüllblätter scheidenförmig, die innern haarförmig. Kapsel etwas schief, länglich cylind risch, Deckel geschnäbelt. Durch ganz Eur., in N. America bis Melvilleinsel, in Africa und Nepal. Bryuin scoparium Linn. — 1), majus Schwägr. diff. fol. latioribus argute serratis apicem versus explanatis, pedunculis pluribus. Cum praec. D. polysetuin Brid. — D. rugosum Schwägr. diff. a D. majori fol. rugulosis nee planis. Cum pr. D. poly- setum Swartz. D. undulatum Smith. — ZI. congestum Schwägr. diff. fol. supremis congestis augustioribus, perichaetialibus internis longe acutatis. In Alp. Eur. med. — D. longirostrum Schwägr. diff. praeserlim operculo longe rostrato. Cum pr. D. fuscescens Smith. D. rupestre Brid. — D. fleocicaule Brid. diff. caule elongato flexuoso, capsula ovata, operculo longirostri. In Alpib. German, austral. et Helvetiae. D. fusces- cens Hornsch. 9. 1 ). Schraderi Schwägr. Schräders G. Caulis erectus ramosus. Folia conferta lanceolala obtusius- cula undulata subsecunda vix serrulata, perichaetium parvum immersum. Caps, ovato-oblonga cernua, oper- culo rostrato. — Stamm aufrecht, ästig. Blätter ge- drängt, lanzettlich, stumpflich, gewellt, fast einseitig, kaum gesägt; Hülle klein und versteckt. Kapsel ei- förmig länglich, niedergebogen , Deckel geschnäbelt. Im nördlichen und gebirgigten Europa. D. undula- tum Schrad. 10. Z>. spurium Hedw. Uuächtes G. Caulis erec- tus ramosissimus. Folia ovato-lanceolata superne con- fertiora patulo-arrecfa, superiora apice crispescentia. Capsula cernua cylindrica arcuata, operculo e basi co- liico longe rostrato. — Stengel aufrecht, sehr ästig. Blätter ei-lanzettlich , nach oben dichter, abstehend aufgerichtet, die obern an der Spitze etwas kraus. Kapsel niedergebogen , walzenförmig, gebogen; De- 83 O. I. Bryinae. ekel ans kegelförmiger Basis lang geschnäbelt. An unfruchtbaren Orten in ganz Europa und in N, Amer. 11. D. flagellare Hedw. Ranken G. Caulis erec- Ins flexuosus ramosus flagellifer. Folia lineari-sub- ulata secunda suberispula. Capsula erecta cylindrica, operculo longirostri. — Stengel aufrecht, gebogen, ästig, mit Ausläufern. Blätter linienförmig pfriemig, einseitig, etwas kraus. Kapsel aufrecht, cylindrisch; Deckel mit langem Schnabel. In ganz Europa und N. America. 12. D. heteromaüum Hedw . Einseitiger G. Cau- lis erectus flexuosus ramosiusculus. Folia capillacea secunda. Capsula subcernua, operculo rostellato, peri- stomii dentium cruribus longis inaequalibus. — Sten- gel aufrecht, gebogen, ziemlich ästig. Blätter haarför- mig, einseitig. Kapsel etwas niedergebogen, geschnä- belt, Peristomzähne m. ungleichen, langen Schenkeln. | In ganz Europa. Bryuin heteromallum Linn. — 2>. ; caducum Brid diff. fol. deciduis, capsula cernua cylin- drica hinc compressa, operculo tenuissime rostrato. In Europa media. D. interruptum Hedw. — U. cur - vatum diff. caule adscendeute simplici, fol. e latiori basi subulatis, capsula erecta subinaequali , peristomii dentium cruribus aequalibus. In Germania et Britan- liia. — U. subulatum Hedw. diff. fol. e basi latiori longissime subulatis subsecundis, capsula cernua. In Europa media et boreali. D. secundum Swartz. — 2>. interruptum Smith, diff. caule ramoso, foliis siccitate valde crispis interrupte secundis, capsula erecta. In Europa e mediae Alpib. 13. D, longifolium Hedw. Langblättriger G. Caulis erectus subsiinplex. Folia capillacea cana ligu- lata longissima secunda eneryia tenerrime serrulata. Capsula erecta oblonga arcuata, operculo subulato. — Stengel aufrecht, fast einfach. Blätter haarförmig, rinnig, sehr lang, einseitig, ohne Nerven, sehr zart gesägt. Kapsel aufrecht, länglich, gekrümmt; Deckel pfriemig. Im mittl. u. nördl. Europa auch im nördl. America. D. elongatum Scliwägr. diff. caule fle- xuoso fastigiato-ramoso, fol lanceolatis longe acutatis apice subdenticulatis subsecundis siccitate conniventi- bus, capsula cernua ovata. — In Alpibus Eur. med. — j Ö. Seligem Brid. diff. fol. confertis lanceolatis sub- ulatis nervo obsoleto integerrimis patentibus, supremis subsecundis, opercido rostellato. In Comitatu Glatz. D. rupestre W. et Mohr. — D • sudeticum Schwaegr. 6 4 84 CI. IV. Musci. diff caule fastigiato-ramoso, capsula cenma elongata. In Sudetis. 14. D. vnrium Hedw. Veränderlicher G. Gau- lis suberectus ramosiusciilns. Folia lanceolata carinata subulataqiie directioue varia, capsula ovata ut pluri- muiii cernua; operculo rostrato suboblicpio. — Sten- gel fast aufrecht, etwas ästig. Blätter lanzettförmig, gekielt und pfriemig, mannichfaltig gerichtet. Kapsel eiförmige meistens niedergebogen ; Deckel geschnä- belt, etwas schief. Durch ganz Europa, in Asien \u America. Bryum simplex Linn. Varietates : A. gra- ciley caule gracili, fol. longioribus acutioribus, capsula falcata. In Hibernia» B. geniculatum , caule basi nudo. In Helvetia. C. mammittare , caule simplicissimo, cap- sula ovata, operculo conyexo apiculo parvo In Helve- tia. D. luridum , fol. subsecundis subuiatis strictis, co- lore lurido, capsula cernua. ln Britannia, Sabaiulia^ J Vallesia. — D . rigidulum , Swartz. Hedw. diff. caule simplici tandem innovante, fol. e basi latiuscula sub- ulatis rigidiusculis. In Europa media et boreali. Yar. ' callistoma diff. habitu teneriore, fol. vix secundis. Inil Britannia. — />. rufescens Swartz. diff. caule simplici, ,1 fol. setaceis subserrulatis, capsula erecta urceolata. IuJ Britannia, Germania boreali. 15. D . pellucidum Hedw. Durchscheinenderr G. Caulis erectus ramosus. Folia e basi vaginantee lanceolata obtusa subintegerrima recurva siccitate cris- pula. Capsula ovata cernua, operculo conico rostrato. — Stengel aufrecht; ästig. Blätter aus einer scheidi- gen Basis lanzettförmig, stumpf, fast ganzrandig, zu-- riickgebogeu , trocken kraus. Kapsel eiförmig, nie- dergebogen; Deckel kegelförmig, geschnäbelt. In ganz^ Europa. Bryum pellucidum Linn. — I). gracilescens Schwaegr. diff. caule graciliori, fol. longioribus an- gustioribus reflexiusculis, capsula erecta operculo Ion- giore. In Alpib. Europae mediae. Yar. flavescens caule Savescente. D. flavescens Smith. In Scotia. — D . alpe sire Wahlenb. diff. caule humiliore, fol. linearibus pateiiti-reflexiusculis, capsula erecta. In Lapponia. 16. I). Schreberi Hedw. Schrebers G Caulis erectus simplex tandem prolifer. Folia e basi dilatata longe subulata siccitate crispa. Capsula cernua; oper- culo conico rostrato. — Stengel aufrecht, einfach, endlich sprossend. Blätter aus einer breiten Basis lang pfriemig; trocken kraus. Kapsel niedergebogen, Deckel kegelförmig, geschnäbelt. In ganz Europa, 85 O. I. Bryinae. auch in Camtsehalka und am Cap. Bryum crispum Schreb. — D . crispum Swartz. diff. caule flexuoso, capsula erecta, operculi acumine longissimo. In Eur, boreali. 17. D, montanum Hedw. Be.rj G- Caulis erectus ramosus. Folia e basi iatiuscula lineari-danceolata acu- tata siccitate crispa. Capsula cernua oblonga, operculo conico rostrato. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter aus einer ziemlich breiten Basis linien - lanzettförmig, ge- spitzt, trocken kraus. Kapsel niedergebogen, länglich; Deckel kegelförmig, geschnäbelt. Auf Gebirgen in Deutschland, Schweden, Schottland. — D . Scotiä - num Turn. diff. fol. subserratis, capsula subcylindrica subinclinata, operculo longirostri. In Britannia, 18. D. strictwn Schwaegr. Aufrechter G. Cau- lis erectus ramoso-fastigiatus. Folia arrecta lanceolata acutata rigida. Capsula erecta cylindrica, operculo conico subulato recto. — Stengel aufrecht, gleichhoch ästig. Blätter aufgerichtet, gespitzt, steif. Kapsel aufrecht, cylind risch; Deckel kegelförmig, pfriemig, grade. In Wallis in der Schweiz. Schleicher. — D . Sphagni Wahlenb. diff. caule siinplici, fol. enerviis mucronatis subsecundis, capsula cernua. In Groenlan- dia, Lapponia, monte Snowdon Cambriae, Sphagnum alpinum Liun. 19. I). fleocuosum Hedw. Gebogener G. Caulis erectus subdivisus. Folia e basi Iatiuscula capillacea subenervia, pedunculo pallido flexuoso. Capsula ovata sicca sulcata, operculo recto cuspidato, — Stengel aufrecht, etwas getheilt. Blatter aus einer etwas breitem Basis haarförmig, fast ohne Nerven; Stiel blass, hin- und hergebogen. Kapsel eiförmig, trocken gefurcht, Deckel grade, kurz gespitzt. In ganz Eu- ropa, doch nicht im hohen Norden. Bryum flexuo- sum Linn. Campylopus flexuosus Brid. Calyptra basi ciliata. — D. pyriforme Schultz, diff. fol. basi angu- stioribus vix enerviis, ped. arcuato cum capsula intra folia abscondito, capsula obovata laevi castanea , oper- culo sensim acutato nec subito, ln Duc. Megop, 20. D. drratum Hornsch. Gekrauster G. Caulis erectus ramosus. Folia lineari-lanceolata nervata sic- citate cirrata. Capsula ovata lineata sicca sulcata. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter linieii-laiizettförmig, genervt, trocken gelockt. Kapsel eiförmig, liniirt, tro- I cken gefurcht. Auf d. Kärnthner Alpen« 86 CI. IY. Musci 36. Ceratodon . Hornzahn. Capsula terminalis annulata, peristomiiun dentibus 16 ad J 2— 3fidi$, ex- trorsum trabeculatis et basi traberculis connexis. Ca- lyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig , geringelt, Peristoin aus 16 Zähnen, die bis auf | 2 — 3 fach ge-* Spalten sind, auswendig Querbalken haben und an d. Basis durch Querbalken verbunden sind. Haube tu- tenformig, 1. C. purpur eus Brid. Purpurfarbener H. Cau- lis erectus dichotome ramosus. Folia lanceolato-linea- ria carinata, sicca contorta. Capsula subcernua tan- dem sulcata, operculo conico subincurvo brevi, ped. e dichotomia caulis. — p Stengel aufrecht, zweitheilig ästig. Blätter lanzett- linienförmig, trocken gedreht. Kapsel wenig gebogen, endlich gefurcht, Deckel ke- gelförmig, etwas krumm, kurz; Stiel aus d. Gabelung* der Aeste. Durch ganz Europa und überall im Nor- den. Mnium purpureum Linn. — C. Celsii Brid. (var.) diff. caule brevissimo simplici, capsula magis cernua basi scroftilosa In borealibus. Dicranum Celsii Hedw. — C. intermedius Br. (var.) diff. caule ramosiusculo, fol. summis valde crispescentibus, operculo exacte co- nico. In subalpinis. Dicranum iutermedium Hedw. — C . bipartitus Br. (var.) diff. caule bifido breviore, fol. dense confertis, ped. brevibus. In aridioribus freq. . Dicranum bipartitum Smith — C, papiüosus Br. (var.) diff. dentibus peristomii ad basin usque fissis. In Soc- tia. Trichostomum papillosum Smith. — (7. Saussu - rianus Br. (var.) diff. gracilitate, operculo exacte co- nico perbrevi.. In Alpibus Sabaudiae. 37. Trichostomum . Ha arm und. Capsula ter- minalis, peristomium dentibus 16 ad basin usque 2-3-4 fidis non trabeculatis interdum nodulosis semper rec- tis. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig, Pe- ristom aus 16 Zähnen, die his auf d. Basis 2-3-4 thei- lig sind, nie Querbalken, zuweilen kleine Anschwel- lungen haben, und immer aufrecht stehen. Haube miitzenformig. 1. Tr. tortile Schwaegr. Gedrehter H. Caulis 87 O. I. Bryinae. simplex. Folia e basi latiuscula lanceolala subulata subsecunda tortilia nervata. Capsula elongata, oper- culo couico obtuso. — Stengel einfach. Blätter aus breiterer Basis lanzettförmig, pfriemig, fast einseitig, gedreht, genervt. Kapsel lang, Deckel kegelförmig, stumpf. Im nördl. u. östl. Europa. Dicranum tortile Schrad. 2. Tr. pallidum Hedw. Blasser H. Caulis erec- tus simplex. Folia subulato-capillaria. Capsula erecta subcylindrica, operculo obtuse conico. — Stengel auf- recht, einfach. Blätter pfriemig - haarförmig, Kapsel aufrecht, fast c ylindrisch ; Deckel stumpf, kegelförmig. Im inittl. Europa, Asien und N. America. Bryurn pal- lidum Schreb. 3. Tr. fleocicaule Fiimr. Gebogener H. Caulis erectus subramosus flexuosus. Folia lanceolata sub- ulata subsecunda. Capsula erecta subcylindrica, oper- culo conico acuto obliquo. — Stengel aufrecht, etwas ästig, gebogen. Blätter lanzettförmig, pfriemig, etwas einseitig, Kapsel aufrecht, fast cylindrisch; Deckel kegelförmig, spitz, schief* Auf Gebirgen im mittlern Europa. Floerke. Cynodontium flexicaule Schwaegr. Didymodon flexicaulis Wahlenb. Brid. 4. Tr. pusilluvi Hedw. Kleinster H. Caulis erec- tus simplex. Folia ex ovata basi subulata. Capsula erecta oblonga, operculo oblique rostrato. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter aus einer eiförmigen Basis pfriemig. Kapsel aufrecht, länglich; Deckel schief ge- schnäbelt. Durch ganz Europa. Didymodon pusillus Hedw. 5. Tr. rigidulum Smith. Steifer H. Caulis erec- tus ramosus. Folia lanceolata cuspidata rigidula. Cap- sula erecta oblonga, operculo suhulato incurviusculo. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter lanzettförmig, sta- chelspitzig, etwas steif. Kapsel aufrecht, länglich, Deckel pfriemig, etwas krumm. Im inittl. u. nördl. Europa. Didymodon rigidulus Hedw. 38. Cynodontium. Spitzzahn. Capsula ter- minalis, exannulata, peristomium dentibus 16 aut 32 per paria approximatis trabeculatis. Calyptra cuculla- ris. — Kapsel gipfelständig ohne Ring; Peristomzähne 16 oder 32 paarweise genähert, m. Querbalken. Haube tutenförmig. 88 Cl. IV. Musci. 1. C. inclinatus Hedw. Geneigter Sp. Caulis erectus e basi subramosus. Folia disticha semivagi- nantia lineari-subulata. Capsula ovata inclinata, oper- culo oblicpie couico. — Stengel aufrecht, von d. Ba- sis etwas ästig. Blätter in zwei Reihen, halbschei- denartig, linienförmig pfrieinig. Kapsel eiförmig, geneigt; Deckel schief kegelförmig. Auf Alpen im inittl. in Wäldern im nördl. Europa. Didymodon in- clinatum Swartz. Swartzia inclinata Hedw. Peri- stomzähne 16, 2. C. longirostris Martins, Langschnäblichter Sp. Caulis erectus ramosus tandem denudatus, Folia subsecunda canaliculata capillaria subintegerrima ca- duca. Capsula erecta oblonga, operculo subulato^ ped. flexuoso. — Stengel aufrecht, ästig, endlich nackt« Blätter fast einseitig, rinnenförmig, haarartig, fast ganzrandig, abfällig. Kapsel aufrecht, länglich, De- ckel pfrieinig ; Stiel gebogen. Im mittl. Europa auf Bergen. Didymodon longirostris Schwaegr. Peristom- zähne 32. 3. C. obscurus Fürnr. Dunkelgrüner Sp. Cau- lis ramosus fastigiatus. Folia densa lineari-lanceolata, nervo continuo, siccitate contorta. Capsula erecta ob- longa subinaequalis, operculo conico oblique rostrato. Stengel m. gleich hohen Aesteu. Blätter dicht, linien- lanzettförmig, m. durchlaufendem Nerven, trocken ge- dreht. Kapsel aufrecht, länglich, etwas ungleich, m. einem kegelförmigen, schief geschnäbelten Deckel. In Steiermark. Didymodon obscurus Kaulf. Schwägri- chen. Peris tomzahne 32. 39. ^Didymodon . Doppeltzehn. Capsula ter- ininalis, peristomium dentibus 16 aut 32 per paria ap- proximalfis teneris non trabeculatis. Calyptra cuculla- ris. — Kapsel gipfelständig ; Peristom mit 16 oder 32 Zähnen, paarweise genähert, zart, ohne Querbalken. Haube tutenförmig. 1. _D. capittaceus Hedw. Haarförmiger D. Cau- lis erectus subsimplex. Folia disticha semivaginautia lineari-lanceolata. Capsula erecta subcylindrica, oper- culo oblique conico, — Stengel aufrecht, fast einfach, Blätter zweireihig, halb scheidenartig, linien-lanzett- förmig, Kapsel aufrecht, fast cylindrisch; Deckel schief kegelförmig. Im ganzen Norden. Mnium ca- O. I. Bryinae. 89 pillaceum Linn. Brymn capillaceuin Dicks. Swartzia capiUacea Hedw. 2. JJ . irifarius Heclw. Dreireihiger D. Canlis erectus ramosus. Folia trifaria lanceolata subulata ca- rinata. Capsula erecta ovata, operculo oblicpie conico. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter dreireihig, lanzett- förmig, pfriemig, gekielt. Kapsel aufrecht, eiförmig; Deckel schief kegelförmig In Schweden, Britannien, auf d. Melvilleinsel. Swartzia trifaria Hedw. 3. D . homomallus Hedw. Einseitiger D. Canlis erectus gubsimplex. Folia e basi lanceolata capillaria secunda. Capsula erecta oblonga, operculo conico obli- quo. — Stengel aufrecht, fast einfach. Blätter aus einer lanzettförmigen Basis, haarförmig, einseitig. Kapsel aufrecht, länglich ; Deckel kegelförmig, schief. An waldigen, sandigen Orten durch ganz Europa. — JD. heteromallus diff. caule elatiore Bexuoso filiformi sub apicem innoyante, fol, subsecundis breyioribus, capsula operc. recto obtusiusculo. Cum pr. Weissia heteromalla Hedw. 4. />. glaucescens Hedw. Bläulicher D. Caulis erectus subramosus, Folia lanceolata acutata glauces- ceulia. Capsula oblonga, operculo oblique conico. — Stengel wenig ästig. Blätter lanzettförmig, gespitzt, etwas graublau. Kapsel länglich, Deckel schief ke- gelförmig. Auf Gebirgen im mittl. n. liördl. Europa, Trichostomum glaucescens Hedw. 40* Desmatodon . Band zahn. Capsula termi- nalisj peristomium dentibus 16 ad basin usque bifidis non trabeculatis, humidis in conum conyergentibus, sic- cis inflexis. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfel- ständig; Peristomzähne 16 bis zur Basis zweitheilig, nicht mit Querbalken, feucht in einen Kegel zusam- mengebogen, trocken einwärts gebogen, Haube tu- tenförmig. 1. D, latifolius Brid, B rei tblät tr iger B. Cau- lis erectus simplex longiusculus. Folia ovata oblon- gave concava pilobrevi. Capsula erecta oblonga^ oper- culo obtuse subulato. — Stengel aufrecht, einfach, ziemlich lang, Blätter eiförmig oder länglich, concav, mit einem kurzen Haar. Kapsel aufrecht, länglich, Deckel stumpf pfriemig. In ganz Europa, N. Ame- 90 CI. IV. Musd rica, Grönland und Camtschatka Dicranum latifolinm Hedw. Trichostomum latifolinm Schwägr. — 2>. bre- vicaulis Brief, diff. caule brevissimo, fol, longe pilife- ris, capsula ovata. In Scotia. Brym piliferum Dicks. Trichostomum piliferum Hooker. 2. D, ourtus Brid. Abgestutzter B. Caulis bre- vissimus Simplex, Folia alterna lanceolata. Capsula erecta cylindrica, operculo conico subobliquo, peristo- mii dentibus subtortilibus. — Stengel sehr kurz, ein- fach. Blätter wechselnd, lanzettförmig. Kapsel auf- recht, cylindrisch; Deckel kegelförmig, etwas schief; Peristom zähne etwas gedreht. In Schweden u. Däne- mark. Barbula curta Hedw. Tortula curta Schwägr, 41. Barbula, Bartmund. Capsula terinina- lis, peristomium dentibus 16 — 32 filiformibus superne spiraliter convolutis basi membrana brevissima nullave cohnexis. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelstän- dig; Peristomzähne 16—32, fadenförmig, oben spiral- förmig zusammengedreht, an der Basis m. einer kur- zen oder gar keinen Membran verbunden. Haube tu* tenförmig. 1. B. rigida Hadw. Steifer B. Caulis simplex. Folia oblonga apice ro tun dato reflexa margine involu* ta eueryia. Capsula erecta oblonga, operculo oblique conico. — Stengel einfach. Blätter länglich, an der Spitze gerundet, zurückgebogen, am Rande eingewi- ckelt, Herrenlos. Kapsel aufrecht, länglich, Deckel schief kegelförmig. In ganz Europa. — B. aloides Fürnr. diff caule ramoso, fol. mucrone paryo denticu- lato, operculo rostrato, peristomii dentibus subrectis. In Anglia, Germania hinc inde. — B, vermiculata diff. fol. linearibus siccitate yalde contortis, capsulat cylindrica longiore, peristomii dentibus paruin tortis. In Lusitania. Trichostomum Barbula Schwägricheu. 2. B, gracilis Schwaegr. Schlanker B. Caulis adscendens subsiinplex. Fol. ovata acuminata concava stricta, humida subpatula, Capsula oblonga, operculo conico obtusiusculo subincurvo. — Stengel aufstei- gend, fast einfach. Blätter eiförmig, zugespitzt, con- cav, straff, feucht etwas abstehend. Kapsel länglich; Deckel kegelförmig, etwas stumpf, etwas gekrümmt. Im mittl. u. südl. Europa. 01 O. I. Bryinae. 8. B. chloronofus Brid. Griinriickiger B. Cau- lis subsimplex brevissimus. Folia imbricata ovata concava pellucida longe pilifera, nervo latissimo ab- rupto. Capsula subcylindrica, operculo conico subula- to. — Stengel fast einfach, sehr kurz. Blätter dach- zieglicht, eiförmig, concav, durchsichtig, lang haartra- gend, in. sehr breitem abgebrochenem Nerven. Kapsel fast cyJindrisch; Deckel kegelförmig, pfriemig. Auf Gebirgen im warmem Europa. 4. B. muralis Hedw. Mauer B. Caulis subramo- sus. Folia oblonga longe pilifera. Capsula erecta sub- cylindrica, operculo conico subulato. — Stengel etwas ästig. Blätter länglich, lang haartragend, Kapsel auf- recht, fast cy lindrisch; Deckel kegelförmig, pfriemig. Ein gemeines Moos, in allen Welttheilen vorkommend. Var, rupestris caul. ramosiore, fol. ovato-oblongis. In rupestribus. Var. Goettingensis capsula ovato-oblonga. — B . aestiva Schultz, difr. caule brevissimo, fol. longe linearibus breviter piliferis, capsula angustiore, oper- culo magis elongato. In muris per totam Eur. 5. B . cuneifolia Web. et Mohr. Keilförmiger B. Caulis brevissimus subsimplex. Folia ex ovata basi longe acutata concava mucronata, Capsula oblonga operculo brevirostri. — Stengel sehr kurz, fast ein- fach. Blätter aus eiförmiger Basis lang gespitzt, con- cav, stachelspitzig. Kapsel länglich, Deckel kurz- schnablig. In Britannien. Bryum cuneifolium Dicks. Tortula cuneifolia Hook. 6. B. Schultziana Fiirnr. Schultzens B. Caulis brevis subsimplex. Folia lanceolata margine siibun- dulata humida reflexo-patula. Capsula erecta cylin- drica, operculo subulato breviuscnlo. — Stengel kurz, einfach, Blätter lanzettförmig, am Rande etwas ge- wellt. frisch zurück gebogen abstehend. Kapsel auf- recht, cylindrisch; Deckel pfriemig, sehr kurz. In N, Deutschland. Barbula brevicaulis Brid. — B . obtu - sifolia Schwaegr. diff. fol. oblongis obtusis margina- tis patulis siccitate incurvis. In Germania boreali et Helvetia. 7. B. acuta Brid. Spitzer B. Caulis erectus ra- inosus, ramis acutis. Folia ovate lanceolata acutissima siccitate appressa, superiora perichaetialiaque longe acutata. Capsula erecta oblonga, operculo conico sub- ulato. — Stengel aufrecht, ästig, mit spitzen Aesten. Blätter ei - lanzettförmig , sehr spitz, trocken ange- driickt; die obern und Hüllblätter lang gespitzt. Kap- 92 CI. IV. Musci. sei aufrecht, länglich; Deckel kegelförmig, pfrlemig. Im inittlern und wärmern Europa. — B, fastigiata Hornsch. diff. caule ramosissimo fastigiato debili, fol. apiculatis, pedunculis spurie lateralibus. In Alpibus. 8. B, fallaoc Hedw. Trügerischer B. Caulis ramosissimus. Folia e basi latiore lineari - lanceolata acuta carinata reflexa siccitate contorta. Capsula ob- longa, operculo oblique rostrato aequali. — Stengel sehr ästig. Blätter aus breiter Basis linien- lanzettförmig, spitz, gekielt, zurückgebogen, trocken gedreht. Kap- sel länglich, Deckel schief geschnabelt. Fast in allen Welttheilen. Bryum imberbe Linn. — Br, brevifolia Brid. diff. caule longe humiliore et tenuiore, fol. sic- citate appressis, operculo vix rostrato. In Britannia et Helvetia, Bryum brevifolium Dicks. — B, apiculata Hedw. diff. caule elongato superne ramoso, foliis ob- longo-lanceolatis siunmitate oblique apiculatis. In tota Europa. — B . paludosa Schwaegr. diff. caule ramoso fastigiato, fol. lanceolatis margiue superiore eroso-den- ticulatis, capsula ovata. In totius Europae uliginosis. H. 1. B. crocea Web. et Mohr 9. B. unguiculata Hedw. Klauen fö'rmiger B. Caulis superne ramosus. Folia lineari-lanceolata cari- nata obtusiuscula mucronulata patenti - erecta siccitate tortilia. Capsula erectiuscula subcylindrica , operculo elongato conico obliquo. — Stengel oben ästig. Blät- ter linien-lanzettförmig, gekielt, stumpflich, stachelspi- tzig, abstehend aufrecht, trocken gedreht, Kapsel ziemlich aufrecht, fast cy lindrisch, Deckel ziemlich kegelförmig, schief. In ganz Europa und N. America. Aendert sehr ab. 10. B . convoluta Hedw. Zusammengerollter B. Caulis divisus. Folia lanceolata carinata siccitate con- torta, perichaetialia maxiina obtusa enervia in cylin- drum convoluta. Capsula erecta subarcuata, operculo subulato subincurvo. — Stengel getheilt. Blätter lan- zettförmig, gekielt, trocken gedreht. Hüllblätter sehr gross, stumpf, ohne Nerven, in einen Cylinder ge- dreht. Kapsel aufrecht, etwas gebogen, Deckel pfrie- mig, etwas krumm. In ganz Europa. Mnium seta- ceum Pollich Hoffin. Bryum setaceum Neck. Bryum convolutum Dicks. — B. revolula diff. fol. margine revolutis, perichaetialibus subvaginantibus ovato-lanceo- latis nervatis. In Eur, med. et australi. 11. B. iorluosa Hedw. Gedrehter B. Caulis erec- tus, rarnis elongatis. Folia e basi tenerascente albida 93 O. I. Bryinae. liueari-setacea * undulata subtortuosa^ apice serrulata sicca crispa. Capsula erecla cylindrica, operculo co- liico longe acuta to. — Stengel aufrecht, ästig-, m. lan- gen Aesten. Blätter aus zarter weisslicher Basis li- nien-borstförinig-, gewellt, etwas gedreht, an d. Spitze fein gesägt, trocken kraus. Kapsel aufrecht, cylin- drisch; Deckel kegelförmig, lang gespitzt. In ganz Europa und N. America. Bryiun tortuosum Linn. — B. inclrnata Hedw. distinguitur yaule ramoso ramis incrassatis, fol. dense imbncatis lineari-lanceolatis ca- rinatis erectis siccis crispescentihus , perichaetialibus interioribus longiorihus augustissimis, capsula oblonga subiucurva. In Alpibus. 42. Syntrichict . Netzmund. Capsula termina- lis, peristomium dentibus 16—32 filiformibus superne spiraliter convolutis basi membrana tessellata ad di- midium uscpie connatis. Calyptra cucullaris. — Kap- sel gipfelständig, Peristomzähne 16 — 32, fadenförmig, oben spiralförmig gedreht, an der Basis durch eine gewürfelte Membran bis zur Hälfte verbunden. Haube tutenförinig. 1. S. subulata Schultz. Pfriemiger N. Caulis subsimplex. Folia oblongo-lanceolata brevissime mu- cronata siccitate tortilia. Capsula erecta cylindrica subarcuata, operculo conico subulato. — * Stengel fast einfach. Blätter länglich lanzettförmig, kurz stachel- spitzig, trocken gedreht. Kapsel aufrecht, cylindrisch, etwas gekrümmt; Deckel kegelförmig, pfriemig. Durch ganz Europa, auch auf den Antillen. Tortula subulata Hedw. Bryiun subulatum Linn. — Var. alpina , caule ramosiore fol. siccis vix tortilibus. In Alpibus Eur. — S. mucronifolia Sch. diff. laxitate, mollitie, colore viren te, caule subramoso, fol. obtusis cum mucrone, capsula recta. In Alpibus Eur. 2. S . ruralis Schultz. Ländlicher N. Caulis elon- gatus ramosus. Folia ovato - oblonga obtusa carinata patenti-recurva, sicca tortilia pilo denticulato. Capsula erecto-cernua cylindrica, operculo conico subulato. — Stengel lang, ästig. Blätter eiförmig länglich, stumpf, gekielt, abstehend zurückgebogen ,, trocken gedreht, mit einem gezähnelten Haar. Kapsel aufrecht, etwas geneigt, cylindrisch; Deckel kegelförmig pfriemig. 94 CI. IV. Musci. Durch ganz Europa auch im nördl. Asien u. America, — S . laevipila Brid. diff. caule ramoso fastigiato, ra- mis brevibus, incrassatis, fol. oblongis planiusculis subreflexis subtortilibus, pilo laevi. In Eur. austr. 43. Polytrichum . Wiederthon. Capsula ter- minalis, peristoinium dentibus 16, 32 aut 64 brevibus cartilagineis inflexis supeme membrana junctis; oper- culum basi plana. Calyptra cucullaris saepe (a para- physibus adhaerentibus) pilosa. — Kapsel gipfelstän- dig; Peristomzahne 16, 32 oder 64, kurz, knorplig, einwärts gebogen, nach oben durch eine Membran verbunden, Deckel mit flacher Basis. Haube tutenför- mig, von anhängenden Paraphysen rauh. Yaginula superne tenerior in tubum lougum desinens. 1. P . commune Linn. Gemeiner W. Caulis Sim- plex. Folia lineari-lanceolata longe acutata serrulata. Capsula quadrangularis apophysi annulari, operculum e basi plana pyramidatum. — Stengel einfach. Blätter linien-lanzettförmig, langgespitzt, fein gesagt. Kapsel vierkantig, m. ringförmigem Ansatz; Deckel aus fla- cher Basis pyramidenförmig Durch ganz Europa an trocknen waldigen Orten, in Ramtschatca, N. America, in Peru und Madagascar auf hohen Gebirgen. Peri- stomii dentes 64. — P. formosum Hoppe diff. caule subsimplici, foliis confertis rigidiorihus, pedunculo longiori haud tortili, capsulae apophysi obsoleta, oper- culo oblique rostrato. ln uligiuosis totius Europae. P. marginatum Web. et Mohr. P. attenuatum Menzies. Capsula viridi fusca. — P . gracile Menzies diff. a pr. cui simile dentibus peristomii 32 — 48. In uligino- sis turfosis Europae. P. longisetum Schwaegr. P. au- rantiacum Hoppe. Capsula badia obscure tetraedra. 2. P, jumpcrinum Willd. Wach holder W. Cau- lis subsiinplex basi repens. Folia liueari-lanceolata integerriina margine membranaceo introrsum plicato. Capsula quadrangularis apophysi annulari, operculo oblique mucronato. — Stengel fast einfach, an d. Ba- sis kriechend. Blätter linien - lanzettförmig, ganzran- dig, in. häutigem einwärts gefalteten Rande. Kapsel vierkantig, mit ringförmigem Ansatz; Deckel schief geschnäbelt. In ganz Europa an unfruchtbaren Orten, 95 O. I. Bryinae. N. America bis hoch nach Norden. — P . st riet um Tum. diff. fol. confertis strictis liadore patulis, capsu- lae operculo planiusculo apiculato. In Eur. et Ame- rica boreali. Valde affine praecedenti. — - jP„ alpestrc Hoppe diff. caule subramoso, fol. carina scabris nec sublaevibus, perichaetialibns interioribus late membra- naceis pellucidis, nervo crasso fusco in setam scabrius- culam exeunte. In Alpib. Europae. — P . affine Funk. ! hu jus varietas diff. caule graciliore altiore, fol. peri- I chaetialibus latius membranaceis longius setaceis. In pralis turfosis Europae, 3. P. piliferum Schreb. Haartragender W. Cau- lis simplex abbreviatus. Folia patentiuscula lineari- subulata integerrima ex apice acuto pilifera margine inembranaceo introrsum plicato. Capsula quadraugu- laris, operculo planiusculo rostellato. — Stengel ein- fach, sehr kurz. Blatter ziemlich abstehend, linien- förmig' pfriemig, gauzrandig, aus ein. spitzen Ende haartragend, mit häutigem einwärts gefalteten Rande. Kapsel vierkantig; Deckel ziemlich flach geschuäbelt. Durch ganz Europa an unfruchtbaren Orten, N. Ame- rica, auf den Antillen, d. Inseln von Africa, Neu-Hol- laud. — P. Hoppii Hornsch. diff. fol. appressis er ec- tis e basi lata membranacea linearibus obtusiusculis piligeris. In Alpibus. 4. j P. sexangulare Floerke. Sechseckiger W. Caulis simplex. Folia subsecunda lineari-subulata dorso margineque laevissima, Capsula subhexaedra obscure apophysata, operculo rostrato, peristomii den- tibus long'iusculis. — Stengel einfach. Bl. fast ein- seitig, liuienförmig pfriemig, am Rande u, Ribbe sehr glatt, Kapsel fast sechseckig, mit unbedeutendem Ansatz; Deckel geschnäbelt, TPeristomzähne ziemlich lang. Auf Alpen in Eur. P. septentrionale Schwaegr. P. norwegicti in Hedw. 5. j P. alpinum Linn. Alpen W. Caulis ramosissi- mus. Folia e basi latiore membranacea lineari-lanceo- lata serrulata Capsula ovata inclinata basi in apophy- sin spuriam angustata^ operculo e basi convexiusculo curvirostvi. — -■ Stengel sehr ästig. Blätter aus brei- terer Basis häutig, linien-lanzettförinig , fein gesägt. Kapsel eiförmig, geneigt, an der Basis in einem fal- schen Ansatz auslaufend , Deckel aus einer ziemlich convexen Basis krumm schnäbligt. Auf Alpen in Eu- ropa und in N. America bis hoch nach Norden. Ca- lyptra glabra tomento vestita. Pogonatum Brid. Var. 96 CI. IV. Musci. arctica tliff. capsula apophysi vix ulla, In $uecia, Bruc- tero, Helvetia. P. arcticum Swartz. Var. septentrio- nalis diff. caule ramosiusculo, foliis subsecundis, cap- sula subrotundo-ovata^ apophysi nulla, evacuata sub- pendula. P. septentrionale Swartz. In Scandinavia. 6. P. umigerum Lina, Urnentragender W. Cau- lis basi repens tum erectus ramosus. Folia lanceolata Stricta argute serrata. Caps, erecta cylindrica, oper- culo conico acuminato incurviusculo. — Stengel an d. Basis kriechend, dann aufrecht, ästig*. Blatter lan- zettförmig, straff, scharf gesagt. Kapsel aufrecht, cy- lindrisch; Deckel kegelförmig, zugespitzt, etwas krumm. Auf Gebirgen und an waldigen Orten in Eu- ropa, Camtschatca, Jamaica. Calyptra glabra tomento inducta. Pogonatum Brid. Var. humilis . Yar. pulve - rulenta , fol. magis patentibus pulvere conspersis. ln Helvet. P. pulverulentum Hedw. Yar. fasciculata caule fasciculatim ramoso, fol. brevioribus, ped. brevi. In America septentrionali et Europa. Yar. nigrescens capsula rotundiore, operculo longius rostellato In Al- pibus Galliae australis. P. nigrescens Decand. — P. cnpillare Schwaegr. Wahlenb. diff. caule brevi subra- moso, fol. longe linearibus aculeato-serratis incurvius- culis, capsula cernua, operculo convexo mucronato. In Lapponia, America bor. 7. P. aloides Hedw. Aloe W. Caulis subsimplex. Folia lineari- lanceolata argute serrata. Capsula cy- lindrica suberecta, operculo curvirostri, ped. e vagina elongata. — Stengel fast einfach. Blätter linien-lan- zettförmig, scharf gesägt. Kapsel cylindrisch, fast aufrecht ; Deckel krumm schnäbligt. An unfruchtba- ren Orten in Europa^ N. America, N. Asien, den Ge- birgen in Nepal u. Java. Calyptra glabra tomento in- ducta. Pogonatum Brid. Mnium polytrichoides ß Linn. Yar. rubella , caule ramoso, fol. dorso denticulatis. In Anglia et Scotia. P. rubellum Smith Yar. Dicfesoni statura pusilla, caule ramoso ped. brevi folia vix superante. In Angl, et Hibernia. — P . nnnum Schreb. diff. caule simplicissimo brevissimo, caps. subrotunda nu taute. In sterilibus totius Europae, Asia et Ame- rica boreali. Mnium polytrichoides ß Linn. — P . pu - mihtm Schwartz. diff. a praec. fol. rigidioribus serra- turis rarioribus minoribus, pedunculis brevioribus fir- mioribus vix flexuosis, capsula majore, peristomio pulchre rubello nec lateritio, operculi rostro breviore. In Europa. Yar. intermedia ped, longis ibid. 97 O. I. Bryinae. 8. P. hercyniciitn Hedw. Harz W. Canlis Simplex. Folia e basi latiore membranacea liueari-subiilata sub- serrulata. Capsula urceolata erecta, operculo obtuso couico. Calyptra ])ilis rarioribus. — Stengel einfach. Blätter aus einer breitem häutigen Basis Jinienformig pfriemig, etwas fein gesägt. Kapsel krugförmig, auf- recht; Deckel kegelförmig, stumpf. Haube mit ein- zelnen Haaren. Auf Gebirgen in ganz Europa u« Pa- lästina. 9. P. undulatum Hedw. Wellenförmiger W. Caulis subsimplex. Folia lanceolata carinata spinulose f serrata und ata, hurnida recurva, sicca tortilia. Capsula cyliudrica arcuato-cernua, operculo longirostri. Calyp- tra glabriuscula. — Stengel fast einfach. Blätter lan- zettförmig, gekielt, stachlicht gesägt, wellig, nass zu- rückgebogen , trocken gedreht. Kapsel cylindrisch, gekrümmt niedergebogen ; Deckel langschnäbligt. Haube fast glatt. In ganz Europa, Kl. Asien, Nord- America, China und Cochinchina. Catharinaea Ehrh. Brid. Bryum undulatum Linn. Var. minor. Cum pr. P. angustaium Schwaegr. difF. caule simplicissimo, fol. angustioribus arcuato-incurvis, caps. angustissima erecto-falcato. ln Amer. bor. Duc. Megöpol. Strelitz, P. controversuin Hedw. 45. Glyphomi trium. Furchen hu t. Capsula terminalis, peristoinii dentes 16 per paria approximati trabeculati. Calyptra campanulata plicata. — Kapsel gipfelständig; Peristomzähne 16, paarweise genähert, mit Querbalken. Haube klockenförmig, gefaltet. 1. Gl. Daviesii Schwaegr. Davies F. Caulis erec- tus fastigiate ramosus. Folia conferta lineari - lanceo- lata nervo crasso, sicca crispula. Capsula subrotunda tandem urceolata, operculo longirostri. — Stengel auf- recht, m. oben gleichen Aesten. Blätter dichtstehend, linien-lanzettförmig, m. einem dicken Nerven, trocken etwas kraus. Kapsel fast rund, endlich krugförmig, Deckel langschnäbligt. In Wallis und Irland. Grimmia Daviesii Hook. Bryum Daviesii Dicks. 46. Orthotrichum . Gradhaar. Capsula ter- minalis exannulata striata ^ peristomitim simplex aut duplex, dentes coriacei. Calyptra conica s* campanu- lata sursum pilosa glabrave, — Kapsel gipfelständig, Willdenow’s Grundriss IV. Th. 7 98 CI. IV. Musci. ohne Ring*, gestreift; Peristom einfach oder doppelt; Zähne lederartig. Haube kegel- oder klockenförmig, mit nach oben gekehrten Haaren oder glatt. Subgen. 1. Peristomium Simplex. — Einfaches Peristom. 1. 0. cupulatum Hedw. Kup p eiförmiges G. Caulis erectus ramosus. Folia suberecta oblongo-lan- ceolata margine subrevoluta. Capsula subsessilis im- mersa, calyptra hemisphaerica. — Stengel ästig, auf- recht. Blätter ziemlich aufrecht, länglich lanzettför- mig, am Rande etwas zurückgerollt. Kapsel fast stiel- los, zwischen Blättern versteckt; Haube halb kugel- förmig. In ganz Europa auf feuchten Felsen. 2. 0. saxatile Brid. Stein G. Caulis fastigiate ramosus. Folia patula oblongo-lanceolata margine re- voluta. Capsula longe pedunculata oblonga, calyptra conica. — Stengel mit gleich hohen Aesten. Blätter abstehend, länglich lanzettförmig, am Rande zurück- gerollt. Kapsel lang gestielt, länglich, Haube kegel- förmig. In ganz Europa und N. America auf Steinen. O. anomalum Hedw. Bryum Striatum ß et y Linn. — 0. Sturmii Hnsch. diff. capsula subsessili immersa. In Carinthia. — O, Floerlcii Husch, diff. capsula subim- mersa, calyptra inferne ampliori glaberrima. In Al- pibus Germaniae. — O. commutatum Bruch, diff. pe- dunculis triplo brevioribus, capsula vix emergente, membranula vaginali brevissima, quae in O. saxatili longa. Prope Bipontum. Subgen. 2. Peristomium duplex . — Doppeltes Peristom. 3. 0. Hutchinsine Hook. Hutchins G. Caulis erec- tus fastigiate ramosus. Folia dense imbricata arrecta stricta lanceolata. Capsula longe pedunculata, calyp- tra pilosissima; perist. int. ciliis 8. — Stengel auf- recht, m. gleich hohen Aesten. Blätter dicht ziegel- artig, anfgerichtet, straff, lanzettförmig. Kapsel lang gestielt; Haube sehr haarig, inn. Perist. a. 8 Fäden. In Irland, England, Franken, d. Schweitz an Felsen. 4. 0. affine Schrad. Verwandtes G. Caulis erec- tus ramosus. Folia lanceolata margine revoluta pa- tenti-reflexiuscula. Capsula oblonga, peristomii int. ciliis 8 articulatis, operculo convexo mucronato. — 99 O. L Brymae. Stengel aufrecht, ästig. Blätter lanzettförmig , am Rande zurückgerollt, abstehend, etwas zurückgebo- gen. Kapsel länglich ; Peristoinfransen 8, gegliedert; Deckel convex, gespitzt, In ganz Europa, am Vorge- birge d. g. H., in Kamtschatca, an Bäumen, Zäunen. — (). rupincola Funk. diff. fol. rigid ioribus nigres- centibus, dentibus vix perparia oppositis , operculo e basi plana rostrato. In Franconia, et. in Scotia. — O. speciosum Moug. et Nestl. diff. statura majori, foliis longioribus, x>eristoinii dentium paribus in unum coali- tis, ciliis obscure articulatis. In Yogesis, tum in Am. bor. et Scotia. — O. SeJilmeyeri Bruch. düF a praec. praesertim inembranula vaginali brevissima fere nulla, operculo valde plano. In saxis basalticis Bipont. — ö. rupestre Schleich, diff. praesertim peristomii ciliis non articulatis. In Alpibus Helveticas et adjacentibus, Franconia. — 0. tenellum Bruch, diff. statura minori, fol. ovatis obtusis apice denticulatis, capsula elongata subemersa ciliis tenerrimis. In arboribus Biponti. — O. fallaoc Bruch, diff. a praec. fol. lanceolatis integer- rimis, pedunculi membranula vaginali brevissima, ca- lyptra glaberrima. Ibid. — O. patens Bruch, differt membranula vaginali pedunculi longiludine, calyptra brevi. Ibd. — Ö. patlens Bruch, diff. a pr. peristo- inii ciliis octo vel sedecim alternis minoribus. Circa Bipontum. — O. umbonatum Plaubel diff. praesertim operculo umbonato. In Saltu thuringiaco. 5. O. pumilum Swartz. Kleines G. Caulis erec- tus ramosus. Folia late lauceolata acuta. Capsula ob- longo- cjlindracea , calyx>tra ovato - campanulata gla- bra, operculo convexiusculo breviter acuminato, perist. int. ciliis octo. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter breit lanzettförmig, spitz. Kapsel länglich cylindrisch, Haube ei-klockenförmig, glatt; Deckel ziemlich convex, kurz gespitzt, inn. Perist a. 8 Fäden, lm nördl. Eu- ropa au Bäumen. 6. Ö. obtusifolium Schrad. Stumpfblättriges G. Caulis erectns subrainosus. Folia ovata concava ob- tusa evanidinervia. Capsula ovata immersa subsessi- lis, operculo conico obtusiusculo, calyptra campanulata subglabra, perist. int. ciliis 8. — Stengel aufrecht, wenig ästig. Blatter eiförmig, concav, stumpf, mit verschwindendem Nerven. Kapsel eiförmig, einge- senkt, fast stiellos; Deckel kegelförmig, ziemlich stumpf, Haube klockenförmig, fast glatt. Inn. Perist. a. 8 Fäden, Im nördl. Europa. f * 100 CI. IV. Musci. 7. O. Striatum Hedw. Gestreiftes G. Cauli3 erectus ramosus. Folia erecto-patula lanceolata niar- gine subreflexa subbistriata. Capsula emersa ovata laeviuscula, operculo convexo rostrato; caljptra subpi- losa; peristoinii interni ciliis 16 fimbriato-erosis. — Stengel aufrecht, ästig. Blätter aufrecht abstehend, lanzettförmig, am Rande etwas zuriickgebogen, fast zweigestreift, Kapsel ausser den Blättern, eiförmig, ziemlich geglättet, Deckeiconrex, geschnäbelt; Haube etwas rauh; das innere Peristom mit 16 gefranst- an s- gefressenen Fäden. In ganz Europa, N. America, Ja- pan, am Cap, auf Bäumen, — Ö. rtvulare Turn. diff. Iiabitu prolixiore, colore atro-viridi, fol. obtusis eva- nidineryiis, peristomii interni ciliis non fimbriato-ero- sis. In Britannia, Hibernia, Germania raro in saxis. — Ö. stramineuin Husch, diff. colore pallido ffaves- cente, fol. longissime acutatis, capsula ovata profunde sulcata ciliis peristomii non fimbriato - erosis. Mons pinifer Franc. 8. 0 • diaphanum Schrad. Durchsichtiges G. Caulis erectus subramosus. Folia oblongo - lanceolata acuminata abruptinervia apice diaphana. Capsula sub- immersa oblonga, operculo convexo mucronato, peri- stomii int. ciliis 16 capillaribus. — Stengel aufrecht, wenig ästig. Blätter länglich-lanzettförmig, zugespitzt mit abgebrochenem Nerven, an der Spitze durchsich- tig. Kapsel fast versteckt, länglich; Deckel convex, kurzspitzig; inn. Peristomfäden 16, haarförmig. Durch ganz Europa, auf Bäumen. Yar. aristata diff. fol. ob- tusioribus, caljptra glabra. O. aristatum Turn. — O. leucomitrium Bruch, diff. fol. apice obtusiusculo al- bido denticulato, calyptra longiore candicante saepius glabra. Circa Bipont. in cortice Populi. O. Jjyelli Hook. diff. caule elongato ramoso, fol. confertis linea- ri-lanceolatis longissimis, peristoinii ciliis articulatis. In Britannia, hinc inde in Germania. 9. ö. crispum Hedw. Krauses G. Caulis erectus ramosus. Fol lineari-lanceolala siccitate crispa. Cap- sula ovata brevius pedunculata, operculo convexo ob- tuse mucronato, caljptra pilosissima, perist. iut. ciliis octo. — ^ Stengel aufrecht, ästig. Blatter linien- lan- zettförmig, trocken kraus Kapsel eiförmig, kurz ge- stielt; Deckel convex, stumpf, kurzspitzig. Haube sehr haarig; inn. Perist. m. 8 Fäden. Auf Bäumen durch ganz Eur. sehr häufig. — O . crispulum Bruch, diff. fol, duplo brevioribus minus fertilibus, ped. ter- 101 O. I. Bryinäe. tia parte braviore recto. Circa Bipontlura tn arbori- bus. — O« Ludwigii Husch, difr. fol. siccitate sub- tortilibus, capsula obovata apice plicata orificio coarc- tata, vagmula pilosa. In montosis Germania. — O. Bruchii intermedium inter O. Ludwigii et O. crispuin capsula illius, fol. O. crispi. Circa Bipontum. S e c t. 3. Capsula terminalis. Peristomium duplex. -* Kap« sei gipfelständig*. Peristoin doppelte 46. Orthotrichum . Sect. 2. y. s. 47. Buxbaumia . Capsula terminalis ; peristo- miuni externum e membrana magis minusve protensa iu dentes 16 breviores longioresque divisa, per. inter- uum e capsula interna prolongata in membranam pli- catam. — Kapsel gipfelständig; das äussere Peristom aus einer mehr oder weniger verlängerten in 16 kurze oder lange Zähne gespaltenen Membran; das innere aus einer gefalteten Membran , welche die Verlänge- rung der innern Kapsel ist. 1. B. aphylla Linn. Blätterlose B. Caulis bre- vissimus bulbiformis. Folia nulla, sporophjlla (con- fbrvoidea) mox evanescentia. Capsula plano-convexa; peristomii externi dentes 16 truncati. — Stengel sehr kurz, zwiebelformig. Keine Blätter; die (conferven- ähnlicheu) Samenblätter verschwinden bald. Das äus- sere Peristomium aus 8—16 abgestumpften Zähnen. In Tannenwäldern durch ganz Europa häufig, auch im angränzenden Asien und in N. America. — B, mdu- siata Bridel diff. capsula ventricosa, utriculo semina complectente post opeculi lapsum protruso. In mouti- bus Germaniae. 2. B. foliosa Linn. Blättrige B. Caulis brevissi- mus foliosus. Capsula ventricosa, peristom. ext. mem- brana dentibusque brevissimis, ped. brevi. — Stengel sehr kurz, blättrig. Kapsel bauchig; äusseres Peri- stom aus eiuer sehr kurzen Membran, mit sehr kur- zen Zähnen. In waldigen Gegenden durch ganz Eu- ropa, auch N. America. Phascum Halleri Müll. Pol- lkh. Diphyscum foliosum Web. et Mohr. 102 CI. IV. Musei, 48. Zygodon . Paarzahn, Capsula terinhialis subapophysata. Peristomium ext. e dentibus 16 con- jugatis, int. e ciliis 8 setaceis introrsum horizontaliter porrectis. Calyptra ciicullaris. — Kapsel gipfelstäu- dig, fast mit einem Ansatz. Aeusseres Peristom aus 16 paarweise zusammenstehenden Zahnen, inneres aus 8 borstförmigen Fäden , d. nach innen horizontal vor- gestreckt sind. Haube tutenförmig\ 1. Z. conoidens Hooker. Kegelförmiger P. Cau- les erectus subramosus. Folia conferta ovato - lanceo- lata plana tortilia. Capsula obovata striata, operculo e basi convexiuscula rostellato. — Stengel aufrecht, wenig ästig. Blätter gedrängt, ei-lanzettförmig, flach, trocken gedreht. Kapsel umgekehrt eiförmig, gestreift ; Deckel aus convexer Basis geschnäbeit. Im mittl. u. südl. Europa. Bryum conoideuin Dirks. Amphidiuin pulvinatum Nees. Gymnocephalus conoideus Schwgr. 49. Ptychostomum . Faltenmund. Capsula ter- minalis; peristom. ext. dentibus 16 apice hyalinis ntrinque trabeculatis, int. e membrana plicata dentibus adhaerente. — Kapsel gipfelständig $ äusseres Peri- stom aus 16 an der Spitze durchsichtigen, auf beiden Seiten m. Querbalken versehenen Zahnen; das innere aus einer gefalteten Membran, die den Zähnen des äussern Peristoms sehr anhängt. 1. Pt. compactum Hnsch. Dichter F. Caulis erec- tus prolifer. Folia imbricata ovata cuspidata. Capsula obovata inclinata^, operculo mammillari obtuso. — Sten- gel aufrecht, sprossend. Blätter dachziegligt, eiförmig, stachelspitzig. Kapsel umgekehrt eiförmig, geneigt, Deckel stumpf, warzenförmig. Auf hohen Alpen in Tyrol, Carpaten, auch bis Zweibrückeu. 2. Pt. cernuum Swartz. Nied erhängender F. Caulis erectus ramosus. Folia laxa lanceolata longe acutata. Capsula elongate pyriformis cernua, operculo conico obtusiusculo. — Stengel aufrecht, ästig. Blät- ter schlaff stehend, lanzettförmig, langgespitzt. Kapsel lang birnenförmig; Deckel kegelförmig , ziemlich 103 O. I. Bryinae. stumpf. Auf den Alpen und im nördl. Europa. Dldy- wodon ceruuum Swartz. Cynondotium cernumn Hedw. 3. Pt . pendulum Husch Hangender F. Caulis erectus subramosus. Folia imbricata ovato-oblonga acutata. Capsula pendula pyriformis, operculo conico obtusiusculo. — Stengel aufrecht, etwas ästig. Blät- ter dachzieglicht, eiförmig länglich, gespitzt. Kapsel hängend, bimförmig; Deckel kegelförmig, ziemlich stumpf. Auf d. Alpen in Kärnthen. 50. Pohlia . P o h 1 i e. Capsula terminalis , pe- ristomium ext. dentibus 16, int. e meitfbrana sedecies denticulata peristomio externo adhaerentb. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig; äusseres Peristom m. 16 Zähnen, inneres eKe 16 gezähnelte Membran, die an dem äussern Peristom hangt. 1. P, etongata Hedw. Lange P. Caulis subsim- plex. Folia inferiora minuta dissita, summa conferta lineari-lanceolata apice serrulata. Capsula inclinata cum apophysi subaequante elongate lageniformis ; oper- culo convexo acutato. — Stengel fast einfach* Un- tere Blätter klein und entfernt, die obersten dichtste- hend, linien-lanzettförmig, an der Spitze gesägt. Kap- sel geneigt, mit d. fast gleichen Ansätze lang fla- schenförmig; Deckel convex, gespitzt. Durch ganz Europa, an waldigen, bergigten Orten, — P. acumi - nata Husch, difF. fol. subintegerrimis, ped. unciali vix longiore, capsula apophysi semper paullo minore et operculo longiusculo oblique acutato. In Alpibus et Germania bor. — P. minor Schleich. difF. habitu te- neriore, fol. latioribus obscurius denticulatis , capsula brevius pedunculata et operculo obtusiore breviore. In Alpib. Helvet. Sudet. Cambr. — JP. pulchella Hnsch. dilF. a praec, fol. brevioribus latioribus tenerriine ser- rulatis, capsula crässiuscula subcylindrica, operculo conico acutato, peristomio ruberrimo. In Alpibus Ca- rinth. — P. tenella Hnsch. difF. gracilitate et teneri- tate, fol. integerrimis, capsula crassiuscula breviori, operculo breviore obtusiore. In Alpib. Helvet. et Tyrol. 2. P. imbricata Schwaegr. Dachzieglichte P. Caulis tenuis prolifer. Folia ovata cuspidata integer- rima. Capsula cum apophysi subaequali oblongo-pyri- formis nutans, operculo conico apiculato. — Stengel dünn, sprossend. Blätter eiförmig, stachelspitzig, ganz- 104 CI. IV. Musci. räudig. Kapsel mit d. fast gleichen Ansätze länglich bimförmig, niedergebogen ; Deckel kegelförmig, kurz- spitzig. Auf den Schweizer und benachbarten Alpen. — - 1 P. arcuata Hnsch. diff. pedunculo apice arcuato, capsula elongato -pyriformi , operculo conico acumine decurvato, In Alpib. Tyrol. et adjacentibus. 3. P . braehycarpa Husch, et Hoppe. Knrzfriich« tige P. Caulis Simplex subprolifer. Folia dense fasti- giata ovate lanceolata denticulata. Capsula nutans OYata, apophysi ipsa breviore , operculo brevi conico mammillari. — Stengel einfach, etwas sprossend. Blätter dichtstehend, oben gl eichstehend, ei-lanzettför- mig, gezahnelt. Kapsel niedere ebogen, eiförmig, mit e. kurzen Ansatz, Deckel kurz kegelförmig, warzig. Auf d. Kärnthner Alpen. — P. polyseta eorund. diff. fol.oblongo-lanceolatis subintegerrimis, operculo hemi- sphaerico cuspidato, perist. ext. rubente. Ibd. — P, ocnnthocarpa eorund diff. caps. ovata apophysi brevis- sima, operculo conico apiculato, ped. rubentibus. Ibd, — P. curuisela eord. diff. caule tenero, fol. ovato-ob* longis, ped. arcuato crassiusculo badio, capsula pyri- formi brevissime apiculata. Ibd. et in Alpib. adjacent, — P. gracilis eord. diff. caule subdichotomo , fol. an- gustioribus laxis, capsula snbcernua, operculo conico acuto. Ibd. — jP. polymoipha eord, diff. caule proli- ferationibus pluribus elongatis, capsula oblonga apo- physi brevi, operculo convexo conico papillato. Ibd, 51« Cladodium . Zweig moos. Capsula ter^ minalis, perist. ext. dentibus 16, int. membrana cari- nata sedecies ciliata. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig ; äusseres Peristom m. 16 Zahnen; inne*^ res eine gekielte an der Spitze in 16 Fransen ge- theilte Membran. Kapsel tutenförmig. 1. CI. incJinatum Brid. Geneigtes Zw, Caulis erectus subramosus. Folia ovato-lanceolata longissime acuminata. Capsula nutans ventricoso-pyriformis, operculo convexo apiculato. — Stengel aufrecht, et- was ästig. Blätter ei-lanzettförmig’, sehr lang gespitzt. Kapsel liiedergehogen , bauchig bimförmig; Deckel convex, kurzspitzig. In Schweden, N. Deutschland und den Kärnthner Alpen. — CI. uliginosum Braun. Bruch, diff. caule elatiore, fol. longioribus, capsula suhinaequali longiore subclavata. Circa Carlsruhe. 105 O. I. Bryinae. 2. CI. lacustre Fürnr. See Zw. Caulis erectus, ra- mi elongati filiformes. Folia ovalia brevi apiculata concava subserrulata. Caj)s. pendula pyriformis, oper- culo convexo mammillan. — Stengel aufrecht, mit langen, fadenförmigen Aesten. Blätter eiförmig, kurz stachelspitzig, concay, fein gesägt. Kapsel hängend, bimförmig; Deckel convex, zizzen förmig. In Meck- lenb. u. sonst in Deutschland. Mnium lacustre Blan- dow. Polilia ceniua Bruch. — CI. 7fravneum Fürnr« diff. ramis non solum filiformibiis sed quoque antice elongatis nudis et snbnudis , fol. lanceolatis acutatis, capsula veutricoso-pyriformi, operculo subconico acuto brevi. Cum pr. Bryum Warneiun Blandow. 3. CI. Zierii Funk. Zier’s Zw. Caulis erectus, rami longiores teretes, Folia imbricafa ovafa concava apiculata integerrima. Capsula ovato -clavata nutans pseudo-apophysata, operc. conico rostrato. — Stengel aufrecht; Aeste langer, rund. Blätter dachzieglicht, eiförmig, concav, stachelspitzig , ganzrandig. Kapsel eiförmig keiilig, niedergebogen, mit e« falschen An- sätze, Deckel kegelförmig, ge Schnabel t. Auf Alpen in Europa, Bryum Zierii Dicks. 4. CI. dcmissum Fürnr. Niedriges Zw. Caulis brevissimus ramosus. Folia oblonga acuminata. Caps, pendula pyriformis, operculo subconico umbonato. — - Stengel sehr kurz, ästig. Blätter länglich, zugespitzt. Kapsel hängend, bimförmig; Deckel fast kegelförmig mit e. Erhöhung in der Milte. Auf hohen Alpen in Europa. Meesia demissa Husch. Bryum demissum Hook. 52. TFebera. Web er e« Capsula terminalis, peristom. duplex, ext. dentibus 16 ffrinque trabecula- tis, int. membrana carinata pallida in processus 16 perforatos, ciliolis filiformibiis interjectis, producta. Ca- lyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig, Peristom doppelt, das äussere aus 16 auf beiden Seiten mit Querbalken versehenen Zähnen, das innere aus einer gekielten, in 16 durchbohrte Fortsätze verlängerte Membran ; zwischen d. Fortsätzen fadenförmige Fran- sen. Haube tutenförmig, — Cellulae foliorum elon~ gato-rhomboideae. 106 CI. IV. Musci. 1. Jfr* liudurigii Fürnr. Ludwigs W. Caulis sub- simplex adscendeus. Folia ovate-oblonga coucava ob- tusa. perichaetialia lanceolata evanidiiiervia. Capsula pendula subpyriforinis, operculo mammiilari, ped. fle- xuoso. — Stengel fast einfach, aufsteig*eud. Blätter eiförmig* länglich , concay, stumpf, mit verschwinden- dem Nerven. Kapsel hängend, fast bimförmig; De- ckel zitzenförmig, Stiel gebogen. Auf d. Sudeten, Al- pen in der Schweiz und den angränz enden. Bryuin Ludwigii. % TV* camea Fürnr. Fleischfarbene W. Cau- lis erectus subsimplex. Folia ovato -lanceolata tener- rima serrulata subevanidinervia. Capsula subpyrifor- inis, operculo conico acuto. — Stengel aufrecht, fast einfach, Blätter eiförmig lanzettförmig , sehr zart, fein gesägt, die Nerveu fast verschwindend. Kapsel fast bimförmig; Deckel kegelförmige spitz. Durch ganz Eur. in flachen Gegenden auf Thonboden , in K. Asien u. den Antillen. Bryuin carneum Linn. — ^ pulchdla Fiirn. diff. fol. integerrimis appressis, Cap- sula ovata, operculo convexo acuminato. In ripis um- brosis arenosis, etiam in Chili. — TV* TVcihlenbergii diff. fol. ovate oblongis, capsula turbinata. In Scan- dinavia, Alpib, Helvet. et adjaceut. 3. TV* wnnotina Fürnr. Vorjährige W. Caulis fructificans brevissimus erectus, reliqui elongati. Fol. lanceolata acutata apice subserrulata. Capsula pendula pyriformis, operculo mammiilari. — Der fruchttra- gende Stengel sehr kurz, aufrecht, die übrigen lang. Blätter lanzettförmig, gespitzt, an der Spitze etwas fein gesagt. Kapsel hangend, bimförmig, mit zitzen- förmigem Deckel. 4. TV- julacea Fürnr. Kätzchen W. Caulis erec- tus, ramis teretibus. Folia dense imbricata ovata, api- culo brevissimo recto. Capsula pendula cylindrica, operculo mammiilari. — Stengel aufrecht, mit kur- zen Aesten. Blätter dicht dachzieglicht, eiförmige mit kurzer, grader Stachelspitze. Kapsel hängend, cy lin- drisch; Deckel warzenförmig. Durch ganz Europa, euch auf d. Anden in Peru. Bryum julaceum Schrad. Bryuin filiforme Dicks. Bmim argen teum ß Linn. 5. TT- cruda Fürnr. Hellgrüne W. Caulis erec- tus simplex. Folia ovato - lanceolata lineariaque sub- evanidinervia ; perichaetialia linearia denticulata. Cap- sula subpendula cylindrica, operculo mammiilari. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter ei -lanzettförmig u. 107 O. I. Bryinae. Kiilenfünnlg', in. fast verschwindendem Nerven; Hiiü- hlätter linienförmig, gezähnelt, Kapsel fast hängend, cy limbisch; Deckel kurz, zitzenförmig. In ganz Eu- ropa 11. N. Asien an feuchten, waldigen Orten. Bryum crudum Schreb. Mnium crudum Linn. 6. TV. longicollis Hedw. Langhalsige W. Cau- lis erectus simplicissimus. Folia lanceolata apice ser- rulata. Capsula suberecta basi in apopliysin spuriam longe attenuata, operculo apiculato. — Stengel auf- recht, sehr einfach. Blatter lanzettförmig*, an d. Spitze fein gesägt. Kaps, fast aufrecht, an d. Basis in e. fal- schen Ansatz lang verschmälert, mit stachelspitzigem Deckel. Auf Alpen besonders im westl. Eur. Bryum cylindricum Dicks. Yar. W. alpina Husch, et Hoppe caule longiore prolifero; W. fasciculata eord. caule basi ramoso. 7. TV* nutans Hedw. Neigende W. Caidis erec- tus simplex. Folia lanceolata concaviuscula serrulata. Capsula nutans e cylindrica subpyriforinis , operculo convexo leviter acuminato. — Stengel aufrecht, ein- fach. Blätter lanzettförmig, ziemlich concav , fein ge- sägt. Kapsel geneigt, aus d. cylindrischen fast bim- förmig, in. ein. convexen leicht zugespitzten Deckel. Durch ganz Europa an sandigen und schattigen Orten in N. Asien u. N. America. Yar. W. caespitosa Husch, et Hoppe caule longissimo subramoso; W. bicolor eord. caule prolifero, föl. in proliferationibus longiori- bus, ped. basi nigro superne rubeute. 53. Bryum. Bryum. Caps, terminalis, perist. duplex, ext. dentibus 16 utrinque trabeculatis, int. membrana carinata pallida in processus 16 perforatos ciliolis introrsum dentatis interjectis, producta. Cal. cucullaris. — Kapsel gipfelständig ; Peristom doppelt; das äussere aus 16, auf beiden Seiten mit Querbalken versehenen Zähnen; das innere eine gekielte, blasse, in 16 durchbohrte Fortsätze verlängerte Membran, zwischen d. Fortsätzen Fransen die nach innen ge- zähnt sind. Haube tutenförmig. 1. Br. pyrjforme Hedw. Bimförmiges Br. Gau- lis erectus simplicissimus. Folia lanceolata, perichae- tialia longissiiue subulaia subiniegerrima. Gaps, pen- 108 CI. IV. Musci. dula pyriformis, operculo maminillarl. — Stengel auf- recht, ganz einfach. Blätter lanzettförmig; Hüllblät- ter sehr lang pfriemig, fast ganzrandig. Kapsel hän- gend, bimförmig; Deckel zitzenförmig*. In ganz Eur. auf Mauern, an Felsen in N. Africa, N. Asien unil N. America. Webera pyriformis Hedw. Mnium pyri- forme Linn. 2. Br. intermedium Brid. Mittleres Br. Caulis erectus ramosiusculus. Folia ovato -ianceolata acinni- nata subiutegerrima. Capsula nutans longissime pyrf» forinis, operculo dep>resso conico acutiuscnlo. — Sten- gel aufrecht, ziemlich ästig. Blätter ei-lanzettförmig zugespitzt, fast ganzrandig. .Kapsel liiedergehogen, sehr lang hirn förmig ; Deckel niedergedrückt, kegel- förmig, ziemlich spitz. In Schweden, N. Deutschland und den hohen Gebirgen d. siidl. Deutschlands. Pohlia intennedia Schultz. Webera intermedia Schwaegr. 3. Br. argenteum Linn. Silber Br. Caulis erectus, ramis teretibus obtusis. Folia dense imbricata ovata concavä obtusa apiculata superne diaphana nervo te- nuissimo evanido. Capsula pendula oblonga, operculo obtuso conico. — Stengel aufrecht, mit runden stum- pfen Aesten. Blätter dicht zieglicht, eiförmig, con- cav, stumpf, stachelspitzig*, nach oben durchsichtig, mit e. sehr dünnen verschwindendem Nerven. Kapsel hängend, länglich; Deckel stumpf, kegelförmig. Durch ganz Europa, in N. Asien, Japan, Nord -America, am Cap u. auf d. Andes. — Br. FuncHi Schwaegr. dilf. fol. totis viridibus cpiadrifariam imhricatis, nervo crassoprominulo continuo colorato, pedunculis caulem multoties superantibus. In Franconia. 4. Br. alpinum Linn. Alpen Br. Caulis erectus, ramis subfastigiatis teretibus acutis. Folia imbricata Ianceolata carinata margine subreflexa subiutegerrima^ Capsula pendula pyriformis, operculo inammillari. — Stengel aufrecht, mit fast gleich hohen, runden, spi- tzen Aesten. Blätter dachzieglicht, lanzettförmig, ge- kielt, am Rande etwas zurückgebogen, fast ganzran-. dig. Kapsel hängend, bimförmig; Deckel zitzenfor- inig*. Durch ganz Europa auf Gebirgen u. Alpen. 5. Br. capulare Hedw. Haar Gr. Caulis erectus, ramis subteretibus elongatis. Folia oblonga longa acutata apiculata siccitate torta. Capsula pendula sub- ovata, operculo couico acuminato. — Stengel aufrecht, mit fast runden, langen Aesten. Blätter länglich, lang gespitzt, stachelspitzig, trocken gedreht, Kapsel hau- 109 O. I. Bryinae. gend, fast eiförmig’; Deckel kegelförmig, zugespitzt. Durch ganz Europa, in Kl. Asien, Palästina, in Nord- Africa und am Cap. Milium capillare Linn. — Br. paitcscens Schleich. Schwaegr. diff. caule subramoso, fol. angustioribus siccitate non tortilibus, capsula ho- rizontal!. In subalpinis Europae, et in Asia septen- trionali. 6. Br. caespititium Linn. Rasen Br. Caulis erec- tus, ramis brevibus incrassatis. Folia ovate lanceolata stricta acumine setaceo. Capsula pendula obovata, operculo niaminillari. — Stengel aufrecht, mit kur- zen verdickten Aesten. Blätter eiförmig lanzettför- mig, straff, mit borstfönniger Spitze. Kapsel hän- gend, umgekehrt eiförmig; Deckel zitzenförmig. Durch ganz Europa, in Kl. Asien, Palästina, Ostindien, am Cap, N. America, Melvilien - Insel, Jamaica. — Br . erythrocarpon Schwaegr. diff. caule teneriore, fol. an- gustioribus brevius acuminatis, capsula sanguinea. In German, media et boreali nec non Galiia. Br. saugui- neum Brid. 7. Br. atropurpureum W. et M. Dunkelrothes Br. Caulis erectus pusillus ramosits. Folia conferta ovate lauceolata acuminata subevanidinervia, perichae- tialia aunotinaque albicantia. Capsula pendula ovata, operculo e convexo apiculato. — Stengel aufrecht, sehr klein, ästig. Blätter gedrängt, ei -lanzettförmig, zugespitzt, in. etwas verschwindendem Neiden; Hüll- blätter und vorigjährige weisslich. Kapsel hängend, eiförmig; Deckel aus d. convexen stachelspitzig. In Schweden, N. Deutschland und auf den Süddeutschen Alpen. Br. erythrocarpum Brid. B. carneum ß Schultz. Br. pulchellum ß Walüeuh. 8. Br. pseudo -iriquetrum Schwaegr. Bauchiges Br. Caulis erectus superne ramosus, ramis simplici- bus incrassatis. Folia laxe imbricala ovate lanceo- lata carinata marginata patentia rigida. Caps, pendula ovato-ventricosa, operculo subcouico apiculato. — Sten- gel aufrecht; nach oben ästig, in. einfachen verdick- ten Aesten. Blätter schlaff dachzieglicht, gekielt, ge- randet, abstehend, steif. Kapsel hängend, eiförmig, bauchig; Deckel fast kegelförmig, kleinspitzig. Durch fanz Europa, in N. America u. auf d. Anden. — Br. hivallii Yoit. diff. fol. laxius dispositis latioribus bre- vius acuminatis margine non incrassatis iutegerrimis longe decurrentibus , ped, tenui subflexuoso, capsula 110 CI. IV. Musci. elongate pyriformi, brnnneo-virente. In German, hinc inde, Galiia. 9. Br. bimum Schreb. Zweijähriges Br. Caulis erectus superne ramosus, ramis longissimis filiformi- bus. Folia trifhria laxa patula ovate lanceolata acutata subserrulata. Capsula pendula longe obovata , oper- culo brevi maminillari. — Stengel aufrecht, oben ästig, mit sehr langen, fadenförmigen Aesten. Blätter in 3 Reihen, schlaff stehend, abstehend, ei-lanzettförmig, gespitzt, etwas gesägt. Kapsel hangend, lang umge- kehrt eiförmig, Deckel kurz zitzenförmig. In Sümpfen in ganz Europa. 10. Br . turbinatum Hedw. Kreiselförmiges Br. Caulis erectus superne ramis attenuatis. Folia oyate lanceolata subiutegerrima. Capsula pendula turbinata, operculo mammillari. — Stengel aufrecht, oben mit verschmälerten Aesten. Blätter ei-lanzettformig’, fast ganzrandig. Kapsel hängend, kreiselförmig; Deckel zitzenförmig. In ganz Europa, an sumpfig sandigen Orten in N. America , auf den Anden. Mnium turbi- natum Linn. Yar. Br. Schleichen Schwaegr. fol. latis- siinis, in Alpibus. — Br. pallens Swartz. difF. prae- sertim capsula nutante ventricoso- pyriformi pallente. In subhumidis alpinis Europae. 11. Br. rosenm Schreb. Rosenförmiges Br. Cau- lis erectus subsimplex. Folia lanceolata acutata tener- rime serrulata. Capsula pendula oyata subaequalis, operculo convexo brevi mucronulato, ped. subaggrega- tis. — Stengel aufrecht, fast einfach, Blätter lanzett- förmig, gespitzt, sehr zart gesägt. Kapsel hängend, eiförmig, fast gleichseitig ; Deckel convex, kurz sta- chelspitzig; Stiele oft mehr zusammen. Durch ganz Europa in feuchten Wäldern, in N. America und bei St. Cruz in Curnana. 54. Mnium. Milium. Capsula terminalis, pe- rist. duplex, ext. dentihus introrsum trabeculatis, int. membrana carinata colorata in processus 16 perfora- tos, ciliolis iutrorsum non dentatis interjectis, producta. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig ; Peristom doppelt, das äussere aus 16, auf der innern Seite mit Querbalken versehenen Zähnen ; das innere eine ge- kielte, in 16 durchbohrte Fortsätze verlängerte Mein- O. I. Bryinae. 111 brau zwischen Fransen, die nach innen nicht ge- zähnt sind* 1. Mn. stellare Hedw. Sternförmiges Mn. Cau- lis erectus subsiinplex. Folia ovate lanceolata acutata semilata. Capsula pendula oblonga, operculo conyexo obtuso. — Stengel aulrecht, fast einfach. Blatter ei- lanzettförmig, gespitzt, fein gesägt. Kapsel hängend, länglich ; Deckel convex, stumpf. Durch ganz Europa an feuchten, waldigen Orten. 2. Mn. punctaium Hedw. Punctirtes Mn. Caulis sterilis repens, fertilis erectus simplicissimus. Folia subrotunda marginata integerrima pellucido- punctata. Caps, pendula ovata, operculo subconico rostrato, ped. subaggregatis. — Der unfruchtbare Stengel kriechend, d. fruchtbare aufrecht, sehr einfach. Blatter fast rund, gerandet, ganzrandig, hell punctirt. Kapsel haugend, eiförmig ; Deckel fast kegelförmig, geschnäbelt; Stiele oft gedrängt. In ganz Europa an feuchten, schattigen Orten, in N. America, Jamaica, Ostindien u. s. w. Mn. serpyllifolium punctatum Linn. 3. Mn. rostratum Schwägr. Geschnabeltes Mn. Caulis sterilis repens, fertilis erectus simplicissimus. Folia oblongo - ovata obtusa mucronata subserrulata. Caps, subpendula ovata, operculo subconico longdro- stri, ped. subaggregati. — Der unfruchtbare Stengel kriechend, der fruchtbare aufrecht, sehr einfach. Blat- ter länglich eiförmig, stumpf, stachelspitzig, etwas fein gesägt. Kapsel fast hängend, eiförmig, Deckel fast kegelförmig, lang geschnäbelt. Stiele oft gedrängt. Durch ganz Furopa, auf d. Melviile Insel. Bryum ro- stratum Schrad. 4. Mn. cuspidatum Hedw. Stachelspitziges Mn. Caulis sterilis erectus repensve, fertilis erectus Sim- plex. Fol. lauceolato-oblonga cuspidata serrulata. Caps, pendula ovata, operculo convexo, pedunc. solitario. — Der unfruchtbare Stamm aufrecht oder kriechend, der fruchtbare aufrecht, einfach. Blätter lanzettförmig, länglich, stachelspitzig, fein gesägt. Kapsel hängend, eiförmig; Deckel convex, Stiele einzeln. Durch ganz Europa, häufig an schattigen, feuchten Orten, in Nord- America, am Cap, auf Melviile Insel. Mn. serpylli- folium cuspidatum Linn. — Mn. affine Blandow difF. fol. obovatis obtusiusculis emargiuatisque ciliato-serra- tis, operculo conice acuto brevi , ped. aggregatis. In 112 CI IV, Musd Germania, Helvetia, Umalaschka. — M . spinosvm v* c, Mn. hornum, 5. Mn. serrutum Schwaegr. Gesägtes Mn, Cau- lis erectus simplex. Folia inferiora ovata cuspidata marginata integerrima, superiora angustiora subserrata, perichaetialia angustissima serrata. Capsula mitaus ovata, operculo recurvirostri brevi. — Stengel auf- recht, einfach. Entere Blatter eiförmig, stachelspitzig, gerandet, ganzrandig ; die ober« schmäler, etwas ge- sagt, die innersten sehr schmal, gesägt. Kapsel nie- gebogen, eiförmig, Deckel kurz, kruirmschnäbiicht. In ganz Europa, N. Asien u. Nv America. Bryurn ser- ratmn Schrad. JMnium emargihatum Dicks. 6. Mn . hornum Linn. S c h w a n h a 1 s i ge s Mn. Cau- lis erectus siinplex. Folia oblongo -lanceolata gemi- nato-serrato carina scahra. Caps, pendula ovata, oper- culo mammillari, ped. flexnoso curvato. — Stengel aufrecht, einfach. Blätter länglich lanzettförmig, mit doppelt stehenden Zähnen, an d. Ribbe unten gesägt. Kapsel hängend, eiförmig; Deckel zitzenforniig, Stiel gebogen, gekrümmt. Häufig in Wäldern durch ganz Europa, N. America und Jamaica. — Mn, splnosimi Yoit. Schwaegr. diff. caule sterili repente, fol. ovatis, capsula cylindrica , operculo snbconico oblicpio, ped« aggregatis. ln Germania, Gallia« Mn. cusprdato quo- qne affine. 7. Mn. undulatum Hedw. Gewelltes Mn. Cau- lis sterilis repens, fertilis adscendens snbramosns. Fo- lia ovato-lanceolata undulata sermlata. Capsula pen- dula ohlonga, operculo convexo acutiusculo, ped. ag- gregatis. — Der unfruchtbare Stengel kriechend, der fruchtbare aufs leigend, etwas ästig. Blätter eiförmig bis lanzettförmig, gewellt, fein gesägt. Kapsel hän- gend, länglich; Deckel convex, ziemlich spitz; Stiele gehäuft. Durch ganz Europa, an schattigen feuchten Orten, am Cap^ auf d. Mauritiusinsel. 55. Cinclidium . Kuppelmoos. Capsula ter- minalis; perist. duplex, ext. dentibus 16 trabeculatis, inter. membrana conica superne foramiuibus 16 per- tusa. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig 5 Peristom doppelt; das äussere aus 16 mit Querbalken versehenen Zähnen; das innere eine kegelförmige O. I. Brylnae. 113 Membrana die nach oben mit 16 Löchern durchbohrt ist. Haube tutenförmig. 1. (7. stygium Swartz. Stygisches K. Caulis erec- tns ramosus. Folia obovata nervo excurrente cuspi- data. Capsula pendula oblonga, operculo mammillari. — Stengel aufrecht, ästig. Blatter umgekehrt eiför- mig, vom auslaufenden Nerven stachelspitzig. Kapsel hängend, länglich, mit zitzenförmigem Deckel. In Sümpfen in Schweden, Nord-Deutschland, in Süd- Deutschland auf hohen Alpen. 56. PaludeUa. Sumpfmoos. Capsula terrni- nalis, perist. duplex, ext. dentibus 16, int. membrana brevissima in dentes 16 producta. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig; äusseres Peristom aus 16 Zähnen; inneres aus einer sehr kurzen Membran, die in 16 Zähne verlängert ist. Haube tutenförmig. 1. P. squarrosa Linn. Sparriges S. Caulis erec- tus subsimplex. Folia quinquefaria obovata acuminata recurva apice serrulata. Capsula erecto-cernua oblon- ga^ operculo subconico acuto brevi. — Stengel auf- recht, fast einfach. Blätter in 5 Reihen , umgekehrt eiförmig, zugespitzt, zurückgebogen, an der Spitze fein gesägt. Kapsel zwischen aufrecht und niederge- bogeiij länglich; Deckel fast konisch ^ spitz und kurz. In tiefen Sümpfen im nördl.- östlichen Europa. 57. Aulacomnion . Kopfmoos. Capsula ter- minalis sulcata, perist. duplex, ext. dentibus 16 tra- beculatis, int. membrana carinata sulcata, in proces- sus 16 perforatos, ciliolis interjectis, producta. Calyp- tra cucullaris. — Kapsel gipfelständig, gefurcht; Pe- ristom doppelt, das äussere aus 16 Zähnen mit Quer- balken; das innere aus einer gekielten Membran , die in 16 durchbohrte Fortsätze mit Fransen dazwischen ausläuft. Haube tutenförmig. 1 . A, androgynum Schwaegr. Kugeltragendes K. Caulis ereclus ramosus, prolongationes nudiusculae capitatae gemmuligerae. Folia lanceolata acuta serru- lata, siccitate crispula. Capsula erecta tandem subin- Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 8 114 CL IV. Musci. clinata ovata, operculo conico. — Stendel aufrecht, ästig’; Verlängerungen ziemlich nackt, kopfförmig, kleine Gemmen tragend. Blätter lanzettförmig, spitz, fein gesägt, trockeu kraus. Kapsel aufrecht, endlich etwas geneigt, eiförmig; Deckel kegelförmig. Durch ganz Europa u. in N. America. Mnium androgynuin Linn. 2 A. pnlustrs Schwaegr. Sumpf IC. Caulis erec- tus subdichotomus, prolongationes nudiusculae capitata- tae gemmuligerae. — Folia imbricata patula oblongo- lanceolata crispula apice serrulata. Caps, oblonga in- aequalis cernua, operculo conico obtusiusculo. — Sten- gel aufrecht, fast zweitheilig; Verlängerungen ziem- lich nackt, kopfförmig, kleine Gemmen tragend. Blät- ter dachzieglicht, ausgebreitet, länglich lanzettförmig1, etwas kraus, an d. Spitze fein gesägt. Kapsel läng- lich, ungleich, niedergebogen m. kegelförmigem, ziem- lich stumpfen Deckel. In Torfmooren yon Europa und ! N. Asien. Mnium palustre Linn. 3. A. turgidum Sch waegr . Aufschwellendes K. Caulis erectus subdichotomus. Folia imbricata ovata concaya integerrima subevanidineryia. Capsula ob- longa cernua inaequalis. — Stengel aufrecht, etwas u zweitheilig'. Blätter dachzieglicht, eiförmig, concay, . ganzrandig, m. fast verschwindendem Nerven. Kapsel 1 länglich, niedergebogen, ungleich. In Schweden, Lapp- land, auf den Tyroler- und Salzburger Alpen, d. In- sel Melville. 58. Bartrconia. Bartramie. Capsula termi- nalis; perist. dupl., utrumque emembranula pellucida,, ext. dentibus 16, int. membranula illa prolongata im 16 processus saepe bifidos producta , ciliis interjectis. Kapsel gipfelständig ; Peristöm doppelt , beide aus ei- ner hellen Membran, das äussere von 16 Zähnen, das innere aus Jener verlängerten Membran, die in 16 oft getheilte Fortsätze verlängert ist, mit dazwischenlie- genden Fransen. 1. 2?. fontana Hedw. Brunnen B. Caulis erectus apice verticillatim ramosus. Folia imbricata ovate lan- ceolata acuminata serrulata subsecunda. Capsula obli- qua ovalis striata, operculo conico brevi. — Stengel aufrecht, an der Spitze wirtelförinig ästig. Blätter 115 O. 1. Bryinae. dachzieglicht, eiförmig lanzettförmig, zugespitzt, fein 1 gesagt, fast einseitig* gekehrt. Kapsel schief eiförmig, gestreift; Deckel kegelförmig, kurz. Fast überall auf Gebirgen in quellenreichen Sümpfen. Mnium fonta- num Linn. 2. B. marchtca Willd. Märkische B. Caulis erec- tus sub apice yerticillatim ramosus. Fol. quadrifariam imhricata angustissima lauceolata serrulata. Capsula obliqua ovalis striata, operculo conico brevi. ■— Kap- sel aufrecht, unter d. Spitze wirtelförmig ästig. Blät- 1 ter in yier Reihen dachzieglicht, sehr schmal, lanzett- ! förmig, fein gesägt. Kapsel schief, eiförmig’, gestreift; 1 Deckel kegelförmig, kurz. In Nord -Deutschland in 1 Sümpfen. 3. B . arcuata Smith. Gebogene B, Caulis erec- ! tus pinnatim ramosus. Folia patentia ex ovato longe acuminata margine flexuosa striata serrulata. Capsula ! ovalis subpendula, operculo convexo mucronulato, ped. brevi arcuato. — Stengel aufrecht, fiederförmig ästig. I Blätter abstehend , aus d. eiförmigen lang gespitzt, i am Rande gebogen, gestreift, fein gesägt. Kapsel ei- ! förmig, fast hängend; Deckel convex, klein, spitzig; Stiel kurz, gekrümmt In Grossbritannien u. Irland. Mnium arcuatum Dicks. Hypnuin chrysocomum ej. 4. B. Halleriana Hedw. Haller’s B. Caulis fle- xuosus erectus ramosus. Folia e basi latiore lanceo- lato-subulata serrata, Capsula cernua ovata tandem sulcata, operculo conico; ped. suberecti brevissimi e ramis lateralibus brevissimis. — Stengel gebogen, 1 ästig. Blätter aus einer breiten Basis lanzettförmig J pfriemig, gesägt. Kapsel niedergebogen , eiförmig, endlich gefurcht, m. kegelförmigem Deckel, Stiele fast aufrecht, sehr kurz, aus sehr kurzen Seitenästen. Auf ! Gebirgen in ganz Europa. Bryum pomifonne ß Till, i 5. B. pomiformis Hedw. Aepfelförmige B. Cau- I lis erectus ramosus, ramis brevibus incrassatis Folia densa lineari-subulata serrulata siccitate crispula. Cap- 1 sula erecta subsphaerica tandem sulcata, operculo pla- niusculo centro prominulo. — Stengel aufrecht, ästig; Aeste kurz, verdickt. Blätter dichtstehend, linienfor- mig pfriemig, trocken etwas kraus. Kapsel aufrecht, ! fast kugelförmig, endlich gefurcht ; Deckel ziemlich i flach, mit etwas erhabener Mitte. Durch ganz Eur. to in K. Asien^ Sibirien, Africa, am Atlas und am Cap, j. in N, America, an d, Magellanien. Bryum pomiforme I Linn. — B. crispa Swartz. diff. statura grandiore, 8 * 116 CI. IV. Musci. ramis gracilibus magis elongatis, fol. siccitate valde crispis. In Alpinis et Subalpiuis Europa et Asia et America septentr. — B. ithyphylla Brid. diff. foliis e basi vaginante subdiaphanis longe capillaceis strictis- simis. In Eur. Alpestr. Asia boreali. — B» Oedeinana Schwaegr. diff. caule longe vage ramoso, fol. laxis lineari-lanceolatis carinatis reflexis apice serrulatis, ped. terminalibus et e ramulis brevibus lateralibus, capsulae operculo brevissimo obtuse conico. In Al- pestrib. Eur* et Americae septentrion. 59. Funaria . Drehmoos. Capsula termina- lis, perist. duplex, ext. dentibus 16 sub orificio inser« tis deuse trabeculatis apice cohaerentibus oblicpiis, int. membrana brevi in cilia producta. Cal. cucullaris. — Kapsel gipfelständig, Peristom doppelt, das äussere aus 16 unter d. Mündung hervorkommenden m. dick- ten Querbalken versehenen, an der Spitze zusammen- hängenden schiefen Zähnen; das innere eine kurze Membran, woraus lange Fransen kommen. Haube tutenförmig. 1. F hygrometrica Hedw. Hygro metrisches Dr. Caulis brevissimus subsimplex. Folia ovata acu- minata conniventia nervo excurreute. Capsula cernua pyriformis profunde sulcata, operculo planiusculo. — Stengel sehr kurz, fast einfach. Blätter eiförmig, zu- gespitzt, zusammengebogen, m. auslaufendem Nerven. Kapsel niedergebogen, bimförmig, tief gefurcht. De- ckel ziemlich nach. Fast überall. Mnium hygrome- tricuin Linn. — F» flavicans Michx. diff. caule parum longiore, fol. ovate lanceolatis subserrulatis e nervo prominulo longe acuminatis colore flavicante. In Ca- rolina, Gallia circa Petropolin. Pedunculus minus tor- tilis* 2. F. Muehlenbergn Schwaegr. M u e h 1 e n b e r g ’ s Dr. Caulis brevissimus simplex. Folia erecto-paten- tiuscula ovata crenulata longe acuminata subevanidi- nervia. Capsula cernua pyriformis laeviuscula , oper- culo subconico. — Stengel sehr kurz, einfach. Blät- ter aufrecht etwas abstehend, eiförmig, fein gekerbt, lang zugespitzt, mit fast verschwindendem Nerven* Kapsel niedergebogen, bimförmig, ziemlich glatt, De- 117 O. L Bryinae. ekel fast kegelförmig*. In Europa u. N. America. F. calcarea Wahlen!). — F. Fontanesii Schwaegr* difF. caule ereclo subsiinplici, fol. oblongis patentibus, caps. operculo convexo submucronulato. In Europae austr. Africa bor. 60. Meesia . Me e sie. Capsula terminalis, pe- rißt, duplex, ext. dentibus 16 transversim striatis cur- tis, intern, ciliis totidem varie lacunosis. — Kapsel gipfelständig; Peristom doppelt; das äussere aus 16 quergestreiften Zähnen, das innere aus eben so yiel inanigfaltig lückenyollen Zähnen. 1. M. uliginosa Hedw. Sumpf M. Caulis erectus subramosus. Folia linearia obtusa, sicca subpatentia. Capsula cernua pyriformis, operculo obtuso breyi cen- tro prominulo, ped. longissime subflexuoso. — Sten- gel aufrecht, etwas ästig. Biätter linienförmig, stumpf, trocken etwas abstehend. Kapsel niedergebogen, bim- förmig; Deckel stumpf, kurz, mit hervorstehender Mitte; Stiel sehr lang, etwas gebogen. Auf sumpfi- gen Wiesen im nördl. Europa, Asien und America. Bryum trichodes Linn. — M. stricto, Husch, differt caule ramoso fastigiato, fol. arrectis strictis^ pedunc. stricto, capsula erectiuscula, operculo conico truncato centro depresso. In Alpibus Carinthiacis. — M. mi- nov Brid. difF. a praec. ped. flexuoso. In Alpibus. — M. angustifolia Brid. difF. fol. subulatis angustissimis acutis lutescentibus. In Alpib. Helveticis, 2. M. dealbata Smith. W e i s s 1 i c 4 e . M. Caulis erectus subsimplex. Folia lanceolata acuta diaphana apice serrata evanidinervia. Caps, cernua pyriformis, operculo obtuso conico. — Stengel aufrecht, fast ein- fach. Blätter lanzettförmig, spitz, durchsichtig, an d. Spitze gesägt, mit verschwindendem Nerven. Kapsel liiedergebogen, bimförmig; Deckel stumpf, kegelför- mig. In Sümpfen im nördl. Europa und auf Gebirgen. 3. M . longiseta Hedw. Langstielige M. Caulis erectus rainosus. Fol. subtrifaria ovate lauceolata concava obsolete denticulata. Capsula cernua pyrifor- mis, operculo conico, ped. longissimis. — Stengel auf- recht, ästig. Blätter fast in drei Reihen, ei-lanzettför- mig, concav, undeutlich gezähnelt. Kapsel niederge- bogeu, bimförmig*; Deckel kegelförmig, Stiel sehr lang. In Torfmooren im nördl. Europa und America, 118 CI. IV. Musci. im wärmern Europa auf Gebirgen. Diplocomium lon- gisetum Bricl. Mniiun triquetrum Linn. 61. Titnmia • Timmie. Capsula terminalis, perist. duplex, ext. dentibus 16 trabeculatis, int. mem- brana in cilia libera et connexa indeterminate laci- niata. — Kapsel gipfelständig; Peristom doppelt, das äussere aus 16 Zähnen mit Querbalken , d. innere aus einer Membran, die in eine unbestimmte Anzahl von freien oder verbundenen Zähnen zerschlitzt ist. 1. T. me gapolitana Hedw. Mecklenburgische T. Caulis erectus subramosus. Folia lineari-lanceolata longissima serrata patulo-refiexa siccitate circinnata. Capsula nutans ovata subapophysata, operculo convexo foveolatOj perist. int. lutescente. — Stengel aufrecht, etwas ästig. Blätter linien-lanzettförmig, gesägt, ab- stehend-zurückgebogen , trocken gekräuselt. Kapsel liiedergebogen, eiförmig, mit e. kleinen Ansätze; De- ckel convex, in der Mitte eingedrückt; inneres Peri- stom gelblich. In Nord-Deutschland, auf d. Schwei- zer-Alpen, Schottland, N. America, Melville-lnsel. — T. austriaca Hedw. diff. fol. e basi latiore lineari-lan- ceolatis, operculo convexo papillato, perist. interno albo. Auf Alpen durch ganz Europa. S e c t. 5. Capsula axillaris, peristomio nullo. — Kapsel sei- tenständig; kein Peristom. 62. Hedivigia. Hedwigie. Caps, axillaris, per. nullo. Calyptra cucullaris. — Kapsel seiten- ständig; kein Peristom. Haube tutenförmig. 1. H. secunda Hook. Einseitige H. Caulis erec- tus ramosus. Folia secunda late ovata acuminulata marginata striata enervia apice serrulata. Capsula ovato-cylindracea, operculo subulato. — Stengel auf- recht, ästig. Blätter einseitig, breit eiförmig, zart zu- gespitzt, gerandet, gestreift, ohne Nerven, an d. Spitze fein gesägt. Kapsel eiförmig, cylindrisch. In Mexico b. Tolucca in e. Höhe v. 9840 Fuss von Humboldt u. Bonpland gefunden. 119 O. I. Bryinae. S e c t. 6. Capsula axillaris, peristomio simplici. — Kapsel seitenständig’, in. einfachem Peristom. 63. Fabronia . Fabronie. Caps, axill. per* e dentibus 16 coriaceis per paria approximatis, interdum fissis. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenständig; Peristom aus 16 lederartigen, paarweise genäherten, zuweilen gespaltenen Zähnen. Haube tutenförmig. 1. F. pusilla Schwaegr. Kleine F. Caulis repens vage ramosus. Folia sparsa patula late lanceolata mu- cronata ciliata enervia. Caps, urceolata, operculo con- vexo rostrato. — Stengel kriechend, unbestimmt ästig. Blätter zerstreut, abstehend, breit lanzettförmig, sta- chelspitzig, ohne Nerven. Kapsel krugförmig; Deckel convex, geschnäbelt. Auf Bäumen in Toscana und im siidl. Frankreich. — F. ciliaris ßrid. diff. a F. pu- silla statura paullo majore, foliorum latiorum ciliis copiosioribus, nervo praesente, ped. breviori et perist. dentibus acutis. In Helvetiae rupestribus. 64. Maschaloccirpiis . Achsel moos. Caps. ax. perist. e dentibus 16 aequaliter distantibus. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenständig; Peristom aus 16 gleich weit von einander stehenden Zähnen,. Haube tutenförmig. — Pterigynandrum Hedw. Pterogonium Swartz. 1. M. gracüis Spreng. Schlankes A. Caulis re- pens fasciculato-ramosus, ramis teretibus acutis incur- vis. Folia dense imbricata ovate lanceolata apice den- ticulata subenervia. Capsula erecta oblonga, operculo conico. — Stengel kriechend, biischeligt ästig, Aeste rund, spitz, krumm, Blätter dicht dachzieglicht , ei- lanzettförmig, an der Spitze gezähnelt, fast ohne Ner- ven. Kapsel aufrecht, länglich; Deckel kegelförmig. Im mittl. u. siidl. Europa, N. America, Patagonien u. auf d. Mascarenhas. 2. M. repens Spreng. Kriechendes A. Caulis depressus ramosus , ramis confertis erectis teretibus. Folia dense imbricata ovate lanceolata acuminata sub- enervia, perichaetialia parva. Capsula erecta, operculo 120 CI. IV. Musci. conico obliquo. — Stengel niedergedrückt, ästig; Ae- ste dicht aufrecht, rund. Blatter dicht dachzieglicht, ei-lanzettformig, zugespitzt, fast ohne Nerven. Hüll- blätter klein. Kapsel aufrecht; Deckel kegelförmig, schief. Auf Gebirgen im mittl. u. siidl. Europa , auch N. America. 3. M. nervosus Spreng. Nerviges A. Caulis re- pens ramosus, ramis subteretibus. Folia imbricata pa- iula ovate ianceolata longe acuminata uninervia; peri- chaetium iusigne. Caps, erecta oblonga, operculo co- nico acuto. — Stengel kriechend, ästig; Aeste fast rund. Blätter dachzieglicht, abstehend, ei -lanzettför- mig, lang zugespitztj einnervig; Hülle gross. Kapsel aufrecht, länglich; Deckel kegelförmig, spitz. Durch ganz Europa, auf der Erde und an Bäumen gemein. Leskea polycarpa sehr nahe. 65. Leptodon . Dünnzahn. Caps. ax. per. e dentibus 16 brevissimis tenuissimis. Calyptra cuculla- v ris. — Kapsel seitenständig m 16 sehr kurzen zarten Zähnen. Haube tutenförmig. — Maschalocarpus gra- cilis huic generi valde affiuis. 1. 7>. Smithii Mohr. Smith D. Caulis procumbens pinnatus et bipinnatus. Folia imbricata ovata obtusa evanidinervia, perichaetialia pedunculum subaequantia, Caps, erecta oblonga^ operc. rostrato. — Stengel nie- derliegend, fiederförmig und zweifach fiederförmig. Blätter dachzieglicht, eiförmig, stumpf, m. verschwin- dendem Nerven , Hüllblätter dem Stiele fast gleich. Kapsel aufrecht, länglich; Deckel geschnäbelt. Im südl. Europa. Pterogonium Smithii Schwaegr. Hyp- nuin Smithii Dicks. Hedw. 66. Lasia . Wollhütchen. Caps. ax. perist. e dentibus 16 aequidistantibus. Calyptra mitriformis sursum pilosa. — Kapsel seitenständig, aus 16 gleich von einander abstehenden Zähnen. Haube mützenför- mig mit aufwärts gekehrten Haaren. 1. trichomitrion Mohr. Haariges W. Caulis repens ramosus, ramis erectis subpiunatis fertilibus« Folia imbricata ovate Ianceolata bistriata subenervia, perichaetialia pedunculum subaequantia. — Stengel kriechend, ästig; Aeste aufrecht, fast gefiedert, frucht- 121 O. I. Bryinae. bar. Blätter dachzieglicht , ei-lanzettförmig , zweige- streift, fast nervenlos, Hüllblätter fast so lang als der Stiel. Im mittl. Europa und N. America. 67. Cryptopodium . Feder moos. Caps, axill. perist. dentibus 16 apice in conuin conniventibus. Ca- lyptra mitriformis. Kapsel seitenständig. Peristom mit 16 Zähnen, die an der Spitze in einen Kegel zu- sammengeneigt sind. Haube mützenförmig. 1. Cr. pennaium Fürnr. Gefiedertes F. Canlis decumbens ramosus. Folia disticha oyate lanceolata acutiuscula subenervia. Capsula erecta perichaetio irn- mersa, operculo oblique rostellato. — Stengel nieder- liegend, ästig. Blätter in zwei Reihen, ei- lanzettför- mig, ziemlich spitz, fast ohne Nerven. Kapsel auf- recht in der Hülle; Deckel schief geschnäbelt. In wärinern Gegenden fast überall. Fontinalis pennata Lina. Neckera pennata Hedw. 68. Leucodon . Weisszahn. Caps. ax. perist. e dentibus 16 basi conuatis e capsiilae pariete interno exortis perforatis bipartibilibus bifidisve. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenständig, aus 16 an d. Ba- sis verwachsenen Zähnen, die durchbohrt zweitheil- bar oder zweitheilig sind. Haube tutenförmig. 1. L sciuroides Schwaegr. Eichhornschwanz W* Caulis repens, ramis erectis teretibus siccitate re- curvis. Folia cordate lanceolata enervia plicato-striata. Capsula oblonga, operculo conico rostrato , perist, dent. perforatis. — Stengel kriechend, Aeste aufrecht, rund, trocken zurückgebogen. Blätter herzförmig lanzett- förmig, ohne Nerven, gefaltet gestreift, Kaps, länglich, Deckel conisch geschuäbelt. Peristomzähne undurch- bohrt. Häufig an Bäumen durch fast ganz Europa, d. nördlichste ausgenommen, in N. America , selten mit Früchten. Fissidens sciuroides Hedw. Hypnum sciu- roides Linn. — L, morensis Schw. diff. caule minus elongato, fol. brevioribus non secundis, capsula lon- giore, peristomii dentibus imperforatis. In Helveti etc. 69. Fissidens . Sp altzahn. Ca[>s. axill. peri- stomii dentibus 16 latiusculis bifidis cruribus subin° ' 122 CI. IV. Musci. aequalibus. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenstän- dig, Peristoin aus 16 ziemlich breiten zweispaltigen Zähnen, mit etwas ungleichen Schenkeln. Haube tu- tenförmig. Pedunculi saepe prope apicem caulis pro- veniunt , cum vero e basi fol. amplexantis emergant, hujus sunt lovi. 1. F. exilis Hedw. Kleinster Sp. Caulis simpli- cissimus subdeclinatus minimus. Folia disticha sub- sexjuga lanceolata sub apicem erosa. Caps, subtermi- nalis erecta oblonga, operculo acutato curviusculo. — Stengel ganz einfach, etwas niedergebogen, sehr klein. Blätter zweireihig, fast 6 paarig, lanzettförmig, unter der Spitze ausgefressen. Kapsel fast gipfelständig, aufrecht, länglich, Deckel gespitzt, ziemlich krumm. An schattigen Stellen auf cl. Erde durch ganz Europa. Dicränum bryoides Swartz. Bryum yiridulum Dicks. • — F. iamarindifolius Turner, diff. fol. incurvis, cap- sula cernua. In Britannia. 2. F, bryoides Hedw. Bryum Sp. Caulis subde- clinatus siinplicissimus. Folia subdecemjuga disticha remotiuscula incurva apice integra. Capsula subter- minalis oblonga erecta, operculo conico incurvo. — Stengel etwas niedergebogen , sehr einfach. Blätter fast 10 paarig, zweireihig, etwas entfernt von einan- der, krumm, an der Spitze nicht ausgefressen. Kap- sel fast gipfelständig, länglich, aufrecht, Deckel ke- gelförmig, krumm. An schattigen Stellen durch ganz Europa, in Asien, Africa und Surinam. — F. osmun - doides Hedw. diff. caule erecto, fol. densius positis subimbricatis, operculo capsulam subcylindraceam ae- quante. In Eur. boreali. Dicränum osmundoides Sw. — F, dicarjpon Brid. diff. caule interdum ramoso, fol. 15—20 jugis, ped. solitariis geminisve, capsula obovata. In Britannia, Subaudia. Hypnuin asplenioides Dicks. 3. F \ taxifolius. Taxblättriger Sp. Caulis sim- plicissimus suberectus. Folia disticha subquindecim- |iiga oblongo-lanceolata acuminulata superne lenissime denticulata. Caps, subnutans oblonga , op. rostellato, ped. subradicali. — Stengel sehr einfach, ziemlich aufrecht. Blätter zweireihig, fast 15 paarig, länglich lanzettförmig, fein zugespitzt, nach vorn äusserst we- nig gezähuelt. Kapsel etwas niedergebogen, länglich, Deckel zartschuäblicht, Stiel nahe an d. Wurzel ste- O. I. Bryinae. 123 hend. An schattigen Orten durch ganz Europa, in N. America und d. Mascarenhas. 4. F. adiantoides Hedw. Ad i an tum Sp. Caulis simplex ramosusque erectus. Folia disticha imhricata subquadragintejuga lanceolata incurva serrulata. Cap- sula oblonga obliqua, operculo longirostro, ped* late- rali. — Stengel einfach und ästig, aufrecht. Blätter zweireihige dachzieglicht, fast 40 paarig, lanzettför- mig, krumm, fein gesägt. Kapsel länglich, schief, Deckel langschnäblicht, Stiel an d. Seiten. An sumpfi- gen Orten in iiördl. Europa und America. Hypnum adiantoides Linn. S e c t. 7. Capsula axillaris, peristomio duplici. — Kapsel sei- tenständig, mit doppeltem Peristom. 70. Anomodon . Ranken moos. Capsula axil- laris, perist. dentes 16 majores cum ciliis totidem pa- rtim interioribus alternantes. Calyptra cucullaris. — Kapsel gipfelständig ; Perist. aus 16 Zähnen die mit eben so viel nur wenig mehr nach innen stehenden Fransen wechseln. Haube tutenförmig. 1. A . filiformis Fü rnr. Fadenförmiges R. Cau- lis ramis filiformibus. Folia imbricata subsecunda ovata acuminata concava subenervia. Caps, erecta cy- lindracea, operculo rostrato. — Stengel mit fadenför- migen Aesten. Blätter dachzieglicht, fast einseitig, eiförmig zugespitzt, concav, fast ohne Nerven. Kapsel aufrecht, cylindrisch, Deckel geschnäbelt. Durch ganz Europa an Bäumen, Auf New Foundland. Pterigy- nandrum filiforme Hedw. Hypnum filiforme Linn. 2. A. repens Fiirnr. Kriechendes R. Caulis de- pressus remosus, ramis confertis erectis teretibus. Fo- lia dense imbricata ovate lanceolata breviter acumi- liata acutata subenervia, perichaetialia parva. Capsu- la erecta, operc. couico obliquo. — Stengel niederge- drückt, ästig, Aeste dicht aufrecht, rund. Blätter dicht dachzieglicht, ei-lanzettförmig, kurz zugespitzt, fast ohne Nerven, Hüllblätter klein. Kapsel aufrecht, Deckel konisch, schief. Im mittl. Europa, Pensylva» nien. Pterogonium repens Schwaegr. 124 CI. IV. Musci. 3. A . striatus Fürnr. Gestreiftes R. Caulis re- pens, ramis erectis, ramulis filiformibus. Fol. imbri- "cata lanceolata acuminata bistriata evanidinervia, pe- richaetium insigne. Caps, erecta cylindrica, operculo convexo lmicronato. — Stengel kriechend, Aeste auf- recht, Aestchen fadenförmig. Blätter dachzieglicht, lanzettförmig, zugespitzt, zweigestreift, m. verschwin- dendem Nerven; Hülle ansehnlich. Kapsel aufrecht, cylindrisch; Deckel convex, kleinspitzig. Auf Ge- birgen im mittl. Europa, Terre neuve. 4. A . curtipenduliis Hooker. Kurzstieliges R. Caulis iirocmnbens ramosus. Folia imbricata patula ovata apice subulato serrulata evanidinervia, perichae- tialia interiora convoluta longissima. Capsula subpen- dula ovata, operculo acuminato. — Stengel niederlie- geud, ästig. Blätter dachzieglicht, abstehend, eiför- mig, mit pfriemiger Spitze u. verschwindendem Ner- ven; innere Hüllblätter zusammengewickelt, sehr lang. Kapsel fast hängend, mit zugespitztem Deckel, ln ganz Europa, am Cap, in Patagonien auf Bäumen. Neckera curtipendula Hedw» Hypnum curtipendulum Linn. 5. A. viticulosus Hook. Gemeiner R. Caulis de- cumbens ramosus, rami longi graciles subsimplices. Fol. oblougo-lanceolata obtusa apice reflexiuscula sub- secimda evanidinervia. Capsula erecta subcylindrica, operculo acuto conico. — Stengel niederliegend, ästig ; Aeste lang, schlank, fast einfach. Blätter länglich- lanzettförmig, stumpf, an der Spitze etwas zuriickge- schlagen, fast einseitig, m. verschwindendem Nerven. Kapsel aufrecht, fast cylindrisch, Deckel spitz, kegel- förmig. Durch ganz Europa, ausser im nördlichsten und N. America. Neckera viticulosa Hedw. Hypnum viticulosum Linn. — A . cladorrhizans Fiirnr. differt caule subpinnatim ramoso, ramis attenuatis subcom- pressis apice radicantibus , fol. imbricatis subenerviis, capsula oblonga, operculo obtuse conico. In Europa xnedia. 71. NecJcera. Neckere. Capsula axillaris, pe- ristom. ext. dentibus 16, internum ciliis totidem e membrana angustissima exeuntibus. Calyptra cucul- laris. — Kapsel seiteuständig ; äusseres Peristom aus 16 Zähnen, inneres aus eben so viel Fransen, welche O. I. Bryinae. 125 aus einer schmalen Membran hervortreten. Haube tu- tenförinig. 1. ]V. pumila Hedw. Kleine N. Caulis depressus Subpinnatim ramosus. Folia disticha oblongo-lanceo- lata mucroiiulata siibundulata subenervia, perichaetialia pedunculo breviora. Capsula ovata, operculo conico. — Stengel niedergedrückt, fast fiederförmig ästig* Blätter in 2 Reihen, länglich lanzettförmig, fein sta- chelspitzig, etwas gewellt, fast ohne Nerven} Hüll- blätter kürzer als der Fruchtstiel. Kapsel eiförmig, Deckel kegelförmig'. Im mittl. u. nördl. Europa hier und da. Fontiualis pennata Huds. Hypnum pennatunx Dicksonii. 2. N. crispa Hedw*. Krause N. Caulis repens pinnatim ramosus. Folia disticha imbricata oblonga obtusa subenervia rugis seinicircularibus parallelis transversis. Capsula ovata , operculo conico rostrato incurvo. — Stengel kriechend, fiederförmig ästig. Blätter in 2 Reihen, dachzieglicht, länglich, stumpf, fast ohne Nerven, mit parallelen halbkreisförmigen Querrunzeln. Kapsel eiförmig, Deckel kegelförmig, geschnäbelt, krumm. Durch ganz Europa, auch auf den Gebirgen in S. America. Hypnum crispum Linn. 72. Cryphnea . Schleyermoos. Capsula ax. annulata, perist. ext. dentibus 16, intern, ciliis toti- dem e membrana angustissima exeuntibus. Calyptra mitriformis. — Kapsel seitenständig, mit ein. Ringe; äusseres Peristom aus 16 Zähnen, das innere aus eben soviel Fransen, die aus einer sehr schmalen Membran hervorgehen. Haube mützenfönnig. 1. Cr. heteromaUa Brid. Einseitiges Schl. Cau- lis decumbens inferne ramosus. Fol. subimbricata ovata acuminata concava, nervo ultra medium pro- ducto. Capsula oblonga subsessilis perichaetio longis- simo iinmersa, operculo conico acutato. — Stengel liiederliegend, unten ästig. Blätter fast dachzieglicht, eiförmig, zugespitzt, concav, der Nerv bis über die Mitte auslaufend. Kapsel länglich, fast ungestielt in einer langen Hülle, Deckel kegelförmig, zugespitzt. Im westl. Europa. Neckera heteromalla Hedw. Sphag- num arboreiun Linn. Fontinalis secunda Linn. fil. 12 G CI. IY. Musci. 73. Daltonia, Daltonie. Capsula axillaris exannulata, perist. duplex, ext. dentibus 16 latiusculis intern, ciliis totidem alternantibus tenerrimis. Calyp- tra mitriformis, cuspidulata, basi ciliis longis fimbriata. — Kapsel seitenständig, ohne Ring* ; äusseres Peristom aus 16 ziemlich breiten Zähnen; inneres aus eben so viel wechselnden, sehr zarten Fransen. Haube mü- tzenförmig, stachelspitzig, an der Basis mit langen Fransen. 1. D. splachnoides. SplachnumD. Caulis erec- tus ramosiusculus. Folia imbricata appressa oblongo- lauceolata evanidinervia. Capsula turbinata subapo- physata, operculo conico rostrato. — Stengel aufrecht, ziemlich ästig*. Blätter dachzieglicht, angedrückt, länd- lich lanzettförmig*, m. verschwindendem Nerven. Kap- sel kreiselförmig, mit e. kleinem Ansätze ; Deckel ke- gelförmig*, geschnäbelt. In Irrland. 74. CJimncium. Leiter moos. Caps, axilla- ris, perist. ext. dent. 16, intern, ciliis totidem e mein- brana reticuiatim pertusa. Calyptra cucullaris. — Kap- sel seitenständig* ; äusseres Peristom aus 16 Zähnen, inneres aus eben soviel Fransen, die aus einer netz- förmig* durchstochenen Membran kommen. 1. CI . dendroides Mohr. Baumartiges L. Cau- lis repens, ramis erectis fasciculatim ramosis. Folia ovate lanceolata apice serrata plicata evanidinervia. Caps, erecta ovato - oblonga , operculo conico aristato. — Steng*el kriechend; Aeste aufrecht, büschelförmig ästig*. Blätter ei-lanzettförmig*, an der Spitze gesägt, gefaltet, mit verschwindendem Nerven. Kapsel auf- recht, eiförmig länglich, Deckel kegelförmig m. gran- nenförmiger Spitze. Durch ganz Europa, in Terre neuve, Spitzbergen, Japan. 75* LesJcia. Leskie. Caps, axill. perist. ext. dentibus 16, intern, e membrana carinato-plicata in 16 cilia fissa. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenstän- dig; äusseres Peristom aus 16 Zähnen; inneresausei- O I. Bryinae. 127 ner gekielt gefalteten Membran, die in 16 Fransen gespalten ist. Haube tutenförmig. 1. Z,. rufescens Schwaegr. Roth liehe L. Caulis erectus ramosus subpinnatus. Folia imbricata appres- so-patula lanceolata striata snbbinervia acumine pili- formi. Capsula oblonga erectiuscula, operculo conico acuminato, — Stengel aufrecht, ästig, fast gefiedert. Blatter dachzieglicht, angedrückt abstehend, lanzett- förmig, gestreift, fast zweinervig, m. haarförmiger Spitze. Rapsei länglich, ziemlich aufrecht, Deckel kegelförmig, zugespitzt. Auf Gebirgen in Sümpfen, auch auf nördl. Ebenen. Hypnum rufescens Dicks. 2. Z*. sericea Hedw. Seidenartiges L. Caulis repens ramosus, ramis confertis subdivisis erectis. Fol. imbricata lanceolata acutata bistriata evanidinervia. Cgps. erecta subcylindrica, operculo conico acuininato. — Stengel kriechend, ästig; Aeste dichtstehend, etwas getheilt, aufrecht. Blätter dachzieglicht, lanzettförmig, gespitzt, zweig^streift, mit verschwindendem Nerven. Kapsel aufrecht, fast cy lindrisch; Deckel kegelförmig, gespitzt. Fast überall auf Bäumen, Steinen. Hypnum sericeum Linn. — L. julacea Schwaegr. diff. prae- sertim fol. perichaetialibus longissimis striatis. In Al- pibus Helvetiae. 3. Tj . Fröhlichii Bridel. Fröhlich s L. Caulis re- pens subdivisus, ramis simplicibus confertis erectis teretibus filiformibus. Folia imbricata appressa ovata acuminata seminervia. Caps, oblonga subcernua, oper- culo convexo subcouico. — Stengel kriechend, etwas getheilt; Aeste einfach, dicht, aufrecht, rund, faden- förmig. Blätter dachzieglicht, angedrückt, eiförmige zugespitzt, halbnervig. Kapsel länglich, etwas nie- dergebogen; Deckel convex, fast konisch. In Allgan gefunden, auf d. Erde. — k eocilis Starke diff. fol. striatis subsolidinerviis laxius imbricatis, caps. erecta, operculo exacte conico. In Silesia et circa Gedanum. — Z,. subenervis Schwaegr. differt foliis laxis obtusis, capsula erecta oblongo-cylindracea, operculo obtuse co- nico. In Tyrolia austr. 4. F. subtilis Hedw. Feine L. Caulis repens ra- mosus, ramulis confertis simplicibus erectiusculis fili- formibus. Folia laxa remota lineari-lanceolata enervia. Capsula subinclinata cylindrica, operculo acute conico. — Stengel kriechend, ästig; Aeste dichtstehend, ein- fach, lini en-lanzettlörmig, ohne Nerven. Kapsel etwas 128 CI. IV. Musd. geneigt^ cylin drisch ; Deckel kegelförmig*, spitz. Im gemässigten Europa au Bäumen, Mauern. 5. &. polyantha Hedw. Yielbliitiges L. Caulis repens ramosus^ ramis confertis subsimplicibus apice incurviusculis. Folia imbricata subsecunda lanceolata acutata enervia. Caps, erecta ovata, operculo e basi conica acuminato. — Stengel kriechend, ästig; Aeste dichtstehend, fast einfach, an d. Spitze etwas krumm. Blätter dachzieglicht, fast einseitig, lanzettförmig, ge- spitzt, ohne Nerven. Kapsel aufrecht, eiförmig, De- ckel aus kegelförmiger Basis zugespitzt. Durch ganz Europa, selten in Britannien, N. America, Polargegen- den u. d. Bourboninsel. Hypnum polyanthos Schreb. 6. polycarpa Ehrh. Yielfrüchtige L. Caulis repens divisus, ramis simplicibus confertis declinatis. Folia imbricata subsecunda ovate lanceolata nervata. Capsula erecta cylindrica, operculo conico. — Stengel kriechend, getheilt; Aeste einfach, dicht, niedergebo- gen. Blätter dachzieglicht, fast einseitig, ei -lanzett- förmig, genervt. Kapsel aufrecht, cylindrisch; Deckel kegelförmig. 7. L. paludosa Hedw* Sumpf L. Caulis repens ramosus, ramis subsimplicibus erectis. Folia subse- cunda ovato-lanceolata subevanidinervia. Capsula erec- tiuscula subcylindrica, operculo conico obtusiusculo. — Stengel kriechend, ästig; Aeste fast einfach, aufrecht. Blätter fast einseitig, ei-lanzettförmig, mit fast ver- schwindendem Nerven. Kapsel ziemlich aufrecht, fast cylindrisch; Deckel kegelförmig, stumpflich. In ganz Europa u. N. America an sumpfigen Orten. — Z,. pul - vinata Wahlenb. difF. caulibus tenuioribus, fol. sicci- tate appressis nec subsecundis prorsus enerviis, laxius reticulatis paullo brevioribus, capsula breviore oblonga nec subcylindrica erectiuscula. In Lapponia. 8. Z. aitenuata Hedw. Yerschmälerte L. Cau- lis repens vage ramosus, ramis incurvis apice attenua- tis incrassatis. Folia secunda ovata acuminata sub- evanidinervia. Capsula erecta oblongo - cylindracea, operculo e basi conica obtuse acuminato. — Stengel kriechend, unbestimmt ästig; Aeste krumm, an der Spitze verdünnt oder verdickt. Blätter einseitig, ei- förmig, zugespitzt, m. fast verschwindendem Nerven. Kapsel aufrecht, länglich, cylindrisch; Deckelaus ko- nischer Basis, stumpf zugespitzt. In ganz Europa u N. America an Bäumen. Hypnum attenuatum Schreb* 9. Z. incurvata Hedw. Gekrümmte L. Caulis. 129 O. I. Bryinae. prostratus vage ramosus, ramis subsimplicibus apice recurvis fructiferis. Folia imbricata secunda ovate lanceolata acuminata subserrulata striata subevanidi- nervia. Capsula cernna, operculo conico. — Stengel niederliegend, unbestimmt ästig'; Aeste fast einfach, an d. Spitze zuriickgebogen, fruchttragend. Blätter dachzieglicht, einseitig, ei -lanzettförmig , etwas fein gesägt, gestreift; m. fast verschwindendem Nerven. Kapsel niedergebogen, Deckel kegelförmig. Auf Ge- birgen in ganz Europa. Hypnum atrovirens Smith. Hypnum filamentosum Dicks. — L pallescens Hedw, difl. fol. subsecundis subenerviis, capsula e basi an- gustata, operc. rostellato. In Alpibus Europae. 10. L . complanata Hedw. Flache L. Caülis pro- cumbens vage pinnatus, ramis apice filescentibus. Fo- lie disticha ovate oblonga obtusa mucronulata subener- via, ramea lanceolata. Capsula erecta, operculo acu- minato subobliquo. — Stengel niederliegend, unbe- stimmt gefiedert; Aeste an d. Spitze fadenartig. Blät- ter zweizeilig, eiförmig länglich, stumpf, fein stachel- spitzig, fast ohne Nerven ; an d. Aesten lanzettförmig. Kapsel aufrecht, Deckel zugespitzt, fast schief. Durch ganz Eurapa an Bäumen, in Guiana u. Australien. — Hypnum complanatum Linn. — L. trichomanoides Hedw. clifF. ramis obtusis, foliis acinacifonnibus apice rotundatis evauidinerviis, operculo rostellato. Cum pr. Hypnum trichomanoides Schreb. 7 6. Pterygophyllum. Fl ii gelblatt. Capsula axillaris, perist. ext. dentibus 16, intern um membrana carinato-plicata in cilia totidem producta. Calyptra mitriformis. — Kapsel seitenständig, äusseres Perist. m. 16 Zähnen, inn. m. e. gekielt gefalteten Membran, die in 16 Fransen ausläuft. Haube miitzenförmig. 1. Pt. lucens Bridel. Glänzendes Fl. Caulis pro- cumbens vage ramosus. Fol. subdisticha ovata obtusa enervia. Capsula nutans ovata, operculo conico cus- pidato. — Stengel niederliegend, unbestimmt ästig. Blätter fast zweizeilig, eiförmig', stumpf, ohne Ner- ven. Kapsel niedergebogen, eiförmig; Deckel kegel- förmig, stachelspitzig. In Wäldern in ganz Europa, am Cap, in Australien und N.-W. America. Hypnum lucens Linn. Leskea lucens Hedw. Willdenow’s Grundriss. IV. Th, 9 130 C. IV. Musci. 77. Hypmim. Astmoos. Capsula axillaris, pe- rist. ext. dentibus 16, intern, inembrana carinato -pli- cata in cilia 16 producta , ciliolis interjectis. Calyptra cucullaris. — Kapsel seitenständig; äusseres Peristom aus 16 Zähnen, inneres aus einer keilförmig' gefalte- ten Membran, in 16 Fransen verlängert, zwischen de- nen kleinere Fransen stehen. Haube tutenförmig. Dir. 1. Capsula aequalis. — Gleichförmige Kaps el. 1. H. myosuvoides Linn. Mäuseschwanz A. Cau- lis repens vage fasciculatimque ramosus, ramulis tere- tibus incurvis. Folia imbricata patentiuscula planius- cula lanceolata acutata ar-gute serrulata , nervo dimi- diato. Caps, ovate-oblonga inclinata^ operculo conico subrecto. — Stengel kriechend, unbestimmt und bii- scheligt ästig; Aeste rund, krumm. Blätter dachzieg- licht, etwas abstehend, fast flach, lanzettförmig, ge- spitzt, scharf gesägt. Nerv halb. Kapsel eiförmig- länglich, geneigt; Deckel kegelförmig, fast gerade. Auf Bäumer und Steinen durch ganz Europa und N. America. — jHT. myurum Pollich. diif. ramis utrin- que attenuatis, foJ. dense imbricatis ovato-oblongis concavis acutis subintegerrimis, nervo ultra medium, capsula ovata erecta, operculo incurvo. Cum praec. nec non in Africa et America. 2. H . julaceum Yillars. Kätzchen A. Caulis ad- scendens subramosus, ramis simplicibus leretibus. Fol. dense imbricata subrotunda concava enervia, perichae- tialia striata. Caps, suberecta, operculo obliquo co- nico. — Stengel aufsteigend, etwas ästig; Aeste ein- fach, rund, concav, ohne Nerven; Hüllblätter gestreift. Kapsel fast aufrecht; Deckel schief kegelförmig. Auf Alpen im mittl. Europa. Div. 2. Capsula inaequalis . Folia disticlia . — Kap- sel ungleich. Blätter zweizeilig. 3. H. unduJatum Linn. Gewelltes A. Caulis pro- cumbens vage ramosns. Folia imbricato-disticha ovata acuta rugosa subbinervia. Capsula subcylindrica, oper- culo e basi convexa brevirostro. — Stengel niederlie- gend, uubestimmt ästig. Blätter dachzieglicht , zwei- 131 O. I. Bryinae. zeilig, eiförmig, spitz, rimzlicht, fast zweinervig* Kapsel fast cylindrisch; Deckel aus convexer Basis* kurz schnäblicht. In gebirgigen Wäldern durch ganz Europa. 4. H. praelongiim Linn. Langes A. Caulis pro- cumbens vage subpinnatimque ramosus. Fol. arrecto- patentia subdisticha ovato - lanceolata cordatacjue ser- rulata abruptinervia. Capsula cernua oblonga, oper- culo curvirostro, ped. muriculato. — Stengel nieder-? liegend, unbestimmt und fast fiederförmig ästig. Blät- ter aufrecht-abstehend, ziemlich zweitheilig, ei -lan- zettförmig und herzförmig, fein gesägt, mit abgebro- chenem Nerven. Kapsel niedergebögen, länglich, De- ckel kntmmschnäblig; Fruchtstiel m. kleinen Warzen. In ganz Europa und N. America. Yar. a) abbreviata , ped. brevioribus. H. abbreviatuin Turn, b) Stockesii , ramis erectis bipinnatis. H. Stockesii Turn, c) ntrovi - rens. H. atro viren s Sw. — H . Schleicheri Hedw. fil. diff. caule arcuatim decumbente, capsula ovato-ventri- cosa. In Europa calidiore. 5. H. confertum Smith. Gedrängtes A. Caulis repens ramosus. Folia conferta subdisticha ovata acu- minata serrulata nervo ultra medium evanescente. Cap- sula cernua, operculo rostellato, ped. laevi. — Sten- gel kriechend, ästig. Blätter dicht, fast zweizeilig, eiförmig, zugespitzt, fein gesägt ; der Nerv bis über d. Mitte sich erstreckend. Kapsel niedergebogen, Deckel mit e. kleinen Schnabel, Fruchtstiel glatt. Im mittl. und warmen Europa. Yar. a) serrulata , minor. H. serrulatum Turn; b) rotundifolia. H. rotundifolium Scop. — H. laetevirens Smith. difF. caule filiformi, ramis brevibus simplicibus adscendentibus, capsulae operculo planiusculo umbellato. In Britannia. 6. II. riparium Linn. Ufer A. Caules subprocum- bens ramosus, ramis subdivisis complanatis. Fol. la- xe disticha ovate lanceolata nervo ultramedio. Caps, cernua ovata, operculo e convexo conico breviter acu- ininato. — Stengel niederliegend ästig, in. etwas ge- theilten, flachen Aesten. Blätter schlaff* zweizeilig, ei-lanzettformig, Nerv über d. Mitte schwindend. Kap- sel niedergebogen., eiförmig; Deckel convex kegelför- mig, kurz zugespitzt. An Ufern und im Wasser in Europa u N. America. Yar. a) pallida; b) oligophylia tenerrima. H. oligophyllum Brid c) longifolia. d) tri- chopodum, ped. tenuissimis magnis. 7. H. sylvaticum Linn. Wald A. Caulis decum- 9 * 132 CI. IV. Musci. bens subsimplex. Folia disticha ovato-lanceolata sub- biuervia Capsula oblonga subcernua, operculo couico brevirostri. — Stengel niederliegend, fast einfach, Blätter zweizeilig’, ei-lanzettförmig, kaum zweinervig\ Kapsel länglich, etwas niedergebogen ; Deckel kegel- förmig, kurz schnäblicht ; die kleinern Fransen des iunern Peristonas zu 3. Durch ganz Europa, in Terre neuve. — H. sylvaticum Linn. dilf. fol. imbricato-di- stichis subenerviis, peristomii ciliolis solitariis. Cum praeced. per totam Europam yulgatissimum. 8. H . silesiacum Schwaegr. Schlesisches A. Cau- lis repens subsimplex e basi prolifer. Folia laxe irn- bricata, caulina arrecta, ramea subhomomalla lanceo- lato-subulata obsolete binervia serrulata. Capsula sub- cernua elongata, operculo conico. — Stengel krie- chend, fast einfach, aus d. Basis sprossend, Blätter schlaft dachzieglicht ; am Stengel aufrecht, an d, Ae- sten fast einseitig, lanzettförmig pfriemig, kaum zwei- nervig, fein gesägt, Kapsel etwas gebogen, lang; Deckel kegelförmig. Durch ganz Europa , an waldi- gen Orten. Zuerst von Seliger in Schlesien gefunden. Div. 3. Caps, inaequalis. Fol, appressa aut appresso - patentiuscula. — Kapsel ungleich. Blätter angedrtickt, oder angedrtickt abstehend* 9. H. Schreberi Willd. Schrebers A. Caulis sub- erectus divisus simpliciter pinnatus, ramis compressis incnrvis. Folia imbricata appresso-patula ovata sub- enervia. Capsula ovato- cylindracea cernua, operculo conico. — Stengel fast aufrecht, getheilt, einfach ge- fiedert; Aeste zusammengedrückt, gekrümmt. Blätter dachzieglicht, angedrückt abstehend, eiförmig, fast ohne Nerven. Kapsel eiförmig, cy lindrisch, niederge- bogen; Deckel kegelförmig’. Durch ganz Europa, Kl. Asien und N. America. H. compressum Schreb. H. lnuticmn Swartz. — H. ne?norosum Koch. diff. foliis longe acuminatis serrulatis prorsus enerviis. In Ger- mania ad Rhen um. 10. H, purum Linn. Reines A. Caulis suberectus divisus simpliciter pinnatus, ramis teretibus incurvius- culis obtusis. Folia imbricata ovata concava mucronu- lata seminervia. Caps, cernua subcylindrica, operculo acute conico subincurvo. — Stengel aufrecht, getheilt, einfach gefiedert; Aeste rund, etwas krumm, stumpf. Blätter dachzieglicht, eiförmig, concav, kurz Stachel- 133 O. I. Bryinae. spitzig*, halbnervig. Kapsel niedergebogen , fast cylin- drisch; Deckel spitz, kegelförmig*, etwas krumm. An sumpfigen Orten durch ganz Europa, auch in N. Ame- rica. Var. caule procumbente vage rarnoso, ramis in- ordinatis teretibus obtusis. H. illecebrum Swartz. — TL . illecebrum Linn. diff. caule procumbente, fol. ser- rulatis nervo ultra medium producto, caps. ovata ven- tricosa, ped. scaberrimo. In Europa. 11 . H, splendens Hedw. Glänzendes A. Caulis procumbens subdivisus duplicato-pinnatus. Folia im- bricata ovato-lanceolata acuinine cirrhoso, subserrulata biriervia. Capsula nutans ovata, operculo couico cur- virostro, ped. subaggregatis. — Stengel niederliegend, etwas getheilt, doppelt gefiedert. Blatter dachzieg- licht, ei-lanzettförmig, mit rankiger Spitze, sehr fein gesägt, zweinervig. Kapsel niedergebogen, eiförmig; Deckel kegelförmig, krumm-schnäblicht; Stiele zuwei- len mehrere zusammen. Durch ganz Europa, in Kl. Asien und N. America. H. parietinum Linn. H. pro- liferum Murray. — H . umbraium Hedw. diff. habitu irregulariter piunato, fol. striatis luculentius serratis, operculo brevi acutissimo. In Europa et Amer, bor. 12. H . tamciriscinum Hedw. TamariskenA. Cau- lis divisus subtriplicato-pinnatus. Folia iinhricata cor- data acuminata, apice piliformi serrulata striata dorso papillosa subevanidinervia. Capsula ovata arcuato- cernua, operculo conica rostrato. — Stengel getheilt, fast dreifach gefiedert. Blätter dachzieglicht, herzför- mig, gespitzt, mit haarförmiger Spitze, fein gesägt, gestreift, auf den Rucken mit Papillen, mit fast ver- schwindendem Nerven. Kapsel eiförmig, gerinnt, ge- krümmt niedergebogen ; Deckel kegelförmig, gesehna- belt. Durch ganz Eur. , am Cap, in Ostindien, West- indien, N. America. H. proliferum Linn H. parie- tinum Murr. Yar. a) caule bipinnato* operculo brevi- ore recto. H, recognitum Hedw. Var. b) caule dupli- cate-triplicate pinnato, habitu delicato, operculo lon- gius tenuiusque rostrato. H. delicatulum Hedw. 13. H, abietinum Linn, Tannen A. Caulis deciim- bens divisus simpliciter pinnatus, ramis subulatis rigi- dis. Folia imbricata cordata acuminata abruptinervia dorso papilloso subintegerrima. Caps, oblonga cernua operculo conico. — Stengel niederliegend , getheilt, einfach gefiedert; Aeste pfriemig, steif. Blätter dach- zieglicht, herzförmig, zugespitzt, mit abgebrochenem Nerven, auf den Rücken m. Papillen, fast ganzraudig. 134 CI. IV. Musci. Kapsel länglich, niedergebogen ; Deckel kegelförmig. Durch ganz Europa, auch in N. America, Fructificirt selten, nie so in England und Italien gefunden. — H • JBlandowii Web. et Mohr. diff. hahitu grandiore, co- lore e lutescente yiridi, fol. oblique acuminatis super- ne luculentis serratis dorso laevissimis nec paludosis. In turfosis German, septentrional. et Britanniae. 14. H. alopecuruiti Linn. Fuchsschwanz A. Cau- lis repens divisus, ramis fasciculatis erectis. Fol. im- bricata ovate lanceolata serrata subevanidinervia. Cap- sula oyata cernua, operculo conico rostrato. — Stengel kriechend, getheilt; Aeste biischeligt, aufrecht. Blät- ter dachzieglicht, ei -lanzettförmig, gesägt, mit fast verschwindendem Nerven. Kapsel eiförmig, nieder- gebogen; Deckel kegelförmig, geschnäbelt. Durch ganz Europa an waldigen Orten, in N. America und Japan. Var. caule longissimo, ramis gracilibus nudius- culis filiforinibus. In Europa magis calidiore. 15. H. strigosum Hoffm. Struppiges A. Caulis e repente adscendens alternatim divisus fasciculatim- que ramosus basi nudus, ramulis recurvis subsecundis. Fol. dense imbricata ovato-triangularia acuminata con- cava serrulata subevanidineryia. Caps, ovata arcuata nutans, operculo conico curvirostro. — Stengel aus d. kriechenden aufsteigend , wechselnd, getheilt und biischeligt ästig, an d, Basis nackt; Aestchen zuriick- gebogen, fast einseitig. Blätter dicht dachzieglicht, eiförmig, dreieckig, zugespitzt, concav, fein gesägt, mit fast verschwindendem Nerven. Kapsel eiförmig, gekrümmt, niedergebogen, Deckel kegelförmig, krumm schnäblicht. In ganz Europa, ausser Britannien, N. America. H. thuringiacum Brid. H. pulchellum Hedw. 16 H . catenulatum Bridel. Kettenförmiges A. Caulis depressus divisus, ramis vagis filiforinibus sim- plicibus compositisque teretibus obtusis incurvis. Fol. dense imbricata ovata concava acuta evanidinervia. Caps, cernua elongata, operculo conico rostellato. — Stengel niedrig, getheilt. Aeste fadenförmig, unregel- mässig, einfach und zusammengesetzt, rund, stumpf, gekrümmt. Blätter dicht dachzieglicht, eiförmig, con- cav , spitz , mit verschwindendem Nerven. Kapsel lang, niedergebogen; Deckel kegelförmig, zart ge- schuabelt. Auf den Alpen im mittl. Europa. Pterigy- nandrum catenulatum Bridel. 17. H nitens Schreb. Glänzendes A. Caulis ad- scendens, ramis approximatis brevibus acutis. Folia 135 O. I. Brvinae. imbricata appresso - patula lanceolata acutata striata evanidinervia, pericliaetialia longissima. Capsula ovata cernua, operculo conico. — Stengel aufsteigend, Ae- ste genähert, kurz, spitz. Blätter dachzieglicht, ange- driickt abstehend , lanzettförmige gespitzt, gestreift, in. verschwindendem Nerven ; Hüllblätter sehr lang. Kapsel eiförmig, niedergebogen; Deckel kegelförmig. Durch ganz Europa an torligen Orten in N. America u. N. Asien. 18. H. cuspidatum Linn. Z u g e s p i t z t e s A. Cau- iis suberectus ramosus simpliciter pinnatus, ramis bre- vibus superioribus cuspidatis. Folia appresso - patula ovata acuminata subenervia, suprema longiora convo- luta enervia. Capsula cernua ovato-cylindracea, oper- culo obtuse conico. — Stengel fast aufrecht, ästig, einfach gefiedert; Aeste kurz, die oberu zugespitzt. Blatter angedrückt abstehend, eiförmig, zugespitzt, ohne Nerven. Kapsel niedergebogen , eiförmig cylin- drisch; Deckel stumpf, kegelförmig. Durch ganz Eu- ropa, in N. Asien und N. America in Sümpfen — H, cordifolium Hedw. differt fol. cordiformibus nervatis basi diaphanis. In Europa, America bor. in paludosis. 19. H , stramineum Dicks. Stroh A. Caulis erec- tus filiförmis ramotiusculus. Fol. subimbricata appres- so-patula oblongo-ovata nervo suhcontinuo. Capsula subc jlindrica arcuata cernua, operculo conico acumi- nato. — Stengel aufrecht, fadenförmig, ziemlich ästig. Blätter fast dachzieglicht, angedrückt abstehend, länglich eiförmig, mit fast durchgehendem Nerven. Kapsel fast’ cy lindrisch, gekrümmt, niedergebogen ; Deckel kegelförmig, gespitzt. In trocknen Torfmoo- ren in ganz Europa u. N. America. — H. trifarium , diff. fol. arcte appressis obscure trifariis ovatis saepe subrotundis, caps. lageniformi, colore lurido s. nigri- cante, nec stramineo, habitatione intra aquam. In Eu- ropa boreali, Alpibus. 20. H. molle Dicks. Weiches A. Caulis filifor- mis pendulus vage fasciculatimque ramosus, ramis te- retibus obtusis. Fol imbricata ovata concava obtusius- cula obsolete subbinervia. Caps, cernua ovata, oper- culo conico obtuso. — Stengel fadenförmig, hängend, unbestimmt und büscheligt ästig. Aeste rund und stumpf. Blätter dachzieglicht, eiförmig, concav, ziem- lich stumpf, sehr schwach zweinervig. Kapsel nie~ dergebogen, eiförmig, in. kegelförmigem stumpfen De- ckel. lrn uördl. und gebirgigen Europa. — H. t il - 136 CI. IV. Musci. pestre Swartz. differt habitu repente, ramis confertis erectis, fol. multo latioribus, fere ad horizontem pa- tentibus, compagis rigidioris , colore in siunmitate ra- morum magis lutescente. In Alpib. Eur. 21. jHT. murale Hedw. Maxier A. Canlis repens, rami conferti erecti teretes subsimplices Folia irnbri- cata subappressa ovata concava acutiuscula nervo ultra- medio. Capsula cernua ovata, operculo convexo cur- virostro. — Stengel kriechend, Aeste dicht, aufrecht, rund, fast einfach. Blätter dachzieglicht, etwas an- gedrückt, eiförmig, concav, ziemlich sf>itz, Nerv bis über die Mitte. Kapsel niedergebogen, eiförmig, De- ckel convex, kruminschnäbligt. Im mittl. , wärmern Europa Yar. abbreviata. H. abbreviatum Hedw. — H. praecox Hedw. diff. habitu teneriore , fol. cordate triquetris, perichaetialibus interioribus piliforini - acu- minatis. In Suecia, Germania boreali, Helvetia. — H . intextum Bridel. diff. habitu duplo temiiore et ramo- siore, fol. patentiusculis longe acuminatis, perichaetia- libus insignibus stria et operculo conico brevirostri. In Eur. media. 22. H. confervoides Froehl. Brid. Conferven A. Caulis repens di visus, rami ramulique vagi filiformes. Folia erecta lanceolata enervia. Caps, subcernua ob- ovata, operculo convexo conico obtuso. — Stengel kriechend, getheilt; Aeste und Aestchen unbestimmt, fadenförmig. Blätter aufrecht, lanzettförmig, ohne Ner- ven. Kapsel etwas niedergebogen, umgekehrt eiför- mig, Deckel kegelförmig, stumpf. Hier und da in Deutschland. Sehr klein und zart. Dir. 3. Capsula inaequalis . Folia hnbricata patula recta , saltem primaria . — Kapsel ungleich. Blätter dachzieglicht, abstehend, gera- de, wenigstens die am Hauptstamme. 23. H . incurvatum Schrad. Krummes A. Caulis repens varie divisus, ramulis confertis erectis apice in- curvis. Folia primaria surrecta, ramea laxe imbricata lanceolato - subulata subenervia. Caps, ovata cernua, operculo conico acuminato. — Stengel kriechend, auf verschiedene Art getheilt; Aestchen dicht aufrecht, an d. Spitze krumm. Blätter am Stamme aufrecht, an d. Aesten schlaff, dachzieglicht, lanzettförmig, pfri einig, fast ohne Nerven. Kapsel niedergebogeu , eiförmig; 137 O. I. Bryinae. Deckel kegelförmig, gespitzt. Auf Bergen in Europa, N. America. — ff. pulchellum Dicks. di ff. colore ni- tido lutescente, capsula subaequali, operculo breviore. In Europa temperata et frigid a, Asia et America bor. 24. ff. velutinum Linn. Sammt A. Caulis repens, rami erecti conferti simplices. Folia laxe imbricata patentia oyate lanceolata superne serrulata, perichae- tialia interiora crinita. Caps, oblonga nutans, operculo conico. — Stengel kriechend; Aeste aufrecht, dicht, einfach. Blätter schlaff, dachzieglicht, abstehend, ei- lanzettförmig, nach oben fein gesägt; die innersten Hüllblätter mit Haaren an der Spitze. Kapsel läng- lich, niedergebogen ; Deckel kegelförmig. In ganz Eu- ropa, West- Asien, Nord-Africa und Terre neuve. Yar. intricata Brid. duplo minor, tenerior, fol. angustiori- bus reinotis, nervo longiore, capsula crassiuscula bre- viori. H. intricatum Schreb. — H. intricatum Hedw. diff. teneritate, fol. a basi serratis, perichaetialibus nec longe crinitis nec reflexis. In Eur. et ins. Terre neuve. — H. refleocum Starke Schwaegr., diff. ramu- lis eleganter incurvis, foliorum nervo subcontinuo et pedunculo minus muriculato. Hinc inde in Germania, Scotia. — H. Starlcii Brid. diff. mole oninium par- tium duplo triplore majore, fol. basi latioribus circum- serratis, perichaetialibus amplis non crinitis, colore minus flavescente^ capsula spadicea. Hinc inde in Ger- mania. 25. H. algirianum Desf. Algirischer A. Caulis repens divisus, ramulis fasciculatis erectiusculis. Fo- lia primaria surrecta homomalla, ramea laxissime im- bricata patula lanceolata acutata subdenticulata, nervo ultramedio. Capsula ovata nutans, operculo convexo curvirostro. — Stengel kriechend, getheilt. Aestchen büschelicht, ziemlich aufrecht. Blätter am Stamme aufrecht, einseitig, an d. Aesten schlaff, dachzieglicht, abstehend , lanzettförmig, gespitzt, etwas gezähnelt, Nerv bis über die Mitte. Kapsel eiförmig, niederge- bogen ; Deckel convex, krummschnablicht. Im mittl. und südl. Europa, Nord-Africa, Arabien. H. tenellum Dicks. exiguum Blandow. 26. H. luiescetis Huds. Gelbliches A. Caulis ra- mique depressi vage subpinnatimcjue ramosi, ramulis teretibus rectis. Folia laxe imbricata patula ovate lan- ceolata longissime acutata striata nervo ultramedio. Caps, oblonga cernua, operculo conico acuto incurvius- culo, ped. scaberrimo. — Stengel und Aeste nieder» CI. IV. Musci. 13a gedrückt, unbestimmt und fast fiederförmig ästig, Aestchen rund, grade. Blätter schlaff, dachzieglicht, abstehend, ei-lanzettförmig, lang gespitzt, gestreift, Nerv bis über d. Mitte. Kapsel länglich, niedergebo- gen; Deckel kegelförmig, spitz, etwas krumm. Stiel sehr scharf. Durch ganz Europa, nur nicht im nörd- lichsten, N. Asien^ N. America. 27. H. populeum Hedw. Pappel A. Caulis repens divisus subpinnatim ramosus. Folia imbricata paten- tiuscula e basi subovata lanceolato-subulata subserru- lata excurrentinervia. Caps, ovata suberecta, operculo conoideo acuminato, pedunc. scabriusculo. — Stengel kriechend, getheilt, fast fiederförmig ästig. Blätter dachzieglicht, etwas abstehend, aus fast eiförmiger Basis lanzettförmig pfriemig, etwas gesägt, mit aus- laufendem Nerven. Kapsel eiförmig, ziemlich auf- recht ; Deckel convex, zugespitzt. Stiel ziemlich scharf. Durch ganz Europa, in Terre neuve. K. pluinosuin Swartz. 28. H. plumosum Linn. Feder A. Caulis repens divisus subpinnatim ramosus. Fol. imbricata patula ovate lanceolata piliformi acuminata striata, nervo ul- tramedio. Caps, ovata cernua operculo conico, ped. lae- vissimo. — Stengel kriechend, getheilt. fastfiederförmig ästig. Bl. dachzieglicht , abstehend, eiförmig lan- zettförmig, haarförmig zugespitzt ; Nerv üb. d. Mitte. Kapsel eiförmig, niedergebogen; Deckel kegelförmig; Stiel sehr glatt. Durch ganz Europa, N. America. — H, pscudo-phmiosum diff. föliis subsecundis non capil- laceis nec splendentibus et pluinae instar nitentibus, ped. superne scabriusculo. In montosis et alpestribus Europae, N. America. — H . sulebrosum Hoffm. diff. ramis teretioribus, fol. densius imbricatis oblique acu- minatis lanceolato- subulatis striatis a medio ad api- cem usque serrulatis. In Europa et America bor, — H, capillaceum Starke diff. ramulis complanatis at- tenuatis incurviusculis, fol. laxissime imbricatis sub- distichis lato-lanceolatis serrulatis obsolete seminer- viis. In Silesia, Helvetia, America bor. 29. H serpens Linn. Kriechendes A. Caulis re- pens divisus confertim subpinnatimque ramosus, ramu- lis simplicibus subfiliformibus erectiusculis. Fol. laxa, caulina ovata acuminata, ramea lanceolato-subulata subexcurrentinervia. Capsula oblonga cernua, oper- culo convexo conico acuto. — Stengel kriechend, ge- theilt, dicht u fast liederförmig ästig, mit einfachen, O. I. Bryinae. 139 fast fadenförmigen, zieml. aufrechten Aesten. Blätter schlaff, am Stamme eiförmig zugespitzt, an d. Aesten lauzettförinig' pfriemig, m. fast auslaufendem Nerven, Kapsel länglich, niedergebogen ; Deckel convex co- nisch, spitz. Durch ganz Europa, in Kl, Asien, Nord- America, S. America. Varietates miiltae. h, 1, H, te- nue Schrad. H. repens Poll. H. subtile Brid. 30. H, rutabulum Linn. Krücken A. Caulis pro- cumbens vage ramosus, ramis tereti-compressiusculis, Folia laxa imbricata ovata acuminata, nervo ultra me- dium, Subserrulata. Caps, ovata cernua, operc. conico, ped. scabro. — Stengel niederliegend, unbestimmt ästig; Aeste rund zusammengedrückt, Blätter schlaff, dachzieglicht, eiförmig , zugespitzt, Nerv über die Mitte, etwas fein gesagt. Kapsel eiförmig, niederge- bogen; Deckel kegelförmig; Stiel scharf. In ganz Eu- ropa, Kl. Asien, N. America. Yariabilis pl. — H. pi - lifcnim Schreb. diff. ramis attenuatis, fol. acumine pi- liformi integerrimis, operculo longirostri. Cum praec. — H, megapolitannm Bland, diff. ramulis complanatis, caps. oblonga, operculo longirostro, ped. laevi. In tota Europa praeter Scandinavium et Britanniam. 31. H. albicans Necker. Weissliches A. Caulis adscendens vage ramosus, ramis paucis tenuibus erec- tiuslis. Folia imbricata ovato-lanceolata long*e acumi- nata striata nervo ultra medium. Caps, ovata arcuata cernua, operculo acuto conico, ped. laevibus. — Sten- gel aufsteigend, unbestimmt ästig, mit wenigen dün- nen, ziemlich aufrechten Aesten. Blätter dachzieg- licht, ei-lanzettförmig, lang gespitzt, gestreift. Nerv bis über die Mitte. Kapsel eiförmig, gekrümmt, nie- dergebogen ; Deckel kegelförmig, spitz , mit glatten Stielen. In ganz Europa nur nicht im nördlichsten, N. America. — H . cirrhosum Schwaegr. diff. caule procumbente, fol. late ovatis concavis ex apice obtu- siusculo louge cirrhiferis In Alpibus Europae mediae. 32. H. rusciforme Wass. Ruscus A. Caulis re- pens vage ramosus, ramis erectiusculis subdivisis pe- dunculiferis. Folia imbricata appressa, lateralia patula, omnia cordata acuta serrulata nervo ultra medium pro- ducto. Capsula cernua operculo rostrato. — Stengel kriechend, unbestimmt ästig; Aeste ziemlich aufrecht, etwas getheilt, Stiele tragend. Blätter dachzieglicht, angedrückt; Seitenblätter abstehend, alle herzförmig, spitz, fein gesägt, Nerv bis über die Mitte. Kapsel nieder gebogeu, mit geschnä beltein Deckel. Im Was* 140 CI. IV. Musfei. ser, an bewässerten Felsen n. s. w., in Europa, Nord- America, am Sinai. H. riparioides Hedw. Hypnuin at- lanticum et H. inundatum variett. 33. H. longirostrum Ehrh. La ng'schn ab lichtes A Caulis depressus, vage ramosus, rami arecti atte- liuati recurvi. Folia imbricata patentissima triqnetra lanceolata striata. Capsula cernua, operculo longe et oblique rostrato. — Steugel niedergedrückt, unbe- stimmt ästig. Aeste aufrecht, verdünnt, zurückgebo- gen. Blatter dachzieglicht, sehr abstehend, dreiseitig, lanzettförmig, gestreift. Kapsel niedergebogeft ; De- ckel lang und schief geschnäbelt. Im gemässigten Europa, Kl. Asien, Africa, Madagascar. H. Striatum Schreb. 34. H. triquetrum Linn. Dreikantiges A. Cau- lis vage pinnatimque ramosus, rami apice incrassati, ramuli gracilescentes subincurvi. Folia imbricata pa- tula triquetra lanceolata plana serrulata binervia. Cap- sula oblonga arcuata, operculo conico recto — Sten- gel unbestimmt und fiederförmig ästig; Aeste an der Spitze verdickt, mit schlank werdenden Aestchen. Blätter dachzieglicht, lanzettförmig, flach, fein gesägt, zweiuervig. Kapsel länglich, gebogen, Deckel ko- nisch, gerade. Fast überall, nur nicht auf hohen Al- pen. — H. brevirostrum Ehrh. diff. statura minore, ramis omnibus gracilescentibus, fol. in acumen subfle- xuosum productis, operculo paullo longiore, In depres- sis Europae, Amer. bor. Div. 4. Capsula inaequalis . Folia apice reßexa et subreflexa. — Kapsel ungleich. Blätter an der Spitze zurückgebogen und etwas zu- rückgebo gen. 35. H. steÜQium Schreb. Sternförmiges A. Cau- lis erectus vel procumbens subpinnatim ramosus, ra- mis apice stellatis. Folia laxe imbricata ovata acumi- nata patenti-reflexa subbiuervia. Caps, subcylindrica cernua, operculo conico acuto apiculatove. — Stengel aufrecht oder niederliegend, etwas gefiedert ästig; Aeste an der Spitze sternförmig. Blätter dachzieg- licht, eiförmig, zugespitzt, abstehend zurückgebogen, kurz zweinervig. Kapsel fast cylindrisch, niederge- bogen; Deckel kegelförmig, spitz und kurzspitzig. In Torfgegendeu von Europa u. N. America. — H . chry~ 141 O. I. Bryinae. sophyllum Bridel. diff. caule eleganter pinnato, fol. se- ininerviis, operculo depresso conico hreyissiino. In turfosis aridioribus Europae temperatioris. H squar- rosulum est varietas tenuior, fol. pallidius viridibus. 36. H. squarrosinn Liim. Sperriges A. Caulis ad- scendens vage ramosus, ramis suberectis attenuatis incrassatisque incurviusculis. Folia laxe imbricata ex ovato subulatis undique reflexa snbeneryia apice ser- rulala. Caps, cermia ovata, operculo conico brevi. — Stengel aufsteigend, unbestimmt ästig; Aeste fast auf- recht, verschmälert oder verdickt, etwas krumm. Blätter schlaff dachzieglicht, aus d. eiförmigen pfrie- mig, von allen Seiten zurückgeschlagen , fast ohne Nerven, an d. Spitze fein gesägt. Kapsel niedergebo- gen, eiförmig, m. konischem, kurzen Deckel. In ganz Europa, N. America, N. Asien, Yar minor habitu te- neriore, operculo acutiusculo. 37. H. loreuni Linn. Riem A. Caulis adscendens vage subpin na timqün^ ramosus, ramis simplicibus in- curvis. Folia ovata acuminata carinafa patulo-secunda reflexa serrulata basi. striata subenervia. Capsula eer- nua ovata, operculo conico apiculato. — Steugel auf- steigend, unbestimmt und fast fiederförmig ästig; Aeste einfach, krumm. Blätter eiförmig, zugespitzt, gekielt, abstehend, einseitig und zurückgebogen, fein gesagt, an d. Basis gestreift, fast ohne Nerven. Kap- sel eiförmig, niedergebogen ; Deckel kegelförmig, kleinspitzig. In bergigten Wäldern durch gauz Eur. in N. America und S. Africa. 38. H. Hnlleri Linn. fil. Hallers A. Caulis re- pens, ramuli conferti approximati erectiusculi simpli- ces. Folia imbricata undique recurva ovata acuminata serrulata subbinervia. Capsula cernua, operculo co- nico. — Stengel kriechend; Aestchen dicht, genähert, ziemlich aufrecht, einfach. Blätter dachzieglicht, von allen Seiten zurückgebogen, eiförmig, zugespitzt, lein gesägt, fast zweinervig. Kapsel niedergebogen , De- ckel kegelförmig. Durch ganz Europa, in Gebirgs- wäldern. 39. H . Crista castrensis Linn. Federbusch A. Caulis subprocumbens subdivisus simpliciter pinnatus, ramis recurvis. Folia imbricato-circinnato-falcata se- cunda lanceolato-subulata striata subiutegerrima sub- enervia. Caps, nutans subcylindrica, operculo conico acutiusculo. — Stengel fast niederliegend, etwas ge- theilt, einfach gefiedert, mit krummen Aesten. Blät- 142 CI. IV. Musd, ter dachzieglicht, pfriemig, gestreift, fast ganzrandig, fast ohne Nerven. Kapsel niedergebogen, fast cy lin- drisch; Deckel kegelförmig, ziemlich spitz. In ganz Europa in feuchten Tannenwäldern, in N. America, d. Mascarenhas, am Cap. H. filicinum Roth. — H. tnolluscum diff. statura duplo minore habitu densiore vahle crispo, fol. non striatis luciilenter serratis, ped. duplo brevioribus, caps. ovata ventricosa. In pratis siccioribus Europae, As. bor. et Amer. bor. H. Crista castrensis Roth. 40. H. filicinum Linn. Farrnkraut A. Caulispro- cumbens subpinnatim ramosus compressus. Folia cor- date lanceolata oblique acuminata subcircinnato-faicata secunda laevia nervo excurreuti; perichaetialia maxima striata albicantia. Caps subcylindrica ceriiua, oper- culo conico acuto. — Stengel niederliegend, fast fie- derförmig ästig, zusammenged rückt. Blätter herzför- mig, lanzettförmig, schief zugespitzt, fast lockenför- mig gebogen, einseitig, nicht gestreift, in. auslaufen- dem Nerven; Hüllblätter gross, gestreift, weisslich. Kapsel cylindrisch, niedergebogen ; Deckel kegelför- mig, spitz. In sumpfigen Orten durch ganz Europa u. Terre neuve. H. compressum Bridel. Var. trichodes diff. fol. in ramis superioribus rectis in inferioribus secuudis. H. dubium Dicks. V, pendula et graciles- cens. V. fallaoc fol. subsecundis. — H . comrnutatum Hedw. diff. habitu robustiore, ramulis omnibus apice incrassatis recurvis, fol. omnibus circinnato - falcatis Semper evanidinerviis striatisque, ped. crassiusculis valde approximatis subintortis. In aquis purioribus totim Europae, Africae bor. Asiae orientalis. H. fiii- cinum Vill. H. diastrophyllum Wahlenb. — H . fal - catum Brid. diff. a pr. habitu magis elongato laxioie, fol. secundis at non circinnatis nervo sub suinmo apice evanescente. In turfosis Alpiuin calcarearum. — H. diffusum Bland, diff. fol. patulis longissime piliformi acuminatis, non secundis, falcatis, perichaetialibus vi- ridibus laevissimis. In Ducat. Megapolitano. 41. H* fluviatile Swartz. Fluss A. Caulis pro- cumbens divisus vage ramosus subpinnatusque. Folia laxissime imbricata ovata acuminata subpatula secun- dave subeburrentinervia , perichaetialia striata. Caps, oblonga cernua, operculo convexo conico mucronuJato. — Stengel niederliegend, getheilt, unbestimmt ästig und fast gefiedert. Blätter sehr schlaff daohzieglicht, zugespitzt, fast abstehend und einseitig, mit fast aus- 143 O. I Bryinae. laufendem Nerven; Hüllblätter gestreift. Kapsel läng- lich, niedergebogen, Deckel convex, kegelförmig, sta- chelspitzig. An Steinen, in Flüssen, im kaltem Eu- ropa und N. America. 42. H. cupressi forme Linn. Cypressen A. Caulis decumbens vage pinnatimque ramosus, rarnis simplici- ‘ bus incurvis. Folia ovate lanceolata circinnato-falcata secunda subenervia. Caps, cylindracea subcernua, operculo coivco cuspidato. — Stengel niederliegend, unbestimmt und fiederförmig ästig; Aeste einfach, gekrümmt. Blätter ei- lanzettförmig, gelockt, sichel- förmig, einseitig, fast ohne Nerven. Kapsel cylinder- förmig, fast niedergebogen j Deckel kegelförmig, sta- chelspitzig. Durch ganz Europa, im nördl. Asien und America, auf Madeira, auf hohen Bergen zwischen d. Tropen. Aendert sehr ab. Yar. compressa, exteuuata, laciinosa, nigro-viridis. 43. H. aduncum Linn. Krummes A. Caulis erec- tus vage ramosus, rami simplices uncinati. Folia irn- bricata ovato- lanceolata circinnato-falcata secunda striata nervo subcontinuo. Caps. elongata incurvo-cer- nua, operculo e convexo rostrato brevi. — Stengel aufrecht, unbestimmt ästig; Aeste einfach, gekrümmt. Blätter dachzieglicht, ei-lanzettförmig, gelockt, sichel- förmig, gestreift, mit fast auslaufendem Nerven. Kap- sel lang, krumm, niedergebogen ; Deckel aus d. con- vexen geschnäbelt, kurz. In Sümpfen durch ganz Eu- ropa, in N. America, N. Holland. Yar. H. revolvens Swartz — H, uncmatum Hedw. di fl7. caule procum- bente, habitu teneriore, fol. perichaetialibus multo lon- gioribus, perist. interui ciliolis geminis et operculo aristato. In montosis ad rivulos Europae, Asiae bor. et Terre neuve. • 44. H. fluitans Linn. Fliessendes A. Caulis erectus fluitans ve vage ramosus. Fol. inferiora sparsa subdivergentia laxe imbricata falcata e basi ovata lon- gissime subulata nervo ultra medium. Capsula oblonga cernua, operculo conico acuto longiusculo. — Stengel aufrecht oder fliessend, unbestimmt ästig. Untere Blätter zerstreut, fast abgewandt, schlaft dachzieg- licht, sichelförmig, aus eiförmiger Basis sehr lang pfriemig, Nerv bis über die Mitte Kapsel länglich, niedergebogen; Deckel kegelförmig, spitz, sehr lang. Im Wasser im kältern Europa, Nord- Asien und Nord- America. 45. JET. lycopodioides Neck. Bar lappen A. Caulis 144 CI. IV. Musci. procumbens divisus vage ramosus pinnatusque, ramis subcurvis. Fol. laxius imbricata falcata secunda late- lanceolata acuininata nervo subexcurrente. Caps, ar- cuata oblonga, operculo conico. — Stengel niederlie- gend, gelheilt, unbestimmt ästig1 und gefiedert; Aeste etwas gebogen. Blätter schlaff dachzieglicht, sichel- förmig, einseitige breit lanzettförmig, zugespitzt, mit fast auslaufendem Nerven. Iyapsel gekrümmt, läng- lich, Deckel kegelförmig. Auf sumpfigen Wiesen in ganz Europa. H. rugosum Web. et Mohr. H. scor- pioides ß Web. goett. — H . rugosum Linn. diff. iol. densissime imbricatis, siccitate rugulo'sis serrulatis, nervo ultramedio. In montosis apricis totius Europae. Capsula nulla visa. 46. H. scorpioides Linn. Scorpion A. Caulis pro- cumbens, ramis iucrassatis recurvis. Folia imbricata falcata secunda oblonga acuta enervia, suprema acu- minata. Capsula cernua, operculo conico. — Stengel niederliegend, Aeste verdickt, zurückgebogen. Blätter dachzieglicht, sichelförmige einseitig, länglich, spitz, ohne Nerven; die obern zugespitzt. Kapsel niederge- bogen; Deckel kegelförmig. In Tofmooren, im nördl. und kalten Europa. 47. H. palustre Linn. Sumpf A. Caulis repens subdivisus, ramis subsimplicibus vagis confertis erec- tiusculis, apice incurvis. Fol. imbricata secunda ovata lanceolata concava recurva, nervo basiliari simplici geminove. Caps, oblonga subobliqua, operculo conico. — Stengel kriechend, etwas getheilt; Aeste fast ein- fach, unbestimmt, dichtstehend, ziemlich aufrecht; an der Spitze krumm. Blätter dachzieglicht, einseitig, ei-lanzettfönnig, concav, zurückgezogen ; Nerv an der Basis einfach oder doppelt. Kapsel länglich, etwas schief, Deckel kegelförmig1. In stehendem Gewässer, Sümpfen durch ganz Europa, in N. America. H. lu- ridum Hedw. — H . subsphaericarpon Schwaegr. diff. nervo subcontinuo luculento. In Alpibus Eur. med. 78. Fonthialis . Quellmoos. Capsula axilla- ris, perist. ext. dentes 16, internum membrana conica reticulata. Calyptra mitriformis. — Kapsel seiten- ständig, äusseres Peristom mit 16 Zähnen, das innere ist eine kegelförmige u. netzförmige Membran. Haube mützenförmig. 145 O. I. Bryinae. 1. F. antipyretica Linn. Grosse s Hüllmoos. Cau- lis fluitans vage ramosus. Folia trifaria triquetra ca- rinata acuta complicata subserrulata enervia bipartibi- lia, perichaetialia oyata. Capsula subsessilis, cylin- dracea, operculo couico subulato ob tu so* — Stengel fliessend, unbestimmt ästig1. Blätter in drei Reihen, dreiseitig1, gekielt, spitz, gefaltet, wenig und fein ge- sägt, ohne Nerven, leicht zweitheilig; Hüllblätter ei’ förmig. Kapsel fast ungestielt, cylindrisch; Deckel kegelförmig, pfriemig, spitz. Auf der ganzen nördli- chen Hemisphaere in fliessenden Wässern. — F . squa - mosa Linn. caule ramosissimo, fol. trifariam imbrica- tis lanceolato-subulatis integerrimis. In Eur. et Ame- rica bor. — F . falcata Hedw. diff. caule subramoso, fol. trifariam imbricatis falcato-secundis perichaetiali- busque vaginantibus lanceolatis, capsulae oblongo-ova- tae pedunculo longiori exserto. In Sueciae etLappo- niae aquis. — F. capillacea Dicks. diff. fol. lineari- subulatis, perichaetialibus in cuspidem pungentem con- niventibus, capsul. pedunc. longo, operculo acutissiino. In Scotiae et Pensylvaniae aquis. S e c t. 8. Folia accessoria seu stipulae in caule. Capsulae sub tegminibus emergentes. — Nebenblätter am Stamme. Kapsel unter d. Deckblättern entspringend. 79. Hypopterygium, Afterblattmoos. Cap- sula perist. duplici, ext. dentibus 16, int. membrana reticulata apice in totidem cilia producta rarissime ci- liolis iuterjectis. Calyptra mitriformis. — Kapsel in* doppeltem Peristom, das äussere aus 16 Zähnen, das innere aus einer netzförmigen Membrana die in eben soviel Fasern ausgeht, selten mit dazwischen liegen- den, kleinen Fasern. 1. H. tamariscinum Bridel. Tamarisken A. Gau- lis repens, divisiones erectae flabellatim ramosae, ra- mis subdivisis. Folia disticha oblique lanceolata, cum stipulis rotundata mucronata serrulata evanidinervia. Caps, oblonga subpendula, operculo conico rostellato. — Stengel kriechend ; d. Theilungen aufrecht,' fächer- Willdenow’s Grundriss IV. Th, 10 146 CI. IV: Musel. förmig*, ästig*; die Aeste etwas getheilL Blätter zwei- reihig*, schief, lanzettförmig*, mit den Nebenblättern gerundet, stachelspitzig, fein gesägt, mit verschwin- dendem Nerven. Kapsel länglich, fast hängend, De- ckel kegelförmig, fein gesqhnäbelt* Zwischen den Wendezirkeln fast überall. Hypnuin Tamarisci Sw. Leskea tainariscina Hedw. Hookeria tamarisc. Smith. S e c t. 9. Capsula quadrivalvis , valvis dehiscentihus apice connatis. — Kapsel vierklappig; Klappen aufsprin- gend, an der Spitze verwachsen. 80. Andreaea . Andreäe. Capsula terminalis. Calyptra hemisphaerica latere fissilis. — Kapsel gip- felständig. Haube halbkugelförmig, an der Seite ge- spalten. 2. A . alpina Hedw. Alpen A. Caulis ramosus. Folia undique imbricata spatulato-ovata acuminata recta dorso sublaevia enervia, perichaetialia oblonga acuta pedunculum purpureum arcte ambientia. — Stengel ästig. Blätter von allen Seiten dachzieglicht, spatel- eiförmig, zugespitzt, grade, auf d. Rücken fast glatt, ohne Nerven; Hüllblätter länglich, spitz, den rothen Stiel dicht umgebend. Ueberall in Furopa auf hohen Gebirgen. Jungermannia alpina Linn Andr. petro- phila Ehrh. — A . rupestris Hedw. diff. caule snbra- moso, fol. oblongo-lanceolatis falcatis secundis dorso papillosis, perichaetialibus laevibus erect., ped. palles- cente. In Britannia, Suecia. Jungermannia rupestris. Linn. 2. A . HotJiii Web. et Mohr. Roth’s A. Caulis simpliciusculus. Folia laxe imbricata lanceolato - sub- ulata falcata secunda solidinervia sublaevia, perichae- tialia oblonga obtusiuscula convoluta, intima enervia. — Stengel ziemlich einfach. Blätter schlaff dach- zieglicht, lanzettförmig pfriemig, sichelförmige ein- seitig, ganznervig, ziemlich glatt, Hüllblätter länglich, stumpflich, zusamm engewickelt, die innersten ohne Nerven. Auf den Gebirgen in Europa, besonders im westlichen. A. rupestris Roth. — A . nivalis Hook, diff. statura majore, fol. longius lanceolatis, flexilibus, texturae tenuioris colorisque pallidioris, perichaetiali- O. II. Jungermanniaceae. 147 bus caulinis omiiino similibus. In Scotia, inoute Bre- van Sabaudiae. O. II. Jungermanniaceae. (Hepaticae). Folia a caule discreta aut cum ipso in frondem connata. Capsula operculo nullo; calyptra apice rum- pens et tum evanescens. — Blätter vom Stamm ge- sondert, oder mit ihm in einen Wedel verwachsen. Kapsel ohne Deckel; Haube an der Spitze aufsprin- gend und dann verschwindend. 1. Jungermannia . Jungermannie. Folia a caule discreta* Capsula quadrivalvis ; elateres spirales seminibus immixti; pedunculus e perichaetio calyci- formi seu calyce emergens. — Blätter vom Stamme getrennt. Kapsel vierklappig; Spiralfäden zwischen den Samen ; der Stiel kommt aus einer kelchformigen Hülle (Kelch) hervor. — Caulis saepissiine procum- bens. Folia saepe horizontalia sunt disticha latera- liter imbricata, quibus opposita est tertia series folio- rum plerumque difformium, quae amphigastria seu sti- pulae vocantur, melius hypophyllia dicenda. Ad latus hypophylliorumutriuque subinde alia folia rninora po- sita inveniuntur, quae auriculas vocare solent et si cu- cullata fuerint cucullos quae vero paraphyllia dixeriin. — Stengel meistens niederliegend. Die Blätter ste- hen oft in einer horizontalen Ebene, in zwei Reihen und sind an den Seiten übereinander gelegt; gegen ihnen über befindet sich eine dritte Reihe, meistens anders gestalteter Blätter^ die man Unterblätter nen- nen kann. Zu beiden Seiten dieser Unterblätter ste- hen zuweilen noch andere Blätter welche den Namen Seitenblätter verdienen. 10 148 CI. IY. Musci. Dir. 1. Caulis hypophylliis et paraphylliis . Stengel mit Unterblättern und Seitenblättern. 1. J. Tamarisci Linn. Tamarisken J. Fol. ova- to-rotundata ; paraphyllia obovata pedicellata cucullata basi bifida ; hypophyllia subcpiadrata emarginata mar- gine revoluta. Fructus terminalis. — Blätter eiför- mig rund; Seitenblätter umgekehrt eiförmig, gestielt, tutenförmig, an der Basis zweitheilig; Ünterblätter fast vierseitig, ausgerandet, am Rande zuriickgebogen. Früchte endständig. An Bäumen durch ganz Europa; am Cap./ 2. J. dilatata Linn. Aus gebreitete J. Folia or- biculäta; paraphyllia saccata subpedicellata basi indi- visa; hypophyllia subrotunda emarginato-bifida. Fr. terminalis. — Blätter rund; Seitenblätter sackförmig, etwas gestielt, an der Basis unzertheilt; Unterblätter fast rund, ausgerandet, zweitheilig. Frucht gipfel- ständig. Durch ganz Europa an Bäumen, am Cap. 3. J. platyphyUa Linn. Breitblättrige J. Folia ovato-rotundata ; paraphyllia plana cum hypophylliis oblonga. Fructus lateralis. — Blätter eiförmig ruud ; Seitenblätter flach, wie d. Unterblätter länglich. Frucht seitenständig. Durch ganz Europa. 4 J. laevigaia Schrad. Geglättete J. Folia ro- tundato-ovata subdentata; paraphyllia plana oblonga cum hypophylliis oblongo-cjuadratis spinuloso-dentata. Blätter rundlich eiförmig, etwas gezähnt; Seitenblät- ter flach, länglich, wie die länglich viereckigen Un- terblätter stachlicht gezähnt. Im mittl. und westl. Europa. 5. J . tomenteTla Ehrh. Filz J. Caulis subtomento- sus. Folia cum paraphylliis bipartita, laciniis capillari- multifidis; hypophyllia late quadrata laciniata. — Stengel etwas filzig, Blätter wie die Seitenblätter zweigetheilt ; Lappen haarig, vieltheilig; Unterblätter breit vierseitig', gelappt. Durch ganz Europa;, in Tropenländern sehr abändernd. 6. J. ciliaris Linn. Gefranste J. Folia convexa ovata biloba ciliata; paraphyllia plana subbifida cum hypophylliis late quadratis inaequaliter lobata longis- sime ciliata. — Blätter convex, eiförmig’, zweilappig, gefranst; Seitenblätter flach, etwas zweispaltig, wie die breit vierseitigen Unterblätter ungleich gelappt, lang gefranst. An der Erde durch ganz Europa. J. pulcherriina Web. 149 O. II. Jungermanruaceae. 7. J. serpyllifolia Dicks. Quendelblättrige J. Folia oblongo-rotundata convexiuscula ; paraphyllia involuta; hypophyllia rotundata acute bifida. Fr. late- ralis. — Blätter länglich gerundet, etwas convex; Seitenblätter eingewickelt; Unterblätter gerundet, spitz, zweitheilig. Frucht seitenständig. Durch ganz Europa. J. cavifolia Ehrh. J. clavaeflora Nees. Div. 2. Caulis hypophylliis praeditus paraphyTliis nul- lt s. — Stengel mit Unterblätte rn ohne Sei- tenblätter. 8. J. scalaris Schrad. Treppen I. Folia semiver- ticalia subrotunda; hypophyllia lanceolata. Fructus terminal is ; calyces ovati perichaetio urceolari immersi, ore deinum quadrifido. — Blätter halb vertical, fast rund; Unterblätter lanzettförmig. Frucht endständig. Kelch eiförmig in eine krugförmige Hiille versenkt; Mündung endlich viertheilig. In sylvaticis et ericetis totius Europae. J. lanceolata Engl. Bot. 9. J, Sphagni Dicks. Sphagnum J. Caulis sto- lonibus filiformibus. Folia semiverticalia orbiculata conniventia; hypophyllia lanceolata. Fr. in ramis pro- priis dorsalibus terminalis. — Stengel mit fadenför- migen Ausläufern. Blätter halbvertical, rund, zusain- menschliessend ; Unterblätter lanzettförmig. Frucht auf eigenen Rückenzweigen an der Spitze. Zwischen Sphagnum in ganz Furopa. 10. J. viticulosa . Ranken J. Folia ovata, hypo- phyllia ovato-triangularia dentato-laciniata. Fr. latera- lis. — Blätter eiförmig. Unterblätter eiförmig drei- kantig, gezähnt gelappt. Fr. an d. Seiten. Im mittl. und südl. Europa. 11. J, polyanthos Linn. Yielblütige J. Folia qua- drato-rotunda integra emarginataque, hypophyllia bi- fida. Fr. in rainulo brevissimo e dorso caulis termi- nalis. — Blätter viereckig-rund, ganz oder ausgeran- det; Unterblätter zweitheilig. Fr. in einem kurzen Ast aus dem Rücken des Stammes an der Spitze. In ganz Europa an d. Erde. Var. pallescens, fol. integris, hypophylliis fugacibus. J. viticulosa Web. J. palles- cens Ehrh. Yar. rivularis caule fluitante, fol. atrovi- ridibus, hypophylliis obsoletis. J. fragilis Roth. J. aquatica Schranck. 12. J. Trichomanis Dicks. Wiederthon J. Folia ovato-rotundata integra emarginataque, hypophyllia ro- 150 CL IV. Musci. tunda emarginato-bifida. Fr. lateralis. — Blätter ei- formig-gerundet, ganz- und ausgerandet; Unterblätter rund, ausgerandet zweitheilig. Fr. an den Seiten. In feuchten Wäldern. . J. scalaris HofFm. 13. J. julacea Lightf. Kätzchen J. Caulis sub- erectus. Fol, et hjpophjllia ovata bifida, laciniis lan- ceolatis acuminatis suhserratis. Fruct. terminalis. — Stengel fast aufrecht. Blätter und Unterblätter eiför- mig, zweitheilig, mit lanzettförmigen, zugespitzten, etwas gesägten Lappen. Fr. endständig. In summis Alpibus Europae. J. concinnata Wahleub. J. clavuli- gera Nees. var. ramulis apice clavatis. w 14. J. irichophylla Linn. Haarblätterige J. Fo- lia hypophylliaque approximata ab basin subtripartita, laciniis setaceis rectiusculis acutis. Fr. terminalis. — Blätter und Unterblätter genähert, bis zur Basis fast dreitheilig, m. ziemlich graden, borstenförmigen Lap- pen. Frucht gipfelständig. An schattigen , feuchten Orten durch ganz Europa, in N. America u. N. Africa. 15, J . setacea Web. patr. Borstformige J. Fol. hypophylliaque remotiuscula ad basin subbipartita, la- ciniis setaceis incurvis obtusiusculis. Fr. lateralis. — Blätter u. Unterblätter ziemlich entfernt, bis zur Basis fast zweitheilig, m. krummen, borstförmigen, stumpf- liehen Lappen. Frucht seitenständig* In waldigen, sumpfigen Orten, durch ganz Europa. J. sertularioides Linn. J. paucifiora Dicks. J. doelaviensis, Spreng, J. Schulzii Spreng. 16, J , bidentata Linn. Zweizähnige J, Folia decurrentia oblique ovata emarginato- bifida, laciniis acutissimis; hypophyllia 2-3-4 fida, laciniis lacinulatis. Fr. terminalis. — Blätter herablaufend, schief eiför- mig, ausgerandet zweitheilig, mit sehr spitzen Lap- pen; Unterblätter 2-3-4 theilig, m, zerschnittenen Lap- pen. Fr. endständig. — J. heterophyllct Schrad. diff. fol. quadrato-subrotundis , inferioribus acute bifidis, superioribus obtuse emarginatis integrisve; hypophyl- lia 2-2-4 partita, laciniis integerrimis dentatis lacinula- tisque. In Germania, Helv. — J. grdveolens Schrad. difi. fol. oblongo-quadratis acute bifidis, laciniis acutis, hyi>ophylliis ovatis bifidis, laciniis lanceolatis acumi- natis, fr. lateralis. In Germania, Bohemia. 17, J. trilohata Linn Dreilappige J. Caulis fla- gelliferus. Folia oblique ovata retusa tridentata; hy- pophyllia late subquadrata 3—5 fida. Fruct. in rainulo proprio dorsali. — Stengel mit Ausläufern. Blätter 151 O. II. Jungermanniaciae. schief eiförmig*, abgestumpft, dreizähnig; Unterblätter breit, fast viereckig*, 3 — 5theilig. Fr, in einem beson- dern Ast auf d. Rücken d. Stengels. An waldigen Stellen, in allen Welttheilen. J. stolonifera Swartz. J. radicans Holfm. — J. Iricrenata Wahlenb. diff. fol. eonvexis deorsum incurvis angustatis emarginato - tri- dentatis, hypophylliis rotundo- ovatis emarginato- tri- crenatis, fr. laterali. In subalpin. Carpathor. Britannia. German. Helvet. — J . deflexa diff. fol. emarginatis aut inaequaliter dentatis ereil atisve, hypophylliis orbi- | cularibus emarginatis dentatisque. In Alp. Eur. med. 18. J. reptans Linn. Kriechende J. Caulis fla- gellifer. Folia ovato-subquadrata subincurva 3— 4fida; i hypophyllia late quadrata 4fida. Fructus radicalis. — I Stengel mit Ausläufern. Blätter eiförmig fast vier- | eckig, etwas krumm, 3 — 4theilig. Unterblätter breit viereckig, viertheilig. Frucht wnrz eiständig. In ganz Europa an schattigen Orten. 19. J. quinquedentata Linn. Fünfzähnige J. Fo- lia semiverticalia subquadrata plicato- repanda 3 — 5- dentata; hypoph. lanc. bipartila inargine lacin. Fr. terminalis. — Blätter halbvertical, fast 4eckig*, 3 — 5- zähnig; Unterblätter lanzettförmig, zweitheilig, am Rande gelappt. Frucht endständig. In ganz Europa, in Wäldern. J. tridentata Scop. J. quadridentata Wulf. J. barbata Schreb. J. Floerckii W. et M. Div. 3. Caulis hypophylliis nullis . Folia auriciäata ex complicationc hiloba . — StengelohneUn- terblätter; Blätter geö'hrt, von einer zwei lappigen Faltung. 20. J. complanata Linn. Abgeplattete J. Folia suborbiculata basi subtus auriculata, auricula plana appressa ovato-triangularis. Fr. terminalis. — Blätter fast rund, an der Basis unten mit einem Ohr; das Ohr flach, angedrückt, eiförmig dreiseitig. Fr. end- ständig. Ueberall an Bäumen. 21. J . nemorosa Linn. Wald J. Caulis erectus. Folia inaequaliter biloba complicata ciliata, lobis ob- tusiusculis, majore ovato, minore superiore subcordato. Fr. terminalis. — Stengel aufrecht. Blätter ungleich zweilappig, gefaltet, gefränst; Lappen ziemlich stumpf, der grössere eiförmig; der kleinere obere fast herz- förmig. F'rucht endständig. — J, resupinata Linn. diff. fol. non ciliatis, lobo Inferiore breviore concavo 152 CI. IV. Musci, obtuso, superiore illum saepe subaequante. In Suecia, Britannia. — J. curta Mart. diff. statura minore, fol. non ciliatis, lobo minore adscendente. In Britannia et German, — J . umbrosa Scbrad. diff. fol. ovatis acutis serratis non ciliatis, lobo minore appresso. In Britan- nia, Suecia, Germania, — J. undulata Linn. differt caule magis flexuoso, colore non purpurescente yel flayescente, fol. integerrimis aut obsolete crenulato- dentatis numquam ciliatis, compage miilto laxiore. In udis montosis tot. Eur. — J. compacta Roth. diff. a praec. statura minore, caule procumbente, fol. conca- yis subaequaliter bilobis. In Britannia, Germania, Suecia. 22. J. albicans Linn. Weissliche J. Caulis erec- tiusculus. Folia inaequaliter biloba complicata apice serrata, medio pellucida, lobo majore oblongo obtusi- usculo, minore oblongo-oyato acuto. Fr. terminalis. — Stengel ziemlich aufrecht. Blatter ungleich zweilap- pig, gefaltet, an der Spitze gesägt, in d. Mitte durch- sichtig; der grössere Lappe länglich , stumpflich, der kleinere länglich- eiförmig, spitz. Fr. endständig. An feuchten Orten in ganz Europa. J. yaria Linn. Yar? neryo oinnino albicante. J. taxifolia dicta. — J . ob- tusifolia Hook. diff. fol. obtusis integerrimis. In Bri- tannia, Islandia, Germania, — J. saocicola Schrad. diff. fol. integerrimis, lobo inferiore concayo superiore ob- longo acutiusculo adscendente. In Alpibus Europ, bo- real, et mediae. 23. Je minuta Dicks. Kleine J. Caulis suberectns. Folia remotiuscula oyata biloba, lobis subconduplicatis subaequalibus acutis subintegerrimis. Fr. terminalis. — Stengel fast aufrecht. Blätter ziemlich entfernt stehend, eiförmig, zweilappig. Lappen fast zusam- mengeschlagen, fast gleich spitz, ziemlich ganzrandig. Fr. endständig. In Deutschland, Britannien, Schweiz, Karpathen. J. bicornis Web. et Mohr. J. Weberi Mart. 24. J. exserta Schmidt. Ausgeschnittene J. Fo- lia biloba, lobis complicatis , inferior oyatus integerri- mus aut apice bidentatus, superior minimus acutus adscendens. Fr. terminalis. — Blätter zweilappig; Lappen zusammengeschlagen ; der untere eiförmig, ganzrandig, oder an der Spitze zweizähnig ; der obere sehr klein, spitz, aufsteigend. In Deutschland, der Schweiz, Britannien. 153 O. II. Jungermanniaceae. Div. 4, Caulis hypophylliis nullis . Folia exauriculata. Stengel ohne Unterblätter, Blätter ohne Ohren. 25. J. crenulata Sm. Gekerbte J. Caulis procum- bens subramosus. Folia seiniyerticalia subimbricata remotiuscula orbiculata marginata. Fr. terminalis; ca- lyx compressus 4augulus. — Stengel niederliegend, etwas ästig. Blätter halb vertical, etwas dachzieg- licht, etwas entfernt, kreisrund, gerandet. Frucht endständig. Kelch zusammengedrückt, vierkantig. In Britannien, Island, Frankreich, Deutschland, Italien. — J. hyälina Lyell, dift. caule adscendente, fol. sub- imbricatis verticalibus subundulatis non marginatis hyalinis, In Hibernia et Carinthia. — J. caespiticia Liudenb. difF. caule erecto aut adscendente, fol. non marginatis, calycibus pentagonis non purpureis se^ virescentibus. Prope Bergedorf Hamburg. 26. J . lanceolata Linn. Lanzettförmige J. Cau- lis subsimplex. Folia oblonga. Fr. terminalis; caly- cibus cylindricis acutis. — Stengel fast einfach. Blät- ter länglich. Fr. endständig ; Kelch cy lindrisch, ge- krümmt. An feuchten Stellen in Europa. — J. pumila Wither. difF. fol. semiverticalibus oblongo-ovatis aut orbiculatis concavis, calycibus obovatis. In udis syl- vaticis Germaniae, Helyetiae, Britann. J. scalaris Schmidel J. lanceolata Hoffrn. 27. J. asplenioides Linn. Asplenium J. Caulis erectus aut adscendens. Folia obovata conyexa cilia- to-dentata. Fr. terminalis iateralisque. — Stengel aufrecht oder aufsteigend. Blätter umgekehrt eiför- mig, gefranst gezähnt. Frucht end- und seitenstän- dig. Durch ganz Europa in Wäldern. — J. spinulosa Dieks. difF. fol. semiverticalibus dentato-spinulosis. In Britannia 28. J . emargmata Ehrh. Au s ge ran d et e J. Cau- lis erectus subramosus fiagelliferus. Fol. approximata verticalia patenti-divergentia obcordata emarginata. Fr, terminalis. — Stengel aufrecht, etwas ästig, Ausläu- fer treibend. Blätter genähert, vertical, abstehend u, abgekehrt, umgekehrt herzförmig, ausgerandet. Frucht endständig. An waldigen Orten durch ganz Europa. J. macrorhiza Dicks. J. varia Web. et Mohr. J. aqua- tica Schrad. est yariet. caule elongato magis ramoso fluitante. — J. concinnata Lightf. difF. caule dichotomo non flagellifero, foJL ovatis erectis concavis sinu acuto 154 Cl. IV. Musci, emarginatis (accisis). In alpinis Europae. J. julacea Web. et Mohr. — J. fluilans Nees ab E. diff. caule simplici elongato flui taute, fol. remotis semiverticali- bus acute bifidis, laciniis obtusis (accisis). lu aquis stagnantibus Sudetorum. 29. J. eoccisa Dicks. Ausgeschnittene J. Cau- lis simplex. Folia subiinbricata semiverticalia sub- quadrata emargiuato-trifida, sinu lumilato, laciniis acu- tis; perichaetialia subcoimata patentia 3-^5fida valde plicata. Fr. terminalis. — Stengel einfach. Blatter etwas dachzieglicht , halb verticai, etwas vierseitig’, ausgerandet, dreitheilig, m. mondförmigem Ausschnitte und spitzen Lappen; Hüllblätter etwas verwachsen, abstehend, 3 — 5theilig, sehr gefaltet. Frucht endstän- dig. In waldigen Gegenden in Deutschland, Däne- mark, Britannien. — J. intermedia Lindenb. diff. fol. oyato-orbiculatis acute emarginatis, laciniis acutis, pe- richaetialibus trifidis irregulariterque incisis dentatis erectis. In Brit. et Germ. — J . bicrennta Schmidel diff. fol. rotundp-o vatis concavis erectis acute emar- ginatis, laciniis acutis, perichaetialibus subtrifidis ap- pressis subserrulatis. In Germania et Britannia. J. excisa Engl. Bot. — J. inflnta Huds. diff. caule ad- scendente ramoso, fol. remotiusculis obovato-obcorda- tis acute emarginatis, laciniis obtusis, perichaetialibus reliquis similibus. J. Europa media. J. ventricosa Mart. J. varia Mart. — J. byssacen Roth. diff. caule repente adscendente ramoso, fol. bifidis sinu laciniis- que obtusiusculis, his subdivergentibus , perichaetiali- bus subrotundis 3 — 4fidis appressis subserratis. In viis cavis, ericetis totius Europae. J. excisa Hoffin, J. bifida Schmidel. — J. FuncJcii diff. caule erecto subsimplici, fol. concavis obovatis acute emarginatis, laciniis obtusiusculis. In viis cavis Eur. mediae. J. excisa Funck. 30. J. bicuspidata Linn. Zweispitzige J. Caulis repens ramosus. Folia remotiuscula semiverticalia ovato -subquadrata bifida, sinu acutiusculo laciniis acutis subrectis; perichaetialia longissima patentia bi- fida subdenticulata. Fr. in ramulo proprio radicali. — Stengel kriechend, ästig. Blätter ziemlich entfernt, halbvertical, eiförmig, fast vierseitig, zweitheilig, mit ziemlich spitzer Bucht u. spitzeu fast graden Lappen; Hüllblätter sehr lang, abstehend, zweitheilig, etwas gezähnelt. Frucht auf einem besondern Aste aus der Wurzel. Fast überall an schattigen Orten, auf d. Erde* O. II. Jungermanniaciae. 155 J, multiflora Linn mant. J. connivens Mart. — J. ven- tricosa Dicks. diff. caule adscendente subramoso, fol. inferioribus subhorizontalibus, superioribus verticali- bus subconduplicatis oblongo - quadratis obtnse emar- ginatis tridentatisque, laciniis acutis, perichaetialibus suberectis 2— 4fidis, fr. terminali. In totius Europae sylvaticis. J. bidentata Schmid. J. globulifera Pollich. J. bicuspidata Ehrh. — J. connivens Dicks. diff. fol. subhorizontalibus decurrentibus suborbiculatis bifidis sinn lunulato, laciniis acutis comiiventibus, perichaetia- bus 3 — 4 fldis appressis laciniis integerrimis. In sub- alpinis Europae. — J. curvifolia Dicks. diff. fol. sub- imbricatis orbiculato-oyatis concavis bifidis sinu rotun- dato, laciniis elongatis subulatis incurvatis, perichae- tialibus erectis serratis. In Alpinis et Subalpinis Eu- ropae. Yar. J. Baueri fol. magis verticalibus basi in- flatis complicatis. 31 . J . setiformis Ehrh. Borstförmige ! J. Caulis erectus suhsimplex. Fol. imbricata semiamplexicaulia 4 partita, laciniis dorso canaliculatis acutis basi spinu- loso-dentatis. Fr. terminalis. — Stengel aufrecht, ziemlich einfach. Blätter dachzieglicht, halbstamm- umfassend , viertheilig, Lappen auf den Rücken ge- furcht, spitz, an der Basis stachlicht gezähnt. Frucht endständig. In Lappland, Frankreich, am Harz. Yar. fol. ininoribus, laciniis integerrimis. In Scotia. 32. J. incisci Schrad. Ein geschnittene J. Caulis procumbens subsimplex. Folia imbricata subverticalia quadrata undulata subtrifida, laciniis inaequalibus acu- tis hinc inde denticulatis. Fr. terminalis. — Stengel niederliegend, fast einfach. Blätter dachzieglicht, fast vertical, viereckig, gewellt, fast dreitheilig; Lappen ungleich, spitz, hier u. da gezähnelt. Fr. endständig. — J, pusilla Linn. diff. fol. margine inaequaliter cre- natis. In totius Europae umbrosis. 2. JBlasia . Blasiae. Folia a caule non dis- creta (frons). Capsula quadrivalvis ; elateres spirales seminibus immixti ; pedunculus e perichaetio calyci- formi seu caljce emergens. — Blätter vom Stamme nicht gesondert (Wedel). Kapsel vierklappig ; Spiral- federn m. d. Samen vermengt; Stiel aus einer kelch- artigen Hülle, oder einem Kelche. Jimgermannia Auct. quia fructus conveniunt. 156 CI. IV. Musci. 1 . B, furcata» Gablichte B. Frons repens li- nearis dichotoma membranacea subtus margiue nervo- que pubescens. Fructns ex inferiore parte nervi. — Wedel kriechend, linienförmig , zweitheilig, häutig’, unten am Rande u. dem Nerven feinrauh. Frucht aus dem untern Theile des Nerven. In allen Welttheilen auf der Erde an Baumstämmen. Jungermannia fur- cata Linn. — B . violaeea diff, fronde erecta colore violaceo. In Britanuia. Jungermannia violaeea Achar. — B, pubescens diff. fronde undique pufcescente. Lo- cis alpinis in Europa media. Jungermannia pubescens Schrank. 2. B. pusitta Linn. Kleinste B. Frons procum- bens dichotoma submembranacea obovata undulato- lobata subnervosa. Fr. e superiore nervi parte, calyce calyptraque frondi immersis. — Wedel niederliegend, zweigeteilt, fast häutig, umgekehrt eiförmig, gewellt, gelappt, etwas nervig\ Fr. aus dem obern Theile d. Nerven; Kelch und Haube sind im Wedel versenkt. Durch ganz Europa au Wegen u. s. w. Jungermannia Blasia Hooker. 3. B. epiphylla Grosse B. Frons procumbens di- visa submembranacea obovata sinuato-lobata medio incrassata. Fr. e superiore pagina frondis. — Wedel liiederliegend, getheilt, fast häutig, umgehehrt eiför- mig, buchtig gelappt, in der Mitte verdickt. Frucht aus d. obern Seite des Wedels. An feuchten Orten durch ganz Europa. Aendert in Rücksicht der Breite u. Zertheilung sehr ab. Jungermannia endiviaef'olia Dicks. variet. Jungermannia epiphylla Linn. 4. B. pinguis. Fette B. Frons adscendens subsim- plex carnosa oblonga sinuato-lobata medio subincras- sata. Fr. ex inferiore pagina frondis prope marginem. — Wedel aufsteigend, fast einfach, fleischig, länglich, buchtig gelappt, in der Mitte etwas verdickt. Frucht aus d. untern Seite des Wedels nahe am Rande. An feuchten Stellen durch ganz Europa. Jungermannia pinguis Linn. 5. B . multifida . Yieltheilige B. Frous procum- beus carnosa linearis subbipinnata, lobis apice dilata- tis. Fr. ex inferiore pagina in margine. Calyptra ex- serta clavata tuberculata. — Wedel niederliegend, fleischig, linienförmig, fast zweigefiedert; Lappen an der Spitze ausgebreitet. Frucht aus der untern Seite am Rande. Haube hervorstehend, keulförmig, höckrig, O. II. Jungermanniaceae. 157 An sumpfigen Orten in Europa. Var. sinuata et pin- liatifida, Jungermannia multifida Linn. 6, B . palmata . Han eiförmige B. Frons adscen- dens carnosa linearis digitato-palmata, laciniis aequa- libus. Fr. dorsalis. Calyptra exserta clavata tubercu- lata. — Wedel aufsteigend, fleischig, linienförmig, gefingert handförmig; Lappen gleich. Frucht auf den Rücken; Haube hervorstehend, keilförmig, höckrig. Auf Baumstämmen, Pilzen in Europa. 3. Lunularia . Mondmoos. Sporidochium cru- ciatum peclunculatum. Capsulae 4valves sporielochio suhtus affixae. Elateres spirales seminibus intermixti. — Das Sporidochiiim kreuzförmig, gestielt. Kapsel 4klappig, unten an dem Sporidochium. Spiralfedern zwischen den Samen. 1. L. vulgaris Michel. Gemeines M. Frons re- pens suhdivisa ovata obtusa undulato-sinuata enervis. Fr. e superiore pagina frondis. — Wedel kriechend, zuweilen getheilt, eiförmig, stumpf, gewellt buchtig, ohne Nerven. Frucht aus der obern Fläche. Im mittl. und südl. Europa. Marchantia cruciata Linn. 4. Marchantia . Marchantie. Sporidochium pedunculatum. Capsulae evalves apice dehiscentes, denticulatae. Elateres spirales seminibus intermixti* — Sporidochium gestielt. Kapsel ohne Klappen, an d. Spitze aufspringend, gezähnelt. Spiralfedern zwischen den Samen. 1. M.polymorpha Linn. Vielgestaltete M. Frons repens dichotoma. Sporidochia fructifera radiata, mas- cula peltata. — - Wedel kriechend, zweitheilig. Frucht- tragende Sporidochien gestralt, männliche schildför- mig. In allen Welttheilen auf feuchter Erde. — Spo- rocarpia bivalyia, calyx proprius capsulae tubulosus 4— 5fidus. 2. M. hemisphaerica Schmid. Halbrunde M. Frons repens dichotoma. Sporidochia fructifera convexa co- stata crenato-lobata rotundato - quadrata aut quadrata, mascula plana peltata. — Wredel kriechend, zweithei- lig. Fruchttragende Sporidochien convex, geribbt, gekerbt gelappt, gerundet vierkantig oder vierkantig; 158 CI. IV. Musci. männliche flach, schildförmig*. Im nördl. Europa oder im mittl. auf Gebirgen. March, quadrata Web, patr. sec. Laudenberg* hu jus est yarietas. — Sporocarpia 4—6, inier costas; caljx tener fugax. 3. M . conica Linn. Kegelförmige M. Frons re- pens dichotoina. Sporidochia fructifera orato- conica plicato-dentata ; mascula sessilia plana tuberculata. — Wedel kriechend, zweitheilig. Fruchttragende Spori- dochien eiförmig kegelförmig, gefaltet, gezähnt; männliche ungestielt, flach, höckerig. In ganz Europa an waldigen, feuchten Orten. Sporocarpia 4—6, calyx nullus, 5. Gritnaldia • Grimaldie. Sporidochium pe- duuculatum. Capsula e circumscissae. Caljx apice rumpens capsulam subaequans. Elateres spirales se- minibus intermixti. — Gestieltes Sporidochium. Kap- seln rundum aufspringend. Kelch an der Spitze reis- send, fast so lang als die Kapsel. Spiralfedern zwi- schen den Samen. 1. Gr. dichotoina Raddi. Zweitheilige M. Frons repens elongatn dichotoina subtus lamellosa. Spori- dochium femineum conicum subtus barbatum. — We- del kriechend, länglich, zweigetheilt , unten blättrig. Weibliches Sporidochium kegelförmig, unten bärtig. Im siidl. Europa. Marchantia triandra Scop. 2. G. hemisphaerica Lindenb. Halbkuglichte G. Frons repens oblonga subdichotoma subtus margine- que nuda. Sporidochium femineum subquinquelobum subtus longe barbatum. — Wedel kriechend, länglich, etwas zweigetheilt. unten und am Rande nackt. Weibliches Sporidochium fast ftinfiappig, unten lang, bärtig. Im siidl. Europa. Marchantia hemisphaerica Linn. 3. Gr. rupestris Lindenb. Felsen Gr. Frons repens Subsimplex lobata subtus nuda. Sporidochium femi- neum subtus nudiusculum. — Wedel kriechend, fast einfach, gelappt, unten nackt. Weibliches Sporidochium unten ziemlich nackt. Auf Felsen bei Müggendorf, u. in Salzburg. Duyalia rupestris Nees ab E. 6. Fimbriaria. Fransenmoos. Sporidochium pedunculatum. Capsulae circumscissae. Caljx multi- O. II. Jungermanniaceae. 159 fidus capsulam sporidochiumque excedens. Elateres spirales seininibus intermixti« — Gestieltes Sporido- chiuin. Kapseln rundum aufspringend. Kelch viel- spaltig, länger als Kapsel und Sporidochiiun. 1. F . f'ragrans Nees aa £. Wohlriechendes F. Frons repens simplex aut dichotoma lineari obovata apice emargiiiata. Sporidochiiun subconicum lobatum, pedunculus basi phyllis setiformibus stipatus. Calycis laciniae apice connatae. — Wedel kriechend, ein- fach oder zweitheilig, linienförmig umgekehrt ei- förmig, au d. Spitze ausgerandet. Das Sporidochiiun fast kegelförmig, gelappt; Bliitenstiel an d. Basis mit borstförmigen Blättchen besetzt. Kelchlappen an der Spitze verwachsen, ln d. Schweiz, Italien. M. frag- rai s Balb. — F. teneüa N. ab E. diff. fronde minore angustiore, ped. ex apice nec prope apicem supra einer- gente longissimo basi non stipato, sporidochio hemi- sphaerico obsolete quadrilobo, calycis laciniis liberis. In Europa media. Marchantia tenella Linn. Marchan- tia gracilis Web. et Mohr. M. Ludwigii Schwägr. — F. nana Lindenb. diff. fronde minuta, ped. basi nudo, sporidochio haud conico, calycis laciniis liberis; a praec. vero colore minus pufpurascenti-fusca, fronde venosa subtus margine ciliata, ped. brevi non ex ipso apice prodeuute, sporidochio subtrigono, calyce minus exserto; ab utraque capsula pedicellata. In Helvetia. 7. Targionia. Targionie. Capsula ovato-tri- gona in calyce sub apice frondis sessili bivalvi. Ela- teres spirales seininibus intermixti. — Kapsel eiför- mig, 3 kantig, in e. ungestielten, zweiklappigen Kel- che uuter der Spitze des Wedels. Spiralfedern zwi- schen d. Samen. 1. T. hypophylla Linn. Gemeine T. Frons repens linearis, fructifera apice dilatato. — Wedel kriechend, gleichbreit; der fruchtbare vorn ausgebreitet. Im mittl. u. siidl. Europa häufig, 8. Sphaerocarpus . Kugelfrucht. Capsulae globosae non dehiscentes singulae singulis calyptris pyriformibus apice pertusis inclusae in superficie fron* dis aggregatae. Elateres nulli. — Kapseln kugelför- / 160 CI. IV. Musci. mig, nicht aufspringend, jede in einer besondern hirn- förmigen, an der Spitze durchbohrten Kapsel einge- schlossen und auf d. Oberfläche des Wedels gehäuft. Keine Federn. 1, Sph . terrestris Michel. Erd K. Frons prostrata 2— 3 linearis obovata varie inciso -lobata saepe rosacea lobis rotundatis enervia tenera reticulata, — Wedel nied erliegend, 2—3 Lin, lang, umgekehrt eiförmig, inannichfältig eingeschnitten gelappt, oder rosenartig ausgebreitet, mit gerundeten Lappen, ohne Nerven, zart, netzförmig, lin südl. u. westl. Europa. 9. Anthoceros . Fruchthorn. Capsula linearis elongata bivalvis, columella filiformi. Elateres tortuosi inter semina. — Kapsel linienförmig, verlängert, 2- klappig, mit e. fadenförmigen Säulchen. Hin und hei? gedrehte Federn zwischen d. Samen. 1. A . laems Linn. Glatter Fr. Frons repens plana crenata enervia, — Wedel kriechend, flach, gekerbt, ohne Nerven. An feuchten Stellen in Europa und N. America. — A . dichotomus Raddi diff, fronde dicho- toma subnervosa. Prope Florentiam. 2. A. punctatus Linn. Punctirt e r Fr. Frons pa- rum repens adscendens sinuato-laciniata enervia. — Wedel wenig kriechend, aufsteigend, buchtig gelappt, ohne Nerven. In Wäldern in Europa, Nord- America, am Cap. 10. Corsinias Corsinie. Capsulae globosae non dehiscentes, calyptris in superficie frondis sessili- bus inclusae. Perich. e phyllis 2—3 varie formatis. Etateres nulli. — Kapseln kugelförmig, nicht auf- springend, in Hauben eingeschlossen, d. auf d. Ober- fläche des Wedels sitzen. Die gemeinschaftliche Hülle aus 2—3 mannichfaltig gebildeten Blättchen. Keine Federn, 1. C. marchantioides Raddi. Marchantien C. Frons repens simplex vel dichotoma. — Wedel krie- chend, einfach oder zweigetheilt. In Italien und Por- tugal. Riccia coriandrina Sprengel. Riccia reticulata Gmel. sypt. Güntheria graveolens Treviran, 161 O. II. Jungermanniaceae. 11. Riccielia . Riccielle. Capsula globosa in pagina inferiori frondis sessilis. Elateres nulli. — Kapsel kugelförmig, auf d, untern Fläche d. Wedels. Keine Federn. 1. R. fluitans Braun. Schwimmende R. Frons fluitans aut repens dichotoma, laciniis linearibus apice furcatis. — Wedel fliessend oder kriechend, zwei- theilig, mit linienförmigen Lappen, an der Spitze ga- belförmig. In stehenden Gewässern , am Rande der- selben durch ganz Europa. Riccia fluitans Linn. 12. Riccia. Riccie. Capsalae globosae non dehiscentes frondi immersae. — Kapseln kugelförmige nicht aufspringend, in den Wedel versenkt. — Frons repens. Elateres nulli. 1. R. crystallina Linn. Krystall R. Frons orbi- i cularis cavernosa crenato-lobata , lobis cuneiformibus obtusis. — Wedel rund, voll Höflingen, gekerbt lap- pig, mit keilförmigen, stumpfen Lappen. Rurch ganz I Europa an feuchten Orten. 2. R . glauca Linn. Frons canaliculata diphotoma, lobis obtusiusculis. — Wedel gerinnt, zweitheilig; Lappen ziemlich stumpf. An feuchten Stellen durch j ganz Europa. Var. lobis acutis. R. minima Linn. — R. bullosa diff. fronde subdichotoma sulcata obtusa su- perne bullata, nucleum carnosum includentes. In Lu- sitania. 3. R. ciliata Hofiin. Gefranste R. Fr. dichotoma : reticulata canaliculata margine ciliata. — Wedel zwei- | theilig, netzförmig gezeichnet, rinnenförmig, am Rande ' gefranst. Auf lehmigen Aeckern im mittl. und siidl. Europa. — R. ciliifera diff. fr. sulcata apice subtus incrassata, superficie margineque ciliata. In Lusitania» — H. Linkii Lindenb. diff. fr. sulcata ciliis foiiaceis. In Lusitania. 4. R. natans Linn. Schwimmende R. Frons obcordata subtus margineque ciliata, ciliis longissimis serratis radiculiferis. — Wedel umgekehrt herzför- mig, unten und am Rande gefranst, mit sehr langen, gesägten wurzelnden Fransen. Willdenow’s Grundriss, IV. TI», 11 CI. Y. Cryptophyta Radix, caulis et folia non distincta sed in thallum coadunata. Partes genitales masculae nullae. Sporan- gia saepe distincta; sporidia saepe inspersa. — Wur- zel, Stamm und Blätter nicht zu unterscheiden, son- nt einen Thallus vereinigt. Keine männliche Ge- schlechtstheile. Oft deutliche Sporangien, oft aufge- streute Sporidien. O. I. Lichenosae. Thallus gemmulostis (crustaceus) aut foliaceus, rarius caulescens et tum intus e contextu fibroso ( vas- culoso) sicco. — Thallus krustenförmig, (aus kleinen Gemmen zusammengesetzt), oder blattförmig , selten stammförmig; und dann inwendig aus einem fasrigen (aus Gefässen gebildeten) Gewebe bestehend. — Con- textus fibrosus semper e fibris seu vasis tomentose coutortuplicatis. Soredia saepe inspersa e sporidiis accumulatis erumpentibus a contextu fibroso dilapso. — Das fasrige Gewebe besteht immer aus filzig ver- wickelten Fasern oder Gefässen. Die Soredien beste- hen aus gehäuftem Keiinpulver, welches hier und da hervorbricht und aus zerfallenem fibrösen Gewebe besteht* O. I. Lichenosae. 163 Sect. 1. Usneaceae. Thallus caulescens. Sporangia strato thecigero e thecis appositis parallelis. — Stengelartiger Thallus. Das Sporangium hat eine Schicht yon an einander ge- stellten, parallelen Sporenröhren. 1. Usnea. Usnee. Thallus ramosus; cortex exterior e contextu fibroso concentrice striato, cortex interior e contextu fibroso laxo, lignum e contextu fibroso longitudinaliter striato. Sporangium patelli- forme infra cortice tectuin, ramis innatis, supra strato thecigero. — Thallus ästig; die äussere Rinde aus einem fasrigen concentrisch gestreiften Gewebe ; die innere Rinde aus einem lockern, fasrigen Gewebe; das Holz aus einem längsgestreiften fasrigen Gewebe. Sporangium schiisselförmig, unten mit der Rinde be- deckt, worauf Aeste wachsen, oben in. einer Schicht von Sporenröhren. 1. TI. plicata . Yer wickelte U. Thallus ramo- sissimus, trunco rainisque teretibus verruculosis. — Thallus sehr ästig; Stamm und Aeste rund, mit klei- nen Warzen besetzt. Sehr häufig, auf Bäumen durch ganz Europa, auch in den übrigen Welttheiien. Yar. 1. Florida , thallo erectiusculo ; sporangiis frequentibus. — Thallus ziemlich aufrecht. Sporangien häufig. U. florida Hoffin. Lichen floridus Liun. Yar. 2. Hirta thallo erectiusculo, sporangiis rarissimis. — Thallus ziemlich aufrecht; Sporangien sehr selten. U. hirta Hoffin. Lichen hirtus Liun. Yar. 3. Pendula , thallo demum pendulo, sporangiis rarioribus. — Thallus endlich hängend; Sporangien ziemlich selten. U. pli- cata Hoffin. Lichen plicatus Linn. 2. Alectoria . Alectorie. Thallus ramosus ; cortex tenuis, medulla e contextu fibroso laxissimo stuposo. — Thallus ästig; äussere Rinde dünn, Mark aus sehr lockern baumwollenartigen Fasergewebe. Sporangia non vidi. 11 * 164 Cl, V. Cryptophyta. ]. A. articulata. Gegliederte A. Thallus ramis implexis flaccidis rugulosis. — Thallus mit verwik- kelten, herabfallenden, runzlichten Aesten. In Wäl- dern durch ganz Eur. Usnea articulata Hoffm. Lichen articulatus Hnds. Usnea barbata articulata Achar. 3. Bryopogon. Moosbar t. Thallus ramosus, cortex compactus, medulla lacunosa e contextu subti- liter fibroso. Sporangium patelliforme innitio conni- vens, infra cortice tectum eoque marginatum, supra Strato thecigero oppositis. — Thallus ästig; Rinde dicht, Mark voll Löcher, von einem zarten fasrigen Gewebe. Sporangium schüsselförmig, im Anfänge zu- sammenneigend, unten mit Rinde bedeckt und auch davon gerandet, oben mit einer Schicht von Sporen- röhren. 1. B. ochroleucus . Blassgelber M. Thallus ter- rae innatus erectus ramosissimus ; rami majores pal- lide straminei, Ultimi subtillimi nigrescentes — Thallus auf der Erde wachsend, aufrecht, sehr ästig; grosse Aeste blass strohfarben, die letzten sehr fein und schwärzlich. Auf Gebirgen im nördl. und kalten Europa. Lichen ochroleucus Ehrh. Cornicularia ochro- leuca Achar. Usnea ochroleuca Wallr. Eyernia ochro- leuca Fries. 2. B , sarmentosus . Rankiger M. Thallus arbo- reus demum pendulus ramosissimus ochroleucus, ramis omnibus concoloribus implexis compressis. — Thal- lus auf Baumen, hängend, sehr ästig, gelblich, alle Aeste eipfarbig, verwickelt, zusammengedriickt. Auf Bäumen in Gebirgsgegenden in Europa, Usnea dicho- toma Hoff. Alectoria sarmentosa Achar. Evernia ochroleuca sarmentosa Fries. 3. B. jubatus . Mähnen M. Thallus pendulus ra- mosissimus e virescenti canus et nigricans, ramis tere- tibus tenuibus implexis. — Thallus hängend , sehr ästig, grünlich grau und schwärzlich, Aeste rund, dünn und verwickelt. In Wräldern durch ganz Eur. Lichen jubatus Linn, Usnea jubata Hoffm. Alectoria jubata Achar. Evernia jubata Fries. — B. chalybei for- mte diff. thallo erectiusculo rigidiore magis nigro. In saxis et inontibus Europae. L. chaljbeiformis Linn. O. I. Lichonosae. 165 An var.? — Jj» bicolor diff. thallo erecto rigidiore nigro apicibus canis. Gum pr. 4. Cornicularia. Hornflech t e. Thallus ra - inosus, cortex coinpactus, medulla e fibris dense con- textis. Sporangium terminale patelliforme non inar- ginatum infra cortice et medulla inductum supra strato thecigero. — Thallus ästig; Rinde dicht; Mark aus dicht verwebten Fasern. Sporaugium an den Enden, schiisselformig, nicht gerandet, unten in. d. Rinde u. d. Mark überzogen, oben mit einer Schicht von Spo- renröhren. 1, C . tristis Linn. Traurige H. Thallus erectus, ramis confertis brevibus rigidis acutis nigris. Spor- angia magna nigra. — Thallus aufrecht, mit dichten, kurzen, steifen, spitzen, schwarzen Aesten. Sporan- gien gross, schwarz. Auf Felsen in Gebirgen durch ganz Europa. 5. Coelocaulon. Hohlflechte. Thallus ramo- sissimus cortice tenui, intus cavus, medulla e contextu fibroso fatiscente. Sporangium terminale patelliforme a thallo marginatum, margine verrucoso, supra strato thecigero. — Thallus sehr ästig, mit dünner Rinde, inwendig hohl. Mark aus einem fasrigen, verschwin- denden Gewebe. Sporangium am Ende schüsselfor- mig, vom Thallus gerundet, am Rande warzig, oben mit einer Schicht von Sporenröhren«, 1. C aculeaium . Stachlichte H. Thallus erectus spadiceus, ramis nigro ciliato-spinulosis. Sporangia concolora. — Thallus aufrecht, braun; Aeste mit schwarzen Fransenstacheln am Rande. Sporangien braun. An unfruchtbaren Gegenden durch ganz Eur. Lichen aculeatus Ehrli. Cetraria aculeata Fries. Cor- nicularia aculeata, spadicea, muricata Achar« Cetrariae utique valde affinis. 6. Roccella . Rocceiie. Thallus ra mosus in- tus e contextu fibroso denso, cortice tenuissimo* Spor- angia lateralia rotuudaia convexa, supra strato theci- 166 Cl. V. Cryptophyta. gero, subtus e contextu fibroso-celluloso demum pig- mento nigro grumoso referto. — Thallus a'stig u, we- nig ästig, inwendig aus einem dichten, fasrigen Ge- webe, mit sehr dünner Kinde, Sporangien an d. Sei- ten, gerundet und convex, oben eine Schicht von Spo- renröhren, darunter ein fasrig-zelliges Gewebe, wel- ches sich zuletzt mit einem schwarzen Pigment füllt, — Ejusmodi pigmentum in hac specie et aliis apices thecarum sporaugii et hinc sporangii superficiem tingi. I. R. tinctoria Achar. Färber R. Thallus basi ramosus, ramis confertis teretibus albis canis et fus- cescentibus. Sporangia disco nigra. — Thallus an der Basis ästig; Aeste dichtstehend, rund, weiss, grau und bräunlich. Schwarze Sporangien. Auf Felsen am Mittelländischen Meere, und den Canarien. Der For- bestoff die Orseille wird daraus gemacht. — H , fuci - formis Achar. diff. thallo coinpresso subfoliaceo, spor- angiis caesiis. In Eur. australi. 7. Sphcterophorus . Kugelträg er. Thallus ra- mosissimus intus e contextu fibroso cortice tenuissimo. Sporangia terminaliä initio clausa demum aperta patel- liformia subtus strato fibroso, tum strato thecigero. Spora magna demum protrusa nigrescens compacta superficiei sporangii inhaerens. — Thallus sehr ästig, inwendig aus einem fasrigen Gewebe bestehend, mit sehr dünner Rinde. Sporangien am Ende, im Anfänge geschlossen, dann offen u. schüsselförmig, unten eine fasrige Schicht, darauf eine Schicht m. Sporenröhren. Die Sporen sind gross, werden schwarz, treten her- aus und bleiben auf der Oberfläche des Sporangiums als eine compacte Masse sitzen. 1. Sph . coralloides Achar. Corallenförmiger K. Thallus ramis teretibus fuscescentibus ultimis parvu- lis confertis. Sporangia margine inflexo. — Thallus mit runden, bräunlichen Aesten; die letzten klein u. gehäuft. Sporangien m. eingebogenem Rande. Häufig an unfruchtbaren Orten durch ganz Europa. Lichen O. I. Llchenosae. 167 globiferus Linn. — Sp. compressus Achar. diff. rainis superioribus et juuioribus compressis magis albis, spor- augiorum margine reflexo. Per totain Europain exc. Scändinavia in rupibus. — Sph. fragilis Achar. diff. ramis brevibus confertis fastigiatis. In rupibus alpi- nis. Lichen fragilis Linn. Sect. 2. Cladoniaceae. Thallus crustaceus aut foliaceus. Podetia cauli- formia sporangia sustentantia. Sporangia strato e the- cis appositis parallelis. — Thallus krustenformig oder blätterförinig. Fruchtstiele stammartig. Die Sporangien i fft einer Schicht von zusaminengestell- ten parallelen Sporenröhren. 8 . StereocauJon . Dichtstamm. Thallus cru- staceus. Podetia rainosa intus e contextu fibroso denso, cortice tenuissimo. Sporangia tenninalia et lateralia priino turbinata tum expansa deflexa irregularia, sub- tus strato fibroso supra Strato thecigero. — Thallus krustenformig. Frnchtstiele ästig, inwendig aus ein. «lichten fasrigeu Gewebe, mit sehr dünner Rinde. Sporangien am Ende und an d. Seiten, zuerst kreisel- förmig, dann ausgebreitet, niedergebogen, unregelmäs- sig, unten aus einer Schicht von Sporenröhren. 1. St. paschale Achar. Oster D. Podetia a basi ramosissima teretia et subteretia glabriuscula fusces- centia et alba, ramulis sterilibus ultimis brevissimis globosis verruciformibus confertis. Sporangia initia incarnata deimim nigra. — Fruchtstiele von der Ba- sis an sehr ästig, rund und fast rund, ziemlich glatt, etwas braun und weiss , die letzten unfruchtbaren Aesjte sehr kurz, kugelförmig, warzenartig , sehr dicht. Sporangien erst fleischfarben, dann schwarz. Durch ganz Europa, an unfruchtbaren Stellen. — St. denn datum Floerke diff. verrucis densioribus dilatatis saepe in discum rubescentem, sporaugiis lateralibus. Cum pr. cujus varietas videtur. — St. corallinum Laurer Fries diff. ramulis innatis fibrillosis subdigita- to-ramosis, sporangiis sparsis conglomeratisve. Cum 168 Cl. V. Cryptophyta. pr. An var? — St. condensatum Laurer Fries diff. podetiis brevibus crassis parura ramosis hinc inde to- mento albo vestitis, sporangiis magis dilatatis. Cum pr. An var? St condyloideum et pileatuin Ach. To- mentuin quasi soredia sistit. — St. incrustatum Floerk. difF. tomento albo densissimo. Cum pr. 2. St. alpinum Laurer Fries. Alpen D. Podetia basi simplicia superue ramosa ramis confertis, verru- cis subglobosis glaucescentibus. Sporangia dilatata convexa sparsa dein tun nigra. — f Fruchtstiele an der Basis einfach, nach oben ästig, mit dichtstehenden t Aesten, und fast kugelförmigen, blaulichgrauen War- zen. Sporangien ausgebreitet, convex, zerstreut, end- lich schwarz. Auf hohen Alpen in ganz Europa. Yar. iotryosa habet ramos magis confertos et conniventes. ^ Cum pr. St. botryosum Achar. Yar. Vesuviana diff. podetiis basi parum verruciferis et tenui et fuscescenti tomentosis. In Yesuvio, in Lava ceterum nuda ; legi cum sporangiis. L. botryoso ut voluit Acharius certe proximum. 3. St. nanum Ach. Zwerg D. Thallus expansus, podetia erecta gracillima brevia tenue pulverulenta, verrucis paucissimis. Sporangia terminalia et lateralia nigra. — Thallus ausgebreitet; Fruchtstiele aufrecht, sehr schlank, kurz, dünn, pulverig; Warzen sehr we- nige. Sporangien am Ende u. an d. Seiten, schwarz. Auf Felsen in ganz Europa. 9. Cladonia. Ast fl echte. Thallus crustaceus. Podetia ramosa fistulosa, snperficie inferiore glaber- rima. Sporangia terminalia parva; exteriore Strato thecigero (utique ! ) — Thallus kurstenförmig. Frucht- stiele sehr ästig, hohl, m. sehr glatter innerer Ober- fläche. Sporangien am Ende, klein; d. äussere Schicht aus Sporenröhren. 1. Cl. rangiferina Hoff in. Rennthier A. Crusta evanida. Podetia ramosa, apicibus ramosissimis saepe nutantihus, superficie externa subtomentosula non ni- tida. Sporangia fusca. — Kruste verschwindend. Fruchtstiele ästig, unfruchtbare mit sehr verästelten, niedergebogenen Spitzen; äussere Oberfläche fast fein filzig. Sporangien braun. Durch ganz Europa an un- fruchtbaren Orten. Lichen raugiferiuus Liun. Yar. f ilpe$tris , major est et rainosior, var, syluatica niinor O. I. Licheriosae. I(j9 et minus ramosa, quae typus speciei, var. fuscn , fus- cescit, var. adunca habet podetia crassa parum ramosa exceptis apicibus. Lichen aduncus Auctor. quound. 2. CI, uncialis Hofhn. Spitzen A. Crusta evanida. Podetia cum apicibus magis minusve ramosa, apicibus plerumque erectis fuscatis, superficie g'labra saepe ni- tida. Sporangia carneola. — Kruste verschwindend. Fruchtstiele mit d. Spitzen mehr oder weniger ästig*; die Spitzen meistens aufrecht, braun; die Oberfläche glatt oft glänzend. Sporangien fleischfarben. Auf I Gebirgen in Europa. Var. vermicularis pode.fiis parum ramosis turgidis, apicibus simplicibus divaricatis. CI. verinicularis. Var. ceranoides podetiis parum ramosis, apicibus simplicibus et subsimplicibus parallelis turgi- j dis. CI. ceranoides Cand. Var. alphia , podetiis rarno- ! sis et ramosissimis elongatis. CI. biuncialis Hoff. Var. minor , quae typus, podetiis et apicibus ramosis humi- | lioribus. 3. CI. Papillaria Hoff. Warzen CI. Crusta ver- rucosa persistens. Podetia clavata simplicia et ramo- sissima glauca, ramis fastigiatis obtusis. Sporangia rufa. — Kruste warzig', bleibend. Fruchtstiele ein- fach und sehr ästig, graublau; Aeste gleich hoch und stumpf. Sporangien roth. Auf unfruchtbaren Stellen im mittl. u. nördl. Europa, am besten entwickelt am Seestrande. (Fries). 10. Cenomyce. Becherflechte. Thallus fo- liaceus. Podetia fistulosa, superficie inferiore glaber- rima superne magis minusve scyphiformia. Sporan- gia terininalia initio parva, demum circa scyphum con- fluentia, Stratum exterius thecigerum. — Thallus blät- trig. Fruchtstiele hohl; die innere Oberfläche sehr glatt, oben mehr oder weniger becherförmig. Spor- angien am Ende, im Anfänge klein, daun um d. Be- cher herum zusammenfliessend ; ausserste Schicht aus Sporenröhren. Div. 1. Sporangia rufa. Thallus cxpansus. — Thal- lus ausgebreite t. Brauurothe Sporangien 1 . C . endiviaefolia Achar. F n d i v i e n b 1 a 1 1 r i g e ß . Thallus supra lacunosus, subtus tomentosus efibrillo* 170 CI. V. Cryptophyta. sus. — Thallus oben m. Lücken, unten filzig, ohne Fibrillen. Im siidl. Europa an d. Erde. 2. C> alcicornis Ach. Hirschhorn B. Thallus supra non lacunosus subtus tomentosus, fibrillis nigris. — Thallus oben ohne Lücken unten filzig*, m. schwar- zen Fibrillen. Im mittl. u. siidl. Europa. Diy. 2. Thallus Juiud expansus , saepe podetns insi - dens. Scyphus hasi clausus . Sporangia fusca. — Thallus nicht ausgebreitet, oft auf den Fruchtstielen. Becher an der Basis ge- schlossen. Sporangien braun. 3. C. pyxidata Fries. Büchsen B. Podetia carti- lagineo-corticata tum yerrucosa et furfuracea viridi-ci- lierascentia, scyphifera turbinata; scyphi dilatati. — Fruchtst. m. e. knorplichten Ueberzuge, dann warzig u. kleiig', grüngrau, d. bechertragenden kreiselförmig'; Becher ausgebreitet. Sehr häufig durch ganz Europa. Aendert sehr ab. Clad. simplex, prolifera, tubercu- losa, marginalisHofim. Cen. Pocillum Achar. Cen. ue- glecta Floerke h. 1. C. epiphyllina Ach. C. caespiticia Fl. h. 1. 4. C. gracilis Fries. Schlankes B. Podetia car- tilagiueo-corticata cylindrica polita fusco-virescentia aut dealbata; scyphi clausi planiusculi. — Fruchtstiele m. e. knorplichten Ueberzuge, cylindrisch, geglättet, braun- grün oder weiss ; Becher geschlossen und ziemlich flach. Ebenfalls häufig durch ganz Europa und abän- dernd. Clad. dilatata, verticillata Hoflm. Cen. allotropa Achar. Lichen gracilis Linn. L. elongatus Jacq. h. 1. 5. C. degenerans Fries. Ausartende B. Podetia cartilagineo-corticata gracilia prolifero - ramosa yiridi- pallescentia basi nigricantia; scyphi irreguläres crista- to-laceri. — Fruchtstiele knorplicht, überzogen, schlank, sprossend, ästig, grün und weisslich, an der Basis schwärzlich , Becher unregelmässig ausgebrei- tet. Durch ganz Europa. Clad. cristata Hoftm. CI. pityrea Floerke. Cenom. gonorega Ach. amaurocraea ej. Lichen phyllophorus Ehrh. Lieh, cariosus Ach. h. 1. Phylla thalli multa eleyata in podetiis. 6. C. fimhriata Fries. Fransen B. Podetia cylin- drica epidermide Iota membranacea in pulverein sub- tilem glauco-candicantein fatiscente, scyphis cupulae- ü. 1. Lichenosae. 171 formibus margine erecto. — Fruchtstiele cylindrisch, die ganze Epidermis häutig', in ein zartes graublau weissliches Pulver zerfallend; Becher kelchförmig in. aufrechtem Rande. Sporangien braun. Durch ganz Europa. Cladonia pyxidata longipes Floerke. Liebem fimbriatus Linn. Cen. Fibula Auct. Lichen radiatus Schreb. 7. C. cornuta Fr. Gehörntes B. Podetia cylin- drica subventricosa, epidennide inferne persistente cartilaginea, superne niembranacea mox pulveraceo deliquescente, scyphis angustatis planiusculis margine incurvo subintegro. — Fruchtstiele cylindrisch, etwas bauchig; die Fpidermis bleibt unten knorplicht, oben ist sie häutig und wird bald pulverig abgehend ; Be- cher sehr schinaf, etwas flach, m. krummen fast un- eingeschnittenem Rande. Sporangien braun. Durch ganz Europa. Lichen cornutus Linn. Clad. conio- crea Floerke h. 1. 8. < 7 . dccorticata Floerke. Abgezogene B. Pode- tia cylindrica epidermide submembranacea in squamu- las furfuraceas secedente pulverulenta ; scyphi angu- stati et obsoleti. — Fruchtstiele cylindrisch, epider- mis fast häutig, in kleiige Schuppen zergehend, pul- verig; Becher sehr dünn, oft nicht merklich. Spor- angien braun. In Europa seltener. Div. 3. Thallus liaud expansus saepe podetiis insidens. Scyphus pervius, Sporangia fusca. — Der Thal- lus nicht ausgebreitet, oft auf den Fruchtstielen. Becher an der Basis nicht geschlossen. Sporan- gien braun. 9. C. brachiata Fr. Armförmige B. Podetia di- chotomo-brachiata membranaceo-corticata mox subtili- ter glauco pruinata. Sporangia sessilia e pallido fusca. — Fruchtstiele zweitheilig, arniförmig, häutig gerin- det, bald fein blaulichgrau bereift. Sporangien uuge- stielt, blass braun. In ganz Eur. CI. uncinata Hoflm. CI. furcellata ej. Cl. cenotea Fl. h. 1. 10 C. für c ata Fr. Gabelförmige B. Podetia di- chotomo fruticulosa cartilagineo - corticata polita fusco- virentia dealbataque. Sporangia pedicellata e pallido fusca. — Fruchtstiele zweitheilig strauchartig, knorp- licht überzogen, glatt, bräunlich grau u. weiss. Spor- angien gestielt, hlasslnaun. Durch ganz Europa hau- 172 CI. V. Cryptophyta. fig. CI. ceranoides Hoffrn. CI. pungens Fl. Baeomy- ces crispatus Wahlenb. Cl. racemosa Ach. Lichen subulatus Linn. Cl. rangiformis Hoffrn. h. 1. 11. C. squcnnosa Fr. Schuppige B. Podetia ra- mosa lacunosa mox decorticata, granulis squamaceis exasperatis. Sporangia cymosa fusca. — Frucht- stiele ästig’, voll Lücken, bald abgezogen, mit schup- penartigen, scharfen Körnchen. Sporangien trauben- förmig, braun. Durch ganz Europa häufig. Lichen ventricosus Huds. Baeomyces sparassus Achar. Cl. at- tenuata. Lichen delicatus Ehrh. h. 1. Div. 4 Thallus haivd expansus saepe podetiis Inside ns, Spor angut carneola. — Der ^Thallus nicht ausge- breitet, oft auf den Fruchtstielen. Sporangien fleischfarben. 12. C. carneola Fr. F 1 e i s c h f a r b e n e B. Podetia membranaceo-corticata mox subtiliter pulverulenta ochroleuca, basi deimim fusco-coerulescentia^ scyphi- fera turbinata. Sporangia fuscescentia. — Frucht- stiele häutig überzogen, bald fein staubig', gelblich weiss, an der Basis endlich braun-bläulich; die be- chertragenden umgekehrt kegelförmig’. Sporongien ins Bräunliche ziehend. Im nordöstlichen Europa. — C . straminca Soinmerfeldt diff. podetiis cartilagineis pal- lidis mox squamuloso-decorticatis basi fuscescentibus, scyphis cupulaeformibus, sporangiis lutescentibus. Cum praec. rara. 13. C. botrylis Hoffrn. Trauben B. Podetia cy- lindrica cartilagineo-corticata verrucosa ochroleuca, in ramos subfastigiatos subdivisa. Sporangia pallida. — Fruchtstiele cylindrisch, knorplicht überzogen, warzig, gelblich weiss in fast gleich hohe Aeste oft getheilt. Sporangien blass lm östl. Eur. häufig, sonst seltener. Div. 5. Thallus haud expansus, saepe podetiis insi- dens . Sporangia coccinea. — Thallus nicht aus- gebreitet, oft auf d, Fruchtstielen sitzend. Spor- angien scharlachroth. Lichen coccigerus Auct. 14. C. cornucopioides Fr. Fruchthorn B. Pode- tia cartilagineo-corticata, scypliifera elongato-turbinata; scyphi diiatati. — Fruchtstiele knorplicht überzogen, O. I. Lichenosae. 173 die becher fragenden lang u. umgekehrt kegelförmig; Kecher ausgebreitet. Durch ganz Europa. Clad. ex- tensa Holfin. 15. C. belli di flora Fr. Maaslieben B. Podetia cartilagineo - corticata elongata ventricoso - cylindrica glahra mox squamuloso-exasperata ; scyphi angustis- simi. — Fruchtstiele knorplicht überzogen, lang, bau- chig cylindrisch, glatt, dann schuppig, rauh; Becher sehr dünn. Durch ganz Europa. 16. (7. Floerkeana Fr. Floerke’s B. Podetia cy- lindrica gracilia cartilaginea demum squamoso- decor- ticata hasi nigricantia ; scyphi in ramos subdigitatos fastigiatos abeuntes. — Fruchtstiele cylindrisch, schlank, knorplicht, endlich schuppig abgezogen, an der Basis schwärzlich; Becher in fast fingerförmige, gleich hohe Aeste übergehend. Durch ganz Europa. Lichen digitatus Floerke. 17. C. deformis Fr. Entstellte B. Podetia cy- lindrica membranaceo- corticata mox superne sulphu- reo-pulverulenta ; scyphi cupuliformes margine erecto crenato-deutato. — Fruchtstiele cylindrisch, häutig überzogen, bald oben Schwefelfarben, pulverig; Be- cher kelchförmig, mit aufrechtem gekerbt gezähnten Rande. Durch ganz Europa. Lichen deformis Linn. C. crennlata Fl. 18. C. digitata Fr. Fingerf örinige B. Podetia cylindrica membranaceo-corticafa mox superne ochro- leuco-pulverulenta ; scyphi angustati margine incurvo integro aut prolifero dimidiato -palmato. — Frucht- stiele cylindrisch, häutig überzogen, bald oben gelb- lich weissstaubig; Becher dünn, mit eingebogeneni nicht eingeschnitlenem Rande, der oft sprossend und halbhand förmig ist. Durch ganz Europa. Lichen di- gitatus Linn. Tenuior praecedente rnulto magis irre- gularis. 19. C. macilenta Fr. Magere B. Podetia cylindrica superue membranaceo -corticata mox incano-pulveru- lenta; scyphi tubaeformes evanidique, margine erecto. — Fruchtstiele cylindrisch, oben häutig überzogen, bald weiss pulverig; Becher trompetenförmig u. ver- schwindend, mit aufrechtem Rande. Durch ganz Eu- ropa häufig. Lichen cocciferus Linn. Lieh, macilen- tus Ehrh. Cen. bacillaris Ach. Clad. polydactyla Floerke h. 1. 11. Baeomyces . Korallenflechte. Thallus 174 CI. V. Cryptophyta. crustaceus. Podetia e contextu fibroso denso, cortice nullo. Sporangia terminalia convexa, strato thecigero inducto. — Krustenförmiger Thallus. Fruchtstiele aus e. dichten fasrigen Gewebe, ohne Rinde. Sporan- gien am Ende, convex, m. e. Schicht aus Sporenröh- ren überzogen. 1. B. roseus Ach. Rosenfarbene IC. Crusta glau- ca, podetia brevia cylindrica , sporangia siibglobosa carnea* — Kruste graublau. Fruchtstiele kurz, c y- lindrisch. Sporangien kugelförmig, fleischfarben. Sect. 3. Parmeliaceae. Thallus foliaceus , intus fibrosus. Sporangia strato thecigero induta. — Thallus blattartig, innerhalb fas- rig. Sporangien mit einer Schicht von Sporenröhren überzogen. 12. Peltidea. Schild fl echte. Thallus de- cumbens supra corticatus subtus fibroso-tomentosus saepe radiculosus. Sporangia plerumque marginalia. Thallus niederliegend, oben mit e. Rinde, unten fas- rig filzig, oft mit Wurzelchen. Sporangien meistens am Rande. — Sporangia semper marginata juniora conniventia, margine thalli interdum obvelata. 1. P. canina Hoffm. Hunde Sch. Thallus coria- ceo-membranaceus e fusco et luteo virescens, subtus albus, lobatns. Radiculae venöse innatae tum solutae. Sporangia in lobis margine inflexis hinc soluta. — Thallus lederartig häutig, aus d. bräunlich u. gelblich grünlich, unten weisslich, gelappt. Wurzeln adrig angewachsen , dünn gelöset. Sporangien am Rande_, und zwar auf d. am Rande zurückgebogenen Lappen, auf einer Seite vom Thallus gesondert. Häufig durch ganz Europa. Lichen caninus Linn. Yormals offici- nell. P. leucorrhiza Floerke. — JP. rufescens Hoffm. diff. thalli lobis angustioribus longioribus margine un- dulatis crispis , radiculis brevioribus magis nigricanti- bus. Cum pr. L. caninus ß Limu O. I. Lichenosae. 175 2. P. tnalacea Ach. Apfel farbene Sch. Thallus coriaceus e luteo et fusco viridis, subtus nigricans, ra- diculis raris. Sporangia in lobis explanatis, hinc a thallo soluta. — Thallus lederartig, aus gelb u. braun grün, unten schwärzlich, mit seltenen Wurzelchen. Sporangien auf den ausgebreiteten Lappen, auf einer Seite vom Thallus gesondert. Durch ganz Eur. 3. P. polydactyla Hoffin. Vieltheilige Sch. Thal- lus papyraceus e luteo et fusco virens lobatus, sufytus lutescens sublaevigatus, radiculis raris. Sporang. in lo- bis angustis adscendentibus margine reflexis hinc soluta. — Thallus papierartig, gelb und braungriin, gelappt, unten gelblich, etwas geglättet, mit seltenen Wurzeln. Die Sporangien auf schmalen, aufsteigen- den Lappen, d. am Rande aufgebogen sind^ auf einer Seite vom Thallus gelöst. Durch ganz Europa. 4. P. aphthös aHottm. Aphthen Sch. Thallus co- riaceus e luteo et fuscescente laete virens verrucosus, subtus lutescens, radiculis venosis saepe nigrescenti- bus. Sporangia in lobis margine incurvis hinc soluta. — Thallus lederartig, gelb und bräunlich, schön grün, voll Warzen, unten gelblich; Wurzelchen aderartig, oft schwärzlich. Sporangien auf Lappen die am Rande umgebogen sind, au einer Seite vom Thallus gelöst. Durch ganz Europa.. Lichen aphthosus Linn. 5. P. venosa Hoffm. Adrige Sch. Thallus coria- ceus flabelliformis lobatus e fusco et flavo virens, sub- tus albens, radiculis latis nigricantibus adnatis veno- sus. Sporangia circumcirca a thallo soluta. — Thal- lus lederartig, fächerförmig, gelappt, braun und gelb grün, unten weisslich, von breiten, schwärzlichen, angewachsenen Wurzelfasern adrig. Sporangien rund umher vom Thallus abgesondert. Auf Bergen in ganz Europa. Lichen venosus Hoffm. 6. jP. crocea Hoffm. Safrangelbe Sch. Thallus coriaceus lobatus fusco-virens subtus croceus, radicu- lis adnatis nigricantibus venosus. Sporangia circum- circa adnata. — Thallus lederartig, gelappt, braun grün, unten orange, durch angewachsene, schwärzli- che Würzelchen adrig. Sporangien rund umher ange- wachsen. Auf Bergen in Europa, im nördlichen in d. Ebene. L. croceus Linn. — Sporangium in margine saepe frustulis corticis thalli tectum. 7. P. horizontales Hoffm. Horizontale Sch. Thal- lus coriaceus lobatus fusco-canus , lobis mediis arrec- tiusculis, subtus nigrescens. Sporangia circumcirca so- 176 Cl. V. Cryptophyta. luta. — Thallas lederartig, gelappt, d. mittl. Lappen etwas aufrecht, bräunlich grün, unten schwärzlich, Sporangien rund^ umher gelöst Auf Felsen in Wal- dungen in ganz Europa. Lichen horizontalis Linn. 8. P . saccata Holfm. Gesackte Sch. Thallus membranaceus viridi cinerascens tandem rubens lacu- nosus. Sporangia circumcirca adnata, deinum in lacu- nis depressa. — Thallus häutig, grün -grau, endlich etwas röthlich, voll Lücken. Sporangien rund, umher angewachsen ^ endlich in Lücken eingedrückt. Auf Gebirgen und Alpen, an bespiihlten Stellen. Lichen saccatus Linn. 9. P. glomerulifera. Wurzeltragende Sch. Thal- lus cartilagineo-coriaceus e fuscescenti virens, glome- rulis verruculosis, laciniae elongatae sinuato- lobatae. Sporangia sparsa non marginalia. — Thallus knorp- lich-lederartig, aus d. Bräunlichen grünlich, m. Hau- fen von kleinen Warzen; Lappen lang, buchtig ge- lappt. Sporangien zerstreut, nicht am Rande. Im südl. Europa« Lichen glomeruliferus Lightf. Parmelia flomerulifera Ach. Sticta glomerulifera Fries. — P. erbacea difF. thallo minore tenuiore, humido saturate viridi, laciniis brevioribus latioribus nuifiquain glome- ruliferis. Gum pr. Lichen herbaceus Huds. Parmelia herbacea Ach. Sticta herbacea Fr. 13. Nephroma. Niere nflechte. Thallus de- cumbens radiculosus , supra infraque cortice tectus. Sporangia marginalia resupinata. — Thallus nieder- liegend, wurzelnd; oben und unten mit e. Rinde be- deckt. Sporangien am Rande nach der untern Seite geh ehrt. 1. N. polare Ach. Polar N. Thallus coriaceus lo- batus supra e luteo virescens laevigatus, subtus mar- gine concolor rugosus, in medio nigricans. Sporangia adnata maxima rufa. — Thallus lederartig, gelappt, oben gelblich grünlich, geglättet, unten am Rande gleichfarbig, gegen die Mitte schwärzlich. Sporan- gien angewachsen, sehr gross, braunroth. In INorden von Europa auf Gebirgen, auch am Südpol. Lichen arcticus L. L. antarcticus Jacq. Peltidea arctica Auct. 2. JV. resupinatum Ach. Umgekehrte N. Thallus chartaceus lobatus? lobis mediis arrectiusculis, supra jsubspadiceus laevjgatus, subtus pallens rugulosus. O. I. Lichenosae. 177 Sporangia adnata nigra. — Thallus papierartig, ge- lappt; mittler« Lappen ziemlich aufrecht; oben fast braun, glatt, unten blass, etwas runzlicht. Sporangien fest gewachsen, schwarz. Auf Bergen und in Wäl- dern durch ganz Eur. L. resupinatus Linn. N. parilis, laevigata et helvetica Ach. h. 1. 14. Sticia . Warzen fl echte. Thallus decum- bens radiculosus, supra yerrucae e contextu compacto (sarcomata) sub cortice stratum album e contextu cel- luloso laxo, subtus stratum tomentoso-radiculaceum areis circumscriptis a tomento liberis (cyphellis). Sporangia? — Thallus niederliegend, oben Warzen, aus einem fleischigen^ dichten Gewebe; unter d. Rinde eine Schicht aus einem weissen, nicht so dichten Ge- webe; unten eine filzig wurzelige Schicht, mit um- schriebenen Feldern, die von Filz frei sind (Cyphel- len). Sporangien ? 1. St. sylvatica Ach. Wald W. Thallus coriaceo- membranaceus lobatus virescenti-fuscus ; yerrucae spar- sae et aggregatae fuscae; cyphellae rotundae iminer- sae saepe margine elevato. — Thallus lederartig', häutig, gelappt, grünlich-braun; Warzen zerstreut u. gehäuft, braun; Cyphellen rund, eingedrückt, oft mit erhabenem Rande. Durch ganz Europa ail Felsen in Wäldern. 2. St. scvobicuTata Ach. Gruben W. Thallus co- riaceo-membranaceus lobatus fusco-virescens ; yerrucae saepe in sorediis instar sporangiorum aggregatae; cy- phellae irreguläres fundo eleyato. — Thallus leder- artig, häutig, gelappt, braun-grünlich, Warzen oft a. d. Soredien, wie Sporangien zusammengestellt; Cy- phellen uuregelmässig mit hervortretendem Boden. Durch ganz Europa auf Bäumen und Felsen. Lichen scrobiculatus Scop. L. verrucosus Huds. 15. Crocodia. Safran fl echte. Thallus de- cumbens radiculosus, sub cortice fusco strato fibroso flavissimo, infra strato spongioso-ramoso. Sporangium pedicello (brevi) immersum e thallo formato non mu- tato. — Thallus niederliegend, wurzelnd, unter einer Wiildenow’s Grundriss. IV. Th, 12 178 CI. Y. Cryptophyta. braunen Rinde liegt ein schön gelbes Fasergewebe* auf der untern Seite eine schwammig ästige Schicht. Sporangien in einem (kurzen) Stiel versenkt* der aus d. nicht veränderten Thallus gebildet wird. I. Cr. nur ata . Goldfarbene S, Thallus coria- ceus e flavo fuscus lobatus, sorediis in margine et in- feriore pagina flavissimis. Sporangia rufo-fusca. — Thallus lederartig, gelblich braun, gelappt* m. schön gelben Soredien am Rande und auf d. untern Fläche. Sporangien röthlich braun. Auf Bäumen im südlichen Europa und S. America, 16, Lobaria . Lungenflechte, Thallus de- cumbens radiculosus, sub cortice Stratum fibrosum, infra Stratum tenui tomentoso-radiculosum. Sporangium pe- dicello (brevi) immer sinn e thallo formato margine verrucoso lobato. — Thallus niederliegend, wurzelnd; unter d. Rinde eine fasrige Schicht, auf d. untern Fläche eine zartfilzige wurzelige Schicht. Sporangien einem (kurzen) Stiel eingesenkt, der aus dem Thallus gebildet ist, mit einem warzigen gelappten Rande. 1. L. pulmonaria Hoffm. Gemeine L. Thallus coriaceo-membranaceus partitus lacunose impressus e fusco-virens, Sporangia fusca margine concolore. — Thallus lederartig häutig, getheilt, voll Eindrücke, bräunlich grün. Sporangien braun, u. Rand auch braun. An Bäumen in Wäldern. Lichen pulmonarius Linn. Vormals officinell. 17, Cetraria. Moosflechte. Thallus erectus utrinque corticatus, radice distincta nulla. Sporangia marginalia initio thallo marginata. — Thallus auf- recht, auf beiden Seiten mit einer Rinde, ohne beson- dere Wurzel, Sporangien am Rande, im Anfänge vom Thallus gerandet. 1. C islandica Ach, Isländische M. Thallus cartilagineus canaliculatus laciniatus ciliato-spinulosus olivaceo-castaneus, basi saepe sanguinea. Sporangia marginalia fusca demum reflexa repandula. — Thal* O. I. Lichenosae. 179 Ins kiiorplicht, gerinnt, zerlappt, fransig* stachlicht, oliven farbig1 u. kastanienbraun, an der Basis oft blut- färben. Sporangien am Rande braun^ endlich zuriick- g'eschlagen, etwas ausgeschweift. Auf hohen Gebir- gen durch ganz Europa. Essbar und officinell. Lichen lslandicus Linn. — Yar. crispa laciniis angustioribus crispatis, margine saepe conniventibus. Ibid. 2. C. nivalis Ach. Schnee M. Thallus subcarti- lagineus lacero-laciniatus subcanaliculatus ochroleucus basi saepe sanguineus, laciniis canaliculatis crispis. Sporaugia flavescenti-carnea. — Thallus fast knorp- licht, zerschlitzt zerrissen, fast rinnenförmig, gelb- lich weiss, an der Basis oft blutfarben, mit gerinnten krausen Lappen. Sporangien gelblich fleischfarben. Auf hohen Gebirgen. Lieh, nivalis Linn. 3. V. cucullata Ach. Gehöhlte M. Thallus sub* cartilagineus sinuato-laciniatus ochroleucus canalicula- tus marginibus conniventibus. Sporaugia disco carneo pallido. — Thallus fast knorplicht, buchtig zerlappt, gelblich weiss, rinnenförmig, in. zusammenstössenden Rändern. Sporangien mit blass fleischfarbener Mitte* Auf Gebirgen, im Norden auch in der Ebene. Lichen cucullatus Bellardi. 38. Euernia, Euer nie* Thallus erectus basi deplanata radicans, utrinque corticatus et similis. Spor- augium a thallo fultum et marginatum. — Thallus aufrecht, m. einer ausgebreiteten Basis wurzelnd, auf beiden Seiten mit einer Rinde u. ähnlich. Das Spor- angimn vom Thallus gestützt und gerandet. 1. E. Prunastri Ach. Strauch E. Thallus ramosus Tacunosus ochroleucus intus laxe fibrosus, cortice inolli. Sporaugia carnea pedicellis brevibus. ~ Thallus ästig mit Eindrücken, gelblich weiss, inwendig locker fas- l ig mit weicher Rinde. Sporangien fleischfarben, mit eiuem kurzen Stiel. Auf Sträuchern durch ganz Eur* häufig. Lichen prunastri Linn. — ß. divaricata Ach. diff. ramis multo angustioribus sporangiis sessilibus. In montosis Eur. Lieh, divaricatus Linn. 2. E . vülpina Ach. Fuchs E. Thallus ramosus lacunosus citrinus. Sporaugia sessilia disco fusco. — Thallus ästig, mit Eindrücken, citronenfarben. Spor- angien ungestielt; in der Mitte braun. In Alpib, Eur* praesertim bor. Lichen vulpiuus Linn* 12* 180 Cl. V. Cryptophyta. 3. E. flavicans Sw. Gelbliche E, Thallus ramo- sissimus laevigatus vitellinus, basi teretiusculus, ramu- lis angustissimis. Sporangia sessilia disco aurantiaco. — Thallus sehr ästig', geglättet, dotterfarben^ an der Basis etwas rund, m. sehr schmalen Aestchen. Spor- angien ungestielt, in. orangenfarbener Mitte. Im südl. Europa. Lichen flavicans Engl. Bot. Borrera flavicans Ach. Cornicularia crocea ejusd. 4. E. scopulorum. Seefelsen E. Thallus ramosus cartilagiueus e fusco lutescens sublacnnosus laeviga- tus. Sporangia pedicellata disco pailido. — Thallus ästig, knorplige bräunlich-gelblich_, mit wenigen Ein- drücken^ glatt. Sporangien gestielt, mit blasser Mitte. Auf Felsen am Seestrande. Lichen scopulorum Retz. Ramalina scopulorum Ach. 5. E. calycaris . Kelch E. Thallus cartilagiueus lacunosus virescenti-albus s. canus. Sporangia pedi- cellata disco pailido. — Thallus knorplicht, mit Fin- drücken, grünlich weiss oder graulich. Sporangien gestielt, mit blasser Mitte. Auf Bäumen durch ganz Europa. Ramalina calycaris Fr. a) Yar, f 'raxine a, la- ciniis longioribus, latioribus. Lieh, fraxineus Linn. b) Yar. fastigiata , laciniis brevioribus fastigiatis saepe inflatis. Lieh, fastigiatus. Pers. Lieh, populinus Ehrh. c) Yar. canaliculaia , laciniis angustioribus, fructiferis. canaliculatis, sporangiis ex apicibus thalli reflexis ap- pendiculatis. L. calycaris Linn. d) Yar. farinaceus praecedenti similis ad non sporangifera sed soredifera. Lieh, farinaceus Linn. — E. pottinaria difl. thallo membranaceo flaccido^, laciniis angustis. Ad rupes ra- rior. Lichen squarrosus Per. Ramalina pollinaria Ach. 19. Parmelia. Parmelie. Thallus decumbens aut adscendens, subtus fibrillis radicans, utrinque corticatus sed dissimilis. Sporangium a thallo fulttim et saepissime marginatum. — Thallus niederliegend oder ziemlich aufrecht, unten mit Wurz eichen wur- zelnd, auf beiden Seiten mit einer Rinde, aber un- gleich. Sporangium vom Thallus gestützt und sehr oft gerandet. Sect. 1. Thallus adscendens. Thallus aufsteigend. 1. P. ciliaris Achar. Gefranste P. Thallus ad- O. I* Lichenosae. 181 scendens rainosissimo-laciniatus cartilagineus vires- centi-canus suhtus albus, flbrillis longis nigrescenti- bus. Sporangia nigrofusca subpruinosa. _ — Thallus aufsteigend, knorplicht, sehr ästig - lappig, grünlich- grau, unten weiss, mit langen schwarzen Fibrillen am Rande. Sporaugien schwärzlich braun, bereift. Durch ganz Europa, an Bäumen. Lichen ciliaris Linn, Borrera ciliaris Ach. 2. P. ckrysophthahna Fries. Gold äugige P. Thal- lus adscendens cartilagineus ramosissimus, ramis ulti- mis teretiusculis, supra Yitellinus, subtus albens*. Sporangia yitellina, margine magis minusque ramulis ciliato. — Thallus aufsteigend, knorplicht, sehr ästig, die äussersten Aeste fast rund, oben dotterfarben, un- ten weisslich. ^ Sporangien dotterfarben, am Rande mehr oder weniger mit kleinen Aesten gefranst. Im stidl. Europa und in S. America. Lichen chrysoph- thalmus Linn. Platysma armatum Hoffrn. Borrera chrysophthalmos Ach. 3. P. villosa. Zottige P. Thallus adscendens cartilagineus ramosissimo-laciniatus supra squamoso- floccosus canus, subtus albus glaber. Sporangia non marginata rufo-flava. — Thallus aufsteigend, knorp- licht, sehr ästi^-lappig, oben schuppig-flockig, asch- grau, unten weiss, glatt. Sporangien nicht gerandet, röthlich geU). In Portugal, S. America Borrera vil- losa Ach. 4. P.furfuracea Ach. Kleiige P. Thallus ad- scendens cartilagiueo-membranaceus ramoso-laciniatus supra squamoso-verruculosus canus, subtus nigrescens glaber. Sporangia rufo-flava. — Thallus aufsteigend, knorplicht, häutig, ästig-gelappt, oben schuppig war- zig, grau, unten schwärzlich, glatt. Sporangien röth- lich-gelb. Auf Bäumen in grossen Wäldern durch ganz Europa. Lichen furfuraceus Linn. 5. P. gtaucu . B la ul i ch graue P. Thallus ad- scendens inembranaceus laciniatus supra e fuscescen- ti-flavoque virens, subtus fusco-niger aut albens saepe fusco-nigro maculatus. Sporangia e rubro spadicea. — Thallus aufsteigend, häutig, gelappt, oben aus den Bräunlichen und Gelbl. griinl., unten bräunl. schwarz gefleckt. Durch ganz Europa auf Bäumen. Lichen glaucus Linn. Lichen fallax Web. est fertilis laciniis angustioribus, subtus albens subinde maculatus. Cetra- ria glaucä Ach. P* juniperina, Pinastri, sepincola v. u 182 CI, V, Cryptophyta, Sect. 2. Thallus decmtibens. Thallus nieder- liegend. 6. P. tiliacea Ach. Linden P. Thallus decumbens subimbricatus coriaceo-membranaceus sinuto-laciniatus laevigatus cinereo-albicans, subtus fuscus atro-fibril- losus. Sporangia disco badio. — Thallus niederlie- gend, fast dachzieglicht, lederartig häutig, buchtigge- lappt, geglättet, graulich weiss^ unten braun, mit schwarzen Fibrillen. Sporangien m. brauner Scheibe. Durch ganz Europa an Bäumen. Lieh, tiliaceus Ehrh. Lieh, quercinus Willd. Parmelia tiliacea Ach. Parm. scortea ej. 7. P. Acetabulum Fr. Pfannen P. Thallus de- cumbens imbricatus membranaceus late laciniatus ru- gulosus virid-oliyaceus, subtus oliyaceus nigro-fibrillo- sus. Sporangia disco rufo-fusco limbo crenulato di- stincto. — Thallus niederliegend, dachzieglicht, häu- tig, breit gelappt, fein runzlicht, grünlich olivenfar- ben, unten olivenfarben, 'mit schwarzen Fibrillen. Sporangien in der Mitte röthlich braun, Saum fein gekerbt, abgesetzt. Im mittl. und siidl. Europa, an Bäumen. Lieh, corrugatus Smith. Lichen Acetabulum Necker. 8. P . caperata Ach. Runzlichte P. Thallus de- cumbens subimbricatus coriaceo-membranaceus late laciniatus rugulosus et yerruculosus ochroleucus, sub- tus e fusco niger, fihrillis breyissimis. Sporangia disco rufo-fusco margine crenulato. — Thallus niederlie- gend, fast dachzieglicht, lederartig häutig, breit ge- lappt, etwas runzlicht und warzige gelblich weiss, unten braunschwarz, m. sehr kurzen Fibrillen. Spor- augien in der Mitte roth-braun, am Rande fein ge- kerbt. Im mittl. u, warmen Europa an Bäumen. Li- chen caperatus Linn. 9. P. perlata Ach. Geperlte P. Thallus decum- bens subimbricatus membranaceus late laciniatus lae- yis virescenti-cinereus , subtus fusco-niger, fihrillis paucis. Sporangia disco rubro margine tenui. — Thal- lus niederliegend, fast dachzieglicht, häutig breit ge- lappt, geglättet, grünlich grau, unten bräunlich schwarz, mit wenigen Fibrillen. Sporangien roth, mit dünnem Rande. Im siidl. Europa. Lichen perla- tus Linn. 10. P. perforata Ach. Durchbohrte P. Thallus decumbens subimbricatus membranaceus late laciniatus O. I. Lichenosae. 183 laeyis virescenti cinereus, subtus e fasco niger, fibril- lis marginalibus. Sporangia (lisco rubro, demum per- forata. — Thallus niederliegend, fast dachzieglicht, häutig, breit gelappt, glatt grünlich grau, unten braun schwarz, mit Fibrillen am Rande. Sporangien in d. Mitte roth, endlich durchbohrt. 11. P. saocatilis Ach. Stein P. Thallus decum- bens subimbricatus subcartilagineus late laciniatus, sn- pra reticulato-lacunosus yirescenti-cinereus, subtus ni- ger atro-fibrillosus. Sporangia disco rufo-fusco, mar- gine demum crenato. — Thallus niederliegend, fast ; dachzieglicht, fast knorplicht, breit gelappt, oben netz- förmig lückig, grünlich grau, unten schwarz , mit schwarzen Fibrillen. Sporangien in der Mitte roth. Durch ganz Europa an Bäumen. Lichen saxatilis Linn. Var. omphalodes , diff colore aeneo-fusco. Ju saxis ibidem. — P. aleuriies Ach. diff. superficie non reti- culato-lacunosa, pagina inferiore pallida, tum statura miuore Cum pr. 12. P. physodes Fr. Blasige P. Thallus decum- bens iuterdum aj)icibus adscendens membranaceus sub- imbricatus anguste laciniatus subinflatus yirescenti-ci- nereus, subtus fusco-niger laeviusculus. Sporangia disco fusco. — rrhallus niederliegend, zuweilen mit aufsteigenden Spitzen, häutig, fast dachzieglicht, schmal gelappt, etwas aufgeblasen, grünlich grau, unten schwarz, ziemlich geglättet. Sporangien braun. Häufig an Bäumen, Steinen u. s. w. , in ganz Europa. Lichen physodes. Var. a) apicibus clausis. Parmelia physodes Ach. P. distorta ej. lacin, adscendentibus. Var. b) apicibus pertusis. Lieh, pertusus Schrad. Par- melia diatryp. Achar. Var. c) encausta diff. laciniis angustioribus compaginatis. Lieh, eucaustus Smith. 13. P, conspersa Ach, B e s p r ü t z t e P. Thallus decumbens imbricatus laciniatus stramineo-virens, sub- tus fuscoater fibrillis breyibus. Sporangia demum di- latata rufo-fusca. — Thallus niederliegend, dachzieg- licht, gelappt, strohfarben grünlich, unten braun- schwarz, mit kurzen Fibrillen. Sporangien endlich ausgebreitet, roth braun. Auf Steinen durch ganz Europa. Lichen centrifugus Auct. 14. P. centrifuga Ach. Centrifuge P. Thallus decumbens imbricatus medio fatiscens anguste lacinia- tus ochroleucus, subtus albus fibrillis nigris. Sporan- gia peripherica rufo-fusca. — Thallus niederliegend, dachzieglicht, in d. Mitte zerfallend, schmal gelappt, 184 Cl. V. Cryptopliyta. gelblich weiss, unten weiss mit schwarzen Fibrillen. Sporangien gegen die Peripherie sitzend, rothbraim. Auf Steinen im nördl. Europa Lichen centrifugus L. 15. j P. rccurva Ach. Umgekrümmte P, Thallus decumbens imbricatus anguste laciniatus cano-vires- cens, sorediis magnis convexis, subtus fusco-ater fibril- losus ; Sporangia spadicea. — Thallus niederliegend, dachzieglicht, schmal gelappt, grau-grünlich, m. gros- sen convexen Soredien; unten braunschwarz mit Fi- brillen. Sporangien dunckelbraun. Auf Steinen durch ganz Europa. Laciniae apicibus recurvis. Parm. in- curva Fries. — P . ambigua Ach. diff. laciniis latiori- bus planis haud recurvis, sorediis depressis farinosis, sporangiis sessilibus nec subtus ut solent liberis, disco rufescente. Per totae Eur. 16. P. parietina Ach. Wand P. Thallus decum- bens subimbricatus laciniatus flavus, subtus pallidior obsolete fibrillosus. Sporangia rufo-flava. — Thallus nied erliegend, fast dachzieglicht, gelappt, gelb, unten heller, mit sehr kleinen Fibrillen. Sporangien röth- lich gelb. Durch ganz Europa auf Baumen« Thallus diu hmniditati expositus virescit. Yar. candelaria thalli laciniis abbreviatis, Cmn pr. Lichen candela- rius Li nn. 17. P. juniperina, Wachholder P. Thallus ma- gis minusque adscendens laciniatus lacunosus e fus- cescenti-luteus intus sorediisque flavissimis. Sporangii (lemuiii dilatata rufo-fusca. — Thallus mehr od. we- niger aufsteigend, gelappt, voll Eindrücke, bräunlich gelb, inwendig und die Soredien schön gelb Spor- augien endlich ausgebreitet, roth braun. Im Norden von Europa, auch auf hohen Alpen. Lichen juniperi- nus Linn. Cetraria juniperina Achar. — P. pinastri diff. thallo magis decumbente vivescenti - flavo non la- cunuloso, laciniis latioribus, non ex fibrillis brevissimis nigro denticulatis. In arboribus Alpestrium. Lichen pinastri Scop. Cetraria pinastri Ach. 18. P. sepincola. Hecken P. Thallus magis mi- nusque adscendens laciniatus olivaceo-fuscus. Sporan- gia inarginalia fusca. — Thallus mehr oder weniger aufsteigend, gelappt, olivenfarben braun. Sporangien am Rande braun. In Gebirgen durch ganz Europa, an Hecken. Lichen sepincola Ehrh. Lieh, scutatus Wulfen. Peltigera chlorophylla Willd. Cetraria sep- incola Ach. 19. P. olivacea Ach. Oliven far bene P. Thallus ö. i. Lichenosae. 185 decumbens, lato-laciniatus olivaceo - umbrinus subtus pallidior subfibrillosus. Sporangia concolora deinum verrucosa cremilata. — Thallus niederliegend, breit gelappt, olivenfarben umbrabraun, unten blasser mit hieinen, kurzen Fibrillen. Sporangien braun. Auf Bäumen und Steinen durch ganz Europa. 20. P, fahlunensis Ach. Fahlun’s P. Thallus de- cumbens suhoartilagineus imbricatus anguste lacinia- tus, laciniis extimis canaliculatis multifidis, supra e virescenti et fusconigricaus, subtus pallidior rare fibril- losus. Sporangia nigro-fusca deinum cremilata. — Thallus niederliegend, fast knorplicht, dachzieglicht, schmal gelappt; äusserste Lappen gerinnt, vieltheilig, oben grünlich und braun schwarz, unten blasser, sel- ten mit Fibrillen. Sporangien schwarzbraun, endlich gekerbt. In Norden von Europa und auf Alpen. Lieh, fahlunensis Linn. — P, stygia Ach. diff. laciniis con- vexis nec planiusculis margine potius inflexis magis liigris, subtus non pallidioribus angustiorlbus versus apices multo magis divisis et excrescentibus. Gum pr. Excrescit in Lichenem lanatum Linn. quem ad Usneas reduxerunt. 21. JP. 'pulvcrulcnia Ach. Staubige P. Thallus de- cumbens cartilagineus imbricatus laciniafus cinereus humidus virens, subtus fibrillis densis contextis liigris. Sporangia disco nigro-fusco magis minusque prui- noso. — Thallus niederliegend, knorplicht, dachzieg- licht, gelappt, grau, feucht grün, unten m. dicht ver- webten schwarzen Fibrillen. Sporangien in d. Mitte schwarzbraun, mehr oder weniger mit Reif bedeckt. Sehr häufig auf Bäumen durch ganz Europa* Yar. so- rediis creberrimis efflorescens. P. pityrea et farrea Ach. Lobaria pulveracea HofFm. Lieh, lanuginosus HofFm. 22. P. stellaris Wallr. S ternfo’rmige P. Thallus decumbens subcartilagineus imbricatus anguste lacinia- tus semper cauus, subtus dense fibrillosus Sporangia disco nigro magis minusque pruinoso — Thallus nie- derliegend, etwas knorplicht, dachzieglicht , schmal gelappt, immer grau, unten mit dichten Fibrillen. Sporangien mit schwarzer, mehr oder weniger bereif- ter Mitte. Häufig an Bäumen durch ganz Europa. Li- chen stellaris Linn. Parmelia anthelina Ach. Lichen ambiguus Ehrh. est adultior. Lieh, hispidus seu te- bellus Auel, hujus quoque loci est ; oritur e specimini- nus vetustio laciniis sursum flexis, fibrillis exporrectis 186 Cl. Y. Cryptophyta. et excrescentibus. In statu clecrepito fit Parm. cyclo- selis Achar. P. agglutinata Fl. Lecauora lepraeformis Fl. Ad has mutationes cjiioque pertinet. P. ulothrix Ach. Et soredia caesia in Parmelia caesia speciem propriam certe non indicant. 23. P. plumbea Ach. Bleifarbene P. Thallus decumbens laciniatus livido-canus, laciniis cohaerenti- bus, subtus fibrillis densis contortu plicatis tomento- sus initio coerulescentibus. Sporangia demuin immar- ginata rufo-fusca. — Thallus niederliegend, gelappt, mit zusammenhängenden Lappen, bleifarben grau ; un- ten mit dicht und filzig verwebten, im Anfänge bläu- lichen Fibrillen. Sporangien rothbraun, endlich unge- randet. Im westl. Europa. L. coerulescens Huds. L. plumbosus Lightf. 24. P. rubiginosa Ach. Rostige P. Thallus de- cmnbens laciniatus livido-canus, laciniis non cohaeren- tibus, subtus fibrillis densis contortuplicatis tomento- sus initio coerulescentibus. Sporangia rufo-fusca mar- gine crenulato. — Thallus niederliegend, gelappt, bleifarben grau, mit nicht zusammenhängenden Lap- pen, unten mit dichten, filzig verwebten, im Anfänge bläulichen Fibrillen. Sporangien rothbraun, mit ge- kerbten Rande. Im westl. Europa. Yar. conoplea so- rediis coerulescentibus. Ibd. 25. P. mmcorum Ach. Moos P. Thallus decum- bens angustissi me laciniatus fuscus versus ambitumvi- rescens, laciniae margine verruculosae. Sporangia fusca margine pallidiora. — Thallus niederliegend , sehr schmal gelappt, braun, gegen den Umfang grünlich; Lappen am Rande etwas warzig. Sporangien braun, am Rande sehr blass. Auf Gebirgen durch ganz Eur. 26. P. saocicola Ach. Stein P. Thallus decumbens adpressus imbricatus angustissime laciniatus ochro- leuco-virescens. Sporangia aggregata ochroleuco - car- nea albo-marginata. — Thallus niederliegend, ange- drückt, dachzieglicht, sehr schmal gelappt, gelblich weiss und grünlich. Sporangien gehäuft, gelblich weiss und fleischfarben, weiss gerandet. Auf Stei- nen durch ganz Europa. Lichen saxicola Poll. Lieh, muralis Schreb. Transit ad Placodium. — P. eJegans Ach. difl. praesertim colo re fere aurantiaco thalli et sporangiorum. In alpestribus Europae mediae et au- slralis. Lecauora murorum thallo toto foliaceo diflert. 20, Umbilicaria . Nabelflechte. Thallus de- O. I, Lichenosae. 187 cumbeus medio radice dilatata affixus, subtus inter- dnm fibrillosus. Sporangium supra in plerisque gy ris notatum. — Thallus niederliegend, in d. Milte durch eine erweiterte Wurzel befestigt, unten oft mit Fibril- len. Das Sporangium an den meisten oben mit erha- benen Windungen gezeichnet. — Thallus tenuis strato fibroso tenuissimo, saepissime cartilagineus. Gyrophora Achar. plerumque. 1. U, pustuJnia Ho lfm. Pusteln N. Thallus supra cinereus papulosus ab impressionibus paginae inferior ris fuscescentis. Sporangia marginata non gyrosa« — Thallus oben aschgrau, warzig you den Eindrücken d. untern braunen Fläche; Sporangien gerandet, ohne | Windungen. Auf Felsen in Gebirgen durch ganz Eur. 2. U. polyphy Ha Hofhn. YielblättrigeN. Thal- lus laeyis raro corrugatus, supra ex olivaceo-fuscus, subtus niger. Sporangia demum concentrice gyrosa. — Thallus glatt, selten gerunzelt, oben olivenfarbig braun, unten schwarz. Sporangien endlich mit con- centrischcn Windungen. Auf Felsen durch ganz Eur. Lichen polyphyllus Linn. Yar. deusta habet super- freiem furfuraceo tomentosam Lam. Ibd. Lieh, deustus Linn. 3. Z7. hyperborea Hoffm. Hyperboräische N. Thallus subcorrugatus ex olivaceo-fuscus. Sporangia demum parallele gyrosa. — Thallus runzlicht, oliven- farben braun. Sporangien endlich mit parallelen Win- dungen. Auf Felsen u. Alpen in Europa u. im Nor- den. Lichen hyperboreus Linn. , 4. U. evosa Hoffm. Ausgefressene N. Thallus cribrosus saepe corrugatus ex olivaeeo fuscus subtus cinereus. Sporangia demum irregulariter gyrosa. — Thallus siebförmig, oft runzlicht, olivenfarben braun, unten grau. Sporangien endlich mit unregelmässigen Windungen. Auf Felsen durch ganz Europa, im südl. auf Alpen. 5. U. proboscidea Hoffm. Rüssel N. Thallus ru- gulosus olivaceo-ferrugineus, subtus sparsim fibrillosns imdusve pallidior. Sporangia subelevata patellala globosa gyrosissima. — Thallus fein runzlicht , oli- ven-rostbraun, unten hier und da mit Fibrillen oder nackt, blasser. Sporangien etwas erhaben, schüssel- förmig und rund, mit vielen Windungen. Durch ganz 188 Cl. V. Cryptophyta. Europa an Felsen, besonders auf Alpen. Lichen pro- boscideus Linn. Lichen pullus Wulf. L. mesenteri- formis Ehrh. Gyroph. Jacquini Ach. G. tornata et arc- tica ej. Yar. cylinclrica , diflr. colore pallidiore subtus ochroleuco, sporangiis pedicellatis, quae in typo sub- pedicellata. Cum pr. Lieh, cylindricus Linn. Lichen proboscideus Iledw. Umbil. polymorpha Floerke. Gyroph. mesorea Ach. 6. U. vellea Fries. Rauhe N. Thallus laevis ci- nerascens subtus subhirsutus. Sporangia primo papil- lata tum patelliformia, disco papilloso concentrice- que gyroso demum yerrucoso. — Thallus glatt, graulich, unten etwas rauh. Sporaugien zuerst war- zig, dann schüsselförmig, mit warziger Mitte und concentrischen Windungen , endlich sehr warzig. Auf Alpen im Norden von Europa und Nord -Ame- rica. Lichen yelleus Linn. Gyroph. vellea Achar. — U. depressa , diff. sporangiis thallo impressis planis gyrosis margine crasso. In Alpib. Europae australio- ris. Lieh, velleiformis Bellard. Gyroph. crustulosa Ach. Umbilic. saccata Cand. — II. hirsuta , diff. spor- angiis adpressis superficialibus tum patelliformibus dein convexis gyrosis margine semper tenui. In rupi- bus Europae borealis et alpinae. Gyroph. hirsuta Ach. Gyr. murina ej. Umbil. grisea Hoifrn. 7. U. polyrhizos Steinhammer. Yiel wurzlige N. Thallus laevis olivaceo-fuscus^ subtus niger fibrillis densis contortuplicatis. Sporangia primo patellifor- mia umbonata. — Thallus glatt, olivenfarben braun, unten schwarz, mit dichten verwickelten Fibrillen. Sporaugien zuerst schüsselförmig mit e. Erhabenheit in der Mitte. In Europa bor. et alpib. Umbil. vellea Hoffm. Lichen polyr. Linn. fl. suec. Gyroph. peltata Ach. Sporangia birelliformia ; quae indicat Fries, saepe adsunt et mihi sporangia non videntur. Div. 4. Thallus foliaceus intus non fibrosus saepissime crustaceus. Sporangia Strato e thecis oppositis pa~ rallelis tecta, — Thallus blattartig, inwendig nicht fasrig, sehr oft krustenartig. Sporaugien m. einer Schicht paralleler Sporenröhren überzogen. 21. Placodium . Kuchenflechte. Thallus fo- liaceus crassus extus farinosus (e vesiculis parvis). Sporangia e thallo ornata. — Thallus blattartig, in- O. I. Liclienosae. 189 wendig* mehlig* (aus kleinen Bläschen). Sporangien entspringen aus d. Thallus. — Laciniae breves saepe in phjlla separala transeunt. — Die kurzen Lappen gehen oft in besondere Blättchen über. 1. PI, crassum. Dicke K. Thallus expansus de- cumbens laciniis margine elevato, supra viridi-albes- cens subtus cum margine albus. Sporangia subcar- neola, juniora saepe albo marginata. — Thallus aus- gebreitet, niederliegend, m. am Rande aufgerichteten Lappen, oben grünlich weiss, unten weiss. Sporan- gien fast fleischfarben. Im siidl. Europa auf Felsen. Lichen crassus Huds. Lieh, laqueatus Wulf. Parme- lia crassa Ach. — PI, melaloma diff. laciniis multo breyioribus adpressis nigro marginatis. In Eur. med. A. praec. utique diversa. — PI, luridum diff. laciniis brevioribus imbricatis adpressis viridi-fuscescentibus, sporangiis demuin nigris. Per totam Europ. ad rupes. Specimina mea in Eur. austr. lecta et alia a cl. Per- soon acce])ta nil exhibent nisi PI. crassum et crassi- forme yetustum statu decrepito. 2. PI, gypsophilum. Gyps IC. Thallus e laciniis brevibus adpressis albicantibus. Sporangia rubro-car- nea demum effigurata. — Thallus mit kurzen ange- drückten, weisslichen Lappen. Sporangien rothlich, fleischfarben, endlich ausgewachsen. In siidl. Europa. Parmel. gypsacea Fl. Lecan. Smithii Ach. — P, ocel - latum diff. thallo ad crustaceum accedente, sporangiis nigris margine tumido. Cum pr. Lieh, ocellatus Yill* Lecan. Yillarsii Ach. Parmelia ocellata Fr. 3. PI, Lagascae. Lagasca’s IC. Thallus e laci- niis brevibus crassissimis adpressis saepe plicatis sub- tus nigris. Sporangia testacea. — Thallus aus kur- zen, sehr dicken, angedrückten, oft gefalteten, unten schwarzen Lappen. Röthl. Sporangien. Im südl. Eu- ropa. Parmelia Lagascae Fries. Lee. Lagascae Ach. 4. PI, lentigerum, Lin sen tragen d e IC. Thallus expansus decumbens laciniatus, laciniis margine suh- erectiusculis viridi albescens. Sporangia testacea saepe albo-marginata. — Thallus ausgebreitet, niederliegend, gelappt, mit am Rande etwas aufrechten Lappen, grünlich weiss. Sporangien röthlich, oft wreiss geran- det. Auf der Erde im mittl. u. südl. Europa. Lichen lentigerus Web. Parmelia lentigera Ach. 5. PI, gelidum . Kalte IC. Thallus e laciniis bre- 190 CI. V. Cryptophyta. vibus adpressis albicantibus, verruca centrali radiatim riinosa fiisca papilla subfoliascente. Sporangia testa- cea. — Thallus aus kurzen, allgedrückten, weissli- chen Lappen* mit e. Centralwarze, die stralenförmig, rissig* u. braun, warzig fast blattartig* ist. Röthliche Sporangien. Im Norden. L* gelidus Linn. L. Heclae GniVner. Singularis structura, an cryptophyto parasi- tico notätmn? 6. FL ostreatum . Treppen IC. Thallus e laciniis brevibus erectis tenuioribus cinereis. Sporangia glauco- pruinosa. — Thallus aus kurzen, aufrechten, dünnen! grauen Lappen. Sporaiigien bläulich bereift. Im liördl. Europa, auf d. Alpen. 1* Fl. circinnatum . Kreisförmige K. Thallus expansus decumbens e laciniis brevibus accumbenli- bus cinereis glaucescentibus. Sporangia fusco-nigra. — Thallus ausgebreitet niederliegend , a. kurzen neben i einander liegenden grauen^ etwas bläulichen Lappen. Sporaiigien braunschwarz. Auf Steinen durch ganz Europa häufig. Parmelia circinuata Ach. Lieh, radio- sus Hoffm. Lieh, circinuatus Pers. Yar. myrrhina difR thallo rufescenti-cinereo. 8. FL chrysoleucum . Goldweisse IC. Thallus laciniis brevibus adpressis viridi-flavis subtus nigris* Sporangia incaruata margine fiavo demum valde ex- crescentia et effigurata. — Thallus aus kurzen 9 an- gedriiekten, grünlich gelben , unten schw arzen Lap- pen. Sporangien fleischfarben^ mit gelbem Rande, endlich sehr auswachsend. Auf Gebirgen im südl. n. westl. Europa. Parmelia cbrysoleuca Ach. 9. PL epigewn . Erd IC. Thallus e laciniis brevi- bus appressis farinosis candicantibus. Sporangia ni- gra margine albo teimi. — Thallus aus kurzen, an- gedrückten, mehligen, weisslichen Lappen* Sporan* gien schwarz, mit e. zarten, weisseu Rande. Auf Steinen lind auf der Erde^ im mirtl. u. südl. Europa. Parmelia candicans Fr. Lecanora epigea Ach. Lieh, candicans Dicks. 10. P. alphoplacum. Mehl Ki Thallus e laciniis brevibus appressis saepe inflexis albicantibus. Spor- angia fusco-nigra, margine tumido albo. — Thallus aus kurzen, augedrückten, oft umgebogeiien, weissli- chen Lappen. Sporangien braunschwarz, mit dickem weisseu Rande. Auf hohen Alpen und im Norden v. Europa. PL melanaspis diff. thailo cinereo-fuscescente, O. I. Lichaenosae. 191 sporangiis subimmarginatis subnudis. Cum pr. P. me- lanaspis .Ach. Yar. praec. sec. Fries. 11. PI. candidum . Weisse K, Thallus e laciniis brevibus adpressis candidis. Sporangia nigra pruina alba, initio deplanata margine obliterato, tmn convexa, rarissime marginata. — Thallus aus kurzen, ange- drückten, weissen Lappen. Sporangien schwarz, mit einem weissen Reif überzogen, im Anfänge abgeplat- tet ohne Rand, dann convex, selten mit ein. Rande. Aul Kalkfelsen und auf der Erde besonders im siidl. Europa. Lecidea candida Achar. Fr. Lichen Candi- dus Web. Lee. lutosa Ach. var. Hypothallus quem Friesius indicat certo alienus. 1 2. FL Wah lenb ergi . Wahlenbergs K. Thallus e laciniis brevibus adpressis virescenti-luteis. Sporan- gia extus et intus nigra plerumque convexa, iliterdum nigro marginata. — Thallus aus kurzen, angedrück- ten, grünlich gelben Lappen. Sporangien von aussen und von innen schwarz, meistens convex, zuweilen schwarz. Auf Alpen in Europa. 13. PL cervinum . Hirschbraune K. Thallus e laciniis brevibus iinbricatis olivaeeo fuscis, subtus al- bis. Sporangia rufo-fusca. — Thallus aus kurzen, dachzieglicht liegenden, olivenbraunen, unten weissen Lappen. Sporangien rothlichbraun. Auf Steinen in tanz Europa. Parmelia cervina Sommerfeld t. Lichen glaucocarpus Wahlenb. Lieh, squamulosus Schrad. Li- chen cervinus Pers. Urceolaria castanea de Cand. 14. PI. globiferum . Kugel K. Thallus e laciniis brevibus margine erectiusculis olivaeeo - fuscis. Spor- angia nigra globosa immarginata ( adulta saltem ). — Thallus aus kurzem am Rande etwras aufrechten oli- jvenbraunen Lappen. Sporangien schwarz, kugelför- mig, ungeraiulet (die altern wenigstens). Auf Alpen in Europa, Lichen globiferus Achar. Baeomyces ru- biformis Ach. Biatora globifera Fr. 15. Pl. decipiens . Trügerische K. Thallus e la- (ciniis brevibus adpressis aut margine erectiusculis la- teritiis albo - marginatis. Sporangia nigra saepissime immarginata. — Thallus aus kurzen, angedrückten oder am Rande etwas aufrechten , ziegelfarbenen, weiss gerandeten Lappen. Sporangien schwarz, mei- stens ohne Rand. Auf der Erde in ganz Europa be- sonders Gebirgen. Lichen decipiens Ehrh. Lecidea dec. Ach. Biatora decipiens Fr. 16. PL testaceum, Z iegel färbe n e K. Thallus e 192 ■CI. V. Cryptophyta. laciniis brevibns glauco-virescentibns, margine sub- erecto undulato albo. Sporangia mox convexa subglo- bosa testacea. — Thallus aus kurzen, bläulich griin- lichen Lappen, m. etw as aufrechtem, gewellten, weis- sen Rande. Sporangien bald convex, fast kugelför* mig, ziegelfarben, Auf Felsen im mittl. u. südl. Eur. Lecidea testacea Ach. Biatora testacea Fr. 22. Lecanora . Schüssel fl echte. Thallus foliaceus e phyllis minutis aut crustaceus e crusta gra- nulata pulverulentave. Sporangia super phyllis granu- lisve thalli enata, non e phyllo areolave thalli, ipso vero fulta et saepe marginata, — Thallus blattartig, aus kleinen Blättern, oder krustenförmig, aus einer körnigen u. staubigen Kruste. Sporangien entstehen über den Blättchen oder Körnern des Thallus, nicht aus einem Blatte oder Felde desselben, sind aber von ihm unterstützt und oft gerandet. Sect. 1. Thallus e phyllis minutis saltem partim. — Thallus aus kleinen Blättchen, wenigstens zum Theil. 1. Z r. triptophylla . Zart blättrige S. Thallus e phyllis granulosis saepe subteretiusculis cinereis. Spor- angia rufo-fusca. — Thallus aus körnigen, oft etwas walzenförmigen Blättchen. Sporangien roth braun. Durch ganz Europa auf der Erde, auf Moosen u. s.w. Yar. coronata, sporangiis marginatis. Lieh, brunneus Engl. Bot. Lieh, granulosus Dicks. Lieh, leucophaeus Fl. dan. Psora coronata Hoffm. Lecanora coronata Floerke. Yar. immarginata, sporangiis non marginatis. Parmelia triptophylla Fries. Lieh, microphyllus Sch. Lieh, niger Engl Bot Lecidea picina Ach. Hypothal- lus quem indicat cl. Fries mihi alienus videtur. — Z. brunnea Ach. diff. phyllis minus granulosis sed ma- gis membranaceis, sporangiorum margine non granu- loso sed integro et incurvo. Cum pr. Parmelia brun- nea Fr. Lieh, pezizoides Weber. Lieh, brunneus Sw. 2. Z. Muscorum Ach. Moos Sch. Thallus e phyl- lis squamulaceis sinuato granulatis luteis deinum fuscis. Sporangia fusca margine crasso primitus integerrimo tum granulato. — Thallus aus kleinschuppigeil, end- O. I Lichenosae. 193 lieh buchtigen, körnigen braunen Blättchen. Sporangien braun, Rand zuerst uneingeschnitten, dick, endlich körnig. Auf Felsen über Moosen, im Norden u. We- sten von Europa. Lichen Hypnorum Fl. dan. Parine- lia lepidora Ach. Parmelia Hypnorum Fr. 3. Lf. murorum Ach. Mauer Sch. Thallus e phyl- lis breyibns adpressis flavis, rarius margine adscen- dente, marginalibus longioribus foliaceis, mediis saepe crustaceis. Sporangia flava disco saturatiore. — Thal- lus aus kurzen, angedriiekten, gelben Blättchen, selten mit aufsteigendem Rande; die Raiulblättchen länger, I blattartig, die mittl. krustenförmig. Sporangien gelb, mit dunklerer Mitte. Durch ganz Europa , häufig auf Steinen, seltener auf Erde. Lichen flavescens Huds. Lieh, muroruin Hoffm. Psora murorum ej. Lieh, te- gularis Hoffm. Lecanora lobulata Fl. var. Lecidea rufa Ach var. Lecan. incrustans Ach. var. Lecanora ci- trina Bch. var. Psora miniata Hoffm. var. Lee. callo- pisma Ach. var. — h. chlor ophana Ach. di ff. phyllis crassioribus e virescenti flavis, sporangiis paruin fus- cescentihus demum convexis irregularibus. In rupibus alpinis Europae. Lieh, chlorophanus Wahlenb. Lieh, electrinus Ramond. Parmelia chlorophana Fr. — JL. fulgens Ach. dilf. thallo pallide flavo, sporangiis disco fulvo-rubro margine demum colorato flexuoso. In Hel- vetia ad rupes. Lieh, fulgens Sw. Lieh, friahilis Yill. Lieh, citrinus Ehrh. — JL. erytkrocarpa diff. phyllis canescentibus, sporangiis disco croceo-rubro margine demum flexuoso discolori. Ad saxa praesertim in Eu- ropa australi. Parmelia erythrocarpa Wallr. Placo- dium versicolor De Cand. Lecan. theicolyta Achar. Yar. arenaria, thallo granulato aut toto /aut partim. Lieh, arenarius Pers. Lecan. craspedia Ach. Lee. ru- briosa Ach. Lieh, caesio-rufus Schrad. Lee. helygea Ach, L. frustulosa v. i. Sect. 2. Thallus totus crustaceus . — Der Thallus ganz krustenförmig, 4. L „ Parella Ach. Parellen Sch. Crusta granu- losa cohaerens candicans. Sporangia disco candicante induto demum rubescente margine integerrimo erecto. — Kruste körnig, zusammenhängend, weissl. Spor- angien in d. Mitte weisslich überzogen, endlich röth- lichj mit ganzem Rande. Durch ganz Europa auf der Erde auf Steinen u. s. w. Wird wie manche andere Wilidenow’s Grundriss IV. Th. 13 194 CI. V. Cryptopliyta. zum Färben gesammelt Lieh* Parellus Linn, (proprie yar. disco demum rimoso yerrucosove). Lieh, palles- cens Linn. Lieh, albo -flavescens Wulf. Psora ala- bastrina Hofhn. Lieh. Turneri Engl. Bot. Lecanora pallescens Ach. Lieh, upsaliensis Linn. Parmelia pal- lescens Fr. — jL. tnrtarea Ach. diif. sporangio disco incarnato margine inflexo. Cum pr. Lieh, tartareus Linn. Parmelia tartarea Fr. Lichen frigidus Linn. est var. sporangiis ininoribus. — L,. rubra Ach. differt sporangiis disco concavo ruhro margiue inflexo crenu- lato Ad arhorum truncos per totam Europam Par- melia rubra Ach. Liehen Ulini Swartz. An potius ad sequentem ? 5. L. subfmca Ach. Bräunliche Sch. Crusta gra- nulosa cohaerens candicans. Sporangia disco subfusco aut subnigro intus pallida, margine thallo concolori erecto subintegro. — Kruste körnig, zusammenhän- gend, weisslich. Sporangien mit bräunlicher oder schwärzlicher Mitte, inwendig weisslich, und wie d. Thallus gefärbten, aufrechten, ziemlich ganzem Rande. Durch ganz Europa auf Bäumen, seltener auf Steinen. Lichen subfuscus Linn. Lecanora epibryon Achar. loco tantum differt. Var. Hageni sporangiis minoribus, margine subevanido. Lee. Hageni Ach. Lecid. cyrtella ej. Var. punctaia sporangiis disco turgido marginem superante. Lee. steatina Ach, Lieh, punctatus Engl. Bot. Lee. gangalea Ach. Lee. alpestris ej. Var. di- stans sporangiis orbiculatis margine crenuiato, disco tenuiore pallido, initio pruinoso mox nudo. Lee. di- stans Ach. Patellar. populicola De Cand. Var. albella tnajor crusta tenui, sporangiis orbiculatis albido-prui- nosis, disco planiusculo margine integerrimo subeva- nescente. Lieh, glabratus Dicks Lee. alabastrina Ach. Lee. argena Fl Var. albella ininor disco convexo. Lee. albella Ach. Lieh.* albelhis Pers. Var. angulosa sporangiis congestis anguloso-difformibus, disco glauco pruinoso, margine subpersistente flexuoso. Lee. angu- losa Ach. Var. lainea crusta laevigata interdum flavo- virescente, sporangiis miuutis fusco - nigris. Lee. lai- nea Ach. — L. fmistulosa Ach. diff. thalli granulis demum effiguratis sublobatis pallescentibus, sporangiis disco intus fuscescente. In montosis totius Europae. Var. argopholis granulis snbsquamaceis imbricatis. Lieh. frustulosus Dicks. Lichen argopholis Walilenb. Var. imulata areolis discretis sublobatisve crenatisve. Lee. insula Ach, Lee. hydrophiia Sommerf. Parmelia O. I. Lichenosae. 195 Ludwigii Sprengel. Yar. thiodes gramilis lutescenti- bus. Lee. Wallrothii Spreng*. 6. L. atra Ach. Schwarze Sch. Crusta granulosa cohaerens candicans. Sporangia disco at^o intus nigra, margine integerrimo persistente. — Kruste körnig, zu- sammenhängend, weisslich. Sporangien mit schwar- zer Mitte, auch inwendig schwarz, in. ganzem, blei- benden Rande. Auf Baumen durch ganz Europa häu- fig. Lieh, ater Huds. L. cinereus Wulf. L. tephro- melas Ehrh. est var. in saxis, sporangiis paryis. Yar. j grumosa crusta suhpulverulenta coerulescente. Lichen coerulescens Pers. Lieh, grumosus ej. Urceolaria Se- gestria FL Crusta non liypothallo coerulescens sed excrescentiis ut. in Placodio gelido. 7. L ,. badia Ach. Braune Sch. Crusta granulosa suhsquamulosa cohaerens olivaceo-badia. Sporangia disco fusco-atro, margine integro persistente. — Kruste körnig, fast schuppig, mit bräunlich-schwarzer Mitte und ganzem bleibenden Rande. Auf Granitfelsen in ganz Europa. Lieh, badius Ehrh. L. fuscatus Schrad. Yar. picea, crusta picea, sporangio immerso concayo immarginato. Lieh, piceus Disks. Lee. picea Achar. 8. JL. sophodes Ach. Griinlichhraune Sch. Crusta granulata cohaerens e viridi fuscescens aut grisea. Sporangia disco impolito fusco-atro, margine ruguloso crenatove. — Kruste körnig, zusammenhängend, griinlich-braun oder grau. Sporangien mit matter bräunlich schwarzer Mitte, und runz lichtem oder ge- kerbten Rande. Auf Bäumen durch ganz Europa. Yar. eocigua crusta fusco -cinerascente, margine sporangio- ruin albicante eyanidoque. Lieh, exiguus Ach. crusta prorsus evanescente est. Lee. pharcidia et metabolica Achar. An Urceolaria? Yar. turfacea crusta griseo- opaca, margine spor. alho-pruinoso. In terra turfosa. Lee. turfacea Ach. 9. L. atrocinerea Fr. Schwarz graue Sch. Crusta granulata cohaerens subfusca. §porangia disco nigro fusco turgescente marginem tenuem integerrimum ex- cludente. — Kruste körnig, zusammenhängend, bräun- lich. Sporangien mit schwarzbrauner, heryors teilen- der Mitte, die endlich d. dünnen unzertheilten Rand ausschliesset. Auf Granitfelsen selten. Lieh, atroci- nei*feus Dicks, Lee. cooperta Achar. 10. L. ventosa Ach. Windige Sch. Crusta grauu- loso-frustulosa cohaerens flavo pallesens. Sporangia 13 * 196 Cl. V. Cryptophyta. disco brunneo-rubro, margine integerrimo pallescente, — Kruste körnig-stücklicht, zusammenhängend, gelb- lich blass. Sporangien in der Mitte braun roth, mit ganzem Rande, Auf Felsen in Gebirgen durch ganz Europa. Lichen ventosus Linn. Lichen lepadolemma Ehrh. Lieh, scopuloruin Fl. dan. Lieh, cruentus Web. Lieh, fiavescens Wulf. 1L L. Uaematomma Ach. Blut Sch. Crusta gra- nuloso - pulverulenta ochroleuca. Sporangia disco e coccineo sanguineo, margine crenato evanido. — Kruste köruig staubig, gelblichweiss. Sporangien in d. Mitte scharlachroth -blutfarben, mit verschwindendem ge- kerbtem Rande. Auf Gebirgen besonders im nördl. Europa. Lieh. Haeinatoinma Ehrh. Yerrucaria fron- dosa Hoffm. Lecan. Turneri Ach. Yar. porphyria spor- angiis obscuriöribus* Lieh, porphyrius Pers. Lecid. saxetana et callosjne Ach. 12. L. varia Ach. Mannichfaltige Sch. Crusta granulosa cohaerens flavo-virescens tandem ochroleuca. Sporangia disco polito variicoloris decoloreve, margine integro. — Kruste körnig, zusammenhängend, gelb- lich grün, endlich gelblich weiss. Sporangien mit glatter Mitte von verschiedener Farbe, endlich abblas- send mit ganzem Rande. Häufig an Zäunen durch gauz Europa. Lieh, varius Ehrh. Lieh, sarcopis Wah- lenb. Patellaria olivacea Pers. var. Yerrucaria lutes- cens Hoffm. Lieh, orostheus Engl Bot. Lecan. expal- lens et strobilina Ach. Parmelia sulphureo- nigricans Fl. Lecan. apochroea Ach. Yar. symmicta sporangia disco subhemisphaerico marginem obtegente. Ibd. Le- can. symmicta Ach. Yerrucaria maculiformis Hoffm. Yar. sepincola , sporangiis semiimmersis convexis irn- marginatis. Ibd. Lecid. sepincola Ach. aitema ej. Yar. polytropa crusta areolata granulata, sporangiorum margine pallido integerrimo subflexuoso. Ibd. Lichen polytropus Ehrh Lieh, intricatus Schrad. Lee. muta- bilis Sommerf. Lecid. leuciuata Ach. Parmelia ano- * mala Ach. Yar. parasitica sporangiis in crusta Clio- stomi corrugati parasiticis pallide fiavicantibus fle- xuosis. Ibd. Lichen Ehrhartianus Ach. 13. L r. vitellina Ach. Dotter Sch. Crusta granu- lata cohaerens flavo-vitellina. Sporangia disco luteo- fuscescente, margine tenui demum concolori. — Kruste körnig, zusammenhängend, dotterfarbig. Sporangien mit e^ gelblichbraunen Mitte, und e, dünnen endlich gleichfarbigen Rande. Auf Steinen, auch auf Bäumen O. I. Lichenosae. 197 und Holz durch ganz Europa. Lieh, vitellinus Ehrh. Lieh, candelarius Linn. Var. holocarpa , sporangiis copiosissimis. Lieh, holocarpus. 14. L. aurantiaca Ach. Orangefarbene Sch. Crusta sparsa granulata lutescens. Sporangia disco aurantiaco, m argine tenui crenulato evanescente. — Kruste zerstreut, körnig, gelb. Sporangien m. orange- farbener Mitte, mit zartem gekerbten yerschwind en- den Rande. Auf Bäumen häufig in Europa. Lichen aurantiacus Lightf. Lieh, fulvus Schreb. Lieh, cali- cinus Schrad. Verrucaria flavovirescens Hoffin. yar. crusta magis virescente. Lee. erythrella et inalpina Ach. crusta dealbata. Sporangia saepisshne in phyl- lum abeunt, ut cum Meyero credus in Parmeliam parie- tinam mutari. Yar. calva crusta et inde margine ob- litteratis. Ad saxa praesertim calcarea. Lieh, calvus Dicks. Lieh, rupestris Auct. Lee. pyracea Ach. h. 1. yidetur sic. Lecid. luteo-alba Ach, Yerrucaria Ulmi- cola Cand. 15. U. cerina Ach. Wachs Sch. Crusta subgra- nulata cohaerens cinerea. Sj)orangia disco flavo, mar- gine tenui cinereo, — Kruste nicht völlig körnig, zu- sammenhängend, grau. Sporangien mit einer gelben Mitte und dünnem grauen Rande, Auf Bäumen und Steinen in Europa, Lieh, cerinus Ehrh. Hedw. 16. L . ferruginea. Rostbraune Sch. Crusta gra- nulata cohaerens albida. Sporangia disco luteo-ferru- gineo cincta excipulo proprio colorato margine sub- crispo. — Kruste körnig, zusammenhängend, weiss- lich. Sporangien mit gelbbrauner Mitte, umgebene v. einer eigenen gefärbten Einfassung, mit etwas krau- sem Rande. Auf Bäumen durch ganz Europa. Lieh, ferrugineus Huds. Lieh, cinereo-fuscus Web. Lichen crenularius Wither. Parmelia ferruginea Fr. Urceolaria scruposa v. i. 23* Urceolaria. Krugflechte. Thallus eru** staeeus. Sporangia e granulis aut areolis crustae ini- tio iinmersa. — Thallus krustenförmig. Sporangien aus den Körnern oder Feldern der Kruste zuerst ein- gedrückt. 1. U. cinerea Ach. Graue Kr. Crusta areolata ci- nerea saepe nigro limitata. Sporangia ex areolis saepe plura nigra marginata interdum emersa verruciformia. 198 Cl. V. Cryptophyta. — Kruste in Feldern zertheilt, grau, oft schwarz um- zogen* Sporangien oft mehr aus ein. Felde, schwarz, gerandet, zuweilen hervortretend und warzenförmig. Auf Steinen in ganz Europa. Lichen cinereus Linn. Parmelia cinerea Fr. Yerrucaria ocellata Hoflm. Ur- ceolaria tessulata De Cand. Lecan. multipuncta Ach. Urc. microcelis Ach. Urc. gibbosa Ach. Lee. panto- sticta Ach. Sagedia zonata et depressa Ach. Isidium laevigatum Ach. Pyr. thelephora Ach. Porina chio- naea Ach. Yariolaria aspergilla et lactea Ach. Lepra- ria segestria Ach. sec. Friesium sunt varii Status hu- jus Lieh. Urc. gibbosa cinereo-rufa sunt variet. Yar. lacustris magis insignis crusta laevigata alba, sporan- giorum disco rubello fusco nigro. Locis irrigjuis. Lieh, lacustris Wither. Lee. rubilliua, cyrtaspis. Urc. Acha* rii, Gyalecta epulotica h. 1. 2. Z7. sordida. Schmutzige Kr. Crusta granulosa cohaerens albicans glauca lutescensve. Sporangia e granulis mox elevata couvexa nigra pruinosa, margine oblitterato. — Kruste körnig, zusammenhängend, weisslich^ bläulich oder gelblich. Sporangien aus d. Körnern bald erhoben^ convex, schwarz, m. weissein Staube und vergehendem Rande. Auf Steinen häufig durch ganz Europa, Parmelia sordida Fr. Lieh, sor- didus Pers. Lieh, albido-caesius Schrad. Yerrucaria f laucoma Hoffm. Yar. ainbitu distinctius radiante* porangiis minutis subglobosis. Lieh, glaucescens Sw. Lecanora Swartzii Ach sec. Fr. Var. crusta subste- rili soredifera dealbata. Lieh, lacteus Wulf. Yariolaria creina Ach. Var. crusta granulis in papillas elonga- tis mutatis. Lieh, corallinus Linn. Isidium coralli- num Ach. Yar. sulphurea , crusta lutescente , sporan- giis nigris non pruinosis. Lichen sulphureus Hoffm. An spec. distincta? Yar. patellifor?nis , sporangiis de- mum patelliformibus flexuosis. Lee. Swartzii sec. Floerke. — TJ. cenisia diff. crustae granulis majori- bus distinctis, sporangiis intus fnscis mox elevatis convexis nigerrimis. ln montibus et Alpibus Europae. Lee. cenisia Ach. Parmelia cenisia Fr. 3. U> impolita . Unpolirte Kr. Crusta subareo- lata alba cinereave. Sporangia nigra mox elevata con- vexa pruinosa, demum scutelliformia nigra. — Kru- ste etwas in Feldern, weiss oder grau. Sporangien schwarz, bald erhaben, convex, bestäubt, endlich schüsselförmig, schwarz. Auf Bäumen durch ganz Europa häufig. Lieh, impolitus Ehrh. Lieh, pruiuatus ü. 1. Lichenosae. J99 Pers. Yar. efflorescentiis (non sorediis) subcarnosis fuscescentibus. Spiloma decolorans Turn. Lecidea biformis Fl. coli. 4. TJ . verrucosa Ach. Warzige Kr. Crusta gra- nulata, granulis seu yerrucis eleyatis cinereis. Spor- angia e granulis nigra semper immersa, margine a thallo eleyato. — Kruste körnig, m. erhabenen asch- grauen Körnern oder Warzen. Sporangien aus den Körnern, schwarz, immer eingesenkt, mit ein. Rande vom Thallus. Auf Gebirgen in Europa. Urc. muta- bilis Ach. U. panyrga e}. Variet . yerrucis disco ostioli instar nigri promenente. 5. TJ. confluens. Zusammen fliessende Kr. Cru- sta areolata cinerea aut fuscescenti- cinerea. Sporangia mox emersa marginata magna deimiin verrucosa irre- gularia confluentia. — Kruste in Feldern, grau auch bräunlich grau, Sporangien bald hervortretend, geran- det, gross, endlich warzig', unregelmässig, zusammen- fliessend. Auf Steinen besonders Granit durch ganz Europa. Lieh, confluens Web. Lecidea fuscoatra con- fluens Fr. Lee. funosa Ach. — TJ . armeniaca differt crusta fiavo-virescente, sporangiis minus marginatis. In montosis Europae. Lee. spectabilis Floerke. Lee, ar- meniaca Fr. 6. TJ. calcarea Ach. Kalk Kr. Crusta granulato- areolata albicans. Sporangia semper immersa nigra, margine a thallo elevato a grano seu verruca demum soluta. — Kruste kornig-feldrig, weisslich. Sporan- gien immer eingesenkt, schwarz, m. einem von Thal- lus gebildeten Rande, der sich endlich von d. Korne oder der Warze sondert. Auf Kalksteinen durch ganz Europa. Lieh, calcareus Linn. Lieh, rupicola Hoffm. Urceolaria contorta Fl. Lieh cinereus Engl. Bot. Urc, tessulata Ach. Urc. ocelläta ej Sporae magnae. 7. TJ. scruposa Ach. Stein ichte Kr. Crusta gra- nulosa cinerea in margines sporangiorum efFormata. Sporangia cinereo -nigricanlia profunde immersa, — Kruste körnig, grau, zu Rändern der Sporangien ge- bildet. Sporangien graulich-schwarz, tief eingesenkL Auf Steinen durch ganz Europa. Lieh, scruposus Linn. Lieh, pertusus Wulf. Var . crusta dealhata. Urceolar* gy psacea Ach. Urc. sporangiis abortivis. Lecid. tal- cophila, Var. crusta elevatim papillosa. Isidiuin We- stringii Ach. An potius Lecanora? Yar. bryophila sporangiis minoribus Lamina eihergente urceolata, ore contracto margine thallode subevanescente. Lieh, ex- 200 Cl. Y. Cryptophyta. cavatus Reih, Lieh, impressus Sw. Lieh, muscorum Scop. IJrceol. brjophila Ach. * 8. U . geographica . Geographische Kr. Crusta areolata laevigata laete flava. Sporangia nigra margi- nata deinum convexa ad marginem areolae posita 1p- jsamque perrumpentia. — Kruste in Feldern, geglättet, schön gelb. Sporangien schwarz, gerandet, endlich convex, am Rande des Feldes gelegen u endlich zer- reissend. Häufig überall an Steinen. Lichen geogra- phicus Linn. Lee. atrovirens Ach. — U. contorta et geographica spora pro ratione totius Lichenis maxima conveniunt et a plerisque Lichenibus diflerunt et certo itaque congeneres. 24, Lecidea. Teil er fl echte. Thallus cru- staceus rarius margine foliaceo et subfoliaceo. Spor- angia inter thalli granula emergentia excipulo proprio excepta. — Thallus krustenförmig, selten am Rande blattartig oder etwas blattartig. Sporangien brechen zwischen den Körnern des Thallus hervor, und sind von einem eigenen Behälter umgeben. 1. Li, placophylla. Dick blättrige T. Thallus ambitu foliaceus albicans. Sporangia deplanata stipi- tata rufo-fusca. — Thallus im Umfange blattartig', weiss. Sporangien flach, gestielt, rothbraun. Auf d. Erde im Sande im nördlichen Europa. Baeomyces pla- cophyllus Ach. Biatora placophylla Fr. 2. Li. hyssoides . Byssus T. Thallus ambitu suh- foliaceus virescens aut glaucescens. Sporangia substi- pitata deplanata e carneo-fusca. — Thallus im Um- fange wenig blattartig, grünlich oder bläulich. Spor- angien kaum gestielt, flach, fleischfarben braun. Durch ganz Europa auf der Erde, Lichen byssoides Linn. Lieh, fungiforinis Scop. Baeomyces rupestris Achar. Lieh, rufus Huds. et Baeomyces carneus Fl. est var. crusta aeruginosa. Baeomyces rupestris Pers. habet crustam pulverulentam albicantem et sporangia minora. B. lignorum Pers, crusta cinereo-glaucescente, sporan- giis fusco-nigris. Ibd. 3. Li, canescens Ach. Graue T. Thallus medio crustaceus ambitu foliaceus adpressus albo-cinereus. Sporangia ubicunque emersa nigra, juniora marginata. — Thallus in der Mitte krustenförmig, im Umfange O. I. Lichenosae. 201 blättrig*, angedrückt, grau weiss. Sporangien überall hervor kommend, schwarz, die jungem gerandet. An Baumstämmen durch ganz Europa, nur im südlichen Früchte bringend, die fast parasitisch und d. Thallus eine veraltete Parinelia scheinen. 4. L. ferruginea Ach. Rostbraune T. Thallus foliaceo-crustaceus cinerascens, Sporangia convexa fer- ruginea, basi attenuata, excipulo thallode excepta. — Thallus blättrig -krustenförmig, grauweiss. Sporan- gien convex, rostbraun ; d. verschmälerte Basis wird von einem aus dem Thallus geformten Becher aufge- nommen. An Baumstämmen durch ganz Europa. Lieh, cinereo-fuscus Web. Lieh, ferrugineus Huds. Ischen crenularius With. Lecid. fusco-lutea Fl. Thallus re- vera intermedius inter crustaceum et foliaceum et sporangia quoque medium inter Lecid. et Lee. locum teilet. 5. L. Jcmadophila . Sumpf T. Crusta granulata cohaerens viridi-cinerea. Sporangia substipitata depla- nata aut disco depressa submarginata incarnata. — Kruste körnig, grüngrau, zusammenhängend. Sporan- gieh etwas gestielt, verflächt oder in der Mitte einge- drückt, etwas gerandet, fleischfärben. In Torfgegen- den auf der Erde durch ganz Europa. Lieh, ericeto- ruin Linn. Lieh. Icmadophila Ehrli. Lieh, aerugino- sus Scop. Lieh. Elveloides Web. 6. Z,. vernalis. Blühende T. Crusta cohaerens granulata cinerea interdum ochroleuca et luteola. Spor- angia incarnato-fusca marginato-coiivexa. — Kruste zusammenhängend , körnig, grau, zuweilen gelblich und gelblich weiss. Sporangien fleischroth braun, gerandet, convex. Auf Bäumen häufig in Eur. Lichen vernalis Linn. Biatora vernalis Fr. Yar. luteola cru- sta interdum luteola, sporangiis convexis fuscis. Ibd. Lieh, rubellus Ehrh. Lieh, luteolus Schrad. Lecid ea alabastrina Ach. Ibd. Var. conglomerafa, sporangiis minoribus subglobosis nitidulis. Ibd. Lieh, sphaeroi- des Dicks. Lee. vernalis Ach. Yerrucaria conglome- rata Hoflm. Var, sphaeroides, sporangiis tenuioribus demum convexis. Ibd. Lee. alabastrina ß Ach. Lee. sphaeroides Sommerf. Lee. Erysihe Ach Var . Pineti, sporangiis exiguis albidis disco minuto ex albido car- neo-luteolo elabente urceolatis. Ibd. Peziza diluta Pers. Peziza virens Albert et Schwein. Lieh, pineti Schrad. Lecid. Pineti Ach. Var, sanguineo-atra sporangiis ini- tio carneo-sanguinais, margiue pallidiore, dein nigris. 202 1 Ci. V. Cryptophyta. In terra. Lieh, muscorum Auct. Lieh, sanguineo-ater. Patellaria sinapisperma De Cand. Lecan. hypnophila Ach. — Lt. rosella diff. disco sporangiorum incarnato pruinoso. In arbor. cortice. Lieh, roselliis Pers. Lee. rosella Ach. Biatora rosella Fries. Lee. alabastrina y Achar. 7. L cupularis . Tiefe T. Crusta tenuis cohae- rens albicans. Sporangia excavata disco incarnato, margine tiunido albo. — Kruste dünn, zusammenhän- gend, weisslich. Sporangien ausgehöhlt, in der Mitte fleischrotli, m. dickem weissen Rande. Auf Kalkstei- nen durch ganz Europa. Gyalecta cupularis Schaer. Fr. Yar . foveolaris diff. crusta crassiore, sporangiis flavis. Ad terrain. ürceolaria foyeolaris Ach. An spe- cies propria. 8. L . cameola Ach. Fleisch T. Crusta cohae- rens granulata demum pulverulenta. Sporangia cou- cava disco e carneo-rufo-fusca, margine eleyato palli- diore tandem evanescente- — Kruste zusammenhän- gend, körnig, endlich staubig'. Sporangien concay, m. fleischfarben rothbrauner Mitte, und erhabenem blas- sem, verschwindendem Rande. Auf Baumstämmen, seltener besonders im yyestl. Europa. 9. L. decolorans Fl. Abfärbende T. Crusta gra- nulosa sparsa glaucescens. Sporangia e lutescenti fusca demum nigra planiuscula et convexa margine tenui, demum elevata margine evanescente. — Kruste kör- nig, zerstreut, blaugrau. Sporangien gelblich - braun, endlich schwarz, flach und convex, m. zartem Rande, endlich erhaben, mit verschwindendem Rande. Auf der Erde, überall in Europa. Biatora decolorans Fr. Var* sporangiis regularibus planiusculis marginatis. Id. Lieh, granulosus Ehrh. Patellar. granulosa et de- colorans Hoffrn. Lee. granulosa et minutula Achar. Lieh, quadricol. Dicks. Parmelia incolorata Fl. crusta tenuiori. Var. sporangiis convexis deformibus subim- marginätis fusco-nigricantibus. Ibd. Lieh, escharoides Ehrh. Lee. escharoides et desertorum Ach. Var, cru- sta sordido virescenti, sporangiis regularibus convexis immarginatis fusco-nigris. Lecid. viridescens Achar. Yar. fleoeuosa sporangiis jam ab initio atris, margine tenui persistente demum flexuoso. 10. L. miocta Sommerf. Gemischte T. Crusta tenuis subpulverulenta. Sporangia juniora concava, margine tumido fusca nigra que, adulta convexa tandem immarginata. — Kruste dünn, fast staubig. Sporan- O. I. Lichenosae. 203 gien iu der Jugend concav, mit dickem Rande, braun oder schwarz, erwachsen convex, endlich ungerandet. An Baumrinden, besonders im westl. Europa. Biatora mixta Fr. Lieh. Griffithii Engl. Bot. Lee. Hamadryas Bchar. 11. L, anomala Fl. Anomale T. Crusta granulata cohaerens albicans. Sporangia juniora marginata ni- gra opaca, demuin elevata convexa nitida atra. — Kruste körnig, zusammenhängend, weissiieh. Sporan- gien in der Jugend gerandet, schwarz, matt, nachher erhaben, convex, glänzend schwarz. An Bäumen durch ganz Europa. Biatora anomala Fr. — L . cyrtella Fl. diff. crusta tenni, sporangiis semper fuscis. Ibd. 12. />. rivulosa Ach. Durchzogene T. Crusta granulata cohaerens sicca humidave rufescens. Spor- i angia fusca et fusco-nigricantia, demuin convexa. — Kruste körnig, zusammenhängend, trocken od. feucht röthlich. Sporangien braun und bräunlich, schwarz, endlich convex. Auf Steinen und Bäumen. Biatora rivulosa Ach. Besteht aus zwei Abänderungen oder Arten: a) L . r. saocicola crusta humida rufescente, sicca cinerascente. Ad saxa. L. rivulosa Ach. Lieh« rivulosus Engl. Bot. Lee. falsaria et griseo-atra Ach, et b) JL. r . corticola , crusta humida virescente sicca fuscescente. In corticibus arbor. Europae* Lee. Light- footi Ach. 13. h. uliginosa . Sumpf T. Crusta e saturate vi- ridi fuscescente. Sj>orangia e rufo-fusco nigricantia immarginata aut margine tenui. — Kruste dunkelgrün, braun. Sporangien aus d. röthlich braunen schwarz, ohne Rand oder mit zartem Rande. Auf der Erde in ganz Furopa. Biatora uliginosa Fr. Var . botryosa crusta solida nec gelatinosa , sporangiis elevatis evi- dentius marginatis. Lee. hypopta Ach. Var. humosa crusta subgelatinosa, sporangiis obsolete aut non mar- ginatis. Lieh, uliginosus Schrad. Lee uligiuosa Ach, Lee. terricola ej. Lee. microphylfa Schaer. Spiloma hutnosum Ach. sporangiis inveteratis. Var. fuliginea, crusta granulosa fusco-nigresceute. Lee. fuliginea Ach. Collema nigrum Auct. Var. coenosa, crusta deliques- cente fusco-atra. Lieh, humosus Ehrh. Lecid. terrigena Ach. Collema coenosum Ach. 14. V, quernea Ach. Eichen T. Crusta granulata cohaerens ochroleuca seu lutescens saepe nigro-limi- tata. Sporangia immersa convexa brunnea mox im- marginata. — Kruste körnig, zusammenhängend, gelb* 204 Cl. V. Cryptophyta. lieh weiss oder gelblich, oft schwarz umsäumt. Spor- angien eingesenkt, convex, braun, bald ungerandet. An alten Stammen hier und da in Europa. Biatora quernea Fr. Lieh, querneus Dicks. 15. h. lucida Ach. Glänzende T. Crusta granu- lata sparsa virescenti-flava, deliquescens ochroleuca. Sporangia immersa convexa fuscescenti-lutea rnox im- marginata. — Kruste körnig, zerstreut, grünlich gelb, veraltet gelbweiss. Sporangien eingesenkt, aus den bräunlichen gelb, bald ungerandet. An Bäumen im nördl. Europa. Lieh, lucidus Ach. Lee. citrina Wah- lenb. Biatora lucida Ach. Sterilis est Lepraria Floer- keana Ach. Lepr albo-flava Fl. 16. Lr. albo-coeridescens Fr. W e i s s 1 i c h b 1 a u e T. Crusta granulata coerulescenti-albicans saepe nigro-li- mitata. Sporangia coerulescenti-pruinosa humestata rufescentia tenuiter marginata. — Kruste körnig, bläulich weiss > oft schwarz gerandet. Sporangien bläulich bereift, nass röthlich, zart gerandet* Auf Granit durch ganz Europa. L. pruiuosa Ach. L. litho- phila ej, Lieh, pruinatus Dicks. Lieh, silaceus Hoilm. crusta a ferro oxjdato tincta. — L. immersa Fl. diff. crusta alba valde cohaerente, sporangiis parvis nigris intra foraininula lapidis reconditis. Ad saxa calcarea Europae. Lichen immersus Web, Lichen marmoreus Wulf. Lieh, calcivorus Wahlenb. An var. ? Var. cru- sta purpurascente. Yerrucaria purpurascens Hoffm. Var . crusta evanida. — JL. contigua Fr. diff. crusta albicante, sporangiis nigris pruinosis. In saxis grani- ticis. — L. calcarea diff, crusta alba subpulveracea, sporangiis nigris immersis. In saxis calcareis freq. 17. Li . atro-alba Fr. Schwarz w ei ss e L. Crusta granulata tenuis cohaerens fusca et decolorata lutea albicansve. Sporangia nigra demuin subpapillata. — Kruste körnig, dünn, zusammenhängend, braun oder gelb und entfärbt weiss. Sporangien schwarz, end- lich mit einer Papille. Auf Steinen, besonders Granit durch ganz Europa. Lieh, atro-albus Liun. Yerrucaria fusco-atra et cinereo-atra Hoffm. Lieh, caesius Dicks. Lieh. Oederi crusta a ferro oxydato tiucta. Var. sub- concentrica, crusta subpulverulenta alba, sporangiis irn- pressis saepe concentricis. Ibd. Yerrucaria petraea 18. X/. premnea Fr. Stamm T. Crusta granulata cohaerens cinerea albave. Sporangia nigra initio ex- acte marginata, demum elevata convexa rugosa, — O. I. Lichenosae. 205 Kruste körnig, zusammenhängend, grau oder weiss. Sporangien schwarz, im Anfänge genau gerand et, end- lich erhaben und runzlicht. Auf Baumstämmen, be- sonders im westlichen Europa. 19. L. parasema Ach. Baum T. Crusta granulosa tenuis cinerea rarius flayicans. Sporangia nigra initio marginata intus concolora. — Kruste körnig, dünn, grau, seltener gelb. Sporangien schwarz, im Anfänge gesäumt, inwendig auch schwarz. An Baumstämmen überall sehr häufig. Lieh, limitatus Sdop. Lieh, san- guinarius Hofiin. Yerrucaria punctata Moffm. Lecidea punctata Fl. Lee. Lightfooti Engl. Bot. — Tu. entero- leuca Ach. difif. sporangiis intus alhis. Ibd. Synon. prior. et h. 1. Yerrucaria olivacea Hoffm. ut yar. cru- sta flayida. — Tu. sanguinaria Ach. di ff. sporangiis intus sanguineis. Cum pr. at locis magis montosis. Lieh, sanguinarius Linn. 20. Tu. corticola Ach. Weissschwarze T. Cru- sta granulata cohaerens albicans. Sporangia caesio- pruinosa intus atra, margine tenui eyanido. — Kruste körnig zusammenhängend, weisslich. Sporangien bläulich bereift, inwendig schwarz, mit zartem ver- schwindendem Rande. An Baumstämmen durch ganz Europa* Lieh, albo-ater Hoffm. Lecid. albo-atra Fr. Lieh, corticola Ehrh. 21. L. miliaria Fr. Hirsen T« Crusta primitus granulata cinerea. Sporangia globosa subim marginata nigra intus nigricantia. — Kruste von Anfang an körnig, grau. Sporangien kugelförmig, fast nicht ge- randet, schwarz, inwendig schwärzlich. Auf d. Erde auf Steinen und Holz. Lee. sabuletorum Fl. Lee. lig- niaria Ach. Lieh, dubius Engl. Bot. — L. sabule - iorum Fr difL crusta primitus cohaerente mox areo- lata granulata cinerascente fuscaye, sporangiis e cru- sta oruudis nigris subfuscis, rufescentibus. Ad terram, saxa et ligna per totam Europam. Lieh, sabuletorum Schreb. Var • alpestris, sj^orangiis sub disco strato corneo nigro. Ad terram et muscos. L. muscorum Wulf. Var. campestris, sporangiis concaviusculis sub- marginatis atris intus nigricantibus. Ad terram. Lee. aromatica Ach. Var . coniops, sporangiis elevato-mar- ginatis atris intus fuscis, margine tenui persistente. Ad saxa. Lee. coniops Ach. Par. euphorea, sporangiis nigris submarginatis intus cinerascentibus, margine subevanescente. Ad ligna. Lecid. euphorea FL Var. pilularis, sporangiis plano convexis demum immargi- 206 CI. V. Cryptophyta. natiis subglobosis, humectatis mollioribus subfuscis intus fuscis albidisque. Ad terram et saxa. Lieh, pi- lularis Dayies Lecid. artyta, confluens ß et coniops ß Ach. Var . enteroleuca, sporangiis subinarginatis , hu- mectatis saepe disco rufescentibus intus totis albis. Ad saxa. Lecid. enteroleuca Flotow. Species auctoritate Friesii huc relata et descripta. 22. JL. myrmecina Fr. Ameisen T. Crusta granu- lata e viridi-fusca. Sporangia nigra convexa mox ru- gosa, juniora interdum marginata intus concolora. — Kruste körnig, grünlich braun. Sporangien schwarz, convex, bald runzlicht; die jungem zuweilen geran- det, inwendig gleichfarbig. In Schweden und Nord- Deutschland. Lecid. Friesii Ach. 23. Lj. citrinella Ach. Zitron färben e T. Crusta granulata virescenti-flava. Sporangia nigra initio mar- gine elevato, demuin papillata et rugosa. — Kruste körnig, grünlich gelb. Sporangien schwarz, im An- fänge mit e. erhabenem Rande, endlich mit e. Papille und runzlicht. Auf der Erde in Schweden, Nord- Deutschland. 24. JL. iympanella. Trommel T. Crusta granulata cinerea. Sporangia atra subpruinosa deplairata demuin basi prolongata pulvere e spora maxima obtecta. — Kruste körnig, grau. Sporangien schwarz, etwas be- reift, endlich an der Basis verlängert, m. einem Pul- ver aus grossen Sporen bedeckt. An Bretterzäunen. Calycium tjmpanellum Turn. Ach. Fr. C. tympanel- lum cembrinum et leucomelas Pers. An genus pro- prium ob sporas maximas. Nullo modo Calycium cum thecis luculentis sit instructum. Non differt a Lecidea nisi spora maxima in superficie sporangii remanente. 25. J [j. dryina Ach. Eichen T. Crusta pulveru- lenta cohaerens tenuis albida. Sporangia fusco- nigra initio marginata, demuin convexa basi saepe attenuata superficie pulverulenta. — Kruste staubig, zusammen- hängend, dünn, weisslich. Sporangien bräunlich schwarz, im Anfänge gerandet, endlich convex an d. Basis oft verschmälert, m. ein. staubigen Oberfläche. An Baumstämmen durch ganz Europa. Coniangium vulgare Fr. Spiloma paradoxum Achar. Arthonia lu- cida ej. Thecae luculentae clavatae, uti Lecideae ha- bent. Spora minima fusca cohaerens e thecis exereta et sporangimn tegens. Sporis hisce cohaerent thecae, ut et in aliis fit Lecideis seu Lee. Sporas seriatas in thecis vidi. O. I. Lichenosae. 207 25. Psora . Warzen fl echte. Thallus subfo- liaceus erectus gelatinosus bullatus. Sporaugia ad ba- siu thalli emergentia, a thallo non fulta. — Thallus fast blattartig, aufrecht, gallertartig, aufgeblasen. Sporangien an der Basis des Thallus her verkommend, vom Thallus nicht unterstützt. 1. P. vesicularis HofFm. Blasige W. Thallus vi- I rescens. Sporaugia atra initio marginata pruinata de- mum convexa. — Thallus grünlich. Sporangien schwarz, im Anfänge gerandet, bereift, endl. convex» Auf Gebirgen, besonders im südl. Europa Lieh, coe- ruleo-nigncans Lightf. Lieh, opuntioides Yillars globu- lis fere stipitatis basi fulvis. Lee. paradoxa Ach. ma- * xime caulescens rubiginose rufä. Yerrucaria grisea I Willd. est rugoso plicata imbricata glauco-pruinosa. Lee. globosa Ach. granulalo-verrucosa cinereo - caesia. 26. Opegrapha . Schrift fl echte. Thallus | crustaceus. Sporaugia a thallo non excepta margine utrinque inflexi et hoc patente dehiscentia. — Thal- lus krustenförmig. Sporangien vom Thallus nicht ein- gefasst ; die Ränder von beiden Seiten einwärts gebo- gen und durch zurückbeugen derselben geöffnet. 1. 0. varia Pers. Manni chfal tige S. Crusta tenuissimä albicans. Sporaugia nigra oblonga tumida marginibus deinuin distantibus, disco planiusculo pri- muni subpruinoso intus nigricante. — Kruste sehr dünn, weisslich. Sporangien schwarz, länglich, dick, mit endlich abstehenden Rändern, mit ziemlich fla- cher, endlich bereifter Mitte, inwendig schwärzlich. An dicker Baumrinde fast durch ganz Europa, nicht im hohen Norden. A. pulicaris, sp. subellipticis, disco concaviusculo margine inflexo. Lieh, pulicaris HofFm. Opegr. vulvella Ach. nimbosa, phaea et B. notha^ sp. rotundatis, disco turgescente marginem saepe oblitte- rante. Op. notha Ach. Op. lichenoides Pers. C. sig- nata, sp. elongatis disco lato plano, margine evanes- cente. O, signata Ach. Lieh, hebraicus HofFm D. dia- phora, sp. elongatis utrinque attenuatis, margine sub- persistente. O, diaphora Ach. E. rimalis spor. super- 208 CI. V. Crytophyta. ficialibus angustis linearibus, marginibus parallelis, disco lineari canaliculato. 2. O. atra Pers. Schwaze S. Crusta teimis albi- cans. Sporangia nigra einergenti- superficialis graci- lescentia nitida acuta, margine tenui, disco lineari ca- nalicnlato, intus corneo. — Kruste dünn, weisslich* Sporangien schwarz, halbhervorgebrochen , schlank, glänzend, spitz, mit dünnem Rande, mit linienförmi- ger, gerinnter Mitte, inwendig horn artig* An glatter Baumrinde durch ganz Europa, nicht im hohen Nor- den» A. stenocarpa, sp. longissimis semicjlindricis flexuosis. O» stenocarpa, denigrata et vulgata Ach* B. abbreviata, sp» abbreviatis variis saepe radiatim dispositis. Op. depressa pedouta, stenocarpa ß, deni- grata y, yerrucarioides y nimbosa y . Ach. C. O. ma- cularis sp. in maculas yarias subradiatas immargina- tas dilatatis, confluentibusque. O. . radiata Pers. Ar- thonia atroidea Ach. D. O. siderella crusta obfuscata, sp. acutis opacis subinnatis partimque erumpentibus. O. rufescens Pers. O. herpetica Ach. 3. ()• herpetica Ach. Herpetische S. Crusta sub- granulata albicans. Sporangia nigra emergentia el- liptica obtuseve lanceolata opaca margine thallode saepissime cincta proprio tenui a disco canaliculato intus corneo tumente demum obtecta. — Kruste etwas körnig, weissl. Sporangien schwarz, heryorlretend, elliptisch oder stumpf lanzettförmig, matt, mit einein Rande yom Thallus oft umgeben, dünn, der eigene von der gerinnten, hervorstehenden , inwendig horn- artigen Mitte endlich verdeckt. Auf Baumrinde in ganz Europa, nicht im hohen Norden. O. rubella ß Ach. O. herpetica y . O. subocellata Fl. 4. 0. scripta Ach. Bestäubte S. Crusta tenuis* Sporangia immersa erumpentia marginibus lenuescen- tibus , disco lineari initio caesio pruinoso. — Kruste dünn. Sporangien versenkt, hervorbrechend, m. dün- nen Rändern u* linienförmiger bläulich bestaubter Mitte. An Baumrinden durch ganz Eur., nur nicht im hohen Norden. Lichen scriptus Linn. A. Pulverulenta sp. emersis inordinatis variis. O. limitata et pulverulenta Pers. Ach. Graphis lim» et pulv. ej. B. Recta sp. irn- mersis rectis parallelis, disco magis dilatato. O» recta Hurnb. O. Cerasi , betuligena, macrocarpa Pers. O. serpentina, sp. immersis flexuosis praelongis. O, ser- pentum Ach. 5. 0. dendritica Ach. Dendritische S. Crusta O. I. Lichenosae. 209 tenuissima. Sporangia immersa, saepe radiatim peda- timqxie ramosa, inargine tenuissimo, disco plano. — Kruste sehr dünn. Sporangien eingesenkt, oft stralen- weise und fussförmig ästig, mit sehr zartem Rande und flacher Mitte. Auf Baumrinde, besonders im siidL Europa. 27. Conioloma. S taub flechte. Thallus cru- staceus. Sporangia a thallo non excepta non .margi- nata superficie demiun rescissa thecis in pulverem co- haerentem solutis. — Thallus krustenförmig. Spor- angien vom Thallus nicht eingefasst, nicht gerandet, die Oberfläche endlich aufgerissen, die Sporenröhren in einem zusammenhängenden Staub zerfallend. 1. C '. voccineum Floerk. Scharlachrothe St. Cru- sta tenuis. Sporangia coccinea emersa simplicia et ra- mosa initio pruinosa. — Kruste dünn. Sporangien Scharlachroth, hervorragend, einfach und ästig, im Anfänge weisslich bestäubt. Auf Baumrinden im mittl. Europa. Coniocarpon cinnabarinum Fr. Op. coc- cinea Schultz, starg. Spiloma tumidulum, fallax, ele- gans Ach. Spiloma gregarium Turner. Spiloma ru- brum Pers. Thecae subtillimae, spora minima rubra, unde color. Addatur generi Placodii ad finem. 1 . P, fumosum, Rauchfarbene K. Thallus e phyllis miuimis areolaeformibus margine erectiusculis olivaceo-fuscescentibus. Sporangia mox convexa atra. — Thallus aus sehr kleinen Blättchen, wie d. Felder einer Kruste, am Rande etwas aufrecht, olivenfarben braun. Sporangien bald convex schwarz. Auf Granit in ganz Europa. Lichen fuscoater Linn. Lee. fusco- atra Ach. Wahlenb. Fr. Lee. fumosa ej. Lecidea ce- chumena ej. Addatur generi Lecanorae primo loco ante L. tri- phyllain. 1. JL. microphylla Ach. Kleinblättrige Sch. Thallus e phyllis brevibus crenatis livido-fuscis saepe imbricatis tandem in crustam nigram compactus. Sp^r- angia fusco-nigra, mox convexa. — Thallus aus kur- zen, gekerbten, bleifarbig braunen Blättchen, oft dach- zieglicht, endlich in e. schwarze Kruste übergehend. Sporangien braunschwarz, bald convex. Auf Steinen Willdenow's Grundriss. IV, Th, 14 210 CL V. Cryptophyta. hier und da. Lieh, microphyllus Sw. Lieh, escharoi- des Eng1!. Bot. Diese und die folgende machen im alten Zustande Collema nigrurn Ach. Sect. 4. Collemaceae. Thallus gelatinosus, fibris (Yasis) in gelatina spar- sis. Sporangia strato e theeis appositis parallelis tecta. — Thallus gallertartig ; die Fasern (Gefässe) in einer Gallerte zerstreut. Sporangien mit einer Schicht bedeckt, die aus neben einander liegenden pa- rallelen Sporenröhren besteht. 28. Collema . Leim fl echte. Thallus foliaceus. Sporangia scutelliformia. — Thallus blattartig. Sporan- gien tellerförmig. 1. C. crisptmi Hoffm. Krause L. Thallus subor- bicularis oliyaceus, phylla centralia gramtlosa subim- bricata, peripherica majora repando - crenata. Sporan- gia rufescentia. — Thallus fast kreisförmig, oliren- farben; Centralblättchen körnig, fast dachzieglicht; peripherische grösser, geschweift gekerbt. Sporan- gien röthlich. Auf der Erde an Felsen durch ganz Europa. Collema pulposum, limosum Ach* h. 1. Li- chen crispus Liim. 2. C. cheileum Ach. Rand L. Thallus suborbicu- laris dilute oliyaceus, phyllis Omnibus miuutis rotun- datis crenulatis inciso-crenatis dein laciniatis adscen- dentibus. Sporangia centralia rubro-fusca. — Thal- lus fast kreisrund, hell oliyenfarben; alle Blättchen klein, gerundet, gekerbt, eingeschnitten gekerbt, end- lich zerschnitten, aufsteigend. Sporangien in d. Mitte rothbraun. Auf Mauern, Felsen, durch ganz Europa. Lichen marginatus Bernhardi. Yar granosa, phyllis la- ciniatis, laciniis graniformibus. C* graniforme Hoffm. 3. C. limdo-fuscum Spr. BlaulichbrauneL. Thal- lus squamuloso-lobatus subdiaphanus yiridis, siccus li- yido-mscescens, lobulis minutissimis inciso-crenatis erectiusculis. Sporangia plana rufo-fusca, margine te- nui. — Thallus kleinschuppig gelappt, fast durchsich- tig, grün, trocken bleifarbenbraun, aus sehr kleinen O. 1. Lichenosae. 211 eingeschnittenen, gekerbten, ziemlich aufrechten Lap- Auf sandiger Erde in Deutschland. 4. C. tenaoc Ach. Zähe L. Thallus suborbicularis glauco-yirens, siccus atroyirens arcte adpressus, phyl- lis lobatis rotundatis planis crassiusculis. Sporangia rufo-fusca, primum immersa. — Thallus fast kreis- förmig, bläulich grün, trocken schwärzlich grün, dicht angedrückt; Blatter gelappt, gerundet, flach, ziemlich dick. Sporangien rothbraun, zuerst eingesenkt. Auf der Erde Lichen tenax Sm. Collema prasinum Ach. h. 1. C. Jobatum Hoffm. 5. C. melaenum Ach. Geschwärzte L. Thallus orbiculatus atroyirens e phyllis laciniatis margine ad- scendente undulato crenulato-crispo. Sporangia mar- ginalia margine granulato, fusca. — Thallus kreisför- mige schwärzlich grün, aus gelappten Blättchen mit aufsteigendenv, geschwellten, gekerbt krausen Rande. Sporangien am Rande d. Thallus m. körnigem Rande, braun. Auf Felsen in Europa. Coli, crispatum et la- ciniatum Hoffm. Lichen jacobeaefolius Schrank. Lieh, crispus Web, L. multifidus Scop. L. marginalis Huds 6. C. Botrytis Hoffm. Trauben L. Thallus sub- orbicularis atro-viridis, e phyllis primum graniformi- bus turn assurgentibus turgescentibus amorphis. Spor- angia terminalia rufo-fusca conglomerata, primum sub- globosa tum urceolata demuin planiuscula. — Thal- lus fast kreisförmig, schwarzgrün, aus zuerst körni- gen, dann aufsteigenden , dicken, ungestalteten Blätt- chen. Sporangien am Ende, rothbraun, dicht gehäuft, zuerst fast kugelförmig, dann krugförmig, zuletzt ziemlich flach. Auf Bäumen in Europa. C. micro- phyllum, mysiococcon, synalissum Ach. Lieh, nigri- coccos Wahlenb. Lieh, polyanthes Beruh. — (7. fasci- culnre Ach. difh praesertim sporangiis majoribus mar- ginem thalli replicantibus et complectentibus fascicu- latim conglomeratis. Ibd. Lieh, fascicularis Linn. C. polycarpon et conglomeratum Hoffm. 7. C. pahnatum Ach,. Hand förmiges L. Thallus e phyllis viridi-fusco-glaucescentibus erectis crassis confertis patmato-incisis, laciniis sublinearibus tereti- bus. Sporangia rufo-fusca. — Thallus aus grün- bräunlich grauen, aufrechten, dicken, gedrängten, handförmig eingeschnittenen Blättchen, m. fast linien- förmigen runden Lappen, Sporangien rothbraun. Auf der Erde und an Bäumen, besonders im südh Europa. 14 * 212 CI. V. Cryptophyta. Liehen palmatus Huds. Coli, comiculatuin Hoffm. vor. laciniis marginibus revolutis cucullatis. 8. C. nigrescens Ach. Schwärzliche L. Thal- lus orbicularis submonophyllus depressus radiatim plicatus rotundato-lobatus atro-viridis. Sporangia cen- tralia conferta rufo-fusca. — Thallus kreisförmige fast einblättrig1, niederliegend, stralenweise gefaltet, rund- lich gelappt, schwärzlich grün. Sporangien in der Mitte dichtstehend, röthlich braun. Auf Steinen und Felsen durch ganz Europa. Lieh, Yespertilio Lightf. Lichen nigrescens Linu. Lieh, papyraceus Wulf. 9. C . saturninum Ach. Bleifarbene L. Thallus submonophyllus atrovirens subtus glaucus e fibrillis subtomentosis , lobis oblongis rotundatis integerrimis. Sporangia rubra. — Thallus fast einblättrig, schwarz- grün, unten bläulich grau, von Zasern fast filzig ; Lap- pen länglich, gerundet, gewellt, glattrandig. Sporan- gien roth. Auf Felsen u. Baumstämmen im südlichen Europa. Lichen saturninus Dicks. Lieh, discolor Ach. Lieh, myochrous Ehrh. 10. C, auriculatum HofFm. Geährte L. Thallus e phyllis atro-virentibus minoribus rotundatis subinte- gris auriculaeformibus convexis, majoribus lobatis un- dulatis diflormibus flaccidis. Sporangia rufo-fusca pri- rnum impressa urceolata tum elevata planiuscula. — Thallus aus schwärzlichen Blättchen; d. kleinern ge- rundet, fast ganzrandig, ohrförmig, convex; die gros- sem gelappt, gewellt, verschieden gestaltet, schlaff. Sporaugien röthlich braun, zuerst eingedrückt, krug- förmig, dann erhaben, ziemlich flach. An feuchten Felsen. Yar. microphylla. ColL furvum Ach. Lieh, cochleatus Dicks. Lieh, granulosus Bernh. Yar. pla- typhylla. ColL flacidum Ach. Coli, tunaeforme Ach. 11. C. lacerum Ach. Zerrissene L. Thallns mem- branaceus subdiaphauus reticulatus rugosus glauces- cens, lobis parvis subimbricatis laceris denticulato-ci- liatis. Sporangia rubra margine pallido. — Thallus häutig, fast durchsichtige netzförmig, runzlich, bläu- lich grau, mit kleinen, fast dachzieglichteu , zerrisse- nen, gezähnt gefransten Lappen. Sporangien roth, m. blassem Rande. Auf der Erde zwischen Moosen in ganz Europa. Lieh.. Tremella Roth. — C. plicatile Ach. thallo orbiculari imbricato , lobis Omnibus cras- sis rotundato-lobatis gyroso-plicatis undulatis erectius- culis integerrimis. Ad saxa. Yar. pr. sec. Wallroth. Coli, scotmum Wahlenb. Lieh sinuatus Bernh. — (7. O. I. Lichenosae. 213 ienwssimum Ach. thallo subimbricato , laciniis minutis linearibus multifidis inaequalibus granulosis acutiuscu- lis confertissimis Ad aggeres sabulosos. Yar. C. la- ceri sec. Wallroth. Lieh, tenuissimus Dicks. Coli, mi- mitissimum et byssinum Fl. Coli, byssinum Hoffin. 1 2. C. diaphanum Ach. Durchsichtige L. Thal- lus inembranaceus tenerrimus subdiaphanus plumbeus obsolete rugosus et impresse punctatus, lobis oblougis rotundatis incisis integerrimis. Sporangia rufo-fusxa demuni nigra, margine paliido. — Thallus häutig* sehr zart, halbdurchsichtig, bleifarben, sehr schwach runzlicht und eingedrückt punktirt, m. länglichen* ge- rundeten, eingeschnittenen, ganzrandigen Lappen. Sporangien röthlich braun, endlich schwarz, m. blas- sem Rande. Zwischen Moos im mittl. und siidL Eur. C. tremelloides, azureum Ach. Coli, plicatum Hoffm. Lieh, tremelloides Linu, suppl. Coli, pannosum Achar. utique Alga est. / Sect. 5. Co enogoniaceae. Thallus tubulosus. Sporangia strato inducta e the- cis appositis parallelis. — Thallus röhrenförmig. Sporangien mit einer Schicht von parallelen, aneinan- der liegenden Sporenröhren überzogen. 29. Coenogonium, Algenflechte. Thallus ra- mosus. Sporangia scutelliformia. — Thallus ästig. Sporangien tellerförmig. 1. C. Linirii Ehrenb. Americanische A. Thal- lus yirens. Sporangia rosea. — Thallus grün. Spor- angien rosenfarben. Im südl. America auf Gesträuch. Sect. 6. Endocarpeae. Thallus foliaceus et crustaceus. Thecae sporangio aut thallo inclusae. — Thallus blattartig und krusten- förinig. Sporenröhren von dem Sporangien oder dem Thallus eingeschlossen. 30. Endocarpon. Inner fr ucht. Thallus folia- 214 Cl. V. Cryptophyta. ceus medio affixus. Sporangium thallo inclusum osti- olis prominent! bus , peridio proprio nullo. — Thal- lus blattartig, in der Mitte befestigt, Sporangien im Thallus eingeschlossen, mit heryorstehenden Oeffüun- gen und keiner eigenthümlichen Hülle, 1. E, miniatum Ach. Rothe I. Thallus cartilagi- neo-coriaceus e rubro cinerascens, subtus nudus fulves- cens tandem niger; ostiola fulvo-fusca tandem nigri- cantia. — Thallus kuorplicht-lederartig, röthlichgrau, unten nackt, braungelblich, endlich schwarz ; Mündun- gen gelbbraun, endlich schwarz. Auf Steinen durch ganz Europa. Lieh, miniatus Linn. End. glaucum Ach. h. 1. Yar. complicata, caespitoso-polyphylla , lobis ad- scendentibus imbricatis complicatisque. Lieh, compli- catus Swartz. Lichen ainphibius Wither. Lieh. po- lyphyllus Wulf. Yar. leptophylla, diminuta simplex. End. leptophyllum Ach. 2. E» fluviatile Cand. Fluss I, Thallus cartilagi- neo-niembranaceus flaccidus lobatus laete yiridis, siccus fuscescens, subtus nudus pallide flavus dein niger; ostiola prominula nigra. — Thallus knorplich häutig, schlaff, gelappt, schön grün; trocken bräunlich, unten nackt, blassgelb, endlich schwarz; hervorstehende schwarze Mündungen. Auf benetzten Granitfelsen in ganz Europa. Lieh, aquaticus Linn. End. Weheri Ach. Yar, diminuta monophylla. End. euplocum Ach. 3. E . pusillum Hedw. Kleinstes I. Thallus car- tilagineus squamuloso-foliaceus laevis olivaceo-subbrun- neus subtus pallidus fibrillis nigris tomentosus ; ostiola nigra promimda pertusa. — Thallus knorplich, schup- pig-blattartig, glatt, oliyenfärben bräunlich, unten blass, durch schwarze Fibrillen filzig; Mündungen schwarz, heryorstehend, durchbohrt. Auf der Erde und Steinen. End. Kedwigii, hepaticum, lachneum, squamulosuin Ach. Var. rufescens rufescenti- oliva- ceiun, thalli laciniis eleyatis undulato-flexuosis. End. rufescens Ach, Var. pallida, tenuior yiridi pallescens. Lieh, pallidus Engl. Bot, Kud. muscorum. Ach. End, pallescens Cand. 31. Sagedia . Sage die. Thallus crustaceus. Sporangia thallo inclusa, peridio proprio nullo, tandem nigTescenlia , ostiola in collum tenue attenuata apice O. I. Lichenosae. 215 pertusa. — Thallus krusten förmig. Sporaugien im Thallus eingeschlossen , ohne besonderes Peridium, endlich schwarz; Mündungen in einen dünnen Hals verlängert, an der Spitze durchbohrt. 1. S, cinerea Fr. Graue S. Crusta cinerea demum pruinosa in ambitu subfoliacea subtus Spongiosa atra; ostiola superficialia sphaeroidea. — Kruste grau, end- lich bereift, im Umfange fast blattartig, unten schwammig, schwarz; Mündungen an der Oberfläche; rundlich. Auf der Erde auf Gebirgen. End. cmereum Pers. End. tephrodes. PyrenuJa microcilia et Yerru- caria polythecia Ach. Thallus haud medio affixus ut in Endocarpo. 5 .d 2. S. pusilla Fr. Bräunliche S. Crusta crenu- lata e fusco grisea intus nigra. Nuclei soiitarii; ostiola prominula umbilicato-inarginata. — Kruste in Feldern, bräunlich grau, inwendig schwarz. Häufchen von Spo- renröhren einzeln, Mündungen hervorstehend, gena- belt gerandet. Auf Steinen an Seeküsten im westli- chen Europa. Lichen fusceilus Turner. Endocarpon fuscellum Achar. 3. S. yiridula Fr. Grünliche S. Crusta areolata e yiridi ceryino-castanea intus alba. Nuclei soiitarii, ostiola hemisphaerico-prominula. — Kruste in Fel- dern, grünlich hirsch-kastanienbraun, inweudig weiss. Häufchen von Sporenröhren einzeln, Mündungen halbkugelförmig vorstehend. Auf Steinen hier lind da in Europa. End. viridulum Schrad. Pyrenula vi- ridula Ach. Lieh, tessulatus Engl. Bot. 32. Chiodecton. W e i s s k ü s s e n. Crusta ver- rucosa, verrucae elevatae continentes nucleos nigres- centes iuitio solitarios demum confluentes in lineolas flexuosas massamve. — Kruste warzig; Warzen er- habeu, enthalten schwärzliche Häufchen von Sporen- röhren, die im Anfänge einzeln sind, dann sich in ge- bogene Linien, oder eine Masse zusammenhäufen. I. Ch. sociale Ach. Gesell s cha ft lieh es W. Cru sta alba, verrucae difformes; nuclei in lineolas flexuo- sas confluentes. — Kruste vveiss, Warzen ohne be~ stimmte Form; Häufchen von Sporenröhren gehen in 216 Cl. V. Cryptophyta. gebogene Linien zusammen. Häufig auf der Rinde d. Angostura vera. 31. Pertusaria. Poren fl echte. Crusta ver- rucosa, verrucae nucleis nudis sparsis coloratis. — Kruste warzig, die Warzen enthalten zerstreute, nackte, gefärbte Häufchen von Sporenröhren. 1. P. communis Turn. Gemeine P. Crusta albi- cans, verrucae hemisphaericae, ostiolis depressis dis- cretis demum nigro-papillatis. — Kruste wetsslich; Warzen halbrund, in. platten, getrennten Mündungen, und endlich mit e. schwarzen Papille. Häufig durch ganz Europa an Bäumen. Lichen pertusus Liun. Po- rina pertusa Ach. Par. crusta sterili soredifera. Li- chen carpineus Linn. Yariolaria communis (amara) Ach, Var. crustae areolis excrescentibus. Isidium coc- codes Ach. Var. areolata, crusta crassiore riinoso- areolata verrucosa saepe sterilis soredifera. Yariolaria Flotowiona Fl. Var. leucostoma, verrucis poris albis pertusis, deficientibus nigris. Porina leucostoma Brnh. Var. leioplaca, crusta laevigata, verrucis imperfectis rimose dehiscentibus. Porina leioplaca Ach. Par. cru- sta laevigata, verrucis discoideo apertis. Lieh, mela- leucus Engl. Bot. — P. comm. sorediata , crusta tar- tareo cartilaginea cinereo-albicans, in ambitu zonata^, verrucis in soredia farinacea fatiscentibus. Lieh, fa- gineus Liun. Var. globulifera, verrucis compactis, farinosis astomis, nucleis confluentibus inclusis. Yario- laria globulifera Turn. Var. orbiculata, verrucis ex- pansis, nucleis in discuin submembranaceum denuda- tum carneum expansis mox deciduis, soredia appla- nata marginata relinquentibus. Yariol. faginea. Auct. Yariolaria communis Achar. Hujusmodi formae et ex aliis oriuutur Lichenibus praesertim Parmeliis folia- ceis totis appressis e. g. pulverulenta. 2. P. JVulfeni Fr. Wulfen s P. Crusta sulphu- rea olivacea decoloratave, nigro-limitata, verrucae de- pressae ostiolo nigricaute communi pertusae, dein ri- mose dehiscentes inarginatae. — Kruste schwefel- gelb, olivenfarben oder° abgeblasst, schwarz begränzt; Warzen platt, m. d. schwarzen, gemeinschaftlichen Mündung durchbohrt, dann aufreissend, flach und ge- randet. Durch ganz Europa häufig an Bäumen. Lieh, pertusus Wulfen. Porina fallax,pustulata^ rugosa, leio- placa ß Ach. Thelotrema hymenium ej. Var. crusta O. I. Lichenosae. 217 sterili soredifera. Lepra lutescens Hoffin. Var. cru- stae areolis excrescentibus. Isidium phymatodes Ach. 34» Thelotrema . Löcher fl echte. Crusta ver- rucosa, verrucae primo clausae; dein apice apertae marginatae, includentes nucleum collo distitutum, tan- deui collapsum et rigescentem. — Kruste warzig; Warzen zuert geschlossen, dann an der Spitze geöff- net, gerandet, einen Haufen von Sporenröhren ein- schliessend, ohne Verlängerung nach oben, welcher endlich zusammenfällt und fest wird. 1. Th . lepndinum Ach. Muschel W. Crusta albi- caus aut cinerea, verrucae initio subglobosae. — Kru- ste weisslich oder grau; Warzen im Anfänge fast kuglicht. Häufig auf Bäumen durch ganz Europa. 35. Segestria. Segestrie. Crusta sporangia includens peridio proprio colorata cincta, ostiolo sim- plici subpapillato. — Kruste Sporangien einschlies- send die mit einer besondern gefärbten Umhüllung umgeben sind u. eine einfache, etwas hervorstehende Mündung haben. 1. S. thelostoma Fr. Zitzen S. Crusta tenuis cine- rea rufescensve. Sporangia hemisphaerica rufescentia, ostiolo papillato nigrescente. — Kruste dünn, grau oder röthlich. Sporangien halb kugelförmig, röthlich, mit ein. warzenförmigen, schwarzen Mündung. Auf Steinen in Schottland. Yerrucaria thelostoma Engl. Bot, Pyrenula umbonata Ach. 36. Verrucaria. Warzen fl echte. Crusta sporangia includens aut continens, peridio proprio ni- gro cincta ostiolo simplici papillaeformi aut pertuso. — Kruste Sporangien einschliessend oder enthaltend, mit einer besondern schwarzen Hülle umgeben; die Mündung warzenförmig oder durchbohrt. ji. Terrestres . — Auf der Erde wachsend. 1. V. epigaea Ach. Erd W. Crusta subgelatinosa 218 CI. Y . Cryptophyta. teiiuis lutescens pallida. Sporangia seini-iinmersa glo- bosa pertusa. — Kruste fast gallertartig*, dünn, gelb- lich blass. Sporangieu halb emgeschlossen, kugelför- mig, durchbohrt* Auf feuchter Erde durch ganz Eu- ropa. Sphaeria epigaea Pers. Lieh, terrestris Engl. Bot. Var . sabuletoruin, crusta crassiuscula lactea, sporangiis emersis subpapillatis. 2. F. muscorum Ach. Moos W. Crusta teuuis ci- nerea granulis minutis adspersa. Sporangia superficia- lia hemisphaerica ostiolis papillatis. — Kruste dünn, g'rau, mit kleinen Körnern bestreut. Sporangieu auf der Oberfläche, halbkugelförmig , an warzenförmigen Mündungen. B. Saxicolae . — Auf Steinen wachsend. 3. V, muralis Ach. Mauer W. Crusta rimosa al- bicans. Sporangia persistentia basi immerso-innata, ostiolo albo pruinoso deinuin dilatato-marginata. — Kruste rissig, weisslich. Sporangieu bleibend, mit d. Basis eingesenkt, fast eingewachsen; Mündung weiss bestaubt, endlich erweitert. Häufig auf Kalksteinen. 4. V ’. rupestris Schrad. Felsen W. Crusta com- pacta contigua. Sporangia globosa impressa denudata, ostiolo umbonato, dein collabentia scutelliformia. — Kruste dicht zusammenhängend. Sporangieu kugel- förmig, eingedrückt, biosliegend, Mündung m, einem erhabenen Rande, endlich zusammenfällend, schüssel- förmig. Häufig auf Kalksteinen. Var. crusta e vi- ridi albicante. Lichen immersus Auct. Yerrucaria iin- mersa Pers Yerrucaria Schraderi Ach. Sphaeria mira- bilis Ehrh. Yerruc. calciseda Cand. sporangiis diminu- tis. Pyrenula hiascens, sporangiis a crusta coronatis. Var. crusta grisea aut murina. Yerrucaria Harrimanni Ach. Var. crusta roseo-purpurascente. Yerr. purpu- rascens Hofim. 5. V \ nigrescens Pers. Schwärzliche W. Crusta subgelatinosa fusco - nigricans intus alba. Sporangia globosa obtecta verrucosa i>roininula subpapilLata, nu- cleo albido. — Kruste etwas gallertartig , bräunlich schwarz, inwendig weiss. Sporangien kugelförmig, bedeckt, warzig, hervorragend, mit einer Papille ver- sehen, weisser Kern. Auf Steinen durch ganz Für. Yerr. antiquitatis Fl. Yerr. umbrina ß Ach. Pyrenula nigrescens Ach. O. I. Lichenosae. 219 6 V. maura Wahlen!). Mohren W. Crusta tenuis aequabilis ex atro-viridi aterriina. Sporangia innato- proininula, demmn uinbilicata, micleo albo. — Kruste dünn, gleichförmig*, aus d. schwärzlich Grünen ganz schwarz. Sporangien eingewachsen aber hervorste- hend, endlich genabelt, weisser Kern. Auf Granit, Quarz u. dgl., durch ganz Europa. Yerr. rnucosa (Sta- tus junior). Y. maura (adultus). Y. aractina (invetera- tus) Ach. Pyrenula maura et aractina ej. Var. cru- sta yiridi nigra piceaye ambitu radiante. Yerr. stria- tula Ach. Yar. crusta tenuissima aterriina, sporangiis emergentibus urceolato - apertis. Lecidea atrata Ach, Gyalecta atrata ej. C. corticola . — Auf Rinden wachsend. 7. V . nitida Schrad. Glänzende W. Crusta sub- corticalis tenuissima. Sporangia obtecta demmn prö- initnüa persistentia , ostiolo subpapillato. — Kruste unter der Rinde sehr dünn. Sporangien bedeckt, end- lich hervorragend, bleibend. Häufig auf Baumrinden durch ganz Europa. Sphaeria nitida Weigel. Sphaer. sanguinaria Tode. Pyrenula nitida Ach. Yidetur Fun- gus cum ex interiore cortice enascatur. Yar. nitidella spor. minoribus. Yer. nitidella Fl. 8. V. alba Schrad Weisse W. Crusta subcorti- calis demum denudata alba. Sporangia subglobosa denudata persistentia basi immersa, ostiolo papillato pertusave. — Kruste unter der Rinde , endlich nackt, weiss. Sporangien fast kugelförmige nackt, blei- bend, an der Basis eingesenkt, mit einer warzigen od. durchbohrten Mündung. Auf Baumrinde in ganz Europa. Yerr. melaleaca Ach. Var. crusta laevigata, sporangiis minoribus. Yerr. laeyigata Pers. Y. gla- brata Ach. 9. V gemmata Ach. Augen Y. Crusta subcorti- calis. Sporangia haemisphaerica basi deficiente inuato- denudata persistentia, nucleo albicante. — Kruste un- ter der Rinde. Sporangien halbkugelformig_, mit feh- lender Basis, ei »gewachsen , entblosst, bleibend, mit weisslichem Kern. An dicken Bäumen hier und cla in Europa, doch seltener. 10. V. biformis Turn. Zweigestaltete W. Crusta subcorticalis. Sporangia emergentia globosa , apice 220 Cl. V. Cryptophyta. demuin depressa umbilicata. — Kruste unter d. Rinde. Sporangien hervortretend , kugelförmig, an der Spitze endlich niedergedrückt, genabelt. Häufig auf Baum- rinde , besonders im südlichen Europa. Yerr. stigma- tella Auct. 11. V. epidermidis Ach. Oberhaut W. Crusta sub- corticalis obsoletave. Sporangia basi patente innato- superficialia , collapsa nucleoque applanato depressa. — Kruste unter der Rinde, oder ganz unmerklich. Sporangien mit ofleustehender Basis, eingewachsen oberflächlich , zusammengefallen und nach verflächtem Kerne platt gedrückt. Häufig’ auf Rinden durch ganz Europa. Yar. sporangiis majoribus orbiculatis. Yerr. olivacea Pers. Y. analepta Ach. Yar. sporangiis ma- joribus ellipticis. V. Cerasi Schrad. Var . sporangiis diminutis punctiformibus. 12. V punctiformis Pers. Pu netförmige W. Crusta subcorticalis obsoletave. Sporangia innato-su- perficialia semiglobosa subdimidiata basi peridii in- flexa, nucleo alfco. — Kruste unter der Rinde od. un- merklich. Sporangien eingewachsen, oberflächlich, halb kugelförmige halb aber mit eingebogener Basis, weisser Kern. Auf glatten Baumrinden häufig. Yerr. cinerea Pers. Y. stigmatella Ach. Yerr. hippocastani, microcarpa Cand. Var . carpinea, sporangiis majoribus subintegris ostiolo saepe papillato. Yerr. carpinea Pers. Yar. crusta tenuissima maculari nigra, sporangiis mi- nutissimis. Yerr. rbyponta Ach. 37. Trypethelium. Löcher fl echte. Crusta corticata, sporidochia verruciformia formans sporan- gia continentia plura peridio proprio nigro, nec non papilla ostiolove iustructa. — Kruste mit einer Rinde, warzenförmige Sporidochien bildend, welche Sporan- gien enthalten, die mit einem eigenen schwarzen Pe- ridium umgeben sind, und eine Papilla oder Oeffhung haben. 1. TV. Spreng elii Ach. Spreng eis L. Crusta fn- scescens intus alba; sporidochia globosa demum nigri- cantia, intus pallide fuscescentia. — Kruste bräunlich, inwendig weiss; Sporidochien kugelförmig, endlich O. I. Lichenosae. 221 schwärzlich, in wendig* blass bräunlich. Häufig auf d. Rinde d. Cascarilla. 38. Pyrenula. Kernflechte. Thallus cru- staceus. Sporangia peridio proprio nigro, ore pertusa, nucleum glohuli instar emittentia, demuin evacuata explanata. — Thallus Krustenförmig. Sporangien mit einem eigenen schwarzen Peridium, und einer OefF- nung, wodurch der Kern (aus Sporenröhren) ausge- worfen wird, gleich einer Kugel; die ausgeleerten Sporangien flach. 1. P, leucocephala Ach. Weissköpfige K. Cru- sta laevigata cinerea. Sporangia subglobosa nuda atra, globuio subfarinaceo persistente. — Kruste glatt, grau. Sporangien fast rund, nackt, schwarz, mit einer meh- ligen, bleibenden Kernkugel. An Baumstämmen, be- sonders an Tannen, durch ganz Europa» Pyrenothea leucoceph. Fr. Sphaeria leucocephala Ehrh. Leci- dea abietina B. Th. Cyphelium picastrum Ach. utra- que disco orba. 2. P. vermicellifera. Kunze. Würmchen tra- gen de K. Crusta laevigata cinerea. Sporangia promi- nula e crusta yestiente alba, nucleo filorum instar erumpente. — Kruste glatt, grau. Sporangien hervor- ragend, von der überziehenden Kruste weiss; d. Kern wie Faden hervorbrechend. Im mittlern und südli- chen Europa. Lichen colliculosus Hoffrn. Pyreno- thea vermicellifera Fr. Thrombium vermicelliforme Wallroth. 3. P. stictica. Punctirte K. Crusta subcorticalis cinerea demuin denudata rufescens. Sporangia puncti- formia immersa nuda nigra, globuio albo. — Kruste uuter der Rinde grau, endlich nackt, röthlich. Spo- rangien* punctförmig eingesenkt, nackt ^ schwrarz, m. weisser Kernkugel. In alten Bäumen nicht selten. Pyrenothea stictica Fr. Sphaeria by ssacea Weigel. Verrucaria byssacea et stictica Ach. Limboria stictica ej. Calycium stict. Wahlenb. Thrombium punctiforme Wallr. Yerr. rubens Floerke. An h. 1.? 39. Cleiostomum . Schli ess mund. Crusta continens sporangia peridio proprio nigro induta col- 222 Cl. V. Cryptophyta. labescendo rugosa non dehiscentia. — Krnste enthält Sporangien, die mit einem eigenen schwarzen Peri- di um umgeben sind durch Zusammenfallen runzlicht werden, und sich nicht öffnen, 1. Cl. corrugatum Fr, Runzlichtes Sch, Crusta teuuis albicans. Sporangia basi innata conferta subglobosa nigra. — Kruste diinn, weisslich, Sporan- gien mit der Basis eingewachsen, dichtstehend, fast kugelförmig, schwarz. Auf Baumrinden häufig. Li- chen graniformis Hagen. Lecidea corrugata Ach. Lim- boria corr. ei. Rhytisma corrugatum Fr. olim. 40. Stigmatidi um. Stigmatidie. Thallus pagina inferiore ubique adnatus (instar crustacei), effiguratus foliaceus tenuis. Sporangia peridio proprio induta immersa papillata. — Thallus auf der untern Fläche überall angewachsen, blattartig gebildet, dünn. Sporangien m. e. besondern schwarzen Peridium um- geben, eingesenkt, mit einer Papille versehen. 1. St . astroideum. Sternförmige St. Thallus mi- nutus virescens aut cinereus subrotundus demum in larinias expansus angustissimas subpinnatifidas. Spor- angia nitida. — Thallus sehr klein, grünlich od. gräu- lich, fast rund, endlich in sehr schmale, fast fieder- förmige Lappen ausgehend. Sporang. glänzend. Auf grünenden Baumblättern in Brasilien. Sect. 7. Sclerophoreae. Thallus crustaceus. Sporangia junior a et adulta compacta, sporas sparsas (in thecas non digestas) continentia. Thallus krustenförmig. Sporangien, jüngere und ausgewachsene, dicht-zerstreute (in Spo- renröhren nicht eingeschlossene) Sporen enthaltend. 41 . Calycium . Pilzflechte, Sporangimn stipita- tum hemisphaericum planum aut marginatum demum O. I. Lichenosae. 223 saepe collabescendo rugosum. — Sporangium gestielt, halbkugelförmig, flach oder gerandet, endlich durch Zerfallen runzlicht. — Sclerophora Chev. Optimum nomen. 1. C. furfuraceum. Bestäubte P. Crusta viridi- flava granulosa. Sporangia heinisphaerica fusca cum stipite a crusta pulverulenta — Kruste grünlich gelb, körnig. Sporangien halbkiigelfürmig, braun, mit dem Stiele von d. Kruste bestaubt Auf Baumrinden, häu- fig durch ganz Europa. Mucor furfuraceus Linn. Co- niocybe furfuracea Ach. Fr. Lichen capitatus Schreb. Calycium capitellatum Fl. Var» fulva, crusta cornpac- tiore, stipitibus brevioribus, Mucor fulvus Linn. Ca- lycium aciculare Ach. Var. sulphurella, crusta tenui cauescente obsoletaque, stipitibus brevissimis. Lichen sulphureus Retz. Coniocybe brachypoda Ach. Calyc. capitell. ramosum F. 2. C. pallidum Pers. Blasse P. Crusta tenuissima albiGans. Sporangia subglobosa fuscescentia dense al- bo-furfuracea, stipites dilute fusci nudi. — Kruste sehr dünn, weisslich. Sporangien fast kugelförmig, bräunlich, dicht weiss kleiig. Stiele hellbraun nackt. Auf alten Baumstämmen häufig. Coniocybe pallida Fr. Coniocybe stilbea Ach. Yar. firmior, in pallide in- carnatum vergens. Cal. peronellum Ach. Trichia ni- vea Holfm. Yar. gracilior, in sulphureum vergens. Cal. cantharellum Ach. — Stipes in hoc et praecedente in sporangium non sensim transiens ut in sequentibus junde melius forsan distingui possent, quam pulvere, qui in praec. certe a crusta, in hoc eflloresceus ut in aliis Calyciis. 3. C» lenticulare Ach. Linsenförmige P. Crusta granulosa albicans. Sporangia planiuscula nigra mar- gine et subtus albido-pruinosa, stipite crasso rigido atro. — Kruste körnig, weisslich, Sporangien ziem- lich flach, schwarz am Rande und unten weisslich bestaubt; Stiel dick, steif, schwarz. An alten Baum- stämmen. Mucor Lichenoides Linn. Trichia lenticu- laris Hoffm. Cal. quercinum Pers. Cal. claviculare i Achar. 4. C. curtum Turn. Verkürzte P. Crusta tenuis- sima. Sporangia nigra disco demum protruso heini- 224 C!. V. Cryptophyta. sphaerico rugoso ; stipes brevis firmns ater saepe fus- co-pulverulentus. — Kruste dünn, graulich. Sporan- gien schwarz, endlich d. Mitte hervorgetrieben runz- licht; Stiel kurz, fest, schwarz, oft braun bestäubt. An Baumstämmen. Cal. cerviculatum Ach. Cal. abie- tinuin Pers. 5. C . subtile Pers. Fr. Feine P. Crusta tenuissima albo-glaucescens. Sporangia subglobosa initio albo- pruiuosa tum rugosa; stipes filiformis flavidus niger. — Kruste sehr dünn, bläulich weiss. Sporangien fast kugelförmig, im Anfänge weiss bestäubt, dann runz- licht. Stiel fadenförmig, hinfällig*, schwarz. Auf al- ten Baumstämmen. Mucor sphaerocephalus Linn. Cal. parietinuin Ach. Cal. pusillum Fl. 6. C. hyperellum Ach Starkes P. Crusta granu- lata viridi-lutea. Sporangia fusco-nigra hemisphaerica mox corrugata; stipes elongatus firinus ater. — Kruste körnige grünlich gelb. Sporangien bräunlich schwarz, kalbkugelförmig, bald verschrumpft; Stiel lang, fest, schwarz. Auf Baumstämmen, besonders in bergigteil Gegenden. 7. C. traclielinum Ach. Weiden P. Crnsla tenuis cinerascens. Sporangia fusca demum disco collapso subcaljciformia. Stipes longus firrnus inferne ater. — Kruste diinn^ graulich. Sporangien braun, endlich wenn die Scheibe eingefallen ist, fast kelchförmig; Stiel lang, fest, besonders nach unten schwarz. Auf alten Baumstämmen sehr häufig. Lichen sphaeroce- phalus Engl. Bot. Cal. salicinum Pers. Cal. clavellum Cand. Cal. corylinum Schiunach. 8. (?. melctnophaeum Ach. Schwarzbraune P. Crusta granulata albicans. Sporangia turbinato - glo- bosa cum stipite nigra, demum disco saepe quoque cum stipite brevi pulverulento-fusca. — Kruste körnig, weisslich. Sporangien kreiselförmig, kuglicht, mit d. Stiel schwarz, endlich in der Mitte oft auch mit dem Stiel staubig braun. 9. C. physarellum Fr. B raun staub i ge P. Crusta granulata virescenti- cinerea. Sporangia^ subturbinata dense fusco pulverulenta, stipite brevi nigro. — Kru- ste körnig, grünlich grau. Sporangien fast kreisel- förmig, dicht braun staubig; Stiel kurz, schwarz. An Baumstämmen seltener. O. I. Lichenosae. 225 10. C. brunneola Fr. Bräu liehe P* Crusta te- nuissima. Sporangia turbinato - globosa (lense fusco- pulverulenta ; stipiles gracillimi nigri. — Kruste sehr dünn. Sporangien kreiselförmig-Jkuglicht, dicht mit braunem Staube bedeckt; Sliel sehr schlank, schwarz. An altem Holz. 11. C. chrysocephalum Turn. Fr. G o 1 d k ö p f i g e s P, Crusta granulata citrina. Sporangia turbinato-glo- bosa nigra, disco fusco, stipiles gracillimi nigri. — Kruste körnig-, citronenfarben. Sporangien kreiselför- mig, kuglicht, schwarz, in. brauner Scheibe u. schlan- ken schwarzen Stielen. An alten Baumstämmen in waldigen Gegenden. 12. CT. phaeocephalum Turn. Fr. Braunk ö p f i g e P. Crusta sparsa granuloso-squamosa. Sporangia he- inisphaerica fusco-nigra flavo-viridi pruinosa; stipites graciles nigri. — Kruste körnig - schuppig. Sporan- gien halbkugelförmig , bräunlich - schwarz , gelbgrün- lich bestäubt ; Stiele schlank und schwarz. An alten Bäumen, besonders in waldigen, bergichten Gegen- den. Cal. sepiculare Ach. C. trabinellum Ach. crusta minus jierfecta. Cal. clayiculare ß et y h. 1. C. chlo- rellum Ach. Cal. hispidulum ej. nec non picastrellum. Lieh, acicularis Engl. Bot. 13. (7. roscidum Ach. Thauige P. Crusta rugosa cinerascens. Sporangia hemisphaerica aut planiuscula nigra disco flayo-viridi pulverulenta ; stipites breyes crassi nigri. — Kruste runzlicht, grau. Sporangien halbkuglicht oder ziemlich flach, schwarz, d. Scheibe gelbgrünlich bestaubt; Stiele kurz, schwarz. An al- tem Holz. 14. C. disseminaium Ach. Zerstreutes P. Crusta granulata tenuisye albicans saepe virescens. Sporan- gia substipitata globoso-hemisphaerica atra disco oli- vaceo-nigro juniore obscure viridi pruinoso. — Kruste körnig oder sehr dünn, weisslich oft grünlich. Spor- angien kaum gestielt, kuglicht und halbkuglicht, schwarz, mit olivenfarbig schwarzer Scheibe, in der Jugend etwas grünlich bestäubt. An altem Holz in waldigen Gegenden häufig. 15. C. stigonellum Ach. Parasitisches P. Cru- sta aliena Pertusariae. Sporangium cupulare atrum, disco plano nigro-pulverulento marginem tenuem con- colorem aequante. — Kruste fremd, einer Pertusarie gewöhnlich angehörig. Das Sporangium becherförmig, dunkelschwarz ; die Scheibe flach, schwarz bestäubt, Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 15 226 Cl. V. Cryptophyta. so hoch als d. dünne, gleichfarbige Rand. Häufig auf der Pertusaria communis. An hujus loci? Reliquae Calycii species dubiae. O. II. Algae. Thallus caulescens intus interdum contextu fibroso gelatinoso non sicco. Sporangia inclusa a thallo non distincta. — Thallus stammartig, inwendig' aus ei- nem fasrigen, gallertartigen , nicht trocknen Gewebe. Sporangien immer eingeschlossen. — Die Algen sind schwer von den Lichenen durch bestimmte Charactere zu unterscheiden, wenn man sie auch leicht durch den Habitus erkennt. Ein Hauptkennzeichen liegt jedoch in den Sporangien, wo sie vorhanden sind. Sie entstehen nämlich meistens aus Schläuchen (thecae), die mehr oder weniger in Kreisen stehen ^ innerhalb des Thallus und sich äusserlich nur durch eine Erhe- bung als Warze oder Anschwellung des Astes zeigen, welche man sporangium nennt und welche also nicht von dem Thallus genau gesondert ist. Die Sporen sind immer abgelöste Enden der Schläuche, denen die Querwände nie fehlen. Selten bestehen die Sporan- gien nur aus einer körnigen Masse. Was bei den Lichenen Soredien sind, macht hier d. körnige Masse in den Zellen, die sich zuweilen wo man eine dop- pelte Fructification annimmt, in bestimmte Massen bil- den u. dann Sporen, auch bloss Körner (granula) ge- nannt werden. Subordo 1. Fucoideae. Thallus seu frons intus continuus. — Thallus oder Wedel inwendig ohne Absätze. Sie bestehen entweder ganz aus einem Zellgewebe oder sie ent- 227 O. II. Algae. halten inwendig* gallertartige gewundene Fäden oder Röhren, oft mit Querwänden und also in Zellen übergehend. Die Zarten bestehen aus einer Mem- bran, in d. man keine Zellen mehr erkennt. — Farbe meistens bräunlich - röthlicli oder gelblich- grün, tro- cken oft braunroth. 1. Sargassiim. Sargass o. Frons expansioni- bus foliaceis (foliis). Folia petiolata plerumqtie cos- tata. Yesiculae simplices axillares pedunculatae. Spor- angia in ramulis propriis loculosis. -- Wedel mit blattartigen Ausdehnungen (Blättern). Blätter gestielt* meistens mit einer Mittelrippe. Luftblasen einfach, in Astwinkeln, gestielt. Sporangien in besondern Aesten* fächerig. 1. S. vulgare Agardh. Gemeiner S. Frons fili- formis compressa; folia lineari-lanceolata serrata. Ye- siculae sphaericae petiolo brevi deplanato. Sporangia racemosa. — Wedel fadenförmig, zusammengedrückt; Blätter linien-lanzettförmig, gesägt. Luftblasen sphae- risch, mit einem kurzen flachen Stiel Sporangien in Trauben. Aeusserst häufig im Atlantisehen Meere* oft weit Yom Ufer. Fucus natans Linn. — S. bacci- ferum Ag. difF. fronde cylindrica magis ramosa, foliis linearibus, yesicularum petiolis cylindricis^ sporangiis iiondum repertis. Ibid. Fucus baccifer Turner. £. Cystoseira, Blasenkette. Frons ramosa* Folia ramiformia superne filiformia. Yesiculae simpli- ces aut subconcatenatae in foliis innatae. Sporangia in ramis loculosis incrassatis terminalia et subter- minalia. — Wedel ästig. Blätter astförmig, nach oben fadenförmig. Einfache oder verkettete Blasen in den Blättern eingewachsen. Sporangien in ver- dickten fächerigen Aesten endständig oder fast end- ständig. 1. C. ericoides Ag. Heidenartige R. Frons cy- liudrica ramulis foliisve spiniformibus brevibus; vesi- culae solitariae ellipticae. Sporangia in basi rainorum 15 * 228 CI. V. Cryptophyta. terminal ium tumida. — Wedel cy lindrisch, dicht be- setzt mit sehr kurzen pfriem enförini gen stachelarti- gen Blättern oder Aesten; Blasen einzeln, elliptisch. Sporangien aufgeschwollen an d. Basis d. Endzweige. Im Atlantischen Meere. F ucus ericoides Linn. F. se- laginoides ej. F. tamariscifolius Hiuls. 2. C. grnnulata Ag. Körnige B. Frons cylindrica ramosa, foliis seu ramulis brevibus spiniformibus ra- riusculis; yesiculae ellipticae concatenatae. Sporangia subglobosa in ramulis terminalibus aggregata. — We- del cylindrisch, ästig; die Blätter oder Aeste kurz, stachelartig, entfernt sitzend; Blasen elliptisch, ver- kettet. Sporangien fast kugelförmig, gedrängt an den Enden der Zweige. Im Atlantischen Meere. Fucus granulatus Linn. F. mucronatus Turn. 3. C. foeniculacea Greville. Fenchel B. Frons compressa, ramosa, ramulis seu foliis brevissimis spi- nuliforinibus ; yesiculae solitariae aut geminae. Spor- angia in ramis terminalibus lineari -lanceolatis aggre- gata. — Wedel zusammengedrückt, ästig; Aestchen oder Blättchen sehr kurz, stachelartig; Blasen einzeln od. doppelt. Sporangien an liuien-lanzettformigen End- ästen gedrängt. Im Atlantischen Meere. C. abrotani- folia Ag. C. discors ej. Fucus foeniculaceus Linn. F. discors. F. abrotauifolius ej. F. fimbriatus Lam. 4. C. fibrös a Ag. Fibrose B. Frons ramosissima, ramis filiformibus extimis planis; yesiculae ellipticae subsolitariae magnae. Sporangia in ramis filiformibus elongatis. — Wedel sehr ästig; Aeste fadenförmig; die äussersten flach; Blasen elliptisch, meistens ein- zeln, gross. Sporangien an fadenförmigen langen Ae- sten. Im Atlantischen Meere. Fucus fibrosus Huds. 3. HaJidrys . Meereiche. Frons ramosa fo- liis ramiformibus. Yesiculae loculosae pedunculatae- Sporangia in ramis incrassatis septis longitudinalibus et transversalibus discretis. — Wedel ästig, mit ast- förmigen Blättern. Blasen gestielt, mit Querwänden. Sporangien in d. aufgeschwollenen Aesten, die Läugs- und Querwände inwendig’ haben. 1. H. siliquosa Lyngbye. Schotentragende M. Frons compressa, ramulis brevibus. Yesiculae lanceo- latae. Rami sporangiferi lanceolati. — Wedel zusam- 229 O. 11. Algae. m engedrückt in. kurzen Aestchen. Blasen und Spor- angien tragende Aeste lanzettförmig*. Im Atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. Fucus siliquosus Linn. Cystoseira siliquosa Ag. 4. Fuchs . Seetang. Frons ramosa. Yesiculae saepe frondi innatae. Sporangia in apicibus ramorum incrassatis non loculosis. — Wedel ästig. Blasen oft dem Stamme eingewachsen. Sporangien in den ver- dickten Spitzen der nicht fächerigen Aeste. 1. F. vesiculosus Linn. Blasen S Frons dichotoma alato-foliacea. Yesiculae subglobosae geminae. Spor- angia elliptica. — Wedel zweitheilig, geflügelt blät- trig. Blasen zu zweien, fast ku glicht» Sporangien el- liptisch. In allen europäischen Meeren häufig. 2. jF. ceranoides Linn. Horn S> Frons alato-folia- cea, sterilis dichotoma, rami fertiles multipartitae. Ye- siculae nullae. Sporangia in ramulis gemmis. — We- del geflügelt blattartig, der unfruchtbare zweitneilig, die fruchtbaren Zweige mehrtheilig. Keine Blasen. Sporangien auf Doppelzweigen. Im atlantischen Meere» der Nord- und Ostsee. 3. F. serratus Linn. Gesägter S. Frons dichotoma alato-foliacea margine serrata. Yesiculae nullae. Spor- angia elliptica. — Wedel zweitheilig, geflügelt blatt- artig, am Rande gesagt. Keine Blasen. Sporangien elliptisch. Im atlantischen Meere, d. Nord- u. Ostsee. 4. F. nodosus Linn. Knotiger S. Frons compressa non alata. Yesiculae solitariae frondi innatae« Spor- angia subglobosa aut elliptica. — Wedel ziisaminen- gedriicktj nicht geflügelt. Blasen einzeln, in d. Stamm eingewachsen. Sporangien fast kuglicht oder ellip- tisch. Im atlantischen Meere, d. Nord- u. Ostsee. 5. F, canaliculatus Linn. Gerinn ter S. Frons plana canaliculatim flexa non alata. Yesiculae nullae. Sporangia elliptica. — Wedel flach, rinnenlörmig ge- bogen, nicht geflügelt. Keine Blasen. Sporangien el- liptisch. Im atlantischen Meere, d. Nord- ti. Ostsee. 5. Hhnanthalui. Riementang. Frons basi (radice) tumida simplex superne (caule) dichotoma. Yesiculae nullae. Sporangia per totum caulem sparsa. — Wedel mit einer aufgeblasenen einfachen Basis 230 \ Cl. V. Crytophyta. oder Wurzel, oben zweitheilig. Keine Blasen. Spor- angien im ganzen Stamme zerstreut. lv H . lorea Lyngb. Langer R. Frons radice col- labendo cyathiformi , caule non alato compresso. — Wedel mit einer durch Zusammenfalle»! becherförmi- gen Wurzel, oben zusammengedrückt, nicht geflügelt. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. Fucus loreus Linn. 6. TJchina. Flechtentang. FronS ramosa car- tilaginea. Sporangia subglobosa terminalia et subter- minalia sessilia thecas in lineis radiautibus includen- dentia. — Wedel ästig, knorp licht. Sporangien fast kuglicht, am Ende oder fast am Ende ungestielt, Spo- renbüchsen in strahlenförmigen Linien enthaltend. 1. JL. pygmaea Ag. Zwerg* FL Frons subcoin- pressa. Sporangia globosa. — Wedel fast zusammen- gedrückt. Sporangien kugelförmig. Im atlantischen Meere, besonders im nördlichsten Theile. 7. Alaria. F 1 ü g e 1 1 a n g. Frons basi pinnata alata. Sporangia in pinnis incrassatis e thecis pyri- formibus. — Wedel an der Basis gefiedert, geflügelt. Sporangien in den verdickten Federstücken, aus bim- förmigen Büchsen. 1. A . esculenta Greville. Essbarer F. Frons elon- gata superne plana integerrima, pinnae in basi multo ininora oblonga, — Wedel lang, oben flach ^ ganz- randig; Federstücke an der Basis viel kleiner, läng- lich. Im atlantischen Meere. Ist essbar. Fucus es- culentus Linn. 8. Laminaria . Plattang. Frons plana non alata. Sporangia e granulis hinc inde in fronde in- crassata aggregatis. — Wedel flach, nicht geflügelt. Sporangien aus Körnern d. hier und da in verdickten Theilen des Stammes enthalten sind. 1. L. digrtata Lamou r. Gefingerter PI. Frons digitata laciniis numerosis elongatis ; stipes subcylin- dricus basi (radice) divisa. — Wedel fingerförmig ge- 231 O. II. Algae. spalten , mit zahlreichen, langen Lappen; Stiel fast cyli n drisch, mit g*etheilter Basis oder Wurzel. Im at- lantischen Meere. Fucus digitatus Linn. 2. Lt. bulbosa Lamonr. Knolliger PI. Frons ob- longa subrotunda, aut reniformis digitata, transiens in stipitem elongatum planum bifidum, basi(radice) inflata bulbiforini inferne divisa. — Wedel länglich, fast rund oder liieren förmig', fingerförmig* getheilt, überge- hend in einen langen, flachen, zweitheiligen Stiel, m. hohler, zwiebelförmiger Basis oder Wurzel, die eben- falls getheilt ist. Im atlantischen Meere. Fucus bul- bosus Huds. 3. Z/. saccharina Lamour. Zucker PI. Frons car- tilagineo-membranacea elongata attenuata, stipite cy- lindrico superne deplanato , inferne ( in radices) di- viso. — Wedel knorplig -häutig’ lang, zugespitzt; Stiel cylindrisch, oben flach, unten in Wurzeln ge- theilt. Im atlantischen Meere, selten in der Nord- u. Ostsee. Schmeckt süsslich, die Auswitterung aber auf diesem Tang ist nur Kochsalz. Wird nicht ge- gessen. Giebt viel Jod. 9. Desmia, Desmie. Frons ramosa, primo penicillis filorum deciduoruin ad marginem fimbriata, demuin spinulosa. — Wedel ästig, mit Pinseln von abfallenden Fäden am Baude gefranst, endlich m. klei- nen Stacheln. 1. .D. Jigulata Lyngb. Ge züngelte D. Frons plana membranacea nervo dcbili, rainis oppositis li- neari-lanceolatis basi attenuatis. — Wedel flach, häu- tig, m. schwachen Nerven; Aeste entgegengesetzt, li- nien - lanzettförmig, an der Basis verschmälert. Im atlantischen Meere und der Nordsee. Fucus ligulatus Light. Desinarestia ligulata Lamour. Sporochnus li- gulatus Ag. 2. Z>. aculeata Leyrzb. Staehlichte D. Frons planiuscula, ramislineari-filiformibus, stipite brevi cy- lindrico. — Wedel etwas flach; Aeste liuien - faden* förmig; Stiel kurz cylindrisch. Im altantischen Meere häufig, auch in der Nordsee. Fucus aculeatus Linn. Desinarestia aculeata Lamour, Sporochnus aculea^ tus Ag. 10. Sporochnus . Sporen träger. Frons ramosa. Sporangia (raini sporangiferi) clavata thecas conceu- 232 CI. V. Cryptophyta. tricas continentia fasciculo filormn saepe coronata. — Wedel ästig*. Sporangien (Sporangien führende Aeste) keulenförmig, concentrische Sporenschläuche enthal- tend, mit einem Büschel von Faden gekrönt. 1. Sp. pedunculatus Ag. Gestielter S. Frons cy- lindrica, ramis setaceis. — Wedel cylindrisch, mit borstformigen Aesten. Im atlantischen Meere und d. Nordsee. Fucus pedunculatus Huds. Gigartina pedun- culata Lamour. 11. Phymacium Warzen taug. Frons ramosa. Sporangia verruciformia thecis radiantibus. — Wedel ästig. Sporangien warzenförmig, mit strahlen weise gestellten Sporenschläuchen. 1. PA. rhizodes. Wurzelartiger W. Frons ra- mosissima, ramis tenuibus. — Wedel sehr ästig; Ae- ste dünn. Im atlantischen Meere u. d. Nordsee. Fu- cus rhizodes Turn. Sporochnus rhizodes Ag. An ad Confervaceas ? 12. Chordaria. Strick taug. Frons ramosa externe composita e tubulis concentricis (sporangiis). — Wedel ästig, nach aussen zusammengesetzt aus concentrischen Röhren. 1. Ch. flagelliformis. Langer Str. Frons filiformis cartilaginea, ramis longis, ramulis parvis. — Wedel fadenförmig, knorplicht; Aeste lang, Aestchen klein. Im atlantischen Meere u. d. Nordsee. 13. Scytosiphon. Röhren taug. Frons simplex cava septis transversis. Thecae pyriformes superficiem hinc inde tegentes. — Wedel einfach, hohl, m. Quer- wänden. Schläuche hirnförmig, die Oberfläche hier und da bedeckend. 1. Sc . Fiium Ag. F a d e n a r t i g e r R . Frons car- tilaginea elongata, ad septa transversa non constricta. — Wedel knorplicht, lang, an den Querwänden nicht zusammengezogen. Im atlantischen *Meere, der Nord- und Ostsee. Fucus Filum Linn. Chorda Filuin La- mour. — Sc. lom&ntarius difl. fronde ad septa trans- O. II. Algae. 233 versa contracta. Ibd. Sc. Filum var. Ag. Chorda lo- mentaria Lamour. 14. Asperococcus. Scharfsame. Frons sim- plex cava, cavo continuo. Sporangia verruciformia e thecis et sporis oblongis. — Wedel einfach, hohl, in. durchgehender Hölung. Sporangien warzenförmig aus Sporenschläuchen u. einzelnen ovalen Sporen. 1. A . echinntus Lamour. Stachlichter Sch. Frons cylindrica fiiiformis. — Wedel cylindrisch, fadenför- förmig. Im atlantischen Meere, Nordsee. Encoelium ecliinatum Ag. Scytosiphon Filum var. ej. Ulva fislu- losa Huds. — A . bullosus Lamour. clifF. fronde ob- longa cuneiformi inflata. Ibd. Encoelium bullosum Ag. Gastridium Opuntia Lyngby. 15. Striaria. Streifentang. Frons ramosa continue tubulosa. Sporangia verruciformia in lineis transversalibus e sporis subglobosis. — Wedel ästig, durchgehend röhrenförmig. Sporangien warzenförmig, in Querlinien aus fast kuglichten Samen. 1, Str: atienuata Grev. Yerdünnter Str. Frons ramis llliformibus attenuatis. — Wedel mit fadenför- migen, verdünnten Aesten. In d. britti sehen Meeren. 1 6. Dictyosiphon. N e t z r ö h r e n t a n g. Frons ramosa continue tubulosa. Sporae ovatae sparsae sub epidermide. — Wedel ästig, durchgehend röhrig. Spo- ren eiförmig, zerstreut unter d. Epidermis. 1.2). foeniculaceiis Grev. Fenchelartiger N« Frons ramis filiformibus attenuatis. — Wedel m. fa- denförmigen, verdünnten Aesten. 17. Punctaria. Punkttang. Frons simplex deplanata. Sporangia verruciformia minuta e thecis et sporis subglobosis. — Wedel einfach, flach. Spor- angien warzenförmig, klein, aus Schläuchen und fast kuglichten Samen. I. P. plantaginea Grev. Wegtritts P. Frons cu- neiformis demuin lineari- Jauceolata basi attenuata. — Wedel keilförmig, daun linieu -lanzettförmig , an der 234 Ci. V. Cryptophyta. Basis verdünnt. Im atlantischen Meere, der Nordsee. Ulva plantaginea Roth. Zonaria? plantaginea Ag. 18. j Oictyota. Netztang. Frons ramosa de- plauata. Sporangia verrnciformia minuta sparsa e spo- ris ovatis saepe sparsis. — Wedel ästig*, flach. Spor- angien warzenförmig*, klein^ aus ovalen Sporen d. oft zerstreut sind. 1. D. dichotoma Lamour. Zweitheilig*erN. Frons dichotoma. — WTedel zweitheilig*. Im atlantischen Meere und der Nordsee. Zonaria dichotoma Ag*. Ulva dichotoma Huds. 19. Cutleria, Cutlerie. Frons ramosa depla- nata. Thecae fasciculatae in superficie frondis spar- sae. — Wedel ästig*, flach. Schläuche in Büscheln auf der Oberfläche des Wedels zerstreuet. 1. C'. multifida Grev. Yieltheilige C. Frons sub- flabelliformis multifida cartilagineo-menibranacea. — Wedel fast fächerförmig*, vieltheilig*, knorplich häutig. Im atlantischen Meere, der Nordsee. Ulva multifida Smith. Zonaria multifida Ag. 20. Haliscris. Meersalat. Frons ramosa de- planata. Sporae aggregatae in soros in frondis super- ficie. — Wedel ästig, flach. Sporen gehäuft in Spo- renhaufen, auf der Oberfläche des Wedels. 1. H» polypodioides Ag*. Polypodien M. Frons dichotoma. Sori in lineis utrincpte ad nervum. — Wie- del zweitheilig*. Sporenhaufen in Linien zu beiden Seiten des Nerven, Im atlantischen Meere. Fucus inembranaceus Stackhouse. 21. Furcellama. Gabeltang. Frons ramosa teres. Sporangia (rami sporaugiferi) terminalia sili- quiformia, thecis concentricis in ambitu. — Wedel ästig, rund. Sporangien (Sporangien führende Aeste) am Ende schotenförmig, mit concentrischen Sporen- schläuchen im Umfänge. 1 . F . fasiigiata Lamour. Gleich ästiger G. Frons 235 O. II. Algae. ramosissima, ramis fastigiatis, — Wedel sehr ästige mit gleich langen Aesten. Im atlantischen Meere, d. Nord- und Ostsee. Fucus fastigiatus Linn. Fucus lum- bricalis Ginel. 22. Polyides . Schwammfrucht. Frons ra- mosa teres. Sporangia spongiosa, thecis clavatis ag- gregatis. — Wedel ästig, rund« Sporangien schwam- mig; Sporenschläuche keulformig , gehäuft. — Color obscure ruber. 1. P. rotundus Grev. Runde Schw. Frons ramosa, ramis subfastigiatis. — Wedel ästig; Aesfe fast gleicn hoch, [m atlantischen Meere, der Nordsee. Polyides lumbricalis Ag. Fucus rotundus Gmel. Gigartina ro- tunda Lamour. Spongiocarpus rotundus Grev. edin- burg. 23. Dclesseria. Dilesserie. Frons ramosa membranacea nervo medio. Fructificatio duplex; spor- angia solitaria (sporae?) massam globularem continen- tia aut sporae ternatae soros constituentes. — Wedel ästig, häutig, in der Mitte mit einem Nerven. Fructi- fication doppelt; Sporangien (Sporen?) einzeln, eine kugelförmige Masse enthaltend, od. Sporen zu dreien, Fruchthaufen bildend. Farbe lebhaft roth. 1. D. sanguinea Lamour. Rlutrothe D. Frons sti- pite cylindrico ramoso, foliis integris transversim ner-* vosis. Sporangia globosa stipitata in nervo medio; sporae ternatae in foliis minutis nervo insertis. — We- del mit cylindrischem , ästigen Stamm , unzertheilten Blättern, die Quernerven haben. Kuglichte Sporan- gien gestielt auf der Mittelribbe; dreifache Sporen in Blättchen, die auf der Mittelribbe sitzen. Im atlanti- schen Meere, der Nord- und Ostsee. Fucus sangui- neus Linn. 2. D. sinuosa Lamour. Buchtige D. Frons stipite cylindrico, initio simplex tum pinnata, folia sinuato- pinnatifida transversim nervosa. Sporangia globosa in substantia foiiorum aut in foliis propriis obovatis par- vis; sporae ternatae in ciliis. — Wedel mit cylindri- schem Stiel; im Anfänge einfach, dann fiederformig. Blätter buchtig, fiederformig, quernervig. Kugel för- 236 Cl. V. Cryptophyta. inige Sporangien in der Substanz der Blätter oder in besondern umgekehrt eiförmigen kleinen Blättern, dreifache Sporen in Fransen. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. Fucns sinuosus Good. Turner. Fucus rubens Huds. 3. D. alata Lamour, Geflügelte D. Frous di- chotoina linearis denuo pinnatifida. Sporangia globosa in medio nervo aut in foliis lanceolatis parvis e medio nervo ; sporae ternatae in foliis similibus e medio nervo aut terminalibus. — Wedel zweitheilig, liuien- formig , endlich fiederförmig. Kuglichte Sporangien in lanzettförmigen^ kleinen Blättern aus d. Mittelribbe ; dreifache Sporen in ähnlichen Blättern aus der Mit- telribbe oder .endständigen. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. Fucus alatus Huds. 4. D, Hypoglossum Lamour. Zungen D. Frons prolifera e nervo medio, folia lanceolata utrinque acu- minata. Sporangia globosa in medio nervo foliorum parvorum, sporae ternatae in soris linearibus utrin- que ad nervum foliorum juniorum plantarum distinc- tarum. — Wedel sprossend aus den Mittelnerven; Blätter lanzettförmig, auf beiden Seiten verschmälert. Kugelförmige Sporangien aus der Mittelribbe d. klei- nern Blätter; dreifache Sporen längliche Haufen bil- dend auf beiden Seiten der Nerven der jüngern Blät- tern auf verschiedenen Pflanzen. Im atlantischen Meere, der Nordsee. Fucus Hypoglossum Woodward. Turn. 24. Nitophyllum. Grev. Glanzblatt. Frons partita deplanata reticulata enervis aut nervis obscuris versus basin. Fructificatio duplex ; sporangia hemi- sphaerica et sporae ternatae soros irreguläres forman- tes. — Wedel getheilt, flach, netzförmige ohne Ner- ven oder sehr wenig' ausgezeichneten gegen die Ba- sis. Fmctification doppelt; Sporangien halbkuglicht; dreifache Sporen irreguläre Haufen bildend. Farbe lebhaft roth. 1. JV. punctatum Grev. Punctirtes Gl. Frons di- chotome incisa enervis. Sporangia hemisphaerica in fronde sparsa, sporae ternatae in soris sparsis distinc- tarum plantarum. — Wedel zweittheilig, eingeschnit- ten ohne Nerven. Hemisphärische Sporangien auf d. 237 O. II. Algae. Wedel zerstreut; dreifache Sporen in zerstreuten Hau- fen verschiedener Pflanzen. Im atlantischen Meere, der Nordsee. Delesseria punctata Ag. Fucus puncta- tus Wither. 2. N. laceratum Grev. Zerrissenes Gl. Frons laciniata marginibus undiilatis interdum fimbriatis, nervis obscuris flexuosis. Sporangia heniisphaerica in fronde , sporae ternatae in soris marginalibus. — We- del gelappt mit gewellten Rändern, die zuweilen ge- franst sind. Halb kugelförmige Sporangien auf d. We- del zerstreut, dreifache Sporen in fläufchen am Rande. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee Deles- seria lacerata Ag. Fucus laceratus Gmel. 25. R/iodomenia.. Rosentang. Frons partita deplanata enervis. Fructificatio duplex: sporangia he- misphaerica et spaerica sparsa; sporae ternatae sparsim aggregatae. — Wedel gestielt, flach, ohne Nerven. Fructification doppelt; kuglichte oder halbkuglichte Sporangien zerstreut, dreifache Sporen unbestimmt ge- häuft. Farbe lebhaft roth. 1. R. bifida Grev. Zw eit heilige R. Frons te- miis subdichotoma linearis. Sporangia sphaerica parva submarginalia , sporae ternatae terminales. — Wedel zweitheilig, linienförmig. Sphärische Sporangien klein, fast am Rande; dreifach^ Sporen am Ende. Im atlan^ tischen Meere, der Nord- und Ostsee. Sphaeroccocus bifidus Ag. Fucus bifidus Good. 2. jR. laciniata Grev. Zerschlitzte R. Frons dichotoma subcartilaginea. Sporangia subglobosa in fimbriis frondis, sporae ternatae marginales in distinc- ta planta. — Wedel zweitheilig, fast knorplicht. Halbkugelichte Sporangien in Fransen des Wedels; dreifache Sporen am Rande an verschiedenen Pflan- zen. Im atlantischen Meere und der Nordsee. Sphae- rococcus laciniatus Lyngb. Ag. Fucus laciniatus Huds. Fucus crispatus Stakh. 3. R. Rabneita Grev. Palm et ta R. Frons dicho- toma linearis, stipite cylindrico. Sporangia hemisphae- rica hinc inde sparsa; sporae ternatae subterminales in distinctis plautis. — Wedel zweitheilig, linienförmig; m. cylindrischem Stiel. Kuglichte Sporangien hier u. da zerstreut; dreifache Sporen fast am Ende an ver- 238 Cl. V. Cryptophyta. schiedenen Pflanzen. Im atlant. Meere n. d. Nordsee. Sphaerococcus Palmetta Ag. Fucus Palmetta Esper. 4. jß. ciliata Grev. Gefranste R. Frons dicho- toma foliis sublauceolatis fimbriatis. Sporangia sphae- rica in fimbriis, sporae granulatae in superficie plan- taruin distinctamm. — Wedel zweitheilig, mit fast lanzettförmigen, gefransten Blattern. Sporaugien ku- gelförmig’ in den Fransen ; die körnerförmigen Sporen auf der Oberfläche verschiedener Pflanzen. Im atlan- tischen Meere und der Nordsee. Sphaerococcus cilia- tus Ag. Fucus ciliatus Huds 5. Ä palmata Grev. Hand förmige R. Frons subcoriacea palmata. Sporangia subglobosa, sporae ternatae in maculae formam sparsae. — Wedel fast le- derartig., bandförmig. Sporaugien fast kuglicht, drei- fache Sporen fleckenförmig zerstreut. Im atlantischen Meere und der Nordsee häufig. Halymenia palmata Ag. Delesseria palmata Lamour. Fucus palmatus Linn. tJlva palmata Lyngb. 26. Plocamium . Kammtang. Frons disticha ramosa liliformis. Fructificatio duplex: sporangia sphaerica et processus laterales sporas biseriatas con- tinentes. — Wedel zweizeilig, ästig, fadenförmig. Früchte doppelt: Sporaugien sphaerisch und Seiten- fortsätze welche Sporen in zwei Reihen enthalten. Farbe lebhaft roth. 1. PI. coccineum Lamour. Sch. Scharlach rother K. Frons ramis Ultimi s brevibus subaecjualibus acu- tis. — Die letzten Aeste kurz, fast gleich, spitz. Im atlantischen Meere und der Nordsee sehr häufig. De- lesseria coccinea Ag. Delesseria Plocamium ej. Fucus Plocamium Gmel. Fucus coccineus Huds. 27. Odonthalia . Zahntang. Frons ramosa deplauata nervo obsoleto. Fructificatio duplex. Spor- angia (rami sporangiferi) subglobosa paniculata sporis pyriformibus et sporae ternatae in dentibus marginis. — Wedel ästig, flach, mit unbedeutendem Nerven. Frucht doppelt: kugelförmige Sporangien (Sporaugien tragende Aeste) rispenförmig, mit bimförmigen Spo- ren und dreifache Sporen in den Zähnen des Wedels. 239 O. II. Algae. 1. (). dentata Lyngb. Gezähnter Z. Frons pin- natifida apice fimbiiato- dentata. — Wedel fiederför- an der Spitze fransig gezähnt. Im atlantischen Meere und der Ostsee. Fucus dentatus Linn. Rhodo- mela dentata Ag. Delesseria dentata Lainour. 28. Rhodomela. Rhodomele. Frons ramosa filiformis. Fructificatio duplex: Sporangia subglohosa sporis pyriformibus et sporae ternatae in ramis- spor- angiferis siliquaeformibus. — Wedel ästig, fadenför- mig. Frucht doppelt. Sporangien fast kuglicht, mit bimförmigen Sporen; dreifache Siioren in Schotenähn- lichen Sporangien führenden Aesten. Farbe dunkel roth. 1. R. lycopodioides Ag. Lycopodien R. Frons cylindrica elongata obtecta ramulis brevibus subtillime divisis. — Wedel cylindrisch, lang, bedeckt, m. kur- zen, fein zertheilten Aesten. Im atlantischen Meere, d. Nordsee; auf Laminarien. Fucus lycopodioides Linn. Gigartina lycop. Lyngb. 2. R. subfusca Ag. Bräunliche R. Frons dicho- toma raihosa. — Wedel zweitheilig, ästig. Im atlan- tischen Meere, der Nordsee. Fucus subfuscus Ag. Gi- gartina subfusca Lamour. 3. R, pinastroides Ag. Tannen R. Frons ramo- sissima, ramulis transversim cingulatis. Sporangia si- liquata apice incurva. — Wedel sehr ästig, die klei- nen Aeste m. Ouerringeln. Die schotenförmigen Spor- angien an d. Spitze gekrümmt. Im atlantischen Meere häufig auch in d. Nordsee. Fucus pinastroides Gmel. Gigartina pinastroides Lamour^ 4. R . scorpioides Ag. Skorpion R. Frons ramo- sissima, extremitatibus involutis. — Wedel sehr ästig, mit eingewickelten äussersten Enden. Im atlantischen Meere und der Nordsee. Fucus scorpioides Huds. Fu- cus amphibius ej. Turn. 29. Laurencia, Laurencie. Frons ramosa. Fructificatio duplex: sporangia ovata poro terminali sporas pyriformes stipitatas continentia et sporae ter- nata intra ramulos. — Wedel ästig. Frucht doppelt: eiförmige Sporangien m. einem Loche am Ende, birn- 240 CI. V. Cryptophyta. förmige* gestielte Sporen enthaltend ; dreifache Sporen in den Aesten eingeschlossen. 1. Tu. pinnatifida Lamour. Fiederförmige L. Frous compressa 2 — 3 pinnatifida, pinmilae ultimae ob- tusae simplices aut lohatae. — Wedel zusammenge- drückt, 2 — 3 fiederförmig; letzte Federstücke stumpf, einfach oder gelappt. Im altanlischen Meere, d. Nord- see häufig. Chondria pinnatifida Ag. Fucus pinnatifi- dus Huds. F. Osmunda Gmel. var. 2» Lt, obtusa Lamour. Stumpfe L. Frons cylin- drica repetito-pinnata , pinnulae ultimae clavatae. — Wedel cylindrisch, wiederhohlt gefiedert; letzte Fe- derstücke keulenförmig. Im atlantischen Meere, der Nordsee. Chondria obtusa Ag. Fucus obtusus Huds. 3. L. dasyphyJla Lam. Dichtblättrige L. Frons cylindrica irregulariter ramosa , ramuli Ultimi breves subtruncati basi attenuati. — Wedel cylindrisch, unor- dentlich ästig; letzte Aeste kurz, etwas abgestumpft, an der Basis verdünnt. Im atlantischen Meere, Nord- see. Chondria Ag. Fucus dasyphyllus Woodw. 4. Li. tenuissima Lam. Feinste L. Frons cyliu- drica irregulariter ramosa, ramuli Ultimi setacei basi attenuati. — Wedel cylindrisch, unregelmässig ästig; letzte Aeste borstförmig, an der Basis verdünnt. Im atlant. Meere, Nordsee. Chondria tenuissima Ag. Fu- cus tenuissimus Gooden. and Woodw. 30, Gastrophycus. Bauchtang. Frons ramosa. Fructificatio duplex: sporangia sporis clavatis aut an- gularis et sporae ternatae intra ramulos. — Wedel ästig. Frucht doppelt: Sporangien mit keulenförmigen und eckigen Sporen u. dreifache Sj>oren in d. Zwei- gen. — Gastridium Lyngb. et Grev. nomine, quod inter Gramina quoque occurrit. 1. G. cJavellosus . Keuliger B. Frons gelarinosa ramosissima, ramuli Ultimi lanceolati. Sporangia eo- nica. — Wedel gallertartig* sehr ästig ; letzte Aeste lanzettförmig. Sporangien konisch. Gastridum clavel- losuni Lyngb. Chondria clavellosa Ag. Fucus clavel- losus Turn. 2. G. ovalis. Ovaler B. Frons cartilaginea dicho- toma; ramuli elliptici obtusi gelatinosi. Sporangia sphaerica. — Wedel knorplig, zweitheilig; letzte Ae- 241 O. II. Algae. ste elliptisch, stumpf, gallertartig*. Sporangien sphae- risch. Im atlantischen Meere, d. Nordsee. Gastridium ovale Greville. Fucus ovalis Huds. Fuchs sedoides Gooden. et Woodw. 3. G . Icali formis. Kalif örmiger B. Frons tubu- laris irreguJariter contracta cpiasi articulata. Sporan- gia sphaerica. — Wedel rohrig , unregelmässig zu- sammengezogen, gleichsam articulirt. Sporangien kug- licht. Im atlantischen Meere, Nordsee. Gastridium kali forme Lyngb. Chondria kaliformis Ag. Fucus ka- liformis Gooden. et Woodw. 4. G. articulatus . Gegliederter B. Frons tubu- laris regulariter contracta quasi articulata. Sporangia obtuse conica. — Wedel röhrenförmig, regelmässig zusammengezogen, gleichsam articulirt. Sporangien stumpf conisch. Im atlaut. Meere, Nordsee. Gastr. articulatum Grev. Lomentaria articulata Lyngb. Chon- dria articulata Ag. Fucus articulatus Lightf. 31. Gracilaria , Fasertang. Frons ramosa. Fructif. duplex: sporangia continentia massam e spo- ris parvis globosis et granula simplicia intra distinctas plantas. — Wedel ästig. Frucht doppelt; Sporangien welche eine Masse von kleinen , kuglichten Körnern enthalten und einfache Körner innerhalb verschiede- ner Pflanzen. 1 . Gr, purpurascens Grev. Purpurfarbener F. Frons ramosissima cylindrica, ramuli utlimi utrinque attenuati. Sporangia sphaerica immersa in ramulis. — Wedel sehr ästig, cylindrisch ; letzte Aeste auf beiden Seiten verdünnt. Kuglichte Sporangien in den Aesten eingesenkt. Im atlant. Meere, d. Nordsee. Sphaero- coccus purp. Ag. Fucus purp. Huds. Gigartina purp. Lamour. 2. G . confervoides Grev. Conferven F. Frons elongata ramosa, rainuli Ultimi utrinque attenuati. Spor- angia sphaerica emersa. — Wedel langästig; letzte Aeste auf beiden Seiten verdünnt. Sporangien kug- licht, hervorstehend. Im atlant. Meere, der Nordsee. Sphaerococcus conferv. Agf. Fucus confervoides Linn. Fucus verrucosus Huds. Gigartina conf. Lamour. 32. Chondria. K n o r p e 1 1 a n g. Frons ramosa superne dilatata. Sporangia subglobosa sporas minu- Willrlenow’s Grundriss. IV. Th. 16 242 1 Cl. V. Cryptophyta. tas liberas continentia. — Wedel ästig*, nach oben aus- gebreitet. Sporangien fast kuglicht, kleine freie Spo- ren enthaltend. Chondrus Lyngb. Grev. 1. Ch. mammillosa Grev. Warziger R. Frons di- thotoma subcanaliculata, laciniis lineari-cuneiformibns. Sporangia sphaeriea substipitata sparsa* — Wedel 2- theilig, fast rinnenförmig ; Lappen linien- keilförmig. Sporangien sphaerisch; etwas gestielt. Im atlantischen Meere_, d. Nordsee. Sphaerococcus mammillosus Ag. Fuchs mammillosus Gooden et Woodw. Fucus poly- morphus ser. 4. Lainour. Fucus echinatus Stackh. 2. Ch. crispct Lyngb. Krauser Kn. Frons dicho- toma plana, laciniis lineari-cuneiforinibus. Sporangia subhemisphaerica immersa. — Wedel zweitheilig, flach ; Lappen linien - keilförmig. Sporangien fast halbkuglicht, eingesenkt. Im atlantischen Meere häu- fig, d. Nordsee. Chondrus polymorphtis Lamour. Sphaerococcus crispus Ag. Fucus crispus Linn. Fucus polymorphus Lamour. F. ceranoides Gmel. F. stella- tus Stackh. F. lacerus ej. F. filiformis Huds. F. pa- tens Good. et Woodw. 3. Ch membranifolin Grev« Häutigblättriger K. Frons ramosa superne dilatata, stipite cylindnco fili- forini. Sporangia ovata brevi-stipitata. — Wedel ästig, nach oben ausgebreitet, m. ein. cylindrischen, fadenförmigen Stamm. Sporangien eiförmig, kurzge- stielt. Im atlantischen Meere, d, Nordsee. 33. PhyJlophora . Blättertang. Frons cartilaginea aut membranacea prolifera. Fructif. duplex: sporan- gia continentia massain e granulis subglobosis minutis liberis et sori e granulis simplicibus in processibus parvis. — Wedel knorplicht oder häutig, sprossend. Frucht doppelt: Sporangien welche kleine, fast kug- lichte, freie Körner enthalten, und Haufen aus einfa- chen Körnern in kleinen Fortsätzen. 1. Ph. rubens Grev. Rother Bl. Frons dichotoma laciniis cuneiformibus, ramis proliferis similibus. Spor- angia sessilia rugosa. — Wedel zweitheilig, m. keil- förmigen Lappen, und ähnlichen sprossenden Aesten. Sporangien ungestielt, runzlicht. Im atlant. Meere, d. Nord- und Ostsee. Sphaerococcus rubens Ag. Chon- O. II. Algae. , 243 drus nibens Lyngb. Fucus rnbens Linn. Fucus pro- lifer Lightf. G. ctfspus Huds. 34. Sphaerococcus, Kn g elfru ch t. Frons di- sticha ramosa. Sporangia miicronata , sporis brevipe- dicellatis. — Wedel zweitheilig, ästig. Sporangien mit einer Spitze und kurzgestielten Sporen. 1. Spk. coronopifolius Ag. Rabenfuss K. Frons compressa. Sporangia sphaerica brevistipitata margi- nalia in rainulis. — Wedel zusammengedrückt* Spor- angien sphaerisch, kurzgestielt, am Rande in kleinen Aesten. In den europäischen Meeren. 35. Gelidium . Gallerttang. Frons ramosa* Fructif. duplex: Sporangia in rainulis immersa conti- nentia rnassam e sporulis minutis subglobosis et gra- nula (sporae) composita saepe ternata in plantis di- stinctis. — Wedel ästig’. Frucht doppelt: Sporangien in den Aesten eingesenkt, eine Masse aus kleinen fast kuglichten Samen enthaltend, und oft dreifach zusam- mengestellte Körner auf verschiedenen Pflanzen. Farbe lebhaft roth. 1. G. cartilagineum Grev. Knorpliger G. Frons compressa multipinnata. Sporangia (rami sporangi- feri) elliptica mucronata pinnulas minores terminan- tia. — Wedel zusammengedrückt, vielfach gefiedert; Sporangien (Sporangien führende Aeste) elliptisch, m. e. kleinen Spitze, am Ende d. kleinen Federstücke. Im ganzen atlantischen Meere häufig, in der Nordsee, sel- ten in der Ostsee. Fucus cartilagineus Linn. Sphae- rococcus cartilagineus. 2. G. corneum Lamour. Hornartiger G. Frons compresso- plana multipinnata. Sporangia sphaerica versus extreinitates ramulorum Iminera. — Wedel zu- sammengedrückt, flach, vielfach gefiedert. Sporangien kuglicht, gegen das Ende d. kleinen Aeste eingesenkt. Im atlantischen Meere u. d. Nordsee* Fucus corneuS Linn. Sphaerococcus corneus Ag. Aendert sehr ab. 36. Gignrtmn . Kerntang. Frons ramosa fili* formis. Sporangia sphaerica sessilia massa sporarum globosa. — Wedel ästig, fadenförmig. Sporangien 16 * 244 CJ. V. Cryptophyta. kugelförmig, tingestielt, in. ein. kugelförmigen Masse von Sporen. Fa^be lebhaft roth. 1. G. pistillata Lamour. Keulen K. Frons com- pressa subdichotoma , ramulis horizontalibus brevibus subulatis. Sporangia prope apicem ramulorum. — We- del zusaminengedriiekt, etwas zweitheilig; Aestchen horizontal, kurz, pfriemig. Spora ngien an der Spitze der Aestchen. Im atlant. Meere^, der Nordsee, Fucus gigartinus Linn. Fucus pistillatus Grnel. 2. G acicularis Lamour. Nadel K. Frons cylin- drica subdichotoma^ ramulis horizontalibus elongatis acutis. Sporangia sparsa. — Wedel cylindrisch, fast zweitheilig' , mit horizontalen , langen , spitzen Aest- chen. Sporaugien zerstreut. Im altant. Meere der Nordsee. Fucus acicularis Wulfen. Gigartina acicu- laris Lamour. 3. 6r. Griffitsiae Grev. Griffits IC. Frons cylin- drica dichotoma fastigiata. Sporangia verruciformia ohlouga frondem cingentia. — Wedel cylindrisch, 2- theilig, gleichästig. Sporaugien warzenförmig, läng- lich, den Wedel umgebend. Im Kanal. Fucus Griff. Turner. Sphaerococcus Griff. Ag. 4. 6r. plicata Lam. Geschlungener IC. Frons cylindrica rigida implicata. Sporangia oblonga verru- ciformia frondem cingentia. — Wedel cylindrisch, steif, verwickelt. Sporaugien länglich, warzenförmig, den Wedel umgebend. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. 37. Hehninthochortos . Wurmt ang. Frons ra- mosa filiformis, striis transversis obsoletis Sporangia lateralia sessilia. — Wedel ästig, fadenförmig, zart, quergestreift. Sporangien an den Seiten ungestielt. 1. H. officinalis. Officineller W. Frons teres cartilaginea caespitosa implicata. — Wedel rund, kuorplicht, in Rasen verwickelt. Im mittelländischen Meere. Officinell. Fucus Hehninthochortos Latou- rette. Turn. Ceramium Hehninthochortos Roth. Sphae- rococcus Hehninthochortos Ag, 38. Ptiloia. Zart taug. Frons rainosa filifor- mis. Sporangia minuta aggregata involucro ramuloso cincta. — Wedel ästig, fadenförmig. Sporaugien klein, O. II. Algae. 245 gehäuft, in« einer Hiille von kleinen Aestchen. Color ruhens. 1. Pt. plumosa Ag. Fedriger Z. Frons multipin- nata pectinata. Sporangia terminal ia. — Wedel viel- gefiedert, kammförmig. Sporangien an den Enden Im atlantischen Meere, d. Nordsee. Fuc. plumosus Linn. 39. Iridaea. Tridaee. Frons plana. Sporan- gia globosa e sporis subglobosis intra frondem sparsa. — Wedel flach. Sporangien luiglicht, aus rundlichen Sporen innerhalb des Wedels zerstreut. Farbe roth. 1. 1. edults Bory Essbare I. Frons simplex elon- gata antice rotundata basi attenuata. — Wedel ein- fach, lang, vorn abgerundet, an der Basis verschmä- lert. Im atlantischen Meere, d. Nordsee. Halymenia ledulis Ag. Fucus edulis Stackh | 2. /. reniformis Bory. Ni er en förmig e I. Frons simplex reniformis. — Wedel einfach , nierenförmig. An den englischen Küsten. Halymenia reniformis Ag. Fucus reniformis Turn. 40. Halymenia . Halymenie. Frons ramosa. planiuscula. Sporae aggregatae sparsae immersae. — Wedel ästig, ziemlich flach. Sporen klein, aus ge- häuften Sporen , zerstreut u. eingesenkt. Farbe roth. 1. H . ligulata Ag. Zungenför inige H. Frons planiuscula dicliotoma, segtnentis linearibus acutatis, ramulis marginalibus simplicibus lanceolatis. — We- | del ziemlich flach; Lappen linienförmig, gespitzt; Sei- tenzweige am Rande, einfach, lanzettförmig. Im at- lantischen Meere, d. Nordsee. Ulva ligulata Woodw. Ulva rubra Huds. Halymenia elongata Ag. Mesogloia Hudsoni. Ag. 2. H . furcellata Ag. Gabel H. Frons cylindrica filiformis dichotoma, extremitatibus sublanceolatis. — Wedel cylindrisch, fadenförmig, zweitheilig, mit fast lanzettförmigen Enden. Im atlantischen Meere u. der Nordsee. Ulva furcellata Turn. 41. Dumontia . Dumontie. Frons simplex aut ramosa tubulosa. Sporangia globulosa e sporis aggre- gatis in membrana interiore. — Wedel einfach oder 246 Cl. V. Cryptophyta. ästig*, röhrig. Sporangien kugelförmig, aus gehäuften Sporen auf der innern Membran, 1 . D. filiformis Grev. Fadenförmige D. Frons filiformis pinnata, pinnis elongatis fastigiatis. — We- del fadenförmig, gefiedert; Federstücke lang, gleich hoch. In d. Nordsee, d. atlant. Meere. Halymenia fi- liformis Ag. Gastridium filiforme Lyngb, Ulya pur- purascens, incrassata, spongiformis Fl. dan. 42. Catenella • Kettentang. Frons rarnosa ar- ticulatim contracta, articulis intus filamentis ramosis radiantibus. Fr. iguotus. — Wedel ästig*, gliederweise zusammengezogen ; Glieder inwendig mit ästigen, stralenden Fäden. Fr. unbekannt. — Color ruber. 1. C. Opuntia Grev. Opuntien K. Frons irregu* lariter rarnosa, — Wedel unregelmässig ästig. Im atlant. Meere, d. Nordsee. Halymenia? Opuntia Ag*. Chondria Opuntia Hook. Gigartina Opuntia Lamour. Riyularia Opuntia Smith. Fucus Opuntia Gooden, et Woodw. Fucus repens Lightfi 43. Wodularia . Knotentang. Frons simplex articulatim contracta. — Wedel einfach, gliederweise zusammengezegen. Farbe roth. 1. IT. torulosa, Fluss Kn. Frons articulis subglo- hosis aut oyalibus. — Wedel m. fast kuglichten oder länglichen Gliedern. Auf Steinen, in Flüssen in Eur. Conferya torulosa Roth, Lemanea torulosa Ag. 44. T^emanea. Lemanee. Frons subsimplex papillatim articulata et subcontracta. — Wedel ein*; fach, durch Warzen gegliedert und etwas zusammen- gezqgen. Farbe roth, 1. Li, fluviatilis Ag* Fluss L. Frons papillis sub-* ternis. — Wedel mit ungefähr drei zusammen stehen-* den Papillen. In Flüssen auf Steinen in Europa. 45. CauJerpa . Caulerpe. Frons surculo re- peute, foliis sipitatis. — ■ Wedel mit einem kriechen- den Stamme und gestielten Blättern. 1. (7. taxifolia Ag. Taxusblättrig e C. Frons 247 O. IJ. Algae. pectinatim pinnata, pinnis lanceolatis oppositis. — Wedel kammförmig gefiedert, Federstücke lanzettfÖr- irrig-, entg*egeiigesetzt. In Westindien. Fucus pinnatus Linn. Caulerpa pennata Lamour. 46, Porphyr a. Porphyr taug1. Frons mem«* branacea tenuis. Fruct. iduplex? Sori sparsi e sporis oyalibus et aliae ininores quaternatae totam frondem tegentes. — Wedel häutig, dünn. Frucht doppelt? Zerstreute Haufen aus ovalen Sporen u. kleinere Spo- ren? zu vier über dein ganzen Wedel zerstreut. Farbe roth. 1. P laciniata Ag. Gelappter P. Frons laciniata. — Wedel gelappt. Im atlantischen Meere, d. Nordsee. Ulva laciniata Lightf. Ulva umbilicalis Smith. 2. _P. vulgaris Ag. Gemeiner P* Frons ovate lan- ceolata undulata. — Wedel eiförmig lanzettförmig, wellenförmig. Im atlant. Meere und der Nordsee P. purpurea Ag. Ulva purpurea Roth. 47. Ulva* Ulve. Frons membrana plana, ju- nior interdum cava viridis. Granula per totam frondem sparsae saepe quaternata. — Wedel häu- tig, flach, in der Jugend oft hohl, grün. Körner über den ganzen Wedel zerstreut, oft zu vier.. Farbe grün. 1» U. latissima Linn. Breite U. Frons Simplex elongata margine undulata. -r- Wedel einfach, lang, am Rande wellig. Im atlantischen Meere, der Nord- und Ostsee. 2. TJ, Lacluca Linn. Lactuken U. Frons junior obovata, tum ad basin partita in lacinias laciniatas. Wedel in der Jugend umgekehrt eiförmig, dann bis zur Basis getheilt. Lappen zerschnitten. Rn atlantir schen Meere, d. Nord- und Ostsee, 3. Z7, hinzu Linn. Lin za U. Frons linearis utrin- que attenuata undulata. — .Wedel linienförmig, auf beiden Seiten verschmälert, wellig. Im atlant Meere, der Nord-un d Ostsee. 4. U, bullosa Roth. Blasen U. Frons obovata saccata gelatinosa, demum irregulariter expansa flui- tans undulata et bullata. — Wedel umgekehrt eiför^ 248 Cl. V. Cryptophyta. inig, gallertartig, endlich unregelmässig ausgedehnt, fliessend, wellig und blasig. Im süssen Wasser durch ganz Europa. 5. TJ. crispa Lightf. Krause ü. Frondes aggrega- tae rotundalae crispae et plicatae. — Wedel gedrängt, rundlich, kraus u. gefaltet. Durch ganz Europa, häu- fig auf feuchter Erde im Schatten 48. Bangia. Bangie. Frons capillaris mein- branacea purpurea. Granula magis miiiiisye transver- saliter distributa. — Wedel haarförmi alliaceus Jacq. Lauch Bl. Pileus planius- culus lentus albo-fuscescens ; lamellae liberae albidae, stipes procerus pruinato-velutinus nigrescens. — Hut ziemlich flach, zähe, weiss-bräunlich; Lamellen frei, weisslich; Stiel lang, bestäubt-feinrauh, schwärzlich. Zwischen abgefallenen Blättern. Riecht nach Lauch. 51. A. galericulatus Schaeff*. Haar Bl. Pileus fus- cescens magis minusve striatus, lamellae albidae adna- tae deute decurrente, stipes laevis tenax, basi radica- tus strigosus. — Haar bräunlich, mehr oder weniger gestreift; Lamellen weisslich, angewachsen, mit ein. Zahn herablaufend; Stiel glatt, zähe, an der Basis wurzelnd, haarig. Häufig auf Bäumen, auf der Erde u. s. w. A. campanulatus Linn. A. conicus Willd. A. varius Writli. A. pseudoclypeatus Bolt. A. mammilla- ris Hoffm. — A . polygrammus Pers. diff. piieo obso- lete striato subcinereo, lamellis attenuato-adnexis al- bis, stipite longo rigido striato spsendente, Ibd. Ag. galericulatus Schum. A. conicus Huds. 52. A . purus Pers, Reiner Bl. Pileus carnoso- 284 Cl. V. Cryptophyta. membranaceus obtusus subroseus, lamellae rotundatae ventricosae pallidae, stipes laeyis basi villosus. — Hut fleischig1, häutig, stumpf, etwas rosenfarben; Lamel- len gerundet, bauchig, blass; Stiel glatt, an der Basis rauh. In Wäldern, A. janthinus Bätsch. A. roseus Bull. Subgenus 5. Pratella . Stipes centralis non aunulatus, lamellae inaequa- les colore mutabiles, spora colorata, pileus non lactes- cens. — Stiel central, ohne Ring; Lamellen ungleich, an Farbe veränderlich; Spore gefärbt; Hut nicht mil- chend. 53. A. pluteus Bätsch. Pers. Pult Bl. Pileus car- nosus glaber nigrescenti - fuligineus, lamellae albae, spora rubra, stipes firmus albus nigro-fibrillosus. — Hut fleischig, glatt, schwärzlich rauch-grau ; Lamel- len weiss, Sporen roth; Stiel fest, weiss, schwarz- fasrig. Häufig an Bäumen. Ag. clypeatus Lion. A. cervinus Schaefl. A. lividus Bull. A. latus Bolt. 54. A . pascuus Pers. Anger Bl. Pileus campanu- latus expansus nigrescenti -fuligineus siccus expalles- cens sericellus, lamellae subliberae sordide incarnatae, spora rubra, stipes fistulosus tenuis subsiriatus. — Hut klockenformig, ausgebreitet, schwarz-rauch-grau, trocken blässer, etwas seidenartig' gestreift; Lamel- len ziemlich frei, schmutzig fleischfarben; Sporen roth; Stiel hohl, dünn, etwas gestreift. An hohen, trocknen Orten. A. sericeus Bull. A. pjramidatus Schaefl. A. fissus Bolt. A. fuligineus Pers. 55. A . violaceus Linn, Violetter Bl. Pileus obs- cure violaceus villoso- squamosus, lameUae distantes connexae, spora ochracea, stipes spongiosus intus vio- laceo-cinereus — Hut dunkel- violet , zottig schuppig; Lamellen entfernt stehend, verbunden; Sporen ocker- farben; Stiel schwammig, violet grau. In Wäldern. A. harcynicus Pers. var. — Velum araneosum. Eine spinnengewebartige Hülle verbindet Hut und Stiel. 56. A . cinnamomeus Linn, Zimmtfarbener Bl. Pileus leviter carnosus obtuse umbonatus sericeus plus minus cinnamomeus, lamellae adfixae confertae, spora ochracea, stipjes tenuis aequabilis lutescens. — Hut leicht fleischig, stumpf, genabelt, seidenartig, mehr oder weniger zimintfarben; Lamellen angeheftet, 285 O. III. Fungi. dichtsteheiul ; Sporen ocherfarben ; Stiel dünn, gleich- förmig1, gelblich. In Wäldern. Typus lamellis san- guineo-ruberrimis. A. cinnamomeus Linn. Yar. a la- mellis concoloribus. Ag. cinnamomeus Auct. Yar b. lamellis* croceo-fulvis. A. tomentosus HofFm. Yar. c. lamellis flavo-croceis.# A. croceus Schaeff. A. squa- mulosus Bätsch. A. illopodius Bull. — Yelum ut in praeced eute. 57. A. fastibilis Fr. Eckelhafter Bl. Pileus sub- repandus opacus gilrus, lamellae subcinnamomeae, sporae ferrugineae, stipes squamulosus albus. Hut et- was ausgeschweift, dunkel, fahl; Lamellen etwas zimmtfarben ; Sporen rostbraun ; Stiel schuppig, weiss. In Wäldern. Riecht widerlich. Ag. gilvus Schaeff. Pers. A. crustuliniformis Bull. A. ceraceus, lateri- tius, subtestaceus, clayus Bätsch* A. circinans Pers. Yelum fugax. 58. As teuer SchaefF. Zarter Bl. Pileus obtusus humidus striatus, siccus laevis ochraceus, lamellae ad- natae angustae, spora ferruginea, stipes longus glaber strictus. — Hut stumpf, feucht, gestreift, trocken glatt, ocherfarben ; Lamellen angewachsen, schmal; Spore rostbraun; Stiel lang, glatt, gerade. Häufig an grasigen Orten. A. foraminulosus Bull. 59. A. hypnorum Pers. Moos Bl. Pileus campa- nulatus subpapillosus humidus sulcatus subochraceus expallens, lamellae adnatae distantes, spora ferrugi- nea, stipes flexilis apice pruinosus. — Hut klocken- förmig, etwas warzige feucht gefurcht, etwas ocher- farben, abblassend; Lamellen angewachsen, von ein- ander abstehend; Sporen rostbraun; Stiel biegsam, an d. Spitze bestäubt. Zwischen Moos häufig. 60. A. fascicuJmus Huds. Pers. Büschel Bl. Pi- leus subcarnosus umbonatus ochraceus, lamellae vires- centes, spora fusco -purpurea, stipes cavus tenuis. — Hut etwas fleischig, genabelt, ockerfarben; Lamellen grünlich; Spore bräunlich, purpurfarben ; Stiel hohl, dünn. An Baumstämmen häufig. A. lateritius Schaeff. A. oliyaceus HofFm. A. jeuensis Bätsch. — A, late - ritius Pers. est major robustior, pileo carnoso, lamel- lis minus virescentibus. Ibd. A. mutabilis Scop.* Ag. pomposus Bolt, A. amarus Bull. 61. As stipatus Pers. Gedrängter Bl. Pileus sub- carnosus glaber fusco-spadicetis expallens, lamellae adnatae confertae incarnato-fuscae, spora fusco-purpu- rea, stipes glaber. — Hut etwas fleischig, glatt, 286 Cl. V. Cryptophyta. braun abblassend; Lamellen angewachsen, dicht, fleischfarben braun; Sporen braun-purpurfarben; Stiel glatt. An Baumstämmen häufig. A. spadiceus Schaeff. A. spadiceo-griseus ej. A. hydrophilus Bull. A. con- cinnus Bolt. Subgenus 6. Pleuropus. Stipes eccentricus aut lateralis. — ■ Stiel eccentrisch, oder seitenständig. 62. A . ostreatus Jacq. Muschel Bl. Pileus carno- sus glaber e nigricante cinereus expallens, lamellae postice anastomosantes albae, stipes sublateralis. — Hut fleischig, glatt, schwärzlich-grau, abblassend ; La- mellen nach hinten, anastomosireud, weiss; Stiel fast an d. Seite, Au Baumstämmen. A. dimidiatus Bull. 63. A . stypticus Bull. Pers. Stypti scher Bl. Pi- leus coriaceo-carnosus reniformis subalutaceus furfura- ceo-squamosus, lamellae venoso-counexae, stipes late- ralis pruinosus. — Hut lederartig-fleischig, merenfor- mig, last ledergelb, kleiig schuppig; Lamellen adrig- zusammengewachseu ; Stiel an d, Seiten staubig. An Baumstämmen häufig. A. semipetiolaris Sch. A. be- tulinus Bolt. 64. A . applicatus Bätsch. Umgekehrter Bl. Pi- leus subsessilis reflexo-resupinatus pruinatus basi vil- losus obscure-cinereus, lamellae latae. — Hut fast ohne Stiel, umgebogen, fast umgekehrt, staubig, an der Basis zottig, dunkelgrau; Lamellen breit. Auf Holz, Zäunen u. dgl. A. epixylon Bull. 3. Coprinus . Mistpilz. Sporangium expansum in pileum stipitatum^, subtus lamellis utrinque theci- geris, thecae quaternatim appositae. — Sporangium ausgedehnt, in einen gestielten Hut, unten m. Lamel- len die auf beiden Seiten zu vier zusammengestellte Sporenröhren tragend. A. Demum plane deliquescentes . — Endlich ganz zerfliessend. 1. C. comatus. Geschöpfter M. Pileus subcar- nosus squamosus, lamellae albae dein purpurascentes, stipes subbulbosus annulo mobili. — Hut etwas flei- schig, schuppig; Lamellen weiss, dann röthlich; Stiel unten etwas knollig, m. beweglichem Ringe. In Gär- 287 O. III. Fungi. teil. Agaricus coinatus Schrnid. Pers. A. cylindricus Wither. Sowerb. A. fimetarius Bolt. A. typhoides Bull. A. porcellaneus Schaeff. 2. C. atramentarius • Din teil M. Pileus subcarno- sus fuscescens, vertice squamoso, lamellae yentricosae ex albo purpureo-fuscae, stipes aequabilis nudus. Hut etwas fleischig, bräunlich, m. schuppigem Schei- tel ; Lamellen bauchig, weisslich-röthlich, braun ; Stiel gleich dick, nackt An Zäunen. Agaricus atramen- tarius Bull. A. fugax Schaeff. A. ovatus Gurt. A. striatus Huds. A. luridus Bolt. A. fimetarius Sowerb. A. soboliferus Hoffm. 3. C. micaceus . Glimm riger M. Pileus membra- naceus sulcatus squamuloso-furfuraceus , lamellae pal- lide nigrescentes ; stipes tenuis aequabilis. — Hut häutig, gefurcht, schuppig kleiig; Lamellen blass schwärzlich ; Stiel dünn, gleich dick. An Zäunen, Baumstämmen. Agaricus micaceus Bull. A. lignorum Scop. Schaeff. A. ferrugineus Pers. A. congregatus Sowerb. var. A. truncorum Scop. Schaeffi var. Ag. extinctorius Bull. var. A. digitellus Bätsch. 4. C’. cinereus. Aschgrauer M. Pileus sulcatus subtomentosus cinereus, vertice calvo laevi; lamellae lineares, stipes subtomentosus squamosus. — Hut ge- furcht, etwas filzig, grau, mit kahlem, glattem Schei- tel; Lamellen linienförmig; Stiel etwas filzig, schup- pig. Auf Mist, an Bäumen häufig. Agaricus fimeta- rius Linu. 5. C. ephemerus . Ephemerer M. Pileus cain- panulatus expansus fisso-striatus subcinereus tenuis mox glaber, lamellae distantes, stipes nudus. — Hut klockenförmig, ausgebreitet, gespalten gestreift, grau- lich, dünn, bald glatt; Lamellen abstehend; Stiel ohne Ring. Auf Mist. Agaricus stercorarius Scop. Ag. momentaneus Bull. — C. radiatus, tenerrimus fugax, pileo disco ochraceo. Ibd. Agar, radiatus Bolt. Pers. B. Demurti partim deliquescentes . — Endlich zum Theil zerfliessend. 6. C\ semiovatus. Halbeiförmiger M. Pileus subcarnosus campanulatus viscosus argillaceo -albidus, lamellae adnatae cinereo-atrae, stipes longus albidus annulatus. — Hut etwas fleischig, klockenförmig, kle- brig, thonfarben , weisslich ; Lamellen angewachsen, graulich- schwarz ; Stiel lang, weisslich, geringelt. Auf Kuhmist. Ag. semiovatus Sowerb. Pers. A. se- parates Lina. A. nitens Bull. A. ciliaris Bolt. Pers. 288 Cl, V. Cryptophyta. — C. fimiputris diff. stipite rufescente, ammlo lacero. A. fimiputris Bull. A. clypeatus Bolt. 7. C, papilionaceus. Schmetterling' M. Pileus subcarnosus campauulatus siccus nigrescenti-fnligineus expallens, lamellae adnatae cinereo - atrae margine al- bae, stipes longus rufesceus apice striato atro pulve- rulento. — Hut etwas fleischig, klockenförmig, trok- ken schwärzlich-rauchgrau, abblassend; Lamellen an- gewachsen, graulich-schwarz, am Rande weiss; Stiel lang, röthlich, an der Spitze gestreift, mit schwarzem Staube. Auf Mist. A. papilionaceus Bull. Pers. A. acuminatus Schaeff. A, carbonarius Bätsch. 4. Cantharellus . Pfefferling. Sporangium expansum in pileum subtus lamellis ramosis basi ana- stomosantibus, saepe plicaeformibus, lamellae seu pli- cae undique thecis sporiferis tectae. — Sporangium in einen Hut ausgebreitet, der unten ästige an d. Ba- sis anastomosirende, oft faltenförmige Lamellen hat. Die Lamellen oder die Falten sind allenthalben mit Sporenröhren besetzt. A. Stipite centralu — Mit d. Stiel in der Mitte. 1. C. cibarins Fr. Essbarer Pf. Totus vitelli- mis. Pileus carnosus subrepandus glaber, plicis turni^ dis, stipes solidus deorsum attennatus. — Ganz dot- tergelb. Hut fleischig, etwas ausgeschweift, glatt, m. aufgetriebenen Falten; Stiel dicht, unten verdünnt. In Wäldern häufig. Essbar. Agaricus Cantharellus Linn. Merulius Cantharellus Pers. 2. (7. aurantiacus Fr. Orangefarbener Pf, Pileus carnosus subdepressus tomentosus cum stipite farcto aurantio-ochraceus, plicis strictis aurantiacis. — Hut fleischig, etwas flach gedrückt, filzig, mit d. dichten Stiele orangen - ocherfarben ; Falten straff, orangefar- ben. ln Wäldern u. an grasigen Plätzen. Soll schäd- lich sein. Agaricus aurantiacus Wulf. Merulius au- rantiacus Pers. A. cantharelloides Bull, stipite putri- dine nigrescente Mer. nigripes Pers. 3. C. tubaeformis Fr. Trompetenförmiger Pf. Pileus submembranaceus umbilicatus ruguloso-squamo- sus, lutescenti cinereus et fuligineus expallens, plicis rectis cinereo-flavis, stipes cavus luteus. — Hut fast häutig, genabelt, runzlicht, schuppig, gelblich - grau 289 O. III. Fungi. und rauch-grau, abblassend; Falten grade, grau-gelb; Stiel hohl, gelb. Auf der Erde, au faulem Holz. Mer. tubaeformis Pers. M. viilosus ej 4. C. comucopioides Fr. Füllhorn Pf. Pileus tu- baeformis pervius squamulosus uinbrino - niger, rugis obsoletis. — Hut röhrenförmig , Höhlung durchge- hend, fein schuppig, umbra-schwarz; Runzeln kaum sichtbar. In Wäldern. Merulius cornucop. Pers. Pe* ziza cornuc. Linn. Helvella cornuc. SchaefF. B. Stipite eoccentrico et nullo . — Mit excentrischem oder gar keinem Stiele. 5. C . muscigenus Fr. Moos Pf. Pileus horizontalis pallescenti-fuscus, plicis ramosis; stipes lateralis bre- vis. — Hut horizontal, blassbräunlich, mit ästigen Falten; Stiel kurz an den Seiten. Zwischen und auf Moosen. Merulius muscigenus Pers. 6. C, lobatus Fr. Gelappter Pf. Pileus horizon- talis sessilis lobatus fuscus, plicis ramosis anastomö- santibus. — Hut horizontal, ungestielt, gelappt, braun, mit ästigen, anastoinosirenden Falten* An feuchten Orten auf Moosen. Mer. lobatus Pers. 5. Merulius . Holzschwamm. Sporangium expansuin in pileuin resupinatum supra sinuoso-plica- tum, plicis thecigeris. — Sporangium ausgedehnt in einen umgekehrten, oben buchtig gefalteten Hut, mit Schlauchtragenden Falten. 1. M. tremellosus Schrad. Zit t er H. Pileus car- liosus tremellosus reflexus tomentoso-albus, plicis sub- reticulatis acutis rubicundis. — Hut fleischig, zitternd, zurückgebogen, filzig- weiss , mit spitzen, röthlichen fast netzförmigen Falten. Auf Holz häufig. 2. M. lacrymabundus Schumach. Fr. "Thränender H. Pileus late effusus flavo-ferrugineus, plicis amplis reticulate sinuatis, margine thalligero. — Hut weit verbreitet, gelbbraun, in* weiten, netzförmig gebuch- teten Falten. An dumpfigen Orten auf Hölzern, wo sein Thallus weit umherkriecht, in d. Holz eindriugt und es zerstört Der Hut entwickelt sich nicht im- mer. Mer. destruens Pers Boletus lacrymosus Wulf. — M. Vastator Tode Pers. diff. pileo aureo. Uti prae- # cedeus. 6. S chizophyllum . Spaltlamelle. Sporangium Willdenow’« Grundriss. IV. Th. 19 290 Cl. V. Cryptophvta. expansuin in pileuin subtns lamelligerum. Lamellae utrinque thecigerae longitudinaliter bificlae membrana hirta indutae. — Sporangium ausgedehnt, in einen unten Lamellen tragenden Hut. Lamellen auf beiden Seiten Schläuche tragend, d. Länge nach zweispaltig, mit einer rauhen Membran überzogen. 1. Sch. commune Fr. Gemeine Sp. Pileus flabel- liformis hirsutus sessilis aut stipite laterali brevissi- mo. — Hut fächerförmig, rauh, stiellos oder mit ei- nem sehr kurzen Stiel an der Seite. Fast überall an Baumstämmen. Agaricus alneus Linn. 7. Daedalea. Daedalee. Sporangium expan- smn in pileum subtus lamelligerum, lamellae magis miuusque anastomosantes utrinque thecigerae. — Spor- angium ausgebreitet, in einen unten Lamellen tragen- den Hut; Lamellen mehr od. weniger anastomosirend, auf beiden Seiten Schläuche tragend. — Pileus in no- stris sessilis. 1. D. quercina Pers. Eichen D. Pileus subero- sus rugulosus glaber, lamellae contortae implexae si- uuosae. — Hut korkig, runzlicht, glatt; Lamellen verdreht, verflochten, buchtig. An Baumstämmen. Ag. quercinus Linn. Ag. labyrinthiformis Bull. Ag. dubius Schaeflr. 2. D. betulina Rehent. Birken D. Pileus coria- ceus pallescens zonatus tomentosus, lamellae subrectae. — Hut lederartig blass, mit Zonen, filzig; Lamellen fast grade. An Baumstämmen. Agar, betulinus Linn. Ag. coriaceus Bull. Pers. 3. D. sepiarict Swartz. Zaun D. Pileus coriaceus zonatus strigoso-tomentosus spadiceus, margine lamel- lisque lutescentibus. — Hut lederartig, mit Zonen, haarig filzig, braun, am Rande nebst den Lamellen gelblich. An Zäunen, altem Holz, Agaricus sepiarius Wulf. Pers. Agar, hirsutus SchaefF. Merul. sepiarius Schrad. 4. JD. abietina Fr Tannen D. Pileus suberoso- coriaceus subzonatus glabrescens umbrinus, lamellae subrectae glaucae. — Hut korkig-lederartig, m. nicht deutlichen Zonen, ziemlich glatt, uinbrafarben ; La- O. III, Fungi. 291 mellen fast grade, graublau. An altem Tannenholz, Agaricus abietinus Pers. 8. Sisiotrcma. Sistotrema, Sporangium ex- pansum in pileum subtus lamelligerum, lamellae ana* stomosantes utrinque thecigerae demuin lacerae hinc inde in lamellulas duas secedentes et hinc ipsae po- rosae, — Sporangium in einen Hut ausgebreitet , der unten Lamellen tragt; Lamellen doppelt anastomosi- rend, auf beiden Seiten Schlauche tragend, endlich zerrissen, hier und da in zwei Membranen sich tren- nend und dadurch selbst poros. Die oft anastomiren- den Lamellen verbinden sich wiederum durch Ana- stomose. Der Hut immer ungestielt, 1. iS*, clnereum Pers. Gur au es S. Pileus coriaceus villosus zonatus cineretis. — Hut lederartig, zottig, mit Zonen, grau. AilS trocknen Baumstämmen häufig. Boletus decipiens Schrad. Daedalea unicolor Fries,. 9. Polyporus . Porenpilz. Sporangium expan- sum in pileum subtus lamelligerum interdum resupi- natum, lamellae anastomosi creberrima poros forman- tes utrinque thecigerae in pileum continuatae. — Spor- angium ausgebreitet, in eiuen zuweilen umgekehrt angewachsenen, unten Lamellen tragenden Hut. Die Lamellen bilden durch eine häufige Anastomose Po- ren, tragen auf beiden Seiten Schläuche und sind in den Hut fortgesetzt. 1. P. squamosus Fr. Schuppiger P. Pileus car- nosus lentus subochraceus, squamis obscurioribus ; pori ampli 4— 5goni pallidi, stipes sublateralis obesus de- inum nigrescens — Hut fleischig, zähe, etwas ocker- farben, mit dunckleren Schuppen. Poren gross, 4-5- eckig, blass; Stiel mehr oder weniger an der Seite, dick, endlich schwärzlich. An Baumstämmen. Bole- tus squamosus Schaeflr. B. platyporus Pers. 2. P. Tuberaster Fr. Knolliger P. Pileus carno- sus repandus squamulosus flavescens, pori magni sub- rotundi pallidi, stipes centralis lentus pallidns. — Hut 19 * 292 CI. Y. Cryptophyta. fleischig*, ausgeschweift, fein schuppig*, gelblich; Po- ren gross, ziemlich rund, blass; Stiel in der Mitte, zäh, blass. In Italien. Essbar. Wächst aus einem angefeuchteten Tufl hervor, worin sich vermuthlich die Samen befinden. Pietra fongaia. Boletus Tubera- ster Jacq. Pers. 3. P, perennis Fr. Per ennirender P. Pileus co- riaceus velutinus zonatus cum stipite centrali cinna- moineus, pori minuti demum lacen concolores. — Hut lederartig, sammtartig, mit Zonen, zimmtfärben, wie der centrale Stiel; Poren sehr klein, endlich zerreis- send, mit d. Hute gleichfarbig. Auf der Erde und an Baumstämmeu fast überall. Boletus perennis Linn.B, coriaceus Scop. 4. P. lucidus Fr. Glänz ende ry P. Pileus sube- rosus cum stipite glaber nitens albido-luteus tandem nigrescens, poris minutis rotundis pallidis. — Hut korkig. Wie der Stiel glatt, glänzend, weisslich-gelb endlich schwärzlich, m. kleinen, runden, blassen Lö- chern. An Baumstämmen überall. Boletus lucidus Curt. Pers. B. fia bei lifo rmis Sct>p. B. variegatus Sch. Bol. obliquatus Bull. B. castaneus Web. B. dimidia- tus Thunb. jap. B. verniceüs Brot. Ins. 5. P. umbellatus Fr. Dolden P. Stipes ramosus albus, pilei integri umbilicati lutei-fuliginei, poris al- bis. — Stiel sehr ästig, weiss; Hüte ganz, genabelt, gelb-rauchgrau, mit weissen Poren. In Eschenwäl- dern, essbar. Boletus ramosissimus Scop. Schaefi. B. umbellatus et polycephalus Pers. Stipes ramosissimus. — P. frondosus Fr. diff. pileis dimidiatis rugosis fuli- gineo-griseis. Ad radices Quercuum. Boletus ramo- sissimus Schaefi. B. frondosus Schrank. Pers. Stipes ramosissimus. — P . giganteus Fr. diff. pileis latissi- mis subzonatis rivulosis spadiceo-pallidis, poris inae- qualibus pallesceutibus. Ad basin truncorum fagi. Bo- letus giganteus Pers. B, imbricatus Sowerb. B. me- sentericus Schaeff. — P . cristaius Fr. diff. pileis dif- formibus subtomentosis virescentibus, poris niveis dein laceratis sulphureis. In Fagetia. Bot crista tus Schaeff. — P. sulpkureus Fr, diff. pileis latis imbri- catis glabriusculis flavo-rubellis, poris minutis planis sulphureis. Ad truncos Ouercus etc. Boletus sulphu- reus Bull. B. citrinus Plan. Pers. B. tenax Bolt. B. caudicinus Scop. Schaefi. 6. P. betulinus Fr. Birken P. Pileus carnosus glaber fusco-rufescens, vertice obliquo brevissime sti- 293 O. III. Fungi. pitato, poris inaequalibus albis. — Hut fleischig*, glatt, bräunlich- röthlich, m. schiefem, sehr kurz gestieltem Scheitel, ungleichen weissen Poren. An Birken häu- fig. Boletus betulinus Bull. Pers. B. suberosus Linn, 7. P . adustus Fr. Ang€?brann ter P. Pileus ses- silis carnosus tenax villosus pallidus, margine stricto nigrescente, poris niinutis rotundis cinereis. — Hut ungestielt, fleischig, zäh, zottig, blass, mit graclem, schwarzem Rande, kleinen, runden, grauen Poren. Ad truncos. Boletus adustus Willd. Pers. B. pelle- porus Bull. B. suberosus Bätsch. 8. P. officinalis Fr. Officineller P. Pileus ses- silis suberoso-carnosus angulatus zonatus zonis lutes- centibus et fnscesceutibus glaber, poris lutescentibus. — Hut ungestielt, korkig-fleischig, eckig, gezont, mit gelblichen u. bräunlichen Zonen, glatt; gelbliche Po- ren. An Lerchenbäumen im südlich. Europa. Boletus offlcinalis Yillars. Bol. purgans Pers. B. Laricis Jacq. B. Agaricum Allion. Schon lange officinell. Agaricum. 9. P. suaveolens Fr. Wohlriechender P. Pileus sessilis carnoso-suberosus azonus villosus albus^ poris majusculis fuscesceutibus. — Hut ungestielt, fleischig, korkig, ohne Zonen, zottig, weiss, m. ziemlich gros- sen, bräunlichen Poren. Boletus suaveolens Auct. B. suberosus Boit. An Weiden. Officinell. 10. P. hirsutus Schrad Rauher P. Pileus sessilis coriaceo-suberosus strigosus zonatus, poris rotundis obtusis fuscesceutibus. — Hut ungestielt, lederartig, korkig, rauh, mit Zonen; Poren rund, stumpf, bräun- lich. An Baumstämmen häufig. Bol. hirsutus Schrad. — P. velutinus Pers. diff. pileo suberoso-coriaceo te- nui velutino subzonato, poris rotundis albis. Ibd. Bol. velutinus Pers. B. luteus ej. 11. P . versicolor Fr. Pers. Bunter P. Pileus ses- silis coriaceus villosus subcoeruleus variegatus, poris rotundis albis. — Hut uugestielt, lederartig, zottig, bläulich bunt, m. runden, weissen Poren. Häufig an Baumstämmen überall. Boletus versicolor Linn. Bol. atro-rufus Schaeff. — jP. zonatus Fr. diff. pileo gri- seo albo marginato, cinereo lutescenti marginato, och- raceo et ochraceo cinereo zonato basi tuberculato, po- ris subangulatis albicantibus et luteis. Ibd. Bol. mul- ticolor Schaeff. 12. P . Destructor Fr. Zerstörender B. Pileus sessilis albidus inaequalis (variae figurae) rugosus glaber mollis fibrosus, poris subrotundis obtusis. — 294 CI V. Cryplophyta. Hut ungestielt, weisslich, ungleich, (toii verschiede- ner Gestalt), runzlicht, glatt, weich, fasrig; Poren rundlich, stumpf. Gehört zu den Hausschwäimnen, doch auch in Wäldern. 13. P. abietinus Fr. Pers, Tannen P. Pileus ef- fuso-reflexus coriaceus villtfcus albidus, poris dentatis subviolaceis. — Hut ausgebreitet, zurückgeschlageir, lederartig, zottig, weisslich; Poren gezahnt, violet- lich. An abgehauenen Tannen überall. Boletus abie- tinus Hicks Hydnuin decipiens Schrad. Hydnuin pa- rasiticum Timm. Willd. Sistotrema violaceum Auct. a. Polyporus abietinus et dolosus Pers. 14. jP. sanguineus Fr. Blutrother P. Pileus ses- silis coriaceus tenuis planus glaber. Pori minutissimi. Hut ungestielt, lederartig, dünn, flach, glatt. Poren sehr klein. In allen warmen Ländern. Boletus san- guineus Linn. 15. P. cinnabarinus Fr. Zinnober P. Pileus ses- silis suberosus rugulosus cinnabarinus, poris rotundis inediocribus concoloribus. — Hut ungestielt, korkar- tig, fein runzlicht, zinnoberfarben; Poren rund, mitt- lerer Grosse, gleichfarben. An Baumstämmen. Bole- tus cinnabarinus Jacq. B. coccineus Bull. 16. P, fomentarius Fr. Zunder P. Pileus sessilis subtriqueter glaber fuligineo -canescens intus mollis, inargine porisque miniinis fuligineo -glaucis dein fer- rugineis. — Hut ungestielt, fast dreieckig, glatt, rauchgrau und weisslich, inwendig weich, am Rande wie die sehr kleinen Poren rauchgrau, bläulich, end- lich rostfarben. An Baumstämmen häufig. Boletus fomentarius Linn. B. ungulatns Bull. B applanatus Pers. var. — P. igniarius Fr. diff. substantia tenui duriore, pileo crasso obtuso, colore e sordute ferrugi- neo fuscescente aut cano, superficie fungi junioris hir- suta adultioris sublaevi, poris cinnamomeis. Ad trun- cos Salicum. Boletus igniarius Linn. Boletus fulvus Willd. Bol. obtusus Pers. B. strigosus Schultz (ju- nior). Polyp, strigosus, loricatus, pomaceus, torulo- sus Pers. var. 17. P. vulgaris Fr. Gemeiner P. Pileus resupi- natus longe efiusus tenuis siccus laevis albus, poris exiguis aequalibus. — Hut umgekehrt, weit ausge- breitet, dünn, trocken glatt, weiss; Poren klein, gleich. Au abgefallenem Holz häufig. Boletus Me- dulla panis Auct. Bot. inversus Vill. Bol. cellulosus fl. dan. B. Proteus Bolt. 295 O. III. Fungi. 18. P. Medulla panis Fr. Brot P. Pileus resupi- natus effusus subuudulatus durus glaber siccus albus, poris mediocribus. — Hut umgekehrt, ausgegossen, etwas wellig, hart, glatt, trocken, m. mittelmässigeu Poren. An abgefallenem Holz. 10. Boletus Löcherpilz. Sporangium ex- pansum in pileuin subtus lamelligerum, lamellae ana- stomosi crebefrima poros formantes utrinque thecige- rae a pileo facile separabilis. — Sporangium in einen unten Lamellen tragenden Hut ausgebreitet. Die La- mellen bilden durch eine häufige Anastomose Poren, lassen sich aber leicht vom Hut trennen. — Stipes semper centralis. 1. B luteus Linn. Selber L. Pileus glutine fusco secedente oblinitus, tubulis adnatis (stipiti) rotundis luteis ; stipes firmus annulatus apice punctatus. — Hut m. einem braunen, abgehenden Schleim bedeckt; Köhren (dem Stiel) angewrachsen, rund, gelb; Stiel fest, mit einem Ringe, an cL Spitze punctirt. In Tan- nenwäldern. Boletus annulatus Bull. Bol. cortinatus Pers. 2. B. granulatus Linn. Gekörnter L. Pileus glu- tine fusco secedente oblinitus, tubulis adnatis majus- culis subsimplicibus luteis, stipes punctato^scaber. — Hut mit einem braunen, abgeheuden Schleim bedeckt ; Röhren angewachsen, ziemlich gross, fast einfach, gelb; Stiel punctirt scharf. In Wäldern, essbar. Bol. flayo-rufus, aureus, ferrugineus Schaeff. B. inquinaus Schrad. Bol. circinans Pers. 3. B . bovinus Linn. Ochsen L. Pileus subyisco- sus gilvus, tubulis adnatis compositis prima griseo- flavis dein ferruginascentibus; stipes laeyis. — Hut et- was schleimig, fahl; Röhren angewachsen, zusam- mengesetzt, zuerst grau-gelb, dann etwas rostfarben; Stiel glatt. In Tannenw äldern sehr häufig. 4. B. pipcratus Bull. Pfeffer L. Pileus glaber fiayo-gilyus, tubulis adnatis majusculis ferrugineis, stipes laeyis intus basique flayissima, — Hut glatt, gelbfahl; Röhren angewachsen, ziemlich gross, rost- braun; Stiel glatt, inwendig und an der Basis gelb. In Wäldern. 5. B. subtomentosus Linn. Filziger L. Pileus pul- 296 CI. V. Cryptophyta. vinatus siccus subtomentosus, tubulis adnatis inagnis angulatis hiteis, stipes firmus laevis. — Hut kissen- förmig*, trocken, etwas filzig; Röhren angewachsen, gross, eckig, gelb; Stiel fest, glatt. In Wäldern. Ess- bar. Bol. cupreus, crassipes SchaetT. Bol. communis Bull. B. cbrysenterus ei. B. bovinus fl. dan. B. luteus Bolt. 6. B. luridus SchaefF. Yeränderlicher L. Pileus pulvinatus subtomentosus olivaceus dein subviscosus fulvo-fuligineus, tubulis subliberis (a stipite) rotundis luteis ore rubris, carne mutabili. Stipes reticulatus ru- ber. — Hut kissenförmig, ziemlich filzig, olivenfar- ben, dünn, etwas klebrig, röthlich, rauchgrau; Röh- ren ziemlich frei (vom Stiel) rund, gelb, an d. Spitze roth; Fleisch veränderlich; Stiel roth , netzförmig ge- adert. In Wäldern, häufig Bol. rubeolarius Bull. Var. stipite curto obsolete reticulato. Ibd. B, bovinus Bolt. Bol. rubeolarius Sowerb. Pers. 7. B. edulis Bull. Pers. Essbarer L. Pileus pul- vinatus glaber, tubulis semiliberis subrotundis minutis albis mox flavis, stipes crassus reticulatus. — Hut kissenförmig, glatt; Röhren halbfrei ziemlich rund, klein, weiss, bald gelb; Stiel dick, netzförmig ge- adert. In Wäldern. Bolet. bulbosus Schaefl. Pileus variat colore vaccino^ badio, fuligiueo, albido. 8. B . scnber Fr. Schar fr au her L Pileus pulvi- natus glaber, tubulis liberis subrotundis albis, stipes firmus attenuatus squamoso-scaber. — Hut kissen lär- mig, glatt; Röhren frei, ziemlich rund, weiss. Stiel dicht, verdünnt, schuppig scharf. In Wäldern B. vis- cosus Linn. Yar. a) pileo candido aerugineo, olivaceo B. procerus Bolt. Yar. b) pileo fulvo, squamulis stipi- tis albis Yar. c) pileo squamulisque subaurantiacis. B. aurantiacus Bull. Yar. d) pileo squamulisque cin- nabarinis. Yar. e) pileo rubente squamulis nigris. B. rufus Schaefl. Yar. f) pileo subfuligineo, squamulis nigris. B. bovinus Schaefl. B. scaber Bull. 11. Fistulina. R Öhren pilz. Sporangium in pileum expansum subtus tubulis inter se liberis tectus. — Sporangium in einem Hut ausgebreitet, der unten freie Röhren trägt. 1. F . hepatica Bull. Leberfarbener R. Pileus sessilis aut brevissime stipitatus mollis primo sangui- neus demum rufo-fuscus. — Hut ungestielt oder sehr 297 O. III. Fungi. kurz gestielt, weich, zuerst blutroth dann rotlibraun. An Baumstämmen in Wäldern. Bol. hepaticus Huds. Schaeff. Pers. 12. Hydnum . Stachelpilz. Sporangium ex- pansum in pileum subtus aculeis mollibus tectuin in- terdrm resupinatura. — Sporangium ausgebreitet in einen Hut, d. unten weiche Stacheln hat und zuwei- len umgekehrt ist. 1 . H . imbricatum Linn. Dachzieg lichter St. Pi- leus carnosus planus tessellato squamosus azonus um- brinus, aculeis albido-cinereis ; stipes centralis brevis. Hut fleischig, flach, würfiicht schuppig, ohne Zonen, umbrafärben; Stacheln weissgrau; Stiel central, kurz. In Tannenwäldern. Essbar. H. squarrosum Nees. 2. EL. repandum Linn. Ausgeschweifter St. Pileus carnosus subrepandus glaber azonus albus fla- vus aut rufescens, aculeis inaequalibus stipiteque cen- trali difformi pallidis. — Hut fleischig, etwas ausge- schweift, glatt, ohne Zonen, weiss, gelb oder rölh- lich; Stacheln ungleich, nebst dem ungleichen, centra- len Stiele blass. In Wäldern. H. flavidum et rubes- cens Schaeff’, H. carnosum et clandestinum Batscli. 3. EL . cyatlu forme Bull. Becher f ö rmiger St. Pi- leus coriaceus plano-infundibulifonnis zonatus glabres- cens cum stipite centrali ferrugineus, aculeis rufescen- tibus. — Hut lederartig, flach, trichterförmig* m. Zo- nen, ziemlich glatt, mit d centralen Stiel rostfarben, m. rölhlichen Stacheln. In Wäldern häufig. Yar. mi- nor vertice squamoso. Yar, major, vertice glabro. H. zonatum Bätsch. H. concrescens Pers. — EL, iomento - sum Linn. difF. pileo dilute cinereo, disco villoso, mar- gine aculeisque albis. 4 EL, auriscdlpium Linn. Ohrlöffel St. Pileus coriaceus horizontalis excisus tomentosus aculeisque subspatliceis, stipes lateralis tomentosus. — Hut le- derartig, horizontal, ausgeschnitten, filzig, bräunlich wie die Stacheln; Stiel an den Seiten filzig. An ab- gefallenen Fichtenzapfen. 5. i/. Erinaceus Bull. Pers. Igel St. Pileus sub- sessilis eordiformis albus aut lutescens fibrilloso-lace- rus, aculeis longissiinis. — Hut fast ungestielt, herz- förmig, weiss oder gelblich, fasrig zerrissen, m. sehr langen Stacheln. An Baumstäuiineu. 29S Cl. Y. Cryptophyta. 6. H . coraUoides SchaefF. Korallen St. Pileus ramosissimus candidus demuin lutescens, ramis iutri- catis attenuatis, aculeis unilateralibus subulatis. — Hut sehr ästig-, weiss oder endlich gelblich, mit ver- wickelten verdünnten Aesten^ und einseitigen pfrie- men förmigen Stacheln. An Baumstämmen. Juniiis. H. crispum Scop. H. abietinum Schrad. H, muscoi- des Schumach. Yar. subterranea undicpie aculeata. H. inuscoides Pers. Clavaria madreporaeformis Retz, 7. H. muciaum Pers. Schimmel St. Pileus resu- pinatus elfusus membranaceus albus margine villo- sus, acnleis longis confertis acutis. — Hut umgekehrt, ausgebreitet, hantig, weiss, am Rande zottig; Stacheln lang dicht, spitz. Auf Baumstämmer häufig. 13. Radulum . Raspelpilz. Sporangium ex- pansum in pileum resupinatum, aculeis crassis firmis angulatis. — Sporangium ausgedehnt, in einen um- gekehrten Hut, mit dicken, festen, eckigen Stacheln. 1. jR. orbiculare Grev. Runder R. Pileus primo orbicularis tum efFusus albido- lutescens margine bys- sino. — Hui zuerst rund, dann verbreitet weisslich- gelb, mit flockigem Rande. Auf Holz. Hydnum pa- radoxum Sch. Sistotrema digitata Pers. 14. Hydnotrema . Blättchenpilz. Sporan- gium explanatum in pileum subtus lamellulis discre- tis incisulis tectuin. — Sporangium in einen Hut aus- gebreitet, der unten it einzelnen, gesonderten, vorn eingeschnittenen Blättern bedeckt ist. I . H. coiiflucns. Z u s a m m e li f 1 i e s s e n d e r Bl. Pi- lei gregarii concrescentes tenues lutescentes, stipite centrali aut laterali. — Hüte in Haufen, zusammen- wachsend, dann gelblich; Stiel central oder lateral. In Wählern auf der Erde. Hydnum sublamellosum Bull. Sistotrema conflueus Pers. Pries. 15. It'p ex. Halb Stachel pilz. Sporangium expansum in pileum subtus aculeis basi lamellis junc- tis. — Sporangium in einen Hut ausgebreitet, d. un- ten Stacheln hat, die durch Lamellen verbunden sind. 1 . I. fusco-violaceus Fries. Braunvioletter H. 299 O. III. Fungi. Pitei sessiles concrescentes subsericei canescentes, acu- leis fusco-violaceis. — Hüte ungestielt, zusammen be- wachsen, etwas seidenartig1, grau; Stachel bräunlich violett. An Tannenstämmen. Ag. decipiens Wilid. 16. Thclephora . War zenpilz. Sporangium in pileum expausum in altero latere glabrum aut pilis sparsis, sine lamellis et aculeis — Sporangium in ei- nen Hut ausgebreitet, der auf der einen Seite glatt, oder mit zerstreuten Haaren besetzt ist, ohne Lamel- len und Stacheln. 1 . Th. caryophyUaea P ers . N e 1 k e n f a r b e n e r W. Pileus inaequalis fibrosus striatus coriaceus fusco pur- pureus, stipes centralis et fubcentralis. — Hut un- gleich, fasrig, gestreift, lederartig, braun purpurrotb; Stiel central und fast central. Auf der Erde in Wäl- dern, 2. Th . terrestris Ehrh. Pers.. Erd W. Pileus pla- nus fibroso-strigosus obscure fuscus, stipes lateralis brevissimus. — Hut flach, fasrig-rauh, dunkelbraun; Stiel an d. Seite, sehr kurz. — Th. laciniata Fr. diff. pileo margine laciniato-crispo. lbd. Helvella pineti Linn. Helvella ca'r yophyllata Bolt. Corticium lacinia- tuin Pers. Auricularia Sowerb. 3. Th. palmata Fr. Han d form i g er W. Pileus ramosus erectus purpureo fuscus, rami complanati di- latati pahnati pubescentes apice albicantes. — Hut ästig, aufrecht, purpurbraun ; Aeste flach ausgebreitet, bandförmig' gespalten, fein rauh, an d. Spitze weiss. In Tannenwäldern auf d. Erde, Stinkt. Merisma foe- tidum Pers. 4. Th. rubiginosct Schrad. Pers. Rostfarbener W. Pilei imbricati rigidi subfasciati rubiginoso-spa- dicei, subtus papillosi hirti. — Hüte iibereinander- liegend, steif, etwas gebändert, rostfarben braun, un- ten warzig’, mit einzelnen Härchen. An alten Stäm- men Th. fragilis Ehrh. Auricularia ferruginea Bull. — Th. tabacina Fr. diff. pileo effuso-reflexo tenui sericeo ferrugineo marginato, subtus pubescente. 5. Th. hirsuta Wilid Pers. Rauher W. Pilei effuso-reflexi coriacei strigoso-hirsuti, subtus glabri lu- tescentes. — Hüte ausgebreitet, zurückgebogen, le- derartig, steif rauh, unten glatt, gelblich. Häufig an alten Stämmen, Zäunen. Auricularia reflexa Bull. 300 CI. V Cryptophyta. Boletus aui'iformis Bolt. — Th. purpurea Fr. di ff. pi- ieo coriaceo-inolli zonato, subtus purpureo. Ibd — Th. spadicea F r. diif. piieo spadiceo. Ibd, Th. rubiginosa Nees. Th. tabacina Pers. 6. Th. rugosa Pers. Fr. Runzlichter W. Pileus late effusuH brevissime reflexus crassus coriaceus de- mum glaber subspadiceusj subtus lutescens subcruen- tatus. — Hut weit ausgebreitet, sehr kurz zuriickge- bogeu, diel ;, lederartig, endlich glatt, ziemlich dun- kelbraun, nuten gelblich, etwas bJutfarben. An trock- nen Zweig en. Th. corylea, peltala, rudis, pachy der- ma Pers. 7. Th. sa vguinolenta Fr. B lu trii nstig er W. Pi- leus effusus magis minusque resupinatus tenuis palli- dus hirsuti is subtus glaber griseo - fuscus ad tactum cruentatus. — Hut ausgebreitet, mehr oder weniger umgekehrt, dünn, blass, rauh, unten glatt, grau braun, bei der Beirührung blutfarben. An Tannenzweigen. Th. sericea /?, crispa, nitida, hirsuta ß Pers. 8. Th. quercina Per^. Eichen W. Pileus resupi- natus, sub tus Über nigrescens margine involutus, supra glaber cari ieus. — Hut umgekehrt, unten frei, schwärz- lich, mit i imgewickelten Rande, oben glatt, fleisch- farben. An trocknen Zweigen. Th. carnea Humb. Auriculari; i corticalis Bull. — Th. abietina diff. piieo inferue su btomentoso umbrino, superne fusco-purpu- rascente IixS. 9. Th. incarnata Pers. Fleischfarbener W. Pi- leus resupinatus effusus coriaceus glaber incarnalus ambitu sul »byssiuo, papillis raris. — Hut umgekehrt, ausgebreih it, lederarüg, glatt, fleischfarben, m. etwas flockigem 1 Rande und seltenen Papillen. An trocknen Aesten. Th. lateritia, bolaris, fallax Pers. — Th. cruenta Pers. diff. piieo coriaceo-membranaceo utrin- que glabro sanguineo, papillis coufertis tuberculosis. Ibd. — T/n. po/ygonea Pers. diff. papillis magnis po- lygoniis. 11 >d. 10. Th. hydnoidea Pers. Hydn umartiger W. Pileus resiupinatus erumpens subaurantiacus , papillis saepe elon;>atis iuaequalibus. — Hut umgekehrt, her- vorbrecheu d, etwas orangefarben, mit oft verlänger- ten, unglei chen Papillen. Auf Buchenzweigen u. dgl. — Th. aurantia Pers. diff. piieo glabro. Ibd. 11. Th. granulosa Pers. Körniger W. Pileus re- supinatus t enuis glaber, papillis minutis coufertis pro- minulis. — Hut umgekehrt, dünn, glatt, ui. kleinen, 301 O. III. Fungi. clichtstehenden hervorragenden Wärzchen. Anf Zwei- gen. Farbe weiss, lede.gelb, ockergelb-fleischfarben, bläulich. 12. Th. comedens Nees. Fressender W. Piletis resupinatus subcorticalis erurapens lutescenti-carneus laevis demum rimosus. — Hut umgekehrt, fast unter der Rinde hervorbrechend, gelblich fleischfarben, glatt, endlich rissig. Auf trocknen Zweig« n häufig. 13. Th. evolvens Fr. Entwickelnder "W. Pileus resupinatus submarginatus, subtus tomento p allido floc- coso, supra ceraceus azonus nudus subrugo sus fusco- pallescens. — Hut umgekehrt, etwas gernndet, un- ten von einem blassen Filz flockig, oben wachsartig, ohne Zonen, nackt, etwas runzlicht, braun , abblas- send. An Baumstämmen. Aendert sehr ab in der Gestalt, die bald rund u. geschlossen, bald verschie- den ausgebreitet. 14. Th. JPini Schleich. Fr. Tannen W. Fileus re- supinatus glaber cartilagineus peltatus demum bulla- tus purpureo-fuscescens supra pruinains. — Hut um- gekehrt, glatt, knorpelartig, schildförmig, endlich bla- senförmig, purpurbräunlich, oben bestaubt. An Tan- nenbäumen, besonders im nördl. Europa. 15. Th. frustulata Sw. Sticken W. Pileus eff u- sus resupinatus lignosus areolatus subtus et in ambitu spadiceo-nigricans , supra laevis pallescens,. — Hut ausgebreitet, umgekehrt, holzig, gefeldert, unten und im Umfänge bräunlich schwarz, oben glatt, abblas- send. An Baumstämmen. 16. Th. puteana Schumach. Brunnen W. Pileus resupinatus cartilagineo-carnosus flavescens dein fulvo- olivaceus tandem iüsco - olivaceo - pulveraceu«, ambitu byssino albo, supra subundulatus. — Hut umgekehrt, knorplicht- fleischig, gelblich, dann brauii-olivenfarben staubig, im Umfange flockig, weiss, oben etwas ge- wellt. An altem Holz in der Nähe von Brunnen. Co- niophora auticularis, cerebella Pers. variet. 17. Th. ferruginea Pers. Rostbrauner W. Pi- leus effusus resupinatus adnatus ubique tomentosus ferrugineus medio pulveraceo-papillosus. — Hut aus- gebreitet, umgekehrt, angewachsen, überall filzig, rostfarben, in der Mitte pulverig- warzig. .An Baum- stämmen hier und da. 18. Th. domestica Fr. Haus W. Pileus; resupina- tus effusus membranaceus mollis fuscescens subtus araneo-tomentosus violaceus, margine flocco.so. — Hut 302 CI. V. Cryptophyta. umgekehrt, ausgebreitet, häutig, weich, bräunlich, un- ten spinnenwebe filzig, violet, am Rande flockig. An Holz in Hausern. Hiinantia domestica Pers. 19. Th. fusca Fr. Brauner W. Pileus resupina- tus efFusus adnatus mollis nudns subfuscus, ambitu te- imi dilutiori subtusque tomentosus, supra subrugosus. Hut umgekehrt, ausgebreitet, angewachsen, weich, nackt, bräunlich, im Umfänge dünn, heller, filzig, wie unten, oben etwas runzlich. An Baumrinden. Im jüngern Zustande Alytosporium fuscum. 20. Th. coerulea Schrad. Blauer W. Pileus re- supinatus efiusus confluens adnatus subtomentosus amoene coeruleus setulis sparsis. — Hut umgekehrt, ausgegossen, zusammenfliessend, angewachsen, etwas filzig, schön blau, mit zerstreuten feinen Borsten. An trocknem Holze. 21. Th. savgulnea Fr. Blutrother W. Pileus re- supinatus efFusus glaber incarnatus subtus araneosus sanguineus, ambitu floccoso fil>rilloso. — Hut umge- kehrt, ausgegossen, glatt, fleischfarben, unten spin- nenwebig, blutroth, mit flockigem gefaserten Rande. An trocknen Holz. 22. Th. sulphurea Fr. Schwefelgelber W. Pi- leus resupinatus efFusus fibrilloso-byssinus laete sul- phureus, supra subfulvus setulis albidis. — Hut um- gekehrt, ausgebreitet, fasrig-fiockig, schön schwefel- gelb, oben bräunlich gelb, mit weissen Borsten. An Baumstämmen häufig. Athelia citrina Pers. Ozonium croceum ej. Himantia sulphurea ej. Sporotrichum cvo- cemn Kunze. Alytosporium croceum m. Racodium ochroleucum Pers. Rhizomorpha capiliaris Roth. Ce- ratonema capillare Pers. Mesenterica lutea Albert et Schweinitz, 23. Th. laciea Fr. Milch weiss er W. Pileus re- supinatus efiusus membranaceus tenuis lacteus, subtus fibrosus, ambitu fibrillosus. — Hut umgekehrt, ausge- breitet, häutig, dünn, milchweiss, unten zasrig, am Rande fein zasrig. An Baumstämmen, sehr gemein. 24. Th. laevis Pers. Glatter W. Pileus resupina- tus efFusus membranaceus laevis pallidus, subtus ara- neoso-tomentosus albus, — Hut umgekehrt, ausge- hreitet, häutig', glatt, blass, unten spinnenwebig fil- zig, weiss. An trocknen Zweigen. Th. alutacea et papyracea Schrad. 25. Th. giganten Pers. Gigantischer W. Pileus resupinatus cartilagineo-ceraceus latissimus hyalinus # 303 Ö I1T. Fungi. siccus contiguus subliber papyraceus lacteus, ambitu primum strigoso-radiate, — Hat umgekehrt, knorp- licht wachsartig, sehr breit, durchsichtig, trocken fast zusammenhängend, kaum frei, papierartig, weiss, im Umfänge erstlich fasrig strahlig. An trocknen Tannen häufig. Th. pergamenea Pers. Th. lactea ej. statu juniore. 26, Th. calcea Pers. Kalk W. Pileus resupinatus effusus ceraceus arcte adnatus glaberrimus laevis, sic- cus rimosus albidus, ambitu similari. — Hut umge- kehrt, ausgebreitet, wachsartig, dicht angewachsen, sehr glatt, trocken rissig, weisslich, mit gleichem Umfange. Häufig an trocknen Tannenzweigen. 17. Clavaria. Keulenpilz, Sporangium ex- pansum in truncum saepe ramosum (caulem) carno- sum. — Sporangium ausgewachsen in einen oft ästi- gen, immer fleischigen Stamm. Die Sporenschläuche sind bei manchen schon sehr undeutlich, gar nicht dicht zusammengestellt, und bilden keine Sporenhaut (hymenium). 1. C . Bolryiis Pers. Trauben IC. Caulis decum- bens crassissimus pallidus, rainis brevibus subrugosis apicibus rubris. — Stamm niederliegend, sehr dick, blass; Aeste kurz, etwas runzlicht, mit rothen Spi- tzen. In Buchenwäldern. C. acroporphyria SchaefF. C. plebeia Wulf. Var. lutea apice rubra. C. rubes- cens SchaefF. 2. C. formosa Fr. Schöner IC. Caulis subdecum- bens crassus albidus, ramis aurantio-roseis ramulis fla- vescentibus. — Stamm ziemlich niederliegend, dick^ mit rosenrothen ins orange fällenden Aesten u. gelb- lichen Aestchen. In Wäldern. C. fastigiata Bätsch, C. coralloides purpurea Pers. 3. C. flava Pers. Gelber IC. Caulis erectus cras- sus albus, ramis rectis teretibus fastigiatis flayis. — Stamm aufrecht, dick, weiss; Aeste grade, rund, gleich hoch, gelb. In Wäldern häufig. Wird geges- sen. C. fastigiata Linn. C. coralloides Bull. C. flava, flavescens, aurea Scliaeff. C. flava et dichotoma Pers. 4. (7. coralloides Linn, Korallen IC. Caulis erec- tus albus crassiusculus , ramis elongatis inaequalibus. — Stamm aufrecht, weiss, ziemlich dick; Aeste lang. 304 CI. V. Cryptophyta. ungleich. In Wäldern seltener. Ramaria coralloides alba Holinsck. C. alba Pers. 5. C. stricto. Pers. Straffer K. Caulis erectus ra- mosissimus pallidus subfuscescens, ramis raimilisque strictis adpressis acutis. — Stamm aufrecht, sehr ästig, blass, etwas bräunlich; Aeste und Aestchen straf! angedrückt, spitz. An Baumstämmen. C. pal- lida Schaeff. 6. C. py cd data Pers. Büchsenform iger K. Cau- lis ramosissimus e pallido rufescens, ramis ramulisque subverticillatis in tubum dilatatis ultimis brevissimis. — Stamm sehr ästig1, blass, etwas röthlich ; Aeste u. Aestchen fast wirtelformig, zuweilen ausgebreitet ; d. äussersten sehr kurz. An alten Tannenstämmen. 7. C. crispula Fr. Gekräuselter K. Caulis te- nuis ramosissimus ex alutaceo-ochraceus, ramis flexuo- sis multifidis, ramulis divaricatis. — Stamm dünn, sehr ästig, lederartig ocherfarben, mit gebogenen, vieltheiligen Aesten u. ausgebreiteten Aestchen. Zwi- schen Moos an Bäumen häufig. C. muscoides Bull. C. muscigena Pers. C. decurrens ib. C. canaliculata Ehret) b. 8. C. pratensis Pers. Wiesen K. Caespitosa. Cau- lis tenuis luteus, ramis brevibus geniculatis diyarica- tis, ramulis subfastigiatis. — In Rasen. Stamm dünn, gelb; Aeste kurz, geknieet, ausgebreitet; Aestchen fast gleich hoch. Zwischen Moos auf Wiesen. C. muscoides Bolt. C. fastigiata Bull. 9. C . comiculnta Schaeff. Geweih K. Caulis erec- tus ramosus gracilescens luteus bis terve furcato-divisus, rainis arcuatis acutis. — Stamm aufrecht, ästig, ziem- lich schlank, gelb^ 2— 3fach gablicht gespalten; Aeste gebogen, spitz. An grasigen Stellen in Wäldern. C. muscoides Linn. 9. C. ameihystina Bull. Amethyst K. Caespitosa. Caulis ramosissimus violaceus, ramis elongatis tere- tiusculis obtusis. — In Rasen. Stamm sehr ästig, violet; Aeste sehr laug, rundlich, stumpf In Heiden auf der Erde. C. purpurea Schaeff. 10. C. cristnta Pers. Kamm K. Caespitosa. Cau- lis ramosus laevis glaber niveus seu albidus dein fu- ligineus, ramis superne dilatatis cristatis acutis. — In Rasen. Stamm ästig, glatt, weiss oder weisslich, end- lich rauchgrau ; Aeste nach oben ausgedehnt, kaimn- formig, spitz. In Wäldern auf der Erde häufig. C. al- O. III. Fungi. 305 bida SchaefF. Var. fimbriata ramulis setaceo-spinulo- sis. C. fimbriata Pers. 11. C. rugosa Pers. Runzlichte K. Canlis Sim- plex et ramosus tenax incrassatus rugosus albidus, ra- mis paucis difFormibus obtnsis. — Stamm einfach u. ästig1, zähe, verdickt, runzlicht, weisslich, mit weni- gen, verschieden gestalteten, stumpfen Aesten. Auf der Erde an feuchten Stellen. C. laciniata Schaeff. C. elegahs Bolt. C. coralloides Sowerb. Var. majus- cula , fuligineo-alba, ramis obsoletis obtusis. C. harcy- nica Pers. Var. grisea. 12. (7. byssiscda Pers. WollsitzenderK. Cau- lis ramulosus, junior villosus albus, dein glaber pal- lide rufescens. — Stamm mit kleinen Aesten; jung zottig, weiss, dann glatt, blass rothlich. In Eichen- wäldern. Ramaria fimbriata Holmsk. 13. (7. mucida Pers. Schi mini ichter K. Grega- ria. Caulis minutus albidus simplex ramosusve apice subinciso lutescente. — In Schaaren. Stamm klein, weisslich, einfach od. ästig, Spitze etwas eiugeschnit- ten, gelblich. An faulem Holz u. auf d. Erde häufig. 14. (7. pistillaris Linn. Grosser K. Solitaria. Cau- lis simplex superne incrassatus obtusus e flavo subru- fescens. — Einzeln. Stamm einfach^ nach oben ver- dickt, stumpf, gelblich, etwas rothlich. In Buchen- wäldern. 15. C. TJgula SchaefF. Hacken K. Gregaria. Cau- lis simplex oblongo-clavatus obtusus, junior luteolus dein rufescenti-pallidus basi villosus. — In Haufen. Stamm einfach, länglich-keulenförmig', stumpf, in der Jugend gelblich, dann rothlich blass, an d. Basis zot- tig. In Tannenwäldern sehr gemein. C. ligula et pulvinatä Pers. C. luteola Pers. (junior.) C. cochlea- riformis ej. 16. (7. contorta Holmsk. Verdrehter K. Caulis simplex erumpens difFormis rugosns subtortus obtu- sus glaber, aquose luteolus. — Stamm einfach, her- vorbrechend, verschieden gestaltet, runzlicht, etwas gedreht, stumpf, glatt, verwaschen gelblich. Bricht aus Ellern- u. Birkenzweigen hervor. Tremella fer* rtiginea Pers. 17. (7. fistulosa Fl. dan. Röhren K. Caulis sim- plex longissimus fistulosus gracilis strictus glaber fla- vus seu pallide rufescens, basi floccosus. — Stamm einfach, sehr lang, rohrig, schlank, straff, glatt, gelb oder blass rothlich, an der Basis flockig. Auf der Willdenow’a Grundriss. IV. Th. 20 306 CL V. Cryptophyta. Erde und zwischen abgefallenen Blättern. C. pilipes, fistulosa et strigosa Pers. — C. juncea Fr. dift. caule tenuiore subaequali flaccido. Ibd. C. juncea, pilosa et virgultorum Pers, Var. vivipara , fibrillis lateralibus breyibus deciduis ; CI. virgata. 18. C \ rufa Pers. Roth er K. Caulis simplex sub- inde bifidus rubis incrassatus compressits. — Stamm einfach, zuweilen zweitheilig, roth, verdickt, zusam- mengedrückt. Auf grasigen Plätzen. Anderthalb Zoll lang. 19. C . purpurea Pers. Purpurfarbener K . Cae- spitosa. Caulis simplicissimus fistulosus compressius- culus acutus purpureus s. lilacinus, — In Rasen. Stamm sehr einfach, hohl, etwas zusammengedrückt; spitz, purpurfarben oder lilla. In Tannenwäldern. Drei Zoll lang. 20. C. anomala Pers. Anomaler K. Caules con- nato-caespitosi incarnati expal len tes, ramis fusiformi- bus simplicibus. — Stämme zusammengewachsen, rispenförmig, fleischfarben, abblassend; Aeste einfach, spindelförmig. Au Wurzeln d. Eichen zwischen Gras. C. sylvestris. Pers. 21. C. inaequalis Fr. Ungleiche K. Subcaespi- tosa. Caules simplices subfragiles inferne contigui at- tenuati lutei. — Ziemlich in Rasen. Stämme einfach, etwas zerbrechlich, nach unten verwachsen, verdünnt, gelb. Auf der Erde. C. bifurca Bull. C. bifida Che- val. C. vermiculata Sowerb. Var. a) fusiformis, C. fusiformis Pers. Var. b) angustata. C. angustata Ehrh. Pers. C. helvola y Pers. C. flava Müll. C. fragilis Grevill. Var. c) auraniiaca. C. aurantiaca Pers. C. helvola d Pers. C. bnlbosa Schumach. Pers. Var. d) helvola. C. helvola Pers. C. simplicissima Willd. — Etwa einen Zoll lang. 22. C. rosea Fr. R o sen färben er K. Gregaria. Caulis simplex solidus teretiusculus roseus apice lu- tescente, inferne attenuatus albidus. — In Haufen. Stamm einfach, dicht, ziemlich rund, rosenfarben, an der Spitze gelblich, nach unten verdünnt, weisslich. 23. C. argillacea Pers. Lehm färb euer K. Sub- caespitosa, varia. Caulis simplex incrassatus subcom- pressus obtusus alutaceo-pallidus; stipite sat distincto nitente flavo. — Etwas in Rasen, mannichfaltig ge- staltet. Stamm einfach, verdickt, etwas zusammen- gedrückt, stumpf, blass lederfarben ; Stiel ziemlich unterschieden, glänzend, gelb. Auf der Erde in Hei- 307 O. III. Fungi. den. G. ericetorum Pers. Bis ein. Zoll lang. — C. flavipes Pers. diff. caule eylindrico acmninato pallide argillaceo inferne flavo. In graininosis. 24. C. fragt Hs Holmsk. Zerbrechlicher K. Cae- spitosa. Caules fragillimi varii inferne contigui albi. — In Rasen. Stämme sehr zerbrechlich, von ver- schiedener Farbe, nach nuten zusammenhängend, weiss. Auf d, Erde in Heiden u. Wäldern. C. ebur- nea, pistilliforinis, vermicularis Pers. Yar. a) gracilis , caulibus subaequalibus aut sursuin attenuatis albis aut sublutescentibus. In ericetis. C. fragilis Pers. C. fistu- losa Tode. C. gracilis Bolt. Yar. b) cyHndrica , cauli- bus obtusis turgidis albis aut sublutescentibus; stipi- tes tenues. In sylvis ubique. C. cylindracea Bull. Yar. c) striata , caulibus longissimis flexuosis sparsim stria- tis subfuligineis. In sylvis ad terrain. C. striata Pers. Yar. d) fumosa , caulibus subflexuosis e fuligineo-cine- rascentibus. Jn fagetis ad terram. C. fumosa Pers. Yar. e) nigrita , caulibus nigris. Ad terram gramino- sam. C. nigrita Pers. — Die Länge 1—4 Zoll. 18. Calocera . Wachspilz. Sporaugium ex- pausura in truncum (caulem) saepe ramosum corneo- gelatinosum viscosum. — Sporangium ausgewachsen in e. oft ästigen Stamm, der hornartig-wachsartig u. klebrig ist. 1. C • viscosa Fr. Klebriger W. Caulis tenuis te- nax viscosus vitellinus, ramis ramulisque furcads. — Stamm dünn, zähe, klebrig, dottergelb, mit gespalte- nen Aesten und Aestchen. An Baumstämmen. Einen Zoll lang und länger. Clavaria viscosa Pers. Clavaria gelatinosa Holmsk. Clav, aurea Ehrh. Clav, flammea et cornuta Schaelf. 2. C. cornea Fr. Hornartiger W. Caespitosa, Caules simplices ramosi lutei viscosi basi connati. — In Rasen. Stämme einfach oder ästig, gelb, klebrig, an d. Basis zusammengewachsen. An Baumstämmen 2 — 3 Lin. lang. Clav, actileiformis Bull. Clav, me- dullaria Holmsk. Clav, striata Hoffm. est exsiccata. 3. C. corticalis Bätsch. Rinden W. Subcaespitosa. Caulis subuliformis mollis pellucidus carneo -pallidus. Zuweilen in kleinen Rasen. Stamm pfriemenformig’, weich, durchsichtig, blass, fleischfarben. An Baum- stämmen. Klein. 20 ♦ 308 Cl. V. Cryptophyta. 19. Typhula . Kolbenpilz. Sporangium sub- cylindricum (clavula) stipitatum, stipite capillaceo. — Sporangium fast cylindrisch, (Kolbe) gestielt; Stiel haarförmig. — Yiele wachsen auf einem Knollen (tu- berculum) dessen Natur noch nicht genau untersucht ist. 1. T. Todei Fr. Tode ’s K. Clavula flava; stipes glaber albus. — Kolbe gelb. Stiel glatt, weiss. Auf faulen Wedeln der Pteris aquilina. Chordostyluin Clavaria Tode. Bis einen Zoll lang. 2. T. gyrans Fr» Gedrehter K. Clavula alba; stipes pubescens tuberculo saepissime innatus. — Kolbe weiss; Stiel fein rauh, sehr oft auf einem Knollen anfgewachsen. Auf faulen Blättern. Clav, gyrans Bätsch. Pers. Clav, granulata Willd. var. 3. T. phacorrhiza Fr. Linsen Wurzel K. Clavula pallida; stipes fuscescens tuberculo innatus. — Kolbe blass; Stiel bräunlich auf ein. Knollen aufgewachsen. Auf abgefalleneu Blättern. Clav, phacorrh. Reichard. Phacorrhiza filiformis Grevill. Pers. Stipes 2—4 lin. longus. 4. T. eryihropus Fr. Rothfüssiger K. Clavula alba, stipes strictus atrorubens tuberculo saepissime innatus. — Kolbe weiss ; Stiel straff, dunkelroth, sehr oft auf einem Knollen aufgewachsen. Auf abgefalle- nen Blattern. Clav, erythrop. Pers. Clav, gyrans Bolt. Stiel 6 lin. laug; Kolbe 2—4 Lin. 5. T villosa Fr. Rauher K. Clavula turgida pal- lida villosiuscula, stipes glaber rubenti- badius tuber- culo saepissime innatus. — Kolbe dick, blass, etwas rauh; Stiel glatt, röthlich- braun, einem Knollen oft aufgewachsen. Auf abgefallenen Blättern. Clav, vil- losa Schumach. 6. T. filifomnis Fr. F a d e n f ö r m i g e r K. Decum- bens serpens subramosa lateritia aut spadicea, clavulis incrassatis albidis. — Niederliegend, kriechend, et- was ästig*, ziegelfarbeu oder braun. Kolben verdickt, weisslich. Auf abgefallenen Blättern. Clav, filiformis Bull. Himantia lateritia Pers. 20. Tistillaria. Pistillarie. Sporangium ex- pansum in clavulam cylindricam, thecis obsoletis, sti- pite non discreto brevissimo aut nullo. — Sporangium in eine cylindrische Kolbe ausgewachsen, mit nicht 309 O. III. Fungi. deutlichen Sporenschläuchen; Stiel nicht gesondert, sehr kurz od. gar nicht vorhanden. — Genus dubium nondum rite examinatum. 1. P. micans Fr. Schimmernde P. Clavula ob- ovata micans rosea, stipite brevissimo albicante. — Kolbe umgekehrt eiförmig, schimmernd, roseofarbig; Stiel sehr kurz, weisslich. An Blättern und Stielen im Frühling. Clav, micans Pers. Clav. Acrospermum Hoffm. Kaum über eine Linie gross. 2. P . ovata Fr. Eiförmige P. Clavula obovata candida, stipite brevissimo pellucido. — Kolbe um- gekehrt eiförmig , weiss ; Stiel sehr kurz, durchsich- tig. Auf abgefallenen Blättern. Clavar. ovata Pers. Clav, pusilla Sw. 2 — 5 Lin. lang. 3. P. quisquiliaris Fr. Abfall P. Clavula sursiun incrassata candida cum stipite confluens. — Kolbe nach oben verdickt, weiss, mit den Stiel zusammen- fliesend. Auf abgefallenen Stielen u. Wedeln d. Pte- ris aquilina. 4. jP. sclerotioides Fr. Sclerotien P. Clavula sur- sum incrassata rufescens basi tuberculo atro innata. — Kolben nach oben verdickt, röthlich, an d. Basis auf einem schwarzen Knollen gewachsen. Auf trocknen Stämmen d. Gentiana lutea. Clav, sclerot. Cand. 5. P . muscicola Fr. Moos P. Clavula subfilifor- mis superne leviter incrassata alba basi dilatata. — Kolbe fast fadenförmig, nach oben wenig verdickt, weiss, nach unten ausgebreitet. Zwischen Moosblät- tern. Clav, muscicola Pers. Dacryomyces. Thränenpilz. Y. i. Subordo 2. Octosporidei. Thallus floccosus subcrustaceus , macula aut nul- lus. Sporangium ascis appositis partim tectum, — Thallus flockige fast krustenartig, ein Flecken, od. gar nicht vorhanden. Sporangium zum Theil mit an ein- ander gestellten Sporenschläuchen (mit grossen Spo- ren) bedeckt. — Der Thallus ist flockig, wie bei den meisten der vorigen Unterordnungen oder er gleicht der Kruste der Lichenen, oder er durchdringt nur als 310 Cl. V. Cryptophyta. eine färbende JVIasge das Holz, worauf d, Sporangien sitzen, oder es ist keine Spur davon vorhanden. Die Sporenschläuche haben eine andere Bildung als in d. vorigen Unterordnung, daher ich sie auch asci nenne; die Röhren sind grösser und enthalten grosse Sporen, die gar oft, ja wohl in den meisten Fällen zusammen- gesetzt sind, nämlich andre Sporen enthalten. Die Sporenschläuche der vorigen Unterordnung sind mei- stens nur die Röhren, welche die ganze Substanz d. Pilzes durchziehen uod von denen sich d. Sporen ab- schnüren. Auf der Oberfläche wo sie die sogenannte Samenhaut oder Hymenium bilden, stehen sie nur dichter zusammen, als sonst überall im Pilze. Hier stehen zwar auch die Sporenschläuche in einem Hy- menium zusammen, aber sie durchziehen nicht den ganzen Pilz und sind daher in engerer Bedeutung Fruchtwerkzeuge. 21* Geoglossum. Erdzunge. Sporaugium cla- vaeforine superne undique ascigerum deorsum in sti- pitem attenuatum. — Sporangium keulfönnig, nach oben überall schlauchtragend, nach unten in ein. Stiel verdünnt. 1. G. hirsutum Pers. Rauhe E. Sporangium ni- gruin hirsutum. — Schwarzes^ rauhes Sporangium. An grasigen Stellen. Clavaria atra Schrad. Clavaria ophioglossoides Schmid. G. capitatum Pers. variet. 2. G. glabrum Pers. Glatte F. Sporangium ni- gricans glabrum siccum. — Sporangium schwärzlich, glatt, trocken. An grasigen Orten. Clavaria ophio- glossoides Linn. Yar. a) Gregarium , stipite punctato- squamoso. Yar. b) Glabratum , stipite glaberrimo. Yar. c) Uliginosum , tenue, colore aquose nigro, stipte imbricato-squamoso. Yar. d) Sphagn ophiluin, magnum, clava olivaceo-atra, stipite purpureo atro. G. sphagno- ph. Ehrenb. Yar. e) Pingue , colore spadiceo - nigro, superficie quasi pingui. 3. G. glutinosum Pers. Leimige E. Sporangium 311 O. III. Fungi. nigricans glabruni, clavula coinpressa, stipite viscoso. — Sporangiuin schwärzlich, glatt; Keule zusammenge- d nickt; Stiel sehr klebrig. An grasigen Stellen. — G. viscosiim Pers. diff. sporangio toto viscoso, clavula tereti. Ibd. 4. G. viride Pers. Grüne E. Subfasciculare. Spor- angimn viride stipite saepe squamuloso. — Oft in Haufen. Sporangieu grün; Stiel oft schuppig. An gra- sigen Stellen. Yar. a) Aeruginosum , olivaceo- viride, viride aut lutescens, clavula compressa obtusa., stipite squamuloso brevi. Yar. b) Atrovirens , atrovirens et subcoerulescens, clavula acuta, stipite squamoso. Yar. c) Viscidum, olivaceo-viride viscosum, clavula compres- sa ohtusa, stipite squamuloso. G. viride Schumach. Nees. Yar. d) Gracile , viride siccum, stipite longo laevi. G. gracile Nees. 5. G. atropurpureum Pers. D u n k e 1 r o t h e E. Sporangiuin atropurpureum glabrum. — Sporangiuin dunkelroth, glatt. An grasigen Stellen. CI. atropur- purea Bätsch. Gl. mitrata Holmsk. 22. Mitrula . Mützchenpilz. Sporangium / claviforme undique ascigerum basi stipitem distinctiun ambiens. — Sporangium keulenförmig, überall schlau<|atragend, mit der Basis den gesonderten Stiel umgebpnd. I. 31. paludosa Fr. Sumpf M. Clavula obtusa lu- teal, stipite pallido. — Keulchen stumpf, gelb ; Stiel blas|. Aqf faulen Blättern, an sumpfigen Stellen. Leotia Ludwigii^ Dicksoni, Bulliardi, laricina Pers. Helvella Bulliardi de Cand. Helvella laricina Yillars. Clavaria phaFlloides Bull. Clavaria epiphylla Sowerb. Dickst Cfavula forma varia 2— 4 lin. longa rarius bifida. Stip. nunc rectus uncialis, nunc elongatus flexuosus, albus dilute incarnatus aut flavescens. — 31. minuta Fr. difF. statura minori longitudine 2 linearum. Ad pa- leas Dipsaci in Anglia. Clavaria minuta Sowerb. 23. Heydcria. Heyderspilz. Sporangium claviforme undique ascigerum stipite distincto clavu- lam penetrante. — Sporangium keulenförmig, überall schlauchtragend, mit gesondertem Stiele der d. Keule ganz durchdringt 3X2 Cl. Y. Cryptophyta. 1. H. Abietis Fr. Rothtannen H. Clavula cinna- momea, stipite badio. — Keulchen zimmtfarben; Stiel dunkelbraun. Auf den Nadeln von Picea excelsa. Ist einen halben Zoll etwa lang, das Keulchen nur 1 — 2 Lin. Mitrula Heyderi Pers. Leotia Mitrula Pers. 2. H. pusilla Fr. Kleinster H. Clavula ferrugi- nea, stipite pallidiore. — Keulchen rostbraun; Stiel blasser. Auf Nadeln von Pinus sylvestris. Ist nur 1—3 Liu. lang. 24. Spatularia. Spatularie. Sporangium ex- pansum in pileuin compressum superne ascigerum basi utrinque in stipitem discretum decurrens. — Sporan- gium in einen Hut ausgebreitet, zusammengedrückt, oben schlauchtragend, auf beiden Seiten an der Basis in einen besondern Stiel herablaufend. 1. Sp. flavidct Pers. Gelbliche Sp. Pileus luteus aut subferrugineus, stipite albidiore. — Hut gelb od. etwas rostfarben; Stiel blässer. Auf abgefallenen Blättern, Moos u.dgl. Yar, a) ) Laevissima^ pileo plana ovato stipitique tereti laevissimis. Yar. b) Cava, 25. Morchella, Morchel. Sporangium ex- pansurn in pileum subglobosum aut cylindricum^impiies- gum areolas costis interstincta^sistens, superne asci- gerum. — Sporangium in e. fa$t kuglichten, od. c y- lindrischen Hut ausgebreitet, der ob^n Schläuche ent- hält und Yertiefungen hat, die von erhabene^ Hibben umgeben sind. Die Farbe ist braun oder schwärzlich. 1. M, esculenta Pers. Essbare M. Pileus ovalis basi adnatus, areolis subquandraugularibuäi StipF Jae- vis. — Hut oval, an d. Basis angewachsen; Vertie- fungen fast viereckig. Häufig im Frühjahr an d.Erde. Wird viel gegessen. Phallus esculentus Linn. — - M . rotunda Fr. var. diff, pileo subgloboso et areolis sub- rotundis. Iu Eur. media, in Amer. boreali haec sola. 2. M. costata Pers. Geribbte M. Pileus subcy- lindricus acutus basi adnatus, costis longitudinalibus rngis transversalibus connexis. Stipes laevis. — Hut fast cylindrisch, an der Basis angewachsen, spitz; Hibben der Länge nach, mit Querrunzeln verbunden. An grasigen, waldigen Orten. Wird gegessen und Ü. III. Fungi. 313 ist sehr schmackhaft. Kleiner als die vorige. M. deliciosa Fr. 3. M. pntula Pers. Abstehende M. Pileus obtusus ad medium usque solutus, areolis rhomboideis. Stipes laevis. — Hut stumpf bis zur Mitte (vom Stiele) ge- löst ; Vertiefungen rhomboidisch; Stiel glatt. In ge- birgigen Gegenden. Helvella esculenta Sowerb. 26. Helvella . Helvelle. Pileus peltatus utrin- que deflexus sinuosus supra ascigerus. — Hut schild- förmig, gestielt, die beiden Seiten herabgeschlagen, oben Schlauche habend. Sect. 1. Pileus initio aut semper adnatus. — Hut im Anfänge oder immer angewachsen. Alle essbar. 1. H, crispa Fr. Krause H. Pileus deflexus loba- tus deinum Über crispus pallidus. Stipes fistulosus lacunosus. — Hut niedergebogen , gelappt , endlich frei, kraus, blass. Stiel röhrenförmig, m. Lücken. In Wäldern, im Herbst. Phallus crispus Scop. Phallus lobatus Sowerb. Yar. 1. albens , pileo albo et palles- cente. H. albida Schaeff. H. mitra var. alba BulL H. mitra Sowerb. H. nivea Schrad. H. leucophaea Pers. H. sulcata var. a Willd. Yar. 2. lutescens , pileo lutescente, sicco subfulvo. H. mitra var. fulva Bull. 2 H. lacunosa Afzel. Liickige H. Pileus inflatus lobatus cinereo-niger, lobis deflexis adnatis. Stipes fistulosus costato-lacunosus. — Hut aufgeblasen, ge- lappt, graulich-schwarz; die niedergebogenen Lappen angewachsen. Stiel hohl, geribbt liickig. An grasi- gen Orteu und an faulen Stammen. Yar. 1. 31a jor, stipite albo. H. mitra Schaefl. Pers. H. sulcata var. b Willd. Yar. 2. 31inor , stipite nigricante. H. Mona- cella Schaeff. 3. H . sulcata Afzel. Gefurchte H. Pileus defle- xus lobatus adnatus. Stipes farctus costis aequalibus sulcatus. — Hut niedergebogen, gelappt, angewach- sen. Stiel dicht, mit gleichen Hibben gefurcht. An schattigen Orten. Yar. 1. Fusca , pileo nigro, stipite badio, exsiccato cinerascente. Yar. 2. Cinerea , tota ci^ nerea. Boletus leucophaeus Bolt. 4. H . esculenta Pers. Essbare H. Pileus inflatus diflormis undulatus gyroso-rugosus brunneus, margiue stipiti levi villoso adnato. — Hut aufgeblasen, unge- 314 Cl. V. Cryptophyta. staltet, wellenförmig*, gewunden, runzlicht, braun, mit dem rauhen Rande an d. Stiel ange wachsen. In Tannenwäldern, in Gebirgsgegenden. 5. H. Inf lila Schaeff Pers. Jnfel H- Pileus defle- xus lobatus adnatus subcinnamomeus. Stipes sublae- vis villosus pallidus. — Hut niedergebogen, gelappt, augewachsen, fast ziinmt färben. Stiel ziemlich ohne Lücken, rauh, blass. An feuchten Orten. H. Mitra Afzel. Willd. Yar. pileo laevi et plicato undulato subrugoso. 6. H. Monachella Pers. Nonnen H. Pileus defle- xus lobatus adnatus laevis nigrescens et spadiceus. Sti- pes fistulosus laevis glaber albus. — Hut uiederge- bogen, gelappt, angewacbsen, glatt, schwärzlich und braun. Stiel hohl, ohne Lücken, glatt, weiss. ln Bergwäldern. H. spadicea Schaeff. var. Sect. 2. Pileus semper Über. — Hut immer frei. Der Stiel immer lang und dünn. 7. H. aira König island. Schwarze H. Pileus deflexus utrinque adpressus subtus laevis cum stipite farcto furfuraceo-villoso fuligineo-niger. — Hut uie- dergebogen, auf beiden Seiten angedrückt, unten glatt, in. d. dichten, kleiig zottigen Stiel, rauchgrau schwarz. In Wäldern. H. nigricans Linn. 8. H . pulla Holmsk. Graue H. Pileus deflexus lo- batus undulatus fuligineus, subtus cum stipite medio attenuato laevis. — Hut niedergebogen, gelappt, wel- lenförmig, rauchgrau, unten wie der in d. Mitte ver- dünnte Stiel, glatt. In Wäldern. 9. H . elastica BulL Elastische H. Pileus laevis inflatus demum acute lobatus, stipes atteimatus prui- nosus. — Hut glatt, aufgeblasen, endlich spitz ge- lappt. Stiel verdünnt, mit Reif belegt. In Laubwäl- dern. Yar. 1. Atbida . H. albida Pers. Yar. 2. fuli- ginea. H. fuliginosa Schaeff. 27. Verpa. Yerpe. Sporangium expansum in pileuin conicum centro stipite suffultum, subtus conca- vum, supra ascigeruin. — Sporangium ausgebreitet in einen kegelförmigen Hut in d. Mitte von d. Stiel unterstützt, unten concav, oben Schläuche führend. 1. V. atro-alba Fr. S ch w a rz weisse Y. Pileus obtuse conicus laevissimus uiger adnatus margine re- 315 O. III. Fungi. voluto Übero. Stipes ventricosus candidus. — Hut stumpf, conischj sehr glatt, schwarz, angewachsen, am Rande frei u. zurückgerollt. Stiel bauchig, weiss. Zwischen Moosen in Schweden. Y. candida Sw. 2. F. conica Swartz Fr. Kegelförmig e Y. Pi- leus campanulatus Über sublaevis fiiscus inargine sub- sinuato, subtns stipiteque aequali flavis. — Hut klok- ken förmig, frei, ziemlich glatt, braun, am Rande et- wras buchtig, unten und der gleich dicke Stiel gelb. Auf der Erde Im nördl. Deutschland, Dänemark, Eng- land. Leotia conica Pers. 3. V . Morchellula Pers. Morchel V. Pileus cam- panulatus Über subplicatus badius, subtus stipiteque laevi pallescente. — Hut klockenförmig, frei, etwas gefaltet, unten a. d. Stiel glatt, blass. In Frankreich. 28. Leotia, Leotie. Sporangium in pileuin ex- pansum centro affixum orbiculare supra ascigerum. — Sporangium in einen Hut ausgedehnt, der im Mittel- puncte gestielt ist und oben Schläuche trägt. 1 . L. infundibuliformis Fr. Trichterförmige L. Pileus depressus cinereo-lividus utrinque laevis. Sti- pes farctus glaber. — Hut eingedrückt, grau-bläulich, auf beiden Seiten glatt. Stiel dicht, glatt. Auf der Erde. Helvella infundibuliformis Schaeff 2. L, circinans Pers. Runde L. Pileus carnosus convexus demuin undulatus inargine involutus, subtus nervis in stipitem decurrentibus. Stipes fistulosus sub- pulverulentus. — Hut fleischig, convex, endlich wel- lenförmig, am Rande eingerollt, unten mit in d. Stiel verlaufenden Nerven. Stiel hohl, etwas staubig. In Taunenwäldern. Helvella revoluta Wahlenb. Helo- tium circinans Swartz. 3. L. lubrica Pers. Schlüpfrige L. Pileus tu- midus repandus flavo-virens, cum stipite cavo subae- quali flavo tremellosus. — Hut aufgeblasen, ausge- schweift, gelbgrün, wie d. hohle, ziemlich gleich di- cke gelbe Stiel, gallertartig zitternd. In Wäldern u. Torfmooren. Yar. 1 pileo tenui deflexo plano -lacu- noso. H. flavovirens Nees. Yar. 2. pileo plano-couvexo subumbonato undulato -tuberculoso. L. lubrica Pers. Yar. 3. pileo subrotundo laevi. Phallus lubricus fl. dan. Yar. 4. pileo depresso laevi. Helvella revoluta Afzel. Peziza Cornucopiae Hoffm. Clavaria tremula Holmsk, Tremella Hyygromitra Nees. 316 Cl. V. Cryptophyta. 29. Vibrissea. Yib r i s s e e. Sporangium ex- pansum in pileum capitatuin cenlro afffxum, supra as- cigerum, margine primmn stipiti adnato tum libero. — Sporangium in einen kopfförmigen Hut ausgebreitet, d. im Centruin am Stiel befestigt ist u. oben Schläu- che trägt; mit einem zuerst an dem Stiel angewach- senen, dann freiem Rande. 1. V. truncorum Fr. Stamm Y. Pileus oibicularis aureus. Stipes teres e glauco nigricans. — Hut rund, goldgelb. Stiel rund; bläulich schwärzlich. An fau- len Baumstämmen. Leotia truncorum Albertini et Schweinitz. 30. Rhizina . Rhizine. Sporangium expan- sum in pileum non stipitatum supra ascigerum, pro- cessibus pluribus radiciformibus et margine deflexum fultum. — Sporangium in einen nicht gestielten Hut ausgebreitet, der oben Schläuche trägt, u. durch viele wurzelförmige Fortsätze, so wie durch den niederge- bogenen Rand unterstützt wird. 1. Rh. nndulata Fr. Wellige Rh. Pileus effusus undulatus spadiceus margine inffexo, subtus flocculo- sus pallidus. — Hut unregelmässig ausgebreitet, - braun, mit eingebogenem Rande, unten fein flockig, blass. Auf sandigem Boden. Elvela inflata Schaeff. Phallus acaulis Bätsch. Helvella acaulis Pers. 2. Rh. laevigata Fr. Geglättete Rh. Pileus or- bicularis laevis fuscus margine prominente ^ subtus granulosus pallidus. — Hut rund, glatt, braun, mit hervorstehendem Rande, unten körnig und blass. Auf sandiger Erde. Octospora rhizophora Hedw. Peziza rhizophora Willd. — Rh. praeteocta Ehrenb. diff. pi- leo effuso subconvexo fusco-purpureo limbo albo, Iu arena prope Rerolinum. 31. Peziza. B echerpilz. Sporangium cupuli- forme initio subclausum tum expansum, supra ascige- rum. — Sporangium becherförmig, im Anfänge et- was geschlossen, dann ausgebreitet, oben Schläuche tragend. 317 O. III. Fungi. Sect. 1. Äleuria, Superficies pruinosa seu flocculoso- furfuracea. — Oberfläche mit einem Reif bedeckt, oder flockig kleiig. Alle auf der Erde. 1. P. Acetabulum Linn. Pfannen B. Sporangium cyathiforme fuligineum , extus venis ramosis in stipi- tem brevem fistulosum lacunosum continuatis. — Spor, krugformig, braun-schwarz, ausserhalb mit ästigen Venen, die in einen kurzen, rührigen, lückigen Stiel fortsetzen. In schattigen Wäldern, 1—2 Zoll breit. 2. P . sulcata Pers. Gefurchter B. Spor, hypo- crateriforme albidum expallens extus laeve, stipite farcto crasso lacunoso. — Sporang. stiel tellerförmig, weisslich blass, ausserhalb glatt, m. e. dichten, dik- ken, lückigen Stiel. In Buchenwäldern. Var. disco nigrescente. P leucomelas Pers. 3. P. venosa Pers. Adriger B. Sporangium sub- contortum badio-umbrinum, inferne album venis costa- tis rugosum. — Sporangium etwas gedreht, dunkel- braun, unterhalb weiss, durch geribbte Adern runz- licht. In Oesterreich u. Schweden Elvela cochleata Wulf. 4. P. badia Pers. Nussbrauner B. Spor, substi- pitatum integrum flexuosum brunneum, margine pri- inum involuto, extus pruinosum dilutius suboliva- ceum. — Spor, wenig gestielt, ganzrandig, gebogen, braun, am Rande zuerst einge wickelt, ausserhalb be- reift, blass olivenfarbig. An grasigen Oertern. Hel- vella cochleata Bolt. 5. P. abietina Pers. Tannen B. Subcaespitosa. Spor, coucavum flexuosum integrum, extus farinosum, basi lacunosa albido-villosa. — Oft in Haufen. Spor, concav, gebogen, ganzrandig, ausserhalb mehlig, an der Basis liickig, weisslich, zottig. In Tannenwäl- dern. Var. I. cinnamomea et ferrugiuea. P. abietina Pers. Var. 2. intus badia extus umbrina. P. integra Schuinach. Var. 3. olivaceo-umbrina. P. grandis Pers. Var. 4. cinnamomea extus ochracea. 6. P leporina Bätsch. Hasenohr B. Spor, sub- stipitatum uno latere elongatum et hinc auriforme sub- ferrugineum, extus farinosum. — Spor, etwas gestielt, von einer Seite verlängert und dadurch ohrenformig, etwas braun, ausserhalb mehlig. In Tannenwäldern. 7. P. onotica Pers. Eselsohr B. Spor, substipi- tatum uno latere elongatum et hinc auriforme, extus farinaceum ochraceum basi alba villosa, intus roseum 318 Cl. V. Cryptophyta. basi demiim rugosa. — Spor, etwas gestielt, von ei- ner Seite verlängert und dadurch ohrförmig, äusser- lich mehlig, ocherfärb, mit weisser, zottiger Basis, inuerhalb roseu färben, an d. Basis endlich runzlicht. In Buchenwäldern. P. leporina Sowerb. 8. P. aurantia Pers. Orange B. Spor, subsessile irreguläre obliquum aurantiacum, extus subpruinostim albidum. — Spor, fast ungestielt, irregulär, schief, orangefarben, äusserlich etwas bereift, weisslich. Häufig an d. Wurzel von Baumstämmen, Eichen und Buchen. P. cocciuea Schaeff. Helvella coccinea Bolt. P. cochleata Willd. 9. P. cochleata Huds. Bull. Schneckenförmi- ger B. Spor, sessile contortum umbrinum, extus pruinosum. — - Spor, ohne Stiel, gedreht, braun, äus- serlich bereift. An schattigen Stellen. P. umbrina Huds. Yar. disco expallescente est Elv. ochroleuca Schaeff. — P. alutacea Pers. minor est, externe al- bida intus pallescenti-fuliginea. An var. ? 10. P . repanda Wahlenb. Fr. Ausgeschw ei ft er B. Sporaugium basi radicato-productmn, iuciso-repan- dum, intus subrugosum fuscum, extus farinoso- albi- dum. — Sporang. an d. Basis wurzelnd verlängert, eingeschnitten ausgeschweift, inwendig etwas runz- licht, braun, äusserlich mehlig- weisslich. An alten, faulen Baumstämmen. P. coronata Jacq. Pers. P. gra- nulosa et pedunculata Schumach. Pers. 1 — 4 Z. br. 11. P. cerea Sowerb. Pers. Wachs B. Spor, in- fundibulifonne repandmn lutescens, extus basique sti- pitiformi villosa albidis. — Spor, trichterförmig, aus- geschweift, gelblich, aussen und die stielfönnige Ba- sis zottig, weisslich. Auf Mist in Mistbeeten. 1 — 2 Zoll breit. 12. _P. vesiculosa Bull. Blasiger B. Spor, sessile primo globoso-turbinatum connivens, dein campanula- tum subcrenatmn, fuscescenti-albidum, extus fnrfura- ceuin. — Spor, ungestielt, zuerst kuglicht-kreisellör- mig geschlossen, dann klockenförmig, etwas gekerbt, bräunlich weiss, äusserlich kleiig. Auf Mist, fetter Erde. P. vesiculosa, turbinata, incisa Pers. P. coro- nata Bätsch. 1 — 3 Zoll breit. 13. P . pustulata Pers. Pustel B. Spor, sessile sub- globosum pallide subfuligineum, extus albido - furfura- ceum, margine integrum. — Sporang. ungestielt, fast kuglicht, blass, rauchgrau, äusserlich weisslich, kleiig, ganzrandig. In Wäldern, P, pustulata et spurcata Pers. 319 O. III. Fungi. 14. P. Cacabus T'hunb. Topf B. Spor, globoso- cainpaimlatuin tuberculoso-plicatum margitie Striatum, stipite fistuloso laevi. — Spor, kuglicht-klockenför- mig, höckerig' -gefaltet, am Räude gestreift; Stiel hohl und glatt. In Java hei Batavia Der grösste unter allen Pilzen, 3 Fuss hoch, oben 25 Zoll br. unten 20 Zoll, Stiel 3 Zoll dick 15. P . Macropus Pers. Gangfuss B. Spor, heini- sphaericum hirto-verriicosum cinereum, disco muriuo expa Heute, stipite iongissimo attenuato. — Spor, halb- kugelförmig, m rauhen Warzen, aschgrau, in d. Mitte mausefarben, abblassend; Stiel sehr lang, verdünnt. Auf der Erde in der Nähe fauler Stämme. P. slipitata Huds. Bull. Sowerb. Wilid. P. hispida SchaefF. Bull. P. sublicia Holmsk, 16. P. bulbosa Nees Pers. Zwiebel B. Spor, he- misphaericum cinerascens minute sqnamulosum disco fusco, stipite firmo tuberoso. — Spor halbkuglicht, grau, fein schuppig, in der Mitte braun; Stiel fast knollig. In Wäldern an der Erde. Octospora bul- bosa Hedw. 17. P. tuberosa Bull. Knolliger B. Spor, tenue infundibulifonne spadiceum expallens, stipite elongato basi tuberi nigro difformi innato. — Sporaug. dünn, trichterförmig, braun, abblassend; Stiel lang, au der Basis auf einem schwarzen Knollen aufgewachseii. In feuchten Wäldern und moosigen Wiesen. — P. strö - bilina Albert. Schwein, diff. stipite brevi stricto. In strobilis. An var. 18. P. Rapulum Bull. Pers. Rübchen B. Spor, tenue fiavescenti-fuscum infundibulifonne grabriuscu- lum, stipite torto, radice elongata fibrillosa. — Spor, dünn, gelblich braun, trichterförmig, ziemlich glatt; Stiel gedreht; Wurzel lang mit kleinen Fasern. Auf der Erde, worin er tief steckt. P. radicata Holmsk. Stiel 1—2 Zoll lang. 19. P . Ciborium Fl. dau. Pers- Napf B. Sporang. campanulatum subpruinosum cinnainomeum , stipite laevi basi fibrilloso-radiculosa. — Spor, klockenför- mig, etwas bereift, zimmtfarben; Stiel glatt, an der Basis fasrig, wurzelig. Auf d. Erde an feuchten Or- ten. Var. major ad poll. lata, stipite vix poll longo. 20. P, melaena Fr. Schwarz brauner B. Spor, campanulatum glabrmn fusco-atrum, stipite brevi striato basi fibrilloso subradicato. — Spor, klocken- fönnig, glatt, bräunlich-schwarz ; Stiel kurz, gestreift, 320 Cl. V. Cryptophyta. an d. Basis fasrig, mit einer kurzen Wurzel. In Tan- nenwäldern an der Erde. Sporang. 1 Zoll br. — P. sphagnophila Fhrenb. diff. spor. rugoso subpruinoso uuibrino intus atro, stipite crasso. In paludosis. 21. P. Catinus Holinsk. Schüssel B. Sporangium ochraceo - fuscescens hemisphaerico - campanulatum ex- pansum, margine crenatum extus subfurfurosum, sti- pite breyi sublacunoso. — Spor, ockerfarben, bräun- lich, halbkuglicht-klockenförmig, ausgebreitet, am Rande gekerbt, aussen etwas kleiig; Stiel kurz, mit Gruben. An faulen Stämmen. Spor. 1 — 2 Zoll breit. 22. P . carbonaria Alb. Schwein. Köhler B. Spor, globoso-campanulatum laeve ochraceo-rufescens, extus subpruinosum, margine farinoso-crenatum, stipite te- nui laevi. — ' Sporang. kuglicht-klockenförmig, glatt, ockerfarben-röthlich, aussen etwas bereift, am Rande kleiig gekerbt; Stiel dünn, glatt. Auf abgebrannten Stellen. Yar. sessilis. 3— 8 Lin. breit. 23. P . cupularis Linn. Napf B. Spor, subsessile temie globoso-campanulatum cervfnum aut pallens, ex- tus farinosum, margine crenato. — Spor, fast unge- stielt, dünn, kuglicht-klockenförmig, hirschbraun oder blass, äusserlich mehlig, mit gekerbtem Rande. In Wäldern an der Erde. P. crenata Bull. Pers. 5^8 Lin. breit. P. arenaria Osbeck Pers. Sand B. Spor, sub- sessile fuscum extus verruculosum, primo globoso- campanulatum, dein dilatatum laceratum. — Sporang. fast ungestielt, braun, aussen warzig, zuerst kuglicht- klockenförmig, dann ausgebreitet, zerrissen. Im Sande nicht weit yoin Meere. Bis einen Zoll breit. — jP. sepulcralis Rebent. Pers. diff. colore expallente aluta- ceo-fusco. Prope Berolinum. 25. P. applanatci Fr. Abgeplatteter B. Spor, sessile depressum rufum disco demum subrugosum subtus pruinoso-carneum. — Spor, ungestielt, platt- gedrückt, fuchsroth, in der Mitte endlich etwas runz- licht, unten bereift, fleischfarben. An der Erde an feuchten Stellen. P. depressa Pers. Octospor. appla- nata Hedw'. Einen Zoll u. darüber breit. 26. P. violacea Pers. Yioletter B. Spor, subses- sile integerrimum campanulatum, dein expansum pur- pureo-coeruleum, extus pruinosum. — Spor, fast un- gestielt, ganzrandig, klockenförmig, dann ausgebrei- tet, purpurfarben, blau, von aussen bereift. An der Erde, besonders an abgebrannten Stellen. 321 O. III. Fungi. 27. P. granulata Bull. Pers. Gekörnter B. Spor, sessile minutum, planiusculum, aurantio-rubrum, extus papillis rugoso-granulosis. — Spor, ungestielt, klein, ziemlich flach, orangeroth, äusserlich mit runzlich körnigen Warzen. Auf Kuhmist häufig. P. fulva Hucls. P. scabra Fl, dan. 28. P.rutilans Fr. Röthlicher B. Spor, subsessi- le campanulatum, extus subtiliter pubescens pallidum, disco aurantio-rubro. — Spor, fast ungestielt, klok- kenförmig, ausgebreitet , äusserlich feinhaarig, blass, in d. Mitte orangeroth. Häufig auf Wiesen, zwischen Moosen, \ Zoll lang. Yar. 1. Ericetorum ., deprcssa fulvo-rubra. P. eric. Pers. Yar. 2. Muscigena , tenuior, stipitata hemisphaerica. P. miniata Schumach. P. leu- coloma Alb. et Schw. P. polytrichina Pers. Yar. 3. alpestris minuta fulva subimda. In Alpib. Salisburgens. 29. P. ollaris Fr. Topf B, Sporang. sessile hemi- S])haericum demum explanatum aurantio-fulvum, extus dilutius marginatum albido- pubescens. — Spor, un- gestielt, halbkugelfönnig, endlich ausgebreitet, hoch orange, ausserhalb blasser, geraiulet, weisslich fein- rauh. In Tanuenwäldern, zwischen Blättern in Hau- fen. Bis 1 Zoll lang. 30. JP. melaloma Alb. Schwein. Sckwarzsaumi- ger B.” Spor, sessile e concavo-planiusculum sordide aurantium margine pilis subtilissimis atris. — Spor, ungestielt, concav-fiach, schmutzig orange, am Rande mit sehr feinen schwarzen Haaren. An ßrandplätzen, auf der Erde, 1 — 2 Lin. breit, in Haufen. 31. P. araneosa Bull. Pers. Spinnwebe B. Spor, explanatum repanduin utrinque aurantio-miniatum, sub- tus fibrillis intricatis, stipite brevi finno. — Sporang. ausgebreitet, ausgeschweift, auf beiden Seiten orange roth, unten mit verwickelten Fasern. An alten Stämmen. 32. P. subhirsuta Schumach. Halbrauher B. Spor, sessile planiusculum aurantio-lutenm, subtus pallidius, pilis raris obsoletis adspersum. — Spor, un- gestielt, ziemlich flach, orangegelb, unten blasser, m. seltenen, undeutlichen Haaren. Auf Mist häufig, 3 Lin. br., in Haufen. Yar. rubro-cinnabarina, P. cinna- barina Pers. 33. P. Jeucoloma Rehent. Pers, Weissa inniger B. Spor, sessile concavo-planum rubriun margine la- cinulato albo. — Spor, ungestielt, concav-fiach, roth, Willdcnow’s Grundriss. IV. Th. 21 322 Cl. V. Cryptophyfa. m. einem fein zerrissenen weissen Rande. Auf Moo- gen. Octospora lencoloma Hedw. 1 — 2 Lin. breit. 34. P. humosa Fr. Erd B. Sporang. sessile carno- sum concayo-planum glabrum sanguineo-rubrum mar- gine integerrimo. — Spor, ungestielt, fleischig1, con- cav-flach, glatt, blutroth, ganzrandig. Auf der Erde, 2—4 Liu. br. P. puuicea Bätsch. Helvella cartilagi- nea Bolt. 35. P. ompJialodes Bull. Nabel B. Sporangia ses- silia conferta minuta planiuscula submnbilicata auran- tio-rubra aut miniata toinento atro fugaci insidentia. — Spor, ungestielt, gedrängt, klein, ziemlich flach, et- was genabelt, orangeroth oder mennigfarbeu, auf ei- nem schwarzen, verschwindenden Filz sitzend. Auf d. Erde an feuchteu Stellen, Mistbeeten. Var. 1. Au- rantio-lutea aut lutea. P confluens Pers. Var. 2. In- carnato-rosea. P. rosella Ehrenb. Var. 3. Lilacina. P. lilacina Pers. 36. P. fascicularis Alb. Schw. Büschel B. Spor, sessile coriaceo-membranaceuin difforme rugosum ni- gricans extus subfarinaceum. — Spor, ungestielt, le- derartig häutig, verstaltet, runzlicht, schwärzlich, ausserhalb etwas mehlig. An alten faulen Baumstäm- men, unter d. Rinde hervorbrecheud. P. populnea Ps. 6—12 gewöhnlich zusammen, 4 Lin. br. 37. P. fissa Fr. Gespaltener B. Spor, sessile coriaceo-membranaceiun margine fisso lacero, ex- terne furfuraceum fuscum, intus albidum. — Sporang’. ungestielt, lederartig häutig, mit gespaltenem, zerris- senem Rande, äusserlich kleiig, braun, inwendig blass. Auf trocknen Haselstrauchästen, 6 Lin. br. 38. P. tiliacea Fr. Linden B. Spor, sessile cera- ceum cinnamomeum explanato-difibrme subtus rugo- suin nudiun. — Spor, ungestielt, wächsartig, zimmt- farben, ausgebreitet, verstaltet, unterwärts runzlicht, nackt. An trocknen Lindenzweigen, 2—3 Lin. br. 39. P. purpurea Fr. Purpurfarbener B. Spor, subcoriacemn infundibiliforme extus pruinosum obso- lete purpureum disco sanguineo, stipite brevi. — Spor, etwas lederartig, trichterförmig,' ausserhalb bereift, undeutlich, purpurfarben, in der Mitte blutroth, mit kurzem Stiel. Auf faulen Eichenstämmen. Octospora purpurea Hedw. Stiel kaum 1 Lin. lang. Sect. 2. J^nchnea. Sporangium extus hirsutum. — Sporangium äusserlich rauh. Das Rauhe rührt von 323 O. III. Fungi. einem Thallus her , welcher hier wie bei d. Li- chenen eine Unterlage macht. Daher gehört hier- her P. omphaloiles aus der vorigen Abtheilung. 40. P. coccinea Jacq. Pers. Scharlachrother B. Sporangium infundibiliforme^ extus stipiteque villo brevi adpresso tomentosmn albidum, disco coccineo. — Sporangium trichterförmig, ausserhalb wie der Stiel durch kurze, angedriickte Zotten filzig- weisslich, in der Mitte scharlachroth. Auf alten Zweigen die auf d. Erde liegen u. m. Erde bedeckt sind. P. epidendra Bull. P. poculifonnis Hoffm. 6 Lin. — 1 Zoll hoch. 41. P. nigrella Pers. Schwärzlicher B. Spor, sessile hemisphaericum atrum, extus byssino-tomento- suin. — Sj)or. ungestielt, halbkuglicht, schwarz, äus- serlich filzig. Auf der Erde in Tannenwäldern. El- vella hemisphaerica Wulfen. P. nigra Schuin. 4 — 0 Linien breit. 42. P. hemisphaerica Wigg. Pers. H al bku gli ch- tev B. Sporangium sessile hemisphaericum ceremn, exius subfuscum, pilis fascicuiatis densis tectum, disco albo-glaucescente. — Spor, ungestielt, halbkuglicht, wachsartig, äusserlich fast bräunlich, m. biischelich- ten, dichten Haaren, in d. Mitte blaulich-weiss. Auf der Erde in Wäldern. Elvella albida SchaefF. Elvella foliacea ej. P. hispida Huds. Sow. Octospora fascicu- lata Hedw. P. Labeilum. Bull. P. fasciculata Schrad. Pers. P. hirsuta Holmsk. 2 Lin. — 1 Zoll breit. 43. P. scutellata Linn Schild B. Spor, explana- tum miniato-rubruin, extus pallidius, marginem ver- sus setis nigris strictis hispidum. — Spor, abgeplat- tet, mennigroth, äusserlich blässer, gegen den Rand init schwarzen, steifen Borsten besetzt. An faulem Holz auf feuchter Erde. Elvella ciliata Schaeff. Pe- ziza ciliata Hoff. Octospora hirta Hedw. 5 Lin. br. 44. P. stercorea Pers. Mist B. Spor, concavum fulvum, extus setis badiis prope marginem. — Spor, concav, rothbraun, äusserlich mit kastanienbraunen Borsten am Rande. Auf Kuhmist in Haufen, 1 — 2 Lin. br. P. equina Fl. dan. Sowerb. Octospora scu- tellata Hed. P. scutellata Bolt. P. ciliata Bull. P. cu- pularis Wahlen b. 45. JP. virginea Bätsch Pers. Jungfern B. Spor, stipitatum candidum hemisphaericum, extus pilis con- fertis patulis obsessum. — Sporangium gestielt, weiss, halbkuglicht, aussen mit dichten, abstehenden 21 * 324 Cl. V. Cryptophyta. Haaren bedeckt. An abgestorbenen Zweiten. 1 Lin. hoch. Var disco lutescente flavo. — P. nivca Pers. diff. sporangio extus villoso-tomentoso. Ibd. Octospora nivea Hedw. P. virginea Fl. dan. — P. carpop/iila Pers. diff. a pr. viiio longiusculo barbato. Ibd. — _P. patiäa Pers. difF. sp. extus villoso, disco plano lu- tescente. Ad folia dejecta. Minima. 46. P. calycina Schum. Fr. Kelch B. Spor, sti- pitatum infundibiliforme, extus albido-villosum, disco ]>laniusculo subaurantiaco. — Spor, gestielt, trichter- förmig,. aussen weiss, zottig, in der Mitte ziemlich flach, "ins Orangerothe ziehend. Auf faulen, abgefal- lenen Aesten besonders yoii Pinus sylvestris. Oben 1—2 Lin. breit. P. calyciformis Willd. Octospora ca- lycina Hedw. — P . Abietis var. sec. Fr. diff. colore aureo-vitellino, stipite basi nigrescente. Ibd. P. chrys- ophthalma Pers. P. calycina de Cand. 47. P . bicolor Bull. Zweifarbiger B. Spor, sub- sessile globosum tomentosum albuin, disco aurautiaco. — Spor, fast ungestielt, kugelförmig, filzig weiss, m. orangefarbener Mitte. Auf trocknen Zweigen. Sehr klein. P oxyacauthae Pers. — Yar. 1. disco luteo. P. quercina Pers. Var. 2. disco sordide pallido Nees. 48. P. cerinea Pers. Wachs B. Spor, hemisphae- ricuin furfuraceo- yillosum lutescenti-oliyaceum, disco concayo luteo. — Spor, halbkuglicht , kleiig zottig, gelblich olivenfarben, mit concaver, gelber Mitte. An faulem Holz. Hat oft einen Stiel, oft nicht. P. mar- ginalis Holmsk. P. lutescens Pers. P. pulchellae yar. ej. 49. P . clandestina Bull. Pers. Heimliches B. Spor, stipitatum turbinatum cervinum, extus furfuraceo-vil- lo sinn, disco pallido. — Spor, gestielt, kreiselförmig, hirschbraun, äusserlich kleiig-zottig. An abgefallenen Zweigen häufig. 59. P. caulicola Fr. Stamm B. Spor, lutescenti- ftiscum pallidum turbinato - globosum farinoso-pubes- cens_, stipite brevi firmo glabro. — Spor, gelblich- . braun, blass, kreiselförmig -kuglicht, kleiig -feinrauh, m. einem kurzen, festen, glatten Stiel. An trocknen Pflanzenstämmen. P. albo-marginata Pers. P. Serra- tulae ej. Caro interne nigra. 51. P. corticalis Pers. Rinden B. Spor, sessile subglobosum firmum flocculoso-toinentosum e cinereo- rufescens. — Spor, ohne Stiel, fast kugelförmig, fest, flockig-filzig, aschgrau-röthlich. Auf der Rinde noch lebendiger Bäume. Caro interne nigra. 325 O. III. Fungi. 52. jP. flamme a Pers. Flammiger B. Spor, ses- siie stibglobosuin strigoso-villosum uuicolor viride ru- biginosum. — Sporang. ungestielt, fast kugelförmig-, steifrauh zottige # einfarbig-, lebhaft roth. An alten Zweigen. Cav. interne nigra. 53. P. barbata Kunze. Bartiger B. Spor, ses- sile globoso-applanatum connivens finnum rugoso-to- meiUosum ferrugineuin, disco pallido. — Spor, unge- stielt, kuglicht- platt, zusaminengebogen, lest, runz- licht-filzig, rostfarben, mit blasser Mitte. Auf den Zweigen von Lonicera Xylosteum. 54. P. vaviecolor Fr. Vielfarbiger B. »Sporang. sessile liemisphaericum orbiculare subfuscum floccu- loso-villosum, disco urceolato albo- pallescente extus flavuin, uinbrinmn aut pallidum. — Spor, ungestielt, halbkuglicht, rund, ziemlich braun, flockig zottig, m. krugförmiger, blasser Mitte^ ausserhalb gelb, braun oder blass. An faulem Holz häufig. P. albo-lulea Pers. P. stilphureae var. ej. 55. P, Pineti Bätsch. Tannen P. Spor, aduato- planiusculum firmu m fibrillosuincano-fuscescens, disco pallido cano. — Spor, angewachsen, flach, fest mit Fasern, grau bräunlich, mit blasser grauer Mitte. An abgefalieuen, feuchten Tannenzweigen. % Lin. breit. P. lurida Pers. 56. P. papillaris Bull. Papillen B. Spor, sessile liberum concavum villoso - hirtum utrinque lacteum, margine granuloso. — r »Spor. ungestielt, frei, (nicht angewachsen) concav- zottig, rauh, auf beiden Seiten milchweiss, mit körnigem Rande. An altem Holz. 57. jP. hyalina Pers. Wasser heller B. Sporan- gium sessile punctiforme subglobosum humid um vitreo- pellucidum, extus subpilosuin. — Sporangium unge- stielt, punktförmig, fast kuglicht, feucht, glasig- durchsichtig, aussen wenig haarig. An faulen Siämm. 58. P, strigosa Fr. Steifrauher B. Spor, inna- to-sessile appiauatuin concavum strigosum nigra m, disco pallido. — Spor, aufgewachsen, ungestielt, flach, concav, steifrauh, schwarz, mit blasser Mitte. Au Grasshalmen und Grassblättern. 59. F. JXidulus »Schmidt et Kze, Pers. Ne stehen B. Spor, sessile hemisphaerico-applanatuin strigoso- hirsutum badiuin, disco pallido fuscescente. — Spor, ungestielt, halbknglicht-abgeplattet, ziemlich steifrauh, braun, mit* blasser bräunlicher Mitte. Au trocknen Stämmen, besonders d. Conyallaria. 326 Cl. V. Cryptophyta. 60. P. sulphurea Pers. Schwefelgelber B. Spor, sessile subglobosum strigoso-tomentosum sulphureum, clisco pallido. — Spor, ungeslielt, fast kuglicht, steif- rauh- filzig*, schwefelfarben, mit blasser Mitte. Au* trocknen Stämmen, besonders Nesseln. 61. JP. vil/osa Pers. Zottiger B. Sporang*. sessile persistens globosmn villosum albmn, ore subconni- vente. — Spor, ungestielt, bleibend, kuglicht, zottig, weiss, m. last zusammengezogener Mitte. An Fflan- zenstämmen. Sehr klein. P. granuliformis Pers. P. sessilis Sowerb. Yar. disco intus carneo. P, incarnata Pers. 62. P. nnomala Pers. Anomaler B. Spor, sub- stipitata confertissima incrustantia turbinata villosa cervina, disco urceolato albido. — Sporangien etwas gestielt, sehr dicht zusammen überziehend, kreisel- förmig, zottig, hirschbraun, mit weisslicher, krugför- miger Mitte. An abgefallenen Zweigen häufig. P. rugosa Sowerb. P stipata Pers. 63. P . cnesia Pers. Graublauer B. Spor, sessi- lia applanata yillosa albida, basi pilis longis in thal- lum intertextis, disco subtremelloso caesio. — Spor, ungestielt, ziemlich flach, zottig, weisslich, an d. Ba- sis mit langen Haaren, die in einen Thallus verwebt sind, die Mitte fast gallertartig, graublau. An abge- fallenen Zweigen. 64. P. Rosae Pers. Rosen B. Spor, sessilia sub- coriacea concava subtomentosa spadicea, thallo toinen- toso concolore. — Spor, ungestielt, etwas lederartig, concav, fast filzig, braun, m. filzigem, gleichfarbigen Thallus. An trocknen Rosen zweigen häufig. Myro- thecium hispidum Tode. 65. P> fusca Pers. Brauner B. Spor, sessilia con- cava fusca deinuin applanata cinerea glabra, subtus pi- lis thallo late expanso tomentoso affixa. — Sporang. ungestielt, concav, braun, endlich liach, aschgrau, glatt, unten mit Haaren einem weit ausgebreiteten filzigen Thallus angeheftet. An Rinden von Erlen u. s. w. P. Pruni avium Pers. junior. 66. P. snnguinea Pers. Blutrother B. Sporangia concava glabra nigrescentia, basi tomento brevi san- guineo cincta. — Sporangien concav, glatt, schwärz- lich, an d. Basis m. e. kurzen, blutrotheil Filz umge- ben. An trocknein, hartem Holze. 67. P. bolaris Bätsch. Pers. Bolfarbener B. Spor, iulundibuliforme hemisphaericum (pilis adpressis) fi- 327 O. III. Fungi. brillo-venostiin subochraceuin, disco badio, stipite brevi nigrescente. — Sporang. trichterförmig-, halbkuglicht, (m. angedrückten Haaren), fibrillojs- adrig, ziemlich ockerfarben, mit brauner Mitte, und einem kurzen* schwärzlichen Stiel. 68. P . Pinicola Reben t T a n n e n w oh n e r B. Spor, obovatum, extus (pilis adpressis) fibroso-striatiun rug-o- sum fusco-nigricans, margine inflexo fimbriato, disco expallente. — Sporang. umgekehrt eiförmige aussen (von angedrückten Haaren) fasrig gestreift, runzlicht, braun - schwärzlich, am Rande eingebogen, gefranst* mit blässerer Mitte. An d. Stämmen von Pinus syl- vestris häufig. Typus , Spor, solitaria brevissime sti- ]>itata regularia. rar. Spor, cgespiiosa subsessilia con- torta. P. färinacea Pers. Sect. 3. Phialea. Sporangia glaberrima. — Sporan- gien gauz glatt. 69. JP. fructigencu Bull. Pers Frucht B. Sporang. tenax pallidum lutescens patellaeforme, stipite longo, tenui flexuoso. — Spor, zähe, blass, gelblich, schüs- selförmig, mit ein. langen, dünnen, gebogenen Stiel. Auf Früchten, besonders Tannzapfen sehr häufig. Var. 1. Virgultorum, in virgultis. P. virgultorum Fh dan, Var. 2. Salicina , spor. tenui flexuoso, stipite te- nui basi attenuato. Ad rarnos salicinos. Pi salicina Pers. 70. P. lutescens Albert. Schwein. Gelblicher B. Sporangium lutescens hypocrateriforme orbiculare, sti- pite brevi tenui siibcylindrico. — Spor, gelblich, stiel*? tellerförmig, rund, mit kurzem, dünnen, fast cylin- drischen Stiel. An Tannenzweigeu. OGtospora lu- tescens. 71. JP. coronata Bull. Gekrönter B. Sporangium, stipitatum pallescens concavum* margine deiitibus se-. taceis — Sporang. gestielt, blass, concav, am Rande mit borstenförmigen Zähnen. An abgefallenen Zwei- gen. P. armata Roth. P. radiata Pers, P. subulata Schumach. 72 JP. Persooni Fr. Persoons B. Sporangium ur- ceolatum aurantiacum, margine prominente meinbra-f naceo albido, stipite cylindrico roseo, — Spor, krug- förmig, orangefarben, mit hervorstehendein, häutigen, weissliehen Rande, und cylindrischem rosenfarbenen Stiele. Auf d. Stämmen v. Equisetum limosum. Lyco- perdon Equiseti Hoffin» 328 Cl. V. Crvptoolivta. „ i j 73. P . pyriformis Pers. Bimförmiger B. Spor, globoso - turbinatnin. sordide flavescens, margine sub- Jmnninulo albidiore, stipite fiiiformi albido. — Spor, suglicht-kreiselförmig , schmutzig gelblich, m. etwas hervorstehendem, weisslichen Bande, und fadenför- migem, weissiichen Stiel. Auf Moosen. Octospora pyriformis Hedw. 74. P. cyathoidea Bull. Pers. Zarter B. Sporang. tenue albidum pallidum globoso cyathiforme, dein ex- planatum integerrimum, stipite fiiiformi longiusculo. — Spor, düun, weisslicb, blass, kiiglicht becherförmig, dann ausgebreitet, ganzrandig; mit fadenförmigem, ziemlich langen Stiel. An Pfianzenstäminen sehr häu- fig. Octospora albidnla Hedw. P. tenella Bätsch Nees. 75 P, strobilina Fr. Zapfen B. Spor, pyriforme firmum concavum pallide rufescens, margine tumklo integerrimo, stipite brevi nigro. — Spor. bimförmig, fest, concav, blass röthiich, m. dickem, ganzrandigen Bande und kurzem, schwarzen Stiel. Au Tannzapfen häufig. 1 Lin. hoch. 76. P. vaccinea Schumach. Kuhmist B. Sporang. pallidum, primo planum convexiusculuin, dein umbili- catum, margine acuato repando non prominente, stipite demurn elongato. — Spor, blass, zuerst flach, etwas convex, dann genabelt, m. scharfen, ausgeschweiften, nicht hervorstehendem Rande. Auf Kuhmist. P. mem- branacea Pers. bovina ej. 77. P. aeruginosa Pers. Grünspan B. Sporangium aeruginosum turbinatnin, dein expansum subflexuosum, disco albicante, stipite brevi, thallo tenuissimo lignum late colore aernginoso tingente. — Spor, grünspanfar- ben, kreiselförmig, dann ausgebreitet, etwas hin- u. hergebogen, mit weisslicher Mitte, kurzem Stiel und einem sehr dünnen Thallus, welcher das Holz weit umher färbt. Auf trocknein Holz von Eichen, Birken häufig. 78. P. citrina Bätsch. Pers. Citronen B. Spor, conferta citrina plano-coucava, stipite brevi crasso pal- lidiore. — Spor, dicht zusainmenstehend , citronfar- ben, flach, concav, m. e. kurzen, dicken, sehr blassen Stiel. An finden Aesten u. Stämmen. — JP. palles- cens Pers. diff. statura minore, substantia, colore albi- diore, disco semper concavo, margine subtumido re- gulari. Cum pr. 79. P . lenticularis Bull. Pers. Linsen P. Sporan- giuin convexum adpressum firmum luteum, stipite pa- 329 O. III. Fund. ü> pilliforini nigrescente. — Spor, convex, angedriickt, fest, gelb, mit warzenförmigem, schwarzen Stiel. An alten Stämmen von Buchen u. s. w. häufig*. 80. P. kerbarum Pers. Kräuter B. Spor, carno- so-ceraceum album plano-convexumadpressum, stipite brevissimo. — Spor, fleischig, wachsartig, weiss, flach, convex, angedrückt, mit sehr kurzem Stiel. An trocknen Stammen von Nesseln u. s. w. 81. P. faginea Pers. Buchen B. Sporangium pla- liiusculum albidum, stipite brevi crasso. — Sporang. ziemlich flach, weisslicli; Stiel kurz, dick. An trock- nen Stämmen. 82. P . epiphylla Pers. Blätter B. Spor, subses- sile glabrum convexo - planum marginatum ochraceo- pallidum. — Spor, fast ungestielt, glatt, convex-flach, gerandet, ockerfarben, blass. Auf abgefallenen Blattern. 83. JP. Clctvus Albert. Schwein. Nagel B. Spor, carnoso-tremellosum firmuluin subobconicum purpuras- cens, disco convexo-plano pileiformi, stipite crasso. — Spor, fleischig zitternd, ziemlich fest, fast umgekehrt kegelförmig, purpurfarben, mit convexfiaciier, hutför- miger Mitte und dickem Stiel. Auf faulen, nassen Blattern, oft im Wasser an schattigen Orten, in der Lausitz ein Jahr ums andere häufig. 84. jP. chrysocoma Bull. Gold haar B. Spor, ses- sile subgelatinosum luteo-fulvum, juniore statu sphae- ricum, tum centro depresso. — Spor, ungestielt, etwas gallertartig, hoch gelb, jünger sphaeriscli, dann in d. Mitte platt gedrückt. An Tannenholz häufig. P. au- rea Pers. 85. P . ntbella Pers. Röthlicher B. Spor, sessile ceraceo-mollfe planiusculum incarnato-rubrum in argine sublaciniato. — Spor, ungestielt, wachsartig* weiss, ziemlich flach, fleischroth, m. ein. etwas zerrissenem Rande. An altem Holz. 86. P. cinerea Bätsch. Pers. Grauer B. Spor, ses- sile molle minutum scutellatum cinereum, margine in— tegerrimo albidiore. — Spor, ungestielt, weich, klein, schildförmig, aschgrau, ganzrandig mit weisslichem Rande. An faulen Aesten häufig. P. callosa Bull. Pers. 87. P. umbonata Pers. Schildnabel B. Sporan- gium sessile albido-caesium, disco subgelatinoso ut plu- rimum umbonato. — Spor, uugestielt, weisslich-blau- licli, mit etwas gallertartigem Rande, meistens erha- ben genabelt. An abgefallenen Aesten, Früchten, Blättern. 330 Cl. V. Cryptophyta. 88. P. Icacostigma Fr. Weisspunkt B. Sporang. sessile minutum submembranaceum planiusculum al- bum, disco subcinerascenle. — Spor, angestielt, klein, last häutig, ziemlich flach, weiss, in. e. etwas grauen Milte. An mulmigem Holz häufig. 89. P, atrata Pers. Geschwärzter B. Sporan- gium sessile subglobosum nigrescens, ore connivente albido. — Sporang. ufigestielt, ziemlich kugelförmig, schwärzlich, mit zusaimnengezogener, weisslicher Mündung. An abgefallenen Stämmen, Zweigen, Blät- tern u. dgl. 90. P. Arenula Alb. Schw. Sand B. Spor, sessi- le minimum subglobosum fuligineum, intus albidum. — Spor, ungestielt, sehr klein, fast kuglicht, rauchgrau, inwendig weiss. Auf faulen Wedeln der Pteris aquilina. 91. P, Rcsinae Fr. Harz. Bl. Sporangium sessile durum exurceolato patelliforme aurantiacum, margine evanescente. — Spor, ungestielt, hart, zwischen" be- cherförmig und schüsselförmig, orangefarben mit ver- schwindendem Rande. 92. P . Pecideola Fr. Lecideen B. Spor, sessile minutum subcorneum concavum nigrum thallo macu- laeforini cinerascenli insidens. — Spor, ungeslielt, sehr klein, fast hornartig, concav, schwarz, auf einer fleckartigen, grauen Kruste. Häufig auf Holz. An Lecidea ? 93. P. Cerastiorum Wallr. Cerastien B. Spor, in- nato-sessile subceraceum concaviusculum marginatinn testaceo -pallens. — Spor, aufgewachsen, ungestielt, fast wachsartig, ziemlich concav gerandet, blassbraun. Auf lebendigen Pflanzen von Cerastium. Sect. 4. Paiellaria . Sporangium non furfuraceum gla- bruin, superficie pulverulento-rugulosa. — Spor, wicht kleiig, glatt, mit staubig runzlichter Ober- fläche. 94. P. coriacea Bull. Lederartiger B. Sporang. subcoriaceum planiusculum, deorsum in stipitem atte- liuatum, disco sublateritio pulverulento. — Sporangien fast lederartig, ziemlich flach, nach unten in einen Stiel verdünnt, mit staubiger, fast ziegelfarbener Mitte. Auf Mist. Patellaria coriacea Fr. 95. P. Paiellaria Pers. Patellarien B. Sporang. subcoriaceum sessile patelliforme applanatuin nigrum, 331 O. III. Fungi. margine tumido disco subpruinato. — Spor, fast le- derartig' , uugestielt , schlisset förmig , abgeflacht, schwarz, mit aufgeblasenem Rande, uud etwas be- reifter Mitte. An trocknem Holz auf der Rinde. Pa- tellaria atrata Fr. Lichen atratus Hedw. 96. P. Alismatis Pers. Ali sin en B. Spor, tremel- loso-carnosum sessiie miimtum ex cinereo purpuras- cens depressuin. margine subcomplanatum. — Spor, zitternd-fleischig, ungestielt, klein, aschgrau, purpur- farben, plattgedrückt, am Rande fast plattgedrückt. Auf trocknen Stämmen v. Alisina Plantago, im Früh- jahr. Sporangii discus passim pulvere rubello tectus. 97. P. Prunastri Pers. Pflaumen B. Spor, sub- caespitosa subcornea nigricantia, primum subulaefor- mia, dein aperta concava substipitata. — Sporangien ziemlich in Haufen zusammen, etwas hornartig, schwärzlich, zuerst pfriemenförmig, dann offen, con- cav und etwas gestielt. Auf trocknen Aesten von Pflaumenbäumen. Cenangiuin Prunastri Fr. Grosse Sporangien mit mehr. Reihen von Sporen. 98. P . Ceran Pers. Kirsch B. Sporangia subcae- spitosa, primum tuberculata rugosa argillaceo-rufescen- tia, dein explanata nigricantia. — Sporangien ziem- lich in Haufen, zuerst höckrig, runzlicht, thonroth, dann ausgebreitet, schwarz. Auf trocknen Kirsch- stämmen. Cenangium Cerasi Fr. 99. P. Hysterium Pers. Hysterium B. Spor, so- litarium suhsessile subcorneuin globoso -depressum e rimis minutis rugoso-verrucosum opacum atrum, de- muin varie expansum, disco pallido. — Spor, einzeln, fast ungestielt, fast hornartig, kugelförmig platt, von kleinen Ritzen runzlicht warzig, nicht glänzend, schwarz, endlich mannigfaltig ausgebreitet, mit blas- ser Mitte. An Eichen häufig. Klein. Cenangium ca- lyciforme Fr. Trihlidiuin calyciforme Rebent. 100. P. Pinastri Pers. Fichten B. Spor, eruin- pentia substipitata rugosa cornea atra, deinuni flexuose dilatata. — Spor, unter der Rinde hervorbrechend, etwas gestielt, runzlicht, hornartig, schwarz, endlich gebogen ausgebreitet. Auf Taiinenrinde. Klein. Ce- nangium Pinastri Fr. 101. P. Abietis Pers. Tannen B. Sporangia gre- garia coriaceo-membranacea subsessilia rugosa sub- pruinosa cervino -nigrescentia, ore compresso inflexo humido patulo, disco-lutescente. — Sporangien in Hau- fen, lederartig-häutig, fast ungestielt, runzlicht, etwas 332 Cl. V, Cryptophyta. bereift, hirschbraun, schwärzlich, mit zusaminenge- drückter, gebogener Oeffhung, die feucht offen steht, mit gelbl. Mitte. An trocknen Tannenzweigen häufig. Cenangium ferrugineum Fr. 32* Helotium. Nagelpilz. Sporangimn ex- pansmn in pileum subrotimdum deplanatum stipitatum supra ascigerum. — Sporangien ausgebreitet in einen ruudlichen, flachen, gestielten, oben Schläuche tra- genden Hut. 1. H. pithyum. Tannen N. Spor, planiusculum rubellum breyi villosum, stipite brevi, disco aurantio- rubro. — Spor. ziemlich flach, röthlich, kurz zottig, mit kurzem Stiel, und orangerother Mitte. Auf alten Stammen der Abies pectinata P. Peziza pithya Pers. Pez. Helot, pithya Fr. An potius Peziza.? 2. H. aciculare Pers. Na d el förmiger N. Spor, caiulidum glabrum convexum, stipite elongato aequali. — Spor, weiss, glatt, convex; Stiel lang, gleich dick. In hohlen fauleirEichen. Heivella acicularis Bull. H* agariciformis Bolt. 3. H . fimetaruim Pers. Mist N. Sporangium par- vum amoene rubrum glabrum, pileo e conico expla- nato siibangulato, stipite aequali. — Sporang\ klein, schön roth, glatt; der Hut kegelförmig, flach, etwas eckig, mit gleichförmigem Stiel. Auf Kuhmist. 33. Ascobolus . Schlauchwerfer. Sporan- gium patelliforme supra ascigerum; asci emersi de- mum elastice dissilientes. — Spor, schüsselförmig, oben schlauchtragend. Schläuche stehen über d. Flä- che hervor und zerspringen endlich elastisch. 1. A . furfuracens Pers. Kleiiger Schl. Sporan- gium sessile subconcavum fuscuin aut virescens, ex- terne furfuraceum. — Spor, ungestielt, etwas concav, braun oder grünlich, äusserlich kleiig. Auf Kuhmist. Peziza stercoraria Bull. Peziza fu ca Bolt. 2. A. porphyrosporus Fr. R o t h s c h 1 a u c h i g e r Schl. Spor, sessile subcylindricum luride viride, extus liirsutum. — Spor, ungestielt, fast cylindrisch, schmu- tzig grün, aussen fein rauh. Auf altem Pferdemist. Octospora ])orphyrospora Hedw. 3. A. ciiiatm Schmidt. Gefranster Schl. Spor. 333 O. III. Fungi. sessile subhemisphaericum glabrum aurantiacum, disco plano, margine tumido ciliato albo. — Sporan- gien ungestielt, last halbkuglicht, glatt, orangefarben, init flacher Mitte, aufgetriebenem, gefranstem, weis- sen Rande. Auf Kuhmist an feuchten Orten. 4. A pilosus Fr. Haariger Schl. Spor, minimum granuliforine fulvo-testaceum, disco plano, infra pilis sparsis albidis. — Spor, sehr klein, wie ein kleines Korn, gelbbraun, m. flacher Mitte, unten m. zerstreu- ten, weisslichen Haaren. Auf Ziegenmist häufig. 5. A . glaber Pers. Glatter Schl. Sporang. sessile minutum glabrum nitens spadiceum subcouvexum, margiuatum. — Spor, ungestielt, sehr klein, glatt, glänzend, braun, etwas conyex gerandet. Auf Kuh- mist, häufig. 6. A . immersus Pers. Eingesenkter Schl. Spor, immersum irreguläre subconicum margiuatum, extus subfurfuraceum. — Spor, eingesenkt, unregelmässig, fast kegelförmig, gerandet, äusserlich etwas kleiig. Auf Kuhmist. 7. A. aevugineas Fr. G r ü n s p a n f a r b e n e r Schl. Spor, sessile plauiusculiim margiuatum glabrum viri- de. — Sporangien ungestielt, ziemlich flach, gerandet, glatt, grün. Auf Pferdemist. 8. A . carneus Pers. Fleischfarbener Schl. Spor, sessile x)laillim immarginatum glabrum carnenm. — Spor, ungestielt, flach, ungerandet, glatt, fleischfar- ben. Auf Kuhmist. 9. A. Trifolii Beruh. Klee Schl. Sporang. sessile epiphyllum minutum plauiusculiim glabrum dilute fia- vum. — Sporang. ungestielt, blattsitzend, sehr klein, etwas flach, glatt, hellgelb. Auf Kleeblättern die m. Kuhmist etwas überzogen sind im März. 10. A. lignatilis Alb. Schwein. Holz Schl. Spor, sordide luteum, extus albido-furfuraceum planum mar- ginatum, infra in stipitein brevem crassiusculum atte- nuatum. — Si^or. schmutzig gelb, äusserlich weiss- lich, kleiig, flach, gerandet, unterwärts in ein. kur- zen, dicklichen Stiel auslaufend. Auf Brettern, woran Mistjauche gekommen war. 54. Bulgarin . Bulgarie. Sporangium patel- liforme supra ascigerum; asci elastice erumpentes. — Sporangium schüsselförmig, oben Schlauchtragend ; Schläuche elastisch hervorbrechend. 334 CI. V. Cryptophyta. 1. B, globosa Fr, Kuglichte B. Sporang. glo- bosmn ventricosum umbrinum, subfus rugosum, disco plano. — Spor, kugelförmig’, bauchig, umbrafarben, unterhalb runzlicht, m. flacher Mitte. Auf der Erde. Sehr gross. Lycoperdon truncatum Linn. Peziza Bur- cardia Pers. ßurcardia globosa Schmiedel. 2. B, inquinans Fr. Beschmutzende B Spor, turbinatum firmum, extus rugulosum furfuracetim um- brinum, disco planiusculo nigricante. — Spor, krei- selförmig, fest, äusserlich fein ruuzlicht, kleiig, uin- brafarben, mit ziemlich flacher, schwärzlicher Milte. An abgestorbenen Stammen häufig. Ely. pulla Schaeff. Peziza brunnea Bätsch. Peziza inquinans Pers. Octo- spora elastica Hedw. Peziza infundibiliforinis Hoffin. Peziza polymorpha Fl. dan. Tremella turbinata Hds. 3. 2?. sarcoides Fr. Fleisch B. Sporangia caespi- tosa polymorpha firmula incarnato-rubra, extus subve- nosa, disco excavato. — Sporangien in Rasen, vielge- staltet, ziemlich fest, fleischroth, aussen etwas adrig, mit ausgehöhlter Mitte. An altem Eichenholz. Elv. purpurea Schaeff. Helyella sarcoides Bolt. Octospora caruea Hedw. Lichen sarcoides Jacq. Peziza trernel- loides Bull. Peziza sarcoides Pers. P. turbinata Fl. dau. Pers. yar. 35. Ditiola . Ditiole. Sporangia connata cy- lindrica supra patelliformia tomentosa, demuin disco emerso ascigero. — Sporangien ’zusannn enge wachsen, cylindrisch, oben schüsselförmig, dickfilzig, endlich, tritt die schlauchführende Mitte hervor. Die Schläu- che sind gross und hell;» die Sporen entstehen durch Abschnüren, wie es scheint. 1. 1). radicata Fr. Wurzelnde D. Spor, albuin non sulcatum, disco planiusculo aureo. — Sporangien weiss, nicht gefurcht, mit ziemlich flacher, goldfar- bener Mitte. An alten Brettern von Tannenholz. Tu- bercularia Pini Schumach. Tubercul. flavesceus Re- benf, Helotium radicatum Alb. Schwein. Leotia tuber- culata Fl. dan. Pers. Peziza Turbo Pers. 2 — 5 Lin. hoch. — JD. sulcata Fr. di ff. sporangio sulcato, disco - fulvo. Ad truncos vetustos salignos. Tubercularia sulcata Tode. 36. Phacidium. Linsenpilz, Sporangium ex- 335 O. III. Fungi'. planatnm, periclio tenni mox irregnlariter rumpente Stratum ascigerum includente. — Sporangium abge- plattet, mit einem dünnen Peridium, \velche3 bald unregelmässig reisst und eine Schicht von Schläuchen einschliesst. — Nähern sich den Sphärien, doch sind die Schläuche wie an Peziza dicht und parallel in ein Hymenium zusammengestellt. 1. Ph . coronatum Fr. Gekrönter L. Sporangium subrotunduni nigrum; peridium in lacinias plures acu« tas dehiscens, disco pallido. — Sporangium ziemlich rund, schwarz, das Peridium in mehrere spitze Lap- pen zerreissend, mit blasser Mitte. Auf trocknen Büchen- und Eichenbläitern. Xyloma pezizoides Pers. Zwei Lin. im Durchmesser. 2. Ph. fimbrintum Schmidt. Gefranster L. Spor, rotundum atruin radiatim Striatum, peridio in lacinias plures teneras rumpente, disco albo. — Spor, rund, schwarz, stralen förmig gestreift; das Peridium in mehrere zarte Lappen zerrissen ; blasse Mitte. Auf abgefallenen Blättern der Zitterpappel. Kaum eine Linie im Durchmesser. 3. Ph. trigonum Schmidt. Dreikantiger L. Spor, primo ellipticum tum trianguläre nigrum, peridio in lacinias tres obtasas rumpente, disco cervino. — Spor, zuerst elliptisch, dann dreikantig, schwarz; das Peri- dium in drei stumpfe Lappen zerrissen , mit hirsch- brauner Mitte. Auf abgefallenen Eichenblättern. Ein bis zwei Lhi. lang. 4. Ph. dentatum Schm. Kze- Gezähnter L. Spor, quadratum atruin, peridio in lacinias 4 — 5 acutas de- hiscente, disco lurido. — Spor, viereckig, schwarz; das Peridium reisst in 4—5 spitze Lappen, mit bräun- lich gelber Mitte. Auf abgefallenen Eichenblättern. Klein, sitzt auf einem blassen Flecke. Peziza Infula Reb. Sphaeria punctiformis y. Pers. Xyloma liche- noides de Cand. 5. Ph. muhivalve Schm. Kalklappiger L. Spor, orbiculare nigrum , peridio in lacinias 5 dehiscente, disco albicante. — Spor, rund, schwarz; das Peri- dium springt in 5 Lappen auf, mit weisslicher Mitte. Auf den Blättern von Ilex Aquifolium. Xyloma mul« tivalve de Cand. 6. Ph. Aquifolii Schm. Stechblatt L. Sporangium 336 CI. V. Cryptophyta. erumpens atrum, peridio in lacinias acutas pliires rnm- pente, disco nigro. — Spor, aus d. Epidermis her- vorbrechend, schwarz. Peridium in mehrere spitze Lappen zerreissend, mit schwarzer Mitte. Auf Blät- tern v. Ilex Aquifolium. Sehr klein. Xyloma Aqui- folii de Cand. 7. Ph. abietinum Schm. Tannen L. Spor, orbicu- lare aut subovatum erumpens nigrum, peridio in laci- nias 3—4 obtusas dehiscente, disco cinereo. — Spor, rund oder fast eiförmig, unter der Epidermis hervor- brechend, schwarz; Peridium in 3 — 4 stumpfe Lappen aufspringend, mit grauer Mitte. Auf abgefalleneu Blättern von Picea excelsa. \ — 1 Linien im Durch- messer. 8. Ph . Pini Schm. Tannen L. Spor, orbiculare aut irreguläre erumpens atrum lucidum, peridio in, la- cinias plures obtusas dehiscente, disco fnligineo. — Sporangium rund, od. unregelmässig hervorbrechend, schwarz, glänzend; das Peridium in mehrere stumpfe Lappen zerreissend, m. rauchgrauer Mitte. Auf trock- nen Zweigen von Pinus sylvestris. Xyloma Pini Al- bert. Schwein. Mysterium valvatum Nees. 1 — 2 Lin. im Durchmesser. 9. Ph. pulverulentum Schm. Staubiger L. Spor, orbiculare erumpens fuliginosum pulverulentum, peri- dio in lacinias plures acutas dehiscente, disco caesio. — Spor, rund, hervorbrechend, rostbraun, staubig; das Peridium in mehrere spitze Lappen zerreissend* mit blaugrauer Mitte. Auf trocknem, halbfaulem Tannenholze. Sehr klein. 10. Ph. quadratum Schm. Viereckiger L. Spor, subquadratum erumpens nigrum nitidum, peridio in la- cinias acutas 3—5 dehiscente, disco strauiineo. — Spor, fast viereckig, hervorbrechend, schwarz, glänzend; das Peridium in 3—5 spitze Lappen zerreissend, mit strohfarbener Mitte. Auf trocknen Stämmen u. Blät- tern von Vaccinium Yitis idaea. Xyloma Leptostroma Fr. \ — 1 Lin. im Durchmesser. 11. Ph. JLedi Schm. Ledurn L. Spor, orbiculare et ovale erumpens fusco-nigricans , peridio in lacinias plures obtusas rumpente, disco violaceo. — Sporang. rund und oval hervorbrechend, bräunlich schwarz; Peridium in mehrere stumpfe Lappen zerreissend, mit violetter Mitte. Auf dürren Zweigen v. Le dum palu- stre. Xyloma Ledi Alb. Schw. bin. im Durch- messer. 337 O. III. Fungi. 12. Ph, Andromedao Fr. Andromeden L. Spor, subsphaericum eruinpens atrum, peridii laciniis 3—4 obtnsis, disco fusco pallido. — Spor, fast kuglicht, hervorbrechend, schwarz, mit 3 — 4 stumpfen Lappen des Peridimns, in d. Mitte braun blass. Auf Andro* meda polifolia. Sehr klein aber in Reihen. 37. Stictis. Tropfenpilz. Sporangium expla- natum, peridio obsoleto, strato ascigero libero. — Sporangium ausgebreitet; fast gar kein Peridium; Schlauchschicht frei. 1. St. pallida Pers. Blasser Tr. Sporangia gre* garia iminersa fuscescenti-albida, ore connivente sub- elliptico dehiscente. — Sporangien in Haufen, eilige- senkt, bräunlich- wei sslich , mit zusammengezogener, fast elliptischer auseinander gehender Mündung. Auf trocknem Holz häufig. Peziza punctiformis Pers. Subordo 3. Sporadospori. Sporangiiun varie efforinatuin, sporas intus spar- sas continens. — Sporangium auf mannichfaltige Weise gebildet, inwendig zerstreute Sporen enthal- tend. — Die ganze Masse ist ziemlich gleichförmig, wenigstens sind die Sporen nicht in einer besondern von der Umhüllung und Umgebung verschiedenen Masse befindlich. Fam. 1. Tremellinae . Gelatinös! et Camosi. — Gal- lertartige und fleischige Pilze. Thelephorct v. s. Das Hymenium wird in den meisten durch die Enden der Faserröhren gebildet, welche dicht zusammen stehen, und von denen sich die Sporen abschnüren. Doch ist es nicht in allen deutlich, die Faserröhren endigen sich zerstreut an d. Oberfläche, u. dann gehören d. Pilze eigentlich hieher. Clavaria v. s. An Clavaria stehen die Enden der Faserröhren, wovon sich d. Sporen abschnüren, nicht Willdenow’s Grundriss. IV. TL. 22 338 Ci. Y. Cryptophyta. so dicht zusammen, dass sie ein eigentliches Hyme- nium bilden, und die Gattung kann auch hierher ge- rechnet werden. Calocera v. s. Typhula v. s. Diese beiden Gattungen verhalten sich völlig wie Clavaria. 38. Solenia . Sole nie. Sporangium tuhuliforme membranaceum erectum. — Sporangien röhrenförmig, aufrecht, häutig. 1. S. fasciculata Pers. Büschlichte S. Spor, gre- garia subfasciculata clavato-cylindrica glabriuscula al- ba. — Spor, in Haufen, fast büschelicht, keulenför- mig cylindrisch, ziemlich glatt, weiss. An abgefal- lenem Holze. 1—3 Lin. lang. 2. S. candida Pers. Weisse S. Spor, sparsa cy- lindrica glabra candida. — Sporang. zerstreut, cylin- drisch, glatt, weiss. An faulem Holz. — S . villosa Fr. diff. sp. villoso. Ibd. 3. S . ochracea Hoffin. Pers. Ockerfarbene S. Spor, sparsa clavato-cylindrica subtomentosa ochracea. — Spor, zerstreut, keulenförmig, cylindrisch, etwas filzig, ockerfarben. Auf faulen Stammen. 39. Auricularia . Ohrenpilz. Sporangium ex- pansum in pileum sessilem hinc hirtum. — Sporan- gium in einen ungestielten Hut ausgebreitet, auf der einen Seite rauh. — Thelephora sehr nahe. 1. A . Judae . Judas O. Sporangium concavum versus medium affixum venoso-plicatum olivaceo-ci- nereuin, subtus subtomeutosum cinereo fuscurn. — Sporangium concav, gegen d. Mitte angeheftet, adrig gefaltet, olivenfarben grau, unten etwas filzig, grau- braun. Auf Hollunder-Stämmen, auch in Nord- und Süd- America. Tremella Auricula Judae Linn. Peziza Auricula Linn. Merulius Auricula Roth. 2. A. mesenieriformis . Mesenterium O. Spor- giurn latere affixum zonatum venoso-plicatum, in al- tera pagina tomentosum fulvum. — Sporangium an der Seite angeheftet, gezont, adrig gefaltet, auf der einen Fläche filzig, braunroth. An Baumstämmen, O. III. Fungi. 339 häufig* in wärmern Gegenden. Thelephora mesente- rica Pers. 40. JMaematella . Hirnpilz. Spor. yariae formae, humid um gelatinosum, siccum membranaceum, intus nucleo compacto. — Sporangium yon yerschiedener Form, feucht gallertartig, trocken häutig, inwendig init einem dichten Kern. 1. N, encepliala Fr. Gewundener H. Sporang. subsessile puiyinatum plicato-rugosum carneo-pallidum, demum fuscescens. — Sporangium fast ungestielt, kissenformig, gefaltet runzlicht, fleischfarben blass, endlich bräunlich. Auf abgefallenen Zweigen. Tre- inella encephala Willd. Encephalium mihi, simul cum Friesio distinctum. 41. Dacryomyces, Thränenpilz. Sporang. variae formae, hiunidum gelatinosum, siccum meinbra- naceuin, intus floccis elongatis versus ambitum paral- lelis. — Sporang. von yerschiedener Gestalt, feucht gallertartig, trocken häutig, innerlich m. langen Fa- sern, die gegen d. Umfang parallel sind. 1. D. Urticae Fr. Nesseln Th. Sporangia gre- garia difformia planiuscula laevia aurantio- rubra. — Sporangien in Haufen; verschieden gestaltet, ziemlich flach, glatt, orangeroth. Häufig auf trocknen Nessel- stämmen, im Frühling. Tremella Urticae Pers. 2. D. stillatus Nees. Getropfter Thr. Sporangium initio rotundatum convexum, demum plicatum e luteo- aurantiacum. — Sporangium im Anfänge rundlich, convex, dann gefaltet, gelblich orangefarben. Häufig an trocknem Tannenholz. Tremella deliquescens Bull. Tremella abietina Pers. Tremella sepincola Willd. Var. lacrymalis , spor. lutescente, sicco fuscescente ni- tido tenuiore, Ibd, Tremella lacrymalis Pers. 42. Tremella , Gallertpilz. Sporangium va- riae formae, huinidum gelatinosum, siccum membra- naceuin, intus aequabile. — Sporangium von verschie- dener Gestalt, feucht gallertartig, trocken häutig, in- weudig gleichförmig. 22 * 340 Cl. V. Cryptophyta. 1. Tr. fimbriata Pers. Gesäumter G. Sporangia caespitosa erecta corrugata nigrescentia, lobis flaccidis margine incisis undulato-fimbriatis. — Sporangien in Rasen, aufrecht, gerunzelt, schwärzlich, mit schlaffen Lappen, am Rande eingeschnitten, wellenförmig ge- franst Auf Aesten und Stämmen, besonders Erlen. Tremella verticalis Bull. Tr. mesenteriformis ej. Tr. tinctoria. Tr. undulata Hoff. Pers. Yar. 2. Tr. foliacea Pers. Blattartiger G. Sporangia caespitosa laevia diaphana undulata cinnamoineo - car- nea, basi plicata. — Sporangien in Rasen, glatt, durch- sichtig, wellenförmig, ziimnt-fleischfarben , an d. Ba- sis gefaltet. An alten Tannenstämmen. Yar. violas- cens ; minor, purpureo-Yiolascens. 3. Tr. lutescens Pers. Gelblicher G. Sporangia caespitosa mollissima undulato - gyrosa lutescentia aut albida. — Sporangien in Rasen, sehr weich, wellen- förmig gewunden, gelblich oder weisslich. An abge- fallenen Baumzweigen. Tr. albida Bull. yar. 4. Tr. mesenterica Retz. Pers. Mesenterium G. Sporangium expansum adscendens subtenax plicato- undulatum aurantiacum. — Sporang. ausgebreitet, auf- steigend, etwas zähe, gefaltet wellenförmig, orange- farben. Auf abgefallenen Aesten. Elvella mesenterica Schaeff. Tremella piniperin a Huds. Pers. Tr. chry- socoma Bull. Tr. auriformis Hoffm. 5. Tr. albida Huds. Fr. Weisslicher G. Spor* expansum tenax uudulatum subgyrosum albidum. — Spor, ausgebreitet, zähe, wellenförmig, etwas gewun- den, weisslich. An abgefallenen Aesten, besonders Eichen. Tr. candida Pers. 6. Tr. sarcoides Wither Fr. Fleisch G. Sporan- gia caespitosa mollia viscosa carneo-pallida, primo cla- yaeformia, tum compressa lobata plicataque. — Spor, in Haufen, weich, klebrig, blass fleischfarben, zuerst keulenförmig, dann zusaimnengedrückt , gelappt und gefaltet. Auf alten Stämmen und abgefallenen Zwei- gen. Tremella amethystea Bull. Helvela sarcoides Dicks. Tremella dubia Pers. Coryne Acrospermum Nees, Distinguenda a Bulgaria sarcoide. 7. Tr. recisa Pers. Abgeschnittener G. Spor, molle truncato-planum subrepandum fusco- succineiun, subtus punctato-scabrum, stipite brevissimo excentrico obliquo. — Sporangium weich, abgestumpft, flach, etwas ausgeschweift , braun bernsteinfarben, unten punctirt, scharf, m. ein. sehr kurzen, excentrischen, 341 O. III. Fungi. schiefen Stiel. An alten Weiden stammen. Exldia re- cisa Fries. Tremella Sagarum Retz. Peziza gelati- nosa Bull. Pers. Peziza Salicum ej. 8. Tr. glanclulosa Bull. Drüsenvoller G. Spor, efiusum subapplanatum crassum undulatum nigricans, papillis conicis. — Spor, ausgebreitet, etwas abge- plattet, dick, wellig, schwärzlich, mit kegelförmigen Warzen. An alten, abgestorbenen Stämmen 11. Zwei- gen. Trem. arborea Huds. HofFm. Trem. spiculosa Pers. Trem. glauca Pers. junior, 43. j Bryochysium. Moospilz. Sporangium in- determinate effusum, prirno molle, dein fragile floccis nexuin, sphaerulis (sporidiis?) majoribus minoribus immixtis. — Sporangium unbestimmt ausgebreitet, zuerst weich, dann zerbrechlich, durch Flocken ver- bunden, m, grossem und kleinern zusammengemisch- ten Körnern oder Sporangien. 1. JE», muscorum . Orange M. Sporangium anran- tiacuin, floccis albis. — Orangefarbenes Sporangium, mit weissen Flocken durchzogen. Auf Moos hier u. da, wie ausgegossen. 44. Nematocolla. Fadengallertpilz. Spor- angium indeterminatum cirrhatim diffluens sporis im- mixtis minimis globosis. — Sporangium von unbe- stimmter Form, haarlockenförmig zerfliessend, mit eingemengten, kugelförmigen Sporen. 1. N. crocea . Safranfarbiger F. Sporangium croceunr — Spor, von Safranfarbe. Quillt als eine Gallerte aus der Rinde grosser Holzstämme. Nema- spora crocea Pers. 45. Coccophysium , Körnerblas e. Sporangia globosa et subglobosa gregatim sparsa, sporis iimnix- tis minimis globosis. — Sporangien kugelförmig und fast kugelförmig, haufenweise zerstreut, mit einge- jnengten, sehr kleinen, rundlichen Sporen, 1. C. expaUens. Abblassender K, Sporangia minuta humida aurantiaca, sicca grisea tenuiter sparsa. Sporangien klein, feucht, orangefarben, trocken 342 Cl. V. Cryptophyta. grau, zart, ausgestreut. Auf Bretterzäunen bei Berlin häufig. 2. Cr. nivale. Schnee K. Sporangia conferta sem- per aurantiaca. — Sporangien dicht zusammen, im- mer orangefarben. Auf d. Erde u. davon abgespiihlt auf d. Schnee. Rother Schnee. Protoccoccus nivalis Agardh. 3. Cr. botryoides. Trauben K. Sporangia conferta viridia. — Sporangien dicht zusammen, grau. Häu- fig an Bretterzäunen, unten an Baumstämmen u. dgl. Lichen botryoides Linn. Lep. botryoides Achar. etc.. 4. Cr. cobaltinum . Kobalt bliiten K, Sporangia effigurata aggregata rosea. — Die Sporangien stellen durch ihre Anhäufung fast eine bestimmte Masse dar von Rosenfarbe. Häufig auf Lichenen an Baumstäm- men. Tnbercularia rosea Pers. Lichen roseus Schreb. Lepra rosea Wild. 46. Hytnenella. Häutchenpilz. Sporangium membranaceum, sporae minutae iuspersae. — Sporan- gium häutig; Sporen sehr klein, eingestreut. 1. H. vulgaris Fr. "Gemeiner H. Sporangium ad- liatum elongatum laeve albidum, siccum fuscescens. — Sporangium angewachsen, länglich, glatt, weisslich, trocken bräunlich. Auf trocknen Stammen von Soli- dago, Ebulus ii. dgl. Farn. 2. Sderoiiaceae. Sporangium cartilagineum, coriaceum aut liguosum. — Sporangium knorp- licht, lederartig oder holzig. 47. Acrosporium. Keulchenpilz. Sporangium clavatum et subclavatum erectum cartilagineum. — Sporangium keulenförmig oder fast keulenförmig, auf- recht, knorplicht. 1 . A. compressum Tode. Z u s a m m e n g e d r ii c k - ter K. Spor, compressum nigrescenti-olivacemn. — Spor, zusammengedrückt, schwärzlicht olivenfarben. An trocknen Pflanzen -Stämmen. Clavaria herbarum Pers. 48. Sclerotium . Hartpilz. Sporangium glo- bosum et inde diflorme, intus liguosum. — Sporang. von verschiedener Gestalt, inwendig trocken holzig. 343 O. III. Fungi; 1. Sch complanatum Tode. Zusamrn en gedrück- ter H. Spor, erectum substipitatum obovatuin coin- pressum ex albido-füscescens, intus album. — Spor, aufrecht, etwas gestielt, umgekehrt eiförmig, zusam- meiigedrückt, weisslich bräunlich^ inwendig weiss. Auf abgefallenen Blättern, Halmen u. dgl. 2. Sch Semen Tode. Ko hl sauren H. Spor, glo- bosum, primo ex albido-dutescens, tum spadiceum, de- mum corrugatum nigrescens, intus album. — Sporang. kuglicht, zuerst weisslich gelblich, dann braun, end- lich runzlicht,. schwärzlich, inwendig weiss. Auf faulen Blättern. Yar. 1. Brassicae , Sporang. conferta subiinmersa intus pallida. Ad caules et folia Brassi- cae. Sphaeria Brassicae Bolt. 3. Sch vulgatum Fr. Gemeiner H. Spor, globo- sum aut dilforme laevissimuin flaviun, intus album. — Spor, kugelförmig oder verstaltet, ganz glatt, gelb, inwendig weiss. Auf Mist. 4. Sei . vaporiariorum Alb. Schw. Mistbeet H. Spor, tectum magnum durissimum varium fuscescens, dem um corrugatum nigrum. — Spor, bedeckt, gross, sehr hart, von verschiedener Gestalt, bräunlich, end- lich runzlicht, setiwarz. In Mistbeeten. 5. Sei . atrovirens Schmidt. Dunkelgrüner H. Spor, convexum sublobatum durissimum laeve atrovi- rens, intus albidum. Spor, convex, etwas gelappt, sehr hart, glatt, dunkelgrün, inwendig weiss. Auf Polyporus fomenlarius. 6. Sch fungor um Pers. Pilze H. Spor, difforme lobatum glabrum pallidum, dein fulvum, intus albidum. — Sporang. verstaltet, gelappt, glatt, blass, endlich braun, inwendig weissliclu Zwischen den Lamellen fauler Blätterpilze. 7. Sch truncorum Fr Stamm H. Sporang. varium subcompressum tuberculosum aut lacunosum glabrum 11a vu in, intus album. — Sporangieu von verschiedener Gestalt, etwas zusaminengedrüekt, höckerig; Hut ein- gedrückt, glatt, gelb, inwendig weiss. An nassen Baumstämmen. Sei. subterraneum truncorum. 8. Sch Muscorum Pers. Moos If. Spor, di (Forme lobatum glabrum tuberculosum extus intusque au- reum. — Spor, verstaltet, gelappt, glatt, höckerig, äusserlich und innerlich goldfarben. An den Wurzelu der Moose häufig. 9. Sch pubescens Pers. Rauher H. Spor, globo- sum pallidum basi villoso - radiculosum. — Sporang. 344 i CI. V. Cryptophyta. kuglicht, blass, an der Basis zottig, wurzelnd. An d. Lamellen von Blätterpilzen. 10. Sei . immersum Tode. Ein gesenkter H. Spor, erumpens subovatum decumbens glabrum flavescens. — Spor, hervorbrechend, ziemlich oval, niederliegend, glatt, gelblich. Auf trockenen Aesten von Pinus syl- vestris. 11. Sch Cyparissiae Decand. Cyparissien H. Spor, eruinpens subglobosum carnosum durum, extus violaceum, intus nigrescens. — Spor, hervorbrechend, fast kuglicht, fleischig, hart, ausserhalb violet, inwen- dig schwärzlich. Auf der untern Seite der Blätter v. Euphorhia Cyparissias. 12. Sei . varium Pers. Mannigfaltiger H. Spor, subrotundum oblongumque rugosum album fuscescens, demum nigrum. Sporang. rundlich oder länglich, runzlicht, weiss, bräunlich, endlich schwarz. An Stämmen und Blättern von Kohl, die man im Winter eingegraben hat. Elvella Brassicae Hofim. 13. Sei. durum Pers. Harter H. Spor, adnatum oblongum subdifforme depressum substriatum nigrum, intus albidiun. — Spor, angewachsen, länglich, etwas verstaltet, plattgedrückt, etwas gestreift, schwarz, in- wendig weiss. Auf trocknen Pflanzenstämmen. 14. Sei. Pustula deCand. Pustel H. Spor, hypo- phyllum hemisphaericum prominens rugulosum nigres- cens, intus album. — Spor, unter der Oberfläche der Blätter, halbkuglicht hervorragend, runzlicht, schwärz- lich, inwendig weiss. Auf den Blättern von Eichen, Büchen, Castanien u. s. w. Sei. quercinum Pers. 15. Sei. populinum . Pappel H. Sporang. innatuin subrotundum aut varium convexo-planum rufo-fuscum, demum nigrescens. — Spor, der Substanz des Blat- tes eingewachsen, fast rund oder mannigfaltig gestal- tet, convex, flach, röthlich braun, endlich schwärz- lich. Auf abgefallenen Pappelblättern. Ist inwendig weiss und also ein Sclerotium. 51. Leptostroma. Flecke npilz. Spor, inna- tum extus et intus aequabile. — Spor, in d. Substanz der unterliegenden Pflanze eingewachsen, äusserlith u. innerlich gleichförmig. — Unterscheidet sich von d. vorigen dadurch, dass es inwendig keine besondere weisse Substanz hat. 345 O. III. Fungi. 1. Z,. salicinum. Weiden F. Spor, snbrotundum aut yariuin carneo-rufum, demuin nigrescens. — Sjior. fast rund, oder mannigfaltig gestaltet, fleischfarben roth, endlich schwärzlich. Auf Blattern von Salix Capraea. Sclerotium salicinum Fr. 2. L. areolatum . Gefelderter F. Sporangia con- fluentia planiuscula nigro-fusca angulato- areolata. — Sporang. zusammenßiessend, ziemlich flach, schwarz- braun, eckig gefeldert. Auf Blättern yon Prunus Pa- dus u. ähnlichen. Sclerotium areolatum Fr. 3. L. herbarum . Kraut F. Spor, confluentia subro- tunda aut oblonga convexa e fuscescente fusco -nigra. — Sporangien zusammenfliessend, fast rund od. läng- lich, convex, röthlich-braun-schwarz. Auf mancher- lei Gewächsen. Sclerotium herbarum Fr. 4. ib. Sedi . Sedum F. Sporang. indeterminatum crassiusculum nigrum. — Sporang. von unbestimmter Gestalt, ziemlich diclv, schwarz. Auf den Stämmen von Sedum Telephium. Ectostroma Sedi Fr.? 5. h. Liiriodendri. Tulpen bäum F. Sporangium indeterminate effusum nigrum. — Sporangium unbe- stimmt ausgebreitet, schwarz. Auf den Blättern von Liriodendron Tulipifera häufig. Xylorna Liriod. Kze. Ectostroma Liriodendri Fr. 6. L. Iridis Ehrenb. Iris F. Sporangia oblonga saepe confluentia rnajora minoraque. — Sporangium länglich^ oft zusammenfliessend_, grösser und kleiner. Auf den Blättern von Iris Arten. Der folgenden Gat- tung sehr nahe, vielleicht dahin übergehend. 52. Schizoderma, Spaltkraut. Sporangium innatum, saepe peridio secedente apertuin, sub peridio sporas aggregatas adnatas continens. — Sporangium aufgewachsen, oft wenn das Peridium abgeht offen, unter dem Peridium zusammengehäufte angewchsene Sporen enthaltend. — Diese Gattung macht d. Ueber- gang zu den Uredineen und den Sphaeriaceen. Alle haben eine schwarze Farbe und oft ein glänzendes Peridium. 1. S ch. Cyperoidearum. C y p e r o i d e e n Sp. Spor, ovale aut subrofundum non rumpens medio demuin applanato margine elevato. — Sporangium oval oder ziemlich rund, nicht sich öffnend, mit endlich abge- 346 Cl. V. Cryptophyta. platteter Mitte und erhabenem Bande. Auf vielen trocknen Cyperoideen häufig*. Leptostroma Xylomoi- des Fr. Leptostr. scirpinum ej. Nähert sich der vo- rigen Gattung. 2. Sch. scirpinum Ehrenb. Binsen Sp. Sporang. ohlougum linea longitudinali elevata. — Sporangium länglich, mit einer erhabenen Längslinie. Auf trock- nen Stämmen von Scirpus lacustris. Grösser als die vorige Art. 3. Sch . cariclnum. Seggen Sp, Sporangium ovale et oblongum, linea longitudinali elevata nulla. — Spor, oval und länglich, ohne erhabene Längslinie. Auf Ca- rex Halmen. Leptostroma caricinum Fr. 4. Sch . filicinum Ehrenb. Farrn kraut Sp. Spor, linearia saepe confluentia. — Sporangien linien förmig, oft zusammenfliessend. Auf den Stielen mehrerer Farrnkräuter. Leptostroma filicinum Fr. 5. Sch. Spiraeae. Spiraeen Sp. Sporangia sub- rotunda et ovalia^ opaca confluendo irregulariter ef- fusa — Sporangfen fast rund und eiförmig, matt, durch Zusammenflüssen unregelmässig ausgebreitet. Auf Spiraea Stämmen. Leptostroma Spiraeae Fr. 6. Sch. j Rubi, Rubus Sp. Sporang. linearia nitida confluendo irregulariter effusa. — Sporangien linien- förmig, glänzend durch zusammenfliessen unregel- mässig ausgebreitet. Auf trocknen Zweigen von Ru- bus. Hysterium Rubi Pers. Fr. Subordo 4. Sphaeriaceae. Sporangium nucleo primum gelatinoso ascos the- casve continens, rarius sporas tantum gerens. — Das Sporangium mit ein. zuerst gallertartigen Kerne, der Sporenschläuche enthalt, selten nur Sporen mit sich führt. 53. Cordyceps. Keulensphaeri e. Sporido- chium (stroma) elongatum clavatum, supernein stiato proprio spor. (sphaerulas) gerens ascigeras membra- naceas. — Das Sporidochium oder Stroma ist lang, keulenförmig ti. trägt oben in ein. besondern Schicht O. III. Fungi. 347 die häutigen Sporangien, worin Sporenschläuche sich befinden. 1. C . militaris Pers. Schi es sende K. Stroma carnosum clavatum aurantiacum superne a sphaerulis tnberculosum ascos ejaculantibus. — Stroma fleischig, keulenförmig, orangefarben, oben von Sporang. hök- kerig, die ihre Sporenschläuche ausschiessen. Auf todten Insectenlarven, an waldigen Orten, doch mehr im südlichen Europa. Clavaria militaris Linn. Sphae- ria militaris Ehrh. 2. C. entomorhizus. Ins ec teil wurz ein de K. Stroma carnosum, capitulo subgloboso fusco, stipite te- liui longissimo. — Stroma fleischig, mit e. fast run- den, braunen Kopf und einem dünnen sehr langen Stiel. Auf todten Insectenlarven, in England u. Amer. 3. C. capitatus . K o p f f ö r m i g e K. Stroma carno- sum, capitulo ovato-globoso badio, stipite flavo dein nigrescente. — Stroma fleischig, mit eiförmig- kugel- förmigem, braunen Kopfe, und einem gelben, dann schwarzen Stiele, In Fichtenwäldern auf Sclerodenna cervinum. Sphaeria capitata Hoimsk. Pers. Sphaeria agariciformis Rolt. 4. (7. ophioglossoides. Natter zun gen K. Stroma carnosum capitulo clavato rufo-nigrescente, stipite oli- vaceo nigrescente radicato. — Stroma fleischig, mit keulenförmigem, röthlich schwarzen Kopfe und oli- venfarbenem, schwärzlichen, wurzelnden Stiel. Wie die vorige auf Sclerodenna cervinum, in waldigen Gegenden. Sphaeria ophioglossoides Ehrh. Clavaria parasitica Willd. 5. C. alutaceus. Ledergelbe K. Stroma carnosum molle, capitulo clavato alutaceo-pallido cum stipite confluente. — Stroma fleischig, weich, mit ein. keu- lenförmigen , ledergelb blassen Kopfe, der mit dem Stiel zusammenfliesst. In Tannenwäldern, zwischen abgefallenen Tannennadeln. Sphaeria alutacea Pers. Sphaeria clavata Sowerb. 54. Hypoocylon. H olz s pha e r i e. Stroma elon- gatum simplex aut ramosum, snperne sphaerulas asci- geras in stromate nidulantes atras continens. — Stroma länglich, einfach oder ästig, oben schlauchführende schwarze Sporaugien, nicht in ein. besondern Schicht enthaltend. 348 Cl. Y. Cryptophyta, 1. H. digiiatum. Fingerfö rmig e H. Stroma car- noso-suberosum, clavulis teretibus e rufescenti-atris, apice sterili acuto, stipitibus glabris. — Stroma flei- schig', korkig', m. runden, röthlich schwarzen Keulen, die ein spitzes Ende ohne Sporangien haben, in. glat- ten Stielen. An Brettern, altem Holz. Sphaeria digi- tata Ehrh. Sph. clavata HofFm. Clavaria Hypoxylon SchaefF. Clavaria digitata Linn. 2. H. polymorphum. Yielgestaltete H. Stroma subcarnosum turgidum difForme ex albido nigrum, cla- Yula undique sporangiis tecta. — Stroma etwas flei- schig', aufgeblasen, missgestaltet, weisslich schwarz; die Keule überall mit Sporangien bedeckt. An alten Baumstämmen. Clavaria digitata Sibth. Sphaeria po- lyinorpha Pers. 3. H. vulgare. Gemeine H. Stroma suberosum simplex ramosumque compressum, primo albo-pulveru- lenlum, dein nudum nigrum, stipite recto villoso. — Stroma korkig, einfach uud ästig, zusammengedrückt, zuerst weiss, staubig, dann nackt, schwarz, mit zot- tigem Stiele. An alten Bäumen, altem Holz. Clava- ria Hypoxylon Linn. Clavaria hirta Bätsch. Sphaeria cornuta Hofrm. Sphaeria digitata Bolt. Sphaeria Hy- poxylon Ehrh. 4. H carpopliilum. F r u c h t w u r z e 1 n d e H. Stroma suberosum simplex, clavula subulata albido - pulveru- lenta, dein nigricante, stipite longissimo flexuoso sub- villoso. — Stroma korkig, einfach; Keule pfriemig, weisslich, staubig, dann schwärzlich, in. e. sehr lan- gen, gebogenen, etwas zottigen Stiele. An abgefalie- nen Buchnüssen. Sphaeria carpophila Pers. 55. Poronia. Poronie. Stroma suberosum cu- pulaeforme ; sphaerulae in disco cupulae sparsim nidu- lantes atrae ascigerae. — Stroma korkig, becherför- mig; Sporang. in d. Mitte des Bechers zerstreut, ein- geseukt, schwarz, schlauchtragend. 1. P. punctata. Punctirte P. Stroma turbinatum nigricans, intus et disco extus albuin. — Stroma um- gekehrt kegelförmig, schwärzlich, inwendig u. äus- serlich in der Mitte weiss. Auf Pferdemist. Peziza punctata Linn. Sphaeria punctata Sowerb. Sph. trun- cata Bolt. Sphaeria Poronia Pers, Poronia Gleditschi. Willd. 349 O. III. Fungi. 56. Creopns . Fleischfuss. Stroma carnosum demnin subcupulaeforme, sphaerulae in disco promi- nentes coacervatae membranaceae. — Stroma fleischig-, endlich fast becherförmig-; Sporangien in der Mitte hervorstehend, gehäuft häutig. 1. Cr. geJatinosus . Gallertartiger Fl. Stroma carnosum subglobosum truncatum yarii coloris. — Stroma fleischig, fast kuglicht, oben abgestumpft, von verschiedenen Farben. An faulem Holz. Sphaeria ge- latinosa Tode. Typus luteus. Yar. 1. pallida. Sphae- ria pallida Pers. Yar. 2. viridis . Yar. 3. umbrina. 57. Sphaeria. Sphaerie. Stroma varium, in- terdum nullum. Sporangia saepe ostiolo praedita, tan- dem saepissime nigra ascigera. — Stroma von sehr verschiedener Gestalt, oft mit einer Oeffnung verse- hen, sehr oft zuletzt schwarz, schlauchführend. Subgen. 1. Sphaeria stricte sic dicta . Sporangia plura in eodem stromate. — Mehr Sporangien auf dem- selben Stroma. Sect. 1. Periphericae. Stroma convexum subhemi- sphaericum, sporangiis periphericis. — Stroma fast halbkugelförmig, m. Sporangien im Umfange. 1. Sph. concentrica Bolt. Goncentrische Sph. Stroma subglobosum fusco-nigricans, intus stratis con- centricis zonata, sporangiis oblongis concentricis irn- inersis. — Stroma fast kugelförmig-, bräunlich- schwarz, inwendig mit concentrischen Schichten, und länglichen, eingesenkten, in Kreisen gestellten Spor- angien. Auf Baumstämmen von Eschen, Ahorn, Bir- ken u. s. w. sehr verbreitet. Lycop. atrum SchaefF. Sphaeria tuberosa Timm. Sph. fraxinea Sibth. Sow. Sph. tunicata Tode. 2. Sph. fragiformis Pers. Erd beer Sph. Stroma globosum miniato-rubiginosum, intus atro-nitens, spor- angiis ovatis, ostiolis promimilis. — Stroma kuglicht, rostfarben roth, inwendig schwarz glänzend, m. ei- förmigen Sporangien, deren Mündungen äusserlich hervorragen. Auf trocknen Buchen u. s. w. Lyco- 350 CI. V. Cryptophyta. perdon variolosum Linn. Hypoxjlon coccineum Bull« Sphaeria bicolor de Cand. 3. Sph. fusca Pers. Braune Sph. Stroma subor- biculare fuscum, intus concolor, sporangiis globosis, ostiolis umbilicatis. — Stroma fast rund, innen und aussen braun; Sporangien kuglicht, mit genabelten Mündungen. Auf trocknen Stämmen tou Crataegus, Corylus u. s. w. Sphaeria Jycoperdoides Weigel. S. castorea Tode. Sph. tuberculosa Bolt. Sph. confluens Willd. Hypoxylon glomeratum Bull. Sph. glomerata de Cand. Sph. Coryli ej. Yar. Sph. fragifera Hofhn. 4. Sph, cohaerens Pers. Zusammenhängende Sph. Stroma confluens convexo-planum, primum laeve sordide fuscescens, deinnigrescens, intus nigrum, spor- angiis demuin prominulis papillatis. — Stroma zu- sammenfliessend^ zuerst glatt, schmutzig bräunlich, dann schwärzlich, inwendig schwarz; Sporang. end- lich heryortretend, m. Papillen. Auf trocknem Holz, besonders von Buchen. 5. Sph. muliiformis Fr. Yielformige Sph. Stroma difforme, primum rugosum fusco-rubiginosum, dein nudum nigrum, intus cinereo-nigrum, sporangiis sub- globosis, demuin proininentibus papillatis — Stroma verschieden gestaltet, zuerst runzlicht und rostfarben braun, dann nackt, schwarz, inwendig graulich schwarz; Sporangien fast kugelförmig, endlich vorra- gemf, mit Papillen. An trocknen Birken und Fich- tenstämmen häufig. Junior . Sph. pulvinata Hedw. fil. Sph. argillacea Pers. Sph. peltata de Cand. Sph. ci- nereo-fusca Schuhmach. Adulta. Hypoxylon granu- losuin Bull. Sph. granulosa Sowerb. Sph. rubifor- mis Pers. Sect. 2. Conncvtae. Stroma expansum a matrice non secedens sporangia cingens. — Stroma ausgebrei- tet, von der Unterlage (dem Holze) sich nicht sondernd, die Sporangien umgebend. 6. Sph. citrina Pers. Citrongelbe Sph. Stroma effusum indeterminatum carnosuin planiusculum citri- lium, sporangiorum ostiolis prominulis fuscescentibus. — Stroma unbestimmt ausgebreitet, fleischig, ziemlich flach, citrongelb; die Oeffnungen der Sporangien ste- hen hervor u. sind bräunlich. Auf der Erde, an alten Stämmen und alten trocknen Pilzen. Das Stroma oft 4—5 Zoll lang, mit einem weisseu Thallus umgräuzt. 351 O. III. Fungi. Vielleicht eine besondere Gattung1 wie die folgenden beiden. Var. ochracea. — Sph. rosea Pers. diff. stro- mate tenui roseo, sporangiis obscurioribus. Ibd. sed rarior. — Sph . luteovirens Fr. diff. stromate tenui sor- dide luteo subvirente. Ibd. 7. Sph . rubiginosa Pers *. Rostfarbene Sph. Stroma late effusum tenue pulverulentum laete rubiginosmn, sporangiis prominulis. — Stroma weit ausgebreitet, dünn, pulverig, hell rostfarben, mit hervorstehenden Sporangien. Auf Holz, welches auf der Erde liegt, 1—4 Zoll oft lang. — Sph. atropurpurea Fr. diff. co- lore obscuriore, sporangiis magis prominulis magis aggregatis, apice plano papillato. Ad ligna putrescentia. 8. Sph. serpens Pers. Kriechende Sph. Stroma late effusum tenue applanatum nigrum, sporangiis sub- globosis prominulis papillosis. — Stroma weit ausge- breitet, dünn, flach, schwarz, mit fast kuglichten, hervorstehenden, mit einer Papille versehenen Spor- angien. Auf trocknem Holze häufig. Gewöhnlich in senr langen, schmalen Zügen. Sphaer. mammiformis Hoffm. Sph. crustacea Sowerb. 9. Sph. confluens Tode. Zusammenfliessende Sph. Stroma breve, sporangia subglobosa rugosa se- riato-confluentia nigra, circa ostiola subdepressa. — Stroma kurz; Sporangien fast kuglicht, runzlicht, in Reihen zusammenfliessend, schwarz, um die Oeffnun- gen flach. Auf faulem Weidenholz. Sph. uda salica- ria Pers. 10. Sph. botryosa Fr. Traubige Sph. Stroma subrotundum ; sporangia globosa connata rugosa opaca atra. — Stroma fast rund; Sporangien kegelförmig, zusammengewachsen, runzlicht, matt, schwarz. Auf trocknem, harten Eichenholz häufig. 11. Sph. incrustans Pers. Incrustirende Sph. Stroma effusum nigrum, sporangiis subglobosis rugo- sis subconfluentibus atris, ostiolis crassiusculis conicis obtusis. — Stroma ausgebreitet, schwarz ; Sporang. fast kugelförmig, runzlicht, fast zusammenfliessend, schwarz; mit ziemlich dicken, kegelförmigen, stump- fen MüiHlungs-Einfassungen. An Pappelslämmen und dergleichen. Sect. 3. Glebosae. Stroma expansum a matrice sece- dens, sporangia cingens. — Stroma ausgebreitet, 352 CL V. Cryptophyta. von der Unterlage (dem Holze) sich sondernd, die Sporangien umgebend. 12. Sph. deusta Hoffm. Verbrannte Sph. Stroma eflusum crassum undulato-rugosum, juniore statu cine- reo-albidum pulverulentum, dein rigid um, sporangiis magnis emersis. — Stroma ausgebreitet, dick, wellig runzlicht, im jungem Zustande graulich weiss, stau- big, dann steif, mit grossen, hervortretenden Sporan- gien. An alten Baumstämmen um die Wurzel. Hy- poxylon ustulatum Bull. Sphaer. maxima Web, Sph. versipellis Tode. 13. Sph. Tubulina Fr. Röhren Sph. Stroma ob- long um crassum sublacunosum e ferrugineo-nigrum, sporangiis magnis demersis in collum teres elongatis. — Stroma länglich, dick, fast mit Lücken, rostbraun schwarz, mit grossen, eingesenkten Sporangien, die einen langen Hals haben. An faulem Tannenholz. 14. Sph. repnnda Fr. Ausgeschweifte Sph. Stroma orbiculare cupulaeforme atrum, extus corruga- tum, sporangiis demersis in strato stromatis nigro a Strato albo distincto, ostiolis prominulis. — Stroma rund, becherförmig, schwarz, ausserhalb runzlicht; d. Sporangien stecken in .einer schwarzen Schicht des Stroma, welche von der weissen verschieden ist, mit hervorragenden Mündungen. In den Ritzen trockner Stämme von Sorbus aucuparia. 15. Sph . nummularia de Cand. Pfennig Sph. Str. determinatum planissimum extus intusque atrum, sporangiis immersis ovatis, ostiolis globosis prominu- lis. — Stroma von bestimmter Form, sehr flach, aus- serhalb und innerhalb schwarz, m. eiförmigen, ein ge- senkten Sporangien, deren Mundränder hervorstehen und kuglicht sind. Auf trocknen Stämmen von Bu- chen, Eichen u s. w. Hypoxylon nummularium Bull. Sph, macula Tode. Sph, dilfusa Sowerb. Sph. an- thracina Schmidt. Sph. Clypeus de Schwein. Sect. 4. Liignosae . Stroma planum circumscriptum cum matrice connatura; sporangia tota immersa, ostiolis tantem prominulis. — Stroma flach, be- gräuzt, mit der Unterlage verwachsen; Sporangien ganz eingesenkt; Mundränder nur hervorstehend. 16. Sph. hullata Ehrh. Blasige Sph. Stroma erum- 352 O. III, Fungi. pens convexo-planum ovale aut reni forme atrum, in- tus candidtim, ostiolis papillosis. — Stroma hervor- b rechend, (unter der Epidermis), convex-flach, eiför- mig' oder nierenformig* , schwarz, inwendig* weiss, mit warzigen Mundrändern. An trocknen Zweigen von Haseln u. dgl. häufig. Sph. placenta Tode. Sph. depressa Bolt. 17. Sph. Stigma Hoffm. Punctirte Sph. Stroma dilatatum applanatum laeve, demum nigrum, ostiolis subimmersis planiusculis. — Stroma ausgebreitet, flach, glatt, endlich schwarz, mit fast eiugesenkten, ziemlich flachen Mündungen. Auf trocknen Aesten häufig. Hypoxylon operculatum Bull. 18. Sph, virgultorum Fr. Reiser Sph. Stroma ob- longum matrici immersum, extus intusque nigmm, sporangiis ampullaeformibus connatis, ostiolis hemi- sphaericis umbilicatis nitidis. — Stroma länglich, in die Unterlage eingesenkt, äusserlich und innerlich schwarz; Sporangien flaschenförmig, zusammenge- wachsen, m. halbsphärischen, genabelten, glänzenden Mundrändern. Auf dünnen Birkenzweigen. 19. Sph, disciformis Hoffm. Scheibenförmige Sph. Stroma orbiculare planum laeve nigrescens, in- tus album, sporangiis in collum tenue attenuatis, ostio- lis punctiformibus. — Stroma rund, flach, glatt, schwärzlich, inwendig weiss; Sporangien in einen dünnen Hals verlängert; Mündung puuctförmig. Auf trocknen Zweigen von Buchen u. s. w. 20. Sph, favacea Fr. Waben Sph. Stroma orbi- culare ovale et oblongum nigrum, sporangiis oblongo- ovatis, collo brevi, ostiolis prominulis couvexis subro- tundis. — Stroma rund, eiförmig od. länglich, schwarz, mit länglich eiförmigen Sporangien, die einen kurzen Hals haben, und deren Mundränder hervorstehend, convex und ziemlich rund sind. Auf abgefallenen Birkenzweigen welche noch die Rinde haben, häufig. 21. Sph . verruciformis Ehrh, Warzenförmige Sph. Stroma angulatum convexum rugosum nigrum, intus subconcolor, basi circumscriptum, sporangiis ova- tis, collo brevi, ostiolis sublatentibus. — Stroma eckig', convex, runzlicht, schwarz, inwendig schwärzlich, an d. Basis umgränzt; mit eiförmigen Sporangien die einen kurzen Hals und fast versteckte Mündungen ha- ben. Auf trocknen Zweigen von Buchen, Hainbuchen u. dgl. Sph. Avellanae Pers. 22. Sph. flavovirens Hoffm. Gelbgrüne Sph. Stroma Willdcnow's Grundriss. IV* Th. 23 354 1 C). V. Cryptophyta. inaequale rugosum nigrum intus pulvernlentum flaTO- virens, sporangiis globosis, ostiolis prominulis puncti- forinibus. — Stroma ungleich, runzlicht, schwarz, inwendig pulverig, gelbgrün ; Sporangien kuglicht, mit hervorstehenden, punctförmigen Mündungen. Auf trocknen Zweigen you Buchen, Aepfelbäumen u, dgl. Var. midticeps Fr. stromate subinuato, ligno elevato tecto effuso inaequali, ostiolis miuoribus umbilicalis. Ibidem. 23. Sylt ♦ uda Pers. Feuchte Sph. Stroma breve determinatum emergens atrum, sporangiis subovatis, ostiolis obtusis inaequalibus. — Stroma kurz_, be- stimmt umschrieben, hervorbrechend, schwarz^ mit fast eiförmigen Sporangien, deren Mündungen stumpf und ungleich sind. An trocknem Kolz von Eichen, Buchen u. s. w. 24* Sph. scabrosct de Cand. Zackigscharfe Sph. Stroma erumpens subrotundum, demurn saepe confluens nigrumque, intus album, ostiolis conicis asperum. — Stroma hervorbrechend, fast rund, endlich oft zusam- menfliessend u. schwarz, inwendig weiss, mit kegel- förmigen, scharfen Mündungsrändern. Auf trocknem harten Holz* Hypoxylon scabrosiim. Sph. podoides Pers. var. non confluens. 25. Sph . quercina Pers. Eichen Sph. Stroma erum- pens suborbiculare convexum nigrescens, ostiolis pro- minulis quadrigonis. — Stroma hervor brechend, fast rund, convex, schwärzlich, mit hervorragenden vier- eckigen Mündungsrändern. Auf trocknen Eichenästen häufig. Sph. lignea Pers. var. 26. Sph. lancifownis Fr. Lanzettförmige Sph . Stroma transversim erumpens lanceolatum convexum atrum, intus e cinereo-nigricans, ostiolis demuin promi- nulis. — Stroma quer hervor brechend, lanzettförmig, convex, schwarz, inwendig grau schwarz, mit end- lich hervorragenden Mündungen. Auf Birkenrinde sehr häufig. 27. Sph. fervuginea Pers. Rostfarbene Sph. Stro- ma transversim erumpens subrotundum inaequale ni- grum, pulvere ferrugineo, ostiolis aggregatis terefibus spinulosis. — Stroma quer hervorbrechend, fast rund, ungleich, schwarz^ mit rostbraunem Staube und ge- drängten, runden, staehlichten Mündungsrändern. Auf trocknen Zweigen v. Haseln, Pappeln, Birken u. s.w. nahe an der Erde m, langen Mündungsrändern, sonst mit kurzem O. III. Fungi. 355 28. Sph, Ceratospemna Tode. Hornsamen Sph. Stroma erumpens subrotunduin convexum nigrum, in- tus albido-fuscescens, ostiolis spiuosis confertis rectis scabris. — Stroma hervorbrechend, fast rund, con- vex, schwarz, inwendig' weisslich und bräunlich; Mündungen stachlicht, gedrängt grade, scharf. An Zweigen yon Eichen 11. dgl. 29. Splc . Hystrioc Tode. Stachelschwein Sph. Stroma transversim erumpens oyale planiusculum ni- grum, intus fuscescens, rostellis distautibus laevibus su- perne subincrassatis. — Stroma quer hervorbrechend * eiförmig, ziemlich flach, schwarz, inwendig bräunlich, in. entfernt stehenden, glatten, nach oben etwas dik- kern Schnäbeln. Auf abgefallenen Zweigen y. Ahorn u. s. w. Die Sporang. sitzen meistens in einer Reihe. 30. Sph. strumella Fr. Kröpfchen Sph. Stroma transversim erumpens depressum ellipticum nigrum, ostiolis cylindricis laevibus. — Stroma quer hervor- brechend, platt, elliptisch, schwarz, m. cylindrischeiij glatten Mündungen. Auf trocknen Zweigen von Ri- bes-Arten. Die Mündungsränder sind an feuchten Or- ten viel länger. 31 . Sph, insitiva Tode. Fingepfropte Sph. Stroma longitudinaliter immersum elongatum pallidum, deinuin cortice furfuraceo secedente fuscescens, ostiolis promi- nulis subglobosis nigris. — Stroma der Länge nach eingesenkt, lang, blass, endlich wann die kleiige Rinde abgeht bräunlich, m. hervorragenden, fast kug- lichten, schwarzen Mündungen. In den Ritzen von trocknen Reisern. Sect. 5. Concrescentes . Stroma tenue effusiun inde- terminatum; sporangia primmn solitaria, tum con- crescentia, ostiolis erumpeutibus solitariis. — Str. dünn, ausgebreitet von unbestimmter Gestalt; Sporangien zuerst einzeln, dann zusammenwach- send, mit hervorbrechenden, einzeln stehenden Mündungen. 32. Sph, spinosa Pers. Stachlichte Sph. Stroma latissime effusum aterrimum, sporangiorum ostiolis spiuosis crassis quadrigonis sulcatis. — Stroma sehr weit verbreitet, sehr schwarz; die Mündungen stach- licht, dick, viereckige gefurcht. Auf faulem Holz. 33. Sph, spiculosa Pers. Spiessige Sph. Stroma 23 * 356 CI, V. Cryptophyta. subeffusum immersum atrmn, sporang. globosis, ostio- lis longis teretibus ienuissimis. — Stroma nicht sehr verbreitet, eingesenkt, schwarz; Sporangien kugelför- mig, mit langen, runden, dünnen Schnäbeln. An trocknem Holz von Sainbiicus. 34. Sph. lata Pers. Breite Sph. Stroma late effu- sum nigrum, sporang. confertis ligno iinmersis, ostio- lis prominulis conicis. — Stroma weit ausgebreitet, schwarz; Sporangien dicht in d. Holz versenkt; Mün- dungen kegelförmig hervorragend. Auf trocknem Holze häufig, selten auf der Rinde. Sph. papillata Hohin. Sph. fuliginosa Sowerb. 35. Sph. fimeti Pers. Mist Sph. Stroma crustaceum, primo immersum, tum emergens, sporangiis oblongis connascentibus, ostiolis elongatis conicis emergenti- bus. — Stroma krustenförmig, zuerst eingesenkt, dann hervortretend; Sporangien länglich, zusammen- wachsend; Mündungen lang, kegelförmig hervortre- tend. Auf Kuhmist, Pferdemist. 36. Sph. parallela Fr. Parallele Sph. Stroma im- mersum nigrum, sporangiis globosis in caespitem se- riate dispositis, ostiolis prominulis globosis laevibus. — Stroma eingesenkt, schwarz ; Sporangien kugelförmig, in einen Rasen reihenweise gestellt, die Mündungen kugelförmig, hervorstehend, glatt. Sect. 6. Circufnscriptae, Stroma cingens et tegens perithecia aggregata in matrice immersa, ostiolis longiusculis convergentibus. — Ein Stroma um- giebt u. bedeckt die gedrängten Sporangien d. in die Unterlage eingesenkt sind, deren lange Mün- dungen sich zusammenneigen. — Wenn man die Rinde mit den Sphaerien abnimmt, so sieht man von unten die gesonderten Sporangien. 37. Sph. Primastri Pers. Pflaumenbaum Sph. Stroma subrotundum aut ellipticum, ostiolis confertis 4 — ßgonis sulcatis. — Stroma rundlich oder elliptisch, Mündungen dicht zusammen, 4 — 6 eckig, gefurcht. An trocknen Zweigen v. Primus domestica, Cerasus u. s w» 38. Sph . Sorbi Schmidt. Sorben Sph. Stroma sub- rotundum pulvinatum, tegens primum albidum, ostio- lis stipatis longis sulcato-angulatis. — Stroma rund- lich gewölbt, das deckende zuerst weisslich; Mün~ 357 O. III. Fungi. düngen gedrängt, lang gefurcht, eckig. Auf trocknen Zweigen v. Sorbus aucuparia. Der vorigen Art sehr ähnlich. 39. Sph . detrusa Fr. Abgestossene Sph. Stroma conicum, ambitu laete luteum* superne fuscuin, ostiolis uinbilicatis. — Stroma kegelförmig, im Umfange schön gelb, oben braun, mit genabelten Mündungen. Auf trocknen Berberis Zweigen. 40. Sph. comiculata Ehrh. Pers. Gehörnte Sph. Stroma albidum, superne nigrum, sporangiis decum- bentibus, ostiolis confertis subcjlmdricis laevibus di- stinctis. — Stroma weisslich, oben schwarz, m. nie- derliegenden Sporangien, deren Mündungen gedrängt aber gesondert, ziemlich cylindrisch und glatt sind. Auf dünnen, trocknen Eichenzweigen. 41. Sph. fibrosa Pers. Fasrige Sph. Stroma co= nicum nigrum processus emittens per lignum fibratiin perrepentes, ostiolis confertis subrotundis laevibus nf tidis. — Stroma kegelförmig, schwarz, Fortsätze aus- Schickend, d. durch das Holz gleichsam fasrig durch- streichen, m. dichtstehenden, fast runden, glatten, glän- zenden Mündungen. Auf trocknen Zweigen von Pflaumenbäumen. Sect. 7. Incusae. Stroma spurium matricale stromate vero pulveraceo refertum, sporangia cingente. — - Ein falsches Stroma besteht aus d. Unterlage und ist mit einem wahren pulverigen Stroma erfüllt* welches die Sporangien umgiebt. 42. Sph. niveaK offm. Weisse Sph. Str. spurium (conceptaculum) conicum, verum album, disco trun- cato, ostiolis subprominulis globosis laevibus. — Das unechte Stroma (Behälter) kegelförmig, das wahre weiss* m. abgestumpfter Oberfläche; Mündungen da- durch kaum hervortretend, kugelförmig, glatt. Häu- fig an trocknen Baumstämmen und Aesten* besonders Kapseln. — Sph. leucostoma Pers. diff. disco poris ui- grescentibus perforato. Ibd. 43. Sph. cincta Pers. Umgebende Sph. Con- ceptaculum subconicum, ostiolo centrali per stroma album emerso, reliquis globosis cingentibus. — Be- hälter fast kegelförmig; eine Mündung tritt in der Mitte aus dem weissen Stroma hervor y die übrigen umgeben es und sind kegelförmig. An Baumrinden, 358 CI V. Cryptophyta. 44. Sph. diatrypn Fr. Durchbohrte Sph. Con- ceptaculum verruciforme, disco truncato niveo, priinum poro simplici pertuso, tum ostiolis confertissimis mi- liimis — Behälter warzenförmig, mit abgestumpfter, weisser Mitte, zuerst mit einer einfachen Oeffnung durchbohrt, dann mit sehr kleinen, dicht gedrängten Mündungen. Auf trocknen Ellerzweigen. 45. Sph. melastoma Fr. Schwarzmündige Sph. Conceptaculum verruciforme, disco elliptico extusfusco, intus albo, ostiolis minimis hemisphaericis stipatis. — Behälter warzenförmig, mit elliptischer, äusserlich brauner, inwendig weisser Mitte und sehr kleinen kalbkuglichten, gedrängten Mündungen. Auf trocknen Zweigen von Aepfelbäumen. 46. Sph. microstoma Pers. Kl ein mündige Sph. Conceptaculum orbiculare subimmersum, disco planius- culo, extus nigro, intus albo, ostiolis minutis globosis. — Behälter rund, etwas eingesenkt, mit ziemlich fla^ eher Mitte, auswendig schwarz, inwendig weiss, m. kleinen, kuglichten Mündungen An trocknen Zwei- gen, besonders yon Pflaumen bäumen. 47. Sph . Kunzei Fr. Kunze’s Sph. Conceptacu- lum conicum, disco supra fusco, intus albido-lutescente, ostiolis minimis atris umbilicatis. — Behälter kegel- förmig; Mitte oben braun, inwendig weisslich gelb- lich; Mündungen sehr klein, schwarz, genabelt. Auf der Rinde von Abies pectinata. Sph. Pini Kunze. 48. Sph% Tessela Pers. Würfel Sph. Conceptacu«? lum linea nigra circumscriptum , ostiolis umbilicatis separatis, stromate albo mox evanescente. — Behäl- ter mit einer schwarzen Linie umgeben; Mündungen genabelt, gesondert, mit e. wßissen bald verschwin- denden Stroma. Auf trocknen Weidenzweigen. Macht eine besondere Gattung*. Sect. 8. Obvnllatae. Sporang. in cortice interiore ni- dulantia ibiejue absque conceptaculo, hinc concep- taculum plerumque dimidiatum pustulam formans. Stroma tegens et cingens ostiola. — Sporangien in d. innere Rinde eingesenkt und dort ohne Be- hälter, daher ist der Behätler meistens halb und bildet eine Pustel. Ein Stroma deckt u. umgiebt die Mündungen. 359 O. III. Fungi. 49. Sph . Pbti Alb. Schw. Tannen Sph. Pustulata orbicularis. Sporangia ovata exigua, stromate flavido tecta, ostiolis exsertiö subglobosis obtusis laevibus in discum planum stipatis. — Pustelförmig, rund. Spor- angien eiförmig, klein; d. deckende Stroma gelblich; Mündungen hervorstehend, ziemlich kugelförmig, stumpf, glatt, in e flache Scheibe zusammengedrängt. Auf der Rinde von Pinus sylvestris. 50. Sph . leiphaema Fr. Weissscheinende Sph. Pustulata, stromate lutescente, ostiolis exsertis ovatis rostellatisque. — Pustelförmig ; Stroma gelblich ; Mün- dungen hervorragend, eiförmig und (an feuchten Or- ten) schnabelförmig. An trocknen Eichenzweigen. 51. Sph. turgida Pers. Strotzende Sph. Pustu- lata. Sporangia globosa erectiuscula conferta, ostiolis in disco minuto coarctato, demuin exsertis convexis obtusis. — Pustelförinig. Sporangien kugelförmig, ziemlich aufrecht, dicht; d. Mündungen in einer klei- nen, engen Scheibe, endlich hervorbrechend, convex stumpf. An trocknen Ellern u. Buchenzweigen. Sph. faginea Pers. var. 52 . Sph, salicina Pers. Weiden Sph. Pustulata. Sporang. globosa circinnantia, disco albicante, poro per- tuso, ostiolis globosis minimis sero exsertis. — Pu- stelfÖrmig. Sporangien kugelförmig, in einem Kreise stehend, m. weisslicher Mitte, in der eine Oeffnung ist; Mündungen kugelförmig, sehr klein, spät hervor- tretend. Auf trocknen Weidenzweigen sehr häufig. Sph. cancellata Tode. 53. Sph. amhiens Pers. Umgebende Sph. Spor- angia immersa circinnantia, ostiolis subglobosis laevi- bus discum ceraceum albidum cingentibus. — Spor- angia eingesenkt und im Kreise stehend; Mündungen fast kuglicht, glatt, e. wachsartige, weissliclie Mitte umgebend. Auf Laubhölzern. Sect. 9. Circinnaiae. Sporangia aggregata epidermide matricis tecta, conceptaculo stromateque nullis. — Sporangien gehäuft, mit der Epidermis der Unter- lage bedeckt, ohne Behälter und Stroma. 54. Sph . puJchella Pers. Hübsche Shp. Sporang. circinnantia globosa decumbentia, ostiolis longissimis flexuosis obtusis. — Sporangien im Kreise stehend, kugelförmig, niederliegend, mit sehr langen, geboge- 360 Cl. V. Cryptophyta. neu, stumpfen Mündungen. Unter der Rinde v. Bir- ken, Pflaumen u. s. w. 55. Sph . quaternatn Pers. Yierfache Sph. Spor, subquaternata decumbentia , ostiolis brevibus obtusis laevibus pertusis. — Sporangien zu 3 — 6, niederlie- gend, Mündungen kurz, stumpf, glatt, durchbohrt. Häufig unter der Rinde von Buchen, Ahorn u. dgl. 56. Sph. convergens Tode. Zusa mm engeneigte Sph. Spor, circinnata minuta subsena ovata , ostiolis convergentibus teretibus subattenuatis erumpentibus. — Sporangien im Kreise, klein, ungefähr zu sechs, ei- förmig, mit zusammengeneigten, runden, etwas ver- dünnten, (unter d. Oberhaut) hervorbrechenden Mün- dungen. Auf glatten Rinden. Sect. 10. Caespilosae. Stroma subrotundum determi- natum convexum spurium seu a matrice forma- tam. Sporangia superficialia aggregata. — Stroma fast rund, von bestimmter Gestatt, convex, un- echt, nämlich von der Unterlage gebildet. Spor- angien auf d. Oberfläche, dicht gehäuft. 57. Sph . cimiabarina Tode. Zinnoberrothe Sph. Sporangia globosa corrugata cimiabarina decolorantia, ostiolis papilliformibus. — Sporangien kugelförmig, zinnoberroth, endlich abblassend, m. warzenförmigen Mündungen. Auf trocknen Zweigen häufig. Sphaeria fragiformis With. Sowerb. Sph. decolorans Pers. Sph. pezizoides de Cand. 58. Sph . coccinea Pers. Scharlachrothe Sph. Sporangia ovata laevia laete rubra, ostiolis papillifor- mibus. — Sporangien eiförmig, glatt, schön roth, in. warzenförmigen Mündungen. Auf trocknen Aesten. Sphaeria Mori Wither. Sowerb. Sph. decidua Tode. Sph. decolorans Schumach. 59. Sph. Ribis Tode. Johannisbeer Sph. Spor. Subglobosa primo purpurascentia demum fuscescentia, ostiolis papilliformibus. — Sporangien fast kuglicht, zuerst purpurfarben, endlich bräunlich. Mündungen papillenförmig. Auf trocknen Zweigen von Ribes ru- brum. Var. stromate nigrescente late expanso. Sph. appendiculata Pers. 60. Sph. LaburniPers. Laburnum Sph. Sporang. globosa rugulosa nigra , ostiolis papilliformibus. — Sporangien kuglicht, runzlicht, schwarz, m. warzen- 361 O. III, Fungi. förmiger Mündung*. Auf erfrornen Zweigen von C y- tisus Laburnum. — Sph . populina Pers. difF. sporan- giis magis proininentibus oblongo-ovatis laevibus. Ad ramos popidneos. 61. Sph . Bevberidis Pers. Berberis Sph. Spor, globosa astoma, primo rubra, tum rufo-fusca, deinum rimoso-rugosa nigTa. — Sporang. kugelförmig, ohue OelFnung, zuerst roth, dann röthlich braun, endlich rissig-runzlicht, schwarz. Auf trocknen Berberis Zweigen häufig. Oft sitzen die kleinen Haufen in Reihen. 62. Sph . Vaccinii Sow. Freu ssel beere nh Sph, Sporangia subglobosa astoma, primum villosa, dein nuda. — Sporangien fast kugelförmig, ohne OelFnung, zuerst rauh, dann nackt. Auf Zweigen von Yacci- mum Yitis idaea. Sect. 11. Confluentes. Stroma indeterminatum e spor- angiis confluentibus ortum, — Stroma von unbe- stimmter Gestalt, aus zusammenwachsenden Spor- angien entstanden. 63. Sph . elongata Fr. Lange Sph. Stroma longis- simum ambiens efFusuin nigrum ; sporangia concolora, primo immersa, dein erumpentia subcaespitosa globosa, circa ostioluin papilliforme ammlato-depressum. — Stroma sehr lang, den Zweig umgebend, verbreitet, schwarz; Sporangien gleichfarbig, zuerst eingesenkt, dann unter der Oberhaut hervorbrechend, in Haufen, kuglicht, um die warzenförmige Mündung in e. Ring niedergedrückt. An todten Zweigen v. Robinia Pseud- Acacia. Yar. minus evoluta astoma. Sphaer. scabra Schmidt. 64. Sph, melanogramma Pers. Schwarzreihige Sph. Stroma subrotundum obconicum nigrescenti - fu- ligineum, sporangiis confluentibus subprominulis, — Stroma fast rund, umgekehrt kegelförmig, schwärz- lich braun; Sporangien zusammenfliessend, etwas her- vorstehend. Auf trocknen Buchenstäimnen reihen- weise wachsend. Gehört vielleicht mehr zur vierten Sect. Yariolaria melogramma Bull. Sph. ocellata Pers. Sph. candata Schuhmach. 65. Sph. Spartii Nees. S partien Sph. Stroma tectum ambiens efFusum nigrum, sporangiis erumpen« tibus ovatis aggregatis confluentibusque concoloribus, ostiolis obtusis. — Stroma bedeckt, (von der Epider^ 362 Cl. V. Cryptophyta. mis) umgebend und ausgebreitet, schwarz; Sporang. bevorstehend, eiförmig, gehäuft und zusainmeuflies- send, ebenfalls schwarz; Mündungen stumpf. Auf trocknen Stämmen von Spartinm scoparium. 66. Sph. pityophila Schmidt et Kze. Tannen lie- bende Sph. Stroma tenue atrum, sporang. erumpen- tibus confertis, priinum globosis paj)illatis, dein per- tusis, demum collabescentibus concavis concoloribus. — Stroma dünn, schwarz; Sporangien hervorbrechend, dicht, zuerst kugelförmig, mit Papillen, dann durch- löchert, endlich zusammenfallend, concay u. gleichfar- big. Auf Tannenzweigen. 67. Sph. protracta Pers. Yorgezogene Sph. Stro- ma tenuissimum atrum, sporangiis subglobosis exiguis papillatis in seriem linearem per paria confluentibus. ~ Stroma sehr dünn, schwarz ; Sporangien fast kug- licht, klein, mit Papillen, paarweise in eine linienför- mige Reihe zusammenfliessend. Auf Zweigen von Acer campestre. 68. Sph. vmcosa Pers. Schleimige Sph. Stroma obsoletum; sporangia confhientia mollia astoma, primo rubescentia, dein nigrescenti-grisea. — Stroma un- merklich ; Sporang. zusammenfliessend, weich, ohne Mündung, zuerst röthlich, dann graulich-schwarz. Auf alten Kürbisschalen. Sect. 12. Seriatae. Stroma tenue effusum interdiun nulliim. Sporangia stromati insidentia plerumcpie seriata, primum epidermide matricis adnata tecta, demum saepe erumpentia. — Stroma dünn, aus- gebreitet, oft gar nicht vorhanden. Sporangien auf dem Stroma sitzend, meistens in Reihen, zu- erst von der angewachsenen Epidermis der Un- terlage bedeckt, dann oft hervortretend. Sitzen nicht auf Blättern. 69. Sph. rimosa Alb. Schw. Rissige Sph. Stroma techun lineari-oblongum nigrum per rimas parallelas erumpens, sporangiis minutis astomis concoloribus. — Stroma bedeckt, linienförmig länglich, schwarz, in parallelen Ritzen hervorbrechend; Sporangien klein, ohne Mündung, gleichfärben. An trocknen Halmen von Arundo Phragmites. 70. Sph, filicina Fr. Farrn Sph. Stromata subin- 363 O. III. Fungi. uata liuearia parallel» confluentia nitida nigra per ri- mas parallelas erumpentia, sporang. connatis concolo- ribus. — Die Strömen fast aufge wachsen, linienför- mig, ])arallel, zusammenfliessend, glänzend schwarz, in parallelen Ritzen hervorbrechend ; Sporangien zu- sammengewachsen, schwarz. An trocknen Stengeln von Pteris aquilina. Sph. Pteridis Sowerb. Hjsterium aquilinuni Schum. Sph. rimosa b. Alb. Schw. 71. Sph . Junci Fr. Binsen Sph. Stroma tectum tenue nigricans subrotundum, sporangiis rimose eruin- pentibus nigris tuberculosum. — Stroma bedeckt, diiun, schwarz, fast rund, von den zuletzt hervorbre- chenden, schwarzen Sporangien höckrig. Auf trock- nen Hahnen von Juncus effusus und conglomeratus. Sph. striaeformis Junci Alb. Schw. 72. Sph . striaeformis Fr. Streifenförmige Sph, Stromata atrata innata recta lanceolata brevia, demuin medio erumpentia , sporangiis astomis. — Stromata schwarz, aufgewachsen , grade, lanzettförmig, kurz, endlich in d. Mitte hervorbrechend. Spor, ohne Mün- dung. Auf trocknen Stämmen von grossen Kräutern. 73. Sph. Anethi Pers. Dill Sph. Stromata elon- gata interrupta rugosa nigrescentia, sporangiis cohae- rentibus subnudis papillatis. — Stromata lang, unter- brochen, runzlicht, schwärzlich; Sporangien zusam- menhängend, fast nackt, mit warzenförmiger Mün- dung. Auf trocknen Stämmen von Anethum graveo- leus. Sph. microscopica Ehrh. 74. Sph. nehulosa Pers. N e b e 1 f 1 e ck i g e Sph. Spor, tecta minima gregaria maculas griseas interruptas in- aequaliter lineatas efformantibus , ostiolis prominulis subacutis. — Spor, bedeckt, sehr klein, m Haufen, graue unterbrochene, ungleiche, Linien bildende Flek- ken bildend, m. hervorstehenden, etwas spitzen Mün- dungen. Häufig' auf trocknen Stämmen yon Pmbel- lenpflanzen u. and. 75. Sph. longissima Pers. Sehr lange Sph. Spor, tecta nigra minuta in series longissimas parallelas confluentia, ostiolis obsoletis. — Sporangien bedeckt, schwarz, klein, in lange parallele Reihen zusammen- fliessend, mit undeutlichen Mündungen. An Stämmen von Umbellenpflanzen. 16. Sph. melaena Fr. Schwarze Sph. Stroma am- biens indetenninate efFusum atratum tectum, sporan- giis seriatis astomis. — Stroma umgebend, unbe- stimmt ausgebreitet, schwarz, bedeckt. Sporangien 364 Cl. V. Crvptophvta. in Reihen, ohne Mündungen. Auf trocknen Stämmen von Lathyrus u. Astragalus glycyphyllos. 77. Sp7i, picea Pers.' Pech Sph. Stroma elongatuin inaecpiale piceam, sporangiis sparsis subdepressis la- tentibus astomis, demum pertusis. — Stroma lang, ungleich, pechfarben ; Sporangien zerstreut, etwas ge- drückt, bedeckt, ohne Mündungen, endlich durchbohrt. An trocknen, festen Stämmen. 78. Sph . polygvamma Fr. Gezeichnete Sph. Spor, tecta prominula seriata subconfhientia in inaculas late elfusas disposita, apice umbilicata. — Sporangien be- deckt, hervorstehend, gereiht, fast zusammenfliessend, in weit verbreitete Flecken gestellt, an d. Spitze na- belförmig. Auf trocknen Stammen, z. B. von Ballota, Sect. 13. Confertae. Stroma effusum e parenchymate folii fonnatum saepius nullum. Sporangia aggre- gata epidermidi innata. — Stroma verbreitet, aus dem Parenchym eines Blattes gebildet, oft .gar nicht vorhanden. Sporangien dicht zusammen, auf der Epidermis aufgewachsen. Sitzen immer auf Blättern. 79. Sph. Graminis Pers. Gras Sph. Stroma tectum inaequale angulosum prominulum nigrum, sporangiis subseriatis ostiolisque latentibus. — Stroma bedeckt, ungleich, eckig hervorstehend , schwarz ; Sporangien fast in Reihen, mit den Mündungen bedeckt. Häufig auf Grasblättern. Sph. Poaruni Fr. var. 80. Sph. Tri folii Pers. Klee Sph. Stroma tectum subrotundum prominulum tuberculoso-rugulosum atrum, sporangiis in stromate pulverulento iminersis. — Stro- ma bedeckt, fast rund, hervorstehend, höckerig) runz- licht, schwarz; Sporangien in d. staubige Stroma ein- gesenkt. Auf Kleeblättern. 81. Sph. fimbriata Pers. Gefranste Sph. Spor- angia tecta couferta in tuberculum nigrum confhientia, ostiolis erumpentibus spinulosis, basi fimbria albicanta cinctis. — Sporangien bedeckt, dichtstehend, in ein. schwarzen Höcker zusammenfliessend; Mündungen hervortretend, stachliciit, an d. Basis mit ein. Kranze von weissen Fransen umgeben. Auf Blättern von Hainbüchen häufig. Sph. spiculosa Bätsch. Sph, Car- pini HofFin. 82. Sph . Coryli Bätsch« Hasel Sph. Sporang. di- 365 O. III. Fungi. stincta conferta et sparsa gregaria, ostiolis ernm- peutibns spinulosis, basi fiinbria albicante cinctis. — Sporangien gesondert, dichtstehend und zerstreut, in Haufen; Mündungen hervortretend, an der Basis mit ein, Kranze von weissen Fransen umgeben. Auf Ha- selblättern. Kleiner als die vorige. Sph. fimbriata b. Pers. Sect. 14, Innascentes . Stroma carnosum intra contex- tum cellulosum matricis excrescens. Sporangia immersa aut semiimmersa. — Stroma fleischig, innerhalb des Zellgewebes der unterliegenden Pflanze auswachsend. Sporangien ganz oder halb eingesenkt. 83. Sph. typhina Pers. Ringelnde Sph. Stroma ambiens vaginam Graminum albidum; sporang. semi- immersa fulva. — Stroma die Scheide von Grasern umgebend, weisslich; die Sporangien haibeingesenkt, röthlich gelb. Auf den Scheiden nicht hoher Gräser, die noch grünen. Dothidea typhina Fr. 84. Sph . rubra Fr Rothe Sph. Stroma hypophyl- lum membranaceum rubrum, demum rufofuscum, spor- angiis immersis rubentibus. — Stroma unter d. Blät- tern sitzend, fleischig, häutig', roth, endlich rothbraun. Sporangien eingesenkt, röthlich. Auf Prunus dome- stica u. spinosa. Trägt spät Sporangien. Poly Stigma rubrum de Cand. Xyloma rubrum Pers. Dothidea ru- bra Fr. 85. Sph. fulva Pers. Gelbrothe Sph. Stroma hy- pophyllum carnoso-membranaceum ochraceum, demum fulvum, intus album, sporang'. immersis concoloribus* — Stroma unter den Blättern, fleischig häutig, ocker- farben und endlich braunroth, inwendig weiss ; Spor- angien eingesenkt gleichfarben. Auf Prunus Padus. Xyloma aurantiacum Pers.Dothidea fulva. Fr. — Diese drei Arten, sind wahre Sphaerien; sie haben Sporang. mit deutlichen Peridien. Sect. 15. Byssisedae. Stroma tomentoso- membrana- ceum. Sporangia plerumque distincta stromati im- posita, — Stroma filzig, häutig. Sporangien mei- stens gesondert, auf dem Stroma sitzend, 8 6* Sph. floccosa Fries. Flockige Sph. Stroma 366 Cl. V, Cryptophyta. fectiun effusiun purpurascens ; sporangia sparsa glo- bosa concrescentia nigra. — Stroma bedeckt (von d. Oberhaut), ausgebreitet, purpurfarben. Sporang. zer- streut, kuglicht, zusammengewachsen, schwarz. An trocknen Zweigen von Sambucus. 87. Sph. Trichoderma Hoffm. Haarhaut Sph. Stroma lutescens ; sporangia conica minima aurantio- rubra. — % Stroma gelblich; Sporangien kegelförmig, sehr klein, orangefarben roth. In altem ganz verfaul- ten Holz in Bergwerken. 88. Sph . aurantia Pers. Orange Sph. Stroma ef- fusum aurantium; sporangia subglobosa papillata au- rantio-rubra. — Stroma verbreitet, orangefarben; Sporangien fast kuglicht, m. ein. Papille, orangeroth. An verfaultem Holze mit faulen, körnigen Pilzen. 89. Sph . rosella Alb. Schw. Rosen färben e Sph. Stroma submembranaceum , pallide sanguineo-roseum; sporangia gregaria globoso-ovata papillata, colore in- tensiore, — Stroma häutig, blass blutroth, rosenfar- ben; Sporangien in Haufen, kuglicht- eiförmig, dunkel roth, mit einer Papille. Auf der Erde, an verfaultem Holz. 90. Sph . thelena Fr. Warzen Sph. Stroma pur- purascens evanescens; sporangia confluentia globosa papillata fnsco-atra. Stroma purpurfarben, ver- schwindend; Sporangien zusammenfliessend, kuglicht, bräunlich schwarz, m. e. Papille. Auf trocknen Bu- chenrinden. 91. Sph. Aquila Fr. Adler Sph. Stroma tomento- sum fuscuin persistens; sporangia gregaria globosa papillata fusco-atra. — Stroma filzig braun, bleibend, Sporangien in Haufen, kuglicht, braunschwarz, m. e. Papille. Auf trocknen Zweigen. Sph. byssiseda ß Tode. 92. Sph. byssiseda Tode. Byssus Sph. Stroma interruptum fibrosum griseo-fuscum ; sporangia sparsa depresso-globosa papillata griseo-fusca. — Stroma un- terbrochen, fasrig, graulich braun; Sporangien zer- streut, plattgedrückt, kuglicht, graulich braun, mit e. Papille. Auf trocknem Holz. 93. Sph. tristis Tode. Traurige Sph. Stroma stri- gosum; sporangia conferta globosa angulosa collaben- tia astoma nigra. — Stroma grosshaarig; Sporangien dicht, kuglicht, eckig, zusammenfallend , ohne Mün- dung, schwarz. Auf trocknen Eichen- oder Buchen- zweigen. * 3G7 ü. III. Fungi. Sect. lö. FiUosac. Sporangia distmcta villo tecta, saepe contexta stroma sistente. — Sporangien ge- sondert, mit Haaren bedeckt, die oft verwebt sind, und ein Stroma darstellen. 94. Sph . chionea Fr. Beschneite Sph. Sporang. globosa rugulosa pubescentia alba, ostiolo acuto 11a- vescente. — Sporang. kuglicht, runzlicht, feinrauh, weiss, m. spitzer, gelblicher Mündung. Auf Tannen- nadeln, an feuchten Orten. 95. Sph . ovinaVers. Schaaf Sph. Sporangia sub- globosa villo mucido albido tecta, ostiolo papillato ni- gricante. — Sporangien fast lmglicht, m. weisslichen, schimmelähnlichen l?locken bedeckt, und papillenför- miger, schwärzlicher Mündung. Auf trocknen Zwei- gen. Sph. mucida Tode. 96. Sph. mucida Fr. Schimm lichte Sph. Spor, subglobosa villo mucido fusco tecta, basi nuda, ostiolo papillato nigrescente. — Sporangien fast kuglicht, m. braunen, schimmelartigen Zotten bedeckt, an d. Basis nackt, m. papillenförmiger, schwärzlicher Mündung. In Ritzen d. faulen Holzes. Sph. mucida fusca Tode. 97. Sph. mutabilis Pers. Veränderliche Sph. Sporang. subglobosa villo luteo aut e virescente feru- gineo, ostiolo subpapillaeformi nigrescente. — Spor, fast kuglicht, mit gelben oder grünlich rostbraunen Zotten u. einer etwas papillenartigen, schwärzlichen Mündung. An trocknem harten Eichenholz. 98. Sph. canescens Pers. Graue Sph. Sporang. ag- gregata globosa ovatacpie hirsuta papillata incana. — Sporangien gehäuft, kuglicht und eiförmig, rauh, weisslich u. e. Papille. Auf faulen Eichen und Bu- chenzweigen u. s. w. 99. Sph. strigosa Alb. Schw. Dick haarige Sph. Sporangia aggregata globosa ovataque papillata nigra, pilis rigidis longis incanis. — Sporangien gehäuft, kuglicht und eiförmig, mit e. Papille, schwarz, mit steifen, langen, w eisslichen Haaren. Auf Nadelhölzern. 100. Sph. biformis Pers. Zw eigestaltete Sph. Ii Sporangia subovata subtuberculosa nigra pilis strigo- sis concoloribus, ostiolo magis minusque elongato. — Sporangien fast eiförmig, etwas höckerig, schwarz, mit steifen, gleichfarbigen Haaren und e. mehr oder weniger verlängerten Mündung. Auf trocknem Holz. 101. Sph, llacodium Pers. Lappen Sph. Sporang. 368 Cl. V. Cryptophyta, subg'lobosa rugulosa Iiirta nigra papülata e stromate tomentoso dilatato nigro emergentia. — Sporangien fast kuglicht, fein runzlicht, rauh, schwarz, mit ein. Papille, aus einer filzigen, verbreiteten, schwarzen Unterlage hervorbrechend. Auf trockner Buchenrinde. 102. Sph. crinita Pers. Behaarte Sph. Sporang. tota atra subglobosa laeviuscula, pilis confertis molli- bus tecta, aliis in ligno repentibus cincta, ostiolo ob- soleto. — Sporangien ganz schwarz, fast ku glicht, fast nicht runzlicht, mit dichten, weichen Haaren be- deckt, u. mit andern auf dem Holze kriechenden um- geben, mit undeutlicher Mündung. Auf mulmigem Holze von Buchen, Haseln u. dgl. 103. Sph. pi'losa Pers. Haarige Sph. Sporangia atra minuta rotundato-ovata laeviuscula breviter pilosa, ostiolo subpapillato. — Sporang. schwarz, sehr klein, rundlich eiförmig, kaum runzlicht, kurz haarig, mit fast papillenförmiger Mündung. Auf trocknen Zweigen. 104. Sph. calva Tode. Kahle Sph. Spor, sparsa globosa papillata atra inferne pilis brevibus, superne glabra nitida. — Spor, zerstreut, kuglicht, schwarz, mit einer Papille. Auf trocknen Zweigen. 105. Sph. Vemücularia Nees. Wurm Sph. Spor, atra parva ovata astoma, undique setis erectis nigris tecta. — Sporangien schwarz, klein, eiförmig, ohne Mündung, überall m. kurzen, aufrechten, schwarzen Borsten bedeckt. Auf trocknem Nadelholz. 106. Sph. lanata Fr. Wollige Sph. Spor, tecta globosa lanata ferrugineö-fusca, ostiolo erumpente ni- gro. — Sporang. bedeckt, kuglicht, rostfarben braun, mit hervorbrechender, schwarzer Mündung. Auf Bir- ken u. a. 107. Sph . Dematium Pers. Bändchen Sph. Spor, gregaria parva depressa astoma atra, pilis concolori- bus subdivergentibus. — Sporangien in Haufen, klein, plattgedrückt, ohne Mündung, schwarz, m. gleichfar- bigen, etwas auseinander laufenden Haaren. Auf trocknen Stämmen von Kräutern. 108. Sph. irichella Fr. Härchen Sph. Sporangia sparsa ovata minima astoma nigra, pilis longissimis divergentibus vertice obsessis, demum deciduis oliva- ceis nigrisve. — Spor, zerstreut, eiförmig, sehr klein, ohne Mündung, schwarz, mit sehr langen, abstehen- den, am Scheitel sitzenden, abfälligen, olivenfarbenen od. schwarzen Haaren. An Blättern von Epheu, Wei- den u. s. w. Geht zu d, folgenden über. 369 O. III. Fungi. Subgen. 2. Sphncriola . Stroma plane nullum. Spor, separata non collabentia et pezizoidea. — Gar kein Stroma. Sporangien gesondert, nicht zusammen- fallend, wie Pezizen. Sect. 1. Benudatne . Sporangia insidentia ostiolo brevi magis minusque papillaeformi. — Sporangien aus- serlich aufsitzend, mit e. kurzen Mündung, mehr oder weniger papillenförmig. 109. Sph. pomiformis Pers. A p f e 1 f ö r m i g e Sph. Sporangia parva atra pomiformia laevia circa ostiolum papillaeforme iinpressa. — Sporang. klein, schwarz, apfelfönnig, glatt, um die papillenförmige Mündung eingedrückt. An trocknem Holze. HO. Sph. mammaeformis Pers. Zitzenför mi ge Sph. Sporangia majora atra globosa laevia, ostiolo pa- pillaeformi. — Spor, grösser, schwarz, kuglicht, glatt mit papillenartiger Mündung. An faulem Holze. 111. Sph. homharda Bätsch. Bomben Sph. Spor- angia basi concrescentia nigro-fusca elongata ventri- cosa mollia, ostiolo papillaeformi nigro. — Sporang* an d. Basis zusammengewachsen, schwarzbraun, ver- längert, bauchig, weich; Mündung papillenförmig, schwarz. An faulem Holz. Nemaspora glabra Willd. 112. Sph . ohducens Fr. Ueberziehende Sph. Sporang. conferta ininora atra ovato* globosa inaequa- lia rigida, ostiolo subpapillaeformi. — Sporang. dicht, kleiner, schwarz, eiförmig -kuglicht, ungleich, fest, Mündung fast papillenförmig. An trocknem Holz. 113. Sph . spermoides Hoffin. Samen Sph. Spor, conferta atra rigida globosa inferae jsubteretia, ostiolo papillaeformi obsoleto. — Sporangien dichtstehend, schwarz, fest, kugelförmig, nach unten fast rund, m. e. undeutlich papillenförmigen Mündung, An faulem Holze. Sph. globularis Bätsch. Hypoxylon miliacemn Bull. 114. Sph moriformis Tode. Maulbeer Sph. Spor, conferta atra obovata corrugato-tuberculata. — Spor, dichtstehend, schwarz, umgekehrt eiförmig, einge- schrumpft, höckerig Auf trocknem Holz. 115. Sph. Pulvis pyrius Pers. Schi ess pul ver Sph. Sporangia conferta minora atra ovato-globosa rugosa, medio sulcata. — Sporangien dichtstehend, kleiner, Willdenow’s Grundriss. IV. Th, 24 370 CI. V. Cryptophyta. schwarz, eiförmig* kuglicht, runzlicht, in d. Mitte ge- furcht. An trocknen Stämmen. 116. Sph. pulveraCea Ehrh. P ulverförmig’e Sph. Sporangia conferta minora atra subovata rugulosa ri- gida, ostiolo distincte pertuso. — Sporangien dicht- stehend, kleiner, schwarz, fast eiförmig, runzlicht, fest, m. e. deutlich durchbohrten Mündung. An trock- nem Holze, besonders Buchen. 117. Sph . myriocarpa Fr. Tausendfrüchtige Sph. Sporang. conferta atra nitida parva globosa lae- via astoma.. — Sporangien dicht, schwarz, glänzend, klein, kuglicht, glatt, ohne Mündung. An trocknen auf der Erde liegendem Holz. 118. Sph. Doliolum Pers. Fässchen Sph. Spor, sparsa conico-rotundata nigra papillata, plicis laterali- bus distinctis. — Sporangien zerstreut, kegelförmig gerundet, schwarz, mit e. Papille, u. deutlichen Sei- tenfalten. Auf trocknen Stämmen grosser Kräuter. 119. Sph . acuta HofFm. Spitze Sph. Spor, sub- gregaria subglobosa laevia atra nitida, ostiolo subro- stellato stricto. — Sporangien fast in Haufen, fast kuglicht, glatt und glänzend, mit etwas schnabelför- miger, grader Mündung. An Stämmen von Nesseln, Epilobium, Solanum u. s. w. 120. Sph. Artocreas Tode. Brod fleisch Sph. Spor, gregaria innata orbicularia nigra nitida, primum con- vexa laevia, mox circa ostiolum parvuin depressa, de- mum collapsa rugoso-plicata. — Spor, in Haufen ein- gewachsen, rund, schwarz, glänzend, zuerst convex, glatt, dann um eine kleine Mündung platt gedrückt, endlich zusämmenfallend, runzlicht gefaltet. An trock- nen Blättern von Buchen, Eichen u. dgl. Sect. 2. Pertusae. Sporangia basi applanata innata, ostiolo demum pertuso. — Sporang. an der abge- platteten Basis eingewachsen ; Mündung endlich durchbohrt. 121. Sph. picastra Fr. Pechichte Sph. Sporangia sparsa atra opaca subconica innata rugulosa umbili- cata. — Sporangien zerstreut, schwarz, matt, fast kegelförmig, eingewachsen, zart runzlicht, genabelt. An harzigem Holz von Pinus sylvestris. 122. Sph. scminuda Pers. Halbnackte Sph. Spor, sparsa nigra ligno subimmersa, ostiolo primum conico acuto. — Sporangien zerstreut, schwarz, fast in das O. III. Fungi. 371 Holz eingesenkt, Mündung zuerst kegelförmig, spitz, Aul* mulmigem Holze. 123. Sph. pertusa Pers. Durchbohrte Sph. Spor, sparsa nigra emergentia conica subrugosa, osliolo co- nico deciduo. — Sporangien zerstreut, schwarz, end- lich aus d. Holze hervortretend, kegelförmig, etwas runzlicht, mit abfallender, kegelförmiger Mündung. 124. Sph. Nucuia Fr. Nüsschen Sph. Sporangia sparsa et gregaria minuta ovata laevia, ostiolo brevi subcompresso. — Sporangien zerstreut u. in Haufen, klein, eiförmig, glatt, mit kurzer fast zusammenge- drückter Mündung. Auf Eichenrinde. 125. Sph. Hederae Sow. Fr. Epheu Sph. Spor* sparsa innata prominula convexa laevia, ostiolo albo. — Sporang. zerstreut, eingewachsen, hervorstehend, convex, glatt; Mündung weiss. Auf trocknen Blättern von Hedera uud andern harten Blattern. 126. Sph. leptidea Fr. Feine Sph. Spor, gregaria innata leviter convexa atra collabescendo umbilicato- depressa. — Spor, in Haufen, eingewachsen, etwas convex, schwarz, durch Zusammenfallen genabelt, plattgedrückt. Auf abgestorbenen Blättern von Yacci- nium Yitis idaea. Au Cenangimn? 127. Sph. aquilina Fr. Fliigelfarrn Sph. Spor, gregaria innata subrotimda dilformiacpie rugulosa atra opaca, disco pertuso. — Sporangien in Haufen, ein« gewachsen, fast rund und verstaltet, sehr runzlicht, schwarz, matt, mit durchbohrter Mitte. Seel. 3. Platystomae. Spor, ostiolo subcompresso la- tissimo rima longitudinali dehiscens. — Sporan- gien m. e. etwas zusammengedrückten, sehr brei- ten Mündung, die m. e. Längsritze sich öffnet* 128. Sph. barbara Fr. Barbarische Sph. Spor, basi semiimmersa subglobosa canescenti-cinerea nigri- cantia, ostiolo conico obsolelo. — Sporangien an der Basis halb eingewachsen, fast kuglicht, aschgrau schwärzlicht, m. undeutlich kegelförmiger Mündung. An troclmem Holze. Hysterium cinereum Pers. est ju- nior. 129. Sph. truncata Fr. Abgestumpfte Sph. Spor, emersa tereti-conica nigra confluentia cum ostiolo trun- cato lineato - rimoso. — Spor, nicht eingewachsen, rundlich conisch, schwarz, zusammenfiiessend , mit 24* 372 CI. V. Cryptophyta. abgestumpfter, liniirt rissiger Mündung. An Weiden holz. Hysterium tnmcatiun Linn. 130. Sph, crenaia Pars. Gekerbte Sph. Sporan- gia sparsa emersa subglobosa nigra, ostiolo compresso latissimo crenato. — Sporangien zerstreut, nicht ein- gewachsen, fast ku glicht, schwarz, mit zusammenge- drückter, sehr breiter, gekerbter Mündung. Auf trock- nen Zweigen von Prunus spinosa, Cornus, Acer. Sph. cristata Pers. 131. Sph. excipuliformls Fr. Kolbenförmige Sph. Sporaugia sparsa subemergentia ovata nigra, labiis ostioli collo brevi longioribus. — Sporang. zerstreut, wenig eingewachsen, eiförmig, schwarz; Lippen der Mündung länger als der kurze Hals. Auf trocknen Rinden von Fraxinus und Acer. 132. Sph . macrostoma Tode. Grossmündige Sph. Sporangia sparsa, primo immersa, tum semiimmersa absque collo, ostiolo latiusculo elliptico. — Sporang. zerstreut, erst ganz eingewachsen, dann halb, Mün- dung ohne Hals, Oeffnung ziemlich breit, elliptisch. An trocknem Holze. 133. Sph. angustata Pers. Verschmälerte Sph . Spor, sparsa immersa, deinum promiimla globosa ni- gra, ostiolo aecpiali lineari. — Sporangien zerstreut, eingesenkt, endl. hervorragend, kugelförmig, schwarz, m. gleichförmiger, linienförmiger Mündung. An trock- nen Zweigen. 134. Sph . compressa Pers. Zusammengedrückte Sph. Spor, sparsa immersa nigra, ostiolo lineari lon- gissimo. — Sporang. zerstreut, eingesenkt, schwarz, mit linienförmiger, sehr langer Mündung. An trock- nein Holze häufig. Die Sporangien stehen auf einem schwarzen Flecken. 135. Sph . dimimuens Pers. Abnehmende Sph. Sporangia sparsa rotundata subdepressa nigra, ostiolo angusto compresso interdum subconico. — Sporang. zerstreut, rundlich, etwas plattgedrückt , schwarz; Mündung schmal, zusammengedrückt, zuweilen fast conisch. An Zweigeu von Crataegus, Cornus, Xylo- steum u. s. w. Auf nacktem Holze hervorstehend, auf Rinde eingewachsen. 136. Sph. Arundinis Fr. Rohr Sph. Sporangia sparsa aut confluentia, primo immersa, tum emersa glo- bosa angulosa atra, ostiolo crasso nudo compresso. — Sporangien zerstreut oder zusammenfliessend, zuerst eingesenkt, dann hervorbrecheud, kugelförmig, eckig, O. III. Fungi. 373 schwarz; Mündung dick, nackt, zusammengedrückt. Auf Rokrhalmen. Sect. 4. Ceratostomae . Sporangia ostiolo rostrato c y- lindrico plerumque ipsis longiore. — Sporangien mit einer schnabelförmigen, cy lind rischen Mün- dung, die meistens langer ist als das Sporangium seihst, 137. Sph. pilifera Fr. Haar führ ende Sph. Spor* gregaria atra minima globosa laevia innata, ostiolo ca- pillari lougissimo. — Sporang. haufenweise, schwarz, sehr klein, kuglicht, glatt, eingewachsen; mit langer haar förmiger Mündung. Auf trocknem Tannenholz sehr häufig, Yar. J, Finaslri , Spor, einersa, ostiolo breviore stricto. Sph. Pinastri Nees. Yar. 2. Dryina Sp. emergentia, ostiolo breviore flexili. Sph. dryina Pers. Yar* 3. Capillata Sp. immersa ovata, ostiolo lougissimo curvato. ^ 138. Sph. rostrata Fr. Geschnäbelte Sph. Spor, gregaria emergentia atra globosa rugosa, ostiolo lon- gissimo inaequabili subobtuso. — Sporangien in Hau- fen, hervor tretend, schwarz, kuglicht, runzlicht, mit sehr langer, ungleichförmiger, stumpflicher Mündung. An mulmigem Holze von Buchen u. s. w. 139. Sph. stricta Fr. Straffe Sph. Spor, conferta atra globosa laevia, ostiolo longiusculo et crassiusculo stricto. — Spor, dichtstehend, schwarz, kugelförmig, glatt; Mündung ziemlich lang und dick, grade. Auf trocknen Eichenstämmen u. dgl. 140. Sph. cirrhosa Pers. Rankige Sph. Sporang. sparsa nigra immersa subglobosa_, villo brevi fibrillis- que cincta, ostiolo spinuloso tuberculato subfalcato. — Spor, zerstreut, schwarz, eingesenkt, fast kuglicht, m. kurzen Zotten und Fibrillen umgeben und stachlichter höckriger, etwas gebogener Müudung. An mulmigem Holz. 141. Sph. rostellata Pers. Geschnäbelte Sph. Spor, gregaria atra tecta subrotunda, demuin supra de- pressa, ostiolis eruinpentibus cylindrico- attenuatis. — Spor, in Haufen, schwarz, bedeckt, fast rund, endlich oben platfgedrückt, mit hervorbrechenden cylindrisch oben verdünnten Mündungen. An d. Aesten von Ro- sen, Rubus u. s. w. 142. Sph. flaccida Alb. Schw. Hinfällige Sph. 374 Cl. V, Cryptophyta. Sporangia sparsa et gregaria subglobosa ochraceo- fulva, ostiolis elongatis teretibus flexuoso-flaccidis, de- inum deciduis. — * Spor, zerstreut, u. in Haufen, fast kuglicht, ockergelb braun, mit langen, runden, gebo- genen, schlaffen Mündungen, d. endlich abfallen. Auf Blättern von Paeonia oflicinalis. 143. Sph . tubaeformis Tode. Röhrenförmige Sph. Sporangia tecta subglobosa nigricantia, ostiolo longius- culo crassiusculo stricto subaecpiali fusco. — Sporang. bedeckt, fast kuglicht, schwärzlich, m. e. länglichen, ziemlich dicken, graden, fast gleichförmigen, braunen Mündung. Auf abgefallenen Blättern von Erlen, Bir- ken u. s. w. Die Sporangien erscheinen von der be- deckenden Oberhaut braun. 144 Sph. Gnomon Tode. Sonnen zeiger Sph . Spor, nigra erumpentia subcollapsa , ostiolo elongato clavato recto. — Sporang. schwarz, hervorbrechend, etwas zusammenfallen d, mit langer, keulenförmiger, grader Mündung. Auf abgefallenen liaselblättern. 145. Sph. setacea Pers. Bor st förmig e Sph. Sporangia tecta globosa, ostiolis setaceis attenuatis erumpentibus nigris. — Sporang. bedeckt, kuglicht, mit borstförmigen , verdünnten, bervorbrechenden, schwarzen Mündungen, Auf abgefallenen Blättern mancherlei Pflanzen. Sect. 5. Astomae . Sporangia saepe epidermide ob- tecta astoma. — Sporangien oft mit d. Epidermis bedeckt, ohne Mündung. 146. Sph . atrovirens Albert, et Schw. Schwarz- grüne Sph. Sporangia sparsa viridi-nigricantia sub- lmmersa globosa ovataque, disco erumpente ruguloso, demum rimoso-rupto. — Sporangien zerstreut, grün- lich schwärzlich, fast eingesenkt, kuglicht und eiför- mig, mit hervorbrechender, runzlichter Mitte, d. end- lich unregelmässig reisst. Auf Mistelblättern. Sph. Yisci de Cand. 147. Sph. Pinastri de Cand. Pinaster Sph. Spor, globosa depressa immersa in collum breve epidermi- dem perforans producta, ostiolo non prominulo. — Sporangien kugelförmig, niedergedrückt, eingesenkt, in einen kurzen Hals verlängert, der die Oberhaut durchbohrt, mit nicht hervorstehender Mündung. An abgefall en en Pinus blä l ter ii. 148. Sph, Taxi Sowerb. Taxus Sph. Sporangia 375 O. III. Fungi. i epidermide tecta convexa nigricantia, demum epider- niidem perforantia* — Sporangien mit der Oberhaut bedeckt, convex, schwärzlicht, endlich die Oberhaut durchbohrend. An abgefallenen Blättern und Zwei- gen von Taxus. 149. Sph. subradians Fr. Strahlige Sph. Spor, iunata utrinque prominentia hemisphaerica laevia atra. — Sporangien eingewachsen, auf beiden Seiten her- vorstehend, halbkugelformig , glatt, schwarz. Auf trocknen Blättern von Convallaria majalis. Die Fibril- len an der Basis scheinen fremd, 150. Sph . macularis Fr. Flecken Sph. Sporangia sparsa globosa minutissima nigra tecta, demum erum- pentia, maculae cinerascenti tectae insidentia. — Spor, zerstreut, kuglicht, sehr klein, schwarz, bedeckt, end- lieh hervorbrechend, auf e. grauen, bedeckten Flecke sitzend. Auf abgefallenen Blättern von Populus tre- mula häufig. Sph. geographica Pers. 151. Sj)7i. Dianthi Alb. Schw. Nelken Sph. Spor, in macula lutescente (e cellulis efFoetis) sparsa globo- so-depressa nigra, disco intusque alba. — Sporangien mit einem gelblichen Flecken (aus abgeblassten Zel- len) zerstreut, kuglicht, plattgedriickt, schwarz, in d. Mitte und inwendig weiss. Auf Dianthus und Sapo- naria Blättern. • 152. Sph. cruenUi Kunze. Blut Sph. Sporang. in macula lutescente ambitu atrosanguineo sparsa subro« tunda laevia nigra. — Sporaugien auf einem rothli- chen Flecken, mit dunkelrothem Rande, zerstreut, fast rund, glatt, schwarz. Auf Blattern von Conval- laria majalis. 153. Sph. tremulicola Fr. Zitterpappel Sph. Spor, in macula orbiculari fusca, versus centrum griseum confluenti - stipata sphaerica nitida nigra. — Sporang. auf einem runden, braunen Fleckeu, gegen die graue Mitte gedrängt, fast zusammenfliessend, sphaerisch, glänzend, schwarz. Auf lebenden Blättern von Popu- lus tremula. 154. Sph . Hedericola Pers. Ep heu Sph. Sporang. in macula albida ambitu lato fusco gregaria globosa liuda opaca nigrescentia tecta. — Sporangien auf ei- nem weisslichen, braun umsäumten Flecken, in Hau- fen, kuglicht, nackt, matt, schwärzlich, bedeckt* Häu- fig auf Epheublättern. 155. Sph T^innaeac Ehrenb. Linnaea Sph. Spor* in macula candida ambitu lato roseo gregaria hemi- 376 Cl. V, Cryptophyta. sphaerica atro-uitida. — Sporangien auf einem weis- sen Flecken mit breiten, rosenfarbenen Umfange, in Haufen, halbkuglicht, schwarz, glänzend. Auf Blät- tern der Linnaea borealis. Subgen, 3, Ccnangium. Sporangia collabendo con- cava. — Sporang. durch Zusammenfallen concav. Sect. I. Appositae . Sporangia stromate circumscripto imposita. — Sporangien auf einem umschriebe- nen Stroma sitzend. 156. Sph Ribesia Ribes Sph. Sporangia fusco-ni- grescentia turbiuata truncata deinurn compressa. — Sporangien bräunlich schwarz * umgekehrt kegelför- mig, abgestumpft, endlich eingedrückt. Auf trocknen Zweigen von Ribes rubrum oder nigrum. Peziza Ri- besia Pers. Cenangium Ribis Fr. 157. Sph conspersa Fr. Bespritzte Sph. Spor, a prima aetate fere scutelliformia nigra. — Sporang. fast yom Anfänge schüsselförmig, schwarz. Auf trock- nen Birkenästen. Sph. cinnabarina Tode. Zinnober Sph. v. s. Spor, demum collapsa. — Sporangien endlich zusammen- fallend. Sph . coccinea Pers. S charl achrothe Sph. Spor, demum collapsa, Sporang. endlich zusammenfällend. 158. Sph. CucurbituJa Tode, Kölbchen Sph, Spor, ovato-globosa laevia aurantio-rubra. — Sporaug. ei- förmig kuglicht, glatt, orangeroth. Auf trocknen Zweigen von Pinus Arten. 159. Sph. cupiilaris Pers. Becherförmige Sph. Spor, globosa rugulosa nigra. Sporangien kugel- förmig, runzlicht, schwarz Auf trocknen Zweigen von Ulmen, Hainbiichen u. s. w. Sect. 2. Aggregatae. Stroma obsoletum. Sporangia opposita saepe concrescentia. Stroma undeut- lich, Sporangien nahe an einander stehend, oft zusammenwachsend. 160. Sph. seriata Pers. Gereihte Sph. Sporangia in seriem elongatam posita parva mollia rugulosa atra, r— Sporangien in eine lange Reihe gestellt, klein, weich, zart, runzlicht, schwarz. In den Ritzen von mulmigem Eichenholz. 161. Sph Peziza Tode. Becher Sph. Spor, gre- 377 ü. 111. Fungi. garia mollia globosa laevia aurantio« rubella, basi to- meiito tenuissiino circumdata. — Sporangien in Hau- fen, weich, kuglicht, glatt, orangeröthlich, an d. Ba- sis mit einem dünnen Filz umgeben. An trocknem, faulen Holz. Eine Abart (oder Art) lässt den Sporen- schleim wie feine Härchen hervortreten. Sph. miniata Hoffm. eine andere welche Thelebolus sehr nahe steht und vielleicht dazu gehört, in einer Kugel. 162. Sph . episphaeria Tode. Ep i sphärische Sph, Spor, aggregata in stromate peregrino Sphaeriae, mol- lia coccinea. — Sporangien befinden sich auf einem fremden Sphaerien-Stroma, sind weich und roth. Auf trocknen Zweigen. Sph. erythrococcos Ehrenb. Sph. sanguinea media Fr. ist kaum eine Abänderung. Sect. 3. Sparsae, Sporang. omnino sejuncta. — Spor, gänzlich gesondert. 163. Sph, sanguinea Sibth. Blutrot her Sph. Spor, miuima mollia ovata laevia sanguinea. — Sporangien sehr klein, weich, eiförmig, glatt, blutroth. An Holz ohne Binde. 164. Sph, JResinae Fr. Harz Sph. Sporangia mol- lia globosa laevia aurantia. — Sporang. weich, kug- 1 i clit, glatt, orangefarben. Häufig auf dem Harze von Pinus Abies Linn. Die Gallerte dringt in einer Kugel hervor. Cytospora Resinae Ehrenb. v. Cytospora. 165. Sph, Patella Pers. Schüssel Sph. Spor, ro- tunda laevia atra profunde concava. — Spor, rund, glatt, schwarz, tief concav. Auf trocknen Zweigen von Kräutern. 166. Sph. surculi Fr. Reiser Sph. Spor, minima conico-hemisphaerica laevia fuscescenti-nigra. — Spor, sehr klein, kegelförmig halbkuglicht, glatt, bräunlich schwarz. Auf trocknen Aesten ohne Rinde, von Sam- bucus nigra. 167. Sph, epidennidis Fr. Oberhaut Sph. Spor, minima leviter tecta prominentia laevia nigra. — Spor, sehr klein, leicht bedeckt, hervorstehend, glatt, schwarz. Auf trocknen Zweigen von Berberis u. and. 168. Sph, complanata Tode. Fla chgedrii c k te Sph. Spor, subglobosa laevia nigra, ostiolo papillae- formi persistente. — Sporangien fast kuglicht, glatt, schwarz, mit papillenförmiger bleibender Mündung. An Stämmen u. Kräutern häufig. 169. Sph. herbarum Pers. Kräuter Sph. Sporang subgregaria leviter tecta promimila, minora globoso-de- 378 Cl. V. Cryptophyta. pressa laevia atra. — Spor, oft in Haufen, leicht be- deckt, hervorstehend, klein, kuglicht, plattgedrückt, glatt, schwarz. An trocknen Pflanzenstämmen aus- serst häufig und fast in allen Ländern. 170. Sph. alnea . Erlen Sph. Spor, parva subro- tunda nigra nitida tandem rugoso- plicata amphigeua (in utraqne folii pagina). — Sporangien klein, fast rund, schwarz, glänzend, endlich runzlicht gefaltet, auf beiden Seiten des Blattes sitzend. Auf lebenden Erlenblattern. Dothidea alnea Fr. 171. Sph. punctifonnis Pers. Punkt förmige Sph. Sporangia amphigeua punctiformia laevia subnitida ni- gra, tandem umbilicata. — Sporang. auf beiden Sei- ten des Blattes punktförmig, glatt, etwas glänzend, schwarz, endlich genabelt. Häufig auf trocknen Ei- chen u. Biichenblattern, auch auf Pteris acpiilina. 172. Sph. bifrons Schmidt et Kze. Zweigestal- tete Sph4 Sporang. amphigena orbiculatim disposita in macula albida nigra, demum limbo dilatato, disco planiusculo albido. — Sporangien auf beiden Seiten des Blattes in einem Kreise stehend, auf einem weis- sen Flecken, schwarz, endl. breitet sich d. schwarze Saum sehr aus und d. flache Mitte ist gelblich weiss. Auf trocknen Eichenblättern. Xyloma bifrons de Gand» Sphaeria circumvallata Sowerb. Scheint mit der fol- genden eine besondere Gattung bilden zu müssen. 173. Sph. frondicola Fr. Blattwohnende Sph. Sporangia hyophylla sparsa in macula fuscesceuti- alba nigra, demum limbo dilatato, disco planiusculo albo. — Sporangien unter d. Blalte, zerstreut, auf e. bräunlich weissen Flecken, schwarz, endlich nach ausgebreitetem, schwarzen Saume bleibt die flache, weisse Mitte. Auf trocknen Blättern von Populus ni- gra und tremula. Subgen. 4. Ballopoma . Sporangia ostiolo papillae- formi aut parte superiore sporangii demum ex- cusso patelliformia. — Sporangien Schüssel förmig, nachdem die papillenförmige Miinduug, oder der obere Theil des Sporaugium abgeworfen ist. Sph. Tiliae v. i. 174. Sph. eutypa Fr. Zierliche Sph. Stroma le- iiuissimum efl'usum atrum. Sporangia sparsa iinmersa globosa atra, ostiolis prominulis convexis, — Stroma 379 O. III. Fungi. sehr dünn, ausgebreitet, schwarz, Sporangien zer- streut, eingesenkt, kuglicht, schwarz, Mündungen her- verstehend, convex. An trocknen Zweigen von Pap- peln, Eichen u. s. w, — Sph. operculata Pers. sec. Fries, diff. stromate nullo, ostiolo superficiali exca- vato, margine annulari prominente. Ad ligna vetusta pinea, alnea etc. 175. Sph. rhodostoma Alb. Schw. Rosenmün- dige Sph. Stroma tenuissimiun efiusum atriun. Spor, sparsa tecta globuloso- depressa concentrice striata, sordide nigra, ore denudato roseo. — Stroma sehr dünn, ausgebreitet, schwarz. Sporangien zerstreut, bedeckt, kuglicht, plattgedrückt, concentrisch gestreift, schmutzig schwarz, mit nackter, rosenfarbener Mün- dung. An trocknen Zweigen von Rhamnus Frangula. 176. Sph. Papula Fr. Piippchen Sph. Sporangia sparsa tecta orbicularia depressa concentrice striata nigra, ore prominente albicante. — Sporangien zer- streut, hedeckt, rund, niedergedrückt, concentrisch gestreift, schwarz, mit hervorstehender, weisslicher Mündung. Unter der Epidermis von trocknen Ahorn- und Platanuszweigen. 177. Sph. pruinosa Fr. Bereifte Sph. Sporangia gregaria tecta depressa epidermidi adnata griseo-prui- nosa, ostiolo erumpente. — Sporangien in Haufen, bedeckt, plattgedrückt, an d. Epidermis gewachsen, graulich bereift, mit hervorbrechender Mündung. An trocknen Eschenzweigen. Hieher scheint auch Sphaeria (Depazea) Castaneae Fr. und Excipula sphaeroides ej. zu gehören. 58. Thelebolus . D e ekel werfer. Sporangium ostiolo papillaeformi tandem ejaculato concavum. — Das Sporangium hat eine papillenförmige Mündung, welche endlich weggeschleudert wird, worauf es concav wird. — Kommt der letzten Untergattung v. Sphaeria sehr nahe. 1. Th. ierrestris Alb. et Schw. Erd D. Sporangia hemisphaerica crocea stromati tomentoso insidentia. — Die Sporangien halb kuglicht, safranfarben, auf einer filzigen Unterlage sitzend. In dunklen Wäldern auf der Erde und auf faulen Zweigen. 2. Th. stercoreus Tode. Mist D. Sporangia sub~ 380 Cl. V. Cryptophyta. globosa crocea, stromate nullo. — Sporang. fast kug- licht, safraiifarben, ohne Stroma. Auf Mist. 59. Eustegia. Deckels phaerie. Sporangiuui circumscissum, basi concava margine operciilum pa- pillatiun cingente, tandem delabens. — Sporangium rundum abgeschnitten ; die concave Basis umgiebt am Rande den mit einer Papille versehenen , endlich ab- fallenden Deckel. — Auch diese Gattung kommt der letzten Untergattung von Sphaeria sehr nahe, doch ist schon im Anfänge der Deckel von dem Untertheile gesondert, auch anders gefärbt. 1. E. discolor Fr. Zweifarbige D. Sporang. ba» sis persistens atra^ operculum secedens fusco-rufescens. — Die bleibende Basis des Sporangiums ist schwarz, der abgehende Deckel bräunlich roth. An Tanuen- brettern. 60. SpUobolus . Flecken werfer. Sporangium gelatinam ascigeram undique effundens. — Das Spor- angium wirft eine schlauchführende Gallerte unbe- stimmt aus. 1. Sp . Xylostei. Xy loste um F. Sporang. gregaria tecta emergentia globosa, ostiolis demum pertusis, as- cis in maculam nigram effusis. — Sporang. in Haufen, bedeckt, hervortretend, kuglicht, mit endlich durch- bohrten Oeffnungen und Schlauchrohren, die in einen schwarzen Flecken ausgegossen sind. Auf trocknen Aesten von Lonicera Xyiosteum. Sphaeria Xylostei Fries. 2. Sp. inquinnns . Beschmutzende F. Spor, gre- garia immersa globosa laevia tecta, papilia erumpente, ascis in maculam nigram effusis. — Spor, in Haufen ein gesenkt, kuglicht, glatt, bedeckt, mit hervorbre- chender Papille; die Schläuche werden in e. schwar- zen Flecken ausgegossen. An trocknen Aesten von Ahornem Sph. inquinans Pers. Fr. 3. Sp. Tiliae. iLinden F. Sporangia sparsa sub- ampullaeformia circumscissa nigra , collo erumpente inaequali. — Sporang. zerstreut, fast flaschenfö'rmig, rundum gesondert, schwarz, mit hervorbrechendem, \ O. III. Fungi. 381 ungleichen Halse. Auf abgestorbenen Lindenzweigen, Sph. Tiliae Pers. Fr. 61. Ascochytn . Faden Sph. Spor, gelatinam cum thecis ascisve instar filorum alborum emittentia. — Die Sporangien drücken eine Gallerte mit Sporen« Schläuchen wie weisse Fäden aus. 1. A . quercina Libertiae. Eichen F. Stroma sub» rotundum subconyexum nigrum; sporangia immersa conferta, ostiolis minutissiinis rotundis depressis. — Stroma bricht aus d. Oberhaut hervor, ziemlich rund, ziemlich convex, schwarz; Sporangien eingesenkt» gedrängt, mit sehr kleinen, runden, plattgedrückten Mündungen. An Eichenrinden. 2. A . Vaccinii Lib. Preuss el beeren F. Stroma erumpens rotundum planiuscul um, fusco-atrum, pul- vere cinereo obductum; sporangia immersa conferta, ostiolis rninutissimis globosis. — Stroma hervorbre- chend, rund, ziemlich flach, bräunlich schwarz, mit grauem Staube; Sporangien eingesenkt, dichtstehend, mit sehr kleinen, kuglichten Mündungen. Au abge- fallenen Blättern von Vaccinium Yitis idaea. Dothidea latitans Fr. 3. A. FraxiniJÄh. Eschen F. Stroma ambiens ef- fusum atrum ; sporangia erumpentia connata globosa papillata. — Stroma umgebend, verbreitet, schwarz; Spor, hervorbrechend, zusammengewachsen kuglicht, m. e. Papille. Auf Eschenrinde. 4. A . Aegopodii Wb . Geissfuss F. Spor, in ma- cula lutesceute immersa prominula fusco-nigrescentia, poro aperta. — Spor, auf e. gelblichen Flecken ein- gesenkt, hervorstehend, bräunlich schwarz, mit einer OefFnung. Auf halb verwelkten Blättern von Aego- podiuin Podagraria. Sphaeria Aegopodii Pers. 5. A, Rosarum Lib. Rosen F. Spor, in maculis fuscis in ambitu flavescentibus innata fusca ore orbi- culari integro. — Sporang. auf braunen, im Umfange gelblichen Flecken, aufgewachsen, braun, m. runder, ganzrandiger Mündung. Auf welken Blättern v. Rosa tomentosa. 6. A. Heraclei Lib. Bärenklau F. Spor, subso- litaria innata fusca ore orbiculari integro. — Spor, ziemlich einzeln, aufgewachsen, m. runder, ganzran- diger Mündung. Auf welken Blättern ^on Heracleum Sphondyliiun. Kein Flecken zur Unterlage. 382 Cl. V. Cryptophyta. 7. A. TJlmi Lib. Ulmen F. Spor, hypophylla in maculis miimtis fuscis demiim confluentibus innata niembranacea fiilva, ore orbiculari integro lato. — Spor, unter d. Blättern, auf kleinen, braunen, endlich zusaimnenfliessenden Flecken, aufgewachsen, hantig, gelbbraun, m. runder, ganzrandiger, weiter Mündung. Auf welken Ulmenblättern. Septaria Ulmi Fr. 8. A . Mibis Lib. Ribes F. Spor, hypophylla in maculis purpurascentibus innata fusco nigrescentia, ore orbiculari integro. — Spor, unter d. Blattern, auf purpurfarbenen Flecken, aufgewachsen, bräunlich- schwärzlich, mit runder, ganzrandiger Mündung. Auf welken Blättern von Ribes nigrurn. 9. A. Aceris Lib. Ahorn F. Spor, hypophylla in maculis parvis fuscis innata minuta fusca, ore or- biculari integro. — Spor, unter den Blättern in klei- nen, braunen Flecken, aufgewachsen, klein , braun, mit ganzrandiger, runder OefFnung. Auf welken Blättern von Acer Pseudo-Platanus. 10. A . Virgaureae Lib. Goidruthen F. Sporang. epiphylla in maculis irregularibus albis fusco que va- riegatis innata prominula fusco-nigricantia, ore orbi- culari integro. — Spor, auf den Blättern, auf unregel- mässigen, weiss u. hraunbunten Flecken, aufgewach- sen, hervorstehend, braun-schwärzlich, mit ganzran- diger, runder Mündung. Auf welken Blättern v. So- lidago Yirgaurea. 11. A . Gonvolvuli Lib. Winden F. Spor, hypo- phylla in maculis rufo - nigrescentibus innata minuta sparsa nervös öccupantia e carneo et rufo nigricautia. — Spor, unter d. Blättern, in röthlich- schwärzlichen Flecken, aufgewachsen, klein, zerstreut, Nerven ein- nehmend, fleischfarben und röthlich- schwärzlich. Auf welken Blättern von Convolvulus sepium. Sphaeria Filum Bivon. Bernard. Phoma Filum Fr. 12. A. Chelidonii Lib . Schwalbenwurz F. Spor, hypophyila in maculis parvis fusco -albicantibus mi- nuta rufo-nigrescentia, ore orbiculari integro. — Spor, unter d. Blättern, auf kleinen, braun- weisslichen Fle- cken, klein, röthlich - schwärzlich, mit ganzrandiger, runder Mündung. Auf welken Blättern von Chelido- niiun majus. Sphaeria Chelidonii deCand. 13. A. Coimi Lib. Hartriegel F. Spor, epiphylia in maculis suborbiculatis griseis nigro-marginatis in ambitu rubri» innata minuta, ore orbiculari integro. — Sporang. auf den Blättern, auf fast runden, grauen, 383 O. III. Fungi. schwarzgerandeten, im Umfange rothen Flecken, mit ganzrandiger, runder Mündung. Auf den Blättern v, Cornus sanguiuea. Sphaeria Cornicola de Cand. Fr. 14. Pisi Lib. Erbsen F. Spor, in maculis or- bicularibus fuscescentibus margine proininulo obscu- riore congesta fülva. — Spor, auf runden, bräunlichen Flecken, die einen her vorstehenden, dunklern Rand habeu, zusammengehäuft, gelbbraun. Auf Erbsen- schoten. 62. Cytospora . Sporidiensphaerie. Spor, gelatinam sporis (nec ascis thecisve) refertam conti- nentia. — Spor, welche e. Gallerte enthalten, worin sich nur Sporen, keine Sporenschläuche befinden. 1. C. Tiliae Ehrenb. v. Spilobobus Tiliae. Die Spo- rideen sind grosse Kugeln. Dieses Kennzeichen, so wie die ganze Gestalt fordern vielleicht eine neue Gattung. 2. C, Resinae . S. oben Sphaeria Resinae. 3. C . epimyces Ehrenb. Schwamm Sp. Spor, gre- garia, maculae purpurascenti immersa globosa papil- lata atra, gelatina alba. — Sporang. in Haufen, in e. purpurfarbenen Flecken eingesenkt, kugelförmig, mit e. Papille, schwarz, mit weisser Gallerte. Auf zer- störten Thelephören. Die Gallerte dringt heraus wie bei Ascochjta. 63. Sphaeronema . Kugelsphaerie. Sporan- gia gelatinam sporis (nec ascis thecisve) refertam fun- dentia, instar globuli sporangio inhaerentem. — Die Sporang. ergiessen e. Gallerte, die Sporen aber keine Sporenschläuche enthält, und die wie eine Kugel auf d. Sporangium sitzt. — Die Gattung ist Stilbum auf der einen Seite, auf der andern Calicium unter d. Li- chenosae verwandt. 1- Sph. subulatum Fr. Pfriem ige Sph. Spor, co- nico-subulata acuta lutescentia globulo pallidiore. — Sporang. kegelförmig, pfriemig, spitz, gelblich, m. e. blassem Kugel. Auf d. Lamellen trockner Blätterpilze. Sphaeria subulata Tode. 2. Sph , rufum Fr. Rothe K. Spor, subulata acuta 384 CI. V. Cryptophyta. rufa, globulo limpido pallidiore. — Spor, pfriemig, spitz, roth, in. klarer, hellerer Kugel. An Tannenholz. 3. Sph. cylindricum Fr. Cj lindrisches K. Spor, cylindrica simplicia gracilia laevia nigra, globulo pro- minulo albo. — Spor, cy lindrisch, einfach, schlank, glatt, schwarz, mit e. hervorstehenden, weissen Ku- gel. An mulmigem Holz. Sphaeria cylindrica Tode. 4. Sph. conicum Fr. K e g e 1 f ö r m i g e s K. Spor, conica acuta nigra, globulo deciduo flavo atrescente. — Sporaug. kegelförmig, spitz, schwarz, m. abfallender, gelber, schwärzlichen Kugel. An Buchenholz. Sph. conica Tode. 5. Sph . truncatum Fr. Ab ge stumpfte K. Spor, cylindrica crassa truncata nigra, globulo prominente candido. — Sporaug. cylindrisch, dick, abgestumpft, schwarz, mit hervorstehender, weisser Kugel. An Tannenholz. Sphaeria cylindrica Alb. Schw. 6. Sph . subtile Fr. Feine K. Spor, globosa laevia atra, globulo fugaci exiguo albido. — Spor, kuglicht, glatt, schwarz, mit vergänglicher, kleiner, weissli- cher Kugel. An mulmigem Holz von Sorbus, Cory- lllS u. s. w. 7. Sph. hemisphaeri cum Fr. Halbkugelförmige K. Spor, hemisphaerica subellipsoidea laevia nigra, globulo albo sublivescente. — Sporang. halbkuglicht, fast ellipsoidisch, glatt, schwarz , mit weisser, fast bläulicher Kugel. An Holz von Buchen u. dgl. Sph. hemisphaerica Alb. Schw. 8. Sph. colliculosum Fr. Hökerichte K. Spor, complanata elliptica inaequalia scabrosa atra, globulo fugaci candido. — Spor, plattgedrückt, elliptisch, un- gleich hökericht, schwarz, mit vergänglicher, weisser Kugel. Auf Holz ohne Rinde. 64. Bothidea. Dothidee. Stroma circuin- scriptum, sporang. thecigeris minim is copiosissimis in ambitu. — Stroma umschrieben ; Sporangien in. Spo- renschläuchen, sehr klein, und in Menge im Umfange. — Kommen der Gattung Sphaeria sehr nahe u. möch- ten wohl nicht davon zu trennen sein ; die Kleinheit der Sporangien ist der einzige Unterschied. Auch be- merkt man kein Zerfallen d. Sporenschläuche in Pul- ver, doch bemerkt man dieses auch in manchen Sphae- 385 O. HI. Fungi. rien nicht. Fries hat die Gattung bestimmt und giebt als Kennzeichen den Mangel eines eigenthiimlichen Perithecium (Peridium) an. Aber allen zusammenge- setzten Sphaerien fehlt d. Peridium um d. Sporangien und man könnte darauf vielleicht einen treffenden Un- terschied zwischen Hypoxylon und Sphaeria gründen. Fries rechnet viele sehr abweichende Arten zu Do- thidea. 1. D. Ribesia Fr. Ribes D. Stroma erumpens el- lipticum, exlus intusque nigrum, sporangiis albis. — Stroma hervorhrechend, elliptisch, ausserlich und in- nerlich schwarz, mit weissen Sporangien. An trock- nen Stämmen von Ribes rubrum. Sphaeria Ribesia Pers. 2. Z). Sambuci Fr. Flieder D. Stroma erumpens orbiculare planiusculum, extus atrum, intus ciuerascens, sporangiis albis. — Stroma hervorbrechend, rund, ziemlich flach, ausserhalb schwarz, inwendig grau- lich weiss, mit weissen Sporangien. An trocknen Zweigen von Sambucus nigra. 65. Pyrenochium . Kern trag er. Stroma in- cludens (aut cingens) sporangium ascigerum nucleo grumoso (e sporis delapsis?). — Das Stroma schliesst ein (oder umgiebt) ein schlauchtragendes Sporangium, m. einem krümligen Kerne, vielleicht von zerfallenen Sporen. 1. P . Sorbi. Sorbus K. Stroma erumpens subro- tundum nigrum, sporangio albo, nucleo nigro in me- dio. — Stroma hervorbrechend, rundlich, schwarz, in. eingeschlossenem, weissen Sporangium und einem schwarzen Kerne in der Mitte. An trocknem Holz* In den weissen Sporangium habe ich grosse keulen- förmige Schläuche gesehen, deren letzte runde Glie- der sich absonderu und eine Menge kleiner, runder Sporen enthalten. An dem schwarzen Kerne in der Mitte habe ich nichts deutlich gesehen, Dothidea py- renophora Fr. nach Exemplaren vom Verfasser. 2. P . Pini . Tannen K. Stroma innatum subro- tunduin nigrum, deinum superne Impressum tenue, cin- gens subtus sporangium album, nucleo supra impo- Wiildenow’s Grundriss. IV. Th, 25 386 CI. V. Cryptophyta. sito nigro. — Stroma aufgewachsen, rundlich, schwarz, endlich oben eingedrückt, dünn, unten umgebend ein weisses Sporangium; der Kern liegt oben auf und ist schwarz. Auf der Rinde von Pinus sylvestris. Im weisseu Sporangium habe ich lange, dünne Schläuche gefuuden. Phacidium Piui Fr. Xyloma Pini Alb. et Schw. Besser ein Rhylisma. S. u. 66. Glonium. S tra len Spaltpilz. Stroma to- mentosum; sporangia linearia radiantia ramosa, rima tenui, intus ascigera. — Stroma filzig; Sporangien li- nienförmig, slralend, ästig, m. einer feinen Ritze, in- wendig Sporenschläuche tragend. 1. 6r. stcllaium Muehlenb. Sternförmiger Str. Stroma effusum fusco - nigrum , sporangia atra. — Stroma ausgebreitet, bräunlich- schwarz ; Sporangien schwarz. An faulem Holz, auch auf der Erde in N. America. Ein ausgezeichneter Pilz. 67. Actidhnn . Spitzensphaerie. Sporangia oblonga simplicia connata, irregulariter radiantia, intus thecigera rima longitudinali. — Sporangien länglich, einfach, zusammengewachsen, unregelmässig ausein- anderlaufend, inwendig Sporenschläuche führend, m. einer Längsritze. 1. A . Hy sterioides Fr. Hysteriuin Sp. Sporan- gia 3—4 plurave connata atra. — Drei bis vier oder mehr schwarze Sporangien zusammengewachsen. Auf Tannenholz ohne Rinde. 68. Lop7iium. Muschelpilz. Sporangia rima longitudinali, thecis in pulverem fatiscentibus et eva- cuatis. — Sporangien mit einer Längsritze; die Spo- renschläuche zerfallen in Staub u. werden ausgeleert. I. L. mytilininn Fr. Miess M. Sporangia oblonga transversim striata atronitentiä. — Sporang. länglich, quergestreift , schwarz glänzend. Auf Tannenholz. Hyster. mytilinum Pers. Hypoxylon ostracium Bull. 69. Hysterium . Spaltpilz. Sporangium rima longitudinali continens thecas nou in pulverem dila- 387 O III, Fungi. beutes. — Sporangium mit ein. Längsritze, Sporen- schlauche enthaltend, d. nicht in ein Pulver zerfallen. 1. H. Fraccini Pers. Eschen Sph. Spor, erutn- pens ellipticum durum nigrum, labiis tumidis transver- sim subrugosis, disco lineari. — Sporangien hervor- brechend, elliptisch, hart, schwarz, in. dicken, etwas querrunzlichten Lippen u. schmaler Mitte. Auf trock- nen Zweigen von Fraxinus excelsior. Sphaeria sul- cala Bolt. 2. H. pulicare Pers. Floh Sp. Sporangium inna- tum ellipticum longitudinaliter Striatum atrum, labiis obtusis, disco lineari. — Sporangium elliptisch, längs- gestreift, schwarz, mit stumpfen Lippen und linien- formiger Mitte. An trocknein Holz von Eichen, Erlen u. dgl. Lichen alueus Ag. 3. H . quercinum Pers. Eichen Sp. Sporangium elongatum flexuosum, primum clausum prumosuin ni- gricanti-cinereum, demum disco lato pallido. — Spor- angien lang, gebogen, zuerst verschlossen, bereift, schwärzlich grau, dann m. weiter blasser Mitte. An trocknen Zweigen von Eichen. Yariolaria cormgata Bull. Hysterium nigrum Tode. Triblidium querci- neurn Pers. 4. JfiT. elaiinum Pers. Fichten Sp. Spor, erum- pens dihorme curvatum rugosum atrum, labiis distan- tibus, disco rufescenti-nigro. — Sporangien hervor- brechend, verstaltet, gekrümmt, runzlicht, schwarz, mit abstehenden Lippen u. röthlich schwarzer Mitte. Auf Tannenrinde. Lichen elatinus. 5. H. elongatum Wahlenb. Länglicher Sp. Spor, jnnatum oblongum rectum laeviusculum opacum atrum, labiis tumidis, disco lineari. — Sporang. aufgewach- sen, länglich, grade, ziemlich glatt, dunkel, schwarz ; Lippen aufgeblasen, mit linienformiger Mitte. An Zweigen ohne Rinde von Pappeln, Weiden. 6. H . contortum Ditm. Gedrehtes Sp. Spor, in- nata conferta elongata curvata connata et hinc sub- ramosa nigra, labiis subprominulis. — Sporang. auf- gewachsen, gedrängt, lang, gekrümmt, zusammenge- wachsen und daher fast ästig, schwarz, mit hervor- steheuden Lippen. Auf d. Rinde vouPinus sylvestris. Hyst. graphicum b. Fr. 7. H. lineare Fr. Linienförmiges Sp. Spor, subimmersa conferta parallela linearia nigra, labiis tumiduiis laevibus, disco lineari. — Sporang. etwas 25 * 388 CI. V. Cryptophyta. eiugesenkt (ins Holz), dichtstehend, parallel, linien- förmig, schwarz, mit dicken, glatten Lippen, und li- nienformiger Mitte. Auf Holz vom Apfelbaum, Acer Platanoides etc. 8. H . Corni Kunze et Schw. Hartriegel Sp. Sporangia tecta transversim posita elliptica nitida ni- gra transversim striatula, labiis coimiventibus. — Sporangien bedeckt (von der Oberhaut) quergestellt (nach d. Länge des Zweiges genommen) elliptisch, glänzend, schwarz, fein quergestreift, m. zusammen- neigenden Lippen. Auf trocknen Zweigen von Cor- nus alba. 9. H. degenerans Fr. Ausartendes Sp. Sporan- gia erumpentia gregaria rotunda aut elongata varia ni- gra, disco dilatato molli livido. — Sporang. hervor- brechend, in Haufen, rund oder länglich, von ver- schiedener Form, schwarz, mit ausgebreiteter, wei- cher, bläulicher Mitte. An trocknen Zweigen von Vaccinium uliginosnin. 10. H . conigenum Mougeot et Nestl. Zapfen Sp. Spor, erumpentia pusilla pnnctiformia nitida, rima an- gusta. — Spor, hervorbrechend, sehr klein, punkt- förmig, glänzend, mit schmaler Kitze. Auf d. Schup- pen v. Tannzapfen. 11. H. Pinastri Schrad. Tannennadeln Sp. Spor, epiphylla innato-iminersa ovali -oblonga laevia nigri- cantia, ore elliptico, disco livido. — Spor, auf d. Blät- tern, etwas eingewachsen, eiförmig- länglich, glatt, schwärzlich, mit elliptischer Mündung u. blaugrauer Mitte. Auf abgefallenen Tannennadeln. Grosse Spo- renschläuche. 12. TL. tumidum Fr. A uf ge bl as enes Sp. Spor, epiphyllum prominens ovale fusco-nigricans, disco sub- livido. — Spor, auf Blättern, hervorstehend, eiförmig, bräunlich schwärzlich, mit bleifarbener Mitte. An ab- gefallenen Blättern von Buchen u. dgl. 13. jfif. Oxycocci Fr. Moosbeeren Sp. Sporang. epiphyllum subinnatuin oblongo-lanceolatum obtusum nigricans, labiis tenuissimis inflexis, disco livido. — Spor auf Blättern, etwas ein gewachsen, länglich-lan- zettförmig, schwärzlich, mit dünnen, eingebogenen Lippen, und blauer Mitte. Auf welken Blättern von Yaccinium Oxycoccos. 14. H. sphaeroides Alb. et Schw. Sphaerien Sp. Spor, epiphyllum subovatum hemisphaericum nigrum nitidum, ore demum hiante elliptico. — Sporang. auf 389 O. III. Fungi. Blättern, etwas eingewachsen, halbkuglicht, schwarz, glänzend, mit endlich offener, elliptischer Mündung. Auf welken Blättern von Ledtun palustre. 15. H. melaleucum Fr. Schwarzweisse Sp. Spor, hypophyllum innatum ellipticum laeve nigruin, labiis conniyentibus albis. — Spor, unter d. Blattern eingewachsen, elliptisch, glatt, schwarz, mit zusam- lnenschliessenden , weissen Lippen. Auf trocknen Blättern von Yaccinium Vits idaea. 16. H. foliicolum Fr. Blattwohner Sp. Spor, innatuin ellipticum obtusum tumiduluin laeve liigrum, rima lata ovali, disco depresso. — Spor. angewach- sen, elliptisch, stumpf, dick, glatt, schwarz, mit ein. breiten, ovalen Kitze an der niedergedrückten Mitte. Auf trocknen Blättern besonders der Rosaceen. Xy- loma Hysterioides Pers. Hypoderma Xylomoides de Cand. Hysterium Aucupariae, Cerasi etc. Schleich. 70. Lasioboirys . Fas er sphaeri e. Stroma fibris in ambitu innatum. Sporangium massam gela- tinosam continens ascis refertam quorum articuli soluti. sporas referuut globosas, sporidia ovato-oblonga con- tinente. — Das Stroma ist durch Fasern im Umfange eingewachsen ; das Sporangium enthält eine gallertar- tige Masse worin sich Schläuche befinden, deren Glieder sich lösen u. dann eiförmig-längliche Samen, enthalten. 1. Lu Xylostei Kunze. Xylosteum F. Stroma epi- phyllum subrotundum nigrum, continens sporangia inulta. — Stroma auf Blättern wachsend, fast rund, schwarz, enthaltend viele Sporangien. Häufig auf Lo« nicera Xylosteum. 71«, Apiosporium . Birnspore. Sporangia ex« tu« pulverulenta, sporidiis globosis pellucidis magnis in massa gelatinosa. — Sporang. ausserhalb bestäubt; Sporidien kuglicht, durchsichtig, gross, in einer gal- lertartigen Masse. 1. A. Salicis Kunze. Weiden B. Spor, innata, in acervulos irreguläres aggregata pyriformia minuta atra. — Sporangien aufgewachsen, in unregelmässi« 390 CI. V. Cryptophyta. gen Haufen, bimförmig, klein, schwarz. Auf trock- nen Weidenstämmen. 2. A . Abietis Kunze. Tannen B. Spor, innata in acervulos hemisphaericos aggregata pyriformia minuta olivacea. — Sporangien aufgewachsen, in halbrunden Haufen, bimförmig, sehr klein, oliven färben. Auf Tannenholz. 72. Potystigma, Vielpunkt. Stroma effusuin innatum foliis absque fibris. Sporangia denuo enata minuta intra stroma plerumque astoma, intus gelatinosa thecigera, tliecis nuinquam in pulverem dilapsis. — Stroma ausgebreitet, eiugewachsen, in Blätter, ohne Fasern. Sporangien später entstehend, sehr klein, in- nerhalb des Stroma, meistens ohne Mündung, innen gallertartig, mit Sporenschläuchen, die aber nie in ein Pulver zerfallen. — Kömmt ganz mit vielen Sphae- rien, aus den Abtheilungen Confertae und Funascentes Überein, unterscheidet sich aber von d. übrigen, dass die Sporangien in dem Stroma erst spater sich ent-*- wickeln. 1. P . rimosiim . Sphaeria rimosa v. s. 2. P . filicinum, Sph. tilicina v. s. 3. P. Graminis. Sph. Graininis v. s. 4. P. Trifolii . Sph. Trifolii v. s. 5. P, rubrum, Sph. rubra v. s. 6. P. fulvum, Sph. fnlva v. s. 7. P, fagicola. Buchen V. Stroma subrotundum et varium epiphyllum hinc inde collabendo depressum, sporangia promiueiitia tandem pertusa, ostiolo albo cincto. — Stroma fast rund und von verschiedener Gestalt, auf d. Blättern hier und da zusammenfalleud und dadurch eingedrückt. Sporangien hervorstehend, endlich durchbohrt, mit weiss umgebener Mündung. Auf Buchenblättern. Sphaeria fagicola Fr.? 8. P. TJbni. Ulmen Y. Stromata subrotunda epü- phylla confluentia convexa ciuereo - nigra, spor. con- fertis prominentibus. — Strömen fast rund, auf den Blättern, zusammenfliessend, convex, graulich schwarz; Sporang, dichtsteheud, hervorragend. Häufig an wel- ken Ulmen . Sph. Ulmi Duval Sph, Ulmaria Sowerb. Pothidea Ulmi tr. 391 O. 111. Fungi. 9. P. bei ulin um Birken V. Stromata subrotunda epiphylla parva conflueiitia atra nitentia, sporang. con- fertis prominentibus. — Stromeil rundlich, auf den Blättern, klein, zusammenfliessend, schwarz, glan- zend, mit dichten, hervorstehenden Sporangien. Auf Birkenblättern. Sphaeria Xylomoides Fr. Xyloma betulinuin ej. Dothidea betulina ej. Die jungen Spor, sind braungelb, mit einem weissen Saum umgeben, wesswegen man wohl eine besondere Gattung daraus machen könnte. JO. jP. Pteridis. Pteris Y. Stromata hypophylla nervisequa elongata ciuereo-nigra, sporangiis vix pro- minentibus. — Strömen unter den Blättern, d. Ner- ven folgend, lang, graulich schwarz, mit kaum her- vorstehenden Sporangien. Auf Pteris aquilina. Sph. Pteridis Rebent. Dothidea Pteridis Fr. 11. P. stellare . Stern Y. Stroma amphigenum te- nuissimum maculiforme nigrum in ambitu radiatim expansum, sporangiis raris versus centrum. — Stroma auf beiden Seiten, sehr dünn, fieckenartig, schwarz, im Umfange stralenförmig ausgebreitet; Sporangien wenig gegen das Centrum. Auf Phyteuma und Cam- panula. Xyloma stellare Pers. Asteroma Phyteuma de Cand. Dothidea stellaris Fr. 12. P. Gerann . Storchschnabel Y. Stroma hy~ pophyllum subrotundmn subradiatum nigrum, spor- angiis minutis prominulis confertis. — Stroma unter d. Blättern, ziemlich rund, etwas gestralt, schwarz; Sporangien klein, hervorstehend, dichtstehend. Auf Blättern von Geranium molle u. ähnlichen. Dothidea Geranii Fr. aber D. Robertiani ej. ist eine Sphaerie zu den Astomae gehörig; so wie Dothidea Anemone« ej. zu derselben Gattung aber Untergattung Cenangium gehört. 13. P. Ostruthn . Meisterwurz Y. Stromata hy- pophylla aggregata parva nigra intra nervös conclusa, sporangiis globosis minutis prominulis. — Strömen unter d. Blättern, zusammengehäuft, klein^ schwarz_, zwischen den Nerven eingeschlossen, mit kuglichten, hervorstehenden, kleinen Sporangien. Auf den Blät« tern von Imperatoria Ostruthium. Sph. Ostruthii Fr. 14. P. acerinum. Ahorn Y. Stroma epiphyllum in<» natuin diffbrme rugosum atrum, sporangiis raris sub- prominentibus. — Stroma auf d. Blättern, aufgewach- sen, mit unbestimmtem Umfange, runzlicht, schwarz; Sporangien selten hervorstehend. Ktäufig auf welkw 392 Cl. V. Crvptophvta. Ahornblättern. Xyloma acerinum Pers. Rhytisma acerinum Fr. 15. P. Bistortae. Bistorte n Y. Stroma amphige- nmn diffusum erumpens atrum hinc inde epidermidis frustulis cinerascentibus tecturn, sporangiis raris pro- miuulis. — Stroma auf beiden Seiten, verbreitet, her- vorbrechend, schwarz, auf d. obern Seite des Blattes mit grauen Ueberbleibseln d. Blatt-Epidennis bedeckt; seltene, hervorstehende Sporang. Auf welken Blät- tern von Polygonum Bistorta. Xyloma Bistortae de Cand. Ectostroma Bistortae Fr. 16. P. Stipitum. Stengel Y. Stroma innatum ef- fiisum nigrum, sporang. prominulis magnis. — Stroma aufgewachsen, unbestimmt verbreitet, sctrwarz, mit hervorstehenden, grossen Sporangien. Auf Stengeln von Kräutern, Nesseln u. and. Rhytisma Urticae Fr. gehört hieher, so wie Placuntium rhodospermum Eh- renberg. 73. Rhytisma. Runzelpilz. Stroma dilata- tum thecas contineiis peridio non inclusas intus album, superne in Stratum nigrum saepe mutatum. — Stroma ausgebreitet, Sporenschläuche enthalfend, die in ein Peridiuin nicht eingeschlossen sind, inwendig weiss, nach oben Öfter in eine schwarze Schicht sich ver- wandelnd. — Steht Pyrenochium sehr nahe, uud Py- renochium Pini gehört wohl mehr hieher, als zu je- ner Gattung. 1. Rh. Pini v. s. Pyrenochium. 2. Rh. salicinum Fr. Weiden R. Stroma innatum crassum circumscriptum tuberculosum nigrum suhnitens. — Stroma aufgewachsen^ dick, umschrieben, höckrig, schwrarz, ziemlich glänzend. Auf welken Blättern mancher Weidenarten. 3. Rh. Andromedae Fr. Andromeden R. Stroma innatum tenue medio tuberculosum atrum nitidnm ex- pahsum. — Stroma aufgewachsen, dünn, in d. Mitte höckerig, schwarz, glänzend, ausgebreitet. Auf Blät- tern der Andromeda poliifolia. 74- Bvosthemium . Büschelspore. Sporangium peridio dimidiato demum rumpente, thecas continens fasciculatas Uberas stromati floccoso impositas. — 393 O. III. Fungi. Sporangium mit halbem Peridium, endlich aufsprin- gend, büschelicht, freiliegende Sporenschläuche ent- haltend, d. auf e. flockigen Unterlage liegen. — Diese Gattung hat wie die folgende, nur oben einPeridium, und steht also zwischen dieser Unterordnung und d. Halbsporen in d. Mitte. Die Sporenschläuche erschei- nen mir büschelförmig, wovon wie gewöhnlich nur einige sich mit Sporidien füllen; Kunze sieht d. nicht gefüllten für Stiele an. 1. Pr. betulinum. Birken B. Sporangium ellipti- cum erumpens nigrum. — Sporangium elliptisch, un- ter der Oberhaut hervorbrecheud, schwarz. An trock- nen Birkenzweigen. 75. Actmoihyrium. Faser decke 1. Sporangium peridio dimidiato , continens sporas fusiforines. — Sporangium mit e. halben Peridium ^ spindelförmige Sporen enthaltend. — r Das Peridium ist aus Flocken zusammengewebt , und der Uebergang ist folglich in dieser Gattung noch stärker zu den nackten Pilzen. ]. A . Graminis Kunze- Gras F. Sporangia sparsa parva subrotunda fuscescenti-nigra. — Sporang. zer- streut, klein, rundlich, bräunlich weiss. Auf welken Grasblättern. Diese Unterordnung ist unter allen die schwie- rigste u. zwar weil man viele Arten noch nicht von ihrem ersten Ursprünge an hat beobachten können. Es kommt vorzüglich noch auf eine genaue Einthei- lung und Sonderung d. Gattung Sphaeria an, d. nach eben diesem Verlaufe in verschiedene Gattungen zu theilen sein wird. Allerdings hat diese Beobachtung ihre grossen Schwierigkeiten. Uebrigens lässt sich die Unterordnung wohl durch die Sporenschläuche eharacterisiren, denn auch in denen wo sie nicht deutlich sind, z. B. Cytospora, scheinen sie doch vor- handen und wegen ihrer Zartheit sowohl, als weil sie in einer Gallerte liegen, nicht zu erkennen. Die Sporen erscheinen hier oft gereiht u. sind auch nicht in der Menge vorhanden, wie man sie in der fol- genden Unterordnung antrifit, Auch scheinen d. Spo* 394 CI. V. Cryptophyta- reu in Apiosporium nur <1. abgesondertem von Schläu- chen zu sein. Subordo 5. Gastromyci. Sporangium continens sporas aggregatas. — Das Sporaiigien enthält gehäufte Sporen. 76. Coccopleum. Yollspore. Sporangium in- tus carnosum sporidiis distinctis conglutinatis. — Spor, inwendig fleischig*, in. deutlichen, zusammengekleb- ten Sporidien. Geht zu den Sporidosporen über und einige Sclerotia mögen hieher gehören, auch soll es mit Sclerotium Semen der Fall sei. 1. C. paffiolatum Ehrenb. Mantel V. Sporangia epiphylla gregaria raro confluentia globosa fusca. — Sporang. auf d. Blättern in Haufen, selten zusammen- fliessend, kuglicht, braun. Auf d. Blättern von trock- nen Blätterpilzen. 77. Folyangium. Yielgefäss. Sporang. conti- nens sporidia pro ratione spora ngii maxirna massa grumosa referta. — Sporangium enthalt Sporidien, die in Yerhältniss zum Sporangium sehr gross sind, und mit einer kriimmlichen Masse angefiillt. 1. JP. vitellinum. Dotter Y. Sporangia subglobosa minuta vitellina, — Sporang. kuglicht, klein, dotter- gelb. Auf trocknen Baumstämmen. 78. Taphrina. Taphrine. Sporang. granula parva in maculam epiphyllam aggregata, sporidia mi- nuta globosa continentia. — Spor, als kleine Körner in einen Flecken auf den Blättern zusammengehäuft, kleine kuglichte Sporen enthaltend. 1. T. populinci Fr. Pappel T. Spor, subcylindrica aurea aggregata in maculas circumscriptas. — Spor, fast cylindrisch, goldfarben, in einem umschriebenen Flecken gesammlet. Auf Pappelblättern. Steht Eri- neum u.s.w. beim ersten Blicke sehr nahe. 395 O. III. Fungi. 79. Onygena. Hufpilz. Sporang. peridio sim- plici meinbranaceo rumpente; sporidia coacervata. — Sporangium mit einfachen, hantigen, aufreissenden Peridium. Die Sporidien gehäuft. 1. O. equina Pers. Rferde H. Sporang, capita- tum capitulo lentiformi furfuraceo albido subcircum- cisso, stipite crassiusculo abbreviato. — Sporangium kopfförmig, m. linsenförmigen, mehligen, weisslichen sich beinahe rundum öffnenden Kopfe, und ziemlich dicken, kurzen Stiel. Auf faulenden Pferdehufen. Ly- coperdon ecjuinum Willd. 2. O. corvina Alb. Schw. Raben H. Spor, capi- tatum^ capitulo globoso granuloso albido, deinum fru- stulatim rupto , stipite elongato sursum attenuatö. — Sporangien kopfförmig; der Kopf kugelförmig, mit Körnern bedeckt, weisslich, endlich stückweise reis- send; der Stiel lang, nach oben verschmälert. Aul Rabenfedern u. andern solchen Federn, welche auf faulenden Körpern liegen. Onygena hypsipus Dittm. 3. O. piligena Fr. Wolle H. Sporang. capitatum, capitulo globoso subtus umbilicato; peridium membra- naceum basi rumpens deciduuin, stipite elongato ae- quali. — Spor, kopfförmig; der Kopf kuglicht, un- terwärts genabelt; das Peridium häutig, an der Basis zerreissend, und abfallend. Auf Wolle und andern Haaren die an feuchten Orten liegt, im Norden nur gefunden. Onygena ovina Schumach. O. lnurina Som- mer fei dt. In On. equina ist das Innere mit runden Zellen an- gefüllt und in den grossem, kugelförmigen Zellen lie- gen die Sporen, welche oval sind. O. corviua stimmt soviel ich sehe, damit überein; O. piligena habe ich nicht untersuchen können. 80. Endo gone, Endogone. Sporangium sub- globosum continens sporangiola minuta globosa spori- diis referta. — Sporangium fast kuglicht, enthaltend kleine Sporangien, welche mit Sporidien augefüllt sind. 1. E, pisiformis . Erbsenförmige E. Sporang. inaequaliter globosum lutescens, meinbrana fioccosa alba inductum. — Sporangium unregelmässig, kug- licht, gelblich, mit ein. weissen, flockigen Membran 396 CI. V. Cryptophyta. überzogen. Auf Moosen iu Tannenwäldern. Von d. Grösse e. Erbse. 81. Sphaer obolus. Ku ge 1 wer fer. Sporangium peridium duplici, externum membranaceum rumpens propiciens internmn; internum membranae bullatae iu- sidens. Sporidia coacervaia in medio peridii interio- ris. — Sporangium mit doppeltem Peridium, das äus- sere häutig, zerreissend , das innere fortschleudernd, welches auf einer blasigen Membran sitzt. Sporidien gehäuft in der Mitte des innern Peridiums. 1. Sph . stellatus Tode. Sternförmiger K. Spor- angium globosum flavo-pallescens, ore regulari stel- lato-dentato. — Sporang. kuglicht, gelb abblassend, m. regelmässiger, sternförmiger Mündung. Auf trock- nen Zweigen. Lycoperdon Carpobolus Lin». Carpo- bol us albicans Willd. 82. Phleogena . Rindenpilz. Sporang. spori- diis refertum, fioccis paucis; peridium fatescens. — Sporangium m. Sporidien angefüllt und wenig Haaren durchzogen; Peridium verschwindet bald. 1. Phi. faginea. Buchen R. Sporangium capita- tum album, capitulo globoso-depresso ruguloso; stipite brevi aequali. — Sporangium kopfförmig, weiss, in. kuglicht zusammengedrücktem Kopfe; Stiel kurz und gleich dick. Auf Buchenrinde. Onygena faginea Fr. 83. J^ycoperdon. Lycoperdon. Sporangium peridiö simplici membranaceo superne mmpente. Spo- ridia fioccis (capillitio) densis inspersa. — Peridium einfach, häutig, oben zerreissend, Sporidien auf dich- ten Flocken (Haargewebe) gestreut. 1. Li. gemmatum Bätsch, Belegtes L. Sporang. saepe in stipitem productum; peridiiiin carnoso-mem- branaceum persisteus, superne umbonato- rumpens, cortice farinaceo adnato verrucisque subspinulosis tec- tum, fioccis medio in columellam secedeutibus persis- tentibus, sporidiis luteo-virescentibus. — Sporangium oft in einen Stiel verlängert; Peridium fleischig, häu* 397 O. III. Fungi. tig, bleibend, oben rundlich, aufreissend, mit mehli- ger, angewachsener Rinde, und etwas stachlichten Warzen besetzt; Flocken in der Mitte in eine Säule zusammengehend, bleibend : Sporidien grünlich gelb. Auf Angern häufig, in Wählern. Hat viele Abände- rungen. Var. 1. L, g . ecccipult forme, peridio subglo- boso, verrucis subspinulosis sparsis, stipite elongato basi subplicato. Praecipue in sylvis. L. excipuliforme Pers. Var. 2. Z/. g . pcrlatwn , peridio rotundato-de- presso_, verrrucis compactis in inucronem solidiorem porrectis deciduis, stipite tereti subscabro. In sylvis. L. gemmatum Bätsch. L. hi r tum Bull. L. perlatum Pers. Var. 3. L. g . eckinatum , peridio turbinato sub- stipitato, verrucis spinosis validis subdistantibus. In sylvis. L. echinatum Pers. L. muricatum Willd. Var. 4. Z/. g. hirtum , peridio turbinato subsessili, verrucis mollibus tenuibus plerumque nigrescentibus. In Wäl- dern u. s. w. L. umbrinum Pers. L. hirtum Mart. Var. 5. Zr. g. furfuraceum , peridio turbinato raro spi- nuloso, verrucis subfatiscentibus furfuraceo. Auf moo- sigen Angern. L. molle Pers. Var. 6. Li . g . papilla - tum, peridio globoso sessili papitloso furfuraceo-pulve- rulento. Sehr häufig auf Angern. L. papillatum SchäfF. L. pratense Pers. 2. Z/. pyri forme Schaeff. Bimförmiger L. Spor, in stipilem subproductum , peridium firmum membra- naceuin superne uinbonato ruinpens cortice innato, squamulisque tenuissimis fugacibus . floccorum colu- mella conica, sporidiisque virescenti- luteis, — Spor, in einen Stiel etwas verlängert; Peridium fest, häutig, oben rundlich reisseud, mit festgewachseuer Riude, und dünnen sehr vergänglichen Schuppen, Flocken in der Mitte in eine konische Säule zusammen gehend, grünlich gelbe Sporidien. Auf sandigen Stellen, an Baumstämmen. 3. Z/. saccntum Fl. dan. Sack L. Sporangiuin len- tiformi-globosum, peridium scariosum areolatim dehis- ceus fugax tenuissiinum, capillitio compacto persis- tente, sporidiis umbrino-fuligineis. — Sporaugium lin- senförmig-kuglicht; Peridium vertrockend, felderför- mig aufspringend, vergänglich, sehr dünn, mit dich- tem, bleibenden Haargewebe, u. mnbra-russfarbenen Sporidien. In Gebüsch. L. excipuliforme Auct. 83. Bovista . Bovist. Sporangium perdio du- plici, externuin instar corticis demum secedens. Spori- 398 CI. V. Cryptophyta. dia floccis (capillitio) inspersa. — Sporaugium mit e. doppelten Peridium, das äussere einer Rinde ähnlich** endlich abgehend. Sporidien auf Flocken (Haarge- webe) zerstreut. 1. JE», gigmüea Nees. Riesen B. Sporaugium glo- foosum aut depressum; peridium superne fragillimum areolatim dehiscens, demum superne evanescens, cor- tice floccoso subdiscreto, capillitio raro cum sporidiis olivaceo-fuligineis evanescente. — Sporaugium kug- licht oder plattgedriickt; Peridium nach oben sehr zer- brechlich, felderweise aufspringend, endlich oben ver- schwindend; Rinde flockig, fast getrennt; Haarge- webe locker, mit den oliven-russfärbenen Sporidien verschwindend. Auf der Erde an grasigen Plätzen. Lycoperdon Bovista Linn. L. maximum SchaefF. L. gigänteum Bätsch Fr. L. Proteus Sowerb. Farbe sehr mannichfaltig. 2. B. caelata. Geschnitzter B. Sporaugium glo- bosum, peridium superne flaccidum collabescens, ore simplici dehiscens, demum late apertum, cortice tenui tandem secedente areolato-verrucoso, capillitio raro, sporidiis fuligineo-lutescentibus. — Sporaugium kug- licht; Peridium oben schlaff, zusammenfallend, mit einfacher Oeffhung aufreissend, endlich weit offen, m, ein. dünnen Rinde die endlich abgeht und kleine Felder hat; Haargewebe locker. Sporidien russfarben gelblich. Auf Wiesen und Angern. Lycoperdon cae- iatum Bull. Fr. Lyc. Bovista Pers. Lyc. gemmatum, areolatum et papillatum Schaeff. 3. B. pusitta. Kleiner B. Sporaugium subglobo- sum, peridium totuin flaccidum persistens, ore sem- per angustato dehiscens, cortice laevigato demum ri- moso appresse squamoso deliquescente, capillitio raro, sporidiis olivaceis. — Sporaugium ziemlich kuglicht; Peridium ganz schlaff, bleibend, mit schmaler Oeff- nung aufspringend, mit glatter, endlich rissiger, dicht schuppiger, zuletzt abgehender Rinde, lockerm Haar- gewebe und olivenfarbeuen Sporidien. Auf Aeckern nach der Ernte. Lycoperdon pusillum Fries. L. stel- latum Bätsch. L. caepaeforme Bull. L. Bovista ej. L. pratense Pers. 4. B . nigrescens Pers. Schwärzlicher B. Spor, subglobosum, peridium papyraceum tenax, demum lii- grescenti- uinbrinuiu, cortex laevis totus evanescens, 399 O. III. Fund, O capilLitio deuso sporiidiisque purpureo-fuscis. — Spor, fast kuglicht; Peridium zäh, papierartig , endlich schwärzlich, umbra Farben; Haargewebe dicht, nebst den Sporidien purpurbraun. Auf Angern. Lycoper- don globosnm Bolt. 'Lycoperdon Bovista Sowerb. 5. B. plumbea Pers. Bleifarbener B. Sporang. globosnm, peridium papyracenm plumbeo-caesium, cortice basi subpersistonte^, capillitio deuso sporidiis- que fuscis. — Sporangium kugelförmig; Peridium pa- pierartig, bleifarben; Rinde au der Basis etwas blei- bend; Haargewebe dicht, nebst den Sporidien brauu. Auf Angern häufig. Kleiner als d. vorige, nicht grös- ser als eine Wallnuss. 85. Scleroderma . Hartbovist. Sporangium peridio simplici duro irregulariter dehiscente; sporidia in glomerulos coacervata floccis (capillitio) inspersa. — Sporangium m. ein. einfachen, harten, uuregelmässig aufreissenden Peridium; Sporidien in Häufchen auf d, Haargewebe liegend. 1. Sei . vulgare Fr. Gemeiner H. Sporang. glo- boso-difforme, peridio suberoso pulpa coeruleo - atra, sporidiis fuliginosis. — Sporangium kuglicht, ent- stellt; Peridium korkartig, die Sporeumasse blaulich- schwarz; Sporidien russfarbeu. Auf Angern häufig. Aendert ab in der Farbe von d. weissen bis z. oran- gefarbenen. Scleroderma citrinum Pers. aurantium ej. Lycoperdon cervinum Bolt. L. aurantiacum Bull. L. cervinum Bolt. 2. Sei verrucosum Pers. W'arziger H. Sporang. globosum, peridium subverrucosum superne tenue fra- gile, pulpa atro-purpurea, floccis sporidiisque fuscis. — Sporangium kuglicht; Peridium etwas warzig, oben dünn, zerbrechlich, Sporenmasse purpur- schwarz ; Flocken und Sporidien braun. Auf Angern, Wiesen. Lycoperdon verrucosum Bull. L. defossum Sowerb. 86* Dlploderma . Doppelhaut. Sporangium peridio duplici, exterius durum non rumpens, inter- num molle. Sporidia floccis inspersa. — Sporangium mit doppelten Peridium, das äussere hart, nicht zer- reissend, das innere weich. Sporidien auf d. Flocken liegend. 400 CI. V Cryptophyta. 1. D. tuberosum . Knollige D. Sporangium sub- globosum, peridio externo e fusco-luteo, interno albo, fioccis et sporidiis badiis. Sporangium kuglicht, das äussere Peridium bräunlich, das innere weiss; Flocken und Sporidien braun. Auf der Erde im süd- lichen Europa, besonders Portugal. 87. Elaphomyces. Hirschpilz. Sporangium hypogaeum, peridio duro non rumpente. Sporidia in gloinerulos coacervata fioccis inspersa. — Sporangium unter d. Erde; Peridium hart, nicht zerbrechend. Spo- ridien in Häufen, auf den Flocken liegend. 1. E. granulatus Fr. Gekörnter H. Sporangium globosum subochraceum, deinum fuscescens impressio- nibus difiorme papilloso-verrucosuin, sporidiis atris. — Sporaugium kuglicht, fast ockerfarben^ endlich bräun- lich, durch Eindrücke ungleich, klein warzig, mit schwarzen Sporidien. Unter der Erde, in bergigten Wäldern. Lycoperdon cervinum Liuu. Scleroderma cervinum Pers. 2 E . muricatus Fr. Stachlichter H. Sporangium globosum fuivum demuin fuscum , aculeis subtetrago- nis densis muricatuin, sporidiis nigricantibus. — Spor- angium kuglich, braudgelb, endlich braun, mit vier- eckigen, dichten Stacheln besetzt; schwärzliche Spo- ridien. In Buchenwäldern, besonders im Norden. Ly- coperdon solidum Liun. Lapp. L. Tuber Linn. suec. L. scabrum Willd. 88. Pisocarpium . Erbsenpilz. Sporangium continens sporangiola intus tomento floccoso et spori- diis coacervatis. — Sporang. enthaltend kleine Spor- angiolen in denen sich filzige Flocken und gehäufte . Sporidien befinden. * 1. P. arenaria . Sand E. Sporangium subglobosum substipitatum fuscum, sporangiolis subglobosis luteis deinum fuscis. — Sporangium fast kuglicht , etwas gestielt, braun; Sporangiolen gelb, endlich braun. An sandigen Orten, besonders im wärmern Europa. Piso- lithus arenarius Albert, et Schwein. Polysaccum Pi- socarpium Fr. 89. Ttäostoma . Knorpelmund. Sporangium 401 O. III. Fungi. capitatum, peridium simplex membranaceum in vertice dehiscens ore subrotundo intus floccosum. Sporidia coacervata floccis inspersa. — Sporangium kopfförmig, Peridium einfach, häutig, im Scheitel aufreissend, m. ein. rundlichen Mündung, inwendig m. Flocken. Spo- ridien in kleinen Häufchen auf die Flocken gestreut. 1. T. brumale Pers. Nördlicher K. Capitulum globosum albuin a stipite subnudo concolore non sece- dens. — Der Kopf ku glicht, von dem fast nackten, auch weissen Stiele nicht sich sondernd. Auf sandi- gen Stellen. Lycoperdon pedunculatum Linn. Ehren- berg hat es auch bei Alexandrien gefunden. 2. T* squamosum Pers. Schuppiger K. Capitulum globosum fuscescens a stipite squamoso concolore de- muin solutum. — Kopf kuglicht, bräunlich, von dem schuppigen, gleichgefärbten Stiel endlich gelöst. Im warm ei n Europa. Gewiss vom vorigen verschieden, der Stiel viel länger, der Kopf aber nicht viel grös- ser, und überhaupt steht d. Pilz T. tortuosum Ehren- berg. so nahe, dass der letztere nur eine Abänderung scheint. 90. Geastrum . Geäster. Sporangium peridio duplici, externuin in lacinias trianguläres regulariter rumpens, internum pleruinque ore fimbriato dehiscens. — Sporangium mit doppeltem Peridium; das äussere in dreieckige Lappen regelmässig reissend; d. innere meistens mit ein. gefransten Mündung sich Öffnend. 1. 6r. coronatum Pers. Gekrönter G. Peridium externum in lacinias 4—5 rumpens luteum, cortice ri- moso fusco, internum pedicellatum, ore conico, radiis triangularibus separatis. — Das Sporangium braun; d. äussere Peridium zerreisst in 4—5 Lappen, ist braun_, gelb mit brauner rissiger Rinde; das innere gestielt* mit kegelförmiger Mündung und dreieckigen, geson- derten Stralen. An trocknen, sandigen Orten. Das grösste von allen. 2. G . pectinaium Pers. Kammförmiger G. Peri- dium externum in lacinias 9 — 10 et plures rumpens nigrum fuscum expallens, internum pedicellatum, ore conico^ radiis angustis carinatis adhaerentibus, carina nigris. — Das äussere Peridium in 9—10 und mehr Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 26 402 Cl. V. Cryptophyla. Lappen zerreissend, braun, abblassem!, das innere ge- stielt, schwarz* mit konischer Mündung, deren schmale, schwarz gekielte Fasern aneinander hangen. An sandigen, trocknen Orlen, 3. G» quadrifidum Pers. Yiert heiliger G. Peri- dium externum in lacinias 4 rumpens lutescenti-album, interntim pedicellatmn ftiscum, ore conico, radiis co- haerentibns tomentiformibus striatis. — Das äussere Peridiuin in 4, gelblich weisse Lappen reissend ; das innere gestielt, braun, mit kegelförmiger Mündung, mit zusammenhängenden, filzähnlichen, gestreiften Stralen. Au trocknen Orten. Lycoperdou coronatum Schaeffi 4. G. rufescens Pers. Röthlicher G. Peridiuin externum in lacinias subquinas rumpens lutescentes, cortice hinc inde adhaerente fusco ; internum sessile fuscum, ore conico, radiis tomentiformibus. — Das äus- sere Peridium in ungefähr fünf Lappen zerreissend ; gelblich , m. hier u. da anhängender, brauner Rinde ; das innere ungestielt, braun, mit konischer Mündung u. filzartigeil, zusammenhängenden Stralen. An trock- nen Orten. Lycoperdon stellatum Schaeff. 5. G. hygrometricum Pers. Hygrometer G. Pe- ridium externum in lacinias 8 — 10 rumpens rigidas fuscas* internum sessile rufo-fuscum irregulariter de- hiscens. — Aeusseres Peridium in 8—10, steife, braune Lappen zerreissend; das innere ungestielt, unregel- mässig sich öffnend Auf trocknen Stellen. 91. Asterophora . Sternsame. Sporang. pi- leifonne subtus lamellosum nuduinve, demum inde- terminate rumpens et sporidia angulata effundens. — Sporangium hutförmig, unten blättrig, nackt, endlich unbestimmt reissend und eckige Sporidien ausschüt- tend. 1. A» Jgaricoidcs Fr. Blätterpilz St. Pileus subtus lamellosus, stipite elongato. — Hut unten blättrig, mit langem Stiel. Auf faulen Blätterpilzen. Agaricus lycoperdoides Bull. Pers. Asterophora lyco- perdoides Ditmar. 2. A. Lycoperdoides Fr. Lycoperdon B. Pileus subtus laevis, stipite brevi. — Hut unten ohne Blät- ter* mit kurzem Stiel. Auf faulen Pilzen. Elvela Cla- vus Schaeff. Agaricus Lycoperdoides Sowerb. 403 O. III, Fungi. 92. Tuber. Trüffel. Sporangium hypogaemn arhizum solidum marmorato - variegatum, sporangiolis membranaceis subpedicellatis interspersis. Sporidia conglomerata sporangiolo iiiclusa echinata aut ciliata. — Sporangium unter der Erde, ohne Wurzel, dicht, marmorartig bunt, mit häutigen, etwas gestielten, kleinen Sporangien. Sporidien gehäuft, von den klei- nen Sporangien eingeschlossen mit Spitzen oder Härchen. 1. T. melanospermum Yittad. Schwarze Tr. Spor- angium extus et intus nigruni verrucosum. — Spor- angium aussen und innen schwarz, warzig. Im mittl. Europa. Wird häufig als sehr schmackhaft gegessen. Lycoperdon Tuber Linn. 2. T. Magnatuni Yitt. W e i s s e Tr. Sporangiam albuin papillatum. — Sporangium weiss, mit kleinen Papillen, endlich innen röthlich. In Nord-Italien. Sehr schmackhaft. 93* j Rhizopogon. Wurzelbart. Sporangium fibrillis radicans intus solidum venoso variegatuin. Sporangiola venis inspersa, sporida continentia. — Sporangium mit Fibrillen, wurzelnd, inwendig dicht, adrig bunt. Kleine Sporangien sitzen auf den Adern und enthalten Sporidien. 1. Rh. albus Fr. Weiss er W. Sporangium globo- sum subrugosum ex albido rufescens basi leviter fi- brillosum. — Sporangium kuglicht, etwas runzlicht, weisslich röthlich, an d. Basis m. wenigen Fibrillen. An trocknen, sandigen Orten. Lycoperdon gibbosum Dicks. Tuber album Bull. 2. Rh. luteolus Fr. Gelblicher W. Sporangium globosum difforme adpresse fibrillosum luteum, fi- brillis radicantibus laxis. Sporangium kuglicht, ent- stellt, angedrückt fasrig, gelb; die wurzelnden Fa- sern schlaff. In sandigen Tannenwäldern. 94. Rhizoctonia. Tödterpilz. Spor, hypo- gaeum fibrillis radicans intus solidum tandem sporidi- 26 * 404 Cl. V. Cryptophyta, fertiin. — Sporaugium unter der Erde, mit Fibrillen, wurzelnd, inwendig dicht, endlich Sporidien tragend. 1. Rh. crocorum de Cand. Safran T. Sporangia globosa concrescentia subaurantiaca, fibrillis fascicula- tis. — Sporangien kuglicht, zusammen wachsend, fast orangefarben, mit biischeligten Fibrillen. Auf den Wurzeln von Safran, denen d. Pilz sehr schädlich ist. 95. JVidularia. Nestpilz. Sporangium Juniore statu pulpa gelatinosa refertum cui immixta sporan- giola carnosa sporidiis in medio coac'ervatis, tandem ore rotundo integro dehiscens, gelatina exsiccata sporangiola nuda gerens. — Sporangium im Jüngern Zustande mit ein. gallertartigen Masse erfüllt, worin fleischige Sporangiolen sich befiuden, mit in d. Mitte zusammengehäuften Sporidien, endlich springen sie auf mit einer runden, ganzraudigen Mündung u. ent- halten, nachdem die Gallerte ausgetrocknet ist, die Sporangiolen nackt. 1. iF. striata Bull. Gestreifter N. Sporangium obconicum hirsutum spadiceum, intus Striatum. — Spor- augium umgekehrt eiförmig, rauh, braun, inwendig gestreift. Auf der Erde zwischen faulen Blättern. Pe- ziza striata Huds. Cyathus striatus Hofim. Nid. hir- suta Sowerb. 2. N. campanulaia Sibth. Klockenförmiger N. Sporangium campanulatum villosum cinereo - fuscum, intus plumbeum laeve nitidum. — Sporangium klo- ckenförmig, graubraun, aussen haarig, inwendig blei- farben, glatt, glänzend. Auf Holzspänen. Peziza len- tifera Linn. Peziza sericea Schaeff. Cyathus laevis Hoffm. Cyathus nitidus Roth. Cyathus olla Pers. Ni- dularia vrrnicosa Bull. 3. JN. Crucibulum Fr. Tiegel N. Sporang, cam- panulato-cylindricum utrinque truncatum subtomen to- suin ex ochraceo ferrugineum, intus laeve luteo-palles- cens. — Spor, klockenförmig, cylindrisch, auf beiden Enden abgestumpft, etwas filzig, ockerfarben braun, inwendig glatt, blassgelb. Auf Holz und Rinde. Pe- ziza lentifera Pollich. Peziza crucibiliformis. 96. Clathrus. Gitterpilz . Sporangium peri- * 405 O. III. Fungi. p dio duplicl, externuin rumpens, internum ramis cla- thratum gelatinam continens sporidiferam. — Sporan- gium mit doppeltem Peridiiiin; das äussere reisst auf, das innere hat gitterförmige Aeste und enthält eine Gallerte, worin sich Sporidien befinden. 1. CI. cancellatus Linn. Schöner G. Sporangium ohoyatum rubrum, flavescens aut album, peridium in- ternum ramis oblique anastomosantibus cancellatum. — Sporangium umgekehrt eiförmig, roth, gelblich oder weiss, das innere Peridium durch schiefäuslaufende Aeste gegittert. 97. Phallus . Phallus. Sporangium peridio simplici continente columellam capitatam capitulo re- ticulato et gelatinam sporidiferam. — Sporaugien mit einfachen Peridium worin eine kopfförmige Säule, m. netzförmigen Kopfe u. e. Sporidien tragende Gallerte. 1. Ph. impudicus Linn. Stinkender Ph. Sporan- gium album, gelatina olivacea, columella capitulo cavo a stipite facile secedente. — Sporangium weiss, mit oliyenfarbener Gallerte; der Kopf d. Säule hohl, vom Stamme leicht abgehend. Unter Gebüsch. 2. Ph. caninus Linn. Hunde Ph. Peridium palli- dum; columellae stipes rufescens, capitulnm conna- tum tuberculosum solidum rubrum. — Peridium blass ; Stiel der Säule röthlich; Kopf verwachsen, höckerig, dicht, roth. An faulen Bäumen, besonders Haselnuss- bäumen. Subordo 6. Myxomycetes. Sporangia prima aetate mollia fluidiuscula, tum exsiccata efiigurata sporidia continentia. — Sporang. im Anfänge weich, halbflüssig, dann trocken erst ge- staltet, Sporidien enthaltend. 98. Lycogala. Rothmilch. Sporangium sub- globosum aut difforme; peridium simplex indetermi- nate rumpens papyraceum, floccis paucis intus adnatis. Sporidia coacervata. — Sporangium kuglicht od. ver- 406 CI. V. Cryptophyta. staltet; Peridium einfach, unbestimmt reissend, papier- artig*, mit wenigen inwendig* angewachsenen Flok- ken. Sporidien gehäuft, 1. Zf. epidendron Pers. Stamm R. Sporang. sub- glohosum concrescens, initio miniatum, tum cinereuin punctato scabrum. — Sporangium fast kuglicht, zu- sammenwachsend, zuerst roth, dann grau, punctirt scharf. An faulen Stammen. Lycoperdon epidendron Linn. Lycoperdon pisiforme ej. Mucor fragiformis Schaeff. 2. Z,. contovtum Ditm. Gedrehter R. Spor, fle- xuosa reticulatim saepe concrescentia subdepressa, initio rubra, tum cinerea. — Sporangien gebogen, netzförmig, oft zusammenwachsend, etwas plattge- driickt, im Anfänge roth, dann grau. Auf faulem Holz. 99. ReticuJaria, Netzpilz. Sporangium inde- terminatum, peridium simplex irregulariter dehiscens, floccis e hasi aut parietibus enatis ramosis. — Spor- angium unbestimmt an Gestalt ; Peridium einfach, un- regelmässig aufspringend, Flocken aus der Basis oder den Wänden entspringend, ästig. 1. R. umbrina Fr. Umbrafarben er N. Sporang. subpulvinatum ; peridium tenuissimum initio argen- tum, demum umbrinum, floccis sporidiisque umbrinis. — Sporangium gewölbt; Peridium sehr dünn, im Au- fange weiss glänzend, endlich umbrafarben, mit um- brabraunen Flocken u. Sporidien. Auf trocknen Stäm- men. Strongylium fuliginoides Ditm. Trichodenna fuliginoides Pers. Lycogala argentea, turbinata Pers* sec. Fr. Insecten fressen die Sporen und geben sie in cylinderförmigen Excrementen y. sich daher d. Name Strongylium. 2 , R. flavo-fnsca Fr. Gelbbrauner N. Thallus flavus, sporangia subglobosa interdum confluentia, pri- lno alba, dein flavo-fusca , interdum maculata, floccis sporidiisque dilute griseo-fuscis. — Thallus gelb; Sporangien fast kuglicht, zuweilen zusammenfliessend, zuerst weiss, dann gelbbraun, zuweilen gefleckt; Flo- cken und Sporidien hell graulich braun. An trocknen Stämmen von Aesculus Hippocastanum. Diphtherium flavo-fuscum Ehreüb. 407 O. III. Fungi, 100. Lignydium. Rnsspilz. Sporangium sub« globosuin, peridium simplex membranoso-cellulare, in- tus floccis densiusculis. Sporidia floccis inspersa. — Sporangium ziemlich kuglicht ; Peridium einfach, häu- tig’ zeitig', inwendig mit ziemlich dichten Haaren, Sporidien auf die Flocken gestreut. 1. Z,. griseo-flavum . Grau- gelber R. Peridium griseum; flocci lutei; sporidia fusca. — Peridium grau; Flocken gelb; Sporidien braun. Auf trocknen Aesten. Reticularia muscorum Fries, aber der Bau sehr verschieden. Yon d. Grösse einer Erbse u. auch etwas grösser. Hat einen Thallus der dem Peridium gleicht. 101. Aethcdium. Kienru sspilz. Sporangium figurae indeterminatae, peridium duplex, externum floccosum, internum membranoso-cellulare fatiscens. Sporidia coacervata membranulis discreta. — Sporan- gium von unbestimmter Figur; Peridium doppelt, das äussere flockig; das innere häutig, cellig, verschwin- dend. Sporidien gehäuft, durch kleine Membranen getrennt. 1. J. septicum Fr. Faul K. Peridium flavum ru~ fiim cinnamomeum violaceum et album, sporidiis co- piosisshnis demum nigro-fuscis. — Peridium gelb, gelbroth, zimmtfarben, violet undweiss; Sporidien in grosser Menge, schwarzbraun. In Mistbeeten; auf faulem Holze u. s. w. Mucor septicus Linn. Fuligo Yar. flava. Fuligo flava Pers. Reticularia lutea ej. Yar* cinnamomea. Fuligo vaporaria Pers. Yar. rufa. Fuligo. rufa Pers. Yar. violacea. Fuligo violacea Pers. Yar. alba forsan species peculiaris. Fuligo candida Pers. 102. Spmnaria. Schau mpilz. Sporangium figurae indeterminatae; peridium simplex membrano- so-cellulare, sporidia intus in plicis elevatis peridii acervos constituentia. — Sporangium von unbestimm- ter Gestalt; Peridium einfach, häutig, zellig; Spori- dien inwendig auf erhabenen Falten des Peridiums, Haufen bildend» 1 408 CI. V. Cryptopliyta. I. Sp. Mucilago Pers. Gemeiner Sch. Peridium album; sporidia grisea. — Peridium weiss; Sporidieu grau. Auf Gras, Gebüsch, grosse Massen bildend. 103. Diderma. Did erma. Sporaugium sub- globosum aut difforme. Peridium duplex utrimque membranaceum rumpens, externum saepe squamulose fatiscens. Flocci intus versus basiu adnati. Columella nulla. Sporidia coacervata. — Sporangium fast kug- licht oder entstellt. Peridium doppelt, beides häutig, aufreissend; das äussere oft schuppig abgehend. Flo- cken inwendig gegen die Basis angewachsen. Kein Säulchen. Sporidien gehäuft. 1. D. conteoctum. Verwebtes D. Sporangia ses- silia congesta elongata flexuosa, peridio externo ci- trinoj interno flavo-albido, floccis albis, sporidiis fuli- giuosis. — Sporangia ungestielt, gehäuft, verlängert, gedreht; das äussere Peridium citronfarbig ; das in- nere gelb ; Flocken weiss ; Sporidien russfarben. Auf trocknen Blättern. Physarum contextum Pers. 2. D. muscicola. Moos D. Sporangia sessilia fle- xuosa, peridio externo griseo, interno fuscescente, floc- cis fuscis, sporidiis atris. — Sporangien ungestielt, gebogen ; d. äussere Peridium grau, das innere bräun- lich; Flocken braun; Sporidien schwarz. Auf Moo- sen. Diderma difforme Alb. et Schw. 104. Physarum . Physarum. Sporang. glo- bosum aut difforme ; peridium simplex membranaceum rumpens cortice squamulatum aut verruculatim fatis- cente; flocci intus circa basin adnati interdum nulli; columella nulla; sporidia coacervata. — Sporangium kuglicht oder entstellt ; Peridium einfach, häutig, zer- reisend; die Rinde schuppenweise oder warzenweise vergehend; Flocken inwendig, um die Basis ange- wachsen, zuweilen fehlend. Kein Säulchen; Sporidien gehäuft. — Die Flocken gewöhnlich weisslich; Spo- ridien braun schwarz. 1, Ph . cinereum Pers. Graues Ph. Spor, sessilia 409 O. III. Fungi globosa grisea saepe confhientia, sporidiis in acervulos globosos congloineratis. — Sporang. ungestielt, kug- jicht, grau, oft zusammenfiiessend; die Sporidien in kuglichte Häufchen geballt. An trocknen Weiden. Di- dyinium cinereum Fr. Lycoperdon cinereum Bätsch. 2. Ph. griseum, Graues Ph. Sporangia sessilia globosa grisea interdum confluentia,, sporidiis non con- glomeratis. — Sporangien ungestielt, kuglicht, grau, zuweilen zusammenfiiessend, mit vielen weissen Flo- cken und nicht zusammengeballten Sporidien. Auf trocknen Baumstämmen. Ph. conglobatum Ditm. non differt. 3. Ph . bivalve Pers. Zweik lappig es Ph. Spor, sessilia compressa flexuosa cinereo-albida longitudina- liter rumpentia. — Sporangien ungestielt, zusammen- gedrückt, gebogen, grau weiss, der Länge nach auf- reissend. Auf trocknen Blättern. 4. Ph . stromateum. Stroma Ph. Sporangia sessi-/ lia globosa cellulosa albida in thallo concolore simili late expanso. — Sporangien ungestielt, kuglicht, cel- licht, weisslich, auf einem weit verbreiteten, ähnli- chen, gleichfarbigen Thallus. Auf Gras und Kraut b. Berlin, oft sehr häufig. 5. Ph. nutans Pers. Nie der hängen des Ph. Spor* globosum subtus planiusculum griseum, stipite longo attenuato debili fuscescente. — Sporangium kuglicht, unten ziemlich flach, grau; Stiel lang, dünn, schwach, bräunlich. Sehr häufig auf trocknem Holz. — Ph . albipes non differt nisi stipite albescente. Ibd. — Ph. sulcatxnn diff. stipite sulcato. Ibd. 6. Ph. leucopus. WeissfussPh. Sporang. globo- sura album, stipite brevissimo crasso albo. — Sporan- gium kuglicht, weiss; Stiel sehr kurz, dick, weiss. Auf trocknen Baumstämmen. Ph. conglobatum Ditm. vix differt. 7. Ph. connexum . Verwachsenes Ph. Sporang. globosa grisea, stipite mediocri albo sulcato in thallo membranaceo longe expanso. — Sporangien kugelför- mig, grau, mit e. mittelmässigen, gefurchten, weissen Stiel, auf einem weit verbreiteten Thallus. Auf Moosen. 8. Ph. Clavus Alb. Schw. Nagel Ph. Sporangium globosum deplanatum subtus umbilicatuin griseum, stipite mediocri fusco. — Sporangium kugelförmig, platt, unten genabelt, grau. Stiel inittelmässig, bräun. 410 CI. V. Cryptophyta. Auf trocknen Stämmen und Aesten. Ph. sinuosum et Ph. capitatum vix differunt. 9. j Ph. vervucosum , Warziges Ph. Sporang. ses- silia flava verrucosa. — Sporangien ungestielt, gelb, warzig. Auf trocknem Holz. Flocci nulli. 10. Ph. aureum Pers. Goldfarbenes Ph. Spor- aiigium subglobosum, subtus umbilicatum aurantiacum, stipite tenui elongato subfuligineo. — Sporang. fast kugelförmig, unten genabelt, orangefarben ; Stiel dünn, lang, bräunlich. Auf trocknem Holz. 11. Ph, buJlatum Ditm. Blasenförmiges Ph. Sporangium globosum verruculosum albo-virescens, stipite mediocri roseo-albo conico bullato. — Sporan- gium kuglicht, warzig, weissgrünlich; Stiel rnittel- mässig, röthlich weiss, konisch, blasig. Auf trocknen Zweigen. Flocci nulli. 12. Ph, viride Pers. Grünes Ph. Sporang. globo- sum, subtus umbilicatum verruculosum flavo - viride, stipite tenui elongato e fusco lutescente. — Sporang. kuglicht, unten genabelt, klein warzig, gelblich grün. Stiel dünn, lang, bräunlich gelblich. Auf halbver- faultem Tannenholz. Flocci nulli* 105. Cionium, S äulenph jsarum. Sporang, subglobosum aut difforme ; peridium simplex membra- naceum rumpens squamulatim fatiscens. Flocci intus, versus basin adnati. Columelia intra peridium. Spo- ridia coacervata. — Sporangium fast kuglicht oder entstaltet; Peridium einfach, häutig, reissend, schupp pig, vergehend. Flocken inwendig gegen die Basis angewrachsen. Eine Säule in dem Peridium. Spori- dien gehäuft. 1. C, farinctceum. Mehl S. Sporangium subglobo- smn; peridium tenuissimum nigrescens, furfure cine- reo obtectum, stipite brevi sporidiisque fusco -nigris, columelia globosa alba, — Sporangium fast kuglicht; Peridium sehr dünn, schwärzlich, mit grauem Mehl bedeckt; der kurze Stiel und die Sporidien bräunlich schwarz, Säulchen kuglicht, weiss. Auf trocknen Zweigen. Didymium farinaceum Schrad. Physarum farinacexun Pers? 2. C . ocanlhopiis Ditm. Gelbfuss S. Spor, globo- siun cinereo-alhum furfuraceuiii, columelia globosa sti- 411 ü. III. Fungi, pitata alba, stipite elongato aurantiaco. — Spor, kug- licht, graulich weiss, kleiig; Säulchen kuglicht, ge- stielt, weiss; Stiel lang, orangefarben. Auf trocknen Buchenblättern. 3. C . Iridis Ditm. Iris S. Sporangium globosuni argillaceum, stipite e fusco lutescente, columella glo- bosa stipitata alba. — Sporangium kuglicht, thonfär- ben, braun; Stiel bräunlich gelb, Säulchen kuglicht, gestielt, weiss. Auf trocknen Blättern von Iris. 106. Didymium . Didyinium. Sporang. sub- globosum; peridium duplex, externum squamulatmn fatiscens, utrumque membranaceum rumpens. Flocci intus versus basin adnati. Columella intra peridium. Sporidia coacervata. — Sporangien fast kuglicht; Pe- ridium doppelt, das äussere schuppig abgehed, beides häutig, zerreissend. Flocken inwendig, gegen d. Ba- sis angewachsen. Säulchen innerhalb der Peridie. Sporidien gehäuft. 1. D. globosum . Kuglichtes D. Sporangium ses- sile subglobosum , peridio exteriori candido, interno cinereo; columella globosa alba. — Sporangien unge- stielt, fast kuglicht; das äussere Peridium weiss, das innere grau; Säulchen kuglicht weiss. Auf abgefal- lenen Blättern. Didymium candidum Schrad. 2. D. testaceum Schrad. Braunes D. Sporangium sessile applanatum subrotundum, peridio exteriori ru- fescenti carneo, interiori violaceo, columella globosa carnea. — Sporang. ungestielt, flach gedrückt, rund; äusseres Peridium rothlich fleischfarben; inneres vio- let; Säulchen kuglicht, fleischfarben. Auf trocknen Stengeln und Blättern. 107. Leocai'pus. Glattfrucht. Sporangium subglobosum aut difforme ; peridium simplex membra- naceum aut crustaceum fragile rumpens; flocci interne versus basin adnati; columella milla. Sporidia coacer- vata. — Sporangium fast kuglicht oder entstellt; Pe- ridium einfach, häutig oder crustenartig, zerbrechlich, aufspringend; Flocken inwendig gegen die Basis äu- ge wachsen. Kein Säulchen. Sporidien gehäuft. 1 412 CL V. Cryptophyta. 1. vemiicosus . Firniss Gl. Sporangium obova- tum, peridio badio nitido, slipite brevi albente. — Sporangium umgekehrt eiförmig; Peridium braun, glänzend; Stiel kurz, weisslich. Auf trocknen Blät- tern, Zweigen. Diderma yernicosum. 2. /y. spcrmoides. Samen Gl. Sporangia globosa oblongacjue lutea nitentia, stipite brevissimo albido. — Sporangien kuglicht oder länglich, gelb, glänzend. Stiel sehr kurz, weisslich. Auf trocknen Blättern, Zweigen u. dgl. 108. Lieangium . Glattgefäss. Sporang. sub- globosum, peridium simplex membranoso-crustaceum rumpens. Flocci interne versus basin adnati. Colu- mella intra peridium. Sporidia coacervata. — Spor- angium fast kuglicht; Peridium einfach, häutig, kru- stenförmig, aufreissend. Flocken inwendig gegen d. Basis angewachsen. Säulchen im Peridium. Spori- dien gehäuft. 1. L. flori forme. B lütenartige s G. Sporangium sphaericum lutescenti- albidum, peridium stellatim fissum reflexum, columella obconica alba, stipite gra- cili. — Sporangium sphärisch, gelblich weiss; das Peridium sternförmig reissend und zurückgeschla- gen ; Säulchen umgekehrt eiförmig, wreiss ; Stiel schlank. An trocknen Stämmen, besonders im *war- men Europa. Diderma floriforme Pers. Sphaerocar- pus floriformis Bull. 2. L stellare , S t ernfö rmiges G. Sporang. len- ticulare, subtus umbilicatum fuscum expallens; peri- dium stellatim fissum, tum reflexum, columella sub- globosa alba; stipes brevissimus incrassatus. — Spor- angium linienförmig, unten genabelt, braun, abblas- send ; Peridium sternförmig reissend u. dann zurück- geschlagen ; Säulchen fast kuglicht, weiss ; Stiel sehr kurz, verdickt. An abgefallenen Tannenzweigen. Di- derma stellare Pers. 109. Tridiia. Trichie. Sporangium subglo- bosuin aut difforme ; peridium simplex membranaceum rumpens. Flocci intus versus basin adnati intorti ela- stice sese expaudentes (capillitium). Sporidia floccis 413 O. III. Fungi. inspersa saepe angulata. — Sporangium kuglicht, od. verstaltet; Peridium einfach, häutig*, zerreissend. Flo- cken inwendig an die Basis angewachsen, gedreht, elastisch sich ausdehnend. (Haarnetz). Sporidien auf die Flocken gestreut, oft eckig. 1. Tr. rubiformis Pers. Hindheer förmige T. Spor, fasciculata turbinato-cylindrica chalybea; stipites breves confliientes rubiginosi, capiilitio sporidiisque puniceis. — Sporangien büschelförmig, kreiselförinig cylindrisch, stalilfarben; Stiele kurz, zusammenflies- send, rostfarben; Haarnetz und Sporidien roth. Auf faulem Holz, besonders Buchen. 2. Tr. pyrifqrmis Hoffm. Bimförmige T. Spor- angia sub fasciculata turbinato-pyriformia atro-rubentia, stipites longiusculi fulvi, capillitimn sporidiaque cro- cea. — Sporangien etwas büschelicht, kreisel-birnför- mig, dunkelroth; Stiele ziemlich braungelb, Haarnetz und Sporidien safranfarben. An alten Stämmen. Tr. Botrytis a Pers. 3. Tr. seroiinct Schrad. Späte T. Sporangia sparsa obovata badia, stipites fusci laeyes, capillitimn spori- diaque lutescentia, — Sporangien zerstreut, umge- kehrt eiförmig, dunkelbraun; Stiele braun und glatt; Haare u. Sporidien gelblich. An abgefallenen Tan- nenzweigen. Tr. Botrytis ß Linn. 4. Tr. fallnx Pers. Trügerische Tr. Sporangia gregaria turbinata e miniato argillacea, inferne cum stipite plicata, capillitimn sporidiaque obscure ochra- cea. — Sporangien in Haufen, kreiselförinig, aus dem mennigrothen thonfarben , unterwärts mit d. Stiel ge- faltet; Haarnetz und Sporidien dunkel, ockerfarben. Sphaerocarpus ficoides Bull. Tr. graniformis Ho Ilm. Status juvenilis. 5. Tr. clavata Pers. Keulenförmige Tr. Spor- angia gregaria obovata flava nitentia laevia, stipite ru- goso concolore, capillitimn sporidiaque ochracea. — Sporangien in Haufen, umgekehrt eiförmig, gelb, glänzend, glatt; Stiel runzllcht gleichfarben ; Haarnetz und Sporidien ockerfarben. An faulen Baumstämmen besonders Buchen. 6. Tr. nigripes Pers. Schwarzfiissige Tr. Spor, gregaria variae formae laevia lutescentia, stipite bre- vissimo nigrescente, capillitimn sporidiaque luteo- ochracea. — Sporangien in Haufen, von verschiede- 414 Cl. V. Cryptophyta. ner Gestalt, glatt, gelblich ; Stiel sehr kurz, schwarz ; Haarnetz u. Sporidien gelblich, ockerfarben. An fau- len Baumstämmen, besonders Buchen. Die Gestalt ist cylindrisch, herzförmig, bimförmig. Embolus lacteus Hoffm. im jungem Zustande. 7. Tr . turbinata Wither. Sowerb. Fr. Kreis ei- förmige Tr. Sporangia congesta obovata sessilia laevia ochraceo-alutacea, capillitium sporidiacfiie oclira- cea. — Sporangien gehäuft, umgekehrt eiförmig, un- gestielt, glatt, ockerfarben ledergelb; Haarnetz und Sporidien ockerfarben. An faulem Holze. Tr. ovata Pers. Clathrus turbinatus Huds. Bolt. 8. Tr. chrysosperma Decand. Goldsamige Tr. Sporangia congesta subglobosa subsessilia luteo-cinna- momea, capillitium sporidiaque ochraceo-aurea. — Sporangien in Haufen, fast kuglicht, fast ohne Stiel, gelblich zimmtfarben. Haarnetz und Sporidien ocker- farben, goldgelb. An faulem Holze. I/ycoperdon fa- vogineuin Bätsch. Sphaerocarpus chrysosperinus Bull. Trichia nitens Pers. 9. Tr. varia Pers. Mannichfaltige Tr. Spor- angia sparsa sessilia subrotunda remiformiaque flaves- centia; capillitium sporidiaque ochräcea. — Sporang. zerstreut, ungestielt, rundlich und nierenförmig', gelb- lich; Haarnetz und Sporidien ockerfarben. An alten Stämmen von Birken, Pappeln. Lycoperdon vesiculo- siim Bätsch. 10. Tr. Serpula Pers. Kriech Tr. Sporangia ses- silia flexuosa reticulataque flava, capillitium sporidia- que concolora. — Sporangien ungestielt, gebogen u. netzförmig, gelb; Haarnetz und Sporidien gleichfar- big. An faulen Stämmen von Birken, Erlen u. a. Ly- coperdon lumbricale Bätsch. Tr. reticulata Pers. 110. Stemonitis. Stern onitis. Sporangium subcylindricum aut subglobosum, stipite in sporangii columellam continuato, peridium simplex membrana- ceum fugax; flocci capillitium reticulatum formantes stipiti inhaerens ; sporidia capillitio inspersa. — Spor, fast cylindrisch oder kuglicht; der Stiel setzt sich in die Säule des Sporangiums fort; Peridium einfach, häutig, vergänglich; Flocken bilden ein netzförmiges O. III. Fungi. 415 Haarnetz, welches auf dem Stiel hängt; Sporidien auf das Haarnetz gestreut. 1. St. fusca Roth. Braune St. Sporangia thallo persistente fasciculata cylindrica, peridio fugacissimo, sporidiis atro fuscis. — Sporangien auf einem _ blei- benden Thallus, büschelicht, cylindrisch; Peridium sehr vergänglich; Sporidien braunschwarz. An fau- len Stämmen häufig. Clathrus nudus Linn. Trichia nuda Sowerb. Stemon, typhina Roth. Stein, fascicu- lata Nees. Im jungem Zustande. Stern. Tubulina Alb. Schw. Mucor araneosus Jacq. Tubulina Cremor Fl. d. 2. St. ferruginea Ehrenb. Rostfarbene St. Spor, in thallo persistente fasciculata, peridiis fugacissimis^ sporidiis e puniceo ferrugineis. — Sporangien auf ei- nem bleibenden Thallus, biischelicht ; Peridien sehr vergänglich; Sporidien dunkelroth, rostfarben. Auf faulem Holz. Tr. acifera Bull. Stern, typliica Willd. Sporidien sehr klein, wie an der folgenden. 3. St. typhina Pers. Zapfen St. Thallus evanes- cens. Sporangia gregaria cylindrica peridio fugaci, capillitio sporidiisque fuscescentibus. — Thallus ver- schwindend. Sporangien in Haufen, cjliiulrisch; Pe- ridium vergänglich ; Haarnetz u. Sporidien bräunlich. An faulem Holz. Mucor Stemonitis Schaeff. Embolus pertusus Smith. Trichia typhoides Bull. Stemonitis typhoides Bull. Fr. 4. St. ovata Pers. Eiförmige St. Sporang. sparsa ovalia, peridio fugacissimo chalybeo, capillitio purpu- rascente, sporidiis fuscis, stipite semipenetrante. — Sporangien zerstreut, eiförmig; Peridium sehr ver- gänglich, stahlfarben; Haarnetz purpurfarben; Spori- dien braun; Stiel halb das Haarnetz durchdringend. An faulem Holz. Mucor Embolus Linn. 5. Sr. papillata Pers. Papillen St. Spor, sparsa globosa cinerascentia, apice e stipite excurrente papil- loso, peridio fugacissimo, capillitio sporidiisque atro- fuscis. — Sporangien zerstreut, ku glicht, grau; die Spitze vom auslaufenden Stiel mit ein. Papille; Peri- dium sehr vergänglich; Haarnetz u. Sporidien bräun- lich schwarz. An trocknem Holz. 111. Diachea. Diachie. Sporangium oblon- giun stipite iutrante continuato in coliunellam floccoso- grumosam; peridium simplex membranaceum fugas; 416 CI. V. Cryptophyta. flocci capillitium subreticulatum formantes e slipite exeuntes; sporidia capillitio inspersa. — Sporangium länglich; der Stiel tritt hinein, und setzt sich in ein flockig pulveriges Säulchen fort; Peridien einfach, hantig, vergänglich; Flocken bilden ein fast netzför- miges Haarnetz und gehen aus dem Säulchen hervor; Sporidien liegen auf das Haarnetz, 1. D. elegnns Fr. Elegante D. Sporangium ovato- oblongum chalybemn violaceo micans, stipes capitulo breviör albus. — Sporangium eiförmig, länglich, stahlfärben mit violettem Schimmer; Stiel kürzer als der Kopf, weiss. Auf trocknen, auch lebendigen Pflanzen. Trichia leucopoda Bull. Stemouitis leuco- Styla Pers. 112. Arcyria . A r c y r i e. Sporangium subcy- lindricum; peridium dimidiatum, (parte superiore fu- gacissima?) capillitium intus versus basin adnatum reticulatum. Sporidia capillitio inspersa. — Sporan- gium fast cylindrisch; Peridium halb (d. obere Theil sehr schnell vergänglich?) Haarnetz inwendig gegen die Basis angewachsen, netzförmig. Sporidien auf d. Haarnetz zerstreut. 1. A.punicea Pers. Dunkelrothe A, Sporangia congesta stipitata subovata, capillitio elongato, spori- diis pnniceis. — Sporaugien gehäuft, gestielt, fast ei- förmig; Haarnetz sehr lang; Sporidien dunkelroth. Auf faulem Holz. Clathrus demidatus Linn. Mucor coccineus Leers. Embolus crocatus Bätsch. — A . ver- micularis Schumach. diff. sporangiis cylindricis elon- gatis flexuosis rubris, sporidiis capillitioque longissimo rufis. Ibd. Yarietas sec. Fries. 2. A. incarnata Pers. Fleischfarbene A. Spor- angia congesta substipitata ovata, capillitio elongato, sporidiisque carneis. — Sporangien gehäuft, etwas gestielt, eiförmig; Haarnetz lang, nebst den Sporidien fleischroth. An faulen Baumstämmen. — A, fleocuosa diff. sporangiis cylindricis longissimis tortis simplicis, capillitio sporidiisque sanguineis. Ibd. Yar. sec. Fr. 3 A. fusca Fr. Braune A. Sporangia gregaria stipitata et substipitata ovato-globosa fusca, capillitium 417 O. III. Fungi. ovatmn compactmn sporidiaque carneo- cinerea. — Sporangien in Haufen, gestielt und kurz gestielt, ei- förmig kuglicht, braun; Haarnetz eiförmig, dicht, nebst den Sporidien fleischfarben grau* Au faulem Holz. 4. A. cinerea Pers. Graue A. Sporangia gregaria stipitata globoso-ovata cinerea; capillitium ovato-cy- lindricum sporidiaque glauca. — Sporangien in Hau- fen, gestielt, kuglicht eiförmig, nebst den Sporidien blaugrau. Auf faulem Holz. Clathrus recutitus Linn. Trichia cinerea Bull. 5. A. nutans Decand. Nied erg ebo gen e A. Spor- angia congesta cylindrica, capillitium longissimum nu- tans sporidiaque sordide lutea. — Sporangien gehäuft, cylindrisch; Haarnetz sehr lang, niedergebogen, wie die Sporidien sehmutzig gelb. An faulem Holz, be- sonders Tannen. Are. flava Pers. est var. sordide flava sec. Fries. 6. A . umbrina Schumach, U mb raf arbeite A. Sporangia gregaria ovata umbrina stipitata, capillitium ovatuin erectum sporidiaque ochracea. — Sporangien in Haufen, eiförmig, umbrafarben, gestielt; Haarnetz eiförmig, aufrecht, wie die Sporidien ockerfarben. An faulem Tannenholz. Mucor pomiformis Leers. Stemonitis pomiformis Roth. St. lutea Trentep. 7. A . s ilacea Ditm. Gelbweisse A. Sporangia sparsa substipitata globosa lutea, capillitium ovatuin erectum, sporidiaque ochraceo-pallida. — Sporangien zerstreut, etwas gestielt, kuglicht, gelb; Haarnetz ei- förmig, aufrecht, wie die Sporidien blass ockerfar- ben. An faulem Eichenholz u. dgl. Stemonitis ochro- leucaTrentep. Are. flavescens Schumach. A. ochro- leuca Fr. 113, Dictydium. Netzarcyrie. Spor, globo- sum, peridimn simplex membranaceum rumpens e floccis innatis reticulatuin et nervosum, saepe persis- tentibus peridio fugaci. Sporidia coacervata. — Spor- angium kuglicht; Peridium einfach, häutig, zerreis- send, von angewachsenen Flocken netzförmig u. ner- vig, die oft stehen bleiben, wenn das Peridium ver- geht. Sporidien gehäuft. 1. D. umbilicatum Schrad. Genabelte N. Spor- Willdenow’s Grundriss. IV. Tb. 27 418 Cl V. Cryptophyta. angium cernuum umbilicatum, neryis parallells trans- versalibus junctis; Sporidia fusco-purpurea. — Spor- angium niedergebogen, genabelt, mit parallelen Ner- ven, die durch Quernerven verbunden sind; Sporidien braunroth. Aut faulem Holz, besonders in Tannen- wäldern, Mucor canceUatus Bätsch. Cribraria cernua Pers. Dictyd. cernuum Nees. 2. D. ambiguum Schrad. Zweifelhafte N. Spor, cernuum, nervis transversalibus aequaliter reticulatis; sporidia fusco-purpurea, — Sporangium niedergebo- gen, von Quernerven gleichförmig gegittert; Sporidien braunroth. Auf faulen Taimens täimnen. 3. D . trichioides Fr. Trichien N. Sporangium erectum globosum cancellatim nervosuin rufescens; sporidia fusco-purpurea. — Sporang, aufrecht, kug- licht, gegittert, röthlich. Sporidien braunroth. An faulem Holz in Frankreich. Sphaerocarpus trichoides Bull. Trichia reticulata Decand. Cribraria coccinea Pers. 4. D» splendens Schrad. Glänzende N. Sporang. erectum laeve transversim r e ticul a tum splendens ; spo- ridia lutosa. — Sporangium aufrecht, glatt, m. Quer- nerven gegittert, glänzend; Sporidien schmutzig gelb- lich. Au faulen Tannenstämmen. Cribraria splendens Pers. 5. D. microcarpum Schrad. Kleinfrüchtige N. Sporangium subcernuum punctulatum transversim re- ticulatum, stipite longissimo ; sporidia lutosa. — Spor- angium etwas niedergebogen, fein punctirt, quer netz- förmig, mit sehr langem Stiel; Sporidien schmutzig gelb. An faulen Tannenstämmen. Cribraria micro- carpa Pers. 6. £). vettosum Schrad. Adrige N. Sporangium subcernuum, nervis divergenti - ramosis apicibus libe- ris, stipite gracili, sporidia lutosa. — Sporangium et- was niedergebogen ; Nerven auslaufend ästig, an der Spitze frei; Stiel schlank. Sporidien schmutzig gelb. An trocknem Tannenholz. Cribraria venosa Pers. 114. Cribraria. Siebarcyrie. Sporangium subglobosum s. obovatum, peridium floccis innatis, (fatiscendo?) dimidiatum, superne re ticul um liberum constituentibus. Sporidia coacervata. — Sporangium fast kuglicht od. umgekehrt eiförmig; Peridium (durch O. III. Fungi. 419 Verschwinden d. obern Theils ? ) halb, oben ein freies Netz bildend. Sporidien gehäuft. 1. Cr. macrocarpa Schrad. Gross fruchtige S. Sporangia gregaria spadicea erecta obovata, reticulo inaequali, sporidia lutosa. — Sporangien in Haufen, braun, aufrecht, umgekehrt eiförmig* mit ungleichem Netz; Sporidien schmutzig gelb. An faulen Taimen- stämmen. 2. Cr. fulvct Schrad, Braunrothe N. Sporangia gregaria erecta turbinata, reticulo aequali; sporidia ful- va. — Sporangien in Haufen, aufrecht* kreiselförmig; mit gleichförmigem Netz ; Sporidien rothgelb. An fau- lem Tannenholz, Feucht zimmtfarben rothgelb, tro- cken nur rothgelb, daher Cr. intermedia Schrad. nach Fries nicht verschieden. 3. Cr. pyri formte Schrad. Bimförmige N. Spor- angia gregaria erecta pyriformia, reticulo aequali ; spo- ridia lutosa. — Sporangien in Haufen, aufrecht, bim- förmig, mit gleichförmigem Netz; Sporidien schmu- tzig gelb. An faulem Tannenholz. 4. Cr. argillacea Pers. Thonfarbene N. Spor* gregaria subglobosa erecta, reticulo aequali; sporidia cinerea. — Sporangien haufenweise, fast kuglicbt, aufrecht, mit gleichförmigem Netz; Sporidien grau. An faulem Tannenholz. Cribraria micropus Schrad. 5. Cr. purpurea Schrad. Purpurne N. ^ Sporang. subglobosum erectum purpureum, reticulo inaequali, sporidiis concoloribus. — Sporangiuin fast kögiicht, aufrecht, purpurfarben m, ungleichförmigem Netz, u. gleichfärben en Sporidien. An faulen Tannenstämmen. 6. Cr. intricata Sehr. Verwickelte N. Sporan- gium subglobosum erectiusculum fuscescenti- luteum, reticulo inaequali, sporidiis lutescentibus. — Sporang. fast kuglicht, ziemlich aufrecht, bräunlich gelb, mit ungleichfarbenem Netz; gelbliche Sporidien. An fau- len Tannenstämmen. In der Jugend wie die folgen- den, schwarz. 7. Ct. vulgaris Sehr. Gemeine N. Sporangium globosum subcernuum lutescens, reticulo aequali, spo- ridiis concoloribus. — Sporangium kuglicht, etwas niedergebogen, gelblich, mit gleichförmigem Netz und gleichfarbenen Sporidien. An faulem Tannenholz. 8. Cr. aurantiaca Schrad. Orange N. Sporangium sphaericum subcernuum fulvum, reticulo aequali, spo- ridiis laete lutescentibus. — Sporangium sphaerisch, 27* 420 Cl. V. Cryptophyta, fast niedergebogen, gelbroth, in. gleichförmigem Netz und hell gelblichen Sporidien. An faulen Baumstäm- men. Cr, vulgaris ß Pers. Cr. variabilis est var. spo- ridiis laete ochraceis. 9. Cr. tenella Schrad. Zarte N. Sporangium sphae- ricum subcernuum fuscescens, reticulo aequali nodo- so, stipite gracili, sporidiis lutescentibus. — Sporang. kuglicht, etwas niedergebogen, bräunlich, mit gleich- förmigem, knotigen Netz, schlankem Stiel, gelblichen Sporidien. An faitlen Tannenstämmen. 115. Crcrterium. Becherpilz. Sporang. oper- culatum, operculo deciduo, intus membranoso-cellulare saepeque floccis instructum; sporidia membranis floc- cisve inspersa atra. — • Sporangium m. ein. absprin- genden Deckel, inwendig häutig, zellig, oft mit Flo- cken. Sporidien auf d. Häuten und Flocken, schwarz 1. Cr. pedunculatum Trentep. Gestielter B. Spor- angium cyathiforme subcernuum castaneum, operculo plano albo, stipite elongato croceo. — Sporangium be- cherförmig, etwas niedergebogen, kastanienfarben, m. flachen, weissem Deckel, glattem, safranfarbenen Stiel. Auf abgefallenen Zweigen und Blättern. Craterium vulgare Ditm. 2. Cr. pyriforme Ditm. B irn förmiger Bl. Spor, pyriforme ochraceum, operculo plano albo, stipite brevi, sporidiis atris. — Sporangium birnförmig, ockerfar- ben, mit flachem, weissen Deckel, kurzem Stiel. Wie der vorige. 3. Cr. nutans Fr. Niedergebogener B. Sporan- gium pyriforme . inclinatum subferrugineum, stipite elongato, operculo convexo flavo. — Sporangium bim- förmig', geneigt, rostfarben, mit langem Stiele u. gel- bem convexen Deckel. Auf Lichen ciliaris, an feuch- ten Orten auf der Erde. 4. Cr. minutum Fr. Kleiner B. Sporg. pyriforme erectum lutescens, operculo convexo concolore, stipite brevi rufescente. — Sporangium birnförmig, aufrecht, gelblich, mit convexem, gleichfarbenen Deckel und kurzem, röthlichen Stiel. Auf Moosen, Spreu u. dgl. Peziza minuta Leers. Cyathus minutus Hoffm. Trichia minuta Roth. Sphaerocarpus turbinatus Bull. Arcyria Seucocephala Alb. Schw. 421 O. III. Fungi. 116. CupuTarla. Cup ularie. Sporaug. oper- culo teiiuissimo eva nescente, intus membranose cellu- lare floccis instructum saepe evanescentibus ; sporidia membranis floccisve inspersa atra. — Sporangiuin m. ein. sehr zarten, verschwindenden Deckel, inwendig häutig, zellig, m. Flocken versehen, d. oft verschwin- den; Sporidien auf Häute u. Flocken gestreut, schwarz. 1. C . leucocephala . Weissköpfige G. Sparang, turbinatum erectiun spadiceum expallens, stipite striato badio, floccis albis. — Sporangium kreiselförmig, auf- recht, braun, abblassend, mit gestreiftem, braunen Stiel u. weissen Flocken. Auf abgefallenen Blättern, Stengeln. Peziza convivalis Bätsch. Arcyria leucoce- phala Pers. Craterium leucocephalum olim. m. 117. Perichaena. Perichaene. Sporang*. cir- cumscissum peridio simplici, floccis raris. — Sporan- gium rundum aufspringend, mit einfachem Peridium und seltenen Flocken. 1. P. strobilinn Fr. Tann zapfen P. Sporangia aggregata subglobosa rufa fusca, sporidia sordide flava expallentia. — Sporaugien gehäuft, ziemlich kuglicht, rothbraun ; Sporidien schmutzig gelb, abblasseml. Auf der imtern Seite der Schuppen von Tannzapfen. Li^ cea strobilina Alb et Schw. 2. P, popidma Fr. Pappel P. Sporang. globoso- depressa luteo-fusca, sporidiis luteis. — Sporaugien kuglicht, plattgedriickt, gelbbraun; Sporidien gelb. Auf fauler Pappelrinde. Lyeoperdon corticale Bätsch. Sphaerocarpus sessilis Bull. Trichia circumscissa Schrad. Licea circumscissa Pers. 118. Tubulina . Höhrenpilz. Sporidia thallo imposita dem um floccoso et verticalia sessilia, intus floccis nullis. Sporidia coacervata. — Sporidien auf einem Thallus der endlich flockig* wird, vertical auf- stehend, ohne Stiel, inwendig ohne Flocken. Sporan- gieu gehäuft. 1. T. cylindnca Cy lind ris che R. Sporidia cy~ lindrica connata, sporidiis ferruginosis, — Sporidien 422 Cl. V. Cryptophyta. cylindrlsch , verwachsen ; Sporidien, rostfarbig. An sehr alten faulen Stammen. Stemonitis ferruginosa Bätsch. Sphaerococcus cylindricus Bull. Tubulina cy- lindrica Decand. Reticularia multicapsula Sowerb. Licea Tubulina Schrad. Im jungem Zustande Tre- mella meteorica Sowerb. 2. T, fragiformis Decand. Pers. Erdbeeren R. Sporangia cylindrica subconnata; sporidia umbrina. — Sporangien cylindrisch, etwas zusammengewachsen; Sporidien braun. Auf Moosen, abgefallenen Zweigen u. s. w. Sphaerocarpus fragiformis Bull. Licea cla- vata Schrad. 119. Licea. Licee. Sporangium basi applanata variae formae, thallo evanescente, floccis nullis. — Sporangium an der Basis plattgedrückt , von ver- schiedener Gestalt, mit verschwindendem Thallus u. keinen Flocken. 1. L. Serpula Fr. Kriechende L. Spor, sparsa serpentia spadiceo-nigricantia, sporidiis olivaceo-fuscis. — Sporang. zerstreut, kriechend, bräunlich schwarz; Sporidien olivenfarben, braun. An Brettern u. alten Stämmen. 120. Myriococcum . Tausend körn. Thallus demmn membranoso-cellulosus, Sporangia aggregata, peridio simplici crustaceo, floccis intus nullis. Spori- dia coacervata. — Thallus endlich häutig , cellig. Sporangien gehäuft, mit einfachem, krustenartigen Pe- ridiurn u. inwendig keinen Flocken. Sporidien ge- häuft. 1. M. praecooc Fries. Frühes T. Thallus albus. Spor, globosa nigro-fusca. — Thallus weiss. Sporan- gien kuglicht, schwarz bräunlich. Auf trocknem Holz, in Schweden. 121. Myrotheciwn. Salbenbüchse. Sporang. figurae indeterminatae ; peridium ( thallus ) simplex laxe floccosum tandem in medio evanescens. Sporidia minutissima. — Sporangium von unbestimmter Ge- O. III. Fungi. 423 stalt; Peridium einfach, schlaff, flockig*, endlich In d. jVlitte verschwindend. Sporidien sehr klein. 1. 31. inimdatum Tode. Ueberfliessende S. Pe- ridiuui demuin album. Sporidia globosa virescenti- nigra. — Peridium weiss. Sporidien luiglicht, grün- lich schwarz. Auf trocknen Pilzen. M. Yerrucaria Ditm. diff. praesertim sporidiis ovalibus. Ibd. M. Yer- rucaria Alb. Schw. 122. Dacrydium . Thränenpilz. Sporangium figurae indeterminatae; peridium (thallus) acervulis sporidiorum substratum. — Sporangium von unbe- stimmter Gestalt; Peridium (Thallus) unter d. Häuf- chen von Sporidien ausgebreitet. 1. D. roridum . Feuchtes T. Peridium album. Sporidia rosea. — Peridium weiss. Sporidien rosen- roth. An faulem Holz. Myrotheciiun roridum Tode. 123. Trichoderma, Haarhaut. Sporangium figurae indeterminatae; peridium (thallus) simplex laxe floccosum tandem in medio evanescens. Sporidia sem- per compacta. — Sporangium von unbestimmter Ge- stalt. Peridium (Thallus) einfach , schlaff, flockig, endlich in der Mitte verschwindend. Sporidien im- mer compact. 1. Tr . viride Pers. Grüne H. Peridium album; sporidia globosa obscure viridia. — Peridium weiss; Sporidien kuglicht, dunkelgrün. Auf Holz welches immer benetzt wird. 2. Tr. varium Ehrenb. Buntes H. Peridium vio- laceuin roseuin album aut flavum; sporidia sordide pallida. — Peridium violet, rosafarben, weiss oder gelb; Sporidien schmutzig blass. Auf feuchter Erde. 124. Amphisporium . Doppelspore. Sporangia subglobosa, sporidiis fusiformibus et globosis. — Spor^> angium fast kuglicht, mit spindelförmigen u, kuglich- ten Sporidien. Die erstem sitzen nahe an den Wän- den, d. andern in der Mitte. 1. A. versicolor. Bunter D, Sporangium demuin 424 Cl. V. Cryptophyta. deplanatam album. dein luteum tandem griseum. — Sporangium endlicn flach, weiss, dann gelb, endlich grau. An Tulpenzwiebeln die man im Wasser zieht. Nur einmal beobachtet. Subordo 7. Epispori. Sporae interdum thecoideae sporidochio impositae. — Sporen zuweilen schlauchartig, befinden sich auf einem Sporidochium. Sect. 1. Sporidochium verum. Sporae thecoideae in- natae. — Ein wahres Sporidochium; aufgewach- sene schlauchartige Sporen. 125, Sporidesmiiim. Sporenbündel. Spori- dochium stromatis seu thalli instar effusuin crustaceum, sporae septatae* — Sporidochium gleich einem Stroma oder Thallus ausgebreitet, krustenförmig. Sporen in. Querwänden. 1. Sp, atrum . Schwarzer Sp. Stroma atrum; sporae coucolores dense aggregatae clavatae fusiformes et tortuosae. — Stroma schwarz; Sporen ebenfalls gehäuft, keulenförmig, dann spindelförmig u. gedreht. Auf faulen Brettern. Sp. fusiforme und vagum Nees smd nur im Alter verschieden, 126. Exosporium. Aussen spore. Stroma ma- euliforme. Sporidochium verruciforme. Sporae sep- tatae. — Stroma ein Flecken. Sporidochium warzen- artig. Sporen mit Querwänden. 1. F. Tiliae . Linden A. Sporidochia aggregata subglobosa atra; Sporae obtusatae concolores. — Spo- ridochien gehäuft, fast kuglicht, schwarz; Sporen stumpf, gleichfarbig. Auf trocknen Linden, zuweilen häufig* 2. E . clavuligerum . Keulentragender A. Spo- ridochia aggregata subglobosa atra, sporae aliae elongatae filiformes concolores, aliae clavatae pelluci- dae. — Sporidochien gehäuft, fast kuglicht, schwarz; 425 O. III. Fungh Sporen lang, fadenförmig^ gleichfarbig, einige sind keulenförmige hell durchsichtig. Auf trocknen Wei- denstämmen. 3. E. Rubi Nees. Bromheer A. Stromata nigra rotuuda; sporid. subglobosa vertice depressa; sporae brevissimae filiformes concolores nigra e. — Stromate schwarz, rund; Sporidochien fast kuglicht, am Schei- tel plattgedrückt ; Sporen sehr kurz, fadenförmig, gleichfarbig, schwarz« Auf den Blättern von Rubus caesius. Ich habe sonst Sphaeria Dematium, trichella, di- tricha Fr. hierher gerechnet, aber es findet sich in ih- nen eine Gallerte, doch habe ich noch keine Sporen- schläuche bemerkt. Die Haare auf diesen Spbaerien haben Querwände wie auf manchen andern, und wie auf den Exosporien, so dass es also noch zweifelhaft bleibt, ob nicht die ganze Gattung zu den Spliaerien- artigen Pilzen tritt. 127. Coryneum . Keulenhaar. Sporidocliium verruciforme ; sporae pedicellatae_, pedicello sporido- chio basi immersae. — Sporidochium warzenförmig; Sporen gestielt; der Stiel mit der Basis in das Spori- dochium eingesenkt. 1. C. umbonatum Nees. Scheiben K. Sporido- chia subrotunda supra planiuscula saepe umbonata nigra; sporae subcylindricae, pedicelli magis ininusque elongati. — Sporidochien fast rund, oben ziemlich flach, oft mit einer Erhöhung, in der Mitte schwarz; Sporen fast cylindrisch; Stiele mehr oder weniger verlängert. Auf trocknen Zweigen. C. disciforme Kunze und Schmidt scheint nur eine Abänderung. 2. C» pulvinatum Kze. Schm. K i s s e n f ö r m i g e K. Sporidochia convexa atra non umbonata; sporae ova- les, pedicelli elongati. — Sporidoch. convex, schwarz, ohne Erhöhung in der Mitte; Sporen oval; Stiele sehr lang. Auf abgefallenen Zweigen. 3. C. bradiyurum . Kurzschwänzige K. Spori- dochia convexa atra; sporae globosae ovalesque, pedi- celli brevissimi crassiusculi. — Sporidochien convex, schwarz; Sporen kuglicht und oval; Stiele sehr kurz und ziemlich dick. Auf abgefallenen Zweigen. 4. C. depressurn Kze. Schm. Plattes K. Sporido- chia depressa atra; sporae ovales, pedicelli teuerriiiiii. 426 Cl. V. Cryptophyta. — Sporidochien platt, schwarz; Sporen oval; Stiele sehr zart. Auf abgefallenen Zweigen. 5. C, confluens Th, Nees. Zusammenfliessen- der K. Sporidochia gregaria subrotunda medio ele- vata nigra; sporae oblongae obtusae, pedicelli tener- rirni. — Sporidochien in Haufen, fast rund, in der Mitte erhaben , schwarz ; Sporen länglich , stumpf ; Stiele sehr zart. 128. Seiridium . Ketten spore. Sporidochium deplanatum. Sporae oblongae articulis filiformibus concatenatae , extima pedicello filiformi sporidochio innata. — Sporidochium flach; Sporen eiförmig durch fadenförmige Glieder verkettet, die äusserste mit ein. fadenförmigen Stiel ans Sporidochium gewachsen. 1. S. marginatum Nees. Gerandete K. Sporido- chia erumpentia atra, sporis concoloribus. — Sporido- chien hervorbrechend , schwarz , mit gleichfarbigen Sporen. Auf abgefallenen Rosenzweigen. 129. Phragmotrichum . Rhombenspore. Spo- ridochium depressum. Sporae rhombeae, articulis fili- formibus concatenatae, extima sporidochio innata, spo- ridiis repleta. — Sporidochia platt; Sporen rhombisch, durch fadenförmige Glieder verkettet; d. äusserste auf das Sporidochium aufgewachsen, alle mit Sporidien erfüllt. 1. Sp. Chailleii Kze. et Schm. Chaillets Rh. Spo- ridochia oblonga atra, sporae concolores. — Sporido- chien länglich, schwarz ; Sporen gleichfarbig. Bei Neufchatel gefuuden, auf Tannzapfen. 130. Podisoma, Stieltremelle. Sporidochium e pedicellis sporarmn implicatis. Sporae uniseptatae. — Sporidochium aus den verwickelten Stiel der Spo- ren. Sporen mit ein. Querwand. Ist eine Puccinie, deren lange Stiele verflochten sind. 1. P. Juniperi. Wach holder St. Sporidochium prinio globosum, tum conicum, rufo-spadiceum, tum ful- vum. — Sporidochie zuerst kuglicht, dann konisch, 427 O. III. Fungi. röthllch braun, endlich rothgelb. Auf trocknen Zwei- gen von Juniperus Sabina. Gymnosporangium fuscuin de Cand. Puccinia Juniperi Pers. Tremella Sabinae Dicks. 131. Gymnosporangium . Nacktspore, Spori- dochium variae formae gelatinosuin. Sporae unisepta- tae. — Sporidochium von verschiedener Gestalt, gal- lertartig. Sporen mit einer Querwand. Eine Puccinie mit gallertartiger Unterlage. 1. G. Juniperi . Wachholder N. Sporidochium primo conicum, tum efFusum aurantiacum. — Sporido- chie zuerst konisch, daun verbreitet, orangefarben. An trocknen Wachholderzweigen. Tremella Juniperina- Linn. Gymnosporangium conicum Decand. Sect. 2 Sporidochium verum. Sporidia instrata aut inspersa. — Ein wahres Sporidochium. Sporen aufgestreut ti. auf gelagert. 132. Tubercularia . Tubercularie. Sporido- chium verruciforme cinctum aut tectum strato coinpo- sito sporidiorum subglobosorum. — Sporidochie war- zenartig, umgeben oder bedeckt, mit einer zusammen- gesetzten Schicht von mehr oder weniger kuglichten Sporidien. 1. T. vulgaris Tode. Gemeine T. Sporidochia immersa rubra superne alba, strato sporidiorum ruber- rimorum convexo laevi et tuberculato in aqua dif- fluento. —* Sporidochien eingesenkt, roth, nach oben weiss ; Sporidienschicht convex, glatt und höckericht, in Wasser zerfliessend; Sporidien schön roth. Häufig auf abgestorbenen Zweigen. Tremella purpurea Linn. Sphaena miniata Bolt. Sphaeria tremelloides Weigel. — T. lutescens non differt nisi colore lutescente spo- ridochii et sporidiorum. Ibd. — T, minor difF. mag- nitudine et eo quod sporidochia oinnia ejusdem fere magnitudinis sint. Tr. Acaciae Fr. T. Castaueae Pers. T. confluens ej. T. discoidea ej. aetate tantum modo difFerunt. 2. T. mutabilis Nees. Veränderliche T. Spori- dochia immersa rubra albave, strato sporidiorum con» 428 CI. V. Cryptophyta. vexo laevi, primum ruberrimo, tum nigro. — Sporldo- chien eingesenkt, roth oder weiss; Sporidienschicht convex, glatt, zuerst schön roth, dann schwarz. Auf trocknen Aesten. 3. T. granulata Pers. Körnige T. Sporidochia iminersa alba, Strato sporidiorum convexo sordide ru- bro, demum nigrescente. — Sporidochien eingesenkt, weis; Sporidienschicht convex, schmutzig roth, end- lich schwarz. Auf abgefallenen Aesten. T. Pseudo- Acaciae Rebent. 4. T. persicina Ditm. Pfirsichbltitfarbene T. Sporidochia immersa alba, strato sporidiorum laevi convexo lilacino. — Sporidochien eingesenkt, weiss. Sporidienschicht glatt, convex, lillafarben. Auf Ae- cidiuin Epilobiatum. 5. jT. floccosa. Flockige T. Sporidochia minuta glohosa nigra, strato sporidiorum rubro, fioccisque al- bis sporidochium cingeutibus. — Sporidochien sehr klein, kuglicht, schwarz. Sporidienschicht roth, mit weissen Flocken das- Sporidochium umgebend. Auf abgefallenen Zweigen von Rhus tjphinum. 6. T. nigricans B ull. Schwärzliche T. Spori- dochia iminersa rubra thallo floccoso inposita, strato sporidiorum concolore, sporidochio stratoque landein nigris. — Sporidochien eingesenkt, roth, auf einem flockigen Thallus ; Sporidienschicht gleichfarbig, diese und die Sporidochie endlich schwarz. Auf vertrock- neten Zweigen im südl. Europa. 7. T. ciliata Ditm. Gefranste T. Sporidochia subemers^ medio coarctata fusca margine ciliata, strato sporidiorum convexo laevi rubro. — Sporidochien et- was hervorstehend, in der Mitte zusammengezogen, braun, am Rande gefranst; Sporidienschicht convex, glatt, roth. Auf trocknen Zweigen. 133. Fusarium . Spindelwarze. Sporido- chium verruciforme aut capitatum; Sporae fusiformes saepe septatae. — Sporidochie warzenförmig oder kopfförmig. Sporen spindelförmig, oft mit Quer- wänden. 1. F . piälens Ehrenb. Blase Sp. Sporidochium subcapitatum immersum albicans, sporae concolores septatae. — Sporidochie fast kopfförmig, eingesenkt 429 O III. Fungi. weisslich; Sporen gleichfarbige m. Querwänden. Auf abgefallenen Zweigen. Fusarium candidum Ehrenb, Fusarium obtusatum et pulvinatum. 2. F. roseum. Rosenfarbenes Sp. Sporidochium lninutuin yix immersum subglobosuin roseum, sporae fusiformes pallidiores. — Sporidochie klein, kaum eingesenkt, fast kuglicht, rosenfarben ; Sporen spin- delförmig, blass. Auf d. Stengeln und Blattern trock- ner Pflanzen. 3. F . ciliatwn . Fransen Sp. Sporidochium minu- tum vix immersum subglobosuin basi attenuatum ru- bescens longe pilosum, sporae fusiformes septatae. — Sporidochie klein , kaum eingesenkt, fast kuglicht, an d. Basis verschmälert, röthlich, langhaarig. Sporen spindelförmig, mit Querwänden. Auf abgefallenen Zweigen. Atractium ciliatum in, oll in. Tubercularia ciliata Alb. et Schw. 4. F. Stilb aster. Stilbaster Sp. Sporidochium emersum capitatitm lutescens, sporis fusiformibus con- coloribus. — Sporidochie nicht eingesenkt, kopfför- mig, gelblich; Sporen spindelförmig, gleichfarbig. Auf alten Buchenstämmen. Atractium Stilbaster m. olim. 5. F . oocysporum Schlechtend. Spitzsporige Sp. Sporidochium verrucosum saepe expausum et irregu- läre emersum rosenin ; sporae utrinque acutissimae. — Sporidochie warzenförmig, oft ausgebreitet und unre- gelmässig, nicht eingesenkt, rosenfarben; Sporen an beiden Enden sehr spitz. Auf angefaulten Kartoffeln. 6. F. lateritium Nees. Ziegelfarbenes Sp. Spo- ridochiuin semiglobosum deplanatum et irregulariter expansum subgelatinosum e lutescente rubrum; spo- rae globosae et fusiformes crassiusculae curviüsculae. — Sporidochie halbkuglicht, abgeplattet und unregel- mässig au sgeb reitet, etwas gallertartig, gelblich roth. Sporen kuglicht und spindelförmig, ziemlich dick, et- was krumm. Auf todten feuchten Stämmen u. feuch- ten Brettern. F. microsporum Schlechtend. 7. F. heterosporum Nees. Andersporige Sp. Spo- ridochium expansum ruberrimum; sporae globosae et fusiformes. — Sporidochie ausgebreitet, sehr roth; Sporen spindelförmig und kuglicht. Auf den Frucht- knoten von Lolium perenne. 134. Dermosporimn . Hautspor ei Sporidochium subglobosum cinctum Strato sporarum simplici den so* 430 CI. V. Cryptophyta. — Sporidochium fast kuglicht, umgeben mit ein. ein- fachen, dichten Schicht von Sporen. 1. JD, flavicans. Gelbliche H. Sporidochia aggre- gata parva flavicantia; sporae globosae minutae con- colores. — Sporidochiea gehäuft, klein, gelblich; Sporen kuglicht, klein, gleichfarbig. An faulen Aestem 135. Epicoccum. Kornspore. Thallus macu- liformis. Sporidochium verruciforme ; sporae subglo- bosae irregulariter coacervatae et impositae. — Thal- lus flockenartig. Sporidochie warzenförmig ; Sporen fast kuglicht, unregelmässig gehäuft und aufgelegt. 1. E . nigrum . Schwarze K. Macula nigra, spo- ridochia subglobosa nigra. — Flecken schwarz; Spo- ridochien mit d. Sporen fast kuglicht, schwarz. Auf trocknen Pflarizenstämmen. 2. E. purpurascens Ehrenb. Purpu r rothe K. Thal- lus purpurascens, sporidochia subglobosa nigra. — Thallus röthlich; Sporidochien fast kuglicht, schwarz. Auf trocknen Pflanzenstämmen. 136. Aegerita . Aegerite* Sporidochium ver- ruciforme. Sporae extra et intra sporidochium. — Sporidochium warzenförmig. Sporen innerhalb und ausserhalb des Sporidochimns. — Gehört vermuthlich zu den Sporidosporen. 1. A . candida Pers. Weisse A. Sporidochia glo- bosa sparsa candida. — Sporidochien kuglicht, zer- streut, weiss. Auf abgestorbenen Baumrinden. Schro- tum Aegerita Hoffin. 137. Periconia . Periconie. Sporidochium sub- ulatum. Sporae superne inspersae. — Sporidochie pfriemig. Sporen oben aufgestreut. 1. P. byssoides Pers. Byssus P. Sporidochium nigrum, sporae concolores in capitulum collectae. Sporidochie schwarz; Sporen gleichfarbig, in einem Kopf versammelt. Auf trocknen Pflanzenstengeln. 2. P. subulata Nees. Pfri einige P. Sporidochium subulatum inferne nigrum superne byssinum; sporae canescentes. — Sporichodie pfriemig, unten schwarz, O. III. Fungi 431 oben flockig; Sporen grau. Auf abgefallenen Zwei- gen. P. Steinomtis Pers. P. Avellanae Rebent. 3. jP. nana Ehrenb. Zwerg P. Sporidochium sub- ulatum nigrum cinerascens, sporae canescentes. — Sporidochie pfriemig, schwarz graulich* Sporen graulich. 138. Cephalotrichym. Haarkopf. Sporidochium capitatum, capitulum e floccis contortis, sporis inter- spersis. — Sporidochie kopfförmig ; der Kopf besteht aus gedrehten Flocken, mit eiugestreuten Sporen. 1. (7. rigescehs. SteiferH. Sporidochium superne attenuatum snbfibrillosum fuscnm non transiens capi- tulum concolor. — Sporidochie oben verschmälert, etwas fasrig, braun, den gleichfarbigen Kopf nicht durchziehend. Auf gefällten Stämmen. 2. C\ flavovirens N ees. Gelbgrauer H. Sporido- chium fuscum, capitulum flavovirens caducum. — Sporidochie braun; Kopf gelbgriin, abfällig. Auf fau- len Blättern. 3. C . monilioides Alb. Schw. Monilien H. Spo- ridochium album lutescens rufescens, capitulum conco- lor. — Sporidochie weiss, gelblich, röthlich; Kopf gleichfarbig. Auf faulem Holz. Isaria monilioides Alb. et Schw. 139. Isaria . Isarie. Thallus dense contextus. Sporidochium elongatum simplex aut ramosum superne floccosum. Sporae floccis inspersae. — Thallus dicht verwebt. Sporidochie lang, einfach oder ästig, oben flockig. Sporen auf die Flocken gestreut. 1. I. crassa Pers. Dicke I. Sporidochium album demum ramosum, ramis truucatis incisulis, basi de- muin distinchim glabrum. — Sporidochie weiss, end- lich ästig, an der Basis endlich glatt, gesondert v. d. Spitze; Aeste abgestumpft, etwas eingeschnitten. Auf* verfaulten Puppen. Isaria velutipes. Isaria truncata Pers. Ramaria farinosa Dicks. 2. 7. Eleuteraiorum Nees. Käfer I. Sporidochium filiforme ramosum toturn floccosum album, ramulis la- teralibus minutis. — Sporidochie fadenförmig, ästig, ganz flockig, weiss, m. kleinen Seitenästen. Auf tod- ten Käfern. 432 Cl. V. Cryptophyta. 3. /. arachnophila Ditin. Spinnen I. Sporidochinm Simplex clavatum totuin floccosum alhum. — Spori- dochie einfach, keul förmig*, ganz flockig*, weiss. Auf todten Spinnen. 4. /. sphecophila Ditm. Wespen I. Sporidochium Simplex longissimnm subulatum medio nodosum di- lute umbrinum, apicibus sporidiferis cinereis. — Spo- ridochie einfach, sehr lang*, pfriemig*, in der Mitte knotig, hell uinbrafarben, m. grauen, sporentragenden Spitzen. Auf todten Wespen. Ceratonema Crabronis Pers. 5. /. agctricina Pers. Blätterpilz I. Sporidochium ramosissimum rigidiusculum album totum floccosum, ramis filiformibus patentibus. — Sporidochie sehr ästig, ziemlich steif, weiss,, ganz flockig, mit abste- henden, fadenförmigen Aesten. Auf angefaulten Blät- terpilzen. . Glayaria brachiata Bätsch. 6. 1, epiphylla Pers. Blatt I. Sporidochium Sim- plex clavatum floccosum album. — Sporidochie ein- fach, keulförmig, flockig, weiss. Auf trocknen Blät- tern v. Büchen und Pappeln. 7. /. clavata Ditm. Keulenförmige I. Sporido- chium simplex clavatum totum floccosum umbrino- stramineum. — Sporidochie einfach, keulenförmig, ganz flockig, umbra-strohfarben. Auf trocknen Baum- stämmen. 8. /. glauca Ditin. Graublaue I. Sporidochia basi connata tota floccosa canescentia. — Sporido- chien an d. Basis zusammengewachsen, ganz flockig*, grau. Auf trocknen Stämmen. — 1 . glaucocephala diff. sporidochiis fuscis apice canescentibus. 9. /. iimbrina Pers. Umbrafarbene I. Sporido- chia basi connata partitaque, tota floccosa umbrina. — Sporidochien an der Basis verwachsen und getheilt, ganz flockig, uinbrafarben. An faulen Baumstämmen. 10. /. citrina Pers. Citron gelbe J. Sporidochium ramosum, inferne citrinum, superne album, totum floc- cosum, ramis attenuatis. — Sporidochie ästig, unten citronlärben, oben weiss, ganz flockig, m. verdünnten Aesten* Auf faulen Baumstämmen. 140. Ceratium . Ceratium. Sporidochium te- retiusculuin ramosum undique sporis majoribus insper- sis, floccisque in sporidia minora dilabentibus. — Spo- ridochie rund, ästig, überall mit grossen Sporen be- O. III. Fungi. 433 streut und mit Flocken die in kleine Sporidien zer- fallen, ], C . hydnoides Alb. et Schw. Hydn umartiges C. Spondochia aggregata counata ramosa alba. — Sporidochien gehäuft, verwachsen, ästig, weiss. An faulen Buchenstämmen. Isaria inucida Pers. Clavaria Pucciuia Bätsch. Clavaria hyssoides Bull. Tremella hydnoidea Jacq. 2. C. porioides Alb. et Schw. Po rienartiges C. Sporidochia aggregata ramosa, ramulis creberrimis fili- formibus auratis. — Sporidochien gehäuft, ästig; Ae- ste in Menge, fadenförmig, goldfarben. An faulen Brettern. 3. (7. rubicimdum Ehrenb. Röthliches C. Spori- dochia in massain carnosam rubicundam confluentia ramosa alba. — Sporidochien in eine rothe, fleischige Masse zusammenfliessend, ästig, weiss. Sect. 3. Sporidochium spurium e planta subjacente, verum oblitteratum. Thallus nullus. — Ein fal- sches Sporidochium von d. unterliegenden Pflanze entstanden, das wahre undeutlich. Kein Thallus. 141. Caeoma . Brand. Sporae simplices (non didymae) liberae (non adnatae) nudae aut pedicello fili- formi, ex epidermide plantarum virentium erumpen- tes. — Sporen einfach, (nicht zu zwei verbunden), frei (uicht angewachsen}, nackt oder mit einem fa- denförmigen Stiel, aus d. Epidermis lebendiger Pflan- zen hervorbrechend. Es ist in dieser Gattung noch sehr zweifelhaft, was Art ist oder Abänderung und ob nicht die Art durch die Pflanze worauf sie wächst, so bestimmt wird, dass eine Art jede andere hervorbringeu kann* Ueberdies ist es oft schwierig, die Kennzeichen dieser kleinen Pflanzen zu finden. Es ist daher am bequem- sten, sie an den Pflanzen zu erkennen, worauf sie sich finden, und an den Theilen woran sie sich fin- den, als an der sehr einfachen und wenig Verschie- denheit gewährenden Gestalt der Sporen. Willdenow’s Grundriss. IV. Th. 28 434 Cl. V. CrvptoDhvta. * t j> Subgenus I. Uredo. Sporae sub epidermide planta- rum vage rupta emergentes. — Die Sporen bre- chen unter der unbestimmt aufreissenden Ober- haut der Pflanzen hervor. Subdiv. Sporae flavae, fuscae, nigrae. — Si>oren gelb, braun, schwarz. 1. C. segetum. Auf dem Fruchtknoten und d. Klap- pen der Blüten der gebaueten Arten von Triticmn, Hordeuin, Avena. Die Oberhaut reisst bald auf, und die Sporen fallen in grosser Menge heraus. Daher d. Namen Staubbrand, Russbraiul. Schwarz ; die Sporen sind alle gleich gross und genau kuglicht. Uredo se- getum Pers. Uredo Carbo Cand. 2. C. sitophilum. In dem Fruchtknoten der gebaue- ten Weizenarten. Die Oberhaut reisst nie und die Sporen kommen nur zum Vorschein, wenn man die Körner zerdrückt. Sporen grösser als an d. vorigen Art, genau kuglicht, schwarz und sehr stinkend. Schmierbrand. Caeoina segetum Nees. Uredo sito- phila Ditm. Uredo Caries de Cand. 3. U. Zeae. In dem Fruchtknoten von Zea Mays, bleibt immer verborgen; die Sporen schwarz, klein, genau kuglicht. Uredo Maydis de Cand. 4. C, destruens Schlechtend. Auf dem Fruchtknoten und den Klappen der Blüten von Pani cum miliaceum; d. Oberhaut springt bald auf; d. Sporen sind schwarz, länglich, unregelmässig. 5. C. hypody'tes Schlechtend. Ueb erzieht die Halme von Gräsern innerhalb d. Blattscheiden, z. B. an Ely- mus arenarius und Phragmites communis. Sporen klein, genau kuglicht, schwarz. 6. C. longissimuin Schlechtend. Bildet auf Poa aqua- tica lange parallele Haufen. Sporen klein, genau kug- licht, schwarz. Uredo longissima Pers. 7. C . lineare . Auf der untern Fläche und Scheide der Gräser besonders der Cerealien; bildet linienför- mige und elliptische Haufen, welche den Nerven fol- gen. Sporen länglich^ gelb. Uredo linearis Pers. 8. C. Rubigo, Zerstreute, ziemlich ovale Haufen, meistens auf der obern Fläche der Blätter der Gräser. Sporen nicht genau kuglicht, röthlich, auch zerstreut. Uredo Rubigo vera de Cand. 9. (7. Festucae . Kleine ovale Haufen auf der obern 435 O. III. Fungi. Fläche der Blätter von Festuca glauca. Sporen läng- lich bimförmig, fiichsroth, dann braun. Uredo Festu- cae Cand. 10. C. Caricts. Auf d. Perigynium und d. Klappen mancher Carexarten. Sporen nicht genau kuglicht, schwarz. Uredo Caricis Pers. C. urceolorum Schlecht. 11. C. melanogramma Schlechtend. Auf d. Blattern von Carex montana u. C. digitata. Haufen länglich u. linienförmig; Sporen schwarz, sehr klein, genau kug- licht. 12. C. olivaceum . Auf dem Fruchtknoten und Peri- gynium von Carex riparia. Verbreitete Haufen; kleine genau kuglichte, olivenfarbene Spoien. 13. C . Pseudo - Cyperi. Auf der obern Fläche der Blätter von C. Pseudo- Cyperus. Kleine eiförmige Hau- fen. Sporen nicht genau kuglicht, fuchsroth, dann braun. 14. C. oblongum . Auf den Blättern von Luzula pi- losa. Längliche Haufen, an beiden Enden abgestumpfte, braune Sporen; die Oberhaut reisst selten und spät. 15. C. Ornithogali. Auf Blättern von Ornithogalum, längliche. Haufen, Sporen nicht genau kuglicht, braun, endlich schwarz , zuweilen gestielt. Uredo Ornitho- gali Schm, et Kze. 16. C. Aspliodeli Schlechtend. Auf den Blättern von Asphodelus ramosus im siidl. Frankreich. Haufen oval. Sporen roth und sehr gross. 17. €• Alliorum . Auf den Blättern von Allium. Haufen linienförmig oder oval. Sporen fast weiss oder gelb. 18. C. ambiguum. Auf Allium- Arten. Haufen oval oder linienförmig. Sporen gestielt, bimförmig, braun. Uredo ambigua de Cand. 19. C. Erythronii. Auf Blättern von Erythronium Dens Canis. Rundliche Haufen. Sporen länglich, kurzgestielt, braun. U. Erythronii de Cand. 20. C. TAlii . Haufen rund, endlich im Kreise ste- hend. Sporen eiförmig, braun, endlich schwarz. 21. C. Fritillariae Schlechtend. Auf Stämmen und Blättern von Fritillaria Meleagris. Haufen rund. Spo* ren ziemlich rund, gelb. 22. C. Orchidum. Auf den Blättern verschiedener Orchis- Arten. Haufen rundlich, in Kreisen. Sporen goldfarben. Uredo Orchidis Mart. mosq. Uredo con- fluens Orchidio Alb. et Schw. 23. C. Colchici Schlechtend. Auf den Blättern von 28 * 436 CI. V. Cryptophyta. Colchicum autumnale. Haufen länglich* Sporidien fast kuglicht, mit e. hellen, oft gelappten Rande um- geben, schwärzlich. 24. (?. A ristolochiae. Auf d. Blättern von Aristolo- chia Cleinat, Längliche, kurzgestielte, braune Sporen. 25. C, utricidosum Nees. Auf dem Fruchtknoten u. Perigonium von einigen Pol jgonum- Arten. Sporen kuglicht, klein, schwarz. 26. C . Bistortarum . Auf deii Blättern von Poly gö- nn in Bistorta u. viviparum. Die Oberhaut reisst bla- sig auf, die Haufen sind roth, die Sporen zuerst dun- kel purpurfarben, dann roth. Uredo Bistortarum de Cand. 27. C. marginale» Die Haufen stehen am Rande d. Blätter von Polygonum Bistorta auf den Alpen, so d. das Ganze einer Pteris ähnlich wird. Uredo pteridi- formis Funck, 28. C, Polygonorum , Auf manchen Polygonum-Ar- ten. Haufen rundlich, die Oberhaut spät reissend. Spore eiförmig, braun. Uredo Polygonorum de Cand. 29. C. Rumicum . Auf den Blättern von verschie- denen Rumex- Arten. Sporen rothlich braun, oft ge- stielt. 30. C. Betarum . Auf Blättern und Stämmen d. Be- ten. Haufen rund, länglich, oft im Kreise. Sporen fast kuglicht, braun. Uredo Betae Pers. 31. C. Armeriae Schlechtend. Auf Schäften u. Blät- tern v. Armeria- Arten. Oberhaut immer geschlossen. Sporen roth, kuglicht. 32. C. P rimul ar um. Auf der untern Blattfläche der Primula grandiflora auf d. Alpen. Haufen oft in Krei- sen, violet, die Oberhaut zuweilen gar nicht reissend. Sporen länglich, braun. Uredo Primulae de Cand. 33. Primulae integrifoliae . Meistens auf der obern Blattfläche von Pr. integrifolia. Haufen grösser als an der vorigen. Oberhaut früher reissend. Sporen grösser. Uredo Pr. int. de Cand. 34. C. Soldanellae, Auf der untern Blattfläche an Soldanella alpina. Die Oberhaut reisst endlich mit e. kleinen Oeffnung. Sporen sehr klein, blass gelb. Ur- edo Sold, de Cand. 35. C. Rhinanthacearum . Auf der untern Blattfläche an verschiedenen Rhinanthaceen. Sporen goldgelb, immer zusammenhängend , fast zusammengeklebt. Uredo Rhinanthacearum de Cand. Ur. Euphrasiae Re- bent. Ur. Melampyri ej . Ur. tremellosa Strauss. 437 O. III. Fungi. 36. C. Veronicae . Auf der untern Blättfläche an Ve- ronica off. Kleine Haufen. Sporen fast kn glicht, gelb. 37. C. Labiatarum . Auf der untern Blattfläche von manchen Labiaten; rundliche Haufen; Sporen fast kuglicht, braun. Uredo Lab. de Cand. Uredo Men- Ihae Pers. Ur. Calaminthae Strauss. Aecidium Men- thae Sowerb. 38. C. Symphyti. Auf d. untern Blättfläche an Sym- phytum officinale. Haufen klein, rundlich; Sporen rundlich, braun. 39. C. Vincae. Auf Blättern von Yinca minor. Kl. rundliche Haufen; Sporen eiförmig, braun. Uredo Vincae de Cand. 40. C. Vincetoxici. Auf d. untern Blattfläche an Cy- nanchuin Vincetoxi cum; Haufen rundlich, klein; Ober- haut meistens geschlossen; Sporen fast kuglicht, blass- gelb. Uredo Vincet. de Cand. 4L C. Gzntianae, Auf den Blättern von Gentianen* Sporen braun, etwas gestielt. Uredo Gent, de Cand. 42. C. Vacciniorum ♦ Auf der untern Blättfläche an Vaccinium Arten. Rundliche, kleine Haufen; Sporen eiförmig, gelblich. Uredo pustulata Vacc. Alb. Schw. 43. C . Lecli. Auf der untern Blattfläche an Ledum palustre. Haufen klein, rundlich; Sporen eiförmig, orangefarben. Ur. Ledi Alb. Schw. 44. C. Pyrolae. Auf der untern Blattfläche an Py- rola rotundifolia. Haufen klein, rundlich; Sporen fast kugelförmig, gelb. Uredo polymorpha Strauss. Aeci- dium Pyrolae Schultz. 45. C. Empeiri . Auf der untern Blatt fläche an Ejji- petrum nigruin. Haufen länglich; Sporen eiförmig, gelb. Ur. Empetri de Cand. 46. C, Rhododendri. Auf der untern Blattfläche au Rhododendron ferrugineum u. hirsutuin. Haufen rund- lich, klein; Sporen fast kugelförmig, gelb. 47. <7. Canipanularum, Auf der untern Blattfläche an Campanula Arten. Zusammenfliessende Haufen, zusammenhängende, gelbe Sporen. Uredo Campanm lae Pers. Ur. tremellosa Campanulae Strauss. 48. C. Phyteumatum ♦ Auf den Blättern von Phyteu- ma Arten. Sporen länglich, braun, kurz gestielt. Ur. Phyteumatum de Cand. 49. C. reccptaculoriim. Tn den Blütenboden von Tragopogon und andern Cichoraceen eingeschlossen, Sporen fast kugelförmig, purpurfarbig» Uredo rec. Cand. Ur. Tragopogi Pers. 438 Cl. V Cryptophyta. 50. C. Compransor Schlechteud. Auf den untern Blattfläche yoh manchen Syngenesisten ; Haufen flies- sen oft zusammen ; Sporeu fast kugelförmig', rothgelb, im Anfänge zusammenhängend. Uredo Sonchi Peis. IJr. tremellosa Sonchi Strauss. Uredo Rubigo Sonchi Cand. Ur. Cacaline suaveolentis Kze. Schm. Uredo Tussilaginis Pers. Ur. iuberculosa Schumach. Uredo fulva ej. 51. C. flocculosorum. Auf den Blättern mancher Syngenesisten. Sporen länglich, braun, kurzgestielt, Ur. Cichoracearum Cand. 52. (7. for?tiosum. Auf d. untern Blattfläche an Pre- nanthes muralis. Kleine, regelmässig gestellte Hau- fen; Sporen zimmtfarben, fast kuglicht. 53. C . suaveolens. Auf der untern Blattfläche ron Serratula arvensis. Haufen fliessen sehr zusammen; Sporen braun, ziemlich kugelförmig. Uredo suaveo- lens Pers. Ur. Serratulae Schumach. 54. C. Acarnacearum . Sporen braun, kurz gestielt. Ur, apiculata Arctüi Strauss. Ur. Cjani Cand. 55. C. Artemisiae . Auf den Blättern Yon A. vttlga- ris. Runde Haufen. Sporen braun, fast kuglicht. 56. (7. Corymbiferarum. Auf Corymbiferis. Sporen braun, kurzgestielt. Ur. Cacaliae suaYeolentis Cand. Ur. Arnicae scorpioidis Cand. 57. (7. Senecionis Schlechtend. AufSenecio vulgaris d. untern Blattfläche. Haufen rund oder oval, einzeln oder regelmässig zusammenstehend. Sporen ockerfar- ben. Uredo farinosa Senecionis Pers. 58. C. flosculorum. Auf d. Blümchen von Scabiosa arvensis, die davon erfüllt sind. Sporen braun, pur- purn, benetzt, violet. Uredo flosculor. Cand. 59. U. Galii. Auf den Blättern von Gallium verum. Runde, verschlossene Haufen, sehr klein; Sporen röthlich. 60. C '. epigallicum Schlechtend. Auf d. untern Flä- che d. Blätter v. Galium Bocconi^ saxatile, sylvaticmn. Haufen klein, einzeln. Sporen dunkel, fast oval. 61. C\ macropus. Auf d. Stämmen von Umbellen- pflanzen. Lange Haufen. Sporen braun, lang gestielt. 62. (7. TJmbellaiarum. Auf der untern Fläche der Blätter von Umbellen pflanzen, in kleinen, runden od. länglichen Haufen. Sporen eiförmig, braun, oft we- nig gestielt. Hieher gehören vermuthlich Uredo Oreo- seiini Strauss. Ur. Äthamanthae Cand. Ur. Angeli- cae Schumach, Ur. Cynapii Cand, Ur. Conii Strauss. O. III. Fungi. 439 Uredo Aegopodii Schumach. (Sporen purpurfarben, schwarz.) Ur. Petroselini (Sporen gelblich.) 63. C. Ramunculacearum . Auf Anemonen und Ra- nunkelarten. Haufen oft zusammenfliessend. Sporen eiförmig, braun, zuweilen gestielt. Uredo Ranuncu- lacearum Cand. Ur. Anemones Pers. 64. C . Ficariae Schlechtend. Auf Blättern u. BlatU stielen von RanuncuUis Ficaria. Kleine, rundliche Haufen, d. in grössere zusammengestellt sind ; braune, auf beiden Seiten spitze Sporen. 65. C. Calthae. Auf den Blättern von Caltha palu- stris. Runde Haufen, grosse, braune Sporen, zuwei- len gestielt. 66. C. Fumnriae. Auf Corydaiis cava der untern Blattfläche. Sporen roth. 67. U. Dentariae Auf Dentaria bulbifera, Haufen gross, blasenförmig , Oberhaut reisst länglich auf. Sporen rostbraun. Uredo Dentariae Alb, Schw. . 68. C . Hypericorum. Auf der untern Blattfläche v. Hypericum-Ärten. Haufen rundlich, klein, blasige Sporen zusammenhängend, rothgelb. Uredo Hyperi- corum Cand. 69. C . Geranii Schlechtend. Auf Geranium palu~ stre und andern Arten. Runde, zusammenfliessende Haufen. Sporen braun. Uredo Geranii Cand. 70. C . Impatientis. Auf Impatiens Balsamina. Braune kurzgestielte Sporen Aecidium argentatnm, impa- tientis Schultz Starg. 71. C. Violarum. Auf der untern Blattfläche von Veilchen. Runde, blasige Haufen; braune Sporen, auch nackt aufgestreut. C. rivosum m. Uredo Violarum Cand. Ur. apiculata Strauss. Uredo Menthae var. Vio- lae Alb. Schw. Aecidium argentatum Schulz starg. 72. C Dianthi. Auf der untern Blattfläche von Di- an thus- Arten. Haufen rund und länglich , mit lang aufreisender Oberhaut. Sporen braun und schwarz. 73. C. Caryophyllacearum. Auf d. untern Blattflä- chen (meistens) von Cerastien und Stellarien Kleine Haufen. Sporidien eiförmig, gelblich. C. Stellariae in. Ur. pustulata Cerastii Pers. Ur. ovata Strauss. 74. C . Silenes Schlechtend. Auf Silene chlorantha bei Berlin. Eiförmige u. runde Haufen, zimmtbraune Sporen. 75. C. antherarum Nees. Auf den Antheren grosser Coryophyllaceen. Violette Sporen. Uredo autherarunx Cand. Ur, violacea Pers. 440 CI. V. Cryptophyta. 76. C. sparsum . Auf Blättern u. Schäften der Ar- meria maritima. Braune Sporen. 77. (7. R ehern s. Auf d. Blättern von Cucabalus Be- hen, meistens d. untern Fläche. Sporen schwarz und langgestielt. Uredo Behenis Gand. 78. C . Arenariae. Auf den Blättern von Arenaria trinervia. Haufen erhaben und meistens geschlossen. Sporen purpurn, braun. 79. (7. Sempervivi . Auf den Blättern von Sedum u. Sempervivum. Haufen fast immer geschlossen. Spo- ren bräunlich. Uredo Sempervivi Alb. Schw. Uredo Sedi Cand. Ur. oyata Strauss. 80. (7. Saxifragarum . Auf der untern Blattfläche mehrerer Saxifragen der Alpen. Sporen gelb. Uredo Saxifragaruin Cand. 81. U. Rihesii . Auf den Blättern yon Ribes alpi- num, Evonymus europaea u. a. Haufen oft zusam- menfliessend. Sporen eiförmig, etwas zusammenhän- gend, braun. Uredo conflnens Ribis Alb. Schw. Ur. Evonymi Mart. mosq. Ur. circinaiis Strauss. 82. (7. Epilobii . Auf Epilobium tetragonum meistens der untern Blattfläche. Rundliche Haufen, braune Sporen. 83. C. Onagrarum . Auf Epilobien u. Circaea. Hau- fen rundlich, geschlossen. Sporen gelb. Uredo pu- stulata Pers. Ur. Circaeae Alb. Schw. Uredo ovata Strauss. 84. (7. miniatum Schlechtend. Auf Stämmen, Aesten, Blütenstielen y. Veilchen, Rosen u. verwandten Pflan- zen« Haufen länglich, oft linienformig, gross, zuwei- len zusammenfliessend. Sporen fast oval, menniggelb in grosser Menge. C. pingue m. C. Rosae. Var. 2. Ur. miniata Pers. Ur. effusa a et ß Strauss. Ur. ele- vata Schum. Ur. Eglanteriae Mart. Ur. pinguis Cand. Ur. Ulmariae Mart. mosq. Lycoperdon subcorticinum Schrank. 85. C. Rosacearum . Auf d. Blättern von Rosaceen, meistens d. untern Fläche. Kleine, runde Haufen. Orangerothe Sporen. C. Rosae m. var. 1. C. Rubo- rum Schlechtend. Ur. Rosae Pers. 86. (7. Voteniillarum. Auf Blättern, Blattstielen u. Kelchen von Potentillen. Kleine, rundliche Haufen; orangefarbene Sporen. 87. C. Alchemillae . Auf der untern Blattfläche an Alchemilla vulgaris. Haufen oft zusammenfliessend. Sporen blassgelb. 441 Ö. 111» Fungi. 88. C . porphrogcneta. Auf d. untern Blattiläche au Prunus Padus u. Kubus fruticosus. Rothe Flecken; kleine, runde Haufen, zusammenhängende^ rolhe Spo- ren. Ur. Padi Kze et Schm. U. Prunastn Cand. 89. C, myochoclon . Auf der untern Blattfläche von Alchemilla vulgaris. Runde Haufen, ziemlich grosse braune Sporen. 90. C. Trifolii Schlechtend. Auf Trifolium repens, hybriduin, filiforme. Haufen blasenförmig. Sporen braun. 91. C. Legu?ninosarum , Auf allen Theilen der Le- guminosen. Haufen oft zusammenfli essend. Sporen röthlich braun. 92. C . apiculatum Schlechtend. Auf den Blättern n. Stämmen vieler Leguminosen. Oft zusammenfliessende Haufen. Sporen röthlichbraun, mit e. kleinen Spitze. Uredo apiculata Strauss. Ur. Cytisi ej. Ur. Genistae ej. U. appendiculata ß Pers. U. Fabae ßß Alb. Schw. U. Orobi Cand. Ur. Laburni ej. Ur. Hedysari obscuri Cand. Puccinia Pisi ej. Puccinia Laburni ej. 93. C . appendiculatum. Auf d. Kraute von vielen Leguminosen. Haufen oft zusammenfliessend, rund- lich. Sporen dunkelbraun, langgestielt. C. Fhaseoli Nees. Puccinia Fabae Grev. Ur. appendiculata ß Pers* Ur. Pisi Strauss. 94. C . punctuosum . Auf der untern Blattfläche von Euphorbien. Kleine, runde, geschlossene Haufen, die Anfangs gelb sind, endlich schwarz werden; Sporen zusammenhängend. 95. C, cxcavatum. Auf der untern Blattfläche von Euphorhia duicis. Kleine, runde Haufen, die sich in. ein. Loche öffnen. Sporen eiförmig, braun. Ur. ex- cavata Cand. 96. C. scutellaium. Auf der untern Fläche d. Blät- ter von verschiedenen Euphorbien, besonders Euphor- bia Cyparissias, die dadurch ganz entstellt werden. Kleine, runde Hänfen; Sporen kurzgestielt. 97. C, Mercuriaiis . Auf d. untern Blattfläche an Mercuriaiis perennis. Kleine, runde, kreisförmig ge- stellte und zusammenfliessende Haufen. Sporen braun. Uredo circinalis Strauss. Uredo coufiuens Mercuriaiis Alb. Schw. 98. C. Carpini Nees. Auf Hainbuchen. Sehr kleine Haufen. Sporen bimförmig, roih. 99. C. allochromi. Auf Blättern von Populus (re- in ula. Hunde Haufen; Sporen zusammengeklebt, oran- 442 Cl. V. Cryptophyta. ge färben, endlich braun und schwarz. Uredo effusa y Alb. Schw 100. C . Filicum. Auf d. untern Blattfläche an Farrn- krautern. Rundliche, blasige Haufen. Sporen gelb. Subdiv. 2. Sporne albae . — Weisse Sporen. 101. C. candidum Nees. Auf d. Stämmen u. Blät- tern von mancherlei Cruciferae, meistens auf der un- tern Blattfläche. Ein ähnliches Caeoma sieht man auf einigen Compositae, z. B. Tragopogon, aber d. Sporen sind an den Seiten plattgedrückt. C. obtusatum mit Uredo candida Pers. Ur. cubica Mart. Ur. Crucifera- rum Cand. Uredo Portulacae de Cand. sitzt auf der obern Blattfläche. Ur. Bliti Bernard. Ur. Thlaspi Sowerb. Div. 2. Sporae in eodem soro inaecpiales. — In dem- selben Haufen ungleiche Sporen. 102. C . Valerianae . Auf Valeriana montana. Hau- fen oft in Kreis gestellt, durch ein Loch sich öffnend. Röthlich gestielte Sporen keulenförmig und rundlich. 103. G. Lini. Zerstreute Haufen. Sporen orange- roth, einige kuglicht, andere bimförmig, kurzgestielt oder gar nicht. Ur. Lini Cand. Ur. miniata Pers. 104. C . gyrosum. Auf der obern Blattfläche von Rubus idaeus. Haufen stehen im Ringe; Sporen gelb und rundlich, andere bimförmig u. entfärbt. Ur. gy- rosa Rebent. Ur, Rubi idaei Pers. 105. G. Poterii Schlecht end. Auf der untern Blatt- fläche an Poterium Sanguisorba. Sporen orangefarben, rundlich, andere cylindrisch; ungefärbt. Ur. Potentil- lorum de Cand. 106. G. Fuphorbiacearum. Auf d. Blättern u. Kap- seln verschiedener Euphorbien, auf der untern Blatt- fläche meistens, einige Sporen orangefarben, kuglicht, andere länglich, ungefärbt, bimförmig, oft gestielt. C. Helioscopiae Schlechtend. Ur. Euphorbiae helio- scopiae Pers. Ur. Helioscop. Cand. Ur. Euphorbiae Rebent. Ur polymorpha y Strauss. * 107. C. cylindricum . Auf Blättern von Populus und Betula. Kleine, rundliche Haufen, die sich durch ein Loch oeffnen; einige Sporen rundlich; gestielt, unge- färbt, andere cy lind risch, an den Seiten abgestumpft, orangefarben. Ur. populina Pers. Ur. cylindrica Str. Ur. longicapsula Cand. Ur. ovata a et ß Strauss. 108. C, negirinum Schlechtend. Auf Blättern von 443 O. III. Fungi. Populus alba. Runde Haufen, einige Sporen rundlich, blass, orangefarben, andere keulförmig, ungefärbt. Ur. aecidioides Cand. 109. U. mixtum . Auf jungen Zweigen, Blattstielen, Blättern und Kapseln Verschiedener Weidenarten. Sporen einige rundlich gestielt, ungefärbt, andere länglich, orangefarben. IJr. Salicis Cand. 110. C. Saliccti Schlechtend. Auf den Blättern von Salix fragilis. Haufen in Kreis gestellt. Einige Spo- ren rundlich, gestielt oder birnformig, ungefärbt, an- dere rundlich und orangefarben. 111. C. epiteum Schlechtend. Kleine, rundliche Hau- fen. Einige Sporen gestielt, bimförmig, ungefärbt, einige rundlich gelb. 112. C. Caprearum Schlechtend. Auf den Blättern von Salix Capraea der untern Blattfläche. Haufen oft zusammenfliessend. Einige Sporen gestielt, rundlich oder bimförmig, ungefärbt ; andere rundlich und gelb- lich. Ur. Caprearum Cand. Ur. farinosa Pers. Subgen. 2. Aecidium . Epidermis forma cyathi ex- crescit, pseudoperidium formans, e quo sporae erumpnnt. Saepe quoque verrucae seu sporido- chio spurio insistunt. — Die Epidermis wächst wie ein Becher aus und bildet ein falsches Peri- dium, woraus die Sporen hervordringen. Oft ste- hen sie auf einer Wrarze, die ein Sporidochium bildet. 113. C. Convallariatuvi . Auf Convallaria. Becher stehen in Kreisen oder in Reihen, weiss; Sporen oft gelb. Caeoma elegans Schlechtend. Aecidium Convallariae Schumach. Aec. Majanthae Schumach. 114. C. Erythroniatum . Auf Blättern von Erythro- liium. Becher braun, Sporen gelb. 115. C. Alliatum, Auf Blättern von Alliurn ursinum. Becher in Kreisen; Sporen gelb. Aecid. Allii ursini Pers. 116 C . AAstolochiatum . Auf Aristolochien. Becher braun. Sporen gelb. 117. C% rubellatum . Auf verschiedenen Arten von Runiex und Rheum. Flecken roth. Haufen in Krei- sen; Sporen gelb, Aec. Rumicis Pers. Aec. rubellum 444 Cl, V. Cryptophyta. Rumicis Cand. Aec. Rumicis Serratnlae Alb. Schw. Aec. Rhei Sowerb. 118. C, Polygonatum Kunze. Auf jungen Blättern von manchen Polygonis. Zerstreute u. gehäufte Be- cher, Sporen gelb. 119. C . Chenopodiatum . Auf Blättern von Chenopo- diurn fruticosum. Auf der ganzen Oberfläche zer- streute Becher. Sporen orangefarben. Aec. Cheuopod. frutic. de Cand. 120. C. Salicorniatum. Auf Blättern von Salicornia herbacea. Becher zerstreut u. im Kreise. Sporen gelb. Aec. Salicorniae Cand. 121. C. Thesiatum . Auf Blattern von Thesium Li- nophyllturi. Becher einzeln. Sporen blassgelb, end- lich braun. Aec. Thesii Desvaux. 122. C. Lysimachiatum Schlechtend. Auf Blättern, Stielen und Stamm d. Lysimachia thysiflora. Becher in Haufen, Sporen blass orange. 123. C, Primulatum . Auf Blättern von Primula ve- ris. Becher zerstreut und in Haufen. Sporen weiss- lich gelb. Aec. Primulae Cand. 124. C. Soldanellatum Hornschuh. Auf Soldanella alpiua. Becher zerstreut, Sporen orange. 125. C. Melanpyraium Kze. et Schum. Auf Blättern von Melampyrum nemorosum. Becher in Haufen. Spo- ren purpurfarben, wie der Flecken. 126. C. Pediculariatum Schlechtend. Auf Blattstie- len, Stämmen und Blättern von Pedicularis palustris; auf e. verdickten Unterlage. Aec. Pedic. Liboschiitz. 127. C. Scrofulariatum. Auf Blättern von Sorofula- ria aquatica. Becher in runden Haufen; Sporen blass orange. Aec. Scrof. Cand. 128. C. Menthatum . Auf Stämmen und Blättern v. Mentha sylvestris, verdickte Unterlage. Becher zer- streut, Sporen orange. Aec. Menthae Cand. 129. C. Pkillyreatum Auf Blättern d. Phillyrea la- tifolia, Becher in Haufen. Sporen orange. 130. C. Borraginatum. Auf den Blättern u. Stäm- men verschiedener Borragineen. Becher in Haufen. Sporen orangefarben. Aec. Asperifolii Pers. Aec. Ly- copsidis Desv. 131. C. JVymphoidaium. Auf den Blättern der Vif- larsia Nymphoides. Becher in Kreisen. Sporen gelb, endlich rothbraun. Aec. Nymphoidaüim Cand. 132. C. Trngopogonaiuiii. Auf d. Blättern u. Stäm- men von Scorzonera u. Tragopogon* Becher zerstreut: O. III. Fungi. 445 Sporen orange, endlich schwarz. Aec. Tragopogonis Pers. Aec. Cichoracearum Cand. 133. C. eompositntum . Auf der untern Blattfläche an verschiedener Arten von Coinpositae. Becher in Kreisen oder runden Haufen. Sporen orange. Aec. Coinpositarmn Mart. Aec. Taraxaci Sch. et Kunze. Aec. Prenanthis Pers. Aec. Tussilaginis Pers. Lyco- perdou epiphyllum Linn. Lycoperdon hypophyllum Ehrh. Beitr. 134. C. Cvnaraceatum. Ganz C. ruhellatum ähn- lich. Auf Serratula u. Centaureen. 135. C. Cirsiatum. Auf Cirsium oleraceum. Becher in runden Kreisen. Sporen weisslich, endlich braun. 136. C. Cyanatum , Auf der untern Blattfläche an Centaurea Cyanus. Becher einzeln und gehäuft. Spo- ren gelblich, röthlich. 137. C. Leucanthematum. Auf Blättern von Chry- santhemum Leucanthemum. Sporen gelb, endlich braun. 138. C . Galiatum Schlechtend. Auf Blättern von Galium verum. Haufen klein, rundlich. Sporen blass* Aec. Galii Pers. 139. C . Periclymenatum . Auf Blättern von Lonicera Periclymenum, d. untern Fläche. Haufen rundlich. Sporen orange. Acc. Periclymeni Cand. C. Lonicerae Schlechtend, Dicke Unterlage. 140. C, Xylosteatum. Auf der untern Blattfläche an Lonicerae. Runde Haufen, weisse Becher. Sporen bräunlich. Acc. Periclymeni Schumach. 141. C. Falcariatum . Auf Blättern von Sium Fal- caria u. andern Umbellenpflanzen , mit weniger zer- schnittenen Blättern. Becher einzeln, weisslich, wie die Sporen. Aecid. Falcariae Pers. Aecid. Falcariae Cand. 142. C . JBuniatum. Auf vielen Umbellenpflanzen. Becher in unregelmässigen Haufen. Sporen orange- farben. Aec. Bunii Cand. Dicke Unterlage. 143. C . Vitalbnium . Auf Blättern, Stengeln und Früchten von Clematis vialba u. verwandten Arten. Becher in kreisförmig stehenden Haufen. Sporen gelblich. Aec. Clematidis. 144. C. Ranunculaceatmn. Auf mehreren Ranuncu- laceen. Dicke Unterlage. Becher in Haufen. Sporen orangefarben. Aec. Raiiunculaceum Cand. Aec. Ra- nuuculi acris Pers. Aec. Ranunculi So wer b. Aec. crassum Ficariae Pers. Aec. confertum Cand. Aecid. unilaterale ej, Aec. bifrons ej. Aec. Aquiiegiae Pers. 446 Cl. V Cryptoprma. 145. C . leucospermatum. Auf den Blättern von Ane- mone sylvestris n. andern Anemonen. Becher einzeln, zerstreut. Sporen weiss. C . quadrifidum hat braune Sporen. 146. C, punctatum . Auf den Blättern der Anemo- men. Becher einzeln und in Haufen lange geschlos- sen, violet. Aec. punctatum Pers. 147. C* Cruciferatum. Auf den Blättern von ver- schiedenen Cruciferen, Barharaea auch Bursa pastoris. Becher gross, unregelmässig gehäuft; Sporen orange- gelb. Aec. Barbarea Cand. 148. C, Parncissiatiim Schlechtend. Auf Blättern u. Blattstielen von Paruassia palustris. Becher unregel- mässig gehäuft. Sporen blass. 149. C. Geraniatum . Auf verschiedenen Geranien Becher in Haufen, die kreisförmig gestellt sind. Spo- ren gelb, dann braun. Aec. Geranii. 150. C. Berberidatum. Aeusserst häufig auf den Blättern von Berberis u. zwar d. untern Seite. Ziem- lich dicke Unterlage. Haufen rund oder länglich. Be- cher nach und nach sehr lang auswachsend. Sporer« orangefarben. Aec. Berberidis Pers. Lycoperdon po- culiforme Jacq. 151. C. Violatum, Auf den Blättern ti. Blattstielen von Violen. Becher in Haufen; Sporen orangen, end- lich braun. Aec. Yiolae Schum. Aec. confertum ß Cand. 152. Ct Eychni deatum. Auf verschiedenen Lychnis- Arten. Becher in Haufen, einige offen und kurz, an- dere verschlossen und braun. Sporen braun. Aec. Be- henis Caud. 153. C. Epilobiatum . Auf d. Blättern von Epiiobium und Circaea. Becher zerstreut, eiförmig, erweitert. Sporen orangefarben, endlich gelb. Aecid. Epilobii Cand. 154. C. Grossul ariatmn, Häufig' auf den Blättern v. Ribes Grossularia u. a. Ribes- Arten, und zwar auf der untern Fläche. Becher in ruude Haufen, die end- lich braun werden. Sporen orangefarben. Aec. Gros- sulariae Cand. Aec. Rumicis ß Grossulariae. 155. C, crassatum. Auf Blättern, Blattstielen u. Ae- sten von Rhamnus- Arten u. einigen Rosaceen. Dicke Unterlage. Becher in runden Haufen, im Anfänge kuglicht, gelb, dann offen. Sporen orangefarben. Aec. crassum Pers. Aec. Frangulae u. Cathartici Schum. 156. C. Bhamnatum . Auf Blättern von Rhamnus O. III. Fungi. 447 Frangula. Becher lang1, oft iierausfalleiul. Aecidium Rhamni Pers. 157. C. Ecguminosatum. Auf verschiedenen Legu- juinosen. Becher zerstreut und in Kaufen. Sporen weisslich. Aec. Orobi tuberosi Pers. Aec. Orobi Cd, Aec. Hippocrepidis ej. Aec. Phacae frigidae Wahlenb. 158. C. Euph orbiatum . Aeusserst häufig* auf den Blattern von Euphorbia Cyporissias, auch einigen an- dern Arten dieser Gattung*. Das g*anze Blatt verdickt sich. Becher zerstreut und gedrängt Sporen orange. Aec. Euphorbiae Pers. Aec. Cyparissiae .Cand. Aec. i Euphorbiae sylvaticae Cand. 159. C. Urticatum. Auf Blättern und Blattstielen | von Urtica dioica. Becher in Haufen, zuerst kugiicht, dann weit sich öffnend. Sporen orange. Aec. Aspe- rifolii Urticae Pers. Aec. Urticae Cand. 160. C, Piceatum . Auf den Blättern der Picea vul- garis Becher in Reihen, eiförmig. Sporen orange Subgen. 3. Ceratites . Epidermis pseudoperidium for- mans cylindricum. Sporne semper inclusae. — Die Oberhaut bildet ein cylindrisches falsches Peri- diuin. Sporen immer eingeschlossen. 161. C. Cylindrites . Cylindriten C. Macula ru- bra flavave saepe protuberantia rubra tuberculosa; pseudoperidia elongata membranacea landein apice la- cerata. — Flecken roth oder gelb; oft eine rothe hö- ckrige Warze; Peridien lang, häutig, endlich an der Spitze zerrissen. Auf Blättern von Crataegus, Pyrus u. dgl. Aecid. cornutum Pers. Aec. Oxyacanlhae ej. Aec. penicillatum Alb. Schw. Aec. laceratum Cand. Aec. Mali Schumach. Aec. Ainelanchieris Cand. Aec. Mespili Cand. Lycoperdon coniferum Fl. dan. Lyco- perdnn penicillatum Fl. dan 162. C. jRoestelites. Roestelien C. Macula flava; prominentia rubra tuberculosa; pseudoperidia basi in lacinias fissa, superne cohaerentia. — Flecken gelb; Warze roth, höckerig; Peridien an der Basis in Lap- pen gespalten, nach oben zusammenhängend. Sehr häufig auf den Blattern von Pyrus communis. Aeci- dium cancellatum Pers. Aec. laceratum Sowerb. Roe- stelia cancellata Rebent. Lycop. cancellatum Linn. 163. C. Cronartites. Cronartiten C. Tubercula parva aggregata fusca, pseudoperidia elongata incur- 448 Cl. V. Cryptophyta. vata extus minutissime ramenfacea. — Kleine, ge- häufte, braune Warzen; Peridien lang, krumm, aus- sen m. feinen Ansätzen. Auf Blättern Ton Cynauchuin Vincetoxicum. Cronartium asclepiadeum Fries. Eri- ueurn asclepiadeum Funke. Subgen. 4. Peridermium . Epidermis? in pseudope- ridium excrescens medio rumpens. Sporae inclu- sae. — Die Oberhaut? wächst in eine falsche Fe- ridie aus, die in d. Mitte zerreisset. Sporen ein- geschlossen. 164. C. Pineum . Fichten 0. Pseudoperidia ob- longa subcompressa sparsa versus basin irregulariter rumpentia; sporae aurantiae. — Peridien länglich, et- was zusammengedriickt, zerstreut, gegen d. Basis un- regelmässig. Sporen orange. Var. a. Corticola inulto major in ramulis excrescens. Var. b. Acicola , inulto minor in foliis excrescens. Aec. Pini Pers. Lycoper- don Pini Willd. 165. C. Columneum . Säulen C. Pseudoperidia subcylindrica seriata versus apicem irregulariter rum- pentia; sporae aurantiae. — Peridien fast cylindrisch in Reihen, gegen die Spitze unregelmässig zerr ei- send; Sporen orange. Auf der untern Seite der Blät- ter von Abies pectinata. Aec. columnare Alb. Schw. 166. C . elatinum . Weisstaunen C. Pseudosper- dia ellipsoidea depressa circumscissa seriata, sporae aurantiae. — Peridien ellipsoidisch, plattgedriickt, rundum aufreissend, in Reihen; Sporen orangefarben. Auf der untern Fläche d. Blätter von Abies pectinata. Aec. elatinum Alb. Schw. 142. Puccinia . Puccinie. Sporae uni-bisep- tatae saepius pedicellatae sub epidermide plantarum vi- ventium erumpentes. — Sporen ein- zweimal durch Ouerwände getheilt, oft gestielt, unter der Epidermis der lebenden Pflanzen hervorbrechend. Die Sporen sitzen immer in Haufen, nie einzeln, welche auch selten grosse Flächen überziehen; die Gestalt d. Hau- fen ist rund od. länglich, an einigen Monocotyledonen linienförmig. Die Farbe ist braun, endlich schwarz. 449 <4, III. Fungi. Oft ist eine Warze vorhanden. Gewöhnlich sitzen d. Haufen auf den Blättern. Auch hier sollen nur die Pflanzen genannt werden, und hinzugefügt wenn et- was Besonderes von den Pilzen zu sagen ist. 1. P. Graminis Pers. Auf den grossen Grasarten besonders auf d. Cerealien in Europa. Im Anfänge sind die Haufen linienförmig, dann überziehen sie Stamm u. Biätter. Unter dem Namen Rost oder Brand als eine schädliche Krankheit bekannt. 2. P. Striola. Auf Gräsern und Cyperoideen. Die linienförmigen Haufen fliessen nie zusammen. Uredo Striola Strauss. Ur. Junci ej. Puccinia Caricis Cand. 3. P. Punctum . Auf Blättern und Stämmen von Cy- peroideen, Liliaceen lind Irideen. Kleine runde Hau- fen. Puccinia Caricis Rebent. 4. P. Scirpi. Auf Scirpus Arten. 5. P. Asctri Kze et Schm* Auf Asarumeuropaeum» Kleine runde Haufen. 6. P. Polygonorum. Auf d. Unterfläche von Blättern an Polygonumarten. Kleine Haufen. P. Polygoni am- phibii Pers. P, Bistortae Cand, P. Polygoni Convol- vuli ei. 7. P, Vaginaliurn. Auf Stämmen u. der ünterfläche von Blättern^ an Polygomim aviculare, Ruinex Ace- tosa. P. Aviculariae Pers. 8. P. Limonii Cand, Auf Stämmen und Blättern v. Statice Limonium. 9. P. Globular! ae Cand. Auf Blättern von Globula» ria vulgaris. Haufen erhaben, Sporen graubraun, lang gestielt. 10. P. Jasmini Cand. Auf den Blättern von Jasini > «um officinale. Erhabene Haufen. Sporen langgestielt* 11. P. Veronicarum Cand. Auf den Blättern von Veronica- Arten der Alpen. Haufen oft im Kreis ge- stellt, der Mittelhaufe der grösste. 12. P. Glecho?natis. Auf Blättern von Glechoma he- deracemn. P. verrucosa m. olim. 13. P. Menthae Pers. Auf Blättern von Mentha. Haufen ldein. Sporen schwarz. Uredo Menthae Str. 14. P. Clinopodii Cand, Auf Blättern von Clinopo- dium vulgare. Kleine Haufen, braune Sporen. 15. P. Scorodoniae. Auf Blättern von Teucrium Sco- rodonia. Zusammenfliessende Haufen, langgestielte Sporen. Willdenow’fl Grundriss. IV, Th. \ 29 450 Cl. V. Cryptophyta, TG. P . Petonicac Cand. Auf Blättern von Betonica officinalis. Die Haufen werden in der Mitte bald concav; Sporen sehr kurz, oft gar nicht gestielt. P. Anemones y Betonicae Alb. Schw. Dicaeoma Betoni- cae Nees. Uredo Betonicae Strauss* 17. P. Gentinnae. Auf Blattern von Gentiana- Arten. 18. P. Compositarum Schlechtend. Auf Blättern von mancherlei Arten von Compositae. Sporen mit kur- zen Stielen. Uredo Hysterium Strauss (Tragopogon). P. Podospermi Cand. Uredo maculosa Strauss (Pre- nanthes muralis). P. Hieracii Mart. mosq. Ur. punc- tiformis Strauss (Serratula tinctoria). P. Centaureae Cand. P* Calcitrapae Cand. Dicaeoma Caulincola Nees. (Calcitrapa). P. Echinopis Cand. 19. JP. Discoidearum, Auf verschiedenen Discoideae. Haufen grösser als d. vorigen; Stiele der Sporen län- ger. P. Tanaceti Cand. Uredo Tanaceti Strauss. Ur. Balsamitae ej. P. Artemisiana Schmidt et Kunze. P. Absinthii Cand. 20. P . Syngenesarum . Auf Blättern von Tussilago alpina u. Centaureen der Alpen. Kleine Haufen flies- sen in einen grossen zusammen. Stiele sehr kurz. P. conglomerata Schmidt et Kunze. Uredo conglomerata Strauss. 21. P. Succisae Kunze. Auf Blättern von Scabiosa succisa. Kleine Haufen netzförmig, in einen grossen vereinigt. 22. P, Valantiae Pers. Auf Blättern von Valantia Cruciata. Runde Haufen, hellbraun, worauf die Ober- haut bald verschwindet. Uredo punctata Strauss. 23. P. Galiorum . Auf Blättern von Galium-Arten. Die Haufen mit der blasigen Oberhaut am Anfänge bedeckt. P. punctata m. olim. 24. P. difformis Kunze. Auf Blättern von Galium Aparine und andern Galium-Arten. Die Haufen sind von verschiedener Gestalt und stehen im Ringe mei- stens um Aecidia. 25. P. Eryngii Cand. Auf Eryngium campestre. Füllt die Zwischenräume zwischen den Nerven oft ganz aus. 26. P. VmbeJliferarum Cand. Auf den fein zer- schnittenen Blättern mancher Umbellenpflanzen* Kleine runde Haufen. 27. P. Aegopodiu Auf d. Blättern von Aegopodium Podagraria. Auf den Nerven längliche , in den Ö. III. Fungi 451 Zwischenräumen runde Haufen, Uredo Aegopodii Strauss. 28. P. Aethusae . Auf den Blattern von Aethusa Cynapium. Runde u. längliche Haufen. Sporen sehr glänzend. Uredo nitida Strauss. 29. P. Pimpinellae. Auf Blättern von Pimpinella Saxifraga. Zimmtfarbene Sporen, d. eiförmig u. um- gekehrt eiförmig in demselben Haufen sind. Uredo Pimpinellae Strauss. 30. P. Bullaria . Auf trocknen Stammen von Um- bellenpflanzen, Haufen immer von d. blasigen Epi- dermis bedeckt. Sporen ohne Stiele. Uredo bullata Pers. Bullaria Umbelliferarum Cand. 31. P. Anemones Pers. Häufig auf der Unterfläche der Blätter von verschiedenen Anemonenarten. Kleine Haufen welche die untere Blattfläche oft ganz bede- cken. Sporen fast ohne Stiele. Uredo quincunx Str. Aecidium fuscum Sowerb. 32. P C althae. Auf den Blättern von Caltha palu- stris. Auf der untern Fläche sind die Haufen in einen Kreis gestellt, mit e. Centralhaufen , auf den obern zerstreut. 33. P Acerum . Auf Blättern von Acer Pseudo-Pla- tanus. Runde Haufen, Oberhaut glänzend, blasig. P. bullata m. olim. 34. P . Violarum . Auf den Blättern von Violen. Kleine Haufen.^ P. Violae Cand. 35. P. Eychnidearum. Auf den breiten Blättern dm Lychnideen oder den Stämmen, die schmale Blätter haben. Rundliche, sehr erhabene Haufen, oft im Kreise. Dicaeoma verrucosum Nees. Aecidium Lych- nidearum Schultz. Uredo verrucosa Strauss. P. Dian- thi Cand. P. Spergulae ej. P. crassa m. olim. P. Fran- keniae m. P. Saginae Schum, et Kze. 36. P Saxifragarum Schlechtend. Auf verschiede- nen Saxifragen u. Adoxa Moschatellina Rundliche Haufen die oft zusammenfliessen. P. Adoxae Cand. 37. P. Bibis Cand. Auf der obern Blattfläche von Ribes rubrum. Rundliche Haufen. 38. P. Epilobii Cand. Auf Epilobium origanifolium ii. a. die Theile der Pflanze werden dick davon und weiss. Zahlreiche, rundliche Haufen. 39. P. Circaeae Pers. Auf Circaea lutetiana und al- pina. Zusammengesetzte, fast immer bedeckte Hau- fen. Sporen mit langen Stielen. 40. P Brunovum. Auf d. Blättern von Primus do- 29 * 452 Cl, V. Cryptophyta. mestica u. Pr. spinosa In Menge; d. Haufen scheinen der Oberhaut aufgesetzt. P. Pruni spinosae Pers. 41. P . Fahne. Auf den Blättern von Yicia Faba ti. a. Leguminosen. Runde u. längliche Haufen. Spo- ren schwarz, gross. P. Polygoni avicularis ß Fabae Alb Schw. 42. P. Buoci Cand. Auf Blättern von Buxus sein- • pervirens. Runde, sehr erhabene Haufen. Sporen langgestielt. 43. P. Sallcum. Auf Blättern von Salix Capraea. Rundliche Haufen und längliche,, d. Nerven folgende. Sporen auch um die rundlichen Haufen einzeln. 143. Triphragmium. Dreiwau d spore. Spo- ra e subglobosae septo longitudinali et transversali in loculamenta ttia divisae, pedicellatae, sub epidermide plantarum vivarum erumpentes. — Sporen fast kiig- licht, durch eine Längs wand und QuA'wand in drei Fächer getrennt, gestielt, unter der Oberhaut der le- bendigen Pflanzen hervorbrechend. 1. Tr. Ulmariae. Acervi primo subrotundi tecti, tum effusi; sporae fuscae brevi pedicellatae. Haufen zuerst rundlich bedeckt, dann verbreitet; Sporen braun, kurz gestielt. Auf den Blättern von Spiraea Ulmaria. 144. Phragmidium. Querwandspore. Spo- rae cylindricae septis pluribus transversis pedicellatae, ex epidermide plantarum vivarum erumpentes. — Spo- ren cylindrisch, mit mehrern Querwänden, gestielt, aus der Oberfläche lebender Pflanzen hervorbrechend. 1. P7i. obtusum Schmidt et Kze. Stumpfe Sporen, gleichdicke Stiele. Auf den Blättern von Potentillen und verwandten. Aregma obtusa Fr. Puceinia Po- ^entillae Pers. Puceinia Fragariastri Cand. 2. Ph . intermedium. Mittlere Q. Sporae apicula- tae, pedicellis aequatis. — Sporen m. e. kleinen Spi- tze ; Stiele gleich dick. Auf Blättern von Sanguisorba Ulmaria u. dgl. Aregma intermedia Fr. Puceinia San- guisorbae Cand. Puceinia Ulmi Cand. 3. Ph. incrassatum. Verdickte Q. Sporae apicu- latae, pedicelli basi incrassati. — Sporen mit einer kleinen Spitze j Stiele verdickt. Var. 1. Mucronaium , 453 O. III. Fungi. pedicellis sensim incrassatis. — Nach und nach ver- dickte Stiele. Auf Blättern von Rosen. Aregma mu- cronatnm Fr. Pnccinia mucronata Nees. Pucc. mu- cronata a Pers. Pucc. Rosae Schumach. Uredo inu- cronata Strauss. Ascophora disciflora ß hyssinaTode. Yar. 2. Bulbosum , pedicellis subtus incrassatis. Mit plötzlich verdickten Stielen. Ph. bulbosum Sclimn. et Kze. Aregma bulbosum Fr. Puceinia mucronata ß Pers. Puceinia Rubi Schum. Uredo bulbosa Strauss. Auf Blättern yon Rubus fruticosus und verwandten Arten. 145. Melanconiunu S ch warzs taubspore* Sporae simplices nudae sub epidermide plantarum mor- tuarum erumpentia. — Sporen einfach, nackt, unter der Epidermis todter Pflanzen hervorbrechend. Nur wenige Arten sind genau bestimmt, so dass mau sie nicht für Ueberbleibsel zerstörter Oyptophyten halten darf. Viele andere sind es nicht. Die Gat- tung Hypodermium ist in dieser Rücksicht ebenfalls zweifelhaft. 1. M. ovatum. Eifö rmige Sch. Acervi sporarum medio elevati irregulariter effusi. Sporae maximae compactae ovales et pyriformes atrae pellucidae. — Haufen von Sporen, in d. Mitte erhaben, unregeiinäs» sig verbreitet. Sporen sehr gross, dicht, eiförmig u. bimförmig, schwarz, durchsichtig. Auf d. Rinde ab- gestorbener Baume. Stilbospora ovata Pers. JStilbo- spora pyriformis ej. 2. M. sphaerosperminn . Rundsporige Sch. Acervi sporarum elliptici epidermide tecti demum eifusi; spo- rae miuutae globosae atrae pellucidae. — Sporenhau- fen elliptisch, mit der Oberhaut bedeckt, endlich aus- gegossen ; Sporen kleiu, kuglicht, schwarz, durchsich- tig. Auf d. Rinde abgestorbener Bäume. Stilbospora sphaerosperma Pers. — M. conglomeraium diff. spo- ridiis opacis. Ibd, Stilbospora microsperma et conglo* merata m. olim. 3. M, bicolof* Nees. Zweifarbige Sch. Acervi Sporarum initio subrotundi elevati, sporidochio spurio elevato albo; sporae subglobosae oblongaeque minutae atrae. Sporenhaufen im Anfänge rundlich, erha= beu$ ein falsches, erhabenes, weisses Sporidochium 454 CL V. Cryptophyta. Sporen fast kuglicht u. länglich, klein, schwarz. Auf abgestorbenen Aesten. M. discolor Schmidt et Kze. 146. Didymospermium, Zwillingspore, Spo- rae didymae aut uniseptatae sub epidermide planta- rum mortuarum erumpentes* — Sporen doppelt oder mit e, Querwand ohne Stiel, unter dev Oberhaut tod- ter Pflanzen her v orbrechend. 1. D . complanatum Nees. Plattes Z. Acervi sub- rotundi et elliptici supra plani, sporidochio spurio ob- litterato. Sporae minutae subcompactae subglobosae atrae didjmae, — Haufen rundlich u. elliptisch, oben flach, ohne besonderes Sporidochium. Sporen klein, dicht zusammen, fast kuglicht, schwarz, doppelt. Auf abgestorbenen Aesten. Stilbospora complanata et di- djma m, olim. Stilbospora fugax Schm, et Kze. 2, D, elevatum , Erhabene Z. Acervi irreguläres, sporidochio spurio elevato, sporae compactae oblongae atrae uniseptatae. — Haufen unregelmässig ; falsches Sporidochium erhaben ; Sporen dicht gehäuft, länglich, schwarz, mit e. Querwand. Auf trocknen Rinden y. Buchen. Melanconium betulinum Schm, et Kze. Stil- bospora spermatodes in. 147. Stilbospora . Glanzspore. Sporae plu- ries septatae non pedicellatae sub epidermide plantarum mortuarum erumpentes. — Sporen m. mehrern Quer- wänden, nicht gestielt, unter d. Epidermis der todten Pflanzen hervorbrechend. 1, St, macrospora Pers. Grosse GL Acervi elevati in ambitu effusi epidermide tecti ; sporae cylindricae bi- septatae pellucidae atrae. — Haufen erhaben, im Um- fange verbreitet mit d. Oberhaut bedeckt; Sporen cy- lindrisch, mit 2 Querwänden, hell, schwarz. Auf ab- gestorbenen Bäumen häufig. 2. St, angustata Pers. Schmale GL Acervi ele- vati papillati epidermide tecti ; sporae cylindricae ob- scure septatae pellucidae atrae. — Haufen erhaben, Papillenformig, mit Oberhaut bedeckt; Sporen cylin- drisch, mit dunkeln Querwänden, hell, schwarz. Auf abgestorbenen Zweigen. 148. Cryptosporiwn , CJ ry p t o s p o r e. Sporae 455 O. III. Fungi. fusiformes obscure septatae non pedicellatae sub epi- dennide plantaram inortuarum erumpentes. — Sporen spindelförmig , mit undeutlichen Querwänden, nicht gestielt, unter der Oberhaut trockner Pflanzen her-» vorbrechend, 1. Cr. atrmm Kunze. Schwarze Cr. Acervi mi- nuti eliiptici; sporae minutae curvae atrae. — Hau- fen klein, elliptisch; Sporen klein, krumm, schwarz. Auf trocknen Grashalmen. 2. Cr. aurantiacum . Orange Cr. Acervi ohlongi saepe confluentes, sporae aurantiacae. — Haufen läng- lich, oft zusammenfliessend ; Sporen orange. Auf trocknen Uinbellenpflanzen* 149. Fusidium. Spindelhaufe. Sporae fusi- formes aut cylindricae saepe septatae instratae. — Sporen sx>indelförmig oder cy lindrisch, oft mit Quer- wänden, äusserlich aufgestreut. 1. F. griseum. Grauer Sp. Acervi late effusi, spo- rae fusiformes griseae. — Haufen weit verbreitet; Sporen spindelförmig, grau. Auf trocknen Eichenblät- tern. — F. flavovirens Ditrn. diff. sporis flavovirenti- bus. Ibd. — jP, Buoci diff. acervis sparsis, sfporis mi- nutissimis albicantibus. In fol. Buxi sempervirentis, — F. aureum diff. sporis aurantiacis, In fungis putri- dis exsiccatis. — F. candidum diff. acervis minutis passim confluentibus, sporis compactis albis. In ramis dejectis Fagi sylvaticae. — F. expansiim diff. spo- ris cylindricis incurvis aurantiacis. In Stilbosporis cjuas obtegit. Fusarium expansiim Schlechtend. — F. sulphureum diff. sporis compactis parvis crasiusculis curviusculis sulphureis. ln tuberibus Solani tuberosi putridis. Fusarium sulphureum Schlechtend. Subortlo 6. Mucedines. Thallus floccosus sporas aut sporangla immediate gerens. — Ein flockiger Thallus, welcher die Spo- ren oder Sporangien unmittelbar trägt. Sect« 1. Flocci sporiferi decumhentes. Sporae (tan- 456 Cl, V, Cryptophyta. dem) inspersae. — Sporentragende Flocken nie- derliegend ; Sporen (endlich) mir aufgestreut. 150. Sporotrichum . Sporen haar. Flocci ra- mosi intricati toti septati fugaces. Sporidia nuda (abs- que appendiculo) simplicia. — Flocken ästig verwi- ckelt, ganz mit Querwänden, leicht vergehend. Spo- ridien nackt, (ohne Anhang) und einfach. Div. 1. Alba , lioccis gporidiisque albis« — Weiss m, weissen Flocken und Sporidien. — Von vielen Arten kt es noch zweifelhaft ob sie selbststän- dige Gewächse oder die Anfänge, d. Thallus, an- derer Pilze sind. Denn auch der Thallus anderer Pilze hat zuweilen Körner aufgestreut. 1. Sp ♦ candldum. Weiss er Sp. Thallus temiis landein effusus, floccis adpressiusculis laxis vagis, spo- ridiis globosis. — Thallus diinn, endlich verbreitet; Flocken etwas angedrückt, schlaff (nicht dicht) und nicht grade; Sporidien kugelrund. Häufig auf faulen Bäumen. • — - Sp. iacoum ^ees. diff, sporidiis ohlongis. Ihd. — Sp. obducens diff* thallo limitato, floccis stric- lis. Ibd. — Sp. poJy&porui ,v, diff, thallo limitato, floc*? cis densis, sporidiis copiosis. Ibd. — Sp* fungorum diff. flcccis laniformfbas, sporidiis mimitis. fn fungis putrescentibus / 2 . Sp fructigena. Frucht Sp« Thallus crassus convexus liniitatus confiuens, flocci densi, sporidia glo- hosa magna. — Thallus dick, convex, umschrieben, zusammenfliessend; Flocken dicht ; Sporidien kuglicht, gross. Auf Kirschen u. andern Früchten. Aleurisma macrosporum m. Torula fructigena Pers. obs. Mouilia fructigeüa Pers. syn. Acrosporium fructigenum Pers. myc. — Sp. densunty diff. sporidiis globosis minutis. In insectis mortuis. Racodium Entomogena Pers. — Sp sporulosurn diff. floecis rarissimis, sporidiis globo- sis mimitis albis rubentibusve. In jvariis corporibus putrescentibus, nec non in terra turfosa. Sp. rhodo- chroum m. Aleurisma sporulosurn, inspersum, BuK bosorum, roseum et erubescens m, Totum fere e sporidiis constat. 457 O. III. Fungi. Div. 2. Grisen , sporidiis griseis. — Grane Sporidien. 2. Sp. griseum. Graues Sp. Thallus tenuis eflu- sus, fiocci densi, sporidia crebra globosa. — Thallus dünn, verbreitet; Flocken dicht; Sporklien häufig n. kugelförmig. Auf trocknen Pflanzenstämmen. — Sp* murinum , difF. floccis divaricatis, sporidiis minuiis, Io terra humid a u mb rosa. Div. 3. Flava» Sporidia flava. — Gelbe Sporklien. 3. Sp. flavissimum* Hoch gelb es Sp. Thallus cras- sus longe effusus, fiocci densi stuposi, sporidia minu- tissima globosa llavissima colore persistente« Thal- lus dick, weit verbreitet m. dichten wergartigen Flo- cken und sehr kleinen, kugelrunden, hochgelben Spo- ridien, von unveränderlicher Farbe. In Gebäuden an faulen Brettern. — Sp. vitellinum , difF. sporidiis fiavis colore evanescente. Ibd. — Sp. laetum , difF. thallo te- nui, floccis raris. In fissuris ligni caesi. — Sp. lateo - album , difF. thallo tenui floccis laxis, sporidiis fiaves- centibus. In caulibus plantarum siccis. — Sp. spar - sum , difF. thallo minuto, floccis rarissimis. In cortice arborum. 4. Sp. merdarxmn» Dreck Sp. Thallus crassiuscu- lus limitatus, fiocci implicati laxiusculi, sporidia glo- bosa flava, flavescenti-alba, rosea, rubra. — Thallus ziemlich dick, umgränzt; Flocken verwickelt, ziemlich schlaff; Sporidien kugelförmig, gelblich weiss, rosen- farben, roth. Auf Menschenkoth. Sp. inquinatum, stercorarium, scotophilum m. Div. 4. Fusca . Sporidia fusca. — Braune Sporidien. 5. Sp. fusco-album . Bräunlichweisse Sp. Thal- lus crassiusculus effusus, fiocci laniformes laxi, spori- dia crebra subglobosa magna. — Thallus ziemlich dick, verbreitet; Flocken wollartig, schlaff; Sporidien in Menge, fast kuglicht, gross. Auf der Rinde fauler Bäume. Sp. oosporum Ehrenb. Div. 5. Rosea , sporidiis roseis. — Mit rosenfarbenen Sporidien. 6. Sp. ollare Pers. Topf Sp. Thallus tenuis effu- sus, floccis laniformibus eievatis, sporr versus medium coacervata gibbosa. — Thallus dünn, verbreitet; Flo- cken wollförmig, hochstehend; Sporidien gegen die Mitte gehäuft, kugelförmig. An Mauern u. Töpfen. 458 Cl. V. Cryptophyta. Sp. rosen m in. — Sp, vesicarum, diff. floccis de- pressis. In vesicis, quibus vitra clauduntiir. — Sp, pannorum Ehrenb. diff. floccis laxis, sporidiis copiosis subglobosis. In pannis putrescentibus. — Sp. cylin- drosporuvi) * diff. thallo crassiusculo limitato, floccis ap- pressis intricatis, sporidiis cjlindricis longis. Iu ra- mulis inortuis. Alytosporium roseuin Ehrenb* Dir* 6* dLurcciy sporidiis nibris et aurantiacis. — Mit rothen und orangefarbenen Sporidien. 7. Sp, aureum . Goldfarbenes Sp. Thallus cras- siusculus limitatus, flocci crispi, sporidia copiosa glo- bosa crocea. — Thallus ziemlich dick, umgränzt, m. krausen Flocken; Sporidieu in Menge, kugelförmig, Safranfarben. Auf trocknen Bäumen. Mucor auran- tius Bull. Aegerita aurantia Cand. — Sjj. mycophi- lum> diff. thallo tenui subeffuso, sporidiis copiosissi- inis globosis rubris. In fungis exsiccatis. — Sp. la- teritium Ehrenb. difl. thallo tenui effuso deinum con- fluenti, floccis laxis, sporidiis suboblongis lateritiis mi- nimis. In ramulis Tiliaruin viridibus coaceryatis pu- trescentibus. Dir. 7. Virescentia , sporidiis virescentibus. ~~ Mit grünlichen Sporidien. 9. Sp . virescens. Grünliches Sp. Thallus tenuis effusus, flocci rari, sporidia copiosa globosa obscure viridia. — Thallus dünn, verbreitet; Flocken selten; Sporidien kugelförmig, dunkelgrün. Auf faulen Bäu- men. Dematium virescens Pers.' syn. Cladosporium virescens Pers. myc. — Sp. chlorinum , diff. thallo crassiusculo, floccis densis mollissimis, sporidiis copio- sis glomeratis flavo-viridibus. In foliis dejectis syl- varuin. — Sp . bombacinuniy diff. floccis densissime iu telam intricatis, sporidiis minutis e Imdo-flavescenti- bus. In foliis dejectis. Div. 8. JSligrciy sporidiis nigris. — Mit schwarzen Sporidien. IÖ. Sp. parietum . Wand Sp. Thallus tenuis effu- sus, flocci laxi vagi, sporidia versus discum collecta globosa. — Thallus dünn, verbreitet; Flocken schlaff, unregelmässig; Sporidien gegen d. Mitte gehäuft, ku- gelförmig. Auf frisch m. Kalk geweissten Wänden. — Sp» calci gen ciy diff. floccis undicjue tectis sporidiis. Ihd. — Sp. lyococcon Ehrenb. diff. thallo crassius- 459 O. Ul iTungi. citlo effuso, ßporldiis in acervos raros collectis aqua diffluentibus. In functibus putrescentibus. — Sp. col- lae , thallo crasso, floccis implicatis stuposis, acer- vis sporidiorum nigris In colla sicca* Collarium ni- grispermuin in. 151. Byssocladium . Fensterschimmel. Flocci ramosi toti septati regulärster expansi. Sporidia nuda simplicia inspersa. — Flocken ästig, ganz mit Quer- wänden, regelmässig ausgebreitet* Sporidien nackt u. einfach. 1. B. fenestrale . Gemeiner F. Thallus eflusus, floccis serpentibus aibis, sporidiis globosis demum gri- seis. — Thallus verbreitet, Flocken kriechend, weiss, Sporidien kuglicht, endlich grau# An schmutzigen Fenstern, besonders im Winter. Conf. fenestralis Roth. Die übrigen Arten dieser Gattung scheinen An- fänge (der Thallus) anderer Pilze. Auch die Gattung Capillaria Pers. ist ein solcher Thallus anderer Pilze; Alytosporium gehört grösstentheils zu Thelephora. Colletosporium, Coccotrichum erfordern noch genauere Untersuchungen. » 152. Racodium . Lappen pilz* Flocci ramosi vix septati, apicibus moniliformibus in globulos com- plicatis. Sporidia opaca. — Flocken ästig, kaum mit Querwänden; Spitzen schnurförmig, in Kugeln ver- wickelt. Sporidien undurchsichtig. 1. R. cellare Pers. Keller L. Flocci mollissimi atri, sporidia globosa concolora. — Flocken weich, schwarz; Sporidien kugelförmig, schwarz* In Wein- kellern um die Fässer. 153. Acrothamnium , Spitzenschimmel. Flocci ramosi intricati apicibus tantum septatis sporigeris; Sporae e cellulis dilapsis. — Flocken ästig verwi- ckelt; die Spitzen nur mit Querwänden, Sporen tra- gend ; Sporen aus zerfallenen Zellen. 1. A. molaceum Nees. Violetter Sp. Thallus crassiusculus effusus, flocci violacei adscendentes apice incrassati. — Thallus ziemlich dick* ausgebreitet; 460 Ci. V. Cryptophyta. Flocken violet, aufsteigend , an der Spitze verdickt. An den Wurzeln und Bäumen, zwischen Moos. Spo- rotrichum muscorum. 154. Trichothecium. Haarbüs chsgen. Flocci ramosi intricati toti septati. Sporae nudae didymae seu septo distinctae. — Flocken ästig*, verwickelt, ganz mit Querwänden* Sporen nackt, doppelt oder mit eiuer Querwand. 1. T. roseum. Rosenf a rbenes H. Thallus cras- siusculus limitatus, flocci intricati densi, sporidia ob- longa rosea. — Thallus ziemlich dick, umgranzt; Flocken verwickelt, dicht; Sporidien läuglich, rosen- farben, Auf trocknen Pflanzen, faulem Holz und an- dern faulenden Körpern. Trichoderma roseum Fers. 155. Sepedonium. B r a n d s c h i m m e 1. Flocci intricati ramosi toti septati. Sporae nudae simplices in medio thalli accumulatae. — Flocken verwickelt, ästig', ganz mit Querwänden. Sporen nackt, einfach in der Mitte des Thallus augehäuft. 1. S. mycopMlum. Pilz Br. Thallus crassiusculus efitisus, flocci laniformes albi, sporae copiosissimae subglobosae flavae. — Thallus ziemlieh dick, ausge- breitet, Flocken wollartig, weiss; Sporen in grosser Menge, fast kuglicht, gelb. Auf Pilzen die davon verzehrt werden. Uredo mycophila Pers. 1 56. Mycogone, Pilzschimmel. Flocci ra~ mosi intricati toti septati. Sporae appendiculo globoso et filiformi. — Flocken ästig', verwickelt, ganz mit Querwänden. Sporen m. e. kuglicliten und fadenför- migen Anhänge. 1- M. rosea, R o s enfa rb e n er P. Thallus tenuis eff iisus, flocci laniformes albi, sporae rubrae. — Thal- lus dünn, ausgebreitet. Flocken wollförmig, weiss; Sporen roth. Auf Pilzen, die er verzehrt. — M, cer - vina Ditm. diff. sporis flavo-fuscis. Ibd. 157. Fusisporlum. Spindelschimmel. Flocci ramosi intricati toti septati. Sporae nudae non sep talae fusiformes aut cyfindricae. — Flocken ästig, verwickelt, ganz m. Querwänden; Sporen nackt, nicht in. Querwänden, spindelförmig oder cy lindrisch. 1 . F. aurantiacum. Orangefarbener Sp. Thal- lus tenuis elFusus, flocci laniformes albi, sporae au- rautiacae conglobatae. — Thallus dünn, ausgebreitet; Flocken wollförmig, weiss; Sporen orangeroth, zu- sammengeballt. Auf Kräuterstämmen u. d. Schaalen harter Früchte. — F roseum <\ ifF. sporis roseis spar- sis. In culmis Graminum majoribus. — F . candidum diff. thallo crassiusculo , sporis sparsis albis utrinque obtusatis. In amentis dejectis.. 158. Metiispora . Mondspore. Flocci intricati rainosi enodes nudi non septati. Sporae cjlindricae incurvae. — Flocken verwickelt, ästig, ohne Knoten, nackt, nicht mit Querwänden. Sporen cylindrisch, krumm. 1. M. glauca Fers. Bl au grauer M. Thallus ef- fusus laniformis, flocci griseo-glauci. — Thallus ver- breitet, wollartig; Flocken blaugrau. Auf faulen Holz. Camptosporium glaucum Ehrenb. 159. Gonytriclmm. Knie haar. Flocci intri- cati nodosi, rami ramulique e nodis enati. Sporae glohosae simplices. — Flocken verwickelt, knotig, die Aeste und Aestchen entstehen aus Knoten. Spo» ren kugelförmig, einfach. I. 6r. caesium Nees. Blaues K. Thallus pulvina- tus, flocci dense intricati fusco-caesii. — Thallus kis- senförmig; Flocken dicht verwickelt, bräunlich blau. Auf abgefallenen Eichenzweigem 1 60. Epochnium . B i r n s c h i m m e 1. Flocci ra- mosi intricati toti septati. Sporae septatae. — Flo- cken ästig, verwickelt, ganz mit Querwänden. Spo- ren m. Querwänden. 1. E monilioides. Monilien B. Thallus tenuissi- mus elFusus, flocci tenerrimi laxi albi, sporae oblongae nigrae. — Thallus sehr dünn, verbreitet; Flocken 462 CI. V. Cryptophyta. sehr zart, schlaff, weiss; Sporen länglich, Schwarz. Auf reifen Beurre blaue Birnen. Monilia fructigena Schumach. 161. Helicotrichum . Schneckenhaar* Flocci ramosi intricati enodes nudi apicibus tantum septatis. Sporae spiraliter involutae subseptatae. — Flocken ästig, verwickelt ohne Knoten, nackt, d. Spitzen nur mit Querwänden. Sporen spiralförmig gewickelt, mit umdeutlichen Querwänden. 1. H. pulvinatum Nees. Kissenförmiger Sch. Thallus pulvinatus, floccis mollibus olivaceis. — Thal- lus kissenförmig Flocken weich, olivenfarben. Auf Baumstämmen bei regnichtem Wetter. 162. Bactridium. Trogschimmel* Flocci ra- mosi toti septati. Sporae extremitatibus hyalinis me- dio materia grumosa refertae. — Flocken ästig, ganz mit Querwänden. Sporen m. durchsichtigen Enden in der Mitte mit einer dunkeln krümmlichten Materie erfüllt. — Kommen den Diatomen sehr nahe. 1. B flavum Kze. et Schmidt. Gelber Tr. Thal- lus tenuissimus, flocci rari albi, sporae aggregatae ob- longae utrincpie obtusae flavae. — Thallus sehr dünn, Flocken selten und weiss; Sporen gehäuft, länglich, pn beiden Enden stumpf, gelb. Auf* Baumrinden. — B candidum K. et S. diff. thallo tenui, floccis densius- culis strictis albis, sporis albis. Ibd. — B. carneum K. et S. diff. floccis rariusculis strictis albis, sporis subcylindricis utrinque acutis carneis. Ibd. 163. Scolicotrichum . Wnrmhaar. Flocci sim- plices intricati non septati midi. Sporae septo unico. — Flocken einfach, verwickelt, ohne Querwände, nackt. Sporen mit e. Querwand. 1. S . virescens IC. et S. Grünliches W. Thallus effusus tenuissimus, flocci e flavo virescentes , spo- ris oblongis. — Thallus verbreitet, sehr dünn; Flo- cken gelblich grün; Sporen länglich. Auf abgefalle- nen Zweigen von Primus Padus. 164. Circinotrickum . Lochen haar. Flocci sim- 4G3 O. III. Fungi. plices circinafo-intrlcati nudi non septati. Sporae fusi- formes simplices. — Flocken einfach , lockig’ gekräu- selt, verwickelt, nackt* ohne Querwände, Sporen spindelförmig’, einfach. 1. C . rnaculi forme Nees. Fleck enartiges L. Thal- lus tenuis effusus, flocci e nigro olivacei. — Thallus dünn, ausgebreitet; Flocken schwärzlich, olivenfar- ben. Auf abgefallenen Blättern. 165. Myxotrichum • Schleim haar. Flocci ra- mosi intricati. Sporae materia viscosa conglutinatae. — Flocken ästig, verwickelt. Sporen von einer kle- brigen Materie zusammengeklebt. 1. 31. chartarum Kunze. Papier Schl. Flocci cae- spitosi decumbentes divaricati ramosi erecti uncinati demum dilabentes, oinnes olivacei nigrique. — Flo- cken in Rasen, niederliegend, ausgesperrt, ästig, auf- recht, hakig, endlich auseinander fallend , alle oliven- farben und schwarz. Auf halb verfaultem Papier. Oncidum chartarum Nees. — • 31. murorum Kunze, diff. floccis omnibus semperque decumbentibus atris per- sistentibus, sporidiorum acervis flavicantibus. Appendix . 166. Pulver ctria, Staubhalter* Flocci ramosi septati persistentes. Sporidia instrata. — Flocken ästig, mit Querwänden, beständig. Sporidien aufge- streut. — - Wegen der beständig bleibenden Flocken zu d. Flechten übergehend. 1. P. latebrarum Achar. Felsen St. Thallus cras- sus effusus, flocci densi, sporidia copiosa globosa. — Thallus dick, verbreitet. Flocken dicht] Sporidien in Menge kuglicht. In Felsenritzen. 2. P. cldorina Achar. Gelbe St. Thallus crassus effusus, flocci implicati rariusculi, sporidia copiosissi- ma flava. — Thallus dick, verbreitet; Flocken ver- wickelt, nicht häufig, Sporidien in grosser Menge, gelb. An Felsen. Sect. 2. Flocci sporiferi erecti. Sporae saltem tan- dem vage inspersae. — Sporentragende Flocken aufrecht. Sporen wenigstens zuletzt unbestimmt aufgestreut. 464 Cl. V. Crvptophyta. 167, Acladmm . Astlose. Flocci simplices aut subramosi, omnes erecti caespitosi toti septati. Sporae floccis aöspersae. — Flocken einfach oder et- was ästig', alle aufrecht in Rasen, ganz m. Querwän- den. Sporen auf die Flocken gestreut. 1. A. conspersum. Bestreute A. Caespituli con- fluentes, flocci e luteo-albi, sporae ovales hinc iude adspersae. — Haufen zusammenfliessend ; Flocken gelblich weiss, Sporen oval, hier und da aufgestreut. Auf faulen Bäumen. — A. inicrospemmnn , difl. cae- spitulis efFusis, floccis albis, sporis globosis minutis iibicjue inspersis. Ibd. 168, Chloridium . Gelbling. Flocci aggregati sub simplices non septati. Sporae semper iDspersae. — Flocken genähert, fast einfach, ohne Querwände. Spo- ren immer aufgestreut. 1. Chl.viride . Grüner G. Thallus efhisus tenuis- simus, flocci laete virentes, sporae globosae coucolo- res. — Thallus verbreitet, sehr dünn_, Flocken leb- haft grün, Sporen kuglicht, gleichfarben. Auf faulem Holz. Chi. dispersum Nees. Dematium asserculorum Pers. myc. — Chi. griseum Ehrenb. diff. thallo efiuso, floccis nigro-fuscis, sporis copiosissimis cylindricis al- ho -griseis. In truncis Alni glutinosae putrescentibus. 169, Cladosporium. Astspore. Flocci erecti et suberecti aggregati simplices et subramosi, apici- bus tantum septatis^ articulis in sporidia dilabentibus. — Flocken aufrecht und etwas aufrecht, gehäuft, ein- fach und etwas ästig, die Spitzen nur mit Querwän- den, die Glieder in Sporidien zerfallend. 1. CI. herbarum . Kraut A. Thallus effusus, flocci dense aggregati obscure virides arcte adnati, sporidia globosa. — Thallus verbreitet; Flocken dicht ge- drängt, dunkelgrün, fest aufgewachsen ; Spor, kugel- förmig. Aeusserst häufig auf trocknen, d. Herbst über stehenbleibendeii Kräuterstämmen. Dematium herba- rnm Pers. — CI atnmi difl. floccis atris. Ibd. — CI polysporum difl. floccis atris a pr. sporidiis copiosissi- mis. In ligno putrescente. — CI . fuscum difl. floccis 465 O. III. Fungi. fuscis apice ramosis. Ibd. — CI. Fumago diff. floccis atris hinc inde ramosis, sporidiis conglomeratis. In pagina superiore foliorum morbosorum in Caldariis. — Ci. tenervimum diff. floccis albis. In cortice arborum pntrescente. 170. Oedemium. Schwul st faden. Flocci erecti simplices aut subramosi, hinc inde in sporas protuberantes demiun dilabentes. — Flocken aufrecht, einfach u. etwas ästig, zu Sporen hervorragend, end- lich auseinanderfallend. 1. O. atrum. Schwarzer Schw. Flocci dense aggregati atri, sporae globosae concolores. — Flocken dicht genähert, schwarz; Sporen ku glicht , gleichfar- big. Auf der Rinde fauler Bäume. 17 i . Polythrincium. V i e 1 k n ö t c h e n. Flocci simplices moniliformes. Sporae didymae aut unisep- tatae. — Flocken einfach, schnurförmig. Sporen dop- pelt oder mit e. Scheidewand. 1. P. Trifolii Schm. Kze. Klee Y. Flocci fasci- culati fusco-nigri, sporae ovales concolores. — Flo- cken in Büscheln, bräunlich schwarz; Sporen oval, gleichfarbig. Auf Kleeblättern. 172. Arihrinium. Dickspore. Flocci suberecti simplices moniliformes. Sporae fusiformes floccis inultoties crassiores transversim ac longitudinaliter obscure septati. — Flocken ziemlich aufrecht, einfach, schnurformig^. Sporen spindelförmig', viel dicker als die Flocken, in d. Quer u. d. Länge nach mit undeut- lichen Querwänden. 1. A. Caricicola Schm. Kze. Car ex D. FJocci dense caespitosi pellucidi, sporae fuscae obscurae. — Flocken in dichten Rasen, hell; Sporen braun u. dun- kel. Auf trocknen Blättern von Carex montana. 173. Campioum . K rummspor e. Flocci sub- erecti simplices septati. Sporae oviformes curvatae. — Flocken ziemlich aufrecht, einfach, mit Querwänden. Sporen eiförmig, gekrümmt. Willdeiiow’s Grundriss. IV. Tb. 30 466 Cl. V. Cryptophyta. 1. C. curvatum. Braune Kr. Flocci parvi tennis- sirni fusci, sporae creberrimae minutissimae concolo- res. — Flocken klein, sehr dünn, braun; Sporen in Menge, sehr klein, gleichfarbig'. Auf trocknen Blät- tern von Scirpus sylvaticus. Arthrinium curvatum Schm, et Kze. 174. Goniosporium . Eckspore* Flocci sub- erecti simplices septati. Sporae angulatae. — Flocken fast aufrecht, einfach, m. Querwänden. Sporen eckig’. 1. G. puccinioides. Puccinien E. Flocci elonga- ti tenues fusci , sporae copiosae minutae concolores. — Flocken sehr lang, dünn, braun ; Sporeu in Menge, klein, gleichfarbig. Auf trocknen Carexblättern. Ar- thrinium puccinioides Kze. Schm. Conoplea puccinioi- des Cand. 17 5. Sporophleum. Sporenrinde* Flocci sub- erecti simplices septati. Sporae fusiforines simplices. — Flocken ziemlich aufrecht, einfach, mit Querwän- den. Sporen spindelförmig, einfach. 1. Sp gramineum Nees. Grosse Sp. . Flocci tenues breviusculi fusci, sporae minutae copiosissimae conco- lores. — Flocken dünn, sehr kurz, braun. Sporen klein, in Menge, gleichfarbig. Auf trocknen Grass- blättern. 176. Conoplea. Conoplee. Flocci aggregati simplices, septis obscuris. Sporae circa basin flocco- rum inspersae simplices. — Flocken gehäuft, einfach, m. undeutlichen Querwänden. Sporeu an der Basis d. Flocken aufgestreut, einfach. 1. C . hispidula Pers. Rauhe C. Flocci fasciculati nigri, sporae concolores. — Flocken in Büscheln, schwarz; Sporen gleichfarbig. Auf trocknen Grass- blättern. 177. Coelosporium. Hohlspore. Flocci ag- gregati non septati ramosi et subramosi, sporae in- spersae cavae. — Flocken gehäuft, ohne Querwände, ästig und wenig ästig. Sporen aufgestreut, hohl. 1. C. fvuticulosum. Stauchige H. Flocci dense 467 O. III. Fungi. aggregatl »tri, sporae globosae ore subrotnndo. — Flocken dicht gehäuft, schwarz; Sporen kuglicht, mit runder Oeffming. Auf trocknen Grasshalmen u. Grass- blättern. Dematium articnlatum Pers. 178. Helminthosporium. Wurm spore. Flocci simplices aut subramosi apicibus tantum septatis, spo- rae adhaerentes septatae. — Flocken einfach oder wenig ästig, nur mit Querwänden an den Spitzen. Sporen anhängend, mit Querwänden. 1. H. velutinum . Sammt W. Flocci dense aggre- gati rainosi obtusi nigri, sporae cylindricae. — Flo- cken dicht gehäuft, ästig, stumpf, schwarz; Sporen cylindrisch. Auf abgefallenen, trocknen Aesten, De- matium ciliare Pers. Hypoxylon ciliare Bull. — H . subulatum Nees. diff. floccis laxe aggregatis subsim- plicibus subulatis , sporis clavatis pellucidis. In ra- mulis qnercinis putridis. — H. minus diff. floccis laxe aggregatis subrainosis, sporis ovilormibus subseptatis. In cortice arborum putrescentium. — nanum Nees diff. floccis sparsis simplicibus furcatisque nodosis, sporis subcylindricis, flocco parum brevioribus. In ligno putrescente. — H . pellucidum diff. floccis pel- lucidis fusco nigris, sporis pyriformibus substipitatis. In ramulis dejectis. — H, simplecc Nees. diff. floccis simplicibus et subramosis, sporis fusiformibus pelluci- dis septis eyanescentibus. In ligno Salicum emortua- rum. — H , tenuhsimum Nees. diff. floccis laxe aggre- gatis simplicibus olivaceo-nigris, sporis ovato-clavatis ad basin floccorum coacervatis. In caulibus arborum siccis. 179. Actinocladium. Spitzenast. Flocci basi simplices apice umbellatim ramosi erecti aggregati. Sporae vage adspersae simplices. — Flocken an der Basis einfach, an den Spitzen doldenförmig ästig', dicht gedrängt. Sporen hier u. da aufgestreut, einfach» 1. A . rhodosporum Ehrenb. Rosensamiger Sp. Flocci rari trifidi nigri, sporae globosae dilute viola- ceo-roseae. Flocken einzeln, dreitheilig, schwarz; Sporen kuglicht, blass violet-rosenfarben. Auf trock- nen Stämmen. 180. HeUcosporium. Schnecken spore. Flocci 30* 468 Cl. V. Cryptophyta. erecti simplices non septati. Sporae spiraliter involu- tae septatae. — Flocken aufrecht, ohne Querwände. Sporen spiralförmig' gewunden, mit Querwänden. 1. H vegetum Nees. Grünende Sch. Flocci dense aggregati nigri, sporae ad hasin inspersae e yiridi gri- seae. Flocken dicht gehäuft, schwarz; Sporen an d. Basis eingestreut, grünlich grau. Auf faulem Holz. Sect. 3. Flocci sporidiferi erecti. Sporae in sporiso- ria circa apices accumulata. — Sporentragende Flocken aufrecht. Sporen in Sporenhaufen um d. Spitzen angehäuft. 181. Haplotrichum. Simpelhaar. Flocci ag- gregati simplices toti septati. Sporae simplices. — Flocken gehäuft, einfach, ganz m, Querwänden. Spo- ren einfach. 1. H . capiicttum, Kopfförmiges S. Flocci albi, sporae ovales. — Flocken weiss; Sporen eiförmig. 182. Haplaria . Heplaria. Flocci simplices aut subramosi omnes erecti segregati toti septati. Spo- rae ad apices et latera in sporisoria accumulata. — Flo- cken einfach oder etwas ästig, alle aufrecht, von ein- ander gesondert stehend, ganz m. Querwänden. Spo- ren an d. Spitzen oder an den Seiten in Sporeuhaufen gesammelt. 1. H. grisea . Graue H. Flocci grisei, sporae glo- bosae concolores. — Flocken grau. Sporen kuglicht, gleithfarbig. Auf trocknen Schilfblättern. 183. Botrytis . Botrytis. Flocci sporiferi erecti toti septati raro simplices plerumque vage ra- mosi et partiti. Sporae simplices. — Sporentragende Flocken aufrecht, ganz mit Querwänden ^ selten ein- fach, meistens unbestimmt ästig und getheilt. Sporen einfach. 1. B ramulosa. Aestige B. Flocci sporiferi ramosi, 469 O. III. Fungi. ramulis subramosis brevissimis? sporis globosis. — Sporentragende Flocken ästige, die Aeste etwas ästig1 und sehr kurz, Sporen kuglicht. Auf trocknen Pflan- zenstammen häufig. — B. epigaea dilf. floccis sp, subramosis brevibus, sporis minutis. In terra, — B, geoimcha diff. floccis sp. subramosis brevibus, sporis oblongis utrinque truncatis. In terra sterili sylvarum. Geotrichum candidum m. — B . elegans diff. floccis sp. longiusculis corymbose ramosis demum flavescen- tibus. In stercore vaccino. — B . densa Ditmar dilf. floccis sp. erectis virgate ramosis, sporis majusculis oviformibus albis. ln Muscis. — B. agaricina diff. floccis sp. ramosissimis, ramis divaricatis, sporis ova- libus maximis. In fuugis putridis. Mucor dendroides Bull. Sporotrichum Boletorum Ehrenb* Botrytis den- droides Pers. 2. B* poly spora. Yielsamige B. Thallus eleva- tus expansus, flocci sporiferi ramosissimi, sporae glo- bosae copiosissimae. — Thallus dick, ausgebreitet; Sporentragende Flocken sehr ästig; Sporen kuglicht, in Menge. Auf abgeworfenen Zweigen. — B . oliva- cen diff. thallo tenui, floccis sporidiferis subramosis brevissimis, sporis haud copiosissimis. Ibd. — B . ci- ncreo-virens Kunze dilf. thallo medio cinereo versus ambitum virente, floccis sporidiferis subramosis, spo- ris magnis. Ibd. 3. B. macrospora . Gros ssp orige B. Thallus sub- elevatus effusus, flocci albi hinc inde rosei, sporiferi ramosi ramis verticillatis, sporae maximae subcylin- dricae. — Thallus ziemlich dick, verbreitet; Flocken wreiss, hier und da rosenfarben; die Sporentragenden in. wirtel förmigen Aesten; Sporen sehr gross, fast cy lind risch. Auf abgefallenen Blättern. — B. vario - sperma diff. thallo elevato, floccis vage ramosis, spo- ris oblongis majoribus et minoribus. Auf faulenden Holzspänen. Cladobotrymn variiim Nees. — B . rosca diff. thallo elevato, floccis sporiferis vage ramosis ro- seis, sporis globosis minutis. In ramis dejectis. 4. B . allochroa . Wechselfarbige B. Thallus elevatus limitatus albus demum flavus, flocci spori- feri vage ramosi, ramis corymbiferis, sporae globosae majusculae. — Thallus dick, umschrieben, weiss, endlich gelb; Sporentragende Flocken unbestimmt ästig; Aeste Doldentrauben tragend; Sporen kuglicht, sehr gross. Auf trocknen Kräuterstämmeu. — B . j Ha- vicans diff. thallo tenuissimo effuso flavicaute alba li- 470 CI. V. Cryptophyta. mitato, floccis sporiferis nonnisi vage ramosls, sporis iniiiutis. ln ramis dejectis. 5. B . nurantiaca , Orangefarbene B. Thallus subelevatus effusus aurantiacus., flocci sporiferi ramo- sissimi, sporae globosae. — Thallus ziemlich dick, verbreitet, orangefarben; Sporentragende Flocken sehr ästig, Sporen luiglicht. Auf trocknen Kräuterstäin- men. Trichoderma aureum Pers. 6. B. poly actis. Gemeine B. Thallus elevatus ef- fusus, flocci grisei, sporiferi vage ramosi apice divisi, sporae globosae glaucae. — Thallus dick, verbreitet, Flocken grau, Sporentragemle unbestimmt ästig, an d. Spitze getheilt; Sporen blaugrau, kuglicht. Auf faulen Kräuterstämmen häufig. Monilia vulgaris Pers, syn. Penicillium raceinosum Pers myc, — B cana Kunze et Schm, di ff. thallo subelevato limitato cano, floccis sporiferis ovalibus magnis. In foliis marcidis« — B. turbinata Kze. Schm, di ff. thallo limitato, floc- cis caesiis, sporis candidis. In liguo Piui putrescente. — J5. cinerea Pers. diff. floccis fuligineo-cmereis sub- ramosis, sporiferis simplicibus paruin elevatis, sporis globosis concoloribus. Ad fungos putridos. — B . mu- rinaDltm. diff. floccis cinereis virgate ramosis rigidis, sporis coacervatis concoloribus. In ramis dejectis. — B leucospora diff. floccis griseis multifidis, sporis al- bis. In pjris putridis. — B bicolor diff. thallo e gri- seo rubro, floccis apice albis, sporis albis. In caulibus herbarum siccis. 7. B. nigra. Schwarze B. Thallus subelevatus effusus niger, flocci sporiferi vage ramosi, sporae glo- bosae. — Thallus ziemlich dick, verbreitet ; Sporen- tragende Flocken unbestimmt ästig, Sporen kuglicht. Auf abgefallenen Aesten. 184, Polyactis . Vielstral, Flocci sporiferi erecti simplices aut ramosi apice umbellatim divisi toti septati. Sporae simplices. — Sporentragende Flo- cken einfach oder ästig, an d. Spitze doldenartig ver- theilt, ganz mit Querwänden. Sporen einfach. 1. P . quadrifida , Yiertheiliger Y. Thallus ele- vatus effusus griseus, flocci sporiferi ramosi quadrifidi, sporae globosae glaucae. — Thallus dick, verbreitet, grau; Sporentragende Flocken ästig, an der Spitze 4- theilig, Sporen kuglicht, blaugrau. Auf faulenden 471 O. III. Fungi. Kräuterstäminen. Botrytis ramosa Pers. gyn. Splcu- laria ramosa Pers. myc. Monilia quadrificla Ibd. — P simpleoc diff. floccis simplicibus apice 3— *5fidis. Ad ligna putrescentia et Graminum culmos. 185. Diplosporiwn, Doppelspore. Flocpi sporiferi erecti ramosi toti septati. Sporae didymae. — Sporentragende Flocken aufrecht, ästig', ganz mit Querwänden. Sporen zu zwei. 1* D. nigrescens . Schwärzliche D. Thallus cras« gus effusus, flocci parum ramosi fuligineo-atri, sporae ovales. — Thallus dick, verbreitet; Flocken wenig ästige rostfarben schwarz. Sporen oval. Auf trocknem Holz. Botrytis didyma Schm, et Kze. 186. Aspergillus . Aspergill. Hyphasma de- cumbens. Flocci sporiferi erecti plerumque simplices clavati toti septati. — Eine liegende Unterlage von Flocken; Sporentragende Flocken aufrecht, meistens einfach, keulenförmig, ganz mit Querwänden. I. A . glaucus . Graublauer A. Hyphasma tenue album, flocci sporiferi simplices albi, sporae globosae cleinum glaucae. — Unterlage dünn, weiss; Sporen- tragende Flocken einfach, weiss; Sporen kuglicht, endlich graublau. Häufig auf mancherlei faulenden Körpern, besonders festen u. trocknen, z. B. auf Brot* Mucor crustaceus Linn. Monilia glauca Pers. Mucor Aspergillus Bull. — A . candidus diff, sporis semper albis. In plantis siccis humido loco expositis. — A< ovnlispermus diff. hyphasmate crasso, floccis densis, sporiferis parum eie vatis, sporis ovalibus semper albis. ln pomis putridis. — A . flavus diff. sporis demunx flavis. In plantis herbariorum. Monilia flava Pers.. A. laneus Ditm. diff. hyph. laniformi , floccis. sporife-* ris ramosis e luteo albis, sporis lutescentibus. In fun- gis putridis. — A . virens diff. hyph, laniformi, floc- cis densis sporiferis ramosis, sporis deiniim virescen- tibus. In variis corporibus putrescentibus e. g. in sebo. — A * roseus diff. sporis roseis. In tapetibus, Charta, linteo etc. humido loco repositis. Mucor glo- merulosus Bull. Botrytis glomerulosa Cand. Acladium roseuni Ehrenb. Monilia rosea Pers. 178. Penicillium . Pinselschimmel. Hy- 472 Cl. V. Cryptophyta. phasma decumbens. Flocci sporiferi erecti apice pe- nicillati, toti septati. — Unterlage niederliegend; Spo- rentragende Flocken aufrecht, an der Spilze pinsel- förmig, ganz m. Querwänden. 1 . P glaucum . Graublauer P . Hyphasma magis minusYe crassum album, flocci sporiferi subramosi concolores, sporae globosae albae demum glaucae. — Unterlage mehr oder weniger dick, weiss ; Sporen- tragende Flocken etwas ästig, gleichfarben ; Sporen kuglicht, weiss, endlich graublau. Ist der gewöhnli- che Schimmel auf süssen flüssigen Sachen, einge- machten Früchten, Syrup u. dgl. Die Unterlage stellt zuweilen ein. dicken Pilz dar. P. expansum m. olim. Ist Mucor glaucus Linn. Monilia digitata Pers. Mu- cor penicillatus Bull. — JP. sparsum Grevill. differt. hyphasmate obsoleto, floccis sporiferis sparsis cinereis. In Graminibus in Herbario. — P, candidum dift*. hyp- hasmate tenui, floccis sporiferis ramosis. In fungis her- bisque putridis. — P, roseum difl*. hyph. tenui, spo- ris roseis. In caulibus plantarum siccis. 188, Coremium . Besenschimmel. Hyphasma decumbens. Flocci sporiferi erecti intricati toti sep- tati, apicibus penicillatis. — Unterlage niederliegend. Sporen tragende Flocken aufrecht, in einander gewi- ckelt, ganz m. Querwänden u. pinselförmigen Spitzen. 1. C. glaucum . Graublauer B. Thallus sordide lutesceus, sporae globosae deinum glaucae. — Thallus schmutzig gelblich; Sporen kuglicht ^ endlich grau- blau. Auf faulen Früchten. — C. candidum Nees. diff. thallo sporisque albis. Auf faulen Früchten. Yar. pr. 189. Campsotrichum . Krummhaar. Hyphasma liullum. Flocci sporiferi erecti ramosi non septati. — Keine Unterlage. Sporentragende Flocken aufrecht, ästig, nicht mit Querwänden. 1. U. bicolor Ehr enb. Zweifarbenes Kr. Flocci dense aggregati atri, rigidi, ramulis brevibus incurvis, extreinitatibus pellucidis, sporae magnae rufo-fuscae. — Flocken dicht, schwarz, steif; Aestchen kurz, krumm, äusserste Spitzen hell; Sporen gross, röthlich 473 O. III. Fungi. braun. Auf TJsnea plicata doch umgiebt d. Schimmel nur d. zerstörten Pflanzen, ohne darauf zu wurzeln. 190. Phycomyces . Fucuspilz. Flocci decurn- bentes simplices non septati. Sporae circa apicem cla- vatuin coilectae. — Flocken niederliegend , einfach, ohne Querwände. Sporen um die kopfformigen Spi- tzen versammelt. 1, PJu nitens ICze et Schm. Glänzender F. Flocci caespitosi intricati olivacei nitentes, sporae oblongae ilavescentes. — Flocken in Rasen, verwickelt, oli- venfarben, glänzend. Sporen länglich, gelblich. Auf Mauern u. Balken, wo man ein fettes Oel auspresst. Ulva nitens Ag, Sect. 4. Sporae floccis semper innatae aut adnatae. — 191. Acremonium . Gipfelschimmel. Flocci ramosi toti septati. Sporae apicibus ramorura innatae. — Flocken ästig, ganz mit Querwänden. Sporen auf d. Spitze der Aeste aufgewachsen. 1 . A, nerticUlatiim. Wirtelförmiger G. Thal- lus tenuis eö’usus, flocci dense intricati albi, ramulis sporiferis verticiJlatis, sporae ovales concolores. — Thallus dünn, verbreitet; Flocken dicht verwebt, weiss. Sporentragende Aeste wirtelförmig. Sporen ei- förmig, weiss. Auf faulen Taunenstäminen. — A . alternatum dilf. floccis laxe intricatis, ramulis sporife- ris alternis, sporis globosis. In foliis dejectis. — A . fuscurn Kze. et Schm. difl. thallo fusco, ramulis ap- proximatis alternis oppositisque, sporis globosis con- coloribus. 192. Verticillium. Wirtelschimmel. Hyph. decuuibens, saepe obsoletum. Flocci sporiferi erecti toti septati. Sporae apicibus ramorum innatae. — Un- terlage niederliegond, oft kaum merklich. Sporentra- gende Flocken aufrecht, ganz mit Querwänden. Spo- ren auf den Spitzen angewachsen. 1. V , tenerum Nees. Zarter W. Hyphasma tene- 474 CI. V. Cryptophyta. rum, flocci sporiferi aggregati rubro-grisei, ramis te- neris patentibus, sporis globosis albis. — Unterlage zart; Sporentragende Flocken dichtstehend, rö'thlich, grau, Aeste zart, abstehend, Sporen kuglicht, weis«. Auf trocknen Kräuterstämmen. Botrytis .tenera Pers. myc. — T". capitatum Ehrenb. diff. hyphasmate ob- soleto, floccis sporiferis caespitosis albis, rainis circa apices collectis. An faulen Baumstämmen. Botrytis capitata Pers. 193. Dactylium . Fingerschimmel. Flocci sporiferi erecti, sporis terminalibus septatis. — Spo- rentragende Flocken aufrecht, Sporen an den Enden mit Querwänden. 1. D, candidum Nees. Weis s er F. Flocci aggre- gati simplices albi septati, sporae 2—5 oblongae con- colores. — Flocken gehäuft, einfach, weiss, m. Quer- wänden; Sporen 2 — 5 länglich, gleichfarben. Auf d. innern Seite der Rinde an faulen Eichenstämmen. — D . nigrum Ditmar. diff. floccis sparsis nigris non sep- tatis, sporis binis pluribusve oblongis nigricantibus. In ligno putrido. 194. Stachylidmm . Aehrenschimmel. H y- phasma decumbens. Flocci sporiferi erecti toti septati. Sporae laterales oppositae aut verticillatae ramulos mentientes. — Unterlage niederliegend. Sporentra- gende Flocken aufrecht, ganz mit Querwänden. Spo- ren an den Seiten entgegengesetzt oder wirtelförmig, wie Aeste aus sehend. 1. St, terrestre. Erd A. Hyphasma tenue album; flocci ramosi, sporiferi simplices albi, sporae verticil- latae oblongae concolores. — Unterlage dünn und weiss; Flocken ästig. Sporentragende einfach, wreiss; Sporen in Wirteln, länglich, weiss. Auf der Erde in Wäldern. — St. bicolor diff. hyphasmate crassiusculo, floccis complicatis densis, omnibus griseis, sporis op- positis verticillatisque albis. Incaulibusherbarum siccis. Sect. 5. Flocci toti ex articulis compositi qui sporas sistunt. — Flocken bestehen ganz aus Gliedern, welche Sporen darstellen. 475 O. III. Fungi. 195, Oidium, Ei Schimmel. Flocci erecti aut decumbentes simplices aut ramosi, articuli pell ncidi facilliine dilabentes. — Flocken aufrecht oder nieder- liegend, einfach oder ästig; die Glieder durchsichtig, leicht zerfallend. 1. 0. aurewn. Goldfarbener E. Flocci suberecti simplices et subrainosi dense aggregati flavi, articuli ovales. — Flocken ziemlich aufrecht, einfach und et- was ästig, dicht zusammenstehend, gelb; Glieder ei- förmig. Auf faulen Baumstämmen. — 0. fulvum diff. floccis erectis simplicibus fulvis. Ibd. Alysidium ful- vum Kze et Schm. Acrosporium fulvum Pers. nyc. — 0. Uredinis diff. Hoccis luteo-albis, articulis brevibus crassis. In pagina inferiore foliorum Rubi fruticosi. — 0. laoeum Ehrenb. difF. floccis erectiusculis ramosis griseis, articulis ovalibus. In Prunis armeniacis Acro- sporium laxum Pers. — 0. virescens Ehrenb. differt. floccis erectiusculis subramosis virescentibus, articulis ovalibus. In foliis dejectis Alni. — 0. sabramosum diff. floccis erectiusculis ramosis moniliformibus fusco- nigris, articulis tandem ovalibus. In ramis Rosarum dejectis. — 0. fructigena Kze. et Schm. diff. foccis erectis simplicibus iiitricatis ochraceis. ln pyris et po- inis putrescentibus. — 0. monilioides diff. floccis erec- tis simplicibus laxe aggregatis albis flavisque. In fol. Gramin. Acrosporium monilioides Nees. Monilia hya- lina Fries. — 0. chcirlarum diff. floccis decumbenti- bus subramosis atris. In Charta locis humidis projecta. Stilbospora chartarum Ehrenb. Sporotrichuin charta- rurn Pers. nyc. 196, Tetracolium. Viergliederschimmel. Flocci decumbentes appressi e quatuor articulis. — Flocken niederliegend, angedrückt, aus vier Gliedern bestehend. 1. T . Tubercularia Kze. Tubercularien V. Flocci sparsi appositique nigri. — Flocken zerstreut, u. bei einander liegend, schwarz. Auf d. Tubercula- ria vulgaris. Torula Tuberculariae Nees. 197, Monilia . Monilie. Flocci erecti simpli- ces, articuli contigui non dilabentes* — Flocken auf- 476 CI. V. Cryptophyta. recht, einfach, zusammenhängend 5 nicht auseinander fallend. 1. M. antennata Pers. Fühlhorn M. Flocci dense aggregati atri_, articulis oblongis. — Flocken dicht ge- häuft, schwarz, mit länglichen Gliedern. Auf alten Brettern. Torula antennata Pers. myc. — M. eacpansa diff. floccis subpellucidis, articulis globosis. In cauii- bus herbaruni siccis. Hormisciuin expansum Kunze. Schm. Torula expansa Pers, — 31. alta diff, floccis rare aggregatis yariis rigidis obscuris, articulis magnis. In cortice Alni glutinosae. Hormisciuin altum Ehrenb. Torula alta Pers. 31. sparsa diff. floccis sparsis fasciculatisque , articulis globosis. In caulibus herba- rum siccis. Oculo nudo nil nisi puncta nigra conspi- ciuntur. Dematium articulatum Pers. 198. Alteimaria. Alternarie. Flocci erecti simplices, articuli parte filiformi distincti. — Flocken aufrecht, einfach. Glieder durch einen fadenförmigen Theil getrennt. 1. A , tenuis . Dünne A. Flocci dense aggregati ni- gri, articuli oblongi. — Flocken dicht gedrängt, schwarz; Glieder länglich. Auf trocknen Krauterstäm- meu. A. simplex Nees. — A. rudis Ehrenb. diff. floc- cis implexis , articulis irregulariter subglobosis. Ad truncos Pini. 199. Torula. jTorula. Flocci decumbentes ramosi intricati, articuli contigui. — Flocken nieder- liegend, ästig, yerwickelt; Glieder sich berührend. 1. T herbarum. Kraut T. Thallus crassiusculus, flocci fragillimi. — Thallus ziemlich dick; Flocken sehr zerbrechlich. Auf trocknen Kräuterstämmen u. Blättern T. monilis Pers. Monilia herbarum Pers. — T. teuer a diff. thallo tenui. Ibd. 200. Amphiirichum. Kugelhaar. Flocci de- cumbentes ramosi articulati, in globulos setigeros coe- untes. — Flocken niederliegend, ästig, gegliedert, in borstige Kugeln zusammeiigehend. 1. A. effusum Nees. Verbreitetes K# Thallus confluens, flocci ramosissimi dense implexi aterrimi. — O. III. Fungi. 477 Thallus zusaininenfli essend; Flocken sehr ästig1, dicht verwickelt, sehr schwarz. Auf Tanuenbr eitern, 201. Antennaria . Antennarie. Flocci de- cumbentes ramosi intricati. Sporangia ex apicibus ra- morum solutis et conglobatis confecta. — Flocken niederliegend, ästig* verwickelt. Sporangien bestehen aus den abgelösten und zusammengeballten Spitzen der Aeste. 1. A corticicola. Rinden A. Thallus crassus ater, sporangia globosa immersa. — Thallus dick, schwarz; Sporangien kuglicht, eingesenkt. Bedeckt die Rinde von Taimen im mittl. Europa, die Rinde von grossen Ericaarten im wärmern Europa. Sect. 6. Sporangia floccis innata et adnata. — Spor- angien wachsen auf und an den Flocken. 202. Eurotium . Kraut er Schimmel. Flocci omnes decumbeutes ramosi. Sporangia adnata dehis- centia. Alle Flocken niederliegend. Sporangien auf- springend, angewachsen. 1. E . herbariorum, Herbarien Kr. Thallus ef- fusus flavo-ferrugineus, sporangiis flavis. — Thallus verbreitet, gelblich, rostfarben; Sporangien gelb. In Herbarien an feucht getrockneten Pflanzen. Mucor herbariorum Pers. Monilia nidulans Roth. 203. Mucor. Kopf sc hi mm el. Hyphasma de- cumbens, saepe obsoletum. Flocci sporangiferi erecti ab hyphasmate saepe non discreti. Sporangia aut rum- pentia fugacia aut rarius siccando persistentia, — Un- terlage niederliegend, oft undeutlich. Sporangientra- gende Flocken aufrecht, oft von der Unterlage nicht verschieden. Sporangien entweder aufreissend und dann vergehend, oder seltener auftrocknend und blei- bend. 1. M. Mucedo Mart. Gemeiner K. Hyphasma efhisum, floccis intricatis albis, sporangiferis simplici- 478 Cl. V. Cryptophyta. lins, sporangiis sporlsqtie globosis concoloribns demum nigresceiitibus. — Unterlage verbreitet; Flocken ver- wickelt, weiss, Sporangientragende einfach; Sporan- gien und Sporen kuglicht, weiss^ endlich schwarz. Auf mancherlei faulenden Körpern. — 31. ascophorus diff. sporangio demum nigrescente deplanato convexo. Ibd. Ascophora Mucedo Tode Mucor Mucedo Pers. Mucor sphaerocephalus Bull. Mucor roridus Willd.— M, oosporus diff. sporangiis sporisque ovalibus semper albis. In merda canina. — 31. lateritius diff. hyphas- inate laniformi, floccis dense intricatis aurantiacis, sporangiis minutis concoloribus. In pane mellito. — M. terresiris diff. hyphasmate laniformi, floccis spor- angiferis subramosis, sporangiis globosis albis. In Confervis effoetis. — M. pygmaem Ehrenb. diff. hy- phasmate laniformi, floccis demum fuscescentibus spor- angiferis ramosis, sporangiis parvis fuscescentibus. In pasta e sulphure depurato et sem. Anisi. — 31. flct- vidus Pers. diff. hyph. laniformi, floccis sporangiferis ramosis, sporangiis globosis lutescentibus dein griseis. In fungis putrescentibus. — 31. Juglandis diff. hyph. laniformi , floccis sporangiferis ramosis brevibus, spor- angiis flavis demum verrucosis. In nuce Juglandis. — 31. gracilis Ehrenb. diff. floccis ramosis gracilibus, sporangiis minutis e fusco et griseo nigrescentibus. In pane mellito. — 31. camis Ehrenb. diff. hyph. la- liiformi, floccis sporangiferis ramosis, sporangiis mi- nutis ex olivaceo fuscescentibus. In carne assata. — 31. ferrugineus Ehrenb. diff. hyph. laniformi, floccis sporangiferis ramosis, sporangiis minutis ferrugineis. In massa e sulphure depurato et tartaro depurato con- fecta. — 31. ruf us Pers. diff. hyph. laniformi, floccis sporangiferis ramosis, sporangiis primo albidis dein rufo-fiiscescentibus nigrisve. In pyris putrescentibus. — 31. truncorum diff. hyph. laniformi, floccis spor- angiferis ramosis, sporangiis globosis indurantibus de- planatis subtus umbilicatis fuscis. In truncis putres- centibus. — 31. ßmetarius diff, hyph. laniformi, ffoc- cis sporangiferis ramosissimis , sporangiis globosis in- durantibus deplanatis subtus umbilicatis nigris. In stercore vaccino. — M.tenuis Ehrenb. diff. hyph. te- nuissimo, floccis sporangiferis erectis crassiusculis, sporangiis globosis nigris. In pomis exsiccatis. — 31* stolonifer Ehrenb. diff hyph. tenui, floccis quibusdam longissimis radicantibus., sporangiferis ad basin floccu- lis radiantibus, sporangio olivaceo-nigro. In foliis ra- 479 ö. III. Fungi. misque defectls. Rhizoptis ßtolonifer Ehrenb. — M. elavatus difF. hjph. tenero, floccis sporangiferis intra sporangium clavatis, sporangiis fuscis nigrisve. In py- ris putridis. — M. globifer diff. hyph. tenero, floccis sporangiferis intra sporaiig*iiim clavatis, sporang’iis ni- gris, sporis majoribus minoribusque. In pyris pufres- centibus* — M. lutescens difl. a pr. floccis subcla- vatis, sporangiis luteis, spora subglobosa. In Brassicae oleraceae caulibus. — M. fusiger Ehrenb. difF spor- ang’iis uigrescentibus, sporis fusiformibus. In fungis putrescentibus. M. rhombospermus Ehrenb. 2. M. caninus Pers. Hundekoth K. Hyphasma obsoletum, flocci albi, sporangiferi erecti sunplices, sporangia minuta lutescentia. — Unterlage undeut- lich; Flocken weiss, d. Sporangientragenden aufrecht, einfach; Sporangien klein, gelblich. Auf Hundekoth. M. stercoreus Tode u. M. murinus Pers. scheinen nur Abänderungen. — M. tenellus difl. floccis griseis, sporangiis subpendulis. In ramulis caulibusque pu- tridis. — M. minimus , floccis aggregatis rigidiusculis lutescentibus. In ramulis exsiccatis. Hydrophora mi- nima Tode. — M . aureus Martins difl. praesertim sporangiis aureis. Ad flavium Iapure in America me- ridionali. 204. Stilbum . Stilb um. Flocci compacti in stipitem rigidiusculum. Sporangium intus gelatinosum diffluens. — Flocken in e. ziemlich steifen Stiel zusam- mengedrängt. Sporangium inwendig gallertartig zer- fliesseiul. Die Stelle d. Gattung ist sehr zweifelhaft. 1. St. vulgare Tode. Gemeines St. Stipites gre- garii subcylindrici albo-lutescentes, sporangia globosa concolora. — Stiele in Haufen, fast cylind risch, weisslich gelb; Sporangien kuglicht, gleichfarbig. Auf verfaulten Stämmen. — St. rigidum Pers* difF. stipite rigidiore nigro, sporangio primo albido, de- mum nigro. Ibd. — St. ocanthocephalum Ditm. difF* stipite tenui nigri, sporangio fulvo. Ibd. — St. ery - throcephalum Ditm. difl. stipite albido piloso, sporan- gio roseo. In excrementis avium. 205. Sporodinia. Sporodinie. Hyphasma ef- fusum, flocci sporangiferi erecti; sporangium peridio rupto collapso sporas sustinens. — Unterlage ausge- 480 Cl. V. Cryptophyta. breitet. Sporangientragende Flocken aufrecht; .das Sporanginm trägt die Sporen, nachdem das Peridium zerrissen und zusammengefallen ist. 1. Sp. grnndis . Grosse Sp. Hyphasma laxuin, flocci flavo-fusci, sporangiferi ramosi, sporangia ova- lia. — Unterlage schlaft; Flocken gelblich braun; Sporangientragende ästig; Sporangien eiförmig. Auf faulen Pilzen. Monilia spongiosa Pers. Aspergillus globosus m. olim. Ehrenberg bemerkte, dass d. Spo- ren aus den Flocken sich in das Sporangium begeben. 206. Syzygites . Syzygites. Flocci erecti ra~ mosi ; sporangia lateralia bina opposita in unum coa- lescentia. — Flocken aufrecht, ästig; Sporangien an den Seiten, zwei entgegengesetzt , die in eines ver- wachsen. 1. S. megalocarpus Ehrenb. Gro ss fr nchtiger S. Flocci primum albo-lutescentes ; deinuin fuscescentes cinerei; sporangia bina pyrifonnia in corpus fusiforme coalescentia luteo-viridia, globus seminifer medio ni- ger. — Flocken zuerst weissgelblich, dann bräunlich, grau; Sporangien bimförmig, zwei, verwachsen aber zu einem spindelförmigen Körper; der Samenhaufen in der Mitte schwarz. Auf faulen Pilzen. 207. Pilobolus. Hutwerfer. Flocci sporan- giferi erecti sparsi superne inflati sporangium apice projicientes. — Sporangientragende Flocken zerstreut, nach oben aufgeblasen, das Sporangium mit d. Spitze wegwerfend. 1 . P. crystalliniis Tod e. KrystallhellerH. Flocci flavescentes superne obovati, sporaugio hemispherico nigro. — Flocken gelblich, nach oben umgekehrt ei- förmig; Sporangium halbkuglicht , schwarz. Auf Pferdemist und anderm Mist. Hydogera crystallina Wiggers. Mucor urceolatus Dicks. Bolt. Bull. Sow. — P roridus Schumach. diff, floccis elongatis filifor- mibus superne globosis. Ibd. 208. Thamnidium. Thamnidie. Flocci sparsi erecti superne simplices ai>ice sporangiferi inferne va- ge rainosi, ramis apice sporidiferis. — Flocken zerstreut. 481 O. III. Fungi. aufrecht, oben einfach, an der Spitze Sporaugien tra- gend, unten ästig; die Aeste an der Spitze Sporidien- tragend. 1. Th. elegans. Eleganter Th. Flocci candidi, sporangia globosa concolora, — Flocken weiss, Spor- angien kuglicht, weiss. Auf Tischlerleim. 209. Didymocrater. Doppelbecher. Flocci erecti subsimplices , sporangium geminatum, vertice ore orbiculari aperta. — Flocken aufrecht, ziemlich einfach; Sporangium doppelt, jedes sich m. einer run- den Mündung öffnend. 1. D. elegans Mart. Eleganter D. Flocci sim- plicissiini subflexuosi albi e rudimentis ramorum sub- torti, sporangia cylindracea cinereo-grisea. — Flocken einfach, etwas hin und her gebogen, weiss, von den Anfängen von^Aesten etwas rauh; Sporangium cy- lindrisch, grau. Auf trocknen Grasshalmen. 210. Diamphora . Doppeleimer. Flocci erecti basi radicanti-ramosi, medio simplices, apice bifidi. Sporangium in utroque apice laterale operculatum. Spo- rae aliae septatae subcylindricae, aliae minutissimae globosae. — Flocken aufrecht, an d. Basis wurzelnd ästig, in der Mitte einfach, an der Spitze zweitheilig. Sporangium auf jeder Spitze an der Seite, mit e. De« ekel. Einige Sporen fast cylindrisch, mit Querwän- den, einige sehr klein, kuglicht 1. D. bicolor Mart. Zweifarbiger D, Sporan- gium cylindricum fuscum, operculo conico testaceo, — Sporangium cylindrisch, braun; Deckel kegelförmig, braun. Auf den Blattern d. Jacquetia in der Provinz Para in Brasilien. Ein höchst sonderbarer Pilz. 211. Erysibe. Erysibe. Flocci decumbentes rarnosi intricati. Sporangia adnata, sporangio aut spor- augiolis foeta. — Flocken niederliegend, ästig, ver- wickelt. Sporangien ein kleines Sporangium od. meh- rere enthaltend. — Viele Arten haben eine Haar’ Willdenow's Grundriss, IV» Th, 31 482 Cl. V. Cryptophyta. krause (capillitimn) oder die Sporang*ien gehen in ei- nen Kreis steifer Haare ans, welche dann in die Flo- cken übergehen. Das Hyphasma ist immer weiss, d. Sporangien braun oder schwarz, wenigstens zuletzt. 1. E . Humuli Cand. Hopfen E. Hyphasma liini- tatum tandem effusum, flocci dense intricati albi, ca- pillitii floccis crispatis tandem sursum flexis fuscis, sporangia conferta sporangiolo unico. — Unterlage zuerst umschrieben, dann verbreitet; Flocken dicht verwickelt, weiss, die Flocken des Haarkranzes end- lich in die Höhe gebogen, braun; Sporangien dicht- stehend in. e. Sporangium. Auf Hopfen häufig u. eine schlimme Krankheit, Alphitomorpha Humuli Wallrotli. Sclerotium Erysiphe a Pers. Mucor Erysiphe a Hu- muli Linn. — E. Epilobii diff. floccis elongatis intri- catis pulvere denso iustratis. In foliis Epilobii parvi- flori. Alphitomorpha macularis ß Wallr. — E. fuli- ginea diff. floccis laxe intricatis sordide albis deinuin sordide fuscescentibus, capillitii floccis inaequalibus tandem deorsmn flexis. In Yeronicis spicatis, Saugui- sorba officinalis, E. Sanguisorbae Cand. Alphitom. fu- ligiuea Schlechtend. — E% ferruginea diff. hyph. ef- fuso, floccis laxe intricatis ferrugineis, capillitii floccis apice simplicibus acutis, sporangiis minutis sparsis. In foliis Poterii Sanguisorbae. Alphit. f er rugiuea Schlech- tend. — E. clandestina diff. hyph. effuso, floccis sub- tilissimis laxe intricatis, capillitii floccis apice bifurca- tis, ramis ultimis geminis nodosis, sporangiis minutis- simis raris subglobosis. In foliis Crataegi Oxyacanthae. E. Oxyacanthae Cand. Alphit. clandestina Wallr. — E. pannosa diff. hyph. effuso demuin pulvinato, ca- pillitio nullo, sporangiis minutissimis rugulosis. In ra- mis junioribus calycibusque Rosae villosae. Alph. pan- nosa Wallr. 2. E. communis . Gemeine E. Hyphasma demuin effusnm, flocci arachnoidei, sporangia sphaerica sparsa numerosissima tandem nigro-fusca capillitio albo ad- fixa, sporangiola plura continentia. — Unterlage end- lich verbreitet; Flocken spinn webeartig; Sporangien sphaerisch, zerstreut, sehr zahlreich, endlich schwärz- lich braun, an einem weissen Haarkranz befestigt, uud mehrere kleine Sporangien enthaltend. Auf man- cherlei Pflanzen. Alphitomorpha communis Wallr. Yar. a) Leguminosarum. E. Pisi Cand. Yar. b) Um- 483 ü. III. Fungi. belliferariun. E. Scaudicis Cand. ti. Heraclei. Var. c) * Graminiim. E. Graminis Cand. Yar. d) Labiatarum. Yar. e) Cichoracearuin. E. Cichoracearum Cand. Yar. f) Ranunculacearum. E. Aquilegiae C. Yar, g) Poly- gonearum, E. Polygoni C. Yar. h) Conyolyulacearuni. E. Convolyuli Cand. — E. lamprocnrpa diff. floccis brevissimis dense intertextis, capillitii longissimis tor- tu osis fuscescentibus, sporangiis nitidis sphaericis de- lnnm fuscis. In Labiatis plerumque. Alphit. lampro- carpa Wallr. Yar. a) Bailotes. Yar, b) Galeopsidis. Er. Galeopsidis Cand. Yar. c) Plantaginis. — E. circum - fusa diff. lloccis laxe intertextis, capillitii ferrugineo- fuscis, sporangiis sphaericis superne impressis. In Eu- patorio cannabino. Alphitom. circnmfusa Schlechtem!. — E. biocellaris Ehrenb. diff. hyph. tenuissimo, floc- cis intricatis albis, capillitii raris sijnplicibus flexuo- sis, sporangiis minutis subglobosis opacis deinnm ni- gro fuscis. In Lycopo europaeo. — E. epimischa Ehrenb. difF. floccis capillitii raris flexuosis stibramo- sis albis, sporangiis sphaericis rugosis fusco-nigris. In foliis Physalis Alkekengi. — E . depressa , diff. hyph. effuso, floccis capillitii tenerrimis demuin cum spor- angiis nigro-fuscis, sporangiis sphaericis demtim con- caviusculis marginatis. In Compositis. Alphit. depressa Wallr. Yar, a) Bardanae. Yar. b) Artemisiae. — E . iortilis , diff, hyph. parvo, floccis laxe regulariterque intertextis, capillitii longissimis sursum versus tortuo- sis fuscis , sporangiis minutissimis. In foliis^ Corni. Alphit. torlilis Wallr. — E, adunca , diff. hyph. ma- culari, floccis capillitii densis infiexis longissimis apice incurvato aduncis, sporangiis sparsis globosis fusco- nigris. In foliis variorum fruticum et arborum. Alph. adunca Wallr. Yar. a) Populi. Er. Populi Cand Yar. b) Prunastri. Er. Prunastri Cand. Yar. c) Ulmorum. Er. clandestina Bernard. sic. — E. bicornis , diff. floc- cis intertextis contiguis cinereo-albis, capillitii brevis- simis apice furcatis nodosis, sporangiis sphaericis de- lnum depressis fuscis. In fol. Acerum. Alphit. bicor- nis Wallr. E. Aceris Cand. — E. divaricala diff. floccis dense intertextis griseo-albis^ capillitii tandem sursum flexis contortis bifurcis, ramulis divaricatis ul- timis floccosis, sporangiis minutis sphaericis nigro-fus- cis. In foliis variorum fruticum. Alphit, divaricata Wallr. Yar. a) Frangulae. Yar. b) Lonicerae. E. Lo- nicerae Cand. — E . penicülata diff. floccis subtilissi- mis dense intertextis griseo-albis, capillitii rectis api- 31 * 484 Cl. V. Cryptophyta. ce penicillatis , sporangiis minutissimis globosis de- muin depressis fiisco-nigris. Tu foliis variorum fru- ticum. Alph. penicillata. Yar. a) Alni. Er. Alni C. Yar. b) Grossulariae. Yar. c) Berbericlis. Er. Ber- beridis Cand. Yar, d) Rhamni cathartici. — E. co- mata difF. floccis crispatis dense intertextis, capillitii longissimis densis apice flocculosis tandem versus hy- phasma inflexis, sporangiis globosis demmn depressis nigro-fuscis sparsis. In. Evonymi eur. fol. pagina in- feriore. Alphit. comata Wallr. E. Evonymi Cand. — E. holosenca diff. floccis dense intertextis alben- tibus, capillitii longissimis candidissimis tortuosis acu- tis, sporangiis globosis demum depressis nitidis nigro- fuscis, In Astragalo glycyphyllo. Alph. holosericea Er. Astragali Cand. — E . orbicularis diff. hyph. li- mitato, floccis dense intricatis albis, capillitii bulbosis acutis inaequalibus^ sporangiis subglobosis demum ni- gro-fuscis. In foliis dejectis Fagi. Alph. guttata var. Wallr. — E. guttata , diff floccis dense intricatis al- bis, capillitii bulbosis rectis demum genuflexis spor- angium elevantibus, sporangiis globosis demum fusco- nigris sporangiola emittentihus. In foliis arborinn, in pagina inferiore. Alph. guttata Wallr. Yar. a) Coryli. E. Coryli Cand. E. vagans Bernard. E. suffulta Reb. E. pachypus Mart. Dematium Erysibe Sprengel. Scle- rotium Erysibe ß Pers Yar. b) Fraxini. Yar c) Ül- morum. — E . obtasata diff. floccis dense intricatis albis, capillitii aecpiatis rectis obtusis, sporang. sphae- ricis demum nigro-fuscis. In Salicibus. Alph. obtu- sata Schleclitend. Alph. guttata var. Wallr. E. Sali- cis Cand. — E, epixylon, diff. floccis laxe intricatis, capillitio nullo, sporangiis sparsis sphaericis supra in- terdum depressis nigris. In ramis Ouercuum cortice destitutis. Alph. epixylon Schlecht. Sect. 7. Flocci septis destitnti tubulosi sporas conti- nentes. — Die Flocken haben keine Scheide- wände, und enthalten die Sporen. 212 . Sporendonema . Sporen fade. Flocci sim- plices aut ramosi, sporae globosae. — Flocken einfach oder ästig; Sporen kuglicht. 1. Sp. casei Desmazieres. Käse Sp. Flocci pellu- O. III. Fungi. 485 cidi, sporae rubrae. — Flocken durchsichtig; Sporen roth. Auf Käse, die davon roth erscheinen. Sech 8. Sporae ignotae. — Sporen noch nicht bekannt. 213. Helicamyces . Schneckenpilz* Flocci suberecti spiraliter involuti apice septali. — Flocken ziemlich aufrecht, spiralförmig gewunden, an d. Spi- tzen mit Querwänden. 1. H. roseus. Rose n färb n er Sch. Caespites ef- fusi, llocci rosei. — Verbreitete Rasen, rosenfarbene Flocken. Auf faulen Baumstämmen. 214. Dematium . Haarpilz. Flocci decumben- tes aequaliter ramosi intricati non septati. — Flocken niederliegend, gleichförmig ästig, verwickelt, nicht in. Querwänden. 1. 2>. nigrum. Schwarzer II. Thallus crassus effusus, flocci dense intricati e griseo et fusco nigri jnolliusculi. — Thallus dick, ausgegossen; Flocken dicht verwickelt, graulich und bräunlich schwarz, weich. Auf d. Rinde fauler Bäume. Racodimn vul- gare Fries. Racod. Resinae Fries. — Die übrigen Arten v. Dematium sind sehr ungewiss u. vermuthlich unvollkommene Pilze oder Algen. 215* Ozonium. Astpilz. Flocci decumbentes ramosi in ramos majores minores appositi, tenniores septati. — Flocken niederliegend, ästig, in grössere und kleinere Aeste zusammengestellt, die dünnem m. Querwänden. 1. O. auricomum. Goldfarbener A. Thallus ef~ fusus, flocci ramosissimi vitellini, externi tenuissimi. — Thallus verbreitet; Flocken sehr ästig, dottergelb, d. äussersten sehr dünn. In hohlen faulen Bäumen un- ter d. Rinde an d. Wurzel — Auch dieses Gewächs ist vielleicht nur ein unentwickeltes anderes. Die Gattungen Hypha, Fibrillaria und Rhizomor- pha Xylostroina sind gewiss nur Thalli unentwickel- ter Pilze. 486 CI. V. Cryptophyta. 216. Erineum . Erineum. In foliis vireutibns tnbuli membranacei persistentes arcte innati aecpiabi- les. — Auf grünenden Blättern fest aufgewachsene, bleibende, fadenförmige, gleich dicke Röhren. — Es ist sehr zweifelhaft, von welcher Art diese Organisa- tionen, ob sie selbstständig oder nur Auswüchse sind. — Phyllerium Fries. Die Arten werden nach den Ge- wächsen bekannt, worauf sie Vorkommen: E. Rubi, tiliaceum, nervale (in nervis foliorum Tiliae), Juglan- dis, ilicinum , Dombeyae, quercinum, Chrysophylli, pyrinum, acerinum, purpureum (in Betula alba) Pseudo- Platani, Yitis, Melastomatis, Calabae, atriplicinum, co- ryleum, alnigenum, tortuosum (in Betula alba). Aucu- pariae, Sorbi, Rhamni, mespilinum, Quercns cinereae. 217. Rubigo . Rub igo. In foliis virentibus tu- buli membranacei persistentes arcte innati capitati aut clavati. — Auf grünen Blättern findet man häutige, bleibende, fest aufgewachsene, kopfförmige oder keu- lenförmige Röhren Von dieser Gattung gilt , was von der vorigen gesagt wurde. — Erineum Fries. R. rosea (auf Betula alba u. pubescens). R. betulina, iuteola (Acer opulifolium) platanoidea, populina, Bu- cidae, alnea, faginea, nervisecjua (in foliis Fagi), Py- racanthae, Pa di, clandestina (in Oxyacantha), purpu- rascens (in Acere campestri, platanoidi;, effusum (in Acere monspessulano). Nachtrag. P* 341. nr. 44. Der Name Neinatocolia ist in My - xospoAum zu verwandeln, den ich diesem Pilze in d. Fortsetzung- von Willdenow’s Sp. pl. geg-eben hatte. Der Charakter ist zu erweitern auf andere Arten die nicht in der Gestalt von Ranken ausfliessen. Hieher gehören noch andere Arten > welche parasitisch auf Sphaerien sich befinden, und zur Gattung Nemaspora -von Persoon und Cytispora von Fries gerechnet wer- den. E;s bedarf noch einer Untersuchung was para- sitisch auf der Sphaerie ist oder zu ihr gehört. Die Gattung Coccophysi um scheint mir richtig be- stimmt, und d. färbende Substanz des rothen Schnees dahin zu gehören, ungeachtet ich sie nicht selbst un- tersucht habe. — P. 342. ist das r. in Cr. wegzu- streichen; es ist im Mspt. aus dem Namen Crocodium, den ich zuerst diesem Pilze gab, übrig geblieben. C. botryoides ist ganz wegzustreichen. Lichen botryoides Linn. ist gewiss nur der Anfang mancher anderer Gewächse, vorzüglich von Algen, Ulva crispa, Nostochium, auch von Lebermoosen u. dgl. Statt C# cobaltinum des nr. 4. ist einzuschalten. lllosporium. Kobaltpilz. Sporangia globosa coacervata in formam regulariter expansam, primo ge- latinosa tune subpulveracea. Sporidia minutissima im- mixta. — Sporangien kugelförmig, gehäuft in eine regelmässig ausgebreitete Form, im Anfänge gallert- artig, dann fast pulverartig. Sporidien sehr klein, ein- gesenkt. 488 Nachtrag. 1. /• roseum Mart. Rosig* er R. Caespes uiimi- tus instratus, roseus. — Ein kleiner, aufgestreuter, rosenfarbener Rasen. Häufig auf Eichenen an Baum- rinden. Lichen roseus Schreb. Lepra rosea Wilid. Palmella rosea Lyngbye. Die Gattung Bangia ist zweimal aufgeführt, Seite 248 und Seite 263 u. wirklich steht sie auch der Na- tur gemäss an beiden Stellen, doch bedurfte es an ei- ner nur einer Audeutung. Die beiden angeführten Arten mögen wohl Abarten sein. Index. Pag* Acetabularin .... 251 — crenata 251 Acetabularieae 251 Acetabulum mediterra- neum 251 Achnanthes 269 — adnata . ... 269 Acladium 464 — imcrospcrmum 464 — roseum 471 Acremonium 473 — dltematum 473 — f us cum 473 Acr opteris 23 Acrospermum micans . . 309 Acrosporium 34*2 — fructigenum 456 — fulvum 475 — laxura * 475 — monilioides 475 Acr o Stic hum 22 — alcicorne 23 — bifurcum 23 — Calomelanos 20 — » canariense 20 — lanuginosum 21 — Marantae 20 21 — pectinatum 10 — septentrionale 23 — serrulatum 18 — siliquoaum 16 Pag.. Acrostichum spicatum . 21 — thalictroides 16 — velleum 21 Acrothamnium . . 459 Aciidium 386 Actinocl adium . . 467 Actinothyrium .. 393 Adiantum 34 — caffrorum 10 Aecldium Allii ursini . * 443 Amelancbieris 447 — Aquilegiae 445 — argentatum 439 — Asperifolii 447 — Barbarea 446 — Behenis 446 — Berberidis 446 — bifrons 445 — Bunii 445 — cancellatum 447 — Catbartici 446 — Chenopodii fruticosi 444 — Cichoracearam •• . . . 145 — columnarae 448 — Compositarura 445 — confertum 445 446 — Convallariae 443 — cornutum 447 — crassum 446 — crassum Ficariae . . . 445 — Cyparissiae 447 490 Index Pag. Aecidium elatium 448 — Epilobii 446 — Euphorbiae . 447 — Euphorbiae sylvaticae 447 — Falcariae 445 — Frangulae 446 — fuscum 451 — Geranii 446 — Grossulariae 446 — Hypocrepidis 447 — Impatientis 439 — laceratum 447 - — Lychnidearum 451 — Lycopsidis . . . 444 — Majanthae 443 — Mali ' 447 — Menthae 437 444 — Mespili 447 — Nymphoides 444 — Orobi 447 — Orobi tuberosi 447 — Oxyacanthae 447 — Pedicularis ... 444 — penicillatum 447 — Periclymini 445 — Pbacati frigidae 447 — Pini ..*.... 448 — Prenanthis 445 — Primulae 444 — punctatura 446 — Pyrolae 437 - — Ranunculac.earum . . 445 — Ranunculi 445 — Ranunculi acris .... 445 — Rhamni 447 — Rumicis 444 446 — rubellum Rumicis . . 444 — Salicorniae 444 — Scrofulariae 444 — Serratulae 444 — Taraxici 445 — Thesii * 444 — Tragopogonis 445 — Tussilaginis 445 — - unilaterale 445 Pa$. Acidium Urticae 447 — Violae 446 Aegerita 440 — aurantia 458 Agaricinae 272 Ag aricus 274 — abietinus 291 — ■ Abietis 283 — acuminatus 276 288 — adiposus 274 — aestivus 276 — alneus 290 — Alumnus 282 — alütarius 275 — araarus 285 — amethystinus 281 — androsaceus 283 — anisatus 280 — annularis 275 — annulatus 274 — appendiculatus 276 — atramentarius 287 aurantiacus 288 — aurantius .. 281 — aurivellus 275 — badius 273 — Bervllus 276 — betulinus 286 290 — bombycinus 273 — bulbosus 272 282 — campanulatus 283 — candicans 276 — candidus 282 — cantharelloidcs 288 — Cantharellus 288 — carbonarius 288 — Carcharias 274 — carneus 281 — caryophylleus 282 — caudicjnus 275 — ceraceus 285 — cereolus 276 . — ciliaris 287 — cinnamomeus • . 280 285 — circinans 285 Index 491 Agaricus citrinus — Clavus 282 — clypatus 284 — • coeruleus — collinus — colubrinus — comatus — concinnus — congregatus .... 275 — conicus . .. — coriaceus — cossus — crassus — crocciceus — croceus 274 276 281 — crustulmiformis — cylindricus . ... . decipiens . « . . . — digitatus — dimidiatus . . . . — dubius •7— cdulis — elongatus -r- epipbyllus . . . . — epyxilon — ericeus — extinctorius . . — farinaceus . . . . — ferrugineus . . . — ficoides — . filamentosus .. — fimiputris . . . . — fimetarius . . . . — fissus — flavo-floccosus — floccosus — foraminulosus — fragilis — fugax — fuligincus . . . - — fuivosus — fulvus ........ — fungitcs — fuseo-pallidus Pag. Agaricus fusiformis .... 280 — galericulatus . . . . 283 — gilvus — glutinosus .... 276 — griseus — harcynicus .... 284 — birsutus — Hyacinthis .... 281 hyalinus .... 273 — hydrophilus . . . . .... 286 — janthinus 284 — jenensis — illopodius — imbricatus — inamoenus — incarnatus — labyrinthiformis . 290 — lacteus 277 283 — lateritius — lateritius — latus — lignorum 287 — lividus 277 280 284 — luridus 278 — luridus — lustre — lycoperdioides . 402 — maculatus — madreporeus ... — mammillaris ... 283 — margaritiferus • 273, — micaceus 287 — miniatus 280 — momentan eus . . — mutabilis 285 — nauseosus ...... — necator 278 — necator 278 — nigripes 283 — nitens 279 287 — nitidus 276 — niveus * • • 277 280 — obscurus 274 — occultatus — ochraceus 275 276 Pag. 272 285 288 276 282 274 287 286 i 287 283 290 279 277 275 285 285 276 287 299 287 286 290 275 279 283 286 280 287 281 287 280 275 288 287 284 274 275 285 277 . 287 284 280 280 272 275 492 Index, Agarlcus oHvaceus 276 — — ovatus — ovoideus — pantherinus — papilionaceus — j perforans — perpendieularis — phalloides — pileolarius — - piperatus . — — pistillaris — plumbeus polilus ............. — polygramma — polymices .. ........ — pomposus — pratensis ........... — pseudoclypeatus «-•#. . — Pseudo-Mouceron .. — * pudibundus — pullus — pulvis ........ — purpureus — pustulatus .......... — pyraraidatus — quercinus — radialus — - risigallinus — rosellus — roseus 279 — rubellus — ruderatus — - rufus — sanguineus «... — semiovatus — scmipetiolaris — separatus — sepiarius — sericeus — sinuatus — soboliferus — spadiceo-griseus . . . . . — spadiceus — Squamula — aquamulosu* Agaricua equarrosus • • • 275 -4- «tercorarius 287 — stipitis 275 — striatus 287 — subcarneus 281 — submvolutu9 280 — subtestaceus 285 — terreus 280 — ~ tbeiogallus 277 — tomentosus ......... 285 torminosus 277 — tristis 281 — truncorum 287 — typhoides 287 — umbelliferus ....... 283 — umbilicatus 280 — uvidus . * 278 — vernalis ............ 272 — verrucosus •/. . . . 273 — villosus 275 «— virens 272 • — virescens 277 — vitellinus ..... ...... 276 — vitulinus ........... 280 — xylophilus 275 Al aria 230 Ale ctoria 163 — jubata 164 — sarmentosa . . . . 164 Aleurisma Bulbosorum 456 — erubcscens 456 — inspersum 456 — macrosporum ...... 456 — roseum 456 — sporulosum 456 Algae 226 Allantodia 26 — axillaris -...* 26 A llosorus 13 Alphitomorpha adunca 483 — bicornis 483 — circumfusa 483 — clandestina ......... . 482 — comata 484 — communis ...-. 482 Pa$. 285 287 273 273 288 283 282 272 280 277 275 272 270 283 274 285 282 283 283 278 280 273 276 273 284 290 287 276 281 284 281 273 278 277 287 286 287 290 284 272 287 286 286 283 285 r<*£. Alpliitomorpha depressa • — divaricata — epixylon — ferruginea — fuliginea — guttata — holosericca — Hurauli * — lampoearpa ........ — macularis — obtusata — pannosa . .. — penicillata — tortilis Alter naria — rudis . . . — simplex Alysidium fulvum Alytosporium . ... — croceum — fuscum — roseum Amanita * . . . . . — aurantiaca .......... — bulbosa — eitrina ; . * . — livida — spadicea — verna — viridis Amphidium pulvinatum A mp h isporium . . Amp hitri chium . . An aca lyp ta Andreaea ... — nivalis — petrophila — rupestris — rupestris Anemia Aneiniaceae Angiopteris Anictangium vide Anoeo taugium. Aiinulinae An o e dang tum s. Anictangium ... 52 — ca^spitosum 52 — ciliatum 41 — lapponicum 49 Anomodon 123 — - cladorrhizans 124 Antennaria 477 Anthocer as 160 dichotomus 160 Anthrophyum ..... 1& Apiosporium 389 Arckidium ........ 45 Arcyria 416 — flava 417 — flavescens 417 — fleocüosa 416 — leucocephala .. 420 421 ochroieuca 417 •>*— vermicularis ........ 416 Aregma bulbosum ..... 453 — intermedium . * 452 — * mucronatum 453 — obtusura 452 Arthonia atroidea 208 - — lucida 206 Avth'rinium 465 — curvatum 466 puccinoides 466 A sc obolus 332 Ascochyta 381 Ascophora disciflora ... 453 — Mucedo 478 Aspergillus 471 — candidus 471 — flavus 471 — globosus 480 — laneus 471 — roseus 471 — virens 471 Asperococcus .... 233 — bullosus 233 Aspidium 27 — alpinum 27 — angulare 29 Pag. 483 483 484 482 482 484 484 482 483 482 484 482 484 483 476 476 476 475 454 302 302 458 , 272 273 272 272 272 272 272 272 102 423 476 68 146 146 146 146 146 8 8 8 262 494 Index, Aspidium axillare 26 — capense 30 36 — coriaceum .... 30 — dentatum 27 — dilatatum 29 — discolor 30 — Filix fcmlna 26 — fontanum 25 — fragile * 27 — ? lobatum 29 — montanum 27 — munitum 28 — rigidum 29 — rhaeticnra 27 — rigidum 29 — rufiduLum 32 — squamosura ........ 33 — truncatulum 33 — umbrosum 26 Aspl enium 24 — Adiantum nigrum . . 25 — alternifolium 25 — angustifolium 18 — aureum .... 20 — Breynii 25 — Ceterach 20 — germanicum 24 — glandulosum 24 — latifolium 20 — Petrarcae 24 — plantagineum 24 — Scolopendrium .. ... 23 — septentrionale 23 — ser ru Latum 18 — viride 24 Asteroma Pbyteuma . . . 391 Aster ophora 402 — lycoperdoides 402 A thalium 407 Atbelia citrin a 302 Atractium ciliatum 429 Alaucomnion 113 Auricularia 338 — ferrugmea 299 — reflexa 299 Pag. B. B acillari a 270 — atropurpurea 271 — fulva 271 — sigmoidea 271 JB a ctridium 462 — candidum 462 — carneum 462 JB ae omyces 173 * — carneus 200 — crispatus 172 — lignorum 200 — placophyllus 200 — rubiformis 191 — rupestris 200 — sparassus 172 Bangia ... 248 263 488 — rutilans 270 B arbuta 90 — aestiva 91 — aloides 90 — apiculata 92 — brevicaulis 91 — brevifolia 92 — crocea 92 — fasti gratet 92 — inclinata 93 — obtusifoiia 91 — paludosa - 92 — revolutei 92 — vermiculata 90 B artramia 114 — crispa 115 — ithyphylla 116 — Oederiana 116 B atr a chosp er mum 265 — fasciculatum 266 — glomeratum 266 — hispidum ...» 265 — plumosum 265 — utriculatum . . . . .... 266 Biatora anomala 203 . — decipiem - 191 Biatora dccolorans — globifera — lucida ...... — inixta . — placophylla — quernca — rivulosa . — rosella — testacca — uliginosa Blasia — pubescens — violacea Bl e chnum — boreale — Spicant Boletus — abietinus — adustus — Agaricum — annulatus — applanatus — atro-rufus — auranliacus — betulinus — bovinus — bulbosus — castaneus . . — caudicinus — celiulosus — chrysentericus . . , o . — cinnabarinus — circinans * — citrinus ............ — coccineus — communis — coriaceus . — corticatus — erassipes — cristatus — cupreus ............ — decipiens — dimidiatus — flabelliformis — fomentarius Pag. Boletus frondosus 292 — fulvus 294 — giganteus 292 — bepaticus 297 — hirsutus 293 — igniarius 294 — imbricatus 292 — inquinans 295 — inversus 294 — lacrymosus 289 — Laricis . 293 — leucophaeus 313 — lucidus 292 — luteus 293 296 — Medulla panis 294 — raesentericus 292 — multicolor 293 — obliquatus 292 — obtusus 294 — officinalxs .......... 293 — pelleporus 293 < — perennis ........... 292 — platyporus 291 — polycephalus 292 — procerus 246 — Proteus 294 — purgans 293 — ranrosissimus 292 — rubeolarius 296 — ruf iis 296 sanguineus 294 — scaber 296 — squamosus 291 — strigosus 294 — suaveolens 293 — suberosus 293 — sulp hur eus 292 — tenax 292 — Tuberaster 292 — umbellatus 292 — • ungulatus 294 — variegatus .......... 292 — velutinus 293 — verniceus 292 — versicolot* 293 Pag. 202 191 204 203 200 204 203 202 192 203 156 156 156 17 14 14 295 294 293 293 295 294 293 296 293 296 296 292 292 294 296 294 295 292 294 296 292 295 296 292 . 296 291 . 292 . 292 294 1 496 Index. Pag. Borrera ciliaris 181 — chrysophthalma 181 - — flavicans 180 — villosa 181 Botrychinm 7 — matricariifolium . 7 — rutaceum 7 B otrytes ........... 468 — agaricina 469 — bicolor 470 — cana 470 — capitata 474 — cinerea 470 — cinero-virens 469 — dendroides 469 — densa - 469 — didyma ..471 — elegans 469 — epigaea 469 — flavicans 469 — geotricha 469 — glomerata .......... 471 — leucospora ........ 470 — marina 470 — olivacea 469 *— raraosa * . 471 — rosea 469 • — tenera 474 — turbinata 470 — variosperma 469 B ov ist a 397 Br ac hy odon 63 Br uchia ............ 45 Bryinae 38 Br yo ckysium ..... 341 Bry opo g on . . 164 — chalybaeiformis 164 Bryopsis 249 Bry um 107 — aciculare 77 — apocarpon 57 — argcnteum 106 brevifolium 92 — - Brownianum 54 — canescens . . 78 Pag. Bryum capiilaccum ... 89 — carneum ...... 106 109 « — ciliatum 51 — conoideum 102 — convolutum 92 — crispum 85 — crudum 107 — cuneifolium 91 * — Daviesii 97 «*— demissum 105 — Duvallii 109 — erythrocarpon .... 109 — erythrocarpon 109 — extinctorium . .... 54 56 — • fasciculare . . 48 — fasciculatum 68 — filiforme 68 106 — flexuosum 85 — Funlcii 108 — » Griffitbianum 54 — hcteromallum ...... 83 — bypnoides 78 79 — imberbe 92 — julaceum ........... 106 — ianceolatum 69 Ludwigii 106 — microstomum ....v. 54 — pallens 110 — pallescens 109 — pallidum 87 — paludosum ......... 68 — palustre 81 — patens 76 — pellucidium 81 84 — polycarpon 81 — polyp byllum 79 — pomiforme 115 — pulchellum 109 — pulvinatum 62 — pyriforme 48 — recurvirostrura ..... 70 — rostratum • . ,111 — sanguineum 109 — Scbleicheri 110 — acoparium 82 Index. 497 Pag- Bryum serratura • •• ••• 112 — setaceuro 67 92 — simplex 84 — splachnoides 68 - — Striatum 98 — strumiferura 81 — subulatum • 93 — tortuosum ... 93 — trichodes . . ••• 117 — truncatum 47 — undulatum 97 — verticillatum 68 — viridulum 64 122 — Warneum 105 — Ziern 105 j Bulgarin 333 — sarcoides 340 Bullaria umbclliferarum 451 Burcardia globosa 334 JBuxbaumia 101 — indusiata 101 Byssocladium 459 Byssus aurea . 258 — Flos aquae 263 C. Caenopteris cicutaria . . 33 Caeoma 433 — elegans 443 — Lonicerae 445 — - obtusatum 442 — pingue 440 — quadrifidum 446 — rivosum 439 — Rosae 440 — segetum 434 — Stellariae 439 Calocera 307 C aly cium 222 — abietinum • 224 — aciculare 223 — cantharellum 223 — capitellatum 223 — ccmbrinum 206 Willdenow’s Grundriss. IV. Th, Pag-. Calycium cerviculatum 224 — chlorellum . . . . 225 — elavellum 224 — claviculare 223 225 — corylinum 224 — bispidulura 225 — leueomelas 206 — panetinum .......... 224 — peroneilum 223 — pusillum 224 — quercinum 223 — saücinum 224 — sepiculare 225 — sticticum 221 — trabinellum 225 — tympanellum 206 C ampsotrichum . . 472 Camptosporium glaucum 461 C attip toum 465 Campylopus flexuosus . 85 C anth arellus 288 Capillaria 459 Carpobolus albicans 396 C assebeera 15 C atenella 246 Catbarinea 97 C atoscopium ...... 71 — IVlartianum 67 Caulerpa 246 — penn ata 247 Cenangium calyciforme 231 — Cerasi 331 — ferrugineum 332 — Pinastri 331 — Prunastri 331 — Ribis 376 C enomyce 169 — allotropa 170 — amaurocraea 170 — bacillaris 173 — caespititia 170 — crenulata 173 — epiphyllina 170 — Fibula 171 — genorega 170 32 498 Index. Pag. Cenomyee ncgleete 170 — Poecilum 170 — Straminen 172 C ephalotrichum . . 431 Ceramium 257 — • ciliatum 257 — coccineum 255 — confervoides 255 — elongatum 256 — fastigiatum 256 — forcipatum 257 — fucoides 256 — Helminto chortos . . . 244 — hirsutum 255 — pilosum 256 — tomentosum 255 — urceolatum 256 ■ — vagabimdum 256 — violaceum 256 — virgatum 258 C er atium 432 Ceratodon 86 — bipartitus 86 — Celsii 86 — intermedius 86 — papillosus 86 — Saussurianus 86 Ceratonema capillare . . 302 — Crabronis 432 Ceratopteris 16 C eter ach 20 C etr aria 178 — aculeata 165 — glauca 181 — juniperina ... 184 — pinastri 184 — sepincola 184 Chaetophora 266 Chara 251 — batrachosperma 265 — capitata 254 — flexilis 253 254 — tenuissima 254 Characeae 251 Cheilanthes 33 Pag. Chiodecton 215 Chloridium . . 464 — dispermum 464 — griseum 464 Chnoophora 35 — Humboldtii 35 Chondria 241 — articulata 241 — clavellosa 240 *— dasyphylla 240 — kaliformis 241 — obtusa 240 — Opuntia 246 — pinnatifida 240 — tenuissima 240 Cbondrus polymorphus 242 — rubens 243 Chorda Filum 232 - — lomentaria 233 Ch or darin 232 Chordostylum Clavaria 308 Cincinnalis Marantae . 20 — vellea 21 Cinclidium 112 Cionium 410 C i rcinoir i chum . . 462 Cladobotryum varium . 469 Cladodium 104 — uliginosum 104 — TFarneum 105 Cladonia 168 — attenuata 172 — biuncialis 169 — cenotea . . . . 171 — ceranoides 169 172 — coniocrea 171 — cristata "[70 — dilatata 170 — extensa 173 — furceliata 171 — marginalis 170 — pityrea 170 — polydactyla 173 — prolifera 170 — pungens 172 Pag. Cladoma pyxidata ..... 171 — racemosa 172 — rangiformis 172 — simplex 170 — tuberculosa 170 — uncinata 171 — vermicularis 169 — verticillata 170 Cladoniaceae 167 Cladosporium .. . . . 464 — atrum 464 — Fumago 465 — fuscum 464 — polysporum 464 — tenerrhnum 465 — virescens . . . 458 C lado step hu s 254 — Myriophyllum 254 — spongiosus ... 254 Clathrus 404 — deraidatus 416 — nudus 415 — recutitus • . . 416 — * turbinatus 414 Clav aria 303 — acroporphyria 303 — Acrospermum 309 — aculeiformis 307 — alba 304 — albida 304 — angustata 306 — atra 310 — atropurpurea 311 — aurantiaca 306 — aurea 303 307 — bifida 306 — bifurca 306 — brachiata 432 — bulbosa 306 — byssoides 433 — canaliculata 304 - — cochleariformis 305 — coralloides 303 305 — — purpurea 303 — cornuta 307 „ . . Pa~ Clavaria eylindrica 307 — decurrens 804 — dicliotoraa 303 — digitata 348 — eburnea 307 — elegans 305 — epiphylla 311 — ericetorum 307 — erythropus 308 — fastigiata 304 — filiformis 308 — fimbriata 305 — fistulosa 306 307 — flaramea 307 — flava 303 306 — flavescens .. 303 — flavipes 307 — fragilis 306 307 — furoosa 307 — - fusiformis 306 — gelatinosa 307 — gracilis 307 — granulata 308 — gyrans 308 — liarcynica 305 — helvola 306 — berbarura 342 — hirta 348 — Hypoxylon 348 — juncea 306 — juncea 306 — laciniata 305 — Hgula 305 — luteola 305 — madreporaeformis . . 298 — medullaria 307 — micans 309 — militaris 347 — minuta 311 — mitrata 311 — - muscicola '309 — muscigena 304 • — muscoides 304 — mgrita 307 — - opbioglossoides ... . 310 32 * 500 Index. Pag. Clavaria ovata 319 — pallida 304 — - parasitica 347 — phacorrhiza ........ 308 — - phalloides 311 — picipes 306 — pilosa 306 — pistilJiformis 307 — plebeja 303 — pnlvinata 305 — purpurea 304 — . pusilla 309 — rubescens 303 - — sclerotioides 309 — simplicissima ....... 306 — striata . .. 307 — strigosa 306 — sylvestris 306 — trcmula 315 — Tuccinia 433 — vermicularis 307 — vermiculata 306 — villosa 308 — virgata 306 — virgultorum 306 — viscosa' 307 Cleiostemum 221 Climacium ........ 126 Coccopleum 394 Coccophysium 341 487 — botryoides 342 487 — cobaltinum ..... 342 487 Coccotrichum 459 Cochlidium 21 Codiaceae 250 Codium 250 Coelocaulon 165 Coelospovium 466 Coenogoiiiaceae 213 Coenogonium 213 Collarium nigrispermum 459 Collema 210 • — azureum • . • 213 — byssinum 213 — eoenosum • «.« 203 Pag. Collema conglomeratnm 211 — corniculatum 212 — crispatum 211 — fasciculare 211 — flacidum 212 — furvum 212 — graniforme 210 — lacerum 213 — laciniatum 211 — limosum 210 — lobatum 211 — microphyllum 211 — mimitissimum 213 — mysiococcon 211 — nigrum 203 — pannosum 213 ' plicatile 212 — plicatum 213 — polycarpon 211 — prasinum 211 — pulposum 210 — scotiniim 212 — synalissum 211 — tenuissimum 213 tremelloides 213 — tunaeforme 212 Collemaceae 210 Colletosporium 459 C onferva 258 — albida 256 — annulina 263 — armillaris 269 — atra 265 — atropurpurea 263 — bipunctata 261 — capillaris 259 — Ceratophyilum 254 — Cbara 266 — ciliata 257 — coactilis 261 — coccinea 255 — corallina 257 — decimina 262 — diaphana 257 — elegans 257 Index, 501 Cribaria Conferva elongata — exigua — . fastigiata — fenestralis — fibrosa — flexuosa — flocculosa • — Flo.s aquae — fontinalis — genuflexa — glauca — globulosa — hjrsuta * — intricata — jugalis — limosa — littoralis — moniliformis •• 25/ — muralis — mutabilis — nitida — nodulosa — pectinalis «— pilosa. — polymorpha — protensa — punctata — quinin a — ramosissima — reticulata .. — Rotbii — rubra — rutilans • • — scalaris . . — setacea — siliculoides — spongiosa — tomentosa • «. ........ — torulosa — tubulosa — verticillata — . vesicata — violacea 257 — virgata Confervaceae Pag. Coniangium vulgare ... 206 Coniocybe brachypoda 223 — furfuracea 223 — pallida 223 — stilbea 223 Coniopbora auticularis 301 — cerebclla 301 Conjugata angulata 261 — cruciata 261 pectinata 262 — porticalis 262 — princeps 262 Conjugatae 261 Conoplea 466 — puccinoides 466 C onostomum 56 Coprinus 286 — fimiputris .......... 288 — radiatus 287 Copulatae 269 Corallina 258 — Androsace 251 — Opuntia 251 C ordyceps 346 Coremium 472 — candidum 472 Cornicularici 165 — aculeata ........... 165 — crocea ........ 180 — muricata 165 — ochroleuca 164 — spadicea 165 C orsinia 160 Corticium laciniatum .. 299 Coryne macrospermum 310 Coryneum 425 — disciforme 425 C oscinodon 63 — aciphyllus 69 — connatus 69 — lanceolatus 69 — verticillatus 68 69 Craterium, 420 — leucocephalum 421 — vulgare 420 Creopus 349 Pag. 418 256 260 257 459 256 260 269 263 264 261 260 257 265 264 262 264 255 268 263 265 262 257 269 257 256 260 262 262 253 261 257 258 270 262 257 255 254 255 246 258 254 261 264 260 258 502 Index. Pag. Crfbraria cernxia 418 — coccinea ... ........ 418 — intermedia 419 — microcarpa 418 — micropus 419 — splendens 418 — variabilis 420 — venosa 418 — vulgaris 420 Cr o codi a 177 Cronartium asclepiadeum 448 Crypkaea 125 Cryptophytae 162 Cryptopo dium ... 121 Cryptosporium ... 454 Culteria 234 Cupul aria 421 Cyathea 36 — capensis 36 — dentata 27 — fragilis 27 — montana 27 — riparia 36 — villosa 35 Cyathus laevis 404 — minutus 420 — nitidus 404 Cymbella 270 Cynodontium 87 — cernuum 103 — flexicaule 87 Cypbcliura picastrum . . 221 Cytopteris 26 — montana ... 27 — rhaetica 27 Cytoseira 227 — abrotanifolia 228 — discors 228 — siliquos a ........... 229 Cytosp ora 383 — rigida 377 n. D a c vy dium 423 Pag. Dacryomyces ..... 338 Dactylium 474 — nigrum 474 Da edalea 290 — unicolor 291 D altonia 126 Darea 33 D avallia 35 D eie ss eria 235 — coccinea 238 — dentata 239 — lacerata 239 — palmata 238 — Plocamium 238 — punctata 237 Dematium 485 — articulatum 467 476 — Erysibe 484 — herbarum 464 — vires eens 458 Dermo sporium ... 429 Desraaretia aculeata ... 231 Desmatodon 89 — brevicaulis 90 Desmia 231 D esmidium 268 Diachea 415 Di amphora 481 D iatoma 269 — vexiilum 269 Diatomeae 268 Dicaeoma Betonicae .. 450 — Caulincola ......... . 450 — verracosum 451 Diclcsonia 34 — pubescens 35 Di cranum 80 — aciculare 77 79 — alpestre 84 — ambiguum 72 — aquaticum 79 — bipartitura 86 — bryoides 122 — caducum . 83 — Celsii 86 Index. 503 Pag. Dicranum congestum 82 — crispum 85 — curvatum 83 — ekmgatum 83 — flavescens 84 — ßavidum 80 — fleocicaule 82 — fuseescens 82 — gracilescens 84 — intermedium 86 — interruptum 83 nr- interruptum 83 — longirostrum 82 — majus 82 — osmundoides ....... 122 — ovaturn 63 — patens 76 — potycarpum ....... 81 — polyphyllum 79 — polysetum .. . . 82 — pulvinatum * 62 — pyriforme 85 — rigidulum 84 — rufesccns 84 — rugosum ........... 28 — rupestre 82 83 — saxicola 77 — secundum 83 — Selig eri . 83 — Scotianum .... — 85 — Sphagni 85 — Siarldi 81 — subulntum 83 — sudeticnm 83 — tortile 87 — undulatum 82 — virens 81 — Tf^ahlenbergii 81 Dictydium 417 — cernuura 418 D icty o siphon 233 Di ctyota 234 Di derma 408 — - difforme 408 — stellare 112 Pu*. Diderma veruicosum . . 412 Di dyminm 411 — candidum .......... 411 — cinereum 409 — farinaceum 400 Di dymochlaena . 32 Didy mocrates 481 Didymodon 88 — flexicaulis 88 — heteromallus 89 — inclinatus 88 — longirostris 88 — obscurus * 88 — pusillus 87 — rigidulua 87 D i dy mosper tn u m 454 Dimorphae 265 Dipliiscium foliosum . . 101 Diphterium flavo-jfuscura- 406 Diplazinm 23 Diplocomium longisetnm 118 Di plo derma 399 D ip lospo r i u m . . . . . 471 Dissodon splachnoides . 72 Dithiola * 334 — sulcata 334 Doodia 26 D othidea 384 — alnea 371 — Anem ones 394 — betulina 391 — fulva ............... 365 — Gerauii 391 — latitans 381 — Pteridis 391 — pyrenophora ....... 385 — Kobertiani . 391 *— rubra 365 - — stellaris 391 — typhina 365 — Ulmi 390 Drapernaldia 265 - — gloroerata 265 — tenuis 260 Dryptodon 7.6, 504 Index, Pag. Dryptodon funalis ..... 62 — incurvus . . , 62 — ovatus 63 — pulvinatus 62 — Schul tzii 62 Dumontia 245 Duvallia rupestris ...... 158 E. Echinella ad Data 269 Ectocarpeae 254 Ectocurpus 255 Ectosperma appendiculata249 — cruciata 249 — geminata 249 — multicornis 249 — ovata 249 — racemosa 249 — sessilis 249 • — terrestris 249 Ectostroma Bistortae . • 392 — Liriodendri 345 — Sedi 345 EJephomyces 400 Ellobocarpus oleraceus 16 Elvella vide Helvella Embolus crocatus 416 — lacteus 414 — pertusus 415 Encephalium 339 Encoelium bulbosum . . 233 — echinatum 233 Endocarpeae 213 Endo carpum 213 — - cinereum 215 — euplocum 214 — fuscellum 215 — glaucum 214 — - Hedwigii 214 — hepaticum 214 — lachneum 214 — leptophyllum 214 — rauscorum 214 — pallcscens 214 Pag. Endo carpum rufescens 214 — squamulosum 214 — • tephrodes 215 — viridulum 215 — Webcri 214 Endo ge ne 395 Enter omorpha ... 248 Epicoccon 430 Epispori 424 Ep ochnium 461 Ecfuisetinae 1 Equisetum 2 — eburneum 2 — elongatum 2 — limosum 3 — ramosum 3 — tenue 3 — variegatum 3 Eremodon 71 — longicoüis 72 — Budolphianus 72 Erineum 486 — acerinum 486 — alnigcnum 486 — asclepiadeum 448 — atriplicinum 486 — Aucupariae 486 — Calabae 486 — Chrysophylli 486 — coryleum 486 — JJombeyae 486 — ilicinum 486 — Juglandis 486 — Melastomatis 486 — mespiiinum 486 — nervale 486 — j Fseudoplatani . . . . . 486 — purpureum 486 — pyrinum 486 — quercinum 486 — Quercus cinereae . 486 — Jtihamni 486 — Rubi 486 — Sorbi 486 — tiliaceum 486 Index. 505 Pag. Erinewn tortuosum •• 486 — Vitts 486 Erysibe 481 — Aceris 483 — adurtca 483 — - Alni • • 484 — Aquilegiac 483 — Astragali 484 — Berberidis 484 — bicornis 483 — biocellaris 483 — Cichoracearum 483 — circumfhict 483 — clandestina 482 clandestina 483 — comata . . . • 484 •— Convolvuli 483 — Coryli • - 484 — depressa 483 — divaricata 483 — Epilobii 482 — epimischa 483 — epiocylofi 484 — Evonymi 484 — fcrruginea 482 — fuliginosa 482 — Galeopsidis 483 — graminis . . 483 — guttata 484 — Heraclei . . 483 — holosericea 484 — lampocarpa 483 — Lonicerae 483 — obtusata 484 — orbicularis 484 — Oxyacanthae 482 — pachypus .. 484 — pannosa 482 — penicillata 483 — Pisi 482 — Polygoni 483 — Prunastri 483 — - Salicis 484 — Sanguisorbae 482 — Scan di eis 483 Pag. Erysibe euffulta 484 — torlilis 483 — vagans 484 Eucalypta 55 — alfinis 56 — alp in a 56 — apophysata 56 — cylindrica 56 — * bmbriata 56 — lanceolata 69 — pilifera 55 Euvotium 477 Eustegia 380 Evernia 179 - — divaricata 179 — jubata 164 — ochroleuca ]64 — pollincvria 180 Exidia recisa 341 Eocosporium 424 F. F abronia 119 — ciliaris .... 119 Fibriliaria 485 Filices 1 Fimbriaria 158 — nana 159 — tenclla 159 Fistulina 296 Fissidens 121 • — dicarpon 122 — osraundoides 122 — patens 76 — polycarpus 81 — pulvinatus 62 — sciuroides 121 — tamarindifolius .... 122 F ontinalis 144 — capillacea 145 — falcata 145 — minor 80 — pennata „ 121 125 — secunda 125 506 Index Fontinalis squamosa Pag. .. 145 Fr agil aria ... Fucoideae Fuchs — abrotanifolius . . .... 228 — acicularis — aculeatus — alatus — amphibius ...... — articulatus — baecifer — bifidus — bulbosus — cartilagineus . . . . — ceratoides ...... — ciliatus — clavellosus — coccineus .... 238 — confervoides ... .... 241 — corneus — crispatus — crispus 242 243 — dasypliyllus .... — dentatus .... 239 — diffusus ... j ... . — digitatus — discors — echinatus .... 242 — edulis — ericoides — esculentus. — fastigiatus — fibrosus .... 228 — fdamentosus .... — fdiformis — Filum — fimbriatus — foeniculaceus ... .... 228 — gigartinus .... 244 — granulatus — Griffitsiae ...... — Heimintocbortos ... 244 — Hypoglossum . . — Kaliformis — laceratus Pag. Fueus lacerus . .. 242" — laciniatus . . . « 237 — ligulatus 231 — loreus • 230 — lumbricalis 235 — lycoperdoides -v. .. 239 — mammillosus 242 — raembranaceus 243 — raucronatui . 228 — natans * 227 — obtusus 240 — Opuntia 246 — Osmunda 240 — ovalis 241 — palmatus 238 — Palmetta 238 — patens * 242 — pedunculata 232 — pinastroides ... 239 — pinnatifidus 240 — pinnatas . * 247 • — pistillatus .......... 244 — Plocammm 238 — plumosus < . 244 — polymorphus ....... 242 • — prolifer 243 — punctatus .......... 237 — purpu^eus 241. — reniformis «... 244 — repens 246 — rbizodes 232 — rotundus 235 — rubens 236 243 — seorpioides 239 — sedoides • •». 241 — selaginoidcs ....... 228 — siliquosus 229 — stellatus 242 — subfuscus 239 — tamariscifolius ..... 228 — tenuissimus 240 — - tomentosus 250 — verrucosus . . » 241 Fuligo candida 407 — flava 407 Fuligo vaporaria — violacea .... Funaria — cnlcarea ... — flavicans ... — Fontanesü Fungi Furcellaria Fusarium ... — candidum ... — expansum ... — microsporum — obtu atum . . . * — pulvinatum . . — sulphureum . Fusid i um ... — aureum — Fuxi — candidum . . . — expansum . . . — flavovirens . — sulphureum Fusisporium — candidum . . . — roseum Gastridium articulatum — clavellosura — filiforme — kaliforme — Opuntia — ovale Gastromyci Gastrophycus... . Geäst r um G elidium Gen ufl e x a G eoglossum — capitatum — gracile — sphagnophiium .... — viride — viscosum Pag. Geotriclium candidum 469 Gigartina 243 — confervoides 241 — lycopodioides 239 — Opuntia 246 — pedunculata 232 — pinastroides 239 — purpurea 241 — rotunda 235 — subfusca 239 Gl eicheneae 10 Glei chenia 11 Glonium 386 Glyphomitrium .. 97 Geniosporium 466 G o ny t rieh um 461 G r acilaria 241 Gr ammitis 18 — aurea 20 — Cetera ch 20 — leptophylla. 19 — pumila 22 Grapbis limitata 208 - — pulverulenta 208 Griff itsia 257 Grimaldia 158 Grimmia 56 — alpicola 58 — cirrhata 65 — cribrosa 63 — crinita 57 — D aviesii 97 — Dicksoni 65 — Donniana 59 — fragilis 68 — fusca 58 — geniculata 77 — glacialis 58 — gracilis 58 — belvetica 58 — incurva 62 — maritima 58 — obtusa 59 — rivularis 58 — robusta 58 Pag. 407 407 116 117 116 117 271 234 428 429 455 429 429 429 455 455 455 455 455 455 455 455 460 461 461 241 240 246 . 241 . 233 . 241 . 394 . 240 . 404 , 243 26 L 310 . 310 . 311 . 310 . 311 . 311 508 Indes, Pas* Grbnmia Schult zii . . 62 — spiralis 62 — stricta 57 — urceolaris 58 Güntlieria graveolens • . 160 Gyalecta atrata 219 — cupularis 202 — epulotica 198 Gymnocephalus conoi- deus 102 Gymnogramma ... 19 — calomelanos . 20 Gymnospor angium ATI — conicum , 427 Gymnostomum 48 • — acaule 46 — aeruginosum 49 — aestivum 50 — affine 47 — cespitosum 52 — calcareum 48 — compactum 50 — conicum 46 — curvirostrum 49 — fasciculare • • . • 48 — gracillimum 48 — Gnffithianum 54 — Hedwigii 51 — H eimii 47 « — Hornschucbianum . . 50 — intermedium 47 — microcarpon 49 microstomum 53 — osmundaceum 51 — ovatum 46 — pallidisetum 49 — pennatum 51 — pulvinatum 51 — pyriforme 48 — reflexum 46 — rufescens 46 — rutilans 53 -r- sphaericum ........ 47 — striatum 49 Pag. Gymnostomum subsessile 46 • — subulatum 68 — truncatum 47 Gyropbora arctica 188 — crustulosa 188 — liirsuta 188 — Jacquini 188 — mesorea 188 — murina 188 — peltata 188 — tornata 188 — vellea 188 II. Hnlidrys 228 Halimeda 251 Ilalimedeae ...... 250 Haliseris 234 Halymenia 245 — edulis 245 — elongata 245 — fdiformis 246 — palmata 238 — reniformis 245 Haplaria 468 Haplotrichum 468 Hedwigia 118 — aquatica «... 52 — ciliata 51 — Hornscbucbiana. . . . . 50 Hclicomy ces 485 Helicosporium ... 467 Heli cotry chum ... 485 Hehnintochortos . 244 He Imi ntosporium 467 — minus 467 — nanum 467 — pellucidum 467 — sbnpleoc 467 — subulatum 467 — tenuissimum 467 Helotium 332 — agariciforme 332 — circinans 315 Index, 509 Pag. Helotium radiatum 334 Helvetia s.Elvella 313 — acaulis 316 — albida 313 314 323 — Brassicae 344 — Bulliardi 311 — cartilaginea 322 — caryophyllata 299 — ciliata 323 — eoccinea 318 — cochleata 317 — cornucopioides • . . . . 289 — esculenta 313 — flavovirens 315 — foliacea 323 — fuliginosa 314 — hcmisphaerica 323 — inflata 1 316 — mfundibuliformis . . . 315 — laricina 311 — leucophaea 313 — mesenterica 340 — Mitra 313 314 — Monacella 313 — nigricans 314 — nivca 313 — ochroleuca 318 — pineti * 299 — pulla 334 — purpurea 334 — revoluta 315 — sarcoides 334 340 — spadicea 314 — sulcata 313 Hemionitis 19 — iinmersa 19 Hemitelia «... 35 Hepaticae 147 Heyderia 311 H imanthalia 229 Hirnantia domestica . . . 302 — lateritia 308 — sulphurea 302 Hoofeeria taraarisci 146 Hormiscium altum 476 Pag. Hormiscium cxpansura 476 Hutchinsia 255 — allochroa 256 — nigricans 256 Hydnotrema 298 Hydnum 297 — abietinum 298 — carnosum 297 — clandestiuum 297 — concresccns 297 — crispum 298 — decipiens 294 — flavidum 297 — muscoides 298 — paradoxum 298 — parasiticum 294 — rubescens 297 — squarrosum 297 — sublamellosum 298 — tomentosum 297 — zonatum 297 Hy drococcus 268 Hy dr o dy ction 261 Ilydrogera crystallina . . 480 Hydroglossum japonicum 10 Hydrophora minima . . . 479 Hy dr urus 267 Hy men eil a 342 Hymenolepis 20 Hymeuophylleae 36 Hymenophyllum 37 — alatum 37 — tunbridgense 37 — JEilsoni 37 Hyme?iostomujn . . 52 — brachycarpon 53 — crispatum 53 — obliquum 53 — squarrosum 53 — subglobosum 53 Hypnum 130 — abbreviatum ... 131 136 — adiantboides 123 — alpestre 135 — aquaticum 52 510 Index Hypnum asplenoide« , . — attenuatum J28 — atrovirens 129 — Hlandoivii — brevir ostrum — capillaceum — chrysocomum — chrysophyllum — cirrhosum — commutatum — complanatum — compressum ... 132 — cordifolium — crispum — Crista castrensis — curtipendulum — delicatulum — diastrophyllum — * diffuusm — dubium — exiguum — falcatum — filamentosum — filicinura — filiforme — illecebrum — illecebrum — innundatum — intricatum — intricatum — laetevirens — lucens — furidum — megapolitanum . . . — molluscum — muticum — myurum — nemorosum — oligopliyllum — parietinuin — pcnnatum — piliferum — plumosum — polyanthos — praecox * Pag. Hypnum proliferum ... 133 — pseudopliimosum . . 138 — pulchellum 137 — pulchellum 134 — recognitum 133 — reflexum 137 — repens 139 — rcvolvens 143 — riparioides 140 — rotundifolium 131 - — rufescens 127 — rugosum 144 — rugosum 144 — salebrosum 138 — Schlei cheri 131 — sciuroides 121 — scorpioides 144 — seric eum 127 — serrulatum 131 — Smithii 120 — squarrosulum 141 — Starlai 137 — Stockesii 131 — Striatum 140 — subsphaericarpon . 144 — subtile 139 — svlvaticum 132 — Tamarisci 146 — teneilum 137 — tenue 139 — thurin giacum 134 — trichomanoides 129 — trifariain 135 — umbratum 133 — uncinatum 143 — viticulosum 124 Hypha 485 Hypoderma xylomoides 389 Hypopterygium 145 Hypoxylon 347 — coccineum 350 — glomeratum 350 — granulosum 350 — miiiaceum 369 — nummularium 352 Pag. 122 140 131 134 140 138 115 141 139 142 129 142 135 125 142 124 134 142 142 142 137 142 129 142 123 133 133 140 137 137 131 129 144 139 142 132 130 132 131 133 125 139 138 128 136 Index 511 Pag. Hypoxylon opcrculatum 353 — ostracium .... 38ö — scabrosum .... 354 — iistui atuin H ysterium .... .... 386 — Aucupariae .... 389 — Cerasi ....389 — cinereum ....... .... 371 — graphicum .... 387 — mytilinum .... 386 — nigrum .... 387 — Rubi — truncatum .... 372 — valvatum .... 336 1 lllosporium .. Iridaea .... 245 Iridium corallinum . .... 198 — laevigatum .... 198 — phymatodes .... .... 217 — Westringii .... 199 Jrpeoc .... 298 Isaria .... 431 — glaucocephala . .... 432 — monilioides . . . . .... 431 — niurida .... 433 — truncata — velutipcs .... 431 Isoetes .... 4 J ung ermannt a ... 147 — alpina .... 146 — aquatica 149 153 — barbata .... 151 — Baueri — bicornis .... 152 — bicrenata — bicuspidata — bidentata bibda — Blasia — byssacea .... 154 — caespititia .... .... 153 — cavaeflora .... 149 Pag. Jungermannia cavaefolia 149 — clavuligera 150 — comp acta 152 — concinnata 153 — concinnata . . . . 150 — connivens 155 • — connivens ... 155 — curia 152 — curvifolia 155 — dctlexa 151 - — doelaviensis 150 — endiviaefolia 156 — epiphylla 156 — excisa 154 — Floerlai 151 — fluitans 154 — fragilis 149 — Funkii 154 — furcata 156 - — globulifera 155 — graveolens 150 — heterophylla 150 • — liyalina 153 — inflata 154 — intermedia L54 — • julacea 154 — lanceolata 149 153 — macrorrhiza 153 — multifida 157 — raultiflora 155 — obtusifolia 152 — pallescens 149 — pauciflora 150 — pinguis ... 156 — pubescens 156 — pulchcrnmä 148 — pumila .... 153 — pusilla 155 — quadridentata 151 — radicans 151 — resupinata 151 — rupestris 146 — saxicola . 152 — scaiaris 159 153 — Schulzii 150 512 Index Jungermannia sertulario- d es . — spinulosa — stolonifera — taxifolia — tricrenata * . . — tridentata — urnbrosa — undulata — varia . .... 152 153 — ventricosa — ventricosa — violacea — viticulosa — 'Weberi Jungerinaniiiaceae L. Laminaria Lasia J^asyobotvys Li aurancia J^eangium JLecanora — alabastrina — albella.... — alpestris — angulosa — apocbroea — argena — atro vir ens — calloprismct — cenisia — chlorophona — citrin a — cooptera — coronata — craspedia — cyrtaspis — distans — epibryon — erythrocarpa ..... — crythrella — expallens Pag. Lecanora frustnlosa . . . 194 — fnmosa 209 — fuscoatra 209 — gangalea 194 — Hageni 194 — helygea .193 — bydropbila 194 — hypnophila 202 — inalpina 197 — incrustans ......... 193 — insula , . 194 — Lagascae 189 — lainea 194 — lepraeformis 186 — lobulata 193 — raetabolica 195 — microphylla 209 — multipunctata 198 — murorum 186 — mutabilis 196 — pallescens 194 — pantosticta 198 — pharcidea 195 — picea 195 — pyracea 197 — rubillima 198 — rubra 194 — rubriosa 193 — simmicta 196 — Smithii 189 — stealina 194 — strobilina 196 — Swartzii 198 — tartarea 194 — theicolyta 193 — turfacea 195 — Turnera 196 — Yillarsii 189 — ‘Wallrothii 194 Lecidea 200 — abietina 221 — aitema 196 — alabastrina 201 202 — albo-atra 205 — armeniaca 199 Pag 150 153 151 152 151 151 152 152 154 155 154 156 149 152 147 230 120 389 239 412 192 194 . 194 194 194 196 194 200 193 198 193 193 195 192 193 198 194 194 193 197 196 Index. 513 . _ Pag. Lccidea aromatica . ..>. 205 — artyta 206 atrata 219 — biforrais ..... 199 — calcarca 204 — callosyne 146 — candida 191 — ceclmmena 209 — citrin a 204 — confluens 206 — coniops 205 — conti gua 204 — corrugata 222 — cyrtella 203 — cyrtella 194 — decipiens 191 - — desertorum 202 — enteroleuca 205 — enteroleuca 207 — Erysibe 201 — escbaroides 202 — eupborea 205 — falsaria 203 — Friesii 206 — fuliginea 203 — funosa 199 — fusco-atra 199 - — fusco-lutea .......... 201 — globosa * 207 — granulosa 202 — griseo-atra 203 — Hamadryas ......... 203 •*— bypopta 203 — immer sa 204 — leucinata 196 — lignaria 205 — Ligthfootii ..... 203 205 — lithophila 204 — lutco-alba 197 - — lutosa * . 191 microphyila 203 — minutula 202 — paradoxa 207 — picina 192 — • Pineti 201 Pag. Lecidea piüinosa . 204 — punctata 205 — rosella 202 — rufa 193 — sabuleiorum ....... 205 — - sabuletorura ........ 205 — sanguinaria ....... 205 — sepincola ........... 196 — sexataria . . . 196 — sphaeroidea 201 — talcophila 199 — terricola 203 — terrigena 203 — testacea 292 •*- uliginosa 203 — vernalis 201 — viridescens 202 Leersia ciiiata 56 — lanceolata 69 pulvinata 62 — vulgaris 55 Lemanaea 246 — batrachyosperma ... 265 -fc- torulosa 246 Leocarpus 411 l^eotia 355 — Bulliardi 311 — conica 315 — Dicksoni 311 — laricina 311 — lubrica 315 — Ludwigii 311 — * Mitrula 311 — truncorum 316 — tuberculata ........ 334 Lepra botryoides ...... 342 — - lutescens ........... 217 — rosea 342 483 Lepraria alb o -flava .... . 204 — - Floerkeana . . . . , 204 segestria ............ 198 Lepiodon 120 Leptostroma 344 — caricinum 346 — f filicinum 346 Willdenow’s Grundriss. IV. Th, 33 514 Index, Leptostroma sdrpirmm — Spiraeae — xylomoides ......... heslcia. .. — eocilis . . — julacea ............ - — lucens . . — pallescens — pulvinata — subenervis — tamariscina — irichomanoides ... Lteucodon ... — morensia Licea *— cirumscissa — clavata — strobilina - — tubulina Lieben acetabulum .... — aculeatua — aduncus - — aeruginosua — albellua — albido-caesiuj — albo-ater ........... — albo-flavcscena — alneus..... — - ambiguua «— amphibiua -* — antarcticua — apbtosus — aquaticua * — arcticus — arenarius — argopholis — articulatua — ater — atratua — atro-albua ...» — atro-cinereua — aurantiacua — badius — botryoides 342 — bruaneui Pag. Lichen byssoides 200 — caesio-rufus 193 — caesius 204 — calcareus 199 — calcivorus 204 — calliculosus 221 — calvus 197 — ealycaris 180 — ealycimis 197 — candelarius 184 197 — candicans 190 — candidus 190 — caninus 174 — caperatus 182 — capitatus 223 — cariosus 170 — carpinua * 216 — eentrifugus 183 184 — cerinus 197 — cervinus 191 — cbalybaeiformia . . . . . 164 — chlorophanus 193 — chrysophtbalmus ... 181 — ciliaris 181 — cinereo-fuscus . 197 201 — cinereus .. 195 198 199 — circinnatus 190 — ,citrinus 193 — cocciferua 173 — cocbleatus 212 — coeruleo-nigricans . . 207 — coerulescens . . . 186 195 — complicatus 214 — confluens 199 — corallinua 198 — cornutus 171 — corrugatus 182 — crassus 189 — crenularius .... 197 201 — crispus 210 211 — croceus 175 — cruentus 196 — cucullatua 179 — cylindricua 188 — decipiens 191 Pagw 340 346 346 126 127 127 129 129 128 127 146 129 121 121 422 421 422 421 422 182 165 169 201 194 198 205 194 387 185 214 176 175 214 176 193 194 164 195 331 204 195 197 195 487 192 Index. 515 Lichen deformis ... 172 — delicatus 172 — deustus 187 — digitatus 172 — divaricatus 179 — discolor 212 — dubius 203 — elatinus 387 - — electrinus 193 — elongatus 170 — Elveloides 201 — enca\istus 183 — Ehrhartianus 196 — ericetorum 201 — escharoides .... 202 210 — excavatus 199 — exiguus 195 — fagineus 216 — fahluni ensis 185 — fallax 181 — farinaceus 180 — fascicularis ......... 211 — fastigiatus 180 — ferrugineus 197 201 — fimbriatus 171 — flavescens ...... 193 196 — flavicans 180 — floridus 163 — fragilis 167 — fraxineus • — friabilis . . — frigidus . . — frustulosua . — fulgens ... — ■ fulvus — fungiformis — furfuraceus. — fuscatua • — fuscellus — fusco-atcr — gelidus . . — geographicus — glabratua ... • — glaucescens. . — glaucocarpus 191 Pag* Lichen glaucus 181 — globiferus • . . A 1^7 191 — glomernliferus 176 — gracilis . 170 — graniformis 222 — granulosus 192 202 212 — Griffithiae 203 — gruraosus . . . 195 — llaematomma 196 — hebraicus . . 207 — Heclae 190 — herbaceua 176 — hirtus 163 — luspidus ............ 185 — - holocarpus.. 197 — horizontalis 176 — humosu* 203 — hyperboraeus ...... 187 — Hypnorum .......... 193 — jacobeaefoliua ...... 211 — Jcmadopbila ....... 201 — immersus 204 218 — impolitus 198 — irapressus .......... 198 — intricatus . 196 - — islandicus ]79 — jubatus . 164 ’ umpermus. * 184 acteus ............. 198 — lacustm 198 — lanuginosu» 185 — laqueatua 189 — lentigerus 189 — lepadolemna 196 — * leucophaeus ....... 192 — limitatus 205 — lucidus 204 — luteolus 201 *— * macilentua 173 marginalis 211 — marginatuj 210 — marmoreus 204 — melaleuca 216 — * meaenteriformis 188 — microphyllus . . 192 210 33 * 180 193 193 194 193 197 200 181 195 215 209 190 200 194 198 516 Judex. Lichen miniatus - — mulhfidus — muralis ...... * — murorum <■ — musrorum . • . . . 200 — myochrous ......... - — niger nigrescens — - nigrococcus • . ' — nivalis — occllatus — ochroleucus — Oederi — opimtioides orostheus — pallescens — pallidus - — palmatus — papyracens — Parellus — perlatus — pertu^s .. 183 199 • — pezizoides — phyllophorus — physod.es - — piceus — pilularis — pinastri — pineti - — plicatus . . • — plumbosus .......... — polyänthes — p°lyp hyllus 187 * — polyrhizos — polytropus ..*. - — populinus — porphyreus — proboscideus ....... — pruinatus ...... 198 — - prunastri * — pulicaris — pullus — pulmonarius — punctatus •— quadricolor ........ Pag. Lichen quercinus 182 — querneus 204 — radiatus 171 — - radiosus 198 — rangiferinus 168 — resupinatus 177 — • rosellus 202 — roseus 342 488 — rubellus 201 — rubicola 199 — rufus 201 — rupestris ]97 — sabuletorum 205 — saccatus 176 — sanguinarius 205 — sanguineo-aier 202 — sarcoides 334 — sarcopis 196 — saturnmus 212 — • saxatilis 183 — saxicola 186 — scopulorum . . . 180 196 — scriptus 208 — scrobiculatus 177 — scruposus 198 — scutatus 184 — sepincola . 184 — silaceus 204 — sinuatus . 212 — sordidus 198 — sphaerocephalus 223 — sphaeroides 201 — squamulosus ....... 191 — squarrosus 180 — stellaris 185 — subfuscus 194 — subulatus 172 — sulphureus 198 223 tartareus • • • 194 — tebellus ............ 185 « — tegularis ........... 193 — tenax ..... 211 — tenuissimus 213 — tephromelas 195 — tcrrestris ........... 218 Pag. 214 211 186 193 202 212 192 212 211 179 189 164 204 207 196 194 214 212 212 194 182 216 192 170 183 195 206 184 201 163 186 211 214 188 196 180 196 188 204 179 207 188 178 194 202 Index. 517 Pag. Lichen tcssnlatus 215 — tiliaccus 182 — Tremella 212 — tremelloides 213 — Turneri .... 194 — uliginosus 203 — Llmi 194 — upsaliensis 194 — varms 196 — vclleiformis 188 — vellens 188 - — venosus 175 — ventosus . . . . 196 — - ventricosus 172 — vcrnalivS 201 — verrucosus 177 — Vespertilio 212 — vitellinus 197 — vulpiuus 179 Lichenosae 162 Lichinia 230 Ligny di um 407 Liiiiboria corrugata 222 — slictica 221 Lindsaea 16 * — lunata 16 Linkia atra 267 • — natans... 267 Lob aria 178 — pulveracea 185 Lomaria 13 — spie ata 21 Lornentaria articulata . . 241 Lonchitcs 34 L ophium 386 Lunularia 157 L ycog ala 405 — argentea 406 — turbinata 406 Lycopcrdon 346 — arcoiatum 398 — at» u ni 349 aurantiacum 399 — Bo vista 398 399 — caclalum « 398 Pag. Lycoperdon cacpacforme 398 — can cellaturn 447 — Carp obolus 396 — cervinum 399 400 — cinereum 409 — coniferum 447 — coronatum • • • • 401 — defossum 399 — echinatum 397 — epidendron 406 — epiphyllum 445 — equinum 395 — Equiseti 327 — excipulilormc 397 — favogineum 414 — gemmatum ..... 397 398 — gibbosum 401 — giganteum 389 — globosum 399 — hirtum 397 — hypopbyllia 445 — luinbricale 414 — niaximum 398 — inolle 397 — muricatum * - 397 — papillatum 397 398 — peculiforme 446 — pcdunculatum 400 — periicillatum 447 — perlaturn 397 — Pini 448 — pisiformo - 416 >ra lense 397 398 ’ rote us 398 pusillum * 398 — scabrurn 400 — solidum 100 — slellatiun ...... 398 401 — subcorticinum 440 — truncatum . . . 334 — Tuber 400 402 — umbrimim ... 397 — variolosum . 350 — verrucosura 399 — vesiculosum 414 518 Index. Lycopodiaceae. j Ly copodium — denticulatum t,y g odium Lyngbya M. Mctratii a Marattiaceae Marchantia — cruciata — fragrans gracilis — hemisphaerioa — Ludwigii — quadrata — tenella — triandra Marsilea M aschalo carpus Meesia ..... — angustifolia — dcmissa — minor — stricta 3Iel anconiujti — betul inura — eonglomeratum — discolor Meloseira Meniscium Menisp or n Merisma foetidum Mert ensia M erulius — aurantiacus - — Auricula — Cantharellus ■*— cornucopioides - — destruenS ** — lobatuS « — musclgenus — nigripes — sepianus Pag, Merulius tabaeformis . . 289 — Vastator 289 — villosus 289 M^senterica lutea 302 Mesogloia Hudson! 245 Mielichoferia 70 — elongata 71 Mitrula 311 — Heyderii * 312 — minuia 311 Mniurn 110 •=— affine 111 — androgynum 114 — arcuatum . . . , 115 — capillaceum 88 — capiliaro 109 — cirrhatum 65 — crudum 107 — emarginatum 112 — fontanum 115 — hygrometricum 116 — lacustre 105 — osmundaceum 51 — palustre 114 — pellucidum 54 — polytrichoides 96 — purpureum 86 — pyriforme 108 — serpyllifolium 111 — setaceum 92 — spinosum 112 — triquetrum 117 Mohria 9 Moni Ha 475 — alta 476 — digitata 472 — eocpansa 476 — flava 471 — fructigena 456 462 < — glauca 471 — herbarum 476 — nidulans 477 — • quadnfida 471 — rosea 471 — sparsa 476 Pag. 5 5 7 10 263 8 8 157 175 159 159 158 159 158 159 158 3 119 117 117 105 117 117 453 454 453 454 268 31 461 299 11 289 288 338 288 289 289 289 289 288 290 Iudex. 51» Monilia Spongiosa — vulgaris ...... M o n og ramm a — lineare Morchella ... — deliciosa • — rotunda ...... Mucedines Mucor — arancosus — ascophorus . • • — Aspergillus . . . . — aurantius ...... — aureus — - cancellatus — carnis — • clavatus — coccineus . . . . . — crustaceus — dendroides — — Embolus — Erysiphe — ferrugineus . . — fimetnrius — flavidus * — fragiformis ..... — fulvus . ......... — furfuraceus — fusiger ........ — glaucu.* — globifer — glomerulus — gracilis — herbariorum . . , — Juglandis — lateritius . . — — lichnoides — lulesceris — minimus — Muoedo — munnus — oosporus — peniciilatus — pomiformis, — pygtnaeus Mucor rhombospemras 479 — roridus 478 — ruf us 478 — eepticus 407 — • sphaerocephalus 224 478 — Stcmonitis 415 — sterco reus ... 479 — stolomfer 478 — tenellus 479 — tenuis 478 — terrestris - 478 — ^ truncorum 478 — urceolatus 480 Musci * * 38 Mycetes 271 Mycogone 460 • — cervina 460 Mycomycetes 405 Myriococcum 422 jyiyr othe cium 422 — hispidum ........... 326 Yerrucaria . . . 423 M yocosporium 487 My ocotric hum 463 — murorum 463 N. Naematella ....... 339 NecJcera 124 — curtipendula 124 — heteromalla 125 — pennata 121 — viticulosa 124 Nemaspora 487 glabra 369 iV emato colla . 341 487 Nephroma 176 — Helvetica 177 — laevigata ........... 177 — parilis 177 Nidularia 404 — hirsuta 404 — vernicosa . . . . 404 Niphobolus 32 Pag. . 480 . 470 . 21 . 22 . 312 . 313 . 312 455 477 415 478 471 458 479 418 478 479 416 471 469 415 482 478 478 478 406 223 223 479 472 479 471 478 477 478 478 223 479 479 478 479 478 472 417 478 520 Index. Pag. Niiela 243 * — opaca..., 243 JVitophyllum 236 N odularia 246 Nostoch Flos aquae . . . 263 Nostochinae .......... 266 NostocJc 267 r — pruniforme 268 ? — sphaericum 268 JV otochlaena 20 o. Oct oblepharum • . 54 Octospora albidula 328 — applanata 320 — bulbosa ...... 319 • — cal ycina 324 - — carnea 334 — clastioa 334 fasciculata 323 — hirta ............... 323 — lutes ceus 327 — nivea .. 324 * — porphyrospora 328 — purpurea 328 — pyriformis .......... 328 — rhizophora 316 — scutellata 323 Octosporidei 309 O donthalia 238 Oedemium 465 O edip odium 53 Qedogonium 260 Oidium 475 — chartarum 475 — ft'uctigenum 475 — fiilvum - . . • • 475 . — Inxum 475 — monilioides - 475 — subramosum ...... 475 — Uredinis 475 — mrescens 475 Oncidium chartarum ** 463 Pag. Oncophorus 80 Onoclca 12 — Spicant 14 — spicata 21 Onygena 395 — faginea 396 — hypsipus 395 — inurina 395 — ovina 395 Opegrapha 207 — betuligera 208 — Cerasi 209 — coccinea 208 — denigrata 209 — depressa 208 — herpetica 207 — lichenoides 218 — limitata 207 — macrocarpa 208 — macularis 208 — nimbosa 288 — notha 207 phaea 207 — pulverulenta 207 — radiata 208 — recta 208 — rubella 208 — rufescens 208 — serpentum .......... 208 — Siderella 208 — signata 207 — steno carpa 208 — subocellata 208 — vulgata 208 — vulvella 207 Ophioglosseae ... 7 Ophioglossutn 7 — japonieum 10 < — lusitanicum 7 Oreus Mielichoferi 71 Orthotrichum 97 — anomalum 98 — aristatum .... 100 — Brownianum 54 — Bruchii 101 Index. 521 Pag. ( h'thoirichwn commu- tatum 98 — crispulum 109 — faltax 99 — FloerJcii 98 — leucomitrium 100 — Jjudwtgii 101 — Fyelli 100 — pallens ... 99 — patetis 99 — rivulare 100 — ruplncola 99 — Sehhneyeri 99 — speciosum 99 — siramineum 100 — Sturmii 98 — tenellum 99 — umbonatum 99 Oscillantes 263 O scillatoria 263 — Adansoni 264 — Corium 264 — vaginata 264 Osmunda 9 — crispa 13 — Lunaria 7 — Spicant 14 Osmundaceac 9 Ooconium 485 — croceum 302 Pag. Parmelia cervina ...... 191 — chlorophana ....... 193 — chrysoleuca 190 — cinerea 198 — circinnata 190 — crassa . , . . , 189 — cycloselis 186 — diatrypa 183 — distorta 183 — elegans 186 -rr erythro carpus 193 — farrea 185 — ferruginea 197 — glomerulifera 176 — gypsacea 189 — herbacea 176 — Hypnorum 193 — incolorata 202 — incurva 184 — r- juniperma 181 — Lagascae 189 — lentigera 189 — lepidora 193 -*• Ludwigii 194 — ocellata 189 — pallescens 194 — physodes 183 — Pinastri 181 — pityrca 185 — rubra 194 p. scortia — sepincola . 182 181 — sördida . 198 Palmclla Myosurus .. .. 267 — stygui . 185 — rosea — sulphureo-nigricans . . 196 Paludella — tartarea . 194 t* ar vielt a — tiiiacea . 182 — agglutinata .. 186 — triptophylla . 192 — cüeurites .. 183 — ulothrix . 186 — nmbigufi Parmeliaceae . 186 — anomala .. 196 Patellaria atrata . 331 — anthelina — coriacea . 330 — - brunnea — deeolorans . 202 — candicans .. 190 — granulosa . 202 — cenisia — olivacea . 196 522 Index. Patellaria sinapisperma JP eltidea — . * — arctica — berbacea — leucorrbiza ■ — rufescens Peltigera cbloropbyUa JPenicillium — candidum — expansum — roseum * — sparsum j Perichaena Periconia — Avellanae *— Stemonitis JPertusaria j Peziza — abietina — udbietis — albo-lutea — albo-marginata — alutacea — armata — aurea — Auricula — bovina . — brunnea — Burcardia — callosa — calyciformis — calycina — carpophila — cbrysopbtbalma ..... — ciliata — coccinea — cocblcata — confluens — convivalis . . . . — cornucopiae — cornucopioides — coronata — crenata — crucibiliforruis — cupul aris „ . Pas- Peziza depressa 320 — diluta 20J — epidendra 323 — equiua 323 — farinacea 327 — fasciculata ....... . . 323 — fulva 321 — fusca 323 — geiatinosa 341 — grandis 317 — * granuliformis 326 — granulosa 318 — birsuta 323 — bispida 319 323 * — incarnata 326 — incisa 318 — infula 335 — infundibuliformis . . . 334 — inquinans 334 — integra 317 — labellum 323 — lantifera 404 — leporina 318 — leucoloma 321 — leucomeias 317 • — lilacina 323 — lurida 325 * — lutescens 324 — marginalis 324 * — membranacea 328 — miniata 321 — nigra 323 — nivea 324 — Oxycantba 324 — pallescens 328 — patula 324 — pedunculata 318 — pitbya 332 — poculiformia 323 — polymorpba 335 — polytnebina 321 — Pruni avium 326 — pulcbella 324 — punctata 348 — punctiformis 337 Pag. 202 . 174 . 176 . 176 . 174 . 174 . 184 . 471 . 472 . 472 . 472 , 472 421 430 431 431 216 318 317 324 325 324 318 327 329 338 328 334 3)4 329 324 324 324 324 323 318 318 322 421 315 289 318 320 404 323 Index. 523 Pag. Pczfza punicea 322 — pustulata 318 — Quercina 324 — radiata 327 — ra die ata. 319 — Ribesia . . 376 — rosella 322 — rugosa 326 — salicina ............ 327 — Salicum 341 — sarcoides 334 — scaber 321 — scutellata 323 — sepulcralis 320 — sericea 404 — Serratulae 324 — sessilis 326 — spbagnopbila 320 — spurcata 318 — Stcrcoraria 332 — stipata 326 — stipitata 319 — sirobilina 319 — sublicia 339 — subulata 327 — sulphurea 325 — tenella 328 — tremelloides 334 — turbinata 318 334 — Turbo 334 - — umbnna 318 — vesiculosa 318 — virens... 201 • — virgin ea 324 — virgultorum 327 Phacidium 334 — Pini 386 Phacorbiza filiformis .. 308 Phallus 405 — acaulis 316 — crispus 313 — esculentus 312 — lobatus 313 — lubricus ./f 313 Phascum 41 Pag. Phascum acaule 43 — acaulon 42 — badium 42 — confervoides 41 — curvisetum 44 — elongatum 44 — - globiferum 45 — gymnostomoides 44 — Halleri 101 — megapolitanum ... 42 — nitidum 43 — pachycarpum 41 — rectum 43 — Schreberianum 44 — stenophyllum 41 — velutinum 41 Phleogena 396 Phoma Filum 382 Phragmidium 452 — bulbosum 453 Phraginotrichum 426 Phycomy ces 473 Phyllopkor a 242 Phym ctciuui 232 P hy sarum 408 — albipes 409 — capitatum 410 — conglobatum 409 — contextum 408 — farinaceum 410 — sinuosum . . . 410 — sulcatum 409 Phy scomitrium . . 47 — fasciculare 48 — Schultzii — 48 Pietra fongaia 292 Pilobolus 480 — roridus 480 Pilularia 3 Pisocarpium 400 Pisolithus arenarius . . . 400 Pi still aria 308 Pityrogvamma ... 19 Plac odium 188 — fumosum 209 524 Index. Pag. Placodium luridum . 189 — melaloma 189 — melanaspis 190 — ocellatnm 189 — versicolor 193 Placuntium rhodosper- mum 392 Platy cerium 22 Platysma armatum 181 j Pleopeltis 31 Pleuridium alternifolium 44 Plocamium 238 Po di so via 426 Pogonatum 95 96 Pohlia 103 acuminata 103 — arcuata 104 — cernua , 105 — curviseta . . . 104 — gracilis 104 — interraedia 10S — minor 103 — polymorpha 104 — - polyseta 104 — pulchclla 103 — tewella 103 — ocanthocarpa 104 Po ly actis 470 • — simplcx 471 Polyangium 394 Polybotrya 11 Polyides 235 Polypodiaceae ... 11 Polyp odium 30 — alpinum 27 — axillare ...... 26 — Cafrorum 10 — calcareum. 31 — cambricum 30 • — capense 36 — cristatum 28 29 — Filix feraina 26 — — mas 29 — fontanum 25 26 — fragile ....... 27 Pag. Polypodium gramineum 18 — ilvense 32 — leptopbyllurn 19 — limhospermum 28 — lobatum 29 — Lonchitis 28 — lusitanicum 35 — medulläre 36 — moDsanum 27 28 — Oreopteris 28 — percussum * 31 — • pteroides 28 — regium 27 — rbaeticum 27 — serpens 32 — spimilosum 29 — stellatura 32 — stoloniferum 32 — - Thelipteris 28 — umbrosum 28 Polyp orus 291 — abietinus 294 — - cristatus 292 — - dolosus ............ 294 — lomcntarius 343 — frondosus 292 — giganteus 292 — igniarius 294 — loricatus 294 — pomaceus 294 — strigosus 294 — sulphureus 292 — - torulosus 294 — velutinus 293 — * zonatus — 293 Polysaccum pisocarpium 400 P o ly Stigma 390 — rubrum 365 P olytrincium 465 Polytrickum 94 — affine 95 — alpestre 95 — angustatum 97 — arcticum ........... 96 — attcmiatuin 94 Pag. Polytriobum aurantiacum 94 — capillare 96 — controversimi 97 — fonnosum 94 — gracile 94 — Hoppn 95 — longisetum 94 — marginaturn 94 — nanum 96 — nigrescens 96 — norvegicurn 95 — pulverulen tum 96 — pumilum 96 — rubellum 96 — septcntrionale ... 95 96 — strictum 95 Porina chionaea 198 — fallax 216 — leioplaca 216 — lcucostoma 216 — pertusa 216 — pustulata 216 — rugosa 216 Peronia 348 — Gleditschi 348 Porphyr a 247 P ottia 46 — affinis 47 — cavifolia 46 — conica 46 — eustoma 47 — iniermedia 47 — refiexa 46 — riifescerts 46 — schistidia 46 Prolifera floccosa 259 — vesicata 261 Prostemium 392 Protococcus nivalis 342 Psora 207 — alabastrina 194 — coronata 192 — miniata 193 — raurorum .......... 193 Pag. Pterigynandrum eatenu- latum , 134 — filiforme 123 Pteri s 14 — blechnoides 17 — crispa . 13 — graminea 22 — thalictroides 16 Pterogenium rcpens . . . 123 — Siuidtii 120 P terygophy llum . 129 Ptilota . • 244 P ty choiniirium .. 79 P ty cho stemum ... 102 P uccinia 448 — Absintbii 450 — Adoxae 451 — Anemones 450 — Artemisiana 450 — Aviculariae 449 — Bistortae 449 — bullata 451 — Calcitrapae 450 — Caricis 449 — Centaurea 450 — conglomerata 450 — crassa 451 — Diantbi 451 — Echinopis 450 — Fabae 441 — Fragariastri 452 — Frankeniae 451 — Hieracii 450 — Juniperi 427 — Laberia 441 — mucronata 453 — Pisi 441 — Podospermi 450 — Polygoni amphibii . 449 — — avicularis 452 — — Convolvuli 449 — Potcntillae 452 — Pruni spinosae 452 — punctata 450 526 Index, Puccima Rosae — Rubi . . — Saginae — Sanguisorbae — Spergulae * — Tanaceti — Ulmi — verrucosa — Violae Pulver aria Punct aria Pyramidium j Pyreno chiuvi Pyrenothea leucocepbala — stictica * . . — vermicellifera Pyrenuld — aractina — hyascens — maura — microcelis — nigrescens — nitida — telephora — umbonata — viridula R. Raco dium — entomogon «— ochroleucum j Radul um Ramalina calycaris .... — pollinaria - — scopulorum ........ Ramaria alba — coralloidcs — farinosa — fimbriata R eticuldrid — lutea — multicapSula Rhacomitrium Pag* Rbacomitrium acicularc 77 — ericoidcs 78 — obtusum 78 Rhizin n 316 — praetexta 316 Rhizoctonia 403 Rhizom orpha 485 — capillaris 202 Rkizopo go n 403 Rhizopus stolonifer 479 Rho dom ela 239 — dentata 239 Rho d 0 7ti e nid 237 Rkyti sind 392 — acerinum ........... 392 — corrugatum 222 — Urticae 392 Ri c cia 161 — bullosa 161 — ciliifera 161 — coriandrina 160 — • fluitans 161 — Liinkii 161 — minima . . . . 161 — reticulata 160 Riccielia 161 R ivularia 266 — elegans 266 — endiviaefolia 266 — Opuntia 246 — pisiformis 266 Ro cc ella 165 — fuciformis - 165 Roestelia cancellata . . . 447 Ruhig o 486 — Alnae 486 — betulina 486 — Rucidae 486 — clandestina 486 — effusum 486 — faginea 486 — luteola 486 — nervisequa 486 — Padi 486 — platanoidea 486 Pag. 453 453 451 452 451 450 452 449 451 463 233 50 385 221 221 221 221 219 218 219 215 218 219 198 217 215 459 456 303 459 180 180 180 304 304 431 305 406 407 422 77 Index. 527 Pag. Rubigo populitm 48(3 — purpurascens 486 — Pyr nennt ha 486 — rosen 486 Rurnohria aspidioides . . 50 S. Sage di n 214 — depressa 198 — zonata . . 198 S alvinia 4 Salviniaceae 3 S argassum 227 — bacciferuin 227 S chisti dium 51 — imberbe 52 — subsessile 46 S chi stilium 76 S chistotega 51 Schizaea . 10 S chizo derma 345 S chiz onema ....... 270 S chizophyllum . . 289 Schrotum Aegerita 430 Scitosiphon 232 — filum 233 — lomentarius 232 S cleroderma 399 — aurantium 399 — cervinum 399 — citrinum 399 Sclerophoreae 222 Sclerotium 342 — areolatura 345 — Erysiphe 482 484 — herbarum 345 — quercinurn 344 — salicinum 345 — subterraneum 343 S colicotrichum . . 342 S colopendrum 23 — Hemionitis 23 S egestria 217 Seiridium 426 Papr. S epedoninm 460 Scptaria TJImi 382 Sistotrema 291 — confluens 298 — digitata 298 — violaceum 294 Solenia 338 — compressa 218 — intestinalis 248 — viUosa 338 Spatul aria 312 S phacelaria ...... 254 Sp ha er in 349 — Aegopodii 381 — - agariciformis 347 — alutacea 347 — anthracina 352 — appendiculata 360 — argillacea 360 — atropurpurea 351 — Avellanae 353 — bicolor 350 — Brassicae 343 — byssacea 221 *— byssidea 366 — cancellata 359 — capitata . 347 — Carpini 364 — carpopbila 348 — castorea 350 — caudata 361 — Chelidonii 382 — cinereo-fusca 350 — cinnabarina 376 — circuravallata 378 — - davata 347 348 — Clypeus 352 — coccinea 376 — confluens * . 350 — conica 384 — Cornicola 382 — cornuta 348 — Coryli 350 — cristata 372 — crustacea : . . 351 528 Index. Spliaeria cylindrica ... . — decolorans — depressa — diffusa • — digitata — dryina — epigaea — erythro co ccus — fagicola — faginea . — Filum , — firabriata — fragifera ~ — fragiformis — fraxinea — fuliginosa — gelatinosa *. — geographica . — globularis — gloraerata — granulosa — hemisphacrica — Hypoxylon — inquinans — leucocephala — Jeucostoma — lignea — luteo-virens — lycoperdoides — raacula — mamraiforrms — maxima — microscopica — militaris — rainiata — minuta — mirabiiis — mucida . . . — nitida — oceilata — operculata — ophioglossoides — Ostruthii ......... — papillata .......... — peltata Pag. Sphaeria pezizoides 360 • — Pinastri . . 373 — Pini . 358 — placenta , 353 — Poarum . . . 364 — podoides 354 — polymorpha ....... 348 — populina 361 -- Poronia . . . . . 348 — Pteridis ...... 363 391 — pulvinata 350 — punctata . . . . 348 — punctiformis ....... 335 — Ribesiae # 385 — rimosa 363 — rosea 351 — rubiformis . 351 — sanguinaria 219 — sanguinea media . . . 377 — scabra 361 — spiculosa . . 364 — striaeformis 363 — subulata ........... 383 — sulcata . . . . • 387 — Tiliae 381 — treraelloides 427 — truncata 348 — tuberculosa , 350 — tuberosa ......... 349 — • tunicata * 349 — uda salicaria 351 — Ulmaria 390 — Ulmi 390 — versipellis 352 — Visci 374 — Xylomoides , 391 — Xylostei 380 Sphaeriaceae 346 Spha er obolus 396 Sphaero carpus 159 — ehrysospermus .... 414 — cylindricus. ....... 422 — ficoides . . 413 — floriformis ........ 412 — fragiformis ....... 422 Pag. 384 360 353 352 348 374 218 377 380 359 382 362 350 360 349 . 356 348 375 369 350 350 384 348 380 221 357 354 351 350 352 351 352 363 347 , 427 377 218 366 219 361 379 347 , 391 , 356 , 350 Index. 529 Pag. Sphaerocarpus trichoides 418 — turbinatus 420 Sphaerococcus . .. 243 — bifidus 237 — cartilagineus 243 — ciliatus 237 — confervoides 241 — comeus 243 — crispus 242 — Griffitsiae 244 — Helmintochortos . . . 244 — laciniatus 237 — mammillosus 242 — Palmetta 237 — purpureus 241 — rubens 242 Sphaeronema 283 Spkaeroplea 262 Sphaerophorus ... 166 — compressus 167 — fragilis 167 Sphagnum 38 — alpinum 85 — arboreum 125 — capillifolioides 40 — capillifolium 40 — condensatum 39 — cymbifolioides 38 — cymbifolium 39 — helveticum 39 — intermedium 40 — latifolium 38 — obtusifolium 39 — subulatum 40 — tenellum 38 Spicularia ramosa 471 Spilobolus 380 Spiloma decolorans ... 199 — humosum 203 — paradoxum 206 Spirogyra 262 Splachnum 73 — Brewerianum 73 — j Hagellar e '. . 74 — lingulatum 72 Willdenow’s Grundriss, IV, Th, Pag. Splachnum melano- caülon 75 — ovaium 74 — rugosum 74 — urceolatum 73 Spongia lacustris 250 Spongiaceae 250 Sp ongilla 250 Spongiocarpus rotundus 235 Sporendonema ... 484 Spo ridesmium ... 424 — fusiformc 424 — vagum 424 Sporochnus 231 — aculeatus 23 1 — rbizodes * 232 Sporodinia 479 Sporodispori 337 Sporophleum 466 Sporotrichu?n — 456 — Boletorura 460 — bombacinum 458 — calcigenum 458 — cbartarum 475 — chlorium 458 — collae 458 — - croceum 302 — cylindrisporum ... 458 — de ns um 456 — fungorum 456 — inqumatum 457 — laeium 457 — lateritium 458 — laxura 456 — luteo-album 456 — lycoccon 458 — murinum 457 — muscorum 460 — mycophilum 458 — obdueens 456 — pannorum 458 — polysporuni 456 — rhodochroum 456 — roseura 458 — scotophilum 457 34 530 Index. Pag. Sporotrichum spar- sutti 457 — sporulosum 456 — ster corariüm . . 457 — vesi Carum * 458 — vitellinum 457 S pumaria 407 Stachly dium 474 — bicolor 474 Stellu lina 261 S temonitis 414 — fasciculata .......... 415 — ferruginea 422 — leucostyla 416 — ochroleuca 417 — pomiformis 417 — Tubulina 415 — typhica . 415 — typbina 415 — typhoides 415 — Tubulina * * 415 Stereocaulon 167 — botryosum 168 — ccmdensatum 168 — corallinum 168 — denudatum 167 — incrustatum 168 Sticta 177 — herbacea ........... 176 Stictis 337 Stigmatidium 222 Stilbospora -. 454 — chartarum 475 — complanata 454 — conglomerata 453 — didyma 454 — fugax ,. 454 — microsperma 453 — ovata 453 — pyriformis 453 — spermatodes 454 Stilb um 479 — erytrocephalum ... 479 — rigidum 479 — acanthocephalum .. 479 . Pas* Sinarrn . ... 233 Strongylium i’uliginoides 406 S truthi o pte ri s ... 12 — Spicant 14 Swartzia enpillacea .... 89 — inclinata 88 — trifaria 89 Syntrichia 93 — laevipila 94 — mucronifolia 93 Syzygites 408 T. Taenitis 17 — pteroides 17 Taphrina 394 Targionia 159 Tayloria 75 Tectari a 29 — Calahuala 29 Tetrac olium 475 Tetraphis 54 — Browniana 54 Tetraspora 248 Thamnidium 480 Thelebolus 379 Thelephora 299 — abietina 300 — alutacea 302 — aurantia 300 — bolaris 300 — carnea 300 ■ — corylea 300 — crispa 300 — cruenta 300 — fallax 300 — fragiiis 290 — hirsuta 300 — laciniata 299 — lactea 303 — - lateritia 300 — mesenterica 399 — nitida 300 — pachyderma ........ 300 Index. 531 I'ag. Thelephora papyracea 302 — peltata 300 — pergamenea ........ 303 — polygonia 300 — puipurea 300 — rubiginosa 300 — rudis - 300 — sericea 300 — spadicca 300 — tabacina 299 — tabacina 300 Thora 265 Thrombiumpunctiforme 221 — vermicelliforme 221 Timmia 218 — austriaca 218 Tortula cuneifolia 91 — curta 90 — lacuslris * 70 — subulata 93 Torula 476 — alta 476 — /antennata 476 — expansa 476 — fructigena 456 — inonilis 475 tenera 476 — Tubercularia 475 Trematodon 72 — brevicollis 72 Tremella 339 — abietina 339 — albida 340 — amethystea 340 — arborea 341 — Auricularia 339 — auriformis 340 — candida 340 — cbrysocoma 340 — deliquescens 339 — dubia 340 — encephala 339 — ferruginca 305 — glauca 341 — hemisphaerica 267 Tremella hydacidea — Hygromitria . . . . — juniperina — * lacrymalis — mesenteriformis — Myosurus — natans — Nostoc Pag. ... 433 .... 315 340 427 .... 339 .... 340 .... 267 .... 267 .... 267 — purpurea 427 — Sabinae 427 — Sagarum 341 — sepincola 339 — sepiculosa 341 — tinctoria 340 — turbinata 334 — undulata 340 — Urticae 339 — verrucosa 268 Trentepohlia 258 Triblidium calyciforme 331 — quercinum 387 Trichia 412 — acifera 415 — Botrytis 413 — cinerea 417 — circumscissa 421 — graniformis 413 — lenticularis 223 — leucopoda 416 — minuta 420 — nitens 414 — nivea 223 — nuda 414 — ovata *w... 414 — reticulata 414 418 — typhoides 415 Trichoderma 423 — aureum 470 — fuliginoides 406 — roseum 460 Trichomanes 36 — canariense 35 — europaeum — pyxidiferum . . . Trichostemon 37 37 86 34 * 532 Index, Trichostemon adculare — Barbula — canescens — decipiens - — ericoides . . . . . — fasciculare — fontinaloides funale — glaucescens — beterostichum — incurvum — lanuginosum — latifolium — lineare — microcarpum ....... — obtusum . — ovatum — papillosum — patens * . . . — piliferum — polyphylhira — pulvinatum — sudeticum ~ tophaceum Trichothecium . . Tr iphrag mium ... Trypethelium Tuber — album .............. Tuber cularia — Acaciae — Castaneae — ciliata — confluenS — discoidea * — flavescens .......... — lutescens — tninor — Pini — Pseudo Acaciae .... • — rosea — sulcata ....... Tubulina — Cremor — cylindrica .......... Pag. Tulostomn .. 400 — tortuosum ..., 401 Typ hu /u 308 u. TJlva 247 — compressa 248 — dichotoraa 234 — fistulosa 233 — furcellata 245 — incrassafa 246 — intestinalis 248 — labyrintbica 264 — ligulata 245 — lubrica 249 — multifida ........... 234 — nitens 473 — Pavonia 240 — pissiformis 268 — plantaginea 234 — plumosa 249 — pruniformis 268 — purpurascens 246 — purpurea 247 — rubra 245 — spongiformis 246 — tbermalis * . . . 264 — umbilicalis 247 ZJmbilicaria 186 — depressa 188 — grisea 188 — hirsuta J88 — polymorpba 188 — saccata .... 188 — vellea 188 Urceolaria 197 — Acbarii 198 — armeniaca 199 — bryopbila 200 — - castanea • . . . 191 .— cenisia 198 — contorta . » . 199 200 — foveolaris 202 — geographica ........ 200 Pag. 77 90 78 62 78 79 80 62 89 78 62 78 90 70 78 78 63 86 76 90 79 62 77 70 460 452 220 403 403 427 427 427 429 427 427 334 427 427 334 428 342 334 421 415 422 Index 533 Pag. Urceolaria gibbosa. « . . . . 198 — gypsacea 199 — microcelis 198 — mutabilis 199 — ocellata 199 — panyrga 199 — Segestria 195 - — tessulata 198 199 Uredo aecidioides 443 -1— Aegopodii 451 — ambigua 435 — Anemones 439 — Angelicae 438 — antherarum 439 — apiculata 439 441 — — Arotii . . • 438 — appendiculata 441 — Arnicae scorpioides 438 — Balsamitae 450 — Behenis 440 — Betae 436 — Betomcae 450 — Bistortarura 436 — Bliti 442 — kulbosa 453 — bullata 451 — Cacaliae suaveolentis 438 — Calanainthae 437 Campanulae 437 . — candida 442 — Caprearum 443 — Carbo 434 — • Caricis 434 — Caries 434 — Cichoracearum 439 — Circeae 440 — circinalis 440 44 L *— • confluens Mercurialis 441 — — Orcbidis . 435 — — Ribesiae . 440 — - conglomerata 450 — - Conii 438 — Cruciferarura 442 — cubica 442 <*- Cyani ... 438 Pag. Uredo cylindrica ...... 442 — Cynapii 438 — Cytisi 441 — Dentariae 439 — effusa 440 442 — Eglanterlaq. . ....... . 440 — elevata 440 — Empetri 437 • — Erythronii 435 — Euphorbiae 442 — — Heliosco- piae 442 — Euphrasiae. 436 — Evonymi 440 — - excavata . . . . 441 — Fabae 441 — farinosa 443 — — Senecionis . 438 — Festucae 435 -T-. flosculorum 438 — ful va 438 — Genistae * 441 — Gentianae 437 — Geranü 439 — gyrosa 442 — Hedysari obscuri ... 442 — Helioscopiae 442 — Hypericorum 439 — Hysterium 450 — Junci 449 — Laberia ............ 441 — labiatarum 437 — Ledi ; 437 — lincans 434 • — Lini 442 — longicapsula ....... 442 — longissiraa 434 — maculosa .......... . 450 — Maydis 431 — Melampyri 436 — Menthae . . 437 439 449 — microphila 460 — inimata 440 442 — mucronata 453 — nitida 451 534 Index. Pag. Uredo Orcbidls 435 — Oreoselini 438 — Ornithogali . . 435 — Orobi 441 — ovata 439 440 442 — Petroselini 439 — Phyteumatura 437 — Pimpinellae 451 inguis 440 ini 441 — Potygonorum 436 — polymorplia . . . 437 442 — Populina 442 — Portulacae 442 — Potentillorum 442 — Primulae 436 — — integrifoliae 436 — Prunastri 441 — pteridiformis 436 — punctata 450 — punctiformis 450 — pustulata ........... 440 - — — Cerastii . . 439 — Vacciniorum 437 — quincunx — Ranunculacearum . . 439 — receptaculorum . . . . . 437 — Rhinanthacearum . . 436 — - Rosae — Rubi Idaci 442 — - Rubigo Sorbi . 438 — — vera . 434 — Salicis . 443 — Saxifragorum • . . . . . 440 — Sedi — segetum . . — Sempervivi . 440 — Serratulae . 438 — sitophila . 434 — Soidanellae . 436 1 — Sonchi — strioia . 449 — suaveolens . 438 — Tanaceti — Thiaspi . 442 Pag. Uredo Tragopogi 437 — tremellosa 436 — — Campanulae 437 — — Soncbi . . 438 — tuberculosa 438 — Tussilaginis 438 — Ulmariae 440 — urceolorum ........ 435 — verrucosa 453 — Vincae 437 — Vincetoxici 437 — violaceae 439 — - Violae 439 — Violarum 439 Usnea 163 — articulata 164 — barbata 164 — dichotoma 164 — florida 163 — birta 163 — jubata 164 — ochroleuca 164 — plicata 163 üsneaceae 163 v. Variolaria Aspergillus . 198 — communis 216 — corrugata 387 — creina 198 — faginea 216 — Flotowiana 216 — globulifera 216 _ lactea 198 — melogramma 361 V aucheria 249 — infusionum 264 Verpa 314 — candida 315 Vevr ucaria 217 — analepta 220 — antiquitatia 218 — aractina 219 — byssacea 221 Index. 535 Vcrrucaria calciscda Pag. ... 218 — carpinea — Gerasi — cinerea — cinereo-atra .... .... 204 — conglomerata •• — flavo-virens • . . . — frondosa — fusco-atra ...... — glabrata — glaucoraa — grisea — Harrimanni .... .... 218 — Hippocastani ... — immersa .... 218 — laevigata .... 219 lutescens .... 196 — maculiformis ... .... 196 — maura .... 219 — xnelaleuca .... 219 — microcarpa .... 220 — mucosa .... 219 — nitidella ...... .... 219 — occllata — olivacea 205 220 — petraea • — polythecia — punctata .... 205 — purpurascens . . 204 218 — rhyponta .... 220 — rubens — Scbraderi — stictica — stigmatella — striatula — thelostoma — Ulminola — urabrina Veriicillium .. .... 473 — cnpitatum J^ib rissen Vittaria V oitia — vogcsiaca ...... Pag. TV. Tf'ebera 105 — alpina 107 — bicolor 107 — caespitosa 107 — fasciculata 107 — intermedia 108 — pulchella 106 — pyriforrnis 108 — Wahlenbergii 106 Weis siet . . — 63 — anblyodon 65 — apiculata 64 — atro-virens 65 — Bruchinna 64 — caespitosa 70 — controversa 64 — curvirostra 70 — cylindrica 65 — denticulata 66 — falcata 66 — fallax 64 — fastigiata 68 — flexuosa 68 — gymnosiotnoides •• 64 — heteroraalla 89 — humilis ,.... 64 — lanceolata 69 — latifolia 69 — leptodon 66 — microdon 64 — microstomon 64 — Mielichoferi ....... 71 — Rudolphiana 64 — Sehisti 66 — SeJigeri 68 — serrulata 67 — splachnoides 72 — Starfeeana 69 — striata 66 — torquescens 67 — tristicha 68 TVoodsi a 32 536 Index, 7Foodsia hyperboren tyoodwardia X. Xiphopteris Xyloma acerinum — Aquifolii — aurantiacum — betulinum «... — bifrons — hysteroides — Ledl «— Leptostroma — lichenoides.......... — - Liriodendri multivalve — pezizoides Pag. Xyloma Pini 336 386 — rubrum 363 — stellare ... 391 £ Zonaria 249 — dichotoma 234 — multifida 234 — plantaginea . . 234 — Squamaria 250 Zonariac eae 249 Zygnema cruciatum ... 261 — nitidum 262 — pectinatum 262 — quininum 262 Zygodon 102 Pag. 32 17 18 392 336 365 391 378 389 336 336 335 345 33* , 333 Gedruckt bei den Gebr. linger. Anzeige Sie fie&ente Auflage »on Willdenow’s Grundriss der Kräuterkunde zu Vorlesungen neu herausgegeb en mit Zusätzen von Dr. H- F. Link erster (theoretischer) Theil mit 10 Kupfern und 1 Far- ben-Tafel — 8. 1831. 2) Thlr. «ft untängft fertig geworben. Sie b«ju gcb&rigctt brei folgenbe» X&eile, auch unter bem befonbern Xitel: Handbuch zur Erkennung der nutzbarsten und am häufig- sten vorkommenden Gewächse von Dr. H. F. Link bilben ein fßr ftdj be(iebenbe$ 2Serf; unb tft bft$ (Samt burci) «fle folibe S5ucbb«nblungen ju bejieben. gilr (tcf> betfebenb bieten bie brei lebten Slnbe ©eie* genheit bar, eine große Slnjahl Pon QJflattscn unb «pilie beftimmen ju fbnnen, wofür e$ ftch nmncntlicf» t»«rcf> eine treffenbe £erminoIogie, unt> burcf* bie ttntcrftühung einer/ ber lateinifchcn folgenben, beutfehen Diagnofe eignet; auch ift burch ba$ Anfuhren ber Differenjen nabe rerwanb* ter ©pecieS unb bureb £>insufügung ber üblichften ©pno^ nprnen, allen ©erwechfelungen Borgebeugt. SSBir enthalten uns jeber weiteren (Empfehlung, weil, außer einer £>inwei- fung auf bie Xenbenj beS SBerfeS, ber Stame be$ 23erfaf= fer$ ben 2Berth beffelben Perbürgt. ferner empfehlen wir Dr. II F. Link, elementa philosophia botanicae, cum Tab. aeneis. IV. gr. 8. lf Thlr. DiefeS auSgejeichnefe 2Berf, bejfen hoher SBertb Pon ben Staturforfchern aller Stationen anerfanut wirb, ift fo= wohl für ben gelehrten als angehenben S3otanifer ein um entbehrlicher ßeitfaben, mit welkem eS ihm nur möglich ift, ben wahren ©eift ber SBiffenfchaft ju erfaffen unb fte felbft richtig ju ftubiren- Meyen, Dr. F. J. F. Phytotomie (in.gr. 8.) mit vierzehn Kupfertafeln (in gr. 4.) • 1830. Preis 3 Thlr. Die Slnatomie ber «Pffanjen gehört ju ben interejfan* teften Sheilen ber Staturwiffenfchaften, bie nicht mir ben ©elehrten pom gach e, fonbern ieben ©ebilbeten anfpricht, unb wäre ti ju wünfdjen, bag fi'c me&r angemein würbe. — @o »erbicnflöoß bie Sdjriften anberer erba* rien fo gefährlichen 3infeftenlarpen" angiebt, 95efonbet5 aber wirb bie Schrift babutcb wichtig/ bag fte ein 93erfah- ren enthält/ bitrd) weldjeS e$ mbglich wirb, alle Sitten von «Pilsen, felbft bfe grSgten «nt» fleifebigften, fo ju erhalten, tote tote fte in bee Statur ftttbett/ ohne tag es ttbtbig ifi biefelben in SBeingeift ober attbertt fdulnifjroi* beigen glügigfeiten aufsubetoa&ren. SBtr l&ttttcn breift behaupten/ bafj für bte SBotanif — bittficbtlicb {,jej-tt @e, wdcbfe — fcterburd) eine neue (gpoebe eingetreten/ weshalb Wir allen 83otanifern bie$ 23ucb empfehlen. Slufjer biefem bat ber Serfaflfer ffir Slnfdngee noch eine furje 2tnlei= tung: ,/to ie ipflottien/ welche botanifcb bejiimmbar fein foHen, einjufammeln ftnb" oorangefebieft. SSerlttt. — £aube unb ©penerfebe SSucbbanblung. (©. 3. SofeepbbO V IAA.V 30