ISS iste È ‘A ROIA ala vpotta RR La DRMISOIUrIS Petrini retro asa atatasi O aires istanti dm ddr o Misia dia tastegon si Ai Di italo tt iniezioni DIRMI ° MMILL RS iris 33 s9v$ era dardo noe site ISICAIO RSCRER et Pater Ico PESTO pd pila bang vci bi - Da Sementi ti PMECIICO RITI 4 ii o MACLULIO Cat stereo) hoy Pra INI RIONI iariargo RITORNO) ph, ports] suda: DIRI ‘orir DOINEN CRITERI ARI 2 Prniibe 3 ri o AMI Apt 18 toi SA if [cieori eotttina nr RZ IO ESOIA ia iù DOCziAieitto iran sei UOSERICHTI dI II ArR atene n ebrtri si I TITO CTI Datotstro latadata 9 Cir pp debiti (RKEGOII KI RAZIONI parce cnc! [ICI Toth ade Det br Ton pu IIRIOTI CARINO Aste rasata PELI VITA morra Femina 3 mrenrstant ele ua HI ai got ci ptbiceiato: A matie popeeresva Poli ber MRISCCnTA n LG Tico laica SU ir RA n paia Teano IVISPRCIETTUetI ni Jar aorose oca parti negro ION io) rss eiageioniini tito Stein a DER agita A 7-0 106% re ML TasI scenica Tobia pei iderenne bt LI Sega der hasta ro epr ii ri dotati Bedi ATE Tic ia Matt arictziteHo hate perno DUCICISI rosolengg DELICATE LARA tre 1eh SARI " IERTITNOTI yrioaoi DMG Dolores O Cargo È Veg hire calatgre sub À 16 00 al liver + Puerto Roicenmobiie tutto PERO anti letale CNsperrtpi i Sg pr nn) Sha ados i ° si dui Mirtotai di leda ope det Gode didnt pd slot OCdI te edite Rini bd 4 Et KEGOO bei DI 3 doge 1 edo 0 3954) daga UGO sordo cgranute Fpasizi amiata Se n n IscEnt rt i Steri Ledee eprdtinid. Malte Band ea al cd Rete Lederer 100 rh td gni manna Spganto res: Metto Do, Pe rire SIC Prot 0 a nata] dhe rer TEAbERId ri img sr da pet det: lessi pestato, IAGATIESIITAFTIARII Dalia Mast topa tia quatto st, ia; o sti rn iee I vI sersrteezezice sa: DIOTPOIMZERILE h ast ui rtit'ma intgenni ielor dt tata su ta 13 FRe pei ed be VE SNA SI TICIISI Medie pal PI pende 7 pi gelo rid er vede via negati data bet Rei Muerte bra spie» . Mista pictrtazisioni sr) pesdint ASL è nt etisefagmen ica, Morsetti ipenrte stia rtttineizioits IRSA IT è, ateo iena dae stiate detroit È siga me muse Dal Ao de TE feta actor PESSIUICH Ned aperte iaia DATATE ZI Ra 00) Meter ste orta Artese TricatI è medi pyessigeiolta: IRIRISCA n AQ ei iper ne arate image nodi prete k sa RIN aria patliniprato, vs TuL ap oboe fetd1 $0) Pirate talee IERIINCRIRO MILLI reicalle magie UTI VTITRRLI pipiereini i edera dA Upea pryrisiiehi Io DOCS E Train DLE Besa ie” Meri PRISIATR pesa: de Lepad vò. or ionenzani n arti rrt ardente re esea sca ccaata pitrtststatnenì prsaregegtztetesaicicantai rreastarneri. ii presto atei triti Lasi TUIR Res lateral ian reset pirata TE ornate reni tonni Lerro = pois: Resgegatazoa dedoir pelata zie fel eta se Lie ioni ta RIC Rardrct a rtatira Geatttor siberiana DI ne rr Le dd PRI PANDA) Er AA PARI TOPTTEAII carte 16 de o ee giga 4 E a sei agra i niche Pirri dre nd de 10 1162 3° Pod n sb RIVA PI dad dubin LIPÌ dl LS PR ad con (MSasgn bi scarienat Stati bseie tei el epralitatiat CIMIRNTO DPIISTTIICI IERESAGIEEAIRI SA brina piaga Bbrsa vie legate Tonno o do rela +e ICI È eater se e reritta: + ui ottani IRIGgatiati PR TA © ret "4300 rd Apri NEL da greta TR ic ini peprprniatt MPA 1) è Pd pdl editoriale po perc eric AA Mapa degne TESTI CRIME SSCRIOMGI Crati aarsirai Prieanivoni SIMELIS EV IgRe tI bi su Pupe MSI Oggetto es hai SUOI greeireatgiotosta) ea SO] di aa CetIutti ureteri to MTA TA RRICISIITIOo Modi MEpa dre IT OLI Pe I prg I epiche MISRITLE Rini Lp. pot Le Peri ed e ml ASIICA LE RINO gt TELO haha e pqsim to ta Aimgra Le bvntiai pra tiri enter i trata at i LI ALII STARE pece Imera pts rr pi irezhiat Meet LR EIPeIOnI Fori dre ig n n nni ni ie peo SPARI TA ene ara dimora N Vili et ntarnt cara se odori IAP tiatni pistoia TRI LIL IR A e ren Andre p ritenga tot nessi nei riotaotea OX] RIETI LIE cisrsa te batte e EUICISTI sere e veli sore bre Pi sepno rido bed nn prEN RIOIRZIAI DITA NA: DOTieÌ n Dos) NI Abati Li vd autista NOn mia dist) * ò not; Hi Cindcrmi errsbiolilate DE riraiatarite SD” RETLLIZI pinta nei pr pre rta deter pieedtith atrata gaeta e pes pome, dare LINO IRUIBI RAZZE DEI artzdrtztre rale taenanso Abr a pei 7% pria bet Mimeroatortatttenieorio natia SGiiane Libre pe] pica pi pin CANI MISTI Misa IAP Ita ni MIRO MEI enel taencte SERRA ee SERI PERE MOCSTTIRI BrRiat sera VIa anrataere civ stione Me peti toteragiciomion ne ras nti cene pupi MAE nea Sla fot me Live ” na delete 14 Vette priore Bibrnna degno ALAN Sustita io tele Pas rosmetan to. Pride E nd rara vi nto RCLIPAIPRI DImei perdoni tati deere tregua: RSIISCRIONI FIR PSii ALIZIO Voti teresa bis È DSi re tricatioare $ 76 $ Ppdediartetioti tea pria UNI tra rest IGT side Ton beta RT tt e NOn SISI DÒ tenor Relag eg iero DORIA Pari rar AR CIRCROSTASTI rari pre IOSsdS des pachon: Restare RIIIORZIII paia sedere stor Veri sl gei tel pasti rar teatri dre od er Ir peg ti Vastata eruisei Late Coepa lrerso ment ero ste dadrerietrar ter o Seo gini ae entire iipimbos sis i statine POROREICE oh sirio panicne I aesti sd iron drag SSTIMECICRI Mo o Rie PAIR, Resto] sist » poepgitotea aprano Dritrtte SPRISLiesate tit PITT pi ti arno rprbtact0 IC aborto oO: vr altare NALI UT fem ped Ph pd irene 4 tes: Un SI DIRIItIv pose tattoo DORIAIRAI i nei rigagzionieneti Elmo dna Ad pid RIOLO n i e i 3 Rbprscaticse 1030: Mede d veriod dont vb si MERITA RIENTRI sbelenigratanearaertre petaticiginiricnti I'Rspeitvata niet is duesdiisi VARIA Is ttternazizionto Tot patri: ptt, Raded DIRT Lot, DI im bo x prettizonttite ngn Miztietta pr E sottogritteraltoritanta ina dint RA ted to 139 n i idee DIA Arisa pre VE contiie petti Meolo gesoot pis saeit ee dere Reven i: CEI into tira Hr: Iorio dritti cui arte tivgipionaà memi p rs ivipirit Vel oer ro tritsive trenini MIK RT Cittgrziotia Upebpimttroe srt i ETeatterattone vi pate i mat comin dionsita tette LI pine vò 4. n so bdo VITALITÀ: th para RATA Lesina PUDErdO: pese Beet riale Las Sit integre ORSI NERO AI ber MALOGI I SRtE mn CITA lara rniaraoer prorivin I FRITTATA TRIS tipo tr pereprata tina ertetristetrontir Mini bwtrantte tia ra ratitatane Ripeto ariston pleno der reato erariali Cacimurittri torri teri stariiatei zie MISIRITICITRCIEI MIA VO. rune ateo ptt ng iciisetio Pg tai pirenisrinmcio ne RAR sedia n ni queta pei to) "Sumo cn murdeerehe CMEBIRTAZIOI RIDI Lasciar oststriatte esttaziha scie MIL SCTTI SIRIO MOREIZII stiate: cir Passi Mii: IEOsI Resi gui pedronae IMI nite Vernon ic) STR DERE IRC ueriaziatianoe nem denigrare. » menearr Miani ne SRI ipogei lite sarto “ "i ; ? 1 li ll È Y i PERE O hi ì # PIÙ, di i | Y : Vi i Mia A»: Mac dd My 16 #1 Pot Ù Ri) î | AO air e S i (Ne VO ip) P 1) ti) | IN ri : | e e: 7 LI Nar np er La I; Pa ? 5) ì » Y Ì ® y a, $ n, L) Mur n Ù (dai i til ‘ Bali L n, Ù ii , e RA i È Ù n° (P% \ I] LL] (RO: i LI VE” $ Pi) (Ue i Y Ù ; Lar | È i i A) Ù î Ù 19 è pa | 3 MOANA Wi; 9 Ti Me 3a © (1 |. DESCRITTI DAL s VR LEI ARTI PROP DI PALEONTOLOGIA NELLA R. UNIVERSITÀ” DI ‘TORINO > TROCHIDAE, "DELDIINULIDAE, CYCLOSTREMATIDAE è TORNIDAL). Vga: s (o D N20 73 MI i ‘ o aso figure) LO ann È Li Ri orione ‘GARLO CGLAUSEN Pari Libraio della 1® Accademia delle Scienze. | MEA CM beiRe Pa *> Settembre 1896. é SITE Kara È fà » Ù È v ta Sn oa ;€ PEER 3 het: IR MESSAPICA LIVRE vr: si È ua ion, "n "* i |A, PRIZE uu } ra Di "tà di it vi + Rpg a VAL fac. Mor "Ti Ae. tot Atti n e. pregio: fpagioà ) xe. ù y re j ui Ù { L! , {A Yi Ù) Viù, VAI fra L KIATICT La | i ah AGILI / RSA ni vg E ta. È MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA DESCRITTI DAL Dott. FEDERICO SACCO PROF. DI PALEONTOLOGIA NELLA R. UNIVERSITÀ DI TORINO RARE SIONI: (NARICIDAE, MODULIDAE, PHASIANELLIDAE, TURBINIDAE, TROCHIDAE, DELPHINULIDAE, CYCLOSTREMATIDAE e TORNIDAE). (con 480 figure) TORINO CARLO CLAUSEN Libraio della k8 Accademia delle Scienre. Settembre 1896. i. | ur", "O IE ULLIOM È tap i, RE RA LIS “aan cevisnnsitio cui DURI ALII * isti In OIRRe MUARIR io. ppssto Dei A TRASHIS I ita ARAILAIIO ATA Ta AVI remore 04 è SS: a, i, ” ca Tags, srnnati TL RAS RM EDEL RO) TASTI ELTTRGLUTO): AA VEBUIN/A VOTA LIRARTRIA NO RARA a SARA Gt) A "4 4 dn nai ai” ) O il Ta i i)» 4 IAA 10405 - Torino - Tip. V. Fodratti & E. Lecco - via Gaudenzio Ferrari, 3° % più 4 Ò OMAMOTO MEER AA IO) DIDO nasali ei sigaro sti alia, sieiali I 0084) atdnolasti amo DITA, Ùi Ti ni sn GAD MAY ll 1897 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA PARTE XXI. Fam. NARICIDAE Fiscner, 1885. La posizione delle Naricidae è ancora alquanto incerta; io colloco questa famiglia provvisoriamente dopo le Neritopsidae colle quali anzi le riunisce il Manuale del Chenn che seguo in questo lavoro. Gen. NARICA Récl. in Orb. 1841 (an Vanikoro, Quor e Gar. 1832). (tipo N. cancellata (Cuemn.)). Per quanto sia barbaro il nome di Vanikoro parrebbemi giusto conservarlo. NARICA (?) PLIOASTENSIS SACCO. (Tav. I, tig. 1). Testa parva, gracilis, compressula, amplissime umbilicata ; spira apice acutiuscula. Anfractus converi, sutura sat profunda disjuncti, costati et cingulati; deinde superficies subcancellata. Costae crassulae, sat elatae, obliquae, rotundatae, appropinquatae, cingu- lorum ‘intersectione passim subgranulosae; cingula graciliora, depressiora. Anfractus ultimus peramplus, #|; testae efformans. Umbilicus amplissimus, infundibiliformis, intus lineolis additamenti ornatus. Apertura amplissima, perobliqua, irregulariter subovata. Peristoma integrum. Astiano: Astigiana (alquanto rara). OSSERVAZIONI. — A primo tratto ricorda alcune Stomatellidi od i Megalomphalus. Per l'ampiezza dell’ombelico si distingue dalle tipiche Narica e si avvicina alle Macrom- phalina Cossm. da cui però differenzia per varii caratteri. D'altronde sonvi forme vi- venti come: N. gueriniana, N. rosea, ecc. che le somigliano per grande ombelico. È interessante l’incontro di questo genere delle regioni tropicali nel Pliocene astigiano. 4 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Fam. MODULIDAE FiscHer, 1885. La posizione di questa famiglia è tuttora incerta, alcuni collocandola presso i Ce- riziidi, altri presso le Littorine e altri colle Planaxidi. Nelle Collezioni comunicatemi avendone trovati pochi esemplari assieme ai Trochidi, ne faccio cenno in questo fascicolo. Gen. MODULUS Gray 1840 (tipo M. fectum (GmEL.)). MopuLus BAsTEROTI (BEN.). (Tav. I, fig. 2). (1825. BASTEROT (Monodonta modulus Lk.) — Bass. tert. S. O. France, p. 32). (1873. BENOIST — Cat. syn. rais. Test. foss. Fal. mioc. Brède et Saucats, p. 285 (101)). (1894. COSSMANN — Sur quelques formes nouv. Fal. Bordelais, p. 7, Tav. lI, fig. 15, 16)). 1826. Monodonta modulus Lk. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2743. 1842. Trochus » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1847. » » L. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 179. 1847. » » Lk. — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 49. 1889. » » »? — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1824. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (frequente). M. BASTEROTI Var. SPIRATISSIMA SA00. (Tav. I, fig. 3). Spira elongatior, acutior. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). M. BASTEROTI var. ROTUNDOLAEVIS SACC. (Tav. I, fig. 4) Anfractus converiores, minus fortiter rugosi, subatuberculati. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). DESCRITTI DA F. SACCO 5 Fam. PHASIANELLIDAE Cuenu, 1860. Gen. PHASIANELLA Lx. 1804 (tipo PR. australis (Gw.)). Sottog. STEGANOMPHALUS HarrIs e Burrow, 1891. Il nome Eudora LeAcH (1852) era già stato usato nel 1809 da PèRon e LESUEUR. STEGANOMPHALUS PULLUS (L.). (Tav.|, fig. 5). (1766. LINNEO (Turbo) Systema Naturae, ed. XIl p. 1233). 1826. Tricolia pullus L. . — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe mérid., 1V, p. 123. 1827. « punctata Ri. — BONELLI, Cat. ms. Mus. Zool. Torino, N° 3070, 3073. 1842. Phasianella » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1847. » » Sismd. — » » » 2° ed., p. 48. 1852. » subpunctata d’ Ord. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 46. 1868. » pulla Linn. — WEINKAUFF, Conchyl. Mittelmeeres, II, p. 342. 343. 1868. » » » — MANZONI, Saggio conch. foss. subapp., p. 65. 1873. Tricolia pulla L. — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 214. 1878. Phasianella pulla L. — LOCARD, Descr. Faune Mollasse Lionnais, p. 66. 1878. » » » — PARONA, Pliocene Oltrepò pavese, p. 80. 1880. » » Lk. — SARTORIO, Colle di S. Colombano e suoi fossili, II, p. 6. 1889. » subpunctata d’Orb. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1769. 1895. » Eichwaldi Horn. — ARDUINI, Conch. plioc. Bac. Albenga, p. 33. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). Piacenziano: Astigiana, Masserano, Albugnano, Villalvernia, Volpedo; Piacentino; Albenga (frequente). Astiano: Astigiana; Piacentino; Nizzardo (frequente). OSSERVAZIONI. — Questa specie è assai variabile di forma e di colorazione; gli esem- plari fossili sono generalmente più piccoli di quelli viventi; il colore è parzialmente conservato e mostra predominare la punteggiatura tipica ed esser meno frequenti le varietà affini alla var. fammulata B. D. D. o zig-zag MonTRS. che mi limito quindi solo ad accennare. Questa forma, assieme ai suoi opercoli, è straordinariamente abbondante nelle marne sabbiose di Villalvernia. S. PULLUS var. PICTA (DA Costa) (Turbo pictus) (an species distinguenda). (Tav. I, tig. 6). Piacenziano: Villalvernia (poco frequente). OssERVAZIONI. — Se questa forma dovesse considerarsi specie a se, la Ph. picta DeSsH. potrebbe appellarsi S. propictus Sacc., giacchè quest’ultimo e lo S. parisiensis (D’ORB.) sono probabilmente le forme ataviche della forma in esame. Sottog. TRICOLIA Risso, 1826 {tipo 7. speciosa (V. MuHLF.)). TRICOLIA sPECIOSA (V. MiHBLF.). (1824. MEG. v. MUBHLF. (Turbo) — Verhandl. Berlin. Gesellsch., Vol. I, pag. 214, Tav. Il (8), fig.4). 1826. Tricolia nicaeensis Ri. — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe mèr., IV, p. 122. 1827. » rubra Ri. — BONELLI, Cat. ms. Musev Zool. Torino, N° 3006. 1842. Phasianella » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1847. » » Sismd. — » » » 2° ed., p. 48. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 1868. » —speciosa Muhif. — MANZONI, Saggio coneh. foss. subapp., p. 65. 1873. Tricolia » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 215. 1889. Phasianella rubra Riss. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1770. Astiano: Astigiana; Piacentino; Nizzardo (non rara) (fide auctorum). OssERvAZIONI. — Dubito trattarsi in parte di individui di S. pullus a spira alta. 6 I MOLLUSOHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Fam. TURBINIDAE Woopwarp. Gen. TURBO L. 1758 (tipo 7. marmoratus L.). Sottog. SENECTUS HumpareY 1797 (tipo S. argirostomus (L.)). SENECTUS? MIOTAURINUS SACO. (Tav. I, fig. 7). Testa conico-elongata, spira longo-acuta. Anfractus converi, sutura sat profunda disjuncti, subbicarinati; ad suturam et supra carinas rugoso-granosi, subtuberculati; in regione ventrali infera et ‘basali pluricingulata. Apertura rotundata. Alt. 30 Mm. Lat. 27 Mm, Elveziano: Colli torinesi (rara). ‘ OsseRvaZIONI. — L’unico esemplare, incompleto, non permette una sicura determi- nazione. Sottog. NINELLA Gray 1850 (tipo N. torquata (Gm.)). NINELLA? MULTICINOTA SA0O. (Tav. d, fig. 8). Testa crassa, conico-orbiculata, late et profunde umbilicata. Anfractus perconveri, sed in regione ventrali infera subangulati ; longitudinaliter dense lamellulosi; transversim mumerasis (15-20 in ultimo anfractu):cingulis crassis, propinquis, ornati. Apertura ovata; peristoma simplex; labium columellare aliquantulum expansum. Alt. 25-35 Mm. Lat. 24-41 Mm. 1861. Turbo Asmodei Brongn. — MICHELOTTI, Et. Mioc. inf., p. 94. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1772. 1889.» Parkinsoni Bast. — » » » » » » N° 1779. Tongriano: Dego, Cassinelle, Mornese, Belforte (non rara). OssERVAZIONI. — Gli esemplari sempre mal conservati non permettono una sicura determinazione; la specie sembra riferibile alle Ninella quantunque per certi caratteri si avvicini ad alcune Modelia, Senectus e Callopoma. Fra le forme fossili ricorda il Z'urbo Asmodei Broncx., il T. Antonii GrAT., il T. clausus FuoHs, il T. D’Achiardîi Vin. ecce., ma non parmi potersi identificare con nessuna di esse. Gen. LEPTOTHYRA Carp. in Dall 1871 (tipo L. sanguinea (L.)). LEPTOTHYRA SANGUINEA (L.). (Tav. I, fig. 9). (1766. LINNEO (Turbo) — Systema Naturae, Ed. XII, p. 1235). 1873. Trochus sanguineus L.-— COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 223. 1881. » » » —.COPPI, Paleont. modenese, p. 81. Tortoniano: Montegibbio (rara; fide Coppii). Piacenziano: Villalvernia; Piacentino; Zinola ‘(poco frequente). OssERVAZIONI. — Gli esemplari ‘conservano ‘ancora in parte il ‘colorito roseo. DESCRITTI DA F. SACCO 7 LEPTOTHYRA .PROSANGUINEA SACCO. (Tav. I, fig. 10). Testa parvula, percrassa, ovato-conica, apice rotundo-depressa. Anfractus converi, involuti, suturis parum profundis disjuncti, cingulis numerosis, crassis, subplanatis, subcontiguis, muniti. Basîs subconverula, spiraliter striata. Apertura ovata, obliquata. Labium crassulum; eaternum superne valde declive; columellare inferne subtuberculosum. Alt..8 Mm. Lat. 9 Mm. Tongriano: Sassello (rara). OsservazIONI. — Parrebbe la forma atavica della L. sanguinea da cui distinguesi per cingoli più numerosi e meno elevati, ecc.; ma considerando che la L. sanguinea ha oggi una dispersione straordinariamente grande e presenta alcune variazioni regionali che si avvicinano alla L. prosanguinea, non sarebbe improbabile che questa dovesse considerarsi ancora come una varietà della forma vivente. Mi venne anche il dubbio che questa forma dovesse compararsi colla Monodonta Cerberi BroGN., ma lo stato incompleto dell’unico esemplare .in esame non permette una sicura comparazione. L’oligocenica Mar- garita tenmistriata Spev. forse è pure una Leptothyra. Sottog. CANTRAINEA JEFFR. (tipo C. peloritana (CANTR.)). Della C. peloritana raccolsi non pochi esemplari nel Piacenziano tra Sassuolo e S. Venanzio nel ‘Modenese. CANTRAINEA MAMILLA (ANDRZ.). (Tav. I, fig. 11). (1850. ANDRZEJOWSKI (Monodonta) Note quelq.foss. Volh..Bull. Mosc. T.II, p. 10, T.V,f. 2). 1826. Littorina rudis — BONELLI, Cat. ms. Museo zool. Torino, °N° 2762. 1840. Turbo » Sow. — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 17. (1842. Trochus » » — SISMONDA, Syn. meth., 1*.ed., p. 30. 1847. Monodonta laevigata Micht. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 180, T.VII, fig. 12,13. 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 49. 1852. Trochus subrudis D'Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 43. 1855. Monodonta mamilla Andrz. — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 438. 1855. » » >» — NEUGEBOREN, Beitr. tert. ‘Moll. Ob. Lapugy, p. 146. 1862. » » » — DODERLEIN, Giac. terr. mioc. Italia centr. p. 18 (100). 1879. » » » — \SARTORIO, Colle di S. Colombano e suoi fossili, I, p.:28. 1888. Trochus laevigatus Micht. —SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1806. 1889. Monodonta mamilla Andr, — » » » » » N° 1823. 1890. » » » — » » » » » N° 4953. Elveziano: Colli torinesi (abbondantissima). Tortoniano: S. Agata; Montegibbio (non rara). OssERVAZIONI. — Ricorda alcune forme di BoutilZiera, di Chrysostoma, di Diloma, ecc. C. MAMILLA Var. DERTONENSIS SACC. (Tav.I, fig. 12). Testa crassior, spira depressior, ascalarata. Elveziano: Colli torinesi (rara). Tortoniano: S. Agata, Stazzano; Tetti Borelli; Montegibbio (frequentissima). Piacenziano: Castelnuovo d’Asti (rara). C. MAMILLA Var. MINOR SEGU. (an species distinguenda). (Tav. I, fig. 13). (1876. SEGUENZA (Turbo mamilla var. minor) — St. str. form. pl. It,.mer.,(B..G.G.I., VI), p.250). Testa minor, rosea vel subrufa, crebervime et perspicuius striatellata. Anfractus ‘«suepe converiores, ad.suturam plerumque non canaliculati. 1886. Moradontamamilla Andr. — PARONA, Valsesia e Lago d’Orta, p. 113. 8 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. Piacenziano: Castelnuovo d’Asti, Ponte S. Quirico in Val Sesia; Zinola, Bussana, Bordighera (non rara). OsservazionI. — Gli esemplari giovani mostrano un piccolo foro ombelicale. CANTRAINEA TAUROMIOCENICA SACO, (Tav. I, fig. 14). Testa magna, crassula, subconica. Anfractus convexri, ad suturam superam saepe depressuli, costicillis pernumerosis, perpropinquis, gracillimis, oblique ornati; transversim cingulis numerosis, magnis et parvulis, subcrenulatis, cincti. Cingula in regione supera anfractuum rariora, în regione ventrali propinquiora. Basis convexula, cingulis subere- nulatis, numerosis, propinquis, spiraliter ornata. Apertura obliqua, ampla, subrotundata. Labium externum intus laeviter subcanaliculatum; labium columellare subduplicatum, in regione media subtuberculatum. Alt. 14-20 Mm. Lat. 15-20 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (alquanto rara). OssERVAZIONI. — Frequentemente il fossile perde l’epidermide calcarea, assumendo un aspetto speciale; ricorda alquanto il Z'urbo Hartungi Brm. del Miocene delle Azzorre. Gen. COLLONIA Gray 1852 (tipo C. marginata (Lx.)). COLLONIA (?) EXCALLIFERA SACC. (Tav. I, fig. 15°). Testa parvula, subcrassula, orbiculato-depressa, laevigata. Anfractus converi, ad suturam superam laeviter subcanaliculati; ultimus peramplus, in regione perypherica infera saepe laevissime subangulatus, ad aperturam rotundatus. Basis convexula, medio spiraliter depresse carinulata. Umbilicus amplus, perprofundus, spiraliter canaliculatus; funicillo supero-externo et funiculo percrasso infero-interno munitus. Apertura subro- tunda, ampla, obliqua. Alt. 1/52 Mm. Lat. 2‘/,-4‘|, Mm. 1840. Delphinula callifera Desh. — BELL. e MICHT., Saggio oritt., p. 69, Tav. VIII, fig. 13, 14. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 29. 1843. Trochus calliferus » — NYST, Descr. Coqu. et Polyp. foss. Belgique, p. 384. 1847. Delphinula callifera » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 48. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 406. 1855. Adeordis Woodi Horn. — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 440. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1785. Piacenziano: Villalvernia, Volpedo (alquanto rara). Astiano : Astigiana (frequente). OssERVAZIONI. — A primo tratto ricorda assai l’Adeorbis pecchiolianus De STEF. ed alcuni Solariidi, ma sembrami meglio avvicinarsi alle Collonia, così alle eoceniche Ci. spiruloides, C'. canalifera, ecc., pur presentando caratteri che ricordano le Cyclostrema- tidae, per cui restami ancora incerta la determinazione. Sottog. CIRSOCHILUS Cossm. 1888 (tipo C. striatus (LE.)). CIirsoonILUS GLOBULUS (Dop.). (Tav. I, fig. 158, b). (1862. DODERLEIN (Craspedotus) — Giac. terr. mioc. Ital. centr., p. 18 (100). (1888. PANTANELLI (Margarita) — Descriz. specie mioc., B. S. M. I., XIII, p. 154). Testa parva, crassula, globuloides. Anfractus converi, sutura sat profunda disjuneti; primi sublaeves, caeteri transversim fortiter striato-cingulati, ad suturam superam rugoso- DESCRITTI DA F. SACCO plicati. Cingula crassula et gracilia subregulariter alternata, in regione ventrali 1-2 caeteris elatiora. Basis converula, spiraliter cingulata, circum umbilicum radiatim subrugosa. Umbilicus parvulus, profundus, in regione marginali crasse crenato-tuber- culatus. Apertura obliqua, rotundata, laeviter coarctata; peristoma continuum. Alt. 24/-34/, Mm. Lat. 4-6 Mm. Tortoniano: S. Maria nel Tortonese (non rara); Montegibbio (abbondantissima). OSSERVAZIONI. — A primo tratto sembra trattarsi di individui giovani di Clanculus. Sottog. PSEUDONINA Sacc. 1896 (tipo P. Bellardii (MIcHT.)). Forme piccole ma crassule, conico-depresse, fortemente carenate, ombelicate, che sem- brauo avvicinarsi. ai Cirsochilus, pur ricordando alcuni Phorculus (per esempio il Ph. distans (DESH.)) e perfino le Nina. PsEeuDoNINA BeLLARDI (MICHT.). (Tav. I, fig. 140). Testa parva, conico-depressa; anfractibus supernis carinatis, ultimo tricarinato, longitudinaliter et oblique striatis; basi convexa, umbilicata; umbilico parvo, profundo; apertura rotunda (MICHELOTTI). 1847. Delphinula Bellardii Micht. — MICHELOTTI, Descr. Foss. M., p. 166, Tav. XVI, f. 13,13?. 1847. » helicina Sismd. — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 48. 1852. Trochus subhelicinus D’Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str.. Il, p. 4l. 1862. Delphinuta helicina Grat. — DODERLEIN, Gziac. terr. mioc. Italia centr., p. 18 (100). 1881. » » Sismd. — BAGATTI, Agg. En. Moll. mioc. pl. Parma e Piac., p. 32. 1886. » » Grat. — SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1889. » Bellardii Micht. — » Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1789. 1889. » subhelicinus D’Orb. — » » » » » N° 1793. 1890. » helicina Grat. _ » » » » » N° 4949. Tortoniano: Stazzano, S. Agata; Montegibbio (frequente). Piacenziano: Valle Stura di Cuneo; Bacedesco nel Piacentino (alquanto rara). OsseRvAZIONI. — A primo tratto ricorda la Vermicularia conica (Lxk.), ma sembrami avvicinarsi specialmente al Cirsochilus jucundus (DESH.). P. BELLARDII Var. TAUROSIMPLEX SACC. (Tav. I, fig, 149). Testa aliguantulum minus crassa. Carinae minus elatae, minus cristatae. Elveziano: Colli torinesi (un esemplare, forse non completamente adulto). Gen. ASTRALIUM Linx 1807 (an Sol KLEIN, 1753, tipo S. longispina Lx.) Sottog. BOLMA Risso 1826 (tipo B. rugosa (L.)). BoLma RuUGOSA (L). (Tav.I, fig. 16). (1766. LINNEO (Turbo) — Systema Naturae, ed XII, pag. 1234). 1801. Trochites N° 5 — BORSON, Ad Oryct. pedem. auct., p. 168. 1814. Turbo rugosus L. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 362. 1821. » » » — BORSON, Or:tt. piemont., p. 90 (336). 1826. Bolma rugosa Riss. — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe mérid., IV, p. 117. 1826. Turbo rugosus L. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 628. 1827. >» « » _ » » » » N° 3467, 3468, 3469, 3470. 1827. « » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 46, p. 521. 1827. » » » — SASSO, Saggio geol. sopra il Bac. terz. di Albenga, p. 479. 1829. _» » Br. — DE SERRES, Geogn. terr. tert., p. 103. 10 I MOLLUSCHI DEI TERRENI. TERZIARII. DEL PIEMONTE ECC. 1830. Turdo rugosus Br. + BORSON,; Cat. Coll. min. Turin, p. 625. 1881. » » L.. — BRONN, Jtal. tert,. Geb., p. 56. 1832. « » » — DESHAYES, Exped. scient. Morée, Ill, p. 144. 1840. » » » — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 17. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1843. » « » — DESHAYES in LAMARK, Hist. Nat. An. s. Vert., IX, p. 197. 1847.. » » » — MICHELOTTI; Descr. Foss. Mioe., p. 178. 1847...» » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed. p. 48. 1848. >» » » — BRONN, Index palaeont., p. 1324. 1855. » » » — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 432. 1868. » » » — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, II, p. 346. 1873. >» » » — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 215. 1876. » » »: — SEGUENZA, Studi str. form. pl. It. mer., (B.C.G. I. 'VI), p. 250. 1879. » » » — SARTORIO, Colle di S. Colombano ed i suoi fossili; I, p. 27. 1888.» » » — TRABUCCO, Foss. Bac. plioc. Rio Orsecco, p. 30. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1780. 1890. » » » — DELLA CAMPANA, Pliocene antico Borzoli, p. 8. 1895... » » » — ARDUINI, Coneh. plioc. Bac. Albenga, p. 38. Tortoniano: Stazzano (rara). Piacenziano: Astigiana, Castelnuovo, Rio Orsecco; Piacentino; Borzoli,, Zinola, Al- benga, Ceriale, Bordighera (non rara). Astiano: Astigiana; Piacentino (abbondantissima). OssERVAZIONI. — È forma mutevolissima; ne noto soltanto le varietà più spiccate. La var. sublaevigata Cocc. rappresenta solo individui giovanili. Il Turbo granulum Box. è forse solo una forma giovanile di questa specie. B. RUGOSA, var. TURRITIOR SACCO. (Tav. 1, fig. 17). Testa subturrita. Anfractus ultimus productior. Piacenziano: Astigiana; Piacentino; Savona, Zinola, Albenga, Ceriale, Pigna d’An- dora, Bussana, Bordighera: (frequente). Astiano: Astigiana; Piacentino (frequente). B. RUGOSA Var. TUBERCULATA SERR: (Tav. I, fis. 18). (1829. DE SERRES (Turbo tuberculatus) — Géogn. terr. tert., p. 103, Tav. I, fig. 7, 8). 1889. Turbo: tuberculatus De Serr.— SACCO; Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 1783. Elveziano: Colli torinesi (rara). Tortoniano: Stazzano (rara). Piacenziano: Astigiana; Piacentino; Borzoli, Savona, Albenga, Rio Torsero, Bussana, Bordighera (frequente). Astiano: Astigiana; Piacentino (non rara). B. RUGOSA Var. HORRIDA SACCO. (Tav. I, fig. 19). Spinae marginales longiores. Piacenziano: Astigiana; Ceriale (poco frequente). Astiano: Astigiana (frequente). B. RUGOSA var. spinosa BRN. (Tav. I, fig. 20). Spira depressior, subplanulata; rugae supernae suboblitae; margo perspinosus. 1814. Trochus sotaris L. — BROCCHI, Coneh. foss. subapp. Il, p. 357, Tav. V, fig. 13. 1814. Turbo rugosus L. var. - » » » p. 363. 1821. » » » — BORSON, Orittogr. piemont., p. 90 (336). 1829. Delphinula ‘solaris. Br. — DE SERRES, Geogn. terr. tert., p. 103. 1830. Turbo rugosus L. var. — BORSON, Cat. Coll. min. Turin, p. 625. DESCRITTI DA F. SACCO 11 1831. Turdo ragosus L var. spinosa — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 56. 1873, 0> » var. pseudocalcar Tapp. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parm. e P., p. 216. Elveziano: Colli torinesi (frequente). Piacenziano : Villalvernia; Piacentino; Zinola, Ceriale, Bordighera, Ventimiglia (freq.). Astiano: Astigiana: Piacentino (non rara). OssERVAZIONI. — Rappresenta forme essenzialmente giovanili, ma qualche esemplare adulto ne conserva i caratteri. Credo le sia riferibile il Zrochus radians Cocc. 1873. B. RUGOSA Var. SUBTUSPINOSA SACCO. (Tav I, fig. 19c). Testa affinis var. sPINOSA, sed carina supera depressior, infera perspicuior et elatius spinosa. Tortoniano: Stazzano (rara). B. RUGOSA var. AFFINIS Coco. (Tav. I, fig. 21). ‘Spira elatior, regularius pyramidata ; plicae superae saepe latiores; regio ventralis tricarinata. 1873. Turbo affinis Coce. — COCCONI, En. M. m. pl. Par. e P., p. 217, T.V, fig. 22, 23. 1877. » » » — ISSEL, Foss. Marne Genova, p. 34 (242). 1881. » » » — FONTANNES, Mol!. Rhòne et Roussillon, p. 215. 1884. » rugosusvar.affinis Cocc.— DE GREGORIO, Studi Conch. Med. viv. e foss., p. 333. 1886. » affinis Cocc. — PARONA, Valsesia e Lago d'Orta, p. 112. Piacenziano: Astigiana, Ponte S. Quirico in Valsesia; Piacentino; Genova, Borzoli, Albenga, Ceriale, Bordighera (frequente). Astiano: Astigiana (poco frequente). OsseRvazIONI. — Si avvicina per diversi caratteri alla vivente B. modesta REEVE. B. RUGOSA Var. EXCANALICULATA SACO. Anfractus, suturam prope, tuberculis elevatis subconicis coronati, canali amplo pro- fundoque discreti (COcCONI). 1873. Turbo rugosus, Var. 3* (Turbo canaliculatus Guid.) — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 216, Tav. VI, fig. 1,2. 1884. » » var. cahaliculatus — DE GREGORIO, St. Conch. Med. viv. e foss. p. 333. Piacenziano ed Astiano: Piacentino (non rara). B. rugosa var. Cocconir De GREG. Anfractus rotundatiores, sulcis transversis imbricato-squamosis undique asperati (Cocconi). 1873. Turbo rugosus var. 4° — COCCONI, En. Moll. m pl. P. e Piac., p. 217, T. V, f. 18, 19. 1884. » » var. Cocconii De Greg. — DE GREGORIO, St. Conch. Med. viv. e foss., p. 333. Piacenziano: Prato-Ottesola nel Piacentino (rara). B. RUGOSA var. CRASSIPLICATA Cocc. Rugae crassiores, nodosae ; striae transversae squamosae rariores. 1873. Turborugosusvar.crassiplicata — COCCONI, En. Moll. m.pl. P.e Piac.,p.217,T.V,f.20,21. 1884. >» » var. peripus De Greg. — DE GREGORIO, St. Conch. Med. viv. e foss., p. 333. Piacenziano: Piacentino; Rio Torsero (non rara). B. RUGOSA Var. PERRUGOSELLA SACC. (Tav. I, fig. 22). Testa subaspinosa, anfractus ultimus subrotundatus; rugae superae minores, nu- merosiores. Astiano: Astigiana (frequente) — NB. La constatai vivente ancora nel Mediterraneo. BoLma MEYNARDI (MICHT.). (Tav. I, fig. 22). Testa conico-depressa; anfractibus subplanis, ultimo totam magnitudinem testae 2 — F. Sacco. 12 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. formante, plicis longitudinalibus crassis, rotundatis, penes suturam abruptis predito ; margine carinato; basi subconvera, transverse costis parvis, subasperatis instructa ; apertura obliqua (MICHELOTTI). Alt. 28 Mm. Longit. 36 Mm. 1847. Turbo Meynardi Micht. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 177, Tav. 7, fig. 4, 4! 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 48. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., \ll, p. 47. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1778. Elveziano: Colli torinesi (rara). OssERvAZIONI. — È affine alla B. rugosa, specialmente alla sua var. turritior, ma distinguesi facilmente sia per la depressione canaliforme che corre sopra la carena, sia per il margine meno rotondeggiante cioè subcarenato, ecc. Dubito che nell’esemplare figurato manchi una parte di spira tra l’ultimo anfratto e l’apice. MAvER (1871) e Fox- TANNES (1881) credettero poter identificare specificamente questa forma col Turbo tuber- culatus, il che parmi inaccettabile. BOLMA TAURINENSIS SACO, (Tav. I, fig. 24). Testa orbiculari subconoidea, apice sat regulariter conica, basi subdepressa. Anfractus primi subplani vel laevissime subconveruli, 5-7 cingulellis, granulosis, submoniliformibus ornati, suturis parum profundis disjuneti. Anfractus ultimus vel tandem etiam penultimus prope suturam regulariter undato-rugosus, în regione ventrali supera depresso-canalicu- latus, în regione ventrali media carinatus; basis depressula, margine subanguloso cir- cumscripta. Alt. 28-30 Mm. Lat. 30-35 Mm. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). OsseRrvaZIONI. — Per alcuni caratteri si avvicina alla B. Meynardi, di cui potrebbe forse ancora considerarsi come una varietà, che starebbe alla specie come la B. rugosa alla sua var. turritior; ma occorrono altri e migliori esemplari per chiarire la questione. B. TAURINENSIS ? var. PSEUDAFFINIS SACC. (Tav. I, fig. 25). Anfractus primi crassius granosi ; ultimus latius, expansius et irregularius rugosus, fere acanaliculatus. Elveziano: Colli torinesi (rara). Osservazioni. — Sembra forma di passaggio tra le B. taurinensis e B. Meynardi e la B. rugosa, di cui potrebbe forse ancora considerarsi come una varietà che si avvicina alla var. affinis. B. TAURINENSIS? Var. PERCARINATA SACCO. (Tav. I, fig. 26). Cingulella granosa perspicuiora, numerosiora, etiam in anfractu ultimo, et in re- gione basali, evidentia; depressio canalicularis supra carinam minus perspicua; carina perspicuior; basis minus depressa. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Rosignano Monferrato (non rara). OsseRvaZzIONI. — Affine alla B. rugosa ed alla B. Meynardi. BoLMA GRANOSA (Bors.). (Tav. I, fig. 27). Testa conica; anfractubus granosis, granis ad suturam majoribus, inferius tegullulis imbricatis marginatis (BorsoN). Alt. 12-33 Mm. Lat. 13-40 Mm. DESCRITTI DA F. SACCO 13 1821. Trochus granosus Bors. — BORSON, Orittogr. piemont., p. 87 (333), Tav. 2, fig. 6. 1826. Turbo » » — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2929, 2740 (pars). 1830. Trochus » » — BORSON, Cat. Coll. min. Turin, p. 624. 1842. » » » — SISMONDA E., Syn. meth., 1% ed., p. 30. 1847. Turbo » » — » » » 2° ed., p. 48 (pars). 1848. Trochus » » — BRONN, Index palaeont., p. 1301. 1884. Turbo » » — DE GREGORIO, Studi Conch. Med. viv. e foss., p. 335. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. bac. ters. Piemonte, N° 1777. Elveziano: Colli torinesi (rara). Tortoniano? Piemonte (rara). OssERVAZIONI. — Intorno a questa specie si verificò una grande confusione. Il Mi- CHELOTTI pensando preesistere un 7rochus granosus CHEMN. volle cangiarne il nome in T. Borsoni, ma con questo nome descrisse e figurò una specie ben diversa che quindi essa sola deve mantenere il nome datole dal MicHELOTTI; d’altra parte il MICHELOTTI descrisse come Turbo miocenicus una forma che credo affinissima alla specie ora in esame. Quindi se non esiste un 7. granosus CHEMN. prima del 1821, la specie vivente che fu distinta con questo nome dal LAMARCK nel 1822 potrà appellarsi exgranosa Sacc. 18965 in caso contrario la specie fossile in esame dovrà appellarsi Bolma miocenica (MicHT.). Dall’esame di esemplari della Turrena potei convincermi che il Turbo calcar. DEFR. corri- sponde precisamente alla specie in esame. Il Trochus elegantissimus D'ORB. sembrami una Bolma affine a quella in esame. B. GRANOSA var. MIOCENICA (MICHT.). (Tav. I, fig. 28). Testa maior, latior, anfractus converiores; suturae minus profundae. 1847. Turbo miocenicus Micht. — MICHELOTTI, Descr. Foss. mioc., p. 176. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 1784. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (non rara). OsseRvAZIONI. — I primi anfratti sono molto affini a quelli della B. taurinensis, ma è a notarsi come gli individui giovanili difficilmente possansi ben determinare a causa della grande simiglianza fra di Îoro, anche se appartengono a specie ben distinte. BOLMA MURICATA (Duy.). (Tav. 1, fig. 29). (1831. DUBOIS DE MONTPEREUX (Turbo rugosus L.)—Conch, foss. Wolh. Pod., T.II, f. 23, 24, 25). (1835. DLUJARDIN (Trochus muricatus)— Couches du sol en Touraine, M. S. G. F., II, p. 285). B. MURICATA Var. ITALICA SAco. (Tav. I, fig. 30). Anfractus superne aliquantulum depresso-excavati ; carina acutior; basis depressior. Tortoniano: Stazzano; Montegibbio (non rara). OssERVAZIONI. — Preesistendo altri Trochus muricatus (quantunque ora caduti in sinonimia) a quello di DuJARDIN, si potrebbe assumere al grado di specie la forma ora descritta col nome di Bolma italica Sacc. B. MURICATA Var. PERANGULATA Sacc. (Tav. I, fig. 31) Testa depressior, acutius carinata. Tortoniano: Stazzano (rara). B. MURICATA ? Var. TAURANGULATA SACCO. (Tav. I, fig. 32). Testa depressior, acutius carinata; cingulella granosa numerosiora sed graciliora. Elveziano : Colli torinesi, Baldissero (rara). 14 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. BoLma Borsoni (MICHT.). (J'avenin He9738)5 Testa conico-depressiuscula; anfractibus subinfundibuliformibus, granulosis; ultimo bicarinato; basi transversim granuloso-punctata ; apertura subrotunda ; labio dextero sim- plici; columellariî calloso (MICHELOTTI). Alt. 11-19 Mm. Lat. 12-18 Mm. 1847. Trochus Borsoni Micht. — MICHELOTTI, Descr. Foss. méoc., p. 182, Tav. VII, fig 3. 1847. Turbo granosus Sismd. — SISMONDA, Syn. meth., 2* ed., p. 48 (pars). 1852. » » » — D'ORBIGNY, Prodr. Pal. str., lII, p. 47 (pars). 1889. Trochus Borsoni Micht. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1821. Tortoniano: Stazzano, S. Agata (frequente). Piacenziano: Castelnuovo d’Asti (rara). OssERVAZIONI. — Il MICcHELOTTI voleva con questo nome sostituire quello di Trochus granosus BorsoNn, ma invece descrisse e figurò una specie assai diversa, alla quale quindi conservo il nome datole dal MrcHELOTTI. Il Siswonpa credendo all’identicità di questa ‘specie con quella del Borson le conservò il nome granosus, donde la confusione sino- nimica. Alcuni esemplari conservano ancora una tinta rossigna assai spiccata. Con questo gruppo credo si colleghi l’oligocenica B. bicarinata (PHIL). B. BorsoNI var. SEMILAEVIS SACO. (Tav. 1, fig. 34). Anfractus ultimus laevis vel sublaevis. Tortoniano: Stazzano (non rara) B. BorsoNI var. BASICARINATA SACO. (Tav. I, fig. 35). Testa magis conica; carina ventralis rugosior, carina circumbasalis eminentior. Tortoniano: Stazzano (non rara). B. BorsonI var. UVANILLOIDES SACCO. (Tav. I, fig. 36). Testa affinis var. BASICARINATA, sed cariîna.ventralis rugosior, basis depressior, cin- gulellum intercarinale oblitum. Tortoniano: S. Agata (alquanto rara). OssERVAZIONI. — Ricorda alcune Uvanilla. BoLMA PROBORSONI SACCO. (Tav. 1, fig. 37). Testa parva, conica, apice subacuta. Anfractus converuli vel laeviter subangulati, suturis subplanis disjuncti, cingulellis granularibus pernumerosis, passim filiformibus, perpropinquis, etiam in regione basali -sitis, ornati. Basis subplanata. Apertura obliqua, rotundula; labium externum gracile; labium columellare percrassum callosum. Alt. 9-14 Mm. Lat. 11-16 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). OSSERVAZIONI. — È probabilmente la forma atavica della B. Borsoni, alla quale si collega per mezzo della varietà conjungens. B. PROBORSONI Var. CONJUNGENS SACC. (Tav. I, fig. 38). Anfractus bicarinati; carina infera, circumbasalis, depressa. Elveziano: Colli torinesi (non rara). BoLMA (an OOBOLMA) CASTROCARENSIS (FOR.). (Tav. I, fig. 39). (1876. FORESTI (Turbo rugosus var. castrocarensis) — PI. ant. Castr., p. 38, Tav. I, fig. 15, 16). Testa magna, turbinata, conico-globosa, spira acuta, anfractibus octonis, primis DESCRITTI DA F. SACCO 15 planis, caeteris converis, transversim quimque cingulatis ; cingulis tuberculatis ; tuber- culis în primo cingulo magnis, in secundo tertiogque minus extricatis, in quarto iterum crassioribus; quinto cingulo squamoso usque ad 3|j anfractus penultimi. Anfractu ultimo 11 cingulis tuberculatis munito. Interstitia anfractum oblique plicata-ondulata; sutura profunda canaliculata; basi laeviter convera; apertura suborbiculare obliqua partim in- crassata; callo parum extricato, columella bisulcata ; plicatura, labro superio parallela, sulcum formante (DELLA CAMPANA). Alt. 18-38 Mm. Lat. 19-40 Mm. 1877. Turbo Castrocarensis For. — ISSEL, Fossili Marne di Genova, p. 34 (242). 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1781. 1896. » » Issel — DELLA CAMPANA, Plioc. ant. Borzoli, p. 8, T. IV, fig. 1, 2. Piacenziano : Genova, Borzoli, Savona Fornaci, Zinola (non rara). OssERVAZIONI. — Bellissima specie dei depositi tranquilli di mar profondo, assolu- ‘tamente distinta dalla B. rugosa colla quale fu dapprima confusa, anzi parrebbemi persino doversi collocare in un sottogenere nuovo che appellerei Vobolma; ricorda alquanto nell’ornamentazione il Turbo rubicundus. Il Trochus dubius ArAD. 1846 (non Phil. 1844) «credo sia riferibile alla specie in esame. B. CASTROCARENSIS Var. TORQUATELLA SACO. (Tav. I, fig. 40). Inter cingula ventralia cingulellum granulosum conspicitur. Piacenziano: Savona Fornaci, Zinola (non rara). Sottog. ORMASTRALIUM Saco. (tipo 0. fimbriatum (Bors.)). Forme coniche, ornate di un numero più o meno grande di cingoli granosi, munite di una forte carena ventrale acuta e di una carena circumbasale granosa, con base generalmente depressa. Questo gruppo per varii caratteri si avvicina alle Bolma. ORMASTRALIUM FIMBRIATUM (BoRs.). (Tav. ]1, fig. |). Testa conica depressa; anfractubus subincavatis, arcuatim eleganter striatis; margine inferiori spinoso, spinis distantibus fimbriatis; altero granoso; basis margine incavata, spinarum duplici serie donata (BoRrson). Alt. 6-26 Mm. Lat. 12-35 Mm. 1821. Trochus fimbriatus Bors., — BORSON, Oritt. piemont., p. 85 (31), Tav. Il, fig. 3. 1826. » » » — BONELLI, Cat. ms. Mus. Zool. Torino, N. 574. 1830. » » » — BORSON, Cat. Coll. min. Turin, p. 623. 1831. Turbo » Brn. — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 56. 1842. » » » — SISMONDA A., Oss. geol. form. terz. Cret. Piem., p. 34. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 30. 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. foss. Mioc., p. 176. 1847. » » Brn. — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 48. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 1320. 1873. » » Bors. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 218. 1876. » » — SEGUENZA, St. str. form. pl. It. mer. (B, C. G.1., VI), p.250. 1877. » » — ISSEL, Fossili Marne Genova, p. 33 (241). 1886. » » » — SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1889. S » » _ » Cat. pal. Bac. terz. Piem. N° 1776. 1890. » » » — DELLA CAMPANA, Pliocene antico Borzoli, p. 10. Piacenziano: Astigiana; Arignano, Castelnuovo, Vezza d'Alba, Bene-Vagienna, Valle Stura di Cuneo; Piacentino; Genova, Burzoli, Savona, Zinola, Rio Torsero, Pigna d’An- dora, Bordighera, Ventimiglia (abbondantissimo). OSSERVAZIONI. — È specie sommamente variabile; il tipo figurato dal Borson è una delle forme più semplici che rappresentano quasi una persistenza dei caratteri gio- 16 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARI DEL PIEMONTE ECC. vanili della specie naturale; per graduale arricchirsi di cingoli granosi si giunge sino. alle varietà ornatissima e totornata che, paragonati col tipo, parrebbero costituire specie affatto diversa. Gli opercoli si incontrano frequentissimi. O. FIMBRIATUM Var. UNOCINGULATA SACO. (Tav. II, tig. 2). Inter 2 carinas cingulellum granulosum conspicitur. Piacenziano: Savona Fornaci (alquanto rara). O. FIMBRIATUM Var. PERCOMMUNIS Sacco. (Tav. lI, fig. 3). Supra carinam ventralem cingulellum granosum conspicitur. 1847. Turbo fimbriatus Bors. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., Tav. VII, fig. 7. 1862. » » » — DODERLEIN, Gzac. /err. mioc. Italia centr., p. 18 (100). Tortoniano: Stazzano (alquanto rara). Piacenziano: Astigiana, Carrù-Mondovì; Piacentino; Pigna d’Andora (straordina-- riamente abbondante). O. FIMBRIATUM Var. BICINGULATA SACC. (Tav. Il, fig. 4). Duo cingulella granulosa, unum supra carinam, alterum intercarinale, conspiciuntur. Tortoniano: Stazzano (poco frequente), Piacenziano: Astigiana, Castelnuovo; Piacentino; Savona Fornaci, Zinola, R. Torsero. (frequentissima). O. FIMBRIATUM Var. BITORQUATA SACO. (Tav. Il, fig. 5) Supra carinam duo cingulella granulosa subcontigua conspiciuntur. Piacenziano: Savona Fornaci, Zinola (frequente). O. FIMBRIATUM Var. TRITORQUATA SACC. (Tav. II, fig. 6). Testa affinis var. BITORQUATA sed etiam cingulellum ‘intercarinale conspicitur. Piacenziano: Savona Fornaci, Zinola, Albenga (non rara). O. FIMBRIATUM Var. SUBBITORQUATA SACO. (Tav. II, fig. 7). Testa affinis var. TRITORQUATA, sed etiam cingulellum granulosum prope cingulum: granosum subsuturale conspicitur. ; Piacenziano: Savona Fornaci (non rara). O. FIMBRIATUM Var. TRICINGULATA SACCO, (Tav. II, fig. 8). Testa affinis var. BICINGULATA, sed cingulella intercarinalia duo. Piacenziano: Savona Fornaci (rara). O. FIMBRIATUM Var. SUPRABICINCTA SACCO. (Tav. lI, fig. 9). In regione ventrali supera cingulella granulosa duo, inter se distantia. Piacenziano: Castelnuovo d’Asti; Savona Fornaci, Zinola, R. Torsero (frequente). O. FIMBRIATUM Var. ORNATA SAcc. (Tav. ll, fig. 10). Testa affinis var. suPRABICINCTA sed etiam cingulellum granulosum intercarinale conspicitur. 1840. — CANTRAINE, Malacol. mediterr. et littorale, Tav. VI, fig. 18. Piacenziano: M. Capriolo presso Bra; Savona Fornaci, Zinola, Albenga, R. Torsero (frequente). DESCRITTI DA F. SACCO 17 O. FIMBRIATUM Var. SUPRAORNATA SACCO. (Tav. ll, fig. 11). In regione ventrali supera cingulella granosa 3, subaequidistantia. Piacenziano: Savona Fornaci (poco frequente). O. FIMBRIATUM Var. PERORNATA SACO. (Tav. ll, fig. 12). Testa affinis var. SUPRAORNATA, sed etiam cingulellum intercarinale conspicitur. 1847. Turbo fimbriatus Bors. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., Tav. VII, fig. 10. Tortoniano: Stazzano, S. Agata fossili (poco frequente). Piacenziano: Vezza d’Alba; Savona Fornaci, Zinola, R. Torsero, Ventimiglia (fre- “quente). O. FIMBRIATUM Var. ORNATISSIMA SACCO. (Tav. ll, fig. 13). In regione ventrali supera cingulella granosa 4-5; cingulellum intercarinale per- spicuum; cingulella granosa basalia 3-4. Tortoniano: Stazzano (frequente). Piacenziano: Castenuovo d’Asti; Piacentino (alquanto rara). O. FIMBRIATUM Var. TOTORNATA SACCO. (Tav. ll, fig. 14). Testa affinis var. ORNATISSIMA, sed cingula intercarinalia duo. Tortoniano: Stazzano (rara). ORMASTRALIUM CARINATUM (BoRrs.). (Tav. Il, fig. 15). Testa conica, crassiuscula ; anfractubus margine inferiori carinato, altero subconvero (BoRrson). Alt. 14-38 Mm. Lat. 20-45 Mm. 1801. Trochites N° 6 — BORSON, Ad Oryct. pedem. Auctarium, p. 169. 1821. Trochus carinatus Bors. — » Oritt. piemont., p. 84, (330) Tav. ll, fig. 2. 1823. » » » — BRONGNIART, Mem. terr. sed. Vicentin., p..56, T. IV, fig. 5. 1826. Turbo » » — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino., N. 2761. 1828. Trochus » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 480. 1830. » » » — BORSON, Cat. Coll. min. Turin, p. 623. 1831. » » Bors. — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 60. 1840. » » » — BELLARDI e MICHELOTTI, S. or., p. 68, Tav. VII, f. 10,11. 1842. Turbo » » — SISMONDA A,, Oss. geol. form. t. cr. Piem., p. 6, 29, 1842. Trochus labiosus Grat. — GRATELOUP, Conch. Bass. Adour, Tav. XIII, fig. 5. 1812. Turbo carinatus Bors. — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1843. Trochus » » — DESHAYES in LAMARCK, Hîst. N. An. s. Vert., IX, p. 163. 1843. Turbo » » _ » » » » p. 228. 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. Foss. mioc., p. 175. 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 48. 1852. Trochus » » — D'ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 43. 1855. Turbo » » — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 435. 1855. » » » — NEUGEBOREN, Beitr. tert. Moll. Ob. Lapugy, p. 143. 1882. Trochus » » — QUENSTEDT, Petrefact. VII, p. 317, Tav. 196, fig. 121, 122. 4889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 1805. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (abbondantissimo). OsservazIoONI. — Ricorda a primo tratto il vivente Trochus luctuosus D’ORB.; la forma adulta, che è la sola finora segnalata, differenzia assai dalla forma giovanile la quale, specialmente nella var. prohenica, si mostra affinissima agli Ormastralium fra cui quindi la colloco. Alcuni esemplari conservarono una tinta violacea o leggermente rossigna. Siccome gli Astralium sembrano aver subito forti variazioni attraverso i pe- 18 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. © riodi geologici, non sarebbe improbabile che 1°O. carinatum avesse coll’O. fimbriatum rapporti più stretti di quanto appaia a primo tratto. Nel Tongriano di Dego si trovano resti di Ormastralîum che ricordano la specie in esame, ma così male conservati che non è possibile determinarli. O. CARINATUM Var. PROHENICA Sace. (Tav. Il, fig. 16). Anfractus, primi praecipue, cingulis granulosis (etiam in regione basali), carina cristatiori et spinosa, carina circumbasali elatiori, muniti. ? Tongriano: Dego (un esemplare incompleto e non ben determinabile). Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Bersano S. Pietro (frequente), OssERVaZIONI. — Le è affinissimo l’Ormastralium henicum (Wars.) raccolto nella spedizione del Challenger presso Matuka, Fiji, e che potrebbe forse rappresentare un individuo non completamente adulto. O. CARINATUM Var. SCALARATA SACC. (Tav. Il, fig. 17). Anfractus ad suturam subplanati, deinde testa subscalarata. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). O. CARINATUM Var. ELATISSIMA SACC. (Tav. Il, fig. 18). Spira elatior, testa turritior. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (frequente). O. CARINATUM Var. INTERCINOTA SACCO. (Tav. Il, fig. 19). Inter carinas cingulellum filiforme conspicitur. Elveziano : Colli torinesi, Baldissero (rara). O. CARINATUM Var. PERROTUNDA SACC. È (Tav. Il, fig. 20). Anfractus rotundatiores, superne subinflati. Elveziano: Baldissero torinese (rara). O. CARINATUM Var. ROTUNDORNATA SACC. (Tav. ll, fig. 21). Anfractus rotundatiores, superne subinflati, cingulis granulosis vel filiformibus ornati. Elveziano: Colli torinesi (rara). O. CARINATUM VAr. BOLMOIDES SACCO, (Tav. ll, fig. 22) Anfractus ultimus prope suturam superam plicato-rugosus. Elveziano: Colli torinesi (rara). OssERVAZIONI. — Ricorda alcune varietà di Bolma rugosa. ORMASTRALIUM SUBSPINOSUM (Rov.) (Turbo subspinosus Rov. in litt.). (Tav. ll, fig. 28). Testa conica, interdum turrito-conica. Anfractus subplanati vel superne laeviter sub- exrcavati et ad suturas subinflati ; suturis superficialibus disjuncti; transversim perstri- olati, ad suturas laeviter crenato-rugulosi; carinati ; carina, in anfractu ultimo praecipue, . cristato-dentata, subspinosa. Basis planata, carinula subcrassa, passim subcrenulata, cir- cumscripta. Anfractus ultimus ad aperturam inferne revolutus. Apertura obliqua; labium erternum simplex, obliquatum; labium columellare percrassum, passim callositatem semilunarem, perelatam, efformans. Alt. 10-33 Mm. Lat. 13-40 Mm. Elveziano: Colli torinesi (specialmente al Monte dei Cappuccini), Baldissero (non rara DESCRITTI DA F. SACCO 19 OssERVAZIONI. — Presenta caratteri di somiglianza sia coll’O. carinatum, sia coll’O. taurospeciosum da cui distinguesi specialmente per la carena; la callosità basale ora è simile a quella dell'O. carinatum, ora a quella dell'O. speciosum e dell'O. taurospe- ciosum, indicandoci quindi come questo carattere non abbia un’assoluta importanza. O. SUBSPINOSUM var. ACRENULATA SACO. (Tav. 11, fig. 24). Crenulationes subsuturales oblitae vel suboblitae. Anfractus minus vel non excavati. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). ORMASTRALIUM ? (an 7ylastralium) sPecIOSTM (MICHT.). (Tav. ll, fig. 25). Testa conico-depressa, crassa; anfractibus complanatis, crenatis; crenis aequalibus, seriatim dispositis, non terminalibus; ultimo margine dilatato, rotundato ; superficie inferna plana, sulcis frequentibus, minute granulosis instructa; callo crasso, producto; apertura obliqua (MICHELOTTI). Alt. 11-23 Mm. Lat. 12-30 Mm. 1847. Turbo speciosus Micht. — MICHELOTTI, Descr. foss. Mioc., p. 177, Tav. VII, fig. 2, 2!. 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2* ed., p. 48. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., IIl, p. 47. 1862.» » » — DODERLEIN, Gziac. terr. mioc. Ital. centr., p. 18 (100). 1884. Trochus patulus Br. var. — DE GREGORIO, St. Conch. Med. viv.e foss., p. 339. 1889. Turbo speciosus Micht. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1782. Elveziano: Colli torinesi (poco frequente). Tortoniano: Stazzano, S. Agata (non rara). OssERVAZIONI. — Forma elegante, poco variabile, che ha diversi caratteri di affinità cogli Ormastralium a cui l’avvicino provvisoriamente, quantunque per diversi caratteri proprii possa anche costituire tipo di un nuovo sottogenere che appellerei 7ylastralium. Noto come l’HoeERNES abbia determinato come Turbo carinatus Bors. una forma che è solo una varietà, var. solidus De GrEG. 1884 (1855. HoERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, Tav. 44, fig. 6), della specie in esame, O. SPECIOSUM Var. LAEVIOR SACO. (Tav. Il, fig. 26). Inter suturam superam et carinam cingulella granosa rariora, minora passim oblita. Elveziano: Colli torinesi (poco frequente). Tortoniano: Villa Majolo (Colli torinesi); Stazzano, S. Agata (non rara). _ ORMASTRALIUM ? (an 7ylastralium) TAUROSPECIOSOM SACO. (Tav. II, fig. 27) Testa conica, crassa, sublaevis. Anfractus complanati, superne laeviter concavi, ad suturas inflatuli, suturis subsuperficialibus disjuncti; transversim omnino striolati, tantum ad suturam superam plicato-rugosi; in regione marginali bicarenati; carinae crassulae, rotundatae, etiam transversim striolatae, canali sat profundo et striolato dis- junctae. Basîs planata, spiraliter striolata. Anfractus ultimus ad aperturam inferne revolutus. Apertura patula, obliqua; labium columellare percrassum, callositatem semi- lunarem perelatam efformans. Alt. 9-21 Mm. Lat. 12-27 Mm. Elveziano: Colli torinesi, specialmente al Monte dei Cappuccini (non rara). OsservaZzIONI. — Si avvicina molto all’O. speciosum, del cui gruppo credo sia una forte modificazione; se ne distingue però facilmente per la mancanza di granulazioni, gli anfratti superiormente concavi, le due carene più individualizzate, ecc. 3. — F. Sacco, 20 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Fam. TROCHIDAE Gray, Gen. TROCHUS (RoxpeLET 1554) Linneo 1758 (tipo 7. néloticus (L.)). Il MicHELOTTI (1861. Et. Mioc. inf., p. 90) indica nel Tongriano di Giusvalla il Trochus Noe (T. boscianus); ma l’esame dell’esemplare, molto mal conservato, così deter- minato, non mi permise una sicura determinazione. Il BrocoHnI (1814. Conch. foss. subapp., II, p. 357) descrive e figura come prove- niente da Val d’Andona un Trochus verticosus, che venne poi sempre citato come Trochus da Borson, RIsso (che lo pone fra le Gbbula e l’indica della Trinité), DEFRANOE, BRONN, Sismonpa, D’ORBIGNY, ecc.; dall'esame del tipo conservato nella Collezione BroccHI ebbi a convincermi trattarsi di un Solariide, certamente non pliocenico, probabilmente del- l’Infracretaceo della Francia meridionale. Sottog. TECTUS MontrF. 1810 (tipo 7. dentatus Forsk.). TECOTUS LUCASIANUS (BRONGN.). (1823. BRONGNIART (Trochus) — Mem. terr. sed. sup. Vicentin, p. 55, Tav. II, fig. 6). Noto qui come il 7rochus nodosus Bors. (1821) rappresenti precisamente questa specie, ma non credo opportuno il ristabilimento di detto nome, sia perchè quello di BRONGNIART è usato da oltre 70 anni senza contrasto, sia perchè il Borson descrisse la specie con poche parole, senza darne figure ed errando nella indicazione di località (Contado di Nizza invece di Castelgomberto). T. LUCASIANUS Var. PLICATOIDES SACCO. (Tav. ll, fig. 28). Anfractus minus fortiter et crasse nodosi, oblique plicato-costati, subnodosi. Tongriano: Mioglia (poco frequente). TecrTus veRTEXx (MICHT.). (Tav. ll, fig. 29). Testa conica, depressiuscula, acuta ; basi dilatata; anfractibus planis, longitudinaliter et oblique sulcatis, ad peripheriam angulato-crenatis ; suturis linearibus ; basi concentrice multistriata ; apertura obliqua; columella brevi, contorta; basi truncata (MICHELOTTI). Alt. 5-27 Mm. Lat. 5-28 Mm. 1827. Trochus Boscianus Brongn. var. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N. 3436. 1842.» » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1847. » vertew Micht. — MICHELOTTI, Descr. f. mioc., p. 183, T. VII, f. 3, 3!. 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 50. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prod. Pal. str., III, p. 43. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1818. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). OssERVAZIONI. — Si avvicina talmente ad alcune forme viventi (7. noduliferus, T. obeliscus, ecc.), specialmente ad alcune loro forme giovanili, che non sarebbe difficile considerarlo come una loro varietà; potrebbe derivare dall’eocenico 7. ornatus (Lx.). DESCRITTI DA F. SACCO 21 T. VERTEX Var. SUBACRENATA SACCO. (Tav. Il, fig. 30). Testa major, regularius conica, margine minus fortiter crenulata. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). OssERVAZIONI. — A primo tratto parrebbe specie distinta, il che ci prova la notevole variabilità di queste forme, ciò che d’altronde verificasi pure nelle specie attuali. TeOoTUS INSIGNIS (MICHT.). (Tav. ll, fig. 31). Testa conica, anfractibus octo, planulatis, dilatatis, sulcis transversis, regularibus, aequalibus, subcontiguis, praeditis : basi laevigata ; apertura depressa (MicHELOTTI). Basîs in regione centrali profunde excavata, infundibuliformis (SACCO). Alt. 80 Mm. Lat. 77 Mm. 1861. Trochus insignis Micht. — MICHELOTTI, Ét. Mioc. inf., p. 90, Tav. 10, fig. 6, 7. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 1792. Tongriano: Mioglia (raro). OssERVAZIONI. — L’unico esemplare è troppo incompleto per ben diagnosticare la forma; essa ricorda alquanto tra le viventi, nell’ornamentazione, il 7°. obeliscus che alcuni indicano come tipo del sottog. Pyramis ScHum. 1817, quantunque non paiami molto distinto dai Tectus. Gen. CLANCULUS Monte. 1810 (tipo C. pharaonius (L.)). Sottog. CLANCULUS (str. sensu). CLANCULUS CORALLINUS (GM.). (Tav. lll, tig. 1). (1790. GMELIN in LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XIII, p. 3576, N° 68). 1826. Monodonta araonis Bast. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2736. 1831. Trochus (Monodonta) pharaonula Bon. — GENE, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 3450. 1831. Monodonta polydonta Brn. — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 56. 1840. Trochus corallinus Gm. — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 17 (pars). 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30 (pars). 1842. Monodonta pharaonula Bon.— » » » » 1847. » polyodonta Brn. — » » 2° ed., p. 49 (pars). 1847. » corallina Gm. — MICHELOTTI, Descr. foss. mioc., p. 178 (pars). 1848. » » Phil. — BRONN, Index palaeont., p. 742. 1848. » polyodonta Brn. — » » » p. 742. 1852. Trochus » D’Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., II, p. 43, 169. 1855. » (Monodonta) corallina Gm. — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 437. 1873. Clanculus corallinus Gmel. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 228. 1876. » » » — SARTORIO, Colli di S. Colombano e suoi fossili, I, p. 28. 1886. » » » — PARONA, Valsesia e Lago d’Orta, p. 113. ) 1889. Trochus polyodonta Brn. — SACCO, Cat. pal. bac. terz. Piemonte, N° 1807. 1889. Clanculus corallinus Gm. — — » » « » N° 1822. 1890. » » » — DELLA CAMPANA, Pliocene antico Borzoli, p. 10. 1895, » » » — ARDUINI, Conch. pl. Bac. Albenga, p. 38. Tortoniano: Tortonese; Montegibbio (non rara). Piacenziano: Astigiana, Villalvernia, Ponte S. Quirico in Valsesia; Borzoli, Zinola, Albenga, Bussana (frequente). Astiano: Astigiana; Piacentino (frequentissima). OsservaziIoNI. — Molti esemplari conservano ancora resti più o meno evidenti della coloritura; gli esemplari tortoniani sono, come di solito, alquanto più crassi degli altri, specialmente nelle pieghe dentali. 22 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARI DEL PIEMONTE ECO. C. CORALLINUS Var. TURRICULATA SAC. (Tav. Ill, fig. 2). Testa minus conica, elatior, subturrita. Astiano: Astigiana (frequente). Sottog. CLANCULOPSIS MontRSs. 1879 (tipo C. cruciata (L.)). CLANCULOPSIS ORUCIATA (L.). (1766. LINNEO (Trochus) — Sistema Naturae, Ed. XII, p. 1228). C. orucIaTA var. ARAONIS (Bast.) (an species distinguenda). (Tav. II, fig. 3) (1825. BASTEROT (Monodonta) — Bass. tert. S. O. France, p. 32, Tav. I, fig. 17). 1840. Trochus corallinus Ginelt. — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 17 (pars). 1842. » » » — SISMONDA, Sym. meth., 1* ed., p. 30 (pars). 1847. Monodonta polyodonta Brn. — » » » 2° ed., p. 49 (pars). 1847. » corallina Gmel. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 178 (pars). 1855. » Araonis Bast. — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 436, 437, 438. Elveziano: Colli torinesi (frequente). OssERVAZIONI. — Differisce così poco (labbro columellare un po’ più obliquo, dente columellare inferiore alquanto più robusto, ecc.) dalla C. cruciata, che non sembrami potersene specificamente staccare. CLANCULOPSIS GRANIFERA (Dop.). (Tav Ill, tig. 3b;c). (1888. PANTANELLI (Clanculus) — Descr. specie miocen., B. S. M. I., XIII, p. 155). Testa parva, crassula,.conico-depressa. Anfractus perconveri, profunda sutura dis- juneti. Cingula, în anfractibus mediis 3, percrassa, perelata, pergranosa, profundis et latis sulcis inter se disjuncta. Sulca intercingularia oblique, perdepresse et perminute costicillata. Basis subdepressa cingulis crassulis, subgranosis, spiraliter ornata, radiatim oblique et perdepresse costicillata. Umbilicus perprofundus, extus passim crenatus. Aper- tura obliqua, subrotunda. Labium eaxternum crassum, intus pluriplicatodentatum; labium columellare perobliguum, superne denticulo parvulo et inferne denticulationibus sat crassis munitum. Alt. 14/,-6 Mm. Lat. 2-7 Mm. Tortoniano: Montegibbio (frequente). OssERVAZIONI. — Sembrami molto affine alla C. valdecineta (FonT.) del Tortoniano di CucuroN. CLANCULOPSIS HOERNESI (Dop.). (Tav. ll, fig. 4). Testa umbilicata depressa conoidea; anfractubus 4 planulatis, sutura profunda divisis, transversim nodosis cingulatis, radiatim costatis ; anfractu ultimo basi angulato; apertura rhombea orbiculare; labro dilatato simplici. Alt. 6 Mm., Lat. 7 Mm. (Pan- TANELLI). Testa affinis CLANCULOPSIS GRANIFERA Dop., sed cingulorum granula et costicilla obliqua, rariora, inter se distantiora, crassiora, eminentiora, reticulum fere efformantia. 1862. Monodonta Hoernesi Dod. — DODERLEIN, Giac. terr. mioc. Italia centr., p. 18 (100). 1888. Gibbula » » — PANTANELLI, Descr. spec. mioc., B. S. M. I., XIII, p. 153. Tortoniano: Montegibbio (frequente). Sottog. CLANCULELLA Saco. (tipo C. Jussievi (PAYR.)). Forme affini alle Clanculopsis ma a cingoli semplici, non granulosi. DESCRITTI DA F. SACCO 23 CLANoULELLA JuSSIEUI (PAYR.). (Tav. Ill, fig. 5). (1826. PAYRADEAU (Monodonta) — Cat. Moll. de Corse, p. 136, Tav. VI, fig. 24, 25). 1868. Clanculus Jussieui Payr. — MANZONI, Sagg. conch. foss. subapp., p. 65. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 228. 1879. » » » — SARTORIO, Colle di S. Colombano e suoi fossili, p. 28. Astiano: Castellarquato nel Piacentino (alquanto rara). OsservaZzIONI. — Ne osservai numerosi esemplari nell’Astiano di Castenedolo presso Brescia. Nella Collezione MioHELOTTI sonvi due esemplari riferibili ad una varietà di questa specie ed indicati come del Miocene di Torino, ma hanno invece una facies pliocenica. Gen. DANILIA Brusina 1865 (tipo D.Tinei (Carc.)) (an Olivia CANTR. 1835). DANILIA SUBLIMBATA (D’ORB.). (Tav. II, fig. 6). Testa imperforata, subconica; spira subscalarata. Anfractus converi, tantum ad suturam superam subplanati; transversim cingulis crassis et perelatis muniti, striolis parvillimis, pernumerosis (etiam supra cingula sitis) ornati; longitudinaliter costicillis obliquis, gracilibus (cingulis valde depressioribus), supra cingulu suboblitis, ornati. Basis converula, cingulis, striolis et costicillis ut supra ornata. Apertura obliqua, ovatula. Peristoma integrum. Labium externum extus varice marginatum, intus passim sulcatum et saepe denticulis depressis, numerosis, propinquis munitum. Labium columellare obliquo- arcuatum, superne contortulum, extus longitudinaliter subcanaliculatum, inferne unodenti- culatum. Alt. 7-11 Mm, Lat. 7-11 Mm. 1847. Monodonta limbata Phil. — SISMONDA, Syn. meth., 2* ed., p. 49. 1852. Trochus sublimbatus D'Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 1881. Monodonta limbata Phil. — BAGATTI, Agg. En. Moll. mioc. pl. Parma e Piac., p. 31. 1889. Trochus sublimbatus D’Orb.— SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1809. Piacenziano: Bordighera (alquanto rara). Astiano: Astigiana; Piacentino (non rara). OssERVAZIONI. — Dall’esame di alcuni esemplari viventi e di tutte le figure date finora della D. Tinei potei convincermi che, per quanto essa sia alquanto variabile, è però sempre affatto distinta dalla forma fossile descritta. Gen. MONODONTA Lx. 1799 (tipo M. labio (L.)). MonoDONTA ? cfr. ELEGANS BAST. (1825. BASTEROT — Bass. tert. S. O. France, p. 31, Tav. |, fig. 22). Tongriano: Sassello (rara). OssERVAZIONI. — Un solo esemplare guasto ed incompleto, e quindi non ben determi- nabile, ma che nel complesso ricorda l’indicata specie a cui provvisoriamente l’avvicino. Sottog. MONODONTELLA Sacc. (tipo M. quadrula (Micut.)). Gruppo che differisce dalle Monodonta (str. s.) per l’ornamentazione clatrata (che ricorda le Gemmula SeGu.), per le dimensioni generalmente minori, ecc. 24 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. MoNODONTELLA QUADRULA (MICHT.). (Tav. Ill, fig. 7). Testa globosa, imperforata, anfractibus rotundatim transverse costatis, costis parvis,. rotundatis, interstitiis longitudinaliter striatis; apertura rotundata (MicBELOTTI). Labium saepe duplicatum. Labium columellare in regione medio-infera truncato-dentatum, in re- gione infera denticulo crassulo, passim 2-3 denticulis, munitum (SA0co). Alt. 5-10 Mm. Lat. 5-9 Mm. 1840. Turbo quadrulus Micht. — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 18. 1842. Trochus lima Géné — SISMONDA, Syn. meth., 18 ed., p. 30. 1842. Turbo quadrulus Micht. — » » » » 1847. Monodonta quadrula » — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 179, Tav. VII, f. 15, 15". 1847. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 2° ed., p. 49. 1848. Turbo quadrulus Micht. — BRONN, Index palaeont., p. 1324. 1852. Trochus » D’Orb. — D'ORBIGNY, Prod. Pal. str., ll, p. 43. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1808. Elveziano: Colli torinesi (frequente). OsservazIONI. — Il Coppi indica questa specie anche nel Tortoniano di M. Gibbio.. M. QUADRULA Var. SIMPLICIOR SACCO. (Tav. II, fig. 8). Labium columellare inferne subadentatum. Elveziano: Colli torinesi (non rara). MONODONTELLA ? TAURELEGANS SACCO. (Tav. Ill, fig. 9). Testa parva sed crassula, elato-conica. Anfractus subconveri, suturis striatis et pro- fundis disjuncti, cingulis crassis et elatis (in anfractibus medîiis 4) et costulis subobliquis ornati. Costulae cingula intercidentes, supra cingula subgranosae et superficiem subfe- nestratam efficientes. Basis convexula, cingulis crassis et subplanis spiraliter ornata. Apertura obliqua, subovata. Labium saepe duplicatum; externum intus passim depresse dentato-sulcatum; columellare in regione media unidentatum, in regione infera depresse subdentatum. Alt. 7-8 Mm. Lat. 5-6 Mm. Elveziano : Colli torinesi (poco frequente). OssERvAZIONI. — Si avvicina assai alle vere Monodonta a cui altri potrebbe forse riferirla; ricorda alquanto alcune Danzlia e, fra le forme eoceniche, il Trochus elegans DESH. Gen. TROCHOCOCHLEA KLrein 1753 (tipo 7. turbinata (Born)). TROCHOCOCHLEA TURBINATA (BORN). (1780. BORN (Trochus) — Testacea Mus. Caes. Vindobon., p. 335). T. TURBINATA Var. PLIOCENICA SACO. (Tav. Ill, fig. 10). Testa aliquantulum minus expansa, spira elatior j striolae transversae numerosiores, propinquiores. Anfractus penultimus laeviter converior, ultimus ad aperturam aliquan- tulum superne depressior. Umbilicus interdum subvisibilis. 1881. Monodonta fragaroîdes Lk. — BAGATTI, Agg. En. Moll. mioc. pi. Parma e Piac., p. 32. Astiano: Astigiana, Valle Stura di Cuneo; Piacentino (rara). OssERVvAZIONI. — Per alcuni caratteri ricorda la 7. articulata, ma nell’assieme parmi meglio avvicinarsi alla 7. turbinata, :nche per i residui delle macchiettature visibili specialmente presso la sutura nell’ultimo giro. DESCRITTI DA F. SACCO TROCHOCOCHLEA TAUROPARVA SACC. (Tav. ll, fig. 11). Testa subparva, elato-conica, laevissime subscalarata. Anfractus converuli, suturis subscalaratis disjuncti, transversim perstriati. Basis plano-convexula, spiraliter perstriata. Umbilicus obtectus, sed depressio umbilicaris visibilis. Apertura perobliqua, subquadran- gula. Labium externum intus crassulatum; labium columellare depresse tuberculatum. Alt. 14 Mm. Lat. 12 Mm. Elveziano: Colli torinesi (poco frequente). - OssERvazIONI. — Si collega per qualche carattere colla Trochocochlea miocenica (MAY.) Trochus incrassatus Duy. non Lk.) da cui distinguesi tosto per la minor crassezza dei cingoli, ecc., e per altri caratteri colla Tr. turbinata da cui differenzia per mole minore, forma più turrita, anfratti meno rotondi, ecc. Alcuni esemplari nelle varie Collezioni esaminate erano indicati come Trochus Bucklandi. T'ROCHOCOCHLEA LAEVIGATA (Dop.) (Monodonta laevigata Dop.ms.). (Tav. lll, fig. 12). Testa conica. Anfractus subconveruli, suturis parum profundis disjuncti, sublaeves vel striatellati. Basis converula, spiraliter striatellata. Umbilicus parvulus. Apertura obliqua, subrotunda. Labium columellare unituberculato-dentatum. Alt, 15 Mm. Lat. 14 Mm. Tortoniano: Tortonese alquanto rara). OsseRvazIONI. — Sembra appartenere al gruppo della 7. turbinata ma se ne di- stingue per mole minore, anfratti più levigati, meno rotondi, per ombelico visibile, ecc. TRocHococaLEA Brocca (Mav.). (Tav. 111, fig. 13). 1814. Trochus obliquatus L. var. B. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., II, p. 354, T. V, f. 20. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 60. . 1873. » Brocchiî May. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piac., p. 222. 1884. » » (May.) Cocc.— DE GREGORIO, St. Conch. Med. viv. foss., p. 340. Piacenziano : Piacentino (alquanto rara). Astiano: Vezza d’Alba; Piacentino (non rara). OSssERVAZIONI. — Questa forma per quanto ricordi alcune forme di Steromphalus, sembra meglio riferibile alle Trochocochlea. La figura data dal BroccHI presenta esagerati i rilievi spirali e carenali che d’altronde sono in massima parte solo il risultato della erosione subita dall’esemplare. T. BroccHII var. PAUCIPIOTA SACCO. (Tav. ll, fig. 14). Testa affinis var. ANODOSA, sed flammulae rariores, inter se distantiores. Piacenziano: Toscana (non rara). T. BroccHII var. PERPIOTA SACCO. (Tav. ll, fig. 15). Anfractus superne non vel minime excavati. Umbilicus subclausus; ffammulae per- numerosae, perpropinquae, passim zig-zag dispositae, N.B. — La sinonimia della var. 7. subcineraria è in parte riferibile a questa forma. Astiano: Astigiana, Pocapaglia presso Bra, Vezza d’Alba (frequente). OssERVAZIONI. — È questo probabilmente il Trochus obliquatus di vari autori. T. BroccHI var. ELATISSIMA SACC. (Tav. 111, fig. 16). Testa affinis var. PERPICTA, sed elatior, subturrita. 24 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 1882. Trochus cinereus L. — QUENSTEDT - Pétrefactenrunde VII, p. 317, T. 196. fig. 120: Astiano: Astigiana, Vezza d’Alba (frequente). T. BroccHII var. DEPPESSULA SACC. (Tav. 1lI, fig. 17). Spira compressior, subscalarata. Anfractus converiores, suturae profundiores. Astiano: Astigiana, Pocapaglia; Vezza d’Alba (frequente). TROCHOCOCHLEA SUBCINERARIA (D’OrB.) (an 7. Brocchii var.). (Tav. 111, rig. 18). Distinguunt hane formam a TR. BroccHu (May.) sequentes notae: Spira regularius conica, non scalarata. Anfractus superne non concavi, Umbilicus: obtectior. Flammulae rariores, regulariores. 1814. Trochus cinerarius L. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 355. 1821. » » » — BORSON, Or:tt. piemont., p. 86 (332). 1826. » » » evar.— BONELLI, Cat. ms. M. Zool. Torino, N° 2734, 2738. 2739. 1828. » » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 481. 1830. » cineracaeus L. — BORSON, Cat. Coll. Min. Turin, p. 623. 1831. « cinerarius » — GENE, Cat. ms. Museo Zool. Tor., N° 3441, 3442. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebild., pag. 60. 1840. » » » — SISMONDA A., Osserv. min. e geol., p. 35. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth. 1% ed., p. 29. 1847. » » » _ » » » 2° ed., p. 49. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont. p. 1289. 1852. » subcinerarius D’Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., II, p. 43. 1884. » turbinatus Born. var. — JEFFREYS, Not. on Br. Coll. of sub. Sh., Q. J.G. S., p. 80. 1886.» cinerarius L.var. — SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1889. » » » — » Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1795. 1889. » subdcinerarius D’Orb. — — » » » » N° 1796. Piacenziano: Villalvernia (rara). Astiano: Astigiana, Rocca d’Arazzo, Viale presso Montafia, Vezza d’Alba (non rara). OssERvAZIONI. — Potrebbe forse ancora collegarsi colla Tr. Brocchi, ma nell’assieme sembra costituire specie a sè che ci ricorda per alcuni caratteri la var. agathensis dello. Steromphalus obliquatus e qualche varietà dello Steromphalus divaricatus (L.). T. SUBCINERARIA Var. RARIPICTA SACC. (Tav. Ill, fig. 19). Flammulae latiores et rariores. Astiano: Rocca d’Arazzo (non rara). Gen. OXYSTELE PrÙirippi, 1837 (tipo O. merula (CHEWN.)). OxysTELE AMEDEI (BRONGN.) (Tav. lll, fig. 20). Depresso-conoideus, longitudinaliter striatus, apertura patula,. umbilico callositate: obtecto (BRONGNIART). Alt. 4-25 Mm. Lat. 3-12 Mm. 1821. Trochus depressus Bors. — BORSON, Orztt. piemont., p. 86 (332), Tav. 2, fig. 5. 1823. Turbo Amedei Brgn. — BRONGNIART, Mém. terr. sed. sup. Vic., p. 53, T. VI, f.2 1826. Trochus » Bon. — BONELLI, Cat. ms. Mus. Zool. Tor., N° 2778, 2781, 3120. 1827. Turbo » Brogn. — DEFRANCE, Dict. Sciences Nat., Vol. 46, p. 520. 1828.» » » — » Diet. Hist. Nat., Vol. 55, p. 478. 1830. Trochus depressus Bors. — BORSON, Cat. Coll. Min. Turin, p. 624. DESCRITTI DA F. SACCO 27 1831. Turbo Amedei Brgn. — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 55. 1842. Trochus » » — SISMONDA, Sym. meth., 1° ed., p. 29. 1847. » » » _ » » » 2° ed., p. 49. 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 181 1848. » depressus Bors. — BRONN, Indew palaeont., p. 1300. 1848. Turbo Amedei Brgn. _ » » « Pp. 1317. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. pal. str., III, p. 4l. 1855. » patulus Br. — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 458 (pars). 377-006 » » — LOCARD, Deser. Faune terr. tert. Corse, p. 114,115. 1889. » Amedei Brongn. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1794. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (straordinariamente abbondante). OssERVAZIONI. — Il nome del Borson cade in sinonimia preesistendo un Trochus depressus Gm.; l’indicazione data dal Borson di Contado di Nizza è erronea avendo potuto constatare nella Collezione Borson come il suo 7. depressus sia veramente un fossile del Miocene di Torino. Questa specie, di cui ebbi in esame oltre ad un migliaio di esem- plari, si mostra abbastanza costante nei suoi caratteri, Talora appaiono ancora macule longitudinali rossigne. O. AMEDEI Var. MAGNOELATA SACO, (Tav. MII, fig. 21). Testa plerumque crassior, elatior, spiralata. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (frequente). O. AMEDEI Var. GRANELLOSA SACC. (Tav. ll, fig. 22). Cingulella granulosa vel subgranulosa, saepe distantiora; interdum cingulella par- villima, perdepressa, cingulis alterna. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (frequente). OxYSTELE ROTELLARIS (MIoHT.). (Tav. ll, fig. 23). Testa orbiculari, convexo-conoidea; anfractibus subconveris, transversim 4-sulcatis; sulcis excavatis ; peripheria rotundata; umbilico tecto, callo crasso ; suturis canaliculatis (MICHELOTTI). Alt. 4-20 Mm. Lat. 7-30 Mm. 1826. Rosella suturalis Lk. — (BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2465. 1838. » » » — MICHELOTTI, Geogn. Zool. Ans. tert. Bild. Piem., p..396. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 29. 1847. Trochus rotellaris Micht. — MICHELOTTI, Deser. Foss. Mioc., p. 182. 1847. » » » — SISMONDA, .Syn. meth., 2° ed., p. 50. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 43. 1852. Pitonellus subsuturalis D'Orb.— » » » p. 44. 1873. Rotella subsuturalis D’Orb. — FISCHER, Inv. foss. Mont Léberon, p. 139. 1879. Umbonium suturale — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1787. 1889. Trochus rotellaris Micht. — » » » » N° 1813. Tortoniano: Villa Majolo e Tetti Borelli (Colli torinesi); Stazzano, S. Agata fossili; Montegibbio (frequentissima). OssERVAZIONI. — Questa caratteristica specie parmi rappresenti un bellissimo esempio di modificazione prodotta dall’ambiente, giacchè credo che essa derivi dalla 0. Amedeî da cui distinguesi specialmente (come quasi sempre le forme tortoniane) per maggior crassezza generale e per maggior sviluppo della.callosità ombelicale, tanto estesa e crassa che la specie in esame venne dapprima determinata come Rotella. Nella regione basale e periferica talora appaiono macule grigie irregolari che talvolta si estendono anche superiormente, per lo più in modo raggiato-obliquo. Il BAGATTI (1881, Agg. En. Moll. Parma e Piacenza, p. 31) indica questa specie anche nel Pliocene di Montezago. 4 — F Sacco. I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. O. ROTELLARIS Var. SUBASPIRATA SACCO. (Tav. Il, fig. 24). Testa compressa, spira depressior. Tortoniano: Moncucco, Tetti Borelli (Colli torinesi); S. Agata, Stazzano (frequente). O. ROTELLARIS Var. TORQUATA SACCO. (Tav. lll, fig. 25). Cingulum suturale superum perlatum, fasciaeforme. Tortoniano: Stazzano, S. Agata (frequente). O. ROTELLARIS Var. PAUCICINOTA SAcc. (Tav. Ill, fig. 26). Cingula crassiora, latiora, rariora. Tortoniano: S. Agata (non rara). O. ROTELLARIS Var. RADIATELLA SACCO. (Tav. ll, fig. 27). In regione basali et periphaerica maculellae griseae, pernumerosae irradiantes. Tortoniano: S. Agata (alquanto rara). OxyYSTELE PATULA (BR.). (Tav. lll, fig. 28). Testa conica, anfractubus rotundatis, confertim transversim striatis, apertura patula, labio calloso, dilatato, umbilico semiclauso (BroccHnT). Alt. 5-28 Mm. Lat. 6-32 Mm. 1800. Trochites N° 8 — BORSON, Ad Oryct. ped. Auctarium, p. 169. 1814. Trochus patulus Br. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 356, Tav. V, fig. 192, b). 1814. » sulcatus » — » » » » p. 661, Tav. XVI, fig. 5. 1821. » patulus » — BORSON, Oritt. piemont., p. 84 (330) (pars). 1825. » » » — BASTEROT, Bass. tert. S. O. France, p. 33. 1826. » » » — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 573, 2744, 3447. 1827. » » » — SASSO, Sagg. geol. Bac. terz. Albenga, p. 478. 1823.» » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 478. 1829.» » » — DE SERRES, Geogn. terr. tert. Midi France, p. 104. 1830. » » » — BORSON, Cat. Coll. Min. Turin, p. 623. 1831. » » » — DUBOIS de MONTPÉREUX, Conch. f. Plateau Wolh.-Podol., p.39. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 60. 1831. » sulcatus » — » » » » p. 60. 1832. » patulus » — DESHAYES, Expéd. scient. Morce, 111, p. 137. 1835. » » » — DUJARDIN, Sur les Couches du sol en Tour., M. S. G. F., II, p. 284 1838. » » » — MICHELOTTI, Geogn. Zool. Ans. %. tert. Bild. Piemonts, p. 396. 1838. » « » — BRONN, Lethaea geognostica, Il, p. 1042, Tav. 40, fig. 36. 1840. » » » SISMONDA A., Oss. min. e geol., p. 35. 1842. » » » SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1842. » sulcatus » » » » PAMIDAT30! 1843. » patulus » NYST, Coqu. et Polyp. foss. Belgique, p. 383. 1847. » » » SISMONDA, Syn. meth., 2* ed., p. 50. 1848. » » » BRONN, Index palacont., p. 1303. 1848. » sulcatus » » » » p. 1306. 1852. » patulus » D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 1854. » » » BRONN, Lethaea geognostica, \\l, p. 486. 1855. » » » HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 458. 1855. » » » NEUGEBOREN, Beitr. Tert. Moll. Ob. Lapugy, p. 156. 1873. » » » COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 221. 1877. » » » LOCARD, Descr. Faune terr. tert. Corse, p. 114. 1878. » » » PARONA, Pliocene Oltrepò pavese, p. 80. 1880. » » » —'SARTORIO, Colle di S. Colombano e suoi fossili, p. 6. £ DESCRITTI DA F. SACCO 29, 1886. Trochus patulus Br. — SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1886. » » » — PARONA, Valsesia e Lago d’Orta, p. 112. 1888. » » » — TRABUCCO, Foss. Bac. plioc. Rio Orsecco, p. 30. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1812. Piacenziano: Bordighera (non rara). Astiano: Astigiana, Valle Stura di Cuneo, Rio Orsecco, Volpedo, Piacentino (non rara). OsservazioNnI. — Le forme del Miocene viennese che l’HorRNES determinò come Tr. patulus sono riferibili piuttosto alla O. Amedei. Potei convincermi sul tipo come il Trochus sulcatus (BR.) (nome che d’altronde cadrebbe per esservi già un Tr. sulcatus Marr. 1784) non rappresenta altro che l’apice rotto di un O. patula. O. PATULA Var. CONVEXODEPRESSA (BR.). (Tav. 111, fig. 29). Testa convexo-depressa, striis granulatis scabris, margine suturali obscure noduloso (BROOCHI). 1814. Trochus patulus var. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 356. 1873. » patulusvar. convexro-depressa — COCCONI, En. Moll. Parma e Piacenza, p. 222. 1876. Gibbula pseudopatula R. V. P. — SEGUENZA, St. st». f. pl. It.m.,(B.C.G.I., VI)p.252. 1882. Trochus majus — QUENSTEDT, Petrefactenkunde, VII, p. 316, Tav. 196, f. 119. NB. — La sinonimia della specie è in gran parte riferibile a questa varietà. Elveziano: Colli torinesi (rara). Piacenziano: Astigiana, Masserano, Volpedo, Ponte S. Quirico in Valsesia; Piacen- tino; Savona, Zinola, Albenga, Ceriale, Bordighera (frequente). Astiano: Astigiana, Val Stura di Cuneo, Castellamonte, Piacentino (abbondantissima). OsservazIONI. — Parrebbe questa forma la vera specie naturale. Alcuni esemplari conservano assai bene una tinta rossigna assai spiccata. O. PATULA Var. TURRITULA SACO. (Tav. lll, fig. 30). Testa affinis var. CONVEXODEPRESSA sed turritior, spira elatior. Piacenziano: Masserano (non rara). Astiano: Astigiana, Val Stura di Cuneo (non rara). O. PATULA Var. SEMISPHAERICA SACCO. (Tav. Ill, fig. 31). Testa depressior, semisphaerica. Piacenziano: Ceriale in Liguria (alquanto rara). Astiano: Astigiana (alquanto rara). Gen. GIBBULA Risso 1826 (tipo G. magus (L.)). Sottog. GIBBULA str. sensu. GiBBULA MAGUS (L.). (Tav. III, fig. 32). (1766. LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XII, p. 1228). 1814. Trochus magus L. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., II, p. 355. 1821. » » — BORSON, Or:itt. piemont., p. 84 (330). 1826. » » — BORELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N. 501, 2745. 1828. » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 481. 1830. » » — BORSON, Cat. Coll. min. Turin, p. 623. 1831. » » — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 60. 1832. » » — DESHAYES, Expéd. scient. Moree, III, p. 137. 20 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. 1840. Trochus magus L. — SISMONDA A., Oss. min. e géol., p. 35. 1842. » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° éd., p. 29. 1847. » » _ » » >» ‘2° 6d., p. 2. 1848. » N — BRONN, Index paleont., p. 1302. 1852. » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 1868. » WEINKAUFF, Conchylien Mitteltmeeres, II, p. 380. 1873. » COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 220. 1876. Gibbula » — SEGUENZA, Studi str. form. pl. It. merid. (B. C. G. I., VI) p. 250. 1879. Trochus >» — SARTORIO, Colle di S. Colombano ed i suoi fossili, 1, p. 27. 1888. >» » = SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1889. » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1808, 1890. » » — DELLA CAMPANA, Pliocene antico Borzoti, p. 10. 1895. » » — ARDUINI, Conceh. pi. Bac. Albenga, p. 38. Tortoniano: Tortonese; Montegibbio (numerosi apici, forse di varietà). Piacenziano: Astigiana, Valle Stura di Cuneo, Castellamonte, Masserano, Villalvernia; Piacentino; Borzoli, Savona, Zinola, Albenga, Ceriale, Bussana, Bordighera (frequente). Astiano: Astigiana, Valle Stura dì Otneo, Ponte dei Preti, Piacentino (molto abbond.). OsseRvAZIONI. — Forma assai variabile dallo stato giovanile a quello adulto. G. MAGUS var. CINGULATIOR SACC. (Tav. III, fig. 33). Anfractus transversim fortiter costulati. Pidcenziano: Ventimiglia (non rara). Astiano: Astigiana (non rara). OssERvAZIONI. — Rappresenta la costanza e l’ accentuamento di un carattere gio- vanile. G. MAGUS var. PERDEPRESSA SACO. (Tav. li, fig. 34). Spira depressior, latius scalarata. Astiano: Astigiana (frequente). G. MAGUS var. INFUNDIBULIFORMIS Coco. 1873. Trochus infundibuliformis Coec. — COCCONÌ, Em Moll. mioc. plioe. Parma è Piacenza, p. 221, Tav. VI, fig. 3, 4. Piacenziano ed Astiano: Castellarquato nel Piacentino (non rara). G. maGuUSs ? var. rauromINnIMA Saco. (an species distinguenda). (Tav. Ill, tig. 36). Testa valde minor. Duo cingula supera, ratione habîita, eminentiora; cingulum su- perum anodosum. Elveziano: Colli torinesi (un esemplare incompleto). GIBBULA SEMIROTUNDA SACO. (Tav. ll, fig. 37). Testa depresso-rotundata. Anfractus perconveri, passim radiatim roseo-fammulati ; suturis sat profundis disjuncti; superne, ad suturam praecipue, undato-rugosi ; trans- versim perstriatellati, in regione ventrali-marginali profunde sulcati. Basis converiuscula, spîraliter perstriolata. Umbilicus amplus et perprofundus. Apertura obliqua, subrotunda. Alt. 6-16 Mm. Lat. 4-10 Mm. 1873. Trochus magus L. var. — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 220. Piacenziano ?: Piacentino (fide Cocconi). Astiano: Astigiana; Piacentino (non rara). OssERVAZIONI. — Disting'uesi nettamente dalla G. magus per anfratti regolarmente convessi, non angolati superiormente nè carenati alla periferia, per profondo solco \pe- DESCRITTI DA F. SACCO 81 riferico, per ombelico più ampio, eec.; parmi quindi naturale costituirne una specie a se, per quanto certamente affine alla G. magus. Ricorda alquanto la G. Mangialardi (ARAD.). G. SEMIROTUNDA Var. LATESULCATA SAOO, (Tav. Ul, fig. 38). Sulcus periphaericus tatior. Astiano: Astigiana (poco frequente). «GIBBULA ARGENTARIA (Mav.). (Tav. Ill, fig. 39). Testa obliqua conica, basi dilatata, apice acuta, crassa et solida; anfractibus 7, welociter increscentibus, converiusculis, contabulatis, ad suturam canaliculatis, transverse undulatim sulculatis, tribus tuberculorum seriebus, tuberculis posticis longitudinalibus, oblongîs, angulatis, medianis et anticis minoribus, rotundatis ; basi convera, regulariter et profunde sulcata; apertura magna, subrhomboidali ; columella crassa, basi subdentata. Umbilico profundo. Long. 25 Lat. 26 Mm. (MAYER). 1874. Trochus argentarius May. — MAYER, Descr. Coqu. foss. terz. tert. sup., J. C., XXII, p. 811, Tav, XI, fig. 5. Piacenziano: Bacedasco nel Piacentino (rara). GIBBULA NEGLECTA (MICHT.). (Tav. 111, fig. 40). Testa superne subconica, interne converiuscula; anfractibus superne depressiuseulis, utque modulis parvîis, rotundatis circumdatis, ultimo peripheria atque basi costis sulcìs- que transversis impressis; umbilico valde carenato (MICHELOTTI). Alt. 3-15 Mm. Lat. 5-20 Mm. 1861. Turbo neglectus Micht. — MICHELOTTI, Et. Mtoc. inf., p. 94, Tav. 10, fig. 17, 18, 19. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1773. Tongriano: Dego, Pareto, Cassinelle, Mornese (frequente). OssERVAZIONI. — Forma abbastanza costante ma gli esemplari, per quanto nume- rosi, sono in così cattivo stato di conservazione che non permettono un esame minuto. Talora i noduli circumsuturali si vanno obliterando. (GIBBULA EUOMPHALA (PHAIL.). (1836. PHILIPPI (Trorhus) — En. Moll. Siciliae, 1, p. 184, Tav. X, fig. 21). 1873. Trochus euomphalus Phil. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 220. Piacenziano: Castellarquato nel Piacentino (non rara). OsservazIONI. — I Trochus Zuccarelli Aran. e T. Silvestriù De-GREG. sembranmi affini a questa forma, trovata pure nel Pliocene di Rodi del FiscHER. G. EUOMPHALA ? var. ANODOSULA Sacco. (an species distinguenda). (Tav. Ill, fig. 41). Anfractus superne anodosi, transversim rarius sulcati; umbilicus strictior. Astiano: Vezza d’Alba (un solo esemplare incompleto). OssERVAZIONI. — Il Trochus filiformis R. V. H. P. 1854, credo sia forma affinissima ‘a questa, tanto che se esso fosse una vera specie a se, la forma in esame probabilmente ne dovrebbe costituire una varietà. GIBBULA ((?) TAURANODOSULA SACC, (Tav. lIl, fig. 42). Testa magna, conica, subgracilis. Anfractus converuli, suturis subprofundis dis- Juncti, transversim subaequidistanter striato-sulculati; ultimus ad periphaeriam suban- gulatus. ‘Basis depressula, spiraliter striato-sulcata. Umbilicus peramplus, profundus, infundibuliformis. Apertura aliquantulum obliqua, perampla, rotundoquadrangula. 32 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Alt. 13-30 Mm. Lat. 20-35 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (alquanto rara). OssERVAZIONI. — Questa forma, che nella ornamentazione ricorda alcune Galeodea, per il cattivo stato di conservazione non è per ora determinabile con sicurezza; essa sembra avvicinarsi particolarmente alle forme anodosula e filiformis, e potrebbe forse costituire il tipo di un nuovo sottogenere che appellerei Gibbuloidea Sacco. 1896. Sottog. FORSKALIA H. e A. ApAms 1855 (tipo F. declivis (FoRsE.) (1). FORSKALIA FANULUM (GMEL.). (1790. GMELIN in LINNEO (7rochus) — Systema Naturae, Ed. XIII, p. 3573). F. FANULUM Var. CINGULIFERA (BRN.). (Tav. Ill, fig. 43). Testa scalaratior, anfractus superne minus declives, minus vel non undulati; tuber- cula extus productiora. 1326. Monodonta aegyptiaca Lk. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2735. 1831. Turb0 cinguliferus Brn. — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 56. 1842. Trochus » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 29. 1847. » fanulum Gmel. _ » » » 2° ed., p. 49. 1848. Turbo cinguliferus Brn. — BRONN, Index palaeont., p. 1318. 1852. Trochus fanulum ? Gmel. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., 1ll, p. 168. 1855. » » » — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 446. 1855. » » » — NEUGEBOREN, Beitr. Tert. Moll. Ob. Lapugy, p. 151. 1868. » » » — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, ll, p. 381. 1868. » » » — MANZONI, Saggio Conch. foss. subapp., p. 66. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 219. 1878. » » » — LOCARD, Descr. Faune Mollasse Lionnais, p. 70. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1800. Piacenziano: Piacentino (rara). Astiano: Astigiana; Piacentino (frequente). OssERVAZIONI. — Avrei creduto doversene costituire una specie a sè, come pro- pone il Bronn, se in una serie di esemplari viventi non avessi potuto constatare la va- riabilità di questa specie. Spesso i fossili conservano ancora traccia delle facule rossigne. irradianti. F. FANULUM Var. CANALICULATA BoRs. (Tav. lll, fig. 44). Testa affinis var. cingulifera, sed tubercula marginalia suboblita. 1825. 7rochus canaliculatus Bors. — BORSON, Oritt. Piemonte, p. 180 (312). 1830. » » » — » Cat. Coll. min. Turin, p. 624. Piacenziano: Masserano (rara). Astiano: Astigiana (non rara). F. FANULUM Var. CONVEXULA SACC. (Tav. Ill, fig. 45). Anfractus converiores, minus fortiter carinati, superne minus plicatorugosi. Piacenziano: Bordighera (non rara). OsservazionI. — Ne osservai esemplari consimili fra i viventi nel Mediterraneo. (1) Di questa interessante specie del Mar Rosso trovai una var. etrusca Sace. (Testa minor: cingula depressiora; carina supera crassior) nelle marne piacenziane (crete senesi) del Sie- nese (Tav. ll], fig. 45b). Pa DESCRITTI DA F. SACCO db FORSKALIA DEPRESSULA SACC. (Tav. lll, fig. 46). Testa conico-depressa, sat lata. Spira subscalarata. Anfractus converuli, suturis sat profundis disjuncti; in regione ventrali supera subangulati, nodoso-rugosi; in re- gione periphaerica unisulcati; sulcus periphaericus striis lamellosis obliquis interruptus. Basis convexa, spiraliter striolata. Apertura ampla, obliqua, subrotundata; umbilicus amplus, profundus, imbutiformis. Alt. 4-6 Mm. Lat. 4'|,-6 4/|, Mm. Piacenziano : Bordighera (frequente). OsservazIoNI. — Si avvicina ad alcune varietà di F. fanulum, ma pel complesso dei suoi caratteri (forma depressa, solco periferico stretto, ecc.) sembra potersi conside- rare come specie a sè. FORSKALIA GUTTADAURI (PHIL.). (1836. PHILIPPI (Trochus) — Enum. Moll. Siciliae, 1, p. 182, Tav. XI, fig. 1, 1°). F. GUTTADAURI Var. SUBUNISULCATA SACO. (Tav. ll], fig. 47). Sulcus carinalis superus minor, passim suboblitus. 1847. Trochus guttadauri Phil. — SISMONDA, Syn. meth., 2° ediz., p. 49. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., lll, p. 169. 1868. » » » — MANZONI, Saggio Conch. foss. subapp., p. 66. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 220. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1802. Astiano: Astigiana; Piacentino (frequente). OsseRvazIONI. — Probabilmente la forma tipica figurata dal PHinippi è fossile, giacchè le forme viventi, per quanto potei giudicare dall'esame dei miei esemplari e di varie figure, sembranmi assai diverse. Il CoPPI indica questa specie anche nel Tor- toniano di M. Gibbio. F. GUTTADAURI var. PLANATA SACC. (Tav. ll, fig. 48). Testa affinis var. subunisulcata sed spira depressior, scalaratior. 1825. Trochus bicarinatus Bors. (non auct. praec.) — BORSON, Oritt. piemont. p. 180 (312). 1830. » » » — » Cat. coll. Min. Turin, p. 20. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 1297. OssERvAZIONI. — Il lavghd del Borson fu letto nella seduta accademica del 28 Dicembre 1823, ma pubblicato solo nel 1825, per cui lo stesso nome usato nel 1824 dal LAMARCK per altra forma ha la precedenza. Astiano: Astigiana (frequente). F. GUTTADAURI Var. PERELATA SACCO. (Tav. ll, fig. 49). Testa affinis var. subunisulcata sed spira elatior, productior. Astiano: Astigiana (non rara). F. GUTTADAURI Var. FANULOIDES SACC. (an species distinguenda). (Tav. lll, fig. 50). Anfractus superne depresse corrugato-undulati, ad carinam superam subtuberculati. Piacenziano: Bordighera (non rara). OssERVAZIONI. — Parrebbe quasi forma di passaggio alla F. fanulum. Il FrscHER {Coqu. viv., G. Trochus, 1880, Tav. 49, fig. 2) figura una forma affine vivente. FORSKALIA Cf. CATENULARIS (EicAw.). (1830. EICHWALD, (Trochus), Naturh. Schizze von Lithauen u. Volhynien, p. 221). 34 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARI DEL PIEMONTE ECC. Tortoniano: Stazzano (rara). OssERVAZIONI. — Questa specie, da altri appellata 7. Buchi e T. Puschi, è certa- mente distinguibile dalla 7. fanulwmn a cui l'HorrNnes l’ha identificata. L’unico esem- plare giovane e girasto esaminato non permette una sicura determinazione. Sottog. MAGULUS MonTRS. 1888 (tipo M. arders (v. Salis)). MAGULUS ARDENS (von SALIS). (1793. Von SALIS MARSCHLINS - (Trochus) — Reise ins Koen. Neap., p. 376, Tav, VITI, fig. 9) Questa forma si avvicina ai ‘Collieulus. TI miocenico Trochus Moussoni MAYER ne potrebbe essere una forma atavica. M. ARDENS Var. ELATASTENSIS SACO. (Tav. IV, fig. 1). Testa subconica, spira elatior, anfractus minus converi; sulci in regione ventrali marginali profundiores. Astiano: Astigiana (rara). OssERVAZIONI. — Affine alle var. elata ScaccHi e barbara MonTRS, MAGULUS LAEVIARDENS SACCO. (Tav. IV, fig. 2). Testa conica, crassula, umbilicata. Anfractus converi, primi et medii transversim striolati, (ultimus sublaevîs, vel passim substriolatus), suturis fere superficialibus disjuneti. Basiîs planoconverula, sublaevis. Umbilicus patens, profundus, intus spiraliter canali- culatus. Apertura obliqua, subovata, Labium columellare crassum, contortum. Alt. 12 Mm, Lat. 14 Mm, Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). MAGULUS PLIOSUBCINCTUS SA00. (Tav. IV, fig. 3). Testa conico-depressa, subrotundata, crassula. Anfractus perconveri, suturis perpro- fundis, canaliculalis, disjumeti; transversim ommino striatellati, in regione ventrali su- «pera profunde unosulcati, în regione periphaerica perlate et perprofunde unosulcati vel canaliculati. Basis laeviter convera, sulculis profundis spiraliter ornati. Apertura ovato- rotunda. Umbilicus latus et profundus, interne spiraliter canaliculatus. Alt. ‘9 Mm. Lat. 12 Mm. Piacenziùno: Zinola (rara). (Nella conservazione ricorda i fossili astianò). OssERVAZIONI. — Potrebbe essere una forte ‘modificazione della ‘specie-gruppo M. ardens e particolarmente del M. exsubcinctus Sacco. ‘(= Gibbula succincta MoNTRS. non G. succincta CARP., 1864). MAGULUS ALBIDUS (GMEL.). (1790. GMELIN in LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XII, pag. 3576). 1873. Trochus albidus Gmel. — COCCONI, En. Moll. mioe. plioe. Parma e Piacenza, p. 222. Piacenzianio: Piacentino, Parmigiano (fide Cocconii). OssERVAZIONI. — Nell’Astiano di Castenedolo osservai pure alcune varietà di questa specie. MAGULUS TAURACUTUS SACO, (Tav. IV, fig. 4). Testa turbinato-conica, crassula, spira acuta. Anfractus convexuli, fortiter cingulati, suturis profundis, canaliculatis, digjuncti; tongitudinaliter costicillis depressis, pernume- rosîs, contiguis, supra cingula.decurrentibus, oblique ornati. :C'ingula erassa, ielata, saepe: DESCRITTI DA F. SACCO 35 2-3 cingulellis constituta, sulculis sat latis disjuncta. Basis convera 7-9 cingulis spira- liter ornata, Umbilicus mediocris, sat profundus. Apertura obliqua, rotundo-quadrangula. Alt. 7-11 Mm, Lat, 6-11 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Albugnano (non rara). M. TAURACUTUS Var. GRACILICINCTA SACC, (Tav. IV, fig. 5). Testa laeviter depressior; cingula passim graciliora, inter se distantiora, Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). Sottog. TUMULUS MontRSs. 1888 (tipo 7. umbilicaris (L.)). Questo gruppo parmi affinissimo a quello dei Phorewlellus, se pure debbonsi di- stinguere. TUMULUS DERTOSULCATUS SAcc. (Tav. IV, fig. 6). Testa parva, crassula, late conica, depressula. Anfractus convero-angulati, in lon- gitudinem et oblique fasciis et fammulis ochraceis picta ; trasversim 6-7 cingulis crassis rotundatis ornata; in regione marginali cingulo eminenti, lato, percrasso, subrotundato, muniti. Basis subplanulata, spiraliter percingulata. Umbilicus sat latus, profundus, intus laevis, passim subcanaliculatus. Apertura rotundo-quadrangula. Alt. 2-7 Mm. Lat. 3-10 Mm. 1862. Trochus sulcatus Br. — DODERLEIN, Gzac. terr. mioc. Italia centr., p.18(109). 1890. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 4951. Tortoniano: Stazzano, S. Maria, S. Agata; Montegibbio (frequente). Sottog. PHORCULELLUS Sacco 1896 (= Phorculus MonTRS. 15 ott. 1888, non Phorculus Cossm., luglio 1888) (tipo Ph. varius (L.)). PHORCULELLUS VARIUS (L.), (Tav. IV, fig. 7). (1766. LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XII, p. 1229). Astiano: Rocca d’Arazzo (rara). OsseRVAZIONI. — Fra i fossili tortoniani di Montegibbio osservai alcuni esemplari affini a questa specie, ma piccoli, quasi lisci, per modo da costituire una forte varietà od una specie a parte. PHORCULELLUS TAUROPARVUS SACCO. (Tav. IV, fig. 8). Testa parvula, conico-depressa, subscalarata. Anfractus converi, suturis parum profundis disjuncti; primi rotundati; ultimi angulati, in regione ventrali supera sub- angulati, in regione ventrali infera angulato-carinati ; transversim perstriolati ; longi- tudinaliter latis zonis subochraceis picti. Basis converula, spiraliter perstriolata. Um- bilicus mediocris, sat profundus. Apertura obliqua, rotundo-subpentagona. Alt. 4 Mm. Lat. 3!/|, Mm. Elveziano: Sciolze (rara). OssERVAZIONI. — L’unico esemplare conservato è incompleto e forse giovanile, ma sembra avvicinarsi ad alcune varietà di Ph. varius. PHORCULELLUS APENNINICUS SACC. (Tav. IV, fig. 9). Testa parva, sat regulariter conica. Anfractus subplani, vel laevissime converuli, 5. — F. Sacco. 36 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. suturis parum profundis disjuncti, 4-5 cingulis sat crassis, granulosis, ornati, periphaeria rotundangulati. Basis subplanata, 5-6 cingulis crassulis spiraliter ornata. Umbilicus amplus, infundibuliformis, intus spiraliter sulcatus. Apertura obliqua, subquadrangula. Alt. 6-12 Mm. Lat. 9-12 Mm. Tongriano: Cassinelle (esemplari non rari, ma mal conservati). OssERVAZIONI. — Sembra appartenere al gruppo del Ph. Philberti (RecL.) = Ph. villicus (PHIL.); forse le è alquanto affine il Ph. rRhenanus (MER.). PHORCULELLUS MUTINOCINOTUS Saco. (Tav. IV, fig. 10). Testa elato-conica, parvula, crassula. Anfractus fortiter cingulati, inferne angulati, longitudinaliter zonîs et lammulis ochraceis picti, suturis laeviter canaliculatis disjuncti. Cingula crassa, lata et elata 4; cingulum suturale et cingulum periphaericum caeteris crassiora; periphaericum medio striatum, deinde duplicatum; sub cingulo suturali cin- gulellum conspicitur. Basis subplanulata, 5 cingulis crassis sed depressis spiraliter ornata; cingulum circumumbilicale caeteris latius. Umbilicus mediocris, profundus. Apertura obliqua, rotundo-quadrangula. Alt. 3-7 Mm. Lat. 3‘/,-7 Mm. 1862. Trochus leucophaeus Phil. — DODERLEIN Giac. terr. mioc. Ital. centr., p. 18 (100)). Tortoniano: Montegibbio (non rara). OssERVAZIONI. — Sembrami avvicinarsi specialmente al Ph. Philberti (RécL.) (PA. villicus PH.). PHORCULELLUS AFFINIS (EicHW.). (1852. EICHWALD (Trochus) — Lethaea rossica, 1, p. 227, Tav. IX, fig. 16). Sembrami forma ben distinta dal Trochus quadristriatus DuB., col quale alcuni la confondono. PH. AFFINIS var. PROTUMIDA SACCO. (Tavo IV, fig. 10): Cingulum inferum, carinale, caeteris valde crassius, latius et eminentius. Tongriano: Sassello (alquanto rara). Elveziano: Colli torinesi (non rara). OssERvAZIONI. — Parmi avvicinarsi al vivente e tanto variabile Ph. tumidus (MONTG.). PHORCULELLUS TAURANGULOSUS SACO. (Tav. IV, fig. 12). Testa parva, gracilis, turbinata, subscalarata. Anfractus converi, in regione ventrali supera angulati, suturis subsuperficialibus disjuncti, ad suturam superam plano-declives, 5-6 cingulis distinctis muniti, in longitudinem costicillis pernumerosis oblique ornati; deinde testa eleganter clathrata. In anfractu ultimo angulus superus suboblitus ; cingulum inferum, a caeteris sulco lato distinctum, eminentissimum, carinaeforme, striolatum. Basis convera, 7-8 cingulis spiraliter ornata, radiatim gracile et depresse costicillata. Umbilicus mediocris, profundus. Apertura subrotunda vel rotundoquadrangula. Alt. 3-7 Mm. Lat. 3 !/,-6 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). OsseRvAZIONI. — Si avvicina alquanto al Ph. affinis, da cui distinguesi subito per l’angolosità degli anfratti, il che ricorda il Ph. biangulatus (Eicaw.). PH. TAURANGULOSUS? var. MIOTURBINOIDES SAcc. (an species distinguenda). (Tav. IV, fig. 13). Testa magis turbinoides. Anfractus rotundati, superne non angulati. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). DESCRITTI DA F. SACCO 37 PHORCULELLUS? cf. QUADRISTRIATUS (DUB.). (1831. DUBOIS DE MONTPÉREUX (Trochus) — Conch. foss. Wolhyn. Podol., p. 41, T.III, f. 4,5,6). Elveziano: Colli torinesi (esemplari incompleti, di incerta determinazione). PHORCULELLUS ? BIANGULATUS (EICHW.). (1830. EICHWALD (Trochus) — Naturhist. shizze von Lithauen, Volhyn. ece., pag. 221). (1853. » « — Lethaea rossica, p. 226, Tav. 9, fig. 15). PH. BIANGULATUS Var. PORELLA (DE GREG.). (Tav. IV, fig. 14). (1855. HOERNES (Trochus biangulatus) — Foss. Moll. tert. Beck. Wien, Tav. 45, fig. 15). (1885. DE GREGORIO (Trochus porellus) — Studi Conch. med. viv. e foss., p. 332). Testa turritior; carinae, supera praecipue, minus crassae et minus eminentes. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). Tortoniano: Montegibbio (alquanto rara, fide DODERLEINI). OssERVvAZIONI. — L’oligocenico Tr. sexangularis SANDB. parmi specificamente iden- tificabile al Ph. biangulatus. Fra le forme viventi è affinissima la Gibbula Coxi Ap. dell’ Australia. Sottog. COLLICULUS MonTRS. 1888 (tipo C. Adansoni (PAYR.)). Alcune forme ricordano assai le Strigosella. CoLLICULUS ADANSONI (PAYR.). (1826. PAYRADEAU (Trochus) — Mollusgq. de Corse, p. 127, Tav. VI, fig. 7, 8). 1868. Trochus Adansoniiî Payr. — MANZONI, Sagg. Conch. foss. subapp., p. 66. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pi. Parma e Piacenza, p. 222. Astiano : Castellarquato nel Piacentino (non rara). C. ADANSONI Var. CASTRENSIS {MAyR.). Sulci transversi rariores et profundiores. 1874. Trochus Castrensis Mayer. — MAYER, Descr. Coq. foss. terr. tert. sup., J. C., XXII, p. 31, Tav. XI, fig. 6. Astiano: Castellarquato nel Piacentino (non rara). C. ADANSONI Var. TAURINENSIS SACCO. (Tav. IV, fig. 15). Cingulella plerumque latiora. Umbilicus saepe minus angulatus. 1847. Trochus Bucklandi Bast. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., pag. 182. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (frequentissima). OssERVvAZIONI. — Forma assai variabile nei suoi diversi caratteri, tanto che mentre alcuni esemplari si avvicinano a quelli viventi, altri parrebbero doversene staccare spe- cificamente ed altri ricordano le Strigosella. Probabilmente le è molto affine il Trochus subturgidulus D’ORB.; ricorda pure assai il 7». angulatus ErcHw., nome da cangiarsi preesistendo diversi altri 7. angulatus (Miinst., Sow., Quoy. e GaIM.). Nel Tongriano di Sassello osservai una forma affine a quella descritta. C. ADANSONI Var. PERCONICA SACCO. (Tav. IV, fig. 16). Testa affinis var. TAURINENSIS, sed latius conica. Anfractus planulatiores, periphaeria angulatiores. Elveziano: Colli torinesi (non rara). C. ADANSONI? var. MIOHELICOIDES SACC. (Tav. IV, fig. 17). Testa aliquantulum minor, helicoidalis; anfractus converiores, suturis profundio ribus disjuncti. Cingula latiora et rariora. Apertura rotundatior. 38 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. Elveziano: Colli torinesi (non rara). OssERVAZIONI. — Frammezzo ai numerosi esemplari di C. Adansoni var. taurinensis se ne trovano alcuni pochi che nella forma sembrano tendere ai Glomulus. Sottog. GLOMULUS MonrRs. 1888 (tipo G. turdinoides (DESH.)). Questo gruppo parmi troppo poco distinto dai Colliculus al quale si potrebbe quindi riunire. GLomuLus cf. TURBINOIDES (DESH.) (an G. purpureus (Riss. sec. MonTRS.). (Tav. IV, fig. 18). (183? DESHAYES (Trochus) — Expéa. scient. Morée, Ul, p. 143, Tav. 18, fig. 28, 29. 30). Piacenziano: Bussana (un esemplare incompleto, di incerta determinazione). GLomuLus? MonTEROSATOI SACC. (Tav. IV, fig. 19). Testa turbinato-conica; spira elata, subscalarata. Anfractus convero-rotundati, su- turis profundis disjuncti, in regione ventrali medio-infera laeviter subangulati, trans- versim creberrime omnino perstriatellati, fasciolis transversis et fasciis obliquo-longitu- dinalibus, griseo-brunneis, ornati. Basis convexa, spiraliter creberrîme perstriolata, fasciolis spiralibus brunneis, in regione centrali praecipue, picta. Umbilicus parvulus. Apertura rotundata. Labium externum simplex; labium columellare crassulosum. Alt. 8-10 Mm. Lat. 7-9 Mm. Elveziano: Colli torinesi (non rara). OssERVAZIONI. — Dedico questa specie all’Illustre Malacologo e gentile mio amico Marchese di Monterosato autore di tanti interessanti nuovi sottogeneri di Trochidi. Essa ricorda per alcuni caratteri il 7rochus angulatus ErcHaw. Sottog. PHORCUS Risso 1826 (tipo Ph. Richardi (PArR.)). PHORCUS TAUROLAEVIS SACCO. (Tav. IV, fig. 20). Testa conica vel depresso-conica, late umbilicata, plerumque nitens, passim faculis subochraceis, subirregulariter picta. Anfractus convero-angulati, laeves vel parvillime striatulati. Basis convexula. Umbilicus peramplus, infundibuliformis, profundus, mar- gine angulatus vel subangulatus. Apertura obliqua, subrhomboidalis. Labium columellare laeviter subnodosum. Alt. 4-12 Mm. Lat. 6-16 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). OssERvAZIONI. — Questa forma per quanto nel complesso sembri riferibile al Sottog. Phorcus, tuttavia per alcuni caratteri (labbro columellare, ecc.) si avvicina pure al gruppo della Zrochocochlea mutabilis (Pin). PH. TAUROLAEVIS ‘Var. DEPRESSULINA SACC. (Tav. IV, fig. 21). Testa minor, depressior; periphaeria angulatior. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). OSSERVAZIONI. — Alcuni esemplari rappresentano solo una facîes giovanile. Sottog. GIBBULOIDELLA Sacco 1896 (tipo G. divergens (Bon.)). Questo gruppo per diversì caratteri ricorda alcune 7rochocochlea, p. es. la Tr. Broc- chii, ma credo che si avvicini piuttosto agli Steromphalus, mentre che per la rugosità DESCRITTI DA F. SACCO 39 superiore degli anfratti ricorda le Gibbula tipiche, per cui credetti opportuno costituirne un nuovo sottogenere. GIBBULOIDELLA DIVERGENS (Bon.). (Tav. IV, fig. 22). Testa subrotunda, perforata; spira depressa. Anfractus convexuli, ad suturam su- peram subplanati, in regione supera et ventrali oblique plicato-nodosi ; transversim passim substriolati. Basis convexula. Umbilicus visibilis, cercine calloso circumscriptus. Apertura patula, subrotunda. Alt. 5-20 Mm. Lat. 6 !|,-22 Mm. 1826. Trochus divergens Bon. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2742. 1842. » » Gené — SISMONDA, Syn. aeth., 1* ed., p. 29. 1847. » D) » — » » 2° ed., p. 49. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str.. Ill, p. 43. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. bac. terz. Piemonte, N° 1799. Astiano: Astigiana, Pocapaglia, Vezza d’Alba (frequente). G. DIVERGENS Var. ROTUNDULA SACc. (Tav. IV, fig. 23). Testa rotundatior. Anfractus converiores, superne aplanati. Astiano: Vezza d’Alba (frequente). G. DIVERGENS Var. SUPRAPLANATA SACC. (Tav. IV, fig. 24). Anfractus superne planatiores, margine subangulati. Astiano: Vezza d’Alba (frequente). Sottog. STEROMPHALUS LracH fide Gravi 1847 (tipo S. cinerarius (L.)). STEROMPHALUS cf. OBLIQUATUS (GMEL.) (1). (Tav. ]V, fig. 25). (1790. GMELIN in LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XIII, p. 3575). Astiano: Vezza d'Alba (un esemplare incompleto). STEROMPHALUS Cf. DIVARICATUS (L.). (1766. LINNEO (Trochus) Systema Naturae, Ed. XII, p. 1229). 1881. Trochus divaricatus L. — BAGATTI, Agg. En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p.31. Astiano: Gropparello nel Piacentino (rara, fide Bagattii). Gen. EUMARGARITA Fiscner 1885 (tipo E. helicina (Fagr,)). Ricordo qui come l’Adeorbis naticoides Dop. 1862 del Tortoniano di Montegibbio sia, secondo il PANTANELLI, una semplice varietà di E. helicina (FABR.); ben diversa è l’Adeorbîs naticoides Woop 1879, alla quale cangio quindi il nome in exnaticoides. EUMARGARITA TAURINENSIS SACO. (Tav. IV, fig. 26). Testa laevis, nitida, conico-depressa. Anfractus converi, ad periphaeriam laeviter sub- angulati, suturis parum profundis disjuncti. Basis laeviter converula, laevis, vel tantum (1) Il Monterosato pone questa specie e la seguente nel suo sottogenere Gibbulastra che però sembra tanto affine agli Steromphatus da esser forse considerato un sinonimo. 40 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. circum umbilicum passim radiatim rugulosa, Umbilicus sat latus et profundus. Apertura obliqua subrotunda. Alt. 4-6 Mm Lat. 5-10 Mm. 1847. Monodonta margaritula Merian — MICHELOTTI, Descr. Foss. mioc., p. 179. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 1825. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero, Sciolze (frequente). OssERVAZIONI. — Forse è una derivazione dell’oligocenica E. margaritula (MER.), ma dall'esame delle figure e di molti esemplari di quest’ultima specie parmi opportuna la loro distinzione specifica. EumarcarITA ef. Krokxn (Nyst) (an E. margaritula (MER.)). (1835. NYST (Trochus) — Rech. Coqu. foss. d’Anvers, pag. 26, Tav. 1V, fig. 19). Tongriano: Tagliolo, Colla (Appennino ligure) (alquanto rara). OssERvAZIONI. — Esemplari guasti che non permettono un sicuro riferimento. Gen. SOLARIELLA Woop 1842 (tipo ,S. obscura (CouTH.)). SOLARIELLA PLIOBSCURA SACCO. (Tav. IV, fig. 27). Testa parva, gracilis, subalbida, conico-compressa, scalarata. Anfractus converi, superne angulati, ad suturam superam subplanulati, deinde spira scalarata; in regione medio-infera rotundo-angulati ; transversim gracillime pluricingulellati, minute striolati; ad suturam superam vadiatim perdepresse subrugulosi, in anfractibus mediis praecipue. Basis convexula, spiraliter gracillime striatellati, circum umbilicum depresse et graciliter radiatim subrugulosa. Umbilicus sat amplus, perprofundus, usque ad apicem productus, sublaevis, tantum în regione marginali, angulosa, rugoso-granosus. Apertura rotundo- subpentagona. Peristoma continuum, simplex. Alt. 1-3 Mm. Lat. 2-45), Mm. Astiano: Astigiana (frequente). OssERVAZIONI. — Sembrami forma affine alla S. obscura (CouTH.), ma se ne diffe- renzia per mole minore, spira più scalarata, ornamentazione più fine, rugosità circum- ombelicale, ecc. SOLARIELLA TAUROCINOTA SACCO. (Tav. IV, fig. 28). Testa parva, conico-depressa. Anfractus converi, suturis profundis, subcanaliculatis, disjuncti; quatuor cingulis (in anfractibus medtis tantum 2-3 visibilibus) perelatis, cari- naeformibus muniti; striolis longitudinalibus, (in anfractibus mediis perspicuioribus, in anfractu ultimo suboblitis) ornati. Basîis convexula, spiraliter striata, 3-4 cingulis crassis munita; circum umbilicum radiatim et crasse rugoso-crenulata. Umbilicus latus, pro- fundus, infundibuliformis, intus spiraliter striatus. Apertura subrotundata. Alt. 5 Mm. Lat. 4 Mm. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). OssERVAZIONI. — Presenta molti caratteri di rassomiglianza colla S. maculata Woop. SOLARIELLA TAUROBELLA SACO. (Tav. IV, tig. 28)). Testa turbinato-conica, subscalarata. Anfractus converi, pluricarinati, suturis sat DESCRITTI DA F. SACCO 41 profundis disjuncti, ad suturam planulati ; transversim eleganter et minute perstriolati; longitudinaliter etiam oblique perstriatellati. Carinulae in anfractubus mediis duo visi- biles, in anfractu ultimo 3, tertia periphaerico-infera ; inter secundam et tertiam cari- nulam cingulellum gracillimum conspicitur. Basis converula, spiraliter percosticillata et 4-cingulata. Umbilicus amplus, profundus, infundibuliformis, margine crassulato, intus spiraliter perstriolatus et pluricingulatus. Apertura rotundata. Alt. 5 Mm. Lat. 6 Mm. Elveziano: Colli torinesi (rara). OssERVvAZIONI. — Ricorda fra le viventi la S. bella (VER.) della Norvegia e fra le fossili l’eocenica S. odontota (Bav.). SOLARIELLA PEREGRINA (LIB.). (Tav. IV, fig. 29). (1859. LIBASSI (Solarium) — Sopra ale. Conch. foss. dei dint. di Palermo, p. 26, fig. 22, 23). Piacenziano: Castelnuovo d’Asti; Savona, Ceriale (non rara). OssERVAZIONI. — È molto affine alla Solariella maculata Woop del Pliocene inglese. Il Watson nel lavoro sul Challanger indica, come Margarita, diverse forme, ad esempio S .oeglees, S. pachychiles, ecc., molto affini a quella in questione. Gen. CALLIOSTOMA Swarns. 1840 (tipo C. conulum (L.)) Sono forme assai variabili per cui la distinzione specifica è spesso assai difficile, per i numerosi passaggi, tanto più se non si hanno esemplari affatto adulti. CALLIOSTOMA CONULUM (L.) (Tav. IV, fig. 30). (1758. LINNEO (7rochus) — Systema Naturae, ed. 10, p. 739) 1826. Trochus conulus L. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torîno., N. 2751. 1827. » » » _ » » » » N. 3437, 3438. 1840. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1847. » » » _ » » » 2° ed., p. 49, 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 1299. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., lII, p. 169. 1855. » » » — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 453. 1868. » zizyphinus L. — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, Il, p. 359. 1881. » » » — NYST, Conch. terr. tert. Belgique, I, p. 99. 1881. » conulus L. _ » » » » 1, p. 101. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1798. Tortoniano: S. Agata fossili (fide BONELLI). Piacenziano: Villalvernia (frequente). Astiano: Astigiana (abbondante). OssERVAZIONI. — L’HoERNES trovò questa specie anche nell’Elveziano di Grund, C. CONULUM var. PERELATA SACC. (Tav. IV, fig. 31). Testa elatior, turritior, minus expansa. Astiano: Astigiana (non rara). C. CONULUM ? var. LATECINTA SACO. (Tav. 1V, fig. 32). Sulci transversi profundiores, deinde anfratus late et depresse cingulati. \ 42 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Astiano: Astigiana (alquanto rara). OsservazionI. — Ricorda per alcuni caratteri l'A. cingulatus. C. conuLuMm var. ScaccHI (ARAD.) (ARADAS(Trochus Scacchi) — Descr. sp. n. Conch. Sic., Atti Acc. Gioenia, 2, HI, p. 165, T. I, £. 3) 1873. Trochus Scacchi Ar. — COGCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 225. Piacenziano ed Astiano: Piacentino (non rara). OsservazIoNnI. — Il PaILIPPI aveva già indicato e figurato questa forma come una mostruosità. CALLIOSTOMA CRASSOCINCTOM SAcc. (Tav. IV, fig. 33). Testa crassa, elato-conica, imperforata. Anfractus subplanati, suturis subsuperficia- libus disjuncti, 4 cingulis latis et crassis (infero crassiore) muniti; interdum cingulum medium duplicatum. Basis depressula vel laevissime converula, spiraliter perstriata. Apertura subquadrangula, obliqua ; labium columellare obliquum, depresse tuberculatam; labium inferum passim peroblique subplicatum. Alt. 12 Mm. Lat. 9 Mm. Tortoniano: Montegibbio (poco frequente). OssERVAZIONI. — È una vera specie a facies tortoniana. Sembra essere affine al Trochus martinianus di Cabrières figurato dal FiscHER, che però parmi assai diverso dal vero 7. martinianus MatR. di Carry; ricorda pure il C. Dekinzi (NysT) di Anversa. Sottog. AMPULLOTROCHUS MonxrRs. 1890 (tipo A. granulatus (BoRN)) AMPULLOTROCHUS GRANULATUS (BORN.) (1778. BORN (Trochus) — Index rerum natur. Mus. Caesar. Vindob., p. 343). (1780. » » — Test. Mus. Caes. Vindob., Tav. XII, fig. 9, 10). A. GRANULATUS Var. LAUREATA (Mav.) (Tav. IV, fig. 34). Testa regularius conica; anfractus ultimus angulatior, basi depressior; cingulella, suturalibus exceptis, plerumque rariora, laeviora. 1814. Trochus granulatus Born. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 350. 1826. » » » — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 646. 1828. » » » — DEFRANCE, Diet. Hist. Nat., Vol. 55, p. 481. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 58. 1942. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1847. » papîllosus Da Costa — » » » 2° ed., p. 50. 1848. » granulatus Born. — BRONN, Index palaeontol., p. 1301. 1852. » papillosus Da Costa — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., \II, p. 169. 1868. » granulatus Born. — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, Il, p. 368. 1873. » papillosus Da Costa — COCCONI, En, Moll. mioc. pl. Parma e Piac., p. 223. 1874. » laureutus May. — MAYER, Descr. Coqu. f. t. s., J. C., XXII, p. 312, T. 11, f. 7 1877. » granulatus Born. — FISCHER, Paléont. terr. tert. Rhodes, p. 21. 1889. » papillosus Da Costa — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N. 181d. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). Piacenziano: Astigiana, Castelnuovo, Piacentino, Masserano; Albenga, Ceriale, Bus- sana (frequente). Astiano: Astigiana, Vezza d’Alba; Piacentino (abbondartissima). OssERVAZIONI. — Questa forma nelle Collezioni è spesso confusa coll’A. cingulatus ; tanto questa varietà come la seguente sono molto affini al Trochus Beyrichi HoRN. del Tortoniano viennese. La var. opisthostena Font. è pure molto simile, ma distinguesi anche a primo tratto per la forma meno espansa. Il 7rochus decoratus MicHT. (1840, Riv. Gaster., p. 15) è forse forma affine .a quella in esame, ma di incerta interpretazione. DESCRITTI DA F. SACCO 43 À. GRANULATUS Var. PERCORONATA Sacco. (Tav. IV, fig. 35). Testa affinis var. LAUREATA, sed cingula granulosa suturalia eminentiora. Piacenziano: Piacentino; Ceriale (non rara). Astiano: Astigiana, Vezza d’Alba (non rara). A. GRANULATUS Var. POLYGUNALIS BRN. (Tav. IV. fiv. 36). Anfractuum peripheria inferiore undulato-poligona (BRONN). 1831. Trochus granulatus var. polygonatis — BRONN, Ital. tert. Geb., p. 58. Astiano: Astigiana; Piacentino (alquanto rara). A. GRANULATUS Var. STOPPANIANA (Cocc.) Testa affinis var. POLYGONALIS, sed cingulum carinale tuberculato-plicatum. 1873. Trochus stoppanianus Cocc. — COCCONI, En. M. m. pl. Parma e Piac., p. 224, T, 6, £. 5, 6 Astiano: Piacentino (rara). A. GRANULATUS Var. PERCONICA SACC. (Tav. IV, fig. 37). Testa affinis var. ANGULATIOR, sed cingulella plerumque minute granulosa. Elveziano: Colli torinesi (rara). Astiano : Astigiana (non rara). AMPULLOTROCHUS SCUTIFORMIS SACCO. (Tav. IV, fig. 38). Testa imperforata, graciliuscula, comico-depressa, apice acutissima. Anfractus sub- planati, vel superne laeviter concavi, pluricingulati, in regione carinali acute angulati. Cingulella in anfractibus primis granulosa, in caeteris sublaevia, crassiuscula, subaequalia, tantum suturalia (infera et supera) elatioravet granulosa. Basis depressa, spiraliter pla- nocingulata, saepe cingulo elatiori circumscripta. Apertura trapezoidalis. Alt. 11-20 Mm. Lat. 14-24 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (frequente). OssERVAZIONI. — Trattasi certamente di una modificazione del gruppo dell'A. gra- nulatus, ma così spiccata per la forma a scudo appuntito, che parmi conveniente consi- derarla come specie a sè, affine agli A. trigonus (EicHw.), A. Beyrichi (HOERNES), A. ottuangensis (R. HoERNES), dei quali anzi la si potrebbe forse considerare come una varietà; l’oligocenico A. amblyconus (SANDB.) presenta una forma consimile. AMPULLOTROCHUS SUBEXCAVATUS (Woop). (1848. WOOD (Trochus) — Crag Mollusca, 1, p. 126, Tav. XIII, fig. 8). È tuttora incerto se trattasi di una buona specie, come io l’accetto qui provvisoria- mente, oppure di una forte variazione dell’A. granulatus o dell'A. miliaris. Gli sono probabilmente affini il Trochus multigranus Woop, il 7r. noduliferus Woop, come pure il miocenico Tr. Yholloni MicHp. A. SUBEXCAVATUS? Var. TAUROMILIARIS Sacc. (an species distinguenda). (Tav. IV, fig. 39). Testa minor, striatior, turritior; cingula numerosiora, propinquiora. 1842. Trochus crenulatus Br. — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 29 (pars). 1847. » » » — » » » 2" ed., p. 49 (pars). 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. foss. Mioc., p. 181 (pars). 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1804. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (frequente). OssERVAZIONI. — Potrebbe forse considerarsi come una forte varietà dell'A. miliaris. Per qualche carattere ricorda alcune Basèlissa; ne vidi esemplari anche fra i fossili della Turrena. 6 — F. Sacco. dd I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARI DEL PIEMONTE ECC. AMPULLOTROCHUS MILIARIS (BR.). (Tav. IV, fig. 40). Testa imperforata, conica, anfractubus convexiusculis, striis transversis granulatis, infimis duobus eminentioribus (BROCOHI). 1814. Trochus miliaris Br. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., Il, p. 353, Tav. VI, fig. 1a, b 1826. » » » — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe mér., IV, p. 130. 1827. » » » — SASSO, Saggio geol. sopra il Bac. terz. Albenga, p. 478. 1828. » » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 480. 1829. » » » — DE SERRES, Geogn. terr. tert. Midi France, p. 260. 1831.» » » — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 58. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 1303. 1868. » » » — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, ll, p. 368. 1868. » » » — MANZONI, Saggio Conch. foss. subapp., p. 66. 1873. » » » — COCCONI, Er. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 225. 1879. » » » — SARTORIO, Colle di S. Colombano ed i suoi fossili, I, p. 27. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1810. Piacenziano ed Astiano?: Piacentino; Nizzardo (fide auctorum). OssERVAZIONI. — L’esame dell’esemplare tipico, di cui si ignora la provenienza, ma che sembra essere delle marne sabbiose del Piacenziano, mi fece conoscere che questa forma è alquanto diversa da quella comune che le venne finora identificata. Il Trochus tricinctus De STEF. ne è probabilmente una varietà, come paionmi essergli pure affini i Trochus plicomphalus Gupp. e Tr. decipiens GuPP., del Pliocene di Trinidad. À. MILIARIS Var. SIMPLICIOR Sacco. (Tav. IV, fig. 41). Prope suturam superam cingulum granulare elatum tantum unum. NB. — Gran parte della sinonimia indicata per la specie va riferita a questa varietà. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). Tortoniano: Tortonese; Montegibbio (non rara). Piacenziano: Piacentino; Zinola, Albenga, Ceriale, Bussana (non rara). Astiano: Astigiana; Piacentino (non rara). OssERVAZIONI. — Sembra esserle assai prossima la var. cabrierensis FIscH. A. MILIARIS Var. MILLEGRANUS PHIL. (Tav. IV, fig. 42). Testa affinis var. simPLICIOR, sed inter cingula granosa cingulella granulosa vel filiformia conspiciuntur. Cingulum marginale saepe cingulellis plurimis compositum. 1826. Trochus crenulatus Br. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2750. 1826. » » « — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe mèr., IV, p. 131. 1827. » » » — SASSO, Sagg. geol. Bac. terz. Albenga, p. 478. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 29 (pars). 1867. » » » — » » » 2° » p. 49 (pars). 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 181 (pars). 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 168. 1855. » miliaris » — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, p. 464 (pars). 1855. » » » — NEUGEBOREN, Be:tr. Tert. Moll. Ob. Lapugy, p. 153. Elveziano, Tortoniano, Piacenziano, Astiano: (colla varietà precedente, ma più fre- quente nell’ Astiano). OsservazIONI. — Spesso il cingolo marginale è più semplice e più depresso. A. MILIARIS? var. PaoLuociAE May. (an species distinguenda). (Tav. IV, fig. 43). Testa affinis var. SIMPLICIOR, sed latior, expansior, inflatior, superne converior. 1874. Trochus Paolucciae May. — MAYER, Coqu. foss. tert. sup., J. C., XXII, p. 313, T. XI, f. 8. DESCRITTI DA F. SACCO 45 Tortoniano: Montegibbio (rara). Piacenziano: Piacentino ; Savona, Zinola, Ceriale, Bordighera (non rara). OssERVAZIONI. — Talora si accentuano le costicille oblique come negli Jujubinus. AMPULLOTROCHUS? TAURELEGANS SACCO. (Tav. IV, fig. 44). Testa late conica. Anfractus superne plano-converuli, suturis superficialibus disjuncti, in longitudinem depresse sed eleganter et perpropinque costicillati; transversim pluricin- gulati; cingulella magnitudine et dispositione varia; in regione medio-supera cingulella nulla, deinde depressio canalicularis transversa sat perspicua. Anfractus ultimi periphaeria subcingulata, transversim pluricingulellata. Basis depresso-converula, sublaevis, ad peri- phaeriam subdepressula. Apertura trapezoidalis. Alt. 10 Mm. Lat. 12 Mm. Elveziano: Colli torinesi (rara). OssERVAZIONI. — Forma elegante e notevole assai per le costicille longitudinali e pel canaletto trasversale che esiste nella parte medio-superiore degli anfratti, come os- servasi anche nell’affine e contemporaneo A. MuMeri (KOEN.). AMPULLOTROCHUS Cf. BOSCIANUS (BRONGN.). (1823. BRONGNIART (Trochus) — Mem. terr. sedimen. sup. Vicentin, p. 56, Tav. Il, fig. 11). 1861. Trochus Noe D’Orb. — MICHELOTTI, Et. Mîoc. inf., p. 90. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1791. Tongriano: Cassinelle, Giusvalla (rara). OssERVAZIONI. — Esemplari troppo mal conservati per esser ben determinati. AMPULLOTROCHUS OLIGOCENICUS SACO. (Tav. IV, fig. 45). Testa regulariter conica, acutiuscula. Anfractus subplanati, suturis superficialibus digjuncti, transversim cingulellati. Cingulella numerosa, passim unum gracillimum 4 majoribus interpositum. Margo angulatus, incrassatus, saepe pluribus cingulellis depressis, subgranularibus, constitutus. Basis depressa, cingulis et cingulellis capillaribus alternatis spiraliter ornata. Apertura subtetragona. Alt. 10-20 Mm. Lat. 11-17 Mm. Tongriano: Dego (alquanto rara). OssERVAZIONI. — È ben distinto dal contemporaneo Trochus labarum Bast. avvi- cinandosi invece meglio all’A. cingulatus di cui potrebbe essere una forma atavica; occor- reranno però migliori esemplari per ben diagnosticarla. AMPULLOTROCHUS? CINGULATUS (BR.). (Tav. IV, fig. 46). (1814. BROCCHI (Trochus) — Conch. foss. subapp., Il, p. 351, Tav. V, fig. 15). 1826. Trochus cingulatus Br. — RISSO, Hist. Nat. Prod. Europe méria., IV, p. 131. 1826. « » » — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2749. 1828.» » » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 475. 1829. » » « — DE SERRES, Geogn. terr. tert, p. 104. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 58. 1840. » » » — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 15. 1840. » « » — SISMONDA A., Oss. min. e geol., p. 35. 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1847. » » » — » » » 2° ed., p. 49. 1847. >» » » — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 181. 1848. » » » — BRONN, Index palacont., p. 1298. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 4b I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. 1868. Trochus cingutatus Br. — MANZONI, Saggio conch. foss. subapp., p. 65. 1868. » » » — WEINKAUFF, Conchy!. Mittelmeeres, ll, p. 360. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. ?24. 1878. » » » — LOCARD, Descr. Faune Mollasse Lyon, p. 70. 1880. » » » — SARTORIO, Colle di S. Colombano e suoi fossili, Il, p. 6. 1886. » » » — PARONA, Valsesia e Lago d'Orta, pag. 112. 1889. » » » — SACCO, Car. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1797. Elveziano: Colli torinesi (non raro). Tortoniano: Montegibbio (non raro). Piacenziano: Masserano, Val Sesia; Piacentino (non raro). Astiano: Astigiana; Piacentino (abbondantissimo). .OssERVAZIONI. — Parrebbe quasi forma intermedia tra il C. conulum e VA. gra- nulatus; a cui però meglio si avvicina; ciò prova come la distinzione degli Ampullo- trochus dai Calliostoma non sia sempre nè facile nè naturale, tanto che dubito che alcune specie che attribuisco per ora agli Ampullotrochus ne debbono esser tolte in seguito. Osservai esemplari dell’Astigiana della larghezza di oltre 30 Mm. Si avvicina alquanto a queste forme il miocenico A. ? eracutus SAco. (= Trochus acutus MAYER 1862, non Lk.). Probabilmente il Trochus quadricingulatus BRN. è specificamente riferibile alla forma in esame. A. CINGULATUS Var. PERDENTATA SACCO. (Tav. IV, fig. 47). Apertura superne uno, inferne bi-dentata. Piacenziano ed Astiano: Astigiana (non rara). A. CINGULATUS Var. MIOTAURINA SAco. (Tav. IV, fig. 48). Cingulum marginale crassius, elatius, superne canaliculatum. Elveziano: Colli torinesi, Baldissero (non rara). OssERvAZIONI. — Parrebbe tendere all’A. Audebardì (BAST.). AMPULLOTROCHUS PERSTRIOLATUS SACC. (Tav. IV, fig. 49). Testa imperforata, subgracilis, conica, apice acuta. Anfractus subplanati, transversim eleganter perstriolati, in regione marginali angulato-inflati. Cingulella in anfractibus primis granulosa, in caeteris laevia, parvillima, gracillima, pernumerosa; tantum cin- gulella marginalia elatiora et subgranulosa. Basis laeviter converula, spiraliter eleganter substriatellata. Apertura trapezoidalis. Columella saepe prope aperturam subplicata. Alt. 11-20 Mm. Lat. 9-16 Mm. Astiano: Astigiana (non rara). OssERVAZIONI. — Questa forma era confusa nelle collezioni col C. conulum, ma sembrami meglio collegarsi sia coll’ A. granulatus var. angulatior, sia coll’ A. cingulatus, distinguendosi però nettamente da entrambi per l’elegantissima striatellatura. AMPULLOTROCHUS? PAPILLA (EIcHW.). (1853. EICHWALD (Trochus) — Lethaea rossica, p. 232, Tav. IX, fig. 22). A. PAPILLA? Var. TAUROGRANOSA SACO. (Tav. IV, fig. 50). Anfractus minus acute angulati, cingulella prope suturas superas granulosa. Elveziano: Colli torinesi (alquanto rara). DESCRITTI DA F. SACCO 47 Sottog. JUTUBINUS MonrRS. 1884 (tipo J. erasperatus (PENN.)). JUJUBINUS EXASPERATUS (PENN.). (Tav. IV, fig. 51). (1777. PENNANT (Trochus) — Brit. Zool., Vol. IV, p. 126). 1831. Trochus punctatus Ren. — BRONN, Ital. tert. Gebila., p. 59. 1868. » exiguus Pult. — MANZONI, Saggio coneh. foss. subapp., p. 66. 1868. » » » — WEINKAUFF, Conchylien Mittelmeeres, II, p. 365. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Parma e Piacenza, p. 225. Tortoniano: Montegibbio (non raro). Piacenziano: Piacentino; Zinola, Ceriale, Albenga, Bussana, Bordighera (non raro). Astiano: Piacentino (non raro). OssERVAZIONI. — Alcuni esemplari conservano le tipiche macule rossigne; è specie alquanto variabile, sia per ornamentazione, più o meno aspra, sia per forma più o meno regolarmente conica, sia per cordone più o meno eminente, ecc. Spesso nei lavori di Paleontologia si verificò una confusione fra la specie in esame, a cui sembra riferibile il Trochus crenulatus BR., ed il Tr. miliaris; l'esame dell’esemplare tipico del 7r. crenulatus BR. mi fece conoscere essere tale forma identificabile appunto col J. exasperatus. J. EXASPERATUS var. ef. MATONI (PAYR.). (1826. PAYRADEAU (Trochus) — Moll. Corse, p. 126, Tav. VI, fig. 5, 6). Tertoniano: Montegibbio (non rara). Piacenziano: Zinola, Ceriale, Albenga (non rara). Astiano: Astigiana (rara). J. EXASPERATUS? var COLLIGENS SACC. (Tav. IV, fig. 52). Testa minor; cingulum marginale depressius, caetera minus fortiter exasperata, minus granulosa. 1814. Trochus striatus L. — BROCCHI, Conch. foss. subapp., ll, p. 661, Tav. 16, fig. 4. 1829. » » » — DE SERRES, Geogn. terr. tert. Midi France, p. 104. 183): » » — BRONN, Ital. tert. Gebild., p. 59. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 226. Tortoniano: Tortonese (non rara). Piacenziano: Astigiana; Piacentino; Bussana, Bordighera (frequente). Astiano : Astigiana; Piacentino (abbondante). OssERVAZIONI. — Trovasi generalmente commista al J. striatus col quale fu gene- ralmente confuso, al quale parrebbe quasi passare e di cui potrebbe fors’anche conside- rarsi come una varietà. J. EXASPERATUS? var. SUBCOLLIGENS SACC. (Tav. 1V, fig. 53). Testa affinis var. COLLIGENS, sed cingulella graciliora, rariora, distantiora. Astiano: Astigiana (rara). JUJUBINUS TURRICULA (EIicHw.). (1830. EICHWALD, (7rochus) — Naturhist. Skizze v. Lithauen, Volhynien, p. 220, 221). (1852. » » — Lethaea rossica, p. 229, Tav. IX, fig. 18). J. TURRICULA Var. LAEVIGRANOSA Sacc. (Tav. 1V, fig. 54). Anfractus angulatiores; cingula minus fortiter granulosa. Tortoniano: Stazzano (alquanto rara). 48 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. OsseRvazIONI. — Differisce assai dalla forma tipica figurata dall’ErcawALD, alla quale però collegasi mediante la var. hRoernesiana Sacco. (1855. Trochus turricula — HOERNES, Foss. Moll. tert. Beck. Wien, Tav. 45, fig. 6). Il C. Deshayesesi (Mav.) le è assai affine. JUJUBINUS STRIATUS (L.). (Tav. IV, fig. 55). (1766. LINNEO (Trochus) — Systema Naturae, Ed. XIl, p. 1230). 1830. Trochus striatus L. — GENÉ, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N. 3440. 1842. » » » — SISMONDA A., Oss. geol. form. terz. cret. Piemonte, p. 34 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1% ed., p. 29. 1847. » » » _ » » ». 2° ed., p. 50. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 1306. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 169. 1868. » » » — MANZONI, Sagg. conch. foss. subapp., p. 65. 1873. » indeterminatus Cocc. — COCCONI, En. Moll. mioc. plioc. Par. e P., T. VI, f.7,8,9. 1876. Zizyphinus striatus L. — SEGUENZA, St. str. form. pl. It. mer.(B, C. G.1.,V1), p.250. 1886. Trochus striatus » — SACCO, Valle Stura di Cuneo, p. 58. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1814. Piacenziano: Castelnuovo d’Asti, Masserano, Ponte S. Quirico, Ponte dei Preti; Vil- lalvernia; Piacentino; Ceriale, Bussana (frequente). Astiano: Astigiana, Valle Stura di Cuneo; Piacentino (abbondante). OsseERvazIONI. — Gli esemplari fossili sono generalmente più piccoli di quelli viventi, essi conservano generalmente una macchiettatura biancastra sul cingolo suturale, e tal- volta anche macule rossigne oblique. Lo Ziziphinus Lawley De STEF. e PANT. parmi riferibile alla specie in esame. Il Trochus indeterminatus Coco. nella figura originale sembra un vero J. striatus, mentre che nella descrizione ricorda la forma colligens. J. STRIATUS Var. PERTURRITA SACC. (Tav. IV, fig. 56). Testa elatior, elongatior, perturrita. Piacenziano: Villalvernia; Ceriale, Bordighera (non rara). Astiano: Astigiana (poco frequente). J. STRIATUS Var, LAEVIUSCULA SAcc. (Tav. lV, fig. 57). Anfractus, primi et medii praecipue, laeves, astriolati. Piacenziano: Masserano (frequente). Astiano: Astigiana (alquanto rara). J. STRIATUS? Var. BIBASILARIS SACC. (Tav. IV, fig. 58). Basis subumbilicata, circum excavato-scalarata. Astiano: Astigiana (rara). OssERVAZIONI. — Parrebbe specie distinta, ma dubito sia una strana anomalia. JuJuBINUS ef. GRAVINAE (MONTRS.). (1878. MONTEROSATO (Trochus) — Enum. e Sinom.. p. 22). (1884. B. D. D. (Trochus) — Moll. Roussillon, Tav. 43, fig. 26-36). Astiano: Astigiana (un esemplare corroso, d’incerta determinazione). DESCRITTI DA F. SACCO 49 Sottog. STRIGOSELLA Sacco. 1896 (tipo S. strigosa (Gm.)). Forme affini ai Calliostoma ma con fessura ombelicale più o meno visibile per modo da ricordare i Colliculus; per alcuni caratteri avvicinasi alle Basilissa. Spesso la colu- mella presenta una piega dentale più o meno spiccata. Forse vi appartiene l’eocenico Tr. fragilis DesH., l’oligocenico Tr. multicingulatus SANDB., ecc. STRIGOSELLA STRIGOSA (GMEL.). (1777. GMELIN in CHEMNITZ (Trochus) — Neues Syst. Conch. Cabin. Vol. V, p.99, Tav. 170, fig. 1650, 1651). Questa specie fu forse un po’ troppo dimenticata quantunque tanto caratteristica ; essa è alquanto variabile sia nella forma più o meno conica, più o meno turgida ed angolosa, sia nella piega dentale columellare più o meno visibile, l’ombelico più o meno aperto, talora persino chiuso, ecc. Quindi ho creduto opportuno tenere un po’ ampi i limiti di questa specie in modo da inchiudervi, come varietà, diverse forme fossili, che altri forse crederà portare al grado di specie distinte. S. STRIGOSA Var. TURGIDULA (BR.) (an species distinguenda). (Tav. IV, fig. 59). Testa turritior, minus conica; umbilicus strictior vel suboblitus. 1814. Trochus turgidulus Br. — BROCCHI, Conch. foss. subapp. Il, p. 353, Tav. V, fig. 16. 1821. » » » — BORSON, Oritt. piemont., p. 84 (330). 1828. » tarchydulus » — DEFRANCE, Dict. Hist. Nat., Vol. 55, p. 474. 1830. » turgidulus » — SACCO, Cat. Coll. min. Turin, p. 662. 1831. » » » — BRONN, Ital. tert. Gebitd., pag. 59. 1840. » strigosus Gm. — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 16 (pars). 1842. » turgidulus Br. — SISMONDA, Syn. meth. 1% ed., p. 29. 1847. » » » — » » » 2° ed., p.50. 1848. » strigosus Gm. — BRONN, Index palaeont., p. 1306. 1848. » turgidulus Br. — « » » p. 1307. 1852. » » » — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., Ill, p. 169. 1873. » » » — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 227. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1814. Piacenziano: Piacentino (alquanto rara). Astiano: Astigiana; Piacentino (alquanto rara). OssERVvAZIONI. — Se questa forma dovesse elevarsi al grado di specie, le si dovrebbe riferire probabilmente il vivente Trochus Montacuti Woop che anch’esso ha la fessura ombelicale ora visibile ora no; d’altronde tale carattere dipende molto dalla forma della conchiglia la quale quando è turrita generalmente ha ombelico stretto o suboblito. S. STRIGOSA Var. SUBSTRIGOSA (D’ORB.). (Tav. IV, fig. 60). Testa affinis var. TURGIDULA sed magiîs conica, umbilicus pervisibilis. 1826. Trochus strigosus Gmel. — BONELLI, Cat. ms. Mus. Zool. Tor., N. 2747, 2773, 2798, 3801. 1840. » » » — MICHELOTTI, Rivista Gasteropodi, p. 16 (pars). 1842. » » » — SISMONDA, Syn. meth., 1° ed., p. 30. 1847. » » » — » » » 2' ed., p. 50. 1852. » substrigosus D'Orò. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 43. 1873. » strigosus Chemn. — COCCONI, En. Moll. mioc. pl. Parma e Piacenza, p. 226. 1881. Zizyphinus » » — FONTANNES, Moll. pl. Vallée RhÒne et Roussillon, p. 220. 1889. Trochus » » — SACCO, Cat. pal. Bac. tera. Piemonte, N° 1815. NB. — La sinonimia della turgidula è pur in gran parte riferibile a questa forma. Piacenziano: Villalvernia (frequentissima); Piacentino (alquanto rara). Astiano: Astigiana (frequente). 50 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. OssERVAZIONI. — Le è affine, se pure non identificabile, il Trochus bullula FIscH. del Pliocene di Rodi. S. STRIGOSA var. SIMULANS (De STEF. e PANT.). (Tav. IV, tig. 61). (1880. DE STEFANI e PANTANELLI (Zisyphinus simulans) — MoU. pl. dintorni Siena, p. 75). (1889. DE STEFANI (Zizyphinus simulans) — Icon. Nuovi Moll. pl. dint. di Siena, T. XI, f. 3). Testa affinis var. suBSTRIGOSA sed minus turrita, magis conica. Piacenziano ed Astiano : insieme alla var. substrigosa (frequente). OssERVAZIONI. — Si avvicina assai alla tipica forma vivente. DESCRITTI DA F. SACCO 51 Fam. DELPHINULIDAE Fiscner 1885, Gen, DELPHINULA Lx. 1803 (tipo D. laciniata (Lk.)). DELPHINULA SCOBINA (BRONGN.). (1823. BRONGNIART (Turbo) — Mem. terr. sedim. Vicentin., p. 57, Tav. Il, fig. 7). Forma assai variabile come mi risultò dall’esame di molti esemplari del Vicentino, di Dax, ecc. per cui credetti opportuno inglobarvi la seguente forma, quantunque assai differente dal tipo. Questa specie potrebbe forse collegare l’eocenica D. calcar coll’attuale D. distorta. D. SCOBINA Var. APPENNINICA SACO. (Tav. IV, fig. 62). Testa depressior. Anfractus minus converi, passim subquadrangulati, depressiores. Cingula rariora, minus rugoso-imbricata, laeviora. 1847. Delphinula scobina Brongn. — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mioc., p. 165. 1847. » » » — SISMONDA, Sym. meth., 2° ed., p. 48. 1852. Turbo subscobinus D’Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal, str., II, p. 8. 1855 » » » — SISMONDA A., Note terr. numm. sup., p. 5. 1861. Turbo scobinus » — MICHELOTTI, E. Mioe. înf., p. 93. 1870. Delphinula scobina » — FUCHS, Beîlr. Kenntn Conchyl. Vicent., p. 25. 1889. Turbo scobinus Brongn. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1771. Tongriano: Carcare, Dego (poco frequente). OssERVAZIONI. — Alcuni esemplari tendono al tipo. DELPHINULA (?) MIOSOLARIOIDES Sace. (Tav. IV, fig. 62). Testa conico-discoidalis. Anfractus rotundati, suturis sat profundis disjuncti, longi- tudinaliter gracillime et perdepresse striatellati; transversim pluricingulati. Cingula de- pressula, granulosa; cingulum subsuturale crassius granosum. Basis convexrula, în regione periphaerica et circum umbilicum cingulis granularibus spiraliter cincta; regio media anfractus basalis radiatim gracillime et perdepresse striatellata. Umbilicus peramplus et profundus. Apertura ampla subrotunda, Alt. 17-21 Mm. Lat. 23-28 Mm. Elveziano: Serravalle presso Novi (alquanto rara). OssERVAZIONI. — Ricorda alquanto il Solarium delphinulum Grar. e la Delphinula lima Desa. Gli esemplari sono imperfettamente conservati, per cui ne resta alquanto incerta la determinazione, tanto più che questa forma per qualche carattere rassomiglia ad alcune Ninella. Se ne potrebbe forse fare un nuoyo sottogenere che appellerei Pseu- doninella Sacco. 1896 (tipo P. miosolarioides). 7 — F. Sacco. I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. Fam. CYCLOSTREMATIDAE Fisca. 1885, Osservai nel terreno pliocenico alcuni frammenti di Cyclostrema, che sembravano riferibili al O. cutlerianum (CLARK), ma in troppo cattivo stato per esser determinati. Gen. TINOSTOMA H. ed A. Apams 1853 (tipo 7. politum A. Apams). 1826. 1842. 1847. 1852. 1878. 1888. 1889. TinostoMmA WooDI (HOERNES). (Tav. IV, fig. 64). (1855. HOERNES (Adeorbdis) — Foss. MoM. tert. Beck. Wien, p. 440, Tav. 44, fig. 4). Rotella Defrancii Bast. — BONELLI, Cat. ms. Museo Zool. Torino, N° 2684. Helicina dubia Lk. — SISMONDA, Syn. meth,, 1° ed., p. 27. Rotella Defrancei Bast. _ » » » 2° ed., p. 49. Pitonellus Defrancîi D’Orb. — D’ORBIGNY, Prodr. Pal. str., III, p. 44. Adeorbis Woodi Hoernes — PARONA, Pliocene Oltrepò pavese, p. 81. » » » — DODERLEIN, Giac. /err. mioc. Italia centr., p. 17 (99). Umbonium Defrancei Bast. — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1786. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). Tortoniano: Colline di Volpedo; Montegibbio (poco frequente). OssERVAZIONI. — Gli esemplari del Miocene torinese sono generalmente un poco più elevati di spira che non quello tipico figurato dall’HoeRNES. Questa specie deriva pro- babilmente dall’oligocenico 7. decussatum (SANDB.). T. WoopI var. ASTENSIS SACC. (Tav. IV, fig. 65). Basis saepe depressior. Astiano: Astigiana (non rara). T. Woopit var. PARVILLIMA Sacc. (an species distinguenda). (Tav. 1V, fig. 66). Testa minor, parvillima. Anfractus subangulati; basis valde depressior, planulata. Piacenziano: Villalvernia (frequente). OssERVAZIONI. — Parrebbe specie distinta, ma forse rappresenta solo una forma a facies giovanile. Gen. LEUCORHYNCHIA Crosse 1867 (tipo L. caledonica Cross.). Il CossMann ne fa un sottogenere di Collonia. LEUCORHYNUHIA MIOROTELLOIDES SACC. (Tav. IV, fig. 67). Testa rotundo-depressa, rotellaeformis, crassula, laevis. Spira subnulla. Anfractus rotundati, sutura superficiali disjuncti, laeves; ultimus permagnus. Basis converula, laevis, callositate umbilicari magna ex parte tecta. Umbilicus callositate crassa (extus laevi et gracili, in regione ventrali concentrice oblique et crasse rugosa) fere omnino tectus. Apertura rotunda, obliqua; peristoma integrum; labium internum crassum. DESCRITTI DA F. SACCO 53 Alt. 5 Mm. Lat. 8 Mm. Eeziano: Colli torinesi, Sciolze (alquanto rara). OsservazIONI. — Ricorda alcune RotelZlorbis (p. e. R. simplex (BAST.)) e specialmente la Delphinula rotellaeformis GraT., di cui anzi potrebbe esser solo una varietà; ma per ora i materiali di confronto non mi permettono di decidere la questione. Gen. ADEORBIS Woop 1842 (Circulus Jetfr. 1865) (tipo A. striatus (PHIL.)). La posizione sistematica di queste forme è ancora incerta; le avvicino provvisoria- mente alle Ciclostrematidi; allo stato fossile è spesso difficile distinguerle dai Tornus risultandone quindi nuove incertezze. Noto infine come siasi fatta finora grande con- fusione fra Adeorbis e Tornus anche pel fatto che mentre a tipo del genere Adeorbis devesi porre la Valvata striata Pam., essendo la prima forma citata dal Woop nell’i- stituire il suo sottogenere, generalmente invece ne fu indicata a tipo l’Helîx subcarinata MonTG., ciò che non è nè giusto nè accettabile. Il curioso è che, mentre la maggior parte di queste forme fossili furono indicate come Adeorbis ma credendosi appartenessero al gruppo dell’H. subcarinata (ora Tornus), esse continuano a restare con tale nome generico benchè in verità ne fosse sbagliata la primitiva interpretazione generica. ADEORBIS sUPRANITIDUS Woop. (Tav. IV, fig. 68) (1848. WOOD — Crag Mollusca, 1, p. 137, Tav. XV, fig. 5°). Astiano: Astigiana (alquanto raro). OssERVAZIONI. — Alcuni autori lo considerano solo come una varietà di A. striatus. ADEORBIS TRIGONOSTOMA (BAST.). (Tav. IV, fig. 69). (1825. BASTEROT (Delphinula) — Bass. tert. S. O. France, p. 28, Tav. IV, fig. 10). Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (poco frequente). ADEORBIS MIOTAURINENSIS SACC. (Tav. IV, fig. 70). Testa depressa, lenticularis. Anfractus compressi; superne laeviter convexuli, cin- gulellis pernumerosis, perpropinquis, ornati; passim cingulella gracillima cingulellis majoribus alternata; în regione periphaerica acute carinati. Basis duobus cingulis ca- rinaeformibus spiraliter munita. Umbilicus amplus et perprofundus. Apertura obliqua, subpentagona. Alt. 1-3 Mm. Lat. 24/,-8 Mm. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). OssERVAZIONI. — Sembra forma di passaggio fra lA. trigonostoma, a cui rassomiglia nella parte inferiore, e l'A. miobicarinatus al quale si avvicina molto nella parte supe- riore. Nel complesso ricorda molto l’oligocenico A. carinatus (PaIL.) per cui si potrebbe forse ancora considerare come una sua varietà. A. MIOTAURINENSIS Var. DUPLICOCINOTA SACO. (Tav. lV, fig. 71). Cingulum circumumbilicare duplicatum. Eeziano : Colli torinesi (poco frequente). 54 I MOLLUSCHI DRI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECO. A. MIOTAURINENSIS Var. CRASSECINOTA SACO. (Tav. ÎV, fig. 72). Superne anfractus 2-3 cingulis, caeteris crassioribus et elatioribus, muniti. Elveziano: Colli torinesî, Sciolze (non rara). A. MIOTAURINENSIS var. PLIOASTENSIS SACCO. (Tav. IV, fig. 73). Cingulella supera regulariora, aliquantulum crassiora. Astiano: Astigiana (rara). OssERVAZIONI. — Per qualche carattere ricorda la forma figurata dal JEFFREYs come Trochus Duminyi (A. striatus), il che ci prova sempre più la grande variabilità di queste forme. ADEORBIS MIOBICARINATUS SACO. (Pav. IV, fig. 74). Testa utrimque compressa, transverse striata; anfractibùs 3 planulatis, contiguis, carînatis, ad marginem canaliculatis ; umbilico dilatato usque ad dpicem; apertura com: pressiuscula (BeLLARDI € MICHELOTTI). Alt. 1/3 Mm. Lat. 6-9 Mm. 1840. Delphinula striata B. e M. — BELLARDI e MICHELOTTI, S. or., p. 69, Tav. VI, f. 3, 4,5. IS42. » » » = SISMONDA, Syn. meth., }* ed., p. 29. 1847. » » » _ » » 2° ed., p. 48. 1847. » » » — MICHELOTTI, Descr. Foss. Mîoc., p. 165. 1848. » » » — BRONN, Index palaeont., p. 407. 1889. » » » — SACCO, Cat. pal. Bac. terz. Piemonte, N° 1788. Elveziano: Colli torinesi, Sciolze (non rara). OsseRvAZIONI. — Il nome antico deve esser cangiato, preesistendo una D. striata Lk. Questa forma deriva probabilmente dal comune A. dicarinatus (Lx.) che si sviluppa attraverso tutto l’Eocene. Forse è affine agli A. plarulatus (GRAT.) ed A. bicarinatus (GRAT.), mia Je Toro descrizionî e figure imperfette non permettono una seria comparazione: D’al- tronde se le forme di questo gruppo sono tanto variabili, quanto credono alcuni autori che ritengono lA. supranitidus Woop e 1° A. tricarinatus Woop come varietà dell'A. striatus (PriL.), probabilmente una parte delle forme indicate come specie distinte si dovranno pure considerare solo come varietà di poche specie. Attualità A. supranitidus pe: Astiano A. miotaurinensis var. A. supranitidus Piacenziano ?T— A. supranitidus Elveziano A. miobicarinatus — A. miotaurinensis A. trigonostoma Bast. — A. praecedens KoEN. Tongriano '— A, carinatus PHIL: € var. Bartoniano — A. quinquecinetus Cossun. Parisiano A. propinquus Desa. — A. acuticosta MGH. Suessoniano Adeorbis propinquus Desa. — A. labiosits Cossmn. DESORIPTÎ DA F. SACCO 55 Fam. TORNIDAE Sacco 1896 (= Adeorbiîdae Montrs. 1884). Gen. TORNUS Turron 1829 (Adeorbis auet. non Woop) {tipo 7. subcarinatus (MontG.). Già parlando del genere Adéorbis si accennò dlla confusione avvenuta fra esso ed i Tornus per erronea scelta del tipo, quindi rimando a tali osservazioni. TORNUS SUBCARINATUS (MoNTG.). (Tav. IV, fig. 75). (1803 MONTAGU (Helix) — Test. Brit., p. 438, Tav. VII, fig. 9). Piacehziano: Villalvernia (poco frequente). Astiano: Astîgiana (rara). ERRATA-CORRIGE Pagin» 26 linea 3 var. deppessula var. depressula » 483 » 32 A. ottuangensis A. ottnangensis » 46 » 39 var. angulatior var. laureata Vir at8 N pe 9 Il C. Deshayesesi. Lo J. Deshayesi 56 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARI DEL PIEMONTE ECO. INDICE Adeorbiidae, p. 55. Adeorbis, p. 53. à Adeorbis, p. 54. Adeorbis acuticosta, p. 54. Id. bicarinatus, p. 54. Id. carinatus, p. 53. Id. var. crassecineta, p. 54. Id. var. duplicocincta, p. 53. Id. exnaticoides, p. 39. Id. labiosus, p. 54. Id. miobicarinatus, p. 53, 54 Id. miotaurinensis, p. 53. Id. naticoides, p. 39. Id. pecchiolianus, p. 8. Id. planulatus, p. 54. Id. var. plioastensis, p. 54. Id. propinquus, p. 54. Id. quinquecincetus, p. 54. Id. striatus, p. 53, 54. Id. supranitidus, p. 53, 54. ld. tricarinatus, p. 54. Il. trigonostoma, p. 53. Woodti, p. 8, 59. i amblyconus, p. 43. Id. var. angulatior, p. 46, 55. Id. Beyrichi, p. 43. Id. boscianus, p. 45. Id. var. cabrierensis, p. 44. Id. cingulatus, p. 42, 45, 46. Id. exacutus, p. 46, Id. granulatus, p. 42,43, 46. Id. var. laureata, p. 42, 55 Id. miliaris, p. 43, 44. Id. var. millegranus, p. 44. Id. var. miotaurina, p. 46. Id. Miilleri, p. 45. Id. oligocenicus, p. 45. Id. ottnangensis, p. 43. Id var. Paolucciae, p. 44. Id. papilla, p. 46. Id. var. perconica, p. 43. Id. var. percoronata, p. 43. Id. var. perdentata, p. 46. Id. perstriolatus, p. 46. Id. var. polygonalis, p. 43. Id. scutiformis, p. 43. Id. var. simplicior, p. 44. Id. var. stoppaniana, p. 43. Id. subexcavatus, p. 43. Id. taurelegans, d. 45. Id. var. taurogranosa, p. 46. Id. var. tauromiliaris, p. 43. Id. trigonus, p. 43. Astralium, p. 9. Basilissa, p. 43, 49. Bolma, p. 9, Bolma var. affinis, p. 11, 12. Id. var. basicarinata, p. 14. ALFABETICO Bolma ‘bicarinata, p. 14. Id. Borsoni, p. 14. Id. castrocarensis, p. 14. Id. var. Cocconi, p. 11. Id. var. conjungens, p. 14. Id. var. crassiplicata, p. 11. Id. var. excanaliculata, p. 11. Id. exgranosa, p. 13. Id. granosa, p. 12. Id. var. horrida, p. 10. ld. var. italica, p. 13. Id. Meynardi, p. 11, 12, Id. miocenica, p. 13. Id. modesta, p. 11. Id. muricata, p. 13. Ip. var. perangulata, p. 13. Id. var. percarinata, p.12. Id. var. perrugosella, p. 11. Td. proborsoni, p. 14. Id. var. pseudoaffinis, p. 12. Id. rugosa, p. 9 Id. var. semilaevis, p. 14. Id. var. spinosa, p. 10. Id. var. sublaevigata, p. 10. Id. var. subtuspinosa, p. 11. Id. var. taurangulata, p. 13. Id. taurinensis, p. 12. Id. var. torquatella, p. 15. Id. var. tuberculata, p. 10. Id. var. turritior, p. 10, 12. Id. var. uvanilloides, p. 14. Calliostoma, p. 4l. Calliostoma conulum, p. 41, 46. Id. crassocinetum, p. 42. Id. Dekinii, p. 42. Id. var. latecineta, p. 41. Id. var. perelata, p. 41. Id. var. Scacchii, p, 42. Callopoma, p. 6. cantrainea, p. 7. Cantrainea var. dertonensis, p.77. Id. mamilla, p. 7. Id. var. minor, p. 7 Id. peloritana, p. 7. Id. tauromiocenica, p. 8. Circulus, p. 53. Cirsochilus, p. 8. Cirsochilus globulus, p. 8. Id. Jjucundus, p. 9. Id. striatus, p. 8 Clanculella, p. 22. Clanculella Jussieui, p. 22. Clanculopsis, p. 22. Clanculopsis var. Araonis, p. 22. Id. eruciata, p. 22. Id. granifera, p. 22. Id. Hoernesi, p. 22. Id. valdecincta, p. 22. DESORITTI DA F. SACCO 57 Clanoculus, p. 21. Clanculus corallinus, p. 21. Id. graniferus, p. 22. Id. Jussicui, p. 23. Id. var. turriculata, 22. Sonia p. 37. Colliculus, p. 3 Colliculus Adansoni, p.ldia Id. var. castrensis, p. 37. Id. var. miohelicoides, p. 37. Id. var. perconica, p. 37. Id. var. taurinensis, p. 37, 38. Collonia, p. 8. Collonia, p. 52. Collonia canalifera, p. 8. Id excallifera, p. 8. Id. marginata, p. 8. Id. spiruloides, p. o Cyclostrema cutlerianum, p. 52. CYCLOSTREMATIDAE, p. 52. Danilia, p. 23. Danilia sublimbata, p. 23. Id. Tinei, p. 23. Delphinula, p. 51. DOELIUno var. appenninica, p. 51. Bellardii, p. 9. ta. calcar, p. 51. Id. callifera, p. 8. Id. distorta, p. 51. Id. helicina, p. 9. Id. laciniata, p. 51. Id. lima, p. 51. Id. miosolarioides, p. 51. Id. rotellaetormis, p. 53. Id. scobina, p. 51. Id. solaris, p. 10. Id. striata, p. 54. Id: subhelicinus, p. 9. Id. trigonostoma, p. 53. DELPHINULIDAE, p. 51. Eudora, p. 5. Eumargarita, p. 39. Eumargarita helicina, p. 39. Id. Kicgxii, p. 40. Id. margaritula, p. 40. Id. taurinensis, p. 39. Forskalia, p. 32. Forskalia var. canaliculata, p. 32. Id. catenularis, p. 63. Id. var. cingulifera, p. 32. Id. var. convexula, p. 32. Id. declivis, p. 32. Id. ——depressula, p. 33. Id. var. etrusca, p. 32. Id. var. fanuloides, p. 33. Id. fanulum, p. 32, 33. Id, Guttadauri, p. 33. Id. var. perelata, p. 33. Id. var. planata, p. 33. Id. var. subunisulcata, p. 33. Gemmula, p. 23. Gibbula, p. 29. Gibbula var. anodosula, p. 31. Id. argentaria, p. 31. Id. var. cingulatior, p. 31. Id. var. converodepressa, p. 29. Id. i Cori, p. 37. Gibbula enomphala, p. 31. Id. Hoernesi, p. 22. Id. var. infundibuliformis, p. 30. Id* var. latesulcata, p. 3I, Id. magus, p. 29, 30, 31. Id. Mangialardi, p. 31. Id, neglecta, p. 31. Id, patulus, p. 29. Id. var. perdepressa, p. 30. Id. semirotunda, p. 30. Id. succincta, p. 34. Id. tauranodosula, p. 31. Id. var. taurominima, p. 30. Gibbulastra, p. 39. Gibbuloidea, p. 32. Gibbuloidella, p. 38. Gibbuloidella divergens, p. 38, 39. Id. var. rotundula, p. 39. Id. var. supraplanata, p. 39. Glomulus, p. 38 Glomulus Monterosatoi, p. 38. Id. purpureus, p. 38. Id. turbinoides, p. 38. Helicina dubia, p. 52. Helix subcarinata, p. 53, 55. Jujubinus, p. 47. Jujubinus var. bibasilaris, p. 48. ld. var. colligens, p. 47. Id. Deshayesi, p. 48, 55. Id. exasperatus, 47. id. Gravinae, p. 48. Id. var. hoernesiana, p. 48. Id. var. laevigranosa, p. 47. Id. var. laeviuscula, p. 48. Id. var. Matoni, p. 47. Id. var. perturrita, p. 48. Id. striatus, p. 47, 48. Id. var. subcolligens, p. 47. Id. turricula, p. 47. Leptothyra, p. 6. Lepiathy ra prosanguinea, b- de sanguinea, p. 6, 7. E RES nchia, p. ha Leucorhynchia caledonica, p. 52. Id. miorotelloides, p. 52. Littorina rudis, p. 7. Macromphalina, p. 3. Magulus, p. 34. Magulus albidus, p. 34. Id. ardens, p. 34. Id. var. barbara, p. 34. Id, var. elata, p. 34. Id. var. elatastensis, p. 34. Id. exsubcinctus, p. 34. Id. var. gracilicincta, p. 35. Id. laeviardens. p. 34. Id. pliosubcinetus, p. 34. Id. tauracutus, p. 34. Margarita globulus, p. 7. Id. oeglees, p. 41. Id. . pachychiles, p. 4l. Id. a DIRT: Megalomphalus, p. Modelia, p. 6. MODULIDAE, p. 4. Modulus, p. 4 Modulus Basteroti, p. 4. 58 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARIT DEL PIEMONTE ECC. Modulus var. rotundolaevis, p. 4. Id. var. spiratissima, p. 4 Id. tectum, p. 4. Monodonta, p. 21. Monodonta aegyptiaca, p. 32. Id. araonis, p. 21, 22. Id. Cerberi, p. 7. Id. corallina, p. 21, 22. Id. elegans, p. 23. Id. fragaroides, p. B4. Id. Hoernesi, p. 22. Id. Jussieui, p. 23. Id. labio, p. 23. Id. laevigata, p. 7, 25. Id. limbata, p' 23. Id. mamilla, p. 7. Id. margaritula, p. 40. Id. modulus, p. 4. Id. pharaonula, p. 21. Id. polyodonta, p. 21, 22. Id. quadrula, p. 24. Monodontella, p. 23. Monodontella quadrula, p. 23, 24. Id. var. simplicior, p. 24. Id. tauroelegans, p. 24. Narica, p. 3. Narica cancellata, p. 3. Id. gueriniana, p. 3. Id. plioastensis, p. 3 Id. rosea, 3. NARICIDAE, p. 3. Nina, p. 9. Ninella, p. 6. Ninella, p. 51. Ninella multicineta, p. 6. Id. torquata, p, 6 Olivia, p. 23. Oobolma, p. 14. Oobolma castrocarensis, p. 14, 15. oOrmastralium, p. 15. Ormastralium var. acrenulata, p. 19. Id. var. bicingulata, p. 16. id. var. bitorquata, p. 16. Id. bolmoides, p. 18. Id. carinatum, p. 17, 19. Id. var. elatissima, p. 18. Id. fimbriatum, p. lb. ld. henicum, p. 18. Id. var. intercineta, p. 18. Id. var. laevior, p. 19. Id. var. ornata, p. 16. Id. var. ornatissima, p. 17. Id. var. pereommunis, p. 16. Id. var. perornata, p. 17. Id. var. perrotunda, p. 18. Id. var. prohenica, p. 18. Id. var. rotundornata, p, 18. Id. var. scalarata, p. 18. Id. var. solidus, p. 19. Id. speciosum, p. 19. Id. var. subbitorquata, p. 16. Id. subspinosum, p. 18 Id. var. suprabicineta, p. 16, Id. var. supraornata, p. 17. Id. taurospeciostua, p. 19, Id. var. totoornata, p. 17. Id. var. tricingulata, p. 16. , Ormastralium var. tritorquata, p. 16. Id. var. unocingulata, p. 16. Oxystele 6. Oxystele Amedei, p. 26, 27, 29. Id. var. convexodepressa, p. 29. Id. var. granellosa, p. 27. Id. var. magnoelata, p. 27. Id. merula, p. 26, Id. patula, p. 28, 29. Id. var. paucicineta, p. 28. Id. var. radiatella, p. 28. Id. rotellaris, p. 27. Id. var. semisphaerica, p. 29. Id. var. subaspirata, p. 28. Id* var. torquata, p. fis Id. var. turritula, p. 29. PHASIANELLIDAE, p. 5. Phasianella, p. 5. SR australis, p. 5. LOR Eichwaldi, Pp. 5. Id. picta, p. 5. Id. pulla, p. 5. Id. punctata, p. 5. Id. rubra, p. 5. Id. °—speciosa, p. 5. Td. subpunctata, p. È. Phorculellus, p. 35. Phorculellus affinis, p. 36. Id. appenninicus, p. 85. Id. biangulatus, p. 86, 37. Id. var. mioturbinoides, p. 36. Id. mutinocinetus, p, 36. Id* Philberti, p. 36. Id. var. porella, p. 37. Id. var. protumida, p. 36. Id. quadristriatus, p. 37. Id. rbenanus, 36. Id. taurangulosus, p. 36. Id. tauroparvus, p. 85. Id. tumidus, p. 36. Id. varius, p. 35. ld. villicus, p. 36. Phorculus, p. 9. Phorculus distans, p. 9, 35. Phorcus, p. 38. Phorcus taurolaevis, p. 38. Id. var. depressulina, p. 38. Pitonellus Defrancti, p. 52. Pitonellus subsuturalis, p. 27. Pseudonina, p. 9. Pseudonina Bellardii, p. 9. Id. var. taurosimplex, p. 9. Pseudoninella, p. 51. Pseudoninella miosolarioides, p. 51. Pyramis, p. 21. Rotella Defrancei, p. 52. Id. suturalis, p. 27. Id. subsuturatis, p. 27. Rotellorbis simplex, p. 53. Seneotus, p. 6. Senectus argirostomus, p. 6. miotaurinus, p. 6. Sol, p. 9 Sol longispina, p. 9. Solariella, p. 40. Solariella bella, p. 41. Id. maculata, p. 40, 41. DESCRITTI DA F. SACCO Solariella obscura, p. 40. Id. oeglees, p. dl. Id. pachychiles, p. 41. Id. peregrina, p. 41. Id. plioobscura, p, 40. Id. taurobella, p. 40. Id. taurocineta, p. 40. Solarium delphinulum, p. 51. Id. peregrinum, p. 41. sSsteganomphalus, p. 5. Steganomphalus var. flammulata, p. 5, Id. pullus, p. 5. Id. parisiensis, p. 3. Id. var. picta, p. 5. Id. propictus, p. 5. Id. var. zig-zag, p. 5. Steromphalus, p. 39. Steromphalus, p. 25. Id. var. agatensis, p. 26. Id. cinerarius, p. 39. Id. . divaricatus, p. 26, 39. Id. obliquatus, .p., 26, 39. Strigoseila, p. 49. Strigosella, p. 37. Strigosella var. simulans, p. 50. Id. strigosa, p. 49. Id. var. substrigosa, p. 49. Id. var. turgidula, p, 49. Tectus, p. 20. Tectus insignis, p. 21. Id. lucasianus, p. 20. Id. noduliferus, p. 20. Id. obeliscus, p. 20, 21. Id* ornatus, p. 20. Id. var. plicatoides, p. 20. Id. var. subacrenata, p. 21. Id. vertex, p. 20. Tinostoma, p. 52. Tinostoma var. astensis, p. 52. Id. decussatum, p. 52. Id. var. parvillima, p. 52. Id. Woodii, p. 52, TORNIDAE, p. 55. Tornus, p. 53. Tornus, p. 55. Tornus subcarinatus, p. 55. Tricolia, p. 5. : Tricolia speciosa, p. 5. Id. nicacensis, p. 5. Id. rubra, p. 5. TROCHIDAE, p. 20. Trochocochlea, p. 24. Trochocochlea, p. 38. . Trochocochlea articulata, p. 24. Id. Brocchii, p. 25, 26, 38. Id. var. depressula, p. 26. Id. var. elatissima, p. 25. Id. laevigata, p. 25. Id. miocenica, p..25. Ji. var. paucipicta, p. 25. Id. var. perpicta, p. 25. Id. var. pliocenica, p..24. ‘ Id. var. raripicta, p. 26. Id. subeineraria, p. 25, 26. Id. tauroparva, p. 25. Id. turbinata, p. 24, 25. Trochus, p. 20. 8. — F. Sacco. Trochus acutus, p. 46. [d. Adansoni, p. 37. Id. affinis, p. 36. Id. albidus, p. 34. Id. Amedei, p. 26. Id. angulatus, p. 37, 38. Id. ardens, p. 34. Id. argentarius, p. 31. Id. Beyrichi, p. 42. Id. biangulatus, p. 37. Id. bicarinatus, p. 33. Id. Borsoni, p. 13, 14. Id. boscianus, p. 20, 45. Id. Brocchii, p. 25, 26. Id. Buchii, p. 34. Id, Bucklandi, p. 25, 37. Id. calliferus, p. 7. Id. canaliculatus, p. 32. Id. carinatus, p. 17. Id. castrensis, p. 37. Id. catenulatus, p. 33. Id. cineracaeus, p. 26. Id. cinerarius, p. 26. Id. cinereus, p. 26. Id. cingulatus, p. 45, 46. Id. cinguliferus, p. 32. Id. var. converodepressa, p. 29. Id. conulus, p. 41. Id. corallinus, p. 21, 22. Id. crenulatus, p. 43, 44. 47. Id. cruciatus, p. 22. Id. Dechiniîi, p. 42. Id. decipiens, p. 44. Id. decoratus, p. 42. Id. depressus, p. 26, 27. Id. Deshayesi, -p. 48. Id. divaricatus, p. 39. Id. divergens, p. 39. Id. dubius, p. 15. Id. Duminy, p. 54. Id. elegans, p. 24. Id. elegantissimus, p. 13. Id. euomphalus, p. 31. Id. exasperatus, p. 47. Id. eriguus, p. 47. Id. fanulum, p. 32. Id. filiformis, p. 31. Id. fimbriatus, p. 15. Id. fragilis, p. 49. Id. granosus, p. 15, 14. Id. granulatus, p. 42. Id. Gravinae, p. 48. Id. Guttadauri, p. 93. Id. incrassatus, p. 25. Id. indeterminatus, p. 48. Id. infundibuliformis, p. 30. Id. insignis, p. 21. Id. Kikkiî, p. 40. Id. labarum, p. 45. Id. labiosus, p. 17. Id. lacvigatus, p. 7. Id. laureatus, p. 42. Id. leucophaeus, p. 36. Id. lima, p. 24. Id. lucasianus, p. 20. Id. luctuosus, p. 17. Id. magus, p. 29, 30. 59 60 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Trochus majus, p. 29. Trochus verticosus, p. 20. Id. Mangialardi, p. 31. ld. zizyphinus, p. 4l. Id. margaritula, p. 40. Id. Zuccarellii, p. 31. Id. martinianus, p. 42. Tumulus, p. 35. Id. Matoni, p. 47. Tumulus dertosulcatus, p RA Id. miliaris, p. 43. TREBINIORE, P. Id. modulus, p. 4. Turbo, p. 6 Id. Montacuti, p. 49. | Turbo affinis, P. DIS Id. Moussoni, p. 34. Id. Amedei, p. 26, 27. Id. multicingulatus, p. 49. | Id. Antonii, p. 6. Id. multigranus, p. 43. | Id. Asmodei, p. 6. Id- muricatus, p. 13. Id. calcar, p. 13. Id. niloticus, p. 20. | Id. canaliculatus, p. 11. Id. nodosus, p. 20. | Id. carinatus, p. 17, 19. Id. noduliferus, p. 20, 43. | Id. var. castrocarensis, p. 14, 15. Id. Noe, p. 20, 45. | Id. cinguliferus, p. 32. Id. obeliscus, p. 20, 21. Id. clausus, p. 6. Id. obliquatus, p. 25, 39. Id. var. Cocconti, p. 11. Id. ornatus, p. 20. Id. var. crassiplicata, p. 11. Id. Paolucciae, p. 44. Id D’Achiardii, p. 6. Id, papilla, p. 46. Id, fimbriatus, p. 15, 16, 17. Id, papillosus, p. 42. Id. granulum, p. 10. Id, patulus, p. 19, 28, 29. Id. granosus, p. 13, 14. Id. pharaonula, p. 21. Id. Hartungi, p. 8. Id. plicomphalus, p. 44. Id. mamilla, p. 7. Id. var. polygonalis, p. 43. Id. marmoratus, p. 6. Id. polyodonta, p. 21. Id. Meynardii, p. 12. Id. porellus, p. 37. Id. var. minor, p. 7. Id. punctatus, p. 47. Id. miocenicus, p. 13. Id. Puschi, p. 34. Id. neglectus, p. 31. Id. quadricingulatus, p. 46. Id. Parkinsoni, p. 6. Id. quadristriatus, p. 37. Id. patulus, p. 27. Id. quadrulus, p. 24. | Id. var. peripus, p. 11. Id. radians, p. 11. Id. pictus, p. 5. Id. rotellaris, p. 27. Id. var. pseudocalcar, p. 11. Id. rudiîs, p. 7. Id. pullus, p. 5. Id. sanguineus, p. 6. Id. quadrulus, p. 24. Id. Scacchîi, p. 42. Id. rubicundus, p. 15. Id. serangularis, p. 37. Id. rudis, p. 7. Id. Silvestrii, p. 31. Id. rugosus, p. 9, 10, 13. Id. solaris, p. 10. Id. sanguineus, p. 6. Id. stoppanianus, p. 43. Id. scobinus, p. 51. Id. striatus, p. 47, 48. | Id, var. solidus, p. 19. Id. strigosus, p. 49. | Id. speciosus, p. 5, 19. Id. subcinerarius, p. 26. Id. var. spinosa, p. 11. Id. subhelicinus, p. 9. Id. tuberculatus, p. 10, 12. Id. subexcavatus, p. 43. Id. var. sublaevigata, p, 10. Id, sublimbatus, p. 23. Id. subscobinus, p. 51. Id. subrudis, p. 7. Id. subspinosus, p. 18. Id. substrigosus, p. 49. T'ylastralium, p. 19. Id. subturgidulus, p. 37. Tylastralium speciosum, p. 19. Id. sulcatus, p. 28, 29, 35. Id. taurospeciosum, p. 19. Id. tarchydulus, p. 49. Umbonium Defrancei, p. 52, Id. Tholloni, p. 43. Id. suturale, p. 27. Id. tricinctus, p. 43. Uvanilla, p. 14. Id. turbinatus, p. 24, 26. Valvata striata, p. 53. Id, turbinoides, p. 38. Vanikoro, p. 3. Id. turgidulus, p. 49. Vermicularia conica, p. 9. Id. turricula, p. 47, 48. CIARA Lawley, p. 48. Id. turritus (Bon) (1) d. simulans, p. 50. Id. varius, p. 35. td. striatus, p. 48. Id. vertex, p. 20. ld. strigosus, p. 49. (1) Questa forma dell’E/veziano torinese, pur ricordando i Calliostoma, sembra piuttosto doversi porre fra i Cerizidi. Propongo col CossMann di costituirne il tipo di un nuovo sotto- genere: TrRocHOcERITHIUM Cossmn. Sacc. 1896. Se ne tratterà in Appendice nella Parte XXII. Ch FSACCO-1 Molluschì terziarii del Piemonte, ecc. ( Parte XXI) ed E Forma phot Flio-Fototipra Cenovese e C°-lornno 61 Tav. AI: di A { in APRI Fig. RAI l'esemplare figurato 1. Narica plioastensis Sace. . . . . . . +. +. + Astigiana. . . . . Museo geol. Torino 2. Modulus Basteroti (Ben.) . 5 5 Colli torinesi . , » Di » >» Var. spiratissima Sace. i » a » 4. » » var. rotundolaevis Sacc. . » ; » 5. Steganomphalus pullus (I..) . î NT e Villalvenna » 5 bis. » » » (opercoli) Aste » » 6. » » » Var. Lo ai Costa) » - » 7. Senectus? miotaurinus Sace. . . Colli torinesi . È » 8a, b. Ninella ? MINO SACCA N n ELON lA - » 8c. » » Sag nie GlTorte Iran i Muscorgeol@Romia 9. Leptothyra sanguinea (RON eee Villalverntasie 000. Musco)seolfilorino » » RISENTITO AT » «+ « +» Museo geol. Roma 10. » pr cio SARE, RA Salso n. Museo geol. Torino 11. Cantrainea mamilla RE ) pan SMR A COLIMOrINEsI N » 12. » » . dertonensis Sace. | | . Stazzano . . GuilSo » 13. » » ari minor Segu. . . ... Castelnuovo d’ Asti . : > 13 d. » » » » . +. + + PonteS. Quirico in Valsesia » 13 ce. » » » » «Mi, Pordig:hera Msi » 14. » tauromiocenica Sace. . Sciolze. . +. . . + Collez. Rovasenda 14 b. Pseudonina SR (SHE, )(Es. tip. Coll. Micht.) Stazzano . . . . . Museo geol. Roma l4c. » SEMANET EMO . Museo geol. Torino 14d. » var. taurosimplex Sace. . Monte (Colli torinesi) . Collez. Rovasenda 15. Girsochitus GIORUe ad: ) x. ++. + «+ .S. Maria (Tortonese) . Museo geol. Torino 15 d. » SUO oa neo » » . Museo geol. Roma 15 .c. Collonia io SARa OO AU TAN AR MUCO] Colorno loXWBolmaXrugosa ((9)i(percoli) i, au. fara » QI IO » 17. » » VATI bIORE DA CCA MIST » ca UE » 18. » » var. tuberculata (Serr.) . . . . Rio Torsero (Liguria). » 195 » » Vargibontida!Saec., sler. (o, RNA Suigianar, ZO » JOlD» » » » vati RM RESTIA O" 0. le DI CT » T9ic. » » var. subtuspinosa Sacc. . . ‘. . Stazzano . . . . +. Museo geol. Roma 20. » » Var. spinosa Brn. (adulta) . . . Ceriale. . . . . . Collezione Bicknell 2065. » » » (giovane) . . Astigiana . . . . . Museo geol. Torino 20'c. >» » » » E BOrRdIahera: (Lo Tahar » 20d. >» » » » «LL Vvillalvernia. 0. » 206, >» » » » . + Villa Forzano CR tor. ) Collez. Rovasenda 21, » » Var:l'atfinis Coe ae COLI ae Museo geol. Torino 21b. » » » SRL S3 agi Ce PORCA DATI CA e, i CR » Dl'ci » » » (opere. trov. in esempl. 21 d) » Le TEOR RO) o » 22. » » Var. perrugosella Sir AStICIANantet . 0 » 23. >» Meynardi(Micbt.)(Es. tip. fig. da Michelotti) Colli torinesi . Museo geol. Roma 24. » —taurinensis Sacc. ; Monte dei Cappuccini . Collez. Rovasenda 25. » » ?_ Var. pseudaffinis Sace. . . Colli torinesi. . . . Museo geol. Torino 26. » » ? var. percarinata Sacc. . . » aio » 27. » granosa (Bors.)(es. tip. fig. da Borson)(incompl.) Tortonese? . . . . » 28. » » Var. miocenicai (Micht.),.. . ... Colli torinesì. . è» . » 280. » » » 2° Laser » . «+ «+ + Museo geol. Roma 28c. >» » » . «+ + + Grangie (Colli torinesi) Collez. Rovasenda 28d. >» » » (uva: ROME STO Ze A » 28e. » » Ato I 3 DISSETO SANE o » 29. » muricata (ui). dit spe e vurtena (EI rancia) . + Museo geol. Torino 30. » » var. italica Sace. aule o e n SSAZZADO ga cr a MUSCORECO Torino 305. » » » «0 «+ « « (Montegibbio . . . +. Museo geol. Modena 30c. > » » ee MDIRZZADO] et Le SN e MUSCORECOMROMA dl. » » var. perangulata Sace. . . . . » e e Mie MUSCONS OR onino 32. » » var. taurangulata Sace. . . . Baldissero. . . . . Collez. Rovasenda 33. » Borsoni (Micht.) (Collez. Michelotti) . . Stazzano . . . . . Museo geol. Roma SI0. > » » +... Sì Agata . . . . + Museo geol. Torino 34. » » VarsemiloevistSaccHa MRO azz DOM » 35. » » var. basicarinata Sacc. . . . » Si, RR » 35 d. >» » » mu. l'ortonesenttti. .. N Museolgeol. Modena 36. > » var. uvanilloides Sace. . . . . S. Agata . . . . . Museo geol, Torino i 37. >AProboFsonWsiSaACee i RR NT Colli 'tormestà » gi 37 Db. » » ROS o Monte (Colli torinesi) . Collez. Rovasenda i SCRIE » SRP LETI SONS ASA RE CONI COrIMEST Io de » 38. » » var. conjungens Sace. . . . Val Ceppi ia torin. ) » 39. » (QOobolma) castrocarensis (For.) Sets Ziuola Mae. . Museo geol. Torino 40, » » » var. torquatella Sace. Savona Fornaci . BOO » Fig. 1a,b,c,d. Ormastralium fimbriatam (Bors.) e. » » (juv.) 1f,g. » » (opercoli) 1h. » » » 1 » » » LA 2. » » var. unocingulata Sace. 3. » » var. pereommunis Sace. 4. » » var. bicingulata Sace. DI » » var. bitorquata Sace. . 6. » » var. tritorquata Sace. . UE » » var. subbitorquata Sace. 8. » » var. tricingulata Sace. 9. » » var. suprabicineta Sace. 10. » » var. ornata Sace. n ILL » » var. supraornata Sace. 12. » » var. perornata Sacc. 13. » » var. ornatissima Sace. 14. » var. totornata Sace. 15 a, b » carinatum ‘(Borsî ) (es. tip. Coll. Borson) 15c. » » 15 d, e, f, » » (opercoli) . 16. » » var. prohenica Sace. 16 b » » » . 16 e. » » » (juv.) 16d. » » » » 17. » » var. scalarata Sace. . 18. » » var. elatissima Sace. 19} » » var. intercineta Sacc. 20. » » var. perrotunda Sace. 21. » » var. rotundornata Sace. 22. » » var. bolmoides Sace. 23 a, b, c » subspinosum (Rov.) 23 d. » » hp SUN 24. » » var. acrenulata Sace. 25 » (Tylastralium) speciosum (Micht.) . (Coll. Michelotti) 25 b, c » » » 26. » » » var. laevior Sace. 27 a,b » » taurospeciosum Sace. 27 (A d. » » » 28. Tectus lucasianus (Brgn.) var. DR Sace. 29 a. » vertex (Micht.) (es. tip. fig. da Michelotti) 29 b,c,d. » » » 29 e. » » » 30. » » var. subacrenata Sacc. . 31. » insignis (Micht.) (es. tip. fig. da Michelotti) TN DE Località di rinvenimento Savona Fornaci . Bordighera Ventimiglia Savona . Stazzano Savona . È Savona Fornaci . » » Zinola . a. Savona Fornaci . » s v © ©“ Stazzano » . . Colli torinesi . » » Pian dei Boschi (Colli tor. a) Collez. Colli torinesi . Haiitusoro - Colli torinesi . Bailaioro è Colli torinesi ; » . . . . Monte (Colli torinesi) . » » Baldissero . Stazzano S. Agata Stazzano Vale (Colli torinesi) . log Colli torinesi . » Baldissero . Colli torinesi . Mioglia. Collezione în cui è conservato l'esemplare figurato Museo geol. Torino ui ii va VEC MIURA VR VV. VI Rovasenda Museo geol. Torino » Collez. Rovasenda Museo geol. Torino Rovasenda » Museo geol. Torino Collez. Rovasenda Museo geol. Torino Collez. Rovasenda Collez. Museo geol. Roma Museo geol. Torino Collez. Rovasenda Museo geol. Genova Museo geol. Roma Museo geol. Torino Collez. Rovasenda Museo geol. Torino Museo geol. Roma Pa e i FSACCO-1 Molluschi terziarii del Piemonte, ecc. (Parte XXI) ib E Porn % ua. phot Fototyp Danesi -Rama Ed - U "s ) f dii Y : PI eV X L AN i » ° 3 , y - x @ 4 or x N ’ al ’ al a nti ì è È ì ; \ % "Ea » . z 7 xer î) t 4 *, A o ” rue x = La Ea) ri ù n i eni ò : > CA 3 ®» À N x è Li PA n + o sa è i P ì i n FE SACCO -1 Molluschi terziarii del Piemonte ecc.( Parte XXI! Tav. IL # 3°) ae! dai adaa da; 4 7 Elto-Fotolipta Cenovese e C°-Torino Tav. II. Fig. so Clanculus corallinus (Gml.) . . 1b. » » (esemplare rion adulto) 2. » » var. turriculata Sace. 3a. Clanculopsis cruciata (L.) var. Araonis (Bast.) . 3 db. » granifera (Dod.) (Collez. Doderlein) Dici » » » 4. » it ic (Dod.) (Collez. Doderlein) 4b. » 5. Clanculella dowssioni (Payr.). 6Danila\sublimbataD'Orb.). i eee 7. Monodontella quadrula (Micht.) (Coll. Michelotti) 7b. 8. DI 9d. Dic: »d » » var. simplicior Sace. taurelegans Sacc. aa » » » 10. Trochocochlea inno (Born. )var. pliocenica Sace. 10 db. » v Y % % » tauroparva Sace. laevigata (Dod.) (Collez. Doder lin) Brocchii (May.) » » (es. tip. fig. del Tr. obliquatus var. @ del Brocchi) » » d d » var. paucipicta Sacc. var. ‘perpicta Sace, . d O var. elatissima Saec. var. depressula Sacc. TO, wi ge Ve subcineraria (D’Orb.) » » (es. tip. del Tr. cinerarius sec. Brocchi) var. raripicta Sacc. 20. Oxystele Amedei (tango). var. magnoelata Sace. 21. 22. 23. 23 Db. 24. 25. 25 db. 26. 27. 28. 28 b,c 28 d. 29. 29 db. 30. Si. 32. Gibbula magus (L.) 32 db. 33. d4. 35. 36. 37. 38. 39. 40, 40 db. 41. 42. 42 Db. 43. Forskalia fanulum (Gmel.) var. ‘eingulifera ‘Bm.) var. canaliculata Sace. . È 45. 45 db. 46. 47. 48. 48 Db. 49. 50. » 5 YU sy 4 YU “ Y % wi » » » » » » » » » » » » » » » » » var. granellosa Sace. rotellaris (Micht.) (Collez. Michelotti) Rapala (Bro su vs % » » »d » » var. subaspirata Sace. var. torquata Sacc. » var. pauciciucta, Sace. var. radiatella Sace. (es. tip. fig. dal Brocchi) (juv.)(es. tip. fig. di 7r. sulcatus Br.) var. convexodepressa Br. . var. turritula Sace. var. semisphaerica Sace. (apici) var. angulatior Sace, var. perdepressa Sace. var. infundibuliformis Coce. . ? var. taurominima Sace. vepnesot oa Sace. Var. Jatesuledia Sace. gina (May.) (ripr. fot. della fig. orig.) neglecta (Micht.) (es. tipici Coll. Micht.) >» euomphala (Phil.)? var. anodosula Sace. tauranodosula Sacc. : » » » var. convexula Sace. declivis (Forsk.) var. etrusca Sacc. depr essula Sace. Guttadauri(Phil.)var. subunisulcata Sace. var. planata Sacc. (es. tip. del Tr. bicarinatus Bors.) » » » » var. perelata Sace. . var. fanuloides Sace. Località di rinvenimento Astnciana eni io >» . . . . . » . . Colli torinesi . Montegibbio . » . Castenedolo (Brescia) . Astigiana . Da Colli torinesi . » » » STA Villa Forzano(Colli tor.) Termofourà (Colli tor.) Astigiana . T.Veglia(V. Stura Cuneo) Colli torinesi . Tortonese . Toscana » Vezza d’Alba Pocapaglia . Vezza d’Alba Pocapaglia Astigiana . Rocca. d’Arazzo . Viale Marona (Toscana) c Rocca d’Arazzo . Colli torinesi . » S. Agata . » » Stazzano S. Agata . » Bor dighera a Piacentino Masserano . Astigiana . Valle Andona (A stigiano) » » : Ventimiglia Astigiana . Colli torinesi . Astigiana . Bacedasco nel Piacent. Dego » c Vezza d'Alba” . Tetti dei Frati (Baldiss. ) Baldissero . Astigiana . Bordighera Crete senesi . Bordighera Astigiana . » » Bordighera 63 Collezione în cui è conservato l'esemplare figurato Museo geol. Torino » » » Museo geol. Modena Museo geol. Torino Museo geol. Modena Museo geol. Torino » Museo geol. Roma Museo geol. Torino » » Collez. Rovasenda Museo geol. Torino » » Museo geol. Modena Museo geol. Torino Museo civico Milano Museo geol. Torino » wu © “% x * » Museo civico Milano Museo geol. Torino » » » Museo geol. Roma Museo geol. Torino Museo civico Milano » Museo geol. Torino Mus.Politeen. Zurigo Museo geol. Roma Museo geol. Torino » Collez. Rovasenda » Museo geol. Torino wu 5 y 65 Fig. 8. Tumulus aiviiicata Sace. 6b. » 6c. » alata S. Maria (Carpe) Montegibbio DICO Tav. IV. Località di rinvenimento 1. Magulus ardens (V. Salis) var. elatastensis Sacc. . . + . . Astigiana . . . + +. . + 2. >» laeviardens.Sacc. .- . .. . >. + . è « + « + » +. Collitorinesi. . +. . . . 3. » pliosubcinctus Sacc. . +. . . + +. + + + +» + + Zinola + 0. . +.» + 4. » tauracutus Sace. . = ala cali si è 70 e e; BRIGSBOrO,0 è se vie e db. » » trice: ide Ole Ae . . DI OMERO do » » He . + Albugnano _. IR ARERIO CA » vari gracilicineta” Sace. . + Val Ceppi (Colli torinesi DIE 7. Phorculellus 25 (LI) Ta Tema eLevo altar 8. » tauroparvus Sace, DR SIL 2. » apenninicus Sacc. aerea piglio 10. » mutinocinetus Sace. . . . è. è ul. » afaale (Eichw.) var. protumida Saco. #( [STO ga 11b,c. > ORE. nt 12. » taurangulosus SEC a Pe te gie 126. » ‘e ce ao age 13. » var. mioturbinoides faco, Vle 14. < dia (Eichw.) var. porella (De Greg.) .. . 15. Colliculus sa (Payr.) var. taurinensis Sacc. . . +. + lò. » var. perconica Sacc. . . +. . » 17. var. miohelicoides Sace. Ù 18. Glomplna cf. turbinoides (DEsnA ta ee È 19. >» Monterosatoi S&cc. . . . . +. + en 20 a. Phorcus taurolaevis Sace. . a CHI» Ao 20 db, c. » » Ca 1 mIa cata Ve RI. » var. depressulina Sace. piva SEO 22. Gibbuloidella divergens (Bon,). + DIE dI 23. » » var. roturidula Sace. dita set 24 var. superplanata Sacc. . . +. + +. » 25. Steromphalus cf. obliquatus Sace. ARCI, È 26. Eumargarita Mir inenale Sace: Mt. 7 26 b. » Rei cli e SRRSTESO ce (n ia 27. Solariella pliobscura ST PR I SI 284, b,c.» taurocincta Sacc. . i anf® n Ca . oe, f,9. » tancohella Sac: 3057 tragici se ee > peregiiaa (Libe); (00 xe e ARSOLI Fe eg) te 30. Calliostoma conulum (L.) . li

» » var. latecincta Sacc SAMORONÌO 33. » crassocinetum Sacc. . . als e 34. Ampullotrochus granulatus (Born.) vari laureata (May 9 ON 35, » » var. percoronata Sacc. . + . . + 36. » » var. polygonalis Brn. ». + . +. » 37. » » var. perconica Sacc. SIRIO È 38a,b,c,d. » e SL SACCO LITIO TOR 38 e. » ciato 39 a, d. » subexcavatus (W cod) var. tauromiliaris MONTE 39 c, d. » Ba, 40. » rolidila (Br.) (es, tip. fig. dal Brocchi) i oo 4l. » »' var. simplicior Sac gi IRC 42, » » var. millegranus (Phil) . . . . +. + 43. » » var. Paolueciae (May.) . - . 43 Db. » » » aid GR ateo 43 e. » » » (riprod. fot. della fig. orig.) 4, » taurelegans Sacc. è =. SOG ne 45, » oligocenicus Sacc. . . . + +. è. + e.» 4ba, db, c. >» ciogulatus (Br.) .. agio 45 d, e. » » (es. tip. ‘fig. dal Brocchi) . STIVA 47. » » var ‘perdentata Sacc. . . . - 43. » var. luiotaurina Sacc. . . . + 49. » perstriolatus Saco: ‘e Me) 50. » papilla (Eichw.) var. taurogranosa Sacc. . + 51, Jujubinus exasperatus (Penn.) . . +... +... +.» 52. » » var. colligens Sacc. . . . . . . . » 53, » » var. subcolligens Sacc. _. . . di di D4, » turricula (Eichw.) var. levicranosa Sace, 55. » striatus (L.) . . . +. Mega 56. « » var. perturrita Sabot a PIRA rn DI, » >» var. laeviuscula Sace. n.0... 1.» 57 b' » » » PA ir 58, » » var. bibasilaris Sace. È A E 59, Sla Lia (Gml.) var. turgidula (Bre) n 59 b. « (es. tip. fig. Tr. turgidilus Br.) 60, » » var. substrigosa (D’Orb.) . . A 61 a,b,c.» » var. simulans (De Stef, e Pant.) e 6ld,e. » » (esempl. BIO ) 1 Delphinula scobina (Brongn.) var. A Sacc. +. a 2 b. » . 63. Delphinula (Pieuionine)2) eo, Sace. SALI: 64. Tinostoma Woodi (Hòrn.) -. . . . . + +... 0 +0» 64 b,c,d.» » apart zo CORRETE Rigotti sede . 65. » » var. astensis Sacc. E 63. » » var. parvillima Sacc. . . Cine CIANO GS 67a,b. Leucorhynchiua eroe ice Sacpi Gre e ev 67c,d. » RA ASI dr ce 68. Adeorbis supranitidus "Wood. e RE et dee 69. » trigonostoma (Bast.), . .. +. . > + +... 69.b, c.» » ERP e Pac 70. » miotaurinensis Sacc: >. . . . 0. +. 00...» 700. » » ‘i Sla ba E INT A Reto "l. » » var. duplicocineta Sacc. . . . . . + n. » » var. crassecincta Sacc. . . . . . 73. » » var. plioastensis Sacc. a) (Koi TA. >» ro bicartnaza SRO, 0 e RE TR T4 b,c.» SS ce AL Pa MEU 5 75. Tornus subcarinatus (Montg.) < Merate 0 RR Rocca d'Arazzo Sciolze . " Cassinelle . . Montegibbio . Colli torinesi Sassello . SIA Colli torinesi . . + + Termofourà (Colli torinesi) Colli torinesi . . . + Bhe Ye VICTTIRLIMOR =, . . . . AT RO . . . ”» farsa PRON »” . . ,9 3 Bussana . . . . + Colli torinesi. . . Sciolze L= Pi GR Collittorinesi |‘. «Let. Vezza d'Alba. +. . . . + ” PA A e VAIO ” plagio Ie Colli torinesi. Monte Cappuccini (Colli tor. ) Astigiana . +». ». «+ + » Collì torinesi. + + ; Termofourà (Colli torinesi) . Ceriale (Liguria) . . +» Astigiana . . . . . è. - ")) as dt par 3, i Montegibbio . . . +. . . Astigiana . . è è + è è Ceriale n. i. Uno 3 le Astigiana . Colli torinesi . > . Pian Boschi (Colli torinesi) Colli torinesi . È Baldissero. : ... +. Toscana? . . Atelte e Albenga: air a de Astigiana . . + è af + Bordighera . . . . . + Ù” nidortà Piacentino. . .. . +. + Colli torinesi. . . . + Dego » | doltola S Astigiana . . . . » . Crete senesi . , x na Sul: MT o Baldissero . SIP, di Astiglana . . +. +.» Colli torinesi . . Ceriale fo +. te Me ee Astigianat.. «le ila ; SIT EVE Stazzano —. è 0 0 0 è Astigiana . ORDINI ON Bordighera . . . . . Masserano . +. * è. . Astigiana . DILICIO " e eran Sftte ‘D RIETI Voci Monteriggioni? . . . . Villalvernia . >. +. » 5 die ss A MGERTS IL EP, dr Garcarenine (e tale e Novi presso Serrav. Scrivia Colli torinesi prose i Sciolze Su . na Astigiana.. + 0 + eifatie Villalvernia . . . . + +. Colli torinesi . . . . Sciolze .. . . . è» Astigiana . -_ Qupie Collì torinesi. . +. . + Sciolze . Colli torinesi. . |, È Grangie (Colli torinesi) È Colli torinesi . i ile Netolzà ‘To et Po Astigiana . . +...» Collì torinesi. . +. +. + Sciolze = “artte ‘etpo» e Le Villalvernia . . . . 0. Collezione in cui è conservato l'esemplare figurato. Museo geol. di Torino» ” ” Coll. Rovasenda Museo geol. "di Torino Museo geol. di Roma Museo geol. di Modena Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Museo geol. di Modena Museo geol. di Torino Museo geol. di Roma Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geo). di Torino ” ” ” “ 9” Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino ” so LE) ” Coll. Rovasénda Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino 2) ” Museo geol. "di Modena Museo geol. di Torino ” ®» » Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Collez. Rovasenda Museo Civico di Milano Museo geol. di Torino » ” Collezione Bicknell Museo del |olitecn. Zurigo» Museo geol. di Torino Museo geol. di Roma Museo geol. di Torino Museo Civico di Milano Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di orino ” » » ” ” » Museo Civico di Milano Museo geol. di Torino » Museo geol. di Roma Museo geol, di Torino Coll. Rovasénda Museo geol. di Torino " Coll. Rovasenda Museo geol. di Roma Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Coll. Rovasenda Museo geol. di Torino Collezione Rovasenda Museo geol. di Roma- F SACCO -| Molluschi terziarii del Piemonte ecc. ( Parte XXI Tav. Ve 28°(£) 2808) 26°0) 2848) 606 30° ; € ;4€7 618) 7) GU ) 64% ) 6442) È) éV 3 è 67508) D, SA: 67°) n/2) 694 70%) ‘Forma phot. Etto-Fotolipra Genovese e C?-Torino F.SACCO |Molluschi terziarii del { Parle XXI) Piemonle ecc 9 852, 299(2) 2 28%) fe) 2750) 27%) 2740) 28%?) ; 28°(7) 2842) 3 AG a ES ® 202 0aaDa 26 974(2) 296/2) ses, 566 5742) SA 4442 633 & Pai 63% 708/2) 3/2) 22) U 69% 70°) D'= Etio-Fololipia C Bertone e Genovese Torno ì o i Log, Y è È 13, Ù iu K Ì 7 x $ «ata di di PU i Mei ‘ PR Better UDO IT WrÒ A, "A DI dea ; Seriana (1 IONE mmprcamestaete me erelilasaso, DESTRO MA RE SITA RIITT TALE e PESTO Sme re DI IL SII e Ti l'avze somma peo taria air drtatonaleato rire biciabiztti Pitt per censtol ver cengia Tinelli sprse POR BE Bei segni Sedi cisti ioipoitte MILIITIREMIe attra cre "pure tal e a nre nea o rate re so A rdo icseo bed cr u saipntrbati sli riobedua ras pepudo toa Pe canta Liegi patire ade arena anti ded re Lei iotarntg rorpratsctisiastpuirarfccara =) Poporo gir Legge 1 dp pirate pet rie print norris Tau pubet iatargueri ve tace vi th Ref Ba Tee de ci colgono pe A, Nene È $ pen: asbrestarso Pn PEPE dept) da Fi peo Lenta gome ide Ta repeat ott do pestnba A ee mt nno seen Bet ire nl io ieiee) Visfetegstsestar Calriti green msiiiigiiote: rn Let eg a ate I Tette 100 pe Persio Le Leo E lapion a deb. to rie E A ALII Ca a TI ie RI RIE SITO a Iv Da LETALI IPTIEZIASTI TITO n I RI TE OR PA MIE TO: Ia e patito Ho 0 E LEI I nt det IE ZRET IN PIA URI I ITIIOIRI in etnei SSN Ani LIpIi prime deg id g ante str mi gta aprono arena riapre oo gaia mori deb 167 el nine en ii im pier miei nd pormi ge ai ian a melizi ia eenera. Peire pie earn to mvgisantnizio si Ralitiogo, febnsstiretibara ri ini attica eo eroica E riesi pentani ponga rane a ire dae berceetigo pa orosniotei pratese rap renaiate ate apra Si ai EROE III Irtetio Manti FISSA arte RIO RINTE TSE IO sentore rene pareti retata ti it drives pri E) adi airnei arcosbpriatitote peprio esentati tptagriche, puis ati pato» depends Seggi entri ftt Aalso nepra Rhestreite va pe beni coronaria Bet Entra prg rog tte Letta due preso ratarcera rimpatrio tagntini prep ratio pete a TRL Dee nana i i ITA PORSI mimo Gunane PPOTÙ NI LITI gn crede een dona line ra i ade veg ni nina pinta n = 0 Rin ere tre uenimeo 1 arisd ee Lepepoici arenarie i tjore o) rat nine na greta RITA e ere re ei Peire pra rgo: snrnzese ape centai ve er e ina nei merde seno IIZIMIRII pepe tpptor ere ceairtizrinepamentidirità fibre sele 140 bidet CUSICINIOTI it TL argani jr plot, Moda O LORO to deve sqrt Fe badumra-La0i ptt rasicntaratinzi ariete dati ST cenarguri Sgpreri cunged nio de (OSCAR SE SORRISO I COMI a teiredre he ate renn ti VOIRECITIo certe tie dig petie ceti sole une urta peo io: ctr IRR ee Tee ETA RISIFIRICISTI Meda i Cprd ge dardo ne ko di no4IO!E 05 matin stetgiai n siva prarbrpeaegersri SPINTI SIRICIRI VIA: srereini e gr be br de arpa rroareaprare nevsota nad Bela avente pantoceg are nto rd o pe Bo metti Lprgo grid: di IENE rato tati dieta o sentimne stqatape fed gere marsdlo dae alb sg pone ded fans bibrnenon a 018 INRACTRITOIEO pirtitiaturivionizzto pci PRIRI e pt vpesegapmia Rene Lar CECI renanizi Ate popendrane ito eden ei de res Cum ime peppe lai rt] ed 10 Pda "te deprerptonre wprte tipi INORAT Shepegiino de È CIELO tonino ptgranigion seni ce acta pi e arnrotira: igor varie PueRE pit platani fe db VICESSUITARINTI ERI (umanamente Ne vie (ipserze tenta Ace Ù pedi 1 Iof Bf rd dei pera Agla si Riti te adnarto beni idit atti or nige d desi petto e Priicaatara rirpna de er VET RIT STATA ARI MATTA TORE, casetta LeTedIracd ole Liverani roe sk Podio a jirlqt parte dr a de di deter leer iurgunste sia parti i nroram pra tib cao s0P% Iper ade peptide bal Pd det eo Lee rgertirioa PINI STI ht Pre TA pe "i Pitoteontià strati presi "qu o PSRPIG I Re dre: de CI RAPIRE Pei der) dt PIo DÒ spe dee i fg qa dato Ml) ia ho 1 Pd fogli toe Bad. indi cibi pe +9 PIVRRIRRIZI AMA alzo Meral bb ictet o Apre posted g€ Reventiiioli 0 pd best 4 de sai pe Fn tre DA der DAMESCCANOTOR dapebe fot e i ade SELE ta read sritpptttincicitategiabrbnnti Ra posa irepa dd gear pit. cottttore feno: tere ARI Potro) torte ntgtecima solve Ratti girino lebiagloo Lelorto " È Peg ipi (. serrprin. bei "pa pie | ar aniti mates MPT METISRI] da fancopinto Leto DESLSPSETISTEITTOTO 1° VINTE: (italo air pier Mi procibbatiene tas Sl ra erp SIMO SETS Tecn eci potuto rese ALITITAgnn: ttt pane v toeno o foogdi de adipe io pete | ce Vi gferstào e Prdzitionni nie perde x earn Ù atrrtiionnn vaga Tarot tit patbistote vepetiotiee ITC dating doti Se tateta n. atagpratitiotd dtt tI snnalcte pen seferateo 4 LA pio te mbenrite Reti 30 e Ben: ctu epinaio= Lr mai is UEIIILINTZINI menta DISITL {Ficoria bogetaa sosti III Gatte ti 1 Pd di ve pb pestati ara O e Se erronee spelione SRTTOLZZIA, Matteo renenioristiasbamontidrttiriostrero (patate ii patent petti rito etna] Saia eni Li een tori sondute soteini spese e rare ei =_= Le I e LZ seg ee re earn rione ab Tale renise INrce - ano apr jane ron bra sabot sete ES TROR I per ento Li ezoioi dOBa ROL Ie toe alii POMPET Iride gi Rei E sE ene ir elio ge pepe arena 1 doni rone! merpg dti seo n peer Egeo sede getti Di oto pria e REI Lepre ri tro eni Rie RIETI IE DITER prairgmenttt ee Di SUOI e ROTA A tte e) I i 0 De ST tanza cn pedate ne nni sputi dt pere a esnga toa | +: sea ni ponsde serie nes Ceo cara mina nei teri piefeeidiatoin. ui: Imrti notti IIIIERDI VSTIICIII Miprsepotrato FIgEgine ricreca ATTI ivatiore ped dari bey icaro agepe 14 bed, Mora Pudirericiiat ato siete ; Ape pih dI (4 de Pepe pe METRI acer i groses a parte ra bilie ate; Letysat pene Ned (et prepet emeae net e 0-10 Pup IRC ISTI PAINECC SUOLI bia Norco sreei gr) den (yraretinenat de granbetoni si at rgor re QILOCIT MATT ISOTSIVISTAGIIDI " Si sdeberabe tire IFOSPAA DA De lr a PURE sil iste e Se TICIESI d ATRTT Iii pe e peo Topren pente degna palchi 'a'penervor ia dtd sen sten (i STRA t si PELOSECIRICRIRI code e pgi ia Beto penelope PIO A ipgdobrbre corsi pens EU to lepre de fata otatat stat ta! SOTISCRLIIO rita intftiaetnea i Briga n si da pertentito tt 4 Rig è i cir? v * vefenalgeniia ar n ei Beet riari ue bte mila si poeta x Mec tUnd ro. henig nti Post stette Ato Te ihio sitprirale urea aio Tate neos i sardrngto io Rip pret prapdiba= rpi iosierpstierie nesce pen 70 lin, 10 dead het fuor CONDIRE IRISATLTTI a) #04 he 90 bevi Ù Tor cota Pigr tirati di devgre dal bu terrei Topsites Miaitontatr a NISCZA : Di 1a) Riotta ce st ci NA Mad li RES fe ge Pd ope de cea Ape be dogeliet DMI CAINE TIOIONATE popo sbeviper ALLA SE STILATA Arme tata TRA IOIAT I CTIRT RITA Tar IR TRIVIA ge eta Lee Di Lips 4 ipa A be lo fre sh de od cei 5-6 si gir ve beni sroreliat raetati at sAh AEREI Lr ITC cabip'ongo operano CITOLIEPOI ZANICIO MAr Ria vatett ara le uri de het ta PETRI to cod rs ed piena sapprsittcriein cut mt be 7 ed ded de et sure MIDO COTTO ti mpeg fer ed sietede te MUTI LE Rerigtii bara gtit QACAU SOTA Pentt pattoteiter TIPI DICI MIST IE ere Parga o Ed METRICI Ar@rn ct paerdi sa È dra dad Tod DEI Dee A piperita MECCA ali den Nugrs peso dlkotep. idee IDI vee labotobas MII PREaatgo repentoÌ de nale setta sh % bt AVA eat dtr) boma geerdoprarbii dopo pesi Lera psanprtagontei te dhe: obi ie [be srpeo D9 Bhe ARL TRO IRE RO LEE Porre cadere pio pende desio BISRTRA TALIA RE porta IFAI AAA ALATI bra Er) utile pende de stase pre ree Mercer Lidi partner Reso Tepese Lobarronba e e 97 cobra 8041 SEITE Saranno ata ara to arnie Horse ati perspetaruzaig gue cat gsite? negato ni tolta gare drbenieni es Parigiohazioi moti piecorto Pirerta vu nda isiasapegi sie so stpro erat asirazinne nretoee aria tate ceretta pigitinanii scene do Mep ttt nepttore pri trito estate 1 aosta pita presta pietezivagai pico Prenota prede code ita tatis hei later "Site tepper feti Ri ei dediatee + bt melsieniretiabei pigra di pirnta perineo Rot agi ear 4,3 ”» Aprssderbalie Peo liatarit a niecai u ge priori ge dedioni 10 9 sqereimi UIRIENIEI Totests issgbreset, pae Lote io TNTRIARI nimgineto eri bogianen tario fa puoi pa iso o portare de pre VBL DIA SER AIR RS LE TR ri een bo deserto TMISIRIZIOTI NOIA AA IO AIAR MICI vani ‘midi UPBE1 Tera pepe neo n 04 RIE de ape Bepi fa LL epr RIE prvcsiie do dl ebete sparo hi (OTEMIIISTORICA br CARRITINETI stente dre RIINA Pei data mena LIEvarA Fiat docte La estate rpietbtaliminateni: RICIEA pagani d Me $ tedlorRte Pienritoe 1 TRE RROSNI RI oeRO Mbgesttatin PARI pico e parobefardea Me MISTITIONZZI Dent t do guar icgea | rindontiooi ed predire sllgti zii La în CAI VIA aan DIETA CIEli 8 quer tt pra pei rele ritiri. iriegiapirar tare; TAVREPLL'VIICRL LI MITE CT SCTIRACZATO de DITA RITI Urprin CTECITTI MISTO ri pae seeri È mutare Slrtnenito nre corre to cu nie FALSI Papi cati tg salga Render CIR Rice rpg caseiieitizne Pt TAR senago petite ei ifrto sedi he pio papa deri pero ge IMP APLILIGIETT I PIG dt i 400 det 11 i e patas car ra “ ti Sastre pe pag piaeinbegiaov. ti prasdo? n Cc M De. nevatoo I noir vpnne reneso ne pareri eni iso derit ars TE ari a Lr e ALTA CATO ASI II ICERTTAT AAA È Pato ite cen tilapi Mapsda ns bsrata tenor po ireigiett argo 1 Rene pesi "nrpepiitieneberee giga Srprripraegie etti prrrtive pato nei 14 reca imriredo mettre idarprarsto pi icpracecir iva srssadgli iva are pr pesersztaSe malticIatite muleacirrton amento i DI RIPETE COSO PATTI ST SINI STRANO AAT Peso A i RTERI] Poeti DIRITTI AA MISI SOTORR ETC SISTO DOVERE SSR ISPIRATO rele Lagnar God es L'ge ipa nre ci iter Creperie TERNO AS ate clint "gie pm nere giessiere pride e die Cetra RISZIC IAN Iotti prin verrei brian - egiinno nie Varta acne di IRTDC O: pod a re seta tear de ode pei sete VOTPINIIZACete PITCH DARI SERI Teti VPN TOIRETT PO STES MOTI CA ARA CISCO I M BOSIO “pagrisdee ssa porge B"be de4: srtbegcasio MOCONCENCI TO (EOLICI ICICREN AIN CDI RATE NOI A reni (ILRACIOALITI MIE O Meier tardi aiar CI ota ac pere biogitatete rioni Ù Spiare grata set gate rca ti toro tratti starai serene doneae arse! VSTOCEIIRTI mura arolarse nana uniti arena ioni ntsc rerenio tt Parata OM IIS M TE TA MINI A DOT ITTARCNI SISI CICARCELIAICANI SEGIDE ORTA pe drgo bei e sciame de eno torte "i < iene pac n IS RIPISCINCH prieri n «le detta ni vara ritese sa Mari co rr coreni atargtetto CRT CAT DO CRROMECI RATE piicietttto Dati TAPIRO Crane sserast 10 °0 Ie PIO RIIR EU COC ste »i no