$ yo - M 1 enit ENS SE] M. 3 m" | M - EX LIBRJS. * William Healey Dall Division of Mollusks sectional Library ———— dtp JTANI PLANCI PRA a bPIrPRt ARIMINENSIS DE CONCHIS MINVS NOTIS. E GS BO GV ACGESSITL SPECIMEN AESTVS RECIPROCI MARIS SVPERI A D LITTVS PORTVMQVE ARIMINI: EDITIO ALTERA d Slactionai Librory R O'M AE IN AEDIBVS PALLADIS 1. P. A. ets Hs nalis dre Mos cM ANNO cIo»IoccLx. PERLIGA AWQGTORITAÀTE: t 3E iip: TEE Jug. 7 i Kt 31636 1 i "E820 1039 n ^, M NS il MUSEU - Nvifenti mihi faepenumero fuperioribus annis.mare portumque Ariinini ,"ut ftatis temporibus. rationes. PAN Acftus marini cognofcerem , & cum Solis Lunaeque i euSQ) motibus componerem , atque fubcifivis horis totam oram maritimam perluítranti frequenter, ut laxandi animi gratia Conchas varias Vmbilicofque marinos contemplarer , colligerem , meumque in Mufaeolum aíportarem , accidit fane ut majores pro- greffus hifce in rebus facerem , quas fecundo loco, & oblectandi tantum animi cauffa conquifieram , quam ea inre, quam primo, longa meditatione , ftudio , labore, atque interdum perpetuis vi- gilis diu noctuque concoxeram . Nec mirum profecto ; Aeftus enim maritimus , propter innumeras ac fimul pene dixerim incon- flantiffimas rerum cauflas torfit femper , ac torquebit, ut opinor, philofophorum hominum ingenia. Quare primo & luculentius hií- ce de rebus agam ; deinde quafi appendicis loco Aeftum marinum exponam. Id videt quifque hoc poftulare ut faciam , tum rerum pulcherrimarum copiam , quum praeclara inventa . Dignitas fa- ne poícebat, ut de illo prius agerem ; at vicit rei ubertas atque raritas. Quamquam & fua dignitate non carent marinae Con- chae, quum & elegantia & praeítanti ufu in fui admirationem fummos viros femper & ubique traxerint, ut tefle Tullio Lae- , lius ipfe & Scipio, praeclari illi duo Romanae reipublicae Impe- ratores, ad Lucrinum & Cajetam relaxandi animi gratia Conchas & Vmbilicos legere confueviffent . Quinimmo veteres Philofophi, » excellenteíque naturae fcrutatores Ariftoteles ; Athenaeus, Aes lianus, Plinius, Cardanus, Rondeletius, Salvianus, Columna, aliique longas enarrationes de his rebus reliquerunt. Neque no- ftris temporibus harum. rerum deferbuit fludium ; immo mirum À 2 ' ; in mo- y 4. PRAEFATIO in modum unacum reliquis optimis artibus, quae ad philofophiam hitoriamque naturalem , & rem medicam pertinent , excrevit atque excolitur, ut hodie cernas eximios Philofophos , regioí- que pene Medicos Conchis Cochleifque cum primis oblectari , Ícriniaque refertiffima earum habere, atque libros perpolitos de his edere. Teftes mihi fint in hac re Martinus Lifterus Annae magnae Britanniae Reginae medicus , Hanfius Sloanius acade- miae Britannicae praefectus , Antonius Vallifnerius doctor pri- marius Patavinus & medicus caefareus , Nicolaus Gualterius magni Ducis Etruriae, & Petrus Chriftianus Wagnerus principis Baruthini medicus , Jofephus Montius hiftoricus naturalis & bo- tanicus Bononienfis , Ludovicus Bourguettus philofophus Neoco- menfis , aliique quamplures ? qui hanc rem fcriptis & cimeliis excoluerunt , quorum etiam nonnulli auctores, fautorefque ftu- diorum noftrorum exftiterunt . De praeftantia vero harum rerum praeftat. quidem filere , quam pauca dicere ; verum aliqua modo non praetermittam . Praetereo quidem , tamquam jampridem obíoletum , folum Conchyliorum fuccum , regum vefteis & ma- gnatorum olim infeciffe, & unice hujus colore , ut a privatis fe- jungerentur, fulxiffe . Praetereo Vniones, quz reipfa nil aliud funt, nifi Concharum vitia, ut aliqui arbitrantur maximum tamen & pretiofiffimum omnibus temporibus matronarum , & principum fe- minarum ornamentum . Non praeteribo tamen Conchas , marinof- que Vmbilicos , ceteraque id genus Conchyliorum , quae in omni- bus fere montibus orbis terrarum reperiuntur , teíteis effe luculen- tos magni illius Noachici cataclyími , quem ex his reliquiis agno- verunt populi fere univerfi ; quamquam poftea fabulis multis mo- re fuo involuerunt, ut Venufinus poéta (a), & Certaldenfis no- fter (D), quorum primus fic cataclyfmum ode IT. innuens , ait ; Omne quum Proteus pecus egit altos Vifere montezs , Piftium €9 [umma genus baefit ulmo, Graecufque Xenophanes fatetur,etiam ex his zárra ézwAoSsieos , . *1* . . L "e . - z4^« , omnia fcilicet aquis & luto olim infecta fuiffe. Hae nimi- rum (a) Horat. Carmin. lib. 1. Od. 1I, ( b) Boccat. PAilocop. li5. 7. :Uj7 e / * f / ? » E ex) T ' terrm. -/2- S o. cere n ! / : PRAEFATIO ; rum Conchae teftes funt ,ut diximus , magnae iilius & Jivinae ex- undationis ; velfi id non praeftant, ut minus apte fortaífe con- tendunt nonnulli, probabunt tamen non obícure maximas illas Platonicas orbis terrarum revolutiones exundationefque , & ma- gnae vetuftatis ipfius Mundi erunt non obfcura teítimonia , qua res non mediocriter fatigat chronologos . Tanta infuper eft ha- rum rerum elegantia & ufus, utaliquae earum pecuniae loco apud quafdam barbaras genteis habeantur. Addam denique, ad vitae ufum , & humani generis propagationem multum praefta- re marinas Conchas , ut tabes alique graviores morbi efu car- nium iftarum fanentur; fcrutatorelque naturae obfervarunt , po- pulos litoris maris incolas prae mediterraneis foecundiores effe ; ob efum enim frequentem pifcium , Conchyliorum praefertim , quorum carnium fibrae breviores & ad digeftionem aptiores, ma- gis aluntur homines, atque inde ad Veneris res validius excitan- tur, & genus fuum poopusune , marinaque Venus ex his non im- merito a poetis dicatur Quare quum marinae Conchae cetera- que id genus animantia , tantum elegantia varietate & nume- roexcellant, atque quum tot ufus abunde praeftent, de his igi- tur prius nobis dicendum , praefertim quum heic plurima nondum antea nota , eaque pulcherrima defcribantur . Sed antequam de his dico , ratio poftulat , ut paucis quid dicen- dum fit exponam , & quo ordine. Sciendum igitur opufculum hoc quod de Conchis minus notis infcripfimus , quod Conchae , feu Teítae praefertim majores numero exponantur, in parteis di- vidi treis. In prima de Conchis agemus , quae revera vel ignotae adhuc exítiterunt , vel minus notae funt, & in libris paffim non reperiuntur, Secunda pars erit tractatio brevior de Cruflaceis , ut vocant; de Cancris fcilicet quibufdam , de Stellis marinis , quae eodem modo vel ignota funt, vel non fatis bene defcripta . Ac denique tertio loco agemus breviffime de quibufdam Corpori- bus marinis , duris quidem & carnofis, fed quae ad Teftacea , & Cruftacea , feu ad Oltracodermata , ut Graeci ajunt , referri non poffunt, minufque apte in libris defcripta funt. Res omnes quae heic exponuntur littoris & maris Arimini peculiares funt ; quibus plerumque figuras aere incifas addidimus. Primo loco igitur ex- ponemus femper , quicquid aere excufum eft ; deinde addemus in- terdum appendicis loco aliquod vel marinum , vel foffile quod conge- ) » J y. y? £s " ve 8 t 6 PR*ERÁATIO congenerum his fit. Propter operarum defectum hoc libro non iníingulis figuras addidimus , quinetiam , ut verum ingenue fa- tear, & ut ex defcriptione melius apparebit, interdum figurae non omnino exquifite , & omnibus numeris abfolutam rem expri- munt, quum tabulae vel Bononiae , vel Venetiis excuíae (int , quarum operae, ut ut artis fuae non ignarae , ab inventore tamen longe diffitae , rem. non optime femper exprefferunt ; praefertim quum propter exemplaris exiguitatem interdum mucrofcopio utendum erat. Quare accurata deícriptione pro viribus opera- rum vitio medebimur . Fortaffe fecundis curis, fi otium & vires fuppetant, hiftoriam pleniorem rerum omnium marinarum , & terreftrium littoris & agri noftri daturi . PARS PRIMA elis cades en eas to ers ndis CAPVT PRIMVM Dz SspimsNTO Manis Ap LiTTYS ÁRIMINI, 3& Ntequam de fingulis rebus dico, quarum in Praefatione mentionem feci, de Sedimento Maris ad littus arimi- nenfe generatim dicendum . Pleraque enim in ipfo, quae ; tota hac tractatione abfolyemus, reperiuntur .Sedimenti nomine hoc loco Arenam quamdam intelligimus omni Concharum genere, & Vmbilicorum refertiíimam , Ícu ex teftis Concharum majorum fractis, & ex minimis Conchis,& Cochleis variis conftan- tem , quod arenae genus plerumque ad undas Maris proftat, iifque alluitur, praefertim in ejus fluxu . Haec arena feu potius Sedi- mentum majus eft minufve , & interdum nullum pro varia tem- peftatum , & procellarum ratione. Nullum eft irato mare, & in 1pfa procellarum tempeftate . Abundat vero tranquillo & exactis procellis , fenfimque placidis undis ad littus deponitur, idque praefertim poft Novilunia, & Pienilunia, quum hifce tempori- bus, ut omnes norunt, majores venti , frequentiorefque procel- lae in mare aíffurgant , quae tum ut fundum ejus prope littus ma- gis concutiunt , & commoyent, ita Animacula ipfa teflis illis contenta loco fuo dimovent ut fuffocentur , moriantur , atque. in- de fecundis fluctibus ad Littus ipfum afportentur , & Sedimentum hoc noftrum componant . Mirabile fane eft hujufmodi Sedimen- tum in omnibus locis maritimis, non tantum propter majores teflas ,, quas permixtas habet , quaeque in fui admirationem fum- mos Viros , ut diximus in praefatione , femper traxerunt , fed et- iam propter illas minimas Conchulas, & Cochleolas. At propter illas prae ceteris admirabile eft Sedimentum Ariminenfe , ut cen- tum genera & ultra horum corporum minimorum , quorum plera- que intacta, & in libris non depicta contineat, Cum Sedimento Ariminenfi minime quidem comparandum eft illud aliarum vici- narum Vrbium , Pifaurenfe nempe , Cervienfe, Venetum ipfum ; quinimmo neque illud Inferi Maris, ut ex illo ex Littore Cen- tum« M ES I x 8 DE COINGHTIS tumcellano, & Liburnenfi ad nos allato cognovimus .' Sedimen- tum enim horumlittorum vix decimam partem continet Conchy- liorum , quam continet Ariminenfe . Sed prae ceteris noftrum ex- cellit , quod feptem genera & ultra Cornuum Hammonis minima oftendat , quod fingulare admodum eft, quum haec Teftacea , quae ut in montibus funt frequentiffima , ut tefle Bourguetto (2) ultra fexaginta genera reperiantur, tayaen maritima nulla adhuc Naturae fcrutatoribus erant cognita, ut multi de re Naturali mi- nus docti montana Hammonis Cornua inter naturae luus refe- renda efle arbitrarentur. Sed hi ab his noftris abunde refelluntur , quum heic feptem genera & ultra cernere liceat . Quinetiam tan- ta elt ubertas horum Teftaceorum , ut in fex unciis Sedimenti ul- tra novem millia Cornuum Hammonis variorum generum nume- raverim. Quare ab his primum incipiemus tum propter excel- lentiam & numerum , tum propterea, quia in primis ea cauffae fuerunt, ut de reliquis inquireremus . eli curs cios cn cule) chai) ce) QR) qaos ede) ces c lr e deas ee) ex Is CASI cu i CAPYWT.IL ConNy HaMMonuis LirrTonRis ÁRIMINENSIS YYLGATISSIMVM. I. V Vlgatiffimum vocavi hoc Cornu Hammonis genus litto- ris Áriminenfis , quod tanta vis hujus 'Teftae in fedi- mento noflro reperiatur, ut in folis fex unciis hujus fedimenti fex millia & feptingenta numeraverim. Quáre numeto reliqua Teflacea omnia excedit , atque adeo non immerito vulgatiffi- mum appellabitur . Hujus fíguram aere excuíam fub Litteris B. A. C. Tabula I. cernere licet. Quod exhibetur littera A eft expreffum in ftatu naturali ex exemplari majoris molis ; reli- qua duo auctafünt, prout apparent oculis vitro inftructis. Par- vitas hujus Teftracei plerumque eft tanta, ut centum triginta re- quirantur, ut pondus unius triticei grani exaequent . Tamen nudis oculis ab omnibus pro veris Cornibus Hammonis propter externas illas interfectiones variaque loculamenta cognofcuntur , quem- (8) Bourguet Lettres Philofophiques fur la Formation des Sels & des Cryflaux &c. à Am- fterdam 1729. 12. yid. Preface pag. xxix. Fem m Lol MIUNOVCOSUENP OP Tal 9 quemadmodum & rota cognovimus nos eorum internam ftructu- «am. Id enim difcriminis intercedit, ut peritiores Naturalis hi- ftoriae Scriptores norunt omnes , inter Cochleas depreffas, quas aliqui immerito Cornuum Hammonis nomine donant, & vera Cornua Hammonis, quod haec extrinfecus diffe&a appareant , & intus, quod caput cft, in varias cellulas feu loculamenta fint divifa. Cochleae vero exterius plerumque laeves, & intus fem- per unicam fpiralem cameram oftendant numquam in plureis cellulas diftinctam , ut in veris Cornibus Hammonis , & in Nau- tilis Indicis cernitur. Hoc Cornu genus vocavi praeterea littoris Ariminenfis vulgatiffimum , quod uberius in Sedimento noftro re- periatur, & hujus primum ex Marfilio , tamquam de vero Cornu Hammonis Ariminenfi, in elegantiffimis Commentariis Acade- miae Infítituti Bononienfis meminerit Beccarius (4) - Quamquam ut verum fatear hoc Teftaceum etiam in Sedimentis multorum littorum noftri Maris obfervaverim , licet numero admodum mi- | nori , ut nuper in fedimento littoris Veneti . At in fedimento Ma- | ris inferi, ut in Centumcellano, & in Liburnenfiillo, ne vefti-; n. 2 gium quidem ullius Cornu Hammonis vidi Y Quare quum tanta J^ «44^ (82. vp ubertate proftet in littore noftro, & primum heic detectum fit hoc admirabile Teftae genus, quod peritiorum hiftoriae Naturae Scriptorum fententiam confirmat , qui conítanter afferebant , Cor- nua Hammonis foililia ad Marina Teftacea , & non in lufus Na- turae efle referenda , non immerito Corsu Hammonis Ariminen- fe primum c vulgatiffimum appellavimus j4,Externa quidem fa- 3 à cies hujus Teftae ex figura omnibus patet "Internam vero figu-Z/ £e 98 c ram effe cellularem , in tot fcilicet cellulas , feu loculamenta divifam, quot funt interfectiones illae externae, plana attritione fuper cotem , quod rotae genus eft, cognovi, ut minime dubi- tandum fit, quin vera cornua Hammonis dicantur , quemadmo- dum hoc nomine donabimus reliqua corpora omnia, quae tali pacto intrinfecus, & extrinfecus conformata effe cognovimus, quae fequentibus capitibus defcribemus. Hoc addo tantum in fi- ne , os hujus Teflacei efle admodum obfcurum , & plerumque fra- ctum , quare non fatis bene heic ab Artifice expreffum . Vltima enim voluta feu prima camera fupra fecundam volutam feu cameram ita reflexa eft , ut nullum os patulum relinquat, fed hiatum tantum quemdam , feu rimam , quae Teftae loco oris eft . B II. Hoc (a) Commentar. Acad. Inflit. Bon. pag. 68. £Jv- m 2- f" ; ph - IO DEiG)OINOGVH I) Il. Hoc Teftacei genus petrefactum .& foffile, ut ex iifdem Bononienfibus Commentariis apparet , abundat in omnibus mon- tibus circa Bononiam (a). At abundat etiam in montibus circa Ariminum , immo in terra arenofa cujufdam montis Covignani , qui mons fecundo vel tertio lapide circiter a Mari Ariminenfi diftat, tanta eft vis hujus lapideae Teílae , ut in fingulis unciis mille & quingentas repererim , ut duplo exce ^ a- rum , quae in arena illa flava Bononienfi juntáf (5). Prae- terea in unica uncia hujus noftrae Arenae quingenta alia mini. ma teftacea corpora his affinia cernuntur, quae fequentibus fuo loco notabimus. An hae Teítae ex univerfali Cataclyfmo in ftratibus noftrorum montium relictae fuerint , ut Woodwardus contendit, & communior fert opinio ; an vero marina corpora fint, quae noftrum ipfum Superum Mare in iifdem reliquerit, - quod ipfos monteis tum allueret, fenfimque ab illis recefferit , ut ab Vrbe noftra receífit quidem , id viderint Philofophi , & Chronologi. Noftrum heic non eft de hac re difputare. De re- ceffu vero Maris ab urbe Arimino , aliqua fequenti libro attin- gam, ubi de ratione fluxus , & refluxus . C ASPOVOE IIL Conxv HaMMONIs LiTTORIS ÀÁRIMINENSIS MINV$, VVLGARE, ORBICVLATVM, STRIATVM, VMBILICO PROMINENTE, EX QVO STRIAE ET LOCVLAMEN- TA OMNIA PRODEVNT. I OC Cornu Hammonis genus littoris Ariminenfis mi- nus vulgare appellavi, quod rarius in Sedimento no- ftro reperiatur, & omnium hujus generis Teftaceorum fit lon- ge pulcherrimum . Raritas tamen non eft fumma , quum centum triginta & ultra ex illis fex unciis Sedimenti legerim . At in alis Sedimentis maris noftri, & inferi, ne unum quidem cerne- re licuit. Pulcherrimum eft propter figuram plane rotundam , & propter fubtiliffimas interfectiones , quae ftriatae aliquantulum funt , Ibid.in Com. Acad. Inffit. (a) (b) Pag. 69. . . .. in rende unciis 'non amplius binis , quantum Beccarius ipfe conji- eit , fupra mille & quingenta potuerint numerari . MINVS NOTIS II funt , & a puncto in medio ejus , quod veluti centrum eft , prodire videntur. Hoc punctum aliquantulum proflat, ideo umbilicum prominentem vocavi ; quamquam vulgo ab Naturae hiftoriae Scriptoribus Conchae & Cochleae umbilicatae vocentur illae , quae aliquo foramine in medio funt donatae. Ceterum quamvis orbiculatum ex ejus rotunda figura nominaverim , tamen planius & compreffius eft, quam reliquae hujus generis Teftae, & licet rotundum plane appareat , id evenit quod plerumque os habet dif- fractum , quemadmodum illudeft , quod figura II. Tab. I. litteris E&Fab Artificibus aere fuit expreffum . Ceterum os in inte- gris & non difruptis apertum eft, utin figura Ill. & IV. alterius 'Teftrae in eadem Tabula videre licet . Moles corporis eft mini- ma , ut praecedentis , fed interdum duplo , vel triplo major re- peritur. 5) 77 II. Veftigium nullum invenitur hujus pulcherrimi Cornu Ham- monis foffilis in arena illa flava Bononienfi, de qua in fuperiori capite, quemadmodum neque ullum aliud Cornu Hammonis ge- nus praeter noftrum illud primum vulgatiifimum . At in terra ilius Strati montis noftri Covignani tanta eft vis hujus Teftae foffilis, ut quingentas circiter in unica uncia numeraverim . Im- mo in reliqua Arena flava ejufdem montis, in qua Cornua Ham- monis foflilia reperiuntur, plerumque hujus generis funt . In ter- ra quadam ex Certaldenfi agro in Etruria vario Teftaceorum genere refertiflima , quam ad me olim miferat Petrus Michelius infignis Botanicus, & Hiltoricus naturalis Florentinus , mihique dum viveret propter ftudiorum conjunctionem amiciflfimus , mul- ta hujus pulcherrimi Teftacei exempla integra plane omnia repe- riuntur(a). Fortaffe terra haec Certaldenfis hujufmodi Tefta- ceis referta, ex ipfomet illo colle allata eft, atque ex ipfis tor- rentibus, quae Boccatius in VII. libro Philocopi fui memorat, quique ex his marinis exuviis in monte illo repertis , & intor- rentibus illis , Cataclyfmum acute agnofcit (5), quamquam fa- bulis multis more Poetarum rem omnem permifceat . ^ B2 Eus As (a) Verum ex litteris quas nuper ad me dederunt Vir. clariffimus Nicolaus Gualterius - D. Erraria Medicus , € Joannes Vincentius Capponius Canonicus Florentinus Vir nobilifimus , & de hifforta Nature optime meritus , cognovi terram illam Michelii non allatam fuiffe ex Certaldo iluflris Boccacii patria , [ed ex alto lo- co in Agro Pifano S. Giovanni della Vena dico , cujus terre Viri dodlifftmi fpe- cimen ad me iterum miferunt . (b) Boc. in PAilocop. 4. 7. Nclla fruttifera Italia ficdc una picciola parte di quella, 3 la qua- i22. fn vm 4 ! v, Le - T) ved ro. o- Bt a t Af p 12 DEGONGIHIS / CA P VZD OTIPÉ Conuv HaMMouis LiTTORIS ÁRIMINENSIS TER- TIVM, SEV NavTILI GENVS VMBILICO PROMI- NENTE , ET PLERVMQVE MARGINATYM. 3; I. T Ertiium hoc Cornu Hammonis genus licet fit minimum, tamen in majorem molem crefcit , quam reliqua . Quae- dam enim eorum apud me funt, quae magnitudinem grani lentis majoris exaequant. Globofius itidem eft , atque umbilicum fatis patulum & prominentem in medio oftendit. Hujus exempla cer- nere licet figura Hl. fub litteris H & I. ejufdem Tabulae . ]l. Hoc Teftaceum vocavi etiam Nautili genus, quod Nau- tilum quo ad externam faciem quodammodo referat; & inter Nautilos , uti & fequens , referendum cenfuerint Nicolaus Gualte- rius Magni Dacis Etruriae, & Petrus Chriftianus Wagnerus Prin- cipis Baruthini Medici, viri praeterea. doctiflimi, & de Hiftoria Naturali optime meriti , amici noftri , fautorefque humaniffi- mi, ad quos fpeciem horum Teftaceorum mileram . Quum ve- ro hoc Teftaceum ad Nautilos refero, non ad eos Nautilos no- ftrateis polypofos referendum puto, qui vulgo Ariftotelis Nauti- li vocantur, fed ad eos Nautilos Indicos, qui quoad internam ftru&turam cum Cornibus Hammonis conveniunt . Nautilus enim Indicus in plureis cavernas invicem. communicanteis , feu in plu- ra loculamenta intrinfece eft diffectum , uti funt vera Cornua Hammonis omnia . Ceterum Cornu Hammonis teflae illae vo- cantur , quae praeter illam peculiarem internam ftructuram , ex- trinfecus etiam diffectionem oftendunt , neque funt omnino lae- ves,uti Nautili Indici vulgares apparent. ltaque pace praecla- riffimorum virorum , quos modo memoravi , corpora haec potius ad Cornua Hammonis refero, quam ad Nautilos, quod extrin- Íecus la quale gli Antichi , e non Zmmerito , chiamarono Thuícia , nel mezzo della quale, quafi fra bellifimi piani fi leva un picciol Colle, il quale l' acque. ven- dica:zrici della giufta ira d: Giove, quando i peccati di Licaone meritarono di far allagare il Mondo , vi lafció , fecondo l'opinione di molti, la quale reputo vera, perciocché ad evidenza di tal verità fi moílra il picciol poggio pieno di marine Conchiglie , né ancora fi poflono si poco né molto le "nteriora di quel- lo ricercare , che di quelle biancheggianti tutte non fi trovino , e fimilmente i Fiumi a quello citanbadi pii veloci di corfo , che copiofi d' acque, le loro are- nc di quefte medefime Conchiglie dipingono . MINYS NOTIS. 13 fecus etiam diffedi appareant & ílriati, ut in figura expreffi- mus . IIl. Vocavi praeterea hoc Teftaceum marginatum , quod eo- rum multa, praefertim quae integra funt, marginem quemdam pellucidum & latum univeríam Teftam ambientem gerant , qui margo in figura ab Artificibus non fuit expreífus . An omnes hae Teftae fint marginatae naturaliter , & propter fluctuationem in mari marginem ipfum amittant , an vero marginatae fint fpecie diverfa, non aufim pronunciare. HII. Numerus horum Corporum in fedimento marino multus eft, ut ultra quingenta in fex illis unciis numeraverim . At foffi- lium in arenis Covignani numerus eft admodum exiguus, ut in fingulis unciis vix unum aut alterum reperias. In Certaldenfi il- la Ek íeu Pifana nullus , uti & in arena illa flava Bono- nienfi . aXSiers eins cule) cep eA 2Bé Is CUL cepe exo 9 CARI CAES) cA 95 capa eps CARI CU AU RII cS CACBWSPTN. ConNv HAMMONIS LITTORIS ÁRIMINENSIS QVAR- TVM, SEV NAVTILI GENVS VALDE DEPRESSVM VMBILICO CARENS, ET PLERVMQVE MARGINATVM. I. OC Gornu Hammonis cum priore valde convenit ; ftriatum enim eft, & plerumque marginatum , at um- bilico caret, & depreffius eft, atque interdum oblongius, prae- fertira ea quae grandiora funt . Plerumque non eft tam exi- guum . Hoc etiam ad Nautili Indici genus placuit referre 5 Gualterio , & Wagnero , ut fuperiore capite indicavi, a quibus tamen diflentio. Nam varia interna loculamenta etiam extrinfe- ce apparent, utex figura III. ejufdem Tabulae videre eft . Nu- mero funt minores in noftro fedimento , quam reliquae hujus ge- neris Teflae , quum centum tantum & duodeviginti in fex illis unciis repererim ; fed mole pondus compenfant . Pondus quidem iftorum CXVIII. tanti eft, quanti illorum fex millium , & fe- ptingentorum primi generis , & quanti illorum quingentorum tertii generis. Pondus vero eorum fecundi generis cum his mi- nime eft comparandum . Il Hoc Teítaceum quemadmodum deeft in fedimentis omni- * bus ve) p 8.5. 14 DE CONCHIS bus marinis, & in arenis omnibus montium , quas obfervavi , ita rariffimum eft in arenis Covignani , ut unum aut alterum in ipfis vix viderim , licet multas uncias illarum , eafque minimorum foffilium refertiffimas examinaverim . u$ Jacaolartemín AN ata p BS S GG; A P Mou uy L1 ConNuNv HAMMONIS LITTORIS ÁRIMINENSIS ERE- CTVM MINVS,VVLGARE,LAEVISSIMVM , SILIQVAM RADICVLAE PERFECTISSIME KEFERENS. Oncham hanc inter Cornua. Hammonis retuli , quod in plu- ra loculamenta extrinfece & intrinfece fit diffecta , ut funt genuina Cornua Hammonis omnia , licet erecta fit & non» cochleata . Ceterum fi quis genus plane novum ex hac conflaret , * uti & ex illa quam fequenti capite exponemus , non repugnabo . Turbinatam enim figuram habet, feu conicam, fed ad Turbines fic vulgo dictos referri non poteft, quum ex interfectionibus re- ctis & parallelis, non ex unica linea cochleata feu fpirali con- ftet, ut Limaces, Strombi , & 'Turbines omnes. Hujus interfe- &iones funt tres vel quatuor ad fummum, ut videre eft num.? V. fublitteris B. A. E. ejufdem Tabulae. Littera A exprimit Te- flam in ftatu naturali. Reliquae pro ut apparet oculis Microfco- pio armatis. Harum multae binas interfectiones tantum habent . Senfim decrefcunt corpora rotunda his contenta, ut tota Tefta turbinata feu conica appareat , & filiquam radiculae feu ra- phani oblongi perfectiffime referat . Apicem habet in extremita- te majori ubi, eftanimalculi os, Rariifima quidem Tefta in no- ftro Sedimento , ut infexillis unciis vix tria aut quatuor vide- rim exempla . Nullum vero in arenis Covignani , & aliorum montium . mue AM CA- MINVS NOTIS T exo codes el) caos edi a dp coo Cii ade deo cali eode aieo ics C AP V Y VII. Cf. gel - in fym. a BÓ ConNv HAMMONIS LITTORIS ÁRIMINENSIS ERE- CTYM, VYLGARE, STRIATVM , SILIQVAM RAPH A- NISTRI PERFECTISSIME REFERENS. I. Wee Cornu Hammonis fingularem hanc Teftram , pro- pter rationes in praecedenti capite allatas . Vulgare praeterea. appellavi , quod frequentiffimum fit in noftro Sedi- mento , ut ad noningenta in illis fex unciis deprehenderim. . Structura eft ut in praecedenti, fed plerumque corpus oblongius eft, ut plures interfectiones numerentur . Praeterea ftriatum eft in longitudine , ut filiquam Raphaniftri Tournefoitii & Morifo- ni, feu Rapiftri aliorum Botanicorum (4) perfectiflime referat , utin exemplis fub figura VI. contentis cernere licet. Hujus va- ria funt genera, alia longiora & flrigofiora, ut ea quae litte- . ris G & H funt contenta, alia breviora & craffiora , ut ea quae litteris E & F Tabula I. continentur. Quaedam iftorum habent apicem uncinatum in extremitate, qui ab Operis heic non fuit expreffus. Tertium denique eorum eft genus plane diverfum heic pariter figuris non expreffum , quod interfectiones invicem ad- modum diftanteis habet , & corpora iis intercepta non fenfim decrefcunt , fed internodia oblonga & geniculata oftendit, ut accidit in parvis calamis. IL Hujus Teitacei genus foffile reperitur etiam in arena Co- vignani inter priora illa Cornua Hammonis ; in arenis vero & terris aliorum montium , quae Teftacea continent , nullum ad- huc deprehendi. UAE IRURE IR UE AX DE X CA- (a) Raphaniftrum Yitiqua articulata glabra Moris. Hift. Oxon. Par. 2. p. 26$. Tournef. 230. Kapiftrum flore albo ftriato . Sinapi agreffe album Trago . I. B. 2. 851. d 16 DE"CONCGHIS C APVT qVADA ConNv HaMMoONIS LITTORIS ÁRIMINENSIS ERE- CTVM, DEPRESSVM, STRIATVM, VAGINYLAM GLA- DII REFERENS. A. Nalogia a praecedentibus fumta. Cornu Hammonis voco & hoc ignotum Teítae genus minimum , quod frequenter inter quifquilias a mari noflro relictas deprehenditur . Licet erectum fit , in plura tamen loculamenta extrinfece & in- trinfece difpefcitur , & fenfim cornuum in morem decrefcit ut non immerito inter illa. Hammonis , fumta, utdixi, a prae- cedentibus analogia , retulerim . Planum itidem eft , ut vaginam gladii referat , & os habet admodum patulum , ut in exemplis figurae VII.tum in ea quae in ftatu naturali eft depicta, tum in jj; quae Vitra amplificarunt , cernere licet. € 1^: ZA por poer - C OAPPOV 1 WUPDTET ConNv HAMMONIS LITTORIS ÀÁRIMINENSIS ERE- CTYM GLOBOSIVS. S I analogia quadam res omnes Naturae continentur , & ano- malia feu irregularis operandi modus eft rejiciendus ,' ut cordatiores Philofophi fentiunt , Cornu Hammonis vocabimus etiam hoc Conchylii genus, ignotum & iftud quidem & mi- nimum, atque inter noftras marinas quifquilias. non admodum frequens , quodque fatis concinne exprefferunt Artifices noftri in Tabula II. Figura III. fub litteris E. D. F. quarum media Con- cham in flatu naturali repraefentat , reliquae Vitris auctam. Proprietates enim peculiares Cornuum Hammonis , feu effentiales , utloquuntur hodie Phyfici, habet. haec 'ÜTefta, quum exítrinfe- cus, & intrinfecus in plura loculamenta diffecta cernatur , & fen- fim decrefcat. At enim erecta eft; quare fi hac de cauffa genus Conchyliorum plane novum ex hac , uti ex tribus antecedentibus conflare velis , non inficias ibo, quemadmodum initio dixeram, dum Teftas hafce defcribere coepi . CA- MINVS NOTIS 17 QW PVE VErRMICVLYS SAXIS ET LIGNIS ADEAERENS, Con- wmv HAMMONIS REFERENS. L H Vcufque vera Cornua Hammonis defcripfimus , vel cor- pora , quae propter externam internamve ftructuram iis funt admodum affinia ; nunc alia adjungemus , quae ex- ftrinfece quidem Cornu Hammonis repraefentant , fed revera, non funt ; quum extrinfece in plureis cellulas , quod peculiare eft in Cornibus Hammonis , non dividantur, cujufmodi eft Vermi- culus ifle, qui frequenter lignis & faxis littoris noítii adhaerens reperitur, quique Figura VIII. Tab. Ll. fatis apte fuit expreffus . Hunc enim, fi externam tantum faciem confpicias , purum putum- : que Cornu Hammonis appellas , at f1 internam ftructuram per- pendas, fententiam mutas . Extrinfece quidem tortuofus eft & flriatus, ut Cornua. Hammonis omnia ; intrinfece vero ex unica tantum fpirali caverna eft conformatus , ut ad vulgareis Cochleas, & Vermiculos referatur . Minimus eft ille qui vulgo in fedimen- to noftro reperitur, fed ad faxa & ad ligna adhaerens ejus molis eft & majoris, acilli qui, litteris M & NN eadem figura notan- tur. Immo hofce Vermiculos efle ejufdem generis arbitror, ac ii qui ad pollicarem craffitiem excreícunt, quique quum ferpentum in morem fint convoluti pro ferpentibus petrefactis marmorea ferpentis facie afficta ab Impoftoribus circumferuntur . ^ 5 Ar Il. Navium Teredinem, quae ipfarum eft peftis & lignorum ecu fd XIE Rn omnium , quae ad marinos fluctus compefcendos adhibemus, quam d'eredo quan Brumam vocat Vallifnerius, de qua tot rumores percrebuerant fuperioribus annis in Batavia propter ligneos aggeres illeic ex- efos, genus itidem hujus vermiculi effe arbitror. Nam fi vermi- culus ad faxa , & ad ligna duriora adhaerefcat , convolvitur qui- dem ac deprimitur, uti in figuris noftris cernitur. Si vero ligna molliora momorderit, eaque penetrarit, canalem teflaceum ob- longum fibi fabricat , qui fi recens fit, ut in navibus, Bruma , & Teredo marina nuncupatur; Si vero diu maneat, utin lignis pu- tridis in fundo maris degentibus accidit, in vermem ampliori te- fta & duriori faceffit. Obfervavi enim in tabulis navium , & in lignis nulla re teftaceos canaligulos Brumarum & Vermium in- C ter ec iin "Rev A Xil q" ff n o run l2 PY 18 DE CONGOHTS ter fe differre, nifi quod in lignis propter diuturnitatem temporis canaliculi fint ampliores craffiorefque , ut. integri avelli queant ; od in canaliculis Brumarum fieri nequit. 42-92. 9- SO III. In littore Veneto foliis algae marinae reperi confertiffi- mos adhaerefcere, velut adhaerefcunt Lendes capillis vermicu; los complanatos minimos , qui hujus noftri funt vom , fed te- nuiores , & Cornua Hammonis quo ad externam faciem perbelle referunt. Heinc patet , cur naves & ligna Teredinem contrahant in aquis falfis, quum hi vermiculi maris fint incolae , & non aquarum dulcium , quod clare patet etiam ex lignis infixis in mo- le noftri portus; nam quae ad mare confixa funt, & aqua pura marina abluuntur, vix ad tertium annum durant; quae vero ad ripas portus pofita funt , & a flumine irrigantur, licet aquae fub- dulces fint , numquam a Teredine abfumuntur . lil. V. elle. eges [AC A e OX. WM nb. ord ob. 71v OPERCVLVM MINIMVM LITTORIS ÁRIMINENSIS DV- RISSIMVM DEPRESSVM , ConNvy HAMMONIS QVO- DAMMODO REFERENS: I j Voniam de Cornibus Hanmimonis , vel de corporibus. Cor- nu Hammonis affinibus fermonem primo ingreffi fumus , referre heic libet hoc, quod inter quifquilias a roftro. mari reje- Cas frequens reperitur , & variae molis cernitur , quia variis Cochleis Turbinibufque operimento eft , quodque infuper adeo complanatum eft & convolutum , ut Hammonis Cornu quoad externam faciem referat. Haec omnia in figura primia Tabulae III. fub Litteris A. B. C. cernere licet. Dixi , opercula ifta va- riis Cochleis & Turbinibus operimento effe, quod obfervaverim Cochleas varias , variofque Turbines , fed cum primis Neritulas , & Turbines virgatos, ut inferius dicemus , hoc operculo cochlea- to flriatoque , licet minimo donari . 4 «&ge/- 2 86: II. Superiora opercula induxerunt me , ut aliud, ut opinor, operculum heic adjicerem , quod inter noftras marinas quifqui- lias interdum reperitur, minimumque & concavum aliquantum , fed non Cochleatum , ut in figura II. Tab. HI. fub litteris E. D. C. videre eft, quarum media Teftam in ftatu naturali ; reliquae vitris MINVS NOTIS 19 vitris auctam repraefentant. Cujufnam Conchylii operculum. fint, an vero fint Teftae peculiares ; non aufim affimare . CNCOHU EC EC JEN. OE, DEN PE. E A MERECE CDL Q'ADOV pe IT CoNCHVYVLA MINIMA LITTORIS ÁRIMINENSIS ARCTS IN SE CONTORTA, ALBISSIMA ; LAEVISSIMAQVE, EXTRINSECVS CONCHAM VENEREAM REFERENS: Bíoluto fermone de Cornibus Hammonis nativis , deque.» corporibus aliis ignotis ad Cornu Hammonis accedenti- bus, quae mare Ariminenfe tanta ubertate fubmittit , & nobis feliciter ex omni parte tam manifeíta patent; reliquum eft ut ad alias Conchas minus quidem notas, heic vero repertas , fer- monem convertamus , fidemque noftram liberemus . Primo lo- co occurrit Conchula haec in fedimento noftro frequentiffima , & a nemine , quod fciam , defcripta . Haec , ut diximus in titulo, minima eft & albiffima , arcteque in fe contorta, & rimulam extrinfecus oflendens , ut. primo afpectu genus quoddam Conchu- lae Venereae, feu Porcellanae , ut inepte hodie vocant, referat. Sed rimula illa eft tantum apparens, & ex contorfione Teftae orta, non interius permeans. Conchula enim os fuum apertum habet in extremitate , licet exiguum , & non tam patulum ut Artifices noftri in Tab. II. figura l. fub litteris B. C. pinxerunt. Duo enim corpora fub dictis litteris B. C. vitrum amplificavit. Quod vero fub littera A continetur, ejus magnitudinis eft uti na- turaliter apparet. ,,4. D s m8 edd nies MI cis Ms eMe) cue) ees MUI o) n eMe) cti ds QUATN quU OX ED ^» .(ORPORA ROTVNDA MINIMA VVLGATISSIMA LITTO- RIS ÁRIMINENSIS ; ÀN ECHINI QVODDAM GENVYS? IE H s minimi Teftacei immenfam vim gerit littus no- ftrum , ut in fex illis unciis vulgaris fedimenti ad octo millia & feptingenta numeraverim . Sed fedimentum.o aliud fubtilius leviufque carbone foffili minuto , & lignorqus G2 'u- 20 DE C€'0NGIIS íruftulis adfperfum tantum his minimis corpufculis fcatet, ut ex iis omnino conílare videatur . Exiguitas itém & levitas horum eft tanta, ut feptingenta vix granum unum pendant. Tamen fingula nudis oculis cuivis cernuntur ; quin fi diffringan- tur, partes eorum fingulae concavae apparent. Tanta eft divifi- bilitas materiae , tantaque eft vis oculorum. vulgo. At haec vul- gus ignavum miratur, minime vero Phyfici , qui norunt teftante Muffchenbroekio (4) granum unicum fii bombycini in parteis actu oculo vifibileis vicies & fexies centena millium circiter divi- di pofle. Cujus generis fit minimum hoc corpufculum , res eft valde dubia. Ad ova quidem Pifcium , Cancrorum , Tellinarum, vel aliorum Concyliorum quis ftatim referat. Non referet ve- ro gaavus Naturae contemplator . qui probe novit . ova Pifcium , Cancrorum , Cochlearum , Conchyliorum, Lacertarum, Papil- lionum , Serpentium, & Repentium denique omnium mollia effe & cartilaginea , non vero teílacea , ut funt ova Gallinarum , & Avium omnium. Quare quum corpora haec rotunda teílacea fint, aut genus novum ex iis conflandum eft, aut ad Echinos re- ferendum , ut in titulo dubitanter afferui. Horum aliqua parvo foramine effe donata microfcopiis cernuntur, ut notatum elt in Figura III. Tabulae IL. fub littera E.: Haec littera & fequens F repraefentat corpora ifta , uti oculis vitro inflructis cernuntur. D vero uti naturaliter funt. De hac Tefta nihil aliud dicendum fupereft, nifi eam effe intus concavam , quod & fupra attigimus , & in fuperficie oculis armatis afperiufculam apparere; quare non immerito ad Echinorum genus referretur. Ceterum ejus color terreus plerumque eft , interdum flavus , vel fubniger . Il Ad haec corpora rotunda referemus & alia soedW, ra- riora tamen & craífiora , quae in arenis littoris noftri cernuntur , quaeque figura VII. ejufdem "Tabulae fub litteris G. H. I. L. ex- hibet. De quibus, quid fint , idem eft dubium ac de praece- dentibus. HI. Quoniam de Echinis incidit fermo , referre heic libet tria Echinorum genera paffim in noftro mari reperiri. Primum qui- dem quod maximum eft, & globofius, & tantae molis plerum- que ut caput humanum magnitudine fuperet, quodque propter ejus fphaericam figuram Melo marinus a pifcatoribus vulgo voci- tatur. Speciem enim extrinfecus praefefert Melonis una eu (2) Mafcken&rock Elementa PAy[rc, Cap. &. $. 16, num. a. M EINOV'S'NOWTYIS 21 feu Melopeponis. Praeterea flavi coloris itidem eft ut funt hu- jufrnodi poma . Secundum vero Echinorum genus eft illud vulga- re compreífius & nigrum , quod frequens reperitur in Infero ma- xi praefertim circa Neapolim. Sed apud nos licet fit rarius, ta- men in majorem molem videtur excrefcere* Tertius denique E- chinus frequentiffimus apud nos eft ille, quem Spatagum vocant . Hujus immenfa vis ad littus noftrum praefertim autumnali tem- pore poft procellas a. mare rejicitur. Quare apud nos Pelagium non eft , rarum fcilicet , & in profundo mari tantum degens , ut de eo fcripferat Ariftoteles . j exl cadis edits editos dios iro es edits dies euadluis edle e dos endis ditis cies CPALDIEVSSELPOS TIER NVX MARINA MINIMA LITTORIS ÁRIMINENSIS AL- BISSIMA. i C Oncham hanc , cujus diverfae funt fpecies, Nucis nomi- ne donant Naturalis hittoriae Scriptores , quod earum majores Nucem quodammodo referant ; fed Glandem potius, vel Dactylum referre mihi videntur . Melius fortaffe Columna libro de Aquatilibus num.? LXVIIL. unam earum , Concham utroque latere fe colligentem appellavit . Hanc inter res mi- nus notas buc attuli, quod minima femper fit, & albiffima, . Majores enim variis coloribus femper funt diftinctae. Hagc no- ftra minima femper eft, nam licet multa exempla ejus in fedi- mento noftro reperiantur , ex majoribus vero rariflime cernuntur , ut ipfe pluribus annis, quibus littus noftrum attente luítro, vix unam aut alteram viderim , eaeque non albiffimae , fed flavae fint, ut inferius dicemus . Conchulam hanc fatis apte cuderunt Artifices noftri in Tabula 1L. figura V. fub litteris G. H. I. qua- rum media Concham repraefentat in ftatu naturali ;. reliquae ut oculis vitro inftructis apparent . Duo bujus Nucis minimae funt genera, quorum unum eft quod in Tabula expreffum eft ; alterum quod apicem acutum in extremitate illa rotunda & clau- / fa gerit, qui apex heic in nulla fuit expreffus . Il. Si a minoribus ad majora feraper progrediendum eft, ut multi contendunt , fecundo loco Nucem aliam marinam hic de- Ícribemus , quae tamen propter magnum oris hiatum cognatio- nem L/ vc ey 397 - L] 22 DE CONCHIS nem fere nullam. cum antecedenti habet. Sed quoniam talis eft progreffus , & id etiam nofter ordo poftulat , ut res femper prius referamus , quemadmodum in Praefatione diximus , quae aere ex- cufa funt, deinde ad alia non cufa defcendamus ; Nucem hanc, quam utcumque adumbravit Pictor quidam Venetus in Tabula V. num." IX, & X. multi Leporis marini nomine donant, quod car- nofa extrinfecus multum t » vel. pene cartilaginea , & ejus Tefta fit fubtiliffima & manca , ut vix tertiam partem Animalculi ope- riat. A noftris pifcatoribus Amygdala marina appellatur ; & for- tafle non inconcinne, quum ipfa integra Amygdalam magis, quam Nucem, ut reliquae hujus generis Teftae, referat. Jofephus Zi- nannius Ravennas vir nobilifflmus, ac de hiftoria naturali opti- me meritus, tum propter fcrinia, quae poffidet rerum natura- lium refertiffima , quum propter editum librum de Ovis Avium , & de Locuftis , qui quondam ad me de hac Nuce anatomen fcri- píerat, eam fub Hirudiuis, feu fub Sanguifucae marinae nomine defcripfit- Obfervavit enim vir diligentiffimus eam fortiter ad- haerere Alcyonio illi , quod Favaginem Ariftotelis appellant, at- que ex eo alimentum exfugere. Quare quum Leporis marini, vel Amygdalae nomen nimis. vulgare minus placeret , & Nucis nomen tunc effet ignotum ; Sanguifucam marinam minorem Lit. teris ad me datis appellavit. Sanguifucam enim majorem proprer eafdem proprietates appellabat Concham aliam , quam [fequenti articulo defcribemus. At invifenti mihi frequenter littus noftrum obfervayi Teffras nudas hujus Animalculi ( id five Leporem ma- rinum , five Amygdalam , five Hirudinem marinam vocites ) mul- tum cum vulgaribus Nucibus marinis convenire , ut infra fe Tur- binem colligant, ut loquitur Columna , licet admodum apertae fint, five os fuum teftaceum immaniter patulum habeant , & parum infe convolutum , ut unguem humanam referant . Ob- lervavit laudatus nobiliffimus Zinannius verum os hujus animal- culi pofitum effe in extremitate carnofa, & quum caro totius animalis fit pene cartilaginea , circa ftomachum tria officula ha- bere , quibus animal defendatur ac fuftentetur ,, quum ipfum intra cochleatam.teftam non poflit recondi , quae oflicula fortaf- íe adjuvant fimul ciborum, digeflionem . Haec uti fequentes cor- nua habent nulla; quare hoc Concharum genus cum Cochleis, Patellis , Turbinibufque , quae omnia cornibus inftructa funt , mi- nime convenit. Igitur paucis, ut multa in unum isa anc MINVS NOTIS 23 hanc Teífam fic defcribemus . Nux marina Tefta patentiffima parum in fe conyoluta unguem humanam referens; cujus ani- mal cartilagineum eft & magnum ; feu breyius : Amygdala ma- , MS z * . ^ . rina Ariminenfium , & Lepus feu Hirudo marina quibufdam. «£4 vfgz./37 ev III. Quoniam de Nucibus marinis incidit fermo , referemus «4 77^ etiam heic , ut fupra innuimus , aliam ex his, quae licet in no- ftrolittore raro reperiatur , in littore tamen Ravennae, &ad oftia Padi, ut ego obfervavi, eft frequentiffima . Haec convenit quidem cum cetéris Nucibus marinis , quas paffim defcribunt naturalis hiftoriae Scriptores, fed Teftà conítat admodum ,te- nui, ut facile frangantur. Haec Tefta multis in locis eft flava , & multis fubalbida , quare magnitudine & colore, potius Juju- bam femimaturam refert, quam Nucem. Hanc Jofephus Zinan- «5 - nius , quam Sanguifucam marinam majorem appellat, obfervavit » itidem Favagini fortiter haerere , & carnem habere cartilagi- ,, neam, capite & cornibus carere , fed os rotundum ad fugendum gerere cum duabus alis circa ipfum , quae loco pedum funt, qui- ^ bus animal progreditur. Obfervavit infuper , colorem illum fla- vum non ad 'feftam reipfa pertinere , fed ex quadam pellicula oriri, quae fi ex recenti animali detrahatur , ut detrahi pofle ipfe affeverat , Concham albam omnino remanere . III. In Infula llva reperitur alia Nux marina, quae umbili- co cayo eft donata , cujus exemplum ad me mifit vir humanifli- rnus Nicolaus Gualterius Magni Ducis Etruriae Medicus , quae ab ipfo apte fic defcribitur: Nux marina oblonga , umbilicata , ore anguftiore inaequali , fubcinerea , maculis & lineis fufcis nigri- cans ex llva.. RCHNCPNNCPNNCRNIRANC RNC NC RNC IR D ETE, PET. DEIN. PETI DES QGUATYTDI:XVW. CoNCHYLA MINIMA LITTORIS ÀRIMINENSIS ALTE- RA PARTE ALBISSIMA , SEMEN MILII PEREFECTIS- SIME REFERENS, NT Vod addam titulo ignotae hujus miliaris Teftae vix ha- beo, nifi eam eífe admodum raram in fedimento noftro , & fatis apte repraefentari, tum in ftatu naturali , tum ampli- ficatam in Tabula ll. Figura VI. fub litteris G. H. I. quarum G Teítam , E: ^ Jab «Xl 24 DE CONCGCHIS Teftram indicat uti naturaliter apparet . Reliquae Teftam refe. runt vitris ampliatam. QN CP NUTUS CONCHYLA NIGRA UvaAz ACINVM REFERENS. / E. XM veg dig p 9X H Vjus pariter Teftlae quid addam titulo , nil fere habeo. Haec bivalva eft, nigra femper , & in fedimento noftro non multum frequens . Apte expreffa fuit methodo folita , Tabula Tl figura X. exis cadis elo es euis eius eias e Mess eG eds Ma a Mais e dei ele) titi G NoP 3. SESS ONE BvcciNvrvs rLITTORIS ÀÁRIMINENSIS OLIVAE NV- CLEVYVM AEMVYLANS. Eftam hanc, quae cum Buccinis convenit, Buccinulum ap- pellavi, quod parva fit, & magnitudine nucleum Olivae non excedat. Ore eit admodum claufo, & non ita patulo, ut male exprefferunt Artifices noflri Tabula JL. figura VIII. fub littera L. melius littera M. partem poflicam repraefentat. Co- lor hujus Teftae eft plumbeus, feu cinereus . Ignotam pariter effe hanc Teftam in libris video, at frequens eft in littore no- ftro, & Stellis marinis cibo eft, propterea quia rotunda fit , feu cylindrica, ut facile abiis deglutiatur . «7. i2o- P8» MT. eqs eds eos eas eatis catis eut) enit) e ires Mni edis e Mis cutis ades cfr CAAPAM E ONU. BvccINVM MEDIVM MACVLIS FYVSCIS ET FLAVIS DOQ- NATVM EX LITTORE ÁRIMINENSI. I. Anc Teftlam , quam pariter inlibris non defcriptam re- peri, quaeque non infrequens in littore noitro , huc attuli, & Buccinum medium appellavi , quia mediae magni- tudinis eft inter antecedentem , & vulgaria Buccina . Haec ex- preffa«fuit fub num. VI. Tabulae V. II. Huic MINVS NOTIS p IL Huic Buccino affinis eft alia Tefta licet ad Turbines ma- gis accedat, quam P. Bonannius fub num? 143. (4) adumbra- vit, fulvi coloris , & infolitam effe dixit. Hujus elegantis Teftae exemplum unicum habeo in littore noftro repertam . Tota Te- fta reticulata eft, feu flriata , fed ftriae in longitudinem difpofi- tae proftant magis & rariores funt, quam quae in latitudine . Pulcherrimo fulvo colore cum albo admixto fplendet univerfa Tefta . Defcribi poteft, utarbitror, non inepte: Buccinum me- ———— dium ad Turbinem accedens in latitudinem , & longitudinem ftriatum , feu reticulatum , fulvi coloris cum albo permixti . ge fa pd aXX C AC PAVUTCOXVIPBEL DrsNTALES SEY ÁNTALES MINIMI GLAEBRI LirTo- RIS ÁRIMINI. I. N ON quod ignotum fit apud Eruditos hoc Teftae genus , (£t. 5-39. «XXI eam heic refero, fed ut idiotis oflendam corpus mari» * num effe id quod in montibus reperitur, & nomine Canalicu- lorum fympathicorum vocant , atque a quibufdam Medicis noflris fatis vulgaribus quidem pro remedio infigni ad .angi- nam arcendam & curandam praedicatur, fi Amuleti inftar ad collum appenfum geftetur . Concha enim marina vulgatiffima eft, quae petrefacta, vel in flatu naturali confervata in monti- bus fere omnibus invenitur. Cujus exemplum licet ' minoris "mo- lis, fed tamen ejufdem fpeciei cmare noftrum etiam fuppeditat ; uti cernere eft in Tabula II. figura. itidem II. fub litteris B. A. C. Denralis vel Antalis communiter: vocatur a Scriptoribus hoc Con chylium . In noftro mari praefertim ad littora Hiftriae , ut ob- fervavi, funt ejus molis, quam fub litteris B & C repraefentavi- mus . Sed tam illi quam noftri. glabri funt omnes , & non in lon- gitudinem excavati ut fofliles plerique . Qualis fit ftructura. ani- malculi intra 'Teftam degentis , an cornua & operculum habeat ut pleraque Vnivalvia, nequeo dicere ; Vivum enim numquam ILI. In montibus circa Ariminum paffim reperiuntur Dentales foffiles, fed praefertim in Monte Sancti Joannis in Galilaea ; at D in (2) Bonann. Clafs. III. num. 143. & Par. 1I. pag. 103. edit, in 4. Romae 1681. 26 DE. GOL NaC/ H.1!S in Colle Sancti Martini im «viginti vulgo dicti, qui tertio aut quarto lapide ab Vrbe noftra diffat , hujufmodi Dentales foffiles majoris molis inter Conchas alias omnis generis, praefertim in fundo quodam Gambarelli dicto , inveniuntur . Vnus iftorum ma- jorum Dentalium foffilium apad me eft quatuor digitis Parifieni- bus longus, & oris ejus diameter octo lineis patens . IiI. In montibus etiam Agri Bononienfis frequenti(fimi funt Dentales foffiles , ut faepenumero dum illeic ftudii cauffa dege- rem obfervavi una cum Jofepho Montio illius Academiae Bota- nico & Hiftorico Naturali infigni . At in Monte vulgo della Guar- dia dicto prope Porticus, & Templum illud magnificum Virginis, hujufmodi Teftae , ut & Turbines varii, & alia Conchyliorum genera ex duriffimo & fplendenti Achate intus conflant. Plura exempla horum Dentalium , & aliorum Conchyliorum ex Acha- te apud rae funt, quae dono dederat praefatus Montius poítea- quam aqua regia ut vocant a cortice tefítaceo perbelle expoli- verat. (Ny qoo XC CanvopPHLLvsS siIvE FvNGITES MINIMYS TYBYLO- SVS LITTORIS ÁRIMINENSIS. I. VC etiam retuli hoc Teftaceum corpufculum , quod li- cet fit Madreporae genus, & ad plantas lapideas pro- inde ut corallia referendum , tamen quia tubulofum eft, ad animalia etiam referri poteft, ut & 'Tubulariam referunt non- nulli. Si oculis vitro inftructis confpiciatur, apparet ex minu- tiffimis & exflantibus tubulis conftans velut difcus flofculofus a 'Tournefortio dictus , & non ejus depravatae figurae ; quam Ope- xae noftrae heic nimis ofcitanter finxerunt in Tabula I. num. IX. fub litteris O. N. P. Caryophyllum & Fungites appellavi quod ex (lrinfece parvum Caryophyllum , vel fungites foffile referat. Il. Qnoniam de Caryophyllo foffili incidit hic fermo, fcire li- cet hujufmodi foffilia , Caryophyllum dicta, reperiri frequenter in montibus agri noftri , & praefertim in Monte Sancti Martini in xx, & Sancti Joannis in Galilaea. Vocatur a quibufdam Ca- ryophyllum foffile, ceterum arbitror genus effe Mone p ün- MIDNVSONOUI $ 27 Fungites lapidei complicati, & non tam patuli, ut funt Fungi lapidei fic dicti. — 94 ge-p-S8- m xxW ^ (o Ai Visi x XE. NERITVLA EX ALBO RVBRA TRICORNEA LABIATA, ET COCHLEATA LITTORIS ÁRIMINENSIS. EADEM MAGIS COCHLEATAÀA, NON LABIATA. D VO Neritarum genera continet praefens titulus , quae quoniam mediocri corpore funt , & ejus magnitudinis, qua in Tabula III. figura HL. fub litteris G & F cernuntur, Neritulas appellavi. Quarum una, quae os habet craílus fpif- fiufque , & Iurfum quodammodo reflexum , labiatam appellavi . Altera eft ore exili , & corpore plerumque minori, fed magis co- chleato. Velut terreftres Limaces fundum maris perreptant , fed inceffü tricorneae videntur, quia praeter duo cornua, in quibus oculos gerunt , tertium in medio altius attollunt inftar antennae , quod excavatum eft velut canaliculus per longitudinem diffectus , quem canaliculum feu antennam , Proboícidem quamdam efle puto loco oris , ut in Muícis & in Papilionibus quibuf dam noctur- nis. Obfervavi etiam "Turbines virgatos , quos fequenti capite defcribam eífe tricorneos. An univerfa Cochlearum marinarum genera, Neritae nempe, Turbines, Purpurae, Buccina, & ce- tera bujufmodi fint tricornea , non. aufim affirmare, verum valde dubito . Praeter has duas Neritularum fpecies, & praeter tris Turbinum virgatorum genera , quae omnia tricornea effe ob- fervavi, ab Reamurio in Actis Academiae Parifienfis anni 1710. - figura xvi1r. pingitur Buccinum quoddam parvum tricorneum, feu cum Probolcide , fed de hac Probofcide nulla fit mentio . Hae . Neritulae operculum habent , quod dum per littus reptant in extremitate carnea gerunt , quocum captae fe in domum fuam recipiant , & clauduntur . Quare , ut optime notavit Bonannius , Conchylia omnia bivalvia dici poffunt , fed ab his Nuces mari- nae , ut vidimus , funt excipiendae , quae numquam univerío cor- pore , quod magnum & plane cartilagineum eft , intra Cochleam luam fe recipiunt . | IN CAÀ- 28 D E2030 Nj46/UH' INS C ATP VU X XOT 'lvRBO vIRGATYS SVEVIRIDIS COSTYVLIS LATIORI- BVS LITTORIS ÁRIMINI. IDEM ALBOVIRIDIS CO- STVLIS TENVIORIBVS. IDEM MINIMVYS. NIS quod minus notum fit hoc Turbinum genus heic de- icribo . Rondeletius enim pinxit , & Turbines virgatos appellavit . Pinxit & P. Bonannius , aliique . Sed quod quae- dam circa eos peculiaria obfervaverim , propterea heic defcri- bo, & ut pingerentur curavi . Primo tria genera eorum paf- fim in noftro littore reperiuntur, ut in titulo memoravi , quo- rum duo íunt depicta in Tabula V. fub num? VII. & VIII. ea quidem magnitudine, qua plerumque heic inveniuntur ; exemplum vero minimum deeft. Secundo obfervari eos omneis effe tricor- neos, ut fuperiori capite innui . Tertio vidi operculum habere cochleatum & complanatum inítar cornu cujufdam Hammonis, ut videre eft in duabus iítis figuris. Quae opercula in fedimento illo noftro reperiuntur una. cum aliis majorum Cochlearum , ut Capite XI. diximus, & in Tabula III. figura I. pingi curavimus. Quarto denique eos heic memoramus , quod. oblervavimus eorum carnem fuccum quemdam continere , qui digitos & chartam pul- cherrimo purpureo colore inficit. Quare quum hodie non plane notum fit, ex quo potillimum Conchyliorum genere Veteres pre- tiofum purpureum colorem pararent , quo Regum , & Magnato- rum vefteis inficiebant , & quum certo conftet in hac arte Tyrios & Phoenices Populos Mediterranei maris accolas potiifimum ex- celluiffe, quod mare eft idem ac noftrum , iftud enim illius eft veluti brachium ; credibile eft, Tyrios Phoenicefque illos ex va- rio Turbinum, Buccinüm, & aliorum Conchyliorum genere purpu- reum colorem paraffe. Quamquam hodie Purpurae nomine Na- turalis rei Scriptores peculiare Conchyliorum genus intelligant , cujus variae funt fpecies etiam apud nos , ut vulgatiifima illa Cur- viroftra dicta , quae tamen ne hilum quidem praeclari illius fucci oftendit. Confirmatur conjectura noftra ex eo , quod olim Ancon quoque urbs nobis pene finitima Purpureas vefteis tingebat , at- que ea in re non minus quam Phoenices illi patres praeftabat , ut cecinit Silius Italicus: ótat MINVS NOTIS 29 Stat fucare colus, mec Sidone vilior Ancon. Murice , nec Libyco . (1) Quare cum Anconz. eadem. fere Conchylia proftrent , quae apud nos; credibile eft, ut dixi, ex vario Turbinum , & aliarum Con- charum genere purpureum colorem paraffe, cujus coloris vefti- gium in his turbinibus virgatis fatis felici inventu reperi. Notan- dum etiam poftremo eft,fuccum horum turbinum coloris rubri fub- obícuri effe, quod argumento eft genuinam veterum Purpuram effe, quum apud ipfos veftes purpureae non ejus coloris effent, quo fplendent modo noftri temporis Purpurati Viri. Color enim hic nofter Puniceus , Spadiceufve veteribus audiebat , fed veterum Purpura erat fubobícurus violaceus rubro admixtus color, quo fenfu mare profundum Homero purpureum dicitur , quique color noftris temporibus Anglico, vel Gallico fermone Blew , vel Bleu nuncupatur; quamquam etiam apud veteres Coccineus color,qui Puniceo eft affinis , pro Purpureo interdum accipiatur . ECALVL AXXLILE 1i. BaAraNvs COMPRESSVS MAJOR. L B Alanus hic compreífus qui ex Policipedum genere eft , fed melius Polypes feu Polypus appellaretur . Multos enim pedes capillorum inftar ex ore teftaceo emittit , ut vi- dere eft ex Figura II. Tabulae V. Animal praeterea, fi a parte poftica ejus Teftae corium quoddam detrahatur , velut parvus Camugarus apparet .,Pars-denique illa poftica corio illo detra- cto pulchre labyrinthi in modum excavata cernitur , velut Agaricus ille , quem Botanicorum Princeps Tournefortius Daeda- leis finubus excavatum vocat (2). Adhaerelcit plerumque Bala- nus ifte folitarie corticibus Teftudinis marinae . II. Balani compreffi confertiffimi, fed minores reperiuntur ad- haerentes lignis & faxis noítri Portus, fed adhuc frequentiores d reperiuntur Venetiis muris & palis Canalium inhaerentes . 66/122; 82 n XXI - IIl. Balanus compreffus revocat in mentem Patellas , quarum duo genera apud nos reperiuntur . Primum rarius quidem , & Pa- tellam (1) Si. Italic. 1. vtt. verf. 437. (1) Inflitution, rei erar. pag. $62. 39 DE GONCHIS tellam pulchre reticulatam cum foramine in medio exhibet, quo magis cum Balano illo majore compreffo convenire videtur; Al- terum vero exhibet Patellam glabram &claufam magis vulga- rem , fed Anconae vulgatifimam , quam illeic Lampadam vo- cant, corrupto fcilicet nomine a Graeco Lepade. Tertium item genus Patellarum heic reperitur, fed rariílime, fcilicet Patellae ferae feu Conchae Auritae dictae, inHifiria tamen frequentiffi- mae, quas ibi Auriculas Divi Petri vocant, CA PM. Lo oxAIDUL CoNCHA ANATIFERA MARIS ÁRIMINI: Anc itidem Concham huc retuli, & Tabula V. fub nume- rolV.pingi curavi, non quod res minus nota fit . No- tiffimum enim eft in libris Conchae genus, de quo fabella fa- tis trita narratur , quod fcilicet ex lignis putridis natum in Anatem macriffimam in Mari Britannico & Hyperboreo verta- tur, a quo Conchae anatiferae nomen fumfit. Sed idcirco eam heic delcribo , ut oftendam in noftro etiam mari reperiri , ut plu- ries quidem a me reperta fuit in littore noftro lignis rejectis ad- haerens . Praeterea obfervavi emittere ex ore capillos multos , uti Balanus compreífus fuperiore capite defcriptus emittit , quod P. Bonannius reticet , neque in fuis Tabulis pinxit. Non adhaere- Ícit praeterea Concha haec ad Ligna immediate , ut Pictores im- perite heic & in Tabulis P. Bonanni pinxere, fed ab illis pedi- culo quodam carneo pendet. Zo VEZ PASE A XXXIV extet ios den adio diro ode a der eal) oU os eai als S; fuso dis cuis cuins CPU M s 'IL5SLLINA FASCIATA DEPRESSA FASCIIS LACTEIS, INTYS FLAVA , LITTORIS ÁRIMINENSIS. I Vum Tellina alia, quae apud. nos frequens eft, fed glo- Q bofa, & lineis fubrubris ornata ab Rondeletio Concha fafciata appelletur, fafciatam Tellinam hanc quoque nuncupa- vimus. Tellinarum enim nomine hodie donantur Conchae om- nes, MINVS$ NOTIS 31 nes, quae vel parvae funt, vel mediocri magnitudine , & lae- ves, citoque in mari, ut Graecum fert etymon , adoleícunt. Tellina haec valde fimilis eft vulgatae illius altera parte longio- ris , faporis gratiffimae , & ad opíonia paranda aptiffimae , quam Veneti, & Itali fere omnes xaz' ££oxr» Tellinam appellant . Hanc fafciisfuis fatis apte cuderunt Operae noftrae, uti videre eft Ta- bula HL. figura IV. fub littera A. Sed eam intelligas velim ma- gis complanatam , ut in titulo expofuimus , cui modo nil adde- re refert . II. Huic Tellinae alia eft affinis in littore noftro non infre- quens, fed minor, altera parte longior, & punicea. III. Longus nimis effem , fi heic Tellinas omnes , quas fummit- tit noftrum mare , vellem referre. Nam praeter Tellinam faícia- tam noftram , & globofam illam R.ondeletii , & praeter duas illas altera parte longiores , quas memoravi , innumerum fere eft apud nos Tellinarum genus, praefertim fi ad'eas, Conchas multas bi- valvas, ut ajunt, revocemus , ut funt Conchae illae pulchrae ma- jores ; craffa admodum Tcíta dictae , & Conchae clathratae , My- tuli, & alia id genus; memorabo tamen heic aliquas prout in mentem venerint. Ac primo locoapud nos Tellina eft. frequen- tiflima ; & gratiffimi faporis, quae ad opfonia paranda poft illam altera parte longiorem fecundum locum merito obtinet. Haec pulchre variegata eft lineis jugiter in fe reflexis, feu rugofis. Hanc vulgo noftri Paveraccia appellant, cui recenti inhaeret plerum- que urtica quaedam marina minor, quam Podicem marinum mi- norem fectione tertia dicemus. Poft hanc venit Tellina alia huic valde fimilis , fed major , candidior, ac pene lactea . Hanc Pifcior- ta vocant , quod loco carnis multo humore fit referta , macra eft, & minus grati faporis. Huic affinis quo ad magnitudinem eft Tel- lina feu Concha fafciata Rondeletii , de qua fupra , quam Pave- raccia Cavallina heic aliqui vocant ; minus grati faporis & ipfa, Riego facie propter varios colores non ignobilis. Concha craf- a admodum Tefta dicta ad Tellinas quoque referri poteft, prae- fertim earum minores, quas nefcio an ejufdem generis fint ac majores. Os interne denticulatum habent , & exftrinfece funt pulchri flammei coloris. Coacha pariter clathrata licet maxima, Gcapud nos rara, ad Teilimas eft revocanda. Glabra enim eít, ut ad Oftreas , vel Chamas , Pectinefque non polit referri. Con- cha infuper Tetragona feu Naviculam referens, quae pulchris lineis 32 DE GCONGHIS lineis & coloribus eft notata, non male ad Tellinas referretur : Quin & Mytulos , feu Mufculos , quorum duo funt genera, Gla- brum unum , Pilofum alterum , intus tamen violaceum utrumque, ad Tellinas referre nil vetat. Sed nimis effem , ut dixi, fi Tel- linas noftras, praefertim minores, & minimas , quae in fedimen- to maris littoris noftri, vellem referre. Vltimo loco non filebo; Tellinam parvam lentis magnitüdine, & flavi coloris quibufdam temporibus , fed praefertim menfe Octobii tanta copia a mare ad littus rejici, ut onerariae naves ad eas vehendas vix effent pa- res. Pifces minores , praefertim Gobii, & Stellae ventrem hifce Conchulis tunc habent onuftum . Ex Cefenatico portu advehun- tur viliores quaedam Tellinae complanatae , fübrotundae, Te- fla ex albo violacea fafciata, & fragili. In littore Veneto Tel- lina alia reperitur amygdalam cum cortice referens , colore ex albo caeruleo, rugofa; Haec quoque minus grati faporis . vr Molle s se RUM (HUS ASUS b Hus eris cars cues eh ips ctae je cul ends cA o eh ito NA ches Es cu ein EP Y T AINE SOLEN ELLIPTICVS MEDIOCRI MAGNITYVDINE ESCV- LENTVS CARDINEM PRODPE MEDIVM GERENS LIT- TORIS ÁRIMINENSIS. $rzv SorgN rzgMINA PrurNrII ET ÁTHENAEI. T. Q'Olenem feminam in Tabula III. figura V. duplici exem- plo fub litteris B & C pingi curavimus , quam Athenaeus PliniufqQue Onychas unicolores dixerunt , & a mare , quem. Aulos Donacaíque vocarunt, colore , magnitudine , & fapore di- ftingui voluerunt . Rondeletius inquit : »ulla natio Solenem ma- rem bodie a femina. diflinguit (4). Propterea eos diftinguere ne- fcivit & ipfe, atque unum cum alio turpiter permifcuit . Immo eadem Teíla duplici exemplo picta , alteram pro mare , alteram pro femina venditavit . Scire igitur licet Solenes feminas, feu Onychas quae apud nos funt. frequentiffimae , & quas heic pri- mo loco propter noftrum inítitutum defcribimus , a maribus in- figniter differre. Eft enim femipa , ut Athenaeus & Plinius. nota- yit, unicolor, cui nos addimus, & minor, & figura elliptica, & cardinem prope medium geftans , ut in figuris allatis fub lit- teris (a) Lib.lI.de Teflaceis Cap. 42. pag. 43. MINVS NOTIS 33 teris C & M cernere licet. Solen vero mas, quem heic recude- re curavimus Figura VI. fub littera G eadem Tabula, tefte A- thenaeo & Plinio, ipfoque Rondeletio , eft Tefta caeruleo colore donata, & lineis albis per tranfverfum , flavifque per longitudi- nem diftin&a , uti quoad linearum directionem videre eft in no- ftra figura. Praeterea cardinem feu nigrum vincalum , ut Ron- deletius vocat, in parte ejus extrema habet, non in media, ut Femina unicolor, íeu tota flavefcens. Solen heic femina dicta eft non quod reipfa talis fit, quum androgynum effe utrumque genus probabilefit, ut in Conchis omnibus accidit, quae immo- biles funt. Sed alterum genus eft ab altero plane differens; fed feminam propterea diciarbitror, quod mole minor femper fit . Frequentiífima 'Tefla apud noseft, quam menfe Martio praefer- tim una cum altera ruftici littus maris incolentes in magnis ma- ris receffibus ex arena. effodiunt. Sed utraque in deliciis apud nos non ita eft, ut apud Neapolitanos , qui obfonia , & pulmenta va- ria hujufmodi Conchis ornant, quas Canaliculos uti & nos appel- litant. Obfervavi Solenes mareis dictos in inteflinis album ex- crementum continere, feminas nigrum . Solenem hunc, quem feminam voco, non agnovit Martinus Liftrerus, qui licet eum ad vivum pinxerit, tamen male inter Pholades retulit. Phola- des enim non inarenis, fed in faxis duriffimis degunt. Praete- rea diverfa omnino eft Pholadum ftructura. Merito igitur inter res minus notas Solenen hanc feminam huc retulimus , quum poft Athenaeum & Plinium nemo eam agnoverit , ne R onde- letius quidem & Lifterus duo praeclara in hifce rebus lumina - IL Praeter duos memoratos Solenes, tertius heic reperitur, duobus illis femper minor & rarior a Liftero depictus, qui re- ctus non eft, fed inftar enfis Hungarici falcatus . Cetera cum mare convenit, quique non inepte deícribi poflet : Solen mas mi- nor & rarior inftar Hungarici enfis falcatus . : III. Quoniam Solenem feminam ad Pholadas retulit Liíte- rus, hafce mihi in memoriam revocavit , quae in faxis ad oftium noflri portus interdum reperiuntur. Ex his enim eodem pacto uti ex Solene exit Vermiculus inflar Lumbrici terreftris, ut vi- dere eft apud P. Bonannium . Major & minor eft Pholas, fed in dorfo utriufque duas cartilagines mobileis obfervavi, quae ve- lutalae, feu cardines funt, quibus facilius animal intra faxum moveatur, ipfumque melius arrodat perterebretque , & faxeum cár- aL EL atn Dau 4 Jo.» 24 DE CONCHIS carcerefh , commodum tamen , fibi paret. In marmore enim du- riffimo interdum latitant Pholades, ne dum in lapidibus arena- rii ; quod mirum fane eft, quum nifi validis lapidariorum fer- ramentis non avellantur . 38 j WV Vila. ge in up ih rtp IU. n XXVI eese Moses editi Mas cuin) Mitos Hte en Min) ta Me tio e Meo ci rdi) ea eas PARS SECVNDA CA PWypo pae UNT CANCER LATIPES PARVVS OBLONGVS VARIEGATVYS. IL HI "eau de Corporibus marinis duris quidem & minus notis egimus , quae Graeci ad Oftracodermata referunt , nunc vero de iisagendum, quae Tefta quidem aliqua operiun- tur, vel conftant, fed minus dura ; haec vulgo Cruftacea , vel Cruítata appellant , cujus generis potiffimum funt , Cancri, Aftaci , Locuflae , Squillae, Stellae marinae, & alia hujufmo- di. De genere omni horum nobis agere non eft animus ; fed tantum ut fert praefens Inflitutum quaedam attingemus , quae minus nota funt, & inlibris paffim non defcripta. Cujufmodi eft Cancer hic latipes , quem primo loco exhibemus , & Tab. II. figura VIL fub litteris B & C fatisapte fuit expofitus. Ronde- letius poft. Ariftotelem primus defcripfit Cancrum latipedem fic dictum a duabus chelis , quas latas habet in extremitate, ut vi- dere eft apud eumdem (a), & in Tabula noftra fub litteris AA. Ignobilis quidem eft Rondeletio Latipes Cancer, quod apud Maf- filienfes fuos frequentiffimus fit, & parvus , ut nucis juglandis magnitudinem raro fuperet . Nobis Cancer ifte latipes non tam ignobilis videtur , tum quia non tam frequens , tum quod pulchre fit variegatus , ut mmarmoreus videatur. Praeterea non inftar Nu- cis juglandis globofus eft ut ille Rondeletii , fed complanatus, & quamvis nobis parvus dicatur, id comparate dictum eft ad alios ; ejus enim magnitudinis faltem eft, qua in Tabula cernitur. Qua- refpecie omnino diverfum ab eo Rondeletii effe arbitror. Rete a pifcatoribus numquam capitur, & proinde ab iis non rejicitur , ut (a) Lib. xv111. de Pifcibus . Cap. xvit1. pag. m. $5g. MINVS NOTIS 3: ut ille Rondeletii. Nofterenim femper in arena prope littus vi- tam degit, ut ab undis tamen abluatur, nam [i diu fub arenis inficco maneat , ut interdum in magnis refluxibus maris accidit, continuo moritur. Comedit mortuos pifces , & alia inquinamen- ^xtg,ad littus relicta , quare ipfe ut & Pulex marinus , qui apud nos frequentiffimus eft, Littus noftrum ab omni forde expurgant quum cadavera omnia qua marina, qua terreftria prodigialiter vorent, quin & ftercus fimul & alia inquinamenta. Quare Can- cros noftros , & Pulices illos cauffae effe credo cur aer marinus nobis, uti & plerumque, falubris fit , quum ab omnibus graveolen- tibus ope horum animalculorum expurgetur. Cancer hic depi- ctus pronus & fupinus mas eft, obloneior enim eft , quod in omni Cancrorum genere plerumque accidit, ut mares oblongiores fint quam feminae. Praeterea mares in ventre operculum , feu cau- dam anguftiorem , & triangularem habent; feminae vero latio- rem , & rotundiorem , fub qua ova condunt , & geftant. II. Cancer latipes parvus vellit aureis , ut de majore aliqua di- camus. Minus notum quoque in libris ipfe eft, licet apud nos vulgatiffimus , & a pifcatoribus femper , & prope littus & in al- to immenfa copia capiatur. Vulgus Macinette vocant , fed diffe- runt ab iis, quae Venetiis fic dicuntur , quum Cancri illi Veneti fic dicti marini omnino non fint, fed ftagnorum , lutulenti, fu- Íci, & quod caput eft non latipedes. Noftri funt albi, & ejus magnitudinis, qua vulgares Cancri fluviatiles majores , fed non tam feroces , quum tenuiori crufta obducantur * Pedes illi extre- mi , quos latos habent , rotundiores funt , & proportione facta la- tiores quam in fuperiori- Hofce pedes datos eíle a Natura his Cancris cum Ariftotele arbitror , ut ad nandum fint utiles , & ut "pinnarum, vel palmularum vice fiat ; Ipfumque Cancrum effe latipedem illum , quem deícripfit Ariftoteles, qui quum in no- ftro mari , quod Jonico, & Graeciae mari finitimum eíl, tam pro- digiofe capiatur, nil mirum fi Ariftoteles immeníos ceperit :& iple, ut fert Italicum adagium , quibus univeríam ejus Philofo- phiam confperfit. Propter frequentiam vile eft opfonium , licet Íaporis non ingrati. Tamen detracto veteri cortice quum molle- Ícit nova ejus cutis divitum menfas tunc non ignobilis ornat . Mollefcit quidem hic Cancer feu corticem mutat, quemadmo- dum mollefcit fuperior latipes , & alii quamplures , & tunc noflr: Cancros illos molleis Molleccas vocant, atque in deliciis habent. B2 An 36 DE CONCHIS An vero mollefcant Cancri omnes , non aufim affirmare . Cancros enim illos majores Paguros & Majas dictos , quos noftri Granceole vocabulo cum Venetis communi appellant, numquam molles vidi. Denique perfonatus aliquantulum eft hic Cancer, fed quid fibi | velit haec vox fequenti capite declarabimus . gt p.89: »-XXVll EACPANCYNNCPANCTRRCPANCPANC TROP PRNCPANCPRRCTRRCPRNCRRR TS (GA PIDE CANCER HIRSVTVS PERSONATVS MARIS SvPERI, vviGo Facchim ARIMINENSIBVS DICTVS. LE [- Ancrum hunc longe pulcherrimum maris noftri acco- lam, de quo fingulare Caput heic non immerito infti- tuimus , nemo quod fciam defícripfit. Larvatus enim eft feu per- fonatus, ut facie humana aliquantum tamen depravata penitus effe videatur . Oculos enim , nareis, os, atque pilos illos longio- res labri fuperioris, quos guszxac Graeci vocant , non obfcure oftentant, ut in Tabula V. figura I. videre eft . Itali faciem hujuf- modi humanam depravatam Mafcarone vulgo appellant. Noftri Cancrum hunc Facchimo vocant , quod turpi facie fit, velut ba- juli, aliique hujus generis viliores homines. Cancer nofter lati- pes vulgaris, ut fupra innuimus , aliquantulum larvatus ipfe quo- que eft, fed non ita clara & diftin&a facie ut praefens . Hirfutus hic totus eft in facie , & in pedibus , ac in toto denique corpore. Chelas feu pedes habet decem , ut ceteri Cancri omnes , quos vi- di, attamen propter lineam hirfutam quamdam exftantem & ip- fam , quae Ferae loco pvsdxor , ut dixi , eft, duodecim pedes pri- mo afpectu gerere videtur. Dixi decem pedes habere Cancros omneis, nam & inter pedes numeravi fuperiores illos forcipis cu- jufdam inftar, quos chelas proprie dici non ignoro . Fulvi coloris e(t, & non ingrati faporis , fed a noftris negligitur . Propter enim variorum pifcium copiam , atque oftreorum , apud nos viliori funt pretio Cancri omnes, excepta femina majoris illius, Maja, feu Paguro fecundo ab Aldrovando dicta, quae nobiliorum menfis interdum apponitur. Ceteri fordeícunt . II. Longus effem fi vellem genera omnia Cancrorum noftri littoris heic defcribere . Paucis tamen quaedam eorum attingam . Praeter Cancrum hirfutum & perfonatum hoc Capite defcriptum repe- MINVS NOTIS 37 reperitur apud nos licet raro Cancer alius birfutus valde, ma- gnus , globofus , niger , atque toto corpore horridus , quem neício an Vrfum , five Malum: punicum Rondeletii dicara . Globofus e- nim eft & magnus ut Malum punicum referre videatur. Secun- do loco veniunt frequentiffimi apud nos Cancri illi majores, quo- rum feminae noflris & Venetis Granceole dicuntur, quae in ex- tremitate caudae ubi ova geflant , perfonatae & ipíae . Has Aldrovandus Cancros Majas , feu Paguros fecundi generis vocita- vit. At Pagurus nobis eft, qui & Granciporro , Cancer alius non ita magnus, qui fimilis valde eft Cancro fluviatili, fed major, flavus & ruber atque punctis nigris notatus . Huic valde affinis eft Cancer alius fubniger , fed cortice quadrato. Hic femper al- tero minor eft. Paguri revera funt utraque haec Cancrorum ge- nera , quum fcopulis , lignifque aedificiorum maritimorum fem- per inhaereant. Inter minores Cancros unum femel inveni parvo corpore, fed longiffimis pedibus, at brevioribus chelis , qui ad Cancros Araneas , vel ad Brachychelas Rondeletii referri. poffet. Cancelli apud nos raro occurrunt. Frequentius vidi Cancros il- los minimos , qui in alienis Teftis vivunt, de quibus Rondeletius — ,. Libro xv 111. Cap. xv. XME v. npom qua di prp go xx 7 III. Si methodus aliqua adhibenda effet , qua hujufmodi ani- malia in certas Claffeis diftribuerentur , ut fecerunt Botanici her- bas fuas duce Tournefortio , Cruftacei pifces commode dividi poffent in Rotundos & in Longos. Rotundi feu globofi nomi- ne venirent Cancri omnes . Oblongis vero eflent annumerandi A- ftaci, Cammari, Squillae, & alia, quorum varium eft nomen. Noílri inftituti modo non eft Cruftaceorum methodum dare .». multo minus eorum hiftoriam fcribere. Aliqua tamen, ut in fu- perioribus feci, & heic ex cruftatis oblongis memorabo , quae apud nos occurrunt. Primo loco eft Squilla Mantis frequentiifi- ma , Noecchi , Cannocchi , & Sparnocchi Ytalis dicta . Hujus capi- turimmenía vis apud nos. Hae item Squillae non tam vili ha- bentur, ut Cancri, praefertim earum feminae quando cum fce- tufunt. Tunc enim poft Oftreas in menfis primas tenent. Poft veniunt Squillae gibbae , quarum apud nos tria funt genera ; Primum minimum , viliffimum , & Manti valde fimile , quod Pre gadio vulgo appellant. Squilla baec a pifcatoribus rete non ca- pitur ; fed mare meníe Martio poft procellas inter quifquilias rejicit, inter quas a ruflicis tunc colligitur in eorum & paupe- rum | SEN d E 38 DE CONCHIS rum cibos, Secunda Gibbarum eft capite roftrato , quae a noftris Cammarus dicitur. Tertia denique Squilla praecedenti plane fi. milis, fed paullo minor, & non rofltrata , quae Squillae nomen apud noftros retinet. Has duas una capiunt retibus fuis pifcato- res, quae coctae rufefcunt ut Cammari . Crudae etiam comedun- tur, funtque utroque modo gratiílimi faporis , & efca quoque fua- vifflima pifcibus fiunt, qua pifcatores utuntur ut eos irretiant., Squillis denique Gibbis propter parvitatem & ftructuram: adjun- gendi etiam effent Pulices marini, ut cuilibet attendenti fit ma- nifeftum . Inter Cruftaceos longiores híc reperiuntur Aftaci , fed rarius modo , nefcio qua decauffà, quam olim . Inter iftos in- terdum maximi reperiuntur fesquipedali longitudine , Crudi va- ri funt coloris, fed cocti penitus rubent . Quare ad Cammaros & ipfi revocandi , ut fert etiam eorum forma . gom d ^8) » XXIX - ; tss duis edes ires eines cadit) cedes ds eitis cats ca t Mis etos dtr eats C A PM ub. STELLA MARINA EcuriNATIs RoONDELETII AFFINIS SPINIS CARENS , MEDIOCRI MAGNITVYDINE , LIT- TORIS ÀRIMINENSIS,. I. A cum hanc, cujus interdum immenfam vim poft pro- cellas evomit noftrum mare , quae propter corpus me- diocre cum Araneis majoribus cognationem quamdam habere videtur, Tabula IV.figura IV. fub littera D. pingi curavimus, atque iis nominibus in appofito titulo donavimus , quod minus nota, &in libris non fatis bene defcripta videatur. Affinis enim videtur Lacertofae Linckii Tab. I]. num. IV. fed hujus corpus cum radiis majorem proportionem habet quam haec noftra. Item cognationem habere videtur cum Lumbricali loneicauda ejufdem Tab. XI. num. XVII. fed minor admodum eft Ariminenfis .. Si- milior tamen videtur Stellae lumbricali corpore lateribus lunatis ejufdem Tabula XX1I. num. XXXV. & aliquantum pentagono íco- lopendroidi regulari num. XLV. Tabula XXVII. fed magis gla- bra eft Ariminenfis. Quare quum haec Stella multis quidem fit affinis, nulli vero defcriptae eadem , huc inter res minus notas attulimus. Corpore , ut dixi , eft parvo , ea fcilicet magnitudine, quam allata Figura repraefentat. Ex ejus ore, fi corpus compri ma- MINVS NOTIS 39 matur, quando animal recens eft ,, humor croceus manat , qui di- gitos inficit & nareis ferit . II. Huic valde affinis eft Stella a Rondeletio laevis dicta, cu- jus unicum exemplum , & hunc quidem difruptum in littore no- ftro olim reperi . HI. Affinis quoque huic noftrae , ut in titulo indicavimus , eft Echinata Rondeletii, cujus exemplo caremus heic Arimini, fed frequens eft Ravennae , & earum plura exempla liberaliter ad me mifit Vir nobilis Jofephus Zinnanus Ravennas. Stella ifta echi- nata parvo corpore itidem eft. ro eicit esie eii dA olo cele edes des i od a) s) ces e dr asit adi i UA UAR Tuv BEL. STELLA MARINA MARIS SVPERÍ VYLGATISSIM EApEM CRVCIFORMIS LITTORIS ÁRIMINENSIS, PRIORIS FORTASSE VARIETAS. EADEM CORPORE LATIORE, SED RADIIS BREVIORIBVS. E Ria Stellarum vulgatiffimarum genera hoc capite in titu- lo comprehendimus, quod eaílem eífe aybitremur , & tan- tum propter Naturae lufum , ut ajunt ; inter fe variare. Pri- ma, quam Tabula IV. fub littera A & num. I. repraefentavi- mus, vulgatiffima eft toto noftro mari, ut innumerabileis ipfa- rum ab eo ad littus rejiciantur, & a pifcatoribus rete capian- tur. Eadem baec effe videtur quam prima fpecie defcribit Ron- deletius; nam Echinata haec quoque eft ut illa , licet aculei non admodum rigidi, & facile decidentes, quique propterea hic ab Operis noftris non fatis fuerunt expreffi. Pedales radios tamen non habet ut illa Rondeletii, fed mare noftrum Stellas immani magnitudine non producit . Omnes enim majores eo corpore funt quod expreffüum eft in Figuris, interdum, íed raro, paullo ma- jori. Tellinis & Turbinibus vefcuntur. Verum mirum eft quo modo eas res deglutiant , quum os in iítis Stellis admodum angu- ftum fit. Reperi interdum hujufmodi Stellas ventrem habere refertiffimum Tellinarum vulgarium , quae, utdixi , variegatae iunt, & magnitudinis ncn exiguae, ut eas per os nullo pacto *educere potuerim, & nifi lacerato non corpore. eximantur . Id. que 4o DE C'OomNGHTS que contingere obfervavi tum in prima illa, quae longiores ha- bet radios, tum in tertia latiori corpore, fed brevioribus cruri- bus. Circa fecundam Cruciformem , quae heic fub littera B. ex- hibetur, majores obfervationes non habeo, quum hujus unicum tantum exemplum viderim, proinde aliquod abortivum arbitror, ni plura hujufmodi exempla nobis deinceps occurrant. Stellae quidem Cruciformes cum longioribus cruribus a nemine defcri- buntur ; Defcribuntur vero latae, falcataeque , & coriaceae Stel- lae, quas Tetractidas vocant , quoniam interdum quadratae funt, ut videre eft apud Linckium Tab. XXXI. & XXXIIII. Sed ha- rum Tetractidum Stellarum exempla apud nos non fuppetunt . In littore Ravennae tamen Coriaceae Stellae Pentagonae & Te- tractides coccinei coloris reperiuntur, quarum exempla pro fua bumanitate ad me mifit Vir nobiliffimus Jofephus Zinannius . e dhye- 2-2. 2X4. ou nmt e^ ]-20 - »: XZ fr qaia. PE NP PARS MINVS NOTIS 41 eulos eds Meis ilicis sadi edis elis adeo) cadi Mose us e Mis e Mts POAOR S eT BORÓOT A CAPVT PRIMVM VRTICA SOLVTA MARSVPIVM REFERENS, ET MOTVYS VITALEIS MANIFESTISSIME EDENS MARIS AÁRIMI« NENSIS. I. A Corporis marinis minus notis quidem , fed duris pro- pter teflas & cruftas , quibus muniuntur, ad ea cor- pora marina minus nota fermonem noftrum tandem converti- mus , quae molliora dici poffunt , propterea quod vel mucofa fint, vel carnofa , aut cartilaginea, fed nuda omnino , omni fcilicet teftaceo cruftaceoque tegumento orbata . Primo loco oc- currit nobis Vrtica haec parva maríupium referens, qua aeftate mare noftrum fcatet , & retibus una cum pifcibus a pifcatoribus capitur , inde tamen propter urentem & venenatam facultatem rejicienda. Hanc depictam exhibet Tabula IV. figura V. fub lit- tera F. Corpus hoc ad animantia referendum eft tum quia nan- do per mare longelateque vagatur, tum quia ad littus a piíca- toribus rejectum , ut faepe vidi, motus vitaleis palpitatione qua- dam per plures horas manifeftiffime edit. Pedes habet quatuor, & corpore eft pellucido & fplendido ut oculos hebetet, quemad- modum loquitur Rondeletius de quinta fua majori Vrticarum fpe- cie , quae heic quoque frequens reperitur, & vernacula lingua eodem turpi nomine ac ifta a noftris donatur. Haec parva in fun- do marfupii , quemadmodum & illa magna in corpore pilei, materiam quamdam fubalbidam, & minime pellucidam continet; quam vifcerum loco iftis imperfectis animantibus effe opinor. imperfecta voco haec animantia , non quod mihi perfuafum ha- beam , ut vulgus Peripateticorum hodie de infectis omnibus tur- piter credit, a putri materia oriri , & comparate ad alia, ut lo- quuntur , imperfectiora efle : Haec enim imperfectionis idea, quam exhibent, res eft valde dubia, ne falfam dicam omnino. Nam praeterquam quod animal quodlibet perfectum eft in fua fpecie, dummodo mutilum aut monftruofum non fit ; interdum ea animalcula, quae imperfecta dicuntur, vel propter oculorum, pedum, cordium , & aliarum reum ftructuram. & numerum ce- : teris 42 DE-GONGHLrSs teris animantibus perfectis vulgo dictis praeftant, propterea trun- cata non continuo moriuntur ut ifla. Quinimmo haec , quae fic imperfecta dicuntur & infecta, prae organis fuis, & prae ingenii acie , ut ita loquar , qua praedita funt , res miras operantur , quas operari minime Ícit canis, velanimal quodcumque cane períe- ctius non infectum . Ad formicas & ad araneas provoco . Sed quid memoro formicas araneafve ? Bombycum & apum opera contemplemur, & fane fanus quicumque fatebitur , res pracítan- tiores , & magis admirabiles ab ullo quopiam perfectiorum ani- mantium nonedi. Vt natura bovem quidem, canem , afinum; ceteraque id genus condidiffe videatur , ut fimplicem vitam viva- mus , bombycem vero & apem addidiffe , ut veftium fplendore, cerae ufu , & mellis dulcedine fuaviter beateque viveremus . Sed e diverticulo , unde digreffi fumus, in viam. Vrticas has imper- fectas voco relate ad alia animantia , quum ftructuram nullam or- ganorum oftendant, & mollia fint ac velut glacies calore manus liquefcant. Quare fi motus aliquos vitales non ederent, penitus ad mucofum liquamen referrentur . An Vrtica haec noflra fit eadem ac illa quam fexto loco pinxit Rondeletius (4) , ut aliqui ex amicis noftris, ad quos exempla ejus mifi , fufpicantur , non aufim affirmare. Pedes enim Mee feu frondes non ita latae & longae funt , neque ita incifac, ut foliis acanthi poffint com- parari. Preterea illa Rondeletii marfupium non refert , fed pi- leum quemdam aut umbellam ; ni forte id accidit ipfi pictorum & Ícalptorum vitio, intolerando, utipfe loquitur, hominum genere (5). | II. Hujus generis eft, ut diximus , Vrtica illa magna , quam quinto loco deícribit Rondeletius, & vulgo porra marina (c) ap- pellatur,& quam Matthiolus aliique, quos rejicit Rondeletius, pro pulmone marino habent . Haec frequens eft in nofiro mari , pul- chraque admodum , cujus defcriptio apud eumdem R.ondeletium diligenter proftat . CA- (2) Lib. xv11. eap. xx. (b) Lib. de Amphibiis cap. V11t.. circa finem. 4c) Lib. xvix. cap. xix. 8 cap, x11t1. valgus Porzs appellat. MINVSES NOTUs 43 VnTiCA SOLVTÁ CARYOPHYLLVM REÉFERENS, SEY Pobrsx MÁARINY*S ESCYLENTYVS MARIS SVPERI. I. B Vrticafoluta tranfeo ad Vrticam faxis, lignis, & te- A ftis haerentem , átque efculentam , quam Tabula IV. fub figara VI. & littera G repraefentat . Ejufdem generis vi- detur ac illa quam Rondeletius Vrticam rübram vocat , at- que a popularibus fuis (a) Pefferdl, vel Cul de Cheval appella- ri dicit. Coloris carnei etiam eft noftra , & propter ejus formam culum marinum vulgo vocitant . Sed illa Rondeletii eft. major & latior, noftra aditricta femper ut caryophyllum flore pleno referat , ut in titulo innuimus , & ex allata figura cernere licet. Puto quoque hanc noftram aliquando folutam vagari, quum va« riis rebus , lignis fcilicet , faxis, & teftis , ut dixi , haereat; prae- fertim vero oftreis adhaeret , atque ab his facili negotio avelli- tur. Haec more oftrearum coquitur, & una cum ipfis ,. quibus ut dixi, frequentiffime haeret , comeditur . ; IT. Huic Vrticae accenfenda eft alia media, fed oblongior, quam folutam interdum mare noftrum rejicit. Item alia globo- fior. Sed cum bac maxime convenit Vrtica quaedam parva fre- quentiffima , quae tellinis noftris varlegatis recentibus haeret, ac pro nota earum recentiae habetur, & cum omnibus perpetuo haereat, tamquam pais quaedam earum putatur . HL. Vrticae rubrae propter colorem affinis eft maffa quaedam informis lignis, & faxis haerens, quam carnem marinam vocant, propterea quod ftruftulis majoribus carnis bovillae macrae , quae venalis in lanienis proftat , perquam fimilis videatur . Haec tamen quum motum nullum vitalem edat , & diffecta quum fibras quafz dam herbaceas oftendat , ad alcyonia referendam efle puto Qf apo. o n X 4 IIl. Quoniam de alcyoniis incidit fermo , quae res ambiguae admodum funt ; de aliquibus eninr dubitare licet, fint ne ad a- nimalia, an ad plantas ableganda; heic referre lubet alcyonia nonnulla, quae mare noftrum fuppeditat. Cum primis frequen- tiffimum ett alcyonium favago dictum" quod quidem aliqui ex noftris pro ovario alicujus pifcis habent, quum finguli ejus aci- E2 ni Mo Age is. t SARI cot xvri ^na, [da SEED " *S E " v X. Khao Jen nw ZI den DE(CONGHIS ni foraraine rotundo fint donati. Alii vero pro fpongiae fpecie habent propter figuram & levitatem. Huic alcyonio, ut obfer- vavit Jofephus Zinannius , haerent nuces illae marinae noftrae la- ta tefla & convoluta , ut diximus (4) . Propterea nuces illas vir clariffimus hirudines marinas vocabat . Secundo loco fre- quens fubit pifcatorum retia alcyonium durum , magnum, tor- tuofis amfractibus excavatum , quod noftri Turbante propter fi- militudinem quamdam cum Turcarum tiara appellant. Hoc an fatis bene defcriptum fit ab auctoribus botanicis valde dubito. Ad magnam molem affurgit , ut diameter unius, quod apud me eft , feíquipedalis longitudinis reperiatur ,.& circumferentia pro- inde ultra quatuor pedes porrigatur . Quodlibet horum in medio foramen ex utraque parte permeans habet . Quare alcyonium hoc magis fifcinis illis junceis , quae olivis contufis plenae prelo ad oleum educendum fupponuntur, fimile eft, quam tiarae Turci- cae. Deícribi igitur poffet : Alcyonlum durum magnum , tortuo- fis. [imibus excacoatum , €. in medio perforatum , oleariam fifcinam referens . Huic alcyonio quo ad duritiem & internam pulpam val- de fimile eft alcyonium alterum glabrum & flavum , malumque cydonium referens , a pifcatoribus noftris Corogma marina di- z— ctum. Colore huic perquam fimile eft & alterum alcyonium , 2 2 EP fed magnitudine longe minus, ut ovum gallinaceum. vel parvu- 7. y diiyoniam lum Jimomem referat. Flavefcit enim pulchre ut medica mala, au em. intus pulpa duriore conftat , & fibris radiatim difpofitis , odore eft admodum pifculento . Defcribi poffet : AJcyonium flavum durius . ovum , vel parvum malum citrium. referens. Longus nimis effem, fi corpora omnia maritima heic referre vellem. Non praeteribo tamen referre alcyonium foraminofum Imperati , & arantias marinas (5) colore viridi hic effe frequentiílimas . T — CA- (a) Fid. fapr. Caput xxirx. Primae Partis num. 11, ! !2 , (b) Cafp. Baukin. Pin. 469. dps ffguf*. hona 2-206. Pp Em i; A, * MINVS NOTIS m DU E E ETC ERU PEN PETS EIN PEN, PETN, PETI, PETS, PETI, ET. DET. ed CAWNN OBL IIL TETHYVYM sEY MENTVLA MARINA PENEM CANINVM REFERENS LITTORIS ÀRIMINENSIS. E EB X Rondeletio differentiam addifcimus inter Tethya , & Holothuria ab Ariftotele & Theophrafto defcripta , quae Gaza in iis convertendis indifcriminatim vertibula, callos, & tubera vocitavit .. Sed male haec nomina permifícuit eodem. obíervante Rondeletio (a). Holothurium enim eft corpus callo- fum quidem & coriaceum a faxis liberum ; Tethyum vero ipfis baerens . Quare quum corpus Tabula V , & figura V. ex- preffum , quod inter maris purgamenta a nobis repertum eft, in extremitate fibras quafdam oftendat, quibus apparebat ad faxa adhaefifle , ad Tethya retulimus . Coriaceae naturae eft. Circa ipfum nil infuper addimus , quum titulus & figura quid & quo- modo fit fatis fuperque exponant . H. Ad tethyas & holothuria referenda eft penna marina, , íeu mentula alata, quae inter maris purgamenta poft procellas uti & corpus fuperiori articulo defcriptum heic interdum reperi- tur, de qua coníulatur Rondeletius (b) - &$92422 Lp p- UII. Quoniam pofteriora haec corpora , quae in hac tertia par- te defcripfimus, & re, & nominibus parteis ad generationem di- catas quodammodo referunt, corpus quoddam in memoriam re- vocat a me inter maris purgamenta olim repertum , quod & tota facie, & humore vifcofo, quem intus continebat, allantoidem brutorum cum uracbhi apice perfectiffime repraefentabat. Cito emarcuit, & operarum defectu pingi tunc non potuit. Verum ne multum excreícat oratio noflra , huic tractationi de rebus minus notis inem modo imponimus, & ad aeflum marinum animum convertimus , ut fidem noftram liberemus . CO- (a) Lib. de Infect. & Zoopky:. cap. xv11t. (b) Ióidem cap. xxiii. Seri 46 COROTEAZFKTYM TITET]I Dr CowNcuis MiNvs Norrs. PAG. 18. Cap. X. poft num. I1. Addend. III. In. mari noftro reperitur frequens Tubularia quaedam vermiculis tenuiffimis , & teftaceis ar&te inter fe implexis con- ftans, qui vermiculi non convolvuntur in fpiram , ut anteceden- tes, fed recta procedunt, & in varios fafciculos , ubi os eorum cernitur , definunt . Admirabilis haec minimorum tubulorum congeries propter eorum exiguitatem & implicationes varias Fi- lograna vulgo appellatur . V. Frequentius ad Teftas oftreorum adhaerentes reperiuntur Tubuli alii longi , & inftar calami fcriptorii craffi , qui recta af- furgunt, & mire in fafciculos protenduntur , fed numquarn inter íe implicantur & uniuntür , ut fuperiores , fed finguli femper di- ftincti inter fe & erecti manent. : PAG. 34. Cap. XXVII. Addend. IH. Invenitur & in noftro mari concha quaedam oblonga, elliptica , & fatis craffa , quae non male ad Solenes poteft referri. Singularis eft, quod animal ejus vix per tertiam partem a con- cha tegatur. Caput hujus folenes refert, fed in altera extremi- tate duas appendices, feu ductus excretorios exítanteis, & te- reteis oftentat. Vniverfum animal extrinfecus pulcherrimi coc- cinei coloris eft. PAG. 37. Cap. II. Addend. | HE. Verno tempore in mari noftro capitur cancer quidam lae- vis craffiufculus , fubrufus. & quadrata forma donatus . Is oculos inter fe admodum remotos, & in extremitate rami cujufdam cy- lindrici gerit, conditque eos una cum ramulis fuis intra cavernu- lam, quam in cortice , feu cranio habet exfculptam. Vulgo vo- cantur cancri hilllyrici , feu Dalmatici . PAG. 4s. Cap. lII. num. YI. Addend. Ke melius perpenfa propter copiam pennarum marinarum ad nos allatam , cognovi has revera ad plantas marinas , feu ad cera- tophyta effe referendas. Radices habent albas hae pennae, fed cortex trunci uti & folia pulchri amaranthi coloris eft. Quare non male vocari poteft hoc plantae genus: Ceratopbyton maris fuper? amarantboides pennam. vefeveus . JANI ]JA NA PiL À N.C 1 ARIMINENSIS $PECIMEN AESTVS RECIPROCI MARIS SVPERI A D LITTVS PORTVMQVE ARIMINI ^ ua iva iEn Ü ! 49 UR AEFAIIO 4S Pecimen Aeftus reciproci maris noftri daturus non caufas S generaleis hujus praeclari phaenomeni exponam , neque celebriorum philofophorum fententias fuper bac re de- m clarabo, ut alicui addictus perpetuo haeream atque con- tentus fim . Per me enim heic tacebit Cartefius, qui maxime preflio- ni lunae , tacebit Newtonus , qui foli & lunae attractioni, tacebit denique Galilaeus nofter , ex quo uterque multa detorfit , & in fua optime convertit , qui duplici telluris vertigini , maris reciproca- tiones attribuit. Hypothefim nullam praeterea ex me confingam , fed propofitionibus quibufdam quicquid per quinquennium in mari noftro potiffimum circa fluxum & refluxum obíervavi, dum ac: cedit. fcilicet , aut recedit , vel ; quod idem fere eft , dum intume- fcit , vel detumefcit. mare noftrum , explicabo. Fateor tamen no- ítras hafce quinquennaleis obfervationes perpetuas minime fuií- fe, & non interruptas . Id enim fi fuiffet , ex obfervo tionibus hu- jufmodi jure fane aliquod generale fyftema de aeff u maiis noítri condi potuiffet. Sed tum propter caeli inclementiam , tum pro- pter diftantiam urbis noflrae a mari, tum denique propter ne- gligentiam Curatorum viarum nofítrarum , qua fit ut via ad ma- re hieme minime munita fit, fed coeno , & aquis plerumque foedata , contigit fane , ut perpetuae obíervationes a nobis, atque ab adjutoribus noftris, qui porro non pauci iique diligentes exítiterunt , inflitui non poflent. Verumtamen per hoc quinquen- nium quid potiffimum mari circa novilunia , quid circa plenilu- nia, quid in quadraturis , quid denique circa aequinoctia, & folftitia accidat obfervavimus , idque pluries , neque interdiu tantum , fed nocteis etiam quamplurimas vigilavimus , quaeren- tes fingulis horis qua ratione mare aeftus fuos reciprocaret, at- que fingulas notationes, tum quoad acceífum recefluinve ad lit- tus noftrum , tum quoad intumefcentiam & detumefcentiam in portu, tum fi tranquillum & quietum effet mare , an fluctuans & tur- PR. xg pr XLP dammodo tenere videntur , rogamus denique Sarmatas illos flo- . » do» P 2c asXLV* co PRAEFATIO & turbatum, diligenter in Adverfaria noflra , feu Ephemerides re- ferebamus. Quare ex his omnibus fi non univerfa plane, & mi- nuta maris eventa indagavimus , praeftantiffima certe & maxima cognovimus , ex quibus fequenteis propofitiones exponemus , quae non ex hypothefi aliqua , fed ex meris obfervationibus erunt de- ductae ; Idque probabunt omnes qui fapiunt , & fortaffe obferva- tiones hae perpauculae multis incitamento erunt , ut majores ple- niorefque inftituant , ut tandem aliquando fyftema aliquod abfo- lutum ex veris cauffis rationibufque deductum conficiatur ; fin mi- nus , hiftoria tamen hujus praeclari phaenomeni multum amplifi- cabitur, quae quidem hucufque manca admodum fuit, & muti- la, ut videbimus. Mei fortaffe non erat, neque alterius privati bominis rem tantam aggredi , fed multorum , atque alicujus ma- gni Principis auxilio indigebat . Academici Galli quidem eam rem aere publico in aliquibus portubus Oceani tentarunt ; Verum bi conquifierunt potiffimum qua hora intumefceret mare in fingulis portubus, atque ephemerides quafdam confecerunt, quibus nautae ílatis temporibus fcire poffent cum navibus fuis portus illos com- mode capere.Quare bonos illos Academicó$ Gallos apparet utilita- tem quamdam mercatoriam ante oculos habuiffe , & lucellum tan- tum fibi propofuiffe, ceteraque pene neglexiffe. Sed majus aliquod in hac re eft , quod fibi contemplandum proponant Phyfici , quam ingreffus navium in portus, vileque rauduículum . Quibus enim modis & qua ratione terram quatiat Neptunus , eamque conti- neat, ut ait Homerus , inquirendum , idque modis miris variif- que fieri poffe videbimus. Quare rogamus Gallos , ut iterum fuas obfervationes accuratius repetant , rogamus Britannos , Batavof- que , qui hodie propter varias colonias in India , Africa , & Ame- rica, & propter rei navalis excellentiam imperium maris quos rentiífimos qui modo opibus, armis , litteris nulli funt fecun- di, quique non tantum per glacialem Oceanum , ut olim , fed per Hyrcanum, per Balticum , per Album, per Nigrum, feu per Euxinum , Maeotidemque Paludem longe lateque imperant, ut Í[ymbolam fuam hac in re conferant , atque per univerla maria fi- nuíque fuos eruditos homines mittant, qui varios aeítus cogno- fÍcant, nobifque referant. Hoc enim quicquam praeclarius fieri pofle in Phyfica nemo negabit. Quum omni aevo aeftus mari- nus magnorum hominum ingenia eXcitaverit, atque pro eo co- gno- PRAEFATIO T gnofcendo Ariftoteles ipfe, ut ferunt , occumbere non dubitarit ; non quod reipía ftulte in Euripum fe fe praecipitaverit , ut aliqui Ícripferunt , fed quod fortafle tali re vexatus, longo ftudio, & vigiliis diftentus, profunda veluti meditatione immerfus , re in- fecta tandem anxius obierit . Recentiorum igitur philofopho- rum e re eft illud perficere, aut faltem experiri, quod ne Ari- Ítoteles quidem aufus eft inchoare . Sed antequam meas propofitiones expono , aliqua heic funt ge- neratim notanda . Primo igitur notabimus mare noftrum Hadria- ticum duplici modo effe confiderandum . Nam vel confiderabimus ut mare proprie dictum , vel ipfum ut magnum aliquod Flumen, feu ut Fluentum contemplabimur . Primo modo accepto convenit ei aeftus varius, acceíflus nempe & receffus majores nova plena- que Luna, & minores in quadraturis, &alia id genus. $i vero ipfum ut fluentum confideremus , motus ejus, feu difcurrentes ejus aquae inflar fluminis alicujus erunt confiderandae . Quo fenfu ei competunt alluviones variae, alvei elevationes , muta- tionefque , & alia hujufmodi, ut in fluminibus omnibus . Nos prae- cipue in hoc fpecimine eventa ejus exponemus , quae uti mari proprie dicto conveniunt . Nam ad eventa, quae uii flumini accidunt , multorum faeculorum , nedum quinquennales obferva- tiones ad aliquod certi pronuntiandum vix fufficerent. Aliquas tamen conjecturas, & obfervationes heic quoque fuper hac re adjungemus . Secundo notandum eft quo ordine & modo obfervationes no- ftras inftituerimus. Atque heic fciendum eft, nos facili negotio eas abfolviffe. Quum enim compertum habeamus Phyficos , ut aéris gravitatem, vel calorem explorent, inftrumenta quaedam liquidis femiplena habere, & numeris notata , quibus id cogno- Ícant: Sic & nos numeros, & figna notavimus in Mole Portus noftri, & in Lignis exterioribus confixis , quibus intumefcentiam, &cacceffus & receffus varios maris noftri cognofceremus , quod eX his velut magnum Baroícopium , vel Thermofcopium , aut melius velut magnum Ongofcopium, fi omnia graece funt ap- pellanda , acceffu & receffu contemplabamur ; Atque in his fignis ufi fumus meníuris Ariminenfibus tamquam magis commodis, pede fcilicet Ariminenfi, qui, adnotante Andrea Celfio Mathe- matico Vpfalenfi & amico noflro , eft ad pedem Parifienfem ut 1000. ad $99. Pes hic nofter Ariminenfis in decem parteis, quas G3 un- - SPECIMEN uncias, feu pollices vocant , difpefcitur , & fingulae unciae in decem alias parteis , quae grana vel lineae vocantur . Quare commodae multum ad has res meníurae noftrae, quia & majo- res & decimales . exse cdi euis ex eis e es ex Meis e Mio t MES t M i t Mi Mis ei neo editis DAD IPIBAS TO; Fluxus & refluxus , feu acftus maritimus ad Littus Por- tumque Arimini toto anno cít continuus ; & diei na- turalis fpatio bis accidit Fluxus ; & bis Refluxus . S CB UL WWW: H '* propofitioni nil fere adnotare poffumus . Quum dici- mus fpatio diei naturalis bis accidere utrumque , fluxum ícilicet & refluxum , id intelligi volumus fpatio vigintiquatuor horarum , idque etiam lato quodam modo , nam interdum fpatio majori, interdum minori uterque abfolvitur ; Plerumque tamen fpatio paullo majori abfolvitur . PIUODISIquUO: JL Major tamen cft Fluxus & Refluxus in noviluniis & ple- niluniis idque praefertim tertia die poft novilunium ; & poft plenilunium ; quam inlunae ; ut vocant; qua- draturis. Fluxus quidem in fyzygis duplo major fere eft ; quam fluxus in quadraturis . Quare fi mare afcendat ad vigintiquatuor uncias ; feu polliceis Ari- minenfeis in novilunio ; ad duodecim tantum uncias afícendet in quadratura. Ita proportione fa&a defcen- det in refluxu . SCHO- AESJCYN£$MAAEFIMI T W Gg su nip. H Vic itidem propofitioni nil fere addendum habemus . Dici- mus tantum per obfíervationes quamplurimas cognovifle , tertia die poft novilunium , & poft plenilunium femper acítus majores fuiffe, & dupla fere, ut diximus, ratione, ac in qua- draturis . PROPOSPIFIO,IIL Diés ipfe folftitiorum , vel aequino&iorum nil confert ad majorem intumefcentiam , vel detumefcentiam ma- ris ; fed ea luna, quae folílitia ; vel aequino&tia pro- xime fequitur, plus mare elevatur ; & plus deprimi- tur, quam in rcliquis lunationibus, — Céz£ze 77 »-44 S$:;G-H. O L I.V M. NE ipfum aequinoctiorum , vel fol(titiorum diem ad ma- ris aeftum. conferre pluries exploravimus . Tunc enim maie leges lunationis praefentis accurate fequitur . Quare fi dies aequinoctiorum , vel folítitiorum accidat in ipfa quadratu- ra, tunc mare erit maxime depreffum , ut fert flatus lunae il- lius praefentis . Sequenti tamen menfe & Luna tunc majores aeftus contingunt , quam contigerant vel ipfa luna plena no- vaque aequinoctiorum , aut folftitiorum. Aeftus vero , ut ego quidem per quinquennium obíervavi, femper funt majores ea luna poft folítitia , quam ea poft aequinoctia ; Idque cuilibet patebit, fi quintili menfe , vel januario frzquenter mare no- Ítrum invifat. Receífus enim magnos maris, veluti brevia & fyr- tes in littore noftro tempore refluxus confpiciet, quo tempore cuilibet aeftus marinus fit manifeftior quam in fluxu ; Tellinae enim multae & variae in ficco haerent fepultae,, ac fine retibus & inftrumentis pifcatoriis In cibum colliguntur . Menfe januario aeftus magnos fieri in mari noftro compertum habent & nautae omnes, qui communiter lcqui folent: D; Gemnmajo le acque cre- [cono e calauo a migliajo : aquas Ícilicet: Januario menfe in im- men- M. SPECIMEN menfum crefcere & decrefcere ajunt. Sed eodem paco proce- dunt, ut ego obfervavi, Quintili menfe . PAR OO B OJSILT. I:0 BERE: Quamvis fingulis dicbus naturalibus feu nychthemeri fpa- tio duo fint maris fluxus ; & duo refluxus , tamen quilibet horum fex horis accurate non abfolvitur , ut alter alteri fit aequalis . Sed fluxus unus hoc fpatio femper major eft altero . Ita ejus refluxus pariter eft major ; ldque accidit in his tum quo ad temporis diuturnitatem, tum quo ad aquarum intumefcen- tiam ; & detumefcentiam . Aeftate. quidem major "fluxus contingit circa. mediam noctem , & major refluxus oriente Sole . Hieme vero contra major fluxus contingit circa meridiem ; & major refluxus occidente Sole. $62 HQ UE. d pr Mo Síertio haec videbitur quidem vulgo abfurda , quum apud omneis tritum & vulgare fit mare fingulis fex horis cre- fcere, & fingulis fex horis decrefcere, feu fingulis fex horis ad littus accedere , & eodem fpatio recedere ; Verum veriffima cui- libet patebit , qui obfervationes accuratas inflituat, ut nos pluries experti fumus; idque manifefto deprehenditur in magnis aefti- bus tertia illa die poft novilunia , vel poft plenilunia, & ma- xime ea luna , quae folftitia proxime fequitur , qua , ut dixi- mus , fluxus & refluxus majores femper contingunt —Obfervavi- mus enim tum aquarum circuitum , feu periodum , fluxumo nempe & refluxum unum ad decem feptem , vel ad decem octo horas potrahi , & alterum circuitum fluxus & refluxus quin- que vel fex horis abfolvi. Notavimus praeterea periodum reflu- xus femper paullo majorem eífe quam periodum fluxus. Aquae enim AESTVS MARITIMI T enim, dum crefcunt, majori quadam | velocitate & vi ad littora appellere videntur, quam dum recedunt; tunc etiam mare ple- rumque fluctuat, ut infra dicemus ; In reluxu vero mare fem- per magis quietum & tranquillura apparet. In quadraturis id et- iam aliquo pacto contingit, ut circuitus unus fit major altero, fed tunc magis ad vulgare illud fex horarum fpatium quilibet fluxus vel reluxus accedere videtur , ex quo fortaffe nata eft communis illa opinio , qua quifque vulgo fibi perfuadet , mare fin- gulis fex horis crefcere , & fingulis decreícere . PROPOSITIIQF. Plus conferre videtur ad diurnum. maris Aeftum Sol quan- do eft in Meridiano noflro ; quam Luna. S| CZRI "OQ? DL 'IUDUM. E Atentur quidem Philofophi omnes , Lunam multum conferre ad aquarum elevationem , quando eft in Meridiano , vel prope Meridianum illius loci, in quo fit fluxus; Verum apud nos nil fere Luna ad diurnum motum maris conferre videtur ; Sed potius Sol diurnum aeítum regit; Luna vero menítruum. Saepe enim fumtis interdiu ephemeridibus Manfredii, in quibus tranfitus Lunae per Meridianum notatur, & noctu Luna in ipfo Meridiano infpecta cognovi ítatum ipfum Lunae in Meridiano nil conferre ad majorem maris elevationem , quum interdum a- quae effent joo ; &in majore detumeícentia , feu in ma- jori reduxu tempore morae feu tranfitus ipfius Lunae per Meri- dianum noftrum . Quare apud nos Sol, ut dixi, motum diur- num maris regere videtur , quum aquae heic interdiu femper circa meridiem turaeant , & noctu circa mediam noctem , quan- do fcilicet Sol eft vel in Meridiano noftro apparenti, vel in par- tibus ejus oppofitis. Fortaíle Sol regit & annuum motum ma- ris, aeftum fcilicet majorem circa Aequinoctia , & circa Solíti- tia, ut omnes etiam fatentur, praefertim quum nos ex propofi- tione tertia compertum habeamus, majores aeílus femper in lit- tore noftro contingere ea Luna , quae Aequinoctia & Solílitia pro- xime fequitur. At poit Solítitia aeftus adhuc funt majores , ut diximus. PRO- c6 5b IPIUBUG PUMAJE ON PROPDSANTWITD ME Mare Hadriaticum in Littore Ariminenfi ceteris paribus velut Flumina , Torrentes ; & Lacus omncs ; plus aqua- rum continet hieme quam aeftate . DAE MT UD IU. V AM. Dp Ropofitio haec, quam inftar lemmatis cujufdam ad melius declarandas propofitiones fequenteis hic ponimus , potius ad mare tamquam magnum Fluentum confideratum , quam ad ma- re proprie fumtum pertinet. Mare enim noftrum hieme femper magis elevatum eft , & urbi noftrae proquinquius quam aeftate ; idque perpetuo. per quinquennium cognovimus ex notis illis, quas muro interiori, & palis exterioribus portus noftri appofui- mus. Alii videbunt utrum hoc contingat propter majores plu- vias, & propter ingreffum majorem aquarum fluminum in ma- re hieme quam aefítate ; an propter minorem evaporationem aquarum maris a radiis Solaribus factam hiberno tempore quam aeltivo . Noftrum modo eft obfervationes praecipue , & quae patitur mare referre , non conjecturas declarare, & hypothefeis confingere. Certe fi ex adventu majorum aquarum per flumina mare hieme crefcat, corruet celebre, & vulgare illud effatum , quod mare adventu novarum aquarum femper idem maneat. Manet quidem femper idem oculis vulgarium hominum , non vero femper idem manebit Philofophis & Mathematicis, qui res fubtilius & accuratius expendunt. Cartefianus Wr MX heic fortaffe concludatlicet, aquas maris a difco Solis non at- trahi, ut contendunt Newtoni difeipuli; quia quum depreffius fit mare apud nos quando $ol magis & diutius vertici & mari noftro incumbit , ut accidit aeffate , quam quando vertici & ma- ri populorum hemifphaerii inferioris , ut hieme ; id fieri non pofle , affumet Cartefianus , attractione quadam , quum contra- rium contingat , quam contingere deberet. Attractione igitur concludet Cartefianus maris res non geruntur, fed impulfu, & compreílione . Cui occurret Newtoni difcipulus, & non negabit quidem aeítivo tempore Solem magis & diutius, & ad perpendi- culum fere vertici & mari noftro incumbere; verum quum hoc tempore Sol fit in apogaeo, feu a nobis remotior, nil mirum inquiet P AESTVS MARITIMI $7 inquiet fi Sol vi fua attractionis minus agat in $quas maris, quum attractio lege illa pervulgata quadratorum diítantiarum contineatur. Quapropter inconcuffa adhuc manebit attractio illa Solis Newtoniana. Verum inílituti noftri memores haec mitta- mus, quae altioris funt indaginis, quam heic poffint explicari . Poftremo adnoto tantum , quod ad rem noftram pertinet, altitu- dinem noftri Maris Hieme Pede Ariminenfi circiter fuperare al- titudinem, quae cernitur Aeftate. Quare Navigia Hieme femper facilius ad Portum noftrum appellunt, & ex iplo folvunt , quam Aeítate . Mare item fexaginta & amplius pedibus , dum cetera. fint paria, propius eft Vrbi noftrae Hieme . quam Aeflate . Dico dum cetera fint paria, nam obfervandum Mare eft femper quando eft tranquillum , & hoc tempore comparationes inflituendae . Irato enim & Ventis fluctibufque agitato magna plerumque contingunt , fed incerta funt omnia . POIBA4OGPCOO S I-.W£7»0 SFEIE Intumefcentia major Maris ad oftium Portus Arimini non excedit vigintiquinque uncias , feu digitos Ariminen- Íeis, quae pedes duos cum dimidio Ariminenfeis cffi- ciunt 5; eaque raro contingit ; in iis nempe Lunationibus poít Solflitia , & poft Aequinoáia. Ceterum Altitudo comm unis, & velut Media, quaeque major eíl tertia quaque die poft Novilunia , & poft Plenilunia , quinde- cim unciis Áriminenfibus ad fummum continetur . SC HEP QUAS yx « MPI^R H Eic memoria recolere juvat , quae in fcholio fuperioris pro- pofitionis , & alibi diximus , Mare fcilicet duplici modo. ac- cipi oportere, vel tamquam mare proprie dictum , vel tamquam magnum Fluentum . Quum igitur praefenti propofitione dicimus intumefcentiam Maris noftri vigintiquinque uncias Ariminenfeis non excedere, id dictum volumus fi comparationem inftituamus inter intumefcentiam Aquarum , quae contingit circa Solftitium H aeíti- $8 SPECIMEN Aeflivum , (quae abfolute ad vigintiquinque uncias porrigitur , tunc enim Mare minus Áquae continet ) , & inter intumefcen- tiam , quae contingit aliis temporibus , Hieme praefertim. Mare enim in magnis aeflibus tertia quaque die poft Novilunia , & Ple- nilunia femper fere ad eamdem altitudinem afcendit, feu eadem figna in mole Portus noftri attingit . At propterea continuo non dicendum femper eodem pacto mare inti dan licet in intu- meícentia eadem fere figna femper attingat ; nam Hieme fubdu- cendus eft Pesille Aquarum , quo mare exfuperat. Quapropter tunc non dicendum ad vigintiquinque , fed ad quindecim uncias tantum intumuiíle, licet eadem figna delibaffet. Poft Solftitium vero Hiberpum Januario menfe ad triginta uncias & ultra affur- gunt Áquae, at tunc quoque continuo non eít afferendum trigin- ta unciis abfolute aícendiffe , fed pes ille circiter femper hoc tempore eft detrahendus . Verum mifífa Intumelcentia iíta R'ela- tiva, veniamus ad mediam , quae , ut diximus in titulo , vix quindecim Vncias exfuperat, quae certe immodica non videtur, tamen eft tanta, at per hanc facile appellant navigia ad portum noftrum , & ex ipfo folvant. In Refluxu enim faepenumero hae- rent in ficco, quare interdum haec quindecimuncialis , fit verbo venia , intumefcentia navigiis majoribus eft expectanda , ut ap- pellere vel folvere poffint . SG HOO ELI MH. Nis in fuperioribus intumefcentiam majorem Maris ad Littus noftrum vigintiquinque veltriginta uncias non ex- cedere , & mediam in majoribus Aeítibus ad quindecim uncias circiter porrigi. Haec tamen non eft aequalis per univerfum Ha- driaticum finum, nam quo magis Venetiis appropinquamus eo major eft Intumefcentia , feu Fluxus & Refluxus. Ante diem vir. Calendas Junias elapfi anni croroccxxxvir in Ravennae por- tu, qui trigintaquinque tantum milliariis Italicis a noftro diftat , in quo per noctem moratus fum , obfervavi Mare ad vigintiquin- que uncias & ultra deícendiffe, deícenfus fane qui vix apud nos in majoribus aefítibus contigiffet, && tamen ea nox quarta erat ante Novilunia, tempus ícilicet quo major aeftus non fuccedit . Galilaeus in Dialogo quarto Syítematis Cofmici afferit Venetiis Mare ad quinque vel fex. pedes intumefcere , quae intumefcen- tia ABSIEWSIMTARTTSMI! $9 tia duplo fere major eft ac apud nos, quum fex pedes Veneti quadraginta circiter Vncias noftras efficiant. Eamdem proportio- nem habet ad aeftum Oceani in Dunquerquii Portu , nam ibi te- fte Baertio in Actis Academiae Pariüenfis anni cro1occi , & cio;occir. major elevatio Maris quinque vel fex Pedes Pari- fienfes non excedit, & Pes Parifienfis Venetum non fuperat, im- mo a Veneto novem lineis circiter fuperatur , propterea fubdupla erit proportio aeftus Maris noftri relate ad eas Vrbeis , fi vera funt , quae narrant Galilaeus , & Baertius. Mirum tamen eft quo modo aliqui afferant tefle 's Gravefandio (4) in Britannia, prae- fertim ad Briftoliam , quadraginta quinque Pedibus majores aeftus , & vigintiquinque minores contineri, quum tamen Britannia , & Tamefis, de cujus aeftu fimilia fere narrantur , non multum a Gallia, & a Dunquerquii Portu diftent . Quare vel error aliquis eft in menfuris illis Britannicis, vel Baertius majores aeftus in Portu illo Dunquerquiano non obfervavit, fed tantum minimos. Patet igitur me non fruftra ab initio rogaffe Gallos, rogaffe Bri- tannos , rogaíle ceteros , ut iterum fuas obfervationes inftituerent , quemadmodum & modo rogamus & Italos noftros Maris Inferi & Superi Incolas ut fymbolam conferant , ut variis & repetitis ob- fervationibus cognolcere tandem certo poffimus , qua proportio- ne Italiae Maria inter fe aeftruent , ad quantam altitudinem affur- gant, & quo tempore. In Infero enim mari aeftus quoque ali- quis reperitur, tefte ipfo Galilaeo (5) , qui ait in Corfica , in Sar- dinia, in Liburni & Romae portu ad dimidium Pedem aeftum majorem affurgere , qui aeítus fortaffe propter aquarum profundi- tatem , & , quod raro contingat , ab Incolis vulgo negligitur. Ta- men aeftus ifte quo magis ad Littora noflra, & Venetias prope accedimus femper fit major , ut ad fex vel feptem illos Pedes perveniat, & fortaffe ulterius porrigatur. Fortaífe etiam fi dex- trorium ab infero in Graeciam progrediamur , eamdem proportio- nem fe fe accrefcendo fervabit , quum antiquis Graecis & Roma- nis notus fuerit, & fpatio illo fex horarum conclufus , qui etiam norarunt aliquibus in locis variare, utin Euripo, in quo Ariflo- telem ipfum periiffe aliqui litteris prodiderunt . H 2 PRO- (a) s Gravefand To. II. Phyfsic. Elem. lib. 11x. Cdp. XX. num. 1418. (b) Galzaeus Dialog. 1111. Syff. Cofm. p. m. 417. 60 S PLETQGU mM EN PROPOSITIO VII Mare apud nos fingulis horis in Fluxu ad unam, aut al- teram. Vnciam vulgo affurgit, ita defcendendo proce- cedit in Refluxu ; fed in medio Fluxus tertia fcilicet vel quarta hora velocius incedit ; & velut falit , ut ad treis vel quatuor uncias tunc afcendat , deinde ad prifinum unciale augmentum redit . Ita in Refluxu procedit, ut fingulis horis ad unam aut alteram un- ciam defcendat , & in medio ad treis vel quatuor ; de- inde ut ab initio fe componit. Vterque Saltus, ut ita loquar ; manifeftior eftin Fluxu & Refluxu illo longio- Ii, qui ; ut dixi , femel in die contingit . B, C Hood IM. P Ropofitio haec habet novi aliquid , quoniam a nemine , quod Íciam , adhuc fuerit obfervatum , mare fcilicet in medio Fluxus , vel Refluxus afcendendo vel defcendendo velocius ire, ut faltum quemdam edat, deinde, ut ab initio erat , fe fe com- ponere & procedere . Si faltus ifte in afcenfu & defcenfu commu- nis eft omnibuslocis, in quibus Mare aeftuat , manifeftiffimus ef- fe debet iis in locis, quibus ad quadraginta quinque pedes afcen- fus ifte & deícenfus extendi dicitur. Ibi enim in medio aeftus unica hora decem vel quindecim Pedes afcendet , vel deícendet , quod mirum admodum eft , eoque magis quod a nemine me- moretur . PROPOSITO; FIL. Inter Fluxum & Refluxum Aquiftitium accidit ; quod Mare fcilicet tunc neque afcendat , neque defcendat , fed immotum ftare videatur . Aquiftitium hoc communi- ter AESTVS MARITIMI 61 ter fpatio unius horae continetur ; íed in majori- bus aeftibus , feu in longioribus Fluxibus ; & Refluxi- bus interdum mare per treis horas quietum ftat nullo afcenfu facto vel defceníu. ST G 1*0 LDb^L W Ms H Arc Propofitio adfert quoque aliquid novi, quod mare Ícilicet inter Fluxum & Reflluxum per horam , & inter- dum per plureis quietum maneat . Quietem hanc , feu motus cef- fationem in mari ncvo vocabulo Aquistitzum nuncupavimus . Sunt enim rebus novis nova imponenda nomina. Quamquam non om- nino novum eft mare inter Fluxum , & Refluxum paullulum con- fiftere. Francifcus enim Bayleus articulo II. de Aeftu Oceani his verbis quietem hanc afferit: ,, In fine aflluxus , & defluxus aqua- » rum tardus adeo eft earum motus , ut per aliquot minuta con- » fiftere videatur, fine ullo elevationis augmento aut decremen- » to »- Át apud nos in fine Fluxus , aut Refluxus aquae plerum- que non per aliquot minuta , fed per horam confiftunt , & inter- dum per plureis, praefertim tertia quaque die poft novilunia, & poft plenilunia, eoque magis ea Luna, quae folítitia proxime lequitur , qua, ut faepe diximus , majores aeftus apud nos con- tingunt . Obfervandum eft Aquiftitium , quemadmodum eventa omnia maris , manifeftius, & magis diuturnum effe tranquillo mari, quam irato & fluctibus concuflo . QUEM pr gt n-XLV PR O0 POOIJSIIIJQ X. Quoniam Mare apud nos Ora extrema tenue admodum eft, in Fluxu multum Littoris alluit ; & in Refluxu a Littore multum itidem recedit. Receffus ifte aliquo in loco ad ducentosPedes Ariminenfeis exítenditur . Pari ratione redit in Acceffu, & in Fluminibus ad mille Paífus vim fuam oftendit. Vulgo accedit vel recedit decem 62 SPECIMEN decem Pedes fingulis horis . Sed haec res eft admo- dum incerta, quod Littus modo elevatum , modo de- preffum eft, quoniam fingulis Procellis variat , ut mo- do altum ; modo imum videatur . $uG HYOLL3M VW. M; Qe in Praefatione diximus nos fingula maris eventa adnotaffe , fingulis horis notabamus etiam quantum ma- re accederet ad Littus, vel ab ipfo recederet , propterea & hanc propofitionem heic addidimus : Mare fcilicet noftrum (ingu- lis horis decem pedibus ad Littus in Fluxu accedere , item de- cem pedibus in Refluxu recedere. In faltu tamen illo, qui in medio cujufque Fluxus, vel Refluxus contingit, tunc acceflus, vel receilus triginta pedibus continetur. Ceterum baec , quae ad accefíum receffumve pertinent incerta funt omnia , quum littus Marinum , quod apud nos arenofum eft, fingulis Procellis mu- tetur , ut modo fublime , modo profundum videatur. Addidi ta. men hanc Propofitionem , quia vulgo noflrates ex ifto receífu , maris aeftum plerumque dijudicant. Tunc enim ora maritima ad ducentos circiter pedes aquis nudata , & tota fulcis quibufdam iis in locis, a quibus mare receffit, ernata, fuave eíteam pedibus peragrare , Tellinafque varias & Solenes ibi fepultos Cancrofque legere. Praeterea Propofitio haec circa receífum acceffumve va- rium aliquid conferet ad notitiam illam maris, qua ipfum in fine tamquam magnum Fluentum confiderabimus . PWOPOSITPICO XL Venti violenti efficiunt quidem , ut mare multum flu- &uet , & ad Littus magis extendatur ; verumtamen non efficiunt ; ut multum rationem. fuam muret. quoad elevationem , & depreffionem prout fert ftatus Lunae , cui obíequitur. Aufter tamen , Vulturnus, & Subfola- nus mare aliquantulum heic inflant ; ut magis tuimeat ; & aícen- AESTVS MARITIMI 63 & afcendat. Aquilo contra, & Circius fi violenti fint & diuturni mare deprimunt ; & Syrtes Breviaque ma- jora apud nos producunt. : SGH 44H doa M. P Ropofitio haec quibufdam & quidem magnis viris vifa eft abfurda, Mare fcilicet Ventorum majorum vi non valde mutari, fi aeftum fuum confideremus. Tamen veriífima eft, nam ex menfuris , quibus tempore majorum Ventorum, & Procellarum in portu noflro pluries ufi fumus, cognovimus Mare non mul- tum tunc aícendiffe , feu non multum ftatum fuum mutaíle, quem Luna praefens illius temporis ferebat. Quare fi Luna tunc fuiffet in Quadraturis, non elevatae & tumentes, fed imae hu- milefque cernebantur aquae . Ratio hujufce rei eft, quod Ven- ti noftri ut ut magni & violenti funt femper mari noflro acciden- tales, neque caufam illam generalem , quae a Syftemate Vni- verfi pendet, valent interturbare . Quare dum Mare aeítu fuo procedit, fuperficie quidem tenus ventis majoribus crifpatur , feu fluctuat, fed a curfu fuo generali non dimovetur ; quemadmo- dum Leo fi currat, Venti quidem Jubam ,, & Pilos crifpare, & dimovere paullulum poffunt, a curfu tamen fuo Feram detorque- re non valent ; vel melius ad rem noftram , fi Tabulam pica- tam , aut ceratam habeamus , eam quidem calore manus crifpare : feu fulcis quibufdam excavare poíffumus , invariato tamen fundo Tabulae ni depreífo , quemadmodum frugi Boves aratro cam- pum fulcis excavant invariata fundi ni imminuta profunditate. Ita Venti crifpant quidem Mare in fuperficie, & mollibus fulcis complent, quos fluctus & undas vocamus , tamen a flatu fuo ge- nerali non dimovent. Hanc veritatem cognovit & Joannes Al. phonfus Borellus magnus Mathematicus, qui in quodam tracta- tu de Pifano ftagno ad M. D. Etruriae (4) , afferit , Mare in magnis fluctibus reipfa non tumere , fed crifpari tantum , imo aue e deprimi, quum inter magnos illos fluctus appareant copuli & herbae his haerentes, quae tempore tranquillitatis , & majoris depreílionis non apparebant. Tamen, ut verum fatear, Mare (a) Relazione fopra lo ftagno di Pifa. Iz cole&fione auctorum , qui de motu aquar. ege- runt. "Yom. I. pag. 408. Eait, Florent, 1733. Giro nri 64 S PE C1 M EN Mare noftrum flantibus Ventis Orientalibus, & meridionalibus magis tumet , quam flantibus occidentalibus, & aquilonaribus ; & hujus rei ratio eft, quia Mare Superum Oftium habet Orien- ti, & Meridionalibus Regionibus oppofitum , quare fi Mare no- ftrum repente intumefcat , vel flat vel inflat Aufter, aut Subfo- lanus, quibus Ventis poftea Pluvia plerumque fuccedit. In no- ítris enim regionibus Auftrini Venti & Orientales nebulofi plu- vii & procellofi funt omnes ; Aquilonares contra & Occidentales fereni, licet procellofi interdum & ipfi. Aratus quoque Poéta Graecus, quia Cicerone in latinum fuit converfus (4), inter fi- gna futuri venti ponit fi mare fubito penitufque tumefcit , ut reipfa tumere debet in Graecia inflante Subfolano Auftroque , quoniam Graeciae Maria oftium & ipfa his ventis habent obver- fa . Flante aquilone & occidentalibus Ventis , fi hi fint. magni & violenti, tumet quidem apud nos ab initio mare , attamen poftea deprimitur, ut Brevia multa in Littore tunc appareant , pulfis fcilicet vi horum Ventorum ad Oftia Aquis. PROP. 0.5 LT 490» XH. Quolibet Vento, modois fit violentus ; & qualibet Ho- ra flu&uans fieri poteft Mare , tamen ipfum Flu&uatio- nibus magis obnoxium tempore Fluxus videtur ; quam tempore Refluxus . Quare major Malacia , feu Tranquil- litas Maris femper fuccedit apud nos tempore Reflu- xus ; Acftate quidem fummo mane ; Hieme vero Occi- dente Sole. S4 - VIL uL TO CAPE Vamquam , ut dictum eft in propofitione , nullum (it tem- pus definitum Fluctuationibus, & Procellis maris , quum hae a violentia Ventorum potiffimum pendeant, & venti nul- lum (a) Zrat. in Prognofi. uua dirti ávigpeto X oid'airica Üdhaera Irwiebe- Quod Cicero fic vertit in Lib. I. de divinat. Atque etiam. ventos praemon[trat faepe futuros Inflütum mare , cum fubito penitufque tumefcit . AEST VS"M/ARGFIUILIMI 63 lum definitum tempus furgendi habere videantur , tamen ple- rumque apud nos Mare fit luctuans & procellofum magis tempo- re Fluxus , quam tempore Refluxus , quinimmo in Fluxu fem- per , etiam in magna tranquillitate, paullulum fluctuat Mare . Tempore vero Refluxus Malacia quaedam fuccedit , vel faltem aliqua motus, feu fluctuationis imminutio. Quare Aeftate fum- mo mane apud nos femper Mare eft tranquillum ; Hieme vero Occidente Sole , iis fcilicet temporibus , quibus Refluxus apud nos funt conftantes: Dummodo tamen Venti violenti non faeviant. Quare quum in fuperioribus dictum fit Aeftus majores fieri Luna nova plenaque, tunc etiam majores fluctuationes in Mare con- tingunt, & Venti majores in Aere , qui quum interdum diu du- rent Fluctuationem etiam tempore Refluxus in Mare confervant . Fateor tamen majores Ventos, majoreíque Maris Fluctuationes apud nos contingere paullo ante Novilunia, & Plenilunia, vel ipfo Novilunii & Plenilunii die, quàm poft Novilunium & Ple- nilunium , tertia fcilicet illa die, qua majores Aeftus contingunt . Tunc enim licet femper magis aeftuet , feu magis intumefcat & detumefcat Mare , tamen non tantum Ventis & Fluctibus concu- titur , quantum ante , & ipfo Conjunctionum die . Obfervavi praeterea Barometrum inftantibus Conjunctionibus femper ad treis vel quatuor lineas deprimi. Exactis vero Conjunctionibus fenfim in priftinum redire. Idque fere perpetuo fieri apud nos per quin- quennium obfervavi, ut vix tres vel quatuor Conjunctiones hoc tempore abhac regula aberraverint . Id an eveniat tunc Attra- Ctione quadam Lunae & Solis , qui furfum Aerem tollant, ut mi- nus gravis fiat, & aequilibrium apud nos tollatur , quare majores Venti ex Polis ad nos veluti confluant & irruant , id viderint Newtoni Difcipuli. Noftrum heic non eft variorum fyftematum conjecturas explicare, fed potiffimum eventa Maris noftri refer- re. Addo tantum in fine & alios obfervaífe mare in Refluxu, & mane magis tranquillum effe, quàm circa Meridiem & mediam Noctem , & Ariftoteles praeterea , tefte Plinio (a) , memoriae pro- didit nullum Animal nifi Aeftu recedente exfpirare, quod a Me- dicis Obfervationibus quotidianis confirmatur , quibus videmus Aegros apud nos potiffimum Oriente vel Cadente Sole interire , temporibus fcilicet , quibus Aeftus recedit. Heic quaerendum ef- fet cur hoc contingat , quum Mare & Aer tunc íint magis feda- ki ta & (a) Pán. Hig, Nar. lib. 2. cap. 9$. 66 SYE B"G'E M'EN ta & tranquilla? Oporteret enim potius circa Meridiem , & cir- ca Mediam Noctem Aegros interire, ut & quoque intereunt hoc tempore, & quidem multi, quum Meridie & Media Nocte ma- gis luctibus aeftuet Mare, & Aer Ventis. Verum fcire licet, du- plici de cauffa aegros poffe interire, vel Solis & Lunae in Hu- mores corporis impetu facto , & Vafis difruptis, & tunc Aegri inFluxu, feu circa mediam Noctem , vel circa Meridiem inter- ibunt: Vel Crifi in loca non conferentia factà , fcilicet in Ca- put , Pulmones , Jecur, aliaque Vifcera, & hac peribunt Aegri , qui Oriente Sole vel Occidente pereunt. Quemadmodum hoc tempore melius plerumque fe habent Aegri remittente per Cri- fim particularem Morbo. Ad Crifim enim quies quaedam requi- ritur, feu aeftus impetufque minor, qui certe plerumque. ut ex Mari apparet , major eít Aeílate quidem Oriente; Hieme vero Occidente Sole . PONOD'BuO S JI EX 0 Wir rw. Mare Superum revera proprietates magni alicujus Fluenti habet ; quum horum inftar curfum quemdam perpe- tuum fervet ; in Alveo fuo elevetur ; ipfumque interdum Alluvione, vel Corrofione quadam quibufdam in locis mu- tet 5; G caetera patiatur ; quae Fluminibus accidunt . SOC ONE 3 ANDUT: B. haec propofitio potius aliorum obfervationibus in- nititur , quam noflris ; praeterea fide Hiftoricorum tem- poris exacti , & Contemplatione Philofophica magis indiget , quàm Obfervationibus, quae per Vitam unius Hominis, nedum er quinquennium , fieri poffint . Hadriaticum Sinum praeter Fluxum & Refluxum . feu. Aeftam marinum , qui a. generalibus cauffis Vniverfi , nempe a Solis Lunaeque motu , aliave qua- cumque alterius Planetae vertigine pendere poteft , & praeter Fluctuationes , & Intumefícentias varias , quas ipíi procreant Ven- ti, fuperioribus Saeculis quidam Veneti Rei Navalis Praefecti , quos AESGX y38;M & ER ELIMI 67 quos Graeco. nomine Protos appellant , obfervarunt inftar alicu- jus Fluminis revera fluere , & indefinenter curfum fuum ferva- re ; atque hoc pacto , ut Aquae Maris curfu fuo recto Littora Dalmatiae, & Hiftriae prius raderent , deinde ut fert locorum natura flexo curfu Littora Veneta alluerent , ut tamdem ad Lit- tora noflra & Apuliae pervenirent. Quod fi recte confideremus , apparet Curfum iftius Fluenti effe pene Circularem , nempe ab Offtis maris Jonii ad littora Epiri , Dalmatiae , Hiftriae , Ve- netiarum , Noílra, Apuliae, & ad reliquos Italiae fines . Hunc motum circularem maris noftri ufu & experientia comprobarunt Auctores illi, quod fcilicet Naves, quae ex Corcyra Infula Ve. netias petunt , lemper prope Littora Epiri & Dalmatiae navigent, ut citius iter fuum conficiant. Contra vero Naves , quae Vene- tiis Corcyram petunt, ad Littora Noftra femper & Apuliae 1ta- liaeque reliquae accedant. Quod obfervationibus , ufu , & expe- rientia afferuerunt jampridem Proti illi , id iterum confirmavit exacto faeculo circa finem MHieminianus Montanarius egregius Mathematicus novis adjectis Obfervationibus, & Calculo motus iftius Curfus (4) - Obfervavit enim Jnfulas quafdam natanteis , ex radicibus nempe Arundinis Paluftris conflatas , quas patrio no« mine Coria illeic appellant, ex Littore Forojuliano & Tarvifino avulfas recta Venetias verfus incedere , & íi Venetias praeterie- rint, vel ex Littore citra Venetias avellantur , ad oftia Padi contendere, atque ex motu harum infularum, qui a fluxu ma- rino non interturbatur , argumentatus eft Hadriaticum finum curfu fuo fpatio xxrirr. horarum tria vel quatuor raillia paf- fuum conficere. Apud nos quoque Curfus ifte obfervatur, nam Corpora eorum , qui ad oftia Padi fubmerfi vel occifi periere , plerumque in Littore Ravennae reperiuntur, item corpora, quae ultra Ariminum in Mare perierunt, plerumque citra Ariminum inveniuntur, fluxu nempe ifto dextrorfum femper advecta. Ela- pío anno ego quoque quum Venetias navigio peterem ad Oftia Padi vidi inflatum Cadaver fubmerfi Hominis fecundis fluctibus Ravennam contendere, quum nos interim obverfo Vento nobis tamen propitio iter noftrum conficeremus , atque ex motu illius Cadaveris , quantum mihi conjectare licuit , vifum eft mare velo- cius ire, quàm ut fexta quaque hora unicum tantum milliare pe- Er ragraret , (a) Libro poffhumo , qui infcribitur i| Mare Adriatico , e fua corrente efaminata . pag. i25. G Jeq. Edit. Florent. 1235. 68 $6 DEUM $UMTBOUN ragraret. Fortaffe non omnibus in locis eodem pacto curfum fuum fervat mare . Obfervavit praeterea Montanarius Flumina omnia Maris Hadriatici finiítrorfum in ipfum fe exonerare , ut revera finiftrorfum fe fe exonerant flumina noftra , praefertim Arimi- nenfe Maricula hodie dictum ; Quod aliquibus mirabile videri poteft, cur potius contra curfum maris ingrediantur , eique dum influunt non obfequantur. Sed hujus rei ratio eft, quod tempore Curfus tranquilli. Fluminis ad dexteram Arena & Coenum mul- tum aggeratur fecundo maris fluxu ibi comportatum . Tempo- re vero, quo Flumina Aquis pluviis tument & exundant, tunc propter impedimentum illud a dexteris aggeftum , finiftrrorfum Íe convertunt, & impetu facto irruunt, ut revera ftrepitu irruit nofler, & faxa glareamque multam ad finiftram rejicit , ut ex his faxis glareaque agger quidam , & is fatis altus ex aquarum Íedimento excitetur , qui ad duo millia paffuum circiter prope Mare , fenfim tamen imminutus, protenditur. ld accidit etiam in Metauro nobili antiquae Galliae Senonum flumine, ut glarea ejus Pifaurum ufque advehatur , quod cauffae eft ut Portus , quem magnis fumtibus toties fibi conítruxerunt Fanenfes cis Metaurum, hujufmodi glarea femper compleatur , & inutilis fit, quum in ipfo Metauro fuiffet conítruendus , ut utilis & perpetuus maneret. Guglielminus Montanarii difcipulus quamquam cum ipfo agno- Ícat Curfum maris noftri apud nos dextrorfum tendere , tamen oblitus eft quod difertis verbis fcripferat Montanarius de ingref- fu fluminum in mare noftrum, & contra experientiam afferuit Flumina Ferrarienfia, & Galliae noftrae togatae, feu Aemiliae, ut hodie vocatur , ad dexteram in Mare influere (a), deceptus nempe ratione fluxus maris illius dextri, qui debuerat dextror- fum omnia comportare. At nuda ratio in rebus phyficis fi ex- perientia , & obfervatione non fulciatur , plerumque vacillat . Fateor tamen mirabile vifum effe & aliis Viris multis, & in re quae ad motum aquarum pertinet exercitatis , flumina noftra tam infigniter finiftrorfum in Mare influere, & íaxa glaream- que ingentem ad tantum intervallum in hanc partem contra ma- ris curfum deponere. Sed mare prope littora noflra tumenteis aquas fluminum leniffimo fuo motu regere non poteft, praefer- tim vero quia flumina noftra rapidiffimo curfu ex proximis A- penninis in mare defcendunt. Quare apud nos tempore magna- rum fa) Gulielmin. de Flumin, Natur. Cap. VIII. Coroll. VII. AE SAYOV/$ MjA R E'IMI 69 rum exundationum Mare potius Fluminibus obfequitur , quàm Flumina, ut par erat, Mari obfequantur . 8. G.HEOL b 1 V MIDEE I N praecedentibus aliorum obfervationibus & noftris oftendi- mus quidem primo loco Hadriaticum finum revera proprie- tates alicujus Fluenti habere ; nunc vero & alias proprietates ejus declarabimus , quae fluminibus funt veluti fecundariae . Et hae funt Alvei Elevatio , Mutatio, Corrofio, Alluvio . Et ad pri- mam quod attinet fatebitur quifque fanus & in his rebus vel me- diocriter doctus mare noftrum elevatum effe in alveo fuo, feu fundum ejus modo effe altiorem quàm fuerit antea , idque patet vel ex Cloacis ipfis Vrbis noftrae, per quas aquae & lordes in proxima flumina, & per haec in mare defluebant , quando Viae Vrbis quatuor pedibus & amplius erant profundiores, quàm mo- do fint, ut manifefto cognofcimus ex antiquis filicibus a Roma- nis in ftlernendis viis pofitis , qui in exftruendis novis Aedibus paffim effodiuntur, & ex Pavimentis Teffellatis veterum Aedium & Curiarum Vrbis, quae itidem profunde fepulta reperiuntur ; tamen nunc aquae & Ííordes urbis vix per Cloacas in proxima flumina & mare poffunt confluere , ut urbs expurgetur , licet tanto altior fit facta, ut viae plurimae urbis quacumque tenui fluminis Arimini exundatione aquis compleantur, praefertim duae Caudalunga & Clodia dictae , quae pofterioribus Saeculis una cum aliis minoribus loco inferiori & verfus mare minus fa- pienter Vrbi fuerunt adjectae, quum potius fi amplificanda fue- rat Vrbs, non eo in loco, fed verfus Monteis debuerat amplifica- ri. Quare patet acutius profpexiffe Romanos in urbe. noítra ex- flruenda , quàm pofteros in ea amplificanda , quum fpatio duo- rum millium annorum & amplius Vrbs illa vetus a Romanis con- dita numquam aquis fluminum & coeno fuerit inquinata ; Con- tra vero Viae adjectae , & Portus novum Suburbium penitus ho- die mergantur , & tamen nova haec Aedificia trium vel quatuor faeculorum aetatem vix fuperant. Tantum mare & vicina flu- mina in alveo fuo jugiter elevantur ! Hujus rei cauffa effe po-. teft Arena, Glarea, & Lutum ingens, quae in exundationibus . fecum advehunt flumina noflra , quae etiam levi quacumque Pluvia coeno turbida apparent. Obfervavi enim una cum Joan- ne Ma- GC pp. 222. -. 70 di iSpR BEucH MOBUN ne Maria Cella, viro in mathematicis erudito , qui noftrorum ftudiorum adjutorem liberaliter interdum fe praebet , Lutum Flu- minis noflri in alluvionibus advectum , eífe aquae advehentis par- tem ad minus decimam feptimam ; nam ex unciis una & quin- quaginta aquae quam ante diem x. calendas Februarias anno clapfo cro1occxxxvir in noflro flumine Arimini hodie vul- go Mariculae tempore majoris exundationis fumfimus , treis un- cias & amplius luti tenuiflimi & probe exíiccati invenimus re- manfiffe, & tamen quam fumfimus aquam, non in medio cur- fu fluminis, neque in loco ejus profundiori, fed extra ripas , & in fuperficie fumfimus. Quare patet Lutum, feu Limum in Flu- mine noftro effe ad ejus aquam ad minus, ut r. ad xvir. Dixi ad minus , nam fi aqua fumeretur in pleno curfu fluminis , & prope fundum, major adhuc effet proportio. Praetermitto heic etiam proportionem quam habet reliquum Sedimentum , Arena Ícilicet & Glarea Saxaque ipfa, cum aqua , nam fluvius nofter non lutum tantum , feu limum advehit , fed arenas glareaíque multas unà cum majoribus faxis, quae, ut patet ex fedimento prioris ad dexteram , & ex aggere illo magno pofterioris ad fini- ftram , maximam quifque fatebitur proportionem fedimentum univerfum cum aqua habere . Addo heic tantum fedimentum vulgare feu limofum noftri fluminis proportione convenire cum fedimento Naris, quod ex obfervationibus Onuphrii Cafteili ( quas tamen Bononienfes rudeis appellant ) eft. pars decimafexta ; qua- re variat multum a fedimento item limofo Rheni Bononienfis ; nam uti folemniter obfervarunt(a) ante diem IlIL. calendas Fe- bruarias anno cro1occxx. lutum. Rheni Bononienfis eft ad. ejus aquam, ut I. ad crxxv. decies fcilicet minus & amplius quàm noftrum & Naris; quod multum valde eft. Et quidem fateor ! ob« fervationes illae pro Bononienfibus non tam folemniter fuiffent in- ftitutae , fufpicarer aliquid fubdoli in illis latere, quod a partium ftudio effet profectum , & quod rei quam parabant Bononienfes fa- veret. Verum his miífis patet mare noílrum ex crebro affluxu Sedimenti terreftris ex fluminibus tam copiofe advecti in dies attolli. An id etiam eveniat, quod omnia fenfim , ut fert New- . toniana doctrina , ad aequatorem confluant,, uti fufpicatus eft vir e^ ^2 * 4.47.1 eximius Andreas Celfius Vpfalienfis, nam quum effet apud nos, & ipfi oftendiflem ego eventa varia Maris noftri, & praefertim hanc (a) Memoria in favore dce' Bolognefi. Nota 7. pag. 341. Edit. Florentinae Yo. HI. AESiITTINES M'AR UTIMS? 71 hanc Alvei elevationem , Vir acutus quum talia in Baltico fuo accidere non obfervaffet , fed potius contraria , deprimi Ícilicet il- leic mare & minui, argumentatus veram effe doctrinam illam Newtonianam , qua intelligimus omnia fenfim verfus aequatorem confluere, & majori quidem velocitate & proportione in noftris Regionibus , quae Aequatori funt proquinquiores , quàm in fuis , quae ab ipfo remotiores & Polis vicinae ; ut. Globus Terraqueus in dies ad Sphaeroidem figuram in polis magis complanatam acce- dat, ut tandem , ut ego quidem arbitror, fi haec vera fint , Or- bis Terraqueus non amplius Globus . fed magna Rota videatur. Verum quicquid fit de hac re, ex oblervationibus concludamus licet, Mare noftrum in dies in Alveo fuo altius affurgere ,, quod & Fluminibus omnibus per loca plana difcurrentibus eft commune. S G ELIO, LoEi WM S111. V Idimus in fuperioribus Mare noftrum velut magnum Fluen- tum revera fluere , & in alveo fuo attolli, quare apparet & ipfi reliquas Fluminum Proprietates convenire , Alvei nempe Mutationem , Corrofionem , Alluvionem . De prima heic pri- mum verba faciemus , quum ex ipía reliquae veluti pendeant. Quando autem dico Mare Alveum fuum mutare , id intellectum volo, non quod omnino mutet & per omnia , fed tantum identi- dem, & quibufdam in locis, ita ut ubi antea erat Mare , nunc fit Terra, & ubi antea erat Terra , modo fit Mare; Idque potifli- mum fieri ex aggeíta terra limoque ad ejus Ripas & Sinus, fi ipfum recedat, velex Alluvione propter Alvei elevationem , vel ex Corrofione , 6i ipfum Terras ingrediatur , & aquis fuis perpe- tuo compleat. Mare vero Acceífu vel Receffu mutare locum om- nibus eft notum , quum ab Herodoto ipfo atque ab Ariftotele Ae. gyptus donum Nili dicatur (a) , ut de aliis regionibus dici po- teft, quae ex Sedimento Fluminum factae funt majores ; Ita alia loca nunc tenet Mare , in quibus olim Terrae, Campique erant. Verum heic tantum notabimus eas mutationes, quas mare no- ftrum apud nos fecit, & qua ratione. Apud nos quidera revera Mare receffit, quod manifefto deprehenditur ex Turri & Muro antiqui noftri portus , quae omnia hodie a pluribus faeculis in ficco inutiliter haerent , quum antea Portum fatis commodum navi« (a) Herodot. Lib. IT. num, v. Arift. Lib. 1. Mateorolog. cap. 14. 72 SPECIMEN Navibus & Vrbi noftrae praeberent . Diftantia hujus Turris a Mari, ut nuper una cum Cella cognovimus , eft Pedum rocccc- LXXXY. Áriminenfium , & Murus antiqui portus ei adjectus Pe- dibus cccxvi. eft longus, quare mare receffit hoc loco croccc. pedibus , a Moeniis nempe Vrbis , quae Moles illa , feu Murus contingit , quaeque olim mare alluebat; fed magis receffit alio inloco, nempe a Moeniis, quae funt ad portam Equitum , quae modo ducit ad mare . Ibi enim mare diftat ab urbe Pedibus CIOIOCCLXVI. Ariminenfibus , & Porta ifta a Moeniis antiquis Romanorum Pedibus cccxxirmr. diftat ; Hoc enim fpatio adje- Cio novarum Viarum continetur . Quare modo mare diflat a Moeniis Romanorum Pedibus crociorxxxx. Sed major adhuc eft diftantia , fi menfura fumatur ab Oflio novi Portus. Verum ut omnia in unum conducamus , Receffus medius Maris a Moeniis Vrbis noftrae , quae olim ipfum alluebat , eft Pedum circiter cI9IOCCL. Quare procul dubio revera modo fatis patenti a no- bis receffit Mare, quum tot jugera agrorum Hortorum Cultori- bus, & ad fegetes idonea reliquerit ; cujus rei turris & moles illa mirifica in ficco haerentes fempiterna erunt teftimonia . Sed adhuc magis mare a Ravenna receffit , quae olim temporibus Romanorum & Gothorum intra marinas Lacunas fita erat, ut nunc urbs ampliffima Venetiarum , & tamen modo in ficco hae- ret Ravenna, ut a mari tribus fere millibus paffibus diftet; di- ftantia fane quae eft duplo vel triplo major, quàm noftra a ma- ri. Quare hoc exemplo moniti prudenter idem fibi metuunt Ve- neti, ne fcilicet praeclariffima eorum Vrbs , quae in Lacunis ma- ris pofita tantum ceteris praeftat, tandem in ficco haereat, mul- tumque ei de praefenti fplendore, & aéris falubritate decedat , atque a duobus Saeculis fapienter Hydrometras varios fuper hac re confuluerunt, qui magnis fumtibus quaedam Flumina a Ve- netiarum Lacunis avertendo profpici poffe crediderunt . An ve- ro hoc pacto Lacunis profpiciatur , alii viderint . Polybius quidem excellens Hiftoricus eximiufque Philofophus fimul , ex ingreffu Tanais in mare, ipfum illo in loco in Paludem illam celebrem fe tranfmutafle credit , quae Maeotis appellatur, atque hoc ex- emplo Pontum Euxinum ex lítri , Boryíthenis , aliorumque .» magnorum fluminum ingreffu in paludem quoque ipfum tranf- mutatum iri argumentatur (a) . Verum a temporibus be. s unde- t3). Polyb. Lib. IIII. AE S«TSV OH 4M'A KEBLMI 73 undeviginti faecula jam praeterierunt, & tamen Palus Maeotis nondum eft exficcata , quinimmo urbs Tanais ad oftia fluminis fita (4) ; & Tanaitae ipfam urbem & paludem incolentes eo- dem fplendore vivunt (2) ; Pontufque Euxinus mare ampliífi- mum adhuc eft, ut vulgo hodie Mare majus, & Nigrum voce- tur, quum nil fere de fua profunditate ab iis temporibus amife- rit . Quare patet non femper marinas lacunas & mare ipfum ex ingreflu fluminum exficcari . Elevatur quidem ejus alveus ex Íedimento fluminum , fed quum in omnibus locis quadam proportione idem elevetur, elevantur & ejus aquae in füuperfi- Cie, quae ex promixis maribus, atque ex Oceano ipfo, vel per aeftum , vel per alium. fluxum influunt , quum haec aquarum proprietas fit, ut perpetuo ad libellam fe fe componant. Huc adde, mare ex fluminibus aliquantulum augeri , ut in Scholio propofitionis fextae obfervavimus , multoque magis augeri de- bent marinae lacunae praefertim hieme , & iis in locis , ubi multum pluit , uti reipfa magis pluit Patavii ex obfervationi- bus Joannis Poleni eximii mathematici & amici noflri, & for- taffe per reliquam Marchiam Tarvifinam , quàm in noflris Re- gionibus. Quare alio flumina illa tot aquis tumentia deducen- do fortaffe lacunae incolumitati non tantum confulitur, quan- tum fi in eam ingredi finerentur , uti eorum natura ferebat . Verum his miffis ad illud redeamus unde divertimus . Certum eft igitur a nobis & a Ravenna mare recefliffe . Heinc quaeren- dum effet, an mare eadem proportione heic perpetuo recedat. Apud noftros receptum eft mare fingulis annis a continenti ffer- petuo recedere, uti fortaffe olim recedebat ; Verum hodie hanc legem fibi fervare non videtur , immo contrarium potius per hoc Quinquennium obfervavi; nam ex Notis illis, quas lignis exte- rioribus Portus noftri inuffi , potius mare hoc tempore acceffiffe , quam receffiffe colligo ; quemadmodum colligere etiam poteft quifquam ex Palis confixis feptem ab heinc annis in arena ad littus maris pro fundamentis Propugnaculi cujufdam , quod ad- verfus piratas noflris in animo erat conftruere ; nam ligna. illa , ut noftri omnes norunt, loco a mari convenienter diftanti fuerunt confixa , tamen hodie etiam in majoribus receffibus maris ab ejus undis alluuntur. Quare modo omnibus patet mare hoc feptennio ad continentem terram apud nos accefliffe ; Immo Turris illa K vetus (a) -dzoff, feu Azapk, € Agach. (b) Cofacchi del Don. 74 SP BUG MEIN vetus antiqui noftri Portus multo propinquior eft hodie mari, quàm erat triginta abheinc annis, ut ego memini. Fortaffe ma- re hodie apud nos fenfim recuperare tentat , quod olim amiferat , atque fihac ratione procedat , ipfam urbem noftram tandem mer- get, praefertim portus fuburbium , & vias illas recens adjectas, nifi aggeribus factis , uti apud Batavos , velelevatione plani via- rum , quod opportunius eft, huic malo profpiciatur . Hoc etiam ob- fervaffe Romanos aliquibus in locis apud nos mare accedere vi- detur; nam tertio ab urbe noftra lapide, ubi etiamnum Cippi aliqui milliarii veteres fuperfunt , in via Flaminia aggerem al- tiffimum ex cemento & glarea conftruxerunt ad multa milliaria, ut via illa a fluctibus maris perpetuo munita foret , qui agger adhuc vifitur , & a Miffone in fuo Itinerario memoratur, quam- quam imprudentia noftrorum in dies deftruatur , cemento illo in alios ufus alio tranflato. Apud Faneftreis etiam , ut ex aliquibus eruditis illius Civitatis accepi, fama eft mare hodie proquinquius effe urbi eorum , quam fuerat ante, nam nefcio quas veteres in- Ícriptiones fepulcraleis ad mare in excavatione novi eorum por- tus inveniffe perhibent. Sed maximum exemplum acceflionis ma- ris Hadriatici , & ingreffüs in terras , in magnis lacunis , feu vallibus, ut vocant, Comacli, habemus. Nam urbs ifla , quae Cymaclum aliquibus dicitur, quod quafi e fluctibus maris emer- ferit, quaeque in medio lacunarum modo fita eft, ut olim Ra- venna, & nunc ampliíffima Venetiarum , recens admodum vide- tur, quum eo in loco multi arbitrentur Spinam urbem olim fuif. fe Scujus meminit Strabo (4), & Dionyfius Halicarnaffeus , & primus quidem tamquam Oppidi fuis temporibus in Continenti , & a mari xc. fladiis diftlantis ; attamen urbs Comacli hodie ad mare pene eft, marinaeque ejus Lacunae ad rx. millia Paf- fuum in longitudine, & ad quindecim in latitudine protenduntur. Atque ibi in novis aedibus , vel aedificiis fuis pifcatoriis ex- Ítruendis paffim fepulcra & rudera veterum aedium intra illas lacunas inveniunt . Ibi enim mare recuperaíffe videtur , quae temporibus Strabonis amiferat . Sed quid heic Spinam fubmer- fam, & Comacli lacunas memoro , ut alluviones maris noftri o- ftendam ? Concha ipfa urbs olim decimo lapide vix ab urbe 5 noflra diftans, & ad Cruftumium fluvium pofita nonne a pu aecu- (a) Strabo Lib. v, Geograph. Dionyf. Halicarnaf. Antiquit. Lib. 1. AESTVS MARITIMI 758 faeculis merfa in mare jacet (4), ut turrium merfae urbis ver- fices in magna maris tranquillitate appareant, uti hiftorici no- ftri memorant (5) ? Quod maximum eft magnae cujufdam allu- vionis monumentum. Tamen mare ibi multum fuperiori faecu- lo a pago Catholicae , qui Bioge merfam urbem furrexit , rece- debat , ut turris quaedam ípeculatoria ibi adverfus piratas ab Alexandro VII. Pont. Max. ad radices Focariae promontorii , feu, ut hodie vocant, montium Catholicae conítructa per plura ter- rarum jugera , quas aratores colebant , diflaret. Verum hodie mare ibi vires recuperat, ut turris illa, & alia inferior ab ejus undis concutiantur, & nifi provideatur, brevi fortunam vicinae urbis Conchae fint fubiturae . Quare ex his omnibus , quae in hoc Ícholio retulimus , apparet Mari noftro Hadriatico pailiones ilas fecundarias fluminum convenire , Alvei fcilicet mutatio- nem , faltem in parte, Corrofionem , & Alluvionem, uti certis exemplis obfervationibufque probavimus . SCHOLIVAM VrLTIMVM: E X quo Mare noftrum a Continentibus Terris recedit , uti ab Vrbe noftra, & a Ravenna revera receffit , argumen- tantur aliqui olim cacumina Apenninorum tenuiffe , & fenfim labendo feu recedendo eo deveniífe ubi nunc eft, tamdem in ni- hilum vel in Paludem aliquam defiturum . Ac propterea Con- chylia illa marina, quae paffim in omnibus Montibus Apenni- ni, & in noftris Collibus, qui funt ejus Appendices , reperiun- tur, quorum nonnulla fuperiori Libro memoravimus , non effe res Diluvianas , uti communi fere omnium Gentium confenfu re- ceptum eft, & nuper diferte probavit Woodwardus , fed exuvias effe ab ipfo mari noftro , quando monteis illos alluebat , reli- ctas. Quod de Montibus noftris Italiae dicunt , id de Montibus univerfis Orbis Terrarum , inquibus haec monumenta inveniun- tur, dictum volunt . Quid enim, ajunt, opus eft, ut explicemus quo- modo marinae Conchae, & Vmbilici varii in Montibus reperian- tur, tempora Noachici Cataclyfmi in medium adducere, vel Fa- bulas Certaldenfis in Philocopo de Lycaone , vel denique illas Ve- nufini Vatis de Proteo , qui olim, ut ipfe loquitur, Pecus Pi- Ícium egit altos vifere monteis ? Quid , inquiunt, opus eft Wood- K 2 wardi (a) Baudrand. Geograph. Ed. 1683. (b) Rafael. Adimar. Sit. Rimin. L. 2. 76 SPECIMEN wardi Affecla , ut has minutias pandas , tanto apparatu , & tanta. facri Codicis & Prophanorum Scriptorum Auctoritate , quum hoc totum tam facili negotio , & folo naturali maris receffu poffit ex- plicari? Verum pace horum virorum dicam cum Terentio, dum haec acute dicere videntur, nae faciunt intelligendo ut nihil in- telligant. Nam probe in medium Sacer Codex adducitur, & probe etiam aliarum Gentium fabulae afferuntur, quae a veris Hiftoriis Sacri Codicis fuerunt detortae , & depravatae, nam li- cet ita detortae & depravatae confenfum tamen quemdam uni- verfalem omnium populorum de veritate Diluvii oftendunt . Qua- re admiffa veritate Diluvii, quam nemo fanus & pius negat, & fimul admiífo confenfu omnium Populorum , quod multum etiam eft, apparet Noachicum Cataclyfmum quater circiter mille an- nis ab heinc contigiffe , anno fcilicet millefimo fexcentefimo quin- quagefimo fexto ab Orbe condito . Quod tempus omne a condito Vniverfo fex millia Annorum non excedit, fi textum Hebrai- cum, & Vulgatam Verfionem Sacri Codicis fequamur, & octo millia annorum non fuperabit , fi zxx. Interpretum Lectionem fe- quemur. Quare apparet tempus quatuor millium Annorum poft diluvium non fufficere ad receffum maris a montibus Apenninis , neque fufficiet tempus univerfum rxx. Interpretum , licet decies fuiffet longius. Nam quum Mare ab Vrbe noitra fpatio duorum millium Annorum & amplius, ex quo fcilicet Romanorum Co- lonia huc deducta eft, vix ac ne vix quidem mille paffus recef- ferit, & a Ravenna, ubi major eft Receffus, vix ad tria millia paffuum recefferit, & quum Cacumina Apenninorum xxxv. & fortaffe xri. millia paffüuum a mari noflro diftent, patet talem Receffum Maris a vertice illorum Montium, ne fpatio quidem Lxxx. millium annorum fieri potuiífe . Quae Aetas decies & am- plius major eft, quam aetas Vniverfi, etiam juxta Verfionem il- lam rxx.Interpretum . Quare dicendum ,Conchylia illa, & ma- rinas exuvias varias, quae in illis Montibus reperiuntur , quater ab heinc mille annis a Diluvio Noachico illic fuiffe afportatas , ut ratio Sacri Codicis , & confenfus fere omnium Populorum fua- det, quod & diferte probavit Woodwardus contra fabellas illas Burneti, quas ifte a Patricio noftro detorferat . Huc adde , univer- fum Mediterraneum Mare una cum Sinibus fuis omnibus recens videri, multo nempe poft Noachicum Cataclyfmum natum vel auctum , ex difruptione fcilicet Oceani Atlantici facta ad. Cal- pen & AESTVS MARITIMI 77 pen & Abilam, ubi nunc eft infigne Fretum Gaditanum , ex quo ab Oceano in maria noftra aquae omnes influunt, & ab ipfis in Oceanum refluunt, ut omnibus eft notum . Jofephus Montius Bo- tanicus infignis, & Hiftoricus Naturalis Bononienfis, qui de his rebus pro Woodwardo fcripfit (4), rationem aliam adducebat , ut probaret Noachicum Cataclyfmum Conchylia in Montibus Bo- nonienfibus reliquiffe, quod nempe eorum multa non Hadriati- ci, vel Inferi maris fint indigena , ut revera effe deberent , fi haec Maria olim cacumina illa attigiffent, fed Indica (int, ut Caput illud Rofmari, fuper quo Tractationem fuam fcripfit. Vir eruditus. Verum homo aliqu acutus heic repenere poffet : Tunc Maria noflra quando veraices illos abluebant potuiffe ea Monftra,& indica Conchylia alere, quae nunc Oceanus alit, quum tempo- ribus illis Maria noftra pzopter amplitudinem , & profunditatem cum Oceano ipío effent comparanda . Quare auctoritas Sacri Co- dicis una cum confenfu omnium fere Gentium , & Marium no- flrorum novitas magis me movent utdicam , marinas iftlas exuvias a Noachico Cataclyímo inter ftrata Montium noftrorum uti & alio- rum omnium fuiffe delata ,, quod quo pacto fieri potuiffet , Wood- wardus, Bourguetus, Montius, aliique , qui hanc provinciam il- luftrandam fibi fumferunt , funt con(ulendi , quamquam ego peni. tus non probem , quae de gurgite illo vafto , feu de aquarum a- byífo in Centro Terrae locato traduntur . ANACEPHALAEOSIS. "T Andem ut vela quodammodo fermonis noftri contrahamus , atque ut omnia, quae in hoc Specimine de Aeftu recipro- co diximus, in unum conducamus, ex dictis per univerfum, Librum tum in Propofitionibus , tum in Scholiis concludere licet , Fluxam & Refluxum ad Littus noftrum effe perpetuum , & diei naturalis fpatio utrumque bis contingere. Ma jorem tamen ipfum effe in Noviluniis & Pleniluniis praefertim tertia die poft has Conjunctiones. Sed adhuc: majorem effe ea Luna nova plena- que , quae Solftitia & Aequino&ia proxime fequitur , id que fem- per tertia die, quamquam ipfe Solílitiorum , & Aequinoctiorum dies nil per fe offendat. Hofce fluxus & refluxus non accurate Íex horis contineri, fed fingulis diebus Fluxum unum , ejufque - re- (a) De Monumento Diluviano Differt. edit. 1719. 78 STIPLEGHM €9'N Refluxum majorem effe altero Fluxu , & Refluxu, Hieme qui- dem Vefpere ; Aeftate vero fummo mane hoc obfervavi. Ad Ae- ftum. Maris conferre etiam Solem, immo ipfum apud nos diur- num & annuum aeftum regere , Lunam vero menftruum . Ha- driaticum finum plerumque plus Áquae continere Hieme , quam Aeftate; quare Intumefcentia maris, & Detumefcentia non mul- tum variant Hieme & Aeftate , & fi variant, id accidit compara- te. Mare in medio Fluxus, itidemque in medio Refluxus velo- cius movetur , & aícendendo vel defcendendo quodammodo fal. tat. Inter Fluxum & Refluxum Aquiftitium accidit, quod per aliquot horas interdum durat . Vgnti violenti efficiunt quidem ut magis fluctuet Mare, & magis extendatur, non efficiunt vero ut multum tumeat ; tumet tamen apud nos inflante vel flante Subfolano & Auftro. Deprimitur verojflante Circio & Aquilone, fi fint diuturni. Qualibet Hora & quolibet Vento, modo is fit violentus, fluctuat Mare, tamen naturaliter magis fluctuare ap- paret tempore Fluxus , quàm tempore Refluxus. Quietum igitur & tranquillum magis eít, Aeítate quidem fummo mane , Hieme vero occidente Sole. Mare denique noftrum Superum revera pro- prietates alicujus magni Fluenti habet , quum Curfum quem- dam perpetuum ab aeftu diverfum fervet , in Alveo fuo eleve- tur, a terris quibufdam interdum recedat , & alias Alluvione oc- cupet, vel corrodat . Sed. receffus ifti alluvionefque &c Corrofio- nes apud nos non funt res immodicae . KPPENDISX. Erc Coronidis, ut ajunt , loco apponendae effent quiri- quennales noftrae Obfervationes , feu. Ephemerides mari- nae, quae confirmarent ea, quaeexipfis excerpfimus , atque in hunc Librum contulimus, ut iis qui haec legerint fidem facerem. Verum hi,fihaec quae excerpfimus non credant , fidem etiam non adhibebunt Ephemeridibus quibufcumque . Quare provocan- di effent, ut haec propriis obfervationibus iterum experirentur, quemadmodum ego ut experiantur ex animi fententia provoco &. cupio. Huc adde, iftas Quinquenrialeis Epliemeridas licet in- terruptas effe longiffimas, nam horariae funt ut plurimum , non diurnae tantum , & interdum ad xxirmrmr. horas continuas & ul- tra funt productae , & plerunque horas plurimas illorum dierum con- ——— ——HÓOO PROS GENRE P 7 AESTVS MARITIMI 79 continent , in quibus inftitutae fuerunt obfervationes. Quare ad- jectione harum Obfervationum , quae praeterea faepe funt con. formes , multum excrefceret Volumen , multumque negotii & fa- ftidii legentibus facefferet , quibus non Specimen, fed magnus quidam Liber pervolvendus videretur. Satius igitur duxi eas o» mittere. Equidem ício, Aítronomos Obíervationes fuas minutas fane, & interdum interruptas edere, quae ab Aítronomiae cul- toribus avide, ne dum benevole excipiuntur , quae aliis fortaffe res putidae videantur, cujus rei exemplo effe poffunt pofthumae Francifci Blanchini Praefulis Doctiffimi & Amici noftri Aftrono- micae obfervationes , inter quas benevolentia tanti Viri nomen noftrum fplendet (a) : & Obfervationes circa Meridianam Bo- nonienfem a praeclariffimo Manfredio nuper editae, quae omnes minutae admodum funt & interruptae . Et fane plus utilitatis hominum generi afferre poffunt marinae quomodocumque ob. fervationes, quam Aftrronomorum minutae illae Satellitum Jovis apparitiones occultationefque , Tranfitufque alicujus Planetae fub Solem , aliudve Sidus, & alia id genus. Per marinas enim No- tationes Claffis Praefectus, &« Navium Gubernator quicumque noffe poterunt quo tempore compellant tuto naveis fuas in por» tum, nefecundis ventis quidem , fed adverfo maris aeftu in fic- co haereant naves & frangantur antequam optatum portum , vel infulas capiant . Item nofcere poterunt quo tempore naves a va- dis fint abducendac , ne minuente Aeftu ibi afilictentur & pereant, ut innumeris contigit antea & continget rurfus, ni ad Aeftum marinum diligenter attendatur. Ad ipíum certe diligenter atten. debat C. Julius Caefar Imperator, qui in expeditione Britanni- ca folvit &c Ventum & Aeftum uno tempore nactus fecundum (b), ut ipfe loquitur (c) , cognovitque Lunam plenam maritimos aeítus maximos in Oceano efficere coníuevifle , atque propter crebras commutationes Áeftuum magnos fluctus fieri. Denique magno il- li lmperatori ignotum non erat Áequinoctii tempore (4) propter majores Aeítus infirmis Navibus navigationem Íubeundam non effe, ideo ante hoc tempus ex portu lolvit , & naveis omneis in- columeis in Galliam perduxit . Item per Marinas Notationes, quod res noftras propius attingit , Vector & alius quicumque Ter- ra (a) Blanchin. Obfzrv. Afftronom. & Geograph. Veron. 1737. p. 237. (b) Caef. Comm. de Bell. Gall. 1. 4. p. ris (c) Ibid. p. 109. (d) Pag. 104. G lib. v. 80 SIPEEIQ.I4MIE/N ra iter faciens probe fciet, quando fecundum Mare via ipfi te- nenda, & quando ad Monteis , ut iis accidit qui Arimino Fa- num , vel Ravennam contendunt , nam in magnis Aefítibus via fe- cundum Mare in his locis non eft tuta, utalia fexcenta prae- teream , quae ex notitia Aeftus Marini maxime pendent. Verum nos non Áftronomis folum fcribimus , qui diligentia ac patientia ceteros mortaleis fuperare videntur, fed omnibus , quibus illud Comici, ze quid mimis, plerumque nimis placet . Satius igitur / judicavimus eas Ephemeridas modo omittere , in lucem poftea edi- turi , fi umquam majus opus aggrediamur, vel aliquo provo- cemur. AÁPPENDIUIX'IL Voniam aeftus maris rationem: quamdam habere. videtur cum afcenfu & defícenfu Hydrargyri in Barometro , heic apponendae etiam effent Ephemerides Barometricae una cum Thermometricis , quemadmodum fieri folet, ut hae femper una jungantur . Verum fi Marinae illae Obfervationes licet rem pene novam exhibentes , legentibus multum faftidii crearent ; quid. non dicendum de Barometricis & Thermometricis iftis ob- lervationibus , quae Crambem 'recoctam olent? Eruditulus enim quifque in Philofophia , ut aliis doctus videatur, fi nil aliud fcri- bendum habeat, Barometricas & Thermometricas tricas fcribit , ut modo libris harum Obfervationum refertis obrui quodammo- do videamur. Quare haíce libentius praetermittimus . Addimus tamen , quod & in Scholio Propofitionis xir. notavimus, Barome- trum plerumque apud nos tribus vel quatuor lineis circa Novi- lunia. & Plenilunia deprimi , deinde tolli , ut tertia illa die majo- ris ÀAcílus poft Conjunctiones fere femper in priftinum ftatum re- digatur , ni magis attollatur. Verum ut Notitiam quamdam mo- tuum majorum Barometri, qui per hoc quinquennium contige- runt , exhibeamus : Dico Barometrum , feu melius Hydrargyrum ; . in Barometro flare apud nos plerumque ad altitudinem digitorum vAdop- por n-XLX xxvi. Parifienfium "Quare heic minor altitudo in barometro contigit nonis Februariis anno c1010ccxxxvrr. flante Afri- co, leuSw , nive & pluvia cadente, quae erat ad digitos 27. & l. 4. fed Vefpere ejufdem diei nubilo caelo , circio , feu Nw flan- te, lineam unam afcendit. Pluries per hoc quinquennium ad di- git. 27- ABS'TWSUMK A R'ITENMI 8I git. 27.1.4 $& ls. pervenit . Major item altitudo Barometii contigit hoc anno , quo haec fcribimus crorocexxxvirr. No- nis Februariis , quae fuit ad digit. 38.1. 9 $ Sw flante & fere- no Caelo . ltem a. d. xir. Cal. Mart. hujus anni cio15cc- xxxvII. ad eamdem altitudinem fuit , ad quam quidem per univerfum hoc quinquennium numquam pervenerat. Elapío De- cembri anni cioroccxxxvIL. a. d. xvi Cal Januar. Altitu- do Barometri tempore magnae illius Aurorae Borealis fuit ad di- gitos 28. l.7. ita ad eamdem altitudinem fere fleterat per dies aliquot ante & poft Auroram illam . Notitiam motuum Thermometri praetermitto , quum antea ufus fuerim Thermometris Florentinis , & Amontonianis, quae multis incommodis & difficultatibus,ut docet Mufchenbroekius,funt obno- xia (a). Addam tamen , majorem calorem per hoc quinquennium , ut ego quidem ex antecedentibus conjectura ducor , fuiffe hoc an- no cioloccxxxvIIr. Quintii & Sextili Menfe , nam tunc Hydrargyrus Thermometri juxta methodum Islei conftructi , quod mihi dono miferat Vir Illuftriffimus Antonius Leprottus Archia- ter Pontificius , ad altitudinem partium 83. per plureis dies ftetit . Declinatio Magnetis eft Gr. 13. 40. ad W. ut modo ipío brumali die hujus anni cioroccxxxvri. una cum Cella ex pluribus Py- xidibus Nauticis in Meridiana Linea collocatis cognovimus . Vulturnus Ventus , feu SE. tota Aeílate nobis eft perpetuus, feu periodicus, nifi aliqua Procella furgat, quae ipfum intertur- bet. Flare incipit circa Meridiem , & definit Occidente Sole , qua- re Aeftate fingulis diebus & flatis horis navigia ex Portu noftro folvere poffunt, & Venetias contendere . Hieme vero heic plerum- que Africus, feu Sw fpirat. Verum haec pauca de Meteoris om- nibus, quae ad res Marinas aliquo pacto pertinent, pro praefen- ti Specimine fint fatis. FI NX S. L Ap- (a) Element. Phyfic. $. $217. € T'entamin. Experiment. Additament. pag. 9 ADDENDVM Pag. 16. CAP. VIII. Addend. num.? M. In Arenis Covignani unicum exemplum foífile a me reper- tum eft hujus depreffi Teftacei, dum haec fub prelo effent . 83 APPENODIX PR'LMA CONTINENS ANNOTATIONES , ADDITIONESQVE AD LIBRVM DR £O0UN C.IRIS MINVS NOTIS, ET DE AESTV MARIS. I. Pag. 4. lin. 14. 45x29 DDE Fautoribus noftris Joannem Bottarium Floren- INA ^8 tinum, & Praefülem Romanum , qui Scyllae Librum 2 d a? latinum fecit, & Antonium Baldanum Praefulem. Jie item Romanum , qui variorum Conchyliorum OColle- xS $5 ctionem non contemnendam poflidet ; Ferdinandum Baffium Bononienfem Botanicum , & Hiftoriae naturae ftudiofiffi- mum , amicum noftrum cariffimum , & modo Academiae Infti- tuti Praefidem ; Carolum Allionium Doctorem Medicum Tauri- nenfem , Botanicum illuftrem , & Hiftoricum naturae celebrem , & de nobis benemeritum ; Joannem Franciícum Seguierium Ne- maufenfem Botanicum item illuftrem , & Hiftoricum naturalem, & de nobis item optime meritum. — i) ipt Il. Pag. s. lin. 17. Jamefius in fuo lexico medico farciminali Tomo V. pag. 587. Editionis Venetae me Autorem facit de vi fa- nandi phthifin , quae eft in carne Conchyliorum , & quod ipfa , car- nefque Pifcium omnium generatim ob fibrarum brevitatem melius nutriant, & quod homines maris accolae falaciores fint foecun-: diorefque , quum potius facere debuiffet Auctores Britannos fuos, Mortonum nempe in Tractatu eximio de Phthifi, & Arbuthno- thum eo in libro praefertim , cui ita eft titulus lingua. modo Bri- tannis vernacula : 4m effai concerning tbe nature of aliments and the choice of them ec. ideft Specimen circa indolem alimentorum , eorumque delectu &c. Sordent plerumque vulgaribus Hominibus quae domi Íunt, ut magni faciant aliena. Id dictum volo ingenue, ne alic- rum auctoritate fretus aliena mihi arripere videar . III. Pag.9. lin. 19. 1n fedimento quoque Liburnenfi duo Cor- nuum Hammonis genera reperi, quae deícripfiin calce Phytoba- fani Y 84 APPENSIDIX PENA. fani Columnae, & iterum heic defícribam in Appendice fecunda hujus Libri, quae res alias minus notas continebit . IV. Pag. 9. lin. 26. Structura interna hujus Teftae , fcilicet Cor- nu Hammonis noflri primo loco notati, mirum in modum aucta fuit lente vitrea in Indice luculento Teftarum , & Conchyliorum Nicolai Gualteri zi uaxapzza Tab. XIX. fig. H. & I. V. Pag. 10.1. 7. Abundat etiam hoc Cornu Hammonis in colle , ubi fitum eft Archangelianum Oppidum nobile Dioecefees noflrae VII. tantum millia paffüum ab urbe noftra diftans. ltem reperi- tur in arena Senenfi extra portam Florentinam in loco ad primum lapidem fito, qui vulgo: Palazzo de' Diavoli nominatur , ut ego Ícripfi ad Philippum Breynium Epiftola Florentiae a. d. XII. Kal. Sextilias anno cI5 1o ccxrn. data , quae edita fuit anno fequenti in Tomo primo Adverfariorum Lucenfium , quae: Memoriae fopra la Fifa, e Storia Naturale infcribuntur . VI. Pag. 10. Cap. III. mum?. I. Ad Nautilum refertur Teftaceum hoc minimum a Gualterio Tab. XIX. & recte ; Spirae enim ejus; li- cet extrinfecus apparentes, & perfpicuae, velo quodam teftaceo ob- ducuntur. Mihi Medico, & Philofopho ignotae erant viginti , & amplius ab heinc annis, quando fcilicet liber meus de Conchis minus notis primum editus fuit, fubtiles iftae externaeque diffe- rentiae inter Hammonias , Nautilofque, & ab interna tantum eo- xum cellulari ítructura denominabam . Hammonia igitur , feu vul- go Hammonis Cornua funt ea Teftacea Spiralia , quorum Spirae nullo velamento extrinfecus obducuntur. Nautili vero funt ,. qui aliquo velamento teftaceo operiuntur, ut eorum fpirae aliquo pa- cto contegantur , ut conteguntur omnino in Nautilo illo praegran- di Indico, a quo Nautili omnes modo apud Naturalis Hiftoriae Scriptores vocitantur. Dico modo; nam antea Nautilus vocaba- tur Tefta illa perpulchra Polypi genus continens, & Ariftotelis dicta , quae ad Cymbium a Gualterio amandatur, quod intrinfe- cusin plura loculamenta non fit fecreta , uti funt veri Nautili , & vera Hammonis Cornua omnia . Vll. Pag. 11. mum. II. ln. ultima. Sunt Lapides ex Caifiana in agro Pifano ex hujufmodi Nautili minimi genere omnino concreti, & cum terra flava ferruminati. Item permixti funt Nauuli ifti minimiin variis terris diverforum Montium Italiae, & in Mari noftro cibus funt Conchae illius, quam Amygdalam marinam vo- cavimus Cap. XIII. num. 1I. quum eorum Stomachus, & Inte- ftina A.P PIENNUD X1 X OP! RA 1:M. A. 8g ftina Nautilis hujufmodi minimis fint refertiffima , ut dicemus in uberiore defcriptione hujus Amygdalae , & Partium ejufdem, quae omnia delineari curavimus in Secunda Appendice hujus Li- bri Tab. XI. VIII. Pag. 12. Cap. III. plerumque marginatum . Marginem non exprefferunt priores operae noftrae Bononienfes fig. Il. Tab. I. hujus Teftlae , fed eum vidit Ferdinandus Baffius in hujufmodi Te- ftis foffilibus Agri Bononienfis , ut mihi retulit, & oftendit ; item eum vidit in fcffilibus Liguriae fuae, quam Pedemontanam modo vocant, Carolus Allionius Medicinae Doctor Amicus, & Fautor nofler, ut diximus. In Sedimento noflro inventus eft unus ex his Nautilis magnitudine Lupini minoris, qui fané ad res minimas re- ferendus non erat. Ejufdem fere magnitudinis, fed foffilem mifit ad me Allionius, quem exprimi curavi a Batarra noflro Tab. I. fig. XIII. fub litteraz minori, & expreffus fuit vitro auctus fub littera Z. quiin utroque fchemate apparet marginatus . Item fi- gura XII. fub Litteris S. V. T. expreffi fuerunt omnes marginati , & vitro aucti, fed qui fub Littera V. fuit expreffus, ejus afpectus eft in dorfo, ut umbilicus utrinque cernatur. Reliqui duo utro- que afpectu cernuntur . IX. Pag. 13. Cap. V. Operae noftrae Bononienfes item non ex- prefferunt marginem in Nautilo noftro Quarto, quem tamen ex- preffit Gualterius Tab. XIX. Indicis fui fub Littera C. Nos modo exprimi curavimus in duobus Schematibus additis fub Litteris Q.- & R. eadem Tab. I. fig. XI. X. Pag. 14. Cap. Vl. Quando primum editus fuit Liber meus, ignotum. mihi tunc erat , a Breynio Teftacea fcffilia in plura locula- menta divifv, féd-erecta ; appeéllasa fuiffe Orthoceratia, feu Or- thaceratitia . Quare hujus generis Teflas nativas, quas ego primus in fedimento Littoris noftri detexi Cornua Hammonis erecta voca- vi, ut ad ipfummet Breynium Íícripfi Epiftola in Annotatione V. citata, & in Adverfariis illis Lucenfibus edita pag. 200. & fequen- tibus. Orthoceras enim graece Breynii idem eft ac meum Cornu erectum , ut linguae graecae periti norunt. In Montibus Italiae noftrae genus hoc primum Orthoceratitis foffile repertum adhuc non fuit, fed reperit follertiffimus Breynius in Montibus Pruffiae fuae prope Gedanum , quod perquam fimile eft huic noftro nativo, quod exprimi curavi in Adverfariis illis Lucenfibus pag. 184. fub Littera A. & B. Orthoceras hoc quafi ex globulis compofitum dixit Preynius . XI. Pag.15. 86 APPENDIX PRIMA. XL. Pag. 1$. Cap. VII. Teftaceum , Cornu Hammonis quidem a me erectum dictum , feu Orthoceras fit fecundum , nativum pri- mum reperi in Sedimento Littoris noftri, fed foffile reperitur non tantum in arenis Covignani, verum etiam repertum fuit foffile in Arenis Senenfibus loci illius annotatione V. memorati. ltem reper- tum fuit foffile in Terris Pedemontanis, loco Arigmazo dicto, a Carolo Allionio , & quidem majoris molis , qui unum aut alterum ad me mifit longitudine pollicis Parifienfis , & tali longitudine in Littore noftro nativum poftea reperi . XII. Pag. 17. Cap. X. num?. IIl. Cogitatum hoc meum , quo affero Brumam , feu navium Teredinem idem effe Vermium genus, ac funt Vermes illi majores erecti contortique , qui lignis extrinfe- cus , oftreis, faxifque adhaerefcunt, non eftomnino verum, etfi verifimilis quidpiam habeat in fe, quantum ad Teflae figuram , & molem. Brumae enim navium , feu Teredines caput habent ni- grum duobus offibus lunatis donatum duriffimis,; quibus querneos afleres , coftas , trabefque navium tegurenta perterebrare valeant ; fed caput Vermium illorum , ut poftea melius cognovi, forma eft inftar capitis Papaveris Rhoeados, & colore rubicundum , circa quod juba quaedam, feu capillitium reperitur coloris item rubi- cundi, quale fuit defcriptum , & pictum a Fabio Columna libro de Aquatilibus cap. XI. pag. XXI. & XXII. Minus bene pictum fuit hoc Vermium genus a Rondeletio Cap. VI. qui cirros ipfi appofuit inftar Pennicilli, ut adnotavit idem Columna ; dixitque infuper Rondeletius Teftis hujufmodi vermium , quas cum Dentalibus Àn- talibufve capite V. confundit, Pharmacopoeos uti in Vnguento ci- trino pro Dentali, pro Dentifricio nempe , ut arbitror , feu. pro Cofmetico. G^4Ez «ny 2: Qd ofer menu i XIII. Pag. 18. Cap. X. »?. 11I. Heic addendum eft quod in Corol- lario diximus de Tubularia noftra Filograza. dicta, quae eíca eft Echinis marinis, uti dicemus in expofitione Tabulae II. Appendi- cis, & in expofitione Tabulae XIX. huic Tubulariae dicatae . XIIIL.. Pag. 18. Cap. Xl. num. I. Hoc Operculi genus refert Gual- terius in fuo Indice Tab. LXX. fub Littera R. Heic plura Opercu- lorum genera effent referenda , quae in Littore noftro reperiuntur, fed praefertim Operculum Cochleae punctatae , quae Bafro vulgo nominatur, cujus Cochleae yévsc;z Tab. XL. in Appendice fufe exponemus . Praeterea heic varia Operculorum genera reperiuntur cornea , & veluti coriacea , quae fubrotunda funt, & diverforum 'Tur- APPENDIX PRIM A. 87 Turbinum funt Operculum . Purpurae vero, & praefertim Recti- roflrae , quae apud nos vulgatiffima eft, & fub nomine Clavi co- gnofcitur vulgo Chiodo , Operculum eft Ellipticum , fed diftortum, ad ungues odoratas, feu aromaticas Officinarum amandandum. Gualterius Strombos vocat Turbines iftos digitatos, & Rondele- tium, quafi eos fic vocaffet, fic alibi Rumphium , & me, aliofque citat, qui alio nomine hafce res vocavimus, & ita bonus ille Gual- terius antiqua nomina vertit, & inepte Auctoribus aliis tribuit . XV. Pag. 19. in fine Cap. XII. Conchula haec minima arcte in fe contorta Concham Veneream quodammodo referens frequentiffi- ma eft in Sedimento Littoris Liburnenfi;, ut dixi in Appendice Phytobafani a me recufi fub numero IV. XVI. Pag. 21.1. 4. Excrefcunt quidem in mari noftro Echini ifti nigri, & interdum ita affurgunt, ut cum fuperioribus, qui Me- lones vocitantur , poffint comparari , & tefta craffiori, duriorique conflant . In fine eorum inteftinorum ftercus pilulare reperitur ex materia cretacea concretum , quod Battarra nofter Petrobryis ori- ginem praebere arbitratur. Fortaffe terreftri luto , limoque vefcun- tur, vel conchulis , quae materiam praebent flercori illi pilularis figurae. Priores Echini majores, quos Melones appellant , vefcun- tur Tubularia noftra Filograza dicta, quam copiofiffimam contri- tam in eorum ventriculis inveni, & pilulas ii quoque in fine inte- Ítinorum gerunt, uti dicemus , ubi de eorum inceffu verba fa- ciemus . XVII. Pag. 23. lin. 4. Conchas Amygdalas dictas cum earum A- nimalculo optime pictas , & incifas dabimus in Appendice fecunda Tab. XI. ubi tria officula illa figurae prifmatis rhomboidalis appa- tebunt; item ibi apparebunt tria officula Nucis marinae , quae ni- grafunt, & multo minora quam in Amygdala. Heic tantum ad- do , minus apte a Zinannio Sanguifucas fuiffe appellatas hujufmodi Conchas , quod aliquando eas Favagini Ariflotelis adhaerentes vi- derit ; ipfae enim , ut fupra innui, vefcuntur potiffimum Cornibus Hammonis, feu Nautilis fecundo loco a me defcriptis capite ter- tio. Quare fi aliquando adhaerefcunt Favagini, id erit, quando Favago repleta eít, & Neritarum ovula continet , uti dicemus , dum ipfammet Favaginem plenam defcribemus eadem Tabula XI. XVIII. Pag. 24. Cap XVI) Caput hoc omnino expungendum eft . Non enim ad Conchas bivalvas referenda funt corpora haec fub fig. X. Tab. II. expreffa , fed cortices funt. feminis Pafferinae Tragi feu Q^ tre S88 APPENDIX PRIM A. feu Thymilaeae Linariae folio vulgaris Tournefortii, ut me. monuit Joannes Francifcus Seguierius Nemaufenfis de Botanica, & Hifto- ria Naturae optime meritus , dum Veronae moraretur apud Maffe- * jum. Semina enim Plantarum, & eorum cortices praefertim aqua marina interdum ita indurantur , ut qgid Teftaceum referant . XVIIII. Pag. 24. Cap. XVII. Stellae marinae noftrae vulgares non tantum hoc Buccinulo vefcuntur, fed vefcuntur etiam Tellinis vul- garibus minoribus, & interdum in eorum ventre Tellinae paullo majores reperiuntur, ut mirum videatur, quomodo Stellarum Os ita hiaverit , ut eas deglutierit; affervo enim apud me Stellas ventre hujufmodi Conchis paullo majoribus plenas . XX. Pag. 25. l. 10. Cap. XVIII. Foffiles reperiuntur paffim hujuf- modi Teftae Buccini, feu Turbinis hujus in montibus cretaceis pro- peSenas, & in montibus etiam noftris interdum , praefertim in Monte $. Joannis in Galilaea dicto . XXI. Cap. XVIII. pag. 2s. Primus, ut opinor, Teflas has co- nicas pinxit , & Dentales vocavit Rondeletius , quod earum pulvis pro dentifricio apud fuos adhiberetur. Vocantur etiam Antales ab aliquibus , & Entales a Gualterio ii vocantur, qui cornu funt ob- tufo & difrupto , nomine fcilicet utrique corrupto a Dentali . XXII. Pag. 27.1. 2. Caryophylli foffiles majores, fed admodum compreffi reperiuntur inter Caefenam , & Forum Truentinorum in loco Caput Collis dicto ; item in Meldulae Principatu . XXIII. Pag. 29. w?. II. In Tabula V. Majori adjecimus figuras . Balani depreffi minoris, feu Balani hujus confertiffimi , de quo Epi- ftolam ad Caldanium dedi, propterea quod quidam eos cum Coni- cis Fabii Columnae in Phytobafano confuderit a me recufo . XXIIIIL. Cap. XXIII pag. 3o. Concha Anatifera non tantum ad Ligna adhaeret, fed ad Teftudines quoque marinas, ut Balanus compreflus major, adhaereícit, cujus Conchae duo pulcherrima Exempla, in quibus radiatim difpofitae funt Conchae iftae , apud me affervantur . Tam in lignis , quam in teftudine, longiffimo, & ru- goío pediculo funt donatae . ut a Gualterio pulchre Tab. 106. oftenduntur fub litteris A. B. D. Apud nosreperitur quoque Con- cha Cancellifera , feu Anatifera fecundi generis ex tredecim portio- nibus conftans, & plerumque ad radices, feu melius, ad pedes Myryophylli pelagii Clufii reperitur . Ánatifera vulgaris quinque tantum partibus feu valvis conflat, quam proinde Gualterius non ad bivalvas, fed ad cancelliferas merito MAS. & e AP: PAEZNWD. EX (PRINS UMP AP, 89 fig. XI. modo damus conchas anatiferas cum pediculo rugofo. XXV. Pag. 32. l. 1$. His Tellinis addenda Tellina mediocris pa- rum globoía, &figura fere rotunda, albiffima , ut lactea plane fit, quamquam lineis circularibus extrinfecus fit donata . A Vene- tolittore advehitur quoque ad nos Tellina avellanae minoris mo- le, & figura , pulcherrime variegata , feu variis coloribus pulchre diftincta . XXVI. Pag. 34. l. 4. Quas heic Pholadas vocavi apud nos & An- chone, ubi funt frequentiffimae , Balani vocitantur, & in deliciis funt pro cibo, tam coctae, quam crudae , quaeíi noctu crudae exfpuantur conclave obfcurum colluftrant . Infigne enim phofpho- rum funt. Inter faxa feu infixa reperitur quoque Tellina quaedam globofa altera parte longior, &acuta, perfecte ubique claufa , & non utrinque fubaperta , uti eft Pholas ifta Balanus dicta viridis ; quae Glandis feu Balani inftar eft . XXVII. Pag. 36. Obfervationibus deinde edoctus fum Cancros , Squillas , Aftacofque omnes mollefcere , uti mollefcunt Cancri flu- viatiles, qui frixi in deliciis funt, praefertim Romae , & in Etru- ria , ubi Cancri teneri nomine veniunt . XXVIII. Pag. 37. 1. 20. Cancrum majorem cordatum hirfutum , & tuberculis fcatentem. defcribemus in Tabula IIII. Appendicis ex- preffüm . Item defcribemus Cancellos duos in majoribus marinis Cochleis caffidiformibus degentes, & Tab. III. & IIII. expreffos . XXVIII. Pag. 38. lin. 14. Ynterdum apud. nos reperitur Locufta illa longioribus Chelis a Rondeletio Leo dicta. Aftaci quoque denuo heic facti funt frequentes, & differunt ab iis, qui funt fefquipedali longitudine, qui noftri Littoris proprie non funt, fed ex Dalmatia advehuntur. Hi crudi varii coloris funt, fed cocti rufefcunt mul- tum, & unius coloris rubri tantum apparent; Chelas laevas & magnas habent, ut Piícatores iis utantur pro thecis, in quibus fal condunt pro cibis condiendis. Aítaci noftri vulgares crudi unius coloris albi funt , & cocti parum vel nihil rufefcunt, nifi affentur , tunc enim parum rufefcunt. Chelas habent oblongas , ftriatas , fpi- nofas, & aliis afperitatibus donatas, fed numquam ita funt imma- nes, utin priori illo Aftacorum genere Dalmatino. Locuftae vul- go Aragofle , quae frequentes funt in Tyrrheno mari, apud nos non reperiuntur , fed multum conveniunt cum Aflacis noftris Dal- matinis, fed aliquanto minores funt , & Chelas minimas. gerunt . XXXX. Pag. 40. in fine. Varia apud. nos Stellarum genera prae- M ter 9o A^TPAPEND IYX P'RUIMIA: ter heic memoratas reperiuntur , & praefertim duo genera, quae radios pedalis longitudinis habent, quarum unum radios quidem habet crafíos, & cavos. In fecundo vero radii funt complanati , ut in vulgaribus Stellis Capite IIII. a me defcriptis. Spinis horre- Ícunt radii in utroque genere. Praeterea frequentiffima eft Stella quaedam major laevis quidem , & crebris foveis in radiis & in cor- pore donata, & flavo vifcidoque humore tota inquinata , quo infi- ciuntur digiti , & manus, fi contractetur. Reperitur quoque , fed admodum raro , Stella Pentagona , fine radiis, flavo colore dona- ta, & veluti fquammofa , cujus fuperiores fquammae quadratae funt, & inferiores rotundae veluti parvae Stellae. Tria tantum exempla hujufmodi pulcherrimae Stellae vidi, quorum unum do- no dedi Ferdinando Baífio amico noftro, Bononienfis Academiae Inftituti Praefidi . XXXXI. Ibidem. Dabimus in Appendice fecunda Tab. VI. De- Ícriptionem uberiorem Stellae noflrae vulgaris & latioris, ubi pe- des innumeri , quibus incedunt, deícribentur , & Cerebrites quoque lapidea , quam in dorfo gerit , notabitur. XXXXII. Pag. 43. num". II. Maffa haec informis feu.Caro ma- rina nihil aliud eft nifi fragmentum Alcyonii rubri pulpofi , quod a me fequenti Appendice defcribetur, & figuras adducam ex Tab. X. fub Litteris B. C. D. XXXXIII. Ibidem uum?. HII circa finem. De Favagine in Ap- pendice dabimus uberiorem Hiftoriam cum figuris, & oftendemus Favaginem effe ovaria Cochleae punctatae, quae ita xwprdter , ut ait Ariftoteles de Purpura , feu favificat, ut ejus interpres loqui- tur, favos fcilicet edens . XXXXIIII. Pag. «0. lin. 19. Poft illud : Quare Bonos illos addatur Academicos Gallos apparet &c. Nam aliqui ex Gallis , & praefertim Trevoltienfes id dictum voluerunt de univerfa Gallorum Gente , fed *? Bonos dictum tantum fuit de Academicis illis Gallis , qui ad aliquot Portus Galliarum in Oceano mifli fuerunt, ut obfervatio- nes circa aeftum maris inflituerent, talefque Academici ofcitan- ter rem confecerunt , majores tantum aeítus in noviluniis , & ple- niluniis obfervantes, & neglexerunt caetera maris eventa , ut di- xiin Apologia ad Trevoltienfes, quae edita fuit a Lamio in Ephe- meridibus florentinis anno millefimo feptingentefimo quadragefimo quarto , pagina quingentefima vigefima. XXXXV. Ibidem lin. 3o. Quod heic fplendide a me dictum i de Ar- AJPBEJNIDHEX/PAIMOS 93 Sarmatis illis, id fuit, quia tempore , quo Liber meus Venetiis ede- batur , univerfam Scythiam Europaeam victricibus armis vafta- runt Sarmatae illi , & Oczacowium in Ponto Euxino , & Afophum ad Tanaim occuparunt, quare tunc, & per Pontum Euxinum, Maeotidemque Paludem longe lateque imperabant . Sed pace dein- de cum Turcis inita omnia prioribus Dominis reftituta fuerunt . XXXXVI. Pag. $3. linea ulrima . Fatendum in Noviluniis & Ple- niluniis , quae contingunt ea luna, quae proxime fequitur Solfti- tia , accidere majores receffus maris a Terris noftris data proportio- ne , quam acceffus . Mare tunc iis temporibus cuilibet patet in reflu- xu magis recedere a Terris ; Id etiam accidit in receflibus , qui con- tingunt in Aequinoctiis , fed minores funt hi, quam in Solftitiis . XXXXVIL Pag. 61.ad Scbolium . Aquiftitium notiffimum eft Ve- netiis, & tunc Navicularum vectores ajunt vernacula eorum lin- ga : le Acque Stanno in fede . Nautae vero noftri ajunt: le Acque pun- tano. Aeítus enim marinus maxime conducit Venetiis ad vehendas parvas illa Cymbas, feu Phafelos illos , quibus incedunt. Venetia- rum habitatores per canales fuos, nam fi contra fluxum aquarum vehendae funt naviculae illae, magis defatigantur vectores , quam fi aquis fecundis vehantur. Quando eft Aquarum mora , feu Aquifti- tium,tunc Cymbae commode in quamcumque partem remis aguntur. XXXXVill. Pag.63. Verba haec pene omnia in hoc Scholio po- fita de immutata maris altitudine in procellis exícribuntur , & approbantur a Petro Tabarrano M. D. & modo Anatomes Profef- fore in Senenfi Academia , amico noflro, in libro apologetico ab eo Pifaurifine nomine edito anno millefimo feptingentefimo qua- dragefimo primo occafione controveríiae de recifione Sylvae ad Viam Regiam in ditione Lucenfi . XXXXVHII. Lin. 20. pag. 80. Appendice I1. Obfervatio haec de depreffione Barometri exícribitur item , & approbatur a Tabarra- no in libro citato pag. quinquagefima prima . L. Pag. 70. Oblervationes factas a Mathematicis Bononienfibus circa lutum: in parvo Rheno contentum narravit mihi Bernardi- nus Zendrinus M. D. & Reipublicae Venetae Mathematicus amicus nofter dum viveret , qui interfuit obfervationibus illis , eas non fuiffe diligenter fumtas, & accurate factas, fed exiftimatione tan- tum arbitraria, & non ex depofitione Limi, & ex evaporatione Aquae; Quare nil mirum fi tantum a vero aberrarunt , ut Limus, qui pars effe folet faltem decimafeptima in aqua turbida fluviorum 2 exun- 92 APPENDIX PRIMÁ. exundantium tempore magnarum Pluviarum , & Nivium liquatio- num, eum dixerint effe partem vix centefimam feptuagefimam quintam. Ex ingreffu limi, arenae, glareae, aliarumque rerum oritur elevatio alvei marini, & omnium locorum ad mare adja- centium ; Et haec elevatio eft unius pedis parifienfis , feu veneti fingulis tricenariis , quod oftendi poteft ex variis obfervationibus , fed praefertim ex pilis Pontis noitri egregii ab Augufto , & Tibe- rio exftructi. Pilae enim Pontis hujus egregii fex. vel feptem pedi- busin Árena , & Glarea fepultae, &cimmeríae jacent, & in dies fepeliuntur, & Pons ifte circa initium Aerae Chriftianae , ut vo- cant, fuit conditus. Quare fi Pons ifte egregius ad aliquot faecu- la durabit, inutile plane erit. Aquae enim fluminis noftri per arcus ejus non amplius permeare poterunt , quare Pons inutilis tunc erit, qui aut demoliendus tunc erit , vel Aquae Fluminis alió deri- vandae erunt , & detorquendae . LI Pag.70. Lineis circa finem , & pagina fequenti habemus Virum Clariffimum, & amicum noftrum dum viveret Andream Celfium miratum fuiffe de elevatione fundi noftri maris, & de aug- mento Terrarum ad Littus maris, & id opinabatur non evenire in Baltico füo. Verum Carolus Linnaeus Popularis fuus, & exi- mius Botanicus, & Rerum naturalium Scrutator diligentiffimus obíervavit & ipfe in Baltico eadem haec accidere , quae in Hadria- tico accidunt, fcilicet alveum elevari, & aquas indefinenter de- crefcere , ut Terrarum amplitudo in dies fiat major, ut tandem contingere poffit Stoicorum Orbis terraquei conflagratio ; & id contingere poteft variis rationibus , & primo , quod nives ad Po- los femper crefcant , & numquam omnino liquefcant: fecundo quod Aqua , quae ad compofitionem Metallorum , Lapidum , Te- ^ flaceorum , & Offium Animalium eft neceffaria , numquam in aquam iterum refolvatur , quum Lapides & Teítae , Offaque durif- fima Animalium femper talia remaneant, ut ex iis praefertim , quae foílilia funt, & antediluviana, feu diluviana vulgo dicun- tur, apparet. Reperiuntur enim in Montibus foffiles marinae Te- ftae omnes , & Corallia , & Offa multa Animalium Terreftrium , & Marinorum , & praefertim Dentes , ut fant illi Lamiarum Gloffo- petrae dicti, & Elephantum Dentes Ebur foflile nuncupati . LII. Pag. 72.1.14. Moenia Romanorum vocavi illa, quae latif- fima , & fortiffíima funt, praefertim ad eam Vrbis noftrae partem, quae mare refpicit, ut velab Augufto ipfo condita fuiffe diceren- tur; APPBNDIX PRIM SA. 93 tur, & Scriptores Rerum noftrarum affirment Infcriptionem ex- ftitiffe, in qua legeretur : Auguftus murum dedit . Verum falfa eft haec noítrorum hominum Opinio de vetuftate hujus publici mu- ri; nam undecim ab heinc annis in fundamentis quibufdam hujus muri, quae evertere juflit vir Clariffimus Romualdus Rota Foro- cornelienfis , Collegii Societatis Jefu, quod Arimini eft, tunc Re- ctor, ut novam fabricam Collegii illius amplificaret , & in me- lius converteret, reperta funt marmora rubra, & variorum colo- rum ingentia multa , & ingens Pila cum Plinthide ex pario mar- more , in qua elegans Infcriptio fculpta eft, & C. NONIO. CAE- PIANO dicata, quae Infcriptio poft Cajum Imperatorem vulgo Caligulam dictum edita fuit. Quinque enim Judicum Decuriae in ea memorantur, quae ab eodem lmperatore fuerunt inflitutae , quum an tea tantum quattuor effent illae Judicum Decuriae . Hanc Infcriptionem modo mihi liberaliter dono dedit Romualdus ille Rota Provinciae Venetae Societatis fuae Praefectus digniffimus , quam in Cimelio meo, non tantum, ut praeclarum venerandae Antiquitatis, quam ut Donatoris illuftre liberalitatis monumen- tum adfervo. Quare apparet, utdixi in mea expofitione hujus Infcriptionis, quae tunc edita fuit in Ephemeridibus Florentinis , Murum hunc Publicum non ab Auguíto, neque a prifcis Romano- rum Imperatoribus fuiffe conditum , qui in eo condendo praeclara Romanorum fuorum monumenta non evertiffent. Sed vel Bellifa- rius contra Gothos ab eo non adhuc Ravenna expulfos condidit, vel Langobardorum Duces fequioribus faeculis eum exftruxerunt , ut ab Exarcharum conatibus urbem noftram munirent . ADDITAMENTVYM * Ad num. XIl. bujus Appendicis pag. 86. addatur . Reperitur frequentiffime in noflro mari Vermis in Tubulo Coriaceo latitans , ut Tinea pellium , & Veftium latitat, & ad Corium adhaeret Arena , ut extrinfecus ex Arena omnino involucrum hoc coria- ceum conflatum videatur, ut Vermis quidam fluviatilis , qui in- volucro quodam operitur ex minutis lapillis conflato . Figura Vermis hujus marini parum differt ab illo in Tubulo Tefítaceo la- titante ; led caret Juba , feu Capillitio , & utrimque per uni- verífam corporis longitudinem eft ferratus . Fulvi Coloris eft, & magnitudine duorum vel trium pollicum Parifienfium ; fed major factus Involucrum dimittit , & ad pedalem longitudinem excrefcit, & inter Petrobrya plerumque vitam degit . AP- 94 ATPDPRINUIDIJIXUPE CONTINENS CONCHAS RESQVE ALIAS MINVS NOTAS QVIBVS ADJECTAE SVNT FIGVRAE. CoA UP MEUSE ConNv HaMwwonris Lirroxrs LirsvnweNsIS IN. LoNGvM PORRECTVM AD LiTVYM ACCEDENS. | KU-—7 VoNrAM Liber meus de Conchis minus notis a me G9 praecipue conícriptus fuit propter varia Cornuum ES ( Hammonis genera, quae in Littore noftro nativa END A feliciter inveni , quaeque vel ad genuina Cornua M *enmez3* Hammonis, vel ad Nautilos, vel ad Orthoceratia pertinent , quae fpecies Hammoniorum funt omnia, quum intrin- lece variis diftinctifque cellulis fint donata , & extriníecus veftigia earum cellularum in iis appareant, placet heic in Appendice pri- mo loco apponere genus aliud Cornu Hammonis nativum . quo in Littore Liburnenfi decemocto ab heinc annis reperi Etruriae quum effem , & in calce Phytobafani Fabii Columnae Florentiae a me recufi defcripfi, & pingi curavi. Hoc , ut in eo Libro dixi, Semilituus non inepte poteft appellari, feu ad Lituum accedens, ut modo appello, quod praeter partem cochleatam . appendicem rectam oflendar, ut Litui oftendunt veterum Pontificum , & no- ftrorum Flaminum , & uti funt Litui a Scriptoribus Hiftoriae Na- turae deícripti, uti eft praefertim ille a Breynio relatus Tab. II. " t MÀ — €— M MÀ CAPVT APPENDIX SECVNDA. 9c CIAP VL ADD ConNv HaMMoNis prePnrssvM Lirronis LIBVRNENSIS VMBILICO CONCAVO.:. G Enus hoc Cornu Hammonis minimum , uti & praecedens , ad Semilituum accedit, fed minus in parte recta eft oblongum, & magis eft complanatum , feu depreffüum , & in centro fpirae, feu cochleae umbilico quodam concavo eft donatum , uti cernere licet eadem Tabula. fig. X. fub littera P. Albiffimi coloris eft haec Teílta , uti & praecedens . CAD ECIE CoNcHA ÁNATIFERA CVM PEDICVLO RYGOSO EX 'lTESTYDINE MARINA DESVMTA . A Polythalamiis ad Conchas Polyftachyas , feu Polyvalvas , aut Cancelliferas , ut dixit Gualterius, tranfitum. facio , & Con- cham Anatiferam iterum appono , & defcribo, non quod res fit minus nota , notiffima enim eft , uti dixi in fuperiori Libro C. xir. in Littore noftro, uti & in reliquis Littoribus , fed quod haec fit melius expreffa , quam eo in Libro , cum fuo pediculo rugofo, & hujus exemplaria , quamvis Ligno affixa Tab. V. fig. XL. non ex Ligno defumpta fuere , fed ex cortice Teftudinis marinae , in qua innumerae hujufmodi Conchae affixae erant, quae inter fe ita unitae apparebant, ut duos flores quofdam majores polype- talos radiatos, feurofaceos referrent, quos apud me adfervo. CAPVT 96 APPENDIX SECVNDA. Celi elis cuis UE e eps c de up CAE) cA) c eo s PAG CUBE th ej cf Hf RR CJA PW X AIEET. BALANVYsS CONFERTISSIMVS MINOR COMPRESSVS. A D Polyftachyas , feu ad Polyvalvas , aut ad Cancelliferas Con- ^ chas referendi funt & Balani, praefertim hi comprefífi , & mitrati , fed ad Polyftachyas etiam referendi funt Balani illi daxruAeedeéic , qui in faxis delitefcunt , nam in dorfo duas partes leparatas ellipticas gerunt, quibus fortaffe melius dimoventur, ut faxa perterebrent. Heic addo figuram hujus Balani compreffi minoris, & confertiffimi, ut cernatur eos effe revera compreffos, & figurae fphaeroidis, & noneffe conicos, feu pyramidales, ut funt illi, quos Fabius Columna in Phytobafano a me recufo Ta- bula XXX. depinxit. Hoc a me factum eft in quemdam , qui Balanos iítos confertiffimos , qui lignis, & faxis noftri portus , fed frequentiores Venetiis muris , & palis canalium inhaerentes reperiuntur, confundit cum Balanis illi conicis , feu pyramidali- bus Columnae , ut fufius dixi Epiftola ad Caldanium data, & in Ephemeridas Bernenfes relata. Balanus hic compreífus pictus re peritur Tab. V. fig. XII. exse és culis exi eae) cut) cale) CASS) ee ASI eH) CRI CABE cA eR CH eie) eI cn) GM Nds WM, EcHINVs , SEV ECHINOMETRA YVLGARIS ACVLEIS NIGRIS. H Oc capite pono Echinum , feu Echinometram , non quod fit Tefta minus nota , fed quod minus notas Obfervationes circa ipfam fecerim, & praefertim circa ejus inceffum. Haec, quam Tabula prima in Appendice expreffam do fub littera A. eft de generé eorum Echinorum , quos Gualterius Spinis , feu Aculeis, quos Claviculos ipfe vocat, amethyftinis rubris , & nigris , ut re- vera interdum funt Liburni, dum vivi capiuntur, & apud nos quoque , fed exficcati plerumque nigrefcunt omnes. Diffidium eft inter Naturalis Hiftoriae Scriptores, quomodo incedant marini Echini; plerumque creditur eos incedere aculeis illis ; quos extra aquam etiam dimovent vivi, & in lateralem partem fi collocen- fUr » APPENDIX SECVNDÁA. 97 tur , quae ipfis videtur incommoda , in pronam , fupinamve fubito fe dejiciunt aculeis illis , fed extra aquam non progrediuntur umquam , ut ex repetitis obfervationibus , quas Liburni inftitui, compertiffimum habeo . Vt igitur progrediantur ex corpore uni- verfo innumera Cornua inftar eorum , quae funt in capite Co- chlearum , quae cerni poffunt eadem figura fub litteris a a.a.a a. Haec Cornua nudis oculis apparent conica cum aliqua umbella in vertice , fed oculo armato fi confpiciantur , nodis funt interfez- ca , qui nodialbiapparent. Hiíce Cornibus veluti totidem pe- dibus incedunt Echini in aqua marina immerfíi, & recta velo- citerque incedunt ; imo , fi lubet , iis, cornibus haerent folo, & catinis aqua plenis, ut fi catinus aliquantum inclinetur , ipfi hae- rent lateribus catini, ne decidant. Ex catino quoque ipfo ex- eunt nifi operiatur, atextra aquam incedere nequeunt, [ed tan- tum aculeos motant , & , ut dixi, fiin partem lateralem collo- centur , ftatim fe aculeis fuis in partem pronam , aut fupinam fe obvertunt, fed plerumque in pronam, nam ore prono femper obfervavi incedere , & quando incedunt, tunc immotos , & radia- tim extenfos tenent aculeos. Structura Teítx Echinorum conftat ex decem Triangulis fphaericis , quorum quinque alternatim funt majora, & quinque minora . Quae majora funt magis aculeis funt donata , fed Triangula minora foraminibus praedita funt, per quae exeunt Cornua illa, feu pedes, qui ducenti & quin- quaginta funt in quolibet Triangulo , quare numerum pedum erit ultra mille & ducentos in quolibet Echino ; Numerus vero 2culeorum , qui funt tam in triangulis majoribus, quam in mi- noribus, erit ad duo millia & ultra. Singula Triangula , qua majora, qua minora bifariam dividuntur , quare ex viginti Tri- angulis componitur univerfa Tefta. cujufcumque Echini. Partes horum Triangulorum praefertim majoribus non perforatis funt plerumque heptagonae , ut videre eft in figura C. Tabula I. Par- tes perforatae funt plerumque Hexagonae , ut patet ex ea- dem figura, & ex Partibus iftis perforatis && imperviis Trian- gulum fphaericum B. confurgit in eadem Tabula l. expreffum , quo cum & cum aliis quatuor tota conílruitur Tefta Echini . Praeter ifta pene innumera foramina , ex quibus prodeunt pedes illi copiofi, decem alia foramina paullo majora funt ad verti- cem Trianguli cujufcumque pro exclufione Óvorum , quae col- locata funt in parte concava Triangulorum illorum majorum , N feu 98 APPENDIX SECVNDA. feu in ventre Echini, & Ova , feu Ovaria defignata funt in fig. B. Tab. HI. fub litteris. b. b. b. b. b., fed ifta foramina paullo majora reperiuntur etiam in vertice Triangulorum perforatorum , fortaí- fe ut melius excludi poffint ova immenfa Echinorum in con- gerie illa conica facculorum P. b. b. &5c. collocata , & fortaíle pro ingreflu aquae marinae intra corpus Echini , qua femper refertum eft. Praeter ifta foramina duo alia praeterea majora re- periuntur in Echino , nempe unum pro Ore, & alterum pro Ano. Foramen pro Ore eft maximum fortiffima membrana obductum, in cujus medio quinque dentes prodeunt in apice duriífimi, & Ífemilapidei, ut funt in homine, fed in radice, quae oblonga valde eft, funt teftacei . Dentes infixi funt in quadam machina Teftacea conica, quae Diogenis laterna vulgo dicitur, & haec machina , quae mobilis eft , collocata apparet inter quinque valvas perforatas , quae ex Teíta Echini inverfa confurgunt , quae omnia adumbrata funt Tabula II. in fig. A. prope C. ; circa mem- branam externam , quae cingit dentes , reperiuntur decem papil- lae teftaceae excavatae , quae fortaffe olim erant receptacula acu- leorum . Alterum foramen eft ad Anum 7., quod occluditur a membrana item fortiffima , fuper quam funt variae papillae acu- leis plerumque donatae , quas Gualterius pro corporibus lapi- deis Cerebrites referentibus accepit , fed revera funt papillae acu- leorum . Inteftinum rectum Anum efficiens oblique perforat hanc membranam . Canalis Inteftinorum incipit ab Ore C. &in tres facculos C. C. C. extenditur , qui veluti tres Ventriculi funt . Ci- bus Echinorum majorum , qui a noftris Melones marini dicuntur, eft Filograna noftra , quae in hac Appendice defcribitur , & in Tabula XIX. depicta eft. Cibus Echinorum vulgarium creditur a Rondeletio Lutum , Arena , Aqua marina , fed quum eorum den- tes fint duriffimi, fortaffe & ^ rebus durioribus vefcuntur & ipfi. Scybala per Ànum egerunt utrique rotunda velut grana Viciae, & Battarra nofter conjectatur ex his fcybalis ortum ducere Pe- trobryon , quod in mari noftro eft frequentiffimum . Obfervatio- nes de Inceffu Echinorum a me inflitutae fuerunt in Echino vul- gari A. Tabula L. Vbi heic notandum figuras D. D. repraefentare cornua , quaeíunt ad a. a. a. a. a. lente vitreà aucta . Obferva- tiones vero de eorum Teílarum ftructura. inflitutz fuerunt in Echino majori , qudhiam facilius ejus compages diffolvitur , quam compages Echinorum vulgarium , quamvis & ipfi interdum apud nos APPENDIX SECVNDA. T nos ita excrefcant , ut melones exaequent, fed tunc. eorum Te- fta eft folidiffima , ut partes ejus vix disjungi poffint . C; A Mad uM E Ecuisvs Coniacrvs AD Os riMBRIATVS., V che aum hoc, quod Rondeletius Cucumerem marinum appellavit, cujus figuram rudem dedit, Ego Echinum Co- riaceum voco , quod ftructura cum Echinis conveniat , quod ex Partibus triquetris conttet , & foraminula permulta in eo fint per longitudinem diíperfa, ut in Echinis , & quod denique flru- cura interna Oris hujus Zoophyti fimilis fit ftructurae Oris Echi- ni, quod , ut dixi, ab aliquibus Laterna Diogenis dicitur. Prae- terea inteftina habet in ventre diítincta, & non partes ejus in- ternae indifcretae funt , & informes, ut ait Rondeletius. Circa ejus Os fig. D. Tab. VI. extrinfecus funt fimbriae carneae c. c. c. & in medio eít os a. fine dentibus , quare Zoophytum potius fugere, quam mandere cibos videtur. Fimbriae iftae ad Os car- neae faepenumero non cernuntur , ut in figuris E. F. Tabula eadem, quae fpoliatae videntur , at fi comprimatur corpus Zoophyti, íta« tim apparent fimbriae iftae, ut infig D. ejufdem Tabulae. elu casi eie eie) curs cie) cie exe) eU cue) e cele cde calle eA) ce) cual cuis CJ P Vi T wIE STELLA MARINA VVLGARIS, ET EJVS CEREBRITES. , Voniam capite V. loquuti fumus de Inceffu Echinorum , & eorum ftructura , loquemur & heic de Stellarum marina- rum inceffu, & de earum ítructura, & partibus , quae omnia aliquo modo cum Echinis conveniunt. Vtenim incedant Stellae pedes quoque & ipíae proferunt a corpore, & radiis fuis in- numeros, quibus incedunt, ut videre eft Tabula VI. fig A. & pedes exerti expreffi. funt fub litteris 5. b. b. b. Os quoque. fo- liaceum , feu fimbriatum proferunt Stellae hae vulgares, ut pro- N 4 ferunt 100 APPENDIX SECVNDA. ferunt Echini noftri coriacei, quod cerni poteft in eadem fig. A. fub littera a. Et hoc Os foliaceum ita dilatant interdum , uti & dilatant Os cartilagineum, ut deglutire poffint non tantum Buccinulos noftros olivae nucleum aemulantes,, fed Tellinas ip- fas latas fatis grandes, quemadmodum obfervavi in multis , quas apud me adfervo. Inceflus tamen Stellarum non eft rectus, ut ile Echinorum , fed incedendo curvam defcribunt circularem, aut cycloideam. Vt incedant ipfae quoque indigent, ut in aqua fint immeríae , & ut folum habeant arenofum, ut ego obfervavi in catinis , & difcis aqua refertis, ubi erant Stellae, in quorum fundo neceffe erat, ut arena adeffet , ut incederent . Si fupinae collocentur in Arena , radiis fuis incurvant fefe, & alte attol- luntur, utin pronam partem obvertantur, uti obvertunt fefe Echini, ut dixi. $i diutius in catinis ferventur taedio vitae quo- dammodo tantum incurvant fe fe , ut apices eorum radiorum dif- rumpant, & ita paullatim diffolvantur, ut pereant. In parte earum avería , quae conflat membrana , feu cute denía, eft Anus circa centrum , & in parte laterali, quaelibet harum Stellarum vulgarium , uti & illae radiis longioribus , quae vulgaribus funt congeneres , Cerebritem quamdam lapideam , feu teftaceam ge- runt, quae cerni poteft in fig. B. eadem Tabula fub littera P. & fig. C. quae Lente vitrea aucta fuit. Haec Cerebrites alte infixa eft in corio Stellae, ut cernatur etiam in parte interna hujus corii. Víus hujus Cerebritis incertus eft, uti incertus eft ufus duorum lapidum, qui reperiuntur intra Cranium quamplurimorum Pi- fcium ad bafim , & praefertim in iis , qui fquammigeri funt , nam piíces coriacei plerumque carent hujufmodi lapidibus, de qui- bus Tabulam dedit Theodorus Kleinius Gedanenfis Amicus no- fter. Fortaffe Cerebrites in Stellis iftis fervit ad melius perficien- dam triturationem ciborum durorum , quibus Stellae noftrae ve- fcuntur ; & fortaffe lapides in capite Pifcium gravitate fua faciunt, ne facilius emergant Pifces ab aqua, & facilius in eam immer- gantur . e ^4 v : CAPVT APPENDIX SECVNDA. IOI eulos edades eos etos etos etos ed o e otn ea Sto n escudo, CAT ViubeW LLL GCocurtrA PvNcTATA, ET EJVS OPERCVLVM. C Ochleae punctatae, feu Neritulae punctatae , & umbilica- tae, quae frequentiffima eft in noftro mari, & efculenta , coloris ad: flavedinem accedentis , & punctis nigris notata , figu- ram heic damus, & quam exprimi curavimus Tab. XI. fub lit- tera C. Hanc figuram heic damus non propter ipfam Cochleam, fed propter ejus genefim , de qua fequenti capite agemus . Clau- ditur haec Cochlea Operculo Elliptico e, quod folidiffimum eft, & flriatum , feu lineis fpiralibus donatum , ut eft Operculum Cochleae caelatae perlaceae, quod a quibufdam lapis Cheloni- tes vocitatur. Eículenta eft , ut diximus, haec Cochlea , & noftris Pifcatoribus Bafimo dicitur . es els idis elei dto eos edit elis eds elus dr Mts s eic» ulti CADPY —TFONTIIII. Dz FavaGINE, QVAE MraiKHPA , & KHPION ARISTOTELI. 9. Y Riftoteles Libro V. de Animalium Hiftoria capite xv. afferit Purpuras verno tempore in eodem loco fe fe colligentes Favos quofdam edere, qui putaminibus Ciceris albi fimiles fint, & non folum Purpuras , fed & Buccinas , & Mytulos eodem ca- pite ait Favos iftos edere , quos patria lingua MsAx»pac . & Knefa vocat. Sed Theodorus Gaza primus horum Librorum Ariftorelis interpres Favaginem nuncupavit, & Kweiate. favjificare primus dixit. Quum in mediterraneo mari ad littus rejecta frequenter maílà quaedam fpongiis, & putaminibus Ciceris albi fimilis re- periatur, hanc primus Imperatus Favaginem Arifltotelis non im- merito appellavit, ejufque duas figuras dedit , fed quae fecundo loco pofita eft , frequentiffima reperitur in noftro Littore ad ma- gnas moles etiam rejecta. Michael quoque Mercatus in Arma- rio fexto cap. IlI. figuram dedit hujufce rei, & Alcyonium fe- cundum Diofcoridis appellavit. Maffa haec a Caefalpino Spuma maris 102 APPENDIX SECWVNODA. maris dicta fuit, & Joanni Bauhino Veficaria ; eft enim maffa ; quaedam ex totidem Veficis conflata , quarum fingulae perfo- ratae funt in medio partis inferioris. Difputatum fuit ufque ad- huc a naturalis hiftoriae Scriptoribus quid effet maffa haec Vefica- ria Favorum inftar, quam Favaginem primi Gaza, & Imperatus vocitarunt , 6c Spumam maris, & Alcyonium fecundum Diofco- ridis alii appellarunt. Sed anno millefimo feptingentefimo qua- dragefimo octavo nonis Augulli variae marinae quifquiliae ad me delatae fuerunt, inter quas fruftulum maffae iítius veficariae reperi, fed ejus folliculi non erant vacui, fed pleni plerumque humore quodam gelatinofo , & accito Battarra noftro, vidimus in iis folliculis praeter humorem illum gelatinofum contineri par- vas Cochleas punctatas capite fuperiori defcriptas , quae nudis etiam oculis cernebantur , in quibus & operculum , & puncta illa nigricantia apparebant. Super Laminam vitream pofuimus varias hujufmodi veficulas, feu folliculos , & invenimus fingulas non plufquam XXII. Cochleas continere , & non minus, quam decemfeptem . Quare apparet Favaginem iftam nidum fuiffe Co- chleae punctatae . Quomodo autem Cochlea. ifta punctata , quae non ita magna eft, ut vix Nucem Myrrhifticam majorem ma- gnitudine excedat , edere poílit favum , qui nucem juglandem excedebat, ut cernere licet Tabula XI. figura A., non liquido conftat . Fortafle , ut ait Ariftoteles de Purpuris , qui multas in ünum coire aíferit, ut favos edant , fic & Cochleae punctatae in unum coeunt, ut favos fuos edant , qui uniti & conglutinati maífas illas veficarias conítituunt , quae non tantum nuces jü- glandes majores, fed & caput humanum , & moles alias ingen- tes referant . Fortaífe Favi Purpurarum , Buccinarum , & Mytu- lorum ejuídem. funt generis ac Favi Cochleae punctatae ; quare nil mirum , fi hujufmodi Favagines copiofae fint in mari noflro, quum a tot Conchis Cochleifque edantur. Verum , quicquid fit de hac re , certum eft Favaginem illam fub littera A. Tab. XI. Ni- dum fuiffe feu Favum Cochleae punctatae, & Favi, feu Folliculi 4.4.4. erant perforati, ex quibus prodierunt Cochleae , ceteri vero erant claufi, & in fe Cochleas finguli ad viginti & amplius continebant . In noftro Littore unius tantum generis eft Favago, quae copiofa fatiseft. Imperatus vero duo genera ponit , quae ad Favaginem Ariftotelis , & ad Alcyonium íecundum Diofcori- dis refert. Noítra eft, quam fub genere fecundo ponit. Pu or- APPENDIX SECVNDA. 103 fortaffe idem eft ac fecundum , colore tantum differt, quem ni- grum effe ait, & noftrum ad flavedinem accedit, fed niger ille color ab alia quadam re fuit adícitus. Ginannius tres fpecies Fa- vaginis pingit, fed prima certe confundenda eft cum fecunda, & quam ponit tertio loco non eft Favago ; fed Fucus marinus, vel Quercus maritima Veficulas habens C. B: Pitt. 565. , & Virfoi- des Donato Tab. III., & haec ad Plantas marinas eft referenda , & non ad Favaginem , quaead nidos Concharum , & Cochlearum eft deftinata , quae praeterea, fi comburatur, eumdem odorem fpirat, quam Cancri , Locuftae , ceterique cruftacei combufli fpirant . €oAVP NU oo1X98 AMYG,DALA MARIN A. I. H Vjus Teftae Defcriptionem aliquam dedimus in fuperiori Libro de Conchis pag. 22. & 23. , quam diximus a Zinan- nio vocitari fanguifugam marinam , quod eam invenerit adhaeren- tem Favagini marinae Ariflotelis , ex qua alimentum fugere arbi- trabatur , fed uberiorem Deícriptionem heic damus cum ejus ana- tome, & figuris. Concha haec , ut & illa, quae Nux feu Juju- ba marina a noftris vocitatur , non eft bivalva , ut aliqui conten- dunt Conchas Cochleafque omnes marinas effe tales. Cochleae enim, & Turbines omnes Operculo quodam clauduntur , quod eorum eft velutialtera valva . Sed Concha haec Amygdalam re- ferens, & Nux ipfi affinis valvam alteram non habent . Sunt enim multo majores, quam ut valva aliqna , quae ipfis omnino deeft , claudi poffint, uti cernere eft Tab. xr. fig. D. € E, quae ab ungue tantum in extremitate ambiuntur, quae unguis tanti]- lum cochleara-eíi, ut apparet in fig. G. & F., quae tamen ne- que omnino inferiorem partem Animantis claudit, ne dum par- tem fuperiorem, quae fefquialtera parte eft femper nudata. Os habet in extremitate illa carnofa, & in medio Animantis eft ventriculus tribus officulis inftructus, quae cerni poffunt fub Litteris H. I. quae arctiffime haerent membranae , feu Canalicu- lo circulari H. Haec Officula, quae arctiffima funt, cernuntur exarata in membrana diffecta & expanía fub Littera l., íed primum littera 7 notatum refert Lucernam fictilem Veterum , & re- r3 3) d. din tA 104. APPENDIX SECVNDA. & reliqua funt figurae Priímatis Triangularis. Cibus hujus Con- chylii non eft fuccus Favaginis, ut arbitrabatur Zinannius, fed funt Cornua Hammonis, feu Nautiliilli, quos fub fig. II. Ta- bulae I. prioris editionis defcripfi, refertum enim eorum ven- trem hujufmodi Nautilis reperi; quare fortaffe tria illa officu- la a Natura data funt huic Conchylio ad triturationem hujuf- modi cibi duri quidem, & fere lapidei. Diffectum hoc Ani- mal digitos fanguine inficit, & ideo a Zinannio Sanguifuga, íeu. Hirudo appellabatur, at fanguis inejus venis gignitur, & non ore fugunt . Il. Nucis marinae Gualterio, & Jujubae marinae noftris , feu Conchae utroque latere fe colligentis Fabii Columnae Trium officulorum figuras heic damus, quae omnia triquetra, feu triangularia, aut pyramidalia funt, & nigro colore donata fub Litteris m. o. n. Tab. XI. expreffa ; notandum eft illud littera o. notatum eífe naturalis magnitudinis, duo reliqua in parte an- teriori, & avería depicta, lente vitrea fuiffe aucta . Diffecta Caro hujus Conchae fanguine inficit digitos uti & fuperior . III. Dum haec edebantur allata funt nobis tria exempla Nucis cujufdam marinae majoris, quae in Indice Gualteriano ampliffi- mo deeít , & quae fimilitudinem quamdam habet cum tertia P. Bo- nanni in Claffi de Turbinatis collocata. Valde patula eft in ex- tremitate , ut pro Cochleari commode adhiberi poffit, unde for- taffe Cochlearia nomen fumpferunt . Intus albiffima eft, fed ex- trinfecus viridis coloris , & rugofa rugis fpiralibus, fed inter fe parallelis. Quare patet Hadriaticum mare genus pene omne Con- charum , & aliarum marinarum Rerum fummittere , ut adnotavit Allionius nofter in Oryctographia Pedemontana fua . - CA PW'TaGiET TSLLINA FASCIATA BICAVDA. H Aec quoque Concha a valvis fuis non omnino clauditur , ut non clauduntur fuperiores Conchae Amygdalae & Nu- ces dictae . Bivalya haec eft ellipticae figurae, & zonulis cine- reis, APPENDIX SECVNDA. 10 reis , & flavicantibus alternatim difpofitis inftructa . Duos pol- lices longae funtejus valvae, & unum circiter latae. Ad mar- ginem internum valvarum membrana tendinofa eft, quae exten- ditur, quando aperiuntur valvae, & corpus animantis jacet in medio hujus membranae. Vniverfum corpus animantis callo- fum, & Mali medici colore. Caudas duas habet cartilagineas cylindricas , & articulatas. Haec omnia cerni poffunt Tab. XI. fub fig. L. in qua c. c. funt Caudae articulatae cylindricae , quae in medio videntur perforatae , at non funt, & Battarra no- ífler opinatur originem dare Entrochis illis foffilibus , qui in Montibus reperiuntur. Rondeletius, qui depinxit Tellinam hanc fub nomine Chamae Peloridis, & exemplum , quod depingi cu- ravit, quia mutilum erat, & caudis ufque ad ultimum articu- lum obtruncatis , opinatus eft unum ex iis articulis os effe, & alterum anum , fed, ut dixi, articuli ifti impervii funt. Ve- rum, ut ingenue fatear. quando hanc Tellinam pingi curave- ram ad manus non erat Rondeletii Liber, quare Os ejus, quod ad a efle deberet, & Anum ad b, non examinavi; Rarae enim funt apud nos hujufmodi Conchae, & una aut altera tantum ad me integra allata eft temporibus multum a fe diffitis, mi- hique tunc vehementer occupato . IL. Tellina haec Peloris a Rondeletio dicta fuit, quod ab Athenaeo Conchae magnae & ingentes Pelorides dicantur; Verum, utipfe Rondeletius fatetur, haec nec magna eít nec ingens ; Quare fi Chamae magnae vocari deberent Pelorides, illae effent, quae foffiles reperiuntur in Monte Sancti Joannis in Galilaea Ariminenfis Diocefews, quae ad pedalem longitu- dinem accedunt . exco eub cuius o sies edis cud) cd) e exi) cadi) cr cn cr cs ee os clie) ce cual Co A DM UE) X ESL. Q ow GcGHA sIANRE,)LEBSsocA. C Oncham hanc nudam, quae Teíla caret, uti carent Lima- ces terreftres , duplici Íchemate exprimi curavi Tab. V. Quorum fub Littera G. expreffum prona eft Concha , quae in- terdum duplo major eft fchemate. Doríum cinerei coloris eft, Oo cute 106 APPENDIX SECVND A. cute lucida, & tota papillis afpera. Ad ; habet os rotundum mollibus villis ornatum . Ad / emittit interdum duo corpufcu- la globofa, alba, carnofa cum zonula alba, & molli. Ad H. cernitur Animal fupinum , ubi totum eft albidum,. & in uni- verfo margine fimbriatum , ut Limacum inferiorem corporis partem aemuletur ; duo foramina, feu duo vaginulae breves ad "i. & n. cernuntur ; quae eft ad m. pro ano accipi poteft . (Xd es RU e) CH) en ULP er cr) Al) c e e) SU lU s eU ellos cul QUNM PAVO CONS IT: (Q'NYN'c'mErDrbxstsMmMTASETMNHNYS Ancellus ifte maximus, & in Cochlea caffidiformi majori reperitur, ex qua fi extrahatur ad fefquipedalem longitu- dinem accedit. Totus coloris impenfe punicei eft. In A. Ta- bulae III. eft ejus caput, P. venter , & C. chela ejus finiftra, quae femper major eft dextra . extis ers dios eds os e cadis Mas deis Ms ndo n Mrs Mts ts lus CAT ILUDAINM CANCELLVS MAJOR MAJORIBYS CHELIS BISYLCATIS, ET INAEQVALIBYS. Lter Cancellus , quem majorem appellavit, & qui in Co- chlea caffidiformi minori repertus , & a Battarra noftro fervatur, & ab eodem defcribitur. Cancellus major, qui Che- las non habet afperas, ut fuperior a me deícriptus, qui om- nium maximus eft, fed bifulcatus, & cujus finiflra Chela fex- tuplo circiter minor eft dextera , quum in aliis finiftra magni- tudine fuperet dextram . Cancellus ifte vifitur Tab. IV. fub figu- ra À. ubi in b. eft Chela dextra fextuplo circiter finiftra ma- jor. Chelae iffae laeves funt, & bifulcatae, & nonafperae, ut in fuperiori. Coloris item eft lateritii, & non impenfe rubri, wt praecedens. CAPYT m c7 CR eT 4 EE eM agba— Puer e eim om S are e APPENDIX SECVND A. Yo7 (lus adus ndis n ti Mesi) dos dia Ma dt dta a dn € A RVI XV CawcrR ConDATVS, SEV SAGITTATVS TOTVS HIRSVTVS. Ancer hic , quem Cordatum , feu Sagittatum voco a figu. ra triquetra , & fagittali quam habet, totus hirfutus eft, & hirfutie fulva, quae unguibus facile excutitur, qua excuffa corpus univerfum carnei coloris apparet , glabrum , & lucidum , Figura hujus Cancri Tabula IV. fub Littera B. cernitur; fed tu- berculis magis fcatet in corpore, & magis recurfus eft in mucrone, quam heic appareat . ens cues edes os dius cadi elus eitis Mes editos edu n ins rsen its eon C A.P VUE. X MUR OzsrRVM sEV ÁSILVS MARINY S. Vem heic Oeftrum graece, & latine Afilum cum Salviano Q vocamus, a Rondeletio Pediculus marinus fuit appellatus. Figuras heic damus meliores Tab, V. fub Littera A. ubi Animal eft pronum , & fub Littera B. ubi eft fupinum. Sub Littera A. eft caput ejus vitro auctum, in quo plures oculi in quolibet la- tere uniti cernuntur, ut in infecto illo volatili Perla dicto in Tomo I. Academiae Inftituti Bononienfis defcripto. Animal iftud a me Oeftrum cum Salviano dictum arcte infigitur pedibus fuis uncinatis, feu hamatis Pifcibus variis , ut fanguinem , & hu- morem eorum fugat. Sed aliud genus reperitur hujus Animalis oblongius , quod per branchias Pifcium majorum , Rajarum nem- pe, & Canum , ingreditur, quando in mare hamo funt capti, ut carnem eorum Pifcium univerfam voret intacto corio , & Offibus, ut Pifcesiíti veluti: Burfae vacuae a Pifcatoribus extra- hantur ingenti eorum damno, & apud me fervantur plures ex hujufmodi Pifcibus Burfae exficcatae, & ab Afilis iftis vacuae factae mirabili quodam modo . Pulices marini idem quoque prae- flant, fed tantum Pifces in littore rejectos vorant, & f[ordes, ut Littus ipfum ab ipfis fordibus mundatum efficiant . [8 Qe CAPYT 108 APPENDIX SECVNDA. EE E EE EN EET TNI DER E RR T en D C A'POWV E vVAX OM MAI MeNTv£LA MARINA. E Tguram Mentulae Marinae heic Tab. VIII. fub Littera A. da- mus, quae melior eft illa à Rondeletio, &ab aliis data . Ejus fuperficies innumeris Tuberculis, feu glandulis perforatis Ícatet , ex quibus vifcofus humor excernitur. Ex Ano Mentulae fponte procidunt Inteftina a., ut Redius adnotavit. In Figu- ra B. eft mentula diffecta , ubi d. eft ejus os , & B. Anus . C.c.c.c.c. funt lacerti quidam longitudinales , quibus riget & tenditur men- tula, fi viva manibus attrectetur . eios als idees cult eris nisal eudis cds eulos eds cadi ros eas elt (; AUDOW pos XUI: PrNNA ManINA, srv MENTVLA ALATA MINOR. (a. in Corollario Libri de Conchis minus notis pag. 46. Ceratopbyton. Amarantboides Maris fuperi Pennam referens vo- cavi, quod vulgo Penna Marina dicitur , & inter Plantas refer- tur, ut retuli & ipfe eo in loco; modo re melius perpenfa ad Zoophyta id refero, feu ad Animalia, & ex Plantis Marinis, feu Fucis expungo. Si enim recens fecetur in longitudinem , ut fe- ctum fuit quod in Tabula VIII fub littera f. pictum eft, vifceri- bus vifcidis , & mucilaginofis auri pigmenti coloris apparet. De- inde radices non habet, ut aliqui dixerunt, Penna haec, fed in medio ejus officulum utrinque in extremitate uncinatum appa- ret, & pars, quae eft ad f. vel ad e. ubi eft os, videtur apta ad trahendos cibos intra corpus Animantis. Extrinfecus haec Pen- na tota coriacea eft, & pulchri rubri coloris, unde a me pri- mum Ceratopbyton Amaranutboides &c.. dicta fuit, fed melius modo vocabitur Mentula alata minor Pennam referens, & major erit illa, quae a Rondeletio Cap. XXIV. fub nomine Pennae mari- nae defcribitur, quae interdum etiam in mari noflro reperitur. CAPYT APPENDIX SECVNDA. 109 Q.A-D'V FE VOIX. MzuTvLA ManINÁ INEORMIS. Vam heic Mentulam marinam informem dico, a Redio Car- "Hmi vocatur, & Pifcatoribus noflris fpongiae dicuntur, quod diffecta virofum odcrem , feu pifculentum referat, ut re- ferunt fpongiae recentes. Vocavi Mentulam, quod analogiam quamdam habere videatur cum Mentula prima marina; vocavi praeterea informem , quod plerumque extrinfecus nulla pecu- liri ftructura fit donata, íed Tuberibus extrinfece plerumque fit fimilis , nigro colore & coeno ut plurimum confpurcata . Hujus rei figuras varias in Tabula VII. damus . Quae fub Litte- ra E. eít duos habet apices in e. e. , quibus affixa funt colla duo hujus Zoophyti in fig. A. diffecti fub litteris C. C. , fed Apices hujufmodi exftantes plerumque defunt. Figura A. repraefentat corpus Zoophyti diffectura, cujus pars A. eft cortex coriaceus, qui intus eft albiffimus, & veluti perlaceus, quando recens eft; d. d. funt Tuberculi varii in cortice exítantes, qui diífecti albi funt. B. eft Pulpamentum Zoophyti, quod efculentum eft Pi- Ícatoribus noftris, fed ingrati faporis, & mihi ingrate olens, & fubacidus. C. C. funt Colla Pulpamenti, quae nucleum quem- dam habent punici coloris ad corticem valide adhaerentem , qui fi dematur , Pulpamentum poteft inflari , & tum ventriculum humanum refert, ut videre eít in B., ubi fibrae variae cernuntur, feu lacertuli rubentes impenfe , uti rubet. plerumque Pulpamen- tum univerfum . In fig. D. eft Pulpamentum diffectum , in cujus ventre inteftinula quaedam tenuiffima apparent. E. E. funt colla bujus Pulpamenti. AdF. eft Mentula integra , quae radicibus , Ííeu pedibus eft inflructa, fed plerumque hujufmodi radicibus, & inter fe haerent , ut Oftreae haerere folent . - D CAPYT IIO APPENDIX SECVNDA. ——À. CLAUPN Y XA X; MrNTYLA CvcvRBITACEA MARINA. I Níectum hoc forma cucurbitacea viginti conflat articulis circu- laribus , feu vertebris , Coriaceum in cute totum eft , & Tab. V. fub Littera D. pronum exprimitur; In parte a os habet rotun- dum, & heinc tres lineolas nigras; reliquum corporis albidum eft. Ad b. pinnulam bifurcatam gerit , fupra quam maculam ha- bet nigram . Ad E.fupinum exhibetur, ubi os apparet in a. Ad b. apparet pinnula illa bifurcata, cui proxima eít alia pinnula latior, quae non articulatur, fed corpori tota adhaeret. In medio ventris cernitur macula pyramidalis nigricans. Ad Men- tulas' marinas retulimus hoc Infecti genus propter figuram , & quod coriaceum fit , (o o AUGBOVOSES s XoXaur. VnTICAE VARIAE EscCvLENTAE. I. Abula IX. Vrticas varias efculentas damus Anchone ad nos allatas. Quae fub Littera A. expreífa eft, de ge- nere earum eít, quae Podices vocitantur, quorum figuram de- dimus Tabula IV. in priore editione fig. VI. fub Littera G. & de- Ícriptionem pag. 43. fub nomine Vrticae folutae Caryophyllum referentis , feu Podicis marini efculenti. Haec inquam íub litte- ra A. ejufdem .confiftentiae eft ac Podex ille marinus in prima editione, Os habet peramplum, dilatatur margine fuo, & con- trahitur, ut Podex ille. Margo ipfius eft crenatus crenis in- verfis , ubi folidiufculum apicem in Angulis habet, qui Vrticae eft pro unguibus . ll. Eadem Tabula IX. fub Littera G. eft Vrtica ramofa , five eft Vrticarum acervus cinerei coloris. Singuli articuli, feu fin- ulae Vrticae Olivares funt , fulcatae , & quafi coriaceae . III. Reliquae Vrticae in hac Tabula IX. B. C. D. mucilagi- neae APPENDIX SECVNDA. III neae fere funt, & variorum colorum, fed caeruleae plerum- que. E. & F. eft alia fpecies recto , & inverío afpectu con- fiderata . eis Mus adios aiite aba adus abs ades aditus adus odiis Mss nM nts cus QUAD S ALI. S R T AGUE AIB Was DR I s. HE Tabula V. fig. F. Setam paluftrem damus, non quod fit res minus nota , defcribitur enim ab Aldrovando, fed quod in ea peculiares obfervationes inftituerimus . Rigida erat , ut filum ferreum videretur; Longa erat tres fere pedes parifien- fes, & flavicoloris. Diu vixit in Ampulla aqua plena, & va- rias circumvolutiones corpore fuo faciebat, & nodos varios, quibus facile extricabatur, & in fpiralem formam fe compone- bat, qua tamdem mortua eft. Figura f. repraefentat ejus Os lente vitrea obfervatum , quod fimbriatum eft, & pampinifor- me , uti funt Fimbriae Tubarum Falloppianarum in Muliere . euis adiu ades etos ed adus Meis dues tis Mos enis lues Ms edits dus C APM EBRSABULELRE Qo N.GH A (INMIV. I O6. Eb A:ROI S. Oncham Navicularem heic damus Tab XVIII. fub Litte- ris M. & O., quam aliqui Concham Tetragonam appel- lant a figura, non quod fit res minus nota, notiffima enim eft in noftro mari, fed quod eam obfíervavimus haerere faxis, & inter fe, barba ad extremitatem lanuginea, ut íunt barbae Mytulorum , & Pinnarum marinarum , ex qua barba Pinnarum Chirothecas, & Calceos conficiunt. Sed barba Conchae Na- vicularis dura admodum eft, & plana ea in parte, qua Con- cham ingreditur: Barba haec feparata cernitur in o. , & variae cernuntur fuper dorfum valvulae O., quibus totidem adhaere- bant Conchae. Ad valvulam aliam adhaerebat Fungites M. feu Caryophyllus marinus; dequo fit CAPYT Ii2 APPENDIX SECVNDA. GAPWVI, ÓMXIV. FvNaGiTES, SEV GARYOPHYLLYS MARIRNVYS. E Vngites, feu Caryophyllus marinus expreffus fuit a. nobis Tabula XVHI. fig. M. Conchae naviculari adnatus, fed ad- nafcitur etiam aliis. Conchis, rebufque duris. Fungos marinos Plantas dixerunt veteres Hiftoriae Naturalis Scriptores, fed rao do ad Infecta amandantur , quae hujufmodi res Plantae in for- mam fabricent, & in eorum centro nidum fuum condant. Qua- re Fungi hujufmodi marini, & Madreporae vulgares, Millepo- raeque flellatae opus Infectorum manifefto funt, nam fi combu- rantur , olent uti Squillae, Cancrique combufti. Fortafle & Co- ralliorum rubrorum praeclarum olim Plantarum marinarum ge- nus nihil aliud funt nifi Infe&torum marinorum opus , uti certe funt Madreporae, & Milleporae vulgare genus, & Tubularia rubra , quae colore Coralliis tantum eítaffinis, & Filograna no- flra, de qua inferius dicemus . Qi codes iier el) bios ele) cde cuit) cie ede) exiis c dips chro eli) eMe )s cuir Ab) G AJvP-V TE XX AVMVS MADREPORA ROSACEA PARVA: S Vperiori Capite de Fungite Caryophyllaeo loquuti fumus, modo paucis loquemur de Madrepora quadam parva lapi- Sea albiffima, quae in Rofae formam Conchis variis adhaere- fcit, & rebus aliis folidioribus, quam in ftatu naturali exprimi curavimus Tab. XVIII. fub littera s., & lente vitrea auctam» fub N. majufcula . CAPVT | APPENDIX SECVNDA. 113 Ql doa Adi e conos AA e c COE E aU aM AU CAPM T. XXMI: EscHARA ÁÀÁBROTONOIDES. Irabile dictu videbitur heic Efcarum nominari, & ramo- fam Plantam Tab. XVII. depingi. Efchara enim graece eft Crufla latine ; Verum Plantam hanc, Mufcum, Fucumque lapideum voces , res cruftofa eft, quae ad res varias adaerefcit , eafíque interdum totas veftit, fed interdum & ipía fine ulla re interiori veluti in Plantam ramofam aflürgit, ut eft ea, quae fub Littera I. Tab. XVII. depicta eft. Innumeris folliculis minu- tiffimis, & perforatis conftat, qui vitro aucti exhibentur ad a. Quando Corpora majora inveftit albam fingit Brafficam flori- dam, quam Gualterius num. 27. expreflit . QudlrA err eiie cue) cule) CAI) cus eh eps (AS) ee )s cA) eA) ASI Ae AL) Aes CUIUS cL CATDEVI, VAUX MIL Tvsvrania FILOGRANA DICTA. er. Path pap PRI XVI Vbularia haec, quae frequentiffima eftin mari noflro , & quae praebet pabulum Echinis noftris majoribus, ut dixi, defcripta fuita me in Corollario libri noftri de Conchis pag. 46. Sed Figuram appono Tab. XIX. fub Littera A. Conítat ex innu- meris Vermiculis tenuiffimis tefta cinerea obductis, qui vario modo inter fe implicantur, ramofque varios effingunt , qui de- finuntin totidem fafciculos in extremitate a. a. a. a. perforatos , ubi Vermiculi caput fuum exferere poffunt. Ad B. eft horum Tu- bulorum faíciculus lente vitrea auctus. (AULA cus és Us ele cds eA ceps cU CARS CASU A U2 CHUA cJ CAII Is CLA c) cA S GAPNVE.NXOUNTUN: ALCYONIVM RVBRVM,; PVLPOSYM , CONICVM PLERVMQVE:. I. V Ariae figurae eft Alcyonium hoc , fed plerumque conum rectum refert , ut eft illud figura B. Tab. X. expretfum ; P inter- [I4 APPENDIX SECVNDA. interdum vero Conum inverfum repraefentat , ut eft illud ad C. eadem Tabula ; fed interdum figurae irregularis eft, 8t carnofum quum fit varias formas induit, nam illud ipfum , quod conicum eft in flatu naturali , fi horizontaliter collocetur, complanatur , & tunc pyramis depreffa apparet, &fiobvertatur vertex coni fen- fim deprimitur, ut cylindricum Alcyonium appareat. Ad ma- gnam molem interdum affurgit, ut fefquipedalis fit longitudi- nis, & pedali latitudine; grate olet, & diífectum varias fibras oftendit, quae albae funt, rectae interdum , fed plerumque in- tortae, ut vermiculos imperfectos referant, qui lateant intra corpus hoc pulpofum carnofumque, quod colore Cydoniorum gelu refert, feu melius radicem Betae rubrae romanae affatae . Fibrae illae intortae vermiculos referentes , & albae cernuntur in parte diffecta D. & ablata a figura C. in parte d. Fortaffe ad in- Íectorum nidum referendum eft hoc. praegrande Alcyonii genus , quod infixum plerumque in petrobryo b. & e. reperitur . Il. Dum haec edebantur allata funt mihi varia hujus Alcyonii exempla , ex quibus cognovi Januario & Februario menfe ea effe rubra, pulpoía , odorata , & confiftentiae veluti gelu Cydonio- rum , feu, ut melius dixeram, radicis Betae rubrae romanae affatae , verum circa finem menfis Martii naturam mutant, & fuis fedibus avulfa in maffam fpongiofam , quafi ligneam conver- tuntur foraminibus fcatentem , & flavi coloris . quae aquis inna- tat , & fidiffecetur, foramina ila majora apparent intrinfecus , ut cernuntur in fruftulo illo diffecto , & in Tab. VIII. fub lit- tera B. a Vitaliano Donato relato, quod portionem effe Alcyo- nii primi Diofcoridis credidit, deceptus quod interdum Alcyo- nia ifta foraminola figurae rotundae finr, ut eft illud Diofcori- dis, quod ad ingentem molem interdum excrefcit, & Turca- rum Tiaram refert , & propterea a noftris Turbante dicitur . Alcyonia ifta foraminofa exíiccata flavum colorem amittunt, & nigricantia apparent, non ingrate olent, fed odor diverfus eft a recentibus . III. Eodem tempore allata funt mihi corpora multa illa- rum rerum , quae idem Vitalianus Donatus Tethya [phaerica nuncupavit, fed quae melius Holothuria dixiffet, quando ea fupponat ab aliis corporibus ex natura fua effe omnino libera , & tantum in fenectute iis haerere; verum funt femper Petro- bryis valde haerentia, &iisfinon haereant, cicatricem habent cum APPENDIX SECVNDA. 11$ cum laceratione, qua oftenduntab iisavulfa fuiffe; pulcherri- mi flavi coloris funt in fuperficie , uti malum Aurantium Luft. tanicum referant, qui color extenditur etiam intrinfece in cor- tice per duas lineas parifienfes. Pulcherrimus ifte color a Vitaliano reticetur , fortaffe quod hujufmodi corpora recentia non viderit. Varia iftorum corpora diliécui , & fibrasoffeas radiatim difpofi- tas confpexi, fed circa corticem admirabilem & floridam illam ftructuram a Donato pictam non vidi, quod & mihi accidit in plerifque figuris Libri illius , quae arte Pictoria potius adorna- tae, autcircino geometrico , & regula confictae , quam fecun- dum veritatem fimplicitatemque Naturae . Tethyum hoc feu Holothurium defcripfimus pag. 44. fub nomine Alcyonzi flavi dz- rioris. Helias Bertrandus opinatur Holothuria Belemnitis , & Phofphoro Bononienfi in Montibus originem dediffe. Vtraque enim ex radiatis fibris conftant CAPM Lo NM X. ÁLCYONIVM DIGITATVM GELATINOSVM ALBVM. Oc Alcyonii genus, quod exprimi curavi Tab. X. fub Lit- tera A, haerebat marginibus Conchae Bucardiae , fed dum haec fcribo allatum eftaliud exemplum , quod haeret Mufco Petro- fo lmperati ; convenit valde cum antecedente, fed albicantis co- loris eft, & magis tenerum , ut gelatina quaedam dura videatur, & diffectum fibras illas vermiculares oftendit ut praecedens . exer euin ex inrs ex iie)s cA) cA) cxi) CE) elo ete 9 ce o eSI eB Cue exe) che cA eL BUs CLAU VO Ron ENDIND OE SPONGIA RAMOSA RAMVLIS NITIDIS CONICIS. S Pongia haec ramofa , quae Tabula XII. fub litera A. fuit ex- preffa , Alcyonii duriori B. fruftulo erat adnata ; fedaliae duae apud me proftant , quarum una major Petrobryo adnata eft , & alia parva , quae Turbini acuto adhaerefcit, qui Campanile a no- ftris vocitatur . Calami fcriptorii craífitie eft in trunco. Extra aquam riget, & hifpida fit, fed in aquam immerfa mollis eft, ut fpongia communis , fed manu compreflà complanatur , & deprimitur, aperta manu ramuli ejus elaterio donati in prifti- num reftituuntur . Tota rufa eft, & argenteis tenuiffimifque acu- Ba leis 116 APPENDIX SECVNDA. leis oculo armato tantum confpicuis; interdum ramufculi ejus ita contactu uniuntur inter fe, ut divelli fine laceratione nequeant . (OA UR OT ee NOTI SPONGIA RAMOSA RAMVLIS CONICIS EXCAVATA. S Pongia haec ramofa Tabula XIII. fub littera B. expreffa ad bipedalem altitudinem , & amplius interdum affurgit. In Trunco & in Ramulis tota foveolis quibufdam a. a. a. eft exca- vata. In iftis foveolis haeretliquor 1mpenfe ruber, qui tangen- tium manus, & fpongiam univerfam inficit. Liquor virorem quemdam Ípirat, qui non omnino ingratus eft. Ramuli hujus Ípongiae interdum 1ta uniuntur interíe, ut divelli fine lacera- tione , ut in praecedenti, nequeant. QUIE M TO p OS 4m € 10 7 SPONGIA VELARIA RAMOSA RAMIS IMPLEXI$, S Pongia haec ad C. Tab. XIV. expreffa velaris, feu velaria di- Ca, quod tenuisfit, & tota foraminulis tranfparens, veluti velum , ramofa eft , & ejus rami implicantur inter fe , ut cernitur in allata figura . In ejus ramulis interdum foramina majora appa- rent. Adnafcitur variis rebus marinis , fed praefertim Petrobryis; eft omnium Spongiarum tenuiffima , ut tota ex minutiffimis ve- lut Àranearum filis conflata videatur. Etiam exficcata mollitiem fervat, ut goffypium attrectare videatur. Alba plerumque eft , íed interdum fubrufa. Videtur effe peculiarium Infectorum Do- micilium ex variis illis foraminibus in Schemate expreffis . QAPV-pPoxaXXFIL SproNGIA HIRCINA SATVRATE RVFA, RAMOSA, ET IMPLEXA. D D. eadem Tabula XIV. eft Spongia Hircina dicta coloris impenfe rubri Petrobryo adnata , quae eft admodum dura , & quae quafi ex tot hifpidis craffioribus fetis fimul up coale- APPENDIX SECVNDA. 117 coalefcit, quae ita difpofita funt, ut fuperficiem non minus, quam corpus univerfum veluti foraminibus pervium reddant. Foraminula haec interdum exterius affurgunt , ut Tubuli exítan- tes videantur, qui Tubuli fanguineo humore fünt perfufi. Intra iftos Tubulos Infectum hofpitari verifimile eft . NP DENTIS DEN DEN TUN DEC IN PR PR E € PoONITEu XX Xp SPoNGrA HirnciuA Grososa. Se S Pongia haec in noflro mari rara admodum eft, cujus exem- plum unicum eft apud Battarram noftrum, quod ipfe Ta- bula XV. fub Littera E. expreffit. Ex Hircinarum genereeft, fed mollis valde eft , nam recens expifcata tota pugillo contineba- tur , fed relicta elaterio fuo in priftinum redibat. Subrufa tota eft, & filamentis ftuppofis conftat ad e. eadem tabula expreflis . Globofa eft, & quae in Mufeo Battarrae adfervatur , quadruplo ma jor eft fchemate expreffo.. eio eL ers ou cai) URS er) cur eit eA eB Ns CAS) C) cA) eA: I eo) (OA DNVUEUVNUNUXCN. SPONGIA RAMOSA MINOR, RAMVLIS COMPLICATIS VULGATISSSIMA ET GLOBOsA PLERYMQYE. H AecSpongia vulgatiffima eft in noftro mari, recens expi- Ícata rubri coloris. Ramofa item multum eft, & ramis confertiffimis, ut apparet fub Littera F. Tabulae XV. qui rami ex pilis ftuppofis coalefcunt, & funt minutiffimis foraminibus pervii. Variis rebus adnaícitur, & globofae figurae plerum- que eft. VALE YN ET CAPVT 118 APPENDIX SECVNDA. exl cul ep EIS CUIU CAELIS HIS CAU eue) CASU CEU ee) PII CEU e 33a CIUS AHEA IUEA CUACPONP P ocy SIS ETT: SPONGIA RAMOSA CRATERIEFORMIS. P Etrobryis , Rebufque aliis duris adnafcitur fpongia ifta , & in formam Crateris , feu Catini difponitur, cujus rami per va- rias infertiones inter fe confociantur, ut videre eft Tab. XVI. Íwo Littera G. Quo ad Partium ftructuram cum | fuperiori con- gruit; hifpidior tamen eft, & exficcata rigidior fit, colore va- riat, rufa interdum eft, vel fubrufa, & interdum palearis. Dia- metri magnitudine faepe parifienfem pedem fuperat . ME ME TE SNC THEN PN TNCS PP PN PN PI DD CUAL EUN Ld s oA Me. Mul: SPONGIA RAMOSA RAMVLIS COMPRESSIS BREVIORIBVS, ET YELVTI PALMXATA. Abula XVII. fub Littera H. exprimi curavimus Spongiam hanc nitidam e globofarum genere, rufam , ramotam , fed ramulis brevioribus, & compreffis, qui manum humanam quo- dammodo referunt , ut non immerito palmata dicatur, ut Orchi- des aliquae palmatae dicuntur . II. Exemplum hujus Spongiae majoris ad me allatum fuit, dum haec ederentur , quod in extremitate Palmarum corpora quaedam copiofa , ejufdem rufi coloris , rotunda & ftellata gerit ; quae quid fint ignoro , fructificationem hujus Plantae multi dixerunt. QS euer cleos Ads cuins eo EA exi) EI EI HEUS cs cA) cA Cue cadi) eis cula [OA POVNM OO XONUVIIE Fvcvs ÁBROTONOIDES HISPIDVS ATROVIRENS. Tossem vim hujus Fuci multis ab heinc annis Pifauro mifit ad me Praeful amiciffimus Joannes Baptifta Pafferius , cujus dao exempla pingi curavi Tab. XVIII. fub Litteris K. & L. Trun- ; cum APPENDIX SECVNDA. II9 cum gerit nigricantem Fucus ifle, fed recifus albus apparet in parte interiori ad a. In Trunco ipfo, & per Ramulos foliola parva apparent hifpida atrovirentia, ut accidit Pino marinae, quando exficcatur , quae atra fit. Sed fortaffe Fucus ifte ab aquis recens eductus erit virafcens , ut eft Pinus, & Quercus marina, quae exficcatae atrovirentes fiunt . — o ——— MM MÀ NOTAE ADDITIONESQVE Pag. 87. lin. 4. peftad Vngues odoratas , feu Aromaticas Officina- rum adde: Etiam Turbines Teffaradactylos , & Pentadactylos claudit Operculum corneum ellipticum, curvum , & parvae molis, quod ad Vngues illas Vnguentarias amandari poterit . Gualterius Strombos vocat &c. Pag. 93. lin. 9. Ingens Pila fcribatur ingens Stylobates . Ibidem in fine Additamenti, & hoc addatur . * Vitalianus Donatus in fpecimine Hiftoriae Maris Hadriatici , quod ad Antonium Leprottum fcripferat , fed quod fex annis tantum poft obitum ejufdem Leprotti editum fuit Tab. VIII. fub Littera G. figuram penit Vermis hujus noftri ferrati, quem defcribit pag. rx. & intra Alcyonium illud, quod primum Diof- coridis vocat , crefcere & hofpitari dicit , quod unum ex his Vermibus intra Alcyonium illud foraminofum ab eo diffe&tum invenerit , quod Alcyonium fub figura B. pinxit. Verum id per accidens fuit , nam Vermis ifte Petrobryis cum fua vagina co- riacea adnaícitur , ut faepe obfervavi , & inter Petrobrya gran- dior factus plerumque moratur . P. do P d 4 EE 4-- 120 EXPLICATIO OMNIVM FIGVRARVM Quae proslant in Tabulis tam antiquis , quam recentioribus . TABVLA PRIMA. Ic. IL. A. eft Cornu Hammonis primum vulgatiffimum Littoris Ariminenfis in ftatu naturali. B. & C. Idem ex utraque parte vitro auctum . Fig.1l. D. eft Cornu Hammonis orbiculatum minus vulgare ejuf- dem Littoris in ftatu naturali. E. & F. Idem ex utraque par- te vitro auctum . Fig. HI. G. eft Cornu Hammonis tertium ejufdem Littoris, feu Nautili genus in flatu naturali. H. & I. Idem utraque par- te vitro auctum . Fig. XII. S. & T. Idem cum fuo margine vitro auctum . Ad V. eft idem parte laterali expreífum , ut melius ejus umbilicus , & margo cernatur . Fig. XIII. z. eft Idem, fed majus in ftatu naturali. Ad Z. eft vitro auctum . Fig. IV. L. eft Cornu Hammonis ejufdem Littoris Quartum , feu Nautili genus umbilico carens in ftatu naturali. M. & N. Idem utraque parte vitro auctum . Fig. Xl. Q; & R. Idem cum margine ex utraque parte vitro auctum. Fig. V. A. eft Cornu Hammonis erectum minus vulgare , feu Or- thoceras: veluti ex globulis conftans ejuídem Littoris in fta- tu naturali . B. & C. Idem ex utraque parte vitro auctum. Lig. VI. D. & H. eft Cornu Hammonis erectum Siliquam Rapha- niftri referens, feu Orthoceras ílriatum in ftatu naturali. E. F. G. Idem vitro auctum . Fig VII. G. eft Cornu Hammonis erectum , depreffum , ftriatum, vaginulam gladii referens, feu Orthoceras &c. in ftatu natu- rali. H. & I. Idem utraque parte vitro auctum . Fig. VIII. L. eft Vermiculus Saxis, & Lignis adhaerens Cornu Hammonis referens. M.& N Idem utraque parte vitro auctus. Fig. X. O. eft Cornu Hammonis Littoris Liburnenfis ad Lituum ac- cedens vitro auctum in Appendice fecunda defcriptum cap.1. Fig. P. eft aliud Cornu Hammonis Littoris Liburnenfis ad Lituum accedens umbilico concavo, & vitro item auctum cap. 1l. in À ppendice defcriptum . Tasv- / | | | | j I2I TABVLA IL Ic.I. A. Conchula minima aréte in fe contorta Concham Ve- neream referens Littoris Ariminen(is & Liburnenfis cap. xtv. defcripta . B. & D. Eadem ex utraque parte vitro aucta . Fig. II. eft Dentalis, feu Antalis minimus A. Littoris Ariminenfis . Ad B. & C. Idem ex utraque parte vitro auctus . Fig.IIl. eft Cornu Hammonis erectum globofius , feu Orthoceras c. IX.defcriptum.E. & F. idem ex utraque parte vitro auctum. Fig. IV. D. E. F. Sunt corpora rotunda minima vulgatiffima Lit- toris Ariminenfis. Quorum primum A. eft in flatu naturali . Reliqua duo F. E. vitro aucta . Fig. VII. G. H. I. L. Sunt Corpora «osidsi . pag.20. n. 11. defcripta. Fig. V. H. G. I. Sunt Nux marina minima Littoris Ariminenfis cap. xiv. defcripta . H. in ftatu naturali. G. & I. ex utraque parte vitro aucta . Fig. VI. G. H. I eft Conchula minima femen milii referens c. xv. defcripta G. in ftatu naturali H. & I. ex utraque parte vitro aucta . Fig. VIII. L. M. funt Buccinuli olivae nucleum aemulantes c. xvir1r. deícripti . Fig. X. M. N. O. eft Semen Thymilaeae Lini folio Vvae acinum referens a Conchis expungendum . Fig. IX. et Fungites , feu Caryophyllus minimus Tubulofus c. xx. deícriptus . O. & P. ex utroque latere vitro auctus . T A,B,V L, A. .E.1 I. FE Ic. I. A. B. C. Sunt Opercula varia cochleata Cornua Ham- monis quodammodo referentia cap. xr. defcripta . Eig. II. D. eft aliud Operculum non cochleatum . E. & C. eft idem ex utraque parte vitro auctum . Fig. IV. A. eft Tellina fafciata depreffa fafciis lacteis. & intus fla- ' va cap. xxv. defcripta; fed non fatis bene ab Operibus no- ftris expreffa , magis enim complanata eft, quam heic ap- pareat . Fig. V. B. M. eft Solen femina Plinii, & Athenaei cap. xxvr. de- Ícripta. Ad M. eft ejus cardo , qui ia medio Conchae ett . C. eft eadem altera parte expreff . Fig vi. 122 Fig. VI. G. eftSolen mas vulgaris, qui duos Cardines habet in extremitatibus . Fig. III. Sunt Neritulae cochleatae. Ad F. eft Neritula labiata minus cochleata . Ad G. eft alia Neritula non labiata ; Vtra- que eft tricornea, ut funt fortaffe Cochleae omnes, & Tur- bines omnes marini . Fig. VII. B. & C. eft Cancer marinus parvus oblongus variegatus Car. I. defcriptus. Cancer ifle eft latipes ad A. A. TA BWVLA:J3YV. Frc. I. A. Stella marina. vulgatiffima cap. 1111. defcripta. Fig. Il. B. efteadem , fed cruciformis, feu Ttarapaxzie , fortaf- fe alterius varietas . Fig. C. eadem , fed corpore latiore. Fig. IV. D. eft Stella Echinatis affinis , fed fpinis carens cap. 111. defcripta . Fig. V.F. Vrtica foluta marfupium referens cap. t. p. 41. defcripta. . Fig. VI. G. Vrtica foluta marfupium referens , feu Podex marinus pag. 43. defcriptus . T Ak BWOESA (ON, Fig. I. EftCancer hirfutus perfonatus vulgo faccbzno dictus pag. 36. defcriptus . 1 Fig. IL Eft Balanus compreffus cortici Teftudinis marinae hae- rens, & cap. xx111. pag. 29: defcriptus. Fig. IIT. Idem in parte avería efpreflus . Fig. XIL Sunt Balani compreffi confertiffimi n. 11. p. 29. defcripti, quorum heic figura adjecta eft, & in Appendice IT. cap. z111. melius defcribuntur. Fig. IV. Eft Concha. Anatifera cap. xxiii. defcripta , fed fine pe- diculo male a prioribus Operibus noftris ficta . Fig. XI. Eadem melius, & cum pediculo expreffa , & in Appen- dice cap. 111. defcripta . | Fig. V. Tethyum , feu mentula marina Penem caninum referens, cap. r11. pag. 4$. defcriptum . Fig. VL. Buccinum medium, maculis fufcis & flavis donatum Cap. XVIII. pag. 24. defcriptum . Fig. v1 1. I23 Fig. VII. VIII. Turbines virgati Tricornei cum fuo Operculo, quo- rum tria funt genera purpureo fucco referta . Fig. IX. Nux marina feu Jujuba marina pag. 22. defcripta, fed non fatis bene ab Operibus Venetis expreffa. Confulatur Gual- terius Tab.III. fig.D. & Fabii Columnae Obfervationes Aqua- tilium &c. pag. LXIX. Fig. X. Eadem fupina expreffa, fed non fatis bene . TABVLA I. APPENDICIS II. Fig. A, eft Echinus, feu Echinometra vulgaris aculeis nigris ple- rumque , ad a. a- a: a. a- funt Cornua , feu Probofcides, qui- bus Pedum loco utuntur Echini, ut incedant, de quibus cap. v. in Appendice II. Fig. D. D. Sunt eadem Cornua vitro aucta . Fig. B. Eft fegmentum Trianguli fphaerici partim perforati, & partim impervii, ex quo conflatur Tefta Echini . Fig. C. Sunt. partes Heptagonae, & Hexagonae Triangula Echino- rum componentes. Partes heptagonae, quae & majores funt, imperviae. Partes Hexagonae, quae minores íunt, perforatae funt pro exitu Pedum . T. A-B- V Els oEoSAL PUR: Fig. A. A. & B. B. eft Echinus major Melo dictus in duas partes fectus . Ad C, C. C. C. C. eft Canalis Inteflinorum tres faccu- los c. c. c. feu. ventriculos efformans & definens in ;. ubi eft anus, Ad d. d. 4. funt fpatia vacua in Echino aqua marina referta . Ad b. b: b. b. b. Sunt Ovaria. efculenta in Echino, quae Ova excludunt per foramen pofitum in tefta Echini ad. verticem Ovariorum , quae omnia cap. v. in Appendice defcribuntur . J;AÀ BY LjA)LNIbdodA, PP: Fig. C. Eft Cancellus maximus in Cochlea Caífidiformi praegran- di latitans, & cap. xiii. in Appendice deícriptus. Ad A. ejus caput. Ad b eft ejus corpus in Cochlea latens . 14 Tasv- 124 TABVLA IV. APP. Fig. A. eft Cancellus major , majoribus Chelis bifulcatis, & inae- qualibus cap. xri1z. in Appendice defcriptus . Ad e. eft Chela dextra major. Fig. B. eft Cancer cordatus , feu fagittatus totus hirfutus cap. xv. in Appendice defcriptus. Sed magis eft globofus, quam expri- matur. . T'A B.V LA. V APP. Fig. A. Oeftrum , feu Afilus marinus cap. xv. in Appendice de- Ícriptus . Fig. B. Idem in parte fupina expreffum . Fig. C. Caput Afili vitro auctum A. e. e. Oculi ejus multiplices . Fig. D. eft Mentula marina cucurbitacea cap. xx. defcripta. Ad a eft ejus os. Ad b. Pinna caudae loco. Fig. E. Eadem in parte avería, feu füpina expreffa. Ad a eft ejus os. Ad b. Pinnae duae in extremitate immobiles . Fig. F. Seta paluftris cap. xxrr. defcripta . Fig. f: eft Caput Setae fimbriatum vitro auctum . Fig. G. Infectum eft, feu Concha quaedam fine Teftra . Ad ; eft ejus osrotundum mollibus villibus ornatum . Ad / eft Zonula quaedam alba & mollis inter duo corpufcula rotunda jacens . Fig. H. Idem Animal fupinum. Ad m. & ». funt duo foramina; quod ad m. eft pro ano accipi poteft. TA BOV LAA VL APE Fig. A. EftStella marina vulgaris corpore latiore - Ad a. eft ejus os foliaceum . Ad b. b. b. b. b. funt ejus pedes exferti. Fig. B. eadem Stella in parte avería expreffa . Ad P. ejus cerebri- tes in flatu. naturali . Fig. C. Cerebrites in dorfo Stellae infixa vitro aucta. Haec omnia defcripta funt in Appendice cap. vrr. Fig. D. eft Echinus Coriaceus ad os fimbriatus cap. v1. in ÀÁppen- dice defcriptus. Ad C. C. C. funt ejus fimbriae. Ad a. ejus os. Fig. E. & F. funt Echini Coriacei, qui fimbrias occultant . In F. fectus fuit venter, ex quo intefüina. prodibant. 'Lasv- 129 : TABVLA VIL Fig. A. eft Mentula marina informis Carmum? a Kedio vocitata , & noflris Spongia , quae diffecta fuit . 5 . eft ejus cortex car- tilagineus, qui intus eft albiffimus , & quafi perlaceus. Ad C. C. funt duo Colla hujus Zoophyti . Ad d. d. funt Tu- bercula varia extrinfecus nigra, fed fecta albiffima appa- rent. B. Eft Corpus Zoophyti efculentum ventriculo huma- no fimile . Tig. D. Eft Corpus Zoophyti diffectum variis veluti inteftinis in- fructum. Ade.e. funt ejus Colla. . Fig. E. Eft Mentula ifta informis non diffecta ad e. e. habens duo Colla exítantia , & in fuperficie fucos marinos parvulos. Fig. F. Eadem Mentula informis veluti radicibus inftructa ad F., & fucis parvulis in cortice confpería. Figurae omnes hujus Tabulae expofitae fuerunt cap. xvirrr. in Appendice . T A:IB VR OA VELE Fig. A. Eft Mentula marina vulgaris innumeris Tuberculis, feu Glandulis perforatis per totam fuperficiem inftructa. Ad a. funt inteftina quae fponte a Zoophyto etiam vivo procidunt. Fig. B. Eft eadem Mentula diffecta . In 4. eft ejus os. C. C. C. C. C. funt lacerti , quidam longitudinales , quibus riget mentula ; viva. fi attrectetur. Haec & fuperior defcribitur cap. xvir. in Appendice . Fig. D. Eít Penna marina , feu Mentula alata minor . Ad e eft ejus os . Fig. E Eft eadem diffecta ubi ad F. apparet officulum uncinatum. Figura haec , uti & fuperior , deícribitur cap. xvirr. in Ap- pendice . T A'B2V-L. A SEX. Fig. A. Eft Vrtica de genere Caryophyllorum , feu Podicum , ftria- ta,& ad marginem uncinata cap xxr. in Appendice defcripta. Fig G. Eít Vrtica ramoía , feu articulata , fulcata & coriacea , eodem Capite fub num. 11. defcripta . Eiggg. B C D. funt Vrticae quafi mucilagineae efculentae,& vario- rum colorum. Figg. E. 126 Figg E. & F. eft alia fpecies Vrticae efculentae recto , & inverfo alpectu confiderata , ibidem num. 11l. defcripta . , TABVLA X. Fig. A. eft Alcyonium digitatum , quod interdum magis excrefcit, & ad magnitudinem fere Alcyonii B. accedit , eft fere gela- tinofum & album. Illud heic expreffum haeret Bucardiae, fed haeret etiam aliis rebus duris, cap. xxviirt. in Appendice deícribitur . : Fig. B. eft Alcyonium rubrum , pulpofüm , conicum plerumque cap. xxviiI. defcriptum . Plerumque bafi pulpofa haeret Petrobryo e, & P. " Fig. C. idem Alcyonium alia figura donatum , & infixum vertice in Petrobryon b. Sectum fuit ad d. , ubi filamenta quaedam inftar vermiculorum cernuntur . Fig. D. eft fruftulum hujus Alcyonii à corpore C. in d. ablatum, ut filamenta , feu fibrae illae vermiculares cernantur. T A BWIEA.XL Eig. A. eft Farago, quae Knpéor ,. & MeAxspa, Ariftroteli, non effoeta , &c vacua in Acinis fuis, ut plerumque ad Littus maris reperitur , fed Acinis plenis. Ad a.a. 4. funt Acini vacui. Reliqui vero plerumque funt pleni . Fig. B. eft Acinus Favaginis, feu MeAnxfpas diffectus , &. vitro auctus, ubi in medio cernuntur Cocnleae punctatae , quae latent in Acinis Krpis , veluti in ovariis . Haec omnia deícri- buntur cap. viin. 1n Appendice. Fig. C. Eít Cochlea punctata in ftatu naturali, quae ortum du- xit a psp , feu a Favagine vulgo . Ad e eft ejus Opercu- lum, quod Eilipticum eft, folidiffimum , & lineis fpirali- bus donatum. Haec omnia cap. viii. in Appendice de- Ícribuntur . Figg. D. & E, Sunt Amygdalae marinae utroque latere expreffae . Figg. F. & G. funt Conchae unguiformes ad baíim Amygdalae marinae utroque latere expreffae . Fig. I. funt tria officula prifmatica, feu rhomboidalia circa Ven- triculum Amygdalae marinae collocata , quorum ad ; Lucer- nam Antiquorum refert . Fig .H. 127 Fig. H. Eft confpectus fitus Officulorum circa canalem ventriculi Amygdalae marinae . Figgg. m. o. n. funt Officula eodem modo ad ventriculum Nucis , feu Jujubae marinae collocata. Quod eft ad o eft in ftatu naturáli, reliqua duo funt vitro aucta. Omnia, quae ad Amygdalam , & ad Nucem marinam fpectant, defcribuntur cap. x. in Appendice . "Y Fig. L. eft. Tellina fafciata bicauda cap.x1. in Appendice defcripta, & in Corollario pag. 46. num. 1111. relata . Ad c. c. funt ejus caudae articulatae, & cartilagineae , quae fortaffe Entrochis praebent originem . Ad a fortaffe eft os, & ad b. Anus . X3 A BU7WIE A QUE Fig. A. Eft Spongia ramofa ramulis nitidis conicis. Ad B. eft Al- cyonium durum , ubi haeret; fed haeret etiam Petrobryis, & Conchis; haec defcribitur cap. xxx. in Appendice . T ABVLA XIII Fig. B. eft Spongia ramofa ramis implexis conicis, & excavata . Ad a. a. a. repraefentantur foveolae , in quibus haeret liquor impenfe ruber. Haec cap. xxx. defcribitur in Appendice . TABVLA XI V. Fig.C.eft Spongia velaria ramofa ramis implexis cap. xxxrr. defcripta . Fig. D. eft Spongia Hircina faturate rufa ramofa & implexa cap. xxXrit. defcripta . TABVLA X V. Fig. E. eft Spongia Hircina globofa cap. xxxri1I. defcripta . Fig. e. funt filamenta ftuppofa ex hac Spongia detracta, ut eo- rum ftructura cernatur . Fig. F. eft fpongia ramofa minor ; ramulis complicatis, vulgatiffi- ma, & globofa plerumque cap. xxxv. in Appendice.» defcripta . Tasv- 128 T. A BiV.L A ^X VL Fig. G. Spongia ramofa crateriformis cap. xxxv. defcripta. TABVLA XVIL Fig. H. Spongia ramofa ramulis compreffis brevioribus , & velu- ti palmata cap. xxxvir. defcripta . Fig. I. Efchara Abrotonoides cap. xxvr. defcripta . Fig. e. funt folliculi perforati hujus Efcharae . TABVLA XVIIL Figg. K.&L eft Fucus Abrotonoides hif pidus atrovirensc.xxxvrrr. defcriptus . Ad a. eft truncus difruptus , qui intrinfecus al- bus apparet . Fig. M. eft Fungites, feu Caryophyllus marinus valvae Conchae navicularis haerens cap. xxirir. defcriptus . Fig. O. eft alia Valva Conchae navicularis , cui variae barbae ejufdem Conchae adhaerefcunt . Fig.o. eft Barba Conchae Navicularis, feu Tetragonae, folitaria cap. xX1it. defcripta . Fig. " eft Madrepora parva rofacea vitro aucta , & cap. xxv. de» cripta . Fig. n. eiie Madrepora in ftatu naturali exprefla . TABVLA XIX. Fig. À. Eft Tubularia Filograna dicta a nobis in Corollario pag.46. num. iii. & quae iterum fufius defcribitur cap. xxvn. in Appendice . Ad a. a. a. a funt Tubulorum oftia acervatim , . & in plano quafi horizontali difpofita . Fig. B eft fafciculus Tubulorum implicatorum in Filograna vi- tro auctus . INDEX EE V rp v l] NP B. RERVM ET VERBORVM Quae littera 4 notantur ad Appendices pertinent. Cademici Galii boni quare . a. pag. go. Adveríaria Lucenfia . a. 84. 85. Aegyptus Donum Nili . 71 Aelianus. 2 Aequinoü&ii Dies nil confert ad Ae- ftum Maris. $3 Aeítu recedente aegri intereunt. 66 Aeítus Maris inaequalis . $4 Aeftus Maris torquet hominum in- genia. 3. 50. 5I Aeítus marini notitia utilis imperatoribus ) Iter facientibus ) 79.80 Nautis WVectoribus Aetas Mundi non fufficeret fi Con- chae foffiles non effent diluvia- nae. : 76 Africus Ventus hieme fpirat. — 8r Agger Romanorum in Via Flami- nia. 74 Alcyonii fpecies ) Arantia marina ) Caro marina ) Flavum ) Foraminofum ) Malum Cydonium ) Tortuofisfinibus — ) Alcyonium digitatum album. a. 115 Alcyonium Favago quid? a.IOI Alcyonium rubrum pulpofum. 2.113 Nidus Vermiculorum. a.II4 Alga. marina Veneta Vermiculis Cornu Hammonis referentibus re- fertiffima . » Allantois marina . Allionus Carolus laudatus. a. 83. P Alvei marini elevatio quanta? a. 92 41 44 A I29 Alluvio Hadriatici . 71 Alvei Maris elevatio. 69 Alveus Maris elevatur . 66 Amygdala marina. 221.23 Eadem. a. 84. 103 Ejus Officula. a. 103. 104 Anatifera Concha haeret Teítudi- ni. a. 88 Ancon Vrbs celebris propter Pur- puram. 29 Antales , eu Dentales . 25 Apum Opera. 42 Aquarum imminutio quomodo pro- betur. a. 92 Aquilo deprimit mare. ' 63 Aquilonares venti fereni . 64 Aquiflitium inter Fluxum & Re- fluxum ) Majus in Noviluniis, ) in Pleniluniis , ) 60. 6s & poft Solftitia. ) Aquiftitium notiffimum Venetiis. a. gr Aranea. 42 Aranea Cancer . 37 Aratus Poeta Graecus ícripfit in- flante Vento Mare tumere. — 64 Arbuthnothus laudatus . a. 83 Ariftoteles in explorando Aeítu ma- rino occubuit SI. 59 Afilus marinus, feu Oeftrum . a.107. Ejus Oculi multiplices. — a. ibid. Aftaci majores . 38 Aftacorum duplex genus. a. 89 Athenaeus Solenem feminam dirais bit. 22 Attractio Solis in mare. 56. 57 Auguftus Árimino murum non de- dit. 2.93 R Áu- 130 Auricula D. Petri . 20 Auftrini Venti nebulofi & pluvii . 64 Auílro tumet Mare Hadriaticum. 62 B Aertius Mare obfervat fortaffe non accurate. 59 : Balanus major compreffus ) . Confertiifimus . ) 22 Balani Phofphorum infigne. — a. 89 Balanus confertiffluiomus | compreí- fus. a. 88. 96 Pyramidalis . a. 96 Baldanus Praeful laudatus. a. 82 Barba variarum concharum. a.111 Barometri altitudo major 79 Barometri magna altitudo tempore Aurorae Borealis. 81 Barometricas Obíervationes multi Ícripferunt . 8o Barometrum infítantibus Conjun- &ionibus plerumque deprimitur . 65 . 79- Bafhus Ferdinandus laudatus . a.83. 85. go. Battarrá Jo. Antonius laudatus. à. 85. 102. 105. 106. 117. Opinatur ftercus Echinorum Petrobrya producere. a.87. 98. Bayleus Francifcus notat Aquitti- tium . 61 Beccarius in Comment. Academ. In- ftituti Cornua Hammonis Arimi- nenfià memorat . 6 Boccatius. Certaldenüs ex Conchis fotfilibus Diluvium agnofcit. 4.1t Bombycum operaexcellentia. — 42 Borellus Jo. Alphoníus cognovit ma- rein procellis non tumere. — 63 Bottarius Joannes Praeíul lauda- tus . 3.83 Braíffüca florida Gualterio. ^ a.t112. Brevia majora . 63. 64 Breynius Philippus laudatus. 2.84. 8s. Breynius primus Ortocheratia no- minavit a.85 Brifloliae magni Aeftus . $59 Bruma Vallifnerii . 17 Bruma,íeu Teredo Navium. a.86 Buccinulus littoris Ariminen. 24 Efca Stellis Marinis . ibid. Buccinum medium . ibid. Buccinum tricorneum. 27 Buccini Kwpiáfxci 3.IOI Burnetti Fabellaede Diluvio a Pa- tricio detortae, 76. 77 C Aldanius laudatus . 3. 88.96 Cammari. 38 Cancelliferae Conchae . 3.88 Cancellus major chelis bifulcatis . a.89.106. Cancellus maximus . a.89.106 Cancer Aranea. 37 Cancer Brachychel . ibid. Cancer Maja. ibid. Cancer Hiríutus Faccbino didus |. 36 Hir(utus alius Prfus didus. — 37 Cancer latipes variegatus. 34. La- tipes vulgaris . 35 Cancer laevis quadratus. 46 Cancer cordatus , feu fagittatus. a.89. 107. Cancri, Squillae , Aftacique mol. lefcunt. a.89 Capponius Jo: Vincentius lauda tus. II Caro marina Alcyonium pulpo- fum. a.90 Cartefius Aeftum Maris per preftio- nem Lunae explicat . 49 Caryophyllus feu Fungites. 26 . Idem foffilis. ibid. Caryophyllus foffilis compreffus.a.88 Caftellus Onuphrius obíervat Sedi- mentum Naris ad ejus Aquam efí- fe ut r. ád 16. 7o Catholica vicus prope Concham . 7$ Cella Jo. Marialaudatus. ^ 69.70 Celfius Andreas Vpfíalienfis lauda- tus. 7o Geratophyton Amaranthoides Pen- nam referens . 46 Geratophyton Amaranthoides a. 108 Gere- Cerebrites Stellae marinae adnata. 2.100. Certaldenfis , vide Boccat. 4 75 Gertaldenfis Ager ícatet Exuviis marinis. II Chama Pelorides Rondelettii , a.105 Fofthilis . aábid. Circio deprimitur Mare. 63 Gochlea Caffidiformis . 2.106 Cochleae pun&tatae ortus. Concha Anatifera Arimin. 3o Concha Clathrata ) Tetragona ) Concha Anatifera ex Teftudine. 2.95 Concha navicularis barbata. a.rrr Concha fine Tetta. , 8.905 Conchae Marinae trahunt fummos Viros in fui admirationem . 3 Conchae Foffiles Noachici Cata- cly(mi teftes . 4. 5.7 ConcharumStudium non IE. p. Conchae fofhles diluvianae . 76 Conchae pecuniae loco. ) Tabem curant Lie) $ Venerem ftimulant — ) Concha Vrbs fubmerfía . 74-75 Conchula minima in fe contorta. 19 Semen Milii referens. 23. Vvae Acinum referens, 24 Conchula contorta littoris Libur- neníis , a.87 Conchylia omnia bivalvia exceptis Nucibus & Patellis. 27 Cornua Hammonis Littor. Arimin. 8 Cornua Hammonis foffilia ) Non (unt lufus Naturae ) 8 Vltra 6o. genera ) Cornu Hammonis depreffum . 16 Idem foffile . 82 Cornu Hammonis erectum . " : : 4 Cornu Hammonis & Nautili difcri- men. eu. 9 Cornu Hammonis littoris Libur- nen. 2.83. 94. 95 Depreffum & concavum. ^ a.95 Fofhle in Archangeliano, ^ a.84 In Agro Senenfi . 3.84 Corpora rotunda minima. 19 Ad Echinosreferri poffunt. 20 I3 Innumera & levia, ut 700. vix granum unum pendant. Cruítumium fluvius. Curfíus Hadriatici deícribitur. 66. 5 Cymaclum , feu Comaclum in me- dio Lacunarum , ubi olim Spina Vrbs. 74 Cy mbium Gualterio . 2,84 Tu D Eclinatio Magnetis Arimini.8r Dentales feu Antales. 25 Gefítantur pro Amuleto. X ibid. Foffiles maximi in Agro Arim.ibid. Dentales a Dentifricio di&i . a.86.88 Decuriae quinque Judicum a Cajo Imp. inflitutae . 3.93 DionyfiusHalicarnaffaeus SpinaeVr- bis meminit . 74 Diílantia Maris ab Vrbe Arimino, & ab antiquo Portu. 71572 Donatus Vitalianus laudatus . 114 E Chini tres fpecies apud nos. 20 Majores Melones di&i. ^ ibid. Echini Spatagi frequentifimi. — 21 Echini nigri majores. 2.87 Defcriptio. 3.96 Echinorum Inceffus . 3.96 . 97. Dentes ) Foramina. ) Laterna. ) 3.97.98 Pedes ) Structura ) Echinüs Coriaceus. 3.99 Ephemerides marinae V tiles Claffium Praefectis ) "Nautis. ) 79 Vectoribus ) Ephemerides marinae cur hic non apponantur. 78. 79. 80. magis uti- les quam Aftronomicae . 78 Entrochi unde? Efchara Abrotonoides . 3.112 Eventa Maris magis in Tranquillita- te, quam in Procellis fpectanda. 62 R2 Fanen- 132 F Aneníes contra curfum Metau- ri Portum incaffum conítru- unt. 68 Faneftribus hodie proquinquius Ma- re. 74 Favago Ariftotelis. 3.90. IOI Favificare quid ? 2.90. IO Filograna Tubularia. a.86. 113 Cibus Echinorum . a.86. 113 D efcriptio . a.113 Flumina omnia finiftrorfum in Ha- driaticum ingrediuntur . 68 Fluminum & Maris proprietates fe- cundariae . 69 Yluxus &Refluxus Maris Hadriati- ci ad Littus Arimini. $2. In No- viluniis. & Pleniluniis . 53. In- Aequino&iis, & Solílitiis. ibid. Non accurate fex horis abíolvi- tur. 54. AÀ Sole diurnus fluxus regitur . ss Fluxus tempore magis fluctuat Ma- re. 64. 65 Focariae Promontorium . 75 Fungites foffile . 26 Fungites Tubulofum . ibid. Fungites marinum Infecti opus. a. II2. G Ali Aeítum Maris explorant in Portubus Oceani, at non accurate. go Galliae Togatae , feu Aemiliae Flu- mina non ingrediuntur dextror- fum in mare , ut fcribit Gulielmi- nus. 68 Galilaeus Aeftum Maris per Tellu- ris vertiginem explicat 49 Ginannii error in Favagine. 2.103 Glarea finiftrorfum ad Littus Maris aggeritur. 68 Globus Terraqueus Sphaeroides. 71 Gualterius Nicolaus M. D. Etruriae Medicus laudatus. 4. I2 item laudatus. a.84. 85 Notatus . 3.87.98 Gulielmini error de ingreffu Flumi- num in Mare. 68 H Adriaticus Sinus magnum Flu- entum. 51 Herodoto Aegyptus Donum Nili.7x Hieme Mare plus Aquae continet , quam Aeftate . 56 Hirudo Marina Zinannii . 22.23 Holothuria . 45 Holothurii & Tethyi di(crimen. ibid. Horatius Poeta Catacl yímum, agno- Ícit . 4 I Amefii lexicon notatam. — a.83 Januario Menfe Aeítus majores . 53: 54. 58. Imperfectionis Idea . 4I Ingreffus Maris in Terras tempore Fluxus quantus ? 62 Infe&a Animantia non imperfeda. 41. Inftituti Academ. Commentaria ele- .gantiffima . 9 Infulae natantes Coria dicta. 67 Intumeícentia Maris Arimin. ad pe- des 2 £. 57 Venetiis ad 6. vel 7, pedes. — 39 In Mediterraneo ad L pedem — ib. In Britannia ad 45. pedes 59 Dunquerquii ad 7. pedes ib. Jujubae marinae officula . 2.104 C. Julius Caef. Aeftum marinum ob- fervat in expeditione Britannica. 79. Novit Luna plena Aeftus efe majores . ibid. Aequinocdii Tem- pore tutam non effe navigatio- nem. 8o K K Hpiáf& quid ? 3.90. IOI Kupioy Ariftoteli . a.IOI Kleinius Theodorus laudatus. a.1oo Lacu- L Acunae Marinae non femper ex ingreffu Fluminum exficcan- tur. : 23 Lapidum in Cranio Piícium ufus. 2.100. Leo locufta. a.89 Lepas Lampas dicia. 30 Lepus marinus. 22 Linckius de Stellis marinis . 41 Lifterus Martinus laudatus. 4. Ejus error in Solene Femina. 33 Linnaeus Carolus ílat pro imminu- tione Aquarum. 2.92 Lituus quid? 3.94 Locufta Jragofla . a.89 Luna in Meridiano non regit Maris Fluxum. $5 Lutum feu Limus Fluminis Arimini eít ad ejus Aquam , ut r. ad 17. 72 Rheni Bonon, ut 1.4d 175. 70 M Adrepora Infe&orum genus. t 2.112. Madrepora rofacea parva. ^ a. II2 Maeotis Palus . 72 Malacia major in Refluxu . 65 Mane Aeítate reluit Mare. X ibid. Mare adventu novarum Aquarum revera creícit . $6 Mare in Medio Fluxus & Refluxus velocius movetur . 60 Mare Superum , íeu Hadriaticum Proprietates Fluenti habet . 66 Obíequitur Curfui Fluminum. 69 Arimino hodie fit propius. 73 Catholicae . 75. Fano. 74. Margo in Nautilis foffilibus. — a.85 Mediterraneum Mare novum. 76 MtAÍ pa Ariítoteli . a.IOI Mentula marina . 45 Mentula cucurbitacea marina. a.11O Mentula marina alata minor. a.108 Mentula marina informis. 2.109 Mentula marina vulgaris. — a.108 133 Meridionalibus Ventis tumet Ma- re. 64 Michelius Petrus laudatus . II Moenia Arimini a quibus condi- ta. 3.92 Moles , feu Murus antiqui Portus Arimini hodie in ficco . 72 Montanarius calculo definit curfum Maris Hadriatici. 67. Obfervat Flumina noítra finiflrorfum in mare ingredi . 68 Montius Jofephus laudatus. 4. 26. 77 Mortonus laudatus, a.83 Mufculus glaber ) Pilofüus — ) rg Mytulus . ibid. Mytuli Kwpia£ouat « a.102 N Aves & Ligna magis a Teredi- ne abfumuntur in Aquis falfis ; quam in fubdulcibus . 17 Nautili Indici , & Cornu Hammonis difcrimen . 12 Nautilus Polypofus . ibid. Nautili foffiles ex Caffiana. ^ a.84 Nautilus marinus magnitudine lu- pini. 3.85 Idem foffiles . a.ibid. Neptunus Terram continet & qua- tit juxta Homerum. so Neritula Cochleata ) Labiata ) 27 Tricornea ) Newtonus Aeílum Maris per Attra- &ionemSolis & Lunae explicat. 49 Noachicus Catacly(mus quando ac- cidit. 76 Nonii C. Caepiani Infcriptio. a.93 Novilunii & Plenilunii tempore ma- jores Venti, majoreíque Procel- lae. i Nuces Marinas Hirudines, feu cH guiíucas appellat Zinannius. 22. 44 Nux Marina bivalvis dici non po- teft. 27. Minima Littor. Arimin, 21. 23. Major . ibid. Melius Da- &ylus vel Glans appellaretur. 2: Non 134 Non habet Cornua . 22, Nux Marina Tefta patentiffima' Vn- guem Humanam referens . 23 Nucis Marinae Officula. 2.87. 104 Q Ccidentales Venti fereni. — 64 Occidente Sole Hieme magis quietum eft mare , & refluit. 65 Oeítrum , feu Afilus marinus . a.107 qT0AIQ8A AUC. 2.107 Oeftrum oblongius . 3.107 Operculum Cornu Hammonis refe- rens. 18 Opercula varia Cochlearum . a.86 Operculum Cochleae punctatae.a.ror1 Orientales Venti Pluvii & Nebulo- qs 64 Oriente Sole Aeftate Mare refluit , & magis quietum eft . 65 Orthoceras idem ac Cornu Hammo- nis erectum. 3.85. 94 Orthoceras magnum littoris Ari- min. 3.86 Foffilein Terris Ligufticis . 2.86 Orthoceras quafi ex globulis con- ftans. 2.85 Oltracodermata . 24 P Afferina Tragi. 2.87 7" Pafferius Jo. Baptifta lauda- tus . a.118 Patella Aurita. ) Reticulata ) 29. 30 Vulgaris. ) Pediculus marinus. 3.107 Pedis Ariminenfis Proportio ad pe- dem Parifienfem . 51. 52 Penis Caninus marinus. 45 Penna marina fodqQvToV. 3.108 Perla Bononienfibus 70AVqÜ4AAUIX , a.107. Philofophi Summi de Conchis ege- runt. 24 Pholades . 33 Pholas Tellina globoía claufa. a.89 Pilae Pontis Augufti quantum fe. pultae. 3.92 Pinnae marinae barba. a.III Plenilunii & Novilunii tempore ma- jores Venti , majoreíque Procel- lae. 7 Podex Marinus. 43 Polenus Joannes laudatus. 73. Ob- fervat Patavii multum pluere. 73 Polybius Pontum Euxinum in Palu- dem cito tranímutatum iri per- peram credit . 73 Polythalamia Breynii quid? 3.94 Polyítachiae Conchae . 3.95 Polyvalvae Conchae . 3.95 Pontus Euxinus Mare majus dictus . 2d Populi fere omnes Diluvium agno- fcunt . 77 Populi maritimi foecundiores. 3 Portus antiquus Arimin. hodie in- utilis . VÀ: Pretfio Cartefiana . S6 Procellis magis flu&uat , at non ma- gis tumet Mare. 62 Procellis variat Littus marinum. 62 Proti Veneti primum obfervant Curíum Maris Hadriatici. 66. 67 Pulex marinus Squillae fpecies; 38. expurgat Littus Maris , 35 Pulpamentum Spongiarum . a.199 Purpureus Color ex variis Conchy- liis parabatur . 29. Subobícurus Bleu , feu Blevv dictus . ibid, Q In Vadraturis Lunae minor eft (Q sunio Aeítns Maris. 52 Quintili Meníe Aeítus ma- jores. 54 R Deer Morifonis, Rapi- ftrum Tournefortii . I$ Ravenna in Continenti hodie, quae olim intra Marinas Lacunas. 72 Receffus Maris in Refluxu . 62 Receffus Maris Teftimonia. 72. Ab Vrbe Arimino Inconftrantia. — 73 Refluxus tempore magis quietum eft Mare. 65. magis pereunt aegri . ibid. Romani íapientes in condendis Vr- bibus . 69 Rondeletii errorin Solene femina.32 Rota Romualdus S. I. laudatus . a.93 S Armatae, feu Moíchi. ^ a.9r Sedimentum Fluminis Arimini eft Aquae pars decima feptima. 70. Convenit cum Sedimento N2- ris. ibid- Sedimentum Maris Arimini Corni- bus Hammonis refertiffimus. 7 S-E. Ventus Arimini periodicus. 8r Seguierius Jo. Francifcus lauda- tus. 2.83. 88 Semilituus quid ? 3.94 Seta Paluftris. 3.III Ejus Os foliaceum . a.ibid. Sloanius Hanfias laudatus . 4 Solin Meridiano regit Maris Flu- xum. 55 Soli Elevatio quanta ? 3.92 Solen Coccinei coloris. : 46 Solen ellipticus femina . 22 Solen Vulgaris, feu Mas. 32. En- íem Hungaricum referens . Solítitii Dies non confert ad Aeítum Maris. s Spina Vrbs olim celeberrima & Ma- -ritima, poílea in Continenti , & iterum Maritima. 74 Spongiae, feu Carnumi . 2.109 Spongia hircina globofa. 4.117 Spongia hircinarufa. a.116 Nidus Vermiculorum. abid. Spongia ramofa crateriformis . a.118 Spongia ramofa palmata . a.118 Spongia ramoía ramulis excava- tis. 2.116 Spongia ramofa ramulis nitidis co- nicis. : à.IIS Spongia ramofía velaria. a.116 135 Spongia ramofa vulgatiffima . a.117 Squilla Gibba Mantis ) Roftrata l 37 "Pregadio ) Stella Marina cruciformis. 29. Echi- nata. ibi4. Echinatis affinis. 38. Laevis Rondeletii . 39. Radiis brevioribus .;bid. Tetra&is . ibid. Vulgatiífima . idid. Stellae Marinae Tellinis vefcuntur . 39* Stellae marinae vulgaris deícriptio . 3.99. Ejus Inceffus . 3.99. 100 Gerebrites . 3.190 Stella flavi colorisexcavata. 2.90 Stella radiis pedalibus. a.96 radiis concavis . 3.90 Stella Pentagona. 3.90 Strabo meminit fpinae Vrbis tan- quam in Continenti . 74 S-W. Hieme Arimini plerumque fpi- rat. 81 T Abarranus Petrus laudatus . 3.91. Tanais Vrbs Jzoff. 72 Tanaitae Cofaccbi del Don. 73 Tellina Cavallina. 31. Faíciata de- preffa. 30. Lenticularis. 32. Te- veraccia, & Pifciotta di&a.31. Pu- nicea. ibid. Tellina fafciata bicauda. a.I04 Tellina mediocris lactea . a.89 Tellina-wariegata Ayellanae magni- tudine . a.89 Teredo Navium Brumadicta. 17 Teftaceorum generatio aquas mi- nuit. 3.92 Tethyum. 45 '"'hermometra Florentina & Amon- toniana imperfecta . 81 Thermometri major altitudo. bid. 'Thymilaea linariae folio. 2.88 "Trevoltianis Apologia . 3.90 Tubula- 136 Tubularia Filograua di&a . 46 & a.86. 113. Tubuli longi eredi. 46 Turbo Virgatus ) Albo viridis "B 28 Minimus ) Turbo Virgatus Purpureum fuccum habet . ibid. Turris antiqua , feu Phanalis Portüs antiqui Arimini in Sicco . 71 v Allifnerius Antonius Senior laudatus. 4 Venetiarum Vrbs amplifima. — 72 Venetorum Prudentia in confervan- dis eorum Lacunis . 71 Venti Luna nova plenaque majores. 7- 65 Ventis non multum tumet Mare. 63 "Vermiculus Cornu Hammonis refe- rens. 17 Vermium in Tubulis caput. a.86 Viae Vrbis Arimini hodie quatuor pedibus altiores quam temporibus Romanorum . 69 V mbilicus in Conchis quid ? II V nguis odoratus quid ? a.87 Vniones , Concharum vitium . 4 Vrtica Marina Animal imperfe- &um. 4I Vrtica referens Caryophyllum . 43. Efculenta. ibid. Globoía. ibid. Magna. 42. Media. 43 Vrtica foluta Marfupium referens. 41 - Vrticae variae efculentae. ^ a.r1o Vrtica ramoía. a.I1IO Vulturnus Ventus Árimini periodi- cus . 81. aliquantum inflat Ma- re. 62 v W Agnerus Petrus Chriftianus laudatus . 4. 12 Woodwardus diferte probat. Con- chas foffüleis eífe diluvianas. 75 Xx Enophanes Cataclyfmum agno- X. fcit. " Z Endrini ingenuitas. 2.91 Zinannius Jofephus 'Yaudatus. 22. 39. 40. 44 Zinanni Jofephierror, ^ a.87. 104 E OW, IMPRIMATVR; Si videbitur Rho P. Mag. Sac. Pal. Apoft. D. Archiep. Nicomed. Vicefg. ———————————A IMPRIMATV R. Ex. Th. A. Ricchinius Mag. Sac. Pal. Ap. Ord. Prad. E 1 iU. entrato dia au TErengywuena- Abt Eh : . : à npn ER AN n f ZH - (eue cen dut Zur r- rp tn ere Maule gpeonenn, tunedludlcvr guru. : & er piarum gt MARC IA nmt CI prp Cn AA: dede. 2 UU s m. Ede- Mead Iph. VIE a n : ^ CEslt9m ! wee M To s Ad CrepeA t gem go, mtren, eL Tere is Du ph BOE EX. p. p. prp &f. Y nns !om- 9. A foam - c 4 ( xz tur c X f 7/2 T QA ow s? i FUE n Yu Ya t 2 7- 27g ; , Inte l5 uDL^ LL ma Freenet, nj 1 Den A ez ) i d D, Vett 7€ z o , £2, eZ rmm. ceto 2e enn. , LL ft VL, MT gne. PA PE ; X Quer pope. Eu err T : 2 Ma opened. prede nul Cel Ig venu Cum Mag Len. eese n d NX] , depen e. Jue uro. Jf 2 C otn Kem tt oon tpm m o Od: mappe. Y. VccÉgure- Luth Df atm. ) Ie ptm ym ALUWA Le P. T : í » : MS : Ln ^M. E exp» Cu. vene TOREM 4r fH A XXIU. p. Hp Un. "da i Zz A s PDA 7A p MeL AT Ápre (afa coy Cen fen — xeu: VB xp w^ e- od E uf oca S EDAX VELA T xr 9 MÁB m- odls Darth Lar Fn * 4-2: T P PIS 7 aii sc ik QMidpdi Ae Lad. PIHLAU CUPIT. CU)m TOCcum, gefta dem. , dapes, : 9. écxX- (7^ au iore Le c - "s C]rnan - for- o. Sure E eph dd e A d " LEE det. 4L xal : / py? LE fe. tn fg Varr um - — een T'uf' ) oor. ^ | ó 3 AQUA open e it [ard ah Lm TIL 0n 2 Pint at "i AA pr qup Me Jong LM MOH Cg A) mM: MBA. Lene n m pou (uat SI) oc AA p doce iiit rx (T da ecl Xp Va 24e . XI. HI p pg A Pap et go p s ag ctor de, £D fme | puta CALME pru n, ,(eone adreuduné i. T tg gutem i rom ton, Tid y relopttom LMÁ 74 nd Aen, tune b ae ear. Jen d JM 9a 10-9 Go ert at ore - 70 f. eudtpm - T ur TE eai: v, NET. ph a £48. E XI La y n fy / rr T T3 E onte 7 Papier oréime , vpn Mo Leg 2 qr AM aper Pih vl Louer TV. fry sue Fass s tp. C. o0 p IT) i d E Jercules Lo-lius Del: Carolus. Pisarrius.Inci: "m o d LE RI e j 1 T. dAK y UE 7o [PANE A C - A nra Linea E PEUT NEA COPI er ee rye va e E uat! Jur e alium Ze b. t: 7E Eum 706^ 2. Xll MU DA E rur ele vm Ma nro br ipn PE tbt, If api cux poo s. - A ip 24 2 Vu lp I FEE VLVM IN SE | x CPU EE Apoc lie genad : fc xp t) ho^ sg VAS LEM ux Lofhak dfe ote Mite ar ists ueri Ee 0 5 Wo S Er e) q -dH- s pae 2 2777 $4 E 27/2 : uo MN PA yit rtm t o yd cuxvrpz i Vnde n. Ate creuit emi Kercules Laelius .Del: Carolus Pisarrius.Inci: Vie baie vot Pieria p^ t ie nitas ] | jon ifo * ala] 3e Jb. HE uA deer. - M miim JAVA Ath | jum. (M . ^| [245 Cur. d B4. [9/7 T4905 144 Ty rfr epp va T yi che oe apr "deri t ^, j? : ERE sisi E vo Uh edt LUE DOLLS, Ü nat. T. XX 4 - dg ^ : 54 7. iua [P 2 (pub sog A iini Auf - coo pr "utter t (Us p n (^ ein ie M) (Ae og iuaci [Md t Tt Zu ^ . DAMES gi AT ul 2 | is a, Visa o dri APP p en i WEST EE Arie zi Wer utin ; P Miles D A. c. 4 e. | /à- A dan. M Ln n r "à E ; ; a 1 ^s go | 2, 2,7. | Ee Jy i a: pi a 95. Uh | Jevcules Laus. pa^* A Covolus E dude ER TRRTCREPE RE o t 2 ei adr c EE v : 2A : -— — ÀÀ diRzas ^ a" - 1 imi ————— PÉREPISRE íi x - E L 3 E 5 - - "s D 4 E Y e * l À p . : (^-7* * - " ] E * 3 * - LA E, , | * : d. ?j i " 1 * ; "Ur ; ( f^ Pao Nd E" " * T r " E 2 x7 LA zm " - E nc E E. : -- is I A - e FT 3 P - l -— u » e L. " : i E ' » * , e: A P xe : : à 5 2 B : & ; x » LU ; J " V EAS - .* V c : j . 3 E S E L] d u€— E : - - 4. r i" L S p, " Y z E. " p * 4 * j s i ; : j 21 ? *. J T ES LE P ; D 1 ; 1 - ; . i | à ; HL . T . & - V - 4 EL 5 - 1 FS . [ z A e PR : - " ] -— " €: E -1 ^ P » E ^ ME * - * / - - uc - Et d I d f Me AZ - de (OM "moy QM A d ect t Cini UY Pal X Joe 3:9 "En Jut py riar c os i ] el ll. manm Heri orm LR roman - d Lt LeA TERR DA rd TAa P VO 7: AI one E, A rom FU D. &2n2 iJ - Ea XII p mp - -eÁ! rye VALE 2 m Thy Puzgat fatrn s oup ot ur Carolus Pisavvtus. Inci: m ] : [] É V. | 1 ! k «tr ED av ads l du P mm P an Ld Son e ere vue Vae eas d PUR A "n L. "n " 7 ! A. ? n h 4 t ?4 TS VEN : 4! EON (dedi. i ribs i at Ad dn n Vinea "o m E JUN ^ ANUS. 45 1 f! VN , à ZA ORT A7 am BL nk mode Sa 0 Mc epe (RARI D) E e apo c. XXI. PF? oni d. K. Fo devo EH *x. 27 ze 9. og. wA - XXW- Etpe pr AS oaa ^. xli LE tn na, SU ur EP um. V2» 77 metn rto. c^: XU - FM 22: 5 ei dr S0 ecemms Uy. £f Xil pr 7027 A cé Mun c pea ue as XII 1^ , p / » pnr ennt, c ptf dpt rp TN deos d LH Au iion edid dee dM PRI XN, M "3 i Ek? bé D r D RI G L» - i ern - e ^ x - 4e : » - C Rat wu ^-^. - »-— ? - v z E SS ru * ^ " s x L w^ - - Li * P - — : - - a e. - * - - io e: " ze ve — **- à ^ : zs * ^ N € | - T : n - a: * " j : E ZW * - ^" h ka " » ii ? — mS & & ig 0 , ] ! , : ; E Axe : E : E : - 4 $ - : : ; " ; - : p. Xo dE Wa M Sin E d "m NETT dee] t t * ord E Ux Im SQ NASA HZ "e XT) "e DL "e AER LI M ]» , D i , í les QUT N D 4 * * ' / " H ] ' Cy « 2 tol WPBUUTY. j TI DATAS lj MH i " e " bw D 1 , t M ] goi L3 ; LI Ur * " EE ! vt Kr ' " rg e / nope e" J T " deo j Nd vow p : n : : . z 3 a Ae ^s LI E * » à M 3 : . , " E d ^ NS v nd a - . : : ; l i - d » ! N - a ; - E - - 3 . 1 m : - » "T 1 D ' » " E -— * ^ c " s Li E LI - : Suis — "mm BUNT wt " * ing - ems * E 2 - D - LI t D E * - ew A NEL I ' , - ER D ye IN RACHERI d dcn : TEC d OMBEC AES - - E * » : M € zi B x, à ; j » N PN P Il SS EE CSI SS S ^", ll i, eost ^ PES M Eun SUE UU à £5. We EY 1 ' P pe X rcm rens jr raras HOA OC EEG Fée A Mq ven V M AN. E e VM " :- X toe apu i lid tm ^as r " ] — E cmd S M ea E à z eer "s ERNEUT AS se i ) wir, ^, "M " QuA- 2 PA. Aud. cmdtrmERA If Votre c dore —— 9 7270 1 NISN ng nth ui pem KiC] uf Ailep: ol euren: t Lu palestra: meine n on a PANI en Eu nA Malerei ce, TR ent SA voco M ERES AQ qaa vamea. Né WADE Julteaere 4 a dd Mm Jm A A VÀ M, ANN SN NN f * ERU i (Hi ) A SS SN RS ANN SUNSS WS N MT Miei erri ge. MCA An oct Joel. t - lul Fall uen pip p er ain N da Un saa &- Xii . JA 104. m tof Jer ghuln- Ferpula. Sifpeprna ; AN Jj : *« Y v LI L LI L4 h j " T y P t l j Y 3 ' » Lj b j ) s d ; ter $ [ L SAT . ! "a 1*5 ] i - : ' - );u m II L- X ze y,